ཐིམ་ཕུག གྲོང་􀮣 ཐིམ་ཕུ་རྫོང་ཁག འབྲུག་ཡུལ་ ( 27.48°N 89.7°E - Thimphu, BTTHI ) ཐིམ་ཕུག་འདི་ འབྲུག་གི་རྒྱལ་ས་ལྟེ་བ་དང་ ང་བཅས་རའི་སྐུ་འཁོར་དང་བློན་པོ་ལྷན་རྒྱས་ དེ་ལས་ ཕྱི་རྒྱལ་སྐུ་ཚབ་ཚུ་བཞུགས་ས་དང་ གོང་འཕེལ་ཅན་གྱི་ལས་འགུལ་ཚུ་ ཁག་འབག་སའི་ཁྲོམ་ཚོགས་སྦོམ་ཤོས་ཅིག་ཨིན། མི་དབང་མངའ་བདག་རིན་པོ་ཆེའི་གསེར་ཁྲི་དང་ཡིག་ ཚང་ དེ་ལས་ གཞན་ལྷན་རྒྱས་གཞུང་ཚོགས་ཀྱི་ཡིག་ཚང་ཡང་ རྫོང་འདི་ནང་ཨིནམ་ལས་ རྫོང་འདི་ག་ནི་བ་ཁག་ཆེ་ཏོག་ཏོ་ཅིག་ཨིན། དེ་གིས་མ་ཚད་པར་ རྒྱལ་ཡོངས་ཚོགས་ཁང་དང་ཡིག་ཚང་གཞན་གྱི་རིགས་ཡང་ ཆུ་ཕར་ཁར་ རྫོང་གི་གདོང་ཕྱོགས་ལུ་ ག་ནི་བ་ཉམས་དགའ་ཏོག་ཏོ་དང་འཇའ་མཆིས་ཆི་སྦེ་ཡོདཔ་ཨིན། འབྲུག་གི་རྒྱལ་ཡོངས་དཔེ་མཛོད་འདི་ བཀྲིས་ཆོས་རྫོང་གི་ཉེ་འདབས་་ལུ་ཆགས་ཏེ་ཡོདཔ་དང་ དེ་ནང་ལུ་ འབྲུག་གི་སྔོན་རབས་དང་ནངས་པའི་ཆོས་དང་འབྲེལ་བའི་རིག་གནས་དང་ གཞུང་ཚུ་ཡོདཔ་ཨིན། འབྲུག་གི་ལམ་སྲོལ་མི་ཉམས་གོང་དུ་སྤེལ་མི་ ལྷ་བྲིས་སློབ་གྲྭ་ནང་ལུ་ ལྷ་བྲིས་དང་འཇིམ་བཟོ་ དེ་ལས་ འདམ་ལཱ་ལ་སོགས་པའི་གྲུབ་འབྲས་ཚུ་ སྟོན་ནི་ཡོད་པའི་ཁར་ སྟོན་ཁང་ནང་ལས་ རང་ལུགས་ཀྱི་དྲན་ཆས་ཚུ་ཡང་ འཐོབ་ཚུགས། རྒྱལ་ས་ལྟེ་བའི་སྦུག་ལུ་ཡོད་པའི་ རྗེས་དྲན་ཆོས་རྟེན་འདི་ མི་དབང་ཞིང་གཤེགས་ རྒྱལ་རབས་གསུམ་པ་ འཇིགས་མེད་རྡོ་རྗེ་དབང་ཕྱུག་ལུ་ རྗེས་དྲན་གྱི་ཚུལ་ལུ་ རྒྱལ་ཡུམ་ཨ་ཞེ་ཕུན་ཚོགས་ཆོས་སྒྲོན་གྱིས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༤ ལུ་ བཞེངས་གནང་ནུག། མཆོད་རྟེན་འདི་ནང་ གསང་སྔགས་ཀྱི་སྐུ་རིགས་ཚུ་ཡོདཔ་ཨིན། འབྲུག་གི་ལག་བཟོ་ཚོང་ཁང་གིས་ ཐགས་རིགས་དང་ལག་བཟོའི་རིགས་ཚུ་ འགྲེམ་སྟོན་འབདཝ་ཨིནམ་དང་ ཐགས་རིགས་འགྲེམ་སྟོན་ཁང་གིས་ ཐགས་ཀྱི་རིག་རྩལ་དང་དེའི་ཐོན་བསྐྱེད་ དེ་ལས་ རང་ལུགས་འབྲུག་པའི་གྱོན་ཆས་ཚུ་ འགྲེམ་སྟོན་འབདཝ་ཨིན། གཞན་ཡང་ སངྱས་སྒང་ལུ་འགྱོ་བ་ཅིན་ ཐིམ་ཕུག་ཁྲོམ་ཡང་ ཧིང་སངས་སངས་སྦེ་མཐོང་ཚུགས་པའི་ཁར་ ལམ་ཁ་ལུ་ཡང་ ང་བཅས་ར་འབྲུག་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་སེམས་ཅན་ གྲོང་གྱིམ་ཙེ་ཡང་ མཐོང་ཚུགས། དེ་བཟུམ་སྦེ་ གཟའ་ཉིམ་དང་ཟླ་བའི་ཚེ་ ཚོད་བསྲེ་ཁྲོམ་ཁར་འགྱོ་བ་ཅིན་ མི་དྲག་གཞན་ཆེ་ཆུང་མེད་པར་ ཚོད་བསྲེ་དང་ཤིང་འབྲས་ལ་སོགས་པ་ཚུ་ ཉོ་བ་འོང་ས་དང་ཉོ་སྟེ་ ལོག་འགྱོ་མི་ལེ་ཤ་ཅིག་དང་འཕྱད་ཚུགས། དེ་ཚུ་ལས་ལྷག་པའི་སྤྲོ་བ་གཞན་ ཐིམ་ཕུག་ལས་བྱང་ཁ་ཐུག་ལུ་ ལྕགས་རི་དང་རྟ་མགོ་གནས་ མཇལ་ནི་ཡོད། གནས་གཉིས་མཇལ་བ་འགྱོ་སའི་ལམ་ཁར་ བདེ་ཆེན་ཆོས་གླིང་ཕོ་བྲང་དང་ སྤང་རི་ཟམ་པའི་ལྷ་ཁང་ དེ་ལས་ དེའི་ཉེ་འདབས་ཀྱི་གཡུས་ཚན་ཚུ་ཡང་ མཐོང་ནི་ཡོད། དུས་རབས་ ༡༧ པའི་ནང་ ཞབས་དྲུང་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་གྱིས་ བཞེངས་ཡོད་པའི་སེམས་རྟོགས་ཁ་རྫོང་འདི་ ཐིམ་ཕུག་ཁྲོམ་ལས་ ལྷོ་ཁ་ཐུག་ལུ་ ཀི་ལོ་མི་ཊར་ ༥ འི་ས་ཁར་ ཆགས་ཏེ་ཡོདཔ་དང་ རྫོང་འདི་ནང་ བཤད་གྲྭ་ཅིག་ གཞི་བཙུགས་འབད་དེ་ཡོད། འབྲུག་རྒྱལ་ཡོངས་དཔེ་མཛོད དཔལ་འབྲུག་ཞིབ་འཇུག་ལྟེ་བ་ བཀྲ་ཤིས་ཆོས་རྫོང རྟ་མགོ། རྫོང་ཁ་གོང་འཕེལ་ལྷན་ཚོགས This page is a candidate for speedy deletion. As Reason was given: "no reason given" If you disagree with its speedy deletion, please explain why on this page. Candidates for speedy deletionUsing of this template: {{Delete|Spam}} gives Spam as reason. {{Delete|Spam|category}} gives the same but the first sentence would be: This category is a candidate for speedy deletion. Please don't forget to sign a request for deletion! T ཤིང་དང་ ལྕགས་ཀྱིས་ བཟོ་བཟོ་བའི་ ཁྱིམ་ནང་ གི་ཅ་ལ་ཚུ་ལུ་ཁང་ཆེས་ ཟེར་སླབ་འོང་། ནིའུ་ཛི་ལེནཌ་ () ནོ་ཝེ་ རྒྱལ་ཁབ པ་ལང་ འདི་ ཤེལ་དམ་ ཤིང་ ཨིང་ ཆབ་ཆུ་། ཤེལ་དམ་ ཤེལ་དམ་ ཀ་ཀུར་ ཨང་ ཨིང། ནང་དོན་དཀར་ཆག ངོ་སྤྲོད། རྫོང་ཁ་ནི་འབྲུག་གི་རྒྱལ་ཡོངས་སྐད་ཡིག་ཨིན། འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ ཕྱི་སྣོད་སའི་རྒྱ་ཚད་ཆུང་རུང་ ཁ་སྐད་མ་འདྲཝ་ ༡༩ ལྷགཔ་ཅིག་ཡོད་པའི་ ཁ་སྐད་ཀྱིས་ཕྱུག་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཨིན། ཁ་སྐད་དེ་ཚུའི་ནང་ལས་ རྫོང་ཁ་འདི་ དུས་རབས་ ༡༢ དེ་ཅིག་ལས་ར་ དཔོན་གྱི་སྒོ་ཁ་དང་དམག་སྡེའི་དྲག་གྲས། ཤེས་ཡོན་ཅན་གྱི་མི་བརྒྱུད། གཞུང་སྐྱོང་དང་བདག་སྐྱོང་ཚུ་གི་ཁ་སྐད་ཅིག་སྦེ་ལག་ལེན་འཐབ་སྟེ་སྡོད་ནུག ཨིན་རུང་ གཞུང་འབྲེལ་ཡི་གུ་དང་ ཁྲིམས་འབྲེལ་ཡིག་ཆ་ཚུ་ག་ར་ ཆོས་སྐད་ཀྱི་ཐོག་ལུ་བྲིས་ཏེ་སྡོད་ནུག དེ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༡ ལུ་ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་གསུམ་པ་ ༸ དཔལ་འཇིགས་མེད་རྡོ་རྗེ་དབང་ཕྱུག་མཆོག་གིས་ རྫོང་ཁ་འདི་ འབྲུག་གི་རྒྱལ་ཡོངས་སྐད་ཡིག་སྦེ་གསལ་བསྒྲགས་མཛད་གནང་ནུག། དེ་དང་གཅིག་ཁར་ རྫོང་ཁ་ལྷབ་སྦྱང་གི་དཔེ་དེབ་ཚུ་འབྲི་ནི་དང་པར་སྐྲུན་འབད་ནིའི་དོན་ལུ་ ཤེས་རིག་ལྷན་ཁག་འོག་ལུ་ རྫོང་ཁ་གོང་འཕེལ་སྡེ་ཚན་ཅིག་ཡང་གཞི་བཙུགས་གནང་སྟེ་ སློབ་གྲྭ་ཁག་ལས་ཕར་ རྫོང་ཁ་འདི་ སྐད་ཡིག་དང་རྩོམ་རིག་གི་གྲས་ཁར་ སློབ་སྟོན་གྱི་ཆོས་ཚན་ཅིག་སྦེ་འགོ་བཙུགས་གནང་ནུག། རྫོང་ཁ་གོང་འཕེལ་ལྷན་ཚོགས། རྫོང་ཁའི་ལྡེ་སྒྲོམ། འབྲི་ཐངས་ལམ་ལུགས། ཧི་མ་ལ་ཡ་གངས་རིའི་ས་ཁོངས་ནང་ མི་རིགས་དང་ཡིག་རིགས་ཚུ་ ཧེ་མ་ནང་ཆོས་མ་དར་བའི་སྐབས་ལས་རང་ཡོད་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཚུ་འདུག། དེའི་སྐབས་འབདན་ ཡོངས་གྲགས་ཅིག་འདི་བོན་ལུགས་ ཡང་ན་ ཞང་ཞུང་ཟེར་ཡང་སླབ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ཁོང་ཚུ་གིས་བོན་ཆོས་དང་ལམ་ལུགས་ དེ་ལས་ཡི་གུའི་ཐོག་ལས་ བསྟན་བཅོས་ཚུ་ཡང་བྲིས་ཏེ་ཡོད་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཚུ་འདུག། དེ་འབདཝ་ལས་ཡི་གུ་དེ་ཆོས་མེད་པའི་སྐབས་ལས་ཡོདཔ་དང་ ཆོས་དར་བའི་ཤུལ་ལས་ཡང་ཡོངས་གྲགས་སྦེ་ལག་ལེན་འཐབ་ནུག། འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ཡང་ཆོས་དར་བའི་ཤུལ་ལས་ཡི་གུ་འབྲི་ནི་ཡང་དར་ནུག། འབྲུག་ལུ་ དུས་རབས་ ༧ པའི་ནང་ཨུ་རྒྱན་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་ བུམ་ཐང་ལུ་བྱོན་ཏེ་ དེ་བསྒང་བུམ་ཐང་གི་རྒྱལ་པོ་ སིན་དྷ་རཱ་ཛ་ ཡང་ན་ ལྕགས་མཁར་རྒྱལ་པོ་དང་གཞན་ཚུ་ལུ་ཆོས་གནང་བའི་སྐབས་ ཕྱག་ཞུ་མི་ལོ་ཙ་བ་ལྡན་མ་རྩེ་མང་གིས་ཆོས་དེ་ལྷོ་ཡིག་ ཡང་ན་ མགྱོགས་ཡིག་ཟེར་མི་ནང་བྲིས་ཏེ་གནང་ཡོདཔ་ལས་ འབྲུག་ལུ་ བོད་ཡིག་གསལ་བྱེད་སུམ་ཅུ་དང་ཆ་འདྲ་བའི་ མགྱོགས་ཡིག་འབྲི་སྲོལ་གཞི་བཙུགས་འབད་ནུག། དེ་བསྒང་འབདན་ མགྱོགས་ཡིག་དང་གཅིག་ཁར་ ཚུགས་ཡིག་དང་དབུ་མེད་ཡི་གུ་ཚུ་ཡང་ལག་ལེན་འཐབ་ནུག། ད་རེས་ནངས་པ་འབདན་ མགྱོགས་ཡིག་དང་ ཚུགས་ཡིག་གཉིས་འདི་ཡོངས་གྲགས་སྦེ་ལག་ལེན་འཐབ་ཡོད། ད་རེས་ནངས་པར འབྲུག་གཞུང་གིས་ ཡིག་གཟུགས་ཡང་དག་པ་ཅིག་ར་བཟོ་ཡོདཔ་དང་ གློག་རིག་ནང་ལག་ལེན་འཐབ་བཏུབ་པའི་ལྡེ་སྒྲོམ་ཚུ་ཡང་བཟོ་ཡོད(Dzongkha keyboard layout)། ཡིག་བཟུགས་བཟོ་ཡོད་མི་ཚུ་ཡང་ Wangdi29, Tsuig_04, DDC Uchen, DDC Joyig, DDC Rinzin ཚུ་ཨིན། དེ་དང་གཅིག་ཁར་ཡིག་གཟུགས་མཁས་པ་ཀི་རིསི་ཕེན་ཟེར་མི་གིས་ Jomolhari ཟེར་མི་ཡིག་གཟུགས་ཅིག་ཡང་བཟོ་སྟེ་རིན་མེད་སྦེ་བཀྲམ་སྤེལ་འབད་ཡོད། ཡི་གུ་འདི་ གློག་རིག་ནང་རྐྱངམ་གཅིག་མེན་པར་ འགྲུལ་འཕྲིན་རིམ་ལུགས་ Apple དང་ Android ནང་ཡང་ལག་ལེན་འཐབ་བཏུབ་སྦེ་བཟོ་ཡོད། གསལ་བྱེད་གསུམ་བཅུ། ཀ་ ཁ་ ག་ ང་། ཅ་ ཆ་ ཇ་ ཉ། ཏ་ ཐ་ ད་ ན། པ་ ཕ་ བ་ མ། ཙ་ ཚ་ ཛ་ ཝ། ཞ་ ཟ་ འ་ ཡ། ར་ ལ་ ཤ་ ས། ཧ་ ཨ། དབྱངས་བཞི། ཨི་ ཨུ་ ཨེ་ ཨོ རྗོད་སྒྲ། དཔེ་ཡིག། དཀར་མཛེས་ཨ་ཡིག་ལས་འཁྲུངས་ཤེས་བློའི་གཏེར།། ཕས་རྒོལ་ཝ་སྐྱེས་གཟིལ་གནོན་གདོང་ལྔ་བཞིན།། ཆགས་ཐོགས་ཀུན་བྲལ་མཚུངས་མེད་འཇམ་དབྱངས་མཐུས།། མ་ཧཱ་མཁས་པའི་གཙོ་བོ་ཉིད་གྱུར་ཅིག། འབྲེལ་མཐུད མིང་ཚིག རྫོང་ཁའི་ཚིག་མཛོད། ( རྫོང་ཁ - ཨིང་ལིཤ ། ཨིང་ལིཤ - རྫོང་ཁ ། རྫོང་ཁ - རྫོང་ཁ ) ། རྫོང་ཁ་ཨིང་ལིཤ་ཤན་སྦྱར་ཚིག་མཛོད། ( རྫོང་ཁ - ཨིང་ལིཤ ) - རྫོང་ཁ་གོང་འཕེལ་ལྷན་ཚོགས ( ཨིང་ལིཤ - རྫོང་ཁ ) རྫོང་ཁ་གློག་རིག་གི་མིང་ཚིག་ཚུ་(pdf) ( ཨིང་ལིཤ - རྫོང་ཁ ) ཨིང་ལིཤ་རྫོང་ཁ་ཤན་སྦྱར་དེབ་ཆུང་ཚིག་མཛོད།(pdf) ( ཨིང་ལིཤ - རྫོང་ཁ ) འབྲིང་རིམ་རྫོང་ཁ་ཨིང་རིཤ་ཚིག་མཛོད༌རིག༌པའི༌ལོ༌འདབ།(pdf) ( རྫོང་ཁ - ཨིང་ལིཤ ) རྫོང་ཁའི་མིང་ཚིག་རྣམ་གྲངས་དང་འགལ་མིང་སྐར་ཚེགས་ཕྲེང་བ།(pdf) ( རྫོང་ཁ - རྫོང་ཁ ) བརྡ་སྤྲོད རྫོང་ཁའི་སྒྲ་སྒྱུར། - འབྲུག་རྒྱལ་ཡོངས་དཔེ་མཛོད (ཨིང་ལིཤ - རྫོང་ཁ ) འབྲུག་གི་རྒྱལ་ཡོངས་སྐད་ཡིག་་རྫོང་ཁ། (Dzongkha) - རྫོང་ཁ་ལི་ནགསི། ( རྫོང་ཁ - ཨིང་ལིཤ ) Romanization of Dzongkha (ཨིང་ལིཤ) Dzongkha: Origin and Description (ཨིང་ལིཤ) Dzongkha language, alphabet and pronunciation ( རྫོང་ཁ ) (ཨིང་ལིཤ) རྫོང་ཁ : Русский, Français, 日本語, Eesti, English Pioneering Dzongkha Text To Speech Synthesis(pdf) (ཨིང་ལིཤ) རྫོང་ཁ་གོང་འཕེལ་གྱི་ཡོངས་འབྲེལ། - རྫོང་ཁ་གོང་འཕེལ་ལྷན་ཚོགས (ཨིང་ལིཤ - རྫོང་ཁ ) གཞན རྫོང་ཁ་ཡུ་ནི་ཀོཌ། - འབྲུག་རྒྱལ་ཡོངས་དཔེ་མཛོད ( རྫོང་ཁ - ཨིང་ལིཤ ) ཨཕ་རི་ཀ་ ཨེན་ཊཱག་ཊི་ཀ་ འཛམ་གླིང་རྒྱས་བཤད ཨེན་ཊཱག་ཊི་ཀ འཛམ་གླིང་ནང་ལུ་ གླིང་ཆེན་༧ ཡོདཔ་ཨིནམ་དང་ དེ་ནང་ལས་གཅིག་འདི་ཨེན་ཊཱག་ཊི་ཀ་འདི་ཨིནམ་དང་ ས་གོ་ཡང་འཛམ་གླིང་གི་ས་གོ་ལྷོ་ཕྱོགས་ཁ་ཐུག་ལུ་ཡོདཔ་ཨིན། ས་གོ་འདི་ལྷོ་ཁ་ཐུག་འབདཝ་ལས་ ཉིནམ་གནམ་མེད་ས་མེད་ཕོག་ནི་མེདཔ་ལས་ ཁཝ་རྐྱབ་སྟེ་འཁྱེག་གི་གང་སྟེ་ཡོད་པའི་ས་གླིང་ཅིག་འབད་ནི་དེ་གིས་ མི་གིས་གཞིས་མ་ཆགས་པར་ཡོདཔ་ལས་ ད་ལྟོ་རྒྱལ་ཁབ་ཡང་མེན་པའི་གུར་ རྒྱལ་ཁབ་ག་གི་ཡང་དབང་སྟེ་མེདཔ་ཨིན། གླིང་ཆེན་འདི་གླིང་ཆེན་གཞན་དང་ཕྱདཔ་ད་སྦོམ་ཆུང་གི་གྲས་ལས་ཨང་ ༥ པ་ཨིནམ་དང་ སའི་རྒྱ་ཚད་འབད་བ་ཅིན་ཀི་ལོ་མི་ཊར་གྲུ་བཞི་ ༡༤,༢༠༠,༠༠༠ ༼ས་ཡ་བཅུ་བཞི་ཉིས་འབུམ་ཐམ་པ་༽ ཡོདཔ་ཨིན་པས། ས་གླིང་འདི་དུས་རྒྱུན་རང་འཁྱེག་གི་གང་སྡོདཔ་ལས་ དཔྱ་སྙོམས་ལུ་འཁྱེག་གི་སྟུག་ཚད་ཀི་ལོ་མི་ཊར་ ༡.༩ དེ་ཅིག་ཡོདཔ་ཨིན། འཁྱེག་འདི་ནང་ འཛམ་གླིང་ནང་འཐུང་བཏུབ་པའི་ཆུ་གི་བརྒྱ་ཆ་ ༧༠ དེ་ཅིག་འཁྱེག་སྦེ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། ས་གླིང་འདི་ནང་ ཆརཔ་ཡང་དཀོན་དྲག་ཡོདཔ་ལས་ ས་གོ་འདི་སྐམ་དྲགས་དང་ བསིལ་དྲགས་ དེ་ལས་རླུང་འཚུབ་ཆེ་སུ་ཡོད་མི་ཅིག་ཨིན། ད་ལྟོའི་གནས་སྟངས་ནང་ ས་གླིང་འདི་རྒྱལ་ཁབ་ ༣༠ དེ་ཅིག་གིས་སྤྱི་རུབ་སྦེ་བདག་འཛིན་འཐབ་དོ་ཡོདཔ་ཨིནམ་དང་ དེ་ཡང་གཙོ་བོ་རང་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༥༩ ལུ་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ཚུ་གིས་བར་ན་ ཆིངས་ཡིག་ཅིག་བཟོ་ཡོདཔ་ལས་བརྟེན་ཨིན་པས། ས་གླིང་འདི་ནང་ གཏན་རྐྱང་སྡོད་མི་མེད་རུང་ སྐབས་སྐབས་སྦེ་སྡོད་མི་འདི་ མི་གྲངས་ ༡༠༠༠ ལས་ ༥༠༠༠ བར་ན་འོང་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། ཁུངས་གཏུགས། https://en.wikipedia.org/wiki/Antarctica ཨཕ་རི་ཀ འཛམ་གླིང་རྒྱས་བཤད ཡུ་ནའིཊེཊ་སི་ཊེསི ༼ United States of America ༽ མངའ་སྡེ ཀེ་ན་ཌ མེཀསི་ཀོ་ རྒྱལ་ཁབ ཀེ་ན་ཌ་ ཡུ་ནའིཊེཊ་སི་ཊེསི་ རྒྱལ་ཁབ མེཀསི་ཀོ་ གའཀར། ཡུ་ནའིཊེཊ་སི་ཊེས ཨར་ཇེན་ཊི་ན་ བཱརཱ་ཛིལ་(Brasil)ནི་ལྷོ་ཨ་མེ་རི་ཀ་འི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཨིན། རྒྱལ་ས་བྲ་ཛི་ལི་ཡ་ཨིན་དང་གྲོང་སྡེ་སྦོམ་ཤོས་སན་པའུ་ལོ་ཨིན། ཁོའི་རྒྱ་ཚད་༨་༥༡༥་༨༠༠km²འདུག་དང་མི་འབོར་༢༠༡༠༣༢༧༡༤་མི་འདུག། བཱརཱ་ཛིལ་གི་རྒྱལ་ཁབ། བྱང་ལུང་ཕྱོགས། ཨ་མ་ཛོ་ནས་ (Amazonas,AM) རོ་རའི་མ་ (Roraima,RR) ཨ་ཀིརེ་ (Acre,AC) རོན་དོ་ནི་ཡ་ (Rondônia,RO) ཏོ་ཀན་ཅིནས་ (Tocantins,TO) པ་ར་ (Pará,PA) ཨ་མ་པ་ (Amapá,AP) ཤར་བྱང་ལུང་ཕྱོགས།། མ་ར་ཉན་ (Maranhão,MA) པི་ཨ་ཝི་ (Piauí,PI) སེ་ཨ་ར་ (Ceará,CE) རིའོ་གྲན་དེ་དོ་ནོར་ཏེ་ (Rio Grande do Norte,RN) པ་ར་ཨི་བྷ་ (Paraíba,PB) པེར་ནམ་བྷུ་ཀོ་ (Pernambuco,PE) བ་ཨི་ཡ་ (Bahia,BA) སེར་ཞི་པེ་ (Sergipe,SE) ཨ་ལ་གོ་ཝས (Alagoas,AL) ནུབ་ལྟེ་ཝ་ལུང་ཕྱོགས། མ་ཏོ་གྲོ་སོ་ (Mato Grosso,MT) མ་ཏོ་གྲོ་སོ་དོ་སུལ་ (Mato Grosso do Sul,MS) གོ་ཡས་ (Goiás,GO) (Distrito Federal,DF) ཤར་ལྷོ་ལུང་ཕྱོགས། མི་ནས་ཞེ་རའིས་ (Minas Gerais,MG) ཨེས་པི་རི་ཏོ་སན་ཏོ་ (Espírito Santo,ES) རིའོ་དེ་ཞ་ནེའི་རོ་ (རྒྱལ་ཁབ) (Rio de Janeiro,RJ) སན་པའུ་ལོ་(རྒྱལ་ཁབ) (São Paulo,SP) ལྷོ་ལུང་ཕྱོགས།། པ་ར་ན་ (Paraná,PR) སན་ཏ་ཀ་ཏ་རི་ན་ (Santa Catarina,SC) རིའོ་གྲན་དེ་དོ་སུལ་ (Rio Grande do Sul,RS) Gallery See Also སན་པའུ་ལོ།(རྒྱལ་ས་) རིའོ་དེ་ཞ་ནེའི་རོ་(རྒྱལ་ས་) ཨ་མ་ཟོ་ནི་ཡ་ནགས་ཚལ་ བྲ་ཛིལ་ཀྱི་ས་ཁ་མཐོ་ས་ script html bucin རྒྱ་ནག རྒྱ་མི ཀྲུང་ཀོ འཛམ་གླིང་རྒྱས་བཤད རྒྱལ་ཁབ ཇཱ་པཱན། 日本 ཇ་པན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ཤར་ཨེ་ཤི་ཡ་ལུ་ཆགས་ཏི་ཡོད་མི་མཚོ་གླིང་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཨི Emperor : Naruhito རྒྱལ་ས ཊོ་ཀི་ཡ (Tokyo)། འཇར་པན། སོག་པོ ཨུ་ལཱན་བ་ཊར རྒྱལ་ཁབ ཨེ་ཤི་ཡ ཏའི་ཝཱན་ ཏའི་པི རྒྱལ་ཁབ ཨེ་ཤི་ཡ ཀམ་བོ་ཌི་ཡ་ ནོམ་པེན རྒྱལ་ཁབ ཨེ་ཤི་ཡ མེ་མར་ རང་གཱུན རྒྱལ་ཁབ ཨེ་ཤི་ཡ King : Rama X ཐཱའི་ལེནཌ བེང་ཀོཀ རྒྱལ་ཁབ ཨེ་ཤི་ཡ ལྷོ་ཀོ་རི་ཡ་ སི་འོལ བྱང་ཀོ་རི་ཡ་ རྒྱལ་ཁབ ཨེ་ཤི་ཡ བྱང་ཀོ་རི་ཡ་(조선민주주의인민공화국, 朝鮮民主主義人民共和國) པིའོང་ཡང་ ལྷོ་ཀོ་རི་ཡ་ ཀྲུང་ཀོ རྒྱལ་ཁབ ཨེ་ཤི་ཡ ཡུ་ནའི་ཊེཊ་ཀིང་ཌམ་ ཡོ་རོབ་གླིང་ རྒྱལ་ཁབ ཕརཱནསི། ཕརཱནསི་འདི་ ཡུ་རོཔ་གླིང་ཆེན་གྱི་ནུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་སྦོམ་ཅིག་ཨིན། དེ་གི་རྒྱལ་ས་ལྟེ་བ་འདི་ པེ་རིསི་ཨིན། རྒྱལ་ཁབ་དེ་གི་མངའ་འོག་ལུ་ མཚོ་གླིང་ཁག་ལྔ་དེ་ཅིག་ཡང་ཡོདཔ་ཨིན། རྒྱལ་ས་ལྟེ་བ། པེ་རིསི། ཁྲོམ་ཚུ་གིས་གྲལ་ལས་སྦོམ་ཤོས་ར་རྒྱལ་ས་ལྟེ་བ་འདི་ཨིན་རུང་ ཁྲོམ་སྦོམ་གཞན་ཡང་ཡོདཔ་དང་ འདི་ཚུ་ཡང་ མར་སེལ། ལི་ཡཱོན། ལི་ལེ། བོར་ཌི་ཨོཀསི། ན་འིསི། ཊོའུ་ལུསུ་ཚུ་ཨིན་པས། རྒྱལ་ཡོངས་ཁ་སྐད་དང་གཞུང་འབྲེལ་ཁ་སྐད། གཉིས་ཆ་རང་ནང་ ཕརཱནསི་ཁ་སྐད་ལག་ལེན་འཐབ་ཨིན། མི་དང་རྒྱལ་ཁབ་ལུ་འབོ་བའི་ཚིག འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ལུ་ འབྲུག་དང་མི་ལུ་འབྲུགཔ་ཡང་ན་ འབྲུག་པ་ཟེར་སླབ་དོ་བཟུམ་སྦེ་ ཕརཱནསི་གི་རྒྱལ་ཁབ་ལུ་འབོ་བའི་ཚིག་འདི་ ཕེ་རེནཆ་ཨིནམ་དང་ ཁོང་གི་མི་ལུ་ཡང་ ཕེ་རེནཆ་ཟེར་སླབ་ཨིན་པས། རྩ་ཁྲིམས། སྤྱི་ལོ་༡༩༥༨ ཟླ་༡༠ ཚེས་༤ ལུ་ཆ་འཇོག་གནང་ཡོདཔ། སྲིད་ལུགས། དམངས་གཙོ། ཁྲིམས་བཟོ་ནིའི་ལཱ་འདི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་འབད་དོ་ཡོདཔ་དང་ དེ་ནང་ཚོགས་ཁང་གོང་འོག་གཉིས་ཡོད། ཚོགས་ཁང་གོང་མ་འདི་ སེ་ནེཊ་དང་ འོག་མ་འདི་རྒྱལ་ཡོངས་ཚོགས་འདུ་ཨིན། མི་རློབས། ས་ཡང་ ༦༨ ༼སྤྱི་ལོ་༢༠༢༢ ཟླ་ ༧ པའི་ཐོ།༽། དངུལ་ལོར་གྱི་མིང། ཡུ་རོ་དང་ ཕ་རངཀ། ས་ཁྱོན། ཀི་ལོ་མི་ཊར་གྲུ་བཞི་ ༦༤༣,༨༠༡ ༼དྲུག་འབུམ་བཞི་ཁྲི་གསུམ་སྟོང་བརྒྱད་བརྒྱ་དང་གཅིག་༽། ས་ཕྱོགས། རྒྱལ་ས་ལྟེ་བ་ པེ་རིསི་གི་ས་ཕྱོགས་འདི་ ༤༨′′ ༥༡′ ནུབ་༢′′༢༡′ ཤར་ ལུ་གནས་ཡོདཔ་ཨིན་པས(48°51′N 2°21′E)། དབུ་ཁྲིདཔ། སྤྱི་ལོ་༢༠༢༢ ལུ་ སྲིད་འཛིན་འདི་ ཨི་མ་ནུ་ཡེལ་མེ་ཀོརོན་དང་ བློན་ཆེན་འདི་ ཨེ་ལི་ས་བེཏ་བོརན། ཁུངས་གཏུགས། https://en.wikipedia.org/wiki/France Commons: ཡོ་རོབ་གླིང་ རྒྱལ་ཁབ ཇཱར་མ་ནི་ ཡོ་རོབ་གླིང་ གིརིསི་ ཡོ་རོབ་གླིང་ རྒྱལ་ཁབ ཨྀཊ་ལི་ Commons: html bucin ཡོ་རོབ་གླིང་ རྒྱལ་ཁབ ཨས་ཊེཡེ་ལི་ཡ་ () སིཌི་ནི མེལ་བོརོན ཨ་ཌི་ལེ་ཌི བིརིསི་བེན བོརོ་ཀཱན་ཧིལ དར་ཝིན ཧོ་བཱཊི ལིན་ཌི་མེན ལོརོཌི་ཧོ་ཝི པརཐ རྒྱལ་ཁབ སིཔཱེན་ Commons ཡོ་རོབ་གླིང་ རྒྱལ་ཁབ པོར་ཅུ་གལ་ ཡོ་རོབ་གླིང་ རྒྱལ་ཁབ སུའི་ཌན་ ཡོ་རོབ་གླིང་ རྒྱལ་ཁབ ནོ་ཝེ་ ཡོ་རོབ་གླིང་ རྒྱལ་ཁབ ནེ་དར་ལེནཌསི་ ཡོ་རོབ་གླིང་ རྒྱལ་ཁབ བེལ་ཇིཡམ་ ཡོ་རོབ་གླིང་ རྒྱལ་ཁབ ཌེན་མཱཀ་ Commons: ཡོ་རོབ་གླིང་ རྒྱལ་ཁབ ཕིན་ལེནཌ་ Commons: ཡོ་རོབ་གླིང་ རྒྱལ་ཁབ ཨའིསི་ལེནཌ་ Commons: ཡོ་རོབ་གླིང་ རྒྱལ་ཁབ ཨས་ཊི་ཡ་ ཡོ་རོབ་གླིང་ རྒྱལ་ཁབ ཨའིརི་ལེནཌ་ ཨའིརི་ལེནཌ ཡོ་རོབ་གླིང་ རྒྱལ་ཁབ སུའིཊ་ཛར་ལེན་ ཡོ་རོབ་གླིང་ རྒྱལ་ཁབ རྒྱལ་པོའི་བརྟན་བཞུགས་འདི་ འགོ་དང་པ་ ༡༩༥༣ ལུ་ རྩོམ་སྒྲིག་འབད་འབདཝ་ཨིནམ་དང་ ༡༩༦༦ ལུ་ གཞུང་འབྲེལ་བཟོ་ཡོདཔ་ཨིན། རྒྱལ་པོའི་བརྟན་བཞུགས་ཀྱི་ཚིག། རྒྱལ་པོའི་བརྟན་བཞུགས། འབྲུག་ཙན་དན་བཀོད་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ན།། དཔལ་ལུགས་གཉིས་བསྟན་སྲིད་སྐྱོང་བའི་མགོན།། འབྲུག་རྒྱལ་པོ་མངའ་བདག་རིན་པོ་ཆེ།། སྐུ་འགྱུར་མེད་བརྟན་ཅིང་ཆབ་སྲིད་འཕེལ་།། ཆོས་སངས་རྒྱས་བསྟན་པ་དར་ཞིང་རྒྱས་།། འབངས་བདེ་སྐྱིད་ཉི་མ་ཤར་བར་ཤོག།། (Druk tsenden keipi gyelkhap na Pyel loog nig tyensi chongwei gyen Druk gyelpo ngadak rinpoche Koo jurmey tyentsing chap tsid pyel Che sangye tyenpa darshing gyel Bang deykyed nyima shar wara sho.) འབྲུག་ཡུལ་ འབྲེལ་མཐུད། http://www.un.int/wcm/content/site/bhutan/pid/7054 འབྲུག་ཡུལ་ ཕུན་ཚོགས་གླིང་ གྲོང་􀮣 ཆུ་ཁ་རྫོང་ཁག གྲོང་􀮣 འབྲུག་ཡུལ་ སྤུ་ན་ཁ་ གྲོང་􀮣 སྤུ་ན་ཁ་རྫོང་ཁག གྲོང་􀮣 འབྲུག་ཡུལ་ སྤུ་ན་ཁ་རྫོང་ཁག བསམ་གྲུབ་ལྗོངས་མཁར་ གྲོང་􀮣 བསམ་གྲུབ་ལྗོངས་མཁར་རྫོང་ཁག ཁོར་ཡུག མགྲོན་ཁང་། ལོ་རྒྱུས། ལྗོངས་རྒྱུ། ཡུལ་ཚོ། མིང་ཐོགས་ཚུལ། དུས་ཆེན། མི་སྣ། པར་རིས་བར་འཁྱམས། ཟིན་ཐོ་འམ་དཔྱད་གཞི། དཔྱད་གཞིའི་དཀར་ཆག། ད་དུང་གཟིགས། ཕྱི་ཕྱོགས་དྲ་མཐུད། གྲོང་􀮣 འབྲུག་ཡུལ་ ཀྲོང་གསར་ གྲོང་􀮣 ཀྲོང་གསར་རྫོང་ཁག གྲོང་􀮣 འབྲུག་ཡུལ་ ཨིན་ཌི་ཡ། (རྒྱ་གར) རྒྱལ་ས ནིའུ་ཌེ་ལི (New Delhi)། ལ་དྭགས། རྡ་རམ་ས་ལ ཀཱལ་ཀ་ཊ ཤྲཱྀ་ལངཀ་ རྒྱལ་ཁབ་འདི་ལ་གནའ་བོའི་དུས་ནས་བཟུང་སེང་ག་གླིང་ཟེར་བ་མཁྱེན་པར་མཛོད ཀོ་ལོམ་བོ རྒྱལ་ཁབ ཨེ་ཤི་ཡ བངྒ་ལ་དེཤ་ ཌ་ཀ རྒྱལ་ཁབ ཨེ་ཤི་ཡ མ་ལེ་ཤི་ཡ ཀུ་འ་ལ་ལམ་པུར རྒྱལ་ཁབ ཨེ་ཤི་ཡ ཨཕ་ག་ནིསི་ཏཱན ཀ་བཱུལ རྒྱལ་ཁབ ཨེ་ཤི་ཡ ཨི་རཱན་ ཏེ་རཱན རྒྱལ་ཁབ ཨེ་ཤི་ཡ ལེ་བཱ་ནཱོན བི་རུཊི རྒྱལ་ཁབ ཨེ་ཤི་ཡ ཨིཛ་རཱེལ ཇེ་རུ་ས་ལིམ རྒྱལ་ཁབ ཨེ་ཤི་ཡ ཀུ་ཝེཊ རྒྱལ་ཁབ ཨེ་ཤི་ཡ ཡུ་ནའི་ཊེཊ་ཨ་རབ་ཨེ་མི་རེཊསི དུ་བ་ཡེ རྒྱལ་ཁབ ཨེ་ཤི་ཡ ཨུཛ་བེ་ཀིསི་ཏཱན་ རྒྱལ་ཁབ ཨེ་ཤི་ཡ ཏ་ཇག་ཀིསི་ཏཱན་ རྒྱལ་ཁབ ཨེ་ཤི་ཡ ཀ་ཏར་ བཧ་རེན་ རྒྱལ་ཁབ ཨེ་ཤི་ཡ བཧ་རེན་ སའུ་དི་ཨེ་ར་སྦི་ཡ་ རྒྱལ་ཁབ ཨེ་ཤི་ཡ སའུ་དི་ཨེ་ར་སྦི་ཡ་ བེ་ཀིསི་ རྒྱལ་ཁབ ཨེ་ཤི་ཡ ཅེཀ་རི་པབ་ལིཀ་ ཡོ་རོབ་གླིང་ རྒྱལ་ཁབ ཛིམ་བབ་ཝེ་ སའུཐ་ཨཕ་རི་ཀ་ རྒྱལ་ཁབ སའུཐ་ཨཕ་རི་ཀ་ ཀེ་ནི་ཡ་ སའུཐ་ཨཕ་རི་ཀ་འདི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཨིན། རྒྱལ་ཁབ་འདི་ ཨཕ་རི་ཀ་གི་གླིང་ཆེན་ནང་ ལྷོ་ཁ་ཐུག་ལུ་གནས་ཏེ་ཡོད་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཨིན། རྒྱལ་ཁབ་འདི་མཐའ་སྐོར་ཏེ་རྒྱ་མཚོ་ཡོདཔ་དང་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ན་ལུ་ ས་ཁ་མཐོ་ས་དང་དམའ་བའི་ཐང་དགའ་ཏོག་ཏོ་ལེ་ཤ་ཡོད། རྒྱལ་ཁབ་འདི་གིས་ས་མཚམས་འདི་ རྒྱལ་ཁབ་༥ དང་མཐུད་དེ་ཡོདཔ་དང་ དེ་ཚུ་ཡང་ མོ་ཛམ་བིཀ། བོཊསི་ཝ་ན། ན་མི་བི་ཡ། སོ་ཝ་ཛི་ལེནཌ། ཛིམ་ཝབ་ཝེ་ཚུ་ཨིན། རྒྱལ་ཁབ་དེ་གི་སའི་རྒྱ་ཚད་འདི་ ཀི་ལོ་མི་ཊར་གྲུ་ཞི་ ༡༢,༢༡,༠༠༠ ༼ས་ཡ་གཅིག་དང་ཉིས་འབུམ་ཉིས་ཁྲི་གཅིག་སྟོང་ཐམ་པ་༽ ཡོདཔ་ཨིན། རྒྱལ་ཁབ་འདི་ནང་ སྤྱི་ལོ་༢༠༢༡ ལོའི་ཐོ་དང་འཁྲིལཝ་དང་ མི་རློབས་བསྡོམས་ས་ཡ་༦༠ ཡོདཔ་ཨིན། རྒྱལ་ཁབ་འདི་ལུ་རྒྱལ་ས་ལྟེ་བ་གསུམ་ཡོདཔ་དང་ དེ་ཡང་བདག་སྐྱོང་གི་རྒྱལ་ས་ལྟེ་བ་འདི་ པིརི་ཊོ་རི་ཡ་དང་ དྲང་ཁྲིམས་ཀྱི་རྒྱལ་ས་ལྟེ་བ་འདི་ བུལུམ་ཕཱོན་ཊེན་ དེ་ལས་ ཁྲིམས་བཟོའི་རྒྱལ་ས་ལྟེ་བ་འདི་ ཀེཔ་ཊའུན་ཨིན། ཨིན་རུང་ ཁྲོམ་སྦོམ་ཤོས་འདི་ ཇོ་ཧ་ནེསི་བརག་ཨིན། རྒྱལ་ཁབ་ནང་ གཞུང་འབྲེལ་དུ་ཁ་སྐད་༡༡ ལག་ལེན་འཐབ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། མི་ཚུ་གིས་ཆོས་ལུགས་ཁག་དག་པ་ཅིག་རང་ལག་ལེན་འཐབ་ཡོད་རུང་ མི་རློབས་བརྒྱ་ཆ་ ༨༠ དེ་ཅིག་གིས་ཡེ་ཤུ་པའི་ཆོས་ལུགས་འདི་ལུ་མོས་གུས་བསྐྱེད་དེ་ལག་ལེན་འཐབ་སྲོལ་འདུག། རྒྱལ་ཁབ་འདི་ནང་ཁོང་རའི་མི་རིགས་གནགཔོ་ཚུ་མང་སུ་ཡོདཔ་དང་ཕྱི་གླིང་པ་དཀརཔོ་ཚུ་ཡང་ཡོདཔ་ཨིན། མི་གནགཔོ་འདི་བརྒྱ་ཆ་༨༡ ། སླ་བསྲེ་མི་རིགས་བརྒྱ་ཆ་༩ ། ཕྱི་གླིང་པ་བརྒྱ་ཆ་༨ ། ཨེ་ཤི་ཡ་ལས་བརྒྱ་ཆ་༢ ཡོདཔ་ཨིན། དུས་རབས་༡༧ པའི་ཕྱེད་མཚམས་ལས་ ཕྱི་གླིང་པ་ཚུ་འོང་སྟེ་གཞིས་ཆགས་འབད་ཡོདཔ་དང་ དེ་ཡང་གཙོ་བོ་ར་ ནི་དར་ལེནཌ་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་མི་ཁུངས་ཚུ་ཨིན་པས། ཕྱི་གླིང་པའི་མི་གཞན་ཡང་ ཇར་མ་ནི་དང་ ཕ་རནསི་ དེ་ལས་བིརི་ཊེན་རྒྱལ་ཁབ་ཚུ་ལས་འོང་ཡོདཔ་ཨིན་པས། ཕྱི་གླིང་པའི་མི་ཚུ་གིས་ རྒྱལ་ཁབ་འདི་དུས་རབས་༢༠ པ་ཚུན་དབང་ཡོདཔ་ཨིན། སྤྱི་ལོ་༡༩༩༠ གི་ལོ་གྲངས་ནང་མི་གནགཔོ་ཚུ་གིས་རང་དབང་འཐོབ་སྟེ་ དམངས་གཙོའི་གཞུང་གཞི་བཙུགས་འབད་ཡོདཔ་དང་ དེ་བསྒང་སྲིད་འཛིན་དང་པ་འདི་ ནེལ་སཱོན་མཱན་ཌེ་ལ་གིས་ སྤྱི་ལོ་༡༩༩༤ ལུ་མཛད་ཡོདཔ་ཨིན། སྤྱི་ལོ་༡༩༩༦ ལུ་རྩ་ཁྲིམས་ཅིག་ཡང་གསར་རྩོམ་འབད་ནུག། རྒྱལ་ཁབ་འདི་ ས་འོག་གི་རང་བཞིན་ཐོན་སྐྱེད་སྐྱི་ཕྱུག་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཨིན། སྤྱི་ལོ་༡༨༦༧ ལུ་རྡོ་རྗེ་ཕ་ལམ་དང་ སྤྱི་ལོ་༡༨༨༦ ལུ་གསེར་ཐོབ་སྟེ་ དེ་བསྟུན་པའི་ས་གཏེར་ལཱ་ཚུ་འགོ་བཙུགས་ཏེ་ དེ་ནང་ཕྱི་རྒྱལ་ལས་སྤྲོ་བ་བསྐྱེད་མི་མི་ཚུ་ཡང་གཞིས་སྤོ་སྟེ་འོང་ནུག། དེ་གིས་མ་དོ་བར་ ཟངས། དངུལ། ལྕགས། ཚྭ། མེ་རླུང་ཚུ་གི་ས་གཏེར་ལཱ་ཡང་འབད་དེ་ཕྱིར་ཚོང་འཐབ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། ས་ནམ་གྱི་ལཱ་ལུ་ཡང་བརྩོན་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། རྒྱལ་ཁབ་དེ་གིས་ ཕྱིར་ཚོང་དང་ནང་འདྲེན་འདི་མང་ཤོས་རང་ རྒྱ་ནག། ཇར་མ་ནི། ཡིའུ་ཨེསི། ཡིའུ་ཀེ། རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཁབ་ཚུ་དང་འབད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། ཕྱིར་ཚོང་འདི་མང་ཤོས་ས་གཏེར་དང་རྡོ་སོལ་ཚུ་ཨིནམ་དང་ ནང་འདྲེན་འདི་ས་སྣུམ་མར་ཁུ་རིགས། སྣུམ་འཁོར། འཕྲུལ་ཆས། བཞེས་སྒོའི་རིགས་ཚུ་ཨིན་པས། ཀེ་ནི་ཡ་ ཛིམ་བབ་ཝེ་ རྒྱལ་ཁབ བལ་ཡུལ་ ཀཊི་མཱན་ཌུ རྒྱལ་ཁབ ཨེ་ཤི་ཡ འབྲུག་རྒྱལ་ཡོངས་དཔེ་མཛོད (National Library of Bhutan) འབྲུག་རྒྱལ་ཡོངས་དཔེ་མཛོད་དང་ཡིག་རྙིང་གཉེར་འཇོག་ཁང་འདི་ བཀྲིས་ཆོས་རྫོང་དང་ ཀ་ཝང་གྱང་ས་ལུ་ཡོད་པའི་ བཟོ་རིག་བཅུ་གསུམ་སྤེལ་ཁང་གཉིས་ཀྱི་སྦུག་ལུ་ ག་ནི་བ་གཟི་བརྗིད་ཆེ་ཏོག་ཏོ་སྦེ་ ཕྱི་ཁའི་བཟོ་དབྱིབས་ལྷ་ཁང་གི་བཟོ་རྣམ་དང་ ནང་ན་ལུ་རྒྱལ་བའི་གསུང་རབ་ཆེན་མོ་དང་ འབྲུག་པའི་སྔར་སྲོལ་རིག་གཞུང་བཟང་པོའི་ ཕྱག་དཔེ་དང་དཔེ་དེབ་ཚུ་གི་ གང་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན།། རྒྱལ་ཡོངས་དཔེ་མཛོད་འདི་ གཞི་བཙུགས་འབད་མི་དང་ ས་གནས་འདི་ཁར་སྤོ་བཤུད་མ་འབད་བའི་ཧེ་མ་ ག་སྟེ་ལུ་འབད་གཞི་བཙུགས་འབད་འབདཝ་ཨིན་ན? ཟེར་བའི་ཐུགས་ཀྱི་དོགས་པ་ བསལ་ཐབས་ལུ་ དེའི་ལོ་རྒྱུས་དུམ་གྲ་ཅིག་ཞུ་བ་ཅིན་ འདི་ཡང་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༦༧ ལོ་ལུ་ མི་དབང་རྒྱལ་ཡུམ་ཨ་ཞེ་ སྐལ་བཟང་ཆོས་སྒྲོན་དབང་ཕྱུག་མཆོག་གིས་ སྤྱིར་རྒྱལ་བའི་གསུང་རབ་ཚུ་དང་ བྱེ་བྲག་ཏུ་ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་སྔོན་བྱོན་རྒྱལ་བ་གོང་མ་ སྤྲུལ་པའི་བླམ་ཚུ་དང་ མཁས་པ་དགེ་བཤེས་ཚུ་གིས་ བརྩམས་བཞག་མི་སྔར་སྲོལ་རིག་གཞུང་བཟང་པོ་ཚུ་ འཕྲལ་ཕུག་ཡུན་བརྟན་བཞག་འཐབ་ལུ་དམིགས་ཏེ་ མི་ཉམས་གོང་འཕེལ་དང་ ཉམས་པ་གསོར་ཆུད་མཛད་དེ་ བཀའ་བསྟན་གྱིས་གཙོས་པའི་རིག་གཞུང་གི་ཕྱག་དཔེ་ དུམ་གྲ་ཅིག་མཁོ་བསྒྲུབས་མཛད་ཐོག་ལས་ ཐིམ་ཕུག་བཀྲིས་ཆོས་རྫོང་གི་དབུ་རྩེའི་བར་ཐོག་ལུ་ གཞི་བཙུགས་མཛད་གནང་ནུག། དཔེ་མཛོད་རྙིངམ་དེ་ནང་ལུ་ ཕྱག་དཔེ་ཚུ་ རིམ་པ་བཞིན་དུ་གོང་འཕེལ་འགྱོ་བའི་སྟབས་ཀྱིས་ ས་གནས་དེ་ནང་དཔེ་ཆ་ མ་ཤོང་པའི་དཀའ་ངལ་བྱུངམ་ལས་ དེ་སེལ་ཐབས་ལུ་དབུ་རྩེའི་བར་ཐོག་ལས་ གནས་སྐབས་ཅིག་གི་རིང་ལུ་ ལྕང་སྒང་ཁ་ལུ་སྤོ་བཤུད་འབད་ནུག སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༤ ལོ་ལུ་ མི་དབང་རྒྱལ་ཡུམ་ཨ་ཞེ་མཆོག་གིས་སྐྱབས་འཛིན་མཛད་དེ་ ཞིང་གཤེགས་སྐྱིད་སྡུག་བློན་པོའམ་ ནང་སྲིད་བློན་པོ་ གཏམ་ཞིང་རྒྱ་གར་མཆོག་གིས་འགོ་འདྲེན་མཛད་དེ་ ད་ལྟོ་མཐོང་ནི་ཡོད་པའི་ རང་ལུགས་ལྷ་ཁང་གི་བཀོད་རིས་དང་ལྡན་པའི་ དུས་གཏན་ཇག་གི་དཔེ་མཛོད་ཁང་ཐོག་ཚད་བཞི་དང་ལྡན་མི་འདི་ འདི་ཕྱི་ནང་མེད་པར་ ལེགས་ཤོམ་འབད་བསྒྲུབས་གནང་སྟེ་ ལྕང་སྒང་ཁ་ལས་འདི་ཁ་ལུ་ སྤོ་བཤུད་འབད་ནུག། ད་ལྟོ་ ང་བཅས་འབྲུག་རྒྱལ་ཡོངས་དཔེ་མཛོད་ནང་ལུ་ ག་ཅི་རང་བཞུགས་ཏེ་ཡོདཔ་སྨོ་ཟེར་བ་ཅིན་ སྟེང་ཐོག་ལུ་ འབྲུག་པ་བཀའ་བརྒྱུད་ཀྱི་བླ་ཆེན་ཚུག་གིས་མཛད་པའི་ ཕྱག་དཔེ་ཚུ་དང་ སྡེ་དགེ་དང་ཨུར་དགའ། དེ་ལས་དར་ཐང་ལ་སོགས་པའི་ བཀའ་བསྟན་ཆ་ཚང་བཞུགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། ཐོག་གཉིས་པའི་ནང་ལུ་ རྙིང་མའི་བླ་ཆེན་སོགས་ཀྱིས་མཛད་པའི་ རྙིང་མ་བརྒྱུད་འབུམ་གྱིས་གཙོས་པའི་ གཞུང་ཆེན་སོགས་དང་གཞན་ཡང་ གསུང་འབུམ་གྱི་རིགས་ཚུ་བཞུགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། ཐོག་གསུམ་པའི་ནང་ལུ་ བོན་པོ་དང་ དགེ་ལུགས། ཞྭ་ལུ་དང་ས་སྐྱ། ཇོ་ནང་དང་བོ་གདོང་གི་བླ་ཆེན་སོགས་ཀྱིས་མཛད་པའི་ གཞུང་སོགས་དང་ལྷོའི་གཏེར་ལུགས་དང་ དེ་ལས་རྒྱལ་བ་ཀརྨ་པ་སྐུ་ཕྲེང་ ༡༦ པ་གིས་ཞལ་འདེབས་སུ་ཕུལ་བའི་ སྡེ་དགེ་བཀའ་འགྱུར་ཆ་ཚང་གཅིག་བཞུགས་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ལས་ཐོག་ཚད་དང་པའི་ནང་ལུ་ དབྱིན་སྐད་དང་འབྲེལ་བའི་ དཔེ་དེབ་ཀྱི་རིགས་དང་ མཻཀལ་ཧཝ་ལེ་ (Michel Hawley) གི་སྡེ་ཚན་ཚུ་གིས་བསྡུ་བསྒྲིགས་འབད་ཡོད་པའི་ པར་དེབ་འཛམ་གླིང་ནང་སྦོམ་ཤོས་གཅིག་ཨིན་མི་དང་ སྤུ་ན་ཁའི་རྫོང་གི་བཟོ་བཀོད་གཅིག་ཡང་ འགྲེམ་སྟོན་གྱི་ཚུལ་དུ་བཞག་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན།། ང་བཅས་རའི་མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པའི་ཐུགས་རིག་མཁས་པའི་བཀྲིན་ལས་དང་ མི་དབང་རྒྱལ་ཡུམ་ཨ་ཞེ་མཆོག་གི་ ཐུགས་སྨོན་ལས་བརྟེན་ འབྲུག་རྒྱལ་ཡོངས་དཔེ་མཛོད་འདི་ ས་གནས་འདི་ཁར་སྤོ་བཤུད་འབད་ཞིནམ་ལས་ཚུར་ དཔེ་མཛོད་ཀྱི་མཐུན་རྐྱེན་ཚུ་ གོང་འཕེལ་གནམ་མེད་ས་མེད་འགྱོ་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན།། ད་ལྟོ་དཔེ་མཛོད་སྒྲིང་ཁྱིམ་གཙོ་བོའི་གཡས་ཁ་ལུ་ཡོད་པའི་ ཡིག་རྙིང་གཉེར་འཇོང་ཁང་ངམ་ གཏན་མཛོད་ཁང་འདི་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༠ ལོ་ལུ་ ཌེན་མརྐ་རྒྱལ་གཞུང་གི་མ་དངུལ་གྱི་རྒྱབ་སྐྱོར་མཛད་ཐོག་ལས་ རྒྱལ་ཡོངས་ནང་ དཀོན་དྲགས་ཅན་གྱི་རྒྱལ་བའི་གསུང་རབ་ཚུ་ ཉེན་སྲུང་གྱི་དོན་ལུ་དང་ མ་འོངས་རྒྱུན་སྐྱོངས་ཀྱི་དོན་ལུ་དམིགས་ཏེ་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༤ ལུ་ བསྒྲུབས་ཏེ་ཡོད་པའི་ སྒྲིང་ཁྱིམ་འདི་ནང་ལུ་མེ་རྐྱེན་གྱི་ཉེན་བརྡ་དང་ བསིལ་དྲོད་ཚན་མཉམ་བཟོ་ནིའི་ དེང་སང་གི་འཕྲུལ་ཆའི་མཐུན་རྐྱེན་ཚུ་ གཞི་བཙུགས་འབད་དེ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ལས་དཔེ་མཛོད་ཀྱི་གཡོན་ཁ་ཐུག་ལུ་ བདག་སྐྱོང་གི་སྒྲིང་ཁྱིམ་གསརཔ་འདི་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༥ ལོ་ལུ་ རྒྱ་གར་གཞུང་གིས་མ་དངུལ་གྱི་གྲོགས་ གནང་ཐོག་ལས་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༧ ལོ་མཇུག་བསྡུ་ཁམ་ལུ་ བསྒྲུབས་ཚར་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན།། ང་བཅས་འབྲུག་རྒྱལ་ཡོངས་དཔེ་མཛོད་ཀྱི་དམིགས་དོན་གཙོ་བོ་རང་་་ འབྲུག་པའི་སྔོན་དང་ཕུགས་ཀྱི་ ཆོས་ལུགས་དང་འབྲེལ་བའི་ རིག་གཞུང་དང་རྒྱལ་རབས་ཅན་གྱི་ཕྱག་དཔེ་ མཁོ་བསྒྲུབ་འབད་ནི་དང་ ལམ་ལུགས་སྲོལ་ཚུ་ མི་ཉམས་རྒྱུན་སྐྱོང་འཐབ་ནི། ཤེས་ཡོན་འཕྲོ་མཐུད་བལྟ་མི་ཚུ་དང་ ཞིབ་འཚོལ་པ་ཚུ་ལུ་ མཐུན་རྐྱེན་མཁོ་སྤྲོད་འབད་ནི། དཀོན་དྲགས་ཅན་གྱི་ཕྱག་དཔེ་རྙིངམ་ཚུ་དང་ པར་མ་དང་བྲིས་མའི་ཕྱག་དཔེ་ཚུ་ཉེན་སྲུང་དང་རྒྱུན་སྐྱོང་འཐབ་ནི། སྔར་སྲོལ་ཁ་རྒྱུན་ལས་བརྒྱུད་པའི་སྲུང་ཚུ་དང་ རིག་གཞུང་དང་འབྲེལ་བའི་ཡིག་ཆ་ཚུ་ ཞིབ་འཚོལ་འབད་དེ་ཐོ་བཀོད་བརྐྱབ་ནི། སྔར་སྲོལ་རིག་གཞུང་གི་ཕྱག་དཔེ་དང་ བརྗོད་དོན་མཚུངས་པའི་ཕྱག་དཔེ་ཚུ་པར་སྐྲུན་འབད་ནི་དང་ གོང་འཕེལ་གཏང་ནི་ཚུ་ཨིན།། ཐིམ་ཕུུུུ འབྲེལ་མཐུད འབྲུག་རྒྱལ་ཡོངས་དཔེ་མཛོད་ གདོང་ཤོག ้่ว่่นา้ส่ ཐིམ་ཕུ རྫོང བཀྲིས་སྒང་ གྲོང་􀮣 བཀྲིས་སྒང་རྫོང་ཁག གྲོང་􀮣 འབྲུག་ཡུལ་ ཡེ་ཤུའི་ལྷ་ཁང་འདི་ རང་དབང་རང་བཙན་ཅིག་ཡིན་ནམ་དང་ ལྷ་ཁང་འདི་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༡༧ ལ་ རྒྱ་ནག་གི་རྒྱལ་ས་ལྟེ་བ་ བེ་ཇིང་ལུ་བཞེངས་ནུག། ད་རེས་ནངས་པར་ རྒྱལ་ཁབ་ ༤༥ དང་གླིང་ཆེན་ ༦ གི་ནང་ལུ་ འཐུས་མི་ས་ཡ་ ༡.༥ ཡོདཔ་ཨིན། ལྷ་ཁང་འདི་ དུས་རབས་ ༢༠ པའི་སྔ་གོང་ལས་བྱུང་བའི་ཡེ་ཤུའི་པེན་ཊི་ཀོསི་ཊཱལ་ཡན་ལག་གི་གྱལ་ཁར་ཚུདཔ་ཨིན། དེ་ཚུ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༤༩ ལུ་ རྒྱ་ནག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ དམངས་སྙོམས་རིམ་ལུགས་ཀྱིས་མ་དབང་བའི་སྐབས་ལས་ བྱུང་ཡོད་པའི་རྒྱ་ནག་རང་ཡུལ་ཡེ་ཤུའི་ལྷ་ཁང་གསུམ་གྱི་གྲས་ལས་གཅིག་ཨིན། ཁོང་ཚོའི་དམིགས་ཡུལ་འདི་ ཡེ་ཤུ་གཉིས་པ་མ་འབྱུང་བའི་སྔོན་མ་ལས་ མི་དམངས་ཡོངས་ལ་ ཡེ་ཤུའི་གསུང་རབ་བཤད་ནི་འདི་ཨིན་པས། ཡེ་ཤུའི་གྲུབ་མཐའ་གཙོ་བོ་ ༡༠ ཡོད་མི་དེ་ཡང་: ༡. སེམས་གསོ། ༢. ཡེ་ཤུའི་ཁྲུས་དབང་། ༣. རྐངམ་འཁྱུ་ནི། ༤. འདྲིས་མཐུན། ༥. བདུན་ཕྲག་དུས་བཟང་ངལ་གསོ། ༦. ཡེ་ཤུ། ༧. ཡེ་ཤུའི་གསུང་དེབ། ༨. ཐར་པ། ༩. ཡེ་ཤུའི་ལྷ་ཁང་། ༡༠. མཐའ་མའི་བཀའ་ཆད། ཆོས་ཀྱི་སྐོར་ལས ཨུ་ཏེར་སེན (ཨུ་ཏེར་སེན), ཇཱར་མ་ནི་ གྲོང་􀮣 ཇཱར་མ་ནི་
ཝི་ཀིའི་ལས་འགུལ་གཞན།
སྐད་རིགས་གཞན། དཔལ་འབྲུག་ཞིབ་འཇུག་ལྟེ་བ་ (Centre for Bhutan Studies), ཐིམ་ཕུུུུ འབྲེལ་མཐུད་ དཔལ་འབྲུག་ཞིབ་འཇུག་ལྟེ་བ་ གདོང་ཤོག ཐིམ་ཕུ སྤ་རོ་རྫོང་ཁག་འདི འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་་རྫོང་ཁག 20 ཡོད་པའི་ནང་ལས་ ས་ཆ་དགའ་ཤོས་ཅིག་ཨིན། རྫོང་ཁག་བདག་སྤྱོང་ལྟེ་བ་ རིན་སྤུང་རྫོང་འདི་ སྤྱི་ལོ་ 1644 /45 ལོ་ལུ་ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་རྒྱལ་ཁབ་གཅིག་བསྒྲིལ་བཟོ་གནང་མི་ མཐུ་ཆེན་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ ཞབས་དྲུང་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་རང་གིས་བཞེངས་ཏེ་ ཕྱག་ལས་རབ་གནས་ཐོས་པའི་རྫོང་གཞི་བྱིན་རླབས་ཅན་ཅིག་ཨིན་མས། དོལ་སྟེང་རྒེད་འོག དོལ་ཤར་རྒེད་འོག རྡོ་དཀར་རྒེད་འོག ནགསརྒྱ་རྒེད་འོག བཙན་གདོང་རྒེད་འོག ཝང་ཅང་རྒེད་འོག ལམ་གོང་རྒེད་འོག ལུང་གཉིས་རྒེད་འོག ཤར་པའི་རྒེད་འོགས ཧཱུྂ་རལ་རྒེད་འོག ཁོར་ཡུག མགྲོན་ཁང་། ལོ་རྒྱུས། ལྗོངས་རྒྱུ། ཡུལ་ཚོ། མིང་ཐོགས་ཚུལ། དུས་ཆེན། མི་སྣ། པར་རིས་བར་འཁྱམས། ཟིན་ཐོ་འམ་དཔྱད་གཞི། དཔྱད་གཞིའི་དཀར་ཆག། ད་དུང་གཟིགས། ལྟ་རྫོང་། (སྤ་རོ) སྤ་རོ་རིན་སྤུང་རྫོང འབྲུག་རྒྱལ་རྫོང་། ཕྱི་ཕྱོགས་དྲ་མཐུད། སྤ་རོ་རྫོང་ཁག འབྲུག་གི་འཛུལ་སྒོ་ སྤ་རོ་རྫོང་ཁག ཞབས་དྲུང་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ། (1594-1651) ༈ སྐྱབས་མགོན་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་དཔལ་འབྲུག་པ་རིན་པོ་ཆེ་རྗེ་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་གི་སྐུ་མཆོད། ལོ་བསྟར་རང་ཟླ་༣ པའི་ཚེས་བཅུའི་དུས་བཟང་འདི་ ཡོངས་གྲགས་ལུ་ཞབས་དྲུང་སྐུ་མཆོད་ཟེར་ བཀའ་དྲིན་ཅན་གྱི་བདག་ཉིད་ སྐྱབས་མགོན་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་གི་སྐུ་མཆོད་ཀྱི་དུས་ཆེན་ལུ་ སྒོ་གསུམ་གུས་པ་ཆེན་པོའི་སྒོ་ལས་ སྨོན་ལམ་གྱི་མཚམས་སྦྱར་ནི་དང་འདྲེས་ཏེ་ སླབ་སྲོལ་ཡོད་དོ་བཟུམ་སྦེ། གཏམ་ཐག་ཐུང་ན་ཉན་གོ་བདེ། ། ཡབ་ཐག་ཐུང་ན་བཞོན་གོ་བདེ། ། ཟེར་བཅུད་བསྡུ་སྟེ་ཞུ་བ་ཅིན་ སྐྱབས་མགོན་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་དཔལ་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་ ར་ལུང་འབྲུག་པའི་གདུང་རབས་འཛིན་མཁན་ ཡབ་དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་གདུང་བརྒྱུད་པ་རྗེ་བསྟན་པའི་ཉི་མ་དང་ ཡུམ་མཁའ་འགྲོའི་རིགས་བཟང་བསོད་ནམས་དཔལ་གྱི་བུ་ཁྲིད་གཉིས་ཀྱི་སྲས་སུ་ འབྲུག་བྱང་ཆུབ་གླིང་གི་གཞིས་ཀ་མགར་གྲོང་ལུ་ སྤྱི་ལོ་༡༥༩༤ རབ་བྱུང་༡༠པའི་ གནམ་ལོ་ཤིང་རྟ་ ཟླཝ་༡༡པའི་ཚེས་༡༡་ རེས་གཟའ་མིག་དམར་ སྐར་མ་ཐ་སྐར་འཛོམས་པའི་ གྲུབ་སྦྱོར་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་དུས་དང་བསྟུན་ ཆོས་ཉིད་རྣམ་དག་གི་གཟུགས་སྔགས་དང་བཅས་སྐུ་འཁྲུངས། རྒྱལ་སྲས་གཞོན་ནུ་མཆོག་ ཡབ་མེས་ཀྱི་མཚན་ལས་གྲས་ཏེ་མི་ཕམ་བསྟན་འཛིན་རྡོ་རྗེ་ཟེར་ མཚན་ཡང་དེ་སྦེ་གསོལ་གནང་ནུག ། གདུང་རབས་དང་སྐུ་འཕྲེང་འཁྲུངས་རབས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་བཟུམ་གྱི་མཛད་རྣམ་མདོར་བསྡུས་ཙམ་ཞུ་ན། བདེ་ལྡན་སྣང་མཐའི་སྤྱན་སྔ་ལུ་ འཕགས་མཆོག་འཇིག་རྟེན་དབང་ཕྱུག ། ཤམྦྷ་ལའི་སེང་ཁྲི་གུ་ རིགས་ལྡན་པདྨ་དཀར་པོ། ལྷ་ལྡན་ཡུལ་དུ་ ཆོས་རྒྱལ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོ། ཟ་ཧོར་ཡུལ་དུ་མཁན་ཆེན་ཞི་བ་འཚོ། ཁ་ཆེའི་ཡུལ་ན་པཎ་ཆེན་ནཱ་རོ་ཏ་པ། གཉལ་སྨད་སྙི་བའི་རིགས་སུ་ཆོས་རྗེ་བདག་པོ་ལྷ་རྗེ། མྱང་སྟོད་རྒྱའི་གྲོང་ན་འགྲོ་མགོན་ཡེ་ཤེས་རྡོ་རྗེ། མངོན་དགའི་ཞིང་དུ་སྣང་བ་རྡུལ་བྲལ་སེམས་དཔའ། གངས་ཅན་ཕུལ་ལ་ཧ་རི་ལུ་རྒྱལ་དབང་ཀུན་དགའ་དཔལ་འབྱོར། བྱ་ཡུལ་གོང་མའི་སྲས་སུ་འཇམ་དབྱངས་ཆོས་ཀྱི་གྲགས་པ། ཤར་ཕྱོགས་ཀོང་པོའི་ཡུལ་དུ་ཀུན་མཁྱེན་པདྨ་དཀར་པོ་བཅས་པའི་སྐུ་ཕྲེང་ནོར་བུའི་དངོས་གྲུབ་གཡོ་མེད་རིམ་སྒྲིམ་བཟུམ་སྦེ་བྱོན་པའི་མཐའ་མ། ཆོས་སྲིད་ལུགས་གཉིས་ཀྱི་མངའ་བདག་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་སྦེ་འབྱོན། ཀུན་མཁྱེན་འཁྲུངས་རབས་ལས། སྔོན་བྱོན་རྒྱལ་བ་ཀུན་གྱི་སྤྲུལ་པའི་གཞི།། མ་བྱོན་རྒྱལ་བ་རྣམས་ཀྱི་འབྱུང་ཁུངས་པ།། ད་ལྟའི་སྐྱོབ་པ་དག་དང་དབྱེར་མེད་པའི།། ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོའི་ཞབས་པད་བརྟན་གྱུར་ཅིག། ཅེས་གསུངས་པའི་ལུང་གིས་གསལ་ཏོག་ཏོ་བསྟན་ནུག ། དགུང་གྲངས་བཞི་ལྔ་ཙམ་ལས་ བྲི་ལྷག་མཁྱེན་པ་མ་ཚད་ ཐུགས་དམ་ལྗགས་བཟླས་ཚུ་ཡང་ རྒྱུན་ཆད་མེད་པ་མཛད། དགུང་གྲངས་བརྒྱད་ལུ་ མི་ཕམ་ཆོས་རྒྱལ་གྱི་སྤྱན་སྔ་ལས་ གཙུག་ཕུད་ཕུལ་ཏེ་ དགེ་བསྙེན་གྱི་སྡོམ་པ་བཞེས། ཀུན་མཁྱེན་འབྲུག་པའི་ལུང་གིས་བསྔགས་དོ་བཟུམ་སྦེ་ར་ ངག་གི་དབང་པོ་རྣམ་པར་རྒྱལ་བའི་སྡེ་ཟེར་བའི་ མཚན་གྱི་ཅོད་པན་བཅིངས་གནང་ནུག ། དེ་ལས་བཟུང་ཡབ་མེས་གཉིས་དང་ ཡོངས་འཛིན་ལྷ་དབང་བློ་གྲོས་ལ་སོགས་པའི་ཞབས་ལས། ཐུན་མོང་ཐུན་མིན་གྱི་གཞུང་རིག་གནས་དང་བཅས་པའི་བཤད་པ་དང་ སྨིན་གྲོལ་གདམས་པའི་བདུད་རྩི་ཚུ་བཞེས། ཁྱད་པར་ཤིན་ཏུ་ཐུན་མིན་གྱི་སྐོར། ལྟ་བ་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ། སྒོམ་པ་བསྲེ་འཕོ་ཆོས་དྲུག སྤྱོད་པ་རོ་སྙོམས་སྐོར་དྲུག འབྲས་བུ་རྟེན་འབྲེལ་རབས་བདུན། ཀུན་ལ་གཅེས་པ་ལམ་བཟང་བླ་མ་སྒྲུབ་པའི་གདམས་པའི་གཞུང་ཤིང་ཆེན་པོ་ལྔ་ལ་སོགས་པ་ གསན་ལོ་ཙམ་མེན་པར་རབ་ཏུ་ཕྱིན་ཏེ་ སྔོན་གྱི་བག་ཆགས་ཐམས་ཅད་སད་ མཁྱེན་རབ་ཀྱི་པདྨོ་རྒྱས་ནུག ། རྒྱལ་སྲས་གཞོན་ནུ་སྦེ་ཞལ་བཞུགས་པའི་སྐབས་ལས་རང་ སྐུ་གོང་མ་ཀུན་མཁྱེན་པད་མ་དཀར་པོའི་མཛད་ཚུལ་ཚུ་ གསལ་ཏོག་ཏོ་སྦེ་མཁྱེན་གསལ་ཆེ་རུང་། སྡེ་སྲིད་གཙང་པ་ཕུན་ཚོགས་རྣམ་རྒྱལ་གྱིས་ ཆ་བཞག་མ་བཏུབ་པར་ འབྲུགཔ་ནང་དོགས་རྩོད་གཞི་ལུ་འགྱུར་བཅུག ། ནང་ཕན་ཚུན་ཐུགས་བསུན་ཏེ་འབད་རུང་ རྗེ་མི་ཕམ་ཆོས་རྒྱལ་དང་ ཡབ་བསྟན་པའི་ཉི་མ་ གཞན་བླ་སློབ་དང་ ཆེ་མཐོའི་དཔོན་ཁག་ཚུ་འཛོམས་ཐོགས་ལས་ སྐྱབས་མགོན་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་དཔལ་འབྲུག་པ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་ དགུང་ལོ་༡༣ བཞེས་པའི་ སྤྱི་ལོ་༡༦༠༦ གནམ་ལོ་མེ་རྟ་ལོར་ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པ་གོང་མ་རིམ་བྱོན་གྱི་གདན་ས་ འབྲུག་ར་ལུང་གི་མི་འཇིགས་གདོང་ལྔ་གིས་བཏེགས་པའི་ཁྲི་འཕངས་མཐོན་པོ་གུ་ གདན་འདྲེན་ཞུ་སྟེ་ རྗེ་མི་ཕམ་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་མཆོག་གིས་ རྡོ་རྗེ་འཆང་གི་ཕྱག་མཚན་ཕྱག་ལུ་ཕུལ་ཏེ་ འབྲུག་པ་དཀར་བརྒྱུད་པའི་བསྟན་པའི་གཙོ་བོ་ལུ་ རྟེན་འབྲེལ་རྒྱས་ཤིང་རྒྱསཔ་རྩིས་ཐོགས་ལས་ཞབས་པད་བཀོད་ མངའ་གསོལ་མཛད་ནུག ། དེ་ལས་འབདན་ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པ་རིན་པོ་ཆེ་ངག་དབང་བསྟན་འཛིན་རྣམ་པར་རྒྱལ་བ་འཇིགས་མེད་གྲགས་པའི་སྡེ་ཟེར་བའི་ མཚན་གྱི་དར་དཔྱངས་ལྷུགས་པར་གསོལ་གནང་ནུག ། སྐྱབས་མགོན་དམ་པ་དགུང་ལོ་༢༣ བཞེས་པའི་ སྤྱི་ལོ་༡༦༡༦ གནམ་ལོ་མེ་འབྲུག་ལོར་ ཁ་བཞི་ལྷོའི་རྒྱལ་ཁབ་ཙན་དན་ནགས་མོའི་ལྗོངས་སུ་ཆིབས་ཁ་བསྒྱུར། སྤྱིར་ལྟར་སྣང་དུ་ འབྲུག་པ་ནང་ཕན་ཚུན་གྱི་རྩོད་གཞི་དང་ གཙང་པའི་སྡེ་འཁྲུག་ཡོད་དོ་བཟུམ་སྦེ་སྣང་རུང་ དོན་ལུ་ཆོས་རྗེ་གཙང་པའི་ཞལ་ཆེམས་ལུང་བསྟན་དུས་ལུ་བབས། སྐྱབས་མགོན་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་དཔལ་འབྲུག་རིན་པོ་ཆེའི་ཐུགས་བསྐྱེད་སྨོན་ལམ། དམ་ཅན་ཆོས་སྐྱོང་རྣམས་ཀྱིས་ཕྲིན་ལས་ཀྱི་སྟོངས་གྲོགས་མཛད་དེ་ དཔལ་ཡེ་ཤེས་མགོན་པོས་ཁ་བཞི་ལྷོའི་རྒྱལ་ཁབ་གདུལ་བྱའི་ཞིང་དུ་ཕུལ་བའི་ཉེར་ལེན། ལྷོ་མོན་ཁ་བཞིའི་མི་སེར་སྤྱི་མཐུན་ཁ་རྗེ་བསོད་ནམས། ལྷག་པར་དུ་ཨྱོན་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་བཀའ་ལུང་སྟག་ཤམ་དགོངས་འདུས་ཁོག་དབུབ་ལས། ནམ་མཁའི་སྙིང་པོ་རང་འོད་འབྲུག་གི་མཚན༔ ངག་གི་མིང་ཅན་ལྷོ་རོང་ཕྱོགས་སུ་འབྱུང་༔ ཞེས་དང་། ངག་གི་མིང་ཅན་དྲག་སྔགས་གྲུབ་པ་འདིས༔ མོན་ཁྲི་བཟུང་ནས་བོད་འབྲུག་གསོས་སུ་འགྱུར༔ ཞེས་དང་། བདུད་འདུལ་གཏེར་ལུང་ལས། ནཱ་རོའི་སྤྲུལ་པ་ངག་གི་མིང་ཅན་འབྱུང་༔ ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོས་འགྲོ་རྣམས་སྨིན་པར་བྱེད༔ ཟེར་ལུང་བསྟན་པའི་གཏེར་ལུང་ཚུ་ལས་ ལན་གཅིག་མེན་པར་ཡང་ནས་ཡང་དུ་བསྔགས་པའི་ལུང་བསྟན་དུས་སུ་བབས་པ་ལས། རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ ལྷོ་ཁྲིམས་མེད་ས་ཁྲིམས་དང་ རྫ་ལུང་མེད་ས་ལུང་བཏགས་ཏེ་ དེ་ལས་རྫོང་གཞིས་ཁག་མང་རབས་ཅིག་བཞེངས་གནངམ་མ་ཚད་ ཕྱི་ནང་གསང་གསུམ་གྱི་དགྲ་ཡི་ཕྱོགས་ལས་རྣམ་པར་རྒྱལ་ཏེ་ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་བསྟན་སྲིད་གཅིག་གིས་ ལྷོ་མོན་ཡོངས་རྫོགས་ལུ་དབང་བསྒྱུར་བའི་གཞུང་འདི་ལུ་ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པ་ཕྱོགས་ལས་རྣམ་རྒྱལ་ཟེར་བའི་ནད་དོན་དེ་ཡང་ དེ་ལས་བརྟེན་ཏེ་བྱུང་ནུག། ཨྱོན་ཆེན་པོས། བདུད་འཇོམས་རྡོ་རྗེ་ཞེས་བྱ་བ༔ གསང་སྔགས་བསྟན་པའི་བདག་པོ་འབྱུང་༔ ཞེས་དང་། མགོན་པོ་དངོས་གྲུབ་འབྱུང་བ་ལས། འཁོར་བའི་བདུད་རྣམས་འཇོམས་པ་པོ།། རྡོ་རྗེ་སློབ་དཔོན་བདག་ཉིད་ཆེ།། སྐྱབས་མགོན་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་དཔལ་འབྲུག་པ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གི་ཞབས་ལས་ རྒྱལ་སྲིད་ཀྱི་དབང་ཚད་འབྲུག་སྡེ་སྲིད་ཀྱི་དབུ་ཁྲིད་མཛད་ནི་དང་ ཆོས་ཀྱི་དབང་ལུང་ཡོངས་རྫོགས་ ཆོས་ཀྱི་དབུ་འཁྲིད་རྗེ་མཁནམ་གྱིས་མཛད་དགོ་པའི་བདག་རྐྱེན་གནང་སྟེ་འབད་རུང་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དོན་ལུ་གལ་ཆེའི་གནད་དོན་ཚུ་ ལྷན་རྒྱས་དཔོན་ཁག་ཚུ་འཛོམས་ཏེ་གསུང་གྲོས་གནང་ཞིནམ་ལས་ གཞུང་སྡེ་སྲིད་ལུ་སྙན་འབུལ་ཞུ་སྟེ་ ཐག་བཅད་དགོཔ་མ་ཚད་ གཞུང་ལྷན་རྒྱས་དང་ཆེ་མཐོའི་གོ་གནས་ཀྱི་རིམ་པ་ཚུ་ མ་བཏུབ་བཏུབ་སྦེ་བཟོ་གནང་སྟེ་ རྒྱལ་ཁབ་འདི་ ལྷ་ཡུལ་ས་ཁར་བབ་བབ་བཟུམ་སྦེ་བཟོ་གནང་ནུག ། སྐྱབས་མགོན་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་དཔལ་འབྲུག་པ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་ སྐུ་དངོས་ཀྱི་གདུལ་བྱའི་འགྲོ་དོན་མཛད་བྱ་མཇུག་བཟུམ་ཅི་ སྐུ་མཐའ་མའི་མཛད་པ་ཨིན། དེ་ཡང་ཨུ་རྒྱན་མཧཱ་གུ་རུ་སློབ་དཔོན་ཆེན་པོ་པདྨ་འབྱུང་གནས་མཆོག་གིས་ སྐྱབས་མགོན་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་ རིམ་གཉིས་རྣལ་འབྱོར་ལུ་བཞུགས་པ་ཅིན་ དམག་མཐའ་མཇུག་ལས་བཟློག་སྟེ་ སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་གོང་དུ་འཕེལ་འོང་ཟེར་བའི་ལུང་གིས་བསྐུལ། དཔལ་མགོན་ལྕམ་དྲལ་ཆོས་སྲུང་དྲེགས་པ་སྡེ་བརྒྱད་ཀྱི་ཚོགས་དང་བཅས་པའི་ཕྱོགས་ལས་ཡང་ དེ་བཟུམ་གྱི་གསོལ་བ་བཏབ་པ་ལས་བརྟེན་ ཐུགས་དམ་ལུ་བཞུགས་དགོཔ་ངེས་བརྟན་ཨིནམ་དགོངས་ཏེ། དགུང་ལོ་༥༨ བཞེས་པའི་ སྤྱི་ལོ་༡༦༥༡ དང་རབ་བྱུང་༡༡ པའི་ལྕགས་ཡོས་ ཧོར་ཟླ་གསུམ་པའི་ཡར་ངོ་ཚེས་བཅུའི་དུས་ཆེན་ལུ། བདག་ཅག་གི་སྐྱབས་མགོན་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་ ཐུགས་དམ་ལུ་བཞུགས་ནམ་དུས་ཞལ་སྔ་ནས། ད་རེས་ཁམས་ཅིག་ཕྱི་ནང་གི་བཀའ་བློན་ལས་འཛིན་རྣམས་དང༌། གྲྭ་ཚང་གི་གནས་བརྟན་དབུ་མཛད་ཆོས་ཁྲིམས་སོགས་ རྒན་གཞོན་སྐུ་བགྲེས་ཚུ་དང༌། གྲྭ་པ་དམངས་མང་སོགས་ སྤྱི་སྒེར་ཐམས་ཅད་ལུ་ ངེའི་ངོ་ལས་ལོ་རྒྱུས་ཅིག་གྲོས་བསྟུན་འབད་དགོཔ་ཨིན་རུང་ ཁམས་མ་དྭངས་བ་ལས་ དབུ་མཛད་ཁྱོད་ཀྱིས་གཞན་རྣམས་ལུ་ དེ་ལུགས་བཀོད་རྒྱ་ ཀུན་ལུ་ཁྱབ་དགོ་ཟེར་ བསྟན་པའི་བྱ་བ་ཕྲ་རགས་ཐམས་ཅད་ལུ་ བསླབ་སྟོན་ཞིབ་དཔྱད་ཀྱི་བཅད་དོན་རྒྱས་དགོཔ་དང༌། འདས་མ་འོངས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་མཐའ་རྒྱས་དང་བཅས་པའི་ ཞལ་ཆེམས་ལུང་བསྟན་ཞིབ་ཞིབ་བསྩལ་སྟེ་ སྐུ་མཚམས་འོད་གསལ་ཆེན་པོའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་རྣལ་འབྱོར་ལུ་རིམ་གྱིས་བཞུགས་ནུག ། དེ་ལས་ཚུར་ལོ་ངོ་མང་རབས་ཅིག་ སྐྱབས་མགོན་རིན་པོ་ཆེ་སྐུ་མཚམས་བཞུགས་པའི་ཚུལ་སྦེ་ དགོངས་རྫོགས་མ་སྒྲུབ་རུང་ རྒྱལ་སྲས་ཀུན་དགའ་རྒྱལ་མཚན་གྱིས་ སྐུ་གསུང་ཐུགས་ཀྱི་སྤྲུལ་པ་འབྱོན་དགོ་པའི་གསོལཝ་བཏབ་ད་ ཐུགས་དམ་གྲོས་ཞིནམ་ལས་ཚུར་ ལོ་བསྟར་ཟླཝ་༣ པའི་ཚེས་༡༠ ལུ་ སྐྱབས་མགོན་རིན་པོ་ཆེ་དཔལ་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་གི་སྐུ་མཆོད་བཟུང་ནི་འགོ་བཙུགས་ནུག ། ཧེ་མའི་སྐབས་ཅིག་ལུ་ སྐུ་མཆོད་ཉིནམ་གསུམ་ར་ཨིན་རུང་། མཁན་རབས་༦༩ པ་སྐྱབས་རྗེ་དགེ་འདུན་རིན་ཆེན་མཆོག་གི་སྐུ་ཐོག་ལུ་ ཉིན་གྲངས་ཡར་སེང་གནང་སྟེ་ ད་རེས་སྐུ་མཆོད་ཟླཝ་༣ པའི་ཚེས་༡༥ ཚུན་ སྔར་ལས་རྒྱས་རྒྱས་སྦེ་བཟུང་སྲོལ་ཡོད། ལགས་སོ།། འབྲེལ་གཏུགས མཛད་པ་པོ: གཙང་མཁན་ཆེན་འཇམ་དཔལ་བཤེས་གཉེན་ (1610-1684); མིང: དཔལ་འབྲུག་པ་རིན་པོ་ཆེ་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་གྱི་རྣམ་ཐར་རྒྱས་པ་ཆོས་ཀྱི་སྤྲིན་ཆེན་པོའི་དབྱངས། མཛད་པ་པོ: རྗེ་དགེ་འདུན་རིན་ཆེན (1926-1997) (འབྲུག་རྗེ་མཁན་པོ 69); མིང: དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་གདུལ་ཞིང་ལྷོ་ཕྱོགས་ནགས་མོའི་ལྗོངས་ཆོས་འབྱུང་བློ་གསར་རྣ་བའི་རྒྱན། (ལྷོ་ཡི་ཆོས་འབྱུང་བློ་གསར་རྣ་རྒྱན།). མཛད་པ་པོ: སློབ་དཔོན་པདྨ་ཚེ་དབང (b. ); མིང: འབྲུག་གི་རྒྱལ་རབས། འབྲུག་གསལ་བའི་སྒྲོན་མེ།. [ISBN 99936-631-2-3] p.120-192 མཛད་པ་པོ: དྲུང་ཆེན་སངས་རྒྱས་རྡོ་རྗེ་ (b. ) ; མིང: དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པ་རིན་པོ་ཆེ་ཞབས་དྲུང་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་གྱི་རྣམ་ཐར། [ISBN ???] མཛད་པ་པོ: Ardussi, John ; མིང: Formation of the State of Bhutan ('Brug gzhung) in the 17th Century and its Tibetan Antecedents in Journal of Bhutan Studies, Vol 11 2004, Centre for Bhutan Studies, Thimphu. ,, - དཔལ་འབྲུག་ཞིབ་འཇུག་ལྟེ་བ མཛད་པ་པོ: Sewala Trulku Ngawang Pekar; མིང:The Introductory Biography of the Hereditary Prince Incarnation (The First Zhabdrung, Ngawang Namgyel) - དཔལ་འབྲུག་ཞིབ་འཇུག་ལྟེ་བ 2004. འབྲེལ་མཐུད ཞབས་དྲུང་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ - རང་འབྱུང་ཡེ་ཤེས་ཝི་ཀི ཞབས་དྲུང་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ - འབྲུག་ གངས་ལྡན་ལྷའི་ གཞལ་ཁང་གི་ འགྲེམ་སྟོན། TBRC P509 ཞབས་དྲུང་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ - ནང་བསྟན་དཔེ་ཚོཊ་ལྟེ་གནས ཞབས་དྲུང་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ མི་མང་ : ནང་པ མི་མང་ : འབྲུག་མི ཤཱ་ཀྱ་ཐུབ་པ (सिद्धार्थ गौतम, शिद्धत्थ ङोतम) མི་མང་ : ནང་པ རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའ (Vajrasattva) ནང་པ ཨོ་རྒྱན་དབང་ཕྱུག (1861–1926) གོང་ས་ ཨོ་རྒྱན་དབང་ཕྱུག་མཆོག་ ཡབ་འཇིགས་མེད་རྣབ་རྒྱལ་དང་ ཡུམ་ཨ་ཞེས་ པདྨ་ཆོས་སྐྱིད་གཉིས་ཀྱི་སྲས་ལུ་ ༡༨༦༢ ལུ་ སྐུ་འཁྲུངས་ནུག། ཡབ་འཇིགས་མེད་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་ གདུང་དཀར་ཆོས་རྗེ་པི་ལ་དགོན་པོ་དབང་རྒྱལ་དང་ བསོད་ནམས་དཔལ་འཛོམས་གཉིས་ཀྱི་སྲས་ཨིན། རྡོ་རྗེ་དང་ གདུང་དཀར་རྒྱལ་མཚན་ དེ་ལས་ ཚེ་རིང་སྒྲོལ་མ་དང་ གཡུ་སྒྲོན་ཚུ་ཁོ་གི་སྤུན་ཆ་ཨིནམ་དང་གདུང་དཀར་རྒྱལ་མཚན་གྱིས་ ཀྲོང་་གསར་དཔོན་སློབ་ཀྱི་གོ་གནས་བཞེས་ནུག། ཡུམ་པདྨ་ཆོས་སྐྱིད་དེ་ གཏམ་ཞིང་ཆོས་རྗེ་ ཨོ་རྒྱན་ཕུན་ཚོགས་ཀྱི་ སྲསམོ་ཨིནམ་དང་ ཨོ་རྒྱན་ཕུན་ཚོགས་དེ་ པད་གླིང་གསུངས་སྤྲུལ་ ༨་པ་ ཀུན་བཟང་བསྟན་པའི་ཉི་མ་དང་ ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་པདྨ་བསྟན་འཛིན་གཉིས་ཀྱི་སྐུ་ནུ་ཨིན། ཨོ་རྒྱན་ཕུན་ཚོགས་ཀྱིས་ ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་ཀྱི་གོ་གནས་ཡང་བཞེས་ནུག། གོང་ས་ཨོ་རྒྱན་དབང་ཕྱུག་མཆོག་ལུ་སྐུ་མཆེད་གཉིས་ཡོད་མི་ནང་ལས་ ཕྲིན་ལས་ སྟོབས་རྒྱས་ཀྱིས་ དབང་འདུས་ཕོ་བྲང་རྫོང་དཔོན་དང་ སྤ་རོ་དཔོན་སློབ་ཀྱི་གོ་གནས་བཞེངས་ཡོདཔ་དང་ ཡེ་ཤེས་ཆོས་སྒྲོན་དེ་ བྱ་དཀར་རྫོང་དཔོན་ འཆི་མེད་རྡོ་རྗེ་དང་གཅིག་ཁར་གཉེན་སྦྱོར་འབད་ནུག། གོང་ས་ཨོ་རྒྱན་དབང་ཕྱུག་མཆོག་ ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་ པདྨ་བསྟན་འཛིན་གྱི་སྲསམོ་ཨ་ཞེ་རིན་ཆེན་དང་ ཀུར་སྟོད་ཁོལ་མ་ལས་ཨིན་མི་ ཨམ་ཚེ་དབང་རྒྱས་མོ་གི་སྲསམོ་སྦོམ་ཤོས་ཨ་ཞེ་ བརྩོན་འགྲུས་ལྷ་མོའམ་གླེ་མོ་གཉིས་དང་གཅིག་ཁར་གཉེན་སྦྱོར་མཛད་ནུག། ཨམ་ཚེ་དབང་རྒྱས་མོ་འདི་ གཏེར་ཆེན་གུ་རུ་ཆོས་ཀྱི་དབང་ཕྱུག་གི་གདུང་བརྒྱུད་ལུག་ཆུ་སྟོད་སྨད་གཉིས་ལས་སྨད་ཉ་ལམ་དུང་ལས་ཨིན། ཨ་ཞེ་རིན་ཆེན་ལས་ སྲསམོ་ དཔལ་སྒྲོན་དང་དབྱངས་འཛོམས་སྐུ་འཁྲུངས་་ཡོདཔ་དང་ ཨ་ཞེ་ གླུ་མོ་ལས་ སྲསམོ་ དབང་མོ་ སྲས་འགྱུར་མེད་རྡོ་རྗེ་དང་ ཀརྨ་འཕྲིན་ལས་ དེ་ལས་ འཇིགས་མེད་དབང་ཕྱུག་ཚུ་སྐུ་འཁྲུངས་་ནུག། སྐུ་འཁོར་གྱི་རྒྱུད་པ། མི་མང་ : འབྲུག་མི སྤ་རོ་གྱང་ས་ཟླུམ་བརྩེགས་ལྷ་ཁང་འདི་ གྲུབ་ཐོབ་ལྕགས་ཟམ་པ་ཐང་སྟོང་རྒྱལ་པོ་གིས་ རབ་བྱུང་ 8 པའམ་ དུས་རབ་ 15C པའི་ནང་ སྒང་གདུག་སྦྲུལ་ནག་པོ་ཁ་མར་ལྟ་རྒྱུགཔ་ཡིན་ཟེར་བའི་རི་མཇུག་སྦལ་གཟུགས་ཀྱི་སྣ་ལུ་ས་བདག་ཀླུ་གཉན་གྱི་ཁ་གནོན་འབད་བཞེངས་ཏེ་ཡོད་མི་ ཟླུམ་བརྩེགས་ལྷ་ཁང་ཐོག་ཚད་གསུམ་འབད་མི་འདི་མཇལ་ཡོད། སྤ་རོ་རྫོང་ཁག ཧཱ་རྫོང་ཁག་འདི་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ནང་རྫོང་ཁག་ 20 ཡོད་པའི་གྲལ་ལས་ ནུབ་ཕྱོགས་མངའ་སྡེའི་རྫོང་ཁག་ཅིག་ཡིན། སྦྱིས་རྒེད་འོག སྐར་ཚོགས་རྒེད་འོག དབུས་སུ་རྒེད་འོག ས་དམར་རྒེད་འོག གསང་སྦས་རྒེད་འོག དགའ་སྐྱིད་གླིང་རྒེད་འོག ཁོར་ཡུག མགྲོན་ཁང་། ལོ་རྒྱུས། ལྗོངས་རྒྱུ། ཡུལ་ཚོ། མིང་ཐོགས་ཚུལ། དུས་ཆེན། མི་སྣ། པར་རིས་བར་འཁྱམས། ཟིན་ཐོ་འམ་དཔྱད་གཞི། དཔྱད་གཞིའི་དཀར་ཆག། ད་དུང་གཟིགས། ཕྱི་ཕྱོགས་དྲྭ་མཐུད། ཧཱ་རྫོང་ཁག འབྲུག་གི་རྫོང་ཁག རྗེ་གྲུབ་ཐོབ་ཆེན་པོ་ལྕགས་ཟམ་པ་ཐང་སྟོང་རྒྱལ་པོ [1361?-1485] འབྲེལ་གཏུགས ཆོས་སྐད མཛད་པ་པོ: ཤེས་རབ་དཔལ་ལྡན; མིང: རྗེ་གྲུབ་ཐོབ་ཆེན་པོ་ལྕགས་ཟམ་པའི་རྣམ་པར་ཐར་པ་ངོ་ཚར་རྒྱ་མཚོ། མཛད་པ་པོ: ལོ་ཆེན་འགྱུར་མེད་བདེ་ཆེན [1540-1615] ; མིང: གྲུབ་པའི་དབང་ཕྱུག་ཆེན་པོ་ལྕགས་ཟམ་པ་ཐང་སྟོན་རྒྱལ་པོའི་རྣམ་ཐར་ཀུན་གསལ་ནོར་བུའི་མེ་ལོང་གསར་པ། TBRC W23929 དབྱིན་སྐད མཛད་པ་པོ: Gerner, Manfred; མིང: Chakzampa Thangtong Gyalpo [ISBN 99936-14-39-4] - དཔལ་འབྲུག་ཞིབ་འཇུག་ལྟེ་བ མཛད་པ་པོ: Stearns, Cyrus; མིང: King of The Empty Plan: The Tibetan Iron Bridge Builder Tangtong Gyalpo [ISBN 978-1-55939-275-4] འབྲེལ་མཐུད TBRC P2778 ཐང་སྟོང་རྒྱལ་པོ - ནང་བསྟན་དཔེ་ཚོཊ་ལྟེ་གནས ཐང་སྟོང་རྒྱལ་པོ - རང་འབྱུང་ཡེ་ཤེས་ཝི་ཀི ཐང་སྟོང་རྒྱལ་པོ - རིག་པ་ཝི་ཀི བླ་མ་ཐང་སྟོང་རྒྱལ་པོ - ཧི་མ་ལ་ཡན་གྱི་ ལག་རྩལ་འབྱུང་ཁུངས མི་མང་ : ནང་པ གཙང་མཁན་ཆེན་འཇམ་དཔལ་བཤེས་གཉེན། (1610-1684) མི་མང་ དྷར་མ་སེང་གེ་སངས་རྒྱས་དབོན་རས (1177-1237) འབྲུག་པ་གཞོན་ནུ་སེང་གེ (1200-1266) འབྲུག་པ་ཉི་མ་སེང་གེ (1251-1287) འབྲུག་པ་སེང་གེ་ཤེས་རབ (1238-1287) འབྲུག་པ་སེང་གེ་རིན་ཆེན (1258-1313) aka (སྤོས་སྐྱ་པ) འབྲུག་པ་སེང་གེ་རྒྱལ་པོ (1289-1326) འབྲུག་པ་ཀུན་དགའ་སེང་གེ (1314-1347) འབྲུག་པ་བློ་གྲོས་སེང་གེ (1345-1390) འབྲུག་པ་ཤེས་རབ་སེང་གེ (1371-1392) མི་མང་ ཐིམ་ཕུ་རྫོང་ཁག + ཁོར་ཡུག མགྲོན་ཁང་། ལོ་རྒྱུས། ལྗོངས་རྒྱུ། ཡུལ་ཚོ། མིང་ཐོགས་ཚུལ། དུས་ཆེན། མི་སྣ། པར་རིས་བར་འཁྱམས། ཟིན་ཐོ་འམ་དཔྱད་གཞི། དཔྱད་གཞིའི་དཀར་ཆག། ད་དུང་གཟིགས། ཐིམ་ཕུུུུ སེམས་རྟོགས་ཁ་རྫོང་། (གསང་སྔགས་ཟབ་དོན་ ཕོ་བྲང་།) ཕྱི་ཕྱོགས་དྲ་མཐུད། གླིང་བཞི་དྲུང་ཁག སྲོས་རྒེད་འོག ན་རོ་རྒེད་འོག ཀ་ཝང་རྒེད་འོག ཅང་རྒེད་འོག བར་པའི་རྒེད་འོག སྟོད་པའི་རྒེད་འོག དར་དཀར་རྒེད་འོག དགེ་བསྙེན་རྒེད་འོག སྨད་ཝང་རྒེད་འོག འབྲེལ་མཐུད ཐིམ་ཕུ་རྫོང་ཁག འབྲུག་གི་འཛུལ་སྒོ་ ཐིམ་ཕུ་རྫོང་ཁག ཀྲོང་གསར་རྫོང་ཁག འབྲུག་གི་རྫོང་ཁག འབྲུག་ཡུལ་ ཀྲོང་གསར་ ཁོར་ཡུག я не понимаю མགྲོན་ཁང་། ལོ་རྒྱུས། འབྲུག་པ་ནི་བོད་རིགས་ཀྱི་མི་རྒྱུད་རེད། ལྗོངས་རྒྱུ། ཡུལ་ཚོ། མིང་ཐོགས་ཚུལ། དུས་ཆེན། མི་སྣ། སྟག་ཚ་བླ་རྒན། སྟག་ཕྲུག་ པར་རིས་བར་འཁྱམས། ཟིན་ཐོ་འམ་དཔྱད་གཞི། དཔྱད་གཞིའི་དཀར་ཆག། ད་དུང་གཟིགས། ཕྱི་ཕྱོགས་དྲ་མཐུད། འབྲུག་གི་རྫོང་ཁག འབྲུག་གི་རྫོང་ཁག་ཅིག་གི་མིང། ལུ། འབྲུག་ཡུ ཁོར་ཡུག མགྲོན་ཁང་། ལོ་རྒྱུས། ལྗོངས་རྒྱུ། ཡུལ་ཚོ། མིང་ཐོགས་ཚུལ། དུས་ཆེན། མི་སྣ། པར་རིས་བར་འཁྱམས། ཟིན་ཐོ་འམ་དཔྱད་གཞི། དཔྱད་གཞིའི་དཀར་ཆག། ད་དུང་གཟིགས། ཕྱི་ཕྱོགས་དྲ་མཐུད། བཀྲ་ཤིས་སྒང་རྫོང་ཁག འབྲུག་གི་འཛུལ་སྒོ་ བཀྲིས་སྒང་རྫོང་ཁག འབྲུག་གི་རྫོང་ཁག འབྲུག་གི་རྫོང་ཁག་ཅིག་གི་མིང་། ཁོར་ཡུག མགྲོན་ཁང་། ལོ་རྒྱུས། ལྗོངས་རྒྱུ། ཡུལ་ཚོ། མིང་ཐོགས་ཚུལ། དུས་ཆེན། མི་སྣ། པར་རིས་བར་འཁྱམས། ཟིན་ཐོ་འམ་དཔྱད་གཞི། དཔྱད་གཞིའི་དཀར་ཆག། ད་དུང་གཟིགས། ཕྱི་ཕྱོགས་དྲ་མཐུད། མགར་ས་ བཀྲིས་མཐོང་སྨོན་རྫོང་། ཆུ་ཁ་རྫོང་ཁག འབྲུག་གི་རྫོང་ཁག འབྲུག་ཡུལ་ ཁོར་ཡུག མགྲོན་ཁང་། ལོ་རྒྱུས། ལྗོངས་རྒྱུ། ཡུལ་ཚོ། མིང་ཐོགས་ཚུལ། དུས་ཆེན། མི་སྣ། པར་རིས་བར་འཁྱམས། ཟིན་ཐོ་འམ་དཔྱད་གཞི། དཔྱད་གཞིའི་དཀར་ཆག། ད་དུང་གཟིགས། ཕྱི་ཕྱོགས་དྲ་མཐུད། འབྲུག་གི་རྫོང་ཁག དར་དཀར་ན་རྫོང་ཁག འབྲུག་གི་རྫོང་ཁག ལུ། འབྲུག་ཡུ ཁོར་ཡུག མགྲོན་ཁང་། ལོ་རྒྱུས། ལྗོངས་རྒྱུ། ཡུལ་ཚོ། མིང་ཐོགས་ཚུལ། དུས་ཆེན། མི་སྣ། པར་རིས་བར་འཁྱམས། ཟིན་ཐོ་འམ་དཔྱད་གཞི། དཔྱད་གཞིའི་དཀར་ཆག། ད་དུང་གཟིགས། ཕྱི་ཕྱོགས་དྲ་མཐུད། འབྲུག་གི་རྫོང་གཞི། དར་དཀར་བཀྲ་ཤིས་གཡང་རྩེ་རྫོང་། འབྲེལ་མཐུད དར་དཀར་ན་རྫོང་ཁག འབྲུག་གི་འཛུལ་སྒོ་ དར་དཀར་ན་རྫོང་ཁག པདྨ་དགའ་ཚལ་རྫོང་ཁག འབྲུག་གི་རྫོང་ཁག ལུ། འབྲུག་ཡུ ཁོར་ཡུག མགྲོན་ཁང་། ལོ་རྒྱུས། ལྗོངས་རྒྱུ། ཡུལ་ཚོ། མིང་ཐོགས་ཚུལ། དུས་ཆེན། མི་སྣ། པར་རིས་བར་འཁྱམས། ཟིན་ཐོ་འམ་དཔྱད་གཞི། དཔྱད་གཞིའི་དཀར་ཆག། ད་དུང་གཟིགས། ཕྱི་ཕྱོགས་དྲ་མཐུད། འབྲུག་གི་རྫོང་ཁག སྤུ་ན་ཁ་རྫོང་ཁག འབྲུག་གི་རྫོང་ཁག འབྲུག་ཡུལ་ ཁོར་ཡུག སྤུ་ན་ཁ་ མགྲོན་ཁང་། ལོ་རྒྱུས། ལྗོངས་རྒྱུ། ཡུལ་ཚོ། མིང་བཏགས་ཚུལ། དུས་ཆེན། མི་སྣ། པར་རིས་བར་འཁྱམས། ཟིན་ཐོ་འམ་དཔྱད་གཞི། དཔྱད་གཞིའི་དཀར་ཆག། ད་དུང་གཟིགས། ཕྱི་ཕྱོགས་དྲ་མཐུད། ཁམས་གསུམ་གཡུལ་ལས་རྣམ་རྒྱལ་མཆོད་རྟེན། འདིའི་མིང་འབུམ་ཐང་མིན་ནམ་སྙམ། ཁོར་ཡུག མགྲོན་ཁང་། ལོ་རྒྱུས། ལྗོངས་རྒྱུ། ཡུལ་ཚོ། མིང་ཐོགས་ཚུལ། དུས་ཆེན། མི་སྣ། པར་རིས་བར་འཁྱམས། ཟིན་ཐོ་འམ་དཔྱད་གཞི། དཔྱད་གཞིའི་དཀར་ཆག། ད་དུང་གཟིགས། ཕྱི་ཕྱོགས་དྲ་མཐུད། བྱ་དཀར་རྫོང་། (བྱ་དཀར་གཡུས་རྒྱལ་རྫོང་།) དབང་འདུས་ཕོ་བྲང་རྫོང་ཁག འབྲུག་གི་རྫོང་ཁག ལུ། འབྲུག་ཡུ ཁོར་ཡུག མགྲོན་ཁང་། ལོ་རྒྱུས། ལྗོངས་རྒྱུ། ཡུལ་ཚོ། མིང་ཐོགས་ཚུལ། དུས་ཆེན། མི་སྣ། པར་རིས་བར་འཁྱམས། ཟིན་ཐོ་འམ་དཔྱད་གཞི། དཔྱད་གཞིའི་དཀར་ཆག། ད་དུང་གཟིགས། ཕྱི་ཕྱོགས་དྲ་མཐུད། འབྲེལ་མཐུད སྒང་སྟེང་གསང་སྔགས་ཆོས་གླིང་ དབང་འདུས་ཕོ་བྲང་རྫོང་ཁག འབྲུག་གི་འཛུལ་སྒོ་ དབང་འདུས་ཕོ་བྲང་རྫོང་ཁག མོང་སྒར་རྫོང་ཁག འབྲུག་གི་རྫོང་ཁག འབྲུག་ཡུལ་ མོང་སྒར་ ཁོར་ཡུག མགྲོན་ཁང་། ལོ་རྒྱུས། ལྗོངས་རྒྱུ། ཡུལ་ཚོ། མིང་ཐོགས་ཚུལ། དུས་ཆེན། མི་སྣ། པར་རིས་བར་འཁྱམས། ཟིན་ཐོ་འམ་དཔྱད་གཞི། དཔྱད་གཞིའི་དཀར་ཆག། ད་དུང་གཟིགས། ཞོང་སྒར་རྫོང་། ཕྱི་ཕྱོགས་དྲ་མཐུད། མོང་སྒར་རྫོང་ཁག འབྲུག་གི་འཛུལ་སྒོ་ མོང་སྒར་རྫོང་ཁག ཁོར་ཡུག མགྲོན་ཁང་། ལོ་རྒྱུས། ལྗོངས་རྒྱུ། ཡུལ་ཚོ། མིང་ཐོགས་ཚུལ། དུས་ཆེན། མི་སྣ། པར་རིས་བར་འཁྱམས། ཟིན་ཐོ་འམ་དཔྱད་གཞི། དཔྱད་གཞིའི་དཀར་ཆག། ད་དུང་གཟིགས། ཕྱི་ཕྱོགས་དྲ་མཐུད། རྩི་རང་རྫོང་ཁག འབྲུག་གི་འཛུལ་སྒོ་ རྩི་རང་རྫོང་ཁག འབྲུག་གི་རྫོང་ཁག གསར་སྤང་རྫོང་ཁག ཁོར་ཡུག མགྲོན་ཁང་། ལོ་རྒྱུས། ལྗོངས་རྒྱུ། ཡུལ་ཚོ། མིང་ཐོགས་ཚུལ། དུས་ཆེན། མི་སྣ། པར་རིས་བར་འཁྱམས། ཟིན་ཐོ་འམ་དཔྱད་གཞི། དཔྱད་གཞིའི་དཀར་ཆག། ད་དུང་གཟིགས། ཕྱི་ཕྱོགས་དྲྭ་མཐུད། གསར་སྤང་རྫོང་ཁག འབྲུག་གི་འཛུལ་སྒོ་ གསར་སྤང་རྫོང་ཁག འབྲུག་གི་རྫོང་ཁག བསམ་གྲུབ་ལྗོངས་མཁར་རྫོང་ཁག འབྲུག་གི་རྫོང་ཁག འབྲུག་ཡུལ་ ཁོར་ཡུག མགྲོན་ཁང་། ལོ་རྒྱུས། ལོ་རྒྱུས། བསམ་གྲུབ་ལྗོངས་མཁར་རྫོང་འདི་རྫོང་གཞི་ཚུ་གི་ནང་ལས་གསརཔ་གཅིག་ཨིན་རུང་ཆགས་ས་འདི་འབྲུག་གི་ཁྲོམ་རྙིང་ཤོས་ནང་ལུ་ཆགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། རྒྱ་གར་ཨ་སམ་དང་གཅིག་ཁར་ས་ཚམས་ཕོགཔ་ཨིནམ་དང་རྒྱ་མཚོ་ལས་མི་ཏར་མཐོ་ཚད་༢༠༠དང་༣༥༠༠ཡོདཔ་ཨིན། རྫོང་ཁག་འདི་སྔོན་གདུང་བསམ་རྒྱ་དྲུང་གི་བཞུགས་གནས་ཡང་ཨིན། ལྗོངས་རྒྱུ། ཡུལ་ཚོ། མིང་ཐོགས་ཚུལ། དུས་ཆེན། མི་སྣ། པར་རིས་བར་འཁྱམས། ཟིན་ཐོ་འམ་དཔྱད་གཞི། དཔྱད་གཞིའི་དཀར་ཆག། ད་དུང་གཟིགས། ཕྱི་ཕྱོགས་དྲྭ་མཐུད། བསམ་གྲུབ་ལྗོངས་མཁར་རྫོང་ཁག འབྲུག་གི་འཛུལ་སྒོ་ བསམ་གྲུབ་ལྗོངས་མཁར་རྫོང་ཁག འབྲུག་གི་རྫོང་ཁག བསམ་རྩེ་རྫོང་ཁག ཁོར་ཡུག མགྲོན་ཁང་། ལོ་རྒྱུས། ལྗོངས་རྒྱུ། ཡུལ་ཚོ། མིང་ཐོགས་ཚུལ། དུས་ཆེན། མི་སྣ། པར་རིས་བར་འཁྱམས། ཟིན་ཐོ་འམ་དཔྱད་གཞི། དཔྱད་གཞིའི་དཀར་ཆག། ད་དུང་གཟིགས། ཕྱི་ཕྱོགས་དྲྭ་མཐུད། འབྲུག་གི་རྫོང་ཁག བཀྲ་ཤིས་གཡང་རྩེ་རྫོང་ཁག འབྲུག་གི་རྫོང་ཁག ལུ། འབྲུག་ཡུ ཁོར་ཡུག མགྲོན་ཁང་། ལོ་རྒྱུས། ལྗོངས་རྒྱུ། ཡུལ་ཚོ། མིང་ཐོགས་ཚུལ། དུས་ཆེན། མི་སྣ། པར་རིས་བར་འཁྱམས། ྄ུཅཀཡོུ ཟིན་ཐོ་འམ་དཔྱད་གཞི། དཔྱད་གཞིའི་དཀར་ཆག། ད་དུང་གཟིགས། ཕྱི་ཕྱོགས་དྲ་མཐུད། བཀྲིས་གཡང་རྩེ་རྫོང་ཁག འབྲུག་གི་འཛུལ་སྒོ་ བཀྲིས་གཡང་རྩེ་རྫོང་ཁག འབྲུག་གི་རྫོང་ཁག གཞལམ་སྒང་རྫོང་ཁག འབྲུག་གི་རྫོང་ཁག ལུ། འབྲུག་ཡུ འབྲེལ་མཐུད གཞལམ་སྒང་རྫོང་ཁག འབྲུག་གི་འཛུལ་སྒོ་ གཞལམ་སྒང་རྫོང་ཁག འབྲུག་གི་རྫོང་ཁག ལྷུན་རྩེ་རྫོང་ཁག ལུ། འབྲུག་ཡུལ་ ཁོར་ཡུག མགྲོན་ཁང་། ལོ་རྒྱུས། ལྗོངས་རྒྱུ། ཡུལ་ཚོ། མིང་ཐོགས་ཚུལ། དུས་ཆེན། མི་སྣ། པར་རིས་བར་འཁྱམས། ཟིན་ཐོ་འམ་དཔྱད་གཞི། དཔྱད་གཞིའི་དཀར་ཆག། ད་དུང་གཟིགས། ཕྱི་ཕྱོགས་དྲྭ་མཐུད། ལྷུན་རྩེ་རྫོང་ཁག འབྲུག་གི་འཛུལ་སྒོ་ ལྷུན་རྩེ་རྫོང་ཁག འབྲུག་གི་རྫོང་ཁག སྤ་རོ་རིན་སྤུང་རྫོང - རྫོང སྤ་རོ་ སྤ་རོ་རྫོང་འདི་ ༡༦༤༤ ལུ་ ཞབས་དྲུང་ ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་གི་ བཀའ་རྒྱ་དང་འཁྲིལ་ཏེ་ བཞེངས་ནི་འགོ་བཙུགས་ནུག། ༡༩༠༧ ལུ་ མེ་རྐྱེན་ལུ་བརྟེན་ གནོད་པ་འབྱུང་ཡོད་རུང་ ༡༨༩༧ ལུ་ ས་གཡོམ་རྐྱབས་ཏེ་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ རྫོང་གཞི་གཞན་ཚུ་མེདཔ་གཏང་དེ་ར་འབད་རུང་ སྤ་རོ་རྫོང་འདི་ལུ་གནོད་སྐྱོན་ག་ནི་ཡང་མ་འབྱུངམ་ཨིན་མས། སྤ་རོ་ རྫོང་གི་མིང་ངོ་མ་འདི་ རིན་སྤུང་རྫོང་ཟེར་སླབ་ཨིནམ་དང་ དེའི་དོན་དག་འདི་ རིན་ཆེན་སྤུངས་བཞག་ཡོད་པའི་རྫོང་ཟེར་ཨིན་མས། དུས་རབས་ ༡༥ པའི་ནང་ ཕ་ཇོ་འབྲུག་སྒོམ་བཞི་པོའི་ སློབ་མ་ རྒྱལ་མཆོག་དང་ རྒྱལ་འཛོས་སྤུན་ཆ་གཉིས་ སྤ་རོ་ལུ་སྡོད་ཡོདཔ་དང་ རྒྱལ་འཛོམས་གིས་ སྒང་ཏ་ཁ་ ལྷ་ཁང་ནང་ལུ་ གདན་ས་བཅག་ཡོདཔ་དང་ ཁོ་གི་སྤུན་ཆ་ རྒྱལ་མཆོག་དེ་ ཆོས་ལུགས་རིག་པ་ལྷཔ་ནིའི་དོན་ལུ་སོང་ཞིནམ་ལས་ ལོག་སྤ་རོ་ལུ་འོང་ནུག། རྒྱལ་མཆོག་གིས་ ཧུམ་རལ་དགོན་པ་ལུ་འབྱོན་ཏེ་ ལྷ་ཁང་ཆུང་ཀུ་གཅིག་བཞེངས་ཡོདཔ་དང་ ཁོ་གི་ སློབ་མ་ཚུ་ ས་གནས་དེ་ཁར་དབང་ཚད་ཡོདཔ་ལས་ འབྲུག་གི་རྒྱལ་རབ་ནང་ལུ་ “ཧུམ་རལ་གྱི་དྲག་རིམ་”ཟེར་ ཡོངས་གྲགས་ཡོདཔ་ཨིན། ༡༦༤༥ ལུ་ ཁོང་ཚུ་གིས་ ཞབས་དྲུག་གི་ ཆོས་དང་སྲིད་ཀྱི་དབང་ཆ་ངོས་འཛིན་འབད་ཞིནམ་ལས་ ཁོང་རའི་རྫོང་ཆུང་ཀུ་དེ་ ཞབས་དྲུག་ལུ་ ཕུལ་ཏེ་ དེ་འཕྲོད་ལས་ ཞབས་དྲུང་མཆོག་གིས་ རྫོང་སྦོམ་སྦེ་བཞེངས་ནི་འགོ་བཙུགས་ཏེ་ ༡༦༤༦ ལུ་ རྫོང་འདི་རབ་གནས་གནང་ནུག། རི་ དུམ་དྲག་ཅིག་གཟར་དྲགས་དང་ ཤིང་གི་ཟམ་མཛེས་ཏོག་ཏོ་གཅིག་གི་ སྦོ་ལོག་ཁར་བཞེངས་ཡོེད་པའི་རྫོང་འདི་ སྤ་རོ་ རྫོང་ཁག་བདག་སྐྱོང་གི་ཕྱག་ལཱ་གནང་ས་ཨིནམ་མ་ཚད་ འདི་ནང་ལུ་ གྲྭ་ཚང་ཡང་ཡོདཔ་མ་ཚད་ དགེ་སློང་ ༢༠༠ དེ་ཅིག་ཡོདཔ་ཨིན་མས། རྫོང་གི་རྡོག་ཅལ་དང་པམ་འདི་ནང་ལུ་ བདག་སྐྱོང་གི་ཡིག་ཚང་ཚུ་ཡོདཔ་དང་ འཛུལ་སྒོའི་གཡས་དང་གཡོན་ལུ་ མི་གཅིག་སེམས་ཅན་སྟག་གཅིག་ཁྱིད་དེ་ཡོད་མི་སྐུ་འདྲ་གཅིག་དང་ ཕོ་རྒས་གཅིག་གིས་གཡག་གནགཔོ་གཅིག་ཟུང་སྟེ་ཡོད་པའི་སྐུ་འདྲ་གཅིག་ཡོདཔ་ཨིན། རྫོང་གི་དབུ་རྩེ་འདི་ ཤིང་བཟོ་ངོ་མཚར་ཆེ་ཏོག་ཏོ་ཡོད་མི་དེ་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ མཛེས་ཤོས་གཅིག་ཨིན་མས། རྫོང་གི་ལྟག་ལུ་ ལྟ་རྫོང་ཡོདཔ་དང་ ད་རེས་ནངས་པ་འདི་ནང་ལུ་ རྒྱལ་ཡོངས་ འགྲེམ་སྟོན་ཁང་ཡོདཔ་ཨིན། ༡༩༠༥ ལུ་ རྫོང་འདི་ལུ་མེ་རྐྱེན་འབྱུང་དེ་ར་འབད་རུང་ ༡༩༠༨ དང་ ༡༩༠༩ ལུ་ གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་དང་ སྟོན་པ་ དེ་ལས་ ཞབས་དྲུང་གི་སྐུ་ཚུ་ ཧེང་བཀལ་བཙུགས་ཏེ་ ཉམས་གསོ་ཞུ་ནུག། རྫོང་འདིའི་ནང་རྟེན་གཙོབོ་ ཐང་ཀ་ མི་ཊར་ ༢༠ x༢༠ འབད་མི་ མཐོང་འགྲོལ་ དེ་ མེ་རྐྱེན་གྱི་སྐབས་ལུ་ བསྲུངས་བཞག་འབད་ཡོད་མི་དེ་ ཚེས་བཅུའི་སྐབས་ལུ་ མི་མང་ལུ་ མཇལ་ཁ་གནངམ་ཨིན། རྫོང སྤ་རོ་རྫོང་ཁག འབྲུག་པ་བཀའ་བརྒྱུད བཀའ་བརྒྱུད བཀྲ་ཤིས་ཆོས་རྫོང - རྫོང ཐིམ་ཕུ བཀྲ་ཤིས་ཆོས་རྫོང་འདི་ ཝང་ཆུ་གི་ མཐའམ་བདའ་སྟེ་ཆགས་ཡོད་པའི་ སྒྲིང་ཁྱིམ་ཚུ་གི་ནང་ལས་ མཛེས་ཤོས་གཅིག་ཨིན། བཀྲ་ཤིས་ཆོས་རྫོང་འདི་ ༡༦༤༡ ལུ་ ཞབས་དྲུང་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་གིས་ བཞེངས་ཡོདཔ་དང་ ༡༩༦༢ ལུ་ འབྲུག་རྒྱལ་གསུམ་པ་ འཇིགས་མེད་རྡོ་རྗེ་དབང་ཕྱུག་མཆོག་གིས་ལོག་བཞེངས་གནང་ནུག། ༡༢༡༦ ལུ་ བླམ་རྒྱལ་བ་ལྷ་སྣང་པ་གིས་ ད་ལྟོ་ བདེ་ཆེན་ཕོ་བྲང་ཡོད་ས་ལུ་ རྡོ་སྔོན་རྫོང་བཞེངས་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ཤུལ་ལས་ དུས་རབ་ ༡༧ པ་ ནང་ལུ་ ཞབས་དྲུང་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་ འབྲུག་ལུ་འབྱོན་ཞིནམ་ལས་ ལྷ་པ་ཚུ་ཕམ་གཏང་སྟེ་ རྡོ་སྔོན་རྫོང་འདི་ ཞབས་དྲུང་གི་ཕྱག་ལུ་ཚུད་ནུག། ༡༦༤༡ ལུ་ རྡོ་སྔོན་རྫོང་དེ་ ལོག་རྐྱབས་ཞིནམ་ལས་ མིང་ཡང་ བཀྲ་ཤིས་ཆོས་རྫཽང་ཟེར་བཏགས་གནང་ནུག། ༡༦༤༩ ལུ་ སྡེ་སྲིད་བཞི་པ་ བསྟན་འཛིན་རབ་རྒྱས་ཀྱིས་ རྒྱ་བསྐྱེད་མཛད་གནང་ཡོདཔ་དང་ ༡༦༩༨ སྡེ་སྲིད་ལྔ་པ་ དགེ་འདུན་ ཆོས་འཕེལ་གྱི་སྐབས་ལུ་ རྫོང་འདི་ལུ་ མེ་རྐྱེན་འབྱུང་ཏེ་ ལོག་དེ་ ཉམས་བཅོས་འབད་ནུག། སྡེ་སྲིད་ བཅུ་པ་ མི་ཕམ་ དབང་པོ་གིས་ བཀྲ་ཤིས་ཆོས་རྫོང་ནང་ན་ལུ་ བཀའ་རྒྱུད་ལྷ་ཁང་བཞེངས་ཡོདཔ་དང་ ༡༧༤༧ ལུ་ སྡེ་སྲིད་ ༡༣ པ་ ཤེས་རབ་དབང་ཕྱུག་གི་འགོ་འདྲེན་ཐོག་ལས་ རྒྱ་བསྐྱེད་མཛད་གནང་ནུག། སྡེ་སྲིད་ ༡༦ པ་ བསོད་ནམས་ ལྷུན་སྒྲུབ་དང་ ཇེ་མཁན་པོ་ ཁྲི་རབ་ ༡༣ པ་ ཡོན་ཏན་མཐའ་ཡེ་གི་སྐབས་ལུ་ རྫོང་འདི་ལུ་ ད་རུང་མེ་རྐྱེན་འབྱུང་ཡོདཔ་ལས་ ཁོང་གཉིས་ཀྱིས་ རྫོང་འདི་ད་ལྟོ་ཡོད་ས་ལུ་ བཞེངས་ནིའི་གྲོས་འཆར་བརྩམ་ནུག། ༡༧༧༧ སྡེ་སྲིད་ ༡༨ པ་ འཇིགས་མེད་སེང་གེ་གི་སྐབས་ལུ་ རྫོང་གི་ཀུན་ར་དེ་ གནག་དུང་དུང་སྦེ་ཡོདཔ་ལས་ ཉམས་བཅོས་འབད་ཡོདཔ་མ་ཚད་ སྡེ་སྲིད་ ༢༥ པ་ པདྨ་ཆོས་སྒྲ་གིས་ཡང་ཉམས་བཅོས་འབད་ཡོདཔ་དང་ སྡེ་སྲིད་ ༣༢ པ་ ཕུར་རྒྱལ་གྱིས་ སྐུ་རྟེན་ལེ་ཤ་ཅིག་བཙུགས་གནང་ནུག། ༡༨༦༩ ལུ་ རྫོང་དེ་ལུ་ མེ་རྐྱེན་འབྱུང་ཡོདཔ་ལས་ རྩ་བ་ལས་རང་ཉམས་བཅོས་འབད་དེ་ མི་དབང་ འཇིགས་མེད་ རྡོ་རྗེ་དབང་ཕྱུག་མཆོག་གིས ༡༩༦༢ ལས་ ༡༩༦༩ གི་རིང་ལུ་ རྫོང་འདི་ ཉམས་གསོ་མཛད་གནང་ནུག། འབྲེལ་མཐུད། བཀྲ་ཤིས་ཆོས་རྫོང་། རྫོང ཐིམ་ཕུ རྒྱ་མི / རྒྱ་ནག་གི་མི རྒྱ་ནག ཀྲུང་ཀོ་ མི་མང་ རྒྱ་ནག Cry ངུ་བ། འབྲུག་རྒྱང་བསྒྲགས་ལས་འཛིན་གྱི་སྐོར། རྒྱལ་པོའི་བཀའ་ཤོག རང་ལོ་ཆུ་ཕོ་སྤྲལ་ལོ་ ཟླ་བ་ ༧ པའི་ཉེར་ ༡ གནམ་ལོ་ ༡༩༩༢ དབྱིན་ཟླ་ ༩ པའི་དབྱིན་ཚེས་ ༡༨ ལུ་མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་ བཞི་པ་མཆོག་གིས་ འབྲུག་རྒྱང་བསྒྲགས་ལས་ཁུངས་དེ་ རང་དབང་གི་ཐོག་ལས་ཡར་དྲག་འགྱོ་ནི་དང་ འདི་དང་འབྲེལ་བའི་ ལཱ་གི་རིག་རྩལ་ཚུ་མཁས་ཆོད་ཅན་ལུ་འགྱུར་ཞིནམ་ལས་ མི་སྡེ་ལུ་མཁོ་བའི་འགན་ཁ་ འབག་ཚུགས་ནི་གི་དོན་ལུ་ བརྒྱུད་འབྲེལ་ ལྷན་ཁག་ལས་ཁ་ཕྱེ་སྟི་ རང་སྐྱོང་ལས་འཛིན་སྦེ་བཟོ་གནང་ཡོདཔ་ཨིན། བཀའ་ཤོག་དེ་དང་བསྟུན་ཏི་ གནམ་ལོ་ ༡༩༩༢ དབྱིན་ཟླ་ ༡༠ པའི་དབྱིན་ཚེས་ ༡ ལས་འགོ་བཟུང་ འབྲུག་རྒྱང་བསྒྲགས་རང་ སྐྱོང་ལས་འཛིན་སྦེ་བཟོ་ཞིནམ་ལས་ གཞུང་དང་བརྡ་བརྒྱུད་ དེ་ལས་མཁས་མཆོག་དང་གུས་བསྟུད་ཀྱི་འོས་འབབ་ ལྡན་པའི་ མི་སེར་ཚུ་གིས་བཟོ་ཡོད་པའི་ མདོ་ཆེན་གྱི་བཀོད་ཚོགས་ཀྱི་ཐོག་ལས་གཞུང་སྐྱོང་འབད་དེ་ཡོདཔ་ཨིན། འབྲུག་ལུ་རེ་ཌེའོ་གི་ཞབས་ཏོག འབྲུག་ལུ་རེ་ཌེའོ་གི་ཞབས་ཏོག་འདི་ ཧེ་མ་རང་གནམ་ལོ་ ༡༩༧༣ གྱི་ལོ་ལུ་ ཁས་བླང་ཅན་གྱི་ན་གཞོན་སྡེ་ཚན་གཅིག་གིས་ འབྲུག་རྒྱལ་ཡོངས་ན་གཞོན་ཚོགས་སྡེ་ ༼National Youth Association of Bhutan༽ ཟེར་ བཟོ་སྟི་འགོ་བཙུགས་ནུག ཞབས་ཏོག་དེ་ཡང་བདུན་ཕྲག་རེ་ནང་གཟའ་ཟླཝ་ལུ་ དུས་ཡུན་སྐར་མ་ ༣༠ གི་རིང་ལུ་འབྲུག་རྒྱལ་ཡོངས་ན་གཞོན་ཚོགས་སྡེ་གི་ ཡིག་ཚང་འདི་ རེ་ཌེའོ་རྒྱང་སྒྲགས་འབད་ནི་གི་འཕྲུལ་ཁང་ལུ་བསྒྱུར་བཅོས་འབད་དེ་ རྒྱང་སྒྲགས་འབད་སྡོད་ཡོདཔ་ཨིན་པས། རྒྱང་བསྒྲགས་ཀྱི་འཕྲུལ་ཆས་དེ་ ཝཊྲ ༤༠༠ འབད་མི་ཅིག་ལྕགས་འཕྲིན་ཡིག་ཚང་ལས་གླ་ཁར་ལན་ཏི་ལག་ལེན་འཐབ་སྟི་ འཕྲུལ་ཁང་གི་མིང་ཡང་འབྲུག་རྒྱལ་ཡོངས་ན་གཞོན་ཚོགས་སྡེ་གི་རེ་ཌེའོ་ཟེར་བཏགས་ནུག གནམ་ལོ་ ༡༩༧༩ ལུ་འདི་བཟུམ་གྱི་ཞབས་ཏོག་ཚུ་ བརྒྱུད་འབྲེལ་གོང་འཕེལ་བཏང་ནི་ལུ་ཁས་ཕན་ཡོདཔ་འབྲུག་གཞུང་གིས་ མཁྱེན་ཏི་ བརྒྱུད་འབྲེལ་ལྷན་ཁག་གི་འོག་ལུ་བཟོ་གནང་ནུག གནམ་ལོ་ ༡༩༨༩ ལུ་རྒྱང་བསྒྲགས་ཀྱི་འཕྲུལ་ཨམ་ ཤོཊྲ་ཝེཕ་ཀི་ལོ་ཝཊྲ་ ༡༠ འབད་མི་གཅིག་ཉོ་བསྒྲུབས་འབད་དེ་ འཕྲུལ་ཁང་ ཆུང་ཀུ་ཅིག་གཞི་བཙུགས་འབད་ཞིནམ་ལས་ མིང་ཡང་འབྲུག་རྒྱང་བསྒྲགས་འཕྲུལ་ཁང་ཟེར་བཏགས་ཏི་ ཉིམ་རེ་ནང་དུས་ཡུན་ ཆུ་ཚོད་ ༣ རེ་ ལས་རིམ་ཚུ་རྒྱང་བསྒྲགས་འབད་ནི་འགོ་བཙུགས་ནུག གནམ་ལོ་ ༡༩༩༡ གི་ལོ་ལས་ འབྲུག་རྒྱང་བསྒྲགས་འཕྲུལ་ཁང་གི་ས་གོ་གཏན་ཁལ་སྦེ་ ཐིམ་ཕུག་ཆུ་འབར་ཆུ་ལུ་ཐོབ་ཏི་ འཕྲུལ་ཨམ་ ཤོཊྲ་ཝེཕ་ཀི་ལོ་ཝཊྲ་ ༥༠ ལུ་ཡར་སེང་འབད་ནུག གནམ་ལོ་ ༢༠༠༠ ལས་རྒྱང་བསྒྲགས་ལས་འཛིན་གྱིས་ རྡོ་སྐྱུར་ལ་ལུ་ཨེཕ་ཨེམ་ རེ་ཌེའོ་༼FM Radio༽གི་ འཕྲུལ་ཨམ་གཅིག་སྒོ་འབྱེད་འབད་ཡོད་མི་གིས་ ནུབ་ཕྱོགས་རྫོང་ཁག་ཚུ་ནང་ཐོབ་ཚུགསཔ་བཟོ་ ཡོད་པའི་ཁར་ ཏག་ཏི་ལུ་རི་ལེ་ ༼Relay station༽ གི་ཨམ་གཅིག་གཞི་བཙུགས་འབད་མི་འདི་གིས་ ལྷོ་ཕྱོགས་རྫོང་ཁག་ཚུ་ནང་ཐོབ་ཚུགསཔ་ བཟོ་ཡོདཔ་མ་ཚད་གནམ་ལོ་ ༢༠༠༡ ལས་དབུས་ཕྱོགས་རྫོང་ཁག་ཚུ་དང་ གནམ་ལོ་ ༢༠༠༥ ལས་ཤར་ཕྱོགས་རྫོང་ཁག་ ཚུ་ནང་བརྒྱ་སྐྱེད་འབད་དེ་ཡོདཔ་ཨིན། གནམ་ལོ་ ༢༠༠༧ ལས་ ཤོཊྲ་ཝེཕ་ཨམ་ཀི་ལོ་ཝཊྲ་ ༡༠༠ འབད་མི་ཌི་ཇི་ཊལ་རེ་ཌེའོ་མོན་ཌེལ་༼Digital Radio Mondale – DRM༽ ཟེར་མི་གི་མཐུན་རྐྱེན་དང་བཅསཔ་སྦེ་ཡོད་མི་ལུ་བརྒྱ་སྐྱེད་འབད་དེ་ ཡོདཔ་ཨིན། འདི་བཟུམ་གྱི་འཕྲུལ་ཆས་བརྒྱ་སྐྱེད་འབད་ཡོད་མི་འདི་གིས་ འབྲུག་མི་ཡོངས་ཀྱིས་ སྤུད་ཚད་དང་ལྡན་པའི་ལས་རིམ་ཚུ་ ཤོཊྲ་ཝེཕ་གི་ཐོག་ལས་སྙན་གསན་ཚུགས་ནི་ཨིནམ་མ་ཚད་ ལྷག་པར་དུ་འབྲུག་རྒྱང་བསྒྲགས་ལས་འཛིན་ལུ་ ལས་རིམ་ཚུ་ འཛམ་གླིང་ཡོངས་ན་དངས་འཕྲོད་འཕྲོད་ ཨེཕ་ཨེམ་༼FM༽དང་དྲཝ་སྦེ་གསན་ཚུགསཔ་བཟོ་ནི་གི་དོན་ལུ་ ཨེ་ཨེམ་ ༼AM༽ དང་ཌི་ཨར་ཨེམ་༼DRM༽ གཉིས་བསྡམ་ཁ་བརྐྱབ་ནི་གི་གོ་སྐབས་ཡང་ཡོདཔ་ཨིན། འབྲུག་རྒྱང་བསྒྲགས་ལས་འཛིན་གྱིས་ སྐད་རིགས་མ་འདྲཝ་ རྫོང་ཁ། ཤར་ཕྱོགསཔ། ལྷོ་མཚམས་ཁ་དང་། དབྱིན་སྐད་ཀྱི་ཐོག་ལས་ དྲོ་པ་ཆུ་ཚོད་ ༦ ལས་ཕྱི་རུ་ཆུ་ཚོད་ ༩ ཚུན་རྒྱང་བསྒྲགས་ཀྱི་ལས་རིམ་ཚུ་བཏང་སྟི་ཡོདཔ་ཨིན།། འབྲུག་ལུ་རྒྱང་མཐོང་ལས་རིམ། འབྲུག་རྒྱང་བསྒྲགས་ལས་འཛིན་གྱིས་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ རྒྱང་མཐོང་གི་ལས་རིམ་འགོ་དང་པ་ གནམ་ལོ་ ༡༩༩༩ དབྱིན་ཟླ་ ༦ པའི་དབྱིན་ཚེས་ ༢ ལུ་ འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་གསེར་ཁྲི་ལུ་བྱོན་ཏི་ མི་ལོ་ ༢༥ འཁོར་བའི་དུས་སྟོན་རྩི་སྲུང་དང་འབྲེལ་ཏི་ རྫོང་ཁ་དང་དབྱིན་སྐད་གཉིས་ཀྱི་ཐོག་ལས་ ཐིམ་ཕུག་ནང་འཁོད་ནང་ ཉིན་བསྟར་བཞིན་དུ་དུས་ཡུན་ཆུ་ཚོད་༡ གི་རིང་རྒྱང་བསྒྲགས་འབད་ནི་འགོ་བཙུགས་ནུག དེ་ལས་གནམ་ལོ་ ༢༠༠༤ ལུ་ཕུན་ཚོགས་གླིང་དང་ ༢༠༠༥ ལུ་སྤ་རོ་ལུ་ རྒྱང་མཐོང་གི་ལས་རིམ་ཚུ་འཐད་ཀར་དུ་གཟིགས་ ཚུགསཔ་སྦེ་བཟོ་ཡོད་པའི་ཁར་ གནམ་ལོ་ ༢༠༠༦ དབྱིན་ཟླ་ ༢ པ་ལས་འགོ་བཙུགས་ཏི་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་མཐའ་དབུས་ མེད་པར་ རྒྱང་མཐོང་གི་ལས་རིམ་ཚུ་གནམ་སྟོང་འཕྲུལ་ཆས་ སེ་ཊ་ལཱེཊྲ་(satellite) གི་ཐོག་ལས་ཐོབ་ཚུགསཔ་སྦེ་ བཟོ་ ཡོདཔ་མ་ཚད་ ཤར་ལྷོ་ཨེ་ཤི་ཡ་ལུ་ཡོད་མི་གི་རྒྱལ་ཁབ་ ཨིན་དོ་ནེ་ཤི་ཡ་ལས་ ནུབ་ཕྱོགས་ལུ་ ཀྲར་ཀི་(Turkey) གི་རྒྱལ་ཁབ་གཉིས་ཀྱིས་བརྩི་སྟི་ རྒྱལ་ཁབ་ ༤༠ དེ་ཅིག་ལུ་ རྒྱང་བསྒྲགས་འབད་དེ་ཡོདཔ་ཨིན། འབྲུག་རྒྱང་བསྒྲགས་ལས་འཛིན་གྱིས་ ཉིན་བསྟར་བཞིན་དུ་ཕྱི་རུ་ཆུ་ཚོད་༦་ལས་ ༡༡ ཚུན་ ཆུ་ཚོད་ ༥ གི་རིང་ལུ་ ལས་རིམ་ཁག་མ་འདྲཝ་ཚུ་བཏང་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། ལས་རིམ་དེ་ཡང་ ཕྱི་རུ་ཆུ་ཚོད་ ༦ ལས་ ༨ དང་ ༩ ལས་ ༡༠ ཚུན་ ཆུ་ཚོད་རེ་བཞིན་དུ་ དུས་ཡུན་སྐར་མ་ ༣༠ གི་རིང་ལུ་ གནས་ཚུལ་དང་ཁྱབ་བསྒྲགས་ཚུ་རྒྱང་བསྒྲགས་འབད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། འདི་བཟུམ་སྦེ་ དབྱིན་སྐད་ཀྱི་གནས་ཚུལ་དང་ཁྱབ་བསྒྲགས་ཚུ་ཕྱི་རུ་ཆུ་ཚོད་ ༨ ལས་ ༩ དང་༡༠་ལས་ ༡༡ ཚུན་རྒྱང་བསྒྲགས་ འབད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ལས་ ནངས་པ་དྲོ་པ་ཆུ་ཚོད་༦ ལས་༡༡ ཚུན་ ཡང་བསྐྱར་དུ་ལས་རིམ་ཚུ་ལོག་རྒྱང་བསྒྲགས་འབདཝ་མ་ཚད་གཟའ་ཉིམ་དང་ ཟླཝ་ལུ་ཆུ་ཚོད་ ༣ ཐེབས་སྦེ་ ཉི་མ་ཆུ་ཚོད་ ༣ ལས་ཕྱི་རུ་ཆུ་ཚོད་ ༦ ཚུན་ཚད་ སྤྲོ་སྟོན་གྱི་ལས་རིམ་ གླུ་གཞས་དང་ གློག་བརྙེན་ཚུ་རྒྱང་བསྒྲགས་འབད་དེ་ཡོདཔ་ཨིན།། འབྲེལ་མཐུད། http://www.bbs.bt འབྲུག་ཡུལ་ མོ་མོ། ལྟོ བཞེས་སྒོ། མོ་མོ་འདི་བཞེས་སྒོའི་རིགས་ཅིག་ཨིན། མོ་མོ་འདི་ བཞེས་སྒོ་ངོ་མ་ཅིག་སྦེ་ཡང་བཟའ་བའི་ཁར་ ཇ་མཉམ་སྤྲོ་ཟས་ཅིག་སྦེ་ཡང་བཟའཝ་ཨིན། མོ་མོའི་རིགས། ཤའི་མོ་མོ། ཚོད་བསྲེའི་མོ་མོ། དར་ཚིའི་མོ་མོ། དེ་ལས་ཧཱ་དང་སྤ་རོ་རྫོང་ཁག་གཉིས་ནང་ ལོ་འབག་ཟེར་བརྩི་སྲུང་ཞུ་བའི་སྐབས་ཡང་ སྤྲོ་བ་ཅན་གྱི་བཞེས་སྒོ་ཧོན་ཏེ་ཟེར་མི་འདི་ཡང་ མོ་མོ་བཟུམ་སྦེ་བཟོ་སྟེ་བཟའ་སྲོལ་ཡོད། ལོ་འབག་འདི་རང་ཟླ་ ༡༠ པའི་ཚེས་ ༢༩ ལས་ རང་ཟླ་ ༡༡ པའི་ཚེས་ ༣ ཚུན་བརྩི་སྲུང་ཞུཝ་ཨིན། ཟླཝ་ ༡༠ པའི་ཚེས་ ༢༩ གི་ཕྱི་རུ་ལོ་གཅིག་གི་རྐྱེན་ཟློག་པའི་ཆེད་དུ་གླུད་བསྐྱལ་ནི་གི་སྲོལ་ཡང་ཡོདཔ། བཟོ་དབྱིབས། མོ་མོ་འདི་ མི་གི་མིག་ཏོ་བཟུམ་སྦེ་ དཀྱུས་རིངམོ་སྦེ་བཟོ་སྲོལ་ཅིག་དང་ གོང་ཏོ་རིལ་རི་སྦེ་བཟོ་སྲོལ་གཉིས་ཡོད། རྒྱུ་ཟས། ཀར་ཕྱེ། ཤ། སྒོགཔ། ཀོ་པི། ལོམ། མར་ཁུ། ཚྭ། བཟོ་ཐངས། མོ་མོ་འདི་བཟོཝ་ད་ ཀར་ཕྱེ་ནང་ཆུ་བླུག་སྦེ་བསྣད་དེ་ ཀེབ་ཏ་བཟུམ་བཟོ་སྟེ་ ཕྱི་ཤུབས་འདི་བཟོཝ་ཨིན། མོ་མོའི་ནང་ཟས་འདི་ མོ་མོའི་རིགས་དང་འཁྲིལ་ ཤ་ཡང་ན་ ཚོད་བསྲེ་བླུག་བཟོ་དགོཔ་ཨིན། ནང་ཟས་ཚུ་ཕྱ་རུ་རུ་སྦེ་ ཉ་བརྫམ་རྐྱབ་སྟེ་ དེ་ནང་སྒོགཔ་དང་ཀོ་པི་ དེ་ལས་མར་ཁུ་དང་ཚྭ་ཚུ་བླུག་སྦེ་བཟོ་ཞིནམ་ལས་ མོ་མོ་བཟོ་སའི་ རྡིག་གསུམ་བརྩེགས་བཞི་བརྩེགས་ནང་ཙུགས་ཏེ་བཙོཝ་ཨིན། རྡིག་གི་གཤམ་མར་གྱི་ཧོད་དེ་ནང་ ཆུ་བླུག་སྟེ་བསྐོལཝ་ཨིན། རང་ལུ་ཡོད་པ་ཅིན་ གཤམ་ཧོད་ཀྱི་ཆུ་འདི་ནང་ ཤ་གི་རུ་ཏོ་ཚུ་བླུག་སྟེ་བཙོ་བ་ཅིན་ རུས་ཁུ་ཡང་ལེགས་ཤོམ་སྦེ་ཐོནམ་ཨིན། གཤམ་མ་རྩིས་པའི་ ལྟག་གི་ཧོད་ཚུ་ནང་མོ་མོ་ཚུ་བཙོ་ནིའི་དོན་ལུ་བླུགསཔ་ཨིན། མོ་མོ་ཚོང་སྒྱུར། མོ་མོ་འདི་ ཟ་ཁང་མང་ཤོས་ཅིག་གི་བཟོ་སྟེ་བཙོང་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། མོ་མོ་འདི་ ཧི་མ་ལ་ཡ་གི་གངས་ལྗོངས་ནང་སྡོད་མི་ཚུ་གིས་བཟོ་བཟའ་དོ་ཡོད་རུང་ འཛམ་གླིང་ནང་ཡོངས་གྲགས་འགྱོ་སྟེ་ཡོད། ཚོང་པ་ལ་ལུ་ཅིག་གིས་ མོ་མོ་འདི་མ་བཙོ་བ་བཟོ་ཞིནམ་ལས་ བསིལ་ནང་བཙུགས་ཏེ་འཁྱེག་ཟས་བཟུམ་བཟོ་སྟེ་ཡང་བཙོང་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། འདི་བཟུམ་ཚུ་རང་གིས་ཉོ་འབག་སྟེ་ ཁྱིམ་ནང་ལྷོདཔ་ད་ ཆུ་ཚན་བླུགས་ཏེ་ བཙོ་སྦེ་བཟའ་བཏུབ་ཨིན། མོ་མོའི་ཐ་སྙད་ལག་ལེན། མོ་མོའི་ཚིག་འདི་དགོད་བྲའི་བློ་ནང་ལག་ལེན་འཐབ་སྲོལ་ཡོད། མོ་མོ་གི་མགུ་འདི་ཨོ་ཀྲོ་བསུམས་བསུམས་ཡོདཔ་ལས་ མི་ལ་ལུ་ཅིག་གི་གདོང་འདི་ ཨོ་ཀྲོ་བསུམས་བསུམས་ཡོད་པ་ཅིན་ མི་འདི་གི་གདོང་ཡང་མོ་མོ་བཟུམ་སྦེ་ཟེར་སླབ་སྲོལ་ཡོད། ལྟོ ཨལ་བཱ་ནི་ཡ། རྒྱལ་ཁབ ཨལ་ཇི་རི་ཡ། རྒྱལ་ཁབ ཨེན་ཌོ་ར། རྒྱལ་ཁབ རྒྱལ་ཁབ ཨར་ཇེན་ཊི་ན། རྒྱལ་ས བྷུའི་ནོས་ ཨའི་རིས (Buenos Aires)། བཱརཱ་ཛིལ་ རྒྱལ་ཁབ ཨར་མེ་ནི་ཡ། རྒྱལ་ཁབ ཨེ་ཤི་ཡ ཨ་རུ་བ། རྒྱལ་ཁབ ཨཛར་བཡེ་ཇན། རྒྱལ་ཁབ ཨེ་ཤི་ཡ བཱ་ཧ་མས྄། རྒྱལ་ཁབ བེ་ལ་རུ་སུ། Commons: ཡོ་རོབ་གླིང་ རྒྱལ་ཁབ བེ་ལིཛ། རྒྱལ་ཁབ བཱེ་ནིན། རྒྱལ་ཁབ བར་མུ་ཌ། རྒྱལ་ཁབ ལི་ཐུ་ནི་ཡ ༼ Lietuva ༽ བིལ་ནི་ཡཱསི། Commons: ཡོ་རོབ་གླིང་ རྒྱལ་ཁབ ཡུ་རོབ་ ལེཊི་བི་ཡ། རི་ག ཡོ་རོབ་གླིང་ རྒྱལ་ཁབ བ་ཊི་ཀཱན། ཡོ་རོབ་གླིང་ རྒྱལ་ཁབ List of countries The following is the list of all countries.* རྒྱལ་ཁབབི་ ཐོ། ཐོ་ཡིག འཛམ་གླིང་རྒྱལ་ཁབ་དག་གི་མིང་རྫོང་དབྱིན་རྒྱ་གསུམ་ཤན་བསྦྱར ཨ Abkhazia – Republic of Abkhazia ཨཕ་ག་ནིས་ཏཱན – ཨཕ་ག་ནིསི་ཏཱན་ རི་པ་ལིག་ སི་ལ་མིག་ (Pashto: د افغانستان اسلامي جمهوریت - Da Afġānistān Islāmī Jumhoryat) Akrotiri and Dhekelia – Sovereign Base Areas of Akrotiri and Dhekelia (UK overseas territory) ཨཱ་ལེནཌི་ མཚོ་གླིང – ཨཱ་ལེནཌི་ མཚོ་གླིང། (Åland Islands (Autonomous province of Finland)) (Swedish: Landskapet Åland, Finnish: Ahvenanmaan maakunta) ཨཱལ་བེ་ནི་ཡ – ཨཱལ་བ་ནི་ཡི་ མི་སེར་རྒྱལ་ཁབ། (Albanian: Republika e Shqipërisë) ཨཱལ་ཇི་རི་ཡ – ཨཱལ་ཇི་རི་ཡ་གི་མི་སེར་དམངས་གཙོ ི་ རྒྱལ་ཁབ། (ཨ་རབ་ཀྱི་སྐད་ཡིག།: الجمهورية الجزائرية الديمقراطية الشعبية , ཕེརེནཆི། ཕརཱནསི་གི་མི་ཁུངས།: République démocratique populaire d'Algérie) ཨ་མི་རི་ཀཱན་ ས་མོ – ཨ་མི་རི་ཀཱན་ ས་མོ་། (Territory of American Samoa (US territory)) (ཨིང་ལིཤ། དབྱིན་སྐད།: American Samoa) ཨཱན་དོ་ར – ཨེན་ཌོ་ར་ རྒྱལ་ཕྲན་ རྒྱལ་ཁབ། (Catalan: Principat d'Andorra) ཨང་གྷོ་ལ – ཨེང་གོ་ལི་ ་མི་སེར་རྒྱལ་ཁབ། (Portuguese: República de Angola) ཨེང་གིུ་ལ། (UK overseas territory) (ཨིང་ལིཤ། དབྱིན་སྐད།: Anguilla) ཨན་ཊི་གུ་ཝ་ ཨེནཌ་ བྷར་བྷུ་ཌ – ཨན་ཊི་གུ་ཝ་ ཨེནཌ་ བྷར་བྷུ་ཌ། (ཨིང་ལིཤ། དབྱིན་སྐད།: Antigua and Barbuda) ཨར་ཇེན་ཊི་ན – ཨར་ཇེན་ཊི་ནི་ མི་སེར་རྒྱལ་ཁབ། (Spanish: República Argentina) ཨར་མི་ནི་ཡ – ཨར་མི་ནིཡི་ མི་སེར་རྒྱལ་ཁབ། (Armenian: Հայաստանի Հանրապետություն - Hayastani Hanrapetut’yun) ཨ་རུ་བ (Self-governing country in the Kingdom of the Netherlands) United Kingdom Ascension Island (Dependency of the UK overseas territory of Saint Helena) (ཨིང་ལིཤ། དབྱིན་སྐད།: Ascension Island) ཨས་ཊེཡེ་ལི་ཡ – ཨས་ཊེཡེ་ལི་ཡ། (ཨིང་ལིཤ། དབྱིན་སྐད།: Australia) ཨས་ཊི་ཡ – ཨཱསི་ཊི་ཡི་ མི་སེར་རྒྱལ་ཁབ། (ཇར་མཱན། ཇར་མ་ནིའི་མི་རིགས།: Republik Österreich) ཨཛར་བཡེ་ཇན – ཨ་ཛར་བ་ཡེ་ཇཱན་གྱི་ མི་སེར་རྒྱལ་ཁབ། (Azerbaijani: Azərbaycan Respublikası) བ བཱ་ཧ་མས྄ – བ་ཧ་མཱསི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ མཐུན་མོངས་ བྱོར་པ། (ཨིང་ལིཤ། དབྱིན་སྐད།: Commonwealth of the Bahamas) བྷ་རེན – བྷ་རེན་ རྒྱལ་ཁབ་ (ཨ་རབ་ཀྱི་སྐད་ཡིག།: مملكة البحرين - Mamlakat al-Baḥrayn) བངྒ་ལ་དེཤ – བང་ལ་དེཤི་ མི་སེར་རྒྱལ་ཁབ། (Bengali: গণপ্রজাতন্ত্রী বাংলাদেশ - Gônôprôjatôntri Bangladesh) བྷར་བེ་ཌོས – བྷར་བེ་ཌོས (ཨིང་ལིཤ། དབྱིན་སྐད།: Barbados) བེ་ལ་རུ་སུ – བེ་ལ་རཱསི་ མི་སེར་གྱི་རྒྱལ་ཁབ། – (Belorussian: Рэспубліка Беларусь) བེལ་ཇིཡམ – བེལ་ཇི་ཡམ་ རྒྱལ་བརྒྱུད་ རྒྱལ་ཁབ། – (ཕེརེནཆི། ཕརཱནསི་གི་མི་ཁུངས།: Royaume de Belgique, ཇར་མཱན། ཇར་མ་ནིའི་མི་རིགས།: Königreich Belgien) བེ་ལིཛ – བེ་ལིཛ། (ཨིང་ལིཤ། དབྱིན་སྐད།: Belize) བཱེ་ནིན – Republic of Benin བར་མུ་ཌ – Bermuda (UK overseas territory) འབྲུག་ཡུལ – Kingdom of Bhutan བོ་ལི་ཝིཡ – Republic of Bolivia བོསྣི་ཡ་དང་ཧརྫོ་གོ་ཝི་ན – Bosnia and Herzegovina བྷོཙ་ཝ་ན – Republic of Botswana བཱརཱ་ཛིལ་ – Federative Republic of Brazil བུ་རུ་ནེ – Negara Brunei Darussalam བཱལ་གེ་རི་ཡ – Republic of Bulgaria བརཀི་ན་ཕས – Burkina Faso བྷུ་རུན་ཌི – Republic of Burundi C ཀམ་བོ་ཌི་ཡ་ – Kingdom of Cambodia ཁ་མེ་རོན་ – Republic of Cameroon ཀེ་ན་ཌ – Canada ཁ་བྷོ་ཝེར་ཏེ་ – Republic of Cape Verde ཁེ་མུན་གླིང་ཚོམ་ – Cayman Islands (UK overseas territory) དབུས་ཨ་ཧྥི་རི་ཁ་སྤྱི་མཐུན་ – Central African Republic ཆ་ཌ་ – Republic of Chad ཅི་ལེ – Republic of Chile ཀྲུང་ཀོ – People's Republic of China (རྒྱ་ནག - China ?) Christmas Island – Territory of Christmas Island (Australian overseas territory) Cocos (Keeling) Islands – Territory of Cocos (Keeling) Islands (Australian overseas territory) ཀོ་ལོམ་བི་ཡ – Republic of Colombia ཁོ་མོ་རོ་སུ་ – Union of the Comoros ཁོན་གོ་མི་དམངས་དམངས་གཙོ་ – Democratic Republic of the Congo ཁོན་གོ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ – Republic of the Congo ཁོ་ཁེ་གླིང་ཕྲན་རྒྱལ་ཁབ་ – Cook Islands (Associated state of New Zealand) ཀོ་ས྄ཊ་རི་ཀ – Republic of Costa Rica བ་སོ་མཚོ་ཁ་ – Republic of Côte d'Ivoire ཀུརོ་ཤི་ཡ – Republic of Croatia ཀིའུ་སྦ – Republic of Cuba སེབ་རུ་སི་ – Republic of Cyprus ཅེཀ་རི་པབ་ལིཀ་ – Czech Republic D ཌེན་མཱཀ – Kingdom of Denmark གཞི་བྷོ་ཊི་ – Republic of Djibouti ཌོ་མི་ནི་ཀ་ – Commonwealth of Dominica Dominican Republic – Dominican Republic E ཤར་ཊི་མོར་ – Democratic Republic of Timor-Leste ཨེ་ཁོའོ་ཌོར་ – Republic of Ecuador ཨི་ཇིཔཊ – Arab Republic of Egypt ཨིལ་སལ་ཝ་ཌོར་ – Republic of El Salvador ཨི་ཁཱ་ཊོ་རལ་དགེ་ནེ་ – Republic of Equatorial Guinea ཨི་རི་ཏྲའ་ – State of Eritrea ཨིསི་ཊོ་ནི་ཡ – Republic of Estonia ཨི་ཐོ་པེ་ཡ་ – Federal Democratic Republic of Ethiopia F ཧྥོ་ཁི་ལན་ཌི་གླིང་ཚོམ་ – Falkland Islands (UK overseas territory) Faroe Islands – Faroe Islands (Self-governing country in the Kingdom of Denmark) ཧྥི་ཇི་ – Republic of the Fiji Islands ཕིན་ལེནཌ – Republic of Finland ཕརཱནས – French Republic ཧྥ་རན་སིའི་ཕོ་ལི་ནེ་ཤི་ཡ་ – French Polynesia (French overseas collectivity) G གྷེ་བྷོན – Gabonese Republic གྷེམ་བི་ཡ – Republic of The Gambia ཇཽ་ཇཱ – Republic of Georgia ཇཱར་མ་ནི – Federal Republic of Germany གྷ་ན – Republic of Ghana Gibraltar – Gibraltar (UK overseas territory) གྲྀས (Greece) – Hellenic Republic གྷི་རིན་ལན་ཌི་ – Greenland (Self-governing country in the Kingdom of Denmark) གྲྀ་ན་ཌ – Grenada སྒའམ་ – Territory of Guam (US organized territory) སྒོ་ཊེ་མ་ལ – Republic of Guatemala Guernsey – Bailiwick of Guernsey (British Crown dependency) སྒེ་ནི་ཡ་ – Republic of Guinea སྒེ་ནི་ཡ་བྷེ་སོ་ – Republic of Guinea-Bissau གྷུ་ཡ་ན་ – Co-operative Republic of Guyana H ཧའི་ཏི – Republic of Haiti ཧོན་ཏུ་ར་སུ་ – Republic of Honduras ཧོང་ཀོང – Hong Kong Special Administrative Region of the People's Republic of China (Area of special sovereignty) ཧུང་གྷ་རི་ – Republic of Hungary I ཨའིསི་ལེནཌ་ – Republic of Iceland རྒྱ་གར – Republic of India ཨིན་རྡུ་ནི་ཤིས་ཡ་ – Republic of Indonesia ཨི་རཱན – Islamic Republic of Iran ཨི་རཀ – Republic of Iraq ཨའིརི་ལེནཌ – Republic of Ireland Isle of Man – Isle of Man (British Crown dependency) ཨིཛ་རཱེལ – State of Israel ཨྀཊ་ལི – Italian Republic J ཇ་མའི་ཀ – Jamaica ཇ་པཱན – State of Japan ཇར་སི – Bailiwick of Jersey (British Crown dependency) ཇོར་ཌན – Hashemite Kingdom of Jordan K ཧ་སག་ – Republic of Kazakhstan ཀེ་ནི་ཡ – Republic of Kenya ཀི་རི་བྷ་ཏི་ – Republic of Kiribati བྱང་ཀོ་རི་ཡ་ – ཀོ་རི་ཡ། མི་སེར་དམངས་གཙོའི་རྒྱལ་ཁབ། North Korea ལྷོ་ཀོ་རི་ཡ – Republic of Korea ཁོ་སོ་ཝོ་ – Republic of Kosovo ཀུ་ཝེཊ – State of Kuwait ཁུར་དགེ་སུ་ཏན་ – Kyrgyz Republic L ལའོ་སུ་ – Lao People's Democratic Republic ལེཊི་བི་ཡ – Republic of Latvia ལེ་བཱ་ནཱོན་ – Republic of Lebanon ལེ་སོ་ཐོ་ – Kingdom of Lesotho ལི་བྷེ་རི་ཡ་ – Republic of Liberia ལི་བྷི་ཡ་ – State of Libya ལེ་ཆུ་ཏན་སི་ཏུན་ – Principality of Liechtenstein ལི་ཐུ་ནི་ཡ – Republic of Lithuania ལེགས་སུམ་བྷེར་ – Grand Duchy of Luxembourg M Macao – Macao Special Administrative Region of the People's Republic of China (Area of special sovereignty) མ་སེ་ཌོ་ནི་ཡ་ – Republic of North Macedonia མ་ད་གཱ་སི་ཀར་ – Republic of Madagascar མ་ལ་ཝེ་ – Republic of Malawi མ་ལེ་ཤི་ཡ – Malaysia མལ་དི་ཝེ་སུ་ – Republic of Maldives མ་ལི་ – Republic of Mali མལ་ཏ་ – Republic of Malta མར་ཤལ་གླིང་ཕྲན་རྒྱལ་ཁབ་ – Republic of the Marshall Islands མ་རི་ཏ་ནི་ཡ་ – Islamic Republic of Mauritania མའུ་རི་ཤི་ཡཱསི – Republic of Mauritius Mayotte – Departmental Collectivity of Mayotte (French overseas collectivity) མེཀ་སི་ཀོ – United Mexican States མེ་ཁུ་རི་ནེ་ཞི་ཡ་ – Federated States of Micronesia མོལ་དོ་ཝ་ – Republic of Moldova མོ་ནཱ་ཁོ་ – Principality of Monaco སོག་པོ་ – Republic of Mongolia མོན་ཊེ་ནིག་རོ་ – Republic of Montenegro མོན་ཚུ་ར་ཊི་ – Montserrat (UK overseas territory) མོ་རོ་ཀོ – Kingdom of Morocco མོ་སམ་བྷི་ཁུ་ – Republic of Mozambique མེ་མར་ – Union of Myanmar N Nagorno-Karabakh – Nagorno-Karabakh Republic ན་མི་བྷི་ཡ་ – Republic of Namibia ནའུ་རུ་ – Republic of Nauru བལ་ཡུལ – Federal Democratic Republic of Nepal ནེ་དར་ལེནཌསི་ – Kingdom of the Netherlands Netherlands Antilles (Self-governing country in the Kingdom of the Netherlands) ཁ་ལི་ཌོ་ནི་ཡ་གསར་པ་ – Territory of New Caledonia and Dependencies (French community sui generis) ནིའུ་ཛི་ལེནཌ་ – New Zealand ནེ་ཁུ་ར་གི་ཝ་ – Republic of Nicaragua ནེ་ལྗུར་ – Republic of Niger ནེ་ལྗུ་རི་ཡ་ – Federal Republic of Nigeria ནིའུ་ – Niue (Associated state of New Zealand) ནོར་ཧྥུ་ཁི་གླིང་ཕྲན་ – Territory of Norfolk Island (Australian overseas territory) Northern Cyprus – Turkish Republic of Northern Cyprus བྱང་མ་རི་ན་གླིང་ཚོམ་ – Commonwealth of the Northern Mariana Islands (US commonwealth) ནོ་ཝེ་ – Kingdom of Norway O ཨོ་མན་ – Sultanate of Oman P པ་ཀི་སི་སྟན་ – Islamic Republic of Pakistan པ་ལའུ་ – Republic of Palau པ་ལི་སི་ཏན་ – Occupied Palestinian Territories པ་ན་མ་ – Republic of Panama ཕ་པོས་དགེ་ནས་གསར་པ་ – Independent State of Papua New Guinea པ་ར་གུ་ཝའི – Republic of Paraguay པེ་རུ་ – Republic of Peru ཧྤེ་ལི་པིན་ – Republic of the Philippines པེ་ཊི་ཁིན་གླིམ་ཚོམ་ – Pitcairn, Henderson, Ducie, and Oeno Islands (UK overseas territory) པོ་ལེནཌི – Republic of Poland པོར་ཅུ་གལ་ – Portuguese Republic ཕོར་ཏོ་གྲུ་ཁ་ – Commonwealth of Puerto Rico (US commonwealth) Q ཀ་ཏར་ – State of Qatar R རོ་མ་ནི་ཡ་ – Romania ར་ཤི་ཡཱན་ཕེ་ཌི་རེ་ཤཱན – Russia (ར་ཤི་ཡཱན་ ཕེ་ཌི་རེ་􀭺ཱན - Russian Federation) རོ་ཨན་ཌ – Republic of Rwanda S དམ་པ་བྷར་ཐུལ་མེ་ – Collectivity of Saint Barthélemy (French overseas collectivity) Saint Helena – Saint Helena (UK overseas territory) སཱན་ཊ་ཀི་ཊ་སུ་དང་ནེ་བེེ་སུ་（དམ་པ་ཀི་ཊ་དང་ནེ་བེེ་སུ་） – Federation of Saint Christopher and Nevis སེན་ཊ་ལུ་ཤི་ཡ་ – Saint Lucia དམ་པ་མ་ཏུན་ – Collectivity of Saint Martin (French overseas collectivity) དམ་པ་ཕེར་དང་མེ་ཁོ་ལོན་ – Territorial Collectivity of Saint Pierre and Miquelon (French overseas collectivity) དམ་པ་ཝེན་སིན་དང་གྷུ་རེ་ན་ཀྲུན་ – Saint Vincent and The Grenadines སོ་མོ་ཝ་ – Independent State of Samoa སན་མ་རི་ནོ་ – Most Serene Republic of San Marino སའོ་ཊོ་མེ་དང་ཕུ་རིན་སེབ་ – Democratic Republic of São Tomé and Príncipe སའུ་དི་ཨེ་ར་སྦི་ཡ་ – Kingdom of Saudi Arabia སི་ནེ་གྷལ་ – Republic of Senegal སེར་བྷི་ཡ་ – Republic of Serbia སེ་ཆེ་ལེ་སུ་ – Republic of Seychelles སི་ར་ལེ་ཨོན་ – Republic of Sierra Leone སེང་གེ་ཕོར་ – Republic of Singapore སི་ལོ་ཝ་ཁི་ – Slovak Republic སི་ལོ་ཝེ་ནི་ཡ་ – Republic of Slovenia སོ་ལོ་མོན་གླིང་ཚོམ་ – Solomon Islands སོ་མ་ལི་ཡ་ Somaliland – Republic of Somaliland སའུཐ་ཨཕ་རི་ཀ་ – Republic of South Africa South Ossetia – Republic of South Ossetia སིཔཱེན་ – Kingdom of Spain ཤྲཱྀ་ལངཀ་ – Democratic Socialist Republic of Sri Lanka སུའུ་ཏན་ – Republic of the Sudan སུ་རི་ནེམ་ – Republic of Suriname Svalbard (Territory of Norway) སི་ཝ་ཟི་ལན་ཌི་ – Kingdom of Eswatini སུའི་ཌན་ – Kingdom of Sweden སུའིཊ་ཛར་ལེན་ – Swiss Confederation སི་རི་ཡ་ – Syrian Arab Republic T ཏའི་ཝཱན་ – Republic of China (Taiwan) ཏ་ཇག་ཀིསི་ཏཱན་ – Republic of Tajikistan ཏན་ཛ་ནི་ཡ – United Republic of Tanzania ཐཱའི་ལེནཌ་ – Kingdom of Thailand Togo – Togolese Republic ཊོ་ཁི་ལོ – Tokelau (Overseas territory of New Zealand) ཁྲོན་དགའ – Kingdom of Tonga Transnistria – Transnistrian Moldovan Republic. ཏྲི་ནི་ཊ་དང་ཏྲོ་བྷ་གོ – Republic of Trinidad and Tobago Tristan da Cunha – Tristan da Cunha (Dependency of the UK overseas territory of Saint Helena) ཁྲོ་ནི་སི་ཡཱ་ – Tunisian Republic བྱའི་རིགས་ཅིག – Republic of Turkey ཏུར་ཀ་མེ་ནི་སུ་ཏན་ – Turkmenistan ཏུར་ཀེ་དང་ཁེ་ཁོ་སིན་གླིང་ཚོམ་ – Turks and Caicos Islands (UK overseas territory) ཏོས་བ་ལུང་ – Tuvalu U ཡོས་གན་རྡ – Republic of Uganda ཨོ་ཁི་རན – Ukraine ཡུ་ནའི་ཊེཊ་ཨ་རབ་ཨེ་མི་རེཊསི་ – United Arab Emirates ཡུ་ནའི་ཊེཊ་ཀིང་ཌམ – United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland ཡུ་ནའིཊེཊ་སི་ཊེས – United States of America ཤར་ཨོ་རག་ཝེ – Eastern Republic of Uruguay ཨུཛ་བེ་ཀིསི་ཏཱན་ – Republic of Uzbekistan V ཝ་ནུ་ཨ་ཏོ – Republic of Vanuatu བ་ཊི་ཀཱན་ – State of the Vatican City ཝེ་ནི་ཙེ་ལ – Bolivarian Republic of Venezuela ཝེ་ཏི་ལམ – Socialist Republic of Vietnam དབྱིན་ཇིའི་ཝེར་ལྗིན་གླིང་ཚོམ – British Virgin Islands (UK overseas territory) Virgin Islands, United States – United States Virgin Islands (US organized territory) W ཝ་ལེ་སི་དང་ཧྥོ་ཐོ་ཡ – Territory of Wallis and Futuna Islands (French overseas collectivity) Western Sahara – Sahrawi Arab Democratic Republic Y ཡེ་མན། – Republic of Yemen Z རྫམ་བྷི་ཡ། – Republic of Zambia ཛིམ་བབ་ཝེ་ – Republic of Zimbabwe Headline text འཇིགས་མེད་གེ་སར་རྣམ་རྒྱལ་དབང་ཕྱུག ༼ ༡༩༨༠༽ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་ལྔ་པ་ དཔལ་འཇིགས་མེད་གེ་སར་རྣམ་རྒྱལ་དབང་ཕྱུག་མཆོག་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༠ དབྱིན་ཟླ་གཉིས་པའི་དབྱིན་ཚེས་ ༢༡ ལུ་ ཡབ་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་ དཔལ་འཇིགས་མེད་སེང་གེ་དབང་ཕྱུག་མཆོག་དང་ རྒྱལ་ཡུམ་ཨ་ཞེ་ ཚེ་རིང་དབྱངས་སྒྲོན་དབང་ཕྱུག་མཆོག་གཉིས་ཀྱི་སྲས་ལུ་ སྐུ་འཁྲུངས་ནུག། མི་དབང་མཆོག་ལུ་ སྐུ་སྤུན་ཆུང་ཤོས་གཉིས་ཡོདཔ་དང་ དེ་ཡང་ རྒྱལ་ཚབ་འཇིགས་མེད་རྡོ་རྗེ་དབང་ཕྱུག་མཆོག་དང་ སྲས་མོ་བདེ་ཆེན་དབྱངས་འཛོམས་དབང་ཕྱུག་མཆོག་གཉིས་ཨིན། མི་དབང་མཆོག་ལུ་སྐུ་སྤུན་གཞན་ཡང་ཡོདཔ་དང་ དེ་ཡང་རྒྱལ་སྲས་གསུམ་དང་ སྲས་མོ་བཞི་ཡོདཔ་ཨིན། མི་དབང་མཆོག་གིས་འབྲིང་རིམ་སློབ་གྲྭ་གོང་མ་འདི་ དབྱངས་ཅན་ཕུག་སློབ་གྲྭ་ཆེ་བ་ནང་གཟིགས་ནུག། དེའི་ཤུལ་ལས་ བྱང་ཨ་མི་རི་ཀའི་ ཨཱན་ཌོ་བར་ལུ་ཡོད་པའི་ ཕི་ལིཔ་ཨེ་ཀ་ཌེ་མི་དང་ ཨེཤ་བཱན་ཧེམ་ལུ་ཡོད་པའི་ཀུ་ཤིང་ཨེ་ཀ་ཌེ་མི་ལས་སློབ་གྲྭ་ཆེ་བ་གཟིགས་ཚར་ཏེ་ མ་ས་ཅུ་སེཊ་ལུ་ཡོད་པའི་ ཝི་ཊོན་ཀོ་ལེཇ་དང་ ཨོཀསི་ཕོཊ་ལུ་ཡོད་པའི་མཱག་ད་ལེན་མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ་ནང་གཟིགས་ནུག། Reference https://en.wikipedia.org/wiki/Jigme_Khesar_Namgyel_Wangchuck རྗེ་བརྩུན་པདྨ སྐུ་འཁོར་གྱི་བརྒྱུད་པ། མི་མང་ : འབྲུག་མི མར་པ་ཆོས་ཀྱི་བློ་གྲོས་(1012-1097) མི་མང་ : ནང་པ རྫོང་ཁའི་ལྡེ་སྒྲོམ། རྫོང་ཁ་དང་ ཆོས་སྐད་ཀྱི་ཡི་གུ་གློག་རིག་ནང་བཙུག་ནིའི་ཐབས་ཤེས་འཇམ་ཤོས་རང་ རྫོང་ཁའི་སྒྲིག་བཀོད་བཙུག་ནི་འདི་ཨིན། རྫོང་ཁ་ རྫོང་ཁ་གོང་འཕེལ་ལྷན་ཚོགས འབྲེལ་མཐུད། རྫོང་ཁའི་ལྡེ་སྒྲོམ་ བཙུག་ཐབས། རྫོང་ཁ ར་ཤི་ཡཱན་ཕེ་ཌི་རེ་ཤཱན ར་ཤི་ཡཱན་ ཕེ་ཌི་རེ་􀭺ཱན མོསི་ཀོ། ཨིསི་ཊོ་ནི་ཡ། ཏ་ལིན། ཡོ་རོབ་གླིང་ རྒྱལ་ཁབ འབྲུག་ཡུལ། ཧི་མ་ལ་ཡ་རི་རྒྱུད་ཆེན་པོའི་ལྷོ་ཕྱོགས་སུ་རྒྱལ་ཁབ་ཞིག་རེད​། འབྲུག རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་མིང་། རྒྱལ་ཁབ་ནང་འཁོད་ལུ་ ༼འབྲུག༽ དང་ཕྱིའི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ཨིང་སྐད་ཀྱི་ཐོག་ལས་ Bhutan དང་མི་སེར་ལུ་ Bhutanese ཟེར་སླབ་དོ་ཡོདཔ། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་མིང་རིངམོ་སྦེ་སླབ་ཐངས་འདི་ ༼དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པ་ཕྱོགས་ལས་རྣམ་རྒྱལ།༽ རྒྱལ་ཁབ་ས་ཁོངས། ཨེ་ཤི་ཡའི་གླིང་ཆེན་དང་ ཐད་ཀར་དུ་ལྷོ་ཨེ་ཤི་ཡའི་ས་ཁོངས་ནང་ཡོདཔ་དང་ བྱང་ཕྱོགས་ལུ་རྒྱ་ནག་དང་ ཕྱོགས་གསུམ་ལུ་རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྐོར་ཏེ་ཡོད། དངུལ་ལོར་གྱི་མིང། ཏི་རུ་གཅིག་ལས་ཡན་ཆད་ལུ་ དངུལ་ཀྲམ་དང་ ཏི་རུ་གཅིག་གི་མན་ཆད་ལུ་ ཕྱེད་ཀྲམ། མི་རློབས། ༧༦༣,༢༨༡ ༼སྤྱི་ལོ་༢༠༢༢ ལུ།༽ ས་ཁྱོན། ཀི་ལོ་མི་ཊར་གྲུ་བཞི་ ༣༨,༣༩༤ ། རྒྱལ་ས་ལྟེ་བ། ཐིམ་ཕུག། རྒྱལ་ཡོངས་ངོ་རྟགས། རྒྱལ་ཡོངས་སྐད་འདི་རྫོང་ཁ། རྒྱལ་ཡོངས་སེམས་ཅན་འདི་འབྲོང་གྱིམ་ཙི། རྒྱལ་ཡོངས་བྱ་འདི་ཨོ་རོག། རྒྱལ་ཡོངས་ཤིང་འདི་ཙན་དན། རྒྱལ་ཡོངས་མེ་ཏོག་འདི་ཚེར་སྔོན་མེ་ཏོག། རྒྱལ་ཡོངས་གྱོན་ཆས་འདི་གོ་དང་དཀྱི་ར། བྱུང་རབས། དུས་རབས་༨ པའི་སྔ་གོང། མོན་ཡུལ་སྦེ་སྡོད་ཡོདཔ་དང་ མི་སྡེ་དག་པ་རེ་ཆགས་ཡོདཔ་དང་ རྒྱ་གར་དང་ཁྱིམ་ཚང་ས་གོའི་རྒྱལ་སྲས་དག་པ་རེ་བྱོན་ཏེ་གཞི་ཆགས་ཡོདཔ། དཔེར་ན་ བུམ་ཐང་ལུ་སིན་དྷུ་རཱ་ཛ་གཞི་ཆགས་ཡོད། དུས་རབས་༨ པ་ལས་ ༡༧ ཚུན། འབྲུག་ལུ་ཆོས་དར་ནི་འགོ་བཙུགས་ཡོདཔ་དང་ ཆོས་ལུགས་སོ་སོའི་བླམ་ཚུ་བྱོན་ཏེ་ཡོད། དུས་རབས་༡༧ པ་ལས་ ༡༩ ཚུན། བླམ་ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེ་འབྲུག་ལུ་བྱོན་ཏེ་ རྒྱལ་ཁབ་དབང་ལུ་འདུ་སྟེ་ ཆོས་སྲིད་ལུགས་གཉིས་ཀྱི་སྲིད་སྐྱོང་ལམ་ལུགས་གཞི་བཙུགས་མཛད་དེ་རྒྱལ་ཁབ་སྐྱོང་ཡོདཔ། དུས་རབས་༡༩ པ་ལས་ད་ཚུན། འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ རྒྱལ་པོའི་སྲིད་སྐྱོང་གཞི་བཙུགས་མཛད་ཡོདཔ་དང་ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་དང་པ་འདི་ སྤྱི་ལོ་༡༩༠༧ ལུ་ཁྲི་མངའ་སྲོལ་འབད་ཡོད། སྤྱི་ལོ་༢༠༠༨ ལས། དམངས་གཙོའི་ལམ་ལུགས་གཞི་བཙུགས་མཛད་ཡོདཔ་དང་ གཞུང་སྐྱོང་འདི་བློན་ཆེན་དང་བློན་པོ་ལྷན་རྒྱས་ཀྱིས་ལོ་ལྔ་རེ་གཞུང་སྐྱོང་ལཱ་འགན་འབག་ཡོད། https://en.wikipedia.org/wiki/National_symbols_of_Bhutan https://en.wikipedia.org/wiki/Bhutan ལོ་རྒྱུས། ཐང་སྟོང་རྒྱལ་པོ མར་པ་ལོ་ཙཱ་བ རྒྱལ་པོ ཞབས་དྲུང་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་ སྐུ་འཁོར་གྱི་རྒྱུད་པ་ 1. ཨོ་རྒྱན་དབང་ཕྱུག་ 2. འཇིགས་མེད་ཁེ་སར་རྣམ་རྒྱལ་དབང་ཕྱུག་ རྫོང་ཁག་ འབྲུག་ཡུལ་གྱི་ཡུལ་ཁག ཀྲོང་གསར་ ཐིམ་ཕུགུ ཕུན་ཚོགས་གླིང་ བཀྲིས་སྒང་ བསམ་གྲུབ་ལྗོངས་མཁར་ སྤུ་ན་ཁ་ སྤ་རོ་རིན་སྤུང་རྫོང ཨེ་ཤི་ཡའི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག། འབྲེལ་མཐུད འབྲུག་ ( རྫོང་ཁ - ཨིང་ལིཤ ) འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྲིད་བློན་གྱི་མཚན་ལ་བོད་ཡིག་མི་འབྲི་བར་དབྱིན་ཡིག་བྲི་དོན་ཅི། འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྲིད་བློན་གྱི་མཚན་ལ་འཇིགས་མེད་འོད་ཟེར་ཕྲིན་ལས་ཞེས་གོང་དྲ་ངོས་ཀྱི་གཡས་ཕྱོགས་སུ་བྲིས་འདུག ༈ འབྲུག་གི་རྒྱལ་པོའི་བརྟན་བཞུགས། ས་སྐྱོང་དབང་ཕྱུག་ཆེན་པོ་ཞིང་གཤེགས་དམ་པ་འབྲུག་རྒྱལ་གསུམ་པ་མཆོག་ གནམ་ལོ་ཆུ་འབྲུག་ སྤྱི་ལོ་༡༩༥༢ ལོ་ལུ་ རྒྱལ་པོའི་གསེར་ཁྲི་སྟེང་མངའ་གསོལ་ཞུས། སྤྱི་ལོ་༡༩༥༣ ལས་ བདེ་ཆེན་ཆོས་གླིང་ན་ལུ་ཕོ་བྲང་བཞེངས། ཐིམ་ཕུ་ལུ་རྒྱལ་ས་ལྟེ་བའི་ཕྱག་ལཱ་ཚུ་འགོ་བཙུགས་པའི་དུས་སྐབས་སུ་ རྒྱལ་མགྲོན་འཕྲིན་ལས་རྡོ་རྗེ་མཆོག་གིས་ ཡར་སྟོད་ལས་རྒྱ་ནག་གི་རྒྱལ་ཁབ་ སྨད་ལས་རྒྱ་གར་གི་རྒྱལ་ཁབ་ རྒྱལ་ཁབ་གཞན་དང་གཞན་ག་ར་ལུ་ རྒྱལ་ཁབ་རང་རང་སོ་སོའི་རྒྱལ་ལུགས་འདུག ། ང་བཅས་འབྲུག་ལུ་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ལེ་ཤ་བྱོན་ཡོད་རུང་ རྒྱལ་པོའི་བརྟན་བཞུགས་མིན་འདུག་ཟེར་བའི་གྲོས་འཆར་ཚུ་ཡང་ཡང་གནང་ཡོདཔ་ལས། མཐའ་མ་ཐུགས་ཐག་བཅད་གནང་སྟེ་ ཞིང་གཤེགས་དམ་པ་འབྲུག་རྒྱལ་གསུམ་པ་མཆོག་ལུ་ཞུཝ་ད་ འདི་རྒྱལ་ཁབ་ལུ་དགོཔ་ངེས་བརྟན་ཨིནམ་ལས་ ཚིག་འདི་ཕལ་སྐད་སྦེ་ མི་སེར་མི་ནགཔ་ཀུན་གྱིས་ཧ་གོ་ཚུགསཔ་སྦེ་ བརྩམས་དགོས་པའི་བཀའ་གནང་ནུག ། དེ་བསྒང་ཤེས་བྱའི་གནས་ཀུན་ལ་མཁས་དང་གྲུབ་པའི་སློབ་དཔོན་ སྒྲ་སློབ་ཐུབ་བསྟན་ནོར་བུ་མཆོག་ ཡོངས་གྲགས་ལུ་སྒྲ་སློབ་རྣམ་རྒྱལ་ཟེར་ཡང་ཞུཝ་ཨིན་མས། སྒྲ་སློབ་མཆོག་ལུ་ རྒྱལ་པོའི་བརྟན་བཞུགས་གི་རྩ་ཚིག་ གསར་རྩོམ་མཛད་དགོས་པའི་སྐུལ་མ་ལྷོདཔ་དང་འདྲེས་ཏེ་ དང་པོ་ཚིག་རྐང་བཅུ་གཉིས་ཀྱི་སྒོ་ལས་ བརྟན་བཞུགས་གསར་རྩོམ་མཛད་གནང་ནུག ། དེ་ཡང་། ལྷོ་ཙན་དན་བཀོད་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་།། ལུགས་གཉིས་ཀྱི་བསྟན་པ་སྐྱོང་བའི་མགོན།། འབྲུག་རྒྱལ་པོ་མངའ་བདག་རིན་པོ་ཆེ།། སྐུ་འགྱུར་མེད་ཞབས་པད་བརྟན་པར་ཤོག ། ཐུགས་དགོངས་པའི་ཤེས་རབ་འཕེལ་འཕེལ་ནས།། ལུགས་ཆོས་སྲིད་འཕྲིན་ལས་གོང་དུ་འཕེལ།། དཔལ་མངའ་ཐང་དགུང་དང་མཉམ་ནས་ཀྱང་།། འབངས་མི་སེར་དར་ཞིང་རྒྱས་པར་ཤོག ། དཔོན་ཆོས་རྗེ་འབྲུག་པའི་རྒྱལ་ཁབ་འདིར།། ཆོས་སངས་རྒྱས་བསྟན་པ་རྒྱས་རྒྱས་ནས།། ནད་མུ་གེ་འཁྲུགས་རྩོད་དབྱིངས་སུ་ཡལ།། བདེ་སྐྱིད་ཀྱི་ཉི་མ་ཤར་བར་ཤོག ། ཟེར་བའི་ཚིགས་བཅད་དེ་ཨིན། ཚིག་རྐང་འདི་དུམ་གྲ་མང་སོང་བ་ལས་ མི་རང་གར་གྱི་བསམ་འཆར། བརྙན་ཐུང་ཅིག་ན་ མཁན་རྟ་མགྲིན་སྲིད་ཐུབ་མཆོག་གིས། ས་སྐྱོང་དབང་ཕྱུག་ཆེན་པོ་འདི་ཚུ་ གནམ་མེད་ས་མེད་ཀྱི་རིག་རྩལ་ཆེཝ་ལས་ ཞིང་གཤེགས་དམ་པ་འབྲུག་རྒྱལ་གསུམ་པ་མཆོག་ ཁོ་ར་ལས་གཙོས་པའི་ ཚོགས་ཆུང་ཅིག་བཟོ་ཐོག་ལས་ འཕྲི་སྣོན་སྲེ་གསུམ་གྱི་སྒོ་ལས་མཐའ་མེད་མཐའ་དཔྱོད་གྲུབ་འབྲས་འདི་ ཚིག་རྐང་དྲུག་ལུ་ ཁོ་ར་གིས་གཏན་ཕེབས་གནང་ནུག་ཟེར་གསུངས་ས་མཇལ་ཡི་ལགས། ད་རེས་མི་སེར་ཆེ་འབྲིང་ཆུང་གསུམ་ཀུན་གྱི་སྤྱན་ལམ་དུ་སྣང་སྲོལ་ཡོད་པའི་རྒྱལ་པོའི་བརྟན་བཞུགས་འདི་འབད་བ་ཅིན། འབྲུག་ཙན་དན་བཀོད་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་།། དཔལ་ལུགས་གཉིས་བསྟན་སྲིད་སྐྱོང་བའི་མགོན།། འབྲུག་རྒྱལ་པོ་མངའ་བདག་རིན་པོ་ཆེ།། སྐུ་འགྱུར་མེད་བརྟན་ཅིང་ཆབ་སྲིད་འཕེལ།། ཆོས་སངས་རྒྱས་བསྟན་པ་དར་ཤིང་རྒྱས།། འབངས་བདེ་སྐྱིད་ཉི་མ་ཤར་བར་ཤོག། ཟེར་མི་དེ་ཨིན། དེ་ལས་གདངས་བཟུམ་ཅི་འབད་བ་ཅིན་ ཐིམ་ཕུ་གཟིམ་དཔོན་ཇོའུ་ཅུ་མཆོག་གིས་ ཞིང་གཤེགས་པ་དམ་པ་འབྲུག་རྒྱལ་གསུམ་པ་མཆོག་ལུ་སྙན་འབུལ་ཞུ་སྟེ། ཁྲི་མཉམ་པ་མེད་པ་པདྨའི་ཁྲི། །ཟེར་བའི་གཞུང་སྒྲའི་གདངས་དབྱངས་ལུ་གཞི་བཞག་སྟེ་ དེ་བསྒང་རྒྱལ་སྲིད་བསྟན་འཛིན་རབ་རྒྱས་མཆོག་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་བཞི་པའི་གསེར་ཁྲི་མངའ་སྲོལ་ཞུས་སྐབས་ཀྱི་གདངས་དབྱངས་ཅིག་འབདཝ་ལས་ དེ་གུ་འགབ་པ་ཅིན་ རྟེན་འབྲེལ་ཡང་ལེགས་པས། ཡུན་དུ་ཡང་དེ་གིས་བརྟན་ནི་ཨིན་སྦེ། རྒྱལ་སྲས་བསྟན་འཛིན་རབ་རྒྱས་ཟེར་བའི་སྐྱེས་བུ་འདི་ ཨུ་རྒྱན་མཧཱ་གུ་རུ་སྐུ་དངོས་ཨིནམ་ལས་ ཁོ་ལུ་འཕུལ་ཡོད་པའི་གདངས་ལུ་འགབ་པ་ཅིན་ག་དེ་སྦེ་འཚམ་ག་ཟེར་བའི་སྙན་འབུལ་ཞུ་བའི་ཚེ། དེ་གནམ་མེད་ས་མེད་ལེགས་ཤོམ་ཨིན་མས་ཟེར་བཀའ་གྲོལ་ཏེ་ གདངས་འདི་་སྙན་ཆའི་ཐོག་ཏུ་འབད་བ་ཅིན་ དྲག་ཤོས་ཨ་ཁུ་བཀྲོངས་མི་མཆོག་གིས་བཟོ་གནང་སྟེ་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྒྱལ་པོའི་བརྟན་བཞུགས་ཅི་སྦེ་ཆ་འཇོག་བསྒྲུབས་ནུག ། ཅེས་པ་དེ་ཡང་གཞི་གཙོ་བོར་འབྲུག་པ་རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་མཚན་མཆོག་གི་གསུང་བཤད་ལས་བཤུས་པ་ལགས་སོ།། བཀའ་དྲིན་ཆེ་ལགས།། ཐེ་ཝན། ཐེ་པེ། ནང་དོན་དཀར་ཆག རྡ་རམ་ས་ལ་ནིརྒྱ་གར་བྱང་ཕྱོགས་མངའ་སྡེ་ཧི་མ་ཅལ་མངའ་ཁོངས་སུ་ཆགས་ཡོད་ཅིང། ལོ་རྒྱུས། དེ་སྔ་ཡུལ་འདིར་རྡ་རམ་ས་ལ་ཞེས་འབོད་སྲོལ་མེད་པ་དང། རྡ་རམ་ས་ལ་ཞེས་པ་ནི་རྒྱ་གར་སྐད་བོད་སྐད་དུ་ཕབ་སྐབས་གནས་སྐོར་བ་དང་གནས་སྐབས་སྡོད་གནས་ལྟ་བུ་ཞིག་ལ་གོ་གི་ཡོད་པ་དང། སྡོད་གནས་འདི་ལྟ་བུ་ས་གནས་གཞན་དེ་འདྲ་ལའང་མིང་དེ་འདྲ་བཏགས་པ་མཐོང་རྒྱུ་ཡོད། འོན་ཏེ་ཕྱི་ལོ་ ༡༩༥༩ ལོར་རྒྱ་ནག་གཞུང་ནས་བོད་ལ་དྲག་པོའི་བཙན་འཛུལ་་བྱས་རྗེས་བོད་ཀྱི་ཆོས་སྲིད་གཉིས་ཀྱི་དབུ་ཁྲིད་སྤྱི་ནོར་༸གོང་ས་༸སྐྱབས་མགོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་དབུས་པའི་བོད་་མི་འབུམ་གཅིག་ལྷག་ཁོང་གི་ཞབས་རྗེས་སུ་འབྲངས་ཏེ་བཙན་བྱོལ་དུ་ཕེབས་དགོས་བྱུང་རྗེས་ཐོག་མར་རྒྱ་གར་ཨ་རུ་ན་ཅལ་མངའ་ཁོངས་སྡེ་ར་ཏུན་མ་སུ་རི་་ཁུལ་བཞུགས་འཇགས་གནང་ཡོད་པ་དང། རིམ་པས་རྡ་་རམ་ས་ལ་ནི་ཡུལ་ལུང་ཁོར་ཡུག་དང་གནམ་གཤིས་ཚ་གྲང་སོགས་གང་ཐད་ནས་བོད་མིར་འོས་ཤིང་མཚམས་པ་ཞིག་ཡོད་སྟབས་རྒྱ་གར་གཞུང་ཕྱོགས་ནས་རྡ་རམ་ས་ལ་འདི་༸གོང་ས་མཆོག་གི་བཞུགས་སྒར་དུ་གསོལ་སྩལ་བྱུང་རྗེས་རིམ་པས་རྡ་རམ་ས་ལ་ཞེས་མིང་ཐོགས་པ་དང་། མིང་དེ་ཡང་རིམ་པས་ལྷ་ས་ཆུང་ཆུང་ཞེས་པར་འགྱུར་བཞིན་ཡོད། འཛམ་གླིང་ཐོག་ལྷ་ས་ཆུང་ཆུང་གཉིས་སུ་གྲགས་པའི་རྡ་རམ་ས་ལ་འདི་ནི་ཧོབ་སྟེ་ལྟ་སྐབས་རི་བོ་སྟེང་དུ་གྲོང་ཚོ་ཐ་ཐོར་ཞིག་མཐོང་སྲིད་ཀྱང་། ་ཉིན་ཤས་བཞུགས་འཇགས་གནང་སྟེ་ཉམས་ཞིབ་གནང་སྟེ་འདིར་འཛམ་གླིང་སྟེང་སུ་གང་ལའང་མེད་པ་འི་སྐྱེ་བོ་ཞིག་བཞུགས་ཡོད་ལ། འདིར་འཛམ་གླིང་ཐོག་མཐོང་དཀོན་པའི་སྐྱབས་བཅོལ་བའི་སྒྲིག་འཛུགས་ཚགས་ཚུགས་ཤོས་དེ་ཡོད། ས་གནས་འདི་རི་སྟེང་དུ་ཆགས་པས་མང་པོ་ཞིག་གིས་འདིར་ཡོད་པ་ནི་ཤིང་ནགས་ཀྱི་མཐོང་ཆ་ཆུང་ངུ་་ཞིག་དང་། མཐོང་ཐོས་མེད་པའི་མི་སྣ་ཉུང་ཤས་ཤིག་རི་རྩེར་ཚ་གཡོལ་དུ་སླེབས་ཡོད་པར་ཡིད་ཆེས་བྱ་སྲིད་པ་རེད། ་འོན་ཏེ་གནས་ཚུལ་དངོས་ཤེས་ན་འདི་ནི་འདི་ལྟར་མ་ཡིན་པར། གནས་འདི་ནས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་འཛིན་པའི་བླ་ཆེན་བཞུགས་ཡོད་ལ། ་བོད་ཀྱི་མི་རིགས་འཆི་གསོན་དུ་ཐུག་པའི་སྐབས་ཀྱི་འགྲན་རྩོད་ནང་སྐུ་ངལ་སྐྱོན་མཁན་བོད་མི་རྒན་རབས་མང་པོའི་ཞབས་རྗེས་དང་རྗེས་འཇུག་ལོ་ཆུང་མང་པོའི་སྐད་སྒྲ་ཐོས་རྒྱུ་ཡོད་ལ། དར་མ་འགྲན་ལ་ཕོད་པའི་སྐྱེ་བོའི་འདབ་གཤོག་འདི་ནས་རྒྱས་ཏེ་འཛམ་གླིང་ཀུན་ཏུ་ང་ནི་རྡ་ས་ནས་ཡིན་ཞེས་བརྗོད་སྐབས་ཧ་ལམ་ཧ་མ་་གོ་མཁན་ལོང་་བ་དང་ལྐུགས་པ་མ་གཏོགས་ཕལ་ཆེར་ཡོད་མ་རེད། ་ལྷག་པར་གལ་སྲིད་ཁྱེད་རང་ཕྱི་མི་ཞིག་ཡིན་ན་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་མཇལ་མ་མྱོང་ན་རྡ་རམ་ས་ལར་ངེས་པར་ཡོང་འདོད་བྱ་གི་ཡོད་ལ། རྡ་རམ་ས་ལར་སླེབས་ཚེ་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་མཇལ་འདོད་ཞིག་རང་བཞིན་གྱི་ཡོང་གི་ཡོད། ་འདི་གང་ཡིན་ཟེར་ན་ཏཱ་ལའི་བླ་མའི་མཛད་འཕྲིན་དང་རྡ་རམ་ས་ལའི་གནམ་ས་ལྟ་བུའི་འགྱུར་ལྡོག་གི་བརྒྱུད་རིམ་རྦད་དེ་བྲལ་ཐབས་མེད་པར་མི་ཚང་མར་མཐོང་སྣང་གི་མྱོང་ཚོར་གཅིག་པ་ཡོང་གི་ཡོད། གྲོང་ཁྱེར་དང་འཁྲུག་ཆ་དོད་པའི་ས་གནས་ཤིག་དང་བར་ཐག་ཧ་ཅང་རིང་སྟེ་ལོ་ངོ་སྟོང་་ལྷག་གནས་ཀྱང་ལོ་ངོ་ལྔ་བཅུ་ཙམ་རིང་བོད་ཀྱི་ཆོས་སྲིད་གཉིས་ཀྱི་དབུ་ཁྲིད་༸གོང་ས་ཏཱ་ལའི་བླ་མའི་དབུ་ཁྲིད་པའི་བོད་མི་སྐྱབས་བཅོལ་བའི་བསྟི་གནས་དང་། བོད་གཞིས་བྱེས་གཉིས་ཀྱི་གཞུང་སའི་བསྟི་གནས་དེ་རྡ་རམ་ས་ལར་ཆགས་ཞིང། ས་གནས་དེ་ནས་གནང་བའི་ལམ་སྟོན་གྱི་སྡོང་པོ་ལས་འབྲས་བུ་འཕེལ་ཏེ་ད་ལྟ་འཛམ་གླིང་ཡུལ་གྲུ་ཀུན་ཏུ་སེམས་ཁམས་ཀྱི་བདེ་སྐྱིད་སྐྲུན་པའི་རིག་གཞུང་གི་བསྟི་གནས་གྲངས་ལས་འདས་ཤིང་། ཡ་རབས་གཤིས་བཟང་གི་དྲི་ངད་བཟང་པོས་འཛམ་གླིང་ཀུན་ལ་ཞི་བདེ་དང་ལྷིང་འཇགས་ཀྱི་ལེགས་སྐྱེས་ཕུལ་ཡོད་ལ། གནས་ཡུལ་ས་གནས་དེའང་རྦད་དེ་འཛམ་གླིང་རྒྱལ་སྤྱིའི་ས་ཁྲའི་སྟེང་དྲུད་ཡོད། དམག་ཤུགས་དང་དྲག་རྒོལ་གྱི་རྣམ་པ་ཏིལ་འབྲུ་ཙམ་ཡང་མི་དགོས་པར། ཧམ་སེམས་དང་ཕྲག་མདོག དྲག་ཤུགས་ལ་དགའ་བའི་རྒྱ་ནག་དམར་པོའི་གཞུང་ལའང་ལན་མང་པར་དུས་ནས་དུས་སུ་མནོ་བསམ་གཏོང་རྒྱུ་དང་ཉིན་རའེི་ལས་དོན་ནང་དེའི་ནུས་སྟོབས་ལ་བརྟེན་ནས་འགྱུར་བ་གཏོང་དགོས་པའི་དྲང་ཤུགས་ཤིག་བྱིན་ཡོད། གང་ལྟར་གནས་འདི་ནི་བོད་མི་སྐྱབས་བཅོལ་བའི་གནས་ཚང་གཅིག་པུ་ཞིག་མ་ཡིན་པར། འཛམ་གླིང་ཞི་བདེའི་དེད་དཔོན་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་བཞུགས་སྒར་ཡིན་ལ། བོད་གཞིས་བྱེས་ཆོལ་གསུམ་ཡོངས་ཀྱི་ཆོས་སྲིད་ཀྱི་བློ་ཁ་གཏད་ཡུལ་ཡང་ཡིན། རྡ་རམ་ས་ལ་ཡོད་པས་བོད་མི་ཚོར་གསོན་ཤུགས་ཀྱི་སྙིང་སྟོབས་བྱིན་གྱི་ཡོད་ལ། རྡ་རམ་ས་ལའི་ཐུན་མིན་གྱི་ཡར་རྒྱས་དེས་འཛམ་གླིང་སྟེང་སྐྱབས་བཅོལ་བ་ཡོངས་ལ་མིག་དཔེ་ལྟ་སའི་དཔེ་་མཚོན་་ཞིག་བསྐྲུན་ཡོད།། དྲ་དཔོན་ལགས། དྲ་བ་འདི་ནི་ཧ་ཅང་ལེགས་པོ་ཡོད་པའི་ཚོར་སྣང་བྱུང་ཞིང་། ཅི་སྟེ་འདིར་རྩོམ་རིག་གི་སྐོར་བསྐུར་ན་འགོད་གནང་གི་ཡོད་མེད་དང་། བོད་ཡིག་ཐོག་ནས་དེར་ཞར་ཞོར་རོགས་རམ་བྱས་ཚེ། ཁྱེད་རྣམས་བོད་ཡིག་ཞུ་དག་གཏོང་རོགས་སོགས་དགོས་ཚེ། དང་བླང་ཐོག་ནས་གང་ཐུབ་ཞུ་རྩིས་ཡོད་པས་དེ་དོན་ཡིད་ལ་འཇོག་རོགས། ས་ཁམས། སྐྱེལ་འདྲེན། དཔལ་འབྱོར། པར་རིས་བར་འཁྱམས། ས་ཁམས། ཟིན་ཐོ་འམ་དཔྱད་གཞི། ད་དུང་གཟིགས། ཕྱི་ཕྱོགས་དྲ་མཐུད། རྒྱ་གར གྲོང་􀮣 uk-2 uk-0, uk-1, uk-2, uk-3, uk-4, uk-5 uk-N ར་ཤི་ཡཱན་ཕེ་ཌི་རེ་ཤཱན ར་ཤི་ཡཱན་ཕེ་ཌི་རེ་ཤཱན གྲོང་􀮣 རང་བཞིན ཨམ་ཅུ་ཀུ་ལི ཨམ་ཤིང རང་བཞིན འབྲུག་རྒྱལ་ཡོང་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས། ནང་དོན་དཀར་ཆག ཁ་ཆེའི་ཆོས་ལུགས་དེ་ཁྱད་མཚར་ཞིག་རེད ནང་དོན་དཀར་ཆག སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་དེ་ཡག་པོ་ཞིག་རེ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་ཞེས་པ་ནི་ བདག་གཞན་ལ་ཕན་པར་བྱེད་པ་ནི་ཡིན་ནོ། ནང་དོན་དཀར་ཆག བོད་དམ་ཡང་ན་བོད་ཡུལ་ནི་སྟོད་མངའ་རིས་སྐོར་གསུམ་དང་བར་དབུས་གཙང་རུ་བཞི། སྨད་མདོ་ཁམས་སྒང་དྲུག་བཅས་ལ་གོ། ད་ལྟའི་ཆར་བོད་ཅེས་པར་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་གོ་བ་དང་མི་རིགས་ཀྱི་གོ་བ་གཉིས་ལེན་གྱི་ཡོད་པ་རེད། སྔ་མ་ནི་རྒྱ་ནག་གིས་བགོས་པའི་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཁོངས་གཅིག་པུ་ལ་གོ་བ་དང་། ཕྱི་མ་ནི་བོད་རིགས་འདུས་པའི་བོད་ཆེན་པོའི་ཡུལ་གྲུ་ཡོངས་ལ་གོ་བ་ལེན་དགོས།བོད་ད་ལྟ་གནས་པའི་ཞིང་ཆེན་ནི། སི་ཁྲོན་དང་ཡོན་ནན། མཚོ་སྔོན། ཀན་སུ།བོད་ལྗོངས་ལྔ་རུ་བགོས་ཡོད། ཨེ་ཤ་ཡའི་ཤར་དབུས། ཧི་མ་ལ་ཡའི་རྒྱུད་ཀྱི་ནུབ་ངོས་སུ་གནས་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཡིན། མི་རིགས། བོད་པ། སྐད་ཡིག བོད་སྐད་དང་བོད་ཡིག ཆོས་རྒྱུད། བན་དང་བོན། ས་གནས་དབྱེ་བ། ཆོལ་གསུམ་སྟེ། དབུས་གཙང་དང་། ཁམས། ཨ་མདོ། དེ་ཡང་དབུས་གཙང་ཆོས་ཀྱི་ཆོལ་ཁ། མདོ་སྟོད་མི་ཡི་ཆོལ་ཁ། མདོ་སྨད་རྟ་ཡི་ཆོལ་ཁ་ཟེར་སྲོལ་ཡོད། ཡང་ན། སྟོད་མངའ་རིས་སྐོར་གསུམ་དང་། བར་དབུས་གཙང་རི་བཞི། སྨད་མདོ་ཁམས་སྒང་དྲུག་ཟེར། ད་ལྟ་གནསསྐ་བས་ཤིག་ལ་རྒྱ་ནག་ནག་གིས་དབང་སྒྱུར་འོག་གནས་ཡོད། ལྷ་ས་ བོད་སྐད བོད་ཡུལ་རང་ནས་དར་བའི་གདོན་མའི་ཆོས་ལུགས་ཤིག དུས་རབས་རིམ་བྱུང་བརྒྱུད་བོད་ཀྱི་ནང་པའི་ཆོས་དང་ཕན་ཚུན་ཤུགས་རྐྱེན་དང་དང་ལེན་བྱས་པས། ད་ལྟ་བན་བོན་དབྱེ་བ་ཆེར་མེད་པ་དང་ཕན་ཚུན་སློབ་གཉེར་བྱེད་ཆོག་པ་ཡིན། སྟོན་པ་གཤེན་རབས།་བསྟན་པའི་ཆོས་ལུགས། ཆོས་ཀྱི་སྐོར་ལས རྒྱ་གར་ནི་རྒྱ་གར་ཞིང་ཆེན་ཞིག་རེད། ལོ་རྒྱུས། སྐྱེལ་འདྲེན། མི་འབོར། པར་རིས་བར་འཁྱམས། ཟིན་ཐོ་འམ་དཔྱད་གཞི། དཔྱད་གཞིའི་དཀར་ཆག ད་དུང་གཟིགས། ལ་དྭགས་སྐད། ཕྱི་ཕྱོགས་དྲ་མཐུད། རྒྱ་གར རྟ་མགོ་དེ་ ཐིམ་ཕུ་གི་ས་གནས་ཐག་རིང་ས་ཅིག་ཁར་བཞེངས་ཡོདཔ་དང་ ཁྲོམ་ཁ་ལས་ ཀི་ལོ་མི་ ཊར་ ༡༤ དེ་ཅིག་གི་ས་ཁར་ཡོདཔ་ཨིན། སྣུམ་འཁོར་གྱི་ལམ་ཁ་ལས་ དུས་ཡུན་ སྐར་མ་ ༤༠ དེ་ཅིག་རྐང་ཐང་འགྱོ་དགོཔ་ཨིན། རྟ་མགོ་ཟེར་མི་ མིང་དེ་ གནས་བདག་ རྟའི་མགུ་ཏོག་བཟུམ་ཡོད་མི་ རྟ་མགྲིན་ལས་ རྟ་དྲངས་ཏེ་ སླབ་སླབ་ཨིནམ་དང་ ས་གནས་དེ་ འགོ་དང་པ་ དུས་རབ་ བརྒྱད་པའི་ནང་ གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་ ངོས་འཛིན་གནང་གནངམ་ཨིན་མས། ༡༢༢༢ ལུ་ ཕ་ཇོ་འབྲུག་སྒོམ་ཞིག་པོ་ མདོ་སྡེ་ནང་ལུ་ ཆོས་གནང་བཞུགས་པའི་སྐབས་ རྟ་མགོ་ ་ཁ་ཐུག་ལས་ རྟ་གི་སྐད་གཅིག་གོ་སྟེ་ ས་གནས་དེ་ཁར་ལྷོདཔ་ད་ ས་གནས་དེའི་གནས་བདག་ རྟ་མགྲིན་གྱིས་ ཕ་ཇོ་ལུ་ ས་གནས་དེ་ཁར་ སྒྲུབ་ཁང་གཅིག་བཞེངས་ཞིནམ་ལས་ མཁའ་འགྲོ་ བསོད་ནམས་དཔལ་སྒྲོན་གསང་ཡུམ་སྦེ་བཞེས་ཏེ་ འབྲུག་ལུ་ འབྲུག་པ་བཀའ་རྒྱུད་པའི་ཆོས་ལུགས་ དར་ཁྱབ་མཛད་ནིའི་ ལུང་བསྟན་གནང་ནུག། ཤུལ་ལས་ས་གནས་དེ་ཁར་ བླམ་འབྲུག་པ་ཀུན་ལེགས་དང་ ཁོ་གི་སྲས་ བླམ་ ངག་དབང་ བསྟན་འཛིན་ དེ་ལས་ མི་ཕམ་ཚེ་དབང་བསྟན་འཛིན་ དང་ཞབས་དྲུང་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་ལ་སོགས་པའི་ གལ་གནད་ཅན་གྱི་སྐྱེས་བུ་ ལེ་ཤ་ཅིག་གིས ཞབས་ཀྱིས་བཅགས་གནང་ནུག། ཞབས་དྲུང་ ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་གིས་ ས་གནས་དེ་ཁར་ སྒོམ་གནང་སྟེ་ ངག་བཅུ་དྲུག་མ་ཡང་བརྩམས་གནང་ཡོདཔ་དང་ ཡབ་ བསྟན་པའི་ཉི་མ་གི་ སྐུ་གདུང་ཡང་ གནས་བདག་ རྟ་མགྲིན་གྱི་ བྲག་ཕུག་ནང་ བཙུགས་གནང་ནུག། ད་ལྟོ་ཡོད་པའི་ ལྷ་ཁང་དེ་ ༡༦༨༩ ལུ་ རྒྱལ་སྲས་ བསྟན་འཛིན་རབ་རྒྱས་ དགུང་ལོ་ ༥༡ བཞེས་པའི་སྐབས་ བཞེངས་ཡོདཔ་དང་ ཐོག་གསུམ་སྦེ་མི་ལྷ་ཁང་དེ་ གཡུས་ཁའི་མི་ཚུ་གི་གྲོགས་རམ་འབད་དེ་ ཟླཝ་ གཉིས་ཀྱི་ནང་འཁོད་ལུ་བཞེངས་གནང་ནུག། རྒྱལ་སྲས་ བསྟན་འཛིན་རབ་རྒྱས་མཆོག་ ཡབ་ཚེ་དབང་བསྟན་འཛིན་དང་ ལྕང་སྒང་ཁ་བླམ་གྱི་སྲམོ་ དམ་ཆོས་བསྟན་འཛིན་གཉིས་ཀྱི་སྲས་ལུ་ སྐུ་ཁྲུངས་ཡོདཔ་དང་ ཤུལ་ལས་ཞབས་དྲུང་མཆོག་གིས་ དགེ་སློང་ནང་བཙུགས་གནང་ནུག། རྒྱལ་སྲས་མཆོག་ ཞབས་དྲུང་ ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་གྱི་ རྗེས་ཤུལ་བཟུང་ནིའི་དོན་ལུ་ ཆོས་སྲིད་དང་རྒྱལ་སྲིད་གཉིས་ཆ་རའི་ ཤེས་ཡོན་སྦྱངས་ཡོདཔ་ལས་ མཚན་ རྒྱལ་སྲས་ཟེར་ཐོབ་ནུག། ༡༦༥༠ ལུ་ ཁོ་ལུ་ རྒྱལ་ཚབ་ཟེར་སླབ་སྲོལ་ཡོདཔ་དང་ ཤུལ་ལས་ ༡༦༧༢ ཁྲི་རིན་པོ་ཆེ་ཟེར་སླབ་སྲོལ་བྱུངས་ནུག། རྒྱལ་སྲས་ བསྟན་འཛིན་རབ་རྒྱས་མཆོག་ ༡༦༨༠ ལུ་ སྡེ་སྲིད་བཞི་པ་སྦེ་ ཁྲི་མངའ་གསོལ་ཡོདཔ་དང་ ༡༦༩༦ ལུ་ དགུང་ལོ་ ༥༩ བཞེས་པའི་སྐབས་ ཞིང་ཕེབས་ཡོདཔ་ཨིན་མས། རྒྱལ་སྲས་ཞིང་ཕེབས་པའི་སྐབས་ སྐུ་ཚུ་ཤུམས་ཡོད་པའི་ ལོ་རྒྱུས་ཚུ་ཡང་ཡོདཔ་དང་ དེ་ཚུ་ ད་ལྟོ་བར་ན་ཡང་ སྡེབས་རིས་ཚུ་གུ་ མཐོང་ཚུགསཔ་ཨིན། རྟ་མགོ་ལུ་ རྒྱལ་སྲས་ བསྟན་འཛིན་རབ་རྒྱས་ཀྱི་སྐུ་གདུང་ཡོད་པའི་ སྐུ་གདུང་མཆོད་རྟེན་གཅིག་ཡང་ཡོདཔ་ཨིན། རྟ་མགོ་ལུ་ཡོད་པའི་ ཙན་དན་ཤིང་ཚུ་ ཕ་ཇོ་འབྲུག་སྒོམ་ཞིག་པོའི་ ཕྱག་འཁར་ཨིནམ་སྦེ་ བཤདཔ་ཨིནམ་དང་ ཙན་དན་ཤིང་གི་རྩ་བར་ཡོད་པའི་ མཆོད་རྟེན་དེ་ མཁའ་འགྲོ་ བསོད་ནམས་དཔལ་སྒྲོན་སངས་རྒྱས་ས་ ཨིནམ་དང་ མཆོད་རྟེན་དེ་ མོ་གི་རྒྱུ་ཅ་ལ་ཚུ་བཞག་ནིའི་དོན་ལུ་ བཞེངས་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ཕ་ཇོ་འབྲུག་སྒོམ་ཞིག་པོ་གིས་ སྒོམ་གནང་བའི་ཤུལ་ལུ་ རྟ་མགྲིན་གནས་ཟེར་མི་ ལྷ་ཁང་ཆུང་ཀུ་གཅིག་ཡང་བཞེངས་གནང་ནུག། ༡༩༦༦ ལུ་ འབྲུག་གི་ རྗེ་མཁན་པོ་ ཁྲི་རབས་ ༦༤ པ་ འཇམ་དབྱངས་ ཡེ་ཤེས་ སེང་གེ་ དང་ ཨ་ཞེས་ ཕུན་ཚོགས་ཆོས་སྒྲོན་གཉིས་ཀྱིས་ བླམ་ བསྟན་འཛིན་དོན་སྒྲུབ་དེ་ རྟ་མགོ་བླམ་སྦེ་བཀལ་གནང་ནུག། ཤུལ་ལས་ རྒྱལ་ཡུམ་ ཨ་ཞེ་ཕུན་ཚོགས་ཆོས་སྒྲོན་གྱིས་ གདན་འདྲེན་ཞུཝ་བཞིན་དུ་ དུས་འཇོམས་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་ ས་གནས་དེ་ཁར་ ཞབས་ཀྱིས་བཅགས་གནང་ཡོདཔ་དང་ རྗེ་མཁན་པོ་ ཁྲི་རབས་ ༦༩ པ་ དགེ་བཤེས་ དགེ་འདུན་ རིན་ཆེན་མཆོག་གིས་ ལོ་ ༡༢ དེ་ཅིག་གི་རིང་ལུ་བཤད་གྲྭ་དེའི་དབུ་འཛིན་མཛད་དེ་ རྒྱལ་ཡུམ་ ཕུན་ཚོགས་ཆོས་སྒྲོན་ལས་ མ་དངུལ་གྲོགས་རམ་ཞུ་སྟེ་ དབུ་རྩེ་ ཉམས་བཅོས་མཛད་དེ་ མཁན་རྩེ་ རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་ རབ་གནས་མཛད་གནང་ནུག། ༡༩༧༧ ལུ་ རྒྱལ་ཡུམ་ ཨ་ཞེ་ བསྐལ་བཟང་ཆོས་སྒྲོན་མཆོག་གིས་ ལྷ་ཁང་དེ་ ཉམས་བཅོས་མཛད་གནང་ཡོདཔ་དང་ ༡༩༨༦ ལུ་ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་ འཇིགས་མེད་སེང་གེ་དབང་ཕྱུག་མཆོག་གི་བཀའ་རྒྱལ་ལྟར་དུ་ ལྷ་ཁང་ཉམས་བཅོས་འབད་ནིའི་ལས་འགུལ་འགོ་བཙུགས་ཏེ་ ལོ་དེ་ནང་རང་ ནང་པའི་བཤད་གྲྭ་ བཙུགས་གནང་ཞིནམ་ལས་ ༡༩༩༦ ལུ་ ལས་འགུལ་དེ་ མཐར་འཁྱོལཅན་གཅིག་སྦེ་ མཇུག་བསྡུ་གནང་ནུག། དགོན་སྡེ་འདི་ནང་ སྤྲུལ་སྐུ་ལྷ་ཁང་དང་ ལོངས་སྐུ་ལྷ་ཁང་ ཆོས་སྐུ་ལྷཁང་དང་ གུ་རུ་ལྷ་ཁང་ དེ་ལས་ རྣམ་སྲས་ལྷ་ཁང་དང་ དགོན་ཁང་བཅས་ ལྷ་ཁང་དྲུག་ཡོདཔ་ཨིན། སྤྲུལ་སྐུ་ལྷ་ཁང་ནང་ལུ་ ནང་རྟེན་ངོ་མ་ སངས་རྒྱས་ ཤཱཀྱ་མུ་ནི་ནང་ སངས་རྒྱས་མར་མེ་མཛད་ ཇོ་བོ་ བྱམས་པ་དང་ གཞན་ཡང་ (འཇམ་དབྱངས་དང་ ཕྱག་རྡོར་ སྤྱན་རས་གཟིགས་དང་ ནམ་ཁའི་སྙིང་པོ་) ལ་སོགས་པའི་ བྱང་སེམས་ཉེ་བའི་སྲས་ཆེན་བརྒྱད་ཡོདཔ་ཨིན། དགོན་ཁང་ནང་ལུ་ དཔལ་ཡེ་ཤེས་དགོན་པོ་ ཕྱག་ལུ་ ཐོད་པ་བརྣམས་སྟེ་ཡོདཔ་དང་ ཐོད་པ་དེ་ བོད་ཀྱི་རྒྱལཔོ་ ཁྲི་སྲོང་ལྡེ་བཙན་གྱི་་ཐོད་པ་ཨིནམ་སྦེ་བཤདཔ་ཨིན་མས། ལོངས་སྐུ་ ལྷ་ཁང་ནང་ལུ་ སྤྱན་རས་གཟིགས་ཀྱི་སྐུ་ཡོདཔ་དང་ སྐུ་དེ་ ནེ་པཱལ་གྱི་ རྒྱུ་རྩལ་མཁནམ་ པེན་རྩ་བདེ་བ་གིས་ བཞེངས་གནང་གནངམ་ཨིན་མས། ཆོས་སྐུ་ ལྷ་ཁང་ནང་ལུ་ ཞབས་དྲུང་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་དང་ རྒྱས་སྲས་ བསྟན་འཛིན་རབ་རྒྱས་གཉིས་ཀྱི་ རྒྱབ་སྐྱོར་མཛད་ཐོག་ལས་ པེན་རྩ་བདེ་བ་གིས་བཞེངས་གནང་མི་ ཚེ་དཔག་མེད་ཀྱི་སྐུ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། གུ་རུ་ ལྷ་ཁང་ནང་ལུ་ ནང་རྟེན་ངོ་མ་ གུ་རུ་ པད་མ་སམ་བྷ་ཝ་དང་ གུ་རུ་མཚན་བརྒྱད་ཡོདཔ་ཨིན། རྣམ་སྲས་ལྷ་ཁང་ནང་ལུ་ རྣམ་ཐོས་སྲས་ཀྱི་སྐུ་འདྲ་ཡོདཔ་ཨིན། རྒྱལ་སྲས་ བསྟན་འཛིན་རབ་རྒྱས་ཀྱི་བཞུགས་ཁང་ནང་ལུ་ གུ་རུའི་སྐུ་འདྲ་དེ་ ཚེ་དཔག་མེད་དང་ རྡོ་རྗེ་འཆང་ ཏི་ལོ་པ་དང་ནཱ་རོ་པ་ མར་པ་དང་ སྒམ་པོ་པ་ གླིང་རལ་པ་དང་ སེང་གེ་ཚེེ་ཆེན་དགུ་ རིགས་གསུམ་རྣམ་སྤྲུལ་དང་ རྒྱལ་དབང་རྗེ་ དེ་ལས་ ངག་དབང་ཆོས་རྒྱལ་དང་ ཆོས་སྐྱིད་གྲགས་པ་ བསྟན་པ་རྒྱལ་མཚན་དང་ ངག་གི་དབང་ཕྱུག་ ཀུན་མཁྱེན་ པདྨ་དཀར་པོ་དང་ མི་ཕམ་ཆོས་རྒྱལ་ དེ་ལས་ བསྟན་པའི་ཉི་མ་དང་ ཞབས་དྲུང་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་ བླམ་འབྲུག་པ་ཀུན་ལེགས་དང་ ངག་དབང་བསྟན་འཛིན་ རྒྱལ་སྲས་བསྟན་འཛིན་ རབ་རྒྱས་ལ་སོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཚུ་གིས་ མཐའ་བསྐོར་ཏེ་ ཡོདཔ་ཨིན། གཞན་ཡང་ ཚངས་པ་རྒྱ་རེ་ དང་ དྲུང་དམ་ཆོས་ མཁས་ཆེན་ བསོད་ནམས་འོད་ཟེར་དང་ རྡོ་རྗེ་ཕག་མོ་ མཁྱེན་ཆེན་བྱང་ཆུབ་སེམསདཔའ་དང་ དྲག་པོ་མ་ཆེན་ གྲུབ་ཐོབ་ ཤ་ཝ་རི་པ་ དང་ རྡོ་རྗེ་རབ་རྒྱས་ སྦྱིན་པ་རྒྱལ་མཚན་དང་ ཕ་ཇོ་འབྲུག་སྒོམ་ཞིག་པོ་ སྤྱན་རསག་ཟིགས་དང་ སྒྲོལ་དཀར་ སྒྲོལ་སྔོན་ དང་ འབྲུག་པ་ཀུན་ལེགས་ གྲུབ་ཐོབ་ ངག་དབང་བསྟན་འཛིན་དང་ ཚེ་དབང་བསྟན་འཛིན་ ངག་དབང་ཆོས་རྒྱལ་དང་ རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའ་ འཇམ་དཔལ་དམར་གསེར་དང་ ཕྱག་ན་རྡོ་རྗེ་ སློབ་དཔོན་ཀླུ་སྒྲུབ་ དང་ ཇོ་བོ་བྱམས་པ་ སྒྲུབ་ཆེན་ ཤཱཀྱ་ཕེལ་ དེ་ལས་ ཀུན་སྤངས་སྒྱུ་མའི་མགར་མཁྱེན་དང་ རྗེ་རིན་པོ་ཆེ་ ་ ངག་དབང་བསྟན་འཛིན་རབ་རྒྱས་དང་ ནོར་རྒྱུན་མ་ཚུ་ཡོདཔ་ཨིན། རྟ་མགོ་ལུ་ དུས་ཆེན་གཙོ་བོ་ ༡༩༦༧ ལུ་ གཞི་བཙུགས་འབད་ཡོདཔ་པའི་ དབྱར་གནས་དེ་ ཨིནམ་དང་ དེ་ཡང་ རང་ཟླ་དྲུག་པའི་ ཚེས་ ༡༥ ལས་ རང་ཟླ་བདུན་པའི་ གནམ་སྒང་ཚུན་ཚོད་གནང་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིན། ཐིམ་ཕུུུུ ཐིམ་ཕུ རྫོང སྐུ་འཁོར་གྱི་རྒྱུད་པ། གོང་ས་ ཨོ་རྒྱན་དབང་ཕྱུག་མཆོག་ ཡབ་འཇིགས་མེད་རྣབ་རྒྱལ་དང་ ཡུམ་ཨ་ཞེས་ པདྨ་ཆོས་སྐྱིད་གཉིས་ཀྱི་སྲས་ལུ་ ༡༨༦༢ ལུ་ སྐུ་འཁྲུངས་ནུག། ཡབ་འཇིགས་མེད་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་ དུང་དཀར་ཆོས་རྗེ་པི་ལ་དགོན་པོ་དབང་རྒྱལ་དང་ བསོད་ནམས་དཔལ་འཛོམས་གཉིས་ཀྱི་སྲས་ཨིན། རྡོ་རྗེ་དང་ གདུང་དཀར་རྒྱལ་མཚན་ དེ་ལས་ ཚེ་རིང་སྒྲོལ་མ་དང་ གཡུ་སྒྲོན་ཚུ་ཁོ་གི་སྤུན་ཆ་ཨིནམ་དང་གདུང་དཀར་རྒྱལ་མཚན་གྱིས་ ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་ཀྱི་གོ་གནས་བཞེས་ནུག། ཡུམ་པདྨ་ཆོས་སྐྱིད་དེ་ ཏམ་ཞིང་ཆོས་རྗེ་ ཨོ་རྒྱན་ཕུན་ཚོགས་ཀྱི་ སྲསམོ་ཨིནམ་དང་ ཨོ་རྒྱན་ཕུན་ཚོགས་དེ་ པད་གླིང་གསུངས་སྤྲུལ་ ༨་པ་ ཀུན་བཟང་བསྟན་པའི་ཉི་མ་དང་ ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་པདྨ་བསྟན་འཛིན་གཉིས་ཀྱི་སྐུ་ནུ་ཨིན། ཨོ་རྒྱན་ཕུན་ཚོགས་ཀྱིས་ ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་ཀྱི་གོ་གནས་ཡང་བཞེས་ནུག། གོང་ས་ཨོ་རྒྱན་དབང་ཕྱུག་མཆོག་ལུ་སྐུ་མཆེད་གཉིས་ཡོད་མི་ནང་ལས་ ཕྲིན་ལས་སྟོབས་རྒྱས་ཀྱིས་ དབང་འདུས་ཕོ་བྲང་རྫོང་དཔོན་དང་ སྤ་རོ་དཔོན་སློབ་ཀྱི་གོ་གནས་བཞེངས་ཡོདཔ་དང་ ཡེ་ཤེས་ཆོས་སྒྲོན་དེ་ བྱ་དཀར་རྫོང་དཔོན་ འཆི་མེད་རྡོ་རྗེ་དང་གཅིག་ཁར་གཉེན་སྦྱོར་འབད་ནུག། གོང་ས་ཨོ་རྒྱན་དབང་ཕྱུག་མཆོག་ ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་ པདྨ་བསྟན་འཛིན་གྱི་སྲསམོ་ཨ་ཞེ་རིན་ཆེན་དང་ ཀུར་སྟོད་ཁོལ་ལས་ཨིན་མི་ ཨམ་ཚེ་དབང་རྒྱས་མོ་གི་སྲསམོ་གསུམ་ཡོད་ས་ལས་སྦོམ་ཤོས་ ཨ་ཞེ་བརྩོན་འགྲུས་ལྷ་མོའམ་གླེ་མོ་ གཉིས་དང་གཅིག་ཁར་གཉེན་སྦྱོར་མཛད་ནུག། ཨམ་ཚེ་དབང་རྒྱས་མོ་འདི་ཉ་ལམ་དུང་གུ་རུ་ཆོས་དབང་གི་གདུང་ལས་མཆེད་ཡོདཔ་ཨིན་པས། ཨ་ཞེ་རིན་ཆེན་ལས་ སྲསམོ་ དཔལ་སྒྲོན་དང་དབྱངས་འཛོམས་སྐུ་འཁྲུངས་ཡོདཔ་དང་ ཨ་ཞེ་ གླེ་མོ་ལས་ སྲསམོ་ དབང་མོ་ སྲས་འགྱུར་མེད་རྡོ་རྗེ་དང་ ཀརྨ་འཕྲིན་ལས་ དེ་ལས་ འཇིགས་མེད་དབང་ཕྱུག་ཚུ་སྐུ་འཁྲུངས་ནུག། འབྲུག་རྒྱལ་པོ་ འཇིགས་མེད་དབང་ཕྱུག་མཆོག་ ༡༩༠༥ འི་ལོ་ལུ་ ཡབ་ཨོ་རྒྱན་དབང་ཕྱག་དང་ ཡུམ་ཨ་ཞེ་བརྩོན་འགྲུལ་ལྷ་མོ་གཉིས་ཀྱི་སྲས་ལུ་ སྐུ་འཁྲུངས་ནུག། མི་དབང་མཆོག་ ཆུ་སྨད་ཞལ་ངོ་ དྲག་ཤོས་ འཇམ་དབྱངས་ཀྱི་སྲསམོ་ ཨ་ཞེ་ ཕུན་ཚོགས་ཆོས་སྒྲོན་དང་ ཨ་ཞེ་ པདྨ་བདེ་ཆེན་དང་གཅིག་ཁར་ གཉེན་སྦྱོར་མཛད་གནང་ནུག། ཨ་ཞེ་ ཕུན་ཚོགས་ཆོས་སྒྲོན་ལས་ རྒྱལ་སྲས་འཇིགས་མེད་རྡོ་རྗེ་དབང་ཕྱུག་དང་ ཨ་ཞེ་ པདྨ་བདེ་ཆེན་ལས་ སྲས་ རྣམ་རྒྱལ་དབང་ཕྱུག་དང་ སྲསམོ་ ཆོས་སྐྱིད་དང་ བདེ་སྐྱིད་དབྱངས་འཛོམས་ དེ་ལས་ པདྨ་ཆོས་སྒྲོན་ཚུ་སྐུ་འཁྲུངས་་ནུག། འབྲུག་རྒྱལ་པོ་ འཇིགས་མེད་རྡོ་རྗེ་དབང་ཕྱུག་མཆོག་ ༡༩༢༨ ལུ་ ཡབ་འཇིགས་མེད་དབང་ཕྱུག་དང་ ཡུམ་ཨ་ཞེ་ཕུན་ཚོགས་ཆོས་སྒྲོན་གཉིས་ཀྱི་སྲས་ལུ་ སྐུ་འཁྲུངས་་ནུག། མི་དབང་མཆོག་ གོང་གཟིམ་བསོད་ནམས་སྟོབས་རྒྱས་དང་ སི་ཀིམ་ལས་ ཨ་ཞེ་ ཆོས་དབྱིངས་དབང་མོ་གཉིསཀྱི་སྲསམོ་ ཨ་ཞེ་ བསྐལ་བཟང་ཆོས་སྒྲོན་དང་གཅིག་ཁར་གཉེན་སྦྱོར་མཛད་ནུག། ཨ་ཞེ་བསྐལ་བཟང་ལས་ སྲས་ འཇིགས་མོེད་སེང་གེ་དབང་ཕྱུག་དང་ ཨ་ཞེ་ བསོད་ནམས་ཆོས་སྒྲོན་དང་ བདེ་ཆེན་དབང་མོ་ བསྐལ་བཟང་དབང་མོ་དང་ད པདྨ་ལྷ་སྒྲོན་ཚུ་འཁྲུངས་་ནུག། འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་ འཇིགས་མེད་སེང་གེ་དབང་ཕྱུག་མཆོག་ ༡༩༥༥ ལུ་ ཡབ་འཇིགས་མེད་རྡོ་རྗེ་དབང་ཕྱུག་དང་ ཡུམ་ཨ་ཞེ་ བསྐལ་བཟང་ཆོས་སྒྲོན་གཉིས་ཀྱི་སྲས་ལུ་ སྐུ་འཁྲུངས་ནུག། མི་དབང་མཆོག་ ཞབས་དྲུང་ འཇིགས་མེད་རྡོ་རྗེ་(༡༩༠༥-༡༩༣༡)གི་སྐུ་ཚ་བོ་ ཡབ་ཨོ་རྒྱན་རྡོ་རྗེ་དང་ ཡུམ་ཐུགས་རྗེ་བཟང་མོ་གཉིས་ཀྱི་སྲསམོ་ ཨ་ཞེ་ རྡོ་རྗེ་དབང་མོ་དང་ ཨ་ཞེ་ཚེ་རིང་དཔལམོ་ ཨ་ཞེ་ཚེ་རིང་དབྱངས་སྒྲོན་དང་ཨ་ཞེ་སངས་རྒྱས་ཆོས་སྒྲོན་ཚུ་དང་གཅིག་ཁར་ གཉེན་སྦྱོར་མཛད་ནུག། མི་དབང་རྒྱལ་བཙུན་ ཨ་ཞེ་ ཚེ་རིང་དབྱངས་སྒྲོན་དབང་ཕྱུག་མཆོག་ལས་ འབྲུག་རྒྱལ་པོ་ འཇིགས་མེད་གེ་སར་ རྣམ་རྒྱལ་དབང་ཕྱུག་ (༡༩༨༠), དང་ ཨ་ཞེ་བདེ་ཆེན་དབྱངས་འཛོམས་དབང་ཕྱུག་ (༡༩༨༡),་ དེ་ལས་ དྲག་ཤོས་འཇིགས་མེད་རྡོ་རྗེ་དབང་ཕྱུག་ཚུ་ འཁྲུངས་ཡོདཔ་དང་ མི་དབང་རྒྱལ་བཙུན་ཨ་ཞེ་ རྡོ་རྗེ་དབང་མོ་དབང་ཕྱུག་ལས་ ཨ་ཞེ་ བསོད་ནམས་བདེ་ཆེན་དབང་ཕྱུག་(༡༩༨༡)དང་ དྲག་ཤོས་འཇིགས་རྒྱལ་ཨོ་རྒྱན་དབང་ཕྱུག་(༡༩༨༤)འཁྲུངས་ནུག། མི་དབང་རྒྱལ་བཙུན་ཨ་ཞེ་ ཚེ་རིང་དཔལམོ་དབང་ཕྱུག་ལས་ ཨ་ཞེ་འཆི་མེད་དབྱངས་འཛོམས་དབང་ཕྱུག་(༡༩༨༠)དང་ ཨ་ཞེ་བསྐལ་བཟང་ཆོས་སྒྲོན་དབང་ཕྱུག་(༡༩༨༢) དེ་ལས་ དྲག་ཤོས་འཇིགས་མེད་དབང་ཕྱུག་(༡༩༩༤)ཚུ་སྐུ་འཁྲུངས་ནུག། དེ་བཟུམ་སྦེ་ མི་དབང་རྒྱལ་བཙུན་ ཨ་ཞེ་སངས་རྒྱས་ཆོས་སྒྲོན་དབང་ཕྱུག་ལས་ དྲག་ཤོས་ ཁམས་གསུམ་སེང་གེ་དབང་ཕྱུག་(༡༩༨༥)དང་ ཨ་ཞེ་ གཡུ་འཕེལ་མ་ཆོས་སྒྲོན་དབང་ཕྱུག་(༡༩༩༣)ཚུ་ ཁྲུངས་ནུག། མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་ལྔ་པ་ འཇིགས་མེད་གེ་སར་ རྣམ་རྒྱལ་དབང་ཕྱུག་མཆོག་ ༡༩༨༠ དབྱིན་ཟླ་གཉིས་པའི་དབྱིན་ཚེས་ ༢༡ ལུ་ ཡབ་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་ འཇིགས་མེད་སེང་གེ་དབང་ཕྱུག་དང་ ཡུམ་ཨ་ཞེ་ ཚེ་རིང་དབྱངས་སྒྲོན་གཉིས་ཀྱི་སྲས་ལུ་ སྐུ་འཁྲུངས་ནུག། འབྲུག་ཡུལ་ མི་མང་ : འབྲུག་མི འབྲུག་གི་རྒྱལ་དར་འདི་ དབྱིབས་གྲུ་བཞི་སྦེ་ཡོདཔ་དང་ ཕྱོགས་གཉིས་ལུ་ གསེག་དྲ་སྦེ་བགོ་ཡོདཔ་ཨིན། ཕྱེ་གསེརཔོ་སྦེ་ལྟག་ལུ་ཡོད་མི་དེ་གིས་ སྲིད་དང་མངའ་བདག་རྒྱལ་པོའི་ བརྡ་མཚོན་ཚུ་སྟནམ་ཨིནམ་དང་ འོག་ལུ་ཡོད་མི་ ལི་ཝང་འདི་གིས་ འབྲུག་པ་བཀའ་རྒྱུད་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་བརྡ་མཚོན་ཚུ་གསལ་སྟོན་འབདཝ་ཨིན། འབྲུག་དཀརཔོ་སྦེ་ཡོད་མི་དེ་གིས་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་མིང་དང་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རང་བཞིན་གཙང་མ་ཡོད་པའི་བརྡ མཚོན་སྟོནམ་ཨིནམ་དང་ འབྲུག་གི་ལག་པར་ནོར་བུ་ཡོད་མི་དེ་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་རྒྱུ་ནོ་ལོངས་སྤྱོད་ཕུན་གསུམ་ཚོགས་པའི་རྟགས་ཨིན། འབྲུག་གི་རྒྱལ་དར་འདི་ ༡༩༤༧ ལུ་ མ་ཡུམ་ ཆོས་ཉིད་དབང་མོ་མཆོག་གིས་གསར་བསྐྲུན་འབད་འབདཝ་ཨིནམ་དང་ ༡༩༥༦ ལུ་ ད་ལྟོའི་བཟོ་རྣམ་ལུ་ ལེགས་བཅོས་འབད་འབདཝ་ཨིན། རྒྱལ་དར། ང་བཅས་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྒྱལ་དར་འདི་ ཧེ་མ་ཡོད་པའི་ལོ་རྒྱུས་མིན་འདུག ། འདི་ང་བཅས་དུས་རབས་ཉི་ཤུ་པའི་ནང་གི་བསྒྱུར་བ་ཅིག་ཨིན། དུས་རབས་ཉི་ཤུ་པའི་ནང་ ཡར་སྟོད་ལས་རྒྱ་ནག་གི་རྒྱལ་ཁབ་ འདི་ཡང་འགྱུར་བ་ཆགས། སྨད་ལས་རྒྱ་གར་གི་རྒྱལ་ཁབ་ འདི་ཡང་འགྱུར་བ་ཆགས། རྒྱལ་ཁབ་རང་རང་སོ་སོའི་རྒྱལ་ལུགས་ རྒྱལ་དར་ རྒྱལ་རྟགས་ཚུ་ བཟོ་ཞིནམ་ལས་ ཁོང་སྟོབས་ཅན་གཉིས་ཀྱི་སྦུག་ལུ་ ང་བཅས་ནཱ་ཡང་ ཅོག་ཅིགཔ་སྦེ་བསྒྱུར་བ་བཏང་དགོཔ་བྱུང་ནུག ། དེ་ཡང་ས་སྐྱོང་དབང་ཕྱུག་ཆེན་པོ་ཞིང་གཤེགས་དམ་པ་འབྲུག་རྒྱལ་གསུམ་པ་མཆོག་གི་བཀའ་ལྟར་དུ་ དང་པ་རང་ནང་པའི་རིག་པའི་གནས་ལྔ་ལུ་མཁས་ཤོས་ ད་ལི་ན་སློབ་དཔོན་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་དང་ དྲག་ཤོས་ཤིང་ཁ་བླམ་ དྲག་ཤོས་ཨ་ཁུ་བཀྲོང་མི་ ཁོང་ཕུལ་དུ་ཕྱིན་པའི་མཁས་པ་ལེ་ཤ་ཅིག་ ཕྲི་སྣོན་སྲེ་གསུམ་གྱི་སྒོ་ལས་ རྒྱལ་ལུགས་འདི་བརྩམས་གནང་ནུག ། མཐའ་མེད་མཐའ་དཔྱོད་གྲུབ་འབྲས་འདི་ ཚིགས་རྐང་དྲུག་ལུ་ ཞིང་གཤེགས་དམ་པ་འབྲུག་རྒྱལ་གསུམ་པ་མཆོག་ ཁོ་ར་གིས་གཏན་ཕེབས་གནང་ནུག ། ཚིགས་བཅད་འདི་འབད་བ་ཅིན་་་ འབྲུག་ཙན་དན་བཀོད་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་།། དཔལ་ལུགས་གཉིས་བསྟན་སྲིད་སྐྱོང་བའི་མགོན།། འབྲུག་རྒྱལ་པོ་མངའ་བདག་རིན་པོ་ཆེ།། སྐུ་འགྱུར་མེད་བརྟན་ཅིང་ཆབ་སྲིད་འཕེལ།། ཆོས་སངས་རྒྱས་བསྟན་པ་དར་ཞིང་རྒྱས།། འབངས་བདེ་སྐྱིད་ཉི་མ་ཤར་བར་ཤོག། རྒྱལ་ལུགས་གཏན་ཕེབས་གནང་ཚརཝ་ཅིན་ རྒྱལ་ལུགས་འདི་གིས་མཚོན་པའི་ རྒྱལ་དར་ཡང་བཟོ་དགོཔ་ལས་ རྒྱལ་དར་འདི་རྒྱལ་ཡུམ་སྐལ་བཟང་མཆོག་གི་སྐུ་མཆེད་ ཨ་ནུ་ལྷ་རྒྱལ་གྱིས་བཟོ་གནང་གནངམ་ཨིན་ཟེར་སླབ་སྲོལ་འདུག ། འདི་ཡང་ག་དེ་འབད་བཟོ་ནུག་དགོ་ཟེར་བ་ཅིན་ ཚོན་མདོག་སེར་པོ་ ཚོན་མདོག་དམར་པོ་ སྦུག་ན་འབྲུག་དཀར་པོ་གཅིག ། མཚོན་སྲོལ་འབད་བ་ཅིན་ སེར་པོ་འདི་གིས་འབྲུག་རྒྱལ་པོ་མཚོན། དམར་པོ་འདི་ བླམ་ཆོསཔ་ཚུ་མཚོན། འབྲུག་འདི་མི་སེར་ཚུ་མཚོན་སྦེ་ དཔེར་ན་འབྲུག་རྒྱལ་པོ་མངའ་བདག་རིན་པོ་ཆེ། །སྐུ་འགྱུར་མེད་བརྟན་ཅིང་ཆབ་སྲིད་འཕེལ། །ཟེར་མི་འདི་ སེར་པོ་འདི་གིས་མཚོན་ ཆོས་སངས་རྒྱས་བསྟན་པ་དར་ཞིང་རྒྱས།། ཟེར་མི་འདི་ ཚོན་མདོག་དམར་པོ་འདི་གིས་མཚོན་ འབངས་བདེ་སྐྱིད་ཉི་མ་ཤར་བར་ཤོག། ཟེར་མི་འདི་ འབྲུག་དཀར་པོ་འདི་གིས་མཚོན། འབྲུག་འདི་སྐད་གྲགས་ཆེ་དྲགས། འབྲུག་དཀར་པོ་འདི་ ནད་དང་མུ་གེ་ཞི་བ། འབྲུག་གི་ལག་པ་ནོརབུ་འཆང་མི་འདི་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་འབྱོར་ལྡན་ཕྱུགཔོ་འཆང་ནི་ནོར་བུ་ཨིན། ཧེ་མ་འབད་བ་ཅིན་ རྒྱལ་དར་འདི་གྲུ་བཞི་སྦེ་བཟོ་བཟོཝ་མས་ དེ་ལས་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་མི་ཆ་ཁྱབ་ག་ར་ རིངམོ་སྦེ་ཡོདཔ་ད་ལུ་ འདི་གུ་དཔེ་བླངས་ཏེ་རིངམོ་སྦེ་བཟོ་གནང་ནུག ། དེ་ལས་ཚོན་མདོག་དམརཔོ་འདི་ཡང་ ལི་ཝང་ལུ་བཟོ་གནང་ཞིན་ན་ སེརཔོ་འདི་འབྲུག་རྒྱལ་པོ་དང་ ལི་ཝང་འདི་བློན་པོ་ལུ་མཚོན། ཆོས་ཕྱོགས་ལས་ སེརཔོ་འདི་རྗེ་མཁན་པོ་དང་ ལི་ཝང་འདི་བླ་སློབ་ལུ་མཚོན། དེ་ལས་འབྲུག་དཀརཔོ་འདི་ མི་སེར་བུ་དང་བུ་མོ་ཚུ་ལུ་མཚོནམ་ཨིནམ་སྦེ། ས་སྐྱོང་དབང་ཕྱུག་ཆེན་པོ་ཞིང་གཤེགས་དམ་པ་འབྲུག་རྒྱལ་གསུམ་པ་མཆོག་གི་སྐབས་ལུ་ དམག་སྡེ་དང་ སློབ་གྲྭ་གསརཔ་ལེ་ཤ་ཅིག་བཙུགས་ཞིནམ་ལས་ ཡར་རྒྱ་ནག་ལུ་འབད་རུང་ མར་རྒྱ་གར་ལུ་འབད་རུང་ དམག་གྱལ་ཐིག་རེ་བསྒྲིགས་པ་ཅིན་ དང་པ་རྒྱལ་ལུགས་འདི་བཏང་ རྒྱལ་དར་འདི་འཕྱར་ མི་ཚུ་གིས་གུས་ཞབས་འབད། དེ་བཟུམ་འབད་རང་ང་བཅས་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ཡང་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་མཛད་རིམ་ ག་ཅི་འབད་རུང་ རྒྱལ་ལུགས་འདི་བཏང་ རྒྱལ་དར་འདི་འཕྱརཝ་ད་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་འགོ་ཁྲིདཔ་ རྒྱལ་ཁབ་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ལམ་སྲོལ་ འདི་ཚུ་ག་ར་ལུ་ཤ་ཞེན་བསྐྱེད་དགོཔ་ཁག་ཆེ་བས། དུས་ནམ་ར་འབད་རུང་ རྒྱལ་དར་རལ་རལཝ་འཕྱར་ནི་དང་ ད་རུང་མར་ལས་ཤིང་འབྲས་བསྡམ་ནི་བཟུམ་སྦེ་བཟོ་བ་ཅིན་ མི་འདི་བསོད་ནམས་ར་ཟད་ཚརཝ་ཨིན། རྩ་ཁྲིམས་ནང་ལུ་ཡང་ རྒྱལ་དར་འདི་ས་གཙང་བཞག་དགོ་ རལ་རལཝ་མི་བཏུབ་ གུས་ཞབས་འབད་དགོ་ཟེར་གསུང་ཡོད་དོ་བཟུམ་སྦེ་མཛད་པ་ཅིན་ བུ་དང་བུ་མོ་རེ་རེ་ཞིན་དུ་བསོད་ནམས་ཡར་རྒྱས་འགྱོ་འོང་། རྒྱལ་དར་འདི་ལུ་ འ་ནཱིམ་ཅིག་གནོདཔ་ཅན་དང་ མེདཔ་བཏང་པ་ཅིན་ བསོད་ནམས་ཡང་དམའ་བཀྲག་འགྱོ་འོང་། དེ་འབདཝ་ལས་ རྒྱལ་དར་འདི་འཕྱར་བའི་སྐབས་ ང་གིས་ངེ་གི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་འགོ་ཁྲིདཔ་འདི་ལུ་ གུས་བཀུར་འབད་དགོ ། ངེ་གི་ཆོས་འདི་ལུ་གུས་བཀུར་འབད་དགོ ། ངེ་གི་ཆ་རོགས་འབྲུག་དཀརཔོ་འདི་ལུ་གུས་བཀུར་འབད་དགོ་ཟེར་བསམ་དགོཔ་ཨིན། དེ་སྦེ་འབད་ཡར་སོང་པ་ཅིན་ འབྲུག་རྒྱལ་པོ་ བློན་པོ་ བླ་ཆོསཔ་ མི་སེར་ག་ར་ སེམས་ལུ་འབབ་འོང་ཟེར་ཞུ་ཨིན། འབྲེལ་མཐུད། http://www.bhutan.gov.bt/government/abt_nationalflag.php འབྲུག་ཡུལ་ རྒྱལ་ཡོངས་ལས་རྟགས་འདི་ དབྱིབས་ཐད་སྒོར་སྒོར་སྦེ་ཡོདཔ་དང་ དེ་ནང་ མེ་ཏོག་པདྨའི་གུ་ལུ་ འབྲུག་གཉིས་ཁ་འཐབ་རྐྱབ་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན། འབྲུག་གཉིས་ཀྱི་སྦུག་ལུ་ རྡོ་རྗེ་རྒྱ་འགྲམ་ཡོད་མི་དེ་གིས་ རྒྱལ་སྲིད་དང་ཆོས་སྲིད་གཉིས་ ཟུང་འབྲེལ་དུ་གནས་པའི་བརྡ་མཚོན་ཨིནམ་དང་ མེ་ཏོག་པདྨ་དེ་ རྣམ་དཀར་དམ་ཚིག་གཙང་མའི་བརྡ་མཚོན་ཨིན། དེ་ལས་ འབྲུག་གི་ལག་པར་ནོར་བུ་ཡོད་མི་དེ་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རང་དབང་རང་བཙན་དང་ དཔལ་འབྱོར་ལོངས་སྤྱོད་དར་ཤིང་རྒྱས་པའི་བརྡ་མཚོན་ཨིན། ཟུར་ཁ་ལས་འབྲུག་ ཕོ་མོ་གཉིས་ཁ་འཐབ་རྐྱབ་ཡོད་མི་དེ་ ང་བཅས་ར་དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་མིང་གི་བརྡ་མཚོན་ཨིན། འབྲུག་ཡུལ་ འབྲེལ་མཐུད། http://www.bhutan.gov.bt/government/abt_nationalsymbols.php http://www.un.int/wcm/content/site/bhutan/pid/7056 འབྲུག་ཡུལ་ སྲིད་བློན འབྲུག་ཡུལ་ བློན་པོ་ འཇིགས་མེད་འོད་ཟེར་ཕྲིན་ལས། (20 July 1998 - 9 July 1999) བློན་པོ་ ཀུན་བཟང་རྡོ་རྗེ། (9 July 1999 - 20 July 2000) བློན་པོ་ མཁའ་འགྲོ་དབང་ཕྱུག (20 July 2000 - 8 August 2001) བློན་པོ་ སངྱས་དངོས་གྲུབ། (8 August 2001 - 14 August 2002) བློན་པོ་ ཕྲིན་ལས་རྒྱ་མཚོ། (14 August 2002 - 30 August 2003) བློན་པོ་ འཇིགས་མེད་འོད་ཟེར་ཕྲིན་ལས། (30 August 2003 - 18 August 2004) བློན་པོ་ མཁའ་འགྲོ་དབང་ཕྱུག (18 August 2004 - 5 September 2005) བློན་པོ་ ཀུན་བཟང་རྡོ་རྗེ། (5 September 2005 - 7 September 2006) བློན་པོ་ སངྱས་དངོས་གྲུབ། (7 September 2006 - 31 July 2007) བློན་པོ་ ཕྲིན་ལས་རྒྱ་མཚོ། (31 July 2007 - 9 April 2008) བློན་པོ་ འཇིགས་མེད་འོད་ཟེར་ཕྲིན་ལས། (9 April 2008 - ...) འབྲུག་གི་སྲིད་དོན་ལམ་ལུགས།ི འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ ཕྱི་སྣོད་སའི་རྒྱ་ཚད་ཆུང་རུང་ ཁ་སྐད་མ་འདྲཝ་ ༡༩ ལྷགཔ་ཅིག་ཡོད་པའི་ ཁ་སྐད་ཀྱིས་ཕྱུག་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཨིན། ཁ་སྐད་དེ་ཚུའི་ནང་ལས་ རྫོང་ཁ་འདི་ དུས་རབས་ ༡༢ དེ་ཅིག་ལས་ར་ དཔོན་གྱི་སྒོ་ཁ་དང་དམག་སྡེའི་དྲག་གྲས། ཤེས་ཡོན་ཅན་གྱི་མི་བརྒྱུད། གཞུང་སྐྱོང་དང་བདག་སྐྱོང་ཚུ་གི་ཁ་སྐད་ཅིག་སྦེ་ལག་ལེན་འཐབ་སྟེ་སྡོད་ནུག ཨིན་རུང་ གཞུང་འབྲེལ་ཡི་གུ་དང་ ཁྲིམས་འབྲེལ་ཡིག་ཆ་ཚུ་ག་ར་ ཆོས་སྐད་ཀྱི་ཐོག་ལུ་བྲིས་ཏེ་སྡོད་ནུག དེ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༡ ལུ་ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་གསུམ་པ་ དཔལ་འཇིགས་མེད་རྡོ་རྗེ་དབང་ཕྱུག་མཆོག་གིས་ རྫོང་ཁ་འདི་ འབྲུག་གི་རྒྱལ་ཡོངས་སྐད་ཡིག་སྦེ་གསལ་བསྒྲགས་མཛད་གནང་ནུག དེ་དང་གཅིག་ཁར་ རྫོང་ཁ་ལྷབ་སྦྱང་གི་དཔེ་དེབ་ཚུ་འབྲི་ནི་དང་པར་སྐྲུན་འབད་ནིའི་དོན་ལུ་ ཤེས་རིག་ལྷན་ཁག་འོག་ལུ་ རྫོང་ཁ་གོང་འཕེལ་སྡེ་ཚན་ཅིག་ཡང་གཞི་བཙུགས་གནང་སྟེ་ སློབ་གྲྭ་ཁག་ལས་ཕར་ རྫོང་ཁ་འདི་ སྐད་ཡིག་དང་རྩོམ་རིག་གི་གྲས་ཁར་ སློབ་སྟོན་གྱི་ཆོས་ཚན་ཅིག་སྦེ་འགོ་བཙུགས་གནང་ནུག སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༦ ལུ་ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་ དཔལ་འཇིགས་མེད་སེང་གེ་དབང་ཕྱུག་མཆོག་གིས་ རྫོང་ཁ་གོང་འཕེལ་གྱི་འཆར་གཞི་དང་ སྲིད་བྱུས་ལམ་སྟོན་ཚུ་བརྩམ་ནིའི་དོན་ལུ་ རྫོང་ཁའི་གྲོས་ཚོགས་བཙུགས་དགོ་པའི་བཀའ་རྒྱ་གནང་ནུག དེ་ལས་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༩ ལུ་ ཤེས་རིག་ལྷན་ཁག་འོག་གི་ རྫོང་ཁ་གོང་འཕེལ་སྡེ་ཚན་དང་ རྫོང་ཁའི་གྲོས་ཚོགས་གཉིས་གཅིག་ཁར་བསྡབས་ཞིནམ་ལས་ རྫོང་ཁ་གོང་འཕེལ་ལྷན་ཚོགས་འདི་རང་སྐྱོང་གི་གཙུག་སྡེ་ཅིག་སྦེ་ གཞི་བཙུགས་མཛད་གནང་ནུག ད་རེས་ ལྷན་ཚོགས་འདི་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ རྫོང་ཁ་གོང་འཕེལ་དང་དར་ཁྱབ་གཏང་མིའི་གཙུག་སྡེ་མཐོ་ཤོས་གཅིག་སྦེ་གནས་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན། རྫོང་ཁ་གོང་འཕེལ་ལྷན་ཚོགས་ཀྱིས་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ ཤེས་རིག་ལམ་ལུགས་དང་མི་མང་ཞབས་ཏོག་གིས་མ་ཚད་པར་ སྐད་ཡིག་གནས་ཚད་ཡར་འཕེལ་དང་ རྒྱ་སྐྱེད་ཀྱི་ཐོག་ལས་ རྫོང་ཁ་དར་ཁྱབ་གཏང་ནིའི་འཆར་གཞི་ཚུ་བརྩམས་དོ་ཡོདཔ་ཨིན།གནས་ཚད་ཡར་འཕེལ་གྱི་ནང་ བརྡ་སྦྱོར་དང་ཚིག་མཛོད། དེ་ལས་ ཡིག་སྡེབ་འབྲི་ཐངས་ཀྱི་ལམ་ལུགས་ཚུ་རྩོམ་སྒྲིག་འབད་དེ་ རྫོང་ཁའི་སྐད་ཡིག་འདི་གནས་ཚད་དང་ལྡནམ་བཟོ་ནི་ལུ་གཙོ་བོ་བཟུང་དོ་ཡོདཔ་དང་། སྐད་ཡིག་རྒྱ་སྐྱེད་ནང་ དགོས་མཁོ་དང་བསྟུན་ དེང་སང་གི་གནས་སྟངས་དང་འབྲེལ་བའི་རྫོང་ཁའི་ཐ་སྙད་བཟོ་ནི་དང་ མིང་ཚིག་གསར་རྩོམ་གྱི་ལཱ་ཚུ་འབདཝ་ཨིན། འདི་བཟུམ་སྦེ་ རྫོང་ཁ་གོང་འཕེལ་ལྷན་ཚོགས་ཀྱིས་ ཡོངས་གྲགས་ཡོད་པའི་གློག་རིག་རིམ་ལུགས་ཚུ་ནང་ལུ་ གནས་ཚད་གཞིར་བཞག་གི་རྒྱབ་སྐྱོར་མཐུན་རྐྱེན་ཚུ་བཟོ་ནི་ལུ་བརྩོན་ཤུགས་བསྐྱེད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། དེའི་ནང་ལས་ ཁྱབ་ཆེ་དྲགས་སྦེ་ལག་ལེན་འཐབ་མི་འདི་ རྫོང་ཁ་གོང་འཕེལ་ལྷན་ཚོགས་ཀྱིས་བཟོ་སྟེ་བཀྲམ་སྤེལ་འབད་མི་ རྫོང་ཁ་ཡུ་ནི་ཀོཌི་གི་རིམ་ལུགས་འདི་ཨིན། རིམ་ལུགས་འདི་ ཨེམ་ཨེས་ཝུན་ཌོ་ (MS Window) དང་ ལི་ནཱགསི་ (Linux)། ཨེ་པཱལ་ཨོ་ཨེས་ཨེགས (Apple OSX) ཚུ་གིས་མ་ཚད་པ་ གཞན་ཡང་ ཡོངས་འབྲེལ་རིམ་ལུགས་ (Internet) དང་ཀུན་གྱིས་སྤྱོད་ཚུགས་པའི་གློག་རིག་རིམ་ལུགས་ (Open Office) མའི་ཀོ་རོ་སོཕཊི་ (Microsoft Office) ཨེཌོ་སྦི་ཨིན་ཌི་ཟཱནི (Adobe’s InDesign) ཚུའི་ནང་ལུ་ ལེགས་ཤོམ་སྦེ་ལག་ལེན་འཐབ་བཏུབ་བཟོ་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན། འདི་དང་འདྲཝ་སྦེ་ འགྲུལ་འཕྲིན་དང་བརྡ་དོན་འཕྲུལ་རིག་ཚུའི་ནང་ཡང་ རྫོང་ཁ་འདི་ལག་ལེན་འཐབ་བཏུབ་སྦེ་བཟོ་སྟེ་ཡོད། དེ་ཁར་ རྫོང་ཁ་གོང་འཕེལ་ལྷན་ཚོགས་ཀྱིས་ རྫོང་ཁའི་རྩོམ་རིག་གི་ཐོན་ཁུངས་ཡར་དྲག་གཏང་ནི་དང་ གཞན་ཡང་འབྲུག་གི་སྐད་རིགས་ ༡༨ ཡོད་མི་ཚུ་ ཡིག་ཐོག་བཀོད་ནིའི་ནང་ བློ་སྤོབས་བསྐྱེད་བཅུག་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། འདི་བཟུམ་སྦེ་ རྫོང་ཁ་ལག་ལེན་རྒྱ་སྐྱེད་ཀྱི་དོན་ལུ་ འབྲི་རྩོམ་དང་དཔེ་དེབ་འགྲན་བསྡུར། རྩོད་བསྡུར། དྲི་བ་འདྲི་ལན། ཡིག་སྡེབ་འགྲན་བསྡུར། དེ་ལས་ བརྡ་བརྒྱུད་ལས་རིམ་ཚུའི་ནང་ཡང་ རྒྱབ་སྐྱོར་འབད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། རྫོང་ཁ་ རྫོང་ཁའི་ལྡེ་སྒྲོམ་ འབྲེལ་མཐུད། རྫོང་ཁ་གོང་འཕེལ་ལྷན་ཚོགས རྫོང་ཁ ཐིམ་ཕུ ཀོ་ལོམ་བི་ཡ ཞུན་དག་འབད་དོ། རྒྱལ་ཁབ ཡ་མཚན་ཅན་གྱི་ མགར་ས་བཀྲིས་མཐོང་སྨོན་རྫོང་འདི་ མགར་ས་ རྫོང་ཁག་གི་བདག་སྐྱོང་གི་ཕྱག་ལཱ་གནང་ས་ཨིནམ་དང་ རྫོང་ཁག་འདི་ནང་ལུ་ དགོན་ཁ་སྟོད་དང་ ཁ་སྨད་ཟེར་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ས་གནས་དེ་ཁ་གི་ མི་ཚུ་གིས་འབད་བ་ཅིན་ སའི་ཆགས་ཚུལ་དེ་ ཚེ་རིང་མོའི་བཟོ་དབྱིབས་བཟུམ་སྦེ་ ཡོདཔ་ཨིནམ་དང་ བཀྲིས་མཐོང་སྨོན་རྫོང་འདི་ དེའི་བྱང་ཁོག་གུ་བཞེངས་ཡོདཔ་ཨིན་ཟེར་བཤདཔ་ཨིན་མས། གཏམ་རྒྱུད་དང་འཁྲིལཝ་ད་ སྤྱི་ལོ་ ༡༦༡༦ ལུ་ མཐུ་ཆེན་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ ཞབས་དྲུང་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་ འབྲུག་ལུ་བྱོན་པའི་སྐབས་ལུ་ མགར་ས་གི་གནས་བདག་གིས་ ཞབས་དྲུང་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་ལུ་ ཕེབས་སུ་ཞུ་ནིའི་དོན་ལུ་ རྩ་རི་ སྐྱིད་བུ་ཐང་ལུ་སོང་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེའི་སྐབས་ ཞབས་དྲུང་མཆོག་གིས་ གནས་བདག་འདི་ལུ་དབང་གནང་སྟེ་ བཀྲིས་མཐོང་སྨོན་ཟེར་ མིང་གསརཔ་བཏགས་གནང་ཡོདཔ་ལས་ དེ་ལས་རྟ་དྲངས་ཏེ་ རྫོང་འདི་གི་མིང་ལུ་ཡང་ བཀྲིས་མཐོང་སྨོན་རྫོང་ཟེར་བཏགས་གནང་ནུག། མ་གཞི་ མགར་ས་རྫོང་འདི་ ནམ་བཞེངས་བཞེངསམ་ཨིན་ན་ ཏན་ཏན་ཅིག་ག་གི་ཡང་མ་ཤེས་དེ་འབད་རུང་ རྒྱལ་རབས་མཁས་པ་མང་ཤོས་ཅིག་གིས་ རྫོང་འདི་ ཞབས་དྲུང་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་གིས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༦༤༨ ལུ་ ཕྱིའི་དགྲ་བྱང་ཕྱད་ཚུ་ལས་ སྲུང་སྐྱོབ་འབད་ནིའི་དོན་ལུ་ བཞེངས་ཡོདཔ་སྦེ་བཤདཔ་ཨིན་མས། མགར་ས་རྫོང་འདི་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་གི་རྫོང་གཞི་གཞན་ཚུ་དང་མ་འདྲཝ་སྦེ་ ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་ཡང་ རྫོང་དེའི་ཕྱོགས་སོ་སོ་ལུ་ དབྱིབས་ ཐེ་སྒོར་སྒོར་སྦེ་ཡོད་མི་ ལྟ་རྫོང་གསུམ་ཡོདཔ་ཨིནམ་དང་ ཐོག་ཚད་གསུམ་འབད་མི་ དབུ་རྩེ་དེ་ ཧེ་མ་དུས་རབས་ ༡༣ པའི་ནང་ བོད་ཀྱི་གྲུབ་ཐོབ་ གཏེར་ཁུངས་པ་གིས་ མཚམས་གཅད་ཡོད་པའི་བྱག་ཕུག་དེ་འཕྲང་སྟེ་ བཀལ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། གཞུང་དགེ་འདུན་གྲྭ་ཚང་གི་ སྒྲ་པའི་སློབ་དཔོན་གྱི་དབུ་བཞུགས་མཛད་དེ་ དགེ་སློང་ཚུ་གིས་ ལོ་ལྟར་བཞིན་དུ་ ཟླཝ་བཅུ་པའི་ནང་ གནས་བདག་གཞི་བདག་ཚུ་ལུ་གསོལ་ཁ་ཕུལ་ནིའི་དོན་ལུ་ མགར་ས་ལུ་བྱོན་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིནམ་དང་ དཔལ་ཡེ་ཤེས་མགོན་པོ་མཆོག་ལུ་གུས་བསྟུད་ཞུ་ནིའི་དོན་ལུ་ ཚེས་ཉེར་དགུ་ལུ་ ཡེ་ཤེསམགོན་པོའི་གསོལ་ཁ་ཚུ་ཡང་ གནང་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིན། ཧེ་མ་དུས་རབས་ བཅུ་གསུམ་པའི་ནང་ གཏེར་ཁུངས་པའི་སྐབས་ལུ་ བོན་གྱི་བླམ་མཁས་པ་གཅིག་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ནམ་ཅིག་གི་ཚེ་ སྒྲུབ་རྟགས་ཚུ་སྟོན་པའི་སྐབས་ལུ་ བོན་གྱི་བླམ་མཁས་པ་དེ་གིས་ བྱག་དེ་གུ་ལས་ཡར་འཇམ་ཏོང་ཏོ་སྦེ་བྱོན་ཡོདཔ་ལས་ གཏེར་ཁུངས་པ་ཡང་ དེ་བཟུམ་མའི་མཛད་ཤུལ་བཟང་པོ་ལུ་གཟིགས་ཏེ་ ཐུགས་ལུ་རངས་དང་ཡིད་ཆེ་སྦོམ་སྦེ་རང་བྱུང་ཡོདཔ་ལས་ བོན་གྱི་བླམ་དེ་ལུ་ གུས་ཞབས་འབད་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ད་རེས་ནངས་པ་ བོན་གྱི་བླམ་དེ་ལུ་ གུས་བསྟུད་ཞུ་ནིའི་དོན་ལུ་ དཔལ་ཡེ་ཤེས་མགོན་པོ་ལུ་ གསོལ་མཆོད་ཚུ་ཕུལ་བའི་སྐབས་ བོན་གྱི་བླམ་གཅིག་གིས་ཡང་ ཁོ་རའི་ཆོས་ཕྱོགས་མཛད་སྒོའི་ན་བཟའ་ཆ་ཚང་བཞེས་དེ་ འདི་ནང་ལུ་ བཅའ་མར་གཏོགས་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། མགར་ས་ ཚེས་བཅུ་དེ་ ལོ་ལྟར་བཞིན་དུ་ ཐིབ་ཕུག་ཚེས་བཅུ་དང་ འདྲན་འདྲ་སྦེ་གནང་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིནམ་དང་ ཚེས་བཅུ་ཉིནམ་དང་པམ་དེ་ ཕུག་ལྷ་ཁང་ནང་ལུ་སྦེ་གནང་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨན་མས། མགར་ས་རྫོང་ཁག རྫོང མེཀསི་ཀོ་ མེཀསི་ཀོ་ མེཀ་སི་ཀོ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་བཙུན'རྗེ་བརྩུན་པདྨ'དབང་ཕྱུག འཇིགས་མེད་ཁེ་སར་རྣམ་རྒྱལ་དབང་ཕྱུག མི་མང་ : འབྲུག་མི ༢༠༡༡ (2011) དབུ་ཁྲིད་ཀྱི་གོ་འཕང༌། མི་དབང་རྒྱལཔོ། : འཇིགས་མེད་ཁེ་སར་རྣམ་རྒྱལ་དབང་ཕྱུག སྲིད་བློན། : བྱ་སྒོ། སྐྱེ་ནི། འཆི་བ། ཁ་སྐོང༌། ༢༠༠༡ ༢༠༠༢ ༢༠༠༣ ༢༠༠༤ ༢༠༠༥ ༢༠༠༦ ༢༠༠༧ ༢༠༠༨ ༢༠༠༩ ༢༠༡༠ ༢༠༡༡ ༢༠༡༢ ༢༠༡༣ ༢༠༡༤ ༢༠༡༥ ༢༠༡༦ ༢༠༡༧ ༢༠༡༨ ༢༠༡༩ ༢༠༢༠ ༢༠༢༡ ལོ་གྲངས རང་གི་གསལ་བ་ལ་རྗེས་སུ་འགྲོ་བའི་ཆོས་དེ་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད། མཚན་གཞི་ནི། ཤེས་བྱ་དང། དངོས་པོ་ལྟ་བུའོ། དཔེར་ན། ཤེས་བྱ་སྤྱི་ཡིན་ཏེ་རང་གི་གསལ་བ་སྟེ་རང་གི་བྱེ་བྲག་དངོས་པོ་དང་རྟག་པ་སོགས་ལ་རྗེས་སུ་འགྲོ་བའི་ཆོས་ཡིན་པའི་ཕྱིར། སྤྱི་ལ་སྒྲས་བརྗོད་རིགས་ཀྱི་སྒོ་ནས་དབྱེ་ན། ཚོགས་སྤྱི་རིགས་སྤྱི་དོན་སྤྱི་གསུམ་ཡོད། ཁྱབ་བྱེད་དུ་འཇུག་པའི་རང་གི་རིགས་ཡོད་པ་ཅན་གྱི་ཆོས་དེ་བྱེ་བྲག་གི་མཚན་ཉིད། མཚན་གཞི་ནི། ཤེས་པ་དང། ཀ་བུམ་གཉིས་ལ་སོགས་པ་ལྟ་བུའོ། དཔེར་ན། ཤེས་པ་བྱེ་བྲག་ཡིན་ཏེ། དངོས་པོ་དེ་ཤེས་པ་རང་གི་ཁྱབ་བྱེད་དུ་ཡོད་པའི་ཤེས་པ་རང་གི་རིགས་ཡིན་པའི་ཕྱིར། དངོས་པོ་དེ་ཤེས་པའི་ཁྱབ་བྱེད་ཡིན་ལ་ཤེས་པ་དེ་དངོས་པོའི་ཁྱབ་བྱ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། གཞན་ཡང་སྤྱི་བྱེ་བྲག་འགྲོ་ཚུལ་གྱི་རྟགས་གསུམ་བརྩི་ཚུལཡོད་པ་སོགས་གཞུང་དངོས་ལས་ཤེས་པར་བྱའོ། ༼དུང་དཀར་ཚིག་མཛོད་ཆེན་མོ་༽ལས་བཏུས། དུང་དཀར་ཚིག་མཛོད་ཆེན་མོ་ གསལ་བྱེད་ མཛེས་བྱེད་ རང་བཞིན་གྱི་རྒྱན། ༼དུང་དཀར་ཚིག་མཛོད་ཆེན་མོ་༽ལས་བཏུས། དུང་དཀར་ཚིག་མཛོད་ཆེན་མོ་ དགོན་པའི་ནང་གྲྭ་མང་རྣམས་ཀྱི་འཚོ་བའི་སྐོར་ལ་འགན་ཁུར་མཁན་གྱི་སྤྱི་སོ་དང་གཉེར་པ། ༼དུང་དཀར་ཚིག་མཛོད་ཆེན་མོ་༽ལས་བཏུས། དུང་དཀར་ཚིག་མཛོད་ཆེན་མོ་ སྤྱི་པའི་འཐུས་མི་དྲག་པ་རེ་འདེམས་བསྐོ་བྱེད་དགོས་པ། ༼དུང་དཀར་ཚིག་མཛོད་ཆེན་མོ་༽ལས་བཏུས། དུང་དཀར་ཚིག་མཛོད་ཆེན་མོ་ ཡབ་གནམ་ལྡེ་འོད་སྲུངས་དང་ཡུམ་ཅོག་རོ་བཟའ་རྒྱལ་མོ་གཉིས་ཀྱི་སྲས་སུ་བོད་ཤིང་བྱ་༩༢༥ལོར་ཡར་ལུང་འཕང་ཐང་དུ་སྐུ་འཁྲུངས་ཞེས་དང་། བོད་ཆུ་གླང་（༨༩༣མམ་༩༥༣བཞེད་ཚུལ་མི་གཅིག་）ལོར་འཁྲུངས་སོགས་གསུངས་ཚུལ་མི་འདྲ་བ་མཆིས་། འདི་ཉིད་དགུང་ལོ་བཅུ་གསུམ་ལ་ཕེབས་སྐབས་ཡབ་འོད་སྲུངས་གཤེགས་པས་གཙང་གི་གྲོམ་པ་ལྷ་རྩེར་གཤེགས་རྫོང་ཆོས་འཁོར་རྒྱ་ཆེར་བསྐོར་པ་དང་དུས་མཚུངས་རྒྱལ་རྒྱུད་ཀྱི་ཁྲི་ལ་འཁོད་། བློན་པོ་འབྲོ་ཙུག་སྒྲ་ལྷ་སྣང་དང་། ཅང་འ་ཕོ་གཉིས་ཀྱིས་བྱས་། དགུང་ལོ་བཅུ་དྲུག་པར་ཡབ་མེས་ཀྱི་བང་སོ་ལ་ཐིགས་ཚགས་བྱས་ནས་ཆུང་ཁུང་ཤུར་ཁ་བཙུགས་ལེ་ནས་སྒྲོལ་ཕུའི་སྨན་ལུང་ལ་སོགས་པའི་གཙུག་ལག་ཁང་བརྒྱད་བཞེངས་། གསུང་རབ་དང་བྲིས་སྐུ་ལ་སོགས་པ་བྱས། མེས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་ལ་དམད་ཅིང་། ཆོས་ལ་གུས་པ་ཞིག་བྱུང་། འདི་ཉིད་དགུང་ལོ་ཉེར་དྲུག་ལ་ཕེབས་སྐབས་བོད་དུ་རབ་བྱུང་སོགས་ལས་ཀྱི་ཆོ་ག་དང་། ཀློག་པ་ཐོས་བསམ་གྱི་འགོ་ཚུགས་པས་བསྟན་པ་ཕྱི་དར་དབུ་བརྙེས་། སྐུ་ཚེའི་སྨད་དུ་གཙང་དུ་བྱོན་ཏེ་གྲོམ་པ་ལྷ་རྩེའི་བྲག་ལ་ཕོ་བྲང་མཛད་ནས་བཞུགས་། མཐར་དགུང་ལོ་སོ།གཅིག་པར་གྲོམ་ལྷ་རྩེར་སྟག་རྩེ་སྙགས་ཀྱིས་བཀྲོངས་། དེ་ཡང་། མངའ་བདག་དཔལ་འཁོར་སྟག་རྩེ་སྙགས་ཀྱིས་བཀྲོངས་། རྒྱུ་མཚན་སྙགས་ཕྱེད་གཙང་དུ་བཤུགས་པར་བྱས་པ་དང་། གཙང་གི་འབྲི་ཕྱིད་མར་ཡར་ལུང་དུ་དབབ་པར་བྱས་པས་སོ་ཞེས་《མཁས་པ་ལྡེའུའི་ཆོས་འབྱུང་》ནང་གསལ་། དཔལ་འཁོར་བཙན་གྱིས་བཙུན་མོ་གཉིས་ཁབ་ཏུ་བཞེས་པར་ཆུན་མ་ མཆིམས་བཟའ་བཙུན་ནེ་ལ་གཅེན་ཁྲི་བཀྲ་ཤིས་བརྩེགས་པ་དཔལ་དང་། ཆེན་མ་སྣ་ནམ་བཟའ་ལེགས་བཙུན་ལ་གཅུང་སྐྱིད་ལྡེ་ཉི་་མ་མགོན་གཉིས་འཁྲུངས་སོ་། དཔལ་གྱི་ཆས་བརྒྱད། ༡、གཟི་བརྗིད་འབར་བ་ཆུ་སྲིན་བརྗིད་པའི་ཆས། ༢、ཐབས་དང་ཤེས་རབ་ཟུང་འབྲེལ་ཉི་ཟླའི་ཆས་ ༣、གདུག་པ་ཅན་བསྲེག་ཡེ་ཤེས་མེའི་ཆས། ༤、སྐྱེ་ཤི་རྩད་གཅོད་མཆེ་བ་ཟླ་ཚེས་ཆས། ༥、ཁྱབ་མཛད་རེ་བསྐོང་རྡོ་རྗེའི་གཤེགས་པའི་ཆས། ༦、མངའ་ཐང་ཡོངས་རྫོགས་རྡོ་རྗེ་སླག་པའི་ཆས། ༧、སངས་རྒྱས་སར་བགྲོད་དབང་གི་བསེ་ཁྲབ་ཆས་ ༨、གནོད་གདུག་བཟློག་བྱེད་རྒྱ་བྱེའུ་ལྕགས་ཀྱི་ཆས་ཞེས་པའམ། ཡང་ན། ༡、དབུ་སྐྲ་གྱེན་བརྫེས་འཁོར་བ་རུ་བཟློག་ཆས། ༢、རྡོ་རྗེ་ཁྱུང་གཁོག་ཐབས་དང་ཤེས་རབ་ཆས། ༣、མཐིང་ནག་ཅོད་པན་དཔའ་རྟགས་ཟིལ་གནོན་ཆས། ༤、སྤྱི་གཙུག་རྡོ་རྗེ་ལྷག་པ་རིག་པའི་ཆས། ༥、དབང་གི་བསེ་ཁྲབ་གཟི་འབར་བགྲོད་པའི་ཆས། ༦、གཉིས་མེད་སྦྱོར་བ་ཤེས་རབ་ཡུམ་གྱི་ཆས། ༧、གནོད་གདུག་བཟློག་བྱེད་རྒྱ་བྱེའུ་ལྕགས་ཀྱི་ཆས། ༨、ཉོན་མོངས་ཅན་བསྲེག་རྡོ་རྗེ་མེ་ཡི་ཆས། དེ་རྣམས་དཔལ་གྱི་སྐུ་ལ་ཡེ་ནས་རྫོགས། ༼དུང་དཀར་ཚིག་མཛོད་ཆེན་མོ་༽ལས་བཏུས། དུང་དཀར་ཚིག་མཛོད་ཆེན་མོ་ རྒྱ་བྱིའུ་ཆེན་པོ་ལྕགས་ཀྱི་ཆས་དང། བསེ་ཁྲབ་དབང་གི་ཆས། གཅན་གཟན་གཟིག་གི་ཆས། སྤྲུལ་སྐུ་རྡོ་རྗེའི་ཆས། གདུག་པ་སྤྲུལ་གྱི་ཆས། དཔའ་བོ་སྟག་གི་ཆས། གཟི་མདངས་ཞིང་ལྤགས་ཀྱི་ཆས། དམར་གསལ་ཁྲག་གི་ཆས། རྩལ་ཆེན་སེང་གིའི་ཆས། གཏུམ་པ་དོམ་གྱི་ཆས་ཞེས་གསུངས་སོ། དེ་ལྟར་སྒྱུ་འཕྲུལ་རྔམ་གློག་ལྟར་ན་དཔལ་གྱི་ཆས་བརྒྱད། བཀའ་བརྒྱུད་ལྟར་ན། དཔལ་གྱི་ཆས་བཅུའོ། ། ༼དུང་དཀར་ཚིག་མཛོད་ཆེན་མོ་༽ལས་བཏུས། དུང་དཀར་ཚིག་མཛོད་ཆེན་མོ་ （ཡར་འབྲོག་དཔལ་དེའི་གྲོང་ཚོ་）དེང་སང་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཁོངས་སྣ་དཀར་རྩེ་རྫོང་དཔལ་དེའི་ཆུས་ཡོད་ས། ། ༼དུང་དཀར་ཚིག་མཛོད་ཆེན་མོ་༽ལས་བཏུས། དུང་དཀར་ཚིག་མཛོད་ཆེན་མོ་ ཤར་དུ་ཡུལ་འཁོར་སྲུང་། ལྷོར་འཕགས་སྐྱེས་པོ། ནུབ་དུ་སྤྱན་མི་བཟང། བྱང་དུ་རྣམ་ཐོས་སྲས་སོ། ། ༼དུང་དཀར་ཚིག་མཛོད་ཆེན་མོ་༽ལས་བཏུས། དུང་དཀར་ཚིག་མཛོད་ཆེན་མོ་ ཡབ་སྨད་ཀྱི་ལྡེ་གསུམ་གྱི་ཡ་གྱལ་འདོ་ལྡེ་ལ་སྲས་བཞི་བྱུང་བའི་བགྲེས་པ། འདི་དང་གཅུང་ཁྲི་ཆུང་གཉིས་ཀྱིས་སྔར་ཡུམ་བརྟན་རྒྱུད་ལ་ཤོར་བའི་ནོར་སྣ་ཁྱད་པར་ཅན་དགུ་ཞེས་པ་སྡེ། ཕས་ཕོག་པའི་གསེར་ཁྲི་ཆུ་དར་ཅན། གུད་པ་བང་སོ་ཅན། གསེར་སྐུ་ཆུ་རིས་ཅན་གསུམ་དང་། མས་ཕོག་པའི་ཟངས་ལྟེ་བ་ཅན། དངུལ་སྐྱོགས་ཤ་བ་ཅན། མེ་ཏོར་ཏི་ལིག་ཅན་གསུམ། སྤུན་ཟླས་ཕོག་པའི་མཚོན་བཤན་ཐུང་སྡེ་མིག་ཅན། སྲིང་མོས་རྟགས་ཕོག་པའི་མཆུར་གཡུ་འཆང་བ་ཅན། སྲིང་མོས་རྟགས་ཕོག་པའི་མཆུར་གཡུ་འཆང་བ་ཅན། བེར་དམར་ཀེ་ཚེ་བྱི་སྐེད་ཅན་བཅས་ཅན་དགུ་ཚུར་བླངས་ནས་ཕ་ཝ་དེ་སེར་དངུལ་གཞོང་ཕོར་ཁ་ཅན(ལ་ལས་དངུལ་སྐྱོགས་ཤ་བ་ཅན་དུ་བཞེད)ཐོབ་སྟེ་གཙང་དུ་ཕྱིར་ཕེབས། ཕ་ཝ་དེ་སེའི་རྒྱུད་པས་སྣུབས་ཡུལ་རོང་དང་། གཡག་སྡེ། ཉང་སྟོད། སྟག་ཚལ་བཅས་ཀྱི་ཡུལ་རྣམས་ལ་མངའ་མཛད་དོ། ། ༼དུང་དཀར་ཚིག་མཛོད་ཆེན་མོ་༽ལས་བཏུས། དུང་དཀར་ཚིག་མཛོད་ཆེན་མོ་ སངས་རྒྱས་ལུགས་ཀྱི་གསང་སྔགས་གཞུང་ནས་བཤད་པའི་སྲུང་མ་བདུན་ཅུ་རྩ་གཉིས་སྟེ། ལྷ་ཆེན་པོ་བརྒྱད། ཀླུ་ཆེན་པོ་བརྒྱད། གཟའ་ཆེན་པོ་བརྒྱད། རྒྱུ་སྐར་ཉི་ཤུ་རྩ་བརྒྱད། ཕྱོགས་སྐྱང་བཅུ། རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ་བཞི། འཇིགས་བྱེད་ཆེན་པོ་དགུ་སྟེ་དཔལ་མགོན་བདུན་ཅུ་རྩ་ལྔ་ཡོད་ཀྱང་། 《ཆོས་འབྱུང་མཁས་པའི་དགའ་སྟོན་》ནང་དུ་དཔལ་མགོན་བདུན་ཅུ་རྩ་གཉིས་ཞེས་གསལ་འདུག་པ་གང་ཡིན་བརྟག་དགོས་ཤིང་། གོང་གསལ་དེ་དག་སོ་སོའི་གྲངས་འདྲེན་ནི་《གསུང་རབ་རྣམས་ལས་བཤད་པའི་གྲངས་འདདེན་》ཞེས་པ་ཟུར་དུ་ཡོད་པ་དེར་གཟིགས་པར་ཞུ། ། ༼དུང་དཀར་ཚིག་མཛོད་ཆེན་མོ་༽ལས་བཏུས། དུང་དཀར་ཚིག་མཛོད་ཆེན་མོ་ (རྒ་ལོ་ཙྰ་བ་གཞོན་ནུ་དཔལ)གུང་ཐང་བླ་མ་ཞང་དང་དུས་མཉམ་པ་ཁོང་གི་རྣམ་ཐར་ལས་བཤད། འཁྲུངས་ཡུལ་ཁམས་ལྡན་མ་ནས་ཡིན། ལོ་རྒྱུས་རྒྱས་ན་ཇོ་ནང་ཏྰ་ར་ནྰ་ཐས་མཛད་པའི་《འཇམ་དཔལ་གཤིན་རྗེ་གཤེད་ཀྱི་ཆོས་འབྱུང་》དང། 《ཆོས་འབྱུང་མཁས་པའི་དགའ་སྟོན་》ལེ་ཚན་【ཏ】པའི་ཤོག་གྲངས་༡༢པར་གསལ། ། ༼དུང་དཀར་ཚིག་མཛོད་ཆེན་མོ་༽ལས་བཏུས། དུང་དཀར་ཚིག་མཛོད་ཆེན་མོ་ གོང་དུ་དཔལ་རྒ་ལོ་ཞེས་པར་གཟིགས། ། ༼དུང་དཀར་ཚིག་མཛོད་ཆེན་མོ་༽ལས་བཏུས། དུང་དཀར་ཚིག་མཛོད་ཆེན་མོ་ ༼དམ་པའི་གསུང་རབ་༽མུ་མཐུད་དུ ་འགོད་རྒྱུ་ཡིན། ནང་དོན་དཀར་ཆག ལྀཨིལ ཌཨུཥ - (Lila Downs) ༁༉༆༈ ན གའཀར། མེཀསི་ཀོ་། མི་མང་ Rugby is an english sport. It is named after the Rugby School in the ཡུ་ནའི་ཊེཊ་ཀིང་ཌམ. རྩེད་རིགས ལྟོ ལྗོངས་རྒྱུ་ནི་ལྟ་སྐོར་བྱེད་བཞིན་གནས་དང་གནས་རྒྱུད་ནས་སྐྱོད་པར་གོ་བར་སྙམ། དབྱིན་ཇིར་ Tourism ཟེར ལྗོངས་རྒྱུ་བ་ནི་ལྗོངས་རྒྱུར་བྱེད་མཁན་ལ་གོ་ དབྱིན་ཇིའི་སྐད་དུ Traveller ཡང་ན་ Tourist རྐང་འགྲུལ་ལྗོངས་རྒྱུ་ནི་རྐང་ཐང་དུ་སྐྱོད་པའི་ལྗོངས་རྒྱུ་བར་གོ། དབྱིན་ཇིའི་སྐད་དུ Trekker དེ་བཞིན་རྐང་འགྲུལ་ནི་རྐང་ཐང་དུ་བགྲོད་པའི་བྱ་བར་གོ་དགོས་ན་དབྱིན་ཇིའི་སྐད་དུ་ཡང་Trek དང་ Hike ལ་གོའོ། ནང་དོན་དཀར་ཆག འདི་ལ་ཉི་ཧོང་ཡང་ཟེར། དབྱིན་ཇིའི་སྐད་དུ་ Japan ཇ་པཱན ཁོར་ཡུག མགྲོན་ཁང་། ལོ་རྒྱུས། ལྗོངས་རྒྱུ། ཡུལ་ཚོ། མིང་ཐོགས་ཚུལ། དུས་ཆེན། མི་སྣ། པར་རིས་བར་འཁྱམས། ཟིན་ཐོ་འམ་དཔྱད་གཞི། དཔྱད་གཞིའི་དཀར་ཆག། ད་དུང་གཟིགས། ཕྱི་ཕྱོགས་དྲ་མཐུད། ཇ་པཱན ཇཱ་པཱན གཞལ་ལམ་སྒང་ནི་འབྲུག་གི་རྫོང་ཁག་ཅིག་ཡིན་འབྲུག་ཡུ ཁོར་ཡུག མགྲོན་ཁང་། ལོ་རྒྱུསའཆག་ཚུལ། ལྗོངས་རྒྱུ། ཡུལ་ཚོ། མིང་ཐོགས་ཚུལ། དུས་ཆེན། མི་སྣ། པར་རིས་བར་འཁྱམས། ཟིན་ཐོ་འམ་དཔྱད་གཞི། དཔྱད་གཞིའི་དཀར་ཆག། ད་དུང་གཟིགས། ཕྱི་ཕྱོགས་དྲ་མཐུད། འབྲུག་གི་རྫོང་ཁག ལོངས་སྐུ - Sambhogakaya, one of the three manifested bodies of the Buddha. བཀའ་བརྒྱུད བློན་པོ་ འཇིགས་མེད་ འོད་ཟེར་ཕྲིན་ལས། མི་རྗེ་ བློན་པོ་ མཆོག་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༥༢ ལུ་ བུམ་ཐང་ལུ་ སྐུ་འཁྲུངས་ཡོདཔ་དང་ ཀ་ལིམ་པོང་ལུ་ཡོད་པའི་ ཌི་ཨར་ ག་ར་ཧམསི་ ཧོམསི་ ནང་ལས་སྐུ་ཡོན་སྦྱང་ནི་འགོ་བཙུགས་གནང་ཏེ་ སེནཏ་ ཨིསི་ཊེ་ཕེནི་་སློབ་གྲྭ་ནང་ལས་ མཐོ་རིམ་སྐུ་ཡོན་ མཐར་འཁྱོལ་གནང་ནུག། དེའི་ཤུལ་ལས་ ཡུ་ཨེསི་ཨེ་ གི་ པེན་ ཨིསི་ཊེཊ་ གཙུག་ལག་སློབ་སྡེ་ནང་ལས་ མི་མང་བདག་སྐྱོང་ནང་ གཙུག་ལག་མཐོ་རིམ་སྐུ་ཡོན་མཐར་འཁྱོལ་ཞིནམ་ལས་ གཞི་གཡོག་ནང་འགོ་དང་པ་ ༡༩༧༤ ལུ་ འཛུལ་བཞུགས་གནང་བའི་ཤུལ་ལུ་ མི་ལོ་ ༣༤ གི་རིང་ལུ་ ལྷན་ཁག་དང་ལས་ཁུངས་ ལེ་ཤ་ཅིག་ནང་ ཕྱག་ལཱ་གནང་ནུག། བློན་པོ་མཆོག་ རྒྱལ་གཞུང་གཞི་གཡོག་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་འགོ་དཔོན་དང་ ཤེས་རིག་ལྷན་ཁག་གི་ མདོ་ཆེན་ ནིའུ་ཡོཀ་ལུ་ཡོད་པའི་ འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཚོགས་ནང་ འབྲུག་གི་སྐུ་ཚབ་ ཨིནམ་དང་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༧ ལུ་ མི་རྗེ་བློན་པོ་མཆོག་ལུ་ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་མཆོག་གིས་ བུ་རས་ དམརཔོ་གནང་ཡོདཔ་དང་ ༡༩༩༤ ལུ་ ཇེ་ནི་བ་ལུ་ འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་གཏན་རྒྱགས་ཀྱི་ སྐུ་ཚབ་སྦེ་བཀོད་གནང་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༨ ལུ་ རྒྱལ་ཡོངས་ཚོགས་འདུ་ཆེན་མོ་ནང་ལས་ ཕྱི་འབྲེལ་བློན་པོ་སྦེ་བཙག་འཐུ་གནང་ཡོདཔ་དང་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༩ ལུ་ བློན་པོ་མཆོག་ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་མཆོག་གིས་ འབྲུག་ཐུགས་སྲས་དང་ ཁྲི་མངའ་གསོལ་གྱི་རྟགས་མ་གནང་ནུག། འབྲུག་ཡུལ་ བློན་པོ་ རྒྱལ་ཁབ གྷེ་བྷོན། རྒྱལ་ས ལི་བྷྲ་བིལ (Libreville)། རྒྱལ་ཁབ རྒྱལ་ཁབ གྷེམ་བི་ཡ། རྒྱལ་ས བྷཱན་ཇུལ (Banjul)། རྒྱལ་ཁབ རྒྱལ་ཁབ ཇཽ་ཇཱ། རྒྱལ་ས ཊི་བི་ལི་སི (Tbilisi)། བྱ་རྒོད་ཀྱི་རིགས་ཤིག་སྟེ། རུས་པ་རྡོག་རྡོག་ཁྱུར་མིད་བྱེད་པ་ཞིག་ཡིན། འདི་ལ་བྱ་གོ་བོ་ཡང་ཟེར། དབྱིན་སྐད་དུ་ Lammergeyer ཡང་ན་ Gypaetus barbatus ཟེར་རོ། ནང་དོན་དཀར་ཆག ཚ་བུའི་ཁུལ་དུ་སྐྱེ་བའི་རྒྱུན་སྔོ་ཤིང་སྡོང་ཆེན་པོ་ཞིག་གི་འབྲས་བུ་སྟེ། དེའི་དབྱིབས་ཧ་ལམ་ཛ་ཏི་དང་འདྲ་ཞིང་སྨན་བྱེད་ཆོག ནང་དོན་དཀར་ཆག བཙོན་ར་དང་བཙོན་ཁང་སོགས་དོན་གཅིག་སྟེ། དབྱིན་སྐད་དུ་ Prison དང་ Jail ཟེར ནང་དོན་དཀར་ཆག 1 མི་ལྤགས་སྦུབས་བཤུས་ཆ་ཚང་གི་མིང། 2 སྲོག་ཆགས་ཀྱི་མགོ་སུག་གི་པགས་པ་ཆ་ཚང་བ་ཡོད་པའི་པགས་ལྡན། 1 a complete human skin 2complete animal skin including the head and feet. ནང་དོན་དཀར་ཆག ཕོ་རྩེ་ནི་ཕོའི་ལུས་དང་དབང་བོའི་སྟོབས་སྐྱེད་དྭངས་མ། དབྱིན་ཇིའི་སྐདུ་ male hormone ནང་དོན་དཀར་ཆག རྒྱལ་ས ཇཽ་ཇཱ། ཇཽ་ཇཱ ཞི་ཆོག་གི་སྐབས་ལུ་འཕུ་ནི་གི་ཆོས་ཆས། རྒྱ་མཚོ་ནང་གི་སེམས་ཅན་ཅིག་གི་ཕྱི་ཤུབས། དུང་དཀར་གྱི་མིང་གཞན་ སྐྱེ་བ་ལྔ་པ་ཟེར་ཡང་སླབ་ཨིན། དངོས་ཁམས་རིག་པ་ནི་དངོས་རྫས་ཀྱི་ཆགས་ཚུལ་དང་ཕན་ཚུན་བྱེད་ནུས། འགུལ་སྐྱོད་སོགས་ཀྱི་གཞི་རྩའི་གནས་ལུགས་ལ་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་པའི་རང་བྱུང་ཚན་རིག་ཅིག་ཡིན། དེ་ལ་ཤུགས་རིག་པ་དང་། ཚ་བ་རིག་པ། གློག་སྡུད་རིག་པ། འོད་རིག་པ། ཚད་རྡུལ་ཤུགས་རིག བལྟོས་བཅས་སྨྲ་བ་ལ་སོགས་པའི་ནང་གསེས་འགའ་རུ་བགོ་སྲོལ་ཡོད། བོ་ཡིག་ག། །མ་རྫོང ཉི་ཤ་རྩ་ལྔ། ཉི་ཤ་རྩ་དྲུག ཉི་ཤ་རྩ་བདུན། ཉི་ཤ་རྩ་བརྒྱ ཁྱོད་རྒྱུད་ང་ཡིས་བྱིན་གྱིས་རླབས་པ་ཡིན། །ཞག་ནི་དྲུག་ཅུ་རྩ་བདུན་ ལོན་པའི་དུས། །. གཉིད་ཞབས་དག་ཏུ་ཁྱོད་ལ་ཆོས ལོ་རིམ་བདུན་པའི་སྨད་ཆ།. ༡ སུམ་ཅུ་བའི་རྩ་བ་དང་ལེགས་བཤད་ལྗོན་དབང་ བློར་ངེས་པའི་རྨང་. དུང་དཀར་ཚིག་མཛོད་ཆེན་མོ་ བློདདབྲོ་ཙུག་སྒྲ་ལྷ་སྣང་དང་ངན་འབྲས་ནི་སྐམ་སའི་ཐོག་སྐྱེ་དངོས་ཀྱི་གྲངས་ཀའི་བརྒྱ་ཆ་དགུ་བཅུ་རྩ་མེད་དུ་འགྲོ་སྲིད་པ་དང་།སྐྱེ་དངོས་ཁྲི་བཞི་བརྒྱ་ལྔ་བཅུ་རྩ་མེད་དུ་འགྲོ་སྲིད།འཛམ་གླིང་ཡོངས་ཀྱི་བརྒྱ་ཆ་བདུན་ཅུའི་ཚྭ་མེད་ཆུ་ཕན་ཐོགས་མེད་པར་རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོར་འབབ་སྲིད།མིའི་རིགས་ལ་ཆུའི་ཉེན་ཁ་འབྱུང་ཞིང་སྐོམ་སའི་ཐོག་གི་བརྒྱ་ཆ་དག་བཅུའི་སྲོག་ཆགས་དང་སྐྱེ་དངོས་ཆུ་གསོག་ཉར་བྱེད་ཡས་ནགས་ཚལ་མེད་སྟབས་ཐན་པའི་ཉེན་ཁ་ཡོང་ཉེན་ཡོད།ས་གཞི་ཆེན་པོ་བྱེ་ཐང་དུ་འགྱུར་བའི་སྣང་ཚུལ་འབྱུང་།ས་ཁུལ་མང་པོར་རླུང་ཤུགས་བརྒྱ་ཆ་དྲུག་ཅུ་ནས་བདུན་ཅུ་བར་ཇེ་ཆེར་ཕྱིན་ནས་མི་གྲངས་དུང་ཕྱུར་མང་པོ་རླུང་སྐྱོན་གྱིས་རྩ་མེད་དུ་གཏོང་སྲིད།ས་ཁུལ་མང་པོར་ཆུའི་གནོད་འཚེ་འབྱུང་ཞིང་ས་ཞིང་དང་གྲོང་ཁྱེར་མང་པོ་ཆུས་སྣུབ།མིའི་རིགས་ཀྱིས་ཤིང་ཆ་དང་ཞིང་ཞོར་ཐོན་རྫས་བཅས་རགས་ཐབས་མེད་པས།དཔལ་སབྱོར་འཚོ་བའི་ཐད་དཀའ་ངལ་ཆེནགཔོ་ཐུག་སྲིད་པ་རེད།དེའི་ཐོག་མཁའ་རླུང་སྦགས་བཙོག་ཏུ་གྱུར་པ་དང་སྒྲ་འཛེར་གྱི་ཅ་ཅོས་ཁེངས།ཉི་འོད་འཕྲོ་ཤུགས་ཇེ་ཆེར་འགྲོ་བ་བཅས འབྲུག་ཡུལ་ བཞིནསྒྲུཔརབྱེདཔ རྒྱ་གར་ཉེན་རྟོག་པས་བོད་མི་བཞི་འཛིན་བཟུང་བྱས་ཡོད་པ་མ་ཟད། ལྡི་ལི་བོད་མི་གནས་སྡོད་བྱེད་ས་ཡོངས་ལ་ས་གནས་ཉེན་རྟོག་པས་དམ་བསྒྲགས་ཆེན་པོ་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པའི་སྐོར། འདི་གའི་གསར་འགོད་པ་དཀར་མཛེས་བསོད་ནམས་དབང་འདུས་ལགས་ཀྱིས་བཏང་འབྱོར་བྱུང་བའི་གནས་ཚུལ་ཞིག་ལ་གས ཤོག་ལེབ་ཅིག་ལུ་ ་པི་ཁ་བྱང་འདི་ ཤོག་ལེབ་ཀྱི་ཞུའབྲེལ་མཐུད་འབད་ཡོདཔ། ཤོག་ལེབ་གསརཔ་བཟོ་ནི་ལུ་ འོག་གི་སྒྲོམ་ནང་ ཡིག་དཔར་རྐྱབས་ (བརྡ་དོན་ཁ་གསལ་གྱི་དོན་ལུ་ help page ལུ་བལྟ་)། གལ་སྲིད་འཛོལ་ཏེ་ཡར བོད་སྐད་ནི་བོད་ཡུལ་དུ་བེད་སྤྱོད་བྱེད་པའི་སྐད་དེ། སྤྱིར་རོང་འབྲོག་གཉིས་ལས་འབྲོག་པའི་སྐད་ནི་འབྲོག་སྡེ་སྟོད་སྨད་བར་གསུམ་ཀུན་ཏུ་ཁྱད་པར་མེད་ཅིང་། སྒྲ་གདངས་དྲག་ཅིང་གྱོང་ཉམས་ཆེ་ལ་སྔོན་གྱི་སྒྲ་སྦྱོར་གྱི་ཟུར་མ་ཉམས་པར་ཐོན་པ་དང་། ཞིང་སྡེའི་ཡུལ་ལུང་རྣམས་སུ་སྐད་ཀྱི་ཁྱད་པར་སྣ་ཚོགས་ཡོད་པས་གདངས་འདོན་ཚུལ་སོགས་གཅིག་ཏུ་མ་ངེས། ད་ཆར་ཡོངས་གྲགས་སུ་བོད་ཀྱི་ཡུལ་གྲུ་སྟོད་སྨད་བར་གསུམ་ལ་ལྟོས་ཏེ་ནང་གསེས་རིགས་གསུམ་དུ་ཕྱེ་བ་སྟེ། སྟོད་དབུས་གཙང་གི་སྐད་དང་། བར་ཁམས་པའི་སྐད་དང་། སྨད་ཨ་མདོའི་སྐད་རྣམས་སོ། བོད་སྐད་ནི་ཧོར་སོག་ལ་སོགས་པ་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་གཞན་པ་ཁག་ཅིག་གིས་བེད་སྤྱོད་གཏོང་བཞིན་ཡོད་པར་མ་ཟད། བལ་པོ་དང་། འབྲས་ལྗོངས། འབྲུག་ཡུལ་བཅས་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་རྣམས་སུའང་བེད་སྤྱོད་གཏོང་བཞིན་ཡོད། བོད་སྐད་ནི་ཧི་མ་ལ་ཡའི་ཡུལ་གྲུའི་མི་རྣམས་ཀྱིས་སྤྱོད་པའི་སྐད་ཡིག་ཅིག་ལ། དེང་སང་སྤྱི་ཁྱབ་སྒྲའི་འདོན་སྟངས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ཡོད་པ་ཙམ་མ་གཏོགས། རྒྱ་ནག་གི་འོག་ཏུ་ཡོད་པའི་བོད་ཁུལ་ཡོངས་དང་། འབྲུག་དང་འབྲས་ལྗོངས། ལ་དྭགས་དང་བལ་ཡུལ་སོགས་ཚུད་པའི་ཧི་མ་ལ་ཡའི་སྤྱི་མཐུན་གྱི་སྤྱི་སྐད་ཁོ་ན་དེ་ཡིན་ལ་ཨེ་ཤ་ཡའི་རླབས་ཆེན་སྐད་ཡིག་ཅིག་ཀྱང་ཡིན། འདི་ནི་ཧི་མ་ལ་ཡའི་རིག་གཞུང་ཀུན་གྱི་ཕྲེང་ཐག་ལྟ་བུ་ཡིན། འབྲུག་པ་སོགས་སྙིང་ཆུང་ཆུང་སྡར་མ་འགའ་རེ་རྒྱ་མིར་སྐྲག་སྟེ། རང་ཉིད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་དེ་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་ཁོངས་སུ་མི་གཏོགས་རབས་བརྗོད་མོད། འོན་ཀྱང་། དེ་ནི་མིག་ཅན་གྱིས་གཟུགས་ཅན་ལ་བལྟ་བ་ཡིན་པས་རྣམ་དཔྱོད་ལྡན་པ་དག་གིས་བལྟས་པ་དང་ཀློག་པ་ཙམ་གྱིས་ཤེས་ནུས། ད་དུང་འབྲུག་རྒན་སྡར་མ་དེ་ཚོས་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་གསེར་ལྟ་བུ་འདྲ་བོ་དེར་ཧིན་སྐད་དང་བལ་སྐད། དེ་བཞིན་དབྱིན་སྐད་སོགས་ཀྱིས་བསྲེས་ལྷད་ཅུང་ཙམ་བརྒྱབ་རྗེས་སྐད་ཡིག་འདིའི་མིང་ལ་རྫོང་ཁ་ཟེར་བ་ལས་བོད་སྐད་ཡིག་མི་ཟེར་ཅེས། མཛེ་བོ་རང་སྣང་མཐོ་བ་ལྟ་བུར་བླུན་པོ་གཅེར་རྒྱུག་བྱེད་པ་ནི་འགྲོ་བ་མིའི་རིགས་དང་ཁྱད་པར་དུ་ཧི་མ་ལ་ཡའི་རིག་གཞུང་གིས་ཟིན་པའི་སྐྱེ་འགྲོ་ཡོངས་ཀྱི་གྱོང་གུན་རེད་དོ། ། གསལ་བྱེད། བོད་སྐད་ཀྱི་ཁྱབ་ཁོངས། བོད་སྐད་ཀྱི་ཁྱབ་ཁོངས་ནང་ཁུལ་གྱི་ཡུལ་སྐད་དབྱེ་བ། བོད་སྐད་ནི་ཡུལ་ཁག་ལྔའི་ནང་གི་ཡུལ་མིས་བེད་སྤྱོད་བྱེད། བོད། འབྲུག བལ་པོ། རྒྱ་གར། པ་ཀི་སི་ཐན་བཅས་ཡིན། བོད་སྐད་ནང་ཁུལ་ལ་ཡུལ་སྐད་མི་འདྲ་བ་ཆེ་ཁག་ཁ་ཤས་ཤིག་གཤམ་དུ་བཀོད་ཡོད། དེ་ནི་ངའི་བློ་ངོར་ཡོད་ཚད་རགས་བསྡུས་ཀྱིས་བཀོད་པ་ཙམ་ལས་ཞིབ་འཇུག་གཏིང་ཟབ་བྱས་ཐུབ་མེད། སྣོན་འཕྲི་དང་། མིང་འདོགས་སྟངས། དབྱེ་བ་དགར་སྟངས་སོགས་ལ་བསམ་འཆར་འདོན་རོགས། བོད། • དབུས་སྐད། ལྷ་ས་གྲོང་ཁྱེར་ཁོང་གཏོགས་ཀྱི་རྫོང་ཁ་ཤས། • གཙང་སྐད། གཞིས་རྩེ་ས་ཁུལ། • ཀོང་པོའི་སྐད། ཉིང་ཁྲི་ས་ཁུལ། • སྟོད་སྐད། མངའ་རིས་ཁུལ། • ལྷོ་ཁའི་སྐད། ལྷོ་ཁ་ས་ཁུལ། • ཧོར་སྐད། ནག་ཆུ་ཁུལ། • ཁམས་སྐད། ཆབ་མདོ་ས་ཁུལ། དཀར་མཛེས་ཁུལ། ཡུལ་ཤུལ་ཁུལ། བདེ་ཆེན་ཁུལ། ཁམས་སྐད་བཤད་མཁན་ནི་ད་དུང་ཀན་ལྷོ་ས་ཁུལ་ཅོ་ནེ་དང་མངའ་རིས་ཁུལ་དགེ་རྩེ་རྫོང་སོགས་སུ་ཡང་ཡོད། • ཨ་མདོའི་སྐད། མཚོ་ཤར་ཁུལ། མཚོ་ལྷོ་ཁུལ། མཚོ་ནུབ་ཁུལ། མཚོ་བྱང་ཁུལ། རྨ་ལྷོ་ཁུལ། མགོ་ལོག་ཁུལ། ཀན་ལྷོ་ཁུལ། རྔ་བ་ཁུལ། ད་དུང་དཀར་མཛེས་ཁུལ་གྱི་གསེར་རྟ། ལི་ཐང་། དཔལ་ཡུལ་སོགས་འབྲོག་སྡེ་མང་པོ་ཞིག་ནི་ཨ་མདོའི་སྐད་རྒྱག་མཁན་ཡིན། འབྲུག་ཡུལ། • རྫོང་ཁ། རྫོང་ཁ་ནི་འབྲུག་གི་གཞུང་སྤྱོད་སྐད་ཡིན། རྫོང་ཁག་ཉི་ཤུའི་ནང་གི་རྫོང་ཁག་བརྒྱད་དེ། ཐིམ་ཕུ། སྤ་གྲོ། པུ་ན་ཁ། དབང་འདུས་ཕོ་བྲང་། སྒར་ས། ཧའེ། རྡ་གར་ན། ཆུ་ཁ་བཅས་ཀྱིས་ཡུལ་སྐད་ཡིན། • ཁྱོད་ཅ་ང་ཁ། ལྷུན་རྩེ་དང་མོན་སྒར་རྫོང་སོགས། • ལ་ཁ། དབང་འདུས་ཕོ་བྲང་གི་སྡེ་ཚོ་ཁ་ཤས། • མེ་རག་ས་སྟེང་འབྲོག་སྐད། བཀྲ་ཤིས་སྒང་གི་འབྲོག་སྡེ་ཁག་གཅིག • དུར་གྱི་འབྲོག་སྐད་དམ་འབྲོག་སྐད། བུམ་ཐང་གི་འབྲོག་པ་ཁག་གཅིག བལ་ཡུལ། • ཤར་པའི་སྐད། ཤར་པའི་སྐད་ནི་རི་བོ་ཇོ་མོ་གླང་མ་དང་གངས་ཅན་མཛོད་ལྔའི་འགྲམ་རྒྱུད་ཀྱི་སྡེ་ཚོ་ཁག། དེ་ཡང་ཤར་ཁུམ་བུ། རྡོ་ལ་ཁ། ཏྲ་པོལ་ལྗོངས། སན་ཁུ་ཝ་ས་སྦ། སེན་དྷུ་པལ་ཅོག་སོགས་དང་ད་དུང་བོད་ཀྱི་འགྲམ་ས་ཁུལ་དུ་ཡང་བེད་སྤྱོད་བྱེད་མཁན་ཡོད། • དོལ་བོའི་སྐད། དོལ་བོ་རྫོང་། • གློ་བོའི་སྐད། གློ་སྨིན་ཐང་རྫོང་། • གྲོག་པོ་སྒོ་ལའི་སྐད། ཏྲ་པོལ་ལྗོངས་རྫོང་ཁོངས་ཀྱི་སྡེ་ཚོ་ཁ་ཤས་ཤིག རྒྱ་གར། • འབྲས་ལྗོངས་སྐད། འབྲས་ལྗོངས་སམ་སི་ཀིམ་མངའ་སྡེའི་ཁུལ། • ལ་དྭགས་སྐད། འཇམ་མུ་ཀ་ཤི་མིར་མངའ་སྡེའི་ལ་དྭགས་རྫོང་། སྐར་རྒེལ་རྫོང་ཁོངས་ཀྱི་ཟངས་དཀར་སོགས། • པུ་རིག་སྐད། ལ་དྭགས་ཁོངས་ཀྱི་སྡེ་ཚོ་ཁ་ཤས། • སྤི་ཏི་སྐད། ཧི་མ་ཅལ་མངའ་སྡེའི་ཁོངས་ལ་ཧུལ་དང་སྤི་ཏི་སོགས། • གར་ཞྭ་སྐད། ལ་ཧུལ་དང་སྤི་ཏི། • ཉམ་སྐད། ཁུ་ནུ་རྫོང་། པ་ཀི་སི་ཐན། • སྦལ་ཏིའི་སྐད། སྦལ་ཏི་སི་ཐན་དང་རྒན་ཆེ་སོགས་པ་ཀི་ཐན་གྱི་བྱང་ཕྱོགས་ས་ཁུལ། ཕྱི་ཕྱོགས་དྲ་མཐུད། Sándor Kőrösi Csoma 1834 Essay Towards a Dictionary, Tibetan and English Printed at the Baptist Mission Press Sandor Csoma de Körös 1834 A grammar of the Tibetan language Baptist Mission Press Volume 1 H. A. Jäschke 1865 A Short Practical Grammar of the Tibetan Language, with Special Reference to the Spoken Dialects H. A. Jäschke 1866 Romanized Tibetan and English Dictionary H. A. Jäschke 1871 Handwörterbuch der Tibetischen Sprache, Part 1 Unitätsbuchhandlung Hodgson, B. H. (Brian Houghton) 1874 Essays on the languages, literature, and religion of Nepál and Tibet London, Trübner & co. H. A. Jäschke 1881 Tibetan-English Dictionary Taylor & Francis Heinrich August Jäschke 1881 A Tibetan-English dictionary, with special reference to the prevailing dialects: To which is added an English-Tibetan vocabulary Printed by Unger Brothers (T. Grimm) Heinrich August Jäschke 1883 Tibetan grammar Trub̈ner & co. Heinrich August Jäschke 1888 Tibetan grammar Trub̈ner & co. Sarat Chandra Das 1902 A Tibetan-English dictionary with Sanskrit synonyms, Volume 1 Bengal Secretariat Book Depot Volume 2 Sarat Chandra Das 1902 A Tibetan English Dictionary With Sanskrit Synonyms Motilal Banarsidass Publ. Śarac Candra Dāsa 1902 A Tibetan-English Dictionary: Compact Edition with Sanskrit Synonyms Asian Educational Services Vincent C. Henderson 1903 Tibetan Manual Inspector General of Chinese imperial maritime customs Hannah, Herbert Bruce 1912 A grammar of the Tibetan language, literary and colloquial. With copious illustrations, and treating fully of spelling, pronunication, and the construction of the verb, and including appendices of the various forms of the verb Calcutta, Printed at the Baptist mission press Bell, Charles Alfred, Sir 1919 Grammar of colloquial Tibetan Calcutta, The Bengal secretariat book depot Herbert Bruce Hannah 1996 A Grammar of the Tibetan Language: Literary and Colloquial (with Copious Illustrations and Treating Fully of Spelling, Pronunciation and the Construction of the Verb and Including Appendices of the Various Forms of the Verb) Motilal Banarsidass Publ. H. A. Jäschke 2003 Tibetan-English Dictionary Courier Dover Publications H. A. Jäschke 2004 Tibetan-English Dictionary Routledge བོད་ཡིག བོད རྒྱལ་ཁབ པ་རཱ་གྭའི། (Paraguay, Paraguái) པ་རཱ་གྭའིགྱི་རྒྱལ་ཁབ་ རྒྱལ་ས ཨ་སུན་སི་འོན། (Asunción ཡིང་ན་ Paraguái)། འཇར་པན། རྒྱལ་ཁབ ༧གོང་ས་མཆོག་གིས་གསུངས། རང་བཞིན་ངན་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས།། སྡིག་སྡུག་དྲག་པོས་ནོན་མཐོང་ཚེ།། རིན་ཆེན་གཏེར་དང་འཕྲད་པ་བཞིན།། རྙེད་པར་དཀའ་བས་གཅེས་འཛིན་ཤོག། ཅེས་གསུངས་པ་ནི་ང་རང་ཚོས་སེམས་ཅན་རང་བཞིན་ངན་པ༑གཤིས་ཀ་ངན་པའི་རིགས་ལ་སྐབས་རེ་བྱམས་པ་དང༌།སྙིང་རྗེ་སྐྱེ་རྒྱུ་ཅུང་ཟད་དཀའ་བ་དང༌།དེ་བཞིན་དེ་དག་ལ་གཏོང་ལེན་གྱི་དམིགས་པ་བྱེད་རྒྱུར་ཡང་ཅུང་ཟད་དཀའ་བ་ཡོང་སྲིད་པ་རེད།ཡང་སྤྱོད་ལམ་རྩུབ་པོ་དང༌།དེ་མིན་ཉོན་མོངས་ཧ་ཅང་རགས་པ་ཡོད་པ་དེ་འདྲར་སྐབས་རེ་བྱང་ཆུབ་སེམས་སྦྱོང་གི་དམིགས་པའི་ཡུལ་ལ་བདེ་པོ་དེ་ཙམ་མི་ཡོང་བ་དེ་འདྲ་ཡོད་པས།དེ་སྒེར་བརྡུང་བཏང་ནས་བསམ་བློ་གཏོང་རྒྱུ་རེད། རང་བཞིན་ངན་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས།། སྡིག་ལྟུང་དྲག་པོས་ནོན་མཐོང་ཚེ།། རིན་ཆེན་གཏེར་དང་འཕྲད་པ་བཞིན།། རྙེད་པར་དཀའ་བས་གཅེས་འཛིན་ཤོག།ཅེས་གསུངས་སོ།། བདག་ལ་གཞན་གྱིས་ཕྲག་དོག་གིས།། གཤེ་བསྐུུར་ལ་སོགས་མི་རིགས་པའི།། གྱོང་ཁ་རང་གིས་ལེན་པ་དང༌།། རྒྱལ་ཁ་གཞན་ལ་འབུལ་བར་ཤོག། ཅེས་པ་ནི།ང་རང་ཚོས་བློ་སྦྱོང་དཀའ་བའི་ཡུལ་གཅིག་ནི།རང་ཉིད་ཀྱིས་བསམ་པ་རྣམ་དག་བྱས་ཀྱང༌།གཞི་མེད་པ་དང༌།གཞི་ཅུང་ཟད་ཡོད་པ་དེ་འདྲར་སྒྲོ་བཏགས་པ་དང༌།ཡང་ན་འཁྱོག་བཤད་ཀྱི་ཐོག་ནས་རང་ལ་སྐྱོན་འདོགས་བྱས་པ་དང༌།སྙོན་བཙུགས་པ་སོགས་ཡོང་སྐབས་སྤྱིར་བཏང་འཇིག་རྟེན་ཡ་རབས་ཀྱི་ཁྲིམས་ཐོག་ནས་བཤད་ན།རང་ལ་ཉེས་པ་མེད་བཞིན་དུ་གཞན་གྱིས་སྙོན་བཙུགས་ནས་ཉེས་པ་བཤད་ན་དེ་མ་འོས་པ་རེད། རང་ལ་བདེན་པ་ཡོད་ཅིང༌།ཕ་རོལ་པོར་བདེན་པ་མེད་པས་ཁྲིམས་ས་ལྟ་བུར་གཏུགས་ན་ཕལ་ཆེར་གཏུགས་ཆོག་པ་ཞིག་ཡིན་ནའང་བློ་སྦྱོང་ཉམས་ལེན་བྱེད་མཁན་གྱིས་དེ་འདྲ་བྱེད་མི་རུང་ཞིང༌།གཞན་གྱིས་རང་ལ་གཤེ་བ་དང་བསྐུུར་བ་ལ་སོགས་པ་གང་ཞིག་བྱས་ཀྱང་དེ་དང་དུ་བླངས་ནས།ཁེ་དང་རྒྱལ་ཁ་གཞན་ལ་སྦྱིན།གྱོང་དང་བུག་པ་རང་གིས་བླངས་དགོས་ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་དགོས་ཤིང༌།དེས་ན་གྱོང་ཁ་རང་གིས་ལེན་པ་དང༌།།རྒྱལ་ཁ་གཞན་ལ་འབུལ་བར་ཤོག།ཅེས་གསུངས་སོ།། དེ་ནས་ལྷག་པར་དུ་བློ་སྦྱོང་དཀའ་བའི་ཡུལ་གཅིག་ནི། གང་ལ་བདག་གིས་ཕན་གདགས་པའི།། རེ་བ་ཆེ་བ་གང་ཞིག་གིས།། ཤིན་ཏུ་མི་རིགས་གནོད་བྱེད་ནའང༌།། བཤེས་གཉེན་དམ་པར་བལྟ་བར་ཤོག། ཅེས་པ་ནི་ལྷག་པར་དུ་རང་གིས་སྔར་ཕར་ཕན་མང་པོ་བཏགས་ཤིང༌།རང་གིས་དྲིན་གྱིས་བསྐྱངས་པའི་སེམས་ཅན་ཞིག་གིས་རང་ལ་མི་འོས་མི་འཚམས་པ་དེ་འདྲ་བྱས་ན་དེ་ལ་ལྷག་པར་དུ་ཡང་བསམ་བློའི་ནང་དུ་ཁོས་དྲིན་ལན་ལོག་འཇལ་བྱས་བྱུང་བསམ་པ་བསམ་བློའི་ནང་ལ་འཁོར་བ་ནི་རྒྱུ་མཚན་ལྡན་པ་ཞིག་ཆགས་ཡོད་ཀྱང༌།བློ་སྦྱོང་ཉམས་ལེན་བྱེད་མཁན་གྱིས་དེ་འདྲའི་སྐབས་ལ་ལྷག་པར་དུ་ཡང་དེར་བཟོད་པ་སྒོམ་པའི་རྟེན་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པ།རྣམ་མཁྱེན་ཐོབ་པ་ལ་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་དང་བྱམས་པ་དགོས་པ་རེད། དེའི་ལྡོག་ཟླའམ་འགལ་རྐྱེན་ཆེ་ཤོས་དེ་ཞེ་སྡང་རེད།ཞེ་སྡང་ལ་ཐད་ཀར་གདོང་ཐུག་བྱས་ཏེ་ཞེ་སྡང་ལ་གདོང་ལེན་བྱེད་མཁན་དེ་བཟོད་པ་ཆགས་ཡོད།བཟོད་པ་ཉམས་ལེན་བྱེད་པར་རང་ལ་གནོད་པ་བྱེད་མཁན་གྱི་དགྲ་ཞིག་དགོས།དེས་ན་རང་ལ་ཤིན་ཏུ་མི་འོས་མི་འཚམས་པ་དེ་འདྲའི་ཐོག་ནས་རང་ལ་གནོད་པ་བྱེད་མཁན་གྱི་དགྲ་བོ་འདི་ལྷག་པར་དུ་ཡང་བཟོད་པའི་རྟེན་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པ་རེད་ལ།དེ་ཡིན་པ་ཤེས་པར་བྱས་ཏེ་བཤེས་གཉེན་དམ་པར་བལྟ་བར་ཤོག་གསུངས་སོ།། མདོར་ན་དངོས་སམ་རྒྱུད་པ་ཡི།། ཕན་བདེ་མ་རྣམས་ཀུན་ལ་འབུལ།། མ་ཡི་གནོད་དང་སྡུག་བསྔལ་ཀུན།། གསང་བས་བདག་ལ་ལེན་པར་ཤོག། ཅེས་པ་འདིས་གཏོང་ལེན་གསུངས་པ་རེད།དེ་ལྟར་གཏོང་ལེན་བྱས་ནས་དངོས་སུ་གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་རང་གིས་བླངས་རྒྱུ་ཞིག་དང༌།རང་གི་བདེ་དགེ་གཞན་ལ་སྦྱིན་ནས་གཞན་ལ་ཕན་ཐོགས་པ་དེ་ཧ་ཅང་ཁག་པོ་རེད།དམིགས་བསལ་རང་ཉིད་དང་ལས་སྨོན་གྱི་འབྲེལ་བ་ཧ་ཅང་ཡོད་པ་དེ་འདྲ་རེ་ཟུང་ཡོང་སྲིད་པ་ལས་དེ་མིན་ཧ་ཅང་ཁག་པོ་རེད།ལག་ལེན་གྱི་ཐོག་ནས་དངོས་སུ་ཡོང་རྒྱུ་ཡོད་མེད་མི་ཤེས་ཏེ།གང་ལྟར་རང་གི་སྙིང་སྟོབས།རང་གཅེས་པར་འཛིན་པའི་གཅེས་འཛིན་ལ་མགོ་ལྕག་ཞུ་རྒྱུ་དང༌།གཞན་གཅེས་པར་འཛིན་པའི་གཅེས་འཛིན་གོང་ནས་གོང་དུ་འཕེལ་བའི་སྤྲོ་ཤུགས་འཕེལ་བ་ལ་གཏོང་ལེན་གྱི་དམིགས་པ་བྱེད་རྒྱུ་དེ་ནུས་པ་ཆེན་པོ་ཡིན་ས་རེད། མདོར་ན་དངོས་དང་རྒྱུད་པས་རང་གིས་དུས་གསུམ་དུ་བསགས་པའི་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཐམས་ཅད་ཞེ་ཐག་པ་ནས་དེའི་འབྲས་བུ་བདེ་བ་དང༌།བཟང་པོའི་ནུས་པ་ཡོད་པ་དེ་དག་ཇོ་བོ་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཞེ་ཐག་པ་ནས།ནམ་མཁའི་མཐས་གཏུགས་པའི་སེམས་ཅན་གྱི་རྒྱུད་ལ་ཡོད་པའི་འབྲས་བུ་སྡུག་བསྔལ།དེའི་རྒྱུ་ལས་དང་ཉོན་མོངས་བག་ཆགས་དང་བཅས་པ་དེ་དག་རང་གཅེས་འཛིན་གྱི་མགོ་ཐོག་ཏུ་བླངས་པའི་སྒོ་ནས་གཏོང་ལེན་སྦྱང་རྒྱུ་དེ་རེད།དེ་ཡང་སྙིང་རྗེའི་དམིགས་པ་རྩལ་དུ་བཏོན་ནས་ལེན་པ་དེ་སྔོན་དུ་གཏོང་བ་རེད། དེ་ནས་སྡུག་བསྔལ་མཐའ་དག་རང་གིས་བླངས་ཟིན་པ་ཡིན་བསམ་པའི་རྗེས་སུ་སྡུག་བསྔལ་བྲལ་བ་ཙམ་གྱིས་མི་ཆོག་པར།དེ་ཐམས་ཅད་བདེ་བ་མཐའ་དག་དང་ལྡན་པ་ཞིག་བྱ་བསམ་པ་དང༌།བདེ་བ་མཐའ་དག་དང་ལྡན་ན་ཅི་མ་རུང༌།བདེ་བ་མཐའ་དག་དང་ལྡན་པ་བདག་གིས་བྱ་སྙམ་པ།བདག་གིས་ཇི་ལྟར་བྱ་དགོས་སམ་ཞེ་ན།རང་གི་དགེ་བའི་རྩ་བ་དགེ་ཚུལ་སློང་གི་སྡོམ་པ་བླངས་པ།བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ལ་བློ་སྦྱངས་པ།སྟོང་ཉིད་ཀྱི་ལྟ་བ་བསྒོམས་པ།ལྷ་ཡི་རྣལ་འབྱོར་བསྒོམས་ནས་དེ་ལྟ་བུའི་དགེ་རྩ་ཇི་ལྟར་མི་འདུག་ཅེས་བརྗོད་ཀྱང་ལུས་ཀྱི་སྒོ་ནས་བསགས་པའི་དགེ་བ་དང༌།ངག་གི་སྒོ་ནས་བསགས་པའི་དགེ་བ༑ཡིད་ཀྱི་སྒོ་ནས་བསགས་པའི་དགེ་བ་ཡོད་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་རང་དོན་ཡིད་བྱེད་ཀྱི་བསམ་པས་མ་འདྲེས་པར་ཞེ་ཐག་པ་ནས།སྙིང་ཁོང་རུས་པའི་གཏིང་ནས།དགའ་བཞིན་སྤྲོ་བཞིན་ཕངས་པ་མེད་པའི་ཐོག་ནས་གཞན་ལ་བཏང༌།དེ་ནས་རང་གི་ལུས་ཀྱང་བཏང༌།ལོངས་སྤྱོད་ཀྱང་གཏོང་བའི་སྒོ་ནས་གཏོང་ལེན་གྱི་དམིགས་པ་བྱེད་རྒྱུ་དེ་གསུངས་པ་རེད། གསང་བས་བདག་ལ་ལེན་པར་ཤོག།ཅེས་གསང་བས་བདག་ལ་ལེན་པ་ནི་རིམ་བཞིན། གཏོང་ལེན་གཉིས་པོ་སྤེལ་མར་སྦྱར།། ལེན་པའི་གོ་རིམ་རང་ལས་བརྩམས།། དེ་ཉིད་རླུང་ལ་སྐྱོན་པར་བྱ།། ཞེས་གསུངས་པ་བཞིན་དབུགས་ཚུར་རྔུབ་པའི་སྐབས་སུ་གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ཚུར་བླངས་པ་དང༌།དབུགས་ཕར་གཏོང་བའི་སྐབས་རང་གི་བདེ་དགེ་གཞན་ལ་སྦྱིན་པ་དེ་ལྟ་བུའི་སྒོ་ནས་བློ་སྦྱོང་འགྲོ་ཞོར་འདུག་ཞོར་གང་གི་སྐབས་སུ་ཡིན་ནའང་ཉམས་ལེན་བྱེད་རྒྱུ་གསུངས་པ་རེད། དེ་དག་ཀུན་ཀྱང་ཆོས་བརྒྱད་ཀྱི།། རྟོག་པའི་དྲི་མས་མ་སྦགས་ཤིང༌།། ཞེས་པའི་རྐང་པ་གཉིས་པོས་སྤྱིར་དགེ་བ་གང་བསགས་པ་རྣམས་འཇིག་རྟེན་ཆོས་བརྒྱད་ཀྱི་རྣམ་རྟོག་དང་འདྲེས་པའི་ཉེན་ཁ་ཆེན་པོ་ཡོད།ངས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བསྒོམས་ཏེ་དེ་ལ་བརྟེན་ནས་གཞན་གྱིས་བསྟོད་ར་བཏང་མི་ཡོང་ངམ་བསམ་པ་དང༌།ཡང་ན་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བསྒོམས་ན་ཚེ་རིང་པོ་ཡོང་བ་དང༌།བསོད་ནམས་འཕེལ་ནས་ལོངས་སྤྱོད་ཆེན་པོ་ཡོང་གི་རེད་བསམ་པ་དང༌།དེ་ལ་བརྟེན་ནས་མི་ཚེ་འདི་སྐྱིད་པོ་ཡོང་གི་རེད་བསམ་ན་ལྟས་ངན་ཡིན་པ་རེད།དེ་འདྲའི་བསམ་བློ་གཏོང་རྒྱུ་མེད། མདོར་ན་ཚེ་འདི་དང་འབྲེལ་ནས་རང་བདེ་བ་ཞིག་བྱུང་ན་བསམ་པ་དང༌།བསྟོད་ར་བྱུང་ན་བསམ་པ།ང་ལ་སྙན་གྲགས་བྱུང་ན་བསམ་པ་སོགས་དེ་འདྲའི་འཇིག་རྟེན་ཆོས་བརྒྱད་ཀྱི་བློས་མ་འདྲེས་པ་ཞིག་དང༌།ཆོས་བརྒྱད་དཀར་ནག་ཁྲ་གསུམ་ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་ཆོས་བརྒྱད་དང་མ་འདྲེས་པ་ཞིག་བྱེད་དགོས་པ་རེད་ཅེས་གསུངས་སོ།། ཆོས་ཀུན་སྒྱུ་མར་ཤེས་པའི་བློས།། ཞེན་མེད་འཆིང་བ་ལས་གྲོལ་ཤོག། ས་གསུངས་པ་ནི་གོང་ཞུས་ལྟར་ང་ཞེས་པ་དེ་ཕུང་པོའི་གསེབ་ནས་མེད་ལ།ཡོད་ས་ཕུང་པོ་ཡོད་ས་དེར་ང་དེ་ཡང་ཡོད་ཅིང༌།འོན་ཀྱང་ཡོད་ས་དེ་ནས་ང་དེ་བཙལ་ན་རྙེད་རྒྱུ་མེད།མེད་པ་མིན་ཞིང༌།ཕུང་པོ་ལ་བརྟེན་ནས་བཏགས་པ་རེད། དེ་ཙམ་མ་ཟད་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་དེ་དག་ཀྱང་རང་བཞིན་གྱིས་སྟོང་པར་རྣམ་པར་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་བལྟའོ་ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་གདགས་གཞི་ཕུང་པོ་དེ་ཉིད་ཀྱང་རྙེད་རྒྱུ་མེད་པ་ཞིག་ཆགས་ཀྱི་ཡོད།དེར་བརྟེན་སྤྱིར་ཕུང་པོ་རྫས་ཡོད་དང་གང་ཟག་བཏགས་ཡོད་ཅེས་བཤད་ཀྱི་ཡོད།བཏགས་ཡོད་གང་ལ་བཏགས་སའི་རྫས་ཡོད་ཕུང་པོ་དེ་ཉིད་ཀྱང་རྙེད་རྒྱུ་མེད་པ་ཞིག་ཆགས་པས།དེ་ལ་བརྟེན་ནས་བཏགས་པའི་གང་ཟག་དེ་ཡང་ལྟ་ཅི་སྨོས།དེས་མཚོན་པའི་བདེ་སྡུག་ལོངས་སྤྱོད་པ་པོའི་བདག་ཅེས་པ་དེ་ཡང་ཐ་སྙད་བཏགས་ཙམ་ཡིན་ཞིང༌།མིང་གི་དབང་གིས་ཡོད་ཙམ་དང༌།གདགས་གཞི་ལ་བརྟེན་ནས་བཏགས་ཙམ་ཡིན།གདགས་གཞི་རང་ཉིད་ཀྱང་རང་གི་ཆ་ཤས་ཚོགས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ཡོང་དགོས་པ་དང༌།ཤེས་པ་ལྟ་བུ་ཡིན་ན་རྒྱུན་གྱི་ཚོགས་པའི་སྟེང་ནས་ཡོང་དགོས། དེ་བཞིན་གཟུགས་ཅན་ཞིག་ཡིན་ཀྱང་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆ་ཅན་ཡིན་པས་ན།དེ་ལ་བརྟེན་ནས་བཏགས་པ་ཞིག་ཡིན་སྟབས་མཐར་གཏུགས་ན་ཕྱི་དང་ནང༌།བདེ་སྡུག་ལོངས་སྤྱོད་པ་པོ་དང༌།བདེ་སྡུག་ལོངས་སྤྱད་བྱའི་ཕུང་སོགས་ཀྱིས་མཚོན་པའི་ཆོས་གང་དང་གང་ཡིན་ཡང༌།དེ་ཐམས་ཅད་བརྟག་ཅིང་དཔྱད་ན་རྙེད་རྒྱུ་མེད་ཅིང༌།མ་བརྟག་མ་དཔྱད་པར་འཇོག་རྒྱུ་ཙམ་ཞིག་ལས་བརྟག་ཅིང་དཔྱད་ན་མེད་པ་རེད།མ་བརྟག་མ་དཔྱད་པའི་ངང་ལ་ཡོད་ལུགས་དེ་ཡང་དོན་གྱི་ངོས་ནས་ཡོད་པ་མིན་པ།གང་ལྟར་ཐ་སྙད་ཀྱི་དབང་གིས་བཏགས་ཙམ་ཞིག་ཡིན་པ།དེ་འདྲ་བློ་ལ་ཤར་བ་ཞིག་བྱུང་ན་མ་བརྟག་མ་དཔྱད་པའི་བློ་ལ་ཆོས་དེ་དང་དེའི་ཐ་སྙད་བློ་ལ་ཤར་སྐབས་དོན་གྱི་ངོས་ནས་ཡོད་པ་ཞིག་སྣང་གི་ཡོད་པ་རེད་དེ།སྣང་བ་ལྟར་དུ་གྲུབ་པ་མེད་བསམ་པ་ཞིག་རང་གི་ངང་གིས་ཡོང་བ་རེད།དེ་ལྟ་བུ་ཞིག་བྱུང་ན་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུའི་ཉམས་ལེན་ཡོང་གི་ཡོད་པ་རེད། ཆོས་ཀུན་སྒྱུ་མར་ཤེས་པའི་བློས།། ཞེན་མེད་འཆིང་བ་ལས་གྲོལ་ཤོག། ཅེས་བདག་ཏུ་ཞེན་པའམ་བདག་ཏུ་འཛིན་པའི་འཛིན་པ་དེ་རིམ་གྱིས་ཆུང་དུ་ཕྱིན་ཏེ་མདོར་ན་སྲིད་པ་འཁོར་བར་འཆིང་བྱེད་ཀྱི་བདག་འཛིན་དེ་ལས་གྲོལ་བར་ཤོག་ཅེས་གསུངས་སོ།། ཅེས་པ་འདི་ནི་དགེ་བཤེས་གླང་ཐང་པ་རྡོ་རྗེ་སེངྒེའི་གསུང་ངོ༌།། གླང་ཐང་ཚིག་བརྒྱད་འདི་ཉུང་ངུ་ཞིག་ལས་མེད་སྟབས་ཡང་ཡང་བཏོན་ན་ཡག་པོ་ཡོད་ཅིང༌།ལྷག་པར་ལྷོད་ལྷོད་དང་སྐྱིད་པོ་ཡོད་པའི་སྐབས་སུ་བཏོན་ན་ཡག་པོ་ཡོད་པ་རེད།ལྟོ་འགྲངས་ཉི་མས་དྲོས་ཚེ་ཆོས་པའི་གཟུགས།།ཞེས་གསུངས་པ་རེད།སྐྱིད་པོ་ཡོད་ན་གླང་ཐང་ཚིག་བརྒྱད་འདྲ་བཏོན།སྡུག་པོ་འདུག་ན་གླང་ཐང་ཚིག་བརྒྱད་དེ་ཕར་གཡུགས་ནས་རྒྱག་རེས་རྒྱབ་དགོས་བྱུང་ན་རྒྱག་རེས་རྒྱབ།ཕྲག་དོག་བྱེད་དགོས་བྱུང་ན་ཕྲག་དོག་བྱས།མི་མི་གོ་ཆོད་པ་ཞིག་བྱས།སྐྱིད་པོ་ཞིག་ཡོད་ན༑ བདག་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ།། ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ་ལས་ལྷག་པའི།། ཞེས་འདོན་ན་མེད་པ་ལས་དྲག་གི་རེད།གླང་ཐང་ཚིག་བརྒྱད་ཀྱིས་བཤད་ལུང་མདོར་བསྡུས་འདིས་འཐུས་པ་དང༌།ང་ཆུང་ཆུང་སྐབས་ནས་བཟུང་ཉིན་ལྟར་གླང་ཐང་ཚིག་བརྒྱད་འདི་འདོན་གྱི་ཡོད།སེམས་ལ་ཕན་པོ་འདུགའདི་ཡང་ཡང་བཏོན་ན་ཡག་པོ་ཡོད་པ་རེད།སེམས་ལ་ཡང་ཡང་གོམས་འདྲིས་བསྟེན་ན་བློ་ལ་འགྱུར་བ་ཐེབས་ཀྱི་རེད།དེ་འདྲ་རེད་ཅེས་བཀའ་བསྩལ་ཏོ།། །། མ་ཎིའི་འགྲེལ་བཤད་མདོར་བསྡུས་བཞུགས་སོ།། སྒོམ་སྡེ་ལྷ་རམས་པས་མཛད། ཨོཾ་མ་ཎི་པདྨེ་ཧཱུྃ།(ལེགས་སྦྱར) ॐ मणि पद्मे हूँཨོཾ་ལ་ཨ་ཨུ་མ་གསུམ་འདུས་པས།རྡོ་རྗེ་གསུམ་མམ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྐུ་གསུང་ཐུགས་གསུམ་མཚོན།(སྤྱིར་བཏང་ཨོཾ་ནི་པྲ་ཎ་མ་ཞེས་པ་རབ་བསྔགས་ཏེ་འདུད་པ་དང་ཕྱག་འཚལ་བའི་མཚོན་བྱེད་དང༌།གཞན་ཡང་བཀྲ་ཤིས་པ་དང་གཡང་གི་དོན་ནོ།།ཞིབ་པར་ཨོཾ་ཞེས་པའི་ཐད་དུ་གཟིགས)མ་ཎི་ནོར་བུ།པདྨ་ནི་མེ་ཏོག་པདྨ།མེ་ཞེས་པའི་རིང་ཆ་ནི་བྱིས་པས་མ་ལ་འབོད་པའི་ཚེ་གདངས་རིང་པོས་འབོད་པ་ལྟར།ཨེ་ཞེས་པ་རྣམ་དབྱེ་བརྒྱད་པ་འབོད་པའི་སྒྲ་ཡིན་པར་བཤད།ཧཱུྃ་ནི་བསྐུལ་བ་དང་འབོད་པའི་དོན་ཡིན་པར་གཞུང་མང་པོར་གསུངས་(གཞུང་འགའ་ཞིག་ཏུ་ཐུགས་ཀྱི་ས་བོན་ཡིན་པར་ཡང་གསུངས)པས།‑­ཀྱཻ་ནོར་བུ་པདྨ་ཅན་(ཞེས་ནོར་བུ་ཆུ་ཤེལ་གྱི་ཕྲེང་བ་དང་གསེར་གྱི་པདྨ་ཕྱག་མཚན་དུ་བསྣམས་པའི)ལྷའི་མཚན་ནས་བོས་ཏེ་བདག་ལ་སྐུ་གསུང་ཐུགས་ཀྱི་དངོས་གྲུབ་སྩོལ་ཅིག་ཅེས་ཐུགས་རྒྱུད་བསྐུལ་བའོ།།མ་ཎིའི་མཇུག་ཏུ་ཧྲཱིཿསྦྱོར་མི་དགོས་ཤིང༌།སྦྱར་ན་ཡི་གེ་བདུན་དུ་འགྲོ་ཞིང་འདི་ལ་རྒྱུད་སྡེ་རྣམས་སུ་གཟུངས་ཡི་གེ་དྲུག་པ་ཞེས་ཐ་སྙད་བྱེད་དེ།ཡི་གེ་དྲུག་གིས་སྦྱང་གཞི་འགྲོ་བ་རིགས་དྲུགསྦྱང་བྱ་དྲི་མ་དྲུག སྦྱོང་བྱེད་ལམ་ཕར་ཕྱིན་དྲུག སྦྱངས་འབྲས་རྒྱལ་བ་རིགས་ལྔ་དང་རྡོ་རྗེ་འཆང་སྟེ་རིགས་དྲུག་མཚོན།ཞིབ་ཏུ་བཤད་ན།(སྦྱང་གཞི་སེམས་ཅན)ཨོཾ་གྱིས་ལྷ་སྐྱེ་འཆིའི་(འཆི་ལྟས་སྐྱེས་ལྟས་ཀྱི)སྡུག་བསྔལ་སེལ།མ་ཡིས་ལྷ་མ་ཡིན་འཐབ་རྩོད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ཞི།ཎི་ཡིས་མི་སྐྱེ་རྒ་ན་འཆིའི་སྡུག་བསྔལ་སེལ།པད་ཀྱིས་དུད་འགྲོ་བཀོལ་སྤྱོད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་སེལ།མེ་ཡིས་ཡི་དྭགས་བཀྲེས་སྐོམ་གྱི་སྡུག་བསྔལ་སེལ།ཧཱུྃ་གིས་དམྱལ་བ་ཚ་གྲང་གི་སྡུག་བསྔལ་སེལ་ལོ།(སྦྱང་བྱ་དྲི་མ)ཨོཾ་གྱིས་(ལྷའི)ང་རྒྱལ།མ་ཡིས་(ལྷ་མ་ཡིན་གྱི)ཕྲག་དོགཎི་ཡིས་(མིའི)འདོད་ཆགས།པད་ཀྱིས་(དུད་འགྲོའི)གཏི་མུགམེ་ཡིས་(ཡི་དྭགས་ཀྱི)བརྣབ་སེམས།ཧཱུྃ་གིས་(དམྱལ་བའི)གནོད་སེམས་སམ་ཞེ་སྡང་མཚོན།(སྦྱོང་བྱེད་ལམ)ཨོཾ་གྱིས་སྦྱིན་པའི་ཕར་ཕྱིན།མ་ཡིས་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཕར་ཕྱིན།ཎི་ཡིས་བཟོད་པའི་ཕར་ཕྱིན།པད་ཀྱི་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི་ཕར་ཕྱིན།མེ་ཡིས་བསམ་གཏན་གྱིས་ཕར་ཕྱིན།ཧཱུྃ་གིས་ཤེས་རབ་ཕར་ཕྱིན་བཅས་མཚོན།(སྦྱང་འབྲས) (མ་ཎིའི་ཡིག་འབྲུ་རྣམས་དཀར་སེར་དམར་ལྗང་སྔོ་བའི་ཁ་དོག་སྣ་ཚོགས་སུ་བྱས་པ་འདི་མཛེས་ཆོས་ལྟ་བུ་མིན་པར་དེས་རྒྱལ་བ་རིགས་དྲུག་མཚོན་པའི་མཚོན་དོན་ཁྱད་པར་ཅན་ཡོད་པར་ཤེས་དགོས་ཏེ)ཨོཾ་དཀར་པོས་རྣམ་སྣང་དཀར་པོ།མ་ལྗང་ཁུས་དོན་གྲུབ་ལྗང་ཁུ།ཎི་སེར་པོས་རིན་འབྱུང་སེར་པོ།པད་སྔོན་པས་(འོག་གི་ཧཱུྃ་སྔོན་པོ་དང་ཁྱད་པར་འབྱེད་པའི་ཕྱིར་བྲིས་ཆ་རྣམས་སུ་འདི་ཅུང་ཟད་དཀར་ཤས་ཆེ་བའི་སྔོན་པོར་འབྲི་སྲོལ་ཡོད)མི་བསྐྱོད་པ་སྔོན་པོ།མེ་དམར་པོས་འོད་དཔག་མེད་དམར་པོ།ཧཱུྃ་སྔོན་པོས་(ནག་ཤས་ཆེ་བའི་སྔོན་པོ)རྡོ་རྗེ་འཆང་སྔོན་པོ་མཚོན་པ་བཅས་སོ།།བསྒོམ་བཟླས་བྱ་ཚུལ་ནི།བླ་མ་དང་སྤྱན་རས་གཟིགས་དབྱེར་མེད་དུ་སྒོམ་པའི་ཐུགས་ཀར་ཟླ་བའི་སྟེང་དུ་ཧྲཱིཿཡིག་དཀར་པོའི་(ཧྲཱིཿདཀར་པོས་སྤྱན་རས་གཟིགས་ཀྱི་ཐུགས་མཚོན།དེ་ཡང༌།ཧྲཱིཿhriནི།ཐུགས་མཚོན་པའི་ཡི་གེ་ཞིག་སྟེ།ལེགས་སྦྱར་གྱི་ཧྲི་ད་ཡའི་བསྡུས་ཚིག་སྟེ།སྙིང་དང༌།སྙིང་པོ།སྙིང་གཐུགས་བཅས་ལ་འཇུགཀློག་ཚུལ་ནི་ཧི་རི་ཞེས་པ་ལྟ་བུར་བཀླག)མཐར་ཡིག་དྲུག་གིས་བསྐོར་བ་ལ་དམིགས་ཏེ་བསྒོམ་བཟླས་བྱ་དགོས།ཡང་།མ་ཎི་ཐབས་དང་།པདྨ་ཤེས་རབ།ཧཱུྃ་ཟུང་དུ་འཇུག་པ་སྟེ་ཐབས་ཤེས་ཟུང་འཇུག་ལ་སྦྱར་ནས་འགྲེལ་བཤད་བྱེད་ཚུལ་སོགས་མི་འདྲ་བ་གཞན‑­་ཡང་ཡོད་པས་འདི་ཁོ་ནར་མ་ངེས་སོ། ཨོཾ་གྱི་འགྲེལ་བཤད་ཞིབ་པར་ཨོཾ་ཞེས་པའི་ཐད་དུ་གཟིགས།༼ཨོཾ༽(ལེགས་སྦྱར) ❶ལེགས་སྦྱར་གྱི་ཨོཾ་ནི་གུས་འདུད་དང་ཕྱག་འཚལ་བ་མཚོན་བྱེད་ཀྱི་ཡི་གེ་ཞིག་སྟེ།ལེགས་སྦྱར་གྱི་प्रणमः“པྲ་ཎ་མཿ”ཞེས་པ་རབ་སྔགས་ཏེ་ཕྱག་འཚལ་བ་དང་ཨོཾ་ཡིག་གི་དོན་ཡིན་པར།སཾ་བོད་སྐད་གཉིས་ཤན་སྦྱར་གསེར་གྱི་ཕྲེང་མཛེས་ལས་གསུངས་པ་ལྟར་དང་།བོད་པས་བཀྲ་ཤིས་བདེ་ལེགས་ཟེར་བའི་ཚོད་དུ་རྒྱ་གར་བ་རྣམས་འཚམས་འདྲི་བྱེད་ཚེ་པྲ་ཎམ་ཞེས་བརྗོད་པ་གུས་འདུད་དང་ཕྱག་འཚལ་བ་མཚོན་བྱེད་རེད།ཡང་།སྣར་ཐང་ལོ་ཙཱའི་སྔགས་ཀྱི་བཀླག་ཐབས་སུ།ཨོཾ་ནི་བཀྲ་ཤིས་པ་དང་གཡང་གི་དོན་དུ་བཤད་ཡོད།དཔལ་དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོའི་ས་གར་དང་མཆོད་གར་གྱི་སྔགས་དོན་བརྡ་བཀྲོལ་ཁུངས་ལྡན་བདུད་རྩིའི་ཟེགས་མ་ལས་ཀྱང་།ཨོཾ་ནི་སྔགས་ཀྱི་འགོ་འདྲེན་དང་བསྒྱུར་ན་རབ་སྔགས་སམ་སྲུངས་ཤིག་ཅེས་པའི་དོན་ཡིན་པར་བཤད།❷ཡང་།འདི་ལ་ནོར་བུ་འཛིན་པའི་སྔགས་ཞེས་ཀྱང་ཟེར།ཨོཾ་ལ་ཨ་ཨུ་མ་གསུམ་(འདི་ཅུང་ཟད་གོ་དཀའ་བའི་རྒྱུ་མཚན་ནི་བོད་ཡིག་ལ་ཨཱ་ལི་སྲོག་ཞུགས་ཀྱི་རྣམ་གཞག་མ་མཛད་པས།དེ་ནི་ལེགས་སྦྱར་གྱི་དབང་དུ་བྱས་པ་སྟེ།སི་ཏུ་འགྲེལ་ཆེན་གྱི་དབུར།ལེགས་སྦྱར་ལྟར་ཨ་ཨི་འདུས་པས་ཨེ་སོགས་སུ་འགྱུར་བར་ཁས་ལེན་དགོས་པའི་སྐྱོན་ཡང་ཡོད་པའི་ཕྱིར་རོ།།ཞེས་གསུངས་པསཤེས་པར་འགྱུར་ཏེ།དཔེར་ན་ཨ་དང་ཨུ་འདུས་པ་ལས།ཨོ་ཞེས་གྲུབ།ཨ་དང་ཨི་འདུས་པས། ཨེ་ཞེས་གྲུབ་པ་ལྟ་བུའོ)འདུས་པས། སྐུ་གསུང་ཐུགས་གསུམ་མཚོན།དེ་གསུམ་གཅིག་ཏུ་གྱུར་པའི་ཨོཾ་གྱིས་རྡོ་རྗེ་གསུམ་དབྱེར་མེད་མི་ཕྱེད་པ་མཚོན།སྔགས་དེའི་མཚོན་དོན་དྲན་པའི་སྒོ་ནས་ངག་ཏུ་བརྗོད་ན་བསོད་ནམས་མང་དུ་སྡུད་པས་ནོར་བུ་འཛིན་པའི་སྔགས་ཞེས་བརྗོད་དེ།རྒྱུད་རྡོ་རྗེ་རྩེ་མོ་ལས།ཨོཾ་ནི་ཅི་ཞིག་ཡིན་པར་བརྗོད།།མཆོག་དང་ནོར་དང་དཔལ་དང་གཡང་།།སྐལ་བཟང་རྣམ་པ་དང་ལྡན་ཞིང་།།དམ་བཅའ་བ་དང་བཀྲ་ཤིས་དོན།།ནོར་བུ་འཛིན་པའི་སྔགས་སུ་བརྗོད།།ཅེས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ།།ཡི་གེ་གསུམ་པོ་རྡོ་རྗེ་གསུམ་དུ་འཇོག་ཚུལ་སྐལ་ལྡན་གྲགས་པས་ཨ་མི་བསྐྱོད་པ།ཨུ་སྣང་མཐའ།མ་རྣམ་སྣང་དུ་བཞེད།ལོ་ཙཱ་བ་འགའ་ཞིག་གིས།ཨ་དྷེ་ཧ་ཙ་ལུས།ཨ་ཙ་ར་ངགཨཾ་མན་ཙ་ཡིད་དུ་འདོད་ཅེས་རྗེ་བདག་ཉིད་ཆེན་པོས་གསུངས་སོ།།ཞེས་དཔལ་དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོའི་ས་གར་དང་མཆོད་གར་གྱི་སྔགས་དོན་བརྡ་བཀྲོལ་ཁུངས་ལྡན་བདུད་རྩིའི་ཟེགས་མ་ལས་གསུངས་སོ།❸ཡང་།བཀྲ་ཤིས་པ་དང་གཡང་གི་དོན་ཡིན་པར་སྣང་ཐང་ལོ་ཙཱ་བ་གསུང་།འདི་འདོན་པ་རྣམས་ལ་བཀྲ་ཤིས་པ་སྟེ་བར་ཆད་མི་འབྱུང་ཞིང་།མངོན་པར་འདོད་པའི་དོན་འགྲུབ་པར།མཚོ་ཊཱིཀ་ན་གསལ།‑­ཡི་གེ་འདི་དང་ཨ་ཐ་ཞེས་པ་གཉིས་སྔོན་ལྷ་ཚངས་པའི་ཁུར་ཚོས་བརྡོལ་ཏེ་བྱུང་ཚུལ་ཡང་དེའི་ཐད་དུ་གསལ། སྒོམ་སྡེ་ལྷ་རམས་པས། སྤྱིར་ཕྱག་འཚལ་ཞེས་པ་ནི།ལེགས་སྦྱར་དུ་ན་མ྄་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ།གུས་འདུད་བྱེད་པའི་དོན་ཡིན།འདུད་ཅེས་པ་དུད་པའམ་སྒུར་སྒུར་བྱེད་པའི་དོན་ཡིན།ལེགས་སྦྱར་དུ་“ན་མ྄”འམ“པྲ་ཎ་མ྄”ཞེས་པ་སེམས་དང་བའི་སྒོ་ནས་ལུས་དུད་པའམ་སྒུར་སྒུར་བྱེད་པ་ལ་ཟེར།༼ཕྱག་འཚལ་བའི་དགོས་པ་ནི༽དེ་ནི་གཙོ་བོ་ང་རྒྱལ་གྱི་གཉེན་པོ་ཡིན་པས་ང་རྒྱལ་ཆུང་དུ་གཏོང་བའི་ཆེད་ཡིན།བཀའ་གདམས་པ་དགེ་བཤེས་རྣམས་ཀྱིས།ང་རྒྱལ་གྱི་སྒང་བུ་ལ།ཡོན་ཏན་གྱི་ཆུ་མི་ཆགས།ཞེས་ང་རྒྱལ་ནི་རང་རྒྱུད་ལ་ཡོན་ཏན་སྐྱེ་བའི་གེགས་ཀྱི་གཙོ་བོ་ཡིན་པར་གསུངས་པས་དེའི་གཉེན་པོ་བསྟེན་པ་གལ་ཆེའོ།།༼ཕྱག་འཚལ་ཚུལ་ནི༽ཐལ་མོ་བཅར་ལེབ་སྦྱར་ན་མུ་སྟེགས་པའི་ལུགས་ཡིན་པས་མི་རུང་།ཁོང་སྟོང་བྱས་ལ་མཐེ་བོང་གཉིས་ནང་དུ་བཅུག་ནས་ཐལ་མོ་ནོར་བུའི་དབྱིབས་ལྟར་བྱས་ཏེ།རང་གི་སྤྱོ་བོ།མགྲིན་པ།སྙིང་གའི་གནས་གསུམ་ལ་སྦྱར་དགོས།དེ་ནི་སྒོ་གསུམ་གུས་པས་འདུད་པའི་མཚོན་དོན་རེད།ཡང་ན།སྤྱི་བོ་ལ་སྦྱར་བས་སྐུའི་ཡོན་ཏན།མགྲིན་པར་སྦྱར་བས་གསུང་གི་ཡོན་ཏན།སྙིང་གར་སྦྱར་བས་ཐུགས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་འགྲུབ་པའི་རྟེན་འབྲེལ་དང་།ཡང་སྤྱི་བོ།དཔྲལ་བ།མགྲིན་པ།སྙིང་ག་སྟེ་གནས་བཞིར་སྦྱར་བའི་དབང་དུ་བྱས་ན།དཔྲལ་བར་སྦྱར་བས་སྐུའི་མཛོད་སྤུ་འགྲུབ་པའི་བག་ཆགས་འཇོག་མཁས་པ་འགས།ཐལ་མོའི་ཁོང་སྟོང་གི་ཆོས་སྐུ་དང་།ནོར་བུ་དབྱིབས་ཀྱིས་གཟུགས་སྐུ་མཚོནཔར་ཡང་གསུང་ངོ་།།ཕྱག་འཚལ་བའི་ཚེ་སྐྱབས་ཡུལ་རང་གི་བླ་མའམ།རྒྱལ་བ་ཤཱཀྱ་ཐུབ་པ་སོགས་དཔག་ཏུ་མེད་པ་སྐུ་གསོན་པོར་བཞུགས་ཡོད་སྙམ་པ་བྱས་ཏེ།བླ་མ་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ།།སངས་རྒྱས་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ།། ཆོས་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ།།དགེ་འདུན་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ།།ཞེས་པའི་སྐྱབས་འགྲོ་བཞི་སྐོར་མ་འདི་བཏོན་ནས་ཕྱག་བྱ་བའམ།ཡང་ན།≪སྤྱི་བཤགས≫ཨུ་ཧུ་ལགས།བླ་མ་རྡོ་རྗེ་འཛིན་པ་ཆེན་པོ་ལ་སོགས་པ་ཕྱོགས་བཅུ་ན་བཞུགས་པའི་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཐམས་ཅད་དང་།དགེ་འདུན་བཙུན་པ་རྣམས་བདག་ལ་དགོངས་སུ་གསོལ།བདག་མིང་(རང་མིང་གིས་སྨོས)འདི་ཞེས་བགྱི་བས་ཚེ་རབས་འཁོར་བ་ཐོག་མ་མ་མཆིས་པ་ནས་ད་ལྟ་ལ་ཐུག་གི་བར་དུ།ཉོན་མོངས་པ་འདོད་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་དང་གཏི་མུག་གི་དབང་གིས་ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་གྱི་སྒོ་ནས་སྡིག་པ་མི་དགེ་བ་བཅུ་བགྱིས་པ་དང་།མཚམས་མ་མཆིས་པ་ལྔ་བགྱིས་པ་དང་།དེ་དང་ཉེ་བ་ལྔ་བགྱིས་པ་དང་།སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པ་དང་འགལ་བ་དང་།བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསླབ་པ་དང་འགལ་བ་དང་།གསང་སྔགས་ཀྱི་དམ་ཚིག་དང་འགལ་བ་དང་།ཕ་དང་མ་ལ་མ་གུས་པ་དང་།མཁན་པོ་དང་སློབ་དཔོན་ལ་མ་གུས་པ་དང་།གྲོགས་ཚངས་པར་མཚུངས་པར་སྤྱོད་པ་རྣམས་ལ་མ་གུས་པ་དང་།དཀོན་མཆོག་གསུམ་ལ་གནོད་པའི་ལས་བགྱིས་པ་དང་།དམ་པའི་ཆོས་སྤངས་པ་དང་།འཕགས་པའི་དགེ་འདུན་ལ་སྐུར་བ་བཏབ་པ་དང་།སེམས་ཅན་ལ་གནོད་པའི་ལས་བགྱིས་པ་ལ་སོགས་པ།སྡིག་པ་མི་དགེ་བའི་ཚོགས་བདག་གིས་བགྱིས་པ་དང་།བགྱིད་དུ་སྩལ་བ་དང་།གཞན་གྱིས་བགྱིས་པ་ལ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བ་ལ་སོགས་པ།མདོར་ན་མཐོ་རིས་དང་ཐར་པའི་གེགས་སུ་གྱུར་ཅིང་འཁོར་བ་དང་ངན་སོང་གི་རྒྱུར་གྱུར་པའི་ཉེས་ལྟུང་གི་ཚོགས་ཅི་མཆིས་པ་ཐམས་ཅད་བླ་མ་རྡོ་རྗེ་འཛིན་པ་ཆེན་པོ་ལ་སོགས་པ་ཕྱོགས་བཅུ་ན་བཞུགས་པའི་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཐམས་ཅད་དང་།དགེ་འདུན་བཙུན་པ་རྣམས་ཀྱི་སྤྱན་སྔར་མཐོལ་ལོ།།མི་འཆབ་བོ།།འཆགས་སོ།།ཕྱིན་ཆད་ཀྱང་སྡོམ་པར་བགྱིད་ལགས་སོ།།མཐོལ་ཞིང་བཤགས་ན་བདག་བདེ་བ་ལ་རེག་པར་གནས་པར་འགྱུར་གྱི།མ་མཐོལ་མ་བཤགས་ན་ནི་མི་འགྱུར་རོ།།ཞེས་རང་གིས་ཐོགས་མེད་ནས་བསགས་པའི་སྡིག་སྒྲིབ་སྤྱི་དང་།ལྷག་པར་ཚེ་འདིར་བསགས་པའི་སྡིག་སྒྲིབ་རྣམས་དྲན་པར་བྱས་ཏེ།སྔར་བྱས་ལ་འགྱོད་སེམས་དྲག་པོ་དང་།ཕྱིན་ཆད་སྲོག་ལ་བབས་ཀྱང་མི་བྱེད་སྙམ་པའི་ངུ་འཆོར་བའི་ཚོད་ཙམ་གྱི་འགྱོད་བཤགས་དྲག་པོ་བྱས་ན་གཉེན་པོ་ཧ་ཅང་སྟོབས་ཆེ་བས་སྡིག་སྒྲིབ་ངེས་པར་འདག་གོ།དེ་ཡང་རང་གི་སྐྱེ་བ་སྔ་མ་དང་ཕྱི་མའི་སེམས་ཅན་དཔག་ཏུ་མེད་པ་དེ་དག་ད་ལྟ་སྨྲ་ཤེས་དོན་གོ་མིའི་རྣམ་པར་གསལ་བཏབ་སྟེ་རང་གིས་ཕྱག་བྱས་པ་དང་མཉམ་དུ་དེ་དག་གིས་ཀྱང་།འུར་ཆིལ་ལེར་སྐྱབས་འགྲོ་འདོན་ཞིང་ཕྱག་འཚལ་བའི་མོས་པ་བྱས་ན་རང་གི་ལུས་ཀྱིས་ནོན་པའི་ས་འོག་གི་རྡུལ་གྱི་གྲངས་དང་མཉམ་པའི་བསོད་ནམས་དཔག་ཏུ་མེད་པ་འཐོབ་པར་གསུངས་སོ།།ཡང་ལམ་རིམ་སྒོམ་བསྒྲུབ་བྱེད་མཁན་ཞིག་ཡིན་ན།རྗེའི་ཡོན་ཏན་གཞིར་གྱུར་མའམ།ཡང་ན་གུང་ཐང་རིན་པོ་ཆེས་གསུངས་པ་ལྟར།སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་འདུས་པའི་སྐུ།།རྡོ་རྗེ་འཛིན་པའི་ངོ་བོ་ཉིད།།དཀོན་མཆོག་གསུམ་གྱི་རྩ་བ་སྟེ།།བླ་མ་རྣམས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ།།ཕུན་ཚོགས་དགེ་ལེགས་བྱེ་བས་བསྐྲུན་པའི་སྐུ།།མཐའ་ཡས་འགྲོ་བའི་རེ་བ་སྐོང་བའི་གསུང་།།མ་ལུས་ཤེས་བྱ་ཇི་བཞིན་གཟིགས་པའི་ཐུགས།།ཤཱཀྱའི་གཙོ་བོ་དེ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ།།ཞེས་སོགས་རྗེའི་ལམ་རིམ་ཉམས་མགུར་རམ།ཡང་ན་རྗེའི་ལམ་རིམ་བླ་མ་བརྒྱུད་པའི་གསོལ་འདེབས་(རྗེ་རིན་པོ་ཆེས་བྱང་རྭ་སྒྲེང་གི་བྲག་སེང་གེ་འདྲ་བའི་ཞོལ་དུ་གསོལ་འདེབས་འདི་ལྗགས་རྩོམ་མཛད་སྐབས།ཇོ་འབྲོམ་གཉིས་སོགས་ལམ་རིམ་གྱི་བརྒྱུད་པའི་བླ་མ་ཀུན་གྱི་ཞལ་གཟིགས་པས།བྱིན་རླབས་ཤིན་ཏུ་ཆེ་བར་གྲགས) ≪ལམ་མཆོག་སྒོ་འབྱེད≫ཅེས་བྱ་བ་འདིའི་གསོལ་བ་འདེབས་ཞེས་པ་ཚིག་སྣ་བསྒྱུར་ཏེ་ཕྱག་འཚལ་ཞེས་པར་བཏོན་ན་ལེགས་པར་གསུངས།ཕྱག་གྲངས་གསོག་བྱེད་ན།གུང་ཐང་རིན་པོ་ཆེས་གསུངས་པ་ལྟར།ཐོག་མར།ན་མོ་མཉྫུ་ཤྲཱི་ཡེ།ན་མཿསུ་ཤྲཱི་ཡེ།ན་མོ་ཨུཏྟ་མ་ཤྲཱི་ཡེ་སྭཧཱ།ཞེས་པའི་ཕྱག་སྟོང་འགྱུར་གྱི་སྔགས་འདི་ལན་གསུམ་ཙམ་བརྗོད་ན་ལེགས།ཕྱག་དེ་སྡིག་སྒྲིབ་སྦྱོང་བ་ལ་གཙོ་བོར་དམིགས་པ་ཞིག་ཡིན་ན།ལྟུང་བཤགས་དང་འབྲེལ་ནས་གྲངས་གསོག་བྱེད་ན་སྡིག་སྒྲིབ་འདག་པ་ལ་གནད་ཆེའོ།།ཕྱག་འཚལ་བའི་ཚེ་ཝ་འཁྱུག་པ་ལྟར་ལྡང་བ་མྱུར་བ་ཞིག་དགོས།དེ་ལའང་གནད་ཅིག་ཡོད་དེ།སྤྱིར་ཕྱག་འཚལ་བས་ངན་སོང་དུ་མི་སྐྱེ་ཞིང་།སྐྱེས་ཀྱང་མྱུར་དུ་ཐར་བའི་རྟེན་འབྲེལ་ཡོད།ཡང་ཕྱག་འབུལ་ཚེ་དཔྲལ་བ་ས་ལ་མི་ཐུག་པར་སྒུར་ཙམ་སྒུར་ཙམ་བྱས་ན་དམྱལ་བ་མགོ་འཕྱངས་སུ་སྐྱེ་ཞིང་།ཐར་ནས་ཀྱང་སྒུར་སྐྱོན་དུ་སྐྱེ་བར།རྗེ་གུང་ཐང་པ་གསུང་ངོ་།།༼ཕྱག་འཚལ་བའི་ཕན་ཡོན་ནི༽བཅུ་སྟེ།༡གཟུགས་བཟང་ལ་མདོག་གསེར་གྱི་ཁ་དོག་ལྟ་བུར་འགྱུར་བ་དང།༢མཛེས་ཤིང་མིག་ཏུ་སྡུག་པར་འགྱུར་བ་དང།༣སྐད་སྙན་ཞིང་སྨྲ་བ་སྙན་པར་བཟུང་བའི་ཚིག་ཏུ་འགྱུར་བ་དང།༤བག་ཚ་བ་མེད་པར་འཁོར་གྱི་ནང་དུ་འགྲོ་བ་དང།༥ལྷ་དང་མི་རྣམས་དགའ་བར་འགྱུར་བ་དང།༦གཟི་བརྗིད་ཆེན་པོར་འགྱུར་བ་དང།༧གང་ཟག་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ།སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་དང།བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་དང།སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཉན་ཐོས་རྣམས་དང་འགྲོགས་པར་འགྱུར་བ་དང།༨ལོངས་སྤྱོད་ཆེ་བར་འགྱུར་བ་དང།༩མཐོ་རིས་སུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་དང།༡༠མྱུར་དུ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་སྟེ།དེ་དག་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་མཆོད་རྟེན་ལ་ཕྱག་འཚལ་བའི་ཕན་ཡོན་ནོ། །ཞེས་རྗེ་གུང་ཐང་པས་གསུངས་པ་ལྟར་དང་།ཕན་ཡོན་གཞན་ཡང་འདི་ལྟར།སྡིག་སྒྲིབ་སྦྱོང་ཞིང་ཚོགས་གསོག་པ་དང་།ཚེ་འདིར་ཡང་བད་ཀན་དང་།སྐྲན་ནད།སྙིང་ནད།ཕོ་བའི་ནད་སོགས་ལས་གྲོལ་ཏེ་ལུས་ཁམས་བདེ་ཐང་དུ་གྱུར་ནས་ཚེ་རིང་པོར་འཚོ་བ་དང་།བོད་པའི་ངག་རྒྱུན་ལ།ཕྱག་མང་པོ་འཚལ་མཁན་ལ་སྐྲན་ནད་(ཕྱི་རྒྱལ་བས་“ཁེན་སར”ཟེར་བ་འདི)མི་འབྱུང་ཞེས་བཤད་སྲོལ་ཡོད།དེ་ནི་བདེན་པར་འདུག་སྟེ།ཕྱག་འབུམ་ཐེར་འགའ་ཤས་བཙལ་ནས་སྐྲན་ནད་སེང་དྲག་སོང་བའི་གྲྭ་པ་གཉིས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་དངོས་སུ་མཐོང་ཐོས་བྱུང་།གཞན་ཡང་ངེད་ཀྱི་དགེ་ཕྲུག་ཅིག་ཕོ་ནད་ཀྱིས་ཡུན་རིང་མནར་ཏེ་སྨན་བཅོས་ཇི་ཙམ་བྱས་ཀྱང་མ་ཕན་པར།མཐར་གནས་མཆོག་རྡོ་རྗེ་གདན་དུ་ཕྱག་འབུམ་ཐེར་འགའ་ཤས་བཙལ་ཏེ་སེང་དྲག་སོང་ནས་གདོང་གི་ཤ་མདོག་ཀྱང་ཤིན་ཏུ་ལེགས་པར་གྱུར།འདི་དག་ནི་དངོས་ཡོད་གནས་ཚུལ་ཡིན་པས་སུས་ཀྱང་བསྙོན་དུ་ག་ལ་ཡོད།ཕྱག་དབྱེ་ན།བསྐུམ་ཕྱག་དང་བསྐྱང་ཕྱག་གཉིས་ཡོད། བསྐུམ་ཕྱག་ནི། ཡན་ལག་ལྔའི་ཕྱག་ཅེས་པ།དཔྲལ་བ།ལག་མཐིལ་གཉིས།པུས་མོ་གཉིས་བཅས་ལྔ་ས་ལ་གཏུགས་ཏེ་ཕྱག་བྱ་བ་ལ་ཟེར།བསྐྱང་ཕྱག་ནི།ལུས་ཐམས་ཅད་ཤིང་སྡོང་འགྱེལ་བ་ལྟར་ཁ་སྦུབ་ཏུ་ས་ལ་ཕབ་སྟེ།ལག་པ་གཉིས་ཐད་ཀར་བསྐྱངས་ཏེ་མགོ་བོའི་ཐད་དུ་ཐལ་མོ་སྦྱར་བ་དང་མཉམ་དུ་དཔྲལ་བ་ས་ལ་གཏུགས་པ་ལ་ཟེར།ཡང་དེ་ལ་དབྱེ་ན།ལུས་ཀྱི་ཕྱགངག་གི་ཕྱགཡིད་ཀྱི་ཕྱག་དང་གསུམ་མོ།།ཡང་ཕྱག་ནི་རྣམ་པ་གཉིས་ཏེ།ཡན་ལག་ལྔས་འཚལ་བ་དང་།སྒྱིད་པ་ལ་འཁྱུད་པས་འཚལ་བའོ།།ཡན་ལག་ལྔའི་ཕྱག་ནི།བསྐུམ་ཕྱག་དང་འདྲ།སྒྱིད་པ་ལ་འཁྱུད་པའི་ཕྱག་ནི།མདུན་དུ་ཙོག་པོར་འདུག་སྟེ་ཐལ་མོ་སྦྱར་ནས།ཕ་རོལ་པོའི་རྐང་པའི་མཁྲིག་མ་གཉིས་ལ་ལག་མཐིལ་གཉིས་འཁྱུད་དེ་རྐང་པ་ལ་སྤྱི་བོས་གཏུགས་པའོ།།སྒྱིད་པ་ལ་འཁྱུད་པའི་ཕྱག་གི་སྐོར་འདི་མཚོ་ཊཱིཀ་སྨད་ཆ་དགེ་སློང་མའི་རྣམ་འབྱེད་ན་གསལ།༼ཕྱག་འཚལ་བའི་སྒྲ་བཤད་ནི༽ཕྱག་ཐལ་མོ་དང་།འཚལ་བ་ནི་འབུལ་བ་སྟེ།ཕྱག་འབུལ་ཞུ་བའི་དོན་དུ་འདོད་པ་དང་།ཡང་ཕྱག་ཅེས་པ་བྱང་བ་དང་།འཚལ་བ་འདོད་པའི་དོན་ལ་སྦྱར་ནས།རང་རྒྱུད་ཀྱི་སྡིག་སྒྲིབ་བྱང་ཞིང་།སྐྱབས་ཡུལ་གྱི་ཡོན་ཏན་འདོད་པའི་དོན་དུ་བཤད་པ་དང་།ཡང་།འགའ་རེས།འཚལ་བ་འབུལ་བའི་དོན་དུ་བྱས་ནས།རང་ཉིད་སྐྱབས་ཡུལ་གྱི་ཕྱག་ཏུ་འབུལ་བའི་དོན་དུ་བཤད་པ་སོགས་མང་།ཁོ་བོ་ལྟར་ན།ཕྱག་ནི་འདུད་པ།འཚལ་བ་ནི་བྱེད་པའི་དོན་ཏེ།འདུད་པ་བྱེད་ཅེས་པའི་དོན་ནོ།།འཚལ་ཞེས་པ་བྱེད་པ་་ལ་འཇུག་པ་ནི།འདུལ་བ་ལུང་གཞི་ལས།ལྷ་བཀའ་བཞིན་འཚལ་ཞེས་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ།།ཞིབ་ཏུ་བཤད་ན།ཕྱག་ནི་ལག་པའི་ཞེ་ས།འཚལ་བ་ནི་བྱེད་པའམ་བགྱིད་པའི་དོན་ཏེ།ལུས་པོ་དུད་དེ་ལག་པས་སྐྱབས་ཡུལ་གྱི་ཞབས་ལ་རེག་ཅིང་གཏུག་པར་བྱེད་པས་ན་དེ་སྐད་ཅེས་བྱའོ།།དེང་སང་ཡང་རྒྱ་གར་གྱི་ཡུལ་སྲོལ་ལ་རང་གི་ཕ་མ་དང་རྒན་རབས་སོགས་ཀྱི་རྐང་པར་ལག་པས་གཏུགས་ཏེ་ཕྱག་བྱ་བའི་སྲོལ་མ་ཉམས་པར་མཐོང་རྒྱུ་ཡོད་ཅིང་།ཡ་རབས་ཀྱི་སྤྱོད་ཚུལ་འདི་ནི།རྒྱ་གར་གྱི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་གོམས་སྲོལ་ཞིག་སྟེ།འཛམ་གླིང་གི་ཡུལ་གྲུ་གང་དུའང་མཐོང་རྒྱུ་མེད་དོ།།འདི་ཉིད་ལ་དཔེ་བླངས་ཏེ་བོད་ཀྱི་ལོ་ཙཱ་བ་ཆེན་པོ་རྣམས་ཀྱིས།ཕྱག་བྱེད་པའམ་ཕྱག་འཚལ་ཞེས་པའི་ཚིག་འདི་བཟོས་པར་སེམས་སོ།། བོད་ཀྱི་ལོ་ཐོའི་སྟེང་སོ་ནམ་འཁོར་ལོ་དང་ཐོང་གཤོལ་འཁོར་ལོ་ཞེས་རི་མོ་གཉིས་བཀོད་ཡོད་ཅིང་། ཐོང་གཤོལ་འཁོར་ལོའི་སྟེང་གི་ཨང་ཀི་ཡང་རྒྱུ་སྐར་ཉེར་བདུན་མཚོན་བྱེད་ཡིན་ཞིང་། ཉི་མས་འཁྱུད་པའི་སྐར་མ་ནས་གཤོལ་ལྕགས་ཀྱི་རྩེ་ལ་གཉིས་བཀོད་དེ། ས་མཐོང་ལ་གསུམ། མི་མཐོང་ལ་གསུམ། འཆང་བཟུང་ལ་གཉིས། གཤོལ་ཟླ་ལ་བཅུ། གཉའ་ཤིང་ལ་བརྒྱད་བཀོད་དེ། ཟླ་བ་རྒྱུ་སྐར་ཉེར་བདུན་གྱི་གཞི་ཁྱོན་གང་དུ་གནས་པའི་སྐར་མ་དེ་གཤོལ་ལྕགས་ཀྱི་རྩེ་གཉིས་ལ་སོང་ན་བཙའ་ཡིས་འཁྱེར་བ་ཐེ་ཚོམ་མེད་པ་དང་། ས་མཐོང་གསུམ་ལ་སོང་ན་ལོ་ལེགས་ཀྱང་སྲོག་ཆགས་ལ་སྡང་བ། མི་མཐོང་གསུམ་ལ་སོང་ན་འབྲུ་རིགས་འཕེལ་ཞིང་ལེགས་པ། འཆང་བཟུང་ལ་སོང་ན་ལོ་ནད་འབྱུང་བ། གཉའ་ཤིང་ལ་སོང་ན་དགྲ་ཡིས་འཇོམས་པའི་དོགས་པ། གཤོལ་ཟླ་བཅུ་ལ་སོང་ན་བཏང་སྙོམས་བྱེད་པ་སོགས་ངོ་སྤྲོད་རགས་ཙམ་ཞུས་པའོ། ། སོ་ནམ་འཁོར་ལོ། བོད་ཀྱི་ལོ་ཐོའི་སྟེང་སོ་ནམ་འཁོར་ལོ་དང་ཐོང་གཤོལ་འཁོར་ལོ་ཞེས་རི་མོ་གཉིས་བཀོད་ཡོད་ཅིང་། སོ་ནམ་འཁོར་ལོ་ནི་རྩ་བ་གསུམ་དང་། རྩེ་མོ་དགུ འཕྲེད་དུ་རེ་ཁཱ་གསུམ་གྱིས་བཅད་ཅིང་། གཡས་དང་གཡོན་དུ་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་ཏེ་རི་མོའི་སྟེང་བཀོད་པའི་ཨང་ཀི་རྣམས་རྒྱུ་སྐར་ཉེར་བདུན་གྱི་མཚོན་བྱེད་ཡིན་པ་དང་། ཉི་མས་འཁྱུད་པའི་སྐར་མ་དེ་ཏྲི་ཤུ་(རྩེ་གསུམ་ཡོད་པ་དེ་ལ་ཟེར)དབུས་མའི་རྩེ་མོར་བཀོད་དེ་དེ་ནས་རིམ་བཞིན་སྐར་མ་གཡས་སྐོར་དུ་བཀོད་མོད། མཐའ་མའི་སྐར་མ་བཞི་པོ་བར་གྱི་འཛོམས་བཞིར་གཡས་སྐོར་འགོད་པ་དང་། ཟླ་བ་རྒྱུ་སྐར་ཉེར་བདུན་གྱི་གཞི་ཁྱོན་གང་དུ་གནས་པའི་སྐར་མ་དེ་རྩེ་མོ་དགུ་ལ་སོང་ན་ལོ་འདིར་ལོ་ཏོག་འཕེལ་བ་དང་། རྩ་བ་གསུམ་ལ་སོང་ན་འབྲས་བུ་མེད་པ། བར་གྱི་འཛོམས་བཞིར་སོང་ན་བཏང་སྙོམས་སུ་ལུས་པ། ཡམ་ལག་བཅུ་གཉིས་ལ་སོང་ན་བདེ་ལེགས་འབྱུང་བ་ཡིན་ནོ། བོད་ཀྱི་སྐར་རྩིས་རིག་པའི་ནང་གསེས་ཤིག་སྟེ་ལོ་ཐོའི་རྩི་སྟངས་ཞིག། སྐར་ནག་རྩིས་རིག་པའི་གནས་ལ་བརྟེན་ནས་ཉི་ཟླ་གཟའ་སྐར་གྱི་རྒྱུ་འགྲོས་གསལ་རྟོགས་ཀྱིས་ནམ་ཟླ་དུས་བཞིའི་འགྱུར་བའི་ཚུལ་རྣམས་ཚན་རིག་དང་མཐུན་པའི་སྒོ་ནས་མ་འོངས་སྔོན་དཔག་བྱུང་སྟེ་གླང་དང་གླང་རྫིའི་གཟུགས་རིས་བརྒྱུད་ནས་གསལ་སྟོན་བྱེད་པ་ཞིག་གོ། གླང་དང་རྫི་བོའི་གཟུགས་རིས་ལས་ཚན་རིག་དང་མཐུན་པའི་སྒོ་ནས་མ་འོངས་འབྱུང་འགྱུར་སྟོན་པའི་ལུང་དེར་ཟེར་ཞིང་། དེ་ཡང་ཁྱུ་མཆོག་སྟེ་གླང་གི་ཁ་དོག མགོ རྭ། རྣ། སུག་བཞི། ཕོ་བའི་ཁ་དོག སོ་དང་མཚུལ་པའི་ཁ་དོག མཇུག་མ་གཡོབ་ཚུལ། རྫི་བོའི་སྐེད་རགས། ལྟག་སྐྲ། རྫི་བོའི་ལྷམ་གྱོན་མིན། གླང་རྫི་རྒན་བྱིས་དར་གསུམ་དང་དལ་བྲེལ། ལྕག་འབྲས། ས་ལ་གླང་དང་དགུང་སྔོན་གཡུ་འབྲུག་གི་གྲངས་སོགས་ལས་ལོ་འདིར་སྐྱེ་བོ་རྒན་བྱིས་དར་གསུམ་དང་། ཕྱུགས་རིགས་ལ་བཟང་རྩུབ་དང་ལོ་ཏོག་རྩི་ཤིང་ལ་སད་སེར་བཙའ་ཐན་ཆར་ཞོད་ཆེ་ཆུང་སོགས་གང་འདྲ་འབྱུང་མིན་མ་འོངས་ལུང་དུ་བསྟན་པ་དེའོ། གཤམ་དུ་གླང་གི་འོག་གི་ཨང་ཀི་4ནི་གླང་གྲངས་མཚོན་བྱེད་དང་། འབྲུག་གི་འོག་གི་ཨང་ཀི་7ནི་འབྲུག་གི་གྲངས་མཚོན་བྱེད་ཡིན། ས་གླང་བརྟག་པའི་འབྲས་བུ་ལས། གླང་རྫིའི་ན་ཚོད་ནི། སྟག་སྤྲེལ་ཕག་སྦྲུལ་ལོ་ལ་རྒན་པོ་དང་། བྱི་རྟ་བྱ་ཡོས་ལོ་ལ་དར་མ་སྟེ། ཁྱི་འབྲུག་གླང་ལུག་ལོ་ལ་བྱིས་པ་ཡིན། གླང་རྫི་རྒན་བྱིས་དར་གསུམ་རྟོགས་པར་འགྱུར། ། ཞེས་སོ། གླང་གི་ཁ་དོག་ལྗང་ཁུ་ཡིན་ན་རླུང་དང་ལྗོན་ཤིང་དང་། ལོ་མ་ལྗང་ཁུའི་རིགས་རྣམས་རྒྱས་ཤིང་མི་ཕྱུགས་དལ་ལ་རླུང་ནད་འབྱུང་པའི་ངོའོ། གླང་གི་ཁ་དོག་དམར་པོ་ཡིན་ཡིན་ན་བཙའ་ཐན་ཚད་ཀྱི་ངོ་དང་འབྲུ་བོངས་ཆུང་། གློ་བུར་སེར་རྒོད་འབེབས་ཤིང་གློག་ཀྱང་འཁྱུག ། གླང་གི་ཁ་དོག་དཀར་པོ་ཡིན་ན་སད་སེར་བཀྲེས་དབུལ་དང་། ཤི་ཆད་གཉན་སྐྲངས་ལྷོག་རྒོད་འབྱུང་། གླང་གི་ཁ་དོག་ནག་པོ་ཡིན་ན་ཆར་རྒྱུན་བཟང་ཞིང་། སྔོ་ལྡུམ་མེ་ཏོག་བཀྲག་མདངས་ཆེ། བད་ཀླུང་གྲང་བའི་ནད་ལྡང་ངོ་། གླང་གི་ཁ་དོག་སེར་པོ་ཡིན་ན། མེ་ཏོག་རྩི་ཤིང་རྒྱས་པ་དང་། འབྲུ་འཕེལ་ཞིང་སྐྱེ་བོ་རྣམས་དགའ་བདེར་སྤྱོད་པ་ཡིན། འོན་ཀྱང་འདུས་པའི་ནད་ཀྱི་ཅུང་ཟད་ཉེན་ནོ། གླང་རྫི་རྒན་པོ་ཡིན་ན་ལོ་དེར་རྒན་པོ་བདེ་ཞིང་གཞོན་ལ་རྩུབ་པ་དང་། བྱིས་པར་ཤིན་ཏུ་རྩུབ། གླང་རྫི་དར་མ་ཡིན་ན་ལོ་དེར་ན་གཞོན་བདེ་ཞིང་བྱིས་པར་རྩུབ། རྒན་པོ་དག་ལ་ལྷག་པར་རྩུབ། བྱིས་པ་ཡིན་ན་ལོ་དེར་བྱིས་པ་བདེ་ལ་རྒན་པོར་ནད་མང་། དར་མ་ངན། གཞན་ཡང་སོ་སོར་ནད་སོགས་གང་གིས་གནོད་མིན་ནི་རྫི་བོའི་ཁ་དོག་ལས་ཤེས་པ་ཡིན། རྫི་བོའི་སྐྲ་གཙུག་ཏུ་བཅིངས་ན་མཆོག་ཏུ་དགེ་ཞིང་རྒྱལ་ཁམས་ལྷ་ཡི་དཔལ་ལ་བསྙེགས་པ་ལྟར་ལེགས་པ། ལྟག་སྐྲ་གཉིས་ཀ་སྔོན་དུ་འཕྱང་ནའང་བཟང་པ། གླང་རྫིས་འཁྱེར་བའི་ལྕག་འབྲས་སོ་མ་ར་ཙ་ཡིན་ན་རྒྱལ་པོའི་ཆད་པ་དང་དམག་ཇག་རྒོད། རས་སྐུད་དང་རྩྭ་ཐག་ཡིན་ན་བློན་དབང་ཆེ། དར་སྐུད་ཡིན་ན་འབངས་ཀྱིས་རྒྱལ་ལ་རྒོལ་ཡང་སྲིད། རྐང་རྗེན་ཡིན་ན་སྐྱེ་རྒུའི་བདེ་སྐྱིད་དལ་བ། རྫི་བོས་ལྷམ་གྱོན་ཡོན་ན་ཆར་ཆུ་ཆེ་སྐྱེ་རྒུ་བྲེལ་བ་ཚ། རྐང་པ་གཡས་པར་ལྷམ་གྱོན་ཡོད་ན་ཕོ་བྲེལ་བ་ཚ་བ་དང་བུད་མེད་དལ་བ། གཡོན་གྱོན་གཡས་ཕུད་པ་ན་བུད་མེད་བྲེལ་བ་ཚ་ལ་ཕོ་དལ་བ་ཡིན་ཟེར། གླང་གི་སོ་མཚུལ་ནི་ཕོ་ལོར་ཁ་གདངས་མཇུག་མ་གཡོན་ཕྱོགས་སུ་འཁྱིལ་བ་དང་། དེ་བཞིན་མོ་ལོར་ཁ་བཙུམ་སྟེ་མཇུག་མ་གཡས་སུ་དཀྲིས་པར་བཤད། གླང་གི་མཇུག་མ་གཡས་གཡོབ་ན་མི་ལ་བཟང་བ་དང་། ཕྱུགས་ལ་རྩུབ་པ། གཡོན་ན་གཡོབ་ན་དེ་ལས་ལྡོག་པ། ཁ་གདངས་ན་བཞོན་དང་ཕྲུ་གུ་འཕེལ་བ། བཙུམ་ན་དེ་ལས་ལྡོག་པ། གླང་ནི་ས་ཡི་གསོས་ཡིན་པས་གླང་གི་གྲངས་ཇི་ཙམ་མང་བ་ཡོད་ན་སོས་འཕར་སྔ་བ་དང་། ས་བཅུད་འཕེལ་ཞིང་དགེ སྟོན་མཇུག་རིང་ལ་འབྱོར་བ་རྒྱས། གླང་གྲངས་བརྒྱད་ཡན་ཡོད་ན་རབ་ལ་བརྩི་བ་དང་། བཞི་མན་ཡོད་ན་ཐ་མ་ཡིན། འབྲུག་གི་གྲངས་ནི་ཇི་ཙམ་མང་ན་ཆར་འབེབས་ཀྱང་ས་བཅུད་མཁའ་ལ་ཁུར་བས་ངན། འབྲུག་བརྒྱད་ཡན་ཡོད་ན་སེར་བས་འཇིག་པའི་ཉེན་ཁ་ཡོད་པ། ལྔ་ཚུན་ཡོད་ན་ཆར་པ་དཀོན་པ། དྲུག་གམ་བདུན་ཡོན་ན་བཏང་སྙོམས་ཡིན་པ་སོགས་ཀྱི་རྗོགས་སོ། རྩམ་པ་ནི་མཐོ་སྒངས་སུ་སྐྱེས་པས་ནས་རིགས་རྔོས་ནས་ཞིབས་འཐག་བྱས་པ་ཞིག་ཡིན་ལ། སྤྱིར་བོད་དུ་རྩམ་པ་ལ་ནས་རྩམ་དང་། གྲོ་རྩམ། སྲན་རྩམ་སོགས་རིགས་མང་པོ་ཡོད་པ་དང་། བོད་ཡོངས་རྫོགས་སུ་ཁྱབ་བརྡལ་ཤིན་ཏུ་ཆེ་བ་ནི་ནས་རྩམ་ཡིན། བོད་ཀྱི་གསོ་བ་རིག་པའི་སྨན་གཞུང་རྣམས་སུ་ནས་ནི་གྲ་མ་ཅན་གྱི་འབྲུ་ཡི་སྡེ་ལ་ངོས་འཛིན་པ་དང་། ནས་ལ་རིགས་མང་པོ་ཡོད་པ་དཔེར་ན། ནས་དཀར་དང་། ནས་སྔོན། ནས་ནག ནས་རྒོད་དམ་ནས་དམར་བཅས་ཡོད་ལ། ད་དུང་ཁྲ་མ་དང་། སོ་བ། ད་རྒན་སྟེ་ཡུག་པོ། སྲེ་ད་ཡང་ནས་ཀྱི་རིགས་སུ་འཇོག་ཚུལ་འདུག ནས་ཀྱི་ནུས་པ་ནི། ནས་དཀར་རྩུབ་བསིལ་ལྕི་མངར་ཁོང་ཅུང་འཁྲོག། བཤང་བའི་རླུང་འཕེལ་རོ་ཙ་བརྟས་པར་བྱེད།། གཅིན་ཚིལ་མཁྲིས་པ་བད་ཀན་ཆམ་པ་དང་།། ལུད་པ་དབུགས་མི་བདེ་བ་སེལ་བར་བྱེད།། ཅེས་དང་། ནས་སྔོན་བྱིས་གློ་ཚ་སུབ་རྒྱུ་གཟེར་སེལ།། ནས་ནག་རྨ་དང་ཤུ་བ་གདོན་ལ་ཕན།། ནས་རྒོད་གཞན་ལས་ཅུང་ཟད་དམན་པ་ཡིན།། ད་རྒན་ལྐོག་མའི་ནད་དང་པགས་ནད་སེལ།། སོ་བ་སྲེ་ད་བསིལ་ཡང བད་མཁྲིས་སེལ།། བུ་དང་ཟུག་རྔུ་འབྱིན་པར་བྱེད་པ་ཡིན།། ཞེས་སོགས་གསུངས་པ་ལྟར་རྩམ་པའི་ནུས་པ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ ལྷ་ས་ནི་། བོད་ཀྱི་ལྟེ་གནས་གྲོང་ཁྱེར་ཡིན་ལ། བོད་རྒྱལ་སྲོང་བཙན་རྒྱལ་པོའི་དུས་ལ་དམར་པོ་རིའི་རྩེ་ལ་བརྩིགས་པ་རེད། འདི་ནི་བོད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་དང་། དཔལ་འབྱོར། རིག་གནས་ཀྱི་ལྟེ་གནས་ཡིན། སྔོ་ལྗང་ཅན་གྱི་ལྷ་ས་སྐྱིད་ཆུ་ནི་གཉན་ཆེན་ཐང་ལྷའི་གངས་འཁྱག་བཞུ་བའི་ཆབ་རྒྱུན་ཡིན་ཞིང་དེ་ཉིད་ནགས་ཚལ་སྟུག་པའི་གྲོག་རོང་དང་། མུ་མཐའ་མེད་པའི་བྱང་ཐང་བརྒྱུད་དེ་ཆུ་ཤུར་ནས་ཡར་ཀླུང་གཙང་པོ་དང་འདྲེས་ཀྱི་ཡོད། གནའ་བོའི་གྲོང་ཁྱེར་ལྷ་ས་ནི་གཡུ་ལྟར་སྔོ་བའི་ཆུ་མོ་འདིའི་འགྲམ་དུ་མཆིས། ཁོར་ཡུག གྲོང་ཁྱེར་དེའི་ཡུལ་གྱི་དགེ་མཚན་ནི་ལྷོ་ཕྱོགས་སུ་ལྷ་སའི་སྐྱིད་ཆུ་ཡན་ལག་བརྒྱད་ལྡན་གྱི་གཙང་ཆུ་གཡས་སུ་འཁོར་ཞིང་རྒྱུགས་པ་དང་། ཤར་ན་ཇོ་མོ་ཟེ་ཟེ། བྱང་ཤར་དུ་སྨིན་དྲུག་རྫ་རི། ཤར་ལྷོར་ཆོས་རྒྱལ་བླ་རིའམ་བུམ་པ་རི། ནུབ་བྱང་དུ་དགེ་འཕེལ་རི་སོགས་ཀྱིས་བསྐོར་ཡོད། མགྲོན་ཁང་། ལྗོངས་རྒྱུ། ནམ་ཟླ། ནམ་ཟླ་དུས་བཞིར་ཉི་འོད་འཕྲོ་ཤུགས་ཤིན་ཏུ་ཆེ་བ་དང་། ལོ་འཁོར་གཅིག་ནང་ཉི་འོད་འཕྲོད་ཚད་ཆུ་ཚོད་༣༠༠༠ཙམ་ཟིན་གྱི་ཡོད། གྲོང་ཁྱེར་དེའི་ས་ནང་བབ་ཀྱི་མཐོ་ཚད་རྒྱ་མཚོའི་ངོས་ལས་སྤྱི་ཁྲི་༣༦༥༠ཙམ་ཟིན་ཡོད་པ་དང་མཁའ་རླུང་ཤིན་ཏུ་གཙང་བ་མ་ཟད། དབྱར་དུས་ཆར་ཆུ་འབབ་ཚད་སྙོམ་པ། ལོ་རེའི་ཧོར་ཟླ་༧、༨、༩གསུམ་གྱི་ནང་ཆར་ཆུ་འབབ་ཚད་ཆ་སྙོམས་ལྟར་ན་ཧའོ་རྨིད་༤༥༠ཙམ་དང་། ལོ་རེའི་ཆ་སྙོམས་དྲོད་ཚད་ནི་དྲོད་ཚད་ཨང་གྲངས་༨ཡས་མས་ཡིན། དབྱར་དཀྱིལ་དྲོད་ཚད་མཐོ་ཤོས་ལ་དྲོད་ཚད་ཨང་གྲངས་༢༩ཙམ་ཡོད། དུས་ཆེན། ཧོར་ཟླ་བདུན་པའི་ནང་སྔར་སྲོལ་དུས་སྟོན་འབྲས་སྤུངས་ཞོ་སྟོན་སྐབས་ནོར་བུ་གླིང་ག་དང་། རྫོང་རྒྱབ་ཀླུ་ཁང་སོགས་སུ་ལྷ་མོ་འཁྲབ་པ་དང་། གཞན་ཡང་དུས་དེ་ནི་རྒྱལ་ཁབ་ཕྱི་ནང་ནས་ཕེབས་པའི་ཡུལ་འཁོར་སྤྲོ་འཆམ་པ་དང་། གནས་མཇལ་བ། འཚོང་གཉེར་བ།རིག་གནས་སློབ་གསོའི་ལས་གཉེར་བ་སོགས་ཕྱོགས་མང་པོའི་མཐུན་གྲོགས་མཉམ་འཛོམས་ཐོག་དགའ་སྤྲོའི་ངང་ནས་གྲོང་ཁྱེར་དེ་ཡི་འབྱུང་འགྱུར་བྱ་གཞག་གང་དང་གང་གི་ཐད་ལ་གདུང་སེམས་མཉམ་སྐྱེས་ཀྱིས་ལག་སྦྲེལ་གོང་འཕེལ་གཏོང་རྒྱུའི་ཆོད་སེམས་མཐུན་ལམ་འཛུགས་པའི་གོ་སྐབས་བཟང་ཤོས་ཤིག་ཡིན། དཔལ་ལྷའི་དུས་ཆེན་གྱི་སྐོར་ངོ་སྤྲོད་མདོར་བསྡུས་ཤིག་བྱེད་པ། ལྷ་ས་གྲོང་ཁྱེར་དུ། ལྷ་ས་དཔལ་ལྷའི་རི་ཁྲོད།། ཞོལ་པ་དགའ་ལྡན་ལྔ་མཆོད།།ཅེས་བཤད་སྲོལ་ཡོད། དེའི་དོན་ནི། དཔལ་ལྷའི་རི་ཁྲོད་ཀྱི་ཉིན་དེར། ལྷ་སའི་གཡས་གཡོན་དུ་བཞུགས་མཁན་གྱི་གྲོང་མི་དང་སྤུན་མཆེད་རྣམས། ལྷ་སའི་གཙུག་ལག་ཁང་དུ་མཆོད་མཇལ་ཞུ་བ་དང་དཔལ་ལྷ་མོ་མཇལ་དུ་ཕེབས་ཀྱི་ཡོད་པ་དང༌། སྐབས་དེར་ལྷ་ས་བ་ཚོས་ཞོལ་བ་རྣམས་སྐུ་མགྲོན་དུ་ཞུ་ནས་གསོལ་ཚིགས་འདེགས་སྲོལ་ཡོད། དབུས་ཁུལ་དང༌། ལྷག་པར་དུ་ལྷ་སའི་གཡས་གཡོན་གྱི་བོད་མི་ཚོར་མཚོན་ན། དཔལ་ལྷ་རི་རབ་ཀྱི་དུས་ཆེན་འདི་ནི་ཆེས་སྤྲོ་སེམས་འཁོལ་བའི་དུས་ཆེན་གྱི་གྲས་ཤིག་ཡིན། དཔལ་ལྷའི་རི་ཁྲོད་ཀྱི་དུས་ཆེན་དངོས་གཞི་དེ་ནི། ལོ་རེའི་བོད་ཟླ་བཅུ་པའི་ཚེས་བཅོ་ལྔའི་ཉིན་ཡིན་ཞིང༌། ཉིན་དེར། ལྷ་ལྡན་གཙུག་ལག་ཁང་གི་གནས་སྲུང་དཔལ་ལྷ་དྲག་མོར་ལྷ་གསོལ་ཞུ་བའི་དུས་ཆེན་ཞིག་ཆགས་ཀྱི་ཡོད། དཔལ་ལྷའི་གསོལ་བའི་དུས་ཆེན་གྱི་ཐོག་མའི་བྱུང་རིམ་སྐོར་ལ། བོད་ཀྱི་དམངས་ཁྲོད་དུ་ཤོད་སྲོལ་ཞིག་ཡོད་པ་དེའི་སྐོར་ཞུས་ན། གཙུག་ལག་ཁང་གི་སྲུང་མ་ཆེན་མོ་དཔལ་ལྡན་དམག་ཟོར་རྒྱལ་མོ་ལ་ཕྲུ་གུ་བུ་མོ་གསུམ་བྱུང་བ་ལས། ཆུང་བའི་མིང་ལ་དཔལ་ལྷ་ཤིག་མོ་ཞུ་བ་དང༌། དེ་ནི་དམག་ཟོར་རྒྱལ་མོས་ཁོང་གི་དབུ་ལ་ཤིག་མང་པ་ཡོད་ཅིང༌། བུ་མོ་ལ་ཐེངས་མང་པོ་བཏུ་རུ་བཅུག་ནའང༌། བུ་མོ་དེས་ཨ་མའི་ཁ་ལ་མ་ཉན་པར་དུས་རྟག་ཏུ་རྩེད་འཇོར་གཡེང་ནས་བསྡད་པ་རེད་ཟེར། དམག་ཟོར་རྒྱལ་མོ་ཁོང་ཁྲོ་ལངས་ཏེ་བུ་མོ་ཁོང་གི་གཟུགས་པོ་ཡོངས་རྫོགས་ལ་ཤིག་གིས་ཁྱབ་པར་ཤོག་ཅེས་སྨོན་ལམ་ལོག་པ་བཏབས་པས་ཕྱིས་སུ་དཔལ་ལྷ་ཤིག་མོ་ཞེས་ལུས་ཡོངས་རྫོགས་ཤིག་གིས་གཡོག་ཡོད་པར་བཤད། བུ་མོ་འབྲིང་བའི་མཚན་ལ་གདོང་བཙན་རྒྱལ་མོ་ཟེར་ཞིང༌། མོས་རྟག་ཏུ་ཨ་མར་ཁ་ལན་སློག་གི་ཡོད་སྟབས། ཨ་མས་མོ་རང་སློང་མོ་བ་ཞིག་ཏུ་འགྱུར་བར་ཤོག་ཅེས་སྨོན་ལམ་བཏབས་པ་ལ་བརྟེན་ནས། མཐར་གཙུག་ལག་ཁང་གི་ལྷོ་་ངོས་ཀྱི་རྡོ་སྟེང་དུ་སློང་མོ་བའི་ཚུལ་གྱིས་བཞུགས་ནས་ཡོད་པ་ཞིག་དེང་སང་ཡང་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད། དེ་ནི་ལམ་གྱི་མགྲོན་པོ་རྣམས་ཀྱིས་མཆོད་འབུལ་ཁོ་ནར་བརྟེན་ནས་བཞུགས་ཀྱི་ཡོད། བུ་མོ་ཆེ་བའི་མིང་ལ་དཔལ་ལྷ་དྲག་མོ་ཟེར་བ་དེ་ནི། སྐྱེས་པ་གང་མང་ལ་འགྲོགས་སྟབས། ཨ་མ་དམག་ཟོར་རྒྱལ་མོས། མོ་རང་ལ་ཚེ་གང་བོར་ཁྱོ་ག་གཅིག་ཀྱང་མི་རེག་པར་ཤོག གལ་སྲིད་རེག་པའི་དབང་དུ་བཏང་ནའང༌། ཁྱོ་ག་དེ་དང་ལོ་གཅིག་ལ་དུས་གཅིག་ལས་ཐུག་འཕྲད་མི་ཡོང་བར་ཤོག་ཅེས་སྨོན་ལམ་བཏབས་པས། ཕྱིས་སུ་དཔལ་ལྷ་དྲག་མོར་ཁྱོ་ག་གཅིག་རང་བྱུང་བ་དེ་ནི་གཙུག་ལག་ཁང་གི་ཇོ་བོའི་སྐུ་སྲུང་སྟེ་ཆོས་སྐྱོང་རྫོང་བཙན་རེད། དེ་ཡང༌། ཁོང་གཉིས་ལོ་གཅིག་ལ་ཐེངས་གཅིག་ལས་མཇལ་འཕྲད་གནང་ཐུབ་ཀྱི་མེད་དོན་ནི། དཔལ་ལྡན་དམག་ཟོར་རྒྱལ་མོས། ཆོས་སྐྱོང་རྫོང་བཙན་ནི་རང་གི་བུ་མོ་བློ་འབྲིད་མཁན་ཡིན་ཞེས་གཙུག་ལག་ཁང་ནས་ལྷ་སའི་སྐྱིད་ཆུའི་ཁ་གཏད་ལ་ཡོད་པའི་གྲིབ་ཚེ་མཆོག་གླིང་ལ་རྒྱང་ཕུད་དུ་བཏང་ཞིང༌། དུས་དེ་ནས་ཁོང་གཉིས་ལོ་གཅིག་ལ་ཐུག་འཕྲད་ཐེངས་གཅིག་ལས་གནང་ཐུབ་ཀྱི་མེད་པའི་ཅེས་ཤོད་སྲོལ་ཡོད། དེར་བརྟེན་ལོ་གཅིག་གི་ནང་དུ་དཔལ་ལྷ་དྲག་མོ་དང་གྲིབ་རྫོང་བཙན་གཉིས་ཕན་ཚུན་མཇལ་འཕྲད་ཀྱི་ཉིན་མོ་གཅིག་ཡོད་པ་དེ་ནི་བོད་ཟླ་བཅུ་པའི་ཚེས་བཅོ་ལྔའི་ཉིན་ཡིན་པ་དང༌། ཁོང་གཉིས་ཞལ་མཇལ་བའི་ཆོ་ག་དེ་རིམ་གྱིས་གྲ་རྒྱས་སུ་ཆགས་ནས། དཔལ་ལྷའི་དུས་ཆེན་འདི་བྱུང་བ་ཡིན་པ་རེད་འདུག དེ་ཡང་དཔེར་ན། དཔལ་ལྷ་དྲག་མོ་གཙུག་ལག་ཁང་གི་ཕྱི་ལ་གདན་འདྲེན་བྱེད་པའི་སྐབས་ལ་མཚོན་ན། ཚེས་བཅོ་ལྔ་ཉིན་གྱི་ཞོགས་པར་དགེ་འདུན་པ་ཚོས་དཔལ་ལྷ་མོའི་སྐུ་གསོབ་བར་སྐོར་ནང་གདན་ཞུའི་སྐབས་སུ། བར་སྐོར་གྱི་ཤར་ལྷོ་མཚམས་སུ་གདན་འདྲེན་ཞུས་ནས་དེར་བཞུགས་པའི་སྤུན་མཆེད་ཆུང་བ་གདོང་བཙན་རྒྱལ་མོ་དང༌།མཇལ་འཕྲད་བྱེད་དུ་འཇུག་པ་དང༌། དེ་ནས་དཔལ་ལྷ་དྲག་མོའི་སྐུ་གསོབ་དེ་གྲིབ་ཚེ་མཆོག་གླིང་གི་ཕྱོགས་ལ་ཁ་ཕྱོགས་སུ་བཅུག་ནས་འཇོག་པ་དང༌། དེའི་སྐབས་སུ་གྲིབ་ཚེ་མཆོག་གླིང་གི་ཕྱོགས་ནས་ཀྱང་རྫོང་བཙན་ཆོས་སྐྱོང་གི་ཞལ་དེ་ཚུར་བྱང་ཕྱོགས་གཙུག་ལག་ཁང་གི་ཕྱོགས་སུ་ཞལ་ཚུར་སློག་ནས་འཇོག་སྲོལ་ཡོད་པ་རེད། དེ་སྔའི་མཛད་སྒོའི་སྐོར་ནས་ཞུས་པ་ཡིན་ན། བོད་ཟླ་བཅུ་པའི་ཚེས་བརྒྱད་དགུ་ཙམ་ནས་དུས་ཆེན་འདིའི་མགོ་ཚུགས་ཀྱི་ཡོད་ཅིང་། རྨེ་རི་དགོན་པའི་དགེ་འདུན་པ་ཚོས་གཙུག་ལག་ཁང་གི་དཔལ་ལྷའི་ལྕོག་ལ་གཏོར་སྒྲུབ་ཚུགས་སྲོལ་ཡོད་པ་དང༌། དཔལ་ལྷ་དྲག་མོའི་ཞལ་འབག་གདན་འདྲེན་ཞུས་ནས་དཔལ་ལྷའི་ལྕོག་གི་སྒོ་འགྲམ་གྱི་ཀ་ཕིབས་འོག་ཏུ་དཔལ་ལྷའི་ཞལ་ལྷོ་རུ་གཟིགས་ནས་བཞུགས་སུ་བཅུག་པའི་མདུན་ལ་མཆོད་པའི་རྫས་སྣ་ཚོགས་བཤམས་ནས་མཆོད་བསྟོད་བྱེད་པ་དང༌། སྐབས་དེར། མཆོད་མཇལ་ཞུ་མཁན་ཚོས་ཀྱང༌བསང་མཆོད་དང་གསེར་སྐྱེམས་སོགས་འབུལ་ལ། དཔལ་གསོལ་མ་ཞེས་དཔལ་ལྷ་མོ་གསོལ་མཁན་བུད་མེད་བཅུ་གྲངས་ཤིག་དམིགས་འཛུགས་བྱེད་སྲོལ་ཡོད། བུད་མེད་དེ་ཚོས་རྒྱན་གོས་གཟབ་འཆོར་སྤྲས་ཏེ། དཔལ་ལྷའི་ལྕོག་གི་སྒོ་འགྲམ་དུ་གྲལ་བསྒྲིགས་ནས་བསྡད་དེ་དཔལ་ལྷའི་ལྕོག་ཏུ་བཞུགས་པའི་དགེ་འདུན་པ་ཚོས། དཔལ་ལྷ་ཞི་བ་དང་དྲག་མོའི་གསོལ་མཆོད་ཞལ་འདོན་གནང་བ་དེ་དང་མཉམ་དུ་ཞལ་འདོན་སྐྱོར་བ་སོགས་བྱས་ནས་གསོལ་མཆོད་བྱེད་སྲོལ་ཡོད། ཚེས་བཅུ་བཞི་ཉིན་དྲག་མོའི་སྐུ་གསོབ་དེ། གཙུག་ལག་ཁང་གི་ཡང་སྟེང་ཁྱམས་རའི་འོག་ཏུ་གདན་འདྲེན་པ་དང༌། ཚེས་བཅུ་བཞིའི་ཉིན་གྱི་གསོལ་མཆོད་གྲུབ་རྗེས། དངོས་གྲུབ་གཏོར་མ་ཞེས་མང་ཚོགས་ལ་ཚོགས་གཏོར་མ་འགྲེམས་སྐབས་འཚང་ཁ་ཆེ་ཞིང༌། ཚོགས་གཏོར་དེ་ནི་དངོས་གྲུབ་རྩ་ཆེ་ཤོས་ལྟ་བུར་བརྩི་བ་ཡིན། བོད་ཟླ་བཅུ་པའི་ཚེས་བཅོ་ལྔ་ཉིན། དཔལ་ལྷའི་དུས་ཆེན་དངོས་གཞིའི་མཛད་སྒོར་མཚོན་ན། ཉིན་དེའི་ཞོགས་པ། ལྷ་ས་ཁུལ་གྱི་ཁྱིམ་འཛིན་བུད་མེད་ཚོ་འཚང་ཁ་ཤིག་ཤིག་གིས་དཔལ་ལྷ་མོར་མཆོད་ མཇལ་དུ་འགྲོ་བ་དང༌། དེ་ནས་ཉི་འོད་ས་གཞིར་ཁྱབ་པ་དང་མཉམ་དུ་དཔལ་ལྷའི་སྐུ་བརྙན་དེ་གཙུག་ལག་ཁང་གི་ཁྱམས་རའི་མཐིལ་དུ་གདན་དྲངས་པའི་སྐབས་ལ། སྙན་ཤལ་སོགས་ཕུལ་རྗེས། གཙུག་ལག་ཁང་གི་སྒོ་མོ་དང༌ཁྱམས་ར་བརྒྱུད་ནས་དཔལ་ལྷ་བར་སྐོར་དུ་གདན་འདྲེན་ཞུ་བ་དང༌། དེའི་སྐབས་སུ་བར་སྐོར་དུ་འཛོམས་པའི་མཆོད་མཇལ་བ་ཚོས། སྙན་ཤལ་འབུལ་བ་དང་མཆོད་མཇལ་བྱེད་སྲོལ་ཡོད། དཔལ་ལྷ་མོ་གཙུག་ལག་ཁང་ནས་ཐོན་ཏེ་ཐོག་མར་ཀླུ་སྦུག་ཏུ་ཕེབས་རྗེས། གཏོར་ཟོར་འཕེན་པ་དང༌། དེ་ནས་ཁྲོམ་གཟིགས་ཁང་གི་ཐང་སྡེར་བར་སྐོར་གྱི་ཤར་ལམ་ལྷོ་ངོས་སུ་གཏོར་ཟོར་འཕེན་པའི་མཛད་སྒོ་བཅས་ཡོད། གང་ལྟར་ཉིན་འདིར། ལྷ་མོ་ཕེབས་ལམ་འཁེལ་ས་དག་ན་ཡོད་པའི་ཁྱིམ་མི་ཚོས་སྙན་ཤལ་སོགས་འབུལ་བའི་སྲོལ་ཡོད། དུས་ཆེན་འདི་དང་འབྲེལ་བའི་ཡུལ་སྲོལ་གྱི་སྐོར་ནས་ཞུས་ན། དེ་སྔར་མཚོན་ན། བུ་མོ་ལོ་ན་བཅུ་དྲུག་ཟིན་སྐབས་སྤ་ཕྲུག་གཡོག་སྲོལ་གྱི་མཛད་སྒོ་དེ་ཡང༌། དཔལ་ལྷའི་དུས་ཆེན་གྱི་ཉིན་འདིར་བྱེད་པ་ལྟ་བུར་ཡོད་པ་དང༌། གཞན་ཡང༌། དཔལ་ལྷའི་དུས་ཆེན་ཐོན་ལ་ཉེ་བའི་སྐབས་སུ་དགའ་ཉེ་སྤུན་མཆེད་དང༌། གྲོང་པ་ཁྱིམ་མཚེས་ཀྱི་ཕྲུ་གུ་ལོ་ཆུང་ཚོ། གཡོག་པོ་བཅས་ནས་དཔལ་ལྷའི་མདུན་ཆང་ཞེས་དངུལ་སློང་སྲོལ་ཡོད་པར། དེ་ལ་མང་ཉུང་ལ་མ་ལྟོས་པའི་དངུལ་སྟེར་སྲོལ་ཡོད་སྟབས། དཔལ་ལྷའི་དུས་ཆེན་ཐོན་ལ་ཉེ་བའི་སྐབས་དེ་ནི་དབུལ་ཁུལ་གྱི་ཕྲུ་གུ་ཚོར་དངུལ་གསོག་པའི་སྐལ་བ་ཡག་ཤོས་ཤིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད། ལྷ་ས་གྲོང་ཁྱེར་ལ་མཚོན་ན། དེང་སྐབས་དཔལ་ལྷའི་དུས་ཆེན་ཐོན་ལ་ཉེ་སྐབས། བུད་མེད་ཚོས་སྐྱེས་པ་ཚོར་དངུལ་དང་རྔན་པ་སློང་སྲོལ་ཞིག་དར་བཞིན་ཡོད། ཉིན་འདིར་གནམ་གཤིས་མ་འདྲ་བ་ཞིག་སྟོན་གྱི་ཡོད་པ་ནི། ཉིན་འདིའི་ཕྱི་དྲོ་ལྷ་ས་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་གཤམ་གཤིས་ནི་རླུང་འཚུབ་ཅན་གྱི་ལྷགས་པ་ཚ་པོ་ཞིག་ལྡང་གི་ཡོད་པར་བོད་མི་ཚོས་ལྷ་མོ་ར་བཟི་བ་རེད་ཅེས་ཤོད་སྲོལ་ཡོད། པར་རིས་བར་འཁྱམས། ཟིན་ཐོ་འམ་དཔྱད་གཞི། དཔྱད་གཞིའི་དཀར་ཆག། ད་དུང་གཟིགས། ཕྱི་ཕྱོགས་དྲ་མཐུད། ཀྲུང་ཀོ བོད། བོད་སྐད པོ་ཏ་ལ། བོད གྲོང་ཁྱེར། ས་ཁམས། ཁོར་ཡུག དབུས་གཙང་། གྲོང་􀮣 ཅི་ལེ བལྤ་རཨིསོ བོ་ལི་ཝིཡ་(República de Bolivia, Wuliwiya Suyu)ལྷོ་ཨ་མེ་རི་ཀ་ལུ་ཆགས་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་དོ། བཱ་རཱ་ཛིལ་ པེ་རུ་ ལྷོ་ཨ་མེ་རི་ཀ་ལུ་ཆགས་ རྒྱལ་ཁབ ཁྲོམ་སྡེ། གྲུ་ཚུགས། ཅི་ལེ གྲོང་􀮣 ཅི་ལེ ཏོ་ཀན་ཏིནསི་བཱརཱ་ཛིལ་གྱི་བྱང་ས་ཁུལ་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་དོ།་ རྒྱལ་ས་པལ་མསི་། བཱརཱ་ཛིལ་ བཱརཱ་ཛིལ་གྱི་བྱང་ས་ཁུལ་ ཨ་མ་ཛོ་ནིཡ་ གོ་ཡཟི་ བཱརཱ་ཛིལ་ རོན་དོ་ནིཡ་བཱརཱ་ཛིལ་གྱི་བྱང་ས་ཁུལ་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་དོ།་ རྒྱལ་ས་པོར་ཏོ་ཝེ་ལྷོ་། བཱརཱ་ཛིལ་ བཱརཱ་ཛིལ་གྱི་བྱང་ས་ཁུལ་ ཨ་མ་ཛོ་ནིཡ་ བཱརཱ་ཛིལ་ གོ་ཡཟི་བཱརཱ་ཛིལ་གྱི་ལྟེ་ཝ་ནུབ་ས་ཁུལ་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་དོ།་ རྒྱལ་ས་གོ་ཡ་ནིཡ་། བཱརཱ་ཛིལ་ བཱརཱ་ཛིལ་གྱི་བྱང་ས་ཁུལ་ ཨ་མ་ཛོ་ནིཡ་ གོ་ཡཟི་ བཱརཱ་ཛིལ་ དེ་རིང་གསར་དུ་དྲ་ཚིགས་འདིར་ཇོན་པའི་བོད་མི་ཞིག་ཡིན། ཇོག་མར་ཆོས་དང་རིག་གཞུང་གཅིག་པའི་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་གྱི་རྒྱལ་འབངས་ཡོངས་ལ་བཀྲ་ཤིས་བདེ་ལེགས་ཞུ། དེ་དང་ཆབ་གཅིག འཇིག་རྟེན་བདེ་ཞིང་ལོ་ལེགས་དང་།། འབྲུ་རྣམས་འཕེལ་ཞིང་ཆོས་འཕེལ་ཞིང་།། བདེ་ལེགས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་།། ཡིད་ལ་འདོད་པ་ཀུན་འགྲུབ་ཤོག ། ཅེས་པའི་སྨོན་ཚིག་དང་བཅས་འབྲུག་རྒྱལ་བོ་འཇིགས་མེད་གེ་གསར་རྣམ་རྒྱལ་དབང་ཕྱུག་མཆོག་གི་མཛད་འཕྲིན་འཛམ་གླིང་གི་ཡུལ་གྲུ་སོར་ཁྱབ་པའི་སྨོན་འདུན་ཞུ། བོད་མདོ་སྨད་ཨ་མདོ་ས་ཆ་རུ་བན་ཤུལ་འཁྱམ་བསེ་རུ་ཞེས་པས་ཕུལ། བོད་ཡིག ཐོག་མར་རང་རེའི་ཡུལ་འདི་ལ་བོད་ཅེས་འབོད་པའི་མིང་དེ་ཇི་ལྟར་བྱུང་བའམ། དེ འི་གོ་དོན་གང་ཡིན་པའི་སྐོར་ལ། བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་རྒྱལ་རབས་དང་ཆོས་འབྱུང་སོགས་ཀྱི་ནང་མིང་ཚིག་དེའི་འགྲེལ་བཤད་འཁོད་པ་ཞིག་མ་མཐོང་ཞིང་། ཉེ་རབས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་སྨྲ་བའི་མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱིས་མཛད་པའི་དེབ་ཐེར་དཀར་པའི་ནང་ཐ་སྙད་འདི་ལ་ཐོག་མའི་དཔྱད་པ་ཞིག་གནང་མྱོང་བ་ལྟར་ཞིབ་པ་ཡིག་ཆ་ དངོས་ལ་གསལ་དོན་དེའི་ནང་དུ་བསྟན་པར། ས་བཅད་དང་པོ། བོད་ཀྱི་གདོད་མའི་ལོ་རྒྱུས། དང་པོ། བོད་ཅེས་བྱ་བའི་མིང་བྱུང་ཚུལ། ཐོག་ མར་རང་རེའི་ཡུལ་འདི་ལ་བོད་ཅེས་འབོད་པའི་མིང་དེ་ཇི་ལྟར་བྱུང་བའམ། དེ འི་གོ་དོན་གང་ཡིན་པའི་སྐོར་ལ། བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་རྒྱལ་རབས་དང་ཆོས་འབྱུང་སོགས་ཀྱི་ནང་མིང་ཚིག་དེའི་འགྲེལ་ བཤད་འཁོད་པ་ཞིག་མ་མཐོང་ཞིང་། ཉེ་རབས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་སྨྲ་བའི་མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱིས་མཛད་པའི་དེབ་ ཐར་དཀར་པའི་ནང་ཐ་སྙད་འདི་ལ་ཐོག་མའི་དཔྱད་པ་ཞིག་གནང་མྱོང་བ་ལྟར་ཞིབ་པ་ཡིག་ཆ་ དངོས་ལ་གསལ་དོན་དེའི་ནང་དུ་བསྟན་པར། “བོད་ཅེས་བྱ་བའི་ཚིག་དེའི་དོན་གང་ཟེར་ན། རྣམ་པ་གཅིག་ཏུ་ན་དོན་ཅི་ཡང་བཤད་དུ་མེད་པའི་འདོད་རྒྱལ་ཙམ་ཡིན་པའང་སྲིད་” （༡）ཅེས་ གསུངས་ཤིང་། དེའི་མུ་མཐུད་ནམ་ཡང་ན་རྒྱལ་པོའི་མཚན་ཡུལ་ལ་ཐོགས་པའམ། གཡུང་དྲུང་བོན་གྱི་འདོད་ཚུལ་ལྟར་ན། “ཐོག་མར་བོན་གྱི་ཡུལ་ཞེས་གྲགས་པ་ལ་རྗེས་སུ་བོད་ཀྱི་ཡུལ་ཞེས་ཟུར་ཆག་པ་ ཡིན་”ཟེར་བ་སོགས་དཔྱད་གཞིར་འདོན་གནང་འཛད་པ་ལས། ཚིག་ཐག་ད་དུང་བཅད་གནང་མེད་པ་ནི་དོན་གྱི་མཁས་པའི་དགོངས་གཞི་ཡི་རངས་སྐྱེ་འོས་ པ་ཞིག་ཏུ་མངོན། འོན་ཀྱང་ཁོང་གིས་ཐོག་མ་ཁོ་ནར་བོད་ཅེས་པའི་མིང་དེ་རྒྱ་གར་དང་། རྒྱ་ནག ཁ་ཆེ། སོག་པོ། ཐ་ན་དབྱིན་སྐད་སོགས་ཕྱི་རྒྱལ་གཞན་གྱི་འབོད་ཚུལ་ཡིན་ལ་རེ་རེ་བཞིན་སྒྲ་རིག་ པའི་གཏན་ཚིགས་ཀྱི་ཐོག་ནས་དབྱེ་ཞིབ་ཚན་རིག་དང་མཐུན་པ་ཞིག་གནང་སྟེ། མདོར་ན་བོད་ཅེས་པ་ནི་བོད་མིས་རང་གི་ཡུལ་ལ་བཏགས་པ་མིང་དེ་ག་རང་ཡུལ་གཞན་གྱི་ སྐད་ལ་ཕར་ཟུར་ཆག་པ་འབའ་ཞིག་ལས། ཡུལ་གཞན་གྱི་མིས་ཚུར་བཏགས་པ་ཞིག་མ་ཡིན་པ་རིགས་པས་ཁུངས་སྐྱེལ་གནང་བ་དེ་ནི། རང་རེར་གནད་དོན་འདིའི་ཐད་ལ་བསམ་གཞིགས་དང་ཞིབ་འཇུག་བྱ་རྒྱུའི་རྩ་བའི་གཞི་ འཛིན་ས་གསེར་གྱི་ས་གཞི་ལྟ་བུ་ཞིག་ཡིན་ནོ།། རང་ཅག་གི་ཡུལ་འདིའི་མིང་ ལ་བོད་ཅེས་བྱ་བ་དེ་དུས་ནམ་ཞིག་ལ་བྱུང་བའི་ཐད་དེབ་ཐར་དཀར་པོའི་ནང་། “དེ་ཡང་རང་རེའི་ཡུལ་འདི་ལ་ཆེས་སྔ་མོ་ཞིག་ནས། རང་སྐད་དུ་བོད་ཀྱི་ཡུལ་ཞེས་བྱ་བར་གྲགས་” （༢）ཞེས་ གསུངས་པ་བཞིན་བོད་ཅེས་པའི་ཐ་སྙད་དེ་ནི་གདོད་མའི་དུས་ནས་བྱུང་བར་མངོན། དཔེར་ན་བོན་གྱི་ལོ་རྒྱུས་སམ་ཁུ་སྟོན་བརྩོན་འགྲུས་གཡུང་དྲུང་གིས་མཛད་པའི་ལོ་ རྒྱུས་ཆེ་མོ་སོགས་བོད་གནའ་རབས་ཀྱི་ངག་རྒྱུན་འཁོད་པའི་ཡིག་རིགས་དག་ལས། གདོད་མའི་དུས་སུ་ཡུལ་འདིར་གནོད་སྦྱིན་ལ་སོགས་མི་མ་ཡིན་གྱི་དབང་མཛད་བཅུ་ སོགས་བྱུང་བའི་བརྒྱུད་རིམ་བཤད་ཡོད། ང་ཚོས་མི་མ་ཡིན་ཞེས་ཐོས་མ་ཐག་དེ་ནི་དངོས་མེད་ལྷ་སྒྲུང་ཡིན་ཟེར་ནས་རྣ་བ་མི་ བཟེད་པ་གཏན་ནས་བྱ་མི་རུང་། མི་མ་ཡིན་གྱི་དབང་མཛད་བཅུ་བྱུང་ཞེས་པ་ནི་ས་མཐོའི་སྤྲ་མི་རྣམས་ད་དུང་གནའ་མི་ མཚན་ཉིད་པ་ཞིག་ཏུ་མ་གྱུར་པའི་གོང་རོལ་གྱི་དོན་ཞིག་ཡིན་པ་གོ་དགོས། དེ་དག་གི་བརྒྱུད་རིམ་བཤད་པའི་ནང་། “བདུན་པ་མང་སངས་རུས་དགུས་དབང་བྱས་ཏེ། ཡུལ་གྱི་མིང་ནི་བོད་ཀ་ཉ་དྲུག་ཟེར་” （༣）ཞེས་ གསལ་བས་བོད་ཅེས་པའི་ཡུལ་མིང་ནི་ཐོག་མ་དེ་དུས་ནས་ཡོད་པ་མཐོང་ཐུབ། དེ་ནས་ད་ཕན་ལོ་གྲངས་ཇི་ཙམ་སོང་བ་ནི་བརྗོད་ཀྱིས་མི་ལང་བ་སྨོས་ཅི་དགོས། རྒྱུ་མཚན་དེ་དག་ལ་བསམ་དུས་བོད་བྱ་བ་ནི་བོད་རང་གི་མིས་བཏགས་པ་དེ་བས་ཀྱང་ཚད་ མར་གྲུབ་ཅིང་། དེ་ཡང་འདོད་རྒྱལ་གྱི་མིང་ཙམ་ཡིན་ཤས་ཆེ་ལ། གོ་དོན་ལྡན་པའི་དབང་དུ་བཏང་ནའང་དཔྱད་གཞི་གང་མང་བསགས་ནས་བརྟག་དཔྱད་ཞིབ་འཇུག་ མུ་མཐུད་དེ་བྱ་དགོས་པ་ལས། ཕྱོགས་རེ་བའི་སྒོ་ནས་ཁ་ཚོན་གཅོད་མི་འོས་པ་གསལ་པོར་རྟོགས་ཐུབ། འོན་ཀྱང་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཤེས་བྱར་དོ་སྣང་བྱེད་དགོས་ན་བོད་ཅེས་པའི་ཐ་སྙད་ དེ་ཇི་ལྟར་བྱས་ནས་བྱུང་བ་དང་། དེའི་གོ་དོན་གང་ཡིན་ལ་བསམ་ཞིབ་བྱ་རྒྱུ་ནི་གལ་འགངས་ཆེ་བ་ཞིག་ལོས་ཡིན། དེར་མིན་གྱི་དཔྱད་གཞི་གཞན་དག་ཀྱང་བརྩད་འཚོལ་བྱ་རྒྱུ་དེ་དགོས་ངེས་ཤིག་ཏུ་ མཐོང་། བོད་ཅེས་པའི་ཡུལ་མིང་འདིའི་གོ་དོན་སྐོར་ལ་དམངས་ཁྲོད་དུ་མི་ རབས་ནས་མི་རབས་བརྒྱུད་པའི་བཤད་ཚུལ་ཡང་འགའ་ཞིག་ཐོས། དཔེར་ན་ལ་ལས་ཟེར་ན། གནའ་སྔ་མོ་ཡུལ་འདིར་ཞིང་ལས་ཐོན་སྐྱེད་མ་དར་བའི་གོང་ལ་མི་རྣམས་རི་དྭགས་རྔོན་ པ་དང་། དེ་ནས་རིམ་བཞིན་ཕྱུགས་རིགས་གསོ་སྐྱོང་ལ་བརྟེན་ནས་འཚོ་ཐབས་བྱེད། སྐབས་དེར་ཕྱུགས་རིག་རྣམས་འཕེལ་བ་དང་བསྟུན་ནས་རྩྭ་བཟའ་འདང་ངེས་ཤིག་ཡོང་བའི་ དོན་དུ་འབྲོག་པ་ཚོ་རུབ་སྡོད་བྱ་ཐབས་མེད་པར་ཁ་ཐོར་ནས་རི་ཀླུང་རྩྭ་ཆུ་གང་བཟང་ དུ་གནས་ངེས་མེད་ཀྱི་སྐྱ་སྤོ་བྱེད་དགོས་པ་ཆགས། རྒྱང་ཐག་རིང་པོར་ཁ་གྲམ་ནས་སྡོད་པའི་འབྲོག་པ་དེ་རྣམས་ལ་རང་བྱུང་ཁམས་ལས་བྱུང་ བའི་ཆག་སྒོ་དང་། ཇག་རྐུན་ནམ། གཅན་གཟན་གྱི་གནོད་འཚེ་འཕྲད་པ་སོགས་ཕན་ཚུན་འབྲེལ་བ་བྱེད་དགོས་སྟབས། སྐད་རིང་གི་བརྡ་སྦྱོར་ཐུབ་པའི་རྒྱང་ཚད་དུ་གནས་བཅའ་བ་དང་། གནས་ཚུལ་བྱུང་སྐབས་རི་མཐོ་ས་སྒང་ནས་སྐད་ཆེན་པོས་ཀ་ཡེའམ། ཝ་ཡེ་ཞེས་གདངས་རིང་གིས་བརྡ་སྤྲོད་བྱེད་པ་དེ་ལ་“འབོད་པ་”ཞེས་ཟེར། དེ་ལྟར་ཡང་ཡང་བོད་པའི་སྒྲ་སྒྲོག་པས་ཡུལ་དེའི་མིང་ལའང་“བོད་”ཅེས་ཐོགས་པ་ཡིན་ ཟེར་རོ།། དེ་མིན་རྒན་རབས་ཀྱི་བཤད་སྲོལ་གཞན་ཞིག་ནི། རང་ཅག་གི་ཡུལ་འདིའི་རང་བྱུང་གི་ཆགས་བབ་ནི་ནུབ་དང་བྱང་ཕྱོགས་མཐོ་ཞིང་། ཤར་དང་ལྷོ་གཉིས་ཁད་ཀྱིས་དམའ་བ་ཡོད་པ་ལས་གདོད་མའི་དུས་ནས་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ཐོན་ སྐྱེད་རིམ་བཞིན་འཕེལ་རྒྱས་འགྲོ་བའི་བྱ་རིམ་ནང་ཕྱི་རོལ་ཡུལ་གྱི་ཆ་རྐྱེན་དང་ བསྟུན་པའི་གཙོ་བོའི་ཐོན་སྐྱེད་ལས་རིགས་གསུམ་དུ་དབྱེ་བ་སྟེ། མཐོ་སར་ཕྱུགས་རིགས་གཉེར་སྐྱོང་ཁོ་ན་བྱེད་པའི་ས་ལ་འབྲོག་ཅེས་དང་། དམའ་སར་ནགས་ལས་གཙོ་གཉེར་བྱེད་པའི་ས་ལ་རོང་ཞེས་གྲགས་ཤིང་། དེ་གཉིས་ཀྱི་བར་དུ་དྲོ་གྲང་སྙོམས་སར་ཞིང་ལས་གཙོ་བོར་གཉེར་བའི་ས་ལ་བོད་ཅེས་ མིང་ཆགས་པ་ཡིན། ལོ་རྒྱུས་ཐོག་སྤུ་རྒྱལ་བཙན་པོའི་གདུང་རབས་དེ་ཡར་ ལུང་དུ་བྱུང་ཞིང་། ས་ཁུལ་དེ་ནི་སྐབས་དེའི་ས་མཐོའི་ཞིང་ལས་གཙོ་བོར་གཉེར་བའི་ལྟེ་བ་ལྟ་བུ་ཡིན་ སྟབས་བོད་ཡུལ་ཞེས་འབོད་པ་དང་། སྤུ་རྒྱལ་བཙན་པོའི་གདུང་རྒྱུད་ལའང་ཡུལ་གྱི་མིང་རྗེ་ལ་ཐོགས་ནས་བོད་ཀྱི་བཙན་ པོ་ཞེས་གྲགས། རྗེས་སུ་བོད་ཀྱི་བཙན་པོའི་གདུང་རབས་ཀྱིས་ཡར་ལུང་གི་མཐའ་འཁོར་དང་། དེ་ནས་རིམ་བཞིན་དབུས་གཙང་དུ་མངའ་འབངས་རྒྱ་བཀྱེད་ཅིང་། ལྷག་པར་བོད་རྗེ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོའི་སྐུ་དུས་ནས་དེ་བས་ཀྱང་ཕྱོགས་བཞི་མཚམས་ བརྒྱད་མངའ་འོག་ཏུ་བསྡུས་ཤིང་། རྒྱལ་ཁམས་ཆེས་ཆེར་བཀྱེད་པ་བཅས་བརྒྱུད་རྗེའི་མཚན་ཡུལ་ལ་ཆགས་ཏེ་བོད་ཀྱི་བཙན་ པོའི་མངའ་ཁོངས་རྣལ་མར་གཏོགས་པ་མཐའ་དག་ལ་བོད་ཅེས་མིང་ཐོགས་པ་ཡིན་ཟེར་རོ། ། སྤྱིར་ ན་མིའི་རིགས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་དང་ཤེས་རིག་མཐའ་དག་ཐོན་སྐྱེད་འཕེལ་རྒྱས་འགྲོ་བ་ དང་ཁ་འབྲལ་ཐབས་མེད་ལ། ཁྱད་པར་གདོད་མའི་དུས་ནས་བྱུང་ཞིང་ཆགས་པའི་མིང་ཚིག་ནི་དེ་བས་ཀྱང་དེ་ལྟར་ཡིན་ སྲིད་པར་བརྟེན་གོང་དུ་དྲངས་པའི་བཤད་རྒྱུན་དེ་རིགས་ཕྱི་ཡུལ་རང་བྱུང་ཁམས་ཀྱི་ ཆགས་བབ་དང་། གནའ་བོའི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ཐོན་སྐྱེད་བྱ་གཞག་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་སྟབས་འདིར་ཡང་ དཔྱད་གཞིའི་ཁ་སྣོན་ཙམ་དུ་བཀོད་པ་ལགས་ཤིང་། བཤད་སྲོལ་ཕྱི་མ་འདིའི་ཐད་ཐོག་མ་ཞིང་ལས་ས་ཁུལ་ལ་བོད་ཅེས་པའི་ཐ་སྙད་ཐོགས་པ་ ཡིན་ན། བོད་རྗེ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོའི་སྔ་རོལ་དུ་ཡར་ལུང་ཁུལ་དུ་མ་གཏོགས་ཞིང་ལས་དར་ སྲོལ་མེད་དམ་ཞེ་ན། དེ་ནི་ཐོག་མའི་མིང་གི་འབྱུང་ཁུངས་ཙམ་བཤད་པ་ལས་ངེས་པ་མེད་ཅིང་། ད་དུང་ཏུན་ཧོང་གི་ཡིག་རྙིང་ལས་འབྱུང་བ་ལྟར་ན་བཙན་པོ་གནམ་རི་སྲོང་བཙན་གྱི་ ལོ་རྒྱུས་ནང་། “རྒྱལ་པོ་འདིའི་རིང་ལ་། ཁྱུང་པོ་སྤུང་སད་ཀྱིས་རྩང་བོད་ཀྱི་རྗེ་བོ་ མར་མུན་མ གོ་བཆད་ བཅད་དེ། ཁྱུང་པོ་སྤུང་སད་ཀྱིས་རྩང་བོད་ཀྱི་རྗེ་བོ་མར་མུན་མགོ་བཆད་བཅད་དེ། རྩང་བོད་ཁྱིམ་ཉི་གྲི་ཉིས་ཁྲི་བཙན་པོའི་ཕྱག་ཏུ་པུལ་ཕུལ་ཏེ། ཟུ་ཙེམགློ་བ་ཉེ་བ་འི་བྱ་དགར་སྩལ་ཏོ” （༤） ཞེས་གསལ་བ་ལྟར་དུས་དེ་ཤེད་དུ་གཙང་ཁུལ་ཡར་ལུང་གཙང་པོའི་ལྷོ་བྱང་བརྒྱུད་ཀྱི་ ས་གནས་དེ་དག་བཙན་པོའི་མངའ་འོག་ཏུ་མ་ཚུད་གོང་ནས་ཞིང་ལས་གཙོ་བོར་གཉེར་ཁུལ་ ཡིན་སྲིད་ཅིང་། དེར་བརྟེན་རྩང་བོད་ཅེས་བོད་ཀྱི་ཐ་སྙད་ཀྱང་ཐོགས་ཟིན་པ་ མཚོན་པས་དེས་ན་བོད་ཅེས་པ་ཞིང་ལས་ས་ཁུལ་ལ་ཐོགས་པ་ཡིན་ཟེར་བར་སྒྲུབ་བྱེད་དུ་ འགྱུར་བ་མ་གཏོཊ་གནོད་པ་མེད་དོ། གཞན་ཡང་སྔར་གྱི་བླ་མའི་རྣམ་ཐར་སོགས་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་་ཡིག་རིཊ་དང་དེ་སྔའི་བོད་ ས་གནས་སྲིད་གཞུང་གི་ཡིག་ཆ་མང་པོའི་ནང་། “བོད་འབྲོག་མི་སེར་”དང་“བོས་འབྲོག་བརྗེ་ཚོང་”“རོང་བོད་ས་མཚམས་”དང་“རོང་བོད་ སྐྱེལ་མཚམས་”ཞེས་པ་སོགས་མཐོང་རྒྱུ་ཡོད་པ་མ་ཟད། དམངས་ཁྲོད་དུའང་བོད་འབྲོག་ཟེར་བ་དང་རོང་བོད་ཅེས་པའི་ཤོད་སྲེལ་ད་ལྟའང་མཆིས་ པ་དེ་དག་གི་བོད་ཟེར་བའི་གོ་དོན་ཡང་ཞིང་ལས་ཐོན་སྐྱེད་གཙོ་བོར་གཉེར་བའི་ས་ཆ་ ལ་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཚུལ་མཚོན་པ་བཅས་འབོད་སྲོལ་འདི་རྣམས་ཀྱང་གནའ་བོའི་ཤུལ་ རྒྱུན་དང་འབྲེལ་བ་ངེས་ཅན་ཞིག་ཡོད་སྙམ་པ་དཔྱད་གཞིའི་ཚུལ་དུ་འཕྲོས་པ་ལགས། ཡང་ཁམས་བོས་ཅེས་པའི་གོ་དོན་གང་ཡིན་སྙམ་ན་ཁམས་ནི་མཐའ་ཁུལ་ལ་ཟེར་ཏེ་དཔེར་ན་ མཐའི་རྒྱལ་ཕྲན་ལ་ཁམས་ཀྱི་རྒྱལ་ཕྲན་ཞེས་གྲགས་པ་ལྟར་བོད་དབུས་ན་མཐའི་རྒྱལ་ ཕྲན་ལ་ཁམས་ཀྱི་རྒྱལ་ཕྲན་ཞེས་གྲགས་པ་ལྟར་བོད་དབུས་ནས་རྩིས་ན་ཤར་ཕྱོགས་ཀྱི་ མཐའ་ཁུལ་ལ་ཁམས་ཞེས་མིང་ཆགས་པས་ཁམས་བོད་ནི་མཐའ་དབུས་ཀྱི་དོན་ཡིན་པ་བཅས་བོད་ ཅེས་བའི་མིང་བྱུང་ཚུལ་གྱི་དཔྱད་གཞི་མདོ་ཙམ་བརྗོད་པའོ།། འབྲུག་པའི་སྐད་ཡིག་བོད་ཡིག་མིན་ནམ་ཞེ་ན་ཐག་ཆོད་ཁག་པོ་འདུག ། གཡང་འབུམ་ཚེ་རིང་གིས་བསྒྱུར། འབྲུག་པ་མི་རིགས་བོད་རིགས་མིན་ཞེས་ཐེམ་བྱང་དུ་འཁོད་དོན་ནི། འབྲུག་པའི་སྐད་ཡིག་དང་འབྲེལ་ཡོད་ཕྱོགས་ཀྱི་ངག་སྒྲོས་ཧ་ཅང་ཉུང་ཉུང་ཡིན་པས། ད་ལྟ་རགས་ཙམ་གླེང་བར་བྱ། འབྲུག་རྒྱལ་གཞུང་གིས་སྤྱི་ལོ་2001ལོར་མི་གྲངས་ཁྱབ་བསྒྲགས་བྱས་པ་ལྟར་ན། སྐབས་འདིར་འབྲུག་པའི་མི་གྲངས་6900,000 སླེབས་པ་དང་དེང་གི་འཕེལ་ཚད་2.5%རེད་འདུག། འདི་ལྟར་རིག་འདེད་རྩིས་རྒྱག་བྱས་ན་འབྲུག་ཡུལ་གྱི་མིག་སྔའི་མི་གྲངས་8000,000 ཡིན་པ་དང་བེད་སྤྱོད་བྱེད་བཞིན་པའི་ཡིག་རིགས་14 ལྷག་ཡོད་ལ། དེ་ལས་ཆེས་ཉུང་མཐར་ཡང་མི་གྲངས་10,000 ཡན་གྱིས་ཡིག་རིགས་མི་འདྲ་བ་8 ཙམ་སྤྱོད་ཅིང་མཆིས་ལ་ཡིག་རིགས་23 བོད་འབར་སྐད་རིགས་ཀྱི་ཁོངས་སུ་གཏོགས། རིགས་གཅིག་(བལ་ཡིག) ཧིན་ཡ་ (ཡ་ལ་ཨན་) སྐད་རིགས་ཀྱི་ཁོངས་སུ་གཏོགས། རྫོང་ཁའི་སྐད་སྐས་ནི་སྤྱོད་མཁན་ཆེས་མང་བ་དེ་ཡིན་པ་དང་གཙོ་བོ་འབྲུག་ཡུལ་ལྷོ་ཕྱོགས་ཀྱི་ན་ལཱ་ཕོ་(Ngalop) རིགས་ཏེ་མི་གྲངས་160,000 ཙམ་གྱི་སྤྱོད་བཞིན་ཡོད་ཅིང་། ཁོང་ཚོ་ནི་དུས་རབས་དགུ་བ་ནས་བཟུང་བོད་མི་རུ་བ་སྤོས་ནས་ཐོན་པའི་བོད་བོད་མིའི་གདུང་རྒྱུད་ཡིན་ཞིང་། ལྷག་པར་དུ་ལྷོ་ཕྱོགས་སུ་མི་གྲངས་15600 ཙམ་གྱིས་འབྲུག་ཡིག་སྤྱོད་ཀྱི་ཡོད་པ་དང་། དུས་རབས་ཉི་ཤུ་བའི་དུས་འགོར་བལ་བོའི་ངལ་རྩོལ་བཟོ་བ་འབོར་ཆེན་ཞིག་གནས་འདིད་ཐོན་པ་དང་མི་རིང་བར་མི་དེ་རྣམས་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྤྱི་དམངས་སུ་གྱུར། འབྲུག་པའི་མི་ངོ་མ་ནི་དེའི་ཤར་ཕྱོགས་ཀྱི་ཤར་ཕྱོགས་པ་Shachopa མི་རིགས་ཡིན་ལ། སྐད་ཡིག་ལ་ཤར་ཕྱོགས་པའི་སྐད་དང་། ཁོ་ཚོའི་བཤད་སྲོལ་ལྟར་ན་གཙང་ལ་(Tshangla) ཞེས་ཀྱང་འབོད་ཟེར་ལ་ཁོང་ཚོར་མི་གྲངས་ཕར་ཆེར་30,000 ཙམ་གནས་། དབུས་ཀྱི་སྤམ་ཐང་(འབུམ་ཐང?) Bumthang ) ས་ཁུལ་གྱི་མི་50,000 ཙམ་ལ་ཅན་ཁཱ་(Khenka)ཟེར་། སྤྱི་ལོ་1960 ལོའི་བར་དུ་འབྲུག་ལ་ཡུལ་གཞུད་ཡི་མེད་ཅིང་། བོད་རྒྱུད་ནང་བསྟན་དར་ཁྱབ་ཆེས་ཆེར་ཕྱིན་པས་མི་གྲངས་ཡོངས་ཀྱི་ཁྲོད་ནས་10% གྲྭ་སར་བཞུགས་ཏེ་རིག་གནས་རྒྱུན་སྤེལ་དང་ལོ་རྒྱུས་འབྲི་འགོད་སྲོལ་རྒྱུན་རྒྱུན་འཛིན། སེམས་གསོ་དང་ས་ཁུལ་ཁག་གོང་འདྲིལ་ཤུགས་ཀྱིས་བདག་གཅེས་ཚད་མཐོན་བྱུང་བ་སོགས་ཀྱི་གལ་ཆེའི་བྱེད་ནུས་ཐོན། འབྲུག་པའི་ཡིག་ཚགས་དང་ལོ་རྒྱུས་དང་ནང་བསྟན་སློབ་གསོ་སོགས་ཐུན་མོང་དུ་སྤྱོད་པའི་ཡིག་སྐད་དེ་སྲོལ་རྒྱུན་བོད་ཡིག་ལས་མ་འདས། ལོ་རབས་བདུན་བཅུ་བར་དེང་རབས་ཅན་གྱི་འཕེལ་རིམ་མ་ཚུགས་གོང་དུ་ཡིག་རྨོངས་པའི་གྲངས་ཚད་ཧ་ཅང་མཐོ་བས་ས་ཁུལ་ཕན་ཚུན་བར་འབྲེལ་འདྲིས་བྱེད་པའི་བཀག་རྒྱ་གནས་ཚུལ་ཧ་ཅང་ཁག་པོ་བྱུང་། 1961 ལོར་འབྲུག་རྒྱལ་པོ་འཇིག་མེད་རྡོ་རྗེ་དབང་ཆེན་ལགས་ཀྱིས་རྫོང་ཁའི་སྐད་དེ་སྤྱི་སྐད་བྱེད་དགོས་པ་བསྟན། བསམ་ཡུལ་ལས་འདས་པ་ཞིག་ལ་ལྷོ་ཕྱོགས་པས་སྤཡི་ཁྱབ་དུ བཀོལ་བཞིན་པའི་རྫོང་ཁའི སྐད་དེ་འདི་ལྟར་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྤྱི་སྐད་དུ་གྱུར་བ་རེད། རྫོང་ཁ་ཞེས་པའི་ཡིག་འབྲུ་གཉིས་ཀྱི་ཞིབ་གླེང་ཆེས་མང་བ་ནི་ཤོག་ངོས་སུ་ཕབ་པའི་ཡིག་སྐད་དེ་ཆོས་སྐད་(Choke)ཅེས་པ་བོད་ཡིག་གི་མཚོན་བྱེད་རེད། ཆོས་སྐད་ནི་རྫོང་ཁའི་སྐད་ཀྱི་ཡིག་སྐད་དུ་བལྟས་ཆོག་ཅིང་ནང་བསྟན་ཀྱི་ཆོ་ཀ་སྤེལ་བའི་སྐད་བྱེད་ལ། དེ་ཡང་སྐད་བརྡ་རིགས་མི་འདྲ་བ་གཉིས་ཡིན། རིམ་བཞིན་དུ་སློབ་གྲྭ་ཁག་དུ་རྫོང་ཁ་འབྲི་ཀློག་དང་སྐད་བརྡ་སློབ་ཁྲིད་བྱས་དང་དེ་རྗེས་རིམ་གྱིས་སློབ་ཚན་གཞན་དག་ཀྱད་རྒྱ་གར་ཡི་གེ་ལས་རྫོང་ཁར་ཕབ་བསྒྱུར་བྱས་ཏེ། འབྲི་ཀློག་དང་འབྲེལ་འདྲིས་མཚོན་བྱེད་བྱས་པ་ནི་སྔོན་ཆད་དབྱི་རལ་དང་ཧྥ་རན་སིའི་སྐད་དེ་ལཱ་ཏིན་ཡི་གེའི་ཁ་སྐད་དང་མཚུངས་པ་ལྟར་རེད། ལོ་རབས་བདུན་བཅུ་བ་ལ་འབྲུག་སྲིད་གཞུང་གིས་ཡིག་སྐད་རང་ཡུལ་ཅན་དང་འཚོ་བ་ཅན་གྱི་དམིགས་འབེན་དུ་བརྩིས་ནས་སློབ་གསོ་ལས་ཁུངས་སུ་རྫོང་ཁ་ཚན་ཁག་དབུ་བརྙེས། ལྷང་པར་དུ་1986 ལོར་བློ་འདྲི་སའི་རྫོང་ཁ་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་བཙུགས་པ་མ་ཟད། དེང་གི་ཚད་ལྡན་ཅན་གྱི་རྫོང་ཁ་ཡི་གེའི་བརྒྱུད་རིམ་ཁྲོད་རྩོམ་སྒྲིག་དང་རྫོང་ཁའི་སློབ་དེབ་། མིང་མཛོད། ཚིག་ཚོགས་གསར་སྣོན་དང་ཚིག་འབྲུ་དེད་ནས་གསར་བ་འབྲི་ཐབས་སོགས་ཀྱིས་ལས་འགན་བསྒྲུབ། ལོ་རབས་བཅུ་དགུ་བའི་དུས་འགོར་ཧོ་ལན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྐད་བརྡ་རིག་པ་བ་ལྗོར་ལྗེ་ཝན་ཏེ་མོའུ་ཡིས་རྫོང་ཁའི་བརྡ་སྤྲོད་བརྡ་སྤྲོད་རིག་པ་ཁག་དང་པོ་བརྩམས་པས་ཕན་འབྲས་མི་དམན་པ་ཞིག་ཐོན་པ་དང་ལྷན་དུ་རྫོང་ཁ་ཡི་གེ་གཞུང་ཕྱོགས་ཁོངས་གཏོགས་ཁྲོད་ཀྱི་གསང་འདེད་སྟོབས་ཤུགས་གྱུར་ལ། རོ་མཱན་སྐད་དོད་བྱེད་ཐབས་དེ་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྤྱི་དམངས་ཀྱི་རུས་མིང་དང་ཐ་སྙད་ཞིབ་གླེང་ཕྱོགས་ལ་བསྐྱོད་པ་དང་རྫོང་ཁ་བཀོལ་བའི་སྲོལ་རྒྱུན་བོད་ཡིག་གསལ་བཤད་ནི་(ucen) འབྲི་བའི་ཡིག་གཟུགས་རིགས་ཤིག་ཡིན། Ucen ལ་ཡང་དག་གི་འབྲེལ་བ་ཞིག་མ་མཐོང་ཡང་(དཔེར་ན་གནའ་བོའི་ཨེ་ལྗིབ་ཡི་གེ་རྟོགས་པའི་གྲོགས་པོས་མཛུབ་སྟོན་གནང་བ་ལྟ་བུ་རེད) རྒྱུན་ཆད་མེད་པའི་ཚད་ལྡན་ཅན་གྱི་འཕེལ་རིམ་དང་བསྟུན་ནས་རྫོང་ཁ་ཡི་གེ་ནི་སྲོལ་རྒྱུན་རིག་གནས་རྒྱུན་འཛིན་བྱེད་པའི་ལག་ཆ་ལྟ་བུར་གྱུར། ཡིན་ན་ཡང་ད་ཡིད་འཚོ་བའི་ཁྲོད་ཀྱི་གནས་ཚུལ་དེ་ལས་ཟློག་སྟེ། དཔེར་ན། རྫོང་ཁ་ཡི་གེའི་བསླབ་དེབ་དཔེ་ཆ་མི་འདང་ལ་གསར་བྱུང་དངོས་པོ་དང་ཚན་རིག་རང་བཞིན་གྱི་ཚིག་ཚོགས་ཀྱི་མཚོན་ཐབས་དཀོན་ཞིང་། རྫོང་ཁར་དབྱིན་ཡིག་གི་འགྲན་རྩོད་ཁྲོད་བཀག་གནོན་ཡང་ཐེབས་སྲིད་པ་རེད། དོན་དངོས་སུ་འབྲུག་ཡུལ་རྒྱལ་ཡོངས་སློབ་གྲྭ་ཆེ་འབྲིང་གི་སློབ་ཐུན་མང་པོའི་དགེ་རྒན་དཔུང་སྡེ་ཕལ་ཆེ་བ་ནི་རྒྱ་གར་བ་ཡིན་པ་དང་། ལྷག་པར་དུ་རང་བྱུང་ཚན་རིག་སོགས་ཀྱི་དགེ་རྒན་དཔུང་སྡེ་ཕལ་ཆེ་རྒྱ་གར་བ་ཡིན་ཞིང་། རྒྱ་གར་གཞུང་ཕྱོགས་ཀྱིས་ཐད་ཀར་འབྲུག་ཡུལ་སློབ་གསོའི་འགན་ཁུར་ནས་སློབ་ཁྲིད་གནང་གི་ཡོད། དེར་རྟེན་སློབ་གསོ་ཐོབ་པའི་འབྲུག་པ་མང་ཤས་ཤིག་གིས་དབྱིན་ཡིག་གིས་འབྲི་ཀློག་ཐུབ་ནའང་རྫོང་ཁ་རགས་ཙམ་ལས་ཤེས་ཀྱི་མེད། འབྲུག་ཡུལ་དུ་ལྗོངས་རྒྱུའི་གོ་རིམ་ཁྲོད་སྤང་ནག་ཁ་(Punakar) ཡི་ལམ་བར་ཞག་གསོལ་སྒེར་ཁང་གི་ཞང་པ་གིས་གདངས་གསལ་ཞིང་བརྡ་དག་པོའི་དབྱིན་སྐད་ཀྱིས་ང་ལ་ཁ་བརྡ་བྱས་བྱུང་། ཁོས་བཤད་པ་ལྟར་ན་ཁོ་རང་ལོ་དགུའི་རིང་སློབ་གྲྭར་དཔེ་ཆ་བཏོན་པ་ཡིན་ཟེར། མི་དེའི་དབྱིན་སྐད་ཀྱི་ཆུ་ཚད་ང་རྒྱ་གར་དང་བལ་ཡུལ་ནས་འཕྲད པའི་སློབ་གསོའི་ཆ་རྐྱེན་འོས་འཚམ་རག་པའི་མི་རྣམས་དང་བསྡུར་ན་བ་ཅང་བཟང་། ཡི་གེར་བྲིས་པའི་བཀོལ་སྤྱོད་རིན་ཐང་ལ་བལྟ་རིན་ཡོད་པའི་རེ་བ་བཟུང་ནས་རིག་གནས་སྣང་ཚུལ་ཞིག་ལ་གྲོས་ཁ་བྱས་ཤིང་། ད་རང་ཉིད་བོད་རིག་པ་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་མཁན་ཞིག་མིན་ལ་ལོ་རྒྱུས་རིག་པ་བ་ཞིག་ཀྱང་མིན་པའི་ཆ་ནས་རྒྱང་རིང་ཞིང་ཡངས་པའི་འཛམ་གླིང་ལ་སེམས་པ་མཚོན་བྱེད་ཙམ་དུ་ཕུལ་བ་ཡིན། རིག་གནས་གདན་རབས་ནི་མི་གཞན་ལ་བརྟེན་པ་མིན་ཞིང་། ཡང་ན་སྲིད་གཞུང་གི་སྲིད་ཇུས་ཡོ་ཕྱོགས་ཀྱང་མིན་པར་མི་རིགས་རང་གི་བརྩོན་འགྲུས་དང་རང་ནུས་ལ་བརྟེན་ཡོད། རང་ནུས་ཀྱི་སྔོན་འགྲོ་ནི་ལོ་རྒྱུས་དང་དངོས་ཡོད་ལ་བལྟས་ལེགས་དགོས་པ་དེ་ཡིན་པ་མ་ཟད། ད་དུད་དངོས་ཡོད་ཁྲོད་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་ཐབས་བཀོད་རྙེད་ཐུབ་པ་བྱས་ནས་རྒྱུན་སྐྱོང་དགོས། ངས་བལྟས་ན་བོད་རིགས་ཀྱང་འདི་ལྟར་ཡིན་ལ་མི་རིགས་གཞན་དག་ཀྱང་འདི་ལས་མ་འདས་སྙམ། རྗུད་པ་ ལུས་ཀྱི་ཚིལ་ཉུང་ཞིང་ཤ་ཉམས་པ་སྟེ། ལུག་རྗུད་པ།Skinny sheep ཤ་རྗུད་པ་ཞེས་པ་ལྟ་བུ། བུད་མེད་རྗུད་པའི་མཛེས་ཆོས་ Skinny woman's beauty indulgence. meager, emaciated, thin རྒྱལ་ཐང་ནི་ཡུན་ནན་ཞིང་ཆེན་གྱི་ནུབ་བྱང་མཚམས་སུ་ཡོད་ལ། ཟི་ཁྲོན་དང་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་གཉིས་ཀྱི་ས་མཚམས་སུ་ཆགས་ཡོད། 200 ལོར་ཤམ་བྷ་ལ་ཞེས་མིང་བསྒྱུར། རྒྱལ་ཐང་ནི་བདེ་ཆེན་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་སྲིད་གཞུང་གི་ལྟེ་གནས་ཡིན་ལ།ཡུན་ནན་ཞིང་ཆེན་གྱི་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་གཅིག་བུ་སྟེ་ཡིན། དབྱིན་ཇའི་སྐད་དུ་ Shangrila ཟེར་ལ་རྒྱལ་ཐང་ནི་དབྱིན་ཡིག་གིས་Gyalthangཞེས་འབྲི་སྲོལ'ཆགས་ རྒྱ་སྐད་དུ་香格里拉ཟེར གསལ་བཤད་བྱ་རྒྱུ་ཞིག་ལ་སྤྱི་ལོ་2014 ཟླ་1པོ་རུ་རྒྱལ་ཐང་རྡོ་མཁར་རྫོང་གྲོང་རྙིང་ལ་མེ་སྐྱོན་ཚབ་ཆེན་བྱུང་སྟེ་ལོ་ངོ་སྟོང་ཕྲག་ལྷག་ཕྱིན་པའི་གནས་མཁར་འདི་ཕར་ཆེར་རྨེག་མེད་དུ་བཏང་བས། གཤམ་དུ་བཀོད་པའི་འགྲུལ་ཁང་དང་། ཟ་དང་། ཆང་ཁང་སོགས་གྲོང་རྙིང་དུ་ཡོད་དག་ཀྱང་མེ་ལ་ཤོར་པ་ཐུགས་ལ་མངའ་པར་བྱ། ལྗོངས་རྒྱུའི་ཡུལ། དགེ་ལྡན་སུམ་རྩེན་གླིང་དགོན་པ། པོ་ཏ་མཚོ་རྒྱལ་ཁབ་སྤྱི་གླིང། རོང་ཆེན་ཁ་བ་དཀར་པོ། ཀོང་རྩེད་རྭ་བ། དོན་འགྲུབ་གླིང་དགོན་པ། གཡང་ཐང་མེ་ཏོག་ཐང་། ནགས་ཕག་མཚོ། ཤྭ་ཁ་རི་བོ། རི་བོ་ཨ་བྷོ་ལྗེང་ ལྗོངས་རྒྱུ་ཞབས་ཞུ་བ། འགྲུལ་ཁང་། བྱང་ཆུབ་ཤིང་གུང་སེངས་མགྲོན་ཁང་། Banyantree resort སུམ་རྩེན་གླིང་ཁ་དབེན་གནས་མགྲོན་ཁང་། samtsen lingka retreat སྒྲོལ་མའི་ཁྱིམ། 卓玛的家 Dolma's home རྒྱལ་ཐང་རྫོང་མགྲོན་ཁང་། Gyalthang Dzong Hotel ནས་འགྲུལ་ཁང་། Barely Inn ཟ་ཁང་། བྷའ་སུ་ཁར་(རྒྱ་གར་ཟས) ན་ཡཱ་ཕྱི་ཟས་ཁང་། ཧེ་ལིན་ཕེ་སཱ་ཁང་། ཨོ་ལིབ་ཕྱི་ཟས་ཁང་། ཆང་ཁང་། བྱ་རོག་ཆང་ཁང་། The Raven Bar ན་མ་སི་ངྷི་བྲོ་གར་ཁང་། ཁམས་པའི་མེ་ཐབ་བྲོ་གར་ཁང་། Khampa Fireplace གནའ་བོའི་གཞུང་ལམ་ཁག རྟ་དྲེལ་སོགས་ཀྱི་ཐོག་ནས་ཕྱོགས་ཕན་ཚུན་དུ་འགྲིམ་འགྲུལ་བྱེད་སའི་ས་ལམ་ཆེ་གྲས་ཀྱི་སྐོར། ཤར་ཕྱོགས་སུ་རྨི་ལི་བརྒྱུད་དར་རྩེ་མདོ་དང་ཁྲིན་དུའུ་སོགས་རྒྱ་ནག་གི་ས་ཁུལ་ཁག་ཏུ་འགྲོ་བའི་ལམ་ཆེན་གཅིག་དང་། ཡང་ཤར་ལྷོའི་ཕྱོགས་ནས་ཐར་ལང་གི་ཡུལ་ལུང་བརྒྱུད་དར་རྩེ་མདོ་སོགས་ལ་འགྲོ་བའི་ལམ་ཆེན་ཁག་གཅིག ལྷོ་ཕྱོགས་ནས་འཇང་གི་ཡུལ་གྲུ་ཁག་བརྒྱུད་ས་ཐང་(ས་དམ?)སོགས་རྒྱ་ནག་གི་མངའ་སྡེ་ཡུན་ནན་གྱི་ས་ཁུལ་ཁག་ལ་འགྲོ་བའི་ལམ་ཆེན་གཅིག ནུབ་ཕྱོགས་སུ་ཀོང་རྩེ་ར་བའི་ཡུལ་དང་ཚ་བ་རོང་པའི་ཡུལ་ཁག་རིམ་བརྒྱུད་ཀྱིས་བོད་དབུས་ལྷ་ལྡན་དུ་འགྲོ་བའི་ལམ་ཆེན་གཅིག ལམ་ཆེན་འདི་ཆབ་མདོའི་ལྷོ་ཕྱོགས་ནས་ཡོད་པས་ཚ་བ་གོས་ཅན་ཐང་རྫོགས་མཚམས་ནས་བྱང་ཕྱོགས་ལ་ཉིན་ཤས་འགྲོ་ན་ཆབ་མདོར་འབྱོར་གྱི་རེད། བྱང་ཕྱོགས་ནས་གཏེར་མ་རོང་པའི་ཡུལ་ཁག་བརྒྱུད་འབའ་པའི་ས་ཁུལ་ཁག་ལ་འགྲོ་བའི་ལམ་ཆེན་གཅིག བྱང་ཤར་ཕྱོགས་ནས་སྔོ་ཤོད་བརྒྱུད་ཆ་ཕྲེང་དང་ལི་ཐང་གི་ས་ཁུལ་ཁག་ལ་འགྲོ་བའི་ལམ་ཆེན་གཅིག་བཅས་ཡོད། ལམ་ཆེན་འདི་རྣམས་རྒྱུན་དུ་འགྲུལ་པ་ཁག་གིས་འགྲོ་བསྐྱོད་བྱེད་མུས་ཀྱི་ལམ་ཆེན་ཁག་ཡིན། ལ་ལམ་ཆུང་གྲས་ནི་གྲངས་མེད་པ་ཡོད། གནའ་བོའི་རྫོང་ཁག་ལྔ ཡུལ་འདི་རྫོང་ཁག་སོ་སོ། ཆེས་དཀར་ལེགས་བྱས་ཀྱི་འབྲས་བུའི་དཔལ་ཡོན་སྟོང་གིས་ཕྱུག་པའི་ཡུལ་ལྗོངས་འདིར་རྫོང་ཁག་ལྔའི་མངའ་ཁོངས་ཡོད་ལ། རྫོང་ཁག་ལྔ་ནི། རྒྱལ་ཐང་ལྟེ་བའི་ཤོག་ཁག་བཅུ་ལ་རྫོང་ཁག་གཅིག་དང་། གཏེར་མ་རོང་ཤོག་བརྒྱད་དང་ལམ་ལམ་ཚན་དགུ་ལ་རྫོང་ཁག་གཅིག ཡང་ཐང་ཤོག་ཆེན་ལྔ་ལ་རྫོང་ཁག་གཅིག འཇང་ཤོག་ཆེན་བརྒྱད་ལ་རྫོང་ཁག་གཅིག རོང་པ་ཤོག་ཆེན་ལྔ་ལ་རྫོང་ཁག་གཅིག་བཅས་ཡིན་ཞིང་དེ་དག་ནང་གསེས་ཅུང་ཟད་རྒྱས་པར་ཕྱེ་ན། རྒྱལ་ཐང་ཤོག་བཅུའི་རྫོང་ཁོངས་ལ། སྟག་ལུང་ཤོག་དང་། ཡུ་མོ་ཤོག སྐྱ་སེར་ཤོག ཨ་ནུ་ཤོག རྒྱ་ནུ་ཤོག ཁུར་རྩེ་ཤོག (འདི་ལ་གོང་ས་ལྔ་པ་ཆེན་པོའི་རྣམ་ཐར་ནང་ཁམས་ཚེས་ཞེས་གསལ)། ར་བ་བེ་ནུའི་ཤོག་བཅས་ལ་རྒྱལ་ཐང་ཤོག་བཅུ་ཞེས་གྲགས། རྒྱལ་ཐང་ཡུལ་ལྟེ་བའི་བྱང་དང་བྱང་ཤར་ཁུལ་དུ། གཏེར་མ་རོང་ངབ་སྦྲ་ཙག་རྫོང་ཁོངས་སུ། གཏེར་མ་རོང་མཁར་སྟོད་ཤོག་དང་། མཁར་སྨད་ཤོག འབྲུག་ཐར་ཤོག རྡོར་ཚ་ཤོག་བཅས་སྟོད་ཤོག་བཞི་དང་། མདོ་བ་ཤོག ཨ་བཟང་ཤོག དྲུག་ཅུ་ཤོག འབྲོག་ཡུལ་ཤོག་བཅས་སྨད་ཤོག་བཞི། གཞན་ཡང་། ལྷས་གསང་ཤོག ཚ་ལུང་ཤོག འབར་ལ་ཤོག བཙན་བཟང་ཤོག ས་གཙང་ཤོག རྒྱལ་ཟེ་ཤོག ལུང་བཟང་ཤོག ནགས་སྐེ(ད)་རགས་ཤོག རྨ་ལོ་ཤོག བླང་ཤོད་ཤོག འགོད་ལ་སྟོད་སྨད། འཕར་བ་ཤོག སྒྲ་ཙག་ཤོག་བཅས་ཡོད། དེ་རྣམས་ལ་གཏེར་མ་ཤོག་བརྒྱད་དང་ལམ་ཚན་དགུ་ཞེས་གྲགས། རྒྱལ་ཐང་ལྟེ་བའི་ལྷོ་ཕྱོགས་སུ་ཡང་ཐང་རྫོང་ཁོངས་ལ། དར་ར་ཤོག གྲོང་ཆུང་ཤོག ཀི་ཀི་རྫོང་། ལྷོ་རྒྱས་ཤོག ལུང་མདོ་ཤོག་བཅས་ལ་ཡང་ཐང་ཤོག་ཆེན་ལྔ་ཞེས་གྲགས། ཡང་ཐང་གི་ཤར་ལྷོ་དང་ལྷོ་ཕྱོགས་སུ་འཇང་རྫོང་ཁོངས་ལ། ལར་བབས་ཤོག ཀེའུ་སྦ་སྦྲིལ་ཤོག འུ་ཡག་གླས་ལུང་། ཨ་ལ་མགོ། ལ་མ་དང་ཧར་སྦར། སྒ་ལོ་གྲོང་(བསམ་སྤོ་འབེལ། འཇང་རྒྱས་ཤོག བསང་བཅའི་ཤོག གླ་རྫི་འགོ་དང་། ཟམ་ཁ་ཤོག་བཅས་ཡོད་པ་དེ་དག་ལ་འཇང་ཤོག་བརྒྱད་ཅེས་གྲགས) རྒྱལ་ཐང་ལྟེ་བའི་ནུབ་ཕྱོགས་སུ་རོང་པ་རྫོང་ཁོངས་ལ་། ཐང་སྟོད་ཤོག ཐར་སྟེང་ཐང་སྨད་ཤོག རི་བཞིན་དང་མཁར་མར་ཡུལ་བཞི། བང་སོ་མཁར་འགོ་བཞི ཁྲམ་རྟགས། ནགས་སྟེང་། འཛམས་འཕྲུལ། ཉིན་ཤེར་ཤོག གླེའུ་ལུང་ཡུལ་གྲོང་བཅུ་གཉིས་ཤོག་གཅིག་བཅས་ཡོད་པ་དེ་དག་ལ་རོང་པ་ཤོག་ཆེན་ལྔ་ཞེས་གྲགས་སོ། རོང་ཡུལ་གྱི་ལྷོ་ཕྱོགས་ལ་རོང་པ་ཤོག་ཆེན་ལྔའི་ཤོག་སྣོན་ལྟ་བུ་རྒྱ་ཞིང་གི་ཡུལ་ཚོ་ཁག་ཡོད། གོང་གསལ་ཡུལ་སྡེ་དེ་རྣམས་ནི་མི་སྡེའི་གྲས་ཤ་སྟག་ཡིན། ཤོག་ཁག་དེ་རྣམས་ལ་དུད་ཚང་ཐེམ་གྲངས་བརྒྱ་སྐོར་རེ་ལས་མ་ཉུང་བ་ཡོད་ཅིང་། འཇང་གི་ཤོག་ཁག་གྲས་ནས་ཐེམ་གྲངས་སྟོང་ཕྲག་བརྒལ་བ་མང་པོ་ཡོད། འདི་དག་ལ་དབང་ལུང་བསྒྱུར་བ་པོའི་དཔོན་རབས་རྣམས་འོག་ཏུ་གསལ། ལ་སྡེའམ་ཆོས་སྡེའི་གྲས། རྒྱལ་ཐང་ལྟེ་བའི་བྱང་ཕྱོགས་སུ་རྒྱལ་སྡེ་ཤོག་བཞི་དང་། དེའི་ཤར་གྱི་འདབས་འབྲེལ་དུ་རྩྭ་སྙིང་ཤོག་ཁག་གཉིས། རྒྱལ་ཐང་དགོན་ཆེན་གྱི་ནུབ་ཕྱོགས་སུ། གནས་གཞི་དང་། གླང་ཐང་། མཆོད་རྫོང་། དར་ར། སྤེ་གླང་། བུམ་སྤེ། ལ་ལུང་། ནགས་ཕག གཟིག་རུ་རྒྱབ། རྒྱལ་ཐང་གི་ལྷོ་ཕྱོགས་སུ་ཡང་ཐང་བོན་དགོན་ཞེས་པའི་ཡུལ་ཁག་གཉིས། མཚོ་འགོ་ལུང་། མཁར་སྣ་བཅས་རྒྱུན་དུ་དགོན་པའི་བདག་ཐོབ་ཀྱི་ལྷ་སྡེའི་གྲས་ཡིན། དེ་རྣམས་ལ་ཆོས་སྡེ་སུམ་བརྒྱ་དང་བླ་སྡེ་བདུན་ཅུ་ཞེས་གྲགས་ཤིང་། ཆོས་སྡེ་སུམ་བརྒྱ་ནི་གོང་ས་ལྔ་པ་ཆེན་པོའི་རྣམ་ཐར་དུ་ཀུ་ལའི་གོས་བཟང་ལས། རྒྱལ་ཐང་དགའ་ལྡན་སུམ་རྩེན་གླིང་ལ་དུད་སུམ་བརྒྱའི་རྐང་འགྲོ་ལག་འདོན་དང་། གཤོར་འདེབས་སོགས་སྦྱོར་བཇགས་མཛད་ཚུལ་གསལ་བར་གསུངས་པ་ལྟར་དགོན་སྡེ་སྤྱིའི་ཞབས་འདེགས་ཞུ་མི་དང་། བླ་སྡེ་བདུན་ཅུ་ནི་བླ་བྲང་མཁན་པ་རིམ་བྱོན་གྱི་ཞབས་འདེགས་སྒྲུབ་མི་ཡིན། གཞན་ཡང་སྟོད་སྨད་བར་གསུམ་གྱི་ཡུལ་ཁག་གཞན་ནས་བྲོས་བྱོལ་དུ་ཡོང་སྟེ་ཡུལ་ལུང་འདིར་གཞིས་ཆགས་གཏན་སྡོད་བྱེད་པའི་དུད་ཚང་བརྒྱ་ཕྲག་མང་པོ་ཡོད། དེ་རྣམས་ཀྱི་ནང་ནས་ཟ་ཁང་འཛིན་མི་དང་། ཚོང་ལས་ཙག་ཙིག འཚེམ་བཟོ། ལྷམ་མཁན། ཀོ་བའི་དངོས་ཆས་སྤུས་ལེགས་བཟོ་བསྐྲུན། ཚོན་རྩིའི་ལས་དང་། ལྷ་བཟོ་དང་ལྷ་བྲིས། རྡོ་བཟོ་ཤིང་བཟོ་མཁས་པ། གསེར་དངུལ་ཟངས་སོགས་ལ་དཀྲོལ་ཚགས་བརྡུང་གསུམ་གྱི་དངོས་རིགས་སྤུས་ལེགས་བཟོ་མི། ཆོས་འདོན་པ་དང་། རང་མོས་ལས་གླས་འཚོ་བ་སོགས་གང་ལྟར་འཚོ་གོས་རང་མགོ་ཐོན་ངེས་ཤ་སྟག་ཡོད། རྒྱལ་ཐང་ཡུལ་སྡེ་སྤྱི་ལ་དུད་ཁྱིམ་ཆེ་ཆུང་བསྡོམས་ཐེམ་གྲངས་ཆིག་ཁྲི་ལྷག་སྐོར་ཡོད། ཡུལ་གྲོང་དེ་རྣམས་ཀྱི་ཁང་པའི་བཟོ་དབྱིབས་ནི་ཕལ་ཆེར་བོད་དབུས་ཀྱི་ཁང་པ་དང་མཚུངས་ཤིང་། རྩིག་པ་རྣམས་རབ་རྡོ་རྩིག་རྐྱང་པ་དང་། འབྲིང་རྣམས་རྡོ་རྩིག་གི་ཁ་ནས་གྱང་སྲ་བརྟན་དང་། མ་མཐའ་ཡང་རྡོ་རྩིག་གི་སྟེང་ནས་ས་ཕག་བརྩེགས་པ་མ་གཏོགས་རྩ་ཤིང་རྐྱང་པའི་ཁང་པ་བཟོ་སྲོལ་མེད། ཐོག་ས་ཉིས་བརྩེགས་ནས་ལྔ་བརྩེགས་བར་ཡོད། སྒོ་དང་སྐར་ཁུང་གི་འགྲམ་རྒྱན་ནག་རྩི་དང་། ཐོག་སོ་སོའི་ཐོག་རྒྱན་ཤིང་དཀྲོལ་བརྐོས་ཚོན་རྩི་ཅན་གྱིས་བརྒྱན་པ་སོགས་བོད་དབུས་པའི་སྲོལ་ལྟར་ཡིན། ཁང་པའི་ཐོག་ཁར་ལྷ་ཐོ་རེ་དང་བསངས་ཐབ་རེ། དར་ལྕོག་འཛུགས་པ། རྒྱལ་སྒོའི་ཉེ་འཁྲིས་སུ་དར་ཆེན་འཛུགས་པ་དང་། ལམ་བར་ཁག་ཏུ་མ་ཎི་རྡོ་འབུམ་དང་། ཚ་ཁང་ཁག་བཅས་དར་སྲོལ་ཆེན་པོ་ཡོད། དགོན་སྡེ་ཁག་གི་ཁང་པའི་དབྱིབས་སོགས་ནི། བོད་དབུས་ཀྱི་ཆོས་སྡེ་གཙུག་ལག་ཁང་སོགས་ཇི་བཞིན་ལས་མི་འདྲ་བ་ཆེར་མེད། དགེ་འདུན་པའི་ཞལ་གྲངས ཡུལ་མི་ཚོའི་ངག་རྒྱུན་ལ་སུམ་བརྒྱ་སུམ་ཅུ་ཞེས་གྲགས་ཀྱང་གོང་ས་ལྔ་པ་ཆེན་པོའི་རྣམ་ཐར་ནང་དུ་དགེ་འདུན་གྱི་གྲངས་ཚད་དེ་ལྔ་བརྒྱ་སུམ་ཅུ་ཞེས་བཀོད་འདུག དེ་ནས་དགེ་འདུན་གྲངས་འབོར་རིམ་འཕེལ་གྱིས་རྒྱལ་མཆོག་བསྐལ་བཟང་རྒྱ་མཚོའི་སྐུ་དུས་སུ་དགེ་འདུན་ཞལ་གྲངས་ཆིག་སྟོང་སུམ་བརྒྱའི་སྐོར་འཕེལ་རྒྱས་བྱུང་འདུག་པ་ནི། རྒྱལ་མཆོག་བསྐལ་བཟང་རྒྱ་མཚོའི་རྣམ་ཐར་ལས། རྒྱལ་ཐང་སུམ་རྩེན་གླིང་དགེ་འདུན་ཆིག་སྟོང་སུམ་བརྒྱའི་སྐོར་ལ་ཕྱག་མདུད་དང་བྱིན་རྟེན། སྤྱི་འཇོག་ཏུ་རྒྱལ་བའི་བཀའ་འགྱུར་རིན་པོ་ཆེ་མཚལ་དཔར་མ་གླེགས་ཐག་བཅས་ཆ་ཚང་སྤུས་དག་དང་། ཇི་སྲིད་རྒྱལ་བསྟན་ནམ་གནས་བར་ལོ་ལྟར་ས་ག་ཟླ་བའི་ནང་དུ་གསུང་སྒྲོགས་གནང་རྒྱུའི་ཐེབས་བཅས་སྩལ། ཞེས་གསུངས་པར་སྣང་ངོ་། དེ་ནས་ཡུལ་དགོན་གཉིས་ཀ་ཆོས་སྲིད་གང་ཐད་ནས་ཡར་རྒྱས་ཆེ་བོར་བརྟེན་དགེ་འདུན་གྱི་སྡེ་ཡང་ཇེ་རྒྱས་ཇེ་འཕེལ་གྱིས་དགེ་འདུན་ཞལ་གྲངས་ཆིག་སྟོང་ལྔ་བརྒྱའི་སྐོར་རིམ་འཕེལ་འགྲོ་བཞིན་པའི་སྐབས་སུ། བར་ལམ་ཞིག་ནས་ཡུལ་ལུང་འདི་རྒྱ་ནག་གི་མངའ་འོག་ལྟ་བུར་ཚུད་པས་ལོ་ལྟར་དགེ་འདུན་གྱི་འབྲུ་ཕོགས་དེ་བཞིན་ཡུལ་དེར་ཡོད་པའི་རྒྱ་མིའི་དཔོན་རིགས་དང་ལག་སྒྲེལ་ཐོག་འབུལ་དགོས་པར་བརྟེན་རྒྱ་རིགས་ལས་བྱེད་པས་དགེ་འདུན་གྱི་གྲངས་འབོར་འཕེལ་རྒྱས་ཆེ་ཞིང་ཡུལ་འདིའི་འབྲུ་ཁྲལ་གྱིས་ལྡེང་མིན་སོགས་ཀ་ཀོར་མང་པོ་བཤད་མཐར་དགེ་འདུན་ཞལ་གྲངས་ཆིག་སྟོང་ལྔ་བརྒྱ་སྐོར་ལ་ཚད་འཛིན་བཟོ་དགོས་བྱུང་འདུག་ཀྱང་། དགེ་འདུན་གྲངས་ཚད་ལས་བརྒལ་བའི་གསར་ཞུགས་རྣམས་ལ་དགོན་པ་སྤྱི་གཞུང་དང་། ཁང་ཚན་སོ་སོའི་འཆར་འཕར་གྱི་གཏོང་སྒོ་ཡོད་རིགས་དང་། འབྲུ་དངུལ་གྱི་ཕོགས་དང་འགྱེད་སོགས་དགེ་འདུན་བྱིངས་དང་འདྲ་མཚུངས་སུ་འབུལ་སྲོལ་ཡོད་པས་དགེ་འདུན་གྲངས་ཚད་ལས་ལྷག་པ་རྣམས་ལའང་འཚོ་ཆས་ལྡེང་ངེས་ལྷག་དང་བཅས་པ་ཡོད། ཕྱིས་སུ་དགེ་འདུན་གསར་ཞུགས་མང་སྟབས་དགེ་འདུན་ཞལ་གྲངས་ཉིས་སྟོང་ལྷག་སྐོར་བཞུགས། དགེ་འདུན་གྲངས་ཚད་འདི་བཞིན་བཞུགས་པ། སྐྱབས་གཅིག་བཀྲིན་ཟླ་མེད་སྐྱབས་རྗེ་ཡོངས་འཛིན་ཁྲི་བྱང་རྡོ་རྗེ་འཆང་ཆེན་པོ་རང་གི་སྐྱོང་ཡུལ་གཞིས་དགོན་ཆ་ཕྲེང་(ཕྱག་ཕྲེང་)བསམ་འཕེལ་གླིང་དུ་ཞབས་ཀྱིས་བཅགས་ཏེ། ལོ་ཤས་རིང་ཡུལ་དེའི་སྐལ་ལྡན་གདུལ་བྱ་རྣམས་ལ་རང་རང་གི་བློ་མོས་དང་འཚམས་པའི་ཟབ་རྒྱས་ཆོས་ཀྱི་བདུད་རྩིས་ཚིམས་པར་མཛད་པས་མངོན་མཐོ་དང་ངེས་ལེགས་ཀྱི་ས་བོན་གྲུང་པོ་བསྐྲུན་པར་མཛད་པ་སོགས་རྨད་བྱུང་ཆོས་སྲིད་ཀྱི་མཛད་འཕྲིན་ལེགས་གྲུབ་ཐོག སླར་ཡང་དབུས་འགྱུར་ཆོས་ལྡན་གྱི་ཞིང་དུ་ཆིབས་བསྒྱུར་བསྐྱངས་ཞོར་རང་ཅག་རྒྱལ་ཐང་པའི་དགོན་ཡུལ་སྤྱིའི་བསོད་ནམས་ཀྱི་མགོན་དུ་སུམ་རྩེན་གླིང་དུ་ཞབས་སོར་འཁོད་དེ། ཉིན་གྲངས་ཉི་ཤུའི་སྐོར་དགྱེས་བཞིན་སྤྲོ་བཞུགས་དང་། དགེ་འདུན་ཉིས་སྟོང་སྐོར་ལ་ཟབ་རྒྱས་ཆོས་ཀྱི་བདུད་རྩིའི་སྒོ་སྐལ་དབང་ཆེན་དང་ལམ་རིམ་སོགས་མདོ་སྔགས་ཀྱི་ཟབ་ཆོས་མང་པོས་སྨིན་གྲོལ་གྱི་ལམ་ལ་འགོད་པ་དང་། ཆོས་སྡེའི་སྒྲིག་ཁོངས་སུ་བཞུགས་བདེང་རྒྱག་(?) གནང་མཛད་ཅིང་ཁང་ཚན་སོ་སོར་ཡང་ཞབས་ཀྱིས་བཅགས་ཏེ་ཆོས་འབྲེལ་རེ་དང་བསྙེན་བཀུར་རེ་བཅས་ཆོས་སྲིད་ཀྱི་མཛད་པ་རླབས་པོ་ཆེ་ཇི་ལྟར་མཛད་ཚུལ་རྗེ་ཉིད་ཀྱི་མཛད་རྣམ་ཆེན་མོར་ལམ་ཙམ་གསལ། རང་བྱུང་གི་གཏེར་ཁ་སོགས་ཡུལ་འདིའི་ཐོན་ཁུངས་ཀྱི་སྐོར། རྒྱུན་དུ་བརྐོ་འདོན་བྱེད་བཞིན་པའི་གསེར་གྱི་གཏེར་ཁ་ཁག་བཅུ་གཉིས་དང་། དངུལ་གྱི་གཏེར་ཁ་ཁག་གཉིས། ཟངས་ཀྱི་གཏེར་ཁ་ཁག་གཉིས། ལྕགས་ཀྱི་གཏེར་ཁ་ཁག་གསུམ། ཞ་ཉེ་དང་མུ་ཟིའི་ཐོན་ཁུངས་མང་པོ་ཡོད། ཡང་གསེར་དངུལ་སོགས་ཀྱི་གཏེར་ཁ་ཁག་མང་བཀོ་འདོན་མི་ཆོག་པ་དང་། འདོན་སྲོལ་མེད་པ་ཡང་མང་པོ་ཡོད། ཡང་ཡུལ་གྱི་སྟོད་སྨད་བར་གསུམ་དུ་ཆེད་གཉེར་བཀོ་འདོན་མ་དགོས་པར་རང་བྱུང་ཟངས་དང་། དངུལ་ཆུ།གཡུ་བཟང་དང་གཟིའི་རིགས་སོགས་རྙེད་མི་མང་པོ་ཡོད། དེ་ལྟར་ཟངས་སོགས་ཀྱི་ཐོན་ཁུངས་གཞན་འགྲན་བྲལ་བ་ཡོད་པར་བརྟེན་བོད་གཞུང་དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་པ་ཆེན་པོས་རྒྱལ་ཐང་ཁུལ་ལ་ལོ་ལྟར་ཟངས་སྒྲུབ་སྡེ་པ་རེ་གཏོང་སྲོལ་ཡོད། བོད་ཚོན བོད་ཚོན་སྤུས་ལེགས་མཐིང་དམར་ལྗང་གསུམ་དང་། བ་བླ། བཙག་དམར། ས་དཀར། ས་སེར། རྫ་ས། ཨརྒའི་ས་སོགས་དང་། རྡོ་སྨན རྡོ་སྨན་ཅོང་ཞི་རིགས་མི་འདྲ་བ་གསུམ་དང་། གཡང་ཊི་ལྟ་བུའི་རྡོ་ཆེན་ཐོག་སྟག་སེང་ཁྱུང་འབྲུག་དང་། རྫས་རྟགས་སོགས་ཀྱི་རི་མོ་བརྐོས་དཀྲོལ་བྱས་ཏེ་དགོན་སྡེ་ཁག་གི་སྒོ་འཆོར་གྱི་འགྲམ་སྐྱོར་དང་། སྒེར་ཁག་གི་རྒྱལ་སྒོའི་འགྲམ་རྒྱན་དང་། རྒྱལ་སྐས་ཀྱི་སྟེགས་བུའི་རྒྱན་སོགས་བཟོ་བྱེད་རྡོའི་རིགས་སྤུས་ལེགས་ཤིག་དང་། རྒྱ་སྒོ་སྲ་བརྟན་ཅན་དང་། རྡོ་གཡམ་དང་བརྡར་རྡོ། རྡོ་ཞུན། མེ་རྡོ་དཀར་ནག ཉི་མ་ཁ་ཆུ་སོགས་རྡོའི་རིགས་མི་འདྲ་བ་དུ་མ་དང་། ཤིང་རིགས ཤིང་གི་རིགས་སྤྱིར་ཡུལ་གྱི་རྒྱ་ཁྱབ་ཏུ་ནགས་ཚལ་སྟུག་པོས་ནམ་མཁའ་མི་མངོན་པ་དང་བགྲོད་ལམ་མི་རྙེད་པའི་ནགས་ཀླུང་མཛད་མཐའ་མེད་པ་ལྟ་བུས་ཡོངས་སུ་ཁྱབ་ཡོད། ནགས་ཚལ་ཕལ་ཆེ་བའི་ནང་དུ། མདོང་ཤིང་དང་མདོང་དཀར། འདི་གཉིས་ལ་གསོམ་ཤིང་ཟེར། ཐང་ཤིང་དཀར་ནག་གཉིས། འདི་ལ་སྒྲོན་མེ་ཤིང་ཟེར། འཚག་ཤིང་། འཁྲིགས་ཤིང་། སྟག་མ་དང་སྟག་ཆུང་ཤིང་། བེ་རྡོ་ཤིང་། ལ་ལྦ་དང་། པན་ཙན་ཤིང་། འོ་སེ་ཤིང་། ཤུག་པ་རིགས་མི་འདྲ་བ་གསུམ། ཤུག་པ་ཤུག་ལེབ། འདི་ལ་ཡུལ་མིས་ཙན་དན་ཟེར། ཨ་ག་རུའི་ཤིང་། འཛོ་མོ་ཤིང་། ཇ་ཤིང་། རེ་ལྕགས་ཤིང་། རླན་རྒྱུག་ཤིང་། སྤོས་དཀར་དང་གུལ་གུལ་ནག་པོའི་ཤིང་། གྲོ་བ་ཤིང་། སེང་ལྡེང་། སྦྱར་པ་དང་སྦྱར་སྐྱ་ཤིང་། བླང་མ། ལྕང་མ་མི་འདྲ་བ་གསུམ། སྤ་མ། སུ་ལུ་དཀར་ནག སྐྱེར་པ། བྲག་ཆེར་དཀར་ནག སེ་བ། སྨྱུག་མ། སྦ་སྨྱུག སྨྱུག་ཤེད། ལུང་ཐང་། འབོ་དེ་རྩེ། ཚེར་རུའི་ཤིང་། རྒྱ་རྩིའི་ཤིང་སོགས་ཤིང་གི་རྣམ་གྲངས་མང་པོ་ཡོད། འབྲས་བུ་ཅན་གྱི་ཤིང་ ཁམ་སྐྱ། ཁབ་སེར། ཤ་ཁམ། ལོ་གསུམ་ཁམ་བུ། མངར་ཁམ་སོགས་བུའི་རིགས་མི་འདྲ་བ་མང་པོ་དང་། སྟར་ཁ་མི་འདྲ་བ་ཁག་བཞི། ཚ་ལུ་མ། ཀུ་ཤུ་མི་འདྲ་བ་མང་པོ། ལི་(ཆང་བ་ལི)་མི་འདྲ་བ་མང་པོ། སེའུ། སེ་འབྲུ་མངར་སྐྱུར་ཁག་མང་། རྒུན་འབྲུམ་དཀར་ནག་གཉིས། ཡང་རྒུན་འབྲུམ་ཆུང་བ། རོང་ས་ཁག་ཏུ་ཤིང་ནགས་ཀྱི་གསེབ་ཏུ་རང་གར་སྐྱེས་ཤིང་སྨིན་པ་མདོག་ནག་པོ་དང་རོ་ཤིན་ཏུ་མངར་བ་ཞིག་ཡོད། ཨ་སྨྲའི་འབྲས་བུ་ཆེ་ཆུང་གཉིས། ཆུང་བ་ལ་སོས་ནག་ཟེར། འབྲུག་སོས་ཟེར་བ་ཚེར་བ་ཚེར་ཤིང་གི་འབྲས་བུ་རོ་མངར་ཅན་ཞིག ར་རྒྱུག་སོས་ཟེར་བ་ཚེར་ཤིང་སྡོང་པོ་ཆེན་པོ་ཞིག་གི་འབྲས་བུ་ཆུང་ཆུང་རོ་བཅུད་གསེར་ལི་དང་འདྲ་བ་ཞིག་ཡོད། འདི་ལ་ལུང་ཚན་འགར་ཁྱོ་སོས་ཕག་སོས་ཟེར། བུ་རམ་ཤིང་དང་། ཀེ་ལའི་སྡོང་པོ། སྟག་ཚེར་དཀར་ནག་གཉིས་སོགས་མང་དུ་ཡོད། སྟག་ཚེར་དཀར་པོའི་འབྲས་བུ་མདོག་སེར་པོ་རོ་བཅུད་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཞིག་ཡོད། འདི་ལ་ཡུལ་མི་རྣམས་ཀྱི་རང་སྐད་ལ་ཁྲུ་མ་ཞེས་གྲགས་ཤིང་ཐོན་ཁུངས་ཀྱང་ཆེ་བའི་གྲས་ཡིན། ཤ་མོང་གི་རིགས་ ཤོ་མོང་གསེར་ཤ། བེ་རྡོའི་ཤ་མོང་འདི་གཉིས་སྐམ་པོ་བྱས་ཏེ་རྒྱ་ནག་གི་ཡུལ་སོགས་ལ་རྒྱ་ཆེར་བཙོང་སྲོལ་ཡོད། དཀར་ཤ། མདོང་ཤ་མོང་། ཤ་མོང་བྱི་བ་རྐང་ལག ཤ་མོང་ལུ་ཟེར་བ་སོགས་ཤ་མོང་མི་འདྲ་བ་དུ་མ་ཡོད། གཡེར་མ་དང་གཡེར་ཅན། གོ་སྙོད། ས་ཚོད། རི་སྒོག སྒ་སྨུག པུད་སྣ་སོགས་ཤ་སྨན་གྱི་རིགས་དུ་མ་ཡོད། སྔོ་ཚོད་ མོག་རོ། དབྲ་ཤག གོ་བོ་ཚོད་མ། དབུར་བོང་སོགས་རི་ཀླུང་ཐང་གསུམ་དུ་རང་གར་སྐྱེས་པའི་སྔོ་ཚོད་ཀྱི་རིགས་དུ་མ་ཡོད། དབུར་བོང་ཞེས་པ་དེ་རི་མཐོ་སར་མདོང་ཤིང་གི་གསེབ་ཏུ་སྐྱེས་ཤིང་སྐམ་པོ་བྱས་ནས་རྒྱ་ཡུལ་སོགས་ལ་འགྲོ་བའི་ཚལ་རིགས་ཤིག་ཡིན། ཆེད་གཉེར་བཏབ་པའི་སྔོ་ཚོད་གྲས་པད་ཚལ་དང་། ཆིན་ཚལ། ལོ་གོར་པད་ཚལ། འཕུལ་ཀོ་ཕེ། ཇིན་ཚལ། ཅུམ་ཚལ། ཊོ་མ་ཊོ། བཙོང་། བཙོང་ལེབ། འུ་སི་འདི་ལ་བོད་དབུས་པས་བསོད་ནམས་པད་འཛོམས་ཟེར། ཞོ་གོག་དཀར་མར་གཉིས། གོང་ལ་ཕུག རྒྱ་ལ་ཕུག ཉུང་མ་རིགས་མི་འདྲ་བ་དུ་མ། དབུར་སིན། ཕག་ཤེ་མི་འདྲ་བཞི་སྐོར། གཞན་ཡང་སྔོ་ཚོད་ཀྱི་རིགས་མི་འདྲ་བ་མང་པོ་དང་ཐོན་ཁུངས་བཟང་ངེས་ཡོད། དེ་བཞིན་རི་ཀླུང་ཐང་གསུམ་དུ་སྐྱེས་པའི་མེ་ཏོག་གི་རིགས་མི་འདྲ་བ་དུ་མ་ཡོད་ཀྱང་རེ་རེ་བཞིན་བརྗོད་ཀྱིས་མི་ལང་ངོ་། སོ་ནམ་པའི་ས་ཞིང་འདེབས་ལས་བྱེད་སྟངས་སྐོར་ ཞིང་ལུད་གསོག་འདོན་བྱས་ཏེ་ས་བོན་ཐོག་མར་འདེབས་པ་དང་། རྨོ་པ་ཐོག་མར་འགོ་འཛུགས་སྐབས་བཅས་ལ་རྨོ་པ་རྒྱག་མི་མཐོང་མཁན་དང་། ས་བོན་འདེབས་པ་པོ་མིང་བཀྲ་བཟང་ཞིང་དབང་པོ་ཚང་བ་ལོ་ན་གཞོན་པ་ཞིག་གྱོན་གཟབ་འཆོར་དང་བཅས་སྐར་རྩིས་མཁས་པས་རྩིས་འབྲས་ལྟར་འཕྲོད་སྦྱོར་དགེ་བའི་ཉིན་ཕྱོགས་གཙང་ལ་ཁ་བསྟན་ནས་དུས་ཚོད་འཕྱུག་མེད་ཐོག་ས་བོན་འདེབས་ཤིང་མཐོང་མཁན་གྱིས་མཛོ་དང་གླང་གོག་འདུལ་སྦྱོང་ལེགས་པར་བྱས་པ་གཉིས་གཤིབས་ཀྱི་ཐོག་ནས་རྨོ་པ་རྒྱག་འགོ་ཚུགས་དགོས་པ་དང་དེའི་ཉིན་ཇ་ཆང་སོགས་འདོད་ཡོན་བཟང་པོར་ལོངས་སྤྱོད་པ་སོགས་རྟེན་འབྲེལ་གང་ལེགས་བྱ་སྲོལ་ཡོད། སྟོན་འབྲས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་ འབྲུ་རིགས་ནས་དཀར་ནག་གཉིས་དང་། སོ་བ་རིགས་མི་འདྲ་བ་གསུམ་བཞི། གྲོ་རིགས་མི་འདྲ་བ་གསུམ། སྲན་མ་རིགས་མི་འདྲ་བ་ལྔ་སྐོར། བྲ་བོ་དཀར་ནག་སྐྱ་གསུམ། ཏིལ་དཀར་ནག ཡུངས་དཀར། པད་ཁ། སོ་མ་ར་ཙ། ཉི་མ་མེ་ཏོག་གི་འབྲས་བུ། རོང་ས་ཁག་ཏུ་འབྲས། ཁྲེ་དང་ཙི་ཛི། མ་རྨོས་པའི་ལོ་ཏོག སུ་པན། སྒ་སྨུག སྒོག་བཙོང་སོགས་མང་དུ་ཡོད། རྒྱལ་ཐང་ཡུལ་ལྟེ་བ་དང་ཡང་ཐང་རྫོང་ཁོངས། རྫོང་ཁག་གཞན་འགའ་ཞིག་གི་ས་མཐོའི་ཡུལ་ལུང་རེ་ཟུང་བཅས་ལ་ལོ་རེར་སྟོན་འབྲས་ཐེངས་རེ་དང་། དེ་མིན་ཡུལ་གྱི་རྒྱ་ཁྱབ་ཚང་མར་ལོ་རེ་ལ་སྟོན་འབྲས་ཐེངས་གཉིས་རེ་སྨིན་པ་དང་། ཐོན་སྐྱེད་ཀྱི་གཙོ་བོ་གྲོའི་རིགས་དང་ནས་ཀྱི་རིགས། བྲ་བོའི་རིགས་རྣམས་ལོ་ལེགས་བྱུང་ན་སུམ་ཅུའི་སྐོར་ཐང་དང་། སྤྱིར་བཏང་བྲིས་ཁལ་ཞེས་ཉི་ཤུའི་སྐོར་ཐང་དང་། མ་མཐའ་ཡང་བཅོ་ལྔའི་སྐོར་ཐང་ལས་མ་ཉུང་བ་བཅས་ཐོན་སྐྱེད་བཟང་བའི་རྩེ་མོར་སོན་ངེས་ཤིག་ཡིན་ནོ།། སྲོག་ཆགས་ཀྱི་སྐོར་ རི་ཀླུང་སྐམ་གཤེར་ལ་གནས་པའི་སྲོག་ཆགས་ཀྱི་སྐོར། བདག་ཏུ་མ་བཟུང་བའི་སྲོག་ཆགས། གསའ་ཞེས་པའི་གཅན་གཟན་གཟུགས་དབྱིབས་དང་ཆེ་ཆུང་སྟག་དང་མཚུངས་པ་ལ་སྤུ་མདོག་སྐྱ་ལོག་ལོག་ཅིག་ཡོད། དེ་ནི་རི་མཐོན་པོའི་སྒང་གཡའ་རྫ་དང་གངས་རིའི་མཚམས་ཀྱི་ནགས་ཁྲོད་ལ་ཡོད། སྟག་(?) གཟིག དོམ། དྲེད་མོ། གཡི་ཁྲ། གཡི་དཀར། བྱའི་གཡི། སྤྱང་ཀི འཕར་ར། ཝ་མོ། སྦེད་ཅེས་པ་ཝ་མོ་འདྲ་བ་ལ་རྔ་མའི་རྩེར་དཀར་པོ་མེད་པ་ཞིག དྲེད་འབམ། སྲམ། ཨོག་དཀར། སྲེ་མོང་། རི་དྭགས་གྲས་ ཤ་བ་དང་། མནའ་བ། ར་རྒོད། རྒྱ་བ་ལང་། རི་ཕག། གླ་བ། ཁ་ཤ། ནགས་བེ། འཕྱི་བ། ཟེ་མོང་། རི་བོང་། རྫབ་ར། བྱི་བ། སྤྲ་དང་སྤྲེའུ་སོགས་རིགས་མང་པོ་ཡོད། འདབ་ཆགས་ཀྱི་གྲས་ བྱ་རྒོད་དང་། གོ་བོ། བྱ་གླག ཁྲུང་ཁྲུང་སྐེ་རིང་། ལྷ་བྱ་གོང་མོ། རྒྱ་བྱ། དབྲོང་བྱ། བྱ་དཀར། རི་བྱ་རིགས་མི་འདྲ་བ་གསུམ། ནེ་ཙོ། ཁྲའི་རིགས་མི་འདྲ་བ་གསུམ། ཁུ་བྱུག པིང་ཀྱུ་མ། འདི་ལ་ཡོལ་བ་ཟེར། འུག་པ། སྲིན་བྱ། སྲེག་པ། ཕོག་རོག(ཕོ་རོག) ཁྭ་ཏ། སྐྱུང་ཀ སྐྱ་ཁ། ཕུག་རོན། ཐེ་པ། ཁུག་ཏ། སྤུད་སྤུད་ཀུ་ཤུད། གཞན་ཡང་ཤིང་ནགས་གསེབ་ཏུ་བྱ་རིགས་མི་འདྲ་བ་མང་པོ་ཡོད། ངང་དཀར། ངང་སེར། ངུར་བ། ཆུ་བྱ་ནག་པོ་གཟུགས་སྟོབས་ཆེ་བ་ཞིག་དང་། ཆུ་སྐྱར་སོགས་ཆུར་གནས་ཀྱི་བྱའི་རིགས་མང་པོ་ཡོད། བྱེའུ་འཇོལ་མོ་དང་། འཇོལ་ཡ། རི་བྱི་ ཁང་བྱི། འདག་བྱི། ཆུ་བྱི། གསེར་བྱི་དང་དངུལ་བྱི། འབྲོག་བྱི། པགས་བྱི། བྱིའུ་བག་མ་སོགས་བྱིའུ་རིགས་གྲངས་ཀྱིས་མི་ལང་བ་ལྟ་བུ་ཡོད། གཞན་ཡང་ཉ་སྦྲུལ་སྦལ་གསུམ། རྐང་བརྒྱ་ལག་བརྒྱ། ཕྱེ་མ་ལེབ་སོགས་འབུ་སྲིན་གྱི་རིགས་འདྲ་མིན་སྣ་ཚོགས་པ་བརྗོད་ཀྱིས་མི་ལང་བ་ཡོད། སྒོ་ཕྱུགས་ བདག་ཏུ་བཟུང་བའི་སེམས་ཅན་གྱི་གྲས། རྟ་དང་དྲེའུ། འབྲི་གཡག མཛོ་དང་མཛོ་མོ། བ་གླང་། ར་ལུག བོང་བུ། ཁྱི་ཕག ཁྱིམ་བྱ་བཅས་གསོ་སྐྱོང་དང་བདག་ཉར་བྱེད་པ་རེད། ཁྱིམ་ཚང་རབ་འབྲིང་ཕལ་ཆེ་བས་ཞིང་འབྲོག་གཉིས་ཀའི་འཚོ་ཐབས་དང་ཚོང་ལས་རྒྱ་ཆེར་བྱེད་ཅིང་། ཁྱིམ་ཚང་དཀྱུས་མ་རྣམས་ཀྱིས་གཙོ་བོར་ཞིང་ལས་དང་། བ་ཕྱུགས་དང་བོང་བུ་ར་ལུག་བྱ་ཕག་བཅས་གསོ་ཉར་དང་ཚོང་ལས་ཙག་ཙིག་བཅས་ལ་བརྟེན་ནས་འཚོ་ཐབས་སྒྲུབ་པའི་སྲོལ་ཡོད། རྒྱལ་ཐང་གི་ཡུལ་ལུང་འདིར་ས་ཞིང་མེད་པའི་འབྲོག་པ་བོད་ཀྱི་བྱང་གི་འབྲོག་ཆེན་ཁག་ལྟ་བུ་ཡོད་པ་མ་རེད། ཡུལ་འབྲོག་ཁག་གི་ཐོན་སྐྱེད་གཙོ་བོར་མར་དང་། ཐུད། ཟོ་ཐུད། རྩིད་པ། ཁུ་ལུ། ལུག་བལ། ཤ་དང་པགས་རིགས། རྔ་མ་སོགས་ཐོན་སྐྱེད་རྒྱ་ཆེར་ཡོད་ཅིང་། རྟ་ཕྱུགས་དང་ལུག་བཅས་ཀྱི་གཞོན་སྐྱེས་འཕེལ་ཐབས་དང་གསོ་སྐྱོང་གང་ལེགས་བྱེད་པ་རེད། ཁྱིམ་ཚང་དཔལ་འབྱོར་རབ་གྲས་ལ་འབྲི་མོ་བརྒྱ་ནས་སྟོང་ཕྲག་བརྒལ་བ་ཡོད་པ་མང་པོ་དང་། མཛོ་མོ་ལྔ་བཅུ་ནས་བརྒྱ་ཕྲག་བརྒལ་བ་མང་པོ་ཡོད། ལུག་དཀར་ནག་ཁྱོན་ཆེ་དང་། རྟ་རྒོད་མ་བརྒྱ་ཕྲག་ལྷག་པ་མང་པོ་དང་། དེ་བཞིན་མཛོ་གཡག་དང་། རྟ་དྲེལ་སོགས་ཀྱང་ཁྱོན་ཆེ་གསོ་ཉར་བྱེད་པ་རེད། འབྲོག་པ་ཁག་གི་སྒོ་ཟོག་སེམས་ཅན་རྣམས་དཔྱིད་ཀ་ནས་སྟོན་མཇུག་གི་བར་རི་མཐོའི་སྤང་གཤོང་ཡངས་ཤིང་རྩྭ་ཆུ་གང་བཟང་སར་རིམ་སྤོས་ཀྱིས་འགྲོ་སྡོད་བྱེད་པ་དང་། དགུན་དུས་སུ་གྲོང་སྡེ་སོ་སོའི་ཉེ་འགྲམ་དུ་སྡོད་གནས་ལོགས་སུ་ཡོད་པ་ཁག་ལ་སྡོད་སྲོལ་ཡོད། ཡུལ་གྱི་ཐོན་སྐྱེད་ཀྱི་ཐོག་ནས་ཡུལ་གྱི་མི་འབོར་ཡོངས་ལ་ཟས་གོས་སོགས་འཚོ་ཆས་ལྡེང་ངེས་ཐོག་ལྷག་འཕྲོས་འབོར་ཆེ་ཕྱིར་ཚོང་བྱ་རྒྱུ་ཡོད། ཚོང་ལས ཡུལ་ལུང་འདིར་ཚོང་ལས་རྒྱ་ཆེར་དར་ཞིང་ཚོང་པ་འབྱོར་པ་རབ་རྣམས་ལ་ཁལ་དྲེལ་ལྔ་བཅུ་དྲུག་ཅུ་ནས་དྲེའུ་ཉིས་བརྒྱ་སུམ་བརྒྱའི་བར་ཡོད་པ་མང་པོ་ཡོད། འབྱོར་པ་འབྲིང་རྣམས་ལའང་ཁལ་དྲེལ་ཉི་ཤུ་ནས་སུམ་ཅུའི་བར་ཡོད། ཚོང་ལས་ཀྱི་དངོས་ཟོག་ནི། རང་ཡུལ་ནས་ཐོན་པའི་གསེར་ཕྱེ་དང། དངུལ་ཧྲོབ། ཟངས་གར་བླུགས་ཀྱི་གོང་བུ། རྒྱ་རྩི། ཤིང་གི་མདུན་ཅོག་དཀྲོལ་མར་རྒྱ་རྩི་དང་གསེར་ཤོག་ཅན་སྤུས་ལེགས། ཤིག་གི་ཁམ་ཕོར་དང་ཙམ་ཕོར་(རྩམ་ཕོར་) རྒྱ་རྩི་མ། ཕིང་དང་བུ་རམ། ཀོ་བ་དམར་པོ། ཀོ་བ་དམར་པོའི་ཡོ་བྱད། རྒྱ་ནག་གི་ས་ཁུལ་ཁག་ནས་ཐོན་པའི་དངོས་ཟོག་གོས་ཅན་སྣེ་མང་། ཁ་བཏགས་སྣེ་མང་། ཇ་འབྲུ་དང་། ཇ་སྤྱན་ཤིང་། ཇ་རིལ་སོགས་ཉོ་བསྒྲུབས་བྱས་ཏེ། བོད་དབུས་ལྷ་ལྡན་སོགས་ལ་བཙོང་བསྒྱུར་བྱས་ཤིང་ལྷ་ལྡན་ནས་བོད་སྣམ་གྱི་རིགས་དང་། ཐེར་མ། གཙང་རུམ་(Tsang carpet)གྱི་རིགས། རྒྱ་གར་རས་ཆའི་རིགས། ཉེར་མཁོའི་དངོས་རིགས་སོགས་ཉོ་བསྒྲུབས་བྱས་ཏེ་རང་ཡུལ་གྱི་ས་ཁུལ་ཁག་དང་ས་ཐང་(ས་དམ་) དང་རྒྱ་ནག་གི་ས་ཁུལ་ཁག་ལ་བཙོང་བསྒྱུར་བྱེད་སྲོལ་ཡོད། ཡང་རང་ཡུལ་གྱི་ཐོན་ཟོག མར་དང་། ཐུད། ཟོ་ཐུད། ཕག་སྤུ། པགས་རིགས། འབྲི་གཡག་གི་རྔ་མ། དབྱར་རྩྭ་དགུན་འབུ། ཆིན་ཅོག གཡའ་གྲོ། བེ་སྨུག ཁྲག་རྭ། གླ་རྩི། དོམ་མཁྲིས། བྲག་ཞུན། སྨན་རིགས་ཀྱི་སྔོ་རྩྭ། བེ་རྡོའི་ཤ་མོང་སྐམ་པོ། དབུར་བོང་སྐམ་པོ། གསེར་ཤ་སྐམ་པོ་བཅས་རྒྱ་ནག་གི་ཚོང་རིགས་ཁག་ལ་རྒྱ་ཆེར་བཙོང་སྲོལ་ཡོད། ཡང་ཚོང་རིགས་འགའ་ཞིག་གིས་ཚ་བ་རོང་དང་ཆབ་མདོའི་བར་དང་། འཇང་ས་ཐང་(ས་དམ་)སོགས་བསྐོར་ནས་ཚོང་ལས་བྱ་སྲོལ་ཡོད། ཡང་ཚོང་རིགས་ཁ་ཤས་ཀྱིས་རྒྱལ་ཐང་རང་གི་རྫོང་ཁག་ཕན་ཚུན་བར་ཚོང་ལས་བྱ་སྲོལ་ཡོད། ལར་ནི་རྒྱལ་ཐང་ཡུལ་ལུང་འདི་ས་གཞི་རྒྱ་ཁྱོན་ཆེ་ལ་སྤང་ཐང་ཡངས་ཤིང་རྩྭ་ཁ་དང་སྐྱ་ནམ་བཟང་བ་དང་། ཉེར་མཁོའི་དངོས་ཟོག་འཚོལ་སྒྲུབ་སླ་བ་སོགས་སྔོན་བསགས་ཆེས་དཀར་ལེགས་བྱས་ཀྱི་འབྲས་བུའི་དཔལ་ཡོན་དུ་མས་ཕྱུག་པས་གཞན་ཡིད་དབང་མེད་དུ་འགུགས་ནུས་པའི་དགེ་མཚན་ཆེར་ཆེར་དར་བ་བཅས་ལ་བརྟེན་བོད་དབུས་ཕྱོགས་ལྷ་ལྡན་ནས་སྤྱི་སྒེར་ཁག་གི་ཚོང་པ་དང་། རྒྱ་ནག་གི་ས་ཁུལ་ཁག་ནས་རྒྱ་རིགས་ཀྱི་ཚོང་པ་མང་པོ་དང་། འདབས་འབྲེལ་གྱི་ཡུལ་ཁག་གཞན་ནས་ཚོང་ལས་དང་ཉེར་མཁོའི་དངོས་ཟོག་འཚོལ་སྒྲུབ་བྱེད་མི་གྲངས་ལས་འདས་པ་པདྨའི་མཚོ་ལ་ངང་པ་འཁོར་བ་ལྟར་ཡུལ་ལུང་འདིར་སྟོབས་འབྱོར་གྱིས་དྲེགས་པའི་འབྱོར་ལྡན་ཚོང་རིགས་ཁག་སོགས་ཀྱིས་འགྲོ་འོང་གི་བྱ་བར་བར་མ་ཆན་དུ་འཇུག་བཞིན་པ་བཅས་བདེ་སྐྱིད་ཀྱི་འཚོ་བ་གཞན་གྱི་བསྒྲུན་དུ་མེད་པའི་ཡུལ་ལུང་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་ཞིག་ཡིན་ནོ།། བོད་ཡུལ། བྱམས་པ་ལྷ་ཁང༌། ཡོངས་གྲགས་ཅན་གྱི་ བུམ་ཐང་བྱམས་པ་ལྷ་ཁང་འདི་ དུས་རབས་བདུན་པའི་ནང་ ཆོས་རྒྱལ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོ་མཆོག་གིས་ སྤྲུལ་པ་བཀྱེས་ཞིནམ་ལས་ ཉིནམ་གཅིག་ལུ་ མཐའ་འདུལ་ཡང་འདུལ་གྱི་ལྷ་ཁང་བརྒྱ་དང་རྩ་བརྒྱད་བཞེངས་ཡོད་མི་ལས་ གཅིག་བུམ་ཐང་བྱམས་པ་ལྷ་ཁང་འདི་ཨིན་པས། རྒྱལ་པོ་སིནྡྷུ་རཱ་ཛའི་རྟོགས་བརྗོད་རབ་གསལ་མེ་ལོང་ནང་ རྒྱལ་པོ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོས་སྤྲུལ་པ་མང་པོ་བཀྱེས་ཏེ་བྱམས་པ་ལྷ་ཁང་བཞེངས་དུས་སུ༔ མཚོ་སྨན་གྱི་སྟེང་དུ་བཏབ༔ མདུན་དུ་རྡོ་ཡི་བསྐལ་པའི་ཐེམ་སྐས་བཙུགས་ཏེ༔ ཕྱོགས་བཞི་ལ་མཆོད་རྟེན་རེ་བཞེངས༔ ཤར་ཕྱོགས་རྒྱལ་པོ་ཡུལ་འཁོར་སྲུང་༔ ལྷོ་ཕྱོགས་རྒྱལ་པོ་འཕགས་སྐྱེས་པོ༔ ནུབ་ཕྱོགས་རྒྱལ་པོ་སྤྱན་མི་བཟང་༔ བྱང་ཕྱོགས་རྒྱལ་པོ་རྣམ་ཐོས་སྲས༔ ཕྱི་ཡི་བར་ཆད་ནང་མི་བཏང་༔ ནང་གི་དངོས་གྲུབ་ཕྱིར་མ་བཏང་༔ དུས་མིན་གྱུར་ཀྱང་གཏང་རག་མ་ཆོད་ཅིག༔ སྣང་སྲིད་ལྷ་འདྲེ་དམ་སྲི་འབྱུང་པོ་དང་༔ ནད་དང་འཁྲུགས་པ་མུ་གེ་ལ་སོགས་པས༔ རང་གཞན་གཉིས་ཀ་གདོན་གྱིས་ཚུགས་མི་འགྱུར༔ སོགས་བཀོད་དེ་ཡོདཔ་ལས་ མཆོད་རྟེན་འདི་ཚུ་ཡང་ ལྷ་ཁང་བཞེངས་པའི་དུས་མཉམ་ལུ་ བཞེངས་པའི་ར་ཁུངས་སྟོནམ་ཨིན་པས། སྔོན་དུས་རབས་ ༡༤ པའི་ནང་བྱོན་མི་ གཏེར་ཆེན་རྒྱལ་པོ་ལྔའི་ཡ་གྱལ་ གཏེར་སྟོན་རྡོ་རྗེ་གླིང་པ་ ༡༣༤༦ _ ༡༤༠༥ མཆོག་གིས་ བྱམས་པ་ལྷ་ཁང་ཞིག་གསོ་གནང་ཡོད་པའི་ཁུངས་ཡང་ རྡོ་རྗེ་གླིང་པའི་རྣམ་ཐར་དང་གསུང་མགུར་གླེགས་བམ་ཨོཾ་རྟགས་ཅན་ནང་ དེ་གི་ཤུལ་ལས་ ཟླ་བ་དྲུག་པའི་ཚེས་གཅིག་ལུ་ མོན་གྱི་ཕྱོགས་སུ་ ལུང་བསྟན་བཞིན་དུ་ བྱམས་པ་ལྷ་ཁང་བཟོ་བ་དང༌། བསྟན་པའི་རིམ་གྲོ་ལུ་འོང་སྦེ་ བྱམས་པའི་སྐུ་རང་འཇགས་བཞག་སྟེ་ ལུང་བསྟན་ལྟར་དུ་ ལྷ་ཁང་ཉམས་གསོ་གནང་སྦེ་ ཟབ་གཏེར་དང་ཞལ་མཇལ་མི་དེ་གསོ་བ་འབད་ཡི་ཟེར་བཀོད་དེ་འདུག། དུས་རབས་ ༡༤ པའི་ནང་བྱོན་མི་ གཏེར་སྟོན་ཤེས་རབ་མེ་འབར་གྱིས་ སྐུ་ཚེ་སྔ་མ་སྐྱེ་བ་གསུམ་གྱི་གོང་ལུ་ བྱམས་པ་ལྷ་ཁང་ནང་ གཏེར་ལུ་སྦས་བཞག་མི་དེ་ ཐུགས་ཁར་དྲན་ཞིནམ་ལས་ དབང་ཕྱུག་ཆེན་པོའི་སྒྲུབ་ཐབས་ཀྱི་སྐོར་ གཏེར་ལས་བཞེས་ཡོད་ལུགས་ཀྱི་ ར་ཁུངས་ཁ་གསལ་ ཁོ་རའི་རྣམ་ཐར་ནང་བཀོད་དེ་འདུག། ཇོ་ཁང་གི་མཐའ་འཁོར་ལུ་ཡོད་པའི་ལྷ་ཁང་འདི་ཚུ་ཡང་ བུམ་ཐང་རྫོང་ཁག་སྲོལ་འཛིན་འགོ་དཔོན་གྱི་ ཞིབ་འཚོལ་འབད་བའི་ཡིག་ཆ་ནང་ གཡས་ཧོངས་ལུ་ཡོད་པའི་ གུ་རུ་ལྷ་ཁང་འདི་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༩༢ ལུ་ བྱ་དཀར་རྫོང་དཔོན་ འཆི་མེད་རྡོ་རྗེ་གིས་ བཞེངས་ནུག་ཟེར་བཀོད་དེ་འདུག། གཡོན་ཧོངས་ཀྱི་དུས་འཁོར་ལྷ་ཁང་འདི་ ཆོས་རྩེ་དཔོན་སློབ་ འཇིགས་མེད་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་གིས་བཞེངས་གནང་གནངམ་དང་ མདུན་ཕྱོགས་ཀྱི་སངས་རྒྱས་རབ་བདུན་གྱི་ལྷ་ཁང་འདི་ དུས་རབས་ ༡༩ པའི་ནང་ བྱ་དཀར་དཔོན་སློབ་ པདྨ་བསྟན་འཛིན་གྱིས་བཞེངས་གནང་ནུག་ཟེར་ཨིན་པས། མཆོད་རྟེན་ལྷ་ཁང་འདི་ དུས་རབས་ ༢༠ པའི་ནང་ ཨ་ཞེ་དབང་མོ་གིས་ བཞེངས་བཞེངསམ་ཨིན་པས་ཟེར་བཀོད་དེ་འདུག། སྐུ་རྗེས་གུ་རུ་ལྷ་ཁང༌། དུས་རབས་བརྒྱད་པའི་ནང་ ལྕགས་མཁར་རྒྱལ་པོ་ སིནྡྷུ་རཱ་ཛ་མཆོག་ སྲས་ཤི་བའི་སྡུག་མ་ཐེག་པར་ཡུལ་ལྷ་གཞི་བདག་ལུ་ མནོལ་གྲིབ་བཏང་བའི་རྐྱེན་གྱིས་ གནས་བདག་ཁྲོས་ཏེ་ རྒྱལ་པོའི་བླ་སྲོག་བརྐུས་འབག་ནི་དེ་གིས་ སྐུ་གཟུགས་ལུ་བསྙུན་གཞི་ཐེབས་ཏེ་ སྨན་བཅོས་རིམ་གྲོ་ག་ཅི་འབད་རུང་ བསྙུན་གཞི་རྩ་ལས་དྭངས་མ་ཚུགས་པར་ བལ་ཡུལ་ཡང་ལེ་ཤོད་ལས་ གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་ བུམ་ཐང་ལུ་གདན་འདྲེན་ཞུ་དགོཔ་བྱུང་ནུག། ༆ ཁམས་གསུམ་གཡུལ་ལས་རྣམ་རྒྱལ་མཆོད་རྟེན། ཁམས་གསུམ་གཡུལ་ལས་རྣམ་རྒྱལ་མཆོད་རྟེན་འདི་སྤུ་ན་ཁ་རྫོང་ཁག་ནང་ཡོདཔ་ཨིན། མཆོད་རྟེན་འདི་གིས་མིང་གཞན་ཡང་ ཉི་ཟེར་སྒང་མཆོད་རྟེན་དང་ སྤུ་ན་ཁ་ཟངས་མདོག་དཔལ་རི་ཟེར་སླབ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། མཆོད་རྟེན་འདི་ སྤྱི་ལོ་༢༠༠༤ ལུ་མི་དབང་རྒྱལ་ཡུམ་ཨ་ཞེ་ཚེ་རིང་དབྱངས་སྒྲོན་དབང་ཕྱུག་གིས་བཞེངས་གནང་ཡོདཔ་ཨིན། མཆོད་རྟེད་འདི་ ཡོད་པའི་ས་གཡུས་ཚན་གྱི་རྩ་བའི་རྐང་ཟམ་ལས་ ཁ་ཡར་ཆུ་ཚོད་གཅིག་དེ་ཅིག་འགྱོཝ་ད་ལྷོདཔ་ཨིན། མཆོད་རྟེན་འདི་ བླམ་བསོད་ནམས་བཟང་པོ་གིས་བཀའ་སློབ་དང་འཁྲིལ་ཏེ་བཞེངས་ཡོདཔ་དང་ དེ་ཡང་གཙོ་བོ་ར་ འཛམ་གླིང་སྤྱིར་དང་ལྷག་པར་དུ་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་འགལ་རྐྱེན་བར་ཆད་ཞི་ཐབས་དང་ ཞི་བདེ་དར་ཁྱབ་ཀྱི་དོན་ལུ་ཨིན་པས། མཆོད་རྟེན་གྱི་བཟོ་བཀོད་འདི་ཟངས་མདོག་དཔལ་རི་བཟུམ་ཡོདཔ་དང་ ཐོ་ཚད་བཞི་ཡོདཔ་ཨིན། མཆོད་རྟེད་འདི་ནང་ སྐུ་རྟེན་དང་ནང་རྟེན་གཙོ་བོ་ར་ རྡོ་རྗེ་ཕུར་པ་ཨིན། རྡོ་རྗེ་ཕུར་པ་འདི་ བཀའ་བརྒྱུད་ཀྱི་ཆོས་སྲུང་བརྒྱད་ཀྱི་ནང་ལས་ཁག་ཆེ་ཤོས་ཅིག་ཨིན། མཆོད་རྟེན་འདི་བཞེངས་པའི་སྐབས་ལུ་ བར་མཚམས་བླམ་ཀུན་བཟང་དབང་འདུས་ཀྱི་ འགོ་ཁྲིད་པའི་ཕྱག་འགན་བསྣམས་གནང་ནུག། མཆོད་རྟེན་འདི་ས་ཁ་མཐོ་ས་ ས་གོ་དགའ་ཏོག་ཏོ་ཅིག་ནང་ཆགས་ཡོདཔ་ལས་ མཇལ་བར་འབྱོན་པ་ཅིན་ བསམ་པ་རྫོགས་ཏོག་ཏོ་ཡོདཔ་དང་ དྲོ་པ་ཆུ་ཚོད་༦ ལས་ཕྱི་རུ་ཆུ་ཚོད་༦ ཚུན་མི་མང་གི་དོན་ལུ་ སྒོ་ཕྱེ་བཞག་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། །། ཁུངས་གཏུགས། https://www.atlasobscura.com/places/khamsum-yulley-namgyal-chorten https://en.wikipedia.org/wiki/Khamsum_Yulley_Namgyal_Choeten སྤུ་ན་ཁ་རྫོང་ཁག ཀ་ འདི་རྫོང་ཁའི་ཡིག་གུ་དང་བོད་ཡིག་གི་ཡིག་གུ་དང་པ་ཨིན།  བོད་སྐད མི་ནས་ཞེ་རའིས་(པོར་ཅུ་གལ་ཁ་:Minas Gerais, MG)ནི་བྲ་ཛིལ་ཤར་ལྷོ་ལུང་ཕྱོགས་ནང་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཨིན།་རྒྱལ་ས་བྷེ་ལོ་འོ་རི་ཟོན་ཏེ་ཨིན།མི་འབོར་༢༠༥༩༣༣༦༦མི་དང་རྒྱ་ཚེད་༥༨༦༥༢༢km²། See Also བྲ་ཛིལ་ ཏྲི་ཨན་གུ་ལོ་མི་ནེའི་རོ་ མན་ཅི་ཀེའི་ར་རི་རྒྱུད་ བཱརཱ་ཛིལ་ མན་ཅི་ཀེའི་ར་རི་རྒྱུད་(པོར་ཅུ་གལ་ཁ་:Serra da Mantiqueira)བྲ་ཛིལ་ གྱི་རི་རྒྱུད་ཅིག་ཨིན།ཤར་ལྷོ་ལུང་སཕྱོགས་ནང་ཨཊ་ལན་ཊིཀ་རྒྱ་མཚོ་ཉེ་དབང་གི་སན་པའུ་ལོ་མི་ནས་ཞེ་རའིས་དང་རིའོ་དེ་ཞ་ནེའི་རོ་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ས་མཚམས་ས་ཆ་ནང་འདུག༎རྩེ་མཐོ་ཤོས་དེ་༢༧༩༧mམཐོ་ཚེད་འདུག་༼པེ་དྲ་ད་མི་ན་རྩེ་༽འབདཝ་ལས་རི་དེ་དང་རི་གཞན་གངས་རི་ཅིག་མེན།། རྩེ་ཚུ་དེ། པེ་དྲ་ད་མི་ན་རྩེ་(Pedra da Mina) 2797m ཨ་གུ་ལྷས་ནེ་གྲས་རྩེ་(Pico Agulhas Negras) 2792m མ་རིནས་རྩེ་(Pico do Marins) 2422m ག་ཧ་ཕཾའུ་རྩེ་(Pico Garrafão) 2359m པ་པ་ག་ཡོ་རྩེ་(Pico Papagaio) 2250m པེ་དྲ་དོ་ཀམ་པེས་ཏྲེ་རྩེ་(Pedra do Campestre) 2120m སེ་ལ་དོ་རྩེ་(Pico Selado) 2083m པེ་དྲ་དེ་སཾའུ་དོ་མིན་གོས་(Pedra de São Domingos) 2050m ཨི་ཏ་པེ་བ༹་རྩེ་(Pico Itapeva) 2030m ཨ་གུ་དོས་རྩེ་(Pico Agudos) 1640m གྲོང་སྡེ་ཚུ་དེ། མཐོཝ་ཤོས་ཚུ་དེ། ཀམ་པོས་དོ་ཞོར་དཾའུ་(Campos do Jordão) 1628m མོན་ཏེ་བེར་དེ་(Monte Verde) 1555m སེ་ན་དོར་ཨ་མ་རལ་(Senador Amaral) 1505m བོམ་ཧེ་པོའུ་ཟོ་(Bom Repouso) 1360m གོན་སལ་བེས་(Gonçalves) 1350m མར་མེ་ལོ་པོ་ལིས་(Marmelópolis) 1277m མ་རིའ་ད་ཕེ་(Maria da Fé) 1258m བོམ་ཞར་ཇིམ་དེ་མི་ནས་(Bom Jardim de Minas) 1250m མུ་ཉོཟ་(Munhoz) 1235m བོ་ཀ་ཨི་ན་དེ་མི་ནས་(Bocaína de Minas) 1210m དེལ་ཕིམ་མོ་རེའི་ར་(Delfim Moreira) 1207m བུ་ཨེ་ནོ་བྲན་དཾཨུ་(Bueno Brandão) 1204m ཨི་པུའི་ཨུ་ན་(Ipuiúna) 1201m པོ་སོས་དེ་ཀལ་དས་(Poços de Caldas) 1198m སྦོམ་ཤོས་ཚུ་དེ། པོ་སོས་དེ་ཀལ་དས་(Poços de Caldas) 161000 hab(2013) བྲ་གན་ས་པའུ་ལིས་ཏ་(Bragança Paulista) 157000 hab(2013) པོའུ་ཟོ་ཨ་ལེ་གྲེ་(Pouso Alegre) 140000 hab(2013) བྷར་བྷ་སེ་ན་(Barbacena) 133000 hab(2013) ཨི་ཏ་ཞུ་བ་(Itajubá) 94900 hab(2013) ཀམ་པོས་དོ་ཞོར་དཾའུ་(Campos do Jordão) 47800 hab(2010) སཾའུ་ལོའུརེན་སོ(São Lourenço) 42300 hab(2013) སན་ཏ་རི་ཏ་དོ་ས་པུ་ཀ་ཨི་(Santa Rita do Sapucaí) 40780 hab(2012) See Also རྒྱ་མཚོའི་རི་རྒྱུད།༼བྲ་ཛིལ་༽ བྲ་ཛིལ་གྱི་ས་ཁ་མཐོ་ས། མི་ནས་ཞེ་རའིས། པ་ར་ཨི་བ་ལུང་གཤོང།༼བྲ་ཛིལ་༽ External links མན་ཅི་ཀེའི་རའི་སློབ་དེབ་དང་གློག་བརྙན།༼པོར་ཐུ་གལ་ཁ༽ མན་ཅི་ཀེའི་རའི་གནས་ཚུལ།༼པོར་ཐུ་གལ་ཁ༽ འཛམ་གླིང་རྒྱས་བཤད བཱརཱ་ཛིལ་ པེ་དྲ་ད་མི་ན་རྩེ་(Pedra da Mina)མན་ཅི་ཀེའི་ར་རི་རྒྱུད་གྱི་རི་རྩེ་མི་ནས་ཞེ་རའིས་ནང་བྲ་ཛིལ་ནང་ཨིན།་སན་པའུ་ལོ་དང་མི་ནས་ཞེ་རའིས་གྱི་སམ་ཚམས་འདུག།་རི་རྩེ་དེ་མཐོ་ཚེད་༢༧༩༧mའདུག་དང་སན་པའུ་ལོ་རྒྱལ་ཁབ་དང་མན་ཅི་ཀེའི་རའི་རྩེ་མཐོ་ཤོས་འདུག༎ See Also ཨ་གུ་ལྷས་ནེ་གྲས་རྩེ་ མན་ཅི་ཀེའི་ར་རི་རྒྱུད་ བྲ་ཛིལ་ཀྱི་ས་ཁ་མཐོ་ས་ བྲ་ཛིལ་ འཛམ་གླིང་རྒྱས་བཤད བཱརཱ་ཛིལ་ བྲ་ཛིལ་ཀྱི་ས་ཁ་མཐོ་ས་(Planalto Brasileiro)ནི་བྲ་ཛིལ་ཀྱི་ས་ཁ་མཐོ་ས་སྦོམ་ཤོས་ཨིན།བྲ་ཛིལ་ཀྱི་ས་ཁངས་ཕྱེད་ཤར་ལུང་ཕྱོགས་ནང་ས་ཁ་མཐོ་ས་འདི་ཙམ་ནང་འདུག།ས་གནས་མཐོ་ཤོས་བྷན་དེའི་ར་རྩེ་ཀ་པ་ར་ཨོ་རི་རྒྱུད་ནང་ཨེས་པི་རི་ཏོ་སན་ཏོ་རྒྱལ་ཁབ་ཨིན་མཐོ་ཚེད་༢༨༩༢m། See Also བྲ་ཛིལ་ བཱརཱ་ཛིལ་ འཛམ་གླིང་རྒྱས་བཤད Bulbophyllum sillenianum་སྔོ་ཤིང་།་ཨིན། ཨོ་ལ་ཚལ།(Bulbophyllum) རྒྱལ་ཁབ། མེ་མར་ ཨོ་ལ་ཚལ། དཔལ་སྒང་སྟེང་གསང་སྔགས་ཆོས་གླིང་གི་གཙུག་ལག་ཁང་འདི་ གཏེར་སྟོན་པདྨ་གླིང་པའི་ཞལ་སློབ་ རྟོགས་པ་རང་དང་མཉམ་པ་ འདུལ་འཛིན་དམ་པ་མཁན་ཆེན་ཚུལ་ཁྲིམས་དཔལ་འབྱོར་གྱི་སྐུ་སྐྱེས་ པདྨ་གླིང་པའི་གདུང་འཛིན་ཐུགས་སྲས་ཟླ་བ་རྒྱལ་མཚན་གྱི་སྲས་སྦེ་འཁྲུངས་མི་ སྒང་སྟེང་སྤྲུལ་སྐུ་སྐུ་ཕྲེང་དང་པ་རྒྱལ་སྲས་པདྨ་ཕྲིན་ལས་མཆོག་གིས་ སྔོན་བྱོན་རྒྱལ་བ་གོང་མའི་ལུང་བསྟན་དང་འཁྲིལ་ཏེ་ ཕྱག་བཏབ་གནང་གནངམ་ཨིན་མས། དེ་ཡང་ གཏེར་སྟོན་གྱི་རྒྱལ་པོ་རིག་འཛིན་པདྨ་གླིང་པ་མཆོག་ ཕོབ་སྦྱིས་ཁ་ལུ་བྱོན་པའི་དུས་སྐབས་ཅིག་ལུ་ གཡུས་གསར་ལས་ཞལ་ཡར་བསྒོར་ཞིན་ན་ ད་ལྟོ་ལྷ་ཁང་ཡོད་ས་ཁ་ཐུག་ཕྱག་མཛུབས་དཔགས་སྦེ་ མ་འོངས་པ་ནང་ཨ་ཡི་སྒང་ཏོག་གུ་ལས་ ངེའི་གསང་སྔགས་ཀྱི་བསྟན་པ་དར་ཞིང་རྒྱས་འོང་ ཟེར་ལུང་བསྟན་གནང་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་བཟུམ་སྦེ་ པདྨ་གླིང་པའི་སྤྲུལ་སྐུ་ གསུང་སྤྲུལ་རྒྱལ་དབང་བསྟན་འཛིན་གྲགས་པ་མཆོག་གིས་ཡང་ ས་གནས་དེ་ཁར་མཚམས་ཁང་ཆུང་ཀུ་ཅིག་རྐྱབ་སྟེ་སྐུ་མཚམས་གནང་བཞུགས་པའི་ཤུལ་ལུ་ མཚམས་ཁང་དེ་རྒྱལ་སྲས་སྤྲུལ་སྐུ་ལུ་རྩིས་སྤྲོད་གནངམ་དང་གཅིག་ཁར་ ཁྱོད་ཀྱིས་ས་གནས་འདི་ཁར་གདན་ས་བཅགས་ཏེ་ པདྨ་གླིང་པའི་རྣམ་ཐར་གསོལ་འདེབས་ཁ་ཐུན་སྦེ་གཏང་མི་ཡོདཔ་ཅིག་བཟོ་སྨ་རེད། ཤུལ་ལས་ས་གནས་དེ་ཁ་ལས་ པད་གླིང་གི་བསྟན་པ་དར་ཞིང་རྒྱས་ནི་གི་རྟེན་འབྲེལ་ཡོད་ ཟེར་བའི་ལུང་བསྟན་གསུངས་ནུག། ལུང་བསྟན་དེ་ལུ་བརྟེན་ཏེ་གིས་སྦེ་ གདུང་འཛིན་སྤྲུལ་སྐུ་རྒྱལ་སྲས་པདྨ་ཕྲིན་ལས་མཆོག་གིས་ ཧེ་མ་ར་སྤྱི་ལོ་ ༡༥༩༥ ལུ་ ད་ལྟོ་ལྷ་ཁང་ཡོད་སའི་ས་ཁོངས་ནང་ བོད་ལུགས་ཀྱི་བཟོ་བཀོད་ཐོག་ལས་ ལྷ་ཁང་ཆུང་ཀུ་ཅིག་བཞེངས་གནང་ནུག དེ་ལས་སྤྱི་ལོ་ ༡༦༡༣ རབ་བྱུང་ ༡༠ པའི་གནམ་ལོ་ཆུ་མོ་གླང་ལོ་ལུ་ ལྷ་ཁང་དེ་རྩ་བ་ལས་ར་བཤུགས་ཏེ་ རྒྱལ་སྲས་རིན་པོ་ཆེ་དང་གསུང་སྤྲུལ་ཚུལ་ཁྲིམས་རྡོ་རྗེ་རྣམ་གཉིས་ཀྱིས་ ལོག་སྟེ་ར་ས་བསླངས་དང་རྨང་བཏིང་གི་རྟེན་འབྲེལ་མཛད་ཐོག་ལས་ གཙུག་ལག་ཁང་ཐོག་གསུམ་འབད་མི་ཅིག་བཞེངས་ཏེ་ མཚན་ཡང་སྒང་སྟེང་གསང་སྔགས་ཆོས་གླིང་ཟེར་བཏགས་གནང་ནུག འདི་གི་སྐབས་ལུ་ ཤིང་བཟོ་དང་སྐུ་རྟེན་བཞེངས་ནི་གི་ཕྱག་ལས་གནང་མི་ཡང་ གནས་རྙིང་རྗེ་བཙུན་དང་ལྕགས་ཟམ་པ་ལ་སོགས་པ་ སྐྱེས་ཆེན་དམ་པ་ཚུ་གིས་མཛད་གནང་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ཨིན་རུང་ ལྷ་ཁང་དེ་ ནར་ནར་སྦེ་ཡོད་ནི་དེ་གིས་ སྤྱི་ལོ་༡༧༠༣ ལུ་ རྒྱལ་སྲས་སྤྲུལ་སྐུ་སྐུ་ཕྲེང་གཉིས་པ་བསྟན་འཛིན་ལེགས་པའི་དོན་གྲུབ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་ གཙུག་ལག་ཁང་གི་གཡས་གཡོན་གྱི་གློ་འབུར་གཉིས་དང་ ཀ་སྤུངས་གསར་བཞེངས་གནང་སྟེ་ ཧེ་མ་འདུ་ཁང་ཀ་ཆེན་བཅུ་བཞི་གི་རྒྱ་ཚད་་ཨིན་མི་ལས་ ཀ་ཆེན་བཅོ་བརྒྱད་ལུ་རྒྱ་བསྐྱེད་མཛད་དེ་ གྲུ་བཞི་ཏག་ཏ་སྦེ་བཞེངས་གནང་ནུག དེ་གི་ཤུལ་ལས་ ད་རེས་ཚུན་ཚོད་ཀྱི་བར་ན་ ཉམས་གསོ་ལན་ཐེངས་༣ ཞུ་ཡོད་རུང་ བཟོ་བཀོད་དང་སྦོམ་ཆུང་ཚུ་ འགྱུར་བཅོས་ཆུང་ཀུ་ཅིག་ར་མ་བཏང་པར་ སྔར་ག་ཨིནམ་སྦེ་ར་བཞེངས་གནང་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་ཡང་དང་པ་ར་སྤྱི་ལོ་༡༧༢༡ ལུ་ བསྟན་འཛིན་རིན་པོ་ཆེ་ལེགས་པའི་དོན་གྲུབ་ཀྱི་སྐུ་ཐོག་ལུ་ར་ ས་གཡོམ་གྱི་རྐྱེན་ངན་བྱུང་སྟེ་ཉམས་གསོ་ཞུ་དགོཔ་བྱུང་ནུག དེ་གི་ཤུལ་ལས་ སྒང་སྟེང་རིན་པོ་ཆེ་སྐུ་ཕྲེང་བདུན་པ་བསྟན་པའི་ཉིན་བྱེད་ཀྱི་སྐབས་ལུ་ཡང་ཚར་གཅིག་ ས་གཡོམ་གྱི་རྐྱེན་ངན་གྱིས་སྦེ་ཉམས་གསོ་ཞུ་དགོཔ་བྱུང་ནུག དེ་ལས་ ད་ལྟོ་ཁྲི་ཐོག་བཞུགས་མི་སྒང་སྟེང་རིན་པོ་ཆེ་སྐུ་ཕྲེང་དགུ་པ་ ཀུན་བཟང་རིག་འཛིན་པདྨ་རྣམ་པར་རྒྱལ་བའི་སྡེ་དཔལ་བཟང་པོ་མཆོག་གིས་ སྤྱི་ལོ་༢༠༠༠ ལས་ཉམས་གསོ་ཞུ་ནི་འགོ་བཙུགས་ཏེ་ ༢༠༠༨ ལུ་ མི་དབང་མངའ་བདག་རིན་པོ་ཆེ་ དཔལ་འཇིགས་མེད་གེ་སར་རྣམ་རྒྱལ་དབང་ཕྱུག་མཆོག་ འབྲུག་རྒྱལ་རབས་ལྔ་པའི་གསེར་ཁྲིར་མངའ་གསོལ་ཞུ་བའི་དུས་སྟོན་དང་བསྟུན་ རྟེན་དང་བརྟེན་པར་བཅས་པ་ལེགས་པར་གྲུབ་པའི་ བཀྲ་ཤིས་རབ་གནས་ཀྱི་དགའ་སྟོན་རྟེན་འབྲེལ་ མཛད་གནང་ཡོདཔ་ཨིན། ལྷ་ཁང་དང་རྟེན་གྱི་ངོ་སྤྲོད་མདོར་བསྡུས། སྒང་སྟེང་གསང་སྔགས་ཆོས་གླིང་གི་གཙུག་ལག་ཁང་འདི་ ཕྱི་ལྟར་དུ་འབད་བ་ཅིན་ བསྐྱེད་པ་མ་ཧཱ་ཡོ་གའི་ལུགས་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་ཚུལ་དང་། ནང་ལྟར་དུ་འབད་བ་ཅིན་ རྫོགས་པ་ཨ་ནུ་ཡོ་གའི་ལུགས་ཀྱི་ རྡོ་རྗེ་ལུས་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་ཚུལ། གསང་བ་ལྟར་དུ་འབད་བ་ཅིན་ རྫོགས་པ་ཆེན་པོ་ཨ་ཏི་ཡོ་གའི་ལུགས་ཀྱི་ ལྷུན་གྲུབ་རང་གསལ་གྱི་དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་ཚུལ་དུ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་ལྟ་བུའི་གཙུག་ལག་ཁང་གི་འོག་ཐོག་འདུ་ཁང་ཆེན་མོའི་ནང་ ནང་རྟེན་གཙོ་བོ་སངས་རྒྱས་རབས་བདུན་དང་ དེའི་མཐའ་འཁོར་ལུ་ ཉེ་བའི་སྲས་བརྒྱད། གཡས་དང་གཡོན་ལུ་རྟ་མགྲིན་དང་བདུད་རྩི་འཁྱིལ་བ། དེ་ཚུ་གི་གདོང་ཁར་ སྡིག་བཤགས་ཀྱི་མཆོད་རྟེན་བཅས་བཞུགས་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ལས་ཐོག་དང་པའི་ནང་ལུ་ སྒང་སྟེང་རིན་པོ་ཆེ་སྐུ་ཕྲེང་རིམ་བྱོན་གྱི་གཟིམ་ཅུང་ གཟིམ་ཅུང་ཀ་གཉིས་མ་ཟེར་ཞུ་མི་དེ་ནང་ ནང་རྟེན་གཙོ་བོ་ གུ་རུ་མཚན་བརྒྱད་ཀྱི་སྐུ་རྟེན་དང་ སྒང་སྟེང་རིན་པོ་ཆེ་སྐུ་ཕྲེང་རིམ་བྱོན་གྱི་སྐུ་སྒེར་གྱི་གསུང་རྟེན་ཚུ་ཡོད། གཟིམ་ཅུང་དེ་གི་གཡོན་ཁ་ཐུག་ལས་ཚུར་དང་པ་ར་ པད་གླིང་གུ་རུ་དྲག་པོའི་ཆོས་སྲུང་ཕ་མ་བུ་གསུམ་གྱི་མགོན་ཁང་ཡོད། དེ་གི་ཚུར་ཁ་ཐུག་ པད་གླིང་མགོན་པོ་སྡེ་བརྒྱད་ཀྱི་མགོན་ཁང་ མགོན་ཁང་ཆེན་མོ་ཟེར་ཞུ་མི་དེ་ནང་ ནང་རྟེན་གཙོ་བོ་ པད་གླིང་ཆོས་སྐྱོང་མགོན་པོ་སྡེ་བརྒྱད་ཀྱི་སྐུ་རྟེན་དང་ རྟེན་མདོས་ཚུ་བཞུགས་ཏེ་ཡོད། དེ་གི་ཚུར་ཁ་ཐུག་ ཕྱག་མཛོད་ལྷ་ཁང་ནང་ ནང་རྟེན་གཙོ་བོ་རྣམ་སྲས་ཕོ་བྲང་ཡོད། དེ་ལས་མཐའ་མ་མཐའ་ར་ ཙིའུ་དམར་དང་ ལྷ་ཆེན་དབང་ཕྱུག་གི་མགོན་ཁང་བཅས་ཡོདཔ་ཨིན། ཐོག་གཉིས་པའི་ནང་ལུ་ དང་པ་ར་ གུ་རུ་མཚན་བརྒྱད་ཀྱི་ལྷ་ཁང་ཡོདཔ་ད་ དེ་ནང་ལུ་ནང་རྟེན་གཙོ་བོ་གནས་ཕུ་སྤྲུལ་སྐུ་སྐུ་ཕྲེང་གཉིས་པ་ ཞབས་དྲུང་གསང་སྔགས་རྒྱལ་མཚན་གྱིས་བཞེངས་པའི་ གུ་རུ་མཚན་བརྒྱད་ཀྱི་སྐུ་འདྲ་དང་ པདྨ་གླིང་པ་གིས་དག་སྣང་ལུ་གཟིགས་པའི་ཟངས་མདོག་དཔལ་རི་གི་སྣང་བརྙན་ཚུ་ཡོད། ལྷ་ཁང་དེ་གི་ནང་ལས་གཡས་ཁ་ཐུག་ལུ་ཡོད་མི་ གཟིམ་ཅུང་ཤར་རིམ་ནང་ སངས་རྒྱས་རབས་བདུན་གྱི་སྐུ་འདྲ་དང་ རྒྱལ་བའི་བཀའ་འགྱུར་ཆེན་མོ་བཞུགས་ཏེ་ཡོད། གཡོན་ཁ་ཐུག་ལུ་ཡོད་པའི་གཟིམ་ཅུང་ནུབ་རི་མ་ནང་ པད་གླིང་ཡབ་སྲས་གསུམ་གྱི་སྐུ་འདྲ་དང་གསུང་རྟེན་འཐོར་བུ་ཚུ་ཡོད། དེ་ལས་མཚན་བརྒྱད་ལྷ་ཁང་དེ་གི་ གཡོན་ཁ་ཐུག་ལུ་ ཚེ་དཔག་མེད་ཀྱི་ལྷ་ཁང་ཡོད་མི་དེ་ནང་ ནང་རྟེན་གཙོ་བོ་པད་གླིང་ལུགས་ཀྱི་ཚེ་སྒྲུབ་རྡོ་རྗེ་ཕྲེང་བ་དང་ ཚེ་སྒྲུབ་ནོར་བུ་ལམ་ཁྱེར་གྱི་སྐུ་རྟེན་དང་ལྡེབས་རིས་ དེ་ལས་སྒང་སྟེང་རིན་པོ་ཆེ་སྐུ་ཕྲེང་བདུན་པ་བསྟན་པའི་ཉིན་བྱེད་ཀྱི་སྐུ་འདྲ་ཚུ་ཡོད། དེ་ལས་མ་ཆེན་ལྷ་ཁང་ནང་ལུ་ ནང་རྟེན་གཙོ་བོ་ སྒང་སྟེང་རིན་པོ་ཆེ་སྐུ་ཕྲེང་དྲུག་པ་བསྟན་པའི་ཉི་མའི་སྐུ་གདུང་མཆོད་རྟེན་དང་ དེའི་མཐའ་བསྐོར་ལུ་ འཕགས་པའི་གནས་བརྟན་བཅུ་དྲུག་གི་སྐུ་འདྲ་ དེ་ལས་པད་གླིང་གཏེར་བྱོན་ ཀུན་བཟང་དགོངས་པ་ཀུན་འདུས་ལུགས་ཀྱི་ཞི་ཁྲོ་དམ་པ་རིགས་བརྒྱའི་ལྡེབས་རིས་ཚུ་ཡོད། དེ་གི་ཟུར་ཁ་ལུ་ བླ་མའི་ལྷ་ཁང་ནང་ ནང་རྟེན་གཙོ་བོ་དཔལ་རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའ་དང་དེའི་མཐའ་བསྐོར་ལུ་ པད་གླིང་བླ་མ་བརྒྱུད་པ་རིམ་བྱོན་གྱི་སྐུ་འདྲ་ དེ་ལས་རྙིང་མ་རྒྱུད་འབུམ་ཚུ་བཞུགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ལས་ལྷ་ཁང་གཙོ་བོ་དེ་གི་གདོང་ཁར་ སྤྱན་རས་གཟིགས་ཀྱི་ལྷ་ཁང་ཡོད། དེ་ནང་ལུ་ བཅུ་གཅིག་ཞལ་གྱིས་གཙོས་པའི་ པད་གླིང་གཏེར་བྱོན་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་མུན་སེལ་སྒྲོན་མེའི་ལྷ་ཚོགས་ཀྱི་སྐུ་འདྲ་ཚུ་ཡོདཔ་ཨིན། ལྷ་ཁང་གཙོ་བོའི་གཡས་ཁ་ཐུག་ སྒང་སྟེང་མདོ་སྔགས་ཐོས་བསམ་རབ་རྒྱས་གླིང་གི་བཤད་གྲྭ་འགོ་ཐོག་བཙུགས་པའི་སྐབས་ལུ་ མི་དབང་རྒྱལ་ཡུམ་ཕུན་ཚོགས་ཆོས་སྒྲོན་གྱིས་སྦྱིན་བདག་མཛད་ཐོག་ལས་བཞེངས་པའི་ལྷ་ཁང་ཅིག་ཡོད་མི་དེ་ནང་ལུ་ ནང་རྟེན་གཙོ་བོ་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ། གཏེར་སྟོན་པདྨ་གླིང་པ། ཞབས་དྲུང་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་གསུམ་གྱི་སྐུ་འདྲ་གིས་གཙོས་པའི་ སྐུ་གསུང་ཐུགས་ཀྱི་རྟེན་བྱིན་ཅན་མང་རབས་ཅིག་བཞུགས་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་འབདཝ་ལས་ ལྷ་ཁང་དེ་ཚུ་ལུ་ ཕྱག་དང་མཆོད་པ་ཕུལ་ནི་དང་ བསྐོར་ར་རྐྱབ་ནི་ལ་སོགས་པ་འབད་བ་ཅིན་འདི་ལོད་ ཐ་ན་ཐག་རིང་ལས་མཇལ་བ་ཙམ་དང་ མཚན་རྣ་བར་ཐོས་པར་ཙམ་གྱིས་ཀྱང་ ངན་སོང་གི་སྐྱེ་སྒོ་ཆོད་ནི་དང་ རྒྱུད་ལུ་ཐར་པའི་ས་བོན་བཞག་ཚུགས་པའི་བྱིན་རླབས་ཀྱི་མཚན་ཁ་ཡོདཔ་ལས་ ལྷ་ཁང་འདི་སྲིད་འདིར་ཤིན་ཏུ་དཀོན་པའི་མཐོང་གྲོལ་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པ་ཅིག་ཨིན་ནོ༎ གསང་སྔགས་རིག་པ་འཛིན་པ་སྒྲུབ་པའི་སྡེ། །ཁྲིམས་ལྡན་ངུར་སྨྲིག་འཆང་བ་ཆོས་ཀྱི་གླིང་། ། པདྨའི་ཕྲིན་ལས་སྙིང་པོའི་བསྟན་པ་འདི། །སྲིད་མཐའི་བར་དུ་དར་ཞིང་རྒྱས་གྱུར་ཅིག ། ནང་པ དགོན་པ དབང་འདུས་ཕོ་བྲང་རྫོང་ཁག ་ན་གྱི-་དྲྭ་ཚ་ཤིགྱུར་བ་དང།༣སྐད་སྙན་ཞིང་སྨྲ་བ་སྙན་པར་བཟུང་བའི་ཚིག་ཏུ་འགྱུར་བ་དང།༤བག་ཚ་བ་གྱུར་བ་དང།༣སྐད་སྙན་ཞིང་སྨྲ་བ་སྙན་པར་བཟུང་བའི་ཚིག་ཏུ་འགྱུར་བ་དང།༤བག་ཚ་བ་མེད་པར་འཁོར་གྱི་ནང་དུ་འགྲོ་བ་དང།༥ལྷ་དང་མི་རྣམས་དགའ་བར་འགྱུར་བ་དང།༦གཟི་བརྗིད་ཆེན་པོར་འགྱུར་བ་དང།༧གང་ཟག་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ།སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་དང།བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་དང།སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཉན་ཐོས་རྣམས་དང་འགྲོགས་པར་འགྱུར་བ་དང།༨ལོངས་སྤྱོད་ཆེ་བར་འགྱུར་བ་དང།༩མཐོ་རིས་སུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་དང།༡༠མྱུར་དུ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་སྟེ།དེ་དག་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་མཆོད་རྟེན་ལ་ཕྱག་འཚལ་བའི་ཕན་ཡོན་ནོ། །ཞེས་རྗེ་གུང་ཐང་པས་གམེད་པར་འཁོར་གྱི་ནང་དུ་འགྲོ་བ་དང།༥ལྷ་དང་མི་རྣམས་དགའ་བར་འགྱུར་བ་དང།༦གཟི་བརྗིད་ཆེན་པོར་འགྱུར་བ་དང།༧གང་ཟག་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ།སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་དང།བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་དང།སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཉན་ཐོས་རྣམས་དང་འགྲོགས་པར་འགྱུར་བ་དང།༨ལོངས་སྤྱོད་ཆེ་བར་འགྱུར་བ་དང།༩མཐོ་རིས་སུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་དང།༡༠མྱུར་དུ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་སྟེ།དེ་དག་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་མཆོད་རྟེན་ལ་ཕྱག་འཚལ་བའི་ཕན་ཡོན་ནོ། །ཞེས་རྗེ་གུང་ཐང་པས་གགྱུར་བ་དང།༣སྐད་སྙན་ཞིང་སྨྲ་བ་སྙན་པར་བཟུང་བའི་ཚིག་ཏུ་འགྱུར་བ་དང།༤བག་ཚ་བ་མེད་པར་འཁོར་གྱི་ནང་དུ་འགྲོ་བ་དང།༥ལྷ་དང་མི་རྣམས་དགའ་བར་འགྱུར་བ་དང།༦གཟི་བརྗིད་ཆེན་པོར་འགྱུར་བ་དང།༧གང་ཟག་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ།སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་དང།བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་དང།སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཉན་ཐོས་རྣམས་དང་འགྲོགས་པར་འགྱུར་བ་དང།༨ལོངས་སྤྱོད་ཆེ་བར་འགྱུར་བ་དང།༩མཐོ་རིས་སུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་བ་དང།༡༠མྱུར་དུ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བ་སྟེ།དེ་དག་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་མཆོད་རྟེན་ལ་ཕྱག་འཚལ་བའི་ཕན་ཡོན་ནོ། །ཞེས་རྗེ་གུང་ཐང་པས་ག འབྲུག་ཡུལ་ ༴༵༦༦༴༴༤༤　Utsunomiya　Line ཇཱ་པཱན སྐད་སྒྱུར་སློབ་སྦྱོང་། ༡༽ སྐད་སྒྱུར་ངོ་སྤྲོད། - ད་རེས་ནངས་པ་བརྡ་དོན་རྒྱུད་འབྲེལ་དང་ འཕྲུལ་རིགས་ཡར་རྒྱས་འགྱོ་བའི་གནས་རིམ་ནང་ སྐད་རིགས་མ་འདྲཝ་ཚུ་གི་བར་ན་ འབྲེལ་བ་ཡར་དྲག་གཏང་ཐབས་ལུ་ སྐད་སྒྱུར་འདི་ལག་ཆ་གཙོབོ་ཅིག་ཨིན། - སྐད་སྒྱུར་པ་ལུ་ལྷབ་ཡོད་པའི་ རིག་གཞུང་དང་ ལག་ལེན་གྱི་རིག་རྩལ་རྐྱངམ་ཅིག་གིས་མ་དོ་བར་ གནས་སྟངས་དང་བསྟུན་ཏེ་ སྐད་སྒྱུར་འབད་ཚུགས་པའི་ རིག་རྩལ་དང་ ལྕོགས་གྲུབ་དགོཔ་ཁག་ཆེ།༼ཤ་བཱ་ལི་ ༡༩༩༧༽ - སྐད་སྒྱུར་པའི་ལྕོགས་གྲུབ་འདི་ གནས་སྟངས་དང་མཐུནམ་སྦེ་ བཟོ་དགོ་པའི་ཁར་ མནོ་བསམ་གཏང་ཐངས་དང་ གོ་བརྡ་སྤྲོད་ཚུགས་པའི་ ལྕོགས་གྲུབ་གོང་འཕེལ་གཏང་དགོཔ་ཁག་ཆེ། ༼ཤ་བཱ་ལི ༡༩༩༧༽ - སྐད་སྒྱུར་པ་ཚུ་གིས་ སྒྱུར་བྱའི་སྐད་ཡིག་གི་ལམ་སྲོལ་དང་དོན་དག་ དེ་ལས་ སྐད་ཡིག་འདི་ནང་གི་ཁྱད་བཅུད་ཚུ་ མ་འཛོལ་བར་ སྐད་ཡིག་གཞན་ཅིག་ནང་ལུ་ གོ་བརྡ་སྤྲོད་མི་གི་ངོ་ཚབ་གལ་ཅན་ཅིག་ཨིན།༼ཨ་ཛབ་དྲཕ་ཏྲ་རེ ༡༩༩༦༽ - སྐད་སྒྱུར་པ་ཚུ་གིས་ སྐད་ཡིག་རྒྱུན་འཛིན་འབད་ནི་དང་ ལམ་སྲོལ་རྒྱ་བསྐྱེད་གཏང་ནི་ནང་ ཞབས་ཏོག་ཞུ་ཚུགས།༼ཨ་ཛབ་དྲཕ་ཏྲ་རེ་ ༡༩༩༦༽ ༢༽ སྐད་སྒྱུར་ངེས་ཚིག། - སྐད་སྒྱུར་ཟེར་མི་འདི་ སྐད་ཡིག་ཅིག་ནང་ཡོད་མིའི་ཡིག་སྦྱོར་གྱི་བཀོད་པ་ཅིག་ དེ་དང་ དོ་མཉམ་གྱི་སྐད་ཡིག་གཞན་ཅིག་གི་ ཡིག་སྦྱོར་གྱི་བཀོད་ཡིག་ནང་ལུ་ བསྒྱུར་བཅོས་འབད་མི་འདི་ལུ་ སྐད་སྒྱུར་ཟེརཝ་ཨིན། ༼ཀེཏྲེ་ཕོདྲི ༡༩༦༥༽ - སྐད་སྒྱུར་གྱི་ཟེར་མི་འདི་ ངག་ཐོག་གི་བཤད་པ་ སྐད་ཡིག་གཞན་ཅིག་ནང་ཡོད་མིའི་མནོ་དོན་ཚུ་ དེ་དང་ དོ་མཉམ་གྱི་སྐད་ཡིག་ཅིག་ནང་ སྒྱུར་ཚུགས་མི་ལུ་ སྐད་སྒྱུར་ཟེར་སླབ་ཨིན། ༼ནའི་དྲ་དང་ཏྲ་བར་ ༡༩༦༩༽ _ འཛམ་གླིང་ནང་ མི་དང་མི་གི་བར་ན་ ཡི་གུ་དང་རི་མོའི་བར་ན་ བརྗོད་དོན་ག་ཅི་རང་ཨིན་རུང་ སྐད་ཡིག་ཅིག་གི་ནང་ལསཅིག་ལུ་བསྒྱུར་ཏེ་སླབ་མི་ལུ་ སྐད་སྒྱུར་ཟེར་སླབ་ཨིན། _ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ སྐད་ཡིག་ཅིག་ལས་ སྐད་ཡིག་གཞན་ནང་ བསྒྱུར་མི་ལུ་སྐད་སྒྱུར་དང་ སྒྲ་སྒྱུར་ ཡིག་སྒྱུར་ཟེར་སླབ་སྲོལ་པའི་ཁར་ ཁ་སྐད་ཅིག་ལས་ ཁ་སྐད་གཞན་མི་ཅིག་ནང་བསྒྱུར་ཏེ་ སླབ་མི་ལུ་ དོར་ཁ་བསྒྱུར་ཟེར་ཡང་སླབ་ཨིན། ༣༽ དགོས་དོན། - འཛམ་གླིང་གི་མཁས་པ་ཚུ་གིསསྐད་རིགས་སོ་སོ་ནང་བརྩམས་ཏེ་ཡོད་པའི་རྩོམ་རིག་དང་ ཤེས་བྱའི་ཡོན་ཏན་ཚུ་ལུ་ སྦྱང་བརྩོན་འབད་དེ་ ཡོན་ཏན་ཅན་བཟོ་ནིའི་ཐབས་ལམ་ངོ་མ་ཅིག་ སྐད་སྒྱུར་གྱི་ལཱ་འདི་ཨིན། - ཕྱི་ནང་གི་ཤེས་བྱའི་རིག་པ་ག་ར་ ཤེས་ཚུགསཔ་བཟོ་ཐབས་ལུ་ སྐད་སྒྱུར་གྱི་རིག་རྩལ་ལུ་སྦྱང་བརྩོན་འབད་དགོཔ་ཁག་ཆེ། ༣༽ མཚན་ཉིད། - སྐད་སྒྱུར་པའི་ལཱ་འགན་ངོ་མ་འདི་རང་ བསྒྱུར་བྱ་སྐད་ཡིག་གི་གོ་དོན་ཚུ་ མ་འཛོལ་བར་ སྒྱུར་བྱེད་སྐད་ཡིག་ནང་ལུ་ བསྒྱུར་ནི་འདི་ཨིནམ་དང་ སྐད་སྒྱུར་པ་གིས་བསྒྱུར་ཡོད་པའི་ཡིག་ཆ་འདི་གིས་ བསྒྱུར་བྱའི་སྐད་ཡིག་ནང་ལུ་ཡོད་པའི་ གནད་དོན་ཚུ་མ་འཛོལ་བར་ གོ་བརྡ་སྤྲོད་ཚུགས་མི་ཅིག་དགོ། ཐུན་ཚན་གཉིས་པ། ༡༽ སྐད་སྒྱུར་གྱི་དོན་ལུ་སྔ་གོང་གི་གྲ་སྒྲིག་དང་ཕན་ཐབས། - སྐད་སྒྱུར་འབད་སའི་ས་ཁོངས་ཙ་ཏོག་ཏོ་ཅིག་དགོ། - སྐད་སྒྱུར་གྱི་ལཱ་འདི་ ལཱ་གཞན་དང་གཅིག་ཁར་ སླ་བསྲེ་རྐྱབ་སྟེ་ འབད་ནི་མི་འོང་། - སྐད་སྒྱུར་འབད་བའི་སྐབས་ལུ་ ལུས་སེམས་བདེ་ཏོག་ཏོ་དགོ། - སྐད་སྒྱུར་གྱི་གནད་དོན་དང་འཁྲིལ་བའི་ རྒྱབ་རྟེན་དཔེ་དེབ་དང་ ཡིག་ཆ་ཚུ་ཚང་དགོ། - བསྒྱུར་བྱ་དང་སྒྱུར་བྱེད་སྐད་ཡིག་གི་ཚིག་མཛོད་ སྤྱིར་བཏང་དང་དམིགས་བསལ་ཁྱད་རིག་ཚིག་མཛོད་ཚུ་ག་དེ་མང་མང་དགོ། - རང་ལུ་དོགས་པ་འཆརཝ་ད་ དྲི་གཏུགས་འབད་སའི་མི་ རབ་བྱུང་པ་ཅིན་བསྒྱུར་བྱའི་ཡིག་ཆ་རྩོམ་པ་པོ་དང་ གཞུང་འབྲེལ་ཡིག་ཆ་ཨིན་པ་ཅིན་ དེའི་སྐོར་ལས་ ཁུངས་ཆོད་པའི་མཁས་པ་དང་ ཉམས་མྱོང་ཅན་ཚུ་དགོ། - ཤོག་ཀུ། སྣག་རྩི། གློག་རིག་ ལ་སོགས་པ་ཚུ་ རང་གི་བློ་དང་བསྟུན་དགོ། ༢༽ སྐད་སྒྱུར་གྱི་དབྱེ་བ། ཀ༽ སྐད་སྒྱུར་ལཱ་ཁག་གི་རིགས། - ཆོས་ཀྱི་ལྟ་བ་དང་འབྲེལ་བའི་སྐད་སྒྱུར། - ཁྲིམས་འབྲེལ་ཡིག་ཆའི་རིགས་ཀྱི་སྐད་སྒྱུར། - གྲོས་ཆོད་དང་ཁས་བླངས་ཡིག་ཆའི་རིགས་ཀྱི་སྐད་སྒྱུར། - འཆར་གཞི་དང་ལས་འགུལ་ཡིག་ཆ་རིགས། - སྙན་རྩོམ་སྐད་སྒྱུར། - རྒྱལ་རབས་དང་ཆོས་འབྱུང་། - རྣམ་མཐར་དང་ སྲུང་དང་གཏམ་རྒྱུད། ༢༽ སྐད་སྒྱུར་འཇམ་སངམ་རིགས། - ཞུ་ཡིག་དང་གཏང་ཡིག། - སྙན་ཞུ་དང་གྲོས་གཞི་ལས་རིམ། - གསུང་བཤད་དང་ཁྱབ་བསྒྲགས་ གསལ་བསྒྲགས། ༣༽ འབྲི་རྩོམ་གྱི་རིགས། - འགྲེལ་བཤད་འབྲི་རྩོམ། - ལོ་རྒྱུས་འབྲི་རྩོམ། - རྒྱུད་སྐུལ་འབྲི་རྩོམ། - ཁུངས་གཐུངས་འབྲི་རྩོམ། - རྒྱས་བཤད་འབྲི་རྩོམ། - རྩོད་འགྲན་འབྲི་རྩོམ། - དབྱེ་དཔྱད་འབྲི་རྩོམ། ཐུན་ཚན་གསུམ་པ། ༡༽ སྐད་སྒྱུར་འབད་ཐངས་དང་འཁྲིལ་བའི་དབྱེ་བ། - ཚིག་སྒྱུར། - དོན་སྒྱུར། - དཀྲུགས་སྒྱུར། - ཐད་སྒྱུར། - སྒྲ་སྒྱུར། - སྡེབ་སྒྱུར། ༢༽ སྐད་སྒྱུར་གྱི་དཀའ་ངལ་དང་ དཀའ་ངལ་བསལ་ཐབས། - བསྒྱུར་བྱའི་ཡིག་ཆ་འདི་ མཐའ་དཔྱད་ཡིག་ཆ་ཅིག་མེན་པར་ སྐད་སྒྱུར་རྐྱབ་པའི་ནམ་དུས་ལུ་རང་ བསྒྱུར་གཏང་ནི། - བསྒྱུར་བྱའི་ཡིག་ཆ་འདི་ ལེགས་ཤོམ་སྦེ་ལྷག་མ་ཚུགས་པའི་ ཡིག་ཆ། - ཡིག་སྡེབ་དང་བརྡ་སྦྱོར་ལ་སོགས་པ་ འཛོལ་ཡོད་པའི་ཡིག་ཆ། - དོན་ཚན་ཆ་མ་ཚང་པའི་ཡིག་ཆ། - ལུང་ཕྱོགས་དང་གཡུས་སྒོ་སོ་སོའི་ མིང་ཚིག་ལག་ལེན་འཐབ་ཡོད་པའི་ཡིག་ཆ། - འགྲེལ་བཤད་མེད་པའི་ བསྡུ་ཡིག་ལག་ལེན་འཐབ་ཡོད་པའི་ཡིག་ཆ། - ཚུལ་མིན་གྱི་མིང་ཚིག་ལག་ལེན་འཐབ་ཡོད་པའི་ཡིག་ཆ། - ལམ་སྲོལ་དང་འབྲེལ་བའི་གནས་སྟངས་ མིང་ཚིག་མང་རབས་ཅིག་ཚུད་ཡོད་པའི་ཡིག་ཆ། ༣༽ སྐད་སྒྱུར་རྐྱབ་ཐངས། - སྐད་སྒྱུར་གྱི་སྐབས་ལུ་ གོ་བ་མ་འཛོལ་བར་བསྒྱུར་དགོཔ། - བསྒྱུར་བྱ་དང་ སྒྱུར་བྱེད་ སྐད་ཡིག་གཉིས་ཀྱི་ བརྡ་སྦྱོར་ལམ་ལུགས། - ཚིག་སྡེ། - བསྒྱུར་བྱ་དང་སྒྱུར་བྱེད་གཉིས་ཀྱི་ རིག་གཞུང་ལུ་ ལྕོགས་གྲུབ་ཅན་ཅིག་དགོ། - ལོ་ཀཱ་ལའི་ཟེ་ཤཱན། - གཅིག་མཚུངས་མེད་པའི་དཀའ་ངལ། - ལམ་སྲོལ་དང་འབྲེལ་པའི་དཀའ་ངལ་དང་ བསལ་ཐབས། - དཔྱེ་གཏམ་སྐད་སྒྱུར་རྐྱབ་ཐངས། - རྗོད་བྱེད་ཚིག་གི་ལམ་སྲོལ་དང་འབྲེལ་བའི་ སྐད་སྒྱུར། - དོ་མཉམ་མིང་ཚིག་ དཀའ་ངལ་བསལ་ཐབས། - མིང་ཚིག་ཚུ་གི་གོ་དོན་དང་འཁྲིལ་ཏེ་ སྐད་སྒྱུར་རྐྱབ་དགོཔ། - ལམ་སྲོལ་དང་འབྲེལ་བའི་ མིང་ཚིག་སྐད་སྒྱུར། - སྐད་སྒྱུར་གོ་རིམ་སེམས་ཁར་བཞག་དགོཔ། - མིང་ཚིག་གསར་བཟོ། - སྐད་ཡིག་དང་འབྲེལ་བའི་ དཀའ་ངལ་བསལ་ཐབས། - རྩོམ་རིག་དང་འབྲེལ་བའི་དཀའ་ངལ་བསལ་ཐབས། - སྐད་སྒྱུར་གྱི་ལམ་ལུགས་ཤེས་དགོཔ། ཐུན་མཚན་བཞི་པ། ༡༽ སྐད་སྒྱུར་ལུ་མཁོ་བའི་བསླབ་བྱ། ༢༽ སྡེ་ཚན་ནང་ སྒྲ་སྒྱུར་ དོན་སྒྱུར་ སྡེབ་སྒྱུར་སོགས་ཀྱི་སྐོར་ལས་ སྦྱོང་ལཱ་འབད་ནི། ༣༽ སྡེ་ཚན་ནང་འབད་དི་ཡོད་མིའི་སྦྱོང་ལཱ་སྐོར་ གྲོས་བསྟུན་འབད་ནི། རིག་གནས་སྤྱིའི་རྣམ་གཞག སྒྲ་རིག་པ་ཞེས་པ་ནི། བརྗོད་བྱའི་དོན་མཐའ་དག་གི་མིང་ཚིག་བརྗོད་གཞི་རྣམས་གཏན་ལ་ཕབ་ནས་ཚིག་སྦྱོར་ལ་འཁྲུལ་པ་ཚར་གཅོད་པའི་སྒོ་ནས་གང་ལ་ཅི་དགོས་པ་ཇི་མ་ཇི་བཞིན་དུ་ལུང་སྟོན་པའམ་བརྡ་སྤྲོད་པར་བྱེད་པའི་རིག་པ་ཡིན། བརྡ་སྤྲོད་པའི་བསྟན་བཅོས་ནི་ཡི་གེ་ཡོད་པའི་མི་རིགས་གང་འདྲ་ཡིན་རུང་རང་རང་སོ་སོའི་སྐད་དང་མཐུན་པའི་སྒྲ་རིག་པའི་བསྟན་བཅོས་ཡོད་པ་ཡིན། བརྡ་སྤྲོད་རིག་པའི་བསྟན་བཅོས་ལ། སྒྲ་ཀཱ་ལ་པ་དང༌། ཙནྡྲ་པ། པཱ་ཎི་བ། དབྱངས་ཅན་མ་སྟེ་བརྡ་སྤྲོད་པའི་གཞུང་ལུགས་མང་དུ་ཡོད་ཀྱང༌། ཀཱ་ཙན་དབྱངས་གསུམ་གྲགས་ཆེ། སྒྲའི་བསྟན་བཅོས་ཐོག་མར་བྱུང་བའི་ལོ་རྒྱུས་ནི། སྔོན་སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་དུ་བྲམ་ཟེ་སརྦ་ཛྙཱ་ཞེས་པས་ལྷའི་དབང་པོ་བརྒྱ་བྱིན་ལ་བསླབས། བརྒྱ་བྱིན་གྱིས་དྲང་སྲོང་ཕུར་བུ་ལ་བསླབས། དེ་ལས་འཛམ་བུ་གླིང་དུ་དར་བར་གྲགས། ཚད་མ་རིག་ཞེས་པ་ནི། མངོན་སུམ་དང་རྗེས་དཔག་ཚད་མ་གཉིས་ཀྱིས་གཞལ་ཏེ་རང་གཞན་གྱི་རྨོངས་པ་དང་འཁྲུལ་པ་ཚར་བཅད་ནས་དངོས་པོ་ཆེ་ཕྲ་སོ་སོའི་ངོ་བོའམ་ཡིན་ལུགས་གཏན་ལ་འབེབས་བྱེད་ཀྱི་རིག་པ་ཡིན། ཚད་མ་རིག་པ་ལ་ཕྱི་རོལ་པའི་གྲུབ་མཐའི་ལུགས་ཀྱི་བསྟན་བཅོས་ཀྱང་མང་ཞིང༌། ནང་པ་ལ་སློབ་དཔོན་ཕྱོགས་ཀྱི་གླང་པོས་མཛད་པའི་ཚད་མ་ཀུན་བཏུས་དང༌། དེའི་འགྲེལ་པ་སློབ་དཔོན་ཆོས་ཀྱི་གྲགས་པས་མཛད་པའི་ཚད་མ་སྡེ་བདུན་སོགས་རྒྱ་གཞུང་དང༌། བོད་དུའང་ས་པན་གྱིས་མཛད་པའི་ཚད་མ་རིགས་གཏེར་དང༌། མཁས་གྲུབ་རྗེས་མཛད་པའི་ཚད་མ་སྡེ་བདུན་ཡིད་ཀྱི་མུན་སེལ། མི་ཕས་པས་མཛད་པའི་ལེགས་བཤད་སྣང་བའི་གཏེར་སོགས་མང་དུ་མཆིས། བཟོ་རིག་པ་ཞེས་པ་ནི། བློ་རིག་པ་དང་ལག་རྩལ་སྤྱད་ནས་མཁོ་རྒུ་དངོས་པོའི་དཔལ་ཡོན་སྤེལ་བར་བྱེད་པའི་རིག་པ་ཡིན། དེའང་བདེ་བར་གཤེགས་པའི་སྐུ་བརྙན་འབུར་དུ་ཐོན་པ་དང་བྲིས་མ་སོགས་གཟུགས་བརྙན་གྱི་རིགས་དང༌། གཙུག་ལག་ཁང་སོགས་ཁྱིམ། ཟས་གོས་བྱེ་བྲག་ཅི་རིགས་པ་སོགས་ལུས་ཀྱིས་འབད་པས་བཟོ་སྐྲུན་བྱེད་པ་ལུས་བཟོ་དང༌། བཀའ་དང་བསྟན་བཅོས་དང༌། ཡི་གེའི་མིང་ཚིག་བརྗོད་པ། གདངས་དང་དབྱངས་སོགས་ངག་གི་བྱེད་ལས་ལས་ཐོན་དགོས་པ་ངག་བཟོ་དང༌། ཐོས་བསམ་སྒོམ་གསུམ་དང༌། ས་གཞི་བརྟག་པ་དང་སྐྱེས་པ་བུད་མེད་བརྟག་པ་སོགས་ བློ་གྲོས་ཀྱི་རྩལ་གྱིས་རྟོགས་པར་བྱེད་པ་ཡིད་བཟོ་བཅས་གསུམ་དུ་བཤད། བཟོ་རིག་གི་བསྟན་བཅོས་ལ་ འཇིག་རྟེན་ལུགས་ཀྱི་བསྟན་བཅོས་ཤེས་རབ་བརྒྱ་པ་དང༌། སྐྱེ་བོ་གསོ་ཐིག་སོགས་ཀྱི་བསྟན་བཅོས་སོགས་མང་དུ་ཡོད། གསོ་བ་རིག་པ་ཞེས་པ་ནི། སྐྱེ་འགྲོའི་སྒྱུ་ལུས་ཀྱི་རྟེན་ལ་ཉེ་བར་འཚེ་བའི་ནད་རིགས་བཞི་བརྒྱ་རྩ་བཞིར་གྲགས་པ་དེ་དག་འགོག་སེལ་དང་འབྲལ་ཡུན་དུ་འཚོ་བའི་ཐབས་སམ་རིག་པ་ཡིན། གསོ་བ་རིག་པའི་བསྟན་བཅོས་ལ་ སློབ་དཔོན་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱིས་མཛད་པའི་སྡེབ་སྦྱོར་བརྒྱ་པ། སློབ་དཔོན་དཔའ་བོས་མཛད་པའི་སྨན་དཔྱད་ཡན་ལག་བརྒྱད་པའི་སྙིང་པོ་བསྡུས་པ་རྩ་འགྲེལ་བཅས་རྒྱ་གར་གྱི་སྨན་གཞུང་དང༌། བོད་དུའང་གཡུ་ཐོག་གསར་རྙིང་ལས་དར་བ་བོད་ཀྱི་སྨན་གཞུང་ཇི་སྙེད་པ་ལས། རྩ་རྒྱུད། བཤད་རྒྱུད། མན་ངག་རྒྱུད། ཕྱི་མའི་རྒྱུད་སོགས་མང་དུ་ཡོད། ནང་དོན་རིག་པ་ཞེས་པ་ནི། མི་རྣམས་ཀྱི་ཉོན་མངོས་པ་དུག་གསུམ་སེལ་ནས་རང་གཞན་གྱི་གཏན་བདེ་སྒྲུབ་ཐབས་ཐུན་མངོ་མ་ཡིན་པ་ལམ་བསླབ་པ་གསུམ་དང༌། ལུང་སྡེ་སྣོད་གསུམ་དུ་གྲགས་པ་ནང་པ་སངས་རྒྱས་པའི་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་རིག་པ་ཡིན། དེ་ལ་ལུང་སྡེ་སྣོད་གསུམ་དང་སྔགས་རྒྱུད་སྡེ་བཞི་སོགས་སངས་ཀྱི་བཀའ་དང༌། བསྟན་བཅོས་ལ་ཡང་བཀའ་འཁོར་ལོ་གསུམ་གྱི་དགོངས་འགྲེལ་དུ་གྱུར་པའི་བསྟན་བཅོས་བྱམས་ཆོས་སྡེ་ལྔ་དང་དབུ་མ་རིགས་ཚོགས་ལྔ་སོགས་རྒྱ་གཞུང་དང༌། བོད་དུའང་མཁས་གྲུབ་རྣམས་ཀྱིས་མཛད་པའི་བསྟན་བཅོས་མང་དུ་མཆིས། རིག་གནས་ཆུང་བ་ལྔ་ནི། མངོན་བརྗོད་ནི་ འཁོར་འདས་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ལ་འདྲ་བ་དང༌། འབྲེལ་བ། ལྡོག་པ་རྒྱུ་མཚན་དུ་བྱས་ཏེ་ཐ་སྙད་བཏགས་པ་དོན་གཅིག་ལ་མིང་མང་པོས་མངོན་པར་བརྗོད་པའམ། མིང་གཅིག་ལ་དོན་མང་པོར་འཇུག་ཚུལ་གྱི་རིག་པ་ཡིན། དེ་སྟོན་པའི་གཞུང་ནི་པཎྜི་ཏ་འཆི་མེད་སེངྒེས་མཛད་པའི་མངོན་བརྗོད་འཆི་མེད་མཛོད་དང༌། དེའི་འགྲེལ་པ་རབ་འབྱོར་ཟླ་བས་མཛད་པ་འདོད་འཇོའི་བ་མོ་སོགས་རྒྱ་གཞུང་དང༌། བོད་ཀྱི་མཁས་པ་རིན་སྤུངས་ངག་དབང་འཇིག་རྟེན་གྲགས་པས་མཛད་པའི་མཁས་པའི་རྣ་རྒྱན་སོགས་མང༌། སྡེབ་སྦྱོར་ནི་ ལྕི་བ་དང་ཡང་བའི་ཡི་གེ་སྒྱུར་བ་དང་སྤེལ་བའི་སྒོ་ནས་ཚིག་གི་སྦྱོར་བ་ལེགས་པར་སྒྲིག་པའི་ཐབས་ཡིན། དེའི་གཞུང་ནི་རྒྱ་གར་པཎྜི་ཏ་ཨ་ཀ་ར་ཤཱནྟིས་མཛད་པའི་སྡེབ་སྦྱོར་རིག་ཆེན་ཕྲེང་བ་དང༌། སློབ་དཔོན་རིན་ཆེན་འབྱུང་གནས། དྲང་སྲོང་དམར་སེར་དང་རྒྱལ་བ་ལྷས་མཛད་པའི་སྡེབ་གྱི་གཞུང་མང་པོ་ཡོད། སྤྱིར་སྡེབ་སྦྱོར་ལ་གཉིས་སུ་ངེས་ཏེ། ཡི་གེ་བགྲང་བ་པྲྀཏྟ་དང༌། ཕྱི་མ་བགྲང་བ་ཛ་ཏི་ཞེས་པའི་སྡེབ་སྦྱོར་རིགས་གཉིས་ཡོད། དེ་ཡང་ལྕི་ཡང་ལས་ཕྱེ་བས་བོད་ཡིག་ལ་གཙོ་མི་ཆེའོ།། ཟློས་གར་ནི་ འཁྲབ་བྱའི་ནང་དོན་མི་རིགས་གང་ཞིག་གི་ཆས་སུ་ཞུགས་པ་དེའི་སྐད་དུ་སྐྱེ་བོ་རྣམས་ཀྱི་བདེ་སྡུག་དང༌། མཛའ་བརྩེའམ། དགའ་ཁྲོ། བྱམས་སྡང་སོགས་ནང་བློའི་འགྱུར་བ་རྣམས་ཕྱི་ལུས་ཀྱི་ཉམས་ཐོག་ནས་མཚོན་པར་བྱེད་པའི་ཐབས་ཡིན། དེ་ལ་སྤྱིར་བཏང་དུ་བཤད་ན་མདོ་འཛིན་པ་དང༌། རོལ་མོ་བ་དང༌། ཆས་ཞུགས་པ་དང༌། བཞད་གད་མཁན་དང༌། ཟློས་གར་བ་བཅས་ཡན་ལག་ལྔ་ཚང་དགོས་ཤིང༌། ནང་དོན་ནི་དུས་སྐབས་སོ་སོའི་སྤྱི་ཚོགས་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་དགོས་མཁོ་དང་བསྟུན་ནས་འདེམས་སྒྲིག་བྱེད་པ་ལས་ངེས་པ་མེད། ཟློས་གར་གྱི་བསྟན་བཅོས་ལ་སླབ་དཔོན་ཙནྡྲ་གོ་མིས་མཛད་པའི་འཇིག་རྟེན་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་བསྟན་བཅོས། དཔལ་དགའ་བའི་ལྷའི་ཀླུ་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་བསྟན་བཅོས། མགོན་པོ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱིས་མཛད་པའི་གསེར་འགྱུར་རྩིའི་བསྟན་བཅོས་སོགས་ཡོད། དབྱེ་གཞི་སྒྲའི་སྟེང་དུ། དབྱེ་ངོ་སྙན་ངག མངོན་བརྗོད། སྡེབ་སྦྱོར། ཟློས་གར་བཞི་བསྣན་པས་རིག་པའི་གནས་ཆུང་ལྔའམ། ཐ་སྙད་རིག་པའི་གནས་ལྔ་ར་ཡང་གྲགས། དེ་ལྔ་ལ་དགོས་པའི་དབང་གིས། སྒྲ་ཤེས་ན་དོན་ལ་མི་རྨོངས། སྙན་ངག་ཤེས་ན་ཚིག་རྒྱན་ལ་མི་རྨོངས། མངོན་བརྗོད་ཤེས་ན་མིང་ལ་མི་རྨོངས། སྡེབ་སྦྱོར་ཤེས་ན་ཚིགས་བཅད་ལ་མི་རྨོངས། ཟློས་གར་ཤེས་ན་སྐད་རིགས་ལ་མི་རྨོངས་ཞེས་སྔ་རབས་པ་རྣམས་ལ་གྲགས། སྐར་རྩིས་ནི་ གྲངས་ཀྱི་རིག་པས་གཞལ་ཏེ་འཁོར་འདས་ཀྱི་ཆོས་ལྐོག་སུ་གྱུར་པ་མཐའ་ཀླས་པ་ཞིག་ངོ་མཚར་ལྡན་པའི་སྒོ་ནས་སྟོན་པའི་རིག་པ་ཡིན། དེ་ལ་བརྟེན་ནས་སྐར་རྩིས་ཤེས་ན་གྲངས་ལ་རྨོངས་ཞེས་གྲགས། དེའི་འབྱུང་ཁུངས་ནི་ སྟོན་པ་ཤཱཀྱ་ཐུབ་པས་བྲམ་ཟེའི་སློབ་དཔོན་ཀུན་གྱི་བཤེས་གཉེན་གྱི་དྲུང་ནས་གསན་ཅིང༌། ཕྱིས་དཔལ་ལྡན་འབྲས་སྤུངས་སུ་ཤམ་བྷ་ལའི་ཆོས་རྒྱལ་ཟླ་བ་བཟང་པོ་འཁོར་ཚོགས་དང་བཅས་པ་ལ་དུས་འཁོར་གྱི་རྩ་རྒྱུད་སྟོང་ཕྲག་བཅུ་གཉིས་སོགས་མྱ་ངན་ལས་འདའ་ཁའི་ཞལ་ཆེམས་ཀྱི་ཚུལ་དུ་གསུངས་ཞིང༌། ལྕགས་སྦྲུལ་ལོ་ལ་ཟླ་བཟང་གིས་རྩ་རྒྱུད་བསྡུས་ཤིང་འགྲེལ་པ་མཛད། ཆུ་རྟ་ལོ་ལ་སྐལ་བ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ལ་བསྟན་ནས་རྩིས་གཞུང་དར་བ་དེ་བོད་དུ་དར་བར་གྲགས། སྐར་རྩིས་ལ་བྱེད་རྩིས་དང་གྲུབ་རྩིས་གཉིས་ཡོད། འདི་དག་གི་གཞུང་ཡང་ལོ་ཙཱ་བ་རྭ་འབྲོམ་ཤོང་གསུམ་གྱི་རིང་ལ་བོད་དུ་ཐོག་མར་འགྱུར་ཞིང༌། ཕྱིས་སུ་ཕུག་པ་ལྷུན་གྲུབ་རྒྱ་མཚོ་སོགས་རྒྱ་མཚོ་རྣམ་གསུམ་ནས་བཟུང་དར་རྒྱས་ཆེ་བ་བྱུང༌། སྡེ་སྲིད་སངས་རྒྱས་རྒྱ་མཚོས་མཛད་པའི་བཻ་དཀར་སོགས་བོད་དུའང་བསྟན་བཅོས་རྩིས་ཀྱི་གཞུང་ཤིན་ཏུ་མང་པོ་ཡོད། སྙན་ངག་ནི་ བརྗོད་བྱ་གང་དང་གང་རྗོད་པར་བྱེད་པའི་ཚིག་ བཅད་ལྷུག་སྤེལ་གསུམ་གྱི་ལུས་མཛེས་ཤིང་སྙན་པ་དང༌། ཡང་ན་བརྗིད་ཅིང་ཉམས་ལྡན་བྱུང་ན་བློ་ལྡན་རྣམས་ཀྱི་ཡིད་འཕྲོག་པའི་གནས་སུ་འགྱུར་པའི་རིག་པ་ཡིན། དེ་བསྟན་པའི་གཞུང་ཡང་ རྒྱ་གར་དུ་དྲང་སྲང་རྒྱས་པའི་སྙན་ངག་བྷ་ར་ཏ། མེ་བཞིན་འཇུག་གི་བུ་མོའི་སྙན་ངག་བསྒོམ་པའི་ཆོས། དྲང་སྲོང་གྲོག་མཁར་བའི་སྙན་ངག་རཱ་མ་ཡ་ན། མརྐེ་ཎ་ཊའི་སྙན་ངག་ཁྱབ་འཇུག་གི་འཇུག་པ་བཅུ་སོགས་ཤོ་ལོ་ཀ་འབུམ་ཡོད་པ་དང༌། དེ་བཞིན་ནག་མོའི་ཁོལ་གྱི་སྙན་ངག་གཞོན་ནུ་འབྱུང་བ། རཱ་མ་ཤརྨའི་སྙན་ངག་གྷུ་ཝཾ་ཤ། སྙན་ངག་གི་བསྟན་བཅོས་དབྱངས་ཅན་མགུལ་རྒྱན་དང༌། སློབ་དཔོན་དབྱུག་པ་ཅན་གྱིས་མཛད་པའི་སྙན་ངག་གི་བསྟན་བཅོས་མེ་ལོང་མ་སོགས་མང་དུ་ཡོད། བོད་དུ་ཡང་ ལོ་ཙཱ་བ་ཤོང་སྟོན་རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་མཚན་གྱིས་སྙན་ངག་མེ་ལོང་མ་ཐོག་མར་བསྒྱུར་ལས་བཟུང་ མཁས་གྲུབ་སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་གིས་མཛད་པའི་སྙན་ངག་གི་བསྟན་བཅོས་དབྱངས་ཅན་དགྱེས་པའི་རོལ་མཚོ། དབྱངས་ཅན་ངག་གི་རོལ་མཚོ། སྙན་ངག་དནྜའི་དགོངས་རྒྱན་སོགས་མང་དུ་མཆིས། རིག་གནས་ཆུང་ལྔ་པོ་ རིག་པའི་གནས་ཆེན་ལྔའི་ནང་དུ་ཚུལ། ཤེས་བྱ་རིག་པའི་གནས་ཐམས་ཅད་རིག་པའི་གནས་ཆེན་ལྔའི་ནང་དུ་མ་འདུས་པ་མེད་པས། རིག་པའི་གནས་ཆུང་ལྔ་པོ་ཡང་རིག་པའི་གནས་ལྔའི་ཁོངས་སུ་འདུ་སྟེ། འདི་ཡང་ མངོན་བརྗོད། ཟློས་གར། སྐར་རྩིས། སྡེབ་སྦྱོར། སྙན་ངག་ལྔ་ཀ་ སྒྲ་རིག་པའི་ནང་དུ་འདུ། གཞན་ཡང་འདུལ་བ་ལུང་ལས་གསུངས་པའི་རིག་གནས་བཅོ་བརྒྱད་དང༌། སློབ་དཔོན་དབྱིག་གཉེན་གྱི་མཛོད་རང་འགྲེལ་ལས་གསུངས་པའི་རིག་པའི་གནས་བཅོ་བརྒྱད་ཡང་ཅི་རིགས་པར་རིག་པའི་གནས་ཆེན་ལྔའི་ནང་དུ་འདུ་བ་མ་ཚད། སྒྱུ་རྩལ་དྲུག་ཅུ་རྩ་བཞི་ལ་སོགས་པའང་རིག་གནས་ཆེ་བ་ལྔའི་ནང་དུ་འདུས་པར་ས་སྐྱ་པཎྜི་ཏའི་མཁས་པ་ལ་འཇུག་པའི་སྒོ་ལས་གསུངས། སྤྱིར་རིག་པའི་གནས་ལྔ་སྦྱངས་དགོས་པའི་དགོས་པ་ནི། དེ་ཡང་མདོ་ལས། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རིག་པའི་དངོས་པོ་ལྔ་མ་བསླབས་ན་ནི་ནམ་དུ་ཡང་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ཐོབ་པར་མི་ནུས་སོ།། དེ་བས་ན་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ཐོབ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རིག་པའི་དངོས་པོ་ལྔ་བསླབ་པར་བྱའོ།། ཞེས་དང༌། རྒྱས་ཚབ་བྱམས་པ་མགོན་པོས། རིག་པའི་གནས་ལྔ་དག་ལ་བརྩོན་པར་མ་བྱས་ན།། འཕགས་མཆོག་གིས་ཀྱང་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་ཉིད་ཐོབ་མི་འགྱུར།། དེ་བས་གཞན་དག་ཚར་གཅད་རྗེས་སུ་གཟུང་ཕྱིར་དང༌།། བདག་ཉིད་ཀུན་ཤེས་བྱ་ཕྱིར་དེ་ལ་དེ་བརྩོན་བྱ།། ཞེས་དང༌། ས་སྐྱ་པཎྜི་ཏས། རང་བློ་ཤེས་བྱའི་གནས་ལ་མ་སྦྱངས་ན།། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ནམ་མཁའི་མཐའ་ལྟར་རིང༌།། དེ་ལྟར་དགོངས་ནས་རྒྱལ་དང་རྒྱལ་སྲས་ཀྱིས།། ཤེས་བྱའི་གནས་ཀུན་སྦྱངས་ཞེས་ལེགས་པར་གསུངས།། ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་ རིག་པའི་གནས་ལྔ་ལ་ཚུལ་བཞིན་དུ་མ་བསླབས་ན། འཕགས་པ་དག་གིས་ཀྱང་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་འཐོབ་པར་མི་འགྱུར་ལ། དེའི་ཕྱིར་སོ་སོ་སྐྱེ་བོ་རྣམས་ཀྱིས་ཤེས་བྱ་རིག་པའི་གནས་གཅིག་ཀྱང་མ་ལུས་པ་དེ་དང་དེ་ལ་ཐོག་མ་ཉིད་ནས་བརྩོན་པར་བྱ་དགོས་པས། རིག་པའི་གནས་ལྔ་པོ་ནི་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་གོ་འཕང་འཐོབ་པའི་རྒྱུའི་གཙོ་བོ་དང༌། རང་གཞན་གྱ་ིདོན་གཉིས་འབྱུང་བའི་གཞི། འཕྲལ་ཡུན་གྱི་ལེགས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་འབྱུང་ཁུངས་ཡིད་པས་ཐོག་མ་ཉིད་དུ་དེ་ལ་བརྟེན་དགོས་སོ།། སྒོས་སུ་བརྡ་དང་ཐ་སྙད་རིག་པ་ནི་ཐོག་མ་ཉིད་འཇུག་ཅིང་བསླབ་པར་བྱ་དགོས་པའི་རྒྱུ་མཚན་ནི། སློབ་དཔོན་འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱིས། ཐ་སྙད་ལ་ནི་མ་བརྟེན་པར།། དམ་པའི་དོན་ནི་བསྟན་མི་ནུས།། དམ་པའི་དོན་ནི་མ་རྟོགས་པར།། མྱ་ངན་འདས་པ་ཐོབ་མི་འགྱུར།། ཞེས་དོན་དམ་པའི་གནས་ལུགས་རྟོགས་པར་བྱེད་པའང་བརྡ་དང་ཐ་སྙད་ལ་བརྟེན་དགོས་ཤིང༌། དེ་ཡང་རྗོད་བྱེད་ཡང་དག་པ་ལ་བརྟེན་ནས་བརྗོད་བྱ་ཕྱིན་ཅི་མ་ལོག་པར་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱེད་དགོས་པས་ཐོག་མར་བརྡ་དང་ཐ་སྙད་རིག་པ་ལ་བསླབ་དགོས་སོ།། སྙན་ངག་རིག་པའི་གཞུང་གི་ལོ་རྒྱུས་ལ། སྤྱིར་སྙན་ངག་གཞུང་མ་དར་བའི་གོང་སྙན་ངག་ཡོད་མེད་སྐོར། དེ་ཡང་ སྤྱིར་ སྙན་ངག་མཁན་ལ་ཅི་ཡང་རྒྱན།། ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་བརྗོད་བྱའི་དོན་ཆེ་ཕྲ་གང་ཞིག་ཡིག་རུང་རྗོད་བྱེད་ངག་གི་སྦྱོར་བ་ཐ་མལ་པ་ལས་ཁྱད་དུ་འཕགས་པ་ཞིག་ཡིན་ན་སྙན་ངག་ཡིན་པས་ཁྱབ་པས། འགྲོ་བ་མིའི་སྐད་རིགས་ཅིག་ཡོད་ཕྱིན་ཆད་ དེ་ལ་སྙན་ངག་འདི་རང་བཞིན་ཤུགས་ཀྱིས་ཡོད་པ་ཡིན། ཐ་ན་འཇིག་རྟེན་པ་ཕྱུགས་རྫི་རྣམས་ཀྱི་ངག་གཤིས་ལ་ཡང་ ཚིག་སྦྱོར་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་སྙན་ངག་འདི་རང་བཞིན་ལྷན་སྐྱེས་སུ་ཡོད། དེ་ཡང་གནའ་རབས་ཀྱི་ཡིག་རྙིང་དང་གླུ་བཞེས་ལ་སོགས་པ་ངག་གི་ཉམས་འགྱུར་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་སྙན་ཚིག་རིག་པའི་རྣམ་འགྱུར་སྣ་ཚོགས་པ་བསྒྱུར་ཏེ་བརྗོད་སྲོལ་ཡོད་པ་མཐོང་ཆོས་སུ་ཡིན། རྒྱ་གར་འཕགས་པའི་ཡུལ་དུ་སྙན་ངག་གི་གཞུང་ཇི་ལྟར་བྱུང་བའི་ལོ་རྒྱུས་ནི། དེ་ཡང་སྔོན་རྒྱ་གར་དུ་སྙན་ངག་གི་བསྟན་བཅོས་བྷ་ར་ཏ་ཞེས་བྱ་བ་ཞིག་བརྩམས་པ་ཚོགས་བདག་གིས་ཡིན་མཁན་བྱས་ནས་བྲིས་པར་གྲགས་པའི་གཞུང་ཤོ་ལོ་ཀ་འབུམ་ལྷག་ཡོད་པ་དང༌། དྲང་སྲོང་མེ་བཞིན་འཇུག་གི་བུ་མོས་སྙན་ངག་རཱ་མ་ཡ་ན་ཞེས་པ་ཞིག་བརྩམས་པ་དེ་ནི་རྒྱལ་པོ་རཱ་མ་ན་དང་དེའི་བཙུན་པོ་རོལ་རྙེད་མའི་ལོ་རྒྱུས་སྙན་ངག་ཏུ་སྦྱར་བ་ཤོ་ལོ་ཀ་འབུམ་ཡོད་པ་ཞིག་དང༌། མརྐེ་ཎ་ཊ་ཡིས་བརྩམས་པའི་སྙན་ངག་གི་བསྟན་བཅོས་ཁྱབ་འཇུག་གི་འཇུག་པ་བཅུ་སོགས་གཙོ་བོར་སྟོན་པ་ཤོ་ལོ་ཀ་འབུམ་ལྷག་ཡོད་པ་ཞིག་དང༌། རཱ་མ་ཤརྨས་མཛད་པའི་སྙན་ངག་གི་བསྟན་བཅོས་ཤོ་ལོ་ཀ་སྟོང་ཕྲག་བརྒྱད་ཅུ་ཅན་དང༌། ནག་མོ་ཁོལ་གྱིས་མཛད་པའི་སྙན་ངག་གཞོན་ནུ་འབྱུང་བ་དང༌། གཞན་སྙན་ངག་གི་བསྟན་བཅོས་དབྱངས་ཅན་མགུལ་རྒྱན་སོགས་མང་པོ་ཡོད་ལ། དེ་དག་ལས་རཱ་མ་ཤརྨས་བརྩམས་པའི་གཞུང་དང༌། དབྱངས་ཅན་མགུལ་རྒྱན་གཉིས་གྲགས་ཆེ་བས་ཁྱབ་གདལ་ཆེ། ཕྱིས་སུ་སློབ་དཔོན་དཎྜིའམ་དབྱུག་པ་ཅན་གྱིས་སྔོན་གྱི་སྙན་ངག་གི་བསྟན་བཅོས་མང་པོའི་ཚིག་ཚོགས་ཆེ་བ་རྣམས་ཉུང་ངུར་བསྡུས། དེ་དག་ལས་ལེགས་པའི་ཚིག་སྦྱོར་མཚོན་པར་བྱས་པའི་སྟེང་དུ་བྷ་ར་ཏའི་སྦྱོར་བ་སོགས་ཡོན་ཏན་བཅུ་པོ་ཡང་བསྣན་ཏེ་རྒྱས་བསྡུས་ཤིན་ཏུ་འཚམ་པ། ཚིག་སྦྱོར་ལེགས་ཤིང་གསལ་བ། སྙན་ངག་མེ་ལོང་མ་ཞེས་བྱ་བ་ལེའུ་གསུམ་གྱི་རང་བཞིན་འདི་བརྩམས་པ་ནས་བཟུང༌། འདི་ཉིད་རྒྱ་གར་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཐུན་མངོ་བའི་གཞུང་དུ་འཛིན་པར་གྲགས། བོད་དུ་སྙན་ངག་གི་གཞུང་དར་ཚུལ་ནི། དེ་ཡང་རབ་བྱུང་བཞི་པའི་སྔོན་བོད་དུ་སྙན་ངག་གི་གཞུང་མ་དར་ལ། ཕྱིས་རབ་བྱུང་བཞི་པའི་དུས་སུ་ས་སྐྱ་འགྲོ་མགོན་འཕགས་པའི་སྐུ་རིང་ལ་ལོ་ཙཱ་བ་ཤོང་སྟོན་རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་མཚན་གྱིས་དཔལ་ས་སྐྱའི་གཙུག་ལག་ཁང་ཆེན་པོར་(སྤྱི་ལོ་༡༢༥༠ནས་༡༢༧༠ཙམ་གྱི་བར་ལ)སྙན་ངག་མེ་ལོང་འདི་ཐོག་མར་བསྒྱུར། དེ་རྗེས་དཔང་ལོ་ཙཱ་བ་བློ་གྲོས་བརྟན་པས་གོ་དཀའ་བའི་ཆ་ཤས་སུ་གྱུར་པ་རྣམས་དང༌། དོན་ཆེ་བ་རྣམས་ལ་འགྱུར་བཅོས་བྱས་ཤིང༌། དེ་རྗེས་སྙེ་ཐང་བློ་བརྟན་ཞི་བས་སླར་ཡང་འགྱུར་བཅོས་དང་འབྲེལ་མཆན་ཉན་གྱི་རྒྱུན་སྤེལ་བའི་བཀའ་དྲིན་གྱིས་བོད་ལྗོངས་སུ་ཆེ་ཆེར་དར། དེའི་རྗེས་སུའང་ཞ་ལུ་ལོ་ཙཱ་བ་ཆོས་སྐྱོང་བཟང་པོས་རྒྱ་འགྲེལ་གཉིས་ལ་གཏུགས་ནས་དག་བཅོས་དང་མཆན་འདེབས་མཛད། ཀརྨ་སི་ཏུ་བསྟན་པའི་ཉིན་བྱེད་ཀྱིས་ཀྱང་རྒྱ་དཔེ་དང་བསྡུར་ནས་འགྱུར་བཅོས་ལེགས་པར་མཛད་པའི་སྐད་གཉིས་ཤན་སྦྱར་མཛད། སྡེ་པ་རིན་སྤུངས་པའི་སྙན་འགྲེལ་འཇིགས་མེད་སེང་གེའི་ངོ་རོ། རྒྱལ་བ་ལྔ་པའི་དབྱངས་ཅན་དགྱེས་གླུ། བོད་མཁས་པའི་དཎྜིའི་དགོངས་རྒྱན། ཁམས་སྤྲུལ་བསྟན་འཛིན་ཆོས་ཀྱི་ཉི་མའི་དབྱངས་ཅན་ངག་གི་རོལ་མཚོ། འཇུ་མི་ཕམ་གྱི་དབྱངས་ཅན་དགྱེས་པའི་རོལ་མཚོ་སོགས་དང༌། ཙནྡན་ནགས་མོའི་ལྗོངས་འདིར་ཡང་ རྗེ་དགེ་འདུན་རིན་ཆེན་གྱིས་མཛད་པའི་སྙན་དཔེ། སློབ་དཔོན་ནོར་བུ་དབང་ཕྱུག་གིས་མཛད་པའི་སྙན་ཚིག་འགྲེལ་པ་དང་དཔེར་བརྗོད། གཞན་ཡང་མཁས་གྲུབ་རྣམས་ཀྱིས་མཛད་པའི་སྙན་འགྲེལ་དང་དཔེར་བརྗོད་གྲངས་ལས་འདས་སོ།། སྙན་ཚིག་རིག་པ་སྦྱང་དགོས་པའི་ཁུངས་དོན། དེ་ཡང་ འཇིག་རྗེན་འདིར་མཁས་པ་པཎྜི་ཏ་ལས་ ཐ་ན་ཕྱུགས་རྫི་ཡན་ཆད་དུ་མེད་དུ་མི་རུང་པའི་ཁྱད་ཆོས་ མི་རྣམས་ཀྱི་ངག་གི་རྒྱན་ཆ་དང་འདྲ་བའི་སྙན་ངག་ནི། ནང་དོན་རིག་པའི་གསུང་རབ་ མདོ་སྔགས་རིག་གནས་དང་བཅས་པའི་བཀའ་དང་བསྟན་བཅོས་ཇི་སྙེད་ཅིག་ཡོད་པ་རྣམས་ ཕལ་ཆེར་སྙན་ངག་གི་ཚིག་སྦྱོར་གྱིས་བཅིངས་ཤིང༌། སྙན་ངག་མི་འཇུག་པ་མེད་པས་ལོ་རྒྱུས་དང་རྣམ་ཐར་དེབ་ཐེར་སོགས་ནའང་སྙན་ཚིག་གི་ལམ་ནས་ཆེད་དུ་བརྗོད་པ་དང༌། མ་མཐའ་འཕྲིན་ཡིག་ཙམ་ལའང་སྙན་ཚིག་གི་ཚིག་འདི་ལས་མ་འདས་པས། འདི་ནི་རིག་གནས་ཀུན་ལ་བལྟ་བའི་མིག་ཏུ་འགྱུར་པ་མ་ཟད། རང་ཉིད་ཀྱིས་སྐྱེ་བོ་མང་པོའི་ཁྲོད་དུ་རིག་པའི་གནས་ལས་བརྩམས་ཏེ་འཆད་རྩོད་རྩོམ་གསུམ་དང༌། གཞན་ལ་མཛུབ་ཁྲིད་བྱེད་པ་དང༌། གཞན་ཡང་གྲོགས་ཕན་ཚུན་འབེལ་གཏམ་གྱི་གླེང་མོལ་བྱེད་པ་ཚུན་ཆད་ཀྱི་སྐབས་སུའང༌། རང་ཚིག་སྔ་ཕྱི་མི་འགལ་བ་དང༌། ཚིག་དོན་གྱི་ཆ་སྐྱོན་མེད་མིང་འབྲེལ་ཆགས་པར་མ་ཟད། ཐ་ན་ཀུ་རེའམ་བཞད་གད་ཀྱི་གཏམ་དང་འབྲེལ་ཚེ་ཐོས་པ་ཙམ་གྱིས་དགོད་ཤོར་བ་དང༌། སྐྱེ་བོ་གཞན་ལ་བསྡིག་པའི་ཚིག་གམ་མཚང་འབྲུ་བ་ལ་སོགས་པའི་གཏམ་དང་འབྲེལ་ཚེ། གླེངས་པ་ཙམ་གྱིས་གཞན་ཡིད་སྤ་བཀོང་བར་བྱེད་པ། མྱ་ངན་གྱི་གཏམ་དང་འབྲེལ་ཚེ། ཐོས་པ་ཙམ་གྱིས་ཡིད་རང་དབང་མེད་པར་སྐྱོ་བར་བྱེད་པ། གཞན་དགའ་བའི་གཏམ་དང་འབྲེལ་ཚེ། ཐོས་པ་ཙམ་གྱི་འཛུམ་དམུལ་བྱེད་པ་སོགས་ནི་སྙན་ངག་གི་དོན་རྟོགས་ཤིང༌། ཚིག་སྦྱོར་ལ་མཁས་པར་གོམས་པ་འདི་ཁོ་ན་ལ་རག་ལས་པའི་ཕྱིར་སྙན་ངག་གི་གཞུང་འདི་ནི། མཁས་པར་འདོད་པ་དག་གིས་བསླབ་པར་བྱ་བའི་གནས་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པ་ཡིན་ཏེ། རྗེ་ཙོང་ཁ་པ་ཆེན་པོས། མཛད་པའི་རིན་པོ་ཆེ་གསུམ་གྱི་གཏམ་གྱི་སྦྱོར་བ་ལས། རིགས་ལམ་རྣམ་པར་ཕྱེད་པའི་རྣམ་དཔྱོད་དང༌།། གཞུང་ལུགས་གདམས་པར་ཤར་བའི་ཉམས་ལེན་དང༌།། ཚིག་སྦྱོར་ཚུལ་ལ་མཁས་པའི་ངག་གི་དཔལ།། ས་སྟེང་འདི་ན་རིན་ཆེན་རྣམ་གསུམ་སྣང༌།། ཞེས་དང༌། སློབ་དཔོན་ཙནྡྲ་གོ་མིས། གང་ཕྱིར་མཁས་པའི་ལས་གསུམ་ལས།། རྩོད་འཆད་ངག་ལ་མ་ངེས་པ།། སྲིད་ཕྱིར་མི་འཁྲུལ་རྩོམ་པ་སྟེ།། ཞེས་དང༌། དཔག་བསམ་འཁྲི་ཤིང་ལས། མཁས་པ་ཉིད་ནི་མེད་ན་བློ་གྲོས་རྣམས་ཉམས་མི་རྣམས་འཚོ་བ་དོན་ཡོད་མིན།། མཚུངས་མེད་རྒྱས་པའི་སྙན་ངག་མེད་ན་མཁས་པ་ཉིད་ནི་ནེ་ཙོའི་ཀློག་དང་མཚུངས།། ཞེས་མཁས་པའི་བྱ་བ་འཆད་རྩོད་རྩོམ་གསུམ་ལས་རྩོམ་པ་བཟང་ངན་སྙན་ངག་ཤེས་མི་ཤེས་ཀྱི་རྗེས་སུ་འགྲོ་ལྡོག་བྱེད་ལ། གལ་ཏེ་ཚིག་སྦྱོར་ལ་མ་མཁས་ན་ ཤེས་བྱའི་གནས་གཞན་ལ་ཅི་ཙམ་མཁས་ཀྱང་ ཟུར་མཁར་བློ་གྲོས་རྒྱལ་བས། རྒྱལ་པོ་ལང་ཚོས་དྲེགས་གྱུར་ཀྱང༌།། རྒྱན་མེད་པ་ན་སྐྱེས་བོས་གླེང༌།། དེ་བཞིན་སྙན་ངག་མི་ལྡན་པའི།། བསྟན་བཅོས་མཁས་ལ་རྩིས་སུ་མེད།། ཅེས་གསུངས་པ་ལྟར་བརྗོད་བྱ་དོན་ཤིན་ཏུ་ཟབ་ཀྱང༌། རྗོད་བྱེད་ཀྱི་ཚིག་སྦྱོར་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་མ་བྱུང་ན། བརྗོད་བྱའི་དོན་ཉམས་ཤིང༌། འབྲེལ་མི་ཆགས་པ་དང༌། རང་ཚིག་སྔ་ཕྱིའི་གོ་རིམ་འཆོལ་བ་ལ་སོགས་པའི་སྐྱོན་དང་ལྡན་པ་མ་ཟད། རྗོད་བྱེད་ཀྱི་ངག་མི་མཛེས་ཤིང༌། རྣ་བའི་ལམ་དུའང་མི་སྙན་པས་མཁས་པ་དག་གི་བཞད་གད་ཀྱི་ཡུལ་དུ་འགྱུར་བས། གནས་སྐབས་མཁས་པའི་གྲགས་པ་དང༌། རྙེད་བཀུར། མཐར་ཐུག་མཆོག་གི་བྱང་ཆུབ་འདོད་ཅིང་དོན་དུ་གཉེར་བ་རྣམས་ཀྱིས་དུས་རྟག་ཏུ་ལེ་ལོ་དང་སྙོམ་ལས་མེད་པར་སྙན་ཚིག་རིག་པ་འདི་སྦྱང་དགོས་སོ།། སྙན་ངག་གི་རྒྱུ་བཤད་པ། ཀ༽ ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་རྒྱུ་ནི། རྩ་བར་་་་་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་སྤོབས་པ་དང༌།། མང་དུ་ཐོས་པ་དྲི་མེད་དང༌།། མངོན་པར་སྦྱོར་བ་མི་དམན་པ།། སྙན་ངག་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་རྒྱུ།། ཞེས་པ་སྟེ། སྐྱེ་བ་གཞན་སྔ་མ་མར་རིག་པའི་གནས་ལ་གོམས་པ་སྔོན་དུ་སོང་བའི་མཐུས་ཚེ་འདིར་རང་བཞིན་གྱིས་གྲུབ་པའི་སྤོབས་པ་སྟེ་ སྐྱེ་ཐོབ་ཀྱི་ཤེས་རབ་ཟབ་མོ་དང༌། སྤྱིར་ཤེས་གནས་ཀུན་དང་བྱེ་བྲག་སྙན་ངག་གི་བསྟན་བཅོས་ཀྱི་ཚོགས་དང༌། དེ་དང་འབྲེལ་བ་སྔོན་གྱི་གཏམ་རྒྱུད་དང༌། མངོན་བརྗོད་ལ་སོགས་པ་ལེགས་བཤད་ཀྱི་ཚོགས་མང་དུ་ཐོས་ཤིང་ཐེ་ཚོམ་གྱི་དྲི་མ་མེད་པ་དང༌། དེ་དག་སེམས་པ་དང་གོམས་པ་ལ་མངོན་པར་སྦྱོར་བའི་གུས་སྦྱོར་དང༌། རྟག་སྦྱོར་གྱི་བརྩོན་འགྲུས་མི་དམན་པ་གསུམ་ནི་སྙན་ངག་གི་རིག་ཚུལ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་རང་རྒྱུད་ལ་སྐྲུན་པའི་རྒྱུའོ།། ཁ༽ སྣོད་དུ་རང་བའི་རྒྱུ་ནི། རྩ་བར་་་་་་་གལ་ཏེ་སྔོན་གྱི་བག་ཆགས་ཡོན་ཏན་གྱི།། རྗེས་འགྲེལ་སྤོབས་པ་རྨད་བྱུང་མེད་པ་ལའང༌།། ཐོད་དང་འབད་པ་དག་གིས་ངག་བསྟེན་ན།། ཅི་ཞིག་ལྟར་ཡང་ངེས་པར་རྗེས་འཛིན་བྱེད།། ཅེས་པ་སྟེ། གལ་ཏེ་ཚེ་སྔོན་སྦྱངས་པའི་བག་ཆགས་སད་པའི་ཡོན་ཏན་གྱི་རྗེས་འབྲེལ་དུ་བྱུང་བའི་སྐྱེས་ཐོབ་ཀྱི་སྤོབས་པ་རྨད་དུ་བྱུང་བ་མེད་པས་རྒྱུ་དང་པོ་མ་གྲུབ་པའི་གང་ལ་ལའང་རྒྱུ་གཉིས་པ་མང་དུ་ཐོས་པ་དང༌། རྒྱུ་གསུམ་པ་འབད་པ་བྱས་ན་དབང་པོའི་ཁྱད་པར་ཅི་ཞིག་ལྟར་ཡང་བློ་གྲོས་འཕེལ་བར་འགྱུར་བས་ངེས་པར་དུ་རྗེས་སུ་འཛིན་པར་བྱེད་དེ། སྙན་ངག་བསྟན་པར་བྱ་བའི་སྣོད་དུ་རུང་བ་ཡིན་པས་དེ་ལ་དུས་སུ་བསྟན་པར་བྱ་དགོས་སོ།། སྙན་ངག་སྦྱང་པའི་ཕན་ཡོན་ནི། སྦྱངས་ན་གོང་དུ་བཤད་པའི་དོན་རྣམས་འགྲུབ་པར་འགྱུར་པ་དང༌། ངེས་པར་དུ་སྙན་ངག་ཤེས་པའི་སྐལ་བ་དང་ལྡན་པར་འགྱུར་བ་དང༌། བཀའ་བསྟན་རིག་གནས་དང་བཅས་པའི་གཞུང་ལུགས་ཀུན་ནོར་འཁྲུལ་མེད་པར་རྟོགས་ནུས་པ་དང༌། རང་གིས་ཡང་སྙན་ངག་ཆེན་པོ་སརྒས་བཅིངས་པའི་སྒོ་ནས་དམ་པའི་ཆོས་གསལ་བར་བྱེད་པའི་བསྟན་བཅོས་བརྩམས་པ་དང༌། དཀོན་མཆོག་གསུམ་ལ་བསྟོད་པས་ཡིད་དམ་ལྷས་ཞལ་གཟིགས་ཏེ་བྱིན་གྱིས་རློབ་པའང་འབྱུང་བ་དང༌། མཐར་ཐུག་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་གོ་འཕང་དམ་པ་འཐོབ་པར་འགྱུར་བ་དང༌། གལ་ཏེ་དེ་ལྟར་དོན་ཆེན་མ་བྱུང་ནའང་ ངལ་བས་བསྟེན་ན་དེ་ཉིད་རྨོངས་པའི་ངང་ཚུལ་ལས་རིང་དུ་གྲོལ་ཏེ་མཁས་པའི་གོ་འཕང་འཐོབ་པར་གདོན་མི་ཟའོ།། སྙན་ངག་མཛད་པ་པོ་སློབ་དཔོན་དབྱུག་པ་ཅན་གྱི་ལོ་རྒྱུས། སྤྱིར་ཁ་རྒྱུན་ལ། མཛེས་པའི་དཔེ་སྟོན་ལ་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པ་ནག་མོའི་ཁོལ། རྗེས་ཁྲིད་ཀྱི་སྒྲ་སྦྱོར་ལ་མཁོན་ཏུ་གྱུར་པ་བྷ་ར་ཝི། སྙན་པའི་རོ་འདོན་པ་ལ་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པ་དབྱུག་པ་ཅན། ཞེས་གྲགས་པའི་སླབ་དཔོན་དཎྜིའམ་དབྱུག་པ་པ་ཅན་ནི། རབ་བྱུང་གསུམ་པའི་ཕྱེད་ཕྱི་མ་ཙམ་སྟེ་དུས་རབས་བཅུ་གཉིས་པའི་སྨད་ཙམ་དུ་བྱུང་ཞེས་འདོད་པ་དང༌། ཡང་ལོ་རྒྱུས་ཁ་ཅིག་ལས་ དུས་རབས་བདུན་པའི་ནམ་ཙམ་ལ་བྱོན་པར་ཡང་གྲགས། གང་ལྟར་ཀྱང་སླབ་དཔོན་འདི་ནི་སྔ་མ་དག་རྒྱ་གར་གུ་ཛ་ར་ཐའི་ཡུལ་ཀུན་ཏའི་གྲོང་ཞེས་བྱ་བར་ རྒན་པ་ལས་རིམ་གྱིས་ལྷོ་ཕྱོགས་སུ་སོང་སྟེ་ཀཉྩའི་ཡུལ་དུ་ཆགས། རིགས་ལ་སྲེད་མེད་ཀྱི་བུ་ཞེས་བྱ་བའི་མཁས་པ་ཞིག་བྱུང༌། དེའི་བུ་ནི་འགྲན་ཟླ་མེད་པའི་སྙན་ངག་མཁན་ཆེན་པོ་བྷ་ར་ཝིའམ་མེ་དར་བ་བྱ་བ་དེ་ཡིན། དེས་ར་མ་ཡ་ནའི་གཞུང་ཞིག་བྲིས་པར་ དཀྱུས་བཞིན་བཀླགས་པས་རྒྱལ་པོ་ར་མ་ཎའི་གཏམ་རྒྱུད་སྟོན་ཅིང༌། མཇུག་ནས་བཟློག་སྟེ་བཀླགས་པས་བྷ་ར་ཏའི་རྒྱད་སྟོན་པ། དེ་ཡང་དོན་གོ་བེད་ལ་ཚིག་སྙན་པ་ཞིག་བྱུང་བར་གྲགས། བྷ་ར་ཝི་ལ་ཆུང་མ་གསུམ་ཡོད་པའི་འབྲིང་པོ་མ་ནེ་ར་ཐ། དེ་ལ་བུ་བཞི་བྱུང་བའི་ཐ་ཆུང་བི་ར་དརྐ་སྟེ། དེ་དང་མ་གོ་རི་གཉིས་ཀྱི་བུ་ནི་དཎྜི་ཡིན་ལ། རིགས་ནི་བྲརྨཎཱ་སྟེ་བྲམ་ཟེའོ།། ཆུང་ངུ་ནས་ཕ་མ་གཉིས་ཤི་བས་དྭ་ཕྲུག་ཏུ་འཁྱམས། རེ་ཞིག་ནས་ཡུལ་དེར་འབངས་དང་རྒྱལ་པོ་མ་མཐུན་པས་འཁྲུག་ལོང་གི་རྐྱེན་གྱིས་ནགས་ཁྲོད་དུ་བྲོས་ནས་བསྣ་སྐབས། ཡོན་ཏན་ལ་མཁས་པར་སྦྱངས། ཡུལ་འཁྲུག་བདེ་ནས་སླར་ཡུལ་དུ་འཁོར་ཏེ། རྒྱལ་པོ་པཱ་ལླ་ཞེས་བྱ་བའི་བློན་པོར་གྱུར། གཞན་ཡང་རྒྱལ་པོ་པུ་ལ་ཀེ་ཤ་ཞེས་བྱ་བའི་སྤུན་ཁྱབ་འཇུག་འཕེལ་བ་དང་མཛའ་གྲོས་སུ་གྱུར་ནས། སྙན་ངག་མེ་ལོང་མ་འདི་རྒྱལ་པོ་དེའི་བུ་རྣམས་ཀྱི་ཆེད་དུ་བརྩམས་པར་གྲགས། སློབ་དཔོན་འདིས་འཇིག་རྟེན་ན་གྲགས་པའི་གཞུང་གསུམ་མཛད་དེ་སྙན་ངག་མེ་ལོང་འདི་དང༌། གཞོན་ནུ་བཅུའི་འཇུག་པ་ཞེས་བྱ་བ་སྔོན་གྱི་ལེའུ་ལྔ་ལ་རྒྱལ་པོ་བ་ཧ་ན་དང༌། མཛེས་མ་ཨ་བནྟི་གཉིས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་དང༌། དངོས་གཞི་ལ་གཞོན་ནུ་བཅུ་པོ་རང་རང་གི་སྤྱོད་པ་བཤད་ཡོད་པ་དེ་དང༌། གཅིག་ནི་ཟློས་གར་རིགས་ཀྱི་བསྟན་བཅོས་ཡིན་པར་གྲགས་སོ།། མཛད་པ་པོ་སློབ་དཔོན་འདི་ཉིད་ཕྱི་ནང་གང་ཡིན་དཔྱད་པ། མཛད་པ་པོ་སློབ་དཔོན་འདི་ཉིད་མཁས་པ་ཕལ་ཆེ་བས། མེ་ལོང་མའི་གཞུང་འདིར། བརྟན་རྒྱས་དབང་པོ་རབ་བསྡམས་པ།། ཁྱོད་ནི་སྡོམ་ལྡན་ཕྱིར་མི་ཉམས།། ཞེས་སོགས་ནང་པའི་གྲུབ་མཐའ་སྟོན་པའི་ཚིག་དང༌། ཉི་མ་ཟླ་བ་རླུང་ས་མཁའ།། སྦྱིན་སྲེག་བྱེད་དང་མེ་དང་ཆུ།། ཞེས་སོགས་ཕྱི་རོལ་པའི་གྲུབ་མཐའ་སྟོན་པའི་ཚིག་ཡང་མང་དུ་སྣང་བས་ ཕྱི་ནང་ཐུན་མོང་གི་པཎྜི་ཏ་ཡིན་པར་འདོད་པ་དང༌། ཡང་ཁ་ཅིག་གིས་ སྡེབ་སྦྱོར་རིན་ཆེན་འབྱུང་གནས་མཛད་པ་པོ་ཡིན་ཞེས་པ་དང༌། ལ་ལས་ སློབ་དཔོན་དཔའ་བོ་བསྟན་པ་འདི་ལ་མ་ཞུགས་གོང་གི་མཚན་ལ་དེ་ལྟར་གྲགས་པ་ཡིན་པས་ སློབ་དཔོན་འདི་ཉིད་ནང་པའི་པཎྜི་ཏ་ཡིན་པར་འདོད། ཡང་ཁ་ཅིག་ དམངས་དོ་ཧ་ལས། དབྱུ་གུ་དབྱུག་གསུམ་ལེགས་ལྡན་གཟུགས།། འཆང་ཞིང་དུས་སུ་མཆོད་པ་དང༌།། ལ་སོགས་པའི་ལུང་དྲངས་ནས་ཕྱི་རོལ་པའི་པཎྜི་ཏ་ཡིན་པར་འདོད། གང་ལྟར་ཀྱང་སློབ་དཔོན་འདི་རང་གཞན་གྱི་གཞུང་དང་གྲུབ་མཐའ་མང་པོ་ལ་མཁས་པ་ཞིག་ཡིན་པ་ནི་དཔེར་བརྗོད་པ་དག་གིས་ཤེས་ནུས་སོ།། སྤྱིར་སྙན་ངག་གི་དབྱེ་བ་ནི། སྤྱིར་སྙན་ངག་ལ་བལྟ་བྱའི་སྙན་ངག་དང་ ཉན་བྱའི་སྙན་ངག་གཉིས་ཡོད། དེ་ལ་བལྟ་བྱའི་སྙན་ངག་ནི། སྒེག་པ་དང་རོལ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཉམས་གཙོ་བོར་གྱུར་པ་ལུས་ཀྱི་འདུག་སྟངས་དང༌། རྐང་ལག་གི་གར་སྟབས་ལྟ་བུ་མིག་གི་ཡུལ་དུ་གྱུར་པའི་དོན་གཙོ་བོར་སྟོན་པའི་སྙན་ངག། དཔེར་ན། ཀླུ་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་ཟློས་གར་ལྟ་བུ་ལ་བལྟ་བྱའི་སྙན་ངག་ཅེས་བྱ། ཉན་བྱའི་སྙན་ངག་ནི། བལྟ་བྱའི་ཡུལ་མིན་པ་རྣ་བར་ཉན་བྱའི་ཚིག་ཉམས་གཙོ་བོར་སྟོན་པ། དཔེར་ན་སྙན་ངག་གི་གཞུང་མེ་ལོང་མ་ལྟ་བུ་ནི་ཉན་བྱའི་སྙན་ངག་ཡིན། སྙན་ངག་རྩོམ་ལུགས་ལ། རྒྱ་གར་ཤར་ཕྱོགས་གཽ་ཊ་པའི་ལུགས་དང༌། ལྷོ་ཕྱོགས་བཻ་དརྦྷའི་ལུགས་བཅས་གཉིས་ཡོད། དེ་ཡང་ རྒྱ་གར་ཤར་པའི་ལུགས་ནི། ཁ་ཅུང་ཟད་དམ་ཞིང་གོ་དཀའ་ལ་ ཚིག་སྡུ་ཧ་ཅང་མང་བའི་བརྗིད་པའི་ཉམས་གཙོ་བོ་བྱེད་པ། དཔེར་ན། རྒྱལ་དབང་ལྔ་པ་དང༌། བོད་མཁས་པའི་གསུང་རྩོམ་ལྟ་བུ་ཡིན། རྒྱ་གར་ལྷོ་པའི་ལུགས་ནི། ཚིག་ཁ་ཤིན་ཏུ་གསལ་ཞིང་འཇམ་ལ་ ཚིག་སྙན་པ་གཙོ་བོར་བྱེད་པ། དཔེར་ན། ལྕང་སྐྱ་རོལ་པའི་རྡོ་རྗེ་དང༌། གུང་ཐང་བསྟན་པའི་སྒྲོན་མེའི་གསུང་རྩོམ་ལྟ་བུ་ཡིན། སྙན་ངག་མེ་ལོང་མའི་གཞུང་དང་ གཞུང་འདིའི་བརྗོད་བྱ་ནི། ཕྱི་ནང་ཐུན་མོང་གི་སྦྱང་བྱའི་སྙན་ངག་གི་རྩ་བར་གྱུར་པ་ སྙན་ངག་མེ་ལོང་མའི་གཞུང་ལ་ལེའུ་ཐོག་མཐའ་བར་གསུམ་བཅས་ལེའུ་གསུམ་དུ་བཞུགས་པ་ལས། ལེའུ་དང་པོ་ལ་ཤོ་ལོ་ཀ་བརྒྱ་དང་ལྔ། གཉིས་པལ་ཤོ་ལོ་ཀ་སུམ་བརྒྱ་དྲུག་ཅུ་རེ་ལྔ། གསུམ་པ་ལ་ཤོ་ལོ་ཀ་བརྒྱ་དང་གྱ་དྲུག་སྟེ་བསྡོམས་པས་ཤོ་ལོ་ཀ་དྲུག་བརྒྱ་དང་ང་དྲུག་ཡོད། གཞུང་འདིའི་བརྗོད་བྱའི་དོན་གཙོ་བོ་ལུས་རྒྱན་སྐྱོན་སེལ་གསུམ་གྱི་ཁོངས་སུ་འདུ་བས་ ལུས་དང༌། རྒྱན། སྐྱོན་སེལ་གསུམ་པོ་སྙན་ངག་གི་བརྗོད་བྱའི་གཙོ་བོ་ཡིན། དེ་ལ་ ལུས་ནི། མེ་ལོང་མའི་རྩ་བར་་་་་་ལུས་ནི་རེ་ཞིག་འདོད་པ་ཡི།། དོན་གྱི་རྣམ་བཅད་ཚིག་གི་ཕྲེང༌།། ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར། བརྗོད་འདོད་ཀྱིས་ཀུན་ནས་བསླངས་པའི་བརྗོད་བྱ་དེའི་དོན་དང་དོན་མ་ཡིན་པ་རྣམ་པར་དཔྱོད་པའི་མིང་ཚིག་ཡི་གེ་གསུམ་གྱི་བདག་ཉིད་ཅན་གྱི་ཕྲེང་བ་སྤེལ་བ་དེ་ལ་སྙན་ངག་གི་ལུས་ཟེར། དེ་ནི་སྙན་ཞིང་མཛེས་པའི་ཚིག་རྒྱན་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་ཉམས་དོད་སའི་ཡུལ། རྗོད་བྱེད་མིང་ཚིག་ཡི་གེ་གསུམ་ཚོགས་པའི་རང་བཞིན་གྱི་ཚིག་གི་ཕྲེང་བའམ། ངག་གི་རྒྱུན་དེ་ལ་ཟེར་ཏེ། དཔེར་ན། རིན་པོ་ཆེའི་རྒྱན་ཆ་སྣ་ཚོགས་འདོགས་ཡུལ་གྱི་སྐྱེས་བུའི་ལུས་ལྟ་བུ་ཡིན། མདོར་ན་ལུས་ནི་ བརྗོད་བྱའི་དོན་གང་ཡིན་ཡང་ རང་གི་སེམས་ལ་ཤར་བའི་དོན་དེ་གཟུགས་སུ་བཀོད་པའི་ཚིག་སྦྱོར་ཞིག་ལ་ལུས་ཞེས་བྱ། དེ་ལ་དབྱེ་ན། བཅད་ལྷུག་སྤེལ་བ་གསུམ་ཡོད། རྒྱན་ནི། མེ་ལོང་མའི་རྩ་བར། སྙན་ངག་མཛེས་པར་བྱེད་པ་ཡི།། ཆོས་རྣམས་རྒྱན་ཞེས་རབ་ཏུ་བརྗོད།། ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར། སྙན་ངག་གི་ལུས་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་དང༌། ལྷུག་པ་དང༌། སྤེལ་མ་རྣམ་པ་གསུམ་པོ་གང་ཞིག་ཡིན་རུང༌། དེ་མཛེས་པར་བྱེད་པའི་ཡོན་ཏན་ནམ་ཆོས་བརྗོད་པ་གང་དང་ཅི་རུང་བ་རྣམས་ལ་རྒྱན་ཞེས་བྱ། དེ་ལ་ཐུན་མོང་མིན་པ་དང༌། ཐུན་མོང་གི་རྒྱན་གཉིས་ཡོད། དེ་ཡང་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་རྒྱན་ནི། སྤྱིར་ལེའུ་དང་པོའི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་རྒྱན་ནི་ ཕལ་ཆེར་ཡི་གེ་འཇམ་རྩུབ་ཀྱི་མང་ཉུང་ལ་བརྟེན་ནས་སྦྱོར་བ་ལྕི་ཡང་གི་ཁྱད་པར་ལས་རྒྱན་སོ་སོར་འབྱེད་ཅིང༌། དེ་རེ་རེ་ལའང་ལྷོ་པའི་ལུགས་དང་ཤར་པའི་ལུགས་གཉིས་འགལ་བ་ལྟག་སྤྲོད་དུ་ཡོད་པས་ན་ ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་རྒྱན་ཞེས་བྱ། དེ་ལ་རབ་དྭངས་ལ་སོགས་རྒྱན་བཅུ་ཡོད། ཐུན་མོང་གི་རྒྱན་ནི། ལེའུ་གཉིས་པ་དང་གསུམ་པར་བཤད་པའི་རྒྱན་རྣམས་ ཤར་ལྷོ་ཐུན་མོང་དུ་འདོད་པས་ཐུན་མོང་གི་རྒྱན་ཞེས་བྱ། ཐུན་མོང་གི་རྒྱན་དེ་ལ། དོན་རྒྱན། སྒྲ་རྒྱན། གབ་ཚིག་གི་རྒྱན་བཅས་གསུམ་ཡོད། དེ་ལས་ དོན་རྒྱན་ཞེས་པ་ནི། བརྗོད་བྱ་དོན་གྱི་ཉམས་གཙོ་བོར་འདོན་པ་སྟེ། རྗོད་བྱེད་ཀྱི་ཚིག་སྙན་ཞིང་མཛེས་པའི་ཉམས་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་སྒོ་ནས་ གཙོ་བོ་བརྗོད་བྱ་དོན་གྱི་རོ་ཉམས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་ཚིག་སྦྱོར་གྱི་ངག་དོན་ལ་དོན་རྒྱན་ཞེས་བྱ། དེ་ལ་དབྱེ་ན། མེ་ལོང་མའི་རྩ་བར། རང་བཞིན་བརྗོད་དང་དཔེ་དང་ནི།། སོགས་གསུངས་པ་ལྟར་དོན་རྒྱན་སོ་ལྔ་ཡོད། སྒྲ་རྒྱན་ཞེས་པ་ནི། རྗོད་བྱེད་ཚིག་གམ་སྒྲའི་ཉམས་གཙོ་བོར་འདོན་པ་སྟེ། སྒྲ་དོན་གཉིས་ལས་གཙོ་བོར་རྗོད་བྱེད་ཀྱི་ཚིག་གམ་སྒྲ་སྦྱོར་ཚུལ་གྱི་ཉམས་མི་འདྲ་བ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་སྒོ་ནས་བརྗོད་བྱའི་དོན་དང༌། རྗོད་བྱེད་ཀྱི་ཚིག་མཛེས་པར་བྱེད་ཅིང༌། སྙན་ཞིང་འཇེབས་པའི་སྒྲའི་རོ་ཉམས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་ཚིག་སྦྱོར་གྱི་གང་ལ་སྒྲ་རྒྱན་ཞེས་བྱ། དེ་ལ་དབྱེ་ན། མེ་ལོང་མར། ཟུང་ལྡན་གྱི་རྣམ་གཞག་བསྟན་པ། བྱ་དཀའ་བའི་ཁྱད་པར་གཞན་བརྗོད་པ། དབྱངས་སོགས་ངེས་པའི་བྱ་དཀའ་བ་བཤད་པ་གསུམ་ཡོད། གབ་ཚིག་གི་རྒྱན་ཞེས་པ་ནི། བརྗོད་བྱའི་དོན་དངོས་སྦ་བའི་ཕྱིར་དུ། ཚིག་དོན་གཞན་གྱིས་བཀབ་ནས་རྗོད་པ་གཙོ་བོར་བྱས་པ་ལ་གབ་ཚིག་གི་རྒྱན་ཞེས་བྱ། དེ་ལ་དབྱེ་ན། ཀུན་ཚོགས་པ་ལ་སོགས་པ་བཅུ་དྲུག་ཡོད། སྐྱོན་སེལ་ནི། སྙན་ངག་གི་ཚིག་གི་སྦྱོར་བ་གང་ཞིག་ལའང་འདྲེས་ན་མི་རུང་བའི་སྐྱོན་གྱི་ཆ་རྣམས་ སྙན་ངག་མཁན་་རྣམས་ཀྱིས་སྤང་བར་བྱ་བའི་དོན་བཤད་པ་ལ་སྐྱོན་སེལ་ཞེས་བྱ། དེལ་དབྱེ་ན། མེ་ལོང་མར། དོན་ཉམས་དོན་འགལ་དོན་གཅིག་དང༌།། སོགས་བཅུ་ཡོད། རང་བཞིན་བརྗོད་པའི་རྒྱན། དངོས་པོ་རྣམས་ཀྱི་རང་བཞིན་དང་ དེའི་གནས་སྟངས་རྣམས་བརྗོད་ཐངས་སྣ་ཚོགས་པའི་སྒོ་ནས་ དངོས་སུ་དྲང་པོར་བརྗོད་པའི་ཉམས་ལྡན་གྱི་ཚིག་སྦྱོར་ལ་རང་བཞིན་བརྗོད་པའི་རྒྱན་ཞེས་བྱ། ༡༽ སྤྱིར་ཆོས་ཞིག་གི་རང་བཞིན་དྲང་པོར་བརྗོད་པའི་ངག་ལ་རིགས་རང་བཞིན་བརྗོད་པ་ཞེས་བྱ། _ བརྗོད་ཡུལ་གྱི་ཁྱད་གཞི་དེའི་ཁྱོད་ཆོས་སྣ་ཚོགས་བརྗོད་པ། _ རིགས་ཅན་ཀུན་ལ་ཁྱབ་བྱེད་དུ་ཡོད་པ། _ ཁྱད་ཆོས་ཀྱི་ངོ་བོ་དག་ལ་སྒྲོ་སྐུར་སྤངས་ཏེ་དྲང་པོ་བརྗོད་པ། _ གཞན་སེལ་གྱི་དོན་དང་ལྡན་པ། _ ཁྱད་གཞི་རིགས་སྤྱི་ཞིག་སྐབས་ཀྱི་བརྗོད་བྱ་གཙོ་བོར་བཟུང་བ། ༢༽ ཁྱད་ཆོས་བྱ་བའི་ངོ་བོ་དྲང་པོར་བརྗོད་པ་ལ་བྱ་བ་རང་བཞིན་བརྗོད་པ་ཞེས་བྱ། _ ཁྱད་ཆོས་བྱ་བ་དེ་བརྗོད་བྱ་གཙོ་བོར་བཟུང་བ། _ རྣམ་དབྱེ་གཉིས་པ་དང་གསུམ་པ་སོགས་ཕྲད་ཀྱི་རིགས་སྦྱོར་བ། _ བྱེད་པ་པོ་དང༌། བྱ་ཡུལ། བྱ་བ་གསུམ་ངེས་པར་ཚང་བ། _ བྱ་བ་བྱེད་བཞིན་པའམ་བྱས་ཟིན་པ། _ དེའི་རང་བཞིན་དྲང་པོར་བརྗོད་པ། ༣༽ ཁྱད་ཆོས་ཡོན་ཏན་གྱི་ངོ་བོ་དྲང་པོར་བརྗོད་པ་ལ་ཡོན་ཏན་གྱི་རང་བཞིན་ཞེས་བྱ། _ ཁྱད་གཞི་དེའི་ཁྱད་ཆོས་ཡོན་ཏན་བརྗོད་བྱའི་གཙོ་བོར་བཟུང་བ། _ བྱེད་ལས་གསལ་པོར་སྟོན་པ། _ བྱེད་ལས་སྟོན་པའི་ཆེད་རྣམ་དབྱེ་གསུམ་པའི་ཕྲད་ཡོད་པ། _ དེའི་རང་བཞིན་དྲང་པོར་བརྗོད་པ། ༤༽ ཁྱད་གཞི་ལ་ཡོད་པའི་རྫས་ཀྱི་ངོ་བོ་དྲང་པོར་བརྗོད་པ་ལ་རྫས་རང་བཞིན་བརྗོད་པ་ཞེས་བྱ། _ ཁྱད་གཞི་བརྗོད་བྱ་གཙོ་བོར་མ་བཟུང་བར་ ཁྱད་གཞི་དེ་ལ་ཡོད་པའི་ཁྱད་ཆོས་རྫས་རྣམས་སྐབས་ཀྱི་བརྗོད་བྱར་བཟུང་བ། _ ཡུལ་དེའི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་རྫས་སམ་དངོས་པོ་བཀོད་པ། _ རྫས་དེས་ཡུལ་གྱི་བྱེ་བྲག་རང་གཅིག་པུ་སྟོན་ནུས་པ། _ དེའི་ངོ་བོ་དྲང་པོར་བརྗོད་པ། དཔེ་རྒྱན། གཙོ་བོ་དཔེ་དང་དཔེ་ཅན་གཉིས་ཐ་དད་པའི་ཚུལ་གྱིས་ཁྱད་གཞི་ཁྱད་ཆོས་སོགས་ཕན་ཚུན་འདྲ་མཚུངས་སུ་ མཚུངས་པ་གསལ་བྱེད་ཀྱི་སྒྲ་ལ་བརྟེན་ནས་གོ་བར་བྱེད་པའི་ངག་ལ་དཔེ་རྒྱན་ཞེས་བྱ། ༡༽ དཔེ་དང་དཔེ་ཅན་གཉིས་ཀྱི་འདྲ་བའི་ཁྱད་ཆོས་ཞིག་དངོས་སུ་བརྗོད་པའི་སྒོ་ནས་ དཔེ་དཔེ་ཅན་གཉིས་འདྲ་བར་སྟོན་པའི་ངག་ལ་ཆོས་དཔེ་ཞེས་བྱ། _ དཔེ་དང་དཔེ་ཅན་གཉིས་སུ་ཡོད་པ། _ མཚུངས་གསལ་གྱི་སྒྲ་ཡོད་པ། _ དེ་གཉིས་འདྲ་བའི་ཁྱད་ཆོས་དངོས་སུ་ཡོད་པ། _ མཚུངས་ཆོས་མཚུངས་པ་གསལ་བྱེད་ཀྱི་སྒྲའི་ཤུལ་དུ་བཀོད་པ། ༢༽ དཔེ་དང་དཔེ་ཅན་གཉིས་འདྲ་བའི་ཁྱད་ཆོས་དངོས་སུ་མ་བརྗོད་པར་ དཔེ་དོན་གཉིས་ཀྱི་ཁྱད་གཞི་ཁོ་ན་འདྲ་བར་སྟོན་པའི་ངག་ལ་དངོས་དཔེ་ཞེས་བྱ། _ ཆོས་ཅན་ཁོ་ན་མཚུངས་པར་སྦྱར་བ། _ ཁྱད་ཆོས་འདྲ་བ་དངོས་སུ་མ་སྦྱོར་བ། _ ཤུགས་ལས་ཁྱད་ཆོས་འདྲ་བར་གོ་ནུས་པ། _ མཚུངས་གསལ་གྱི་སྒྲ་ཡོད་པ། _ དཔེ་དང་དཔེ་ཅན་གཉིས་འདྲ་བའི་ཁྱད་གཞི་དངོས་པོ་སོགས་པའི་ཤུལ་དུ་མཚུངས་གསལ་གྱི་སྒྲ་བཀོད་པ། ༣༽ འཇིག་རྟེན་ལ་ཡོངས་སུ་གྲགས་པའི་གནས་སྟངས་ལས་བཟློག་སྟེ་ དཔེ་དེ་དཔེ་ཅན་ལ་བཀོད་པ་དང་ དཔེ་ཅན་དཔེ་ལ་བཀོད་པའི་ངག་ལ་བཟློག་པའི་དཔེ་ཞེས་བྱ། _ དཔེ་དང་དཔེ་ཅན་བཀོད་ཐངས་ཀྱི་བཟློག་པ། _ དོན་གོ་མ་བཟློག་པ། _ ཤུགས་ལས་དཔེ་དོན་ཁྱད་ཆོས་མཚུངས་པར་གོ་ནུས་པ། _ མཚུངས་གསལ་གྱི་སྒྲ་ཡོད་པ། ༤༽ དཔེ་དང་དཔེ་ཅན་གཉིས་ཕན་ཚུན་དཔེ་ལེན་རེས་བྱས་ནས་གཉིས་ཀ་ཕན་ཚུན་མཚུངས་པར་བརྗོད་པས་ན་ཕུན་ཚུན་དཔེ་ཞེས་བྱ། _ དཔེ་དང་དཔེ་ཅན་རེས་མོས་སུ་བཀོད་པ། _ མཚུངས་གསལ་གྱི་སྒྲ་དངོས་སུ་ཡོད་པ། _ དཔེ་དཔེ་ཅན་གཉིས་ཀ་ཁྱད་དུ་འཕགས་པར་བརྗོད་པ། ༥༽ མཚུངས་པའི་དངོས་པོ་གཞན་བཟློག་པའི་ཕྱིར། དཔེ་གཅིག་ཁོ་ནར་ངེས་པར་བརྗོད་པས་ན་ངེས་པའི་དཔེ་ཞེས་བྱ། _ མཚུངས་པའི་དཔེ་གཅིག་བཀོད་པ། _ དཔེ་གཅིག་ཏུ་ངེས་པར་བརྗོད་པའམ་ མཚུངས་པ་གཞན་བཟློག་པ། _ མཚུངས་གསལ་གྱི་སྒྲ་ཡོད་པ། ༦༽ དཔེ་གཅིག་ལ་ངེས་པ་མེད་པར་གཞན་ཡང་ཡོད་སྲིད་པར་བརྗོད་པས་ངེས་མེད་དཔེ་ཞེས་བྱ། _ དཔེ་དང་དཔེ་ཅན་མཚུངས་ཆོས་སུ་བཀོད་པ། _ དཔེ་གཅིག་ཏུ་མ་ངེས་པར་གཞན་ཡོད་སྲིད་པར་བརྗོད་པ། _ མཚུངས་གསལ་གྱི་སྒྲ་ཡོད་པ། ༧༽ དཔེ་ཅན་དེའི་ཁྱད་ཆོས་སམ་ཡོན་ཏན་གྱི་ཕྱོགས་གཅིག་ཁོ་ན་ཙམ་དཔེ་དེ་དང་མཚུངས་པ་མ་ཡིན་པར། དཔེ་ཅན་དེའི་ཡོན་ཏན་ནམ་ཁྱོད་ཆོས་གཞན་རྣམས་ཀྱང་བསྡུས་ནས་དཔེ་དེ་དང་མཚུངས་པར་སྦྱོར་བ་བསྡུས་པའི་དཔེ་ཞེས་བྱ། _ དཔེ་ཅན་གྱི་ཁྱད་ཆོས་གཉིས་བསྡུས་པ། _ དེ་དཔེ་དང་མཚུངས་པར་སྦྱོར་བ།། _ མཚུངས་པ་ཚིག་ཟིན་ལ་དངོས་སུ་ཐོན་པ། _ ཀྱང་སྒྲ་ངེས་པར་དགོས་པ། ༨༽ དཔེ་དང་དཔེ་ཅན་གཉིས་ཀྱི་བར་ འབྱེད་ཆོས་མི་འདྲ་བ་མང་དུ་ཡོད་ཀྱང་ ཁྱོད་ཆོས་གཅིག་ཁོ་ན་ལས་གཞན་ཁྱད་པར་ཅི་ཡང་མེད་ཅེས་ འུད་ཀྱིས་བརྗོད་པས་ཕུལ་གྱི་དཔེ་ཞེས་བྱ། _ ཐ་དད་པའི་ཁྱད་པར་ཅུང་ཟད་བརྗོད་པ། _ ཁྱད་པར་གཅིག་ལས་གཞན་མེད་པར་སྟོན་པ། _ ཁྱད་པར་གཞོན་ཡོད་ཀྱང་མེད་པ་ལྟར་འུད་ཆེན་པོས་བརྗོད་པ། _ མཚུངས་གསལ་གྱི་སྒྲ་དངོས་སུ་མེད་པ། _ འདྲ་བ་ཤུགས་ཀྱིས་སྟོན་པ། ༩༽ དཔེ་ལ་མེད་པ་ལ་ཡོད་པར་སྒྲོ་བཏགས་ཏེ་བརྗོད་པ་ལ་རབ་བཏགས་ཀྱི་དཔེ་ཞེས་བྱ། _ དཔེ་དང་དཔེ་ཅན་གཉིས་སུ་བཀོད་པ། _ དཔེ་ལ་སྒྲོ་བཏགས་པའི་ཚིག་དངོས་སུ་ཐོན་པ། _ མཚུངས་གསལ་གྱི་སྒྲ་དངོས་སུ་མེད་པ། _ འདྲ་བ་ཤུགས་ལས་རྟོགས་པ། ༡༠༽ དཔེ་ལས་ དཔེ་ཅན་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པའི་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པར་སྟོན་པ་ལྟ་བུ་ ཚིག་ཟིན་ལ་དངོས་སུ་བརྗོད་པས་རྨད་བྱུང་གི་དཔེ་ཞེས་བྱ། ཡང་ན་ འབྱུང་བར་དཀའ་བའི་དཔེ་ཞིག་བཀོད་པའི་སྒོ་ནས་ དཔེ་ཅན་དེ་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པར་སྟོན་པ་ལ་གོ། _ དཔེ་ཅན་དེའི་དཔེར་བརྟག་པ་མཐའ་བཟུང་གི་སྒོ་ནས་བཀོད་པ། _ དཔེ་ཅན་དཔེ་ལས་རྨད་དུ་བྱུང་བའི་ཆོས་ ཚིག་ཟིན་ལ་དངོས་སུ་བརྗོད་པ། _ མཚུངས་གསལ་གྱི་སྒྲ་དངོས་སུ་མ་བཀོད་པ། _ འདྲ་བ་ཤུགས་ལས་རྟོགས་པ། ༡༡༽ དཔེ་དང་དཔེ་ཅན་གཉིས་པོ་མཚུངས་པ་ཤས་ཆེ་བས་ དབྱེ་བ་འབྱེད་མ་ནུས་པར་ དཔེ་ཅན་དཔེ་རུ་འཁྲུལ་བར་བརྗོད་པས་རྨོངས་པའི་དཔེ་ཞེས་བྱ། _ དཔེ་དང་དཔེ་དབྱེ་མི་ནུས་པ་ འཁྲུལ་པར་བརྗོད་པ། _ གཙོ་བོ་དཔེ་ཅན་དེ་དཔེ་རུ་འཁྲུལ་པ་ཞིག་དགོས། _ མཚུངས་གསལ་གྱི་སྒྲ་ཡོད་པ། _ འཁྲུལ་པ་ཐག་བཅད་པ། ༡༢༽ དཔེ་དང་དཔེ་ཅན་གཉིས་ འདྲ་བ་ཤས་ཆེ་བས་ དཔེ་དང་དཔེ་ཅན་གང་ཡིན་དབྱེ་བ་འབྱེད་མི་ནུས་པར་ཐེ་ཚོམ་དུ་གྱུར་པ་ལྟ་བུ་སྟོན་པས་ཐེ་ཚོམ་གྱི་དཔེ་ཞེས་བྱ། _ དཔེ་དང་དཔེ་ཅན་གང་ཡིན་མ་ངེས་པ་ཐེ་ཚོམ་གྱི་གཞིར་གྱུར་པར་བརྗོད་པ། _ འཁྲུལ་པ་ཐག་མ་བཅད་པ། _ མཚུངས་གསལ་གྱི་སྒྲ་དངོས་སུ་མེད་པ། _ འདྲ་བ་ཤུགས་ལ་སྟོན་པ། ༡༣༽ གཞི་དེ་ དཔེ་ཡིན་ནམ་ དཔེ་ཅན་ཡིན་ཐེ་ཚོམ་དུ་གྱུར་པ་ལྟར་བྱས་ནས་ སླར་དཔེ་དེ་དཔེ་ཅན་ལས་ཅུང་ཟད་དམན་པས་ དཔེ་ཅན་ལ་དཔེ་དེ་ལས་ཡོན་ཏན་ཁྱད་པར་བ་ཞིག་ཡོད་པའི་རྒྱུ་མཚན་བཀོད་ནས་ དཔེ་ཅན་དེ་ཡིན་པར་གཏན་ལ་འབེབས་པ་ལ་གཏན་འབེབས་ཀྱི་དཔེ་ཞེས་བྱ། _ དཔེ་དང་དཔེ་ཅན་ཐེ་ཚོམ་དུ་གྱུར་པ་ལྟར་བཀོད་པ། _ དཔེ་ལས་དཔེ་ཅན་ལ་ཡོན་ཏན་ཁྱད་པར་བ་ཞིག་ཡོད་པར་སྟོན་པ། _ ཡོན་ཏན་དེ་རྒྱུ་མཚན་དུ་བཀོད་ནས་ དཔེ་ཅན་ཡིན་པར་བརྗོད་པ། _ མཚུངས་གསལ་གྱི་སྒྲ་མེད་པ། ༡༤༽ དཔེ་ཅན་དེ་ལ་ཁྱད་ཆོས་སམ་ཡོན་ཏན་འགའ་རེ་ཡོད་པ་དེ་ དཔེ་ལའང་ཁྱད་ཆོས་དེ་དག་ཡོད་པ་སྒྲ་སྦྱར་རམ་ དོན་སྦྱར་གང་རུང་གི་སྒོ་ནས་ དཔེ་ཅན་དེ་དཔེ་དང་མཚུངས་པར་བརྗོད་པ་ལ་སྦྱར་བའི་དཔེ་ཞེས་བྱ། _ དཔེ་དང་དཔེ་ཅན་ལ་ཡོད་པའི་ཁྱད་ཆོས་རྣམས་སྒྲ་འམ་དོན་སྦྱར་བ། _ མཚུངས་གསལ་གྱི་སྒྲ་དངོས་སུ་ཡོད་པ། _ མཚུངས་གསལ་གྱི་མཇུག་ཏུ་བཀོད་པ། ༡༥༽ དོན་གྱི་ཆོས་མཚུངས་སྒྲ་ལ་སྦྱར་ནས་ བརྗོད་བྱའི་ཚིག་གི་སྒྲ་གཅིག་ལ་ གཅོད་མཚམས་མི་འདྲ་བ་གཉིས་ཕྱེ་སྟེ་ མཚུངས་ཆོས་སྒྲ་མཉམ་པའི་སྒོ་ནས་བརྗོད་བྱ་ དཔེ་དང་དཔེ་ཅན་གཉིས་ངོ་བོ་གཅིག་མཚུངས་སུ་སྒྲུབ་པ་ལ་མཉམ་ཉིད་ཀྱི་དཔེ་ཞེས་བྱ། _ དོན་གྱི་ཆོས་མཚུངས་སྒྲ་ལ་སྦྱར་བ། _ བརྗོད་ཚིག་གཅིག་ལ་གཅོད་མཚམས་མི་འདྲ་བ་གཉིས་སུ་ཕྱེ་བ། _ བརྗོད་བྱ་དཔེ་དཔེ་ཅན་ངོ་བོ་གཅིག་མཚུངས་སུ་སྒྲུབ་པ། _ དོན་གྱི་མཚུངས་ཆོས་ཅི་ཡང་མེད་པ། _ སྒྲ་མཚུངས་ཙམ་ཡོད་པ། _ མཚུངས་གསལ་གྱི་སྒྲ་ཡོད་པ། ༡༦༽ དཔེ་དང་དཔེ་ཅན་གཉིས་འདྲ་བ་ཙམ་བཀོད་དེ། དཔེ་ལ་སྐྱོན་གྱི་ཆ་ཅུང་ཟད་ཙམ་འདུག་ཅེས་སྨད་པའི་སྒོ་ནས་ དཔེ་ཅན་ཁྱད་པར་འཕགས་པར་བརྗོད་པ་ལ་སྨད་པའི་དཔེ་ཞེས་བྱ། _ དཔེ་གཉིས་ངེས་པར་དུ་ཡོད་པ། _ དཔེ་ལ་ཡོད་པའི་སྐྱོན་དངོས་སུ་བརྗོད་པ། _ དཔེ་ལ་སྨད་པའི་སྒོ་ནས་མཚུངས་པ་ཙམ་ དངོས་སུ་སྟོན་ཅིང་ དཔེ་ཅན་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པར་བརྗོད་པ། _ མཚུངས་གསལ་གྱི་སྒྲ་ཡོད་པ། ༡༧༽ དཔེ་ལ་བསྟོད་པའི་སྒོ་ནས་ དཔེ་ཅན་ཀྱང་དེ་དང་འདྲ་བར་སྟོན་པ་ལ་བསྔགས་པའི་དཔེ་ཞེས་བྱ། _ དཔེའི་ཁྱད་ཁྱོད་ཆོས་འགའ་ལ་བསྔགས་པ་བརྗོད་པ། _ དཔེ་ཅན་ལ་ཡང་མཚུངས་པར་སྟོན་པ། _ མཚུངས་གསལ་གྱི་སྒྲ་ཡོད་པ། ༡༨༽ དཔེ་དེ་ལ་སྐྱོན་ཡོན་ཅི་འདྲ་ཡོད་ཀྱང་ དེ་ལ་མི་ལྟ་བར། རང་གི་བསམ་པས་བརྗོད་འདོད་ཀྱི་དབང་གིས་དཔེ་ཅན་དང་མཚུངས་པར་བརྗོད་པ་ ཚིག་ཟིན་ལ་གསལ་བར་བསྟན་པ་ལ་བརྗོད་འདོད་ཀྱི་དཔེ་ཞེས་བྱ། _ དཔེའི་སྐྱོན་ཡོན་ལ་མི་ལྟ་བ། _ བསམ་པའི་དབང་གིས་མཚུངས་པར་ཚིག་ཟིན་ལ་གསལ་བར་བསྟན་པ། _ མཚུངས་གསལ་གྱི་སྒྲ་ཡོད་པ། ༡༩༽ དཔེ་རིགས་མི་འདྲ་བ་གཉིས་ཙམ་བཀོད་ནས། དཔེ་དེ་དག་དང་ དཔེ་ཅན་ཕན་ཚུན་རྣམ་པ་འགལ་བ་ཙམ་མ་གཏོགས༌། དཔེ་དཔེ་ ཅན་གཉིས་ལ་ཁྱད་པར་གཞན་ཅི་ཡང་མེད་ཅེས་མཚུངས་པར་སྟོན་པ་ལ་འགལ་བའི་དཔེ་ཞེས་བྱ། _ དཔེ་རིགས་མི་འདྲ་བ་གཉིས་ཙམ་བཀོད་པ། _ དཔེ་དོན་རྣམ་པ་འགལ་བ་ཙམ་བརྗོད་པ། _ ཆོས་མཚུངས་འདྲ་བར་བརྗོད་པ། _ མཚུངས་གསལ་གྱི་སྒྲ་ཡོད་པ། ༢༠༽ དཔེ་ལ་ དེ་ཅན་དང་འགྲན་པའི་ནུས་པ་ནམ་ཡང་མེད་དོ་ཞེས་ མཚུངས་པ་དགག་པའི་སྒོ་ནས་དཔེར་བཀོད་པས་དགག་པའི་དཔེ་ཞེས་བྱ། ཡང་ན་ དཔེ་ལ་སྐྱོན་ཞིག་སྟོན་པའི་སྒོ་ནས་ དཔེ་ཅན་དང་འགྲན་པའི་ནུས་པ་མེད་པར་བརྗོད་པའོ།། _ དགག་བྱ་དཔེ། _ འགོག་བྱེད་དཔེ་དེའི་སྐྱོན། _ དཔེ་དམན་པས་དཔེ་ཅན་དང་མི་མཚུངས་པར་དངོས་སུ་བརྗོད་པ། _ དཔེ་ཅན་ཁྱད་འཕགས་ཤུགས་ལས་སྟོན་པ། _ དགག་བྱ་དཔེ་ལ་དངོས་སུ་བཀག་པའི་དོན་ཞིག་ངེས་སྟོན་པ་དགོས། _ མཚུངས་གསལ་གྱི་སྒྲ་མེད་པ། _ མཚུངས་པཤུགས་ལས་རྟོགས་པ། ༢༡༽ དཔེ་དེ་དཔེ་ཅན་ལས་ཁྱད་པར་མང་དུ་ཡོད་ཀྱང་མེད་པ་ལྟར་མཚུངས་པ་ཁོ་ན་བརྗོད་པས། དཔེ་ཅན་ལ་ངོ་བསྟོད་བྱེད་པའམ། དེ་མཛེས་པར་སྟོན་པ་ཞིག་ལ་ངོ་བསྟོད་ཀྱི་དཔེ་ཞེས་བྱ། _ དཔེ་དོན་ལ་ཁྱད་པར་ཡོད་ཀྱང་མེད་པར་ལྟར་བརྗོད་པ། _ ཚིག་ཟིན་ལ་དངོས་སུ་ཐོན་པ། _ མཚུངས་གསལ་གྱི་སྒྲ་ཡོད་པ། ༢༢༽ དཔེ་དང་དཔེ་ཅན་གྱི་ཁྱད་ཆོས་ཕན་ཚུན་ཤིན་ཏུ་འདྲ་ཆེ་བས། ཐ་དད་མིན་པ་ལྟར་དུ་འཁྲུལ་ཉེན་ཡོད་པ་ཞིག་ལ། ཞིབ་ཏུ་བརྟགས་ཤིང་དཔྱད་ནས་ དཔེ་དང་དཔེ་ཅན་གྱི་ཁྱོད་ཆོས་མ་འདྲེས་པར། རང་རང་གི་གནས་ལུགས་སོ་སོ་ངེས་པ བདེན་པར་བརྗོད་པ་ལ་དེ་ཉིད་བརྗོད་པའི་དཔེ་ཞེས་བྱ། _ དཔེ་དང་དཔེ་ཅན་འཁྲུལ་ཉེན་ཡོད་པ་ལྟར་བརྗོད་པ། _ ཞིབ་ཏུ་བརྟགས་ནས་དཔེ་དོན་མ་འདྲེས་པར་བརྗོད་པའི་དོན་སྟོན་པ། _ མཚུངས་གསལ་གྱ་ིསྒྲ་མེད་པ། _ མཚུངས་པ་ཤུགས་ལ་བསྟན་པ། ༢༣༽ དཔེ་ཅན་དེ་ལ་ དཔེ་ཅན་རང་ཉིད་ལས་མཚུངས་པ་གཞན་པ་མ་རྙེད་པ་ལྟར་བརྗོད་པས་ཐུན་མོང་མིན་པའི་དཔེ་ཞེས་བྱ། _ དཔེ་ཁྱད་འཕགས་ཅན་ཞིག་བཀོད་པ། _ དཔེ་ཅན་རང་ཉིད་དཔེར་འོས་པ་མ་གཏོགས་གཞན་མི་སྲིད་ལྟ་བུ་བཀོད་པ། _ ཚིག་ཟིན་ལ་དངོས་སུ་ཐོན་པ། _ མཚུངས་གསལ་གྱ་ིསྒྲ་ཡོད་པ། ༢༤༽ དཔེ་དེའི་ཁྱོད་ཆོས་སམ་ཡོན་ཏན་ དེ་འདྲ་བ་ཞིག་འཇིག་རྟེན་དུ་འབྱུང་མི་སྲིད་པའི་དཔེ་ ངོ་མཚར་བ་ཞིག་བཀོད་པའི་སྒོ་ནས་ དཔེ་ཅན་དང་མཚུངས་པར་བརྗོད་པ་ལ་འབྱུང་མིན་དཔེ་ཞེས་བྱ། _ འཇིག་རྟེན་དུ་འབྱུང་མི་སྲིད་པའི་དཔེ་ཞིག་བཀོད་པ། _ དཔེ་ཅན་དེ་དང་མཚུངས་པར་བརྗོད་པ། _ མཚུངས་གསལ་གྱི་སྒྲ་ཡོད་པ། ༢༥༽ དཔེ་ལས་ཁྱོད་ཆོས་དེ་འདྲ་ཞིག་འབྱུང་མི་སྲིད་པ་ལྟར། དཔེ་ཅན་ལས་ཀྱང་ཁྱད་ཆོས་དེ་འདྲ་འབྱུང་མི་སྲིད་པ་ དཔེ་དོན་གཉིས་མཚུངས་པར་སྦྱར་བ་ལ་སྲིད་མིན་གྱི་དཔེ་ཞེས་བྱ། _ དཔེ་དོན་ཀུན་ལ་རྣམ་དབྱེ་ལྔ་པ་ཁོ་ན་སྦྱར་བ། _ དཔེ་ལ་ཁྱད་ཆོས་ཞིག་འབྱུང་མི་སྲིད་པར་ དཔེ་དོན་མཚུངས་པར་སྦྱར་བ། _ མཚུངས་གསལ་གྱི་སྒྲ་ཡོད་པ། ༢༦༽ དཔེ་མང་པོ་ལྷན་དུ་བཀོད་དེ། དེ་དག་གི་ཁྱད་ཆོས་རེ་རེ་ནས་ དཔེ་ཅན་གྱི་ཁྱད་ཆོས་གཅིག་གསལ་བར་བྱེད་ཅིང་ དེ་དང་རང་བཞིན་མཚུངས་པར་བརྗོད་པ་ལ་མང་བའི་དཔེ་ཞེས་བྱ། _ དཔེ་མང་པོ་ཞིག་ལྷན་དུ་བཀོད་པ། _ ཁྱད་ཆོས་རེ་རེ་ནས་དཔེ་ཅན་གྱི་ཁྱད་ཆོས་གཅིག་གསལ་བར་བྱེད་པ། _ དཔེ་དང་དཔེ་ཅན་རང་བཞིན་མཚུངས་པར་བརྗོད་པ། _ མཚུངས་གསལ་གྱི་སྒྲ་ཡོད་པ། ༢༧༽ དཔེའི་མཛེས་ཆོས་རྣམས་ངོ་བོ་གཅིག་ཀྱང་ རྣམ་འགྱུར་ཙམ་སོ་སོར་སྟོན་པ་ལ་རྣམ་འགྱུར་གྱི་དཔེ་ཞེས་བྱ། _ དཔེ་ཅན་དེ་ དཔེ་ཁྱད་འཕགས་ཞིག་ལས་སྟོན་པ་ལྟར་བརྗོད་པ། _ རྣམ་འགྱུར་ཙམ་ཐ་དད་པ་ལ་རང་བཞིན་མཚུངས་པར་བརྗོད་པ། _ མཚུངས་གསལ་གྱི་སྒྲ་ཡོད་པ། ༢༨༽ སྔ་མ་རིམ་བཞིན་དཔེ་དང་ ཕྱི་མ་རིམ་བཞིན་དཔེ་ཅན་དུ་ ཕྲེང་བ་ལྟར་སྤེལ་བ་ལ་ཕྲེང་བའི་དཔེ་ཞེས་བྱ། _ དཔེ་དཔེ་ཅན་ཕྲེང་བ་ལྟར་བསྒྲིགས་པ། _ སྔ་མ་དཔེ་དང་ཕྱི་མ་དཔེ་ཅན་དུ་གྱུར་བ། _ ཚིག་སྔ་ཕྱི་བལྟོས་པའི་སྒོ་ནས་ ཕྱི་མ་ཕྱི་མའི་གནས་ཚུལ་གསལ་བར་བྱེད་པ། _ མཚུངས་གསལ་གྱི་སྒྲ་ཡོད་པ། ༢༩༽ ངག་དོན་གྱི་མཚན་ཉིད་་་་་་་་བརྗོད་བྱ་གང་ཡིན་ཡང་ ཚིག་གི་དོན་ཙམ་མ་ཡིན་པར་བྱེད་ཅན་དྲུག་ཅི་རིགས་དང་འབྲེལ་བའི་ འཇལ་བྱེད་དཔེའི་ངག་དོན་གྱིས་གཞལ་བྱ་དོན་གྱི་ངག་དོན་ཉེ་བར་འཇལ་བ་ བཞིན་སྒྲ་དང་བཅས་པ་ཞིག་ལ་ངག་དོན་གྱི་དཔེ་ཞེས་བྱ། _ དཔེ་དོན་གྱི་ཆོས་དང་ཆོས་ཅན་ཚོགས་པའི་ངག་དོན་ཡོད་པ། _ ངག་དོན་དེ་ལ་བྱ་བྱེད་ལས་གསུམ་གཙོ་བོར་གྱུར་པའི་བྱེད་ཅན་དྲུག་གང་རང་ཡོད་པ། _ དཔེའི་ངག་དོན་གྱིས་ དཔེ་ཅན་གྱི་ངག་དོན་འཇལ་བ། _ མཚུངས་པ་གསལ་བྱེད་ཀྱི་བཞིན་སྒྲ་ཡོད་པ། ཀ༽ བཞིན་སྒྲ་གཅིག་པ། ངག་དོན་གང་ཡིན་པ་ཞིར་བཞན་གྱི་སྟེང་ མཚུངས་པ་གསལ་བྱེད་ཀྱི་བཞིན་སྒྲ་གཅིག་གིས་གསལ་བར་བྱེད་པ། ཁ༽ བཞིན་སྒྲ་དུ་མ། ངག་དོན་གང་ཡིན་པ་ཞིར་བཞན་གྱི་སྟེང་ མཚམས་སྦྱོར་བའི་བཞིན་སྒྲ་དུ་མ་ཡོད་པ། ༣༠༽ དཔེ་ཅན་གྱི་དངོས་པོ་འགའ་ཞིག་ སྔར་བཀོད་ནས་ དེ་དང་ཆོས་མཐུན་པའི་དཔེ་ཞིག་ཟླ་བོའམ་གྲོགས་ཀྱི་ཚུལ་དུ་ཕྱིས་སུ་བཀོད་ཅིང༌། དེ་གཉིས་དངོས་སུ་མཚུངས་པར་མ་བརྗོད་ཀྱང་ཤུགས་ལ་མཚུངས་པ་ཞིག་ལ་ཟླ་བོ་དངོས་པོའི་དཔེ་ཞེས་བྱ། _ དཔེ་ཅན་གྱི་དངོས་པོ་སྔར་བཀོད་པ། _ དེ་དང་མཐུན་པའི་དཔེ་ཞིག་གྲོགས་ཀྱི་ཚུལ་དུ་བཀོད་པ། _ མཚུངས་པ་དངོས་སུ་མ་བརྗོད་པ། _ མཚུངས་པ་ཤུགས་ལས་བསྟན་པ། _ མཚུངས་གསལ་གྱི་སྒྲ་ཡོད་པ། ༣༡༽ དཔེ་ཡོན་ཏན་ལྷག་པ་ཞིག་དང༌། དཔེ་ཅན་ཡོན་ཏན་དམན་པ་གཉིས་ཀྱིས་བྱ་བ་རིགས་འདྲ་བ་གང་ཞིག་ཡིན་པ་ དེའི་རང་བཞིན་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་ནས། ཕན་ཚུན་མཚུངས་པར་སྦྱོར་བ་ཞིག་ལ་མཚུངས་སྦྱོར་བྱི་དཔེ་ཞེས་བྱ། _ དཔེ་ཡོན་ཏན་ལྷག་པ་དང་ དཔེ་ཅན་ཡོན་ཏན་དམན་པ་ཞིག་ཡོད་པ་གཞིར་བྱས་པ། _ དཔེ་དཔེ་ཅན་གྱི་ཡོན་ཏན་དམན་ལྷག་གྱི་ཁྱད་པར་སྒྲ་ཟིན་ལ་མི་ཐོན་པ། _ དེ་གཉིས་བྱ་བ་རིགས་འདྲ་བ་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་པ། _ མཚུངས་པ་ཤུགས་ལ་སྟོན་པ། _ མཚུངས་གསལ་གྱི་སྒྲ་དངོས་སུ་སྦྱར་མི་དགོས་པ། ༣༢༽ དཔེ་ཅན་ལ་ཡོད་པའི་ཁྱད་ཆོས་དེའི་རྒྱུ་མཚན་སྔོན་ལ་བཀོད་དེ། དཔེ་ཅན་གྱི་ཁྱད་ཆོས་དེ་དང་མཚུངས་པའི་དཔེ་རྗེས་སུ་བསྟན་ནས། དཔེ་དང་དཔེ་ཅན་མཚུངས་པར་བརྗོད་པ་ལ་རྒྱུའི་དཔེ་ཞེས་བྱ། _ དཔེ་ཅན་ལ་ཡོད་པའི་ཁྱད་ཆོས་དེའི་རྒྱུ་མཚན་སྔོན་དུ་བཀོད་པ། _ དེ་དང་མཚུངས་པའི་དཔེ་རྗེས་སུ་བསྟན་པ། _ དཔེ་དོན་མཚུངས་པར་བརྗོད་པ། _ མཚུངས་གསལ་གྱི་སྒྲ་ཡོད་པ། དཔེ་དོན་སྦྱོར་ཚུལ་གྱི་སྐྱོན་ཡོན། རྟགས་ཐ་དད་པ་འདྲེས་པ། མང་ཚིག་དང་ཉུང་ཚིག་སྟེ་ཚིག་ཐ་དད་པ་འདྲེས་པ། དཔེ་དོན་མཆོག་དམན་ཆེ་བ། མཚུངས་པ་གསལ་བྱེད་ཀྱི་སྒྲ། དཔེ་དང་དཔེ་ཅན་ཐ་དད་དུ་བྱས་ནས་ ཕན་ཚུན་མཚུངས་པར་སྦྱོར་བའིཚིག་ལ་ མཚུངས་པ་གསལ་བྱེད་ཀྱི་སྒྲ་ཞེས་བྱ། དེ་ལ་ _ ཤོང་སྤང་ལོ་ཙྭ་བ་རྣམ་གཉིས་ཀྱིས་ རྒྱ་སྐད་སོར་བཞག་མང་བས་ རྣམ་གྲངས་རེ་གསུམ་དུ་བཀྲལ། _ སྣར་ཐང་ལོ་ཙྭ་བ་སཾགྷ་ཤྲིས་ རྒྱ་སྐད་སུ་ཡོད་པ་ཡོངས་རྫོགས་བསྒྱུར་ནས་ བོད་ཀྱི་ཡི་གེ་དང་ཐ་སྙད་ལ་བསྟུན་ཏེ་ རྣམ་གྲངས་རེ་ལྔར་བཀྲལ། _ ཀུན་མཁྱེན་གོང་མའི་སྡོམ་དུ་ སྡེ་ཚན་གཉིས་པའི་མཇུག་གི་ཆོས་མཐུན་དང༌། ཆོས་ཐུན་མོང་བ། གྲིབ་མ་འདྲ་བ་གསུམ་སོ་སོར་བགྲངས་པས་ཉི་ཤུ་དང༌། སྡེ་ཚན་བཞི་པའི་རྗེས་སུ་འགྲོ་འཆིང་གཅིག་ཏུ་སྦྱར་ཏེ་དགུར་བགྲངས་པས་རེ་དྲུག་ཏུ་བཞེད། དེ་དག་གྲངས་འདྲེན་རྒྱས་བསྡུས་ཙམ་མ་གཏོགས་ཐམས་ཅད་འདྲ། ཡོངས་གྲགས་ལྟར་མཚུངས་གསལ་གྱི་སྒྲ་རེ་ལྔ་པོ་དེ། _ སྔོན་གྱི་རྒྱ་འགྲེལ་གཉིས་ན་དེ་ཚན་གཉིས་སུ་ཕྱེ་ནས་བཤད་པ་དང༌། _ སྣར་ཐང་བ་དང་བོད་ཀྱི་མཁས་པ་དག་གིས་སྡེ་ཚན་བཞིར་ཕྱེ་སྟེ་བཤད། སྡེ་ཚན་བཞི་ནི། _ སྡེ་ཚན་དང་ངོ་ལ་དོན་གསལ་བར་བྱེད་པ་ཉེར་གཉིས། _ སྡེ་ཚན་གཉིས་པ་ལ་འདྲ་བའི་དོན་སོགས་གསལ་བར་བྱེད་པ་བཅོ་བརྒྱད། _ སྡེ་ཚན་གསུམ་པ་ལ་དཔེ་རྒྱན་གསལ་བྱེད་བཅོ་ལྔ། _ སྡེ་ཚན་བཞི་པ་ལ་དེ་ལྟ་བུ་ལ་སོགས་པའི་སྒྲ་བཅུའོ།། གཟུགས་ཅན་གྱི་རྒྱན། དཔེ་དང་དཔེ་ཅན་ཐ་དད་དུ་བཀོད་ནས་ དེ་གཉིས་འདྲ་བའམ་མཚུངས་པ་ཙམ་བརྗོད་པ་མ་ཡིན་པར། དཔེ་དང་དཔེ་ཅན་གཉིས་ཐ་དད་དུ་སྣང་བ་མིན་པ་སྟེ། དཔེ་དང་དཔེ་ཅན་གཉིས་སོ་སོར་མ་ཕྱེ་བར་དཔེ་ཅན་དེ་དཔེའི་གཟུགས་སུ་བཀོད་པའི་རྒྱན་ལ་གཟུགས་ཅན་གྱི་རྒྱན་ཞེས་བྱ། ༼དཔེ་དང་དཔེ་ཅན་ཐ་དད་དུ་བཀོད་ནས་དེ་གཉིས་འདྲ་བར་སྦྱོར་བ་དཔེ་རྒྱན། དཔེ་ཅན་དཔེའི་ངོ་བོར་བཀོད་ནས་དེ་གཉིས་གཅིག་ཏུ་སྒྲོ་བཏགས་པར་སྦྱོར་བ་གཟུགས་རྒྱན།༽ ༡༽ དཔེ་དང་དཔེ་ཅན་གཉིས་ཀྱི་བར་གྱི་འབྲེལ་སྒྲ་བསྡུས་ཏེ་ དཔེ་ཅན་དཔེའི་གཟུགས་སུ་བཀོདཔ་ལ་བསྡུས་པའི་གཟུགས་ཅན་ཞེས་བྱ། _ དཔེ་ཅན་དཔེའི་ངོ་བོར་བཀོད་པ། _ དཔེ་དོན་གཉིས་ཀྱི་བར་གྱི་འབྲེལ་སྒྲ་བསྡུས་པ། ༢༽ དཔེ་ཅན་གྱི་ཁྱད་གཞི་དང་ཁྱད་ཆོས་ དཔེའི་ཁྱད་གཞི་དང་ཁྱད་ཆོས་ཀྱི་ངོ་བོར་དབྱེར་མེད་དུ་བཀོད་ཅིང༌། དཔེ་དང་དཔེ་ཅན་གཉིས་ཀྱི་བར་གྱི་འབྲེལ་སྒྲ་མ་བསྡུས་པར་ དཔེ་ཅན་དཔེའི་གཟུགས་སུ་བཀོད་པ་ལ་མ་བསྡུས་པའི་གཟུགས་ཅན་ཞེས་བྱ། _ དཔེ་ཅན་དཔེའི་གཟུགས་སུ་བཀོད་པ། _ དཔེ་དོན་བར་གྱི་འབྲེལ་སྒྲ་མ་བསྡུས་པ། ༣༽ དཔེ་དང་དཔེ་ཅན་གཉིས་ཀྱི་བར་གྱི་འབྲེལ་སྒྲ་བསྡུས་པ་དང་མ་བསྡུས་པ་གཉིས་ཀ་བསྲེས་ཏེ་ཡོད་པ་ལ་བསྡུས་ཤིང་མ་བསྡུས་པའི་གཟུགས་ཅན་ཞེས་བྱ། _ དཔེ་ཅན་དཔེའི་ངོ་བོར་བཀོད་པ། _ དཔེ་དོན་བར་གྱི་འབྲེལ་སྒྲ་བསྲེས་ཏེ་ཡོད་པ། ༤༽ དཔེ་ཅན་གྱི་ཁྱད་གཞི་དང་ཁྱད་ཆོས་མཐའ་དག་ དཔེའི་ཁྱད་གཞི་དང་ཁྱད་ཆོས་ཀྱི་གཟུགས་སུ་བཀོད་དེ། དེ་གཉིས་ཀ་བཟུང་བར་འོས་པའི་གནས་གཅིག་མཚུངས་སུ་སྨོས་པ་ལ་མཐའ་དག་གཟུགས་ཅན་ཞེས་བྱ། _ ཁྱད་གཞན་དང་ ཁྱད་ཆོས་མཐའ་དག་གི་སྒོ་ནས་དཔེ་ཅན་དཔེའི་གཟུགས་སུ་བཀོད་པ། _ དཔེ་དོན་གཉིས་ཀ་གཅིག་མཚུངས་སུ་སྨོས་པ། ༥༽ དཔེ་ཅན་གྱི་ཁྱད་ཆོས་གང་ཡིན་པ་དེའི་ཆ་ཤས་ཁོ་ན། དཔེའི་གཟུགས་སུ་བཀོད་པ་ལས། དཔེ་ཅན་གྱི་ཆ་ཤས་ཅན་གཟུགས་སུ་མ་བཀོད་པ་ལ་ཆ་ཤས་གཟུགས་ཅན་ཞེས་བྱ། _ དཔེ་ཅན་གྱི་ཆ་ཤས་ཅན་དཔེའི་གཟུགས་སུ་མ་བཀོད་པ། _ དཔེ་ཅན་གྱི་ཆ་ཤས་དཔེའི་གཟུགས་སུ་བཀོད་པ། _ བྱེད་ལས་གཙོ་ཆེ་བ་དགོས། ༦༽ དཔེ་ཅན་གྱི་ཆ་ཤས་ཅན་ཁོ་ན་ དཔེའི་གཟུགས་སུ་བཀོད་པ་ལས། དཔེ་ཅན་དེའི་ཆ་ཤས་གང་ཡང་དཔེའི་གཟུགས་སུ་མ་བཀོད་པ་ལ་ཆ་ཤས་ཅན་གྱི་གཟུགས་ཅན་ཞེས་བྱ། _ དཔེ་ཅན་གྱི་ཆ་ཤས་ཅན་ཁོ་ན་ དཔེའི་གཟུགས་སུ་བཀོད་པ། _ ཆ་ཤས་གཞན་དཔེའི་གཟུགས་སུ་མ་བཀོད་པ། ༧༽ དཔེ་ཅན་གྱི་ཡན་ལག་གཅིག་ དཔེའི་ཡན་ལག་གཅིག་གི་གཟུགས་སུ་བཀོད་ཅིང༌། དཔེ་ཅན་གྱི་ཡན་ལག་ལྷག་མ་རྣམས་དང༌། དཔེ་དེའི་ཡན་ལག་གང་གི་གཟུགས་སུའང་མ་བཀོད་པའི་རྒྱན་ལ་ཡན་ལག་གཅིག་གཟུགས་ཅན་ཞེས་བྱ། _ དཔེ་ཅན་གྱི་ཡན་ལག་དུ་མ་བཀོད་པ། _ དཔེ་ཅན་གྱི་ཡན་ལག་ཅན་གཟུགས་སུ་མ་བཀོད་པ། _ དཔེ་ཅན་གྱི་ཡན་ལག་གཅིག་ཁོ་ན་ དཔེའི་ཡན་ལག་གཅིག་གི་གཟུགས་སུ་བཀོད་པ། _ དཔེ་ཅན་ཡན་ལག་ལྷག་མ་རྣམས་ དཔེའི་ཡན་ལག་གང་གི་གཟུགས་སུའང་མ་བཀོད་པ། _ བདག་པོའི་སྒྲ་སྦྱར་ནས་ ཆོས་ཅན་དེ་ལ་ཡན་ལག་ དེ་ལྡན་པའི་རྐྱེན་གསལ་པོར་ཡོད་པ་དགོས། དཔེ་ཅན་གྱི་ཁྱད་གཞི་ལ་ ཁྱད་ཆོས་ལྔ་ཙམ་ཞིག་ཡོད་ན། དེའི་ནང་ནས་ཡན་ལག་གཉིས་ཙམ་ཞིག་ཁོ་ན་དཔེའི་གཟུགས་སུབཀོད་ཅིང༌། ཡན་ལག་ལྷག་མ་རྣམས་དང་ ཡན་ལག་ཅན་དེ་གང་གི་གཟུགས་སུའང་མ་བཀོད་པ་ལ་ ཡན་ལག་གཉིས་གཟུགས་ཅན་ཞེས་བྱ། _ ཡན་ལག་ཅན་གཟུགས་སུ་མ་བཀོད་པ། _ དཔེ་ཅན་གྱི་ཡན་ལག་རྣམས་ལ་གཉིས་ཁོ་ན་གཟུག་སུ་བཀོད་པ། _ ཡན་ལག་ལྷག་མ་རྣམས་གང་གི་གཟུགས་སུའང་མ་བཀོད་པ། དཔེ་ཅན་གྱི་ཡན་ལག་ལྔ་ཙམ་ཞིག་ལས་ གསུམ་ཙམ་ཞིག་དཔེའི་གཟུགས་སུ་བཀོད་ཅིང་ ཡན་ལག་ལྷག་མ་རྣམས་དང་ ཡན་ལག་ཅན་དེ་གང་གི་གཟུགས་སུའང་མ་བཀོད་པ་ལ་ཡན་ལག་གསུམ་གཟུགས་ཅན་ཞེས་བྱ། _ དཔེ་ཅན་གྱི་ཡན་ལག་རྣམས་ལས་ གསུམ་ཁོ་ན་གཟུགས་སུ་བཀོད་པ། _ ཡན་ལག་ཅན་དང་ཡན་ལག་ལྷག་མ་རྣམས་གང་གི་གཟུགས་སུའང་མ་བཀོད་པ། ༼ཡན་ལག་གཟུགས་ཅན་ལ་་་་་་བདག་པོའི་(ཅན་)སྒྲ་སྦྱར་ནས་ ཆོས་ཅན་དེ་ལ་ཡན་ལག་དེ་ལྡན་པའི་རྐྱེན་གསལ་པོར་ཡོད་པ་དགོས། ཆ་ཤས་གཟུགས་ཅན་ལ་བྱེད་ལས་གཚོ་ཆེ་བ་དགོས།༽ ༨༽ དཔེ་ཅན་གང་གི་རྟེན་དང་བརྟེན་པ་གཉིས་ལྷན་ཅིག་ཏུ་འགྲོགས་པའམ་ལྡན་པ་དེ། དཔེའི་རྟེན་དང་བརྟེན་པ་གཉིས་ཀྱང་ ཕན་ཚུན་འགྲོགས་པའམ་ལྡན་པ་ཞིག་གི་གཟུགས་སུ་བཀོད་པས། དཔེ་ཅན་དེ་དག་ལྷན་ཅིག་ཏུ་གནས་པར་མ་ཟད། དཔེ་རྣམས་ཀྱང་ ལྷན་ཅིག་ཏུ་ལྡན་པའམ་འགྲོགས་པའི་གཟུགས་ཅན་ཞིག་ལ་ལྡན་པའི་གཟུགས་ཅན་ཞེས་བྱ། _ དཔེ་ཅན་གི་རྟེན་དང་བརྟེན་པ་གཉིས་ཕན་ཚུན་དུ་འགྲོགས་པ། _ དཔེའི་རྟེན་དང་བརྟེན་པ་གཉིས་ཕན་ཚུན་འགྲོགས་པ། _ དཔེ་ཅན་གྱི་རྟེན་དང་བརྟེན་པ་གཉིས་ལྷན་ཅིག་ཏུ་གནས་པ་དེ་ དཔེའི་ལྷན་ཅིག་ཏུ་ལྡན་པའི་གཟུགས་སུ་བཀོད་པ། ༩༽ དཔེ་ཅན་གང་གི་རྟེན་དང་བརྟེན་པ་གཉིས་ དཔེའི་ངོ་བོ་མི་མཐུན་པའམ་ལྷན་ཅིག་ཏུ་མི་ལྡན་པའི་དངོས་པོ་གཉིས་ཀྱི་གཟུགས་སུ་བཀོད་པ་ལ་མི་ལྡན་པའི་གཟུགས་ཅན་ཞེས་བྱ། _ དཔེ་ཅན་རྟེན་དང་བརྟེན་པའི་ཚུལ་དུ་ཡོད་པ། _ དཔེ་རྟེན་དང་བརྟེན་པར་མེད་པ། _ དཔེ་ཅན་གྱི་རྟེན་དང་བརྟེན་པ་གཉིས་པོ་ དཔེའི་ངོ་བོ་མི་མཐུན་པའམ་ལྷན་ཅིག་ཏུ་མི་ལྡན་པའི་དངོས་པོ་གཉིས་ཀྱི་གཟུགས་སུ་བཀོད་པ། ༡༠༽ ཆོས་གང་གི་རྟེན་ཡན་ལག་ཅན། དཔེའི་གཟུགས་སུ་བཀོད་ཅིང༌། དེ་གཟུགས་ཅན་འཕར་མར་བྱས་ཀྱང་རུང༌། བརྟེན་པ་ཡན་ལག་རྣམས་ཀྱི་འགའ་ཞིག་དཔེའི་གཟུགས་སུ་བཀོད་པར་མ་ཟད་གཟུགས་ཅན་འཕར་མར་ཡང་བཀོད། འགའ་ཞིག་གཟུགས་སུ་གཏན་ནས་མ་བཀོད་པ་ཞིག་ལ་ཡན་ལག་གམ། བརྟེན་པའི་ངོས་ནས་མི་མཉམ་པའམ། མཐོ་དམན་ཡོད་པ་ལྟ་བུ་ཡིན་པས་ན་བརྟེན་པ་མི་མཉམ་པའི་གཟུགས་ཅན་ཞེས་བྱ། _ རྟེན་པ་ཡན་ལག་ཅན་དེའི་གཟུགས་སུ་བཀོད་པ། _ དེ་གཟུགས་ཅན་འཕར་མར་བྱས་ཀྱང་རུང་མ་བྱས་ཀྱང་རུང་བ། _ བརྟེན་པ་ཡན་ལག་རྣམས་ཀྱི་འགའ་ཞིག་ དཔེའི་གཟུགས་སུ་བཀོད་པ། _ དེ་གཟུགས་ཅན་འཕར་མར་ཡང་བཀོད་པ། _ བརྟེན་པ་ཡན་ལག་ འགའ་ཞིག་གཟུགས་སུ་གཏན་ནས་མ་བཀོད་པ། (འདིར་བོད་མཁས་པས་བཞེད་ཚུལ་ལ། _ རྟེན་ཡན་ལག་གང་གིའང་གཟུགས་སུ་མ་བཀོད་པ། _ བརྟེན་པའམ་ཡན་ལག་གི་ཆ་འགའ་རེ་གཟུགས་ཅན་འཕར་མར་བཀོད་པས་ཆོག་པར་གསུངས།) ༡༡༽ དཔེ་ཅན་གྱི་དངོས་པོ་དེ། དཔེ་དངོས་པོ་ཁྱད་པར་ཅན་ཞིག་གི་གཟུགས་སུ་བཀོད་དེ། དེའི་དགོས་པའམ་བྱ་བ་ཁྱད་པར་ཅན་དང་ལྡན་པ་ཞིག་སྟོན་པ་ལ་ཁྱད་པར་དང་བཅས་པའི་གཟུགས་ཅན་ཞེས་བྱ། _ དཔེ་ཅན་ དཔེའི་དངོས་པོ་ཁྱད་པར་ཅན་ཞིག་གི་གཟུགས་སུ་བཀོད་པ། _ དེའི་དགོས་པའམ་བྱ་བ་ཁྱད་པར་ཅན་ཞིག་སྟོན་པ། ༡༢༽ དཔེ་ཅན་གྱི་དངོས་པོ་ཞིག་ དཔེ་གང་ཡང་རུང་བ་ཞིག་གི་གཟུགས་སུ་བཀོད་དེ། དཔེ་དཔེ་ཅན་གྱིས་བྱ་བ་བྱེད་ཚུལ་འགལ་བར་སྟོན་པ་ཞིག་ལ་འགལ་བའི་གཟུགས་ཅན་ཞེས་བྱ། _ དཔེ་ཅན་ དཔེ་ཞིག་གི་གཟུགས་སུ་བཀོད་པ། _ དཔེ་ཅན་དེས་དཔེའི་བྱ་བ་མི་བྱེད་པར་སྟོན་པ། _ དཔེ་དེས་དཔེ་ཅན་དེའི་བྱ་བ་མི་བྱེད་པར་སྟོན་པ། _ ཡང་ན་་་་དཔེ་དཔེ་ཅན་གྱི་བྱ་བ་འགལ་བར་བརྗོད་པ། ༡༣༽ དཔེ་ཅན་གྱི་དངོས་པོ་ལ་ཡོད་པའི་རང་གི་ཁྱད་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུ་མཚན་དེ་ རང་དང་ཆོས་མཚུངས་པའི་དཔེ་གང་ཡང་རུང་བ་དག་གི་གཟུགས་སུ་བཀོད་པ་ལ་རྒྱུའི་གཟུགས་ཅན་ཞེས་བྱ། _ དཔེ་ཅན་གྱི་ཁྱད་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུ་མཚན་བཀོད་པ། _ རྒྱུ་མཚན་དེ་རང་དང་ཆོས་མཚུངས་པའི་དཔེ་ཞིག་གི་གཟུགས་སུ་བཀོད་པ། _ དཔེ་ཅན་གྱི་དངོས་པོའི་ཁྱད་ཆོས་རྣམས་ དཔེ་ཅན་རང་གི་ཁྱད་གཞི་གཙོ་བོ་གཅིག་པོ་དེ་ལ་འབྲེལ་བ་དགོས་པ། _ དཔེ་ལ་དངོས་པོ་གཅིག་གི་སྟེང་དུ་འབྲེལ་བ་དགོས་པའི་ངེས་པ་མེད། ༡༤༽ དཔེ་ཅན་གྱི་ཁྱད་གཞི་དེ། དཔེ་གང་ཡང་རུང་བ་ཞིག་གི་ཁྱད་གཞིའི་གཟུགས་སུ་བཀོད་ཅིང༌། དཔེ་དོན་གཉིས་ཀྱི་མཚུངས་ཆོས་འགའ་ཞིག་སྒྲ་ལ་སྦྱར། འགའ་ཞིག་དོན་ལ་སྦྱར་བའི་སྒོ་ནས་ དཔེ་དཔེ་ཅན་སོ་སོར་འགོད་དུ་ཡོད་པ་ལ་སྦྱར་བའི་གཟུགས་ཅན་ཞེས་བྱ། _ དཔེ་ཅན་གྱི་ཁྱད་གཞི་ དཔེ་ཞིག་གི་ཁྱད་གཞིའི་གཟུགས་སུ་བཀོད་པ། _ དཔེ་དོན་གཉིས་ཀྱི་མཚུངས་ཆོས་འགའ་ཞིག་སྒྲ་དང་དོན་ལ་སྦྱར་བ། _ དཔེ་དོན་སོ་སོར་འགོད་དུ་ཡོད་པ། ༡༥༽ ཕལ་པ་དཔེ་ཅན་གྱི་ཁྱད་གཞི་དང་ གཙོ་བོ་དཔེའི་ཁྱད་གཞི་གཉིས་ཀ་ལ་ཡོད་པའི་ཁྱད་ཆོས་ཕན་ཚུན་མཐུན་པར་མཚུངས་པ་གསལ་བྱེད་ཀྱི་སྒྲ་དང་བཅས་གསལ་བར་བརྗོད་ནས། དཔེ་ཅན་དེ་དཔེའི་གཟུགས་སུ་ཡང་བཀོད་པ་ཞིག་ལ་དཔེའི་གཟུགས་ཅན་ཞེས་བྱ། _ དཔེ་དང་དཔེ་ཅན་གཉིས་ཀ་ལ་ཡོད་པའི་ཁྱད་ཆོས་ མཐུན་པར་མཚུངས་གསལ་གྱི་སྒྲ་དང་བཅས་གསལ་བར་བརྗོད་པ། _ དཔེ་ཅན་དེ་དཔེའི་གཟུགས་སུ་བཀོད་པ། ༡༦༽ ཐོག་མར་དཔེ་ཅན་དེ་དཔེའི་གཟུགས་སུ་བཀོད་དེ། དཔེ་དཔེ་ཅན་གྱི་ཁྱད་གཞི་ཕན་ཚུན་འདྲ་མཚུངས་སུ་ཡོད་པ་ལྟར་བརྗོད་ནས། སླར་ཡང་ཁྱད་ཆོས་གཉིས་མི་མཐུན་པར་སོ་སོར་འབྱེད་བྱེད་ཀྱི་སྒྲ་བཀོད་དེ། མཚུངས་པ་ལས་ལྡོག་པར་བརྗོད་པ་ལ་ལྡོག་པ་ཅན་གྱི་གཟུགས་ཅན་ཞེས་བྱ། _ དཔེ་ཅན་དཔེའི་གཟུགས་སུ་བཀོད་པ། _ ཁྱད་གཞི་ཕན་ཚུན་མཚུངས་པར་བརྗོད་པ། _ སླར་ཡང་ཁྱད་ཆོས་སོ་སོར་འབྱེད་པའི་སྒྲ་བཀོད་ནས་ མཚུངས་པ་ལས་ལྡོག་པར་བརྗོད་པ། ༡༧༽ དཔེ་ཅན་གྱི་དངོས་པོ་ཞིག་ དཔེ་གང་གི་གཟུགས་སུ་བཀོད་པ་དེ་དགག་བྱ། དེ་འགོག་བྱེད་ནེ་དཔེ་ཅན་རང་གི་བྱ་བའམ་ཁྱད་ཆོས་དེ། དཔེ་དང་མི་མཐུན་པར་བརྗོད་ནས། གང་གི་གཟུགས་སུ་བཀོད་པ་ དེ་དང་མཚུངས་པ་འགོག་པར་བྱེད་པ་ཞིག་ལ་འགོག་པའི་གཟུགས་ཅན་ཞེས་བྱ། _ དགག་བྱ་་་་་་དཔེ་ཅན་དཔེའི་གཟུགས་སུ་བཀོད་པ། _ འགོག་བྱེད་་་་དཔེ་ཅན་རང་གི་བྱ་བའམ་ཁྱད་ཆོས་བརྗོད་པ། _ དཔེ་དང་མི་མཐུན་པར་བརྗོད་པ། _ དཔེའི་གཟུགས་སུ་བཀོད་པ་འགོག་པ། ༡༨༽ དཔེ་ཅན་གང་ཞིག་ དཔེའི་གཟུགས་སུ་བཀོད་པ་དེས། རང་གི་ངང་ཚུལ་དང་མི་མཐུན་པའི་བྱ་བ་བྱེད་པར་འོས་མིན་གྱི་སྐྱོན་དང༌། བྱ་བའི་ཡུལ་ཉིད་ལ་ཡང་སྐབས་གང་ཡིན་གྱི་སྐྱོན་དང་བཅས་ཏེ། མདོར་ན་ཡུལ་དང་ཡུལ་ཅན་གཉིས་ཀ་ལ་སྐྱོན་ཡོད་པ་མཚུངས་པའམ་ མཉམ་དུ་སྟོན་པ་ལ་མཉམ་འཇོག་གི་གཟུགས་ཅན་ཞེས་བྱ། _ དཔེ་ཅན་དཔེའི་གཟུགས་སུ་བཀོད་པ། _ ཡུལ་དང་ཡུལ་ཅན་གཉིས་ཀ་སྐྱོན་ཡོད་མཚུངས་པར་སྟོན་པ། ༡༩༽ དཔེ་ཅན་གྱི་དངོས་པོ་ཞིག་ དཔེའི་གཟུགས་སུ་བཀོད་ཅིང༌། དཔེ་དེ་ཉིད་ཀྱང་དཔེ་གཞན་གྱི་གཟུགས་སུ་སྦྱོར་བ་ལ་གཟུགས་ཅན་གྱི་གཟུགས་ཅན་ཞེས་བྱ། _ དཔེ་ཅན་དཔེའི་གཟུགས་སུ་བཀོད་པ། _ དཔེ་ཡང་དཔེ་གཞན་ཞིག་གི་གཟུགས་སུ་བཀོད་པ། ༢༠༽ དཔེ་ཅན་གྱི་དངོས་པོ་དེར། མངོན་སུམ་དུ་བསྙོན་དོར་ནས། དཔེ་ཉིད་ཡིན་པར་བརྗོད་དེ། དཔེ་དང་ངོ་བོ་གཅིག་ཏུ་བྱས་ཤིང་དོན་ལ་དཔེ་ཅན་ཁྱད་འཕགས་སུ་བྱས་ནས་སྟོན་པ་ལ་བསྙོན་དོར་གཟུགས་ཅན་ཞེས་བྱ། _ དཔེ་ཅན་ལ་བསྙོན་དོར་བ། _ དཔེ་ཉིད་ཡིན་པར་བརྗོད་པ། _ དོན་ལ་དཔེ་ཅན་ཁྱད་འཕགས་སྟོན་པ། ཕུམིཕོན་ཨདོནཡཨདེཏ ལྡན་ནི།་མི་དབང་རྒྱལཔོ།་ཐཱའི་ལེནཌ རིའོ་དེ་ཞ་ནེའི་རོ་, བཱརཱ་ཛིལ་། བཱརཱ་ཛིལ་ གྲོང་􀮣 དབུ་ཁྲིད་ཀྱི་གོ་འཕང༌། མི་དབང་རྒྱལཔོ། : འཇིགས་མེད་ཁེ་སར་རྣམ་རྒྱལ་དབང་ཕྱུག སྲིད་བློན། : Tshering Tobgay བྱ་སྒོ། སྐྱེ་ནི། འཆི་བ། ཁ་སྐོང༌། དབུ་ཁྲིད་ཀྱི་གོ་འཕང༌། མི་དབང་རྒྱལཔོ། : འཇིགས་མེད་ཁེ་སར་རྣམ་རྒྱལ་དབང་ཕྱུག སྲིད་བློན། : Tshering Tobgay བྱ་སྒོ། སྐྱེ་ནི། འཆི་བ། ཁ་སྐོང༌། དབུ་ཁྲིད་ཀྱི་གོ་འཕང༌། མི་དབང་རྒྱལཔོ། : འཇིགས་མེད་ཁེ་སར་རྣམ་རྒྱལ་དབང་ཕྱུག སྲིད་བློན། : བྱ་སྒོ། སྐྱེ་ནི། འཆི་བ། ཁ་སྐོང༌། དབུ་ཁྲིད་ཀྱི་གོ་འཕང༌། མི་དབང་རྒྱལཔོ། : འཇིགས་མེད་ཁེ་སར་རྣམ་རྒྱལ་དབང་ཕྱུག སྲིད་བློན། : བྱ་སྒོ། སྐྱེ་ནི། འཆི་བ། ཁ་སྐོང༌། དབུ་ཁྲིད་ཀྱི་གོ་འཕང༌། མི་དབང་རྒྱལཔོ། : འཇིགས་མེད་ཁེ་སར་རྣམ་རྒྱལ་དབང་ཕྱུག སྲིད་བློན། : བྱ་སྒོ། སྐྱེ་ནི། འཆི་བ། ཁ་སྐོང༌། དབུ་ཁྲིད་ཀྱི་གོ་འཕང༌། མི་དབང་རྒྱལཔོ། : འཇིགས་མེད་ཁེ་སར་རྣམ་རྒྱལ་དབང་ཕྱུག སྲིད་བློན། : Tshering Tobgay བྱ་སྒོ། སྐྱེ་ནི། འཆི་བ། ཁ་སྐོང༌། དབུ་ཁྲིད་ཀྱི་གོ་འཕང༌། མི་དབང་རྒྱལཔོ། : འཇིགས་མེད་ཁེ་སར་རྣམ་རྒྱལ་དབང་ཕྱུག སྲིད་བློན། : Tshering Tobgay བྱ་སྒོ། སྐྱེ་ནི། འཆི་བ། ཁ་སྐོང༌། དབུ་ཁྲིད་ཀྱི་གོ་འཕང༌། མི་དབང་རྒྱལཔོ། : འཇིགས་མེད་ཁེ་སར་རྣམ་རྒྱལ་དབང་ཕྱུག སྲིད་བློན། : འཇིགས་མེད་འོད་ཟེར་ཕྲིན་ལས། བྱ་སྒོ། སྐྱེ་ནི། འཆི་བ། ཁ་སྐོང༌། ཤྲཱྀ་ལངཀ་ ར་བྷཊ། བཱརཱ་ཛིལ་ དབུ་ཁྲིད་ཀྱི་གོ་འཕང༌། མི་དབང་རྒྱལཔོ། : འཇིགས་མེད་ཁེ་སར་རྣམ་རྒྱལ་དབང་ཕྱུག སྲིད་བློན། : བྱ་སྒོ། སྐྱེ་ནི། འཆི་བ། ཁ་སྐོང༌། ལོ་གྲངས དབུ་ཁྲིད་ཀྱི་གོ་འཕང༌། མི་དབང་རྒྱལཔོ། : སྲིད་བློན། : བྱ་སྒོ། སྐྱེ་ནི། འཆི་བ། ཁ་སྐོང༌། ༢༠༢༡ དབུ་ཁྲིད་ཀྱི་གོ་འཕང༌། མི་དབང་རྒྱལཔོ། : སྲིད་བློན། : བྱ་སྒོ། སྐྱེ་ནི། འཆི་བ། ཁ་སྐོང༌། ༢༠༢༢ དབུ་ཁྲིད་ཀྱི་གོ་འཕང༌། མི་དབང་རྒྱལཔོ། : སྲིད་བློན། : བྱ་སྒོ། སྐྱེ་ནི། འཆི་བ། ཁ་སྐོང༌། ༢༠༢༣ དབུ་ཁྲིད་ཀྱི་གོ་འཕང༌། མི་དབང་རྒྱལཔོ། : སྲིད་བློན། : བྱ་སྒོ། སྐྱེ་ནི། འཆི་བ། ཁ་སྐོང༌། ༢༠༢༤ དབུ་ཁྲིད་ཀྱི་གོ་འཕང༌། མི་དབང་རྒྱལཔོ། : སྲིད་བློན། : བྱ་སྒོ། སྐྱེ་ནི། འཆི་བ། ཁ་སྐོང༌། ༢༠༢༥ དབུ་ཁྲིད་ཀྱི་གོ་འཕང༌། མི་དབང་རྒྱལཔོ། : སྲིད་བློན། : བྱ་སྒོ། སྐྱེ་ནི། འཆི་བ། ཁ་སྐོང༌། ༢༠༢༧ དབུ་ཁྲིད་ཀྱི་གོ་འཕང༌། མི་དབང་རྒྱལཔོ། : སྲིད་བློན། : བྱ་སྒོ། སྐྱེ་ནི། འཆི་བ། ཁ་སྐོང༌། ༢༠༢༨ དབུ་ཁྲིད་ཀྱི་གོ་འཕང༌། མི་དབང་རྒྱལཔོ། : སྲིད་བློན། : བྱ་སྒོ། སྐྱེ་ནི། འཆི་བ། ཁ་སྐོང༌། ༢༠༢༦ དབུ་ཁྲིད་ཀྱི་གོ་འཕང༌། མི་དབང་རྒྱལཔོ། : བྱ་སྒོ། སྐྱེ་ནི། འཆི་བ། ཁ་སྐོང༌། དབུ་ཁྲིད་ཀྱི་གོ་འཕང༌། མི་དབང་རྒྱལཔོ། : འཇིགས་མེད་ཁེ་སར་རྣམ་རྒྱལ་དབང་ཕྱུག སྲིད་བློན། : བྱ་སྒོ། སྐྱེ་ནི། འཆི་བ། ཁ་སྐོང༌། དབུ་ཁྲིད་ཀྱི་གོ་འཕང༌། མི་དབང་རྒྱལཔོ། : འཇིགས་མེད་ཁེ་སར་རྣམ་རྒྱལ་དབང་ཕྱུག སྲིད་བློན། : བྱ་སྒོ། སྐྱེ་ནི། འཆི་བ། ཁ་སྐོང༌། དབུ་ཁྲིད་ཀྱི་གོ་འཕང༌། མི་དབང་རྒྱལཔོ། : འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་ འཇིགས་མེད་སེང་གེ་དབང་ཕྱུག་མཆོག་ སྲིད་བློན། : བྱ་སྒོ། སྐྱེ་ནི། འཆི་བ། ཁ་སྐོང༌། དབུ་ཁྲིད་ཀྱི་གོ་འཕང༌། མི་དབང་རྒྱལཔོ། : འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་ འཇིགས་མེད་སེང་གེ་དབང་ཕྱུག་མཆོག་ སྲིད་བློན། : བྱ་སྒོ། སྐྱེ་ནི། འཆི་བ། ཁ་སྐོང༌། དབུ་ཁྲིད་ཀྱི་གོ་འཕང༌། མི་དབང་རྒྱལཔོ། : འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་ འཇིགས་མེད་སེང་གེ་དབང་ཕྱུག་མཆོག་ སྲིད་བློན། : བྱ་སྒོ། སྐྱེ་ནི། འཆི་བ། ཁ་སྐོང༌། དབུ་ཁྲིད་ཀྱི་གོ་འཕང༌། མི་དབང་རྒྱལཔོ། : འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་ འཇིགས་མེད་སེང་གེ་དབང་ཕྱུག་མཆོག་ སྲིད་བློན། : བྱ་སྒོ། སྐྱེ་ནི། འཆི་བ། ཁ་སྐོང༌། དབུ་ཁྲིད་ཀྱི་གོ་འཕང༌། མི་དབང་རྒྱལཔོ། : འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་ འཇིགས་མེད་སེང་གེ་དབང་ཕྱུག་མཆོག་ སྲིད་བློན། : བྱ་སྒོ། སྐྱེ་ནི། འཆི་བ། ཁ་སྐོང༌། 2000 དབུ་ཁྲིད་ཀྱི་གོ་འཕང༌། མི་དབང་རྒྱལཔོ། : འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་ འཇིགས་མེད་སེང་གེ་དབང་ཕྱུག་མཆོག་ སྲིད་བློན། : བྱ་སྒོ། སྐྱེ་ནི། འཆི་བ། ཁ་སྐོང༌། ཨཱཎཨཎཌྷཨ་མཨཧཨིདོན་ལྡན་ནི།་མི་དབང་རྒྱལཔོ།་ཐཱའི་ལེནཌ པོ་ལེནཌི Commons: རྒྱལ་ཁབ ཨའིསི་ལེནཌ ཨའིསི་ལེནཌ་ Commons: ཨའིསི་ལེནཌ་ རྒྱལ་ཁབ ཨེ་ཤེ་ཡ་གླིང་ཆེན། ཨ་ཧྥེ་རི་ཁ་གླིང་ཆེན། ཨ་མི་རི་ཁ་ལྷོ་གླིང་། ལྷོ་སྣེ་གླིང་། ཡོ་རོབ་གླིང་ཆེན། གསར་གཏོད། དབུ་ཁྲིད་ཀྱི་གོ་འཕང༌། མི་དབང་རྒྱལཔོ། : བྱ་སྒོ། སྐྱེ་ནི། འཆི་བ། ཁ་སྐོང༌། ལོ་གྲངས དབུ་ཁྲིད་ཀྱི་གོ་འཕང༌། མི་དབང་རྒྱལཔོ། : བྱ་སྒོ། སྐྱེ་ནི། འཆི་བ། ཁ་སྐོང༌། ལོ་གྲངས དབུ་ཁྲིད་ཀྱི་གོ་འཕང༌། མི་དབང་རྒྱལཔོ། : བྱ་སྒོ། སྐྱེ་ནི། འཆི་བ། ཁ་སྐོང༌། ལོ་གྲངས དབུ་ཁྲིད་ཀྱི་གོ་འཕང༌། མི་དབང་རྒྱལཔོ། : བྱ་སྒོ། སྐྱེ་ནི། འཆི་བ། ཁ་སྐོང༌། ལོ་གྲངས དབུ་ཁྲིད་ཀྱི་གོ་འཕང༌། མི་དབང་རྒྱལཔོ། : བྱ་སྒོ། སྐྱེ་ནི། འཆི་བ། ཁ་སྐོང༌། ལོ་གྲངས ཀུརོ་ཤི་ཡ Commons: ཡོ་རོབ་གླིང་ རྒྱལ་ཁབ ཨའིརི་ལེནཌ ཨའིརི་ལེནཌ་ Commons: ཡོ་རོབ་གླིང་ རྒྱལ་ཁབ དངུལ་ཀྲམ་འདི་འབྲུག་གི་ཤོག་དངུལ་གྱི་མིང.ཨིན། དངུལ་ཀྲམ་༡་གི་ཕྱེད་ཏམ་༡༠༠་ཅི་ཨིན།འབྲུག་རྒྱལ་གཞུང་དངུལ་ལས་དབང་འཛིན་གྱི་ཐ་ལ་དང་དངུལ་ཀྲམ་ཛོ་ཀྲུན་ཚུ་བདག་འཛིན་སྦེཝ་ཨིན། འབྲུག་གི་དངུལ་ཀྲམ་འདི་རྒྱ་གར་གི་རུ་པི་དང་དངུལ་ཤུག་འདྲན་འདྲ་ཡོདཔ་ཨིན།  Articles containing Dzongkha-language text Articles containing Dzongkha-language text ༡ བྱའི་རིགས་ཅིག ༢ བྱ་དེ་གི་ཤ། Commons: ཊོ་ཀི་ཡ, ཇཱ་པཱན།། གྲོང་􀮣 ཇཱ་པཱན ཀི་ཡ་ཊོ, ཇཱ་པཱན།། གྲོང་􀮣 ཡོ་ཀོ་ཧ་མ, ཇཱ་པཱན།། གྲོང་􀮣 མཚན་མཐུན་དགའ་རོགས་སྒྲིག་པ། “མེ་མཁའ་རྒྱ་མཚོ”ཞེས་པ་ནི་གྲངས་ཀ་ངེས་ཅན་ཞིག་མཚོན་བྱེད་ཀྱི་མིང་བརྡ་ཞིག་རེད། གྲངས་ཀྱི་མངོན་བརྗོད་ལྟར་ན་མེ་ནི་གསུམ་དང་མཁའ་ནི་སྟོང་བ་སྟེ་ཐིག་དང་རྒྱ་མཚོ་ནི་བཞི་ཡི་མིང་གི་རྣམ་གྲངས་སུ་བཤད་པས་མེ་མཁའ་བསྡོམས་པས་གྲངས་༤༠༣འཐོབ་པ་ཡིན། འོ་ན་རིམ་པ་ལྟར་བཀླགས་ན༣༠༤མ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། བདེན་མོད། གྲངས་ཀྱི་མངོན་བརྗོད་ནི་བཟློག་སྟེ་ཀློག་དགོས་པས་༣༠༤ལ་ངོས་འཛོན་མི་རུང་ངོ། ། “འབྲི་བགྲང་སྣོན་པ་རང་གི་གཡས། སྒྱུར་བགོད་འཕྲི་བ་གཡོན་ལ་བརྩམ”ཞེས་རྩིས་ཀྱི་རྩ་ཚིག་ན་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། ། ཤམྦྷ་ལའི་རིགས་ལྡན་རྒྱལ་བོ་བཅུ་བ་དང་བཅུ་གཅིག་པས་སྲིད་བསྐྱངས་པའི་ཡུན་ནི་བསྡོམས་ན་བཞི་བརྒྱ་དང་གསུམ་ཟིན་པས་ཕྱིས་སུ་རིགས་ལྡན་རྒྱལ་བོ་དེ་གཉིས་ཀྱི་ཁྲི་ལོ་བསྡོམས་གྲངས་མཚོན་བྱེད་ཀྱི་ཐ་སྙད་དུ་གྱུར་ཏོ། ། དེས་ས་ཤམྦྷ་ལའི་རིགས་ལྡན་བརྩི་ཚུལ་ནི་གང་གི་ལུགས་ཞེ་ན། དཔལ་དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོའི་ལུགས་སོ། ནམ་བྱུང་ཞེ་ན། སྟོན་པ་ཤཱཀྱ་ཐུབ་པས་དགུང་ལོ་གྱ་གཅིག་(འདི་ལོར་མྱ་ངན་ལས་འདས)སྟེང་ཤམྦྷ་ལའི་རྒྱལ་བོ་ཟླ་བ་བཟང་པོ་སོགས་ལ་དུས་འཁོར་རྩ་རྒྱུད་གསུངས་པ་ནས་མགོ་ཚུགས་པ་ཡིན་ནོ། །དེང་གི་མཁས་པའི་དབང་བོ་འཇིགས་མེད་རིགས་པའི་བློ་གྲོས་ཀྱི<<བོད་གངས་ཅན་གྱི་སྒྲ་རིག་པའི་བསྟན་བཅོས>>ནང་དུ“བདག་ཅག་གི་སྟོན་པ་ཤཱཀྱ་ཐུབ་པས་དགུང་ལོ་གྱ་གཅིག་པ་དཔའ་བོ་ལྕགས་འབྲུག་གི་ནག་ཟླའི་ཉ་ལ་དུས་འཁོར་གྱི་རྒྱུད་གསུངས་པ་ཤམྦྷ ་ལའི་རྒྱལ་བོ་ཟླ་བཟང་གིས་ཉན་ཏེ་ལོ་བཞིར་རྒྱལ་སྲིད་བསྐྱངས”ཞེས་གསུངས་པ་དེ་ནི། བསྡུས་རྒྱུད་ལས“ལོ་འདི་ནས་ནི་དྲུག་བརྒྱའི་ལོ་ཡིས་གསལ་བར་མི་བདག་གྲགས་པ་ཤམྦྷ་ལ་ཞེས་བྱ་བ་འབྱུང”ཞེས་གསུངས་པ་དང་ཕལ་ཆེར་མཐུན་ནོ། ། ཁོང་གི་བཞེད་ལུགས་ལྟར་སྟོན་པའི་འདས་ལོ་ནི་སྤྱི་ལོ་མ་ཚུགས་སྔོན་གྱི་བརྒྱད་བརྒྱ་གྱ་གཅིག་ལོ་ལ་ངེས། འོན་ཀྱང་ཀུན་མཁྱེན་འཇམ་དབྱངས་བཞད་པའི་བསྟན་རྩིས་དང་སུམ་པ་ཡེ་ཤེས་དཔལ་འབྱོར་གྱི་ཆོས་འབྱུང་དཔག་བསམ་ལྗོན་པར་གསལ་བ་ལྟར་ན། སྟོན་པས་དུས་འཁོར་རྩ་རྒྱུད་གསུངས་པའི་ལོ་ནི་མངོན་པར་སངས་རྒྱས་པའི་ཕྱི་ལོ་སྟེ་དགུང་ལོ་སོ་དྲུག་སྟེང་ཡིན་གྱི་མཐར་ཞི་བར་གཤེགས་པའི་ལོ་མ་ཡིན་ནོ་ཟེར་ཡང་། དེ་ལྟར་ན་བསྡུས་རྒྱུད་ཀྱི་ལུང་དང་འགལ་བས་སྔ་མ་གཙིགས་ཆེའོ་སྙམ། སྤྱིར་དཔལ་དུས་འཁོར་ལོའི་ལུགས་ལྟར་ན་སྟོན་པས་དུས་འཁོར་རྩ་རྒྱུད་གསུངས(སྤྱི་ལོ་སྔོན་གྱི་༨༨༢)ནས་ལོ་གཉིས་པར་ཤམྦྷ་ལའི་རྒྱལ་བོ་ཟླ་བཟང་གིས་རྒྱུད་སྟོང་ཕྲག་བཅུ་གཉིས་པའི་འགྲེལ་བ་སྟོང་ཕྲག་དྲུག་ཅུ་བ་མཛད། ཟླ་བཟང་གི་རྗེས་སུ་རྒྱལ་བོ་དྲུག་གིས་ལོ་བརྒྱ་བརྒྱ་ལ་ཆོས་བསྟན། དེ་དག་ནི་རིམ་པར་བརྗོད་ན། རྒྱལ་བོ་ལྷ་དབང་། གཟི་བརྗིད་ཅན། ཟླ་བས་བྱིན། ལྷའི་དབང་ཕྱུག སྣ་ཚོགས་གཟུགས། ལྷའི་དབང་ལྡན་ཏེ་དྲུག་པོ་ལོ་དྲུག་བརྒྱར་བཞུགས། ཟླ་བཟང་སོགས་བདུན་པོ་ལ་ཆོས་རྒྱལ་བདུན་ཞེས་གྲགས་སོ། ། དེ་རྗེས་རིགས་ལྡན་ཐོག་མ་འཇམ་དཔལ་གྲགས་པ་ནི་སྟོན་པས་རྩ་རྒྱུད་གསུངས་པའི་ལོ་དེ་ནས་ནི་དྲུག་བརྒྱ་དང་བཞི་སོང་བའི་ལོར་ཤམྦྷ་ལའི་ཁྲིར་བཞུགས། བསྡུས་རྒྱུད་མཛད་ཅིང་དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོའི་དབང་བསྐུར་བས་དྲང་སྲོང་ཉི་མ་ཤིང་རྟ་སོགས་ཐམས་ཅད་རྡོ་རྗེ་རིགས་གཅིག་ལ་མཛད་པས་འདི་ཕྱིན་ལ་རིགས་ལྡན་ཞེས་གྲགས་སོ། ། རིགས་ལྡན་འཇམ་དཔལ་གྲགས་པ་ནས་གཉིས་པ་པདྨ་དཀར་པོ། གསུམ་པ་བཟང་པོ(བཟང་པོའི་ཁྲི་ལོ་དོན་བརྒྱད་པ་ལ་སྤྱི་ལོའི་མགོ་ཚུགས)། བཞི་བ་རྣམ་རྒྱལ། ལྔ་བ་བཤེས་གཉེན་བཟང་པོ། དྲུག་པ་རིན་ཆེན་ཕྱག བདུན་པ་ཁྱབ་འཇུག་སྦས་པ། བརྒྱད་པ་ཉི་མ་གྲགས། དགུ་བ་ཤིན་ཏུ་བཟང་པོ་སོགས་ནི་རེ་རེས་སྲིད་ལོ་བརྒྱ་བརྒྱ་བསྐྱངས་པས་ལོ་དགུ་བརྒྱ། དེ་ནས་རིགས་ལྡན་བཅུ་བ་རྒྱ་མཚོ་རྣམ་རྒྱལ་གྱིས་ལོ་བརྒྱ་དང་གྱ་གཉིས་ལ་ཆོས་བསྟན་པ་དང་། བཅུ་གཅིག་པ་རྒྱལ་དཀས་ལོ་ཉིས་བརྒྱ་དང་ཉེར་གཅིག་བསྟན་པས། རིགས་ལྡན་དེ་གཉིས་ཀྱིས་ཆོས་བསྟན་པའི་ཡུན་ཚད་བསྡོམས་པས་བཞི་བརྒྱ་དང་གསུམ་བྱུང་བ་ནི་མེ་མཁའ་རྒྱ་མཚོའི་ལོར་བཞག་པ་དེ་ཡིན་ནོ། དེ་ནས་བཅུ་གཉིས་པ་ཉི་མ་(མེ་མཁའ་རྒྱ་མཚོ་རྫོགས་པའི་ཕྱི་ལོ་སྟེ་རིགས་ལྡན་ཉི་མའི་ཁྲི་ལོ་དང་པོ་དང་སྤྱི་ལོ་༡༠༢༧ནས་རབ་བྱུང་དང་པོའི་མགོ་ཚུགས)། བཅུ་གསུམ་པ་སྣ་ཚོགས་གཟུགས། བཅུ་བཞི་བ་ཟླ་འོད། བཅོ་ལྔ་བ་མཐའ་ཡས། བཅུ་དྲུག་པ་ས་སྐྱོང་། བཅུ་བདུན་པ་དཔལ་སྐྱོང་། བཅོ་བརྒྱད་པ་སེང་གེ། བཅུ་དགུ་བ་རྣམ་གནོན། ཉི་ཤུ་བ་སྟོབས་པོ་ཆེ། ཉེར་གཅིག་པ་མ་འགགས་པ། ཉེར་གཉིས་པ་མི་ཡི་སེང་གེ། ཉེར་གསུམ་པ་དབང་ཕྱུག་ཆེན་པོ། ཉེར་བཞི་བ་མཐའ་ཡས་རྣམ་རྒྱལ་ཏེ། དེ་དག་ཀྱང་སྲིད་སྐྱོང་བའི་ཡུན་ཚད་བརྒྱ་རེ་བརྒྱ་རེ་ཡིན་ནོ། དེ་ནས་ཉེར་ལྔ་བ་དྲག་པོ་འཁོར་ལོ་ཅན་ཏེ། འཇམ་དཔལ་གྲགས་པ་ནས་འདིའི་བར་ཤམྦྷ་ལའི་རིགས་ལྡན་ཉེར་ལྔར་གྲགས་སོ། གཞན་ཡང་རྒྱལ་བོ་ཟླ་བཟང་ནས་དྲག་པོ་འཁོར་ལོ་ཅན་བར་ལ་ཆོས་རྒྱལ་སོ་གཉིས་སུ་བགྲང་བའི་སྲོལ་ཡང་ཡོད་དོ། དྲག་པོ་འཁོར་ལོ་ཅན་ནི་ལོ་ལྔ་བཅུ་ཙམ་བཞེས་པ་ན་བྱང་ཕྱོགས་དག་སྦྱིན་བྱ་བར་ཀླ་ཀློའི་རྒྱལ་བོ་རྒྱལ་ཕྲན་གོ་དྲུག་དང་བཅས་བྱུང་ནས་ཤམྦྷ་ལར་དམད་འདྲེན་པར་རྩོམ་པ་དེ་དྲག་པོས་བཅོམ་སྟེ་དུས་བཞི(རྫོགས་ལྡན་གསུམ་ལྡན་གཉིས་ལྡན་རྩོད་ལྡན)ཕྱི་མའི་རྫོགས་ལྡན་གྱི་མགོ་ཚུགས་ཞེས་སྔོན་བྱོན་མཁས་པ་རྣམས་ཀྱི་བཞེད་ཚུལ་མཐུན་ནོ། ། ད་ལྟ་རང་རེའི་བོད་ཀྱི་མཁས་པ་ཚོས་གཙིགས་སུ་འཛིན་པའི་ཕུག་ལུགས་ལྟར་ན་སྤྱི་ལོ་༡༩༨༠སྟེ་རབ་བྱུང་བཅུ་དྲུག་པའི་བགྲང་བྱ་ང་བཞི་བ་ལྕགས་ཕོ་སྤྲེལ་ནི་སྟོན་པའི་འདས་ལོ་༢༨༦༡དང་དུས་འཁོར་གྱི་ལུགས་ལྟར་ན་རིགས་ལྡན་ཉེར་གཅིག་པ་མ་འགགས་པའི་ཁྲི་ལོ་ང་བཞི་ལ་ཁེལ་ཏོ། ། ༡༦༤༨ ལུ་ ཞབས་དྲུང་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་གིས་ མགྲོན་གཉེར་འབྲུགརྣམ་རྒྱལ་དེ་ དར་དཀར་ན་གི་ས་གནས་འདི་དབང་དུ་བསྡུ་ནིའི་དོན་ལུ་ དར་དཀར་ན་ལུ་ གཏང་ཡོདཔ་མ་ཚད་ ལྷོ་མཚམས་ཀྱི་ ཌུའར་ས་གནས་ཚུ་ནང་ལས་ བཙན་འཛུལ་འབད་མི་དམག་མི་ཚུ་ལས་ སྲུང་སྐྱོབ་འབད་ནིའི་དོན་ལུ་ རྫོང་བཞེངས་དགོ་པའི་བཀའ་རྒྱ་གནང་ནུག། འདི་དང་འཁྲིལ་ཏེ་ འབྲུག་རྣམ་རྒྱལ་གྱིས་ དར་དཀར་ལ་གི་ ས་ཁོངས་ཚུ་དབང་དུ་བསྡུ་སྟེ་ རྫོང་བཞེངས་ནིའི་ གྱམ་བཙུགས་ནི་འགོ་བཙུགས་པའི་སྐབས་ དར་དཀར་ན་གི་མི་ཚུ་གིས་ རྫོང་བཞེངས་ནི་ནང་ལུ་ གྲོགས་རམ་འབད་ནུག། ལོ་གཉིས་ཀྱི་ཤུལ་ལས་ ༡༦༥༡ ལུ་ རྫོང་དེ་བཞེང་ཚར་དེ་ གཞུང་འབྲེལ་གྱི་ཐོག་ལས་ ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་ དར་དཀར་བཀྲིས་གཡང་རྩེ་རྫོང་ཟེར་ མིང་བཏགས་གནང་ཞིནམ་ལས་ བསྟན་པ་ ཕྲིན་ལས་འདི་ དར་དཀར་ན་གི་ དཔོན་སློབ་དང་པ་སྦེ་ བཀལ་གནང་ནུག། རྫོང་འདི་ལུ་ གཞན་དང་མ་འདྲཝ་སྦེ་ དབུ་རྩེ་རིངམོ་ སྦེ་ཡོདཔ་དང་ དེ་ཡང་རྫོང་གཞི་ གཞན་ཚུ་བཟུམ་སྦེ་ བལྟ་རྫོང་སོ་སོ་སྦེ་བཞེངས་ཏེ་མེད་མི་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ དམག་ཚུ་ལས་ སྲུང་སྐྱོབ་འབད་ནིའི་དོན་ལུ་ཨིན་མས། འབྲུག་པའི་དམག་ཚུ་གིས་ དབུ་རྩེ་རིངམོ་ཡོད་མི་དེ་ བལྟ་རྫོང་གི་ཚབ་ལུ་ལག་ལེན་འཐབ་སྟེ་ དམག་རྐྱབ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ད་རེས་ནངས་པ་ རྫོང་འདི་ནང་ལུ་ གཞུང་གི་གྲྭ་ཚང་ཡོདཔ་མ་ཚད་ དེ་ནང་ལུ་ ལྷ་ཁང་བརྒྱད་ཡོད་མི་ཚུ་ནང་ ནང་བརྟེན་གཙོབོ་ གནས་བརྟེན་བཅུ་དྲུག་གི་ མཐའ་སྐོར་ཏེ་ཡོད་པའི་ ཇོབོ་ ཤཀྱ་མུ་ནི་ཡོདཔ་ཨིན། རྫོང་འདི་གིས་ རྒྱལ་ཁབ་ལུ་གནོདཔ་བསྐྱལ་མི་ ལྷོ་མཚམས་ཀྱི་བྱང་ཕྱད་ཚུ་ལས་སྲུང་སྐྱོབ་འབད་ནི་ལུ་ ཕན་ཐོགས་འབྱུང་ཡོདཔ་མ་ཚད་ ད་རེས་ རྫོང་འདི་གིས་ དར་དཀར་ན་གི་མི་སེར་ཚུ་གི་ དོན་ལུ་ བདག་སྐྱོང་གི་ཕན་ཐོགས་སྦོམ་སྦེ་ར་འབྱུང་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། རྫོང་དེ་ལུ་ ས་གཡོམ་དང་ རླུང་ཚུབ་ལ་སོགས་པ་ཚུ་གིས་གནོད་སྐྱོན་ ལེ་ཤ་ཅིག་འབྱུང་ཡོདཔ་དང་ དེ་ཡང་མང་ཤོས་ཅིག་ དཔོན་སློབ་དྲུག་པ་ པད་དཀར་འབྱུང་གནས་ཀྱི་སྐབས་ལུ་འབྱུང་ནུག། རྫོང་གི་ ཁྱིམ་ཐོག་ཚུ་ག་ར་ རླུང་གིས་ཕྱག་འབག་ཡོདཔ་མ་ཚད་ རྫོང་ནང་ན་ལུ་ གནོད་སྐྱོན་ སྦོམ་སྦེ་ར་འབྱུང་ནུག། དེ་འཕྲོད་ལས་ ཉམས་བཅོས་འབད་ནི་འགོ་བཙུགས་ཏེ་ རྗེ་ བསྟན་འཛིན་ཆོས་རྒྱལ་མཆོག་གིས་ རབ་གནས་མཛད་དེ་ རྫོང་འདི་ནང་ལུ་ གྲྭ་ཚང་འགོ་དང་པ་བཙུགས་ཞིནམ་ལས་ དགེ་ཤེས་ རབ་རྒྱས་དེ་ བླམ་གནས་བརྟེན་དང་པ་སྦེ་ བཀལ་གནང་ནུག། གནོད་སྐྱོན་ གཉིས་པ་དེ་ ༡༨༩༧ ལུ་ རྫོང་ཧྲིལ་བུམ་ ས་གཡོམ་གྱིས་ཧྲམ་བཏང་བའི་སྐབས་ལུ་འབྱུང་ནུག། དེ་གི་སྐབས་ལུ་ རྫོང་རྩ་བ་ལས་ ཉམས་གསོ་ཞུཝ་མ་ཚད་ ལྷ་ཁང་ཧེང་བཀལ་རྐྱབས་ཏེ་ སྐུ་རྟེན་ཡང་ལེ་ཤ་ཅིག་བཞེངས་གནང་ནུག། དར་དཀར་ན་རྫོང་ཁག རྫོང རྫོང་འདི་ སྤ་རོ་ཚོང་འདུས་ཁྲོམ་ལས་ ཀི་ལོ་མི་ཊར་ ཕྱེད་དང་དྲུག་དང་ རིན་སྤུང་རྫོང་ལས་ མཐོ་ཚད་མི་ཊར་ ༥༠༠ དེ་གཅིག་གི་ས་ཁ་ བཞེངས་ཡོདཔ་ཨིན། རིན་སྤུང་རྫོང་འདི་བཞེངས་ཚར་བའི་ཤུལ་ལུ་ སྡེ་སྲིད་གཉིས་པ་ བསྟན་འཛིན་འབྲུག་སྒྲ་གི་ སྐབས་ལུ་ བོད་དང་རྒྱ་གར་ལས་དམག་གི་འཇིགས་པ་ཚུ་ ལེ་ཤ་གཅིག་འབྱུང་ཡོདཔ་ལས་ འདི་ཚུ་ལས་ སྲུང་སྐྱོབ་འབད་ནིའི་དོན་ལུ་དང་ དེ་གི་ནང་དོ་གཉིས་ལས་ཡང་ རིན་སྤུང་རྫོང་འདི་སྲུང་སྐྱོབ་འབད་ནིའི་དོན་ལུ་ ལ་སྔོན་པ་ བསྟན་འཛིན་འབྲུག་སྒྲ་དང་ ཆོས་རྒྱལ་མི་འགྱུར་བསྟན་པ་གཉིས་ཀྱིས་ དུས་རབ་ ༡༧ པའི་ བར་མཚམས་ལུ་ ལྟ་རྫོང་འདི་བཞེངས་གནང་ནུག། རྫོང་གི་ ཐོག་བཞི་པམ་དེ་ ཧེ་མ་འབད་བ་ཅིན་ བཙོན་པ་ཚུ་བཞག་ས་ཨིན་མས། དམག་ཁྲུགས་རེ་ཐོན་ཏེ་པའི་སྐབས་ ཆུ་ལེན་ནིའི་དོན་ལུ་ ས་འོག་ལས་ ལྟ་རྫོང་དང་ སྤ་ཆུ་གཉིས་མཐུད་པའི་ བགྲོད་ལམ་གཅིག་ཡོདཔ་ཨིན་རུང་ ལམ་འདི་ ད་ལྟོ་མཐོང་ས་མེདཔ་ཨིན་མས། རྫོང་འདི་ ལོ་ ༣༥༠་ དེ་ཅིག་གི་ཧེ་མ་བཞེངས་ཡོདཔ་ཨིནམ་དང་ བར་སྐབས་ཅིག་དེ་ནང་སྡོད་མི་ག་ཡང་མེད་པར་ ཉེ་འདབ་ཀྱི་ཨ་ལོ་ཚུ་གིས་ དེ་ཁ་རྩེདམོ་རྩེཝ་ལས་ གནོད་སྐྱོན་དུམ་གྲ་རེ་འབྱུང་ཡོད་རུང་ རང་བཞིན་གྱི་སྐྱེན་ངན་དང་ ཕྱིའི་དགྲ་བྱང་ཕྱེད་ཚུ་ལུ་བརྟེན་གནོད་པ་ག་ནི་ཡང་མ་འབྱུང་མི་ རྫོང་དག་པ་གཅིག་ཡོད་མི་ནང་ལས་ གཅིག་ལྟ་རྫོང་འདི་ཨིན་མས། ༡༧༡༤ ལུ་ ས་གཡོམ་ ཉིནམ་ ༡༥ གི་རིང་ལུ་རྐྱབ་ཡོདཔ་དང་ ད་རུང་ ༡༨༩༦ ལུ་ཡང་ ས་གཡོམ་རྐྱབ་པའི་སྐབས་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་གི་ རྫོང་གཞི་གཞན་ལེ་ཤ་གཅིག་ལུ་ གནོད་སྐྱོན་ཤུགས་སྦེ་ར་འབྱུང་ཡོད་རུང་ ལྟ་རྫོང་འདི་ལུ་ གནོད་པ་ག་ནི་ཡང་མ་འབྱུང་མས། རྫོང་འདི་ འབྲུག་རྒྱལ་གསུམ་པ་ འཇིགས་མེད་ རྡོ་རྗེ་དབང་ཕྱུག་མཆོག་གི་ བཀའ་རྒྱ་དང་འཁྲིལ་ཏེ་ འབྲུག་གོང་འཕེལ་དངུལ་ཁང་ཚད་འཛིན་གྱི་ མང་དངུལ་གྲོགས་རམ་འབད་ཐོག་ལས་ ཉམས་བཅོས་འབད་ཡོདཔ་དང་ རྫོང་མཇལ་བ་འོང་མི་ཚུ་གི་དོན་ལུ་ འཁོར་ལམ་ཡང་སྟོན་ནུག། ལྟ་རྫོང་འདི་ དབྱིབས་ ཐེ་སྒོར་སྒོར་སྦེ་ཡོདཔ་དང་ ནང་ན་གི་ ཐོག་ཚད་བདུན་ཡོད་མི་ ཁྱིམ་དེ་ རྒྱུ་ནོར་ལོངས་སྤྱོད་བཟུམ་ཅིག་ཨིནམ་དང་ ཕྱི་ཁ་གི་གྱང་ཐེ་སྒོར་སྒོར་དེ་ འདི་ཚུ་སྲུང་སྐྱོབ་འབད་མི་བཟུམ་ཅིག་ཨིན། སྤ་རོ་རྫོང་ཁག རྫོང ཞབས་དྲུང་ ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་གིས་ འབྲུག་ལུ་ རྫོང་གཞི་ལེ་ཤ་བཞེངས་ཡོདཔ་དང་ འབྲུག་གི་ ནུབ་ཕྱོགས་ས་གནས་ཚུ་ནང་ མངའ་ཁོངས་གསརཔ་འཐོབ་ཡོད་མི་དེ་ བཙན་ཏོག་ཏོ་བཟོ་ནི་དང་ ཕྱི་ནང་གི་ དགྲ་བྱང་ཕྱད་ཚུ་ལས་སྲུང་སྐྱོབ་འབད་ནིའི་དོན་ལས་ རྫོང་དྲུག་བཞེངས་ནི་འགོ་བཙུགས་ཡོད་པའི་ནང་ལས་ དང་པམ་འདི་ སེམས་རྟོག་ཁ་རྫོང་འདི་ཨིན། རྫོང་འདི་ཡང་ རྒྱལ་རབ་དང་ལྡན་པའི་ས་གནས་གཅིག་གུར་བཞེངས་ཡོདཔ་དང་ ས་གནས་འདི་ ཤ་(དབང་འདུས་ཕོ་བྲང་)དབང་(ཐིམ་ཕུ)སྤ་(སྤ་རོ་) གསུམ་གྱི་ལམ་རྒྱ་གྲམ་ལུ་བཞེངས་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ལམ་རྒྱ་གྲམ་དེ་ཁར་ སྤུ་ན་ཁ་དང་ ཐིམ་ཕུ་དེ་ལས་ སྤ་རོ་གི་མི་ཚུ་གི་ རྡོ་གསུམ་ཡོདཔ་ཨིནམ་དང་ འ་ནི་རྡོ་གསུམ་གྱི་སྦུག་ལུ་ སེམས་རྟོགས་ཁ་ཡང་ན་ སེམས་རྡོ་ཁ་ཟེར་མི་ ས་ཆུང་ཀུ་ཅིག་གུ་ ལྷ་ཁང་ཆུང་ཀུ་གཅིག་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ཤུལ་ལས་ བླམ་སྤང་ཁ་ཤོང་གིས་ ལྷ་ཁང་འདི་ ཞབས་དྲུག་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་ལུ་ ཕུལ་ནུག། རྒྱལ་རབ་ན་འབད་བ་ཅིན་ བོད་ཀྱི་བླམ་ ཞང་གིས་ ཞབས་དྲུག་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་ལུ་ འབྲུག་ལུ་ འཕེབས་པའི་ཤུལ་ལུ་ ནུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་ས་གནས་ གསུམ་གྱི་འཛོམ་འཚམས་ལུ་ རྫོང་གཅིག་བཞེངས་ནིའི་ ལུང་བསྟན་གནང་ཡོདཔ་སྦེ་བཤདཔ་ཨིན་མས། ལུང་བསྟན་འདི་འགྲུབ་ནི་དང་ བླམ་སྤང་ཁ་ཞོང་གི་ས་ཕུལ་བའི་ དགའ་ཚོར་ལུ་ ཞབས་དྲུག་མཆོག་གིས་ རྫོང་འདི་བཞེངས་ནིའི་ ཐུགས་བཞེད་གནང་ནུག། ས་གནས་འདི་ཁར་ གནོད་པའི་དྲེ་ཚུ་ལེ་ཤ་ཡོདཔ་ཨིནམ་དང་ ཞབས་དྲུང་མཆོག་གིས་ རྫོང་བཞེངས་ནིའི་ཐུགས་བཞེང་གནང་མི་ས་གནས་འདི་ འདྲེ་གཅིག་གིས་དབང་ཡོདཔ་དང་ འདི་གིས་ འགྲོས་འགྲུལ་འབད་མི་ མི་ཚུ་ལུ་གནོདཔ་བསྐྱལ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ཞབས་དྲུང་མཆོག་གིས་ ས་གནས་དེ་ཁ་འབྱོན་ཏེ་ སྲིནམོ་དེ་བཏུལ་བའི་སྐབས་ ད་ལྟོ་རྫོང་བཞེངས་ཡོད་སའི་ རྡོ་གཅིག་གི་འོག་ལུ་ ཐིམས་སོངཔ་ལས་ ཞབས་དྲུང་མཆོག་གིས་ རྡོ་འདི་གུ་ རྫོང་བཞེངས་ཡོདཔ་ལས་ མིང་ཡང་ སྲིན་མོ་རྡོ་ཁ་ཟེར་བཏགས་གནང་ནུག། ༡༦༢༩ ལུ་ དགུང་ལོ་ ༣༦ ཞེས་པའི་སྐབས་ལུ་ རྫོང་བཞེངས་ནི་འགོ་བཙུགས་ཡོདཔ་དང་ རྫོང་འདི་ རྟ་མགོ་ ཆོས་རྗེ་ མི་ཕམ་ ཚེ་དབང་བསྟན་འཛིན་གྱི་འགོ་འདྲེན་ཐོག་ལུ་ ཞབས་དྲུང་གི་སློབ་མ་ཚུ་གི་ གྲོགས་རམ་འབད་དེ་ བཞེངས་གནང་ནུག། དེ་ལས་རྫོང་འདི་ ལོ་གཉིས་ཀྱི་ཤུལ་ལས་ ༡༦༣༡ ལུ་ བཞེངས་ཚར་དེ་ཡོདཔ་དང་ མིང་ཡང་ གསང་སྔགས་ཟབ་དོན་ཕོ་བྲང་ཟེར་བཏགས་གནང་ནུག། ཐིམ་ཕུ་རྫོང་ཁག རྫོང ཡོངས་གྲགས་ལུ་ བྱ་དཀར་རྫོང་ཟེར་སླབ་སྲོལ་ཡོད་མི་ བྱ་དཀར་གཡུས་རྒྱལ་རྫོང་འདི་ བུམ་ དེ་ཡང་ བོད་ར་ལུང་གི་བླམ་ ངག་གི་དབང་ཕྱུག་(༡༥༡༧-༡༥༥༤) འབྲུག་ལུ་ འབྲུག་པ་བཀའ་རྒྱུད་པའི་ཆོས་ལུགས་ དར་ཁྱབ་མཛད་གནང་པ་འབྱོན་པའི་སྐབས་ལུ་ ལྕ་མཁར་གཡུས་ཚན་གྱི་ མཐའ་མ་ལུ་ བྱག་གཅིག་ཡོད་མི་དེ་གུར་ ལྷ་ཁང་གཅིག་བཞེངས་ནིའི་ཐུགས་བཞེད་གནང་ནུག། ལྷ་ཁང་འདི་བཞེངས་པའི་སྐབས་ ལུ་ ས་གནས་འདི་ཁ་ལས་ བྱ་དཀརཔོ་གཅིག་འཕུར་ཏེ་ ད་ལྟོ་རྫོང་ཡོད་སར་ ཆགས་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་བཟུམ་གྱི་རྟགས་མཚན་ཚུ་ ལེགས་ཤོམ་ཅིག་སྦེ་བརྩི་ཏེ་ ༡༥༤༩ ལུ་ བླམ་ངག་གི་དབང་ཕྱུག་གིས་ དབྱིབས་རྫོང་བཟུམ་འབད་མི་ ལྷ་ཁང་ཆུང་ཀུ་གཅིག་བཞེངས་ཏེ་ དེ་ནང་ལུ་ གྲྭ་ཚང་བཙུགས་གནང་ནུག། བྱ་དཀརཔོ་ཆགས་མི་ལས་ རྟ་དྲངས་ཏེ་ རྫོང་ཆུང་ཀུ་འདི་གི་མིང་ལུ་ བྱ་དཀར་རྫོང་ཟེར་བཏགས་ནུག། དེ་སྦེ་ཨིན་དེ་རང་འབད་རུང་ བྱ་དཀར་གཡུས་ཚན་གྱི་ མི་ཚུ་གི་གཏམ་རྒྱུད་དང་འཁྲིལཝ་ད་ བུམ་ཐང་གཡུས་ཚན་གྱི་ ཤར་ཕྱོགས་ཁ་ཐུག་ལུ་ རྫོང་ཆུང་ཀུ་གཅིག་བཞེངས་ཡོད་དེ་ར་འབད་རུང་ འཆར་གཞི་དང་འཁྲིལཝ་ད་ ས་གནས་འདི་ བསམ་པ་རྫོགས་ཏོག་ཏོ་གཅིག་ར་མེདཔ་ལས་ ས་གནས་གཞན་གཅིག་གདམ་ཁ་རྐྱབས་ནིའི་དོན་ལུ་ བླམ་དང་རྩིསཔ་ཚུ་གཅིག་ཁར་འཛོམས་ཏེ་སྡོག་པའི་སྐབས་ བྱ་དཀརཔོ་གཅིག་འཕུར་སྟེ་ ད་ལྟོ་རྫོང་ཡོད་ས་ ཆགས་ཡོདཔ་ལས་ རྫོང་འདི་ས་གནས་འདི་ཁར་བཞེངས་གནང་གནངམ་ཨིན་མས། བྱ་དཀར་རྫོང་འདི་ བླམ་ངག་གི་དབང་ཕྱུག་གི་གདན་ས་དང་པ་ཨིནམ་དང་ ཁོ་གི་སྐབས་ལུ་ དབྱིབས་རྫོང་བཟུམ་འབད་མི་ ལྷ་ཁང་ཆུང་ཀུ་གཅིག་ལས་མེད་དེ་འབད་རུང་ ཤུལ་ལས་ ཡོངས་གྲགས་ཅན་གྱི་སྐྱེས་བུ་ སོ་སོ་ཚུ་གིས་ ཉམས་གསོ་དང་རྒྱ་བསྐྱེད་མཛད་གནང་ནུག། ཧེ་མ་འབད་བ་ཅིག་ བྱ་དཀར་རྫོང་འདི་ བུམ་ཐང་ལུགས་ཕྱོགས་ཀྱི་ ལྟེ་བ་ཨིནམ་དང་ ཤར་ཕྱོགས་རྫོང་ཁག་ཆ་མཉམ་གྱི་དོན་ལུ་ སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་རྫོང་གཅིག་གཞི་ཨིན། དེ་མ་ཚད་ རྫོང་འདི་ འབྲུག་རྒྱལ་དང་པའི་ གདན་ས་ཡང་ཨིན་མས། བྱ་དཀར་རྫོང་འདི་ལུ་ དབུ་རྩེ་ མཐོ་ཚད་མི་ཊར་ ལྔ་བཅུ་ཡོད་མི་འདི་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་གི་རྗོང་གཞི་གཞན་མང་ཤོས་གཅིག་དང་མ་འདྲ་བའི་ ཁྱད་ཆོས་ ཡ་མཚན་ཅན་གཅིག་ཨིན། ༡༨༩༧ ལུ་ ས་གཡོམ་གྱི་གནོད་སྐྱོན་འབྱུང་མི་ལུ་བརྟེན་ རྫོང་གི་ཕྱི་ཁ་གི་བྱང་ཚུ་སྐོར་ར་རྐྱབ་སྟེ་བལྟ་ནི་མ་ཏོགས་ དབུ་རྩེ་གི་ཚད་གཞི་མཐོང་མི་ཚུགས་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། ད་རུང་རྫོང་འདི་ལུ་ ཡ་མཚན་ཅན་གྱི་ཁྱད་ཆོས་གཞན་མི་གཅིག་འདི་ རྫོང་དམག་གི་བསྐོར་བའི་སྐབས་ལུ་ ཆུ་བཞག་སའི་ ཆུ་འཛིང་སྲུང་རགས་རྐྱབས་ཡོད་མི་འདི་ཨིནམ་དང་ ཆུ་འཛིང་འདི་ད་ལྟོ་བར་ན་ཡང་ སྐྱོན་ག་ནི་ཡང་མེད་པར་ཡོདཔ་ཨིན། བུམ་ཐང་རྫོང་ཁག རྫོང བྱ་དཀར་རྫོང་། ༉ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་གི་རྫོང་གཞིས་མང་ཤོས་ར་ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་བཞེང་ཡོདཔ་ཨིན་རུང་ བུམ་ཐང་རྫོང་བདག་སྐྱོང་གི་ཡིག་ཚང་ཨིན་མི་ བྱ་དཀར་གཡུལ་རྒྱལ་རྫོང་འདི་ བྱ་དཀར་གཡུས་ཚན་གྱི་ལྟག་ལུ་ སྤོ་ཏོ་གཅིག་གུར་གཟི་བརྗིད་ཆེ་ཏོག་ཏོ་སྦེ་མཇལ་ཚུགསཔ་ཨིན། རྫོང་འདི་ བླམ་ངག་གི་དབང་ཕྱུག་མཆོག་སྒྲུབ་ཁང་ཅིག་དགོ་པའི་ཐུགས་བཞེད་གནང་སྟེ་བཞུགསཔ་ད་ བྱ་དཀརཔོ་གཅིག་ཕུར་འོངས་ཏེ་་ ད་ལྟོ་རྫོང་ཡོད་སའི་ས་ཆ་ཁར་གུ་ཆགསཔ་ལས་ ལུང་བསྟན་གྱི་ས་ཆ་ཨིནམ་ཐུགས་ལུ་ངེས་ཤེས་འདྲོངས་ཏེ་ རབ་བྱུང་ ༩ པ་དུས་རབས་ ༡༦ པའི་ནང་ བཞེངས་ཡོདཔ་སྦེ་ཨིན་པས། (འདད་པའི་ས་བོན། གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༡༣) དེ་གི་ཤུལ་ལས་རབ་བྱུང་བ་ ༡༠ པ་སྤྱི་ལོ་ ༡༥༦༧-༡༦༢༦ པའི་ནང་ ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་དང་པ་ ཆོས་རྒྱལ་མི་འགྱུར་བརྟན་པ་གིས་སྒྲུབ་ཁང་འདི་ རྒྱ་སྐྱེད་གནང་སྟེ་རྫོང་གཞིས་སྦེ་བཞེངས་གནང་ནུག། རྫོང་དེ་ལུ་ བྱ་དཀར་གཡུལ་རྒྱལ་རྫོང་ཟེར་ཞུ་དགོ་མི་འདི་ཡང་ དུས་རབས་ ༡༧ པའི་ནང་ བདེ་སྲིད་གསུམ་པ་ཆོས་རྒྱལ་མི་འགྱུར་བརྟན་པ་གིས་སྐབས་ བོད་ལས་དམག་ཐེངས་གསུམ་པ་འོངམ་ད་ བླམ་ངག་དབང་རབ་བརྟན་ཟེར་མི་གིས་ རྒྱབ་སྐྱོར་མཛད་ཐོག་ལས་ བོད་དམག་ལས་རྒྱལ་ཁ་ཐོབ་ལས་བརྟེན་ཏེ་ དེ་ལས་འགོ་བཙུགས་ཏེ་ རྫོང་གིས་མཚན་ཡང་ བྱ་དཀར་གཡུལ་རྒྱལ་རྫོང་ཟེར་ཞུ་སྲོལ་བྱུང་ནུག། ཧེ་མ་འབད་བ་ཅིན་རྫོང་ནང་ དགེ་སློང་ལོག་སུ་སྦེ་མེདཔ་ཨིན་པས། ན་འདུག དེ་ཡང་ གནམ་བྱཱར་ཟླཝ་ ༣ པའི་ནང་ ཀྲོང་གསར་རབ་སྡེ་གི་དགེ་སློང་ཚུ་ བུམ་ཐང་ལུ་གསོལ་ཐབ་ལུ་བྱོན་ཏེ་བཞུགསཔ་ཨིན་མས། ཨིན་རུང་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༧ ལུ་གསོན་གཤིན་གྱི་སྐྱབས་ཞུ་ནི་གི་དོན་ལུ་ བྱ་དཀར་གྲྭ་ཚང་གསར་བཙུགས་མཛད་གནང་གནང་ནུག། ད་རེས་ནངས་པ་ ལོ་བསྟར་བཞིན་དུ་ བྱ་དཀར་གྲྭ་ཚང་གིས་ རྫོང་འདི་ནང་རང་ཟླ་ ༩ པའི་ཚེས་ ༧ ལས་ ༡༡ ཚུན་ ཉིན་གྲངས་ལྔའི་རིང་ཚེས་བཅུ་འཆམ་དང་བཅསཔ་གནང་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིན། རྫོང་འདི་གི་རྡོ་ཆལ་འདི་ ཆུང་སུ་ཅིག་ཡོདཔ་དང་དེའི་མཐའ་འཁོར་ལུ་རྫོང་ཁག་བདག་སྐྱོང་གི་ཡིག་ཚང་ཚུ་དང་ དགེ་སློང་ཚུ་གི་གཟིམ་ཁང་ཚུ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། རྫོང་གི་དབུ་རྩེ་འདི་ རྡོ་ཆལ་གྱི་ཤར་ཁ་ཐུག་ལུ་ཡོདཔ་དང་ རྡོ་ཆལ་འདི་ནུབ་ཁ་ཐུག་ལུ་ཨ་ཙི་སྦོམ་སུ་ཅིག་ཡོདཔ་སྦེ་ཨིན་པས། (Lonely planet,2022) རྫོང་འདི་ནང་ནང་གི་དབུ་རྩེ་གི་ཐོག་གོང་མའི་ནང་ ནང་མགོན་ཁང་དང་ བར་ཐོག་ལུ་ཡི་དམ་ལྷ་ཁང་། འོག་ཐོག་ལུ་བྱམས་པ་ལྷ་ཁང་དང་ཀུན་ར་ལྷ་ཁང་བཅས་ལྷ་ཁང་བཞི་མཇལ་ནི་ཡོདཔ་ཨིན་པས། བྱ་དཀར་རྫོང་གི་ཆ་ཤས་ཡ་མཚན་ཆེ་ཤོས་འདི་ར་ཆུ་རྫོང་དེ་ཨིན་པས། དེ་ཡང་ དུས་རབས་ ༡༧ པའི་ནང་སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་བཞི་པ་རྒྱལ་སྲས་བསྟན་འཛིན་རབ་རྒྱས་མཆོག་གིས་ ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་གཉིས་པ་ ནས་ལུང་པ་ཤེས་རབ་ལྷུན་གྲུབ་ལུ་བྱ་དཀར་རྫོང་རྒྱ་བསྐྱེད་འབད་དེ་བཞེངས་དགོ་པའི་བཀོད་ཁྱབ་གནངམ་ད་ ཆུ་ཐག་རིང་སར་ཡོདཔ་ལས་གཞན་ཁར་སྤོ་སྟེ་བཞེངས་པ་ཅིན་ཟེར་བའི་སྙན་ཞུ་ཕུལ་བའི་ལན་ལུ། རྒྱལ་སྲས་མཆོག་གིས་ རྫོང་འདི་ནང་ར་བཞེངས་པ་ཅིན་རྟེན་འབྲེལ་ལེགས་ཤོམ་ཡོདཔ་མ་ཚད་་ ཕུགས་ལུ་མཐའ་བཙན་ཏོག་ཏོ་འོང་ཟེར་གསུངས་ནུག། དེ་ལས་རྫོང་ལས་ཐག་མ་རིངམོ་ཅིག་གི་ས་ཁར་ སེམས་ལུ་ཐེ་ཚོམ་མེད་པར་བརྐོ་ཟེར་གསུངམ་བཞིན་དུ་ ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་ནས་ལུང་ཤེས་པ་ལྷུན་གྲུབ་དང་ སྐུ་དྲུང་ཕུན་ཚོགས་གཉིས་ཀྱིས་བརྐོ་བའི་བསྒང་ལས་ ཆུ་ཐོན་ཡོདཔ་ལས་ཏེ་ཆུ་རྫོང་རྐྱབ་ཡོདཔ་སྦེ་ཨིན་པས། ཆུ་དེ་ཁར་ལྷོད་ལྷོད་ཚུན་རྫོང་གི་ཆ་ཤས་སྦེ་རྩིགཔ་ཀྱི་སྐོར་ཏེ་མི་འགྱོ་ས་ཡོདཔ་མ་ཚད་ ཆུ་འདི་ད་ལྟོའི་བར་ན་ཡང་མ་སྐམ་པར་ཡོདཔ་ལས་དེ་ལུ་རྒྱལ་སྲས་བསྟན་འཛིན་རབ་རྒྱས་ཀྱི་གྲུབ་ཆུ་ཟེར་སླབ་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། (དད་པའི་ས་བོན། གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༡༣) རྒྱལ་རབས་དང་ལྡན་པའི་བྱ་དཀར་རྫོང་འདི་ བུམ་ཐང་རྫོང་ཁག་གི་བདག་སྐྱོང་ཡིག་ཚང་དང་ བྱ་དཀར་གྲྭ་ཚང་གི་བཞུགས་གནསགཙོ་བོ་ཅིག་ཨིནམ་མ་ཚད་ རྫོང་འདི་འབྲུག་གི་ས་ཆ་མཛེས་ཆ་ལྡནམ་ཅིག་ཡང་ཨིན། དེ་མ་ཚད་ བུམ་ཐང་རྫོང་ཁག་གི་མི་ཚུ་གིཕྱག་མཆོད་ཕུལ་སའི་རྟེན་དང་ སྐྱིད་སྡུག་ཞུ་སའི་གནས་གཙོ་བོ་ཅིག་ཡང་ཨིན། རྒྱབ་རྟེན་དཔེ་ཆ། ཀུན་བཟང་འཕྲིན་ལས། (གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༡༣) དད་པའི་ས་བོན། འབྲུག། ཐིམ་ཕུག། ཀེ་ཨེམ་ཀྲི་དཔེ་སྤྲུན་ཁང་། LonelyPlanet.com (2022). Jakar Dzong. Retrived from: https://www.lonelyplanet.com/bhutan/central-bhutan/jakar/attractions/jakar dzong/a/poi-sig/485720/355822 འབྲུག་གི་གནས། ཞོང་སྒར་རྫོང་དེ་ མོང་སྒར་རྫོང་ཁག་ནང་ལུ་ བཞེངས་ཡོདཔ་ཨིན། ཐིམ་ཕུ་ལས་ བཀྲ་ཤིས་སྒང་ལུ་ ཤར་-ནུབ་ཀྱི་གཞུང་ལམ་ལས་འགྲོ་འགྲུལ་འབད་དེ་ ཁྲུལ་ལང་བི་གཡུས་ཚན་ནང་ལྷོད་པའི་སྐབས་ རི་གཅིག་གུ་ རྫོང་དེ་ མཐོང་ཚུགསཔ་ཨིན། ཞོང་སྒར་རྫོང་དེ་ ས་ཆ་ ཨེ་ཀར་ ༨ དེ་ཅིག་ཁྱབ་ཡོདཔ་དང་ ཞོང་ ཟེར་མི་དེ་ གཞོངམ་ཟེར་བའི་དོན་ཨིནམ་དང་ དེ་ལུ་ གར་ཟེར་མི་ རྗེས་འཇུག་སྦྱར་དེ་ ཞོང་གར་ཟེར་སླབ་ཨིན་མས། རྫོང་དེ་ ད་རེས་ནངས་པ་ གྱང་ཁོག་ལུ་ བསྒྱུར་ཡོདཔ་ཨིན། སླབ་སྲོལ་གཅིག་ལས་འབད་བ་ཅིན་ རྒྱལཔོ་ དཀར་པོ་གདུང་ཟེར་མི་དེ་གིས་ ཆོས་སྲིད་གཉིས་ལྡན་གྱི་ལྟེ་བ་གཅིག་རྐྱབ་ནིའི་དོན་ལུ་ སྤ་རོ་ལས་ བཟོཝ་གཅིག་འབོད་དེ་ མི་དེ་ ཨུ་ར་ལས་སྦེ་ཞོང་སྒར་ལུ་འོང་ཡོདཔ་ཨིན་མས། བཟོ་ཆེན་ བཱ་ལ་གིས་ས་གནས་དེ་ཁར་ལྟ་བ་འགྱོ་བའི་སྐབས་ སྒང་ཏོག་ཆུང་ཀུ་གཅིག་གུ་ རྡོ་གི་ཞོངམ་དཀརཔོ་གཅིག་མཐོང་སྟེ་ ཁོ་གིས་ ས་གནས་དེ་ཁར་རྫོང་བཞེངས་ནི་སྦེ་གྲོས་ཐག་གཅད་ནུག། རྫོང་དེའི་མིང་ལུ་ ཞོང་དཀར་ཟེར་བཏགས་ནུག། འབྲུག་པའི་གསུང་རབ་ཚུ་ནང་ རྫོང་འདི་ལུ་ གཞོང་དཀར་དང་ ཞོང་དཀར་ཟེར་ལེ་ཤ་སླབ་སྲོལ་ཡོད་རུང་ ཤུལ་ལས་ ས་གནས་དེ་ལུ་ ཞོང་གར་ཟེར་སླབ་སྲོལ་འབྱུང་ནུག། ད་རུང་ བཤད་སྲོལ་གཅིག་ལས་འབད་བ་ཅིན་ བཱ་ལ་དེ་ གླིང་མེ་ཐང་གི་སྦོེ་ལོག་ཁར་ལྷོད་པའི་སྐབས་ རི་ ཤིང་གི་གཞོངམ་བཟུམ་ཡོད་མི་གཅིག་མཐོང་ཡོདཔ་དང་ རི་དེ་གུར་རྒྱལཔོ་ཀར་པོ་གི་ཕཽ་བྲངས་བཞེངས་ཡོདཔ་ཨིན་མས།དེ་འབདཝ་ལས་བརྟེན་ རི་གཞོངམ་བཟུམ་སྦེ་ཡོད་མི་དང་ དེ་གུར་ཁྱིམ་རྐྱབས་ཡོདཔ་ལས་ ས་གནས་དེ་ལུ་གཞོང་གར་ཟེར་བཏགས་ནུག། སྡེ་སྲིད་ཚུ་གི་རྒྱལ་རབ་ཀྱི་ ཀི་དེབ་ལྟར་དུ་འབད་བ་ཅིན་ ས་གནས་གོ་ཡང་དྲགས་གཅིག་ནང་ལུ་བཞེངས་ཡོདཔ་ལས་ རྫོང་འདིའི་མིང་དེ་ གཞོང་སྒར་ཟེར་སླབ་ཨིན་མས། དེ་བཟུམ་སྦེ་ བཤད་སྲོལ་གཞན་ལེ་ཤ་གཅིག་ར་ཡོདཔ་ཨིན་མས། མོང་སྒར་རྫོང་ཁག རྫོང འབྲུག་རྒྱལ་རྫོང་འདི་ སྤ་རོ་གི་ས་གནས་ འབྲུག་རྒྱལ་ལུ་ བཞེངས་ཡོདཔ་ཨིནམ་དང་ འབྲུག་རྒྱལ་རྫོང་འདི་ དགྲ་རྫོང་གཙོབོ་ བཞི་ལས་གཅིག་ཨིན། འབྲུག་རྒྱལ་རྫོང་བཞེངས་མི་གྱི་སྐོར་ལས་ ལོ་རྒྱུས་མ་འདྲཝ་ལེ་ཤ་ཅིག་ཡོད་རུང་ རྩོམ་འབྲི་པ་མང་ཤོས་ཅིག་གིས་ ཞབས་དྲུང་ ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་གིས་ ༡༦༤༩ བོད་དམག་ལས་ རྒྱལ་ཁ་ཐོབ་པའི་རྗེས་དྲན་བརྩི་སྲུང་འབད་ནིའི་དོན་ལུ་ བཞེངས་ཡོདཔ་སྦེ་ བཤདཔ་ཨིན་མས། མི་ལ་ལོ་གཅིག་གིས་འབད་བ་ཅིན་ སྡེ་སྲིད་གཉིས་པ་ བསྟན་འཛིན་ འབྲུག་སྒྲ་དང་ སྤ་རོ་དཔོན་སློབ་གཉིས་ཀྱིས་ ཞབས་དྲུང་ ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་གྱི་བཀའ་རྒྱ་དང་འཁྲིལ་ཏེ་ བཞེངས་བཞེངསམ་ཨིནམ་སྦེ་ བཤདཔ་ཨིན། བཤད་སྲོལ་ མ་འདྲཝ་ལེ་ཤ་ཡོད་དེ་ར་འབད་རུང་ མི་ཚུ་གིས་ རྫོང་འདི་ བོད་དམག་ལས་ རྒྱལ་ཁ་ཐོབ་པའི་རྗེས་དྲན་བརྩི་སྲུང་འབད་ནིའི་དོན་ལུ་ བཞེངས་ཡོདཔ་སྦེ་ ཆ་བཞགཔ་ཨིནམ་དང་ དེ་ལས་བརྟེན་མིང་ཡང་ འབྲུག་རྒྱལ་རྫོང་ཟེར་བཏགས་ཡོདཔ་ཨིན། ༡༩༥༡ ལུ་ རྫོང་འདི་ལུ་ མེ་རྐྱེན་མ་འབྱུང་ཚུན་ཚོད་ལུ་ རིན་སྤུང་ རབ་སྡེ་གི་ དབྱར་གྱི་བཞུགས་གནས་སྦེ་ ལག་ལེན་འཐབ་ཡོདཔ་དང་ མེ་རྐྱེན་འབྱུང་སྟེ་ཡོད་པའི་ལྷག་ལུས་ གྱང་ཁོག་དང་ ཤིང་གི་ཀཝ་ཚུ་ད་ལྟོ་ཡང་མཐོང་ཚུགསཔ་ཨིན། འབྲུག་རྒྱལ་རྫོང་འདི་ལུ་ཡང་ རྗེས་ཤུལ་དང་རྒྱལ་ཁ་ཐོབ་ཡོད་པའི་བྱུང་རིམ་ཚུ་ལེ་ཤ་གཅིག་ར་ཡོདཔ་ཨིན། དཔེར་ན་ བོད་ཀྱི་མི་ཚུ་གིས་ ས་ག་ལ་ལས་ བརྟག་ཞིབ་འབད་བའི་སྐབས་ རྫོང་འདི་ བྱ་ན་རི་དང་ སྦྱར་ཏེ་ཡདོཔ་སྦེ་མཐོང་སྟེ་ རྫོང་གི་རྩ་བ་འགྱོཝ་ད་ རྫོང་དེ་ ཧེང་བཀལ་ཐག་རིང་ས་སྦེ་མཐོངམ་ལས་ བོདཔ་ཚུ་གིས་ མིག་འཕྲུལ་སྦེ་མཐོང་ནུག། ད་རུང་ དྲག་རྒོལ་འབད་མི་ བོད་མི་ཚུ་ མགྱོནམ་སྦེ་ བསུ་བ་འབད་དེ་ ཞེས་སྒོ་འབྱིན་པའི་སྐབས་ ་ ཁོང་ཚུ་ ཞེས་སྒོ་ཟ་སའི་ གུར་སྤུབས་ནིའི་དོན་ལུ་དམིགས་བསལ་གྱི་ གཤིང་གཅིག་ལག་ལེན་འཐབ་ཡོདཔ་ལས་ ་ བོདཔ་ཚུ་ སྤྲོ་བ་སྟོན་པའི་སྐབས་ དང་པ་རང་ གདོང་སྦོ་ དེ་ལས་ གྲོས་ཀྱི་སྦེ་ གཟུགས་ག་ར་སྦོ་སྟེ་ ཤི་ཡོདཔ་ཨིན་མས། འབྲུག་རྒྱལ་ རྫོང་འདི་ དགྲ་རྫོང་གཅིག་ཨིནམ་ལས་ གོ་མཚོན་མཛོད་ཁང་ཡོད་མི་དེ་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ དྲག་ཤོས་གཅིག་ཨིན་དེ་ར་འབད་རུང་ མང་ཤོས་གཅིག་ མེ་རྐྱེན་འབྱུང་བའི་སྐབས་མེདཔ་གཏང་ཡོདཔ་དང་ ལྷག་ལུས་ཚུ་ རིན་སྤུང་རྫོང་ནང་ལུ་ ཡོདཔ་ཨིན། སྤ་རོ་རྫོང་ཁག རྫོང ཀལཡདེ འནད ཆིལིས (འལསོ གནོཆན འས ཊམེ ཀལཡདེ འནད ཆིལིས སམོཆ ིན ཏམེ ུནིཏེད སཏའཏེས) ིས འན འ྅ེརིཀའན པརིཏིསམ ཀམིནེསེ ༣ད འནི྅འཏེད སེརིེས ཏམའཏ ཆའས ཀརེའཏེད པཡ Andrew Wilson བོར Nickelodeon.com འནད ཡོུཏུཔེཇ འནད ིཏ བིརསཏ དེཔུཏ དེཔུཏ ོན Nickelodeon.com བརོ྅ 2017.1.31 - 2017.2.20. ༙ཏ ིས ཽསཏ ཀོ྅྅ོནལཡ གནོཆན ིན ཱསིའཐ ིཏ ིས འལསོ ྅ོསཏ གནོཆན ིན ཀྵམིནའཐ ེསཕེཀིའལལཡ ཊིཔེཏ འནད ༗འསཏ ྆མུཏའན. ིཏ ལའཏེར ྰདེ ིཏས རེཁིཁའལ ོན YouTube ོན 2017.3.16 Cartoon རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་མིང་གཞུང་། List of countries ཨ (A) ཨོ་སུ་ཐི་རེ་ཤུ – ཨོ་སུ་ཐི་རེ་ཤུ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Republic of Austria 奥地利 ཨབ་གྷ་ནི་སི་ཐན་- ཨབ་གྷ་ནི་སི་ཐན་ཁ་ཆེ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ། – Islamic Republic of Afghanistan 阿富汗 ཨལ་བྷ་ནི་ཡ་ – ཨལ་བྷ་ནི་ཡ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Republic of Albania 阿尔巴尼亚 ཨལ་ལྗེ་རི་ཡ་ – ཨལ་ཇེ་རི་ཡ་དམངས་གཙོ་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ People's Democratic Republic of Algeria 阿尔及利亚 ཨན་ཌོར་ར་ – ཨན་ཌོར་ར་རྒྱལ་ཕྲན་རྒྱལ་ཁབ Principality of Andorra 安道尔 ཨན་གོ་ལ་ – ཨན་གོ་ལ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Republic of Angola 安哥拉 ཨེང་གུའི་ལ་ – ཨེང་གུའི་ལ་ དབྱིན་ཇིའི་རྒྱལ་ཁོངས Angulla 英属西印度群岛 ཨར་ཇེན་ཊི་ནེ་ – ཨར་ཇེན་ཊི་ནེ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Argentina, Argentine Republic 阿根廷 ཨ་རིའི་སོ་མོ་ཝ་ – ཨ་རིའི་སོ་མོ་ཝ་ ཨ་རིའི་རྒྱལ་ཁོངས American Somoa 美属萨摩亚 ཨར་མེ་ནི་ཡ་ – ཨར་མེ་ནི་ཡ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Republic of Armenia 亚美尼亚共和国 ཨོ་སི་ཊི་ལི་ཡ་ – ཨོ་སི་ཊི་ལི་ཡ་གནའ་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Commonwealth of Australia 澳大利亚 ཨ་ཛེར་བྷ་ལྗན་ – ཨ་ཛེར་བྷ་ལྗན་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Republic of Azerbaijan 阿塞拜疆 ཨན་ཊི་གཱ་ཡ་དང་པར་བུ་ཌ་ - ཨན་ཊི་གཱ་ཡ་དང་པར་བུ་ཌ Antigua and Barbuda 安提瓜和巴布达 ཨ་རུ་བྷ་ - ཨ་རུ་བྷ་ ནེ་རྡུར་ལན་ཌིའི་རྒྱལ་ཁོངས Aruba 阿鲁巴 ཨ་མེ་རི་ཀ་ – ཨ་རི་ ཨ་མེ་རི་ཀ་ America ཨ་མེ་རི་ཀ་མངའ་སྡེ་གཅིག་སྡུད United States Of America 美国 ཨེ་ཌ་ལནྜ་ - Atlanta བྷ (B) བྷ་ཧ་མ་སུ་ – བྷ་ཧ་མ་སུ་མནའ་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Commonwealth of The Bahamas 巴哈马 བྷ་རིན་ – བྷ་རིན་རྒྱལ་པོའི་རྒྱལ་ཁབ Kingdom of Bahrain 巴林 བྷང་ལ་རྡེ་ཤུ་ – བྷང་ལ་རྡེ་ཤུ་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ People's Republic of Bangladesh 孟加拉国 བྷར་བྷ་ཌོ་སུ་ – བྷར་བྷ་ཌོ་སུ Barbados 巴巴多斯 བྷེ་ལ་རོ་སུ་ – བྷེ་ལ་རོ་སུ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Republic of Belarus 白俄罗斯 བྷེལ་ཇམ་- བྷེལ་ཇམ་རྒྱལ་པོའི་རྒྱལ་ཁབ། – Kingdom of Belgium 比利时 བྷ་ལི་ཛེ་ – བྷ་ལི་ཛེ Belize 伯利兹 བྷེ་ནིན་ – བྷེ་ནིན་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Republic of Benin 贝宁 བྷེར་མོ་ཌ་ – བྷེར་མོ་ཌ་ དབྱིན་ཇིའི་རྒྱལ་ཁོངས་ Bermuda 百慕大群岛 འབྲུག་ཡུལ་ - འབྲུག་རྒྱལ་པོའི་རྒྱལ་ཁབ།– Kingdom of Bhutan 不丹 བྷོ་ལི་ཝི་ཡ་ – བྷོ་ལི་ཝི་ཡ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ Republic of Bolivia 玻利维亚 བྷོ་ནཱ་རི་ – བྷོ་ནཱ་རི་ ནེ་རྡུར་ལན་ཌིའི་རྒྱལ་ཁོངས་ Bonaire 博内尔岛 བྷོ་སུ་ནི་ཡ་དང་ཧར་ཛེ་གྷོ་ནཱ་ – བྷོ་སུ་ནི་ཡ་དང་ཧར་ཛེ་གྷོ་ནཱ་མནའ་འབྲེལ་ Federation of Bosnia and Herzegovina 波斯尼亚和黑塞哥维那 བྷོ་ཙི་ཝ་ན་ – བྷོ་ཙི་ཝ་ན་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Republic of Botswana 博茨瓦纳 བྷུར་ཟེལ་ - བྷུར་ཟེལ་རྒྱལ་ཕྲན་མནའ་མཐུན་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ། Federative Republic of Brazil 巴西 ན་གར་བྷི་རུ་ནི་རྡ་རུ་ས་ལམ་ – ན་གར་བྷི་རུ་ནི་རྡ་རུ་ས་ལམ་ Negara Brunei Darussalam 文莱达鲁萨兰国 དབྱིན་ཇིའི་ེཝེར་ལྗིན་གླིང་ཚོམ་ – དབྱིན་ཇིའི་རྒྱལ་ཁོངས་་ེཝེར་ལྗིན་གླིང་ཚོམ British Virgin Islands 英属维尔京群岛 བྷོལ་ག་རི་ཡ་ - བྷོལ་ག་རི་ཡ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ། – Republic of Bulgaria 保加利亚 བྷུར་ཁེ་ན་ཧྥ་སོ་ – བྷུར་ཁེ་ན་ཧྥ་སོ Burkina Faso 布基纳法索 བྷོ་རུན་ཌེ་ – བྷུ་རུན་ཌེ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ Republic of Burundi 布隆迪共和国 འབར་མ་ - འབར་མ་མནའ་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ། མེན་མཱར་མནའ་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ – Burma / Myanmar 缅甸 ཀ/ས་ (C) ཁམ་བྷོ་ཌི་ཡ་ – ཁམ་བྷོ་ཌི་ཡ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Kingdom of Cambodia 柬埔寨 ཁ་མེ་རོན་ – ཁ་མེ་རོན་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Republic of Cameroon 喀麦隆 ཁ་ན་ཊ་ – Canada 加拿大 ཁ་བྷོ་ཝེར་ཏེ་ – ཁ་བྷེ་ཝེར་ཏེ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Republic of Cabo Verde 佛得角 ཁེ་ཋ་ལོ་ནྱི་ – ཁེ་ཋ་ལོ་ནྱི་རང་སྐྱོང་མངས་ཁུལ Catalonia རྒྱལ་ཁུངས་ཨེ་སི་པན་ཡ་ཡིན Spain དབུས་ཨ་ཧྥི་རི་ཁ་སྤྱི་མཐུན་– དབུས་ཨ་ཧྥི་རི་ཁ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Central African Republic 中非共和国 ཁེ་མུན་གླིང་ཚོམ་– ཁེ་མུན་གླིང་ཚོམ་ དབྱིན་ཇིའི་རྒྱལ་ཁོངས Cayman islands 开曼群岛 ཆ་ཌ་ – ཆ་ཌ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Republic of Chad 乍得 ཅི་ལེ་ – ཅི་ལི་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Republic of Chile 智利 ཀྲུང་ཀོ་ / རྒྱ་ནག་ – ཀྲུང་ཧྭ་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ People's Republic Of China 中国 ཁེ་ལེབ་ཕུ་ཏེན་གླིང་ཕྲན་– ཁེ་ལེབ་ཏེན་གླིང་འཕྲན་ ཧྥ་རན་སིའི་རྒྱལ་ཁོངས Clipperton Island  ཁོ་ལོམ་བྷི་ཡ་– ཁོ་ལོམ་བྷི་་ཡ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Republic of Colombia 哥伦比亚 ཁོ་མོ་རོ་སུ་– ཁོ་མོ་རོ་སུ་གཅིག་བསྒྲིལ་གླིང་འཕྲན་རྒྱལ་ཁབ Union of the Comoros 摩洛哥 ཁོན་གོ་མི་དམངས་དམངས་གཙོ་ – ཁོན་གོ་མི་དམངས་དམངས་གཙོ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Democratic Republic of the Congo 刚果民主共和国 ཁོན་གོ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ – ཁོན་གོ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Republic of the Congo 刚果共和国 ཀྲོང་གོ་ – ཀྲོང་གོ་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ People's Republic Of China ཁོ་ཁེ་གླིང་ཕྲན་རྒྱལ་ཁབ་ – Cook Islands 库克群岛 ཀོ་སུ་ཊ༌རི་ཁ་ – ཀོ་སུ་ཊ༌རི་ཁ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Republic of Costa Rica 哥斯达黎加 བ་སོ་མཚོ་ཁ་ – བ་སོ་མཚོ་ཁ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Republic of Côte d'Ivoire ཁི་རག་ཏེ་ཡ་ – ཁི་རག་ཏེ་ཡ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Republic of Croatia 克罗地亚 ཁོས་བྷ་ – ཁོས་བྷ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Republic of Cuba 古巴 སེབ་རུ་སི་ – སེབ་རུ་སི་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Republic of Cyprus 塞浦路斯 ཆེ་ཥི་ – ཆེ་ཥི་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Czech Republic 捷克 ཌ (D) ཌན་མར་ཀི་ – ཌན་མར་ཀི་རྒྱལ་གཞིས་རྒྱལ་ཁབ Kingdom of Denmark 丹麦 གཞི་བྷོ་ཊི་ – གཞི་བྷོ་ཊི་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Republic of Djibouti 吉布提 ཌོ་མི་ནི་ཀ་ –ཌོ་མི་ནི་ཀ་མནའ་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Commonwealth of Dominica 多米尼克国 ཌོ་མི་ནི་ཀ་ - ཌོ་མི་ནི་ཀ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ Dominica. Dominican Republic 多米尼加共和国 ཨི (E) ཤར་ཊི་མོར་ – ཤར་ཊི་མོར་དམངས་གཙོ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Democratic Republic of Timor-Leste 东帝汶民主共和国 ཨེ་ཁོའོ་ཌོར་ – ཨེ་ཁོའོ་ཌོར་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Republic of Ecuador 厄瓜多尔共和国; ཨི་ཇིབ་ – ཨི་ཇིབ་ཨ་རབ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Arab Republic of Egypt 阿拉伯埃及共和国 ཨིལ་སལ་ཝ་ཌོར་ – ཨིལ་སལ་ཝ་ཌོར་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Republic of El Salvador 萨尔瓦多共和国 ཨི་ཁཱ་ཊོ་རལ་དགེ་ནེ་ – ཨི་ཁུའ་ཊོ་རལ་གི་ནེ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Republic of Equatorial Guinea 赤道几内亚共和国 ཨེ་ཁོའོ་ཌོར་ – ཨེ་ཁོའོ་ཌོར Ecuador 厄瓜多尔（南美洲西北海岸的国家 ཨི་རི་ཏྲའ་ – ཨི་རི་ཏྲའ་མངའ་སྡེ་རྒྱལ་ཁབ་ State of Eritrea 厄立特里亚国 ཨི་སུ་ཊོ་ནི་ཡ་ – ཨི་སུ་ཊོ་ནི་ཡ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Republic of Estonia 爱沙尼亚共和国 ཨི་ཐོ་པེ་ཡ་ – ཨི་ཐོ་པེ་ཡ་དམངས་གཙོ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Federal Democratic Republic of Ethiopia 埃塞俄比亚联邦民主共和国 ཧྥ (F) ཧྥོ་ཁི་ལན་ཌི་གླིང་ཚོམ་ – ཧྥོ་ཁི་ལན་ཌི་གླིང་ཚོམ དབྱིན་ཇིའི་རྒྱལ་ཁོངས Falkland Islands 福克兰群岛 ཧྥི་ཇི་ – ཧྥེ་ཇི་གླིང་ཚོམ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Republic of the Fiji Islands 斐济群岛共和国 ཧྥིན་ལན་ཌི་ – ཧྥིན་ལན་ཌི་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Republic of Finland 芬兰共和国 ཧྥ་རན་སི་ – ཧྥ་རན་སི་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ French Republic 法兰西共和国 ཧྥ་རན་སིའི་ཕོ་ལི་ནེ་ཤི་ཡ་ – ཧྥ་རན་སིའི་ཕོ་ལི་ནེ་ཤི་ཡ ཧྥ་རན་སིའི་རྒྱལ་ཁོངས French Polynesia 法属波利尼西亚 ཧྥ་རན་སིའི་དགེ་ཡ་ན་ – དགེ་ཡ་ན་ Guiana ཧྥ་རན་སིའི་རྒྱལ་ཁོངས French Guiana 法属圭亚那 ཇི་ ག (G) དགའ་བྷོན་ – Gabon, དགའ་བྷོན་སྤྱིན་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ The Gabonese Republic 加蓬共和国 སྒམ་བྷེ་ཡ་ – སྒམ་བྷེ་ཡ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Republic of The Gambia 冈比亚共和国 ལྗོར་ཇི་ཡ་- ལྗོར་ཇི་ཡ་ Georgia 即格鲁吉亚 འཇར་མན་ – འཇར་མན་མནའ་འབྲེལ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Federal Republic of German 德国 དགའ་ན་ – དགའ་ན་ Ghana དགའ་ན་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ The Republic of Ghana 加纳共和国 གྷི་རིག་ – གྷི་རིག་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ / ཀེ་རི་སི་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Greece, Hellenic Republic 希腊共和国 ག་རི་ན་ཌ་ – ག་རི་ན་ཌ Grenada 格林纳达 གྷི་རིན་ལན་ཌི་ – གྷི་རིན་ལན་ཌི ཌན་མར་ཀིའི་རྒྱལ་ཁོངས་ Greenland 格陵兰岛 དགའ་རྡི་ལུབ་ – དགའ་རྡི་ལུབ ཧྥ་རན་སིའི་རྒྱལ་ཁོངས Guadeloupe 瓜德罗普 སྒའམ་ – སྒ་འམ་ ཨ་རིའི་རྒྱལ་ཁོངས Guam 关岛 སྒོ་ཊེ་མ་ལ – སྒོ་ཊེ་མ་ལ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Republic of Guatemala 危地马拉共和国 སྒེ་ནི་ཡ་ – སྒེ་ནི་ཡ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Republic of Guinea 几内亚共和国 སྒེ་ནི་ཡ་བྷེ་སོ་ –སྒེ་ནི་ཡ་བྷེ་སོ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ Republic of Guinea-Bissau 几内亚比绍 གྷུ་ཡ་ན་ – གྷུ་ཡ་ན་མཉམ་འབྲེལ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Co-operative Republic of Guyana 圭亚那合作共和国 ཧ (H) ཧེ་ཊེ་ – ཧེ་ཊེ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Republic of Haiti 海地共和国 ཧོན་ཏུ་ར་སུ་ – ཧོན་ཏུ་ར་སུ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Republic of Honduras 洪都拉斯共和国 ཧུང་གྷ་རི་ – ཧུང་གྷ་རི་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Republic of Hungary 匈牙利共和国 ཡི (I) ཨེ་སུ་ལན་ཌི་ – ཨེ་སུ་ལན་ཌི་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Republic of Iceland 冰岛共和国 རྒྱ་གར་ – རྒྱ་གར་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Republic of India 印度共和国 ཨིན་རྡུ་ནི་ཤིས་ཡ་ – ཨིན་རྡུ་ནི་ཤིས་ཡ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Republic of Indonesia 印度尼西亚共和国 ཏ་ཟིག་ – ཏ་ཟིག་ཁ་ཆེ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Islamic Republic of Iran 伊朗伊斯兰共和国 ཨི་རག་ – ཨི་རག་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Republic of Iraq 伊拉克共和国 ཨར་ལན་ཌི་ - Republic of Ireland 爱尔兰共和国 ཨི་ཛུ་རལ་ – ཨི་ཛུ་རལ་མངའ་སྡེ་རྒྱལ་ཁབ State of Israel 以色列国 ཨི་ཊ་ལི་ – Italy ཨི་ཊ་ལི་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Italian Republic 意大利共和国 འཇའ་ (J) འཇའ་མེ་ཀ་– Jamaica 牙买加 ཇོར་ཌན་ – ཇོར་ཌན Jordan ཇོར་ཌན་རྒྱལ་པོའི་རྒྱལ་ཁབ Hashemite Kingdom of Jordan 约旦哈希姆王国 ཉི་ཧོང་ – ཉི་ཧོང་ Japan ཉི་ཧོང་'日本 ཀ (K) ཧ་སག་ – ཧ་སག་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Republic of Kazakhstan 哈萨克斯坦共和国 ཁེན་ཡ་ – ཁེན་ཡ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ Republic of Kenya 肯尼亚共和国 ཀི་རི་བྷ་ཏི་ – ཀི་རི་བྷ་ཏི་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Republic of Kiribati 基里巴斯共和国 བྱང་ཀོ་རི་ཡ་ – ཀོ་རི་ཡ། མི་སེར་དམངས་གཙོའི་རྒྱལ་ཁབ། North Korea ལྷོ་ཀོ་རི་ཡ – Republic of Korea ཁོ་སོ་ཝོ་ – ཁོ་སོ་ཝོ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Republic of Kosovo 科索沃共和国 ཁི་ཝེ་ཏ་ – ཁི་ཝེ་ཏ་ State of Kuwait 科威特 ཁུར་དགེ་སུ་ཏན་ – ཁུར་དགེ་སུ་ཏན་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Kyrgyzstan Republic 吉尔吉斯斯坦共和国 ལ (L) ལའོ་སུ་ – Laos ལའོ་སུ་མི་མང་དམངས་གཙོ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Lao People's Democratic Republic 老挝人民民主共和国 ལ་ཊི་ཝེ་ཡ་ – Republic of Latvia 拉脱维亚共和国 ལེ་བྷི་ནོན་ – ལེ་བྷི་ནོན་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ Republic of Lebanon 黎巴嫩共和国 ལེ་སོ་ཐོ་ – རྒྱལ་གཞས་ལེ་སོ་ཐོ་ Kingdom of Lesotho 莱索托王国 ལི་བྷེ་རི་ཡ་ – Republic of Liberia 利比里亚共和国 ལི་བྷི་ཡ་ – Libya ལེ་ཆུ་ཏན་སི་ཏུན་ – ལེ་ཆུ་ཏན་སི་ཏུན་ Principality of Liechtenstein 列支敦士登公国 ལེ་ཏོས་ནི་ཡ་ – ལེ་ཏོས་ནི་ཡ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Republic of Lithuania 立陶宛共和国 ལེགས་སུམ་བྷེར་ – Grand Duchy of Luxembourg 卢森堡大公国 མ (M) མ་སེ་ཌོ་ནི་ཡ་ – མ་སེ་ཌོ་ནི་ཡ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Republic of Macedonia 马其顿共和国 མ་ད་གཱ་སི་ཀར་ – མ་ད་གཱ་སི་ཀར་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ Republic of Madagascar 马达加斯加共和国 མ་ལ་ཝེ་ – མ་ལ་ཝེ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Republic of Malawi་马拉维共和国 མ་ལ་ཤི་ཡ་ – མ་ལ་ཤི་ཡ་མནའ་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Feration of Malaysia 马来西亚联邦 མལ་དི་ཝེ་སུ་ – མལ་དི་ཝེ་སུ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Republic of Maldives 马尔代夫共和国 མ་ལི་ – Republic of Mali 马里共和国 མལ་ཏ་ – མ་ལི་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ Republic of Malta 马耳他共和国 མར་ཤལ་གླིང་ཕྲན་རྒྱལ་ཁབ་ – མར་ཤལ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Republic of the Marshall Islands 马绍尔群岛共和国 མར་ཊི་ནི་ཀ་ – མར་ཊི་ནི་ཀ ཧྥ་རན་སིའི་རྒྱལ་ཁོངས་ Martinique 马丁尼克岛 མ་རི་ཏ་ནི་ཡ་ – མ་རི་ཏ་ནི་ཡ་ཁ་ཆེ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Islamic Republic of Mauritania 毛里塔尼亚共和国 མ་རི་ཊིའུ་སུ་ – མ་རི་ཊིའུ་སུ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Republic of Mauritius 毛里求斯共和国 མེག་སི་ཁོ་ – Mexico མེག་སི་ཁོ་མངའ་སྡེ་གཅིག་སྡུད United Mexican States 墨西哥合众国 མེ་ཁུ་རི་ནེ་ཞི་ཡ་ – མེ་ཁུ་རི་ནེ་ཞི་ཡ་མངའ་སྡེ་མནའ་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Federated States of Micronesia 密克罗尼西亚联邦 མོལ་དོ་ཝ་ – Republic of Moldova 摩尔多瓦共和国 མོ་ནཱ་ཁོ་ – མོལ་དོ་ཝ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Principality of Monaco 摩纳哥公国 མོང་གོལ་ - སོག་པོ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Republic of Mongolia 蒙古共和国 མོན་ཊེ་ནིག་རོ་ –་མོན་ཊེ་ནིག་རོ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Republic of Montenegro 黑山共和国 མོན་ཚུ་ར་ཊི་ – མོན་ཚུ་ར་ཊི དབྱིན་ཇིའི་རྒྱལ་ཁོངས Montserrat 蒙塞拉特 མོ་རོ་ཁོ་ – མོ་རོ་ཁོ་རྒྱལ་གཞིས་རྒྱལ་ཁབ Kingdom of Morocco 摩洛哥王国 མོ་སམ་བྷི་ཁུ་ – མོ་སམ་བྷི་ཁུ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Republic of Mozambique 莫桑比克共和国 འབར་མ་ / མེན་མཱར་ – འབར་མ་མནའ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཁབ Union of Myanmar (Burma)缅甸联邦共和国 ན (N) ན་མི་བྷི་ཡ་ – ན་མི་བྷི་ཡ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Republic of Namibia 纳米比亚共和国 ནའུ་རུ་ – ནའུ་རུ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Republic of Nauru 瑙鲁共和国 ནཱ་ཝ་སྭ་ - ནཱ་ཝ་སཱ་གླིང་ཕྲན ཨ་རིའི་རྒྱལ་ཁོངས་ Navassa 纳弗沙岛 བལ་ཡུལ་ – བལ་པོ་མནའ་མཐུན་དམངས་གཙོ་རྒྱལ་ཁབ Federal Democratic Republic of Nepal 尼泊尔联邦民主共和国 ནེ་རྡུར་ལན་ཌི་ - – ནེ་རྡུར་ལན་ཌི་རྒྱལ་གཞིས་རྒྱལ་ཁབ Kingdom of the Netherlands 荷兰王国 ནིའུ་ཛི་ལན་ཌི་ - ནིའུ་ཛི་ལན་ཌི་ New Zealand 新西兰 ཁ་ལི་ཌོ་ནི་ཡ་གསར་པ་ – ཁ་ལི་ཌོ་ནི་ཡ་གསར་པ ཧྥ་རན་སིའི་རྒྱལ་ཁོངས New Caledonia 新喀里多尼亚 ནེ་ཁུ་ར་གི་ཝ་ – Republic of Nicaragua 尼加拉瓜共和国 ནེ་ལྗུར་ – ནེ་ལྗུར་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ Republic of Niger 尼日尔共和国 ནེ་ལྗུ་རི་ཡ་ – ནེ་ལྗུ་རི་ཡ་མནའ་འབྲེལ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Republic of Nigeria 尼日利亚联邦共和国 ནིའུ་ - ནིའུ་ཛི་ལན་ཌིའི་རྒྱལ་ཁོངས་ Niue 纽埃岛 ནོར་ཧྥུ་ཁི་གླིང་ཕྲན་ - ནོར་ཧྥུ་ཁི་གླིང་ཕྲན ཨོ་སི་ཊི་ལི་ཡཱ་རྒྱལ་ཁོངས་ Norfolk Island 诺福克岛 བྱང་མ་རི་ན་གླིང་ཚོམ་ - བྱང་མ་རི་ན་གླིང་ཚོམ ཨ་རིའི་རྒྱལ་ཁོངས Northern Mariana Islands 北马里亚那群岛 བྱང་ཀོ་རི་ཡ་ – North Korea བྱང་ཀོ་རི་ཡ་མི་མང་དམངས་གཙོ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Democratic People's Republic of Korea 朝鲜民主主义人民共和国 ནོར་ཝེ་ - ནོར་ཝེ་རྒྱལ་པོའི་རྒྱལ་ཁབ། Kingdom of Norway 挪威王国 ཨོ (O) ཨུ་ཟ་བྷེ་ཁི་སི་ཐན་ – ཨུ་ཟ་བྷེ་ཁི་སི་ཐན Uzbekistan ཨུ་ཟ་བྷེ་ཁི་སི་ཐན་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Republic of Uzbekistan 乌兹别克斯坦共和国 ཨོ་མན་ – ཨོ་མན་རང་སྐྱོང་རྒྱལ་ཁབ Sultanate of Oman 阿曼苏丹国 ཕ (P) པ་ཀི་སི་སྟན་ –པ་ཀི་སི་སྟན་ཁ་ཆེ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Islamic Republic of Pakistan 巴基斯坦伊斯兰共和国 པ་ལའུ་ – པ་ལའུ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Republic of Palau 贝劳共和国 པ་ལི་སི་ཏན་ – པ་ལི་སི་ཏན Palestine 巴勒斯坦 པ་ན་མ་ – པ་ན་མ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Republic of Panama. ཕ་པོས་དགེ་ནས་གསར་པ་ – ཕ་པོས་དགེ་ནས་གསར་པ་རང་བཙན་མངའ་སྡེ Independent State of Papua New Guinea 巴布亚新几内亚独立国 ཕ་རག་ཝེ་ – ཕ་རག་ཝེ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Republic of Paraguay （Paraguay (/ˈpærəɡwaɪ/）巴拉圭共和国 པེ་རུ་ – པེ་རུ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Republic of Peru 秘鲁共和国 ཧྤེ་ལི་པིན་ – ཧྥེ་ལི་པིན་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Republic of the Philippines 菲律宾共和国 པེ་ཊི་ཁིན་གླིམ་ཚོམ་ – པེ་ཊི་ཁིན་གླིམ་ཚོམ དབྱིན་ཇིའི་རྒྱལ་ཁོངས Pitcairn Islands 皮特凯恩群岛 ཕོ་ལན་ཌི་ – ཕོ་ལན་ཌི་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Republic of Poland 波兰共和国 ཕོ་ཅུ་གྷལ་ – ཕོ་ཅུ་གྷལ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Portuguese Republic 葡萄牙共和国 ཕོར་ཏོ་གྲུ་ཁ་ / ཕུན་ཚོགས་གྲུ་ཁ་ – ཨ་རིའི་རྒྱལ་ཁོངས་ Puerto Rico 波多黎各 ཁ (Q) ཁ་ཏར་ – ཁ་ཏར་རྒྱལ་ཁབ State of Qatar 卡塔尔国 ར (R) ཉི་ཧོང་ - Japan ཉི་ཧོང་ ཉི་ཧོང་མངའ་སྡེ་རྒྱལ་ཁབ 日本州 རོ་མ་ནི་ཡ་ - རོ་མ་ནི་ཡ་ Romania 罗马尼亚 ཨུ་རུ་སུ་ – ཨུ་རུ་སུ་མནའ་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Russian Federation 俄罗斯联邦 རོ་ཨན་ཌ – རོ་ཨན་ཌ] Rwanda རོ་ཨན་ཌ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ Republic of Rwanda 卢旺达共和国 ས (S) ས་བྷའ་གླིང་ཕྲན་ – ས་བྷའ་གླིང་འཕྲན་ ནེ་རྡུར་ལན་ཌིའི་རྒྱལ་ཁོངས Saba 萨巴岛 དམ་པ་བྷར་ཐུལ་མེ་ – དམ་པ་བྷར་ཐུལ་མེ་ ཧྥ་རན་སིའི་རྒྱལ་ཁོངས་ Saint Barthelemy 圣巴特岛 法属圣巴特岛 སཡིན་ཊ་ཀིཊ་སུ་དང་ནེ་ཊི་སུ་ – Federation of Saint Christopher and Nevis 圣基茨和尼维斯 སི་ཊེ་ཞི་ – ནེ་རྡུར་ལན་ཌིའི་རྒྱལ་ཁོངས རྒྱལ་ཁོངས་ Sent Eustatius (also known affectionately to the locals as Statia (/ˈsteɪʃə/) སཱན་ཊ་ཀི་ཊ་སུ་དང་ནེ་བེེ་སུ་（དམ་པ་ཀི་ཊ་དང་ནེ་བེེ་སུ་） – Saint Kitts and Nevis སེན་ཊ་ལུ་ཤི་ཡ་– Saint Lucia 圣卢西亚岛 དམ་པ་མ་ཏུན་– དམ་པ་མ་ཏུན་ ཧྥ་རན་སིའི་རྒྱལ་ཁོངས་ Saint Martin 圣马丁岛 སིན་ཊེ་མ་ཏུན་– སིན་ཊེ་མ་ཏུན་ ནེ་རྡུར་ལན་ཌིའི་རྒྱལ་ཁོངས རྒྱལ་ཁོངས་ Sint Maarten 荷属圣马丁岛 དམ་པ་ཕེར་དང་མེ་ཁོ་ལོན་– དམ་པ་ཕེར་དང་མེ་ཁོ་ལོན ཧྥ་རན་སིའི་རྒྱལ་ཁོངས Saint Pierre and Miquelon 圣皮埃尔和密克隆 དམ་པ་ཝེན་སིན་དང་གྷུ་རེ་ན་ཀྲུན་ Saint vincent and The Grenadines 圣文森特和格林纳丁斯 སོ་མོ་ཝ་ – སོ་མོ་ཝ་རང་བཙན་མངའ་སྡེ་རྒྱལ་ཁབ Independent State of Samoa 萨摩亚独立国 སན་མ་རི་ནོ་ – སན་མ་རི་ནོ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Most Serene Republic of San Marino 圣马利诺共和国 སའོ་ཊོ་མེ་དང་ཕུ་རིན་སེབ་ – སའོ་ཊོ་མེ་དང་ཕུ་རིན་སེབ་དམངས་གཙོ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ Democratic Republic of São Tomé and Príncipe ས་ཌི་ཨ་རབ་ – ས་ཌི་ཨ་རབ་རྒྱལ་གཞིས་རྒྱལ་ཁབ Kingdom of Saudi Arabia་沙特阿拉伯王国 སི་ནེ་གྷལ་ – སི་ནེ་གྷལ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Republic of Senegal塞内加尔共和国 སེར་བྷི་ཡ་ – སེར་བྷི་ཡ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Republic of Serbia 塞尔维亚共和国 སེ་ཆེ་ལེ་སུ་ – སེ་ཆེ་ལེ་སུ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Republic of Seychelles 塞舌尔共和国 སི་ར་ལེ་ཨོན་ – སི་ར་ལེ་ཨོན་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Republic of Sierra Leone 塞拉利昂共和国 སེང་གེ་ཕོར་ – སེང་གེ་ཕོར་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Republic of Singapore 新加坡共和国 སི་ལོ་ཝ་ཁི་ – སི་ལོ་ཝ་ཁི་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Slovakia. Slovak Republic 斯洛伐克共和国 སི་ལོ་ཝེ་ནི་ཡ་ – སི་ལོ་ཝེ་ནི་ཡ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Republic of Slovenia 斯洛文尼亚共和国 སོ་ལོ་མོན་གླིང་ཚོམ་ - སོ་ལོ་མོན་གླིང་ཚོམ་ Solomon Islands 所罗门群岛 སོ་མ་ལི་ཡ་– Somalia སོ་མ་ལི་ཡ་དམངས་གཙོ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ The Somalia Democratic Republic索马里联邦共和国 ལྷོ་ཨ་ཧྥི་རི་ཀ་ – ལྷོ་ཨ་ཧྥི་རི་ཀ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ Republic of South Africa 南非共和国 ལྷོ་ལྗོར་ཇི་ཡ་དང་ལྷོ་སན་ཌི་ཝེ་གླིང་ཚོམ་ – ལྷོ་ལྗོར་ཇི་ཡ་དང་ལྷོ་སན་ཌི་ཝེ་གླིང་ཚོམ དབྱིན་ཇའི་རྒྱལ་ཁོངས South Georgia and the South Sandwich Islands 南乔治亚岛与南桑威奇群岛 ལྷོ་ཀོ་རི་ཡ་ – South Korea. ལྷོ་ཀོ་རི་ཡ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Republic of Korea 大韩民国 ཨེ་སི་པན་ཡ་ – ཨེ་སི་པན་ཡ་རྒྱལ་གཞིས་རྒྱལ་ཁབ Kingdom of Spain 西班牙王国 སེང་ག་གླིང་ – སེང་ག་གླིང་དམངས་གཙོ་སྤྱི་ཚོགས་རང་ལུགས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ The Democratic Socialist Republic of Sri Lanka 斯里兰卡民主社会主义共和国 ལྷོ་སུའུ་ཏན་ – སུའུ་ཏན་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ། South Sudan 南苏丹 སུའུ་ཏན་ – སུའུ་ཏན་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ། The Republic of the Sudan 苏丹共和国 སུ་རི་ནེམ་ – སུ་རི་ནེམ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Republic of Suriname 苏里南共和国 སི་ཝ་ཟི་ལན་ཌི་ – སི་ཝ་ཟིལ་ལན་ཌི་རྒྱལ་གཞིས་རྒྱལ་ཁབ་ Kingdom of Swaziland 斯威士兰王国 སི་ཝ་རིས་ཡ་ – སི་ཝ་རིས་ཡ་རྒྱལ་གཞིས་རྒྱལ་ཁབ Kingdom of Sweden 瑞典王国 ཤུ་ཝ་ཡི་ཙུ་ – ཤུ་ཝ་ཡི་ཙུ Switzerland ཤུ་ཝ་ཡི་ཙུ་ཕྱོགས་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Swiss Confederation 瑞士 སི་རི་ཡ་ – Syria སི་རི་ཡ་ཨ་རབ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Syrian Arab Republic 阿拉伯叙利亚共和国 ཏ (T) ཐ་ཇི་ཁེ་སི་ཏན – ཐ་ཇི་ཁེ་སི་ཏན་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Republic of Tajikistan 塔吉克斯坦共和国 ཏའི་ཝཱན་ – Taiwan (Republic of China). ཏན་ཛ་ནི་ཡ – ཏན་ཛ་ནི་ཡ་གཅིག་སྡུད་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ United Republic of Tanzania 坦桑尼亚联合共和国 གསེར་ལྡན་རྒྱལ་ཁབ་ – གསེར་ལྡན་རྒྱལ་གཞིས་རྒྱལ་ཁབ Kingdom of Thailand་泰王国 ཤར་ཊི་མོར'- ཤར་ཊི་མོར Timor-Leste་东帝汶 ཊོ་གོལ་ – ཊོ་གོལ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Togolese Republic 多哥共和国 ཁྲོན་དགའ – ཁྲོན་དགའ་རྒྱལ་གཞིས་རྒྱལ་ཁབ Kingdom of Tonga 汤加王国 ཊོ་སྒོ་།????? - ཊོ་སྒོ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ Togo, Togolese Republic ཊོ་ཁི་ལོ - ནིའུ་ཛི་ལན་ཌིའི་རྒྱལ་ཁོངས Tokelau 即托克劳群岛 ཏྲི་ནི་ཊ་དང་ཏྲོ་བྷ་གོ – ཏྲི་ནི་ཊ་དང་ཏྲོ་བྷ་གོ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Republic of Trinidad and Tobago 特立尼达和多巴哥共和国 ཁྲོ་ནི་སི་ཡཱ་ – ཁྲོ་ནི་སི་ཡ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ Tunisia, Tunisian Republic 突尼西亚 ཏུར་ཀི་ – ཏུར་ཀི་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Republic of Turkey 土耳其共和国 ཏུར་ཀེ་དང་ཁེ་ཁོ་སིན་གླིང་ཚོམ་ – ཏུར་ཀེ་དང་ཁེ་ཁོ་སིན་གླིང་ཚོམ་ དབྱིན་ཇིའི་རྒྱལ་ཁོངས་ Turks and Caicos Islands 特克斯和凯科斯群岛 ཏུར་ཀ་མེ་ནི་སུ་ཏན་'- ཏུར་ཀ་མེ་ནི་སུ་ཏན་ Turkmenistan 土库曼斯坦 ཏོས་བ་ལུང་ - ཏོས་བ་ལུང་ Tuvalu 图瓦卢 ཨུ (U) ཡོས་གན་རྡ – ཡོས་གན་རྡ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Republic of Uganda 乌干达共和国 ཨུཀ་རཡི་ནི ཨ་རབ་ཨེ་མེར་གཅིག་སྒྲིལ་རྒྱལ་ཁབ་– United Arab Emirates 阿拉伯联合酋长国 དབྱིན་ཇ་ – དབྱིན་ཇི་རྒྱལ་གཞིས་མཉམ་འབྲེལ་དང་བྱང་ཨར་ལན་ཌི UK དབྱིན་ཇི་རྒྱལ་ཁབ United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland 大不列颠及北爱尔兰联合王国 ཨོ་ཁི་རན – ཨོ་ཁི་རན Ukraine 乌克兰 ཨ་རི – ཨ་མེ་རི་ཁ་མངའ་སྡེ་གཅིག་སྡུད United States of America 美国，美利坚合众国 ཨ་རིའི་ཝེར་ལྗིན་གླིང་ཚོམ – ཨ་རིའི་ཝེར་ལྗིན་གླིང་ཚོམ ཨ་རིའི་རྒྱལ་ཁོངས་ US Virgin Islands 美属维尔京群岛 ཤར་ཨོ་རག་ཝེ – ཤར་ཨོ་རག་ཝེ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Eastern Republic of Uruguay 乌拉圭东部共和国 ཨུ་ཟི་བྷེ་ཁུ་སི་ཏན་། – ཨུ་ཟི་བྷེ་ཁུ་སི་ཏན་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ Republic of Uzbekistan 乌兹别克斯坦共和国 ཝ (V) ཝ་ནུ་ཨ་ཏོ – ཝ་ནུ་ཨ་ཏོ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Republic of Vanuatu 瓦努阿图共和国 ཝེ་ཏི་ལམ – ཝེ་ཏི་ལམ་སྤྱི་ཚོགས་རང་ལུགས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Socialist Republic of Vietnam 越南社会主义共和国 ཝ་ཊི་ཁན་གྲོང་ཁྱེར་རྒྱལ་ཁབ – ཝ་ཊི་ཁན་གྲོང་ཁྱེར་རྒྱལ་ཁབ Vatican City State 梵蒂冈城国 ཝེ་ནི་ཙེ་ལ – Venezuela ཝེ་ནི་ཙེ་ལ་ བྷོ་ལི་ཝ་རན་ཝེ་ནི་ཙེ་ལ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ Bolivarian Republic of Venezuela 委内瑞拉玻利瓦尔共和国 དབྱིན་ཇིའི་ཝེར་ལྗིན་གླིང་ཚོམ – དབྱིན་ཇིའི་ཝེར་ལྗིན་གླིང་ཚོམ དབྱིན་ཇིའི་རྒྱལ་ཁོངས་ British Virgin Islands 英属维京群岛 ཝེ (W) ཝེ་ཁུ་གླིང་ཕྲན – ཝེ་ཁུ་གླིང་ཕྲན་ ཨ་རིའི་རྒྱལ་ཁོངས་ Wake Island 威克岛 ཝ་ལེ་སི་དང་ཧྥོ་ཐོ་ཡ – ཝ་ལེ་སི་དང་ཧྥོ་ཐོ་ཡ ཧྥ་རན་སིའི་རྒྱལ་ཁོངས Wallis and Futuna [词典] 瓦利斯群岛和富图纳群岛 ཞ (X) ཡ (Y) ཡེ་མན། – ཡེ་མན་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ Republic of Yemen 也门共和国 ཛ (Z) རྫམ་བྷི་ཡ། –རྫམ་བྷི་ཡ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ Republic of Zambia 赞比亚共和国 རྫེམ་བྷ་ཝེ། –རྫེམ་བྷ་ཝེ་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ Republic of Zimbabwe 津巴布韦共和国 འདུལ་བ་ལུང་ལས། སྔོན་སངས་རྒྱས་འོད་སྲུངས་ཀྱི་བསྟན་པ་ལ་རྒྱལ་ཆེན་སྡེ་བཞི་འདི་ནམ་མཁའ་ལྡིང་སྒྲ་སྙན་དང་། སྒྲ་ཆུང་དང་། ཀླུ་དབུགས་དང་། དབུགས་ཆེན་དུ་གྱུར་པ་ན་བཞི་ཡིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་ཤེས་ཏེ་དད་ནས་བསླབ་པའི་གཞི་བཟུང་། སངས་རྒྱས་ཤཱཀྱ་ཐུབ་པའི་བསྟན་པ་ལ་འཇིག་རྟེན་སྐྱོང་བར་གྱུར་ཅིག་ཅེས་སྨོན་ལམ་བཏབ་པས། ནམ་མཁའ་ལྡིང་གཉིས་མིག་མི་བཟང་དང་། རྣམ་ཐོས་སྲས། ཀླུ་གཉིས་ཡུལ་འཁོར་སྲུང་དང་། འཕགས་སྐྱེས་པོར་གྱུར་ཏེ། སྟོན་པ་མངལ་དུ་བཞུགས་པ་ནས་བཟུང་སངས་རྒྱས་པའི་བར་བསྲུངས། རབ་ཏུ་བྱུང་ན་རྡོའི་ལྷུང་བཟེད་ཀྱང་ཕུལ། དམ་པའི་ཆོས་དང་འཁོར་རྣམ་བཞི་སྲུང་བར་དམ་བཅས་ཤིང་། སྟོན་པས་ཀྱང་རྒྱུད་སྡེ་མང་བོའི་ལྷའི་དཀྱིལ་འཁོར་དུ་བཅུག་སྟེ་དབང་བསྐུར་རྒྱུད་ཀྱང་གཏད། སྟོན་པས་བསྟན་པ་ལྷ་ཁོ་ནར་གཏད་ན་བག་མེད་པའི་རྐྱེན་དང་། མི་ཁོ་ནར་གཏད་ན་ཚེ་ཐུང་བའི་སྐྱོན་ཡོད་པས། གཉིས་ཀར་གཏད་དགོས་དགོངས་པ་ན། ཕྱོགས་བཞི་ནས་རྒྱལ་ཆེན་བཞིས་འཇིག་རྟེན་པའི་ཚུལ་གྱིས་ཐུགས་བསྐྱེད་པ། སྟོན་པས་ཡུལ་འཁོར་སྲུང་དང་འཕགས་སྐྱེས་པོ་དབུས་པའི་རིགས་ཡིན་པས་དབུས་སྐད་དང་། མིག་མི་བཟང་། རྣམ་ཐོས་སྲས་གཉིས་མཐའ་འཁོབ་པའི་རིགས་ཡིན་པས་མཐའ་འཁོབ་ཀྱི་སྐད་ཀྱིས་ཆོས་གསུངས་པར། དེ་རྣམས་བག་ཆགས་སད་དེ་བདེན་པ་མཐོང་ཞིང་། རང་རང་གིས་བྲོ་བོར་བ་ལྟར་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་སྐྱོང་བར་ཞལ་གྱིས་བཞེས་སོ།། 丨རྣམ་ཐོས་སྲས། བྱང་ཕྱོགས་སུ་རྒྱལ་བོ་ཆེན་པོ་རྣམ་ཐོས་སྲས་སེར་པོ་ནོར་བུས་མཚན་པའི་བེ་ཅོན་དང་། གཏེར་གྱི་ནེའུ་འཛིན་པ། སྐུ་ལུས་སྦོམ་ཞིང་བཞད་པ། གཡས་གཡོན་ན་གཏེར་གྱི་བུམ་པ་དང་། རིན་པོ་ཆེའི་ཆུ་བོ་འབབ་པ། དར་དང་རིན་པོ་ཆེའི་རྒྱན་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་བརྒྱན་ཅིང་། དཔའ་ཞིང་བརྗིད་ལ་བཟོད་པར་དཀའ་བའི་གཟི་འོད་ཅན། སྤྱན་ཟླུམ་པོ་གདངས་པ། རིན་པོ་ཆེའི་ཡ་ལད་གསོལ་བ། ཡིད་བཞིན་ནོར་བུའི་ཅོད་པན་དང་བཅས་པའི་ཟེའུ་ཁ་ལ་སོགས་པ་འཁོར་ལོས་བསྒྱུར་བའི་ཆ་ལུགས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ། རིན་པོ་ཆེའི་ཁྲི་དང་སེང་གེ་ལ་བཞུགས་པའོ།། དེད་དཔོན་ཆེན་པོ་གསེར་མདོག་ཅན།། བེ་ཅོན་དང་ནི་ནེའུ་ལེ་འཛིན།། གནོད་སྦྱིན་ཚོགས་ལ་དབང་བསྒྱུར་བའི།། རྣམ་ཐོས་སྲས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ།། ཨོ་བེ་སྭཱ་ཧཱ། 丨ཡུལ་འཁོར་སྲུང་། ཤར་དུ་རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ་ཡུལ་འཁོར་སྲུང་དཀར་ལ་ལྗང་བའི་མདངས་ཅན། པི་ཝང་བརྡུང་ཞིང་ཞི་བའི་ཚུལ་ཅན། དར་དང་རིན་པོ་ཆེའི་རྒྱན་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་བརྒྱན་ཅིང་། བཟོད་པར་དཀའ་བའི་གཟི་འོད་ཅན། རིན་པོ་ཆེའི་ཡ་ལད་གསོལ་བ། འཁོར་ལོས་བསྒྱུར་བའི་ཆ་ལུགས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་ཤིང་། རིན་པོ་ཆེའི་ཁྲི་དང་གླང་བོའི་གདན་ལ་གནས་པའོ།། རྒྱལ་བོ་ཆེན་པོ་དཔལ་ལྡན་པ།། མརྒད་མདོག་མཚུངས་པི་ཝང་འཛིན།། དྲི་ཟའི་ཚོགས་ལ་དབང་བསྒྱུར་བའི།། ཡུལ་འཁོར་སྲུང་ཕྱག་འཚལ་ལོ།། ཨོ་ངྷྲི་སྭཱ་ཧཱ། 丨འཕགས་སྐྱེས་པོ། ལྷོ་རུ་རྒྱལ་བོ་ཆེན་པོ་འཕགས་སྐྱེས་པོ་སྔོ་བསངས་རལ་གྲི་འབར་བ་འཛིན་དང་། ཞལ་ཅུང་ཟད་ཁྲོ་བའི་ཉམས་དང་ལྡན་པ། དར་དང་རིན་པོ་ཆེའི་རྒྱན་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་བརྒྱན་པ་དང་། དཔའ་ཞིང་བརྗིད་ལ་བཟོད་པར་དཀའ་བའི་གཟི་འོད་ཅན། རིན་པོ་ཆེའི་ཡ་ལད་གསོལ་ཞིང་། ཡིད་བཞིན་གྱི་ནོར་བུའི་ཅོད་པན་དང་བཅས་པའི་ཟེའུ་ཁ་ལ་སོགས་པ་འཁོར་ལོས་བསྒྱུར་བའི་ཆ་ལུགས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་དང་། རིན་པོ་ཆེའི་ཁྲི་དང་མ་ཧེའི་གདན་བཞུགས་པའོ།། དཔའ་བོ་ཆེན་པོ་སྟོབས་པོ་ཆེ།། ཁ་དོག་སྔོན་པོ་རལ་གྲི་འཛིན།། གྲུལ་བུམ་ཚོགས་ལ་དབང་བསྒྱུར་བའི།། འཕགས་སྐྱེས་པོ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ།། ཨོ་བི་སྭཱ་ཧཱ། 丨སྤྱན་མི་བཟང་། ནུབ་ཏུ་རྒྱལ་བོ་ཆེན་པོ་མིག་མི་བཟང་དམར་པོ་འཛུལ་པ། ཕྱག་གཡས་པས་སྦྲུལ་ཞགས་འཛིན་པ་དང་། ཕྱག་གཡོན་པས་རིན་པོ་ཆེའི་མཆོད་རྟེན་འཛིན་ཅིང་དེ་ལ་གཟིགས་པ་དང་། སྐྲ་སེར་འབར་བ་སྦྲུལ་མགོའི་གདེངས་ཀ་བདུན་དང་ལྡན་པ། དར་དང་རིན་པོ་ཆེའི་རྒྱན་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་བརྒྱན་ཅིང་། དཔའ་ཞིང་བརྗིད་ལ་བཟོད་པར་དཀའ་བའི་གཟི་འོད་ཅན། སྤྱན་ཟླུམ་པོ་གདངས་ཤིང་། རིན་པོ་ཆེའི་ཡ་ལད་གསོལ་བ། ཡིད་བཞིན་ནོར་བུའི་ཅོད་པན་དང་བཅས་པའི་ཟེའུ་ཁ་ལ་སོགས་པ་འཁོར་ལོས་བསྒྱུར་བའི་ཆ་ལུགས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་ཤིང་། རིན་པོ་ཆེའི་ཁྲི་དང་ཀླུའི་གདན་ལ་བཞུགས་པའོ།། མངའ་བདག་ཆེན་པོ་མཐུ་བོ་ཆེ།། ཁ་དོག་དམར་སེར་སྦྲུལ་ཞགས་འཛིན།། ཀླུ་ཡི་ཚོགས་ལ་མངའ་མཛད་པའི།། མིག་མི་བཟང་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ།། ཨོ་ཀྴ་སྭཱ་ཧཱ། རྒྱལ་ཆེན་སྡེ་བཞིའི་བཀའ་གཏད་ནི་རྡོ་རྗེ་འཆང་དང་། ཕྱག་ན་རྡོ་རྗེས་བྷ་ཝ་བྷ་དྲ་ལ་གནང་བའི་བརྒྱུད་པ་བེེ་རོ་ཙ་ན་རཀྴི་ཏ་དང་སྟོད་ལུང་བེེ་རོས་ཞང་འཚལ་བ་ལ་གནང་བའི་བརྒྱུད་པ་སྟེ་འདི་དག་འཇིག་རྟེན་པའི་ཚུལ་དུ་གནས་པས་ན་མཆོད་བསྟོད་སོགས་གང་ཐད་ནས་འཇིག་རྟེན་པ་ལྟར་བསྟེན་ན་ལེགས་པའོ།། རྡོ་སྦིས་་ཡུལ་ནི་རྨ་ཡུལ་སྟོད་སྨད་བར་གསུམ་དུ་ཕྱེད་པའི་བར་མ།  རྨ་ཆུའི་ལྷོ་ཕྱོགས།  ལུང་བའི་ལྷོ་བྱང་རིང་ལ་ཤར་ནུབ་དོག  སྤྱིའི་རྒྱ་ཁྱོན་ལ་སྤྱི་ལེ་གྲུ་བཞི་མ་༣༢་ཡས་མས།  གཞུང་ཆུ་བྱང་དུ་བབས་ཏེ་རྨ་ཆུ་དང་འདྲེས།  བྱང་མ་གཏོགས་ཕྱོགས་གསུམ་དུ་མགོ་གཡའ་དང་རྫ། སྐེད་བྲག་དང་སྤང་ལས་གྲུབ་པ། ལྕགས་རི་ལྟར་རི་བརྒྱུད་ཆེན་པོ་གཅིག་ལ་ཤར་དུ་མཚོ་ནག་སྟོང་རི་རྒྱ་མོཀ༼རྒ་མོ༽། ལྷོར་ཨ་མྱེས་ད་རྒྱལ་སྤུན་གསུམ།  ནུབ་ཏུ་ཨ་མྱེས་གུང་ཡེ་དང་། ཡན་ལག་གི་རི་ཕྲན་གཉིས་ལ།  ཨ་མྱེས་དཔལ་མཁར་དང་།  ཨ་མྱེས་ཁྱུང་རྩེ་སོགས་ཀྱིས་སྐོར་བ། སྟོང་རི་རྒྱ་མོ་དང་གནས་རི་ཏན་ཏིག་བར་ནས་རྨ་ཀླུང་ཕྱུག་མོ་ཤར་དུ་བྱམས་པ་འབུམ་གླིང་གི་ཕྱོགས་སུ་དྲག་ཏུ་འབབ། ཀ་ཆུ་མཁར་རྙིང་ཡུལ་དེའི་ཤར་ལྷོར་སྤྱི་ལེ་བརྒྱད་ཅུའི་མཚམས་དང་།  ལྷོ་རུ་ཕྱོགས་བཅུ་གཉན་ཆེན།  ལྷོ་ནུབ་ན་གཡུང་དྲུང་མཁར་རྙིང་། ལར་ཁ་བྱང་གཏད་ཀྱི་ལུང་བ། ཤར་ནུབ་ཀྱི་རི་བརྒྱུད་ནས་ཐང་གཤོངས་སུ་ཟུག་པའི་རི་ཕྲན་དག་ནི་སྟག་གི་རི་མོ་དང་འདྲ་ལ།  ཡུལ་དེའི་ཁྱད་ཆོས་ཤིག་ཡིན། ནུབ་ཀྱི་རི་ཕྲན་རྣམས་ཀྱི་བྱང་ངོས་དག་ཏུ་ནགས་ཚལ་ཆུང་ཆུང་ལ།  གསོམ་ཤིང་དང་སྟག་ཤིང་། གླང་མ།  སྨན་རྩྭའང་འགའ་རེ་ཡོད། ཤར་ནས་ནུབ་ཏུ་ཟུག་པའི་རི་ཕྲན་དག་ནི་ས་དམར་ཡིན།  གཞུང་ཆུའི་གཡས་གཡོན་གྱི་གཞོང་དང་རི་ཕྲན་དག་གི་བར་གསེང་ན་རྡོ་སྦིས་དུ་ཁ་སྟོང་།  སྡེ་བ་ཉེར་གསུམ། མི་གྲངས་གཅིག་ཁྲི་ཉིས་སྟོང་ཙམ།  སྟོད་སྨད་བར་གསུམ་དུ་གནས་ཡོད།     རི་དྭགས་གནའ་བ།  དགོ་བ། ཤྭ་བ། གླ་བ། གཅན་ཟན་སྤྱང་ཀི  ཝ། གཡི། ཕྱུགས་སྲོག་འབྲི་གཡག  མཛོ་མཛོ་མོ། བ་བ་མོ། རྟ་དྲེལ་བོང་གསུམ་ཤིན་ཏུ་ཉུང་།  རོང་འབྲོག་འདྲེས་མར་གནས། ཤར་གྱི་འདམ་རིའི་མགོ་དང་ལུང་སྟོད་མཚམས་དག་རི་མ་དང་།  ནུབ་ཀྱི་རི་འདབས་དམའ་ས་དང་།  གཞུང་ཆུའི་གཡས་གཡོན་རྣམས་ཆུ་མ།  འབྲུ་རིགས། གྲོ ནས། སྲན་གསུམ། སྲད་མ། ཤིང་ཏོག་གི་རིགས་ཉུང་།  མཁར་ཤུལ་རྙིང་བ་བཞི་ཙམ་ཡོད་ཀྱང་ལོ་རྒྱུས་ཤེས་མཁན་ཉུང་། ཆོས་རྒྱལ་མྱ་ངན་མེད་ཀྱི་སྐབས་དགྲ་བཅོམ་ལྔ་བརྒྱས་བཞེངས་པའི་མཆོད་རྟེན་ནི་ལུང་བའི་སྨད་སྟོད་དུ་གནས།  ་ནང་སོའི་རྒྱུད་པ་ཡོད་ཀྱང་ངོ་ཤེས་མཁན་ཉུང་། མི་རྣམས་ནི་རྟབ་བེ་རྟོབ་བེ།  ཚབ་བི་ཚུབ་བི།  ཡུལ་སྐད་ལ་བརྡ་རྙིང་མང་བས་རིན་ཐང་ཆེ། ཆོས་ལུགས་ནི་བོན་༼གདོད་བོན༽དང་དམ་ཆོས་འདྲེས་མར་བྱེད། ཧ་ལམ་སྡེ་རེ་ལ་དགོན་རེ་ཡོད།  དེ་དག་ལ་སྒོམ་གྲྭ་དང་སྒར་དུ་འབོད།  བླ་མ་ཚད་དང་ལྡན་པ་ཧ་ཅང་དཀོན།  གྲྭ་བ་རྣམས་གྲོང་ཆོག་བདའ་ཤེས་པ་ཙམ་གྱིས་འཐུས། སྒམ་པ་ལ་མཐོང་མེད། ཕྱུག་པོ་ལ་དབང་ཐང་ཆེ། འགྲན་སེམས་ཆེ། གདོང་ན་འཛུམ་མེད། ཕ་ཡུལ་དུ་འདུག་མཁན་ནི་འདྲ་མེད་དུ་རྩི།  ཤེས་ཡོན་པ་རྣམས་འཆི་ཁར་མ་གཏོགས་ཕ་ཡུལ་དུ་མི་ལོག  ཆོས་གོ་མཁན་ཉུང་ལ་རྨོངས་དད་ཆེ།  བྱིས་པའི་རྒྱུགས་ལྷ་ལ་བཅོལ།  ཤ་མེད་པར་སྐུ་རིམ་མི་བྱ། སྨྱུང་གནས་ནི་ཡོང་སྒོ་བཟང་བོ་རྩི། མ་བྱིན་ལེན་ལ་སྐྱོན་དུ་མི་རྩི།   དུ་འཐེན་དང་ཆང་འཐུང་མང་། རྡོ་རྩིག་བཟོ་ལས་སྐད་གྲགས་ཆེ།  སྙིང་ཆུང་། ཡུལ་དུ་ཕྱིའི་དགྲ་བྱུང་ནའང་མ་གོ་ཁུལ་བྱེད། རྐང་ཐང་དུ་འགྲོ་ན་ངོ་ཚ་རྩི།  ཕྱི་ཡོང་མགྲོན་པོ་ལ་ཡོལ་ནས་འགྲོ བུད་མེད་ལོ་ཆུང་གི་གདོང་མི་སྟོན།   འགྱིག་ལྭ་གྱོན།  གཡུ་རྫུན་དང་བྱུ་རྫུན་རྒྱན་དུ་འདོགས།   མནའ་མ་རིན་གྱིས་ཉོ། གཞན་སྐྱོན་གསང་ཁུལ་གྱིས་གླེང་། ས་བོན་དང་མཉམ་དུ་ཞིང་ལ་དུག་འདེབས།  བོད་ཟས་ལས་དེང་རབ་ཀྱི་ཟས་ཡག་པར་རྩི།   སྐྱེས་ཆེན་དམ་པ་འགའ་རེ་འཁྲུངས་མྱོང་། ༼མུ་འགོད༽ ཀྲུང་ཀོ་ / རྒྱ་ནག་ – ཀྲུང་ཧྭ་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ People's Republic Of China 中华人民共和国 རྒྱ་ནག རྒྱ་མི བོད། ལྷ་ས་ བོད་སྐད གློག་རིག་འདི་ འཕྲུལ་ཆས་ཅིག་ཨིན། ནི་ལུ་ལྷམ་པ་མ་འདྲཝ་ལེ་ཤ་ཡོདཔ་ཨིན། ཚོང་དཔལ་འབྱོར་རིག་པ། ཛོ་རྒི་ཆ྄ི་བེཕ༹ཨོརེ་༡༩༦༤་མོརྡགིཆི་བ༹ཨིལིགེ་ཨིན་བེནོབ༹ཨིཆི་རེགིོམ་བྲེསྟ་ཨོབླསྟ྄་ཨིན་མོུཆཛ་སེལསོབ༹ཨེཏ།ཨིཏ་ཨིས་ཏིཏུཏེད་ཨིན་༢༥་ཀམ་བརྒངོབ༹ཨིཅགི་ཨནད་ཨིན་༠྄༡་ཀམ་ཨོག་རཻལཝཡ་སྟཏིོན་༄ཞེལེཟནིཙ༄་ཨོནལིནེ་བརྒངོབ༹ཨིཁི་ལྒིདག།༤༢་ལིབེརས྄་༢༥་ཧོུསེས་༼༢༠༠༥༽ ལྒཇིཏེརཏུརེ Энциклопедия. Т. 3, кн. 1. Брестская область / под наук. рэд. А. И. Лакоткі. — Мн.: , 2006. ནསེལེནངཡེ་ཕུནཐཡ Naruhito (16-02-1960) རྒྱལ་པོ ཇ་པཱན ཇཱ་པཱན མི་མང་ ཨ་ཡིག་དཀར་མཛེས་ལས་འཁྲུངས་ཤེས་བློའི་གཏེར། །ཕས་རྒོལ་ཝ་སྐྱེས་ཟིལ་གནོན་གདོང་ལྔ་བཞིན། །ཆགས་ཐོགས་ཀུན་བྲལ་མཚུངས་མེད་འཇམ་དབྱངས་མཐུས། །མ་ཧཱ་མཁས་པའི་གཙོ་བོར་ཉིད་གྱུར་ཅིག། །། སྤ་རོ་སྐྱེར་ཆུ་ལྷ་ཁང་གི་ཆགས་རབས། སྤ་རོ་སྐྱིད་ཆུ་ལྷ་ཁང་འདི་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ ནང་པའི་གཙུག་ལག་ཁང་ཚུ་གི་གྲས་ལས་ རྙིང་ཤོས་ཅིག་ཨིནམ་མ་ཚད་ བྱིན་རླབས་ཅན་ཅིག་སྦེ་ ཆ་བཞག་མི་དེ་ཡང་། དུས་རབས་༧ པའམ་ སྤྱི་ལོ་༦༥༩ ལུ་ ཆོས་རྒྱལ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོ་གིས་ རྫུ་འཕྲུལ་ཐོག་ལས་ ཉིནམ་གཅིག་ལུ་ གཙུག་ལག་ཁང་བརྒྱ་དང་རྩ་བརྒྱད་ རྨང་གཞི་བཙུགས་ཏེ་བཞེངས་ནི་འགོ་བཙུགས་མི་ མཐའ་འདུལ་གྱི་ གཙུག་ལག་ཁང་ཚུ་གི་གྲས་ལས་ གཅིག་ཨིན་པས། གཙུག་ལག་ཁང་བརྒྱ་དང་རྩ་བརྒྱད་ཀྱི་གྲས་ལས་ འབྲུག་ལུ་༢ ཡོདཔ་ད་ དེ་ཡང་ སྤ་རོ་སྐྱིད་ཆུ་ལྷ་ཁང་དང་ བུམ་ཐང་བྱམས་པ་ལྷ་ཁང་ཨིན་པས། ལྷ་ཁང་གཞན་༡༠༦ བོད་ལུ་ བཞེངས་ཡོད་པའི་ ལོ་རྒྱུས་འདུག གཙུག་ལག་ཁང་ཚུ་ སྤྲུལ་པའི་བཟོ་བོ་༥༠༠ གིས་ བཞེངས་ཡོདཔ་ཨིན་པས། མཐའ་འདུལ་གྱི་གཙུག་ལག་ཁང་དེ་ དེ་བསྒང་བོད་དང་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ལུ་ གནོདཔ་བཀལ་མི་འདྲེ་སྲིན་ཚུ་ བཏུལ་ནིའི་དོན་ལུ་ བཞེངས་ཡོད་པའི་ ལོ་རྒྱུས་འདུག་ཟེར་ཨིནམ་ད་ དེ་ཡང་ བདུདམོའི་དོན་ཧིང་དེ་ བོད་ལྷ་ས་ལུ་ གནས་ནི་དེ་གིས་ ལྷ་ས་གཙུག་ལག་ཁང་བཞེངས་ནུག་ཟེར་ཨིན་པས། དེ་ལས་ བདུདམོ་གི་སྤུས་མོ་དེ་ བུམ་ཐང་ལུ་ཕོགཔ་ལས་ བྱམས་པ་ལྷ་ཁང་དང་ རྟིངམ་དེ་ སྤ་རོ་ལུ་ཕོགཔ་ལས་ སྐྱིད་ཆུ་བཞེངས་ནུག་ཟེར་ཨིནམ་ད་ མཐའ་འདུལ་གྱི་ གཙུག་ལག་ཁང་ཚུ་གི་ ནང་རྟེན་ཚུ་ཡང་ ཇོ་བོ་གི་ སྐུ་འདྲ་བཞེངས་གནང་ནུག། སྐྱིད་ཆུ་ལྷ་ཁང་གི་ ནང་རྟེན་གཙོ་ཅན་ ཇོ་བོ་ཤཱཀྱ་མུ་ནེ་གི་ སྐུ་འདྲ་དེ་ཡང་ དེ་བསྒང་ གཙུག་ལག་ཁང་བཞེངས་པའི་སྐབས་ལུ་ བཞེངས་ཡོདཔ་ད་ བུམ་ཐང་བྱམས་པ་ལྷ་ཁང་གི་ནང་རྟེན་ རྒྱལ་ཚབ་བྱམས་པ་མགོན་པོ་ཡང་ གཙུག་ལག་ཁང་ གདན་ས་བཏབ་པའི་སྐབས་ལས་ར་ བཞེངས་ཡོད་པའི་ལོ་རྒྱུས་འདུག། སྐྱིད་ཆུ་ལྷ་ཁང་ནང་ གཏེར་མ་འདྲཝ་ ལེ་ཤ་ཡོད་པའི་སྐོར་ལས་ གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་གིས་ བཀའ་ཐང་བསྡུས་པའི་ནང་ གསུངས་མི་དང་འཁྲིལཝ་ད་ ལྷོ་ཡི་སྐྱེར་ཆུ་ལྷ་ཁང་ནང་༔ ཆོས་དང་ནོར་གྱི་གཏེར་ཞིག་སྦས༔ སྐྱེར་ཆུ་ལྷ་ཁང་གི་གཙོ་བོའི་ཐུགས་ཀན༔ རིན་པོ་ཆེའི་པ་ཏྲ་འཁྱིལ་བ་ཅིག་ཡོད༔ དེའི་འོག་སོར་བཞི་བྲུས་པར་ཟངས་སྦུ་ཅིག་ནཿ རྒྱུད་སྡེ་སྣོད་ཀྱི་འབུམ་ཞེས་བྱ་བ་དང་༔ སྡེ་སྣོད་ཀུན་འབྱུང་ཞེས་པ་གཉིས༔ ཤོག་བུ་དྲིལ་བ་ལ་བྲིས་ན་ཡོད་དོ༔གསུངས་ཡོདཔ་ཨིན་པས། སྐྱིད་ཆུ་ལྷ་ཁང་གི་ མིང་ངོ་མ་སྐྱེར་ཆུ་ལྷ་ཁང་ཨིནམ་བཞིན་དུ་ སྤ་གྲོ་ཟེར་མི་དེ་ཡང་ སྒྲ་ཉམས་ཏེ་སྤ་རོ་ཟེར་དར་ཁྱབ་སོང་ཡོདཔ་བཟུམ་ཅིག་ཨིན་པས་ཟེར་ཞུ་ནི་ཨིན་ནོ།། ནང་པ ཡ་ཐོད སྤ་རོ་རྫོང་ཁག སྔོན་ བོད་ལས་རྗེ་བཙུན་མི་ལའི་སྐུ་གཅིག་ རྗེ་ངག་དབང་འབྲུག་པའི་གདན་ས་ འཚེམ་རྡོ་མགོན་པ་ཟེར་ ཞུ་སྲོལ་ཡོད་རུང་ དེང་སང་ཁ་སྐད་ཟུར་ཉམས་འདི་མཚམས་བྲག་མགོན་པ་ཟེར་ རྗེ་མི་ལ་འདི་ཁ་བཞུགས་ནི་སྦེ་ ཕྱི་རུ་དགུང་ཞག་ ད་ལྟོ་ཡོད་པའི་ རྡོབ་རྗི་རྫོང་ཡོད་སར་ལུས་སོང་ནུག དེ་ལས་དེའི་ནངས་པ་ ཉི་མའི་རྩེ་དང་མཉམ་ བཞུགས་སུ་གསོལ་ཟེར་ཞུ་པའི་ཚེ་ བཞུགས་མ་ཚུག་པ་ སྤོ་ནི་འབདཝ་ད་ རྗེ་བཙུན་གྱི་ཞལ་ལས་ ལུང་བསྟན་འདི་ནང་ཡོོོད་པའི་སྐོར་ གསུངས་ནུག ད་ལྟོ་བར་ནང་ཡང་ ཞལ་མཚམས་བྲག་མགོན་པ་ ཁ་ཐུག་ལུ་གཟིགས་ས་མཇལ་ནི་ཡོད། རྡོབ་རྗི་ཟེར་མི་འདི་ཡང་ ཁ་ཟུར་ཉམས་ཡར་སོངཔ་སྦེ་བཤད་ནི་འདུག ངོ་མ་སྦེ་ཅིན་ རྗེ་བཙུན་གྱི་རྡོག་པའམ་ ཞབས་རྡོ་གུ་བགྲད་འདི་ བཞུགས་ཡོད་པའི་རྒྱུ་མཚན་ལུ་རྟེན་ འདི་ཁའི་མཚན་ རྡོག་བགྲད་རྫོང་ཟེར་ ཞུཝ་ཨིན། རྡོག་ཟེར་མི་ ཞེ་སའི་ཐོག་ལས་ཞུ་བའི་བརྡ་དང་ གལ་སྲིད་མ་སྦྱར་བ་ཅིན་ ཆོས་སྐད་ནང་ལས་རྐངམ་ལུ་གོཝ་ཨིན། སྤ་རོ་རྫོང་ཁག ཨིང་ལིཤ་ འདི་ཕྱིའི་རྒྱལ་ཁབ་ ཨ་མི་རི་ཀ་དང་ གཞན་ནུབ་ཕྱོགས་རྒྱལ་ཁབ་ཚུ་གི་ ཁ་སྐད་ཅིག་ཨིན། བོད་ཡིག རིགས་གསུམ་དགོན་པའི་ལྷ་ཁང་འདི་དུས་རབས་༡༨ པའི་ནང་ རྗེ་མཁན་ཁྲི་རབས་༩ པ་ཤཱཀྱ་རིན་ཆེན་གྱི་ཞལ་སློབ་ བླམ་ཚེ་རིང་རྒྱ་མཚོ་གིས་ གདན་ས་ཕྱག་བཏབ་གནང་མི་ བཀྲིས་གཡང་རྩེ་རིགས་གསུམ་དགོན་པ། Monte Aguila is a city of ཅི་ལེ ཅི་ལེ གྲོང་􀮣 ཉེན་བརྡ: ཁྱོད་ཀྱིས་ ནང་བསྐྱོད་མ་འབད་བས། ཁྱོད་ཀྱི་ ཨའི་པི་ཁ་བྱང་འདི་ ཤོག་ལེབ་ཀྱི་ཞུན་དག་སྤྱོད་ཤུལ་འདི་ནང་ ཐོ་བཀོད་འབད་དེ་བཞག་འོང་། ཀོ་བིཊ་༡༩(COVID-19) འབྲུག་ཡུལ་ཀོ་ཝིཊ་༡༩ གི་བརྡ་དོན། ༨༥༩འཐོབ་མི། ༡༧ཡོད་མི། ༨༤༡དྲག་མི། ༡ཤི་རྐྱེན། བཀག་ཐབས། འཕྲལ་འཕྲལ་ར་ལགཔ་འཁྱུ། ཁ་རས་རྐྱབ། བར་ན་ས་སྟོང་བཞག། འཚོ་སྐྱོང་ལེགས་ཤོམ། ཁྱིམ་ནང་སྡོད། ཀོ་ཝིཌ་-༡༩ གི་ནད་རྟགས། གློ་འཁོག་ནི། དྲོད་འབར་རྐྱབ་ནི། འུ་སྡུག་ནི། བྱོ་ལྷ་དང་དྲིམ་མི་ཚོར་ནི། མགུ་ཏོ་ན་ནི། ལྐོདམ་ན་ནི། ཁ་ལས་བསྐྱུག་ནི། དབུགས་མགྱོགས་པར་ལེན་ནི། ཧོང་ཀོང– ཀྲུང་ཧྭ་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ 香港 Kong Kong རྒྱལ་ཁབ ཨེ་ཤི་ཡ མ་ཀའོ – ཀྲུང་ཧྭ་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ 澳門 Macau རྒྱལ་ཁབ ཨེ་ཤི་ཡ རྒྱལ་དར། ང་བཅས་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྒྱལ་དར་འདི་ ཧེ་མ་ཡོད་པའི་ལོ་རྒྱུས་མིན་འདུག ། འདི་ང་བཅས་དུས་རབས་ཉི་ཤུ་པའི་ནང་གི་བསྒྱུར་བ་ཅིག་ཨིན། དུས་རབས་ཉི་ཤུ་པའི་ནང་ ཡར་སྟོད་ལས་རྒྱ་ནག་གི་རྒྱལ་ཁབ་ འདི་ཡང་འགྱུར་བ་ཆགས། སྨད་ལས་རྒྱ་གར་གི་རྒྱལ་ཁབ་ འདི་ཡང་འགྱུར་བ་ཆགས། རྒྱལ་ཁབ་རང་རང་སོ་སོའི་རྒྱལ་ལུགས་ རྒྱལ་དར་ རྒྱལ་རྟགས་ཚུ་ བཟོ་ཞིནམ་ལས་ ཁོང་སྟོབས་ཅན་གཉིས་ཀྱི་སྦུག་ལུ་ ང་བཅས་ནཱ་ཡང་ ཅོག་ཅིགཔ་སྦེ་བསྒྱུར་བ་བཏང་དགོཔ་བྱུང་ནུག ། དེ་ཡང་ས་སྐྱོང་དབང་ཕྱུག་ཆེན་པོ་ཞིང་གཤེགས་དམ་པ་འབྲུག་རྒྱལ་གསུམ་པ་མཆོག་གི་བཀའ་ལྟར་དུ་ དང་པ་རང་ནང་པའི་རིག་པའི་གནས་ལྔ་ལུ་མཁས་ཤོས་ ད་ལི་ན་སློབ་དཔོན་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་དང་ དྲག་ཤོས་ཤིང་ཁ་བླམ་ དྲག་ཤོས་ཨ་ཁུ་བཀྲོང་མི་ ཁོང་ཕུལ་དུ་ཕྱིན་པའི་མཁས་པ་ལེ་ཤ་ཅིག་ ཕྲི་སྣོན་སྲེ་གསུམ་གྱི་སྒོ་ལས་ རྒྱལ་ལུགས་འདི་བརྩམས་གནང་ནུག ། མཐའ་མེད་མཐའ་དཔྱོད་གྲུབ་འབྲས་འདི་ ཚིགས་རྐང་དྲུག་ལུ་ ཞིང་གཤེགས་དམ་པ་འབྲུག་རྒྱལ་གསུམ་པ་མཆོག་ ཁོ་ར་གིས་གཏན་ཕེབས་གནང་ནུག ། ཚིགས་བཅད་འདི་འབད་བ་ཅིན་་་ འབྲུག་ཙན་དན་བཀོད་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་།། དཔལ་ལུགས་གཉིས་བསྟན་སྲིད་སྐྱོང་བའི་མགོན།། འབྲུག་རྒྱལ་པོ་མངའ་བདག་རིན་པོ་ཆེ།། སྐུ་འགྱུར་མེད་བརྟན་ཅིང་ཆབ་སྲིད་འཕེལ།། ཆོས་སངས་རྒྱས་བསྟན་པ་དར་ཞིང་རྒྱས།། འབངས་བདེ་སྐྱིད་ཉི་མ་ཤར་བར་ཤོག། རྒྱལ་ལུགས་གཏན་ཕེབས་གནང་ཚརཝ་ཅིན་ རྒྱལ་ལུགས་འདི་གིས་མཚོན་པའི་ རྒྱལ་དར་ཡང་བཟོ་དགོཔ་ལས་ རྒྱལ་དར་འདི་རྒྱལ་ཡུམ་སྐལ་བཟང་མཆོག་གི་སྐུ་མཆེད་ ཨ་ནུ་ལྷ་རྒྱལ་གྱིས་བཟོ་གནང་གནངམ་ཨིན་ཟེར་སླབ་སྲོལ་འདུག ། འདི་ཡང་ག་དེ་འབད་བཟོ་ནུག་དགོ་ཟེར་བ་ཅིན་ ཚོན་མདོག་སེར་པོ་ ཚོན་མདོག་དམར་པོ་ སྦུག་ན་འབྲུག་དཀར་པོ་གཅིག ། མཚོན་སྲོལ་འབད་བ་ཅིན་ སེར་པོ་འདི་གིས་འབྲུག་རྒྱལ་པོ་མཚོན། དམར་པོ་འདི་ བླམ་ཆོསཔ་ཚུ་མཚོན། འབྲུག་འདི་མི་སེར་ཚུ་མཚོན་སྦེ་ དཔེར་ན་འབྲུག་རྒྱལ་པོ་མངའ་བདག་རིན་པོ་ཆེ། །སྐུ་འགྱུར་མེད་བརྟན་ཅིང་ཆབ་སྲིད་འཕེལ། །ཟེར་མི་འདི་ སེར་པོ་འདི་གིས་མཚོན་ ཆོས་སངས་རྒྱས་བསྟན་པ་དར་ཞིང་རྒྱས།། ཟེར་མི་འདི་ ཚོན་མདོག་དམར་པོ་འདི་གིས་མཚོན་ འབངས་བདེ་སྐྱིད་ཉི་མ་ཤར་བར་ཤོག། ཟེར་མི་འདི་ འབྲུག་དཀར་པོ་འདི་གིས་མཚོན། འབྲུག་འདི་སྐད་གྲགས་ཆེ་དྲགས། འབྲུག་དཀར་པོ་འདི་ ནད་དང་མུ་གེ་ཞི་བ། འབྲུག་གི་ལག་པ་ནོརབུ་འཆང་མི་འདི་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་འབྱོར་ལྡན་ཕྱུགཔོ་འཆང་ནི་ནོར་བུ་ཨིན། ཧེ་མ་འབད་བ་ཅིན་ རྒྱལ་དར་འདི་གྲུ་བཞི་སྦེ་བཟོ་བཟོཝ་མས་ དེ་ལས་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་མི་ཆ་ཁྱབ་ག་ར་ རིངམོ་སྦེ་ཡོདཔ་ད་ལུ་ འདི་གུ་དཔེ་བླངས་ཏེ་རིངམོ་སྦེ་བཟོ་གནང་ནུག ། དེ་ལས་ཚོན་མདོག་དམརཔོ་འདི་ཡང་ ལི་ཝང་ལུ་བཟོ་གནང་ཞིན་ན་ སེརཔོ་འདི་འབྲུག་རྒྱལ་པོ་དང་ ལི་ཝང་འདི་བློན་པོ་ལུ་མཚོན། ཆོས་ཕྱོགས་ལས་ སེརཔོ་འདི་རྗེ་མཁན་པོ་དང་ ལི་ཝང་འདི་བླ་སློབ་ལུ་མཚོན། དེ་ལས་འབྲུག་དཀརཔོ་འདི་ མི་སེར་བུ་དང་བུ་མོ་ཚུ་ལུ་མཚོནམ་ཨིནམ་སྦེ། ས་སྐྱོང་དབང་ཕྱུག་ཆེན་པོ་ཞིང་གཤེགས་དམ་པ་འབྲུག་རྒྱལ་གསུམ་པ་མཆོག་གི་སྐབས་ལུ་ དམག་སྡེ་དང་ སློབ་གྲྭ་གསརཔ་ལེ་ཤ་ཅིག་བཙུགས་ཞིནམ་ལས་ ཡར་རྒྱ་ནག་ལུ་འབད་རུང་ མར་རྒྱ་གར་ལུ་འབད་རུང་ དམག་གྱལ་ཐིག་རེ་བསྒྲིགས་པ་ཅིན་ དང་པ་རྒྱལ་ལུགས་འདི་བཏང་ རྒྱལ་དར་འདི་འཕྱར་ མི་ཚུ་གིས་གུས་ཞབས་འབད། དེ་བཟུམ་འབད་རང་ང་བཅས་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ཡང་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་མཛད་རིམ་ ག་ཅི་འབད་རུང་ རྒྱལ་ལུགས་འདི་བཏང་ རྒྱལ་དར་འདི་འཕྱརཝ་ད་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་འགོ་ཁྲིདཔ་ རྒྱལ་ཁབ་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ལམ་སྲོལ་ འདི་ཚུ་ག་ར་ལུ་ཤ་ཞེན་བསྐྱེད་དགོཔ་ཁག་ཆེ་བས། དུས་ནམ་ར་འབད་རུང་ རྒྱལ་དར་རལ་རལཝ་འཕྱར་ནི་དང་ ད་རུང་མར་ལས་ཤིང་འབྲས་བསྡམ་ནི་བཟུམ་སྦེ་བཟོ་བ་ཅིན་ མི་འདི་བསོད་ནམས་ར་ཟད་ཚརཝ་ཨིན། རྩ་ཁྲིམས་ནང་ལུ་ཡང་ རྒྱལ་དར་འདི་ས་གཙང་བཞག་དགོ་ རལ་རལཝ་མི་བཏུབ་ གུས་ཞབས་འབད་དགོ་ཟེར་གསུང་ཡོད་དོ་བཟུམ་སྦེ་མཛད་པ་ཅིན་ བུ་དང་བུ་མོ་རེ་རེ་ཞིན་དུ་བསོད་ནམས་ཡར་རྒྱས་འགྱོ་འོང་། རྒྱལ་དར་འདི་ལུ་ འ་ནཱིམ་ཅིག་གནོདཔ་ཅན་དང་ མེདཔ་བཏང་པ་ཅིན་ བསོད་ནམས་ཡང་དམའ་བཀྲག་འགྱོ་འོང་། དེ་འབདཝ་ལས་ རྒྱལ་དར་འདི་འཕྱར་བའི་སྐབས་ ང་གིས་ངེ་གི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་འགོ་ཁྲིདཔ་འདི་ལུ་ གུས་བཀུར་འབད་དགོ ། ངེ་གི་ཆོས་འདི་ལུ་གུས་བཀུར་འབད་དགོ ། ངེ་གི་ཆ་རོགས་འབྲུག་དཀརཔོ་འདི་ལུ་གུས་བཀུར་འབད་དགོ་ཟེར་བསམ་དགོཔ་ཨིན། དེ་སྦེ་འབད་ཡར་སོང་པ་ཅིན་ འབྲུག་རྒྱལ་པོ་ བློན་པོ་ བླ་ཆོསཔ་ མི་སེར་ག་ར་ སེམས་ལུ་འབབ་འོང་ཟེར་ཞུ་ཨིན། ༈ འབྲུག་གི་རྒྱལ་པོའི་བརྟན་བཞུགས། ས་སྐྱོང་དབང་ཕྱུག་ཆེན་པོ་ཞིང་གཤེགས་དམ་པ་འབྲུག་རྒྱལ་གསུམ་པ་མཆོག་ གནམ་ལོ་ཆུ་འབྲུག་ སྤྱི་ལོ་༡༩༥༢ ལོ་ལུ་ རྒྱལ་པོའི་གསེར་ཁྲི་སྟེང་མངའ་གསོལ་ཞུས། སྤྱི་ལོ་༡༩༥༣ ལས་ བདེ་ཆེན་ཆོས་གླིང་ན་ལུ་ཕོ་བྲང་བཞེངས། ཐིམ་ཕུ་ལུ་རྒྱལ་ས་ལྟེ་བའི་ཕྱག་ལཱ་ཚུ་འགོ་བཙུགས་པའི་དུས་སྐབས་སུ་ རྒྱལ་མགྲོན་འཕྲིན་ལས་རྡོ་རྗེ་མཆོག་གིས་ ཡར་སྟོད་ལས་རྒྱ་ནག་གི་རྒྱལ་ཁབ་ སྨད་ལས་རྒྱ་གར་གི་རྒྱལ་ཁབ་ རྒྱལ་ཁབ་གཞན་དང་གཞན་ག་ར་ལུ་ རྒྱལ་ཁབ་རང་རང་སོ་སོའི་རྒྱལ་ལུགས་འདུག ། ང་བཅས་འབྲུག་ལུ་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ལེ་ཤ་བྱོན་ཡོད་རུང་ རྒྱལ་པོའི་བརྟན་བཞུགས་མིན་འདུག་ཟེར་བའི་གྲོས་འཆར་ཚུ་ཡང་ཡང་གནང་ཡོདཔ་ལས། མཐའ་མ་ཐུགས་ཐག་བཅད་གནང་སྟེ་ ཞིང་གཤེགས་དམ་པ་འབྲུག་རྒྱལ་གསུམ་པ་མཆོག་ལུ་ཞུཝ་ད་ འདི་རྒྱལ་ཁབ་ལུ་དགོཔ་ངེས་བརྟན་ཨིནམ་ལས་ ཚིག་འདི་ཕལ་སྐད་སྦེ་ མི་སེར་མི་ནགཔ་ཀུན་གྱིས་ཧ་གོ་ཚུགསཔ་སྦེ་ བརྩམས་དགོས་པའི་བཀའ་གནང་ནུག ། དེ་བསྒང་ཤེས་བྱའི་གནས་ཀུན་ལ་མཁས་དང་གྲུབ་པའི་སློབ་དཔོན་ སྒྲ་སློབ་ཐུབ་བསྟན་ནོར་བུ་མཆོག་ ཡོངས་གྲགས་ལུ་སྒྲ་སློབ་རྣམ་རྒྱལ་ཟེར་ཡང་ཞུཝ་ཨིན་མས། སྒྲ་སློབ་མཆོག་ལུ་ རྒྱལ་པོའི་བརྟན་བཞུགས་གི་རྩ་ཚིག་ གསར་རྩོམ་མཛད་དགོས་པའི་སྐུལ་མ་ལྷོདཔ་དང་འདྲེས་ཏེ་ དང་པོ་ཚིག་རྐང་བཅུ་གཉིས་ཀྱི་སྒོ་ལས་ བརྟན་བཞུགས་གསར་རྩོམ་མཛད་གནང་ནུག ། དེ་ཡང་། ལྷོ་ཙན་དན་བཀོད་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་།། ལུགས་གཉིས་ཀྱི་བསྟན་པ་སྐྱོང་བའི་མགོན།། འབྲུག་རྒྱལ་པོ་མངའ་བདག་རིན་པོ་ཆེ།། སྐུ་འགྱུར་མེད་ཞབས་པད་བརྟན་པར་ཤོག ། ཐུགས་དགོངས་པའི་ཤེས་རབ་འཕེལ་འཕེལ་ནས།། ལུགས་ཆོས་སྲིད་འཕྲིན་ལས་གོང་དུ་འཕེལ།། དཔལ་མངའ་ཐང་དགུང་དང་མཉམ་ནས་ཀྱང་།། འབངས་མི་སེར་དར་ཞིང་རྒྱས་པར་ཤོག ། དཔོན་ཆོས་རྗེ་འབྲུག་པའི་རྒྱལ་ཁབ་འདིར།། ཆོས་སངས་རྒྱས་བསྟན་པ་རྒྱས་རྒྱས་ནས།། ནད་མུ་གེ་འཁྲུགས་རྩོད་དབྱིངས་སུ་ཡལ།། བདེ་སྐྱིད་ཀྱི་ཉི་མ་ཤར་བར་ཤོག ། ཟེར་བའི་ཚིགས་བཅད་དེ་ཨིན། ཚིག་རྐང་འདི་དུམ་གྲ་མང་སོང་བ་ལས་ མི་རང་གར་གྱི་བསམ་འཆར། བརྙན་ཐུང་ཅིག་ན་ མཁན་རྟ་མགྲིན་སྲིད་ཐུབ་མཆོག་གིས། ས་སྐྱོང་དབང་ཕྱུག་ཆེན་པོ་འདི་ཚུ་ གནམ་མེད་ས་མེད་ཀྱི་རིག་རྩལ་ཆེཝ་ལས་ ཞིང་གཤེགས་དམ་པ་འབྲུག་རྒྱལ་གསུམ་པ་མཆོག་ ཁོ་ར་ལས་གཙོས་པའི་ ཚོགས་ཆུང་ཅིག་བཟོ་ཐོག་ལས་ འཕྲི་སྣོན་སྲེ་གསུམ་གྱི་སྒོ་ལས་མཐའ་མེད་མཐའ་དཔྱོད་གྲུབ་འབྲས་འདི་ ཚིག་རྐང་དྲུག་ལུ་ ཁོ་ར་གིས་གཏན་ཕེབས་གནང་ནུག་ཟེར་གསུངས་ས་མཇལ་ཡི་ལགས། ད་རེས་མི་སེར་ཆེ་འབྲིང་ཆུང་གསུམ་ཀུན་གྱི་སྤྱན་ལམ་དུ་སྣང་སྲོལ་ཡོད་པའི་རྒྱལ་པོའི་བརྟན་བཞུགས་འདི་འབད་བ་ཅིན། འབྲུག་ཙན་དན་བཀོད་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་།། དཔལ་ལུགས་གཉིས་བསྟན་སྲིད་སྐྱོང་བའི་མགོན།། འབྲུག་རྒྱལ་པོ་མངའ་བདག་རིན་པོ་ཆེ།། སྐུ་འགྱུར་མེད་བརྟན་ཅིང་ཆབ་སྲིད་འཕེལ།། ཆོས་སངས་རྒྱས་བསྟན་པ་དར་ཤིང་རྒྱས།། འབངས་བདེ་སྐྱིད་ཉི་མ་ཤར་བར་ཤོག། ཟེར་མི་དེ་ཨིན། དེ་ལས་གདངས་བཟུམ་ཅི་འབད་བ་ཅིན་ ཐིམ་ཕུ་གཟིམ་དཔོན་ཇོའུ་ཅུ་མཆོག་གིས་ ཞིང་གཤེགས་པ་དམ་པ་འབྲུག་རྒྱལ་གསུམ་པ་མཆོག་ལུ་སྙན་འབུལ་ཞུ་སྟེ། ཁྲི་མཉམ་པ་མེད་པ་པདྨའི་ཁྲི། །ཟེར་བའི་གཞུང་སྒྲའི་གདངས་དབྱངས་ལུ་གཞི་བཞག་སྟེ་ དེ་བསྒང་རྒྱལ་སྲིད་བསྟན་འཛིན་རབ་རྒྱས་མཆོག་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་བཞི་པའི་གསེར་ཁྲི་མངའ་སྲོལ་ཞུས་སྐབས་ཀྱི་གདངས་དབྱངས་ཅིག་འབདཝ་ལས་ དེ་གུ་འགབ་པ་ཅིན་ རྟེན་འབྲེལ་ཡང་ལེགས་པས། ཡུན་དུ་ཡང་དེ་གིས་བརྟན་ནི་ཨིན་སྦེ། རྒྱལ་སྲས་བསྟན་འཛིན་རབ་རྒྱས་ཟེར་བའི་སྐྱེས་བུ་འདི་ ཨུ་རྒྱན་མཧཱ་གུ་རུ་སྐུ་དངོས་ཨིནམ་ལས་ ཁོ་ལུ་འཕུལ་ཡོད་པའི་གདངས་ལུ་འགབ་པ་ཅིན་ག་དེ་སྦེ་འཚམ་ག་ཟེར་བའི་སྙན་འབུལ་ཞུ་བའི་ཚེ། དེ་གནམ་མེད་ས་མེད་ལེགས་ཤོམ་ཨིན་མས་ཟེར་བཀའ་གྲོལ་ཏེ་ གདངས་འདི་་སྙན་ཆའི་ཐོག་ཏུ་འབད་བ་ཅིན་ དྲག་ཤོས་ཨ་ཁུ་བཀྲོངས་མི་མཆོག་གིས་བཟོ་གནང་སྟེ་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྒྱལ་པོའི་བརྟན་བཞུགས་ཅིག་སྦེ་ཆ་འཇོག་བསྒྲུབས་ནུག །ཅེས་པ་དེ་ཡང་གཞི་གཙོ་བོར་འབྲུག་པ་རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་མཚན་མཆོག་གི་གསུང་བཤད་ལས་བཤུས་པ་ལགས་སོ།། བཀའ་དྲིན་ཆེ་ལགས།། དཀུན༌ལས ཧེ་མ་གཡུས་ཚན་གཅིག་ནང་ ཨ་པ་གཅིག་དང་ཨའི་གཅིག་ལུ་བུ་གཅིག་ཡོདཔ་ཨིན་མས་ པོ་ཏ་ལ། ཞིབ་འཚོལ་གྱི་རྒྱབ་ཁུངས། འབྲུག་གི་རྒྱལ་ཡོངས་སྐད་ཡིག་རྫོང་ཁའི་ཡིག་གཟུགས་འདི་མགྱོགས་ཡིག་ར་ཨིན་ཟེར་ཆ་བཞགཔ་ཨིན། མགྱོགས་ཡིག་འདི་རྒྱལ་ཡོངས་ཡིག་གཟུགས་སྦེ་ཆ་བཞག་མི་འདི་ མགྱོགས་ཡིག་བརྩམས་སུ་འདི་ འབྲུག་ལུ་ར་འབདཝ་ལས་བརྟེན་ཏེ་ཨིན། དེ་ཡང་ ལོ་རྒྱུས་དང་རྒྱབ་བརྟེན་དཔེ་དེབ་མང་རབས་ཅིག་ནང་ལས་ར་ མགྱོགས་ཡིག་འདི་འབྲུག་ལུ་ར་བརྩམས་ཏེ་ ལག་ལེན་ཡང་ འབྲུག་ལུ་ར་འཐབ་སྲོལ་ཡོདཔ་ལས་བརྟེན་ཏེ་ཨིན། ད་རེས་ཀྱི་མགྱོགས་ཡིག་གི་ཞིབ་བཅུད་མདོར་བསྡུས་ཅིག་ཕུལ་མི་འདི་ རྫོང་ཁ་གོང་འཕེལ་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ལྷན་ཚོགས་ཐེངས་༢༦ པའི་ནང་མགྱོགས་ཡིག་གི་སྲིད་བྱུས་ཀྱི་སྐོར་ལས་ སྙན་ཞུ་ཅིག་ཕུལ་དགོཔ་སྦེ་ཡོད་མི་དང་ ལྷག་པར་དུ་ མགྱོགས་ཡིག་གི་སྐོར་ལས་གནས་ཚུལ་ཡོད་མི་ཚུ་བསྡུ་སྒྲིག་འབད་དེ་ གནས་ཚུལ་ཆ་ཚང་ཅིག་བསྡུ་ཚུགས་པའི་ཕན་པ་ལུ་དམིགས་ཏེ་ཨིན། མ་འོངས་པའི་ནང་ ལག་ལེན་འཐབ་ནིའི་དོན་ལུ་ ཞིབ་འཚོལ་མཐིལ་ཕྱིན་ཅིག་འབད་དགོཔ་ཡོདཔ་ཨིན། ད་རེས་ཀྱི་སྙན་ཞུའི་ནང་ འབྲུག་ནང་འཁོད་དང་ ལྷག་པར་དུ་ཐིམ་ཕུག་ལུ་བཞུགས་མི་ ཤེས་ཡོན་ཅན་དང་ མགྱོགས་ཡིག་གི་སྐོར་ལས་བྲིས་ཡོད་མིའི་གནས་ཚུལ་དང་དཔེ་དེབ་ཚུ་ལས་ཁུངས་གཏུགས་འབད་དེ་བྲིས་ཡོདཔ་ཨིན། དཔེ་དེབ་དང་། གནས་ཚུལ། མི་ངོམ་ཚུ་གི་ཐོ་ཅིག་ རྒྱབ་བརྟེན་གྱི་གྲངས་སུ་བཙུགས་ཡོད། ཞིབ་འཚོལ་འདི་ རྫོང་ཁ་གོང་འཕེལ་ལྷན་ཚོགས་ལས་ འགོ་དཔོན་གཉིས་ཀྱིས་སྦེ་འབད་ཡོད་པའི་ ཞིབ་བཅུད་འོག་ལུ་ཕུལ་ཡོད། མགྱོགས་ཡིག་གི་བྱུང་རབས། འབྲུག་གི་མགྱོགས་ཡིག་འདི་ མང་ཤོས་ཀྱིས་ར་ གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་གི་སློབ་མ་ རྗེ་འབངས་༢༥ འི་གྲལ་ལས་ ལྡན་མ་རྩེ་མང་གིས་བརྩམས་གནང་སྟེ་ཡོདཔ་སྦེ་ཆ་བཞགཔ་ཨིན་མས། ད་ཚུན་ མགྱོགས་ཡིག་གི་སྐོར་ལས་བྲིས་མི་དག་པ་རེ་འཐོན་ཡོདཔ་དང་ ཁོང་ཚུ་གིས་བྲིས་མིའི་ལོ་རྒྱུས་མདོར་བསྡུས་རེ་ འོག་ལུ་བཀོད་དེ་ཡོད། དེ་ཡང་ དྲག་ཤོས་སངས་རྒྱས་རྡོ་རྗེ་ གིས་བྲིས་མིའི་ནང་ དུས་རབས་༨ སྤྱི་ལོ་༧༠༠-༨༠༠ འི་ལོ་གྲངས་ལས་ཕར་ བུམ་ཐང་ལུ་བཞུགས་མི་ རྒྱལ་པོ་སིནྡྷུ་ར་ཛ་ མིང་གཞན་ཡང་ ལྕགས་མཁར་རྒྱལ་པོ་ཟེར་ཞུ་མི་འདི་གིས་ བོད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ཁྲི་སྲོང་ལྡེའུ་བཙན་གྱིས་ བསམ་ཡས་གཙུག་ལག་ཁང་ནང་ བཀའ་འགྱུར་བསྟན་འགྱུར་ཚུ་ འབྲི་ནིའི་ཤོག་གུ་ཚུ་ལེགས་ཤོམ་སྦེ་ཕུལ་བའི་དྲིན་ལན་ལུ་ ཆོས་རྒྱལ་ཁྲི་སྲོང་ལྡེའུ་བཙན་གྱི་བཀའ་བཞིན་ གུ་རུ་པདྨ་སམྦྷ་ཝ་མཚན་གཞན་ཡང་ གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་ཟེར་ཞུ་མི་འདི་ བུམ་ཐང་ལུ་ལོག་བྱོནམ་ད་ ཆོས་གསུང་མི་ཚུ་ཡིག་ཐོག་ཕབ་ནིའི་དོན་ལུ་ ལྡན་མ་རྩེ་མང་ཡང་ཕྱག་ཞུ་སྟེ་འོང་ནུག དེ་བསྒང་ གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་གིས་བུམ་ཐང་ལུ་བྱོན་སྦེ་ རྒྱལ་པོ་སིནྡྷུ་ར་ཛ་དང་ གདུལ་བྱ་ཚུ་ལུ་ རྫོགས་ཆེན་གསལ་བའི་མེ་ལོང་གི་ཆོས་འཁོར་བསྐོར་གནང་ནུག དེ་བསྒང་གི་ཆོས་བསྐོར་འདི་ ལྡན་མ་རྩེ་མང་ལུ་འབྲི་བཅུག་ནུག ལྡན་མ་རྩེ་མང་གིས་ཆོས་སྐོར་དང་ སིནྡྷུ་ར་ཛའི་རྣམ་ཐར་གཉིས་ སྐུ་རྗེས་རྡོ་རྗེ་བརྩེགས་པའི་བྲག་ལུ་གཏེར་སྦེ་སྦ་བཞག་མི་འདི་ ཤུལ་མ་ ལྡན་མ་རྩེ་མང་གི་ སྤྲུལ་པ་གཏེར་སྟོན་ཨོ་རྒྱན་བཟང་པོ་ཟེར་མི་གིས་ གཏེར་བཞེས་ནི་དང་ སྐུ་རྗེས་ལྷ་ཁང་བཞེངས་ནིའི་ལུང་བསྟན་ཚུ་གུ་རུ་གིས་གནང་བཞག་ནུགལྡན་མ་རྩེ་མང་གིས་དེ་བསྒང་ ལྷོ་ཡིག་ཟེར་མི་འདི་གསར་བརྩམས་མཛད་དེ་གནང་ཡོདཔ་སྦེ་འདུག ཨོ་རྒྱན་རྡོ་རྗེ་གིས་བྲིས་མིའི་ནང་ གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་བུམ་ཐང་ལུ་ལན་ཐེངས་༢ པ་བྱོན་པའི་སྐབས་ ལྡན་མ་རྩེ་མང་ཡང་འོང་ཡོདཔ་དང་ ཁོ་གིས་བརྩམས་མི་ ལྷོ་ཡིག་འདི་ མགྱོགས་ཡིག་མེན་པར་ མགྱོགས་ཚུགསམ་ཨིནམ་སྦེ་བྲིས་ཏེ་འདུག ལྡན་མ་རྩེ་མང་གི་ཤུལ་ལས་ཡི་གུ་ལུ་མཁས་པ་ཡོད་མི་ རིམ་པར་བརྒྱུད་དེ་འོང་ཡོདཔ་ལས་ མཁས་པའི་མི་ལེ་ཤ་ར་འཐོན་ནུག འབྲུག་ལུ་ཡི་གུ་ཧམ་པ་བདུན་དེ་ཅིག་དར་ཏེ་འདུག ཡི་གུ་ཚུ་ཡང་ ཚུགས་ཡིག་ཡང་ན་དབུ་ཅན། ལྷོ་ཡིག་མགྱོགས་ཚུགས་མ། ལྷོ་ཡིག་མགྱོགས་ཡིག ལཉྫ། ཝརྟུ། དབུ་མེད། དབུ་མེད་ཚུགས་རིང་བཅས་བདུན་ཨིན་པས། མཁས་པ་ཚུ་གིས་ ཡི་གུ་མགྱོགས་པར་མགྱོགས་པར་བྲིས་དགོཔ་བྱུང་པའི་སྐབས་ མགྱོགས་ཚུགས་མ་འདི་ མགྱོགས་ཡིག་གི་བཟོ་རྣམ་ལུ་གྱུར་ཏེ་བྲིས་ཡོདཔ་སྦེ་བཤད་དེ་འདུག མཁན་པོ་ཕུན་ཚོགས་བཀྲ་ཤིས་ ཀྱིས་བྲིས་མིའི་ནང་ ནང་པའི་ཐོ་དང་འཁྲིལཔ་ད་ཧེ་མ་ལས་ར་ སྐད་རིགས་༣༦༠ དང་ཡིག་རིགས་༦༤ ཙམ་ཡོད་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཡོདཔ་ལས་ མགྱོགས་ཡིག་ཡང་ ཡིག་རིགས་ཚུ་གི་གྲངས་སུ་ཡོད་པའི་དོགས་པ་འདུག དེ་འབདཝ་ལས་ ལྡན་མ་རྩེ་མང་གི་སྐབས་ལུ་བརྩམས་ཡོདཔ་མེན་པར་ ཁོ་གིས་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེའི་ཕྱག་ཞུ་སྟེ་བུམ་ཐང་ལུ་ཆོས་གནང་མི་ཚུ་དང་ ལོ་རྒྱུས་བྲིས་མི་ཚུ་ མགྱོགས་ཡིག་ནང་སྦེ་བྲིས་ཡོདཔ་མ༌ཚད༌ ཁོ༌རང༌ཡང༌ཡིག༌རིགས་༦༤ གི་ནང་མཁས་དྲགས་ཡོདཔ་ལས་བརྟེན་ཏེ་ དེ་བསྒང་ལྷོ་ཡིག་ནང་སྦེ་བྲིས་བཞགཔ་མ་ཚད་ ཡི་གུ་ལ་ལུ་ཅིག་ གཏེར་སྦེ་སྦ་བཞག་མི་ཚུ་ ཤུལ་ལས་ ཁོ་རའི་སྤྲུལ་པ་ གཏེར་སྟོན་ཨོ་རྒྱན་བཟང་པོ་གིས་གཏེར་བཞེས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། དེ་བསྒང་ལྡན་མ་རྩེ་མང་གིས་ ལྷོ་ཡིག་གམ་མོན་ཡིག་འདི་ བུམ་ཐང་ལུ་འབྲི་ནིའི་སྲོལ་བཙུགསཔ་ལས་ དར་ཁྱབ་སྦོམ་སོང་ཡོདཔ་སྦེ་འདུག མགྱོགས་ཡིག་འདི་ འབྲུག་ལུ་མ་གཏོགས་ས་ཁོངས་གཞན་ཚུ་ནང་འབྲི་སྲོལ་མེདཔ་མ་ཚད་ ཧེ་མའི་ལོ་རྒྱུས་ཚུ་ལུ་གཞི་བཞག་བལྟཝ་ད་ཡང་ འབྲུག་ལུ་མ་གཏོགས་གཞན་ཁར་ལག་ལེན་འཐབ་སྲོལ་མེདཔ་སྦེ་མཇལཝ་ཨིན་པས། མགྱོགས་ཡིག་འདི་ བོདཔ་ཚུ་གིས་འབད་བ་ཅིན་ ས་ཕྱོགས་ལྷོ་ཁ་ཐུག་ལུ་ཡོངས་གྲགས་སྦེ་ལག་ལེན་འཐབ་དོ་ཡོདཔ་ལས་ ལྷོ་ཡིག་ཟེར་མིང་བཏགས་ནུགདེ་བསྒང་འབྲུག་མི་ཚུ་ ཆོས་དང་ཚོང་འབྲེལ་གྱི་དོན་ལུ་བོད་དང་གཅིག་ཁར་ འབྲེལ་བ་ལེ་ཤ་འཐབ་དོ་ཡོདཔ་ལས་ བོད་ལུ་ཡི་གུ་བྲིས་བཏང་མི་ཚུ་ཡང་ བོདཔ་ཚུ་གིས་མགྱོགས་ཡིག་ལྷག་མ་ཚུགསཔ་ལས་ བོད་ལུ་ཡོངས་གྲགས་ཡོད་པའི་ དབུ་མེད་ཀྱི་ཡི་གུ་ནང་སྦེ་བྲིས་བཏང་སྲོལ་འདུག དེ་འབདཝ་ད་ འབྲུག་ནང་འཁོད་ཀྱི་བཀའ་ཤོག་དང་ སྤྱིར་བཏང་ཡིག་འགྲུལ་ཚུ་མགྱོགས་ཡིག་ནང་ལག་ལེན་འཐབ་སྡོད་ནུག ད་རེས་ནངས་པ་འབད་བ་ཅིན་འབྲུག་ལུ་ཧེ་མ་ལས་བཏོན་པའི་གཏེར་གྱི་ཡིག་ཆ་དང་ བླམ་ཞབས་དྲུང་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་རིན་པོ་ཆེ་དང་ ཤུལ་ལས་འབྲུག་རྒྱལ་པོ་རིམ་བྱོན་ཚུ་གི་སྐབས་ལུ་གནང་མིའི་བཀའ་ཤོག་དང་།སྤྱིར་བཏང་ཡིག་འགྲུལ། དེ་ལས་རྩིས་ཐོ་ཚུ་མགྱོགས་ཡིག་ནང་གནང་ཡོད་མི་ཚུ་ སྒེར་མི་དང་། འགྲེམས་སྟོན་ཁང་། དཔེ་མཛོད་ཚུ་ནང་འདུག དེ་ཚུ་ལུ་བལྟ་བ་ཅིན་ མགྱོགས་ཡིག་གི་སྲོལ་རྒྱུན་འདི་ དུས་རབས་༨ པ་དེ་ཅིག་ལས་ར་ འབྲུག་ལུ་གཞི་བཙུགས་འབད་ཡོདཔ་དང་ ཡོངས་གྲགས་སྦེ་དར་ཁྱབ་སོང་ཡོདཔ་ལས་བརྟེན་ཏེ་ ད་ལྟོ་འབྲུག་གི་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་ཡི་གུ་སྦེ་བརྩི་ཡོདཔ་ཨིན། མགྱོགས་ཡིག་གི་མིང་། གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་མ་བྱོན་པའི་ཧེ་མ་ སངས་རྒྱས་ཞལ་བཞུགས་པའི་སྐབས་ལུ་ འབྲུག་གི་ས་ཁོངས་འདི་ རྒྱལ་ཁབ་སྦེ་མེན་པར་ ཚལ་མ་གིས་གང་སྟེ་མི་ཡང་ལེ་ཤ་མེད་པའི་ས་ཁོངས་ གཅན་གཟན་དང་བདུད་ཀྱིས་གང་བའི་ས་ཆ་ཅིག་སྦེ་སྡོད་ཡོདཔ་ཨིན་མས། མཁན་པོ་ཕུན་ཚོགས་བཀྲ་ཤིས་ ཀྱིས་བྲིས་མིའི་ནང་ དེ་བསྒང་འབྲུག་གི་ས་གནས་ཀྱི་མིང་ཡང་ ཁ་བ་རི་བྲག་གི་ཡུལ་དང་ མི་ཚུ་ལུ་ རི་བྲག་པ་ཟེར་སླབ་སྲོལ་དར་ནུག་ཟེར་ཨིན་མས། དེའི་ཤུལ་ལས་ འབྲུག་གི་ས་གནས་ཁག་ཚུ་ནང་མི་རློབས་ཆགས་ནི་འགོ་བཙུགས་ནུག དཔྱེ་ཅིག་བཀོད་པ་ཅིན་ རྒྱལ་རབས་ལྷོའི་ཆོས་བྱུང་དང་འཁྲིལཔ་ད་ རྒྱ་གར་ལས་རྒྱལ་སྲས་དག་པ་ཅིག་ མཐའ་བཤུད་བཏང་ཡོདཔ་དང་ རྒྱལ་སྲས་ཚུ་ཡང་ འབྲུག་ལུ་གནས་བཅའ་སྡོད་ནུག དེ་བསྒང་གི་ རྒྱལ་སྲས་ཚུ་ཡང་ སྤུ་ན་ཁ་ལུ་བྱོན་མི་རྒྱལཔོ་དྲི་མེད་ཀུན་ལྡན་དང་། ཤར་རཱ་ཛ་འོག་ལུ་གནས་བཅར་མི་རྒྱལཔོ་དབུགས་བསྟན། སྤུ་ན་ཁ་ཕོ་ཆུའི་རྐ་མགོ་ལུ་ ས་གནས་ཆོས་འཁོར་སྦིས་ལུ་ཙན་ལྡན་ཤིང་བཙུགས་མི་རྒྱལཔོ།རྒྱ་ཞག་དགོན་པ་ལུ་བཞུགས་མི་རྒྱལཔོ། དེ་ལས་ རྒྱ་གར་གྱི་སིནྡྷུའི་རྒྱལ་པོའི་སྲས་སིནྡྷུ་ར་ཛ་ ཡང་ན་ལྕགས་ཁར་རྒྱལ་པོ་བློན་འབངས་དང་བཅས་ བུམ་ཐང་ཆོས་འཁོར་ལུ་ལྷོད་དེ་གནས་བཅའ་བཞུགས་ནུག རྒྱལཔོ་སིནྡྷུ་ར་ཛ་གིས་དུས་རབས་༨ པའི་ནང་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་ འགོ་དང་པ་བུམ་ཐང་ལུ་གདན་འདྲེན་ཞུ་བའི་ཤུལ་ལུ་ འབྲུག་ལུ་ཚར་གསུམ་བྱོན་ཡོདཔ་མ་ཚད་ ས་གནས་མང་རབས་ཅིག་ནང་ར་བྱོན་གནང་ནུག དེ་བསྒང་ མོན་བུམ་ཐང་དང་ མོན་སྤ་རོ་ཟེར་བའི་མིང་དང་ ས་གནས་ཡོངས་ལུ་ མོན་ཡུལ་དང་ ཡི་གུ་ལུ་ཡང་མོན་ཡིག་ཟེར་བའི་ཐ་སྙད་དར་ནུགགུ་རུ་བྱོན་པའི་སྐབས་ལུ་ ཆོས་གསུངས་མི་ཚུ་ ལྡན་མ་རྩེ་མང་གིས་མགྱོགས་ཡིག་ནང་ཕབ་སྦེ་དར་ཁྱབ་འགྱོཝ་ལས་བརྟེན་ཏེ་ བོད་མི་ཚུ་གིས་ཡི་གུ་འདི་ ས་གནས་ལྷོ་ཁ་ཐུག་ལུ་ལག་ལེན་འཐབ་དོ་ཡོདཔ་ལས་ ལྷོ་ཡིག་ཟེར་ཡང་སླབ་སྲོལ་དར་ནུག མོན་ཡིག་དང་ ལྷོ་ཡིག་ཟེར་བའི་ཐ་སྙད་འདི་དུས་རབས་༡༩ པ་ཚུན་ཚོད་ལག་ལེན་འཐབ་ཡོད་རུང་ ཡི་གུ་འདི་འབྲིཝ་ད་མགྱོགས་པར་སྦེ་འབྲི་དོ་ཡོདཔ་ལས་ དེའི་ཤུལ་ལས་ ཐ་སྙད་འདི་ཡང་ མགྱོགས་ཡིག་ཟེར་དར་ཏེ་ ད་རེས་ནངས་པའི་བར་ན་ཡང་ མོན་ཡིག་དང་ ལྷོ་ཡིག་ཟེར་མེན་པར་ མགྱོགས་ཡིག་ཟེར་སླབ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། ཨིན་རུང་མི་ལ་ལུ་ཅིག་གིས་ དེ་ལུ་འབྲུག་ཡིག་ཟེར་ཡང་སླབ་སྲོལ་འདུག མགྱོགས་ཡིག་གི་ཡིག་གཟུགས། འབྲུག་ལུ་ལག་ལེན་འཐབ་ཡོད་པའི་ དབུ་ཅན་དང་མགྱོགས་ཡིག་འདི་བོད་ཡིག་དང་འདྲཝ་ལས་ ཡིག་གཟུགས་ཀྱི་བྱུང་རབས་འདི་ཡང་ བོད་ཀྱི་ཡི་གུའི་བྱུང་རབས་ལུ་རག་ལསཔ་ཨིན་པས། བོད་ཀྱི་ཡི་གུ་ཚུ་གི་བྱུང་རབས་ཡང་ རྒྱའི་ཡི་གུ་ལུ་ ཁུངས་གཏུགསཔ་ཨིན་པས(འོག་གི་པར་ ༡ པ་ནང་གཟིགས)། བོད་ཡིག་འདི་ཡོངས་གྲགས་ལུ་ རྒྱ་གར་གི་གུཔ་ཏའི་ཡི་གུ་ལས་རྟ་དྲངས་སྲོལ་ཡོད་མི་འདི་བདེན་པས་ཟེར་མནོཝ་མས། དེ་ཡང་ལོ་རྒྱུས་དང་འཁྲིལཔ་ད་ བོད་ཀྱི་བོན་ཆོསཔ་ཚུ་གིས་བོད་ལུ་ གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་མ་བྱོན་པའི་ཧེ་མ་ལས་ཡི་གུ་ཚུ་དར་ཏེ་ཡོདཔ་སྦེ་ཤེས་སྲོལ་ཡོདཔ་དང་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་སོ་གསུམ་པ་ ཆོས་རྒྱལ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོའི་སྐབས་ལུ་ བློན་པོ་ཐོན་མི་སམ་བྷོ་ཊ་ཡང་ཡི་གུ་ལྷབ་པ་རྒྱ་གར་ལུ་བཏང་ནུགབོད་དང་འབྲུག་གི་ཡིག་གཟུགས་འདི་ རྒྱ་གར་གྱི་ཡིག་རིགས་ལེ་ཤ་ཡོད་པའི་ནང་ལས་ཡང་ གུཔ་ཏའི་ཡི་གུ་དང་འདྲ་སུ་སྦེ་མཐོངམ་ཨིན་པས(འོག་གི་པར་༢ པ་ནང་གཟིགས་)། བོད་དང་འབྲུག་པའི་ཡི་གུ་འབྲི་ཐངས་ཀྱི་བར་ན་ཡང་ ཁྱད་པར་ཡོདཔ་ཨིན། རྫོང་ཁ་གོང་འཕེལ་ལྷན་ཚོགས་ཀྱིས་ སྤྱི་ལོ་༢༠༠༠ ལས་ཚུར་ གློག་རིག་ཡུ་ནི་ཀོཌ་གི་ལམ་ལུགས་ནང་ རྫོང་ཁའི་དབུ་ཅན་ཡི་གུ་བཟོ་བའི་སྐབས་ བོད་ཡིག་དང་ཕྱདཔ་ད་ ཁྱད་པར་༤༢ ཡོདཔ་སྦེ་སླབ་ནུག ཁྱད་པར་ཡོད་པའི་ཐོ་འདི་ བྱང་སྟོར་ཤོར་ཡོདཔ་ལས་ ད་ལྟོ་ལོག་སྟེ་བསྡུ་སྒྲིག་འབད་བའི་བསྒང་ཡོད། མགྱོགས་ཡིག་གི་སྲིད་བྱུས། འབྲུག་ལུ་ཐད་ཀར་དུ་ མགྱོགས་ཡིག་གི་སྲིད་བྱུས་ཅིག་ ད་ཚུན་གྱི་བར་ན་མིན་འདུག མགྱོགས་ཡིག་འདི་ དུས་རབས་༨ པ་ལས་ལག་ལེན་འཐབ་ནི་འགོ་བཙུགས་ཏེ་ ད་ཚུན་གྱི་བར་ན་ཡང་ཡོངས་གྲགས་སྦེ་ལག་ལེན་འཐབ་སྟེ་འདུག དེ་ཡང་གཙོ་བོ་ར་ ཡི་གུ་ཚུ་ ལག་པ་གིས་འབྲི་དགོཔ་ད་ མགྱོགས་པར་སྦེ་འབྲི་ཚུགས་པའི་སྟབས་བདེ་ཧིང་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ཨིན་པས། རྒྱལ་ཁབ་ནང་འཁོད་ཀྱི་ གཏེར་དང་ འཛིན་སྐྱོང་ དེ་ལས་ཡིག་འགྲུལ་གྱི་རིགས་ཚུ་མང་ཤོས་ར་ མགྱོགས་ཡིག་ནང་ལག་ལེན་འཐབ་ཡོདཔ་དང་ ཡི་གུ་ཚུ་གི་དཔེ་ཡང་ སྒེར་མི་དང་ རྒྱལ་ཡོངས་འགྲེམས་སྟོན་ཁང་ དཔེ་མཛོད་ཚུ་ནང་བསྡུ་ལེན་འབད་དེ་ཡོད་མི་ཚུ་ག་ར་གིས་མཐོང་ས་ལུ་འདུགམགྱོགས་ཡིག་འདི་ རྒྱལ་ཁབ་གཞན་ཁར་མེདཔ་མ་ཚད་ འབྲུག་ལས་ལག་ལེན་འཐབ་ནིའི་སྲོལ་དརཝ་ལས་ འབྲུག་པའི་ཡི་གུ་ངོ་མ་སྦེ་ཆ་བཞག་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ ཡི་གུའི་སྲིད་བྱུས་ ཐད་ཀར་དུ་མེད་དེ་འབད་རུང་ ཡི་གུ་འདི་སྐད་ཡིག་གི་ ཟུང་འབྲེལ་ཆ་ཤས་ཅིག་ཨིནམ་ལས་ སྐད་ཡིག་གི་སྲིད་བྱུས་དང་འབྲེལ་བ་འདུག འབྲུག་གི་རྒྱལ་ཡོངས་སྐད་ཡིག་འདི་ རྫོང་ཁ་ཨིནམ་ལས་ རྫོང་ཁའི་སྲིད་བྱུས་ལུ་རག་ལསཔ་ཨིན་པས། རྫོང་ཁ་འདི་ ཧེ་མ་ལས་འཛིན་སྐྱོང་གི་ཁ་སྐད་སྦེ་དར་ཁྱབ་སོང་ཡོདཔ་དང་ འཛིན་སྐྱོང་གི་ལྟེ་བ་ རྫོང་གཞི་ཁག་ཚུ་ནང་ ཡོངས་གྲགས་སྦེ་ལག་ལེན་འཐབ་སྡོད་ནུག དེ་གིས་སྦེ་ དུས་ཀྱི་འགྱུར་བ་དང་འཁྲིལ་ཏེ་འབྲུག་འདི་འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཚོགས་ནང་ སྤྱི་ལོ་༡༩༧༡ ལུ་རྒྱལ་ཁབ་རང་དབང་རང་བཙན་ཅིག་སྦེ་ འཛུལ་བཞུགས་འབད་བའི་བསྒང་ རྒྱལ་ཡོངས་སྐད་ཡིག་འདི་རྫོང་ཁ་སྦེ་བཙུགས་གནང་ནུག དེ་གི་ཤུལ་ལས་སྤྱི་ལོ་༢༠༠༨ ལུ་ཆ་འཇོག་གནང་བའི་ འབྲུག་གི་རྩ་ཁྲིམས་ཆེན་མོའི་ནང་ཡང་ རྫོང་ཁ་འདི་རྒྱལ་ཡོངས་སྐད་ཡིག་སྦེ་ཚུད་དེ་ཡོདཔ་ཨིན། འབྲུག་གི་སྤྱི་ནོར་དམ་པ་ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་གསུམ་པ་དང་བཞི་པའི་སྐབས་ལས་ཡང་ རྫོང་ཁ་འདི་ལྷབ་དགོཔ་དང་བདག་འཛིན་འབད་དེ་ རང་གི་ཆོས་དང་། རིག་གཞུང་། ལམ་ལུགས་སྲོལ། སྒྲིགས་ལམ་རྣམ་གཞག་ཚུ་ངེས་པར་ཤེས་དགོ་པའི་བཀའ་ཤོག་ཚུ་ཡང་ ཡང་ལས་ཡང་དུ་གནང་ནུགསྤྱི་ལོ་༡༩༥༣ ལུ་ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་གསུམ་པ་གིས་གཞི་བཙུགས་གནང་བའི་ རྒྱལ་ཡོངས་ཚོགས་འདུའི་ནང་ལས་ཡང་ རྫོང་ཁ་བདག་འཛིན་འབད་དེ་ དར་ཁྱབ་གཏང་དགོ་པའི་གྲོས་ཆོད་ལེ་ཤ་ཅིག་ར་ཆ་འཇོག་གྲུབ་གནང་ནུག རྫོང་ཁ་གོང་འཕེལ་ལྷན་ཚོགས་ནང་ལུ་ཡང་ མགྱོགས་ཡིག་འདི་ འབྲུག་པའི་ཡི་གུ་ངོ་མ་སྦེ་བརྩི་དོ་ཡོདཔ་དང་ ག་དེ་དྲག་དྲག་གོང་འཕེལ་དང་དར་ཁྱབ་གཏང་པའི་བསྒང་ཡོད། སྤྱི་ལོ་༢༠༠༠ ལས་ཚུར་ལས་འགུལ་གཅིག་གི་ཐོག་ལས་ གློག་རིག་ནང་ མགྱོགས་ཡིག་གི་ཡིག་གཟུགས་ དབང་འདུས་༢༩ (Wangdi29) ཟེར་མི་ཅིག་ཡང་བཟོ་སྟེ་བཀྲམ་ཡོདཔ་དང་ ད་ལྟོ་ འབྲུག་ནང་འཁོད་ལུ་ཡོངས་གྲགས་སྦེ་ལག་ལེན་འཐབ་སྟེ་ཡོད།མ་འོངས་པའི་ནང་ཡང་ མགྱོགས་ཡིག་གི་ ཡིག་གཟུགས་ལེ་ཤ་བཟོ་སྟེ་གློག་རིག་ནང་བཙུགས་ནིའི་འཆར་གཞི་ཡོད། སློབ་གྲྭ་ཁག་ལས་ཕར་ཡང་ མགྱོགས་ཡིག་འདི་གཙོ་བོར་བཏོན་དགོཔ་སྦེ་སླབ་ཡོད། རྫོང་ཁ་གོང་འཕེལ་ལྷན་ཚོགས་ལས་ལོ་བསྟར་བཞིན་དུ་ དཔེ་དེབ་འགྲན་བསྡུར་འབད་བའི་སྐབས་ལུ་ཡང་ དཔེ་དེབ་མགྱོགས་ཡིག་ནང་བྲིས་མི་ཚུ་ལུ་སྐུགས་འཐེབ་བྱིན་ཏེ་མགྱོགས་ཡིག་ལག་ལེན་འཐབ་ནིའི་ནང་ སེམས་ཤུགས་བསྐྱེད་བཅུག་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། མཇུག་དོན། མགྱོགས་ཡིག་འདི་འབྲུག་པའི་ཡི་གུ་ངོ་མ་ཅིག་འབདཝ་ལས་ འདི་གི་སྐོར་ཞིབ་འཚོལ་ལོགས་སུ་ཅིག་ མཐིལ་ཕྱིནམ་སྦེ་ར་འབད་དགོཔ་འདུག་ཟེར་ཞུ་ནི་ཨིན། དེ་དང་གཅིག་ཁར་ མཁས་པ་ཚུ་ལུ་དེ་གི་སྐོར་ལས་ བྲིས་རྩོམ་རེ་འབྲི་བཅུག་སྟེ་ གོ་བསྡུར་ཞལ་འཛོམས་ནང་བཙུགས་ཏེ་ གྲོས་བསྡུར་གནང་པ་ཅིན་ མགྱོགས་ཡིག་གི་བྱུང་རབས་ཡང་གསལ་ཏོག་ཏོ་འགྱོ་ནི་ཨིན་མས། ད་ལྟོ་ཚུན་ཚོད་ཀྱི་བར་ན་ མགྱོགས་ཡིག་གི་སྐོར་ལས་བྲིས་ཡོད་པའི་བྲིས་རྩོམ་ཚུ་གི་བར་ན་ ཁྱད་པར་ཡང་ལེ་ཤ་འཐོན་ས་མཇལཝ་ཨིན་མས། མཁས་པ་སོ་སོ་ཚུ་གིས་ལོ་རྒྱུས་སོ་སོ་བཤད་དོ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ ཁོང་ཚུ་གིས་ཁུངས་གཏུགས་འབད་བའི་ དུས་རབས་༨ པ་ལས་ཚུར་གྱི་མགྱོགས་ཡིག་གི་མ་དཔེ་ཚུ་ཡང་དངོས་སུ་ཞིབ་དཔྱད་འབད་དེ་བལྟ་དགོཔ་འདུག མགྱོགས་ཡིག་འདི་འབྲུག་གི་ཡི་གུ་ངོ་མ་འབདཝ་ལས་ དེང་སང་གི་གློག་རིག་དང་འགྲུལ་འཕྲིན་ཚུ་ནང་ ལག་ལེན་གྱི་དོན་ལུ་ ཡིག་གཟུགས་གང་མང་བཟོ་སྟེ་བཙུགས་དགོཔ་འདུག དེ་བཞིན་དུ་ གཞུང་གི་ཡིག་ཚང་གི་ཡིག་འགྲུལ་ཚུ་ནང་དང་། སློབ་གྲྭ་ཁག བརྡ་བརྒྱུད་ཚུ་ནང་ཡང་ བརྒྱུད་སྐུལ་གྱི་ཐོག་ལས་ལག་ལེན་འཐབ་བཅུག་དགོཔ་འདུག མགྱོགས་ཡིག་གི་ལག་ལེན་ཤུགས་བཏོན་ཚུགས་པ་ཅིན་ རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་ངོ་རྟགས་ཅིག་བདག་འཛིན་འབད་ཚུགསཔ་མ་ཚད་ མ་འོངས་པའི་དོན་ལུ་ མ་ཉམས་པར་བཞག་ཚུགས་པའི་ཁེ་ཕན་སྦོམ་འོང་ནི་ཨིན་མས། ཞིབ་འཚོལ་དང་རྩོམ་སྒྲིག། རྣམ་རྒྱལ་འཕྲིན་ལས་དང་རྟ་མགྲིན་རྡོ་རྗེ། ༢༠༡༦ འབྲུག་གི་མགྱོགས་ཡིག། རྫོང་ཁ་གོང་འཕེལ་ལྷན་ཚོགས། ཐིམ་ཕུག། འབྲུག་དབང་འདུས་རྩེ་ལྷ་ཁང་ :en:Druk Wangditse Lhakhang འདི་ ཐིམ་ཕུག་གི་ལུང་གཤོང་ག་ར་མཐོང་ཚུགས་པའི་ས་གནས་ ནགས་ཚལ་གྱིས་གང་བའི་སྤོ་ཏོ་ཅིག་གུར་ཆགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། ལྷ་ཁང་འདི་ སྤྱི་ལོ་ ༡༧༡༥ ལུ་འབྲུག་གི་སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་བརྒྱད་པ་ འབྲུག་རབ་རྒྱས་ཀྱི་གདན་ས་བཏབ་གནང་ནུག། འབྲུག་དབངའདུས་རྩེ་ལྷ་ཁང་འདི་ ཐིམ་ཕུག་ལུ་ལྷ་ཁང་རྙིང་ཤོས་ཅིག་ཨིནམ་མ་ཚད་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་གནས་རྩ་ཆེ་ཏོག་ཏོ་ཅིག་སྦེ་ཡང་ཆ་བཞགཔ་ཨིན། ལྷ་ཁང་འདི་ ཐིམ་ཕུག་སངས་རྒྱས་སྒང་ལས་རྐང་ཐང་སྦེ་ དུས་ཡུན་སྐར་མ་བཞི་བཅུ་དེ་ཅིག་གི་ས་ཁར་ཆགས་ཡོདཔ་ལས་ ག་ར་གིས་མཛར་ཅུམ་ཟ་སའི་ས་གོ་དང་ ལྟ་སྐོར་པ་ཚུ་གིས་དགའ་བའི་ས་ཆ་ཅིག་ཡང་ཨིན། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༡ ལུ་ ཧི་མ་ལ་ཡའི་ས་ཡོམ་གྱིས་ ལྷ་ཁང་ངོ་མ་འདི་ལུ་ གནོད་རྐྱེན་སྦོམ་སྦེ་ར་བྱུང་ཡོད་རུང་ སྤྱི་ལོ་ ༡༧༨༣ ལུ་འོངས་མི་ ས༌མུལ༌ཌེ་ཝིསི་གིས་བྲིས༌ཡོད་མི་ ཧེ་མའིལྷ་ཁང་གི་རི་མོ་དང་ གནའ་ཤུལ་བརྟག་ཞིབ་ཀྱི་ཞིབ་རྟོག་ཚུ་ ལམ་སྟོན་སྦེ་ལག་ལེག་ལེན་འཐབ་སྟེ་ ལོག་བཞེངས་གནང་ནུག། ལྷ་ཁང་གསརཔ་འདི་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༢༠ སྤྱི་ཟླ་ ༡ པའི་སྤྱི་ཚེས་ ༢༤ ལས་ སྤྱི་ཟླ་ ༢ པའི་སྤྱི་ཚེས་ ༥ ཚུན་ གཞུང་གྲྭ་ཚང་གི་ལས་ཚོགས་སློབ་དཔོན་ སངས་རྒྱས་རྡོ་རྗེ་མཆོག་གིས་རབ་གནས་མཛད་གནང་ཡོདཔ་ཨིན། ལོག་སྟེ་གསར་བཞེངས་འབད་ཡོད་པའི་ལྷ་ཁང་འདི་ནང་ ད་ལྟོ་ཡང་ ཧེ་མའི་སྐུ་འདྲ་ རྒྱུ་ཟངས་ལས་བསྒྲུབས་པའི་སྟོན་པ་ཤཀྱཱ་མུ་ཎི་གསེར་སྒྲོནམ་དང་། གཡས་གཡོན་ལུ་ བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་འཕགས་པ་འཇམ་དཔལ་དབྱངས་དང་སྤྱན་རས་གཟིགས་བཞུགས་ཏེ་ཡོདཔ་དང་ ཟུར་གཉིས་ཀྱི་གྱང་རེ་རེ་ལུ་ མཆོད་རྟེན་བཞི་བཞི་སྦེ་ བདེ་གཤེགས་མཆོད་རྟེན་བརྒྱད་ཡང་ཡོདཔ་ཨིན། ལྷ་ཁང་ཐོག་གཉིས་པའི་ནང་ ཆོས་སྲུང་དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་ལྡེབས་རིས་ རྟ་མགྲིན་དང་རྡོ་རྗེ་ཕུར་པ། གཞན་ཡང་ རྒྱ་གར་གྱི་གྲུབ་ཐོབ་དང་ འབྲུག་པ་བཀའ་བརྒྱུད་ཀྱི་བླམ་རིམ་བྱོན་ཚུ་གི་ལྡེབས་རིས་ཚུ་ཡོདཔ་ཨིན། རྒྱབ་ཁ་ཐུག་ལུ་ དཔལ་ཡེ་ཤེས་དགོན་པོའི་ཆོས་སྲུང་ལྷ་ཁང་གཅིག་ཡང་ཡོདཔ་ཨིན། ལྷ་ཁང་དེ་ནང་ དཔལ་ལྡན་ལྷ་མོ་བདུད་གསོལ་མ་དང་ཚེ་རིང་མའི་སྐུ་འདྲ། གཞན་ཡང་རྫོང་ཁག་ ༢༠ གི་གནས་བདག་ཚུ་གི་སྐུ་འདྲ་ཚུ་ཡོདཔ་ཨིན། ཁུངས་གཏུག་ ཐིམ་ཕུ མནའ་སྦྱིས་གཡུས་འདི་ ཀྲོང་གསར་རྫོང་ཁག་ སྐོར་ཕུག་རྒེད་འོག་ནང་ཡོད། ངོ་སྤྲོད། ༉ འབྲུག་གི་བཟོ་བཀོད་རིག་པ་འདི་ འཛམ་གླིང་ནང་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་ག་དང་ཡང་མ་འདྲ་བའི་ཁྱད་ཆོས་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་ཅིག་ཨིནམ་དང་ དེ་ཚུ་ཡང་ ནང་པའི་ཆོས་ཀྱི་བྱིན་རླབས་འཇུག་སྟེ་ཡོད་པའི་བཟོ་བཀོད་ཙང་ཙ་ཡོདཔ་ཨིན། འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ བཟོ་བཀོད་རིག་པ་གིས་་ཕྱུགས་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཨིན་དགོ་མི་འདི་ཡང་ དུས་དང་ཕུ་དིང་ཕུ་དུས་རབས་ ༧ པའི་ནང་ལས་ར་བཞེངས་ཡོད་པའི་ལྷ་ཁང་དང་མགོན་སྡེ་ཚུ་ ད་ལྟོའི་བར་ནང་ཡང་མཇལ་ཚུགས་ནི་འདི་གིས་ཨིན། བཟོ་སྐྲུན་གྱི་ལཱ་ག་ཅི་བཟུམ་ར་འབད་རུང་ ལྕགས་ཟེར་དང་ཕྱི་རྒྱལ་ལས་ཐོན་པའི་ལག་ཆ་ཚུ་ ལག་ལེན་མ་འཐབ་པར་ རང་བཞིན་གྱིས་གནས་སྐབས་བཏོན་ཏེ་ བཟོ་རིག་གི་ལཱ་ཚུ་འབད་དེ་སྡོད་ནུག། དེ་མ་ཚད་ ཁྱིམ་གྱི་ བཟོ་བཀོད་ཚུ་ཡང་ ད་རེས་ནངས་པ་བཟུམ་སྦེ་ འཆར་གཞི་ཧེ་མ་ལས་བརྩམས་ཏེ་མེན་པར་ བཟོ་བོ་གི་ལཱ་ཡོད་ཚད་ཅིགཔ་ རང་སོའི་བློ་རིག་ཐོག་ལས་འབད་སྡོད་ནུག། བཟོ་རྣམ་ཚུ་ཡང་ རང་བཞིན་སའི་ཆགས་ཚུལ་ལྟར་དུ་སྦེཡོདཔ་མ་ཚད་ གནམ་གཤིས་གནས་སྟངས་དང་འཁྲིལ་སྟེ་ ཁྱིམ་དང་ལྷ་ཁང་ རྫོང་གཞི་ཚུ་ཡང་སོ་སོ་སྦེ་རྐྱབ་སྟེ་སྡོད་ནུག། (Wangchuk, 2016) རྫོང་གི་བཟོ་བཀོད་རིག་པ། རྫོང་གཞིས་ཚུ་མང་ཤོས་ར་ རྡོ་དང་ཤིང་ དེ་ལས་ འདམ་ཚུ་གིས་རྐྱབ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། དང་ཕུའི་རྫོང་ཚུ་ལུ་ འཛུལ་སྒོ་གཅིག་ལས་མེདཔ་ཨིན། རྫོང་ག་ར་ལུ་ དབུ་རྩེ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ མཐའ་སྐོར་ལུ་ རྡོ་གཅལ་་ཡོདཔ་ཨིན། རྫོང་ཚུ་གི་་གྱང་ཚུ་ ཁ་ནང་ན་བལྟ་སྟེ་་ཧལ་ཏེ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ སྒོ་སྒྲིག་ཚུ་ཚོད་གཞི་གནགཔོ་སྦེ་ཡོདཔ་ཨིན། ཁྱིམ་ཐོག་འདི་ རྒྱ་བཞི་སྦེ་བཟོ་སྟེ་ བྱི་གཞོལ་སྦེབཀབ་སྟེ་འོངམ་ཨིན། སྤྱིར་བཏང་གི་ཁྱིམ་ཚུ་ལུ་ རྒྱ་བཞི་འདི་མི་འཐོབ་ནི་ཨིན་པས། རྫོང་གི་ནང་ན་ལུ་ ཀ་ཆེན་ལེ་ཤ་འོངམ་ཨིནམ་དང་ དེ་ཚུ་ཡང་ པ་ཏྲ་རབ་འབྲིང་ཐ་སྦེ་ གཟི་བརྗིད་་ཆེ་ཏོག་ཏོ་སྦེ་བརྐོ་སྟེ་འོངམ་ཨིན། འབྲུག་གི་ཁྱིམ། འབྲུག་གི་ཁྱིམ་ཚུ་ རིན་གོང་ཆུང་བའི་རྩིས་ས་གིས་རྐྱབ་ཨིན་རུང་ མང་ཤོས་ར་རང་ལུགས་འབྲུག་པའི་ལུགས་སྲོལ་གྱི་ཐོག་ལུ་ རྐྱབ་མི་ཙང་ཙ་ཨིན། གཞན་ཡང་ ཤིང་ཆས་དང་འདམ་ཚུ་ ལེ་ཤ་སྦེ་ལག་ལེན་འཐབ་ཏེ་རྐྱབ་སྲོལ་ཡང་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ལས་ རང་སོའི་ལུང་ཕྱོགས་ཀྱི་གནམ་གཤིས་གནས་སྟངས་དང་བསྟུན་ཏེ་ འབྲུག་ཤར་ཕྱོགས་ཁ་ཐུག་ལུ་འབད་བ་ཅིན་ ཁྱིམ་ཚུ་ རྡོ་གིས་སྦེ་འབད་རྐྱབ་ཨིནམ་དང་ ས་ཁ་དམའ་ས་ཚུ་ནང་འབད་བ་ཅིན་ སྦ་དང་ཤིང་གིས་སྦེ་རྐྱབ་ཨིན། ལྷ་ཁང་དང་མགོན་པ། ལྷ་ཁང་དང་མགོན་པ་ཚུ་གི་བཟོ་རྣམ་འདི་ རྫོང་དང་ཆ་འདྲ་སུ་ཅིག་ཡོད་རུང་ རྒྱའི་སྦོམ་ཚད་འདི་ ཨ་ཙི་ཅིག་ཆུང་སི་སྦེ་ཡོདཔ་ཨིན། ལྷ་ཁང་ཚུ་གི་གྱང་གི་མདོག་འདི་དཀརཔོ་དང་ མང་ཤོས་ར་ཁྱིམ་ཐོག་གུར་གསེར་ཏོག་རྟོག་བཀལ་ཏེ་འོངམ་ཨིན། ལྷ་ཁང་གི་ནང་ན་འབད་རུང་ པ་ཏྲ་ཊ་ཅན་མའི་མཆོད་བཤམ་དང་ ཀ་ཆེན་ཡ་མཚན་ཆེ་ཏོག་ཏོ་སྦེ་འོངམ་མ་ཚད་ གྱང་གུར་ནང་པའི་ལྷ་ཚོགས་ཀྱིས་ལྡེབས་རིས་ འཇའ་ཆི་ཆི་ཚུ་སྦྱར་ཏེ་འོངམ་ཨིན། ཟམ་པ། འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སའི་ཆགས་ཚུལ་འདི་ གྱེན་ཟར་དྲགས་སྦེ་ཡོདཔ་ལས་ ཆུ་ཚུ་ཤུགས་སྦེ་འབབ་ཨིན། དེ་འབདཝ་ལས་བརྟེན་ ཟམ་པ་ཚུ་ཡང་ཧེ་མ་འབད་བ་ཅིན་ སྔར་སྲོལ་གྱི་ལུགས་ལྟར་ བ་ཟམ་རྐྱབ་སྲོལ་ཡོད་རུང་ རིམ་པ་བཞིན་དུ་དེང་སང་ཡར་རྒྱས་ཀྱི་འགྱུར་བ་དང་བསྟུན་ བཟོ་རྣམ་དང་རྒྱུ་ཆས་ཚུ་ཡང་ ལེ་ཤ་བསྒྱུར་བཅོས་འགྱོ་ཡོདཔ་ཨིན། ཁུངས་གཏུག། (n.d.). TRADITIONAL ARCHITECTURE GUIDELINES. (2007) A Review on Traditional Architecture Houses in Buddhist Culture. 5(3), 113–123. (n.d.). A HISTORY OF BHUTAN: Class 10. Royal Education Council (REC). (Original work published 1996) Wangchuk, D. (2016). Foundations of Bhutan History: A Concise Guide (1st ed.). Omega Traders. སྐད་ཡིག་གི་སྐོར་ལས། ༉ སྐད་ཡིག་འདི་བརྡ་དོན་སྤྲོད་ལེན་འབད་ནི་གི་ལམ་ཡོད་ན་མཆོག་དང་མེད་ན་ཐབས་ཆགས་པའི་གཞི་ཅིག་ཨིན། ཁ་སྐད་འདི་གིས་རིག་གཞུང་དང་ལམ་སྲོལ་གྱི་ཡོན་ཏན་ཚུ་བདག་འཛིན་འཐབ་མ་ཚད་ མི་ཚུ་གིས་རང་སོའི་སེམས་ཁར་མནོ་བའི་མནོ་དོན་དང་ ཡིད་ཆེས་ཡོད་ལུགས་ཀྱི་གཏམ་དང་ལོ་རྒྱུས་ཚུ་བརྡ་དོན་སྤྲོད་ལེན་འབད་ཚུགསཔ་ཨིན། སྐད་ཡིག་འདི་གིས་ མི་སྡེའི་འཛམ་གླིང་ནང་ལུ་འཛུལ་ཞུགས་འབད་དེ་ ཡོན་ཏན་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་འཐོབ་ཚུགས་པའི་ཁེ་ཕན་སྤྲོདཔ་ཨིན། འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ ཁ་སྐད་མ་འདྲཝ་ ༡༩ གི་རྩིས་ཡོདཔ་དང་ ཁ་སྐད་ལེ་ཤ་ཡོད་དགོ་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡང་ ཧེ་མའི་དུས་ལུ་ ལུང་པ་དང་ལུང་ཕྱོགས་སོ་སོའི་བར་ན་ གངས་རི་དང་ལ་ཚུ་གི་བཅད་དེ་འབྲེལ་བ་འཐབ་མ་ཚུགསཔ་ལས་ རང་སོའི་ལུང་པ་རེ་ལུ་ཁ་སྐད་རེ་རེ་བྱུང་སྟེ་སྡོད་ནུག། (Driem, 2015) འབྲུག་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་སྐད་ཡིག་འདི་ འབྲུག་གི་ནུབ་ཕྱོགས་རྫོང་ཁག་བརྒྱད་ཀྱི་ནི་ལུ་ སླབ་ནི་ཡོད་མི་སྐད་ ཡིག་རྫོང་ཁ་འདི་ཨིན། རྫོང་ཁ་ཟེར་སླབ་དགོ་མི་འདི་གཙོ་རོ་ར་ ཧེ་མའི་དུས་ལུ་ ཡིག་ཚང་ཚུ་ག་ར་རྫོང་ནང་ཡོདཔ་ལས་ གཞུང་དོནགྱི་ལཱ་འབད་པའི་སྐབས་ མང་ཤོས་ར་རྫོང་ཁ་འདི་ལག་ལེན་འཐབ་ལས་བརྟེན་ རྫོང་ཁ་ཟེར་དར་ཁྱབས་སོང་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༡ ལུ་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཚོགས་ནང་འཛུལ་ཞུགས་འབདཝ་ད་ རང་སོའི་རྒྱལ་ཡོངས་ཁ་སྐད་ཡང་དགོཔ་ལས་ མི་དབང་ཞིང་གཤེགས་འབྲུག་རྒྱལ་གསུམ་པ་མཆོག་གིས་ རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་ཁ་སྐད་འདི་རྫོང་ཁ་སྦེ་ ངོས་འཛིན་གནང་ནུག། རྫོང་ཁ་འདི་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྫོག་ཁག་ ༨ ཀྱི་ཁ་སྐད་ཨིན་རུང་ རྒྱལ་ཁབ་ཡར་རྒྱས་ཀྱི་འགྱུར་བ་དང་བསྟུན་ ད་རེས་ རྫོང་ཁག་མཐའ་དབུས་མེད་པའི་ནང་ སྐད་ཡིག་རྫོང་ཁ་འདི་ཡོངས་གྲགས་སྦེ་སླབ་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིན། (Wangchuk, 2008) རྫོང་ཁ་འདི་ ཊི་བེ་ཊོ་བར་མཱན་ (Tibeto-Burman or Sino-Tibetan) ལས་བརྒྱུད་པའི་སེན་ཊཱལ་བོ་ཌིཤ་ (Central Bodish) གི་སྡེ་ཚན་ནང་ཚུདཔ་ཨིན་པས། ཧེ་མ་ སྔ་ལོང་གི་ཁ་སྐད་རྫོང་ཁ་འདི་ ལུང་ཕྱོགས་གཞན་གྱི་ཁ་སྐད་བཟུམ་སྦེ་ ངག་ཐོག་ལས་བཤད་སྲོལ་རྐྱངམ་གཅིག་ཡོདཔ་མ་གཏོགས་ ཡིག་ཐོག་ལུ་འབྲི་སྲོལ་མེདཔ་ཨིན། ད་རེས་ཡིག་ཐོག་ལུ་ མགྱོགས་ཡིག་ནང་འབྲི་སྲོལ་ཡོད་མི་འདི་ཡང་ མི་དབང་གཞི་གཤེགས་འབྲུག་རྒྱལ་གསུམ་པའི་སྐུ་ཐོག་ལས་འགོ་བཙུགས་ཡོདཔ་དང་ འདི་གི་ཧེ་མ་ཡིག་གུ་འབྲི་ཀློག་ཚུ་ག་ར་ ཆོས་སྐད་ཀྱི་ཐོག་ལུ་འབད་དེ་སྡོད་ནུག། མགྱོགས་ཡིག་འདི་ དུས་རབས་བརྒྱད་པའི་ནང་ གུ་རུ་ནིན་པོ་ཆེ་བོད་ལུ་ མི་འགྱུར་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པའི་བསམ་ཡས་ལྷ་ཁང་བཞེངས་ཚར་ཏེ་ རབ་གནས་གནང་པར་བྱོན་པའི་ཤུལ་ལུ་ རྒྱ་ཆོས་བོད་དུ་སྒྱུར་བའི་སྐབས་ བུམ་ཐང་ལྕགས་མཁར་རྒྱལཔོ་གིས་ ཤོག་ཀུ་གྲོགས་རམ་སྦེ་ཕུལ་བའི་བཀྲིན་བརྗེ་དྲན་ལུ་འབྱོནམ་ད་ གུ་རུའི་སློ་མ་ལྡན་མ་རྩེ་མངས་ཀྱིས་བརྩམས་ཏེ་ཕུལ་ཡོདཔ་ཨིན། འདི་ལུ་ལྷོ་ཡིག་ཟེར་ཡང་སླབ་སྲོལ་ཡོད། དེ་བཟུམ་སྦེ་ དར་ཁྱབ་ཆེ་ཏོག་ཏོ་ཡོད་པའི་ཁ་སྐད་ལེ་ཤ་ཡོད་རུང་ འབྲུག་ཤར་ཕྱོགས་ཀྱི་མི་སེར་ཚུ་གིས་སླབ་པའི་ ཚང་ལ་སྐད་དང་ འབྲུག་ལྷོ་ཕྱོགས་ཀྱི་མི་སེར་ཚུ་གིས་སླབ་མི་ཁ་སྐད་ལྷོ་མཚམས་ཁ་སྐད་གཉིས་ཡང་ མི་མང་ཆེ་ཤོས་ཀྱིས་སླབ་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིན། (Phuntsho, 2013) ཁུངས་གཏུག། Driem, G. van. (2015). Language and identity in Bhutan. ResearchGate. Phuntsho, K. (2013). The History of Bhutan (p. 237) The History of Bhutan, Random House India. Lily Wanghcuk (2008) Facts about Bhutan, Thimphu, Absolute Bhutan Books. རྒྱལ་ཡོངས་བརྡ་རྟགས། ༉ ཡུ་ནི་སེཕ་ ཡང་ན་ འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཚོགས་རྒྱལ་སྤྱི་ཨ་ལུའི་གློ་བུར་མ་དངུལ་ཟེར་མི་འདི་ འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ལས་སྡེ་ཅིག་ཨིན། དེ་གིས་ ཨ་ལུ་ཚུ་ལུ་ མི་ཚེ་དང་འབྲེལ་བའི་གྲོགས་རམ་དང་ གོང་འཕེལ་གྱི་རྒྱབ་སྐྱོར་ཚུ་བྱིནམ་ཨིན། དེ་འབདཝ་ལས་ ལས་སྡེ་འདི་ ག་ཏེ་ལུ་ཡང་ཁྱབ་སྟེ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ ཀུན་གྱིས་ངོས་འཛིན་འབད་ཚུགས་པའི་མི་སྡེའི་སྐྱིད་སྡུག་ལྟ་མི་ལས་ཁུངས་ངོ་མ་ཅིག་ཨིན། (ལི་ལི་དབང་ཕྱུག། ༢༠༠༨ ཤོག་གྲངས་ ༡༨༢།). འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཚོགས་རྒྱལ་སྤྱི་ཨ་ལུའི་གློ་བུར་མ་དངུལ་འདི་ འཛམ་གླིང་དམག་ཆེན་ ༢ པའི་ཤུལ་ལུ་ འཛམ་གླིང་ནང་ས་ཕྱོགས་ག་ཏེ་ཨིན་རུང་ རིས་མེད་ཀྱི་ཐོག་ལས་ཉེན་ཁ་ཅན་གྱི་གནས་སྟངས་ནང་ཡོདཔ་པའི་ཨ་ལུ་དང་ ཨ་ལུའི་མ་འོངས་མི་ཚེ་ དཀའ་སྡུག་མྱོང་སྲིད་མི་ཚུ་ བདག་འཛིན་འཐབ་སྟེ་གྲོགས་རམ་བྱིན་ནིའི་དོན་ལུ་ཨིན། དེ་འབདཝ་ལས་ ལས་སྡེ་འདི་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༤༦ ལུ་གཞི་བཙུགས་འབད་ཡོདཔ་ཨིན། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༤༠ གི་ཤུལ་ལས་ ལས་སྡེ་འདི་གིས་ ཨ་ལུའི་བདེ་སྐྱིད་ལེགས་བཅོས་འབད་ནི་གི་དོན་ལུ་ སྤྱིར་བཏང་གི་ལས་རིམ་ཚུ་ནང་ འབད་བརྩོན་མཐའ་གཅིག་ཏུ་བསྐྱེད་དོ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ ལྷག་པར་དུ་ཡར་རྒྱས་འགྱོ་བའི་བསྒང་གི་རྒྱལ་ཁབ་དང་གློ་བུར་ཉེན་འཚུབ་ཆེ་བའི་གནས་སྟངས་ཚུ་ལུ་གཙོ་བོར་བཏོནམ་ཨིན། ཡུ་ནི་སེཕ་འདི་ འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཚོགས་རྒྱལ་སྤྱི་ཨ་ལུའི་གློ་བུར་མ་དངུལ་གྱི་ཚབ་སྦེ་ ནིའུ་ཡོག་ལུ་ འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཚོགས་གདུང་སེལ་གཞིས་ཆགས་བདག་སྐྱོང་གིས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༤༦ ལུ་གཞི་བཙུགས་འབད་ཡོདཔ་ཨིན། (UNICEF for every child, 2017) ལོ་དེ་ནང་ འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཚོགས་ཡོངས་ཁྱབ་ལྷན་འཛོམས་ཀྱིས་ རྒྱལ་སྤྱི་ཨ་ལུའི་མ་དངུལ་ཟེར་དམག་འཁྲུག་གི་ཤུལ་ལུ་ གདུང་སེལ་གྱི་ལཱ་འབད་ནིའི་དོན་ལུ་ ལམ་ལུགས་གཞི་བཙུགས་འབད་ནི་ལུ་དམིགས་ཏེ་འགོ་བཙུགས་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༤༣ ལུ་ ལས་སྡེ་འདི་ འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ལམ་ལུགས་ཀྱི་གཏན་འཇགས་ཀྱི་ལས་ཁུངས་ལུ་གྱུར་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ལས་རིམ་གྱིས་སྦེ་ ད་ལྟོའི་ལས་སྡེ་གི་མིང་གཏན་འཁེལ་འགྱོ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ དེ་གི་ཡིག་ཚང་ལྟེ་བ་འདི་ ནིའུ་ཡོག་གི་ཁྲོམ་སྡེ་ནང་རྐྱབ་ཡོདཔ་ཨིན། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༦༠ གི་སྐབས་ལུ་ཡུ་ནི་སེཕ་གི་ལས་སྣ་ཚུ་ རྒྱ་སྐྱེད་འབད་དེ་ དེའི་གྲངས་སུ་ ཨ་ལུའི་ཤེས་ཡོན་གྱི་དབང་ཆ་དང་ དེ་བཟུམ་སྦེ་ འཕྲོད་བསྟེན་དང་ ཟས་བཅུད་ཀྱི་དབང་ཆ་ཚུ་ཡང་བཙུགས་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༦༠ ལས་ཚུར་ ལས་སྡེ་འདི་གི་ལས་རིམ་ཚུ་ག་ར་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༩ ཅན་མའི་ཨ་ལུའི་ཐོབ་དབང་ཆིངས་ཡིག་གིས་ ལམ་སྟོན་འབད་དེ་ཡོདཔ་ཨིན། ཆིངས་ཡིག་འདི་གིས་ ཨ་ལུ་ག་ར་ཚད་ལྡན་གྱི་གཟུགས་ཁམས་དང་ ནད་གཞི་སྨན་བཅོས་ གཞན་ཡང་ གཟུགས་ཁམས་ཉམས་གསོ་འབད་ནི་ཚུ་སྤྱོད་ཚུགས་པའི་དབང་ཆ་གནངམ་ཨིན། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༩ ལུ་འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཚོགས་ཡོངས་ཁྱབ་ལྷན་འཛོམས་ཀྱིས་ ཨ་ལུའི་ཐོབ་དབང་གི་ཆིངས་ཡིག་ཆ་འཇོག་འབད་བའི་ཤུལ་ལུ་ ཡུ་ནི་སེཕ་གིས་ ཆིངས་ཡིག་འདི་ ལས་རིམ་ཚུ་ རྩམ་ད་ལུ་ ལམ་སྟོན་སྦེ་ལག་ལེན་འཐབ་ནུག། གནས་ཚུལ་བཟང་པོ་འདི་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༦༥ གི་ལོ་ལུ་ འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཚོགས་རྒྱལ་སྤྱི་ཨ་ལུའི་གློ་བུར་མ་དངུལ་གྱིས་ འཛམ་གླིང་ཞི་བདེ་གི་གཟེངས་བསྟོད་རྟགས་མའི་གསོལ་རས་ཐོབ་ནུག། དེ་ལས་ རིམ་པ་བཞིན་དུ་ ལས་སྡེ་འདི་གིས་ ཨམ་སྲུ་དང་ དམིགས་བསལ་དུ་ ཡར་རྒྱས་འགྱོ་བའི་བསྒང་གི་ ཨམ་སྲའི་མཐའ་དོན་བལྟ་ནི་ཡང་འགོ་བཙུགས་ཅི། དཔེ་འབད་བ་ཅིན་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༠ ལུ་ ཡར་རྒྱས་ཀྱི་ལས་རིམ་ནང་ ཨམ་སྲུ་ཟེར་བའི་ལས་རིམ་ཅིག་འགོ་བཙུགས་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༢ ལུ་ཨ་ལུའི་འཕྲོད་བསྟེན་གྱི་ལས་རིམ་གསརཔ་ཅིག་འགོ་བཙུགས་མི་འདི་གིས་ གཟུགས་སྟོབས་ཡར་འཕར་གྱི་ལྟ་རྟོག་འབད་ནི་དང་ ཆུ་སྐམ་སླར་ལོག་སྨན་བཅོས་(oral rehydration therapy) དེ་ལས་ ཨའི་གི་ཨོམ་བྱིན་ནི་ཚུ་གུར་ སྐུལ་ཁྱབ་བརྡ་སྤྲོད་འབད་ནི་ལུ་གཙོ་བོར་བཏོན་ནུག། (UNICEF for every child, 2017). འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཚོགས་རྒྱལ་སྤྱི་ཨ་ལུའི་གློ་བུར་མ་དངུལ་འདི་ འཛིན་སྐྱོང་ལྷན་སྡེ་བཀོད་ཚོགས་ཀྱིས་སྐྱོང་དོ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ ལཱ་ག་ཅི་ར་འབད་རུང་ འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཚོགས་ཡོངས་ཁྱབ་ལྷན་འཛོམས་དང་ དཔལ་འབྱོར་དང་མི་སྡེ་ཚོགས་སྡེ་གི་ སྤྱིར་བཏང་སྲིད་བྱུས་ལམ་སྟོན་འདི་དང་འཁྲིལ་དགོ། བཀོད་ཚོགས་འདི་ ལོ་གཅིག་གི་ནང་འཁོད་ལུ་ ཚར་གསུམ་འཛོམ་ནི་ཡོད། འཛིན་སྐྱོང་བཀོད་ཚོགས་ཀྱིས་ ཡུ་ནི་སེཕ་གི་ལས་རིམ་བསྐྱར་ཞིབ་འབད་ནི་དང་། ལས་སྣ། སྲིད་བྱུས་དང་ལས་རིམ་ལ་སོགས་པའི་མ་དངུལ་ཚུ་ངོས་ལེན་འབདཝ་ཨིན། བཀོད་ཚོགས་འདི་ནང་ འཐུས་མི་ ༣༩ ཡོདཔ་དང་ དེ་ཚུ་གིས་ འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཚོགས་ནང་ལུ་ ལུང་ཕྱོགས་སྡེ་ཚན་ ༥ གི་ངོ་ཚབ་འབདཝ་ཨིན། ཁོང་གི་ལཱ་ཚུ་ ལས་ཁང་གིས་སྦེ་འགོ་འདྲེན་འཐབ་དོ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ ལས་ཁང་འདི་ནང་ ཚོགས་གཙོ་གཅིག་དང་ཚོགས་གཙོ་འོགམ་ ༤ ཡོད། ཡུ་ནི་སེཕ་གིས་ འཛམ་གླིང་རྒྱལ་ཁབ་ ༡༩༠ གི་ནང་ ཕྱག་ལཱ་གནང་དོ་ཡོདཔ་དང་ ཐ་ན་ ལྷོད་ཚུགས་པར་ གནམ་མེད་ས་མེད་ལཱ་ཁག་ཡོད་པའི་ས་གནས་ཚུ་ནང་ལུ་ཡང་ ན་གཞོན་དང་ཨ་ལུའི་སྐྱིད་སྡུག་བལྟ་བར་ལྷོད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། ལས་སྡེ་འདི་གི་མ་དངུལ་འབྱུང་ས་ངོ་མ་ར་ ཁས་བླངས་ཀྱི་ཐོག་ལས་ཞལ་འདེབས་བྱིན་མི་འདི་རྐྱངམ་གཅིག་ཨིནམ་ལས་ ཏི་རུ་ཕུད་རྡོག་གཅིག་ལས་མེད་རུང་ དཀའ་སྡུག་ཅན་གྱི་ཨ་ལུ་ཚུ་ལུ་ཟད་འགྲོ་གཏངམ་ཨིན། མ་དངུལ་ལོག་སྤྱོད་དང་ངན་ལྷད་དང་འབྲེལ་བའི་ལཱ་གི་དོགས་པ་ག་བཟུམ་ར་བྱུང་རུང་ ནང་འཁོད་རྩིས་ཞིབ་དང་བརྟག་ཞིབ་ཡིག་ཚང་གིས་ རྩིས་དཔྱད་འབདཝ་ཨིན། དེ་མ་ཚད་ གཞུང་དང་གཞུང་མིན་ལས་སྡེ་ཁག་ཚུ་དང་ མཉམ་འབྲེལ་གྱི་ཐོག་ལས་འཛམ་གླིང་ནང་ ཨ་ལུའི་དཀའ་ངལ་བསལ་ནི་ལུ་རྩ་འགེངསམ་ཨིན། གློ་བུར་དང་ཚབས་ཆེན་གྱི་གནས་སྟངས་ནང་ལུ་ ཡུ་ནི་སེཕ་གིས་ འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ལས་སྡེ་ཚུ་སྣ་ཁྲིད་འབད་དེ་གདོང་ལན་འབད་དེ་ ཨ་ལུ་ཚུ་ལུ་ཉེན་སྲུང་ལྡན་པའི་འཐུང་ཆུ་དང་།འཕྲོད་བསྟེན། ཟད་བཅུད་དང་ཤེས་ཡོན་ཚུ་སྤྲོདཔ་ཨིན། ཁོང་གིས་ དུས་ཨ་རྟག་ར་ཨ་ལུ་ཚུ་རྩུབ་སྤྱོད། ལོག་སྤྱོད་དང་། དམའ་ཕབ་འབད་སྲིད་པའི་གནས་སྟངས་ཚུ་ལས་སྲུང་སྐྱོབ་འབདཝ་ཨིན། ལྷག་པར་དུ་ མ་རུང་པའི་གནད་དོན་ དཔེར་ན་ ལོ་ན་མ་སྨིན་པར་ལཱ་འབད་བཅུག་ནི། ལོ་ན་ཚོད་མ་རནམ་ལས་གཉེན་རྐྱབ་ནི། ཨ་ལུ་ཚོང་འབྲེལ་འཐབ་ནི། དབང་བཙོང་འདོད་སྤྱོད་འབད་ནི་དང་། བཀག་ཚུགས་པའི་སྟབས་མ་བདེ་བའི་གནས་སྟངས་ཚུ་ལས་སྲུང་སྐྱོབ་འབད་ནི། དེ་ལས་ སྤུད་ཚད་དང་ལྡན་པའི་ཤེས་ཡོན་དང་། ཕོ་མོ་འདྲ་མཉམ་གྱི་བསླབ་སྟོན་ལ་སོགས་པའི་གྲོགས་རམ་འབད་ནི་ལུ་ཡང་གཙོ་བོར་བཏོནམ་ཨིན། འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཚོགས་ རྒྱལ་སྤྱི་ཨ་ལུའི་གློ་བུར་མ་དངུལ་གྱིས་ འབྲུག་གཞུང་ལུ་ མཐའ་ཟུར་གྱི་ས་གནས་ཚུ་ནང་གཙང་སྦྲའི་མཁོ་ཆས་བཀྲམ་སྤེལ་འབད་ནི་ཚུ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༤ ལས་ར་འགོ་བཟུང་སྟེ་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན། དེའི་ཤུལ་ལས་ ལས་སྡེ་འདི་གིས་ གཞུང་མིན་ལས་སྡེ་ཚུ་ལུ་གྲོགས་རམ་གཞན་ཡང་འབད་དེ་ ན་གཞོན་ཨ་ལུ་དང་ཨམ་སྲུ་ཚུ་གི་མི་ཚེའི་གནས་སྟངས་ཡར་རྒྱས་གཏང་ནི་ལུ་ ཕན་རླབས་བྱུང་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན། ཨ་ལུའི་ཐོབ་དབང་གི་ཆིངས་ཡིག་གུར་ གཞི་བཞག་སྟེ་ ཡུ་ནི་སེཕ་གིས་ གཞི་དོན་མ་འདྲཝ་ ༤ གུར་གཙོ་བོར་བཏོན་དོ་ཡོདཔ་དང་། དེ་ཡང་ འཕྲོད་སྟེན། ཟས་བཅུད། གཟུགས་ཁམས་དང་། ཨའི་དང་ཨ་ལུ་བདག་འཛིན་གྱི་ཞབས་ཏོག་འགྲུབ་ནི་ཚུ་ཨིན། ལྷག་པར་དུ་ ཨ་ལུ་ག་ར་ལུ་སྤུས་ཚད་ལྡན་པའི་ཤེས་ཡོན་འདྲ་མཉམ་སྦེ་བྱིན་ནི་ལུ་ཡང་དམིགས་གཏད་བསྐྱེདཔ་ཨིན། ༼ལི་ལི་དབང་ཕྱུག། ༢༠༠༨ ཤོག་གྲངས་ ༡༨༢-༡༨༣།༽). ཁུངས་གཏུག། Lily Wangchuk (2008) Facts about Bhutan, Thimphu, Absolute Bhutan Books. UNICEF for every child. (2017, May). retrieved from http://www.unicef.org/media/62371/file/convention-rights-child-at-crossroads-2019.pdf གོང་ས་འཇིགས་མེད་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་གི་སྐོར། ༉ ལུང་བསྟན་གྱིས་བསྐོས་པའི་སྐྱེས་མཆོག་ གཏེར་ཆེན་པདྨ་གླིང་པའི་གདུང་བརྒྱུད་ལས་ འཇིགས་མེད་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་ ཡབ་པི་ལཱ་མགོན་པོ་དབང་རྒྱལ་དང་ ཡུམ་བསོད་ནམས་སྒྲོལ་མ་གཉིས་ཀྱི་སྲས་སུ་ རང་ལུགས་འདས་ལོ་ ༡༧༥ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༢༥ རབ་བྱུང་ ༡༤ པའི་ཤིང་མོ་བྱ་ལོ་ལུ་ ངོ་མཚར་བའི་ལྟས་དང་བཅས་ ཀུར་སྟོད་ལུ་སྦེ་སྐུ་འཁྲུངས་ནུག རྩིས་གཞུང་དང་འཁྲིལ་མཚན་ཡང་ བསམ་གྲུབ་ཟེར་བཏགས་ནུག། སྐྱེས་ལོ་༡ ༢ དེ་ཅིག་བཞེས་པའི་བསྒང་ ཁོ་ལུ་གཞན་དང་མ་འདྲ་བའི་གཉིད་ལམ་ཅིག་ འཕྲལ་འཕྲལ་ར་མཐོང་དོ་ཡོད་མིའི་ནང་ ཁོ་ཁྱིམ་ནང་མ་བཞུགས་པར་ ཀྲོང་གསར་དང་བུམ་ཐང་ཁ་ཐུག་འབྱོན་པ་ཅིན་ མ་འོངས་པའི་དོན་དག་སྦོམ་ཆོད་ཚུགས་ནི་ཨིན་ཟེར་ ནུབ་མོ་གཉིད་ལམ་ནང་ཐོན་ཡོདཔ་ལས་ ཁོ་གི་ཐུགས་ཁར་ འབྱོན་དགོ་མནོ་བའི་སེམས་ཀྱིས་ ཀྲོང་གསར་དང་བུམ་ཐང་ཕྱོགས་ ག་ཏེ་ཨིནམ་མ་མཁྱེན་རུང་ འབྱོན་པའི་འདོད་པ་དང་སྤྲོ་བ་སྦོམ་བསྐྱེད་དེ་བཞུགས་ནུག ཉིནམ་ཅིག་ཁོ་གིས་ ཐུགས་ཐག་བཅད་དེ་ ཀྲོང་གསར་གྱི་ས་ཕྱོགས་ དྲི་བ་མཛད་དེ་ བྱོན་པའི་བློ་ཐག་བཅད་ཡོདཔ་ཨིན་པས། ཁོ་རང་རྐྱངམ་གཅིག་ལམ་དྲི་བ་རྐྱབ་ཅིག་ར་ བྱོན་ཏེ་བུམ་ཐང་ལུ་ལྷོད་ནུག བུམ་ཐང་ལུ་ལྷོདཔ་ད་སྟང་རྒེད་འོག་གི་ ཁྱིམ་སྦོམ་ཤོས་དང་ དྲགོས་རྒཔོ་འབད་མི་དེ་གི་ཁྱིམ་ནང་ སྒོ་ནོར་འཚོ་སྐྱོང་འཐབ་སྟེ་ བཞུགས་ནུག། དེ་སྦེ་ཟླ་ངོ་དག་པ་ཅིག་ བཞུགས་པའི་སྐབས་ལུ་ཡང་ ཧེ་མ་གི་གཉིད་ལམ་མཐོང་ནི་དེ་གིས་ དེ་ཁར་ཡང་མ་བཞུགས་པར་ ཀྲོང་གསར་ཁ་ཐུག་བྱོན་ནུག། དང་པ་ཆོས་རྩེ་གཟིམ་དཔོན་གྱི་འབོད་སྦེ་འཛུལ་ཏེ་ ཐབ་ཚང་ནང་ཕྱག་ལཱ་གནང་སྟེ་ བཞུགས་པའི་སྐབས་ ཁོ་ལུ་གཞན་དང་མ་འདྲ་བའི་ འཇོན་སྟངས་དང་ ཁེ་རྒོ་ཡོད་མི་ དཔོན་སློབ་མཚོ་སྐྱིད་རྡོ་རྗེ་གིས་མཁྱེན་ཞིནམ་ལས་ དཔོན་སློབ་ཀྱིས་འབོད་སྦེ་བཙུགས་གནང་ནུག། རིམ་པ་བཞིན་དུ་ ཁོ་རའི་ལྕོགས་གྲུབ་ལས་བརྟེན་ སྒར་ལྟོའི་གྲལ་འཛུལ་ འདེའི་ཤུལ་ལས་ ཆབ་ཁ་པའི་འགན་ཁུར་ལས་འགོ་བཙུགས་ གསོལ་དཔོན་དང་ གཟིམ་དཔོན་དང་ གཟིམ་སྒར་པའི་ལཱ་འགན་ རིམ་པ་བཞིན་མཛད་གནང་ནུག། དགུང་ལོ་ ༢༢ དེ་ཅིག་ཁར་ ཕྱག་སྒར་པའི་ གོ་གནས་བཞེས་ཡོདཔ་ཨིན་པས། དེ་ལས་ལོ་ངོ་དག་པ་ཅིག་གི་རྒྱབ་ལས་ གཟིམ་སྒར་པ་དམངས་ཀྱི་ འགོ་བདག་ དར་དཔོན་དང གཟིམ་ནང་མ་གཉིས་ཆ་ར་ ཁོ་གིས་མཛད་བཞུགས་ཡོདཔ་ཨིན་པས། དེ་ལས་ལོ་ངོ་དག་པ་ཅིག་ལས་ ཀྲོང་གསར་ཚོང་དཔོན་བསྐོས་ཏེ་བོད་ལྷ་ལུང་ལུ་ཕེབས་པའི་སྐབས་ ཨོ་རྒྱན་ཕུན་ཚོགས་ཀྱི་ སྲས་མོ་པདྨ་ཆོས་སྐྱིད་དང་ ཚེ་རབས་སྔ་མའི་ལས་སྨོན་ལས་བརྟེན་ གཉིས་ཆ་རའི་ཐུགས་ཁར་ འབྲལ་མི་ཕད་པའི་ཐུགས་བརྩེ་དང་ ཕར་ཚུར་དགའ་བའི་ཤུགས་ཀྱིས་ གཅིག་གིས་གཅིག་ལུ་དགའ་བའི་གཏམ་སླབ་ ཚོང་འབྲེལ་གྱི་ཕྱག་ལཱ་ཡང་ སྔར་བ་ལྷགཔ་སྦེ་ཚོང་ལཱ་གི་ སྙན་གྲགས་ཐོབ་སྟེ་ བོད་འབྲུག་གཉིས་ལས་ གཟེངས་བསྟོད་ཐོབ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། ཁོ་ལུ་འབྲུག་མི་ཚུ་གིས་ སློབ་དཔོན་གངས་ཆེན་ཟེར་ཡང་ཞུ་ནི་ཡོད་ཟེར་ཨིན་པས། དེ་ཡང་གཞན་ཕན་ཨིནམ་ལས་ དེས་ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་ རིམ་བྱོན་གྱི་དྲུང་ཆེན་ བཟུམ་སྦེ་ཕྱག་ལཱ་ གནང་ནི་འདི་གིས་ཨིན་མས། དེ་ལས་ཁོ་ ཀྲོང་གསར་གཟིམ་དཔོན་དང་ ཀྲོང་གསར་ཚོང་དཔོན་གྱི་ཕྱག་འགན་ གཉིས་ཆ་ར་ མཛད་པའི་ཤུལ་མ་ ཁོ་མགྲོན་གཉེར་སྦེ་ བསྐོས་གནང་ནུག། འདེའི་སྐབས་ཁོ་གིས་ སྤུ་ན་ཁ་རྫོང་མེ་བཞེས་ཡོད་མི་འདི་ གསར་སྒྲུབ་འབད་ས་ ཕྱག་འགན་སྦོམ་མཛད་གནང་ཡི། དཔོན་སློབ་གསུམ་གྱི་གྲས་ལས་ ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་ཀྱི་མངའ་འོག་ལུ་ ཤར་ཕྱོགས་འཁོར་ལོ་རྩིབས་བརྒྱད་ ཚུདཔ་ལས་ ཁོང་ནུབ་ཕྱོགས་དཔོན་ཁག་ཚུ་གི་ མགོ་བསྐོར་ཐོག་ལས་དཔོན་སློབ་བཀྲོང་ནི་ཨིནམ་ གཟིམ་དཔོན་གྱིས་མཁྱེན་ཏེ་ དཔོན་སློབ་ཀྲོང་གསར་ལུ་ལོག་བྱོན་ནུག། འཇིགས་མེད་རྣམ་རྒྱལ་གྱི་ཁེ་ཀོ་དང་སྟོབས་ཤུགས་ཚུ་སླབ་པ་ཅིན་ མིག་ཐོལ་ཡང་ཁོ་གིས་ འདྲོག་འབད་འབདཝ་ ལོ་རྒྱུས་ཡང་འདུག། དེ་ལས་འཇིགས་མེད་རྣམ་རྒྱལ་ དགུང་ལོ་ ༢༩ རང་ལུགས་འདས་ལོ་ ༢༠༢ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༥༣ ལུ་ ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་ཀྱི་ ཁྲི་ཐོག་ཁར་མངའ་གསོལ་ཞུ་ནུག། དེ་ལས་སྔར་གྱི་དམ་བཅའ་ སེམས་ལས་མ་བརྗེད་པར་ པདྨ་ཆོས་སྐྱིད་གཉེན་གྲོགས་སྦེ་བསྟན་ནི་ཨིན་ ཟེར་ཡབ་དཔོན་སློབ་ཨོ་རྒྱན་ཕུན་ཚོགས་ལུ་ཞུ་སྟེ་ གཉེན་འདུན་མཛད་ནུག། དབང་འདུས་ཆོས་གླིང་ཕོ་བྲང་ལུ་སྦེ་ སྔར་ལུགས་དང་འཁྲིལ་ རྟེན་འབྲེལ་རིམ་གྱིས་བསྒྲིག་སྟེ་ ལྕམ་པདྨ་ཆོས་སྐྱིད་ ཁབ་ཏུ་བཞེས་ནུག། ཁོང་གཉིས་ལུ་སྲས་འཕྲིན་ལས་སྟོབས་རྒྱས་དང་ སྲས་ཨོ་རྒྱན་དབང་ཕྱུག་ དེ་ལས་སླསམོ་ ཨ་ཞེ་ཡེ་ཤེས་ཆོས་སྒྲོན་ གསུམ་སྐུ་འཁྲུངས་ནུག། ཕྱི་གླིང་པ་གིས་ བེངྒལ་དང་ཨ་སམ་ཕྱོགས་ དབང་བསྒྱུར་བའི་སྐབས་ ས་མཚམས་ཀྱི་འབྲུག་གི་དཔོན་ཁག་ཚུ་གིས་ རྒྱ་གར་གྱི་མི་སེར་ཚུ་བཙོན་ཁྲིམས་མང་རབས་བཀོལ་ཡོད་མི་ལུ་ ཕྱི་གཞུང་གིས་ཞི་བའི་གསུང་གྲོས་གནང་ནིའི་དཔའ་བཅམ་རུང་ འབྲུག་ལུ་ནང་འཁྲུགས་ལས་བརྟེན་ འབྲེལ་བ་འཐབ་མ་ཚུགས་པས། ཨིན་རུང་ཕྱི་གཞུང་གི་སྐུ་ཚབ་ཨ་ཤེ་ལི་ཨི་ཌེན་ འབྲུག་ལུ་འབྱོན་རུང་འདེའི་སྐབས་ གཞུང་ལྷན་རྒྱས་ཚུ་ རང་དོན་གཙོ་བོར་བཏོནམ་ལས་ སྐུ་ཚབ་ལོག་རྒྱ་གར་ལུ་སོང་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༨༦༤ རྫོགས་ཁམས་ལས་ས་མཚམས་ཁར་དང་གཅིག་ཁར་དམག་རྐྱབ་དགོཔ་བྱུང་ནུག། དེ་སྐབས་ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་འཇིགས་མེད་རྣམ་རྒྱལ་དང་ བྱ་དཀར་དཔོན་སློབ་བརྩོན་འགྲུས་རྒྱལ་མཚན་བླ་གཟིམ་བསོད་ནམས་དོན་གྲུབ་གསུམ་དམག་དཔོན་སྦེ་བྱོན་ནུག། འཇིགས་མེད་རྣམ་རྒྱལ་གྱིས་ཕྱི་གླིང་པའི་དམག་དཔོན་བསད་དེ་ ལོག་ཀྲོང་གསར་ལུ་བྱོན་ནུག། དེའི་ཤུལ་ལས་ཕྱི་གླིང་པ་གིས་ བདེ་ཝ་ཐང་ལས་དམག་ལོག་རྐྱབ་ད་ ཞི་བའི་ཆིངས་ཡིག་བཟོ་ནིའི་ ཐུགས་མཐུན་བྱུང་བའི་མཐའ་མར་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༦༥ སྤྱི་ཟླ་ ༡༡ ཚེས་ ༡༡ ལུ་སིན་ཅུ་ལ་ལུ་སྦེ་ དོན་ཚན་ ༡༠ འབད་མི་གི་ཆིངས་ཡིག་བཟོ་ནུག། ཕྱི་ནང་གི་དགྲ་བཏུལ་བའི་མཐའ་མར་ འཇིགས་མེད་རྣམ་རྒྱལ་གྱི་གཏམ་སྙན་གྲགས་དང་ མཛད་ཤུལ་གྱིས་ཁྱབ་སྟེ་ དེའི་སྐབས་སྡེ་སྲིད་ཁྲི་ཐོག་སྟོང་པ་ཡོདཔ་ལས་ ལྷན་རྒྱས་ཚུ་གིས་ སྤུ་ན་ཁ་ལུ་སྦེ་སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ ༥༣ པའི་ཁྲི་ཐོག་ལུ་མངའ་གསོལ་ཞུ་ནུག། སྲིད་ཀྱི་ཐོག་ལུ་རྒྱལ་ཁབ་སྐྱོངམ་མ་ཚད་ ཆོས་ཀྱི་ཐོག་ བཀྲ་ཤིས་ཆོས་རྫོང་གསར་བཞེངས་ནང་ རང་བྱོན་ལྷ་ཁང་ནང་ དུས་གསུམ་སངས་རྒྱས་དང་ འཕགས་པ་རྣམ་པར་རྒྱལ་མ་ མཁན་པོའི་གཟིམ་ཅུང་ནང་ དུས་གསུམ་སངས་རྒྱས་དང་གནས་བརྟན་བཅུ་དྲུག མཚན་ཉིད་ལྷ་ཁང་ནང་འཇམ་དབྱངས་གསེར་སྐུ། གཟུངས་པའི་ནང་ཐུབ་པ་སྐུ་རྐྱང་། ལ་སོགས་པ་ཕུལ་གནང་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༨༧༣ ཆུ་སྦྲུལ་ཟླ ༣ པའི་ནང་ གོང་གཟིམ་རྡོ་རྗེ་རྣམ་རྒྱལ་ སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ཐོག་ཏུ་གསར་བསྐོས་འབད་དེ་ ཁོ་ར་དགོངསམ་ཞུ་ནུག། དེ་ལས་ ཁོ་གིས་སྤྱི་ལོ་ ༡༨༧༨ ས་སྟག་ལུ་ སྲས་ཨོ་རྒྱན་དབང་ཕྱུག་དགུང་ལོ་ ༡༧ ལུ་སྤ་རོ་དཔོན་སློབ་དང་། སྲས་རྒན་ཤོས་ཕྲིན་ལས་སྟོབས་རྒྱས་དགུང་ལོ་ ༢༢ ལུ་དབང་འདུས་ཕོ་བྲང་རྫོང་དཔོན་ལུ་ བསྐོ་བཞག་གནངམ་མ་ཚད། གཞུང་མགྲོན་གཉེར་ཕུན་ཚོགས་རྡོ་རྗེ་ སྤུ་ན་ཁ་རྫོང་དཔོན་དང་ དར་དཀར་དཔོན་སློབ་བསམ་གཏན་རྡོ་རྗེ་ བསྐོ་བཞག་གནང་སྟེ་རྒྱལ་ཁབ་ བདེ་སྐྱིད་ཀྱི་ངང་ལུ་སྐྱོངས་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༨༨༡ ལྕགས་སྦྲུལ་ལོ་ལུ་དགུང་ལོ་ ༥༧ བཞེས་པའི་སྐབས་ སྤུ་ན་ཁ་ལས་གསོལ་ཐབ་ ཐིམ་ཕུག་འབྱོནམ་ད་ རྡོ་ཅོག་ལ་ལས་ ཆིབས་གཡག་གུར་ཆིབས་ཏེ་ ལྷུང་ཚོ་ལུ་ཕེབས་ད་ ཆིབས་གཡག་འཆམ་རྐྱབ་སྟེ་རྒྱུག་འགྱོཝ་ད་ ཞབས་ཡབ་ནང་ལས་བཏོན་མ་ཚུགས་པར་ འདྲུད་བདའ་སྟེ་ དབུ་ལུ་རྨ་སྐྱོན་སྦོམ་ཞུགསཔ་ལས་ དཔྱ་ཤིང་གུར་སྦེ་སེམས་རྟོགས་ཁ་རྫོང་ནང་ཞུ་ནུག། མི་རྗེ་ཁོ་རའི་སྲས་གཉིས་དང་ ཕུན་ཚོགས་རྡོ་རྗེ་དང་ ཨ་ལུ་རྡོ་རྗེ་བཞི་ལུ་ ཁོང་ར་བཞི་གཅིག་གིས་གཅིག་ལུ་ ཆ་རོགས་འབད་དགོ་པའི་ཞལ་ཆེམས་དང་ སྲས་གཉིས་ལུ་མ་འོངས་པའི་ཞལ་གདམས་ཚུ་ གསུངས་ཏེ་དགུང་ཞག་ ༥ བཞུགས་པའི་མཐའ་མར་ དགོངས་པ་རྫོགས་སོ་ནུག། ཁུངས་གཏུག། དཔལ་འབྲུག་ཞིབ་འཇུག་ལྟེ་བ། (༢༠༠༨) འབྲུག་རྒྱལ་དང་པའི་རྟོགས་བརྗོད། ཐིམ་ཕུག། དཔལ་འབྲུག་ཞིབ་འཇུག་ལྟེ་བ། འབྲུག་གི་རྒྱལ་བརྒྱུད། མི་དབང་ཨོ་རྒྱན་དབང་ཕྱུག་མཆོག་ སྐུ་འཁྲུངས་པ་དང་སྐུ་ཡོན་སྦྱངས་པ་མཛད་པའི་སྐོར། ༉ དེ་ཡང་ རང་ལུགས་འདས་ལོ་ ༢༡༡ རབ་བྱུང་ ༡༤ པའི་ཆུ་ཁྱི་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༦༢ ཀྱི་ལོ་ལུ་ ཀུར་སྟོད་དུང་དཀར་ཆོས་རྗེ་ལས་འབད་མི་ ཡབ་ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་བཅུ་པ་འཇིགས་མེད་རྣམ་རྒྱལ་དང་ བུམ་ཐང་གཏམ་ཞིང་ཆོས་རྗེ་ ཨོ་རྒྱན་ཕུན་ཚོགས་ཀྱི་སྲས་མོ་ ཡུམ་ཨ་ཞེ་པད་མ་ཆོས་སྐྱིད་གཉིས་ཀྱི་སྲས་སུ་ བུམ་ཐང་དབང་འདུས་ཆོས་གླིང་ལུ་ དགེ་བའི་མཚན་བཟང་པོ་དང་བཅས་ཏེ་ གོང་ས་ཨོ་རྒྱན་དབང་ཕྱུག་མཆོག་ནི་ སྐུ་འཁྲུངས་ཡོདཔ་ཨིན་པས། གོང་ས་མི་དབང་ཨོ་རྒྱན་དབང་ཕྱུག་མཆོག་ནི་ སྲས་སྲོས་གསུམ་གྱི་བར་མ་ཨིནམ་ལས་ སྲས་དང་པ་ནི་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༥༦ ལོར་སྐུ་འཁྲུངས་པ་དང་ གསུམ་པ་ནི་ སྲས་མོ་ཨ་ཞེ་ཆོས་སྒྲོན་ཨིན་པས། དེ་ལས་ ཨོ་རྒྱན་དབང་ཕྱུག་མཆོག་ནི་ སྐུ་ན་ཆུང་ཀུའི་བསྒང་ལས གཞན་དང་མ་འདྲ་བའི་ཁྱད་དུ་འཕགས་པའི་སྟོབས་དང་ རིག་རྩལ་གྱི་ཁྱད་ཆོས་ཚུ་ གཞན་ལས་མ་འདྲཝ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ འགྲན་ཟླ་དང་བྲལ་བའི་གྲགས་པ་ཐོན་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། དེ་ལས་ ཁོ་ར་སྐུ་ན་ཨ་རྩི་བཞེངས་པའི་བསྒང་ལས་ནི་ ཁོ་རའི་ཨ་ཞང་ པད་གླིང་བརྒྱད་པ་ཀུན་བཟང་བསྟན་པའི་ཉི་མ་ལས་ བྲི་ནི་དང་ལྷག་ནིའི་ཡན་ཏན་ཚུ་ ལྷབ་སྦྱངས་འགོ་བཙུགསཔ་ད་ ཤེས་བྱ་ཡོན་ཏན་ཚུ་ལྷབ་སྦྱངས་འབད་བའི་སྐབས་ སྔོན་སྦྱངས་ཀྱི་ངང་གཤིས་ཡོད་ནི་འདི་གིས་ དཀའ་སྡུག་མེད་པར་མཁྱེན་ཏེ་ རང་ལུགས་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཡོན་ཏན་ཚུ་ ལེགས་ཤོམ་སྦེ་ལྷབ་སྦྱངས་མཛད་གནངམ་མ་ཚད་ ལྷག་པར་དུ་ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་སྒྲིག་ལམ་རྣམ་གཞག་ལུ་གཙོ་བོར་བཏོན་ཏེ་ དགུང་ལོ་ ༨ དེམ་ཅིག་ཁ་ལས་ ཡབ་ཀྱི་སྒོ་ཁར་ སྤྱིར་བཏང་གི་འཇར་རོགས་དང་དབྱེ་བ་མེད་པར་ ཉི་མ་ཕྱག་ཞུ་མི་ མི་སེར་དམངས་ཀྱི་གྱལ་ཁར་ དྲོ་པ་དང་ཕྱི་རུ་ཕྱག་སྒར་པའི་སྦུག་ན་སྒྲིག་རྒྱུག་སྟེ་ དཔལ་ལྡན་ཆོས་རྗེ་འབྲུག་པའི་སྒྲིག་ལམ་ལུ་ ཉམས་བཞེད་ག་དེ་དྲག་དྲག་ལེགས་ཤོམ་སྦེ་མཛད་གནང་ནུག། ཡབ་འཇིགས་མེད་རྣམ་རྒྱལ་གྱིས་ ཁོ་རའི་སྲས་ཨོ་རྒྱན་དབང་ཕྱུག་ནི་ དེ་བཟུམ་མའི་སྔ་གོང་གཉིས་ལུ་ཕྱག་སྒར་པའི་གྲལ་བཞུགས་ནི་དང་ གསོལ་ཚོགས་ཚུ་ཡང་འཇར་རོགས་ཚུ་དང་གཅིག་ཁར་བཞེས་བཅུག་མི་དེ་ཡང་ མ་འོངས་པ་ལུ་མི་སེར་གཞན་གྱི་སྐྱིད་སྡུག་ཚུ་ ཧ་གོ་ཚུགས་པའི་ཐུགས་དགོངས་བཞེས་གནང་སྟེ་ ཁོ་ལུ་སྦྱངས་པ་མཛད་གནང་བཅུག་ནུག། དེ་ལས་ དགུང་ལོ་བཅུ་གཉིས་ལས་ ས་དམར་རྫིང་ཁ་དང་ལུང་བསྟན་ཟམ་པའི་བར་གྱི་ལམ་སེལ་བའི་སྐབས་ ཨོ་རྒྱན་དབང་ཕྱུག་ཁོ་ར་ཡང་ འཇར་རོགས་གཞན་ཚུ་དང་འདྲན་འདྲ་ཕྱག་ཞུ་བཅུགསཔ་མ་ཚད་ ནགས་ཚལ་ལས་ཕར་ ཤིང་ཚུ་ཡང་འཐུ་སྟེ་ རྫོང་ནང་ལྷོད་དགོ་པའི་ཕྱག་འགན་ཚུ་ དགུང་ལོ་བཅུ་དྲུག་གི་རིང་ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་སྒྲིག་ལམ་ཚུ་ ཉམས་བཞེད་མཛད་དེ་བཞུགས་ནུག། དེ་ལས་ རང་ལུགས་འདས་ལོ་ ༢༢༢ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༧༣ པའི་ལོ་ལུ་ ཡབ་འཇིགས་མེད་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་ནི་ སྡེ་སྲིད་ལྔ་བཅུ་ང་གཅིག་པའི་ཁྲི་ལས་དགོངས་ཞུ་སྟེ་ སྡེ་སྲིད་ང་གཉིས་པའི་ཁྲི་ཐོག་ལུ་ ཡབ་ཀྱི་སྤུན་མཆེད་ གོང་གཟིམ་སྐྱིད་ཚལ་པ་རྡོ་རྗེ་རྣམ་རྒྱལ་ལུ་གོ་སར་བསྐོས་གནང་སྟེ་ ཡབ་རྗེ་ཁོ་ར་ནི་ སེམས་རྟོགས་ཁ་ལུ་བཞུགས་པའི་བསྒང་ སྤུངས་ཐང་རྫོང་དཔོན་དམ་ཆོས་རིན་ཆེན་གྱིས་ ཡབ་ལུ་རྒྱབ་འགལ་སྦེ་འབད་འོངམ་ལས་ སྤུངས་ཐང་རྫོང་དཔོན་ཡང་གསརཔ་བཀལ་གནང་ནུག། དེ་ལས་ རབ་བྱུང་ ༡༥ པའི་འབྲུ་མང་ཞེས་པ་ས་ཕོ་སྟག་ལོ་ རང་ལུགས་འདས་ལོ་ ༢༢༧ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༧༨ ལོུར་ དགུང་ལོ་བཅུ་བདུན་པའི་སྐབས་ ཁོ་རའི་བློ་ཁོག་དང་རིག་སྟོབས་ལས་བརྟེན་ གཟའ་སྐར་ཚེས་གྲངས་དགེ་བའི་ཉིན་མར་ རྟེན་འབྲེལ་མཛད་སྒོའི་རིམ་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་སྒོ་ལས་ སྤ་གྲོ་དཔོན་སློབ་ཀྱི་གོ་གནས་ཁར་ བཀྲ་ཤིས་མངའ་གསོལ་ཞུ་ནུག། དེ་བསྒང་ད་རུང་ བུམ་ཐང་ལུ་ ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་དུང་དཀར་རྒྱལ་མཚན་དང་ བྱ་དཀར་རྫོང་དཔོན་པདྨ་བསྟན་འཛིན་གཉིས་ཀུ་དབང་ཚད་ཀྱི་སྐོར་ལས་མ་འགྲིགས་པར་ དམག་འཁྲུགས་སྦོམ་ལངསམ་ལས་ བྱ་དཀར་དཔོན་སློབ་པདྨ་བསྟན་འཛིན་གྱི་ཁ་ཐུག་ལས་དམག་དཔོན་སྦེ་ མགྲོན་གསོ་པ་སེང་གེ་རྣམ་རྒྱལ་བཏངམ་མ་ཚད་ ཀྲོང་གསར་རབ་སྡེ་དང་མཐུན་ལམ་བཟོ་སྟེ་ རབ་སྡེའི་དགེ་སློང་ཚུ་གིས་གསང་སྒོ་ཕྱེ་བཞགཔ་ལས་ འདི་འཕྲོ་ལས་བྱ་དཀར་པའི་དམག་ཚུ་རྫོང་ནང་འཛུལ་ཏེ་ དམག་གི་རྒྱལ་ཁ་ཐོབ་ཡོད་རུང་ བྱ་དཀར་དཔོན་སློབ་པདྨ་བསྟན་འཛིན་གིས་ མགྲོན་གསོཔ་སེངྒེ་རྣམ་རྒྱལ་ལུ་ ཀྲོང་གསར་མགྲོན་གཉེར་གྱི་གོ་གནས་གནང་ནི་ཨིན་པའི་ཞལ་བཞེས་མཛད་ཡོདཔ་ལས་ སོང་གེ་རྣམ་རྒྱལ་གྱིས་ཡང་ དམག་འགན་འབག་སྟེ་རྐྱབ་ནི་དེ་གིས་ དམག་གི་རྒྱལ་ཁ་ཐོབ་རུང་ ཤུལ་ལས་ པདྨ་བསྟན་འཛིན་ཁོ་ར་དཔོན་སློབ་མཛད་པའི་བསྒང་ལས་ ཀྲོང་གསར་མགྲོན་མཉེར་གྱི་གོ་གནས་ཁར་ ཁོ་རའི་ཁོད་ཀིན་བསྐོས་ཡོདཔ་ལས་བརྟེན་ ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་པདྨ་བསྟན་འཛིན་འདི་ མགྲོན་གསོཔ་སེངྒེ་རྣམ་རྒྱལ་གྱིས་བཀྲོངས་ཡོདཔ་ད་ ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་པདྨ་བསྟན་འཛིན་འདི་ སྲས་ཨོ་རྒྱན་དབང་ཕྱུག་གི་ཨ་ཞང་ཨིན་པའི་ཁར་ ཡུམ་གྱི་བཀའ་དང་འབྲེལ་ འདས་ལོ་ ༢༣༥ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༨༦ རབ་བྱུང་ ༡༥ པའི་མེ་ཁྱི་ལོ་ལུ་ ཨོ་རྒྱན་དབང་ཕྱུག་གིས་ མགྲོན་གསོཔ་སེངྒེ་རྣམ་རྒྱལ་བཀྲོངས་ཏེ་ དེ་བསྒང་ཨོ་རྒྱན་དབང་ཕྱུག་ཁོ་ར་ ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་ཀྱི་གོ་གནས་ཁར་བཞུགས་ནུག། གོང་ས་ཨོ་རྒྱན་དབང་ཕྱུག་མཆོག་གིས་རྒྱ་དྲུང་བསྐོ་བཞག། ༉ མཐའ་མཇུག་ལུ་ ནང་འཁོད་ཀྱི་རྒྱུན་བརྟན་ཏོག་ཏོ་བཟོ་བའི་ཤུལ་ གོང་ས་ཨོ་རྒྱན་དབང་ཕྱུག་མཆོག་གིས་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་སྒྲིང་སྒྲིང་འགྱུར་ཐབས་ལུ་ ཕྱིའི་རྒྱལ་ཁབ་དང་འབྲེལ་བ་བཟོ་ནིའི་ བརྩོན་ཤུགས་བསྐྱེད་དགོ་པའི་ཐུགས་བཞེད་གནངམ་བཞིན་དུ། དེ་ཡང་ རྒྱལ་རབས་གསལ་བའི་སྒྲོན་མེ་ནང་ ཀ་ལི་ཕུ་ལུ་ཚོང་རྐྱབ་སྡོད་མི་ འབྲས་ལྗོངས་པའི་གོ་གནས་ཀྱི་མིང་ (ཀར་ཛི) ཟེར་སླབ་མི་ ཨྱོན་རྡོ་རྗེ་དེ་ རྒྱུ་དང་ལོངས་སྤྱོད་སྟོབས་ཆེ་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་ཏོག་ཏོ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ དམ་པའི་ཆོས་ལུ་ཡིད་ཆེས་དད་པ་སྐྱེད་མི་ཅིག་ཨིན་མས། དེ་མ་ཚད་ ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གི་ཐུགས་སྤྲུལ་ལྔ་པ་འཇིགས་མེད་ཆོས་རྒྱལ་གྱི་སྐུ་མདུན་ལས་ དབང་བསྐུར་དང་དཔེ་ཁྲིད་ཞུ་བའི་ཡ་མཚན་ཆུ་བའི་གནས་ཚུལ་ལ་སོགས་པ་ཚུ་ ཨོ་རྒྱན་དབང་ཕྱུག་མཆོག་གིས་གསན་པའི་ཤུལ་ བསོད་ནམས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་ སྐད་གྲགས་ཡོངས་སུ་ཁྱབ་པ་དེ་ ག་ཟེར་མི་ཨིན་ན་ གཟིགས་དགོཔ་གལ་ཆེ་ཟེར་སྐུ་མདུན་བཅར་དགོ་པའི་བཀའ་ཤོག་གནངམ་བཞིན་དུ་ ཀར་ཛི་ཨོ་རྒྱན་རྡོ་རྗེ་དེ་ བུམ་ཐང་ལུ་དཔོན་སློབ་ཨོ་རྒྱན་དབང་ཕྱུག་གི་ཕྱག་དབང་ལུ་བཅར་ནུག། དེ་སྐབས་ ཨོ་རྒྱན་དབང་ཕྱུག་མཆོག་གི་སྐོར་ལས་དྲི་བའི་སྐབས། སྤ་གྲོ་བཙན་ཏོ་དང་ ཨ་པ་དུང་དཀར་ཆོས་རྗེ་དཔའ་ལ་རྒྱལ་མཚན་གྱི་བུ་ ཟུར་པ་དང་ལྷག་པར་དུ་ རྗོང་དཔོན་བགྲེསཔ་ཤར་པ་སྤུན་ཅུང་གི་བུ་དང་ ཉེ་ཚན་ཕོགཔ་མ་ཚད་ ཤུལ་ལས་ལྷོ་མཚམས་ཁ་ཐུག་ འབྲུག་གཞུང་གི་སྐུ་ཚབ་ཡང་དག་པ་ཅིག་མེདཔ་བཞིན་དུ་ རྒྱ་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་གཉིས་གྱི་བར་ན་འཕྲལ་འཕྲལ་ར་འཛིང་འཁྲུག་དང་དམག་འཁྲུག་ལ་སོགས་པ་བྱུང་ཡོདཔ་ལས་ མཐུན་འབྲེལ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་ཏོག་ཏོ་མེདཔ་མ་ཚད་ སྐུ་ཚབ་ལེགས་ཤོམ་མེད་པ་ལུ་བརྟེན་ ཨོ་རྒྱན་རྡོ་རྗེ་ རྒྱ་མཚམས་ཁའི་སྐུ་ཚབ་གྱི་གོ་གནས་ལུ་བསྐོ་བཞག་མཛད་གནང་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༨༩༢ ལུ་ཨོ་རྒྱན་རྡོ་རྗེ་གིས་འགོ་འདྲེན་ཐོག་ལས་ སྤ་རོ་དཔོན་སློབ་ཟླ་བ་དཔལ་འབྱོར་དང་ བོད་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་གཉིས་ཀྱི་བར་ཞལ་འཛོམས་འཚོགས་ནུག། ཕ་རི་ལུ་ཆིངས་ཡིག་མཚན་་རྟགས་དང་གཅིག་ཁར་ ཨ་ལུ་རྡོ་རྗེ་གིས་ཧཱ་དང་ དགའ་ས་ལུ་ མི་ཚེ་གཅིག་བདག་སྐྱོང་དབང་ཚད་འབད་དགོཔ་ཨིནམ་ད་ ཁོ་གི་བཟའ་ཚང་ཚུ་ འབྲུག་ལུ་སྒེར་གྱི་ས་གཞི་ཉམས་སྲུང་འབད་དགོཔ་ཨིན་མས། ཨ་ལུ་རྡོ་རྗེ་ཆུམ་སྦི་ལུང་པ་ལུ་གཞི་ཆགས་ཏེ་ མཐའ་མ་མཐུན་འགྲིག་མཇུག་བསྡུ་ཞིནམ་ལས་ཚེ་ལས་འདས་སོ་ནུག། རང་ལུགས་འདས་ལོ་ ༢༤༩ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༠༠ རབ་བྱུང་ ༡༥ ལྕགས་བྱི་ཟླ་ ༨ ཚེས་ ༡༥ ལུ་ དཔོན་སློབ་ཨོ་རྒྱན་དབང་ཕྱུག་གིས་གནང་ནུག། གཞུང་གི་བཀའ་ཤོག་ལྟར་ རྒྱ་དྲུང་ཨོ་རྒྱན་རྡོ་རྗེ་ལུ་ལྷོ་མཚམས་ལས་འགོ་བཙུགས་ཏེ་ ཤར་ཕྱོགས་ཨ་མར་ཏ་ལ་ལས་ནུབ་ཕྱོགས་དར་དཀར་ཚུན་གྱི་ བདག་སྐྱོང་འབད་ནིའི་་དབང་ཚད་ཡོདཔ་མ་ཚད་ ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་ལུ་འགན་ཁག་ཡོད་མི་ཅིག་ལུ་གྱུར་ནུག། བིརི་ཊིཤ་ཚུ་གིས་དོན་ལུ་ ཨོ་རྒྱན་རྡོ་རྗེ་མཆོག་འབྲུག་གི་ངོ་ཚབ་ཨིནམ་ད་ འབྲུག་གི་མཐུན་འབྲེལ་བདག་འཛིན་འཐབ་ནིའི་འགན་ཁག་ཕོགཔ་ཨིན་མས། དེ་མ་ཚད་ ཀ་པུང་ལུ་བཞུགས་པའི་སྐབས་ཨོ་རྒྱན་རྡོ་རྗེ་མཆོག་གིས་ རྒྱ་གར་གྱི་ཁ་སྐད་མང་རབས་ཅིག་ལྷབ་ནུག། བིརི་ཊིཤི་གི་ངོས་འཛིན། ༉ གོང་ས་ཨོ་རྒྱན་དབང་ཕྱུག་མཆོག་ བོད་རྒྱལ་ཁབ་དང་གཅིག་ཁར་ གྲོས་བསྡུར་གྱི་ ཆིངས་ཡིག་བཟོ་བའི་སྐབས་ ཕྱག་འགན་ལྷག་བསམ་དག་པའི་སེམས་བསྐྱེད་ཀྱི་སྒོ་ལས་མཛད་གནངམ་མ་ཚད་ མི་དབང་མཆོག་གིས་ཐབས་ཤེས་མ་འདྲཝ་ སྣ་ཚོགས་བཏོན་ཏེ་ བསམ་པའི་རེ་བ་འགྲུབ་ཚུགས་པའི་ནུས་པ་དང་སེམས་ཤུགས་བསྐྱེདཔ་བཞིན་དུ་ བིརི་ཊི་ཤི་གིས་ངལ་རངས་དང་བཀའ་དྲིན་དགའ་ཚོར་བསྐྱེད་དེ་ རང་ལུགས་འདས་ལོ་ ༢༥༤ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༠༥ ཤིང་སྦྲུལ་ལོ་ལུ་ གཟེངས་བསྟོད་ཀྱི་རྟགས་མ་ ཀེ་སི་ཨའི་ཨེ་སི་ཟེར་ གསེར་གྱི་རྟགས་མ་གནང་ནུག། རྟགས་མ་གནང་ནིའི་དོན་ལུ་ སི་ཀིམ་གྱི་བིརི་ཊིཤི་སྲིད་དོན་འགོ་དཔོན་ཇོན་ཀཱལཝཊ་ཝིཊ་ འབྲུག་ལུ་བཏང་ནུག། གོང་ས་ཨོ་རྒྱན་དབང་ཕྱུག་གིས་ སྲས་ཨོ་རྒྱན་རྡོ་རྗེ་ལུ་ ཕྱག་ལཱ་གི་ཞབས་ཏོག་ཚུ་ངོས་འཛིན་གནངམ་མ་ཚད་ གོ་གནས་ཡར་སེང་གནང་སྟེ་ ཧཱ་དྲུང་པ་གི་གོ་གནས་བསྐོ་བཞག་གནང་ནུག། ཤུལ་ལས་གོང་ས་ཨོ་རྒྱན་དབང་ཕྱུག་དང་སྲིད་དོན་འགོ་དཔོན་ཇོན་ཀཱལཝཊ་ཝིཊ་གཉིས་ ཆོས་གྲོགས་འཆམ་ཤོས་ཅིག་ལུ་གྱུར་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༠༥ ལུ་ གོང་ས་ཨོ་རྒྱན་དབང་མཆོག་གི་ཚ་བོ་ བོད་ལྷ་ལུང་ལུ་ པད་གླིང་གསུང་སྤྲུལ་རྟེན་འབྲེལ་བརྩི་སྲུང་མཛད་ས་ལུ་ མི་དབང་མཆོག་དང་ཇོན་ཀཱལཝཊ་ཝིཊ་གཉིས་གཅིག་ཁར་བྱོན་ནུག། རྒྱུ་མཚན་དང་དམིགས་དོན་གཙོ་བོ་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་དང་བིརི་ཊིཤི་རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཁབ་གཉིས་ཀྱི་བར་ བརྩེ་གདུང་དང་མཐུན་ལམ་སྒྲིང་སྒྲི་བཟོ་ཐབས་ལུ་ཨིན་ནོ།། མི་རྗེ་ཨོ་རྒྱན་དབང་ཕྱུག་མཆོག་གི་ བསྟན་སྲིད་ལུ་ཕན་པའི་ཐུགས་བཞེད། ༉ ཨོ་རྒྱན་དབང་ཕྱུག་གི་སྐུ་སྤུན་སྦོམ་ཤོས་ སྲས་ཕྲིན་ལས་སྟོབས་རྒྱས་ནི་ བོད་ལྷ་ལུང་གྲྭ་ཚང་ནང་བཞུགས་མི་འདི་་ ཡབ་འཇིགས་མེད་རྣམ་རྒྱལ་ཞབས་ལས་ རང་དོན་ཐར་པ་བསྒྲུབ་ནི་ལས་ གཞན་དོན་ཕྲིན་ལས་རྣམ་བཞིའི་སྒོ་ལས་ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་བསྟན་སྲིད་བཟུང་དགོཔ་ གལ་ཆེ་བའི་ཐུགས་བཞེད་གནང་སྟེ་ འབྲུག་ལུ་འོང་དགོ་པའི་བཀའ་གནང་མི་དང་འཁྲིལ་ཏེ་ འབྲུག་ལུ་བྱོན་ཏེ་ དགེ་སློང་གི་སྡོམ་པ་དེ་ རྟེན་གསུམ་གྱི་སྐུ་མདུན་ལུ་ཕུལ་ཏེ་ དབང་འདུས་ཕོ་བྲང་རྫོང་དཔོན་གྱི་གོ་གནས་ཁར་ རྟེན་འབྲེལ་མཛད་སྒོའི་རིམ་པ་དང་བཅས་ཏེ་ མངའ་གསོལ་ཞུ་ཡོདཔ་དང་གྲལ་ ལོག་ཤུལ་ལས་སྤ་རོ་དཔོན་སློབ་ཀྱི་ཁྲི་ཐོག་གུར་ཡང་བཞུགས་ནུག། དེ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༨༣ པའི་ལོར་ ཁོ་ར་སྙིང་ནད་ཀྱིས་ཤི་སོངཔ་ལས་ སྤ་རོ་དཔོན་སློབ་ཀྱི་ཁྲི་ཐོག་གུར་ རྒྱལ་སྲས་ཨོ་རྒྱན་དབང་ཕྱུག་ཁོ་རའི་ སྤུན་ཆ་བཅར་ཤོས་ཟླ་བ་དཔལ་འབྱོར་འདི་ མངའ་གསོལ་ཞུཝ་དང་གཅིག་ཁར་ རྒྱ་གར་དཔོན་སློབ་ཀྱི་ལས་ཁུངས་ཡང་མེདཔ་སྦེ་བཟོ་གནང་ནུག། ད་རུང་ རྒྱལ་སྲས་ཨོ་རྒྱན་དབང་ཕྱུག་ཁོ་རའི་ སྤུན་ཆ་བཅར་ཤོས་ ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་ཨ་ཞང་པདྨ་བསྟན་འཛིན་གཤགས་མིའི་སྲས་འཆི་མེད་རྡོ་རྗེ་མཆོག་ནི་ བྱ་དཀར་རྫོང་དཔོན་གི་གོ་གནས་གུར་ མངའ་གསོལ་ཞུ་ནུག། ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་ཨ་ཞང་པདྨ་བསྟན་འཛིན་གཤགས་མིའི་སྲས་འཆི་མེད་རྡོ་རྗེ་མཆོག་དང་ མི་རྗེ་ཁོ་རའི་སྲིངམོ་ ཡོ་ཤེས་ཆོས་སྒྲོན་གཉིས་གཉེན་ལམ་ལེགས་ཤོམ་འགྱོ་ནི་དེ་གིས་ འཆི་མེད་རྡོ་རྗེ་ལུ་བྱ་དཀར་རྫོང་དཔོན་གྱི་གོ་གནས་གནངམ་མ་ཚད་ སྤྱི་ལོ་༡༨༨༤ པའི་ལོར་ཡུམ་པདྨ་ཆོས་སྐྱིད་གཤགས་པའི་ཤུལ་མ་ ཨོ་རྒྱན་དབང་ཕྱུག་མཆོག་གི་ ཁོ་རའི་སྲིངམོ་ ཡེ་ཤེས་ཆོས་སྒྲོན་དང་ཁོད་ཀིན་འཆི་མེད་རྡོ་རྗེ་མཆོག་ལུ་ བུམ་ཐང་དབང་འདུས་ཆོས་གླིང་གི་ཕོ་བྲང་འདི་ ཤུལ་བཞག་དང་གྲལ་གནང་ནུག། བྱ་དཀར་་རྫོང་དཔོན་འཆི་མེད་རྡོ་རྗེའི་སྲིངམོ་ཨ་ཞེ་རིན་ཆེན་དཔལ་མོ་འདི་ བསྟེན་དུ་རུང་བའི་ཨམ་སྲུ་གི་མཚན་ཉིད་དང་ལྡནམ་ལས་ མི་རྗེ་ཨོ་རྒྱན་དབང་ཕྱུག་མཆོག་གིས་ རང་ལུགས་འདས་ལོ་ ༢༣༤ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༨༥ པའི་རབ་བྱུང་ ༡༥ པའི་ཤིང་བྱ་ལོར་ དགུང་ལོ་ ༢༤ བཞེས་པའི་སྐབས་ མཚན་ལྟས་མཛད་སྒོའི་རིམ་པ་དང་བཅས་ བཙུན་མོར་ཁབ་ཏུ་བཞེས་ནུག། དེའི་ཤུལ་ ཨོ་རྒྱན་དབང་ཕྱུག་གི་ཡང་ ཡབ་རྗེ་དམ་པའི་ཞལ་ཆེམ་ལྟར་དུ་ ཁོང་གཉིས་ལུ་སྤུན་ཆའི་འདུ་ཤེས་གནང་སྟེ་ ཤེལ་རྔ་ཕུན་ཚོགས་རྡོ་རྗེ་ལུ་ སྤུངས་ཐང་རྫོང་དཔོན་དང་ ཨ་ལོ་རྡོ་རྗེ་ལུ་ ཐིམ་ཕུག་་རྫོང་དཔོན་གྱི་གོ་གནས་ཁར་ མངའ་གསོལ་ཞུ་ནུག། མཐའ་མ་ཆམ་ལུ་ཕབ་པའི་དམག་འཐབ་ཀྱི་མཛད་པའི་སྐོར། ༉ ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་ཀྱི་གོ་གནས་བཞེས་ནི་དེ་གིས་ མི་དབང་ཨོ་རྒྱན་དབང་ཕྱུག་མཆོག་ནི་ ཀྲོང་གསར་རྫོང་ནང་ར་བཞུགས་དགོཔ་སྦེ་ ཤར་ཕྱོགས་འཁོར་ལོ་རྩིབས་བརྒྱད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་སྐྱོང་དགོཔ་ལས་བརྟེན་ ཁོང་ར་མཐུན་ཚོགས་ཅན་གྱི་དཔོན་གཡོག་ཚུ་ ཁ་འགྱེས་ཏེ་བཞུགས་དགོཔ་ཐོན་ནུག། དེའི་བསྒང་ མི་རིང་བ་ཨོ་རྒྱན་དབང་ཕྱུག་ནི་རྒྱལ་ཁབ་སྐྱོང་བའི་དུས་ལུ་ ཁོ་གི་ཕ་སྤུན་རྡོ་རྗེ་ཕུན་ཚོགས་དང་ཨ་ལོ་རྡོ་རྗེ་གཉིས་ཀྱིས་ ཨོ་རྒྱན་དབང་ཕྱུག་མཆོག་ལུ་ག་ནི་ཡང་ འདྲི་བསྟུན་མ་འབད་བར་ ཕྱོགས་གཅིག་གི་སྡེ་སྲིད་ནི་ ཁོང་གཉིས་ཀྱི་ཁ་བསྡོམས་སྟེ་ ཁོང་རའི་མི་ངོ་གཅིག་གདམ་ཁ་རྐྱབ་བཞིན་ སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ཐོག་གུར་མངའ་གསོལ་བཞུགས་ཡོད་མི་འདི་ལུ་གཟིགས་ གནམ་མེད་ས་མེད་ཁོང་ཁྲོ་ལངས་དགོཔ་བྱུང་ནུག། དེ་ལས་ ཕ་སྤུན་རྡོ་རྗེ་ཕུན་ཚོགས་དང་ཨ་ལོ་རྡོ་རྗེ་གཉིས་ཀྱིས་ ཨོ་རྒྱན་དབང་ཕྱུག་རྐུ་གསོད་རྐྱབ་སྟེ་བཀྲོངས་དགོ་པའི་ཡི་གུ་དང་ ནང་གསུག་དངུལ་ཀྲམ་ ༤༠༠ བསྡམས་ཏེ་ ཆོས་རྩེ་མགྲོན་གཉེར་འཆང་ལོང་ལུ་བཏངམ་མ་ཚད་ དེ་དང་གཅིག་ཁར་ དཔོན་སློབ་ལུ་ཡང་ གནད་དོན་གཞན་གྱི་སྐོར་ལས་གསལ་བའི་ཞུ་ཡིག་ཅིག་བསྡམས་སྦེ་ རང་ལུགས་འདས་ལོ་ ༢༣༣ སྤྱི་ལོ་༡༨༨༤ རབ་བྱུང་ ༡༥ ཤིང་སྤྲེལ་ལོ་ལུ་བསྐྱལ་ཡོདཔ་ལས་ ཡི་གུ་གཉིས་པོ་ མགྲོན་གཉེར་གྱི་ལགཔ་ཁར་ལྷོད་དེ་ཡོད་མི་ནང་ དཔོན་སློབ་རྐུ་གསོད་བརྐྱབ་དགོ་པའི་གནད་དོན་འཐོན་ནི་དེ་གིས་ མགྲོན་གཉེར་འཆང་ལོང་དེ་གིས་ དངུལ་ཀྲམ་བཞི་བརྒྱ་དང་སྦྲགས་ཏེ་བཏང་པའི་ཡི་གུ་དེ་ དཔོན་སློབ་ཨོ་རྒྱན་དབང་ཕྱུག་ལུ་འདི་འཕྲོ་ལས་གཟིགས་ཕུལ་ཕུལཝ་ལས་ ཨོ་རྒྱན་དབང་ཕྱུག་ནི་རྣམ་རྟོག་ལངམ་དང་བཅས་ ཁོ་ལུ་གནས་ཚུལ་དེ་བཟུམ་ཨིན་པས་ཟེར་གསུངས་ནུག། རྒྱུ་མཚན་དེ་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ ཁོང་གཉིས་ཀྱིས་ངོ་རྒོལ་རྐྱབ་ནི་ཨིན་པའི་ལོ་རྒྱུས་དེ་ ཧེ་མ་ལས་ཨོ་རྒྱན་དབང་ཕྱུག་གིས་གསན་ཡོད་རུང་ དང་པ་ཡབ་རྗེ་དམ་པའི་ཞལ་ཆེམས་དང་འགལཝ་ཨིནམ་མ་ཚད་ གཉིས་པ་ཐག་རིང་གི་གཏམ་ལུ་བདེན་པ་ཡོད་མེད་ཡང་མི་ཤེས་ཟེར་ གསུམ་པ་ དོན་མེད་ཀྱི་དམག་འཐབ་ཀྱི་བྱ་བ་ལས་བརྟེན་ རང་གཞན་དང་ ཤར་ནུབ་ཀྱི་མི་སེར་ཚུ་ སྡུག་བསྔལ་འབྱུང་འོང་ཟེར་ ཨོ་རྒྱན་དབང་ཕྱུག་མཆོག་གིས་ཐུགས་བཞེད་རྒྱ་ཆེ་ས་ལས་གནང་སྟེ་ ཤར་རཱ་ཛ་འོག་ལུ་འོང་སྟེ་ ཞལ་འཛོམས་གནང་དགོ་པའི་བཀའ་ཤོག་དང་འཁྲིལ་ཏེ་ ཁོང་གཉིས་ཀྱིས་ཡང་ དེ་སྦེ་བཏུབ་པའི་ལན་ཡོད་རུང་ ཁོང་གཉིས་འོང་ནི་ཕར་བཞག་ ཞུ་ལན་དང་སྐུ་ཚབ་ཙམ་ཡང་མ་བཏངམ་ལས་ ཨོ་རྒྱན་དབང་ཕྱུག་མཆོག་ ཐུགས་གདིང་ལས་ཕམ་སྟེ་ ཁོང་གཉིས་ཀྱི་ངོ་རྒོལ་འབདཝ་ཐག་ཆོད་དེ་ ཚར་མ་གཅོད་པར་བཞག་ཐབས་མེད་པའི་ཐུགས་བཞེད་གནང་སྟེ་ ལོག་ཀྲོང་གསར་ལུ་བྱོན་ནུག། དེ་ལས་ཨོ་རྒྱན་དབང་ཕྱུག་གིས་ དམག་ཚུ་གྲ་སྒྲིག་རྐྱབ་བཞིན་ ཁོ་རའི་སྒར་ལྟོ་ཚུ་དང་སྒར་ལྟོའི་རིགས་ཆ་མཉམ་བཀུག་སྟེ་ དམག་ཚོགས་ཡང་མང་སྡེ་ལུང་པའི་གཞུང་ལམ་ཁར་ཡང་ཤོང་མ་ཤོངམ་ཅིག་སྤུངས་ཡོདཔ་ད་ རང་ལུགས་འདས་ལོ་ ༢༣༤ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༨༥ རབ་བྱུང་ ༡༥ ཤིང་བྱ་ལོའི་ཟླ་བ་དང་པའི་ཚེས་ ༡ ལུ་ དམག་མི་གྲངས་འབོར་ ༢༡༤༠ འི་རྩིས་ཀྱི་དཔུང་འཚོགས་ཏེ་ ཉིན་ཞག་གསུམ་གྱི་ནང་ སྤུ་ན་ཁ་རྫོང་ལུ་ཕེབས་བཞུགསཔ་ད་ སྤུངས་ཐང་གྲྭ་ཚང་ནང་དགེ་འདུན་པའི་སྡེ་ཚུ་ཡང་ཐུགས་གདུངས་ཏེ་ཞབས་ས་ཁར་མ་ཆག་པར་ རྗེ་མཁན་ཁྲི་རབས་ཞེ་གཅིག་པ་ རྗེ་ངག་དབང་དོན་ལྡན་གྱིས་དབུ་གཙོས་པའི་དཔོན་སློབ་ཚུ་ གོང་སའི་སྐུ་མདུན་ལུ་ཕེབས་ཏེ་ དམག་གི་སྦྱོར་བ་མ་དགོ་པའི་ཞི་བའི་ཆིངས་འགྲིགས་ཀྱི་གསོལ་བཏབ་ཞུ་བར་བཅར་ལུགས་གསུངས་ཡོད་རུང་ གོང་ས་གི་གསུངས་མི་ནང་ ཁོང་གཉིས་དང་ངེ་གི་བདེན་བརྫུན་ནི་ དཀོན་མཆོག་དཔང་དུ་བཙུགས་ཏེ་དབྱེ་བ་མ་ཕྱེ་བར་ཐབས་མེད་ཐལ་སོངཔ་ལས་ བྱ་བ་འདི་བརྩམ་དགོཔ་བྱུང་ཡོད་པ་ཅིན། ཁོ་ལུ་འཛོལ་བ་ཡོདན་ ཉེས་ཆད་ཁོ་རའི་སྲོག་ཐོག་འབབ་ནི་དང་ ཁོང་ལུ་འཛོལ་བ་ཡོདན་ ཉེས་ཆད་ཁོང་རའི་སྲོག་ཐོག་འབབ་པའི་ཐུགས་སྨོན་གནང་སྟེ་ གྲྭ་ཚང་ནང་ལྷ་མོ་ཞལ་ཧོནམ་ཉིནམ་གསུམ་གནང་དགོ་པའི་གསོལ་འདེབས་ཞུ་ནི་དང་ དེའི་འགྲོ་སོང་ང་ར་གིས་ཕུལ་འོང་ཟེར་གསུངས་ནུག། དེ་སྐབས་ལུ་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ང་གཉིས་པ་དགའ་བ་བཟང་པོ་ ཁྲི་ཐོག་ཁར་བཞུགས་ཡོདཔ་ལས་ ཐིམ་རྫོང་པ་ཨ་ལོ་རྡོ་རྗེ་དང་སྤུངས་རྫོང་པ་ཕུན་ཚོགས་རྡོ་རྗེ་གཉིས་ལུ་ སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁ་ཐུག་ལས་དམག་གི་རོགས་རམ་ག་ཅི་ཡང་གནང་མ་བཏུབ་ནི་དེ་གིས་ ཁོང་གཉིས་ཀྱིས་དགའ་བ་བཟང་པོ་སྡེ་སྲིད་ལས་ཕབ་སྟེ་ སྡེ་སྲིད་གསརཔ་བཏོན་ནི་སྦེ་ ཞབས་དྲུང་འཇིགས་མེད་ནོར་བུའི་ཡབ་ དཀོན་མཆོག་དབང་འདུས་ལུ་ དངུལ་ཀྲམ་སུམ་སྟོང་དྲུག་བརྒྱ་དང་སྦྲགས་ཏེ་སྡེ་སྲིད་མཛད་དགོ་པའི་ཞུ་བ་ཕུལ་ཡོད་རུང་ ཡབ་དཀོན་མཆོག་དབང་འདུས་ཀྱིས་ཡང་ གོ་གནས་ལུ་དང་འདོད་ཡང་མེད་ཟེར་གསུངས་ཏེ་ཞལ་བཞེས་མ་མཛད་པས། དེ་ལས་ ཨོ་རྒྱན་དབང་ཕྱུག་གིས་དབུ་གཙོས་པའི་དམག་སྡེ་གཙོ་བོ་མེ་མདའ་སྒང་ལུ་ལྷོད་པའི་བསྒང་ལས་ ཕུན་ཚོགས་རྡོ་རྗེ་དང་ཨ་ལོ་རྡོ་རྗེ་གི་དམག་སྡེ་ཚུ་ཡང་ སྤུངས་ཐང་ཁ་ལས་ཐོན་ཏེ་ ཕོ་ཆུ་བརྒལ་འཛོམས་ཕ་ཁར་དམག་ཐེངས་དང་པ་ཕྱད་པའི་སྐབས་ རྫོང་དཔོན་གཉིས་ཀྱི་ཁ་ཐུག་གི་དམག་མི་གཅིག་བསདཔ་མ་ཚད་ གཅིག་ནདཔ་བཏོན་ཏེ་ དམག་ཡང་མཇུག་བསྡུ་ནུག། དེ་ལས་ དམག་འཛིང་གཉིས་པ་འདི་ བྱི་ལི་སྒང་ལུ་ ཧེ་མ་བཟུམ་སྦེ་ར་ ཕྱད་དེ་དམག་འཐབ་པའི་སྐབས་ རྫོང་དཔོན་གཉིས་ཀྱི་དམག་མི་བཞི་ དམར་བསད་བཏངམ་ལས་ ཨོ་རྒྱན་དབང་ཕྱུག་གི་དམག་ལུ་མ་ཐུབ་པར་ རྫོང་དཔོན་གཉིས་ཡང་རྒྱབ་བཤུད་རྐྱབ་མ་ཚད་ སྤུངས་ཐང་ཁ་ལས་བཀྲ་ཤིས་ཆོས་རྫོང་ཁ་ཐུག་བྱོག་འགྱོ་དགོཔ་ཐོན་ནུག། དེ་ལས་ ཨོ་རྒྱན་དབང་ཕྱུག་གི་དམག་མི་ཚུ་གིས་ སྤུངས་ཐང་ཁ་ལས་བྱོག་ཐིམ་ཕུག་སོང་པའི་རྟིང་བདའ་སྟེ་ ཀླུ་གྲོང་སྒང་ལས་མར་ཐོན་པའི་བསྒང་ ཨ་ལོ་རྡོ་རྗེའི་དམག་མི་ཚུ་གིས་ ཚགས་ཁར་མ་ཚུད་པར་ ཐིམ་ཕུག་ཁ་ཐུག་མ་ཐལ་ དེ་གི་ནངས་པ་ར་ རི་མགོ་ལས་མར་སྦེ་སེམས་རྟོགས་ཁའི་རྫོང་ནང་ལྷོད་ ཨོ་རྒྱན་དབང་ཕྱུག་གིས་དམག་མི་ཚུ་འཁྱིད་དེ་ ཧིང་ལི་ལ་བརྒལ་ཏེ་སེམས་རྟོགས་ཁའི་རི་འོག་ལས་མར་འཛུལ་ཏེ་ སེམས་རྟོགས་ཁའི་རྫོང་གཞིས་ནི་ ཨོ་རྒྱན་དབང་ཕྱུག་གི་ཕྱག་ལུ་ཚུད་ནུག། དེ་ལས་ ཨོ་རྒྱན་དབང་ཕྱུག་གི་དམག་མི་ཚུ་ ལུང་བསྟན་ཕུག་ལུ་འཐབ་སྟེ་ དེའི་བསྒང་གཉའ་རྒོད་གཉིས་ཆ་ར་དུས་གཅིག་ལུ་བསདཔ་ལས་ རྫོང་དཔོན་གཉིས་ཀྱི་དམག་མི་ཚུ་ཡུདཔ་ཐེངས་ཅིག་ལུ་ གར་སོང་ཡང་མེད་པར་ བྱོག་ཡར་སོ་ནུག། དེ་བསྒང་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ནང་ མི་སེར་ཚུ་ལུ་ བདེ་སྐྱིད་ཟེརཝ་རྩ་ལས་མེད་པར་ སྦུལ་གྱི་ཚང་ནང་ ཞག་ཉལ་ཉལཝ་ལས་སྐྱོཝ་སྦེ་སྡོད་དགོཔ་བྱུང་ཡོད་པའི་ཁར་ རྫོང་དཔོན་ཁྲི་རབས་ཞེ་གཅིག་པ་ངག་དབང་དོན་ལྡན་གྱིས་ མི་མང་སྤྱི་དོན་ལུ་ཐུགས་བཞེད་རྒྱ་ཆེ་ས་ལས་གནང་སྟེ་ ཞི་བའི་ཐོག་ཆིངས་འགྲིགས་དགོ་པའི་ལོ་རྒྱུས་གསུངས་བཞིན་ གསུང་གྲོས་ཀྱི་དོན་ལུ་ཆོས་རྩེ་པའི་སྐུ་ཚབ་ སྤ་རོ་དཔོན་སློབ་ཟླ་བ་དཔལ་འབྱོར་དང་ རྫོང་དཔོན་གཉིས་ཀྱི་ཁ་ཐུག་ལས་སྤུ་ན་ཁ་རྫོང་དཔོན་ཕུན་ཚོགས་རྡོ་རྗེ་གཉིས་ཀྱི་འགོ་ཁྲིད་ཐོག་ཞལ་འཛོམས་གནང་ནི་གུར་ཐག་བཅད་ནུག། ཁོང་དཔོན་གཡོག་ཚུ་ཞལ་འཛོམས་གནང་སར་ལྷོད་པའི་བསྒང་ ཕྱོགས་གཉིས་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་ཚུ་གསུང་གྲོས་འགོ་མ་བཙུགས་པའི་ཧེ་མར་ གསོལ་མཛར་དྲངས་པའི་སྐབས་ དབང་རྫོང་པའི་མགྲོན་གཉེར་ཨོ་རྒྱན་རྡོ་རྗེ་དེ་ དྲངས་བཞག་པའི་གྲལ་སྡོད་དེ་ ཕུན་ཚོགས་རྡོ་རྗེའི་གདོང་ཁར་ལྷོདཔ་ཅིག་བཀབ་ནེ་བུད་རྫུ་བཏབ་སྦེ་ དཔའ་རྟགས་ཀྱི་གཡུ་པ་བཀབ་ནེ་ལུ་རྡུགས་ཏེ་སྡོད་པའི་བར་ན་ རིན་སྤྱི་ཟླ་བ་དཔལ་འབྱོར་གྱིས་དཔའ་རྟགས་གཡུག་ཐེངས་གཅིག་ལུ་ མགོ་གཉིས་བཀག་རྐྱབ་པའི་ལོ་རྒྱུས་བཀོད་ནུག། དེ་ལས་ཨ་ལོ་རྡོ་རྗེ་དང་ ཁོ་རའི་གནས་ཚང་ཚུ་བོད་པའི་རྒྱལ་ནང་བྱོག་ཡར་སོ་ནི་དེ་གིས་ མི་རྗེ་ཨོ་རྒྱན་རྡོ་རྗེ་གིས་ཐིམ་ཕུག་རྫོང་དཔོན་འདི་ཁོ་རའི་ཨ་ཁུའི་བུ་ ཀུན་བཟང་ཕྲིན་ལས་ལུ་མཇལ་གསོལ་བཞུགས་གནང་ནུག། དེ་ལས་རང་ལུགས་འདས་ལོ་ ༢༣༥ རབ་བྱུང་ ༡༥ མེ་ཁྱི་ཟླ་ ༣ པའི་ནང་ ཐིམ་ཕུའི་རྫོང་དཔོན་གྱི་གོ་གནས་ནི་ལྷུན་རྩེའི་རྫོང་དཔོན་ ཨ་ཁུ་དུང་དཀར་རྒྱལ་མཚན་གྱི་བུ་ ཀུན་བཟང་ཕྲིན་ལས་དེ་ཡང་ ཨ་ལོ་རྡོ་རྗེའི་ཚབ་སྦེ་མངའ་གསོལ་ཞུ་ནུག། དེ་སྐབས་ལུ་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ང་ལྔ་པ་དགའ་བ་བཟང་པོ་ནི་ ཁོ་རའི་ཐུགས་འགན་བཞེས་པའི་ཕྱག་ལཱ་དེ་ ་ལེགས་ཤོམ་སྦེ་མཛད་དེ་ དེའི་ཤུལ་ལས་ར་དབྱངས་པའི་སློབ་དཔོན་མཛད་མི་ སངས་རྒྱས་རྡོ་རྗེ་ སྤྱི་ལོ་༡༨༨༦ རབ་བྱུང་ ༡༥ མེ་ཁྱི་ལུ་མངའ་གསོལ་ཞུ་གནང་ནུག། དེ་ལས་སྤུངས་ཐང་རྫོང་དཔོན་ཚབ་ དབང་ཕྱུག་བསྐོས་གནང་སྟེ། ཨོ་རྒྱན་དབང་ཕྱུག་ཁོ་ར་ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་དང་གོང་གཟིམ་སྦྲེལ་ཏེ་ མཛད་ཞིནམ་ལས་ཚུར་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ནང་ཞི་བདེའི་རྩ་བ་བཙུགས་ཚུགས་ནུག། མི་དབང་ཨོ་རྒྱན་དབང་ཕྱུག་མཆོག་དགོངས་པ་རྫོགས་པའི་སྐོར། ༉ སྤྱི་ལོ་ཆིག་སྟོང་དགུ་བརྒྱ་བཅུ་བདུན་ (༡༩༡༧) ལུ་ གོང་གཟིམ་ཨོ་རྒྱན་རྡོ་རྗེ་མཆོག་ དགོངས་པ་རྫོགས་པའི་ཤུལ་ལུ་ ཁོ་རའི་སྲས་བསོད་ནམས་སྟོབས་རྒྱས་རྡོ་རྗེ་ ཧཱ་གི་དྲུང་པ་ཕྱག་ཞུ་སྡོད་མི་དེ་ གོང་གཟིམ་གྱི་གོ་གནས་གནང་ནུག། དེ་ལས་ ལོ་གཅིག་གི་ཤུལ་ལས་ སྤ་རོ་དཔོན་སློབ་ཟླ་བ་དཔལ་འབྱོར་འདི་ དགོངས་པ་རྫོགས་པའི་ཤུལ་ལས་ རྒྱ་གར་རྫོང་དཔོན་འཆི་མེད་རྡོ་རྗེ་གིས་ ཚ་བོ་ཚེ་རིང་དཔལ་འབྱོར་གྱི་སྤ་རོ་དཔོན་སློབ་ཀྱི་གོ་གནས་མཛད་ནུག། དེ་ལས་ བརྒྱུད་འཛིན་རྒྱལ་སྲས་འཇིགས་མེད་དབང་ཕྱུག་མཆོག་ སྤྱི་ལོ་ཆིག་སྟོང་དགུ་བརྒྱ་བཅུ་མེད་ལྔ་ (༡༩༠༥) ལུ་ སྐུ་འཁྲུངས་ཡོདཔ་དང་ དེ་མ་ཚད་མི་དབང་རྒྱལ་བཙུན་གཉིས་ལུ་ སྲས་དྲག་ཤོས་འགྱུར་མེད་རྡོ་རྗེ་འདི་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༡༢ དང་ སྲས་མོ་ཨ་ཞེ་དཀོན་མཆོག་དབང་མོ་འདི་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༡༥ དང་ སྲས་དྲག་ཤོས་ཀརྨ་ཕྲིན་ལས་ལྷུན་གྲུབ་འདི་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༡༨ ལོར་སྲས་སྲསམོ་གསུམ་འཁྲུངས་ནུག། ལྷག་པར་དུ་མི་དབང་མཆོག་ལུ་བཙུན་མོ་དང་པ་ལས་སྲསམོ་གཉིས་འཁྲུངས་ནུག། དེའི་ཤུལ་ལས་ ཡུམ་ཨ་ཞེ་བརྩོན་འགྲུས་ལྷ་མོ་ཡང་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༢༢ པའི་ལོར་དགོངས་པ་རྫོགས་ནུག། དེ་ལས་ འབྲུག་རྒྱལ་པོ་མི་དབང་ཨོ་རྒྱན་དབང་ཕྱུག་མཆོག་བུམ་ཐང་ལུ་ སྐུ་མཚམས་ལུ་བཞུགས་ཏེ་ སྤྱི་ལོ་ཆིག་སྟོང་དགུ་བརྒྱ་ཉེར་དྲུག་(༡༩༢༦) ལུ་ མི་དབང་མཆོག་དགུང་ལོ་ ༦༧ པའི་ལོར་དགོངས་པ་རྫོགས་ནུག། མི་དབང་མཆོག་དགོངས་པ་མ་རྫོགས་པའི་ཧེ་མ་ གོ་ལ་དང་ཏི་རུ་ལ་སོགས་པ་ཚུ་ སྤུ་ན་ཁ་གཞུང་དགེ་འདུན་གྲྭ་ཚང་ལུ་ཕུལ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ དེའི་ཤུལ་ལས་དགོངས་པ་རྫོགསཔ་ད་ མེ་སྦྱང་ཡང་སྐུ་རྗེས་ལྷ་ཁང་ནང་ལུ་ཕུལ་ནུག། ཁུངས་གཏུག། Gyamtsho, T. (1996). A History of Bhutan. Thimphu, Bhutan: Ministry of Health and Education འབྲུག་གི་རྒྱལ་བརྒྱུད། མི་དབང་འཇིགས་མེད་དབང་ཕྱུག་མཆོག་སྐུ་བལྟམས་པ་དང་དང་སྐུ་ཡོན་སྦྱངས་པ་མཛད་པའི་སྐོར། ༉ དེ་ཡང་ རང་ལུགས་འདས་ལོ་ ༢༥༦ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༠༥ གནམ་ལོ་མེ་སྦྲུལ་ལོར་ ཡབ་གཉོས་རིགས་མི་དབང་ཨོ་རྒྱན་དབང་ཕྱུག་དང་ཡུམ་ཀུར་སྟོད་ལས་ ལྷུན་རྫོང་པ་ཕུན་ཚོགས་རྣམ་རྒྱལ་ཟེར་མི་དེའི་སྲས་མོ་ ཨ་ཞེ་བརྩོན་འགྲུས་ལྷ་མོ་གཉིས་ཀྱི་སྲས་སུ་ མི་དབང་འཇིགས་མེད་དབང་ཕྱུག་མཆོག་ནི་ ཕོ་བྲང་ཕྲིན་ལས་རབ་བརྟན་ལུ་སྦེ་ དགེ་བའི་མཚན་ལྟས་དང་བཅས་ཏེ་སྐུ་འཁྲུངས་ནུག། རྒྱལ་སྲས་འཇིགས་མེད་དབང་ཕྱུག་མཆོག་སྐུ་འཁྲུངས་པའི་སྐབས་ མི་དབང་ཡབ་རྗེ་ཨོ་རྒྱན་དབང་ཕྱུག་གི་ དབུ་བླ་སྦས་ཡུལ་རིན་པོ་ཆེ་གདན་འདྲེན་ཞུ་སྟེ་ སྐུ་ཚེ་ཞབས་པད་བརྟན་པའི་དོན་ལུ་ བོད་ལུང་པའི་བླ་ཆེན་ཡོད་ཚད་དང་ འབྲུག་གི་གྲྭ་ཚང་དགོན་སྡེ་ཚུ་ནང་ སྐུ་རིམ་ཞབས་བརྟན་སྦོམ་སྒྲུབ་བཅུག་ཡོདཔ་མ་ཚད་ ཕོ་བྲང་ཕྲིན་ལས་རབ་བརྟན་དང་དབང་འདུས་ཆོས་གླིང་ཕོ་བྲང་ནང་སྦེ་ འབངས་མི་སེར་ཚུ་ལུ་ གནང་སྦྱིན་དང་ཟས་སྟོན་ཚུ་ཡང་གནང་ཡོདཔ་ཨིན་པས། རྒྱལ་སྲས་ནི་དགུང་ལོ་གཉིས་བཞེས་པའི་བསྒང་ལས་ རྟགས་དང་རྟེན་འབྲེལ་ལེགས་ཤོམ་ཙང་ཙ་བྱུང་སྟེ་ དེ་བསྒང་སྲས་འཇིགས་མེད་དབང་ཕྱུག་གི་ཡབ་འབྲུག་བརྒྱུད་འཛིན་རྒྱལ་པོའི་གསེར་ཁྲི་གུར་མངའ་གསོལ་ཞུ་ནུག། དེའི་སྐབས་ ཕྱིའི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལས་ ཤེས་རིག་ཡོན་ཏན་སྤེལ་བའི་རོགས་རམ་འབྲུག་ལུ་ཐོབ་མ་ཚུགས་རུང་ ཡབ་མི་དབང་ཨོ་རྒྱན་མཆོག་ནི་ ཐུགས་ལུ་ཚ་གྱང་སྦོམ་བཞེས་ཏེ་ ཕྱི་ནང་གི་ཡོན་ཏན་ཚུ་སློབ་སྟོན་མཛད་མི་གཞན་མ་ཐོབ་ རྒྱལ་སྲས་དགུང་ལོ་བདུན་ལས་ར་ ཡབ་རྗེ་ཁོ་རའི་ཕྱག་གཡོག་གྲལ་ལས་ སྒང་སྟེངཔ་རྒྱ་གར་ཟེར་མི་དེ་ ཤེས་བྱ་རིགས་ལམ་ཧ་ལམ་ཁོ་རའི་མགོ་འདྲོངསཔ་ཅིག་ཤེས་མི་ལས་རྒྱལ་སྲས་ལུ་ ཀ་ཁ་དང་སྦྱོར་ཀློག་ལས་བརྩམས་ཏེ་ ནང་པའི་ཤེས་ཡོན་འགོ་དང་པ་ཁོ་གིས་སྦྱང་ཡོདཔ་ཨིན་པས། དེ་ལས་བུམ་ཐང་དབང་འདུས་ཆོས་གླིང་ལུ་ རྒྱལ་སྲས་འཇིགས་མེད་དབང་ཕྱུག་མཆོག་ནི་ འདས་ལོ་ ༢༦༥ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༡༤ ལོར་ དགུང་ལོ་ ༩ བཞེསཔ་ད་ ནང་པ་དང་ཧིན་དི་ཆོས་ཚན་གཉིས་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་ཕུལ་ནིའི་དོན་ལུ་ སྐུ་ཚབ་ནོར་བུ་དང་འབྲས་ལྗོངས་པ་ཕན་ཏོག་གཉིས་ཆེད་དུ་འབོ་གནང་སྟེ་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་འཛམ་གླིང་རྒྱལ་སྤྱིའི་ལུགས་ཀྱི་སློབ་གྲྭ་འགོ་དང་པ་བཙུགསཔ་དང་བཅས་ རྒྱལ་སྲས་ཀྱི་ཕྱག་ཞུ་སྟེ་སློབ་ཕྲུག་ ༡༤ ཤེས་ཡོན་ལྷབ་ནི་འགོ་བཙུགས་ཡོདཔ་ཨིན་པས། དེའི་ལོ་དེ་ནང་ར་ གོང་གཟིམ་ཨོ་རྒྱན་རྡོ་རྗེ་གིས་ཧཱ་ལུ་སློབ་ཕྲུག་ ༤༦ འབད་མི་སློབ་གྲྭ་གཅིག་འགོ་བཙུགས་གནང་སྟེ་ སློབ་ཕྲུག་ཚུ་སློབ་གཉེར་འབད་བཅུག་ཡོད་མིའི་ནང་ རྒྱ་གར་གྱི་ཆེ་མཐོའི་དཔོན་ཁག་ཤེས་ཡོན་ཅན་ཚུ་གི་སྦུག་ལུ་ ཧིན་དི་སྐད་ནང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྲིད་བྱུས་ལས་རིམ་ལ་སོགས་པའི་སྐོར་ལས་ སྦྱངས་ཡོདཔ་ཨིན་པས། ལྷག་པར་དུ་ ཁོ་རའི་ཡབ་བཟུམ་དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་སྒྲིག་ལམ་རྣམ་གཞག་ལུ་གཙོ་བོར་བསྟེན་ཏེ་ ཡབ་ཀྱི་སྒོ་ཁར་ སྤྱིར་བཏང་གི་འཇར་རོགས་དང་དབྱེ་བ་མེད་པར་ ཉིན་མ་ཕྱག་ཞུ་མི་ མི་སེར་དམངས་ཀྱི་གྱལ་ཁར་ དྲོ་པ་དང་ཕྱི་རུ་ཕྱག་སྒར་པའི་སྦུག་ན་སྒྲིག་རྒྱུག་སྟེ་ དཔལ་ལྡན་ཆོས་རྗེ་འབྲུག་པའི་སྒྲིག་ལམ་ལུ་ཉམས་བཞེད་ ག་དེ་དྲག་དྲག་ལེགས་ཤོམ་སྦེ་མཛད་གནང་ནུག། དབྱིན་ལོ་ ༡༩༡༩ ལོར་སྤྱི་གཙུག་གི་ཉི་ཟླ་རྒྱལ་སྲས་མཆོག་དགུང་ལོ་ ༡༤ བཞེས་པའི་དུས་འདིར་ཀྲོང་གསར་མགྲོན་གཉེར་སྦེ་བསྐོ་བཞག་མཛད་གནང་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༢༢ ལོར་ བཙུན་མོ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་ནི་ དགོངས་པ་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་སུ་ཐིམ་པའི་རྗེས་སུ་རྒྱལ་སྲས་མཆོག་ལ་ ཧ་ཅང་གི་ཕྱག་འགན་ཧྲིལ་བུར་བྱེད་དགོས་པ་བཞིན་དུ་ ཕུང་པོ་འདོན་ལས་ཀྱང་ལམ་ལྷོང་ཅན་ལུ་འགྱུར་བ་མ་ཟད། རྗེས་འབྲང་དུ་རྒྱལ་སྲས་མཆོག་ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་ཀྱི་ཁྲི་ཐོག་ཁར་ མངའ་གསོལ་མཛད་ནུག།ལོ་འདི་གི་ཤུལ་མ་ རྒྱལ་སྲས་འཇིགས་མེད་དབང་ཕྱུག་མཆོག་ ཆུ་མིག་ཞལ་ངོ་ དྲགོས་འཇམ་དབྱངས་དང་ཨ་ཞེ་དམ་ཆོས་གཉིས་ཀྱི་སྲས་མོ་ཨ་ཞེ་ཕུན་ཚོགས་ཆོས་སྒྲོན་རྒྱལ་བཙུན་སྦེ་བཞེས་གནང་ནུག། ཆུ་མིག་ཞལ་ངོ་གི་བརྒྱུད་པ་འདི་ གཏེར་བཏོན་པདྨ་གླིང་པའི་ཐུགས་སྲས་ཟླ་བའི་ ཆོས་རྗེ་གདུང་བརྒྱུད་ཀྱི་བརྒྱུད་པ་ངོ་མ་ཨིན་པས། ཨ་ཞེ་དམ་ཆོས་འདི་ བྱ་དཀར་རྫོང་དཔོན་འཆི་མེད་རྡོ་རྗེ་དང་ཨ་ཞེ་ཡེ་ཤེས་ཆོས་སྒྲོན་གཉིས་ཀྱི་སྲས་མོ་ཨིནམ་མ་ཚད་ གོང་ལུ་བཀོད་དོ་བཟུམ་ ཨ་ཞེ་ཡེ་ཤེས་འདི་ གཏམ་ཞིང་ཆོས་རྗེ་ཨོ་རྒྱན་ཕུན་ཚོགས་ཀྱི་སྲསམོ་སྦོམ་ཤོས་ཨིན་མས། འདི་བཟུམ་སྦེ་ རྒྱལ་སྲས་འཇིགས་མེད་དབང་ཕྱུག་དང་ཨ་ཞེ་ཕུན་ཚོགས་ཆོས་སྒྲོན་གཉིས་ཀྱི་གཉེན་སྦྱོར་གྱིས་ དུང་དཀར་ཆོས་རྗེ་དང་ གཏམ་ཞིང་ཆོས་རྗེ་དང་ཆུ་མིགཞལ་ངོ་ གཏེར་སྟོན་པདྨ་གླིང་པའི་བརྒྱུད་པ་ མི་དབང་སྐུ་འཁོར་གྱི་ནང་ལུ་ལན་གསུམ་བྱུང་ཡོདཔ་མས། དེ་བསྒང་ གཉེན་སྒྲིག་སྤུན་ཆ་ནང་དོག་འབད་ནི་གི་སྲོལ་སྡོད་ཡོདཔ་ལས། དེ་ཡང་ དམིགས་བསལ་ ཆོས་རྗེ་གདུང་བརྒྱུད་ཚུ་ནང་ཁྱབ་ཆེ་སུ་སྡོད་ནུག། དེ་བཟུམ་འབད་དགོ་མི་འདི་ ཕ་མའི་ནོར་མཛོད་གཅིག་ཁར་བསྡོམ་ནི་དང་ སྙན་གྲགས་ཀྱི་དོན་ལུ་འབད་དོ་ཡོདཔ་མས།། འབྲུག་བརྒྱུད་འཛིན་གྱི་རྒྱལ་མཆོག་གཉིས་པ་ མི་དབང་འཇིགས་མེད་དབང་ཕྱུག་མཆོག་གི་ཁྲི་མངའ་གསོལ་ཞུ་ཡོད་པའི་སྐོར། ༉ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་དང་པ་གོང་ས་ཨོ་རྒྱན་དབང་ཕྱུག་མཆོག་ སྤྱི་ལོ་ཆིག་སྟོང་དགུ་བརྒྱ་ཉེར་དྲུག་ (༡༩༢༦) ལུ་བུམ་ཐང་སྐུ་རྗེས་ལྷ་ཁང་ནང་ཞིང་གཤེགས་པའི་སྐབས་ སྐུ་འཁོར་ཡོངས་པུར་སྦྱང་གི་དོན་ལུ་ བསྒུགས་བཞུགསཔ་ད་ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་གཉིས་པ་ སྤུ་ན་ཁ་ལུ་ཁྲི་མངའ་གསོལ་གྱི་དོན་ལུ་བྱོན་དགོཔ་བྱུང་ནུག། མི་དབང་མཆོག་ཞིང་གཤེགས་ཏེ་ ཟླ་ངོ་དྲུག་གི་ཤུལ་ལས་ སྤྱི་ཟླ་ ༣ པའི་སྤྱི་ཚེས་ ༡༤ སྤྱི་ལོ་ཆིག་སྟོང་དགུ་བརྒྱ་ཉེར་བདུན་ (༡༩༢༧) ལུ་ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་གཉིས་པ་མཆོག་གི་ཁྲི་མངའ་གསོལ་བརྩི་སྲུང་ཞུ་ནུག། དུས་སྟོན་དེ་ཡང་ ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་ རྗེ་མཁན་པོ་དང་སྤ་རོ་དཔོན་སློབ་ དེ་ལས་རྫོང་དཔོན་གྱི་དབུ་བཞུགས་མཛད་ནུག། དེ་སྐབས་བིརི་ཊིཤི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ངོ་ཚབ་སྦེ་འགན་འཛིན་གྱི་འཐུས་མི་ ཨེཕ་ཨེམ་བེ་ལི་དང་སི་ཀིམ་གྱི་སྲིད་འཛིན་འགོ་དཔོན་རྣམ་གཉིས་བྱོན་ཏེ་ མི་དབང་མཆོག་ལུ་རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ (C.I.E) གི་རྟགས་མ་ཡང་གནང་ནུག། ཁྲི་མངའ་གསོལ་གྱི་ཤུལ་ལས་ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་གཉིས་པ་ འཇིགས་མེད་དབང་ཕྱུག་མཆོག་གི་གཞུང་གྲྭ་ཚང་གི་དགེ་འདུན་འཕགས་པའི་ཚོགས་ལུ་ གསོལ་རས་ཚུ་མ་བཏུབ་བཏུབ་སྦེ་གནང་སྟེ་ སྤུ་ན་ཁ་རྫོང་གི་ལྡེབས་རིས་དང་གསེར་ཏོག་དོན་ལུ་ གསེར་དངུལ་གྱི་གྲོགས་རམ་ཚུ་ཡང་གནང་ནུག། དེ་མ་ཚད་ བཀའ་འགྱུར་བསྟན་འགྱུར་གྱི་དེབ་གསརཔ་ སྐུ་འཆམ་གྱི་རྒྱན་ཆ་ཚུ་ཡང་གསར་སྒྲུབ་གནང་ནུག། ལྷག་པར་དུ་མི་སེར་ཚུ་ལུ་་བཟའ་འཐུང་དང་གོ་ལ་ ནོར་ལ་སོགས་པ་ཚུ་ཡང་གསོལ་རས་གནང་ནུག། དེ་ལས་མི་དབང་མཆོག་ བུམ་ཐང་ལུ་བྱོན་ཏེ་ ཡབ་ཀྱི་དགེ་བ་དགེ་རྩ་ཚུ་གང་དྲག་བསྒྲུབས་ནུག། མི་དབང་མཆོག་གིས་འབྲུག་ནང་འཁོད་ཀྱི་ བརྒྱུད་འབྲེལ་ཡར་དྲག་བཟོ་ཡོད་པའི་སྐོར། ང་བཅས་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་དེང་སང་གི་ཤེས་ཡོན་འགོ་ཐོག་དང་པ་ གོང་ས་ཨོ་རྒྱན་དབང་ཕྱུག་མཆོག་གིས་གཞི་བཙུགས་གནང་ནུག། དེ་བསྒང་ཤེས་ཡོན་གྱི་ནང་ཆོས་དང་འབྲེལ་བའི་ཤེས་ཡོན་ལུ་གཙོ་བོར་བཏོན་ནུག། མི་དབང་མཆོག་གིས་སློབ་གྲྭ་དང་པ་ཧཱ་ལུ་གཞི་བཙུགས་མཛད་གནངམ་མ་ཚད་ འབྲུག་པའི་ཨ་ལུ་ཚུ་རྒྱ་གར་ཀ་ལིངམ་པོང་དང་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་འཁོད་ལུ་ དཔེ་ཆ་ལྷབ་པར་བཏང་ཡོདཔ་ཨིན་མས། སྤྱི་ལོ་༡༩༡༤ ལུ་འབྲུག་པའི་སློབ་ཕྲུག་ ༤༦ ཐོ་བཀོད་འབད་གནང་ནུག། དེ་བསྒང་གོང་གཟིམ་ཨོ་རྒྱན་རྡོ་རྗེ་མཆོག་ལུ་ ཤེས་ཡོན་དང་འབྲེལ་བའི་ཀ་ལིངམ་པོང་ལུ་ཡོད་མི་ འབྲུག་པའི་སློབ་ཕྲུག་གི་ཤེས་ཡོན་དང་འབྲེལ་བའི་སྐྱིད་སྡུག་གཟིགས་ནི་དང་ ལྟ་རྟོག་པའི་ཕྱག་འགན་ཚུ་ཡང་མང་རབས་གཅིག་མཛད་གནང་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༡༥ ལུ་རྒྱལ་འཛིན་རྒྱལ་སྲས་འཇིགས་མེད་དབང་ཕྱུག་དང་ལས་རོགསཔ་ཚུ་གི་དོན་ལུ་ འབྲུག་གི་སློབ་གྲྭ་གཉིས་པ་བུམ་ཐང་ལུ་གཞི་བཙུགས་གནང་ནུག། རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཁབ་ལུ་ཤེས་ཡོན་སྦྱངས་པར་འགྱོ་མི་སློབ་ཕྲུག་ ༡༢ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༢༡ ལུ་ལོག་འོང་སྟེ་འབྲུག་པའི་ཤེས་ཡོན་ཅན་གྱི་སྡེ་ཚན་ཆུང་ཀུ་ཅིག་བཟོ་ནུག། མི་དབང་མཆོག་གིས་ འབྲུག་པའི་དགེ་སློང་དང་མཁས་པ་ཚུ་ བོད་ལུ་ཤེས་ཡོན་སྦྱངས་པར་བཏང་ཡོདཔ་མ་ཚད་ བོད་ཀྱི་སློབ་དཔོན་མཁས་པ་ཚུ་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ དཔེ་ཆ་སྟོན་ནིའི་དོན་ལུ་གདན་འདྲེན་ཞུ་ནུག། ལས་རིམ་འདི་གི་ འབྲུག་པའི་མཁས་པ་ཚུ་གིས་ དགོན་སྡེ་དང་འབྲེལ་བའི་ཤེས་ཡོན་ཡར་དྲག་གཏང་ཐབས་ལུ་ གྲོགས་རམ་ཡང་མཛད་གནང་ཡོདཔ་ཨིན་མས། འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་འཁོད་ནང་དཀྲོང་གསར་དང་བུམ་ཐང་རྫོང་ཁག་འདི་ ནང་དོན་རིག་པ་དང་རྩོམ་རིག་གི་ཤེས་ཡོན་ལྟེ་བ་གཙོ་བོ་གཅིག་ལུ་གྱུར་་ནུག། མི་དབང་མཆོག་གིས་འབྲུག་ནང་འཁོད་ཀྱི་བརྒྱུད་འབྲེལ་ཡར་དྲག་བཟོ་ནི་དང་ ས་ཁྲལ་བཏབ་ནི་ཚུ་མར་ཕབ་འབད་ནུག། དེ་མ་ཚད་མི་དབང་མཆོག་གིས་འབྲུག་མི་ཡོངས་ལུ་ རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཁབ་དང་གཅིག་ཁར་ ཚོང་འབྲེལ་གྱི་ལཱ་འབད་ནི་ལུ་ སེམས་ཤུགས་བསྐྱེད་བཅུག་ནུག་གོ། བསྙུང་གཞི་དང་གཤགས་པའི་སྐོར། སྤྱི་ལོ་ཆིག་སྟོང་དགུ་བརྒྱ་ཞེ་དགུ་ ༼༡༩༤༩༽ ལུ་ སྤ་རོ་ལུ་དཔོན་སློབ་ཚེ་རིང་དཔལ་འབྱོར་གཤགསཔ་ལས་ མི་དབང་མཆོག་སྤ་རོ་ལུ་བྱོན་ཏེ་ རྒྱལ་སྲས་འཇིགས་མེད་རྡོ་རྗེ་དབང་ཕྱུག་མཆོག་ སྤ་རོ་དཔོན་སློབ་སྦེ་བསྐོ་བཞག་གནང་ནུག། དེ་ལས་ཕོ་བྲང་ཀུན་དགའ་རབ་བརྟན་ལུ་ བྱོན་པའི་ཤུལ་ལས་ མདའ་རྩེད་འགྲན་བསྡུར་རྩེད་དེ་ དུས་ཡུན་མ་རིངམ་ཅིག་གི་ཤུལ་ལས་ བསྙུང་ནི་འགོ་བཙུགས་ནུག། བསྙུང་གཞི་ལས་རྩ་ལས་མ་ཐར་བར་ རིམ་གྱིས་སྐུ་ཁམས་སྐྱོ་སུ་སྐྱོ་སུ་ཐལཝ་ལས་ ཐ་ན་སྤ་རོ་ལུ་ རྒྱལ་སྲས་འཇིགས་མེད་རྡོ་རྗེ་དབང་ཕྱུག་མཆོག་ རྒྱལ་བཙུན་ཁབ་ཏུ་བཞེས་པའི་རྟེན་འབྲེལ་ནང་ལུ་ཡང་ བྱོན་མ་ཚུགས་པས། དེ་ལས་བུམ་ཐང་དང་མང་སྡེ་ཚུ་ནང་ རྟགས་དང་མཚན་མ་ངན་པ་ལེ་ཤ་ཅིག་ར་བྱུང་པའི་མཐའ་མ་ སྤྱི་ལོ་ཆིག་སྟོང་དགུ་བརྒྱ ང་གསུམ་༼༡༩༥༣༽ དབྱིན་ཟླ་གསུམ་པའི་ནང་ ཕོ་བྲང་ཀུན་དགའ་རབ་བརྟན་ལུ་གཤགས་ནུག། འབྲུག་རྒྱལ་འཇིགས་མེད་དབང་ཕྱུག་མཆོག་གཤགས་པའི་དུས་ཚོད་ཚུན་ཚོད་ལུ་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་དགའ་སྐྱིད་དང་གཞི་བདེ་དུས་ཡུན་རིང་ཤོས་བྱུང་པའི་དུས་ཚད་མཇུག་བསྡུཝ་ཨིན་ནོ།། ཁུངས་གཏུག། Gyamtsho, T. (1996). A History of Bhutan. Thimphu ,Bhutan: Curriculum and Professional support division (CAPSD), Education Department ,Ministry of Health and Education འབྲུག་གི་རྒྱལ་བརྒྱུད། མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་མཆོག་སྐུ་འཁྲུང་ཚུལ་དང་ རྒྱལ་ཁྲི་ཁར་མ་ཕེབས་པའི་གོང་གི་མཛད་རྣམ་བཤད་པ། ༉ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ སངས་རྒྱས་གཉིས་པ་ཨྱོན་གུ་རུ་རིན་པོ་མཆོག་སྐུ༌དངོས༌སྦེ༌བྱོན༌ཏེ༌ བྱིན་གྱིས་བརླབས༌ཡོདཔ༌མ༌ཚད༌ བླམ་ཞབས་དྲུང་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག༌གིས༌ ཆོས༌ཁྲིམས་དར་གྱི་མདུད་ཕུད་དང་ རྒྱལ་ཁྲིམས་སེར་གྱི་གཉའ་ཤིང་གི་ གཞི་འགྱམ་སྒྲིང་སྒྲི་བཙུགས་པའི་ཤུལ་ལུ་ ལུང་བསྟན་གྱི་བཀོད་པའི་ཆོས་རྒྱལ་རིམ་བཞིན་བྱོན་ཏེ་ མི་སེར་ཚུ་ཡང་ དགའ་ཞིང་སྤྲོ་ཞིང་གི་སྒོ་ལས་གནས་ཡོདཔ་ཨིན། རྒྱ་ཚད་དང༌དཔལ༌འབྱོར་ལུ་བལྟ་བ་ཅིན་ གཞན་སྟོབས་ཅན་གྱི༌རྒྱལ༌ཁབ༌ཚུ་དང༌ དོ༌མཉམ༌ཚུགས་པའི་རང་དབང་མེད༌རུང་ དེ་ནང་གནས་མི་གང་ཟག་ཐ་ན་དུད་འགྲོ་ཅིག་ཨིན་རུང་ བྱམས་པ་དང་བརྩེ་བ་ཚད་མེད་ཐོག་ལས་སྐྱོངས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། ཆོས་རྒྱལ་རིམ་བཞིན་བྱོན་ཡོད་པའི་སླ་ལས་གཅིག་ ང་བཅས་རའི་མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་དྲིན་ཅན་གྱི་ཕམ་ འཇིགས་མེད་སེངྒེ་དབང་ཕྱུག་མཆོག་གི་ སྐུ་འཁྲུངས་ཚུལ་དང་ རྒྱལ་སྲིད་ཁར་མ་ཕེབས་པའི་གོང་གི་མཛད་རྣམ་ཚུའི་སྐོར་ ལོ་རྒྱུས་བཤད་ནི་ཨིན། སྐལ་བཟང་ཆོས་འཕེལ། རྣམ་རྒྱལ་ཕུན་ཚོགས་ (༢༠༠༩) ཚུ་གིས་འབད་བ་ཅིན་ འབྲུག༌བརྒྱུད༌འཛིན༌གྱི༌རྒྱལ༌རབས༌བཞི༌པ༌ མི༌དབང༌མངའ༌བདག༌རིན༌པོ༌ཆེ༌ དཔལ༌མི༌དབང༌འཇིགས༌མེད༌སེངྒེ༌དབང༌ཕྱུག༌མཆོག༌ གཏེར་སྟོན༌འབྲུག་སྒྲ་རྡོ་རྗེ་དང༌ ལྷག་པར་དུ་ཨྱོན༌གུ༌རུ༌རིན༌པོ༌ཆེ༌མཆོག༌གིས༌ ཞལ༌གཟིགས༌གནང༌སྟེ༌གསུངས༌པའི༌ ལུང༌བསྟན༌དང༌འཁྲིལ༌ ཡབ༌འབྲུག༌རྒྱལ༌གསུམ༌པ༌ མངའ༌བདག༌འཇིགས༌མེད༌རྡོ༌རྗེ༌དབང༌ཕྱུག༌མཆོག༌དང༌ ཡུམ༌ཨ༌ཞེ༌ སྐལ༌བཟང༌ཆོས༌སྒྲོན༌དབང༌ཕྱུག༌གཉིས༌ཀྱི་སྲས༌ལུ༌ གདན༌ས༌རྟ༌མགོ༌ཆོས༌དབྱིངས༌ཕོ༌བྲང༌གི༌ཞོལ༌ བསྟན༌སྲུང༌དགེ༌བསྙེན༌ ཇག༌པ༌མེ༌ལེན༌གྱིས༌ སྲུང༌བའི༌གཡུས༌ཐིམ༌ཕུག༌བདེ༌ཆེན༌ཆོས༌གླིང༌གི༌ཕོ༌བྲང༌ནང༌ རབ༌བྱུང༌བཅུ༌དྲུག༌པའི༌ གནམ༌ལོ༌ཤིང༌ལུག༌ ཟླ༌ ༩ པའི༌ཚེས་ ༢༨ སྤྱི༌ལོ༌ ༡༩༥༥ ཟླཝ ༡༡ པའི༌ཚེས༌ ༡༡ གཟའ༌སྐར༌འཕྲོད༌སྦྱོར༌བཟང༌པོའི༌ཉིན༌མར༌ཞབས༌དྲུང༌ རིན༌པོ༌ཆེའི༌རྣམ༌སྤྲུལ༌དངོས༌སྦེ་ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་རྒྱལཔོ་སྦེ་བྱོན་ནུག། དེའི༌སྐབས༌སུ་བཀྲ༌ཤིས༌ཆོས༌རྫོང༌གི༌ཀུན༌རའི༌གདོང༌ཁར༌ རྟགས་མཚན་ཚུ་ཡང་ག་ཅི་དེ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་སྒོ་ལས་ མེ༌ཏོག༌ བཙུགས༌སའི༌མཆོད༌རྟེན༌ནང༌ སངས༌རྒྱས༌རབས༌བདུན༌གྱིས་བྱིན༌གྱིས༌བརླབས༌པའི༌བརྡ༌མཚོན༌ལུ༌ སེར༌ཤོག༌མེ༌ཏོག༌ཕོད༌ ཁ༌བདུན༌བརྩེགས༌ཅན༌མ༌གཅིག༌ཁར༌ཤར། ནམ༌ཁ༌ལུ༌འཇའ༌དང༌འོད༌ཀྱིས༌སྤུབས་ གཡུ༌འབྲུག༌ལྡིར་མེ༌ཏོག༌གི༌ཆརཔ༌བབས༌ ལ༌སོགས༌པ་རྒྱལ༌ཁབ༌ནང༌ ནད༌མུག༌འཁྲུག༌རྩོད༌ཞི་ ལོ༌ཕྱུགས༌རྟག་ཏུ་ལེགས༌པའི༌ རྟགས་མཚན་དང༌རྟེན༌འབྲེལ༌བཟང༌པོའི༌སྙན༌གྲགས༌ཚུ་ཡང་ རྒྱལ༌ཡོངས༌ལུ༌ཁྱབ༌སྟེ་ ཕན༌བདེ༌འབྱུང༌གནས༌ཀྱི༌དབུ༌ཁྲིད༌ དབང༌ཕྱུག༌བརྒྱུད༌འཛིན༌ཀྱི༌རིང༌ལུགས་ ཆུ༌རྒྱུན༌བཟུམ་དུས་ཉིན་མཚན་མེད་པར་ རྒྱུན་མ༌ཆད༌པར༌བྱོན་མི༌ལུ་བརྟེན༌ཨིན། འབྲུག༌གི༌རྒྱལ༌བློན༌འབངས༌གསུམ༌རྣམས༌ སེམས་བདེ༌ཏོག་ཏོ་སྦེ་ ཉམས༌དགའ༌བའི༌དགའ་སྤྲོ་དང་ སེམས་ཁར་སྤྲོ་སྣང་ཚད༌མེད་བྱུང༌སྟེ༌ གྲྭ༌ཚང༌ཆོས༌ཕྱོགས༌དང༌ཞི༌དྲག༌དཔོན༌ཁག༌དང་ འབངས༌མི༌སེར༌ཡོངས༌ཀྱིས༌བཀྲ༌ཤིས༌བདེ༌ལེགས༌ཀྱི༌ སྨོན༌འདེབས༌ཧིང༌ཐག་པའི་གདིང་ལས་ སྒོ་གསུམ་གུས་པའི་སྒོ་ལས༌ཞུ༌ནུག། (དཔལ་འབྲུག་ཞིབ་འཇུག་ལྟེ་བ། ༢༠༡༠) ཡབ༌ཡུམ༌གཉིས༌ཀྱི༌དབུ༌གཙོས༌པའི༌ སྐུ༌འཁོར༌ལྷན༌རྒྱས༌ཡོངས༌ཀྱིས༌ འཁྲུངས༌སྐར་དུས་སྟོན༌ག་ཅི་དེ་རྒྱས་ཤིང་རྒྱསཔ་སྦེ༌མཛད༌གནང༌ཡོདཔ༌མ༌ཚད༌ འབྲུག༌མི༌ཡོངས༌ཀྱིས༌དད༌པ༌མོས༌གུས༌བསྐྱེད་དེ་ རྒྱལ༌ཁབ༌ཞི༌བདེ༌དང༌དགའ༌སྐྱིད༌ལུ༌ གནས༌པའི༌རྟེན༌འབྲེལ༌བཟང༌པོ༌བྱུང༌ཡོདཔ༌ཨིན། མི༌དབང༌མཆོག༌སྐུ༌གཟུགས༌ལྷ༌ལས༌མཛེས༌པའི་གུར་ ཐུགས༌སེམས༌བལ༌ལས༌ འཇམ༌ནི་དེ་གིས་ ལཱ་དང་བྱ་བ་ག་བཟུམ་མཛད་རུང་ འབྲུག་མི་རེ་རེ་བཞིན་གྱི་མཐའ་དོན་ལུ་དམིགས་ཏེ་ མཛད་ཡོདཔ་མ་ཚད་རྒྱལ་ཁབ་དང་མི་སེར་གྱི་མཐའ་དོན་ལུ་ ཚེ་སྲོག་ལུ་ཡང་མ་ཕངས་པར་ བྱ་བ་ག་བཟུམ་ཅིག་ཨིན་རུང་ མཛད་ཚུགས་པའི་གང་ཟག་ཅིག་ཨིན། མི་དབང་མཆོག་གཞན་ཕན་ཅན་ཅིག་དང་ རིགས་བཟང་པོའི་རྒྱུད་པ་ཅིག་ཨིན། དེ་ཡང་ སྤྱི་ལོ་ ༡༤༥༠ དེ་ཅིག་ཁར་ བུམ་ཐང་སྟངས་ལུ་ཡབ་དོན་གྲུབ་བཟང་པོ་དང་ ཡུམ་པདྨ་སྒྲོལ་མ་གཉིས་ཀྱི་སྲས་ལུ་སྐུ་འཁྲུངས་མི་ གཏེར་ཆེན་པདྨ་གླིང་པའི་ སྐུ་གསུང་ཐུགས་ཀྱི་སྲས་ མཁས་གྲུབ་ཀུན་དགའ་དབང་པོ་དེ་གིས་ ཡབ་རྗེ་དམ་པའི་ལུང་བསྟན་དང་འཁྲིལ་ཏེ་ ཀུར་སྟོད་ཁའུ་ཅུང་དང་དུང་དཀར་གཉིས་ནང་བྱོན་ནུག། (Royal Education Council, 2020). དེ་ལས་མཁས་གྲུབ་ཀུན་དགའ་དབང་པོའི་སྲས་ ཀུན་དགའ་རྒྱལ་མཚན་གྱི་ སྲས་ཆོས་རྗེ་རྟ་འཕེལ་གྱི་ སྲས་ཆུང་ཤོས་བསྟན་པའི་རྒྱལ་མཚན་ འབྲུག་དཀར་པོ་ནང་ ཆོས་རྗེ་རྟ་འཕེལ་གྱི་སྲས་བསྟན་པའི་ཉི་མ་དེའི་སྲས་ ཆོས་རྗེ་པདྨ་ཟེར་བཀོད་ཡོད་མི་དེའི་སྲས་ བསྟན་པའི་རྒྱལ་མཚན་གྱི་སྲས་ བསྟན་པའི་ཉི་མ་དང་དེའི་སྲས་ ཆོས་རྗེ་པདྨ་གིས་གསང་ཡུམ་ཨ་ཞེ་དགེ་ལེགས་དབང་འཛོམས་བསྟེན་པའི་ སྲས་སྦོམ་ཤོས་པཱ་ལ་དང་ ཆུང་ཤོས་པི་ལ་མགོན་པོ་དབང་རྒྱལ་ཟེར་གཉིས་ཡོད་པའི་གྲས་ལས་ དཔལ་་ལྡན་འབྲུག་པའི་རྒྱལ་རབས་ནང་ པི་ལ་མགོན་པོ་དབང་རྒྱལ་གྱིས་ ལྕམ་དང་ཤར་སྒང་སྟེང་སྤྲུལ་སྐུ་ཕྱོགས་ལས་རྣམ་རྒྱལ་གྱི་སྲིངམོ་ ལྷ་སྒྲོན་བསྟན་ཟེར་མི་དེ་ སྐུ་ཚེ་མ་ཟིན་པར་ ཀུར་སྟོད་བྱང་ས་ལས་ཨིན་མི་ བསོད་ནམས་སྒྲོལ་མ་ཟེར་མི་དེ་བཙུན་མོ་གཉིས་པ་སྦེ་བསྟེན་ནུག། དེ་ལས་སྲས་དང་པ་དུང་དཀར་རྒྱལ་མཚན་སྐུ་འཁྲུངས་བའི་ཤུལ་ལུ་ དཔོན་སློབ་ཨོ་རྒྱན་ཕུན་ཚོགས་ཀྱི་སྲས་མོ་ ཨ་ཞེ་པདྨ་ཆོས་སྐྱིད་དེ་བཙུནམོ་སྦེ་བཞེས་ཏེ་ རང་ལུག་འདས་ལོ་ ༢༡༡ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༦༢ ཆུ་ཁྱི་ལོ་ལུ་ གོང་ས་ཨོ་རྒྱན་དབང་ཕྱུག་མཆོག་སྐུ་འཁྲུངས་པའི་ཤུལ་ལུ་ འབྲུག་ལུ་རྒྱལ་བརྒྱུད་རིམ་པ་བཞིན་དུ་བྱོན་ནུག། (དཔལ་འབྲུག་ཞིབ་འཇུག་ལྟེ་བ། ༢༠༢༠) མི་དབང་མཆོག་སྐུ་ན་ཆུང་ཀུའི་བསྒང་ལས་ ཁོ་རིའི་ཕོ་བྲང་ནང་ལུ་སྦེ་སྐུ་ཡོན་སྦྱང་ནི་འགོ་བཙུགས་ཡོདཔ་མ་ཚད་ ཤུལ་ལས་རྒྱ་གར་དང་ཨིང་ལེནདྲ་རྒྱལ་ཁབ་ཚུ་ནང་ ལྟོ་ཐོབ་སློབ་གྲྭ་ནང་ལས་ཕར་ཡང་ སྐུ་ཡོན་ཚུ་ག་ཅི་དེ་ལེགས་ཤོམ་སྦེ་ ལྷབ་སྦྱང་འབད་ཡོདཔ་ཨིན། ཡབ་མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་གསུམ་པ་ འཇིགས་མེད་རྡོ་རྗེ་དབང་ཕྱུག་མཆོག་དང་ ཡུམ་ཨ་ཞེ་སྐལ་བཟང་ཆོས་སྒྲོན་དབང་ཕྱུག་གཉིས་ཀྱིས་ ཁོང་རའི་སྲས་ལུ་འབྲུག་པའི་ཡོན་ཏན་དང་ གསོ་སྐྱོང་འབད་ནིའི་ རེ་བ་དང་འདོད་པ་སྦོམ་ཡོད་ནི་དེ་གིས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༠ ལུ་ འབྲུག་ལུ་ལོག་བྱོན་ཏེ་ སྤ་རོ་ལུ་ཡོད་པའི་ ཨྱོན་དབང་ཕྱུག་ཤེས་ཡོན་གཙུག་སྡེ་ནང་ལུ་སྦེ་ སྐུ་ཡོན་འཕྲོ་མཐུད་སྦྱང་ནི་འགོ་བཙུགས་ནུག། ཤེས་ཡོན་གཙུག་སྡེ་དེ་ནང་ལུ་ ཕྱི་ནང་གཉིས་ཆ་རའི་ཕྱོགས་ལུ་ སློབ་སྟོན་པ་ཚུ་དང་གཞུང་ལུ་ཕྱག་ཞུ་མི་རྒན་ཤོས་ཚུ་ག་ཅི་དེ་ མཁས་པ་ཡོདཔ་ལས་བརྟེན་ དམིགས་བསལ་གྱི་ཆོས་ཚན་ཚུ་སྟོན་ཚུགས་ནི་དེ་གིས་ཨིན། (Sonam Kinga, 2009). དེ་གིས་མ་དོ་བར་གཞན་ཡང་ གཞུང་ནང་ལག་ལེན་དངོས་བསྟར་གྱི་ སྦྱོང་བརྡར་མཛད་ཡོདཔ་མ་ཚད་ གཞུང་དེ་ལས་མི་དམངས་དང་འབྲེལ་བའི་ལཱ་འགན་འབག་ནི་དང་ གཞུང་འབྲེལ་ཞལ་འཛོམས་ ལྷན་རྒྱས་གཞུང་ཚོགས་ལ་སོགས་པ་ཚུ་ནང་ཡང་བཅའ་མར་གཏོགས་ཡོདཔ་ཨིན། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༡ ལུ་ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་མཆོག་ལུ་ གསར་བཙུགས་འབད་ཡོད་པའི་ འཆར་གཞི་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཁྲི་འཛིན་བཀལ་བའི་ཤུལ་ལུ་ ལོ་ངོ་གཅིག་གི་རྒྱབ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༢ ལུ་ ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་ཀྱི་གོ་གནས་ཡང་གནང་སྟེ་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་སྔར་ལས་ལྷག་པའི་ ཡར་རྒྱས་དང་གོང་འཕེལ་འབག་འོང་ནི་དེ་གིས་ འབྲུག་མི་ཚུ་ཡང་ག་ཅི་དེ་སེམས་དགའ་སྟེ་སྡོད་ནུག། ལྷག་པར་དུ་ སྐུ་ན་ཆུང་ཀུའི་བསྒང་ལས་ར་ ཡབ་རྒྱལ་པོ་མཆོག་ཚེ་ལས་འདས་ཏེ་ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ རྒྱལཔོ་སྦེ་ དགུང་ལོ་ ༡༧ ལུ་ མཛད་གནང་ཡོདཔ་ཨིན་མས། (Karma Phuntsho, 2013). འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པའི་གསེར་ཁྲི་མངའ་གསོལ། ༉ ཡབ་འབྲུག་རྒྱལ་གསུམ་པ་མཆོག་དང་ ཡུམ་མི་དབང་ཨ་ཞེ་སྐལ་བཟང་ཆོས་སྒྲོན་གཉིས་ལུ་ ལྷག་པར་དུ་འབྲུག་མི་ཡོངས་ཀྱི་བསོད་ནམས་དང་ སྨོན་ལམ་ལས་བརྟེན་ ག་ནི་བ་རྟག་དང་རྟེན་འབྲེལ་བཟང་པོའི་ རྒྱལ་བརྒྱུད་འཛིན་མི་ཅིག་བྱོན་ཏེ་མི་ལོ་ ༡༧ དེ་ཅིག་གི་རྒྱབ་ལས་ ཡབ་འཇིགས་མེད་རྡེ་རྗེ་དབང་ཕྱུག་མཆོག་ སྐུ་ཚེ་ལས་འདས་པའི་ཤུལ་ལུ་ མི་དབང་མཆོག་སྐུ་ན་ཆུང་སྟེ་ར་འབད་རུང་ རྒྱལ་བརྒྱུད་འཛིན་མི་སྦེ་གསེར་ཁྲི་ཁར་བྱོན་དགོཔ་བྱུང་ནུག། ཡབ་མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་གསུམ་པ་མཆོག་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༢ སྤྱི་ཟླ་ ༧ པའི་ཚེས་ ༢༡ ལུ་ ཧང་ཏོ་མར་ཚེ་ལས་འདས་ཏེ་ འབྲུག་པའི་མི་སེར་ཡོངས་ མྱ་ངན་གྱིས་ནོན་ཏེ་སྡོད་པའི་དུས་ལུ་ ཚར་གཅིག་གུར་མུན་པའི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་སྤུབས་པའི་དུས་ལུ་ རྒྱལ་པོའི་གསེར་ཁྲི་འཛིན་ནིའི་འགན་ཁུར་ཧྲིལ་བུ་ རྒྱལ་སྲས་བཞི་པ་མཆོག་ལུ་ཕོག་ནུག། (Royal Education Council, 2020, P63). ཡབ་འབྲུག་རྒྱལ་གསུམ་པ་མཆོག་གིས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༠ ལུ་ འབྲུག་གི་རྒྱལ་ཡོངས་ཚོགས་འདུ་་ཆེན་མོ་ཐེངས་ ༣༢ པའི་ནང་གྲོས་གཞི་བཙུགས་ཏེ་ གྲོས་ཆོད་དོན་ཚན་ ༧ པའི་ནང་ལུ་ རྒྱལ་སྲས་དགུང་ལོ་ ༢༡ མ་བཞེས་པའི་གོང་ལུ་ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་གསུམ་པ་མཆོག་དགོངས་པ་རྫོགས་སོ་པ་ཅིན་ རྒྱལ་ཚབ་ གྲྭ་ཚང་དང་མི་སེར་ སྐུ་འཁོར་དང་གཞུང་གི་དཔོན་ཁག་ཚུ་ལས་ འཐུས་མི་རེ་རེ་བཏོན་ཏེ་ རྒྱལ་སྲིད་སྐྱོང་དགོ་པའི་གྲོས་ཆོད་གྲུབ་ཡོད་རུང་ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་མཆོག་གིས་ མི་སེར་གྱི་མཐའ་དོན་ལུ་ཐུགས་བཞེད་དང་ མཁྱེན་བརྩེའི་ཡེ་ཤེས་ལྡན་པའི་བྱམས་བརྩེ་ ལྷག་པར་དུ་རྒྱལཔོ་མཆོག་སྐུ་ན་ཆུང་རུང་ ལྕོགས་གྲུབ་ཅན་ཡོད་ལུགས་བལྟ་སྟེ་ འགན་ཁུར་ཅན་གྱི་མི་ངོ་ཚུ་ཡང་ ཧ་ཅང་གིས་ཡིད་ཆེས་པའི་ཤུགས་ཀྱིས་ རྒྱལ་སྲས་དཔོན་སློབ་དགུང་ལོ་ ༡༧ ལས་མ་བཞེས་རུང་ རྒྱལ་ཚབ་ཚོགས་པ་བཏོན་མ་དགོ་པར་ རྒྱལ་པོའི་འགན་ཁུར་ཧྲིལ་བུ་སྤྲོད་ནི་སྦེ་ རྒྱལ་ཡོངས་ཚོགས་འདུ་ཆེན་མོ་ཐེངས་ ༣༧ པའི་ནང་གྲོས་ཐག་བཅད་དེ་ མི་དབང་མཆོག་འཛམ་གླིང་ནང་ལུ་ རྒྱལཔོ་ལོ་ན་ཆུང་ཤོས་ཅིག་སྦེ་བཀོད་ནུག། (Sonam Kinga, 2009, P140). དེ་གི་ཤུལ་ལས་མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་མཆོག་གི་ བཀྲིས་མངའ་གསོལ་ཡང་ རྒྱས་ཞིང་རྒྱསཔ་སྦེ་མཛད་རིམ་དབྱེ་ཁག་བཞི་སྦེ་ བརྩི་སྲུང་ཞུ་ཡོད་པའི་ནང་ལས་ དང་པ་དེ་ཡང་ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༢ ཟླ་ ༧ པའི་ཚེས་ ༡༤ དྲོ་པ་ཆུ་ཚོད་ ༧ ལུ་ ལྷན་རྒྱས་གཞུང་ཚོགས་ཀྱི་ འཐུས་མི་ཡོངས་ཀྱིས་མི་དབང་མཆོག་ འབྲུག་བརྒྱུད་འཛིན་གྱི་རྒྱལཔོ་བཞི་པ་སྦེ་ རྟེན་འབྲེལ་བརྩིས་གནང་ནུག། དེའི་ཤུལ་ལས་རྟེན་འབྲེལ་རིམ་པ་གཉིས་པའི་ནང་ ཡབ་རྒྱལཔོ་མཆོག་གི་སྤུར་སྦྱངས་ཀྱི་མཇུག་ལུ་ རང་ཟླ་ ༩ པའི་གནམ་གང་ལུ་ སྤུར་ཐལ་སྐུ་རྗེས་རྡོ་ཟམ་ལུ་སྦྱངས་ཏེ་ རང་ཟླ་ ༡༠ པའི་ཚེས་ ༡ ལུ་ མངའ་བདག་སྐུ་འཁོར་རྣམས་ བུམ་ཐང་ལས་ཐིམ་ཕུག་ལུ་བྱོན་ཞིནམ་ལས་ ལོག་སྟེ་ར་མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པའི་ མངའ་གསོལ་རིམ་གཉིས་པ་དེ་ཡང་ མི་དབང་མཆོག་བྱི་ལོ་ཚར་བའི་ཤུལ་ལུ་གླང་ལོའི་ནང་བདུན་ཟུར་ཕོག་ནི་དེ་གིས་ གླང་ལོ་མ་ཚེས་པའི་ཧེ་མ་ལས་ ཟླ་ ༡༠ པའི་ཚེས་ ༥ ལུ་ སྤུངས་ཐང་བདེ་བ་ཆེན་པོའི་ཕོ་བྲང་ནང་ དྲིན་ཅན་གྱི་བླམ་ཞབས་དྲུང་མཆོག་གི་སྐུ་མདུན་ལས་ བྱིན་རླབས་ཅན་གྱི་ལེགས་དར་སྣ་ལྔ་བཞེས་ཏེ་ གསེར་ཁྲི་གུར་ཕེབས་པའི་རྟེན་འབྲེལ་མཛད་མི་དེ་ ཐོག་མའི་མངའ་གསོལ་སྦེ་ཆ་བཞགཔ་ཨིན། (སྐལ་བཟང་ཆོས་འཕེལ། རྣམ་རྒྱལ་ཕུན་ཚོགས། ༢༠༠༩) ལྷག་པར་དུ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༤ ཟླ་ ༡ པའི་ ཚེས་ ༡ ལུ་ སྐྱབས་རྗེ་དིལ་མགོ་མཁྱེན་རྩེ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་ བདེ་ཆེན་ཆོས་གླིང་ཕོ་བྲང་ནང་ མི་དབང་མཆོག་གི་སྐུ་ཚེ་ལུ་བར་ཆད་མི་འབྱུང་ནིའི་ཐབས་ལུ་ ཚེའི་དབང་བསྐུར་གནང་བའི་སྐབས་སྐྱབས་རྗེ་ཁྲི་རབས་ ༦༣ པ་ སྤྲུལ་སྐུ་ཕྲིན་ལས་ལྷུན་གྲུབ་མཆོག་གི་ཞབས་ལས་ ལྷ་བསངས་གནང་མི་དང་འབྲེལ་ མི་དབང་མཆོག་བདེ་ཆེན་ཆོས་གླིང་ཕོ་བྲང་ལས་ ཆིབས་གྲལ་དང་བསུ་བ་ཚུ་ཡང་ རྒྱས་ཞིང་རྒྱསཔ་སྦེ་བསྒྲིགས་ཏེ་ བཀྲི་ཤིས་ཆོས་རྫོང་ཁ་ཐུག་ལུ་གདན་འདྲེན་ཞུ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ཁར་མི་དབང་མངའ་བདག་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་ སྤུངས་ཐང་མ་ཆེན་སྐུ་མདུན་ལས་ཞུ་མི་ དར་སྣ་ལྔ་བཞེས་ཏེ་ ག་ནི་བ་རིན་ཐངས་ཆེ་བའི་ རྒྱལ་པོའི་གསེར་ཁྲི་ཁར་བཞུགས་ནུག། (དཔལ་འབྲུག་ཞིབ་འཇུག་ལྟེ་བ། (༢༠༢༠)) གསུམ་པ་མཐའ་མའི་རྟེན་འབྲེལ་དེ་ཡང་ ཐིམ་ཕུག་བཀྲ་ཤིས་ཆོས་རྫོང་གི་གསེར་ཁྲི་གུར་ འབྲུག་པའི་མི་སྡེ་ཡོངས་ཀྱིས་ བཀྲིས་པའི་དར་ཕུལ་ཏེ་མངའ་གསོལ་རྟེན་འབྲེལ་ཞུ་བའི་སྐབས་ རྒྱ་གར་གྱི་སྲིད་འཛིན་ བི་བི་གི་རི་སྐུ་ཟླ་གཉིས་པའི་ཨའི་ ཀེ་ གུ་ཇུ་རཱལ་ བང་ལ་དྷེཤ་ལས་སྲིད་འཛིན་ མི་ཧ་མ་དུ་ཧ་སྐུ་ཟླ་གཉིས་ ནེ་པཱལ་ལས་རྒྱལ་སྲས་ དྷི་རཱན་ངྷ་ར་ བིར་ བིཀ་རམ་ ཤཱཧ་ངྷེཝ་ སྲསམོ་ པི་རི་ཀ་ཤི་ཡ་ར་ཇཱ་ཡ་ ལག་ཆི་མི་ དྷེ་བི་ཤཱ འབྲས་ལྗོངས་ལས་ཆོས་རྒྱལ་དཔལ་ལྡན་དོན་གྲུབ་རྣམ་རྒྱལ་དང་ གཞན་མི་འཛམ་གླིང་རྒྱལ་ཁབ་སོ་སོའི་སྐུ་ཚབ་ཡོངས་དང་ ལྷག་པར་དུ་འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ ལས་སྡེ་སོ་སོ་ལས་སྐུ་ཚབ་མང་རབས་ཅིག་བྱོན་ཡོདཔ་མ་ཚད་ རྒྱལ་དབང་ཀརྨ་པ་སྐུ་ཕྲེང་ ༡༦ པ་ལ་སོགས་པའི་བླ་ཆེན་ཚུ་ཡང་ བྱོན་ཏེ་རྟེན་འབྲེལ་གྱི་གསེར་ཁྲི་མངའ་གསོལ་ཞུ་ནུག། (དཔལ་འབྲུག་ཞིབ་འཇུག་ལྟེ་བ། (༢༠༢༠)) བཞི་པ་ ཡབ་རྒྱལཔོ་མཆོག་ཚེ་ལས་འདས་ཏེ་ལོ་ངོ་གཉིས་དེ་ཅིག་གི་རྒྱབ་ལས་ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་མཆོག་ གུང་ལོ་ ༡༨ ལས་མ་བཞེས་རུང་ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ རྒྱལ་བརྒྱུད་བཞི་པ་སྦེ་ ཅང་གླིང་མའི་ཐང་ནང་ཁྲི་སྟོན་བརྩི་སྲུང་དེ་ཡང་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༤ ཟླ་ ༦ པའི་ ཚེས་ ༣ ལུ་ མི་དམངས་ལུ་མཇལ་ཁ་གནང་བའི་ལས་རིམ་ཨིནམ་ལས་ མི་དབང་མངའ་བདག་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་ ཆིབས་གྲལ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་སྒོ་ལས་ཞུ་སྟེ་ འབྲུག་རྒྱལ་དར་ག་ནི་བ་བྱིན་རླབས་ཅན་དེ་ གནམ་ཁའི་དབྱིངས་ལུ་འཕྱར་ནུག། དེའི་སྐབས་མི་དབང་མངའ་བདག་རྒྱལཔོ་མཆོག་གིས་ རྒྱལ་ཡོངས་ལུ་གསུང་བཤད་གནངམ་ད་ འབྲུག་པའི་མི་སེར་ཡོངས་ཀྱིས་ བློ་གཏད་ཧིང་གཏད་ཀྱི་སྒོ་ལས་ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་རྒྱལཔོ་སྦེ་བཀལ་གནངམ་ལས་ རྒྱལ་ཁབ་དང་མི་སེར་གྱི་མཐའ་དོན་ལུ་ རང་སྲོག་ལས་ལྷག་སྟེ་ ཕྱག་ལཱ་མཛད་ནི་ཨིན་པའི་ བཀའ་རྒྱ་གནང་སྟེ་མངའ་འབངས་ཡོངས་ལུ་ དགའ་སྟོན་རྒྱས་པར་མཛད་དེ་གནང་ནུག། (Royal Education Council, 2020, P72). ཡབ་འབྲུག་རྒྱལ་གསུམ་པ་མཆོག་ ཞིང་ལུ་ཕེབས་ཏེ་ལོ་གཉིས་ཀྱི་རྒྱབ་ལས་ འབྲུག་པའི་མི་སེར་ཚུ་ སྐལ་བ་བཟང་པོའི་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༤ ཟླ་ ༦ པའི་ནང་ སྨན་ལྗོངས་འབྲུག་པའི་མི་སེར་ཡོངས་ཀྱི་ སྐྱེ་བ་ལྷ་ལས་ལྷག་པའི་ ཕྱིའི་ལྕགས་རི་དང་ནང་གི་ནོར་བུ་ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་མཆོག་གི་གསེར་ཁྲི་མངའ་གསོལ་མཛད་གནང་ཡོདཔ་ཨིན། དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ རྒྱལ་རབས་བཞི་པ་མཆོག་ མི་སེར་ཡོངས་ཀྱི་སྤྱི་གཙུག་གྱི་རྒྱན་ཆ་དང་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྒྱལཔོ་སྦེ་བྱོན་གནང་པའི་ ཉིནམ་ལས་འགོ་བཙུགས་ཏེ་ འབྲུག་པའི་སྔར་སྲོལ་དང་ལམ་ལུགས་སྲོལ་ཚུ་ སྔར་ལས་ལྷག་སྟེ་དར་ཡོད་པའི་གུར་ འཛིན་སྐྱོང་དང་འབྲེལ་བའི་ལས་སྣ་ཚུ་ཡང་ ག་ཅི་དེ་ཕན་སུམ་ཚོགས་ཏོག་ཏོ་མཛད་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ཡར་རྒྱས་དང་གོང་འཕེལ་ཚུ་ཡང་མིག་མཐོང་ལག་བཟུང་སྦེ་ དུས་རིམ་བཞིན་དུ་ཡར་ངོའི་ཟླ་ལྟར་འཕེལ་མི་ལུ་ འབྲུག་པའི་མི་སེར་ཚུ་ཡང་སེམས་ལུ་དགའ་བ་ཚད་མེདཔ་འབྱུང་སའི་ཡུལ་ཅིག་ལུ་གྱུར་ནུག། (ཀུན་གསལ་ལས་འཛིན ༢༠༡༡ ཤོག་གྲགས་ ༡༦-༡༧) མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་མཆོག་གི་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༢ ལས་འགོ་བཟུང་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༦ ཚུན་ མི་ལོ་ ༣༤ དེ་ཅིག་གི་རིང་ལུ་ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ ཉམས་དགའ་བའི་ལྷའི་ཞིང་ཁམས་དང་དབྱེ་བ་མེད་པར་ དགའ་བའི་བྲོ་འཁྲབ་སྐྱིད་པའི་གླུ་འཐེན་ཏེ་སྡོད་པའི་རང་དབང་བྱུང་ནུག། འབྲུག་ལུ་དཔལ་འབྱོར་ གཞུང་སྐྱོང་དང་རང་བཞིན་གནས་སྟངས་ག་ཅི་ར་འབད་རུང་ རང་དབང་གི་འགན་ཁུར་མི་སེར་དང་གཞུང་ དེ་ལས་རྒྱལཔོ་ཁོ་ར་གིས་ འདྲ་མཉམ་འབག་སྟེ་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ཡང་ གཞུང་སྐྱོང་ལེགས་ལྡན་ དབང་ཚད་ཕྱིར་སྤེལ་དང་ དམངས་གཙོའི་རིང་ལུགས་ལ་སོགས་པ་ཚུ་གི་ སྲོལ་ཡང་མི་དབང་མཆོག་གིས་བཙུགས་མི་ཚུ་ ད་ལྟོའི་བར་ན་ཡང་སྟབས་བདེ་ཏོག་ཏོ་སྦེ་ ལག་ལེན་འཐབ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། མི་དབང་མཆོག་རྒྱལ་པོའི་གསེར་ཁྲི་གུ་ལས་ བབས་ཏེ་རྒྱལ་པོའི་འགན་ཁུར་དེ་ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་ལྔ་པ་མཆོག་ལུ་སྤྲོད་པའི་སྐབས་ དགུང་ལོ་ ༥༡ ལས་མ་བཞེས་རུང་ གཞན་རྒྱལ་ཁབ་ནང་བཟུམ་ རྒྱལ་པོའི་ཁྲི་གི་དོན་ལུ་ དམག་འཁྲུག་ལ་སོགས་པ་ཚུ་ག་ནི་ཡང་མ་ཐོན་པར་ བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དང་དབྱེ་བ་མེད་པའི་གང་ཟག་ ཁྱད་པར་ཅན་ཅིག་ཨིན་ནོ། (Karma Phuntsho, P594-597). མི༌སྡེ༌དཔལ༌འབྱོར༌གོང༌འཕེལ། ༉ འབྲུག༌ཆོས༌དང༌ལྡན༌པའི༌རྒྱལ༌ཁབ༌ནང༌ བྱང༌སེམས༌ཅན༌གྱི༌མི༌དབང༌རིམ༌པར༌བྱོན༌ ལྷག༌པར༌དུ༌མི༌ལུས༌རིན༌པོ༌ཆེ༌ཁྱད༌པར༌དུ༌ འཕགས༌པའི༌གང༌ཟག༌ མི༌དབང༌འབྲུག༌རྒྱལ༌བཞི༌པ༌མཆོག༌བྱོན༌ཏེ༌ འབྲུག༌པའི༌མི༌སེར༌དགའ༌སྐྱིད༌ཕུན༌སུམ༌ཚོགས༌ནིའི༌དོན༌ལུ༌ རྒྱལ༌ཡོངས༌དགའ༌སྐྱིད༌དཔལ༌འཛོམས༌དེ༌ གཞི༌བཙུགས༌མཛད༌གནང༌ཡོདཔ༌ཨིན། མི༌སྡེ༌དཔལ༌འབྱོར༌གོང༌འཕེལ༌གཏང༌ནི༌དེ༌ ཡང༌ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་སྒྲུབ་ཐབས་ཀྱི་ ཀ་ཆེན་བཞི་ཡོད་པའི་གྲས་ལས་གཅིག་ཨིན། མི་དབང་མཆོག་གིས་མངའ་འོག་ལུ་ དཔལ་འབྱོར་གྱི་ཐད་ཁར་འབད་རུང་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ཁག་ཆེ་བའི་བཟོ་གྲྭ་འཕྲུལ་ཁང་ཚུ་ གཞི་བཙུགས་འབད་ཡོདཔ་ཨིན། གོང༌འཕེལ༌གྱི༌རིམ༌ལུགས༌ཚུ༌ཡང༌ དབྱེ༌ཁག༌མ༌འདྲཝ༌སྦེ༌བརྩམས༌གནང༌མི༌ཚུ༌ཡང༌ གསོ༌བ༌ ཤེས༌རིག༌ རང༌བཞིན༌སླར༌འབྱུང༌ཐོན༌སྐྱེད༌ ས༌གཏེར༌དང༌ནུས༌ཤུགས༌སྒེར༌སྡེ་༌གོང༌འཕེལ༌ ལཱ༌གཡོག༌ བཟོ༌གྲྭ༌འཕྲུལ༌ཁང༌ བརྡ༌དོན༌ བརྒྱུད༌འབྲེལ༌གྱི༌བརྡ༌བརྒྱུད༌ ཁྲོམ༌དང༌ཁྱིམ༌བཟོ༌གོང༌འཕེལ༌དང༌ མི༌སྡེའི༌ལས༌ཚོགས༌ ལ༌སོགས༌པ༌ཚུ༌གཞི༌བཙུགས༌ དང༌ གོང༌འཕེལ༌མཛད༌གནང༌ཡོདཔ༌ཨིན། (ཀུན༌བཟང༌ཆོས༌འཕེལ། རྣམ༌རྒྱལ༌ཕུན༌ཚོགས། ༢༠༠༩) ནང༌བཀོད༌དེ༌འདུག། མི༌དབང༌མཆོག༌གིས༌མཛད༌པ༌ལེ༌ཤ༌ཡོད༌པའི༌གྲས༌ལས༌ སྤྱིར༌བཏང༌འཛམ༌གླིང༌འདི༌ནང༌ འགྲོ༌བ༌མི༌དང༌རྒྱལ༌ཁབ༌གཉིས༌ཆ༌རའི༌ དོན༌ལུ༌ རྒྱུ༌ནོར༌གྱི༌བདོག༌གཏད༌ ག༌ཅི༌ལས༌གལ༌ཆེཝ༌དེ༌ ཤེས༌རིག༌ཡོན༌ཏན༌ཨིནམ༌ལས༌བརྟེན༌ མི༌དབང༌མཆོག༌གིས༌ ལོ༌བསྟར༌འཆར༌དངུལ༌མང༌ཤོས༌ ཤེས༌རིག༌གི༌དོན༌ལས༌བཞག༌གནང༌ཡོདཔ༌མ༌ཚད༌ མི༌སེར༌ཚུ༌མི༌ཚེའི་རིང༌ ཤེས༌ཡོན༌དང༌ ལྕོགས་གྲུབ་ཅན་གྱི་ མི་སྡེ་གཅིག་ལུ་བཟོ་ནིའི་དོན་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༢ ལུ་ཤེས་རིག་གི་གཞི་རྟེན་ སློབ་གྲྭ་ཆེ་ཆུང་བསྡོམས་ ༩༨ དང་ སློབ་ཕྲུག་བསྡོམས་ ༡༡༦༡༠ ཡོད་མི་དེ་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༦ ཚུན་ལུ་ ཡར་སེང་འབད་དེ་ ཤེས་རིག་གི་མཐུན་རྐྱེན་དར་ཁྱབ་གནང་སྟེ་ གཞི་རིམ་ཤེས་ཡོན་དང་ སློབ་ཕྲུག་རང་སོའི་རིག་རྩལ་གྱི་ ལྕོགས་གྲུབ་དང་འཁྲིལ་ མཐོ་རིམ་ཤེས་ཚད་ཚུན་ལུ་ ཕྱི་ནང་གཉིས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་ རིན་མེདཔ་སྦེ་གསོལ་རས་གནང་ འབྲི་ལྷག་ཡོན་ཏན་ལྷབ་ནི་གི་གོ་སྐབས་ མ་ཐོབ་པར་ལུས་མི་རྒན་གཞོན་ ག་རའི་དོན་ལུ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༢ ལས་ གཞི་རྟེན་ཤེས་ཡོན་གྱི་ལས་རིམ་འགོ་བཙུགས་ ན་གཞོན་སློབ་ཕྲུག་ཚུ་གི་ ལུས་སྦྱོང་ རྩེད་རིགས་ ནང་གི་བསམ་པ་ ཕྱིའི་བྱ་བ་སྤྱོད་ལམ་ཚུ་ ཡར་དྲག་བཟོ་ནིའི་དོན་ལས་ སློབ་གྲྭ་ཆ་མཉམ་ནང་ལུ་ བརྩི་མཐོང་དང་ཀུན་ཚང་ཤེས་ཡོན་ལས་རིམ་བཙུགས་གནང་ནུག། (Karma Phuntsho, 2013). ན་ཚ་ཤི་ཆད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་བསལ་ནིའི་དོན་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༢ ལུ་ གསོ་བའི་གཞི་རྟེན་སྨན་ཁང་ ཆེ་འབྲིང་ཆུང་གསུམ་བསྡོམས་ ༤༠ ཙམ་ཡོད་མི་དེ་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༦ ཚུན་ལུ་ ༧༡༥ ཙམ་ལུ་ཡར་སེང་དང་ གསོ་བའི་སྤུས་ཚད་ལེགས་བཅོས་ ཉེན་ཁ་མེད་པའི་འཐུང་ཆུ་ ཉེ་བར་མཁོ་བའི་གཙང་སྦྲ་འཕྲོད་བསྟེན་ ཨམ་སྲུ་ཚུ་ལུ་ཨ་ལུའི་སྐྱེ་ནད་ ཨ་ལུ་ཆ་ཁྱབ་ལུ་ ནད་རིགས་དྲུག་ལས་ བཀག་ཚུགས་པའི་སྨན་ཁབ་ ཨའི་ཡོ་དྲིན་གྱི་ཟས་བཅུད་མ་ཚང་བའི་ ནད་རིགས་རྩ་མེད་གཏང་ནིའི་དོན་ལུ་ འཛམ་གླིང་གསོ་བའི་ལས་སྡེའི་ དམིགས་དོན་ཚུ་བསྒྲུབས་ཏེ་གནང་། འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ ས་རྒྱ་ཆུང་ཀུ་ཅིག་ཨིནམ་ལས་ མི་མང་པ་ཅིན་རོ་མང་ མི་ཉུང་པ་ཅིན་ཁ་འཚོ་ཟེར་ སླབ་སྲོལ་ཡོདཔ་བཟུམ་སྦེ་ མ་འོངས་པར་མི་རློབས་དང་འབྲེལ་བའི་ དཀའ་ངལ་འཐོན་ནི་ཨིནམ་མཁྱེན་ཏེ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༠ ལུ་ མི་དབང་མཆོག་གིས་ བཟའ་ཚང་འཆར་གཞིའི་ལས་རིམ་ འགོ་བཙུགས་གནངམ་ལས། བདེ་སྐྱིད་ལོངས་སྤྱོད་དང་ལྡན་པའི་ བཟའ་ཚང་གི་མི་རློབས་འཕར་ཚད་དེ་ བརྒྱ་ཆ་ ༢ ལྷག་ཙམ་ཅིག་ལུ་གནས་ཏེ་ཡོད། སྤྱིར་བཏང་གསོ་བའི་སྨན་བཅོས་ཀྱི་རིགས་ རྒྱལ་ཁབ་མཐའ་དབུས་མེད་པར་ཁྱབ་སྟེ་གནང་ནུག། (ཀུན༌བཟང༌ཆོས༌འཕེལ། རྣམ༌རྒྱལ༌ཕུན༌ཚོགས། ༢༠༠༩) ནང༌བཀོད༌ནུག། མི་དབང་མཆོག་གིས་ ཐུགས་རྒྱུད་ག་ནི་བ་མཁས་ནི་དེ་གིས་ སྟོབས་ཤུགས་ཅན་གྱི་ རྒྱལ་ཁབ་གཉིས་ཀྱི་བར་ན་ཚུད་ཡོད་མི་ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ནང་ལུ་ གོང་འཕེལ་གྱི་རྩ་བ་ངོ་མ་གཅིག་ བརྡ་དོན་བརྒྱུད་འབྲེལ་གྱི་བརྡ་བརྒྱུད་དེ་ དགོས་མཁོ་ཆེཝ་ཨིནམ་མཁྱེན་ནི་དེ་གིས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༣ ཟླ་ ༡༡ པའི་ཚེས་ ༡༡ ལུ་ འབྲུག་རྒྱང་བསྒྲགས་ལས་འཛིན་འདི་ འགོ་དང་པ་རྒྱལ་ཡོངས་ ན་གཞོན་ཚོགས་སྡེ་སྦེ་བཙུགས་ཏེ་གནང་ཡོདཔ་ཨིན། (Lily Wangchuk, 2017). སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༢ ལུ་ ཀི་ལོ་མི་ཊར་ ༨༠༠ ལས་ ཉུངམ་སྦེ་སྡོད་མི་ སྣུམ་འཁོར་ལམ་དེ་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༦ ལུ་ ཀི་ལོ་མི་ཊར་ ༤༥༥༤.༧༣ དེ་ཅིག་ལུ་ཡར་སེང་འབད་དེ་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ རྫོང་ཁག་ ཉི་ཤུ་གེ་རའི་ནང་ ཁྱབ་ཚུགས་ནུག། (Royal Education Council, 2020). སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༣ ཟླ་ ༡༡ པའི་ཚེས་ ༢ ལུ་ འབྲུག་མཁའ་འགྲུལ་ཡང་གཞི་བཙུགས་འབད་ཡོདཔ་མ་ཚད་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༢ ལུ་ ཟམ་པ་ ༤༠ དེ་ཅིག་ཡོད་མི་དེ་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༦ ཚུན་གི་ ནང་འཁོད་ལུ་ ཟམ་པ་ ༦༥༨ ལྷག་ཙམ་བཟོ་སྐྲུན་མཛད་དེ་ སྔོན་མ་བ་ལྷག་སྟེ་ཡར་སེང་མཛད་གནང་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༨ ལུ་ སྒེར་གྱི་གློག་བརྙན་བཟོ་སྐྲུན་ཁང་ ཨེ་བཱི་ཚོང་སྡེ་གིས་ འབྲུག་ལུ་གློག་བརྙན་མགར་ས་བླ་མའི་སེང་གེ་ཟེར་མི་ འགོ་ཐོག་བཟོ་སྐྲུན་འབད་བའི་ཤུལ་ ད་རེས་ནངས་པའི་དུས་ལུ་ འབྲུག་གློག་བརྙན་ཚོགས་པ་ཟེར་ གནམ་མེད་ས་མེད་ཡོངས་གྲགས་སོང་ཡོདཔ་ཨིན། (Phuntsho Rabten, n.d, P176). འབྲུག་ལུ་ཡོངས་འབྲེལ་གྱི་ཞབས་ཏོག་དེ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༩ སྤྱི་ཟླ་ ༦ པའི་ཚེས་ ༢ ལུ་ རྒྱང་མཐོང་གི་རིམ་ལུགས་འགོ་བཙུགས་པའི་སྐབས་ གཞི་བཙུགས་འབད་བའི་ཤུལ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༣ སྤྱི་ཟླ་ ༡༡ པའི་ཚེས་ ༡༡ ལུ་ མི་དབང་མཆོག་གིས་ འཁྲུངས་སྐར་དུས་སྟོན་དང་འབྲེལ་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་འགོ་ཐོག་ འབྲུག་བརྒྱུད་འཕྲིན་ཚད་གཞི་བཙུགས་འབད་དེ་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༦ ལུ་ བཀྲ་ཤིས་འགྲུལ་འཕྲིན་ཚོང་སྡེ་གིས་ཡང་ འགོ་དང་པ་སྒེར་གི་ བརྒྱུད་འཕྲིན་ལས་སྡེ་ཅིག་ཡང་འགོ་བཙུགས་ཡོདཔ་ཨིན། (དཔལ་འབྲུག་ཞིབ་འཇུག་ལྟེ་བ། ༢༠༡༠) ནང་བཀོད་དེ་འདུག། འབྲུག་ལུ་དཔལ་འབྱོར་གོང་འཕེལ་གྱི་དོན་ལུ་ མི་དབང་མཆོག་གིས་གཞན་ཡང་ ཁག་ཆེ་བའི་ལས་སྣ་ལེ་ཤ་མཛད་ཡོད་པའི་གྲལ་ལས་ ཆུ་བརྟེན་གློག་མེ་ལས་འཛིན་ལེ་ཤ་སྦེ་ གཞི་བཙུགས་འབད་ཡོད་ས་ལས་ སྦོམ་ཤོས་ཅིག་ཏ་ལ་གློག་མེ་ལས་འཛིན་ ཤུགས་ཚད་ཝཊ ༡༠༢༠ ཆུ་ཁ་ལུ་གློག་གི་ཤུགས་ཚད་ ཝཊ་ ༣༣༦ བ་སོ་ཆུ་གློག་མེ་ལས་འཛིན་ ཝཊ ༦༤ དང་ ཀུ་རི་ཆུ་གློག་མེ་ལས་འཛིན་ལུ་ གློག་ཤུགས་ཝཊ་ ༦༠ དེ་ཅིག་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༧ ལས་ ཧྲིལ་བུ་འགོ་བཙུགས་ཚུགས་ཏེ འབྲུག་ལུ་རྐྱངམ་གཅིག་མེན་པར་ ཁྱིམ་ཚང་རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཁབ་ཚུ་ནང་ཡང་ ཕྱི་འབྲེལ་འཐབ་ནི་འགོ་བཙུགས་ནུག། དེ་མ་ཚད་པའི་གཞན་ཡང་ སོ་ནམ་ཐོན་དངོས་ཚུ་ མ་མདོ་བར་ རྩི་ས་ ཞུན་རྫས་དང་ ཕཱི་རོ་སི་ལི་ཀཱོན་ ལ་སོགས་པ་ཚུ་ཡང་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ འོང་འབབ་འཐོབ་ནིའི་དོན་ལུ་དམིགས་ཏེ་ ཕྱི་འབྲེལ་འཐབ་ནི་འགོ་བཙུགས་ཡོདཔ་ཨིན། (ཀུན་བཟང་ཆོས་འཕེལ། རྣམ་རྒྱལ་ཕུན་ཚོགས། ༢༠༠༩) ནང་ལུ་བཀོད་དེ་འདུག། གོང་ལུ་བཀོད་མི་རྩོམ་པ་པོ་གིས་ བཤད་དོ་བཟུམ་འབད་བ་ཅིན་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྒྱུ་དངོས་ཚུ་ཁྱིམ་ཚང་རྒྱལ་ཁབ་ནང་རྐྱངམ་གཅིག་མེན་པར་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༣ ལས་ འགོ་བཙུགས་ཏེ་ གཞན་རྒྱལ་སྤྱིའི་གནས་ཚད་ནང་ཡང་ ཕྱི་འབྲེལ་འཐབ་ནིའི་ལམ་ལུགས་གཞི་བཙུགས་འབདཝ་ལས་བརྟེན་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ལོ་བསྟར་འོང་འབབ་དེ་ཡང་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༢ ལུ་ དངུལ་བཀྲམ་ ས་ཡ་ ༤༡ ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༦ ལུ་ དངུལ་ཀྲམ་ཐེར་འབུམ་ ༣༦.༩ ལུ་ ཡར་སེང་སོང་ཡོདཔ་ཨིན། ལྷག་པར་དུ་མི་དབང་མཆོག་གིས་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་གོང་འཕེལ་གཏང་ནིའི་དོན་ལུ་ གཞན་ཡང་སྒེར་གྱི་ལས་སྡེ་ཚུ་ གཞི་བཙུགས་འབད་ནི་ལུ་ བརྩོན་ཤུགས་བསྐྱེད་ཡོདཔ་ཨིན། རང་བཞིན་མཐའ་འཁོར་གནས་སྟངས་ཉམས་སྲུང་། ༉ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ནང་ ཕྱི་གངས་རི་མཛེས་པའི་རྒྱན་ཆ་གིས་སྤུབས་ ནང་ཉམས་དགའ་བའི་སྤང་དང་ནགས་ཚལ་གིས་སྐོར་ཡོད་པའི་ནང་ མི་སེར་ཚུ་ཡང་ དགའ་བའི་གླུ་འཐེན་ སྐྱིད་པའི་གར་འཆམས་ཏེ་ ག་ཅི་དེ་མཛེས་ཏོག་ཏོ་སྦེ་ཡོད་མི་ས་ཆ་འདི་ནང་ དཔལ་འབྱོར་གྱི་ཐད་ཁར་ ཡར་རྒྱས་དང་གོང་འཕེལ་ག་དེམ་ཅིག་ལེགས་ཤོམ་འགྱོ་རུང་ རང་བཞིན་གཡིས་མཛེས་པའི་ མཐའ་འཁོར་གནས་སྟངས་ལུ་གནོད་པ་བྱུང་སྟེ་ཉམས་སོ་པ་ཅིན་ རྒྱལ་ཁབ་ལུ་གྱོང་རྒུད་སྦོམ་ཕོག་ནི་ཨིན། འབྲུག་ལུ་ནགས་ཚལ་དང་སྲོག་ཆགས་སེམས་ཅན་ལུ་གནོད་སྐྱོན་འབྱུང་བཅུག་ནི་དང་ ལྷག་པར་དུ་ འབྱུང་བ་བཞི་ལུ་བཙོག་པ་ཞུགས་ཏེ་ཉམས་བཅུག་པ་ཅིན་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་འཁྱམས་མི་ གང་ཟག་དང་དངོས་པོ་ལ་སོགས་པ་ཚུ་ལུ་ འབྱུང་བ་བཞི་ལས་བརྟེན་པའི་ སྡུག་བསྔལ་དང་བཀའ་ངལ་ཚད་མེདཔ་མྱོང་དགོཔ་ཨིན། དེ་འབདཝ་ལས་བརྟེན་ རང་བཞིན་མཐའ་སྐོར་གནས་སྟངས་ལུ་ སེམས་ཀྱི་གདིང་ལས་བརྩེ་བ་བསྐྱེད་དེ་ བདག་འཛིན་ག་དེ་དྲག་དྲག་འཐབ་ནི་དང་ མི་རེ་རེ་བཞིན་དུ་གིས་ མནོ་བསམ་གཅིག་ཁར་བཏང་སྟེ་ མནོ་ཤེས་བསམ་ཤེས་ཀྱི་སྒོ་ལས་ འགན་ཁུར་འབག་ཚུགས་པ་ཅིན་ མཐའ་འཁོར་གནས་སྟངས་ལས་བརྟེན་པའི་ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་འཐོབ་ཚུགསཔ་ཨིན། (ཀུན་བཟང་ཆོས་འཕེལ། རྣམ་རྒྱལ་ཕུན་ཚོགས། ༢༠༠༩ ཤོག་གྲངས་ ༤༡) ནང་བཀོད་ནུག། མི་དབང་མཆོག་གི་མངའ་འོག་ལུ་ འབྲུག་ལུ་ནགས་ཚལ་གྱི་ཁྱབ་ཚད་ཡང་ རྒྱ་ཆ་ ༦༧.༥ དེ་ཅིག་ཡོདཔ་མ་ཚད་ རྒྱལ་ཁབ་ཆུང་ཀུ་ཅིག་འབད་རུང་ རང་བཞིན་གནས་སྟངས་ལས་བརྟེན་པའི་འོང་འབབ་བཟོ་ནི་ལས་ རང་བཞིན་གནས་སྟངས་དང་ སྐྱེ་ལྡན་གནས༌སྟངས༌ཉམས༌སྲུང༌འབད༌ནི༌དེ༌ལུ༌ ཡིད༌ཆེས༌སྐྱེད༌དོ༌ཡོདཔ༌ཨིན། སྤྱི༌ལོ༌ ༡༩༩༥ ལུ༌སྲིད༌བྱུས༌དེ༌ལས༌བརྟེན༌ཏེ༌ འབྲུག༌རྒྱལ༌ཁབ༌ནང༌ སྒེར༌གྱི༌ཉེན༌ལེན༌ཚོང༌ལཱ༌འབད༌མི༌ སྦྱར༌ལེབ༌ཀྱི༌བཟོ༌སྐྲུན་ཁང༌གཅིག༌ཡང༌སྒོ༌བསྡམ༌དགོཔ༌ཐོན༌ནུག། ལྷག༌པར༌དུ༌ མི༌དབང༌མཆོག༌གིས༌ དུས༌ནམ༌ར༌འབད༌རུང༌ རང༌བཞིན༌གནས༌སྟངས༌ཉམས༌སྲུང༌གི༌ ལས༌སྣ༌ཚུ༌ མཛད༌པ༌ལས༌བརྟེན༌ སྤྱི༌ལོ༌ ༢༠༠༥ ལུ༌ འཛམ༌གླིང༌སྤྱི་ཚོགས་མཐའ༌སྐོར༌གནས༌སྟངས༌ལྷན་ཚོགས་ཀྱིས་ མི་དབང་མཆོག་ལུ་ རང༌བཞིན༌གནས༌སྟངས༌ ཉམས༌སྲུང༌འབད༌ནིའི༌དོན༌ལུ༌ དབུ༌ཁྲིད༌བཟང༌པོ༌བཛད༌པའི༌ ཡིད་ཆེས་ངལ་རངས་ཀྱི་ གཟེངས་བསྟོད་རྟགས༌མ༌ཚུ༌ཡང༌ ཕུལ་ཡོདཔ༌ཨིན༌མས། ལྷག༌པར༌དུ༌ མི༌དབང༌མཆོག༌ལུ་ གཞན༌ཁག༌ཆེ༌བའི༌ རྟགས༌མ༌ཚུ༌ཡང༌ སྤྱི༌ལོ༌ ༢༠༠༦ སྤྱི༌ཟླ༌ ༡༠ པའི༌ཚེས༌ ༡༧ ལུ༌ འཛམ༌གླིང༌རི༌དྭགས༌སྲུང་སྐྱོབ་ཚོགས་སྡེ༌ལས༌ཡང༌ སྲིད་སྐྱོང་གི་དབུ་ཁྲིད་དྲགོས་ཀྱི་ གསོལ་རས་ ཇེ་པའུལ་གི་ཊི་ རྟགས་མ་ཚུ་ཡང་ཕུལ་ཡོདཔ་ཨིན། (Royal Education Council, 2020). མི་དབང་མཆོག་གིས་མ་འོངས་པའི་གནས་སྟངས་ཚུ་ ཧ་གོ་བ་ལས་བརྟེན་ ཁོ་རའི་མི་སེར་དང་རྒྱབ་ཁབ་ཀྱི་དོན་ལུ་ ཉིན་ནུབ་མེད་པར་ རང་བཞིན་གནས་སྟངས་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་ཕྱག་ལཱ་མཛད་ཡོདཔ་མ་ཚད་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༥ སྤྱི་ཟླ་ ༦ པའི་ཚེས་ ༢ ལུ་ མི་དབང་མཆོག་གི་ གསེར་ཁྲི་མངའ་གསོལ་ཀྱི་ཉིནམ་དང་འབྲེལ་ རྒྱལ་ཡོངས་མི་སྡེ་ནགས་ཚལ་གྱི་ ཉིནམ་སྦེ་བརྩི་སྲུང་ཞུ་སྲོལ་ཅིག༌ཡང༌འགོ༌བཙུགས༌ཡོདཔ༌ཨིན། འཛམ༌གླིང༌ཚན༌རིག༌མཁས༌མཆོག༌ཚུ༌གིས༌བཤད༌དོ༌བཟུམ༌འབད༌བ༌ཅིན༌ འབྲུག༌ རྒྱལ༌ཁབ༌ཀྱི༌ས༌གནས༌འདི༌ རང༌བཞིན༌ལས༌བརྟེན༌པའི༌འཇིགས༌པ༌འབྱུང༌པ༌ཅིན༌ སྒྲིང༌ཁྱིམ༌སྦོམ༌ཚུ༌གི༌འོག༌ལུ༌ཚུད༌ནིའི༌ ཉེན༌ཁ༌ མེད༌རུང༌ རི༌དང༌བྲག༌ལ༌སོགས༌པ༌ཚུ༌གི༌ འོག༌ལུ༌ཚུད༌ནིའི༌ཉེན༌ཁ༌ གནམ༌མེད༌ས༌མེད༌སྦོམ༌ཡོད༌པའི༌སྐོར༌ལས༌ཡང༌བཤད༌ དེ༌འདུག། (ཀུན༌བཟང༌ཆོས༌འཕེལ། རྣམ༌རྒྱལ༌ཕུན༌ཚོགས། ༢༠༠༩) ནང༌བཀོད༌ནུག། ཨིན་རུང་ ད་རེས་ནངས་པའི་དུས་ལུ་ འབྱུང་བ་བཞིའི་འཇིགས་པ་དེ་བཟུམ་མ་བྱུང་མི་དེ་ཡང་ ཨྱོན་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་དང་ གྲུབ་ཐོབ་ཐང་སྟོང་རྒྱལ་པོ་ བླམ་ཞབས་དྲུང་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་ལ་སོགས་པ་ཚུ་གེ་ར་ འབྱུང་བ་བཞི་ལས་རང་དབང་ཐོབ་ཡོད་པའི་ གང་ཟག་ཁྱད་པར་ཅན་ཅིན་ཨིནམ་ལས་བརྟེན་ རྒྱལ་ཁབ་བྱིན་གྱིས་བརླབས་གནང་ཡོདཔ་མ་ཚད་ སྲུང་ཐབས་མང་རབས་ཅིག་མཛད་པའི་ བཀའ་དྲིན་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ཨིན་ཟེར་ ཆོས་མཛད་མི་ཚུ་གིས་གསུངསམ་ཨིན་མས། ཨིན་རུང་དེང་སང་གི་དུས་ལུ་ མི་མང་ཤོས་རང་རྙིགས་མ་ལྔ་བདོ་བའི་དབང་གིས་ ཆོས་ལུ་ཡིད་ཆེས་འབད་མི་ རིམ་གྱིས་ཉམས་འགྱོ་དོ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ སྲུང་ཐབས་མཛད་པའི་ ལྷ་ཁང་དང་མཆོད་རྟེན་བྱིན་བརླབས་ཅན་ཚུ་ཡང་ གཟུངས་བཞུགས་བཏོན་ཏེ་བྱིན་བརླབས་ཉམསའགྱོ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། བཟློག་རིམ་མནན་པ་མཛད་མི་ཚུ་ ས་རིམ་པ་དགུ་གི་འོག་ལས་ཕྱི་ཁར་བཏོན་ཏེ་ དམ་སྲི་དང་འབྱུང་པོ་ཁ་དར་བཅུག་དོ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ ད་རེས་ཀྱི་དུས་ལུ་ མི་མང་ཆེ་ཤོས་ར་ ཏམ་ཁུ་དང་སྨྱོ་རྫས་ལ་སོགས་པའི་སྡུག་རྫས་ལག་ལེན་འཐབ་སྟེ་ འབྱུང་བ་བཞི་ལུ་གནོདཔ་བཀལ་ནི་དེ་གིས་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ཡང་ འབྱུང་བཞིའི་འཇིགས་པ་ཐོན་པའི་ཉེན་ཁ་སྦོམ་ཡོད་ཟེར་ ལུང་བསྟན་ཚུ་ནང་བཀོད་དེ་ཡོདཔ་ཨིན། (Karma Phuntsho, 2013). རང༌བཞིན༌གནས༌སྟངས༌ཟེར༌བའི༌སྐབས༌ མང༌ཤོས༌རི༌དང༌ནགས༌ཚལ༌ ཆུ༌དང༌བྲག༌རྐྱང༌པ༌ཅིག༌ལུ་རང༌བཞིན༌གནས༌སྟངས༌ཀྱི༌ གྲལ༌ཚུད༌དོ༌བཟུམ༌མཐོང༌རུང༌ དེ༌སྦེ༌མེན་པར༌ཕྱིའི༌འཇིག༌རྟེན༌དང༌ ནང༌གི༌སེམས༌ཅན༌གཉིས༌ཆ༌ར༌ལུ༌བརྩི༌དོ༌ཡོདཔ༌ལས༌ དཔེ་འབད༌བ༌ཅིན༌སྲོག༌ཆགས༌དང༌འདབ༌ཆགས༌ གཅན༌གཟན༌ཚུན༌ཚོད་ཅིག༌འབྲེལ༌བ༌ཡོད༌ནི༌དེ༌གིས༌ གཅིག༌མེད༌པ༌ཅིན༌ དེའི༌རྐྱེན༌གྱིས༌གཞན༌ཅིག༌ལུ༌ གནོད༌པ༌འབྱུང༌ནི༌དེ༌ཆོས༌ཉིད༌ཨིན༌ཟེར༌ རིག༌གསར༌ཤེས༌བྱ༌མཁན༌ཚུ༌གིས༌ཡང༌ བཤད༌དོ༌ཡོདཔ༌ཨིན། རྒྱུ༌མཚན༌དེ༌འབདཝ༌ལས༌བརྟེན༌ མི༌དབང༌འབྲུག༌རྒྱལ༌བཞི༌པ༌མཆོག༌གི༌ཞབས༌ལས༌ རང༌བཞིན༌གནས༌སྟངས༌ ཉེན༌སྲུང༌མཛད༌ནི༌ལུ༌ དམིགས༌བསལ༌གྱིས༌ སེམས༌ཤུགས༌མཛད༌དོ༌ཡོདཔ༌ཨིན། སྤྱི༌ལོ༌ ༡༩༨༠ ལོའི༌ནང༌ བསྟན༌རྒྱས༌ལྷན༌ཁག༌གིས༌ འགོ༌འདྲེན༌ཐོག༌ལས༌ རྡོ༌ཀ༌མ༌རུ༌པའི༌བཟོ༌གྲྭ༌ཁང༌དེ༌ནང༌ མི༌དབང༌ མངའ༌བདག༌རིན༌པོ༌ཆེ༌ཞབས༌ལས༌ གཟིགས༌ཞིབ༌གནང༌པའི༌ཤུལ༌ལུ་ བཟོ༌གྲྭ༌འདི༌ཁེ༌ཕན༌ཅན༌ཨིན༌རུང༌ སྒོ༌བསྡམས༌ དགོཔ༌བྱུང༌མི༌འདི༌ མི༌ལོ༌ ༥༠ དེ༌ཅིག༌གི༌ཤུལ༌མ༌ མཐའ༌འཁོར༌གནས༌སྟངས༌ལུ༌ གནོད༌སྐྱོན་གྱི༌ཤུགས༌ཚད༌དེ༌ བཟོ༌གྲྭ༌ཁང༌དེ༌ལས༌ཐོབ༌པའི༌འོང༌འབབ༌ལས༌ རྒྱལ༌ཁབ༌ནང༌གྱོང༌རྒུད༌སྦོམ༌ནིའི༌ཉེན༌ཁ༌གཟིགས༌ཏེ༌ བཟོ༌གྲྭ༌ཁང༌འདི༌མཚམས༌འཇོག༌སྦེ་འབད༌བཞག༌ནིའི༌ བཀའ༌རྒྱ༌གནང༌ཡོདཔ༌ཨིན༌མས། བྱ༌བ༌དེ༌བཟུམ༌ལུ༌བལྟ༌སྟེ༌ མི༌དབང༌མཆོག༌གིས༌ རྒྱལ༌ཁབ༌ཀྱི༌རང༌བཞིན༌མཐའ༌འཁོར༌གནས༌སྟངས༌ལུ༌ ག༌དེ༌ཅིག༌ ཐུགས༌ཀྱི༌བརྩེ༌བ༌ཡོདཔ༌ཨིན༌ན༌ཤེས༌ཚུགས༌པས། དེ༌ལས༌མ༌ཡིན༌པའི༌བྱ༌བ༌ སྤྱི༌ལོ༌ ༡༩༩༣ ལུ༌ འབྲུག༌པའི༌ས༌གནས༌མ༌འདྲཝ༌ཚུ༌ནང༌ རི༌དྭགས༌སྲུང༌སྐྱོབ༌ཀྱི༌གླིང༌གསྦེ་ཡང༌ ངོས༌འཛིན༌མཛད༌ཡོདཔ༌ཨིན༌མས། དེ༌ཡང༌ལྷོ༌ཕྱོགས༌ཁ་ཐུག༌ཏུར༌སའི༌ནགས༌ཚལ༌ དབུས༌ཕྱོགས༌སུ༌ཇོ༌བོ༌དུར༌ཞིང༌དང༌ ཕྲུམ་སེང༌ལ༌ ཤར༌ཁ༌ཐུག༌ལུ༌ སྲག༌སྟེང༌ དང༌ འབུམ༌སྡེ༌གླིང༌ངོས༌འཛིན༌འབད༌ཡོདཔ༌ཨིན༌མས། (འབྲུག༌ཞིབ༌འཇུག༌ལྟེ༌བ༌ ༢༠༡༠ ཤོག༌གྲངས༌ ༡༧༦-༡༧༧) ནང༌ བཀོད༌དེ༌འདུག། དེ༌བཟུམ༌སྦེ༌ དཔལ༌ལྡན༌འབྲུག༌པའི༌རྒྱལ༌ཁབ༌ནང༌ གཞུང༌གི༌ཁ༌ཐུག༌ལས༌འབད༌རུང༌ རང༌བཞིན༌གནས༌སྟངས༌ལུ༌ ཕན༌ཐབས༌ལུ༌དམིགས༌ཏེ༌ རྒྱལ༌ཡོངས༌ཚོགས༌འདུ༌ཆེན༌མོ༌ཐེངས༌ ༦༨ ནང༌ ནགས༌ཚལ༌ལས༌ཁུངས༌ཀྱིས༌ སྙན༌ཞུ༌ཕུལ༌མི༌ ནང༌ཡང༌ འཆར༌གཞི༌ལྔ༌པའི༌ནང༌གཞུང༌ས༌སྟོངམ༌དང༌ མི༌སེར༌གྱི༌ཁྲམནང༌ཚུད༌མི༌བསྡོམས༌ཏེ༌ ས༌ཞིང༌ཨེ་ཀར་ ༢༩༨༦ ནང་ཤིང་གི་ལྕངམ་འབུམ་ ༦༢༠༠ ལྷགཔ་ཅིག་བཙུགས་ཡོད་པའི་ གྲོས་ཆོད་དོན་ཚན་ ༡༦ པའི་ནང་བཀོད་ཡོདཔ་ཨིན། (འབྲུག༌ཞིབ༌འཇུག༌ ལྟེ༌བ༌ ༢༠༡༠ ཤོག༌གྲངས༌ ༡༧༦-༡༧༧) ནང༌བཀོད༌དེ༌འདུག། དེ་དང་འབྲེལ་བའི་ཐབས་ཤེས་གཞན་ཡང་ ཆུ་རུད་བཀག་ཐབས་ཀྱི་ལས་རིམ་དང་ རི་དྭགས་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་ལས་རིམ་ རྒྱལ་ཡོངས་གླིང་ག་བཟོ་ནིའི་ལས་རིམ་ལ་སོགས་པ་ཚུ་ འགོ་འདྲེན་ཐོག་ལས་ རི་དྭགས་སེམས་ཅན་དང་ རང་བཞིན་གནས་སྟངས་ལུ་ གནོད་པ་བཀལ་མ་བཅུག་པར་བཞག་སྟེ་ མི་དབང་མཆོག་གི་ཐུགས་ཀྱི་དགོངས་བཞེད་ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ འགྲུབ་ཚུགསཔ་འབད་ནིའི་དོན་ལུ་ཨིན། འཛམ་གླིང་རྒྱལ་ཡོངས་དང་མཐུན་འབྲེལ། ༉ དཔལ་མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་མཆོག་གིས་ ང་བཅས་དཔལ་དང་ལྡན་པའི་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ སྟོབས་ཤུགས་ཅན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་དང་ མཐུན་ལམ་ག་ཅི་དེ་སྒྲིང་སྒྲི་བཟོ་གནང་བའི་ མཛད་བྱ་བཟང་པོ་ལེ་ཤ་ཡོད་མི་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༡ ལུ་ མི་དབང་མཆོག་གི་ཡབ་རྒྱལཔོ་ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་གསུམ་པ་མཆོག་གིས་ ཕྱག་ཞུ་སྟེ་རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཁབ་ནང་བྱོན་པའི་ཉིནམ་ལུ་ རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་འགོ་ཁྲིདཔ་མ་འདྲཝ་ཚུ་དང་ མཐུན་ལམ་ག་ཅི་དེ་སྒྲིང་སྒྲི་བཟོ་ནིའི་ལས་སྣ་ཚུ་ཡང་ དེ་ཁར་ལས་འགོ་བཙུགས་ཡོདཔ་ཨིན། མི་དབང་མཆོག་གིས་ གསེར་ཁྲི་མངའ་གསོལ་མཛད་པའི་ཉིནམ་ལུ་ཡང་ རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྲིད་འཛིན་མཆོག་ཡང་བྱོན་གནང་ཡོདཔ་མ་ཚད་ གཞན་རིམ་བྱུང་གི་སྲིད་འཛིན་ཚུ་གིས་ཡང་ འབྲུག་ལུ་བྱོན་གནང་ཡོདཔ་ཨིན་པའི་ཁར་ མི་དབང་མཆོག་གིས་ཡང་ རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ འཕྲལ་འཕྲལ་ར་བྱོན་གནང་ཡོདཔ་ཨིན། ལྷག་པར་དུ་ རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་འབྲུག་ལུ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༢ ལོའི་ནང་ གོང་འཕེལ་ལས་སྣ་མཛད་ནའི་དོན་ལུ་ ཕན་ཚུན་གཉིས་འབྲེལ་གྱི་ཐོག་ལས་ དངུལ་ཀྲམ་ ས་ཡ་ ༤༣༧.༢ གནང་ཡོདཔ་མ་ཚད་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༧ ལུ་ དངུལ་ཀྲམ་ ཐེར་འབུམ་ ༩ དེ་ཅིག་གནང་པའི་ཤུལ་ལུ་ འབྲུག་དང་རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཁབ་གཉིས་ཀྱི་བར་ན་ ཚོང་འབྲེལ་གྱི་འབྲེལ་བ་ཡང་ག་ཅི་དེ་ ཡར་དྲག་སོང་ཡོདཔ་ཨིན། (Royal Education Council, 2020). སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༣ ལུ་ འབྲུག་དང་རྒྱ་གར་གྱི་བར་ན་ ཚོང་འབྲེལ་དང་སྐྱེལ་འདྲེན་གྱི་ཐོག་ཁར་གཞི་བཞག་སྟེ་ ཆིངས་ཡིག་ (ཨིན་དྲོ་བུ་ཊན་མཐུན་འབྲེལ་ཆིངས་ཡིག་ ༡༩༨༣ ཅན་མ་) ཡང་བཟོ་བའི་ཤུལ་ལུ་ འབྲུག་དང་རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་བར་ན་ སྔོན་ལས་ལྷག་པའི་བློ་གཏད་དང་ཡིད་ཆེས་འབྱུང་ཚུགས་ཡོདཔ་ཨིན། ལྷག་པར་དུ་ ལོ་དེ་ནང་ར་ རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ འབྲུག་པའི་མི་སེར་ཚུ་གི་དོན་ལས་ གནམ་གྲུའི་རྒྱུན་ལམ་དང་ གློག་ཐག་བརྒྱུད་འཕྲིན་ཚུ་ཡང་ གཞི་བཙུགས་མཛད་དེ་ འབྲུག་དང་རྒྱ་གར་གྱི་བར་ན་ འབྲེལ་བ་འཐབ་ནི་ལུ་ ག་ཅི་དེ་འཇམ་ཏོང་ཏོ་བཟོ་གནང་ཡོདཔ་ཨིན། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༦ ཟླ་ ༨ པའི་ནང་ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་མཆོག་ ནིའུ་དྷི་ལི་ལུ་བྱོན་གནང་སྟེ་ རྒྱ་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་གཉིས་བར་ན་ཡོད་པའི་ཆིངས་ཡིག་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༤༧ ཅན་མའི་ དོན་ཚན་གཉིས་པའི་ནང་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རང་དབང་བཙན་ཐབས་ལུ་ བྱ་སྟབས་མ་བདེ་བའི་ཚིག་དོན་ཆུང་ཀུ་ཅིག་ ཚུད་དེ་ཡོད་མི་དེ་ བསལ་ནི་གི་དོན་ལས་ ཆིངས་ཡིག་འདི་བསྐྱར་གསོ་ཡང་མཛད་ནི་གི་ གསུང་གྲོས་མཐར་ཕྱིན་གནང་ཡོདཔ་ཨིན། (Royal Education Council, 2020). དེ་མ་ཚད་པའི་གཞན་ཡང་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༧ ཟླ་ ༢ པའི་ཚེས་ ༨ ལུ་ བསྐྱར་གསོ་མཛད་པའི་ཆིངས་ཡིག་གུར་ མི་དབང་འཇིགས་མེད་གེ་སེར་རྣམ་རྒྱལ་དབང་ཕྱུག་མཆོག་གིས་ མཚན་རྟགས་བཀོད་དེ་གནང་ཡོད་པའི་ཁར་ རྒྱ་འབྲུག་མཐུན་འབྲེལ་ཆིངས་ཡིག་ དོན་ཚན་ ༡༠ ཡོད་པའི་ནང་ལས་ རྒྱལ་ཁབ་གཉིས་ཀྱི་མཐུན་ལམ་ལུ་འགྱུར་བ་མེད་པར་ དུས་ནམ་ར་འབད་རུང་བར་ན་གནས་ཏེ་ ཚོང་འབྲེལ་ དྲང་ཁྲིམས་ ཤེས་རིག་ འཕྲོད་བསྟེན་ རྩེད་རིགས་ འཕྲུལ་རིག་ དཔལ་འབྱོར་མཉམ་འབྲེལ་ ཕན་ཚུན་གཅིག་གིས་གཅིག་ལུ་ བློ་གཏད་ཡིད་ཆེས་ རྒྱལ་ཁབ་རང་དབང་རང་བཙན་ཧྲིལ་བུའི་བདེ་སྲུང་ དགའ་སྐྱིད་དང་གཞི་བདེ་ལུ་ ཡུན་བརྟན་གནས་ཚུགསཔ་སྦེ་བཟོ་གནང་སྟེ་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་དེ་ ག་ཅི་དེ་ཉམས་དགའ་ཏོག་ཏོ་ཅིག་སྦེ་ བཟོ་གནང་ཡོདཔ་ཨིན། (ཀུན་བཟང་ཆོས་འཕེལ། རྣམ་རྒྱལ་ཕུན་ཚོགས། ༢༠༠༩ ཤོག་གྲངས་ ༧༠-༧༡) ནང་ལུ་བཀོད་དེ་ཡོདཔ་ཨིན། མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་མཆོག་གིས་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་གནས་སྟངས་ཚུ་ མ་འོངས་མངོན་པར་གཟིགས་ཏེ་ འཛམ་བུ་གླིང་གི་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་ཚུ་དང་གཅིག་ཁར་ཡང་ མཐུན་ལམ་ག་དེ་དྲག་དྲག་ཡར་རྒྱས་གཏང་ནི་དང་ རྒྱུན་སྐྱོང་འཐབ་ནི་ལུ་ བརྩོན་ཤུགས་བསྐྱེད་གནང་ཡོདཔ་ཨིན། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༦ ཚུན་ འཛམ་གླིང་ཤར་ནུབ་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་ ༢༢ དང་གཅིག་ཁར་ གཞུང་ཚབ་བཙུགས་ལེན་གྱི་མཐུན་ལམ་བཟོ་སྟེ་གནང་ཡོདཔ་མ་ཚད་ རྒྱལ་ཁབ་སྟོབས་ཅན་གཞན་ ཨ་མི་རི་ཀ་དང་ རྒྱ་ནག་རྒྱལ་ཁབ་གཉིས་དང་ཡང་ མཐུན་ལམ་བཟོ་གནང་ཡོདཔ་ཨིན། ལྷག་པར་དུ་ རྒྱལ་སྤྱིའི་ཚོགས་པ་མ་འདྲཝ་ལེ་ཤ་ཚུ་དང་ཡང་ མཐུན་ལམ་བཟོ་གནང་ཡོད་པའི་ནང་ལས་ ཡུ་ཨེན་དྲི་པི་ ཡུ་ནི་སེཕ་ ཡུ་ནིསི་ཀོ་ དྲབ་ལུ་ཨེཆ་ཨོ་ ཨེཕ་ཨེ་ཨོ་ དྲབ་ལུ་ཨེཕ་པི་ དྲབ་ལུ་དྲབ་ལུ་ཨེཕ་ཚུ་དང་ རྒྱལ་སྤྱིའི་མི་སྡེའི་ལས་ཚོགས་ ཨསི་ཀྲི་ཡན་ ཀེ་ན་དྲི་ཡན་ ཧེལ་བི་ཀྲསི་ ཇའི་ཀ་ ཇེ་ཨོ་སི་བི་ དྲེན་མཱག་ ཇི་ཀྲི་ཛེཀྲ་ ཨེས་ཨེན་བཱི་ པི་ཨར་ཨོ་ སེཕ་ད་ཅིལ་དྲེན་ ནིའུ་ཟི་ལེནདྲི་ ཐའི་ལེནདྲི་གི་ཡིག་ཚང་ཚུ་ཡང་ གཞི་བཙུགས་འབད་དེ་ཡོདཔ་ཨིན། འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ ཕྱི་འབྲེལ་དོན་གཅོད་ཡིག་ཚང་ཡང་ ནིའུ་དྷི་ལི་ ནིའུ་ཡོག་ ཇི་ནི་བཱ་ ཀུ་ཝེཀྲ་ དྲ་ཀ་ བཱེང་ཀོག་ཚུ་ནང་བཙུགས་ཏེ་ཡོདཔ་ལས་ འཛམ་གླིང་ནང་ འབྲུག་འདི་མིང་གཏམ་ཅན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་སྦེ་བཟོ་གནང་སྟེ་ ཕྱིའི་རྒྱལ་ཁབ་ཚུ་དང་གཅིག་ཁར་ ཐབས་ཤེས་གནས་སྐབས་ མཁས་མཆོག་ཅན་གྱི་ཕྱག་ལཱ་མཛད་དེ་གནང་ཡོདཔ་ཨིན། (ཀུན་བཟང་ཆོས་འཕེལ། རྣམ་རྒྱལ་ཕུན་ཚོགས། ༢༠༠༩ ཤོག་གྲངས་ ༧༣-༧༤) ནང་ལུ་བཀོད་དེ་ཡོདཔ་ཨིན། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༡ ལུ་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་དེ་ རྒྱལ་སྤྱིའི་དངུལ་འབྲེལ་མ་དངུལ་དང་ རྒྱལ་སྤྱིའི་དངུལ་ཁང་གཉིས་ཀྱི་ འཐུས་མི་སྦེ་འཛུལ་ཡོད་པའི་ཁར་ གཞན་ཡང་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༢ ལུ་ དྲབ་ལུ་ཨེཆ་ཨོ་དང་ ཡུ་ནིསི་ཀོ་གིས་འཐུས་མི་སྦེ་འཛུལ་ ལྷག་པར་དུ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༥ ལས་འགོ་བཟུང་ ལྷོ་ཨེ་ཤི་ཡ་ལུང་ཕྱོགས་མཐུན་འབྲེལ་ཚོགས་པའི་ནང་ ག་ཅི་དེ་ལེགས་ཤོམ་སྦེ་བཅའ་མར་གཏོགས་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་མ་ཚད་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་དེ་ ཆུང་ཀུ་ཡོད་པའི་ཁར་སྟོབས་ཆུང་གི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་འབདཝ་ལས་ ཟུང་ཕྱོགས་མཐུན་འབྲེལ་ནང་ལུ་ རྒྱ་ཆེ་དྲགས་སྦེ་གཞུང་ཚབ་ཡིག་ཚང་བཙུགས་མ་ཚུགསཔ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༡ ལུ་ རྒྱ་གར་དང་བངྒ་ལ་དེཤ་རྒྱལ་ཁབ་གཉིས་ནང་རྐྱངམ་གཅིག་བཙུགས་ཡོདཔ་ཨིན། གཞན་ཡང་མཐུན་ཏོག་ཏོ་ཡོད་པའི་ རྒྱལ་ཁབ་ཚུ་ནང་ གཞུང་ཚབ་ ༢༦ རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྒྱལ་ས་ནིཝ་དེ་ལི་ ཡང་ན་ དྲཱ་ཀ་ལུ་གཞི་བཙུགས་འབད་དེ་སྡོད་ནུག། (Royal Education Council, 2020). གོང་ལུ་བཀོད་དོ་བཟུམ་སྦེ་ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་མཆོག་ གསེར་ཁྲི་ཁར་ཕེབས་པའི་ཉིནམ་ལས་འགོ་བཙུགས་ དུས་ཡུན་ཐུང་ཀུ་ཅིག་ཡང་ མ་བཞུགས་པར་ཉིན་མཚན་རྟག་ཏུ་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་མཐའ་དོན་ལུ་ ཕྱག་ལཱ་ཚུ་མཛད་ཡོད་པའི་ནང་ལས་ཁག་ཆེ་ཤོས་ཅིག་ སྟོབས་ཆུང་གི་རྒྱལ་ཁབ་ཆུང་ཀུ་དེ་ གཞན་གོང་འཕེལ་འགྱོ་ཚར་བའི་རྒྱལ་ཁབ་ཚུ་དང་ མཐུན་ལམ་བཟོ་ཡོད་མི་དེ་ འབྲུག་མི་རེ་རེ་བཞིན་དུ་གིས་ སེམས་ལས་ནམ་ཡང་བརྗེད་པར་ཕངས་པའི་ མཛད་བྱ་ཅིག་ཨིན། དེ་བཟུམ་གྱི་མཛད་བྱ་བཟང་པོ་ཚུ་ཡང༌ དང༌པ༌རྒྱ༌གར༌རྒྱལ༌ཁབ༌དང༌ དཔལ༌ལྡན༌འབྲུག༌པའི༌རྒྱལ༌ཁབ༌གཉིས༌ཀྱི༌བར༌ན༌ མཐུན༌ལམ༌གོང༌འཕེལ༌མཛད༌གནང༌ཡོདཔ༌དང༌ གཉིས༌པར༌ ལྷོ༌ཨེ༌ཤིཡ༌ལུང༌ཕྱོགས༌མཐུན༌འབྲེལ༌ཚོགས༌པ༌དང༌ གཅིག༌ཁར༌ཡང༌མཐུན༌འབྲེལ༌ག༌དེ༌དྲག༌དྲག༌ སྒྲིང༌སྒྲི༌བཟོ༌ཡོད༌པའི༌གུར༌ འཛམ༌གླིང༌སྤྱི༌ཚོགས༌དང༌འབྲེལ༌བའི༌མཐུན༌ལམ༌ཅན༌གྱི༌ རྒྱལ༌ཁབ༌གཞན༌དང༌ཡང༌ བའི༌ལེ༌ཀྲར༌ ཟེར༌ཕྱོགས༌གཉིས༌ཀྱི༌མཐུན༌འབྲེལ༌ ལྷག༌པར༌དུ༌ མཱལ༌ཀྲི༌ལེ༌ཀྲར༌ཟེར༌བའི༌ རྒྱལ༌ཁབ༌ལེ་ཤ་དང་འབྲེལ༌བའི༌མཐུན༌འབྲེལ༌ཡང༌ ག༌ཅི༌དེ༌ལེགས༌ཤོམ༌བཟོ༌གནང༌ཡོདཔ༌མ༌ཚད༌ གཞན༌ཡང༌ འཛམ༌གླིང༌གཞན༌གྱི༌སྤྱི༌ཚོགས༌འཐུས༌མིའི༌གྱལ༌ཁར༌འཛུལ༌བའི༌ མཐུན༌འབྲེལ༌ག༌ནི༌བ༌ སྒྲིང༌སྒྲི༌བཟོ༌གནང༌ཡོདཔ༌ཨིན། (དཔལ་འབྲུག་ཞིབ་འཇུག་ལྟེ་བ་ ༢༠༡༠) ནང་བཀོད་དེ་འདུག། དྲང་ཁྲིམས་ལྷན་སྡེ། ༉ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་མཆོག་གསེར་ཁྲི་གུར་ མ་བྱོན་པའི་གོང་ལས་ར་ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་གསུམ་པ་མཆོག་གིས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༥༣ ལུ་ རྒྱལ་ཡོངས་ཚོགས་འདུ་དེ་ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ མངོན་པར་མཐོ་བའི་ཁྲིམས་བཟོའི་འདུས་ཚོགས་ཅིག་སྦེ་ འགོ་བཙུགས་སྟེ་བཞག་ཡོད་མི་དེ་ དགོས་འདོད་དང་བསྟུན་ཏེ་ལཱ་འགན་དང་འགན་ཁུར་ཚུ་ བསྒྱུར་བཅོས་མཛད་གནང་ཡོདཔ་ཨིན། དེའི་ནང་ལུ་ འཐུས་མི་བཙག་འཐུ་འབད་ནིའི་དོན་ལུ་ གསང་བའི་ཚོགས་རྒྱན་བཙུགས་ནིའི་ ལམ་ལུགས་ཅིག་ཡང་གཞི་བཙུགས་འབད་ཡོདཔ་ཨིན། ལྷག་པར་དུ་ མི་དབང་མཆོག་གིས་ རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་གནས་ཚད་ནང་ ཁག་ཆེ་བའི་ལཱ་འགན་མ་འདྲཝ་ལེ་ཤ་འབག་ནི་དང་ ལྷག་པར་དུ་ ཁྲིམས་ལུགས་གསར་བཟོ་འབད་ནི་ དེ་གིས་མ་ཚད་པར་ དེ་གིས་འགན་ཁུར་ཧེང་སྐལ་སྦོམ་བཟོ་སྟེ་ འབྲུག་གཞུང་ལུ་ལོ་ལྔའི་འཆར་གཞི་དང་ རྒྱལ་ཡོངས་འཆར་དངུལ་ལ་སོགས་པ་ཚུ་ ངོས་ལེན་འབད་ནི་ཚུ་ཡང་ཨིན། (Royal Education Council, 2020). མི༌དབང༌འབྲུག༌རྒྱལ༌བཞི༌པ༌མཆོག༌གིས༌ རྒྱལ༌ཁབ༌ནང༌དཔལ༌འབྱོལ༌གོང༌འཕེལ༌གྱི༌ གོམ༌པ་གདོང༌ཁར༌སྤོ༌བའི༌དུས༌ཚོད༌ཁར༌ དེ༌ཁར༌གནས༌ཡོད༌པའི༌ མནོ༌ཅན༌གྱི༌གང༌ཟག༌ཚུ༌གི༌ སེམས༌ལུ༌ཡང༌འགྱུར༌འགྱོ༌ནི༌དེ༌གིས༌ ཁྲིམས༌ཀྱི༌འདུན༌ས༌ ཞི༌རྩོད༌དང༌ ཉེས༌རྩོད༌ཀྱི༌རྩོད༌གཞི༌ཁག༌མ༌འདྲཝ༌ ལེ༌ཤ༌འཐོན༌ནི༌གི༌ ཉེན༌ཁ༌སྦོམ༌སྦེ༌ཡོདཔ༌ ཐུགས༌རྒྱུད༌བཟང༌བའི༌ མི༌དབང༌འབྲུག༌རྒྱལ༌ བཞི༌པ༌མཆོག༌གིས༌མཁྱེན་ཡོདཔ༌ཨིན། དེ༌འབདཝ༌ལས༌བརྟེན༌ དྲང་ཁྲིམས་ལག་ལེན་འཐབ་མི་ཚུ་གིས་འབད༌བ༌ཅིན༌ འཁོར་བ་ལུ་གཅེསཔ་རང་སྲོག་ རྒྱལཔོ་ལུ་གཅེསཔ་འབངས་མི༌སེར༌དང༌རྒྱལ༌ཁབ༌ འབངས་ཀྱི་རེ་བ་བདེ་སྐྱིད་དང༌ ཞི་བདེའི་རྩ་བ་ཁྲིམས་ཀྱི་འོག་ལུ་ དྲག་ཞན་གོ་སའི་མཐོ་དམའ་ ཕྱུགཔོ་དང་སྤྱང་ཀའི་ཁྱད་པར་དང༌ ཉེ༌རིང༌ལ༌སོགས༌པ༌ག་ནི་ཡང་མེད་པར༌ དྲང་བདེན་གྱི་ཁྲིམས་འདྲ་མཉམ་སྦེ་ འཐོབ་ཚུགས་ནིའི༌དོན༌ལུ༌ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༣ ལས་ ཆེ་མཐོའི་ཁྲིམས་ཀྱི་འདུན་ས་ལུ་ ཁྲིམས་དཔོན་གྱི་གྲས་ལས་ གཙོ་འཛིན་གཅིག་ ཁྲིམས་སྤྱིའི་ལམ་སྲོལ་བཙུགས༌ དེ༌མ༌ཚད༌སྤྱི་ལོ་དེ་ནང་ར་དྲུང་ཁག་ཁྲིམས་འདུན་ ༣ ཡང་གཞི་བཙུགས་མཛད་དེ་གནང་ཡོདཔ་ཨིན། (ཀུན་བཟང་ཆོས་འཕེལ། རྣམ་རྒྱལ་ཕུན་ཚོགས། ༢༠༠༩ ཤོག་གྲངས་ ༦༤) ནང་བཀོད་དེ་ཡོདཔ་ཨིན། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༤ ལོའི་ནང་ལུ་ མི་དབང་མངའ་བདག་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་མཆོག་ གསེར་ཁྲི་མངའ་གསོལ་ཞུ་བའི་སྐབས་ལུ་ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ ཁྲིམས་ཁང་གོང་མ་ མ་བརྩིས་བར་རྫོང་ཁག་ཁྲིམས་ཁང་ ༩ དང་ དྲུང་ཁག་བཞི་ནང་ཁྲིམས་རྩོད་འབད་བའི་ལམ་སྲོལ་སྡོད་ནུག། དེ་ལས་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༨ ལུ་ ཁྲིམས་དོན་ཚོགས་ཆུང་ཅིག་ལོགས་སུ་བཙུགས་ཡོད་པའི་ཁར་ འཛིན་སྐྱོང་དང་ཁྲིམས་བཟོའི་ལཱ་འགན་ཚུ་ཡང་ ཁ་གསལ་སྦེ་ལོགས་སུ་དབྱེ་སྟེ་གནང་ ད་རེས་ང་བཅས་རའི་གཞུང་སྐྱོང་ནང་ལྷན་སྡེ་གསུམ་གྱི་གྲས་ཁར་ དྲང་ཁྲིམས་ལྷན་སྡེ་ཟེར་བསྒྱུར་བཅོས་མཛད་དེ་ གཞུང་ལས་ཟད་འགྲོ་ཕངས་མེད་གནང་ཐོག་ལས་དྲང་ཁྲིམས་གོང་འཕེལ་གཏང་དགོ་པའི་རྒྱུ་མཚན་གཙོ་བོ་ མི་སྡེ་ལུ་གཡོ་སྒྱུ་དང་ཕྱོགས་ལྷུང་ བཙན་གནོན་ལ་སོགས་པ་མེད་པར་ དྲང་པོ་གནམ་ཐིགས་བཟུམ་ཉེས་པ་ལུ་ཉེས་ཁྲིམས་དང་ བདེན་པ་ལུ་རྒྱབ་སྐྱོར་ཚུ་ཚུལ་བཞིན་ཐོབ་སྟེ་ མི་སྡེ་བདེ་སྐྱིད་དང་ལྡན་པར་གནས་ཐུབ་པའི་དོན་ལུ་བཙུགས་གནང་ཡོདཔ་ཨིན། ལྷག་པར་དུ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༧ ཟླཝ་ ༧ པ་ལས་འགོ་བཟུང་ ཁྲིམས་ཁང་གོང་མའི་ཁྲིམས་དཔོན་ཚུ་ལུ་ཡང་ རང་སོའི་ཟླ་རིམ་བཞིན་གྱི་ དངུལ་ཕོགས་ཡང་རྒྱ་ཆ་ ༢༠ ཁང་གླའི་འཐུས་སྦེ་གནང་གྲུབ་པའི་བཀའ་ཐམ་ཡོདཔ་ལས་ ཟླ་ ༥ པའི་ཚེས་ ༡ ལུ་ གནང་བ་གྲུབ་ཡོདཔ་ཨིན། (དཔལ་འབྲུག་ཞིབ་འཇུག་ལྟེ་བ ༢༠༡༠ ཤོག་གྲངས་ ༡༧༣-༡༧༥) ནང་བཀོད་དེ་འདུག། ཁྲིམས་ལག་ལེན་འཐབ་པའི་སྐབས་ལུ་ཡང་ བདག་སྐྱོང་གི་ལཱ་ལས་བརྟེན་ བྱ་སྟབས་མ་བདེཝ་ཡོད་མི་ཚུ་ བསལ་ནིའི་དོན་ལུ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༦ ལས་ ཁྲིམས་དཔོན་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཞལ་འཛོམས་ འགོ་དང་པ་གཞི་བཙུགས་མཛད་དེ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༦ ལས་ འབྲུག་གི་ཁྲིམས་སྤྱི་བློན་པོ་ཡང་ བཀལ་གནང་ཡོདཔ་མ་ཚད་ ཁྲིམས་ཀྱི་གཞི་རྟེན་ཚུ་ རྒྱལ་པོའི་བཀའ་དོན་ལས་འགོ་བཙུགས་ བཅའ་ཁྲིམས་ཁག་མ་འདྲཝ་ ༡༢༠ ལྷགཔ་ཅིག་ གསར་བརྩམས་མཛད་ཡོདཔ་མ་ཚད་ ལེགས་བཅོས་ཡང་མཛད་གནང་ཡོདཔ་ཨིན། ཁྲིམས་དཔོན་གྱི་མིང་དེ་ཡང་ དྲང་དཔོན་དང་ ཁྲིམས་ཁང་ལུ་ ཁྲིམས་ཀྱི་འདུན་ས་ལུ་ བསྒྱུར་བཅོས་མཛད་གནང་ཡོདཔ་ཨིན། ཁྲིམས་འདུན་ལུ་གཞིའི་རིགས་ ལག་ལེན་འཐབ་པའི་སྐབས་ བྱ་སྟབས་བདེ་ཏོག་ཏོ་ དྲང་བདེན་གྱི་སྒོ་ལས་ཐག་གཅད་ནིའི་དོན་ལུ་ རྒྱལ་ཡོངས་ཚོགས་འདུ་ཐེངས་ ༧༩ པའི་ནང་ ཞི་རྩོད་དང་ཉེས་རྩོད་ བྱ་བའི་གནད་སྤྱོད་ཀྱི་ཁྲིམས་དེབ་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༡ ཅན་མ་ཆ་འཇོག་མཛད་དེ་གནང་ནུག། (ཀུན་བཟང་ཆོས་འཕེལ། རྣམ་རྒྱལ་ཕུན་ཚོགས། ༢༠༠༩ ཤོག་གྲངས་ ༦༤) ནང་བཀོད་དེ་ཡོདཔ་ཨིན། ཀུན་བཟང་ཆོས་འཕེལ། རྣམ་རྒྱལ་ཕུན་ཚོགས། ༢༠༠༩ ལྟར་དུ་འབད་བ་ཅིན་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༣ ཟླ་ ༨ པའི་ཚེས་ ༣༠ ལུ་ རྒྱལ་ཡོངས་ཁྲིམས་སྡེ་ལྷན་ཚོགས་གཞི་བཙུགས་གནང་སྟེ་ ཆེ་མཐོ་ རྫོང་ཁག་ ཁྲིམས་ཀྱི་འདུན་སའི་དྲང་དཔོན་ཚུ་བཀལ་ནི་ ལཱ་གི་ཞིབ་དཔྱད་འབད་ནི་ ཆ་མེད་དགོངས་ཞུ་གཏང་ནིའི་ལམ་ལུགས་ཚུ་ ཁྱད་རིག་དྭངས་གསལ་ཅན་བཟོ་ཞིནམ་ལས་ དྲང་ཁྲིམས་ལྷན་སྡེ་དེ་གིས་ གཡོ་སྒྱུའི་ངན་ལྷད་མེད་པར་ མི་སེར་ཚུ་ལུ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཞབས་ཏོག་ བསྒྲུབ་ཚུགསཔ་ཅིག་འབད་དགོ། འབྲུག་གི་མངའ་བདག་རྒྱལཔོ་ སྐུ་ཉག་གཅིག་མ་གཏོགས་ གཞན་འབྲུག་མི་གེ་ར་ཁྲིམས་ཀྱི་འོག་ལུ་ དབྱེ་བ་མེད་པར་འདྲ་མཉམ་སྦེ་ བཞག་དགོ་པའི་ཁར་ ཁྲིམས་འདུན་ལས་ཉེས་པ་ཡོད་མི་ཚུ་ལུ་ ཉེས་བྱ་ ཉེས་ཆད་ ཉེས་ཁྲིམས་རེ་བཀལ་དགོཔ་ཐོནམ་ད་ ཁྲིམས་ཁག་སོ་སོར་སྦེ་ བྱ་སྟབས་མ་བདེཝ་ཡོད་མི་དེ་ ནཱ་ལས་ཕར་ ཞི་རྩོད་དང་ཉེས་རྩོད་ཀྱི་རྩོད་གཞི་ལས་བརྟེན་ ཉེས་པ་མེད་མི་ཚུ་ལུ་ དཀའ་སྡུག་ཕོག་ནི་མེདཔ་ ཉེས་པ་ཡོད་མི་ཚུ་ལུ་ ཉེས་ཁྲིམས་ཡངས་ཆག་མེད་པར་བཀལ་ནི་གི་དོན་ལུ་ རྒྱལ་ཡོངས་ཚོགས་འདུ་ཐེངས་ ༨༢ པའི་ནང་ འབྲུག་གི་ཉེས་འགེལ་ཁྲིམས་དེབ་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༤ ཅན་མ་ཆ་འཇོག་མཛད་གནང་ཡོདཔ་ཨིན། ཁྲིམས་སྡེའི་ལཱ་གཡོགཔ་གེ་ར་ ཕྱི་ནང་གཉིས་ཀྱི་ཁྲིམས་ཀྱི་ཤེས་ཚད་ཅན་གྱི་ མི་སྟོབས་གོང་འཕེལ་གཏང་ནི་དང་ ཁྲིམས་ཀྱི་འདུན་སར་ཕུལ་བའི་རྩོད་གཞི་ཚུ་ གནད་དོན་ཆེ་ཆུང་ག་དེ་སྦེ་ཨིན་རུང་ མི་སེར་ཚུ་ལུ་ལཱ་ཐོ་བཅག་སྟེ་ ཡུན་རིངམ་སྦེ་མ་བཞག་པར་ འཕྲལ་མགྱོགས་འཁྲུན་ཆོད་གནང་ནིའི་དོན་ལུ་ཨིན། འཁྲུན་ཆོད་དེ་ ཆགས་སྡང་ཕྱོགས་རིས་མེད་པར་ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ ཁྲིམས་གཞི་དེ་ལུ་ འཛམ་གླིང་རྒྱལ་ཁབ་ཀུན་གྱི་མི་ཚུ་ཡང་ ཡིད་ཆེས་ངལ་རངས་བསྐྱེད་དེ་ཡོད་པའི་ཁར་ འབྲུག་མི་ཚུ་ཡང་ གུས་ཞབས་དང་དཔའ་ཉམས་ཐོབ་པའི་ ཁྲིམས་ཀྱི་དགོངས་དོན་ཚུ་ལས་ སྤུ་ཙམ་ཡང་འགལ་བ་མེད་པར་ དྲང་བདེན་གྱི་སྒོ་ལས་འབད་དགོ་པའི་ བཀའ་རྒྱ་ཡང་ལས་ཡང་དུ་གནང་ཡོདཔ་ཨིན། (Royal Education Council, 2020). དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་ཁྲིམས་གཞུང་ནང་ ཉེས་ཚབས་ཆེ་བའི་ཁྲིམས་འགལ་འབད་མིའི་ ནག་ཅན་ཚུ་ ཉེས་ཁྲིམས་སྲོག་ཐོག་བཀལ་དགོ་པའི་ དོན་ཚན་ཚུད་དེ་ཡོད་རུང་ མི་དབང་མཆོག་གིས་ཁྲི་ལོ་ ༣༤ འི་རིང་ ཉེས་པ་ནག་ཅན་ཕུད་རྡོག་གཅིག་ར་ སྲོག་ཐོག་གི་ཉེས་ཁྲིམས་མ་བཀལ་བའི་ཁར་ ནཱ་ལས་ཕར་ཡང་འབྲུག་འདི་ནང་པ་སངས་རྒྱས་པའི་ཆོས་ལྡན་གྱི་ རྒྱལ་ཁབ་ཨིནམ་ལས་བརྟེན་ ཉེས་ཁྲིམས་སྲོག་ཐོག་ལུ་བཀལ་ནི་འདི་ དམ་པའི་ཆོས་དང་ཡང་མ་མཐུནམ་ འགྲོ་བ་མིའི་ཚེ་སྲོག་ལུ་བྱམས་པའི་ཐུགས་ཀྱི་ གཅེས་པར་འཛིན་པའི་དགོངས་བཞེད་གནང་སྟེ་ དོན་ཚན་ཡོད་མི་ཚུ་ཆ་མཉམ་ ཆ་མེད་མཛད་པའི་བཀའ་ཐམ་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༤ ཟླ་ ༣ པའི་ཚེས་ ༣ ལུ་ འབྲུག་གི་ཁྲིམས་སྤྱི་བློན་པོ་ལུ་གནང་ཡོདཔ་ཨིན། རྩ་ཁྲིམས་ཆེན་མོའི་བདག་འཛིན་ གོ་དོན་འགྲེལ་བཤད་ མཐོ་གཏུགས་ཀྱི་མཐར་ཐུག་ས་ མངོན་མཐོ་ཁྲིམས་ཀྱི་འདུན་ས་ གསརཔ་གཞི་བཙུགས་འབད་དགོཔ། རང་ལུགས་བཟོ་བཀོད་ཀྱི་མཛེས་ཆ་དང་ལྡན་པའི་ཁར་ དེང་སང་གི་མཐུན་རྐྱེན་ཡོད་པའི་ཁྲིམས་ཀྱི་འདུན་ས་ མང་རབས་ཅིག་གསརཔ་རྐྱབ་ རྙིངམ་ཚུ་རྒྱ་སྐྱེད་མཛད་དེ་ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་དྲང་ཁྲིམས་ལྷན་སྡེ་དེ་ རང་དབང་ཅན་གྱི་གཙུག་སྡེ་ཅིག་སྦེ་ གཞི་བཙུགས་མཛད་དེ་གནང་། གཡོ་མེད་དྲང་བདེན་ཁྲིམས་ཀྱི་ལམ་ལུགས་ཚུ་ གསར་རྩོམ་དང་ལེགས་བཅོས་གནང་སྟེ་ གཤིན་རྗེ་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལཔོ་དང་འདྲ་བའི་ ཕྱག་ལཱ་མཛད་དེ་གནང་ཡོདཔ་ཨིན། (ཀུན་བཟང་ཆོས་འཕེལ། རྣམ་རྒྱལ་ཕུན་ཚོགས། ༢༠༠༩ ཤོག་གྲངས་ ༦༤) ནང་བཀོད་དེ་ཡོདཔ་ཨིན། མི༌དབང༌མཆོག༌གི༌ཁྲི༌ཐོག༌ཁར༌འཕེབས༌པའི༌ཉིནམ༌ལས༌འགོ༌བཟུང༌ དཔལ༌ལྡན༌འབྲུག༌པའི༌རྒྱལ༌ཁབ༌ཀྱི༌དོན༌ལས༌ འབྲུག༌གི༌ ཞི༌རྩོད༌དང༌ཉེས༌རྩོད༌བྱ༌བའི༌གནད༌སྤྱོད༌ཀྱི༌ཁྲིམས༌དེབ༌དང༌ འབྲུག༌ཉེས༌འགེལ༌བཅའ༌ཁྲིམས༌ལ༌སོགས༌པའི༌ ཞབས༌ཏོག༌ཚུ༌ ག༌ཅི༌དེ༌ལེགས༌ཤོམ༌བཟོ༌སྟེ༌ འབྲུག༌མི༌ཆེ༌ཆུང༌གེ༌ར༌གིས༌ འདྲ༌མཉམ༌ཐོག༌ལས༌ཞབས༌ཏོག༌ལེན༌ཚུགསཔ༌བཟོ༌གནང༌ཡོདཔ༌ཨིན། ལྷག༌པར༌དུ༌ སྤྱི༌ལོ༌ ༡༩༩༡ ལུ༌ ཁྲིམས༌དང༌འབྲེལ༌བའི༌ཞབས༌ཏོག༌འདྲ༌མཉམ༌ འཐོབ༌མ༌ཚུགས༌མི༌ཚུ༌ལུ༌ཡང༌ དྲང༌ཁྲིམས༌ལྷན་སྡེ༌གིས༌འགོ༌འདྲེན༌ཐོག༌ མི༌མཉམ༌ཆུང༌རྩོད༌གཞི༌རྒྱབ༌ལུས༌ཏེ་བསྣར༌བཞག༌མི༌ཚུ༌ དྭངས༌གསལ༌ཐོག༌ལས༌ མཇུག༌བསྡུ༌ནའི༌ཆ༌རོགས༌མཛད༌གནང༌ནུག། (དཔལ་འབྲུག་ཞིབ་འཇུག་ལྟེ་བ ༢༠༡༠ ཤོག་གྲངས་ ༡༧༣-༡༧༥) ནང་བཀོད་དེ་འདུག། ལས་མི་དང་འོང་འབབ་ལེགས་བཅོས། ༉ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ སྔོན་ལས་དར་ཏེ་ཡོད་པའི་ལམ་སྲོལ་བསྟར་དང་འཁྲིལ་བ་ཅིན་ ཁྱིམ་གུང་རེ་རེ་ལས་མི་ངོ་རེ་ཐོན་ཏེ་ གུང་གྲངས་འུར་ལཱ་ཟེར་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་གོང་འཕེལ་ལས་སྣ་ག་བཟུམ་ཐོན་རུང་ འབྲུག་པའི་མི་སེར་ཚུ་ལུ་ ཁྲལ་སྦེ་བཀལ་བའི་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིན། མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་གཉིས་པ་དང་གསུམ་པ་མཆོག་ རྒྱལ་བརྒྱུད་འཛིན་ཏེ་བཞུགས་པའི་སྐབས་ལུ་ ལམ་སྲོལ་དེ་གུར་ དགོས་མཁོ་དང་བསྟུན་པའི་ལེགས་བཅོས་མཛད་ཡོདཔ་ཨིན་རུང་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༠ ལུ་ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་མཆོག་གིས་ མི་སེར་ཚུ་ལུ་ཁྲལ་སྦེ་བཀལ་ནི་མེན་པར་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དོན་ལུ་ གྲལ་གཏོགས་འབད་བཅུག་ནི་གུར་གཞི་བཞག་སྟེ་ ཧེ་མ་བ་ལྷག་པའི་ལེགས་བཅོས་མཛད་གནང་ནུག། དེ་བཟུམ་མའི་ལམ་སྲོལ་ ལེགས་བཅོས་མཛད་པའི་སྐབས་ འབྲུག་པའི་མི་སེར་གྱིས་ངོས་ལེན་ཕུལ་ཡོདཔ་ལས་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ གཞན་སྟོབས་ཅན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་ལུ་ བརྟེན་ཏེ་སྡོད་ནི་དེ་ མར་ཕབ་འགྱོ་ནི་ལུ་ཕན་ཐོགས་ཏེ་ཡོད་རུང་ མཐའ་ཟུར་གྱི་ས་གནས་ཚུ་ནང་ལས་ ཁྲོམ་ཁར་གཞིས་སྤོ་འགྱོ་ནིའི་ལམ་སྲོལ་དེ་ ཡར་སེང་འགྱོ་བའི་ཤུལ་ལུ་ སོ་ནམ་ཞིང་ལཱ་འབད་མི་ ཉུང་སུ་ཅིག་ལས་བརྒལ་མ་ལུས་ནི་དེ་གིས་ སོ་ནམ་ཐོན་ཤུགས་མར་ཕབ་སོང་ཡོདཔ་ཨིན། (Royal Education Council, 2020). རྒྱལ་ཁབ་ནང་ཡོད་པའི་མི་སེར་མང་ཤོས་ཅིག་ ཁྲོམ་ཁར་གཞིས་སྤོ་འགྱོ་མི་དེ་གིས་ གྲོང་གསེབ་ནང་ལས་ཕར་སྡོད་མི་ཚུ་ སོ་ནམ་ཞིང་ལཱ་འབད་ནིའི་དོན་ལུ་ ལས་མི་མ་ལངས་པའི་དཀའ་ངལ་དང་ཚ་གྱང་སྦོམ་ལང་དགོ་པའི་གནད་དོན་ཅིག་ལུ་གྱུར་ཡོདཔ་ཨིན་མས། རྒྱུ་མཚན་དེ་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ རྒྱལ་པོའི་གསེར་ཁྲི་ཁར་བཞུགས་མི་ བྱང་སེམས་ཅན་གྱི་མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་ འཇིགས་མེད་སེང་གེ་དབང་ཕྱུག་མཆོག་གིས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༥ ཟླཝ་ ༡༢ པའི་ཚེས་ ༡༧ ལུ་ འབྲུག་གི་རྒྱལ་ཡོངས་དུས་ཆེན་གྱི་ཉིནམ་དང་འབྲེལ་ གུང་གྲངས་འུར་ལཱའི་ཁྲལ་དེ་ ཆ་མེད་བཏང་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་མ་ཚད་ གཞན་ཡང་ ཞབས་ཏོག་ལས་མི་གི་སྲོལ་དེ་ཡང་ དབང་ཚད་ཕྱིར་སྤེལ་ཐོག་ལས་ སེམས་ཀྱི་གདིང་ལས་ར་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དོན་ལུ་ མི་སེར་ཚུ་གྱིས་གྲལ་གཏོགས་འབད་ནི་ཡོད་མེད་གཟིགས་ནིའི་དོན་ལུ་ ལཱ་འགན་དེ་ རྒེད་འོག་ཡར་རྒྱས་ཚོགས་ཆུང་ལུ་སྤྲོད་གནང་ནུག། རྒྱལ་ཡོངས་དུས་ཆེན་གྱི་ཉིནམ་དང་འབྲེལ་ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་མཆོག་གིས་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལས་མི་ལངམ་བཟོ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ ལས་མི་ཨིན་པའི་བརྩི་མཐོང་བསྐྱེད་དགོ་པའི་སྐོར་ལས་གསུངས་གནང་ནུག། (Royal Education Council, 2020). འབྲུག་ལུ་མི་སྡེ་ཞབས་ཏོག་ཡར་སེང་འབད་ཐོག་ལས་ ཞབས་ཏོག་གི་ཁྲལ་གསར་ལུ་བརྟེན་པའི་འོང་འབབ་ཚུ་ཡར་སེང་གནང་མི་དེ་ཡང་ མི་སྡེ་ནང་ ཧེ་མ་ལས་མེད་པའི་མཐུན་རྐྱེན་གསརཔ་བཙུགས་ཡོད་པའི་དཔེ་དེ་ཡང་ ཧེ་མ་དུས་ཡུན་མང་རབས་ཅིག་ ལམ་འགྱོ་དགོ་པའི་ས་ཁར་ ཤུལ་ལས་སྣུམ་འཁོར་ལམ་ལ་སོགས་པ་བཏོན་ཏེ་ སྐྱེལ་འདྲེན་དང་གླ་འཁོར་གྱི་ཁྲལ། དོས་འཁོར་ཁྲལ། སྤུས་ཚད་ཁྲལ། ཁྲོམ་ཁར་སྣུམ་འཁོར་བཞག་སའི་ཁྲལ་ལ་སོགས་པ་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ གཞུང་གི་འོང་འབབ་ལུ་ཡང་ཕན་ཐོགས་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་མ་ཚད་ གྲོང་གསེབ་གཡུས་སྒོ་ནང་ལས་ཕར་སྡོད་མི་ཚུ་ལུ་ཡང་ འགྱུར་བ་དང་གོང་འཕེལ་གྱི་ལས་སྣ་མ་འདྲཝ་ལེ་ཤ་ཅིག་ གཞི་བཙུགས་འབད་ཡོདཔ་ལས་ གཡུས་སྒོ་ལས་ཁྲོམ་ཁར་ གཞིས་སྤོ་འགྱོ་ནིའི་ལམ་སྲོལ་དེ་ མར་ཕབ་འགྱོ་ཡོདཔ་ལས་ ལས་མི་མ་ལངས་པའི་དཀའ་ངལ་བསལ་ནི་ལུ་ཕན་ཐོགས་བྱུང་ཡོདཔ་ཨིན། (ཀུན་བཟང་ཆོགས་འཕེལ། རྣམ་རྒྱལ་ཕུན་ཚོགས། (༢༠༠༩) ནང་བཀོད་དེ་འདུག།) འབྲུག་པའི་མི་སེར་མང་ཤོས་ཅིག་ སོ་ནམ་ཞིང་ལཱ་ལུ་བརྟེན་ཏེ་འཚོ་བ་སྐྱོང་སྡོད་མི་འབད་ནི་དེ་གིས་ ཟ་སྤྱོད་འབད་བཏུབ་པའི་ས་ཞིང་ཨེ་ཀར་འབུམ་ ༩ དང་ནགས་ཚལ་བརྒྱ་ཆ་ ༧༠ ། དེ་ལས་ སྒོ་ནོར་གྱི་གྱངས་ཁ་འབུམ་ ༥ དེ་ཅིག་ཡོདཔ་སྦེ་བཏོན་ནུག། (དཔལ་འབྲུག་ཞིབ་འཇུག་ལྟེ་བ་ (༢༠༡༠) ནང་བཀོད་དེ་འདུག།) མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པའི་དགོངས་བཞེད་དེ་ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་འགྲུབ་ཐབས་ལུ་བརྩོན་དགོཔ་ཨིནམ་ལས་བརྟེན་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་སྡོད་མི་མི་སེར་ཚུ་ དགའ་སྐྱིད་དང་ལྡན་དགོ་པ་ཅིན་ དགོས་མཁོ་ཆེ་བའི་མཐུན་རྐྱེན་ཚུ་སྤྲོད་ནི་དང་། ཁྲལ་གྱི་རིགས་མ་འདྲཝ་ དཔེར་ན། ལས་མི་གི་ཁྲལ། སོ་ནམ་ཐོན་སྐྱེད་གྱི་ཁྲལ། དགེ་སློང་གི་ཁྲལ་ལ་སོགས་པ་ཚུ་བཀལ་ནི་མེན་པར་ ལས་མི་ཚུ་གི་ཐོབ་དབང་དང་བསྟུན་པའི་གླ་ཆ་སྤྲོད་ནི་དང་ ཁྲལ་གྱི་རིགས་གཞན་ཚུ་ཆ་མེད་གཏང་ནི་དེ་ཨིན་མས། ཞབས་ཏོག་ལས་མི་ གྲ་སྒྲིག་དང་འཚོལ་སྒྲུབ་འབད་ནིའི་འགན་ཁུར་ཚུ་ རྒེད་འོག་གི་གནས་ཚད་ནང་ལུ་སྤྲོད་ཡོད་མི་དེ་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་གྲོང་གསེབ་གཡུས་སྒོ་ནང་ལས་ཕར་ གོ་སྐབས་འདྲ་མཉམ་སྤྲོད་པའི་བརྡ་མཚན་དང་ ལྷག་པར་དུ་ མི་སེར་གྱི་ཁ་ཐུག་ལས་ ངོས་ལེན་དང་ཁས་བླངས་ག་དེ་སྦེ་འབདཝ་མས་ག་བལྟ་ནིའི་དོན་ལུ་ཨིན། (Royal Education Council, 2020). འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ དང་ཕུ་ཡིག་ཚང་ནང་འགྱོ་སྟེ་ལཱ་འབད་མི་དང་ ཞིང་ལཱ་འབད་སྡོད་མི་ཚུ་གི་བར་ན་ ཁྱད་པར་སྦོམ་ཞུགས་མི་དེ་ཡང་ མི་དབང་མཆོག་གི་ཐུགས་ཀྱི་དགོངས་བཞེད་སྣ་ཚོགས་ལུ་བརྟེན་ གོང་འཕེལ་གྱི་ལས་སྣ་མ་འདྲཝ་བརྩམས་པའི་འབྲས་བུ་ཨིནམ་ལས་ ད་རེས་ཀྱི་དུས་ལུ་ དབྱེ་བ་དང་ཉེ་རིང་མེདཔ་གྱུར་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། ལྷག་པར་དུ་ སོ་ནམ་ཞིང་ལཱ་འབད་སྡོད་མི་ཚུ་ལུ་ ལས་མི་ཨིན་པའི་བརྩི་མཐོང་བསྐྱེད་དེ་ རྒྱལ་ཡོངས་ལས་མིའི་དཀའ་ངལ་ མི་འབྱུང་ནིའི་སྐོར་ལས་ཡང་ མི་དབང་མཆོག་གིས་གསུངས་གནང་ཡོདཔ་ཨིན། དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་རྒྱལ་ཁབ་དེ་ རང་དབང་རང་བཙན་དང་ གཞན་ལུ་རེ་མ་དགོ་པར་ རང་མགོ་རང་འདྲོང་སྦེ་གནས་དགོ་པ་ཅིན་ དང་པ་རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ཀྱི་ཀ་ཆེན་བཞི་དེ་ བདག་འཛིན་དང་གུས་ཞབས་འབད་དགོཔ་དང་ གཞན་སོ་ནམ་མཐུན་རྐྱེན་ཚུ་ རྒྱལ་ཁབ་གཞན་ལས་ ནང་འདྲེན་འབད་མ་དགོ་པར་ རང་གི་རང་ལངསམ་སྦེ་བཟོ་ནི་དེ་ཨིན། དམིགས་གཏད་དེ་ཚུ་འགྲུབ་ནིའི་དོན་ལུ་ གཙོ་བོ་ར་དགོས་མཁོ་དང་བསྟུན་ ལས་མི་དགོ་ནི་དེ་གིས་ གྲོང་གསེབ་ཀྱི་གཡུས་སྒོ་ཚུ་ནང་ལས་ཕར་ གོང་འཕེལ་གྱི་ལས་སྣ་མ་འདྲཝ་བརྩམ་ནི། དེང་སང་གི་འཕྲུལ་རིགས་གཞི་བཙུགས་འབད་ནི། ལཱ་འབད་བའི་སྐབས་ལུ་ སྟབས་བདེ་ཏོག་ཏོ་བཟོ་བྱིན་ནིའི་ཞབས་ཏོག་ཚུ་སྤྲོད་དགོཔ་ཁག་ཆེཝ་ཨིན། གྲོང་གསེབ་གོང་འཕེལ་དང་སོ་ནམ། ༉ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་མཆོག་གིས་ གོང་འཕེལ་གྱི་ལས་སྣ་ལེ་ཤ་མཛད་ཡོད་པའི་སླ་ལས་ ཁག་ཆེ་ཤོས་ཅིག་ གྲོང་གསེབ་གོང་འཕེལ་གཏང་ནིའི་དོན་ལུ་དམིགས་ཏེ་ སོ་ནམ་ཞིང་ལཱ་ཁ་ཐུག་ལུ་ ག་དེ་དྲག་དྲག་འགྱུར་བ་མཛད་ཡོདཔ་མ་ཚད་ གཞན་ཡང་ དེང་སང་གི་འཕྲུལ་རིགས་མ་འདྲཝ་ཚུ་ཡང་ གཞི་བཙུགས་མཛད་ཡོདཔ་ཨིན། འབྲུག་པའི་མི་རླབས་བརྒྱ་ཆ་ལས་ ༨༠ དེ་ཅིག་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་གྲོང་གསེབ་ཀྱི་གཡུས་སྒོ་ནང་ལས་ཕར་ འཚོ་བ་སོ་ནམ་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ཡོད་ནི་དེ་གིས་ མི་དབང་མཆོག་གིས་ ཐུགས་ཀྱི་བརྩེ་བ་ཚད་མེདཔ་ཅིག་གཟིགས་ཏེ་ གོང་འཕེལ་གྱི་ལས་སྣ་མ་འདྲཝ་ཚུ་བརྩམས་ཡོདཔ་ཨིན། མི་དབང་མཆོག་གིས་ གྲོང་གསེབ་ནང་ལས་ཕར་སྡོད་མི་མི་སེར་ཚུ་ལུ་ འགྱུར་བ་འབག་ནིའི་དོན་ལུ་ གོང་འཕེལ་གྱི་ལས་སྣ་གཙོ་ཆེ་ཤོས་ཅིག་ སོ་ནམ་གྱི་ཁ་ཐུག་ལུ་འགྱུར་བ་འགྱོ་ནིའི་དགོངས་དོན་གྲུབ་ཡོདཔ་ཨིན། (Royal Education Council, 2020). འབྲུག་ལུ་མི་རློབས་འབུམ་ ༧ མ་ལངསམ་ཅིག་ཡོད་པའི་གྲས་ལས་ སྟོང་ཕྲག་ ༣༠ ཁྲོམ་ཁར་སྡོད་མི་ཨིནམ་སྦེ་བཀོད་དེ་འདུག། འབྲུག་པའི་མི་སེར་མང་ཤོས་ཅིག་ འཚོ་བ་སོ་ནམ་ལུ་བརྟེན་ཏེ་སྡོད་ནི་དེ་གིས་ ཟ་སྤྱོད་འབད་བཏུབ་པའི་ ས་ཞིང་ཨེ་ཀར་འབུམ་ ༩ དང་ ནགས་ཚལ་བརྒྱ་ཆ་ ༧༠ ། དེ་ལས་ སྒོ་ནོར་སེམས་ཅན་གྱངས་ཁ་འབུམ་ ༥ དེ་ཅིག་སྡོད་ནུག། གྲོང་གསེབ་ཡར་དྲག་གཏང་ནིའི་དོན་ལུ་ ཐིམ་ཕུག་དང་ཕུན་ཚོགས་གླིང་གི་བར་ན་ འཁོར་ལམ་ཀི་ལོ་མི་ཊར་ ༡༠༠༠ བསལ་ཚར་ནུག། ཤར་བཀྲ་ཤིས་སྒང་དང་ནུབ་ཧཱ་གི་བར་ན་ ཀི་ལོ་མི་ཊར་ ༥༢༠ སེལ་བའི་བསྒང་ཡོདཔ་དང་ མི་དམངས་སྐྱེལ་འདྲེན་གྱི་དོན་ལུ་ འགྲུལ་འཁོར་ ༦༢། དེ་ལས་ བརྡ་དོན་སྤྲོད་ལེན་འབད་ནིའི་དོན་ལུ་ འགྲེམས་ཁང་ ༢༨ དང་ ཡན་ལག་འགྲེམས་ཁང་ ༥ ། བརྒྱུད་འཕྲིན་ ༧ ། ལྕགས་འཕྲིན་གྱི་ཞབས་ཏོག་དེ་ ཐིམ་ཕུག་དང་ རྒྱ་ཤི་ལི་གུ་རི་གཉིས་ཀྱི་བར་ན་ ལཱ་འབད་བཏུབ་ཅིག་སྡོད་ནུག། གཞན་ཡང་ ཐིམ་ཕུག་དང་སྤ་རོ་ དབང་འདུས་ཕོ་བྲང་ ༣ ནང་ལས་ཕར་ གློག་ཤུགས་ཨམ་བཙུགས་ཡོད་པའི་ཁར་ གསར་སྤང་དང་དགེ་ལེགས་ཕུག་ བསམ་གྲུབ་ལྗོངས་མཁར་ཚུ་ནང་ གློག་མེ་རྒྱ་གར་ལས་ཉོ་སྟེ་བཀྲམ་སྤེལ་འབད་སྡོད་ནུག། (དཔལ་འབྲུག་ཞིབ་འཇུག་ལྟེ་བ་ ༢༠༡༠ ཤོག་གྲངས་ ༧༢ ནང་བཀོད་དེ་འདུག།) སོ་ནམ་ཞིང་ལཱ་འབད་ནི་འཇམ་ཏོང་ཏོ་བཟོ་ཐབས་ལུ་དམིགས་ཏེ་ སོ་ནམ་རྒྱ་སྐྱེད་ལྟེ་བ་ ༡༥ དང་ དཔེ་སྟོན་དང་སོན་སྤུས་ཚད་བཟོ་ས་ ༩ ། སོ་ནམ་ཞིབ་འཚོལ་ལྟེ་བ་ ༣ གཞི་བཙུགས་འབད་ཡོད་པའི་ཁར་ སྒོ་ནོར་ལྟེ་བ་ ༥ ཡང་སྡོད་ནུག། གཞན་ཡང་ ཞིང་ཆུའི་གཡུར་བ་བསལ་ནི། སྤུས་ཚད་ལེགས་ཤོམ་ཡོད་པའི་སོན་ཚུ་གཞི་བཙུགས་འབད་དེ་བཀྲམ་སྤེལ་འབད་ནི། གཞན་ཡང་ སོ་ནམ་ཐོན་སྐྱེད་ཡར་འཕེལ་གཏང་ནིའི་དོན་ལུ་ ཞིང་ལཱ་འབད་ནིའི་ཐབས་ལམ་ལེགས་ཤོམ་ལག་ལེན་འཐབ་ནི་ལ་སོགས་པ་ཚུ་ གཞི་བཙུགས་མཛད་གནང་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་མ་ཚད་ སྒོ་ནོར་སེམས་ཅན་གྱི་ཐད་ཁར་འབད་རུང་ རིགས་ལེགས་ཤོམ་གསོ་ནི་དང་ སྒོ་ནོར་གསོ་སྐྱོང་འབད་བའི་སྐབས་ཡང་ དེང་སང་གི་སྒོ་ནོར་འཛིན་སྐྱོང་རིམ་ལུགས་དེ་ ལག་ལེན་འཐབ་ནི་ཡང་འགོ་བཙུགས་ཡོདཔ་ཨིན། འབྲུག་གཞུང་གི་གྲོགས་རམ་ཐོག་ལས་ དངུལ་ཐོག་ཐོན་སྐྱེད་ཀྱི་རིམ་ལུགས་ཡང་ གཞི་བཙུགས་འབད་དེ་ ཚོང་འབྲེལ་འཐབ་ནི་ལུ་ཡང་ གྲོགས་རམ་ལེགས་ཤོམ་འབད་དེ་ མི་སེར་སོ་ནམ་ཚུ་ལུ་འོང་འབབ་བཟོ་ནི་ལུ་ གནམ་མེད་ས་མེད་ཕན་ཐོགས་ཡོདཔ་ཨིན། (Royal Education Council, 2020). ལྷག་པར་དུ་ ཐོན་སྐྱེད་མཐོ་བའི་ཀེ་བ་གི་སོན་དང་ ཤིང་འབྲས་ཨེ་པཱལ་དང་ཚལ་ལུ་ཚུ་གི་སོན་གྱི་རིགས་ སྤུས་ཚད་ལེགས་ཤོམ་ཚུ་བཀྲམ་སྤེལ་འབད་ནི་དེ་གིས་ རྒྱལ་ཁབ་གཞན་ཚུ་ནང་ཡང་ཕྱིར་ཚོང་འཐབ་ནི་ལུ་ ཕན་ཐོགས་བྱུང་ཡོདཔ་ཨིན། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དང་ལྡན་པའི་མི་དབང་མཆོག་གིས་ ས་གཞིས་མེད་མི་ མི་སེར་མཉམ་ཆུང་ཚུ་ལུ་ སའི་སྐྱིད་སྡུག་གནང་ནིའི་ལམ་སྲོལ་དེ་ཡང་ སྔར་ག་ཨིནམ་སྦེ་བཞག་ཡོདཔ་ལས་བརྟེན་ཏེ་ འབྲུག་པའི་མི་སེར་ཚུ་ གྲོང་གསེབ་ནང་ལས་ཕར་སྡོད་དེ་འབད་རུང་ མི་དབང་མཆོག་གིས་ ཁྲོམ་ཁར་སྡོད་མི་བ་ལྷགཔ་སྦེ་ སྐྱིད་སྡུག་དང་གོང་འཕེལ་ཚུ་བཏང་གནང་ནུག། གོང་འཕེལ་གྱི་ལས་སྣ་གཞན་ཡང་ ཤེས་རིག། གསོ་བ། སྐྱེལ་འདྲེན་དང་གཞན་འཕྲུལ་རིགས་མ་འདྲཝ་ཚུ་དང་ འཐུང་ཆུའི་ཞབས་ཏོག། སྡོད་སའི་ཁྱིམ། གཞན་ཡང་ གཙང་སྦྲ་དང་ལྡན་པའི་མི་ཚེ་འཚོ་སྐྱོང་གི་རིམ་ལུགས་ཚུ་ཡང་ གཞི་བཙུགས་མཛད་གནང་ཡོདཔ་ཨིན། གྲོང་གསེབ་ནང་ལུ་ འགྱུར་བ་ལེ་ཤ་གཞི་བཙུགས་མཛད་ཡོད་པའི་གྲས་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༠ གི་སྔ་གོང་ལུ་ གློག་མེ་བཙུགས་ནིའི་རིམ་ལུགས་གཞི་བཙུགས་ཏེ་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༦ ལུ་ གུང་པ་ ༡༣༡༨ དེ་ཅིག་ལུ་ གློག་མེ་ཁྱབ་ཚུགས་ཡོདཔ་ཨིན། (Sonam Kinga, 2020). མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་མཆོག་གིས་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ འགྱུར་བ་མང་རབས་ཅིག་མཛད་ཡོད་པའི་སླ་ལས་ གྲོང་གསེབ་ནང་གོང་འཕེལ་གཏང་ནིའི་དོན་ལུ་ ཤེས་རིག་གི་མཐུན་རྐྱེན་གཞི་བཙུགས་མཛད་ཡོད་ས་ལས་ མི་དམངས་སློབ་གྲྭ་ ༢ ། སློབ་གྲྭ་ཆེ་བ་ ༤ ། སློབ་གྲྭ་འའབྲིང་མ་ ༡༥ བརྩིས་ཏེ་ སློབ་གྲྭ་བསྡོམས་ ༡༠༢ ནང་ སློབ་ཕྲུག་ ༣༠༠༠ ལས་ ༩༠༠༠ གི་བར་ན་སྡོད་ནུག། བསམ་རྩེ་སློབ་དཔོན་སློབ་སྦྱོང་སྤེལ་ཁང་ཅིག་ནང་ སློབ་དཔོན་ ༤༠ རེ་སྦྱང་བ་སྤྲོད་དེ་ ཕྱིའི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལས་ སློབ་དཔོན་ལེ་ཤ་ལེན་མ་དགོ་པར་ ཕན་ཐོགས་བྱུང་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་མ་ཚད་ བཟོ་རིག་སློབ་གྲྭ་ཅིག་བཙུགས་ཏེ་ རིག་གསར་བཟོ་སྐྲུན་ཞབས་ཏོག་ལུ་ཕན་ཐབས་བྱུང་ནུག། གཞན་ཡང་ གསོ་བའི་ཞབས་ཏོག་གི་དོན་ལུ་ སྨན་ཁང་ཆེ་བ་ ༦ ། སྨན་སྤྲོད་ཁང་ ༣༤ ། དེ་ལས་ ནདཔ་དང་དེའི་ཉལ་ཁྲི་ ༡༦༦ ལས་བརྒལ་མེད་རུང་ འཆར་གཞི་ ༣ པའི་ནང་ ཉལ་ཁྲི་ ༣༤༣ ལུ་ཡར་སེང་མཛད་གནང་ནུག། ལྷག་པར་དུ་ ལུང་ཕྱོགས་ ༩ ལུ་ཁྱབ་པའི་འཐུང་ཆུ་བཀྲམ་སྤེལ་གྱི་ལས་སྣ་ཚུ་ཡང་མཛད་ཡོདཔ་མ་ཚད་ ནགས་ཚལ་གོང་འཕེལ་གྱི་དོན་ལུ་ སྤུས་ཚད་ལྡན་པའི་ཤིང་གི་ལྕངམ་ ས་ཞིང་ཨེ་ཀར་ ༨༠༠༠ དེ་ཅིག་ནང་བཙུགས་ཡོདཔ་ཨིན། (དཔལ་འབྲུག་ཞིབ་འཇུག་ལྟེ་བ་ ༢༠༡༠ ཤོག་གྲངས་ ༧༣-༧༤ ནང་བཀོད་དེ་འདུག།) མཇུག་ར་ གོང་ལུ་བཀོད་མི་ཚུ་ལུ་བལྟ་བ་ཅིན་ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ དང་པ་དཀོན་མཆོག་གསུམ་གྱི་བཀའ་དྲིན་དང་ གཉིས་པ་དྲིན་ཅན་ཕམ་ མི་དབང་རིམ་བྱོན་ཚུ། ལྷག་པར་དུ་ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་མཆོག་གིས་ གྲོང་གསེབ་ཀྱི་གཡུས་སྒོ་ཚུ་དང་ ཁྲོམ་གྱི་བར་ན་དབྱེ་བ་མེད་པར་ འདྲ་མཉམ་སྦེ་གོང་འཕེལ་གྱི་ལས་སྣ་ཚུ་བརྩམས་ཏེ་ དངོས་སུ་མཛད་ཡོདཔ་ཨིན། དེང་སང་གི་དུས་ལུ་ཡང་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ ཡར་རྒྱས་གོང་འཕེལ་གྱི་ལས་འཆར་ག་ཅི་ར་འབད་རུང་ གྲོང་གསེབ་ཡར་རྒྱས་གཏང་ནིའི་དོན་ལུ་དང་ སོ་ནམ་ཐོན་ཤུགས་ཡར་དྲག་གཏང་ཐབས་ལུ་དམིགས་ཏེ་ གཞན་རྒྱལ་ཁབ་ལས་ནང་འདྲེན་འབད་མ་དགོ་པར་ རང་མགོ་རང་འདྲོང་སྦེ་སྡོད་ཐབས་ལུ་དམིགས་པ་བསྐྱེད་དེ་འབདཝ་ཨིན། བདག་སྐྱོང་ལེགས་སྒྱུར། ༉ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་མཆོག་གིས་ དུས་རྟག་ཏུ་རྒྱལ་ཁབ་དང་ མི་སེར་ལུ་ག་ཅི་དེ་ཁག་ཆེ་བའི་ཕན་བདེ་བསྒྲུབ་ནིའི་དོན་ལུ་ མི་དབང་མཆོག་གི་ཐུགས་ཀྱི་དགོངས་བཞེད་ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ཀྱི་ ཀ་ཆེན་བཞི་ཡོད་པའི་ནང་ལས་ཁག་ཆེ་ཤོས་ར་ གཞུང་སྐྱོང་ལེགས་ལྡན་དེ་ཨིན། གཞུང་སྐྱོང་ལེགས་ལྡན་ཟེར་བའི་སྐབས་ གཞུང་དེ་ཕྱི་ལས་བལྟ་བའི་ངོ་བོ་ལུ་ ཆུང་ཀུ་དང་ཁྱད་ནུས་ཆེ་ཏོག་ཏོ་ ལྷག་པར་དུ་ མི་སེར་གྱི་ཚོར་སྣང་ཤེས་རྟོགས་འབད་དེ་ མཐའ་དོན་བསྒྲུབ་ནིའི་བྱ་བ་ཅིག་ཨིན་པ་ཅིན་ ངོས་ལེན་འབད་དགོཔ་ཁག་ཆེཝ་ལས་བརྟེན་ཨིན། དེ་འབདཝ་ལས་བརྟེན་ འཛིན་སྐྱོང་ལྷན་སྡེ་ འཐུས་མི་བཅུ་ཐམ་འབད་མི་ རྒྱལ་ཡོངས་ཞི་གཡོག་ལྷན་ཚོགས་ རྒྱལ་གཞུང་རྩིས་ཞིབ་དབང་འཛིན་དང་ རྩོད་དཔོན་ཡོངས་ཁྱབ་ཡིག་ཚང་ ལ་སོགས་པ་ཚུ་ གསར་བཙུགས་མཛད་གནང་ཡོདཔཨིན། (དཔལ་འབྲུག་ཞིབ་འཇུག་ལྟེ་བ་ ༢༠༡༠) ནང་བཀོད་དེ་འདུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༠ ལས་འགོ་བཟུང་སྟེ་ འཐུས་མི་བཅུ་ཐམ་འབད་མི་ རྒྱལ་ཡོངས་ཞི་གཡོག་ལྷན་ཚོགས་ཟེར་ འགོ་བཙུགས་ཡོད་མི་ནང་ལུ་ཁྲི་འཛིན་ཡང་ མི་དབང་མཆོག་གི་ངོ་ཚབ་སྦེ་ གདམ་འཐུ་འབད་སྲོལ་ཡོད་རུང་ ཤུལ་ལས་འཐུས་མི་ཚུ་སྐོར་རྒྱབ་སྦེ་ཁྲི་འཛིན་གྱི་ འགན་ཁུར་འབག་སྲོལ་ཅིག་འགོ་བཙུགས་ནུག། ལྷག་པར་དུ་ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་གསུམ་པ་མཆོག་གིས་ གཞི་བཙུགས་འབད་ཡོད་པའི་ བློ་གྲོས་ཚོགས་སྡེ་དེ་ཡང་ སྔར་ལས་ལྷག་སྟེ་སྒྲིང་སྒྲི་བཟོ་སྟེ་ གཞུང་སྐྱོང་གིས་སྲིད་བྱུས་དེ་ཡང་ ག་ཅི་དེ་ལེགས་ཤོམ་བཟོ་ཡོདཔ་ཨིན། ཚོགས་སྡེ་དེ་གིས་འགན་ཁུར་ངོ་མ་དེ་ མི་དབང་མཆོག་ལུ་ བསླབ་བྱ་བྱིན་ནི་དང་ཞི་གཡོགཔ་ཚུ་བལྟ་ནི་དེ་ཨིན་རུང་ ཤུལ་ལས་མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་མཆོག་གིས་ འགན་ཁུར་དང་བསྟུན་པའི་དབང་ཚད་སྤྲོད་ནིའི་དོན་ལུ་ མི་དབང་མཆོག་གིས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༤ ལུ་ བསྐྱར་བཟོ་འབད་ཡོད་པའི་ བཅའ་ཡིག་དང་སྒྲིག་གཞི་ལ་སོགས་པ་ཚུ་ གྲོས་འཆར་བརྩམས་ཏེ་ཕུལ་ཡོདཔ་ལས་ ག་ཅི་དེ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་ཏོག་ཏོ་འགྱོ་ཡོདཔ་ཨིན། བཅའ་ཡིག་དེ་ནང་ལུ་ཡང་ འབྲུག་པའི་མི་ངོ་ རྒྱལཔོ་ལས་འགོ་བཟུང་ གཞན་མི་ངོ་ག་འབད་རུང་ཅིག་གིས་ རྒྱལ་ཁབ་དང་མི་སེར་ལུ་གནོད་པ་བཀལ་ནིའི་ལཱ་འབད་བ་ཅིན་ བློ་གྲོས་ཚོགས་སྡེ་གིས་ བཀག་བཞག་ནི་མེན་པར་ མི་དབང་རྒྱལཔོ་དང་ གཞན་དགོས་མཁོ་དང་བསྟུན་ཏེ་ ལྷན་རྒྱས་གཞུང་ཚོགས་དང་རྒྱལ་ཡོངས་ཚོགས་འདུ་ ལ་སོགས་པ་ཚུ་ལུ་སྙན་ཞུ་ཕུལ་ཆོག་པའི་ སྐོར་ལས་ཡང་བཀོད་དེ་ཡོདཔ་ཨིན། (Royal Education Council, 2020). ལྷག་པར་དུ་ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་མཆོག་གིས་ འཛིན་སྐྱོང་གོང་འཕེལ་གྱི་ལས་སྣ་ལེ་ཤ་མཛད་ཡོད་པའི་ནང་ལས་ ཁག་ཆེ་ཤོས་ཅིག་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་འཕྲལ་ཕུགས་ཀྱི་དོན་ལུ་དམིགས་ཏེ་ མི་སེར་ཚུ་ལུ་ཡིད་ཆེས་སྦོམ་གནང་སྟེ་ འཛིན་སྐྱོང་དང་དངུལ་འབྲེལ་གྱི་དབང་ཆ་འདི་ འགན་ཁུར་ཕྱིར་སྤེལ་གྱི་ཐོག་ལས་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་གནད་དོན་ཁག་ཆེ་ཆུང་ག་བཟུམ་ཅིག་འབད་རུང་ ཐག་གཅད་ནིའི་ལམ་ལུགས་ནང་ལུ་ གསརཔ་ཅིག་མི་སེར་ཚུ་གིས་ སེམས་ཤུགས་བསྐྱེད་དེ་ བཅའ་མར་གཏོགས་བཅུག་ནི་འདི་ཨིན། དེ་འབདཝ་ལས་བརྟེན་ མི་དབང་མཆོག་གིས་ སྤྱིར་བཏང་མི་སེར་གྱི་གནས་རིམ་ནང་ གོ་སྐབས་འདྲ་མཉམ་སྤྲོད་ནིའི་དོན་ལུ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༡ ལུ་ འཆར་གཞི་ལྔ་པ་དང་བསྟུན་ རྫོང་ཁག་ཡར་རྒྱས་ཚོགས་ཆུང་དང་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༡ ཟླ་ ༧ པའི་ཚེས་ ༡༥ ལུ་ འཆར་གཞི་བདུན་པ་དང་བསྟུན་ རྒེད་འོག་ ༡༩༧ ཡོད་མི་ནང་ཡར་རྒྱས་ཚོགས་ཆུང་ཅིག་ཡང་ གཞི་བཙུགས་མཛད་གནང་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ལས་བརྟེན་ མི་སྡེ་ནང་དཔལ་འབྱོར་གོང་འཕེལ་གྱི་ལས་རིམ་ བརྩམ་ནི་དང་ལག་ལེན་འཐབ་ནི་ཚུ་ཡང་ འབྲུག་པའི་མི་སེར་ཚུ་གིས་ འགན་ཁག་འབག་ཚུགསཔ་བཟོ་གནང་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན། (Royal Education Council, 2020). དེ་མ་ཚད་ མི་དབང་རྒྱལཔོ་མཆོག་གིས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༨ ཟླ་ ༦ པའི་ཚེས་ ༡༠ ལུ་ འཆར་གཞི་བརྒྱད་པ་དང་བསྟུན་ རྒྱལ་ཡོངས་ཚོགས་འདུ་ཆེན་མོ་ཐེངས་ ༧༦ པའི་ནང་ཚོགས་དཔོན་ལུ་ དཔྱད་རིག་རྣམ་རྟོག་མེད་སི་སི་སྦེ་ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ནང་ མི་སེར་གྱི་རེ་བ་དང་བསྟུན་པའི་གཞུང་ ལྷག་པར་དུ་ དེ་དང་བསྟུན་པའི་ འཛིན་སྐྱོང་འཐབ་ནི་གི་ལམ་ལུགས་ བརྟན་ཏོག་ཏོ་ཅིག་དགོ་པའི་ཁར་ ལམ་ལུགས་དེ་གིས་ རྒྱལ་ཁབ་དང་མི་སེར་གྱི་མཐའ་དོན་ལུ་ དུས་དང་བསྟུན་པའི་ ཚད་མཉམ་འབད་ཚུགས་པའི་ཐབས་ལམ་ཅིག་ ཐད་རི་བ་རི་དགོཔ་ཁག་ཆེ་བའི་སྐོར་ལས་ བཀའ་ཐམ་ཡང་གནང་ཡོདཔ་ཨིན། རྒྱལ་ཡོངས་ཚོགས་འདུ་ཆེན་མོ་གིས་ འབྲུག་མངའ་བདག་རྒྱལཔོ་ལུ་ ཡིད་ཆེས་ཚོགས་རྒྱན་གྱི་ གནས་ཐོ་བཀོད་སྲོལ་ཅིག་ ལག་ལེན་འཐབ་ནི་སྦེ་ཐག་བཅད་དགོཔ་དེ་ཡང་ མངའ་བདག་རྒྱལ་པོའི་ཞབས་ལས་ འཐུས་མི་ཚུ་ལུ་དེ་བཟུམ་མཛད་དགོ་པའི་བཀའ༌རྒྱ༌གནང༌ནི༌དེ༌གིས༌ཨིན། (ཀུན༌བཟང༌ཆོས༌འཕེལ། རྣམ༌རྒྱལ༌ཕུན༌ཚོགས༌། ༢༠༠༩ ཤོགས༌གྲངས༌ ༥༧-༥༩) ནང༌བཀོད༌དེ༌འདུག། དེ༌ལུ༌བརྟེན༌ཏེ༌འབྲུག༌ལུ༌གོང༌འོག༌དབྱེ༌བ༌མེད༌པར༌ འདྲ༌མཉམ༌གྱི༌ཐོག༌ཁར༌ བྱ༌བ༌ག༌ཅི༌བཟུམ༌ཨིན༌རུང༌ ལེགས༌ཤོམ༌འགྱོ༌སྟེ་ཡོདཔ༌ཨིན། ལྷག༌པར༌དུ༌ མི༌དབང༌མཆོག༌གིས༌ ཚོགས༌འདུ༌ཆེན༌མོ༌གིས༌ ཡིད༌ཆེས༌མེད༌པའི༌ཚོགས༌རྒྱན༌ གསུམ༌དཔྱ༌གཉིས༌ཕུལ༌ཏེ༌ཡོད༌པ༌ཅིན༌ འབྲུག༌གི༌མངའ༌བདག༌རྒྱལཔོ༌མཆོག༌ རྒྱལ༌ཁྲི༌ལས༌དགོངས༌ཞུ༌མཛད༌དེ༌ བརྒྱུད༌འཛིན༌རྒྱལ༌སྲས༌ཡང༌ན༌ བརྒྱུད༌འཛིན༌ཤུལ༌མམ༌དེ༌ལུ༌ གསེར༌ཁྲི༌མངའ༌གསོལ༌མཛད༌དགོ༌པའི༌ བཀའ༌ཐམ༌དང༌བཀའ༌རྒྱ༌ཡང༌གནང༌ཡོདཔ༌ཨིན། མི༌དབང༌མཆོག༌ལུ༌ མི༌སེར༌གྱིས༌ག༌དེམ༌ཅིག༌ཞུ༌བ༌ཕུལ༌རུང༌ ཕྱག༌ལཱ༌ག༌ཅི༌མཛད༌རུང༌ རྒྱལཔོ༌གི༌དོན༌ལུ༌མེན༌པར༌ རྒྱལ༌ཁབ༌དང༌མི༌སེར༌གྱི༌དོན༌ལུ༌མཛད༌དགོ༌ པའི༌སྐོར༌ལས༌ཡང༌གསུངས༌ཡོདཔ༌ཨིན། དེ༌འབདཝ༌ལས༌བརྟེན༌ རྒྱལ༌ཁབ༌ནང༌སྲིད༌བྱུས༌ཁག༌ཆེ༌ཏོག༌ཏོ༌ཚུ༌ འགྲུབ༌ནིའི༌དོན༌ལས༌ འཛིན༌སྐྱོང༌གི༌དབང༌ཚད༌དང༌ མངའ༌བདག༌རྒྱལཔོ༌ལུ༌ ཡིད༌ཆེས༌ཀྱི༌ཚོགས༌རྒྱན༌ཕུལ༌དགོ༌པའི༌གནད༌དོན༌དེ༌ ཚོགས༌ཐེངས༌དེ༌ནང༌ལས༌ ཐག༌གཅད༌དགོཔ༌ གལ༌ཆེ༌བའི༌བཀའ༌རྒྱ༌ཡང༌གནང༌ཡོདཔ༌ཨིན། (ཀུན༌བཟང༌ཆོས༌འཕེལ། རྣམ༌རྒྱལ༌ཕུན༌ཚོགས། ༢༠༠༩ ཤོགས༌གྲངས༌ ༥༤-༥༥) ནང༌བཀོད༌དེ༌ཡོདཔ༌ཨིན། སྤྱི༌ལོ༌ ༡༩༩༧ ཟླ༌ ༧ པའི༌ཚེས༌ ༢༠ ལས༌ གཞུང༌འཛིན༌སྐྱོང༌གི༌དབང༌ཚད༌ཆ༌མཉམ༌ བཙག༌འཐུ༌ལས༌གྲུབ༌པའི༌བློན༌པོའི༌ ལྷན༌ཚོགས༌ལུ༌ རྩིས༌སྤྲོད༌གནང༌ཡོདཔ༌ཨིན། ལྷན༌ཁག༌ ལས༌ཁུངས༌ ལས༌འཛིན༌ ལས༌སྡེ༌ ལེ༌ཤ༌ཅིག༌གསརཔ༌གཞི༌བཙུགས༌ མཛད༌གནང༌ཡོད༌པའི༌ཁར༌ རྫོང༌ཁག༌ཡར༌རྒྱས༌ཚོགས༌འདུ༌ཐེངས༌ ༨༠ པའི༌ནང༌ འཆར༌གཞི༌དགུ༌པ༌དང༌བསྟུན༌ རྫོང༌ཁག༌དང༌ རྒེད༌འོག༌ཡར༌རྒྱས༌ཚོགས༌ཆུང༌གི༌ བཅའ༌ཁྲིམས༌བསྒྱུར༌བཅོས༌གནང༌སྟེ༌ བཙག༌འཐུ༌ལས༌གྲུབ༌པའི༌ མི༌སྡེའི༌འགོ༌ཁྲིདཔ༌ཚུ༌གི༌གྲས༌ལས༌ རྫོང༌ཁག༌ཚོགས༌འདུ༌དང༌ རྒེད༌འོག༌ཚོགས༌ཆུང༌ལུ༌ དངུལ༌འབྲེལ༌དང༌ འཆར༌གཞི༌བརྩམ༌ནིའི༌འགན༌ཁག༌དང༌ དབང༌ཚད༌ཡང༌གནང༌ཡོདཔ༌ཨིན། སྤྱི༌ལོ༌ ༢༠༠༣ ཟླ༌ ༥ པའི༌ཚེས༌ ༢ ལས༌ རྫོང༌ཁག༌ཚོགས༌འདུ༌དང༌ རྒེད༌འོག༌ ཚོགས༌སྡེའི༌ཁྲི༌འཛིན༌དང༌ གཞུང༌གི༌ཆེ༌མཐོའི༌འགོ༌དཔོན༌ཚུ༌ གཅིག༌ཁར༌འཛོམས༌ཏེ༌ ས༌གནས༌གཞུང༌ལུ༌ བྱ༌སྟབས༌མ༌བདེཝ༌ཡོད༌མི༌ཚུ༌ བསལ་༌ནིའི༌དོན༌ལུ༌ རྒྱལ༌ས༌ལྟེ༌བ༌ལུ༌ལོ༌བསྟར༌ཞལ༌འཛོམས༌འཚོག༌ནིའི༌སྲོལ༌ཅིག༌ཡང༌ འགོ༌བཙུགས༌གནང༌ཡོདཔ༌ཨིན། (Royal Education Council, 2020). དཔལ༌ལྡན༌འབྲུག༌པའི༌རྒྱལ༌ཁབ༌ནང༌ལུ༌ ཞི༌གཡོགཔ༌ཚུ༌གཞུང༌ལུ༌ཐ༌དམ༌ཚིག༌དང༌ ལས༌རྒྱུ༌འབྲས༌ཐོག༌ལས༌ཞི༌གཡོག༌གི༌བཅའ༌ཁྲིམས༌ བཅའ༌ཡིག༌ སྒྲིག༌གཞི༌ཚུ༌ལས༌འགལ༌བ༌མེདཔ༌སྦེ་ སྲིད༌དོན༌ཚོགས༌པའི༌དབང༌ལུ༌མ༌ཤོར༌བར༌ སྤྱིར༌བཏང༌གི༌འགན༌ཁག༌འབག༌སྟེ༌ གཡོ༌སྒྱུ༌ངན༌ལྷད༌མེད༌པར༌ ཕྱག༌ཞུ༌ནི༌དང༌ དྭངས༌གསལ༌ འགན༌འཁྲི༌ ཁྱད༌རིག༌ འཇོན༌ཐངས༌ཅན༌སྦེ༌ ཡར༌དྲག༌གཏང༌ནིའི༌དོན༌ལུ༌ སྤྱི༌ལོ༌ ༡༩༨༢ ཟླ༌ ༦ པའི༌ནང༌ རྒྱལ༌གཞུང༌ཞི༌གཡོག༌ལྷན༌ཚོགས༌དེ༌ རྩ༌ཁྲིམས༌ཅན༌གྱི༌རང༌སྐྱོང༌ཡིག༌ཚང༌སྦེ༌ བཟོ༌གནང༌ཡོདཔ༌ཨིན། དེ༌མ༌ཚད༌འབྲུག༌པའི༌རྒྱལ༌ཁབ༌དང༌མི༌སེར༌གྱི༌དོན༌ལུ༌ རྒྱུན༌སྐྱོང༌ཟད༌གྲོའི༌མ༌དངུལ༌ཚུ༌ འདྲ༌མཉམ༌དང༌ཚད༌འཛིན༌ཐོག༌ལས༌ བདག༌འཛིན༌འཐབ༌སྟེ༌ དངུལ༌རྩིས༌ཀྱི༌ཁྲིམས༌དང༌ལམ༌ལུགས༌ཚུ༌ལས༌ འགལ༌བ༌མེདཔ༌ སྤྱོད༌དགོ༌ནི༌དེ༌གིས༌ ཕྱོགས༌རིས༌མེད༌པར༌ དྲང༌བདེན༌གྱི༌ལག༌ལེན༌འཐབ༌སྟེ༌ རྒྱལ༌ཁབ༌ཀྱི༌འོང༌འབབ༌དང༌ མི༌དམངས༌ཀྱི༌སྤྱི༌དངུལ༌ཚུ༌ ཆུད༌ཟོས༌མེདཔ༌སྦེ༌ ལག༌ལེན༌འཐབ༌ཚུགས༌ནིའི༌དོན༌ལས༌ རྒྱལ༌གཞུང༌རྩིས༌ཞིབ༌དབང༌འཛིན༌དེ༌ཡང༌ རྩ༌ཁྲིམས༌ཅན༌གྱི༌དབང༌འཛིན༌ཡིག༌ ཚང༌སྦེ༌ གཞི༌བཙུགས༌འབད༌གནང༌སྟེ༌ཡོདཔ༌ཨིན། ལྷག༌པར༌དུ༌ཁྲིམས༌དང༌འབྲེལ༌བའི༌ འགན་ཁུར༌འབག༌ནིའི༌དོན༌ལུ༌ སྤྱི༌ལོ༌ ༢༠༠༠ ཟླ༌ ༤ པའི༌ཚེས༌ ༡༤ ལུ༌ ཁྲིམས༌དོན༌ལས༌ཁུངས༌ཀྱི༌ཡིག༌ཚང༌གཞི༌བཙུགས༌འབད༌གནང༌མི༌དེ༌ སྤྱི༌ལོ༌ ༢༠༠༦ ཟླ༌ ༩ པའི༌ཚེས༌ ༢༤ ལུ༌ རྩོད༌དཔོན༌ཡོངས༌ཁྱབ༌ཡིག༌ཚང༌རང༌སྐྱོང༌སྦེ༌བཟོ༌སྟེ༌གནང༌ཡོདཔ༌ཨིན། (ཀུན༌བཟང༌ཆོས༌འཕེལ། རྣམ༌རྒྱལ༌ཕུན༌ཚོགས༌། ༢༠༠༩ ཤོགས༌གྲངས༌ ༥༧-༥༩) ནང༌བཀོད༌དེ༌འདུག། ཆོས་དང་ལམ་སྲོལ། ༉ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་མཆོག་གིས་ རྒྱལ་ཁབ་དང་མི་སེར་གྱི་ མཐའ་དོན་ལུ་དམིགས་ཏེ་ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ཟེར་ གཞི་བཙུགས་འབད་བའི་ཤུལ་ལུ་ ཀ་ཆེན་བཞི་སྦེ་བཀོད་ཡོད་པའི་ནང་ལས་ ཆོས་དང་ལམ་སྲོལ་བདག་འཛིན་འབད་དགོཔ་དེ་ ག་ནི་བ་ཁག་ཆེ་བའི་ ཀ་ཆེན་གསུམ་པའི་ནང་ཚུདཔ་ཨིན། དེ་སྦེ་ཚུད་དགོ་མི་དེ་ཡང་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ཕྱིའི་དཔལ་འབྱོར་གོང་འཕེལ་ ག་དེམ་ཅིག་འགྱོ་རུང་ དེ་ནང་གནས་མི་འགྲོ་བ་ཚུ་གིས་ མནོ་བསམ་གཏང་ཐངས་དང་ བྱ་བ་སྤྱོད་ལམ་ཚུ་ ག་ཅི་དེ་ཁག་ཆེཝ་ལས་བརྟེན་ ཨིན། ཆོས་ལྡན་འབྲུག་པའི་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ནང་ ལཱ་དང་བྱ་བ་ག་ཅི་ར་འབད་རུང་ མནོ་བསམ་གཅིག་ཁར་བཏང་སྟེ་ ཆོས་དང་མཐུནམ་སྦེ་འབད་བ་ཅིན་ ལཱ་དང་བྱ་བ་ག་ཅི་ར་འབད་རུང་ ལེགས་ཤོམ་འགྱོཝ་ཨིན། (Royal Education Council, 2020). འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་སྐྱེ་སྟེ་ འབྲུགཔ་ཨིན་པའི་ངོ་རྟགས་ལུ་ ལཱ་དང་བྱ་བ་ག་ཅི་ར་འབད་རུང་ ཐ་དམ་ཚིག་དང་ལས་རྒྱུ་འབྲས། ཆོས་དང་ལམ་སྲོལ་བཟང་པོ་ཚུ་ སེམས་ཁར་བཞག་སྟེ་ རང་དང་གཞན་ཟེར་དབྱེ་བ་མ་ཕྱེ་བར་འབད་དགོཔ་ཨིན། དུས་འགྱུར་བའི་གནས་སྟངས་ད་རེས་བཟུམ་ཅིག་ནང་ལུ་ འབྲུག་པའི་ན་གཞོན་ཚུ་གིས་འབད་རུང་ སྔོན་བྱོན་རྒྱལ་བ་གོང་མ་ཚུ་གིས་ མཛད་བྱ་བཟང་པོ་མར་ཉམས་མ་བཅུག་པར་ ག་ཅི་དེ་སེམས་ལུ་སྤྲོ་སྣང་ཆེ་བའི་སྒོ་ལས་ བདག་འཛིན་འཐབ་དགོཔ་ཨིན། དེ་བཟུམ་མའི་བྱ་བ་ལུ་བརྩོན་ཚུགས་པ་ཅིན་ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་གྲུབ་མ་ཚུགས་པའི་དཔེ་མི་སྲིད་ནི་ཨིན། (ཀུན་བཟང་ཆོས་འཕེལ་དང་ རྣམ་རྒྱལ་ཕུན་ཚོགས་ ༢༠༠༩ ཤོག་གྲངས་ ༤༥) ནང་བཀོད་དེ་འདུག། མི་དབང་མཆོག་གིས་ཐུགས་ཀྱི་དགོངས་བཞེད་གཙོ་བོ་ར་ འབྲུག་པའི་ཆོས་དང་ལམ་སྲོལ་གཉིས་ བདག་འཛིན་དང་ཉམས་སྲུང་འབད་ནི་དེ་ཨིན་མི་དེ་ཡང་ འབྲུག་པའི་རང་དབང་རང་བཙན་གྱི་ ངོ་རྟགས་གཙོ་བོ་ དེ་གཉིས་ཀྱིས་སྟོན་ནི་དེ་གིས་ཨིན། འབྲུག་པའི་ལམ་སྲོལ་ཚུ་དམིགས་བསལ་གྱིས་མ་འདྲཝ་སྦེ་ཡོད་མི་དེ་ཡང་ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་སྒྲིག་ལམ་རྣམ་གཞག་དང་ ལམ་སྲོལ་བཟང་པོ་ འབྲུག་པའི་གྱོན་ཆས་གོ་དང་དཀྱི་ར་ རྒྱལ་ཁབ་ཆུང་ཀུ་ཅིག་ནང་ ཁ་སྐད་མ་འདྲཝ་ལ་སོགས་པ་ཚུ་ཡོདཔ་ལས་བརྟེན་ཨིན། རྒྱལ་ཁབ་ཆུང་ཀུ་གཅིགཔོ་དེ་ སྟོབས་དང་མི་རློབས་ཀྱི་ཐད་ཁར་ གཞན་དང་དོ་འགྲན་འབད་ཚུགས་པའི་ནུས་པ་མེད་རུང་ རང་གི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ཡོད་པའི་སྔར་སྲོལ་ལམ་ལུགས་ ཆོས་དང་ལམ་སྲོལ་ཚུ་ ལེགས་ཤོམ་སྦེ་བདག་འཛིན་འཐབ་ནི་དེ་ རྒྱལ་ཁབ་རང་འདྲོངས་གནས་ཐབས་ཀྱི་ ཁུངས་ངོ་མ་ཅིག་ཨིནམ་ལས་ མི་དབང་རྒྱལཔོ་མཆོག་གིས་ཡང་ ག་ཅི་དེ་བདག་འཛིན་འཐབ་དགོ་པའི་བཀའ་རྒྱ་ཚུ་ཡང་གནང་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན། (Royal Education Council, 2020). དེ་འབདཝ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༣ ལུ་ རྒྱལ་ཡོངས་ཚོགས་འདུ་ཚོགས་ཐེངས་ ༣༨ པའི་ནང་ འབྲུག་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ངོ་རྟགས་སྦེ་ རྒྱལ་ཡོངས་གྱོན་ཆས་གོ་དང་དཀྱི་ར་དེ་ འབྲུག་རྒྱལ་ཡོངས་གྱོན་ཆས་སྦེ་འགོ་བཙུགས་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༠ ལུ་ རྒྱལ་ཡོངས་ཚོགས་འདུ་ཐེངས་ ༥༢ པའི་ནང་ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་སྒྲིག་ལམ་རྣམ་གཞག་ དེ་ཡང་འགོ་བཙུགས་གནང་ དེ་མ་ཚད་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༤ ལུ་ བཟོ་རིག་ འཆམ་ འབྲུག་པའི་ཞབས་ཁྲ་ ལ་སོགས་པ་ཚུ་ཡང་ གཞི་བཙུགས་མཛད་གནང་ཡོདཔ་ཨིན། མི་དབང་མཆོག་གིས་ དེ་བཟུམ་མའི་མཛད་བྱ་བཟང་པོ་ཚུ་ གཞི་བཙུགས་ཡོདཔ་མ་ཚད་ རྒྱལ་ཁབ་ཡར་རྒྱས་ཀྱི་གོམ་པ་ལུ་དམིགས་ཏེ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༤ པའི་ནང་ འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་འཐུས་མི་སྦེ་འཛུལ་ཞུགས་འབད་ནུག། (Karma Phuntsho, 2013). དེ་ལས་ལྷག་པའི་མཛད་བྱ་ཁག་ཆེ་ཏོག་ཏོ་ཅིག་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༤ སྤྱི་ཟླ་ ༨ པའི་ཚེས་ ༡ ལུ་ ཆོས་ཀྱི་བདག་པོ་ རྗེ་མཁན་པོའི་མངའ་འོག་ལུ་ གྲྭ་ཚང་ལྷན་ཚོགས་གཞི་བཙུགས་གནང་ཡོདཔ་མ་ཚད་ མི་དབང་མཆོག་གིས་ དུས་དང་ཕུ་ལས་བྱུང་པའི་ ཅ་རྙིང་ཚུ་བཞག་ནིའི་དོན་ལུ་ འགྲེམ་སྟོན་ཁང་ཚུ་ཡང་གཞི་བཙུགས་མཛད་གནང་ནུག། དེ་མ་ཚད་ འབྲུག་པའི་ཁྱིམ་ཀྱི་བཟོ་བཀོད་རིག་པ་ཚུ་དང་ གཞན་ཡང་ཟམ་པ་ མཐོང་གྲོལ་དང་ཐང་ཀ་ ངག་རྒྱུན་ལས་དར་བའི་ རྩོམ་རིག་ ཞབས་ཁྲ་ བཟོ་རིག་མ་འདྲཝ་ལ་སོགས་པའི་ ལམ་སྲོལ་ག་ནི་བ་བཟང་པོ་ཚུ་ བདག་འཛིན་སྦེ་བཞག་ནིའི་བཀའ་རྒྱ་ཚུ་ཡང་གནང་ཡོདཔ་ཨིན། ལྷག་པར་དུ་ སྔོན་བྱོན་གོང་མ་ཚུ་གིས་ བསྒྲུབས་བཞག་མི་རྫོང་ ལྷ་ཁང་ མཆོད་རྟེན་ལ་སོགས་པ་ཚུ་ཡང་ མི་ཉམས་གོང་འཕེལ་གཏང་ནིའི་ ལས་འཆར་ཚུ་ཡང་ བརྩམས་གནང་པའི་གྲས་ལས་ སྤུང་ཐང་བདེ་ཆེན་ཕོ་བྲང་རྫོང་དང་ སྤ་རོ་སྟག་ཚང་ལྷ་ཁང་གཉིས་ མེ་རྐྱེན་ཤོར་བའི་ཤུལ་ལུ་ ཉམས་བཅོས་ཡང་མཛད་གནང་ནུག། (Sonam Kinga, 2009, p143). འབྲུག་པའི་སྔར་སྲོལ་ལམ་ལུགས་བཟང་པོ་དེ་ལུ་ གནོད་རྐྱེན་འབྱུང་མི་བཅུག་ནིའི་ཐབས་ལུ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༥ ཟླ་ ༢ པའི་ཚེས་ ༣༡ ལུ་ སྲོལ་འཛིན་ལྷན་ཚོགས་ཡང་ གཞི་བཙུགས་མཛད་གནང་བའི་ཤུལ་ལུ་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ ཧེ་མ་ལས་གཞི་བཙུགས་མཛད་ཡོད་པའི་ ལྷ་ཁང་ རྫོང་གཞི་ཁག་དང་ གཞན་དང་གཞན་ཡང་ ལེ་ཤ་ར་གསརཔ་བཞེངས་ཡོདཔ་མ་ཚད་ ཧེ་མ་ལས་ཡོད་མི་ཚུ་ཡང་ ག་ཅི་དེ་ལེགས་ཤོམ་སྦེ་ ཉམས་སྲུང་འབད་དེ་བཞག་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༥ སྤྱི་ཟླ་ ༩ པའི་ཚེས་ ༢ ལུ་ རྫོང་ཁ་གོང་འཕེལ་ལྷན་ཚོགས་ཡང་ གཞི་བཙུགས་མཛད་གནང་སྟེ་ རྒྱལ་ཡོངས་སྐད་ཡིག་རྫོང་ཁ་འདི་ ག་ཅི་དེ་ལེགས་ཤོམ་སྦེ་བདག་འཛིན་འཐབ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ རྫོང་ཁའི་ཐོག་ དཔེ་དེབ་སྣ་ཚོགས་གསར་བརྩམས་འབད་དེ་ སྦྱོང་བརྡར་དང་རྫོང་ཁའི་གློག་རིག་མཐུན་རྐྱེན་ཚུ་ཡང་ གཞི་བཙུགས་འབད་ཞིནམ་ལས་ རྫོང་ཁག་ རྒེད་འོག་དང་ གཡུས་སྒོ་ལ་སོགས་པ་ཚུ་ནང་ཡང་ རྫོང་ཁའི་སྐད་ཡིག་ཤེས་ཡོན་ དར་ཁྱབ་སྦོམ་སྦེ་བཏང་ནུག། (ཀུན་བཟང་ཆོས་འཕེལ་དང་ རྣམ་རྒྱལ་ཕུན་ཚོགས་ ༢༠༠༩ ཤོག་གྲངས་ ༤༩) ནང་བཀོད་དེ་འདུག། དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ ཆོས་གོས་དང་ལས་སྲོལ་ཚུ་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་དང་མ་འདྲཝ་སྦེ་ ཡོད་མི་དེ་ཡང་ དུས་རབས་ ༨ པའི་ནང་ སངས་རྒྱས་གཉིས་པ་ ཨྱོན་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་གིས་ ལུང་བསྟན་དང་འཁྲིལ་ འབྲུག་ལུ་ཆོས་ཀྱི་བདག་པོ་རིམ་པར་བྱོན་ཏེ་ དུས་རབས་ ༡༥ པའི་ནང་ ཐུགས་རིག་མཁས་པའི་ གཏེར་སྟོན་པདྨ་གླིང་པ་མཆོག་བྱོན་ཏེ་ ཆོས་ཕྱོགས་ཀྱི་ལམ་སྲོལ་བཟང་པོ་ཚུ་ གཞི་བཙུགས་མཛད་གནང་ཡོདཔ་མ་ཚད་ དུས་རབས་ ༡༧ པའི་ནང་ བླ་མ་ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་ འབྲུག་པ་དཀར་བརྒྱུད་ཀྱི་ཆོས་དེ་ བོད་གཞུང་དང་མ་འདྲཝ་སྦེ་ ཆོ་གོའི་གདངས་དབྱངས་དང་རྔ་རོལ་ དེ་ལས་དུང་དང་རྒྱ་གླིང་གི་ལེའུ་ལས་འགོ་བཙུགས་ ལག་ལེན་སོ་སོ་བརྩམས་གནང་པའི་རྒྱུ་མཚན་ལུ་ ཆོས་དང་རིག་གཞུང་ལས་བརྟེན་དར་བའི་ལམ་སློལ་ཚུ་ཡང་ ག་ཅི་དེ་ལེགས་ཤོམ་སྦེ་ བདག་འཛིན་འཐབ་དགོཔ་ཁག་ཆེ་ཤོས་ཅིག་ཨིན། (དཔལ་འབྲུག་ཞིབ་འཇུག་ལྟེ་བ་ ༢༠༡༠ ཤོག་གྲངས་ ༣༦༤) ནང་བཀོད་ནུག། འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་དུས་ནམ་ར་འབད་རུང་ རང་དབང་གི་ཁུར་ཆ་འབག་སྡོད་ཐབས་ལུ་དམིགས་ཏེ་ སྔོན་བྱོན་རྒྱལ་བ་གོངམ་ཚུ་གིས་ མཛད་བྱ་བཟང་པོ་ཚུ་དང་ ཧེ་མ་ལས་དར་ཡོད་པའི་ འབྲུག་པའི་ཆོས་དང་ལམ་སྲོལ་དེ་ བཀོ་མ་བཞག་པར་ག་ཅི་དེ་ལེགས་ཤོམ་སྦེ་ བདག་འཛིན་དང་ཉམས་སྲུང་འབད་དགོཔ་ཨིན། འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཟེར་བའི་མིང་ གཞན་དང་མ་འདྲཝ་བཟོ་མི་གཙོ་བོ་དེ་ར་ འབྲུག་པའི་ལམ་སྲོལ་གཞན་དང་མ་འདྲཝ་ཡོད་པའི་གུར་ འབྲུག་མི་ཟེར་སླབ་དགོ་མི་དེ་ཡང་ རྒྱལ་ཁབ་གཞན་དང་མ་འདྲ་བའི་ སྤྱོད་ལམ་བཟང་པོ་ ལས་རྒྱུ་འབྲས་དང་ཐ་དམ་ཚིག་ཟེར་བའི་ཚིག་གིས་ དོན་དག་རྟོགས་ཚུགས་པའི་ཁར་ དེ་ལུ་ཡིད་ཆེས་བསྐྱེད་ཤེས་ནི་དེ་གིས་ཨིན། བརྡ་དོན་དང་བརྒྱུད་འབྲེལ་གྱི་ལམ་ལུགས། ༉ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ སྤྱིར་བཏང་ག་ནི་བ་ཉམས་དགའ་ཏོག་ཏོ་དང་ སྐྱིད་ཏོང་ཏོ་སྦེ་ཡོད་མི་དེ་ སྐྱབས་གནས་དམ་པ་མི་དབང་རིམ་བྱོན་ཚུ་གི་བཀའ་དྲིན་དང་ སྤྱིར་དཀོན་མཆག་གསུམ་གྱི་ཐུགས་རྗེ་བྱིན་རླབས་ལས་བརྟེན་ཨིན། འབྲུག་རྒྱལ་དར་གནམ་ལུ་ཕྱར་ཏེ་ རང་དབང་གི་ངོ་རྟགས་སྟོན་ནིའི་གོ་སྐབས་གནང་མི་ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་མཆོག་གི་ ཆོས་ལྡན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ ཡར་རྒྱས་ཀྱི་ལྟ་བ་ལེ་ཤ་ཅིག་ གཞི་བཙུགས་འབད་ཡོད་ས་ལས་ བརྒྱུད་འབྲེལ་གྱི་ལུམ་ལུགས་དེ་ཡང་ འགྱུར་བའི་ལྟ་བ་གཅིག་སྦེ་ འགོ་བཙུགས་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་སྦེ་འབྲུག་ལུ་ རིམ་ལུགས་དེ་བཟུམ་གཞི་བཙུགས་མི་དེ་གིས་ འབྲུག་པའི་མི་སེར་ཚུ་ གཅིག་གིས་གཅིག་ལུ་འབྲེལ་བ་འཐབ་ནི་དང་ བརྡ་དོན་སྤྲོད་ལེན་འབད་ནི་ དེ་ལས་དེང་སང་གི་རིམ་ལུགས་གཞན་དང་གཞན་ཡང་ གློག་རིག་ཡོངས་འབྲེལ་དང་ བརྡ་བརྒྱུད་ལ་སོགས་པ་ཚུ་གཞི་བཙུགས་འབད་མི་དེ་གིས་ རང་སོའི་མཐའ་འཁོར་དང་རྒྱལ་ཡོངས་ ལྷག་པར་དུ་རྒྱལ་སྤྱིའི་གནས་ཚུལ་ཚུ་ཤེས་ཚུགས་ནི་ལུ་ཡང་ ཕན་པ་སྦོམ་ར་བྱུང་ཡོདཔ་ཨིན། མི་དབང་མཆོག་ཐུགས་རྒྱུད་ག་ནི་བ་མཁས་ནི་དེ་གིས་ སྟོབས་ཤུགས་ཅན་གྱི་ རྒྱལ་ཁབ་གཉིས་ཀྱི་བར་ན་ཚུད་ཡོད་མི་ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ནང་ལུ་ གོང་འཕེལ་གྱི་རྩ་བ་ངོ་མ་གཅིག་ བརྡ་དོན་བརྒྱུད་འབྲེལ་གྱི་བརྡ་བརྒྱུད་དེ་ དགོས་མཁོ་ཆེཝ་ཨིནམ་མཁྱེན་ནི་དེ་གིས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༣ ཟླ་ ༡༡ པའི་ཚེས་ ༡༡ ལུ་ འབྲུག་རྒྱང་བསྒྲགས་ལས་འཛིན་འདི་ འགོ་དང་པ་རྒྱལ་ཡོངས་ ན་གཞོན་ཚོགས་སྡེ་སྦེ་བཙུགས་ཏེ་གནང་ཡོདཔ་ཨིན། (Lily Wangchuk, 2017). དེ་ལས་བརྟེན་འབྲུག་པའི་མི་སེར་ཚུ་ལུ་ ག་ཅི་དེ་ཕན་ཐོགས་ཆེ་བའི་ཡུལ་ཅིག་ལུ་གྱུར་ཏེ་ཡོད་པའི་གུར་ གནས་ཚུལ་དང་ཐུགས་སྤྲོའི་ལས་རིམ་སྣ་ཚོགས་ རྒྱང་བསྒྲགས་འབད་སྲོལ་ཡོད་མི་དེ་གིས་ འབྲུག་མི་ཚུ་ཡང་གོང་འཕེལ་འགྱོ་བའི་རྟགས་ལུ་ གོམ་པ་གདོང་ཁར་སྤོ་བའི་གོ་སྐབས་ཐོབ་ཡོདཔ་ཨིན། ལྷག་པར་དུ་ མི་དབང་མཆོག་གིས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༩ སྤྱི་ཟླ་ ༦ པའི་ཚེས་ ༢ ལུ་ འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་མཆོག་ གསེར་ཁྲི་གུར་ཕེབས་ཏེ་མི་ལོ་ ༢༥ འཁོར་བའི་དུས་སྟོན་བརྩི་སྲུང་ཞུ་བའི་སྐབས་སུ་ མི་དབང་མཆོག་གིས་ རྒྱལ་ཡོངས་ལུ་གསུང་བཤད་གནང་པའི་སྐབས་ དུས་སྟོན་དེ་མི་དབང་མཆོག་ ཁྲི་ལོ་ ༢༥ འཁོར་བའི་དུས་སྟོན་བརྩི་སྲུང་ཞུཝ་མེན་པར་ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ནང་ དཔལ་འབྱོར་གོང་འཕེལ་འགྱོ་བའི་ དགའ་སྟོན་བརྩི་སྲུང་འབདཝ་ཨིན་ཟེར་ཡང་གསུངས་གནང་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་སྦེ་གསུངས་དགོ་མི་དེ་ཡང་ མི་དབང་མཆོག་ཁྲི་ཐོག་ཁར་བྱོན་ཏེ་ ཉིནམ་གཅིག་ཡང་སྐུ་ངལ་མ་གནང་པར་ མི་སེར་དང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དོན་ལུ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༢ ལུ་ ཀི་ལོ་མི་ཊར་ ༨༠༠ ལས་ ཉུངམ་སྦེ་སྡོད་མི་ སྣུམ་འཁོར་ལམ་དེ་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༦ ལུ་ ཀི་ལོ་མི་ཊར་ ༤༥༥༤.༧༣ དེ་ཅིག་ལུ་ཡར་སེང་འབད་དེ་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ རྫོང་ཁག་ཉི་ཤུ་གེ་རའི་ནང་ ཁྱབ་ཚུགས་ནུག། (Royal Education Council, 2020). དེ་མ་ཚད་མི་དབང་མཆོག་གིས་ འབྲུག་པའི་མི་སེར་ཚུ་ལུ་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་རྒྱང་མཐོང་དང་ ཡོངས་འབྲེལ་གྱི་རིམ་ལུགས་འགོ་བཙུགས་ཞིནམ་ལས་ དེ་ལས་བརྟེན་ཏེ་ མི་རང་ར་སོ་སོ་ལུ་ ཕན་པ་དང་གནོད་པ་ཚུ་ ག་དེ་སྦེ་ཡོདཔ་ཨིན་ནའི་སྐོར་ལས་ཡང་བཤད་དེ་གནང་ཡོདཔ་ཨིན་མས། རྒྱང་མཐོང་དང་ཡོངས་འབྲེལ་ དེ་ལས་ རང་དང་རྒྱལ་ཁབ་ལུ་ ཕན་པ་དང་གནོད་པའི་ གནས་ཚུལ་ལེ་ཤ་ཡོདཔ་ལས་ ན་གཞོན་ཚུ་གིས་ དེ་ཚུ་དབྱེ་བ་ཕྱེ་སྟེ་འབད་དགོཔ་ ཁག་ཆེ་བའི་བཀའ་རྒྱ་ཚུ་ཡང་གནང་ཡོདཔ་ཨིན། འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་མི་རློབས་ཉུང་བའི་ རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཨིན་རུང་ འཛམ་གླིང་གཅིག་གྱུར་གྱི་དུས་ཚོད་ལུ་ མཐུན་ལམ་ཅན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཚུ་དང་གཅིག་ཁར་ འབྲེལ་བ་འཐབ་སྟེ་ཚོང་འབྲེལ་དང་ ལྟ་བཤལ་ཡར་རྒྱས་གཏང་ནིའི་དོན་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༣ ཟླ་ ༡༡ པའི་ཚེས་ ༢ ལུ་ འབྲུག་མཁའ་འགྲུལ་ཡང་གཞི་བཙུགས་འབད་ཡོདཔ་མ་ཚད་ གཞན་ཡང་རླུང་འཕྲིན་ འགྲེམ་ ལྕགས་འཕྲིན་ བརྒྱུད་འཕྲིན་ འགྲུལ་འཕྲིན་ གློག་རིག་ གློག་འཕྲིན་ འགྲུལ་འཁོར་གཏོང་ལེན་ ཀུན་གསལ་ སྒེར་གྱི་གསར་ཤོག་ ལ་སོགས་པ་ཚུ་ཡང་གཞི་བཙུགས་མཛད་ཡོདཔ་ཨིན་མས། (ཀུན་བཟང་ཆོས་འཕེལ་དང་ རྣམ་རྒྱལ་ཕུན་ཚོགས། (༢༠༠༩) འབྲུག་པའི་མི་སེར་ཡོངས་ཀྱིས་ བརྡ་དོན་འཕྲུལ་རིག་དང་ བརྒྱུད་འབྲེལ་གྱི་བརྡ་བརྒྱུད་ མཐུན་རྐྱེན་བསམ་གྱིས་མ་ཁྱབ་སྦེ་ སྤྱོད་ནི་གི་གོ་སྐབས་ཐོབ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ རྫོང་ཁག་ ཁྲོམ་སྡེ་ རྒེད་འོག་ གཡུས་སྒོ་ཁག་ལས་ཕར་ མི་ཚུ་འབྲེལ་བ་འཐབ་ནིའི་དོན་ལུ་ ཆུ་བརྒལ་དགོ་པའི་དཀའ་ངལ་མེད་པར་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༢ ལུ་ ཟམ་པ་ ༤༠ དེ་ཅིག་ཡོད་མི་དེ་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༦ ཚུན་གྱི་ ནང་འཁོད་ལུ་ ཟམ་པ་ ༦༥༨ ལྷག་ཙམ་བཟོ་སྐྲུན་མཛད་དེ་ སྔོན་མ་བ་ལྷག་སྟེ་ཡར་སེང་མཛད་གནང་ནུག། ཁྱིམ་ཚང་རྒྱལ་ཁབ་ རྒྱ་གར་གཞུང་དང་གཅིག་ཁར་ཡང་ རྒྱ་འབྲུག་གཉིས་ཀྱི་ ས་མཚམས་ཀྱི་ ཁྲོམ་སྡེ་ཚུ་གི་བར་ན་ རེ་ལིའི་ལམ་བཟོ་ནི་ཚུ་ཡང་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༥ ཟླ་ ༢ པའི་ཚེས་ ༢༥ ལུ་ ཐུགས་ཐག་བཅད་གནང་ཡོདཔ་མ་ཚད་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་འཁོད་ཀྱི་གཞུང་ལམ་རྒྱ་སྐྱེད་དང་ ཕུན་ཚོགས་གླིང་དང་ ཐིམ་ཕུག་ཚུན་གྱི་འཁོར་ལམ་དེ་ ཨེ་ཤི་ཡཱན་ གཞུང་ལམ་བཟོ་ནི་སྦེ་ གསུང་གྲོས་གནང་ཡོད་མི་ཚུ་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་མི་སྡེ་དཔལ་འབྱོར་ལུ་ ཁེ་ཕན་སྦོམ་བྱུང་ཚུགསཔ་མཛད་གནང་ཡོདཔ་ཨིན། (ཀུན་བཟང་ཆོས་རྒྱལ་དང་ རྣམ་རྒྱལ་ཕུན་ཚོགས། ༢༠༠༩) མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་མཆོག་ གསེར་ཁྲི་གུར་བྱོན་པའི་ཉིནམ་ལས་འགོ་བཟུང་ དམིགས་ཡུལ་ངོ་མ་ར་རྒྱལ་ཁབ་ཡར་རྒྱས་ཀྱི་དོན་ལུ་ བརྡ་དོན་དང་བརྒྱུད་འབྲེལ་ལུ་གཙོ་བོ་བཏོན་ཏེ་ ཡར་རྒྱས་འགྱོ་བའི་བསྒང་གི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་འབདཝ་ལས་ དགོས་འདོད་ཆེ་བའི་དངོས་པོ་ཚུ་དང་ ལྷག་པར་དུ་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ ནགས་ཚལ་དང་གངས་རི་ཚུ་ག་ནི་བ་སྦོམ་ཡོད་པའི་ས་གོ་ཅིག་འབདཝ་ལས་ ཡར་རྒྱས་གོང་འཕེལ་གྱི་ལས་སྣ་མ་འདྲཝ་ཡོད་རུང་ འགོ་བཙུགས་ཚུགས་པར་ག་ཅི་དེ་ལ་ཁག་ཨིན་རུང་ མི་དབང་མཆོག་གི་བཀའ་དྲིན་ལས་ རེ་བ་སྐྱེད་དོ་བཟུམ་སྦེ་ར་ གྲུབ་ཚུགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། ཡར་རྒྱས་གོང་འཕེལ་ལས་སྣ་གི་ སོན་བཙུགས་ནི་འགོ་བཙུགས་ཏེ་ མི་ལོ་ ༡༠ དེ་ཅིག་གི་ཤུལ་ལུ་ འབྲུག་ལུ་བརྡ་བརྒྱུད་ཀྱི་རིམ་ལུགས་སྣ་ཚོགས་ འབྲུག་རྒྱང་བསྒྲགས་ལས་འཛིན་ ཀུན་གསལ་གསར་ཤོག་དང་ གཞན་བརྡ་བརྒྱུད་དང་འབྲེལ་བའི་ གཞུང་འབྲེལ་ཡིག་ཚང་ཚུ་ཡང་ བཙུགས་ནི་འགོ་བཙུགས་ནུག། (Kinley Dorji, 1991, P3). སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༨ ལུ་ སྒེར་གྱི་གློག་བརྙན་བཟོ་སྐྲུན་ཁང་ ཨེ་བཱི་ཚོང་སྡེ་གིས་ འབྲུག་ལུ་གློག་བརྙན་མགར་ས་བླ་མའི་སེང་གེ་ཟེར་མི་ འགོ་ཐོག་བཟོ་སྐྲུན་འབད་བའི་ཤུལ་ ད་རེས་ནངས་པའི་དུས་ལུ་ འབྲུག་གློག་བརྙན་ཚོགས་པ་ཟེར་ གནམ་མེད་ས་མེད་ཡོངས་གྲགས་སོང་ཡོདཔ་ཨིན། (Phuntsho Rabten, n.d, P176). འབྲུག་ལུ་ཡོངས་འབྲེལ་གྱི་ཞབས་ཏོག་དེ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༩ སྤྱི་ཟླ་ ༦ པའི་ཚེས་ ༢ ལུ་ རྒྱང་མཐོང་གི་རིམ་ལུགས་འགོ་བཙུགས་པའི་སྐབས་ གཞི་བཙུགས་འབད་བའི་ཤུལ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༣ སྤྱི་ཟླ་ ༡༡ པའི་ཚེས་ ༡༡ ལུ་ མི་དབང་མཆོག་གིས་ འཁྲུངས་སྐར་དུས་སྟོན་དང་འབྲེལ་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་འགོ་ཐོག་ འབྲུག་བརྒྱུད་འཕྲིན་ཚད་གཞི་བཙུགས་འབད་ཡི། དེ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༦ ལུ་ བཀྲ་ཤིས་འགྲུལ་འཕྲིན་ཚོང་སྡེ་གིས་ཡང་ འགོ་དང་པ་སྒེར་གི་ བརྒྱུད་འཕྲིན་ལས་སྡེ་ཅིག་འགོ་བཙུགས་ཡོདཔ་ཨིན། རྒྱལ་ཁབ་གཅིག་དང་མི་སེར་གཅིག་ཡོད་ཟེར་བའི་དགོངས་དོན། ༉ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ ནང་པ་ཆོས་ལྡན་གྱི་རྒྱལ་ཅིག་ཨིན་པའི་ཁར་ རྒྱལ་རྒྱུད་འཛིན་པའི་བདག་པོ་ཚུ་ཡང་ ག་ཅི་དེ་ཐུགས་རྒྱུད་བཟང་ཏོག་ཏོ་ཡོད་པའི་ནང་ལས་ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་མཆོག་ ཧ་ཅང་གིས་ལེགས་ཤོམ་ཡོད་པའི་ཁར་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ ཡར་རྒྱས་གོང་འཕེལ་གྱི་ལྟ་བ་ཡང་ལེ་ཤ་ར་ གཞི་བཙུགས་མཛད་གནང་ཡོདཔ་ཨིན། རྒྱལ་ཁབ་ནང་དགོས་མཁོ་དང་བསྟུན་ཏེ་ འགྱུར་བ་མ་འདྲཝ་ལེ་ཤ་མཛད་ཡོད་པའི་མཐའ་མར་ འབྲུག་མི་ཚུ་ཡང་རྒྱལཔོ་མཆོག་ལུ་ བློ་གཏད་དང་ཡིད་ཆེས་སྦོམ་བྱུང་ཡོདཔ་ཨིན། རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཁབ་རང་དབང་ཐོབ་སྟེ་ཡུན་མ་རིངམ་ཅིག་ཁར་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ལྷོ་ཕྱོགས་ཁ་ཐུག་ལུ་ ལྷོ་མཚམས་པ་ཚུ་གཞིས་བཅག་ནི་འགོ་བཙུགས་པའི་ཤུལ་ལུ་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་སྲིད་དོན་དབང་ཆ་ཁས་ལེན་འབད་དགོཔ་བྱུང་ནུག། རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཡོངས་སྲིད་དོན་ཚོགས་པ་ (ཨིན་དྲིཡཱན་ནེཤ་ནཱལ་ཀཱན་གརསི་) གིས་རྒྱབ་སྐྱོར་འཐོབ་ནིའི་དམིགས་པ་བསྐྱེད་དེ་ འབྲུག་རྒྱལ་ཡོངས་ཚོགས་པ་ (བྷུ་ཊཡན་ནེཤ་ནཱལ་ཀཱན་གརསི་) ཟེར་བཞག་སྟེ་ ངོ་ལོག་རྐྱབ་ནིའི་འཆར་གཞི་བརྩམས་ཡོདཔ་ཨིན། (Royal Education Council, 2020). ཨིན་རུང་བློ་འདོད་སྐྱེད་དོ་བཟུམ་ རྒྱབ་སྐྱོར་ཐོབ་མ་ཚུགསཔ་ལས་ ངོ་རྒོལ་ལུས་ཡོདཔ་མ་ཚད་ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་གསུམ་པ་གིས་ ཤུལ་ལས་ངོ་ལོགཔ་ཚུ་ལུ་ ཉེས་པ་ཡངས་ཆག་མཛད་གནང་སྟེ་ མངམ་ར་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལོག་བཏང་ཡོདཔ་ཨིན། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༥༨ ལུ་ རྒྱལ་ཡོངས་ཚོགས་འདུ་གིས་ ལྷོ་འཚམས་པ་ནང་སྐྱོད་འབད་མི་ཚུ་ལུ་ མི་ཁུངས་ཀྱི་ཐོབ་དབང་གནང་ཡོདཔ་མ་ཚད་ འབྲུག་ལུ་སྡོད་ཆོག་པའི་གནང་བ་ཡང་གྲོལ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་གི་ཤུལ་ལས་དཔལ་ལྡན་འབྲུག་གཞུང་གིས་ འགོ་འདྲེན་ཐོག་ལས་ ལྷོ་འཚམས་པ་ཚུ་རྒྱལ་ཡོངས་གཙོ་གཞུང་གི་ གྲངས་སུ་བཙུགས་ནིའི་དོན་ལུ་ ལས་རིམ་སྣ་ཚོགས་བརྩམས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༨ མི་རྩིས་རྐྱབ་པའི་སྐབས་སུ་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ཁྲིམས་འགལ་གྱི་སྒོ་ལས་ གསང་བའི་ཐོག་ལུ་འཛུལ་མི་ལེ་ཤ་ཅིག་ར་ཡོདཔ་སྦེ་ངོས་འཛིན་འབད་ཡོདཔ་ཨིན། (དཔལ་འབྲུག་ཞིབ་འཇུག་ལྟེ་བ ༡༠༢༠) ནང་བཀོད་དེ་འདུག། དེ་བཟུམ་མའི་བྱ་བ་འཐོན་མི་ལུ་བརྟེན་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རང་དབང་ལུ་ གནོདཔ་བཀལ་ནིའི་ཉེན་ཁ་སྦོམ་ཡོདཔ་སྦེ་ ངོས་འཛིན་བྱུང་ཡོདཔ་ལས་ སྟོབས་ཆུང་བའི་ཁར་ ཡར་རྒྱས་གོང་འཕེལ་འགྱོ་མ་ཚར་བའི་ རྒྱལ་ཁབ་འབྲུག་ཡུལ་བཟུམ་ཅིག་ནང་ ག་དེ་དྲག་དྲག་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་ལས་སྣ་མ་འདྲཝ་ བརྩམས་ཏེ་གདོང་ལེན་འབད་ནིའི་གྲ་སྒྲིག་འབད་ནི་ལུ་ ལ་ཁག་བཏང་ཡོདཔ་ཨིན་མས། སྔོན་མའི་དུས་ལུ་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ གཅིག་མཐུན་དང་གཅིག་སྒྲིལ་ལུ་ བརྩོན་མི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཨིནམ་ལས་ གནས་སྟངས་ཚུབ་དྲག་དེ་བཟུམ་ནང་ཡང་ གདོང་ལེན་འབད་ནི་ལུ་འཇམ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ དེ་བཟུམ་གྱི་བྱ་བ་ངན་པ་ འབྱུང་མི་བཅུག་ནིའི་ཐབས་ལུ་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་འབྲུག་གཞུང་གིས་ རྒེད་འོག་ཡར་རྒྱས་ཚོགས་ཆུང་ དང་རྫོང་ཁག་ཡར་རྒྱས་ཚོགས་འདུ་ཚུ་ གཞི་བཙུགས་མཛད་གནང་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་མ་ཚད་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༩ ལུ་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ རྒྱལ་ཡོངས་ངོ་རྟགས་བདག་འཛིན་འབད་ནིའི་དོན་ལུ་ རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་གནས་ཚད་ནང་ལུ་ ལས་རིམ་ཚུ་ཡང་གཞི་བཙུགས་མཛད་གནང་སྟེ་ འབྲུག་པའི་མི་སེར་ཚུ་གིས་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་གཅིག་དང་དེ་ནང་གི་མི་སེར་གཅིག་ཨིན་པའི་ གོ་བ་བརྡ་སྤྲོད་ཚུ་ཡང་མཛད་ཡོདཔ་ཨིན། (Royal Education Council, 2020). དེའི་སྐབས་སུ་ལྷོ་མཚམས་པའི་མི་ངོ་ཚུ་གིས་ཡང་ རྒྱབ་སྐྱོར་ཧྲིལ་བུ་འབད་དེ་འབད་རུང་ ངོས་ལེན་འབད་མ་བཏུབ་མི་ཚུ་གིས་ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་གཞུང་ལུ་ ངོ་ལོག་རྐྱབ་འོངམ་ལས་བརྟེན་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༠ ཟླཝ་ ༩ པའི་ནང་ ལྷོ་ཕྱོགས་ཁ་ཐུག་ལུ་ དམག་འཁྲུག་ཡང་ཐོན་ཡོདཔ་ཨིན། དྲག་ཐོག་དབང་བཙོང་གི་བྱ་བ་སོགས་འབད་ནི་འགོ་བཙུགས་ཏེ་ བཙན་ཁྲིད་འབད་ནི་ འཕྲོག་བཅོམ་འབད་ནི་དང་ སློབ་གྲྭ་ སྨན་ཁང་དང་གཞན་མི་འཛོམས་སའི་ས་གོ་ནང་ལས་ཕར་ཡང་ དམར་གསད་རྐྱབ་ནི་ལ་སོགས་པ་འབད་བ་ལས་བརྟེན་ རྒྱལ་སྒོ་བསྡམས་བཞག་དགོཔ་ཐོན་ནུག། སྒོ་མ་བསྡམས་པར་བཞག་ཡོད་མི་ཚུ་ གནོད་འཚུབ་རྐྱབ་ནི་དང་ མེདཔ་གཏང་ནི་ལ་སོགས་པའི་བྱ་བ་ངན་པ་ ལེ་ཤ་ར་འབད་ཡོདཔ་ལས་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ ཞི་བདེ་དང་བདེ་སྐྱིད་འབྱུང་ནི་ལུ་ཡང་བཀག་ཡོདཔ་ཨིན་རུང་ མི་དབང་མཆོག་གིས་ དུས་ཉིན་ཚན་རྟག་ཏུ་རྒྱལ་ཁབ་དང་མི་སེར་གྱི་དོན་ལུ་དང་ ལྷག་པར་དུ་ རྒྱལ་ཡོངས་གཅིག་མཐུན་དང་ གཅིག་སྒྲིལ་བཟོ་ཐབས་ལུ་དམིགས་ཏེ་ ཕྱག་ལཱ་མཛད་དེ་བཞུགས་ནུག། (ཀུན་བཟང་ཆོས་འཕེལ། རྣམ་རྒྱལ་ཕུན་ཚོགས། ༢༠༠༩) ནང་ལུ་བཀོད་དེ་ཡོདཔ་ཨིན། འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ ་མི་ལོ་ ༡༣༠༠ དེ་ཅིག་གི་རིང་ལུ་ རང་དབང་རང་བཙན་སྦེ་གནས་ཡོདཔ་ལས་ དུས་ནམ་ར་འབད་རུང་ འབྲུག་མི་གེ་ར་གིས་ དཀའ་ངལ་དང་གདོང་ལེན་འབད་དགོཔ་ག་དེ་ཅིག་འབྱུང་རུང་ རྒྱལ་ཁབ་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་དོན་ལུ་འགན་ཁུར་འབག་ནི་དང་ སེམས་ཤུགས་བསྐྱེད་ནི་དེ་ ཁག་ཆེ་ཟེར་གསུངས་ཡོདཔ་ཨིན། འབྲུག་པའི་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ རྒྱལ་བརྒྱུད་འཛིན་པའི་རྒྱལཔོ་ག་བྱོན་ཏེ་འབད་རུང་ ག་ཅི་དེ་ལེགས་ཤོམ་སྦེ་ བདག་འཛིན་འཐབ་གནང་ཡོད་མི་དེ་ ག་ཅི་དེ་གཅེས་གཅེས་ཕངས་ཕངས་ཀྱི་སྒོ་ལས་ བདག་འཛིན་འཐབ་ནི་དེ་འབྲུག་མི་རེ་རེ་ལུ་ འགན་ཁུར་སྤྲོད་གནང་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་མ་ཚད་མི་དབང་མཆོག་གིས་ གསུངས་མི་ནང་ དུས་ནམ་ར་འབད་རུང་ གཞུང་དང་མི་སེར་གཉིས་ ལཱ་གཅིག་སྒྲིལ་གྱི་ཐོག་ལས་འབད་བ་ཅིན་ ངོ་ལོག་རྐྱབ་མི་ས་ཡ་ལྷགཔ་སྦེ་འོང་རུང་ གདོང་ལེན་འབད་ཚུགས་པའི་ནུས་པ་ཡོད་པའི་སྐོར་ལས་ཡང་གསུངས་་ཡོདཔ་ཨིན། (Sonam Kinga, 2009). མཇུག་ར་ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ དུས་ཡུན་ཐུང་ཀུ་ཅིག་གི་རིང་ལུ་ དཀའ་ངལ་ཐོན་ཏེ་ར་འབད་རུང་ ཡུན་མ་རིངམ་ཅིག་ཁར་ མི་དབང་མཆོག་གིས་ རྒྱལ་ཁབ་གཅིག་ནང་མི་ངོ་གཅིག་ཟེར་བའི་དགོངས་དོན་ལས་བརྟེན་ རང་དབང་གི་ཁུར་ཆ་འབག་ནིའི་གོ་སྐབས་ཐོབ་ཡོདཔ་ཨིན། ལྷོ་མཚམས་ཁ་ཐུག་ལུ་ངོ་ལོགཔ་ཐོན་ཏེ་ སྟབས་མ་བདེཝ་ཐོན་ཡོད་རུང་ དུས་ཡུན་མ་རིང་པའི་གོང་ལས་ མི་སེར་གཅིག་མཐུན་གྱི་སྒོ་ལས་ དཀའ་ངལ་ཚུ་བསལ་ཚུགས་ཡོདཔ་ལས་ དུས་ནམ་ར་འབད་རུང་ རྒྱལ་ཁབ་གཅིག་གི་མི་སེར་འབདཝ་ལས་ མནོ་བསམ་གཅིག་ཁར་གཏང་ ལགཔ་གཅིག་ཁར་མཐུད་དེ་ ལཱ་མཐུན་འབྲེལ་གྱི་སྒོ་ལས་ འབད་དགོཔ་ཁག་ཆེཝ་ཨིན། རྒྱལ་ཁབ་གཅིག་ནང་གནས་ཏེ་ཡོདཔ་ལས་ ཕྱོགས་སོ་སོ་སྦེ་དབྱེ་བ་ཕྱེ་ནི་དང་ ཁ་སྐད་མ་འདྲཝ་ཡོད་པའི་ངོ་བོ་ལུ་ སོ་སོ་ཁ་འབྲལ་ནི་མེན་པར་ གཅིག་ཨིན་པའི་བསམ་པ་བསྐྱེད་དེ་ རྒྱལ་ཁབ་རང་དབང་ལུ་བརྩོན་དགོཔ་ག་ཅི་དེ་ཁག་ཆེཝ་ཨིན། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༣ ལོའི་ནང་ལུ་ཡང་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་སྟབས་མ་བདེ་བའི་རྐྱེན་བྱུང་ཡོད་རུང་ འབྲུག་པའི་མི་སེར་ཚུ་ ག་དེ་དྲག་དྲག་མནོ་ཤེས་བསམ་ཤེས་ཀྱི་སྒོ་ལས་ ཞབས་ཏོག་དང་འགན་ཁུར་འབག་ནི་དང་ ཁས་བླངས་འབད་ནི་དེ་གིས་ ཧེ་མ་ག་ཨིནམ་སྦེ་ར་ དགའ་དགའ་སྤྲོ་སྤྲོ་གི་ངང་ལུ་ དམག་ལས་རྒྱལ་ཁ་ཐོབ་སྟེ་ རང་དབང་གི་ཐོག་ལུ་གནས་པའི་གོ་སྐབས་ཤར་ཡོདཔ་ཨིན། (Karma Phuntsho, 2013). རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རང་བཙན་སྲུང་སྐྱོབ། ༉ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་མཆོག་གིས་ བྱམས་པ་དང་བརྩེ་བའི་ཐུགས་སྨོན་ལས་ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ དགའ་སྐྱིད་དང་ཞི་བདེའི་དཔལ་ལུ་ལོངས་སྤྱོད་དེ་ ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་དུས་ལུ་ རྣམ་རྟོག་མེད་པའི་རི་ལས་ དཔྱད་རིག་མེད་པའི་ཆརཔ་བཟུམ་ བསམ་པ་ལོག་ལྟ་སྐྱེད་མི་ཚུ་གིས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༩ ལུ་ དཔྱད་རིག་རྣམ་རྟོག་མེད་པར་ ངོ་ལོག་ནིའི་འཆར་གཞི་བརྩམས་ཏེ་ གྲ་སྒྲིག་འབད་མི་དེ་ཚུ་ལུ་ མི་དབང་མཆོག་གིས་ ཉེས་ཁྲིམས་དགོངས་ཡངས་གནང་རུང་ བཀྲིན་དགའ་ཚོར་བསམ་ནི་ཕར་བཞག་ ཐ་ན་ཆུའི་ནང་མཛུབ་མོ་བཙུགས་པའི་ ཤུལ་ར་མེདཔ་བཟུམ་སྦེ་ ངོ་ལོག་གི་ལཱ་འབད་ནི་འགོ་བཙུགས་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༠ ཟླ་ ༩ པའི་ཚེས་ ༡༩ ལས་ ངོ་ལོགཔ་ཚུ་གིས་ མི་སྡེ་ལུ་ མཁོ་ཆེ་བའི་གཞི་རྟེན་མཐུན་རྐྱེན་ སློབ་གྲྭ་ སྨན་ཁང་ ལམ་དང་ ཟམ་ཚུ་མེ་སྤར་ བཅག་དཀྲུམ་དང་ བརྡལ་ཤུབས་བཏང་ཡོདཔ་མ་ཚད་ ཉེས་པ་ག་ཅི་ཡང་མེད་པའི་ མི་སེར་མཉམ་ཆུང་ཚུ་ དམར་བསད་དང་འཕྲོག༌བཅོམ༌འབད་བའི་གུར་ ཕ༌མའི༌གདོང༌ཁར༌བུམོ་ཚུ༌ལུ༌ དབང༌བཙོང༌འདོད༌སྤྱོད༌ཚུ་འབད་ནུག། དེ་ལས་ ལྷ༌ཁང༌དང༌སྐུ༌གསུང༌ཐུགས༌རྟེན༌ མང༌རབས༌ཅིག༌མེདཔ་བཏང་ ལ་སོགས་པའི་བྱ་བ་ངན་པ་ལེ་ཤ་འབད་ནུག། (Royal Education Council, 2020) སྤྱི༌ལོ༌ ༡༩༩༡ ལུ༌ རྒྱལ༌ཡོངས༌ཚོགས༌འདུ༌ཐེངས༌ ༧༠ པའི༌ནང༌ མི༌སེར༌འཐུས༌མི་ཚུ༌གིས༌ གཞུང་རྩ༌བ༌གསུམ༌ལུ༌ ངོ༌ལོག༌མི་ཚུ༌ ཉེས༌ཁྲིམས༌སྲོག་ཐོག་ལུ་བཀལ་ནི་དང༌ ཚེ༌བཙོན༌ནང་གཏང་ནི་ལུ་ ཡངས༌ཆ་མེད་པར་དྲག༌པོའི༌སྒོ༌ལས༌ གོ༌མཚོན༌ལག༌ལེན༌ འཐབ༌དགོཔ༌སྦེ༌ཞུ་ཡོདཔ་ཨིན་རུང་ མི་དབང་མཆོག་གིས་ ངོ༌ལོག༌པའི༌བྱེལཝ༌དེ༌ དྲག༌པོའི༌སྒོ༌ལས༌ མེན༌པར༌ ཞི༌བའི༌ཐོག༌ལས༌འཇོམ༌ཐབས༌ སྒྲིག༌མ༌ཚུགས༌པ༌ཅིན༌ རྒྱལཔོ༌གསེར༌ཁྲི༌གུ་ལས༌ དགོངས༌ཞུ༌མཛད༌ནི༌ཨིན༌པའི༌ ཁས༌བླངས༌ཡང་མཛད༌གནང༌ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༢ རྒྱལ་ཡོངས་ཚོགས་འདུ་ཐེངས་ ༧༡ པའི་ནང་རྒྱལ་ཡོངས་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་ བཅའ་ཁྲིམས་གསརཔ་ཆ་འཇོག་མཛད་དེ་ ཚེ་བཙོན་ཕོག་མི་ཚུ་ ཉེས་ཁྲིམས་དགོངས་ཡངས་གནང་པའི་ཤུལ་ལས་ ཁྲེལ་དང་ངོ་ཚ་མེད་པར་ རྟ་གསོ་བའི་དྲིན་ལན་རྡོག་ཐལ་དང་། བཟང་ལན་ངན་དང་ཆང་ལན་ཆུ་བྱིན་ཏེ་ དཔྱེ་ངན་སྟོན་མིའི་ ངོ་ལོགཔ་གི་དཀའ་ངལ་ཚུ་ཡང་བསལ་ཏེ་གནང་ཡོདཔ་ཨིན། (དཔལ་འབྲུག་ཞིབ་འཇུག་ལྟེ་བ་ ༢༠༡༠) སྐལ་བཟང་ཆོས་འཕེལ། རྣམ་རྒྱལ་ཕུན་ཚོགས། (༢༠༠༩) ལྟར་དུ་འབད་བ་ཅིན་ རྒྱ་གར་གཞུང་ལུ་ ངོ་རྒོལ་འབད་མི་ཨུལ་ཕཱ། བཱོ་དོ། ཀེ་ཨེལ་ཨོ། གཡིབ་དམག་སྡེ་ཚན་ ༣ གྱིས་ འབྲུག་པའི་ས་གནས་ཚུ་ནང་ གནང་བ་མེད་པར་ དབང་བཙོང་གི་ཐོག་ལུ་འཛུལ་ཏེ་ སྡོད་སྒར་བཅགས་སྡོད་རུང་ མི་དབང་མཆོག་གིས་ མ་འོངས་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ ཞི་བདེ་ལུ་དམིགས་ཏེ་ གཡིབ་དམག་ཚུ་ལུ་ བཟོད་པ་དང་སྙིང་རྗེ་ཚད་མེདཔ་བསྒོམས་ཏེ་ མིའི་ཚེ་སྲོག་ལུ་བར་ཆད་མི་རྐྱབ་ནི་དང་ རྒྱ་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་གཉིས་ཀྱི་མཐུན་ལམ་ ཡུན་བརྟན་བཞག་ནིའི་དོན་ལུ་བརྩོན་ཏེ་བཞུགས་ནུག། གཡིབ་དམག་དེ་ཚུ་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལས་མེདཔ་བཟོ་ནིའི་དོན་ལུ་ རྒྱལ་ཡོངས་ཚོགས་འདུ་ཐེངས་ ༧༦ པ་ལས་འགོ་བཟུང་ ༨༡ པ་ཚུན་ མི་ལོ་ ༦ གི་རིང་ གཡིབ་དམག་གི་འགོ་དཔོན་ཚུ་དང་གཅིག་ཁར་ གསུང་གྲོས་ག་དེམ་ཅིག་གནང་རུང་ གྲུབ་འབྲས་ལེགས་ཤོམ་བྱུང་མ་ཚུགས་པས། ངོ་རྒོལ་སྡེ་ཚན་ ༣ གྱིས་ འབྲུག་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ རང་དབང་རང་བཙན་ཨིན་པའི་མནོ་བསམ་མེད་པར་ ཨ་རྟག་ར་བྱ་སྤྱོད་ངན་པའི་དམག་གི་སྦྱང་བ་འབད་ནི་དང་ གཞན་བྱ་བ་ངན་པ་མཚམས་ཚོད་མེད་པར་ འཕྲོ་མཐུད་དེ་འབདཝ་ལས་ མི་དབང་མཆོག་གིས་ ཉེན་ཁ་ཅན་གྱི་ས་གནས་ནང་ལས་ཕར་ཞབས་ཀྱི་བཅར་གནང་། གཡིབ་དམག་འགོ་དཔོན་ཚུ་ལུ་ མི་དབང་མཆོག་གི་ཞལ་ལས་ འབྲུག་དང་ཨ་སམ་ནུབ་བེང་གཱོལ་གྱི་མི་སེར་ཚུ་ལུ་ ཧེ་མ་ལས་ད་རེས་ཚུན་ཚོད་ མི་རབས་བརྒྱུད་དེ་མཐུན་ལམ་ཅན་དང་ ཁྱིམ་ཚང་ཐག་ཉེ་ཤོས་ཨིན་ནི་དེ་གིས་ འབྲུག་པའི་དམག་མི་དང་གཡིབ་དམག་སྡེ་ཚན་ ༣ གྱི་བར་ན་ གཅིག་གིས་གཅིག་ལུ་ ངལ་མ་རངམ་ག་ནི་ཡང་མེདཔ་ལས་ དྲག་པོའི་ཐོག་ལས་དམག་རྐྱབ་ནི་མེན་པར་ ཞི་བའི་ཐོག་ལས་ འབྲུག་པའི་ས་ཁོངས་ནང་ལས་སྡོད་སྒར་ཚུ་ སྤོ་བཤུད་འབད་བ་ཅིན་ རྒུད་འཐུས་གནང་ནི་གི་ཞལ་གྱིས་་ཡང་བཞེས་ནུག། གཡིབ་དམག་ཚུ་ལུ་ཡང་ དགྲ་བྱང་ཕྱད་སྦེ་མེན་པར་ ཕམ་དང་བུ་གཞིའི་འདུ་ཤེས་དང་བརྩེ་གདུང་གནང་སྟེ་ ཐུགས་བསྐྱེད་བཟང་པོའི་བཀའ་རྒྱ་ ག་དེམ་ཅིག་གནང་རུང་ གཡིབ་དམག་ཚུ་གི་རྣ་བར་ རྡོ་གུར་ཆུ་བླུགས་བླུགསཔ་བཟུམ་སྦེ་ ཉན་ཁུག་ར་བཏབ་མ་བཏུབ་པས། སྐལ་བཟང་ཆོས་འཕེལ། རྣམ་རྒྱལ་ཕུན་ཚོགས། (༢༠༠༩) དང་ཁྲིལ་བ་ཅིན་ གཡིབ་དམག་འགོ་དཔོན་ཚུ་གི་ཧོངས་ལས་ འབྲུག་གཞུང་དང་རྒྱ་གར་གཞུང་གཉིས་ཀྱི་མཐུན་ལམ་དེ་ མི་ལོ་ ༥༠ ལྷག་ཙམ་དང་ ཨ་སམ་ ནུབ་བེང་གཱོལ་མངའ་སྡེ་གཉིས་དང་ འབྲུག་པའི་མི་སེར་གྱི་བར་ན་ལུ་ཡོད་པའི་མཐུན་ལམ་དེ་ མི་ལོ་སྟོང་ཕྲག་ལས་ལྷག་སྟེ་ཡོད་མི་དེ་གཉིས་ ག་དྲག་ག་གཟིགས་ཏེ་ཐུགས་ཐག་བཅད་གནང་མི་དེ་ལུ་ མ་འཐུསཔ་མེད་པའི་གཏམ་གྱི་མཐའ་ཚིག་ཞུ་སྟེ་ ཚར་གཅིག་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལས་ ཕྱི་ཁར་ཐོན་ཏེ་འགྱོ་རུང་ ལོག་སྟེ་ར་འབྲུག་གི་ས་ཁོངས་ནང་ལུ་ རང་འཇགས་འཛུལ་ནི་ཨིན་པའི་ བཙན་ཚིག་ཡང་ཞུ་ཡོདཔ་ཨིན། མི་དབང་མཆོག་གིས་རྒྱལ་ཁབ་རང་དབང་དང་ མི་སེར་གྱི་དགའ་སྐྱིད་ཀྱི་ཐོག་ལུ་དམིགས་ཏེ་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༣ ཟླ་ ༧ པའི་ཚེས་ ༡༤ ལུ་ རྒྱལ་ཡོངས་ཚོགས་འདུ་ཆེན་མོ་ཐེངས་ ༨༡ གི་ནང་ ཚོགས་ཁང་སྒོ་བསྡམས་ཏེ་ གསང་བའི་གསུང་གྲོས་གནང་ཞིནམ་ལས་ ཚོགས་འདུ་ཆེན་མོ་གིས་ དྲག་དམག་ལག་ལེན་འཐབ་དགོཔ་སྦེ་གྲོས་ཆོད་གནང་ ལྷན་རྒྱས་གཞུང་ཚོགས་ལས་ དྲག་དམག་འགོ་བཙུགས་ཆོགཔ་སྦེ་གྲོས་ཆོད་ཕུལ་ནུག། གཡིབ་དམག་ཚུ་དང་གཅིག་ཁར་ བྱ་ཐབས་མེད་པར་གདོང་ལེན་འབད་དགོཔ་ཐོནམ་ལས་ ཐུགས་ཕམ་སྦོམ་ཡོད་པའི་བཀའ་རྒྱ་ཚུ་ཡང་ འབྲུག་གཞུང་དང་མི་སེར་ཡོངས་ལུ་གནང་ནུག། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྲུང་སྐྱོབ་དང་མི་སེར་གྱི་མཐའ་དོན་ལུ་ ཉིན་ནུབ་མེད་པར་ཕྱག་ལཱ་གནང་བའི་དུས་ཚོད་དེ་ཁར་ ཆོས་ཕྱོགས་དང་ ལྷག་པར་དུ་ མི་དབང་མཆོག་གི་ རྒྱལ་ཡུམ་གྱི་གཙོས་པའི་ ཚེ་སྔོན་ལས་ཀྱིས་བཀོད་པའི་ རྒྱལ་བཙུན་སྐུ་འཁོར་ལྷན་རྒྱས་དང་ དད་དམ་ཅན་གྱི་མི་སེར་ག་ར་ འབྲུག་མི་ཡོངས་ཀྱི་སྐྱབས་མགོན་ སྤྱི་གཙུག་སྦུག་གི་ཉི་ཟླ་ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་མཆོག་གི་སྐུ་ཚེ་ལུ་ བར་རྐྱེན་མི་འབྱུང་ག་མནོ་བའི་ཚ་གྱང་ གནམ་མེད་ས་མེད་ཕོག་ནུག། ཨིན་རུང་མི་དབང་མཆོག་ལུ་ ག་དེ་ཅིག་ཞུ་རུང་གསན་མ་བཏུབ་པར་ མི་དབང་བརྒྱུད་འཛིན་རྒྱལ་སྲས་ དྲགོས་འཇིགས་མེད་གེ་སར་རྣམ་རྒྱལ་དབང་ཕྱུག་མཆོག་ མི་སེར་གྱི་མཐའ་དོན་དང་ སྐྱིད་སྡུག་གཟིགས་མིའི་རྒྱལ་ཚབ་སྦེ་ ཐིམ་ཕུག་ལུ་བཞག་གནང་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༣ ཟླ་ ༡༢ པའི་ཚེས་ ༢ ལུ་ སྤུངས་ཐང་བདེ་ཆེན་ཕོ་བྲང་མ་ཆེན་ལྷ་ཁང་ གཏེར་སྟོན་པདྨ་གླིང་པ་ ཞབས་དྲུང་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་ སྲས་འཇམ་དཔལ་རྡོ་རྗེ་ ལ་སོགས་པ་ཚུ་གི་སྐུ་མདུན་ལས་ རྒྱལ་ཁབ་ལུ་གནོད་འཚུབས་ཡོད་མེད་ཀྱི་བརྟག་པ་ཞུཝ་ད་ གནོད་འཚུབས་མེད་པའི་ཐུགས་བརྟག་གནང་ཡོདཔ་ཨིན། ལྷག་པར་དུ་ མགོན་ཁང་ཆེན་པོའི་ནང་ལུ་ དཔལ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མགོན་པོ་ ལས་མགོན་བྱ་རོག་གདོང་ཅན་ དཔལ་ལྡན་དུད་སོལ་ལྷ་མོ་ བཀའ་སྲུང་ཆོས་སྐྱོང་མའི་སྐུ་མདུན་ལས་ བཟང་ངན་གྱི་བརྟག་པའི་དོན་ལུ་ཤོ་ཞུ་རུང་ ཉེན་ཁ་མེདཔ་སྦེ་གནངམ་ལས་ སྤྱི་ཟླ་ ༡༢ པའི་ཚེས་ ༣ གྱི་དྲོ་པ་ སྤུ་ན་ཁ་འཛོམས་ཐང་ཁ་ལུ་ མ་ནི་དང་དུང་སྒྲུབ་གནང་སའི་ མཆོད་ཁང་ནང་དཀར་མེ་ཕུལ་ ཐུགས་སྨོན་གནང་སྟེ་ མི་དབང་རྒྱལ་པོའི་སྲས་དྲགོས་ འཇིགས་རྒྱལ་ ཨྱོན་དབང་ཕྱུག་དང་མི་དབང་མཆོག་ དགེ་ལེགས་ཕུ་ལུ་བྱོན་ནུག། བཤད་སྲོལ་ལྟར་འབད་བ་ཅིན་ ཆོས་སྐྱོང་སྲུང་མ་གིས་སྡོང་གྲོགས་མཛད་པའི་ཁར་ མི་དབང་མཆོག་ཡང་ག་ནི་བ་ཤེས་རབ་ཅན་གྱི་ གང་ཟག་ཁྱད་དུ་འཕགས་པ་ཅིག་དང་ དམག་མི་ཚུ་ཡང་སྙིང་སྟོབས་ཅན་དང་ འབྲུག་པའི་མི་སེར་རྣམས་ ཁ་རྗེ་བཟངམ་ལས་བརྟེན་ གཡིབ་དམག་ཚུ་ལས་རྒྱལ་ཁ་ཐོབ་ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པ་རྒྱལ་ལོ་ཟེར་ ཕྱོགས་ལས་རྣམ་པར་རྒྱལ་བའི་འབྲུག་རིས་ཅན་གྱི་རྒྱལ་དར་ འགྱུར་བ་མེད་པར་ནམ་མཁའི་དབྱིངས་ལུ་འཕྱར་ཏེ་ སྨན་ལྗོངས་འབྲུག་གི་རྒྱལ་ཁབ་སྔར་ལས་ལྷག་པའི་ རང་བཙན་བདེ་སྲུང་གི་གཞི་འགྱམ་ སྒྲིང་སྒྲི་སྦེ་བཙུགས་ཏེ་གནང་བའི་ཉིནམ་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༣ ཟླ་ ༡༢ པའི་ཚེས་ ༡༥ དེ་ འབྲུག་མི་ཡོངས་ཀྱིས་མི་རབས་བརྒྱུད་དེ་ དུས་ནམ་ཡང་སེམས་ཁ་ལས་མ་བརྗེད་པར་ རང་གི་སྲོག་ལས་ལྷག་པའི་བཀྲིན་རྗེས་སུ་དྲན་དགོཔ་ཨིན། ཁུངས་གཏུག། སྐལ་བཟང་ཆོས་འཕེལ། རྣམ་རྒྱལ་ཕུན་ཚོགས། (༢༠༠༩) འབྲུག་གི་ནོར་བུ། རྡོར་གླིང་གྲོས་ཚོགས། ཀུན་གསལ་ལས་འཛིན། (༢༠༡༡) རྒྱལ་རབས་བཞི་པའི་མཛད་རྣམ། རྫོང་ཁའི་སྙན་ཚིག་བློ་ཟེ་ནང་། ཀུན་གསལ་ལས་འཛིན། དཔལ་འབྲུག་ཞིབ་འཇུག་ལྟེ་བ། (༢༠༢༠) འབྲུག་བརྒྱུད་འཛིན་གྱི་རྒྱལ་མཆོག་བཞི་པ་ མི་དབང་འཇིགས་མེད་སེངྒེ་དབང་ཕྱུག་མཆོག་གི་རྟོགས་བརྗོད་བཞུགས་སོ། ཐིམ་ཕུག། དཔལ་འབྲུག་ཞིབ་འཇུག་ལྟེ་བ། Phuntsho, k. (2013). History of Bhutan, Random House Publishers India Private Limited. Kinga, S. (2009). Polity of Kingship and Democracy, Ministry of Education, Royal Government of Bhutan. Phuntsho Rabten, (n.d), Mass Media: Its Consumption and Impact on Residents of Thimphu and Rural Areas. Thimphu, Center for Bhutan Studies. Wangchuk, L. (2017). Facts about Bhutan the Land of Thunder Dragon. KMT Publishers. Rabten, P. (n.d). Mass Media: Its Consumption and Impact on Residents of Thimphu and Rural Areas. Thimphu, Center for Bhutan Studies. Royal Education Council, (2020). History of Bhutan; course book for class X, Royal Government of Bhutan, Paro. འབྲུག་གི་རྒྱལ་བརྒྱུད། རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ཀྱི་བཅུད་དོན། ༉ ཧེ་མ་དུས་རབས་ ༡༧ པའི་ནང་ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པ་རིན་པོ་ཆེ་ མཐུ་ཆེན་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ཞབས་དྲུང་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་ རྒྱུ་རྐྱེན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་རྟེན་འབྲེལ་ལས་ ཆིབས་ཁ་ལྷོ་ལུ་བསྒྱུར་ཏེ་ ལྷོ་མོན་ཁ་བཞིའི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་བྱོན་གནང་ནུག། དེ་ལས་ཚུར་ ལྷོ་ཁྲིམས་མེད་སར་ཁྲིམས་དང་ ར་ལུང་མེད་སར་ལུང་བཏགས་ གནང་སྟེ་ ལྷོ་མོན་པའི་ཡུལ་འདི་ནང་ ཆོས་སྲིད་གཉིས་ལྡན་གྱི་གཞུང་ལུགས་དབུ་བཙུགས་གནང་ཞིནམ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༦༢༩ ལུ་ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་ཁྲིམས་ཀྱི་རྩ་བ་ངོ་མ་ཅིག་ཨིན་མི་བཀའ་ཁྲིམས་བརྩམས་གནང་ནུག། བཀའ་ཁྲིམས་འདི་ནང་ གཞུང་གི་ཁ་ཐུག་ལས་ མི་སེར་ལུ་བདེ་སྐྱིད་བྱིན་མ་ཚུགས་པ་ཅིན་གཞུང་གནས་ཏེ་དགོས་པ་ག་ནི་ཡང་མེད་ཟེར་ གསལ་རི་རི་སྦེ་བཀོད་དེ་ཡོདཔ་ལས་ བདེ་སྐྱིད་དང་དགའ་སྐྱིད་ཟེར་བའི་དགོངས་དོན་འདི་ ཧེ་མ་ལས་དར་ཁྱབ་བྱུང་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། དེ་ལས་ཚུར་རིམ་པ་བཞིན་དུ་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ནང་ དབང་ཕྱུག་བརྒྱུད་འཛིན་གྱི་རྒྱལ་བརྒྱུད་རིང་ལུགས་དབུ་བརྙེས་ཏེ་མི་སེར་ག་ར་ གངས་བར་ནང་གི་ཆུ་འཐུང་། སྤྲིན་བར་ནང་གི་ཉིམ་བསྲོ་སྟེ་སྡོད་ནི་ཐོབ་ཡོདཔ་ལས་ སྔར་བ་ལྷག་པའི་བདེ་སྐྱིད་བྱུང་ནུག། དེ་མ་ཚད་ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་མཆོག་གིས་ ང་བཅས་རའི་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ གཞན་རྒྱལ་ཁབ་བཟུམ་སྦེ་ ཡར་རྒྱས་འགྱོ་བའི་དུས་དང་འཁྲིལ་ཏེ་ གོང་འཕེལ་གྱི་ལས་སྣ་ཚུ་ ང་བཅས་རའི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ཡང་རྒྱ་ཆེཝ་སྦེ་འགོ་བརྩམས་ཏེ་ལཱ་འབད་བའི་སྐབས་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་སྔར་སྲོལ་ལམ་ལུགས་བཟང་པོ་ ཆོས་དང་རིག་གཞུང་ མཛེས་ཉམས་ལྡན་པའི་རང་བཞིན་མཐའ་འཁོར་གནས་སྟངས་ཚུ་ཉམས་ནི་ལུ་ མ་འོངས་མངོན་པར་གཟིགས་ཏེ་ ཐུགས་ཀྱི་ཚ་གྱང་སྦོམ་བཞེས་ཏེ་ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ཟེར་བའི་དགོངས་དོན་འདི་ རྒྱལ་ཁབ་གོང་འཕེལ་གྱི་གཞི་རྩ་ངོ་མ་ཅིག་སྦེ་བརྩམས་གནང་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་འབདཝ་ལས་ ད་རེས་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་གཞུང་སྐྱོང་གི་སྲིད་བྱུས་ གཞན་རྒྱལ་ཁབ་ཚུ་དང་རྩ་ལས་འདྲ་སར་མེད་པའི་རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ཀྱི་གཞི་རྩ་ཡང་ན་ལྟ་བ་དང་བསྟུན་སྟེ་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ཡར་རྒྱས་ཀྱི་འགྱུར་བ་འགྱོ་ ནི་ཨིན་མི་འདི་གིས་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་གཏམ་སྙན་འདི་་ འཛམ་གླིང་ཡོངས་ལུ་ཁྱབ་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་འབད་ནི་འདིགིས་ འོག་ལས་མར་ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་བརྩམ་དགོ་པའི་ཁུངས། དེའི་དམིགས་དོན་དང་ལས་རིམ་ཚུ་གི་སྐོར་ལས་བཅུད་བསྡུ་སྟེ་ཞུ་ནི་ཨིན། དང་པ་ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ བརྩམ་དགོ་པའི་ཁུངས་ཡང་ འབྲུག་བརྒྱུད་འཛིན་གྱི་རྒྱལ་རབས་བཞི་པ་ མི་དབང་འཇིགས་མེད་སེངྒེ་དབང་ཕྱུག་མཆོག་གི་རྟོགས་བརྗོད་ནང་ལུ་བཀོད་དོ་བཟུམ་འབད་ བ་ཅིན་ མི་དབང་མཆོག་གིས་ འཛམ་གླིང་རྒྱལ་ཁབ་སོ་སོའི་གནས་སྟངས་ཚུ་གཟིགས་པའི་སྐབས་ རྒྱལ་ཁབ་ལ་ལུ་ཅིག་ དམིགས་ཡུལ་གྲུབ་མ་ཚུགས་པར་ མནོ་བའི་ས་ཁར་ལྷོད་མ་ཚུགས་པའི་དཀའ་ངལ་དང་ ལ་ལུ་ཅིག་ནང་ དབུལ་ཕོངས་ཀྱི་དཀའ་ངལ་གནམ་མེད་ས་མེད་ཡོདཔ་མ་ཚད་ རྒྱལ་ཁབ་ལ་ལུ་ཅིག་ གཅིག་གིས་གཅིག་ལུ་ངལ་མ་རངས་པར་དོ་འགྲན་འབད་དེཕྲག་དོག་བསྐྱེད་ནི། དེ་མ་ཚད་ རྒྱལ་ཁབ་ལ་ལུ་ཅིག་ནང་ རྒྱུ་དངོས་དང་མཐུན་རྐྱེན་ཚུ་འབོར་ཆེ་ཏོག་ཏོ་ཡོད་རུང་ མི་སེར་ཚུ་ལུ་བདེ་སྐྱིད་བྱིན་མ་ཚུགས་པའི་དཀའ་ངལ་མ་འདྲཝ་ལེ་ཤ་ཡོདཔ་གཟིགས་ཏེ་ མི་དབང་མཆོག་གིས་ ཡར་རྒྱས་གོང་འཕེལ་གྱི་ལས་སྣ་མང་རབས་ཅིག་ཡོད་ས་ལས་ ཁག་ཆེ་ཤོས་འདི་ མི་སེར་ཚུ་ལུ་བདེ་སྐྱིད་བྱིན་ནི་འདི་ཨིན་མས་ཟེར་ཐུགས་བསམ་བཞེས་ཏེ་ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ཀྱི་སྲིད་བྱུས་བརྩམས་གནང་ནུག། གཉིས་པ་ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་གོང་འཕེལ་གྱི་གཞི་རྩ་ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ཟེར་བའི་དགོངས་དོན་འདི་གི་དམིགས་ཡུལ་གཙོ་བོ་ར་ དུས་རབས་ ༢༡ པའི་དུས་ འཛམ་གླིང་གཅིག་འགྱུར་གྱི་འགྱུར་བ་འགྱོ་བའི་སྐབས་ རྒྱལ་ཁབ་ཕྱིའི་དཔལ་འབྱོར་གོང་འཕེལ་གྱི་འགྱུར་བ་རྐྱངམ་གཅིག་ལུ་ གཙོ་བོར་བཏོན་ནི་མེན་པར་ འགྱུར་བ་དེ་གིས་མི་སེར་ཚུ་གི་རྒྱུད་ལུ་ ནང་སེམས་ཀྱི་ཞི་བདེ་དང་དགའ་སྐྱིད་ཡང་ མཐོ་དམའ་མེད་པར་ཚད་མཉམ་སྦེ་ གོང་འཕེལ་གཏང་དགོ་པའི་དམིགས་གཏད་བསྐྱེད་དེ་བརྩམས་གནང་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དམིགས་གཏད་འདི་འགྲུབ་ཐབས་ལུ་ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ཀྱི་ཁང་བཟང་དགུང་ལུ་བཏེགས་པའི་ཀཝ་བཟུམ་ཅིག་ལུ་དཔེ་སྦྱར་ཏེ་ ཀ་ཆེན་བཞི་དང་ ཤེས་བྱའི་གནས་ཡང་ན་འཁོར་ལོ་རྣམ་དགུདབྱེ་བའི་ཐོག་ལས་ རྒྱས་པར་བཤད་དེ་ཡོདཔ་ཨིན། ཀ་ཆེན་ཚུ་ཡང་ འདྲ་མཉམ་དང་ཡུན་བརྟན་ཅན་གྱི་མི་སྡེའི་དཔལ་འབྱོར་གོང་འཕེལ། རང་བཞིན་མཐའ་འཁོར་གནས་སྟངས་སྲུང་སྐྱོབ། ཆོས་དང་ལམ་སྲོལ། གཞུང་སྐྱོང་ལེགས་ལྡན་དང་བཅས་བཞི་ཨིན། ཤེས་བྱའི་གནས་ཡང་ན་འཁོར་ལོ་རྣམ་དགུཔོ་འདི། སེམས་ཁམས་ལས་བརྟེན་པའི་དགའ་སྐྱིད། འཕྲོད་བསྟེན་ལས་བརྟེན་པའི་དགའ་སྐྱིད། དུས་ཚོད་ལག་ལེན་ཚད་སྙོམས་ལས་བརྟེན་པའི་དགའ་སྐྱིད། ཤེས་རིག་ཀུན་ཚང་ལས་བརྟེན་པའི་དགའ་སྐྱིད། སྔར་སྲོལ་ལམ་ལུགས་བཟང་པོ་ལས་བརྟེན་པའི་དགའ་སྐྱིད། གཞུང་སྐྱོང་ལེགས་ལྡན་ལས་བརྟེན་པའི་དགའ་སྐྱིད། མི་སྡེ་འཐབ་རྩོད་དང་བྲལ་ཞིང་མཐུན་སྒྲིག་ལས་བརྟེན་པའི་བའི་དགའ་སྐྱིད། འབྱུང་བ་ཁམས་གཙང་ལས་བརྟེན་པའི་དགའ་སྐྱིད། འཚོ་བའི་གནས་སྟངས་ལས་བརྟེན་པའི་དགའ་སྐྱིད། ལ་སོགས་པ་ཚུ་ལུ་དབྱེ་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་མ་ཚད་ འཁོར་ལོ་རྣམ་དགུའི་དོན་ཚན་རེ་རེ་ལུ་ བརྡ་མཚོན་མ་འདྲཝ་བཀོད་པའི་ཐོག་ལས་ མི་སེར་ལུ་དགའ་སྐྱིད་དང་ཞི་བདེ་འབྱུང་ཚུགས་མ་ཚུགས་ དབྱེ་ཞིབ་འབད་ནིའི་ཐབས་ལམ་འགྲིགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། གསུམ་པ་ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ཀྱི་ ལས་རིམ་དང་ལག་ལེན་དེ་ཡང་ སྲིད་བྱུས་འད་ཟབ་པ་དང་རྒྱ་ཆེཝ་ཨིནམ་མ་ཚད་ མི་དབང་རྒྱལ་པོའི་གཞན་ཕན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཐུགས་རྒྱུད་ལས་འཁྲུངས་པའི་གཞི་རྩ་ཅིག་ཨིན། དེ་འབདཝ་ལས་ སྲིད་བྱུས་འདི་རྒྱལ་ཁབ་གོང་འཕེལ་གྱི་འཆར་གཞི་བརྩམས་ཏེ་ ལག་ལེན་དངོས་སུ་འཐབ་པའི་སྐབས་ བསྒྱུར་བཅོས་དང་དར་ཁྱབ་སྦོམ་སྦེ་ར་འོང་དགོ་ནི་འདི་གིས་ ཧེ་མ་ འཆར་གཞི་ལྷན་ཁག་ཟེར་ཡོད་མི་འདི་ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ལྷན་ཚོགས་སྦེ་བསྒྱུར་བཅོས་གནང་སྟེ་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ ཡར་རྒྱས་གོང་འཕེལ་གྱི་འཆར་གཞི་ག་ཅི་ར་བརྩམས་རུང་ གོང་ལུ་བཀོད་པའི་ གམིགས་དོན་ཚུ་ལས་མ་འགལ་བར་བརྩམ་དགོཔ་ཨིནམ་མ་ཚད་ ལག་ལེན་དངོས་ཀྱི་སྐབས་ལུ་ཡང་ གོང་གསལ་དམིགས་དོན་ལྟར་དུ་འབད་དགོཔ་ཨིནམ་ལས་ དེའི་དོན་ལུ་ ལྷན་ཁག་དང་ལས་ཁུངས། རྫོང་ཁག་དང་རྒེད་འོག་ཚུ་ནང་ དམིགས་བསལ་གྱིསྐུ་ཚབ་དང་ཚོགས་སྡེ། དེ་ལས་ མི་ངོམ་ཚུ་བཙུགས་པའི་ཐོག་ལས་ཕྱག་ལཱ་གནང་ནི་འགོ་བཙུགས་ཡོད་ཟེར་ཀི་དེབ་འདི་ནང་བཀོད་དེ་འདུག། མདོར་བསྡུ་བ་ཅིན་ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ཀྱི་སྲིད་བྱུས་འདི་ མི་སྡེའི་ནང་ལུ་ཞི་བདེ་དང་བདེ་སྐྱིད་གོང་འཕེལ་གཏང་ནིའི་ཐབས་ལམ་དང་ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་ ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཁྱད་ཆོས་བཟང་པོ་ཅིག་ཨིན། ཨིན་རུང་ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ཟེར་མི་འདི་ མི་རང་ར་སོ་སོའི་བསམ་ཞིབ་དང་དགོས་དོན་ལྟར་དུ་ བཤད་པ་རྐྱབ་ཐངས་ལྷམ་པ་མ་འདྲཝ་ལེ་ཤ་ཡོད་རུང་ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་ལྔ་པ་མཆོག་གིས་འབད་བ་ཅིན་ བརྩི་མཐོང་དང་ལྡན་པའི་གོང་འཕེལ་ཟེར་གསུངས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། ཀ་ཆེན་དང་པ། འདྲ་མཉམ་དང་ཡུན་བརྟན་ཅན་གྱི་མི་སྡེའི་དཔལ་འབྱོར་གོང་འཕེལ། ༉ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༢ ལུ་ ཆོས་རྒྱལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་རྣམ་སྤྲུལ་ དཔལ་མི་དབང་འཇིགས་མེད་སེངྒེ་དབང་ཕྱུག་མཆོག་ འབྲུག་བརྒྱུད་འཛིན་གྱི་ རྒྱལ་རབས་བཞི་པའི་གསེར་ཁྲི་གུར་ཕེབས་ཞིནམ་ལས་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ བདེ་སྐྱིད་ཀྱི་ཉི་མ་སྔར་ལས་ལྷགཔ་སྦེ་ཤར་ནུག། དེ་ཡང་ མི་དབང་མཆོག་གིས་ གཅེས་ཤིང་ཕངས་པའི་ཁོ་རའི་སྐུ་སྲོག་ལས་ལྷག་སྟེ་ འབྲུག་པའི་མི་སེར་ཚུ་ལུ་ ཐུགས་ཀྱི་བྱམས་པ་དངབརྩེ་བ་ སྙིང་རྗེ་ཚད་མེད་ཀྱི་སྒོ་ལས་ རྒྱལ་སྲིད་ཆོས་བཞིན་དུ་བསྐྱངས་གནང་ཡོདཔ་ལས་བརྟེན་ཏེ་ཨིན། དེ་མ་ཚད་ མི་དབང་མཆོག་གི་གསེར་ཁྲིའི་རྩ་བ་ལས་ དུས་ནམ་ཡང་བརྗེད་པར་ཕངས་པའི་ ནོར་བུ་དགོས་འདོད་སྤུངས་འཇོམས་དང་འདྲ་བའི་ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ཀྱི་གཞི་རྩའི་སྲིད་བྱུས་བཟང་པོ་དང་ རྩ་ཁྲིམས་ཅན་གྱི་དམངས་གཙོའི་རིང་ལུགས་གཉིས་ འབྲུག་པའི་་མི་སེར་ཡོངས་ལུ་ གསོལ་རས་སྦེ་གནང་སྟེ་ཡོད་མི་འདི་གིས་ མཚན་གྱི་སྙན་གྲགས་འཛམ་གླིང་རྒྱལ་ཁབ་མཐའ་དབུས་མེད་པར་ཁྱབ་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་་གཉིས་ལས་ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ཀྱི་དགོངས་དོན་འདི་ དེང་སང་འཛམ་གླིང་གཅིག་འགྱུར་དང་བསྟུན་ ང་བཅས་རའི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ཡང་ དཔལ་འབྱོར་གྱི་གོམ་པ་མདུན་དུ་སྤོ་བའི་དུས་ལུ་ ཕྱིའི་དཔལ་འབྱོར་གོང་འཕེལ་གྱི་འགྱུར་བ་དང་ ནང་མི་སེར་ཚུ་གི་སེམས་ཀྱི་ཞི་བདེ་གཉིས་ མཐོ་དམའ་མེད་པརཚད་མཉམ་སྦེ་ གོང་འཕེལ་གཏང་དགོ་པའི་གཞི་རྩའི་སྲིད་བྱུས་བཟང་པོ་ཅིག་ཨིན། སྲིད་བྱུས་འདི་ ལག་ལེན་དངོས་གཞིའི་སྐབས་ལུ་ ལེགས་ཤོམ་སྦེ་ལག་ལེན་འཐབ་བཏུབ་ནིའི་དོན་ལུ་ ཀ་ཆེན་བཞི་ལུ་དབྱེ་སྟེ་ཡོད་པའི་ནང་ལས་ འོག་ལས་མར་ ཀ་ཆེན་དང་པའི་ སྲིད་བྱུས་ཀྱི་དགོངས་དོན་ཚུ་བཀོད་དེ་ཡོདཔ་ཨིན། རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ཀྱི་ ཀ་ཆེན་དང་པ་འདི་ འདྲ་མཉམ་དང་ཡུན་བརྟན་ཅན་གྱི་མི་སྡེའི་དཔལ་འབྱོར་གོང་འཕེལ་གཏང་ནི་འདི་ཨིན། དེ་ཡང་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་གཞུང་གི་ཁ་ཐུག་ལས་ རྩ་བ་གསུམ་གྱི་མཐའ་དོན་ལུ་ དཔལ་འབྱོར་གྱི་གོང་འཕེལ་དང་ཡར་རྒྱས་ཀྱི་འགྱུར་བ་རྒྱ་ཆེཝ་ སྦེ་གཏང་མ་ཚུགས་པར་མི་སེར་ཚུ་དབུལ་ཕོངས་ཀྱི་དཀའ་ངལ་ཕོག་སྟེ་ལུས་པ་ཅིན་ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ཀྱི་ལྟ་བ་འགྲུབ་ནིའི་ལམ་བཀགཔ་ཨིན་པས། དེ་འབདཝ་ལས་ མི་སེར་ཚུ་ལུ་གནམ་མེད་ས་མེད་ ཁག་ཆེ་བའི་གཞི་རྟེན་གྱི་མཐུན་རྐྱེན་ དཔེར་ན་ གསོ་བ་དང་ཤེས་རིག། སྡོད་ཁྱིམ། བཞེས་སྒོ་དང་བཀབ་གོ་ལ། གཙང་སྦྲ་དང་ལྡན་པའི་འཐུང་ཆུ། ཞིང་ཆུ་དང་འཁོར་ལམ། བརྡ་དོན་བརྒྱུད་འབྲེལ་དང་བརྡ་བརྒྱུད་ལ་སོགས་པའི་མཐུན་རྐྱེན་ཚུ་ཚངམ་སྦེ་ཡོད་པའི་ཁར་ ག་ར་གིས་འདྲ་མཉམ་སྦེ་སྤྱོད་ནིའི་གོ་སྐབས་བཟོ་ཚུགས་པ་ཅིན་ གཞན་རྒྱལ་ཁབ་ཚུ་ལུ་རེ་མ་དགོཔ་ལས་ རང་མགོ་རང་འདྲོང་གི་དམིགས་ཡུལ་ཡང་འགྲུབ་ཚུགསཔ་མ་ཚད་ མི་སེར་ཚུ་ལུ་དཔལ་འབྱོར་གོང་འཕེལ་ལས་བརྟེན་པའི་རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ཐོབ་ཚུགས་ཟེར་ ཞི་གཡོགཔ་བགྲེསཔ་ བླམ་སྐལ་བཟང་ཆོས་འཕེལ་དང་སྤྱི་མི་བགྲེསཔ་རྣམ་རྒྱལ་ཕུན་ཚོགས་གཉིས་ཀྱིས་ རྩོམ་སྒྲིག་འབད་དེ་ཡོད་པའི་ ཀི་དེབ་འབྲུག་གི་ནོར་བུ་ཟེར་མིའི་ནང་བཀོད་དེ་འདུག། རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ཀྱི་ ཀ་ཆེན་གཉིས་པ་དེ་གིས་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་གོང་འཕེལ་རྒྱ་ཆེཝ་སྦེ་གཏང་ནི་རྐྱངམ་གཅིག་མེན་པར་ ཡར་རྒྱས་ཀྱི་འགྱུར་བ་དང་་འཕྲལ་ཕུགས་གཉིས་ལུ་ཕན་ཐོགས་ཚུགསཔ་སྦེ་དགོ་པའི་གམིགས་གཏད་བསྐྱེད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ཡང་ གོང་འཕེལ་གྱི་ལཱ་ག་ཅི་བཟུམ་ཅིག་ འཆར་གཞི་བརྩམས་ཏེ་འབད་རུང་ དེ་གིས་འཕྲལ་གྱི་མཐའ་དོན་རྐྱངམ་གཅིག་གི་དོན་ལུ་མེན་པར་ མ་འོངས་ཡུན་བརྟན་ཅན་ཅིག་སྦེ་གནས་ཐབས་འགྲིགཔ་ཨིན། དེ་མ་ཚད་ མི་སྡེའི་ནང་ལུ་དཔལ་འབྱོར་གོང་འཕེལ་གྱི་འཆར་གཞི་དེ་་གིས་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ས་གནས་ཐདམ་ཐད་ཁ་ལས་ཕར་ ཁྱབ་ཚུགས་པའི་འདྲ་མཉམ་ཅན་གྱི་དམིགས་གཏད་བསྐྱེད་དོ་ཡོདཔ་ལས་ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ཀྱི་གཞི་རྩ་འདི་ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་གོང་འཕེལ་འཆར་གཞིའི་སྲིད་བྱུས་བཟང་པོ་ཅིག་ཨིན་དགོ་པའི་ཁུངས་ཡང་དེ་་ལས་བརྟེན་ཏེ་ཨིན། རྒྱུ་མཚན་དེ་་ལས་བརྟེན་ཏེ་ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་མཆོག་གིས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༢ ལུ་ གསོ་བའི་གཞི་རྟེན་སྨན་ཁང་ ཆེ་འབྲིང་ཆུང་གསུམ་བསྡོམས་ ༤༠ དེ་ཅིག་ཡོད་མི་དེ་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༦ ཚུན་གྱི་བར་ན་ ༧༡༥ དེ་ཅིག་ལུ་ ཡར་སེང་མཛད་གནང་ཡོདཔ་དང་ གསོ་བའི་སྤུས་ཚད་ཡང་ལེགས་བཅོས་གནང་སྟེ་ འབྲུག་པའི་མི་སེར་ག་ར་གིས་ ཞབས་ཏོག་འདི་ལེགས་ཤོམ་སྦེ་ སྤྱོད་ཚུགསཔ་བཟོ་གནང་ནུག། དེ་བཟུམ་སྦེ་ སྤྱིར་འཛམ་གླིང་ནང་ལུ་ རིན་ཐང་མེད་པའི་མེད་ཐབས་མེད་པའི་རྒྱུ་ནོར་གྱི་བདོག་གཏད་ཅིག་ ཤེས་རིག་ཡོན་ཏན་ཨིནམ་ལས་ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པའི་སྐབས་ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ཀྱི་ཀ་ཆེན་དང་པའི་དགོངས་དོན་དང་འཁྲིལ་ཏེ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༢ ལུ་ སློབ་གྲྭ་ཆེ་ཆུང་བསྡོམས་ ༩༨ ཡོད་མི་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༦ ཚུན་གྱི་བར་ན་ སློབ་གྲྭ་བསྡོམས་ ༥༡༩ ལྷག་ཙམ་ཅིག་ལུ་ཡར་སེང་མཛད་གནང་ནུག། དེ་ཡང་ མི་དབང་མཆོག་གིས་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་མ་འོངས་པའི་རྒྱུ་ནོར་ངོ་མ་ཅིག་ ན་གཞོན་ཆ་ཁྱབ་ཨིནམ་ལས་ མ་འོངས་པ་ལུ་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཡར་རྒྱས་ཀྱི་འགྱུར་བ་ག་ར་ན་གཞོན་ཚུ་ལུ་རག་ལས་ནི་ཨིནམ་ལས་བརྟེན་ཏེ་ ཤེས་རིག་གི་སྤུས་ཚད་ ག་དེ་དྲག་དྲག་ལེགས་བཅོས་མཛད་གནང་ནུག། དེ་དང་འདྲཝ་སྦེ་ མི་དབང་མཆོག་གིས་དགོངས་དོན་འཁྲིལ་ཏེ་ དབུལ་ཕོངས་ཀྱི་དཀའ་ངལ་སེལ་ཐབས་ལུ་ རང་བཞིན་སླར་འབྱུང་ཐོན་སྐྱེད་ཚུ་ གོང་འཕེལ་བཏང་གནང་སྟེ་ མི་སེར་ཚུ་གིས་སྤྱོད་ཆོག་པའི་གནང་བ་གནངམ་མ་ཚད་ ས་གཏེར་དང་ ནུས་ཤུགས་དང་ཡུན་བརྟན་ཅན་གྱི་ཆུ་ལས་་བརྟེན་པའི་གློག་མེའི་ལཱ་ཚུ་འགོ་བཙུགས་གནང་སྟེ་ འཕྲལ་ཕུགས་གཉིས་ལུ་ཕན་རྒྱ་ཆེ་བའི་ དཔལ་འབྱོར་གོང་འཕེལ་གྱི་གཞི་རྟེན་སྒྲིང་སྒྲི་སྦེ་བཙུགས་གནང་ཡོདཔ་ལས་བརྟེན་ཏེ་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ འོང་འབབ་སྦོམ་ཤོས་ཅིག་ ཆུ་ལུ་བརྟེན་པའི་གློག་མེ་འདི་ཨིན། དེ་ལས་ མི་དབང་མཆོག་གིས་སྒེར་སྡེ་ལེགས་ཤོམ་སྦེ་ གོང་འཕེལ་གཏང་ཚུགས་པ་ཅིན་ མ་འོངས་པ་ལུ་ལཱ་གཡོག་གི་གོ་སྐབས་མེད་པའི་དཀའ་ངལ་སེལ་ཐབས་ལུ་ གཞུང་དང་གཅིག་ཁར་མཉམ་རུབ་ཀྱི་ཐོག་ལས་ ཚོང་སྡེ་དང་བཟོ་གྲྭ་འཕྲུལ་ཁང་ཚུ་ ག་དེ་དྲག་དྲག་གོང་འཕེལ་གཏང་དགོ་པའི་བཀའ་རྒྱ་གནང་མི་དང་ བརྡ་དོན་དང་བརྡ་བརྒྱུད་ཀྱི་ཞབས་ཏོག་ཚུ་ཡང་ གཞི་བཙུགས་གནང་མི་འདི་གིས་ འཛམ་གླིང་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་ཚུ་ནང་ བལྟ་བའི་མིག་ཏོ་དང་ ཆུ་བརྒལ་ནིའི་དོན་ལས་མེད་ཐབས་མེད་པའི་ཟམ་བཟུམ་ཅིག་ལུ་གྱུར་ཡོདཔ་ལས་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ དེ་ཚུ་གིས་གནམ་མེད་ས་མེད་ཕན་ཐོགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ཚུ་ག་ར་ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་མཆོག་གིས་ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ཀྱི་སྲིད་བྱུས་བརྩམས་གནང་སྟེ་ཕྱག་ལཱ་མཛད་གནང་མི་ལས་བརྟེན་ཏེ་ཨིན། སྲིད་བྱུས་དེ་ལས་བརྟེན་ གཞུང་གི་ཁ་ཐུག་ལས་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དོན་ལུ་ གོང་འཕེལ་གྱི་ལས་སྣའི་འཆར་གཞི་ཆེ་ཆུང་ ག་ཅི་བཟུམ་ཅིག་རབརྩམས་རུང་ འཆར་གཞི་འདི་འཕྲལ་ཕུགས་གཉིས་ཆ་ར་ལུ་ཕན་ཐོགས་པའི་འཆར་གཞི་བཟང་པོ་ཅིག་དགོ་པའི་དམིགས་གཏད་བསྐྱེདཔ་ཨིན། དེ་མ་ཚད་ གོང་འཕེལ་གྱི་ལས་སྣ་ཚུ་ ལུང་ཕྱོགས་ཁག་མ་འདྲཝ་ཚུ་ནང་ འདྲ་མཉམ་སྦེ་འོང་དགོ་པའི་ཁར་ ངེས་པར་མཁོ་བའི་མཐུན་རྐྱེན་ཚུ་ལེགས་ཤོམ་སྦེ་སྤྲོད་དེ་ དབུལ་ཕོངས་ཀྱི་དཀའ་ངལ་སེལ་ཐབས་འགྲིག་ནི་འདི་ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ཀྱི་ཀ་ཆེན་དང་པའི་དགོངས་དོན་ཨིན་ནོ། ཀ་ཆེན་གཉིས་པ་རང་བཞིན་མཐའ་འཁོར་གནས་སྟངས། ༉ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ཀྱི་ཀ་ཆེན་གཉིས་པ་འདི་ རང་བཞིན་མཐའ་འཁོར་གནས་སྟངས་ཉམས་སྲུང་འབད་ནི་འདི་ཨིན། དེ་ཡང་ དེང་སང་དུས་ཀྱི་འགྱུར་བ་དང་བསྟུན་ ང་བཅས་རའི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ཡང་ ཡར་རྒྱས་གོང་འཕེལ་གྱི་ལཱ་འབདཝ་ད་ ག་ནི་བ་མཛེས་ཉམས་དང་ལྡན་པའི་རང་བཞིན་མཐའ་འཁོར་གནས་སྟངས་ལུ་ གནོད་པ་ག་དེ་ཉུང་ཉུང་གི་ཐོག་ལས་ ལཱ་འབད་དགོ་པའི་དམིགས་གཏད་བསྐྱེདཔ་ཨིན། དེ་འབདཝ་ལས་ འབྲུག་གི་རྩ་ཁྲིམས་ཆེན་མོའི་རྩ་ཚན་ལྔ་པའི་དོན་ཚན་གསུམ་པ་ནང་ལུ་ “གཞུང་གིས་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རང་བཞིན་ཐོན་ཁུངས་ཚུ་གི་སྲུང་འཛིན་དང་ སྣོད་བཅུད་ཀྱི་གནས་ལུགས་དེ་ལུ་ཉམས་ཆག་ཚུ་ སྔོན་འགོག་འབད་ནིའི་དོན་ལུ་ འབྲུག་གི་ས་ཆའི་ཁྱོན་བསྡོམས་ལས་ཉུང་ཤོས་ བརྒྱ་དཔྱ་དྲུག་ཅུ་ཐམ་པ་དུས་དང་རྣམ་པ་ཀུན་ཏུ་ ནགས་ཚལ་གྱི་ཁྱབ་བརྡལ་འོག་ལུ་ འཛིན་སྐྱོང་ངེས་གཏན་འཐབ་དགོ་ཟེར་”བཀོད་དེ་ཡོདཔ་ཨིན། རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ དཔལ་འབྱོར་གོང་འཕེལ་ག་དེ་ཅིག་འགྱོ་སྟེ་འབད་རུང་ རང་བཞིན་མཐའ་འཁོར་ཉམས་སོ་པ་ཅིན་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྒྱུ་ནོར་ངོ་མ་ཅིག་འདི་ཨིནམ་ལས་ གྱོང་རྒུད་སྦོམ་ཕོག་ནིའི་ཉེན་ཁ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་འབད་ནི་འདི་གིས་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་གོང་འཕེལ་གྱི་ལཱ་འབད་ནིའི་འཆར་གཞི་བརྩམ་པའི་སྐབས་ ནགས་ཚལ་ལུ་གནོད་པ་ག་དེ་ཉུང་ཉུང་འོང་དགོ་པའི་ཐབས་ལམ་བསྒྲིག་དགོཔ་ཨིན་པའི་ཁར་ མི་སེར་རེ་རེ་བཞིན་དུ་གིས་ གཅིག་མཐུན་དང་གཅིག་སྒྲིལ་གྱི་ཐོག་ལས་ འབྱུང་བ་བཞི་ལུ་བཙོག་པ་ཞུགས་མ་བཅུག་པར་ ག་དེ་དྲག་དྲག་འགན་ཁག་འབག་སྟེ་བདག་འཛིན་འཐབ་ཚུགས་པ་ཅིན་ མཐའ་འཁོར་གནས་སྟངས་ལས་བརྟེན་པའི་ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་འཐོབ་ཚུགས་ཟེར་ བླམ་སྐལ་བཟང་ཆོས་འཕེལ་དང་རྣམ་རྒྱལ་ཕུན་ཚོགས་ཀྱིས་རྩོམ་སྒྲིག་འབད་ཡོད་པའི་ཀི་དེབ་འབྲུག་གི་ནོར་བུ་ཟེར་མིའི་ནང་བཀོད་དེ་འདུག། རང་བཞིན་གནས་སྟངས་ཟེར་བའི་སྐབས་ རི་དང་ནགས་ཚལ། ཆུ་དང་བྲག་རྐྱངམ་གཅིག་ལུ་གོ་ནི་མེན་པར་ ཕྱིའི་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་དང་ ནང་བཅུད་ཀྱི་སེམས་ཅན་ དཔེར་ན་ སྲོག་ཆགས་དང་འདབ་ཆགས་ཀྱི་རིགས་ལ་སོགས་པ་ཚུ་ལུ་གོ་ནི་ཨིན་པས། དེ་ཚུ་ག་ར་གཅིག་གིས་གཅིག་ལུ་བརྟེན་ཏེ་སྡོད་དོ་ཡོདཔ་ལས་ འབྲེལ་བ་སྦོམ་ཡོད་ནི་འདི་གིས་ གཅིག་མེད་པ་ཅིན་གཅིག་ལུ་གནོད་པ་འབྱུང་ནི་ཨིན་པའི་སྐོར་ལས་ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པའི་རྟོགས་བརྗོད་ཤོག་གྲངས་ ༡༧༧ ནང་ལུ་བཀོད་དེ་འདུག། དེ་འབདཝ་ལས་ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་མཆོག་གིས་ རང་བཞིན་གནས་སྟངས་ཉེན་སྲུང་མཛད་ནི་ལུ་ གཅེས་སྤྲས་ཅན་གྱི་ཐོག་ལས་ཕྱག་ལཱ་མཛད་གནང་ནུག། དེ་ཡང་ དཔེ་དེབ་དེ་ནང་བཀོད་ཡོད་དོ་བཟུམ་འབད་བ་ཅིན་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༠ ལོ་ལུ་ རྡོ་ཀ་མ་རུ་པའི་བཟོ་གྲྭ་གཟིགས་ཞིབ་གནང་ཞིནམ་ལས་ མ་འོངས་པ་ལུ་འདི་གིས་ གནོདཔ་ཆེ་ནི་ཨིནམ་མཁྱེན་ཏེ་ མཚམས་འཇོག་འབད་ཡོད་པའི་ཁར་ དགེ་འདུ་ལུ་ཡོད་པའི་གནམ་སྤང་བཟོ་གྲྭ་ཁང་འདི་ཡང་སྒོ་བསྡམས་ཡོདཔ་ཨིན་པས། དེ་མ་ཚད་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༣ ལོར་ མི་དབང་མཆོག་གིས་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ས་གནས་ཐདམ་ཐད་ཁར་ རི་དྭགས་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་གླིང་ག་ངོས་འཛིན་གནང་སྟེ་ ས་ཁོངས་འདི་ནང་ ཤ་བདའ་ནི་དང་ནགས་ཚལ་སྤྱོད་ནི་ཚུ་བཀག་ཆ་མཛད་གནང་ནུག། ད་རུང་ དཔེ་དེབ་འདི་ནང་བཀོད་དོ་བཟུམ་འབད་བ་ཅིན་ རྒྱལ་ཡོངས་ཚོགས་འདུ་ཐེངས་ ༦༨ པའི་ནང་ ནགས་ཚལ་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་སྙན་ཞུ་ཕུལ་མིའི་ནང་ འཆར་གཞི་ལྔ་པ་རྐྱངམ་གཅིག་ནང་ར་ གཞུང་ས་སྟོངམ་དང་མི་སེར་གྱི་ས་ཁྲམ་ནང་ཚུད་དེ་ཡོད་མི་བསྡོམས་ཏེ་ ས་ཞིང་ཨེ་ཀར་ ༢༩༨༦ གི་ནང་ཤིང་གི་ལྕངམ་ འབུམ་ ༦༢༠༠༠ ལྷགཔ་ཅིག་བཙུགས་ཡོད་པའི་སྐོར་ལས་ གྲོས་ཆོད་ དོན་ཚན་ ༡༦ པའི་ནང་བཀོད་ནུག། དེ་མ་ཚད་ ཆུ་རུད་བཀག་ཐབས་དང་ རི་དྭགས་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་ལས་རིམ་གྱི་ཐད་ རྒྱལ་ཡོངས་གླིང་ག་བཟོ་སྟེ་ ནགས་ཚལ་དང་རི་དྭགས་སེམས་ཅན་ཚུ་ལུ་ གནོད་པ་བཀལ་མ་བཅུག་པར་བཞག་ནིའི་ཐབས་ལམ་བསྒྲིགས་ཡོད་མི་ཚུ་ག་ར་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ཡར་རྒྱས་ཀྱི་འགྱུར་བ་ག་དེམ་ཅིག་ འབག་འོངས་ཏེ་འབད་རུང་ རང་བཞིན་གནས་སྟངས་ཉམས་སོ་པ་ཅིན་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ཡར་རྒྱས་འགྱུར་བ་ཀྱི་ ཁེ་ཕན་ལས་ལྷག་པའི་གྱོང་རྒུད་ཕོག་ནི་ཨིན་པའི་ མ་འོངས་མངོན་པར་གཟིགས་ཏེ་མཛད་གནང་ཡོདཔ་ཨིན་པས། བཅུད་བསྡུ་བ་ཅིན་ རང་བཞིན་མཐའ་འཁོར་གནས་སྟངས་འདི་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་་ནོར་བུ་ངོ་མ་ཨིནམ་ལས་ གཞུང་དང་མི་སེར་གཉིས་ཆ་ར་ལུ་ཁེ་ཕན་ཆེ་བའི་རྒྱུ་ནོར་ངོ་མ་ཅིག་ཨིན། དེ་མ་ཚད་ ནང་པ་ཆོས་ལྡན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཨིན་པའི་ཆ་ལས་ ནང་བཅུད་ཀྱི་སེམས་ཅན་ཚུ་ལུ་ གནོད་པ་བཀལ་བ་ཅིན་ཆོས་དང་འགལ་བའི་ལཱ་སྦོམ་ཅིག་ཨིནམ་ལས་ མཐའ་འཁོར་གནས་སྟངས་ཉམས་སྲུང་འབད་དེ་བདག་འཛིན་འཐབ་ནི་འདི་ ཆོས་དང་མཐུན་པའི་ལཱ་བཟང་པོ་ཅིག་ཨིནམ་མ་ཚད་ གཞུང་དང་མི་སེར་གཉིསཔ་ཆ་ར་ལུ་ཁེ་ཕན་ཆེ་བའི་རྒྱུ་ནོར་གྱི་བདོག་གཏད་ངོ་མ་ཅིག་ཨིན། དེ་འབདཝ་ལས་ རང་བཞིན་མཐའ་འཁོར་གནས་སྟངས་ལུ་ བཙོག་པ་ཞུགས་མ་བཅུག་པར་ག་དེ་དྲག་དྲག་བདག་འཛིན་འཐབ་སྟེ་ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ཀྱི་ལྟ་བ་འགྲུབ་ནི་འདི་ འབྲུག་མི་རེ་རེ་བཞིན་དུ་གི་འགན་འཁུར་ངོ་མ་ཅིག་ཨིན་ནོ། ཀ་ཆེན་གསུམ་པ་ཆོས་དང་ལམ་སྲོལ། ༉ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ཀྱི་ཀ་ཆེན་གསུམ་པ་འདི་ ཆོས་དང་ལམ་སྲོལ་བདག་འཛིན་འཐབ་ནི་འདི་ཨིན། ང་བཅས་རའི་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ དུས་རབས་ ༨ པའི་ནང་ ཨོ་རྒྱན་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་གིས་ཞབས་ཀྱིས་བཅགས་གནང་སྟེ་ དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་སྒྲོན་མེ་སྤར་གནང་ཡོདཔ་མ་ཚད་ ས་གནས་མང་ཤོས་ཅིག་སྦས་གནས་ཁྱད་པར་ཅན་ལུ་ བྱིན་གྱིས་བརླབས་གནང་སྟེ་ཡོད་པའི་ཁར་ བླ་ཆེན་དམ་པ་མང་རབས་ཅིག་གིས་ཞབས་ཀྱིས་བཅགས་ཏེ དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་བསྟན་པ་མི་ཉམས་གོང་འཕེལ་བཏང་གནང་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་བཟུམ་སྦེ་ དུས་རབས་ ༡༧ པའི་ནང་ལུ་ ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་ བོད་ལུ་གཙང་སྡེ་སྲིད་དང་གཅིག་ཁར་ཐུགས་མཐུན་མ་བྱུང་པར་ རྒྱུ་རྐྱེན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་རྟེན་འབྲེལ་ལས་བརྟེན་ ཆིབས་ཁ་ལྷོ་ལུ་བསྒྱུར་ཏེ་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་བྱོན་ཞིནམ་ལས་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་འབྲུག་པ་བཀའ་བརྒྱུད་ཀྱི་བསྟན་པ་ཧེ་མབ་ལྷགཔ་སྦེ་ གོང་འཕེལ་བཏང་གནང་བའི་ཁར་ རྫོང་གཞིས་མང་རབས་ཅིག་བཞེངས་གནང་ཡོདཔ་མ་ཚད་ ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ལམ་སྲོལ་བཟང་པོ་མང་རབས་ཅིག་ཡང་ སྲོལ་གཏོད་མཛད་དེ་གནང་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་འབད་ནི་འདི་གིས་ དང་ཕུ་ལས་དར་ཏེ་ཡོད་པའི་ རང་ལུགས་སྔར་སྲོལ་བཟང་པོའི་ལམ་སྲོལ་འདི་ འཛམ་གླིང་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་ག་དང་གཅིག་ཁར་ཡང་འདྲ་ས་མེདཔ་མ་ཚད་ ནང་པའི་ཆོས་དང་མཐུནམ་སྦེ་ཡོདཔ་ལས་ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་ཁྱད་ཆོས་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་ཅིག་ཨིན། དེ་འབདཝ་ལས་བརྟེན་ ཀ་ཆེན་གསུམ་པའི་དགོངས་དོན་འདི་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་དེང་སང་དུས་ཀྱི་འགྱུར་བ་དང་བསྟུན་ དཔལ་འབྱོར་གྱི་གོང་འཕེལ་རྒྱ་ཆེཝ་སྦེ་འགྱོ་བའི་སྐབས་ལུ་ མི་སེར་ཚུ་གིས་ནང་གི་བསམ་པ་སེམས་བསྐྱེད་དང་ མནོ་བསམ་གཏང་ཐངས་དང་ ཕྱིའི་བྱ་བ་སྤྱོད་ལམ་ཚུ་ཆོས་དང་ལམ་སྲོལ་ལས་བརྟེན་བཅོ་ཁ་རྐྱབ་མ་ཚུགས་པར་ འདོད་ཆགས། ཞེ་སྡང་། གཏི་མུག། ང་རྒྱལ་དང་། ཕྲག་དོག་ལ་སོགས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ དུག་ལྔའི་རྒྱུ་ལས་བརྟེན་ འདོད་པ་ཆེ་སྟེ་སྲིད་ཀྱི་དབང་དུ་ཐལ་སོ་པ་ཅིན་ ཞི་བདེའི་རྩ་བ་མེདཔ་གཏང་བའི་རྒྱུ་ངོ་མ་ཅིག་ཨིནམ་ལས་ དེ་་ཚུ་རྩ་བ་ལས་སྤངས་ཏེ་ ཆོས་ལྡན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ནང་ལཱ་ག་ཅི་ར་འབད་རུང་ དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་ལྟ་བ་དང་མཐུནམ་སྦེ་འབད་ནི་ལུ་བརྩོན་པ་ཅིན་ ཞི་བདེ་དང་དགའ་སྐྱིད་འབྱུང་ནི་ཨིན་པས། དེ་བཟུམ་སྦེ་ རང་དང་གཞན་ དེ་ལས་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དོན་ལུ་ ལཱ་ག་ཅི་ར་འབད་རུང་ ཐ་དམ་ཚིག་དང་ལས་རྒྱུ་འབྲས་གཙོ་བོར་བཏོན་ཏེ་ བསམ་པ་བཟང་པོའི་སྒོ་ལས་ རང་དང་གཞན་ཟེར་དབྱེ་བ་མ་ཕྱེས་པར་ འཕྲལ་ཕུགས་གཉིས་ལུ་ཕན་ཐོགས་པའི་ལཱ་འབད་ནི་ཚུ་ ཡབ་མེས་དམ་པ་ཚུ་གི་མཛད་ཤུལ་བཟང་པོའི་ལམ་སྲོལ་བཟང་པོ་ཅིག་ཨིནམ་ལས་ མི་ཉམས་གོང་འཕེལ་གཏང་དགོ་ནི་དང་ མི་སྡེའི་ནང་ལུ་གོང་མར་བཀུར་ལུགས་དང་འོག་མར་སྐྱོང་གཞག་མཉམ་པར་ བརྩེ་གདུང་དང་དག་སྣང་ཟེར་ གོངམ་གིས་འོགམ་ལུ་ བྱམས་སྐྱོང་དང་སྐྱིད་སྡུག་བལྟ་ནི། འོག་མ་གིས་གོང་མ་ལུ་ གུས་ཞབས་དང་བརྩི་བཀུར་བསྐྱེད་ནི། ཕམ་དང་བུ་གཞིའི་བར་ན་ བརྩེ་གདུང་དང་སྤུན་ཆ་ལུ་འདུ་ཤེས་དང་ཆ་བཞག་བསྐྱེད་ནི། གཉེན་གྲོགས་ཀྱི་དམ་ཚིག་བསྲུང་ནི་དང་ཆ་རོགས་འཆམ་མཐུནམལུ་བརྩེ་གདུང་བསྐྱེད་ནི་ལ་སོགས་པའི་ཁྱད་ཆོས་ཚུ་ སྔོན་བྱོན་རྒྱལ་བ་གོངམ་ཚུ་གིས་ སྲོལ་གཏོད་གནང་བའི་ལམ་སྲོལ་བཟང་པོ་ཅིག་ཨིནམ་ལས་ དུས་ཨ་རྟག་ར་ རང་གི་ཚེ་ཐེངས་གཅིག་ནང་ ཉམས་མ་བཅུག་པར་བཞག་དགོཔ་ཨིནམ་མ་ཚད་ མ་འོངས་བུ་བརྒྱུད་ཚུ་ལུ་ཡང་ ལེགས་ཤོམ་སྦེ་རྩིས་སྤྲོད་དེ་ ཉམས་སུ་བླང་ནི་འདི་ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ཀྱི་ ཀ་ཆེན་གསུམ་པའི་དགོངས་དོན་ངོ་མ་ཅིག་ཨིན་པའི་ཁར་ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་ སྒྲིག་ལམ་ཆོས་གསུམ་གྱི་ནང་དོན་ངོ་མ་ཅིག་ཨིན། དེ་མ་ཚད་ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་མཆོག་གིས་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ ལོ་ལྔའི་འཆར་གཞི་འགོ་བཙུགས་ཏེ་ གོང་འཕེལ་གྱི་ལཱ་འབད་བའི་སྐབས་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་མི་རློབས་དང་ རིག་གསར་གྱི་འཕྲུལ་ཆས་ཚུ་མེདཔ་ལས་ ཁྱད་རིག་ཅན་གྱི་མི་དང་ འཕྲུལ་ཆས་ཚུ་ཁྱིམ་མཚེས་རྒྱལ་ཁབ་ཚུ་ལས་ ནང་འདྲེན་འབད་དགོཔ་ཐོན་ཡོདཔ་ལས་ འབྲུག་མི་ཚུ་གིས་གཞན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ལུགས་སྲོལ་ལུ་ སེམས་ཤུགས་བསྐྱེད་དཔ་འདྲཝ་ཅིག་འབད་བ་ཅིན་ མ་འོངས་པ་ལུ་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ལམ་སྲོལ་བཟང་པོ་ཚུ་ རང་བཞིན་གྱིས་ཉམས་ཏེ་འགྱོ་ནིའི་ཉེན་ཁ་ཡོདཔ་མཁྱེན་ཏེ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༣ ལུ་ རྒྱལ་ཡོངས་ཚོགས་འདུ་ཐེངས་ ༣༨ པའི་ནང་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ངོ་རྟགས་ རྒྱལ་ཡོངས་གྱོན་ཆས་ གོ་དང་དཀྱི་ར། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༠ ལོའི་ ཚོགས་འདུ་ཐེངས་ ༥༢ པའི་ནང་ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་སྒྲིག་ལམ་རྣམ་གཞག། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༤ ལོའི་ ཚོགས་འདུ་ཐེངས་ ༦༡ པའི་ནང་ འབྲུག་གི་ལམ་སྲོལ་བཟང་པོ་བཟོ་རིག། འཆམ་དང་ཞབས་ཁྲ་ཚུ་ཉམས་མ་བཅུག་པར་ བདག་འཛིན་འཐབ་དགོ་པའི་གྲོས་ཆོད་གནང་ཡོདཔ་མ་ཚད་ སངྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་གོང་འཕེལ་གཏང་ནིའི་དོན་ལུ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༤ ཟླཝ་ ༨ པའི་ཚེས་ ༡ ལུ་ གྲྭ་ཚང་ལྷན་ཚོགས་ གཞི་བཙུགས་མཛད་གནང་ཡོདཔ་མ་ཚད་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༥ ཟླཝ་ ༧ པའི་ཚེས་ ༣༡ ལུ་ སྲོལ་འཛིན་ལྷན་ཚོགས་གཞི་བཙུགས་མཛད་གནང་ཡོདཔ་ཨིན་ཟེར་ བླམ་སྐལ་བཟང་ཆོས་འཕེལ་དང་རྣམ་རྒྱལ་ཕུན་ཚོགས་ཀྱིས་ (༢༠༠༩ ཤོག་གྲངས་ ༤༦) བཀོད་དེ་འདུག། དེ་བཟུམ་སྦེ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༦ ཟླཝ་ ༩ པའི་ཚེས་ ༢ ལུ་ རྫོང་ཁ་གོང་འཕེལ་ལྷན་ཚོགས་གཞི་བཙུགས་གནང་སྟེ་ རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་སྐད་ཡིག་གོང་འཕེལ་བཏང་གནང་ནུག། དེ་ལས་ འཛམ་གླིང་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་དང་མ་འདྲ་བའི་ ཆོས་དང་ལམ་སྲོལ་ལས་བརྟེན་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༤ ལུ་ ཕྱིའི་ལྟ་བཤལཔ་ཚུ་ དུས་རྒྱུན་དུ་འོང་ཆོགཔ་སྦེ་བཟོ་གནང་མི་འདི་གིས་ རྒྱལ་ཁབ་ལུ་འོང་འབབ་འབོར་ཆེ་ཏོག་ཏོ་བཟོ་ཚུགས་ནུག། མདོར་བསྡུ་བ་ཅིན་ ང་བཅས་རའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ལམ་སྲོལ་འདི་ རྒྱལ་ཁབ་ཆུང་ཀུ་ཨིན་རུང་ རང་དབང་རང་བཙན་ཡོད་པའི་ངོ་རྟགས་བཟང་པོ་ཅིག་ཨིན་པའི་ཁར་ ནང་པའི་ཆོས་དང་མཐུན་པའི་སྒྲིག་ལམ་ཆོས་གསུམ་གྱི་ ལུགས་སྲོལ་བཟང་པོ་ཅིག་ཡང་ཨིནམ་ལས་ ཧེ་མ་ལས་དར་ཏེ་ཡོད་པའི་ལམ་སྲོལ་འདི་ མི་ཉམས་གོང་འཕེལ་ག་དེ་དྲག་དྲག་གཏང་ནི་འདི་ མི་སེར་རེ་རེ་བཞིན་དུ་གིའགན་ཁུར་ངོ་མ་ཅིག་ཨིན། དེ་མ་ཚད་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་དེང་སང་དུས་ཀྱི་འགྱུར་བ་དང་བསྟུན་ ཡར་རྒྱས་གོང་འཕེལ་གྱི་ལཱ་ག་ཅི་ར་འབད་རུང་ རང་ལུགས་ཀྱི་ལམ་སྲོལ་དང་མཐུནམ་སྦེ་འབད་དགོ་པའི་ཁར་ ལམ་སྲོལ་བཟང་པོ་འདི་ལུ་ གནོད་པའི་ལཱ་གི་འཆར་གཞི་ཚུ་ག་དེ་དྲག་དྲག་སྤངས་ཏེ་ ཕྱག་ལཱ་མཛད་དགོཔ་འདི་ཀ་ཆེན་འདི་གི་དགོངས་དོན་ངོ་མ་ཅིག་ཨིན་ནོ། ཀ་ཆེན་བཞི་པ་གཞུང་སྐྱོང་ལེགས་ལྡན། ༉ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༢ ལུ་ ཆོས་རྒྱལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་རྣམ་སྤྲུལ་ དཔལ་མི་དབང་འཇིགས་མེད་སེངྒེ་དབང་ཕྱུག་མཆོག་ འབྲུག་བརྒྱུད་འཛིན་གྱི་ རྒྱལ་རབས་བཞི་པའི་གསེར་ཁྲི་གུར་ཕེབས་ཞིནམ་ལས་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ བདེ་སྐྱིད་ཀྱི་ཉི་མ་སྔར་ལས་ལྷགཔ་སྦེ་ ཤར་ནུག། དེ་ཡང་ མི་དབང་མཆོག་གིས་ གཅེས་ཤིང་ཕངས་པའི་ ཁོ་རའི་སྐུ་སྲོག་ལས་ལྷག་སྟེ་ འབྲུག་པའི་མི་སེར་ཚུ་ལུ་ ཐུགས་བྱམས་པ། བརྩེ་བ་དང་སྙིང་རྗེ་ཚད་མེད་ཀྱིས་སྒོ་ལས་ རྒྱལ་སྲིད་ཆོས་བཞིན་དུ་ བསྐྱོངས་གནང་ཡོདཔ་ལས་བརྟེན་ཏེ་ཨིན། དེ་མ་ཚད་ མི་དབང་མཆོག་གི་གསེར་ཁྲིའི་རྩ་བ་ལས་ དུས་ནམ་ཡང་བརྗེད་པར་ཕངས་པའི་ ནོར་བུ་དགོས་འདོད་སྤུངས་འཇོམས་དང་འདྲ་བའི་ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ཀྱི་གཞི་རྩའི་ སྲིད་བྱུས་བཟང་པོ་དང་ རྩ་ཁྲིམས་ཙན་གྱི་དམངས་གཙོའི་རིང་ལུགས་གཉིས་ འབྲུག་པའི་འབངས་མི་སེར་ཡོངས་ལུ་ གསོལ་རས་སྦེ་གནང་སྟེ་ཡོད་མི་འདི་གིས་ མཚན་གྱི་སྙན་གྲགས་ འཛམ་གླིང་རྒྱལ་ཁབ་མཐའ་དབུས་མེད་པར་ ཁྱབ་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་གཉིས་ལས་ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་འདི་ དེང་སང་ འཛམ་གླིང་གཅིག་འགྱུར་གྱི་ འགྱུར་བ་དང་བསྟུན་ ང་བཅས་རའི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ཡང་ དཔལ་འབྱོར་གྱི་གོམས་པ་ མདུན་དུ་སྤོ་བའི་དུས་ལུ་ ཕྱིའི་དཔལ་འབྱོར་གོང་འཕེལ་གྱི་འགྱུར་བ་དང་ ནང་མི་སེར་ཚུ་གིས་སེམས་ཀྱི་ཞི་བདེ་གཉིས་ མཐོ་དམའ་མེད་པར་ ཚད་མཉམ་སྦེ་ གོང་འཕེལ་གཏང་དགོ་པའི་གཞི་རྩའི་སྲིད་བྱུས་བཟང་པོ་ཅིག་ཨིན། སྲིད་བྱུས་འདི་ ལག་ལེན་དངོས་གཞིའི་སྐབས་ལུ་ ལེགས་ཤོམ་སྦེ་ ལག་ལེན་འཐབ་བཏུབ་པའི་ཕྱིར་དུ་ ཀ་ཆེན་བཞི་ལུ་ དབྱེ་སྟེ་སྟེ་ཡོད་པའི་ནང་ལས་ འོག་ལས་མར་ ཀ་ཆེན་བཞི་པའི་སྲིད་བྱུས་ཀྱི་ དགོངས་དོན་ཚུ་བཀོད་དེ་ཡོདཔ་ཨིན། རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ཀྱི་ཀ་ཆེན་བཞི་པ་འདི་ གཞུང་སྐྱོང་ལེགས་ལྡན་འདི་ཨིན། དེ་ཡང་ གཞུང་ལས་མི་སེར་ལུ་ཞབས་ཏོག་ཚུ་ དགོས་མཁོ་དང་བསྟུན་ཏེ་དུས་ཚོད་ཁར་བྱིན་ནི་གི་ལམ་ལུགས་དང་། མི་སེར་གྱི་གཞི་རྟེན་འཐོབ་དབང་དང་འགན་འཁྲི། མི་སྡེའི་འགོ་ཁྲིདཔ་ཚུ་ འོས་འབབ་སྡན་པའི་ས་གོ་ནང་ འོས་འབབ་ཅན་གྱི་མི་ངོམ་བཙག་འཐུ་འབད་ཐངས་ཀྱི་ལམ་ལུགས། ཁྲིམས་དང་འབྲེལ་བའི་བྱ་སྒོའི་ལམ་ལུགས། ཞི་གཡོགཔ་དང་མི་སྡེའི་འགོ་ཁྲིདཔ་ཚུ་གི་འགན་ཁུར་དང་འགན་འཁྲི་འབག་ཐངས་ཀྱི་ལམ་ལུགས་ཚུ་ དྭངས་གསལ་གྱི་ཐོག་ལས་འབད་དགོཔ་ཚུ་ ཀ་ཆེན་འདི་གི་འོག་ལུ་ཚུདཔ་ཨིན། དེ་བཟུམ་སྦེ་ འབྲུག་གི་ནོར་བུ་ལས། (༢༠༠༩) འབྲུག་གཞུང་རྩ་བ་གསུམ་གྱི་མཐའ་དོན་ལུ་ཕྱག་ལཱ་གནང་པའི་སྐབས་ རྒྱལ་ཁབ་གཅིག་གི་མི་སེར་གཅིག་ཨིན་ཟེར་མནོ་བསམ་བཏང་སྟེ་ མགྲིན་གཅིག་དབྱངས་གཅིག་གི་ཐོག་ལས་ ཆགས་སྡང་ཕྱོགས་རིས་ཅན་གྱི་གཡོ་སྒྱུའི་ངན་ལྷད་དང་ ཕྱུགཔོ་དང་སྤྱང་ཀའི་དབྱེ་བ། དྲག་ཞན་དང་མཐོ་དམའ། རང་མི་ཨིན་ཟེར་ཚུར་འཐེན་ནི་དང་ རོགས་མི་ཕར་ཕུད་རྐྱབ་སྟེ་འགོ་སྐབས་བྱིན་ནིའི་གཡོ་སྒྱུ་གི་ལཱ་ཚུ་ རྩ་བ་ལས་སྤངས་ཏེ་ དམ་ཚིག་ལྷད་མེད་ཀྱི་སྒོ་ལས་ཕྱག་ལཱ་གནང་ནི་དང་། ཁྱད་རིག་དང་ལྕོགས་གྲུབ། འགན་འཁྲི་དང་དྭངས་གསལ། ཤ་ཞེན་ཅན་གྱི་སྒོ་ལས་དྲང་བདེན་གྱི་འགན་ཁག་འབག་སྟེ་ ཕྱག་ལེགས་ཤོམ་སྦེ་ཞུ་ཚུགས་པ་ཅིན་ གཞུང་སྐྱོང་ལེགས་ལྡན་ལས་བརྟེན་པའི་རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་འཐོབ་ཚུགས་ཟེར་ཨིན་པས། དེ་བཟུམ་སྦེ་ མི་དབང་ཞིང་གཤེགས་དམ་པ་ འཇིགས་མེད་རྡོ་རྗེ་དབང་ཕྱུག་མཆོག་གིས་ རྒྱལ་པོ་ལུ་ཡིད་ཆེས་ཀྱི་ཚོགས་རྒྱན་ཕུལ་ནིའི་ ལམ་ལུགས་གཞི་བཙུགས་མཛད་གནང་མི་གུར་ རྒྱལ་ཡོངས་ཚོགས་འདུ་ཆེན་མོ་དང་ བླློ་གྲོས་ཚོགས་སྡེ་གཞི་བཙུགས་གནང་མི་ཚུ་དང་། རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ཀྱི་ཀ་ཆེན་བཞི་པའི་དགོངས་དོན་འདི་དང་འཁྲིལ་ཏེ་ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་མཆོག་གིས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༡ ལས་ ལོ་ལྔའི་འཆར་གཞི་ལྔ་པ་འགོ་བཙུགས་པའི་སྐབས་ རྫོང་ཁག་གཞུང་འཛུགས་ཀྱི་ལས་རིམ་ཟེར་ རྒྱལ་གཞུང་ལྟེ་བ་ལས་ དབང་ཚད་གཞུང་ལུ་གནང་སྟེ་ རྫོང་ཁག་ཡར་རྒྱས་ཚོགས་འདུ་ གཞི་བཙུགས་མཛད་གནང་ཡོདཔ་དང་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༡ ལུ་ རྒེད་འོག་ཡར་རྒྱས་ཚོགས་འདུ་གཞི་བཙུགས་གནང་སྟེ་ རྒེད་འོག་རེ་རེ་ལུ་ དབང་ཚད་ཕྱིར་སྤེལ་གནང་མིའི་ཐོག་ལས་ སྲིད་སྐྱོང་ལམ་ལུགས་ནང་རྫོང་ཁག་སོ་སོའི་མི་སེར་ རང་སོ་ལུ་གྲོས་ཐག་གཅད་ནིའི་དབང་ཆ་དང་། རང་སོའི་དགོ་འདོད་དང་འཁྲིལ་བའི་ཡར་རྒྱས་གོང་འཕེལ་གཏང་ཆོག་པའི་རང་དབང་ མི་དམངས་ལུ་གནང་མི་ཚུ་ཡང་ ཀ་ཆེན་བཞི་པ་གཞུང་སྐྱོང་ལེགས་ལྡན་གྱི་དགོངས་དོན་ལྟར་དུ་ཨིན་མས། དེ་བཟུམ་སྦེ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༨ ལུ་ མི་དབང་མཆོག་གིས་ སྲིད་སྐྱོང་གི་དབང་ཚད་ བློན་པོ་ལྷན་ཚོགས་ལུ་གནང་ཡོདཔ་དང་ བློན་པོ་ཚུ་ཡང་ བཙག་འཐུ་འབད་དེ་མ་གཏོགས་ བསྐོག་བཞག་འབད་ནི་མེད་པའི་ ལམ་ལུགས་བཟོ་གནང་ཡོདཔ་མ་ཚད་ དམངས་གཙོ་རིང་ལུགས་འགོ་བཙུགས་ནིའི་དོན་ལུ་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༡ ལུ་ རྩ་ཁྲིམས་ཆེན་མོ་ཟིན་བྲིས་བཀོད་ནི་ འགོ་བཙུགས་ཏེ་ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་མཆོག་དང་ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་ལྔ་པ་རྣམ་གཉིས་ཀྱིས་ རྫོང་ཁག་ཁལ་གཅིག་གི་མི་སེར་དང་ ཞི་གཡོགཔ་གཙུག་ལག་སློབ་སྡེ་ཚུ་ནང་གི་སློབ་ཕྲུག་ཚུ་ལུ་ རྩ་ཁྲིམས་ཆེན་མོའི་ཟིན་བྲིས་ཚུ་གསལ་བཤད་གནང་སྟེ་ དེ་ནང་ལུ་ འཕྲི་སྣོན་དང་ལེགས་བཅོས་ཀྱི་བསམ་འཆར་བཀོད་ནིའི་གོ་སྐབས་གང་མང་གནང་མི་དང་། དེའི་ཤུལ་ལས་ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་ལྔ་པ་མཆོག་གིས་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༦ ལུ་ འབྲུག་གི་བཙག་འཐུ་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཡིག་ཚང་འགོ་འབྱེད་མཛད་དེ་ བཙག་འཐུ་དང་འབྲེལ་བའི་ཁྲིམས་ལུགས་དང་ བྱ་སྒོའི་ལམ་ལུགས་ཚུ་ལེགས་ཤོམ་སྦེབཟོ་བ་གིས་མ་ཚད་ མི་སེར་ཚུ་ལུ་བཙག་འཐུ་དང་འབྲེལ་བའི་ གོ་བ་བརྡ་སྤྲོད་ཀྱི་ལས་རིམ་གང་མང་འགོ་འདྲེན་འཐབ་ཡོདཔ་དང་། ཚོགས་རྒྱན་བཙུགས་ཏེ་ བཙག་འཐུ་ངོ་མ་འབད་ཐངས་ཀྱི་ལམ་ལུགས་ཚུ་གི་ཐོག་ལུ་ སྦྱང་བ་ག་དེ་མང་མང་འབད་དེ་བཙག་འཐུའི་ལམ་ལུགས་ལུ་ ཐེ་ཚོམ་དང་དོགས་སྣང་ག་ནི་ཡང་མེདཔ་སྦེ་བཟོ་གནང་བའི་ཤུལ་ལུ་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༨ ལུ་ དམངས་གཙོའི་རྩ་ཁྲིམས་ཅན་གྱི་གཞུང་དབུ་བརྙེས་ཏེ་ གཞུང་སྐྱོང་གི་དབང་ཆ་ཧྲིལ་བུམ་བླློན་པོ་ལྷན་ཚོགས་ལུ་གནང་མི་ཚུ་ག་ར་ གཞུང་དང་མི་སེར་གྱི་བདེ་ཐབས་ལུ་ མཛད་གནང་མི་འདི་ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་སྲིད་བྱུས་ཀྱི་ ཀ་ཆེན་བཞི་པའི་གཞི་རྩ་བཟང་པོ་ཅིག་ཨིན། རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ཀྱི་དངོས་གཞི་ དགའ་སྐྱིད་འཁོརལོ་རྣམ་དགུ་ཡོད་ས་ལས་ སེམས་ཁམས་ལས་བརྟེན་པའི་དགའ་སྐྱིད། རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ཀྱི་དངོས་གཞི་ ཤེས་བྱའི་གནས་་ཡང་ན་དགའ་སྐྱིད་འཁོར་ལོ་རྣམ་དགུ་ལས་ དང་པ་འདི་ སེམས་ཁམས་ལས་བརྟེན་པའི་དགའ་སྐྱིད་འདི་ཨིན། བདེ་སྐྱིད་ཀྱི་རྩ་བ་སེམས་ཟེར་སླབ་དོ་བཟུམ་ ང་བཅས་ར་འགྲོ་བ་མིའི་རྒྱུད་ལུ་ བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་ག་ར་འབྱུང་སའི་གཞི་རྩ་ཡང་ན་་རྩ་བ་ངོ་མ་འདི་རང་གི་སེམས་འདི་ཨིན། སེམས་ལུ་མ་བརྟེན་པར་ དགའ་བ་དང་སྐྱིད་པའི་དཔལ་ལུ་ ལོངས་སྤྱོད་ཐབས་མེདཔ་ལས་ བདག་གཞན་ཀུན་ལུ་དགོ་པའི་དགའ་སྐྱིད་ཟེར་མི་འདི་ཡང་ གཙོ་བོ་ རང་གི་སེམས་ཀྱི་འཕྲོད་བསྟེན་འདི་གིས་ཁྱད་པར་བཟོཝ་ཨིན། སེམས་འདི་ ང་བཅས་ར་ ལུ་ ལུས་དང་གྱིབ་མ་བཟུམ་སྦེ་གནས་སྟེ་ཡོདཔ་ལས་ རང་གི་སེམས་འདི་ རང་གིས་བདག་འཛིན་འཐབ་སྟེ་ སེམས་ཁམས་འཕྲོད་བསྟེན་ལེགས་ཤོམ་སྦེ་བཞག་ཚུགས་པ་ཅིན་ དེ་་ལས་བརྟེན་རང་གི་མི་ཚེ་ནང་ལུ་ དགའ་སྐྱིད་ཀྱི་དཔལ་ལུ་ ལོངས་སྤྱོད་དེ་སྡོད་ནིའི་ཁེ་ཕན་སྦོམ་ཡོདཔ་ཨིན། ང་བཅས་ར་ག་ར་གིས་ མ་རིག་པའི་རྩ་བ་ཉོན་མོངས་པ་དུག་གསུམ་དང་དུག་ལྔ་ དཔེར་ན་ འདོད་ཆགས། ཞེ་སྡང་། གཏི་མུག། ང་རྒྱལ། ཕྲག་དོག་ལ་སོགས་པ་ཚུ་ རྩ་བ་ལས་སྤང་དགོཔ་ཨིན། ཉོན་མོངས་པ་འདི་ཚུ་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ རང་དང་གཞན་གྱི་བར་ན་ ངལ་མ་རངས་པའི་ཕུང་གཞི་འབྱུང་ནི་དང་ མི་སྡེའི་ནང་ལུ་ ནང་འཁྲུག་ལང་ནིའི་གཞི་ངོ་མ་ཅིག་ཨིནམ་ལས་ དགའ་སྐྱིད་དང་ཞི་བདེ་གི་རྩ་བ་ཤིང་བཏོག་ནིའི་ལག་ཆ་སྟ་རི་བཟུམ་ཅིག་ཨིནམ་ལས་ ནང་པའི་ཆོས་དང་འཇིག་རྟེན་ཕལ་པའི་ལུགས་གཉིས་ཆ་རའི་ཁ་ཐུག་ལས་མ་བཏུབ་ཨིན། དེ་མ་ཚད་ གཞུང་རྩ་བ་གསུམ་གྱི་དོན་ལུ་ཕྱག་ལཱ་གནང་པའི་སྐབས་ གཡོ་སྒྱུ་དང་ངན་ལྷད་ཀྱི་ལཱ་ཚུ་ལུ་ངམ་ངམ་ཤུགས་ཀྱིས་སྦེ་འབད་ནི་ཨིནམ་ལས་ འདི་ཚུ་རྩ་བ་ལས་སྤང་དགོཔ་འདི་ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ཀྱི་གཞི་རྩ་ངོ་མ་ཅིག་ཨིན། ང་བཅས་རའི་སེམས་འདི་ལུ་ཡང་ བྱང་ཉེས་ཀྱི་སེམས་ཁམས་ཟེར་ ཉོན་མོངས་པའི་དབང་ལུ་ཐལ་ཚར་བའི་སེམས་ངན་པ་ཅིག་དང་ ཡ་རབས་ཀྱི་སེམས་ཁམས་ཟེར་ འཇིག་རྟེན་གྱི་འགྲོ་ལུགས་ཀུན་དང་ལྡན་པའི་ཡ་རབས་བཟང་པོའི་མནོ་ལུགས་ཅིག་ཡོདཔ་ཨིན། དང་པ་ སེམས་ཁམས་བྱང་ཉེས་འབྱུང་ཚུལ་ཡང་ རྩ་བ་ཡང་ན་གཞི་རྩ་ངོ་མ་ར་རྒྱུ་མ་རིག་པ་ལས་བརྟེན་ཏེ་ འབྲས་བུ་འདོད་ཆགས་ཞེ་སྡང་གཏི་མུག་ལ་སོགས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་དུག་གསུམ་རང་གི་རྒྱུད་ལུ་འཕེལ་ནི་ཨིན་པས། གལ་སྲིད་རང་གི་རྒྱུད་ལུ་སེམས་ཁམས་བྱང་ཉེས་འདི་ཡོད་པ་ཅིན་སེམས་ཁར་མནོ་རིགས་མནོ་ཚེ་ དག་གཞན་ཀུན་ལུ་གནོད་པ་ ཡང་ན་ཕན་མ་ཐོགས་པའི་རྣམ་རྟོག་འཆར་ནི་དང་ ཉོན་མོངས་པ་གཞན་ཡང་ ང་རྒྱལ་ཁོང་ཁྲོ་ལ་སོགས་པ་དང་ རང་གི་སེམས་ཁར་ཚ་གྱང་ལང་ནི་ལ་སོགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་གྲངས་མེདཔ་ཅིག་ རང་གི་རྒྱུད་ལུ་བསྐྱེད་དེ་རང་གི་སེམས་ཀྱི་ཞི་གནས་མེདཔ་གཏང་ནི་དང་ རང་དང་གཞན་གྱི་བར་ན་ཕུང་དང་སྲིད་འབྱུང་བའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་གཞི་ཅིག་ལུ་འགྱུར་ནི་ཨིན་མས། དེ་འབདཝ་ལས་ གལ་སྲིད་སེམས་རྒྱུད་ངན་པ་འདི་ལུ་འབད་རྩོལ་ཆེ་བའི་གོ་ལས་སྤང་ཐབས་མ་བསྒྲིགས་པ་ཅིན་ དེ་གིས་ རང་ལུ་གནོད་པའི་ཆ་མང་རབས་ཅིག་ཡོད་པའི་ཁར་ གཞན་ལུ་ཡང་གནོད་པའི་ཆ་ གྱངས་ཁ་མ་ཆོདཔ་ཅིག་ཡོདཔ་ལས་ རང་གཞན་ཀུན་གྱི་རྒྱུད་ལུ་ སེམས་སྡུག་དང་ན་ཟུག་ཚད་མེདཔ་ཅིག་བཀལ་ཏེ་ མནར་བའི་དམྱལ་ཁམས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ཚུ་ཡང་མྱོང་བཅུག་མི་འདི་ སེམས་རྒྱུད་ངན་པ་འདི་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ཨིནམ་ཤེས་དགོ། རང་གི་རྒྱུད་ལུ་དུག་གསུམ་དུག་ལྔ་ལ་སོགས་པའི་ཉོན་མོངས་པ་ཚུ་ རང་དང་གཞན་ལུ་གནོད་པའི་དགྲ་བོ་ཨིནམ་ཤེས་ཏེ་ རིམ་པ་བཞིན་དུ་དཀའ་ཐུབ་དང་བཟོད་བསྲན་ཆེན་པོའི་སྒོ་ལས་ སེམས་ངན་པའི་རིགས་ཚུ་སྤང་ཐབས་ལུ་བརྩོན་དགོཔ་ཨིན་པས། དེ་བཟུམ་སྦེ་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་གོང་འཕེལ་དང་ རང་དབང་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་དོན་ལུ་ཡང་ མི་སེར་ཚུ་གི་སེམས་ཀྱི་ཞི་བདེ་དང་ སེམས་ཁམས་བདེ་བའི་ངང་ལུ་གནས་དགོཔ་འདི་མེད་ཐབས་མེདཔ་ཅིག་ཨིན། གལ་སྲིད་ང་བཅས་ར་མི་ཚུ་གི་རྒྱུད་ལུ་ཞི་བདེ་མེདཔ་འདྲཝ་ཅིག་འབད་བ་ཅིན་ མི་སྡེའི་ནང་ལུ་བྱ་སྟབས་མ་བདེ་བའི་གནོད་པ་འབྱུང་ནི་དང་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ཡང་ནང་པའི་ཆོས་དང་མ་མཐུན་པའི་ལཱ་ངན་འབད་མི་ཚུ་ ཡར་སེང་འགྱོ་སྟེ་ བྱ་སྟབས་མ་བདེཝ་སྦོམ་འཐོན་སྲིད་ནི་ཨིནམ་ལས་ ང་བཅས་ར་འགྲོ་བ་མི་ལུ་ སེམས་ཁམས་འཕྲོད་བསྟེན་ལེགས་ཤོམ་དགོཔ་འདི་ཁག་ཆེ་ཤོས་ཅིག་ཨིན། སེམས་ཁམས་འཕྲོད་བསྟེན་འདི་ གཙང་ཏོག་ཏོ་སྦེ་བཞག་ནི་འདི་ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ཀྱི་སྲིད་བྱུས་བཟང་པོའི་གཞི་རྩ་ཅིག་ཨིན་ནོ། གསོ་བའི་འཕྲོད་བསྟེན་ལས་བརྟེན་པའི་དགའ་སྐྱིད། ༉ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ཀྱི་དངོས་གཞི་ ཤེས་བྱའི་གནས་ ཡང་ན་་དགའ་སྐྱིད་འཁོར་ལོ་རྣམ་དགུ་ལས་ གཉིས་པ་འདི་ གསོ་བའི་འཕྲོད་བསྟེན་ལས་བརྟེན་པའི་དགའ་སྐྱིད་འདི་ཨིན། མི་སྡེ་དང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ནང་ལུ་ དགའ་སྐྱིད་དང་ཞི་བདེའི་རྩ་བ་འབྱུང་ས་ངོ་མ་འདི་ གསོ་བའི་འཕྲོད་བསྟེན་འདི་ཨིན། དེ་ཡང་ དུས་ངན་སྙིགས་མའི་དུས་ལུ་ ནད་གཞི་མ་འདྲཝ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཐོན་འོང་པའི་སྐབས་ ང་བཅས་ག་ར་གསོ་བའི་འཕྲོད་བསྟེན་འདི་ལུ་མ་བསྟེན་པར་ འཚོ་བ་སྐྱོང་ཐབས་མེདཔ་ལས་བརྟེན་ཏེ་ཨིན། དེ་བཟུམ་སྦེ་ ང་བཅས་ར་ འཛམ་གླིང་འདི་ནང་སྡོད་པའི་རིང་ལུ་ ཞི་བདེ་དང་མཐར་ཐུག་གཏན་གྱི་བདེ་བ་འཐོབ་ནིའི་དོན་ལུ་ བྱང་ཆུབ་བསྒྲུཔ་པའི་གཞི་རྟེན་འདི་ ལུས་འདི་ལུ་བརྟེན་ཏེ་འབྱུང་ནི་ཨིནམ་དང་ ལུས་ཀྱི་བདེ་བ་འདི་ གསོ་བའི་འཕྲོད་བསྟེན་འདི་ལུ་བརྟེན་ཏེ་མ་གཏོགས་ གཞན་ལས་འབྱུང་སའི་ཡུལ་སོ་སོ་ཅིག་རྩ་ལས་མེདཔ་ཨིན། དེ་འབདཝ་ལས་ ང་བཅས་རའི་ལུས་འདི་ ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ་ཟེར་ གང་འདོད་རང་བཞིན་ལྷུན་གྱིས་འགྲུབས་འོང་པའི་ནོར་དང་འདྲཝ་ཅིག་ཨིནམ་དང་ ལུས་འདི་ གསོ་བའི་འཕྲོད་བསྟེན་འདི་ལུ་ དུས་དང་རྣམ་པ་ཀུན་ཏུ་བརྟེན་ཏེ་སྡོད་དགོཔ་ཨིནམ་ལས་ རྒྱལ་ཁབ་དང་མི་སྡེའི་ནང་ལུ་ གསོ་བའི་འཕྲོད་བསྟེན་ལེགས་ཤོམ་ཡོད་པ་ཅིན་ འདི་ལས་བརྟེན་ཏེ་རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ཀྱི་གཞི་རྩ་འགྲུབ་ཚུགས་ནི་ཨིན་པས། དགོངས་དོན་འདི་དང་འཁྲིལ་ཏེ་ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་མཆོག་གིས་ ན་ཚ་དང་ཤི་ཆད་ལ་སོགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་བསལ་ཏེ་ བདེ་སྐྱིད་འབྱུང་ཐབས་ལུ་དམིགས་ཏེ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༢ ལུ་ གསོ་བའི་གཞི་རྟེན་སྨན་ཁང་ཆེ་འབྲིང་ཆུང་གསུམ་བསྡོམས་ ༤༠ ཙམ་ཡོད་མི་འདི་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༦ ལུ་འབད་བའི་བསྒང་ལས་ ༧༡༥ དེ་ཅིག་ལུ་ཡར་སེང་གནང་ཡོད་པའི་ཁར་ གསོ་བའི་སྤུས་ཚད་ཡང་ རྒྱལ་སྤྱིའི་གནས་ཚད་དང་མཐུནམ་སྦེ་ལེགས་བཅོས་དང་། ཉེན་ཁ་མེད་པའི་འཐུང་ཆུ། གཙང་སྦྲ་འཕྲོད་བསྟེན། ཨམ་སྲུ་ཚུ་ལུ་ ཨ་ལུའི་སྐྱེ་ནད་དང་ཨ་ལུ་ཆ་ཁྱབ་ནད་རིགས་མ་འདྲཝ་ཚུ་ལས་བཀག་ཚུགས་པའི་སྨན་ཁབ། ཨའིཡོ་ཌིན་གྱི་ཟས་བཅུད་མ་ཚང་བའི་ནད་རིགས་རྩ་མེད་གཏང་ནིའི་དོན་ལུ་ འཛམ་གླིང་གསོ་བའི་ལས་སྡེའི་དམིགས་དོན་ཚུ་གྲུབ་གནང་ཡོདཔ་ཨིན་པས། དེ་མ་ཚད་ མི་དབང་མཆོག་གིས་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ མི་རློབས་ཚད་ལས་བརྒལ་ཏེ་འཕེལ་འགྱོ་བ་ཅིན་ མ་འོངས་པ་ལུདཀའ་ངལ་འཐོན་ནི་ཨིནམ་མཁྱེན་ཏེ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༠ ལུ་ བཟའ་ཚང་འཆར་གཞིའི་ལས་རིམ་འགོ་བཙུགས་གནང་མི་དེ་གིས་ བཟའ་ཚང་གི་མི་རློབས་འཕར་ཚད་དེ་ བརྒྱ་ཆ་ ༢ དེ་ཅིག་ལུ་ མར་ཕབ་འབད་ཚུགས་པའི་ཁར་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ ནད་གཞི་ཨེཆ་ཨའི་ཝི་ཨེཌིསི་འཐོབ་མིའི་གྱངས་ཁ་ ལོ་བསྟར་བཞིན་དུ་ཡར་འཕར་འགྱོ་དོ་ཡོདཔ་ལས་ མི་དབང་མཆོག་གིས་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༤ ཟླཝ་ ༣ པའི་ཚེས་ ༢༣ ལུ་ ནད་ཡོད་མི་ཚུ་ལུ་ ཉེ་རིང་མེད་པར་བྱམས་བརྩེའི་ཐོག་ལས་ རྒྱབ་སྐྱོར་འབད་དགོ་པའི་བཀའ་ཐམ་གནང་ཡོདཔ་ཨིན་པས། དེ་བཟུམ་སྦེ་ གསོ་བའི་འཕྲོད་བསྟེན་ལུ་གནོད་པ་དང་ མི་སྡེའི་ནང་ལུ་བྱ་སྟབས་མ་བདེ་བའི་རྒྱུ་ངོ་མ་ཅིག་ ཆང་འཐུང་ནིའི་སྤྱོད་པ་ལས་བརྟེན་ བཟའ་ཚང་ནང་ལུ་འཐབ་འཛིང་ཐོན་ཏེ་ དགའ་སྐྱིད་ཀྱི་རྩ་བ་མེདཔ་གཏང་ནི་དང་ མི་ལུ་ཤི་རྐྱེན་མང་ཤོས་ཅིག་ ཆང་འདི་ལས་བརྟེན་ཏེ་འབྱུང་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། ཆང་འདི་ལས་བརྟེན་ཏེ་ གྲོང་གསེབ་ནང་ལུ་དབུལ་ཕོངས་ཀྱི་དཀའ་ངལ་དང་ རྒྱལ་ཁབ་ལུ་སྐུ་གྱོང་ཕོག་པའི་གཞི་ངོ་མ་ཅིག་ཨིནམ་ལས་ འབྲུག་མི་ག་ར་གིས་དམིགས་བསལ་གྱི་འགན་ཁུར་འབག་སྟེ་ཆང་སྤང་དགོ་པའི་ཁར་ ཆང་དང་སྨྱོ་རྫས་འདི་ལུ་ལང་ཤོར་ཐལ་བ་ཅིན་ དང་པ་ཕམ་ལུ་དྲིན་ལན་འབྱོར་མ་ཚུགས། གཉིས་པ་ རྒྱལ་ཁབ་ལུ་ཕྱག་ཕྱིད་ཞུ་མ་ཚུགས། གསུམ་པ་རང་གི་ཚེ་སྲོག་ལུགནོད་ཉེན་ཆེ་བའི་ཁར་ མི་སྡེའི་ནང་ལུ་ཞི་བདེ་མེདཔ་གཏང་པའི་ རྒྱུ་ངོ་མ་ཅིག་ཨིནམ་སྦེ་བཀའ་གནང་སྟེ་ མི་དབང་མཆོག་གིས་ ན་གཞོན་སྐྱེས་ལོ་ ༡༨ མན་ཆད་ཚུ་ལུ་ ཆང་གི་རིགས་ལག་ལེན་འཐབ་མ་ཆོགཔ་དང་ ཨ་རྟག་ར་ ཉི་མ་ཚུ་ཚོད་ ༡ ཚུན་ཚོད་དང་ རེས་གཟའ་ལྷགཔ་ལུ་ ཆང་བཙོང་མ་ཆོག་པའི་བཀག་དམ་མཛད་གནང་མི་དེ་ཡང་ མི་ཚུ་ལུ་གསོ་བའི་འཕྲོད་བསྟེན་འདི་ མེད་ཐབས་མེདཔ་ཅིག་ཨིནམ་ལས་བརྟེན་ཏེ་ཨིན་མས། དེ་མ་ཚད་ མི་དབང་མཆོག་གིས་གསོ་བའི་ཞབས་ཏོག་ལེ་ཤ་ཅིག་ ལེགས་བཅོས་གནང་ཡོདཔ་དང་ དེ་ཡང་མི་དབང་མཆོག་གིས་ གསོ་བ་ལུ་ལྷག་པར་བརྩོན་གནང་མི་འདི་ རྒྱལ་ཁབ་ཆུང་ཀུ་ཅིག་ནང་ མི་སེར་ཚུ་ལུ་ནད་གཞི་མ་འདྲཝ་ཟུན་ཏེ་ ན་ཚ་གནམ་མེད་ས་མེད་འཕེལ་སོ་པ་ཅིན་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་གོང་འཕེལ་ལུ་ ཐོ་ཕོག་ནི་ཨིནམ་མཁྱེན་ཏེ་མཛད་གནང་ཡོདཔ་ཨིནམ་དང་ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ཀྱི་ དམིགས་ཡུལ་སྒྲུབ་་ཐབས་ལུ་ཨིན་མས། མདོར་བསྡུ་བ་ཅིན་ རྒྱལ་ཁབ་འདི་ནང་ གཞན་དཔལ་འབྱོར་གོང་འཕེལ་གྱི་ཐད་ལས་ ག་དེམ་ཅིག་ཡར་རྒྱས་འགྱོ་སྟེ་འབད་རུང་ གསོ་བའི་ཞབས་ཏོག་ལེགས་ཤོམ་མེད་པར་ མི་སེར་ཚུ་ག་ར་ནད་གཞི་མ་འདྲཝ་རེ་ཐོབ་ཞིནམ་ལས་ ཉམ་ཐག་སྟེ་ལུས་སོ་པ་ཅིན་ ཞི་བདེའི་རྩ་བ་མེདཔ་གཏང་ནི་ཨིནམལས་ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ཀྱི་དགོངས་དོན་ཚུ་འགྲུབ་མི་ཚུགས་ནི་ཨིན་པས། དེ་འབདཝ་ལས་ མི་སེར་ཚུ་ལུ་ གསོ་བའི་ཞབས་ཏོག་འདི་ལེགས་ཤོམ་སྦེ་བྱིན་ཚུགས་པ་ཅིན་ མི་སེར་ཚུ་གིས་ རྒྱལ་ཁབ་གོང་འཕེལ་གྱི་ལཱ་ཚུ་ནང་ བཅའ་མར་གཏོགས་ཚུགས་པའི་ཁར་ མི་སྡེ་དང་བཟའ་ཚང་ནང་ལུ་ཡང་ ཞི་བདེ་དང་དགའ་སྐྱིད་འབྱུང་ནི་ཨིནམ་ལས་ གསོ་བའི་འཕྲོད་བསྟེན་འདི་ ངེས་པར་དུ་ཁག་ཆེཝ་ཨིན་ནོ། ཤེས་རིག་ཀུན་ཚང་ལས་བརྟེན་པའི་དགའ་སྐྱིད། ༉ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ཀྱི་དངོས་གཞི་ ཤེས་བྱའི་གནས་ཡང་ན་ དགའ་སྐྱིད་འཁོར་ལོ་རྣམ་དགུ་ལས་ གསུམ་པ་འདི་ ཤེས་རིག་ཀུན་ཚང་ལས་བརྟེན་པའི་དགའ་སྐྱིད་འདི་ཨིན། སྤྱིར་བཏང་འཛམ་གླིང་ནང་ལུ་ རྒྱལ་ཁབ་དང་མི་སེར་གཉིས་ཆ་རའི་དོན་ལུ་ རྒྱུ་ནོར་གྱི་བདོག་གཏད་ངོ་མ་ཅིག་ཤེས་རིག་ཡོན་ཏན་འདི་ཨིན། དེ་མ་ཚད་ ཤེས་རིག་ཡོན་ཏན་འདི་ མི་ཤེས་རྨོངས་པ་སེལ་བའི་སྒྲོན་མེ་ཟེར་ གནག་དུང་དུ་ནང་ལུ་ མུན་པ་སེལ་བའི་མེ་བཟུམ་ཅིག་ཨིནམ་ལས་ དེང་སང་འཛམ་གླིང་གཅིག་འགྱུར་གྱི་འགྱུར་བ་དང་འཁྲིལ་ཏེ་ ང་བཅས་རའི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ ཡར་རྒྱས་ཀྱི་གོམ་པ་མདུན་དུ་སྤོ་བའི་དུས་ལུ་ རྒྱལ་ཁབ་གཞན་དང་གཅིག་ཁར་འདྲ་མཉམ་སྦེ་ གོང་འཕེལ་གཏང་ནིའི་དོན་ལུ་ མེད་ཐབས་མེདཔ་ཅིག་ཨིན། ང་བཅས་རའི་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ ས་གོ་དང་མི་རློབས་ལས་བཅད་པ་ཅིན་ རྒྱལ་ཁབ་གཞན་དང་གཅིག་ཁར་ དོ་འགྲན་འབད་ཚུགས་པའི་ཐབས་ལམ་ཅིག་རྩ་ལས་མེད། རྒྱལ་ཁབ་གཞན་དང་གཅིག་མཚུངས་སྦེ་ དཔལ་འབྱོར་གོང་འཕེལ་གཏང་དགོ་པ་ཅིན་ ལྕོགས་གྲུབ་ཅན་དང་ཡོན་ཏན་ཅན་གྱི་མི་ཁུངས་འདི་དགོཔ་ཡོདཔ་ལས་ མི་ཁུངས་ལྕོགས་ཅན་དང་ཡོན་ཏན་ཅན་ཡོད་མི་བཏོན་དགོ་པ་ཅིན་ དེའིགཞི་རྩ་ངོ་མ་འདི་ ཤེས་རིག་ཡོན་ཏན་དང་དེ་གི་སྤུས་ཚད་འདི་ལེགས་ཤོམ་དགོཔ་ཨིན། དེ་འབདཝ་ལས་བརྟེན་ཏེ་ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་མཆོག་གིས་ དགོངས་དོན་ཚུ་འགྲུབ་ཐབས་ལུ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༢ ལུ་ ཤེས་རིག་གི་གཞི་རྟེན་སློབ་གྲྭ་ཆེ་འབྲིང་ཆུང་གསུམ་བསྡོམས་ ༩༨ ཡོད་མི་དེ་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༦ ལུ་འབད་བའི་བསྒང་ལས་ སློབ་གྲྭ་བསྡོམས་ ༥༡༩ ལྷག་ཙམ་ཅིག་ལུ་ ཡར་སེང་གནང་ཡོད་པའི་ཁར་ འབྲི་ལྷག་ཤེས་ཡོན་སྦྱང་ནིའི་གོ་སྐབས་མ་ཐོབ་པར་ལུས་ཏེ་ཡོད་མི་ རྒན་གཞོན་ཚུ་གི་དོན་ལུ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༢ ལས་ གཞི་རྟེན་ཤེས་ཡོན་གྱི་ལས་རིམ་ཡང་ འགོ་བཙུགས་གནང་ཡོདཔ་ཨིན་པས། དེ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༣ ཟླཝ་ ༦ པའི་ཚེས་ ༢ ལུ་ རྒྱལ་པོའི་བཀའ་ཁྲིམས་གཅིག་གི་འོག་ལུ་ འབྲུག་རྒྱལ་འཛིན་གཙུག་ལག་སློབ་སྡེ་གཞི་བཙུགས་མཛད་དེ་ མཐོ་རིམ་ཤེས་ཚད་ཀྱི་ལམ་ལུགས་དེ་ལུ་ འགྱུར་བ་གསརཔ་ཅིག་བཟོ་གནང་ཏེ་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ ལྕོགས་གྲུབ་ཅན་གྱི་ན་གཞོན་མང་རབས་ཅིག་བཏོན་པའི་རྟགས་མཚན་ལུ་ གཙུག་ལག་དབང་པོ་ཡང་ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་ལྔ་པ་མཆོག་གིས་མཛད་གནང་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་མ་ཚད་ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་ལྔ་པ་མཆོག་གིས་ཡང་ མ་འོངས་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་གནས་སྟངས་ལེགས་ཉེས་འདི་ ན་གཞོན་ཆ་ཁྱབ་ཀྱི་ཡོན་ཏན་དང་ལྕོགས་གྲུབ་ལུ་རག་ལས་ནི་ཨིནམ་ལས་ དེང་སང་དུས་ཀྱི་འགྱུར་བ་དང་བསྟུན་པའི་ ཤེས་རིག་ཡོན་ཏན་གྱི་རྩ་གཞུང་དང་སྤུས་ཚད་ཚུ་ དུས་དང་བསྟུན་པའི་ལེགས་བཅོས་འབད་དགོ་པའི་བཀའ་རྒྱ་ཡང་ལས་ཡང་དུ་གནང་བཞིན་ཡོད་པའི་ཁར་ གཞུང་འབྲེལ་དུ་ མི་དབང་མཆོག་གིས་ རྒྱལ་ཡོངས་དུས་ཆེན་ཐེངས་ ༡༡༣ པའི་སྐབས་ལུ་ སྤུངས་ཐང་བདེ་བ་ཆེན་པོའི་ཕོ་བྲང་ནང་ལས་ འབྲུག་མི་ཡོངས་ལུ་ཤེས་རིག་ལམ་ལུགས་ལེགས་སྒྱུར་གྱི་བཀའ་ཤོག་གནང་ནི་ཨིན་པའི་གསལ་བསྒྲགས་གནང་སྟེ་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༢༡ སྤྱི་ཟླ་ ༢ པའི་སྤྱི་ཚེས་ ༡ ལུ་ བཀའ་ཤོག་གནང་་ཡོདཔ་ཨིན། མི་དབང་མཆོག་གིས་ དམིགས་བསལ་གྱི་བཀའ་ཤོག་གནང་དགོ་མི་དེ་ཡང་ དེང་སང་དུས་ཀྱི་འགྱུར་བ་དང་བསྟུན་པའི་ཤེས་རིག་གི་སྤུས་ཚད་དང་ལམ་ལུགས་ཚུ་ལེགས་བཅོས་འབད་དེ་ མ་འོངས་པ་ལུ་ རྒྱལ་ཁབ་གཞན་དང་གཅིག་ཁར་དོ་འགྲན་འབད་ཚུགས་པའི་ལྕོགས་གྲུབ་ཅན་གྱི་མི་ཁུངས་བཏོན་ནིའི་དོན་ལུ་ཨིན་པས། དེ་མ་ཚད་ གཞུང་གི་ཁ་ཐུག་ལས་འབད་རུང་ ཤེས་རིག་གི་སྤུས་ཚད་ལེགས་བཅོས་འབད་ནི་འདི་ལུ་ གཙོ་རིམ་བཟུང་སྟེ་ཕྱག་ལཱ་མཛད་དང་མཛད་བཞིན་དུ་ཡོད་མི་ཚུ་ག་ར་ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ཀྱི་དགོངས་དོན་འགྲུབ་ཐབས་ལུ་ཨིན་པས། མདོར་བསྡུ་བ་ཅིན་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ ལྕོགས་གྲུབ་ཅན་གྱི་མི་ཁུངས་བཏོན་དགོ་པ་ཅིན་ ཤེས་རིག་གི་སྤུས་ཚད་འདི་ལུ་ རག་ལས་ནི་ཨིན་མས། དེ་མ་ཚད་ ན་གཞོན་ཆ་ཁྱབ་ལཱ་གཡོག་མ་ཐོབ་པའི་དཀའ་ངལ་འདི་ལོ་བསྟར་བཞིན་དུ་ཡར་སེང་འགྱོ་དོ་ཡོདཔ་ལས་ དེ་གིས་མ་འོངས་པ་ལུ་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཞི་བདེ་དང་དགའ་སྐྱིད་ལུ་གནོད་ནི་ཨིནམ་ལས་ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ཀྱི་ལྟ་བ་འགྲུབ་ཚུགས་པར་ལཱ་ཁག་གཏང་ནི་ཨིན་མས། དེ་འབདཝ་ལས་ མ་འོངས་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་གནས་སྟངས་ཀྱི་ལེགས་ཉེས་འདི་ ཤེས་རིག་གི་སྤུས་ཚད་འདི་ལུ་རག་ལས་ནི་ཨིནམ་ལས་ མི་དབང་རིམ་འབྱོན་ཚུ་གིས་ཡང་ ཤེས་རིག་ལམ་ལུགས་གཞི་བཙུགས་མཛད་དེ་ སྤུས་ཚད་ཡར་དྲག་གཏང་ནི་ལུ་ ཕྱག་ལཱ་མང་རབས་ཅིག་མཛད་ཡོད་པའི་ཁར་ གཞུང་རིམ་འབྱོན་ཚུ་གིས་ཡང་དེ་ལུ་གཙོ་རིམ་བཟུང་སྟེ་ ཕྱག་ལཱ་གནང་ཡོད་མི་ཚུ་ག་ར་དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་སྲིད་བྱུས་ཀྱི་གཞི་རྩ་ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ཀྱི་ལྟ་བ་འགྲུབ་ཐབས་ལུ་ཨིན་ནོ། དུས་ཚོད་ལག་ལེན་ཚད་སྙོམས་ལས་བརྟེན་པའི་དགའ་སྐྱིད། ༉ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ཀྱི་དངོས་གཞི་ ཤེས་བྱའི་གནས་ ཡང་ན་ དགའ་སྐྱིད་འཁོར་ལོ་རྣམ་དགུ་ལས་ བཞི་པ་འདི་ དུས་ཚོད་ལག་ལེན་ལས་བརྟེན་པའི་དགའ་སྐྱིད་འདི་ཨིན། རྒྱལ་བ་སྲས་དང་བཅས་པ་ཚུ་གིས་ མི་ཁོམས་པའི་གནས་བརྒྱད་ཟེར་ དམྱལ་བ། ཡི་དྭགས། དུད་འགྲོ། ལྐུག་པ། ཀླ་ཀློ། ལྷ་ཚེ་རིང་། སངྱས་ཀྱིས་སྟོང་པ་དང་། ལོག་ལྟ་ལ་སོགས་པའི་གནས་ལས་ཐར་ཏེ་ དལ་འབྱོར་བརྒྱད་དང་འབྱོར་པ་བཅུ་ཚང་བའི་མི་ལུས་རིན་པོ་ཆེ་འདི་ལུ་ དལ་བ་ཁོམས་པ་ཟེར་ངོ་སྤྲོད་འབད་དེ་ཡོདཔ་ཨིན། སྤྱིར་བཏང་ དེ་བཟུམ་ཅིག་ཨིན་རུང་ སྐབས་སུ་བབས་པ་ ང་བཅས་ར་འགྲོ་བ་མི་ཚུ་གིས་ ཁོམས་པའི་གནས་འདི་ནང་ དུས་ཚོད་ཚད་སྙོམས་སྦེ་སྤྱོད་མ་ཤེས་པ་ཅིན་ དགའ་སྐྱིད་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་ལཱ་ཁག་གཏངམ་ཨིན། དེ་འབདཝ་ལས་ ང་བཅས་ཆ་ཁྱབ་ དང་པ་མིའི་ལུས་རྟེན་ཐོབ། དེའི་ནང་ལས་ཡང་ ནང་པ་ཆོས་ལྡན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་སྐྱེས་མི་འདི་ ཚེ་སྔོན་མ་བསོད་ནམས་དཔག་ཏུ་མེད་པར་ བསགས་པའི་འབྲས་བུ་ཅིག་ཨིན་རུང་ ད་རེས་ཀྱི་མི་ཚེ་འདི་ནང་ དུས་ཚོད་འདི་ལེགས་ཤོམ་སྦེ་ལག་ལེན་འཐབ་མ་ཤེས་པར་ སྣང་བ་གང་ཤར་སྦེ་གཏི་མུག་གི་ངང་ལུ་ལུས་སོ་པ་ཅིན་ དགའ་སྐྱིད་ཀྱི་དཔལ་ལུ་ ལོངས་སྤྱོད་ནིའི་གོ་སྐབས་མེདཔ་ལས་ དུས་ཚོད་ཚད་སྙོམས་སྦེ་ལག་ལེན་འཐབ་ནི་འདི་ གནམ་མེད་ས་མེད་གལ་ཆེ་ཤོས་ཅིག་ཨིན། དུས་ཚོད་ཚད་སྙོམས་སྦེ་སྤྱོད་ནིའི་དོན་ལུ་ དུས་འཁོར་ཉིན་མཚན་ཆུ་ཚོད་ ༢༤ ཡོད་པའི་ནང་ལས་ དཔལ་འབྱོར་གོང་འཕེལ་དང་ འཚོ་སྐྱོང་འོང་འབབ་ཀྱི་དོན་ལུ་ལཱ་འབད་ནི་དང་ མཚན་རིག་མཁས་པ་ཚུ་གིས་ ཞིབ་འཚོལ་གྱི་གྲུབ་འབྲས་ཚུ་དང་འཁྲིལ་བ་ཅིན་ དུས་རྟག་བུ་ རང་གི་གཟུགས་ལུ་ཕན་ཐོགས་ཤོས་ཅིག་ ཕྱི་རུ་ཞག་ལེགས་ཤོམ་སྦེ་ཉལ་དགོཔ་ཨིནམ་དང་དུས་ཚོད་ཁར་བཞེས་སྒོ་ཟ་ནི། སྤྲོ་བཏོན་ནི་དང་ལུས་སྦྱོང་འབད་ནི་ལ་སོགས་པའི་ལཱ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་དོན་ལུ་དུས་ཚོད་སྤྱོད་ཐངས་འདི་ དཔེར་ན་ ཉལ་ནིའི་དོན་ལུ་ཆུ་ཚོད་ ༨། ལཱ་གི་དོན་ལུ་ཆུ་ཚོད་ ༦། སྤྲོ་བཏོན་གྱི་དོན་ལུ་ཆུ་ཚོད་ ༢། བཟའ་ཚང་ཉེ་འཁོར་ཚུ་དང་མཉམ་ཆུ་ཚོད་ ༤། ལུས་སྦྱོང་གི་དོན་ལུ་ ཆུ་ཚོད་ ༢ དང་དེ་ལས་ཆུ་ཚོད་ ༢ དེ་ཅིག་ ངལ་འཚོ་ནི་ལ་སོགས་པའི་ལས་སྣ་གི་དོན་ལུ་ དུས་ཚོད་རན་ཏོག་ཏོ་བགོ་སྟེ་ ལཱ་འབད་བ་ཅིན་ མི་ཚེ་སྐྱོང་ཐངས་ལུ་ཐབས་མཁས་པའི་སྐྱེས་བུ་དམ་པ་ཅིག་ཨིནམ་མ་ཚད་ རང་གི་གཟུགས་ཁར་གནོད་པ་ཉུང་ནི་ཨིནམ་ལས་ ཞི་བདེ་འབྱུང་ནི་དང་ དེ་ལས་བརྟེན་ རྒྱལ་ཁབ་གོང་འཕེལ་གྱི་དོན་ལུ་ ཞབས་ཏོག་ཡང་ལེགས་ཤོམ་སྦེ་ཞུ་ཚུགས་ནི་ཨིན་མས། ཨིན་རུང་ མི་ལ་ལུ་ཅིག་གིས་ རྒྱུ་ནོར་ལུ་ཆོག་ཤེས་མེད་པར་འདོད་པའི་དབང་གིས་ ལཱ་འབད་དེ་འོང་འབབ་ག་དེ་ཅིག་བཟོ་ཚུགས་རུང་ ད་ལྟོ་ཡོད་མི་བ་ལྷགཔ་སྦེ་བཟོ་ནིའི་དོན་ལུ་ ཉལ་བའི་གཉིད་མེད་ ཟ་ནིའི་དུས་ཚོད་ཡང་མེདཔ་མ་ཚད་ ཕམ་སྤུན་ཆ་དང་གཉེན་ཉེ་འཁོར་ ཆ་རོགས་ཚུ་དང་གཅིག་ཁར་ གདོང་སྐོར་རྐྱབ་སྟེ་སྡོད་ནིའི་དུས་ཚོད་ཡང་མེད་པར་ ལཱ་དེ་ར་འབད་སྡོད་པ་ཅིན་ ལུས་ལུ་ན་ཚ་དང་ སེམས་ལུ་སྡུག་བསྔལ་མྱོངས་ཏེ་ ལོ་ན་གཞོན་པའི་བསྒང་ལས་ ནད་གཞི་མ་འདྲཝ་འཐོབ་ནི་དང་ ལོ་མ་རྒསཔ་ལས་ལུས་རྒན་རྒས་ཐལ་ནི་ལ་སོགས་པའི་གནོད་པ་ཡོད་པའི་ཁར་ རང་གི་གཟུགས་ཁམས་འཕྲོད་བསྟེན་ལུ་ གནོད་ཉེན་སྦོམ་ཡོདཔ་ཨིན། དུས་ཚོད་ལག་ལེན་ཚད་སྙོམས་མེད་པ་ཅིན་ དེ་བཟུམ་མའི་བྱ་སྟབས་མ་བདེཝ་འབྱུང་ནི་ཨིནམ་མ་ཚད་ རྒྱལ་ཁབ་གོང་འཕེལ་གྱི་དོན་ལུ་ཡང་ ཞབས་ཏོག་ཞུ་མ་ཚུགསཔ་ལས་ རང་དང་གཞན་གཉིས་ཀ་ལུ་ ཕན་ཐོགས་པའི་ལཱ་འབད་མ་ཚུགས་པའི་གནོད་པ་ཡོདཔ་ཨིན། མདོར་བསྡུ་བ་ཅིན་ འདོད་པའི་དབང་གིས་ ཆོག་ཤེས་མེད་པར་ལཱ་འབད་ནི་འདི་ དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་ཁ་ཐུག་ལས་འབད་རུང་མ་བཏུབ་ཨིན་པའི་ཁར་ ཚན་རིག་གི་ཁ་ཐུག་ལས་འབད་རུང་ གཟུགས་ཁར་ངལ་གསོ་མེད་པར་ལཱ་འབད་ནི་འདི་ རྩ་ལས་མ་བཏུབ་ཅིག་ཨིནམ་ལས་ དུས་ཚོད་ལོག་སྤྱོད་འབད་ནི་འདི་རྩ་བ་ལས་སྤང་དགོཔ་ཨིན། དེ་འབདཝ་ལས་ རང་དང་གཞན་གྱི་དོན་ལུ་ ལཱ་ག་ཅི་ར་འབད་རུང་ དུས་ཚོད་ཚད་སྙོམས་ཀྱི་ཐོག་ལས་འབད་བ་ཅིན་ དང་པ་ རང་གི་གཟུགས་ལུ་ཁེ་ཕན་ཆེ་བའི་ཁར་ གཉིས་པ་ རང་གི་བཟའ་ཚང་དང་མི་སྡེའི་ནང་ལུ་ ཞི་བདེ་འབྱུང་བའི་ཁེ་ཕན་ཡོད། དེ་མ་ཚད་ གཞུང་རྩ་བ་གསུམ་ལུ་ དམ་ཚིག་ལྷད་མེད་ཀྱི་སྒོ་ལས་ཕྱག་ཕྱིད་གང་དྲག་ཞུ་ཚུགས་པའི་ཕན་པ་ལེ་ཤ་ཡོདཔ་ལས་ དུས་ཚོད་སྐར་ཆ་གཅིག་ཡང་ཆུད་ཟོས་མ་བཏང་པར་ བརྩི་བཀུར་ཅན་གྱི་ཐོག་ལས་ དུས་ཚོད་ལེགས་ཤོམ་སྦེ་བགོ་སྟེ་ལཱ་འབད་བ་ཅིན་ རིན་ཐང་དང་བྲལ་བའི་དགོས་འདོད་ག་ར་འབྱུང་ནི་ཨིནམ་ལས་ དུས་ཚོད་ཚད་སྙོམས་སྦེ་་ ལག་ལེན་འཐབ་ནི་འདི་ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་ ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཁྱད་ཆོས་བཟང་པོ་ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ཀྱི་དགོངས་དོན་ཅིག་ཨིན་ནོ། སྔར་སྲོལ་ལམ་ལུགས་བཟང་པོ་ལས་བརྟེན་པའི་དགའ་སྐྱིད། ༉ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ཀྱི་དངོས་གཞི་ ཤེས་བྱའི་གནས་ཡང་པ་དགའ་སྐྱིད་འཁོར་ལོ་རྣམ་དགུ་ལས་ ལྔ་པ་འདི་ སྔར་སྲོལ་ལམ་ལུགས་བཟང་པོ་ལས་བརྟེན་པའི་དགའ་སྐྱིད་འདི་ཨིན། དེ་ཡང་ དཔལ་མགོན་འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱིས་ ལུགས་སྲོལ་རྙིང་པོ་སྲོག་བཞིན་དུ། །གཅེས་ཤིང་གོང་འཕེལ་མ་བཏང་ན། །རྩ་བ་རུལ་པའི་སྡོང་པོ་བཞིན། །མི་འདོད་བཞིན་དུ་འགྱེལ་བར་གྱུར། ། ཟེར་གསུང་དོ་བཟུམ་སྦེ་ ང་བཅས་རའི་དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ནང་ སྔོན་བྱོན་རྒྱལ་བ་གོང་མ་ཚུ་གིས་སྲོལ་བཏོད་གནང་སྟེ་ཡོད་པའི་རང་ལུགས་ཀྱི་སྔར་སྲོལ་ལམ་ལུགས་འདི་ མི་རབས་ལས་མི་རབས་ལུ་བརྒྱུད་དེ་འོངས་པའི་ལམ་སྲོལ་བཟང་པོ་ཅིག་ཨིནམ་མ་ཚད་ རྒྱལ་ཁབ་རང་དབང་རང་བཙན་གྱི་ངོ་རྟགས་ངོ་མ་ཅིག་ཡང་ཨིན། དེ་འབདཝ་ལས་ ད་ལྟོ་ང་བཅས་ཀྱི་སྐབས་ལུ་ ལམ་སྲོལ་འདི་ཚུ་ལེགས་ཤོམ་སྦེ་བདག་འཛིན་འཐབ་སྟེ་ གཙོ་བོར་མ་བཏོན་པ་ཅིན་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རང་དབང་དང་རང་བཙན་ལུ་ ཐོ་ཕོག་ནིའི་ཉེན་ཁ་སྦོམ་ཡོད་པའི་ཁར་ མ་འོངས་པའི་བུ་བརྒྱུད་ཚུ་ལུ་ རྩིས་སྤྲོད་ནི་མེད་པའི་བསྒང་ལས་ ཕ་སྡོད་སར་བུ་སྡོད་ནི་མེད་པའི་དཀའ་ངལ་འབྱུང་ནི་ཨིན་མས། ང་བཅས་རའི་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ ནང་པ་སངས་རྒྱས་པའི་ཆོས་ཀྱི་བསྟན་པ་རྒྱ་ཆེཝ་སྦེ་དར་ཡོད་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཨིན། དེ་ནང་ཡོད་པའི་ལམ་ལུགས་སྲོལ་མ་འདྲཝ་ཚུ་ཡང་ག་ར་ ཆོས་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པའི་ལམ་སྲོལ་ཅིག་ཨིནམ་ལས་ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་ སྒྲིག་ལམ་ཆོས་གསུམ་འདི་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཁྱད་ཆོས་བཟང་པོ་ཅིག་ཨིནམ་མ་ཚད་ རྒྱལ་ཁབ་རང་དབང་ཀྱི་ངོ་རྟགས་ཡང་ཨིན། ང་བཅས་རའི་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ འཛམ་གླིང་ནང་གི་རྒྱལ་ཁབ་སྦོམ་ཤོས་ཅིག་ཨིན་མི་ རྒྱ་གར་དང་རྒྱ་ནག་གཉིས་ཀྱི་སྦུག་ལུ་ཚུད་དེ་ཡོད་པའི་ སྐོབས་ཚུད་ཅན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཨིན་པའི་ཁར་ དཔལ་འབྱོར་གོང་འཕེལ་དང་།དམག་སྡེའི་ནུས་ཤུགས། དེ་ལས་ མི་རློབས་ལ་སོགས་པ་ག་ཅིའི་ཐད་ལས་འབད་རུང་ གཞན་རྒྱལ་ཁབ་ཚུ་དང་གཅིག་ཁར་ དོ་འགྲན་རྩ་ལས་འབད་མ་ཚུགས་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཆུང་ཀུ་ཅིག་ཨིན་རུང་ ད་ཚུན་གྱི་རིང་ལུ་ རྒྱལ་ཁབ་གཞན་གྱི་མངའ་འོག་ལུ་མ་ཚུད་པར་ལུས་མི་འདི་ རྒྱལ་ཁབ་རང་དབང་རང་བཙན་ཨིན་པའི་ངོ་རྟགས་བཟང་པོ་ དཔེར་ན་ ཆོས་དང་ལམ་སྲོལ་ལ་སོགས་པའི་ཁྱད་ཆོས་བཟང་པོ་ཚུ་ མི་ཉམས་གོང་འཕེལ་དང་ཉམས་པ་སོར་ཆུད་འབད་དེ་ དཔོན་འབངས་ག་ར་བློ་སེམས་གཅིག་ཁར་མཐུན་ཏེ་ མགྲིན་དབྱངས་གཅིག་གི་ཐོག་ལས་བདག་འཛིན་འཐབ་ནི་འདི་གིས་ཨིན་པས། དེ་བཟུམ་སྦེ་ དེང་སང་འཛམ་གླིང་གཅིག་འགྱུར་གྱི་འགྱུར་བ་དང་བསྟུན་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ དཔར་འབྱོར་གོང་འཕེལ་གྱི་ལཱ་དང་ གློག་རིག་ཡོངས་འབྲེལ། ཨང་གནས་ཅན་གྱི་འཕྲུལ་རིག་མ་འདྲཝ་ཚུ་གསར་བཏོན་འབད་དེ་ འཛམ་གླིང་རྒྱལ་ཁབ་མ་འདྲཝ་ཚུ་གི་ ལམ་ལུགས་སྲོལ་ དཔེར་ན་ ཞབས་ཁྲ་འཐེན་ཐངས་དང་།ལྟོ་ཟ་ཐངས། དེ་བཟུམ་སྦེ ལཱ་འབད་ཐངས་དང་ཁ་སླབ་ཐངས་ལ་སོགས་པ་ཚུ་ལུ་ ཡིད་ཆེས་བསྐྱེད་དེ་ ལམ་སྲོལ་ཚུ་ ཉམས་སུ་བླང་ནི་ལུ་སྤྲོ་བ་བསྐྱེད་ནི་དང་ རང་གི་ལམ་སྲོལ་ཚུ་རྒྱབ་ཁར་བསྐྱུར་ཏེ་བཞག་པ་ཅིན་ མ་འོངས་པ་ལུ་ ང་བཅས་རའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རང་དབང་དང་རང་བཙན་ལུ་ཐོ་ཕོག་ནིའི་ཉེན་ཁ་སྦོམ་ཡོདཔ་ལས་ ནད་མ་འོངསམ་ལས་རིམ་གྲོ་དང་ ཆུ་མ་འོངསམ་ལས་གཡུར་བ་བསལ་ཏེ་ སྔོན་འགོག་འབད་ནི་འདི་ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ཀྱི་ལྟ་བ་དང་དགོངས་དོན་ཅིག་ཨིནམ་མ་ཚད་ འབྲུག་མི་ཡོངས་ཀྱི་འགན་ཁུར་ངོ་མ་ཅིག་ཨིན། ང་བཅས་རའི་ལམ་སྲོལ་གྱི་ཁྱད་ཆོས་བཟང་པོ་ཅིག་ རང་དང་གཞན་ དེ་ལས་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དོན་ལུ ལཱ་ག་ཅི་ར་འབད་རུང་ ཐ་དམ་ཚིག་དང་ལས་རྒྱུ་འབྲས་གཙོ་བོར་བཏོན་ཏེ་ ལྷག་བསམ་རྣམ་དག་གི་སྒོ་ལས་ རང་དང་གཞན་ཟེར་དབྱེ་བ་མ་ཕྱེས་པར་ འཕྲལ་ཕུགས་གཉིས་ལུ་ཕན་ཐོགས་པའི་ལཱ་འབད་ནི་ཚུ་ ཡབ་མེས་དམ་པ་ཚུ་གི་མཛད་ཤུལ་བཟང་པོའི་ལམ་སྲོལ་བཟང་པོ་ཅིག་ཨིནམ་ལས་ མི་ཉམས་གོང་འཕེལ་གཏང་དགོ་ནི་དང་ མི་སྡེའི་ནང་ལུ་གོང་མར་བཀུར་ལུགས་དང་འོག་མར་སྐྱོང་བཞག་ དེ་དང་མཉམ་པར་ བརྩེ་གདུང་དང་དག་སྣང་ཟེར་ གོངམ་གིས་འོགམ་ལུ་ བྱམས་སྐྱོང་དང་སྐྱིད་སྡུག་བལྟ་ནི། འོགམ་གིས་གོམ་ལུ་ གུས་ཞབས་དང་བརྩི་བཀུར་བསྐྱེད་ནི། ཕམ་དང་བུ་གཞིའི་བར་ན་ བརྩེ་གདུང་དང་སྤུན་ཆ་ལུ་འདུ་ཤེས་དང་ཆ་བཞག་བསྐྱེད་ནི། གཉེན་གྲོགས་ཀྱི་དམ་ཚིག་བསྲུང་ནི་དང་ ཆ་རོགས་འཆམ་མཐུནམ་ཚུ་ལུ་བརྩེ་གདུང་བསྐྱེད་ནི་ལ་སོགས་པའི་ཁྱད་ཆོས་ཚུ་ སྔོན་བྱོན་རྒྱལ་བ་གོངམ་ཚུ་གིས་སྲོལ་གཏོད་མཛད་གནང་བའི་ལམ་སྲོལ་བཟང་པོ་ཅིག་ཨིནམ་ལས་ དུས་ཨ་རྟག་ར་ རང་གི་ཚེ་ཐེངས་གཅིགནང་ ཉམས་མ་བཅུག་པར་བཞག་དགོཔ་ཨིནམ་མ་ཚད་ མ་འོངས་བུ་བརྒྱུད་ཚུ་ལུ་ཡང་ ལེགས་ཤོམ་སྦེ་རྩིས་སྤྲོད་དེ་ ཉམས་སུ་བླངས་བཅུག་ནི་དེ་ཡང་ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ཀྱི་དགོངས་དོན་ངོ་མ་ཅིག་ཨིན་པའི་ཁར་ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་སྒྲིག་ལམ་ཆོས་གསུམ་གྱི་ནང་དོན་ངོ་མ་ཅིག་ཨིན། མདོར་བསྡུ་བ་ཅིན་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ཆུང་ཀུ་ཅིག་ཨིན་རུང་ ད་ལྟོ་ཚུན་ཚོད་ རང་དབང་རང་བཙན་ཅན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་སྦེ་གནས་ཏེ་ ཡོད་མི་འདི་གཙོ་བོ་ར་ རྒྱལ་ཁབ་གཅིག་གི་ལུགས་སྲོལ་བཟང་པོ་འདི་ མི་ཉམས་གོང་འཕེལ་དང་ཉམས་པ་སོར་ཆུད་འབད་དེ་ དཔོན་འབངས་ག་ར་ མགྲིན་དབྱངས་གཅིག་གི་ཐོག་ལས་ དམ་པའི་ཆོས་དང་མཐུན་པའི་ཕྱག་ལཱ་བཟང་པོ་མཛད་ནི་འདི་གིས་ཨིན་པས། དེ་བཟུམ་སྦེ་ མ་འོངས་བུ་བརྒྱུད་ཚུ་ལུ་ཡང་ ཕ་ག་སྡོད་སར་བུ་སྡོད་ནིའི་དོན་ལུ་ད་ལྟོ་ང་བཅས་ཀྱི་སྐབས་ལུ་ ཧེ་མ་ང་བཅས་རའི་ཕམ་གྱིས་ང་བཅས་ལུ་རྩིས་སྤྲོད་དེ་ཡོད་པའི་ལམ་ལུགས་སྲོལ་འདི་ ད་ལས་ཕར་ཡང་སྔར་ག་ཨིནམ་སྦེ་ རྩིས་སྤྲོད་ཚུགས་པ་ཅིན་ གང་བར་ནང་གི་ཆུ་འཐུང་། སྤྲིན་བར་ནང་གི་ཉིམ་བསྲོ་སྟེ་སྡོད་ནིའི་གོ་སྐབས་འཐོབ་ནི་ཨིནམ་ལས་ ལམ་སྲོལ་བདག་འཛིན་འབད་ནི་འདི་ཧ་ཅང་གིས་ཁག་ཆེཝ་ཨིན་ནོ། གཞུང་སྐྱོང་ལེགས་ལྡན་ལས་བརྟེན་པའི་དགའ་སྐྱིད། ༉ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ཀྱི་དངོས་གཞི་ ཤེས་བྱའི་གནས་ཡང་ན་དགའ་སྐྱིད་འཁོར་ལོ་རྣམ་དགུ་ལས་དྲུག་པ་འདི་ གཞུང་སྐྱོང་ལེགས་ལྡན་ལས་བརྟེན་པའི་དགའ་སྐྱིད་འདི་ཨིན། དེ་ཡང་ འབྲུག་གི་ནོར་བུ་ལས། (༢༠༠༩) འབྲུག་གཞུང་རྩ་བ་གསུམ་གྱི་དོན་ལུ་ ཕྱག་ལཱ་གནང་པའི་སྐབས་ རྒྱལ་ཁབ་གཅིག་གི་མི་སེར་གཅིག་ཨིན་ཟེར་མནོ་བསམ་བཏང་སྟེ་ མགྲིན་དབྱངས་གཅིག་གི་ཐོག་ལས་ ཆགས་སྡང་ཕྱོགས་རིས་ཅན་གྱི་གཡོ་སྒྱུའི་ངན་ལྷད་དང་ ཕྱུགཔོ་དང་སྤྱང་ཀའི་དབྱེ་བ། དྲག་ཞན་མཐོ་དམའ། རང་གི་མི་ཨིན་ཟེར་ཚུར་འཐེན་ནི་དང་ རོགས་ཀྱི་མི་ཨིན་ཟེར་ཕར་འཕུལ་ཏེ་ གོ་སྐབས་བྱིན་ནིའི་ལཱ་ཚུ་ རྩ་བ་ལས་སྤངས་ཏེ་ དམ་ཚིག་ལྷད་མེད་ཀྱི་སྒོ་ལས་ཕྱག་ལཱ་གནང་ནི་དང་། ཁྱད་རིག་དང་ལྕོགས་གྲུབ། འགན་འཁྲི་དང་དྭངས་གསལ། ཤ་ཞེན་ཅན་གྱི་སྒོ་ལས་དྲང་བདེན་གྱི་འགན་ཁག་འབག་སྟེ་ ཕྱག་ལེགས་ཤོམ་སྦེ་ཞུ་ཚུགས་པ་ཅིན་ གཞུང་སྐྱོང་ལེགས་ལྡན་ལས་བརྟེན་པའི་རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་འཐོབ་ཚུགས་ནི་ཨིན་མས། དེ་བཟུམ་སྦེ་ གཞུང་ལས་མི་སེར་ལུ་ཞབས་ཏོག་ཚུ་དགོས་མཁོ་དང་བསྟུན་ཏེ་ དུས་ཚོད་ཁར་བྱིན་ནིའི་ལམ་ལུགས་དང་། མི་སེར་གྱི་གཞི་རྟེན་འཐོབ་དབང་དང་འགན་ཁྲི། མི་སྡེའི་འགོ་ཁྲིདཔ་ཚུ་ འོས་འབབ་ལྡན་པའི་ས་གོ་ནང་འོས་འབབ་ཅན་གྱི་མི་ངོམ་ཚུ་ བཙག་འཐུ་འབད་ཐངས་ཀྱི་ལམ་ལུགས། ཁྲིམས་འབྲེལ་གྱི་བྱ་སྒོའི་ལམ་ལུགས། ཞི་གཡོགཔ་དང་གཞན་ཡང་མི་དམངས་ཀྱི་ཞབས་ཏོག་ཕུལ་ནི་ལུ་མི་ཚུ་གིས་ འགན་འཁྲི་འབག་ཐངས་ཀྱི་ལམ་ལུགས་དང་དྭངས་གསལ་ཅན་གྱི་ཐོག་ལས་ དམ་ཚིག་དཔང་བཙུགས་ཏེ་འབད་དགོཔ་ཚུ་ཡང་ གཞུང་སྐྱོང་ལེགས་ལྡན་གྱི་དགོངས་དོན་གཙོ་བོ་ཅིག་ཨིན། མདོར་བསྡུ་བ་ཅིན་ གཞུང་དང་མི་སེར་གྱི་དོན་ལུ་ ཕྱག་ལཱ་མཛད་པའི་སྐབས་ གཡོ་སྒྱུ་དང་ངན་ལྷད་ཀྱི་ལཱ་ཚུ་སྤངས་ཞིནམ་ལས་ རང་ལུ་ཕོག་ཡོད་པའི་འགན་ཁུར་དང་འགན་ཁྲི་འདི་ལུ་གཙོ་བོར་བཏོན་ཏེ་ དམ་ཚིག་ལྷད་མེད་ཀྱི་སྒོ་ལས་ ཕྱག་ཕྱིད་ཞུ་དགོ་པའི་དམིགས་གཏད་སྐྱེདཔ་ཨིན་པས། དེ་མ་ཚད་ གཞུང་དང་མི་སྡེའི་འགོ་ཁྲིདཔ་ཚུ་བཙག་འཐུ་འབད་བའི་སྐབས་རང་དང་གཞན་ཟེར་དབྱེ་བ་མ་ཕྱེས་པར་ ལྕོགས་གྲུབ་དང་འོས་འབབ་ཅན་གྱི་མི་ངོམ་ཚུ་དམ་འཐུ་འབད་ནི་དང་། དེའི་སྐབས་ལུ་ ངན་ལྷད་ཀྱི་ལཱ་ དཔེར་ན་ ནང་གསུག་བྱིན་ནི་དང་། ཆགས་སྡང་ཕྱོགས་རིས་ཀྱི་ལཱ་ཚུ་ རྩ་བ་ལས་སྤངས་ཏེ་ ཕྱག་ལཱ་མཛད་ནི་འདི་ དམངས་གཙོའི་རིང་ལུགས་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་མེད་ཐབས་མེདཔ་ཅིག་ཨིནམ་མ་ཚད་ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ཀྱི་དགོངས་དོན་ཡང་ཨིན་ནོ། མི་སྡེ་འཐབ་རྩོད་དང་བྲལ་ཞིང་མཐུན་སྒྲིག་ལས་བརྟེན་པའི་དགའ་སྐྱིད། ༉ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ཀྱི་དངོས་གཞི་ ཤེས་བྱའི་གནས་ཡང་ན་དགའ་སྐྱིད་འཁོར་ལོ་རྣམ་དགུ་ལས་ བདུན་པ་འདི་ མི་སྡེ་འཐབ་རྩོད་དང་བྲལ་ཞིང་མཐུན་སྒྲིག་ལས་བརྟེན་པའི་དགའ་སྐྱིད་འདི་ཨིན། མི་སྡེའི་ནང་ལུ་ ཀུན་དང་མཐུན་ལམ་བཞག་ཞིནམ་ལས་ སེམས་དང་སེམས་གཉིས་མཐུན་ཏེ་ འཐབ་རྩོད་ལ་སོགས་པའི་ཞི་བདེ་འཁྲུག་པའི་རྒྱུ་མེད་པ་ཅིན་ རང་བློ་བདེ་བའི་སེམས་ཀྱི་དགའ་བ་ཨིནམ་མ་ཚད་ མི་སྡེའི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་ དགའ་སྐྱིད་འབྱུང་སའི་གཞི་ངོ་མ་ཅིག་ཨིན་རུང་ མཐུན་ལམ་འདི་མེད་པ་ཅིན་ཐབས་ཆག་པའི་གཞི་ཅིགཨིན། དེ་མ་ཚད་ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ཀྱི་སྲིད་བྱུས་ངོ་མ་དགའ་བ་དང་བདེ་བ་ཟེར་བའི་སྐབས་ལུ་ རང་ལུ་ཏི་རུ་དང་རྒྱུ་དངོས་ཡོད་མེད་ཀྱི་དགའ་བ་འདི་མེན་པར་ རང་འགྲོ་བ་མི་ཅིག་ཨིནམ་ལས་ ནཝ་ཚཝ་དང་ཤི་རྐྱེན་ལ་སོགས་པའི་སྟབས་མ་བདེཝ་འབྱུང་པའི་སྐབས་ལུ་ གཅིག་གིས་གཅིག་ལུ་ཕན་པའི་གྲོགས་རམ་འབད་མི་དང་བློ་གཏད་ཅན་གྱི་ཁྱིམ་ཚང་གདང་རས་ཚུ་གིས་སྐྱོ་བའི་སྐྱོ་རོགས་འབད་དེ་ སེམས་ལུ་དགའ་བ་མྱོངས་མི་འདི་ལུ་གོཝ་ཨིན། དབུ་མ་འཇུག་པ་ལས་ རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་འབྱུང་མ་ཡིན་པའི། །ཆོས་འགའ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ།། ཟེར་གསུང་དོ་བཟུམ་སྦེ་ སྤྱིར་འཛམ་བུ་གླིང་ནང་ལུ་ གཅིག་གིས་གཅིག་ལུ་མ་བརྟེན་པར་ སྡོད་ནིའི་ཐབས་སོ་སོ་ཅིག་མེདཔ་ལས་ དགའ་སྐྱིད་འབྱུང་སའི་གཞི་ཡང་འདི་ལས་ལོགས་སུ་ཅིག་མེདཔ་ཨིན། དེ་མ་ཚད་ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་འབྱུང་སའི་གཞི་རྩ་ཡང་ རང་གཞན་གཉིས་ཀའི་སེམས་ཀྱི་མནོ་དོན་གྲུབ་སྟེ་ ཡིད་ཚིམས་པའི་དགའ་བ་དང་ཞི་བདེ་ཐོབ་མི་འདི་དེ་ལས་བརྟེན་ཏེ་བྱུང་ཡོདཔ་ཨིན་པས། དེ་སྦེ་མེན་པར་ རང་རྐྱངམ་གཅིག་གི་དོན་ལུ་མནོ་བསམ་བཏང་སྟེ་ གཞན་ལུ་མགུ་སྐོར་དང་གཡོ་སྒྱུའི་ཐོག་ལས་ རྒྱུ་ནོར་བསྒྲུབས་མི་འདི་གིས་ དགའ་སྐྱིད་རྩ་ལས་འཐོབ་མི་སྲིད་ནི་ཨིན་པས། དེ་ཡང་ ག་ཁྱབ་ཟེར་བ་ཅིན་ མགུ་སྐོར་དང་གཡོ་སྒྱུའི་ལཱ་འདི་ ཆོས་དང་འཇིག་རྟེན་གཉིས་ཆ་རའི་ཁ་ཐུག་ལས་མ་བཏུབ་ཨིནམ་ལས་ ལཱ་ངན་འདི་ཡུན་རིངམོ་སྦེ་འབད་སྡོད་པའི་སྐབས་ མི་སྡེའི་ནང་ལུ་ བློ་གཏད་དང་ཡིད་ཆེས་ཉམས་ནི་དང་ ཁྱིམ་ཚང་གདང་རས་ཚུ་དང་གཅིག་ཁར་ འབྲེལ་བ་ཉམས་ཏེ་རང་རྐྱངམ་གཅིག་ལུས་ནིའི་ཉེན་ཁ་ཡོདཔ་ཨིན། ཤུལ་ལས་ རྒྱུ་ནོར་འདི་མི་རྟག་པའི་རང་བཞིན་ཅིག་ཨིནམལས་ཟད་དེ་ག་ནི་ཡང་མེདཔ་སྦེ་འགྱོཝ་སྲིད་ནི་དང་ རང་ལུ་རྐྱེན་ངན་ཚུ་ནམ་འབྱུང་ནི་ཨིན་ན་ཡང་མི་ཤེསཔ་ལས་ རྐྱེན་ངན་རེ་འབྱུང་བའི་སྐབས་རྒྱུ་ནོར་ག་དེམ་ཅིག་ཡོད་རུང་དོན་དག་མེདཔ་ལས་ དེ་བསྒང་ རྒྱབ་སྐྱོར་འབད་མི་དང་ཕན་ཐོགས་ཤོས་ཅིག་ རང་གི་སྤུན་ཆ་ཚུ་དང་ཁྱིམ་ཚང་གདང་རས་ཚུ་ཨིནམ་ལས་ འགོ་དང་འགོ་ལས་ར་ཡ་རབས་བཟང་པོའི་ལམ་འདི་ལུ་བརྩོན་ཏེ་ ཀུན་དང་མཐུན་ལམ་བཞག་དགོཔ་ཁག་ཆེ། ང་བཅས་རའི་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ སྔོན་བྱོན་རྒྱལ་བ་གོངམ་མང་རབས་ཅིག་གིས་ ཞབས་ཀྱིས་བཅགས་ཏེ་ བྱིན་གྱིས་བརླབས་པའི་སྦས་གནས་ཁྱད་པར་ཅན་ཅིག་ཨིན་པའི་ཁར་ སྤྲུལ་པའི་ཆོས་རྒྱལ་མི་དབང་རིམ་འབྱོན་རྣམས་ཀྱིས་ རྒྱལ་ཁབ་ཆོས་བཞིན་དུ་སྐྱོང་གནང་བའི་བཀའ་དྲིན་གྱིས་ རྒྱལ་བློན་འབངས་གསུམ་གནམ་མེད་ས་མེད་མཐུན་ཏོག་ཏོ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་མ་ཚད་ གོང་མར་བརྩི་བཀུར་དང་འོག་མར་བྱམས་སྐྱོང་བསྐྱེད་ནི་འདི་ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་སྒྲིག་ལམ་ཆོས་གསུམ་གྱི་ཁྱད་ཆོས་ངོ་མ་ཅིག་ཨིནམ་ལས་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ང་དྲག་ཁོ་དྲག་ཟེར་བའི་ང་རྒྱལ་མེད་པར་ ལཱ་ག་ཅི་་འབད་རུང་སེམས་མཐུན་པའི་སྒོ་ལས་འབད་བ་ཅིན་ ཡར་རྒྱས་ཀྱི་འགྱུར་བ་ཚུ་སྔར་བ་ལྷགཔ་སྦེ་འགྱོ་ནི་ཨིན་པའི་ཁར་ དགའ་སྐྱིད་དང་ཞི་བདེ་ལ་སོགས་པའི་སེམས་ཀྱི་བདེ་བ་ཚུ་ངམ་ངམ་ཤུགས་ཀྱིས་འཕེལ་ཏེ་ འགྱོ་ནིའི་ནུས་པ་ཡོདཔ་ཨིན། མདོར་བསྡུ་བ་ཅིན་ ནང་པ་ཆོས་ལྡན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ནང་ མི་སྡེ་དང་ལུང་ཕྱོགས་ལ་སོགས་པའི་བར་ན་ ཀུན་དང་མཐུན་ལམ་བཞག་སྟེ་ རྒྱལ་ཁབ་ལུ་ཕྱག་ཕྱིད་གང་དྲག་ཞུ་ནི་འདི་ སྔོན་བྱོན་རྒྱལ་བ་གོངམ་ཚུ་གིས་སྲོལ་བཏོད་གནང་བའི་ལམ་སྲོལ་བཟང་པོ་ཅིག་ཨིནམ་མ་ཚད་ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་སྒྲིག་ལམ་ཆོས་གསུམ་གྱི་གཞི་རྩ་ངོ་མ་ཅིག་ཨིན། དེ་མ་ཚད་ མཐུན་ལམ་འདི་ཟབ་ཏོག་ཏོ་ཡོད་པ་ཅིན་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ ལོ་ཕྱུགས་རྟག་ཏུ་ལེགས། ཆར་ཆུ་དུས་ལུ་བབས་ཏེ་མི་སེར་ག་ར་གང་བར་ནང་གི་ཆུ་འཐུང་། སྤྲིན་བར་ནང་གི་ཉིམ་བསྲོ་སྟེ་ བདེ་ཞིང་སྐྱིད་པའི་ངང་ལུ་སྡོད་ནིའི་གོ་སྐབས་འཐོབ་ནི་ཨིནམ་ལས་ མི་སྡེ་འཐབ་རྩོད་དང་བྲལ་ཞིང་མཐུན་སྒྲིག་འབད་ནི་འདི་ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ཀྱི་དགོངས་དོན་ཟབ་མོ་ཅིག་ཨིན་ནོ། འབྱུང་བ་ཁམས་གཙང་ལས་བརྟེན་པའི་དགའ་སྐྱིད། ༉ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ཀྱི་དངོས་གཞི་ ཤེས་བྱའི་གནས་ ཡང་ན་ དགའ་སྐྱིད་འཁོར་ལོ་རྣམ་དགུ་ལས་ བརྒྱད་པ་འདི་ འབྱུང་བ་ཁམས་གཙང་ལས་བརྟེན་པའི་དགའ་སྐྱིད་འདི་ཨིན། འབྱུང་བའི་ཁམས་འདི་གཙང་ཏོག་ཏོ་སྦེ་བཞག་དགོ་པ་ཅིན་ རང་བཞིན་མཐའ་འཁོར་གནས་སྟངས་དང་སྐྱེ་ལྡན་རིགས་སྣ་ཚུ་ ལེགས་ཤོམ་སྦེ་བདག་འཛིན་འཐབ་སྟེ་ཉམས་སྲུང་འབད་དགོཔ་ཨིན། རང་བཞིན་གནས་སྟངས་ཉམས་སྲུང་འདི་ག་དེ་སྦེ་འབད་དགོཔ་སྨོ་ཟེར་བ་ཅིན་ རང་བཞིན་གནས་སྟངས་ལུ་གནོད་པའི་འགྱིབ་ཤོག་ལ་སོགས་པ་ རུལ་མ་བཏུབ་པའི་ཅ་ཆས་ཚུ་ལག་ལེན་འཐབ་ནི་འདི་མར་ཕབ་དགོ་པའི་ཁར་ དེ་ཚུ་ག་ལྷོད་མེ་གཏང་ནི་ལས་ཧ་ཅང་གིས་འཛེམ་དགོ་པའི་ཁར་ དེང་སང་འཛམ་གླིང་གཅིག་འགྱུར་ལས་བརྟེན་པའི་ཡར་རྒྱས་ཀྱི་འགྱུར་བ་གཏང་པའི་སྐབས་ལུ་འཕྲུལ་རིག་ལག་ལེན་དང་བཟོ་གྲྭ་ཁང་གཞི་བཙུགས་འབད་ནི་ཡང་མར་ཕབ་འབད་དགོཔ་ཨིན། ཕྱགས་སྙིགས་ག་ལྷོད་མེ་གཏང་པ་ཅིན་ བཙོག་རླུང་འཐོན་ནི་དང་བཙོག་རླུང་དེ་གིས་ འབྱུང་བ་འཁྲུགས་ཏེ་འབྱུང་བའི་རྐྱེན་ངན་ དཔེར་ན། ས་རུད། ཆུ་རུད་དང་ རླུང་འཚུབ་ལ་སོགས་པ་ཚུ་འབྱུང་ནི་ཨིནམ་ལས་ ང་བཅས་ར་འགྲོ་བ་མི་དང་སེམས་ཅན་ཚུ་གི་ཞི་བདེ་མེདཔ་གཏངམ་ཨིན། དེ་འབདཝ་ལས་ ང་བཅས་ག་ར་གིས་འགན་ཁུར་འབག་སྟེ་ མཛེས་ཉམས་ལྡན་པའི་རང་བཞིན་གནས་སྟངས་འདི་ ག་དེ་དྲག་དྲག་བདག་འཛིན་འབད་ཚུགས་པ་ཅིན་ འབྱུང་བ་ཁམས་གཙང་ལས་བརྟེན་པའི་དགའ་སྐྱིད་འཐོབ་ཚུགསཔ་ཨིན། དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་སྲིད་བྱུས་ཀྱི་གཞི་རྩ་ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ཀྱི་དགོངས་དོན་འདི་ དེང་སང་དུས་ཀྱི་འགྱུར་བ་དང་བསྟུན་ ང་བཅས་རའི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ཡང་ ཡར་རྒྱས་གོང་འཕེལ་གྱི་ལཱ་འབདཝ་ད་ ག་ནི་བ་མཛེས་ཉམས་ལྡན་པའི་རང་བཞིན་མཐའ་འཁོར་གནས་སྟངས་ལུ་ གནོད་པ་ག་དེ་ཅིག་ཉུང་ཉུང་གི་ཐོག་ལས་ལཱ་འབད་དགོཔ་འདི་ཨིན། དེ་མ་ཚད་ འབྲུག་གི་རྩ་ཁྲིམས་ཆེན་མོའི་རྩ་ཚན་ལྔ་པའི་དོན་ཚན་གསུམ་པའི་ནང་ལུ་ “གཞུང་གིས་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རང་བཞིན་ཐོན་ཁུངས་ཚུ་གི་སྲུང་འཛིན་དང་ སྣོད་བཅུད་ཀྱི་གནས་ལུགས་དེ་ལུ་ཉམས་ཆག་ཚུ་སྔོན་འགོག་འབད་ནིའི་དོན་ལུ་ འབྲུག་གི་ས་ཆའི་ཁྱོན་བསྡོམས་ལས་ཉུང་ཤོས་ བརྒྱ་དཔྱ་དྲུག་ཅུ་ཐམ་པ་དུས་དང་རྣམ་པ་ཀུན་ཏུ་ ནགས་ཚལ་གྱི་ཁྱབ་བརྡལ་འོག་ལུ་ འཛིན་སྐྱོང་ངེས་གཏན་འཐབ་དགོ་” ཟེར་བཀོད་དེ་ཡོདཔ་ཨིན། རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ དཔལ་འབྱོར་གོང་འཕེལ་ག་དེ་ཅིག་འགྱོ་སྟེ་འབད་རུང་ རང་བཞིན་མཐའ་འཁོར་འདི་ཉམས་སོ་པ་ཅིན་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྒྱུ་ནོར་ངོ་མ་ཅིག་དེ་ཨིནམ་ལས་ གྱོང་རྒུད་སྦོམ་ཕོག་ནིའི་ཉེན་ཁ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ འབྱུང་བའི་ཁམས་ག་ར་འཁྲུགས་ཏེ་ སྤྱིར་འཛམ་བུ་གླིང་ནང་ལུ་དང་ ལྷག་པར་དུ་ ང་བཅས་རའི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ འབྱུང་བའི་རྐྱེན་ངན་ཚུ་ཡང་ རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་འབྱུང་ནིའི་ཉེན་ཁ་ཡོདཔ་ལས་ རང་བཞིན་མཐའ་འཁོར་གནས་སྟངས་དང་ སྐྱེ་ལྡན་རིགས་སྣ་ཚུ་བདག་འཛིན་འཐབ་སྟེ་ཉམས་སྲུང་འབད་ནི་འདི་ འཛམ་གླིང་རྒྱལ་ཁབ་ག་ར་གི་འགན་ཁུར་ངོ་མ་ཅིག་ཨིན། ད་རེས་འཛམ་གླིང་ནང་ལུ་ ཚ་དྲོད་ཡར་འཕར་གྱི་གནས་སྟངས་ཚབས་ཆེན་ཅིག་ལུ་གྱུར་ཏེ་ཡོད་མི་དེའི་རྒྱུ་མཚན་ངོ་མ་ར་ དེང་སང་གི་དུས་ལུ་ ཡར་རྒྱས་ཀྱི་འགྱུར་བ་དང་བསྟུན་ བཟོ་གྲྭ་ཁང་གི་གྱངས་ཁ་གནམ་མེད་ས་མེད་ཡར་འཕར་འགྱོ་སྟེ་ཡོད་མི་དང་ དེ་ནང་ལས་འཐོན་མི་ རང་བཞིན་གནས་སྟངས་ལུ་གནོད་པའི་ནག་རླུང་གི་ཁྱབ་ཚད་ཡར་འཕར་འགྱོ་ནི་འདི་གིས་ཨིན་མས། དེ་ལས་བརྟེན་ ད་རེས་ནངས་པ་འཛམ་གླིང་ནང་ལུ་ གནམ་ཤིས་འགྱུར་བའི་གདོང་ལེན་སྦོམ་བྱུང་སྟེ་ཡོད་མི་དེ་ཡང་ བཙོག་རླུང་འདི་གིས་ འབྱུང་བ་འཁྲུགས་པའི་རྐྱེན་ངན་ལས་བརྟེན་ཏེ་ཨིན་མས། དེ་འབད་ནི་འདི་གིས་ ནད་མ་འོངསམ་ལས་རིམ་འགྲོ། ཆུ་མ་འོངསམ་ལས་གཡུར་བ།ཟེར་སླབ་སྲོལ་ཡོད་དོ་བཟུམ་སྦེ་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ གོང་འཕེལ་གྱི་འཆར་གཞི་ག་ཅི་ར་བརྩམས་ཏེ་འབད་རུང་ ནགས་ཚལ་ལུ་གནོད་པ་ག་དེ་ཉུང་ཉུང་གི་ཐབས་ལམ་བསྒྲིག་དགོཔ་ཨིན་པའི་ཁར་ མི་སེར་རེ་རེ་བཞིན་དུ་གིས་ གཅིག་མཐུན་དང་གཅིག་སྒྲིལ་གྱི་ཐོག་ལས་ འབྱུང་བ་བཞི་ལུ་བཙོག་པ་ཞུགས་མ་བཅུག་པར་ ག་དེ་དྲག་དྲག་འགན་ཁག་འབག་སྟེ་བདག་འཛིན་འཐབ་ཚུགས་པ་ཅིན་ དེང་སང་གི་དུས་ལུ་ དཀའ་ངལ་ཚབས་ཆེན་ཅིག་ཨིན་མི་ འཛམ་གླིང་དྲོད་འཕར་ལས་བརྟེན་པའི་གནམ་གཤིས་འགྱུར་བའི་གནོད་ཉེན་བཀག་ཐབས་ལུ་ཕན་ཐོགས་པའི་ཁར་ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ཀྱི་དམིགས་ཡུལ་གྲུབ་སྟེ་ སྤྱིར་འཛམ་གླིང་ནང་ལུ་དང་ ལྷག་པར་ང་བཅས་རའི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ འབྱུང་བ་ཁམས་གཙང་ལས་བརྟེན་པའི་རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་འཐོབ་ཚུགས་ནི་ཨིན་པས། བཅུད་བསྡུ་བ་ཅིན་ འབྱུང་བའི་ཁམས་གཙང་དགོ་པ་ཅིན་ རང་བཞིན་མཐའ་འཁོར་གནས་སྟངས་འདི་ ག་དེ་དྲག་དྲག་བདག་འཛིན་འཐབ་སྟེ་ ཉམས་སྲུང་འབད་དགོཔ་ཨིན། རང་བཞིན་གནས་སྟངས་འདི་ ལེགས་ཤོམ་སྦེ་བདག་འཛིན་འཐབ་ཚུགས་པ་ཅིན་ འཛམ་གླིང་ནང་ལུཚ་དྲོད་ཡར་འཕར་ལས་བརྟེན་པའི་གནམ་གཤིས་འགྱུར་བའི་གནོད་ཉེན་འབྱུང་བཞིན་ཡོད་མི་ཚུ་ མར་ཕབ་འབད་ཚུགས་པའི་ཁར་ བཟོ་གྲྭ་ཁང་ཚུ་ལས་ཐོན་པའི་ ནག་རླུང་ཡང་ འདི་ནང་ཐིམ་ཚུགས་ནི་ཨིནམ་ལས་ འབྱུང་བའི་ཁམས་གཙང་ཏོག་ཏོ་འགྱོ་ནི་ལུ་ཕན་ཐོགས་པའི་ཁར་ དེ་ལུ་བརྟེན་ཏེ་སྡོད་མི་ འགྲོ་བ་མི་དང་སེམས་ཅན་དང་སྲོག་ཆགས་ཚུ་ག་ར་ འཚོ་སྐྱོང་ལེགས་ཤོམ་སྦེ་འཐབ་ཚུགས་ནི་ཨིནམ་ལས་ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ཀྱི་དགོངས་དོན་འགྲུབ་ཐབས་ལུ་ཕན་ཐོགས་སྦོམ་ཡོདཔ་ཨིན་ནོ། འཚོ་བའི་གནས་སྟངས་ལས་བརྟེན་པའི་དགའ་སྐྱིད། ༉ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ཀྱི་དངོས་གཞི་ ཤེས་བྱའི་གནས་ཡང་ན་དགའ་སྐྱིད་འཁོར་ལོ་རྣམ་དགུ་ལས་ དགུ་པ་འདི་ འཚོ་བའི་གནས་སྟངས་ལས་བརྟེན་པའི་དགའ་སྐྱིད་འདི་ཨིན། ང་བཅས་ར་ འགྲོ་བ་མིའི་ལུས་རྟེན་ཐོབ་ཞིནམ་ལས་ འཚོ་བ་སྐྱོང་ནིའི་དོན་ལུ་ རྒྱུ་ནོར་ལོངས་སྤྱོད་ལངམ་སྦེམེད་པ་ཅིན་འཚོ་བ་སྐྱོང་ཐབས་མེདཔ་ཨིན། མི་ཚེ་དགའ་སྐྱིད་ཀྱི་ངང་ལུ་སྐྱོང་དགོ་པ་ཅིན་ དང་པ་ རང་སྡོད་སའི་ཁྱིམ་དང་བཟའ་འཐུང་ལངམ་སྦེ་དགོ་པའི་ཁར་ བུ་ལོན་ལ་སོགས་པ་ཚུ་ག་ནི་ཡང་མེད་པར་ རང་མགོ་ཐོན་པའི་འཚོ་ཐབས་དང་ལྡནམ་ཅིག་དགོ། འཚོ་བའི་གནས་སྟངས་འདི་ཡར་རྒྱས་འགྱོ་དགོ་པ་ཅིན་ བཟོ་གྲྭ་དང་ཚོང་ལཱ། ལཱ་གཡོག་གི་གོ་སྐབས་ལ་སོགས་པ་ཚུ་ལས་བརྟེན་ཏེ་ དངུལ་གྱི་འོང་འབབ་ཚུ་ལངམ་སྦེ་དགོཔ་ཨིན། དེ་འབདཝ་ལས་ གཞུང་གི་ཁ་ཐུག་ལས་མི་སེར་ཚུ་ལུ་ ཚོང་ལཱ་འབད་ནིའི་དོན་ལུ་ སྦྱོང་བརྡར་དང་སེམས་ཤུགས། མ་རྩ་གཞི་བཙུགས་ཀྱི་དོན་ལུ་ སྐྱིན་འགྲུལ་གྱི་རྒྱབ་སྐྱོར། མི་སེར་སོ་ནམ་པ་ཚུ་ལུ་ དེང་སང་ལམ་ལུགས་དང་བསྟུན་པའི་སེམས་ཤུགས་དང་རྒྱབ་སྐྱོར་ དཔེར་ན་ འཕྲུལ་རིག་དང་ཐོན་སྐྱེད་ཡར་དྲག་གི་ཐབས་ལམ་ཚུ་གི་རྒྱབ་སྐྱོར་འབད་དགོ་པའི་ཁར་ སོ་ནམ་གྱི་ཐོན་སྐྱེད་ཚུ་ཚོང་འབྲེལ་འཐབ་ནིའི་དོན་ལུ་ ཚོང་ལམ་དང་ཚོང་འབྲེལ་གྱི་ས་ཁོངས་ཚུ་ངོས་འཛིན་འབད་དེ་ རྒྱབ་སྐྱོར་འབད་མ་ཚུགས་པ་ཅིན་ མི་སེར་མང་ཤོས་ཅིག་ དབུལ་ཕོངས་ཀྱི་དཀའ་ངལ་མྱོངས་ཏེ་ལུས་ནིའི་ཉེན་ཁ་ཡོདཔ་ལས་ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ཀྱི་ལྟ་བ་འགྲུབ་ཚུགས་པར་ལཱ་ཁག་གཏང་ནི་ཨིན་པས། ང་བཅས་རའི་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ ཡར་རྒྱས་ འགྱོ་བའི་བསྒང་ཡོད་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཨིནམ་ལས་ མི་སེར་མང་ཤོས་ཅིག་ འཚོ་བ་སོ་ནམ་གྱི་ལཱ་ལུ་བརྟེན་ཏེ་སྡོད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་རུང་ མི་དབང་རིམ་འབྱོན་ཚུ་དང་གཞུང་བཟང་པོའི་མངའ་འོག་ལུ་ དེང་སང་དུས་ཀྱི་འགྱུར་བ་དང་བསྟུན་ཏེ་ ང་བཅས་རའི་རྒྱལ་ཁབ་ཡང་ སྔར་བ་ལྷག་པའི་ཡར་རྒྱས་ཀྱི་གོམ་པ་མདུན་དུ་སྤོ་བའི་སྐབས་ མི་སེར་ཚུ་གིས་སོ་ནམ་གྱི་ཐོན་སྐྱེད་ཚུ་ མང་ཤོས་ཅིག་ཚོང་འབྲེལ་འཐབ་ནིའི་གོ་སྐབས་ཐོབ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་འབདཝ་ལས་ང་བཅས་རའི་མི་སེར་ཚུ་གིས་ ལཱ་འདི་འཕྲོ་མཐུད་དེ་འབད་ནི་ལུ་ སེམས་ཤུགས་འཐེབ་སྦེ་ཐོབ་ཡོདཔ་ལས་ ལཱ་འདི་ལུ་བརྩོན་ཏེ་སོ་ནམ་ཐོན་སྐྱེད་ཀྱི་ཐད་ཁར་ རང་མགོ་རང་འདྲོང་ཡོད་པའི་ཁར་ དངུལ་གྱི་འོང་འབབ་ཡང་འབོར་ཆེ་ཏོག་ཏོ་འཐོབ་དོ་ཡོདཔ་ལས་ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ཀྱི་དགོངས་དོན་དང་ལྟ་བ་གྲུབ་དང་འགྲུབ་བཞིན་ཡོདཔ་ཨིན། ང་བཅས་རའི་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ ནང་པ་ཆོས་ལྡན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཨིན་པའི་ཁར་ མི་དབང་རིམ་བྱོན་ཚུ་ཡང་ཆོས་རྒྱལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྲུལ་པ་ཙང་ཙ་ཨིནམ་ལས་ མི་སེར་ལ་ལུ་བཟའ་འཐུང་དང་སྡོད་སའི་ཁྱིམ། བཀབ་གོ་ལ་ལ་སོགས་པའི་འཚོ་བའི་མཐུན་རྐྱེན་མ་ལངས་པར་དཀའ་སྡུག་མྱོངས་ཏེ་ཡོད་མི་ཡང་ མི་དབང་མངའ་ཞབས་ཀྱིས་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ས་གནས་ཐདམ་ཐད་ཁ་ལུ་ཞབས་ཀྱིས་བཅགས་ཏེ་ མི་སེར་དཀའ་སྡུག་མྱོངས་ཏེ་ཡོད་མི་ག་ར་ལུ་ སྐྱིད་སྡུག་གནང་སྟེ་ཡོད་པའི་ཁར་ ཨ་ལུཚུ་ཡང་སློབ་གྲྭ་ནང་བཙུགས་ནིའི་སྐྱིད་སྡུག་གནང་སྟེ་ ཕྱུགཔོ་དང་སྤྱང་ཀ་དབྱེ་བ་མེད་པར་ ཤེས་ཡོན་སྦྱང་ནིའི་གོ་སྐབས་བཟང་པོ་ཐོབ་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་མ་ཚད་ མི་སེར་ཚུ་ཡང་ མི་དབང་མངའ་ཞབས་ཀྱི་ཐུགས་བརྩེ་དང་བྱམས་བརྩེ་ཆེ་བའི་བཀའ་དྲིན་ལས་ འཚོ་བའི་གནས་སྟངས་ལེགས་ཤོམ་སྦེ་སྐྱོང་དོ་ཡོདཔ་ལས་ གཞན་རྒྱལ་ཁབ་ལ་ལུ་ཅིག་ནང་བཟའ་འཐུང་མ་ལངས་པའི་དཀའ་ངལ། ལ་ལུ་ཅིག་སྡོད་སའི་ཁྱིམ་མེད་པར་ འཚོ་བའི་གནས་སྟངས་ལུ་ཐོ་ཕོག་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན་རུང་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་དེ་བཟུམ་མའི་དཀའ་སྡུག་མྱོང་མི་ག་ཡང་མེདཔ་ཨིན། དེ་འབདཝ་ལས་བརྟེན་ འབྲུག་པའི་མི་སེར་ཚུ་འཚོ་བའི་གནས་སྟངས་ལས་བརྟེན་པའི་ དགའ་སྐྱིད་དཔག་ཏུ་མེད་པར་མྱོངས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། མདོར་བསྡུ་བ་ཅིན་ ང་བཅས་རའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་མི་སེར་མང་ཤོས་ཅིག་ འཚོ་བ་སོ་ནམ་གྱི་ལཱ་ལུ་བརྟེན་ཏེ་སྐྱོང་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་རུང་ གཞུང་གི་ཁ་ཐུག་ལས་ མི་སེར་ཚུ་གི་འཕྲལ་ཕུགས་གཉིས་ཀྱི་དཀའ་ངལ་སེལ་ཐབས་ལུ་ ཕྱག་ལཱ་རྩ་འགེངས་ཏེ་གནང་དང་གནང་བཞིན་ཡོད་པའི་ཁར་ མི་དབང་མངའ་བདག་རིན་པོ་ཆེ་གིས་ཡང་ མི་སེར་ཚུ་དཀའ་སྡུག་ག་ཏེ་མྱོང་སར་ ཞབས་ཀྱིས་བཅགས་ཏེ་ ས་ཞིང་དང་རྒྱུ་ནོར། ཤེས་རིག་ཡོན་ཏན། ལྟོ་དང་གོ་ལ། ལ་སོགས་པའི་སྐྱིད་སྡུག་གནང་བའི་བཀའ་དྲིན་ལས་ འབྲུག་པའི་མི་སེར་ཚུ་གི་འཚོ་བའི་གནས་སྟངས་འདི་ལེགས་ཤོམ་སྦེ་ཡོདཔ་ཨིན་ནོ། རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ལྟེ་བའི་སྐོར། ༉ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ལྟེ་བ་འདི་ སྐྱབས་འཛིན་མི་དབང་ཨ་ཞེ་སྐལ་བཟང་ཆོས་སྒྲོན་དབང་ཕྱུག་མཆོག་གི་འོག་ལུ་ མི་སེར་གྱི་ཁེ་མིན་ལས་ཚོགསཅིག་ཨིན་མས། དེ་ཡང་ འབྲུག་གི་མི་སེར་ལས་ཚོགས་ཚོགས་པའི་དབང་འཛིན་ནང་ སྤྱི་ཟླ་ ༡༠ པའི་སྤྱི་ཚེས་ ༡༨ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༢ ཀྱི་ལོ་ནང་ ཐོ་བཀོད་མཛད་གནང་ནུག། རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ལྟེ་བ་དེ་ཡང་ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་འཇིགས་མེད་སེང་གེ་དབང་ཕྱུག་མཆོག་གིས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༠ གྱི་ལོ་ནང་འགོ་བཙུགས་གནང་ཡོད་མི་ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ཀྱི་འཆར་གཞི་དང་ ནང་དོན་རིག་པ་ཚུ་གོང་འཕེལ་གཏང་ནིའི་དོན་ལུ་ མི་དབང་ལུ་གུས་བཏུད་བཟུམ་ཅིག་སྦེ་ གཞི་བཙུགས་མཛད་གནང་ནུག། ལྟེ་བ་དེ་གིས་ སྤྱི་སྡེའི་འགྱུར་བ་ ཡུན་བརྟན་སྦེ་མཐར་ཕྱིན་ནིའི་དོན་ལུ་ སློབ་སྦྱོང་གི་འགྱུར་བ་ལུ་ལྷན་ཐབས་འབད་དེ་ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ཀྱི་དགོངས་དོན་ ག་དེམ་ཅིག་གལ་ཆེཝ་ཨིན་ནའི་སྐོར་ལས་ ཡར་རྒྱས་གཏང་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། སྤྱིར་འཛམ་གླིང་རྒྱལ་ཁབ་ཆ་མཉམ་གྱིས་ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ལུ་ བརྩི་མཐོང་བསྐྱེད་ཚུགས་པའི་ཚོར་སྣང་བསྐྱེད་ནི་དང་ དགའ་སྐྱིད་ངོ་མ་འབྱུང་སའི་འཛམ་གླིང་ཅིག་བཟོ་ནི་ལུ་བརྩོན་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་འབདཝ་ལས་ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ལུ་ གནམ་མེད་ས་མེད་བརྩི་མཐོང་སྐྱེད་མི་ལུ་དམིགས་ཏེ་ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ལྟེ་བ་གིས་ཡང་ ཡུན་བརྟན་གྱི་ཐབས་ཤེས་ཚུ་ འཛམ་གླིང་དང་མནོ་ཅན་མི་ཚུ་ལུ་ གཟིགས་འབུལ་ཕུལ་ནིའི་དོན་ལུ་ ལཱ་འབད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། (GNH Centre Bhutan, 2021) ང་བཅས་རའི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་འདི་ གོང་འཕེལ་གཏངམ་བཞིན་དུ་ཡོདཔ་དང་ དེའི་ནང་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༢༠ གི་ལོ་ལུ་ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ལྟེ་བ་དང་མི་ཚུ་གི་རིག་རྩལ་ལས་རིམ་གཉིས་ མཉམ་འབྲེལ་འབད་དེ་ དགེ་ལེགས་ཕུག་ལུ་སྦེ་ ལས་རིམ་ཅིག་འགོ་འདྲེན་འཐབ་ནུག། དེ་བསྒང་ སློབ་ཕྲུག་ ༡༡༥ དང་གཅིག་ཁར་ འབྲུག་དང་རྒྱ་གར་གཉིས་ལས་ སློབ་སྟོན་པ་མ་འདྲཝ་ཚུ་ཡང་ ཞུ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། མཉམ་འབྲེལ་གྱི་ཐོག་ལས་ ལཱ་འབད་བའི་སྐབས་ལུ་ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ཀྱི་དམིགས་དོན་གཙོ་བོ་ར་ རིག་རྩལ་དེ་ལག་ལེན་འཐབ་སྟེ་ ང་བཅས་རའི་ལམ་སྲོལ་འདི་ ག་དེམ་ཅིག་ཁག་ཆེཝ་ཨིན་ན་དང་ ལམ་སྲོལ་རྒྱུན་སྐྱོང་འབད་ནི་ལུ་བརྩོན་ཤུགས་བསྐྱེད་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་མ་ཚད་ ཞལ་འཛོམས་དེ་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ དེ་ཁར་བཅའ་མར་གཏོགས་མི་རེ་རེ་བཞིན་དུ་གིས་ དུས་རྒྱུན་གྱི་མི་ཚེ་ནང་ལུ་ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་དེ་ རང་གི་རྒྱུད་ལུ་ག་དེ་སྦེ་སྐྱེ་ནི་ཨིན་ན་དང་ དགའ་བ་འདི་འཇམ་ཏོང་ཏོ་སྦེ་ ག་དེ་སྦེ་སྦྱང་ནི་ཨིན་ན་ཚུ་གི་གྲོས་འཆར་ཡང་ཕུལ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་དེ་ ཁོང་གི་དོན་ལུ་བལྟ་བའི་མིག་ཏོ་ ཁ་ཕྱེ་བའི་དངོས་པོ་བཟུམ་ཅིག་ཨིནམ་ལས་ དེ་བཟུམ་མའི་སྐོར་ལས་ཤེས་ཚུགས་པའི་གོ་སྐབས་གནང་མི་ལུ་བཀའ་དྲིན་ཚུ་ཡང་བསམས་ཡོདཔ་དང་། (GNH Centre Bhutan, 2020) དེ་གིས་སྦེ་ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་གོང་འཕེལ་གཏང་ནི་ལུ་ ཕན་པ་ཡང་སྦོམ་སྦེ་ར་བྱུང་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་བཟུམ་སྦེ་ ང་བཅས་རའི་ན་གཞོན་ཚུ་གིས་ཡང་ སོ་ནམ་གྱི་ལཱ་འབད་དེ་ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ལུ་བརྩི་མཐོང་བསྐྱེད་དེ་ གོང་འཕེལ་གཏང་ནི་ལུ་སྦྱང་བརྩོན་འབད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་ཡང་ ཁོང་ན་གཞོན་ ༡༡ འབད་མི་མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ་ལས་མཐར་འཁྱོལ་ཏེ་ ལོ་ངོ་གཉིས་ཀྱི་རིང་ལུ་ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ཀྱི་སོ་ནམ་ཚོགས་པའི་ལས་འཆར་འགོ་དང་པ་ཐོ་བཀོད་འབད་ནུག། ལཱ་འབད་བའི་ནམ་དུས་ལུ་ སློབ་སྟོན་པ་གིས་ ཤ་མུ་གི་ལཱ་འབད་ཐངས་དང་ ཤ་མུ་ལུ་འབུཔ་ག་ཅི་གིས་ གནོདཔ་ཨིན་ནའབུཔ་ལ་སོགས་པའི་སྐོར་ལས་སྟོན་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ལས་འཆར་ལུ་བརྟན་ཏེ་ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་འདི་ དངོས་སུ་སྦེ་ རང་གིས་ལག་ལེན་འཐབ་ཚུགས་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་ཡང་ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ཀྱི་ཤེས་བྱའི་རིག་གནས་དགུ་ ལག་ལེན་འཐབ་ཐོག་ལས་ རང་གི་སེམས་དྲན་ཤེས་ཀྱི་ངང་ལུ་བཞག་ནི་ལུ་སྦྱང་བ་འབད་ནི་དང་ མི་སྡེའི་འཚོ་བ་སྐྱོང་ནི་ལུ་འགན་ཁུར་འབག་ནི། དེ་མ་ཚད་ ཁས་བླངས་ཀྱི་ལཱ་ཚུ་ ཁོང་རའི་དུས་རྒྱུན་གྱི་ལཱ་འབད་བའི་སྐབས་ལུ་ དེ་ཚུ་རང་བཞིན་གྱིས་ལག་ལེན་འཐབ་འགྱོ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་ཚུ་ག་ར་ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་སློབ་སྦྱོང་འབད་བའི་ནམ་དུས་ལུ་ ཕན་ཐབས་འབྱུང་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ལྟེ་བ་དེ་གིས་ མ་འོངས་པའི་ན་གཞོན་ཚུ་ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ཀྱི་འགོ་ཁྲིདཔ་བཟོ་ཐབས་ལུ་ སོ་ནམ་གྱི་ལཱ་ཚུ་འབད་དེ་ རང་གི་གཟུགས་དང་ནང་གི་སེམས་སྒྲིང་སྒྲི་བཞག་ནི་ལུ་ ཡར་རྒྱས་གཏང་ནི་དང་། མི་སྡེའི་གཡུས་སྒོ་ཚུ་དང་འབྲེལ་བ་ལེགས་ཤོམ་སྦེ་བཞག་ནི་དང་ བདག་འཛིན་འཐབ་སྟེ་ཡར་རྒྱས་གཏང་ནི་ལུ་རེ་བ་སྐྱེད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ མི་སྡེ་སྒྲིང་སྒྲི་བཟོ་ནིའི་དོན་ལུ་ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་དང་དབུ་ཁྲིད་ཀྱི་གོ་འཕང་གཉིས་ ཟུང་འབྲེལ་སྦེ་ལག་ལེན་ཚུགས་པའི་དམིགས་པ་སྐྱེད་དོ་ཡོདཔ་མས། དེ་འབདཝ་ལས་ དེ་ཚུ་ག་ར་ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་དེ་ དངོས་སུ་སྦེ་ལག་ལེན་འཐབ་ནིའི་བརྩོན་ཤུགས་ཅིག་ཨིན་མས། (GNH Centre Bhutan, 2021) རྒྱབ་རྟེན། སྐལ་བཟང་ཆོས་འཕེལ། རྣམ་རྒྱལ་ཕུན་ཚོགས། (༢༠༠༩) འབྲུག་གི་ནོར་བུ། ཐིམ་ཕུ། རྡོར་གླིང་གྲོས་ཚོགས། རྒྱལ་འཛིན་ཤེས་རིག་ཚོགས་སྡེ། (༢༠༡༨) འབྲུག་གི་འབྱུང་རབས། ཐིམ་ཕུག། རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་མཚན། (༢༠༡༢) རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་རྣམ་དགུའི་རྩོམ་ཡིག། ཐིམ་ཕུག། དཔལ་འབྲུག་ཞིབ་འཇུག་ལྟེ་བ། དཔལ་འབྲུག་ཞིབ་འཇུག་ལྟེ་བ། (༢༠༡༠) འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་མི་དབང་མངའ་བདག་རིན་པོ་ཆེ་དཔལ་འཇིགས་མེད་སེང་གེ་དབང་ཕྱུག་མཆོག་གིས་མཛད་རྣམ་དེབ་ཐེར་ཆེན་མོ་བཞུགས་སོ། ཐིམ་ཕུག། GNH Centre Bhutan. (2020). About GNH Centre. Retrieved from Promoting GNH: http://www.gnhcentrebhutan.org GNH Centre Bhutan. (2021, 10 26). About GNH. Retrieved from Youth Learn GNH Values through Farming Activities: http://www.gnhcentrebhutan.org GNH Centre Bhutan. (2021). About GNH centre. Retrieved from About GNH Center : http://www.gnhcentrebhutan.org འབྲུག་གི་ཡིག་ཚང་དང་ལས་སྡེ། མནོ་ཅན་སེམས་ཅན་མིའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་སྐོར། ཇི་སྐད་དུ། མངལ་འཇུག་གི་མདོ་ལས། དེ་བཞིན་དུ་སྐྱེ་བ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་ལོ། །རྒ་བ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་ཡིན་ནོ། ། ན་བ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་ཡིན་ནོ། །འཆི་བ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་ཡིན་ནོ། ། སྡུག་པ་དང་བྲལ་བ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་ཡིན་ནོ། །མི་སྡུག་པ་དང་ཕྲད་པ་ཡང་སྡུག་་བསྔལ་ཡིན་ནོ། ། གང་འདོད་པ་བརྩམས་་ཏེ་མ་རྙེད་པ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་ཡིན་ནོ། །ཡོད་པ་བསྲུང་དཀའ་བ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་ཡིན་ནོ། ། (ཐར་པ་རིན་པོ་ཆེའི་རྒྱན་ ༢༠༠༥ ཤོག་གྲངས་ ༧༠) དང་པོ་སྐྱེ་བ། སྐྱེ་གནས་ལུ་བཞི་ཡོདཔ་ད་ ཕལ་ཆེར་མངལ་ལས་སྐྱེ་བའོ།།། སེམས་ཅན་རང་སོའི་ལས་བཟང་ངན་དབང་གིས་ ཡང་མ་དག་པའི་འདུ་ཤེས་བཅུ་འབྱུང་དོ་ཡོདཔ་མས། དེ་ཡང་། བདག་ནི་གཞལ་མེད་ཁང་དུ་འཇོག་གོ་སྙམ་པ་དང་། ཁང་པ་བརྩེགས་པའི་སྟེང་དུ་འཇོག་གོ་སྙམ་པ་དང་། ཁྲི་ལ་འཛེག་གོ་སྙམ་པ་དང་། རྩྭའི་སྤྱིལ་པོར་འཇུག་གོ་སྙམ་པ་དང་། ལོ་མའི་ཁྱིམ་དུ་འཇོག་གོ་སྙམ་པ་དང་། རྩྭ་གསེབ་ཏུ་འཛུལ་ལོ་སྙམ་པ་དང་། ནགས་ཀྱི་ནང་དུ་འཇུག་གོ་སྙམ་པ་དང་། རྩིག་པའི་བུ་གར་འཛུལ་ལོ་སྙམ་པ་དང་། སོག་མའི་གསེབ་ཏུ་འཛུལ་ལོ་སྙམ་དུ་སེམས་པ་སྟེ། དེ་ལྟར་སེམས་པ་དང་། ཕ་མ་འཁྲིག་པ་སྤྱོད་པ་དེ་ཐག་རིང་པོ་ནས་ཀྱང་མཐོང་ནས་དེར་འགྲོ་ཟེར་ ཐར་པ་རིན་པོ་ཆེའི་རྒྱན་ལས་གསུངས་སོ། །དེ་ཡང་དགེ་བ་ཆེན་པོ་བསགས་པའི་ སྐྱེ་གནས་རབ་རྣམས་ཀྱིས་ གཞལ་མེད་ཁང་དང་། ཁང་པ་བརྩེགས་པ་ལ་སོགས་མཐོང་སྟེ་དེར་བརྒལ་འགྲོའོ། །དགེ་བ་འབྲིང་དུ་བསགས་པ་དང་ སྐྱེ་གནས་འབྲིང་རྣམས་ཀྱིས་ རྩྭའི་སྤྱིལ་བུ་ལ་སོགས་པ་མཐོང་སྟེ་ དེར་བརྒལ་འགྲོའོ། །དགེ་བ་མ་བསགས་པ་སྐྱེ་གནས་ངན་པ་རྣམས་ཀྱིས་ རྩིག་པའི་བུ་ག་ལ་སོགས་པ་མཐོང་སྟེ་ དེར་བརྒལ་འགྲོའོ། །ག་དེམ་ཅི་སྦེ་་རང་ཕོའི་ལུས་ལུ་ སྐྱེ་བ་ལེན་ནི་ཨིན་པ་ཅིན་ ཕ་མ་གཉིས་འཁྲིག་པ་སྤྱོད་པའི་སྐབས་ མ་ལུ་ཆགས་པ་སྐྱེ་ནི་དང་ ཕ་ལུ་ཞེ་སྡང་སྐྱེ་སྟེ་འགྲོའོ།། དེ་ལས་ག་དེམ་ཅིག་སྦེ་་རང་མོ་ལུས་ལུ་ སྐྱེ་བ་ལེན་ནི་ཨིན་པ་ཅིན་ ཕ་ལུ་ཆགས་པ་དང་ མ་ལུ་ཞེ་སྡང་སྐྱེ་སྟེ་འགྲོའོ། །དེ་ལས་འགོ་བཟུང་སྟེ་ ཞག་བདུན་ཕྲག་སུམ་ཅུ་རྩ་བརྒྱད་མངལ་དུ་གནས་དགོཔ་མས། ཟླཝ་འབད་བ་ཅིན་བརྒྱད་དམ། ཟླ་བ་དགུ་འམ་བཅུ་གི་བར་མངལ་དུ་གནས་དགོཔ་ཨིན། མངལ་ནང་ཨ་ལུ་ཡོད་པའི་སྐབས་ མ་གིས་ཟས་ག་ཅི་ཟ་རུང་ ཨ་ལུའི་དོན་ལུ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་ཅིག་ཨིན། དེ་ཡང་མ་གིས་ཟས་ཚ་ཏོམ་ཟཝ་ད་ ཚ་བའི་སྡུག་བསྔལ་དང་། ཁོད་སི་སིའི་ཟས་ཟཝ་ད་ ཨ་ལུ་གྲང་བའི་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་འོང་། དེ་ལས་ཨ་ལུ་ཆགས་ཡོད་པའི་ ཕ་མ་གཉིས་འཁྲིག་པ་སྤྱོད་པ་ཅིན་ ཨ་ལུ་ལུ་ལྕགས་རྣོས་ཁེག་ཁེ་གིས་ བརྡུང་དོ་བཟུམ་མའི་སྡུག་བསྔལ་ཡོད། མངལ་གྱི་གནས་སྐབས་ལྔ་། མེར་མེར་པོ་དང་། ནུར་ནུར་པོ་དང་། ལྟར་ལྟར་པོ་དང་། མཁྲང་འགྱུར་བ་དང་། རྐང་ལག་འགྱུར་བའོ། མངལ་འཇུག་གི་མདོ་ལས། དང་པོ་མེར་མེར་པོ་ལས་ནི།། ཤ་ཡི་ཆུ་བུར་སྐྱེ་བར་འགྱུར།། ཆུ་བུར་ལས་ནི་ལྟར་ལྟར་སྐྱེ།། ལྟར་ལྟར་པོ་ནི་མཁྲང་བར་འགྱུར།། མཁྲང་བ་རྣམ་པར་འགྱུར་ནས་ནི།། མགོ་དང་ཡན་ལག་བཞི་སྐྱེས་པས།། རུས་པ་འདུས་ནས་ལུས་གྲུབ་པ།། ཐམས་ཅད་ལས་ནི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་།། (ཐར་པ་རིན་པོ་ཆེའི་རྒྱན་ ༢༠༠༥ ཤོག་གྲངས ༧༤) མེར་མེར་པོའི་སྐབས་ བདུན་ཕྲག་དང་པོ་ལས་མའི་མངལ་དུ་ རྫམ་ཚ་ཏོམ་ནང་བཙོ་དོ་བཟུམ་ མི་བཟོད་པའི་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་དགོ། དེའི་དབྱིབས་འབྲས་ཀྱི་ཁུ་བ་དང་འདྲའོ།། ནུར་ནུར་པོའི་སྐབས་ བདུན་ཕྲག་གཉིས་པ་ལུ་ དེའི་དབྱིབས་ཨོ་ཞག་ཟས་དང་འདྲའོ།། ལྟར་ལྟར་པོའི་སྐབས་ བདུན་ཕྲག་གསུམ་པ་ལུ་ དེའི་དབྱིབས་འབུཔ་གྱོག་མོ་དང་འདྲའོ།། དེ་ལས་བདུན་ཕྲག་བདུན་པ་ལུ་ ལགཔ་དང་རྐངམ་གཉིས་བྱུང་སྟེ་ མི་སྟོབས་དང་ལྡན་པའི་མི་གིས་ རྐང་ལག་གཉིས་འཐེན་འདྲུད་དང་། བཀོ་བ་ལ་སོགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་འབྱུང་བ་དང་། བདུན་ཕྲག་བཅུ་གཅིག་ལུ་ བུ་ག་དགུ་འབྱུང་བའི་ཚེ་ རྨ་གསརཔ་མཛུབ་མོ་གིས་སློང་བ་དང་འདྲ་བའི་ སྡུག་བསྔལ་ཡོད། མཐའ་མཇུག་ལུ་མའི་མངལ་ལས་འབྱུང་བའི་སྐབས་ ལ་ལུ་མངལ་ནང་ཤི། ལ་ལུ་མ་དང་མཉམ་ཤི། དེ་ལས་མ་ཤི་རུང་ རང་གི་ལུས་རྩིགཔ་གུར་ ཤུགས་འཕྱག་པ་ཙམ་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ཡོད། གཉིས་པ་རྒ་བའི་སྡུག་བསྔལ། དེ་ཡང་མདོར་བསྡུ་བ་ཅིན་བཅུ་ཐམ་ཡོད་དེ། གཟུགས་ཡོངས་སུ་འགྱུར་བ་དང་། སྐྱ་ཡོངས་སུ་འགྱུར་བ་དང་། པགས་ཀོ་ཡོངས་སུ་འགྱུར་བ་དང་། ཁ་དོག་ཡོངས་སུ་འགྱུར་བ་དང་། སྟོབས་ཤུགས་ཡོངས་སུ་འགྱུར་བ་དང་། གཟི་བརྗིད་ཡོངས་སུ་འགྱུར་བ་དང་། བསོད་ནམས་ཡོངས་སུ་འགྱུར་བ་དང་། ནད་མེད་ཡོངས་སུ་འགྱུར་བ་དང་། སེམས་ཡོངས་སུ་འགྱུར་བ་དང་། གནས་སྐབས་མཐའ་མཇུག་ལུ་ཤི། ཟེར་ཐར་པ་རིན་པོ་ཆེའི་རྒྱན་ལས་གསུངས་སོ། །གཟུགས་ཡོངས་སུ་འགྱུར་བ། ཧེ་མ་གཟུགས་ཕྲང་ཏང་ཏ་ཡོད་མི་འདི་ ལོ་ན་རྒསཔ་ད་སྒལ་ཏོ་མར་བཀུག་སྟེ་འགྱོ་འོང་། །སྐྱ་ཡོངས་སུ་འགྱུར་བ། སྐྱ་གནགཔོ་འཇམ་ཅུག་ཅུ་འོད་ཆེམ་ཆེ་ཡོད་མི་ཚུ་ གེ་ར་དཀརཔོ་དང་། དཔྱལ་ཐེ་ལུ་འགྱོ་འོང་། །པགས་ཀོ་ཡོངས་སུ་འགྱུར་བ། པགས་ཀོ་མཛེས་ཏོག་ཏོ་སྦེ་ཡོད་མི་འདི་ གཉེར་མ་ཆགས་ནི་དང་། བཅག་དཀྲུམ་འབད་འབདཝ་བཟུམ་འགྱོ་འོང་། །ཁ་དོག་ཡོངས་སུ་འགྱུར་བ། དགོང་འོད་ཆེམ་ཆེ་དང་། མེ་ཏོག་པདྨ་ཁ་རྒྱས་པ་བཟུམ་ཡོད་མི་འདི། སྐྱ་སེར་མེ་ཏོག་རྙིངམ་བཟུམ་འགྱོ་འོང་། །སྟོབས་ཤུགས་ཡོངས་སུ་འགྱུར་བ། སྙིང་སྟོབས་དང་སྤྲོ་སེམས་ཡོད་མི་ཚུ་གེ་ར། སྟོབས་ཉམས་ཏེ་ ལུས་དང་སེམས་གཉིས་ག་ནི་ལུ་ཡང་སྤྲོ་བ་མེདཔ་སྦེ་འགྱོ་འོང་། ། གཟི་བརྗིད་ཡོངས་སུ་འགྱུར་བ། ཧེ་མ་གུས་ཞབས་དང་བསྟོད་པ་ཡོད་རུང་། རྒསཔ་ད་དོན་མེད་ཀྱི་མིའི་མིག་ཁར་ཡང་མི་མཛེས་ནི་དང་། འཇིགས་སྣང་ཆེ་ནི་དང་། དེ་ལས་བུ་ཚའི་བློ་བཙོང་དུ་ཆེ་བར་འགྱོ་འོང་། །བསོད་ནམས་ཡོངས་སུ་འགྱུར་བ། རང་གི་རྒྱུ་ནོར་དང་ཟ་སྤྱོད་ག་དེ་ཅིག་ཡོད་རུང་། རྒསཔ་ད་ལུས་ཀྱི་དྲོད་མི་ཚོར། ཁ་གིས་རོ་མི་ཚོར་ལ་སོགས་པ་ལུ་འགྱོ་འོང་། །ནད་མེད་ཡོངས་སུ་འགྱུར་བ། ནད་ཆེ་ཤོས་འདི་ལོ་ན་རྒས་པའི་ནད་ཨིནམ་ལས་ ནད་གཞན་ཐམས་ཅད་དེ་ལས་དྲངས་སྟེ་སྡུག་བསྔལ་ལོ། །སེམས་ཡོངས་སུ་འགྱུར་བ། བློ་སླབ་མི་དང་ལཱ་འབད་མི་ཚུ་ འདི་འཕྲོ་ལས་ར་བརྗེད་དེ་སེམས་ནུས་པ་མེདཔ་འགྱོ་འོང་།།གནས་སྐབས་མཐའ་མཇུག་ལུ་ཤི་བ། མཇུག་ལུ་དབུགས་མ་ལངམ་འགྱོ། སྒྲ་ངར་ངར་པོ་འབྱུང་། དེ་ལས་མི་རྟག་པ་ལ་ཐག་ཉེ་བའོ། །དེ་ཡང་འཕགས་པ་རྒྱ་ཆེ་རོལ་པ་ལས། (༢༠༠༥ ཤོག་གྲངས་ ༧༧) རྒས་པས་གཟུགས་སྡུག་གཟུགས་ནི་མི་སྡུག་བྱེད། །རྒས་པས་གཟི་བརྗིད་འཕྲོག་ཅིང་མཐུ་སྟོབས་ཉམས། །རྒས་པས་བདེ་བ་འཕྲོག་ཅིང་སྡུག་བསྔལ་བསྐྱེད། །རྒས་པས་འཆི་བྱེད་རྒས་པས་མདངས་ཀྱང་འཕྲོག ། ཅེས་གསུངས་སོ། ། གསུམ་པ་ན་བའི་སྡུག་བསྔལ། མདོར་བསྡུ་བ་ཅིན་ན་བའི་སྡུག་བསྔལ་རྣམས་པ་བདུན་ལུ་བསྡུ་ཚུགསཔ་ཨིན། དེ་ཡང་འཕགས་པ་རྒྱ་ཆེ་རོལ་པའི་མདོ་ལས། ནད་བརྒྱ་མང་དང་ནད་འཐིབས་སྡུག་བསྔལ་གྱིས། །འགྲོ་བ་གཙོས་ཏེ་མི་ཡི་ཡི་དྭགས་བཞིན། །ཟེར་གསུངས་ཡོད་དོ་བཟུམ། ན་ཟུག་དྲག་པོ་ཅིག་གིས་བཏབ་པའི་སྡུག་བསྔལ། དཔྱད་པ་རྩུབ་མོ་བྱེད་པའི་སྡུག་བསྔལ། སྨན་ཚ་བ་ཟེར་ཁབ་ལ་སོགས་ལ་བརྟེན་པའི་སྡུག་བསྔལ། བཟའ་འཐུང་ཞིམ་པ་ཐོབ་འདོད་ཡོད་ཀྱང་མ་ཐོབ་པའི་སྡུག་བསྔལ། སྨན་བཅོས་ཀྱི་སྐབས་ཁ་བསྲུང་འབད་དགོས་པའི་སྡུག་བསྔལ། བསགས་བསགས་པའི་རྒྱུ་ནོར་ཚུ་ཟད་པའི་སྡུག་བསྔལ། ཤི་བ་དོགས་པའི་ཕྱིར་དུ་དཀའ་བ་སྤྱད་པའི་སྡུག་བསྔལ་བཅས་བདུན་ཡོད་ཟེར་ ཐར་པ་རིན་པོ་ཆེའི་རྒྱན་ལས་གསུངས་སོ། །བཞི་པ་འཆི་བའི་སྡུག་བསྔལ་ནི། རང་ཤི་རན་པའི་བསྒང་ལས་ ཟ་ཁམས་བཀག། སྐྱབས་འབད་མི་ག་ཡང་མེད། གཉེན་དང་གྲོགས་ཡོད་རུང་ ཤི་བའི་རྐྱེན་འདི་ལས་དོགས་ཚུགས་མི་ག་ཡང་མེད། ཁ་སྐོམ་པའི་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་། གཟུགས་ཀྱི་སྟོབས་ཤུགས་ནི་ཉམས། ཁ་ཆུ། ཆུ་སེར། ལྷབ་་ལ་སོགས་པའི་མི་གཙང་བ་རྣམས་ཀྱིས་ནི་ལུས་གང་། རང་གི་ཆབ་གསང་རང་གིས་བསྡམས་་མ་ཚུགསཔ་ཐལ་བའི་བསྒང་་ལས་ སྨན་པ་ཚུ་གིས་རྒྱབ་བསྐྱུར་བའི་སྡུག་བསྔལ་དང་ འབྱུང་བ་བཞི་གེ་ར་ཉམས་འགྱོ་འོང་། །ལྔ་པ་སྡུག་པ་དང་བྲལ་བའི་སྡུག་བསྔལ། རང་གི་ཕ་མ་བུ་ཚ་ སྤུན་ཆ་ལ་སོགས་པ་ཚུ་ཤི་བའི་ཚེ། མྱ་ངན་དང་། གདུང་བ་དང་། ངུ་འབོད་ལ་སོགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་ཚད་མེད་པ་ཡོད། དྲུག་པ་མི་སྡུག་པ་དང་འཕྲད་པའི་སྡུག་བསྔལ། དགྲ་བྱང་ཕྱད་དང་གཅིག་ཁར་ འཐབ་རྩོད་འབད་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཡོད། ལྷ་དང་ལྷ་མིན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་སྐོར། སྤྱིར་ལྷ་གེ་ར་ལོངས་སྤྱོད་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་ དགའ་སྐྱིད་དང་ལྡན་པ་ཡོད་རུང་ སེམས་གཡེང་པའི་དབང་གིས་ དམ་པའི་ཆོས་སྒྲུབ་པའི་མནོ་བསམ་མི་གཏང་། ད་ལྟོ་ཚེ་རིང་བའི་བར་བདེ་སྐྱིད་ཀྱི་ངང་ལུ་སྡོད་རུང་ དུས་ནམ་ཅིག་འབདཝ་ད་ ཚེ་ཟད་དེ་ཤི་ནི་ཡོད། ལྷ་ལུ་དབྱེ་བ་ཅིན་འདོད་ཁམས་ཀྱི་ལྷ་དང། གཟུགས་ཁམས་ཀྱི་ལྷ་དང། གཟུགས་མེད་ཀྱི་ལྷ་བཅས་གསུམ་ཡོད། རྒྱལ་ཆེན་རིགས་བཞི་ལས་འགོ་བཙུགས་ཏེ་ འདོད་ལྷ་རིགས་དྲུག་ཚུན་ ལྷ་འཆི་འཕོ་ལྟུང་གི་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་དགོ། དེ་ཡང་ཤི་བའི་སྐབས་ འཆི་འཕོའི་རྟགས་ལྔ་ཤར་ནི་ཡོད། གོས་ལུ་དྲི་མ་འབྱུང་བ་དང། མེ་ཏོག་ཕྲེང་བ་རྙིངམ་འགྱུར་བ་དང། ཨེ་ཙི་གཉིས་ཀྱི་འོག་ལས་ རྔུལ་ཆུ་འབྱུང་བ་དང། ལུས་ལུ་དྲིམ་ཧུ་ཧུ་འབྱུང་བ་དང། རང་གི་སྡོད་ས་ལུ་མི་དགའ་བ་འགྱུར་བ་དང་ལྔའོ། ། རྟགས་ལྔ་དེ་རྣམས་ བྱུང་བའི་ཚེ་རང་གིས་ཤེས་ཏེ་སྡུག་བསྔལ་མྱོང། གཞན་ལྷ་རྣམས་དང་ ལྷའི་བུ་མོ་རྣམས་ཀྱིས་ཡང་དེ་ ཤི་ནི་ཨིན་སྦེ་ཟེར་ཤེས་ཏེ་ མེ་ཏོག་ཚུ་འཐོར། དེ་ལས་ཁྱོད་ཤི་སྟེ་མི་ཡུལ་ལུ་སྐྱེས་སྦེ་ དགེ་བ་བསྒྲུབས་ཏེ་ལོག་ལྷ་ཡུལ་ལུ་ སྐྱེ་བར་ཤོག་ཅིག། ཟེར་བའི་སྨོན་ལམ་བཏབ་དོ་མས། ད་རུང་རང་རྐྱངམ་གཅིག་ སྡུག་བསྔལ་ལྷའི་ཞག་བདུན་གྱི་བར་མྱོང་དགོཔ་ཨིན། འདོད་ཁམས་ཀྱི་ལྷ་ཚུ་ལྷ་མིན་དང་འཐབ་པའི་སྡུག་བསྔལ་དང། འདོད་པ་མ་ངོམས་པའི་སྡུག་བསྔལ་དང། འཇིགས་སྣང་གི་སྡུག་བསྔལ་དང། བཅད་པ་དང། བརྡུང་བ་དང། གསོད་པ་དང། མཐར་བཤུད་ལ་སོགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་ཡང་མྱོང་དགོ། འདོད་པའི་ལྷ་ལུ་དབྱེ་བ་དྲུག་ཡོད་དེ། རྒྱལ་ཆེན་རིས་བཞི་དང། སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་དང། འཐབ་བྲལ་དང། དགའ་ལྡན་དང། འཕྲུལ་དགའ་དང། གཞན་འཕྲུལ་དབང་བྱེད་བཅས་དྲུག་གོ། གཟུགས་ཁམས་ཀྱི་ལྷ་རྣམས་ནི་ འདོད་པ་ལས་ཡོན་ཏན་དང་གནས་ལ་སོགས་པ་ ཁྱད་དུ་འཕགས་པ་ཨིན་མི་འདི་ འདོད་པ་ལས་འདས་ཏེ་རང་སོའི་ཉོན་མོངས་རྒྱས་རུང་ གཟུགས་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པའི་ཁམས་ཨིན་ནོ། ། དེ་ལས་གཟུགས་མེད་ཁམས་ནི་ གཟུགས་མེད་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཐོབ། གཟུགས་མེད་ཀྱི་མིང་བཞིའི་ཕུང་པོ་གྲུབ་སྟེ་ གཟུགས་མེད་ལུ་སྐྱེ་བ་ཨིན། རྒྱུ་བཟང་ངན་མི་འདྲ་བ་སྐྱེ་བ་ལས་ ནམ་མཁའ་མཐའ་ཡས་དང། རྣམ་ཤེས་མཐའ་ཡས་དང། ཅི་ཡང་མེད་དང། འདུ་ཤེས་མེད་འདུ་ཤེས་མེད་མིན་སྟེ་བཞི་བཞགཔ་ཨིན། གོང་མ་གཟུགས་ཁམས་དང་གཟུགས་མེད་ཁམས་ཀྱི་ལྷ་རྣམས་ དེ་བཟུམ་མའི་སྡུག་བསྔལ་ཅུང་ཙམ་ཡོད་རུང་ གནས་རིས་ཁམས་འོག་མ་ལྟུང་བ་ཡིན་པ་ན་ ལས་ཀྱིས་དབང་གི་དུས་ནམ་ཅིག་འབདཝ་ད་ ལྷ་འོག་མ་ལུ་སྐྱེས་ཏེ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རང་བཞིན་ལས་ མཐར་ས་མེད་དེ། སློབ་དཔོན་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱིས། (༢༠༡༢ ཤོག་གྲངས་ ༧༦) ཚངས་ཉིད་ཆགས་བྲལ་བདེ་བ་ཐོབ་ནས་སླར། །མནར་མེད་མེ་ཡི་བུད་ཤིང་གྱུར་པ་ནི། །སྡུག་བསྔལ་རྒྱུན་མི་ཆད་པ་བརྟེན་འཚལ་ལོ། ། ཞེས་གསུངས་སོ་། ། གཟུགས་ཁམས་དང་གཟུགས་མེད་ཁམས་གཉིས་ཀྱི་ལྷ་ཚུ་ འཆི་འཕོ་དང་གནས་ལ་རང་དབང་མེད། དེ་བཟུམ་མའི་བདེ་འགྲོ་དང་མཐོ་རིས་ཚུ་ཡང་ ལས་ཟད་པ་དང་ངན་སོང་ལུ་ལྟུང་བ་ཨིན། དེ་འབད་ནི་འདི་གིས་ འཁོར་བ་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རང་བཞིན་མེ་འབར་བའི་ཁྱིམ་བཟུམ་ཨིན། འཁོར་བ་ནང་བདེ་བ་ཟེར་ཁབ་ཀྱི་ རྩེ་ཙམ་ཡང་མེད། མངལ་འཇུག་གི་མདོ་ལས། (༢༠༡༢ ཤོག་གྲངས་ ༨༠ ཐར་པ་རིན་པོ་ཆེའི་རྒྱན་) ཀྱེ་མ་ཀྱི་ཧུད། སྲིད་པ་འཁོར་བའི་རྒྱ་མཚོ་འདི་ནི་འབར་བ། རབ་ཏུ་འབར་བ། མཆོག་ཏུ་འབར་བ། ཤིན་ཏུ་འབར་བ་མཆོག་ཏུ་འབར་བ་ཡིན་པས། སེམས་ཅན་འགའ་ཙམ་ཡང་དེས་མ་བཅོས་པ་མེད་དོ། ། རབ་ཏུ་འབར་བར་བྱེད་པའི་མེ་འདི་ ག་ཅི་བཟུམ་ཅིག་ལུ་སླབ་སྨོ་ཟེར་བ་ཅིན། འདོད་ཆགས་དང། ཞེ་སྡང་དང། གཏི་མུག་གི་མེ་དང། སྐྱེ་བ་དང། རྒ་བ་དང། འཆི་བའི་མེ་དང། མྱ་ངན་དང། སྔུ་ནི་དང། ཡིད་མི་བདེ་བ་ལ་སོགས་པའི་མེ་གིས་ དུས་རྒྱུན་འཚིགས་ཏེ་ འབའ་ཞིག་ཡང་དེ་ལས་ཐར་པ་མེད་དོ། ། འཁོར་བའི་ཉེས་དམིགས་ལས་འབྲས་ཚུ་བསྒོམས་པ་ལས་ སྲིད་པའི་བདེ་བ་ལ་ཆགས་པའི་གཉེན་པོར་འགྱུར་བ་ཨིན། དེ་ཡང་ཡབ་སྲས་མཇལ་བའི་མདོ་ལས། (ཐར་པ་རིན་པོ་ཆེའི་རྒྱན་ ༢༠༠༥ ཤོག་གྲངས་ ༨༡) འཁོར་བའི་ཉེས་དམིགས་མཐོང་བ་ན། །སྐྱོ་བའི་སེམས་ནི་རབ་ཏུ་སྐྱེ། །ཁམས་གསུམ་བརྩོན་ར་འཇིགས་པས་ན། །བརྩོན་པའི་སེམས་ཀྱིས་སྤོང་བར་བྱེད། ། གཟུགས་ཁམས་ཀྱི་ལྷ་ལུ་དབྱེ་བ་བཅུ་བདུན་ཡོད་དེ། བསམ་གཏན་དང་པོ་ན། ཚངས་རིས་དང། ཚངས་པའང་མདུན་ན་འདོན་དང། ཚངས་ཆེན་བཅས་གསུམ་དང། བསམ་གཏན་གཉིས་པ་ནང། འོད་ཆུང་དང། འོད་ཆེན་དང། འོད་གསལ་ཏེ་གསུམ་དང། བསམ་གཏན་གསུམ་པ་ནང། བདེ་ཆུང་དང། ཚད་མེད་བདེ་དང། བདེ་རྒྱས་ཏེ་གསུམ་དང། བསམ་གཏན་བཞི་པ་ནང། སྤྲིན་མེད་དང། བསོད་ནམས་སྐྱེས་དང། འབྲས་བུ་ཆེ་བ་སྟེ་གསུམ་དང། མི་ཆེ་བ་དང། མི་གདུང་བ་དང། གྱ་ནོམ་སྣང་བ་དང། ཤིན་ཏུ་མཐོང་བ་དང། འོག་མིན་ཟེར་འཕགས་པའི་གནས་ལྔ་བཅས་བཅུ་བདུན་ནོ། ། ཆོས་མངོན་པར་མཛོད་ལས། གོང་མའི་གནས་དག་བཅུ་བདུན་ནི། །གཟུགས་ཁམས་ཡིན་དེར་སོ་སོ་ཡི། །བསམ་གཏན་ས་ནི་གསུམ་པ་ཡིན། །བཞི་པ་ས་ནི་བརྒྱད་པ་ཡིན། ། ཞེས་གསུངས་སོ། ། ལྷ་ཚུ་གི་ཚེ་ཚད་ནི། མཛོད་ལས། མི་རྣམས་ཀྱི་ལོ་ལྔ་བཅུ་ལ། །འདོད་པ་དག་གི་ལྷ་རྣམས་ལས། ། འོག་མ་དག་གི་ཉིན་མཚན་མེད་ཚེ་ནི། །དེས་ན་ཚེ་ལོ་ལྔ་བརྒྱའོ། ། གོང་མ་གཉིས་ཀ་ཉིན་ཞག་གཅིག། །གཟུགས་མེད་བསྐལ་པ་སྟོང་ཕྲག་ནི། ། ཉི་ཤུ་ལྷག་པས་ལྷག་པ་ཡིན། །འོད་ཆུང་ནས་བཟུང་བསྐལ་ཆེན་ཏེ། ། དེ་ཡི་འོག་མ་ཕྱེད་ཡིན་ནོ། ། ཞེས་གསུངས་སོ། །(༢༠༡༢ ཤོག་གྲངས་ ༧༦) ལྷའི་ཡུལ་ལུ་སྐྱེས་ཏེ་འཆི་འཕོ་ལྟུང་གི་ སྡུག་བསྔལ་མྱོང་དགོ་པའི་རྒྱུ་གཙོ་བོ་ནི་ ང་རྒྱལ་གྱི་ལས་ཨིན། ལྷ་མ་ཡིན་གྱི་སྡུག་བསྔལ། ལྷ་མ་ཡིན་ལུ་ལྷའི་སྡུག་བསྔལ་དང་ཆ་འདྲ་བ་ཡོད་པའི་གུར་ང་རྒྱལ་དང། ཕྲག་དོག་དང། འཐབ་རྩོད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ཡོད། དེ་ལྟར་ཐར་པ་རིན་པོ་ཆེའི་རྒྱན་ལས། (༢༠༠༥ ཤོག་གྲངས་ ༧༩) ལྷ་མིན་དག་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་ལྷ་ཡི། །དཔལ་ལ་སྡང་ཕྱིར་ཡིན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ཆེ། ། ཞེས་གསུངས་སོ། ། སྤྱིར་འབྱོར་པ་ལོངས་སྤྱོད་སོགས་ ལྷ་དང་འགྲན་ནུས་ཙམ་ཡོད་རུང་ ཧེ་མ་ལས་ར་མ་རིག་དུག་པ་ ཉོན་མོངས་པ་ཕྲག་དོག་གི་ལས་ལུ་གོམས་པ་ལས། ལུས་རྟེན་དེ་ཡང་ཕྲག་དོག་གི་འདུ་ཤེས་སྦོམ་ཡོད་མི་ལུ་སྐྱེས། རང་གི་གནས་ནའམ་གནས་གཞན་ལུ་ མ་མཐུན་པ་ལས་འཐབ་རྩོད་སོགས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་དགོ། དེ་ལས་ལྷའི་ལོངས་སྤྱོད་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཚུ་ དཔག་བསམ་གྱི་ཤིང་ལས་བྱུངམ་ལས་ ཤིང་དེའི་རྩ་བ་ལྷ་མ་ཡིན་ཡུལ་ན་ཡོདཔ་སྦེ། འབྲས་བུ་འདི་ལྷའི་ཡུལ་ན་ཨིནམ་ལས་ ཕྲག་དོག་མི་བཟོད་པ་སྐྱེས་ཏེ་ ལྷ་དང་འཐབ་པའི་ཚེ་ ལྷ་རྣམས་ནི་མགུ་ཏོ་བཅད་དེ་ཤིཝ་མ་གཏོགས་ ལུས་གཞན་ལུ་མཚོན་ཆ་ ག་བཟུམ་གྱིས་གནོད་པ་རྐྱབ་རུང་ ལོག་བདུད་རྩིས་འཐུང་པ་ཙམ་གྱིས་ རྨ་ཐམས་ཅད་ག་ཨིནམ་སྦེ་དྲག་ནི་ཡོདཔ་མས། དེ་འབདཝ་ད་ ལྷ་མ་ཡིན་ཚུ་ལུས་ལུ་གནོད་པ་རྐྱབ་ཅིག་ཤིཝ་ལས་ འཐབ་རྩོད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་དཔག་ཏུ་མེདཔ་མྱོང་དགོ། ལྷ་མ་ཡིན་གྱི་ཚེ་ཚད་ནི། དྲན་པ་ཉེར་བཞག་ལས། མི་ལོ་ལྔ་བཅུ་བརྒྱ་ལ་ཉིན་ཞག་གཅིག་ཏུ་བྱས་པའི་རང་ལོ་ལྔ་སྟོང་སྒྲ་གཅན་གྱིས་ཐུབ་ཅིང། མི་ལོ་དྲུག་བརྒྱ་ལ་ཉིན་ཞག་གཅིག་ཏུ་བྱས་པའི་རང་ལོ་དྲུག་སྟོང་མགུལ་ཕྲེང་དང་བརྟན་པས་ཐུབ་ལ། མི་ལོ་བདུན་བརྒྱ་ལ་ཉིན་ཞག་གཅིག་ཏུ་བྱས་པའི་རང་ལོ་བདུན་སྟོང་མེ་ཏོག་ཕྲེང་གིས་ཐུབ་པར་གསུངས་སོ།། (ཐར་པ་རིན་པོ་ཆེའི་རྒྱན་ ༢༠༠༥ ཤོག་གྲངས་ ༧༥) འགྲོ་བ་རིགས་དྲུག། འགྲོ་བ་ལུ་ངན་སོང་གསུམ་དང་ མཐོ་རིས་གསུམ་བཅས་དྲུག་ཡོདཔ་ཨིན། མཐོ་རིས་གསུམ་ན་འཕོ་ལྟུང་དང་ སྐྱེ་རྒ་ན་འཆིའི་སྡུག་བསྔལ་དང་། ངན་སོང་གསུམ་ན་བཀྲེས་སྐོམ་དང་ ཚ་གྲང་གི་སྡུག་བསྔལ་ཟེར་ སོ་སོར་སྦེ་ཡོདཔ་ཨིན། འཁོར་བ་ནང་ཚར་གཅིག་སྐྱེས་ཞིནམ་ལས་ སྡུག་བསྔལ་འདི་མྱོང་ར་མྱོང་དགོ། མདོ་དྲན་པ་ཉེར་བཞག། (ཕྱག་ཆེན་སྔོན་འགྲོའི་ངག་འདོན་རྡོ་རྗེའི་གྲོང་འདྲེན་ཤིང་རྟའི་ལམ་སྲོལ་འབྱེད་པའི་འབྲུ་འགྲེལ་ངེས་ཤེས་སྒྲོན་མེ ༢༠༡༢ ཤོག་གྲངས་ ༦༡) གིས་ འཁོར་བ་ཁབ་ཀྱི་རྩེ་ཙམ་ལ།། བདེ་བ་ནམ་ཡང་ཡོད་མ་ཡིན།། ཟེར་གསུངས་དོ་བཟུམ་ འཁོར་བ་ན་བདེ་བ་ སྤུ་ཙམ་ཡང་མེད་ཟེར་ཨིན་པས། དེའི་ཐབས་ལུ་ ང་བཅས་འགྲོ་བ་མ་རིག་པ་གི་ རྨོངས་ཏེ་སྡོད་མི་མནོ་ཅན་དང་ མནོ་མེད་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ སངས་རྒྱས་དགོཔ་ཨིན། ངན་སོང་གསུམ་ལས་དང་པོ་དམྱལ་བའི་སྐོར། དམྱལ་བའི་དབྱེ་བ་དང་། ག་ཏེ་ལུ་གནསཔ་ཨིན་ན་དང་། སྡུག་བསྔལ་ག་ཅི་ར་མྱོངམ་ཨིན་ན་དང་། ཚེ་ཚད་ཚུའི་སྐོར་ལས་ཞུ་བ་ཅིན། དང་པ་དམྱལ་བ་ལུ་དབྱེ་བ་ནི་། ཚ་དམྱལ་བརྒྱད་དང་། གྲང་དམྱལ་བརྒྱད་དང་། ཉེ་འཁོར་བ་དང་། ཉེ་ཚེ་བ་བཅས་སྡོམ་སྟེ་བཅོ་བརྒྱད་ཡོད། འདི་ཚུ་ལས་ཚ་དམྱལ་བརྒྱད་ ག་ཏེ་ལུ་གནསཔ་ཨིན་ན་ཟེར་བ་ཅིན། འཛམ་བུ་གླིང་འདིའི་འོག་ན་གནས་ཡོདཔ་ད། དང་པོ་མནར་མེད་པའི་སེམས་ཅན་དང་། དེའི་གུ་ལུ་ཚ་བ་དང་། ངུ་འབོད་ཆེན་པོ་དང་། ངུ་འབོད་དང་། བསྡུས་འཇོམས་དང་། ཐིག་ནག་དང་། ཡང་སོས་རྣམས་ཨིན་ནོ།། དེ་བཟུམ་སྦེ་ ཆོས་མངོན་པར་མཛོད། (དམ་ཆོས་ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ་ཐར་པ་རིན་པོ་ཆེའི་རྒྱན་ ༢༠༠༥ ཤོང་གྲངས་ ༥༩) གིས་ འདི་འོག་སྟོང་ཕྲག་ཉི་ཤུ་ན། །མནར་མེད་པའོ་དེ་ཙམ་མོ། །དེ་ཡི་སྟེང་ན་དམྱལ་བ་བདུན། ། ཟེར་གསུངས་ནུག། དེ་ཚུ་གིས་ སྡུག་བསྔལ་ག་བཟུམ་ཅིག་ མྱོངམ་སྨོ་ཟེར་བ་ཅིན། དང་པ་ཡང་སོས་ནང་། ལས་ཀྱི་དབང་གིས་སྦེ་ ལུས་ངན་རེ་སྒྲུབ་འགྱོ་སྟེ་ དམྱལ་བ་གཅིག་གི་གཅིག་ནང་ ཕན་ཚུན་ཁོང་ཁྲོ་དང་ཞེ་སྡང་ཡོདཔ་ལས་ མཚོན་ཆ་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་ དམར་གསོད་དང་དམག་འཛིང་འབད་དེ། ཤི་བའི་ཤུལ་ལུ་ ནམ་མཁའ་ལས་ ཡང་སོས་པར་གྱུར་ཅིག་ཟེར་སྒྲ་གྲགས་མ་ཐག་ཏུ་ སྔར་ག་ཨིནམ་འགྱོ་སྟེ་ ད་རུང་འཐབ་སྟེ་སྡུག་བསྔལ་ ཚེ་མ་ཟད་ཚུན་མྱོང་དགོ་ནི་ཨིན་པས། དེའི་ཚེ་ཚད་འདི་མིའི་ལོ་ཚད་ལྟར་འབད་བ་ཅིན་ བྱེ་བ་ཕྲག་འབུམ་དྲུག་ཁྲི་ཉིས་སྟོང་ཨིན་པས། གཉིས་པ་ཐིག་ནག་ནང་། ཐིག་ནག་པོ་ཅིག་གི་ བཞི་བརྒྱད་བཅུ་དྲུག་སུམ་ཅུ་སོ་གཉིས་སྦེ་ ཚད་འཇལ་ཏེ་ མེ་རབ་ཏུ་འབར་བའི་སོག་ལེ་དང་སྟ་རེ་གིས་ དྲ་ནི་ཡོདཔ་མས། ཇི་སྐད་དུ། (དམ་ཆོས་ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ་ཐར་པ་རིན་པོ་ཆེའི་རྒྱན་ ༢༠༠༥ ཤོང་གྲངས་ ༥༩) གིས་ ཁ་ཅིག་སོག་ལེས་དྲ་་སྟེ་དེ་བཞིན་གཞན། །སྟ་རེ་མི་བཟོད་སོ་སྣ་རྣམས་ཀྱིས་བཞོག། ཟེར་གསུངས་སོ། ། དེའི་ཚེ་ཚད་མིའི་ལོ་ལྟར་འབད་བ་ཅིན་ བྱེ་བ་ཕྲག་བཅུ་གཉིས་དང་བྱེ་བ་ཕྲག་དགུ་ཁྲི་དྲུག་སྟོང་ཨིན་པས། གསུམ་པ་བསྡུས་འཇོམས་ནང་། སེམས་ཅན་གྲངས་མེད་ཚུ་བསྡུས་ཏེ་ རི་དང་པང་ལེབ་ཆེན་པོ་གཉིས་ཀྱི་བར་ འཇོམས་དོ་ཡོདཔ་མས། ཡང་ཤི་སྟེ་རླུང་གྲང་པོ་ཕུར་བའི་ཤུལ་ལུ་ ལུས་སྔར་བཞིན་འགྱོ་སྟེ་ ད་རུང་ཡང་པང་ལེབ་དང་རི་ཆེན་པོའི་བར་འཇོམས་དོ་ཡོདཔ་མས། དེའི་ཚེ་ཚད་མིའི་ལོ་ལྟར་འབད་བ་ཅིན་ བྱེ་བ་ཕྲག་སུམ་འབུམ་དྲུག་ཁྲི་བརྒྱད་སྟོང་ཨིན་པས། བཞི་པ་ངུ་འབོད་ནང་། སེམས་ཅན་ཚུ་ལྕགས་ཀྱི་ཁྱིམ་སྦོམ་ སྒོ་དང་སྒོ་ཅུང་ག་ནི་ཡང་མེད་པའི་ནང་ གཟུགས་གེ་ར་འཚིགས་ཏེ་ འཇིགས་པའི་སྐད་རྐྱབ། དེ་ལས་སྔུ་དོ་ཡོདཔ་ལས་ མི་ཡང་ངུ་འབོད་ཟེར་སླབ་ཨིན་པས། དེའི་ཚེ་ཚད་མིའི་ལོ་ལྟར་འབད་བ་ཅིན་ བྱེ་བ་ཕྲག་ས་ཡ་གཉིས་དང་། བྱེ་བ་ཕྲག་དགུ་འབུམ་བཞི་ཁྲི་བཞི་སྟོང་སྡོད་དགོཔ་ཨིན་པས། ལྔ་པ་ངུ་འབོད་ཆེན་པོ་ནང་། སྔར་བཞིན་དུ་གཟུགས་གེ་ར་ འཚིགས་ཏེ་སྡུག་བསྔལ་མྱོངམ་ལས་ ཤུགས་སྦེ་སྔུ་དོ་ཡོདཔ་ལས་ ངུ་འབོད་ཆེན་པོ་ཟེར་བཏགས་ནུག། དེའི་ཚེ་ཚད་མིའི་ལྟར་འབད་བ་ཅིན་ བྱེ་བ་ཕྲག་བྱེ་བ་དྲུག་ཅུ་རྩ་དྲུག་དང་། བྱེ་བ་ཕྲག་ས་ཡ་གསུམ་དང་། བྱེ་བ་ཕྲག་ལྔ་འབུམ་ལྔ་ཁྲི་གཉིས་སྟོང་མྱོང་དགོཔ་ཨིན་པས། དྲུག་པ་ཚ་བ་ནང་། ལྕགས་ཀྱི་གཞོང་པ་ཁྲོ་ཆུ་དང་ལྡན་པ་ནང་ སེམས་ཅན་རྣམས་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་དགོཔ་དང་། ཁྲོ་ཆུ་ཁོལ་མར་བླུགས་ཏེ་འཚིགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་དགོཔ་མས། དེའི་ཚེ་ཚད་མིའི་ལོ་ལྟར་འབད་བ་ཅིན་ བྱེ་བ་ཕྲག་བྱེ་བ་ལྔ་བརྒྱ་དང་། བྱེ་བ་ཕྲག་བྱེ་བ་བཅུ་དང་། བྱེ་བ་ཕྲག་ས་ཡ་བརྒྱད་དང་། བྱེ་བ་ཕྲག་བཞི་འབུམ་དང་། བྱེ་བ་ཕྲག་ཁྲི་དྲུག་སྟོང་སྡོད་དགོཔ་མས། བདུན་པ་རབ་ཏུ་ཚ་བ་ནང་། སྔར་བཞིན་ཁྲོ་ཆུ་ཁོལ་མར་བླུགས་ཏེ་ ཁོག་པ་ཐམས་ཅད་འཚིགས། བུ་ག་དགུ་ལས་མེ་འབྱུང་བ་དང་། བཤང་ལམ་ལས་རྐང་པའི་མཐིལ་ཆ་ཉམས་ མེ་གིས་རབ་ཏུ་ཚ་དོ་ཡོདཔ་མས། དེའི་ཚེེ་ཚད་མིའི་ལོ་ལྟར་འབད་བ་ཅིན་ བར་གྱི་བསྐལ་པ་ཕྱེད་མྱོང་དགོཔ་མས། བརྒྱད་པ་མནར་མེད་ནང་། སྔར་གྱི་སྡུག་བསྔལ་བདུན་པོ་ལས་ལྷགཔ་སྦེ་ དུས་ཨ་རྟག་ར་ལྕགས་ཀྱི་ཁང་པ་ནང་ ཕྱོགས་བཞི་ལས་མེ་གི་ཁྲོ་ཆུ་ནང་ བསྐོལ་ཏེ་སྡུག་བསྔལ་བར་མཚམས་མེད་པར་ མྱོང་ནི་འདི་གིས་མནར་མེད་ཟེར་སླབ་ཨིན། ཉེ་འཁོར་གྱི་དམྱལ་བ། ཚ་དམྱལ་བརྒྱད་པོ་དེའི་ཕྱོགས་བཞི་ནང་ཡོད། དེ་ཡང་ མེ་མ་མུར་གྱི་འོབས་དང་། རོ་མྱགས་ཀྱི་འདམ་དང་། སྤུ་གྲིས་གཏམས་པའི་ཐང་དང་། རལ་གྲི་ལོ་མའི་ནགས་ཚལ་དང་། ལྕགས་ཀྱི་ཤལ་མ་རི་དང་། ཐལ་ཚན་གྱི་ཆུ་བོར་རབ་མེད་བཅས་དྲུག་རེ་ཡོད་ཀྱང་། མཚོན་ཆའི་རིགས་གསུམ་གཅིག་ཏུ་བརྩིས་ནས་ ཉེ་འཁོར་བཅུ་དྲུག་ཏུ་ཡོདཔ་སྦེ་ ཕྱག་ཆེན་སྔོན་འགྲོའི་འགྲེལ་པ་ངེས་ཤེས་སྒྲོན་མེ་ནང་གསུངས་སོ།། དང་པ་མེ་མ་མུར་གྱི་འོབས། སེམས་ཅན་ཚུ་ནགས་ཚལ་ནང་འགྱོ་བའི་ཚེ་ རྐངམ་ས་ཁར་བཞགཔ་ཅིག་ ཤ་དང་པགས་ཀོ་ཚུ་འཚིག་དོ་ཡོདཔ་མས། གཉིས་པ་རོ་མྱགས་ཀྱི་འདམ། ས་ཐམས་ཅད་རོའི་འདམ་གྱི་གང་བའི་ནང་ འབུཔ་ལུས་དཀརཔོ་ མགོ་གནགཔོ་ མཆོ་ཏོ་རྣོས་ཁེག་ཁེ་ཡོད་མི་ཚུ་གིས་ སེམས་ཅན་རྣམས་མ་རུས་བར་དུ་ ཟ་དོ་ཡོདཔ་མས། གསུམ་པ་སྤུ་གྲིས་གཏམས་པའི་ཐང་། དེ་ལས་ཐར་ཏེ་ནགས་ཚལ་ག་ནི་བ་དགའ་བའི་ནང་ལྷོདཔ་ད་ རྩྭ་ཐམས་ཅད་རྣོས་ཁེག་ཁེ་གིས་ གཟུགས་གེ་ར་གཅོད་པའི་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་དགོ། བཞི་པ་རལ་གྲི་ལོ་མའི་ནགས་ཚལ། སྔར་བཞིན་ནགས་ཚལ་ཉམས་དགའ་བ་མཐོང་སྟེ་འགྱོཝ་ད་ ནགས་ཚལ་གྱི་སྡོང་པོ་རྣོས་ཁེག་ཁེ་དང་རལ་གྲི་དང་ལྡན་པ་སོགས་ཀྱིས་ ལུས་དུམ་བུ་དུམ་བུ་སྦེ་གཅོད་པའི་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་དགོ། ལྔ་པ་ལྕགས་ཀྱི་ཤལ་མ་རི། ལས་ཀྱི་དབང་གིས་ ལྕགས་ཀྱི་ཤལ་མ་རིའི་རྩ་བ་ལས་ རང་ལུ་དགའ་མི་གྲོགས་ཀྱིས་འབོ་སྟེ་འགྱོཝ་ད་ ནགས་ཚལ་གྱི་སྡོང་པོའི་ལོ་མ་ རྣོས་ཁེག་ཁེ་གིས་གཟུགས་ཀྱི་ རྒྱབ་གདོང་གཉིས་ཀ་གཅོད། དེ་ལས་བྱ་རྒོད་ལ་སོགས་པ་ཚུ་གིས་ཟ་བའི་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་དགོ། དྲུག་པ་ཐལ་ཚན་གྱི་ཆུ་བོ་རབ་མེད། ས་ཐམས་ཅད་ཐལ་བ་ཚན་མོ་ཨིནམ་སྦེ། རྣམ་པ་ཆུའི་དབྱིབས་བཟུམ་སྦེ། ལུས་ཐམས་ཅད་རུས་པའི་བར་བརྒལ་འགྱོ་དགོཔ་ད་ ཕར་ལྷོདཔ་ཅིག་སྲུང་སྒོ་མཚོན་ཆ་ཡོད་མི་ཚུ་གིས་ ལོག་ཕར་བཏང་ཚུར་བཏང་སྟེ་ ལས་ངན་མ་ཟད་བར་དུ་ སྡུག་བསྔལ་མྱོང་དགོ། གྲང་དམྱལ་བརྒྱད་ནི། དང་པ་ཆུ་བུར་ཅན། སེམས་ཅན་རྣམས་གྲང་བའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ བཟད་མ་ཚུགས་པ་གཟུགས་ཁར་ ཆུ་བུར་སྐྱེད་དོ་ཡོདཔ་མས། གཉིས་པ་ཆུ་བུར་རྡོལ་བ། གཟུགས་ཀྱི་ཆུ་བུར་ཚུ་རྡོལ་ཏེ་ རྨ་ལུ་གྱུར་དོ་ཡོདཔ་མས། གསུམ་པ་ཨ་ཆུ་ཟེར་བ། སེམས་ཅན་རྣམས་བཟོད་མ་ཚུགས་པའི་གྲང་བ་ལས་ ཨ་ཆུ་ཟེར་བའི་སྒྲ་འགྱུར་དོ་མས། བཞི་པ་སོ་ཐམ་ཐམ་པ། དེ་ལས་གྲང་བ་ཤུགས་ཆེཝ་ལས་ སོ་ཚུ་ཡང་ཐམ་དོ་མས། ལྔ་པ་ཀྱེ་ཧུད་ཟེར་བ། སྔར་བཞིན་གྲང་བ་བཟོད་མ་ཚུགས་པར་ ཀྱེ་ཧུད་ཟེར་བའི་སྒྲ་འགྱུར་དོ་ཡོདཔ་མས། དྲུག་པ་ཨུཏྤལ་ལྟར་གས་པ། གཟུགས་ཀྱི་པགས་ཀོ་ཚུ་སྔོན་པོར་སོང་སྟེ་ ཁ་ལྔའམ་དྲུག་ལུ་གས་འགྱོ་དོ་ཡོདཔ་མས། བདུན་པ་པདྨ་ལྟར་གས་པ། སྔར་བཞིན་པགས་ཀོ་སྔོན་པོར་སོང་སྟེ་ ཁ་བརྒྱད་ལུ་གས་དོ་ཡོདཔ་མས། བརྒྱད་པ་པདྨ་ཆེན་པོ་ལྟར་གས་པ། ཁ་བརྒྱད་ལས་ལྷགཔ་གས་དོ་ཡོདཔ་ལས་ བཟོད་་མ་ཚུགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་དགོ་དོ་ཡོདཔ་མས། དམྱལ་བ་ཉེ་ཚེ་བའི་སེམས་ཅན། དེའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ གནས་དང་སྡུག་བསྔལ་ཚུ་ག་ནི་ཡང་ངེས་པ་མེད་དེ། བྲག་གི་བར་བཅར་བ་དང་། རྡོའི་ནང་དུ་འཐུམ་པ་དང་། ཆབ་རོམ་གྱི་ནང་དུ་རེངས་པ་དང་། ཆུ་ཚན་གྱི་ནང་དུ་འཚོད་པ་དང་། མེ་ནང་དུ་སྲེག་པ་དང་། ཤིང་སྡོང་བཅད་པའི་སྐབས་གཟུགས་ཀྱི་ཡན་ལག་ཚུ་བཅད་པ་དང་། གཏུན་པ་དང་། ཕྱགས་མ་དང་། ཕྲུ་བ་དང་། སྒོ་དང་། ཀ་བ་ལ་སོགས་ནང་བསྐོལ་ཞིང་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་དགོཔ་སྦེ་ ཕྱག་ཆེན་སྔོན་འགྲོའི་འགྲེལ་པ་ངེས་ཤེས་སྒྲོན་མེ་ ( ༢༠༡༢ ཤོག་གྲངས་ ༧༠) ནང་གསུངས་སོ།། ༼ དུད་འགྲོ། ༽ མངོན་པར་མཛོད་གནས་གསུམ་པ་འཇིག་རྟེན་བསྟན་པའི་སྐབས་ འཇིག་རྟེན་སྣ་ཚོགས་ལས་ལས་སྐྱེ། ། ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར། སེམས་ཅན་རང་སོའི་ལས་དང་འཁྲིལ་ འགྲོ་བ་རིགས་དྲུག་གི་གནས་ཚུ་ནང་སྐྱེ་བ་ལེན་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། འགྲོ་བ་རིགས་དྲུག་གི་གནས་ལྷ་དང་། ལྷ་མ་ཡིན་དང་། མི་དང་། དུད་འགྲོ་དང་། ཡི་དྭགས་དང་། དམྱལ་བ་སྟེ་འགྲོ་བ་རིགས་དྲུག་ལས་ དུད་འགྲོའི་མཚན་ཉིད། དབྱེ་བ། སྡུག་བསྔལ། དུད་འགྲོར་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་སྟེ་ས་བཅད་རྣམ་པ་བཞིའི་ཐོག་ལས་བཤད་པར་བྱའོ། ། དང་པོ་མཚན་ཉིད་ནི། མགོ་དུད་ཅིང་འགྲོ་བས་ན་དུད་འགྲོ་ཞེས་པའོ། ། གཉིས་པ་དབྱེ་བ་ལ་དུད་འགྲོ་སྤྱིའི་གཟུགས་ཀྱི་དབྱེ་བ་དང་། རིགས་གཉིས་ལས། དང་པོ་དུད་འགྲོ་སྤྱིའི་གཟུགས་ཀྱི་དབྱེ་བ་ལ་ རྐང་མང་བ་དང་། རྐང་བཞི་དང་། རྐང་གཉིས་དང་། རྐང་མེད་པ་དང་བཞིའོ། །གཉིས་པ་རིགས་ལ་དབྱེ་ན། མི་ཕམ་མཁས་འཇུག་གི་སྡོམ་བྱང་ལས། བྱིངས་ན་གནས་པའི་དུད་འགྲོ་དང་། ཁ་འཐོར་ན་གནས་པའི་དུད་འགྲོའི་རིགས་དང་གཉིས་སོ། དང་པོ་བྱིངས་ན་གནས་པའི་དུད་འགྲོ་ཞེས་པ་ནི་ བྱིངས་ནི་མང་ཆེ་བའམ་ཕལ་ཆེ་བའི་དོན་ནམ་ འབྱུང་གནས་ཅིག་ལ་གོ་བའོ། ། དེ་ཡང་དུད་འགྲོ་མང་ཆེ་བ་ཅིག་རྒྱ་མཚོ་ནང་གནས་པའི་ཕྱིར་རམ་གནས་ཀྱི་རྩ་བ་ནི་ རྒྱ་མཚོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དུད་འགྲོའི་བྱིངས་ཞེས་སོ།། མདོར་ན་རྒྱ་མཚོ་ལ་གནས་པའི་དུད་འགྲོ་སྟེ་ ཆེ་བ་ཆུ་སྲིན་དང་ཆུང་བ་ཉ་དང་སྦལ་ལྕོང་སོགས་ལ་གོ་བའོ།། གཉིས་པ་ཁ་འཐོར་ལ་གནས་པའི་དུད་འགྲོ་ནི་ ཤིང་དང་རྡོ་ སྤང་དང་ནགས་ ཐང་དང་བྲག་ ས་ལ་སོགས་པའི་རྟེན་ལ་གནས་པ་ཅིག་ལ་གོ་བའོ། མདོར་ན་ཁ་འཐོར་གྱི་དུད་འགྲོ་ནི་ མི་དང་འདོད་ལྷའི་གནས་དག་ལ་ ཆེ་བ་སྟག་དང་སེང་གེ་ ཆུང་བ་འབུ་སྲིན་སོགས་ལ་གོ་བའོ། ། གསུམ་པ་དུད་འགྲོའི་སྡུག་བསྔལ་ལ་བཤེས་པའི་སྤྲིངས་ཡིག་ལས། དུད་འགྲོ་སྐྱེ་གནས་ནང་ཡང་བསད་པ་དང་། །བཅིངས་དང་རྡེག་སོགས་སྡུག་བསངལ་སྣ་ཚོགས་པ། ། ཞི་འགྱུར་དགེ་བ་སྤངས་པ་རྣམས་ལ་ནི།། གཅིག་ལ་གཅིག་ཟ་ཤིན་ཏུ་མི་ཟད་པ།། ཁ་ཅིག་མུ་ཏིག་བལ་དང་རུས་པ་དང་།། ཤ་དང་པགས་པའི་ཆེད་དུ་འཆི་བར་འགྱུར། །དབང་མེད་གཞན་དག་རྡོག་པ་ལག་པ་དང་། ། ལྕགས་དང་ལྕག་སྐྱུ་བརྡབ་པས་བཏབ་སྟེ་བཀོལ། ། ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར། འགྲོ་བ་རིགས་དྲུག་གི་གནས་ལས་ དུད་འགྲོ་ལུ་སྐྱེ་བ་ཅིན་ འགྲོ་བ་མི་ཚུ་གིས་ འདོད་ཆགས་ཞེ་སྡང་གཏི་མུག་རྣམ་པ་གསུམ་གྱི་སྒོ་ནས་སྲོག་གཅོད་པ་དང་། ལ་ལུ་ཅིག་ཙྭ་དང་ཆུ་ག་ནི་ཡང་མེད་པར་ ཉིན་ནུབ་མེད་པར་ཐག་པས་བཅིངས་པ་དང་ དབྱུག་པ་སོགས་ཀྱི་རྡེག་པའི་སྡུག་བསྔལ་དང་། ལས་དགེ་སྡིག་གི་རྣམ་གཞག་གང་ཡང་མ་ཤེས་པའི་དུད་འགྲོ་རྣམས་ལ་ གཅིག་ལ་གཅིག་ཟའི་སྡུག་བསྔལ་སོགས་ རྒྱུན་མ་ཆད་པར་ཡོད། དུད་འགྲོ་ལ་ལུ་ཅིག་ནོར་བུའི་བྱེ་བྲག་མུ་ཏིག་སོགས་ལེན་ནིའི་དོན་ལུ་སྲོག་གཅོད་པ། དཔེར་ན་ རྒྱ་མཚོ་ནང་གནས་པའི་དུད་འགྲོ་ཉ་སོགས་མང་ཤོས་ཅིག་མུ་ཏིག་གི་དོན་ལུ་སྲོག་གཅོད་པ་དང་། ལ་ལུ་ལུས་གྲང་བ་དང་ཚ་བ་ལས་བསྲུང་ནིའི་ཆེད་དུ་བལ་དང་ ལ་ལུ་ཅིག་རུས་པའི་དོན་ལུ་སྲོག་གཅོད། དཔེར་ན་ ཁྱབ་ཆེ་བ་ལུ་ལུག་དང་གཡག་ དེ་ལས་སྤུ་ཁ་འཇའ་ཆི་ཆི་ཡོད་པའི་དུད་འགྲོ་མང་ཤོས་ཅིག་ གོས་ཀྱི་དོན་ལུ་སྲོག་གཅོད་པ་དང་ གླངམོ་ཆེ་དང་སྟག་སོགས་རུས་པའི་དོན་ལུ་སྲོག་གཅོད་པའོ།། བྱ་དང་ཉ་བ་གླང་ལ་སོགས་པའི་དུད་འགྲོ་མང་ཤོས་ཅིག་ཤའི་ཆེད་དུ་སྲོག་གཅོད་པ་དང་ ལ་ལུ་ཅིག་པགས་པའི་ཆེད་དུ་སྲོག་གཅོད་པའོ།། རང་ལུ་རང་དབང་མེད་པའི་དུད་འགྲོ་རྣམས་ རྐངམ་དང་ལགཔ་གུ་ལས་ཕར་ ལྕགས་དང་ལྕགས་ཀྱུ་སོགས་བརྡབ་ནས་ བཀོལ་སྤྱོད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་དཔག་ཏུ་མེད་དོ།། མདོར་ན་དུད་འགྲོ་ལ་བཀོལ་སྤྱོད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་དང་། བསད་བཅད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་དང་། གཅིག་ལ་གཅིག་ཟའི་སྡུག་བསྔལ་ཏེ་གསུམ་མོ།། དེ་ཡང་དང་པོ་བཀོལ་སྤྱོད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ནི། དུད་འགྲོ་ནི་རང་དབང་མེད་པའི་རྐྱེན་ལས་ ལ་ལུ་ཅིག་ཞིང་རྨོ། ལ་ལུ་ཁུར་ཆ་བཀལ། ལ་ལུ་ཤིང་རྟ་འཐེནམ་ལ་སོགས་པའི་ བྱ་བ་མང་པོ་བཀོལ་བ་ཡིན། དེའི་སྐབས་དུད་འགྲོ་རྣམས་འུ་སྡུག་རུང་ངལ་འཚོ་ནིའི་རང་དབང་མེད། ཁ་སྐོམ་ལྟོཝ་བཀྱེས་ཏེ་འབད་རུང་ ཁ་སླབ་མ་ཤེས་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ བཀྲེས་སྐོམ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ངང་ལུ་ སྡུག་བསྔལ་དཔག་མེད་དོ། གཉིས་པ་བསད་བཅད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ནི། དུད་འགྲོ་ལ་ལུ་ཅིག་ལས་ཀྱི་དབང་གིས་ ཤ་དང་པགས་པའི་ཆེད་དུ་སྲོག་གཅོད་པ་དང་། ལ་ལུ་ཅིག་མུ་ཏིག་དང་རུས་པའི་དོན་ལུ་སྲོག་གཅོད་པ་སོགས་ལ་གོ་བ་ཡིན། གསུམ་པ་གཅིག་ལ་གཅིག་ཟའི་སྡུག་བསྔལ་ནི་ དུད་འགྲོ་སོགས་རྨོངས་པའི་དབང་གིས་ གཅིག་ལ་གཅིག་ཟའི་སྡུག་བསྔལ་ནི་ཤིན་ཏུ་ཆེ། དཔེར་ན་སྟག་གིས་ཀ་ཤ་དང་བ་གླང་སོགས་ལོངས་སྤྱོད་པ་དང་ རྒྱ་མཚོ་ནང་ཉ་ཆེ་བས་ཆུང་བ་ཟ་བ་སོགས་དཔེ་དུ་མའོ།། དུད་འགྲོ་རྣམས་ཀྱི་ཚེ་ཚད་ཐུང་བ་ལ་ངེས་པ་མེད་དེ་ ཚེ་རིང་ཤོས་ཀྱི་བར་གྱི་བསྐལ་པ་རེ་ཐུབ་པ་ཡིན། དུད་འགྲོའི་གནས་སུ་སྐྱེ་བ་ཅིན་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པའི་དབང་གིས་ ལམ་གྲུབ་པའི་གོ་སྐབས་མེད་དེ་ ཐར་པ་ཐོབ་པའི་དུས་མེད། དུད་འགྲོ་ལ་ཡང་སྐྱེ་གནས་རྣམ་པ་བཞི་སྟེ་ མངལ་སྐྱེས་དང་། སྒོང་སྐྱེས་དང་། དྲོད་གཤེར་ལས་སྐྱེས་པ་དང་། རྫུས་སྐྱེས་ཏེ་ལྔ་ལ་ རང་སོའི་ལས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་སྐྱེ་བའོ།། དུད་འགྲོའི་སྐྱེ་གནས་སུ་འགྱུར་བའི་ལས་ནི་རྣམ་པ་ལྔ་སྟེ་ འཕགས་པ་སློབ་པའི་བློ་གྲོས་ཀྱིས་ཞུས་པའི་མདོ་ལས། འཆལ་བའི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་། ཆོམ་རྐུན་དང་། གཞན་གྱི་བུ་ལོན་བླངས་ནས་གནོད་སེམས་སུ་བྱེད་པ་དང་། སྲོག་གཅོད་པ་དང་། མ་དད་པས་དམ་པའི་ཆོས་མ་ཡིན་པ་ཉན་པར་དགའ་བ་ཐམས་ཅད་དོ།། དེ་ཡང་དང་པོ་འཆལ་བའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ནི་ ཉེས་སྤྱོད་སྡོམ་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་། དགེ་བ་ཆོས་སྡུད་ཀྱི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་། སེམས་ཅན་དོན་བྱེད་ཀྱི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཏེ་ མདོར་ན་ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་གྱི་ཚུལ་ཁྲིམས་སོགས་ཉམས་པའི་ལས་ཀྱི་འབྲས་བུས་ དུད་འགྲོར་སྐྱེ་བ་ཡིན། གཉིས་པ་ཆོམ་རྐུན་ནི་ ཆོམ་ནི་གཞན་གྱི་ནོར་ལ་ཆགས་པའི་བློས་ དབང་བཙོང་གི་སྒོ་ནས་འཕྲོག་པའི་དོན་དང་། རྐུན་ནི་གསང་བའི་ཐོག་ལས་ བརྐུ་བ་སོགས་ལ་གོ་བ་ཡིན། མདོར་ན་ཆོམ་རྐུན་ནི་ མ་སྦྱིན་པ་ལེན་པ་སྟེ་ དེ་ཡང་དུད་འགྲོར་སྒྱེ་བའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ། ། གསུམ་པ་གཞན་གྱི་བུ་ལན་བླངས་ནས་གནོད་སེམས་སུ་བྱེད་པ་ནི། རང་ལུ་བྱ་སྟབས་མ་བདེ་བའི་སྐབས་མི་གཞན་ལས་ནོར་བསྐྱི་བའི་བུ་ལན་ཡོད་པ་ཅིན་ འདི་ཚུ་རང་སྟབས་བདེཝ་ད་ལོག་སྤྲོད་ནི་མེན་པར་ ཧེང་སྐལ་བུ་ལོན་སྤྲོད་མ་དགོཔ་བཟོ་ནིའི་དོན་ལུ་ མ་རུང་པའི་བྱ་བ་སྲོག་གཅོད་པ་དང་རྡུང་བ་སོགས་བསམ་ན་ དེ་ཡང་དུད་འགྲོར་སྐྱེ་བའི་ལས་ཡིན་ནོ། བཞི་པ་སྲོག་གཅོད་པ་ནི་ འདོད་ཆགས་དང་། ཞེ་སྡང་དང་། གཏི་མུག་གི་སྒོ་ནས་གཞན་གྱི་སྲོག་ལེན་པའི་དོན་ཡིན། གལ་ཏེ་གཞན་གྱི་སྲོག་གཅོད་པ་ཅིན་ དེའི་རྣམ་སྨིན་གྱིས་དུད་འགྲོར་སྐྱེ་བ་ཡིན་ནོ། ལྔ་པ་མ་དད་པས་དམ་པའི་ཆོས་མ་ཡིན་པ་ཉན་པར་དགའ་བ་ནི་ སངས་རྒྱས་ཆོས་དགེ་འདུན་ཏེ་ མདོར་ན་དཀོན་མཆོག་གསུམ་ལུ་དད་པ་མེད། ལས་རྒྱུ་འབྲས་ལུ་ཡིད་ཆེས་མེད་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ དམ་པའི་ཆོས་ལས་ལོག་པ་ངག་ཀྱལ་སོགས་ལ་སྡང་བ་སོགས་དུད་འགྲོར་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ།། སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ། སྡུག་བསྔལ་ནི་ལུས་དང་སེམས་མི་བདེ་བར་ དཀའ་ངལ་གྱིས་མནར་བའི་དོན་ཅིག་ལ་ཟེར་རོ། ཁམས་གསུམ་འཁོར་བའི་གནས་འདི་ནང་ སྡུག་བསྔལ་མེད་མི་ག་འདུག། འགྲོ་བ་རིགས་དྲུག་གི་གནས་རང་ར་སོ་སོའི་ནང་ རང་སོའི་སྡུག་བསྔལ་རེ་འདུག། ལྷ་ལུ་འཆི་འཕོ་ལྟུང་གི་སྡུག་བསྔལ། ལྷ་མིན་ལུ་འཐབ་རྩོད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ། མི་ལུ་སྐྱེ་རྒ་ན་འཆི་གི་སྡུག་བསྔལ། དམྱལ་བར་ཚ་གྲང་གི་སྡུག་བསྔལ། དུད་འགྲོ་ལུ་བཀོལ་སྤྱོད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ། ཡི་དྭགས་ལུ་བཀྲེས་སྐོམ་གྱི་སྡུག་བསྔལ་འདུག། མཐོ་རིས་གསུམ་ལས་དང་པོ། ལྷའི་འཆི་འཕོ་ལྟུང་གི་སྡུག་བསྔལ་ཟེར་མི་འདི་ ལྷ་འདི་ཚུ་ཤི་རནམ་ད་ གོས་དྲི་མ་ཅན་དུ་འགྱུར་བ་དང་། མེ་ཏོག་གི་ཕྲེང་བའམ་རྒྱན་ཆ་སོགས་རྙིང་པར་འགྱུར་བ་དང་། མཆན་ཁུང་ནས་རྔུལ་ནག་འབྱུང་བ་དང་། ལུས་ལ་དྲི་ང་བ་དང་། རང་གི་གཏན་ལ་མི་དགའ་བ་སོགས་ སྔ་ལྟས་རྣམ་པ་ལྔ་འབྱུང་བ་དང་ འདོད་ཡོན་ལ་ཡེངས་བའི་བློས་ སླར་ངན་སོང་དུ་ལྟུང་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཡོད། གཉིས་པ་ལྷ་མ་ཡིན་ལུ་ ལྷའི་དཔལ་ལ་སྡང་བ་དང་། ཕྲག་དོག་དང་། འཐབ་རྩོད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་མི་བཟོད། གསུམ་པ་མི་ལུ་སྐྱེ་རྒ་ན་འཆི་གི་སྡུག་བསྔལ་ཏེ། དེ་ཡང་ མངལ་འཇུག་གི་མདོ་ལས་ མི་ལུ་སྡུག་བསྔལ་རྣམ་པ་བརྒྱད་བཤད་དེ། དེ་བཞིན་དུ་སྐྱེ་བ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་ལོ། ། རྒ་བ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་ལོ། །ན་བ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་ཡིན་ནོ། །འཆི་བ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་ཡིན་ནོ། །སྡུག་པ་དང་བྲལ་བ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་ཡིན་ནོ། །མི་སྡུག་པ་དང་ཕྲད་པ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་ཡིན་ནོ། །གང་འདོད་པ་བཙལ་ཏེ་མ་རྙེད་པ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་ཡིན་ནོ། །ཡོད་པ་བསྲུང་དཀའ་བ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་ཡིན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་འདུག། གཉིས་པ་ངན་སོང་གསུམ་ལས་དང་པོ། དམྱལ་བ་ལུ་ཚ་དམྱལ་བརྒྱད་དེ། ཡང་སོས་དང་། ཐིག་ནག་དང་། བསྡུས་འཇོམས་དང་། ངུ་འབོད་དང་། ངུ་འབོད་ཆེན་པོ་དང་། ཚ་བ་དང་། རབ་ཏུ་ཚ་བ་དང་། མནར་མེད་དེ་བརྒྱད་དང་། གྲང་དམྱལ་བརྒྱད་དེ། ཆུ་བུར་ཅན་དང་། ཆུ་བུར་བརྡོལ་བ་དང་། སོ་ཐམ་པ་དང་། ཨ་ཆུ་ཟེར་བ་དང་། ཀྱི་ཧུད་ཟེར་བ་དང་། ཨུཏྤལ་ལྟར་རྒྱས་པ་དང་། པདྨ་ལྟར་རྒྱས་པ་དང་། པདྨ་ཆེན་པོ་ལྟར་རྒྱས་པ་སྟེ་ བཅུ་དྲུག་གི་སྟེང་དུ་ ཉེ་འཁོར་བ་དང་། ཉེ་ཚེ་བའི་དམྱལ་ཁམས་ཏེ་བཅོ་བརྒྱད་ལ་ སྡུག་བསྔལ་དཔག་མེད་དོ།། གཉིས་པ་དུད་འགྲོ་ལ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་རྣམ་པ་གསུམ་ཏེ། བཀོལ་སྤྱོད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་དང་། བསད་བཅད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་དང་། གཅིག་ལ་གཅིག་ཟའི་སྡུག་བསྔལ་ཏེ་རྣམ་པ་གསུམ་མོ། ཡི་དྭགས་ནི་ ཁ་ཁབ་ཀྱི་རྩེ་ཙམ་ཅིག་དང་ ལྟོ་བ་རིའི་ཁྱོན་ཙམ་ཏེ་ བཀྲེས་པ་དང་སྐོམ་པའི་སྡུག་བསྔལ་ཤིན་ཏུའོ། ། སྤྱིར་བཏང་ སྡུག་བསྔལ་འདི་ལུ་དབྱེ་བ་ཅིན་གསུམ་ཏེ། ཁྱབ་པ་འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ། འགྱུར་བའི་སྡུག་བསྔལ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ལོ།། ཁྱབ་པ་འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ཟེར་མི་འདི་ སྐད་ཅིག་སྐད་ཅིག་གིས་ འཇིག་པའི་སྡུག་བསྔལ་ཏེ་ དེའི་ཚོར་བ་ནི་གཏང་སྙོམ་ཡིན། དཔེར་ན་ སྤུ་ཅིག་ལག་མཐིལ་ལུ་བཞག་པ་ཅིན་འདི་ཡོད་མེད་ཀྱི་ཚོར་བ་གང་ཡང་མེད་དེ། སྤུ་འདི་རྐྱེན་ཅིག་ལས་མིག་ཏུ་སོང་ན་མི་སྡུག་པའི་ཚོར་བ་མྱོང་བཞིན་ནོ། ། ད་ལྟོ་གི་བདེ་བ་འདི་ ཕྱི་མ་སྡུག་བསྔལ་ལུ་ འགྱུར་མི་གཅིག་ལུ་ འགྱུར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཏེ། དཔེར་ན་ སྙིང་སྡུག་མ་དང་ཕྲད་ནས་བྲལ་བ་བཞིན་ནོ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ཟེར་བ་ཅིན་ ཧེ་མ་ལས་ སྡུག་བསྔལ་མྱོང་ཡོད་མི་གུར་ ད་རུང་སྡུག་བསྔལ་ཕོག་མི་གཅིག་ལུ་གོ་བ་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན་ ཕ་ཤི་བའི་སྡུག་མ་རྫོགསཔ་ལས་ བུ་འཆི་བ་ལྟ་བུའོ། །སངྱས་ཀྱིས་ཡང་ བདེན་པ་བཞིའི་ཆོས་འཁོར་བསྐོར་བའི་སྐབས་ ཁམས་གསུམ་འཁོར་བའི་རྒྱུ་འདི་ཀུན་འབྱུང་བདེན་པ་དང་ འབྲས་བུ་སྡུག་བསྔལ་བདེན་པ་དང་། རྒྱུ་འགོག་པའི་བདེན་པ་ལུ་བརྩོན་ཏེ་འབྲས་བུ་ ལམ་གྱི་བདེན་པ་འཐོབ་དགོཔ་ཨིན་རུང་ རྙིགས་མ་བདོ་བའི་འདུལ་བྱ་ ང་བཅས་ཚུ་གིས་འབད་མི་ཚུགས་པས། མདོ་ལས། སྡུག་བསྔལ་ཤེས་པར་བྱ། ། ཀུན་འབྱུང་སྤང་བར་བྱ། ། འགོག་པ་མངོན་དུ་བྱ། ། ལམ་རྒྱུད་ལ་བསྟན་པར་བྱ། ། ཞེས་གསུངས་འདུག། སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་ངོ་མ་ སེམས་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པའི་ལྟ་བར་འཛིན་མི་འདི་ཨིན། འདི་ཡང་དང་པོ་མི་རྟག་པ་ལུ་རྟག་པ་འཛིན། འཇིག་རྟེན་རང་གི་མཚན་ཉིད་ཀྱང་ སྐད་ཅིག་སྐད་ཅིག་གིས་འཇིག་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་གནས་སའི་རྟེན་ཡིན་ཡང་ ལྐུག་པ་ང་བཅས་ཚུ་གིས་འདི་ལུ་རྟག་པ་འཛིན་སྡོདཔ་མས། གཉིས་པ་ མི་གཙང་བ་ལུ་གཙང་བར་འཛིན། འཁོར་བ་འདི་ མི་གཙང་བའི་འདམ་བཟུམ་ཅིག་ཨིན་རུང་ འདི་ལུ་གཙང་བ་འཛིན་སྡོདཔ་མས། དཔེར་ན་ མི་གཙང་བས་གང་བའི་ཕུང་པོ་འདི་ལུ་ གཙང་བར་འཛིན་ཏེ་ཆགས་པ་བསྐྱེད་པ་བཞིན། གསུམ་པ་བདག་མེད་པ་ལུ་བདག་ཏུ་བཟུང་། སེམས་ཀྱི་ངོ་བོ་ སྟོང་པ་ཉིད་ཡིན་ནའང་ དེ་ལ་བདག་ཡོད་པར་འཛིན། ང་ཟེར་བའི་ཚིག་འདི་ སྡུག་བསྔལ་གྱི་འབྱུང་གནས་ངོ་མ་ཅིག་ཨིན། དེ་ཡང་ ང་ལུ་བདེ་བ་དགོ་ནི་ཟེར་ མི་དགེ་བའི་ལས་བསགས། ལས་འབྲས་བསླུ་བ་མི་སྲིད་ཅེས་ སྡིག་པའི་ལས་ཀྱི་འབྲས་བུ་ ནམ་ཡང་བདེ་བ་མི་འབྱུང་། བཞི་པ་ སྡུག་བསྔལ་བ་ལ་བདེ་བར་འཛིན་པ། ང་བཅས་ཚུ་འཁོར་བར་སྐྱེ་དགོ་མི་འདི་ ལས་དང་ཉོན་མོངས་པ་ཡིན་ཏེ། ཚད་མ་རིགས་པའི་གཏེར་ལས། སྐྱེ་རྒྱུ་མ་རིག་དེ་ལས་ཀྱང་། ། ཉོན་མོངས་ལས་དང་འཁོར་བ་འབྱུང་། ། ཞེས་གསུངས་འདུག། མཐོ་བ་སྲིད་པའི་རྩེ་མོ་མན་ཆད་ནས་ དམའ་བ་དམྱལ་བ་མནར་མེད་ཡན་ཆད་ཀྱི་འགྲོ་བ་རྣམས་ འཁོར་བ་ཐོག་མ་མེད་པ་ནས་ སྡུག་བསྔལ་གྱིས་ཉམས་ཐག་སྡོདཔ་མས། དེ་ཡང་འཁོར་བ་ལུ་ཐོག་མ་མེད་ཅེས་ཚད་མ་རིགས་པའི་གཏེར་ལས། སེམས་ལས་གཞན་ལ་ལྟོས་མེད་ཕྱིར། །རྟགས་ཀྱི་སྔོན་མཐའ་ཐུག་མེད་གྲུབ། །ཅེས་གསུངས་འདུག། ཡང་ཚད་མ་རིགས་པའི་གཏེར་ལས། རྒྱུ་ཚོགས་ཚང་ཞིང་གེགས་མེད་པ། །རྟགས་ཀྱི་ཕྱི་མཐའ་ཐུག་མེད་གྲུབ། །ཅེས་གསུངས་པ་ལྟར། དཔེར་ན་ཨེ་པཱལ་གྱི་ས་བོན་ཅིག་ལ་ ལྕུག་གསར་བཞད་པའི་རྐྱེན་ ས་ཆུ་མེ་རླུང་མདོར་ན་འབྱུང་བ་བཞི་ཚང་པ་ཅིན་ ལྕུག་གུ་སྐྱེས་དོ་བཟུམ་ མི་དགེ་བའི་ལཱ་ལས་འཛེམ་མ་ཚུགས་པ་ཅིན་ འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ལས་ཐར་མི་སྲིད། ཇི་སྐད་དུ། འཁོར་བ་ཁབ་ཀྱི་རྩེ་ཙམ་ལ། །བདེ་བ་ནམ་ཡང་ཡོད་མ་ཡིན། །ཞེས་གསུངས་འདུག། རྒྱལ་སྲས་དངུལ་ཆུ་ཐོག་མེད་ཀྱིས། སྡུག་བསྔལ་མ་ལུས་བདག་འདོད་དེ་ལས་འབྱུང། །རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་གཞན་ཕན་སེམས་ལས་འཁྲུངས། ། ཅེས་གསུངས་འདུག། དེ་ཡང་ སྡུག་བསྔལ་ནི་ཐམས་ཅད་བདག་འདོད་པའི་བློའམ་ ང་དང་ང་ཡོད་པར་འཛིན་པའི་བློ་ཡིན། སྡུག་བསྔལ་ལས་ཐར་དགོ་པ་ཅིན་ སེམས་ཀྱི་ངོ་བོ་སྟོང་ཉིད་ཡིན་པར་རྟོགས་དགོས། སྡུག་བསྔལ་ནི་ཐམས་ཅད་ཚེ་སྔ་མའི་ལས་ཀྱི་འབྲས་བུ་ཡིན་ཏེ་ ལས་འབྲས་ལ་སླུ་བ་མེད། དེ་ཡང་མདོ་ལས། ལུས་ཅན་དག་གི་ལས་རྣམས་ནི། །བསྐལ་པ་བརྒྱར་ཡང་ཆུད་མི་ཟད། །ཚོགས་ཤིང་དུས་ལ་འབབ་པ་ན། །འབྲས་བུ་མྱུར་དུ་སྨིན་པར་འགྱུར། ། ཞེས་གསུངས་འདུག། སྡུག་བསྔལ་ནི་མི་དགོས་སྙམ་ན་ མི་དགེ་བ་བཅུ་སྤོང་ནས་ དགེ་བ་བཅུ་ལ་བརྩོན། ཚེ་འདིའི་སྤྱོད་ཡུལ་ལ་བསམ་ནས་མི་རྟག་པ་བསྒོམ། སྲིད་པའི་བདེ་བ་ལ་བསམ་ནས་ འཁོར་བའི་ཉེས་དམིགས་ལས་འབྲས་དང་བཅས་པ་བསྒོམ། ཞི་བའི་བདེ་བ་ལ་བསམ་ནས་བྱམས་དང་སྙིང་རྗེ་བསྒོམས་པ་སོགས་ཡིན། མདོ་ལས། ཐུབ་པས་སྡིག་པ་ཆུ་ཡིས་མི་འཁྲུད་ཅིང། །འགྲོ་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཕྱག་གིས་སེལ་མི་ནུས། །ཉིད་ཀྱི་རྟོག་པ་གཞན་ལ་སྤོ་མིན་ཡང་། །ཆོས་ཉིད་ཞི་བ་བསྟན་ནས་གྲོལ་བར་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་སོ། ། ཡི་དྭགས། འཁོར་བ་ནི་ཁམས་གསུམ་གྱི་འཇིག་རྟེན་ཏེ་ འདོད་ཁམས་དང་། གཟུགས་ཁམས་དང་། གཟུགས་མེད་ཁམས་གསུམ་མོ། ། འདོད་ཁམས་ལ་ཡང་ འགྲོ་བ་རིགས་དྲུག་དང་། འདོད་ལྷ་རིགས་དྲུག་དང། གཟུགས་ཁམས་གནས་རིས་བཅུ་བདུན་ནོ། །འཇིག་རྟེན་སྣ་ཚོགས་ལས་ཀྱི་བྱས་པ་ཡིན་ཏེ་། མདོ་སྡེ་ལས་བརྒྱ་པ་ལས། ལས་རྣམས་ཀྱང་ནི་སྣ་ཚོགས་ལས། དེ་ཡིས་འགྲོ་འདི་སྣ་ཚོགས་བྱས། ། ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར། ལས་དགེ་བ་དང་། སྡིག་པ་དང་ གཏང་སྙོམས་གསུམ་འཚོགས་པ་ལས་ འཇིག་རྟེན་འདི་ཡི་སྐྱེ་བ་ཐམས་ཅད་འབྱུང་བ་ཡིན། དེར་མ་ཚད་སྙིང་རྗེ་པདྨ་དཀར་པོ་ལས་ཀྱང་། འཇིག་རྟེན་ནི་ལས་ཀྱིས་བྱས་པ། ལས་ཀྱིས་སྤྲུལ་པའོ། ། སེམས་ཅན་རྣམས་ནི་ལས་ཀྱིས་བྱས་པ། ལས་ཀྱི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ། ལས་ཀྱི་རབ་ཏུ་ཕྱེ་བའོ། ། ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར། འཇིག་རྟེན་ནི་ རང་གི་ལས་དགེ་སྡིག་སོགས་བྱས་པ་ལས་འབྱུང་བ་དང་། ཆོས་ཐམས་ཅད་ལས་ཀྱིས་སྤྲུལ་པ་ཡིན། དེ་ལྟར་སེམས་ཅན་རྣམས་ཡང་རང་གི་ལས་ཀྱི་བྱས་པ་དང་ ལས་དབང་གི་འཇིག་རྟེན་འདིའི་གནས་སོ་སོ་ནང་སྐྱེ་བ་ཡིན་ནོ། ། ༼ཐར་པ་རིན་པོ་ཆེའི་རྒྱན་་་་ཤོག་གྲངས་༨༢༽ འགྲོ་བ་རིགས་དྲུག་སྟེ། དང་པོ་མཐོ་རིས་གསུམ་ནི། ལྷ་དང་། ལྷ་མ་ཡིན་དང་། མི་དང་། ངན་སོང་གསུམ་ནི། དམྱལ་བ་དང་། ཡི་དྭགས་དང་། དུད་འགྲོ་གསུམ་མོ།། དེའི་ནང་ནས་ཡི་དྭགས་ལ་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་དང་། དབྱེ་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་དང་། ཡི་དྭགས་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་སྟེ་ ས་བཅད་རྣམ་པ་བཞིའི་སྒོ་ནས་བསྟན་པའོ། ། དང་པོ་ཡི་དྭགས་སྤྱིའི་མཚན་ཉིད་ནི། ཟས་སྐོམ་ཡིད་ལ་བཏགས་པའམ་ བཀྲེས་སྐོམ་གྱིས་ཤིན་ཏུ་ནོན་པས་ན་ཡི་དྭགས་ཞེས་པའོ། ། དེ་གང་ན་གནས་ཞེས་ན་ འཛམ་བུ་གླིང་འདིའི་འོག་ཏུ་ དཔག་ཚད་ལྔ་བརྒྱ་བཅད་པ་ན་ཡོད་དོ། ། དེ་ན་ཡི་དྭགས་ཀྱི་གཙོ་བོ་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་གཤིན་རྗེ་ཞེ་བྱ་བ་དང་ དེ་ཡི་མཐའ་འཁོར་ལུ་ ཡི་དྭགས་ཀྱི་རིགས་སུམ་ཅུ་རྩ་དྲུག་ཡོད་ཅེས་ མདོ་དྲན་པ་ཉེར་གཞག་ནས་བཤད་དོ། ། ཡི་དྭགས་ཀྱི་ཚེ་ཚད་ནི་ མིའི་ཟླ་སྟོད་ལ་ཉིན་མོ་དང་། མི་ཡི་ཟླ་སྨད་ལ་ཞག་གཅིག་ཏེ་ འགྲོ་བ་མིའི་ཟླ་ངོ་གཅིག་ལ་ཡི་དྭགས་རྣམས་ཀྱི་ཉིན་ཞག་གཅིག་བརྩིས་ཏེ་ རང་ལོ་ལྔ་བརྒྱ་རེ་ཐུབ་པ་ཡིན་ནོ། ། དེ་ཡང་བཤེས་པའི་སྤྲིངས་ཡིག་ལས། བར་ཆད་མེད་པར་སྡུག་བསྔལ་བསྟེན་གྱུར་པ། །ཉེས་པར་སྤྱད་པའི་ལས་ཀྱི་ཞགས་པ་ཡི། །དྲྭ་བས་བཅིངས་པའི་ལུས་ཅན་ཁ་ཅིག་ལོ། །ལྔ་སྟོང་དག་དང་ཁྲིར་ཡང་འཆི་མི་འགྱུར།། ཞེས་གསུངས་སོ།། གཉིས་པ་དབྱེ་བ་བཤད་པ་ལ་གསུམ་ཏེ། ཡི་དྭགས་ཕྱིའི་ཟས་སྐོམ་ལ་ཕྱིའི་སྒྲིབ་པ་ཅན་དང་། ནང་གི་སྒྲིབ་པ་ཅན་དང་། ཟས་སྐོམ་ལ་སྒྲིབ་པ་ཡོད་པ་སྟེ་གསུམ་མོ། དང་པོ་ཡི་དྭགས་ཕྱིའི་ཟས་སྐོམ་ལ་སྒྲིབ་པ་ཡོད་པ་ནི་ ཡི་དྭགས་དེའི་ངོ་བོར་བཀྲེས་པའི་ཟས་སོགས་རྣག་ཏུ་མཐོང་བ་དང་ སྐོམ་པའི་ཆུ་སོགས་ཁྲག་ཏུ་མཐོང་བའོ། དེ་དག་རྣམས་ཀྱང་གཞན་གྱིས་འགོག་པར་མཐོང་ནས་ དེ་ཡང་ཟ་ནི་དང་འཐུང་ནི་ལུ་རང་དབང་མེད་པ་ཞིག་གོ། གཉིས་པ་ཡི་དྭགས་ནང་གི་སྒྲིབ་པ་ཅན་ནི། ཁ་ཁབ་ཀྱི་མིག་ཙམ་ཡོད་པ་ལ་ ཟ་གཏུང་སོགས་གཞན་གྱིས་མི་འགོག་ཀྱང་ རང་གིས་ཟ་བའི་ནུས་པ་མེད་པ་ཅིག་ལ་གོ་བའོ།། དེ་ཡང་བཤེས་པའི་སྤྲིངས་ཡིག་ལས། ཁ་ཅིག་ཁ་ནི་ཁབ་ཀྱི་མིག་ཙམ་ལ། །ལྟོ་བ་རི་ཡི་གཏོས་ཙམ་བཀྲེས་པས་ཉེན། །མི་གཙང་གི་ནར་བོར་བ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་། །འཚལ་བའི་མཐུ་དང་ལྡན་པ་མ་ལགས་སོ།། ཞེས་གསུངས་སོ།། གསུམ་པ་ཡི་དྭགས་ཟས་སྐོམ་གྱི་སྒྲིབ་པ་ཡོད་པ་ལ་ཡང་གཉིས་ཏེ། མེ་ལྕེའི་ཕྲེང་བ་ཅན་དང་། ལྗན་ལྗིན་ཟ་བ་གཉིས་སོ།། དེ་ཡང་དང་པོ་ མེ་ལྕེའི་ཕྲེང་བ་ཅན་ནི་ ཟས་སོགས་ཟ་བ་དང་འཐུང་བ་ཙམ་གྱིས་ མགྲིན་པ་དང་ལྟོ་བ་སོགས་འཚིག་པར་འགྱུར་བ་ལ་གོ་བའོ།། གཉིས་པ་ལྗན་ལྗིན་ཟ་བ་ནི་ མི་གཙང་བའི་ཟས་ ཆུ་དང་ཨ་ཝ་སོགས་ཟ་བ་དང་ རང་གི་གཟུགས་ཁ་ལས་ཤ་བཅད་ཅིང་ཟ་བ་སོགས་ལ་གོ་བ་ཡིན་ནོ།། གསུམ་པ་ཡི་དྭགས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ནི་བཤེས་པའི་སྤྲིངས་ཡིག་ལས། སྨན་རིགས་འགས་ནི་རྣག་དང་ཕྱི་ས་དང་།། ཁྲག་སོགས་མི་གཙང་བ་ཡང་མི་རྙེད་དེ།། ཕན་ཚུན་གདོང་དུ་འཚོག་ཅིང་མགྲིན་པ་ནས།། ལྦ་བ་བྱུང་བ་སྨིན་པའི་རྣག་འཚལ་ལོ།། ཡི་དྭགས་རྣམས་ལ་སོས་ཀའི་དུས་སུ་ནི།། ཟླ་བའང་ཚ་ལ་དགུན་ནི་ཉི་མའང་གྲང་།། ལྗོན་ཤིང་འབྲས་བུ་མེད་འགྱུར་འདི་དག་གིས།། བལྟས་པ་ཙམ་གྱིས་རླུང་ཡང་སྐམ་པར་འགྱུར།། ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར། རང་གིས་འཚོ་བ་ལ་ཕན་པའི་ཟས་སོགས་འགས་ནས་ མི་གཙང་བ་ཁྲག་དང་རྣག་ཨ་ཝ་ཡང་མི་འཐོབ་པའི་ཁར་ ཁོང་ར་གཅིག་གིས་གཅིག་གདོང་སྐོར་སྦེ་ཕྱད་དེ་འབད་རུང་ བཟོ་ཤིན་ཏུ་ཉེས་པ། མགྲིན་པར་ལྦ་བ་མཐོང་བ་དང་ལྦ་བ་འདི་སྨིན་ནས་ དེའི་ནང་ནས་ཁྲག་དང་རྣག་སོགས་མཐོང་བ་དང་། ཡི་དྭགས་ཀྱི་གནས་འདི་ཁར་ གནམ་སོ་ཁའི་དུས་སུ་ཟླ་བ་ལས་ཡང་ཚ་བ་དང་ དགུན་གྱི་དུས་སུ་ཉི་མ་ལས་ཡང་གྲང་བ་སོགས་བྱུང་བ་དང་། ལྗོན་ཤིང་འདི་ཚུ་ཡོད་དེ་འབད་རུང་ ལས་ཀྱི་དབང་གིས་འབྲས་བུ་བཏགས་ནི་མེདཔ་མ་ཚད་ ཁོང་ཚུ་གི་ལྟ་བ་ཙམ་གྱིས་ ཆུ་དང་རླུང་ཚུ་ཡང་བསྐམས་འགྱོ་བའི་སྡུག་བསྔལ་དཔག་མེདཔ་ཅིག་མྱོང་དགོས་སོ།། མདོར་ན་ཡི་དྭགས་ཀྱི་གནས་སུ་ རང་གི་ལས་མ་ཟད་ཚུན་ བཀྲེས་པ་དང་སྐོམ་པའི་སྡུག་བསྔལ་ལོ་སྟོང་སྦེ་མྱོང་བ་ཡིན་ནོ།། བཞི་པ་ཡི་དྭགས་ཀྱི་གནས་སུ་སྐྱེ་བའི་རྒྱུ་ནི། ལུས་དང་། ངག་དང་། ཡིད་ཀྱི་ཉེས་པར་སྤྱོད་པ་ཆུང་བ་དང་། གཞན་གྱི་ནོར་ལ་ཆགས་པ་དང་། ལོག་པར་འཚོ་བ་དང་། སེར་སྣ་བྱེད་པ་དང་། སྦྱིན་པ་འགོག་པ་དང་། རང་ལུ་བཀའ་དྲིན་ཆེ་བ་རྣམས་ལ་གུས་བཀུར་མ་བྱེད་པ་སོགས་ཡིན་ནོ།། ཡི་དྭགས་ཀྱི་གནས་སུ་སྐྱེ་ནའང་ མི་ཁོམས་པའི་གནས་ཏེ་ ཐར་པ་ཐོབ་པའི་དུས་མེད། སྐྱེ་བ་འདི་ཟློག་པའི་ཕྱིར་ མདོར་ན་སེར་སྣ་སྟེ་ གོང་མ་སངས་རྒྱས་ཆོས་དགེ་འདུན་སོགས་ལ་མཆོད་པ་ཕུལ་མ་ཧུམ། ངན་སློང་ལུ་སྦྱིན་པ་བཏང་མ་ཧུམ། རང་ཟ་མ་ཧུམ་པར་ འདོད་ཆགས་ཀྱི་སྒོ་ནས་ནོར་སོགས་ཐམས་ཅད་རང་གི་དབང་འདུས་ནས་ བསྡམས་བཞག་པ་སོགས་སྤོང་ཞིང་ སྦྱིན་པ་གཏོང་བ་དང་། རང་གི་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་དང་དྲིན་ཅན་ཕ་མ་སྟེ་ མདོར་ན་རང་ལུ་དྲིན་ཆེ་བའི་ཡུལ་སོགས་ལ་ མ་གུས་པའི་བྱ་བ་སོགས་དོར་ནས་ གུས་བཀུར་བྱེད་པ་སོགས་ཡིན་ནོ།། ཀུན་འབྱུང་གི་བདེན་པ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡུལ་ཝ་ར་ན་སི་ལུ་ བདེན་པ་བཞི་ཡི་ཆོས་འཁོར་སྐོར་བའི་སྐབས་ སྡུག་བསྔལ་ཤེས་པར་བྱ། ། ཀུན་འབྱུང་སྤང་བར་བྱ། ། འགོག་པ་མངོན་དུ་བྱ། ། ལམ་རྒྱུད་ལ་བསྟན་པར་བྱ། ། ཞེས་གསུངས་འདུག། འཕགས་པའི་བདེན་པ་ལུ་ རྣམ་པ་བཞིར་དབྱེ་བ་ཡིན་ཏེ་ སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ། ཀུན་འབྱུང་འཕགས་པའི་བདེན་པ། འགོག་པ་འཕགས་པའི་བདེན་པ། ལམ་འཕགས་པའི་བདེན་པའོ། ། དེ་ཡང་ རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་གཉིས་སུ་བཤད་པའི་སྐབས་ སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་ནི་འཁོར་བའི་འབྲས་བུ་དང་། ཀུན་འབྱུང་གི་བདེན་པ་ནི་འཁོར་བའི་རྒྱུ་དང་། དེ་བཞིན་འགོག་པའི་བདེན་པ་ནི་མྱང་འདས་ཀྱི་འབྲས་བུ་དང་། ལམ་གྱི་བདེན་པ་ནི་མྱང་འདས་ཀྱི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ། ། དེ་ལས་སྡུག་བསྔལ་བདེན་པ་དང་ ཀུན་འབྱུང་བདེན་པ་གཉིས་ནི་ ཟག་བཅས་ཀྱི་ཆ་དང་། འགོག་པའི་བདེན་པ་དང་ ལམ་གྱི་བདེན་པ་གཉིས་ནི་ ཟག་མེད་ཀྱི་ཆ་ཡིན་ནོ། ། སྡུག་བསྔལ་ལ་སོགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་ལ་ འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཞེས་བཏགས་དགོས་པའི་རྒྱུ་མཚན་ནི་ བདེན་པ་བཞི་ཡི་གནས་ལུགས་སམ་རང་བཞིན་ག་ཨིན་མི་འདི་ མཐའ་བཅད་དུ་རྟོགས་ཚུགས་མི་ འཕགས་པ་ཁོ་ན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཞེས་པའོ། ། དེ་ཡང་མདོ་ལས། བྱིས་པ་ལག་མཐིལ་འདྲ་བ་ཡིས། །འདུ་བྱེད་སྡུག་བསྔལ་སྤུ་མི་རྟོགས། །འཕགས་པ་མིག་དང་འདྲ་བ་ཡིས། །དེ་ཡིས་ཤིན་ཏུ་ཡིད་ཀྱང་འབྱུང་། ། ཞེས་གསུངས་པར་ལྟར། (ཞི་བདེ་དང་དགའ་སྐྱིད་སྤེལ་བའི་ཐབས་ལམ་དུས་བབ་ཀྱི་ཆོས་ཚན་རྩ་གཞུང་ ༢༠༡༩ ཤོག་གྲངས་ ༤༡) བྱིས་པ་སྟེ་སོ་སོ་སྐྱེ་བོ་ང་བཅས་ཚུ་གིས་ མ་དག་པའི་རྐྱེན་ལས་ དཔེར་ན་ལག་མཐིལ་དུ་སྤུ་ཅིག་བཞག་པ་ཅིན་ དེ་ཡོད་མེད་ཀྱི་ཚོར་བ་གང་ཡང་མེད་པ་བཞིན་ འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་རྟོགས་མི་ཚུགས། ཡིན་ཡང་འཕགས་མིག་ཅན་ཏེ་ གལ་ཏེ་ལག་མཐིལ་གྱི་སྤུ་འདི་རྐྱེན་ཅིག་ལས་ རང་གི་མིག་ཏུ་སོང་ན་ཚ་བའི་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་བ་བཞིན་ འཕགས་པའི་འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་རྟོགས་པ་བཞིན་ནོ།། དང་པོ་ ཀུན་འབྱུང་བདེན་པའི་མཚན་ཉིད་ནི་ སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་བའི་རྒྱུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ ཀུན་འབྱུང་བདེན་པ་ཞེས་པ་ཡིན། དེ་ཡང་ཁམས་གསུམ་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཏེ་ འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་དང་། འགྱུར་བའི་སྡུག་བསྔལ་དང་། སྡུག་བསྔལ་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ཏེ་ ཐམས་ཅད་འབྱུང་བའི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ།། ཀུན་འབྱུང་བདེན་པ་ནི་མདོར་ན་ རྩ་བའི་ཉོན་མོངས་པ་ འདོད་ཆགས་དང་། ཞེ་སྡང་དང་། གཏི་མུག་སྟེ་གསུམ་ཡིན། དེ་ཡང་ཚད་མ་རིགས་པའི་གཏེར་ལས་ཀྱང་། སྐྱེ་རྒྱུ་མ་རིག་དེ་ལས་ཀྱང་། །ཉོན་མོངས་ལས་དང་འཁོར་བ་འབྱུང།། ཞེས་གསུངས་འདུག། དང་པོ་འདོད་ཆགས་ནི། སྡུག་བསྔལ་ཀུན་གྱི་རྒྱུ་ཡིན་ཏེ་ སྤྱོད་ཡུལ་ཐམས་ཅད་ལ་ཆགས་པ་དེ་ཨིན། དེ་ཡང་ཚེ་འདིའི་སྤྱོད་ཡུལ་ལ་ཆགས་པ་དང་། སྲིད་པའི་བདེ་བ་ལ་ཆགས་པ་དང་། ཞི་བའི་བདེ་བ་ལ་ཆགས་པ་སྟེ་གསུམ་ཡིན་ནོ། དེ་ཡི་སྟེང་དུ་ སངས་རྒྱས་སྒྲུབ་པའི་ཐབས་མི་ཤེས་པ་བཀལ་བ་ཅིན་ རྒྱུ་མཚན་འདི་རྣམས་སངས་རྒྱས་མི་ཐོབ་པའི་གེགས་བཞི་ཡིན་ནོ། ། དང་པོ་ཚེ་འདི་ཡི་སྤྱོད་ཡུལ་ལ་ཆགས་པ་ནི་ འཇིག་རྟེན་འདི་ནང་ཡོད་པའི་ ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་ཆགས་པའི་ སེམས་འདི་ལུ་གོཝ་ཨིན། འདི་ཡང་ འདི་ངེ་གི་ཨིན་ཟེར་ བདག་ཏུ་བཟུང་བའི་བློ་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་འདི་ཨིན། རང་གི་འདོད་པ་ལས་བརྟེན་གཞན་གྱི་ནོར་ལུ་ཆགས་ཏེ་ ང་ལུ་ཡང་འདི་དགོ་པས་ཟེར་ ནོར་འདི་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་ཐབས་ཤེས་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་སྒོ་ནས་ འདི་རང་གི་ཕྱོགས་སུ་དབང་། འདི་ལས་བརྟེན་ རང་ལུ་ དུས་ནམ་ར་འབད་རུང་ སེམས་ཁར་ དཀའ་ངལ་ཅིག་ལས་གཞན་མེད་དེ། རྗེ་བཙུན་མི་ལ་རས་པས། ཕྱུག་པོ་ཐམས་ཅད་ཡོད་སྡུག་ཡིན། ། དབུལ་པོ་ཐམས་ཅད་མེད་སྡུག་ཡིན། ། ཡོད་མེད་གཉིས་ཀ་སྡུག་བསྔལ་ཡིན། ། བུ་དམ་ཆོས་ནུས་ན་སྐྱིད་དང་མཇལ། ། ཞེས་གསུངས་འདུག། སྲིད་པའི་བདེ་བ་ལ་ཆགས་པའི་བློ་འདི་ སྤང་དགོ་པ་ཅིན་ འདུ་བྱེད་ཐམས་ཅད་ མི་རྟག་པ་ཡིན་པར་བསྒོམ་པའི་བློ་འདི་ཨིན་ནོ། ། གཉིས་པ་སྲིད་པའི་བདེ་བ་ལ་ཆགས་པ་ནི་ སྲིད་པ་གསུམ་ལུ་ཡོད་པའི་བདེ་བ་འདི་ལུ་ ཆགས་པའི་བློ་འདི་ཨིན། དེ་ཡང་མཐོ་བ་སྲིད་པའི་རྩེ་མོ་ནས་ མར་ རྒྱལ་ཆེན་རིགས་བཞིའི་བདེ་བ་སོགས་ཡིན་ནོ། ། བདེ་བ་འདི་ཚུ་མཐར་ཐུག་གི་བདེ་བ་མེན་པར་ སླར་ཡང་ངན་སོང་གསུམ་ལུ་སྐྱེ་སྟེ་ སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་ཅིག་ཨིན། སྲིད་པའི་བདེ་བ་ལ་ཆགས་པའི་བློ་འདི་ སྤང་དགོ་པ་ཅིན་ ལས་རྒྱུ་འབྲས་ཡོད་པར་ལྟ་བ་འདི་ཨིན། གསུམ་པ་ཞི་བའི་བདེ་བ་ལ་ཆགས་པ་ནི་ ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ས་ལུ་ཡོད་པའི་ བདེ་བ་ལ་ཆགས་པའི་བློ་འདི་ཨིན། དེ་ཡི་ཉན་རང་གི་ས་ལུ་ཡོད་པའི་བདེ་བ་ནི་ མཐར་ཐུག་གི་བདེ་བ་མེན། འདི་སྤང་ནིའི་དོན་ལུ་ བྱམས་པ་དང་སྙིང་རྗེ་བསྒོམ་ནི་འདི་ཨིན། འདི་འབདཝ་ལས་འདོད་ཆགས་ནི་ འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་རྩ་བ་རྒྱུ་ཡིན་ཏེ་ འདི་སྤང་བྱ་ཡིན་ནོ།། གཉིས་པ་ཞེ་སྡང་ནི། ཁོང་ཁྲོ་བའི་སེམས་ཅིག་ལུ་གོཝ་ཨིན་པས། དེ་ཡང་མི་འདིའི་རྒྱུད་ལུ་ ཞེ་སྡང་ཤུགས་ཆེ་བ་ཅིན་ བདེ་བ་འདི་དུས་ནམ་ཡང་འབྱུང་མི་སྲིད། ཞེ་སྡང་འདི་རང་གི་རྒྱུད་ལུ་ཡོད་པ་ཅིན་ ཉིནམ་གཅིག་བ་གཅིག་ རང་གི་ བྱམས་པའི་གཉེན་དང་བུ་གཞི་ ཁྱིམ་ཚང་དང་ལྟ་ལྟོ་ཚང་ཐམས་ཅད་ རང་གི་དགྲ་ལུ་འགྱུར་ནི་ཨིན་མས། རང་ལུ་དགྲ་འདི་མང་པའི་བསྒང་ལས་ སེམས་ལུ་བདེ་བ་འབྱུང་སྲིད་ནི་མས་ག། རྒྱལ་སྲས་དངུལ་ཆུ་ཐོགས་མེད་ཀྱིས། རང་གི་ཞེ་སྡང་དགྲ་བོ་མ་ཐུལ་ན། ། ཕྱི་རོལ་དགྲ་བོ་བཏུལ་ཞིང་འཕེལ་བར་འགྱུར། ། དེ་ཕྱིར་བྱམས་དང་སྙིང་རྗེའི་དམག་དཔུང་གིས། ། རང་རྒྱུད་འདུལ་བ་རྒྱལ་སྲས་ལག་ལེན་ཡིན། ། ཟེར་གསུངས་བཞག་ནུག། འདི་ཡང་ རང་གི་རྒྱུད་ལུ་ ཡོད་པའི་ཞེ་སྡང་གི་བློ་འདི་ མ་བཏུལཝ་འདྲཝ་ཅིག་འབད་བ་ཅིན་ ཕྱི་རོལ་གྱི་དགྲ་འདི་ཚར་བཅད་ཡི་བཅད་ཡི་ ཉུང་སུ་འགྱོ་ནི་མེན་པར་ ཉིནམ་གཅིག་བ་གཅིག་ཡར་འཕེལ་ནི་ཨིན་པས། འདི་འབདཝ་ལས་ ཕྱི་རོལ་གྱི་དགྲ་འདི་བཏུལ་ནིའི་དོན་ལུ་ མཚོན་ཆ་གྱི་དང་ཀྲིང་ཀ་སོགས་ འབག་སྟེ་མེན་པར་ བྱམས་པ་དང་སྙིང་རྗེའི་སྒོ་ལས་ རང་གི་རྒྱུད་ལུ་ཡོད་པའི་ཞེ་སྡང་གི་སེམས་འདི་བཏུལ་བ་ཅིན་ ཕྱི་རོལ་གྱི་དགྲ་ཐམས་ཅད་ བཏུལ་ཚར་དོ་བཟུམ་ཅིག་ཨིན་མས། འདི་འབདཝ་ལས་ཞེ་སྡང་གི་སེམས་འདི་ རང་གི་རྒྱུད་ལུ་ཡོད་པ་ཅིན་ སེམས་ལུ་ བདེ་བ་ཅིག་འབྱུང་བའི་དུས་མེད་དེ་ ཚེ་འདི་ཕྱི་གཉིས་ཀ་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་ནི་ཨིན། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ཡང་། ཞེ་སྡང་ལྟ་བུའི་སྡིག་པ་མེད། ། ཅེས་གསུངས་འདུག་གོ ། གསུམ་པ་གཏི་མུག་ནི། རྨོངས་པའི་སེམས་འདི་ཨིན། འདི་གིས་སྦེ་ ལས་དགེ་སྡིག་སོགས་ངོ་མ་ཤེས་པར་ སྡིག་པ་ཚད་མེད་པ་བསགས་པ་དང་། གཏི་མུག་མ་རིག་པའི་དབང་གིས་ ལས་རྒྱུ་འབྲས་སོགས་ཡོད་པར་ ཡིད་ཆེས་མེད་པའི་བློ་ཅིག་ཨིན། གཏི་མུག་མ་རིག་པ་གིས་སྒྲིབ་སྟེ་ སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པར་འཛིན། འདི་ཡང་མི་རྟག་པ་ལུ་རྟག་པ་འཛིན་པ་དང་། བདག་མེད་པ་ལུ་བདག་ཏུ་འཛིན་པ་དང་། མི་གཙང་བ་ལ་གཙང་བར་འཛིན་པ་དང་། སྡུག་བསྔལ་བ་ལ་བདེ་བར་འཛིན་པའི་བློ་ལོག་པ་སོགས་ཨིན། དང་པོ་ མི་རྟག་པ་ལ་རྟག་པ་འཛིན་པ་ནི་ འཁོར་བའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ངོ་བོའམ་རང་བཞིན་ མི་རྟག་པ་ཨིན་ཏེ་འབད་རུང་ འདི་ལུ་རྟག་པ་ཨིན་པར་འདོད་པའི་བློ་ཅིག་ཨིན་མས། འདི་གིས་སྦེ་རྒྱུད་ལུ་འདོད་ཆགས་ཡར་འཕེལ་ནས་ ཆོས་སྒྲུབ་པའི་གོ་སྐབས་མེད་དེ་ ཚེ་འདི་དང་ཕྱི་མ་གཉིས་ཀ་ལུ་ སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་ཅིག་ཨིན། གཉིས་པ་བདག་མེད་པ་ལ་བདག་ཏུ་འཛིན་པ་ནི་ ང་དང་ང་ཡོད་འཛིན་པའི་བློ་འདི་ཨིན། འདི་གིས་སྦེ་ང་ལུ་བདེ་བ་དགོ་ཟེར་ ལས་འདྲ་མིན་སྣ་ཚོགས་བསགས། སྡུག་བསྔལ་དགོ་ཟེར་ རང་གི་བདེ་བའི་ཕྱིར་ གཞན་ལུ་ཚད་མེད་པའི་གནོད་པ་བཀལ། རང་གི་གཉེན་ཨིན་ཟེར་འདི་ལུ་དགའ་ནི་དང་། དགྲ་ཨིན་ཟེར་འདི་ལུ་ ཞེ་སྡང་ལང་ནི་ཐམས་ཅད་ ང་དང་ང་ཡོད་ཟེར་འཛིན་པའི་བློ་འདི་ཨིནམ་ལས་ རང་ལུ་བདེ་བ་ཅིག་དུས་ནམ་ཡང་མེད་དོ། ། གསུམ་པ་མི་གཙང་བ་ལ་གཙང་བར་འཛིན་པ་ནི་ ཤ་དང་ཁྲག་གི་ཕུང་པོའི་ངོ་བོའམ་རང་བཞིན་ནི་ མི་གཙང་བ་ཨིན་ཏེ་འབད་རུང་ འདི་ལུ་གཙང་བ་འཛིན་པའི་བློ་ཅིག་ལ་གོཝ་ཨིན་། དེ་ཡང་ཕྱི་རོལ་གྱི་ཡུལ་ གཟུགས་མཛེས་པ་ཅིག་ལུ་ཆགས་པའི་སེམས་ཀྱིས་ འདི་ཐོབ་ནིའི་དོན་ལུ་ མ་བྱིན་ལེན་པ་དང་འདོད་པའི་ལོག་པར་གཡེམ་པ་ ལ་སོགས་པའི་མི་དགེ་བ་བསགས་པ་སོགས་ཨིན། བཞི་པ་སྡུག་བསྔལ་བ་ལ་བདེ་བར་འཛིན་པ་ནི་ འཁོར་བའི་ངོ་བོའམ་རང་བཞིན་ སྡུག་བསྔལ་ཨིན་ཏེ་འབད་རུང་ འདི་ལུ་བདེ་བ་ཨིནམ་སྦེ་འཛིན་པའི་བློ་ཅིག་ལུ་གོཝ་ཨིན་མས། དེ་ཡང་ཚད་མ་རིགས་པའི་གཏེར་ལས། རྒྱུ་ཚོགས་ཚང་ཞིང་གེགས་མེད་པ། །རྟགས་ཀྱི་ཕྱི་མཐའ་ཐུག་མེད་གྲུབ། །ཅེས་གསུངས་པ་ལྟར་ དཔེར་ན་ས་བོན་ཅིག་ལ་སྐྱེ་བྱེད་ཀྱི་ རྒྱུ་ ས་ཆུ་མེ་རླུང་སོགས་ཚང་པ་ཅིན་ ལྕུག་གུ་སྐྱེ་དོ་བཟུམ་ མི་དགེ་བའི་ལས་ནི་ས་བོན་དང་ འཁོར་བ་ནི་ལྕུག་གུ་ཡིན་ནོ། །མདོར་ན་འདོད་ཆགས་ཞེ་སྡང་གཏི་མུག་གསུམ་ནི་ འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ། ། འདི་གིས་སྦེ་ཚེ་འདི་ལུ་ སྡུག་བསྔལ་མྱོང་ནི་དང་ ཚེ་ཤུལ་མ་ཡང་ ངན་སོང་གསུམ་ཏེ་ དམྱལ་བ་དང་། ཡི་དྭགས་དང་། དུད་འགྲོ་ལ་སོགས་པའི་ལུས་སུ་སྐྱེ་བ་ལེན་ཏེ་ སྡུག་བསྔལ་མྱོང་ནི་ཨིནམ་ལས་ ཀུན་འབྱུང་བདེན་པ་ནི་སྤང་བྱ་ཡིན་ནོ།། དལ་འབྱོར་རྙེད་དཀའ། དེ་ཡང་ དལ་འབྱོར་གྱི་ཆོས་བཅོ་བརྒྱད་ཚང་བའི་མི་ཡི་ལུས་རྟེན་འདི་ནི་ ངོ་བོ་དང་། རྒྱུ་དང་། དཔེ་དང་། གྲངས་སོགས་ཀྱི་སྒོ་ནས་མནོ་བསམ་གཏང་པ་ཅིན་ཐོབ་པར་ཤིན་ཏུ་དཀའ། རྙེད་ན་ཕན་པ་འདོགས་ཏེ་ སྐྱེས་བུ་གསུམ་གྱིས་དོན་ལུ་འབད་ཚུགས་པ་ཅིན་ མངོན་མཐོ་ངེས་ལེགས་སམ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གོ་འཕང་ ཐོབ་པའི་སྟོབས་སམ་ནུས་པ་ཡོད། ད་ལྟོ་རྙེད་པར་ག་ནི་བ་དཀའ་བའི་ མི་ལུས་རིན་པོ་ཆེ་ཐོབ་སྟེ་འབད་རུང་། ཚེ་རབས་དུས་རྒྱུན་ཕན་པའི་དམ་པའི་ཆོས་མ་བསྒྲུབས་པ་ཅིན། སྐྱེ་བ་ཕྱི་མ་ལུ་ འགལ་རྐྱེན་མི་ཁོམས་པའི་གནས་བརྒྱད་དང་བྲལ་ཞིང་ མཐུན་རྐྱེན་འབྱོར་པ་བཅུ་ཚང་བའི་ མི་ཡི་ལུས་རྟེན་ཡང་དག་པ་ཐོབ་པར་མི་འགྱུར་རོ།། དེ་ཡང་སྤྱོད་འཇུག་ལས། (ཕྱག་ཆེན་སྔོན་འགྲོ་ ༢༠༡༢ ཤོག་གྲངས་ ༡༡) དལ་འབྱོར་འདི་ནི་རྙེད་པ་ཤིན་ཏུ་དཀའ། །སྐྱེས་བུའི་དོན་སྒྲུབ་ཐོབ་པར་གྱུར་པ་ལ། །གལ་ཏེ་འདི་ལ་ཕན་པ་མ་སྒྲུབ་ན། །ཕྱིས་འདི་ཡང་དག་འབྱོར་པ་ག་ལ་འགྱུར།། ཞེས་གསུངས་སོ།། དལ་འབྱོར་རྙེད་པར་དཀའ་ཚུལ་ལ་བཞི་ཡོད་དེ། ༡-རྒྱུའི་སྒོ་ནས་རྙེད་པར་དཀའ་ཚུལ། ༢-ངོ་བོའི་སྒོ་ནས་རྙེད་པར་དཀའ་ཚུལ། ༣-དཔེའི་སྒོ་ནས་རྙེད་པར་དཀའ་ཚུལ། ༤-གྲངས་ཀྱི་སྒོ་ནས་རྙེད་པར་དཀའ་ཚུལ་ལོ། ། དང་པོ་རྒྱུའི་སྒོ་ནས་རྙེད་པར་དཀའ་ཚུལ་ནི། སྤྱིར་ཆོས་ཐམས་ཅད་རྒྱུ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན། དེ་ཡང་རྒྱུ་མ་རིག་ཉོན་མོངས་པ་ཤུགས་ཆེ་སྟེ་ མི་དགེ་བའི་ལས་བསགས་པ་ལས་ འབྲས་བུ་ངན་འགྲོ་དང་སྡུག་བསྔལ་འབྱུང་བ་ཨིན། དེ་ཡང་རིན་ཆེན་ཕྲེང་བ་ལས། (༢༠༡༢ ཤོག་གྲངས་ ༡༢) མི་དགེ་བ་ལས་སྡུག་བསྔལ་དང་། །དེ་བཞིན་ངན་འགྲོ་ཐམས་ཅད་དོ།། ཞེས་གསུངས་སོ།། རྒྱུ་དད་པ་ཆེ་སྟེ་དགེ་བའི་ལས་བསགས་པ་ལས་ འབྲས་བུ་བདེ་འགྲོ་དང་བདེ་བ་འབྱུང་བ་ཨིན། དེ་ཡང་རིན་ཆེན་ཕྲེང་བ་ལས། (༢༠༡༢ ཤོག་གྲངས་ ༡༢) དགེ་ལས་བདེ་འགྲོ་ཐམས་ཅད་དང་། །སྐྱེ་བ་ཀུན་ཏུ་བདེ་བ་དག ། ཅེས་གསུངས་སོ།། ཁ་གསལ་སྦེ་ཞུ་བ་ཅིན་ རྒྱུ་ཚུལ་ཁྲིམས་རྣམ་པར་དག་པ་བསྲུང་བ་དང་། སྦྱིན་པ་སོགས་གང་མང་བསགས་པ་དང་། མཚམས་སྨོན་ལམ་རྣམ་པར་དག་པ་སྦྱོར་བ་དང་། འབྲས་བུ་དལ་བ་འབྱོར་པ་ཚང་བའི་མི་ལུས་ཐོབ་པར་གསུངས་འདུག། དེ་ཡང་ འབྲས་བུ་དལ་བ་སྐྱེད་མི་འདི་རྒྱུ་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་། འབྲས་བུ་འབྱོར་པ་སྐྱེད་མི་འདི་རྒྱུ་སྦྱིན་པའི་དགེ་བ་དང། དེ་ལས་འབྲས་བུ་སྨོན་ལམ་བཏབ་པ་ལས་ཕན་འདོགས་པའི་རྐྱེན་ཨིན། དེ་བཟུམ་མའི་རྒྱུ་རྐྱེན་འཚོགས་པ་ལས་འབྲས་བུ་ མི་ལུས་རིན་པོ་ཆེ་འབྱུང་རུང་ དེ་འདྲའི་རྒྱུ་སྒྲུབ་མི་ དཔེ་ཉིན་མའི་སྐར་མ་ལས་ཀྱང་དཀོན། དེ་ཡང་རྗེ་མི་ལས། (༢༠༡༢ ཤོག་གྲངས ༡༣) དལ་འབྱོར་མི་ལུས་མི་དཀོན་རྒྱུ། །ཚུལ་ཁྲིམས་སྲུང་བའི་མི་རེ་ཉུང་། །ཞེས་སོགས་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ།། གཉིས་པ་ངོ་བོའི་སྒོ་ནས་རྙེད་པར་དཀའ་ཚུལ་ནི། མི་ཁོམས་པའི་གནས་བརྒྱད་ནི། མདོ་དྲན་པ་ཉེར་བཞག་ལས། (ཐར་པ་རིན་པོ་ཆེའི་རྒྱན་ ༢༠༠༥ ཤོག་གྲངས་ ༡༤) དམྱལ་བ་ཡི་དྭགས་དུད་འགྲོ་དང་། །ཀླ་ཀློ་ཚེ་རིང་ལྷ་དང་ནི། །ལོག་ལྟ་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་སྟོངས་པ། །ལྐུག་པ་དེ་དག་མི་ཁོམས་བརྒྱད།། ཅེས་གསུངས་སོ། ། དམྱལ་བ་ལུ་སྐྱེས་ན་ཚ་གྲང་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་ཆོས་འབད་ནི་མི་ཁོམས། ཡི་དྭགས་ལུ་སྐྱེས་བ་ཅིན་བཀྲེས་སྐོམ་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་ཆོས་འབད་ནི་མི་ཁོམས། དུད་འགྲོ་ལུ་སྐྱེས་བ་ཅིན་བླུན་རྨོངས་བཀོལ་སྤྱོད་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་ཆོས་འབད་ནི་མི་ཁོམས། ལྷ་ལུ་སྐྱེས་བ་ཅིན་འཆི་འཕོ་ལྟུང་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་ཆོས་འབད་ནི་མི་ཁོམས། ཡུལ་མཐའ་འཁོབ་ལུ་སྐྱེས་བ་ཅིན་ སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་མེདཔ་ལས་ཆོས་འབད་ནི་མི་ཁོམས། མུ་སྟེགས་ལོག་ལྟ་ཅན་ལུ་སྐྱེས་བ་ཅིན་ རང་རྒྱུད་ལོག་ལྟ་གིས་ཆོས་འབད་ནི་མི་ཁོམས། མུན་པའི་བསྐལ་པ་ལུ་སྐྱེས་བ་ཅིན་དཀོན་མཆོག་གསུམ་གྱི་སྒྲ་ཙམ་ཡང་མི་གྲགས་ཏེ་ ལས་དགེ་སྡིག་གི་རྣམ་གཞག་ངོ་མ་ཤེས་པ་གིས་ཆོས་འབད་ནི་མི་ཁོམས། ལྐུག་པ་ལུ་སྐྱེས་བ་ཅིན་ཆོས་ལེགས་པར་བཤད་མི་ཚུ་རང་གིས་ཤེས་མི་ནུས་ཏེ་ ཆོས་འབད་ནི་མི་ཁོམས་པ་སྟེ་བརྒྱད་ཡིན་ནོ།། དེ་དག་མི་ཁོམས་པ་བརྒྱད་ལས་ལྡོག་པ་ལ་དལ་བ་བརྒྱད་ཨིན། དེ་ལས་ཁྱད་པར་གྱི་ཆོས་འབྱོར་པ་ལུ། རང་འབྱོར་ལྔ་དང་། གཞན་འབྱོར་ལྔ་སྟེ་གཉིས་ལས། དང་པོ་རང་འབྱོར་ལྔ་ནི། ཇི་སྐད་དུ། (༢༠༡༢ ཤོག་གྲངས་ ༡༥) ཡུལ་གྱི་དབུས་སུ་མིར་སྐྱེས་ཤིང་། །དབང་པོ་ཚང་ཞིང་གནས་ལ་དད། །ལས་མཐའ་མ་ལོག་མཐའ་རུ་ཕྱིན། །འདི་ལྔ་རང་གི་འབྱོར་པ་ཡིན། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར། དེ་ལས་གཞན་འབྱོར་ལྔ་ནི། སངསརྒྱས་འཇིག་རྟེན་དུ་བྱོན་པ་དང་། དམ་པའི་ཆོས་བསྟན་པ་དང་། ཆོས་བསྟན་པ་རྣམས་གནས་པ་དང་། ཆོས་གནས་པ་རྣམས་ཀྱི་རྗེས་སུ་འཇུག་པ་དང་། གཞན་གྱི་ཕྱིར་སྙིང་བརྩེ་བ་བྱེད་པའོ། ། དེ་བཟུམ་མའི་དལ་འབྱོར་རྣམ་གཉིས་འཛོམས་པ་ནི་ འབྱོར་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་ལྡན་པའི་མི་ལུས་རིན་པོ་ཆེ་ཨིན་ནོ།། གསུམ་པ་དཔེའི་སྒོ་ནས་རྙེད་པར་དཀའ་ཚུལ་ནི། དེ་ལ་དཔེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་པའི་སྤྱོད་པ་ལ་འཇུག་པ་ལས། (ཐར་པ་རིན་པོ་ཆེའི་རྒྱན་ ༢༠༠༥ ཤོག་གྲངས་ ༡༨) དེ་ཉིད་ཕྱིར་ན་བཅོམ་ལྡན་གྱིས། །རྒྱ་མཚོ་ཆེར་གཡེང་གཉའ་ཤིང་གི། །བུ་གར་རུས་སྦལ་མགྲིན་ཚུད་ལྟར། །མི་ཉིད་ཤིན་ཏུ་ཐོབ་དཀར་གསུངས།།ཞེས་པ་ལྟར་རོ།། གང་ནས་གསུངས་ན་ཡང་དག་པའི་ལུང་ལས་ཏེ། ཇི་སྐད་དུ། (ཐར་པ་རིན་པོ་ཆེའི་རྒྱན་ ༢༠༠༥ ཤོག་གྲངས ༡༨) ས་ཆེན་པོ་འདི་ཆུ་འབའ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ལ། དེར་མི་ཅིག་གིས་ གཉའ་ཤིང་བུ་ག་གཅིག་པ་ཅིག་བོར་བ་རླུང་གིས་ཕྱོགས་བཞིར་འཕྱོའོ། ། དེ་ན་རུས་སྦལ་ཞར་བ་ལོ་སྟོང་ཕྲག་དུ་མ་ཐུབ་པ་ཞིག་ ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་སོ།། དེའི་གོ་བ་རྒྱས་པར་བཤད་ན། རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོའི་ནང་གཉའ་ཤིང་བུ་ག་གཅིག་ཡོད་མི་འདི་རླུང་གིས་ཕར་ཚུར་འབག་དོ་ཡོདཔ་མས། རྒྱ་མཚོ་དེའི་གཏིང་ན་རུས་སྦལ་མིག་ཏོ་ཞརཝ་ ལོ་སྟོང་ཕྲག་རེ་ན་མཚོ་ཡི་ཁར་ལན་རེ་འོང་མི་གཉིས་ཕྱད་པ་ལས་མི་ཡི་ལུས་འདི་ཤིན་ཏུ་ཐོབ་པར་དཀའོ། །དལ་འབྱོར་གྱི་ལུས་ནི་རྒྱུ་དགེ་བ་བསགས་པ་ལས་ཐོབ་ཨིན། དེ་ལས་ ངན་སོང་ལུ་སྐྱེས་མི་འདི་དགེ་བའི་ལས་མ་འབད་བར་ མི་དགེ་བའི་ལས་སྡིག་པ་ར་འབདཝ་ལས་ཨིན་ནོ། ། བཞི་པ་གྲངས་ཀྱི་སྒོ་ནས་རྙེད་པར་དཀའ་ཚུལ་ནི། སེམས་ཅན་ཀྱི་གྲངས་དང་རིམ་པ་ལས་བལྟ་བ་ཅིན་ མི་ཡི་ལུས་རྟེན་འདི་ཐོབ་པར་དཀའ་བ་ཅིག་ཨིན། དེ་ཡང་དམྱལ་བའི་སེམས་ཅན་ནི་ ནུབ་མོའི་སྐར་མ་ཙམ་དང་། ཡི་དྭགས་ནི་ཉིན་མོའི་སྐར་མ་ཙམ་དང་། དུད་འགྲོ་སེམས་ཅན་ནི་སྐར་མ་ཙམ་དང་། བདེ་འགྲོ་ཉིན་མོའི་སྐར་མ་ཙམ་ལས་མེད་པ་གསུངས་འདུག། ད་རུང་གཞན་ཡང་དམྱལ་བ་ནི་ ས་ཆེན་པོའི་རྡུལ་གྱི་གྱངས་ཁ་ཙམ་དང། ཡི་དྭགས་ནི་ཡུལ་གངྒའི་ཆུ་འགྲམ་གྱི་ བྱེ་མའི་གྱངས་ཁ་ཙམ་དང་། དུད་འགྲོ་ནི་ཆང་འགག་གི་སྦང་མ་ཙམ་དང་། ལྷ་མ་ཡིན་ནི་ཁ་བའི་རླུང་འཚུབ་ཙམ་དང་། ལྷ་དང་མི་ཡི་གྱངས་ཁ་ནི་ སེན་མོའི་སྟེང་གི་རྡུལ་ཙམ་ལས་མེད་པ་གསུངས་སོ།། སྤྱིར་མཐོ་རིས་ཀྱི་ལུས་རྟེན་དཀོནམ་མ་ཚད་ དེ་ལས་ཀྱང་དལ་འབྱོར་མི་ཡི་ལུས་རྟེན་དཀོན། དེ་ཡང་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེས། (ཐར་པ་རིན་པོ་ཆེའི་རྒྱན་ ༢༠༠༥ ཤོག་གྲངས ༢༡) མི་ལུས་གྲངས་ཀྱི་སྒོ་ནས་རྙེད་དཀའ་བ། །དཀའ་འམ་མི་དཀའ་སེམས་ཅན་གྲངས་ལ་ལྟོས།། ཞེས་གསུངས་སོ།། འཆི་བ་མི་རྟག་པ། དེ་ཡང་ ཚེ་འདིའི་སྤྱོད་ཡུལ་ལུ་ཆགས་པའི་གཉེན་པོ་མི་རྟག་པ་བསྒོམ་ཚུལ་བཤད་པ་ཅིན་། དེ་ཡང་ སྤྱིར་འདུས་བྱས་ཐམས་ཅད་མི་རྟག་པ་ཨིན། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞལ་ལས་ཀྱང་། (ཐར་པ་རིན་པོ་ཆེའི་རྒྱན་ ༢༠༠༥ ཤོག་གྲངས་ ༤༡) དགེ་སློང་དག་འདུས་བྱས་ཐམས་ཅད་ནི་མི་རྟག་པའོ།། ཞེས་གསུངས་སོ། སྲིད་པ་ཁམས་གསུམ་གྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་རྟག་པ་བརྟན་པ་མེད་པ་སྟོན་ཀའི་དུས་ཀྱི་སྤྲིན་དང་འདྲ་བ་དང་། ང་བཅས་འགྲོ་བ་ཚུ་སྐྱེ་ནི་དང་ཤི་ནི་འདི་ ཞབས་ཁྲ་རྐྱབ་མི་གིས་ལིའུ་མགྱོགས་པ་ར་སོར་འགྱོ་དོ་བཟུམ་དང་། འགྲོ་བ་སེམས་ཅན་གྱི་ཚེ་འདི་ནམ་མཁའི་སྤྲིན་དང་འདྲ། དེ་ལས་རི་གཟར་གྱི་འབབ་པའི་ཆུ་བའི་རྒྱུན་སྐད་ཅིག་ཡུད་ཙམ་བཟུམ་ འདུས་བྱས་ཀྱི་ཆོས་དང་ མི་རྟག་པའི་མི་ཚེ་འདི་ སྐད་ཅིག་ལུ་མགྱོགས་དྲགས་སྦེ་འཇིག་སྟེ་འགྱོ་བའི་ཚུལ་ཨིན། དེ་ཡང་མདོ་སྡེ་རྒྱ་ཆེ་རོལ་པ་ལས། (ཕྱག་ཆེན་སྔོན་འགྲོ་ ༢༠༡༢ ཤོག་གྲངས་ ༢༢) སྲིད་གསུམ་མི་རྟག་སྟོན་ཀིའི་སྤྲིན་དང་འདྲ། །འགྲོ་བའི་སྐྱེ་འཆི་གར་ལ་ལྟ་དང་མཚུངས། །འགྲོ་བའི་ཚེ་འགྲོ་ནམ་མཁའི་གློག་འདྲ་སྟེ། །རི་གཟར་འབབ་ཆུ་ལྟ་བུར་མྱུར་མགྱོགས་འགྲོ།། ཞེས་གསུངས་སོ། བསགས་པའི་ཐ་མ་ནི་འཛད། བསླང་བའི་ཐ་མ་ནི་འགྱེལ། འཕྲད་པའི་ཐ་མ་ནི་འབྲལ། གསོན་པའི་ཐ་མ་ནི་འཆི་བ་ཨིན། དེ་ཡང་བརྗོད་པའི་ཚོམས་ལས། (༢༠༡༢ ཤོག་གྲངས་ ༤༡) བསགས་པ་ཀུན་གྱི་ཐ་འཛད་ཅིང་། །བསླང་བའི་ཐ་མ་འགྱེལ་བར་འགྱུར། །འཕྲད་པའི་མཐའ་ནི་འབྲལ་བ་སྟེ། །གསོན་པའི་མཐའ་ནི་འཆི་བར་འགྱུར།། ཞེས་གསུངས་སོ། མི་རྟག་པའི་དབྱེ་བ་ལུ་གཉིས་ཡོད་དེ། ༡-ཕྱི་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་མི་རྟག་པ་དང་། ༢-ནང་བཅུད་ཀྱི་སེམས་ཅན་མི་རྟག་པའོ། ཕྱི་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་མི་རྟག་པ་ལུ་ཡང་གཉིས་ཡོད། ༡-རགས་པའི་མི་རྟག་པ་དང་། ༢-ཕྲ་བའི་མི་རྟག་པའོ། ནང་བཅུད་ཀྱི་སེམས་ཅན་མི་རྟག་པ་ལུ་ཡང་གཉིས་ཡོད། ༡-གཞན་མི་རྟག་པ་དང་། ༢-རང་མི་རྟག་པའོ། ཕྱི་སྣོད་ཀྱི་རགས་པ་མི་རྟག་པ་སྒོམ་ཐབས་ནི། མར་གྱི་རླུང་གི་དཀྱིལ་འཁོར་ལས་ ཡར་བསམ་གཏན་བཞིའི་གནས་མན་ཆད་འདི་ རྟག་པའི་རང་བཞིན་ཏན་ཏན་མེདཔ་ཨིན། དེ་ཡང་འཕྲལ་འཕྲལ་ བསམ་གཏན་དང་པོ་མན་ཆད་མེ་གིས་འཇིག། འཕྲལ་འཕྲལ་བསམ་གཏན་གཉིས་པ་མན་ཆད་ཆུ་གིས་འཇིག། འཕྲལ་འཕྲལ་བསམ་གཏན་གསུམ་པ་མན་ཆད་རླུང་གིས་འཇིགཔ་ཨིན། དེ་ལས་མེ་གིས་བཤིག་པའི་དུས་ལུ་ཐལ་བ་ཙམ་ཡང་མི་ལུས། དཔེར་ན་ མར་འཚིགས་པ་དང་འདྲ་བའོ། །ཆུ་གིས་བཤིག་པའི་སྐབས་བཙོག་པ་ཙམ་ཡང་མི་ལུས། དཔེར་ན་ལན་ཚྭ་ཆུ་ལུ་ཐིམ་པ་དང་འདྲ་བའོ། །རླུང་གིས་བཤིག་པའི་སྐབས་ལྷག་མ་ཙམ་ཡང་མི་ལུས། དཔེར་ན་ཐལ་བ་རླུང་གིས་འབག་འགྱོ་དོ་བཟུམ་ཨིན། དེ་ཡང་ཆོས་མངོན་པར་མཛོད་ལས། (ཐར་པ་རིན་པོ་ཆེའི་རྒྱན་ ༢༠༠༥ ཤོག་གྲངས་ ༤༣) མེ་ཡིས་བདུན་ནོ་ཆུ་ཡིས་གཅིག །དེ་ལྟར་ཆུ་བདུན་ཐལ་ནས་ཀྱང་། །མཇུག་ཏུ་རླུང་གིས་འཇིག་པ་ཡིན། །ཞེས་གསུངས་སོ། དེ་ལས་བསམ་གཏན་བཞི་པའི་གནས་ནི་ མེ་ཆུ་རླུང་གསུམ་གྱིས་མི་འཇིག་སྟེ། ནང་གི་སེམས་ཅན་ཤི་སྟེ་རང་འཇིག་པ་ཡིན་ནོ། གཉིས་པ་ཕྲ་བའི་མི་རྟག་པ་ནི། དུས་བཞི་འགྱུར་བའི་མི་རྟག་པ་དང་། ཉི་ཟླ་ཤར་ནུབ་ཀྱི་མི་རྟག་པ་དང་། སྐད་ཅིག་མ་གིས་མི་རྟག་པའོ། །དེ་ཡང་དང་པོ་དུས་བཞི་འགྱུར་བའི་མི་རྟག་པ། ནམ་ཟླ་དཔྱིད་བྱུང་བའི་སྟོབས་ཀྱིས་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་འདི། ས་གཞི་ཡང་འབོལ་པོ། ཁ་དོག་ཀྱང་དམར་པོ། རྩྭ་དང་ཤིང་ཡང་ཁ་འབུས་མི་ཚུ་གེ་ར་ མི་རྟག་པ་འགྱུར་བའི་དུས་འོང་ངོ་། །ནམ་ཟླ་དབྱར་བྱུང་བའི་སྟོབས་ཀྱིས་ས་གཞི་ཡང་རློནམ། ཁ་དོག་ཡང་སྔོན་པོ། རྩྭ་ཤིང་ཡང་ལོ་འདབ་རྒྱས་སོ། ནམ་ཟླ་སྟོན་བྱུང་བའི་སྟོབས་ཀྱིས་ས་གཞི་ཡང་ས་ཀྲག། ཁ་དོག་ཀྱང་སེར་པོ། རྩྭ་ཤིང་ཡང་འབྲས་བུ་སྨིན། ནམ་ཟླ་དགུན་བྱུང་བའི་སྟོབས་ཀྱིས་ས་གཞི་ཡང་འཁྱེག། ཁ་དོག་ཀྱང་དཀར་པོ། རྩྭ་ཤིང་སྔ་སྔོ་ཡང་བསྐམས། དེ་ཚུ་གེ་ར་མི་རྟག་འགྱུར་བའི་དུས་འོང་ངོ་། །གཉིས་པ་ཉི་ཟླ་ཤར་ནུབ་ཀྱི་མི་རྟག་པ། ཉིན་མ་བྱུང་བའི་སྟོབས་ཀྱིས་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་འདི་ཡང་དཀར་ཞིང་གསལ་བ་དང་། ཕྱི་རུ་བྱུང་བའི་སྟོབས་ཀྱིས་གནག་དུང་འགྱོ་མི་ཚུ་ཡང་མི་རྟག་འགྱུར་བའི་དུས་སོ། །གསུམ་པ་སྐད་ཅིག་མས་མི་རྟག་པ། སྐད་ཅིག་མ་ཧེ་མའི་དུས་ཀྱི་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་དེ་སྐད་ཅིག་མ་ཕྱི་མའི་དུས་ལུ་མི་གནས་སོ། དཔེར་ན་འབབ་ཆུའི་རྒྱུན་ལྟ་བུའོ། ནང་བཅུད་ཀྱི་སེམས་ཅན་མི་རྟག་པ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་གཞན་མི་རྟག་པ་ནི། ཁམས་གསུམ་གྱི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་མི་རྟག་པ་ཨིན། དེ་ཡང་འཕགས་པ་རྒྱ་ཆེ་རོལ་པ་ལས། སྲིད་གསུམ་མི་རྟག་ནམ་མཁའི་སྤྲིན་དང་འདྲ། །ཞེས་གསུངས་སོ། རང་མི་རྟག་པ་ལུ། རང་རྒྱུད་ལུ་བརྟག་པ་དང་། གཞན་རྒྱུད་ལུ་སྦྱར་བ་སྟེ་གཉིས་སོ། དང་པོ་རང་རྒྱུད་ལུ་བརྟག་པ་སྒོམ་པ་ནི། འཆི་བ་སྒོམ་པ་དང་། འཆི་བའི་མཚན་ཉིད་སྒོམ་པ་དང་། ཚེ་འཛད་པ་སྒོམ་པ་དང་། འབྲལ་བ་སྒོམ་པའོ། ། དེ་ལུ་འཆི་བ་སྒོམ་པ་ནི། རང་འཇིག་རྟེན་འདི་ནང་ཡུན་རིངམོ་སྦེ་མི་སྡོད་ ཚེ་ཕྱི་མའི་དོན་ལུ་ཕན་པ་འབད་དགོ་ཟེར་མནོ་བསམ་བཏང་དགོ། འཆི་བའི་མཚན་ཉིད་སྒོམ་པ་ནི། རང་གི་སྲོག་འདི་ཟད། དབུགས་འདི་འགག། ལུས་འདི་རོ་ལུ་འགྱུར། སེམས་འདི་གཞན་ལུ་ཕར་ཚུར་འཁྱམ་དགོ་ཟེར་བསམ་དགོ། ཚེ་འཛད་པ་སྒོམ་པ་ནི། ན་ཧིང་ལས་དུས་ཅི་ལོ་གཅིག་སོང་། དེ་ཙམ་གྱིས་ཚེ་ཐུང་སུ་སོང་། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པ་ལ་འཇུག་པ་ལས། (༢༠༠༥ ཤོག་གྲངས་ ༤༦) ཉིན་མཚན་སྡོད་པ་ཡོང་མེད་པར། །ཚེ་འདི་རྟག་ཏུ་གོད་གྱུར་ཞིང་། །སྣོན་པ་གུད་ནས་ཡོང་མེད་ན། །བདག་ལྟ་འཆི་བར་ཅིས་མི་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་སོ། འབྲལ་བ་སྒོམ་པ་ནི། ད་ལྟོ་ཡོད་པའི་ནོར་རྫས་དང་ ལུས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ མགྱོགས་པར་འབྲལ་འགྱོ་དགོ་ཟེར་བསམ་དགོམོ།ཡང་ན་ འཆི་བ་དགུ་ཕྲུགས་ཀྱི་ཚུལ་དུ་བསྒོམ་པ། བདག་ངེས་པར་འཆི་བ་པ་དང་། ནམ་འཆི་ཆ་མེད་པར་འཆི་བ་དང་། ཅིས་ཀྱང་མི་སྟོངས་པར་འཆི་སྙམ་དུ་བསམ་མོ། དེ་ཡང་ ངེས་པར་འཆི་བ་ལ་རྒྱུ་མཚན་གསུམ་ནི། ༡-སྔར་མ་ཤི་བ་ལུས་པ་མེད་པའི་ཕྱིར་དང་། ༢-ལུས་འདུས་བྱས་ཡིན་པའི་ཕྱིཕྱིར་དང་། ༣-ཚེ་སྐད་ཅིག་གིས་འཛད་པའི་ཕྱིར་ངེས་པར་འཆིའོ། དེ་ལ་ སྔར་མ་ཤི་བ་ལུས་པ་མེད་པ་གིས་ངེས་པར་འཆི་བ་ནི། སློབ་དཔོན་རྟ་དབྱངས་ཀྱི་ཞལ་ལས། (༢༠༠༥ ཤོག་གྲངས་ ༤༧) སའམ་འོན་ཏེ་མཐོ་རིས་ན། །སྐྱེས་ནས་ལ་ལ་མ་ཤི་བ། །འགའ་ཞིག་ཁྱོད་ཀྱིས་མཐོང་བའམ། །ཐོས་སམ་འོན་ཏེ་ཐེ་ཚོམ་ཟ། །ཞེས་གསུངས་སོ། དེ་ཡང་དྲང་སྲོང་རྫུ་འཕྲུལ་ མངོན་ཤེས་དཔག་ཏུ་མེད་པ་དང་ལྡན་པ་ཚུ་ཡང་ མི་འཆི་བའི་ས་ཕྱོགས་ཐར་ས་མི་རྙེད་པར་ཐམས་ཅད་འཆི་བ་ཨིན། ལུས་འདུས་བྱས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ངེས་པར་འཆི་བ་ནི། སྤྱིར་འདུས་བྱས་ཐམས་ཅད་མི་རྟག་པ་ཨིན། ལུས་འདི་འདུས་བྱས་ཨིནམ་ལས་མི་རྟག་སྟེ་ངེས་པར་འཆིའོ། ཚེ་སྐད་ཅིག་གིས་འཛད་པའི་ཕྱིར་ན་ངེས་པར་འཆི་བ་ནི། ཚེ་སྐད་ཅིག་མ་རེ་རེ་རྫོགསཔ་ད་ འཆི་བའི་ཕྱོགས་ལུ་ཐག་ཉེ་སར་འགྱོཝ་ཨིན། ནམ་འཆི་ཆ་མེད་ཀྱི་ཚུལ་གྱིས་འཆི་བ་ལུ་ཡང་རྒྱུ་མཚན་གསུམ་ཡོད་དེ། དང་པོ་ཚེ་ལུ་ངེས་པ་མེད་པ་ནི། འགྲོ་བ་གཞན་ནམ། གླིང་གཞན་གྱི་མི་ཚེ་ལུ་ངེས་པ་ཡོད་རུང་། འཛམ་གླིང་གི་མིའི་ཚེ་ལུ་ངེས་པ་མེད། ཆོས་མངོན་པ་མཛོད་ལས། (ཐར་པ་རིན་པོ་ཆེའི་རྒྱན་ ༢༠༠༥ ཤོག་གྲངས་ ༥༠) འདི་ན་མ་ངེས་ཐ་མར་ནི། །ལོ་བཅུ་དང་པོ་དཔག་ཏུ་མེད། །ཅེས་གསུངས་སོ། གཉིས་པ་ལུས་ལུ་སྙིང་པོ་མེད་པ་ནི། ལུས་འདི་ལུ་མི་གཙང་བའི་རྫས་སུམ་ཅུ་རྩ་དྲུག་མ་གཏོགས་པའི་སྙིང་པོ་མེད། གསུམ་པ་འཆི་བའི་རྐྱེན་མང་བ་ནི། རང་དང་གཞན་ཐམས་ཅད་འཆི་བའི་རྐྱེན་ལེ་ཤ་འགྱུར་བ་ཡོད་དེ་། ཅིས་ཀྱང་མི་སྟོངས་པར་འཆི་བ་ལུ་ཡང་རྒྱུ་མཚན་གསུམ་ཡོད། ༡-ཟས་ཀྱིས་མི་སྟོངས་པ་ནི། ནོར་ཟས་ཀྱི་ཚེ་ད་རེས་འཐབ་རྩོད་དང་། བསྲུང་བྲན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་འགྱུར་བ་དང་། ཕྱི་མ་དེའི་རྣམ་སྨིན་གྱིས་ངན་སོང་ལུ་སྐྱེས་སོ། ། ༢-དེ་ལ་གཉེན་བཤེས་ཀྱིས་མི་སྟོངས་པ་ནི། རང་གི་གཉེན་དང་ཆ་རོགས་འཆི་བ་ལུ་མི་སྟོངས་པར་མ་ཟད་ འདི་ཕྱི་གཉིས་ཀ་ལུ་གནོདཔ་ཨིན། ༣-རང་གི་ལུས་ཀྱིས་མི་སྟོངས་པ་ནི། ལུས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་གྱིས་མི་སྟོངས་པ་དང་། ལུས་རང་གི་དངོས་པོ་གིས་མི་སྟོངས་པའོ། གཞན་རྒྱུད་དང་སྦྱར་བ་ལུ་གསུམ་ཡོད་དེ། ༡-གཞན་ཤི་བ་མིག་གིས་མཐོང་བ་ནི། ལུས་ཀྱི་སྟོབས་དང་ལྡན་པ་ཚུ་སྟོབས་ཤུགས་མར་ཉམས་འགྱོ། ཚོར་བ་བདེ་བ་དང་ལྡན་པ་ཚུ་ཚོར་བ་སྡུག་བསྔལ་དུ་སོང་། ༢-གཞན་ཤི་བ་རྣ་བས་ཐོས་པ་ནི། གཞན་མི་གཅིག་ཤི་སོ་ནུག་ཟེར་གོ་བ་ཙམ་གྱིས་ རང་ཡང་འདི་ལས་མཐར་དགོ་ཟེར་མནོ་བསམ་གཏང་དགོ། ༣-གཞན་འཆི་བ་སེམས་ལུ་དྲན་པ་ནི། རང་དང་མི་གཞན་གྱི་སྤུན་ཆ་རྒན་ཤོས་ཅིག་ཤི་སྟེ་ དེ་བཞིན་རང་ཡང་ཤི་དགོ་ཟེར་མནོ་བསམ་གཏང་དགོ། དེ་ཡང་མདོ་ལས། (ཐར་པ་རིན་པོ་ཆེའི་རྒྱན་ ༢༠༠༥ ཤོག་གྲངས་ ༥༤) སང་དང་འཇིག་རྟེན་ཕྱི་མ་གཉིས། །སྔོན་དུ་གང་འོང་གཏོལ་མེད་པས། །སང་གི་ཚེ་ལ་མི་འབད་པར། །ཕྱི་མའི་དོན་ལ་འབད་པར་རིགས། །ཞེས་གསུངས་སོ། འཁོར་བའི་ཉེས་དམིགས་བསྟན་པ། མདོ་སྡེ་རྒྱ་ཆེ་རོལ་པ་ལས། (ཕྱག་ཆེན་སྔོན་འགྲོ་ ༢༠༡༢ ཤོག་གྲངས་ ༦༡) སྲིད་གསུམ་རྒ་དང་ནད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་འབར། །འདི་ན་འཆི་མེ་རབ་འབར་མགོན་མེད་དེ། །སྲིད་ལས་འབྱུང་ལ་འགྲོ་བ་རྟག་ཏུ་རྨོངས། །བུམ་པར་ཆུད་པའི་བུང་བ་འཁོར་བ་བཞིན། །ཞེས་གསུངས་སོ། དེ་ཡང་སྲིད་པ་གསུམ་མམ་ཁམས་གསུམ་གྱི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ སྐད་ཅིག་གིས་སྐྱེས་ཏེ་འཇིག་འགྱོ་མི་ལུ་འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་དང་། མཐོ་རིས་གསུམ་ནང་འཆི་འཕོ་ལྟུང་དང་ སྐྱེ་རྒ་ན་འཆི་སོགས་འགྱུར་བའི་སྡུག་བསྔལ་དང་། ངན་སོང་གསུམ་ནང་ཚ་གྲང་དང་བཀྲེས་སྐོམ་ལ་སོགས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ཏེ་ བཟོད་མ་ཚུགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པའི་མེ་རབ་ཏུ་འབར་བ་གིས་འཚིགས་ཏེ་བདེ་བ་མེད། མདོ་དྲན་པ་ཉེར་བཞག་ལས། (༢༠༡༢ ཤོག་གྲངས་ ༦༡) འཁོར་བ་ཁབ་ཀྱི་རྩེ་ཙམ་ལ། །བདེ་བ་ནམ་ཡང་ཡོད་མ་ཡིན། །ཞེས་གསུངས། རང་དང་འགྲོ་བ་རྣམས་རྨོངས་ཏེ་ རྒྱུ་ལས་ཉོན་ལུ་སྤྱོད་པ་ལས་ འབྲས་བུ་ཁམས་གསུམ་ལུ་འཁོར་བ་ཡིན། དཔེར་ན་ བུམ་པའི་ནང་བུང་བ་བཙུགས་བཞག་སྦེ་ བུང་བ་བུམ་པའི་ནང་ལས་ ཕྱི་ཁར་འཐོན་འགྱོ་མ་ཚུགས་དོ་བཟུམ་ཨིན་ནོ། དེ་ལྟར་སྡུག་བསྔལ་དཔེའི་སྒོ་ལས་བཤད་པ་ཅིན། འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་འདི་ཤིང་འབྲས་ མ་སྨིན་པ་དང་འདྲ་བ་དང་། འགྱུར་བའི་སྡུག་བསྔལ་འདི་ འབྲས་དུག་དང་འདྲེས་འདྲེསཔ་ ཟ་བ་དང་འདྲ་བ་དང་། དེ་ལས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་སྡུག་བསྔལ་འདི་ འབྲས་ཀྱི་སྟེང་ལུ་རུལ་བ་དང་འདྲའོ། ཡང་སྡུག་བསྔལ་གསུམ་པོ་རང་གི་ངོ་བོའི་སྒོ་ལས་བཤད་པ་ཅིན། འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་འདི་ ཚོར་བ་བཏང་སྙོམས་དང་། འགྱུར་བའི་སྡུག་བསྔལ་འདི་ ཚོར་བ་བདེ་བ་དང་། སྡུག་བསྔལ་གྱི་སྡུག་བསྔལ་འདི་ ཚོར་བ་སྡུག་བསྔལ་ཨིན། ཡང་སྡུག་བསྔལ་གསུམ་པོ་མཚན་ཉིད་ཀྱི་སྒོ་ལས་བཤད་པ་ཅིན། དང་པ་འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ནི། ང་བཅས་ཉེ་བར་ལེན་པའི་ཕུང་པོ་འཐོབ་པ་ཙམ་གྱིས་སྡུག་བསྔལ་དང་ལྡནམ་ཨིན། དེ་ཡང་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་རྣམས་ཀྱིས་ འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་འདི་མི་ཚོར། དཔེར་ན། འབུ་ཉེན་ཅན་གྱི་ནད་ཡོད་པའི་སྐབས། རྣ་བ་ལ་སོགས་པ་ལུས་ཀྱིས་མ་ཤེས་པའི་ན་ཟུག་མི་ཚོར། དེ་འབདཝ་ད་འཕགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་འདུ་བྱེད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་གཟིགས་ཚུགས། དཔེར་ན། འབུ་ཉེན་ཅན་གྱི་ནད་ཡོད་པ་ཚོརཝ་མ་ཚད་ རྣ་བ་ལ་སོགས་པ་ལུས་ཀྱི་མ་ཤེས་པའི་ན་ཟུག་ཡང་ཚོརཝ་ཨིན། གཉིས་པ་འགྱུར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ནི། འཁོར་བའི་བདེ་བ་ཐམས་ཅད་མཐར་གྱུར་ཏེ་སྡུག་བསྔལ་དུ་འགྱོ་འོང་། དེ་ཡང་ སྙིང་རྗེ་པདྨ་དཀར་པོའི་མདོ་ལས། (ཐར་པ་རིན་པོ་ཆེའི་རྒྱན་ ༢༠༠༥ ཤོག་གྲངས་ ༥༧) ལྷའི་རྒྱལ་སྲིད་ནི་སྡུག་བསྔལ་འབྱུང་བའི་རྒྱུ་ལགས་སོ། །མི་རྣམས་ཀྱི་རྒྱལ་སྲིད་ཀྱང་སྡུག་བསྔལ་འབྱུང་བའི་རྒྱུ་ལགས་སོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། མིའི་རྒྱལ་པོ་འཁོར་ལོ་སྒྱུར་བ་ལྟ་བུའི་ལོངས་སྤྱོད་ཐོབ་རུང་། མཐར་སྡུག་བསྔལ་ལུ་འགྱུར། བཤེས་སྤྲིང་ལས་ཀྱང་། (༢༠༠༥ ཤོག་གྲངས་ ༥༧) འཁོར་ལོ་སྒྱུར་རྒྱལ་ཉིད་དུ་གྱུར་ནས་ཀྱང་། །འཁོར་བ་དག་ན་ཡང་བྲན་ཉིད་དུ་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་སོ། གསུམ་པ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ནི། དེ་ལ་ངན་འགྲོའི་སྡུག་བསྔལ་དང་། བདེ་འགྲོའི་སྡུག་བསྔལ་ཏེ་གཉིས་སོ། དེ་ལ་ དང་པོ་ངན་འགྲོའི་སྡུག་བསྔལ་ལུ། ངན་སོང་དམྱལ་བ་ཡི་དྭགས་དུད་འགྲོ་གསུམ་ཨིན། དེ་ཚུ་གི་སྡུག་བསྔལ་ནི། དང་པོ་དམྱལ་བ་ལུ། ཚ་བའི་དམྱལ་བ་བརྒྱད། གྲང་བའི་དམྱལ་བ་བརྒྱད། ཉི་ཚེ་བ་དང་། ཉེ་འཁོར་བ་གཉིས་ཏེ་བཅོ་བརྒྱད་ཡོད། དེ་ནང་ཚ་བ་དང་གྲང་བའི་སྡུག་བསྔལ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་མྱོང་དགོ། གཉིས་པ་ཡི་དྭགས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ནི། རང་གིས་འཚོ་བ་ལ་ཕན་པའི་ཟས་སོགས་འགས་ནས་ མི་གཙང་བ་ཁྲག་དང་རྣག་ཨ་ཝ་ཡང་མི་འཐོབ་པའི་ཁར་ ཁོང་ར་གཅིག་གིས་གཅིག་གདོང་སྐོར་སྦེ་ཕྱད་དེ་འབད་རུང་ བཟོ་ཤིན་ཏུ་ཉེས་པ། མགྲིན་པར་ལྦ་བ་མཐོང་བ་དང་ལྦ་བ་འདི་སྨིན་ནས་ དེའི་ནང་ནས་ཁྲག་དང་རྣག་སོགས་མཐོང་བ་དང་། ཡི་དྭགས་ཀྱི་གནས་འདི་ཁར་ གནམ་སོ་ཁའི་དུས་སུ་ཟླ་བ་ལས་ཡང་ཚ་བ་དང་ དགུན་གྱི་དུས་སུ་ཉི་མ་ལས་ཡང་གྲང་བ་སོགས་བྱུང་བ་དང་། ལྗོན་ཤིང་འདི་ཚུ་ཡོད་དེ་འབད་རུང་ ལས་ཀྱི་དབང་གིས་འབྲས་བུ་བཏགས་ནི་མེདཔ་མ་ཚད་ ཁོང་ཚུ་གིས་ལྟ་བ་ཙམ་གྱིས་ ཆུ་དང་རླུང་ཚུ་ཡང་བསྐམས་འགྱོ་བའི་སྡུག་བསྔལ་དཔག་མེདཔ་ཅིག་མྱོང་དགོཔ་ཨིན། མདོར་ན་ཡི་དྭགས་ཀྱི་གནས་སུ་ རང་གི་ལས་མ་ཟད་ཚུན་ བཀྲེས་པ་དང་སྐོམ་པའི་སྡུག་བསྔལ་ ལོ་སྟོང་སྦེ་མྱོངམ་ཨིན། གསུམ་པ་དུད་འགྲོའི་སྡུག་བསྔལ་ནི། མདོར་ན་དུད་འགྲོ་ལ་བཀོལ་སྤྱོད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་དང་། བསད་བཅད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་དང་། གཅིག་ལ་གཅིག་ཟའི་སྡུག་བསྔལ་ཏེ་གསུམ་མོ། དེ་ཡང་ དང་པོ་བཀོལ་སྤྱོད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ནི། དུད་འགྲོ་ནི་རང་དབང་མེད་པའི་རྐྱེན་ལས་ ལ་ལུ་ཅིག་ཞིང་རྨོ། ལ་ལུ་ཁུར་ཆ་བཀལ། ལ་ལུ་ཤིང་རྟ་འཐེནམ་ལ་སོགས་པའི་ བྱ་བ་མང་པོ་བཀོལ་བ་ཡིན། དེའི་སྐབས་དུད་འགྲོ་རྣམས་འུ་སྡུག་རུང་ངལ་འཚོ་ནིའི་རང་དབང་མེད། ཁ་སྐོམ་ལྟོཝ་བཀྱེས་ཏེ་འབད་རུང་ ཁ་སླབ་མ་ཤེས་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ བཀྲེས་སྐོམ་གྱི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་ངང་ལུ་ སྡུག་བསྔལ་དཔག་མེད་དོ། གཉིས་པ་བསད་བཅད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ནི། དུད་འགྲོ་ལ་ལུ་ཅིག་ ལས་ཀྱི་དབང་གིས་ ཤ་དང་པགས་པའི་ཆེད་དུ་སྲོག་གཅོད་པ་དང་། ལ་ལུ་ཅིག་མུ་ཏིག་དང་རུས་པའི་དོན་ལུ་སྲོག་གཅོད་པ་སོགས་ལ་གོ་བ་ཡིན། གསུམ་པ་གཅིག་ལ་གཅིག་ཟའི་སྡུག་བསྔལ་ནི། དུད་འགྲོ་སོགས་རྨོངས་པའི་དབང་གིས་ གཅིག་ལ་གཅིག་ཟའི་སྡུག་བསྔལ་ནི་ཤིན་ཏུ་ཆེ། དཔེར་ན་ སྟག་གིས་ཀ་ཤ་དང་བ་གླང་སོགས་ལོངས་སྤྱོད་པ་དང་ རྒྱ་མཚོ་ནང་ཉ་ཆེ་བས་ཆུང་བ་ཟ་བ་སོགས་དཔེ་དུ་མའོ། ། བདེ་འགྲོའི་སྡུག་བསྔལ་ལུ་གསུམ། དང་པོ་མིའི་སྡུག་བསྔལ་ནི། ཇི་སྐད་དུ། མངལ་འཇུག་གི་མདོ་ལས། དེ་བཞིན་དུ་སྐྱེ་བ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་ལོ། །རྒ་བ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་ཡིན་ནོ། ། ན་བ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་ཡིན་ནོ། །འཆི་བ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་ཡིན་ནོ། ། སྡུག་པ་དང་བྲལ་བ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་ཡིན་ནོ། །མི་སྡུག་པ་དང་ཕྲད་པ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་ཡིན་ནོ། ། གང་འདོད་པ་བརྩམས་ཏེ་མ་རྙེད་པ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་ཡིན་ནོ། །ཡོད་པ་བསྲུང་དཀའ་བ་ཡང་སྡུག་བསྔལ་ཡིན་ནོ། ། (ཐར་པ་རིན་པོ་ཆེའི་རྒྱན ༢༠༠༥ ཤོག་གྲངས་ ༧༠) གཉིས་པ་ལྷའི་སྡུག་བསྔལ་ནི། སྤྱིར་ལྷ་གེ་ར་ལོངས་སྤྱོད་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་ དགའ་སྐྱིད་དང་ལྡན་པ་ཡོད་རུང་ སེམས་གཡེང་བའི་དབང་གིས་ དམ་པའི་ཆོས་སྒྲུབ་པའི་དུས་དང་མནོ་བསམ་མི་སྐྱེད། ད་ལྟོ་ཚེ་རིང་བའི་བར་ བདེ་སྐྱིད་ཀྱི་ངང་ལུ་སྡོད་རུང་ དུས་ནམ་ཅིག་འབདཝ་ད་ ཚེ་ཟད་དེ་ཤི་ནི་ཡོད། རྒྱལ་ཆེན་རིགས་བཞི་ལས་འགོ་བཙུགས་ཏེ་ འདོད་ལྷ་རིགས་དྲུག་ཚུན་ འཆི་འཕོ་ལྟུང་གི་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་དགོ། དེ་ཡང་ཤི་བའི་སྐབས་ འཆི་འཕོའི་རྟགས་ལྔ་ཤར་ནི་ཡོད་དེ། གོས་ལུ་དྲི་མ་འབྱུང་བ་དང་། མེ་ཏོག་ཕྲེང་བ་རྙིངམ་འགྱུར་བ་དང་། ཨེ་ཙི་གཉིས་ཀྱི་འོག་ལས་ རྔུལ་ཆུ་འབྱུང་བ་དང་། ལུས་དྲིམ་ཧུ་ཧུ་འབྱུང་བ་དང་། རང་གི་སྡོད་ས་ལུ་མི་དགའ་བ་འགྱུར་ནི་དང་ལྔ་ཨིན། ། གསུམ་པ་ལྷ་མིན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ནི། ལྷ་མ་ཡིན་ལུ་ལྷའི་སྡུག་བསྔལ་དང་ཆ་འདྲ་བ་ཡོད་པའི་གུར་ང་རྒྱལ་དང་། ཕྲག་དོག་དང་། འཐབ་རྩོད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ཡོད། དེ་ལྟར་ཐར་པ་རིན་པོ་ཆེའི་རྒྱན་ལས། (༢༠༠༥ ཤོག་གྲངས་ ༧༩) ལྷ་མིན་དག་ནི་རང་བཞིན་གྱིས་ལྷ་ཡི། །དཔལ་ལ་སྡང་ཕྱིར་ཡིད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ཆེ། ། ཞེས་གསུངས་སོ། སྤྱིར་འབྱོར་པ་ལོངས་སྤྱོད་སོགས་ ལྷ་དང་འགྲན་ནུས་ཙམ་ཡོད་རུང་ ཧེ་མ་ལས་ར་མ་རིག་པ་ ཉོན་མོངས་པ་ཕྲག་དོག་གི་ལས་ལུ་གོམས་པ་ལས། ལུས་རྟེན་དེ་ཡང་ཕྲག་དོག་གི་འདུ་ཤེས་སྦོམ་ཡོད་མི་ལུ་སྐྱེས། རང་གི་གནས་ནའམ་གནས་གཞན་ལུ་ མ་མཐུན་པ་ལས་འཐབ་རྩོད་སོགས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་མྱོངམ་ཨིན། ལས་རྒྱུ་འབྲས་བསྟན་པ། ལས་ཟེར་མི་འདི་ ཆོས་མངོན་པ་མཛོད་ལས། འཇིག་རྟེན་སྣ་ཚོགས་ལས་ལས་སྐྱེ། །ཟེར་གསུངས་དོ་བཟུམ་ འཇིག་རྟེན་སྣ་ཚོགས་ ལས་ལས་བརྟེན་སྐྱེཝ་ཨིན། ལས་ལུ་བསམ་པའི་ལས་དང་ སེམས་པའི་ལས་ཟེར་གཉིས་ཡོད། སེམས་པའི་ལས་ཟེར་མི་འདི་ སེམས་པའི་ལས་ནི་ཡིད་ཀྱི་ལས་ཨིནམ་དང་ བསམ་པའི་ལས་ཟེར་མི་འདི་ སེམས་ཀྱི་ག་མནོཝ་ ལུས་དང་ངག་གིས་འབད་མིའི་ལས་ལུ་སླབ་ཨིན། ལས་འབྲས་བཤད་པ་འདི་ ཐར་པ་རིན་པོ་ཆེའི་རྒྱན་ལྟར་བཤད་པ་ཅིན། འདི་ལུ་དབྱེ་ན་གསུམ་ཡོད། དང་པ་བསོད་ནམས་མ་ཡིན་པའི་ལས་རྒྱུ་འབྲས། གཉིས་པ་བསོད་ནམས་ཀྱི་ལས་རྒྱུ་འབྲས། གསུམ་པ་མི་གཡོ་བའི་ལས་རྒྱུ་འབྲས་དང་གསུམ་ཨིན། དང་པ་བསོད་ནམས་མ་ཡིན་པའི་ལས་ བཤད་པའི་སྐབས་མི་དགེ་བ་བཅུ་གི་སྒོ་ལས་བཤད་ནི་ཨིན། དང་པ་སྲོག་གཅོད་པ་ལ་དབྱེ་ན། འདོད་ཆགས་ཀྱི་སྒོ་ནས་ ཤ་དང་པགས་པ་ལ་སོགས་པ་དོན་ལུ་སྲོག་གཅོད་པ་དང་། འཁོན་ཞུགས་པ་ཐོག་ ཞེ་སྡང་གི་སྒོ་ནས་སྲོག་གཅོད་པ་དང་། གཏི་མུག་གི་སྒོ་ནས་མཆོད་པ་དང་ སྦྱིན་པའི་དོན་ལུ་སྲོག་གཅོད་པ་གསུམ་ཡོད། དེའི་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་འབྲས་བུ་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་ལུ་སྐྱེཝ་ཨིན། དེས་རྒྱུ་མཐུན་པའི་འབྲས་བུ་ མི་ལུ་སྐྱེ་རུང་ཚེ་ཐུང་ནི་དང་ ནད་མངམ་སྦེ་སྐྱེ་འོང་། དེའི་དབང་གིས་འབྲས་བུ་ གཡུས་མ་དགའ་ས་མཐའ་ཟུར་ཚུ་ནང་སྐྱེཝ་ཨིན། སྲོག་གཅོད་པ་ལས་ ཕ་ཡང་ཡིན་ལ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་ཨིན་མི་ སྲོག་གཅོད་པ་འདི་སྡིག་པ་ཆེ་ཤོས་ཨིན་ནོ། ། གཉིས་པ་མ་བྱིན་པར་ལེན་པ་ལུ་དབྱེ་ན་གསུམ་ མཐུས་མ་བྱིན་པར་ལེན་པ་ཟེར་ དབང་བཙན་ཐོག་འབག་ནི་དང་། གཞན་གྱིས་མ་ཤེསཔ་སྦེ་ཙག་བཏང་འབག་ནི། གཡོ་སྒྱུ་ཐོག་མ་བྱིན་པ་ལེན་པ་ཟེར་ གཞན་མི་ལུ་ཤོབ་རྐྱབ་སྦེ་ བྲེ་སྲང་ལ་སོགས་ཐོག་ལས་འབག་ནི་ཚུ་ཨིན། དེའི་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་འབྲས་བུ་ ཡི་དྭགས་ལུ་སྐྱེ་འོང་། རྒྱུ་མཐུན་པའི་འབྲས་བུ་ མི་ལུ་སྐྱེ་རུང་ ལོངས་སྤྱོད་ཀྱི་མ་ལངས་བ་ སྤྱང་ཀ་སྦེ་སྐྱེ་འོང་། དབང་གི་འབྲས་བུ་ གཡུས་ས་སེརཔོ་མང་སུ་ཡོད་ས་སྐྱེ་འོང་། མ་བྱིན་པར་ལེན་པ་ལས་ དཀོན་མཆོག་གི་རྒྱུ་ནོར་ཨརཝ་བརྐུ་ནི་འདི་ སྡིག་པ་ཆེ་ཤོས་ཅིག་ཨིན། གསུམ་པ་འདོད་པའི་ལོག་པར་གཡེམ་པ་ལུ་དབྱེ་ན་གསུམ། རིགས་ཟེར་ རང་གི་ཨའི་དང་ཨ་ཞེམོ་ཚུ་ལུ་ལོག་པར་སྤྱོད་ནི། བདག་པོས་སྲུང་བ་ཟེར་ རོགས་ཀྱི་ཨམ་སྲུ་ཚུ་ལུ་ལོག་པར་སྤྱོད་ནི། ཆོས་ཀྱི་སྲུང་བ་ཟེར་རང་གི་གཉེནམ་མེན་མི། ཡན་ལག་ཁ་དང་བཤང་ལམ་ཚུ་ནང་བཙུགས་ནི། ཡུལ་མ་ཡིན་པ་ཟེར་ གནས་བཟང་ས་དང་གཙུག་ལག་ཁང་ མཆོད་རྟེན་ཚུ་གི་ཉེ་འདབས་ལུ་སྤྱོད་ནི། དུས་མ་ཡིན་པ་ཟེར་ ཨ་ལུ་སྐྱེ་ནི་ཡོདཔ་ད་དང་ ཨ་ལུ་ཨོམ་འཐུང་བའི་སྐབས་དང་། ཉིན་མ་ཉིམ་ཤར་སྡོད་པའི་སྐབས་སྤྱོད་ནི། ཚད་མ་ཡིན་པ་ཟེར་ གྱངས་ཁ་ལྔ་ལས་ལྷགཔ་འབད་ནི། རིགས་མ་ཡིན་པ་ཟེར་ ཕོ་གི་ཕོ་དང་མ་ནིང་གི་ཁ་དང་བཤང་ཚུ་ནང་སྤྱོད་ནི་ཚུ་མི་བཏུབ་ཨིན། དེའི་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་ལས་ ཡི་དྭགས་ལུ་སྐྱེ་ནི། རྒྱུ་མཐུན་པའི་འབྲས་བུ་ མི་ལུ་སྐྱེ་རུང་རང་གི་དགྲ་རང་གི་གཉེནམ་སྦེ་སྐྱེ་འོང་། དབང་གི་འབྲས་བུ་ གཡུས་ཐལཝ་ལེ་ཤ་ཡོད་སར་སྐྱེ་འོང་། འདོད་ལོག་ལས་ རང་གི་མ་ཨིནམ་མ་ཚད་ དགྲ་བཅོམ་པ་ཨིན་མི་ལོག་པར་སྤྱོད་པ་འདི་སྡིག་པ་ཆེཝ་ཨིན། བཞི་པ་རྫུན་སྨྲ་བ་ལུ་ ཕམ་པའི་རྫུན་ཟེར་ མི་ཆོས་བླ་མའི་རྫུན་སླབ་ནི། རྫུན་ཆེན་པོ་ཟེར་ རང་དང་གཞན་ལུ་ཕན་གནོད་ཡོད་པའི་ཤོབ་སླབ་ནི། རྫུན་ཕྲ་མོ་ཟེར་ ཕན་གནོད་མེད་པའི་ཤོབ་སླབ་ནི་ཟེར་དབྱེ་བ་གསུམ་ཡོད། དེའི་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་འབྲས་བུ་ དུད་འགྲོ་ལུ་སྐྱེ་ནི། རྒྱུ་མཐུན་གྱི་འབྲས་བུ་ མི་ལུ་སྐྱེ་རུང་རང་ལུ་སྐྱོན་ལྟ་མི་ལེ་ཤ་འོངམ་ཨིན། དབང་གི་འབྲས་བུ་ ཁ་དྲིམ་མནམ་མི་ལུ་སྐྱེ་འོང་། ཤོབ་སླབ་མི་ལས་ དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་སྐུར་པ་བཏབ་ནི་དང་ བླ་མ་ཚུ་ལུ་ཤོབ་སླབ་ནི་ཚུ་སྡིག་པ་ཆེ་ཤོས་ཨིན། ལྔ་པ་ཕྲ་མ་ལུ་དབྱེ་ན། བཙན་ཕྲ་ཟེར་ ཆ་རོགས་གཉིས་དབང་བཙན་ཐོག་ཁ་ཕྱལ་གཏང་ནི། གཞོག་ཕྲ་ཟེར་ དགོད་བྲའི་ཐོག་ལས་ མི་གཉིས་ཀྱི་བར་ན་དཀྲོགས་ཏེ་ཁ་ཕྱལ་ནི། ལྐོག་ཕྲ་ཟེར་ ཆ་རོགས་གཉིས་ཡོད་ས་ལས་གཅིག་ལུ་དཀྲོག་ནི། དེའི་འབྲས་བུ་དམྱལ་བ་ལུ་སྐྱེ་ནི་དང་། མི་ལུ་སྐྱེ་རུང་རང་གི་ཆ་རོགས་ཚུ་དང་ཁ་འབྱལ་འགྱོ་འོང་། གཡུས་མཐོ་ན་མཐོ་དྲགས་དམའ་ན་དམའ་དྲགས་ནང་སྐྱེ་འོང་། ཕྲ་མ་ལས་ འཕགས་པའི་དགེ་འདུན་ཚུ་ཁ་འབྲལ་གཏང་མི་འདི་སྡིག་པ་ཆེ་ཤོས་ཨིན། དྲུག་པ་ཚིག་རྩུབ་ལུ་དབྱེ་ན་གསུམ། གཞན་མི་ལུ་སྐྱོན་བལྟ་སྟེ་ཚིག་རྩུབ་སླབ་ནི། ངག་འཁྱལ་གྱི་ཐོག་ལས་གཞན་ལུ་ཚིག་རྩུབ་སླབ་ནི། རང་གི་ཆ་རོགས་ཚུ་ལུ་ཚིག་ངན་ཚུ་ དགོད་བྲོ་ཐོག་ཚིག་རྩུབ་སླབ་ནི་ཚུ་ཨིན། དེའི་འབྲས་བུ་ དམྱལ་བ་ལུ་སྐྱེ་ནི་དང་། མི་ལུ་སྐྱེ་རུང་སེམས་ཁར་མ་འབབ་པའི་ཚིག་དང་ རྣ་བར་མ་ཧན་པའི་ཚིག་ཉན་དགོཔ་འབྱུང་འོང་། གཡུས་ས་སྐམ་ཀྲོག་ཀྲོ་དང་ སྡིག་པའི་ལཱ་དགའ་མི་གཡུས་ལུ་སྐྱེ་འོང་། ཚིག་རྩུབ་ལས་ འཕགས་པ་རྣམས་ལུ་གནོད་པའི་ཚིག་སླབ་ནི་འདི་སྡིག་པ་ཆེཝ་ཨིན་ནོ།། བདུན་པ་ངག་འཁྱལ་ལུ་དབྱེ་ན་གསུམ་སྟེ། མུ་སྟེགས་པའི་ཁ་ཐུན་གཏང་ནི། ཞབས་ཁྲ་དང་དོན་མེད་ཀྱི་གཏམ་སླབ་ནི། ཆོས་ཉན་འདོད་མེད་མི་ཚུ་ལུ་ཆོས་བཤད་ནི་ཚུ་ཨིན། དེའི་འབྲས་བུ་དུད་འགྲོ་ལུ་སྐྱེ་ནི། མི་ལུ་སྐྱེ་རུང་རང་གི་སླབ་མི་ལུ་མི་ཉན་ནི དེ་ལས་ གཡུས་བྱར་དང་དགུན་ཟེར་མེད་མི་ནང་སྐྱེ་འོང་། ངག་འཁྱལ་ལས་ཆོས་ལུ་འདོད་པ་སེམས་ཡེངས་མི་འདི་སྡིག་པ་ཆེ་ཤོས་ཨིན། བརྒྱད་པ་བརྣབ་སེམས་ལུ། རང་ལུ་ཡོད་པའི་རྒྱུ་ནོར་ལུ་ཆགས་ནི། གཞན་ལུ་ཡོད་མི་ལུ་བལྟ་སྟེ་སེམས་ཆགས་ནི། བདག་གཞན་གཉིས་ཆ་ར་གི་མེན་པའི་ནོར་ལུ་ཆགས་ནི་ཚུ་ཨིན། དེའི་འབྲས་བུ་ ཡི་དྭགས་ལུ་སྐྱེ་ནི་དང་། མི་ལུ་སྐྱེ་རུང་འདོད་ཆགས་ཤས་ཆེ་བ་སྐྱེ་ནི། གཡུས་འབྲུ་སྣ་མ་སྐྱེ་ས་ལུ་སྐྱེ་འོང་། བརྣབ་སེམས་ལས་ ཡང་དག་པ་སྤོང་བ་ཚུ་གི་རྒྱུ་ལུ་ཆགས་ནིའདི་སྡིག་པ་ཆེཝ་ཨིན། དགུ་པ་གནོད་སེམས་ལ་དབྱེ་ན། གཞན་ལུ་ཞེ་སྡང་སྐྱེ་ནས་བྱུང་བའི་སེམས། རང་ལུ་འདྲན་འདྲ་འབད་མི་ལུ་མ་རངས་པའི་སེམས། རང་ལུ་གནོད་པ་འབད་མི་ལུ་ འཁོན་འཛིན་ལས་བྱུང་བའི་སེམས་གསུམ་ཡོད། དེའི་འབྲས་བུ་ནི་ དམྱལ་བ་ལུ་སྐྱེ་ནི་དང་། མི་ལུ་སྐྱེ་རུང་ཞེ་སྡང་ཆེཝ་སྦེ་སྐྱེ་ནི། ཞིང་རྩུབ་པའི་གཡུས་ནང་སྐྱེ་འོང་། གནོད་སེམས་ལས་མཚམས་མེད་པ་གཤོམ་པར་བྱེད་པ་འདི་སྡིག་པ་ཆེཝ་ཨིན། བཅུ་པ་ལོག་པར་ལྟ་བ་ལ་དབྱེ་ན། ལས་རྒྱུ་འབྲས་མི་འདོད་པ། བདེན་པ་བཞི་ལུ་མི་འདོད་པ་དང་། དཀོན་མཆོག་གསུམ་ལུ་སྐུར་པ་བཏབ་ནི་གསུམ་ཨིན། དེའི་འབྲས་བུ་ དུད་འགྲོ་ལུ་སྐྱེ་ནི་དང་། མི་ལུ་སྐྱེ་རུང་གཏི་མུག་ཤས་ཆེ་བ་ལུ་སྐྱེ་འོང་། འབྲས་བུ་མེད་པའི་ས་ལུ་སྐྱེ་འོང་། ལོག་ལྟ་ལས་ལྟ་བ་ཚུ་ལུ་ལོག་ལྟ་འདི་སྡིག་པ་ཆེཝ་ཨིན། གཉིས་པ་བསོད་ནམས་ཀྱི་ལས་ནི་ མི་དགེ་བ་བཅུ་སྤང་པ་ཅིན་དགེ་བ་བཅུ་ཨིན། དེ་ཚུ་གི་འབྲས་བུ་ འདོད་པའི་ཁམས་ལྷ་དང་མི་ལུ་སྐྱེ་ནི་དང་། མི་དགེ་བ་བཅུ་སྤང་པ་ཅིན་ དཔེར་ན་ སྲོག་གཅོད་པ་སྤང་པ་ཅིན་རང་ཚེ་རིང་འོང་། དེ་བཟུམ་སྦེ་གཞན་མི་ཚུ་ཡང་ རང་ལུ་འབྲས་བུ་ལེགས་ཤོམ་འཐོབ་ཨིན། གཡུས་ཡང་མངོན་མཐོ་ལྷ་མི་ལུ་སྐྱེ་ནི་དང་ མི་ལུ་སྐྱེ་རུང་གཡུས་དགའ་ས་ལུ་སྐྱེཝ་ཨིན། དེ་ཡང་རིན་ཆེན་ཕྲེང་བ་ལས་ མ་ཆགས་ཞེ་སྡང་གཏི་མུག་མེད། །དེས་བསྐྱེད་ལས་ནི་དགེ་བ་ཡིན། །དགེ་ལས་བདེ་འགྲོ་ཐམས་ཅད་དང་། །སྐྱེ་བ་ཀུན་ཏུ་བདེ་བ་དག ། ཟེར་གསུངས་དོ་བཟུམ་ཨིན་ནོ། ༼ཚད་མེད་བཞིའི་སྐོར།༽ དེ་ཡང་ སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བདེ་བ་དང་བདེ་བའི་རྒྱུ་དང་ལྡན་པར་གྱུར་ཅིག། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་སྡུག་བསྔལ་དང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་དང་བྲལ་བར་གྱུར་ཅིག། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་སྡུག་བསྔལ་མེད་པའི་བདེ་བ་དང་མི་འབྲལ་བར་གྱུར་ཅིག། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བདེ་སྡུག་གི་རྒྱུ་ཆགས་སྡང་ཉེ་རིང་དང་བྲལ་བའི་བཏང་སྙོམས་ཆེན་པོ་ལ་ཡུན་རིང་དུ་གནས་པར་གྱུར་ཅིག །ཟེར་གསུངས་དོ་བཟུམ་སྦེ་ དམིགས་ཡུལ་ཁམས་གསུམ་འཁོར་བའི་སེམས་ཅན་ཚད་མེད་པ་ལུ་ ཚད་མེད་པའི་བློ་རྣམས་བསྐྱེད་དེ་ འབྲས་བུ་འདིའི་ཕན་ཡོན་ཡང་ཚོགས་ཚད་མེད་པར་རྫོགས་པ་དང་ ཡེ་ཤེས་ཚད་མེད་པར་རང་གི་སྤྱོད་ཡུལ་དུ་གྱུར་པའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་ ཚད་མེད་བཞི་ཟེར་སླབ་ཨིན། ཚད་མེད་བཞི་ཟེར་གྱངས་ཁ་ངེས་དགོ་པའི་རྒྱུ་མཚན་འདི་ཡང་། དང་པ་གནོད་སེམས་ཀྱི་གཉེན་པོ་ལུ་བྱམས་པ་ཚད་མེད་དང་། གཉིས་པ་གནོད་འཚེ་གི་གཉེན་པོ་ལུ་སྙིང་རྗེ་ཚད་མེད་དང་། གསུམ་པ་གཞན་གྱི་བདེ་བ་ལུ་མི་དགའ་བའི་གཉེན་པོ་ལུ་དགའ་བ་ཚད་མེད་དང་། བཞི་པ་ཆགས་སྡང་གི་གཉེན་པོ་ལུ་བཏང་སྙོམས་ཚད་མེད་ཟེར་བཞི་སྦེ་བཞག་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན། དང་པ་བྱམས་པ་ཚད་མེད། ང་བཅས་ར་ཚེ་རབས་ཐོག་མ་མེད་པ་ལས་ ཁམས་གསུམ་འཁོར་བ་ནང་འཁྱམས་ཏེ་ཡོད་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ རང་ལུ་བདེ་བ་མ་དགོཔ་དང་སྡུག་བསྔལ་དགོ་མི་ག་ཡང་མེད། དེ་འབདཝ་ལས་ སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་རང་གི་ཕམ་མ་འབདཝ་གཅིག་ཡང་མེད་མནོ་སྟེ་ སེམས་ཅན་ག་ར་འབྲས་བུ་བདེ་བ་དང་ལྡན་ནི་ དེའི་རྒྱུ་མི་དགེ་བ་སྤངས་ཏེ་དགེ་བ་དང་ལྡན་བཅུག་མནོ་བའི་སེམས་འདི་ལུ་ བྱམས་པ་ཚད་མེད་ཟེར་སླབ་ཨིན། འདི་ལུ་དབྱེ་བ་འབད་བ་ཅིན་ སེམས་ཅན་ལུ་དམིགས་པའི་བྱམས་པ་དང་། ཆོས་ལུ་དམིགས་པའི་བྱམས་པ་དང་། དམིགས་པ་མེད་པའི་བྱམས་པ་ཟེར་གསུམ་ཡོད། ད་ལྟོ་ང་བཅས་འདོད་ཁམས་ཀྱི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལུ་ བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དང་པོ་བསྐྱེད་དགོ་པ་ཅིན་ སེམས་ཅན་རྣམས་ལུ་དམིགས་པའི་བྱམས་པ་འདི་དགོཔ་ལས་ སྐབས་འདི་ལུ་བྱམས་པ་དང་པོའི་སྐོར་ལས་བཤད་ནི་ཨིན། དེ་ཡང་ གོང་ལུ་ཞུ་དོ་བཟུམ་སྦེ་ དང་པ་དེའི་དམིགས་པ་འདི་ཡུལ་འཁོར་བའི་སེམས་ཅན་ག་ར་དང་། གཉིས་པ་རྣམ་པ་འབད་བ་ཅིན་ འབྲས་བུ་བདེ་བ་དང་ དེའི་རྒྱུ་དགེ་བ་དང་ལྡན་བཅུག་མནོ་བའི་སེམས་འདི་ལུ་གོ་དགོཔ་ཨིན། གསུམ་པ་དེའི་ལག་ལེན་འདི་ གཙོ་བོ་རང་གི་དྲིན་ཅན་རྣམས་ལུ་ བྱམས་པ་ཚད་མེད་ཀྱི་སྒོ་ལས་བཀའ་དྲིན་བསམ་དགོཔ་འདི་གལ་ཆེ་ཤོས་ཅིག་ཨིན། དེའི་ནང་ལས་ཁྱད་པར་དུ་ཚེ་ད་རེས་ཀྱི་ཕ་མ་འདི་ དྲིན་ཆེ་ཤོས་ཅིག་ཨིནམ་ལས་ལྷག་པར་བྱམས་པ་བསྐྱེད་དགོཔ་འདི་གལ་ཆེ། དེ་ཡང་ཕ་མ་གཉིས་ཀྱིས་བུ་གཞིའི་ ལུས་བསྐྱེད་པའི་དྲིན་དང་། དཀའ་བ་སྤྱད་པའི་དྲིན་དང་། སྲོག་བྱིན་པའི་དྲིན་དང་། འཇིག་རྟེན་བསྟན་པའི་དྲིན་དང་བཞི་ཡོདཔ་ཨིན། སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ ཡུམ་གྱི་དྲིན་ལན་འཇལ་ནིའི་དོན་ལུ་སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་གྱི་ལྷ་ཡུལ་ལུ་བྱོན་ཏེ་ཆོས་གསུངས་ནུག། ང་བཅས་ཚུ་གིས་ཕ་མ་གཉིས་ རང་གི་ཕྱག་ལྟག་གཡས་གཡོན་གུར་བཀལ་ཏེ་ ས་ཆེན་པོ་རྒྱལ་ཆེན་རིས་བཞི་བཟུམ་ཅིག་བསྐོར་ཚུགས་ཏེ་འབད་རུང་ ཕ་མའི་དྲིན་ལན་འབྱོར་མི་ཚུགས། དེ་བཟུམ་སྦེ་བཤེས་སྤྲིང་ལས་ཡང་། མ་ཡི་ཐུག་མཐའ་རྒྱ་ཤུག་ཚིག་གུ་ཙམ། །རིལ་བུར་བགྲངས་ཀྱང་ས་ཡིས་ལངས་མི་འགྱུར།། ༼མཐར་པ་རིན་པོ་ཆེའི་རྒྱན་༡༠༥༽ ཟེར་གསུངས་དོ་བཟུམ་ཨིན། དེ་འབདཝ་ལས་རང་གི་ཕམགཉིས་ལུ་ལུས་བྱམས་པའི་སྒོ་ལས་ ཞབས་ཏོག་བསྙེན་བཀུར་ཞུ། ངག་བྱམས་པའི་སྒོ་ལས་གཏམ་ཚིག་ཧན་ཏོང་ཏོ་སྦེ་བཤད། ཡིད་བྱམས་པའི་སྒོ་ལས་ནད་དང་སྡུག་བསྔལ་མེད་པར་ བདེ་བ་དང་ལྡན་ཏེ་སྐུ་ཚེ་ཡུན་རིང་དུ་གནས་བཅུག་ཟེར་སྨོན་ལམ་བཏབ་དགོཔ་ཨིན། དེ་བཟུམ་སྦེ་ར་ སེམས་ཅན་གཞན་ཡང་རང་གི་ཕ་མ་མ་འབདཝ་གཅིག་ཡང་མེད་ མཐར་ཐུག་རང་ལུ་བདེ་བ་དགོ་དོ་བཟུམ་སྦེ་སེམས་ཅན་གེ་ར་ལུ་ དགོ་སྙམ་པའི་བྱམས་པའི་ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་གྱིས་ གཞན་ལུ་གནོད་པ་མེད་པའི་བྱམས་པ་ཚད་མེད་ཀྱི་ཚུལ་དགོ། དེ་ཡང་སྤྱོད་འཇུག་ལས། མིག་གིས་སེམས་ཅན་བལྟ་ན་ཡང་། །དེ་དག་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནས་བདག །སངས་རྒྱས་ཉིད་དུ་འགྱུར་རོ་ཞེས། །དྲང་ཞིང་བྱམས་པའི་ཚུལ་གྱིས་བལྟ།།༼ཀུན་བཟང་བླ་མའི་ཞལ་ལུང་ ༣༡༩༽ ཟེར་དོ་བཟུམ་སྦེ་ ཐ་ན་སེམས་ཅན་གཞན་ལུ་བལྟ་བའི་སྐབས་ལུ་ཡང་ ཞེ་སྡང་ལ་སོགས་པའི་ཁྲོ་བའི་ཚུལ་གྱིས་མེན་པར་ རང་གི་གདོང་ལུ་འཛུམ་མདངས་དང་བཅས་གཞན་སེམས་ཁར་ཚུད་པའི་ཚུལ་སྟོན་དགོ། དེ་མ་ཚད་རང་གི་འཁོར་དུ་ཡོད་པའི་དུད་འགྲོ་རྣམས་ལུ་ བརྡུང་རྡེག་དང་བཀོལ་སྤྱོད་ལ་སོགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་ཆེན་པོ་མ་བྱིན་པར་ རང་གི་ཕམ་སྤུན་ཆའི་འདུ་ཤེས་བསྐྱེད་དེ་ བྱམས་སྐྱོང་འབད་དགོཔ་འདི་གལ་ཆེ་ཤོས་ཅིག་ཨིན། དེང་སང་དུས་ལུ་རང་གི་འཁོར་བའི་དུག་ཆུས་སྒྲུབ་པའི་སྐབས་ སེམས་ཅན་ལུ་གནོད་མི་བྱེད་པའི་ཐབས་མིན་འདུག་ཟེར་བ་ཅིན་ཐབས་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ཡང་སྔོན་མ་བོད་ཁ་བ་ཅན་ལུ་སྤྱན་རས་གཟིགས་ཀྱི་སྤྲུལ་པ་ རྒྱལ་པོ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོ་གིས་འདུལ་བྱ་རྣམས་ལུ་མཛད་བྱ་འགྲོ་དོན་འཕྲིན་ལས་སྤེལ་བའི་སྐབས་ རྒྱ་གར་གྱི་དགེ་ཚུལ་གཉིས་བོད་ཡུལ་ལི་ཐང་ལུ་ འཕགས་པ་འཇམ་དཔལ་དབྱངས་བསྒྲུབས་ཏེ་འཇམ་དཔལ་གྱི་ཞལ་མཇལ་ འཕགས་པ་གིས་ང་དང་ཁྱེད་གཉིས་ཀྱི་བར་ན་ལས་དང་འབྲེལ་བ་མེད། ཁྱེད་གཉིས་ཀྱི་ཚེ་རབས་སྔོན་མའི་ལྷ་སྐལ་འདི་འཕགས་པ་སྤྱན་རས་གཟིགས་ཨིན། སྤྱན་རས་གཟིགས་འདི་ད་ལྟོ་བོད་ལུ་རྒྱལ་པོ་སྦེ་བཞུགས་ཏེ་ཡོད་དེ་ནང་སོང་ཟེར་གསུངས་ནུག། ཁོང་གཉིས་བོད་ལུ་ལྷོདཔ་ད་ བོད་ལྷ་སའི་ལྕགས་རིའི་རྒྱབ་ལུ་ མི་མང་ཆེ་བ་བསད་བསདཔ་དང་ ལ་ལུ་ཅིག་བཙོན་པ་སྦེ་བཟུང་བཞག་ཡོདཔ་མཐོང་སྟེ་ འདི་ག་ཅི་སྨོ་ཟེར་དྲིཝ་ད་ རྒྱལ་པོ་གིས་དུམ་བུར་རྐྱབ་སྟེ་བསད་བཅད་མཛད་པ་ཨིན་ཟེར་བ་ལས་ ཁོང་གཉིས་ཀྱི་སེམས་ཁ་ལུ་ རྒྱལ་པོ་འདི་སྤྱན་རས་གཟིགས་མེན་པས་ ང་བཅས་གཉིས་ཡང་བསད་ནི་ཨིན་མས་མནོ་སྟེ་ བྱོག་འགྱོ་ནི་འབདཝ་ད་ རྒྱལ་པོ་གིས་མཁྱེན་ཏེ་ ཁོང་གཉིས་ལོག་འབོ་བར་བཏང་ནུག རྒྱལ་པོ་གིས་ཁྱེད་གཉིས་འདྲོག་མི་དགོ་ དེ་ཚུ་ང་གིས་སྤྲུལ་པ་སྟོན་པ་ཙམ་མ་གཏོགས་ སེམས་ཅན་ལུ་གནོད་པ་ཆུང་ཀུ་ཅིག་ཡང་བསྐྱལ་བསྐྱལཝ་མེད་ཟེར་གསུངས་ནུག། གཏམ་རྒྱུད་དེ་བཟུམ་སྦེ་ ང་བཅས་ཚུ་གིས་ཡང་ བྱ་བ་ག་ཅི་ར་ཨིན་རུང་སྒྲུབས་སྐབས་སུ་བྱམས་པའི་ཐབས་ཤེས་ཀྱི་ཐོག་ལས་བསྒྲུབ་དགོཔ་ཨིན། རང་ལུ་བདེ་བ་དགོ་མནོ་བའི་སེམས་འདི་མེན་པར་ སེམས་ཅན་ཁོ་ནའི་བདེ་བ་ལུ་འདོད་པ་བསྐྱེད་པ་ཅིན་བྱམས་པ་ལུ་གོམས་གཤིས་ཚུདཔ་ཨིན། དེ་བསྒོམ་པའི་ཡོན་ཏན་འདི་ཡང་དཔག་ཏུ་མེད་དེ་ ཟླ་བ་སྒྲོན་པའི་མདོ་ལས། མཆོད་པ་ཚད་མེད་རྣམ་མང་ཇི་སྙེད་པ། །ཞིང་ནི་བྱེ་བ་ཁྲག་ཁྲིག་གཏམས་སྙེད་དུ། །སྐྱེས་བུ་མཆོག་ལ་མཆོད་པ་དེ་བྱས་པས། །བྱམས་པའི་སེམས་དང་གྲངས་ལ་ཆར་མི་ཕོད།། ཟེར་གསུངས་དོ་བཟུམ་ཨིན། བྱམས་པ་འདི་རང་ལུ་ཡུད་ཙམ་ཅིག་བསྒོམས་པའི་བསོད་ནམས་ཡང་དཔག་ཏུ་མེད་དེ་ རིན་ཆེན་འཕྲེང་བ་ལས། རྗེའུ་ཚོང་སུམ་བརྒྱའི་ཁ་ཟས་དག །ཉིན་རེ་དུས་གསུམ་བྱིན་པས་ཀྱང་། །བྱམས་པ་ཡུད་ཙམ་ཐང་ཅིག་གིས། །བསོད་ནམས་དག་ལ་ཆར་མི་ཕོད།། ༼ཐར་པ་རིན་པོ་ཆེའི་རྒྱན་ ༡༠༧༽ ཟེར་གསུངས་དོ་བཟུམ་ཨིན། དེ་འབད་ནི་འདི་གིས་ བྱམས་པ་ཚད་མེད་འདི་བྱམོ་གིས་བྱི་ཅུང་གསོ་བའི་སྐབས་ལུ་ དང་པོ་ཚང་འཇམ་ཞིང་བདེ་ཏོག་ཏོ་སྦེ་བཟོ་ནི་དང་ བྱམོ་མོ་རའི་གཤོག་པ་བཀབ་སྟེ་དྲོད་བྱིན་ སྤྱོད་ལམ་ཐམས་ཅད་འཇམ་པའི་སྒོ་ལས་བྱི་ཅུང་འདི་འཕུར་མ་སོང་གི་བར་དུ་སྐྱོང་བ་དང་མཚུངས་ཏེ་ རང་གིས་ཡང་ཁམས་གསུམ་གྱི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལུ་དམིགས་ཏེ་ ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་གྱི་སྒོ་ལས་བྱམས་པའི་ལཱ་ལུ་བརྩོན་ཤུགས་བསྐྱེད་དགོཔ་ཨིན་ནོ།། གཉིས་པ་སྙིང་རྗེ་ཚད་མེད། ཁམས་གསུམ་འཁོར་བའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་རང་གི་ཕ་མ་ཨིནམ་ཤེས་ཞིནམ་ལས་ སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་འབྲས་བུ་སྡུག་བསྔལ་དང་ སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་སྡིག་པ་མི་དགེ་བ་དང་བྲལ་བཅུག་མནོ་བའི་ཀུན་སློང་འདི་ལུ་སྙིང་རྗེ་ཚད་མེད་ཟེར་སླབ་ཨིན། འདི་ལུ་དབྱེ་བ་འབད་བ་ཅིན་ སེམས་ཅན་ལ་དམིགས་པའི་སྙིང་རྗེ་དང་། ཆོས་ལ་དམིགས་པའི་སྙིང་རྗེ་དང་། དམིགས་པ་མེད་པའི་སྙིང་རྗེ་ཟེར་གསུམ་ཡོད། དང་པ་ སེམས་ཅན་ལ་དམིགས་པའི་སྙིང་རྗེ་ཟེར་མི་འདི་ ངན་སོང་གསུམ་གྱི་སྡུག་བསྔལ་མཐོང་སྟེ་ སེམས་ཅན་རྣམས་ལུ་སྙིང་རྗེ་སྐྱེ་མི་འདི་ལུ་སླབ་ཨིན། གཉིས་པ་ཆོས་ལ་དམིགས་པའི་སྙིང་རྗེ་ཟེར་མི་འདི་ ག་དེམ་ཅིག་སྦེ་རང་གིས་འཕགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་ལུ་གོམས་འདྲཝ་ཅིག་འབད་བ་ཅིན་ རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་གཉིས་ཀྱི་དོན་ཧ་གོ་ཞིནམ་ལས་ རྟག་པ་དང་རིལ་པོར་འཛིན་པའི་སེམས་མ་སྐྱེ་བར་ སེམས་ཅན་གཞན་གྱིས་རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་ རྟག་པ་དང་རིལ་པོར་འཛིན་པ་འདི་འཁྲུལ་པ་ཨིན་སྙམ་པའི་སྙིང་རྗེ་སྐྱེ་མི་ལུ་སླབ་ཨིན། གསུམ་པ་དམིགས་པ་མེད་པའི་སྙིང་རྗེ་ཟེར་མི་འདི་ ག་དེམ་ཅིག་སྦེ་རང་གིས་མཉམ་པར་བཞག་ཞིན་ན་ ཆོས་ཐམས་ཅད་བདེན་པ་བསྒྲུབས་ཏེ་མེད་པར་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་རྟོགས་ཏེ་ སེམས་ཅན་རྟག་འཛིན་ཅན་ནམ་དངོས་འཛིན་ཅན་རྣམས་ལུ་ཁྱད་པར་དུ་སྙིང་རྗེ་སྐྱེ་མི་འདི་ལུ་སླབ་ཨིན། ཇི་སྐད་དུ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མཉམ་བཞག་པས། །གོམས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་རྫོགས་པ་ན། །དངོས་འཛིན་གདོན་གྱིས་འཛིན་པ་ལ། །ཁྱད་པར་དུ་ཡང་སྙིང་རྗེ་སྐྱེ། ། ཟེར་གསུངས་དོ་བཟུམ་ཨིན། དེའི་དམིགས་ཡུལ་འདི་སྡུག་བསྔལ་དྲག་པོ་གིས་མནར་བའི་སེམས་ཅན་རྣམས་དང་ རྣམ་པ་འདི་འབྲས་བུ་སྡུག་བསྔལ་དང་རྒྱུ་མི་དགེ་བ་དང་བཅས་པར་བྲལ་བར་འདོད་པའི་བློ་ལུ་གོ་དགོཔ་ཨིན། དེའི་ལག་ལེན་འདི་ དང་པ་བཀའ་དྲིན་བསམ་བརྗོད་ཀྱི་ཡུལ་མཆོག་རང་གི་དྲིན་ཅན་ཕ་མ་འདི་ ཕྱོགས་འདི་ནང་སྐྱེས་བུ་གཞན་གཅིག་གིས་བཅད་བཏུབ་བྱེད་པ་དང་། ཡང་ཅིན་གནམ་མེད་ས་མེད་གྲང་བསིལ་ལྡན་པའི་ས་ཁར་གནས་ཏེ་ ཆུ་བུར་རྡོལ་བ་དང་ཆེན་པོ་སོགས་འཐོན་པའི་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་ས་མཐོང་པ་ཅིན་ ཤིན་ཏུ་སྙིང་རྗེ་དགོཔ་ཨིན། དེ་བཟུམ་སྦེ་དམྱལ་བར་སྐྱེས་པའི་སེམས་ཅན་གཅིག་ཀྱང་ཕ་མ་མ་འབདཝ་མེད་ རང་གི་ཕ་མ་རྣམས་ ཡང་སོས་དང་ཐིག་ནག་ལ་སོགས་པ་ ཁྱིམ་ཐོག་བརྩེགས་དོ་བཟུམ་ཡོད་པའི་ནང་ བཟོད་མ་ཚུགས་པའི་ཚ་བསྲེགས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་དང་ ཁོར་ཡུག་ཐམས་ཅད་གངས་རི་དང་ཆབ་རོམ་གྱི་ཁྲོད་ བུ་ཡུག་གིས་སྤྲེབས་པའི་གནས་སུ་ གཅེར་བུ་གྲང་བའི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་ཉམས་ཐག་པ་ལས་ ལུས་ལུ་ཆུ་བུར་ཅན་དང་རྡོལ་བ་ལ་སོགས་པའི་ གྲང་བའི་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་བའི་སྐབས་ ག་ཅི་སྦེ་སྙིང་མི་རྗེ་ནི་ དེ་འབདཝ་ལས་ དེ་རྣམས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་དང་བཅས་པར་བྲལ་བར་འདོད་པའི་སྙིང་རྗེ་བསྒོམ་དགོཔ་ཨིན། དེ་ཡང་ བདག་ཅག་གི་སྟོན་པ་སངས་རྒྱས་ཤཀྱཱ་ཐུབ་པ་ སྔོན་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་རིགས་སུ་གནས་པའི་སྐབས་ ལས་དབང་གིས་དམྱལ་བའི་ཤིང་རྟ་འདྲེན་པའི་གྱད་དུ་སྐྱེས་པའི་ཚེ་ གཞན་ཕན་སྙིང་རྗེའི་སེམས་དང་པོ་བསྐྱེད་དོ་བཟུམ་ཨིན། ཡང་རང་གི་ཕ་མ་འདི་ཕྱོགས་འདི་ནང་ བཟའ་བཏུང་མཐོང་རུང་ཡང་དབང་མེད། རང་གིས་ཟ་བ་ལུ་ཡང་ནུས་པ་མེད། ཟས་ལ་ལུ་གཅིག་མི་གཙང་བ་སྦེ་མཐོང་བ་དང་། ཇི་སྐད་དུ། ཁ་ཅིག་ཁ་ནི་ཁབ་ཀྱི་མིག་ཙམ་ལ། །ལྟོ་བ་རི་ཡི་གཏོས་ཙམ་བཀྲེས་པས་ཉེན། །མི་གཙང་གི་ནར་བོར་བ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་། །འཚལ་བའི་མཐུ་དང་ལྡན་པ་མ་ལགས་སོ།། ཟེར་གསུངས་དོ་བཟུམ་ དེ་ལྟ་བུའི་བཀྲེས་སྐོམ་གྱི་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་དུས་ ག་ཅི་འབད་སྙིང་མི་རྗེ་ནི་ དེ་འབདཝ་ལས་ དེ་དག་གི་སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་དང་བཅས་པར་བྲལ་བར་འདོད་པའི་སྙིང་རྗེ་བསྒོམ་དགོཔ་ཨིན། ཡང་ རང་གི་ཕ་མ་འདི་མཐའི་རྒྱ་མཚོ་ཆེན་མོའི་ནང་ལུ་ཆུ་སྲིན་དང་། སྦུལ་དང་། ཉ་དང་། སྦལཔ་ལ་སོགས་པའི་དུད་འགྲོ་ཆེ་བ་རི་བཟུམ་ཅིག་དང་ ཆུང་བ་རྡུལ་བཟུམ་ཅིག་གི་བར་ ཆང་འགག་གི་སྦང་མ་བཞིན་ཡོདཔ་དང་ ཆེ་བ་གིས་ཆུང་བ་རྣམས་ཁྱུར་མིད་བྱེད་པ་དང་། ཆུང་བ་གིས་ཆེ་བ་རྣམས་ཀྱི་གཟུགས་འབིགས་པ་ལ་སོགས་པའི་ གཅིག་ལ་གཅིག་ཟ་བའི་སྡུག་བསྔལ་དང་། བསད་ཅིང་བཅད་པ་དང་ ལྷ་དང་མིའི་ཡུལ་ན་བླུན་རྨོངས་བཀོལ་སྤྱོད་དང་ རྡེག་ཅིང་འཚོག་པ་ལ་སོགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་བའི་སྐབས་ ག་ཅི་འབད་སྙིང་མི་རྗེ་ནི་ དེ་འབདཝ་ལས་དེའི་སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་དང་བཅས་པར་བྲལ་བར་འདོད་པའི་སྙིང་རྗེ་བསྒོམ་དགོཔ་ཨིན། དེ་ཡང་ མནོ་མེད་དུད་འགྲོ་ར་དང་ལུག་ བ་དང་གླང་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ གསད་སའི་ཁྱིམ་གྱི་གྱལ་ཁར་བལྟ་སྟེ་ འདི་ངེ་གི་ཕ་མ་རྒན་རྒས་གཉིས་ཨིན་པ་ཅིན་ ང་ག་ཅི་འབད་ནི་སྙམ་པ་དང་ དེ་ལུ་དུད་འགྲོ་ཨིན་པའི་བློ་སྤངས་ཏེ། སྙིང་ཐག་པ་ལས་ར་ངེ་གི་ཕ་རྒན་མ་རྒན་ཨིན་ཟེར་བསྒོམ་ནི་དང་ ངེ་གི་ཕ་མ་གཉིས་ལུ་ཉེས་པ་ཆུང་ཀུ་ཅིག་ཡང་མེད་དེ་འབད་རུང་གཞན་གྱིས་གསོད་པ་ཅིན་ང་ག་ཅི་འབད་ནི་ དེ་ལུ་སྡུག་བསྔལ་ག་ཅི་བཟུམ་འོང་ག་མནོ་སྟེ་ འཕྲལ་དང་འཕྲལ་ར་སྡུག་བསྔལ་དེ་ལས་ཐར་བཅུག་འདོད་པའི་སྙིང་བརྩེ་ལྷག་པར་བསྐྱེད་དགོཔ་ཨིན། ཡང་ རང་གི་ཕ་མ་འདི་ཕྱོགས་གཅིག་ན་ གཡང་ས་ཆེན་པོ་ལས་འགྱོ་བའི་སྐབས་ ཆ་རོགས་འབད་མི་མེད་པའི་སྡུག་བསྔལ་དང་། ངེས་པ་མེད་པའི་ས་ཁར་སྡུག་བསྔལ་ཡང་ངེས་པ་མེད་པར་ བྱག་གི་བར་ན་གནས་པ་དང་ རྡོའི་ནང་ལུ་འཐུམ་པ་དང་ ཆབ་རོམ་གི་ནང་ལུ་ཡན་ལག་བརྐྱང་བསྐུམ་འབད་མ་ཚུགས་པར་ལུས་པ་དང་ ཆུ་ཚན་གྱི་ནང་ལུ་འཚོད་པ་དང་ མེའི་ནང་ལུ་སྲེག་པ་དང་ ཤིང་སྡོང་བཅད་གཏུབ་འབད་བའི་སྐབས་ རང་གི་ཡན་ལག་ཡང་བཅད་པའི་སྡུག་བསྔལ་དང་། ལྷིའུ་དང་ ཕྱགསམ་དང་ སྒོ་དང་ སྒྱེད་བུ་དང་ ཐག་པ་ལ་སོགས་པའི་གནས་ན་ དཀའ་སྤྱད་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་བའི་སྐབས་ ག་ཅི་སྦེ་སྙིང་རྗེ་མི་བསྐྱེད་ནི་ དེ་འབདཝ་ལས་དེ་དག་གི་སྡུག་བསྔལ་དང་ སྡུག་བསྔལ་དེའི་རྒྱུ་དང་བྲལ་བར་འདོད་པའི་སྙིང་རྗེ་བསྒོམ་དགོཔ་ཨིན། དེ་ཡང་ སྔོན་འཕགས་པ་ཐོགས་མེད་ཀྱིས་རི་བོ་བྱ་རྐང་ཅན་དུ་བྱོན་སྦེ་ རྒྱལ་བ་བྱམས་པ་བསྒྲུབས་པའི་ཚེ་ ལོ་དྲུག་གི་རིང་དཀའ་བ་སྤྱད་དེ་འབད་རུང་ བསྒྲུབ་པའི་རྟགས་ཞལ་མཇལ་ནི་ཕར་བཞག་ རྨི་ལམ་བཟང་པོ་ཅིག་ཡང་མ་བྱུང་པར་ ལོག་བྱོན་པའི་ལམ་ཁར་མི་གཅིག་གིས་ ལྕགས་ཀྱི་སྡོང་པོ་སྦོམ་གཅིག་རས་འཇམ་ཏོང་ཏོ་གིས་འཕྱག་སྡོད་སར་གཟིགས་ཏེ། ཁྱོད་འདི་བཟུམ་ག་ཅི་སྦེ་འབདཝ་སྨོ་ཟེར་འདྲི་བའི་ལན་ལུ་ ང་ལུ་ཁབ་མེད་ནི་འདི་གིས་ལྕགས་འདི་རས་ཀྱིས་རྣོ་ཁེག་ཁེ་བཟོ་ཞིནམ་ལས་ཁབ་བཟོ་ནི་ཨིན་ཟེར་ཞུ་ནུག། དེ་བཟུམ་སྦེ་འཇིག་རྟེན་པ་གཅིག་གིས་འབད་ཚུགས་པ་ཅིན་ ང་ཆོས་བསྒྲུབ་ནི་ལུ་འདི་བ་ལྷག་སྟེ་སྙིང་རུས་སྐྱེད་ཚུགས་པའི་ནུས་པ་ཡོད་ཟེར་དགོངས་ཏེ་ལོག་བྱོན་ནུག། ལོ་གསུམ་གྱི་རིང་ལུ་བསྒྲུབས་ཏེ་འབད་རུང་ རྟགས་མ་བྱུང་པར་སྔར་བཞིན་ཡིད་ཆད་དེ་བྱོན་པའི་ལམ་ཁར་ བྱག་སྦོམ་གཅིག་གི་རྩ་བར་ མི་གཅིག་གིས་བྱའི་སྒྲོ་གིས་བྱག་འདི་འཕྱག་སྡོད་སར་གཟིགས་ཏེ་ ཁྱོད་ག་ཅི་འབད་དོ་ཟེར་འདྲི་བའི་ལན་ལུ་ ངེའི་ཁྱིམ་འདི་བྱག་འདི་གིས་སྤུབས་ཏེ་ཉིམ་ཕོག་ནི་མེདཔ་ལས་ བྱག་འདི་མེདཔ་བཟོ་ནི་སྦེ་ཨིན་ཟེར་ཞུ་ནུག། ད་རུང་འཕགས་པ་ཐོགས་མེད་ཐུགས་སྙིང་རུས་སྐྱེད་དེ་ ལོ་གསུམ་གྱི་རིང་བསྒྲུབ་རུང་རྨི་ལམ་བཟང་པོ་གཅིག་ཡང་མ་བྱུང་པར་ཡིད་ཆད་དེ། ད་འབདན་ ཐད་རི་བ་རི་བསྒྲུབ་མི་ཚུགས་ནི་མས་ཟེར་དགོངས་ཏེ་བྱོན་པའི་ལམ་ཁར་ རོ་ཁྱི་མོ་གཅིག་རྐངམ་གཉིས་ཆ་ར་ཞརཝ་དང་ ཁོད་སྨད་ག་ར་རུལ་ཏེ་འབུཔ་ཆགས་ཏེ་ཡོད་མི་གིས་ གཞན་ལུ་ཞེ་སྡང་དྲག་པོ་གིས་ཧབ་སར་གཟིགས་ནུག། འདི་ལུ་འཕགས་པ་སྙིང་རྗེ་གིས་བཟོད་མ་ཚུགས་པར་ སྐུ་གཟུགས་ཀྱི་ཤ་བཅད་དེ་རོ་ཁྱི་ལུ་བྱིན་ རོ་ཁྱིའི་གཟུགས་ཁར་ཡོད་པའི་འབུཔ་ཕྱག་གིས་བསལ་བ་ཅིན་ཤི་ནི་ཨིན་མས་ འདི་བ་ལྕེ་གིས་བསལ་དགོ་པས་ཟེར་དགོངས་ཏེ་ སྤྱན་བཙུམས་ཏེ་ལྗགས་བརྐྱངམ་ད་ཁྱི་ལུ་མེན་པར་ས་ཁར་ཐུག་སྟེ་ སྤྱན་བརྒྱང་པའི་སྐབས་ ཧེ་མའི་རོ་ཁྱི་མེན་པར་རྗེ་བཙུན་བྱམས་པའི་ཞལ་དངོས་སུ་མཇལ་ཚུགས་ནུག། འདི་ག་ཅི་སྦེ་ཨིན་ན་ཟེར་བ་ཅིན་ རོ་ཁྱི་འདི་ལུ་སྙིང་རྗེ་དཔག་ཏུ་མེད་པར་བསྐྱེད་དེ་ སྒྲིབ་པ་ཐམས་ཅད་མ་ལུས་པར་དག་ནི་འདི་གིས་ཨིནམ་དང་ ཆོས་ཡང་དག་པར་སྡུད་པའི་མདོ་ལས་ཡང་། སངས་རྒྱས་ཐོབ་པར་འདོད་པས་ཆོས་མང་པོ་ལ་བསླབ་པར་མི་བགྱི་ཡི། །ཆོས་གཅིག་ལ་བསླབ་པར་བགྱིའོ། །དེ་གང་ཞེ་ན་སྙིང་རྗེ་ཅན་ནོ། །གང་ལ་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་ཡོད་པ་དེ་ལ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལག་མཐིལ་དུ་ཡོད་པ་ལྟར་འགྱུར་རོ། ། ༼ཀུན་བཟང་བླ་མའི་ཞལ་ལུང་ ༣༣༩༽ ཟེར་གསུངས་དོ་བཟུམ་ཨིན། མཐར་ནམ་མཁའ་ག་ཏེ་ཁྱབ་ས་ཁམས་གསུམ་གྱི་སེམས་ཅན་ཁྱབ་པ་དང་ སེམས་ཅན་ག་ཏེ་ཁྱབ་ས་ལས་དང་སྡུག་བསྔལ་ཁྱབ་སྟེ། རང་གིས་སེམས་ཅན་དེ་རྣམས་ལུ་དམིགས་ཏེ་ དེ་དག་གི་སྡུག་བསྔལ་ཚད་མེད་པ་དང་ རྒྱུ་ཚད་མེད་པ་གཉིས་ལས་མྱུར་དུ་གྲོལ་བར་འདོད་པ་འདི་སྙིང་རྗེ་ཚད་མེད་ཨིན་ནོ། ། གསུམ་པ་དགའ་བ་ཚད་མེད། དགའ་བ་ཚད་མེད་ཟེར་མི་འདི་ སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་སྡུག་བསྔལ་མེད་པའི་བདེ་བ་དམ་པ་དང་མི་འབྲལ་བར་གྱུར་ཅིག། ཟེར་གསུངས་ཡོད་དོ་བཟུམ་ ཕྱོགས་བཅུ་ན་གནས་པའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་སྡུག་བསྔལ་མེད་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་གི་རྒྱུ་གིས་བཅིངས་ཡོད་དེ་འབད་རུང་འདི་ལས་གྲོལ་ཏེ། བདེ་བ་དང་ལྡན་པར་ཤོག་སྙམ་པ་དང་ བདེ་བ་འདི་དང་འཕྲད་དེ་ དུས་ནམ་ཡང་བདེ་བ་འདི་ལས་བྲལ་བ་མེད་པར་རང་གི་སེམས་ཀྱི་སྙིང་ནས་ རྗེས་སུ་ཡི་རངས་ཀྱི་སྒོ་ལས་གཞན་ལུ་དགའ་བ་བསྒོམ་ནི་དང་། གཞན་ཡང་གཞན་གྱི་ཡོན་ཏན་དང་། རྒྱུ་ནོར་ལོངས་སྤྱོད་དང་། དགེ་བའི་ལཱ་ལུ་རྩོལ་བ་དང་། ཐར་པར་འབད་པ་དང་། ལེགས་ཆ་བཟང་པོ་དང་འབྲས་བུ་བཟང་པོ་སྨིན་པ་ལ་སོགས་པ་ལུ་སྨོན་ལམ་དང་བཅས་ ཡང་དག་པའི་དགའ་བ་སྒོམ་མི་འདི་ལུ་དགའ་བ་ཚད་མེད་པ་ཟེར་སླབ་ཨིན། དེ་བཟུམ་སྦེ་ཕྱོགས་བཅུའི་མུན་སེལ་ལས། སེམས་ཅན་བདེ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་དེ་དང་མི་འབྲལ་བར་འདོད་པའི་དགའ་བ། །ཟེར་གསུངས་དོ་བཟུམ་ཨིན། དེ་ཡང་ དགའ་བ་སྒོམ་པའི་སྐབས་ལུ་དམིགས་པའི་ཡུལ་འདི་ སེམས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་ལུ་བསྒོམ་དགོ། སྣང་བར་མ་གྱུར་པའི་སེམས་ཅན་གྱི་ཁམས་འདི་ཚད་མེད་དོ་ ཟེར་སླབ་དོ་བཟུམ་ སེམས་ཅན་གྱི་ཁམས་ཚད་མེད་པའི་གྱངས་ཁ་གཟུང་ནི་འདི་ རང་ལུ་ནུས་པ་མེད་པ་ལས་སེམས་ཅན་ཚད་མེད་ཟེར་དང་། དེ་འབདཝ་ལས་བརྟེན་ཁམས་གསུམ་འཁོར་བའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ ཐོག་མ་མེད་པའི་དུས་དང་རང་ར་སོ་སོའི་ལས་དབང་གིས་ སོ་སོའི་གནས་མཐོ་དམན་ལུ་འཁོརཝ་ཨིན་རུང་ ལན་བརྒྱ་སྟོང་དང་བསྐལ་པ་དང་བསྐལ་པའི་བར་ རང་གི་ཕ་མ་གཉེན་ལུ་མ་གྱུར་བ་མེདཔ་ཨིན། རང་གི་ཕ་མ་དང་དགེ་བཤེས་དང་ གཉེན་བཤེས་རྐྱངམ་གཅིག་ལུ་དགའ་བ་བསྒོམ་ནི་མེན་པར་ རང་ལུ་གནོད་བཀལ་མི་དགྲ་དང་སེམས་ཅན་རྣམས་ རང་གི་གཉེན་ཨིན་སྙམ་པའི་སེམས་ཀྱིས་ སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཚད་མེད་པ་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་ཆེ་འབྲིང་ཆུང་གསུམ་གྱིས་ཉམས་སུ་ལེན་པའི་ཚེ་སྙིང་རྗེ་བསྒོམ་ནི་དང་ བདེ་བའི་རྒྱུ་དང་ལྡན་ཏེ་ དེའི་འབྲས་བུ་བདེ་བ་དང་བྲལ་བ་མེད་པའི་ལེགས་སྨོན་དང་བཅས་དགའ་བ་བསྐྱེད་དགོ། མཐར་རང་དོན་ལུ་མ་དམིགས་པ་དང་ བསྒོམ་པའི་སྐབས་སུ་རང་རྒྱུད་ལུ་ཕྲད་དོག་ལ་སོགས་པའི་སྒོ་ནས་མ་བསྒོམས་པར། ཀུན་བཟང་བླ་མའི་ཞལ་ལུང་ལས། ལོངས་སྤྱོད་དང་ལྡན་པ་ཞིག་དམིགས་ཡུལ་དུ་བསམ་ནས། །དོ་ལ་འགྲན་སེམས་དང་ཕྲག་དོག་མེད་པར། །ད་རུང་འདི་བས་ཀྱང་མངོན་མཐོའི་དཔལ་གྱིས་འབྱོར་ཞིང་། །འཚེ་བ་མེད་པ། །ཤེས་རབ་ཆེ་བ་ལ་སོགས་ཡོན་ཏན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དུ་མས་འབྱོར་པར་ཤོག་ཅིག །ཟེར་གསུངས་ཏེ་འདུག། དེ་བཟུམ་སྦེ་ར་མཁས་པའི་བློ་གྲོས་དང་ལྡན་པའི་ བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱིས་ སེམསཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་ལུ་སེམས་བསྐྱེད་ཡང་ན་དགའ་བ་སྒོམ་ཐངས་འདི་ ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྟོབས་འབྱོར་ལུ་སྙིང་ཐག་པ་ནས་ཡིད་རངས་བ་རྔ་མོང་གིས་རྔའི་རྙེད་པ་བཟུམ་དང་ ཐོག་མ་མེད་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ དུས་ནམ་ཡང་བདེ་བ་དང་ལྡན་པའི་སྐབས་སུ་དགའ་བ་སྒོམ་པའི་ཀུན་སློང་དང་ བདེ་བ་དང་མ་བྲལ་བར་ཤོག་ཟེར་བསམ་པའི་དྭངས་བ་སྤྲོ་བ་དང་བཅས་པའི་སྒོ་ལས་སྨོན་ལམ་བཏབ་དོ་བཟུམ་བསྒོམ་དགོཔ་ཨིན། དགའ་བ་སྒོམ་པའི་སྐབས་ལུ་ རང་ལུ་ག་ནི་ཡང་མེད་དེ་འབད་རུང་ གཞན་ཡོད་མི་ཚུ་གིས་ཡར་དཀོན་མཆོག་གསུམ་ལུ་མཆོད་པའི་ཡོ་བྱད་ཕུལ་ནི་དང་ མར་ངན་སློང་ལུ་སྦྱིན་པ་གཏང་སར་མཐོང་པ་ཅིན་ འདི་ལུ་རང་གི་ཕྲག་དོག་དང་ མིག་སེར་དང་ སེར་སྣ་དང་ བདག་འཛིན་ཅན་དང་ བདག་གཉེར་ཅན་མེན་པར་ དེའི་དགེ་བ་འདི་ རང་དང་འདྲ་བའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལུ་འཐོབ་བཅུག་མནོ་བའི་དགའ་བ་བསྒོམ་དགོཔ་ཨིན། དཔེར་ན་ མི་གཞན་གཅིག་ལུ་ཕ་མ་སྤུན་ཆ་འཛོམས་ རྒྱུ་ནོར་ལོངས་སྤྱོད་འཛོམས་ དགའ་སྐྱིད་ཕུན་སུམ་ཚོགས་ཏེ་ཡོད་པ་ཅིན་ འདི་བཟུམ་མའི་དགའ་བ་འདི་ཡུན་རིང་དུ་གནས་འདི་འབད་ས་ཅིག་རུང་ འདི་གི་ངོ་བོ་ཡང་ན་རང་བཞིན་སྡུག་བསྔལ་ཨིནམ་ཤེས་ཞིནམ་ལས་དགའ་བ་བསྒོམ་ནི་གལ་ཆེ། དགའ་བ་ཚད་མེད་སྒོམ་པའི་ཕན་ཡོན་འདི་ ཚེ་ད་ལྟོ་རང་དང་གཞན་བདེ་བ་ཆེན་པོའི་ས་ལུ་གནས་ནི་དང་། དུས་ཨ་རྟག་ར་གཞན་ཕན་ལུ་འགྲོ་དོན་དང་དགའ་བ་སྒོམ་སྟེ་ཚོགས་དཔག་ཏུ་མེད་པ་བསགས་ཏེ་ཚེ་རིང་བ་དང་ནད་མེད་པ། ཡང་སངས་རྒྱས་ཀྱིས། ལུས་ཅན་དག་གི་ལས་རྣམས་ནི། །བསྐལ་པ་བརྒྱར་ཡང་ཆུད་མི་ཟ། །ཚོགས་ཤིང་དུས་ལ་བབ་པ་ན། །འབྲས་བུ་མྱུར་དུ་སྨིན་པར་འགྱུར།། ཟེར་གསུངས་དོ་བཟུམ་ ད་ལྟོ་དགའ་བ་སྒོམ་པའི་ཕན་ཡོན་འདི་ ཚེ་ད་རེས་རང་དང་མཉམ་ཆ་རོགས་མང་ནི་དང་ ཚེ་ཤུལ་མ་ཡང་གཞན་གྱི་རང་ལུ་དགའ་སྐྱིད་བྱིན་མི་མང་བའི་ཁར་ ཆ་རོགས་འབད་མི་ཡང་རྩ་ལས་རང་མི་དཀོན་ནི་ཨིན་མས། དེ་ལས་དགའ་བ་སྒོམ་པའི་སྐབས་སུ་རང་རྒྱུད་ལུ་སྐྱེད་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ དམ་ཆོས་པདྨ་དཀར་པོའི་མདོ་ནང་ལས། དགའ་བ་ཆེན་པོ་བསྐྱེད་པ་ལ་བརྟེན་ནས་རང་ཉིད་ཡུན་བསྲིངས་པའི་ལུས་ཀྱི་བདེ་བ་དང་། །གང་བདེན་པ་ཡིན་པར་ཡིད་ཆེས་བརྟེན་པ། །དེ་བཞིན་ཡིད་ཀྱི་དགའ་བ་མཆོག་དང་ལྡན་པ་སྐྱེ་བ།། ཟེར་གསུངས་ཏེ་འདུག། དེ་མ་ཚད་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་འཇུག་ལས། དེང་དུས་བདག་ཚེ་འབྲས་བུ་ཡོད། །མི་ཡི་སྲིད་པ་ལེགས་པར་ཐོབ། །དེ་རིང་སངས་རྒྱས་རིགས་སུ་སྐྱེས། །སངས་རྒྱས་སྲས་སུ་ད་གྱུར་ཏོ།། ཟེར་གསུངས་དོ་བཟུམ་ མཐར་ཐུག་ཚད་མེད་པའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལུ་ དགའ་བ་ཚད་མེད་པ་བསྒོམ་པ་ཅིན་འབྲས་བུ་བཟང་པོ་འཐོབ་ནི་དང་ མིའི་་སྲིད་པ་ནང་སྐྱེ་རུང་ཡང་དག་པའི་ལུས་རྟེན་ཐོབ་མ་ཚད་སངས་རྒྱས་རིགས་སུ་སྐྱེཝ་ཨིན། ཚེ་འདི་ལས་ཤི་སྟེ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ས་ལུ་གནས་ནི་དང་ སྐྱེས་བུ་དམ་པའི་བདེ་བ་དང་ལྡན་ནི་ཨིན་ནོ།། བཞི་པ་བཏང་སྙོམས། རང་གི་རྒྱུད་ལུ་བཏང་སྙོམས་འདི་མེད་པ་ཅིན་ བྱམས་པ་དང་ སྙིང་རྗེ་དང་ དགའ་བ་གསུམ་ཡོད་དེ་ར་འབད་རུང་ ཆགས་སྡང་ཕྱོགས་རིས་དབང་ལུ་ཤོར་ནིའི་ཉེན་ཁ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་འབདཝ་ལས་བཏང་སྙོམས་ཚད་མེད་ཟེར་མི་འདི་ གཞན་ཕྱོགས་ལུ་ཡོད་པའི་དགྲ་ལུ་ཞེ་སྡང་དང་ རང་ཕྱོགས་ལུ་ཡོད་པའི་གཉེན་ལུ་ཆགས་པའི་རྣམ་གཞག་ག་ནི་ཡང་མེད་པར་ ཁམས་གསུམ་གྱི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ རང་གི་ཕ་མ་ཨིནམ་ཤེས་ཞིནམ་ལས་ དེ་ལུ་རང་དང་གཞན་གྱི་དབྱེ་བ་དང་ཉེ་རིང་ཆགས་སྡང་སོགས་མེད་པར་ འདྲ་མཉམ་གྱི་ཐོག་ལས་ཕན་སེམས་ཚད་མེད་པ་བསྐྱེད་མི་ལུ་བཏང་སྙོམས་ཟེར་སླབ་ཨིན། བཏང་སྙོམས་འདི་སྤྱིར་བཏང་འཁོར་བའི་སེམས་ཅན་གེ་ར་ལུ་བསྐྱེད་དགོཔ་དང་ ལྷག་པར་དུ་ ད་ལྟོ་ང་བཅས་ཚུ་སངས་རྒྱས་འཐོབ་པའི་ལམ་སྒྲུབ་པའི་སྐབས་ ཆོས་ལུགས་རྣམས་ཀྱི་བར་ན་བཏང་སྙོམས་དང་ བླམ་དང་སློབ་མའི་བར་ན་བཏང་སྙོམས་དང་ ཚེ་ད་རེས་ཀྱི་ཕམ་དང་སྤུན་ཆའི་བར་ན་བཏང་སྙོམས་དང་ རིགས་རྒྱུད་མཐོ་དམན་གྱི་བར་ན་བཏང་སྙོམས་དེ་རྣམས་ རང་གི་རྒྱུད་ལུ་བསྐྱེད་དགོཔ་འདི་མེད་ཐབས་མེདཔ་ཅིག་ཨིན། འཁོར་བ་ཐོག་མ་མེད་པ་ལས་སེམས་ཅན་ཆ་ཁྱབ་ ལ་ལུ་རང་གི་ཕམ་སྦེ་གཅིག་ཏུ་འཛོམས་ ལ་ལུ་རང་དང་མཉམ་གཅིག་སྦོམ་པའི་སྤུན་ཆ་སྦེ་འཛོམས་ ལ་ལུ་རང་དང་མཐུན་པའི་ཆ་རོགས་སྦེ་འཛོམས་ ལ་ལུ་རང་གི་སེམས་མཐུན་ལུས་མཐུན་གྱི་གཉེན་གྲོགས་སྦེ་འཛོམས་ ལ་ལུ་རང་གི་སྒོ་ཁར་དུད་འགྲོ་སྦེ་སྐྱེས་ ལ་ལུ་རང་དང་མ་མཐུན་པའི་དགྲ་སྦེ་སྐྱེས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་སྦེ་ཨིན་ཏེ་འབད་རུང་ འདི་ཚུ་རྟག་པ་བརྟན་པ་ག་ནི་ཡང་མེད་པར་ མི་ཚེ་འདི་ནང་ར་རང་དང་མཉམ་ཡོད་པའི་ཕ་མ་དང་ སྤུན་ཆ་དང་ གཉེན་གྲོགས་དང་ ཆ་རོགས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ རང་གི་མི་མཐུན་པའི་དགྲ་ལུ་འགྱུར་ནི་དང་ ཡང་ཅིན་རང་ཚེ་འཕོས་ཏེ་ལུས་རྟེན་སོར་འགྱོ་བའི་སྐབས་ ཚེ་ཧེ་མ་རང་དང་མཉམ་ཡོད་པའི་ཕ་མ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ རང་དང་གཅིག་ཁར་འོང་ནི་དང་ མི་མཐུན་པའི་དགྲ་ཡང་ རང་གི་དགྲ་སྦེ་ར་སྐྱེ་དགོཔ་ཨིན་ན་ཟེར་བ་ཅིན་ འདི་རྩ་ལས་ངེས་པ་མེདཔ་ཨིན། དེ་སྦེ་འབད་སྐྱེ་བ་ལུ་ངེས་པ་མེདཔ་ཨིནམ་ཤེས་ཞིནམ་ལས་ རང་ཕྱོགས་ལུ་ཡོད་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལུ་ཆགས་པ་དང་ གཞན་ཕྱོགས་ལུ་ཡོད་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལུ་སྡང་བ་སྤུ་ཙམ་ཡང་མེད་པར་ བྱམས་པ་སྙིང་རྗེ་སོགས་ཀྱི་ཕན་སེམས་བཏང་སྙོམས་སྦེ་དགོཔ་ཨིན། འཕགས་པ་ཀཱ་ཏྱཱ་གིས། ཕ་ཤ་ཟ་ཞིང་མ་ལ་རྡེག །ལན་ངན་དགྲ་བོ་པང་ན་བཟུང་། །ཆུང་མས་ཁྱོ་ཡི་རུས་པ་འཆའ། །འཁོར་བའི་ཆོས་ལ་གད་མོ་བྲོ།། ༼ཀུན་བཟང་བླ་མའི་ཞལ་ལུང་ ༣༡༤༽ ཟེར་གསུངས་དོ་བཟུམ་ཨིན། འཁོར་བ་ནང་གི་སེམས་ཅན་ཐ་ན་འབུཔ་གྱོག་མོ་གཅིག་ལུ་ཡང་ སངས་རྒྱས་འཐོབ་པའི་རྒྱུ་བདེ་བར་བཤེགས་པའི་སྙིང་པོ་ཟེར་མི་འདི་ཡོདཔ་ཨིན། ད་ལྟོ་ང་བཅས་སངས་རྒྱས་འཐོབ་པའི་ལམ་སྒྲུབ་པའི་སྐབས་ ལམ་སྟོན་གྱི་རྩ་བ་ཆོས་ལུ་བསྟེན་དགོ་ནི་འདི་གིས་ ཆོས་ལུགས་རྣམས་ལུ་ ཉེ་རིང་ཆགས་སྡང་ཕྱོགས་རིས་འཕྱལ་ནི་འདི་རྩ་བ་ཉིད་ལས་ར་མ་བཏུབ་ཅིག་ཨིན། ཨྱོན་རིན་པོ་ཆེ་གིས། དུས་རྣམས་མི་འགྱུར་མི་རྣམས་འགྱུར་བ་ཡིན། །ཟེར་གསུངས་དོ་བཟུམ་སྦེ་ དེང་སང་གི་དུས་ལུ་ རྒྱལ་ཁབ་དང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་བར་ན་མ་ཚད་པར་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་འཁོད་ལུ་ཡང་ཆོས་ལུགས་མ་འདྲཝ་ཚུ་གི་བར་ན་སྟབས་མ་བདེཝ་ དམག་འཁྲུག་དང་ནང་འཁྲུག་ལེ་ཤ་ར་འབྱུང་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་སྦེ་སྟབས་མ་བདེཝ་འབྱུང་དགོ་མི་འདི་ཡང་ སེམས་ཅན་རང་ར་སོ་སོའི་རྒྱུད་ལུ་ བཏང་སྙོམས་འདི་བསྒོམ་མ་ཤེས་པའི་རྟགས་ངོ་མ་ཅིག་ཨིན། རང་གི་ཆོས་ལུགས་འདི་ག་བ་ཡང་བཟང་ རོགས་ཀྱི་ཆོས་ལུགས་འདི་ག་བ་ཡང་ངན་ཟེར་ དམའ་ཕབ་རྐྱབ་པ་ཅིན་ ངན་སོང་གསུམ་ལུ་ལྷུང་ནིའི་རྒྱུ་གཙོ་བོ་ཅིག་ཨིན། འཕགས་པ་ལྷ་གིས། ཆོས་ནི་མདོར་ན་མི་འཚེ་བར། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་གསུང་། །སྟོང་ཉིད་མྱ་ངན་འདས་པ་སྟེ། །འདིར་ནི་དེ་གཉིས་འབའ་ཞིག་གོ། ཟེར་གསུངས་དོ་བཟུམ་སྦེ་ ཆོས་ཟེར་མི་འདི་ར་གཞན་ལུ་གནོད་འཚེ་མེད་པར་ སྙིང་ཐག་པ་ལས་ར་ རང་གཞན་མེད་པར་ཕན་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཡོད་པ་ཅིན་ འདི་བ་ལྷག་པའི་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པ་ཅིག་མེད། དཔེར་ན་ རང་ནང་པ་ཨིན་པའི་ཆ་ལས་འབྲུག་པ་བཀའ་བརྒྱུད་དང་ རྙིང་མ་པ་ལ་སོགས་པ་མ་འདྲ་བའི་ཆོས་ལུགས་ཡོད་དེ་ར་འབད་རུང་ རང་ཆོས་ལུགས་ག་གི་ནང་ཨིན་རུང་ ཆོས་ལུགས་གཞན་དང་ཉེ་རིང་མེད་པར་ འདི་ལུ་ཐོས་བསམ་སྒོམ་གསུམ་ཐར་ཕྱིན་ཚུགས་པ་ཅིན་ འདི་གིས་སངས་རྒྱས་མ་ཐོབ་པའི་དཔེ་རྩ་ལས་མེད། དེ་འབདཝ་ལས་ ཆོས་ལུགས་ལུ་ཆགས་སྡང་འདི་སྤང་དགོ་པའི་ཁར་ བླམ་དང་སློབ་མའི་བར་ན་ བཏང་སྙོམས་དགོཔ་འདི་གལ་ཆེ་ཤོས་ཅིག་ཨིན། ང་བཅས་མི་མང་ཤོས་ཅིག་གིས་ར་ དང་པ་བླམ་འདི་མཇལ་མ་ཐག་ཏུ་ བླམ་འདི་གི་སྐོར་ལས་བརྟག་དཔྱད་ག་ནི་ཡང་མ་འབད་བར་ འདི་ལུ་དད་པ་རྣམ་གསུམ་གྱི་སྒོ་ལས་དབང་ལུང་ཁྲིད་གསུམ་ཞུ། ཤུལ་མ་བླམ་འདི་གིས་འཆར་གཞི་ངན་པ་བརྩམས་ཏེ་ རྒྱུ་དང་མིང་གཏམ་ བསྟོད་པ་དང་གུས་ཞབས་ལ་སོགས་པ་ཚུ་ལུ་དམིགས་ཏེ་བྱ་བ་ངན་པ་ཅིག་ལུ་ཡར་སོ་པ་ཅིན་ འདི་ལུ་སྐུར་པ་བཏབ་ནི་དང་ ཁ་གཏང་ནི་ལ་སོགས་པ་ལེ་ཤ་འབདཝ་ཨིན་མས། འདི་བཟུམ་འབད་བ་ཅིན་ བླམ་དང་ཆོས་ཞུ་མི་གཉིས་ཆ་ར་ངན་སོང་གསུམ་ལུ་ལྷུང་ནིའི་ཉེན་ཁ་སྦོམ་ཡོདཔ་ལས་འདི་ལུ་བཏང་སྙོམས་སྦེ་བཞག་དགོཔ་ཨིན། དེ་ཡང་བཙུན་པ་དགེ་འདུན་རིན་ཆེན་གྱིས། དང་པོར་དེ་ལ་ཡོན་ཏན་ཅི་འདུག་བརྟག །བར་དུ་ཉེས་པའི་སྐྱོན་ལ་ཅི་འདུག་བརྟག །ཐ་མར་སྐྱོན་དང་ཡོན་ཏན་གང་མང་བརྟག །དེ་ལ་ཡོན་ཏན་མང་བའི་ཕྱོགས་ཉིད་དུ། །བསྟེན་བྱ་ཡིན་ཚུལ་མདོ་ལས་འདི་སྐད་གསུང་།། ཟེར་གསུངས་དོ་བཟུམ་ཨིན། དེ་འབད་ནི་འདི་གིས་ ང་བཅས་ག་ར་འབད་རུང་ ངེ་གི་བླམ་འདི་མཁས་ གཞན་གྱི་བླམ་འདི་ངན་པ་ཨིན་ཟེར་བའི་ཆགས་སྡང་འདི་རྩ་བ་ལས་ར་སྤང་དགོཔ་ཨིན། བླ་མ་གི་འབད་ས་ཅིག་རུང་ སློབ་མ་དམངས་ཀྱི་སྦུག་ལས་ཉེ་རིང་འཕྱལ་ཏེ་བཟང་ངན་ལུ་མ་གཟིགས་པར་ བཏང་སྙོམས་ཀྱི་སྒོ་ལས་བྱམས་སྐྱོང་མཛད་དགོཔ་ཨིན། ཚེ་ད་རེས་གཅིག་ཁར་འཛོམས་པའི་བཟའ་ཚང་ནང་འཁོད་ཡང་ ནང་འཁྲུག་རྒྱབ་ཁར་བཞག་བསྟུན་གྲོས་སྦུག་ལུ་བཙུགས་ཏེ་འཆམ་ཏོག་ཏོ་སྦེ་སྡོད་དགོཔ་འདི་གལ་ཆེ། ད་རེས་ནངས་པའི་དུས་ལུ་ ཕ་མ་གིས་བུ་གཞི་ལུ་བརྩེ་བ་མེད་ བུ་གཞི་གིས་ཕ་མ་ལུ་གུས་ཞབས་མེད་པར་ ཕ་དང་བུའི་དག་སྣང་ཉམས་འགྱོ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། འདི་བཟུམ་མི་འབྱུང་ནིའི་དོན་ལུ་ཕམ་གིས་འབད་རུང་ ངེ་གི་བུ་ཆུང་ཤོས་འདི་ལེགས་ ངེ་གི་བུམ་ཆུང་ཤོས་འདི་ལུ་ཧིང་ལས་ར་དགའ་ ངེ་གི་བུ་སྦོམ་ཤོས་འདི་གིན་ག་ནི་ཡང་མི་ཤེས་པས་ཟེར་བའི་ ཆགས་སྡང་སྤངས་ཏེ་རང་གི་བུ་གཞི་ག་ར་ལུ་ ཉེ་རིང་མེད་པའི་བཏང་སྙོམས་དང་བྱམས་བརྩེ་ལྷོད་མེད་ཀྱི་སྒོ་ལས་སྐྱོང་དགོཔ་ཨིན། བུ་གཞི་ཚུ་གིས་འབད་རུང་ རང་གི་ཕ་མ་གཉིས་སོ་སོར་དབྱེ་བ་ཕྱེ་སྟེ་ ཨ་པ་ལུ་སྡང་སྟེ་ཨའི་ལུ་ཆགས་པ་དང་ ཨའི་སྡང་སྟེ་ཨ་པ་ལུ་ཆགས་པ་སོགས་སྤངས་ཏེ་ གཉིས་ཆ་ར་ལུ་བཏང་སྙོམས་ཀྱི་སྒོ་ལས་གུས་ཞབས་དང་ཞབས་ཏོག་ཞུ་དགོཔ་ཨིན། དེ་བཟུམ་སྦེ་ར་ འཛམ་གླིང་ནང་ལུ་རིགས་རྒྱུད་མཐོ་དམན་ལས་བརྟེན་ ཆགས་སྡང་ཕྱོགས་རིས་མང་སུ་མང་སུ་འཐོན་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། དོན་ངོ་མ་ལུ་རིགས་བཟང་ངན་ལུ་ཁྱད་པར་ག་ནི་ཡང་མེད་ གཙོ་བོ་རང་གི་བསམ་པ་བཟང་ངན་ལུ་རག་ལས་དགོཔ་ཨིན། དེ་འབདཝ་ལས་བཏང་སྙོམས་ཚད་མེད་འདི་གིས་སྦེ་ རང་རྒྱུད་ལུ་ཡོད་པའི་ཆགས་སྡང་ཕྱོགས་རིས་ཀྱི་གཉེན་པོ་སྦེ་ལག་ལེན་འཐབ་སྟེ་ སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལུ་ཞི་བདེ་སྤྲོད་དགོཔ་ཨིན་ནོ། །ཚད་མེད་བཞི་ཟེར་མི་འདི་ རིན་ཆེན་ཕྲེང་བ་ལས། སེམས་ཅན་ཁམས་ནི་ཚད་མེད་ལ། །ཕན་འདོད་དེ་ནི་དེ་འདྲའོ།། ༼སྐལ་བཟང་ཡིད་ཀྱི་དགའ་སྟོན་ ༦༢༽ ཟེར་གསུངས་དོ་བཟུམ་ཨིན་ནོ། འགོག་པའི་བདེན་པ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡུལ་ཝ་ར་ན་སི་ལུ་ བདེན་པ་བཞི་ཡི་ཆོས་འཁོར་སྐོར་བའི་སྐབས་ སྡུག་བསྔལ་ཤེས་པར་བྱ། ཀུན་འབྱུང་སྤང་བར་བྱ། འགོག་པ་མངོན་དུ་བྱ། ལམ་རྒྱུད་ལ་བསྟན་པར་བྱ། ཞེས་གསུངས་འདུག། འཕགས་པའི་བདེན་པ་ལུ་ རྣམ་པ་བཞིར་དབྱེ་བ་ཡིན་ཏེ་ སྡུག་བསྔལ་འཕགས་པའི་བདེན་པ། ཀུན་འབྱུང་འཕགས་པའི་བདེན་པ། འགོག་པ་འཕགས་པའི་བདེན་པ། ལམ་འཕགས་པའི་བདེན་པའོ། དེ་ཡང་ རྒྱུ་དང་འབྲས་བུ་གཉིས་སུ་བཤད་པའི་སྐབས་ སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་ནི་འཁོར་བའི་འབྲས་བུ་དང་། ཀུན་འབྱུང་གི་བདེན་པ་ནི་འཁོར་བའི་རྒྱུ་དང་། དེ་བཞིན་འགོག་པའི་བདེན་པ་ནི་མྱང་འདས་ཀྱི་འབྲས་བུ་དང་། ལམ་གྱི་བདེན་པ་ནི་མྱང་འདས་ཀྱི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ། དེ་ལས་སྡུག་བསྔལ་བདེན་པ་དང་ ཀུན་འབྱུང་བདེན་པ་གཉིས་ནི་ ཟག་བཅས་ཀྱི་ཆ་དང་། འགོག་པའི་བདེན་པ་དང་ ལམ་གྱི་བདེན་པ་གཉིས་ནི་ ཟག་མེད་ཀྱི་ཆ་ཡིན་ནོ། ། སྡུག་བསྔལ་ལ་སོགས་པའི་བདེན་པ་བཞི་ལ་ འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཞེས་བཏགས་དགོས་པའི་རྒྱུ་མཚན་ནི་ བདེན་པ་བཞི་ཡི་གནས་ལུགས་སམ་རང་བཞིན་ག་ཨིན་མི་འདི་ མཐའ་གཅིག་ཏུ་རྟོགས་ཚུགས་མི་ འཕགས་པ་ཁོ་ན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ འཕགས་པའི་བདེན་པ་ཞེས་བྱའོ། སྤྱིར་བཏང་གི་དབང་ལུ་བཏང་པ་ཅིན་ འགོག་པ་ཟེར་མི་འདི་ བྲལ་བ་ལུ་གོ་ནི་ཨིན། བྲལ་ཟེར་མི་འདི་ གཞི་གཅིག་ལས་གཅིག་སོ་སོ་སྦེ་ཁ་བྲལ་འགྱོ་མི་ཅིག་ལུ་གོ་ནི་ཨིན། ད་ལྟོ་སྐབས་སུ་བབས་པའི་བྲལ་ལམ་འགོག་པ་ཟེར་མི་འདི་ འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་ཀུན་འབྱུང་བདེན་པ་ཨིནམ་ཤེས་བཞིནམ་ལས་ ཀུན་འབྱུང་ཉོན་མོངས་པ་དང་ ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་ཚུ་ཡོངས་རྫོགས་ རྩ་བ་ལས་སྤངས་ཏེ་ འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ལས་བྲལ་མི་ཅིག་ལུ་གོ་དགོཔ་ཨིན། གལ་སྲིད་ཤེས་སྒྲིབ་དང་ ཉོན་སྒྲིབ་གཉིས་རྩ་བ་ལས་སྤངས་ཚར་བ་ཅིན་ སྡུག་བསྔལ་ལས་འབྲལ་ནི་འདི་ངེས་ཏིག་ཨིན་པ་ལུ་བརྟེན་ འདི་ལུ་འགོག་པའི་བདེན་པ་ཟེར་སླབ་ཨིན། ཧེ་མ་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ ཆོས་འཁོར་དང་པ་ བདེན་པ་བཞིའི་ཆོས་འཁོར་བསྐོར་བའི་སྐབས་གསུངས་ཡོད་བཞིན་ སྡུག་འདི་ཤེས་བྱའི་ཡུལ་དང་། ཀུན་འབྱུང་འདི་ སྤང་བྱ། འགོག་བདེན་འདི་ མངོན་གྱུར་གྱི་ཆོས། ལམ་བདེན་འདི་ བསྟེན་བྱའི་ཆོས་ཨིནམ་ལས་ སྡུག་བསྔལ་ཤེས་ཚར་ཞིནམ་ལས་ སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་ལས་འབྱུངམ་ཨིནམ་ཤེས་ཏེ་ ཀུན་འབྱུང་ ལམ་བདེན་ལ་བསྟེན་ནས་སྤངས་པ་ལུ་བརྟེན་ འགོག་པ་རང་རྒྱུད་ལུ་འཐོབ་ནི་མ་གཏོགས་ སྡུག་མ་ཤེས་ ཀུན་འབྱུང་མ་སྤངས་ ལམ་མ་བསྟེན་པར་འགོག་པ་འཐོབ་ཐབས་མེདཔ་ཨིན། དཔེར་ན། ནད་ཐོབ་པའི་མི་གཅིག་གིས་ སྨན་དང་ སྨན་པ་མཁས་མཆོག་ཚུ་ལུ་མ་བསྟེན་པར་ ནད་གཞི་འདི་དྲག་མ་བཏུབ་དོ་བཟུམ་ཨིན། འགོག་པ་འདི་ རང་རྒྱུད་ལུ་ཐོབ་པའི་དུས་འདི་ལུ་ར་ རང་གི་གནས་དང་མིང་ཐམས་ཅད་སོར་འགྱོཝ་ཨིན། སོ་སོ་སྐྱེ་བོའི་ས་ལུ་སྡོདཔ་ད་ སེམས་ཟེར་སླབ་མི་འདི་ འགོག་པ་ཐོབ་ཅིག་ར་ སེམས་ཟེར་མི་འདི་ ཡེ་ཤེས་ལུ་གནས་སོར་འགྱོཝ་མ་ཚད་ གཟུགས་ལུ་ཡང་ ངོ་བོ་ཉིད་སྐུ་ཟེར་སོར་འགྱོཝ་ཨིན། དེ་མ་ཚད་ རང་རྒྱུད་ལུ་ སྤངས་རྟོགས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ལུ་བརྟེན་ རང་གི་མིང་ལུ་ སངས་རྒྱས་ཡང་ན་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཟེར་སོར་འགྱོཝ་ཨིན། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ས་ཐོབ་པའི་བསྒང་ལས་ རང་གི་རྒྱུད་ལུ་ སྟོབས་བཅུ་གི་ཡོན་ཏན་མཐའ་དག་ཐོབ་འགྱོཝ་ཨིན། སྟོབས་བཅུ་ཟེར་མི་འདི་ ༡. གནས་དང་གནས་མིན་མཁྱེན་པའི་སྟོབས། ༢. ལས་ཀྱི་རྣམ་སྨིན་མཁྱེན་པའི་སྟོབས། ༣. མོས་པ་སྣ་ཚོགས་མཁྱེན་པའི་སྟོབས། ༤. ཁམས་སྣ་ཚོགས་མཁྱེན་པའི་སྟོབས། ༥. དབང་པོ་མཆོག་དམན་མཁྱེན་པའི་སྟོབས། ༦. ཐམས་ཅད་དུ་འགྲོ་བའི་ལམ་མཁྱེན་པའི་སྟོབས། ༧. བསམ་གཏན་རྣམ་ཐར་ཏིང་འཛིན་སྙོམས་འཇུག་ཚུ་མཁྱེན་པའི་སྟོབས། ༨. སྔོན་གནས་རྗེས་དྲན་མཁྱེན་པའི་སྟོབས། ༩. འཆི་འཕོ་དང་སྐྱེ་བ་མཁྱེན་པའི་སྟོབས། ༡༠. ཟག་པ་ཟད་པ་མཁྱེན་པའི་སྟོབས་དང་བཅུ་ཐམ་ལུ་གོཝ་ཨིན། ལམ་གྱི་བདེན་པའི་སྐོར། ལམ་བདེན་གྱི་ངོ་སྤྲོད། མི་ལོ་གསུམ་སྟོང་ལྔ་བརྒྱ་གི་ཧེ་མ་ བདག་ཅག་གི་སྟོན་པ་སངས་རྒྱས་ཤཱཀྱ་ཐུབ་པ་མཆོག་ ཡུལ་རྡོ་རྗེ་གདན་ བྱང་ཆུབ་ཤིང་གི་རྩ་བར་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ས་ལུ་གཤེགས་ཡོད་རུང་ ཞག་བདུན་ཕྲག་བདུན་གྱི་རིང་ལུ་ཆོས་མ་གསུངས་པར་བཞུགས་ཡོདཔ་ཨིན། ཨིན་རུང་ ལྷ་ཚངས་པ་དང་ བརྒྱ་སྦྱིན་ལ་སོགས་པ་གིས་ འབུལ་བ་གསེར་དངུལ་ནོར་སོགས་ཕུལ་ཐོག་ལས་ སངས་རྒྱས་ལུ་ ཆོས་འཁོར་བསྐོར་དགོ་པར་གསོལ་བ་བཏབ་པ་ལུ་བརྟེན་ སྟོན་པ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཡང་ གསོལ་བ་བཏབ་པ་པོ་རྣམས་ཀྱི་ངོ་བོ་ལུ་ རང་ཟླ་ ༦ པའི་ཚེས་ ༤ ལུ་ཆོས་འཁོར་བསྐོར་ནི་ཨིན་པར་ངོས་ལན་མཛད་གནང་ནུག། དེ་ཡང་ ཆོས་འཁོར་དང་ བདེན་པ་བཞིའི་ཆོས་འཁོར་ལས་ཙམ་ཏེ་ མཚན་ཉིད་མེད་པའི་ཆོས་འཁོར་དང་ ཆོས་འཁོར་མཐའ་མ་ལེགས་པ་རྣམ་པར་ཕྱེ་བའི་ཆོས་འཁོར་ཏེ་ གཙོ་བོ་ཆོས་འཁོར་གསུམ་སྦེ་བསྐོར་བར་མཛད་ཡོདཔ་ཨིན། ལམ་གྱི་བདེན་པ་འདི་ ཆོས་འཁོར་ཆེན་པོ་གསུམ་གྱི་ནང་ལས་ ཆོས་འཁོར་དང་པ་ བདེན་པ་བཞིའི་ཆོས་འཁོར་གྱི་སྐབས་ལུ་གསུངས་ཡོདཔ་ཨིན། འཁོར་བ་འདི་ སྡུག་བསྔལ་གྱི་རང་བཞིན་ཨིན་པ་ལུ་ ཨིན་པར་ཤེས་ཞིནམ་ལས་ སྡུག་བསྔལ་བྱུང་བའི་རྒྱུ་ཀུན་འབྱུང་སྤངས་ཐབས་ལུ་ ལམ་བདེན་འདི་ལུ་ངེས་པར་བསྟེན་དགོཔ་ཨིན། ལམ་བདེན་འདི་ དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་གྱི་ཐོག་ལས་བསྟེན་པ་ཅིན་ ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ས་ཐོབ་པ་ལུ་ དོགས་པ་ཙ་ལས་མེད། སྤྱིར་བཏང་ལམ་ཟེར་མི་འདི་ འགྱོ་སའི་ལམ་ཅིག་ལུ་གོ་ནི་ཨིན་རུང་ ད་ལྟོའི་ལམ་བདེན་འདི་ འགྲོ་བ་ཀུན་གྱི་བསྟེན་དགོ་པའི་སྤང་བྱ་དང་བླང་བྱ་གཉིས་ཀ་དང་ལྡན་པའི་ལམ་ ཐེག་པ་ཐམས་ཅད་ཐུན་མོང་ཨིན་པ་ཅིག་ལུ་གོ་ནི་ཨིན། སྤྱིར་བཏང་ སྒྲ་བཤད་ཀྱི་སྒོ་ལས་ལམ་ལུ་ ཟག་བཅས་ཀྱི་ལམ་དང་ ཟག་མེད་ཀྱི་ལམ་སྟེ་ གཉིས་ལུ་དབྱེ་བ་ཕྱེ་ནི་ཡོད་རུང་ ཟག་བཅས་འཇིག་རྟེན་གྱི་ལམ་འདི་ སྡུག་བསྔལ་དང་ ཀུན་འབྱུང་བདེན་པ་གི་ནང་ལུ་བསྡུ་ནི་འདི་གིས་ ལམ་ཙམ་མ་གཏོགས་ལམ་བདེན་ངོ་མ་མེན། ད་ལྟོ་ སྐབས་སུ་བབས་པ་ཟག་མེད་ཀྱི་ལམ་བདེན་བཤད་ནི་ཨིན་མི་འདི་ ཟག་བཅས་ཀྱི་ལས་ཟད་ནིའི་གཉེན་པོ་དང་ རང་ཉིད་འབྲས་བུ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ས་འཐོབ་ནི་གི་བསྟེན་བྱའི་རྒྱུ་ཨིན་ནི་འདི་གིས་དང་ བྱང་སེམས་འཕགས་པ་ཚུ་གིས་ ལམ་བདེན་འདི་ཉིད་ ནད་གཞི་དྲག་ཐབས་ཀྱི་དོན་ལུ་ འཇིག་རྟེན་དང་འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་བསྟེན་པའི་སྨན་བཟུམ་ ལམ་བདེན་འདི་ཡང་བསྟེན་དགོ་ནི་འདི་གིས་ ལམ་བདེན་ངོ་མ་འདི་ ཟག་མེད་ལམ་བདེན་ལུ་གོ་དགོཔ་ཨིན། ནང་པ་སངས་རྒྱས་པའི་ལུགས་ལུ་ སངས་རྒྱས་ཀྱི་ས་འཐོབ་ནི་གི་དོན་ལུ་ ལམ་རིམ་གཙོ་བོ་ལྔ་ལུ་བསྟེན་དགོཔ་དང་ དེ་ཡང་ ཚོགས་ལམ། སྦྱོར་ལམ། མཐོང་ལམ། སྒོམ་ལམ། མི་སློབ་པའི་ལམ་ཏེ་ ལམ་ལྔ་ལུ་བསྟེན་དགོ། དེ་ཚུ་གི་ནང་ལས་ ལམ་དང་པོ་ ཚོགས་ལམ་དང་ གཉིས་པ་སྦྱོར་ལམ་གཉིས་འདི་ སོ་སོ་སྐྱེ་བོའི་ས་ནང་སྡོདཔ་ད་བསྟེན་བྱའི་ལམ་དང་ ལམ་གསུམ་པ་མཐོང་ལམ་དང་ བཞི་པ་སྒོམ་ལམ་ དེ་ལས་ལམ་ལྔ་པ་མི་སློབ་པའི་ལམ་གསུམ་འདི་ འཕགས་པའི་ལམ་ཨིནམ་སྦེ་ཆ་བཞགཔ་ཨིན་རུང་ ལམ་མཐའ་མ་མི་སློབ་པའི་ལམ་འདི་ འབྲས་བུ་སངས་རྒྱས་སའམ་ འཕགས་པའི་ས་མཐའ་མ་ས་བཅུ་པ་ཆོས་ཀྱི་སྤྲིན་རྫོགསཔ་ད་གི་ དེ་མ་ཐག་ཏུ་བསྟེན་བྱའི་ལམ་ཨིནམ་ལས་ སངས་རྒྱས་ཀྱི་ལམ་སྦེ་ཡང་ བཞག་དགོཔ་ཨིནམ་སྦེ་བཤད་སྲོལ་འདུག། ལམ་ལྔ་པོ་རྒྱས་པར་བཤད་ན། དང་པ་ ཚོགས་ལམ་ནི། ཚོགས་ལམ་ཟེར་མི་འདི་སོ་སོ་སྐྱེ་བོའི་ལམ་ཅིག་ཨིན་ནི་འདི་གིས་ སོ་སོ་སྐྱེ་བོའི་རྒྱུད་ལུ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བསྐྱེད་མི་གི་དུས་ཚོད་ལས་འགོ་བཟུང་ སྦྱོར་ལམ་དྲོད་ལ་སོགས་པ་རང་གི་རྒྱུད་ལུ་མ་བསྐྱེད་བར་དུ་བསྟེན་དགོ་པའི་ ཚོགས་རྒྱ་ཆེན་པོ་བསགས་པའི་ལམ་ཅིག་ལུ་གོཝ་ཨིན། དེའི་སྐབས་ལུ་ དྲན་པ་ཉེར་བཞག་བཞི། ཡང་དག་སྤངས་བ་བཞི། རྫུ་འཕྲུལ་རྐང་པ་བཞི་སོགས་སྒོམས་པ་ལས་ སྤང་བྱ་རགས་པ་ཚུ་ རྣམ་པ་སུན་འབྱིན་གྱི་ཚུལ་གྱིས་སྤང་པ་ལས་ མངོན་ཤེས་དང་ ཆོས་རྒྱུན་གྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཡོན་ཏན་ཚུ་ ཐོབ་པའི་ལམ་ཅིག་ཨིན། དེ་ཡང་ གྲུབ་མཐའ་མཛོད་ལས་། སངས་རྒྱས་ཐོབ་བྱེད་ཀྱི་དགེ་བ་ལས་དང་པོ་པས་བསྡུས་པ་གང་ཞིག་ཐེག་ཆེན་གྱི་དྲོད་སོགས་ངེས་འབྱེད་ཆ་མཐུན་གྱི་སྐད་ཅིག་དང་པོ་ཤེས་རྒྱུད་ལ་སྐྱེ་བའི་རྒྱུར་གྱུར་པའོ།། ཞེས་གསུངས་སོ། དེ་ལུ་དབྱེ་ན་ ཚོགས་ལམ་ཆུང་ངུ་། ཚོགས་ལམ་འབྲིང་། ཚོགས་ལམ་ཆེན་པོ་ཟེར་གསུམ་ཡོད། གཉིས་པ་སྦྱོར་ལམ། དེ་ཡང་ ཐེག་ཆེན་གྱི་མཐོང་ལམ་གྱི་རྣམ་པ་ལུ་ རྣམ་རྟོག་ག་ནི་ཡང་མེད་པའི་ཐོག་ལས་ ཡིད་ཤེས་ཀྱིས་མཐོང་ནི་གི་དོན་ལུ་ དྲོད་རྩེ་མོ་སོགས་ལུ་ དུས་རྟག་བུ་ སྦྱོར་ནི་འདི་གིས་ སྦྱོར་ལམ་ཟེར་སླབ་ཨིན། གྲུབ་མཐའ་མཛོད་ལས། ཐེག་ཆེན་གྱི་ཚོགས་ལམ་རྫོགས་པའི་རྗེས་ལ་བྱུང་ཞིང་ཐེག་ཆེན་གྱི་རྟོགས་པ་གང་ཞིག་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་མཐོང་ལམ་སྐད་ཅིག་དང་པོ་ཤེས་རྒྱུད་ལ་སྐྱེ་བའི་རྒྱུར་གྱུར་པའོ།། ཟེར་གསུངས་ཡོད་དོ་བཟུམ་ སྦྱོར་ལམ་ཟེར་མི་འདི་ ཚོགས་ལམ་གྱི་སྐབས་ལུ་ ཚོགས་རྒྱ་ཆེན་པོ་བསགས་པའི་ཤུལ་ལུ་ སྒོམ་བྱུང་ཤེས་རབ་ཀྱིས་གཟུང་བ་རང་བཞིན་གྱིས་མེད་པར་ བདེན་པའི་དོན་མངོན་པར་རྟོགས་པའི་ལམ་ཨིན་པ་མ་ཚད་ བསྒོམ་ལམ་རང་རྒྱུད་ལ་བསྐྱེད་པའི་རྒྱུར་གྱུར་པའི་ལམ་ལུ་གོཝ་ཨིན། དེའི་སྐབས་ལུ་ དབང་པོ་ལྔ་དང་ སྟོབས་ལྔ་སྒོམ་པ་ལས་ སྤང་བྱ་ཀུན་བཏགས་ཚུ་ གནོན་པའི་ཚུལ་གྱིས་སྤངས་པ་ལས་བརྟེན་ ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་ གཟུངས་ མངོན་ཤེས་ལ་སོགས་པའི་ཡོན་ཏན་ཚུ་རང་རྒྱུད་ལུ་ཐོབ་ཨིན། དེ་ལུ་དབྱེ་བ་ སྦྱོར་ལམ་དྲོད། རྩེ་མོ། བཟོད་པ། ཆོས་མཆོག་ཟེར་བཞི་ཡོད། གསུམ་པ་ མཐོང་ལམ། དེ་ཡང་ འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཡོན་ཏན་ ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་དངོས་སུ་མཐོང་བ་ལས་བརྟེན་ མཐོང་ལམ་ཟེར་གོ་ནི་དང་ ཡང་ གྲུབ་མཐའ་མཛོད་ལས། ཐེག་ཆེན་མཐོང་ལམ་རྫོགས་པའི་རྗེས་ལ་བྱུང་ཞིང་ཐེག་ཆེན་གྱི་རྟོགས་པ་གང་ཞིག་ཐེག་ཆེན་མི་སློབ་ལམ་སྐད་ཅིག་དང་པོ་ཤེས་རྒྱུད་ལ་སྐྱེ་བའི་རྒྱུར་གྱུར་པའོ།། ཟེར་གསུངས་ཡོད་དོ་བཟུམ་སྦེ་ མཐོང་ལམ་ཟེར་མི་འདི་ སྦྱོར་ལམ་དྲོད་སོགས་རིམ་གྱིས་བསྟེན་པ་ལས་ འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཡོན་ཏན་ ཇི་ལྟ་བའི་བདག་མེད་དངོས་སུ་སྦེ་རྟོགས་པ་མ་ཚད་ ཇི་སྙེད་པའི་དོན་ཅི་རིགས་སུ་རྟོགས་ཏེ་ སྒོམ་ལམ་རང་རྒྱུད་ལུ་བསྐྱེད་པའི་རྒྱུར་གྱུར་པའི་ལམ་ཅིག་ལུ་གོ་ནི་ཨིན། མཐོང་ལམ་གྱི་སྐབས་ལུ་ བདག་མེད་ཀྱི་དོན་དངོས་སུ་སྦེ་མཐོངམ་མ་ཚད་ བྱང་ཆུབ་འཕགས་པའི་ཡན་ལག་བདུན་རང་རྒྱུད་ལ་སྒོམས་པ་ལས་བརྟེན་ སྤངས་བྱ་ཉོན་མོངས་པ་ཚུ་རྩ་བ་ལས་སྤངས་ཏེ་ ཡོན་ཏན་བརྒྱ་ཕྲག་བཅུ་གཉིས་ཐོབ་ཨིན། དེ་ལུ་དབྱེ་བ་ མཉམ་བཞག་དང་རྗེས་ཐོབ་ཟེར་གཙོ་བོའི་དབྱེ་བ་གཉིས་ཡོད་རུང་ མཐོང་ལམ་སྐད་ཅིག་བཅུ་དྲུག་ཟེར་ཡང་བཤད་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིན། བཞི་པ་སྒོམ་ལམ་ནི། སྔར་མཐོང་ལམ་གྱི་སྐབས་ལུ་ མཐོང་ཡོད་པའི་བདག་མེད་ཀྱི་དོན་འདི་དང་ དོན་གཞན་ཚུ་རང་རྒྱུད་ལུ་གོམས་པར་བྱེད་པའི་ལམ་ཨིན་ནི་འདི་གིས་ སྒོམ་ལམ་ཟེར་སླབ་ཨིན། ཡང་ བདག་མེད་རྟོགས་པའི་ཤེས་རབ་འདི་ རྒྱུན་མ་ཆད་པར་ཟག་མེད་ཀྱི་ཡོན་ཏན་ཁྱད་པར་ཅན་ཚུ་ བརྗེད་མ་བཅུག་པར་སྒོམ་པའི་དགེ་བ་ ཐེག་ཆེན་གྱི་མི་སློབ་ལམ་གྱི་སྐད་ཅིག་དང་པོ་ཤེས་རྒྱུད་ལུ་བསྐྱེད་པར་བྱེད་པའི་རྒྱུར་གྱུར་པའི་ལམ་ལུ་གོཝ་ཨིན། འདི་ལུ་དབྱེ་བ་མཐོང་ལམ་བཟུམ་སྦེ་ར་ མཉམ་བཞག་དང་རྗེས་ཐོབ་ཟེར་གཉིས་ཡོདཔ་ཨིན་རུང་ བཤད་སྲོལ་ཅིག་ལས་ སྒོམ་ལམ་སྐོར་དགུ་ཟེར་ཡང་བརྩི་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིན། སྒོམ་ལམ་འདི་ ས་གཉིས་པ་ལས་ ས་བཅུ་པའི་བར་གྱི་བྱང་སེམས་འཕགས་པ་ཚུ་གིས་བསྟེན་ནི་མ་གཏོགས་ ས་དང་པོ་མན་ཆད་ནང་བསྟེན་རུང་བའི་ལམ་མེན། ལམ་འདིའི་སྐབས་ལུ་ ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པ་དང་ ཤེས་སྒྲིབ་ལྷན་སྐྱེས་ཚུ་སྤངམ་ཨིན། ལྔ་པ་ མི་སློབ་པའི་ལམ་ནི། མི་སློབ་པའི་ལམ་ཟེར་མི་འདི་ ཐེག་ཆེན་གྱི་ལམ་མཐར་ཕྱིན་པའི་དགེ་བ་ལུ་གོ་ནི་དང་ འདི་ལུ་མཐར་ཕྱིན་པའི་ལམ་ཟེར་ཡང་སླབ་སྲོལ་ཡོད། ཡང་ གྲུབ་མཐའ་མཛོད་ལས། ཐེག་ཆེན་གྱི་སྤངས་རྟོགས་མཐར་ཕྱིན་པའི་དགེ་བའོ།། ཟེར་གསུངས་ཡོད་དོ་བཟུམ་ཨིན། དེའི་སྐབས་རང་གི་གནས་འགྱུར་འགྱོཝ་མ་ཚད་ དེའི་ཚེ་ངོ་བོ་ཉིད་སྐུ་དང་ ཡེ་ཤེས་ཆོས་སྐུ་གཉིས་རང་བཞིན་གྱི་རང་རྒྱུད་ལུ་སྐྱེ་འགྱོཝ་ཨིན། དེ་ལུ་དབྱེ་བ་ ཟག་མེད་ཀྱི་ཆོས་ཉེར་གཅིག་ཡོད། བདག་ཅག་གི་སྟོན་པ་སངས་རྒྱས་ཤཱཀྱ་ཐུབ་པ་གི་མཛད་པ་དང་པོ་ དགའ་ལྡན་གནས་ལས་འཕོ་བའི་མཛད་པའི་སྐོར། བདག་ཅག་གི་སྟོན་པ་སངས་རྒྱས་ཤཱཀྱ་ཐུབ་པ་མཆོག་ བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་གསུམ་གྱི་རིང་ལུ་ དཀའ་སྤྱོད་ཆེན་པོ་དང་དུ་ལེན་ཏེ་ དག་པ་ས་གསུམ་དང་མ་དག་ས་བདུན་ དེ་ལས་ འཛམ་གླིང་ས་སྟེང་བཅས་ ཡུལ་བ་འདྲཝ་གསུམ་ནང་ སངས་རྒྱས་ཚུལ་སྟོན་ཏེ་ མཐའ་མ་འཛམ་གླིང་ནང་ལུ་ སངས་རྒྱས་ཚུལ་སྟོན་པར་འབྱོན་པའི་སྐབས་ལུ་ མཛད་པ་བཅུ་གཉིས་ཀྱི་ཐོག་ལས་སྟོན་གནང་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན། དེའི་ནང་ལས་ དགའ་ལྡན་གནས་ལས་འཕོ་བའི་མཛད་པ། ཧེ་མ་ སངས་རྒྱས་མར་མེ་མཛད་ཀྱིས་ལུང་བསྟན་མི་ལྟར་དུ་ བདག་ཅག་གི་སྟོན་པ་མཆོག་ བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ དམ་པ་ཏོག་དཀར་གྱི་ལུས་ལུ་སྐྱེ་བ་བཞེས་ཏེ་ སངས་རྒྱས་འོད་སྲུང་གི་རྒྱལ་ཚབ་སྦེ་བཞུགས་ས་ལས་ ལུང་བསྟན་དུས་ལུ་བབས་ཏེ་ མིའི་ལུས་ལུ་ སངས་རྒྱས་ཚུལ་སྟོན་པར་ མི་ཡུལ་འཛམ་བུ་གླིང་ལུ་བྱོན་ནུག། རྒྱལ་ཚབ་མཆོག་གིས་ ངོ་མཚར་བའི་གླིང་སེར་སྐྱའི་གྲོང་ཁྱེར་དང་ ངོ་མཚར་བའི་རིགས་ཐམས་ཅད་ལས་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པ་ཤཱཀྱའི་རིགས་ལུ་གཟིགས་ཡོདཔ་དང་། རིགས་འདི་ ཧེ་མ་བོད་ཡུལ་ལུ་ རྒྱལཔོ་གཉའ་ཁྲི་བཙན་པོའི་གདུང་རབས་ལས་ རྒྱལཔོ་འཕགས་སྐྱེས་བུ་ཟེར་མི་ཅིག་བྱོན་མི་འདི་ལུ་ སྲས་སྲསམོ་ལེ་ཤ་ཡོདཔ་ཨིན་རུང་ རྒྱལཔོ་འདི་གིས་ བཙུནམོ་གསརཔ་ཅིག་བཞེས་ཏེ་ སྲས་དང་སྲསམོ་ལེ་ཤ་ར་བྱུང་ནུག། སྲས་དང་སྲསམོ་ཚུ་གི་ནང་ལས་ སྦོམ་ཤོས་ར་ རྐང་གདུབ་ཅན་ཟེར་མི་འདི་ཨིན་རུང་ རྒྱལ་སྲིད་འདི་ བཙུནམོ་གསརཔ་གི་སྲས་ དགའ་བའི་རྩིབས་ཟེར་མི་འདི་ལུ་སྤྲོད་ནི་འདི་གིས་ སྲས་རྐང་གདུབ་ཅན་འདི་ རང་གི་ཡབ་ལུ་ཐུགས་ཕམ་སྟེ་ རང་གི་མ་གཅིག་གི་སྤུན་ཆ་ཚུ་ཁྱིད་དེ་ རྒྱལ་སྲིད་སྤངས་ཏེ་ ལྷོ་ཕྱོགས་ཁ་ཐུག་ལུ་བྱོན་སོ་ནུག། ལྷོ་ཕྱོགས་ལུ་ཕེབས་ད་ སྤུན་ཆ་ནང་རྡོག་ཕན་ཚུན་བཟའ་ཚང་སྐྱོང་ཚུགསཔ་སྦེ་འབད་ནི་འདི་གིས་ རིགས་ཀྱི་མིང་ལུ་ཡང་ ཤཱཀྱའི་རིགས་ཟེར་དར་ཁྱབ་ཡར་སོ་ནུག། དེ་ལུ་ སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ རིགས་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པ་ཅིག་སྦེ་གཟིགས་ཏེ་ རིགས་རྒྱལ་རིགས། ཡུལ་རྒྱ་གར་སེར་སྐྱའི་གྲོངས། རུས་བུ་རམ་ཤིང་པ་ཤཱཀྱའི་རྒྱུད། ཡུམ་སྒྱུ་མ་ལྷ་མཛེས་དང། དུས་སྙིགས་མའི་ལྔ་བདོའི་དུས་བཅས་ ངོ་མཚར་བའི་གཟིགས་པ་རྣམ་པ་ལྔ་ལུ་གཟིགས་ཏེ་ འགྲོ་བའི་དོན་མཛད་པར་ འཛམ་བུ་གླིང་ནང་བྱོན་གནང་ནུག་གོ། ཡུམ་གྱི་ལྷུམ་སུ་བཞུགས་པའི་མཛད་པ། དེ་ཡང་ གཟིགས་ཚུལ་རྣམ་པ་ལྔའི་ཐོག་ལས་གཟིགས་ཡོད་མི་ཚུ་ལས་ དང་པ་དུས་ལུ་གཟིགས་ཚུལ་འདི་ཡང་ རྒྱལ་བ་རིན་ཆེན་སྙིང་པོའི་འདུན་དུ་ བྲམ་ཟེ་རྒྱ་མཚོའི་རྡུལ་གྱིས་ ཚེ་ལོ་བརྒྱ་པའི་དུས་ལུ་རྒྱལ་བའི་མཛད་པ་སྟོན་ནིའི་དམ་བཅའ་ཞུ་སྟེ་ སངས་རྒྱས་མར་མེ་མཛད་ལས་འོད་སྲུང་ཚུན་ཚོད་ཀྱི་བར་ན་ རྒྱལ་བ་རྣམས་ཀྱིས་ ལུང་བསྟན་ཡོད་དོ་བཟུམ་སྦེ་ སྐྱེས་བུ་དམ་པ་ཏོག་དཀར་པོ་གིས་ དགོས་དོན་འདི་ཐུགས་ཁར་དྲན་ཏེ་ ཕྱོགས་བཅུ་ནང་བཞུགས་པའི་རྒྱལ་བ་རྣམས་ཀྱིས་ཡང་ ལོག་ཅི་ལོག་ཅི་ར་བརྒྱུད་སྐུལ་མཛད་ཡོདཔ་ལས་ འཛམ་བུ་གླིང་འདི་ནང་བྱོན་པའི་དུས་ཡང་ སྙིགས་མ་ལྔ་བདོའི་དུས་ལུ་བབས་ཡོདཔ་སྦེ་གཟིགས་ནུག། གཉིས་པ་ ཡུལ་ལུ་གཟིགས་ཚུལ་འདི་ཡང་་ སངས་རྒྱས་འཇིག་རྟེན་ལུ་བྱོན་མི་འདི་ འགྲོ་བ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་ལུ་རྐྱངམ་གཅིག་ཨིན་མས། གདུལ་བྱ་ཚུ་ནང་ལས་ གཙོ་བོ་ལྷ་དང་མི་གཉིས་ཨིནམ་ལས་ ལྷའི་ཡུལ་དང་མིའི་ཡུལ་གཉིས་ནང་ལས་ཡང་མིའི་ཡུལ། གླིང་བཞི་ཡོད་པའི་ནང་ལས་ འཛམ་བུ་གླིང་ནང་ཨིནམ་དང་། འཛམ་བུ་གླིང་འདི་ནང་ལས་ཡང་ ཤར་ཕྱོགས་རྒྱ་གར་འཕགས་པའི་ཡུལ་ལུ་ སངས་རྒྱས་ནི་ལུ་གཟིགས་ཏེ་བྱོན་གནང་ནུག། གསུམ་པ་ རིགས་ལུ་གཟིགས་ཚུལ་ནི། འཛམ་གླིང་འདི་ནང་ སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ བླམ་མཁས་པ་དང་ སྤྲུལ་སྐུ་བྱོན་རེ་བྱོན་ཚེ་གཅིགཔོ་ རྒྱལ་པོའི་རིགས་དང་བྲམ་ཟེ་གི་རིགས་ལས་ འཁྲུངས་འཁྲུངསམ་མ་གཏོགས་རིགས་སོ་སོ་ལས་འཁྲུངས་ཡོདཔ་སྦེ་འཐོན་ནི་མེདཔ་ཨིན། འདི་ཡང་ མིའི་རིགས་ལུ་མ་འདྲཝ་མང་རབས་ཅིག་ཡོད་རུང་ དྲི་མ་གི་མི་གཙང་བ་མེདཔ་ རིགས་ག་བ་ཡང་གཙང་ཤོས་འདི་ རྒྱལ་རིགས་དང་བྲམ་ཟེ་གི་རིགས་གཉིས་ལས་བརྒལ་མེད་ནི་འདི་གིས་ཨིན་མས། བདག་ཅག་གི་སྟོན་པ་སངས་རྒྱས་ཤཱཀྱ་ཐུབ་པ་ཡང་ རྒྱལ་པོའི་རིགས་ལས་འཁྲུངས་ཡོདཔ་དང་། འདིའི་ནང་ལས་ཡང་ རྒྱལ་རིགས་ལས་ག་བ་ཡང་གཙང་ཤོས་ རྒྱལ་པོ་ཟས་གཙང་གི་རིགས་ལུ་བྱོན་ནུག། དེ་སྦེ་ དྲིན་ཅན་གོང་མ་ སངས་རྒྱས་དང་སྤྲུལ་སྐུ་ཚུ་གིས་ རིགས་གཙང་མ་ལུ་གཟིགས་དགོ་མི་འདི་ སངས་རྒྱས་དང་སྤྲུལ་སྐུ་ཚུ་ འཛམ་གླིང་ནང་འབྱོན་དགོ་མི་འདི་གཙོ་བོ་ གདུལ་བྱ་སེམས་ཅན་ཚུ་གི་དོན་ལུ་འབྱོན་དོ་ཡོདཔ་ལས་ གལ་སྲིད་ སངས་རྒྱས་དང་སྤྲུལ་སྐུ་ཚུ་ རིགས་ཐ་མལ་པ་ལས་འབྱོན་མི་ཅིག་ཨིན་པ་ཅིན་ གདུལ་བྱ་སེམས་ཅན་ཚུ་གིས་ཞན་པ་ལོག་སྟེ་ གདུལ་བྱ་བཏུལ་མི་ཚུགས་ནི་ཨིནམ་ལས་བརྟེན་ཏེ་ཨིན་མས། བཞི་པ་ རུས་ལུ་གཟིགས་ཚུལ་འདི་ཡང་ བཤད་ཟིན་གདུང་བརྒྱུད་ལས་ཨིན་མི་ཡབ་རྒྱལ་པོ་ཟས་གཙང་དང་ ལྷའི་རིགས་ལས་ཨིན་མིཡུམ་སྒྱུ་མ་ལྷ་མཛེས་གཉིས་ཀྱི་རུས་རྒྱུན་ལུ་གཟིགས་ཏེ་ བྱོན་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ལྔ་པ་ ཡུམ་ལུ་གཟིགས་པ་འདི་ཡང་ ཡར་ལྟག་ལུ་བཤད་ཡོད་དོ་བཟུམ་སྦེ་ར་ ལྷའི་རིགས་ཀྱི་ནང་ལས་ རིགས་གཙང་ཞིང་དྲི་མ་མེད་པ་ ལྷའི་རིགས་ཅིག་ལས་འཁྲུངས་མི་ཡུམ་སྒྱུ་མ་ལྷ་མཛེས་ཀྱི་སྲས་ལུ་སྐུ་འཁྲུངས་ནུག། སྐུ་བལྟམས་པའི་མཛད་པ། སྟོན་པ་ཤཱཀྱ་ཐུབ་མཆོག་ དགའ་ལྡན་གྱི་གནས་ལས་ ལྷའི་བུ་དམ་པ་ཏོག་དཀར་པོ་ཟེར་ཞུ་མི་འདི་གི་སྐྱེ་བ་བཞེས་ཏེ་ ལྷ་ཚུ་ལུ་ ཆོས་སྟོན་ཏེ་བཞུགས་པའི་བར་ན་ མི་མཇེད་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཀྱི་འཛམ་བུ་གླིང་ནང་འབྱོན་ནི་གི་དུས་ལུ་འབབ་ཨིནམ་མཁྱེན་ཏེ་ སྐུ་ཚབ་རྗེ་བཙུན་བྱམས་པ་མགོན་པོ་བཀལ་ཞིནམ་ལས་ དགའ་ལྡན་གྱི་གནས་ལས་བྱོན་ནུག། དེ་བསྒང་ འཛམ་བུ་གླིང་གི་གྲོང་ཁྱེར་ སེར་སྐྱའི་རྒྱལ་པོ་ཟས་གཙང་གྱི་བཙུནམོ་ སྒྱུ་འཕྲུལ་ལྷ་མོ་མཆོག་གསོ་སྦྱོང་ལུ་བཞུགས་པའི་ཕྱི་རུ་གཉིད་ལམ་ནང་ མཆོད་པའི་སྒྲ་དང་གཅིག་ཁར་ གླངམོ་ཆེ་ཐལ་ཁ་ མཆེཝ་དྲུག་འབད་མི་གཅིག་ མོ་གི་མཆན་ལོགས་གཡས་པ་ལས་སྦེ་ ཕོཝ་ནང་འཛུལ་བའི་གཉིད་ལམ་མཐོངམ་དང་གཅིག་ཁར་ སྟོན་པ་ཤཱཀྱ་ཐུབ་པ་འདི་ ཡུམ་གྱི་མངལ་ལུ་ཞུགས་ནུག། ངོ་མཚར་མཚན་མ་བྱེ་བ་སྙེད་དང་བཅས། །ལུམྦི་ནཱི་ཡི་ཚལ་དུ་དོན་གྲུབ་བལྟམས།། ཟེར་གསུངས་མི་དང་བསྟུན་ ས་ག་ཟླ་བའི་ཚེས་ ༡༥ གི་ཉིནམ་ལུ་ ལུམྦི་ཚལ་ཟེར་བའི་ལྡུམ་ར་ནང་སྐུ་འཁྲུངས་ནུག། དེ་ལས་ སྲས་འདི་འཁྲུངསམ་ཅིག་ ཡ་མཚན་ཆེ་ཏོག་ཏོ་སྦེ་ ཕྱོགས་བཞི་ལུ་གོམ་ཐེངས་བདུན་རེ་སྤོ་སྟེ་འབྱོནམ་ད་ གོམ་ག་ཏེ་སྤོ་སར་ མེ་ཏོག་པདྨ་ཚུ་ཤར་ཏེ་ གཞན་དང་མ་འདྲ་བའི་རྟགས་དང་མཚན་མ་བཟང་པོ་བྱུང་ནུག། དེ་ལས་ ཡུམ་སྲས་འཁོར་དང་བཅསཔ་ གྲོང་ཁྱེར་སེར་སྐྱ་ལུ་ལོག་ཏེ་འབྱོནམ་ད་ ཡབ་ཁོ་ར་གིས་སྲས་ཀྱི་མཚན་ཡང་ དོན་ཀུན་གྲུབ་པ་ཟེར་གསོལ་ནུག། མཚན་དེ་སྦེ་གསོལ་དགོ་མི་འདི་ཡང་ ཡབ་ཟས་གཙང་ལུ་སྲས་མེད་པར་ ཐུགས་བརྡུངས་ཏེ་བཞུགས་པའི་སྐབས་ལུ་ སྲས་གཅིག་འཁྲུངསམ་ལས་ ཁོ་གི་བསམ་པའི་དོན་ག་ར་འགྲུབ་ནི་འདི་གིས་ཨིན་མས། དེ་ལས་ ཞག་བདུན་ལངམ་ད་ ཡུམ་གཤགས་སོ་ནུག། ཨིན་རུང་ ཡུམ་གྱི་ནུམོ་སྐྱེ་རྒུའི་བདག་མོ་ཟེར་མི་འདི་གིས་ ཡུམ་གྱི་སྐུ་ཚབ་མཛད་ཞིནམ་ལས་ རྒྱལ་སྲས་མཆོག་བདག་འཛིན་མཛད་གནང་ནུག། སྟོན་པ་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་མཛད་རྣམ། བཙུན་མོ་འཁོར་གྱིས་རོལ་བའི་མཛད་པ། རྒྱལ་སྲས་དོན་ཀུན་གྲུབ་པ་གིས་ ཡོན་ཏན་ལུ་མཁས་པའི་མཁས་ལུགས་དང་ སྒྱུ་རྩལ་ལུ་མཁས་པའི་མཁས་ལུགས་ཚུ་ འཇིག་རྟེན་པ་ཚུ་གི་མཐོང་སྣང་ལུ་སྟོན་པའི་ཤུལ་ལས་ རྒྱལ་སྲས་མཆོག་གིས་ ཁོ་རའི་ཡབ་ཀྱི་ཐུགས་མ་ཕམ་ཅིག་དང་ ཁོ་རའི་རེ་འདོད་གྲུབ་ཅིག་སྦེ་ ས་མཚོ་མ་དང་གྲགས་འཛིན་མ། རིགས་དྭགས་སྐྱེས་ཟེར་མི་བཙུནམོ་གསུམ་གྱི་འཁོར་དུ་ ཉི་ཁྲི་རེ་བརྩིས་ཏེ་ བཙུནམོ་བསྡོམས་དྲུག་ཁྲི་ཁབ་ཏུ་བཞེས་པའི་ཚུལ་སྟོན་ཏེ་ དོན་ཡོན་གྱི་ལོངས་སྤྱོད་ལུ་སྤྱད་དེ་ འཇིག་རྟེན་ཕལ་པའི་རྣམ་པ་སྟོན་གནངསྟེ་ རྒྱལ་སྲས་མཆོག་ དགུང་ལོ་ཉེར་དགུ་མ་ལངསམ་ཅིག་ཚུན་ རྒྱལ་སྲིད་སྐྱོང་སྟེ་བཞུགས་གནང་ནུག། སྟོན་པ་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་མཛད་རྣམ། གཞོན་ནུའི་རོལ་རྩེད་ཀྱི་མཛད་པ། དེ་ལས་ རྒྱལ་སྲས་དོན་གྲུབ་མཆོག་གིས་ སྐུ་ཡོན་གྱི་ཐུགས་ཚ་གྱང་སྦོམ་བཞེས་ཏེ་ རྒྱལ་སྲས་རང་དང་མཉམ་པའི་ཨ་ལུ་ཆ་རོགས་ཁྲི་དང་ ལྷག་པར་དུ་ གཞན་དང་མ་འདྲ་བའི་རིག་པ་ཅན་གྱི་ཨ་ལུ་ཚུ་དང་གཅིག་ཁར་ འབྲི་ལྷག་གི་ཡོན་ཏན་དང་ ཡིག་གཟུགས་འབྲི་ཐངས། དེའི་ནང་ལས་ཡང་ ཁྱད་པར་དུ་ ཡི་གུ་གསེར་གྱིས་འབྲི་ཐངས་ཚུ་ལྷབ་པར་ སློབ་དཔོན་ཀུན་གྱི་བཤེས་གཉེན་ཟེར་མི་ཅིག་བཞུགས་སར་བྱོན་ནུག། དེའི་ཚེ་ སློབ་དཔོན་ཀུན་གྱི་བཤེས་གཉེན་གྱིས་ དཔེ་ཆ་ག་ཅི་སྟོནམ་ཅིག་ ཡིག་གཟུགས་མ་འདྲཝ་ལྔ་བརྒྱ་ལྷག་ཙམ་སྟོན་གནང་རུང་ རྒྱལ་སྲས་དོན་གྲུབ་ཀྱིས་ སློབ་དཔོན་ལུ་ འདི་ང་གིས་ཤེས། སྟོན་ནི་ཡོད་པ་ཅིན་ ང་གིས་མ་ཤེས་མི་ སོ་སོ་ཅིག་སྟོན་ཟེར་གསུངམ་ད་ སློབ་དཔོན་འདི་གིས་ འཇིག་རྟེན་འདི་ནང་ ཡོན་ཏན་འདི་བ་ལྷགཔ་གཞན་མེད། འདི་ཚུ་ ཁྱེད་ཀྱིས་ཤེས་པ་ཅིན་ མཁས་པ་ཨིན་མས་ཟེར་གསུངས་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་མ་ཚད་ རྒྱལ་སྲས་དོན་ཀུན་གྲུབ་པ་གིས་ སློབ་དཔོན་ཀུན་གྱི་བཤེས་གཉེན་གྱིས་ཡང་ གོ་མ་མྱོངས་མི་ ལྷ་རིགས་ཀྱི་ཡི་གུ་ ཞལ་ལས་སྐྱོརཝ་ད་ སློབ་དཔོན་ཡང་ རྣམ་རྟོག་ལངས་ཏེ་ ཁ་ལས་དོན་ཀུན་གྲུབ་པ་ཁྱེད་ལས་མཁས་པ་གཞན་ཡོད་ག་ཟེར་ཐོན་ཡར་སོ་ནུག། འདི་བཟུམ་མའི་མཁས་པ་གི་རྟགས་ སློབ་དཔོན་གཅིག་གི་གདོང་ཁར་སྟོན་པའི་གཏམ་དང་སྙན་གྲགས་འདི་ འཇིག་རྟེན་འདི་ནང་མ་ཚད་ ལྷ་དང་ཀླུའི་ཡུལ་ལུ་ཡང་ཁྱབ་སོ་ནུག། དེ་ལས་ རྒྱལ་སྲས་དོན་ཀུན་གྲུབ་པ་གིས་ ཕོ་དཔའ་རྩལ་དང་ལྡན་པའི་མཉམ་རོགས་ཚུ་དང་གཅིག་ཁར་ མདའ་གི་འགྲན་བསྡུར་དང་མཆོང་ནི། དཔལ་རྟགས་ཀྱི་རིག་རྩལ་ལ་སོགས་པའི་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་འགྲན་བསྡུར་ག་ཅི་ནང་ཡང་ རྒྱལ་ཁ་འཐོབ་མི་རྒྱལ་སྲས་དོན་གྲུབ་པ་མ་གཏོགས་ གཞན་མེད་ནི་འདི་གིས་ རིག་རྩལ་ཅན་གྱི་དཔའ་བོ་ཅིག་སྦེ་ ཆ་བཞག་ཚུགས་པའི་རྒྱལ་པོའི་སྲས་ཅིག་ཨིན་པས། རབ་ཏུ་བྱུང་བའི་མཛད་པ། རྒ་ན་འཆི་དང་ཚངས་སྤྱོད་གཟིགས་སོགས་ཀྱིས། །ངེས་འབྱུང་རབ་ཏུ་བྱུང་ནས་ངུར་སྨྲིག་བཞེས།། ཟེར་གསུངས་མི་ལྟར་དུ་ དགུང་ལོ་ཉེར་དགུ་བཞེསཔ་ད་ གྲོང་ཁྱེར་གྱི་སྒོ་བཞི་ལས་ མི་རྒས་རྒསཔ་དང་ན་ནཝ། ཤི་ཤིཝ། ཆོས་འབད་མི་ཚུ་གཟིགས་ཏེ་ ཕྱོགས་བཅུའི་རྒྱལ་བ་རྣམས་ཀྱིས་ གླུ་དབྱངས་སིལ་སྙན་གྱི་སྒྲ་གིས་བསྐུལ་ཏེ་བྱིན་གྱིས་བརླབས་ཡོདཔ་མ་ཚད་ རྒྱལ་སྲིད་བཙུན་མོའི་འཁོར་རྣམས་ལུ་ སྐྱོ་བའི་ཚུལ་སྟོན་ཏེ་ ངེས་པར་འབྱུང་བའི་ཐུགས་འཁྲུངས་ནུག། དེ་ལས་ ཞག་བདུན་ལུ་ རབ་ཏུ་མ་བྱུངམ་བཟུམ་ཅིག་ཨིན་པ་ཅིན་ འཁོར་ལོ་བསྒྱུར་བའི་རྒྱལཔོ་ལུ་འགྱུར་འོང་ཟེར་བའི་ཡ་མཚན་ཅན་གྱི་ལུང་བསྟན་གསན་ནུག། དེམ་ཅིག་གི་བར་ན་ རྒྱལ་སྲས་ཀྱི་ཐུགས་ལུ་ ཡར་གྱི་རྒྱལ་པོའི་ཆབ་སྲིད་དང་ མར་གྱི་མི་སེར་འཚོ་སྐྱོང་ ག་ཅི་ལུ་བལྟ་སྟེ་འབད་རུང་ འཇིག་རྟེན་འཁོར་བའི་ཆོས་འདི་ལུ་ སྙིང་པོ་རྩ་ལས་མེད་པའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རང་བཞིན་ཨིན་མས། ད་ སྡུག་བསྔལ་འདི་ལས་ཐར་བའི་ཐབས་ཅིག་འཚོལ་དགོ་པས་མནོ་བའི་ཐུགས་བཞེད་གནང་ཞིནམ་ལས་ བྱོག་འགྱོ་ནི་གི་འཆར་གཞི་བརྩམས་ཏེ་བཞུགས་ནུག། དེ་ལས་ ཐ་སྐར་ཟླ་བའི་ནམ་ཕྱེད་ལུ་ ཆིབས་པ་སྔགས་ལྡན་ལུ་ཆིབས་ཏེ་ ཕྱག་ཞུ་མི་འདུན་དང་བརྒྱ་བྱིན་ལ་སོགས་པའི་ལྷ་བྱེ་བ་ཕྲག་སྟོང་གིས་མཆོད་དེ་ གནམ་ཁའི་ལམ་ལས་ དཔག་ཚད་བཅུ་གཉིས་ཀྱི་ས་ཁར་ ཤར་ཕྱོགས་འདས་པ་ཡངས་པ་ཅན་ལུ་ཕེབས་ཏེ་ གཙུག་ཕུད་ཁོ་ར་གིས་བཅད་དེ་ ལྷ་ཚུ་གིས་ཕུལ་མི་ན་བཟའ་ངུར་སྨྲིག་འདི་བཞེས་ཞིནམ་ལས་ གནས་ཚུལ་དེ་ཚུ་ ཡབ་ཡུམ་དང་བཙུནམོ་ལུ་ ཞུ་དགོཔ་སྦེ་གསུངས་ཏེ་ ཆིབས་རྟ་དང་ཨ་དྲུང་ལོག་བཏང་ནུག། དེ་ལས་ གཙུག་ཕུད་དང་ཀཱ་ཤི་ཀཱའི་ན་བཟའ་ཚུ་ ལྷ་ཚུ་གིས་བསྣམས་བྱོན་ཡོདཔ་ཨིན་མས། རབ་ཏུ་བྱུང་བའི་མཛད་པ། རྒ་ན་འཆི་དང་ཚངས་སྤྱོད་གཟིགས་སོགས་ཀྱིས། །ངེས་འབྱུང་རབ་ཏུ་བྱུང་ནས་ངུར་སྨྲིག་བཞེས།། ཟེར་གསུངས་མི་ལྟར་དུ་ དགུང་ལོ་ཉེར་དགུ་བཞེསཔ་ད་ གྲོང་ཁྱེར་གྱི་སྒོ་བཞི་ལས་ མི་རྒས་རྒསཔ་དང་ན་ནཝ། ཤི་ཤིཝ། ཆོས་འབད་མི་ཚུ་གཟིགས་ཏེ་ ཕྱོགས་བཅུའི་རྒྱལ་བ་རྣམས་ཀྱིས་ གླུ་དབྱངས་སིལ་སྙན་གྱི་སྒྲ་གིས་བསྐུལ་ཏེ་བྱིན་གྱིས་བརླབས་ཡོདཔ་མ་ཚད་ རྒྱལ་སྲིད་བཙུན་མོའི་འཁོར་རྣམས་ལུ་ སྐྱོ་བའི་ཚུལ་སྟོན་ཏེ་ ངེས་པར་འབྱུང་བའི་ཐུགས་འཁྲུངས་ནུག། དེ་ལས་ ཞག་བདུན་ལུ་ རབ་ཏུ་མ་བྱུངམ་བཟུམ་ཅིག་ཨིན་པ་ཅིན་ འཁོར་ལོ་བསྒྱུར་བའི་རྒྱལཔོ་ལུ་འགྱུར་འོང་ཟེར་བའི་ཡ་མཚན་ཅན་གྱི་ལུང་བསྟན་གསན་ནུག། དེམ་ཅིག་གི་བར་ན་ རྒྱལ་སྲས་ཀྱི་ཐུགས་ལུ་ ཡར་གྱི་རྒྱལ་པོའི་ཆབ་སྲིད་དང་ མར་གྱི་མི་སེར་འཚོ་སྐྱོང་ ག་ཅི་ལུ་བལྟ་སྟེ་འབད་རུང་ འཇིག་རྟེན་འཁོར་བའི་ཆོས་འདི་ལུ་ སྙིང་པོ་རྩ་ལས་མེད་པའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རང་བཞིན་ཨིན་མས། ད་ སྡུག་བསྔལ་འདི་ལས་ཐར་བའི་ཐབས་ཅིག་འཚོལ་དགོ་པས་མནོ་བའི་ཐུགས་བཞེད་གནང་ཞིནམ་ལས་ བྱོག་འགྱོ་ནི་གི་འཆར་གཞི་བརྩམས་ཏེ་བཞུགས་ནུག། དེ་ལས་ ཐ་སྐར་ཟླ་བའི་ནམ་ཕྱེད་ལུ་ ཆིབས་པ་སྔགས་ལྡན་ལུ་ཆིབས་ཏེ་ ཕྱག་ཞུ་མི་འདུན་དང་བརྒྱ་བྱིན་ལ་སོགས་པའི་ལྷ་བྱེ་བ་ཕྲག་སྟོང་གིས་མཆོད་དེ་ གནམ་ཁའི་ལམ་ལས་ དཔག་ཚད་བཅུ་གཉིས་ཀྱི་ས་ཁར་ ཤར་ཕྱོགས་འདས་པ་ཡངས་པ་ཅན་ལུ་ཕེབས་ཏེ་ གཙུག་ཕུད་ཁོ་ར་གིས་བཅད་དེ་ ལྷ་ཚུ་གིས་ཕུལ་མི་ན་བཟའ་ངུར་སྨྲིག་འདི་བཞེས་ཞིནམ་ལས་ གནས་ཚུལ་དེ་ཚུ་ ཡབ་ཡུམ་དང་བཙུནམོ་ལུ་ ཞུ་དགོཔ་སྦེ་གསུངས་ཏེ་ ཆིབས་རྟ་དང་ཨ་དྲུང་ལོག་བཏང་ནུག། དེ་ལས་ གཙུག་ཕུད་དང་ཀཱ་ཤི་ཀཱའི་ན་བཟའ་ཚུ་ ལྷ་ཚུ་གིས་བསྣམས་བྱོན་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ཁུངས་གཏུག། དྭགས་གས་པོ་ལྷ་རྗེ་བསོད་ནམས་རིན་ཆེན། དེབ་གཟུགས་པར་ཐེངས་དང་པ། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༥ ལུ། དཔེ་དེབ་ཀྱི་མིང་། དམ་ཆོས་ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ་ཐར་པ་རིན་པོ་ཆེའི་རྒྱན། སྐྱབས་རྗེ་བསྟན་འཛིན་དོན་གྲུབ། དེབ་གཟུགས་པར་ཐེངས་གཉིས་པ། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༢ ལུ། དཔེ་དེབ་ཀྱི་མིང་། ཕྱག་ཆེན་སྔོནའགྲོའི་འགྲེལ་པ་ངེས་ཤེས་སྒྲོན་མེ། ཆོས་མངོན་པར་མཛོད། ཚད་མ་རིག་གཏེར། བཤེས་པའི་སྤྲིངས་ཡིག། ཀུན་བཟང་བླ་མའི་ཞལ་ལུང་། དམ་ཆོས་ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ་ཐར་པ་རིན་པོ་ཆེའི་རྒྱན་ ༢༠༠༥ ། (མཛད་པ་པོ་ སྐྱབས་རྗེ་བསྟན་འཛིན་དོན་གྲུབ།) སྐལ་བཟང་ཡིད་ཀྱི་དགའ་སྟོན། ཞི་གཡོག་ཆོས་རྒྱུགས་ཀྱི་དོན་ལུ་ བྲིས་ཡོད་པའི་ཟིན་བྲིས། ཨཱཙཱརྱ་གྲགས་པ་རྒྱལ་མཚན། (༢༠༠༧) ༧ གོང་ས་མཆོག་ནས་བདེན་པ་བཞིའི་སྐོར། ཨ་མཁར་བློ་བཟང་རྒྱ་མཚོའམ་མཚོ་ལྡན་དགྱེས་པའི་ལང་ཚོ། (༢༠༠༢) ཆོས་འབྱུང་ཀུན་བཏུས་པདྨ་དཀར་པོའི་ཆུན་པོ་བློ་གསལ་འདྲེན་བྱེད་བདུད་རྩིའི་དཔལ་ཡོན་ཞེས་བྱ་བ་བཞུགས་སོ།། དགེ་འདུན་རིན་ཆེན། (༢༠༡༧) དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་གདུལ་ཞིང་ལྷོ་ཕྱོགས་ནགས་མོའི་ལྗོངས་ཀྱི་ཆོས་འབྱུང་བློ་གསར་རྣ་བའི་རྒྱན་ཞེས་བྱ་བ་བཞུགས་སོ།། ཨ་མཁར་བློ་བཟང་རྒྱ་མཚོའམ་མཚོ་ལྡན་དགྱེས་པའི་ལང་ཚོ། (༢༠༠༢) ཆོས་འབྱུང་ཀུན་བཏུས་པདྨ་དཀར་པོའི་ཆུན་པོ་བློ་གསལ་འདྲེན་བྱེད་བདུད་རྩིའི་དཔལ་ཡོན་ཞེས་བྱ་བ་བཞུགས་སོ།། དགེ་འདུན་རིན་ཆེན། (༢༠༡༧) དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་གདུལ་ཞིང་ལྷོ་ཕྱོགས་ནགས་མོའི་ལྗོངས་ཀྱི་ཆོས་འབྱུང་བློ་གསར་རྣ་བའི་རྒྱན་ཞེས་བྱ་བ་བཞུགས་སོ།། ནང་ཆོས། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་དང་པ་དབུ་མཛད་བསྟན་འཛིན་འབྲུག་རྒྱལ་གྱི་སྐོར། སྡེ་སྲིད་མ་མཛད་གོང་གི་མཛད་པ། སྡེ་སྲིད་དང་པ་ དབུ་མཛད་བསྟན་འཛིན་འབྲུག་རྒྱལ་འདི་ གཙང་པ་རྒྱ་རས་ཀྱི་སློབ་མ་གཙོ་བོར་འགྱུར་མི་ གྲུབ་ཐོབ་གཏེར་ཁུངས་པའི་གདུང་རྒྱུད་ལུ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༥༩༡ སྟོན་པའི་འདས་ལོ་ཉིས་སྟོང་བཞི་བརྒྱ་དྲུག་ཅུ་རེ་དགུ་ རབ་བྱུང་བཅུ་པའི་ལྕགས་ཡོས་ཀྱི་ལོ་ལུ་ དགོན་འོབས་མཚོའི་ཡུལ་གསར་བླ་བྲང་ནང་སྐུ་འཁྲུངས་ནུག། དགོན་འོབས་མཚོ་པའི་གདུང་རྒྱུད་ཚུ་ཧེ་མ་ལས་ བོད་ར་ལུང་དང་འབྲེལ་བ་སྦོམ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ དགོན་འོབས་མཚོ་པའི་མི་མང་ཤོས་ར་ ར་ལུང་ལུ་ཆོས་ལུ་བྱོན་དོ་ཡོདཔ་ལས་ སྡེ་སྲིད་མཆོག་ཡང་ དགུང་ལོ་ ༡༡ གམ་ ཕྱིའི་གྲངས་ཚད་ལྟར་ན་ དགུང་གྲངས་ ༡༠ བཞེས་པའི་ སྤྱི་ལོ་ ༡༦༠༡ གི་ལོ་ལུ་ འབྲུག་ར་ལུང་ལུ་ ཆོས་ལུ་བྱོན་གནང་ནུག། དེའི་སྐབས་ ཞབས་དྲུང་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་ཡང་ དགུང་ལོ་ ༨ བཞེས་མི་འདི་དང་ཆོས་ཞུཝ་ད་ མཚན་ལུ་བསྟན་འཛིན་འབྲུག་རྒྱས་ཟེར་གསོལ་ཡོདཔ་ད་ འབྲུག་པའི་བཀའ་བརྒྱུད་ཀྱི་ཁྲིད་དང་གདམས་ངག་དབང་ཚུ་ཡོངས་རྫོགས་ཞུ་ནུག། དེ་མ་ཚད་ བླ་མ་མཁས་གྲུབ་མང་རབས་ཅིག་བསྟེན་ཏེ་ གར་ཐིག་དབྱངས་གསུམ་དང་ རྩིས་གཞུང་ལ་སོགས་པའི་གཞུང་ཆེན་ཚུ་ལུ་ ཕུལ་དུ་ཕྱིན་པར་མཛད་གནང་ནུག། ཕྱག་འགན་བཞེས་པའི་སྐོར། ཤེས་བྱ་ཀུན་ལུ་མཁས་པ་སྦྱངས་ཡོདཔ་མ་ཚད་ ཕྱག་ལཱ་ག་ཅི་ར་མཛད་རུང་ གྲོས་ཐག་ཆེ་ཏོག་ཏོ་སྦེ་མཛད་ནི་ཡོདཔ་ལས་ བསྟན་འཛིན་འབྲུག་རྒྱལ་མཆོག་ དགུང་ལོ་ ༢༠ བཞེསཔ་ད་ ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེའི་གདན་ས་ར་ལུང་ལུ་ཡོད་པའི་གྲྭ་ཚང་གསར་བཙུགས་མཛད་ཡོད་མི་ བན་ཚང་གྲྭ་ཚང་གི་དབུ་མཛད་སྦེ་བསྐོ་བཞག་མཛད་གནང་ནུག། དེའི་ཚེ་དབུ་མཛད་མཆོག་གིས་ ཞབས་དྲུང་མཆོག་ལུ་ངོ་ལྐོག་ག་ནི་ཡང་མེད་པའི་ཐོག་ལས་ ཕྱག་ལཱ་གནངམ་ལས་བརྟེན་དབུ་མཛད་མཆོག་ལུ་ དབུ་མཛད་ཀྱི་ཕྱག་འགན་དང་གཅིག་ཁར་ ཞབས་དྲུང་མཆོག་གིས་ཕྱག་མཛོད་ཀྱི་འགན་ཁུར་ཡང་བཀལ་ནུག། ཕྱི་མ་སྤྱི་ལོ་ ༡༦༡༦ གི་ལོ་ལུ་ བོད་ལུ་ཞབས་དྲུང་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་དང་ གཙང་སྡེ་སྲིད་གཉིས་ཀྱི་བར་ན་བཏབ་མ་བདེཝ་བྱུང་ནི་འདི་གིས་དང་ བླ་མ་ཆོས་སྐྱོང་ཚུ་གི་ལུང་བསྟན་དུས་ལུ་བབས་པ་ལུ་བརྟེན་ ཆིབས་ཁ་ལྷོ་ལུ་བསྒྱུར་བའི་བསྒང་ཡང་ དབུ་མཛད་མཆོག་གིས་རྒྱབ་སྐྱོར་གང་དྲག་མཛད་ཡོདཔ་མ་ཚད་ དབུ་མཛད་རང་གི་ནུ་གཅུང་འབྲུག་རྣམ་རྒྱལ་གྱིས་རྒྱབ་སྐྱོར་གཙོ་བོ་མཛད་ནུག། ཞབས་དྲུང་མཆོག་ལྷོ་མོན་འདི་ནང་ཕེབས་པའི་ཤུལ་ལུ་ཡང་ དབུ་མཛད་མཆོག་གིས་ ཕྱག་འགན་དབུ་མཛད་དང་ཞབས་དྲུང་གི་ཕྱག་མཛོད་གཉིས་ཀྱིས་མ་དོ་བར་ ཕྱག་འགན་གཞན་དང་གཞན་ལེ་ཤ་ཅིག་ར་བཞེས་ཏེ་ སྐྱབས་མགོན་གོང་མའི་ཐུགས་བཏེགས་ཅིག་སྦེ་བཞུགས་ནུག། ལྗོངས་འདི་ནང་ ཞབས་དྲུང་མཆོག་གིས་མ་འོངས་མཐའ་དོན་དང་ ལུང་བསྟན་དུས་ལུ་བབས་ལས་ རྫོང་བཞེངས་ཏེ་གདན་ས་བཏབ་གནང་པའི་སྐབས་ལུ་ ཞབས་དྲུང་མཆོག་ལུ་མ་རངས་མི་ ནང་མི་བླམ་ཁག་ལྔ་དང་ ཕྱིའི་བོད་ཀྱི་སྡེ་སྲིད་གཙང་མ་ཚུ་གིས་དམག་ ལན་གྲངས་ག་དེ་ཅི་ར་འོང་རུང་ འདིའི་གདོང་ལན་སྦེ་དབུ་མཛད་མཆོག་གིས་བྱོན་གནང་སྟེ་ ཞབས་དྲུང་མཆོག་གི་སྐུ་ལུ་ཉེན་ཁ་ག་ཡང་མེདཔ་བཟོ་གནང་མི་ སྐྱེས་བུ་དམ་པ་ཅིག་ཨིན་མས། དེའི་ཚེ་ རྒྱ་བོད་གཉིས་ལས་ ཞབས་དྲུང་ལུ་ཕྱག་ཞུ་ནི་ཁོ་བ་ང་དྲག་ཟེར་བའི་མི་ཁ་ཤུགས་ཅན་ལེ་ཤ་ར་ཐོན་མི་ལུ་གཟིགས་ཏེ་ དབུ་མཛད་མཆོག་གིས་ཞབས་དྲུང་ལུ་ དབུ་མཛད་ཁོ་ར་དགོངས་ཞུ་མཛད་ནིའི་སྐོར་ལས་ཞུཝ་ད་ ཞབས་དྲུང་མཆོག་གིས་འདིའི་ལན་ལུ་ ཚིག་གཅིག་ར་མ་གསུངས་པར་ དབུ་མཛད་མཆོག་སྤང་རི་ཟམ་པ་ལུ་ཁྱིད་བྱོན་ནུག། སྤང་རི་ཟམ་པ་ལུ་ལྷོདཔ་ད་ རྒྱལ་བ་རྒོད་ཚང་པའི་གསུང་འབུམ་ལྗགས་ལུང་དང་ ཡེ་ཤེས་མགོན་པོའི་བཀའ་དབང་གནང་སྟེ་ དུས་འདི་ནས་བཟུང་དབུ་མཛད་ཁྱོད་དགོངས་ཞུ་ནི་མེན་པར་ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་བསྟན་པ་ལུ་ཕན་ཐོགས་པའི་ཕྱག་ལཱ་མཛད་དགོ་ཟེར་གསུངས་གནང་ནུག། དེའི་ཤུལ་ལུ་ དབུ་མཛད་མཆོག་གིས་ ཧེ་མ་བ་ལྷག་པའི་ཕྱག་འགན་འཁུར་གྱིས་བཞེས་ཏེ་ བསྟན་པ་དང་ འགྲོ་བ་ལུ་ཕན་པའི་ཕྱག་ལཱ་ཙང་ཙ་ར་མཛད་གནང་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༦༤༠ ལུ་ སྤུ་ན་རྫོང་གི་ནང་ན་ འབྲུག་པའི་ཆོས་སྲིད་ཀྱི་ལུགས་ཐོག་མར་གཞི་བཙུགས་མཛད་པའི་ཤུལ་ལུ་ ཆོས་དང་འབྲེལ་གར་ཐིག་དབྱངས་གསུམ་སོགས་ཀྱི་ཁྲིམས་སམ་སྲོལ་གཞན་ག་དང་ཡང་མ་འདྲཝ་སྦེ་བཟོ་གནང་ཡོདཔ་མ་ཚད་ སྲིད་དང་འབྲེལ་བའི་ཁྲིམས་ཚུ་ སྐྱབས་མགོན་གོང་མའི་བཀའ་བཞིན་ ཧེ་མ་ཞབས་དྲུང་མཆོག་ ཆོས་རྒྱལ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོ་ལུ་སྐྱེ་བ་བཞེས་བཞུགསཔ་ད་ སློལ་གཏོད་མཛད་གནང་མི་ ལྷ་ཆོས་དགེ་བ་བཅུ་དང་མི་ཆོས་གཙང་མ་བཅུ་དྲུག་ལུ་གཞི་བཞག་སྟེ་ སྲིད་འབྲེལ་གྱི་ཁྲིམས་ཡང་སྲོལ་གཏོད་མཛད་གནང་ནུག། སྡེ་ཁྲི་ལུ་བྱོན་པ། དབུ་མཛད་བསྟན་འཛིན་འབྲུག་རྒྱལ་མཆོག་གིས་ ཞབས་དྲུང་འབྲུག་ལུ་མ་བྱོན་གོང་ལས་ར་ཕྱག་ལཱ་ཚུ་ ངོ་ལྐོག་གང་ཡང་མེད་པའི་ཐོག་ལས་མཛད་ཡོདཔ་མ་ཚད་ ལྷོ་རོང་ལུ་བྱོན་པའི་ཤུལ་ལས་ཡང་ ཕྱག་ལེགས་ཤོམ་སྦེ་ཞུ་བ་ལུ་བརྟེན་ སྤྱི་ལོ་ ༡༦༥༡ གི་ལོར་ ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་ ཐུགས་དམ་རིམ་གཉིས་བཞུགས་པའི་དུས་ལས་འགོ་བཙུགས་ དབུ་མཛད་མཆོག་སྡེ་སྲིད་དང་པའི་ཁྲི་ལུ་བསྐོ་བཞག་མཛད་ཡོད་རུང་ ཞབས་དྲུང་གི་དགོངས་རྫོགས་ཨིན་ཟེར་ག་ནི་ཡང་བསྒྲུབ་ནི་མེདཔ་ལས་ ལེགས་དར་ཕུལ་ནི་ལ་སོགས་པའི་རྟེན་འབྲེལ་རྩིས་སྲུང་ཡང་ག་ནི་ཡང་ཞུ་མ་ཚུགས་པས། ཞབས་དྲུང་མཆོག་ཐུགས་དམ་ལུ་མ་བཞུགསཔ་ཅིག་ཁར་ དྲུང་དམ་ཆོས་རྒྱལ་མཚན་ལུ་བཀའ་གནང་ཡོད་མི་འདི་ དབུ་མཛད་སྡེ་ཁྲི་ལུ་བྱོན་པའི་ཤུལ་ལུ་ གསལ་ཤིང་གསལ་བར་གསལ་བསྒྲགས་མཛད་ཡོདཔ་དང་ དུས་དེ་ལས་འགོ་བཟུང་ ཕྱག་མཛོད་བསྟན་འཛིན་འབྲུག་རྒྱལ་མཆོག་ གཞུང་འབྲེལ་གྱི་ཐོག་ལས་ སྡེ་སྲིད་དང་པ་ཨིནམ་སྦེ་གསལ་བཏོན་མཛད་ཡོདཔ་མ་ཚད་ མཁན་ཆེན་པད་དཀར་འབྱུང་གནས་ཡང་རྗེ་མཁན་ཁྲི་རབས་དང་པ་ཨིན་པར་གསལ་བཏོན་མཛད་གནང་ནུག། ཤར་ཕྱོགས་འཁོར་ལོ་རྩིབས་བརྒྱད་གཞུང་འོག་ལུ་བཙུགས་ཚུལ། ནུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་དགྲ་བླམ་ཁག་ལྔ་སོགས་བཏུལ་བའི་ཤུལ་ རྒྱལ་ཁབ་འདི་ཚར་གཅིག་སྐྱིད་པོ་་སྐྱོང་ཡོད་རུང་ ཤར་ཕྱོགས་ཀྱི་དགྲ་རྣམས་ཀྱིས་ངོ་ལོག་རྐྱབ་རྐྱབ་ས་ར་སྡོད་ནི་འདི་གིས་ རྒྱལ་ཁབ་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་དོན་ལུ་ གྲ་སྒྲིག་རྐྱབ་རྐྱབ་ས་ར་སྡོད་དགོ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། ཨིན་རུང་ ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་ མི་འགྱུར་བསྟན་པ་མཆོག་གིས་ སྡེ་སྲིད་བསྟན་འཛིན་འབྲུག་རྒྱལ་ལུ་ཞུ་བ་ཕུལ་ཏེ་ ཤར་ཕྱོགས་ཀྱི་དམག་དཔུང་ མེ་རག་མན་ཆད་ཤར་ཕྱོགས་འཁོར་ལོ་རྩིབས་བརྒྱད་ཀྱི་ཕྱོགས་སུ་གཏོགས་མི་ག་ར་ གཞུང་གི་དབང་དུ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༦༥༥ ལུ་གྱུར་གནང་ནུག། ཆོས་སྲིད་གཉིས་ཀྱི་ལུགས་སྲོལ་རྒྱུན་སྐྱོང་། ཧེ་མ་ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེ་ཞལ་བཞུགས་སྐབས་ སྲོལ་གཏོད་གནང་མི་ཆོས་སྲིད་ཀྱི་ལུགས་མི་ཉམས་གོང་འཕེལ་གཏང་ཐབས་དང་ ཉམས་པ་གསོ་སྐྱོང་མཛད་ཐབས་ལུ་ སྤུ་ན་ཁ་དང་རྫོང་གཞི་ཚུ་ནང་གི་དགེ་འདུན་པ་ཚུ་ལུ་ འཆད་རྩོད་རྩོམ་གསུམ་གྱི་སློབ་སྦྱོང་ལུ་ནན་གཏན་འབད་བཅུག་ཡོདཔ་མ་ཚད་ གསང་སྔགས་རྙིང་མའི་ལུགས་ པད་གླིང་བརྒྱུད་འཛིན་ཡང་ ཉམས་པ་གསོ་སྐྱོང་གི་དོན་དུ་ པདྨ་གླིང་པའི་སྐུ་གདུང་འདི་ཡང་ སྤུ་ན་ཁ་ལུ་ གདན་འདྲེན་ཞུ་སྟེ་ ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེའི་སྐུ་གདུང་དང་དབྱེ་བ་མེདཔ་སྦེ་ བསྙེན་བཀུར་ཞབས་ཏོག་ཞུ་ནུག། དེ་དང་གཅིག་ཁར་ སྡེ་སྲིད་མཆོག་གིས་ སྲིད་ཀྱི་ཁྲིམས་ཡང་དམ་ཟབ་མཛད་པའི་སྐབས་ མི་ལ་ལུ་གཅིག་གིས་སྐུར་པ་བཏབ་མི་ཐོན་ཏེ་འདི་ར་འབད་རུང་ ཧེང་བཀལ་ཅིག་དམ་ཟབ་མཛད་ཡོདཔ་ལས་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ འཇིགས་སྣང་ཆེ་རུང་ཞི་བདེ་གི་ངང་ལུ་སྐྱོངས་ནུག། སྡེ་སྲིད་མཆོག་གི་མཛད་པ་མཐའ་མ། ས་སྐྱོང་དབུ་མཛད་བསྟན་འཛིན་འབྲུག་རྒྱལ་མཆོག་གིས་ སྡེ་ཁྲི་ལོ་ལྔའི་རིང་ལུ་སྐྱོངས་བའི་མཐའ་མར་ སྤྱི་ལོ་ ༡༦༥༥ གི་ལོ་ལུ་སྡེ་ཁྲི་ལས་དགོངས་ཞུ་མཛད་གནང་ནུག། ༼སྡེ་སྲིད་གཉིས་པ་བསྟན་འཛིན་འབྲུག་སྒྲའི་མཛད་རྣམ།༽ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་རྒྱལ་ཁབ་འདི་སྔོན་བྱོན་རྒྱལ་བ་གོང་མ་ ཁོ་བོ་ཞབས་དྲུང་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་གྱིས་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་མིང་ལུ་འབྲུག་དང་ དེ་ནང་གི་མི་ཚུ་ལུ་འབྲུག་པ་ཟེར་བཏགས་གནང་པའི་ཤུལ་ལུ་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ ཆོས་སྲིད་ལུགས་གཉིས་ཀྱི་བསྟན་པ་གཞི་བཙུགས་མཛད་གནང་ནུག། དེའི་སྐབས་ཆོས་ཀྱི་དབུ་ཁྲིད་སྐྱབས་རྗེ་རིམ་བྱོན་དང་ སྲིད་ཀྱི་ཧོངས་ལས་ སྡེ་སྲིད་ཀྱིས་རྒྱལ་ཁབ་འདི་སྐྱོང་སྡོད་ནུག། ལྷོ་མོན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ནང་ སྡེ་སྲིད་དང་པོ་དབུ་མཛད་བསྟན་འཛིན་འབྲུག་རྒྱས་ལས་ སྡེ་སྲིད་ ༥༩ པ་ ཕྱོགས་ལས་ཡེ་ཤེས་དངོས་གྲུབ་ཚུན་བྱོན་པའི་ནང་ལས་ འབྲུག་སྡེ་སྲིད་གཉིས་པ་བསྟན་འཛིན་འབྲུག་སྒྲའི་མཛད་རྣམ་མདོར་བསྡུས་ཙམ་ཞུ་བ་ཅིན། འབྲུག་གི་སྡེ་སྲིད་གཉིས་པ་ས་བདག་མི་དབང་བསྟན་འཛིན་འབྲུག་སྒྲ་ནི་ སྤྱི་ལོ་ ༡༦༠༢ ཆུ་ལུག་ལོ་ལུ་ ལྷོ་མོན་གྱི་དབུས་ཀྲོང་གསར་མང་སྡེ་ཡུལ་གླིང་ལུ་ འབྲུག་པའི་གདུང་རབས་ མི་ཕམ་བསྟན་པའི་ཉི་མའི་སྲས་སུ་སྐུ་འཁྲུངས་ནུག། དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་བསྟན་པ་རིན་པོ་ཆེ་དང་ ཡབ་གཅིག་པའི་སྐུ་མཆེད་འབདཝ་ལས་ ཞལ་གྱི་དབྱིབས་ཚུ་ཡང་ཞབས་དྲུང་དང་ཆ་མཚུངས་པའི་ལོ་རྒྱུས་ ཆོས་འབྱུང་དང་རྒྱལ་རབས་ཚུ་ནང་བཤད་ནི་འདུག། ཁོ་གི་མཚན་ལུ་ལ་སྔོན་ཆོས་རྗེ་དང་ ཆོས་རྗེ་ལ་སྔོན་པ་དང་ ལ་སྔོན་སྤྲུལ་པའི་རིན་པོ་ཆེ་ཟེར་ཞུཝ་ཨིན་མས། ཁོ་གི་མཚན་ལུ་ལ་སྔོན་ཟེར་ཞུ་དགོ་མི་འདི་ཡང་ གདན་ས་ར་ལུང་དང་ཉེ་བའི་ ལ་སྔོན་ཟེར་མི་སློབ་མ་དང་སྦྱིན་བདག་ཆོས་རྗེ་གངས་ཅན་པའི་སྐུ་སྐྱེ་ཨིནམ་སྦེ་ ཀུན་མཁྱེན་པད་མ་དཀར་པོའི་རྣམ་ཐར་ ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོའི་ཟློས་གར་ལས་གསུངས་བཞག་ནུག། སྡེ་སྲིད་རང་ཉིད་སྐུ་ན་ཆུང་ཀུའི་བསྒང་ལས་ བོད་ར་ལུང་ལུ་ཆོས་ལུ་བྱོན་ཏེ་ ཡབ་མི་ཕམ་བསྟན་པའི་ཉི་མ་ལས་ ཆོས་བཀའ་ཡོངས་རྫོགས་དང་ ཚད་མ་དང་གསོ་བའི་རིག་པ་རྣམས་ལ་སློབ་སྦྱོང་མཛད་པའི་ཤུལ་ ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེ་ཆིབས་ཁ་ལྷོ་ལུ་བྱོནམ་ད་ ཕྱག་ཞུ་སྟེ་བྱོན་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༦༡༦ མེ་མོ་འབྲུག་ལོ་ལས་བཟུང་སྟེ་ ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེ་དང་འབྲེལ་བ་མེད་པར་ སྐྱབས་མགོན་གོང་མའི་ཐུགས་གཏད་ཅིག་སྦེ་ ཕྱི་ནང་གསང་གསུམ་གྱི་སྐུ་དགྲ་བཏུལ་ནི་དང་ ཆོས་སྲིད་བསྟན་པའི་ལས་སྣ་བརྩམ་ནི་ལུ་ མེད་ཐབས་མེད་པའི་ལས་རོགས་པ་ཅིག་སྦེ་ཕྱག་ཞུ་ནུག། ཡང་སྤྱི་ལོ་ ༡༦༣༩ ལུ་ བོད་གཙང་སྡེ་སྲིད་ཀྱི་དམག་ཐེངས་གསུམ་པའི་སྐབས་ ལྷོ་འབྲུག་གི་རང་དབང་རང་བཙན་ལུ་དགོངས་ཏེ་ ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེ་ གདན་ས་ལྕགས་རི་ལུ་སྐུ་ཟུར་བཞུགས་པའི་སྐབས་ ཁོ་བོ་སྟན་འཛིན་འབྲུག་སྒྲས་ སྐུ་སྲུང་གཙོ་བོ་ཅིག་སྦེ་ཕྱག་ཞུ་ནུག། དེ་མ་ཚད་ སྤྱི་ལོ་ ༡༦༤༢ ལུ་བོད་དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་གི་གཞུང་གསར་གྱི་དབུ་བརྙེས་པའི་སྐབས་ ལྷོ་འབྲུག་ལས་ རྒྱལ་ཁབ་གཉིས་ཀྱི་མཐུན་ལམ་ལུ་དམིགས་ཏེ་ བཀྲ་ཤིས་མཛད་སྒོའི་ཕྱག་མཇལ་དང་འབུལ་བ་ཕུལ་བར་ ཁོ་གི་འགོ་འདྲེན་ཐོགས་སོང་ཡོདཔ་མ་ཚད་ གཞུང་གསར་དང་གཅིག་ཁར་གསུང་གྲོས་ཚུ་ཡང་ བློ་རྩལ་ཅན་མང་པོ་ཞིག་གི་ཐག་ཆོདཔ་སྦེ་མཛད་གནང་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༦༤༥ ལུ་དཔལ་འབྲུག་པ་རིན་པོ་ཆེས་ སྤ་རོ་རིན་སྤུངས་རྫོང་བཞེངས་བསྒྲུབས་ད་ བསྟན་འཛིན་འབྲུག་སྒྲ་འདི་ སྤ་རོ་སྤྱི་བླ་དང་པའི་སྒོ་གནས་གནང་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༦༤༨ ལུ་ བོད་གཞུང་དགའ་ལྡན་ཕོ་བྲང་གིས་དམག་ཆེན་ཐེངས་གཉིས་པ་འབྲུག་ལུ་བཏངམ་ད་ སྤ་རོ་ཁ་ཐུག་ལས་དམག་སྡེའི་སྤྱི་ཁྱབ་བསྟན་འཛིན་འབྲུག་སྒྲས་མཛད་ཐོགས་ བོད་གྱི་དམག་སྡེའི་གདོང་ལེན་མཛད་དེ་ དམག་རྒྱལ་ཁ་ཐོབ་པ་མ་ཚད་ ས་སྐྱ་བདག་ཆེན་ངག་དབང་ཀུན་དགའ་བསོད་ནམས་གྲགས་པ་རྒྱལ་མཚན་ ཆིངས་འགྲིགས་ཏེ་བར་འདུམ་མཛད་པའི་སྐུ་ངོ་ལུ་བོད་དམག་ཚེ་ཐར་བའི་དྲན་རྟེན་ལུ་ སྤ་རོ་འབྲུག་རྒྱལ་རྫོང་འདི་སྤྱི་ལོ་ ༡༦༤༩ ལུ་ ཆོས་རྗེ་བསྟན་འཛིན་འབྲུག་སྒྲས་གསར་བཞེངས་གནང་ནུག། འབྲུག་པའི་སྡེ་སྲིད་དང་པོ་བསྟན་འཛིན་འབྲུག་རྒྱས་སྐུ་བཤེགས་པའི་སྐབས་ལུ་ ཆོས་རྗེ་བསྟན་འཛིན་འབྲུག་སྒྲ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༦༥༦ གནམ་ལོ་མེ་སྤྲེལ་ལོ་ལུ་ འབྲུག་གི་སྡེ་སྲིད་གཉིས་པའི་གསེར་ཁྲི་མངའ་གསོལ་ཞུ་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༦༥༦ མེ་སྤྲེལ་ཟླ་བ་སྡེ་སྲིད་རང་ཉིད་གསེར་ཁྲིར་ཕེབས་ཏེ་ ཟླཝ་གཉིས་ཡང་མ་ལངམ་ལས་ བོད་ཀྱི་གོང་ས་ལྔ་པ་རྒྱལ་བ་བློ་བཟང་རྒྱ་མཚོ་དང་ བོད་ཀྱི་སྡེ་སྲིད་ རྒྱ་ལེ་ཆོས་མཛད་བསོད་ནམས་རབ་བརྟན་ ནང་སོ་ཨའུ་ཟེར་སླབ་མི་གིས་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཁོང་གི་མངའ་འོག་ལུ་བཙུགས་ནིའི་དོན་ལུ་ བོད་ཁྲིད་སྐོར་བཅུ་གསུམ་དང་ཧོར་སོག་འདྲེས་མའི་དམག་ཆེན་ཐེངས་གསུམ་པ་འབྲུག་ལུ་བཏང་ནུག། དེའི་སྐབས་བོད་ཀྱི་དམག་སྡེ་ཚུ་འབྲུག་པའི་ཤར་ཕྱོགས་དང་ནུབ་ཕྱོགས་ དེ་ལས་དབུས་ཕྱོགས་དང་བྱང་ཕྱོགས་ཀྱི་ས་གནས་ཐདམ་ཐད་ཁ་ལས་འཛུལ་འོངམ་ད་ སྡེ་སྲིད་བསྟན་འཛིན་འབྲུག་སྒྲ་གིས་ སྐྱབས་མགོན་གོང་མ་ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེ་ སྐུ་མཚམས་བཞུགས་པའི་བུག་སྒོ་ལས་སྐྱབས་ཞུ་བ་དང་ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་བཀའ་སྲུང་དམ་པ་ཡེ་ཤེས་མགོན་པོ་དང་ དཔལ་ལྡན་མ་ཧཱ་ཀ་ལ་ལྕམ་དྲལ་བཀའ་སྡོད་དམ་ཅན་རྒྱ་མཚོར་ དམིགས་བསལ་གྱི་སྐྱབས་ཞུའི་གསོལ་མཆོད་དང་ དམག་ཟློགས་ཀྱི་སྐུ་རིམ་སོགས་གནང་སྟེ་ འདི་འཕྲོས་ལས་ཕྱོགས་སོ་སོའི་རྫོང་དཔོན་གྱིས་གཙོས་པའི་དམག་དཔོན་དང་ ཁས་བླངས་དཔའ་རྩལ་ཅན་གྱི་དམག་དཔུང་གྲ་སྒྲིག་དང་ བཀོད་ཁྱབ་དམ་ནོན་གྱི་ཐོག་ལས་དམག་འཐབ་ཀྱི་གཡུལ་ངོ་ལུ་བཞུགས་གནང་ནུག། བོད་དམག་དཔུང་ཆེན་འོང་རུང་འབྲུག་དམག་ལས་རྒྱལ་ཁ་ཐོབ་མ་ཚུགས་པར་ དམག་ཡུན་ས་སྤྲེལ་ཟླ་བ་ ༨ པ་ལས་ ས་བྱ་ཟླཝ་ ༦ པ་ཚུན་གྱི་ནང་འཁོད་ལུ་ བོད་ཀྱི་དམག་དཔོན་གོང་མ་ སྡེ་དཔོན་བཀྲ་ཤིས་བརྩེགས་པ་ལ་སོགས་པའི་འགོ་དཔོན་སུམ་ཅུ་དང་། དམག་དཔོན་འོག་མ་དང་ལྡིང་དཔོན་ གཞན་ཡང་དམག་མི་སུམ་བརྒྱ་ལྷགཔ་ཅིག་བཙོན་ལུ་བཟུང་ཡོདཔ་ལས་ བོད་དམག་རྣམས་ཀྱི་རྒྱལ་ཁ་ཐོབ་མ་ཚུགས་པའི་ཁར་ ལོག་འགྱོ་བ་ལུ་དམག་དཔོན་རྣམས་ཀྱིས་ཕམ་ཁ་ལེན་ཏེ་ སོག་དམག་གཞན་གྱི་གདོང་ཁར་ངོ་ཚ་སྟེ་ལོག་མ་སྟེར། ཟླ་བ་གསུམ་པ་ལས་ས་དྲོད་ཀྱི་འབར་བའི་བསྒང་ལས་ དུག་སྦྱང་དང་འབུཔ་གིས་དམག་མི་ལ་ལུ་ཤི་ ལ་ལུ་ན་སྟེ་ མ་ཤི་གསོན་པོའི་ལུས་ལུ་དམྱལ་བའི་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་དགོཔ་བྱུང་ནུག། ལྷོ་མོན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ཆུང་ཀུ་ཅིག་ལས་མེད་རུང་ དཔུང་སྟོབས་ཆེ་བའི་བོད་དམག་གིས་མ་ཐུབ་མི་འདི་ སྐྱབས་མགོན་གོང་མའི་ཐུགས་རྗེ་དང་། དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་བཀའ་སྲུང་དམ་པས་མཐུ་རྩལ། ས་བདག་མི་དབང་སྡེ་སྲིད་རང་ཉིད་ལ་ ཐུན་མོངས་མ་ཡིན་པའི་རིག་རྩལ་ལས་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་ཐོག་གི་ཕྱག་ལཱ་དང་པ་དེ་ར་ གྲུབ་འབྲས་བླ་ན་མེད་པ་ཅིག་བྱུང་ནུག། སྡེ་སྲིད་རང་ཉིད་ བྱང་ཆུབ་སེམས་པའི་བདག་ཉིད་ཅན་དང་། ཐུགས་རྒྱུད་བཟང་བ་དང་། མཁྱེན་རྒྱ་ཆེ་བའི་སྟོབས་ཀྱིས་ ལུགས་གཉིས་ཀྱི་བཀའ་ཁྲིམས་ཡང་ འདི་འཕྲོ་ལས་འཇམ་རྩུབ་ཀྱི་མཐའ་ལུ་མ་ལྷུང་བར་ སྔོན་སྡེ་སྲིད་དང་པོའི་སྒྲིག་ལམ་རྩུབ་པ་ཚུ་ཡང་ དུམ་གྲ་ཅིག་སངས་སོ་ནུག། སྡེ་སྲིད་ཁོ་ར་ཚད་མ་དང་གསོ་བའི་རིག་པ་ལུ་མཁས་དྲག་ཡོདཔ་ལས་ དགེ་འདུན་གྲྭ་ཚང་ཚུ་ནང་ སྐྱབས་མགོན་གོང་མའི་ཐུགས་བཞེད་ལྟར་ ཚད་མ་རིག་པའི་བཤད་གྲྭ་གསར་བཙུགས་གནང་ནུག། དེ་མ་ཚད་དགེ་སློང་ཚུ་ལུ་ཚོགས་རྒྱུགས་ཕུལ་ནིའི་ལམ་སྲོལ་ཚུ་ཡང་བཙུགས་ཏེ་ ཚོགས་རྒྱུགས་ཕུལ་ཚུགས་མི་ཚུ་ལུ་གཟེངས་བསྟོད་གནང་སྟེ་ ཤེས་ཡོན་ལུ་དང་འདོད་དང་སྤྲོ་བ་བསྐྱེད་ཐབས་མཛད་ནུག། ཡང་ནད་ཀྱིས་འཛིན་ཏེ་ཉམས་ཐག་སྡོད་མི་འགྲོ་བ་ཡོངས་ལུ་དམིགས་ཏེ་ འབྲུག་དང་གཞན་རྒྱལ་ཁབ་ཚུ་ལས་ སྨན་རིགས་སོགས་བསྡུ་སྟེ་ ཕྱག་མཛོད་ནང་སྨན་རིགས་ཡོངས་སུ་མཁོ་སྒྲུབ་མཛད་ཞིནམ་ལས་ དགོས་མཁོ་ཅན་ཚུ་ལུ་གནང་བ་མ་ཚད་ བོད་གངས་ཅན་གྱི་སྨན་པ་རྣམས་ལ་ཡང་ སྨན་གྱི་སྦྱིན་པ་ལེན་ཐེངས་གཉིས་གནང་བ་མ་ཚད་ སྡེ་སྲིད་རང་གི་བྱ་བ་ལས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་དང་ བསྟན་པའི་ཕུགས་ཀྱི་མཛད་པ་ཡང་མང་རབས་ཅིག་ཡོད། སྡེ་སྲིད་བསྟན་འཛིན་འབྲུག་སྒྲ་མཆོག་ནི་དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་གདུང་རིགས་ཨིན་པའི་ཁར་ ཆོས་སྲིད་ལུགས་གཉིས་ལུ་ཐུགས་རིག་མཁས་ནས་ མངའ་འབངས་བྱམས་ཀྱིས་སྐྱོང་བ་དང་། རྒྱལ་ཁབ་དང་བསྟན་པ་ལུ་གནོད་པའི་དགྲ་ཚུ་ཡང་བཏུལ་ཏེ་ དཀར་པོ་དགེ་བའི་མཛད་པ་ཤིན་ཏུ་རྒྱ་ཆེ་བའི་ཕྱག་ཤུལ་སྦོམ་བཞག་སྟེ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༦༦༧ མེ་ལུག་ཟླ་བ་ ༢ པའི་ཚེས་ ༡༥ ལུ་དགོངས་པ་རྫོགས་ནུག། སྡེ་སྲིད་བསྟན་འཛིན་འབྲུག་སྒྲ་ལུ་ གདུང་བསམ་དུང་དཀར་དགོན་པ་ལུ་སྲས་བསོད་ནམས་དར་རྒྱས་ཟེར་མི་ཅིག་འཁྲུངས་ཡོདཔ་དང་ སྤ་རོ་ལུ་སྤྱི་བླ་མཛད་པའི་སྐབས་ཧཱུ་རལ་་ཆོས་རྗེ་འབྲུག་དཔལ་བཟང་ཟེར་མི་ཅིག་ཟུར་སྲས་ཡོད་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཚུ་ཡང་བཤད་ནི་འདུག། ༼སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་གསུམ་པ་ས་སྐྱོང་མི་དབང་ཆོས་རྒྱལ་མི་འགྱུར་བརྟན་པའི་མཛད་རྣམ།༽ ས་སྐྱོང་མི་དབང་མཆོག་སྤྱི་ལོ་ ༡༦༡༣ ལུ་བོད་ཀྱི་གཡུས་སྨིན་འཁྱིད་ཟེར་ས་ལུ་འཁྲུངས་ནུག། དེ་བསྒང་མཚན་ལུ་དམ་ཆོས་ལྷུན་གྲུབ་ཟེར་ཞུ་ནུག། སྐུ་ན་ཆུང་ཀུ་བསྒང་ལས་ ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེ་དང་ ཡོངས་འཛིན་ལྷ་དབང་བློ་གྲོས་ལས་ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་དབང་ཁྲིད་གདམས་ངག་དང་ གར་ཐིག་དབྱངས་གསུམ་དང་རིག་པའི་གནས་བཅུ་ཚུ་སྦྱང་བརྩོན་གནང་ནུག། དགེ་སློང་དམ་ཆོས་ལྷུན་གྲུབ་འདི་ གྲྭ་ཚང་གི་སྡེ་ནང་ག་ཅི་ར་འབད་དགོ་རུང་ ཚགས་ཁར་ཚུད་མི་ཅིག་ཨིནམ་ལས་ དབུ་མཛད་འབྲུག་རྣམ་རྒྱལ་གྱི་ཤུལ་ལས་ར་ ལྕགས་རི་གྲྭ་ཚང་གི་དབུ་མཛད་སྦེ་བཀལ་གནང་ནུག། དེ་གི་ཤུལ་ལས་བླ་མ་ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེ་གིས་ གདན་ས་ཤར་ཁྱུང་སེང་ཁ་དར་རྒྱས་དགོན་པའི་བླམ་སྦེ་བཏང་གནང་ནུག། ཤར་ཕྱོགས་འཁོར་ལོ་རྩིབས་བརྒྱད་དབང་འོག་ལུ་བསྡུ་བ། སྐྱབས་མགོན་གོང་མའི་ལུང་བསྟན་དང་འཁྲིལ་ཏེ་ སྤྱི་བླ་མི་འགྱུར་བརྟན་པ་གིས་ ཤར་རྫོང་དྲུག་གི་ནང་ ཀྲོང་གསར་ལུ་བཅགས་ཏེ་སྒྲུབ་ཁང་ཆུང་ཀུ་ཅིག་ཡོད་མི་དེ་ནང་ ཆོས་འཁོར་རབ་བརྟན་རྩེའི་རྫོང་བཞེངས་ཞིནམ་ལས་ མཚན་ཡང་འབྲུག་མི་འགྱུར་ཆོས་འཁོར་རབ་བརྟན་རྩེ་ཟེར་གསོལ་ནུག། དེ་ལས་བུམ་ཐང་སྡེ་བཞི་དབང་འོག་ལུ་བཙུགས་ཏེ་ གཏམ་ཞིང་ལྷུན་གྲུབ་ཆོས་གླིང་ལས་ གཏེར་ཆེན་པོ་པདྨ་གླིང་པའི་སྐུ་གདུང་ཡིད་བཞིན་ཡང་ རྒྱལ་ས་སྤུ་ན་ཁ་ལུ་གདན་འདྲེན་ཞུ་ནུག། ཧེ་མ་ཡོངས་འཛིན་ངག་གི་དབང་ཕྱུག་གི་གདན་ས་ བྱ་དཀར་སྒྲུབ་སྡེ་ཆགས་ས་ལུ་བྱ་དཀར་རྫོང་བཞེངས་ནིའི་གྲ་སྒྲིག་རྐྱབ་སྟེ་ རྫོང་དཔོན་ཡང་གཉེར་པ་ལོང་བ་ཟེར་མི་འདི་བཀལ་ནུག། འབྲུག་ཤར་ཕྱོགས་ཁ་ཐུག་གི་མ་འགྲིགས་པའི་བྱེལཝ་འཐོན་དོ་ཡོད་པའི་ནང་ལས་ དང་པ་ར་གཞུང་དམག་ཀུར་སྟོད་ལུ་ལྷོད་དེ་ ཀུ་རེ་སྟོད་ཀྱི་དཔོན་ཆེན་དར་མ་དང་རྒྱལ་པོ་དགའ་བ་དང་གཅིག་ཁར་ཕྱད་མདའ་རྐྱབ་ད་ གཞུང་དམག་ལུ་འབད་མ་ཚུགས་པར་ དཔོན་དང་རྒྱལ་པོ་ཚུ་བཙོན་ལུ་བཟུང་། ཀུ་རེ་སྟོད་སྨད་ཀྱི་འབངས་འཁོར་ག་ར་མངའ་འོག་ལུ་བཙུགས་ནུག། ཡོངས་འཛིན་ངག་གི་དབང་ཕྱུག་གིས་གླེང་གླེང་ཟེར་ས་ལུ་སྒྲུབ་སྡེ་བཙུགས་ཡོད་པའི་གདན་ས་ལུ་ རྫོང་བཞེངས་ནི་འགོ་བཙུགས་ཏེ་ རྫོང་གི་མིང་ཡང་ལྷུན་གྲུབ་རིན་ཆེན་རྩེའི་རྫོང་ཟེར་བཏགས་ནུག། དེ་ལས་གཞུང་དམག་ལོང་ལུང་པའི་ཕྱོགས་ལུ་འགྱོ་སྟེ་ ལོང་ལུང་པའི་སྡེ་དཔོན་ག་ར་གཞུང་དམག་ལུ་འདྲོགས་ཏེ་ མདོ་གསུམ་ཚུན་གྱི་འབངས་འཁོར་ག་ར་མངའ་འོག་ལུ་བཙུགས་ཞིནམ་ལས་ སྡོང་བསྟི་ལུ་རྫོང་བཞེངས་ནི་འགོ་བཙུགས་ཏེ་རྫོང་གི་མིང་ཡང་ ཁོ་ལོང་བཀྲ་ཤིས་གཡང་རྩེ་རྫོང་ཟེར་བཏགས་ནུག། དམག་དཔོན་སྤྱི་བླ་མི་འགྱུར་བརྟན་པ་དང་འབྲུག་རྣམ་རྒྱལ་གཉིས་ཀྱིས་ གཞོང་སྒར་ལུ་བྱོན་ཏེ་ འབངས་འཁོར་ག་ར་དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་མངའ་འོག་ལུ་བཙུགས་ཏེ་ གཞོང་སྒར་ལུ་རྫོང་བཞེངས་ནི་འགོ་བཙུགས་ནུག། སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ལུ་བསྐོ་བཞག་གི་མཛད་སྒོ། སྡེ་སྲིད་གཉིས་པ་ཆོས་རྗེ་བསྟན་འཛིན་འབྲུག་སྒྲ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༦༦༧ པའི་ཚེས་ ༡༥ ལུ་དགོངས་པ་རྫོགསཔ་ལས་ དེ་སྐབས་ལྕོགས་གྲུབ་དང་འོས་འབབ་ཆེ་ཤོས་ ཀྲོང་གསར་སྤྱི་བླ་ཨིནམ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༦༦༧ ཟླཝ་ ༣ པའི་ཡར་ཚེས་ལུ་ཀྲོང་གསར་སྤྱི་བླ་ཆོས་རྒྱལ་མི་འགྱུར་བརྟན་པ་མཆོག་ སྡེ་སྲིད་གསུམ་པའི་གསེར་ཁྲིར་ བཞུགས་གྲལ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་རྟེན་འབྲེལ་དང་བཅས་པའི་ཐོག་ལུ་མངའ་གསོལ་ཞུ་ནུག། དེ་སྐབས་གསེར་ཁྲི་མངའ་གསོལ་གྱི་དགའ་སྟོན་རྟེན་འབྲེལ་ལུ་ སྒང་སྟེང་སྤྲུལ་སྐུ་སྐུ་འཕྲེང་གཉིས་པ་བསྟན་འཛིན་ལེགས་པའི་དོན་གྲུབ་ཀྱང་བྱོན་ནུག། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་ཐོག་གི་མཛད་ཤུལ། ཆོས་རྒྱལ་མི་འགྱུར་བརྟན་པ་སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ཁར་ལྷོད་དེ་ ཟླཝ་གཅིག་གི་ནང་འཁོད་ལུ་ར་ རྒྱལ་སྲས་བསྟན་འཛིན་རབ་རྒྱས་ དགུང་ལོ་ ༣༠ བཞེས་ཡོད་མི་འདི་ དགེ་འདུན་དམངས་ཀྱི་གྲས་ལས་བཏོན་ཏེ་ བླ་མ་ཁྲི་པ་ཟེར་མཚན་ཕུལ་ནུག། སྡེ་སྲིད་ཁོ་ར་ཕྱི་ནང་གསང་གསུམ་གྱི་ཕྱག་ལཱ་ག་ཅི་མཛད་དགོ་རུང་ རྒྱལ་སྲིད་བསྟན་འཛིན་རབ་རྒྱས་དང་བསྟུན་གྲོས་མཛད་དེ་གནང་ནུག། སྡེ་སྲིད་གོང་མའི་ཕྱག་ལཱ། སྡེ་སྲིད་གཉིས་པའི་ཕྱག་ལཱ་འཕྲོ་གོང་སའི་དགོངས་རྫོགས་ལུ་དམིགས་པའི་ མཆོད་རྟེན་བརྒྱད་ཀྱི་དངུལ་འབུམ་བཞེངས་མི་འདི་ སྤྱི་ལོ་ ༡༦༧༠ ལུ་མཇུག་བསྡུ་ཡོདཔ་དང་ བཀའ་འགྱུར་གསེར་བྲིས་ཀྱི་ཕྱག་ལཱ་སྤྱི་ལོ་ ༡༦༧༤ ལུ་མཇུག་བསྡུ་གནང་ནུག། རྫོང་གཞིས་གསར་བཞེངས། གསང་ཟབ་ཆོས་རྫོང་འདི་ སྤྱི་ལོ་ ༡༦༣༤ ལུ་ཉམས་ཆག་ཤོར་མི་འདི་ ལོག་སྤྱི་ལོ་ ༡༦༧༡ ལུ་རྩ་བ་ལས་གསར་བཞེངས་གནང་སྟེ་ རབ་གནས་ཡང་རྒྱལ་སྲས་བསྟན་འཛིན་རབ་རྒྱས་ཞུ་སྟེ་གནང་ནུག། སྡེ་སྲིད་མཆོག་གིས་ སྤུང་ཐང་ཞབས་དྲུང་རྩེའི་གཟིམ་ཁང་ལེགས་བཅོས་དང་ གླིང་བཞི་གཡུལ་རྒྱལ་རྫོང་དང་ནུབ་དྷ་ལིང་རྫོང་ཚུ་ཡང་གསར་བཞེངས་མཛད་གནང་ནུག། འབྲུག་བོད་ཀྱི་དམག་གི་སྐབས་ལུ་ བུམ་ཐང་ཁ་ཐུག་ལས་ བྱ་དཀར་རྫོང་ཚར་གཅིག་ཤོར་རུང་ སྡེ་སྲིད་མི་འགྱུར་བརྟན་པ་གིས་བླ་མ་ངག་དབང་རབ་བརྟན་གྱིས་འཁྱིད་པའི་དམག་རྒྱབ་བཏང་སྟེ་ བྱ་དཀར་རྫོང་ལོག་ཐོབ་པ་མ་ཚད་ བོད་དམག་བུམ་ཐང་་ལས་བདའ་བཏང་སྟེ་ བྱ་དཀར་གཡུལ་ལས་རྣམ་རྒྱལ་རྫོང་ཟེར་བའི་མཚན་གསོལ་ཞུ་ནུག། དེ་ལས་དམག་གི་རྒྱལ་ཁ་འབྲུག་པ་གིས་ཐོབ་ལས་ གླིང་བཞི་རྫོང་གསརཔ་བཏབ་སྟེ་ རྫོང་གི་མིང་ཡང་གླིང་བཞི་གཡུལ་རྒྱལ་རྫོང་ཟེར་མཚན་གསོལ་ནུག། སྒར་སྐོར་ལུ་བྱོན་པ། ས་སྐྱོང་མི་དབང་སྡེ་སྲིད་ཆོས་རྒྱལ་མི་འགྱུར་བརྟན་པ་དང་ བླ་མ་ཁྲི་པ་རྒྱལ་སྲས་བསྟན་འཛིན་རབ་རྒྱས་གཉིས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༦༧༦ པའི་ཟླཝ་ ༤ པའི་ནང་ ཐིམ་རྫོང་ཨའུ་ཚེ་རིང་གིས་འགོ་འདྲེན་ཐོག་ལས་ ཀྲོང་གསར་ཁ་ཐུག་སྒར་སྐོར་ལུ་ཆིབས་བསྒྱུར་གནང་ནུག། ཀྲོང་གསར་ལུ་དངུལ་འབུམ་མཆོད་རྟེན་ཐོག་ཚད་མ་རབ་གནས་གནང་སྟེ་ མགོན་ཁང་ནང་བཙུགས་ཞིནམ་ལས་ བུམ་ཐང་ལུ་གནས་སྐོར་ལུ་བྱོན་ཏེ་ རྫོང་གཞིས་ལྷ་ཁང་ མགོན་ཁང་ཚུ་ལུ་རབ་གནས་ཐུགས་སྨོན་ཚུ་གནང་ནུག། དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་གདུང་གི་ཐུགས་འདོད། ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་མ་བཞུགས་རུང་ རྒྱལ་བའི་སྲས་ཡབ་བསྟན་པའི་ཉི་མའི་ཡང་སྲིད་ རྒྱལ་སྲས་འཇམ་དཔལ་རྡོ་རྗེ་མཆོག་ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་གདུང་བརྒྱུད་ཅིག་ཞུ་ནིའི་དོན་ལུ་ འཆར་གཞི་བརྩམས་ཏེ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༦༧༨ ལུ་དཔལ་ལྡན་གདུང་རིགས་ལས་ཨིན་པའི་ ཞབས་དྲུང་ཀླུ་ལྡིངས་པའི་སྲས་མོ་འདི་དཔོན་སློབ་ཀྱིས་ལེགས་བསྒྲིགས་ཐོག་ལས་ ཞབས་དྲུང་རྩེའི་བདག་མོར་ཕུལ་ནུག། དེ་ལས་ཟླཝ་ལྔ་དྲུག་དེ་ཅིག་ལས་ ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེའི་གདུང་བརྒྱུད་ སྲསམོ་ཅིག་འཁྲུངས་མི་ལུ་མཚན་ཡང་ མཚོ་སྐྱེས་རྡོ་རྗེ་ཟེར་གསོལ་ནུག། སྐུ་མཚམས་ལུ་བཞུགས་པ། ས་སྐྱོང་མི་དབང་ཆོས་རྒྱལ་མི་འགྱུར་བརྟན་པ་མཆོག་ དགོང་ལོ་ ༦༧ སྤྱི་ལོ་ ༡༦༧༩ ལུ་ སྤུངས་རྫོང་པ་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་དང་དགོངས་པ་མི་མཐུན་པའི་གནད་རེ་ཐོན་ཏེ་ཡོད་ནི་འདི་གིས་ དཀའ་ངལ་ཚུ་ཞི་ནིའི་དོན་ལུ་ ལོ་དེའི་དགུན་གྱི་རིང་ སྡེ་སྲིད་མཆོག་ཐིམ་ཕུག་རྫོང་ནང་ སྐབས་ཅིག་སྐུ་མཚམས་ལུ་བཞུགས་ནིའི་ཐུགས་ཐག་བཅད་ནུག། དེ་སྐབས་ རྒྱལ་སྲས་བསྟན་འཛིན་རབ་རྒྱས་མཆོག་ རྟ་མགོ་ལུ་སྐུ་མཚམས་བཞུགས་ཡོད་ས་ལས་ཐིམ་ཕུག་བཀྲ་ཤིས་ཆོས་རྫོང་ལུ་གདན་འདྲེན་ཞུ་སྟེ་ སྡེ་སྲིད་ངོ་ཚབ་མཛད་དགོ་པའི་གསོལ་བཏབ་བཞིན་ རྒྱལ་སྲས་མཆོག་སྡེ་སྲིད་ངོ་ཚབ་མཛད་ནིའི་དོན་ལུ་ སྤུ་ན་ཁ་ལུ་ཕེབས་ནུག། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་ཐོག་གི་མཛད་པ་མཐའ་མ། སྡེ་སྲིད་མཆོག་ལུ་ཧེ་མ་ལས་ར་ མ་རངས་པ་ཡོད་མི་སྤུངས་རྫོང་པ་བགྲེསཔ་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱིས་ ཁོ་རའི་ཉམས་རོགས་ཚུ་དང་གཅིག་ཁར་ གསང་བའི་འཆར་གཞི་བརྩམས་ཏེ་ཡོད་མི་ སྤྱི་ལོ་ ༡༦༨༠ ཟླཝ་ ༡༢ པའི་ནང་ སྤུ་ན་ཁ་ལུ་སྦེ་ སྡེ་སྲིད་མཆོག་ལུ་ངོ་ལོག་གི་དམག་དཔུང་ཧང་ཏོ་མ་ལུ་འོང་ནུག། དེ་ལས་སྡེ་སྲིད་མཆོག་ཞབས་དྲུང་གདུང་བརྒྱུད་འཛིན་པ་ སྲས་འཇམ་དཔལ་རྡོ་རྗེའི་གཟིམ་ཁང་ནང་བྱོག་སྟེ་བྱོན་ནུག། དེ་ལས་སྡེ་སྲིད་མཆོག་ཁྲི་ལས་དགོངས་ཞུ་མཛད་གནངམ་ད་ མཁན་ཆེན་བསོད་ནམས་འོད་ཟེར་དང་དགེ་འདུན་དམངས་ཀྱིས་ སྡེ་སྲིད་ཀྱི་སྲོག་སྐྱབས་མཛད་གནང་ནུག། སྡེ་སྲིད་མཆོག་ཁྲི་ལས་དགོངས་ཞུ་མཛད་ཞིནམ་ལས་ ཁོ་རའི་ཐུགས་འདོད་བཞིན་དུ་ ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེའི་སྒྲུབ་ཁང་གི་སྦོ་ལོགས་ཁར་ མཚམས་ཁང་ཅིག་རྐྱབ་སྟེ་བཞུགས་ནུག། དེ་སྐབས་ཕྱག་ཞུ་མི་ དྲུང་ཡིག་སྦེ་བཞུགས་མི་ གྲུབ་ཆེན་ངག་དབང་བསམ་གཏན་གྱིས་ཕྱག་ཞུ་སྟེ་ ཉིན་མཚན་མེད་པར་ ཕྱག་ཞུ་ནུག། དགོངས་པ་རྫོགས་ཤིང་དགོངས་རྫོགས་སྒྲུབ་པ། སྤྱི་ལོ་ ༡༦༨༠ ལུ་སྐུ་མཚམས་ལུ་བཞུགས་པའི་སྐབས་ སྡེ་སྲིད་མཆོག་ སྐུ་གཟུགས་མ་བདེ་བར་ དྲོ་པ་བྱཔོ་འབོ་བའི་དུས་མཚམས་ལུ་ བདེ་བ་ཅན་གྱི་སྨོན་ལམ་འགོ་བཙུགས་གནང་སྟེ་ སྨོན་ལམ་རྫོགསཔ་ཅིག་ཁར་ དགོངས་པ་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་སུ་ཐིམ་སྟེ་ བདེ་བ་ཅན་གྱི་ཞིང་ཁམས་ལུ་བྱོན་སོ་ནུག། སྡེ་སྲིད་མཆོག་དགོངས་པ་རྫོགས་པའི་ཤུལ་ལུ་ རྒྱལ་སྲས་བསྟན་འཛིན་རབ་རྒྱས་ཀྱིས་ བཀའ་འགྱུར་སྐྱ་པོད་ཚངམ་སྦེ་ གསར་གཞེངས་མཛད་གནང་ནུག། དེ་གི་མ་ཚད་པར་ སྟག་རྩེ་ལུ་ ལྷ་ཁང་ཐོག་གཉིས་གསརཔ་སྦེ་་བཞེངས་བཅུག། ཀྲོང་གསར་རྫོང་ནང་ དངུལ་འབུམ་མཆོད་རྟེན་གྱི་གཡས་གཡོན་ལུ་ ཙན་དན་དཀར་དམར་གྱི་མཆོད་རྟེན་དང་ རྣམ་རྒྱལ་མཆོད་རྟེན་ཡང་བཞེངས་བཅུག་སྟེ་ དགོངས་པ་རྫོགས་ཐབས་ཀྱི་བསྔོ་སྨོན་ཡང་ རྒྱལ་སྲས་བསྟན་འཛིན་རབ་རྒྱས་ཁོ་ར་གིས་མཛད་གནང་ནུག་གོ། ༼སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་བཞི་པ་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་རྒྱལ་སྲས་བསྟན་འཛིན་རབ་རྒྱས་ཀྱི་མཛད་རྣམ།༽ རྒྱལ་སྲས་བསྟན་འཛིན་རབ་རྒྱས་མཆོག་གི་རིགས་རུས་ནི་ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པ་ཆོས་རྗེ་གཙང་པ་རྒྱ་རས་ཀྱི་གདུང་བརྒྱུད་དྲི་མ་མེད་པ་ལས་ཨིན་པས། གདུང་བརྒྱུད་འཛིན་པ་མང་རབས་བྱོན་པའི་ནང་ལས་ བླ་ན་མེད་པ་ཕ་ཇོ་འབྲུག་སྒོམ་ཞིག་པོའི་རྣམ་སྤྲུལ་ རྟ་མགོ་ཆོས་རྗེ་ཚེ་དབང་བསྟན་འཛིན་བྱོན་ནུག། རྟ་མགོ་ཆོས་རྗེ་ཚེ་དབང་བསྟན་འཛིན་དང་ ཅང་སྒང་ཁ་བླ་མའི་སྲས་མོ་དམ་ཆོས་བསྟན་འཛིན་གཉིས་ལས་ རྒྱལ་སྲས་བསྟན་འཛིན་རབ་རྒྱས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༦༣༨ ཟླཝ་ ༡༡ པའི་ཚེས་ ༡༣ ལུ་རྟ་མགོའི་གདན་ས་ལུ་སྐུ་འཁྲུངས་ནུག། རྒྱལ་སྲས་བསྟན་འཛིན་རབ་རྒྱས་འཁྲུངས་པའི་ལོ་རྒྱུས་ ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེ་གིས་གསན་སྟེ་ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་གདུང་བརྒྱུད་བྱུང་མི་ལུ་ ངེའི་བསམ་པ་རྫོགས་ཅི་ཟེར་ ཐུགས་མཉེས་སྦོམ་བྱུང་སྟེ་ དབང་དང་བྱིན་རླབས་ཚུ་གནང་ནུག། སྐུ་ཡོན་གསན་བཞེས་དང་གྲྭ་ཚང་གི་སྡེར་ཞུགས་པ། རྒྱལ་སྲས་མཆོག་དགུང་ལོ་ ༤ ལས་སྐུ་ཡོན་དང་པ་ཡུམ་གྱིས་ གསལ་བྱེད་ལས་འགོ་བཙུགས་ཏེ་ཕུལཝ་ད་ དཀའ་ངལ་ག་ནི་ཡང་མེད་པར་མཁྱེན་ཚུགསཔ་མ་ཚད་ ཡབ་ཚེ་དབང་བསྟན་འཛིན་ལས་དབང་ཆོས་ལ་སོགས་པ་གནང་ནུག། དགུང་ལོ་ ༦ བཞེསཔ་ད་ ཡབ་ཚེ་དབང་བསྟན་འཛིན་དགོངས་པ་རྫོགས་རན་ཁར་ ཡུམ་དང་མ་སྨད་ཚུ་ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེ་ལུ་ བཅོལ་གཏམས་མཛད་དེ་ ཡབ་ཁོ་ར་གཤགས་སོ་ནུག། དགུང་ལོ་ ༨ བཞེསཔ་ད་ ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེ་གིས་ གྲྭ་ཚང་སྡེ་ནང་བཙུགས་གནངམ་ད་ སྐྲ་ཕུད་བཞེས་ཏེ་ མཚན་ཡང་ངག་དབང་བསྟན་འཛིན་རབ་རྒྱས་ཟེར་གནང་ནུག། དེ་ལས་སྐུ་ཡོན་རིམ་པར་བཞེས་ཐབས་ལུ་ རྗེ་མཁན་དང་པ་ པད་དཀར་འབྱུང་གནས་དང་ རྗེ་བསྟན་འཛིན་ལྷུན་གྲུབ་ དབུ་མཛད་བསྐང་རྒྱུན་པ་ཚུ་ སློབ་དཔོན་སྦེ་བསྟེན་བཅུག་ནུག། རྒྱལ་སྲས་མཆོག་ལུ་ ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེའི་ཐུགས་ཀྱི་བརྩེ་བ་གཞན་དང་མ་འདྲཝ་གནང་སྟེ་ དགེ་བསྙེན་དང་དགེ་ཚུལ་གྱི་སྡོམ་པ་ཚུ་གནངམ་མ་ཚད་ ཁོ་ར་ག་ཏེ་བྱོན་སར་འཁྱིད་བྱོན་ཏེ་ དབང་ལུང་དང་བཀའ་ཆོས་ཚུ་ག་ཅི་གནང་རུང་ གཅིག་ཁར་བཞག་སྟེ་གནང་དོ་ཡོདཔ་མས། ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེའི་རྒྱལ་ཚབ་ བླ་མ་ཁྲི་པར་མངའ་གསོལ་བ། རྒྱལ་སྲས་མཆོག་དགུང་ལོ་ ༣༠ བཞེསཔ་ད་ ཆོས་རྒྱལ་མི་འགྱུར་བརྟན་པ་ སྡེ་སྲིད་གསུམ་པའི་གསེར་ཁྲི་ལུ་མངའ་གསོལ་ཞུ་བའི་སྐབས། རྒྱལ་སྲས་རིན་པོ་ཆེ་འདི་གྲྭ་ཚང་གི་དགེ་སློང་གྲས་ལས་བཏོན་ཏེ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༦༦༧ ལུ་ བླམ་ཁྲི་པ་ཟེར་ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེའི་རྒྱལ་ཚབ་དང་པ་ ཁྲི་རིན་པོ་ཆེའི་གོ་གནས་ཕུལ་ནུག། ཆོས་ཕྱོགས་ཀྱི་མཛད་པ། དགུང་ལོ་ ༣༡ བཞེསཔ་ད་ རྟ་མགོ་སྒྲུབ་སྡེ་ཚུ་ལུ་ཁྲིད་འགོ་དང་པ་གནང་བ་མ་ཚད་ ལྕགས་ཁྱི་ལུ་དངུལ་འབུམ་ཆེན་མོའི་རབ་གནས་གནང་ནུག། མཁན་ཆེན་པད་དཀར་འབྱུང་གནས་དགོངས་པ་རྫོགས་ཏེ་ རྗེ་མཁན་ཆེན་ཁྲི་རབས་ ༢ པ་མཁན་ཆེན་བསོད་ནམས་འོད་ཟེར་ སྤྱི་ལོ་ ༡༦༧༢ ལུ་མངའ་གསོལ་ཞུ་ནུག། དེ་གི་ཤུལ་ལས་ སྡེ་སྲིད་ཀྱིས་གདན་འདྲེན་ཞུ་སྟེ་ སེམས་རྟོགས་ཁ་རྫོང་བསྐྱར་བཞེངས་བསྒྲུབས་པའི་རབ་གནས་གནང་ནུག། གདན་ས་སྤུ་ན་ཁ་ལུ་བདེ་མཆོག་སྒྲུབ་རིལ་དང་ ཞབས་དྲུང་རྩེའི་གཟིམ་ཁང་ལེགས་བཅོས་གསར་བསྒྲུབས་ཀྱི་རབ་གནས་གནང་སྟེ། ལོག་གདན་ས་ལྕགས་རི་ལུ་སྐུ་མཚམས་གནང་བཞུགས་ནུག། སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ལུ་བསྐོ་བཞག་གི་མཛད་སྒོ། གཞུང་ལྷན་རྒྱས་ཀྱི་ཚོགས་དང་གྲྭ་ཚང་འདུས་སྡེ་ཐམས་ཅད་དགོངས་པ་གཅིག་མཐུན་གྱི་ཐོག་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༦༨༠ ལུ་རྒྱལ་སྲས་མཆོག་དགུང་ལོ་ ༤༣ བཞེསཔ་ད་ སྡེ་སྲིད་བཞི་པ་སྦེ་མངའ་གསོལ་ཞུ་ནུག། རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་ཁྲི་དར་འབུལ་བའི་རིམ་པ། རྗེ་མཁན་ཁྲི་རབས་གཉིས་པ་བསོད་ནམས་འོད་ཟེར་གྱིས་ དར་དཀར་ལུ་ཁྲི་དར་གྱི་འབུལ་བ་དང་། འཕགས་པའི་དགེ་འདུན་འདུས་པ་རྒྱ་མཚོའི་ཁྲི་དར་གྱི་འབུལ་བ། དེ་ལས་སྤུངས་ཐངས་ཀྱི་རྫོང་དཔོན་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ། ཐིམ་ཕུག་བཀྲ་ཤིས་ཆོས་རྫོང་གི་རྫོང་དཔོན། དབང་འདུས་ཕོ་བྲང་རྫོང་དཔོན་ བསྟན་འཛིན་པད་དཀར་གྱིས་ཁྲི་དར་འབུལ་བ་དང་། དེ་ལས་གླིང་བཞི་གཡུལ་རྒྱལ་རྫོང་འཛིན་གསོལ་ལ་སོགས་པའི་སོ་སོའི་ཁྲི་དར་གྱི་འབུལ་བ། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་ཐོག་གི་མཛད་ཤུལ། སྤྱི་ལོ་ ༡༦༨༠ ལུ་དབང་རྫོང་འབྲུག་བསྟན་འཛིན་ལུ་བསྐོ་བཞག་གནང་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༦༨༡ ལུ་ཡབ་ཚེ་དབང་བསྟན་འཛིན་གྱི་སྤྲུལ་སྐུ་བྱོན་པའི་སྐྲ་ཕུད་བཞེས་ཏེ་མཚན་ལུ་ མི་ཕམ་ངག་དབང་འབྲུག་རྒྱས་ཟེར་གསོལ་ཏེ་ དགེ་འདུན་གྲྭ་ཚང་གི་སྡེ་ནང་བཙུགས་གནང་ནུག། སྡེ་སྲིད་གསུམ་པ་ཆོས་རྒྱལ་མི་འགྱུར་བརྟན་པ་ གཤགས་སོང་བའི་དགོངས་རྫོགས་ཚུ་ཡང་བསྒྲུབས་གནང་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༦༨༣ ལུ་སྤ་གྲོ་སྤྱི་བླ་ངག་དབང་ཆོས་གྲགས་ཀྱི་ཤུལ་ལས་ ལ་དྭགས་པ་ངག་དབང་དཔལ་འབྱོར་ སྤུ་ན་ཁ་སྒྲུབ་མཆོད་དང་འཁྲིལ་ཏེ་ བསྐོ་བཞག་གནང་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༦༨༤ ལུ་རིན་ཆེན་སྒང་གི་བཟོ་བོ་གྲགས་པ་ལུ་ དབང་འདུས་གཙང་མའི་ཟམ་གསར་བཙུགས་འབད་དགོཔ་སྦེ་ བཀའ་གནང་བ་མ་ཚད་ རྫོང་བཞུགསཔ་ཚུ་ལུ་ བཀའ་དབང་དང་ཆོས་ཚུ་ཡང་གནང་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༦༨༦ ལུ་མཁས་དབང་བསྟན་པ་འཕྲིན་ལས་ ཡི་གུའི་སློབ་དཔོན་ལུ་བཙུགས་ཏེ་ ཡིག་བཟོ་སྦྱང་བ་འབད་བཅུག་ཞིནམ་ལས་ འབུམ་སྣག་བྲིས་དང་ དེ་ལས་འཀའ་འགྱུར་གསེར་བྲིས་མ་བཞེངས་ནིའི་ཕྱག་ལཱ་ཚུ་འགོ་བཙུགས་གནང་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༦༨༩ ལུ་མཁན་ཆེན་བསོད་ནམས་འོད་ཟེར་དགོངས་པ་རྫོགས་ཏེ་ དགེ་འདུན་པ་ཚུ་ལུ་རྡོ་རྗེ་འཇིགས་བྱེད་ལྷ་ཞེ་དགུའི་དབང་མོ་ཆེ་གནང་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༦༩༠ ལུ་ དར་དཀར་སྤྱི་བླ་རབ་བརྟན་དགོངས་ཞུ་འབད་དེ་ ཚབ་ལུ་ཆོས་རྗེ་ཚུལ་ཁྲིམས་འབྱུང་གནས་བསྐོ་བཞག་གནང་ནུག། ནུབ་དྷ་ལིང་ལུ་འདམ་སང་རྫོང་གསར་བཞེངས་དང་ དྷ་རིང་རྫོང་འོག་ཀ་ལིམ་སྤོངས་ལུ་ གྱང་གསར་བདེ་ཆེན་ཆོས་གླིང་ལྷ་ཁང་གསར་བཞེངས་གནང་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༦༩༡ ལུ་ ཡི་གུ་དྲག་ཤོས་བྲི་ནིའི་འགྲན་བསྡུར་ནང་ ཨང་དང་པ་དེ་ཤུལ་མ་ རྗེ་མཁན་ཁྲི་རབས་ ༦ པ་་མཛད་མི་ངག་དབང་ལྷུན་གྲུབ་ཐོནམ་ལས་ གོང་སའི་ཕྱག་ཡིག་འབྲི་དགོཔ་ཚུ་གི་ལཱ་ ཁོ་ལུ་བཀའ་གནང་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༦༩༢ ལུ་དར་དཀར་དཔོན་སློབ་ ཚུལ་ཁྲིམས་འབྱུང་གནས་གཤགས་ཏེ་ དེའི་ཚབ་ལུ་དཀའ་བཅུ་པ་རིག་འཛིན་ལྷུན་གྲུབ་བསྐོ་བཞག་གནང་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༦༩༤ ཚེས་བཅུ་དང་འབྲེལ་ཏེ གསོལ་འདེབས་འབུམ་གནང་བའི་ཚོགས་དབུར་ཕེབས་པའི་སྐབས་ ཡབ་ཀྱི་སྤྲུལ་སྐུ་མི་ཕམ་འབྲུག་སྒྲ་རྒྱ་མཚོའི་ ཞབས་བརྟན་གསོལ་འདེབས་ཡང་ཕུལ་ནུག། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་ཐོག་གི་མཛད་པ་མཐའ་མ། ཞབས་དྲུང་གི་གདུང་བརྒྱུད་འཛིན་པ་མཚོ་སྐྱེས་རྡོ་རྗེ་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་ཐོག་ལུ་བསྐོ་བཞག་འབད་དགོཔ་ལས་ ངལ་མ་རངས་པ་ སྤུ་ན་ཁ་ལས་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་གསང་དམག་ཚུ་གིས་ གོང་ས་མཆོག་སྐུ་བསྙུངམ་བསྙུང་ས་བཞུགས་ཡོད་མི་ བཀྲ་ཤིས་ཆོས་རྫོང་མཐའ་བསྐོར་ཏེ་སྡོད་ནུག། རྗེ་རིན་པོ་ཆེ་སྐུ་གཟུགས་བསྙུང་གཞི་མ་དྲག་པའི་ཁར་ ཁོང་གི་ལཱ་ངན་པ་འདི་ལུ་ཐུགས་ཕམ་སྟེ་ རྟ་མགོའི་དགོན་པར་འབྱོན་ནིའི་ཐུགས་ཐག་བཅད་ནུག། མཐའ་མ་ལུ་སྡེ་སྲིད་མཆོག་གིས། ང་ར་ན་ཚད་ཡང་རྒས། གཟུགས་ཡང་མ་བདེཝ་ལས་ དགོན་པར་འབྱོན་ནི་ཨིན་ཟེར་གསུངས་ཏེ་ སྡེ་ཁྲི་ལས་དགོངས་ཞུ་མཛད་གནང་ནུག། སྡེ་ཁྲི་ལས་དགོངས་ཞུའི་རྗེས་ཀྱི་མཛད་པ། རྗེ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་ ལོ་ངོ་ ༡༥ གི་རིང་ལུ་ སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཐུགས་འགན་བཞེས་ཏེ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༦༩༥ ལུ་ བཀྲ་ཤིས་ཆོས་རྫོང་ལས་རྟ་མགོའི་གདན་སར་ ཐུགས་དམ་ལུ་བཞུགས་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༦༩༦ ལུ་རྗེ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་ སེམས་ཅན་ལུ་ཐུགས་བརྩེ་བི་སྙིང་རྗེས་ དཔལ་ལྡན་ལྷ་མོའི་བསྟན་སྤྱིའི་སྐུ་རིམ་ཚུ་ཡང་གནང་ནུག། དེ་གི་ཤུལ་ལས་ རྗེ་རིན་པོ་ཆེའི་སྐུ་ལུ་སྲིན་ཐོལ་ཅིག་བྱུང་སྟེ་ སྐུ་ལོག་སྟེ་བསྙུངས་ནུག། རྒྱལ་ཁབ་ནང་སྐུ་རིམ་ག་དེམ་ཅིག་བསྒྲུབ་རུང་ ཕན་པ་མེད་པ་དགོངས་པ་རྫོགས་སོ་ནུག། དེ་ལས་ཟླཝ་ ༩ པའི་ཚེས་ ༢༦ ལུ་ རྗེ་པད་དཀར་ལྷུན་གྲུབ་ དགེ་འདུན་དང་བཅས་བྱོན་ཏེ་ སྤུར་སྦྱངས་མཛད་དེ་ དངུལ་དཀར་གྱི་བྱང་ཆུབ་མཆོད་རྟེན་ཚུ་བཞེངས་པ་མ་ཚད་ གཞན་ཡང་སྤུར་རྡོ་སྤུར་སོལ་ སྤུར་ཐལ་ཚུ་གིས་ གནས་ཀྱི་མགོ་ལུ་མྱང་འདས་མཆོད་རྟེན་ཅིག་ཡང་དད་པའི་རྟེན་དུ་བཞེངས་གནང་ནུག་གོ། ༼སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ལྔ་པ་ ས་སྐྱོང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་སྐོར།༽ སྡེ་སྲིད་མ་མཛད་གོང་གི་མཛད་རྣམ། ༼སྐུ་འཁྲུངས་པ་དང་ དགེ་འདུན་གྱི་སྡེར་བཞུགས་ཏེ་གོ་གནས་བཞེས་གནང་པའི་མཛད་པ།༽ སྡེ་པ་མཆོག་ ཐིམ་ཕུག་ཝང་ཚོ་ཆེན་བརྒྱད་ཀྱི་ནང་ལས་ དཀར་སྦིས་ས་གོང་མ་ནང་འཁྲུངས་ཡོདཔ་དང་ སྐུ་ན་ཆུང་ཀུའི་བསྒང་ལས་ར་དགེ་འདུན་གྱི་སྡེ་ལུ་བཞུགས་ཏེ་ སྐྱབས་རྗེ་གོང་མ་ རྒྱལ་སྲས་བསྟན་འཛིན་རབ་རྒྱས་ཀྱི་ཡུམ་ གཤགས་པའི་སྐབས་ཕྱག་ལེགས་ཤོམ་སྦེ་ཞུ་བ་ལུ་བརྟེན་ གོང་མའི་ཐུགས་ལུ་བབས་པའི་སྐྱེས་བུ་ཅིག་ཨིན་པས། དེ་མ་ཚད་ དབྱིན་ལོ་ ༡༦༥༦ གི་ལོ་ལུ་ བོད་དམག་ཐོནམ་ད་ཡང་ དམག་དཔོན་གཙོ་བོ་ཅིག་ དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་ཁོ་ར་བྱོན་ཏེ་ བོད་དམག་ལས་རྒྱལ་ཁ་ཐོབ་པའི་གཏམ་སྙན་གྲགས་སྦོམ་ར་བཞག་ནུག། དེ་ལས་ དབྱིན་ལོ་ ༡༦༥༦ དང་ ༡༦༥༧ གི་བར་ན་ དབང་རྫོང་པ་ཆོས་རྗེ་ནམ་མཁའ་རིན་ཆེན་ལུ་སྟབས་མ་བདེཝ་ཅིག་བྱུང་སྟེ་ རྫོང་དཔོན་ལས་དགོངས་ཞུ་མཛད་པའི་ཤུལ་ ཁོ་བོའི་ཚབ་ལུ་ དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་དབང་རྫོང་པའི་གོ་གནས་ལུ་བསྐོ་བཞག་མཛད་ནུག། དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་དབང་རྫོངཔ་སྦེ་བཞུགསཔ་ད་ གླིང་གཞི་ལས་མར་ བོད་དམག་དོ་རུང་ཚར་གཅིག་ཐོན་ཡོདཔ་དང་ དེའི་སྐབས་ དབང་རྫོང་པ་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱིས་ བོད་དམག་ལས་རྒྱལ་ཁ་འཐོབ་ནི་ཕར་བཞག་ རྫོང་དཔོན་ཁོ་ར་ཡང་ གཤགས་ནི་གུར་ཐུག་ཡོད་ནི་འདི་གིས་ གཞུང་ལས་དམག་རྒྱབ་འབད་བར་ ཆོས་རྗེ་ངག་དབང་རབ་བརྟན་བཏང་སྟེ་ བོད་དམག་ལས་རྒྱལ་ཁ་འཐོབ་ཚུགསཔ་འབད་ནུག། དབང་རྫོངཔ་གིས་ བོད་དམག་ཕམ་མ་ཚུགས་པ་ལུ་བརྟེན་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་གསུམ་པ་ མི་འགྱུར་བརྟན་པ་གིས་ དབང་རྫོང་པ་ལུ་ བཀའ་བཀྱོན་གནང་། ཆོས་རྗེ་ངག་དབང་རབ་བརྟན་ལུ་ ནང་བློན་གྱི་གོ་གནས་གནང་ཡོདཔ་ལས་ འདི་ལུ་ དབང་རྫོང་པ་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་ སྡེ་སྲིད་གསུམ་པ་ལུ་ངལ་མ་རངས་པར་བཞུགས་ནུག། དབྱིན་ལོ་ ༡༦༧༠ གི་ལོར་ སྤུངས་རྫོང་པ་པད་དཀར་རབ་རྒྱས་དགོངས་ཞུ་མཛད་པའི་ཤུལ་ སྡེ་སྲིད་གསུམ་པ་མི་འགྱུར་བརྟན་པ་གིས་ སྤུངས་རྫོང་པའི་གོ་གནས་འདི་ དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་ལུ་གནང་ཡོདཔ་ཨིན་རུང་ ཧེ་མ་བཀའ་བཀྱོན་གནང་མི་ལས་འགོ་བཙུགས་ སྡེ་སྲིད་དང་ བཀའ་བློན་གཉིས་ལུ་ངལ་མ་རངས་པར་ཡོད་མི་འདི་མ་ཡལ་བ་ར་སྡོད་སྡོདཔ་ཨིན་པས། རྒྱུ་མཚན་དེ་འབད་ནི་འདི་གིས་ སྤུངས་རྫོང་པ་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱིས་ བཀའ་བློན་ངག་དབང་རབ་བརྟན་ སྐུ་བསད་རྐྱབ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་གསུམ་པ་མི་འགྱུར་བརྟན་པ་ཡང་ སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ལས་ཕབ་བཏང་ད་ནུག། དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་ སྤུངས་རྫོང་པའི་ཁྲི་ལུ་བཞུགས་ཏེ་ མི་ལོ་ཉི་ཤུ་ལྷག་ཙམ་སོང་ཡོདཔ་མ་ཚད་ སྐུ་ན་བགྲེས་ཏེ་ལྕོགས་གྲུབ་མེདཔ་ཐལ་ནི་འདི་གིས་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་བཞི་པ་ རྒྱལ་སྲས་བསྟན་འཛིན་རབ་རྒྱས་མཆོག་ལུ་ དགོངས་ཞུའི་ཞུ་བ་ཕུལ་ཡོདཔ་དང་ དགོངས་ཞུ་མཛད་པའི་ཤུལ་ བཞུགས་གནས་ཡང་ སེ་བ་ལ་ལུ་བཞུགས་ཆོག་པའི་ཞུ་བ་ཕུལ་ཡོདཔ་ཨིན་རུང་ སེ་བ་ལ་ལུ་ ངག་དབང་བསྟན་འཛིན་གྱི་ཕ་སྤུན་ཡོད་ རྫོང་དཔོན་བགྲེསཔ་གི་སྲོག་ལུ་ ཉེན་ཁ་འོང་ཟེར་ཐུགས་བསམ་བཞེས་ཏེ་ སྤུངས་རྫོང་བགྲེསཔ་མཆོག་ བཞུགས་གནས་སེ་བ་ལ་ལུ་མེན་པར་ དབང་འདུས་ལུ་བཞུགས་བཅུག་ནུག། ཨིན་རུང་ སྤུངས་རྫོང་བགྲེསཔ་གིས་ ཞབས་རྗེ་གི་དྲིན་ལུ་ ཐུགས་ལོག་པར་བལྟ་སྟེ་ ངོ་ལོག་གི་དམག་ཚུ་གི་འཆར་གཞི་བཟོ་སྟེ་ དབྱིན་ལོ་ ༡༦༩༤ པའི་ལོ་ལུ་སྡེ་སྲིད་མཆོག་སྐུ་ན་བསྙུངས་ཏེ་ ཐིམ་ཕུག་ལུ་བཞུགས་སྐབས་ རྣམ་རྟོག་ག་ནི་ཡང་མེད་པར་སྡོད་པའི་བར་ན་ར་ སྤུངས་རྫོང་བགྲེསཔ་གི་དམག་གིས་སྤུངས་འཛོམས་འབད་དེ་ སྡེ་སྲིད་མཆོག་སྡེ་ཁྲི་ལས་ཕབ་བཏང་ད་ནུག། སྡེ་ཁྲིར་བྱོན་པའི་སྐོར། དབྱིན་ལོ་ ༡༦༩༤ པའི་ལོ་ལུ་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་བཞི་པ་རྒྱལ་སྲས་བསྟན་འཛིན་རབ་རྒྱས་མཆོག་ སྡེ་ཁྲི་ལས་ཕབ་སྟེ་ སྤུ་ན་ཁ་ལུ་བྱོན་པའི་ལམ་ཁར་ ཐིམ་རྫོང་པ་དང་ རྗེ་མཁན་པོའི་གསོལ་དཔོན་ ཆིབས་དཔོན་གསུམ་ཆ་ར་ ལམ་སྦུག་ན་བསད་དེ་ སྤུ་ན་ཁའི་རྫོང་ན་ལྷོདཔ་ད་ སྤུངས་རྫོང་པ་བགྲེསཔ་དགེ་འདུན་འཕེལ་ཁོ་ར་ སྡེ་ཁྲི་ལུ་འཛེགས་ཏེ་ ད་རེས་ལས་ སྤུངས་རྫོང་བགྲེསཔ་ང་ར་ཐག་རང་བཅད་ཀྱི་ཐོག་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ལྔ་པའི་ཁྲི་ལུ་བྱོནམ་དང་གཅིག་ཁར་ སྐྱབས་མགོན་གོང་མའི་གདུང་བརྒྱུད་ལས་བྱོན་པའི་ སྲས་འཇམ་དཔལ་རྡོ་རྗེ་གི་སྲསམོ་མཚོ་སྐྱིད་རྡོ་རྗེ་ཡང་ ཞབས་དྲུང་གི་ཚབ་ བླ་མ་ཁྲི་པའི་ཁྲི་ལུ་བྱོནམ་ཨིན་ཟེར་གསུངས་ཏེ་ མི་སེར་ལུ་ལེགས་དར་ཕུལ་བཅུག་ནུག། སྡེ་ཁྲིར་བྱོན་པའི་ཤུལ་གྱི་མཛད་རྣམ། སྡེ་སྲིད་མཆོག་གིས་ རྟ་མགོ་དང་ལྕགས་རི་གཉིས་ཀྱི་རྒྱལ་སྲས་བསྟན་འཛིན་རབ་རྒྱས་དང་ རྒྱལ་སྲས་འཇམ་དཔལ་གྱི་སྲསམོ་ མཚོ་སྐྱེས་རྡོ་རྗེ་གཉིས་ཀྱི་བར་ན་ ཕུང་གཞི་བཙུགས་ཐོག་ལས་ མ་སྒྲིགཔ་བཟོ་ཡོད་རུང་ སྡེ་གཟིམ་འབྲུག་རྒྱལ་མཚན་ རྒྱལ་སྲས་གཉིས་ལུ་ དད་པ་སྦོམ་ཡོདཔ་ལས་བརྟེན་ སྡེ་སྲིད་མཆོག་ལུ་ཐབས་ཤེས་ཀྱིས་ཞུ་བ་ཕུལ་ཐོག་ རྒྱལ་སྲས་གཉིས་ཀྱི་བར་ན་འཆམ་ཁ་བཟོ་ནུག། དཔེ་གཏམ་ལས་ཡང་ བླ་མ་ལུ་ཐུབ་རུང་།། བཀའ་སྲུང་ལུ་མི་ཐུབ།། ཟེར་བའི་དཔེ་བཟུམ་སྦེ་ རྒྱལ་སྲས་གཉིས་ཀྱི་བར་ན་ ཁ་ངན་གྱིས་དཀྲོགས་ཡོད་པ་ལུ་བརྟེན་ དབྱིན་ལོ་ ༡༦༩༦ གི་ལོ་འགོ་བཙུགས་ཁམས་ཅིག་ལས་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ནད་ཡམས་འབྲུམ་ནད་ཤུགས་ཅན་ཅིག་ར་ དར་ཁྱབ་ཡར་སོ་ནུག། དེའི་ཚེ་ གསོལ་ཐབ་ཡང་ཐིམ་ཕུག་ལུ་ཕེབས་མ་ཚུགས་པར་ དགེ་འདུན་སྡེ་ཚུ་ཁག་སོ་སོ་སྦེ་གྱེས་དགོཔ་ཐོནམ་ལས་ བླ་མ་ཁྲི་པ་རྒྱལ་སྲསམོ་མཚོ་སྐྱེས་རྡོ་རྗེ་ཡང་ ཐིམ་ཕུག་བཀྲིས་ཆོས་རྫོང་ནང་འབྱོན་དགོ་མ་བདེ་བར་ གདན་ས་ལྕགས་རི་ལུ་བྱོན་བཞུགས་ནུག། ཟླ་ངོ་དག་པ་ཅིག་གི་ཤུལ་ལུ་ ནད་ཡམས་འདི་ཨ་ཙི་ཅིག་ཞི་འགྱོཝ་ཅིག་ར་ དབྱིན་ལོ་ ༡༦༩༦ གི་ལོ་འདི་ལུ་ར་ སྐྱབས་མགོན་དམ་པ་ རྒྱལ་སྲས་བསྟན་འཛིན་རབ་རྒྱས་མཆོག་དགོངས་པ་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་སུ་ཐིམས་སོ་ནུག། དེའི་བསྒང་ སྤུར་སྦྱང་གི་དོན་ལུ་ སྡེ་སྲིད་དང་བླ་མ་ཁྲི་པའི་ཧོངས་ལས་ གྲོགས་རམ་ག་དེ་དྲག་དྲག་མཛད་ཡོདཔ་མ་ཚད་ དགེ་རྩ་ཕུལ་ནི་ལ་སོགས་པ་ཡང་མཛད་གནང་ནུག། དེ་ལས་ནད་ཡམས་འདི་སངས་ནི་འབདཝ་ད་ དགེ་འདུན་པའི་སྡེ་གིས་ བླ་མ་ཁྲི་པ་བཀྲིས་ཆོས་རྫོང་ནང་ཞུ་ བླ་མ་ཁྲི་པ་མར་བཞུགས་པའི་དུས་སྐབས་ཅིག་ནང་ར་ འབྲུམ་ནད་ལོག་འདི་ར་ཐོན་ཏེ་ བླ་མ་ཁྲི་པ་མཆོག་ བླ་མ་ཁྲི་པའི་ཁྲི་ལུ་ལོ་གཉིས་ཙམ་ར་མ་བཞུགསཔ་ལས་གཤགས་སོ་ནུག། རྟེན་དང་བརྟེན་པ་ལུ་ཕན་ཐོགས་སྦོམ་བྱུང་མི་ བསྟན་འཛིན་གྱི་སྐྱེས་བུ་ཚུ་ སྡེ་སྲིད་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་སྐབས་ལུ་གཤགས་ནི་དང་ ནད་ཀྱིས་ན་ནི་ལ་སོགས་པའི་དཀའ་སྡུག་འབྱུང་ནི་དེ་གིས་ མི་སེར་དམངས་ཀྱིས་ཡང་ དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་འདི་ ཚེ་ཧེ་མ་སྨོན་ལམ་ལོག་པ་ཅིག་བཏབ་ཡོད་པ་ལུ་བརྟེན་ ཚེ་ད་རེས་ ཞབས་དྲུང་གི་བསྟན་ལུགས་དང་ སྲོལ་ལུ་གནད་སྐྱོན་བྱེད་མི་ཅིག་སྦེ་འོང་འོངམ་ཨིན་ཟེར་ཁ་གཏང་ནི་ཡང་འགོ་བཙུགས་ནུག། ཨིན་རུང་ སྡེ་སྲིད་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་མཆོག་གིས་ རྐྱེན་ངན་འདི་བཟུམ་བྱུང་བའི་ཤུལ་ལུ་ བསྟན་ལུ་ཕན་ཐོགས་པའི་ཕྱག་འགན་ དཔེར་ན་ རྗེ་མཁན་གསརཔོ་མངའ་གསོལ་ནི། སྐྱབས་མགོན་གོང་མའི་སྲས་འཇམ་དཔལ་རྡོ་རྗེ་གི་ཡང་སྲིད་གདན་འདྲེན་ཞུ་ནི་ཚུ་མཛད་ཡོདཔ་མ་ཚད་ རྫོང་མེ་མཆོད་དང་པ་བཞེས་པའི་བཀྲིས་ཆོས་རྫོང་གི་ཉམས་གསོ་མཛད་གནང་ནུག། ཨིན་རུང་ སྡེ་པ་མཆོག་ ཆགས་སྡང་དྲག་པོ་ཅིག་ཡོད་ནི་འདི་གིས་ བོད་དང་ འབྲས་ལྗོངས་ལ་སོགས་པའི་རྒྱལ་ཁབ་དང་གཅིག་ཁར་དམག་འཁྲུག་ལང་ཡོདཔ་དང་ ནང་འཁྲུག་ཡང་ཧ་ལམ་ཅིག་ར་ལོངས་ད་ནུག། སྡེ་སྲིད་ཀྱི་མཛད་པ་མཐའ་མ། ཧེ་མ་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱིས་ རྒྱལ་སྲས་བསྟན་འཛིན་རབ་རྒྱས་བཀྲོང་ནི་གི་འཆར་གཞི་བརྩམས་ད་ འདི་གི་གྲས་ཁར་ སྤྲུལ་སྐུ་འབྲུག་སྒྲ་རྒྱ་མཚོ་ཡོདཔ་ཨིན་རུང་ བཀྲོང་རནམ་ད་ དགེ་འདུན་ཆོས་་འཕེལ་གྱི་དམག་སྡེ་ཅིག་ལས་རྒྱལ་མེད་ནི་འདི་གིས་ འདིའི་དགྲ་ལན་ལུ་ དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱིས་སྤྲུལ་སྐུ་མཆོག་བཀྲོང་ནི་ཨིནམ་མཁྱེན་ཏེ་ སྤྲུལ་སྐུའི་སྒར་ལྟོ་ཚུ་གིས་ དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱིས་སྤྲུལ་སྐུ་མ་བཀྲོངམ་ལས་ བཀྲོང་དཔ་དྲག་མནོ་ དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་དམག་ཚུ་གྲ་སྒྲིག་ག་ནི་ཡང་མེད་པར་སྡོདཔ་ད་ དམག་ཧང་ཏོ་མ་ཕབ་ཏེ་ སྡེ་པ་མཆོག་དབྱིན་ལོ ༡༧༠༡ གི་ལོ་ལུ་བཀྲོངས་ད་ནུག་གོ། ༼སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་དྲུག་པ་ དྲུང་ཆེན་ངག་དབང་ཚེ་རིང་གི་མཛད་རྣམ།༽ སྡེ་ཁྲིར་མ་བྱོན་གོང་གི་མཛད་རྣམ། ༼སྐུ་འཁྲུངས་ཤིང་ འདུས་སྡེར་བཞུགས་ཏེ་ ཕྱག་འགན་བཞེས་པའི་སྐོར།༽ དྲུང་ཆེན་ངག་དབང་ཚེ་རིང་མཆོག་ ཐིམ་ཕུག་ ཝང་ཚོ་ཆེན་བརྒྱད་ཀྱི་ནང་གསེས་ དཀར་སྦིས་ས་གོང་མ་ནང་ དུས་རབས་བཅུ་བདུན་གྱི་བར་བསྐོར་མཚམས་ལུ་སྐུ་འཁྲུངས་ཡོདཔ་ད་ ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེ་ སྐུ་མཚམས་ནང་མ་བཞུགསཔ་ལས་ གྲྭ་ཚང་གི་འདུས་སྡེར་བཞུགས་ཏེ་ གྲྭ་ཚང་གི་སྒྲིག་ལམ་ སྙན་ངག་ལ་སོགས་པའི་གཞུང་རིག་གནས་བཅུ་དང་ གར་ཐིག་དབྱངས་གསུམ་ལུ་མཁས་པ་སྦྱངས་ཡོདཔ་མ་ཚད་ ཡིག་རིགས་ ཚུགས་ཡིག་དང་ ལཉྩ་ དབུ་ཅན་དང་དབུ་མེད་ལ་སོགས་པའི་ ཡིག་རིགས་ལུ་ཡང་སྦྱངས་བརྩོན་མཛད་ཡོདཔ་ཨིན་པས། གྲྭ་ཚང་གི་སྡེ་ནང་ལུ་ ངག་དབང་ཚེ་རིང་ལས་ལྷག་པའི་མཁས་མཆོག་གཞན་མེད་པ་ལུ་བརྟེན་ སྡེ་སྲིད་རིམ་བྱོན་གྱི་དྲུང་ཆེན་སྦེ་ཕྱག་ཞུ་ཡོདཔ་ད་ ཤུལ་མ་ དབང་རྫོང་པ་འབྲུག་བསྟན་འཛིན་ དབང་རྫོང་གི་གོ་གནས་ལས་ དགོངས་ཞུ་མཛདཔ་ད་ དྲུང་ཆེན་མཆོག་ དབང་རྫོང་པའི་གོ་གནས་ལུ་ དབྱིན་ལོ་ ༡༦༩༩ གི་ལོ་ལུ་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ལྔ་པ་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་བསྐོ་བཞག་མཛད་གནང་ནུག། སྡེ་ཁྲིར་བྱོན་པའི་ལོ་རྒྱུས་མདོར་བསྡུ། དབྱིན་ལོ་ ༡༧༠༡ ལུ་བྱུང་བའི་འབྲུག་ནང་འཁོད་ཀྱི་དམག་ཆེན་དང་པ་ལུ་བརྟེན་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ལྔ་པ་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་མཆོག་ སྤྲུལ་སྐུ་འབྲུག་སྒྲ་རྒྱ་མཚོ་གི་ཕྱོགས་གཏོགས་ཚུ་གིས་ སྤུ་ན་རྫོང་ནང་དམག་གློ་འབུར་དུ་བརྩམས་ཏེ་བཀྲོངས་དཔ་ལས་ སྡེ་ཁྲིར་བཞུགས་ཏེ་ སྲིད་ཀྱི་ཕྱག་ལཱ་གནང་མི་མེད་པ་ལུ་བརྟེན་ གཞུང་ལྷན་ཚོགས་དང་ དགེ་འདུན་འདུས་ཚོགས་ཐུགས་གཅིག་མཐུན་གྱི་སྒོ་ལས་ དབང་རྫོང་པ་དྲུང་ཆེན་ངག་དབང་ཚེ་རིང་མཆོག་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་དྲུག་པའི་ཁྲི་ལུ་མངའ་གསོལ་ཞུ་སྟེ་ རྟེན་འབྲེལ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཞུ་གནང་ནུག། སྡེ་ཁྲིར་བྱོན་པའི་ཤུལ་གྱི་མཛད་རྣམ། ནད་ཡམས་འབྲུམ་ནད་ཤུགས་ཅན་ཅིག་ལུ་བརྟེན་ བླ་མ་ཁྲི་པ་རྒྱལ་སྲས་འཇམ་དཔལ་རྡོ་རྗེ་གི་སྲས་མོ་མཚོ་སྐྱེས་རྡོ་རྗེ་མཆོག་ བླ་མ་ཁྲི་པའི་ཁྲི་ཐོག་ལུ་གཤགས་སོངམ་ལས་ ཚབ་ལུ་ ཧེ་མ་སྡེ་པ་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་སྐབས་ལུ་ རྒྱལ་སྲས་འཇམ་དཔལ་རྡོ་རྗེ་གི་སྤྲུལ་སྐུ་ཨིན་པར་ངོས་འཛིན་གནང་ཡོད་པའི་ རྒྱལ་སྲས་ཀུན་དགའ་རྒྱ་མཚོ་མཆོག་ དབྱིན་ལོ་ ༡༧༠༢ གི་ལོ་ལུ་ བླ་མ་ཁྲི་པའི་ཁྲི་ལུ་མངའ་གསོལ་ཞུ་གནང་ནུག། དེ་གི་ཤུལ་བདའ་སྟེ་ར་ ཧེ་མ་ཐིམ་ཕུག་བཀྲིས་ཆོས་རྫོང་མེ་མཆོད་དང་པ་ཤོར་བའི་སྐབས་ལུ་ སྡེ་སྲིད་གཉིས་པ་ལ་སྔོན་པ་བསྟན་འཛིན་འབྲུག་སྒྲ་དང་ སྡེ་སྲིད་བཞི་པ་རྒྱལ་སྲས་བསྟན་འཛིན་རབ་རྒྱས་ཀྱིས་མཛད་གནང་ཡོད་པའི་ བཀའ་འགྱུར་གསེར་གྱིས་བྲིས་ཡོད་པ་རྣམས་ མེ་མཆོད་ཤོར་ཡོད་མི་འདི་ སྡེ་སྲིད་དྲུང་ཆེན་གྱི་སྐབས་ལུ་ ལོག་གསར་བྲིས་མཛད་ཡོདཔ་མ་ཚད་ བཀྲིས་ཆོས་རྫོང་གི་ནང་རྟེན་གཙོ་བོ་ ཚེ་དཔག་མེད་ཀྱི་སྐུ་གཅིག་ གསེར་ཟངས་ཀྱིས་གསར་བསྒྲུབས་མཛད་གནང་ནུག། ཧེ་མ་སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ལྔ་པ་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་སྐབས་ལུ་ བོད་འབྲུག་གཉིས་ཀྱི་བར་ན་ འབྲས་ལྗོངས་ཀྱི་བྲེལ་ཟིང་བྱུང་སྟེ་ ཆིངས་ཡིག་བྲིས་ཡོདཔ་ཨིན་རུང་ སྡེ་སྲིད་ཞིང་གཤགས་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱིས་ངོས་ལེན་མ་མཛད་པར་ལུས་ཡོད་མི་དེ་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་ཐོག་ལུ་ཡོད་པ་ དྲུང་ཆེན་ངག་དབང་ཚེ་རིང་གི་སྐབས་ལུ་ ཆིངས་ཡིག་བཟོ་སྟེ་ བྲེལ་ཟིང་འདི་སྐབས་ཅིག་ཞི་ནུག། དེའི་ཤུལ་ལས་ སྡེ་སྲིད་མཆོག་གིས་ སྔར་འབྲུག་ལུ་མེད་པའི་བསྟན་འགྱུར་ཆེན་མོ་ ཆ་ཚང་ཅིག་ བོད་ལས་གདན་འདྲེན་ཞུ་གནང་ཡོདཔ་ཨིན། སྡེ་སྲིད་གོང་མ་ཚུ་གིས་ སྒང་སྟོད་སྤྲུལ་སྐུ་རིམ་བྱོན་ཚུ་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྐུ་རིམ་གནང་ཚདཔ་ཅིག་ནང་ མགྱོནམ་སྦེ་འབོ་སྟེ་ཞུ་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིན་རུང་ བར་སྐབས་ཅིག་ལས་ སྡེ་སྲིད་ཆགས་སྡང་ཅན་ཚུ་ལུ་བརྟེན་ ལུགས་སྲོལ་འདི་བཟུམ་མེདཔ་སྦེ་བཟོ་ཡོདཔ་ཨིན་རུང་ སྡེ་སྲིད་དྲུང་ཆེན་གྱི་སྐབས་ལུ་ སྔར་མཛད་སྲོལ་ཡོད་མི་དེ་ ག་ཨིནམ་མཛད་དེ་ སྲོལ་ཉམས་སྐྱོང་མཛད་གནང་ཡོདཔ་མ་ཚད་ ཧེ་མ་སྡེ་སྲིད་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་སྐབས་ བྱམས་མགོན་གྱི་སྐུ་འཁོར་ཚུ་མཐར་བཤུད་དེ་བཏང་ཡོད་མི་ཚུ་ཡང་ ལོག་འབྲུག་ལུ་འོང་ཆོག་པའི་གནང་བ་གནང་ནུག། སྡེ་སྲིད་ཀྱི་མཛད་པ་མཐའ་མ། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་དྲུག་པ་ དྲུང་ཆེན་ངག་དབང་ཚེ་རིང་མཆོག་ སྡེ་ཁྲི་ལུ་ ལོ་ངོ་གཉིས་དེ་ཅིག་བཞུགས་ཏེ་ རྟེན་དང་བརྟེན་པ་ མདོར་བསྡུ་ན་ རྒྱལ་ཁབ་ལུ་ཕན་ཐོགས་པའི་ཕྱག་ལཱ་མཛད་པའི་མཐར་ དབྱིན་ལོ་ ༡༧༠༣ གི་ལོ་ལུ་ སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ཐོག་ཁར་ གློ་བུར་དུ་གཤགས་སོ་ནུག་གོ། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་བདུན་པ་ས་སྐྱོང་མི་དབང་དབུ་མཛད་བསམ་གཏན་བསྟན་འཛིན་གྱི་མཛད་རྣམ། སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ལུ་མ་བྱོན་པའི་ཧེ་མའི་མཛད་རྣམ། སྡེ་སྲིད་བསམ་གཏན་བསྟན་འཛིན་མཆོག་ སྤྱི་ལོ་ ༡༦༦༦ ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༦༨༣ ཚུན་དགེ་འདུན་གྲྭ་ཚང་ནང་དབུ་མཛད་ཀྱི་གོ་གནས་བཞེས་ཏེ་བཞུགསཔ་ལས་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་བདུན་པའི་ཁྲི་ལུ་མངའ་གསོལ་ཞུ་ནུག། (སྡེ་སྲིད་མཆོག་གི་འཁྲུངས་པའི་ལོ་དང་ཡུལ་ ཡབ་དང་ཡུམ་གྱི་མཚན་འདི་ཚུ་གི་སྐོར་ལས་བཀོད་དེ་མིན་ནུག།) སྐུ་ན་ཆུང་ཀུའི་བསྒང་ལས་ གྲྭ་ཚང་འདུས་སྡེ་ལུ་བཞུགས་ཏེ་ སྐུ་ཡོན་དང་དཀྱིལ་ཆོག་གི་དབྱངས་ཐིག་གར་གསུམ་ལུ་མཁས་པ་སྦྱངས་ཡོདཔ་ཨིན་མས། སྤྱི་ལོ་ ༡༧༠༤ ཟླཝ་ ༡༢ པའི་ནང་ སྡེ་སྲིད་དྲུག་པ་ དྲུང་ཆེན་ངག་དབང་ཚེ་རིང་མཆོག་ ཁྲི་ཐོག་ལུ་དགོངས་པ་རྫོགས་པའི་སྐབས་ལུ་ སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ངོ་ཚབ་ལུ་ རྒྱལ་ཚབ་བླ་མ་ཁྲི་པ་རྒྱལ་སྲས་ཀུན་དགའ་རྒྱལ་མཚན་དང་ རྗེ་མཁན་ཁྲི་རབས་བཞི་པ་དམ་ཆོས་པད་དཀར། དེ་ལས་ གྲྭ་ཚང་འདུས་སྡེ་དམངས་ཀྱིས་ དབུ་མཛད་བགྲེས་པ་བསམ་གཏན་བསྟན་འཛིན་མཆོག་ སྐུ་ཡོན་དང་གོམས་འདྲིས་ཡོད་མི་ཅིག་ཨིནམ་ལས་ གདམ་འཐུ་གནང་སྟེ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༧༠༤ ཟླཝ་ ༡ པའི་ནང་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་བདུན་པའི་ཁྲི་ཐོག་ལུ་མངའ་གསོལ་ཞུ་གནང་ནུག། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་ཁར་བྱོན་པའི་ཤུལ་གྱི་མཛད་པ། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་བདུན་པ་དབུ་མཛད་བསམ་གཏན་བསྟན་འཛིན་མཆོག་ ཁྲི་ཐོག་ལུ་བྱོན་ཞིནམ་ལས་ ཆགས་སྡང་ཕྱོགས་རིས་སྤང་དགོཔ་དང་འའབྲལ་བའི་བཀའ་ཁྲིམས་ཚུ་གནང་ནུག། དེ་ཡང་ སྡེ་སྲིད་ལྔ་པ་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱིས་ བྱམས་མགོན་ངག་དབང་རྒྱལ་མཚན་གྱི་ཡུམ་དང་སྐུ་མཆེད་ཚུ་ དར་དཀར་ན་ལས་ཆགས་སྡང་ཕྱོགས་རིས་ཀྱི་ཐོག་ལུ་མཐར་བཤུད་མཛད་ཡོད་མི་འདི་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་དྲུག་པ་དྲུང་ཆེན་ངག་དབང་ཚེ་རིང་མཆོག་གིས་ བཀའ་ཤོག་གནང་སྟེ་ བྱམས་མགོན་ངག་དབང་རྒྱལ་མཚན་གྱི་ཡུམ་དང་སྐུ་མཆེད་ཚུ་ ལོག་སྟེ་ཨུ་ལ་ལུ་ལྷོད་ཡོད་རུང་ བློན་པོ་དབང་ཚད་ཅན་ཚུ་གིས་ དོ་རུང་ཨུ་ལ་ལས་ ཡར་གཏང་མ་བཏུབ་པར་བཀག་བཞག་ནུག། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་བདུན་པ་བསམ་གཏན་བསྟན་འཛིན་མཆོག་ ཁྲི་ཐོག་ལུ་བྱོན་པའི་ཤུལ་ལུ་ བྱམས་མགོན་གྱི་ཡུམ་དང་སྐུ་མཆེད་ཚུ་ ཨུ་ལ་ལས་ལོག་རང་གནས་ལུ་འོང་ཆོག་པའི་བཀའ་རྒྱ་གནངམ་ལས་ ལོག་སྟེ་རང་ཡུལ་ལུ་འབྱོར་ཚུགསཔ་མཛད་གནང་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༧༠༦ ལུ་ ལ་དྭགས་དང་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་གཉིས་ཀྱི་བར་ན་མཐུན་ལམ་ཡང་ཡར་དྲག་སོང་ཡོདཔ་ཨིན་མས། སྡེ་སྲིད་མཆོག་གི་མཛད་པ་མཐའ་མ། ས་སྐྱོང་མི་དབང་དབུ་མཛད་བསམ་གཏན་བསྟན་འཛིན་མཆོག་ སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ཐོག་ལུ་བཞུགས་པའི་སྐབས་ ཐིམ་རྫོང་པ་འབྲུག་རབ་རྒྱས་དང་ སྤུངས་རྫོང་པ་བསྟན་པ་དབང་ཕྱུག་གཉིས་ཀྱི་བར་ མ་འགྲིགས་པར་ སྤྱི་ལོ་ ༡༧༠༦ ལུ་ ནང་འཁྲུག་འབྱུང་ནི་འབདཝ་ལས་ སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཕྱག་ལཱ་མཛད་ནི་འདི་འཇམ་ཏོག་ཏོ་ཅིག་མེདཔ་གཟིགས་ཏེ་ སྡེ་སྲིད་མཆོག་ཁྲི་ཐོག་ལས་དགོངས་ཞུ་མཛད་གནང་ནུག། དབུ་མཛད་བསམ་གཏན་བསྟན་འཛིན་མཆོག་ གདན་ས་ལྕགས་རི་ལུ་ ཟུར་བཞུགས་མཛད་དེ་ ལོ་ངོ་གཅིག་མ་ལངམ་ཅིག་ཐུགས་དམ་གནང་བཞུགས་ཏེ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༧༠༧ ལུ་དགོངས་པ་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ལུ་ཐིམ་སོ་ནུག་གོ། ༼སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་བརྒྱད་པ་ས་སྐྱོང་མི་དབང་ འབྲུག་རབ་རྒྱས་ཀྱི་མཛད་རྣམ།༽ འཁྲུངས་ཡུལ་ཝང་སྲིན་མོ་ལས་ཨིནམ་ད་ མཚན་ཡང་འབྲུག་རབ་རྒྱས་ཟེར་བཏགས་ཡོདཔ་མས། གཞོན་ནུ་ལས་ཆོས་རྗེ་འབྲུག་པའི་སྒར་ལྟོའི་གྲལ་དུ་ཞུགས་ཏེ་ དཀའ་ངལ་ག་ཅི་བཟུམ་ལུ་ཡང་གདོང་ལེན་འབད་དེ་ཕྱག་ཞུ་མི་ཅིག་ཨིན་མས། ཁོ་གིས་རྩིས་མཁྱེན་ནི་འདི་གིས་ མི་ཚུ་གིས་ཝང་ཕ་ཇོ་ཟེར་ཞུ་དོ་ཡོདཔ་མས། དེ་ལས་ཤུལ་མ་སྡེ་སྲིད་མཛདཔ་ད་ མཚན་ལུ་སྡེ་པ་རྒྱ་བོ་ཟེར་ཡང་ཞུཝ་ཨིན་མས། འབྲུག་རབ་རྒྱས་ཀྱིས་གོ་གནས་དང་པ་ མགར་ས་རྫོང་གི་ཤ་གཉེར་འབད་ནུག། ཁོ་གིས་སྡེ་སྲིད་གོང་མ་ཚུ་གི་སྐབས་ བོད་དང་འབྲས་ལྗོངས་དང་གཅིག་ཁར་དམག་འཁྲུགས་དང་ དེ་ལས་རྒྱལ་ཁབ་ནང་འཁྲུགས་ཀྱི་སྐབས་ལུ་ ལྷག་བསམ་རྣམ་དག་གི་ཕྱག་ཞུཝ་ལས་ གཞུང་མགྲོན་གཉེར་གྱི་གོ་གནས་ལུ་ཕྱག་ཞུ་བའི་བར་ན་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ལྔ་པ་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱིས་ མགྲོན་གཉེར་ལས་ཐིམ་ཕུག་རྫོང་དཔོན་གྱི་གོ་གནས་ལུ་བསྐོ་བཞག་གནང་ནུག། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་བདུན་པ་ དབུ་མཛད་བསམ་གཏན་བསྟན་འཛིན་གྱི་སྐབས་ལུ་ སྤུངས་རྫོང་པ་བསྟན་པ་དབང་ཕྱུག་དང་ ཐིམ་རྫོང་པ་འབྲུག་རབ་རྒྱས་གཉིས་ སྡེ་སྲིད་གོ་གནས་ཀྱི་མི་ངོ་ལུ་ དོ་འགྲན་འབད་དེ་མ་འགྲིགསཔ་ལས་ ནང་འཁྲུགས་ལོང་ནི་གུར་ཐུགཔ་ད་ སྡེ་སྲིད་དབུ་མཛད་བསམ་གཏན་བསྟན་འཛིན་གྱིས་གདོང་ལེན་འབད་མ་ཚུགས་པར་ ཁོ་ར་སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ལས་དགོངསམ་ཞུ་ནུག། དེ་ལས་འབྲུག་རབ་རྒྱས་ སེམས་རྟོགས་ཁ་རྫོང་ལུ་སོང་སྟེ་ རྒྱལ་སྲས་སྤྲུལ་སྐུའི་ཡུམ་ཀརྨ་ལྷ་མོ་འབད་སར་བཅར་ཏེ་ ཡུམ་ཐུགས་མཉེས་ནིའི་བསྙེན་བཀུར་ཞབས་ཏོག་ག་དེ་དྲག་དྲག་ཞུ་སྡོད་ནུག། སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ལུ་བསྐོ་བཞག་གི་མཛད་སྒོ། ཞབས་དྲུང་རྒྱལ་ཚབ་ཀྱི་ཁྲི་ཁར་ བཞུགས་ཡོད་མི་རྒྱལ་སྲས་སྤྲུལ་སྐུ་ཀུན་དགའ་རྒྱལ་མཚན་མཆོག་ སྡེ་སྲིད་དབུ་མཛད་བསམ་གཏན་བསྟན་འཛིན་དགོངསམ་ཞུ་ཞིནམ་ལས་ རྒྱལ་ཚབ་དང་སྡེ་སྲིད་གཉིས་ཆ་རའི་ཐུགས་འགན་བཞེས་དགོཔ་བྱུང་ནུག། ཟླཝ་དག་པ་ཅིག་གི་ཤུལ་ལས་ རྒྱལ་སྲས་སྒྲུབ་པ་ལུ་ཞུགས་ནིའི་ཐུགས་ཐག་བཅད་དེ་ འབྲུག་རབ་རྒྱས་སེམས་རྟོགས་ཁ་ལས་འབོ་སྟེ་ རྒྱལ་ས་ཐིམ་ཕུག་ལུ་སྦེ་ སྡེ་སྲིད་བརྒྱད་པའི་ཁྲི་ལུ་མངའ་གསོལ་མཛད་ནུག། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་ཐོག་གི་མཛད་ཤུལ། སྤྱི་ལོ་ ༡༧༠༧ ལུ་རྗེ་མཁན་ཁྲི་རབས་བཞི་པ་དམ་ཆོས་པད་དཀར་མཆོག་ ཁྲི་ལས་དགོངས་ཞུ་མཛད་དེ་ རྒྱལ་སྲས་ཀུན་དགའ་རྒྱལ་མཚན་གྱི་ཡོངས་འཛིན་མཛད་མི་ བཟོད་པ་ཕྲིན་ལས་མཆོག་ རྗེ་མཁན་ཁྲི་རབས་ལྔ་པར་མངའ་གསོལ་ཞུ་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༧༡༢ ལུ་འབྲུག་རབ་རྒྱས་མཆོག་གིས་ཆིངས་འགྲིགས་ཏེ་ བོད་འབྲུག་ས་མཚམས་ཡར་མར་འགྲོ་འགྲུལ་འབད་ཆོགཔ་སྦེ་བཟོ་གནང་ནུག། རྒྱལ་སྲས་སྤྲུལ་སྐུའི་སྐུ་སྲོག་འཕྲོག་པ། སྤྱི་ལོ་ ༡༧༡༡ ལུ་རྒྱལ་སྲས་ཀུན་དགའ་རྒྱལ་མཚན་མཆོག་ ཐུགས་དམ་ལོ་ ༣ ལས་བཞེངས་ཏེ་སྤུ་ན་ཁར་ཕེབས་ད་ སྡེ་སྲིད་འབྲུག་རབ་རྒྱས་ཀྱིས་ ཞབས་དྲུང་ངོ་ཚབ་བཀྲོང་ནིའི་ངན་སྤྱོད་སྣ་ཚོགས་བརྩམ་ནི་འགོ་བཙུགས་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༧༡༢ ལུ་ རྒྱལ་སྲས་མཆོག་རྒྱལ་ཁྲི་སྤངས་ཏེ་དབང་འདུས་ཕོ་བྲང་ལུ་བཞུགསཔ་ད་ སྡེ་སྲིད་ཀྱིས་དབང་འདུས་མགྲོན་གཉེར་ལུ་ རྒྱལ་སྲས་བཀྲོངས་དགོཔ་སྦེ་ བཀའ་གནང་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༧༡༣ ལུ་ རྒྱལ་སྲས་མཆོག་དགུང་ལོ་ ༢༥ བཞེསཔ་ད་ ཁོ་ཐང་ཁ་ལུ་དུག་དྲངས་ཏེ་བཀྲོངས་བཏང་ནུག། ཞབས་དྲུང་ཕྱོགས་ལས་རྣམ་རྒྱལ་གསེར་ཁྲིར་མངའ་གསོལ། སྤྱི་ལོ་ ༡༧༠༧ ལུ་ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེའི་ཐུགས་དམ་དཀྲོགས་ཏེ་ ཡང་སྲིད་འབྱོན་དགོཔ་སྦེ་གསོལཝ་བཏབ་ལས་ སྤྲུལ་སྐུ་དང་པ་ ཕྱོགས་ལས་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་ སྤྱི་ལོ་ ༡༧༠༨ ལུ་དར་དཀར་ཉི་གདུགས་ཁ་ལུ་སྐུ་འཁྲུངས་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༧༡༤ ལུ་མཆོག་སྤྲུལ་ཕྱོགས་ལས་རྣམ་རྒྱལ་ དགུང་ལོ་བདུན་བཞེསཔ་ད་ ཞབས་དྲུང་གི་རྒྱལ་ཚབ་གསུམ་པའི་གསེར་ཁྲི་ལུ་མངའ་གསོལ་ཞུ་ནུག། མི་སེར་གྱི་བདེ་ཐབས། ང་བཅས་རའི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ སྔར་སྲོལ་མི་སེར་གུང་གཅིག་ལུ་ བརྒྱུད་འཛིན་གྱི་བུ་གཞི་མེད་པའི་རིགས་ཀྱི་ཕ་གཞིས་རབས་ཆད་ཡོད་མི་ཚུ་ གཞུང་གིས་བཞེས་གནང་སྲོལ་ཡོད་མི་འདི་ མི་སེར་གྱི་སྐྱིད་སྡུག་ལུ་གཟིགས་ཏེ་ བསྡུ་མ་དགོ་པར་མཛད་ཡོདཔ་མ་ཚད། རྨགཔ་ཤི་བའི་ཨམ་སྲུ་ཚུ་ རྨགཔ་གི་རོ་དང་གཅིག་ཁར་ གསོན་སྲེག་གཏང་སྲོལ་ཡོད་པའི་ལཱ་ངན་འདི་ཡང་ སྡེ་སྲིད་བཞུགས་པའི་རིང་ལུ་རྦད་བཅད་གནང་ནུག། བསོད་ནམས་དགེ་བའི་མཛད་པ། སྤྱི་ལོ་ ༡༧༡༥ ལུ་ སྡེ་སྲིད་མཆོག་གིས་ ཐིམ་ཕུག་ལུ་བཀའ་འགྱུར་སྐྱ་པོད་གསར་བཞེངས་དང་ བདེ་ཆེན་ཕོ་བྲང་གི་སྒང་ དབང་འདུས་རྩེ་ལུ་ ཟབ་དོན་ལྷུན་རྩེ་གཙུག་ལག་ཁང་གསར་བཞེངས་གནང་ནུག། དེ་ལས་ཡི་དམ་གྱི་སྐུ་མ་འདྲཝ་ ༡༡༥ འི་སྐུ་པར་བྱེ་བ་བཞུགས་པའི་རྟེན་སྒྲོམ་བརྒྱད། བདེ་གཤེགས་མཆོད་རྟེན་བརྒྱད་ལ་སོགས་པའི་རྟེན་གསུམ་བཞེངས་གནང་ནུག། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་ཐོག་གི་མཛད་པ་མཐའ་མ། སྤྱི་ལོ་ ༡༧༡༩ ལུ་གསོལ་ཐབ་སྤུ་ན་ཁ་ལུ་ཕེབས་པའི་སྐབས་ སྡེ་སྲིད་ཁོ་ར་གིས་གསར་བཞེངས་གནང་ཡོད་པའི་དབང་འདུས་རྩེ་ཟབ་དོན་ལྷུན་རྩེ་ལུ་ སྐུ་ངལ་གནང་སྟེ་བཞུགས་ནུག། དེ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༧༢༠ ལུ་ཁོ་རའི་སྐུ་ཚབོ་ དགེ་བཤེས་ངག་དབང་རྒྱ་མཚོ་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་དགུ་པ་ལུ་བསྐོ་བཞག་གནང་སྟེ་ ཁོ་ར་དགོངས་ཞུ་མཛད་གནང་ནུག། སྡེ་ཁྲི་ལས་དགོངས་ཞུའི་རྗེས་ཀྱི་མཛད་པ། སྡེ་སྲིད་འབྲུག་རབ་རྒྱས་དགོངས་ཞུ་ཞིནམ་ལས་ ཟབ་དོན་ལྷུན་རྩེ་ལུ་བཞུགས་ཏེ་ མཆོག་སྤྲུལ་ཕྱོགས་ལས་རྣམ་རྒྱས་རྩ་བའི་བླ་མ་སྦེ་བསྟེན་ཏེ་ བསྙེན་རྫོགས་ཀྱི་སྡོམ་པ་ཞུ། མ་ཎི་དུང་སྒྲུབ་བཙུགས་ཏེ་ དགེ་འདུན་གྱི་སྡེ་ལུ་བསྙེན་བཀུར་ཞབས་ཏོག་སྦོམ་སྦེ་ཞུ་སྟེ་ བསོད་ནམས་དགེ་བའི་ལཱ་ལུ་བརྩོན་བཞུགས་ནུག། གཞུང་སྲིད་ལུ་ཐེ་གཏོགས། ཧེ་མ་ཁོ་གིས་བཀྲོང་མི་ རྒྱལ་སྲས་སྤྲུལ་སྐུ་ཀུན་དགའ་རྒྱལ་མཚན་གྱི་ཡང་སྲིད་འཇིགས་མེད་ནོར་བུ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༧༡༧ ལུ་ སྐུ་འཁྲུངས་མི་འདི་གཞུང་དང་དགེ་འདུན་གྱིས་ངོས་འཛིན་མཛད་མི་ལུ་ སྡེ་སྲིད་བགྲེས་པ་གིས་ ངལ་མ་རངས་པར་གཞུང་དང་དགེ་འདུན་པའི་ཕྱག་ལཱ་ནང་ལགཔ་རྐྱབ་ཏེ་ བར་ཆད་སྣ་ཚོགས་བརྩམས་དོ་ཡོདཔ་མས། རྒྱལ་སྲས་སྐུ་ཚེ་གོང་མའི་གྲྭ་སློབ་དང་ དགེ་འདུན་མང་རབས་ཅིག་གིས་ སྡེ་སྲིད་བགྲེས་པ་ལུ་ ངལ་མ་རངས་པར་ནང་འཁྲུགས་ལོང་ནུག། སྡེ་སྲིད་བགྲེས་པ་དང་ཁོ་རའི་ཕྱོགས་གཏོགས་ཚུ་གིས་ དམག་ལན་རྐྱབ་རུང་ གཞུང་དམག་ལུ་འབད་མ་ཚུགས་པར་ བོད་རྒྱལ་མི་དབང་བསོད་ནམས་སྟོབས་རྒྱས་ལུ་དམག་རྒྱབ་ཞུ་ནུག། བོད་ལུ་དམག་རྒྱབ་ཞུ་སྟེ་རུང་ བོད་ལས་ངོས་ལེན་གྱི་ཡི་གུ་མ་ལྷོད་པའི་བར་ན་ སྡེ་སྲིད་བགྲེས་པ་གིས་ གཞུང་དམག་ལུ་འབད་མ་ཚུགས་པར་ ཐིམ་ཕུག་ལས་བྱོག་བྱོན་ཏེ་ ཧཱ་གླང་ཆུ་ལུ་ལྷོདཔ་ད་ གཞུང་དམག་ཚུ་གིས་བདའ་ཟུནམ་ལས་ སྤ་རོ་ལུ་ཆུ་ནང་བཀོ་སྟེ་བཀྲོང་པའི་ལོ་དེ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༧༢༩ ལུ་ཨིན་མས། དེ་ལས་ཕར་ རྒྱལ་སྲས་སྤྲུལ་སྐུ་ཀུན་དགའ་རྒྱལ་མཚན་དང་ འཇིགས་མེད་ནོར་བུ་སྐུ་ཕྲེང་གཉིས་ཀྱི་ཕྱོགས་གཏོགས་སྡེ་ཚན་ཅིག་དང་ སྡེ་སྲིད་བགྲེས་པ་འབྲུག་རབ་རྒྱས་དང་ ཞབས་དྲུང་ཡང་སྲིད་ཕྱོགས་ལས་རྣམ་རྒྱལ་ཕྱོགས་གཏོགས་ སྡེ་ཚན་གཅིག་ལུ་སོང་བའི་ཕུང་སྲི་དང་གདོང་ལེན་དེ་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ཡུན་རིང་ལུས་ཡོདཔ་ལས་ དུས་ཚོད་དེ་ལུ་ རྒྱལ་རབས་མཁན་པོ་ཚུ་གི་ནང་ཟིང་བར་མའི་དུས་སྐབས་ཟེར་ངོས་འཛིན་འབདཝ་ཨིན་ནོ། ། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་དགུ་པ་ས་སྐྱོང་མི་དབང་ངག་དབང་རྒྱ་མཚོའི་མཛད་རྣམ། སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ལུ་མ་བྱོན་པའི་ཧེ་མའི་མཛད་རྣམ། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་དགུ་པ་ ས་སྐྱོང་མི་དབང་དགེ་བཤེས་ངག་དབང་རྒྱ་མཚོ་མཆོག་ གཡུས་ཝང་ཚ་ལུང་ནང་ལུ་སྐུ་འཁྲུངས་ཡོདཔ་དང་། སྡེ་སྲིད་མཆོག་གིས་ སྐུ་ཡོན་མཁས་པ་སྦྱངས་ཏེ་ དགེ་བཤེས་ཀྱི་མཚན་ཐོབ་ཡོདཔ་དང་ ཤུལ་ལས་སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ཐོག་ལུ་ཕེབས་ཞིནམ་ལས་ ཆོས་རྒྱལ་གྱི་མཚན་ཡང་ཐོབ་ནུག། དགེ་བཤེས་ངག་དབང་རྒྱ་མཚོ་མཆོག་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་བརྒྱད་པ་འབྲུག་རབ་རྒྱས་ཀྱི་སྐུ་ཚ་བོ་ཨིན་མས། སྐུ་ན་ཆུང་ཀུའི་བསྒང་ལས་ གྲྭ་ཚང་འདུས་སྡེ་ལུ་བཞུགས་ཏེ་ སྐུ་ཡོན་དང་སྒྲིག་ལམ་ དཀྱིལ་མཆོག་གི་དབྱངས་ཐིག་གར་གསུམ་ལུ་མཁས་པ་སྦྱངས་ཡོདཔ་མ་ཚད་ སྒྲ་རིག་པ་དང་སྙན་ངག། སྡེབ་སྦྱོར་སོགས་རིག་གནས་ཚུ་ བླ་མ་ཙནྡྲ་པ་ལས་མཐར་ཕྱིན་སྦེ་མཛད་དེ་ དགེ་བཤེས་ཀྱི་མཚན་ཡོངས་གྲགས་ཐོན་ཡོདཔ་ལས་ དགེ་འདུན་པའི་ཚོགས་ནང་ལས་དྲག་ཤོས་ཅིག་ཨིན་མས། ཞབས་དྲུང་གསུང་སྤྲུལ་དང་པ་ ཕྱོགས་ལས་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་ སྤྱི་ལོ་ ༡༧༡༣ ལུ་ དབང་འདུས་ཕོ་བྲང་རྫོང་ལུ་གདན་འདྲེན་ཞུ་སྟེ་་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་བརྒྱད་པ་འབྲུག་རབ་རྒྱས་ཀྱིས་ ས་སྐྱོང་མི་དབང་དགེ་བཤེས་ངག་དབང་རྒྱ་མཚོ་མཆོག་ སྤྲུལ་སྐུ་ལུ་ སྐུ་ཡོན་ཕུལ་མི་སློབ་དཔོན་སྦེ་བཀལ་གནང་ནུག། སྡེ་སྲིད་འབྲུག་རབ་རྒྱས་མཆོག་ སྤྱི་ལོ་ ༡༧༡༩ ལུ་ སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ཐོག་ལས་དགོངས་ཞུ་མཛད་དེ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༧༢༠ པའི་གསར་ཚེས་ཀྱི་ཟླཝ་དེ་ནང་ གདན་ས་སྤུ་ན་ཁ་ལུ་སྦེ་ ཁོ་རའི་ཚ་བོ་དགེ་བཤེས་ངག་དབང་རྒྱ་མཚོ་ སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ཐོག་ལུ་མངའ་གསོལ་ཞུ་གནང་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༧༢༠ ལུ་སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་དགུ་པ་དགེ་བཤེས་ངག་དབང་རྒྱ་མཚོ་མཆོག་ སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ཐོག་ལུ་འབྱོན་པའི་དུས་ལུ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༧༡༤ ལས་ཞབས་དྲུང་གསུང་སྤྲུལ་དང་པ་ རྗེ་བཙུན་ཕྱོགས་ལས་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་ བླམ་ཁྲི་པའི་གསེར་ཁྲི་ལུ་བཞུགས་ཡོདཔ་དང་། གོང་ས་མི་ཕམ་དབང་པོ་མཆོག་ སྐུ་ན་ཆུང་ཀུའི་བསྒང་ལས་ རྒྱལ་སྲས་བསྟན་འཛིན་རབ་རྒྱས་ཀྱི་ཡང་སྲིད་ཨིནམ་སྦེ་ངོས་འཛིན་གྲུབ་སྟེ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༧༢༡ ལས་ སྒང་སྟེང་སྤྲུལ་སྐུ་བསྟན་འཛིན་ལེགས་པའི་དོན་གྲུབ་ཀྱི་བླ་ཚབ་སྦེ་མཛད་བཞུགས་ནུག། རྒྱལ་སྲས་འཇིགས་མེད་ནོར་བུ་མཆོག་ སྤྱི་ལོ་ ༡༧༡༧ ལུ་ རྒྱལ་སྲས་ཀུན་དགའ་རྒྱལ་མཚན་གྱི་ཡང་སྲིད་སྦེ་སྐུ་འཁྲུངས་ནུག། སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ལུ་བྱོན་པའི་ཤུལ་གྱི་མཛད་རྣམ། སྡེ་སྲིད་དགེ་བཤེས་ངག་དབང་རྒྱ་མཚོ་གིས་ དཀྱིལ་ཆོག་གར་ཐིག་དབྱངས་གསུམ་ཡར་རྒྱས་དང་ གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེའི་སྒྲུབ་གནས་ཚུ་ནང་ གསོལ་འདེབས་དང་ལྷན་སྐྱེས་ཚུ་བཙུགས་གནང་ཡོདཔ་མ་ཚད་ སྡེབ་སྦྱོར་རིན་ཆེན་འབྱུང་གནས་ ཟ་མ་ཏོག་དང་ སུམ་རྟགས་དང་ སྒྲ་ཀ་ཙན་དབྱངས་གསུམ་ལ་སོགས་པའི་རིག་གནས་ཚུ་ཡང་བཙུགས་གནང་ནུག། གདན་ས་སྤུ་ན་ཁ་ལུ་ འཇམ་དཔལ་དབྱངས་དང་ གུ་རུ་པདྨ་འབྱུང་གནས སྤྱན་རས་གཟིགས་ཀྱི་སྐུ་ཚུ་དང་ ལྕགས་རི་ལུ་ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེའི་གསེར་སྐུ་དང་ ཐིམ་ཕུག་ལུ་རྒྱ་བོད་ཀྱི་ལོ་པཎ་ཚུ་གི་ཐང་ཀ་ཚུ་ཡང་གསར་བཞེངས་མཛད་གནང་ནུག། དེ་མ་ཚད་ རྒྱལ་བའི་བཀའ་འགྱུར་ཆེན་མོ་དང་ རྗེ་བཙུན་མི་ལའི་རྣམ་ཐར་དང་མགུར་འབུམ་ལ་སོགས་པའི་གསུང་རྟེན་མང་རབས་ཅིག་གསར་སྒྲུབ་གནང་སྟེ་ ཆོས་རྒྱལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ངག་དབང་རྒྱ་མཚོ་ཟེར་བའི་མཚན་དར་ཁྱབ་ཡར་སོ་ནུག། མཛད་པ་མཐའ་མ། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་བརྒྱད་པ་འབྲུག་རབ་རྒྱས་དང་ རྒྱལ་སྲས་སྐུ་ཚེ་སྔ་མ་ཀུན་དགའ་རྒྱལ་མཚན་གཉིས་ཀྱི་བར་མ་འགྲིགས་པར་ ལཱ་ངན་མང་རབས་ཅིག་འབད་དེ་ སྤུ་ན་ཁ་ལུ་ནང་འཁྲུག་ལང་བའི་དུས་སྐབས་ལུ་ སྡེ་སྲིད་འབྲུག་རྣམ་རྒྱལ་གྱི་ཕྱོགས་གཏོགས་ཚུ་གིས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༧༢༩ ལུ་ ཆོས་རྒྱལ་ངག་དབང་རྒྱལ་མཚན་སྡེ་ཁྲི་ལས་དགོངས་ཞུ་བྱོན་པའི་མཐའ་མ་ བཙོན་བཙུགས་འབད་དེ་བཀྲོངས་ད་ནུག་གོ། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་བཅུ་པ་ས་སྐྱོང་མི་དབང་གོང་ས་མི་ཕམ་དབང་པོའི་མཛད་རྣམ། སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ཁར་མ་བྱོན་པའི་ཧེ་མའི་མཛད་རྣམ། སྡེ་སྲིད་གོང་ས་མི་ཕམ་དབང་པོ་མཆོག་ སྤྱི་ལོ་ ༡༧༠༩ ཟླཝ་ ༡༠ པའི་ཚེས་ ༨ ལུ་ གཡུས་མང་སྡེ་ལས་ ཡབ་རྟ་མགྲིན་ཚེ་དབང་དང་ ཡུམ་ངག་དབང་བུ་དར་གཉིས་ཀྱི་སྲས་ལུ་ རྒྱལ་སྲས་བསྟན་འཛིན་རབ་རྒྱས་ཀྱི་ཡང་སྲིད་སྦེ་ བོན་སྦྱིས་ཆོས་རྗེའི་གདུང་བརྒྱུད་ལུ་སྐུ་འཁྲུངས་ནུག། སྐུ་ན་ཆུང་ཀུའི་དུས་སྐབས་ལུ་ མཚན་ངག་དབང་རྒྱལ་མཚན་ཟེར་གསོལ་ཡོད་རུང་ རྒྱལ་དབང་ཀརྨ་པ་བཅུ་གཉིས་པ་བྱང་ཆུབ་རྡོ་རྗེ་དང་ ཞྭ་དམར་སྐུ་འཕྲེང་བརྒྱད་པ་ དཔལ་ཆེན་ཆོས་ཀྱི་དོན་གྲུབ་གཉིས་ བུམ་ཐང་ཐང་སྦིས་ལུ་ གནས་མཇལ་བར་འབྱོནམ་ད་ ངག་དབང་རྒྱལ་མཚན་མཆོག་མཇལ་བར་བྱོན་ཏེ་ ཆོས་ཀྱི་འབྲེལ་བ་ཞུ་བའི་མཚན་ རིན་ཆེན་ཕྲིན་ལས་རབ་རྒྱས་ཟེར་གསོལ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ཞབས་དྲུང་ཕྱོགས་ལས་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་གིས་ མཚན་ངག་དབང་བསྟན་འཛིན་འབྲུག་རྒྱས་ཟེར་གསོལ་གནང་ཡོད་རུང་ རྗེ་ངག་དབང་ལྷུན་གྲུབ་ཀྱིས་ ངག་དབང་བསྟན་འཛིན་མི་ཕམ་དབང་པོ་ཟེར་མཚན་གསོལ་གནང་ནུག། ཤུལ་ལས་ གོང་སའི་གོ་གནས་བཞེསཔ་དང་གཅིག་ཁར་ གོང་ས་མི་ཕམ་དབང་པོ་ཟེར་བའི་མཚན་ ཡོངས་གྲགས་སོང་ཡོདཔ་ཨིན་མས། སྡེ་སྲིད་མཆོག་ དགུང་ལོ་བདུན་ལས་ རྒྱལ་སྲས་བསྟན་འཛིན་རབ་རྒྱས་ཀྱི་སྤྲུལ་སྐུ་སྦེ་ངོས་འཛིན་འཁྲུལ་མེད་གནང་སྟེ་ རྟ་མགོ་ཆོས་དབྱིངས་ཕོ་བྲང་ལུ་མངའ་གསོལ་ཞུ་ནུག། གོང་ས་མི་ཕམ་དབང་པོ་མཆོག་ དགུང་ལོ་བདུན་བཞེསཔ་ད་ བཀྲ་ཤིས་ཆོས་རྫོང་ལུ་བྱོན་ཏེ་ གྲྭ་ཚང་དགེ་འདུན་གྱི་སྡེ་ལུ་བཞུགས་པའི་སྐབས་ མཁན་ཆེན་ཁྲི་རབས་ལྔ་པ་ བཟོད་པ་ཕྲིན་ལས་ལས་ བསླབ་སྡོམ་བཞེས་ཡོད་པའི་ཁར་ སྐུ་ཡོན་དང་དབང་ལུང་ཁྲིད་གསུམ་གྱི་རིམ་པ་ཚུ་ སྔགས་འཆང་རྒྱལ་བྱེད་ ཚལ་པ་བསྟན་པ་རྒྱ་མཚོ་དང་ རྗེ་ངག་དབང་ལྷུན་གྲུབ། རྗེ་ངག་དབང་ཕྲིན་ལས། དེ་ལས་ སྒང་སྟེང་སྤྲུལ་སྐུ་བསྟན་འཛིན་ལེགས་པའི་དོན་གྲུབ་ཚུ་ རྩ་བའི་བླམ་སྦེ་བསྟེན་ཏེ་ སྦྱང་བ་མཐར་ཕྱིནམ་སྦེ་མཛད་གནང་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༧༢༡ གི་ལོ་ལུ་ གཞུང་ལུ་གོང་ས་མི་ཕམ་དབང་པོ་མཆོག་ བླ་མའི་ཚབ་སྦེ་བཞུགས་དགོ་པའི་སྐོར་ལས་ ཞུ་བ་ཕུལ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་ཡང་ ཐུགས་སྲས་པདྨ་ཕྲིན་ལས་ཀྱི་ཡང་སྲིད་ སྒང་སྟེང་སྤྲུལ་སྐུ་བསྟན་འཛིན་ལེགས་པའི་དོན་གྲུབ་མཆོག་ སྐུ་ན་རྒས་མི་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ཞུ་བ་ཕུལཝ་ལས་ དེ་ལུ་ གཞུང་གི་ཡང་ངོས་ལེན་མཛད་དེ་ དགུང་ལོ་ ༡༣ ལས་ གདན་ས་སྒང་སྟེང་གསང་སྔགས་ཆོས་གླིང་ལུ་བླ་ཚབ་མཛད་དེ་བཞུགས་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༧༢༩ ལུ་ གོང་ས་མི་ཕམ་དབང་པོ་དང་ རྒྱལ་སྲས་འཇིགས་མེད་ནོར་བུ་གཉིས་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ ༩ པ་ ཆོས་རྒྱལ་ངག་དབང་རྒྱ་མཚོ་དང་ མཁན་ཆེན་ཁྲི་རབས་ ༦ པ་ རྗེ་ངག་དབང་ལྷུན་གྲུབ། དེ་ལས་ དགེ་འདུན་པའི་སྡེ་དམངས་ཀྱིས་ གདན་འདྲེན་ཞུ་ཞིནམ་ལས་ གོང་ས་མི་ཕམ་དབང་པོ་མཆོག་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་བཅུ་པའི་ཁྲི་ལུ་ མངའ་གསོལ་ཞུ་ཡོདཔ་དང་ དེའི་དུས་ལུ་ར་ རྒྱས་སྲས་འཇིགས་མེད་ནོར་བུ་མཆོག་ བླམ་ཁྲི་པ་བཞི་པའི་གསེར་ཁྲི་ལུ་མངའ་གསོལ་ཞུ་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༧༣༠ ལུ་ བོད་དམག་ཐེངས་གཉིས་པ་དང་ དཀར་སྦིས་དོན་གྲུབ་ཀྱི་དམག་འོངས་ཏེ་ ནང་འཁྲུག་བྱུངམ་ལས་གོང་ས་མི་ཕམ་དབང་པོ་དང་ རྒྱལ་སྲས་འཇིགས་མེད་ནོར་བུ་གཉིས་ དབང་འདུས་ཕོ་བྲང་ལུ་འབྱོན་དགོཔ་ཐོན་ནུག། དེའི་དམག་ལན་རྐྱབ་སྟེ་ བོད་དམག་དང་དཀར་སྦིས་དོན་གྲུབ་ཀྱི་དམག་དཔུང་ཚུ་ ཐིམ་ཕུག་ལས་སྤ་རོ་ཚུན་ཚོད་བདའ་བཏང་ནུག། ཆིངས་ཡིག་ཅིག་ནང་བཀོད་ཡོད་དོ་བཟུམ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༧༣༡ ལུ་ དཀར་སྦྱིས་དོན་གྲུབ་ཀྱིས་ སྤ་རོ་འདི་ ཁོ་རའི་མངའ་འོག་ལུ་ཚུདཔ་ལས་ རང་ཐག་རང་བཅད་ཀྱི་ཐོག་ལས་ སྤ་རོ་སྤྱི་བླ་བཟོ་སྟེ་སྡོད་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་གིས་སྦེ་ གཞུང་དང་དཀར་སྦྱིས་དོན་གྲུབ་གཉིས་ཀྱི་བར་ན་ ནང་འཁྲུག་ལངས་ཡོདཔ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༧༣༢ ལུ་ ཐིམ་ཕུག་ལུ་བོད་དམག་ཐོན་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༦༣༤ ལུ་ དཀར་སྦྱིས་དོན་གྲུབ་གྱོངས་སོཔ་ལས་ མི་དབང་བསོད་ནམས་སྟོབས་རྒྱས་ཀྱིས་ སྤ་རོ་མངའ་ཞབས་འདི་ གཞུང་ལུ་རྩིས་སྤྲོད་འབད་ནུག། གོང་ས་མི་ཕམ་དབང་པོ་མཆོག་གིས་ གསེར་ཟངས་ཀྱི་ཚེ་དཔག་མེད་མི་ཚད་མ་དང་ ཨོ་རྒྱན་རིན་པོ་ཆེ་གཙོ་འཁོར། བཀའ་བརྒྱུད་གསེར་ཕྲེང་། གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་ལོ་བརྒྱད་པའི་ཚད་ཅན། ཚེ་དཔག་མེད། ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེའི་སྐུ་འདྲ་མི་ཚད་མ། ཀུན་མཁྱེན་པད་དཀར་མི་ཚད་མ། དེ་ལས་ མཁན་སློབ་ཆོས་གསུམ་ཚུ་གསར་བཞེངས་མཛད་གནང་ནུག། མཛད་པ་མཐའ་མ་དང་ དགོངས་ཞུ་མཛད་པའི་ཤུལ་གྱི་མཛད་པ། སྤྱི་ལོ་ ༡༧༣༥ ལུ་གནམ་བྱཱར་གྱི་དུས་ལུ་ གོང་ས་མི་ཕམ་དབང་པོ་མཆོག་གི་ནུ་གཅུང་ རྒྱལ་སྲས་འཇིགས་མེད་ནོར་བུ་མཆོག་དགོངས་པ་རྫོགས་ཡོདཔ་ལས་ སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ཐོག་ལས་དགོངས་ཞུ་མཛད་ནིའི་ཐུགས་བསམ་བཞེད་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༧༣༥ ལུ་སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ལས་དགོངསམ་ཞུ་ནི་སྦེ་བཀའ་རྒྱ་གནང་ཡོད་རུང དེ་ལུ་ མཁན་སློབ་གྲྭ་ཚང་ཚུ་གིས་ ངོས་ལེན་མཛད་མ་བཏུབ་པར་ སྡེ་སྲིད་གོང་ས་མི་ཕམ་དབང་པོ་མཆོག་ ཁྲི་ཁར་བཞུགས་དགོཔ་སྦེ་ གསོལཝ་བཏབ་རུང་ སྤྱི་ལོ་ ༡༧༣༦ ཟླཝ་ ༡ པའི་ཚེས་ ༢༥ ལུ་ སྡེ་ཁྲི་ལས་ རང་ཐག་རང་བཅད་ཐོག་ལས་ བོད་གངས་ཅན་ལུ་གནས་གཟིགས་པར་བྱོན་ནུག། གོང་ས་མི་ཕམ་དབང་པོ་མཆོག་ འབྲུག་ལུ་ལོག་སྟེ་བྱོན་ཞིནམ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༧༣༦ ཟླཝ་ ༤ པའི་ཚེས་ ༢༡ ལུ་ མཆོག་སྤྲུལ་ཕྱོགས་ལས་རྣམ་རྒྱལ་དགོངས་པ་རྫོགས་སོམ་ལས་ བླ་མ་ཁྲི་པའི་བདག་རྐྱེན་གསོལ་གནང་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༧༣༨ ཟླཝ་ ༤ པའི་ནང་ གོང་ས་མི་ཕམ་དབང་པོ་མཆོག་ སྐུ་གཟུགས་མ་བདེ་བར་ སྐུ་རིམ་མ་བཏུབ་བཏུབ་སྦེ་མཛད་ཡོད་རུང་ ཕན་ཐོགས་འབྱུང་མ་ཚུགས་པར་ ཟླཝ་ ༥ པའི་ཚེས་ ༡༥ ལུ་དགོངས་པ་རྫོགས་སོ་ནུག་གོ། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་བཅུ་གཅིག་པ་ཁུ་བོ་དཔལ་འབྱོར་གྱི་མཛད་རྣམ། ༼༡༧༣༦-༡༧༤༠༽ སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ལུ་མ་བྱོད་པའི་ཧེ་མའི་མཛད་རྣམ། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་བཅུ་གཅིག་པ་ ཁུ་བོ་དཔལ་འབྱོར་མཆོག་ མང་སྡེ་སྦོན་སྦིས་ཆོས་རྗེའི་གདུང་རྒྱུད་ལུ་འཁྲུངས་ཡོདཔ་དང་ སྡེ་སྲིད་བཅུ་པ་གོང་ས་མི་ཕམ་དབང་པོ་དང་ རྒྱལ་སྲས་འཇིགས་མེད་ནོར་བུ་གཉིས་ཀྱི་ཨ་ཁུ་ཨིནམ་ལས་ སྡེ་སྲིད་མཛདཔ་ད་དང་ རྒྱ་རབས་ཚུ་ནང་ལུ་ ཁོ་གི་མཚན་ཁུ་བོ་དཔལ་འབྱོར་ཟེར་དར་ཁྱབ་བྱུང་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༧༡༧ མེ་བྱ་གི་ལོ་ལུ་ རྒྱལ་སྲས་ཀུན་དགའ་རྒྱལ་མཚན་གྱི་ཡང་སྲིད་འཇིགས་མེད་ནོར་བུ་ སྦོན་སྦིས་ཆོས་རྗེའི་གདུང་རྒྱུད་ལུ་ སྡེ་སྲིད་བཅུ་པ་མི་ཕམ་དབང་པོའི་ནུ་གཅུང་སྦེ་འཁྲུངས་ཏེ་ ཁུ་བོ་དཔལ་འབྱོར་ཡང་ སྐུ་ན་ཆུང་ཀུའི་བསྒང་ལས་ ཆོས་ཕྱོགས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་དང་ འབྲི་ལྷག་ཤེས་ཡོན་ཚུ་སྦྱང་བརྩོན་གནང་སྟེ་ ལྕོགས་གྲུབ་ཅན་ཅིག་འབདཝ་ལས་ གོང་ས་མི་ཕམ་དབང་པོའི་ནུ་གཅུང་གི་ཕྱག་ཞུ་མི་སྦེ་བཞུགས་ནུག། མཁན་ཆེན་ངག་དབང་ལྷུན་གྲུབ་དང་དགེ་འདུན་འདུས་དམངས། སྡེ་སྲིད་དང་གཞུང་ཚོགས་ལྷན་རྒྱས་ཚུ་གིས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༧༢༩ ས་བྱ་གི་ལོ་ལུ་ རྒྱལ་སྲས་འཇིགས་མེད་ནོར་བུ་མཆོག་ རྒྱལ་སྲས་ཀུན་དགའ་རྒྱལ་མཚན་གྱི་ཡང་སྲིད་སྦེ་ངོས་འཛིན་འབད་དེ་ བླམ་ཁྲི་པ་བཞི་པའི་མངའ་གསོལ་ཞུཝ་ད་ ཁུ་བོ་དཔལ་འབྱོར་འདི་ རྒྱལ་སྲས་ཀྱི་གཟིམ་དཔོན་སྦེ་ཕྱག་ཞུ་སྟེ་བཞུགས་ནུག། སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ལུ་བསྐོ་བཞག་གི་མཛད་སྒོ། སྤྱི་ལོ་ ༡༧༣༥ ཤིང་ཡོས་ཀྱི་ལོ་ལུ་ རྒྱལ་སྲས་འཇིགས་མེད་ནོར་བུ་ཞིང་ལུ་ཕེབས་སོཔ་ལས་ གཟིམ་དཔོན་ཁུ་བོ་དཔལ་འབྱོར་གྱིས་ རྒྱལ་སྲས་ཀྱི་དགོངས་རྫོགས་ཚུ་བསྒྲུབས་ཏེ་བཞུགས་པའི་བར་ན་ སྡེ་སྲིད་བཅུ་པ་གོང་ས་མི་ཕམ་དབང་པོ་མཆོག་ སྤྱི་ལོ་ ༡༧༣༦ མེ་འབྲུག་ཟླཝ་ ༡ པའི་ནང་ སྡེ་ཁྲི་སྤངས་ཏེ་གསང་བའི་་ཐོག་ལས་ བོད་ཕྱོགས་ལུ་བྱོན་ནུག། དུས་སྐབས་ཅིག་ སྡེ་སྲིད་ཀྱི་འོས་འབབ་ཡོད་མི་གཞན་ག་ཡང་མེདཔ་ལས་ མཁན་ཆེན་ངག་དབང་ཕྲིན་ལས་དང་གྲྭ་ཚང་གིས་ རྒྱལ་སྲས་ཀྱི་གཟིམ་དཔོན་ཁུ་བོ་དཔལ་འབྱོར་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་བཅུ་གཅིག་པའི་ཁྲི་ལུ་མངའ་གསོལ་ཞུ་ནུག། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་ཐོག་གི་མཛད་ཤུལ། ལྕགས་རི་རྡོ་རྗེ་གདན་གྱི་གཙུག་ལག་ཁང་གསར་བཞེངས། སྤྱི་ལོ་ ༡༧༣༦ གནམ་ལོ་མེ་འབྲུག་ལོ་དེ་ནང་ ནང་མ་མཐུན་པའི་དམ་ཚིག་ཉམས་པའི་དབང་གིས་ ལྕགས་རི་རྡོ་རྗེ་གདན་མེ་རྐྱེན་ཤོར་ཡོད་མི་ བསྐྱར་བཞེངས་ཀྱི་འགན་ཁག་བཞེས་ཏེ་ གཙུག་ལག་ཁང་འདི་ གསར་བཞེངས་གནང་སྟེ་ ཧེ་མ་བ་ལྷགཔ་སྦེ་བཞེངས་ཡོདཔ་མ་ཚད་ དངུལ་འབུམ་མཆོད་རྟེན་དང་ གཞན་ནང་རྟེན་ལེ་ཤ་ར་བཞེངས་གནང་ནུག། གོང་ས་མི་ཕམ་དབང་པོ་མཆོག་ བླམ་ཁྲི་པ་ལྔ་པ་སྦེ་གསོལ་ཡོདཔ། སྤྱི་ལོ་ ༡༧༣༦ ལུ་ གོང་ས་མི་ཕམ་དབང་པོ་བོད་ལུ་བྱོན་པའི་ཤུལ་མ་ དགེ་འདུན་དམངས་དང་མཁན་ཆེན་ངག་དབང་ཕྲིན་ལས། བློན་པོ་ཚུ་གིས་ གོང་ས་མི་ཕམ་དབང་པོ་ལོག་སྟེ་འབྲུག་ལུ་འབྱོན་དགོ་པའི་ཞུ་བ་ཕུལཝ་བཞིན་དུ་ ལོག་སྟེ་འབྲུག་ལུ་བྱོན་ནུག། སྡེ་སྲིདདང་མཁན་ཆེན་ཚུ་གིས་ གོང་ས་གི་ཞབས་བསུ་གཅར་བར་ ལྕང་གླིང་མའི་ཐང་ནང་ བྱོན་ཡོདཔ་དང་། གོང་ས་མི་ཕམ་དབང་པོ་མཆོག་ སྡེ་སྲིད་བཅུ་གཅིག་པ་ཁུ་བོ་དཔལ་འབྱོར་གྱིས་ བླ་མ་ཁྲི་པ་ལྔ་པའི་ཁྲི་ཐོག་ལུ་མངའ་གསོལ་ཞུ་ནུག། སྐུ་རྟེན་དང་གཙུག་ལག་ཁང་གསར་བཞེངས་གནང་ཡོདཔ། གནས་རྟེན་ལྷ་ཁང་དང་། སྤྱན་རས་གཟིགས་ལྷ་ཁང་། ཐུབ་དབང་ལྷ་ཁང་ལ་སོགས་པ་ གསར་བཞེངས་གནང་ཡོདཔ་དང་ ཧེ་མ་གོང་ས་མི་ཕམ་དབང་པོ་མཆོག་ སྡེ་སྲིད་བཅུ་པ་སྦེ་བཞུགས་པའི་སྐབས་ལུ་ སྤྱན་རས་གཟིགས་ལྷ་ཁང་ནང་འགོ་བརྩམས་ཡོད་མི་ གསེར་ཟངས་ཀྱིས་བཞེངས་མི་ སྤྱན་རས་གཟིགས་ཀྱི་སྐུ་འདྲ་ ཐོག་ཚད་གསུམ་འབད་མི་འདི་འཕྲོ་མཐུད་དེ་ མཇུག་བསྡུ་གནང་ནུག། གྲྭ་ཚང་ནང་སྒྲ་པའི་སྡེ་ལོག་སྟེ་བཙུགས་གནང་ཡོདཔ། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་དགུ་པ་ དགེ་བཤེས་ངག་དབང་རྒྱ་མཚོ་གིས་ སྒྲ་པའི་སྡེ་ཚན་བཙུགས་གནང་ཡོད་མི་འདི་ བར་སྐབས་ཅིག་ལས་ ནང་འཁྲུག་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ ཁ་གཏོར་སོང་མི་འདི་ སྡེ་སྲིད་ཁུ་བོ་དཔལ་འབྱོར་གྱིས་ སློབ་དཔོན་ངག་དབང་དཔལ་ལྡན་བཟང་པོ་གདན་འདྲེན་ཞུ་ཞིནམ་ལས་ སྒྲ་པའི་སྡེ་ཚན་འདི་ ལོག་སྟེ་ར་ བཙུགས་གནང་ནུག། རྗེ་མཁན་ཁྲི་རབས་བརྒྱད་པའི་མངའ་གསོལ། མཁན་ཁྲི་རབས་བདུན་པ་ ངག་དབང་ཕྲིན་ལས་མཆོག་ ཟུར་བཞུགས་གནང་བའི་སྐུ་ཚབ་སྦེ་ བླ་མ་ཁྲི་པ་ལྔ་པ་གོང་ས་མི་ཕམ་དབང་པོའི་དགོངས་བཞེས་ལྟར་ ལ་དྭགས་རྒྱལ་སྲས་བསྟན་འཛིན་ནོར་བུ་ མཁན་ཆེན་ཁྲི་རབས་བརྒྱད་པ་སྦེ་མངའ་གསོལ་ཞུ་ནུག། རྒྱལ་སྲས་སྐུ་འཕྲེང་གསུམ་པ་གདན་འདྲེན་ཞུ་ཡོདཔ། སྤྱི་ལོ་ ༡༧༣༧ མེ་སྦུལ་གྱི་ལོ་ལུ་ ཀུར་སྟོད་དུང་དཀར་ལུ་ རྒྱལ་སྲས་འཇིགས་མེད་ནོར་བུའི་ཡང་སྲིད་ འབྲུག་སྒྲ་རྣམ་རྒྱལ་འདི་ ཆོས་རྗེའི་སྲས་ལུ་སྐུ་འཁྲུངས་ནུག། ཡང་སྲིད་འབྲུག་སྒྲ་རྣམ་རྒྱལ་འདི་ སྐུ་ན་ཆུང་ཀུའི་བསྒང་ལས་ ལྕོགས་གྲུབ་ཅན་ཅིག་ཨིནམ་དང་ ཞལ་གསུང་ནི་མཁྱེན་པའི་བསྒང་ལས་ ཚེ་ཧེ་མའི་ལོ་རྒྱུས་ཚུ་གསུངསམ་མ་ཚད་ ཤུལ་ལས་རྒྱལ་སྲས་འཇིགས་མེད་ནོར་བུའི་ཡང་སྲིད་ཨིནམ་སྦེ་ ངོས་འཛིན་འབད་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དགེ་འདུན་དམངས་དང་མཁན་ཆེན་ངག་དབང་བསྟན་འཛིན་ནོར་བུ་ཚུ་གིས་ཞུཝ་བཞིན་དུ་ སྡེ་སྲིད་ཀྱི་འགོ་འདྲེན་ཐོག་ལས་ རྒྱལ་སྲས་སྐུ་འཕྲེང་གསུམ་པ་གདན་འདྲེན་ཞུ་གནང་ནུག། གོང་ས་མི་ཕམ་དབང་པོ་དགོངས་པ་རྫོགས་ཡོདཔ། སྤྱི་ལོ་ ༡༧༣༨ ས་རྟ་ཟླཝ་ ༤ པའི་ཚེས་ ༡༥ ལུ་ གོང་ས་མི་ཕམ་དབང་པོ་མཆོག་ སྐུ་ལུ་བར་ཆད་བྱུངམ་ལས་གཤགས་སོཔ་ལས་ ལོ་གཅིག་གི་རིང་ ལོ་རྒྱུས་འདི་གསང་བ་སྦེ་བཞག་པའི་ཤུལ་མ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༧༣༩ ས་ལུག་གི་ལོ་ལུ་ གསང་བ་གྲོལ་ཞིནམ་ལས་ ས་གནས་རྟ་མགོ་ལུ་ སྡེ་སྲིད་དང་མཁན་སློབ་དགེ་འདུན་ཚུ་གྱིས་ པུར་སྦྱང་ཚུ་ཡོངས་སུ་རྫོགསཔ་སྦེ་བསྒྲུབས་གནང་ནུག། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཞི་བདེ་དང་དགའ་སྐྱིད། རྒྱལ་བའི་བསྟན་པ་ལུ་ཞབས་ཏོག་དང་ མི་སེར་ཚུ་ལུ་བྱམས་པ་དང་བརྩེ་བའི་ཐོག་ལས་སྐྱོང་ནི་འདི་གིས་ ཆོས་ལུགས་དང་མི་ཚུ་ཀྱི་བར་ན་ཡང་ ཕྱོགས་རིས་མེདཔ་ལས་ སྡེ་སྲིད་ཁུ་བོ་དཔལ་འབྱོར་གྱིས་ རྒྱལ་ཁབ་སྐྱོང་བའི་སྐབས་ རྐྱེན་ག་ནི་ཡང་མེད་པར་ ཆར་ཆུ་དུས་ལུ་བབས་ ས་ལས་ཐོན་པའི་ལོ་ཐོག་ཚུ་ལེགས་ ནད་གཞི་དང་མུ་གེ་ཚུ་ག་ནི་ཡང་མེད་པར་ དགའ་སྐྱིད་ཀྱི་ངང་ལུ་སྐྱོང་ནུག། སྡེ་སྲིད་ཀྱིས་མཛད་པ་མཐའ་མ། སྡེ་སྲིད་ཁུ་བོ་དཔལ་འབྱོར་མཆོག་ ཁྲི་ཐོག་ལུ་ལོ་བཞི་ཀྱི་རིང་བཞུགས་ཏེ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༧༤༠ ལྕགས་སྤྲེལ་གྱི་ལོ་ལུ་ དགུན་གྱི་གསོལ་ཐབ་སྤུ་ན་ཁ་ལུ་བཞུགས་པའི་སྐབས་་ སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ཐོག་ལས་དགོངས་ཞུ་ཡོདཔ་དང་ ལོག་སྟེ་བོན་སྦིས་ཕྱོགས་ལུ་བྱོན་བཞུགས་ནུག། དགོངས་ཞུ་གི་མཛད་པ། ལོ་ངོ་བཞི་གི་རིང་ སྡེ་སྲིད་སྦེ་བཞུགས་ཏེ་ རྒྱལ་ཁབ་ལུ་ཕྱག་ལེགས་ཤོམ་ཞུ་ཡོད་པའི་ཤུལ་མ་ འཁྲུངས་ཡུལ་མང་སྡེ་སྦོན་སྦིས་དང་ཀྲོང་གསར་ཆོས་འཁོར་རབ་བརྟན་རྩེ་ལུ་སྦེ་ ཐུགས་དམ་ལུ་བརྩོན་ཏེ་བཞུགས་ནུག། སྡེ་སྲིད་ཁུ་བོ་དཔལ་འབྱོར་འདི་སྐུ་ན་རྒས་ཏེ་ སྐུ་ཚོ་རིངམོ་སྦེ་བཞུགས་ཡོད་རུང་ གཤགཧ་ཡོད་པའི་སྤྱི་ལོ་དང་ཟླ་ཚེས་ཚུ་ གཏན་འཁེལ་སྦེ་ཤེས་མ་ཚུགསཔ་པས། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་བཅུ་གཉིས་པ་ངག་དབང་རྒྱལ་མཚན་གྱི་མཛད་རྣམ། ༼༡༧༤༠-༡༧༤༤༽ སྡེ་སྲིད་མ་མཛད་པའི་ཧེ་མའི་མཛད་རྣམ། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་བཅུ་གཉིས་པ་ངག་དབང་རྒྱལ་མཚན་འདི་ སྦྱིས་སྨད་ཝང་འགྲམ་མདོར་ལུ་འཁྲུངས་ཡོདཔ་དང་ ཆུང་ཀུ་བསྒང་ལས་ ཆོས་ལུགས་གཉིས་ཀྱི་ཁྲིམས་ལུགས་དང་ གཞུང་ཞབས་ཀྱི་ཕྱག་ལཱ་ཚུ་ནང་སྦྱང་བརྩོན་མཛད་དེ་ ཁོ་ལུ་བློ་སྟོབས་་ཡོདཔ་ལས་ ཤུལ་ལས་ནུབ་བརྡ་ལིང་ཁའི་རྫོང་དཔོན་དང་ ཐིམ་ཕུག་རྫོང་དཔོན་གྱི་གོ་གནས་ལུ་བཀལ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་ཀྱི་མཛད་སྒོ། སྤྱི་ལོ་ ༡༧༤༠ གནམ་ལོ་ལྕགས་སྤྲེལ་གྱི་ལོ་ལུ་ སྡེ་སྲིད་བཅུ་གཅིག་པ་ཁུ་བོ་དཔལ་འབྱོར་མཆོག་ གསོལ་ཐབ་སྤུ་ན་ཁ་ལུ་བཞུགས་པའི་སྐབས་ སྡེ་སྲིད་ལས་་དགོངས་ཞུ་ཞིནམ་ལས་ སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ལུ་ག་ཡང་མེདཔ་ལས་ གཞུང་གི་དཔོན་ཁག་དང་མཁན་ཆེན་བསྟན་འཛིན་ནོར་བུ་ཚུ་ལུ་ ཐིམ་ཕུག་རྫོང་དཔོན་ངག་དབང་རྒྱལ་མཚན་གྱིས་བསྟུན་གྲོས་ཞུ་སྟེ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༧༤༠ ལྕགས་སྤྲེལ་གྱི་དགུན་དུས་ལུ་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་བཅུ་གཉིས་པ་སྦེ་ཁྲི་མངའ་གསོལ་ཞུ་ནུག། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་ཐོག་གི་མཛན་རྣམ། རྒྱལ་སྲས་འབྲུག་རྣམ་རྒྱལ་གིས་མངའ་གསོལ། སྡེ་སྲིད་བཅུ་གཅིག་པ་ཁུ་བོ་དཔལ་འབྱོར་གྱིས་གཞུང་ལུ་ཞུཝ་བཞིན་དུ་ རྒྱལ་སྲས་འཇིགས་མེད་ནོར་བུའི་ཡང་སྲིད་ རྒྱལ་སྲས་འབྲུག་སྒྲ་རྣམ་རྒྱལ་འདི་ སྤྱི་ལོ་ ༡༧༤༠ ལྕགས་སྤྲེལ་གྱི་ལོ་དེ་ནང་ བླ་མ་ཁྲི་པ་དྲུག་པ་སྦེ་མངའ་གསོལ་ཞུ་ཡོདཔ་དང་ མཚན་ཡང་ མི་ཕམ་་འབྲུག་སྒྲ་རྣམ་རྒྱལ་ཟེར་གསོལ་ནུག། དེ་མ་ཚད་ སྡེ་སྲིད་མཆོག་གིས་ རྒྱལ་སྲས་ཁྲི་ལུ་མངའ་གསོལ་རྟེན་འབྲེལ་མཛད་པའི་སྐབས་ ལྷོ་ཕྱོགས་ཀྱི་མི་སེར་ཚུ་ལུ་གསོར་ར་ཚུ་ཡང་གནང་ནུག། འབྲུག་པ་ཀུན་ལེགས་ཀྱི་ཡང་སྲིད། མཁན་ཆེན་ངག་དབང་ཕྲིན་ལས་ཀྱིས་ ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེའི་ཆོས་རྒྱུན་གྱི་བཀའ་གནང་བའི་སྐབས་ འབྲུག་པ་ཀུན་ལེགས་ཀྱི་ཡང་སྲིད་གྲུབ་དབང་ཀུན་དགའ་མི་འགྱུར་རྡོ་རྗེ་ བོད་ལས་མར་ འབྲུག་ལུ་ཆོས་ཞུ་བར་འབྱོནམ་ད་ སྡེ་སྲིད་མཆོག་གིས་ཞབས་ཏོག་དང་སྦྱིན་བདག་མཛད་གནང་ནུག། བསྟན་འགྱུར་གསར་བཞེངས། སྡེ་སྲིད་ངག་དབང་རྒྱལ་མཚན་གྱི་སྐབས་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ བསྟན་བཅོས་ལུ་མཁས་པ་དང་བསྟན་འགྱུར་ཚུ་མེདཔ་མ་ཚད་ དར་ཁྱབ་ཡང་མ་འགྱོ་བས། སྡེ་སྲིད་ཀྱིས་བོད་ལུ་བྱོན་ཏེ་ བསྟན་བཅོས་ཚུ་སྐད་སྒྱུར་འབད་ཡོདཔ་དང་ འབྲུག་ལུ་ལྷོདཔ་ད་ རྟ་མགོ་བླམ་ཤཱཀྱ་རིན་ཆེན་དང་བླ་མ་ངག་དབང་ཀུན་དགའ་རྒྱ་མཚོ། རྗེ་ཡོན་ཏན་མཐའ་ཡས་ཚུ་ཀྱིས་ བསྟན་བཅོས་བསྒྱུར་ནི་དང་ཞུན་དག་འབད་ནི་ལུ་གྲོགས་རམ་མཛད་གནང་ནུག། དགེ་བའི་ཕྱག་ལཱ་མཛད་ཡོདཔ། སྡེ་སྲིད་མཆོག་ཀུན་སློང་བཟང་པོ་ཡོདཔ་ལས་ ཆོས་སྲིད་ཀྱི་ཕྱག་ལཱ་མང་རབས་ཅིག་གནང་ཡོདཔ་དང་ དེ་ནང་ལས་ གཙོ་བོ་གུ་རུ་མཚན་བརྒྱད་ཀྱི་སྐུ་གསེར་བཞེངས་གནང་ནུག། བཀྲི་ཤིས་ཆོས་རྫོང་ནང་ མགོན་པོ་ལྕམ་དྲལ་གྱི་གསེར་སྐུ་ཚུ་བཞེངས་གནང་ཡོདཔ་དང་ གཞན་དགེ་བའི་ཕྱག་ལཱ་མང་རབས་ཅིག་མཛད་དེ་ རྒྱལ་ཁབ་ལུ་ཕན་འདེབས་མཛད་གནང་ནུག། སྡེ་སྲིད་ཀྱི་མཛད་པ་མཐའ་མ། ཧེ་མ་སྡེ་སྲིད་བཅུ་གཅིག་པ་ ཁུ་བོ་དཔལ་འབྱོར་དགོངསམ་ཞུ་བའི་ཤུལ་ལུ་ སྡེ་སྲིད་བཅུ་གཉིས་པ་ངག་དབང་རྒྱལ་མཚན་གྱིས་འཁོན་འཛིན་བཞག་སྟེ་ སྤོ་རོ་དཔོན་སློབ་ཤེས་རབ་དབང་ཕྱུག་དང་རྫོང་དཔོན་དར་རྒྱར། ཡོངས་འཛིན་ངག་དབང་པད་དཀར། ཕྱོགས་ལས་རྣམ་རྒྱལ་གྱི་ཡང་སྲིད་ ཤཱཀྱ་བསྟན་འཛིན་ཚུ་ལུ་བཀའ་བཀྱོན་གནང་ཡོདཔ་མ་ཚད་ ཡང་སྲིད་ཀྱི་ཡོངས་འཛིན་ཡང་ ཡང་སྲིད་དང་གཅིག་ཁར་བཞུགས་མ་བཅུག་པར་ མཐའ་བཤུད་བཏང་ཡོདཔ་ལ་སོགས་པ་ མ་རུངས་པའི་ལཱ་ངན་འབད་བའི་རྐྱེན་གྱིས་ ཁོ་རའི་བསོད་ནམས་སྟབས་གཅིག་གུར་ཟད་འགྱོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། སྤྱི་ལོ་ ༡༧༤༤ ཤིང་བྱི་ལོ་གི་གནམ་དགུན་ཅིག་ནང་ དབང་འདུས་རྗོང་གི་མགོན་ཁང་ནང་ དགེ་འདུན་འདུས་ཚོགས་ཀྱིས་ བསྐང་བ་གནང་བའི་སྐབས་ སྡེ་སྲིད་མཆོག་རབ་གསལ་བ་གམ་ནང་བཞུགསཔ་ད་ བྱ་རོགས་གིས་སྐད་རྐྱབ་མི་དང་གཅིག་ཁར་ གཤོགཔ་བརྡབས་ཡོདཔ་ལ་སོགས་པ་ བཀའ་སྲུང་ཁྲོས་པའི་རྟགས་མཚན་ངན་པ་སྟོནམ་ལས་ སྡེ་སྲིད་མཆོག་གཟའ་གདོང་དང་ཕྱད་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ གློ་བུར་དུ་གཤགས་སོ་ནུག། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་བཅུ་གསུམ་པ་ཆོས་རྒྱལ་ཤེས་རབ་དབང་ཕྱུག་གི་མཛད་རྣམ། (༡༧༤༤-༡༧༦༣) སྡེ་སྲིད་མ་མཛད་པའི་ཧེ་མའི་མཛད་རྣམ། རང་ལུགས་འདས་ལོ་ཞེ་བདུན་ རབ་འབྱུང་བཅུ་གཉིས་པ་སྤྱི་ལོ་ ༡༦༩༧ མེ་གླང་གི་ལོ་ལུ་ ཡབ་དབང་འདུས་ཕུན་ཚོགས་དང་ ཡུམ་རྫ་མ་སྲིད་ཐར་གཉིས་ཀྱིས་སྲས་ཆུང་ཤོས་སྦེ་ ཐིམ་ཕུག་རྗོང་ཁག་སྟོད་ཝང་མཁར་གསར་ཁ་ལུ་སྐུ་འཁྲུངས་ནུག། ཁོ་སྐུ་འཁྲུངམ་ད་ མཚན་སྲིད་ཐུབ་ཟེར་དར་ཁྱབ་ཡར་སོ་ནུག། དགུང་ལོ་ཉེར་ལྔའི་བར་ན་ དགེ་འདུན་གྱི་སྡེ་ནང་བཞུགས་ཡོདཔ་དང་ མཚན་ཤེས་རབ་དབང་ཕྱུག་ཟེར་གསོལ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ སྤ་རོ་དཔོན་སློབ་ཡང་མཛད་ཡོདཔ་ལས་ མཚན་ལུ་སི་ཏུ་དང་སྤྱི་བླ་ཤེས་རབ་དབང་ཕྱུག་ཟེར་གསོལ་ནུག། སྡེ་སྲིད་མཆོག་ སྐུ་ན་ཆུང་ཀུའི་བསྒང་ལས་ ལྕོགས་གྲུབ་ཡོད་མི་ཅིག་ཨིནམ་དང་ སྡེ་སྲིད་བཅུ་གསུམ་པའི་ཁྲི་ཐོག་ལུ་འབྱོན་པའི་སྐབས་ ཕྱག་ལཱ་ཚུ་ལེགས་ཤོམ་སྦེ་མཛད་ཡོདཔ་ལས་ མཚན་ཆོས་རྒྱལ་ཟེར་དར་ཁྱབ་སོང་ཡོདཔ་ལས་ ཤུལ་ལས་ཆོས་རྒྱལ་ཤེས་རབ་དབང་ཕྱུག་ཟེར་གསོལ་ནུག། ལོ་གྲངས་ ༡༨ ཀྱི་རིང་ གྲཱ་ཚང་ནང་སྐུ་ཡོན་ཚུ་སྦྱངས་ཏེ་ དབང་ལུང་ཆོས་ཀྱི་བདུད་རྩི་ཚུ་ལུ་སྦྱང་བརྩོན་མཛད་ཡོདཔ་དང་ སྡེ་སྲིད་མཆོག་སྐུ་ན་ཆུང་ཀུ་བསྒང་ལས་འགྲན་ཟླ་འབད་མ་ཚུགས་པའི་ཕྱག་ལཱ་ཚུ་གནང་ཡོདཔ་ལས་ ཤུལ་ལས་ལྕོགས་གྲུབ་ལུ་གཟིགས་ཏེ་ ཀྲོང་གསར་རྗོང་དང་དབང་འདུས་ཕོ་བྲང་རྗོང་ཚུ་ནང་མགྲོན་གཉེར་སྦེ་ཕྱག་ཞུ་ནུག། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་ཐོག་གྱི་མཛད་སྒོ། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་བཅུ་གཉིས་པ་ངག་དབང་རྒྱལ་མཚན་མཆོག་ སྤྱི་ལོ་ ༡༧༤༤ ཤིང་བྱི་གི་ལོ་ལུ་ གསོལ་ཐབ་སྤུ་ན་ཁ་ལུ་བཞུགས་པའི་སྐབས་གཤགས་མི་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ སྤོ་རོ་དཔོན་སློབ་ཤེས་རབ་དབང་ཕྱུག་མཆོག་ བླ་མ་ཁྲི་པ་རྒྱལ་སྲས་འབྲུག་སྒྲ་རྣམ་རྒྱལ་དང་ མཁན་ཆེན་བསྟན་འཛིན་ནོར་བུ་ཚུ་གིས་ ཆོས་རྒྱལ་ཤེས་རབ་དབང་ཕྱུག་འདི་ འབྲུག་གི་སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་བཅུ་གསུམ་པ་སྦེ་ གདན་ས་སྤུ་ན་ཁ་ལུ་ཁྲི་མངའ་གསོལ་ཞུ་ནུག། ཁྲི་མངའ་གསོལ་གྱི་དགའ་སྟོན་བརྩི་སྲུང་གི་སྐབས་ བཀྲ་ཤིས་ལེགས་དར་ཕུལ་བར་འབྲུག་མི་མ་ཚད་ རྒྱལ་ཁབ་གཞན་ བོད་དང་རྒྱ་ནག། རྒྱ་གར་ཚུ་ལས་སྐུ་ཚབ་ཚུ་གིས་ སྡེ་སྲིད་མཆོག་ལུ་བཀྲ་ཤིས་ལེགས་དར་ཕུལ་བར་བྱོན་ནུག། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་ཐོག་གི་མཛད་རྣམ། མཁན་ཆེན་ཁྲི་རབས་དགུ་པ། གསོལ་ཐབ་ཐིམ་ཕུག་ལུ་ཕེབས་པའི་ཤུལ་མ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༧༤༤ ཤིང་བྱི་གི་ལོ་ནང་ མཁན་ཆེན་ཁྲི་རབས་བརྒྱད་པ་བསྟན་འཛིན་ནོར་བུ་དགོངས་ཞུ་མཛདཔ་ལས་ བླམ་ཁྲི་པ་འབྲུག་སྒྲ་རྣམ་རྒྱལ་དང་ གྲཱ་ཚང་འདུས་དམངས་ཀྱིས་རྟ ་མགོ་བླམ་ཤཱཀྱ་རིན་ཆེན་མཆོག་མཁན་ཆེན་ཁྲི་རབས་དགུ་པ་སྦེ་ ས་གནས་ཐིམ་ཕུག་བཀྲ་ཤིས་ཆོས་རྗོང་ལུ་སྦེ་ བཀྲ་ཤིས་མངའ་གསོལ་མཛད་ནུག། ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེའི་ཡང་སྲིད། སྡེ་སྲིད་བཅུ་གཉིས་པ་ངག་དབང་རྒྱལ་མཚན་གྱིས་ གཞུང་གི་ངོ་ལོགཔ་ཚུ་ལུ་འཁོན་ཞུགས་ཏེ་ ཞབས་དྲུང་གི་ཡང་སྲིད་ ཤཱཀྱ་བསྟན་འཛིན་གྱི་ཡོངས་འཛིན་ཆོས་རྗེ་ངག་དབང་པད་དཀར་འདི་ སྐུ་ན་ཆུང་ཀུ་ལས་ བདག་འཛིན་མ་འབད་བར་བཞགཔ་ལས་ སྡེ་སྲིད་མཆོག་གིས་གྲཱ་ཚང་ནང་ གདན་འདྲེན་ཞུ་སྟེ་ སྐུ་ཡོན་ཚུ་གཟིགས་ཡོདཔ་ལས་ ཤུལ་ལས་སྡེ་སྲིད་མཆོག་གིས་ཡང་སྲིད་ ཤཱཀྱ་བསྟན་འཛིན་མཆོག་ སྟག་ཚང་བླམ་སྦེ་བསྐོ་བཞག་གནང་ནུག། ད་རུང་ ཆོས་རྗེ་ངག་དབང་པད་དཀར་འདི་ དར་དཀར་རྗོང་ཁག་ནང་གཡུས་བཏོན་ཏེ་བཞག་མི་འདི་ ལོག་སྟེ་གཞུང་ལུ་གདན་འདྲེན་ཞུ་ཡོདཔ་དང་ མགོན་པ་མང་རབས་ཅིག་ནང་ ཞབས་ཏོག་ཚུ་བསྒྲུབས་གནང་ནུག། ཞབས་དྲུང་ཐུགས་སྤྲུལ་འབྲུག་ལུ་གདན་འདྲེན་ཞུ་ཡོདཔ། ཞབས་དྲུང་ཐུགས་སྤྲུལ་དཔལ་འཇིགས་མེད་གྲགས་པ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༧༢༤ ཤིང་འབྲུག་ལུ་བོད་གཡོ་རུ་གྲྭ་ནང་སྐུ་འཁྲུངས་ནུག། ཕྱོགས་ལས་རྣམ་རྒྱལ་ཞབས་དྲུང་གསུང་སྤྲུལ་གཉིས་དང་ གོང་ས་མི་ཕམ་དབང་པོ། མཁན་ཆེན་ངག་དབང་ཕྲིན་ལས་ཚུ་གིས་ བོད་གཞུང་དང་གཅིག་ཁར་གསུང་གྲོས་མང་རབས་ཅིག་གནང་ཡོད་རུང་ ཞབས་དྲུང་ཐུགས་སྤྲུལ་མཆོག་ འབྲུག་ལུང་པ་ལུ་གདན་འདྲེན་ཞུ་མ་ཚུགས་པས། ཨིན་རུང་ སྡེ་སྲིད་བཅུ་གསུམ་པ་ཆོས་རྒྱལ་ཤེས་རབ་དབང་ཕྱུག་དང་ མཁན་ཆེན་ཤཱཀྱ་རིན་ཆེན་མཆོག་གིས་ ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེའི་ཐུགས་སྤྲུལ་དང་གསུང་སྤྲུལ་ཚུ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༧༤༦ མེ་སྟག་ཟླཝ་ ༦ པའི་ཚེས་ ༤ ལུ་ འབྲུག་གི་རྒྱལ་ས་ལྟེ་བ་ ཐིམ་ཕུག་ལུ་གདན་འདྲེན་ཞུ་ནུག། ཞབས་དྲུང་གི་ཡང་སྲིད་ཁྲི་ལུ་མངའ་གསོལ་ཞུ་ཡོདཔ། ཞབས་དྲུང་གི་ཡང་སྲིད་དཔལ་འཇིགས་མེད་གྲགས་པ་མཆོག་ སྤྱི་ལོ་ ༡༧༤༧ མེ་ཡོས་ཀྱི་ལོ་ལུ་ ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེའི་ཁྲི་མངའ་གསོལ་དང་། རྒྱལ་སྲས་འབྲུག་རྣམ་རྒྱལ་ཡང་ བླམ་ཁྲི་པ་བདུན་པ་སྦེ་ཁྲི་མངའ་གསོལ་ཞུ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ཉིནམ་འདི་བརྩི་སྲུང་ཞུ་ནི་དོན་ལུ་ འཇིག་རྟེན་དབང་ཕྱུག་འབུམ་དང་ གསོལ་འདེབས་ལེའུ་བདུན་མ་ཚུ་ཡང་བསྒྲུབས་གནང་ནུག། རྒྱལ་ཁབ་ནང་གི་སྐུ་རིམ། རྒྱལ་ཁབ་ཞི་བདེ་གི་ངང་ལུ་སྐྱོང་ཐབས་དང་ རྐྱེན་བར་ཆད་ཚུ་ཞི་ཐབས་ལུ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༧༤༩ གི་ལོ་ནང་ སྐུ་རིམ་བཀའ་འགྱུར་ཚར་ ༦༡ དང་ བསྟན་འགྱུར་ཚར་ ༦ ལྷག་ཡོདཔ་མ་ཚད་ སྤྱི་ལོ་ ༡༧༤༡ ལོ་ནང་ བདེ་མཆོག་བསྙེན་པ་དུང་ཕྱུར་ཡང་བསྒྲུབས་གནང་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༧༥༨ ལས་ ༡༧༦༧ ཚུན་ ལོ་རེ་ནང་ བཀའ་འགྱུར་ཚར་ ༢ རེ་དང་། བླམ་མཆོདཔ་ཚར་ ༡༠ རེ། ལྷ་མོ་ཉིནམ་ ༢ རེ་མ་ཆད་པར་གནང་ནི་སྲོལ་འགོ་བཙུགས་ནུག། མཁན་ཆེན་ཁྲི་རབས་བཅུ་པ་ཁྲི་མངའ་གསོལ། མཁན་ཆེན་ཁྲི་རབས་དགུ་པ་རྒྱལ་བ་ཤཱཀྱ་རིན་ཆེན་མཆོག་ སྤྱི་ལོ་ ༡༧༥༥ ཤིང་ཕག་གི་ལོ་ལུ་དགོངས་ཞུ་བའི་ཚོ་ རྡོ་རྗེ་སློབ་དཔོན་པན་ཆེན་བསྟན་འཛིན་ཆོས་རྒྱལ་མཆོག་ མཁན་ཆེན་ཁྲི་རབས་བཅུ་པའི་ཁྲི་མངའ་གསོལ་གྱི་དགའ་སྟོན་བརྩི་སྲུང་ཞུ་གནང་ནུག། མི་སེར་གྱི་སྐྱིད་སྡུག། སྡེ་སྲིད་འདི་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དབུ་ཁྲིད་དང་ མི་སེར་གྱི་སྐྱིད་སྡུག་གཟིགས་མི་ཅིག་ཨིནམ་ལས་ སྐྱིད་སྡུག་མང་རབས་ཅིག་གཟིགས་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དང་པ་ར་ སྤྱི་ལོ་ ༡༧༥༥ ཤིང་ཕག་གི་ལོ་ནང་ ཤར་ཝང་སྤ་གསུམ་གྱི་མི་སེར་དཔའ་རྩལཔ་ཚུ་ལུ་ སྦུངས་སྒུལ་བརྒྱུག་ནི་འདི་ ཡངས་ཆག་བཏང་ནུག། གཉིས་པ་ སྤུ་ན་ཁའི་ཐང་ཆུ་འགོ་གི་ཆུ་བྱག་འདི་ ལོ་ཨ་རྟག་ར་མི་སེར་ཚུ་གིས་རྐྱབ་དགོ་དོ་ཡོདཔ་ལས་ སྡེ་སྲིད་མཆོག་གིས་ ལཱ་འདི་མི་སེར་ཚུ་ལུ་གླ་ཆ་སྤྲོད་ཏེ་ ལཱ་ཚུ་ཡངས་ཆག་བཏང་ནུག། གསུམ་པ་ དར་དཀར་པའི་དབང་བཞི་ལུ་བསྐྱལ་ཡོད་མི་འདི་ སྤུ་ན་ཁ་དང་ཐིམ་ཕུག་ལུ་སྐྱེལ་འཐུས་མཛད་གནང་ནུག། སྡེ་སྲིད་གི་མཛད་པ་མཐའ་མ། སྤྱི་ལོ་ ༡༧༦༣ ཆུ་ལུག་གི་ལོ་ལུ་ སྡེ་སྲིད་མཆོག་དགུང་ལོ་ ༦༧ བཞེསཔ་ད་ སྡེ་སྲིད་གྱི་ཁྲི་ལུ་དུས་ཡུན་ལོ་གྲངས་ ༢༠ བཞུགས་པའི་ཤུལ་ལས་ དགོངས་ཞུ་མཛད་ཡོདཔ་དང་། སྤོ་རོ་དཔོན་སློབ་འབྲུག་ཕུན་ཚོགས་མཆོག་ འབྲུག་གི་སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་བཅུ་བཞི་པ་སྦེ་་བསྐོས་པའི་ཤུལ་མ་ གདན་ས་སྤུ་ན་ཁ་ལུ་སྦེ་དགོངས་ཞུ་མཛད་གནང་ནུག། སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ལས་དགོངས་ཞུའི་མཛད་པ། ཆོས་ཕྱོགས་ཀྱི་མཛད་པ། སྡེ་སྲིད་མཆོག་དགོངསམ་ཞུ་བའི་ཤུལ་ལས་ གནམ་བྱཱར་ལུ་ཐིམ་ཕུག་ཀུན་གསལ་ཕོ་བྲང་ནང་དང་ གནམ་དགུན་ལུ་ བ་ལིང་རིན་ཆེན་ཁང་བཟང་ནང་བཞུགས་ཏེ་ དགེ་སྡིག་གིས་ཕྱག་ལཱ་ཚུ་སྤང་བླང་འབད་ནི་ལུ་བརྩོན་ཡོདཔ་མ་ཚད་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་རྒྱལ་བའི་བཀའ་འགྱུར་ཚུ་གསར་བཞེངས་མཛད་ཡོདཔ་ཨིན་པས། མི་སེར་ལུ་ཕན་པའི་མཛད་པ། སྡེ་སྲིད་མཆོག་དགོངས་བཞུགས་ཏེ་ བ་ལིང་རིན་ཆེན་ཁང་བཟང་ནང་བཞུགས་པའི་སྐབས་ བ་ལིང་རིན་ཆེན་ཁང་བཟང་འདི་ཁའི་ ཉེ་འདེབས་ཀྱི་ཆུ་གུར་ཟམ་བཙུགས་ཏེ་ མི་སེར་ཚུ་ཀྱི་དཀའ་ངལ་བསལ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། སྨན་པ་ཚུ་གིས་ཐོབ་པར་དཀའ་བའི་སྨན་ཚུ་འཚོལ་ནི་ལུ་ གྲོགས་རམ་དང་སྦྱིན་པ་ཚུ་བཏང་ནུག། ད་རུང་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་བཅུ་བཞི་པ་འབྲུག་ཕུན་ཚོགས་མཆོག་ སྐུ་སྙུང་བའི་སྐབས་ སྐུ་རིམ་ཚུ་ཡང་གནང་ཡོདཔ་ཨིན་མས། མཛད་པ་མཐའ་མ། འབྲུག་སྡེ་སྲིད་བཅུ་བཞི་པ་འབྲུག་ཕུན་ཚོགས་མཆོག་ སྤྱི་ལོ་ ༡༧༦༥ ཤིང་མོ་བྱ་ལོ་ལུ་ དགོངས་པ་རྫོགསཔ་ད་ གཞུང་གྲྭ་ཚང་གི་སྡེ་སྲིད་བཅུ་གསུམ་པ་ ཆོས་རྒྱལ་ཤེས་རབ་དབང་ཕྱུག་མཆོག་ ལོག་སྟེ་ར་སྡེ་སྲིད་མཛད་དགོ་པའི་གསོལཝ་བཏབ་ཡོད་རུང་ སྡེ་སྲིད་སྐུ་ན་རྒས་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ ཞལ་གྱིས་མ་བཞེས་པས། ཨིན་རུང་ སྡེ་སྲིད་བཅོ་ལྔ་པ་འབྲུག་བསྟན་འཛིན་འདི་ སྤུ་ན་ཁ་ལུ་ཁྲི་མངའ་གསོལ་མཛད་པའི་སྐབས་ འཕགས་པའི་དགེ་འདུན་ལུ་བསྙེན་བཀུར་དང་ འཇིགས་དབང་འབུམ་ཐེར་གནང་ཡོདཔ་དང་ སྡེ་སྲིད་མཆོག་ རྒྱལ་ཁབ་ལུ་དུས་ཡུན་རིང་ཤོས་ལོ་གྲངས་ ༢༠ ཕྱག་ཞུ་བའི་ཤུལ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༧༦༨ ས་བྱི་དགུང་ལོ་ ༧༢ བཞེསཔ་ད་གཤགས་་སོ་ནུག། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་བཅུ་བཞི་པ་འབྲུག་ཕུན་ཚོགས་ཀྱི་མཛད་རྣམ། ༼༡༧༦༣-༡༧༦༥༽ སྡེ་སྲིད་མ་མཛད་པའི་ཧེ་མའི་མཛད་རྣམ། ཝང་ཚོ་ཆེན་བརྒྱད་ཀྱི་ནང་གསེས་ སྟོད་ཝང་ལུ་སྐུ་འཁྲུངས་ཏེ་ མཚན་ཡང་འབྲུག་ཕུན་ཚོགས་ཟེར་གསོལ་ནུག། སྐུ་ན་ཆུང་ཀུའི་བསྒང་ལས་ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་སྒྲིག་ལམ་དང་ ཆོས་སྲིད་གཉིས་ལུ་སྦྱང་བརྩོན་འབད་ཞིནམ་ལས་ ་སྤོ་རོ་དཔོན་སློབ་མཛད་ཡོདཔ་དང་། མཁན་ཆེན་སྐུ་བགྲེས་པཎ་ཆེན་བསྟན་འཛིན་ཆོས་རྒྱལ་ལས་ བསྙན་རྫོགས་ཀྱི་སྡོམ་པ་ཞུ་བའི་སྐབས་ འབྲུག་ཕུན་ཚོགས་ལུ་ མ་འོངས་པའི་ནང་ སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ལུ་བཀོད་ནི་གི་རྟེན་འབྲེལ་ཨིན་པས་ཟེར་གསུངསམ་བཞིན་དུ་ མཚན་ཡང་བསྟན་འཛིན་འབྲུག་སྒྲ་ཟེར་གསོལ་ནུག། སྡེ་སྲིད་མཆོག་ སྐུ་ན་ཆུང་ཀུའི་བསྒང་ལས་ལྕོགས་གྲུབ་ཅན་ཅིག་ཡོདཔ་ལས་ ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་སྦེ་ཡང་ཕྱག་ཞུ་ནུག། ད་རུང་ ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་ལས་ ཐིམ་ཕུག་རྗོང་དཔོན་གྱི་གོ་གནས་བཞེས་པའི་སྐབས་ སྡེ་སྲིད་བཅུ་གསུམ་པ་ཆོས་རྒྱལ་ཤེས་རབ་དབང་ཕྱུག་གིས་ བཀྲི་ཤིས་ཆོས་རྗོང་ཉམས་བཅོས་ཀྱི་ཕྱག་ལཱ་འགོ་བཙུགས་ཡོདཔ་མི་ཚུ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༧༥༩ ས་ཡོས་ཟླཝ་ ༩ པའི་ཚེས་ ༨ ལུ་ ལོ་ངོ་གསུམ་ནང་འཁོད་ལུ་ ཐིམ་ཕུག་རྗོང་གི་ཉམས་བཅོས་བསྒྲུབས་སོ་ནུག། སྤ་རོ་སྟང་ཚང་ལུ་ པཎ་ཆེན་བསྟན་འཛིན་ཆོས་རྒྱལ་མཁན་ཁྲི་ལས་དགོངསམ་ཞུཝ་ད་ འབྲུག་ཕུན་ཚོགས་འདི་ དེའི་སྐབས་སྤ་རོ་དཔོན་སློབ་ཀྱི་གོ་གནས་བཞེས་ཡོདཔ་ལས་ དགོངས་འདུས་རིལ་སྒྲུབ་ལུ་ སྦྱྔིན་བདག་མཛད་ནུག། དེ་འབདཝ་ལས་ སྡེ་སྲིད་འབྲུག་ཕུན་ཚོགས་མཆོག་ པཎ་ཆེན་བསྟན་འཛིན་ཆོས་རྒྱལ་ལས་ བསྙེན་རྗོགས་ཀྱི་སྡོམ་པ་ཞུཝ་ད་ མཚན་་བསྟན་འཛིན་འབྲུག་སྒྲ་ཟེར་གསོལ་ནུག། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་ཐོག་གྱི་མཛད་སྒོ། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་བཅུ་གསུམ་པ་ཆོས་རྒྱལ་ཤེས་རབ་དབང་ཕྱུག་མཆོག་ སྤྱི་ལོ་ ༡༧༦༣ ཆུ་ལུག་ཟླཝ་དང་པའི་ནང་ དགོངསམ་ཞུཝ་ལས་ སྤ་རོ་དཔོན་སློབ་འབུག་ཕུན་ཚོགས་འདི་ མཁན་ཆེན་ཆོས་རྗེ་ངག་་དབང་ཕྲིན་ལས་དང་ བླ་མ་ཁྲི་པ་གོང་ས་འཇིགས་མེད་སེངྒེ་གི་བསྟུན་གྲོས་ཐོག་ལས་ འབྲུག་གྱི་སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་བཅུ་བཞི་པ་སྦེ་ཁྲི་མངའ་གསོལ་ཞུ་ནུག། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་ཐོག་གྱི་མཛད་རྣམ། མཆོད་རྟེན་གསར་བཞེངས། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་བཅུ་གསུམ་པ་ ཆོས་རྒྱལ་ཤེས་རབ་དབང་ཕྱུག་དགོངསམ་ཞུ་བའི་ཤུལ་མ་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་བཅུ་བཞི་པ་བསྟན་འཛིན་འབྲུག་སྒྲ་གིས་ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་དབུ་འཕང་ལུ་བསྟོད་ཡོདཔ་དང་ མཆོད་རྟེན་མང་རབས་ཅིག་གི་གསེར་བཞེངས་ཀྱི་ཕྱག་ལཱ་ཚུ་འགོ་བཙུགས་ནུག། དཔལ་ལྡན་ཤེས་རབ་སེངྒེ་གི་བསྐོ་བཞག། དབང་འདུས་རྗོང་དཔོན་བསོད་ནམས་ལྷུན་གྲུབ་དང་ མཁན་ཆེན་བགྲེསཔ་པཎ་ཆེན་བསྟན་འཛིན་ཆོས་རྒྱལ་གཉིས་ཀྱིས་སྡེ་སྲིད་ལུ་ཞུ་སྟེ་ དབང་འདུས་གྲྭ་ཚང་ནང་ལུ་སྦེ་ གྲྭ་ཚང་སྐུ་དྲུང་བགྲེསཔ་དཔལ་ཤེས་རབ་སེངྒེ་འདི་ གྲྭ་ཚང་གི་བླམ་གནས་བརྟན་སྦེ་བསྐོ་བཞག་གནང་ནུག། སྡེ་སྲིད་མཆོག་གི་མཛད་པ་མཐའ་མ། སྡེ་སྲིད་བསྟན་འཛིན་འབྲུག་སྒྲ་མཆོག་ སྤྱི་ལོ་ ༡༧༦༥ ཤིང་བྱ་ཟླཝ་ ༢ པའི་ནང་ལུ་ གློ་བུར་ཀྱི་སྐུ་གཟུགས་བསྙུངས་ཏེ་དྲག་མ་ཚུགསཔ་ལས་ ཐིམ་ཕུག་སེམས་རྟོགས་ཁ་ལུ་བྱོན་ཏེ་ ཡུན་མ་རིངམོ་ཅིག་ཁར་དགོངས་པ་རྗོགས་ནུག། དེའི་སྐབས་ སྡེ་སྲིད་བཅུ་གསུམ་པ་ཤེས་རབ་དབང་ཕྱུག་དང་ མཁན་ཆེན་སྐུ་བགྲེས་བསྟན་འཛིན་ཆོས་རྒྱལ་གཉིས་ གཅིག་ཁར་བཞུགས་ཏེ་ སྡེ་སྲིད་ཁོ་རའི་ཕྱག་ལཱ་ཚུ་ འཕྲོ་མཐུད་དེ་མཛད་གནང་ནུག། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་བཅོ་ལྔ་པ་འབྲུག་བསྟན་འཛིན་གྱི་མཛད་རྣམ། ༼༡༧༦༥-༡༧༦༨༽ སྡེ་སྲིད་མ་མཛད་པའི་ཧེ་མའི་མཛད་རྣམ། སྡེ་སྲིད་བཅོ་ལྔ་པ་འབྲུག་བསྟན་འཛིན་འདི་ ཝང་ཚོ་ཆེན་བརྒྱད་ཀྱི་ནང་གསེས་ སྨད་ཝང་ལུ་སྐུ་འཁྲུངས་ནུག། སྐུ་ན་ཆུང་ཀུའི་བསྒང་ལས་ར་ སྒར་ལྟོའི་གྲས་ཁར་བཅའ་མར་གཏོགས་ཏེ་ འགན་ཁུར་ག་ཅི་ར་ཕོག་རུང་ འགན་ཁུར་འབག་ཚུགས་པའི་ཕོ་ ལྕོགས་གྲུབ་ཅན་ཅིག་ཨིན་པས། དེ་འབད་ནི་འདི་གིས་ སྡེ་སྲིད་འབྲུག་བསྟན་འཛིན་མཆོག་ ཆོས་སྲིད་ཀྱི་ལཱ་ཚུ་ལུ་ ཉམས་མྱོང་ཡོད་མི་ཅིག་འབདཝ་ལས་ ཆོས་རྗེ་འབྲུག་པའི་ཏོག་བདག་རྐྱེན་ ཆིབས་བཞོན་པའི་གོ་གནས་དང་ དབང་འདུས་ཕོ་བྲང་རྗོང་དཔོན་སྦེ་གསོལ་ནུག། སྡེ་སྲིདད་བཅུ་གསུམ་པ་ ཆོས་རྒྱལ་ཤེས་རབ་དབང་ཕྱུག་སྡེ་སྲིད་སྦེ་བཞུགསཔ་ད་ འབྲུག་བསྟན་འཛིན་མཆོག་དབང་འདུས་རྗོང་དཔོན་ལས་ སྤུ་ན་ཁའི་རྗོང་དཔོན་སྦེ་གོ་གནས་གནང་ཡོདཔ་ཨིན་མས། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་ཐོག་གི་མཛད་སྒོ། སྡེ་སྲིད་བཅུ་བཞི་པ་འབྲུག་ཕུན་ཚོགས་མཆོག་ སྤྱི་ལོ་ ༡༧༦༥ ཤིང་བྱ་གི་ལོ་ལུ་གཤགས་སོཔ་ལས་ མཁན་ཆེན་ཆོས་རྗེ་ངག་དབང་ཕྲིན་ལས་དང་ བླམ་ཁྲི་པ་གོང་ས་འཇིགས་མེད་སེངྒེ། དེ་ལས་ བློན་པོ་ཚུ་ཀྱིས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༧༦༥ ཤིང་བྱ་གི་ལོ་དེ་ནང་ར་ སྤུ་ན་ཁའི་རྗོང་དཔོན་འབྲུག་བསྟན་འཛིན་མཆོག་ ཐིམ་ཕུག་བཀྲི་ཤིས་ཆོས་རྗོང་ནང་ལུ་སྦེ་ འབྲུག་གི་སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་བཅོ་ལྔ་པ་སྦེ་ཁྲི་མངའ་གསོལ་ནུག། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་ཐོག་གྱི་མཛད་རྣམ། མཆོད་རྟེན་གསར་བཞེངས། སྡེ་སྲིད་མཆོག་གིས་ སྡེ་སྲིད་བཅུ་བཞི་པ་འབྲུག་ཕུན་ཚོགས་མཆོག་གི་ཕྱག་འགན་ ལྷ་ཁང་དང་མཆོད་རྟེན་བཞེངས་ནིའི་ལཱ་ཚུ་འཕྲོ་མཐུད་དེ་མཛད་ཡོདཔ་དང་། མཆོད་རྟེན་གྱི་རབ་གནས་ཚུ་ཡང་མཛད་གནང་ནུག། སྟོན་པའི་སྐུ་བཞེངས་ཡོདཔ། སྡེ་སྲིད་མཆོག་སྐུ་ན་ཆུང་ཀུའི་བསྒང་ལས་ ལྕོགས་གྲུབ་ཅན་ཅིག་འབདཝ་ལས་ སྡེ་སྲིད་གྱི་ཁྲི་ཐོག་ཁར་བཞུགས་ཏེ་ རྒྱས་ས་ལྟེ་བ་བཀྲ་ཤིས་ཆོས་རྗོང་ལུ་ སངས་རྒྱས་ཤཱཀྱ་ཐུབ་པ་ དགུང་ལོ་བཅུ་གཉིས་པའི་སྐུ་ཚད་ བོད་ཀྱི་ལྷ་ས་ ར་ས་འཕྲུལ་སྣང་ལུ་བཞུགས་མི་ཇོ་བོའི་སྐུ་ཚད་ཀྱི་གསེར་སྐུ་ཚུ་ཟླཝ་གཅིག་ནང་བཞེངས་གནང་ནུག། བཀའ་འགྱུར་གསར་བཞེངས། བོད་ཀྱི་མཚལ་པར་མ་ལུ་དཔེ་འགབ་སྟེ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༧༦༧ མེ་ཕག་ཟླཝ་ ༡༡ པ་ལས་འགོ་བཙུགས་ཏེ་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ བཀའ་འགྱུར་གསར་བཞེངས་གནང་ཡོདཔ་དང་། དེའི་སྐབས་ ཡི་གུ་འབྲི་མི་ཡང་ ཡི་གུ་མཁན་ཚུ་ལས་ཡིག་རྒྱུགས་བཞེངས་ཏེ་ མི་གྲངས་ལྔ་བཅུ་ཙམ་གྱིས་བཞེངས་ནུག། རྗེ་ཡོན་ཏན་མཐའ་ཡས་ཀྱིས་འགོ་འདྲེན་འཐབ་སྟེ་ ཞུན་དག་གཙོ་བོ་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་བསྟན་འཛིན་རྣམ་རྒྱལ་གྱིས་མཛད་ཡོདཔ་དང་། བརྡ་སྤྲོད་མཁན་བདུན་ཙམ་ཅིག་གིས་ ཞུན་དག་ཏོག་ཏོ་སྦེ་འབད་ཡོདཔ་ལས་ དེའི་རབ་གནས་ཡང་ བླམ་ཁྲི་པ་འཇིགས་མེད་སེང་གེ་དང་ མཁན་ཆེན་ཆོས་རྗེ་ངག་དབང་ཕྲིན་ལས། སྡེ་སྲིད་སྐུ་བགྲེས་ཆོས་རྒྱལ་ཤེས་རབ་དབང་ཕྱུག་ཚུ་ཞུ་སྟེ་མཛད་གནང་ནུག། སྐུ་འདྲ་གསར་བཞེངས། སྡེ་སྲིད་མཆོག་གིས་ འཕགས་པ་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་ཕྱག་བཞི་འབད་མི་ཅིག་ ཟངས་ལས་བཞེངས་ཡོདཔ་དང་ གུ་རུ་མཚན་བརྒྱད་ཀྱི་སྐུ་ཐང་ཡང་བཞེངས་གནང་ནུག། རྗེ་ཡོན་ཏན་མཐའ་ཡས་མཆོག་གིས་ དེ་ཚུ་གུར་གསེར་གདུང་ཆེན་མོ་བཞེངས་ནིའི་ནང་་འགོ་འདྲེན་མཛད་ནུག། སྡེ་སྲིད་མཆོག་གི་མཛད་པ། སྤྱི་ལོ་ ༡༧༦༨ ས་བྱི་ཟླཝ་ ༡༡ པའི་གནམ་སྒང་ལུ་ སྡེ་སྲིད་འབྲུག་བསྟན་འཛིན་མཆོག་ རྒྱལ་ཁབ་དང་མི་སེར་ལུ་ཕན་པའི་ཕྱག་ལཱ་མང་རབས་ཅིག་མཛད་པའི་མཐའ་མར་ དགོངསམ་རྗོགས་སོ་ནུག། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་བཅུ་དྲུག་པ་བསོད་ནམས་ལྷུན་གྲུབ་ཀྱི་མཛད་རྣམ། སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ལུ་མ་བྱོན་པའི་ཧེ་མའི་མཛད་རྣམ། སྡེ་ཁྲི་བཅུ་དྲུག་པ་ བསོད་ནམས་ལྷུན་གྲུབ་འདི་ ཝང་ཚོ་ཆེན་བརྒྱད་ཀྱི་སྦེད་སྨད་ཁྱུང་སུ་སྡིངས་ལུ་སྐུ་འཁྲུངས་ཡོདཔ་དང་ མཚན་ཞི་དར་ཟེར་གསོལ་ནུག། ཁོ་གིས་ པཎ་ཆེན་བསྟན་འཛིན་ཆོས་རྒྱལ་ལས་ དགེ་ཚུལ་གྱི་སྡོམ་པ་ཞུ་བའི་ཤུལ་ལས་ མཚན་བསོད་ནམས་ལྷུན་གྲུབ་ཟེར་དར་ནུག། སྡེ་སྲིད་མཆོག་ སྐུ་ན་ཆུང་ཀུའི་བསྒང་ལས་ར་ འབྲུག་པའི་སྒོར་བཞུགས་ཏེ་ འགན་ཁུར་ལེ་ཤ་ཅིག་ར་བཞེས་ཡོདཔ་མ་ཚད་ གོང་ས་མི་ཕམ་དབང་པོའི་ཕྱག་སྒརཔ་གི་གྲངས་སུ་ཡང་བཅའ་མར་གཏོགས་ནུག། དེའི་ཚེ་ གོང་ས་མཆོག་ལུ་ཕྱག་ལེགས་ཤོམ་སྦེ་ཞུཝ་ལས་ ལྕོགས་གྲུབ་ཅན་གྱི་གྲངས་སུ་ཚུད་ཡོདཔ་དང་ རིམ་གྱིས་སྦེ་ གོ་གནས་སྦོམ་ཚུ་ཡང་བཞེས་གནང་ནུག། གོང་ས་མི་ཕམ་དབང་པོ་མཆོག་ གསེར་ཁྲི་གུར་བཞུགསཔ་ད་ ཁོ་གི་ལྕོགས་གྲུབ་ལུ་གཟིགས་ཏེ་ངལ་རངས་ཡོདཔ་ལས་ གཞུང་མགྲོན་གཉེར་གྱི་གོ་གནས་གནང་ཡོདཔ་ཨིན་པས། ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་དང་ དབང་འདུས་ཕོ་བྲང་རྫོང་དཔོན་གྱི་གོ་གནས་བཞེས་པའི་སྐོར། གཞུང་མགྲོན་གཉེར་གྱི་ཕྱག་འགན་ལེགས་ཤོམ་སྦེ་འབག་ཚུགས་ནི་འདི་གིས་ ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་དང་ དབང་འདུས་རྫོང་དཔོན་གྱི་གོ་གནས་བཞེས་གནང་ནུག། ཁོ་ར་ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་ཀྱི་གོ་གནས་བཞེས་བཞུགས་པའི་སྐབས་ མཁན་ཆེན་ཁྲི་རབས་བཅུ་པ་པཎ་ཆེན་བསྟན་འཛིན་ཆོས་རྒྱལ་མཆོག་ ཀྲོང་གསར་ལུ་གདན་འདྲེན་ཞུ་སྟེ་ གྲྭ་ཚང་འགོ་དང་པ་གཞི་བཙུགས་གནང་ནུག། དེའི་ཤུལ་མ་ དབང་འདུས་ཕོ་བྲང་རྫོང་དཔོན་གྱི་ཕྱག་འགན་བཞེས་བཞུགས་པའི་སྐབས་ ལ་དྭགས་ཀྱི་རྒྱལ་བློན་གཉིས་ཀྱི་བར་ན་ མ་འགྲིགསཔ་ཡོད་མི་འདི་གི་ནང་འགྲིག་བཟོ་བར་ འབྲུག་གཞུང་གི་སྐུ་ཚབ་སྦེ་རྫོང་དཔོན་བཏངམ་ལས་ སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཐུགས་དགོངས་དང་འཁྲིལ་ཏེ་ཕྱག་ཞུ་ནུག། ཧེ་མ་ སྡེ་སྲིད་འབྲུག་རབ་རྒྱས་ཀྱི་སྐབས་ ཞབས་དྲུང་ཐུགས་སྤྲུལ་དང་གསུང་སྤྲུལ་ལ་སོགས་པའི་བར་ན་ སྲི་ངན་བྱུང་ཡོད་མི་འདི་ མ་ཞི་བར་ཡོདཔ་ལས་ མི་ངན་ཚུ་གིས་ཞབས་དྲུང་ཐུགས་སྤྲུལ་དང་པ་ འཇིགས་མེད་གྲགས་པ་ལུ་ ཟས་ངན་དྲངས་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ སྐུ་བསྙུངས་མི་འདི་དྲག་མ་ཚུགས་པར་ ཐུགས་བསུན་ཏེ་འབྱོན་པའི་སྐབས་ དབང་འདུས་སྒང་སྟེང་ཐང་ཁ་ལུ་ཕེབས་ད་ རྫོང་དཔོན་བསོད་ནམས་ལྷུན་གྲུབ་ཀྱིས་བསྙེན་བཀུར་ཚུ་ཞུ་ནུག། སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ལུ་བསྐོ་བཞག་གི་མཛད་པ། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ ༡༥ པ་འབྲུག་བསྟན་འཛིན་འདི་ གློ་བུར་དུ་དགོངས་པ་རྫོགས་སོཔ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༧༦༩ ཟླཝ་ ༡༢ པའི་ཚེས་ ༤ ལུ་གསོལ་ཐབ་སྤུ་ཁ་ལུ་བཞུགསཔ་ད་ བླ་མ་ཁྲི་པ་འཇིགས་མེད་སེང་གེ་དང་དགེ་འདུན་གྲྭ་ཚང་། དེ་ལས་ ལྷན་རྒྱས་ཚུ་འཛོམས་ཐོག་ལས་ དབང་རྫོང་བསོད་ནམས་ལྷུན་གྲུབ་འདི་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ ༡༦ པའི་ཁྲི་ཐོག་ཁར་མངའ་གསོལ་ཞུ་ནུག། སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ཁར་བཞུགས་པའི་སྐབས་ཀྱི་མཛད་པ། སྡེ་སྲིད་ཞི་དར་ལ་འདི་ སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ཁར་བྱོན་ཞིནམ་ལས་ མཛད་པ་མང་རབས་ཅིག་མཛད་ཡོད་པའི་ནང་ལས་ དང་པ་ར་ སྡེ་སྲིད་ཁོ་ར་དབང་རྫོང་པ་སྦེ་བཞུགས་པའི་སྐབས་ དབང་འདུས་སྒོ་ཁང་གི་རྟེན་ གསར་བཞེངས་ཀྱི་ལཱ་འཕྲོ་ལུས་ཡོད་མི་འདི་ མཇུག་བསྡུ་གནང་ནུག། འདི་བཟུམ་སྦེ་ར་ སྡེ་སྲིད་མཆོག་གིས་ བསྟན་པ་དང་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་ལུ་ཐུགས་བཞེས་གནང་སྟེ་ ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེའི་མཐོང་གྲོལ་ཆེན་མོ་ རྒྱ་ཚད་འདོམ་བཅོ་ལྔ་དང་ མཐོ་ཚད་འདོམ་བཅོ་ལྔ་འབད་མི་ཅིག་ གསར་བཞེངས་མཛད་གནང་ཡོདཔ་མ་ཚད་ གུ་རུ་མཚན་བརྒྱད་དང་ ཞབས་དྲུང་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་གོས་ཐང་བཅས་ གོས་ཐང་ཉེར་གསུམ་ གསར་བཞེངས་དང་རབ་གནས་ཚུ་མཛད་གནང་ནུག། དེ་མ་ཚད་ བདག་ཅག་གི་སྟོན་པ་སངས་རྒྱས་ཤཱཀྱ་ཐུབ་པ་དང་ སངས་རྒྱས་སྟོང་རྩ། གུ་རུ་མཚན་བརྒྱད་ཀྱི་སྐུ་རྟེན་ཚུ་ ལུགས་སུ་བླུགས་ཏེ་བཞེངས་གནང་ཞིནམ་ལས་ དགེ་འདུན་གྱི་ཕྱག་ལུ་རྩིས་ཕུལ་ནུག། སྡེ་སྲིད་བསོད་ནམས་ལྷུན་གྲུབ་ཀྱིས་ སྤུ་ན་རྫོང་གི་ནང་རྟེན་ཚུ་ཉམས་བཅོས་དང་གསར་བཞེངས། གསེར་སྒྲོན་ནི་ལ་སོགས་པའི་བསྟན་འགྲོའི་དོན་ལུ་ ཕྱག་ལཱ་མཛད་གནང་ནུག། ཧེ་མ་ པཎ་ཆེན་ནགས་ཀྱི་རིན་ཆེན་གྱི་བཞུགས་གནས་ཅིག་ཨིན་མི་ བསོད་ནམས་དགའ་ཚལ་ཟེར་མི་འདི་ འཛམ་གླིང་དགའ་ཚལ་ཟེར་བའི་གཙུག་ལག་ཁང་ རྟེན་དང་བརྟེན་པ་བཅས་གཞི་བཙུགས་མཛད་གནང་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༧༧༢ གསོལ་ཐབ་ཐིམ་ཕུག་ལུ་བཞུགས་པའི་སྐབས་ བཀྲ་ཤིས་ཆོས་རྫོང་མེ་མཆོད་ཐེངས་གཉིས་པ་བཞེསཔ་དང་ དེའི་བསྐྱར་བཞེངས་ཡང་ སྡེ་སྲིད་ཁོ་གིས་མཛད་གནང་ནུག། སྐྱབས་ཡུལ་གོངམ་ལུ་བསྙེན་བཀུར་གྱི་མཛད་པ། ཞབས་དྲུང་ཐུགས་སྤྲུལ་དང་པ་འཇིགས་མེད་གྲགས་པ་མཆོག་ དགོངས་པ་རྫོགས་ཞིནམ་ལས་ ཧེ་མ་སྡེ་སྲིད་མཆོག་ དབང་འདུས་རྫོང་དཔོན་སྦེ་བཞུགས་པའི་སྐབས་ ཁ་ཆེམས་བཞག་ཡོདཔ་བཞིན་དུ་ བསྙེན་བཀུར་ཞུ་ནིའི་དོན་ལུ་ བོད་ལུ་བྱོན་ཞིནམ་ལས་ དེའི་ཡང་སྲིད་འདི་གདན་འདྲེན་ཞུཝ་ད་ འབྲུག་ལུ་གཏང་མ་བཏུབ་ལས་ མི་དབང་སྡེ་སྲིད་མཆོག་གིས་ བཀའ་སྲུང་དང་ཆོས་སྐྱོང་གི་གདོང་ བོད་ཕྱོགས་ལུ་བསྒྱུརཝ་ལས་ མཐར་ཐུག་ལུ་གདན་འདྲེན་ཞུ་ཚུགས་ནུག། འབྲུག་ལུ་ཕེབས་ཞིནམ་ལས་ ཁྲི་མངའ་གསོལ་མཛད་ཡོདཔ་མ་ཚད་ རྗེ་ཀུན་དགའ་རྒྱལ་མཚན་དང་ རྗེ་ཡོན་ཏན་མཐའ་ཡས་གཉིས་ལུ་ སྐུ་ཡོན་ཚུ་ཕུལ་བཅུག་ནུག། སྡེ་སྲིད་ཀྱི་མཛད་པ་མཐའ་མ། དབང་ཚད་ལོག་སྤྱོད་དང་ཕྱི་རྒྱལ་དང་མཐུན་འབྲེལ། སྡེ་སྲིད་མཆོག་ སྲིད་དབང་གིས་མ་ཚིམས་པར་ ཆོས་ཁྲིམས་ཀྱི་དབང་ཚད་ཡང་བཞེས་ཏེ་ ཧེ་མ་བླམ་གནས་བརྟན་ཤེས་རབ་སེང་གེ་འདི་ རྡོར་སློབ་ཀྱི་ཁྲི་ཐོག་ཁར་ སྡེ་སྲིད་ཁོ་གིས་བསྐོ་བཞག་མཛད་ཡོད་རུང་ ཤུལ་ལས་ ཁོ་ར་གིས་ར་ ཁྲི་ལས་ཕབ་བཏང་ནུག། དེ་མ་ཚད་ རྡོར་སློབ་འདི་དང་དབྱངས་སློབ་གཉིས་གནས་སོར་བཏང་སྟེ་ བརྩི་བཀུར་མེད་པའི་མཛད་འཕྲིན་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ གྲྭ་སྡེ་དང་སྲིད་ཀྱི་ལུགས་སེམས་ལུ་མ་བབས་པའི་གནས་སྟངས་ཅིག་ལུ་གྱུར་ནུག། དེ་མ་ཚད་ ཁོ་གི་ཕྲག་དོག་གི་རྐྱེན་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ ཀུཆ་བི་ཧར་དང་གཅིག་ཁར་དམག་འཁྲུག་བྱུང་ཡོད་རུང་ ཁོ་གིས་ མ་འོངས་མཐུན་འབྲེལ་ལུ་དགོངས་ཏེ་ གོརྵའི་རྒྱལ་ཁབ་དང་ བལ་པོ་ཚུ་དང་མཉམ་མཐུན་འབྲེལ་བཟོ་གནང་རུང་ དམག་འཁྲུག་ལེ་ཤ་ཅིག་ར་བྱུང་ནུག། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་བཅུ་བདུན་པ་ ཀུན་དགའ་རིན་ཆེན་གྱི་མཛད་རྣམ། སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ལུ་མ་བྱོན་པའི་ཧེ་མའི་མཛད་རྣམ། སྡེ་སྲིད་མཆོག་ དབང་འདུས་ཕོ་བྲང་རྫོང་ཁག་ གཡུས་རུད་པའི་ས་ལུ་འཁྲུངས་ཏེ་ མཚན་ཀུན་དགའ་རིན་ཆེན་ཟེར་གསོལ་ནུག། ཀུན་དགའ་རིན་ཆེན་ཁོ་ར་ སྐུ་ན་ཆུང་ཀུའི་བསྒང་ལས་ར་ གྲྭ་ཚང་འདུས་སྡེ་ནང་བཞུགས་ཡོདཔ་ཨིན་པས། དེའི་ཚེ་སྐུ་གཟུགས་ཆུང་ཀུ་སྦེ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ འཁྲུངས་ཡུལ་རུད་པའི་ས་ལས་འབད་ནི་འདི་གིས་ མཚན་ལུ་རུད་ཅུང་ཟེར་ཡང་ཞུ་སྲོལ་དར་ནུག། རུད་ཅུང་པ་ཁོ་ར་ གྲྭ་ཚང་ནང་བཞུགས་པའི་སྐབས་ རིག་གནས་བཅུ་དང་ཆོ་ག་ཕྱག་ལེན། དེ་ལས་ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་སྒྲིག་ལམ་ཆོས་གསུམ་གྱི་ཤེས་ཡོན་ཚུ་ མཐར་ཕྱིན་ཡོདཔ་མ་ཚད་ ཕྱག་འགན་ཡང་རིམ་གྱིས་སྦེ་བཞེས་གནང་སྟེ་ མཚན་ཉིད་སློབ་དཔོན་གྱི་ཕྱག་འགན་ཡང་བཞེས་གནང་ནུག། དེ་བསྒང་ སྡེ་སྲིད་བསོད་ནམས་ལྷུན་གྲུབ་ཀྱིས་ ཆོས་ཀྱི་སྒྲིག་ཁྲིམས་ལུ་ཡང་ལགཔ་རྐྱབ་ལས་ མཁན་སློབ་ཚུ་ དབང་ཚད་ག་ནི་ཡང་མེདཔ་བཟོ་མི་ལུ་གཟིགས་ཏེ་ མཚན་ཉིད་སློབ་དཔོན་མཆོག་ཡངཞན་པ་ལོག་ཡོད་རུང་སྡེ་སྲིད་དང་མཚན་སློབ་གཉིས་ ཧེ་མ་གྲྭ་ཚང་ནང་བཞུགས་པའི་སྐབས་ཀྱི་ཆོས་གྲོགས་ཅིག་འབད་ནི་འདི་གིས་ སྡེ་སྲིད་བསོད་ནམས་ལྷུན་གྲུབ་འདི་ རྒྱ་དམག་གི་གདོང་ལེན་ལུ་མ་བྱོན་པའི་ཧེ་མ་ མཚན་སློབ་དང་གཅིག་ཁར་བསྟུན་གྲོས་མཛདཔ་ད་ མཚན་སློབ་མཆོག་གིས་ སྡེ་སྲིད་ཁོ་ར་དམག་ལུ་བྱོན་པ་ཅིན་ལེགས་ཤོམ་འོང་ཟེར་ཞུཝ་ལས་ སྡེ་སྲིད་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་སྦེ་ མཚན་སློབ་བཏོན་ཏེ་བཞག་བཞགཔ་ཨིན་པས། སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ལུ་བྱོན་པའི་སྐོར། མཚན་ཉིད་སློབ་དཔོན་ཀུན་དགའ་རིན་ཆེན་གྱིས་གསུངསམ་བཞིན་དུ་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་བཅུ་དྲུག་པ་བསོད་ནམས་ལྷུན་གྲུབ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༧༧༣ གནམ་ལོ་ཆུ་སྦྲུལ་མཇུག་བསྡུ་ཁམས་ཅིག་ཁར་ རྒྱ་དམག་གི་གདོང་ལེན་ལུ་བྱོན་ཡོད་རུང་ རྒྱ་དམག་ལས་ཕམ་སོཔ་ལས་ གཞུང་གིས་སྡེ་ཁྲི་ལས་ཕབ་ཡོདཔ་དང་། སྤྱི་ལོ་ ༡༧༧༤ གི་ལོ་འགོ་བཙུགས་ཁམས་ལུ་ མཚན་ཉིད་སློབ་དཔོན་ཀུན་དགའ་རིན་ཆེན་མཆོག་ ཁྲི་སྤྲུལ་འཇིགས་མེད་སེང་གེ་གིས་བཀའ་དང་འཁྲིལ་ སྡེ་ཁྲི་ལུ་བྱོན་གནང་ནུག། སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ལུ་བྱོན་པའི་ཤུལ་གྱི་མཛད་རྣམ། སྤྱི་ལོ་ ༡༧༧༤ ལུ་མཚན་སློབ་མཆོག་ སྡེ་པའི་ཁྲི་ཐོག་ལུ་བྱིན་པའི་ཤུལ་ལུ་ དང་པ་ར་ ཧེ་མ་ཕྱི་གཞུང་དང་གཅིག་ཁར་སྟབས་མ་བདེཝ་ཡོད་མི་འདི་སེལ་ཐབས་ལུ་ ཀུན་གཟིགས་པཎ་ཆེན་སྐུ་འཕྲེང་དྲུག་པ་ དཔལ་ལྡན་ཡེ་ཤེས་ལུ་ ཕྱི་གཞུང་དང་གཅིག་ཁར་ མཐུན་འབྲེལ་བཟོ་དགོ་པའི་ཞུ་ཡིག་ཕུལཝ་བཞིན་དུ་ པཎ་ཆེན་མཆོག་གིས་ཡང་ རྒྱ་གར་ཀ་ལི་ཀ་ཏ་ལུ་བྱོན་ཞིནམ་ལས་ འབྲུག་གཞུང་གི་ ཧེ་མ་ཀུཆ་བི་ཧར་གྱི་རྒྱལ་པོ་སྤུན་གཉིས་བཙན་བཟུང་འབད་ཡོད་མི་འདི་ལོག་གཏང་ནི་དང་ རྒྱ་གཞུང་གིས་དབང་མི་ འབྲུག་གི་ས་ཁོངས་ཚུ་ཡང་ལོག་འབྲུག་གཞུང་ལུ་ རྩིས་སྤྲོད་འབད་དགོཔ་སྦེ་ཡོད་མི་འདི་ གཞུང་གཉིས་ཆ་རའི་ཧོངས་ལས་ཆ་འཇོག་འབད་ཡོདཔ་མ་ཚད་ དེ་དང་གཅིག་ཁར་ དོན་ཚན་བཅུ་ཐམ་འབད་མི་གན་ཡིག་ཅིག་ཡང་ གཏན་འབེབས་བཟོ་སྟེ་ ཕྱག་རྟགས་བཀོད་ཐོག་ལས་ རྒྱ་འབྲུག་གཉིས་ཀྱི་མཐུན་འབྲེལ་བཟོ་གནང་ནུག། དེ་མ་ཚད་ རྒྱ་གཞུང་འདི་ཧེ་མ་ལས་ བོད་དང་གཅིག་ཁར་ཚོང་ལམ་བཟོ་ནིའི་དང་འདོད་ཡོདཔ་ལས་ ཆིངས་ཡིག་འདི་གུར་ཕྱག་རྟགས་གནང་སྟེ་ གཞུང་གཉིས་ཀྱི་བར་ན་མཐུན་འབྲེལ་བཟོ་བའི་ཤུལ་མ་ རྒྱ་གཞུང་ལས་ བོད་ལུ་ཚོང་ལམ་ཕྱེ་བར་འགྱོཝ་ད་ འབྲུག་གཞུང་གི་བསུ་བ་དང་བཅས་ བསུ་ལེན་འབད་ཡོདཔ་མ་ཚད་ ཟླཝ་བཞི་དེ་ཅིག་ འབྲུག་ལུ་བཞུགས་པའི་སྐབས་ཡང་ ཕྱག་ཞུ་ཞུཝ་ལས་ ཧེ་མ་བ་ལྷགཔ་སྦེ་ མཐུན་འབྲེལ་བཟོ་གནང་ནུག། ནང་འཁྲུག་འཇོམས་པའི་མཛད་རྣམ། སྡེ་སྲིད་མཆོག་གིས་ ཕྱི་གཞུང་དང་གཅིག་ཁར་མཐུན་འབྲེལ་བཟོ་སྟེ་ ཚར་གཅིག་དམག་འཁྲུག་མེདཔ་སྦེ་འགྱོ་ཡོད་རུང་ སྡེ་སྲིད་བསོད་ནམས་ལྷུན་གྲུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་གཏོགས་ཚུ་གིས་ ནང་འཁྲུག་ལང་ནི་འགོ་བཙུགས་ནུག། དེ་ཡང་ སྡེ་སྲིད་བགྲེསཔ་བསོད་ནམས་ལྷུན་གྲུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་གཏོགས་ཚུ་གིས་ སྤྱི་ལོ ༡༧༧༤ བར་ཁམས་ཅིག་ནང་ སྡེ་སྲིད་བགྲེསཔ་ཡོད་རྫུ་བཏབ་སྟེ་ སེམས་རྟོགས་ཁ་ལུ་སྒར་བཅགས་ཞིནམ་ལས་ གཞུང་དང་གྲྭ་ཚང་འདུས་ཚོགས་ལུ་ ལཱ་ངན་འབད་ནི་འགོ་བཙུགས་ནུག། དེ་ལས་ བླ་མ་ཁྲི་པ་འཇིགས་མེད་སེང་གེ་དང་ སྡེ་སྲིད་གིས་གཙོས་པའི་གཞུང་གི་དམག་སྟོབས་ཅན་ཚུ་གིས་ ནང་འཁྲུག་ཞི་བར་འཇོམས་གནང་ནུག། སྡེ་སྲིད་མཆོག་གི་མཛད་པ་མཐའ་མ། སྡེ་སྲིད་ཁོ་གི་སྐབས་ རྒྱ་དམག་དང་ནང་འཁྲུག་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ དགེ་འདུན་པའི་ཞལ་གྲངས་མར་ཕབ་འགྱོ་ཡོད་མི་འདི་ ཡར་སེང་འབད་ཐབས་ལུ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༧༧༥ ཤིང་ལུག་གི་ལོ་ལུ་ དགེ་སློང་ཞལ་གྲངས་ཉིས་བརྒྱ་ལྷག་ཙམ་ཅིག་ གསར་བཙུགས་མཛད་གནང་སྟེ་ དགེ་འདུན་པའི་སྡེ་ ཉམས་པ་སོར་ཆུད་མཛད་ཡོདཔ་དང་ དགེ་འདུན་འདུས་ཚོགས་ཀྱི་ཕན་ཐབས་ལུ་དམིགས་ཏེ་ བདག་ཅག་གི་སྟོན་པ་ ཤཱཀྱ་ཐུབ་པའི་མཐོང་གྲོལ་གཅིག་ཡང་གསར་བཞེངས་མཛད་གནང་ནུག། འདི་དང་འབྲེལ་ རྗེ་མཁན་ཁྲི་རབས་བཅུ་གསུམ་པ་ རྗེ་ཡོན་ཏན་མཐའ་ཡས་མཆོག་ རྗེ་མཁན་པོའི་ཁྲི་ཐོག་ལས་དགོངས་ཞུ་མཛད་ཡོདཔ་ལས་ མཁན་ཁྲི་རབས་བཅུ་བཞི་པའི་ཁྲི་ཐོག་ལུ་ བླམ་ངག་དབང་བསྟན་འཛིན་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་ བསྐོ་བཞག་མཛད་གནང་ནུག། མི་དབང་མཆོག་ རྒྱལ་ཁབ་དང་བསྟན་འགྲོ་ལུ་ཕན་པའི་ཕྱག་ལཱ་ རྒྱ་ཆེཝ་སྦེ་མཛད་གནང་བའི་ཤུལ་མ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༧༧༦ གནམ་ལོ་མེ་སྤྲེལ་གྱི་ལོ་ལུ་ གདན་ས་སྤུ་ན་ཁ་ལུ་སྦེ་ སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ཐོག་ལུ་ར་དགོངས་པ་རྫོགས་སོ་ནུག་གོ། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་བཅོ་བརྒྱད་པ་ གོང་ས་འཇིགས་མེད་སེང་གེའི་མཛད་རྣམ། སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ཁར་མ་བྱོན་པའི་ཧེ་མའི་མཛད་རྣམ། སྐུ་འཁྲུངས་ཚུལ་དང་སྐུ་ཡོན་སྦྱང་ཚུལ། དེ་ལས་ ཕྱག་འགན་བཞེས་ཚུལ་གྱི་སྐོར། གོང་ས་འཇིགས་མེད་སེང་གེ་མཆོག་ སྤྱི་ལོ་ ༡༧༤༢ ཆུ་ཁྱི་གི་ལོ་ལུ་ ཀྲོང་གསར་སྦོན་སྦྱིས་ལུ་སྐུ་འཁྲུངས་ནུག། ལོ་ན་ཆུང་ཀུ་ཅིག་ལས་ར་ གོང་ས་མི་ཕམ་དབང་པོའི་སྐུ་སྐྱེས་སྦེ་ ངོས་འཛིན་འཁྲུལ་མེད་དུ་བསྒྲུབས་ཏེ་ གོང་ས་གོང་མའི་གདན་ས་རྟ་མགོ་ལུ་ གདན་འདྲེན་ཞུ་ཞིནམ་ལས་ ཁྲི་མངའ་གསོལ་ཞུ་ནུག། དེ་ལས་ སྐུ་ཡོན་ཚུ་ཡང་ རྗེ་ཤཱཀྱ་རིན་ཆེན་དང་རྗེ་ཡོན་ཏན་མཐའ་ཡས། རྗེ་ཀུན་དགའ་རྒྱ་མཚོ། རྗེ་བསྟན་འཛིན་ཆོས་རྒྱལ་ཚུ་ལས་ བསླབ་སྡོམ་དང་སྨིན་གྲོལ་གྱི་གདམས་ངག། གཞུང་རིག་གནས་བཅུ་ཚུ་ལུ་མཁས་པ་སྦྱངས་ནུག། རིམ་གྱིས་སྦེ་ སྐུ་ན་སྦོམ་ཐལ་ཏེ་ ཕྱག་འགན་བཞེས་ཚུགསཔ་འགྱོ་མི་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ སྤྱི་ལོ ༡༧༦༡ པའི་ལྕགས་སྦྲུལ་ལུ་ ཞབས་དྲུང་ཐུགས་སྤྲུལ་དང་པ་ དཔལ་འཇིགས་མེད་སེང་གེ་དགོངས་པ་རྫོགས་ཡོདཔ་མ་ཚད་ སྤྱི་ལོ་ ༡༧༦༢ གི་ལོ་ལུ་ རྒྱལ་སྲས་འཇམ་དཔལ་རྡོ་རྗེ་གི་ཡང་སྲིད་ འབྲུག་སྒྲ་རྣམ་རྒྱལ་ཡང་དགོངས་པ་རྫོགས་སོཔ་ལས་ ཞབས་དྲུང་གི་སྐུ་ཚབ་སྦེ་ བླ་མ་ཁྲི་པའི་ཁྲི་ཐོག་ལུ་བཞུགས་མི་ག་ཡང་མེདཔ་ལས་ སྡེ་སྲིད་ཆོས་རྒྱལ་ཤེས་རབ་དང་ རྗེ་ངག་དབང་ཕྲིན་ལས་གཉིས་ཀྱིས་ གོང་ས་མཆོག་བླ་མ་ཁྲི་པའི་ཁྲི་གཟུང་དགོ་པའི་ཞུ་བ་ཕུལཝ་བཞིན་དུ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༧༦༣ ཆུ་ལུག་གི་ལོ་ལུ་ བླ་མ་ཁྲི་པའི་ཁྲི་ཐོག་ལུ་བྱོན་གནང་ནུག། བླམ་ཁྲི་པའི་གོ་གནས་བཞེས་གནང་བའི་ཤུལ་མ་ སྡེ་སྲིད་རིམ་བྱོན་ཚུ་ལུ་ ཆོས་སྲིད་དང་འབྲེལ་བའི་ཕྱག་ལག་ག་ཅི་བཟུམ་ཅིག་ར་གནང་རུང་ དགེ་བའི་བྱ་བ་ལས་མ་ལོག་པར་གནང་དགོ་པའི་བཀའ་སློབ་ཚུ་གནང་ཡོདཔ་མ་ཚད་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ ཧེ་མ་ལས་ཡོད་མི་མཛད་སྒོའི་རིམ་པ་ཚུ་ཡང་གཙོ་བོ་བཟུང་སྟེ་རྒྱལ་ཁབ་སྐྱོང་གནང་ནུག། སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ལུ་བྱོན་པའི་ཤུལ་གྱི་་མཛད་པ། སྡེ་སྲིད་བཅུ་བདུན་པ་ས་སྐྱོང་མི་དབང་ཀུན་དགའ་རིན་ཆེན་མཆོག་ སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ལུ་ར་གློ་བུར་དུ་གཤགས་སོཔ་ལས་ སྡེ་ཁྲི་གཟུང་མི་མེདཔ་ལས་ རྗེ་མཁན་ཁྲི་རབས་བཅུ་བཞི་པ་བསྟན་འཛིན་རྣམ་རྒྱལ་དང་ གྲྭ་ཚང་ལྷན་རྒྱས་ཀྱི་ཚོགས་པ་ཚུ་འཛོམས་ཐོག་ལས་ བླམ་ཁྲི་པའི་གོ་གནས་བཞེས་བཞུགས་མི་ས་སྐྱོང་མི་དབང་འཇིགས་མེད་སེང་གེ་མཆོག་ སྡེ་སྲིད་བཅོ་བརྒྱད་པའི་ཁྲི་ཐོག་ལུ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༧༧༦ གི་ལོ་ལུ་ ཁྲི་མངའ་གསོལ་ཞུ་ནུག། དེའི་ཤུལ་ལས་ ས་སྐྱོང་གི་དྲིན་ཅན་གྱི་རིགས་བདག་ རྒྱལ་བ་ཤཱཀྱ་རིན་ཆེན་གྱི་གདན་ས་ ཕོ་ཇོ་སྡིངས་ཀྱི་གོང་འཕེལ་ལུ་གཟིགས་ཏེ་ རྟ་མགོའི་རྫོང་ཉམས་ཆག་ཤོར་ཡོད་མི་འདི་ རྩ་བ་ལས་ར་གསར་བཞེངས་མཛད་གནང་ནུག། དེ་མ་ཚད་ གདན་ས་བཀྲ་ཤིས་ཆོས་རྫོང་གི་ཀུན་ར་ཡང་ ལེགས་བཅོས་མཛད་དེ་ ཞབས་ཏོག་ཞུ་གནང་ནུག། དེ་བཟུམ་སྦེ་ འབྲུག་གི་རྫོང་དང་ལྷ་ཁང་མགོན་པ། དེ་ལས་ མཆོད་རྟེན་མང་རབས་ཅིག་ ཉམས་བཅོས་དང་གསར་བཞེངས་ཀྱི་ཕྱག་ལཱ་ཚུ་ཡང་མཛད་གནང་ནུག། དེ་དང་གཅིག་ཁར་ སྤྱི་ལོ ༡༧༨༠ གི་ལོ་ལུ་ སྤུངས་ཐང་བདེ་བ་ཆེན་པོའི་ཕོ་བྲང་འདི་རྩ་བ་ལས་ མེ་མཆོད་བཞེས་ཡོད་མི་འདི་ཡང་ རྟེན་དང་བརྟེན་པ་བཅས་གསར་བཞེངས་མཛད་གནང་ནུག། རྗེ་མཁན་གྱི་ཁྲི་མཁའ་གསོལ་ཞུ་ཡོདཔ། རྗེ་མཁན་ཁྲི་རབས་བཅུ་བཞི་པ་རྗེ་བསྟན་འཛིན་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་ ནང་འཁྲུག་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ ཐུགས་ཕམ་བྱུང་བའི་རྐྱེན་གྱིས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༧༨༡ ལྕགས་གླང་གི་ལོ་ལུ་ ཁྲི་ཐོག་ལུ་ར་དགོངས་པ་རྫོགས་སོཔ་ལས་ སྒྲ་སློབ་ཀུན་བཟང་རྒྱལ་མཚན་མཆོག་ སྐྱབས་རྗེ་རྗེ་མཁན་ཁྲི་རབས་བཅོ་ལྔ་པའི་ཁྲི་ཐོག་ལུ་ མངའ་གསོལ་མཛད་གནང་ཡོད་རུང་ རང་ལུགས་གནམ་ལོ་ཤིང་འབྲུག་ སྤྱི་ལོ་ ༡༧༨༤ གི་ལོ་ལུ་ སྐུ་གཟུགས་མ་བདེ་བ་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ མཁན་ཁྲི་ལས་དགོངས་ཞུ་མཛད་ཞིནམ་ལས་ ཁྲི་ཐོག་ལུ་བཞུགས་མི་མེད་པར་སྡོད་པའི་ནམ་དུས་ལུ་ དཔལ་ཤེས་རབ་སེང་གེ་མཆོག་ ཐིམ་ཕུག་བཀྲ་ཤིས་ཆོས་རྫོང་ནང་གདན་འདྲེན་ཞུ་ཞིནམ་ལས་ རྗེ་མཁན་ཁྲི་རབས་བཅུ་དྲུག་པའི་ཁྲི་ལུ་མངའ་གསོལ་ཞུ་ནུག། ཁྱིམ་ཚང་རྒྱལ་ཁབ་དང་མཐུན་འབྲེལ། འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ རྒྱ་གཞུང་དང་བོད་ཀྱི་དོན་ལུ་ ཚོང་ལམ་བཟུམ་ཅིག་སྦེ་ལག་ལེན་འཐབ་དོ་ཡོདཔ་དང་ སྡེ་སྲིད་འདིའི་སྐབས་ལུ་ཡང་ ཚོང་འབྲེལ་གྱི་དོན་ལུ་ རྒྱ་གཞུང་ལས་བོད་ལུ་འགྱོ་མི་དོ་དམ་གྱིས་གཙོས་པའི་རྒྱ་མི་ལེ་ཤ་ཅིག་ར་འཐོན་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། འབྲུག་དང་རྒྱ་གཞུང་གཉིས་ཀྱི་མཐུན་འབྲེལ་འདི་ སྔར་བ་ལྷགཔ་སྦེ་ཡར་རྒྱས་གཏང་ཐབས་ལུ་ ཚོང་འབྲེལ་འཐབ་པར་འགྱོ་མི་ཚུ་ལུ་ སྡེ་སྲིད་མཆོག་གིས་ ཆ་རོགས་དང་གྲོགས་རམ་མཛད་བྱིན་ཡོདཔ་མ་ཚད་ རྒྱ་གཞུང་གིས་འབྲུག་གཞུང་ལུ ཚོང་ལམ་གྱི་ངོས་ལེན་མཛད་དགོ་པའི་ཞུ་བ་ཕུལཝ་བཞིན་དུ་ འབྲུག་གཞུང་གིས་ཡང་ངོས་ལེན་མཛད་ཡོདཔ་ཨིན་མས། འདི་དང་གཅིག་ཁར་ ཧེ་མ་རྒྱ་གཞུང་གིས་ དབང་ཡོད་མི་ འབྲུག་པའི་ས་ཆ་ཚུ་ལོག་བྱིན་དགོཔ་སྦེ་བཟོ་སྟེ་ རྒྱལ་ཁབ་ག་ལུ་ཡང་རྒུད་མ་ཕོགཔ་མ་ཚད་ མཐུན་ལམ་རྒྱུན་སྐྱོང་ལུ་ཡང་ཕན་ཐོགས་སྦོམ་བྱུང་ཚུགས་པའི་མཐུན་ལམ་བཟོ་གནང་ནུག། དེ་མ་ཚད་ མཐུན་འབྲེལ་ཟབ་རྒྱས་ཀྱི་དོན་ལུ་ ཁྱིམ་ཚང་རྒྱལ་ཁབ་ གོརྵའི་རྒྱལ་པོ་ཁྲི་མངའ་གསོལ་ཞུ་ས་ལུ་ཡང་ བཅའ་མར་གཏོགས་གནང་ཡོདཔ་ཨིན་པས། བསྟན་པ་ལུ་ཕན་ཐོགས་པའི་མཛད་པ། སྤྱི་ལོ་ ༡༧༨༠ གི་ལོ་ལུ་ སྤུ་ན་ཁ་རྫོང་མེ་མཆོད་བཞེས་མི་འདི་ ལོག་གསར་བཞེངས་མཛདཔ་དང་གཅིག་ཁར་ བཀའ་དྲིན་བླ་ན་མེད་པའི་བདག་ཅག་གི་སྟོན་པ་སངས་རྒྱས་ཤཱཀྱ་ཐུབ་པ་མཆོག་གི་མཛད་རྣམ་རྗེས་དྲན་གྱི་དོན་ལུ་ མཛད་བརྒྱ་དཔག་བསམ་འཁྲི་ཤིང་གི་ལོགས་བྲིས་ གསར་བཞེངས་མཛད་གནང་ནུག། གདན་ས་སྤུངས་ཐང་བདེ་བ་ཆེན་པོའི་ཕོ་བྲང་ནང་ལུ་ ད་ལྟོའི་བར་ན་ཡང་མཇལ་ནི་ཡོད་མི་ སངས་རྒྱས་ཐུབ་པའི་དབང་པོ་གི་མཐོང་གྲོལ་ གསར་བཞེངས་མཛད་མི་གི་རབ་གནས་ཡང་ ཞབས་དྲུང་ཐུགས་སྤྲུལ་གཉིས་པ་ ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་མཚན་དང་ མཁན་སློབ་འདུས་ཚོགས་ལུ་གནང་བཅུག་ནུག། དེ་བཟུམ་སྦེ་ ཀུན་མཁྱེན་པདྨ་དཀར་པོ་གི་བཀའ་འབུམ་ཡོངས་རྫོགས་ཅིག་ གསར་སྐྲུན་གྱི་ཕྱག་ལཱ་ཡང་ དབུ་བཙུགས་མཛད་གནང་ནུག། དེ་དང་འདྲཝ་སྦེ་ ཡང་སྲིད་མང་རབས་ཅིག་གི་ངོས་འཛིན་ཚུ་མཛད་དེ་ ཁྲི་མངའ་གསོལ་མཛད་གནང་ནུག། སྡེ་སྲིད་ཀྱི་མཛད་པ་མཐའ་མ། ས་སྐྱོང་འཇིགས་མེད་སེང་གེ་མཆོག་སྡེ་ཁྲི་ལུ་བཞུགས་ཏེ་ ལོ་བཅུ་གསུམ་དེ་ཅིག་ལངས་མི་ནང་ཟིང་དང་ བླ་མའི་ཡང་སྲིད་ཚུ་གི་བར་ན་ ཆགས་སྡང་ཡོད་མི་ལུ་ ཐུགས་བསུན་ཏེ་ཞེན་པ་ལོག་པའི་ཁར་ ལྷ་དང་བླ་མའི་ལུང་བསྟན་ཡང་བབས་མི་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༧༨༩ གི་ལོ་ལུ་ མཁན་ཆེན་ཚུ་གིས་ཞུ་བ་ནན་བསྐྱར་ཞུ་རུང་ གསན་མ་བཏུབ་པར་དགོངས་ཞུ་མཛད་གནང་ནུག། དགོངས་ཞུ་མཛད་པའི་ཤུལ་མའི་མཛད་པ། མི་ཕམ་དབང་པོའི་ཡང་སྲིད་ཀྱི་སྐུ་སྐྱེས་འཁྲུལ་བ་མེདཔ་སྦེ་བསྒྲུབས་མི་ གོང་ས་འཇིགས་མེད་སེང་གེ་མཆོག་ སྡེ་ཁྲི་ལས་དགོངས་ཞུ་མཛད་པའི་ཤུལ་མ་ ཙཱ་རི་ལུ་གནས་གཟིགས་པར་བྱོན་ཡོདཔ་དང་ ལོག་སྟེ་འབྲུག་ལུ་ཕེབས་ཞིནམ་ལས་ བསམ་ཡས་མཆིམས་ཕུ་ལུ་ ཐུགས་དམ་གནང་བཞུགས་པའི་ཤུལ་མ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༧༨༩ དགོངས་པ་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་སུ་ཐིམ་སོ་ནུག་གོ། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་བཅུ་དགུ་པ་ས་སྐྱོང་སངས་རྒྱས་བསྟན་འཛིན་གྱི་མཛད་རྣམ། སྐུ་འཁྲུངས་པའི་སྐོར། སྡེ་སྲིད་མཆོག་ཝང་ཚོ་ཆེན་བརྒྱད་ཀྱི་ཝང་སི་སི་ཟེར་སའི་གཡུས་ཚན་ནང་སྐུ་འཁྲུངས་ནུག། ཁོ་འཁྲུངས་པའི་དུས་ལུ་ མཚན་འབྲུག་བསྟན་འཛིན་ཟེར་གསོལ་ཡོད་རུང་ ཤུལ་ལས་ཁོ་ར་ གཏེར་སན་ཤེས་རབ་མེ་འབར་ལས་ དགེ་བསྙེན་ཡོངས་རྫོགསཀྱི་སྡོམ་པ་ཞུ་བའི་ཤུལ་མ་ མཚན་ སངས་རྒྱས་བསྟན་འཛིན་ཟེར་ཞུ་གསོལ་དར་ནུག། དེ་ལས་ སྡེ་སྲིད་མཆོག་སྐུ་ན་ཆུང་ཀུའི་བསྒང་ལས་ར་ ཆོས་རྗེ་འབྲུག་པའི་སྒོར་བཞུགས་ཏེ་ ཆོས་སྲིད་ཀྱི་རྣམ་གཞག་ལུ་ སྦྱང་བ་ཚུད་སོཔ་ལས་ གཞུང་གི་ཕྱག་འགན་མང་ཤོས་ར་བཞེས་གནང་ནུག། སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ལུ་བྱོན་པའི་བློ་རྒྱུས། རང་ལུགས་གནམ་ལོ་ས་བྱ་ཟླཝ་ ༡༡ པ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༧༨༩ གི་ལོ་ལུ་ སྡེ་སྲིད་འཇིགས་མེད་སེང་གེ་གིས་ ཐུགས་ཐག་རང་བཅད་ཀྱི་ཐོག་ལས་ སྡེ་སྲིད་སྤངས་བའི་ཤུལ་མ་ སྡེ་སྲིད་བགྲེསཔ་བསོད་ནམས་ལྷུན་གྲུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་གཏོགས་ཚུ་གིས་ དགེ་འདུན་དམངས་ལུ་ རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་དགོ་པའི་ཞུ་བ་ཕུལཝ་ད་ རྗེ་ཤེས་རབ་བསྟན་འཛིན་གྱིས་རྒྱབ་སྐྱོར་མཛད་ནི་ལུ་གསན་མ་བཏུབ་པར་ དབང་འདུས་རྫོང་ལས་ ཟིང་འཁྲུག་ལོང་ནི་འགོ་བཙུགས་ཏེ སྤུངས་རྫོང་པ་སངས་རྒྱས་བསྟན་འཛིན་དང་ ཟིང་འཁྲུག་ཤུགས་སྦེ་ར་ལངས་ནུག། དེའི་སྐབས་ སྡེ་སྲིད་བགྲེསཔ་གི་ཕྱོགས་གཏོགས་ཚུ་ རྒྱལ་ཁ་འཐོབ་མ་ཚུགསཔ་མ་ཚད་ སྡེ་ཁྲི་ལུ་འབྱོན་ཚུགས་མི་ ནུས་ཤུགས་ཅན་ག་ཡང་མེད་མིལུ་བརྟེན་ཏེ་ ཝང་ཚོ་ཆེན་གྱི་རྒས་ཤོས་ཚུ་གིས་ ལོག་ཅི་ར་ཞུ་བ་ཕུལཝ་བཞིན་དུ་ རྗེ་ཤེས་རབ་བསྟན་འཛིན་དང་ དགེ་འདུན་འདུས་ཚོགས་ཀྱིས་ཐུགས་ཐག་བཅད་དེ་ སྤུངས་རྫོང་པ་སངས་རྒྱས་བསྟན་འཛིན་ (འབྲུག་བསྟན་འཛིན་) འདི་ སྤྱི་ལོ་ ༡༧༨༩ གི་ལོ་ལུ་ སྤུ་ན་ཁ་ལུ་སྦེ་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་བཅུ་དགུ་པའི་ཁྲི་ཐོག་ལུ་ མངའ་གསོལ་ཞུ་ནུག། སྡེ་ཁྲི་ལུ་བྱོན་པའི་ཤུལ་གྱི་མཛད་རྣམ། སྤུངས་རྫོངཔ་སྡེ་ཁྲི་ལུ་བྱོན་པའི་ཤུལ་ལུ་ དང་པ་ར་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ འགོ་དཔོན་ཚུ་གི་བར་ན་ ནང་ཟིང་བྱུང་ཡོད་མི་འདི་ ཕྱི་སེལ་རྐྱབ་ཐབས་ལུ་ ཕྱག་འགན་བཞེས་ཏེ་ བསམ་སྦྱོར་མཐུན་མི་འགོ་དཔོན་ཙང་ཙ་མ་གཏོགས་ མ་མཐུན་མི་ཚུ་ག་ར་རྩ་མེད་བཏང་སྟེ་ རྒྱལ་ཁབ་འདི་སྐབས་ཅིག་ཞི་བར་སྐྱོང་ནུག། ནང་རྟེན་གསར་བཞེངས་དང་སྦྱིན་བདག་མཛད་པའི་སྐོར། སྡེ་སྲིད་མཆོག་ གསོལ་ཐབ་ཐིམ་ཕུག་ལུ་ཕེབས་ད་ རྗེ་ཤེས་རབ་སེང་གེ་ལས་ དགེ་བསྙེན་ཡོངས་རྫོགས་ཀྱི་སྡོམ་པ་ཞུ་ཡོདཔ་དང་ དེ་གི་ཤུལ་ལས་ ཧེ་མ་རྗེ་མཁན་ཁྲི་རབས་བཅུ་གསུམ་པ་རྗེ་ཡོན་ཏན་མཐའ་ཡས་ཀྱི་ལཱ་འཕྲོ་ལུས་ཡོད་མི་ སྤུ་ན་ཁ་རྫོང་ནང་གི་གསེར་ཟངས་ཀྱི་བདེ་མཆོག་གི་སྐུ་བསྙེན་འདི་ བརྩོན་ཤུགས་བསྐྱེད་ཐོག་ལས་ མཇུག་བསྡུ་གནང་ནུག། དེ་ལས་ མདོ་སྡེ་བྲག་ལུ་ གསེར་ཟངས་ཀྱི་སྟོན་པའི་སྐུ་འདྲ་ གསར་བཞེངས་མཛད་གནང་ཡོདཔ་དང་ འབྲས་ལ་ལུ་ དུས་གསུམ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྐུ་འདྲ་ ཐོག་གཉིས་འབད་མི་ཅིག་ཡང་གསར་བཞེངས་མཛད་གནང་ནུག། ཧེ་མ་ལས་ སྤུ་ན་ཁ་རྫོང་དང་གླང་དཀར་པོ་མགོན་པ་ལུ་ བཀའ་འགྱུར་དང་བསྟན་འགྱུར་ཡོད་དེ་འབད་རུང་ ཁ་གསལ་ཏོག་ཏོ་སྦེ་་མེདཔ་ལས སྡེ་པ་ཁོ་གི་སྐབས་ལུ་ བཀའ་འགྱུར་དང་བསྟན་འགྱུར་གཉིས་ཆ་ར་ གསར་བཞེངས་མཛད་གནང་ནུག། དེ་དང་གཅིག་ཁར་ རྗེ་ཤཱཀྱ་རིན་ཆེན་གྱི་གདན་ས་གི་དར་རྒྱས་ལུ་དམིགས་ཏེ་ རྗེ་ཁོ་རའི་ལུང་བསྟན་དང་བཀའ་སློབ་དང་འཁྲིལ་ཏེ་ སྡེ་སྲིད་མཆོག་གིས་ ཕ་ཇོ་སྡིངས་ལུ་སྦེ་ འོག་མིན་གཉིས་པ་ཟེར་བའི་ལྷ་ཁང་ཅིག་ གསར་བཞེངས་མཛད་གནང་ནུག། དེ་མ་ཚད་ སྤྱི་ལོ ༡༧༩༡ པའི་ལོ་ལུ་ སྤྲུལ་སྐུ་ཕྲིན་ལས་རབ་རྒྱས་ལུ་ཞུ་བ་ཕུལཝ་བཞིན་དུ་ བཀའ་འགྱུར་གྱི་ལུང་གནང་བའི་འཕྲོ་ལུ་ར་ གསོལ་ཐབ་སྤུ་ན་ཁ་ལུ་ཕེབས་རནམ་ལས་ སྡེ་སྲིད་མཆོག་གིས་ ལུང་གནང་མི་ལས་གཙོས་པའི་ཆོས་ཞུ་མི་ག་ར་ལུ་ བྱིན་བདག་མཛད་གནང་ནུག། དགོངས་པ་རྫོགས་པའི་སྐོར། སྡེ་སྲིད་ཁོ་གིས་སྦྱིན་བདག་མཛད་ཐོག་ལས་ བཀའ་འགྱུར་གྱི་ལུང་གནང་ཡོད་པའི་སྐབས་ལུ་ སྡེ་སྲིད་མཆོག་གི་སྐུ་གཟུགས་ལུ་ བསྙུང་གཞི་བཞེས་ཏེ་ སྨན་བཅོས་དང་རིམ་གྲོ་ག་དེམ་ཅིག་འབད་རུང་ ཕན་མ་ཚུགསཔ་ལས་ སྡེ་སྲིད་ལས་དགོངས་ཞུ་མཛད་ཡོདཔ་དང་ ཁོ་གི་ཚབ་ལུ་ སྡེ་སྲིད་ཁོ་རའི་སྐུ་ཚ་བོ་ གཟིམ་དཔོན་བཀྲ་ཤིས་རྣམ་རྒྱལ་ ཁྲི་ཐོག་ལུ་བཏོན་པའི་ཤུལ་མ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༧༩༢ གི་ལོ་ལུ་ དགོངས་པ་རྫོགས་སོ་ནུག་གོ།། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ཉི་ཤུ་པ་བཀྲ་ཤིས་རྣམ་རྒྱལ་གྱི་མཛད་རྣམ། སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ལུ་མ་བྱོན་པའི་ཧེ་མའི་མཛད་པ། སྡེ་སྲིད་ཉི་ཤུ་པ་བཀྲ་ཤིས་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་ ཝང་ཚོ་ཆེན་བརྒྱད་ཀྱི་ཝང་སི་སི་ན་ལུ་ ཡབ་རྒེད་པོ་དཀར་པོའི་སྲས་ལུ་སྐུ་འཁྲུངས་ཏེ་ མཚན་བཀྲ་ཤིས་རྣམ་རྒྱལ་ཟེར་གསོལ་གནང་ནུག། ཨིན་རུང་ ཤུལ་ལས་ ཁོང་ར་སྡེ་ཁྲི་ལུ་འབྱོནམ་ད་ ཞབས་དྲུང་གསུང་སྤྲུལ་གསུམ་པ་ འཇིགས་མེད་གྲགས་པ་གིས་ ཁོ་གི་མཚན་ བསོད་ནམས་རྒྱལ་མཚན་ཟེར་གསོལ་གནང་ནུག། སྡེ་སྲིད་མཆོག་ སྐུ་ན་ཆུང་ཀུ་ཅིག་ལས་ར་ ཁོ་རའི་ཨ་ཁུ་སྡེ་སྲིད་སངས་རྒྱས་བསྟན་འཛིན་གྱི་ཕྱག་ཞུ་སྟེ་ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་ཆོས་སྲིད་ཀྱི་རྣམ་གཞག་ལུ་ མཁས་པ་སྦྱངས་ཡོདཔ་དང་ ཤུལ་མ་སྡེ་པ་བསྟན་འཛིན་རྣམ་རྒྱལ་ སྡེ་ཁྲི་ལུ་འབྱོནམ་ད་ བཀྲ་ཤིས་རྣམ་རྒྱལ་འདི་ གོང་གཟིམ་གྱི་གོ་གནས་ལུ་བསྐོ་བཞག་མཛད་གནང་ནུག། སྡེ་ཁྲི་ལུ་བྱོན་པའི་བློ་རྒྱུས། སྡེ་སྲིད་བཅུ་དགུ་པ་སངས་རྒྱས་བསྟན་འཛིན་མཆོག་ སྐུ་བསྙུངས་ཏེ་ སྨན་བཅོཤ་དང་རིམ་གྲོ་ག་ཅི་ར་འབད་རུང་ ཕན་ཐོགས་མ་ཚུགས་པར་ སྤྱི་ལོ ༡༧༩༢ གི་ལོ་ལུ་ སྡེ་པ་ཁོ་རའི་སྐུ་ཚབ་སྦེ་ ཁོ་གི་སྐུ་ཚ་བོ་གོང་གཟིམ་བཀྲ་ཤིས་རྣམ་རྒྱལ་འདི་ སྡེ་སྲིད་ཉི་ཤུ་པའི་ཁྲི་ཐོག་ལུ་བསྐོ་བཞག་མཛད་གནང་ནུག། ཨིན་རུང་ ཨ་ཁུ་ཞིང་ལུ་བྱོན་པའི་ཤུལ་མ་ ཆགས་སྡང་དང་ཕྱོགས་རིས་ཡོད་མི་ཚུ་གིས་ འདི་ལུ་ངོས་ལེན་མ་འབད་བར་ དབུ་མཛད་སྐྱབས་ཁྲ་པ་ཡང་སྡེ་ཁྲི་ལུ་བསྐོ་བཞག་མཛད་དེ་ སྡེ་སྲིད་ཀྱི་གོ་གནས་ཁར་ ཁོང་གཉིས་བཞུགས་དགོཔ་ཐོན་ནུག། སྡེ་སྲིད་མཆོག་གི་མཛད་རྣམ། གོང་གཟིམ་བཀྲ་ཤིས་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་ སྡེ་ཁྲི་ལུ་བྱོན་པའི་ཤུལ་ལས་ དང་པ་ར་ ཆོས་ལུགས་བདག་འཛིན་འཐབ་མི་ སྐྱབས་རྗེའི་སྐུ་ཚབ་མཛད་མི་ རྡོར་སློབ་མེདཔ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༧༩༢ ཀྱི་ལོ་ནང་ གསོལ་ཐབ་སྤུ་ན་ཁ་ལུ་བཞུགསཔ་ད་ དཀྱིལ་སློབ་འཇམ་དབྱངས་རྒྱལ་མཚན་མཆོག་ རྡོར་སློབ་ཀྱི་ཁྲི་ཐོག་ལུ་མངའ་གསོལ་མཛད་གནང་ནུག། འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ སྡེ་སྲིད་གོང་མ་ཚུ་གི་བཀའ་དྲིན་ལས་ གོརྵ་རྒྱལ་ཁབ་དང་འབྲེལ་བ་སྦོམ་ཡོདཔ་ལས་ གོརྵའི་དམག་སྡེ་ཚུ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༧༨༧ ལས་འགོ་བཙུགས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༧༩༡ ཚུན་ བོད་དམག་ལུ་འགྱོ་ཡོདཔ་ཨིན་རུང་ གོརྵའི་དམག་འདི་ ལྷ་ས་ལུ་ལྷོདཔ་ད་ བོད་དམག་གིས་ རྒྱ་ནག་ལས་རྒྱབ་སྐྱོར་ལེན་ཏེ་ བོད་དམག་ཕམ་མ་ཚུགསཔ་མ་ཚད་ གོརྵའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རང་དབང་ལུ་ཡང་ཉེན་ཁ་སྦོམ་ཐོན་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་ལུ་ ནང་འགྲིག་འབད་བར་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ལས་ སྡེ་པ་ཁོང་གི་སྐུ་ཚབ་སྦེ་ དྲུང་ཆེན་བཏང་སྟེ་ ནང་འགྲིག་རྐྱབ་སྟེ་ མཐུན་འབྲེལ་སྦོམ་ར་བཟོ་གནང་ནུག། དེ་གིས་མ་ཚད་ བོད་དང་གོརྵ་རྒྱལ་ཁབ་གཉིས་ཀྱི་བར་ན་ དམག་འཁྲུག་ལངམ་ད་ བོད་ཀྱི་འབྲས་ལྗོངས་ལས་རྒྱབ་སྐྱོར་ལེན་ཏེ་ དམག་འཁྲུག་ལང་བའི་སྐབས་ འབྲས་ལྗོངས་ཀྱི་ས་ཆ་གོརྵ་ལུ་ཤོར་ཡོད་མི་འདི་ཡང་ ལོག་སྟེ་འབྲས་ལྗོངས་ལུ་རྩིས་སྤྲོད་ཡོདཔ་དང་ ཆིངས་འགྲིག་ཡང་བཟོ་ནུག། རྟེན་དང་བརྟེན་པ་ལུ་བསྙེན་བཀུར། སྡེ་སྲིད་མཆོག་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་མཐུན་འབྲེལ་དང་ རང་དབང་ལུ་གཙོ་བོ་བཏོན་མི་ཅིག་ཨིནམ་མ་ཚད་ ཆོས་ལུ་ཡང་ དད་པ་སྦོམ་ཡོད་མི་ཅིག་ཨིན་པས། དེ་འབད་ནི་འདི་གིས་ སྡེ་སྲིད་མཆོག་གིས་ ཆོས་དང་འབྲེལ་བའི་ཕྱག་ལཱ་ མང་རབས་ཅིག་མཛད་གནང་ནུག། དེའི་ནང་ལས་ དང་པ་ར་ སྤུ་ན་རྫོང་ནང་གི་ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེའི་གོས་སྐུ་མཐོང་གྲོལ་གསར་བཞེངས་མཛད་ཡོདཔ་དང་ རབ་གནས་ཡང་རྒྱས་ཤིང་རྒྱསཔ་མཛད་དེ་ སྤུ་ན་རྫོང་ལུ་ རྩིས་སྤྲོད་མཛད་གནང་ནུག། དེ་དང་གཅིག་ཁར་ བདེ་མཆོག་དཀྱིལ་འཁོར་གསེར་ཟངས་ལས་བསྒྲུབས་མི་ཅིག་ སྤུ་ན་རྫོང་གི་བླ་མ་ལྷ་ཁང་ནང་གི་ནང་རྟེན་སྦེ་གསར་བཞེངས་མཛད་གནང་ནུག། དེ་གིས་མ་དོ་བར་ བླམ་རྩ་ཅན་དཔལ་ཤེས་རབ་སེང་གེ་མཆོག་ ན་ལནྡ་ལུ་དགོངས་པ་རྫོགས་མི་འདི་ཡང་ སྐུ་གདུང་འབྲུག་ལུ་གདན་འདྲེན་ཞུ་སྟེ་ དགོངས་རྫོགས་རྒྱས་པར་བསྒྲུབས་གནང་ནུག། དེ་མ་ཚད་ ཞབས་དྲུང་ཐུགས་སྤྲུལ་གསུམ་པ་ འཇིགས་མེད་གྲགས་པ་མཆོག་ སྡེ་སྲིད་ཀྱིས་འགོ་འདྲེན་ཐོག་ལས་ ངོས་འཛིན་འཁྲིལ་མེདཔ་སྦེ་བསྒྲུབས་ཏེ་ བླ་མ་ཁྲི་པའི་གསེར་ཁྲི་ལུ་མངའ་གསོལ་མཛད་གནང་ཡོདཔ་ཨིན་པས། སྡེ་ཁྲི་ལས་དགོངས་ཞུ་མཛད་པའི་སྐོར། སྡེ་སྲིད་བསོད་ནམས་རྒྱལ་མཚན་དང་ སྡེ་སྲིད་དབུ་མཛད་སྐྱབས་ཁྲ་པ་གཉིས་ སྡེ་སྲིད་ཟུང་འབྲེལ་སྦེ་བཞུགས་པའི་བར་སྐབས་ཅིག་ལས་ སྡེ་སྲིད་དབུ་མཛད་སྐུ་བསྙུངས་ཏེ་གསོལ་ཐབ་ཐིམ་ཕུག་ལུ་བཞུགསཔ་ད་ དགོངས་པ་རྫོགས་སོ་པའི་ཁར་ སྡེ་སྲིད་བསོད་ནམས་རྒྱལ་མཚན་ཁོ་ར་ཡང་ ནང་ཟིང་བྱུང་མི་ལུ་གཟིགས་ཏེ་ ཐུགས་ཕམ་སྟེ་ཟུར་བཞུགས་མཛད་གནང་ནུག། སྡེ་ཁྲི་སྤངས་བའི་ཤུལ་གྱི་མཛད་རྣམ། སྡེ་སྲིད་མཆོག་ སྡེ་ཁྲི་ལས་ཟུར་བཞུགས་མཛད་ཡོད་རུང་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་མཐའ་དོན་ལུ་ཕྱག་ལཱ་མཛད་ནི་འདི་ བཀོ་མ་བཞག་པར་ ཀུན་མཁྱེན་པདྨ་དཀར་པོ་གི་བཀའ་འབུམ་ཆོས་ཚན་ཆ་ཚང་ཅིག་ པར་བརྐོ་བའི་སྐབས་ སྦྱིན་བདག་མཛད་གནང་ནུག། ཤུལ་མ་ སྤུ་ན་ཁ་རྫོང་མེ་མཆོད་ཐེངས་གཉིས་པ་བཞེས་ཏེ་ བསྐྱར་བཞེངས་མཛད་པའི་སྐབས་ལུ་ཡང་ རྒྱབ་སྐྱོར་མཛད་གནང་ཡོདཔ་མ་ཚད་ སྤུ་ན་ཁ་གི་འཛམ་གླིང་དགའ་ཚལ་ཕོ་བྲང་ཉམས་ཆག་ཤོར་ཡོད་མི་འདི་ཡང་ བསྐྱར་བཞེངས་མཛད་གནང་སྟེ་ མིང་ཡང་བསོད་ནམས་དགའ་ཚལ་ཟེར་བཏགས་གནང་ནུག། སྡེ་སྲིད་མཆོག་ ནང་ཟིང་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ སྡེ་ཁྲི་ལས་ཟུར་བཞུགས་མཛད་གནང་ཡོད་རུང་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༠༣ ཟུར་བཞུགས་མཛད་དེ་ ལོ་བརྒྱད་ལངས་པའི་ཤུལ་ལས་ ལོག་སྟེ་ར་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ཉེར་གསུམ་པའི་ཁྲི་ཐོག་ལུ་བྱོན་གནང་ནུག། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ཉི་ཤུ་རྩ་གཅིག་པ་ས་སྐྱོང་མི་དབང་དབུ་མཛད་སྐྱབས་ཁྲ་པའི་མཛད་རྣམ། སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ཁར་མ་བྱོན་པའི་ཧེ་མའི་མཛད་རྣམ། ས་སྐྱོང་མི་དབང་དབུ་མཛད་སྐྱབས་ཁྲ་པ་མཆོག་ ཐིམ་ཕུག་སྐྱབས་ཁྲ་ལུ་སྐུ་འཁྲུངས་ཏེ་ སྐུ་ན་ཆུང་ཀུའི་དུས་སྐབས་ལས་ སྐུ་ཡོན་དང་སྒྲིག་ལམ་ཆོས་གསུམ་གྱི་སྦྱང་བ་ཚུ་དང་ དཀྱིལ་ཆོག་གི་དབྱངས་ཐིག་གར་གསུམ་ཚུ་ གྲྭ་ཚང་འདུས་སྡེ་ལུ་བཞུགས་ཏེ་མཐར་ཕྱིན་ཡོདཔ་ལས་ གྲྭ་ཚང་ནང་དབུ་མཛད་ཀྱི་གོ་གནས་བཞེས་ཏེ་བཞུགས་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༧༩༢ ཟླཝ་ ༡༢ པའི་ནང་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ ༡༩ པ་སངས་རྒྱས་བསྟན་འཛིན་མཆོག་ སྐུ་བསྙུངས་ཏེ་སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ཐོག་ལས་དགོངསམ་ཞུཝ་ད་ ཁོ་རའི་སྐུ་ཚ་བོ་བཀྲ་ཤིས་རྣམ་རྒྱལ་ སྡེ་སྲིད་ ༢༠ པའི་ཁྲི་ཐོག་ལུ་བསྐོ་བཞག་གནང་པའི་ཤུལ་ལས་ ཟླཝ་དག་པ་ཅིག་སྲིད་སྐྱོང་སྟེ་བཞུགས་པའི་མཐའ་མ་གཤགས་སོཔ་ལས་ ཕྱོགས་རིས་ཅན་ཚུ་གིས་དབུ་མཛད་སྐྱབས་ཁྲ་པ་སྡེ་སྲིད་ཉི་ཤུ་རྩ་གཅིག་པའི་ཁྲི་ལུ་མངའ་གསོལ་ཞུ་གནང་ནུག། སྡེ་སྲིད་མཆོག་གི་མཛད་རྣམ་དང་མཛད་པ་མཐའ་མ། སྡེ་སྲིད་དབུ་མཛད་སྐྱབས་ཁྲ་པ་དང་ བསོད་ནམས་རྒྱལ་མཚན་གཉིས་ སྡེ་ཁྲི་ཟུང་འབྲེལ་སྦེ་སྲིད་སྐྱོང་མཛད་དེ་བཞུགས་ཡོདཔ་ལས་ སྡེ་སྲིད་མཆོག་ཁྲི་ཐོག་ལུ་ལོ་གསུམ་དེ་ཅིག་བཞུགས་ཡོད་རུང་ སྡེ་སྲིད་དབུ་མཛད་སྐྱབས་ཁྲ་པའི་མཛད་པ་ལོགས་སུ་ཅིག་བཀོད་ཡོད་མི་འདི་མཇལ་སར་མིན་འདུག། རྡོ་རྗེ་སློབ་དཔོན་འཇམ་དབྱངས་རྒྱལ་མཚན་མཆོག་ གདན་ས་མདོ་སྡེ་བྲག་ལུ་བཞུགས་པའི་སྐབས་ལུ་ སྡེ་སྲིད་དབུ་མཛད་སྐྱབས་ཁྲ་པ་མཆོག་ཐིམ་ཕུག་བཀྲ་ཤིས་ཆོས་རྫོང་ལུ་ སྐུ་བསྙུངས་ཏེ་བཞུགས་ཡོདཔ་གསན་ཏེ་ རྡོ་རྗེ་སློབ་དཔོན་གདན་འདྲེན་ཞུ་སྟེ་ སྐུ་རིམ་བསྒྲུབས་གནང་ཡོད་རུང་ དྲག་མ་བཏུབ་པར་དགོངས་པ་རྫོགས་སོ་ནུག་གོ། སྡེ་སྲིད་ཉི་ཤུ་རྩ་གཉིས་པ་ས་སྐྱོང་མི་དབང་གོང་གཟིམ་འབྲུག་རྣམ་རྒྱལ་གྱི་མཛད་རྣམ། སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ཁར་མ་བྱོན་པའི་ཧེ་མའི་་མཛད་རྣམ། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ཉིར་གཉིས་པ་ས་སྐྱོང་མི་དབང་གོང་གཟིམ་འབྲུག་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་ ཝང་ཚོ་ཆེན་བརྒྱད་ཀྱི་ནང་གསེས་སྨད་ཝང་དར་ལུང་ཁ་ལུ་སྐུ་འཁྲུངས་ཏེ་ ཆོས་རྗེ་འབྲུག་པའི་སྒར་གྲལ་ལུ་ཞུགས་ནུག། སྡེ་སྲིད་མཆོག་གི་སྒྲིག་ལམ་དང་ཆོས་སྲིད་གཉིས་ཀྱི་རིང་ལུགས་ཚུ་ཆོས་རྗེ་དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་སྒར་ལྟོའི་གྲལ་ཁར་ཞུགས་ཏེ་ སྐུ་ན་ཆུང་ཀུའི་བསྒང་ལས་ མཐར་ཕྱིནམ་སྦེ་སྦྱངས་ནུག། གཞུང་གི་ལས་སྡེ་ནང་ལས་ གཞུང་ཞབས་ཚུ་གི་གྲས་ལས་ལྕོགས་གྲུབ་ཅན་ཨིན་པའི་ཁར་ གོ་གནས་ཚུ་རིམ་པ་བཞིན་ གོམ་པ་ཡར་འཛེགས་ཏེ་ གོང་གཟིམ་གྱི་གོ་གནས་བཞེས་ནུག། འབྲུག་ལུ་ནང་འཁྲུག་གི་རྐྱེན་ལས་ སྡེ་སྲིད་བསོད་ནམས་རྒྱལ་མཚན་ཟུར་བཞུགས་སྦེ་སྡོད་དགོཔ་བྱུངམ་ལས་ རང་ལུགས་འདས་ལོ་ ༡༤༩ རབ་བྱུང་བཅུ་གསུམ་པའི་ས་ལུག་ལུ་ གོང་གཟིམ་འབྲུག་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ཉེར་གཉིས་པའི་ཁྲི་ལུ་མངའ་གསོལ་མཛད་གནང་ནུག། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་ཐོག་ལུ་ཕེབས་པའི་ཤུལ་གྱི་མཛད་རྣམ། སྡེ་སྲིད་མཆོག་སྤུ་ན་ཁ་ལུ་ཁྲི་མངའ་གསོལ་མཛད་ཚར་བའི་མཐའ་མར་ རྫོང་གཞིས་མང་རབས་ཅིག་གི་ཉམས་གསོ་ཞུ་ཡོདཔ་དང་ བཀའ་བརྒྱུད་གོང་མའི་རྣམ་ཐར་ཚུ་དང་ རྣམ་དཀར་གྱི་དགེ་ཚོགས་གཞན་ལས་ཁྱད་དུ་འཕགསཔ་སྦེ་གཟིགས་ཏེ་ བརྒྱད་སྟོང་པ་དང་རྒྱ་ཆེ་རོལ་པ། གསོ་བ་རིག་པའི་རྩ་རྒྱུད་དང་བཤད་རྒྱུད། གུ་རུའི་བཀའ་ཐང་གསེར་འཕྲེང་མ་ལ་སོགས་པའི་གསུང་རབ་མང་ཤོས་ཅིག་ པར་ཤིང་སྦེ་བརྐོ་སྟེ་ ཆོས་ཀྱི་འགྲོ་དོན་བསྐྱངས་གནང་ནུག། ཧེ་མ་འབད་བ་ཅིན་ པར་ཤིང་དེ་ཚུ་ སྤུ་ན་ཁ་ཐང་རྫོང་ནང་ལུ་བཞུགས་ཡོདཔ་ཨིན་རུང་ ཤུལ་མ་བསོད་ནམས་དགའ་ཚལ་ལུ་གདན་འདྲེན་ཞུ་ནུག། མི་དབང་སྡེ་སྲིད་འབྲུག་རྣམ་རྒྱལ་དང་ ཁྲི་ཟུར་བསོད་ནམས་རྒྱལ་མཚན་གཉིས་ཀྱིས་ རྡོ་རྗེ་སློབ་དཔོན་འཇམ་དབྱངས་རྒྱལ་མཚན་མཆོག་ མཁན་རབས་བཅོ་བརྒྱད་པའི་ཁྲི་ལུ་ མངའ་གསོལ་ཞུ་བའི་སྐབས་ལུ་ བཀྲ་ཤིས་པའི་ཁྲི་དར་ལེགས་སྨོན་དང་བཅསཔ་སྦེ་ཕུལ་ནུག། དེ་ཡང་ རྗེ་མཁན་ཁྲི་རབས་བཅུ་བདུན་པ་བྱམས་མགོན་ཡེ་ཤེས་རྡོ་རྗེ་མཆོག་ གསོལ་ཐབ་སྤུ་ན་ཁ་ལས་ཐིམ་ཕུག་ལུ་ཕེབས་ཏེ་ ཟླཝ་ ༥ པའི་ཚེས་ ༡༣ ལུ་ མཁན་ཁྲི་ལས་ཟུར་བཞུགས་སྦེ་སྡོད་དགོཔ་བྱུང་ཡོདཔ་ཨིན་པས། སྤུང་ཐང་བདེ་བ་ཆེན་པོའི་ཕོ་བྲང་འདི་ སྤྱི་ལོ་ ༡༧༨༠ ལུ་ མེ་རྐྱེན་ཐེངས་དང་པ་བཞེས་པའི་སྐབས་ གོང་ས་འཇིགས་མེད་སེངྒེ་གིས་ལོག་བཞེངས་ཡོད་རུང་ སྤྱི་ལོ་ ༡༧༩༨ ཟླཝ་ ༡ པའི་ཚེས་ ༩ ལུ་མེ་མཆོད་ཐེངས་གཉིས་པ་བཞེས་ནུག། དེའི་སྐབས་ལུ་ རྗེ་འཇམ་དབྱངས་རྒྱལ་མཚན་གྱི་འགོ་འདྲེན་ཐོག་ལས་ ནང་རྟེན་གྱི་རིགས་ཚུ་བརྩོན་ཤུགས་བསྐྱེད་དེ་ གསར་བཞེངས་མཛད་གནང་པའི་སྐབས་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་པ་འབྲུག་རྣམ་རྒྱལ་དང་ ཁྲི་ཟུར་བསོད་ནམས་རྒྱལ་མཚན་གཉིས་ཀྱིས་ཡང་རྒྱབ་རྟེན་སྦོམ་མཛད་གནང་ནུག། དེ་མ་ཚད་ སྡེ་སྲིད་མཆོག་གི་བསྒྲུབས་སྟོན་རབ་གནས་ཀྱི་དགའ་སྟོན་ཡང་མཛད་གནང་ནུག། མི་དབང་སྡེ་སྲིད་འབྲུག་བསྟན་འཛིན་མཆོག་གིས་ ངག་དབང་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོའི་གདན་ས་ གླང་དཀར་མཐོང་གྲོལ་དགའ་ཚལ་གཙུག་ལག་ཁང་གསརཔ་བཞེངས་པའི་སྐབས་ལུ་ བཀུར་སྟི་དང་རྒྱབ་སྐྱོར་མཛད་གནང་ནུག། སྡེ་སྲིད་མཆོག་གི་འབྲུག་ཆེན་ངག་དབང་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོའི་གདན་ས་ ཁུ་བྱུག་ཆོས་སྐྱོང་ཕོ་བྲང་འདི་ ལོག་གསར་བཞེངས་གནང་ནུག། ཞབས་དྲུང་གསུང་སྤྲུལ་གསུམ་པ་ཕྱོགས་ལས་ཡེ་ཤེས་རྒྱལ་མཚན་མཆོག་ ཡོངས་འཛིན་མཁན་ཆེན་འཇམ་དབྱངས་རྒྱལ་མཚན་ལས་ སྨིན་གྲོལ་གདམས་ངག་བཞུགས་བའི་སྐབས་ལུ་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་པ་འབྲུག་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་གིས་ བསྙེན་བཀུར་དང་ཞབས་ཏོག་ཚུ་ཕུལ་ཡོདཔ་དང་ ཞབས་དྲུང་ཕྱོགས་ལས་ཡེ་ཤེས་རྒྱལ་མཚན་མཆོག་རྩ་བའི་བླམ་སྦེ་བསྟེན་གནང་ནུག། ས་སྐྱོང་འབྲུག་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་གིས་ རིལ་སྒྲུབ་ཆེན་མོ་བཙུགས་ནིའི་དོན་ལུ་ མཁན་ཆེན་འཇམ་དབྱངས་རྒྱལ་མཚན་མཆོག་ལུ་ གསོལཝ་བཏབ་སྟེ་ དགེ་འདུན་དམངས་ཀྱིས་དགུང་ཞག་བཅུ་ཕྲག་གི་བར་ན་ བདེ་ཆོག་དུང་ཕྱུར་བསྒྲུབས་གནང་ནུག། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་པ་འབྲུག་རྣམ་རྒྱལ་དང་ཁྲི་ཟུར་བསོད་ནམས་རྒྱལ་མཚན་གཉིས་ཀྱི་བར་ན་ མི་ངན་ཚུ་གིས་ཐུགས་སྣང་མ་མཐུནམ་བཟོ་ཡོད་མི་འདི་ རྗེ་འཇམ་དབྱངས་རྒྱལ་མཚན་གྱིས་ཟིང་འཁྲུག་ལང་མ་བཅུག་པར་ ཐེངས་གཅིག་ཞི་བར་འཇོམས་ཡོད་རུང་ ལོག་ཟིང་འཁྲུག་ལང་པའི་སྐབས་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་ཟུར་གྱིས་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་པ་འབྲུག་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་བཀྲོངས་ད་ནུག། སྡེ་སྲིད་མཆོག་གི་ཆོས་རྒྱལ་དམ་པའི་མཛད་པ་ཟུར་ཙམ་སྟོན་ཏེ་ ལོ་ངོ་བཞི་དེམ་ཅིག་ ཁྲི་ཐོག་ལུ་གཞུང་དང་མི་སེར་ཚུ་ལུ་ཕྱག་ཞུ་སྟེ་བཞུགས་ཡོདཔ་ཨིན་པས། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ཉི་ཤུ་རྩ་གསུམ་པ་ས་སྐྱོང་མི་དབང་བཀྲ་ཤིས་རྣམ་རྒྱལ།་(བསོད་ནམས་རྒྱལ་མཚན) སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ཁར་མ་བྱོན་པའི་ཧེ་མའི་མཛད་རྣམ། ས་སྐྱོང་མི་དབང་སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ཉི་ཤུ་རྩ་གསུམ་པ་མཆོག་ གཡུས་ཝང་སི་སི་ཕྱུག་མོའི་མི་ཚན་ནང་ རྒེད་པོ་དཀར་པོའི་སྲས་ལུ་སྐུ་འཁྲུངས་ཏེ་མཚན་ལུ་བཀྲ་ཤིས་རྣམ་རྒྱལ་ཟེར་གསོལ་ཡོད་པའི་ཁར་ ཤུལ་མ་ཞབས་དྲུང་སྐུ་འཕྲེང་གསུམ་པ་འཇིགས་མེད་གྲགས་པ་མཆོག་གིས་ མཚན་བསོད་ནམས་རྒྱལ་མཚན་ཟེར་གསོལ་ནུག། སྡེ་སྲིད་མཆོག་གིས་ཨ་ཁུ་སྤུངས་རྫོང་པ་ འབྲུག་བསྟན་འཛིན་ལུ་སྐུ་ན་ཆུང་ཀུའི་བསྒང་་ལས་ར་ཕྱག་ཞུ་སྟེ་ ཤུལ་མ་འབྲུག་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ཐོག་ལུ་འབྱོནམ་ད་ ས་སྐྱོང་མི་དབང་བཀྲ་ཤིས་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་ཡང་གོང་གཟིམ་གྱི་གོ་གནས་གསོལ་གནང་ནུག། རང་ལུགས་འདས་ལོ་ ༡༤༢ པ་རབ་བྱུང་བཅུ་གསུམ་པའི་སྐབས་ མི་དབང་བསོད་ནམས་རྒྱལ་མཚན་མཆོག་ཐིམ་རྫོང་པ་སྦེ་ཕྱག་ཞུ་སྟེ་སྡེད་པའི་བར་ན་ ཨ་ཁུ་གཤགས་པའི་མཐའ་མར་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ཉི་ཤུ་པའི་ཁྲི་ཁར་བྱོན་གནང་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༧༩༦ ལུ་ ས་སྐྱོང་མི་དབང་བསོད་ནམས་རྒྱལ་མཚན་མཆོག་སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ཉི་ཤུ་པ་སྦེ་བཞུགསཔ་ད་ ནང་འཁྲུག་བྱུང་སྟེ་ལོ་ངོ་ ༧ གྱི་རིང་ལུ་ ཟུར་བཞུགས་སྦེ་བཞུགས་དགོཔ་ཐོན་ནུག། དེའི་ཤུལ་མ་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་པ་དང་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ཉི་ཤུ་རྩ་གཉིས་པ་འབྲུག་རྣམ་རྒྱལ་གཉིས་ཀྱི་བར་ན་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༠༣ ་ལུ་ ནང་འཁྲུག་ལང་པའི་སྐབས་ བཀྲ་ཤིས་རྣམ་རྒྱལ་གྱིས་རྒྱལ་ཁ་ཐོབ་ཡོདཔ་ལས་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ཉི་ཤུ་རྩ་གསུམ་པ་སྦེ་ཁྲི་མངའ་གསོལ་ནུག། སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ཁར་བྱོན་པའི་ཤུལ་གྱི་མཛད་རྣམ། སྤྱི་ལོ་ ༡༨༠༣ ཆུ་ཕག་ཟླཝ་ ༢ པའི་ཚེས་ ༨ ལུ་ མི་ངན་ཚུ་གིས་སྡེ་སྲིད་མཆོག་གི་གདན་ས་འདི་ མེ་དཔགས་གཏངམ་ལས་ སྤུ་ན་ཁ་རྫོང་འདི་མེ་མཆོད་ཐེངས་གསུམ་པ་བཞེས་ནུག། དེ་ཡང་ སྡེ་སྲིད་མཆོག་ཁྲི་ཐོག་ཁར་ཕེབས་ཏེ་ ཟླ་ངོ་གཅིག་གི་བར་ན་བྱུང་ཡོདཔ་སྦེ་ཨིན་པས། མེའི་འཇིགས་པ་གིས་གདན་ས་མེ་རྐྱེན་ཤོར་ཡོད་རུང་ འདི་འཕྲོ་ལས་བསྐྱར་བཞེངས་ཀྱི་ཕྱག་ལཱ་འབད་ནི་འགོ་བཙུགས་ཏེ་ ལོ་ངོ་གཅིག་གི་ནང་འཁོད་ལུ་བསྒྲུབས་གནང་ནུག། མཁན་ཆེན་འཇམ་དབྱངས་རྒྱལ་མཚན་གྱིས་ སྤུང་ཐང་བདེ་བ་ཆེན་པའི་ཕོ་བྲང་མེ་རྐྱེན་ཐེངས་གཉིས་པ་བཞེས་པའི་སྐབས་ ནང་རྟེན་འདི་ཚུ་ཐུགས་རྩོལ་ཆེན་པོའི་སྒོ་ལས་བསྒྲུབས་གནང་པའི་མཐའ་མ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༠༣ ལུ་ ད་རུང་མེ་རྐྱེན་ཐེངས་གསུམ་པ་ཤོརཝ་ལས་ ཐུགས་ཕམ་པའི་ཤུགས་ཀྱིས་དགོངས་པ་རྫོགས་སོ་ནུག། ཁྲི་སྤྲུལ་གསུམ་པ་ཚུལ་ཁྲིམས་གྲགས་པའི་ཡོངས་འཛིན་ངག་དབང་ཆོས་རྒྱལ་མཆོག་ སྡེ་སྲིད་བསོད་ནམས་རྒྱལ་མཚན་གྱིས་མཁན་ཆེན་བཅུ་དགུ་པའི་ཁྲི་ལུ་མངའ་གསོལ་མཛད་གནང་ནུག། སྡེ་སྲིད་བསོད་ནམས་རྒྱལ་མཚན་མཆོག་གི་སྤྱི་ལོ་ ༡༨༠༣ ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༠༥ ཚུན་ ཁྲི་ཐོག་གུར་ཕྱག་ཕྱིད་ཞུ་ཡོད་རུང་ སྤྱི་ལོ་ ་ ༡༨༠༥ གི་ལོ་ལུ་ གསོལ་ཐབ་སྤུ་ན་ཁ་ལས་ཐིམ་ཕུག་ལུ་འབྱོན་ནི་རནམ་ད་ སྡེ་སྲིད་མཆོག་དགོན་པར་འབྱོན་ནི་སྦེ་སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ལས་དགོངསམ་ཞུ་ནུག། སྡེ་སྲིད་མཆོག་གི་ཞབས་དྲུང་འཇིགས་མེད་གྲགས་པ་མཆོག་ལུ་སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཕྱག་འགན་ཕུལ་ཏེ་ ཉིནམ་དག་པ་ཅིག་གི་རྒྱབ་ལས་ སྡེ་སྲིད་མཆོག་ཤུགས་སྦེ་བསྙུངས་ཏེ་བཞུགས་ཡོད་པའི་ཁར་ སྐུ་རིམ་ཟློག་ཐབས་ཚུ་ག་ཅི་བཟུམ་ཅིག་འབད་རུང་ཕན་མ་ཐོགས་པར་ སྐུ་ཚེ་ལུ་བར་ཆད་བྱུང་ནུག། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ཉི་ཤུ་རྩ་བཞི་པ་ཐིམ་རྫོང་པ་སངས་རྒྱས་བསྟན་འཛིན་གྱི་མཛད་རྣམ། སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ལུ་མ་བྱོན་པའི་ཧེ་མའི་་མཛད་རྣམ། ས་སྐྱོང་མི་དབང་ཐིམ་རྫོང་པ་སངས་རྒྱས་བསྟན་འཛིན་མཆོག་ གཡུས་ཝང་སི་སི་ཟེར་ས་ལུ་སྐུ་འཁྲུངས་ནུག། སྡེ་སྲིད་མཆོག་གིས་སྐུ་ན་ཆུང་ཀུའི་བསྒང་ལས་ ཁོ་རའི་ཨ་ཞང་སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ཉི་ཤུ་པ་བཀྲ་ཤིས་རྣམ་རྒྱལ་ མཚན་གཞན་བསོད་ནམས་རྒྱལ་མཚན་མཆོག་གི་སྒྲིག་ལུ་བཞུགས་བཅུག་ནུག། ཤུལ་ལས་ ཨ་ཞང་བསོད་ནམས་རྒྱལ་མཚན་མཆོག་སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ཐོག་ལུ་འབྱོནམ་ད་ ཚ་བོ་སངས་རྒྱས་བསྟན་འཛིན་མཆོག་སྲིད་སྐྱོང་ནི་དང་སྒྲིག་ལམ་རྣམ་གཞག་གི་སྦྱང་བ་ཐོབ་མི་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ ཐིམ་ཕུག་རྫོང་དཔོན་གྱི་གོ་གནས་ལུ་བསྐོ་བཞག་གནང་ནུག། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ཉི་ཤུ་རྩ་གསུམ་པ་ས་སྐྱོང་མི་དབང་བསོད་ནམས་རྒྱལ་མཚན་མཆོག་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༠༥ ཟླཝ་ ༦ པའི་ཚེས་ ༢ ལུ་སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ལས་དགོངསམ་ཞུ་སྦེ་ བླམ་ཁྲི་པ་ཞབས་དྲུང་འཇིགས་མེད་གྲགས་པ་མཆོག་ལུ་ སྡེ་སྲིད་ཀྱི་གོ་གནས་ཕུལ་ཡོད་རུང་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་ཟུར་བསོད་ནམས་རྒྱལ་མཚན་མཆོག་ཟླཝ་དག་པ་ཅིག་གི་རྒྱབ་ལས་གཤགས་སོ་ནུག། དེ་འབད་བ་ལུ་བརྟེན་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༠༥ རབ་བྱུང་བཅུ་གསུམ་པ་ལུ་གསོལ་ཐབ་ཐིམ་ཕུག་ལུ་ཕེབས་ད་ཞབས་དྲུང་འཇིགས་མེད་གྲགས་པ་མཆོག་གིས་ ཐིམ་རྫོང་པ་སངས་རྒྱས་བསྟན་འཛིན་མཆོག་སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ཉི་ཤུ་རྩ་བཞི་པའི་ཁྲི་ལུ་མངའ་གསོལ་ཞུ་ནུག། སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ལུ་བྱོན་པའི་ཤུལ་གྱི་མཛད་རྣམ། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་ཐོག་ལུ་ཕེབས་ཏེ་སྤྱི་ལོ་ ༡༨༠༦ ལུ་ ཆོས་རྩེ་པ་ཚ་ཕུ་རྡོ་རྗེ་གིས་ངོ་རྒོལ་འབད་དེ་གཞུང་དང་གཅིག་ཁར་དམག་རྐྱབ་པའི་སྐབས་ལུ་ གཞུང་གིས་ཆོས་རྩེ་པ་ཚ་ཕུ་རྡོ་རྗེ་ལས་རྒྱལ་ཁ་འཐོབ་མ་ཚུགས་པས། དེ་འབད་བ་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ དམག་འདི་གིས་ ཚེ་སྲོག་ལུ་གནོད་སྐྱོན་མ་བྱུང་རུང་ རྒྱལ་ཁབ་སྐྱིད་ཉམས་སྐྱོང་ནིའི་དོན་ལུ་ ཞབས་དྲུང་འཇིགས་མེད་གྲགས་པ་མཆོག་གིས་ སྡེ་སྲིད་སངས་རྒྱས་བསྟན་འཛིན་མཆོག་ཟུར་བཞུགས་དང་ དབུ་མཛད་སྤ་གྲོ་པ་སྡེ་སྲིད་ཁྲི་ཐོག་ལུ་བཏོན་ནི་སྦེ་གྲོས་འཆར་ཕུལཝ་ལས་ སྡེ་སྲིད་སངས་རྒྱས་བསྟན་འཛིན་མཆོག་ སྡེ་སྲིད་ལོ་གཅིག་མཛད་པའི་མཐའ་མ་ཁྲི་ཐོག་ལས་དགོངསམ་ཞུ་ནུག། སྡེ་སྲིད་ལས་དགོངསམ་ཞུ་བའི་ཤུལ་མའི་ལོ་རྒྱུས། ཁྲི་ཐོག་ལས་དགོངས་ཞུ་མཛད་པའི་ཤུལ་མ་སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ཉི་ཤུ་རྩ་གསུམ་པ་སངས་རྒྱས་བསྟན་འཛིན་མཆོག་ གནམ་དགུན་གྱི་སྐབས་ལུ་བ་ལིང་རིན་ཆེན་ཁང་བཟང་དང་ གནམ་བྱཱ་གི་སྐབས་ལུ་ཝང་ཀུན་བཟང་བདེ་ཆེན་གྱི་དགོན་པ་བཟུང་སྟེ་ཐུགས་དམ་ལུ་བརྩོན་ཤུགས་བསྐྱེད་དེ་བཞུགས་ནུག། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ཉི་ཤུ་རྩ་ལྔ་པ་ས་སྐྱང་མི་དབང་དབུ་མཛད་སྤ་གྲོ་པ། སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ཁར་མ་བྱོན་པའི་ཧེ་མའི་མཛད་རྣམ། ས་སྐྱོང་མི་དབང་དབུ་མཛད་སྤ་གྲོ་པ་མཆོག་ སྤ་རོ་དོལ་ཕུ་ཟེར་ས་ལུ་སྐུ་འཁྲུངས་ཏེ་ མཚན་ཡེ་ཤེས་རྒྱལ་མཚན་ཟེར་གསོལ་གནང་ནུག་ (ཀརྨ་ཕུན་ཚོགས་ཀྱི་མཛད་པའི་རྒྱལ་རབ་ནང་བཀོད་དེ་འདུག།) སྡེ་སྲིད་མཆོག་སྐུ་ན་ཆུང་ཀུའི་བསྒང་ལས་ སྤུ་ན་ཁ་ལུ་གདན་ས་བཟུང་སྟེ་ གཞུང་གྲྭ་ཚང་ལུ་བཞུགས་སྦེ་སྒྲིག་ལམ་རྣམ་གཞག་དང་འབྲི་ཀློག་ དབྱངས་ཐིག་གར་གསུམ་གྱི་ཡོན་ཏན་ཚུ་མཐར་འཁྱོལཝ་ལས་ གྲྭ་ཚང་ནང་དབུ་མཛད་ཀྱི་གོ་གནས་བཞེས་ནུག། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ཉི་ཤུ་རྩ་བཞི་པ་སངས་རྒྱས་མཆོག་ ཁྲི་ཐོག་ལུ་ཕེབས་ཏེ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༠༦) ལུ་ ཆོས་རྩེ་དཔོན་སློབ་ཚ་ཕུ་རྡོ་རྗེ་གིས་ངོ་རྒོལ་འབད་དེ་ གཞུང་དང་གཅིག་ཁར་ དམག་རྐྱབ་པའི་སྐབས་ལུ་ གཞུང་གི་ཆོས་རྩེ་པ་ཚ་ཕུ་རྡོ་རྗེ་ལས་རྒྱལ་ཁ་འཐོབ་མ་ཚུགས་པས། དེ་འབད་བ་ལུ་བརྟེན་ དམག་དེ་གི་སྦེ་ཚེ་སྲོག་ལུ་གནོད་སྐྱོན་མ་བྱུང་རུང་ རྒྱལ་ཁབ་སྐྱིད་ཉམས་སྐྱོང་ནིའི་དོན་ལུ་ ཞབས་དྲུང་འཇིགས་མེད་གྲགས་པ་མཆོག་གིས་ སྡེ་སྲིད་སངས་རྒྱས་བསྟན་འཛིན་མཆོག་ཟུར་བཞུགས་དང་ ཤུལ་ལས་སྡེ་སྲིད་ཉེར་བཞི་པ་དགོངས་ཞུ་མཛད་པའི་མཐའ་མ་ རང་ལུགས་འདས་ལོ་ ༡༥༦ པ་རབ་བྱུང་བཅུ་གསུམ་ལུ་ དབུ་མཛད་སྤ་གྲོ་པ་སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ཉི་ཤུ་རྩ་ལྔ་པའི་ཁྲི་མངའ་གསོལ་གནང་ནུག། སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ཁརབྱོན་པའི་ཤུལ་གྱི་མཛད་རྣམ། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ཉི་ཤུ་རྩ་ལྔ་པ་ཁྲི་ལུ་ཕེབས་ཏེ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༠༧ ཟླཝ་ ༣ པའི་ནང་ གསོལ་ཐབ་སྤུ་ན་ཁ་ལུ་ཕེབས་ཏེ་བཞུགས་པའི་དུས་ལུ་ གོང་ས་འཇིགས་མེད་སེང་གེ་མཆོག་གི་གདན་ས་ རྟ་ལོག་གསང་སྔགས་གླིང་འདི་ བླམ་ཁྲི་པ་ཞབས་དྲུང་ཐུགས་སྤྲུལ་གསུམ་པ་འཇིགས་མེད་གྲགས་པ་མཆོག་ལུ་ཕུལ་ནུག། དེའི་ལོ་ནང་ལུ་ར་ ཆོས་རྩེ་དཔོན་སློབ་ཚ་ཕུ་རྡོ་རྗེ་གིས་ སྤ་གྲོ་པ་སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ཉི་ཤུ་རྩ་ལྔ་པའི་ཁྲི་ཐོག་ལུ་མངའ་གསོལ་ཏེ་ ལོ་ལངས་རུང་ཉན་མ་བཏུབ་པར་ ཐིམ་གཞུང་ལུ་ངོ་རྒོལ་འབདཝ་འབད་སར་སྡོད་ནུག། དེ་འབདཝ་ལས་བརྟེན་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཞི་བདེའི་དོན་ལུ་ མཁན་ཆེན་ངག་དབང་ཆོས་རྒྱལ་གྱིས་ བླམ་ཁྲི་པ་བཅུ་གཅིག་པའི་གོ་གནས་གོང་ས་འཇིགས་མེད་སེང་གེའི་ཡང་སྲིད་ཚུལ་ཁྲིམས་གྲགས་པ་གསོལ་གནང་ནུག། སྡེ་སྲིད་དབུ་མཛད་སྤ་གྲོ་པ་དང་ བོད་འགྲོལཔ་དང་པ་ཚེ་རིང་དབང་ཆེན་གྱི་ཡང་སྲིད་སྐུ་ཞབས་པདྨ་ཆོས་གྲགས་གཉིས་ སྡེ་སྲིད་མི་ངོམ་གཉིས་ཟུང་འབྲེལ་སྦེ་གསོལ་གནང་པའི་ཤུལ་ལས་ ཆོས་རྩེ་དཔོན་སློབ་ཀྱི་ངོ་རྒོལ་ཚར་གཅིག་ཞི་སོ་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༨༠༧ ལུ་ མཁན་ཆེན་ཁྲི་རབས་བཅུ་དགུ་པ་ངག་དབང་ཆོས་རྒྱལ་མཆོག་ ཁྲི་ཐོག་ལས་དགོངས་ཞུ་མཛད་པའི་མཐའ་མ་ བླམ་ཁྲི་པ་དང་ལྷན་རྒྱས་ཀྱིས་ མཁན་ཆེན་ཁྲི་རབས་ཉི་ཤུ་པའི་ཁྲི་ལུ་ ཞབས་དྲུང་གསུང་སྤྲུལ་ཕྱོགས་ལས་ཡེ་ཤེས་རྒྱལ་མཚན་མཆོག་མངའ་གསོལ་ཞུ་གནང་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༨༠༨ ཟླཝ་ ༡ པའི་ནང་སྡེ་སྲིད་གཉིས་ཀྱི་བར་ན་ཟིང་འཁྲུག་བྱུངམ་ལས་ མཁན་ཆེན་ཕྱོགས་ལས་ཡེ་ཤེས་རྒྱལ་མཚན་དང་ལྷན་རྒྱས་ཀྱིས་ སྐུ་ཞབས་པདྨ་ཆོས་གྲགས་ལུ་སྡེ་སྲིད་ཀྱི་དབང་ཚད་ཡོདཔ་སྦེ་བཟོ་གནང་སྟེ་ དབུ་མཛད་སྤ་གྲོ་པ་མཆོག་ཁྲི་ཐོག་ལས་དགོངསམ་ཞུ་བཅུག་ནུག། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ཉི་ཤུ་རྩ་དྲུག་པ་གོང་གཟིམ་པདྨ་ཆོས་གྲགས་ཀྱི་མཛད་རྣམ། སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ཁར་མ་བྱོན་པའི་ཧེ་མའི་མཛད་རྣམ། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ཉི་ཤུ་རྩ་དྲུག་པ་པདྨ་ཆོས་གྲགས་མཆོག་ འཁྲུངས་ཡུལ་བོད་ལས་ཨིནམ་ལས་ སྡེ་སྲིད་མཆོག་གི་མཚན་བོད་པ་ཆོས་གྲགས་ཟེར་ཡང་སློབ་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དཔེ་ཆ་ལ་ལུ་ཅིག་ནང་ སྡེ་སྲིད་མཆོག་སྐུ་ཡོན་མཁས་མཆོག་ཨིནམ་ལས་ བླ་མ་པདྨ་ཆོས་གྲགས་ཟེར་བཀོད་དེ་འདུག། ས་སྐྱོང་མི་དབང་གོང་གཟིམ་པདྨ་ཆོས་གྲགས་མཆོག་ འབྲུག་གི་གཏན་བཞུགས་སྐུ་ཚབ་སྦེ་མཛད་མི་འདི་གི་སྐུ་སྐྱེས་ཨིན་པས། སྡེ་སྲིད་མཆོག་ཁྲི་ཐོག་ལུ་བྱོན་པའི་ཤུལ་མ་ མཚན་ཡང་གོང་ས་ཆོས་ཀྱི་གྲགས་པ་ཟེར་ཡོངས་གྲགས་ཡར་སོ་ནུག། སྡེ་སྲིད་པདྨ་ཆོས་གྲགས་མཆོག་ སྐུ་ན་ཆུང་ཀུའི་བསྒང་ལས སྐུ་ཚེ་སྔ་མའི་གཙུག་ལག་ཁང་ཚུ་ནང་ གདན་འདྲེན་ཞུ་སྟེ་ རྟ་མགོའི་གདན་ས་ལུསྐུ་ཡོན་བཞེས་ཏེ་བཞུགས་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༨༠༧ ལུ་ཞབས་དྲུང་གསུང་སྤྲུལ་ཕྱོགས་ལས་ཡེ་ཤེས་རྒྱལ་མཚན་དང་ ངག་དབང་འཇམ་དཔལ་རྒྱ་མཚོ་ མཚན་གཞན་ཚུལ་ཁྲིམས་གྲགས་པ་གཉིས་ བོད་གངས་ཅན་ལུ་གནས་གཟིགས་ལུ་བྱོན་ཞིནམ་ལས་ ལོག་འབྱོནམ་ད་ སྡེ་སྲིད་པདྨ་ཆོས་གྲགས་མཆོག་ཡང་སྤྲུལ་སྐུ་རྣམ་པ་གཉིས་དང་གཅིག་ཁར་འབྲུག་ལུ་བྱོན་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༨༠༧ ལུ་གསོལ་ཐབ་ཐིམ་ཕུག་ལུ་ཕེབས་ད་ ཆོས་རྩེ་དཔོན་སློབ་ཚ་ཕུ་རྡོ་རྗེ་གིས་ སྤ་གྲོ་པ་སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ཉི་ཤུ་རྩ་ལྔ་པའི་ཁྲི་ཐོག་ལུ་མངའ་གསོལ་ཏེ་ལོ་ལངས་སོ་རུང་ ཉན་མ་བཏུབ་པར་ ཐིམ་གཞུང་ལུ་ངོ་རྒོལ་འབདཝ་འབད་སར་སྡོད་ནུག། དེ་འབདཝ་ལས་བརྟེན་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཞི་བདེའི་དོན་ལུ་ མཁན་ཆེན་ངག་དབང་ཆོས་རྒྱལ་གྱིས་ བླམ་ཁྲི་པ་བཅུ་གཅིག་པའི་གོ་གནས་ཁར་ གོང་ས་འཇིགས་མེད་སེང་གེའི་ཡང་སྲིད་ ཚུལ་ཁྲིམས་གྲགས་པ་འདི་གསོལ་གནང་ནུག། སྡེ་སྲིད་དབུ་མཛད་སྤ་གྲོ་པ་དང་ བོད་འགྲོལཔ་དང་པ་ ཚེ་རིང་དབང་ཆེན་གྱི་ཡང་སྲིད་ སྐུ་ཞབས་པདྨ་ཆོས་གྲགས་གཉིས་ སྡེ་སྲིད་མི་ངོམ་གཉིས་ཟུང་འབྲེལ་སྦེ་གསོལ་གནང་པའི་ཤུལ་ལས་ ས་སྐྱོང་མི་དབང་པདྨ་ཆོས་གྲགས་འདི་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ཉི་ཤུ་རྩ་དྲུག་པ་སྦེ་ཁྲི་མངའ་གསོལ་གནང་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༨༠༨ ཟླཝ་ ༡ པའི་ནང་ སྡེ་སྲིད་གཉིས་ཀྱི་བར་ན་ ནང་ཟིང་བྱུངམ་ལས་ མཁན་ཆེན་ཕྱོགས་ལས་ཡེ་ཤེས་རྒྱལ་མཚན་དང་ལྷན་རྒྱས་ཀྱིས་ སྐུ་ཞབས་པདྨ་ཆོས་གྲགས་ལུ་སྡེ་སྲིད་ཀྱི་དབང་ཚད་ཡོདཔ་སྦེ་བཟོ་གནང་སྟེ་ དབུ་མཛད་སྤ་གྲོ་པ་མཆོག་ཁྲི་ཐོག་ལས་དགོངསམ་ཞུ་བཅུག་ནུག། སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ལུ་བྱོན་པའི་ཤུལ་གྱི་མཛད་རྣམ། སྤྱི་ལོ་ ༡༨༠༨ ལུ་ ཆོས་སྐྱོང་རྒྱལ་ཆེན་གྱི་རྒྱལ་ཁང་ གསར་བཙུགས་འབད་ཡོད་མི་འདི་ གདན་ས་སྤུ་ན་ཁ་ལུ་སྦེ་ ཞབས་དྲུང་ཐུགས་སྤྲུལ་གསུམ་པ་དཔལ་འཇིགས་མེད་གྲགས་པ་མཆོག་ལུ་སྡེ་སྲིད་མཆོག་གིས་ སྐུལ་མ་ཞུ་དོན་དང་འཁྲིལ་ཏེ་མཛད་གནང་ནུག། སྡེ་སྲིད་མཆོག་གི་བཀའ་དང་འཁྲིལ་ཏེ་ མཁན་ཆེན་ཁྲི་རབས་ཉེར་ལྔ་པ་ ཤེས་རབས་རྒྱལ་མཚན་གྱིས་ རྒྱལ་ཁང་གསར་བཟོ་གི་དོན་ལུ་ ལཱ་ཚུ་འགོ་འདྲེན་འཐབ་ཡོད་མི་འདི་ དཔལ་འཇིགས་མེད་གྲགས་པ་མཆོག་གིས་ ཡོངས་བསྒྲུབས་ཀྱི་རབ་གནས་ཚུ་གནང་ནུག། མཁན་ཆེན་ཁྲི་རབས་ ༡༣ པ་ རྗེ་ཡོན་ཏན་མཐའ་ཡས་མཆོག་གི་གདན་ས་ མདོ་སྡེ་བྲག་གཙུག་ལག་ཁང་གི་གསེར་ཏོག་ཆེན་པོ་ འདི་ཡང་བྲག་སྟེང་ལུ་བཀལ་ནུག། གདན་ས་བཀྲ་ཤིས་ཆོས་རྫོང་ནང་ རྒྱལ་ཆེན་སྡེ་བཞི་དང་གནས་བདག་གི་སྐུ་བརྙན་ཚུ་བཞེངས་གནང་ཡོདཔ་མ་ཚད་ དགེ་འདུན་པའི་གདན་ས་ཀུན་དགའ་ར་བ་ཡང་ ཚོན་བཏང་གནང་ནུག། ས་སྐྱོང་མི་དབང་སྡེ་སྲིད་པདྨ་ཆོས་གྲགས་མཆོག་གིས་ཤེས་རབ་རྒྱལ་མཚན་ལུ་ ཐིམ་ཕུག་ས་དམར་རྫིང་ཁའི་ལྷ་ཁང་འདི་བསྐྱར་བཞེངས་དང་ལེགས་བཅོས་ཀྱི་ལཱ་ཚུ་འགོ་འདྲེན་འཐབ་དགོ་པའི་བཀའ་དང་འཁྲིལ་ཏེ་ བསྒྲུབས་ཡོད་པའི་ཁར་ རབ་གནས་ཡང་མཛད་གནང་ནུག། ཞབས་དྲུང་ཐུགས་སྤྲུལ་གསུམ་པ་འཇིགས་མེད་གྲགས་པ་དང་ སྡེ་སྲིད་པདྨ་ཆོས་གྲགས་གཉིས་ཀྱི་བར་ན་ རྒྱལ་ལྟག་དྲུང་པ་བགྲེསཔ་ནོར་བུ་རིན་ཆེན་གྱིས་ཕུང་དཀྲུགས་ཏེ་ ཟིང་འཁྲུག་ལངསམ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༠༨ ལུ་ ཞབས་དྲུང་འཇིགས་མེད་གྲགས་པ་མཆོག་གིས་སྡེ་སྲིད་པདྨ་ཆོས་གྲགས་འདི་སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ལས་དགོངས་ཞུ་བཏང་ནུག། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ཉི་ཤུ་རྩ་བདུན་པ་ས་སྐྱོང་མི་དབང་ཚུལ་ཁྲིམས་གྲགས་པའི་མཛད་རྣམ། སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ཁར་མ་བྱོན་པའི་ཧེ་མའི་མཛད་རྣམ། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ཉེར་བདུན་པ་ས་སྐྱོང་མི་དབང་ཚུལ་ཁྲིམས་གྲགས་པ་མཆོག་ སྤྱི་ལོ་ ༡༧༩༠ ལུ་སྐུ་འཁྲུངས་ཏེ་མཚན་ཡང་ཚུལ་ཁྲིམས་གྲགས་པ་ཟེར་གསོལ་ཡོདཔ་ཨིན་རུང་ སྡེ་སྲིད་མཆོག་ མཁན་ཆེན་ཁྲི་རབས་བཅོ་བརྒྱད་པ་འཇམ་དབྱངས་རྒྱལ་མཚན་ལས བསླབ་བྱ་དམ་ཚིག་དང་སྡོམ་པ་ཚུ་ཞུ་བའི་ཤུལ་མ་ མཚན་ལུ་འཇམ་དབྱངས་རྒྱ་མཚོ་ཟེར་གསོལ་གནང་ནུག། ས་སྐྱོང་མི་དབང་ཚུལ་ཁྲིམས་གྲགས་པ་མཆོག་ གོང་ས་འཇིགས་མེད་སེང་གེའི་ཡང་སྲིད་ཨིན་པའི་ཁར་ མང་སྡེ་བོན་སྦིས་ཆོས་རྗེའི་གདུང་རྒྱུད་ལུ་སྐུ་འཁྲུངས་ནུག། སྡེ་སྲིད་མཆོག་ སྐུ་ན་ཆུང་ཀུའི་བསྒང་ལས་ གོང་ས་འཇིགས་མེད་སེང་གེའི་ཡང་སྲིད་ལུ་ངོས་འཛིན་གྲུབ་སྟེ་ ཁྲི་མངའ་གསོལ་ཞུ་བའི་ཤུལ་མ་ མཁན་ཆེན་འཇམ་དབྱངས་རྒྱལ་མཚན་དང་ ཡོངས་འཛིན་ངག་དབང་ཆོས་རྒྱལ། ཐུགས་སྤྲུལ་གསུམ་པ་འཇིགས་མེད་གྲགས་པ། དེ་ལས་ གསུང་སྤྲུལ་གསུམ་པ་ཕྱོགས་ལས་ཡེ་ཤེས་རྒྱལ་མཚན་ཚུ་ལས་ སྐུ་ཡོན་དང་སྨིན་གྲོལ་གདམས་ངག་ཚུ་གསན་གནང་ཡོདཔ་མ་ཚད་ མི་ཕམ་དབང་པོའི་ཡང་སྲིད་ པདྨ་ཆོས་གྲགས་ཀྱི་ནང་བློན་གྱི་ཕྱག་འགན་ཡང་བཞེས་གནང་ནུག། སྡེ་སྲིད་དགུང་ལོ་བཅོ་བརྒྱད་བཞེས་པའི་སྤྱི་ལོ་ ༡༨༠༧ ལོ་ལུ་ ཞབས་དྲུང་གསུང་སྤྲུལ་གསུམ་པ་ ཡེ་ཤེས་རྒྱལ་མཚན་དང་གཅིག་ཁར་བོད་ལུ་བྱོན་ནུག། ལོག་འབྲུག་ལུ་ཕེབས་ད་ ཡང་སྲིད་པདྨ་ཆོས་གྲགས་མཆོག་ སྡེ་པའི་ཁྲི་ཐོག་ལུ་འབྱོནམ་དང་གཅིག་ཁར་ བླ་མ་ཁྲི་པ་བཅུ་གཅིག་པའི་ཁྲི་ཐོག་ལུ་བྱོན་གནང་ནུག། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ཉེར་དྲུག་པ་ པདྨ་ཆོས་གྲགས་དང་ཞབས་དྲུང་འཇིགས་མེད་གྲགས་པ་གཉིས་ཀྱི་བར་ན་ མི་ངན་ཚུ་གིས་དཀྲོགས་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ སྡེ་སྲིད་མཆོག་ དུས་མིན་རྐྱེན་ལམ་དུ་བཏང་ད་ནུག། དེ་འབདཝ་ལས་ སྤྲུལ་སྐུ་བླ་མ་ཁྲི་པ་མཆོག་ལུ་ མཁན་སློབ་འདུས་ཚོགས་དང་ ལྷན་རྒྱས་རྣམས་ཀྱིས་ཞུ་བ་ཕུལཝ་བཞིན་དུ་ བླ་མ་ཁྲི་པའི་ཁྲི་དང་སྡེ་ཁྲི་ཟུང་འབྲེལ་སྦེ་བཞེས་གནང་ནུག། སྡེ་སྲིད་མཆོག་གི་མཛད་རྣམ། སྤྲུལ་སྐུ་ཚུལ་ཁྲིམས་གྲགས་པ་ སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ལུ་བྱོན་པའི་ཤུལ་ལུ་ ཧེ་མ་ལས་བརྩམས་ཡོད་པའི་ཆོས་སྲིད་ཀྱི་ལམ་ལུགས་དང་འཁྲིལ་ དགེ་འདུན་གསོལ་ཐབ་ཀྱི་ལུགས་སྲོལ་ཅིག་ལས་འགོ་བཙུགས་ཏེ་ ཚུལ་བཞིན་མཛད་ཡོདཔ་མ་ཚད་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ལམ་ལུགས་སྲོལ་ལུ་ཡང་ཕྱག་ཞུ་ཡོདཔ་ཨིན། སྡེ་སྲིད་མཆོག་གི་མཛད་པ་མཐའ་མ། རྒྱལ་ཁབ་དང་བསྟན་འགྲོ་ལུ་ཕན་ཐོགས་པའི་སྡེ་སྲིད་མཆོག་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དོན་ལུ་དགོཔ་ཡོད་རུང་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ནང་འཁྲུག་ལུ་ཐུགས་བསུན་ཏེ་ སྡེ་ཁྲི་སྤངས་ཏེ་ མགོན་པ་ལུ་འབྱོན་ནིའི་ཐུགས་བསམ་བཞེས་ནི་འདི་གིས་ ལྷན་རྒྱས་དང་དགེ་འདུན་འདུས་ཚོགས་ཚུ་གིས་ ཁོ་གི་ཚབ་ལུ་ ཞབས་དྲུང་འཇིགས་མེད་གྲགས་པ་བཀལ་ནི་སྦེ་ སྤང་དཀར་པོ་མགོན་པ་ལས་གདན་འདྲེན་ཞུ་ནུག། དེ་མ་ཚད་ སྡེ་ཁྲི་པ་ཚུལ་ཁྲིམས་གྲགས་པ་གིས་ ཞབས་དྲུང་བཞུགས་སར་བཅར་ཏེ་ སྡེ་ཁྲི་བཞེས་དགོཔ་སྦེ་ག་དེམ་ཅིག་ཞུ་རུང་ གསན་མ་བཏུབ་རུང་ ཞབས་དྲུང་མཆོག་གི་རྒྱལ་བློན་མཁན་སློབ་ཚུ་གིས་ ཆོས་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་མངའ་གསོལ་ གཅིག་ཁར་ཞུ་ནི་སྦེ་བཅའ་སྒྲིག་གནང་ཡོདཔ་མ་ཚད་ གནས་ཚུལ་ཡང་ཁྱབ་སོ་ནུག། ཨིན་རུང་ བཅའ་སྒྲིག་རྐྱབ་པའི་སྐབས་ལུ་ སྡེ་སྲིད་ཚུལ་ཁྲིམས་གྲགས་པའི་དར་དཔོན་གྱི་གཙོས་པའི་ནང་བློན་ཚུ་མ་ཚུདཔ་ལས་ ཁོང་གིས་ངོས་ལེན་མ་མཛདཔ་མ་ཚད་ དམག་གི་བཅའ་སྒྲིག་ཡང་རྐྱབ་ནི་འགོ་བཙུགས་ནུག། ནངས་པ་དྲོ་པ་ཟེརཝ་ད་ ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་ གསོལ་ཇ་དང་ཉིན་མའི་གསོལཝ་བཞེས་ཚར་རུང་ གདན་འདྲེན་ཞུ་བར་ག་ཡང་མ་ལྷོདཔ་ལས་ ཐུགས་ཕམ་སྟེ་ མགོན་པ་ལུ་ལོག་འབྱོན་ནིའི་ཐུགས་ཐག་བཅད་ནུག། དེ་བསྒང་ ཞབས་དྲུང་གི་ཕྱག་ཞུ་མི་ ཞབས་དྲུང་རང་གི་ཕོ་རྒནམ་ ངག་དབང་ཕུན་ཚོགས་གིས་གཙོས་པའི་གཟིམ་སྒརཔ་བཞི་བཅུ་དང་ ཆུ་བྲག་པའི་མི་གྲངས་བཞི་བཅུ། སྤུངས་རྫོངཔ་འཁོར་བཅས་ཀྱིས་ གཞུང་དང་གཅིག་ཁར་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༠༧ ས་སྦྲུལ་ཟླཝ་ ༣ པའི་ཚེས་ ༡༠ གི་ཕྱི་རུ་ལས་དམག་རྐྱབ་ནི་འགོ་བཙུགས་ནུག། དམག་རྐྱབ་ད་ སྡེ་ཁྲི་པའི་དམག་ཚུ་ཕངམ་སོཔ་ལས་ སྡེ་ཁྲི་པ་བྱོག་འགྱོ་ནིའི་བྱོག་ལམ་འཚོལ་མ་ཐོབ་པར་ སྒོ་སྒྲིག་ནང་ལས་ཐོན་སོང་སྟེ་ མཁན་ཆེན་ལས་སྲོག་སྐྱབས་ཞུ་བར་ཐོན་སོ་ནུག། ཤུལ་ལས་ དགེ་འདུན་གསོལ་ཐབ་སྤུ་ན་ཁ་ལས་ ཐིམ་ཕུག་ལུ་ཕེབས་ཅིག་ སྡེ་ཁྲི་ལས་དགོངས་ཞུ་མཛདནུག། དགོངསམ་ཞུ་བའི་ཤུལ་གྱི་མཛད་རྣམ། སྤྲུལ་སྐུ་ཚུལ་ཁྲིམས་གྲགས་པ་མཆོག་ སྡེ་ཁྲི་ལས་དགོངས་ཞུ་མཛད་པའི་ཤུལ་མ་ རྟ་མགོ་ལུ་ཐུགས་དམ་གནང་སྟེ་བཞུགས་ཡོདཔ་དང་ ཤུལ་མ་ རྗེ་ངག་དབང་ཆོས་རྒྱལ་ཞིང་ཕེབས་ཀྱི་པུར་སྦྱང་གི་ཚོགས་དབུ་དང་ ཐིམ་ཕུག་ལྷ་མོའི་ཆོ་ག་གི་ཚོགས་དབུ་སྦེ་ཞུཝ་བཞིན་དུ་ དབུ་བཞུགས་མཛད་གནང་བའི་སྤྱི་ལོ་ ༡༨༣༠ དགུང་ལོ་བཞི་བཅུ་ཞེ་གསུམ་བཞེས་པའི་ལྕགས་སྟག་ལུ་ དགོངས་པ་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ལུ་ཐིམ་སོ་ནུག་གོ། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ཉི་ཤུ་རྩ་བརྒྱད་པ་ས་སྐྱོང་མི་དབང་ཕྱོགས་ལས་ཡེ་ཤེས་རྒྱལ་མཚན་གྱི་མཛད་རྣམ། སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ཁར་མ་བྱོན་པའི་ཧེ་མའི་མཛད་རྣམ། རང་ལུགས་འདས་ལོ་ ༡༣༡ པ་རབ་བྱུང་བཅུ་གསུམ་པ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༧༨༡ ལུ་སྐུ་འཁྲུངས་མིཞབས་དྲུང་གསུང་སྤྲུལ་གསུམ་པ་ཕྱོགས་ལས་ཡེ་ཤེས་རྒྱལ་མཚན་མཆོག་ ལྷོ་ཐིམ་ཕུག་ཝང་ཡུལ་ཁ་གསར་ལུ་སྐུ་འཁྲུངས་ཏེ་ མཚན་ལུ་ཡེ་ཤེས་རྒྱལ་མཚན་ཟེར་གསོལ་གནང་ནུག། སྡེ་སྲིད་མཆོག་ སྐུ་ན་ཆུང་ཀུའི་བསྒང་ལས་ མཁན་ཆེན་ཤེས་རབ་སེང་གེ་ལས་ བསླབ་ཚིགས་སྔ་མ་གཉིས་དང་ སྨིན་གྲོལ་གྱི་གདམས་ངག་ཚུ་གསན། ལྷག་པར་དུ་ ཁོ་རའི་རྩ་བའི་བླ་མ་འཇམ་དབྱངས་རྒྱལ་མཚན་ལས་ བསླབ་ཚིགས་ཕྱི་མ་གི་གཙོས་མདོ་སྔགས་ཀྱི་གཞུང་ཚུ་ཡང་སྦྱང་བ་མཛད་གནང་ནུག། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ཉེར་བརྒྱད་པ་ ཕྱོགས་ལས་ཡེ་ཤེས་རྒྱལ་མཚན་མཆོག་ སྤྱི་ལོ་ ༡༧༩༦ ལས་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ཉི་ཤུ་རྩ་གཅིག་པ་འབྲུག་རྣམ་རྒྱལ་གྱིས་དབུ་བླར་བཟུང་སྟེ་ སྦྱིན་བདག་མཛད་དེ་བཞུགས་ནུག། དེ་མ་ཚད་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ཉེར་བདུན་པ་ ས་སྐྱོང་མི་དབང་ཚུལ་ཁྲིམས་གྲགས་པ་དང་ ཇོ་ཤཱཀྱ་རྣམ་གཉིས་དང་མཉམ་གཅིག་ བོད་གངས་ཅན་གྱི་རྟེན་དང་གནས་ཁྱད་པར་ཅན་ཚུ་གཟིགས་པར་བྱོན་ཏེ་ བསྟན་འགྲོའི་དོན་ལུ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བསྐྱེད་དེ་ ཐུགས་སྨོན་གནང་ནུག། ས་སྐྱོང་མི་དབང་ཁྲི་རིན་པོ་ཆེ་ཚུལ་ཁྲིམས་གྲགས་པ་དང་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ཉེར་ལྔ་པ་དབུ་མཛད་སྤ་གྲོ་པ་དང་ སྡེ་སྲིད་རབས་ཉེར་དྲུག་པ་གོང་གཟིམ་པདྨ་ཆོས་གྲགས་དང་ལྷན་རྒྱས་ཚུ་གིས་ མཁན་ཆེན་ངག་དབང་ཆོས་རྒྱལ་མཆོག་ མཁན་ཁྲི་ལས་དགོངས་ཞུ་མཛད་གནངམ་ལས་ ཕྱོགས་ལས་ཡེ་ཤེས་རྒྱལ་མཚན་མཆོག་ མཁན་ཆེན་ཁྲི་རབས་ཉི་ཤུ་པའི་ཁྲི་ལུ་མངའ་གསོལ་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༨༠༩ ལུ་ བླམ་ཁྲི་པ་དང་ཁྲི་རིན་པོ་ཆེ་ཚུལ་ཁྲིམས་གྲགས་པ་དང་ གཞུང་ལྷན་རྒྱས་ཚུ་གིས་ ཆོས་སྲིད་ཟུང་འབྲེལ་གྱི་ཁྲི་ལུ་ ཞབས་དྲུང་ཐུགས་སྤྲུལ་དང་པ་འཇིགས་མེད་གྲགས་པ་མཆོག་ མངའ་གསོལ་ནི་འབདཝ་ད་ ཁྲི་རིན་པོ་ཆེའི་ནང་བློན་ཚུ་གིས་གསན་མ་བཏུབ་པར་ནང་ཟིང་བྱུང་ནུག། འདི་གིས་སྦེ་ ས་སྐྱོང་མི་དབང་ཚུལ་ཁྲིམས་གྲགས་པ་མཆོག་གི་ཚེ་སྲོག་ལུ་ ཉེན་འཚུབ་ཐུགཔ་ད་ མཁན་ཆེན་ཡེ་ཤེས་རྒྱལ་མཚན་གྱིས་ཉེན་སྐྱོབ་མཛད་གནང་ནུག། ཡུན་མ་རིང་ཅིག་ཁར་ ཁྲི་རིན་པོ་ཆེ་ཚུལ་ཁྲིམས་གྲགས་པ་མཆོག་ སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ལས་དགོངསམ་ཞུ་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༨༠༩ ལུ་ ཐིམ་ཕུག་རྫོང་དཔོན་དང་ས་པ་དང་ སྤ་གྲོ་སྤྱི་བླ་སྟོད་ཅུང་པ། དར་དཀར་སྤྱི་བླ་དཔྲལ་བ། ཀྲོང་གསར་སྤྱི་བླ་ཚ་ཕུག་རྡོ་རྗེ་ཚུ་གིས་ མཁན་ཆེན་ཕྱོགས་ལས་ཡེ་ཤེས་རྒྱལ་མཚན་མཆོག་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ཉི་ཤུ་རྩ་བདུན་པའི་ཁྲི་ལུ་མངའ་གསོལ་ཞུ་གནང་ནུག། སྡེ་སྲིད་མཆོག་གི་མཛད་རྣམ། མཁན་ཆེན་ཁྲི་རབས་ཉི་ཤུ་པ་ཕྱོགས་ལས་ཡེ་ཤེས་རྒྱལ་མཚན་མཆོག་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ཉེར་བདུན་པ་སྦེ་མངའ་གསོལ་མཛད་པའི་ཤུལ་མ་ རྗེ་འཇམ་དཔལ་གྲགས་པ་ མཁན་ཆེན་ཁྲི་རབས་ཉི་ཤུ་རྩ་གཅིག་པ་སྦེ་བསྐོ་བཞག་གནང་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༨༠༩ ལུ་ སྡེ་སྲིད་ཟུང་འབྲེལ་གྱི་ཁྲི་ལུ་བརྟེན་ ནང་འཁྲུག་ལངས་ཡོད་མི་འདི་མ་ཆདཔ་ལས་ བྱམས་མགོན་ངག་དབང་འཇམ་དཔལ་ཡེ་ཤེས་རྡོ་རྗེ་དང་ རྗེ་ཁྲི་པ་འཇམ་དཔལ་གྲགས་པ་དང་ རྗེ་ཁྲི་ཟུར་ངག་དབང་ཆོས་རྒྱལ་གསུམ་ཁ་འཆམས་ཏེ་ ཁྲི་འདུམ་མཛད་གནང་ནུག། སྡེ་སྲིད་ཕྱོགས་ལས་ཡེ་ཤེས་རྒྱལ་མཚན་མཆོག་ལུ་ སྤུངས་རྫོང་པ་གིས་ངོ་ལོག་སྟེ་ ཚུལ་མིན་གྱིས་ལཱ་ལེ་ཤ་འབདཝ་ལས་ ཞབས་དྲུང་འཇིགས་མེད་གྲགས་པ་དང་ མཁན་ཁྲི་འཇམ་དཔལ་གྲགས་པ་རྣམ་གཉིས་ཀྱིས་ གསུང་གྲོས་གནངམ་བཞིན་དུ་ སྤུངས་རྫོང་པ་འདི་དགོངས་ཞུ་བཏང་ནུག། སྡེ་སྲིད་མཆོག་གི་མཛད་པ་མཐའ་མ། སྤྱི་ལོ་ ༡༨༡༡ ཟླཝ་ ༤ པའི་ནང་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ཉེར་བརྒྱད་པ་ཕྱོགས་ལས་ངག་དབང་ཡེ་ཤེས་རྒྱལ་མཚན་མཆོག་ སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ཐོག་ལས་དགོངས་ཞུ་མཛད་དེ་ སྤ་གྲོ་གསང་ཆེན་ཆོས་འཁོར་ལུ་གདན་ས་བཟུང་སྟེ་བཞུགས་ནུག། དགོངསམ་ཞུ་བའི་ཤུལ་གྱི་མཛད་རྣམ། ཞབས་དྲུང་གསུང་སྤྲུལ་ཕྱོགས་ལས་རིམ་བྱོན་གྱི་མིང་གཏམ་ བོད་དང་རྒྱ་ནག་ཕྱོགས་ལུ་ཡོངས་གྲགས་ཡར་སོ་ནུག། རྒྱ་ནག་རྒྱལ་པོ་གིས་གདན་འདྲེན་ཞུ་སྟེ་ རྩ་བའི་བླམ་སྦེ་བསྟེན་ཏེ་ ཆོས་གསན་ཞིནམ་ལས་ འབུལ་ཆེན་ཚུ་ཡང་ཕུལ་ནུག། ད་རེས་ནངས་པ་ གདན་ས་གསང་ཆེན་ཆོས་འཁོར་ལུ་ གསེར་གྱི་གླེགས་བམ་དང་ སངས་རྒྱས་རབ་བདུན་གྱི་མཐོང་གྲོལ་ཚུ་མཇལ་ནི་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་བསྒང་ ཞབས་དྲུང་ཕྱོགས་ལས་ཡེ་ཤེས་རྒྱལ་མཚན་མཆོག་གིས་ ཤིང་འབྲས་ཨན་འབྲས་ཀྱི་སོན་ རྒྱ་ནག་ལས་ འབྲུག་ལུ་བསྣམས་བྱོན་ནུག། ཞབས་དྲུང་མཆོག་འབྲུག་ལུ་ལོག་བྱོན་ཞིནམ་ལས་ གསང་ཆེན་ཆོས་འཁོར་ལུ་ཐུགས་དམ་གནང་བཞུགས་ཏེ་ ཁོ་རའི་སློབ་མ་ཚུ་ལུ་ཆོས་འཁོར་ཚུ་བསྐོར་གནང་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༨༣༠ ཟླཝ་ ༩ པའི་ཚེས་ ༢༢ ལུ་དགུང་ལོ་ ༥༠ བཞེས་པའི་མཐའ་མ་དགོངས་པ་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ལུ་ཐིམ་སོ་ནུག། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ཉི་ཤུ་རྩ་དགུ་པ་ ཞབས་དྲུང་ཐུགས་སྤྲུལ་གསུམ་པ་འཇིགས་མེད་གྲགས་པའི་མཛད་རྣམ། སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ཁར་མ་བྱོན་པའི་ཧེ་མའིམཛད་རྣམ། ས་སྐྱོང་མི་དབང་ཞབས་དྲུང་ཐུགས་སྤྲུལ་གསུམ་པ་འཇིགས་མེད་གྲགས་པ་མཆོག་ སྤྱི་ལོ་ ༡༧༩༡ ཟླ་ ༤ པའི་ཚེས་ ༡༥ རང་ལུགས་འདས་ལོ་ ༡༤༡ པ་རབ་བྱུང་བཅུ་གསུམ་པའི་ནང་ ཤར་ཕྱོགས་ཝེང་མཁར་ལུ་སྐུ་འཁྲུངས་ནུག། སྡེ་སྲིད་མཆོག་ དགུང་ལོ་གསུམ་དེ་ཅིག་ལས་ར་ ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེའི་སྐུ་སྐྱེས་སྦེ་ངོས་འཛིན་གྲུབ་མི་ལུ་བརྟེན་ སྤྱི་ལོ་ ༡༧༩༤ ལུ་སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ཉི་ཤུ་པ་ བསོད་ནམས་རྒྱལ་མཚན་གྱིས་འགོ་འདྲེན་འཐབ་ཐོག་ལས་ གདན་ས་བཀྲ་ཤིས་ཆོས་རྫོང་ལུ་གདན་འདྲེན་ཞུ་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༧༩༥ ལུ་ཞབས་དྲུང་ཐུགས་སྤྲུལ་གསུམ་པ་འཇིགས་མེད་གྲགས་པའི་རྒྱལ་ཚབ་ བླ་མ་ཁྲི་པ་བཅུ་པའི་ཁྲི་ཁར་མངའ་གསོལ་ཞུ་ནུག། དེ་ལས་ མཁན་ཆེན་ཁྲི་རབས་བཅོ་བརྒྱད་པ་འཇམ་དབྱངས་རྒྱལ་མཚན་དང་ ཡོངས་འཛིན་མཁན་ཆེན་ཁྲི་རབས་ཉེར་གཉིས་པ་འཇིགས་མེད་རྒྱལ་མཚན་ལས་ རིམ་པ་བཞིན་དུ་ གདམས་ངག་ཡོངས་རྫོགས་གསན་ཏེ་ མཁས་གྲུབ་ཀྱི་གོ་གནས་བཞེས་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༨༠༧ ལུ་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ཉེར་བཞི་པ་དབུ་མཛད་སྤ་སྒྲོ་པ་གིས་ ཉམས་གསོ་དང་རྒྱ་སྐྱེད་མཛད་གནང་ཡོད་མི་གཙུག་ལག་ཁང་ རྟ་ལོག་གསང་སྔགས་ཆོས་གླིང་ གོང་ས་འཇིགས་མེད་སེང་གེ་གི་གདན་ས་འདི་ ཞབས་དྲུང་ཐུགས་སྤྲུལ་རིམ་བྱོན་ཚུ་གི་གདན་ས་ལུ་གྱུར་ནུག། དེ་མ་ཚད་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ཉེར་ལྔ་པ་པདྨ་ཆོས་གྲགས་མཆོག་གིས་ཞུ་བ་ཕུལཝ་བཞིན་དུ་ རྒྱལ་ཁང་གསརཔ་གཞི་བཙུགས་གནང་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༨༠༩ ལུ་ ཞབས་དྲུང་འཇིགས་མེད་གྲགས་པ་མཆོག་ དགུང་ལོ་ ༡༨ བཞེས་པའི་སྐབས་ དགུང་སྐག་ཕོགཔ་ལས་ རྐྱེན་ཟློག་ཐབས་ལུ་ དབེན་སྤང་དཀར་པོ་ལུ་ ཐུགས་དམ་རིམ་པ་གཉིས་ལུ་བརྩོན་ཏེ་བཞུགས་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༨༠༩ ལུ་ཁྲི་རིན་པོ་ཆེ་ཚུལ་ཁྲིམས་གྲགས་པ་དང་ མཁན་ཆེན་ཡེ་ཤེས་རྒྱལ་མཚན། དེ་ལས་ གཞུང་ལྷན་རྒྱས་ཚོགས་ཀྱིས་ ཟླཝ་ ༣ པའི་ཚེས་ ༣ ལུ་སྤུ་ན་ཁ་ལུ་གདན་འདྲེན་ཞུ་སྟེ་ ཞབས་དྲུང་འཇིགས་མེད་གྲགས་པ་མཆོག་ ཆོས་སྲིད་ཟུང་འབྲེལ་གྱི་འགན་ཁག་བཞེས་དགོཔ་སྦེ་ཞུ་བ་ཕུལ་ཡོདཔ་དང་ དེ་གི་ནངས་པ་ ཁྲི་མངའ་གསོལ་ཞུ་ནིའི་དོན་ལུ་ཁྱབ་བསྒྲགས་གནང་ནུག། ཨིན་རུང་ དེ་གི་སྐོར་ལས་ ཁྲི་རིན་པོ་ཆེའི་ནང་བློན་ཚུ་དང་གཅིག་ཁར་ བསྟུན་གྲོས་མ་འབདཝ་ལས་བརྟེན་ ཉན་མ་བཏུབ་པར་ རྟེན་འབྲེལ་གྱི་ལས་རིམ་ཆ་མེད་བཏང་ཡོདཔ་ལས་ ཟླཝ་ ༣ པའི་ཚེས་ ༡༠ ལུ་ཞབས་དྲུང་གི་ཕྱག་ཞུ་མི་ཚུ་གིས་ ནང་འཁྲུག་འགོ་བཙུགས་ནུག། ནང་འཁྲུག་འབྱུང་པའི་སྐབས་ ཁྲི་རིན་པོ་ཆེའི་ཕྱོགས་ཀྱིས་ ཞབས་དྲུང་གི་ཕྱག་ཞུ་མི་ཚུ་ ཕམ་མ་ཚུགས་པར་ མཁན་ཆེན་མཆོག་ལུ་སྲོག་སྐྱབས་ཞུ་དགོཔ་ཐོན་སོ་ནུག། ཐིམ་ཕུགཔ་དང་ དར་དཀར་དཔོན་སློབ། སྤ་གྲོ་དཔོན་སློབ། ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་ཚུ་ཁ་འཆམས་ཏེ་ མཁན་ཆེན་ཁྲི་རབས་ཉི་ཤུ་པ་ཕྱོགས་ལས་ཡེ་ཤེས་རྒྱལ་མཚན་མཆོག་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ཉེར་བརྒྱད་པའི་ཁྲི་ཁར་མངའ་གསོལ་ཞུ་ཡོད་རུང་ ཞབས་དྲུང་འཇིགས་མེད་གྲགས་པའི་ཕྱོགས་ལས་ དབང་འདུས་རྫོང་དཔོན་དང་ སྤུ་ན་ཁ་རྫོང་དཔོན་ཚུ་གིས་དམག་འཁྲུག་ལོངས་ཏེ་ སེམས་རྟོགས་ཁ་རྫོང་ཐོབ་ཆི་ནུག། ཟླཝ་ ༧ པའི་ནང་ ཞབས་དྲུང་འཇིགས་མེད་གྲགས་པ་མཆོག་ གསོལ་ཐབ་སེམས་རྟོགས་ཁ་ལུ་བྱོན་སོ་ནུག། ཟླཝ་ ༡༠ པའི་ནང་ དམག་འདི་ཐག་ཆོད་མ་ཚུགས་པར་ མི་མང་གི་འགོ་དཔོན་དང་ སྤྱི་དཔོན་ཚུ་གིས་ མི་མང་གི་ཚེ་སྲོག་ལུ་ཉན་ཁ་སྦོམ་བྱུང་ཡོདཔ་ལས་བརྟེན་ ཁྲི་འདུམ་མཛད་གནང་དགོ་པའི་ཞུ་བ་ མཁན་ཆེན་ཁྲི་པ་འཇམ་དཔལ་གྲགས་པ་དང་ མཁན་ཆེན་སྐུ་བགྲེས་ཡེ་ཤེས་རྒྱལ་མཚན། དེ་ལས་ མཁན་ཆེན་ངག་དབང་ཆོས་རྒྱལ་གསུམ་ལུ་ཕུལ་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༨༡༠ ལུ་མཁན་ཆེན་རྣམ་པ་གསུམ་གྱིས་ གསུང་སྤྲུལ་ཕྱོགས་ལས་ཡེ་ཤེས་རྒྱལ་མཚན་དང ཞབས་དྲུང་འཇིགས་མེད་གྲགས་པ་གཉིས་ སྡེ་སྲིད་ཟུང་འབྲེལ་མཛད་དགོཔ་སྦེ་ཆིངས་འགྲིག་གནང་སྟེ་ ཞབས་དྲུང་འཇིགས་མེད་གྲགས་པ་མཆོག་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ཉེར་དགུ་པའི་ཁྲི་ལུ་མངའ་གསོལ་ཞུ་ནུག། སྡེ་སྲིད་མཆོག་གི་མཛད་རྣམ། སྤྱི་ལོ་ ༡༨༡༠ པའི་ནང་ གནམ་དགུན་ལུ་ སྡེ་སྲིད་ཞབས་དྲུང་འཇིགས་མེད་གྲགས་པ་དང་ གསུང་སྤྲུལ་ཕྱོགས་ལས་ཡེ་ཤེས་རྒྱལ་མཚན་གཉིས་ ཐུགས་མཐུན་པའི་ཐོག་ལས་ མཛད་སྒོ་ཚུ་ཚུལ་བཞིན་མཛད་གནང་ནུག། སྡེ་སྲིད་མཆོག་གི་མཛད་པ་མཐའ་མ་དང་ དགོངས་ཞུ་བའི་ཤུལ་གྱི་མཛད་རྣམ། སྤྱི་ལོ་ ༡༨༡༠ ཟླཝ་ ༤ པའི་ནང་ སྡེ་སྲིད་ཞབས་དྲུང་ཐུགས་སྤྲུལ་འཇིགས་མེད་གྲགས་པ་མཆོག་ དགུང་ལོ་ཉེར་གཉིས་བཞེསཔ་ད་ རང་གི་མོས་པའི་ཐོག་ལས་ སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ལས་དགོངས་ཞུ་མཛད་ནུག། དགོངས་ཞུ་མཛད་པའི་ཤུལ་ལུ་ སེམས་རྟོགས་ཁ་ལུ་བཞུགས་ཏེ་ ཡོངས་འཛིན་འཇམ་དབྱངས་རྒྱལ་མཚན་གྱི་རྣམ་ཐར་ གསར་རྩམ་མཛད་ནུག། སྤུངས་རྫོང་པ་དཔལ་འབར་གྱིས་ ལཱ་ངན་མང་རབས་ཅིག་འབདཝ་ལས་ ཞབས་དྲུང་མཆོག་གིས་ སྤུངས་རྫོང་པའི་གོ་གནས་ལས་དགོངསམ་ཞུ་བཅུག་ནུག། རྗེ་འཇམ་དཔལ་གྲགས་པ་མཆོག་ མཁན་ཁྲི་ཉེར་གཅིག་པ་ལས་དགོངས་ཞུ་མཛད་དེ་ མཁན་ཁྲི་ཉེར་གཉིས་པ་འཇིགས་མེད་རྒྱལ་མཚན་འདི་ ཁྲི་མངའ་གསོལ་མ་ཞུ་ཚུན་ཚོད་ ཞབས་དྲུང་འཇིགས་མེད་གྲགས་པ་མཆོག་གིས་ མཁན་ཆེན་གྱི་ཕྱག་འགན་བཞེས་ཏེ་བཞུགས་ནུག། རྟ་ལོག་གཙུག་ལག་ཁང་ ཞབས་དྲུང་གི་མཐོང་གྲོལ་མཇལ་ཁ་གནང་ནིའི་དོན་ལུ་བཞེངས་ཡོདཔ་དང་ གྲུབ་ཆུ་ཡང་བཏོན་ནུག་ དེ་ལས་ མཐོང་གྲོལ་ཁྱད་དུ་འཕགས་པ་མང་རབས་ཅིག་བཞེངས་གནང་ནུག། དེ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༣༠ ཟླཝ་ ༨ པའི་ཚེས་ ༣༠ ལུ་ ཞབས་དྲུང་ཐུགས་སྤྲུལ་འཇིགས་མེད་གྲགས་པ་མཆོག་ དགོང་ལོ་ ༤༠ བཞེསཔ་ད་ དགོངས་པ་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ལུ་ཐིམ་སོ་ནུག་གོ། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་སུམ་ཅུ་པ་ས་སྐྱོང་མི་དབང་ཚ་ཕུག་རྡོ་རྗེའི་མཛད་རྣམ། སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ལུ་མ་བྱོན་པའི་ཧེ་མའི་མཛད་རྣམ། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་སུམ་ཅུ་པ་ ས་སྐྱོང་མི་དབང་ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་ཚ་ཕུག་རྡོ་རྗེ་མཆོག་ སྟོད་ཝང་ཚ་ཕུག་ནང་ལུ་སྐུ་འཁྲུངས་ཏེ་ མཚན་ཡང་ཚ་ཕུག་རྡོ་རྗེ་ཟེར་གསོལ་ནུག། སྐུ་ན་ཆུང་ཀུའི་བསྒང་ལས་ སྒར་ལྟོ་སྦེ་ཕྱག་ཞུ་སྟེ་ སྲིད་སྐྱོང་གི་ལམ་ལུགས་དང་སྒྲིག་ལམ་རྣམ་གཞག་ཚུ་ལུ་ཉམས་མྱོང་ཐོབ་ཡོདཔ་ལས་ རིམ་གྱིས་སྦེ་ ཆོས་རྩེ་དཔོན་སློབ་ཀྱི་གོ་གནས་བཞེས་ནུག། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ཉེར་བཞི་པ་ སངས་རྒྱས་བསྟན་འཛིན་དང་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ཉེར་ལྔ་པ་དབུ་མཛད་སྤ་གྲོ་པ། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ཉེར་དྲུག་པ་ པདྨ་ཆོས་གྲགས་ཚུ་གིས་ སྲིད་སྐྱོང་མཛད་གནང་བའི་སྐབས་ལས་འགོ་བཟུང་སྟེ་ ཁྲི་རིན་པོ་ཆེ་ཚུལ་ཁྲིམས་གྲགས་པ་མཆོག་ ཆོས་སྲིད་ཟུང་འབྲེལ་གྱི་ཁྲི་ཐོག་ལུ་མ་བཀལ་ཚུན་ཚད་ ཆོས་རྩེ་དཔོན་སློབ་ཚ་ཕུག་རྡོ་རྗེ་གིས་ ངོ་ལོག་རྐྱབ་སྟེ་ནང་འཁྲུག་ལང་བཅུག་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༨༠༩ ལས་ ༡༨༡༠ ཚུན་ ཆོས་རྩེ་དཔོན་སློབ་ཚ་ཕུག་རྡོ་རྗེ་མཆོག་ ཞབས་དྲུང་འཇིགས་མེད་གྲགས་པའི་ཕྱོགས་གཏོགས་ལུ་ ཐིམ་ཕུག་དང་དར་དཀར་ན། སྤ་རོ་དཔོན་སློབ་ཚུ་གི་འཆར་གཞི་དང་འཁྲིལ་ཏེ་ ཕྱོགས་ལས་ཡེ་ཤེས་རྒྱལ་མཚན་གི་ཧོངས་ལས་ བྱང་ཕྱད་རྐྱབ་མི་ཚུ་གི་གྲས་ལས་གཅིག་ ཁོ་ཨིན་མས། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ཉེར་བརྒྱད་པ་ ཞབས་དྲུང་གསུང་སྤྲུལ་ཕྱོགས་ལས་ཡེ་ཤེས་རྒྱལ་མཚན་མཆོག་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༡༡ ཟླཝ་ ༤ པའི་ནང་ སྡེ་ཁྲི་ལས་དགོངས་ཞུ་མཛདཔ་ད་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༡༡ ཟླཝ་ ༥ པའི་ནང་ ཆོས་རྩེ་དཔོན་སློབ་ཚ་ཕུག་རྡོ་རྗེ་མཆོག་ ལྕོགས་གྲུབ་ཅན་ཅིག་འབདཝ་ལས་ ཁོ་རའི་དབང་ཚད་ཀྱི་སྒོ་ལས་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་སུམ་ཅུ་པའི་ཁྲི་ཁར་བྱོན་ནུག། དེའི་སྐབས་ ཞབས་དྲུང་ཐུགས་སྤྲུལ་གསུམ་པ་འཇིགས་མེད་གྲགས་པ་མཆོག་གིས་ ཆོས་རྩེ་དཔོན་སློབ་ཚ་ཕུག་རྡོ་རྗེ་ལུ་ ལེགས་དར་དང་བཅས་ ཆིབས་རྟ་གནང་ནུག། སྡེ་སྲིད་མཆོག་གིས་ ཞབས་བརྟན་ཟབ་རྒྱས་ཕུལ་ནུག། སྡེ་སྲིད་མཆོག་གི་མཛད་རྣམ་དང་མཛད་པ་མཐའ་མ། སྡེ་སྲིད་ཚ་ཕུག་རྡོ་རྗེ་མཆོག་ སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ཐོག་ལུ་མངའ་གསོལ་ཏེ་ སྲིད་སྐྱོང་མཛད་དེ་ཟླཝ་དྲུག་ཡང་མ་ལངསམ་ལས་ ཐིམ་ཕུག་རྫོང་དཔོན་བསོད་ནམས་འབྲུག་རྒྱས་ཀྱིས་ ངོ་ལོག་རྐྱབ་སྟེ་ སྡེ་སྲིད་མཆོག་བཀྲོངས་ད་ནུག། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་སོ་གཅིག་པ་ ཐིམ་རྫོང་པ་བསོད་ནམས་འབྲུག་རྒྱས་ཀྱི་མཛད་རྣམ། སྡེ་སྲིད་མ་མཛད་པའི་ཧེ་མ། དང་པ་སྐུ་འཁྲུངས་པ་དང་ཆོས་རྗེས་འབྲུག་པའི་སྒར་ལྟོའི་གྲལ་དུ་ཞུགས་པ། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་སོ་གཅིག་པའི་མཚན་ཡང་ བསོད་ནམས་འབྲུག་རྒྱས་ཟེར་ གསོལ་དགོ་པའི་དགོས་པ་ཡང་ ཝང་ཚོ་ཆེན་བརྒྱད་ཀྱི་ཡ་གྱལ་སྟོད་ཝང་སྲིན་མོ་ལུ་འཁྲུངས་ནི་འདི་གིས་ཨིན་པས། ཁོ་ར་འདི་ གཞོན་སྐྱེས་ལངམ་ད་ ཁོ་ར་དང་ཁོ་རའི་གཡུས་ཁར་ལས་འབད་མི་ཆ་རོགས་ སྟོད་ཝང་དར་ལུང་པ་མ་ཧཱ་བྷ་ལ་བུམ་ཐང་བྱ་དཀར་རྫོང་དཔོན་འབད་དེ་བཞུགས་ས་ལུ་ གནས་སྐོར་བྱོན་པའི་སྐབས་ དགེ་སློང་གི་གཡོག་རྒྱུག་མི་སྦེ་ སྒྲིག་རྒྱུག་སྟེ་བཞུགས་ནུག། དེ་བསྒང་ ཧེ་མ་སྤྲུལ་སྐུ་མཆོག་ལྡན་མགོན་པོའི་དགོན་གནས་ བུམ་ཐང་བླ་མའི་དགོན་པའི་གདན་ས་ལུ་ བྱ་དཀར་རྫོང་གི་ཉེ་འདབས་ལྷ་ལུང་དཔལ་རྡོར་གྱི་གདུང་བརྒྱུད་ བྱ་དཀར་གདུང་གི་ཁྱིམ་ནང་ལས་ ནོར་བུ་སྒྲོན་མ་དང་གཉེན་དུ་བསྡོམས་ཏེ་ བཞུགས་པའི་ཐ་མ་ ཁོང་གཉིས་ལུ་ སྲས་ལྔ་དང་སྲོས་མོ་གཉིས་བྱུང་ནུག། གཏམ་ཞིང་ཆོས་རྗེ་ཨོ་རྒྱན་ཕུན་ཚོགས་ཀྱི་ བྱུང་བའི་སྤུན་ཆ་རྒན་ཤོས་སྲས་མོ་རིན་ཆེན་པདྨོ་དེ་དང་ གཉེན་གཅིག་ཁར་བསྡོམས་པའི་བཟའ་ཚང་ལུ་གྱུར་པའི་ སྲས་མོ་པདྨ་ཆོས་སྐྱིད་འདི་ཤུལ་མ་ གོང་ས་འཇིགས་མེད་རྣམ་རྒྱལ་བཙུན་མོ་བཞེས་སྟེ་སྡོད་ཡོདཔ་ཨིན་པས། གཉིས་པ་གོ་གནས་རིམ་པ་མ་འདྲཝ་བཞེས་པའི་སྐོར། འབྲུག་སྡེ་སྲིད་སོ་དགུ་པ་བསོད་ནམས་འབྲུག་རྒྱས་མཆོག་ནི་ འབྲུག་སྡེ་སྲིད་མ་མཛད་པའི་ཧེ་མ་ སྟོད་ཝང་དར་ལུང་པ་མ་ཧཱ་བྷ་ལ་བུམ་ཐང་བྱ་དཀར་རྫོང་དཔོན་འོག་ ཕྱག་ཞུས་ཏེ་ལོ་དག་པ་ཅིག་ལས་ར་ ཆིབས་ཞོན་པའི་གོ་གནས་ བུམ་ཐང་བྱ་དཀར་རྫོང་གི་སྒོ་སྲུང་པའི་གོ་གནས་བཞེས་ཏེ་བཞུགསཔ་ད་ ཁོ་རའི་ལྕོགས་གྲུབ་ཆེན་པོ་ལས་བརྟེན་གཉིས་སྐལ་མའི་གོ་གནས་ ཀྲོང་གསར་གཟིམ་དཔོན་ཐོབ་པའི་ཁར་ ད་རུང་ ཡུན་མ་རིངམ་ཅིག་ཁར་ ཀྲོང་གསར་ལུ་ཁོ་གིས་ ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་ཀྱི་གོ་གནས་དང་ དེའི་ཤུལ་ལས་ ཐིམ་ཕུག་ལུ་ཡང་ ཐིམ་ཕུག་རྫོང་དཔོན་གྱི་གོ་གནས་ཚུ་ རིམ་པ་བཞིན་དུ་བཞེས་ཏེ་ བཞུགས་སྡོད་སྡོདཔ་ཨིན་པས། སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ལུ་མངའ་གསོལ་ཞུ་ཡོད་པའི་སྐོར། ཐིམ་རྫོང་པ་བསོད་ནམས་འབྲུག་རྒྱས་ཀྱི་ སྡེ་སྲིད་སུམ་ཅུ་པ་ཚ་ཕུགས་རྡོ་རྗེ་མཆོག་ནི་ ཁྲི་ཐོག་གུར་ ཟླ་ངོ་ ༥ དེ་ཅིག་འགྱོཝ་ད་བཀྲོང་མི་དེ་ཡང་ སྤྱི་ལོ་ཆིག་སྟོང་བརྒྱད་བརྒྱ་བཅུ་གཅིག་(༡༨༡༡) ལྕགས་ལུག་ཟླ་ལྔ་པའི་ནང་ ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་ཚ་ཕུགས་རྡོ་རྗེ་ནི་ སྡེ་སྲིད་སུམ་ཅུ་པའི་ཁྲི་ལུ་བཞུགསཔ་ད་ ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་ཀྱི་ཁྲི་འདི་ ཧེ་མ་བསོད་ནམས་འབྲུག་རྒྱས་ཀྱིས་མཛད་ཡོདཔ་ཨིན་རུང་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་ཐོག་ནི་ སྡེ་སྲིད་བསོད་ནམས་འབྲུག་རྒྱས་ཀྱི་ཧེ་མ་ ཚ་ཕུགས་རྡོ་རྗེ་གིས་མཛད་མི་ལུ་ངལ་མ་རངས་པར་ ཐིམ་རྫོང་པ་བསོད་ནམས་འབྲུག་རྒྱས་ཀྱིས་ སྡེ་སྲིད་སུམ་ཅུ་པ་ཚ་ཕུགས་རྡོ་རྗེ་ནི་ སྡེ་པའི་ཁྲི་ཐོག་ཁར་ར་བཀྲོངས་བཏང་ནུག། དེ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ཆིག་སྟོང་བརྒྱད་བརྒྱ་བཅུ་གཉིས་(༡༨༡༢) པའི་ཆུ་སྤྲེལ་ལོའི་ནང་ རྫོང་ཁག་ཡོངས་ཀྱི་རྫོང་དཔོན་ག་ར་འཛོམས་བཞིན་ ཐིམ་ཕུག་རྫོང་དཔོན་བསོད་ནམས་འབྲུག་རྒྱས་ནི་ གསོལ་ཐབས་སྤུ་ན་ཁར་ཕེབས་ཞིནམ་ལས་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་སོ་གཅིག་པའི་ཁྲི་ལུ་མངའ་གསོལ་ཞུ་ནུག། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་ཐོག་གི་ཕྱག་ཤུལ། དང་པ་ཕས་རྒོལ་ཟིལ་གྱིས་གནོན་ཏེ་ཞི་བདེའི་གོ་སྐབས་བཟོ་གནང་བ། སྡེ་སྲིད་གཤགས་མི་ཚ་ཕུགས་རྡོ་རྗེའི་ཕྱག་ཞུ་མི་དང་ ཞབས་དྲུང་གསུང་སྤྲུལ་ཕྱོགས་ལས་ཡེ་ཤེས་རྒྱལ་མཚན་གྱི་ཕྱག་ཞུ་མི་ཚུ་ ཁ་རུབ་སྟེ་ རྒྱབ་འགལ་གྱི་གྲོས་འཆར་བརྩམས་པ་མ་ཚད་ ཞབས་དྲུང་འཇིགས་གྲགས་ལུ་ཡང་ དེ་ལུགས་ཀྱི་སྙན་ཞུ་ཕུལ་ནུག། སྡེ་སྲིད་ཀྱི་དབང་ལུ་ ཞབས་དྲུང་ཕྱག་གཡོག་ཚོ་ཆེན་གྱི་དགེ་འདུན་པ་ཚུ་ རང་སོའི་གཡུས་ཁར་ཆུ་བྲག་འགོ་པ་ཚུ་ཡང་ལོག་སོང་པའི་ཤུལ་ལུ་ གཞན་ཚུ་ག་ར་སྡེ་སྲིད་ཀྱི་བསོད་དབང་ཤུགས་ཀྱིས་འོག་ལུ་བསྡུ་བཏངམ་ལས་ ཕས་ཀྱི་རྒོལ་བ་གིས་གླགས་རྙེད་མ་ཚུགས་པར་ འདས་པའི་ལོ་ཚུ་ནང་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དགའ་སྐྱིད་འཕྲོག་མི་ཟིང་རྐྱེན་ཚུ་ཟིལ་གྱིས་གནོན་ཏེ་ ཚར་ཅིག་རྒྱལ་ཁབ་ཞི་བདེའི་གོ་སྐབས་ཤར་ནུག། གཉིས་པ་ཞབས་དྲུང་འཇིགས་མེད་གྲགས་པ་ལུ་བཟོད་གསོལ་ཕུལ་བ། འབྲུག་སྡེ་སྲིད་བསོད་ནམས་འབྲུག་རྒྱས་མཆོག་ནི་ སྔོན་མ་ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེ་ཡང་གཞུང་གི་དགྲ་ཟླར་བཟུང་སྟེ་ ཡིད་ཆེས་ཀྱི་དད་པ་མེད་རུང་ མཁན་ཆེན་ཧེ་མའི་ངག་དབང་ཆོས་རྒྱལ་གྱིས་ འབྲུག་སྡེ་སྲིད་བསོད་ནམས་འབྲུག་རྒྱས་མཆོག་ལུ་ ཞབས་དྲུང་སྤྲུལ་སྐུའི་ཐུགས་བདག་ཟིན་པ་ཅིག་མ་འབད་བ་ཅིན་ ལེགས་ཤོམ་མི་འོང་ནིའི་རྒྱུ་མཚན་མནལ་ལམ་གཟིགས་མི་ཚུ་གསུངས་གནངམ་ལས་ ཞབས་དྲུང་འཇིགས་མེད་གྲགས་པ་ནི་ ས་སྐྱོང་བགྲེས་པོ་སངས་རྒྱས་བསྟན་འཛིན་གྱི་སྤུར་སྦྱང་ནང་ བཀྲ་ཤིས་ཆོས་རྫོང་ལུ་གདན་འདྲེན་ཞུ་བའི་སྐབས་ མི་དབང་སྡེ་སྲིད་མཆོག་དང་བློན་པོ་ག་ར་གིས་ ཧེ་མའི་ལཱ་འབད་མི་ལུ་བློ་འཁོལ་བའི་སེམས་དྲག་པོའི་བཤགས་པ་དང་བཤགས་རྟེན་འབུལ་བ་རྒྱ་ཆེན་པོར་ཕུལ་ཏེ་ འདི་མན་ཆད་ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེ་བཞུགས་ས་ཡང་གདན་ས་ཕན་ཚུན་གཉིས་ནང་བཞུགས་དགོཔ་དང་ གསོལ་ཐབ་ཡང་སྟབས་གཅིག་ཁར་ཕེབས་དགོ་པའི་གསོལ་བཏབ་ཞུཝ་ད་ ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེ་གིས་ཡང་གསན་ཏེ་ དེ་ལས་ཚུར་ཡོན་ཏན་སྦྱིན་བདག་ཐུགས་སྣང་གཙང་དག་ལུ་གྱུར་སོ་ནུག། གསུམ་པ་མཁན་ཆེན་ཁྲི་རབས་ཉེར་གཉིས་པའི་མངའ་གསོལ། མཁན་ཆེན་ཁྲི་རབས་ཉེར་གཉིས་པ་འཇམ་དཔལ་གྲགས་པ་ནི་ སྤྱི་ལོ་ཆིག་སྟོང་བརྒྱད་བརྒྱ་བཅུ་དྲུག་(༡༨༡༦) མེ་བྱི་ལོ་ལུ་ དགོངས་ཞུ་མཛད་དེ་ དགོན་པར་བྱོན་པའི་ཤུལ་མ་མཁན་པོའི་ཕྱག་འགན་ ཞབས་དྲུང་ཐུགས་སྤྲུལ་གསུམ་པ་འཇིགས་མེད་གྲགས་པ་གིས་མཛད་དེ་བཞུགས་པའི་བར་ན་ སྤྱི་ལོ་ཆིག་སྟོང་བརྒྱད་བརྒྱ་བཅུ་དྲུག་(༡༨༡༦) མེ་བྱི་ཟླ་བདུན་པའི་ཚེས་ཉི་ཤུ་ལུ་ མཁན་ཆེན་ཁྲི་ཟུར་ངག་དབང་ཆོས་རྒྱལ་ནི་ དགོངས་པ་རྫོགས་སོངམ་ལས་ མཁན་ཆེན་ཁྲི་ཟེར་གྱི་དགོངས་རྫོགས་ཕྱག་ལཱ་ཚུ་མཇུག་བསྡུཝ་ཅིག་ མཁན་རབས་ཉེར་གཉིས་པའི་ཁྲི་ཐོག་གུར་ ཞབས་དྲུང་འཇིགས་མེད་གྲགས་པ་དང་ འབྲུག་སྡེ་སྲིད་བསོད་ནམས་འབྲུག་རྒྱས་ཀྱིས་རྒྱལ་སྲས་སྐུ་འཕྲེང་ལྔ་པ་འཇམ་དཔལ་རྡོ་རྗེའི་ཡོངས་འཛིན་ འཇིགས་མེད་རྒྱལ་མཚན་མཆོག་ནི་ མངའ་གསོལ་ཞུ་ནུག། བཞི་པ་འབྲུག་དང་བལ་པོའི་མཐུན་འབྲེལ་རྒྱུན་སྐྱོང་ཟད་འགྲོ། ཧེ་མ་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ཉེར་བརྒྱད་པ་ ཕྱོགས་ལས་ཡེ་ཤེས་རྒྱལ་མཚན་གྱིས་ སྤྱི་ལོ་ཆིག་སྟོང་བརྒྱད་བརྒྱ་བཅུ་གསུམ་(༡༨༡༣) པའི་ཆུ་བྱ་ལོ་ལུ་ འབྲུག་པའི་བླ་མ་སངས་རྒྱས་ནོར་བུ་ བལ་ཡུལ་འཕགས་པ་ཤིང་ཀུན་ཉམས་གསོ་ཞུ་བར་བཏང་མི་དེ་ཡང་ སྡེ་སྲིད་བསོད་ནམས་འབྲུག་རྒྱས་སྐབས་ ཉམས་གསོ་ལེགས་ཤོམ་སྦེ་བསྒྲུབས་ཏེ་ལོག་ལྷོདཔ་ལས་ འབྲུག་དང་བལ་གྱི་མཐུན་འབྲེལ་རྒྱུན་སྐྱོང་ངང་ལུ་གནས་ནུག། ལྔ་པ་རྒྱ་གར་ཕྱི་གཞུང་དང་འབྲེལ་བ་དང་མ་ར་གཱཌ་ས་གནས་ལོག་ཐོབ་ཡོད་པའི་སྐོར། རྒྱ་གར་ཕྱི་གཞུང་དང་ བལ་ཡུལ་ས་མཚམས་འགྲིགས་མིན་གྱི་དམག་འཁྲུག་ནི་ སྤྱི་ལོ་༡༨༡༤ ནས་༡༨༡༦ ལོ་ལུ་ཐུག་པའི་སྐབས་ཨིནམ་ལས་ ཕྱི་གཞུང་གིས་འབྲུག་གཞུང་ལུ་ བལ་པོའི་རྒྱབ་སྐྱོར་མ་མཛད་པར་བཞུགས་དགོ་པའི་ཞུ་བ་དང་འཁྲིལ་ འབྲུག་གཞུང་གི་བལ་རྒྱབ་མ་མཛད་པར་བཞུགས་ནུག། དེ་བསྒང་ འབྲུག་གི་ས་ཁོངས་མ་ར་གཱཌ་ཟེར་མི་འདི་ ཕྱི་གཞུང་གི་སྐྱབས་འཛིན་འོག་གི་ཀུཆ་བི་ཧར་སྲིད་སྐྱོང་བས་དབང་འཛིན་འབད་བའི་སྐོར་ལས་ འབྲུག་དང་ཀུཆ་བི་ཧར་ འགྲིགས་མིན་བྱུངམ་ད་ ཕྱི་གཞུང་གིས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༡༤ ལུ་ ཀིརི་ཤཱན་ཀཱནཏ་བཱོསི་ཟེར་མི་འདི་ འབྲུག་དང་གཅིག་ཁར་སླབ་པར་བཏང་ནུག། ཀིརི་ཤཱན་ཀཱནཏ་བཱོསི་གསར་སྤང་བརྒྱུད་དེ་ སྤུ་ན་ཁར་འོང་ཞིནམ་ལས་ གསུང་གྲོས་ལེགས་ཤོམ་གནང་ནི་དེ་གིས་ ཕྱི་གཞུང་གིས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༡༧ པའི་ལོ་ལུ་ མ་ར་གཱཌ་ཟེར་བའི་ས་གནས་འདི་ འབྲུག་གི་དབང་ཚད་ལུ་ལོག་ཐོབ་སྦེ་བཟོ་གནང་ནུག། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་ཐོག་གི་མཛད་པ་མཐའ་མ། འབྲུག་སྡེ་སྲིད་བསོད་ནམས་འབྲུག་རྒྱས་མཆོག་ནི་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༡༧ པའི་མེ་གླང་ཟླ་བརྒྱད་པའི་ནང་ བསྙུང་གཞི་ཐེབས་ཏེ་ སྐུ་གཟུགས་མ་བདེ་བར་ སྡེ་ཁྲི་ལས་དགོངས་ཞུ་མཛད་དེ་བཞུགས་ནུག། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་ལས་དགོངས་ཞུའི་མཛད་པ། མེ་གླང་ཟླ་ ༨ པའི་ནང་ སྡེ་སྲིད་བསོད་ནམས་འབྲུག་རྒྱས་མཆོག་ནི་ དགོངས་ཞུ་སྟེ་ལོ་ངོ་དགུ་དེ་ཅིག་ཟུར་བཞུགས་གནངམ་ད་ རྟ་ལོག་གསང་སྔགས་ཆོས་གླིང་ལུ་ ཞབས་དྲུང་འཇིགས་མེད་གྲགས་པ་མཆོག་གིས་ རྒྱ་སྐྱེད་མཛདཔ་ད་ མཐུན་རྐྱེན་གྱི་ཞབས་ཏོག་ཡང་ཞུ་ནུག། དེ་ལས་ སྡེ་སྲིད་བསོད་ནམས་འབྲུག་རྒྱས་མཆོག་ནི་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༢༦ པའི་ མེ་ཁྱི་ལོ་ནང་ ཐིམ་ཕུག་ལུ་གསོལ་ཐབ་བཞུགསཔ་ད་ སྐུ་བསྙུངས་ཏེ་གཤགསཔ་ད་ ཞབས་དྲུང་འཇིགས་གྲགས་མཆོག་དང་བྱམས་མགོན་ཡེ་ཤེས་རྡོ་རྗེ་དང་ མཁན་ཁྲི་རབས་ ༢༢ པ་འཇིགས་མེད་རྒྱལ་མཚན་ཚུ་ཡང་ སྤུར་སྦྱང་ལུ་བྱོན་ཏེ་ ཐིམ་ཕུག་རྫོང་ལུ་འབད་སྤུར་སྦྱང་མཛད་གནང་ནུག། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་སོ་གཉིས་པ་སྤུངས་རྫོང་པ་བསྟན་འཛིན་འབྲུག་སྒྲའི་མཛད་རྣམ། སྡེ་སྲིད་མ་མཛད་གོང་གི་མཛད་པ། སྤྱི་ལོ་ ༡༧༧༡ ལྕགས་ཡོས་ལོར་ འབྲུག་སྡེ་སྲིད་བསྟན་འཛིན་འབྲུག་སྒྲ་མཆོག་ནི་ ཝང་ཚོ་ཆེན་བརྒྱད་ཀྱི་ཡ་གྱལ་སྨད་ཝང་དར་ལུང་ཁ་ལུ་སྐུ་འཁྲུངས་ཏེ་ མཚན་ཡང་བསྟན་འཛིན་འབྲུག་སྒྲ་ཟེར་གསོལ་ནུག། མི་དབང་སྡེ་སྲིད་མཆོག་ནི་ སྐུ་ན་ཆུང་ཀུའི་བསྒང་ལས་ རྫོང་གོང་མའི་སྒྲིག་ལམ་ལུ་ཞུགས་ཏེ་ རིམ་པ་བཞིན་དུ་ ཆིབས་ཞོནམ་དང་གཉིས་སྐལ་མའི་གོ་གནས་ལས་ སྤུངས་རྫོང་པའི་བདག་རྐྱེན་དང་ དེ་ལས་གོང་གཟིམ་གྱི་བདག་རྐྱེན་བཞེས་ཏེ་བཞུགས་སྡོད་ནུག། སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ལུ་དུས་སྟབས་ཀྱི་རྟེན་འབྲེལ། མི་དབང་སྡེ་སྲིད་བསོད་ནམས་འབྲུག་རྒྱལ་ནི་ སྤྱི་ལོ་ཆིག་སྟོང་བརྒྱད་བརྒྱ་བཅུ་བདུན་ (༡༨༡༧) མེ་གླང་ཟླ་ ༨ པའི་ནང་ སྐུ་བསྙུངས་ཏེ་ དགོངས་ཞུ་མཛད་དགོཔ་ཐོནམ་ལས་ མཁན་སློབ་འདུས་ཚོགས་ཀྱིས་བཀའ་གནང་སྟེ་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་སོ་གཉིས་པའི་ཁྲི་ལུ་ ལྷ་མོའི་སྒྲུབ་མཆོད་གྲོལཝ་ཅིག་ གོང་གཟིམ་བསྟན་འཛིན་འབྲུག་སྒྲ་དེ་ མངའ་གསོལ་ཞུ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་ཐོག་གི་ཕྱག་ཤུལ། དང་པ་མདོ་སྡེ་བྲག་ལུ་བཀའ་འགྱུར་གསར་བཞེངས་པ། ས་སྐྱོང་མི་དབང་སྡེ་སྲིད་བསྟན་འཛིན་འབྲུག་སྒྲ་ནི་ སྤྱི་ལོ་ཆིག་སྟོང་བརྒྱད་བརྒྱ་བཅུ་བརྒྱད་ ༡༨༡༨ ས་སྟག་ལོར་ རྗེ་ཡོན་ཏན་མཐའ་ཡས་ཀྱི་གདན་ས་མདོ་སྡེ་བྲག་གི་བཀའ་འགྱུར་གསར་བཞེངས་མཛད་གནང་ནུག། དེ་གི་འབྲེལ་ཞུའི་དོན་ལུ་ཤུལ་མ་མཁན་རབས་ ༢༥ པ་མཛད་མི་ རྗེ་ཤེས་རབ་རྒྱལ་མཚན་གྱིས་མ་ཀྲམ་ཁལ་བཅུ་གཉིས་ཡང་ཕུལ་ནུག། གཉིས་པ་གསང་སྔགས་ཆོས་གླིང་གདན་ས་རྒྱ་སྐྱེད་ཀྱི་ཞབས་ཏོག། རྟ་ལོག་གསང་སྔགས་ཆོས་གླིང་གདན་ས་ལུ་ ཞབས་དྲུང་ཐུགས་སྤྲུལ་གསུམ་པ་འཇིགས་མེད་གྲགས་པ་མཆོག་གིས་ རྒྱ་སྐྱེད་མཛད་གནངམ་ད་ ཉེར་འཁོའི་མཐུན་རྐྱེན་དང་ཞབས་ཏོག་རྒྱ་ཆེ་བར་མཛདཔ་མ་ཚད་ རབ་གནས་ཀྱི་སྐབས་ལུ་ཡང་ སྐུ་མགྲོན་གཙོ་བོ་སྡེ་སྲིད་མཆོག་བྱོན་ཏེ་ དགའ་སྟོན་ཟབ་རྒྱས་མཛད་གནང་ནུག། གསུམ་པ་ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་ཀྱི་ངོ་རྒོལ་ལས་བརྟེན་རྒྱལ་ཁ་ཐོབ་ཡོདཔ། ཆོས་རྩེ་དཔོན་སློབ་དཔྲལ་བ་གིས་ སྤྱི་ལོ་ཆིག་སྟོང་བརྒྱད་བརྒྱ་ཉེར་གཅིག་ (༡༨༢༡) ལྕགས་སྤྲེལ་ལོར་ གསོལ་ཐབ་སྤུ་ན་ཁར་བཞུགསཔ་ད་ འབྲུག་གཞུང་ལུ་ངོ་རྒོལ་གྱི་གྲ་སྒྲིག་འབད་དེ་ ཞབས་དྲུང་འཇིགས་གྲགས་མཆོག་ལུ་ དེ་ལུགས་ཀྱི་ཞུ་བ་འབུལ་ཆེན་བཅས་ངོམ་རྐང་བཙུགས་ཕུལ་བར་བཏངམ་མ་ཚད་ ཞབས་དྲུང་མཆོག་གིས་ དམག་འཛིང་གི་ལཱ་འདི་ཆ་མེད་གཏང་ད་ཟེར་བཀའ་གནང་རུང་མ་ཉན་པར་ གཞུང་ལུ་ངོ་རྒོལ་འབད་ནི་འགོ་བཙུགསཔ་ད་ གསོལ་ཐབ་ཐིམ་ཕུག་བྱོན་ཞིནམ་ལས་ གཞུང་དམག་ཀྲོང་གསར་ལུ་བཙུགས་ཏེ་ དམག་ཐག་ཆོད་མ་ཚུགས་པར་ མི་མང་སྡུག་ལུ་བཀོད་པའི་དུས་ངན་ཤར་ནུག། དེ་ལས་མཁན་ཆེན་ཁྲི་པ་འཇིགས་མེད་རྒྱལ་མཚན་དང་ ཁྲི་ཟུར་འཇམ་དཔལ་གྲགས་པ་རྣམ་གཉིས་ཐུགས་སྙིང་རྗེས་མ་བཟོད་པར་ ཀྲོང་གསར་ལུ་བྱོན་ནུག། དཔོན་སློབ་འདས་པའི་མེ་སྦྱང་ཡང་ བླ་ཆེན་རྣམ་གཉིས་ཀྲོང་གསར་ལུ་ཕེབསཔ་ད་མཛད་དེ་བྱོན་ནུག། བཞི་པ་མཁན་ཆེན་འཇམ་དབྱངས་རྒྱལ་མཚན་གྱི་ཡང་སྲིད་ལུ་མཐོང་བཟོས་ཀྱི་གཟེངས་བསྟོད། འཇམ་དབྱངས་ལྷུན་གྲུབ་འདི་བོད་ལུ་ མཁན་ཆེན་ཁྲི་རབས་བཅོ་བརྒྱད་པ་འཇམ་དཔལ་རྒྱལ་མཚན་གྱི་ ཡང་སྲིད་དུ་སྐུ་འཁྲུངས་པ་དང་ ཁོ་རའི་སློབ་མ་དམ་པ་ ཞབས་དྲུང་འཇིགས་མེད་གྲགས་པ་གིས་ ཐབས་ཤེས་ལེ་ཤ་ཐོག་ལས་ འབྲུག་ལུ་གདན་འདྲེན་ཞུ་སྟེ་ སྤུ་ན་ཁ་ལུ་ཁྲི་སྟོན་རྟེན་འབྲེལ་མཛདཔ་ད་ ས་སྐྱོང་མི་དབང་མཆོག་གིས་དཔང་མཐོ་བའི་གནང་སྦྱིན་གྱི་ལེགས་འབུལ་དང་ ཞབས་དྲུང་གི་བཀའ་དང་བསྟུན་ཏེ་ གྲྭ་ཚང་གི་རྡོ་རྗེ་སློབ་དཔོན་དང་མཉམ་པའི་བདག་རྐྱེན་ཡང་ཕུལ་ནུག། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་ཐོག་གི་མཛད་པ་མཐའ་མ། ས་སྐྱོང་བསྟན་འཛིན་འབྲུག་སྒྲ་མཆོག་ནི་ སྤྱི་ལོ་ཆིག་སྟོང་བརྒྱད་བརྒྱ་ཉེར་གཅིག་ (༡༨༢༡) ཆུ་རྟ་ལོའི་ནང་ སྤུ་ན་ཁར་ཕེབས་ཏེ་ དགུན་གྱི་མཛད་སྒོ་ཚུ་བསྒྲུབས་ཞིནམ་ད་ དགོན་པར་འབྱོན་ནིའི་ཐུགས་བཞེད་གནང་བཞིན་ རྒྱལ་སྲིད་སྤངས་ཏེ་ ཟུར་བཞུགས་མཛད་གནང་ནུག། སྡེ་སྲིད་ལས་དགོངས་ཞུའི་རྗེས་ཀྱི་མཛད་པ། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་སོ་གཉིས་པ་ས་སྐྱོང་མི་དབང་སྤུངས་རྫོང་པ་ བསྟན་འཛིན་འབྲུག་སྒྲ་མཆོག་ནི་ སྡེ་ཁྲི་ལས་དགོངས་ཞུ་མཛད་དེ་ སེམས་རྟོགས་ཁར་བཞུགས་ནུག། སྤྱི་ལོ་༡༨༣༧ ༡༨༣༩ ༡༨༤༠ ༡༨༤༢ ལོ་ཚུའི་ ནང་འཁྲུག་ཚུ་གི་སྐབས་ ཞབས་དྲུང་ཐུགས་སྤྲུལ་འཇིགས་མེད་གྲགས་པ་རྩ་བའི་བླམ་སྦེ་བསྟེན་ཏེ་ ཞབས་ཏོག་ཞུཝ་མ་ཚད་ ཐུགས་འཚེར་བ་མ་གཟིགས་པར་ ནང་འགྲིགས་བཟོ་ནི་དང་འཁོན་འདུམ་གྱི་བར་དཔང་ལུ་ལོག་ཅི་ར་ཐོན་ཏེ་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དགའ་སྐྱིད་དང་ཞི་བདེ་ལུ་ རྒྱབ་སྐྱོར་མཛད་བཞིན་དུ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༤༤ མེ་ལུག་ལོ་ལུ་ གཤགས་སོ་ནུག། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་སོ་གསུམ་པ་ས་སྐྱོང་མི་དབང་ཐིམ་རྫོང་པ་ཕུར་རྒྱལ་ལམ་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་མཚན་གྱི་མཛད་རྣམ། སྐུ་འཁྲུངས་པ་དང་གྲྭ་ཚང་གི་སྒྲིག་ལུ་ཞུགས་པ། སྤྱི་ལོ་ཆིག་སྟོང་བདུན་བརྒྱ་བདུན་ཅུ་དོན་བཞི་ཤིང་རྟའི་ལོ་ནང་ འབྲུག་སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་སོ་གསུམ་པ་ཕུར་རྒྱལ་ཡང་ན་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་མཚན་ནི། ཝང་ཚོ་ཆེན་བརྒྱད་ཡོད་པའི་ནང་ལས་སྟོད་ཁ་ཐུག་ལས་ཝང་ཁོངས་གཏོགས་ སི་ཁྱོད་ནང་སྐུ་འཁྲུངས་ཏེ་ མཚན་ཡང་ཕུར་རྒྱལ་ཟེར་གསོལ་ནུག། སྐུ་ན་ཆུང་ཀུའི་བསྒང་ལས་གྲྭ་ཚང་ནང་ དགེ་འདུན་གྱི་སྡེར་ཞུགས་པའི་ཆོས་མིང་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་མཚན་གསོལ་ཏེ་ སྐུ་ཡོན་ལེགས་ཤོམ་སྦེ་སྦྱངས་གནང་ནུག། ==== རྫོང་གོང་མའི་སྒྲིག་ལུ་ཞུགས་ཏེ་བདག་རྐྱེན་རིམ་པར་བཞེས་པ། ==== སྐུ་ན་ཆུང་ཀུ་བསྒང་ལས་གྲྭ་ཚང་ནང་ དགེ་འདུན་གྱི་སྡེར་ཞུགས་བཞིན་ རྫོང་གོང་མའི་སྒྲིག་ལུ་ཞུགས་ཏེ་ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་སྒྲིག་ལམ་རྣམ་གཞག་དང་ ཆོས་སྲིད་ལུགས་གཉིས་ཁྲིམས་ཀྱི་རིང་ལུགས་ལུ་རང་བྱོན་ཚུདཔ་ལས་ དང་པ་ར་ཐིམ་ཕུག་གཉེར་ཆེན་གྱི་གོ་གནས་དང་ དེ་གི་ཤུལ་ལས་ ཐིམ་ཕུག་རྫོང་དཔོན་གྱི་གོ་གནས་བཞེས་ཏེ་བཞུགས་ནུག།==== སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ལུ་བསྐོ་བཞག་གི་མཛད་སྒོ། ==== སྤྱི་ལོ་ཆིག་སྟོང་བརྒྱད་བརྒྱ་ཉེར་གཉིས་ (༡༨༢༢) ཆུ་རྟ་ལོའི་དགེ་འདུན་གྱི་གསོལ་ཐབ་ སྤུ་ན་ཁ་ལུ་བཞུགས་པའི་སྐབས་ དེ་བསྒང་གི་རྒྱལ་པོ་བསྟན་འཛིན་འབྲུག་སྒྲ་ནི་ དགོན་པར་འབྱོན་ནི་སྦེ་ རྒྱལ་སྲིད་སྤངས་ཏེ་ ཟུར་བཞུགས་གནངམ་ལས་ ཐིམ་རྫོང་པ་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་མཚན་ནི་ འབྲུག་སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ སོ་གསུམ་པ་ལུ་མངའ་གསོལ་གནང་ནུག། སྡེས་སྲིད་ཁྲི་ཐོག་གི་མཛད་ཤུལ། སྤུ་ན་ཁར་ཟབ་གོས་ཀྱི་མཐོང་གྲོལ། ལྷོ་འབྲུག་ཆོས་འབྱུང་དང་འབྲུག་གསལ་སྒྲོན་ དེབ་ཐེར་གསལ་བའི་མེ་ལོང་ཚུ་ནང་ འབྲུག་སྡེ་སྲིད་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་མཚན་ སྡེ་པའི་ཁྲི་ཐོག་བྱོན་ཞིནམ་ལས་ སྤུ་ན་ཁ་ལུ་མཐོང་གྲོལ་བཞེངས་ཡོད་མི་འདི་ ཞལ་མཐུན་བཀོད་དེ་ཡོད་རུང་ ལྷ་སྐུ་གང་ཡིན་གྱི་གསལ་ཁ་མི་སྣང་ཟེར་ཡོདཔ་ཨིན་པས། བཀྲ་ཤིས་ཆོས་རྫོང་ནང་སྤྱན་རས་གཟིགས་ཀྱི་ལྷ་ཁང་། བཀྲ་ཤིས་ཆོས་རྫོང་གདན་ས་ལུ་ སྒོ་ཆེན་གོང་མའི་ཐོག་ཆ་སེང་སྟེ་ ལྷ་ཁང་གསརཔ་བཞེངས་ས་ལས་ཕར་ སྤྱན་རས་གཟིགས་ འཕགས་པ་འཇིག་རྟེན་དབང་ཕྱུག་གི་སྐུ་རྟེན་ཐོག་ཚད་མ་གསར་བཞེངས་གནང་ནུག། ཐིམ་ཕུག་དབུ་རྩེའི་གསེར་གྱི་རྒྱ་ཕིབས། གདན་ས་བཀྲ་ཤིས་ཆོས་རྫོང་དབུ་རྩེ་ཆེན་མོར་གསེར་གྱི་རྒྱ་ཕིབས་སྒྲོན། དེ་ཡང་ སྒོར་ཚད་འདོམ་དྲུག་ཅུ་རེ་གཉིས་ (༦༢) ཅན་མའི་དོན་ལུ་གཟུང་དོས་ཉིས་བརྒྱ་བརྒྱད་ཅུ་བརྒྱ་བརྒྱད་ (༢༨༨) གསེར་ཏོ་ལ་ ༥༨༠༠ དངུལ་ཆུ་ཏོ་ལ་ཉི་ཤུ་རྩ་གསུམ་དང་སུམ་བརྒྱ་ཞེ་བརྒྱད་ (༢༣,༣༤༨) ཀྱི་རྒྱུ་དངོས་ལས་གསར་སྒྲུབ་གནང་སྟེ་ཕུལ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། བདེ་ཆེན་ཕུག་གི་དགེ་བསྙེན་གསེར་ཟངས་ལས་གྲུབ་པ། ཐིམ་ཕུག་བདེ་ཆེན་ཕུག་ལུ་ཡོད་པའི་ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་བཀའ་སྲུང་གཙོ་བོ དགེ་བསྙེན་ཇག་མེ་ལེན་གྱི་གནས་ཁང་རབ་གསལ་ གསེར་ཟངས་ཡུག་གཅིག་གིས་སྤུར་ཏེ་ཕུལ་ནུག། ཞབས་དྲུང་འཇིགས་མེད་གྲགས་པའི་ཞབས་ཏོག། གསང་སྔགས་ཆོས་གླིང་ལུ་ཡོད་མི་ ཞབས་དྲུང་ཐུགས་སྤྲུལ་གསུམ་པ་འཇིགས་མེད་གྲགས་པའི་གདན་ས་ནང་ལུ་ཡོད་པའི་ སྒྲུབ་སྡེ་ གསར་བཞེངས་དང་ ཤག་སྐོར་གཟིམ་ཅུང་གསར་བཞེངས་ཚུ་གི་སྐབས་ལུ་ ཞབས་ཏོག་ཞུ་གནང་ནུག། མཁན་ཁྲི་ཉེར་གསུམ་པ་དང་ཉེར་བཞི་པའི་ཁྲི་མངའ་གསོལ། དེ་ཡང་ མཁན་ཆེན་ཁྲི་རབས་ཉེར་གཉིས་པ་འཇིགས་མེད་རྒྱལ་མཚན་ མཁན་པོའི་ཁྲི་ཐོག་ལས་དགོངས་པ་རྫོགས་སོངམ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ཆིག་སྟོང་བརྒྱད་བརྒྱ་ཉི་ཤུ་རྩ་དྲུག་ (༡༨༢༦) མེ་ཁྱི་ལོ་ལུ་ མཁན་ཆེན་ཁྲི་རབས་ཉེར་གཅིག་པ་ འཇམ་དཔལ་གྲགས་པ་མཆོག་ལུ་ མི་སེར་དང་འབྲུག་སྡེ་སྲིད་མཆོག་གིས་ ལོག་སྟེ་ར་ མཁན་ཆེན་ཁྲི་རབས་ ཉེར་གསུམ་པའི་ཁྲི་ཐོག་ལུ་མངའ་གསོལ་ཞུ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། དེ་བཟུམ་སྦེ་ མཁན་ཆེན་ཁྲི་རབས་ཉེར་གསུམ་པ་ འཇམ་དཔལ་གྲགས་པ་ནི་ མཁན་ཁྲི་ལས་དགོངས་ཞུ་མཛད་དེ་ དགོན་པར་བྱོན་སོངམ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ཆིག་སྟོང་བརྒྱད་བརྒྱ་སུམ་ཅུ་སོ་གཅིག་ (༡༨༣༡) ལྕགས་ཡོས་ལོ་ལུ་ མི་སེར་དང་འབྲུག་སྡེ་སྲིད་མཆོག་གིས སེ་ལ་ཆོས་རྗེ་ངག་དབང་ཕྲིན་ལས་ཀྱི་ཡང་སྲིས་གཉིས་པ་ ཆོས་རྗེ་ཤཱཀྱ་རྒྱལ་མཚན་མཆོག་ མཁན་ཆེན་ཁྲི་རབས་ཉེར་བཞི་པའི་ཁྲི་ལུ་ མངའ་གསོལ་ཞུ་གནང་ནུག། བྱམས་མགོན་ཡི་ཤེས་རྡོ་རྗེའི་དགོངས་རྗོགས། སེ་ལ་བྱམས་མགོན་སྐུ་འཕྲེང་གཉིས་པ་ཡེ་ཤེས་རྡོ་རྗེ་མཆོག་ སྤྱི་ལོ་ཆིག་སྟོང་བརྒྱད་བརྒྱ་སུམ་ཅུ་ (༡༨༣༠) ལྕགས་ཡོས་སྟག་ལོ་ལུ་དགོངས་པ་རྫོགས་ཡོདཔ་ད་ འབྲུག་སྡེ་སྲིད་མཆོག་གིས་ ཐིམ་ཕུག་བཀྲ་ཤིས་ཆོས་རྫོང་ལུ་ སྐུ་གདུང་ཞུ་སྟེ་ སྤུར་སྦྱང་དང་དགོངས་རྫོགས་ཀྱི་ཚོགས་དབུ་ལུ་ འཇིགས་མེད་གྲགས་པ་གདན་འདྲེན་ཞུ་སྟེ་ མཛད་གནང་ཡོདཔ་ཨིན་པས། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་ཐོག་གི་མཛད་པ་མཐའ་མ། དེ་ཡང་ འབྲུག་སྡེ་སྲིད་མཆོག་ནི་ མངའ་འབངས་ཡོངས་ལུ་གནང་སྦྱིན་ལ་སོགས་ བསོད་ནམས་དགེ་བའི་མཛད་པ་རྒྱ་ཆེན་པོ་མཛད་ རྒྱལ་སྲིད་བདེ་སྐྱིད་ཀྱི་ངང་ལུ་སྐྱོང་སྟེ་བཞུགས་པའི་སྐབས་ ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་རྡོ་རྗེ་རྣམ་རྒྱལ་གྱི་སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ལུ་ ཐབས་ཆག་པའི་སྒོ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ཆིག་སྟོང་བརྒྱད་བརྒྱ་སུམ་ཅུ་ (༡༨༣༠) ལྕགས་སྟག་ལོ་ལུ་ ངོ་རྒོལ་འབདཝ་བཞིན་ དམག་དཔུང་ལོག་ཅི་ར་གཏང་རུང་ མི་དབང་སྡེ་སྲིད་མཆོག་ལས་ རྒྱལ་ཁ་མ་ཐོབ་པར་ ལྷ་ས་ལུ་ཡོད་མི་རྒྱ་ནག་ཨམ་བྷན་ལས་གྲོགས་རམ་ལེན་ཏེ་ བོད་ཀྱི་དམག་བཏོནམ་ལས་ སྡེ་སྲིད་མཆོག་གི་ རྒྱལ་ཁབ་དང་མི་སེར་ཚུ་ལུ་ཉེན་ཁ་གཟིགས་ཏེ་ སྤུ་ན་ཁ་ལུ་སྦེ་ འབྲུག་སྡེ་སྲིད་མཆོག་གི་ སྤྱི་ལོ་ཆིག་སྟོང་བརྒྱད་བརྒྱ་སོ་གཅིག (༡༨༣༡) ལྕགས་ཡོས་ ཟླ་ ༡༡ པའི་ནང་ སྡེ་ཁྲི་ལས་དགོངས་ཞུ་མཛད་དེ་ དབང་འདུས་རྩེ་ལུ་ ཟུར་བཞུགས་མཛད་གནང་ནུག། སྡེ་ཁྲི་ལས་དགོངས་ཞུའི་རྗེས་ཀྱི་མཛད་པ། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་པ་རྡོ་རྗེ་རྣམ་རྒྱལ་གྱིས་ འབྲུག་སྡེ་སྲིད་ཕུར་རྒྱལ་ལམ་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་མཚན་སྡེ་ཁྲི་ལས་དགོངས་ཞུས་མཛད་པའི་ཤུལ་ལས་ཡང་ འཁྲུག་ཟིང་སློང་སྟེ་བཞུགས་མ་སྟེརཝ་ལས་ སྡེ་ཟུར་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་མཚན་སྤ་གྲོ་ལུ་བྱོན་ཏེ་ དཔོན་སློབ་ཨ་རྒས་ཧཱ་པ་དང་མཐུན་འབྲེལ་གྱི་ཐོག་ལུ་བཞུགས་ཏེ་སྡོད་ཡོདཔ་ཨིན་རུང་ མི་སེར་ཚུ་དགའ་སྐྱིད་དང་ལྡནམ་ཡོད་མི་ཚུ་ཡང་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་པ་རྡོ་རྗེ་རྣམ་རྒྱལ་གྱིས་སྤ་རོ་ལུ་དམག་དྲངས་ཏེ་ མི་སེར་དགའ་སྐྱིད་མེདཔ་བཟོཝ་ད་ མི་དྲག་གཙོ་ཅན་མནོ་ཤེས་ཚུ་གིས་གསོལ་བཏབ་ཞུཝ་བཞིན་ སྡེ་ཟུར་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་མཚན་དབང་འདུས་རྩེ་ལུ་བཞུགས་ཆོགཔ་སྦེ་ རྗེ་མཁན་ཁྲི་པ་ཤེས་རབ་རྒྱལ་མཚན་ ཁྲི་ཟུར་ཤཱཀྱ་རྒྱལ་མཚན་ སྡེ་ཟུར་བསྟན་འཛིན་འབྲུག་སྒྲ་ཚུ་གིས་ཁྲི་བཟོ་གནང་ནུག། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་སོ་ལྔ་པ་ཨ་ཐངཔ་ཕྲིན་ལས་ནི་ སྤྱི་ལོ་ཆིག་སྟོང་བརྒྱད་བརྒྱ་སུམ་ཅུ་སོ་ལྔ་ (༡༨༣༥) ལུ་སྐུ་བསྙུངས་ཏེ་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་ཐོག་ལུ་གཤགས་སོངམ་ལས་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་ཟུར་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་མཚན་མཆོག་ནི་ ལོག་སྟེ་ར་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་སོ་དྲུག་པའི་ ཁྲི་ཐོག་ལུ་བྱོན་ནུག། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་སོ་བཞི་པ་ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་རྡོ་རྗེ་རྣམ་རྒྱལ་གྱི་མཛད་རྣམ། སྡེ་སྲིད་མ་མཛད་པའི་མཛད་རྣམ། སྤྱི་ལོ་ཆིག་སྟོང་བདུན་བརྒྱ་བདུན་ཅུ་དོན་དགུ་ (༡༧༧༩) ས་ཕག་ལོ་ལུ་ མི་དབང་སྡེ་སྲིད་རྡོ་རྗེ་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་ ཝང་ཚོ་ཆེན་བརྒྱད་ཀྱི་ཡ་གྱལ་སྟོད་ཝང་དར་ལུང་ཁ་ལུ་སྐུ་འཁྲུངས་ཏེ་ མཚན་ཡང་རྡོ་རྗེ་རྣམ་རྒྱལ་ཟེར་གསོལ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ཁོ་ར་ནི་ མི་དབང་སྡེ་སྲིད་བསོད་ནམས་འབྲུག་རྒྱས་ཀྱི་ཚ་བོ་འབདཝ་ལས་ སྐུ་ན་ཆུང་ཀུའི་བསྒང་ལས་ སྡེ་སྲིད་ཀྱི་སྒར་ལྟོ་འབད་དེ་ རྫོང་གོང་མའི་སྒྲིག་ལུ་ཞུགས་ཏེ་ ཆོས་སྲིད་ལུགས་གཉིས་ཀྱི་སྒྲིག་ལམ་རྣམ་གཞག་ལུ་སྦྱང་བ་མཐར་འཁྱོལ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ ཁོ་རའི་ལྕོགས་གྲུབ་དང་ སྡེ་སྲིད་བསོད་ནམས་འབྲུག་རྒྱས་ཀྱི་རྒྱབ་སྐྱོར་ལས ཆིབས་གཞོན་པའི་འགན་ཁུར་ལས་རིམ་བཟུང་སྟེ་ ཆོས་རྩེ་དཔོན་སློབ་ཀྱི་གོ་གནས་ཚུ་ རིམ་པར་བཞེས་གནང་ནུག། སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ལུ་བསྐོ་བཞག་གི་མཛད་སྒོ། སྤྱི་ལོ་ཆིག་སྟོང་བརྒྱད་བརྒྱ་སུམ་ཅུ་ལུ་ སྐུ་གཞོགས་ཕུར་རྒྱལ་ལམ་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་མཚན་ སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་སྐྱོང་སྟེ་བཞུགས་པའི་སྐབས་ གཞུང་ལུ་ངོ་རྒོལ་གྱི་དམག་དྲངས་ཏེ་ སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་འཕྱོག་ནིའི་རྩིས་ཡང་བསྐྱར་འབད་རུང་ གཞུང་དམག་ལུ་མ་ཐུབ་པའི་སྐབས་ ལྷ་ས་ལུ་ཡོད་མི་ཨམ་བྷན་ལུ་དམག་རྒྱབ་འཚོལ་ཏེ་ རྒྱ་མི་ཨམ་བྷན་གྱིས་ ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་ཀྱི་གྲོགས་རམ་ལུ་ རྒྱ་མིའི་དམག་དཔུང་དུམ་ཚན་ཅིག་བཏང་མི་ཚུ་གི་རྒྱབ་སྐྱོར་འོག་ སྤྱི་ལོ་ཆིག་སྟོང་བརྒྱད་བརྒྱ་གསུམ་བཅུ་སོ་གཅིག་ (༡༨༣༡) པའི་ལྕགས་ཡོས་ཟླ་ ༡༡ པའི་ནང་ གཞུང་དམག་ལས་རྒྱལ་ཁ་ཐོབ་སྟེ་ གསོལ་ཐབ་སྤུ་ན་ཁར་བཞུགས་པའི་སྐབས་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་སོ་བཞི་པའི་ཁྲི་ཁར་མངའ་གསོལ་ཞུ་ནུག། སྡེ་སྲིད་མཆོག་ཁྲི་ཐོག་གི་མཛད་ཤུལ། དང་པ་སྤུང་རྫོང་མེ་མཆོད་ཐེངས་བཞི་པ་གསར་བཞེངས་དགོ་པའི་སྐོར། འབྲུག་སྡེ་སྲིད་མཆོག་ནི་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་སོ་བཞི་པའི་ཁྲི་ལུ་མངའ་གསོལ་ཞིནམ་ལས་ རྒྱ་མིའི་དཔུང་དམག་ཚུ་ བོད་ལུ་ལོག་སོང་བའི་རྒྱབ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ཆིག་སྟོང་བརྒྱད་བརྒྱ་གསུམ་བཅུ་སོ་གཅིག་ (༡༨༣༡) པའི་ ལྕགས་ཡོས་ཟླ་གསུམ་པའི་ཚེས་བཅུ་གསུམ་ལུ་ ལོག་སྟེ་ར་ནང་འཁྲུག་ལོང་བའི་རྐྱེན་གྱིས་ སྤུངས་རྫོང་མེ་མཆོད་ཐེངས་བཞི་པ་བཞེས་མི་འདི་ གསར་བཞེངས་ཐུགས་འགན་བཞེས་དགོཔ་བྱུང་ནུག།===== གཉིས་པ་མཁན་ཆེན་ཁྲི་རབས་ཉེར་བཞི་པའི་མངའ་གསོལ། ===== མཁན་ཆེན་ཁྲི་རབས་ཉེར་གསུམ་པ་ འཇམ་དཔལ་གྲགས་པ་མཆོག་ནི་ སྤྱི་ལོ་ཆིག་སྟོང་བརྒྱད་བརྒྱ་སོ་གཅིག་ ༡༨༣༡ ལྕགས་ཡོས་ལོར་ དགོངས་ཞུ་མཛད་དེ་དགོན་པར་བྱོནམ་ལས་ མི་དབང་སྡེ་སྲིད་མཆོག་དང་ གྲྭ་ཚང་བླ་སློབ་ཞལ་མཐུན་ཐོག་ལས་ སྤྱི་ལོ་ཆིག་སྟོང་བརྒྱད་བརྒྱ་སོ་གཅིག་ ༡༨༣༡ ལྕགས་ཡོས་ལོར་ སེ་ལ་ཆོས་རྗེ་སྐུ་འཕྲེང་གཉིས་པ་ཤཱཀྱ་རྒྱལ་མཚན་མཆོག་ནི་ མཁན་ཆེན་ཁྲི་རབས་ཉེར་བཞི་པའི་ ཆོས་ཀྱི་ཁྲི་ལུ་མངའ་གསོལ་ཞུ་ནུག། གསུམ་པ་ནང་འཁྲུག་གི་མཐུན་འགྲིག། སྡེ་སྲིད་རྡོ་རྗེ་རྣམ་རྒྱལ་གྱིས་ སྤྱི་ལོ་ཆིག་སྟོང་བརྒྱད་བརྒྱ་གསུམ་བཅུ་སོ་གཅིག་ ༡༨༣༡ པའི་ ལྕགས་ཡོས་ལོའི་གསོལ་ཐབ་ཐིམ་ཕུག་ལུ་བཞུགསཔ་ད་ སྡེ་ཟུར་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་མཚན་གུར་ ཟིང་འཁྲུག་སློང་སྟེ་དམག་དྲངམ་ལས་ སྡེ་ཟུར་སྤ་གྲོ་ལུ་བྲོས་ཟུར་བྱོན་ཏེ་ དཔོན་སློབ་ཨ་རྒས་ཧཱ་པ་དང་ ཧེ་མ་ལས་འཆམ་ཏོག་ཏོ་ཡོདཔ་ལས་ གྲོགས་རམ་འཚོལ་ཏེ་ བཞུགས་ཡོདཔ་ཨིན་མས། སྤ་རོ་ལུ་ སྡེ་སྲིད་རྡོ་རྗེ་རྣམ་རྒྱལ་གྱིས་གཞུང་དམག་འཁྱིད་དེ་ དམག་རྐྱབ་པར་བྱོནམ་ད་ སྡེ་ཟུར་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་མཚན་དང་སྤ་གྲོ་དཔོན་སློབ་ཁ་གཅིག་འབད་དེ་ གཞུང་དམག་དང་གཅིག་ཁར་ཕྱད་མདའ་འགོ་བཙུགས་ཏེ་ ཡུན་རིང་སོངམ་ལས་བརྟེན་ མི་སེར་གྱི་སྐྱིད་སྡུག་ལུ་མ་བཟོད་པར་ དོལ་པོ་གྱང་སའི་མི་དྲག་དོན་གྲུབ་ཀྱི་གཙོ་ཅན་ཚུ་གིས་ དགེ་འདུན་ལུ་མཐུན་སྒྲིག་དགོ་པའི་ཞུ་བ་ཕུལཝ་ད་ མཁན་ཟུར་འཇམ་དཔལ་གྲགས་པ་དང་ མཁན་ཁྲི་ཤཱཀྱ་རྒྱལ་མཚན་གསང་ཟབ་ལས་ སྡེ་ཟུར་བསྟན་འཛིན་འབྲུག་སྒྲ་ཚུ་གིས་བར་མི་མཛད་དེ་ བདེ་སྒྲིག་འབད་གནངམ་ལས་ སྡེ་ཟུར་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་མཚན་ཡང་ དབང་འདུས་རྩེ་ལུ་བཞུགས་ཆོགཔ་སྦེ་བཟོ་ནུག། བཞི་པ་སྡེ་སྲིད་མཆོག་ཁྲི་ཐོག་གི་མཛད་ཤུལ། སྤ་རོ་ལུ་དམག་ཐག་ཆོད་ཞིནམ་ལས་ ལོ་ངོ་ཕྱེད་དང་གཉིས་ཀྱི་ནང་འཁོད་ལུ་ གདན་ས་སྤུ་ན་ཁའི་རྫོང་ཆེན་བསྐྱར་བཞེངས་གནང་ནི་ལུ་ཤུགས་བཏོན་ཏེ་ སྤུ་ན་ཁའི་རྫོང་ནི་ལོག་ཨ་རྟག་ཧ་ལུགས་བཞེངས་ཏེ་ ནང་རྟེན་ནི་སངས་རྒྱས་སྟོང་གི་སྐུ་བརྙན་བཞེངས་ཡོདཔ་ད་ སྡེ་སྲིད་མཆོག་ནི་ སྤྱི་ལོ་ཆིག་སྟོང་བརྒྱད་བརྒྱ་སུམ་བཅུ་སོ་གསུམ་ ༡༨༣༣ ཆུ་སྦྲུལ་ལོའི་གསོལ་ཐབ་སྤུ་ན་ཁར་བཞུགསཔ་ད་ ཧེ་མ་གི་ནང་འཁྲུགས་ནད་རོ་ལོང་བའི་ནང་འཁྲུགས་སྐབས་ བྱང་ཕྱད་ཚུ་གིས་སྡེ་སྲིད་མཆོག་གི་སྐུ་ལུ་མཚོན་ཆ་ཕུལ་ཏེ་གཤགས་ནི་གུར་ཐུག་ཆིཔ་ལས་ སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ཐོག་ལས་ཕབ་བཏང་ད་ནུག། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་སོ་ལྔ་པ་ ཨ་ཐང་ཕྲིན་ལས་ཀྱི་མཛད་རྣམ། སྡེ་སྲིད་ཨ་ཐང་ཕྲིན་ལས་ཀྱི་འདས་པའི་ལོ་རྒྱུས། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་སོ་ལྔ་པ་ཨ་ཐང་ཕྲིན་ལས་ནི་ དབང་འདུས་ཕོ་བྲང་རྫོང་ཁག་ཆ་འོག་ཤར་དར་བརྒྱད་པོའི་ཡ་གྱལ་ཨ་ཐང་ལས་སྐུ་འཁྲུངས་ནི་དེ་གི་ མཚན་ཡང་ཕྲིན་ལས་ཟེར་བཞག་ཡོདཔ་ཨིན་པས། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་སོ་ལྔ་པའི་མཚན་ ཨ་ཐང་ཕྲིན་ལས་ཟེར་དར་ཁྱབ་སོང་དགོ་པའི་ གནད་དོན་གཙོ་བོ་ར་ ཁོ་ར་སྐུ་ན་ཆུང་ཀུའི་བསྒང་ལས་ སྡེ་སྲིད་བསོད་ནམས་འབྲུག་རྒྱལ་གྱི་སྒར་ལྟོ་མཛད་དེ་ རྫོང་གོང་མའི་སྒྲིག་ལུ་ཞུགསཔ་ལས་ མཚན་ཡང་འཁྲུངས་ཡུལ་གྱི་མིང་དང་སྦྲགས་ཏེ་ཨ་ཐངཔ་ཕྲིན་ལས་ཟེར་བཤདཔ་ཨིན་པས། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་སོ་ལྔ་པའི་ཁྲི་ལུ་མངའ་གསོལ་ཞུ་བའི་མཛད་པ། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་པ་རྡོ་རྗེ་རྣམ་རྒྱལ་གྱི་ཕྱོགས་སྡེ་དང་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་ཟུར་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་མཚན་ཕྱོགས་སྡེ་གཉིས་ཀྱི་བར་ན་ སྤྱི་ལོ་ཆིག་སྟོང་བརྒྱད་བརྒྱ་སུམ་ཅུ་སོ་གསུམ་ (༡༨༣༣) ཆུ་སྦྲུལ་ལོའི་གསོལ་ཐབ་སྤུ་ན་ཁར་བཞུགསཔ་ད་ ལོག་སྟེ་ར་ཟིང་འཁྲུག་ལོངམ་ལས་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་པའི་སྐུ་ལུ་བྱང་ཕྱད་ཀྱི་མཚོན་ཆ་ཉེན་འཚུབས་ཆེ་ཏོག་ཏོ་སྦེ་ཕོག་སྟེ་ སྐུ་མ་ཉམས་པར་གནས་བཞུགས་ནིའི་རེ་བ་མེདཔ་སྦེ་འགྱོཝ་ལས་ ཆིག་སྟོང་བརྒྱད་བརྒྱ་སུམ་ཅུ་སོ་གསུམ་ (༡༨༣༣) ཆུ་སྦྲུལ་ཟླ་ ༡༡ པའི་ཚེས་ ༡༣ ལས་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་སོ་ལྔ་པའི་ཁྲི་ལུ་ གོང་གཟིམ་ཨ་ཐངཔ་ཕྲིན་ལས་ནི་གཞུང་དགེ་འདུན་འདུས་པའི་སྡེ་དང་ གཞུང་ལྷན་རྒྱས་ཀྱིས་ མངའ་གསོལ་ཞུ་གནང་ནུག། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་ཐོག་གི་མཛད་ཤུལ། དགེ་འདུན་འདུས་སྡེའི་ཉམས་གསོ། བསྐལ་པ་དེའི་སྐབས་ གཞུང་དགེ་འདུན་གྲྭ་ཚང་གི་ འགོ་འདྲེན་འཐབ་སྟེ་ དགེ་སློང་གསར་མ་བཙུགས་པར་ ཡུན་རིང་སོང་བ་ལས་ གྲྭ་ཚང་གི་རིགས་ཚན་ལ་ཁྱད་དུ་སོང་བ་ མི་དབང་སྡེ་སྲིད་ཨ་ཐང་ཕྲིན་ལས་མཆོག་གིས་ མཁན་ཆེན་ཁྲི་རབས་ཉེར་བཞི་པ་ ཆོས་རྗེ་ཤཱཀྱ་རྒྱལ་མཚན་ལུ་ཞུ་བ་ཕུལ་ཏེ་ དགེ་སློང་གསརཔ་སུམ་བརྒྱ་ཉི་ཤུ་མཉམ་གཅིག་ལུ་གསར་བཙུགས་མཛད་དེ་གནང་བ་ལས་བརྟེན་ བསྟན་པའི་རྩ་བར་སྨན་པའི་མཛད་ཆེན་ལུ་གྱུར་ཏེ་ དུས་ད་ལྟའི་བར་ སྡེ་སྲིད་སོ་ལྔ་པ་ཨ་ཐང་ཕྲིན་ལས་ཀྱི་ཞལ་གྲངས་ཁལ་བཅུ་དྲུག་པ་ཟེར་བའི་གཏམ་སྙན་ཅན་ལུ་གྱུར་ཡོདཔ་ཨིན་པས། སངས་རྒྱས་སྟོང་སྐུ་བཞེངས་འཕྲོའི་ལཱ་མཇུག་བསྡུ་ཡོད་པའི་སྐོར། སྡེ་སྲིད་སོ་བཞི་པ་རྡོ་རྗེ་རྣམ་རྒྱལ་གྱིས་ སྤྱི་ལོ་ཅིག་སྟོང་བརྒྱད་བརྒྱ་སུམ་ཅུ་སོ་ལྔ་ (༡༨༣༥) ཤིང་ལུག་ཟླ་དང་པའི་ཚེས་ ༡༥ ལུ་ སྤུ་ན་ཁ་རྫོང་གི་ནང་རྟེན་སངས་རྒྱས་སྟོང་སྐུ་ བཞེངས་མ་ཚར་བ་ལུས་ཡོད་མི་དེ་ཡང་ མི་དབང་སྡེ་སྲིད་མཆོག་གིས་ལཱ་གཡོག་གི་འགན་ཁུར་འདི་ རྗེ་ཤེས་རབ་རྒྱལ་མཚན་ལུ་བསྐོ་བཞག་གནང་སྟེ་ ཆ་མཉམ་བསྒྲུབས་པའི་རབ་གནས་ནི་ མཁན་པོ་དང་སློབ་དཔོན་དགེ་འདུན་དམངས་ཀྱིས་ཐོག་ལས་མཛད་གནང་ནུག། ཨ་སམ་ཌུ་ཝར་སི་བྷ་རི་གུ་མ། སྤྱི་ལོ་ཆིག་སྟོང་བརྒྱད་བརྒྱ་སུམ་ཅུ་སོ་བཞི་ (༡༨༣༤) ཤིང་རྟའི་ལོ་ལུ་ འབྲུག་གི་དབང་འོག་ལུ་ཡོད་པའི་ཨ་སམ་ཌུ་ཝརསི་བདུན་གྱི་ནང་གསེས་བྷུ་རི་གུ་མ་ཟེར་མི་འདི་ བར་སྐབས་ཅིག་ལས་ འབྲུག་མི་སེར་གྱིས་རྒྱ་གར་གཞུང་ལུ་ ས་ཁྲལ་ཅིག་སྤྲོད་དགོཔ་ཡོད་མི་གི་རྒྱུ་མཚན་ཅིག་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ རྒྱ་གར་གཞུང་གིས་མངའ་འོག་སྦེ་ཡོད་མི་འདི་ མི་དབང་སྡེ་སྲིད་མཆོག་གིས་ རྒྱ་གར་གཞུང་ལུ་ ཞུ་ཡིག་ཅིག་ཕུལཝ་ལས་བརྟེན་ ལོག་སྟེ་ར་ འབྲུག་གི་དབང་འོག་ལུ་རང་འཇགས་ཐོབ་ནུག། ཞབས་དྲུང་ཐུགས་སྤྲུལ་བཞི་པ་འཇིགས་མེད་ནོར་བུ་ བླམ་ཁྲི་པར་མངའ་གསོལ། སྤྱི་ལོ་ཆིག་སྟོང་བརྒྱད་བརྒྱ་སུམ་ཅུ་སོ་ཅིག་ (༡༨༣༡) ལྕགས་ཡོས་ལོ་ལུ་ ཤར་ཕྱོགས་དགྲ་མེད་རྩེ་ཟེར་ས་ལུ་ ཞབས་དྲུང་ཐུགས་སྤྲུལ་བཞི་པ་འཇིགས་མེད་ནོར་བུ་ནི་སྐུ་འཁྲུངས་པ་དང་ སྐུ་གོང་མ་འཇིགས་མེད་གྲགས་པའི་ཡང་སྲིད་འཁྲུལ་མེད་དུ་ངོས་ཤེས་འདྲོངསམ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ཆིག་སྟོང་བརྒྱད་བརྒྱ་སུམ་ཅུ་སོ་བཞི་ (༡༨༣༤) ཤིང་རྟ་ལོའི་ནང་ འབྲུག་སྡེ་སྲིད་ཨ་ཐང་ཕྲིན་ལས་དང་ མཁན་ཆེན་ཆོས་རྗེ་ཤཱཀྱ་རྒྱལ་མཚན་དང་ རྗེ་ཁྲི་ཟུར་འཇམ་དཔལ་གྲྭགས་པ་ གྲྭ་ཚང་ལས་ཁུངས་ལྷན་རྒྱས་ཀྱིས་གཞུང་ལུ་ཞུ་སྟེ་ གསོལ་ཐབ་སྤུ་ན་ཁར་བཞུགསཔ་ད་ མཚན་ཡང་འཇིགས་མེད་ནོར་བུ་ཕྱོགས་ལས་རྣམ་པར་རྒྱལ་བའི་དཔལ་བཟང་པོ་ཟེར་ ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེའི་སེངྒེའི་ཁྲི་ལུ་ བླམ་ཁྲི་པ་བཅུ་གཉིས་པ་ལུ་ མངའ་གསོལ་ཞུ་ནུག། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་ཐོག་གི་ལས་སྣ་མཐའ་མཇུག། འབྲུག་སྡེ་སྲིད་ཨ་ཐང་ཕྲིན་ལས་ནི་ སྨན་བཅོས་རིམ་གྲོ་གིས་ནད་བཀག་མ་ཚུགས་པའི་ནད་གཞི་བཅོ་ཐབས་མེདཔ་ཅིག་གིས་བསྙུངས་ཏེ་ སྤྱི་ལོ་ཆིག་སྟོང་བརྒྱད་བརྒྱ་སུམ་ཅུ་སོ་ལྔ་ (༡༨༣༥) ཤིང་ཕག་ལོའི་གསོལ་ཐབ་ཐིམ་ཕུག་བཞུགས་པའི་རིང་ལུ་ ཡུན་མ་རིང་བར་ ཁྲི་ཐོག་ལུ་གཤགས་ཡོདཔ་ལས་ ཁྲི་ཐོག་ལུ་ལོ་གཉིས་དང་ཕྱེད་དེ་ཅིག་བཞུགས་ཡོདཔ་ཨིན་པས། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་སོ་དྲུག་པ་ ས་སྐྱོང་མི་དབང་སྡེ་སྲིད་ཁྲི་ཟུར་ ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་མཚན་ནམ་ཕུར་རྒྱལ་གྱི་མཛད་རྣམ། དང་པ་སྡེ་སྲིད་མ་མཛད་པའི་མཛད་རྣམ། ཧེ་མ་སྤྱི་ལོ་ཆིག་སྟོང་བརྒྱད་བརྒྱ་ཉེར་གཉིས་ (༡༨༢༢) ལས་ ཆིག་སྟོང་བརྒྱད་བརྒྱ་སུམ་ཅུ་སོ་གཅིག་ (༡༨༣༡) ཚུན་ལོ་ངོ་བཅུའི་རིང་ མི་དབང་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་མཚན་གྱི་ཁྲི་རབས་སོ་གསུམ་པ་ ༣༣ མཛད་པའི་མཐའ་མར་ ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་རྡོ་རྗེ་རྣམ་རྒྱལ་གྱིས་ངོ་ལོག་དྲག་པོ་སློངམ་ད་ སྡེ་སྲིད་ལས་དགོངས་ཞུ་མཛད་ནུག། དེ་ལས་རྗེ་མཁན་ཁྲི་ཟུར་གཉིས་དང་ སྡེ་ཟུར་བསྟན་འཛིན་འབྲུག་སྒྲ་དང་སྡེ་སྲིད་རྡོ་རྗེ་རྣམ་རྒྱལ་གཉིས་ཀྱིས་ནང་འཁྲུག་སློངམ་ད་ ཆིངས་བསྒྲིགས་ཏེ་ཐུགས་སྣང་དག་པའི་ཐོག་ལས་བཞུགས་གནས་ཡང་ ཐིམ་ཕུག་དབང་འདུས་རྩེ་ལུ་བཞུགས་ཆོགཔ་བཟོ་ནུག། གཉིས་པ་སྡེ་སྲིད་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་མཚན་ཁྲི་ལུ་བསྐོ་བཞག་གི་མཛད་སྒོ། འབྲུག་སྡེ་སྲིད་ཨ་ཐང་ཕྲིན་ལས་མཆོག་ནི་སྐུ་ལུ་བསྙུང་གཞི་གཅིག་བཞེས་ཏེ་ སྤྱི་ལོ་ཆིག་སྟོང་བརྒྱད་བརྒྱ་སོ་ལྔ་ (༡༨༣༥) ཤིང་ལུག་ལོའི་གསོལ་ཐབས་ཐིམ་ཕུག་བཞུགསཔ་ད་ སྡེ་སྲིད་མཆོག་ནི་དགོངས་པ་རྗོགས་སོངམ་ལས་ ཐིམ་ཕུག་དབང་འདུས་རྩེ་ལུ་བཞུགས་ཏེ་ཡོད་མི་སྡེ་སྲིད་ཁྲི་ཟུར་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་མཚན་འདི་ བླམ་དགེ་འདུན་པ་གཞུང་ལྷན་རྒྱས་རྣམས་ཀྱིས་སྡེ་སྲིད་མཆོག་ཁྲི་རབས་སོ་དྲུག་པའི་ཁྲི་ལུ་ བསྐོ་བཞག་མཛད་གནང་ནུག། གསུམ་པ་སྡེ་སྲིད་མཆོག་ཁྲི་ཐོག་གི་མཛད་ཤུལ། མཁན་ཆེན་ཁྲི་རབས་ཉེར་ལྔ་པ་མཆོག་སྤྱི་ལོ་ཆིག་སྟོང་བརྒྱད་བརྒྱ་སོ་དྲུག་ (༡༨༣༦) ཤིང་སྤྲེལ་ལོ་ལུ་ མཁན་ཆེན་ཉེར་བཞི་པ་ ཆོས་རྗེ་ཤཱཀྱ་རྒྱལ་མཚན་མཆོག་དགོངས་པ་རྗོགས་སོངམ་ལས་ སྡེ་སྲིད་མཆོག་དང་ གྲྭ་ཚང་རྣམས་ནས་ རྗེ་ཤེས་རབ་རྒྱལ་མཚན་མཆོག་ མཁན་ཆེན་ཁྲི་རབས་ཉེར་ལྔ་པའི་ཆོས་ཀྱི་ཁྲི་ལུ་མངའ་གསོལ་ཞུ་ནུག། དེ་ལས་སྡེ་སྲིད་མཆོག་གིས་ ཀེབ་ཀྲིན་བྷོ་གིལ་དང་ ཀེབ་ཀྲིན་དཔལ་འབར་ཊེན་དང་འབྲེལ་བ་འདི་ཡང་ རྒྱ་གར་གཞུང་ཀེབ་ཀྲིན་བྷོ་གིས་འབྲུག་ལུ་ཁ་སླབ་པར་བཏང་མི་འདི་ཡང་ དུས་སྐབས་དེ་ནང་འབྲུག་མི་ཚུ་གིས་རྒྱ་གར་ནའོ་གཞུང་དང་ ད་རང་ག་ས་གནས་གཉིས་ནང་འཕྲོག་བཅོམ་འབདཝ་མ་ཚད་ རྒྱ་གར་གྱི་མི་སེར་ལེ་ཤ་བཟུང་སྟེ་འབྲུག་ནང་བཏངམ་ལས་ཨིན་པས། ཀེབ་ཀྲིན་བྷོ་གིལ་འབྲུག་ལུ་བཏངམ་ད་ དེ་ཝང་གུ་རི་ཡིརྗོང་དཔོན་དང་གཅིག་ཁར་ དམག་འཁྲུག་ལོངས་ཏེ་བཱག་ས་དྲུ་ཨར་དེ་ཡང་ ཕྱི་གླིང་པ་ལུ་ཤོར་སོ་ནུག། དེ་ལས་ཕྱི་གཞུང་ལས་ བཱག་ས་དྲུ་ཨར་ འབྲུག་ལུ་སྤྲོད་དགོ་པའི་བཀའ་ཤོག་གནང་མི་དེ་ཡང་ སྡེ་སྲིད་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་མཚན་གྱིས་ ལྷོ་མཚམས་མི་སེར་ཚུའི་ཁོངས་ནས་ རྒྱ་གར་མི་སེར་སྟེང་དུ་དབང་བཙོང་དང་ཅ་ཆས་རྣམས་འཕྲོག་བཅོམ་ ས་ཁྲལ་ཆད་ལུས་བཞག་མི་ཚུ་ སྡེ་པ་ལུ་རྒྱུས་ཆ་མེདཔ་ལས་ ས་ཁྲལ་ཆད་ཚུ་དྲུ་ཨརསི་གི་རྗོང་དཔོན་ཚུ་གིས་ དགོཔ་སྦེ་སླབ་ཡོདཔ་ལས་ བག་ས་དྲུ་ཨར་ལོག་སྟེ་ འབྲུག་ལུ་རྩིས་སྤྲོད་དགོཔ་སྦེ་ཡི་གུ་བཏངམ་ལས་ཨིན་པས། ཨིན་རུང་ཕྱི་གཞུང་གྱི་བཀའ་ཤོག་འདི་ ས་མཚམས་ལས་ཐོགས་ཏེ་ སྡེ་སྲིད་མཆོག་གི་ཕྱག་ལུ་མ་འབྱོར་བས། བླ་མ་ཁྲི་པ་ཞབས་དྲུང་འཇིགས་མེད་ནོར་བུ་དགུང་ལོ་བདུན་བཞེས་མི་དང་ སྡེ་སྲིད་མཆོག་དང་རྗོང་དཔོན་ཚུ་གིས་ ངོས་ལེན་གནང་མི་འདི་ཡང་ སྤྱི་ལོ་ཆིག་སྟོང་བརྒྱད་བརྒྱ་སོ་བདུན་ (༡༨༣༧) མེ་བྱ་ལོ་ལུ་ རྒྱ་གར་གཞུང་གིས་ ཨ་སམ་དྲུ་ཨརསི་ཚུ རྒྱ་གར་གཞུང་ཁོངས་སུ་བཞག་སྟེ་ ས་རིན་ལོ་བསྟར་ ༡༠,༠༠༠/- རེ་འབྲུག་ལུ་ཕུལ་རྒྱུའི་ཁ་སླབ་པར་ ཀེབ་ཀྲིན་དཔལ་འབར་ཏེན་ དེ་ཝང་གུ་རི་བརྒྱུད་དེ་ འབྲུག་ནང་བཏངམ་ལས་ཨིན། དེ་ལུ་ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་ཀྱི་ངོས་ལེན་མ་འབད་བར་ དོན་དག་མ་གྲུབ་པར་ལུས་ནུག། ད་རུང་སྡེ་སྲིད་མཆོག་ནི་ ཁྲི་ཐོག་མཛད་པའི་མཐའ་མ་ གཞོང་སྒར་རྫོང་དཔོན་ལྕགས་པ་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ གཞུང་ལུ་ངོ་ལོག་གི་དམག་སྤུ་ན་ཁར་ལྷོད་དེ་ ཟླ་དང་པའི་ཚེས་ ༡༥ འི་ནུབ་མོ་ རྗོང་འཕྱོག་ཆིཝ་ལས་ སྡེ་སྲིད་མཆོག་མཁན་ཆེན་གྱི་གཟིམ་ཅུང་ནང་ སྲོག་སྐྱབས་ཞུ་བར་བྱོན་ཏེ་ སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ལས་ ཟུར་བཞུགས་དགོཔ་བྱུང་ནུག། དེ་ཡང་སྤྱི་ལོ་ ༡༨༣༨ ས་ཁྱི་ལོའི་གསོལ་ཐབ་ སྤུ་ན་ཁར་བཞུགསཔ་ཨིན་པས། ས་སྐྱོང་མཆོག་དགོངས་ཞུའི་མཛད་པ། སྡེ་ཟུར་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་མཚན་ལུ་ཉེས་སྐྱོན་ག་ནི་ཡང་མ་ཕོག་པར་བདེ་ཏོག་ཏོ་སྦེ་ བདེ་བར་བཏོན་ཡོད་མི་དེ་ཡང་ གཞོང་སྒར་རྫོང་དཔོན་ལྕགས་པ་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ སྡེ་ཁྲི་ལས་ཕབ་པའི་ཤུལ་མ་ མཁན་ཆེན་ཉེར་ལྔ་པའི་ཁྲི་ཟུར་ བསྟན་འཛིན་འབྲུག་སྒྲ་སློབ་དཔོན་ཡོན་ཏན་ ཐིམ་ཕུག་རྗོང་དཔོན་ཚུ་གིས་ཁྲི་འདུམ་མཛད་དེ་ སྤུ་ན་ཁའི་རྗོང་གཞིས་དེ་ལྕགས་པ་སངས་རྒྱས་ལུ་རྩིས་སྤྲོད་གནང་ནུག། དེ་ལས་སྡེ་ཟུར་མཆོག་ཉེས་སྐྱོན་ག་ནི་ཡང་མ་ཕོག་པར་ བདེ་བར་བཏོན་པའི་ཤུལ་ མ་དགོན་པར་བྱོན་ཏེ་ ཚེ་མཇུག་བདེ་བར་སྐྱོངསཏེ་བཞུགས་ནུག། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་སོ་བརྒྱད་པ་ ས་སྐྱོང་མི་དབང་ཐིམ་རྫོང་པ་བཀྲ་ཤིས་རྡོ་རྗེའི་མཛད་རྣམ། དང་པ་སྡེ་སྲིད་མ་མཛད་གོང་གི་མཛད་རྣམ། ཝང་ཚོ་ཆེན་བརྒྱད་ཀྱི་ནང་གསེས་སྟོད་ཝང་དར་ལུང་ཁ་ལུ་སྐུ་འཁྲུངས་ཏེ་ཡོད་མི་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་སོ་བརྒྱད་པ་ ས་སྐྱོང་མི་དབང་ཐིམ་རྫོང་པ་འདི་ནི་ མཚན་ལུ་ཡང་བཀྲ་ཤིས་རྡོ་རྗེ་ཟེར་གསོལ་གནང་ནུག། ཁོ་ར་ ཧེ་མ་ཆུང་ཀུའི་བསྒང་ལས་ སྡེ་སྲིད་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་མཚན་གྱི་སྒར་ལྟོ་མཛད་ཡོདཔ་མ་ཚད་ ཆོས་རྗེ་འབྲུག་པའི་ལས་ཚན་གྱི་འགན་ཁུར་རིམ་པར་མཐར་འཁྱོལ་ཏེ་ ཐིམ་ཕུག་རྫོང་དཔོན་གྱི་གོ་གནས་ཐོབ་སྟེ་བཞུགས་ནུག། གཉིས་པ་སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ལུ་བསྐོ་བཞག་གི་མཛད་སྒོ། སྤྱི་ལོ་ཆིག་སྟོང་བརྒྱད་བརྒྱ་སུམ་བཅུ་སོ་བརྒྱད་ ༡༨༣༨ པའི་ས་ཁྱི་ཟླ་དང་པའི་ནང་ མི་དབང་སྡེ་སྲིད་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་མཚན་མཆོག་ ད་རུང་སྡེ་སྲིད་ཤོ་ཐེངས་གཉིས་པ་ ཁྲི་རབས་སོ་དྲུག་པའི་ཁྲི་ལུ་བཞུགསཔ་ད་ གཞོང་རྫོང་པ་ལྕགས་པ་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ གཞུང་ལུ་ངོ་རྒོལ་གྱི་དམག་དཔུང་ སྤུ་ན་ཁར་བཙུགས་ཏེ་ སྡེ་སྲིད་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་མཚན་ནི་རྐྱེན་ལུ་ཁྲི་ལས་ཕབས་ཏེ་ རྡོ་རྗེ་ནོར་བུ་འདི་དར་དཀར་དཔོན་སློབ་ཀྱི་ཁྲི་ལུ་བཏོནམ་ད་ སྡེ་སྲིད་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་མཚན་གྱི་བློ་ཁར་མ་བབས་པར་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༣༨ ས་ཁྱི་ཟླ་ ༤ པའི་ནང་ ཐིམ་རྫོང་པ་བཀྲ་ཤིས་རྡོ་རྗེ་དེ་ ཐིམ་ཕུག་བཀྲ་ཤིས་ཆོས་རྫོང་ལུ་ སྡེ་སྲིད་སོ་བརྒྱད་པའི་ཁྲི་ལུ་ མངའ་གསོལ་ཞུཝ་ད་ རྗེ་ཤེས་རབ་རྒྱལ་མཚན་ལས་དགེ་ཚུལ་གྱི་སྡོམ་པ་ཡང་ཞུ་ནུག། གསུམ་པ་སྡེ་སྲིད་ཁྲི་ཐོག་གི་མཛད་ཤུལ། ༡. སྡེ་སྲིད་རྣམ་གཉིས་ཟུང་འབྲེལ། འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༣༨ ལས་ སྡེ་སྲིད་ཁག་གཉིས་ལུ་གནས་ཏེ་ གསོལ་ཐབ་ཕེབས་བཞུགས་ལས་འགོ་བཟུང་སྟེ་ རྒྱལ་སྲིད་ཀྱི་ལཱ་ཚུ་ མཛད་སྟབས་མ་བདེ་བར་བཞུགསཔ་ད་ གྲྭ་ཚང་གི་བླམ་མཁན་པོ་དང་ སྐུ་གཞོགས་བསྟན་འཛིན་འབྲུག་སྒྲ་ཚུ་གིས་ ལོ་ངོ་བཞིའི་རིང་ལོག་སྟེ་ར་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༤༢ ཆུ་སྟག་ལོ་ལས་ཁྲི་འགྲིགས་ཚུགསཔ་ལས་ སྡེ་སྲིད་རྣམ་གཉིས་ ཐུགས་མཐུན་མཉམ་གཅིག་གི་ཐོག་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༤༨ ཚུན་ལོ་ངོ་ ༦ གི་རིང་ རྒྱལ་སྲིད་མཉམ་རུབ་སྐྱོངས་ཏེ་བཞུགས་ནུག། སྡེ་སྲིད་རྡོ་རྗེ་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་ནི་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༤༨ ས་སྤྲེལ་ལོ་ལུ་ ཁྲི་ཐོག་གུར་གཤགས་སོངམ་ལས་ དེ་ལས་ཚུར་ སྡེ་སྲིད་བཀྲ་ཤིས་རྡོ་རྗེ་ཁོ་ར་གཅིག་གིས་ སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ཁར་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༥༠ ཚུན་ལོ་ངོ་ ༢ ཀྱི་རིང་ རྒྱལ་སྲིད་སྐྱོངས་ཏེ་བཞུགས་ནུག། ༢. རྗེ་མཁན་ཁྲི་རབས་ ༢༩ པའི་ཁྲི་མངའ་གསོལ། རྗེ་མཁན་ཁྲི་རབས་ ༢༨ པ་ངག་དབང་རིན་ཆེན་བཟང་པོ་མཆོག་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༤༨ ལུ་ རྗེའི་ཁྲི་ཐོག་ལས་ དགོངས་པ་རྫོགས་སོངམ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༤༨ ལུ་རྗེ་ཁྲི་ཟུར་པདྨ་བཟང་པོ་མཆོག་ནི་ ལོག་སྟེ་ར་རྗེ་མཁན་ཁྲི་རབས་ ༢༩ པའི་ཆོས་ཀྱི་ཁྲི་ལུ་མངའ་གསོལ་ཞུ་ནུག། ༣. སྟོན་པ་ཐུབ་པའི་དབང་པོའི་སྐུ་བརྙན། གདན་ས་སྤུ་ན་ཁ་རྫོང་གི་ནང་རྟེན་དུ་ སྟོན་པ་ཐུབ་པའི་དབང་པོའི་སྐུ་བརྙན་ཆེན་པོ་འགྲན་ཟླ་དང་བྲལ་བ་ གསར་དུ་བཞེངས་ནུག། དེ་སྐབས་ ཞབས་དྲུང་འཇིགས་མེད་ནོར་བུ་མཆོག་ལས་ཀྱང་ ཞལ་འདེབས་ཚུ་ཕུལ་གནང་ནུག། ༤. བསྟན་སྤྱིའི་སྐུ་རིམ། སྡེ་སྲིད་བཀྲ་ཤིས་རྡོ་རྗེ་མཆོག་གིས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༤༧ མེ་སྟག་ཟླ་ ༥ པའི་ནང་ བསྟན་སྤྱིའི་སྐུ་རིམ་དོན་དུ་ ལྷ་མགོན་གྱི་སྲིད་པ་སྤྱི་མདོས་སྐུ་རིམ་བསྒྲུབས་གནང་ནུག། ༥. ཆབ་འབངས་མི་སེར་ཡོངས་ལུ་གནང་སྦྱིན། སྡེ་སྲིད་བཀྲ་ཤིས་རྡོ་རྗེ་མཆོག་ནི་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༤༨ ས་སྤྲེལ་ལོར་ སྐུ་གཤེགས་པ་ནས་ འབྲུག་གི་སྡེ་སྲིད་དབང་ཚད་ ཧྲིལ་བུམ་ཕྱག་ལུ་ཐེབས་པའི་དགའ་སྟོན་ལུ་ ཁ་བཞིའི་ཆབ་འབངས་མི་སེར་ཡོངས་ལུ་ སྡེ་སྲིད་བཀྲ་ཤིས་རྡོ་རྗེ་མཆོག་གིས་ རྒྱལ་ཡོངས་གནང་སྦྱིན་གནང་ནུག། ༦. འཆམ་རོལ་བཀྲ་ཤིས་རྡོ་རྗེ། དགེ་འདུན་གྲྭ་ཚང་འདུས་དེར་ ཧེ་མ་ལས་མེད་མི་ འགྲན་ཟླ་དང་འབྲལ་བའི་རོལ་མོ་སྤོ་གསང་གསར་དུ་བསྒྲུབས་ཏེ་ཕུལ་མི་ དེ་ལུ་ འཆམ་རོལ་བཀྲ་ཤིས་རྡོ་རྗེ་ཟེར་མི་ ད་ལྟོ་བར་ན་ཡོངས་གྲགས་ཀྱི་སྙན་གྲགས་སྦེ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། ༧. སྤུངས་རྫོང་མེ་འཇིགས་ཐེངས་ལྔ་པའི་ཉམས་གསོ། སྤུངས་རྫོང་མེ་འཇིགས་ཐེངས་ལྔ་པ་ནི་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༤༩ ས་བྱ་ཟླ་ ༨ ཚེས་ ༢༣ ལུ་བྱུང་སྟེ་ རྒྱལ་བློན་ག་ར་སྡུག་བསྔལ་དཔག་ཏུ་མེདཔ་འབྱུང་རུང་ གོང་ས་བཀྲ་ཤིས་རྡོ་རྗེ་གིས་བརྩོན་ཤུགས་སྦོམ་མཛད་དེ་ ཞབས་དྲུང་འཇིགས་མེད་ནོར་བུ་ཕྱོགས་སྤྲུལ་འཇིགས་མེད་རྡོ་རྗེ་ ཁྲི་སྤྲུལ་ངག་དབང་ཕྲིན་ལས་རྒྱ་མཚོ་ བྱམས་སྤྲུལ་བདུད་འཇོམས་རྒྱལ་མཚན་ མཁན་ཆེན་པདྨ་བཟང་པོ་བཅས་ཞལ་འཛོམས་ཐོག་ལས་ ལོ་འཁོར་ལུ་ཕྱི་གཟུགས་བསྒྲུབས་པའི་རབ་གནས་ཡང་གནང་ནུག། ༨. མཁན་ཆེན་ཁྲི་རབས་ ༣༠ པའི་ཁྲི་མངའ་གསོལ། མཁན་རབས་ཉེར་དགུ་པ་རྗེ་པདྨ་བཟང་པོ་མཆོག་ནི་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༥༠ ལྕགས་ཁྱི་ཟླ་ ༣ པའི་ཚེས་ ༢༣ ལུ་ཁྲི་ཐོག་ལུ་གཤགས་སོངམ་ལས་ དགེ་འདུན་གསོལ་ཐབ་ཐིམ་ཕུག་ཕེབས་ཅིག་ མཁན་རབས་སུམ་ཅུ་པའི་ཆོས་ཀྱི་ཁྲི་ཐོག་ལུ་ ཞབས་དྲུང་འཇིགས་མེད་ནོར་བུའི་ཡོངས་འཛིན་ ངག་དབང་འཇམ་དཔལ་རྒྱ་མཚོ་ ཁྲི་མངའ་གསོལ་ཞུ་ནུག། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་ཐོག་གི་མཛད་པ་མཐའ་མ། སྤྱི་ལོ་ ༡༨༥༠ ལྕགས་ཁྱི་ལོའི་གསོལ་ཐབ་ཐིམ་ཕུག་ཕེབས་པའི་ཤུལ་ལས་ སྐུ་གཟུགས་གནོད་འཚེ་ཅན་ཅིག་ཐོབ་པ་ལས་བརྟེན་ སྐུ་གཟུགས་མ་བདེ་བར་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་ཐོག་ལས་དགོངས་ཞུས་མཛད་དེ་ ཟླཝ་མ་འཁོརཝ་ལས་ ལྕགས་ཁྱི་ཟླ་ ༤ ཚེས་ ༢༩ ལུ་དགོངསམ་རྫོགསཔ་ད་ ཞབས་དྲུང་འཇིགས་མེད་ནོར་བུ་ཞུ་སྟེ་ ལམ་སྟོན་སྤུར་སྦྱང་ཚུ་གནང་ནུག། ས་སྐྱོང་མི་དབང་འབྲུག་སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་སོ་དགུ་པ་ ཐིམ་རྫོང་པ་དབང་ཕྱུག་རྒྱལ་པོའི་མཛད་རྣམ། སྡེ་སྲིད་མ་མཛད་གོང་གི་མཛད་རྣམ། སྡེ་སྲིད་སོ་དགུ་པ་དབང་ཕྱུག་རྒྱལ་པོ་ནི་ ཝང་ཚོ་ཆེན་བརྒྱད་ཀྱི་ཡ་གྱལ་ལུ་ཡོད་པའི་ སྨད་ཝང་ཁོངས་གཏོགས་མཁར་སྦིས་ལས་སྐུ་འཁྲུངས་ནི་འདི་གི་ མཚན་ཡང་དབང་ཕྱུག་རྒྱལ་པོ་ཟེར་གསོལ་གནང་ནུག། སྐུ་ན་ཆུང་ཀུའི་བསྒང་ལས་ གཞུང་སྤུངས་ཐང་བདེ་བ་ཆེན་པའི་ཕོ་བྲང་ནང་ལུ་ དགེ་འདུན་འདུས་པའི་སྡེ་ལུ་ཞུགས་ཏེ་ ཆོས་རྗེ་འབྲུག་པའི་སྒྲིག་ལམ་རྣམ་གཞག་དང་ འབྲི་ཀློག་གི་ཡོན་ཏན་ཚུ་ཡོངས་རྫོགས་སྦེ་སྦྱངས་བརྩོན་མཛད་གནང་ནུག། ཤུལ་མ་ལས་ཀྱི་བཀོདཔ་ལས་བརྟེན་ཏེ་ རྫོང་གོང་མའི་སྲིད་ཀྱི་ལས་ཚན་ནང་བཅའ་མར་གཏོགས་ཏེ་ ཐིམ་ཕུག་ལུ་གཉེར་ཆེན་གྱི་འགན་ཁུར་བཞེས་ཏེ་མཐར་མཁྱོལ་བྱུངམ་ལས་ ཐིམ་ཕུག་ལུ་བཀྲིས་ཆོས་རྫོང་གི་ རྫོང་དཔོན་གྱི་བདག་རྐྱེན་བཞེས་ཏེ་མཛད་གནང་ནུག། སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ལུ་དུས་སྟབས་ཀྱི་རྟེན་འབྲེལ། སྤྱི་ལོ་ཆིག་སྟོང་བརྒྱད་བརྒྱ་ལྔབཅུ་ (༡༨༥༠) ལྕགས་ཁྱི་ལོའི་གཞུང་གྲྭ་ཚང་གསོལ་ཐབ་ཐིམ་ཕུག་བཀྲིས་ཆོས་རྫོང་ནང་ཕེབས་ཞིནམ་ལས་ མི་དབང་འབྲུག་སྡེ་སྲིད་བཀྲིས་རྡོ་རྗེ་ ཤུགས་སྦེ་སྐུ་བསྙུངསམ་ལས་བརྟེན་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་ཟུར་ལས་དགོངས་ཞུ་སྦེ་དགོཔ་ཐོནམ་ལས་བརྟེན་ སྤྱི་ལོ་ཆིག་སྟོང་བརྒྱད་བརྒྱ་ལྔབཅུ་ (༡༨༥༠) འམ་རང་ལུགས་འདས་ལོ་ཉིས་བརྒྱ་དང་ རབ་བྱུང་བཅུ་བཞི་པའི་ལྕགས་ཁྱི་ཟླ་ ༥ པའི་ནང་ གཞུང་ལྷན་རྒྱས་ཀྱི་འགོ་འདྲེན་ཐོག་ལས་ ཐིམ་ཕུག་རྫོང་དཔོན་དབང་ཕྱུག་རྒྱལ་པོ་འདི་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་སོ་དགུ་པའི་ཁྲི་ལུ་ མངའ་གསོལ་ཞུ་ནུག། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་ཐོག་གི་མཛད་པ་མཐའ་མ། དེ་བསྒང་ འབྲུག་སྡེ་སྲིད་ཞབས་སུ་ སྤ་གྲོ་དཔོན་སློབ་བགྲེས་པ་ ཚུལ་ཁྲིམས་རྣམ་རྒྱལ་ཨ་རྒས་ཧཱ་པ་དང་ དཔོན་སློབ་ཁྲི་པ་ཡོན་ཏན་རིན་ཆེན་ནམ་སྟག་གཟིག་སྒྲོལ་མ་གཉིས་མ་འགྲིགས་པར་འཁོན་འགྲེས་སྦོམ་ཞུགས་པའི་རྩོད་གཞི་གུར་ཐུགཔ་ད་ སྡེ་སྲིད་མཆོག་གིས་ དཔོན་སློབ་ཁྲི་པའི་རེ་བ་དང་འདོད་པ་བཞིན་དུ་ གྲོས་ཆོད་བཏོན་གནང་ཡོདཔ་ཨིན་མས། འབྲུག་སྡེ་སྲིད་དབང་ཕྱུག་རྒྱལ་པོ་ནི་ ཁྲི་ཁར་ཟླཝ་གསུམ་ཡང་མ་སོངམ་ལས་ དཔོན་སློབ་ཨ་རྒས་ཧཱ་པ་དང་ ཐིམ་ཕུག་རྫོང་དཔོན་ཚ་ཕུགཔ་ཚེ་དབང་ ཞབས་དྲུང་འཇིགས་མེད་ནོར་བུའི་བླ་གཟིམ་བསོད་ནམས་དོན་གྲུབ་ཚུ་ བསམ་ཕྱོགས་མཐུན་པའི་ཐོགས་ལས་ཐིམ་ཕུག་རྫོང་དཔོན་དང་བླ་གཟིམ་གཉིས་ཀྱིས་ བཀྲོང་དཔ་ལས་ སྡེ་སྲིད་དབང་ཕྱུག་རྒྱལ་པོ་གིས་ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་ཆོས་སྲིད་ལུགས་གཉིས་ཀྱི་ བསྟན་པའི་ཞབས་ཏོག་ཡང་ ག་ནི་ཡང་ཞུ་ནི་ལུ་ གོ་སྐབས་བྱུང་མ་ཚུགསཔ་ཨིན་པས། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་བཞི་བཅུ་པ་ས་སྐྱོང་མི་དབང་ཞབས་དྲུང་འཇིགས་མེད་ནོར་བུའི་མཛད་རྣམ། སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ཁར་མ་བྱོན་པའི་ཧེ་མའི་མཛད་རྣམ། ས་སྐྱོང་མི་དབང་ཞབས་དྲུང་ཐུགས་སྤྲུལ་བཞི་པ་འཇིགས་མེད་ནོར་བུ་མཆོག་ རབ་བྱུང་བཅུ་བཞི་པའི་སྤྱི་ལོ་ ༡༨༣༡ ལྕགས་ཡོས་ཟླཝ་ ༦ པའི་ཚེས་ ༡༨ ལུ་ ཡབ་བསྟན་འཛིན་ཆོས་རྒྱལ་དང་ ཡུམ་འབྲུག་རྒྱལ་མོ་གཉིས་ཀྱི་སྲས་ལུ་ ཤར་ཕྱོགས་དགྲ་མེད་རྩེ་ལུ་སྐུ་འཁྲུངས་ཏེ་ མཚན་པདྨ་དབང་གྲགས་ཟེར་གསོལ་ནུག། དགུང་ལོ་ཆུང་ཀུའི་བསྒང་ལས་ སྐུ་གོང་མའི་ཡང་སྲིད་འཁྲུལ་མེད་ཀྱི་མངོན་ཤེས་མཁྱེན་ཏེ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༣༤ ཤིང་རྟ་གི་ལོ་ལུ་ སྤུ་ན་ཁ་ལུ་ཕེབས་ནུག། དེ་ལས་ སྡེ་སྲིད་མཆོག་གི་གདན་ས་ཡང་སྤུ་ན་ཁ་ལུ་གདན་དྲངས་ཏེ་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ ༣༣ པ་ཨ་ཐངཔ་ཕྲིན་ལས་དང་ རྗེ་མཁན་ཁྲི་རབས་ ༢༤ པ་ཤཱཀྱ་རྒྱལ་མཚན་གཉིས་ཀྱིས་སྦེ་ བླམ་ཁྲི་པའི་གསེར་ཁྲི་ལུ་མངའ་གསོལ་མཛད་གནང་བའི་ཁར་ མཚན་ཡང་ངག་དབང་འཇིགས་མེད་ནོར་བུ་ཟེར་གསོལ་ནུག། སྡེ་སྲིད་མཆོག་ལུ་ དབང་ལུང་ཁྲིད་གསུམ་གྱི་གདམས་ངག་དང་ དགེ་བསྙེན་དང་དགེ་ཚུལ་ རབ་བྱུང་གི་སྡོམ་པ་ཚུ་ཡང་ རྗེ་མཁན་ཁྲི་རབས་ ༢༥ པ་ ཤེས་རབ་རྒྱལ་མཚན་ལས་ཞུ་སྟེ་ རྗེ་འཇམ་དཔལ་རྒྱ་མཚོ་དང་ ཡོན་ཏན་རྒྱལ་མཚན་གཉིས་ཡོངས་འཛིན་སྦེ་བསྟེན་ཏེ་ སྐུ་ཡོན་ཚུ་བཞེས་གནང་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༨༣༨ ལུ་ སྤུ་ན་ཁ་ལས་སྡེ་སྲིད་རྡོ་རྗེ་ནོར་བུ་དང་ ཐིམ་ཕུག་ལས་སྡེ་སྲིད་བཀྲ་ཤིས་རྡོ་རྗེ་གཉིས་ཀྱི་བར་ན་ འཛིང་འཁྲུག་བྱུང་ཡོདཔ་ལས་ ཞབས་དྲུང་གི་ཡབ་བསྟན་འཛིན་ཆོས་རྒྱལ་གྱིས་ ནང་ཁ་འགྲིག་པར་བྱོན་པའི་མཐའ་མར་ སྡེ་སྲིད་མཆོག་གི་ཡང་སྲིད་བཞི་པ་འཇིགས་མེད་རྡོ་རྗེ་བླམ་ཁྲི་པ་སྦེ་མངའ་གསོལ་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༨༤༥ ལུ་སྡེ་སྲིད་རྣམ་གཉིས་དང་མཆོག་སྤྲུལ་རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱི་དམ་བཅའ་ཞུཝ་ལས་ སྤུ་ན་ཁ་དང་ཐིམ་ཕུག་ལུ་འགྲོ་དོན་མཛད་དེ་བཞུགས་ཡོདཔ་དང་ མང་ཆེ་ཤོས་ར་ལྕགས་རི་དང་གསང་གླིང་ལུ་ཐུགས་དམ་གནང་སྟེ་བཞུགས་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༨༥༠ ལུ་ ཐིམ་ཕུག་རྫོང་དཔོན་དང་ བླ་གཟིམ་བསོད་ནམས་དོན་གྲུབ་གཉིས་ཀྱིས་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ ༣༩ པ་དབང་ཕྱུག་རྒྱལ་པོ་བཀྲོངས་པའི་ཤུལ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༥༠ ཟླཝ་ ༨ པའི་ནང་ ཞབས་དྲུང་འཇིགས་མེད་ནོར་བུ་མཆོག་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་བཞི་བཅུ་པ་སྦེ་ཁྲི་མངའ་གསོལ་ཞུ་ནུག། སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ཁར་བྱོན་པའི་ཤུལ་གྱི་མཛད་རྣམ། སྤུ་ན་ཁ་ལུ་ སྤུངས་རྫོང་དང་དབང་རྫོང་ དར་དཀར་དཔོན་སློབ་གསུམ་གི་རྒྱབ་སྐྱོར་ཐོག་ལས་ དབང་རྫོང་པ་ལྕགས་པ་སངས་རྒྱས་འདི་རང་ཐག་རང་བཅད་སྦེ་ སྡེ་སྲིད་བཞི་བཅུ་ཞེ་གཅིག་སྦེ་གསོལ་གནང་ནུག། དེ་གིས་སྦེ་ ནང་འཁྲུག་ལངས་ཏེ་ ཨ་རྒས་ཧཱཔ་གིས་ལྕགས་པ་སངས་རྒྱས་བཀྲོངས་ནི་སྦེ་ དམག་རྒྱབ་ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་མཚོ་སྐྱིད་རྡོ་རྗེ་ལས་ཞུ་རུང་ ལྕགས་པ་སངས་རྒྱས་ལུ་གླགས་འཁེལ་མ་ཚུགས་པར་ མཇུག་ལུ་ཨ་རྒས་ཧཱཔ་གི་གཡོ་འཕྲུལ་རྐྱབ་སྟེ་ ན་བཟའ་འབྲུམ་ནད་ཅན་ཅིག་ཕུལཝ་ལས་བརྟེན་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༥༡ ལྕགས་ཕག་ཟླཝ་ ༡ པའི་ཚེས་ ༧ ལུ་ནད་ཐེབས་ཏེ་ཚེ་ལས་འདས་སོ་ནུག། དེའི་སྐབས་ལུ་ཞབས་དྲུང་འཇིགས་མེད་ནོར་བུ་མཆོག་ཡང་ འབྲུམ་ནད་ཀྱིས་བཤེད་རུང་ཟླཝ་ ༡ དེམ་ཅིག་ཁར་སངས་ཡོདཔ་དང་ ཁྲི་སྤྲུལ་བཞི་པ་ངག་དབང་ཕྲིན་ལས་རྒྱ་མཚོ་སྐུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་ཏེ་ ཞབས་དྲུང་འཇིགས་མེད་ནོར་བུ་མཆོག་ ཆོས་སྲིད་ཀྱི་དབུ་ཁྲིད་མཛད་དེ་བཞུགས་ནུག། ལྷ་དང་བླ་མའི་ལུང་བསྟན་བཞིན་ སྡེ་སྲིད་མཆོག་གིས་ ཨ་ཐང་ནང་ལས་ཕྱག་རྒྱ་མ་བདེ་ཆེན་མཚོ་མོ་བཞེས་ཏེ་ རྩ་རླུང་གི་སྒྲུབ་པ་ཐོབ་ཡོདཔ་ལས་རྟོགས་ལྡན་པའི་ཆས་ལུ་བཞུགས་པའི་སྐབས་ལུ་ མཁན་རབས་ ༣༡ པ་རྗེ་ཡོན་ཏན་རྒྱལ་མཚན་དང་གཞུང་གྲྭ་ཚང་བླ་སློབ་ཚུ་གི་ཐུགས་ཁར་མ་བབས་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༥༡ ཟླཝ་ ༡༢ ཚེས་ ༧ ལུ་ སྡེ་སྲིད་འཇིགས་མེད་ནོར་བུ་མཆོག་གིས་རྡོ་རྗེ་སློབ་དཔོན་བགྲེསཔ་ བར་ཅུང་པ་འདི་སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་གུར་བསྐོས་གནང་ནུག། ཞབས་དྲུང་འཇིགས་མེད་ནོར་བུ་མཆོག་དགུང་ལོ་ ༣༣ བཞེས་པའི་སྐབས་ལུ་ བླམ་ཁྲིཔ་དང་སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ལས་དགོངས་ཞུ་མཛད་དེ་ འཇམ་མགོན་སྤྲུལ་སྐུ་མཆོག་ གསེར་ཁྲི་གུར་མངའ་གསོལ་ཞུ་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༨༥༣ ལུ་ སྡེ་སྲིད་མཆོག་རྟ་ལོག་གསང་སྔགས་ཆོས་གླིང་ལུ་བཞུགས་པའི་སྐབས་ བླ་མའི་གདན་ས་སྒོ་རི་ནང་ ཀུན་སྣང་འོད་གསལ་དགོན་པར་བྱོན་ཏེ་ ཁྲིད་ཐེངས་གཅིག་གནང་ཡོདཔ་དང་ སྤ་གྲོའི་གཙོས་སའི་གནས་ཚུ་གཟིགས་ཏེ་ གདུལ་བྱའི་འགྲོ་དོན་མང་རབས་ཅིག་མཛད་གནང་ནུག། དེ་ལས་ ཞབས་དྲུང་འཇིགས་མེད་ནོར་བུ་མཆོག་སྤ་རོ་སྒོ་རི་ནང་བཞུགསཔ་ད་ དགེ་སློང་ ༡༥ གིས་མཚན་འཛིན་བཏོགས་ཏེ་བཏང་ཡོདཔ་མ་ཚད་ ཐོབ་ལམ་ཚུ་ཡང་མེདཔ་བཟོཝ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༥༩ ལུ་ སྡེ་སྲིད་མཆོག་སྒོ་རི་ནང་ཡང་མ་བཞུགས་པར་ བོད་ཡུལ་ལུ་གནས་གཟིགས་པར་ཕེབས་ཏེ་ ཡུན་རིངམོ་སྦེ་བཞུགས་ནུག། ཞབས་དྲུང་འཇིགས་མེད་ནོར་བུ་མཆོག་བོད་ལུ་ཕེབས་ད་ སྐྱབས་མགོན་སྐུ་འཕྲེང་ ༡༢ པ་ཕྲིན་ལས་རྒྱ་མཚོ་ སྐུ་ན་མ་སྨིན་པ་ལས་ར་ སྒྲེང་ངག་དབང་ཡེ་ཤེས་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱིས་ཞབས་དྲུང་མཆོག་ལུ་ དད་པ་དང་ཡིད་ཆེས་ཡོད་པའི་ཁར་བརྩི་བཀུར་ཞུ་སྟེ་ ལོ་གཉིས་ཀྱི་རིང་ལུ་ ཚེ་སྨོན་གླིང་གི་ཕོ་བྲང་ནང་བཞུགས་བཅུག་ནུག། ཞབས་དྲུང་འཇིགས་མེད་ནོར་བུ་མཆོག་བོད་ལུ་བཞུགས་པའི་སྐབས་ལུ་ ཨ་རྒས་ཧཱཔ་གི་ཕྱག་ཞུ་སྟེ་སྡོད་པའི་ཁར་ ཞབས་དྲུང་མཆོག་དྲོ་པ་གི་གསོལ་ཇ་བཞེས་ས་ལུ་ གསོལ་རྩམ་ཨ་ཁམ་གྱིས་སྤུ་ན་ཁ་རྫོང་གི་གཟུགས་བརྙན་ཅིག་བཟོ་ཡོད་པའི་གུར་ གསོལ་ཇ་བླུག་ནི་འབདཝ་ད་ ཨ་རྒས་ཧཱཔ་གི་བླུག་མ་གནང་ཟེར་ཞུཝ་ད་ བླ་མ་གིས་ཐུགས་སྨོན་གནང་ཚར་ཡི་ཟེར་གསུངས་ཏེ་ ཨ་ཙི་ཅིག་བླུགས་གནངམ་ད་ སྤུ་ན་ཁ་ལུ་ཆུ་རུད་ཐོན་འོངམ་ལས་ ཕྱག་མཛོད་ཁ་ཐུག་གི་རྫོང་གཞིས་ཕྱེད་ཀ་འདི་ ཆུ་རུད་ཀྱིས་འབག་ཡོདཔ་ཨིན་པས། བོད་ལས་སྤྱི་ལོ་ ༡༨༦༠ ལུ་ལོག་སྟེ་འབྲུག་སྤ་རོ་སྒོ་རི་ནང་བྱོན་ཏེ་བཞུགས་པའི་སྐབས་ ཞབས་དྲུང་འཇིགས་མེད་ནོར་བུ་མཆོག་དགུང་ལོ་ ༣༡ བཞེས་ཡོདཔ་དང་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༦༡ ལྕགས་བྱ་ལུ་དགོངས་པ་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ལུ་ཐིམ་སོ་ནུག། བླ་མའི་ཕྱག་རྒྱ་མ་ ཨ་ཐང་ལུ་བཞུགས་ཡོད་མི་ མཁའ་འགྲོ་བདེ་ཆེན་མཚོ་མོ་ལུ་སྲསམོ་རིན་ཆེན་མཚོ་མོ་ཟེར་མི་སྐུ་འཁྲུངས་ཏེ་ བརྒྱུད་པའི་རིགས་ལུ་ ཨ་ཐང་གསང་མོ་ཟེར་བའི་ཐ་སྙད་དེ་དར་ཁྱབ་སོང་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན།། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་བཞི་བཅུ་ཞེ་གཅིག་པ་ས་སྐྱོང་མི་དབང་ལྕགས་པ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་མཛད་རྣམ། སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ལུ་མ་བྱོན་པའི་ཧེ་མའི་མཛད་པ། ས་སྐྱོང་མི་དབང་ལྕགས་པ་སངས་རྒྱས་མཆོག་ སྨད་ཝང་སི་ལི་ཁ་ལུ་སྐུ་འཁྲུངས་ཡོདཔ་དང་ དར་དཀར་དཔོན་སློབ་རྡོ་རྗེ་ནོར་བུ་གི་ནུ་གཅུང་ཨིན་མས། སྡེ་སྲིད་རྡོ་རྗེ་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་ དགེ་འདུན་གྲྭ་ཚང་ནང་ སྒར་ལྟོ་སྦེ་འཛུལ་ཏེ་ ཆོས་རྗེ་འབྲུག་པའི་ལམ་སྲོལ་དང་སྒྲིག་ལམ་རྣམ་གཞག་ཚུ་གི་སྦྱང་བ་ཚུ་ཡང་ མཐར་ཕྱིནམ་སྦེ་ཐོབ་པའི་ཤུལ་མ་ གོ་གནས་ཚུརིམ་པ་བཞིན་དུ་ཡར་སེང་ཐོབ་ལས་ གཞོང་སྒར་རྫོང་དཔོན་གྱི་གོ་གནས་བཞེས་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༨༣༨ གི་ལོ་ལུ་ འབྲུག་ལུ་ངོ་ལོག་གི་དམག་ཐོན་ནུག། དེ་ཡང་ ཐིམ་རྫོང་པ་ལྕགས་པ་སངས་རྒྱས་དང་ དར་དཀར་དཔོན་སློབ་རྡོ་རྗེ་ནོར་བུ་གཉིས་ཀྱི་སྒར་པ་ཚུ་ རང་ལུགས་གནམ་ལོ་ས་ཁྱི་ཟླཝ་ ༡ པའི་ཚེས་ ༡༥ ལས་འགོ་བཙུགས་ཏེ་ སྤུ་ན་ཁ་རྫོང་གི་ཕྱོགས་ག་ར་ གསང་བའི་ཐོག་ལས་སྤུངས་ཡོདཔ་དང་ དཔོན་སློབ་རྡོ་རྗེ་ནོར་བུ་དང་རྫོང་དཔོན་ལྕགས་པ་སངས་རྒྱས་གཉིས་ ཁ་བསྡོམས་ཞིནམ་ལས་ སྡེ་སྲིད་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་མཚན་ སྡེ་ཁྲི་ལས་ཕབ་བཏང་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དཔོན་སློབ་རྡོ་རྗེ་ནོར་བུ་ སྡེ་ཁྲི་ལུ་རང་ཐག་རང་བཅད་ཐོག་བྱོན་ཡོདཔ་དང་ རྫོང་དཔོན་ཁོ་ར་ གཟིམ་དཔོན་དང་རྫོང་དཔོན་གྱི་ཕྱག་འགན་གཉིས་སྦེ་བཞེས་བཞུགས་ནུག། སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ལུ་བྱོན་པའི་སྐོར། སྤ་རོ་དཔོན་སློབ་བགྲེསཔ་ཨ་རྒས་ཧཱཔ་དང་ བླམ་ཁྲི་པ་ཡོན་ཏན་རིན་ཆེན་གཉིས་ཀྱི་བར་ན་ ནང་འཁྲུག་ཐོན་ཏེ་ ནང་འགྲིག་ཀྱི་དོན་ལུ་ སྡེ་སྲིད་དབང་ཕྱུག་གི་སྐུ་མདུན་ལུ་ལྷོདཔ་ད་ སྡེ་སྲིད་མཆོག་གིས་ བླམ་ཁྲི་པའི་རྒྱབ་ལས་ཐོནམ་ལས་བརྟེན་ ཨ་རྒས་ཧཱཔ་གིས་མ་རངས་པར་ སྡེ་སྲིད་མཆོག་སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ཐོག་ཁ་ར་བཀྲོངས་ད་ནུག། དེའི་སྐབས་ སྡེ་སྲིད་ཀྱི་རྒྱབ་ལས་ དབང་རྫོང་པ་ལྕགས་པ་སངས་རྒྱས་ཐོན་ཏེ་ དཔོན་སློབ་བགྲེསཔ་ཨ་རྒས་ཧཱཔ་གི་དམག་དཔུང་དང་ ནང་འཁྲུག་ཤུགས་ལངས་ཏེ་སྡོདཔ་ད་ དགེ་འདུན་དམངས་དང་གཞུང་གཉིས་ ཁ་བསྡོམས་ཐོག་ལས་ ཞབས་དྲུང་ཐུགས་སྤྲུལ་བཞི་པ་འཇིགས་མེད་ནོར་བུ་མཆོག་ སྡེ་ཁྲི་ལུ་མངའ་གསོལ་ཞུཝ་ད་ རྫོང་དཔོན་ལྕགས་པ་སངས་རྒྱས་ཁོ་ར་གིས་ རང་ཐག་རང་གིས་བཅད་ཏེ་ སྡེ་ཁྲི་ལུ་བྱོན་ནུག། དབང་རྫོང་པ་ལྕགས་པ་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ རང་ཐག་རང་གིས་བཅད་ཐོག་ལས་ སྡེ་ཁྲི་ལུ་བྱོན་མི་ལུ་ དགེ་འདུན་དམངས་དང་ གཞུང་དཔོན་ཁག་ཚུ་གི་ཐུགས་ཁར་མ་བབས་ལས་ ནང་འཁྲུག་ལང་ནི་འབད་བའི་སྐབས་ དཔོན་སློབ་བགྲེསཔ་ ཨ་རྒས་ཧཱཔ་གིས་ ཆོས་རྩེ་དཔོན་སློབ་མཚོ་སྐྱེས་རྡོ་རྗེ་ལས་རྒྱབ་ཞུཝ་ད་ ཀྲོང་གསར་ལས་ དམག་དཔོན་འཇིགས་མེད་རྣམ་རྒྱལ་དང་དུང་དཀརཔོ་རྒྱལ་མཚན་ སྐྱིད་ཚལ་པ་རྡོ་རྗེ་གསུམ་གྱིས་གཙོས་ ལྕགས་པ་སངས་རྒྱས་དང་གཅིག་ཁར་ དམག་འཐབ་ད་ ཀྲོང་གསར་གྱི་དམག་དཔོན་ཚུ་གིས་ ལྕགས་པ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་དམག་ལུ་འབད་མ་ཚུགས་པར་ སྡེ་སྲིད་ཞབས་དྲུང་ཐུགས་སྤྲུལ་བཞི་པ་འཇིགས་མེད་ནོར་བུ་ལས་ དམག་རྒྱབ་ཡང་འཚོལ་དགོཔ་ཐོན་ནུག། དེ་མ་ཚད་ ཀྲོང་གསར་པའི་དམག་དཔོན་ཚུ་ ལོག་འབྱོནམ་ད་ དབང་འདུས་ལས་འབྱོན་མ་ཧུམ་པར་ མགར་ས་ལས་བསྐོར་ཏེ་བྱོན་དགོཔ་ཐོན་སོ་ནུག། ལྕགས་པ་སངས་རྒྱས་ སྡེ་ཁྲི་ལུ་བཞུགསཔ་ད་ འབྲུམ་ནད་ཤུགས་ཅན་ཅིག་ར་ཐོན་ཡོདཔ་ལས་ དེ་བསྒང་དཔོན་སློབ་བགྲེསཔ་ཨ་རྒས་ཧཱཔ་གིས་ ལྕགས་པ་སངས་རྒྱས་བཀྲོངས་ནིའི་འཆར་གཞི་བརྩམས་ཏེ་ འབྲུམ་ནད་འཐོབ་མི་ཅིག་ལུ་ གོས་ཆེན་གྱི་གོ་ གཞན་དང་མ་འདྲཝ་ཅིག་གྱོན་བཅུག་ཞིནམ་ལས་ གོས་ཆེན་གྱི་གོ་འདི་ ལྕགས་པ་སངས་རྒྱས་ལུ་ཕུལ་ནུག། གོ་འདི་མཐོངམ་ཅིག་ སེམས་ཆགས་པའི་དབང་གིས་ གོ་ཚད་བཏུབ་མ་བཏུབ་བལྟ་ནི་སྦེ་གྱོནམ་ད་ འབྲུམ་ནད་འབུ་བའི་སྟབས་ཀྱིས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༥༡ གི་ལོ་ལུ་གཤགས་སོ་ནུག་གོ། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ཞེ་གཉིས་པ་ས་སྐྱོང་མི་དབང་བར་ཅུང་པ་ (དམ་ཆོས་ལྷུན་གྲུབ་) ཀྱི་མཛད་རྣམ། སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ལུ་མ་བྱོན་པའི་ཧེ་མའི་མཛད་པ། ས་སྐྱོང་མི་དབང་དམ་ཆོས་ལྷུན་གྲུབ་འདི་ ཐིམ་ཕུག་བར་ཕྱོགས་ལས་སྐུ་འཁྲུངས་ཡོདཔ་ལས་ མཚན་ཡང་བར་ཅུང་པ་ཟེར་གསོལ་ནུག། བར་ཅུང་པ་མཆོག་ སྐུ་ན་ཆུང་ཀུའི་དུས་སྐབས་ལས་ གཞུང་དགེ་འདུན་གྲྭ་ཚང་ལུ་བཞུགས་ཏེ་ བསླབ་བྱ་དམ་ཚིག་དང་སྡོམ་པ་ཚུ་ཞུ་ཡོདཔ་ལས་ མཚན་ཡང་དམ་ཆོས་ལྷུན་གྲུབ་ཟེར་གསོལ་ཏེ་ མཚན་གཉིས་ཆ་ར་དར་ཁྱབ་ཡར་སོ་ནུག། སྡེ་སྲིད་དམ་ཆོས་ལྷུན་གྲུབ་མཆོག་ དགེ་འདུན་གྲྭ་ཚང་ནང་བཞུགས་པའི་སྐབས་ འབྲི་ཀློག་གི་སྐུ་ཡོན་ཚུ་དང་ ཐོས་བསམ་སྒོམ་གསུམ་མཐར་ཕྱིནམ་སྦེ་སྦྱངས་ཏེ་ མཁས་པ་ལུ་གྱུར་ཡོདཔ་ལས་ འདུས་སྡེའི་ལས་མཚན་གྱི་གོ་གནས་བཞེས་གནང་ནུག། འགན་ཁུར་ཚུ་ རིམ་པ་བཞིན་དུ་མཛད་གནངམ་ལས་ རྡོ་རྗེ་སློབ་དཔོན་གྱི་གོ་གནས་ཡང་བཞེས་གནང་པའི་ཤུལ་མ་དགོངས་ཞུ་མཛད་དེ་ རྟ་ལང་ཁ་དགོན་པ་ལུ་ཐུགས་དམ་གནང་སྟེ་བཞུགས་ནུག། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་བཞི་བཅུ་པ་ ཞབས་དྲུང་འཇིགས་མེད་ནོར་བུ་མཆོག་ སྡེ་ཁྲི་ལས་སྤྱི་ལོ་ ༡༨༥༢ ཟླཝ་ ༡༢ པའི་ནང་དགོངས་ཞུ་མཛད་དེ་ རྟ་ལོག་གསང་སྔགས་ཆོས་གླིང་ལུ་བྱོན་པའི་ཤུལ་མ་ ཐིམ་ཕུག་རྫོང་དཔོན་ཤེས་རབ་མཐར་ཕྱིན་དང་ དབང་རྫོང་དཔོན་ཀུན་དགའ་དཔལ་ལྡན་ (བསོད་ནམས་སྟོབས་རྒྱས་) ཚུ་ ནང་ཟིང་ལང་བའི་དུས་སྐབས་ལུ་ མཁན་ཆེན་ཁྲི་རབས་ ༣༡ པ་ཡོན་ཏན་རྒྱལ་མཚན་དང་ མཁན་ཆེན་ཁྲི་ཟུར་འཇམ་དཔལ་རྒྱ་མཚོ། ཞབས་དྲུང་འཇིགས་མེད་ནོར་བུ། དེ་ལས་ དགེ་འདུན་དམངས་ཀྱིས་ མི་སེར་ཞི་བདེ་འབྱུང་ནིའི་ཐབས་ལུ་ཞལ་མཐུན་གྱི་ཐོག་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༥༢ ཟླཝ་ ༡༢ པའི་ཚེས་ ༧ ལུ་ རྡོ་རྗེ་སློབ་དཔོན་བགྲེསཔ་དམ་ཆོས་ལྷུན་གྲུབ་ (བར་ཅུང་པ་) འདི་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་བཞི་བཅུ་ཞེ་གཉིས་པའི་ཁྲི་ལུ་མངའ་གསོལ་ཞུ་གནང་ནུག། སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ཁར་བྱོན་པའི་ཤུལ་གྱི་མཛད་པ། བྱམས་མགོན་ཡང་སྲིད་གསུམ་པ་ བདུད་འཇོམས་རྡོ་རྗེ་ (འཇམ་དབྱངས་བསྟན་འཛིན་)མཆོག་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༥༢ ཟླཝ་ ༡༢ པའི་ཚེས་ ༨ ལུ་ཞབས་དྲུང་འཇིགས་མེད་ནོར་བུ་གི་རྒྱལ་ཚབ་ བླམ་ཁྲི་པ་བཅུ་བཞི་པའི་ཁྲི་ལུ་མངའ་གསོལ་ཞུ་ནུག། སྡེ་སྲིད་འདིའི་སྐབས་ལས་འགོ་བཟུང་སྟེ་ འཇམ་མགོན་ཡང་སྲིད་ བླམ་ཁྲི་པའི་གསར་ཁྲི་ལུ་མངའ་གསོལ་ཞུ་ནིའི་ལམ་ལུགས་གསརཔ་བཙུགས་གནང་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ཧེ་མ་འབད་བ་ཅིན་ ཞབས་དྲུང་ཐུགས་སྤྲུལ་དང་གསུང་སྤྲུང་གཉིས་དང་ སྲས་འཇམ་དཔལ་རྡོ་རྗེ། དེ་ལས་ རྒྱལ་སྲས་བསྟན་འཛིན་རབ་རྒྱས་ཀྱི་ཡང་སྲིད་ཚུ་ བླམ་ཁྲི་པའི་གསེར་ཁྲི་ཁར་ མངའ་གསོལ་ཞུཝ་ཨིནམ་མ་གཏོགས་ གཞན་ཞུ་གསོལ་མེདཔ་ཨིན་མས། སངས་རྒྱས་གཉིས་པ་ གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་གི་ལུང་བསྟན་དུས་ལུ་བབས་ཏེ་ ཞབས་དྲུང་གི་ཐུགས་སྤྲུལ་བཞི་པ་ འཇིགས་མེད་ནོར་བུ་གིས་ ཨ་ཐང་ལས་མཁའ་འགྲོ་མའི་མཚན་རྟགས་དང་ལྡན་པའི་བུམོ་བདེ་ཆེན་མཚོ་མོ་ གསང་ཡུམ་སྦེ་བཞེས་བཞུགསཔ་ད་ གཞུང་ལྷན་རྒྱས་དང་ ལྷག་པར་དུ་ སྡེ་པ་དམ་ཆོས་ལྷུན་གྲུབ་ཀྱི་ཐུགས་ལུ་མ་བབས་ལས་ ཞབས་དྲུང་མཆོག་ བླམ་ཁྲི་པའི་ཁྲི་ལས་ཕབ་བཏང་ཡོདཔ་མ་ཚད་ གཞུང་གི་ཐོབ་ལམ་ཚུ་ཡང་ ག་ནི་ཡང་མ་ཐོབ་བཟོ་ནུག། དེ་མ་ཚད་ ཞབས་དྲུང་གི་ཕྱག་ཞུ་མི་ དགེ་འདུན་པ་ཞེ་གྲངས་ ༡༥ ལྷག་ཙམ་གྱི་མཚན་འཛིན་ཡང་བཏོགས་བཏང་ཡོདཔ་དང་ ཞབས་དྲུང་གི་ཕ་མའི་ཤུལ་སྐལ་ཚུ་ཡང་གཞུང་བཞེས་མཛད་ཏེ་ ཞབས་དྲུང་མཆོག་ གདན་ས་རྟ་མགོ་ལུ་ཡང་བཞུགས་མ་བཅུག་པས། དེ་ལས་ ཞབས་དྲུང་ཁོ་ར་ སྤ་རོ་སྒོ་རི་ནང་ལུ་བཞུགས་ཡོད་རུང་ འདི་ནང་ཡང་ཐུགས་མ་སྤྲོ་བ་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ བོད་ལུ་བྱོན་དགོཔ་བྱུང་ནུག་གོ། སྡེ་སྲིད་མཆོག་གི་མཛད་པ་མཐའ་མ། སྡེ་སྲིད་བར་ཅུང་པ་ (དམ་ཆོས་ལྷུན་གྲུབ་) མཆོག་ སྡེ་ཁྲི་ལུ་བཞུགས་པའི་སྐབས་ ཐིམ་རྫོང་པ་ཨུ་མ་དྷེ་ཝ་དང་ དབང་རྫོང་པ་ཀུན་དགའ་དཔལ་ལྡན་གཉིས་ཀྱི་བར་ན་ སྡེ་སྲིད་གོ་གནས་ཀྱི་སྐོར་ལས་ཧབ་ཐོབ་རྐྱབ་ཏེ་ ནང་འཁྲུག་བྱུང་མི་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ འབངས་མི་སེར་ཚུ་ཡང་སྐྱིད་ཏོང་ཏོ་སྦེ་སྡོད་མ་ཚུགསཔ་མ་ཚད་ སྡེ་སྲིད་ཁོ་ར་ཡང་ བདེཝ་སྦེ་བཞུགས་མ་ཚུགསཔ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༥༤ གི་ལོ་ལུ་ དགོངས་ཞུ་མཛད་ནུག་གོ། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ཞེ་གསུམ་པ་ས་སྐྱོང་མི་དབང་འཇམ་དབྱངས་བསྟན་འཛིན་གྱི་མཛད་རྣམ། སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ཁར་མ་བྱོན་པའི་ཧེ་མའི་མཛད་པ། བྱམས་སྤྲུལ་འཇམ་དབྱངས་བསྟན་འཛིན་མཆོག་ མགར་ས་ལུ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༣༡ པའི་ལོ་ལུ་ དགོན་ཨ་མོ་རི་མུའི་གདུང་རབས་ལུ་སྐུ་འཁྲུངས་ཡོདཔ་དང་། སེཝ་ལ་ཆོས་རྗེ་བྱམས་མགོན་ངག་དབང་རྒྱལ་མཚན་གྱི་ཡང་སྲིད་གསུམ་པ་ཨིན་མས། སྡེ་སྲིད་མཆོག་སྐུ་ན་ཆུང་ཀུའི་དུས་སྐབས་ལས་ བྱམས་མགོན་ཡེ་ཤེས་རྡོ་རྗེའི་ཡང་སྲིད་ལུ་ ངོས་འཛིན་གནང་ཡོདཔ་མ་ཚད་ སྐུ་ཡོན་དང་བསླབ་སྡོམ་ དེ་ལས་ སྨིན་གྲོལ་གྱི་གདམས་ངག་ཚུ་ མཁན་ཆེན་ཁྲི་རབས་ ༢༥ པ་ རྗེ་ཤེས་རབས་རྒྱལ་མཚན་དང་ མཁན་ཆེན་ཁྲི་རབས་ ༢༧ པ་ པདྨ་བཟང་པོ་གཉིས་ལས་གསན་བཞེས་གནང་ནུག། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ཞེ་གཉིས་པ་ རྡོ་རྗེ་སློབ་དཔོན་བགྲེས་པ་བར་ཅུང་པ་དང་ རྗེ་ཡོན་ཏན་རྒྱལ་མཚན་གྱིས་ ཞབས་དྲུང་ཐུགས་སྤྲུལ་བཞི་པ་འཇིགས་མེད་ནོར་བུ་མཆོག་ བླ་མ་ཁྲི་པའི་གོ་གནས་ལས་ཕབ་བཏང་སྟེ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༥༢ ཟླཝ་ ༡༢ པའི་ཚེས་ ༨ ལུ་ བྱམས་སྤྲུལ་གསུམ་པ་འཇམ་དབྱངས་བསྟན་འཛིན་མཆོག་ དགུང་ལོ་ ༢༢ བཞེསཔ་ད་ རྒྱལ་ཚབ་སྦེ་བླམ་ཁྲི་པ་སྦེ་་མངའ་གསོལ་མཛད་ནུག། རྗེ་ཡོན་ཏན་རྒྱལ་མཚན་དང་དགེ་འདུན་གྱི་ཚོགས་ཀྱིས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༥༤ ལུ་སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ཞེ་གཉིས་པ་ བར་ཅུང་པ་(དམ་ཆོས་རྒྱལ་མཚན་) མཆོག་སྡེ་ཁྲི་ལས་དགོངས་ཞུ་མཛད་དེ་བྱོན་པའི་ཤུལ་ལས་ གདན་ས་སྤུ་ན་ཁ་ལུ་སྦེ་ བྱམས་སྤྲུལ་འཇམ་དབྱངས་བསྟན་འཛིན་མཆོག་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ཞེ་གསུམ་པའི་ཁྲི་ལུ་མངའ་གསོལ་ཞུ་གནང་ནུག། སྡེ་སྲིད་མཆོག་གི་མཛད་རྣམ་དང་མཛད་པ་མཐའ་མ། བྱམས་སྤྲུལ་འཇམ་དབྱངས་བསྟན་འཛིན་མཆོག་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ཞེ་གསུམ་པའི་ཁྲི་ལུ་མངའ་གསོལ་ཞུ་གནང་མི་ལུ་ ཐིམ་ཕུག་རྫོང་དཔོན་ཤེས་རབ་མཐར་ཕྱིན་གྱིས་ འདི་ལུ་ངོས་ལེན་འབད་མ་བཏུབ་པར་ནང་འཁྲུག་ལངས་ཏེ་ དབང་རྫོང་པ་ཀུན་དགའ་དཔལ་ལྡན་གྱིས་ བྱམས་སྤྲུལ་འཇམ་དབྱངས་བསྟན་འཛིན་མཆོག་གི་ཧོངས་ལས་ཐོན་ཏེ་ ཧེང་སྐལ་ར་ནང་ཟིང་བྱུང་ནུག། དེ་སྦེ་ ནང་འཁྲུག་ལངས་ཏེ་སྡོད་པའི་སྐབས་ལུ་ ཆོས་རྩེ་དཔོན་སློབ་འཇིགས་མེད་རྣམ་རྒྱལ་གྱིས་ ཆིངས་འགྲིག་ལེགས་ཤོམ་སྦེ་བཟོ་གནང་སྟེ་ མི་སེར་ཞི་བདེ་བྱུང་བའི་དགའ་ཚོར་ལུ་ ཧེ་མ་གཞུང་ལུ་གདུང་བསམ་ཕྱོགས་ཀྱི་ས་ཁྲལ་ཕུལ་དགོ་མི་འདི་ཕུལ་མ་དགོཔ་སྦེ་བཟོ་གནང་ཡོདཔ་མ་ཚད་ ཤར་རྫོང་དཔོན་ཁག་ཚུ་གཞུང་ལས་མངའ་གསོལ་གནང་སྲོལ་ཡོད་མི་འདི་ ཆོས་རྩེ་དཔོན་སློབ་ཀྱིས་མངའ་གསོལ་གནང་ཆོག་པའི་བཀའ་ ཡིག་ཐོག་ལུ་གནང་ནུག། བྱམས་སྤྲུལ་འཇམ་དབྱངས་བསྟན་འཛིན་མཆོག་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༥༥ ལུ་ དགུང་ལོ་ ༢༥ བཞེསཔ་ད་ སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ཐོག་ལུ་ར་དགོངས་པ་རྫོགས་སོ་ནུག་གོ། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་བཞི་བཅུ་ཞེ་བཞི་པ་དམ་ཆོས་ལྷུན་གྲུབ་ཀྱི་མཛད་རྣམ། སྤྱི་ལོ་ ༡༨༥༢ ཀྱི་ལོ་ལུ་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ཞེ་གཉིས་པའི་ཁྲི་ཐོག་ལུ་བྱོན་ཏེ་བཞུགས་པའི་སྐབས་ སྡེ་ཁྲིའི་སྐོར་ལས་ དབང་རྫོངཔ་ཀུན་དགའ་དཔལ་ལྡན་དང་ ཐིམ་རྫོངཔ་ཨུ་མ་དྷེ་བ་གཉིས་ཀྱི་བར་ན་ ནང་འཁྲུག་འབྱུང་ས་ལུ་བལྟ་སྟེ་ཐུགས་སྐྱིད་ཏོང་ཏོ་ཅིག་མ་བྱུངམ་ལས་ སྡེ་ཁྲི་ལས་དགོངས་ཞུ་མཛད་བཞུགས་ནུག། སྡེ་ཁྲི་ལུ་བསྐོ་བཞག། ཐིམ་རྫོངཔ་དང་ དབང་རྫོངཔ་གཉིས་ཀྱི་ནང་འཁྲུག་གི་བར་ན་ དགེ་འདུན་པའི་སྡེ་ཚུ་གིས་ལགཔ་རྐྱབ་སྟེ་ བླ་མ་ཁྲི་པའི་ཁྲི་ལུ་བཞུགས་ཡོད་མི་ བྱམས་མགོན་སྐུ་འཕྲེང་གསུམ་པ་ འཇམ་དབྱངས་བསྟན་འཛིན་མཆོག་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ཞེ་གསུམ་པའི་ཁྲི་ཐོག་ལུ་མངའ་གསོལ་ཞུཝ་ད་ དབང་རྫོངཔ་ཀུན་དགའ་དཔལ་ལྡན་ལུ་བཏུབ་རུང་ ཐིམ་རྫོངཔ་ཨུ་མ་དྷེ་བ་ལུ་མ་བཏུབ་པར་ ནང་འཁྲུག་ལོངམ་ལོང་ས་ར་སྡོད་ནུག། དེའི་སྐབས་ ཐིམ་རྫོངཔ་གིས་ ཆོས་རྩེ་དཔོན་སློབ་འཇིགས་མེད་རྣམ་རྒྱལ་ལས་དམག་རྒྱབ་ལེནམ་ད་ འཇིགས་མེད་རྣམ་རྒྱལ་གྱིས་གནས་སྟངས་དང་དམག་འཁྲུག་དེ་ཞི་ཐབས་ལུ་ ཐབས་ཤེས་བཏོན་ཏེ་ ཐིམ་རྫོང་པའི་རེ་འདོད་བསྐང་ནིའི་དོན་ལུ་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་ཟུར་བར་ཅུང་དམ་ཆོས་ལྷུན་གྲུབ་ཡང་ བྱམས་མགོན་སྤྲུལ་སྐུ་དང་སྡེ་སྲིད་ཟུང་འབྲེལ་སྦེ་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ཞེ་བཞི་པའི་ཁྲི་ལུ་བསྐོ་བཞག་མཛད་གནང་ནུག། སྡེ་ཁྲི་ལུ་བྱོན་པའི་ཤུལ་གྱི་མཛད་པ། ཐིམ་རྫོངཔ་དང་ དབང་རྫོངཔ་གཉིས་ཆ་ར་གི་རེ་བ་སྐང་ཐབས་ལུ་ བྱམས་མགོན་སྤྲུལ་སྐུ་དང་སྡེ་སྲིད་ཟུང་འབྲེལ་སྦེ་བསྐོ་བཞག་མཛད་པའི་ཤུལ་ལས་ ནང་འཁྲུག་དང་ནང་ཟིང་ག་ནི་ཡང་མེད་པར་ སྐབས་ཅིག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ནང་སྐྱིད་ཏོང་ཏོ་ཡོདཔ་ལས་ སྡེ་སྲིད་གཉིས་ཀྱིས་ཡང་ རང་ལུ་ཕོག་པའི་ཕྱག་འགན་འབག་སྟེ་བཞུགས་ནུག། ཨིན་རུང་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༥༥ གི་ལོ་ལུ་ བྱམས་མགོན་སྤྲུལ་སྐུ་མཆོག་ སྤུ་ན་ཁ་ལུ་བཞུགསཔ་ད་ སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ཐོག་ཁ་ར་དགོངས་པ་རྫོགས་སོཔ་ལས་ སྡེ་སྲིད་དམ་ཆོས་ལྷུན་གྲུབ་ཡང་ ནང་འཁྲུག་འབྱུང་འོང་མནོ་བའི་ཐུགས་བཞེད་གནང་སྟེ་ སྡེ་ཁྲི་ལས་དགོངས་ཞུ་མཛད་དེ་ ཁོ་རའི་གདན་ས་ སྤ་རོ་སྐྱིད་ལ་མགོན་པ་ལུ་བྱོན་བཞུགས་ནུག་གོ།། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ཞེ་ལྔ་པ་ ཀུན་དགའ་དཔལ་ལྡན་ ༼ཆོས་རྒྱལ་བསོད་ནམས་སྟོབས་རྒྱས།༽ སྡེ་ཁྲི་ལུ་མ་བྱོན་པའི་ཧེ་མའི་མཛད་རྣམ། སྡེ་སྲིད་མཆོག་དབང་རྫོང་ཆ་འོག་ ཤར་དར་བརྒྱད་ཀྱི་ནང་གསེས་ སྦེད་ནག་ལུ་འཁྲུངས་ཡོདཔ་དང་ མཚན་ལུ་ཀུན་དགའ་དཔལ་ལྡན་ཟེར་གསོལ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། སྐུ་ན་ཆུང་ཀུ་ཅིག་ལས་ར་ འབོད་སྒར་པའི་གྲལ་ཁར་བཅའ་མར་གཏོགས་ཏེ་ སྲིད་ཀྱི་ལམ་ལུགས་དང་སྒྲིག་ལམ་ཚུ་མཐར་ཕྱིནམ་སྦེ་སྦྱངས་ཡོདཔ་མ་ཚད་ ཁོ་གི་རྨག་སྐུད་ལྕགས་པ་སངས་རྒྱས་སྡེ་ཁྲི་ལུ་འབྱོནམ་ད་ ཀུན་དགའ་དཔལ་ལྡན་ཁོ་ར་ དབང་རྫོང་པའི་གོ་གནས་ལུ་བསྐོ་བཞག་མཛད་གནང་ནུག། སྡེ་ཁྲི་ལུ་བསྐོ་བཞག་འབད་ཡོད་པའི་མཛད་རྣམ། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ཞེ་བཞི་པ་དམ་ཆོས་ལྷུན་གྲུབ་མཆོག་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༥༥ གི་ལོ་ལུ་ སྡེ་པའི་ཁྲི་ཐོག་ལུ་དགོངས་པ་རྫོགས་པའི་ཤུལ་ དབང་རྫོངཔ་ཀུན་དགའ་དཔལ་ལྡན་མཆོག་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ཞེ་ལྔ་པའི་ཁྲི་ཐོག་ལུ་མངའ་གསོལ་མཛད་གནང་ཡོདཔ་དང་ མཚན་ལུ་ཡང་ ཆོས་རྒྱལ་བསོད་ནམས་སྟོབས་རྒྱས་ཟེར་གསོལ་གནང་ནུག། དབང་རྫོངཔ་ཀུན་དགའ་དཔལ་ལྡན་མཆོག་ གདན་ས་སྤུ་ན་ཁ་ལུ་སྦེ་ ཁྲི་མངའ་གསོལ་ཞུཝ་དང་དུས་མཉམ་སྦེ་ ཐིམ་ཕུག་བཀྲི་ཤིས་ཆོས་རྫོང་ནང་ལུ་ ཐིམ་རྫོངཔ་ཨུ་མ་དྷེ་བ་ (ཤེས་རབ་མཐར་ཕྱིན་) གིས་ ཐག་རང་བཅད་ཀྱི་ཐོག་ལས་ སྡེ་ཁྲི་ལུ་བྱོན་ཡོདཔ་ལས་ སྡེ་སྲིད་གཉིས་སྦེ་སྐྱོང་དགོཔ་ཐོན་སོ་ནུག། དེའི་བསྒང་ དགེ་འདུན་དམངས་དང་ལྷན་རྒྱས་འདུས་ཚོགས་ཀྱིས་ སྡེ་སྲིད་གཉིས་མཉམ་འབྲེལ་གྱི་ཐོག་ལས་ ཕྱག་ལག་གནང་དགོཔ་སྦེ་ཞུ་བ་ཕུལཝ་དང་གཅིག་ཁར་ གསོལ་ཐབ་ཡང་ སྔར་ག་ཨིནམ་སྦེ་བཞུགས་དགོཔ་པའི་ཞུ་བ་ཕུལ་མི་ལུ་ སྡེ་སྲིད་གཉིས་ཀྱིས་ཡང་ ངོས་ལེན་མཛད་གནང་ནུག། ཨིན་རུང་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༥༧ གྱི་ལོ་ལུ་ གསོལ་ཐབ་ཐིམ་ཕུག་ལུ་བཞུགསཔ་ད་ སྡེ་སྲིད་བསོད་ནམས་སྟོབས་རྒྱས་ཀྱིས་ གོང་གཟིམ་གྲྭ་ཅུང་ལུ་བརྒྱུད་སྐུལ་རྐྱབ་སྟེ་ སྡེ་པ་ཤེས་རབ་མཐར་ཕྱིན་བཀྲོངས་ད་ནུག། དེའི་ཤུལ་ལས་ སྡེ་པ་བསོད་ནམས་སྟོབས་རྒྱས་དང་ མགྲན་ཟླ་འབད་ཚུགས་མི་ག་ཡང་མ་ཐོནམ་མ་ཚད་ རྒྱལ་ཁབ་ཡང་སྐབས་ཅིག་ཞི་བདེ་གི་ངང་ལུ་སྐྱོང་ནུག། ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་གསར་བགྲེས་གཉིས་ཀྱི་བར་ན་ནང་འགྲིག། ཧེ་མ་ ཆོས་རྩེ་དཔོན་སློབ་མཚོ་སྐྱེས་རྡོ་རྗེ་ ཆོས་རྩེ་དཔོན་སློབ་ལས་དགོངས་ཞུ་མཛད་པའི་སྐབས་ ཁྲི་པ་འཇིགས་མེད་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་ ཆོས་རྩེ་དཔོན་སློབ་ཀྱི་ཁྲི་ཐོག་ལོ་གསུམ་བཞུགས་དགོཔ་དང་ འཇིགས་མེད་རྣམ་རྒྱལ་ཁོ་ར་དགོངས་ཞུ་མཛདཔ་ད་ མཚོ་སྐྱེས་རྡོ་རྗེའི་སྲས་ བཙན་འགྲུས་རྒྱལ་མཚན་བསྐོ་བཞག་མཛད་དགོཔ་སྦེ་ཁ་ཆེམས་ཡོད་རུང་ འཇིགས་མེད་རྣམ་རྒྱལ་གྱིས་དགོངས་ཞུ་མཛད་མ་བཏུབ་ལས་ ཆོས་རྩེ་དཔོན་སློབ་བགྲེསཔ་མཚོ་སྐྱེས་རྡོ་རྗེ་དང་འཇིགས་མེད་རྣམ་རྒྱལ་གཉིས་ཀྱི་བར་ན་ ནང་འཁྲུག་བྱུང་ནུག། དེའི་སྐབས་ མཚོ་སྐྱེས་རྡོ་རྗེ་གི་སྲས་ བྱ་རྫོངཔ་བརྩོན་འགྲུས་རྒྱལ་མཚན་གྱིས་ དམག་རྒྱབ་སྡེ་སྲིད་བསོད་ནམས་སྟོབས་རྒྱས་ལས་ཞུཝ་ད་ སྡེ་སྲིད་དམག་རྒྱབ་སྦེ་མེན་པར་ ཆོས་རྩེ་དཔོན་སློབ་གསར་བགྲེས་གཉིས་ཀྱི་བར་ན་ ནང་འགྲིག་རྐྱབ་མི་སྦེ་བྱོན་ནུག། སྡེ་ཚན་དེ་གཉིས་ཀྱི་བར་ན་ ནང་འགྲིག་བཟོ་བའི་སྐབས་ལུ་ འཇིགས་མེད་རྣམ་རྒྱལ་གྱིས་ ཆོས་རྩེ་དཔོན་སློབ་ཀྱི་གོ་གནས་ལས་དགོངས་ཞུ་མཛད་མ་བཏུབ་ལས་ བྱ་རྫོང་པའི་གོ་གནས་ཡར་སེང་མཛད་དེ་ བྱ་དཀར་དཔོན་སློབ་ལུ་བསྐོ་བཞག་མཛད་གནང་ཡོདཔ་དང་ ཆོས་རྩེ་དཔོན་སློབ་གཉིས་ཀྱི་བར་ན་ ནང་འཁྲུག་ལོག་སྟེ་མི་འཐོན་ནིའི་དོན་ལུ་ སྡེ་སྲིད་མཆོག་གིས་ ས་ཁོངས་ཚུ་ཡང་ འདྲན་འདྲ་སྦེ་བགོ་བཤའ་མཛད་དེ་ ནང་འཁྲུག་དེ་ཡང་དེ་ཅིག་སྦེ་མཇུག་བསྡུ་གནང་ནུག། དགོངས་པ་རྫོགས་པའི་སྐོར། སྡེ་སྲིད་མཆོག་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༦༡ གི་ལོ་ལུ་ གསོལ་ཐབ་ཐིམ་ཕུག་ལུ་ཕེབས་པའི་ཤུལ་ལུ་ ནད་གཞི་དྲག་པོ་ཅིག་ཟུན་ཏེ་ དྲག་ར་མ་བཏུབ་ལས་ སྡེ་ཁྲི་ལས་དགོངས་ཞུ་མཛད་དེ་ ཡུན་མ་རིངམོ་ཅིག་གི་ཤུལ་ལས་ར་དགོངས་པ་རྫོགས་སོ་ནུག་གོ།། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ཞེ་བདུན་པ་ཕུན་ཚོགས་རྣམ་རྒྱལ་གྱི་མཛད་རྣམ། སྡེ་ཁྲི་ཁར་མ་བྱོན་པའི་ཧེ་མའི་མཛད་རྣམ། སྡེ་པ་ཕུན་ཚོགས་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་ དབང་འདུས་རྫོང་ཁག་ ཤར་སྦེད་ནག་ལུ་འཁྲུངས་ཡོདཔ་དང་ མཚན་དོན་གྲུབ་ཟེར་གསོལ་ནུག། སྐུ་ན་ཆུང་ཀུའི་བསྒང་ལས་ར་ རྫོང་གོང་མའི་སྒྲིག་ནང་བཞུགས་ཏེ་ གནག་དཔོན་གྱི་གོ་གནས་བཞེས་བཞུགས་ཡོདཔ་ལས་ མཚན་ལུ་གནག་རྫི་པ་སངས་ཟེར་ཞུ་གསོལ་དར་ནུག། དབང་རྫོངཔ་ཀུན་དགའ་དཔལ་ལྡན་སྡེ་མཆོག་ ཁྲི་ལུ་འབྱོནམ་ད་ ཁོ་རའི་ཚ་བོ་གནག་དཔོན་གནག་རྫི་པ་སངས་འདི་ དབང་རྫོང་པའི་གོ་གནས་ལུ་བསྐོ་བཞག་མཛད་གནང་ནུག། སྡེ་ཁྲི་ཁར་བྱོན་པའི་ལོ་རྒྱུས། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ཞེ་ལྔ་པ་ ཀུན་དགའ་དཔལ་ལྡན་གྱིས་ སྡེ་པ་ཨུ་མ་དྷེ་ཝ་བཀྲོངས་པའི་ཤུལ་ལས་ ཀུན་དགའ་དཔལ་ལྡན་རང་རྐྱང་གིས་ རྒྱལ་ཁབ་ལོ་ངོ་ལྔ་ལྷག་ཙམ་སྐྱོང་བའི་མཐའ་མ་ སྐུ་ལུ་བསྙུང་གཞི་ཚབས་ཆེན་ཅིག་གིས་བཏབ་སྟེ་ སྡེ་ཁྲི་ལས་དགོངས་ཞུ་མཛད་དགོཔ་འཐོནམ་ད་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༦༡ གི་ལོ་ལུ་ སྡེ་པ་ཁོ་རའི་ཚ་བོ་དོན་གྲུབ་འདི་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ཞེ་བདུན་པའི་ཁྲི་ཐོག་ལུ་བསྐོ་བཞག་མཛད་གནང་ཡོདཔ་དང་ དེའི་ཚེ་ རྗེ་ཡོན་ཏན་རྒྱལ་མཚན་གྱིས་ སྡེ་སྲིད་ཁོ་རའི་མཚན་ཕུན་ཚོགས་རྣམ་རྒྱལ་ཟེར་གསོལ་གནང་ནུག། སྡེ་ཁྲི་ཁར་བྱོན་པའི་ཤུལ་གྱི་མཛད་རྣམ། དབང་རྫོངཔ་དོན་གྲུབ་མཆོག་སྡེ་ཁྲི་ལུ་བྱོན་ཏེ་ ལོ་གཅིག་ར་མ་ལངསམ་ལས་ རྗེ་མཁན་ཁྲི་རབས་སུམ་ཅུ་སོ་གསུམ་པ་ རྗེ་ཀུན་དགའ་རྒྱལ་མཚན་མཆོག་ཁྲི་ཐོག་ལུ་ར་དགོངས་པ་རྫོགས་སོཔ་ལས་ མཚན་ཉིད་སློབ་དཔོན་འོད་ཟེར་མཆོག་ རྗེ་མཁན་ཁྲི་རབས་སོ་བཞི་པའི་ཁྲི་ལུ་མངའ་གསོལ་མཛད་གནང་ནུག། ཧེ་མ་ རྗེ་ཡོན་ཏན་རྒྱལ་མཚན་དང་ སྡེ་པ་དམ་ཆོས་ལྷུན་གྲུབ་ཀྱིས་ ཞབས་དྲུང་ཐུགས་སྤྲུལ་བཞི་པ་འཇིགས་མེད་ནོར་བུ་གིས་གཙོས་ ཕྱག་ཞུ་མི་ དགེ་འདུན་པ་ཚུ་གིས་ མཚན་འཛིན་བཏོག་ནི་ལ་སོགས་པའི་བྱ་ངན་འབདཝ་ལས་བརྟེན་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༦༣ གྱི་ལོ་ལུ་ བླམ་ལུ་ཐུབ་རུང་ བཀའ་སྲུང་ལུ་མི་ཐུབ་ཟེར་གསུངས་ཏེ་ བཀའ་སྲུང་ལུ་མ་མཉེས་པའི་ཕོག་ཐུག་ཨིན་ཟེར་ གསོལ་ཇ་བཞེས་པའི་སྐབས་ བཞེས་རྩམ་གྱིས་ སྤུ་ན་ཁ་རྫོང་གི་གཟུགས་བརྙེན་བཞེངས་ཏེ་ དེ་གུར་གསོལ་ཇ་ཐིགས་པ་ཅིག་བླུགས་ཙམ་གྱིས་ སྤུ་ན་ཁ་རྫོང་ཕྱེད་ཀ་ཅིག་ འཕྱག་བདའ་བའི་རྐྱེན་བྱུང་ནུག། རྐྱེན་འབྱུང་བའི་སྐབས་ སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ལུ་ སྡེ་སྲིད་ཕུན་ཚོགས་རྣམ་རྒྱལ་བཞུགས་ཡོདཔ་ལས་ ཉམས་གསོ་ཞུ་ནིའི་ཕྱག་ལཱ་འགོ་བཙུགས་ཡོད་རུང་ སྡེ་སྲིད་ལུ་ སྤུངས་རྫོངཔ་གིས་ངོ་རྒོལ་རྐྱབ་སྟེ་ དམག་འཁྲུག་བྱུང་མི་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ རྫོང་ཉམས་གསོ་གི་ལཱ་ཡང་ ལེགས་ཤོམ་སྦེ་མཇུག་བསྡུ་མ་ཚུགས་པས། དེ་ཡང་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ཞེ་ལྔ་པ་ཀུན་དགའ་དཔལ་ལྡན་དང་ དབང་རྫོངཔ་དོན་གྲུབ། སྤུངས་རྫོངཔ་དར་ལུང་སྟོབས་རྒྱས་གསུམ་ དགའ་སེང་མར་ཚིག་ཁ་གི་རྨགཔ་འབདཝ་ལས་ སྡེ་སྲིད་ཀུན་དགའ་དཔལ་ལྡན་མཆོག་ དགོངས་ཞུ་མཛད་དེ་ སྡེ་ཁྲི་གུར་ དབང་རྫོངཔ་དོན་གྲུབ་བཀལཝ་ད་ སྤུངས་རྫོངཔ་དར་ལུང་སྟོབས་རྒྱས་འདི་ དབང་རྫོང་པའི་གོ་གནས་གནང་འོང་མནོ་བའི་རེ་བ་བསྐྱེད་རུང་ དབང་རྫོངཔ་སྡེ་ཁྲི་ཁར་འབྱོནམ་ད་ དར་ལུང་སྟོབས་རྒྱས་འདི་ དབང་རྫོང་སྦེ་མ་བཀལ་བར་ སྡེ་སྲིད་དོན་གྲུབ་ཁོ་རའི་ཚ་བོ་ གཟིམ་དཔོན་སྲིད་རྒྱལ་ལུ་གནང་དཔ་ལས་ སྤུངས་རྫོངཔ་དར་ལུང་སྟོབས་རྒྱས་ཀྱིས་ གཞུང་མགྲོན་གཉེར་དང་གཞུང་བཀའ་བློན་ཚུ་དང་ཁ་བསྡོམས་ཏེ་ སྡེ་སྲིད་ལུ་ངོ་རྒོལ་འབད་ནི་འགོ་བཙུགས་ནུག། དེ་བསྒང་ སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁ་ཐུག་ལས་ དབང་རྫོངཔ་སྲིད་རྒྱལ་དང་ ཐིམ་ཕུག་རྫོང་དཔོན། སྤ་གྲོ་དཔོན་སློབ་ཚུ་ཡོདཔ་ལས་ སྤུངས་རྫོང་པའི་དམག་སྡེ་ཚུ་གིས་ སྡེ་སྲིད་ཀྱི་དམག་ལུ་འབད་མ་ཚུགས་པས། ཨིན་རུང་ སྤུངས་རྫོངཔ་གིས་ ཕམ་ཁ་ལེན་མ་བཏུབ་པར་ བྱ་དཀར་དཔོན་སློབ་བརྩོན་འགྲུས་རྒྱལ་མཚན་དང་ ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་འཇིགས་མེད་རྣམ་རྒྱལ་གཉིས་ལས་ དམག་རྒྱབ་འཚོལ་ནུག། སྤུངས་རྫོང་པའི་དམག་རྒྱབ་ཚུ་ ཐིམ་ཕུག་ཁ་ཐུག་འོངས་པའི་ལམ་ཁར་ དབང་རྫོང་པའི་དམག་དང་དམག་རྐྱབ་སྟེ་ རྒྱལ་ཁ་ཐོབ་ཡོདཔ་མ་ཚད། ཀྲོང་གསར་པའི་དམག་དཔོན་ཚུ་ ཅང་ལུས་སྟོད་ལུ་ལྷོདཔ་ད་ གཞུང་གི་དམག་དང་ཐིམ་ཕུག་རྫོང་དཔོན་གྱི་དམག་སྡེ། དབང་རྫོངཔ་སྲིད་རྒྱལ་ཚུ་དང་དམག་འཐབ་ད་ གཞུང་དམག་གི་གཙོས་པའི་ཐིམ་ཕུག་དང་ དབང་རྫོང་པའི་དམག་ཕམ་ཡོདཔ་དང་ གཞན་ཚུ་བྱོག་ཐལ་ཡོད་རུང་ དབང་རྫོངཔ་སྲིད་རྒྱལ་དང་ ཐིམ་རྫོངཔ་ཀརྨ་འབྲུག་རྒྱལ་གཉིས་བྱོག་མ་ཐལ་བར་ ཀྲོང་གསར་པའི་དམག་སྡེ་དང་སྤུངས་རྫོང་པའི་དམག་སྡེ་གི་ལག་པར་ཚུད་སོ་ནུག། སྤུངས་རྫོངཔ་དང་བཀའ་བློན་གཉིས་ཀྱིས་ དགྲ་ལག་པར་ཚུདཔ་ད་བཞག་ནི་མི་འོང་ཟེར་སླབ་རུང་ ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་འཇིགས་མེད་རྣམ་རྒྱལ་གྱིས་ ཁོ་རྫོང་དཔོན་གཉིས་ཕྱིའི་དགྲ་མེན་པར་ ནང་གི་དགྲ་ཨིནམ་སྦེ་གཟིགས་ཏེ་ ཁོང་རྫོང་དཔོན་གཉིས་ཀྱིས་ ད་ལས་ཕར་ ངོ་རྒོལ་གྱི་བྱ་ངན་ལུ་བཅའ་མར་གཏོགས་ནི་མེད་པའི་ཁར་ རྫོང་དཔོན་རང་སོའི་ཁྱིམ་ནང་སྡོད་ནི་མ་གཏོགས་ ས་གནས་སོ་སོ་དང་ ཐ་ན་རྫོང་གཞིས་སོ་སོ་ནང་ལུ་ཡང་འགྱོ་མ་ཆོག་པའི་གན་རྒྱ་བཟོ་ཞིནམ་ལས་ ཁོང་རྫོང་དཔོན་གཉིས་ཚེ་ཐར་བཏང་ད་ནུག། དེ་ལས་ སྤུངས་རྫོངཔ་དར་ལུང་སྟོབས་རྒྱས་ཁོ་ར་ ཁོ་རའི་རེ་འདོད་ལྟར་དུ་ དབང་རྫོང་པའི་གོ་གནས་བཞེས་ཡོདཔ་དང་ སྤུངས་རྫོངཔ་ཁོ་ར་ལུ་ ཆ་རོགས་འབད་བའི་དགའ་ཚོར་ལུ་ གཞུང་མགྲོན་གཉེར་བཀྲ་ཤིས་འདི་ སྤུངས་རྫོང་པའི་ཁྲི་ལུ་བསྐོ་བཞག་མཛད་ནུག། དེ་ལས་ ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་འཇིགས་མེད་རྣམ་རྒྱལ་གྱི་སྤུན་ཆ་ རྟ་དཔོན་ཁ་གསར་སྟོབས་རྒྱས་འདི་ ཐིམ་རྫོང་པའི་གོ་གནས་ལུ་བསྐོ་བཞག་མཛད་ནུག། དགོངསམ་ཞུ་བའི་སྐོར། སྡེ་སྲིད་མཆོག་ལུ་ ཕྱིའི་གཞུང་ལས་ ས་མཚམས་ནང་སྡོད་མི་ འབྲུག་མི་ཚུ་གིས་ ཉེས་མེད་ཕྱི་མི་ཚུ་བཙན་ཁྲིད་འབད་བའི་སྐོར་ལས་ ཡི་གུ་ལེན་ག་དེམ་ཅིག་ར་བཏང་རུང་ འབྲུག་གཞུང་ལས་ལན་གསལ་མེདཔ་མ་ཚད་ ཕྱི་མི་ཚུ་ སྡེ་སྲིད་དང་མཇལ་བར་ཐིམ་ཕུག་ལྷོད་རུང་ མཇལ་ཁ་མ་གནང་པར་ ཁོ་གི་ཚབ་ གཟིམ་སྒརཔ་གཏང་ནི་སྦེ་ཡོད་རུང་ ནང་འཁྲུག་འདི་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ གཏང་མ་ཚུགས་པར་ལུས་སོ་ནུག། དེ་སྦེ་སྡོད་པའི་བར་ན་ར་ གཞུང་དགེ་འདུན་པ་གི་ཧོངས་ལས་ སྡེ་སྲིད་མཆོག་ སྤུངས་རྫོང་པའི་དམག་ཕམ་སོཔ་ལས་ སྡེ་སྲིད་ལས་དགོངསམ་ཞུ་དགོཔ་སྦེ་ཞུ་ནི་འདི་གིས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༦༣ གི་ལོ་ལུ་དགོངས་ཞུ་སྟེ་ སྤ་རོ་ལུ་བྱོན་ཏེ་བཞུགས་ནུག་གོ།། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ཞེ་བརྒྱད་པ་ཚེ་དབང་སྲིད་ཐུབ་ཀྱི་མཛད་རྣམ། སྡེ་ཁྲི་ཁར་མ་བྱོན་པའི་ཧེ་མའི་མཛད་རྣམ། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ཞེ་བརྒྱད་པ་ ཚེ་དབང་སྲིད་ཐུབ་མཆོག་ ཐིམ་ཕུག་ཝང་ཚོ་ཆེན་བརྒྱད་ཀྱི་ནང་གསེས་ སྨད་ཝང་མཁར་སྦིས་ས་ལུ་འཁྲུངས་ཡོདཔ་དང་ སྡེ་སྲིད་མཆོག་སྐུ་ན་ཆུང་ཀུའི་བསྒང་ལས་ར་ རྫོང་སྒར་ལྟོའི་སྒྲིག་ནང་བཞུགས་ཡོདཔ་མ་ཚད་ རིམ་གྱིས་སྦེ་ ཐིམ་རྫོང་གི་གཉེར་ཆེན་གྱི་གོ་གནས་བཞེས་ཡོདཔ་ཨིན་པས། དེའི་ཚེ་ སྡེ་སྲིད་མཆོག་གིས་ རང་གི་འགན་ཁུར་འཐུས་ཤོར་ག་ནི་ཡང་མེད་པར་ཕྱག་ཞུ་ནི་འདི་གིས་ ཐིམ་ཕུག་རྫོང་དཔོན་གྱི་ཁྲི་གུར་མངའ་གསོལ་མཛད་ནུག། སྡེ་ཁྲི་གུར་བྱོན་པའི་སྐོར། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ཞེ་བདུན་པ་ ཕུན་ཚོགས་རྣམས་རྒྱལ་མཆོག་ སྤུངས་རྫོངཔ་དར་ལུང་སྟོབས་རྒྱས་ཀྱི་དམག་ལས་ཕམ་སོཔ་ལས་བརྟེན་ གཞུང་དགེ་འདུན་གྲྭ་ཚང་གི་ཁ་ཐུག་ལས་ དགོངས་ཞུ་དགོཔ་སྦེ་བསྐུལ་མ་གནངམ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༦༣ གི་ལོ་ལུ་དགོངས་ཞུ་མཛད་པའི་ཤུལ་ལས་ ཐིམ་རྫོངཔ་ཚེ་དབང་སྲིད་ཐུབ་འདི་ དགེ་འདུན་དམངས་ཀྱི་རྒྱབ་སྐྱོར་ལས་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ཞེ་བརྒྱད་པའི་ཁྲི་ཐོག་ལུ་མངའ་གསོལ་ཞུ་ནུག། སྡེ་ཁྲི་ཁར་བྱོན་པའི་ཤུལ་གྱི་མཛད་རྣམ། སྡེ་སྲིད་མཆོག་ སྨད་ཝང་ལས་འབད་ནི་འདི་གིས་ སྟོད་ཝང་གི་མི་སེར་ཚུ་གིས་ ཐིམ་རྫོངཔ་ཚེ་དབང་སྲིད་ཐུབ་མཆོག་ སྡེ་སྲིད་ཨིན་ཟེར་ངོས་ལེན་འབད་མ་བཏུབ་མ་ཚད་ ནང་འཁྲུག་སློང་མི་ལུ་བརྟེན་ རྗེ་སྐུ་བགྲེས་ཡོན་ཏན་རྒྱལ་མཚན་དང་ བླ་མ་ཁྲི་པ་བཤད་སྒྲུབ་འོད་ཟེར་གཉིས་ཀྱིས་ ནང་འཁྲུག་ཞི་ཐབས་ལུ་ ཚུལ་ཁྲིམས་ཡོན་ཏན་འདི་ སྡེ་ཁྲི་ལུ་བཀལ་ད་ནུག། ཨིན་རུང་ སྡེ་སྲིད་བགྲེསཔ་ཕུན་ཚོགས་རྣམ་རྒྱལ་འདི་ལུ་མ་རངས་པར་ དྲག་པོའི་ལེན་མཇལ་ལས་བརྟེན་ཏེ་ ཟི་ལུ་ཁ་པ་ཚུལ་ཁྲིམས་ཡོན་ཏན་ སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ཐོག་ལུ་ ལོ་གཅིག་ར་མ་བཞུགསཔ་ལས་གཤགས་སོ་ནུག། སྡེ་སྲིད་མཆོག་གི་མཛད་པ་མཐའ་མ། སྡེ་སྲིད་ཚུལ་ཁྲིམས་ཡོན་ཏན་མཆོག་ སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ཐོག་ལུ་གཤགས་སོ་པའི་ཤུལ་ལས་ དོ་རུང་ སྟོད་ཝང་གི་མི་སེར་ཚུ་གིས་ ནང་འཁྲུག་སློང་ནི་འགོ་བཙུགསཔ་ལས་ སྡེ་སྲིད་ཚེ་དབང་སྲིད་ཐུབ་ཡང་ སྡེ་ཁྲི་གུར་ལོ་གཅིག་ཙམ་བཞུགས་པའི་ཤུལ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༦༤ གི་ལོ་ལུ་ སྡེ་ཁྲི་ལས་དགོངས་ཞུ་མཛད་གནང་ནུག། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ཞེ་དགུ་པ་ ཚུལ་ཁྲིམས་ཡོན་ཏན་གྱི་མཛད་རྣམ། སྡེ་ཁྲི་ཁར་མ་བྱོན་པའི་ཧེ་མའི་མཛད་རྣམ། སྡེ་པ་ཚུལ་ཁྲིམས་ཡོན་ཏན་མཆོག་ ཐིམ་ཕུག་སྟོད་ཝང་གི་ནང་གསེས་ ཀ་ཝང་ཟི་ལུ་ཁ་ལུ་འཁྲུངས་ཡོདཔ་དང་ སྐུ་ན་ཆུང་ཀུའི་བསྒང་ལས་ར་ དགེ་འདུན་གྲྭ་ཚང་གི་སྡེ་ལུ་བཞུགས་ཏེ་ གར་ཐིག་དབྱངས་གསུམ་ལ་སོགས་པའི་དགེ་འདུན་པའི་སྒྲིག་ལམ་ཚུ་ལུ་མཐར་ཕྱིནམ་མ་ཚད་ ཆོས་ཁྲིམས་ཀྱི་ཐུགས་འགན་ཚུ་ཡང་གྲོལ་གནང་ནུག། སྡེ་ཁྲི་ལུ་བྱོན་པའི་སྐོར། སྡེ་སྲིད་ཕུན་ཚོགས་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་ སྡེ་ཁྲི་ལས་དགོངས་ཞུ་བའི་ཤུལ་ལས་ དགེ་འདུན་དམངས་ཀྱིས་རྒྱབ་སྐྱོར་ཐོག་ལས་ ཐིམ་རྫོངཔ་ཚེ་དབང་སྲིད་ཐུབ་མཆོག་ སྡེ་ཁྲི་ལུ་མངའ་གསོལ་ཞུ་ཡོད་རུང་ སྟོད་ཝང་གི་མི་སེར་ཚུ་གིས་ ནང་འཁྲུག་སློང་བའི་སྐབས་ ནང་འཁྲུག་ཞི་ཐབས་ལུ་ རྗེ་ཁྲི་ཟུར་ཡོན་ཏན་རྒྱལ་མཚན་དང་ བླ་མ་ཁྲི་པ་བཤད་སྒྲུབ་འོད་ཟེར་གཉིས་ཐུགས་མཐུན་ཐོག་ལས་ ཆོས་ཁྲིམས་བགྲེསཔ་ཚུལ་ཁྲིམས་ཡོན་ཏན་མཆོག་ སྡེ་སྲིད་ཐིམ་རྫོངཔ་ཚེ་དབང་སྲིད་ཐུབ་དང་གཅིག་ཁར་ སྡེ་ཁྲི་ལུ་བསྐོ་བཞག་མཛད་དེ་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ཞེ་དགུ་པ་ལུ་གྱུར་ནུག་གོ། སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ལུ་གཤགས་པའི་ལོ་རྒྱུས། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ཞེ་བརྒྱད་པ་ ཚེ་དབང་སྲིད་ཐུབ་མ་བཏུབ་པའི་སྐོར་ལས་ སྟོད་ཝང་མི་སེར་གྱིས་ ནང་འཁྲུག་སློང་སྟེ་ སྡེ་ཁྲི་ལུ་ ཟི་ལུ་ཁ་པ་ཚུལ་ཁྲིམས་ཡོན་ཏན་བསྐོ་བཞག་མཛད་མི་ལུ་ སྡེ་སྲིད་བགྲེསཔ་ཕུན་ཚོགས་རྣམ་རྒྱལ་མ་རངས་པར་ རྗེ་བཤད་སྒྲུབ་འོད་ཟེར་ལུ་ཞུ་སྟེ་ མནན་བསྲེགས་འཕངས་གསུམ་གྱི་དྲག་པོའི་ལན་མཇལཝ་ལས་བརྟེན་ སྡེ་སྲིད་ཚུལ་ཁྲིམས་ཡོན་ཏན་མཆོག་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༦༤ ལུ་སྡེ་ཁྲི་ལུ་བྱོན་ཏེ་ལོ་གཅིག་ར་མ་ལངསམ་ལས་གཤགས་སོ་ནུག་གོ། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ལྔ་བཅུ་པ་དཀར་བརྒྱུད་དབང་ཕྱུག་གི་མཛད་རྣམ། སྡེ་ཁྲི་ཁར་མ་བྱོན་པའི་ཧེ་མའི་མཛད་རྣམ། སྡེ་སྲིད་ལྔ་བཅུ་པ་ དཀར་བརྒྱུད་དབང་ཕྱུག་མཆོག་ སྤ་རོ་ཤར་པ་ལུ་འཁྲུངས་ཡོདཔ་དང་ སྐུ་ན་ཆུང་ཀུའི་བསྒང་ལས་ར་ དགེ་འདུན་འདུས་སྡེ་ནང་བཞུགས་ཡོདཔ་མ་ཚད་ རྗེ་ཤེས་རབ་རྒྱལ་མཚན་རྩ་བའི་བླམ་སྦེ་བསྟེན་ཏེ་ གར་ཐིག་དབྱངས་གསུམ་དང་མན་ངག་ལ་སོགས་པའི་རིག་གནས་ལུ་མཁས་པ་སྦྱངས་ནུག། དེ་ལས་ ཁོ་རའི་ལྕོགས་གྲུབ་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ བལ་པོ་རྒྱལ་པོའི་དབུ་ལྷ་སྦེ་མཛད་ཡོདཔ་མ་ཚད་ གངས་རི་འབྲུག་མགོན་པའི་བདག་སྐྱོང་སྦེ་ཡང་མཛད་ནུག། དེ་ལས་ ལོག་སྟེ་འབྲུག་ལུ་འབྱོནམ་ད་ འབུལ་བ་ཡོངས་རྫོགས་འབྲུག་གཞུང་ལུ་ཕུལཝ་ལས་ ཡོངས་གྲགས་ཐོན་སོ་ནུག། སྡེ་ཁྲི་ལུ་བྱོན་པའི་ལོ་རྒྱུས། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ཞེ་དགུ་པ་མཆོག་ ནང་འཁྲུག་བྱུང་བའི་རྐྱེན་གྱིས་ སྡེ་ཁྲི་ལས་དགོངས་ཞུ་མཛད་པའི་ཤུལ་ལས་ དཔོན་སློབ་དང་ རྫོང་དཔོན་ཚུ་གི་བར་ན་ ཆགས་སྡང་ཕྱོགས་རིས་སྦོམ་བྱུང་ཡོདཔ་ལས་ འདི་ཞི་ཐབས་ལུ་ དགེ་འདུན་འདུས་ཚོགས་ཀྱིས་ གངས་རི་བླ་ཟུར་དཀར་བརྒྱུད་དབང་ཕྱུག་འདི་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༦༤ གི་ལོ་ལུ་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ལྔ་བཅུ་པའི་ཁྲི་ཐོག་ལུ་བསྐོ་བཞག་མཛད་གནང་ནུག། སྡེ་ཁྲི་ཁར་བྱོན་པའི་ཤུལ་གྱི་མཛད་རྣམ། སྤྱི་ལོ་ ༡༨༦༢ ལུ་སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ཞེ་བདུན་པ་ ཕུན་ཚོགས་རྣམ་རྒྱལ་གྱི་སྐབས་ལུ་ ཕྱི་གཞུང་གི་བཏང་བའི་གྲོས་འཆར་ལུ་ འབྲུག་གཞུང་ལས་ངོས་ལེན་འབད་མ་བཏུབ་ལས་བརྟེན་ ཕྱི་གཞུང་དོན་གཅོད་པ་ ཨེཤི་ལི་ཨི་ཌེན་འདི་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༦༤ གི་ལོ་ལུ་ ཆིངས་ཡིག་དོན་ཚན་བཅུ་ཐམ་ཅན་འདི་འབག་སྟེ་ འབྲུག་གཞུང་དང་གཅིག་ཁར་ བློ་སླབ་པར་ཐག་རང་བཅད་ཀྱི་ཐོག་ལས་ སྤུ་ན་ཁ་ལུ་ལྷོད་ནུག། དེའི་སྐབས་ ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་འཇིགས་མེད་རྣམ་རྒྱལ་གྱིས་གཙོས་ཏེ་ གཞུང་ལྷན་ཚོགས་དང་ཁ་སླབ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ལྔ་བཅུ་པ་དང་ བླ་མ་ཁྲི་པ་ཕྱོགས་ལས་ཡེ་ཤེས་དངོས་གྲུབ་དང་ཡང་ མཇལ་འཕྲད་བྱུང་ནུག། ཕྱི་གླིང་པའི་ཆིངས་ཡིག་ནང་ ཕྱི་གཞུང་གི་སྐུ་ཚབ་འབྲུག་ལུ་བཙུགས་ཆོགཔ་སྦེ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ ཚོང་ཁྲལ་ག་ནི་ཡང་མེད་པར་ འབྲུག་ནང་འཁོད་ལུ་ ཚོང་འབྲེལ་འཐབ་ཆོགཔ་སྦེ་ཡོདཔ་ལས་ འབྲུག་གཞུང་གི་ངོས་ལེན་འབད་མ་བཏུབ་མ་ཚད་ ཧེ་མ་ཕྱི་གཞུང་གི་ལག་པར་ཚུད་མི་ ཨ་སམ་དྲུའར་ཚུ་ འབྲུག་གཞུང་ལུ་ལོག་རྩིས་སྤྲོད་འབད་དགོཔ་དང་ ཕྱི་གཞུང་གིས་འབྲུག་གཞུང་ལུ་ ས་ཁྲལ་དང་འདྲཝ་སྦེ་ ལོ་བསྟར་བཞིན་དུ་ ཏི་རུ་འབུམ་གསུམ་སྤྲོད་དགོཔ་སྦེ་ ཆིངས་ཡིག་སོ་སོ་ཅིག་ར་ འབྲུག་གཞུང་གི་ཧོངས་ལས་བཟོ་སྟེ་ ཨུ་ཚུགས་རྐྱབ་ཐོག་ལས་ ས་ཡིག་རྐྱབ་བཅུག་ནུག། སྡེ་པ་མཆོག་གི་མཛད་པ་མཐའ་མ། སྡེ་སྲིད་མཆོག་ ཧེ་མ་གངས་རི་བླམ་མཛད་བཞུགསཔ་ད་ རྗེ་ཡོན་ཏན་རྒྱལ་མཚན་གྱིས་ གངས་རི་བླམ་ལུ་ འབྲུག་ལུ་མེད་པའི་ལུགས་ མི་བསྐྱོད་རྡོ་རྗེའི་གསང་བ་འདུས་པ་ལ་སོགས་པ་ དབང་ལུང་བཅས་ཞུ་དགོཔ་སྦེ་བཀའ་སྐུལ་གནངམ་ལས་ བླམ་གིས་ཡང་ རྗེ་གིས་བཀའ་གནངམ་བཞིན་དུ་མཛད་དེ་ ལོག་འབྲུག་ལུ་ཕེབས་ད་ དབང་ལུང་ཡོངས་རྫོགས་ཅིག་ རྗེ་ལུ་ཕུལ་ནུག། དེ་བཟུམ་མའི་བསྟན་འགྲོ་ལུ་ཕན་སྦོམ་ཐོགས་པའི་དབུ་བླ་ཅིག་ཨིན་རུང་ སྐུ་ཚེ་གི་ལྕོགས་གྲུབ་མ་བྱུངམ་མ་ཚད་ སྡེ་པ་མཆོག་ སྡེ་ཁྲི་གུར་ ལོ་གཅིག་ར་མ་བཞུགསཔ་ལས་ དགོངས་པ་རྫོགས་སོ་ནུག་གོ།། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ང་གཅིག་པ་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་ཟུར་ཚེ་དབང་སྲིད་ཐུབ་ཀྱི་མཛད་རྣམ། སྡེ་ཁྲི་ཁར་མ་བྱོན་པའི་ཧེ་མའི་མཛད་རྣམ། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ང་གཅིག་པ་ ཚེ་དབང་སྲིད་ཐུབ་མཆོག་ ཐིམ་ཕུག་ཝང་ཚོ་ཆེན་བརྒྱད་ཀྱི་ནང་གསེས་ སྨད་ཝང་མཁར་སྦིས་ས་ལུ་འཁྲུངས་ཡོདཔ་དང་ སྡེ་སྲིད་མཆོག་སྐུ་ན་ཆུང་ཀུའི་བསྒང་ལས་ར་ རྫོང་སྒར་ལྟོའི་སྒྲིག་ནང་བཞུགས་ཡོདཔ་མ་ཚད་ རིམ་གྱིས་སྦེ་ ཐིམ་རྫོང་གཉེར་ཆེན་གྱི་གོ་གནས་བཞེས་ཡོདཔ་ཨིན་པས། དེའི་ཚེ་ སྡེ་སྲིད་མཆོག་གིས་ རང་གི་འགན་ཁུར་འཐུས་ཤོར་ག་ནི་ཡང་མེད་པར་ཕྱག་ཞུ་ནི་འདི་གིས་ ཐིམ་ཕུག་རྫོང་དཔོན་གྱི་ཁྲི་གུར་མངའ་གསོལ་མཛད་ནུག། སྡེ་ཁྲི་ཁར་བྱོན་པའི་ལོ་རྒྱུས། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ལྔ་བཅུ་པ་ ཁྲི་ཐོག་ལུ་དགོངས་པ་རྫོགས་སོཔ་ལས་ དགེ་འདུན་པའི་སྡེ་གིས་ཞུཝ་བཞིན་དུ་ སྡེ་པ་ཁྲི་ཟུར་ཚེ་དབང་སྲིད་ཐུབ་མཆོག་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༦༤ གི་ལོ་ལུ་ ལོག་སྟེ་ར་སྡེ་ཁྲི་ལུ་བྱོན་གནང་ནུག། སྡེ་ཁྲི་ཁར་བྱོན་པའི་ཤུལ་གྱི་མཛད་རྣམ། ༼ཕྱིའི་དམག་གི་གདོང་ལེན།༽ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༦༤ ལུ་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ལྔ་བཅུ་པའི་སྐབས་ ཕྱི་གཞུང་ལས་ ཆིངས་ཡིག་འབག་འོང་མི་ ཕྱི་གཞུང་གི་དོན་གཅོདཔ་ ཨེཤི་ལི་ཨི་ཌེན་ལུ་ འབྲུག་ལྷན་ཚོགས་ཀྱིས་ ཕྱི་གླིང་པའི་ཆིངས་ཡིག་འདི་ ངོས་ལེན་མ་མཛདཔ་མ་ཚད་ ཕྱི་གཞུང་གིས་འབྲུག་གཞུང་ལུ་ ས་ཁྲལ་བཏབ་དགོཔ་ལ་སོགས་པ་བཀོད་ཡོད་པའི་ཆིངས་ཡིག་གུར་ ས་ཡིག་རྐྱབ་བཅུགཔ་ལས་ ཕྱི་གཞུང་གི་དོན་གཅོདཔ་ ཨེཤི་ལི་ཨི་ཌེན་ རྒྱ་ལུ་ལོག་ལྷོདཔ་ད་ སྙན་ཞུ་ངན་པ་ཕུལཝ་ལས་བརྟེན་ ཕྱི་གཞུང་གིས་ རྒྱ་འབྲུག་གཉིས་ཀྱི་ས་མཚམས་བེང་གཱལ་དྲུའར་ ༡༡ ག་ར་ གཏན་འཇགས་ཀྱི་དོན་ལུ་བཙན་ལེན་འབད་ནི་སྦེ་ ཕྱི་གཞུང་གི་དམག་མི་ སྟོང་ཕྲག་བཅུ་ཐམ་དེ་ཅིག་ འབྲུག་གི་ས་མཚམས་སོ་སོ་ལས་ཕར་གཏང་ནི་འགོ་བཙུགས་ནུག། དེའི་གདོང་ལེན་ལུ་ འབྲུག་གཞུང་ལས་ ཐིམ་རྫོངཔ་ཁ་གསར་སྟོབས་རྒྱས་དང་ བཀའ་བློན་མ་མཁལ་གྱིས་གཙོས་པའི་དམག་མི་ཚུ་ དཔག་བསམ་ཁ་ལས་མར་བཏང་ཡོདཔ་དང་ སྤ་རོ་དཔོན་སློབ་ཉི་མ་རྡོ་རྗེ་དང་ གཞུང་མགྲོན་གཉེར་དམ་ཆོས་རིན་ཆེན་གཉིས་ཀྱིས་གཙོས་པའི་དམག་མི་ཚུ་ ཇའི་སྒང་ལས་མར་བཏང་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དབང་རྫོངཔ་དར་ལུང་སྟོབས་རྒྱས་དང་ དར་དཀར་དཔོན་སློབ་ཀྱིས་གཙོས་པའི་དམག་མི་ཚུ་ གསར་སྤང་ལས་མར་བཏང་ཡོདཔ་མ་ཚད་ ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་འཇིགས་མེད་རྣམ་རྒྱལ་དང་ བྱ་དཀར་དཔོན་སློབ་བརྩོན་འགྲུས་རྒྱལ་མཚན། བླ་མ་ཁྲི་པའི་གཟིམ་དཔོན་བསོད་ནམས་དོན་གྲུབ་གསུམ་གྱིས་གཙོས་པའི་དམག་མི་ཚུ་ བདེ་བ་ཐང་ལས་མར་བཏང་སྟེ་ ཕྱི་གླིང་པའི་དམག་དང་གཅིག་ཁར་ ཕྱད་མདའ་རྐྱབ་ནི་འགོ་བཙུགས་ནུག། དེའི་ཚེ་ གསར་སྤང་ལས་མར་འགྱོ་མི་ དབང་རྫོངཔ་དར་ལུང་སྟོབས་རྒྱས་དང་ དར་དཀར་དཔོན་སློབ་གཉིས་ཀྱི་ཁ་ཐུག་ལས་ གནས་ཚུལ་འདི་དང་འདི་ཟེརཝ་ཅིག་ ག་ནི་ཡང་མེདཔ་མ་ཚད་ གཞན་ཇའི་སྒང་དང་ དཔག་བསམ་ཁ་ལས་འགྱོ་མི་དམག་མི་ཚུ་ ཕྱི་གླིང་པའི་དམག་ལས་ཕམ་སོཔ་མ་ཚད་ འབྲུག་གི་ས་གནས་ཅ་མར་མི་ལས་འགོ་བཙུགས་ དཔག་བསམ་ཁ་ཚུན་ཚོད་ ཕྱི་གླིང་པའི་ལགཔ་ལུ་ཤོར་སོ་ནུག། ཨིན་རུང་ བདེ་བ་ཐང་ལས་མར་འགྱོ་མི་ ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་དང་ བྱ་དཀར་དཔོན་སློབ། དེ་ལས་ གཟིམ་དཔོན་ཚུ་གིས་ འབྲུག་པའི་ས་གནས་བདེ་ཝང་གུ་རི་ལས་ བདེ་བ་ཐང་རྫོང་ཚུན་ཚོད་ཤོར་སོ་རུང་ ལོག་ཕྱི་དམག་དང་ཕྱད་མདའ་རྐྱབ་ད་ རྒྱལ་ཁ་ཐོབ་ཡོདཔ་དང་ ཕྱི་གླིང་པའི་དམག་སྡེ་ཚུ་ འབྲུག་གི་ས་མཚམས་བརྒལ་ཏེ་བདའ་བཏང་ནུག། ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་འཇིགས་མེད་རྣམ་རྒྱལ་གྱིས་ ཕྱི་གླིང་པའི་མེ་སྒྱོགས་སྟོབས་གཉིས་དང་ མཚོན་ཆ་ཚུ་ ཀྲོང་གསར་ལུ་བསྣམས་བྱོན་ཡོདཔ་ཨིན་པས། ཕྱི་གཞུང་དང་མཐུན་འབྲེལ། དེ་གི་ཤུལ་ལས་ར་ ཕྱི་གླིང་པའི་དམག་ཚུ་གིས་ དམག་ལེན་ལོག་རྐྱབ་པའི་སྐབས་ལུ་ འབྲུག་པའི་ས་གནས་བདེ་བ་ཐང་ཚུན་ཚོད་ ཕྱིའི་དམག་ལུ་ཤོར་སོ་ནུག། དེའི་སྐབས་ ཕྱི་གླིང་པའི་དམག་སྡེ་ཚུ་གིས་ འབྲུག་གཞུང་ལུ་ ཧེ་མ་ཤོར་ཡོད་པའི་མེ་སྒྱོགས་སྟོབས་གཉིས་དེ་ བལ་པོ་ལས་བརྙ་འབག་འོངས་འོངསམ་འབད་ནི་འདི་གིས་ ཕྱི་གཞུང་ལུ་ལོག་རྩིས་སྤྲོད་དགོཔ་སྦེ་སླབ་སྟེ་ ཞི་བའི་གསུང་གྲོས་གནང་དགོ་པའི་ཞུ་བ་ཕུལ་ཡོདཔ་དང་ གལ་སྲིད་ཞི་བའི་གསུང་གྲོས་གནང་ནི་གུར་མ་གནས་པ་ཅིན་ ཕྱིའི་དམག་ཚུ་ འབྲུག་ནང་འཁོད་ལུ་བཏང་སྟེ་ འབྲུག་གི་ས་ཆ་ག་ར་ ཕྱི་གཞུང་གི་འོག་ལུ་བཙུགས་ནི་ཟེར་སླབ་པའི་སྐབས་ འབྲུག་གཞུང་གི་ཧོངས་ལས་ཡང་ ཞི་བའི་གསུང་གྲོས་གནང་ནི་གུར་མཐའ་གཏོགས་ནུག། དེ་འབདཝ་ལས་ ཕྱི་གཞུང་དང་ཆིངས་ཡིག་དོན་ཚན་བཅུ་ཐམས་ཅན་མ་བཟོ་ནིའི་དོན་ལུ་ འབྲུག་གཞུང་གི་སྐུ་ཚབ་སྦེ་ ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་འཇིགས་མེད་རྣམ་རྒྱལ་གྱི་གཙོས་ སྡེ་པའི་གཟིམ་དཔོན་བསམ་གྲུབ་རྡོ་རྗེ་དང་ གཞུང་གི་གཉེར་ཆེན་དམ་ཆོས་རིན་ཆེན་ཚུ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༦༥ ཟླཝ་ ༡༡ པ་ལུ་ ས་གནས་སུན་ཅུ་ལ་ལུ་བཏང་ནུག། “ཆིངས་ཡིག་འདི་ནང་ འབྲུག་ནུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་རྒྱ་གཞིས་ བེང་གཱལ་དྲུའར་ ༡༡ དང་ དྷ་ལིམ་རྫོང་། འབྲས་ལྗོངས་སྨད། རྡོ་རྗེ་གླིང་ཕྱོགས་དང་བཅས་པའི་ས་ཁོངས་ག་ར་ ཕྱི་གཞུང་གི་གཏན་འཇགས་སྦེ་དབང་ནི་དང་། དེ་ཚུ་གི་ཚབ་ལུ་ ལོ་བསྟར་གྱི་ས་ཁྲལ་ཧེ་མ་ ཨ་སམ་ཕྱོགས་ལས་འཐོབ་ནི་ཡོད་པའི་ཁྲལ་བཅས་བསྡོམས་དངུལ་ཀྲམ་༥༠,༠༠༠ རེ་ཕྱི་གཞུང་གིས་འབྲུག་ལུ་སྤྲོད་དགོཔ་དང་ ཕྱི་འབྲུག་མཐུན་ལམ་ལུ་གནས་ནི་ལ་སོགས་པའི་དོན་ཚན་ ༡༠ ཚུད་དེ་ཡོདཔ་ཨིན་པས།” ༼ སངས་རྒྱས་རྡོ་རྗེ། (༢༠༡༧) འབྲུག་གི་སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་རིམ་བྱོན་གྱི་མཛད་རྣམ་དེབ་ཐེར་དཔྱོད་ལྡན་དགྱེས་པའི་དོ་ཤལ་གྱི་ཤོག་གྲངས ༤༠༩ ༽ ཆིངས་ཡིག་འདི་བཟོ་བའི་ཤུལ་ལས་ རྒྱ་འབྲུག་གཉིས་ཀྱི་ས་མཚམས་འདི་ གཏན་འཁེལ་སོང་ཡོདཔ་ཨིན་མས། བླ་མ་ཁྲི་པ་དང་རྗེ་མཁན་པོའི་ཁྲི་མངའ་གསོལ། ཞབས་དྲུང་གསུང་སྤྲུལ་ལྔ་པ་ ཕྱོགས་ལས་ཡེ་ཤེས་དངོས་གྲུབ་མཆོག་ བླ་མ་ཁྲི་པ་ཁྲི་རབས་བཅོ་ལྔ་པའི་ཁྲི་ལུ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༦༥ གི་ལོ་ལུ་ མངའ་གསོལ་ཞུ་ཡོདཔ་དང་ རྗེ་མཁན་ཁྲི་རབས་སོ་བཞི་པ་ རྗེ་བཤད་གྲུབ་འོད་ཟེར་ མཁན་ཁྲི་ལས་དགོངས་ཞུ་མཛད་ཞིནམ་ལས་ ཤཱཀྱ་རྒྱལ་མཚན་མཆོག་ རྗེ་མཁན་ཁྲི་རབས་སོ་ལྔ་པའི་ཁྲི་ཐོག་ལུ་མངའ་གསོལ་མཛད་གནང་ནུག། སྡེ་སྲིད་མཆོག་གི་མཛད་པ་མཐའ་མ། སྡེ་སྲིད་མཆོག་ སྡེ་ཁྲི་ལས་དགོངས་ཞུ་མཛད་ཡོདཔ་ཨིན་ན་ སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ཐོག་ལུ་ར་བཀྲོངས་ཡོདཔ་ཨིན་ན་ ཁ་གསལ་སྦེ་བཀོད་དེ་མེད་རུང་ སྡེ་སྲི་ཁྲི་རབས་ང་གཉིས་པ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༦༧ གི་ལོ་ལུ་ མངའ་གསོལ་ཞུ་ཡོདཔ་སྦེ་ དཔེ་ཆ་ཚུ་ནང་བཀོད་ཡོད་མི་ལུ་བལྟ་བ་ཅིན་ སྡེ་སྲིད་ཁོ་གི་སྐབས་ལུ་ ཕྱི་གཞུང་དང་དམག་ལེན་གྲངས་མང་རབས་ཅིག་བྱུང་ཡོདཔ་མ་ཚད་ ནང་འཁྲུག་ཡང་བྱུང་དང་འབྱུང་བཞིན་པ་ཡོདཔ་ལས་ སྡེ་སྲིད་མཆོག་ མ་རངས་པའི་མི་ངན་ཚུ་གིས་བཀྲོངས་ཡོདཔ་ ཚད་དཔག་ཚུགསཔ་ཨིན་མས། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ང་གཉིས་པ་ མཚན་སློབ་བརྩོན་འགྲུས་པད་དཀར་གྱི་མཛད་རྣམ། སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ཁར་མ་བྱོན་པའི་ཧེ་མའི་མཛད་རྣམ། སྡེ་སྲིད་མཆོག་གི་འཁྲུངས་ཡུལ་དང་ འཁྲུངས་པའི་ཟླ་ཚེས་ཚུ་ ཆོས་འབྱུང་ག་ཏེ་ཡང་བཀོད་དེ་མེད་རུང་ སྐུ་ན་ཆུང་ཀུའི་བསྒང་ལས་ར་ གྲྭ་སྡེ་ལུ་བཞུགས་ཏེ་ གྲྭ་སྡེའི་སྒྲིག་ལམ་དང་ གར་ཐིག་དབྱངས་གསུམ་ལུ་ མཁས་པ་སྦྱངས་ཡོདཔ་མ་ཚད་ གཞུང་དང་མན་ངག་ཚུ་ལུ་ མཁས་པ་གྱུར་ཡོད་མི་ལུ་བརྟེན་ མཚན་ཉིད་བཤད་གྲྭའི་སློབ་དཔོན་གྱི་གོ་གནས་བཞེས་བཞུགས་ནུག། སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ཁར་བྱོན་པའི་ལོ་རྒྱུས། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ང་གཅིག་པ་ ཚེ་དབང་སྲིད་ཐུབ་མཆོག་ སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ཐོག་ལུ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༦༧ ལུ་ གཤགས་སོཔ་ལུ་བརྟེན་ དགེ་འདུན་དམངས་དང་ དཔོན་སློབ་རྫོང་སློབ་ཚུ་གིས་ རྗེ་ཁྲི་ཟུར་ཡོན་ཏན་རྒྱལ་མཚན་ལུ་ སྡེ་པའི་ཁྲི་ལུ་འབྱོན་དགོ་པའི་ཞུ་བ་དང་གསོལཝ་བཏབ་སྟེ་་ར་འབད་རུང་ རྗེ་ཁྲི་ཟུར་མཆོག་ སྐུ་ན་བགྲེས་ཏེ་ཡོདཔ་ལས་ བསྟན་འགྲོ་དང་རྒྱལ་ཁབ་ལུ་ཕན་ཐོགས་འབྱུང་ཚུགས་པའི་ནུས་པ་ང་ལུ་མི་འབྱུང་ཟེར་གསུངས་ཏེ་ སྡེ་ཁྲི་ལུ་འབྱོན་ནིའི་ཁ་བཟེད་མ་བཏུབ་པས། གལ་སྲིད་ བསྟན་འགྲོ་དང་ རྒྱལ་ཁབ་ལུ་ཕན་ཐོགས་དགོ་པ་ཅིན་ བསྟན་འཛིན་གྱི་སྐྱེས་བུ་གཅིག་ སྡེ་ཁྲི་ལུ་བསྐོ་བཞག་མཛད་དགོཔ་སྦེ་གསུངས་ཏེ་ མཚན་སློབ་བརྩོན་འགྲུས་པད་དཀར་ལུ་ འོས་འབབ་ཡོད་པའི་བཀའ་བསྐུལ་གནངམ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༦༧ རང་ལུགས་གནམ་ལོ་མེ་མོ་ཡོས་ལོ་ རབ་འབྱུང་བཅོ་ལྔ་པའི་རང་ཟླ་ལྔ་པའི་ཡར་ཚེས་ལུ་ མཚན་སློབ་བརྩོན་འགྲུས་པད་དཀར་མཆོག་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ང་གཉིས་པའི་ཁྲི་ལུ་མངའ་གསོལ་ཞུ་ནུག། རྫོང་དཔོན་དང་དཔོན་སློབ་ཚུ་གི་བར་ན་ ནང་འགྲིག་ཀྱི་ཕྱག་འགན་བཞེས་པའི་སྐོར། མཚན་སློབ་མཆོག་ སྡེ་ཁྲི་ལུ་བྱོན་པའི་ལོ་དེ་ནང་ར་ ཐིམ་རྫོངཔ་ཁ་གསར་སྟོབས་རྒྱས་དང་ སྤུངས་རྫོངཔ་བྲང་བཀྲི་ཤིས་གཉིས་ཀྱིས་ དབང་རྫོངཔ་དར་ལུང་སྟོབས་རྒྱས་ཀྱི་ཨམ་སྲུ་ཚེ་དབང་ཆོས་འཛོམས་ ཐིམ་ཕུག་བལ་པོའི་ན་ལས་ཨིན་མི་འདི་ ཨརཝ་བརྐུ་མི་ལུ་བརྟེན་ དབང་རྫོངཔ་དར་ལུང་སྟོབས་རྒྱས་ཀྱིས་ ཐིམ་རྫོངཔ་ཁ་གསར་སྟོབས་རྒྱས་བསད་དེ་ བཀའ་བློན་ཀ་ཝང་མ་མཁལ་ ཐིམ་རྫོང་པའི་གོ་གནས་ལུ་ ཐག་རང་བཅད་ཀྱི་སྒོ་ལས་བསྐོ་བཞག་མཛད་གནང་ནུག། འདི་ལུ་ སྤུངས་རྫོངཔ་བྲང་བཀྲ་ཤིས་ངལ་མ་རངས་པར་ དབང་རྫོངཔ་བགྲེསཔ་ཤར་སྲིད་རྒྱལ་ལས་རྒྱབ་སྐྱོར་ལེན་ཏེ་ དབང་རྫོངཔ་དར་ལུང་སྟོབས་རྒྱས་དང་ ཐིམ་རྫོང་པའི་དམག་སྡེ་ ཕྱད་མདའ་རྐྱབ་རུང་ སྤུངས་རྫོང་པའི་དམག་དང་ དབང་རྫོངཔ་བགྲེས་པའི་དམག་གིས་ ཐིམ་རྫོང་པའི་དམག་དང་ དབང་རྫོང་པའི་དམག་ལུ་འབད་མ་ཚུགས་པར་ སྤུངས་རྫོང་པའི་དམག་དང་ དབང་རྫོང་བགྲེས་པའི་དམག་ཚུ་ཕམ་ནི་གུར་ལྷོདཔ་ད་ སྤུངས་རྫོངཔ་བྲང་བཀྲ་ཤིས་ཀྱིས་ ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་འཇིགས་མེད་རྣམ་རྒྱལ་ལས་དམག་རྒྱབ་ཞུ་དགོཔ་ཐོན་སོ་ནུག། ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་འཇིགས་མེད་རྣམ་རྒྱལ་ཡང་ དབང་རྫོངཔ་དར་ལུང་སྟོབས་རྒྱས་ཀྱིས་ ཁོ་རའི་སྐུ་ཉེ་ ཁ་གསར་སྟོབས་རྒྱས་བསད་མི་ལུ་ངལ་མ་རངས་པར་ཡོདཔ་ལས་ འཇིགས་མེད་རྣམ་རྒྱལ་གྱིས་ སྤ་རོ་དཔོན་སློབ་བགྲེསཔ་ཉིམ་རྡོ་རྗེ་དང་ བླམ་ཁྲི་པ་འཕྲིན་ལས་བཟང་པོ་གཉིས་ལུ་ དམག་རྒྱབ་ཀྱི་བརྡ་བསྐུལ་ཏེ་ ཕྱད་མདའ་རྐྱབ་ནུག། སྤུངས་རྫོང་པའི་དམག། དབང་རྫོང་བགྲེས་པའི་དམག་ ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་ཀྱི་དམག་སྡེ། སྤ་རོ་དཔོན་སློབ་ཀྱི་དམག་སྡ་དང་ བླམ་ཁྲི་པའི་དམག་ཚུ་ཁ་བསྡོམས་ཏེ་ ཐིམ་རྫོང་པའི་དམག་དང་དབང་རྫོང་པའི་དམག་དང་གཅིག་ཁར་ཕྱད་མདའ་རྐྱབ་ཏེ་ ཡུན་རིངམོ་ཡར་་སོ་རུང་ རྒྱལ་ཕམ་ཕྱེ་མ་ཚུགས་པས། དེ་སྦེ་སྡོད་པའི་བར་ན་ར་ རྗེ་ཁྲི་ཟུར་ཡོན་ཏན་རྒྱལ་མཚན་དང་ སྡེ་སྲིད་དགེ་འདུན་དམངས་ཀྱིས་ མི་སེར་གྱི་སྐྱིད་སྡུག་ལུ་གཟིགས་ཏེ་ ནང་འཁྲུག་ཞི་དགོ་པའི་ཞི་འདུམ་མཛད་གནང་ནུག། དེ་ཅིག་གི་བར་ན་ར་ སྤོ་རོ་དཔོན་སློབ་ཉིམ་རྡོ་རྗེ་དང་ བླ་མ་ཁྲི་པ་འཕྲིན་ལས་བཟང་པོ་གཉིས་ཀྱི་བར་ན་ མ་འགྲིགསཔ་ཐོན་ཏེ་ དོ་རུང་མི་སེར་བདེ་སྐྱིད་མེདཔ་སོང་ཡོད་མི་ལུ་བརྟེན་ རྗེ་ཁྲི་ཟུར་ཡོན་ཏན་རྒྱལ་མཚན་གྱིས་གཙོས་པའི་དཔོན་སློབ་ཁག་ཚུ་ ནང་འགྲིག་བཟོ་བར་བཏང་སྟེ་ ནང་འགྲིག་བཟོ་གནང་ནུག། སྡེ་སྲིད་མཆོག་གི་མཐའ་མའི་མཛད་རྣམ། སྡེ་སྲིད་མཆོག་ སྤུངས་རྫོངཔ་དང་ཐིམ་རྫོང་པའི་ནང་འཁྲུག། བླ་མ་ཁྲི་པ་དང་སྤ་རོ་དཔོན་སློབ་ལ་སོགས་པའི་ནང་འཁྲུག་ལུ་བརྟེན་ ཐུགས་སྐྱིད་ཏོང་ཏོ་ཅིག་སྦེ་བཞུགས་མ་ཚུགསཔ་མ་ཚད་ སྐུ་ཡང་བགྲེས་སོཔ་ལས་བརྟེན་ སྡེ་སྲིད་མཚན་སློབ་བརྩོན་འགྲུས་པད་དཀར་མཆོག་ སྡེ་ཁྲི་ལུ་ལོ་གཅིག་ར་བཞུགས་མ་ཚུགསཔ་ལས་ སྡེ་ཁྲི་ལུ་བྱོན་པའི་ལོ་འདི་ལུ་ར་ སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ཐོག་ལུ་ དགོངས་པ་རྫོགས་སོ་ནུག་གོ། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ང་གསུམ་པ་ འཇིགས་མེད་རྣམ་རྒྱལ་གྱི་མཛད་རྣམ། སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ཁར་མ་བྱོན་པའི་ཧེ་མའི་མཛད་རྣམ། ལུང་བསྟན་ཅན་གྱི་སྐྱེས་མཆོག་ གཏེར་ཆེན་པདྨ་གླིང་པའི་གདུང་རྒྱུད་ལས་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ང་གསུམ་པ་ འཇིགས་མེད་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་ ཡབ་པི་ལ་མགོན་པོ་དབང་རྒྱལ་དང་ ཡུམ་བསོད་ནམས་སྒྲོལ་མ་གཉིས་ཀྱི་སྲས་ལུ་ རང་ལུགས་འདས་ལོ་ ༡༧༥ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༢༥ རབ་བྱུང་བཅུ་བཞི་པའི་ཤིང་མོ་བྱ་ལོ་ལུ་ ངོ་མཚར་བའི་རྟགས་མཚན་དང་བཅས་ ཀུར་སྟོད་ལུ་སྦེ་སྐུ་འཁྲུངས་ནུག། དེ་ལས་ རྩིས་གཞུང་དང་འཁྲིལ་ཏེ་མཚན་ཡང་ བསམ་གྲུབ་ཟེར་གསོལ་ནུག། ཕྱག་འགན་དང་གོ་གནས་གཞན་བཞེས་གནང་པའི་སྐོར། སྐྱེས་ལོ་ ༡༢ དེ་ཅིག་བཞེས་པའི་བསྒང་ལས་ ཁོ་རའི་གཉིད་ལམ་ནང་ ཁོ་གི་གདུལ་བྱ་ཀྲོང་གསར་དང་བུམ་ཐང་ཁ་ཐུག་ཡོདཔ་ ལོག་ཅི་ལོག་ཅི་ར་གཟིགསཔ་ལས་ ཁོ་དགུང་ལོ་བཅོ་བརྒྱད་དེ་ཅིག་བཞེསཔ་ད་ ཐུགས་ཐག་རང་བཅད་ཀྱི་ཐོག་ལས་ བུམ་ཐང་ལས་ཐོན་ཏེ་ ཀྲོང་གསར་གྱི་ཕྱོགས་ལུ་བྱོན་ནུག། ཀྲོང་གསར་ལུ་ཕེབས་ད་ ཀྲོང་གསར་གྱི་སྤྱི་བླ་ཨོ་རྒྱན་ཕུན་ཚོགས་དང་ མགྲོན་གཉེར་མཚོ་སྐྱེས་་རྡོ་རྗེ་གཉིས་ཀྱི་ སྒར་ལྟོའི་གྲལ་ཁར་བཅའ་མར་གཏོགས་གནང་ནུག། ཤུལ་མ་ མགྲོན་གཉེར་མཚོ་སྐྱེས་རྡོ་རྗེ་ ཀྲོང་གསར་སྤྱི་བླའི་ཁྲི་ཁར་ཕེབས་པའི་ཤུལ་ལུ་ ཀྲོང་གསར་སྒར་ལྟོའི་གྲས་ལས་ དཔའ་བོ་ཤུགས་ཆེ་ཤོས་ འཇིགས་མེད་རྣམ་རྒྱལ་ལས་གཞན་ག་ཡང་མེདཔ་ལས་ འཇིགས་མེད་རྣམ་རྒྱལ་ལུ་ ཀྲོང་གསར་རྫོང་གི་དར་དཔོན་དང་ ཚོང་དཔོན་གྱི་ཕྱག་འགན་བཞེས་གནང་ནུག། དེ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༤༨ ཀྱི་ལོ་ལུ་ ཆོས་རྩེ་དཔོན་སློབ་ཀྱི་གཟིམ་དཔོན་གྱི་ཕྱག་འགན་བཞེས་གནང་ནུག། བྱིན་ཅན་གྱི་རྫོང་གཞིས་རྙིང་ཤོས་ སྤུངས་ཐང་བདེ་བ་ཆེན་པོའི་ཕོ་བྲང་འདི་ མེ་མཆོད་ཐེངས་ལྔ་པ་བཞེས་པའི་ཉམས་གསོ་ཞུ་བའི་སྐབས་ ཤར་ཕྱོགས་ལས་འུར་ལཱ་པའི་འགོ་འདྲེན་འཐབ་མི་སྦེ་ ཆོས་གཟིམ་འཇིགས་མེད་རྣམ་རྒྱལ་བྱོན་ཡོདཔ་དང་ དེའི་བསྒང་ ལུང་ཕྱོགས་རང་སོའི་མིང་གཏམ་གྱི་དོན་ལུ་ གཉའ་རྒོད་ཀྱི་འགྲན་བསྡུར་འགོ་འདྲེན་འཐབ་ད་ འཇིགས་མེད་རྣམ་རྒྱལ་ལུ་ ག་གིས་ཡང་འབད་མ་ཚུགསཔ་ལས་ ཤར་ཕྱོགས་ཀྱི་མིང་གཏམ་དང་ འཇིགས་མེད་རྣམ་རྒྱལ་རང་གི་མིང་གཏམ་སྦོམ་ར་བཞག་ནུག། དེའི་སྐབས་ལུ་ འཇིགས་མེད་རྣམ་རྒྱལ་གྱི་རིག་རྩལ་དང་ དཔའ་རྩལ་ལུ་བལྟ་སྟེ་ ནུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་དཔོན་ཁག་དང་དཔོན་སློབ་ཚུ་ ཁོ་ལུ་ངལ་མ་རངས་པར་ཡོདཔ་ལས་ སྤུངས་རྫོང་ཉམས་གསོ་ཞུ་ཚར་ཏེ་ རབ་གནས་དགའ་སྟོན་གྱི་དོན་ལུ་ ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་མཚོ་སྐྱེས་རྡོ་རྗེ་ཡང་བྱོན་ཡོདཔ་ལས་ དེའི་ཚེ་ སྐུ་གསོད་རྐྱབ་ཏེ་བཀྲོངས་ནི་སྦེ་འཆར་གཞི་བརྩམས་ཡོད་རུང་ ཆོས་གཟིམ་དཔའ་རྩལ་ཅན་གྱི་བཀའ་དྲིན་ལས་ ཆོས་རྩེ་དཔོན་སློབ་ཀྱི་སྲོག་ལུ་ གནོད་སྐྱོན་ཆུང་ཀུ་ཅིག་ར་མེདཔ་སྦེ་ ཀྲོང་གསར་ལུ་ཕེབས་ཚུགས་ནུག། ཆོས་རྩེ་དཔོན་སློབ་ཀྱི་སྲོག་ ཆོས་གཟིམ་རང་གི་སྲོག་བ་ལྷགཔ་སྦེ་བདག་འཛིན་དང་ སྲོག་སྐྱབས་འབད་མི་གི་གཟེངས་བསྟོད་ལུ་ མགྲོན་གཉེར་གྱི་གོ་གནས་ཁར་བསྐོས་གནངམ་མ་ཚད་ མཚོ་སྐྱེས་རྡོ་རྗེ་ཁོ་ར་ ཆོས་རྩེ་དཔོན་སློབ་ཀྱི་ཁྲི་ལས་དགོངས་ཞུ་མཛདཔ་ད་ མཚོ་སྐྱེས་རྡོ་རྗེ་གི་བུ་ ཆོས་གཟིམ་བརྩོན་འགྲུས་རྒྱལ་མཚན་གྱི་ཧེ་མ་ མགྲོན་གཉེར་འཇིགས་མེད་རྣམ་རྒྱལ་ ལོ་གསུམ་གྱི་རིང་ལུ་ ཆོས་རྩེ་དཔོན་སློབ་ཀྱི་གོ་གནས་གནང་དགོ་པའི་ཞལ་ཆེམས་བཞག་ནུག། འཇིགས་མེད་རྣམ་རྒྱལ་ མགྲོན་གཉེར་གྱི་གོ་གནས་ལུ་བཞུགསཔ་ད་ ཆོས་རྩེ་དཔོན་སློབ་ཀྱི་བཀའ་ལས་མ་འགལཝ་ཅིག་སྦེ་ ཕྱག་ཕྱིད་ཞུ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ ཤུལ་མ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༥༣ ཆུ་གླང་གི་ལོ་ལུ་ ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་ཀྱི་ཁྲི་ལས་དགོངས་ཞུ་མཛདཔ་ད་ ཧེ་མ་གི་ཁ་ཆེམས་ལྟར་དུ་ མགྲོན་གཉེར་འཇིགས་མེད་རྣམ་རྒྱལ་འདི་ དགུང་ལོ་ ༢༩ བཞེསཔ་ད་ ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་ཀྱི་ཁྲི་ལུ་མངའ་གསོལ་ཞུ་ནུག། མགྲོན་གཉེར་འཇིགས་མེད་རྣམ་རྒྱལ་ ཆོས་རྩེ་དཔོན་སློབ་ཀྱི་ཁྲི་ལུ་བྱོན་གནང་པའི་ཤུལ་ལུ་ ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་ཁོ་རའི་ས་ཁོངས་ཀྱི་མི་སེར་རྐྱངམ་གཅིག་གིས་མ་དོ་བར་ དཔོན་སློབ་མཆོག་གིས་ བསྟན་པ་དང་སེམས་ཅན། ཆོས་དང་སྲིད་ལུ་ཕན་པའི་ཕྱག་ལཱ། དེ་ལས་ དཔོན་སློབ་ཁག་གི་བར་ན་ དམག་འཁྲུག་དང་ནང་འཁྲུག་ཚུ་ཞི་ཐབས་ཀྱི་ཕྱག་ལཱ་མང་རབས་ཅིག་མཛད་གནང་ནུག། ཧེ་མ་ ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་ཀྱི་ཞལ་ཆེམས་ནང་ མགྲོན་གཉེར་འཇིགས་མེད་རྣམ་རྒྱལ་ ཆོས་རྩེ་དཔོན་སློབ་ཀྱི་ཁྲི་ལུ་ལོ་གསུམ་མ་གཏོགས་ བཞུགས་མ་ཆོགཔ་སྦེ་ཡོད་རུང་ མགྲོན་གཉེར་གྱིས་ དེ་ལུ་ ཡ་འབད་མ་བཏུབ་པར་ ཆོས་རྩེ་དཔོན་སློབ་བགྲེསཔ་མཚོ་སྐྱེས་རྡོ་རྗེ་གི་སྲས་ ཆོས་གཟིམ་བརྩོན་འགྲུས་རྒྱལ་མཚན་དང་གཅིག་ཁར་ ནང་འཁྲུག་སྦོམ་ར་བྱུང་ནུག། ཨིན་རུང་ དགེ་འདུན་སྡེ་གིས་ ནང་འཁྲུག་ཞི་ཐབས་ལུ་ འཇིགས་མེད་རྣམ་རྒྱལ་ ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་རང་འཇགས་དང་ བརྩོན་འགྲུས་རྒྱལ་མཚན་ལུ་ བྱ་དཀར་རྫོང་དཔོན་གྱི་གོ་གནས་དེ་ དཔོན་སློབ་ཀྱི་གོ་གནས་ལུ་ཡར་སེང་མཛད་དེ་ བསྐོ་བཞག་མཛད་པའི་ཁར་ ཤར་ཕྱོགས་ཀྱི་ས་ཕྱོགས་ཚུ་ཡང་ དཔོན་སློབ་གཉིས་ཀྱི་བར་ན་ བགོ་བཤའ་རྐྱབ་སྟེ་གནང་ནི་འདི་གིས་ནང་འཁྲུག་ཞི་སྟེ རྒྱལ་ཁབ་ནང་སྔར་བ་ལྷག་པའི་ཞི་བདེ་འཕེལ་ནུག། སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ཁར་བྱོན་པའི་ལོ་རྒྱུས། དེ་བསྒང་ ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་འཇིགས་མེད་རྣམ་རྒྱལ་ཟེར་བའི་མིང་དེ་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ གཏམ་སྙན་གྲགས་སྦོམ་བྱུང་ཡོད་ནི་འདི་གིས་ བར་སྐབས་ཅིག་ སྡེ་ཁྲི་གུར་ག་བསྐོ་བཞག་མཛད་རུང་ ལོ་གཅིག་ར་མ་ལངསམ་ལས་ ཁྲི་ཐོག་ལུ་གཤགས་ནི་ལ་སོགས་པའི་རྐྱེན་ངན་བྱུང་སྟེ་ར་སྡོད་ནི་འདི་གིས་ གཞུང་ཡང་ལྷན་ཚོགས་ཀྱིས་སྐྱོང་གནང་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ཨིན་རུང་ ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ནང་འཁོད་ མ་འགྲིགསཔ་འབྱུང་དོ་ཡོདཔ་ལས་ སྤུངས་རྫོང་པ་བྲང་བཀྲ་ཤིས། དབང་རྫོངཔ་ཀ་ཝང་སངས་རྒྱས། ཐིམ་རྫོངཔ་བླམ་ཚེ་དབང་། སྤ་རོ་དཔོན་སློབ་ཕྲིན་ལས་བཟང་པོ་ལ་སོགས་པ། གཞུང་དགེ་འདུན་འདུས་ཚོགས་དང་། རྗེ་མཁན་ཁྲི་རབས་སོ་དྲུག་པ་ རྗེ་ཡོན་ཏན་དཔལ་བཟང་ཚུ་ཐུགས་མཐུན་ཐོག་ལས་ ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་བགྲེསཔ་ འཇིགས་མེད་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ང་གསུམ་པའི་ཁྲི་ལུ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༧༠ གི་ལོ་ལུ་ ཁྲི་མངའ་གསོལ་ཞུ་ནུག། སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ཁར་བྱོན་པའི་ཤུལ་གྱི་མཛད་རྣམ། དཔོན་སློབ་བགྲེསཔ་འཇིགས་མེད་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་ སྡེ་ཁྲི་ལུ་བྱོན་པའི་ཤུལ་མ་ བསྟན་པ་དང་སེམས་ཅན་ལུ་ཕན་པའི་ཕྱག་ལཱ་མང་རབས་ཅིག་མཛད་གནང་ནུག། དེ་ཡང་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༦༩ གི་ལོ་ལུ་ སྤུངས་རྫོངཔ་དང་དབང་རྫོང་པ་གཉིས་ཀྱི་བར་ན་ ནང་འཁྲུག་སྦོམ་ལངམ་ད་ ཐིམ་ཕུག་རྫོང་ལུ་ཡང་ གནོད་རྐྱེན་སྦོམ་བྱུང་སྟེ་ཡོད་མི་དེ་ མི་རྗེ་འཇིགས་མེད་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་གིས་ ཉམས་གསོ་ཞུ་གནང་ནུག། དེ་ནང་གི་ནང་རྟེན་ཚུ་ཡང་ ལ་ལུ་གསར་བཞེངས་མཛད་པའི་ཁར་ ཉམས་བཅོས་འབད་བཏུབ་མི་ཚུ་ཉམས་བཅོས་མཛད་གནང་ནུག། དེ་ལས་ རྫོང་དེ་བསྒྲུབས་པའི་ཤུལ་ལུ་ དགེ་འདུན་དམངས་ གསོལ་ཐབ་སེམས་རྟོགས་ཁ་ལུ་བཞུགས་ཡོད་མི་དེ་ཚུ་ བཀྲ་ཤིས་ཆོས་རྫོང་ནང་གདན་འདྲེན་ཞུ་ཞིནམ་ལས་ ཆོས་གོས་ན་བཟའ་རེ་རེ་ཕུལ་སྟེ བརྙེན་བཀུར་ཡང་ག་དེ་དྲག་དྲག་ཞུ་གནང་ནུག། སྡེ་སྲིད་ལུ་ངོ་རྒོལ་བྱུང་པའི་སྐོར། སྤ་རོ་དཔོན་སློབ་བགྲེསཔ་ཉིམ་རྡོ་རྗེ་དང་ སྤ་རོ་དཔོན་སློབ་ཁྲི་པའི་ཚ་བོ་ ཚེ་དབང་ནོར་བུ་གཉིས་ མ་འགྲིགསཔ་ཐོན་ཡོདཔ་མ་ཚད་ ཚེ་དབང་ནོར་བུ་གིས་ མི་རྗེ་འཇིགས་མེད་རྣམ་རྒྱལ་ལུ་ཡང་ ངོ་ལོ་རྐྱབ་མི་ལུ་བརྟེན་ མི་རྗེ་ཁོ་རའི་་ སྐུ་ཚབ་སྦེ་ ཀ་ཝང་མ་མཁལ་དེ་དམག་ལུ་བཏང་ནུག། དེའི་སྐབས་ གལ་སྲིད་ཀ་ཝང་མ་མཁལ་གྱིས་དམག་དེ་ལས་རྒྱལ་ཁ་ཐོབ་པ་ཅིན་ སྤ་རོ་དཔོན་སློབ་ཀྱི་གོ་གནས་འདི་ ཁོ་ལུ་དགོཔ་སྦེ་ཞུ་སྟེ་ དམག་རྐྱབ་པར་ཡར་སོ་ནུག། སྤོ་རོ་དཔོན་སློབ་བགྲེསཔ་ཉིམ་རྡོ་རྗེདང་ ཀ་ཝང་མ་མཁལ་གཉིས་ ཧེ་མ་ལས་ ཆ་རོགས་འཆམ་ཤོས་ཅིག་འབད་ནི་འདི་གིས་ ཕར་ལྷོདཔ་ད་ དམག་རྐྱབ་ནི་མེན་པར་ ནང་འགྲིག་རྐྱབ་སྟེ་ དཔོན་སློབ་བགྲེསཔ་བྱོག་འགྱོ་ཡོདཔ་དང་ ཀ་ཝང་མ་མཁལ་ཁོ་ར་དཔོན་སློབ་ཀྱི་གོ་གནས་བཞེས་བཞུགས་ནུག། ཨིན་རུང་ གནས་ཚུལ་དེ་སྡེ་སྲིད་ཀྱིས་གསནམ་ཅིག་ སྡེ་སྲིད་ཀྱི་གཉའ་རྒོད་སྟོདཔ་ཆུ་ཤིང་ཟེར་མི་དེ་བཏང་སྟེ་ ཀ་ཝང་མ་མཁལ་བཀྲོངས་ཞིནམ་ལས་ དཔོན་སློབ་ཀྱི་ཁྲི་ལུ་ལོག་སྟེ་ར་ ཉིམ་རྡོ་རྗེ་བཞག་ཡོདཔ་དང་ སྡེ་སྲིད་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་གཉིས་ སྤ་རོ་ལུ་བཞག་ནི་གི་སྲོལ་འགོ་བཙུགས་ནུག། སྡེ་སྲིད་ཀྱི་མཛད་པ་མཐའ་མ། སྤྱི་ལོ་ ༡༨༧༣ གི་ལོ་ལུ་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ང་གསུམ་པ་ འཇིགས་མེད་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་གིས་ ཁོ་རའི་སྐུ་ཉེ་སྐྱིད་ཚལཔ་ གོང་གཟིམ་རྡོ་རྗེ་རྣམ་རྒྱལ་དེ་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ང་བཞི་པའི་ཁྲི་ལུ་མངའ་གསོལ་ཞུ་བའི་ཤུལ་ལུ་ སྡེ་ཁྲི་ལས་དགོངས་ཞུ་མཛད་གནང་ནུག། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ང་བཞི་པ་ གོང་གཟིམ་རྡོ་རྗེ་རྣམ་རྒྱལ་གྱི་མཛད་རྣམ། སྡེ་སྲིད་མ་མཛད་པའི་ཧེ་མའི་མཛད་རྣམ། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ང་བཞི་པ་ སྐྱིད་ཚལ་པ་རྡོ་རྗེ་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་ མང་སྡེ་བོན་སྦྱིས་ལུ་ དུང་དཀར་ཆོས་རྗེ་གི་བརྒྱུད་པ་ པཱ་ལ་རྒྱལ་མཚན་གྱི་སྲས་ལུ་འཁྲུངས་ཏེ་ མཚན་རྡོ་རྗེ་རྣམ་རྒྱལ་ཟེར་གསོལ་ཡོད་རུང་ ཤུལ་མ་གཞུང་ཕྱོགས་ལུ་བཞུགསཔ་ད་ ས་གནས་མུ་ཏིག་ཐང་ལུ་ སྐྱིད་པའི་ཚལ་ཟེར་དར་ཁྱབ་སོང་ཡོད་མི་གདན་ས་དང་བཅས་ གཙུག་ལག་ཁང་བཅགས་ཞིནམ་ལས་འགོ་བཟུང་ མཚན་སྐྱིད་ཚལ་པ་ཟེར་ཞུ་སྲོལ་དར་ནུག། གོ་གནས་བཞེས་པའི་སྐོར། སྡེ་སྲིད་སྐྱིད་ཚལ་པ་མཆོག་ སྐུ་ན་ཆུང་ཀུའི་བསྒང་ལས་ར་ ཀྲོང་གསར་རྫོང་ནང་སྒར་ལྟོ་སྦེ་འཛུལ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། དེའི་བསྒང་ འཇིགས་མེད་རྣམ་རྒྱལ་ ཆོས་རྩེ་དཔོན་སློབ་ཀྱི་གཟིམ་དཔོན་དང་ མགྲོན་གཉེར་གྱི་ཕྱག་འགན་བཞེས་བཞུགསཔ་ད་ དམག་གི་བྱེལཝ་ག་ཏེ་འཐོན་སར་ སྐྱིད་ཚལ་པ་མཆོག་གིས་ ལྷག་བསམ་རྣམ་དག་གི་སྒོ་ལས་ཕྱག་ཞུ་བ་ལུ་བརྟེན་ འཇིགས་མེད་རྣམ་རྒྱལ་ ཆོས་རྩེ་དཔོན་སློབ་ཀྱི་ཁྲི་ལུ་འབྱོནམ་ད་ སྐྱིད་ཚལ་པ་མཆོག་ གདུང་བསམ་གསང་སྲུང་པའི་གོ་གནས་གནང་ཡོདཔ་མ་ཚད་ ཤུལ་མ་ འཇིགས་མེད་རྣམ་རྒྱལ་ སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ལུ་འབྱོནམ་ད་ སྐྱིད་ཚལ་པ་མཆོག་ གོང་གཟིམ་གྱི་གོ་གནས་ལུ་བསྐོ་བཞག་གནང་ནུག། སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ལུ་བྱོན་པའི་སྐོར། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ང་གསུམ་པ་ འཇིགས་མེད་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༧༣ གི་ལོ་ལུ་ སྡེ་ཁྲི་ལས་དགོངས་ཞུ་མཛདཔ་ད་ འཇིགས་མེད་རྣམ་རྒྱལ་ཁོ་རའི་སྐུ་ཉེ་ གོང་གཟིམ་རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་མཚན་མཆོག་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ང་བཞི་པའི་ཁྲི་ལུ་བསྐོ་བཞག་མཛད་གནང་ནུག། སྡེ་ཁྲི་ལུ་བྱོན་པའི་ཤུལ་གྱི་མཛད་རྣམ། གོང་གཟིམ་རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་མཚན་མཆོག་ སྡེ་ཁྲི་ལུ་བྱོན་པའི་ཤུལ་ལུ་ གདན་ས་བཀྲི་ཤིས་ཆོས་རྫོང་ནང་ལུ་སྦེ་ མི་འཁྲུགས་པའི་ལྷ་ཁང་གསར་བཞེངས་ཀྱི་ཕྱག་ལཱ་གནང་ཡོདཔ་མ་ཚད་ ཕ་ཇོ་སྡིངས་ཀྱི་འོག་ མུ་ཏིག་ཐང་གི་སྟོད་ལུ་ སྐྱིད་ཚལ་པའི་ལྷ་ཁང་གསར་བཞེངས་ཀྱི་ཕྱག་འགན་ཡང་བཞེས་གནང་ནུག། དེ་ལས་ དེ་ནང་གི་ནང་རྟེན་མཆོད་ཆས་དང་ མཆོད་རྫས་ལ་སོགས་པ་གསར་སྒྲུབ་མཛད་གནང་ནུག། དེ་གིས་མ་ཚད་ གདན་ས་ཐེད་ཐིམ་གཉིས་ཆ་རའི་ཕྱག་མཛོད་ནང་ ཟོང་ཆ་དང་།ཇ་དང་ཚྭ་ལ་སོགས་པའི་ཕྱག་མཛོད་གསར་བཙུགས་མཛད་གནང་ནུག། རྗེ་མཁན་ཁྲི་རབས་སོ་བརྒྱད་པ་དང་སོ་དགུ་པ་ཁྲི་མངའ་གསོལ་མཛད་པའི་སྐོར། མཁན་ཁྲི་སོ་བདུན་པ་རྗེ་ཀུན་དགའ་སེང་གེ་མཆོག་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༧༥ གི་ལོ་ལུ་ རྗེའི་ཁྲི་ཐོག་ལུ་ར་དགོངས་པ་རྫོགས་སོཔ་ལས་ རྗེ་ཁྲི་ཟུར་ཤཱཀྱ་རྒྱལ་མཚན་མཆོག་ ལྷ་རྫོང་བཀྲ་ཤིས་སྒང་ལུ་གདན་འདྲེན་ཞུ་སྟེ་ རྗེ་མཁན་ཁྲི་རབས་སོ་བརྒྱད་པའི་ཁྲི་ལུ་མངའ་གསོལ་ཞུ་ཡོད་རུང་ རྗེ་ཤཱཀྱ་རྒྱལ་མཚན་མཆོག་ རྗེ་མཁན་གྱི་ཁྲི་ལུ་མངའ་གསོལ་ཞུ་བའི་ལོ་དེ་ནང་ར་ དགོངས་པ་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ལུ་ཐིམ་སོཔ་ལས་ སྒྲ་སློབ་བློ་གྲོས་རྒྱལ་མཚན་མཆོག་ རྗེ་མཁན་ཁྲི་རབས་སོ་དགུ་པའི་ཁྲི་ལུ་མངའ་གསོལ་ཞུ་ནུག་གོ།། སྡེ་སྲིད་ང་བཞི་པའི་མཛད་རྣམ་མཐའ་མ། སྡེ་སྲིད་སྐྱིད་ཚལ་པ་རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་མཚན་མཆོག་ ཆོས་སྲིད་གཉིས་ཆ་ར་ལུ་ཕན་པའི་ཕྱག་ལཱ་མཛད་བཞུགས་པའི་བར་ན་ར་ སྡེ་སྲིད་ཁོ་རའི་སྲུང་འཁོརཔ་སྤ་ཕྲུག་ཟེར་མི་གིས་ཞུཝ་བཞིན་དུ་ རྗེ་མཁན་ཁྲི་རབས་སོ་དགུ་པ་སྒྲ་སློབ་བློ་གྲོས་རྒྱལ་མཚན་མཆོག་ སྐུ་གཟུགས་མ་བདེ་བར་ ཆུ་ཕོ་ཚ་ཆུ་ལུ་བྱོན་ཏེ་བཞུགས་པའི་སྐབས་ མཚན་སློབ་པད་དཀར་འོད་ཟེར་མི་དེ་ མཁན་ཁྲི་ ༤༠ པའི་ཁྲི་ལུ་མངའ་གསོལ་ཞུ་ད་ནུག། དེ་ལུ་གཟིགས་ཏེ་ མཁན་ཁྲི་སོ་དགུ་པ་ཤཱཀྱ་རྒྱལ་མཚན་ཐུགས་ལུ་ ང་རྒྱལ་དྲག་པོ་བསྐྱེད་དེ་ དགོངས་འདུས་རྟ་ནག་གི་སྒོ་ལས་ ལས་སྦྱོར་མཛད་པ་ལུ་བརྟེན་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༧༩ གི་ལོ་ལུ་ སྡེ་པ་རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་མཚན་མཆོག་ ཚེ་བསྟུངས་ཏེ་གཤགས་སོ་ནུག་གོ།། སྡེ་སྲིད་ང་ལྔ་པ་ ཆོས་རྒྱལ་བཟང་པོ་གི་མཛད་རྣམ། སྡེ་ཁྲི་ལུ་མ་བྱོན་པའི་ཧེ་མའི་མཛད་རྣམ། སྡེ་པ་ཆོས་རྒྱལ་བཟང་པོ་མཆོག་ ཐིམ་ཕུག་ཝང་ཚོ་ཆེན་བརྒྱད་ཀྱི་ནང་གསེས་ སྟོད་ཝང་དར་ལུང་ལུ་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ཞེ་དྲུག་པ་ཨུ་མ་དྷེ་ཝ་གི་ཚ་བོ་སྦེ་སྐུ་འཁྲུངས་ཡོདཔ་དང་ སྐུ་ན་ཆུང་ཀུའི་བསྒང་ལས་ར་ དགེ་འདུན་གྱི་སྡེ་ལུ་འཛུལ་ཞུགས་མཛད་ཡོདཔ་ཨིན་པས། གོ་གནས་བཞེས་པའི་སྐོར། སྡེ་སྲིད་ཆོས་རྒྱལ་བཟང་པོ་མཆོག་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ཞེ་དྲུག་པའི་སྐུ་ཚ་བོ་ཅིག་འབད་ནི་འདི་གིས་ ཨུ་མ་དྷེ་ཝ་ཁོ་ར་ ཐིམ་ཕུག་རྫོང་དཔོན་གྱི་གོ་གནས་བཞེསཔ་ད་ སྡེ་སྲིད་ཆོས་རྒྱལ་བཟང་པོ་ཡང་ གྲྭ་ཚང་ལས་ཐོན་ཏེ་ ཐིམ་རྫོང་པའི་ནོར་དཔོན་གྱི་ཕྱག་འགན་བཞེས་བཞུགས་ནུག། ནོར་དཔོན་གྱི་གོ་གནས་བཞེས་བཞུགསཔ་ད་ སྡེ་པ་ཨུ་མ་དྷེ་ཝ་ (ཤེས་རབ་ཐར་ཕྱིན་མཆོག་) སྡེ་སྲིད་ཁྲི་གྲོགས་ སྡེ་སྲིད་ཀུན་དགའ་དཔལ་ལྡན་གྱིས་ གཟིམ་དཔོན་གྲྭ་ཅུང་ལུ་བཀའ་སྐུལ་གནང་ཐོག་ལས་ ཆོས་རྒྱལ་བཟང་པོ་རའི་ཨ་ཞང་སྡེ་སྲིད་ཨུ་མ་དྷེ་ཝ་དེ་རྐུ་གསོད་རྐྱབ་ཏེ་ བཀྲོངས་དཔ་ལས་ དེའི་དགྲ་ལན་ལུ་ ནོར་དཔོན་དང་ཀ་ཝང་སངས་རྒྱས་གཉིས་ཀྱིས་ སྡེ་སྲིད་ཀུན་དགའ་དཔལ་ལྡན་གྱི་གཟིམ་དཔོན་གྲྭ་ཅུང་དེ་བཀྲོངས་ད་ནུག། དེའི་ཤུལ་ལུ་ ཁོང་གཉིས་གཞུང་ཕྱོགས་ལུ་བཞུགས་གོ་མ་བདེ་བར་ ལ་ཡག་ལས་བརྒྱུད་དེ་ ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་འཇིགས་མེད་རྣམ་རྒྱལ་བཞུགས་སར་སོང་སྟེ་ འཇིགས་མེད་རྣམ་རྒྱལ་གྱི་སྒར་ལྟོ་པའི་གྲས་ཁར་འཛུལ་སྡོད་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༨༦༩ གི་ལོ་ལུ་ ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་འཇིགས་མེད་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་ སྤུངས་རྫོང་པའི་དམག་རྒྱབ་ལུ་འབྱོནམ་ད་ ཆོས་རྒྱལ་བཟང་པོ་ཡང་ དཔོན་སློབ་ཀྱི་ཕྱག་ཞུ་སྟེ་ དམག་རྐྱབ་པའི་སྐབས་ལུ་ འཇིགས་མེད་རྣམ་རྒྱལ་དང་སྤུངས་རྫོང་པའི་དགྲ་ དབང་རྫོངཔ་ཀུན་ལེགས་རྡོ་རྗེ་འདི་ ཆོས་རྒྱལ་བཟང་པོ་གིས་བསྒྲལ་དཔ་ལས་ དེའི་ངལ་རངས་ལུ་ གཞུང་མགྲོན་གཉེར་གྱི་གོ་གནས་ལུ་བསྐོ་བཞག་མཛད་གནང་ནུག། སྡེ་ཁྲི་ལུ་བྱོན་པའི་སྐོར། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ང་བཞི་པ་རྡོ་རྗེ་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་ སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ཐོག་ལུ་ར་གཤགས་སོཔ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༧༩ གི་ལོ་ལུ་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་ཟུར་འཇིགས་མེད་རྣམ་རྒྱལ་གྱིས་ གཞུང་མགྲོན་གཉེར་ཆོས་རྒྱལ་བཟང་པོ་མཆོག་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ང་ལྔ་པའི་ཁྲི་ལུ་བསྐོ་བཞག་མཛད་གནང་ནུག། སྡེ་ཁྲི་ལུ་བྱོན་པའི་ཤུལ་གྱི་མཛད་རྣམ། རྗེ་མཁན་ཁྲི་རབས་ ༤༠ པ་མཁན་ཆེན་པད་དཀར་འོད་ཟེར་མཆོག་གིས་ སྡེ་པ་རྡོ་རྗེ་རྣམ་རྒྱལ་དང་ དེའི་སྲུང་འཁོརཔ་སྤ་ཕྲུག་གཉིས་ཀྱི་དཀྲོག་ཁ་ལུ་གསན་ཏེ་ རྗེ་མཁན་གྱི་ཁྲི་ལུ་བྱོན་དཔ་ལས་ རྗེ་སྒྲ་སློབ་བློ་གྲོས་རྒྱལ་མཚན་གྱིས་མ་རངས་པར་ ང་རྒྱལ་གྱི་ཐོག་ལས་ དགྲ་ངན་ལས་སྦྱོར་མཛད་ཡོདཔ་ལས་བརྟེན་ རྗེ་མཁན་ཆེན་པད་དཀར་འོད་ཟེར་མཆོག་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༨༡ གི་ལོ་ལུ་ ཁྲི་ཐོག་ལུ་ར་གཤགས་སོ་ནུག། དེ་ལས་ སྡེ་སྲིད་ཆོས་རྒྱལ་བཟང་པོ་གིས་ གྲུབ་དབང་ངག་དབང་དོན་ལྡན་མཆོག་ རྗེ་མཁན་ཁྲི་རབས་ཞེ་གཅིག་པའི་ཁྲི་ལུ་མངའ་གསོལ་ཞུ་གནང་ནུག། སྡེ་སྲིད་ཀྱི་མཛད་པ་མཐའ་མ། སྡེ་སྲིད་ཆོས་རྒྱལ་བཟང་པོ་མཆོག་ སྡེ་ཁྲི་ལུ་བྱོན་པའི་ཤུལ་ལུ་ ཆོས་སྲིད་གཉིས་ལུ་ཕན་པའི་་ཕྱག་ལཱ་མང་རབས་ཅིག་མཛད་དེ་ མི་ལོ་གཉིས་དེ་ཅིག་ སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ལུ་བཞུགས་པའི་མཐའ་མར་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༨༡ རང་ལུགས་གནམ་ལོ་ལྕགས་སྦྲུལ་གྱི་ལོ་ལུ་ སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ཐོག་ཁ་ར་ དགོངས་པ་རྫོགས་སོ་ནུག་གོ།། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ང་དྲུག་པ་ བླམ་ཚེ་དབང་ ༼བསོད་ནམས་རྒྱལ་མཚན་༽ གི་མཛད་རྣམ། སྡེ་ཁྲི་ལུ་མ་བྱོན་པའི་ཧེ་མའི་མཛད་རྣམ། སྡེ་སྲིད་བླམ་ཚེ་དབང་མཆོག་ ཐིམ་ཕུག་ཝང་ཚོ་ཆེན་བརྒྱད་ཀྱི་ནང་གསེས་ ཀ་ཝང་རྒེད་འོག་ ཀ་ཝང་བྱང་ས་ལུ་ ཐིམ་ཕུག་རྫོང་དཔོན་ཀ་ཤ་གི་སྲས་ལུ་སྐུ་འཁྲུངས་ནུག། སྡེ་སྲིད་མཆོག་གི་ཡབ་ཐིམ་རྫོངཔ་འབད་ནི་འདི་གིས་ སྡེ་སྲིད་མཆོག་ ཁོ་རའི་ཨ་པའི་བཀའ་དང་འཁྲིལ་ཏེ་ སྐུ་ན་ཆུང་ཀུའི་བསྒང་ལས་ར་ རྫོང་གོང་མ་ཟེར་ ཐིམ་ཕུག་རྫོང་དཔོན་གྱི་སྒར་ལྟོའི་གྲས་ཁར་ ་འཛུལ་ཏེ་བཞུགས་ནུག། བླམ་ཚེ་དབང་གི་ཕོ་རྒནམ་ ཀ་ཝང་མ་མཁལ་དེ་ དབང་རྫོངཔ་དར་ལུང་སྟོབས་རྒྱས་ཀྱིས་ ཐིམ་ཕུག་རྫོང་དཔོན་ཁ་གསར་སྟོབས་རྒྱས་བཀྲོངས་པའི་ཤུལ་ལུ་ ཐིམ་ཕུག་རྫོང་དཔོན་སྦེ་བསྐོ་བཞག་མཛད་གནང་ནུག། ཨིན་རུང་ ཐིམ་ཕུག་རྫོང་དཔོན་ཁ་གསར་སྟོབས་རྒྱས་དེ་ ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་འཇིགས་མེད་རྣམ་རྒྱལ་གྱི་སྐུ་ཉེ་འབད་ནི་འདི་གིས་ སྤུངས་རྫོང་པའི་དམག་རྒྱབ་སྦེ་ཁ་བཟེད་དེ་ ཕྱད་མདའ་རྐྱབ་པའི་སྐབས་ལུ་ ཁོང་ཀ་ཝངཔ་གཉིས་ཀྱི་བྱང་ཕྱད་ འཇིགས་མེད་རྣམ་རྒྱལ་ཨིན་པས། དབང་རྫོངཔ་དར་ལུང་སྟོབས་རྒྱས་གྱོངས་ཞིནམ་ལས་ ཀ་ཝང་བླམ་ཚེ་དབང་གིས་ ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་འཇིགས་མེད་རྣམ་རྒྱལ་བཞུགས་སར་མགུ་བཏགས་ཏེ་ ཕྱག་ལེགས་ཤོམ་སྦེ་ཞུ་བ་ལུ་བརྟེན་ འཇིགས་མེད་རྣམ་རྒྱལ་གྱིས་ ཀ་ཝང་བླམ་ཚེ་དབང་དེ་ ཐིམ་རྫོང་པའི་གོ་གནས་ལུ་བསྐོ་བཞག་མཛད་གནང་ནུག། སྡེ་ཁྲི་ལུ་བྱོན་པའི་ལོ་རྒྱུས། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ང་ལྔ་པ་ཆོས་རྒྱལ་བཟང་པོ་མཆོག་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༨༡ གི་ལོ་ལུ་ སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ཐོག་ལུ་ར་གཤགས་སོཔ་ལས་ གོང་ས་ཨོ་རྒྱན་དབང་ཕྱུག་དང་ དགེ་འདུན་དམངས་འཛོམས་ཐོག་ལས་ ཐིམ་ཕུག་རྫོང་དཔོན་བླམ་ཚེ་དབང་འདི་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༨༢ གི་ལོ་ལུ་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ང་དྲུག་པའི་ཁྲི་ལུ་མངའ་གསོལ་ཞུ་ནུག། སྡེ་ཁྲི་ལུ་བྱོན་པའི་ཤུལ་གྱི་མཛད་རྣམ། སྡེ་སྲིད་མཆོག་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༨༢ ལས་ ༡༨༨༤ ཚུན་ སྡེ་ཁྲི་བཟུང་སྟེ་ བསྟན་འགྲོ་དང་ཆོས་སྲིད་ལུགས་གཉིས་ལུ་ཕྱག་ཕྱིད་ཞུ་སྟེ སྡེ་ཁྲི་མི་ལོ་གཉིས་དེ་ཅིག་བཟུང་བའི་མཐའ་མར་ ཁྲི་ཐོག་ལུ་ར་གཤགས་སོ་ནུག་གོ།། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ང་བདུན་པ་ མཆོད་དཔོན་དགའ་བ་བཟང་པོའི་མཛད་རྣམ། སྡེ་ཁྲི་ལུ་མ་བྱོན་པའི་ཧེ་མའི་མཛད་རྣམ། སྡེ་སྲིད་མཆོག་ ཐིམ་ཕུག་ཝང་ཚོ་ཆེན་བརྒྱད་ཀྱི་ནང་གསེས་ དཀར་སྦིས་ས་འབྱུང་གཞི་ནང་ལུ་སྐུ་འཁྲུངས་ཡོདཔ་དང་ མཚན་དགའ་བ་བཟང་པོ་ཟེར་གསོལ་ནུག། དགའ་བ་བཟང་པོ་ཁོ་ར་སྐུ་ན་ཆུང་ཀུ་ཅིག་ལས་ར་ གྲྭ་ཚང་འདུས་སྡེ་ལུ་འཛུལ་བཞུགས་འབད་དེ་ གྲྭ་ཚང་གི་སྒྲིག་ལམ་ཆོས་གསུམ་དང་ གར་ཐིག་དབྱངས་གསུམ། དཀྱིལ་ཆོག་ཚུ་ལུ་ མཁས་པ་སྦྱངས་ཡོདཔ་མ་ཚད་ མཆོད་དཔོན་གྱི་ཕྱག་འགན་ཡང་བཞེས་ཏེ་བཞུགས་ནུག། སྡེ་ཁྲི་ལུ་བྱོན་པའི་ལོ་རྒྱུས། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ང་དྲུག་པ་བླམ་ཚེ་དབང་མཆོག་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༨༤ ལུ་སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ཐོག་ལུ་ར་གཤགས་སོཔ་ལས་ ཐིམ་ཕུག་རྫོང་དཔོན་ཨ་ལུ་རྡོ་རྗེ་གིས་ ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་ཨོ་རྒྱན་དབང་ཕྱུག་ལུ་ བསྟུན་གྲོས་ཨ་ཙི་ཅིག་ར་མ་ཞུ་བར་ ཐག་རང་བཅད་ཐོག་ལས་ མཆོད་དཔོན་དགའ་བ་བཟང་པོ་དེ་ དབྱིན་ལོ་ ༡༨༨༤ གི་ལོ་ལུ་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ང་བདུན་པའི་ཁྲི་ལུ་མངའ་གསོལ་ཞུ་ད་ནུག། སྡེ་ཁྲི་ལུ་བྱོན་པའི་ཤུལ་གྱི་མཛད་རྣམ་མཐའ་མ། མཆོད་དཔོན་དགའ་བ་བཟང་པོ་ཁོ་ར་སྡེ་ཁྲི་ཁར་བཞུགསཔ་ད་ ཐིམ་རྫོངཔ་ཨ་ལུ་རྡོ་རྗེ་དང་སྤུངས་རྫོངཔ་ཕུན་ཚོགས་རྡོ་རྗེ་གཉིས་ཀྱིས་ ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་ཨོ་རྒྱན་དབང་ཕྱུག་ལུ་ངོ་རྒོལ་གྱི་ནང་འཁྲུག་ལངམ་ད་ སྤུངས་རྫོངཔ་དང་ཐིམ་རྫོངཔ་གཉིས་ཕམ་སོཔ་ལས་ སྤུངས་རྫོངཔ་ཕུན་ཚོགས་རྡོ་རྗེ་དང་ཐིམ་རྫོངཔ་ཨ་ལུ་རྡོ་རྗེ་གཉིས་ཆ་ར་ བོད་ཕྱོགས་ལུ་བྱོག་ཡར་སོ་ནུག། དེའི་ཤུལ་ལུ་ར་ སྡེ་སྲིད་མཆོད་དཔོན་མཆོག་ སྡེ་ཁྲི་ལུ་བག་མ་ཆགས་པར་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༨༥ གི་ལོ་འགོ་བཙུགས་ཁམས་ལུ་ སྡེ་ཁྲི་ལས་དགོངས་ཞུ་མཛད་གནང་ནུག། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ང་བདུན་པ་མཆོད་དཔོན་དགའ་བ་བཟང་པོ་མཆོག་ སྡེ་ཁྲི་ལས་དགོངས་ཞུ་མཛད་པའི་ཤུལ་ལུ་ མདོ་སྡེ་བྲག་གི་དགོན་པ་ལུ་བྱོན་ཏེ་བཞུགསཔ་ད་ ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་ཨོ་རྒྱན་དབང་ཕྱུག་གིས་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་ཟུར་ལུ་ འབུལ་བ་ཐོབ་ལམ་དང་འཁྲིལ་ ག་ཨིནམ་སྦེ་ཕུལ་ཏེ་ མདོ་སྡེ་བྲག་གི་དགོན་པ་ལུ་ མི་ལོ་ཉེར་དྲུག་དེ་ཅིག་བཞུགས་པའི་ཤུལ་ལུ་ དགོངས་པ་རྫོགས་སོ་ནུག་གོ།། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ང་བརྒྱད་པ་ དབྱངས་སློབ་སངས་རྒྱས་རྡོ་རྗེའི་མཛད་རྣམ། སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ཐོག་ལུ་མ་བྱོན་གོང་གི་མཛད་པ། སྡེ་སྲིད་དབྱངས་སློབ་སངས་རྒྱས་རྡོ་རྗེ་མཆོག་ སྤ་རོ་ སྤང་པའི་ས་ལུ་ གཏེར་སྟོན་ཤེས་རབ་མེ་འབར་གྱི་དབོན་ལུ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༣༩ གི་ལོ་ལུ་ སྐུ་འཁྲུངས་ཡོདཔ་ད་ མཚན་ལུ་ སངས་རྒྱས་རྡོ་རྗེ་ཟེར་གསོལ་ནུག། སྐུ་ན་ཆུང་ཀུའི་བསྒང་ལས་ར་ གཞུང་དགེ་འདུན་གྱི་སྡེ་ལུ་བཞུགས་ཏེ་ གཞུང་གི་སྒྲིག་ལམ་དང་ གར་ཐིག་དབྱངས་གསུམ་ དེ་ལས་ཤེས་བྱ་མང་པོ་ཅིག་ལུ་མཁས་པ་སྦྱངས་ཡོད་པ་ལུ་བརྟེན་ དབྱངས་སློབ་ཀྱི་གོ་གནས་བཞེས་གནང་ཡོདཔ་མ་ཚད་ ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་འཇིགས་མེད་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་ སྡེ་ཁྲི་ལུ་བྱོན་གནངམ་ད་ བཀའ་བགྲོསཔ་མཛད་གནང་ནུག། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ང་བརྒྱད་པའི་ཁྲི་ལུ་བྱོན་གནང་པའི་སྐོར། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ང་བདུན་པ་ དགའ་བ་བཟང་པོ་མཆོག་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༨༥ གི་ལོ་ལུ་ གོང་ས་ཨྱོན་དབང་ཕྱུག་གིས་ དགོངས་ཡངས་གནང་པའི་ཤུལ་ སྡེ་ཁྲི་ལུ་བཞུགས་མི་ག་ཡང་མེདཔ་ལས་ སྡེ་ཟུར་དགའ་བ་བཟང་པོ་གི་ཚབ་ལུ་ དབྱངས་སློབ་སངས་རྒྱས་རྡོ་རྗེ་བསྐོ་བཞག་མཛད་གནང་ནུག། སྡེ་ཁྲི་ལུ་བྱོན་པའི་ཤུལ་གྱི་མཛད་པ། སྡེ་སྲིད་མཆོག་ ཧེ་མ་ལས་ དགེ་འདུན་གྱི་སྡེ་ནང་བཞུགས་མི་ཅིག་འབད་ནི་འདི་གིས་ ཆོས་ལུགས་མི་ཉམས་གོང་འཕེལ་གྱི་ཕྱག་ལཱ་མཛད་གནང་ཡོདཔ་མ་ཚད་ སྲིད་ཀྱི་ལུགས་ཡང་ རང་གིས་ཆོས་ལུགས་ལུ་རྩིས་བཀུར་མཛད་དོ་བཟུམ་སྦེ་ར་ སྲིད་ཀྱི་ལུགས་ལུ་ཡང་རྩིས་བཀུར་མཛད་དེ་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ངོ་རྟགས་བཟང་པོ་ ཆོས་སྲིད་གཉིས་ཀྱི་ལུགས་སྲོལ་བཟང་པོ་ མི་ཉམས་གོང་འཕེལ་གྱི་ཕྱག་འགན་བཞེས་གནང་ནུག། དེ་མ་ཚད་ སྡེ་སྲིད་ཁོ་བོའི་སྐབས་ལུ་ སྐྱབས་རྗེ་ཁྲི་རབས་ ༤༡ ངག་དབང་དོན་གྲུབ་མཆོག་ རྗེའི་ཁྲི་ལུ་ར་དགོངས་པ་རྫོགས་སོངམ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༨༦ གི་ལོ་འདི་ལུ་ར་ ཆོས་རྗེ་ཕྲིན་ལས་རྒྱལ་མཚན་མཆོག་ རྗེའི་ཁྲི་ལུ་མངའ་གསོལ་མཛད་གནང་ཡོདཔ་ཨིན་རུང་ ཆོས་རྗེ་མཆོག་ རྗེའི་ཁྲི་ཐོག་ལུ་ ལོ་གཉིས་བཞུགས་པའི་ཤུལ་ལུ་ དགོངས་ཞུ་མཛད་གནང་ནུག། ཆོས་རྗེ་སྐྱབས་རྗེའི་ཁྲི་ལས་ དགོངས་ཞུ་མཛད་གནང་པའི་ཤུལ་ ཁོ་བོའི་ཚབ་ལུ་ སྒྲ་སློབ་བསྟན་འཛིན་ལྷུན་གྲུབ་མཆོག་ རྗེ་ཁྲི་རབས་ ༤༣ པའི་ཁྲི་ལུ་ མངའ་གསོལ་མཛད་གནང་ཡོདཔ་དང་ སྒྲ་སློབ་ཁོ་བོ་ཡང་ ཁྲི་ཐོག་ལུ་ དགོངས་པ་རྫོགས་སོངམ་ལས་ ལོག་སྟེ་ར་ ཆོས་རྗེ་འཕྲིན་ལས་རྒྱལ་མཚན་མཆོག་ རྗེ་ཁྲི་རབས་ ༤༤ པའི་ཁྲི་ཐོག་ལུ་མངའ་གསོལ་མཛད་གནང་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༨༩༡ པའི་ལོ་ལུ་ རྗེ་ཆོས་རྗེ་མཆོག་ དགོངས་ཞུ་མཛད་གནངམ་ལས་ གྲུབ་དབང་འཕྲིན་ལས་རྒྱ་མཚོ་མཆོག་ རྗེ་ཁྲི་རབས་ ༤༥ པའི་ཁྲི་ལུ་ མངའ་གསོལ་མཛད་གནང་ནུག། ཨིན་རུང་ གྲུབ་དབང་འཕྲིན་ལས་རྒྱ་མཚོ་མཆོག་ ཁྲི་ཐོག་ལུ་ ལོ་གསུམ་བཞུགས་པའི་ཤུལ་ ཁྲི་ཐོག་ཁར་དགོངས་པ་རྫོགས་སོངམ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༩༤ གི་ལོ་ལུ་ གྲུབ་དབང་དམ་ཆོས་རྒྱལ་མཚན་མཆོག་ རྗེ་ཁྲི་རབས་ ༤༦ པའི་ཁྲི་ལུ་མངའ་གསོལ་མཛད་གནང་ནུག། གོང་གི་རྗེ་བཞིན་ རྗེ་མཁན་ཁྲི་རབས་ ༤༦ པ་གྲུབ་དབང་དམ་ཆོས་རྒྱལ་མཚན་མཆོག་ཡང་ རྗེའི་ཁྲི་ཐོག་ལུ་ར་ དགོངས་པ་རྫོགས་སོངམ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༩༩ གི་ལོ་ལུ་ རྣལ་འབྱོར་པ་ཤེས་རབ་ལྷུན་གྲུབ་མཆོག་ རྗེ་མཁན་ཁྲི་རབས་ ༤༧ པའི་ཁྲི་ལུ་མངའ་གསོལ་ཞུ་ནུག། རྗེ་ཤེས་རབ་རྒྱལ་མཚན་མཆོག་གིས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༠༡ གི་ལོ་ལུ་ དགོངས་ཞུ་མཛད་ནི་འདི་གིས་ གྲུབ་དབང་འཇམ་དབྱངས་རིན་ཆེན་མཆོག་ རྗེ་མཁན་ཁྲི་རབས་ ༤༨ པའི་ཁྲི་ལུ་ མངའ་གསོལ་མཛད་གནང་ནུག། སྡེ་སྲིད་མཆོག་གི་མཛད་པ་མཐའ་མ། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ང་བརྒྱད་པ་ སངས་རྒྱས་རྡོ་རྗེ་མཆོག་གིས་ རྒྱལ་ཁབ་བདེ་སྐྱིད་ཀྱི་ངང་ལུ་ མི་ལོ་བཅོ་བརྒྱད་ཀྱི་རིང་ སྡེ་སྲིད་བཟུང་གནང་བའི་ཤུལ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༠༣ ཆུ་ཡོས་ཀྱི་ལོ་ལུ་ སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ཐོག་ལུ་ དགོངས་པ་རྫོགས་སོ་ནུག། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་མཐའ་མ་ང་དགུ་པ་ ས་སྐྱོང་མི་དབང་གསུང་སྤྲུལ་ཕྱོགས་ལས་སྐུ་འཕྲེང་ལྔ་པ་ ཡེ་ཤེས་དངོས་གྲུབ་མཆོག་གི་མཛད་རྣམ། ༡༽ སྡེ་སྲིད་མ་མཛད་གོང་གི་མཛད་རྣམ། དང་པ་སྡེ་སྲིད་ང་དགུ་པའི་སྐུ་འཁྲུངས་ཤིང་མཚན་གསོལ་གནང་ཚུལ་སྐོར། ཞབས་དྲུང་་གསུང་སྤྲུལ་སྐུ་འཕྲེང་ལྔ་པ་ཕྱོགས་ལས་ཡེ་ཤེས་དངོས་གྲུབ་མཆོག་ནི་ བུམ་ཐང་སྟང་ཆུ་སྟོད་ཀྱི་གཡུས་ཚན་ནང་ སྤྱི་ལོ་ཆིག་སྟོང་བརྒྱད་བརྒྱ་ང་གཅིག་ གནམ་ལོ་ལྕགས་ཕག་ལོ་ལུ་ སྐུ་འཁྲུངས་ནུག། སྐུ་ན་ཆུང་ཀུ་སྦེ་བཞུགས་པའི་སྐབས་མཚན་རིག་འཛིན་རྒྱ་མཚོ་ཟེར་གསོལ་ཡོདཔ་ཨིན་རུང་ ཤུལ་ལས་བླ་མ་ཁྲི་པའི་ཁྲི་ཐོག་ལུ་མངའ་གསོལ་མཛད་དེ་ རྗེ་ཁྲི་ཟུར་ཡོན་ཏན་རྒྱལ་མཚན་གྱིས་ མཚན་ཡེ་ཤེས་དངོས་གྲུབ་ཟེར་གསོལ་གནང་ནུག། གཉིས་པ་སྐུ་ཡོན་བཞེས་ཏེ་བླ་མ་ཁྲི་པར་མངའ་གསོལ་མཛད་ཚུལ། སྐུ་ན་ཆུང་ཀུ་ལས་ ཞབས་དྲུང་གསུང་སྤྲུལ་ཕྱོགས་ལས་བཞི་པ་ འཇིགས་མེད་རྡོ་རྗེའི་སྐུ་སྐྱེས་གསལ་ཏོག་ཏོ་སྦེ་གསུངས་ཏེ་ གདན་ས་གསང་སྔགས་ཆོས་འཁོར་ལུ་གདན་འདྲེན་ཞུ་སྟེ་ སྤྲུལ་སྐུའི་ངོས་འཛིན་དང་ཁྲི་མངའ་གསོལ་ཞུ་གནང་ནུག། དེ་ལས་རྗེ་ཁྲི་ཟུར་ཡོན་ཏན་རྒྱལ་མཚན་གྱིས་ མཚན་ཡང་ཡེ་ཤེས་དངོས་གྲུབ་ཟེར་གསོལ་དགོ་མི་ཡང་ མཁན་ཆེན་ཁྲི་རབས་སོ་གཅིག་པ་ཡོན་ཏན་རྒྱལ་མཚན་དང་ ཡོངས་འཛིན་ངག་དབང་དོན་ལྡན་ལས་ སྐུ་ཡོན་དང་དབང་ལུང་ཁྲིད་གསུམ་གསན་ཏེ་ དགུང་ལོ་བཅུ་བཞི་བཞེས་པའི་ སྤྱི་ལོ་ཆིག་སྟོང་བརྒྱད་བརྒྱ་དྲུག་ཅུ་རེ་ལྔ་ ༡༨༦༥ ཤིང་གླང་ལོར་ བླ་མ་ཁྲི་པ་བཅོ་ལྔ་པའི་ཁྲི་ལུ་མངའ་གསོལ་བའི་སྐབས་ཨིན་པས། གསུམ་པ་འཇིག་རྟེན་ཐ་སྙད་དང་ མཐར་ཐུག་དོན་དམ་པའི་ཆོས་མཁྱེན་པའི་བདག་ཉིད་དུ་འགྱུར་ཚུལ། དེ་ཡང་སྤྱི་ལོ་ ༡༨༦༩ འི་ལོ་མཇུག་ལུ་ གསོལ་ཐབ་སྤུ་ན་ཁ་ལུ་ཕེབས་ཅིག་ བླམ་ཁྲི་པ་བཅུ་དྲུག་པའི་ཁྲི་ལུ་ཞབས་དྲུང་ཐུགས་སྤྲུལ་ལྔ་པ་འཇིགས་མེད་ཆོས་རྒྱལ་ཕེབས་ཞིནམ་ལས་ གསུང་སྤྲུལ་ཕྱོགས་ལས་ཡེ་ཤེས་དངོས་གྲུབ་མཆོག་ གདན་ས་གསང་ཆེན་ཆོས་འཁོར་ལུ་ཕེབས་ཏེ་ རིམ་གཉིས་བསྐྱེད་རྗོགས་ཀྱི་སྒོམ་པ་གནང་སྟེ་ རྟོགས་པས་རང་རྒྱུད་གྲོལ་ཞིང་ཐུགས་རྗེ་གིས་ གཞན་རྒྱུད་གྲོལ་བའི་ངོ་བོ་གཅིག་ལུ་གྱུར་པ་ལས་བརྟེན་ སྔོན་གྱི་རིང་ལུ་བྱུང་མ་མྱོང་བའི་ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་ཆོས་སྐོར་ལན་ཐེངས་བཅུ་གསུམ་གྱི་བར་དུ་གནང་ཞིནམ་ལས་ ཆོས་ཀྱི་རྒྱུན་ཆུ་བོ་གངྒ་ལས་རིངམ་སྦེ་མཛད་ནུག། ལྷག་པར་དུ་ རིག་པའི་གནས་ལུ་མཁས་པ་དང་ལྷག་པར་དུ་ཕྱག་བཟོའི་ཕྱག་ལཱ་ ཞབས་དྲུང་སྐུ་གོང་མ་བཟུམ་སྦེ་ར་ མཁྱེན་པ་ལས་བརྟེན་ ནས་རྡོག་གཅིག་ལུ་བཅུ་གཅིག་ཞལ་རྒྱན་ཆ་ལུགས་ཡོངས་རྗོགས་ བརྐོས་གནངམ་མ་ཚད་ གདན་ས་སྤུང་ཐིམ་གཉིས་ལུ་ཡང་ ལྷ་མོ་རེ་མ་ཏིའི་ཞལ་འབགཔ་དང་ རྒྱལ་བའི་སྐུ་བརྙན་མང་རབས་ཅིག་བཞེངས་གནང་ནུག། བཞི་པ་སྡེ་སྲིད་ཁྲི་ལས་ཟུར་ཏེ་ཁོ་རའི་གདན་སར་གནས་ཡོདཔ། གསུང་སྤྲུལ་ཕྱོགས་ལས་ཡེ་ཤེས་དངོས་གྲུབ་མཆོག་ནི་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་ལས་ཟུར་ཏེ་ ཁོ་རའི་གདན་ས་གསང་ཆེན་ཆོས་འཁོར་ལུ་བྱོན་ཏེ་བཞུགས་མི་དེ་ཡང་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༧༨ དེ་ཅིག་ལུ་ ཐིམ་རྫོང་པ་དངོས་གྲུབ་ཀྱིས་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་ཟུར་མི་རྗེ་འཇིགས་མེད་རྣམ་རྒྱལ་ལུ་ངོ་རྒོལ་འབད་བའི་སྐབས་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་ལུ་སྐྱེད་ཚལ་པ་རྡོ་རྗེ་རྣམ་རྒྱལ་ཡོད་རུང་ དེ་ལུ་སྔོན་རྩིས་མ་བལྟ་བར་ ཕྱོགས་ལས་ཡེ་ཤེས་དངོས་གྲུབ་སྤུ་ན་ཁ་ལུ་སྦེ་ སྡེ་ཁྲིར་བཏོན་ཡོདཔ་ཨིན་རུང་ ཟླཝ་མ་ལངམ་ལས་ར་ སྤུངས་རྫོང་པ་ནི་ཕམ་སྟེ་ བྲོས་ཟུར་སོངམ་ད་སྡེ་སྲིད་ཁྲི་ལས་ཟུར་ཏེ་ ཁོ་རའི་གདན་ས་གསང་ཆེན་ཆོས་འཁོར་ལུ་བྱོན་ཏེ་བཞུགས་ནུག། ༢༽ སྡེ་སྲིད་ཀྱི་ཁྲི་ལུ་བསྐོ་བཞག་གི་མཛད་རྣམ། སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ང་བརྒྱད་པ་ དབྱངས་སློབ་སངས་རྒྱས་རྡོ་རྗེ་མཆོག་ནི་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༠༣ གྱི་ཆུ་ཡོས་ལོ་ལུ་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་ཐོག་ལུ་དགོངས་པ་རྫོགས་ཡོདཔ་ལས་ གསུང་སྤྲུལ་ཕྱོགས་ལས་ཡེ་ཤེས་དངོས་གྲུབ་མཆོག་ དགུང་ལོ་ང་གསུམ་པའི་ཐོག་ལུ་ གཞུང་ལྷན་རྒྱས་ཚོགས་ཀྱི་ཁྲི་འཛིན་ ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་ཨོ་རྒྱན་དབང་ཕྱུག་གིས་སྦེ་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ལྔ་བཅུ་ང་དགུ་པའི་ཁྲི་ལུ་མངའ་གསོལ་ཞུ་མི་དེ་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ཀྱི་མཐའ་མ་ཨིན་མས། ༣༽ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་ཐོག་གི་ཕྱག་ཤུལ། དང་པ་མཁན་ཆེན་ཁྲི་རབས་ ༤༩ པའི་རབ་གནས། གྲུབ་དབང་རིག་འཛིན་སྙིང་པོ་མཆོག་ནི་ མཁན་ཆེན་ཁྲི་རབས་ ༤༩ པའི་ཆོས་ཀྱི་ཁྲི་ལུ་ འཇམ་དབྱངས་རིན་ཆེན་མཆོག་ སྤྱི་ལོ་༡༩༠༣ ལུ་མཁན་ཆེན་ཁྲི་རབས་ ༤༨ ལུ་དགོངས་ཞུ་བྱོནམ་ལས་བརྟེན་ མངའ་གསོལ་མཛད་གནང་ནུག། གཉིས་པ་སྤ་རོ་ཀུན་དགའ་ཆོས་གླིང་གདན་ས་བཅགས་པ། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༠༤ ལུ་ གདན་ས་གསང་ཆེན་ཆོས་འཁོར་གྱི་ཞོལ་ལུ་ ཀུན་དགའ་ཆོས་གླིང་གི་གདན་ས་ག་ནི་ལས་མཛེས་ཆོས་དང་ བཀོད་པ་ཕུལ་དུ་ཕྱིན་པའི་གདན་ས་འདི་ཡང་བཅགས་ཏེ་གནང་ནུག། ༤༽ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་ཐོག་གི་མཛད་པ་མཐའ་མ། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༠༦ མེ་རྟ་ལོར་ གསུང་སྤྲུལ་ཕྱོགས་ལས་ཡེ་ཤེས་དངོས་གྲུབ་མཆོག་ནི་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་ཐོག་ལུ་བཞུགས་པའི་མཛད་པ་མཐའ་མ་ར་ གོང་ས་ཨོ་རྒྱན་དབང་ཕྱུག་མཆོག་ འབྲུག་བརྒྱུད་འཛིན་གྱི་རྒྱལ་པོར་མངའ་གསོལ་ཞུ་ནི་ལུ་ རྒྱབ་སྐྱོར་མཛད་དེ་ མ་འོངས་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཕན་བདེ་ བླ་ན་མེད་པའི་རྩ་བར་མཛད་གནང་ཞིནམ་ལས་ སྡེ་ཁྲི་ལས་དགོངས་ཞུ་མཛད་དེ་ གདན་ས་གསང་ཆེན་ཆོས་འཁོར་ལུ་བྱོན་ཏེ་བཞུགས་ནུག། ༥༽ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་ལས་དགོངས་ཞུའི་ཐ་མ་མཁན་པོའི་ཁྲི་ཐོག་བྱོན་པ། དེ་ཡང་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་ལས་དགོངས་པ་ཞུས་ཏེ་ ལོ་ངོ་ ༩ དེ་ཅིག་ལངམ་ད་ སྤྱི་ལོ་ཆིག་སྟོང་དགུ་བརྒྱ་བཅོ་ལྔ་ (༡༩༡༥) ཤིང་ཡོས་ལོ་ལུ་ མཁན་ཆེན་ཁྲི་རབས་ ༥༢ པ་ དཔལ་ལྡན་སེངྒེ་དགོངས་ཞུས་བྱོནམ་ལས་ འབྲུག་རྒྱལ་དང་པ་ཨོ་རྒྱན་དབང་ཕྱུག་མཆོག་གིས་ ཞབས་དྲུང་གསུང་སྤྲུལ་ཕྱོགས་ལས་ཡེ་ཤེས་དངོས་གྲུབ་མཆོག་ མཁན་ཆེན་ཁྲི་རབས་ ༥༣ པའི་ཁྲི་ལུ་མངའ་གསོལ་ཞུ་སྟེ་ ལོ་ངོ་གཉིས་ཀྱི་རིང་ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་ཆོས་ཀྱི་དབུ་ཁྲིད་མཛད་གནང་ནུག། དེ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ཆིག་སྟོང་དགུ་བརྒྱ་བཅུ་བདུན་ (༡༩༡༧) མེ་སྦྲུལ་ལོའི་སྐབས་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ནང་རྟེན་གཙོ་བོ་ ཞབས་དྲུང་མ་ཆེན་གྱི་བཞུགས་ཁང་རྣམ་རྒྱལ་ཁང་བཟང་གསར་བཞེངས་གནང་སྟེ་ཕུལཝ་ད་ སྐུ་དམར་གདུང་གཉེན་པོ་ཞལ་ཕྱེ་བའི་རྐྱེན་བཟུམ་ཅིག་གིས་སྦེ་ མཁན་པོ་ཁྲི་ཐོག་ལས་ཞིང་བྱོན་སོ་ནུག། ཁུངས་གཏུག། སངས་རྒྱས་རྡོ་རྗེ། (༢༠༡༧) འབྲུག་གི་སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་རིམ་བྱོན་གྱི་མཛད་རྣམ་དེབ་ཐེར་དཔྱོད་ལྡན་དགྱེས་པའི་དོ་ཤལ། དགེ་འདུན་རིན་ཆེན། (༢༠༡༧) དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་གདུལ་ཞིང་ལྷོ་ཕྱོགས་ནགས་མོའི་ལྗོངས་ཀྱི་ཆོས་འབྱུང་བློ་གསར་རྣ་བའི་རྒྱན་ཞེས་བྱ་བ་བཞུགས་སོ། སྡེ་སྲིད་རིམ་བྱོན། ཕྱི་རྒྱལ་དང་མཐུན་འབྲེལ། ༉ འབྲུག་གི་ཕྱི་འབྲེལ་སྲིད་བྱུས་ཀྱི་ལམ་ལུགས་འགོ་ཐོག་དང་པ་ མཐོང་རྒྱ་མྱོང་བཅུག་པའི་འབྲུག་གི་དབུ་ཁྲིད་ཚུ་གི་གྲས་ལས་ འབྲུག་རྒྱལ་པོ་འཇིགས་མེད་དབང་ཕྱུག་མཆོག་གིས་མཛད་གནང་ནུག། དེ་ཡང་ཞབས་དྲུང་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་གྱིས་ དུས་རབས་༡༧ པའི་ནང་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ རང་དབང་རང་བཙན་ཅན་ཅིག་སྦེ་བཟོ་གནང་ཞིནམ་ལས་ ཕྱི་རྒྱལ་མཐུན་འབྲེལ་གྱི་ལམ་ལུགས་འདི་ གཟུར་གནས་ཀྱི་སྲིད་བྱུས་ཅིག་སྦེ་ར་ལུས་ནུག། འབྲུག་རྒྱལ་གཉིས་པའི་རྒྱལ་སྲིད་སྐབས་ འཛམ་གླིང་ངེས་མེད་གནས་སྟངས་ཅན་ཅིག་ལུ་གྱུར་སྡོད་ཡོད་རུང་ འབྲུག་རྒྱལཔོ་འཇིགས་མེད་དབང་ཕྱུག་མཆོག་གིས་ སྔར་སྲོལ་-གཟུར་གནས་ཀྱི་སྲིད་བྱུས་ཐོག་ འཛམ་གླིང་དཔལ་འབྱོར་མར་ཉམས་ ༼༡༩༣༠༽ དང་འཛམ་གླིང་དམག་ཆེན་ ༢ པའི་ ༼༡༩༣༩ - ༡༩༤༥༽ གནས་སྟངས་ཚུ་ལས་ གནོད་སྐྱོན་ག་ནི་ཡང་མེད་པར་རྒྱལ་བརྒྱུད་སྐྱོངས་གནང་ནུག། ཨིན་རུང་ཁྱིམ་ཚང་རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རང་བཙན་དང་ རྒྱ་ནག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྟོབས་ཤུགས་ཡར་འཕར་འགྱོ་མི་གིས་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་གྱི་རང་བཙན་དང་ཞི་བདེ་ལུ་རྟག་པ་མེད་པའི་ཉེན་འཚུབས་ཚུ་ ཕོག་ཡོདཔ་ཨིན་མས། སྤུ་ན་ཁའི་ཆིངས་ཡིག་ ༡༩༡༠ ཅན་མ་གིས་ འབྲུག་ལུ་བཱིརི་ཊིཤ་གཞུང་གི་སྐུ་ཚབ་ཡིག་ཚང་གཞི་བཙུགས་ གནང་ནིའི་གྲོས་མཐུན་མ་བཀོད་པས། བཱིརི་ཊིཤ་གཞུང་དང་ཟུང་ཕྱོགས་མཐུན་འབྲེལ་ཡང་སྒང་སྟོག་ལུ་གཞི་བཙུགས་འབད་ཡོད་པའི བཱིརི་ཊིཤ་གཞུང་གི་སྲིད་དོན་འགོ་དཔོན་གྱི་འགོ་འདྲེན་ཐོག་མཛད་གནང་ནུག། གནམ་ལོ་ ༡༩༢༧ ལུ་ བཱིརི་ཊིཤ་གཞུང་གི་སྲིད་དོན་འགོ་དཔོན་ཨེཕ་ཨེམ་བེ་ལི་གིས་ འབྲུག་རྒྱལ་གཉིས་པའི་གསེར་ཁྲི་མངའ་གསོལ་གྱི་དུས་སྟོན་ལུ་ བྱོན་ཡོདཔ་ད་ ཁོ་གི་ཤུལ་འཛིན་པ་ཚུ་ཡང་ འབྲུག་ལུ་བྱོན་ཡོདཔ་ལས་ མཇུག་ར་གནམ་ལོ་ ༡༩༤༧ ལུ་ཨེ་ཇེ་ཧོབ་ཀིནསི་ཨིནམ་ད་ ཁོ་གིས་འབྲུག་རྒྱལཔོ་མཆོག་ལུ་གཟེངས་བསྟོད་ཀྱིས་རྟགས་མ་ རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཁབ་གྱི་དམག་སྡེའི་འགོ་དཔོན་དཔའ་བོ་(Knight Commander of the Indian Empire) ཕུལ་བ་བྱོན་ཡོདཔ་ཨིན་མས། སྤ་རོ་དཔོན་སློབ་ཚེ་རིང་དཔལ་འབྱོར་ ༼ཕྱི་རྒྱལ་དཔོན་ཁག་ཚུ་གི་དོན་ལུ་ ཨྱོན་དཔལ་རི་ཕོ་བྲང་བཞེངས་གནང་མི་༽ གིས་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་དང་ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་མཐུན་འབྲེལ་ འགོ་འདྲེན་འཐབ་ནི་ལུ་ལྷན་ཐབས་སྦོམ་བྱུང་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་ཡང་ ཕྱི་རྒྱལ་དཔོན་ཁག་ཚུ་འབྲུག་ལུ་སྤ་རོ་ལས་བརྒྱུད་དེ་ འོང་དོ་ཡོདཔ་ད་ ཁོ་གི་ལཱ་འགན་ཡང་བསུ་ལེན་དང་ མགྲོན་སྐྱོང་འབད་ནི་ཚུ་ཨིན་མས། འབྲུག་རྒྱལཔོ་འཇིགས་མེད་དབང་ཕྱུག་གིས་ རྒྱལ་སྲིད་སྐྱོང་གནང་པའི་སྐབས་ རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཁབ་ནང་གཟིགས་སྐོར་ ཚར་གཉིས་ལས་མ་གནང་པས། དེ་ཡང་ གཟིགས་སྐོར་དང་པ་འདི་ ཁྲི་མངའ་གསོལ་བའི་ཤུལ་ལུ་ཤར་ཕྱོགས་རྫོང་ཁག་ཚུ་ནང་ ཞབས་སྐོར་གནང་པའི་སྐབས་ རྒྱ་གར་གུ་ཝཱ་ཧ་ཊི་ལུ་ཉིན་གྲངས་གཅིག་གི་རིང་ལུ་ གདན་འདྲེན་ཞུ་ཡོད་མི་ལུ་བྱོན་གནང་ནུག། གཟིགས་སྐོར་གཉིས་པ་འདི་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༣༥ ལུ་ ཀཱོལ་ཀ་ཊ་ལུ་རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཚབ་ཀྱིས་ གདན་འདྲེན་ཞུ་མི་ནང་བྱོན་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་སྐབས་ རྒྱལ་བཙུན་དང་རྒྱལ་སྲས་ དེ་ལས་ དཔོན་གཡོག་མང་རབས་ཅིག་གིས་ ཕྱག་ཞུ་སྦེ་བྱོན་ཡོདཔ་ད་ གོང་གཟིམ་བསོད་ནམས་སྟོབས་རྒྱས་རྡོ་རྗེ་དང་ ཁོ་གི་སྐུ་འཁོར་ཚུ་ཡང་ ཕྱག་ཞུ་སྟེ་བྱོན་ཡོདཔ་ཨིན་མས། གཟིགས་སྐོར་ལས་ལོག་བྱོན་པའི་སྐབས་ རྡོ་རྗེ་གདན་གནས་སྐོར་གནང་ཐོག་ སྒང་སྟོག་ལས་སྦེ་ཧཱ་ཆུམ་སྦིས་ལས་བརྒྱུད་དེ་ལོགས་རྒྱལ་ཁབ་ནང་བྱོན་གནང་ནུག། གཟིགས་སྐོར་སྐབས་ མི་དབང་མཆོག་གིས་ གོང་འཕེལ་ལས་སྣའི་གྲོགས་རམ་དང་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༦༤-༡༨༦༥ གི་ ཌུ་ཝར་དམག་འཁྲུག་རྐྱབ་པའི་སྐབས་ འབྲུག་གི་ས་གནས་བདེ་ཝ་ཐང་བཱིར་ཊིཤ་གཞུང་གིས་མངའ་འོག་ལུ་ཚུད་ཡོད་མི་འདི་ ལོག་གནང་དགོ་པའི་ཞུ་བ་མཛད་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ཨིན་རུང་བཱིར་ཊིཤ་གཞུང་གིས་ ངོས་ལེན་མ་འབད་བར་ཡོད་མི་ལུ་ མི་དབང་མངའ་བདག་མཆོག་ཐུགས་ཕམ་ཡོདཔ་ཨིན་རུང་ འབྲུག་རྒྱལཔོ་མཆོག་གིས་ བིར་ཊིཤ་གཞུང་དང་མཐུན་འབྲེལ་འཕྲོ་མཐུད་མཛད་ཡོདཔ་མས། དེ་བསྒང་གོང་གཟིམ་གྱིས་ རྒྱལ་སྤྱི་གནས་ཚད་ནང་ རང་བཙན་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་གནས་སྟངས་ལཱ་ཁག་ཡོད་ལུགས་ཀྱི་སྐོར་ལས་མཁྱེན་དོ་ཡོདཔ་མས། བཱིརི་ཊིཤ་གཞུང་ཡང་ འབྲུག་གི་བིར་ཊིཤ་གཞུང་ལུ་ཕན་ཚུན་ ལེགས་ཤོམ་ཅིག་སྦེ་ཧ་གོ་མ་ཚུགས་པར་ལུས་ནུག། དེ་ཡང་ བཱིརི་ཊིཤ་གཞུང་གིས་འབྲུག་གི་གོང་འཕེལ་ལས་སྣ་ལུ་ རྒྱབ་སྐྱོར་འབད་ནི་ལུ་ ཁེ་ཕན་ཅིག་མ་མཐོང་པས། བཱིརི་ཊིཤ་གཞུང་གིས་ ཁོང་རའི་ཁེ་ཕན་ལྟར་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ བཱིརི་ཊིཤ་གཞུང་གི་དམིགས་པ་ལས་སོ་སོ་ཨིནམ་སྦེ་ར་ཆ་བཞག་བསྐྱེད་ནུག། རང་བཙན་ཡོད་པའི་འབྲུག་རྒྱལཁབ་འདི་ ཆིངས་ཡིག་འདི་གི་ཕྱོགས་ལས་ཕོགས་ལམ་ཡང་རིན་གོང་ཆུང་བའི་ཉེན་ཁ་ཡོད་པའི་ བཱིརི་ཊིཤ་དང་རྒྱ་གར་གྱི་བྱང་ཤར་ས་གོ་རྒྱ་ཚད་ ༢༥༠ འབད་མི་འཐོབ་ཡོདཔ་མས། བདེ་ཝ་ཐང་གི་སྐོར་ལས་ལོ་རྒྱུས་ཐོནམ་ད་ འདི་ལུ་གསལ་ཏོག་ཏོ་ཅིག་མེད་པར་ ཐད་ཀར་འདི་ཁོང་རྒྱལ་ཁབ་མིང་གཏམ་གྱི་དོན་ལུ་བཞག་ཡོདཔ་མས། གོང་ལུ་བཀོད་དོ་བཟུམ་ ཕྱི་གཞུང་གི་དམག་གི་རྒྱལ་ཁ་ངོ་ཚ་སི་སི་སྦེ་ཕམ་ཡོད་མི་ལས་ ཁོང་གི་སྟོབས་གཉིས་འབྲུག་པའི་ལག་པར་དེ་བསྒང་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༦༤-༡༨༦༥ གི་དམག་གི་སྐབས་ཐོབ་ཡོདཔ་མས། དེ་བསྒང་རྒྱ་གར་གཞུང་གིས་ རང་དབང་རང་བཙན་འཐོབ་ནི་གི་དུམ་ཁར་དཔག་ཡོདཔ་ལས། ཞོར་ཁ་ འབྲུགཔ་ཚུ་ལུ་ཙིགཔ་ཟ་སྡོད་ནུག། དེ་ཡང་ གསརཔ་ཨིན་པའི་ རྒྱ་གར་མི་སེར་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ སྲིད་བྱུས་ཚུ་ཁྱིམ་ཚང་རྒྱལ་ཁབ་ལས་ དཔྱེ་མི་བལྟ་ག་ཟེར་ཐེ་ཚོམ་ཆགས་ནུག། འབྲུག་རྒྱལ་པོ་འཇིགས་མེད་དབང་ཕྱུག་གིས་ བཱིརི་ཊིཤ་ལྷན་སྡེའི་དོན་གཅོད་སྐུ་ཚབ་ལུ་ དཀའ་ངལ་ཚུ་བསལ་ནིའི་དཔའ་ཅམ་ནུག། དེ་བསྒང་གསུངས་ཡོད་མི་ནང་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ བཱིརི་ཊིཤ་གི་འོག་ལུ་ཚར་གཅིག་ཡང་མ་ཚུདཔ་ལས་ རང་བཙན་བསྲུང་ནི་ཐད་ཀར་གྱི་འགན་ཁུར་ཨིན་ཟེར་གསུངས་ནུག། འདི་ལུ་ ཕྱི་གཞུང་གིས་གསལ་ཏོག་ཏོ་ཅིག་སླབ་མ་བཏུབ་ལས་ ག་ར་ རྟག་པ་མེད་པར་སྡོད་པའི་བར་ རྒྱ་གར་གཞུང་གི་ གནས་སྐབས་ཀྱི་བློན་ཆེན་པཎ་ཌིད་ཇ་ཝ་ཧཱར་ལཱལ་ཎེ་རུ་གིས་ མཚམས་འཇོག་སྦེ་བཞག་ཡོདཔ་ལས་ འབྲུག་རྒྱལ་པོ་ལུ་མཐུན་འབྲེལ་གྱི་འཕྲིན་ཡིག་ཅིག་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༤༦ ལུ་བསྐྱེལ་གནང་ནུག། དེ་གི་ཤུལ་ལས་ རྒྱ་གཞུང་གིས་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ ཨེ་ཤི་ཡཱན་མཐུན་འབྲེལ་གྲོས་བསྟུན་ནང་ ནཱིའུ་ཌེལ་ལི་ལུ་གདན་འདྲེན་ཞུ་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༤༧ སྤྱི་ཟླ་བརྒྱད་པའི་ སྤྱི་ཚེས་ ༡༥ ལུ་ རྒྱ་གར་གཞུང་རང་དབང་ཐོབ་ཡོདཔ་ལས་ འབྲུག་དང་རྒྱ་གར་གྱི་བར་ན་ ཆིངས་ཡིག་གསརཔ་གུར་ བདེ་སྒྲིག་གི་ལཱ་ཚུ་ལྷག་བསམ་གྱི་སྒོ་ལས་འགོ་བཙུགས་ནུག། ཧེ་མའི་ལོ་ ༼༡༩༤༦༽ ལུ་ གོང་གཟིམ་གྱིས་གཙོས་པའི་ འབྲུག་པའི་འཐུས་མི་སྡེ་ཚན་ ནཱིའུ་ཌེལ་ལི་ལུ་གནས་ཡུན་ཚུ་ བདེ་སྒྲིག་འབད་བར་འོང་ཡོདཔ་མས། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༤༩ སྤྱི་ཟླ་བརྒྱད་པའི་སྤྱི་ཚེས་ ༨ ལུ་ རྒྱ་འབྲུག་གཉིས་ཀྱི་ཆིངས་ཡིག་ དེ་བསྒང་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༡༠ ལུ་མཚན་རྟགས་བཀོད་མི་འདི་བརྗེ་སོར་འབད་དེ་ ཆིངས་ཡིག་གསརཔ་འདི་ དར་རྒྱས་གླིང་ལུ་སྦེ་མཚན་རྟགས་བཀོད་གནང་ནུག། འདི་ནང་ རྒྱལ་ཁབ་གཉིས་ཀྱི་བར་ ཨེང་གོལོ་བཱུ་ཨཏ་ཊན་ཆིངས་ཡིག་གི་ཤུལ་བཞག་ལུ་གཞི་བཞག་སྟེ་ མཐུན་ལམ་དམ་ཟབ་བཞག་ནི་ཚུ་ཨིན་མས། རྒྱ་གར་མི་སེར་གཞུང་གིས་ འབྲུག་ནང་འཁོད་ཀྱི་ལས་དོན་ཚུ་ལུ་ བར་འཛུལ་མི་འབད་དོ་ཡོདཔ་དང་ ཕྱི་འབྲེལ་མཐུན་ལམ་ཐད་ཁར་ ལམ་སྟོན་ཚུ་རྒྱ་གཞུང་གིས་འབད་ནི་ཨིན་པས། བདེ་ཝ་ཐང་གི་ས་རྒྱ་ གྲུ་བཞི་ཀི་ལོ་མི་ཊར་ ༣༢ འབད་མི་འདི་ བཱིརི་ཊིཤ་གིས་ མི་ལོ་ ༨༠ དེ་ཅིག་བདག་དབང་འབད་ཡོད་མི་འདི་ རྒྱ་གཞུང་གིས་འབྲུག་པའི་དབང་ཚད་ལུ་ལོག་སྤྲོད་ཡོདཔ་ལས་ འདི་ལུ་ཕྲག་དོག་ལངས་ཡོདཔ་མས། ཆིངས་ཡིག་འདི་ སེམས་གཙོ་བོར་བཏོན་པའི་སྙིང་སྟོབས་ཀྱི་བརྡ་མཚོན་ རྒྱ་གར་གཞུང་གསརཔ་ནང་གནས་བཞིན་པ་ཨིན་ཟེར་ཨིན་མས། འདི་ ལྷོ་ཨེ་ཤི་ཡའི་མཉམ་འབྲེལ་གྱི་མཁས་རིག་གི་མངོན་གསལ་ཅིག་ཨིན་མས། དེ་མ་ཚད་ དེ་གིས་ རྒྱ་འབྲུག་གཉིས་ཀྱི་མཐུན་ལམ་འདི་སྒྲིང་སྒྲི་དང་ ལྷག་པར་ མ་འོངས་འབྲེལ་བ་ཟུང་འབྲེལ་ལོ་ངོ་བཅུ་ཕྲག་ལས་བཅད་འབྱུང་ཐབས་ལུ་ཨིན་མས། འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཚོགས་ རྒྱལ་སྤྱི་ཨ་ལུའི་གློ་བུར་མ་དངུལ། ༼ཡུ་ནི་སེཕ།༽ ༉ ཡུ་ནི་སེཕ་ ཡང་ན་ འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཚོགས་རྒྱལ་སྤྱི་ཨ་ལུའི་གློ་བུར་མ་དངུལ་ཟེར་མི་འདི་ འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ལས་སྡེ་ཅིག་ཨིན། དེ་གིས་ ཨ་ལུ་ཚུ་ལུ་ མི་ཚེ་དང་འབྲེལ་བའི་གྲོགས་རམ་དང་ གོང་འཕེལ་གྱི་རྒྱབ་སྐྱོར་ཚུ་བྱིནམ་ཨིན། དེ་འབདཝ་ལས་ ལས་སྡེ་འདི་ ག་ཏེ་ལུ་ཡང་ཁྱབ་སྟེ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ ཀུན་གྱིས་ངོས་འཛིན་འབད་ཚུགས་པའི་མི་སྡེའི་སྐྱིད་སྡུག་ལྟ་མི་ལས་ཁུངས་ངོ་མ་ཅིག་ཨིན། (ལི་ལི་དབང་ཕྱུག། ༢༠༠༨ ཤོག་གྲངས་ ༡༨༢།). འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཚོགས་རྒྱལ་སྤྱི་ཨ་ལུའི་གློ་བུར་མ་དངུལ་འདི་ འཛམ་གླིང་དམག་ཆེན་ ༢ པའི་ཤུལ་ལུ་ འཛམ་གླིང་ནང་ས་ཕྱོགས་ག་ཏེ་ཨིན་རུང་ རིས་མེད་ཀྱི་ཐོག་ལས་ཉེན་ཁ་ཅན་གྱི་གནས་སྟངས་ནང་ཡོདཔ་པའི་ཨ་ལུ་དང་ ཨ་ལུའི་མ་འོངས་མི་ཚེ་ དཀའ་སྡུག་མྱོང་སྲིད་མི་ཚུ་ བདག་འཛིན་འཐབ་སྟེ་གྲོགས་རམ་བྱིན་ནིའི་དོན་ལུ་ཨིན། དེ་འབདཝ་ལས་ ལས་སྡེ་འདི་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༤༦ ལུ་གཞི་བཙུགས་འབད་ཡོདཔ་ཨིན། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༤༠ གི་ཤུལ་ལས་ ལས་སྡེ་འདི་གིས་ ཨ་ལུའི་བདེ་སྐྱིད་ལེགས་བཅོས་འབད་ནི་གི་དོན་ལུ་ སྤྱིར་བཏང་གི་ལས་རིམ་ཚུ་ནང་ འབད་བརྩོན་མཐའ་གཅིག་ཏུ་བསྐྱེད་དོ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ ལྷག་པར་དུ་ཡར་རྒྱས་འགྱོ་བའི་བསྒང་གི་རྒྱལ་ཁབ་དང་གློ་བུར་ཉེན་འཚུབ་ཆེ་བའི་གནས་སྟངས་ཚུ་ལུ་གཙོ་བོར་བཏོནམ་ཨིན། ཡུ་ནི་སེཕ་འདི་ འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཚོགས་རྒྱལ་སྤྱི་ཨ་ལུའི་གློ་བུར་མ་དངུལ་གྱི་ཚབ་སྦེ་ ནིའུ་ཡོག་ལུ་ འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཚོགས་གདུང་སེལ་གཞིས་ཆགས་བདག་སྐྱོང་གིས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༤༦ ལུ་གཞི་བཙུགས་འབད་ཡོདཔ་ཨིན། (UNICEF for every child, 2017) ལོ་དེ་ནང་ འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཚོགས་ཡོངས་ཁྱབ་ལྷན་འཛོམས་ཀྱིས་ རྒྱལ་སྤྱི་ཨ་ལུའི་མ་དངུལ་ཟེར་དམག་འཁྲུག་གི་ཤུལ་ལུ་ གདུང་སེལ་གྱི་ལཱ་འབད་ནིའི་དོན་ལུ་ ལམ་ལུགས་གཞི་བཙུགས་འབད་ནི་ལུ་དམིགས་ཏེ་འགོ་བཙུགས་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༤༣ ལུ་ ལས་སྡེ་འདི་ འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ལམ་ལུགས་ཀྱི་གཏན་འཇགས་ཀྱི་ལས་ཁུངས་ལུ་གྱུར་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ལས་རིམ་གྱིས་སྦེ་ ད་ལྟོའི་ལས་སྡེ་གི་མིང་གཏན་འཁེལ་འགྱོ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ དེ་གི་ཡིག་ཚང་ལྟེ་བ་འདི་ ནིའུ་ཡོག་གི་ཁྲོམ་སྡེ་ནང་རྐྱབ་ཡོདཔ་ཨིན། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༦༠ གི་སྐབས་ལུ་ཡུ་ནི་སེཕ་གི་ལས་སྣ་ཚུ་ རྒྱ་སྐྱེད་འབད་དེ་ དེའི་གྲངས་སུ་ ཨ་ལུའི་ཤེས་ཡོན་གྱི་དབང་ཆ་དང་ དེ་བཟུམ་སྦེ་ འཕྲོད་བསྟེན་དང་ ཟས་བཅུད་ཀྱི་དབང་ཆ་ཚུ་ཡང་བཙུགས་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༦༠ ལས་ཚུར་ ལས་སྡེ་འདི་གི་ལས་རིམ་ཚུ་ག་ར་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༩ ཅན་མའི་ཨ་ལུའི་ཐོབ་དབང་ཆིངས་ཡིག་གིས་ ལམ་སྟོན་འབད་དེ་ཡོདཔ་ཨིན། ཆིངས་ཡིག་འདི་གིས་ ཨ་ལུ་ག་ར་ཚད་ལྡན་གྱི་གཟུགས་ཁམས་དང་ ནད་གཞི་སྨན་བཅོས་ གཞན་ཡང་ གཟུགས་ཁམས་ཉམས་གསོ་འབད་ནི་ཚུ་སྤྱོད་ཚུགས་པའི་དབང་ཆ་གནངམ་ཨིན། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༩ ལུ་འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཚོགས་ཡོངས་ཁྱབ་ལྷན་འཛོམས་ཀྱིས་ ཨ་ལུའི་ཐོབ་དབང་གི་ཆིངས་ཡིག་ཆ་འཇོག་འབད་བའི་ཤུལ་ལུ་ ཡུ་ནི་སེཕ་གིས་ ཆིངས་ཡིག་འདི་ ལས་རིམ་ཚུ་ རྩམ་ད་ལུ་ ལམ་སྟོན་སྦེ་ལག་ལེན་འཐབ་ནུག། གནས་ཚུལ་བཟང་པོ་འདི་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༦༥ གི་ལོ་ལུ་ འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཚོགས་རྒྱལ་སྤྱི་ཨ་ལུའི་གློ་བུར་མ་དངུལ་གྱིས་ འཛམ་གླིང་ཞི་བདེ་གི་གཟེངས་བསྟོད་རྟགས་མའི་གསོལ་རས་ཐོབ་ནུག། དེ་ལས་ རིམ་པ་བཞིན་དུ་ ལས་སྡེ་འདི་གིས་ ཨམ་སྲུ་དང་ དམིགས་བསལ་དུ་ ཡར་རྒྱས་འགྱོ་བའི་བསྒང་གི་ ཨམ་སྲའི་མཐའ་དོན་བལྟ་ནི་ཡང་འགོ་བཙུགས་ཅི། དཔེ་འབད་བ་ཅིན་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༠ ལུ་ ཡར་རྒྱས་ཀྱི་ལས་རིམ་ནང་ ཨམ་སྲུ་ཟེར་བའི་ལས་རིམ་ཅིག་འགོ་བཙུགས་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༢ ལུ་ཨ་ལུའི་འཕྲོད་བསྟེན་གྱི་ལས་རིམ་གསརཔ་ཅིག་འགོ་བཙུགས་མི་འདི་གིས་ གཟུགས་སྟོབས་ཡར་འཕར་གྱི་ལྟ་རྟོག་འབད་ནི་དང་ ཆུ་སྐམ་སླར་ལོག་སྨན་བཅོས་ (oral rehydration therapy) དེ་ལས་ ཨའི་གི་ཨོམ་བྱིན་ནི་ཚུ་གུར་ སྐུལ་ཁྱབ་བརྡ་སྤྲོད་འབད་ནི་ལུ་གཙོ་བོར་བཏོན་ནུག། (UNICEF for every child, 2017). འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཚོགས་རྒྱལ་སྤྱི་ཨ་ལུའི་གློ་བུར་མ་དངུལ་འདི་ འཛིན་སྐྱོང་ལྷན་སྡེ་བཀོད་ཚོགས་ཀྱིས་སྐྱོང་དོ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ ལཱ་ག་ཅི་ར་འབད་རུང་ འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཚོགས་ཡོངས་ཁྱབ་ལྷན་འཛོམས་དང་ དཔལ་འབྱོར་དང་མི་སྡེ་ཚོགས་སྡེ་གི་ སྤྱིར་བཏང་སྲིད་བྱུས་ལམ་སྟོན་འདི་དང་འཁྲིལ་དགོ། བཀོད་ཚོགས་འདི་ ལོ་གཅིག་གི་ནང་འཁོད་ལུ་ ཚར་གསུམ་འཛོམ་ནི་ཡོད། འཛིན་སྐྱོང་བཀོད་ཚོགས་ཀྱིས་ ཡུ་ནི་སེཕ་གི་ལས་རིམ་བསྐྱར་ཞིབ་འབད་ནི་དང་། ལས་སྣ། སྲིད་བྱུས་དང་ལས་རིམ་ལ་སོགས་པའི་མ་དངུལ་ཚུ་ངོས་ལེན་འབདཝ་ཨིན། བཀོད་ཚོགས་འདི་ནང་ འཐུས་མི་ ༣༩ ཡོདཔ་དང་ དེ་ཚུ་གིས་ འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཚོགས་ནང་ལུ་ ལུང་ཕྱོགས་སྡེ་ཚན་ ༥ གི་ངོ་ཚབ་འབདཝ་ཨིན། ཁོང་གི་ལཱ་ཚུ་ ལས་ཁང་གིས་སྦེ་འགོ་འདྲེན་འཐབ་དོ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ ལས་ཁང་འདི་ནང་ ཚོགས་གཙོ་གཅིག་དང་ཚོགས་གཙོ་འོགམ་ ༤ ཡོད། ཡུ་ནི་སེཕ་གིས་ འཛམ་གླིང་རྒྱལ་ཁབ་ ༡༩༠ གི་ནང་ ཕྱག་ལཱ་གནང་དོ་ཡོདཔ་དང་ ཐ་ན་ ལྷོད་ཚུགས་པར་ གནམ་མེད་ས་མེད་ལཱ་ཁག་ཡོད་པའི་ས་གནས་ཚུ་ནང་ལུ་ཡང་ ན་གཞོན་དང་ཨ་ལུའི་སྐྱིད་སྡུག་བལྟ་བར་ལྷོད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། ལས་སྡེ་འདི་གི་མ་དངུལ་འབྱུང་ས་ངོ་མ་ར་ ཁས་བླངས་ཀྱི་ཐོག་ལས་ཞལ་འདེབས་བྱིན་མི་འདི་རྐྱངམ་གཅིག་ཨིནམ་ལས་ ཏི་རུ་ཕུད་རྡོག་གཅིག་ལས་མེད་རུང་ དཀའ་སྡུག་ཅན་གྱི་ཨ་ལུ་ཚུ་ལུ་ཟད་འགྲོ་གཏངམ་ཨིན། མ་དངུལ་ལོག་སྤྱོད་དང་ངན་ལྷད་དང་འབྲེལ་བའི་ལཱ་གི་དོགས་པ་ག་བཟུམ་ར་བྱུང་རུང་ ནང་འཁོད་རྩིས་ཞིབ་དང་བརྟག་ཞིབ་ཡིག་ཚང་གིས་ རྩིས་དཔྱད་འབདཝ་ཨིན། དེ་མ་ཚད་ གཞུང་དང་གཞུང་མིན་ལས་སྡེ་ཁག་ཚུ་དང་ མཉམ་འབྲེལ་གྱི་ཐོག་ལས་འཛམ་གླིང་ནང་ ཨ་ལུའི་དཀའ་ངལ་བསལ་ནི་ལུ་རྩ་འགེངསམ་ཨིན། གློ་བུར་དང་ཚབས་ཆེན་གྱི་གནས་སྟངས་ནང་ལུ་ ཡུ་ནི་སེཕ་གིས་ འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ལས་སྡེ་ཚུ་སྣ་ཁྲིད་འབད་དེ་གདོང་ལན་འབད་དེ་ ཨ་ལུ་ཚུ་ལུ་ཉེན་སྲུང་ལྡན་པའི་འཐུང་ཆུ་དང་།འཕྲོད་བསྟེན། ཟད་བཅུད་དང་ཤེས་ཡོན་ཚུ་སྤྲོདཔ་ཨིན། ཁོང་གིས་ དུས་ཨ་རྟག་ར་ཨ་ལུ་ཚུ་རྩུབ་སྤྱོད། ལོག་སྤྱོད་དང་། དམའ་ཕབ་འབད་སྲིད་པའི་གནས་སྟངས་ཚུ་ལས་སྲུང་སྐྱོབ་འབདཝ་ཨིན། ལྷག་པར་དུ་ མ་རུང་པའི་གནད་དོན་ དཔེར་ན་ ལོ་ན་མ་སྨིན་པར་ལཱ་འབད་བཅུག་ནི། ལོ་ན་ཚོད་མ་རནམ་ལས་གཉེན་རྐྱབ་ནི། ཨ་ལུ་ཚོང་འབྲེལ་འཐབ་ནི། དབང་བཙོང་འདོད་སྤྱོད་འབད་ནི་དང་། བཀག་ཚུགས་པའི་སྟབས་མ་བདེ་བའི་གནས་སྟངས་ཚུ་ལས་སྲུང་སྐྱོབ་འབད་ནི། དེ་ལས་ སྤུད་ཚད་དང་ལྡན་པའི་ཤེས་ཡོན་དང་། ཕོ་མོ་འདྲ་མཉམ་གྱི་བསླབ་སྟོན་ལ་སོགས་པའི་གྲོགས་རམ་འབད་ནི་ལུ་ཡང་གཙོ་བོར་བཏོནམ་ཨིན། འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཚོགས་ རྒྱལ་སྤྱི་ཨ་ལུའི་གློ་བུར་མ་དངུལ་གྱིས་ འབྲུག་གཞུང་ལུ་ མཐའ་ཟུར་གྱི་ས་གནས་ཚུ་ནང་གཙང་སྦྲའི་མཁོ་ཆས་བཀྲམ་སྤེལ་འབད་ནི་ཚུ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༤ ལས་ར་འགོ་བཟུང་སྟེ་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན། དེའི་ཤུལ་ལས་ ལས་སྡེ་འདི་གིས་ གཞུང་མིན་ལས་སྡེ་ཚུ་ལུ་གྲོགས་རམ་གཞན་ཡང་འབད་དེ་ ན་གཞོན་ཨ་ལུ་དང་ཨམ་སྲུ་ཚུ་གི་མི་ཚེའི་གནས་སྟངས་ཡར་རྒྱས་གཏང་ནི་ལུ་ ཕན་རླབས་བྱུང་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན། ཨ་ལུའི་ཐོབ་དབང་གི་ཆིངས་ཡིག་གུར་ གཞི་བཞག་སྟེ་ ཡུ་ནི་སེཕ་གིས་ གཞི་དོན་མ་འདྲཝ་ ༤ གུར་གཙོ་བོར་བཏོན་དོ་ཡོདཔ་དང་། དེ་ཡང་ འཕྲོད་སྟེན། ཟས་བཅུད། གཟུགས་ཁམས་དང་། ཨའི་དང་ཨ་ལུ་བདག་འཛིན་གྱི་ཞབས་ཏོག་འགྲུབ་ནི་ཚུ་ཨིན། ལྷག་པར་དུ་ ཨ་ལུ་ག་ར་ལུ་སྤུས་ཚད་ལྡན་པའི་ཤེས་ཡོན་འདྲ་མཉམ་སྦེ་བྱིན་ནི་ལུ་ཡང་དམིགས་གཏད་བསྐྱེདཔ་ཨིན། ༼ལི་ལི་དབང་ཕྱུག། ༢༠༠༨ ཤོག་གྲངས་ ༡༨༢-༡༨༣།༽). འཛམ་གླིང་གསོ་བའི་ལས་ཚོགས་། ༉ འཛམ་གླིང་གསོ་བའི་ལས་ཚོགས་འདི་ འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཚོགས་ལམ་ལུགས་ཀྱི་ནང་འཁོད་ལུ་ རྒྱལ་སྤྱི་གསོ་བའི་གནས་སྟངས་འཛིན་སྐྱོང་འབད་ནིའི་ནང་ འགོ་འདྲེན་འཐབ་མི་ དབང་འཛིན་གྱི་ལས་ཚོགས་ཅིག་ཨིནམ་མ་ཚད་ འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ ཆོག་གྱུར་ཅན་གྱི་ལས་ཁུངས་ཅིག་ཨིན་པའི་ཆ་ལས རྒྱལ་ཁབ་དང་། མཉམ་འབྲེལ་པ། མི་སེར་ཚུའི་གསོ་བའི་འཕྲོད་བསྟེན་་ཡར་རྒྱས་གཏང་ནི་དང་། གཞན་ཡང་ འགྲོ་བ་ཀུན་གྱི་གཟུགས་ཁམས་དང་སེམས་ཁམས་སྒྲིང་སྒྲི་སྦེ་བཞག་ཐབས་ལུ་ འཛམ་གླིང་ཉེན་སྲུང་འབད་ནི་དང་ ཉེན་ཁ་འབྱུང་སྲིད་པའི་གནས་སྟངས་ནང་ཡོད་མི་ཚུ་ལུ་ཞབས་ཏོག་ཞུ་ནི་ཚུ་ཨིན། (Working for health, 2007) སྤྱི་ལོ་ ༡༩༤༥ ལུ་ འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཚོགས་གཞི་བཙུགས་གནང་ནིའི་དོན་ལུ་ དོན་གཅོདཔ་ཚུ་འཛོམས་ཏེ་བསྟུན་གྲོས་འབད་བའི་སྐབས་ འཛམ་གླིང་གསོ་བའི་ལས་སྡེ་ཡང་ གཞི་བཙུགས་འབད་ནི་སྦེ་གྲོས་ཐག་ཆོད་གནང་ནུག། དེ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༤༨ སྤྱི་ཟླ་ ༥ པའི་སྤྱི་ཚེས་ ༧ ལུ་ འཛམ་གླིང་གསོ་བའི་རྩ་ཁྲིམས་གསར་གཏོད་འབད་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ལས་ཚུར་ ཉིནམ་འདི་ ལོ་ཨ་རྟག་ར་ འཛམ་གླིང་གསོ་བའི་ཉིནམ་སྦེད་བརྩི་སྲུང་ཞུཝ་ཨིན། འཛམ་གླིང་གསོ་བའི་ཚོགས་འཛོམས་འགོ་ཐོག་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༤༧ སྤྱི་ཟླ་ ༦ པའི་ནང་འགོ་འདྲེན་འཐབ་ཡོདཔ་དང་ དེ་བསྒང་ འཛམ་གླིང་གསོ་བའི་ལས་སྡེ་འགོ་བཙུགས་གནང་མི་ འཐུས་མི་ ༥༥ ཡོད་ས་ལས་ འཐུས་མི་ ༥༣ གྱིས་ བཅའ་མར་གཏོགས་གནང་ནུག། དེ་བསྒང་ ལས་སྡེ་འདི་གི་གཙོ་རིམ་གལ་ཆེ་ཤོས་ར་ ཚད་པའི་ནད། ཨམ་སྲུ་དང་ཨ་ལུའི་འཕྲོད་བསྟེན། བད་ཀན་གློ་གཅོང་། ལུས་འབྲེལ་ལས་བརྟེན་པའི་ནད་གཞི། ཟད་བཅུད་དང་མཐའ་སྐོར་གཙང་སྦྲ་ཚུ་ཨིནམ་སྦེ་ངོས་འཛིན་འབད་ཡོདཔ་བཞིན་དུ་ ལཱ་འདི་ ད་ལྟོའི་བར་ན་ཡང་ འབད་དང་འབད་བཞིན་ཡོདཔ་ཨིན། གཞན་ཡང་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༤༨ ལུ་སྔོན་མ་ ནམ་ཡང་མ་བྱུང་པའི་ཚབས་ཆེན་གྱི་ནད་གཞི་ ཨེཌིསི་ཚུ་ཡང་ལས་སྡེ་འདི་གི་འགན་འཁྲི་གི་ནང་ཚུད་ནུག། (Working for health, 2007) ད་རེས་ འཐུས་མི་རྒྱལ་ཁབ་བསྡོམས་ ༡༩༤ དང་ འགན་རོགས་འཐུས་མི་ ༢ ཡོདཔ་ཨིན། རྒྱལ་ཁབ་ག་འབད་རུང་ཅིག་ ལས་སྡེ་འདི་གི་འཐུས་མི་སྦེ་འཛུལ་ཞུགས་འབད་དགོ་པ་ཅིན་ འཛམ་གླིང་གསོ་བའི་རྩ་ཁྲིམས་གུར་ཆ་འཇོག་གི་མཚན་རྟགས་བཀོད་དགོ། ལོ་བསྟར་བཞིན་དུ་ སྤྱི་ཟླ་ ༥ པའི་ནང་ འཐུས་མི་ཚུ་ ཇི་ནི་བཱ་༼སུའི་ཛར་ལེནཌ༽ལུ་ཡོད་པའི་ཡིག་ཚང་ལྟེ་བ་ནང་འཛོམས་ནི་ཡོད། དེ་བསྒང་ ལས་སྡེ་འདི་དང་འབྲེལ་བའི་སྲིད་བྱུས་དང་འཆར་དངུལ་ཚུ་ཆ་འཇོག་མཛདཔ་ཨིན། དེ་མ་ཚད་ གནས་ཡུན་ལོ་ངོ་ ༥ གི་དོན་ལུ་ཡོངས་ཁྱབ་མདོ་ཆེན་ཡང་བཙག་འཐུ་འབདཝ་ཨིན། ལས་སྡེ་འདི་ འཛམ་གླིང་གསོ་བའི་སྲིད་བྱུས་རྩོམ་སྒྲིག་འབད་མི་གི་ མངོན་མཐོའི་འདུས་ཚོགས་ཨིན། ལྷན་འཛོམས་ཀྱི་སྐབས་ལུ་ ཁྱད་ཚད་དང་ལྡན་པའི་རྒྱལ་ཁབ་འཐུས་མི་ ༣༤ ལོ་ངོ་ ༣ གྱིདོན་ལུ་འཛིན་སྐྱོང་ལྷན་སྡེའི་ནང་བཙག་འཐུ་འབདཝ་ཨིན། ལྷན་སྡེ་འདི་གི་ལཱ་འགན་ངོ་མ་ར་ ལྷན་འཛོམས་ནང་མཐའ་བཏོགསཔའི་གྲོས་ཆོད་དང་སྲིད་བྱུས་ཚུ་ལག་ལེན་འཐབ་ནི་དང་། གྲོས་སྟོན་འབད་ནི། ལཱ་འགན་འདི་ཚུ་འབདཝ་ད་ཕན་གྲོགས་འབད་ནི་ཚུ་ཨིན། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༢༡ སྤྱི་ཟླ་ ༥ པའི་སྐོར་ཆ་ལུ་ ཀེན་ཡ་ལས་ཨིན་མི་ ཌོག་ཊར་པེ་ཊྲིག་ཨ་མོཊི་འདི་ འཛིན་སྐྱོང་ལྷན་སྡེ་གི་ཁྲི་འཛིན་ཨིན། འཛམ་གླིང་གསོ་བའི་ལས་ཚོགས་ལུ་ ལུང་ཕྱོགས་ཡིག་ཚང་ ༦ ཡོད། དེ་ཡང་ ཁག་ཆེ་བའི་ས་གནས་ཚུ་ནང་ དམིགས་བསལ་གྱི་ཞབས་ཏོག་སྤྲོད་ནིའི་དོན་ལུ་ གཞི་བཙུགས་འབད་ཡོད། གསོ་བའི་ལས་སྡེ་གིས་ འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ལས་ཁུངས་གཞན་མི་ཚུ་དང་ གཞན་ཡང་ གཞུང་འབྲེལ་དང་གཞུང་མིན་གྱི་ལས་ཁུངས་ཁག་མ་འདྲཝ་ཚུ་དང་གཅིག་ཁར་ མཉམ་འབྲེལ་གྱི་ཐོག་ལས་ལཱ་ཚུ་འབདཝ་ཨིན། གསོ་བའི་སྨན་པ་དང་མཁས་མཆོག་ ༨༠༠༠ ལྷག་ཙམ་ཅིག་གིས་ ཇི་ནི་བཱ་ལུ་ཡོད་པའི་ཡིག་ཚང་ལྟེ་བ་དང་ འཐུས་མི་རྒྱལ་ཁབ་ ༡༤༧ གྱི་ནང་ཡོད་པའི་ཡིག་ཚང་ཚུ་ནང་ ཕྱག་ལཱ་གནངམ་ཨིན། གསོ་བའི་ལས་ཚོགས་ཀྱི་མ་དངུལ་འབྱུང་སའི་གཞི་གཉིས་ཡོད་ས་ལས་ དང་པ་འདི་ འཐུས་མི་རྒྱལ་ཁབ་རེ་རེ་བཞིན་དུ་ལས་གནས་རྩིས་བཏོན་ཐོག་ལས་ སྤྲོད་པའི་མ་དངུལ་དང་། གཉིས་པ་ ཁས་བླངས་ཀྱི་ཐོག་ལས་ཞལ་འདེབས་བྱིན་མི་གཉིས་ཨིན། དུས་ཀྱི་འགྱུར་བ་དང་བསྟུན་ཏེ་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཡང་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༦༠ ལས་ཚུར་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ཡར་རྒྱས་ཀྱི་གཞི་འགྱམ་བཙུགས་ཏེ་ གསོ་བའི་གནས་སྟངས་ཡང་ རིམ་གྱིས་སྦེ་ཡར་རྒྱས་གཏང་ནི་གི་དུས་ལུ་བབས་ནུག། དེ་ལས་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཡང་ འཛམ་གླིང་གསོ་བའི་ལས་ཚོགས་ཀྱི་འཐུས་མི་སྦེ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༢ སྤྱི་ཟླ་ ༣ པའི་ཚེས་ ༨ ལུ་འཛུལ་ཞུགས་འབད་ཡོདཔ་ཨིན། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༩ ལས་ཚུར་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ གསོ་བའི་གནས་ཚད་ཡར་དྲག་གཏང་ཐབས་ལུ་ གཞི་རིམ་གསོ་བའི་གཅེས་སྐྱོང་ ཨཱལ་མ་ཨ་ཊ་ (alma ata) གི་གསལ་བསྒྲགས་འདི་ལུ་གཙོ་བོར་བཟུང་ཞིནམ་ལས་ དུས་མཐུན་གསོ་བའི་ཞབས་ཏོག་སྤྲོད་ནི་ལུ་རྩ་འགེངས་ནུག། འཛམ་གླིང་གསོ་བའི་ལས་སྡེ་གིས་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ལུ་གྲོགས་རམ་ངོ་མ་ར་ གནས་སྟངས་མ་འདྲཝ་ལྔ་ནང་འབད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ཡང་ མི་སྟོབས་ཡར་རྒྱས་གཏང་ནི། གསོ་བའི་ལམ་ལུགས་སྒྲིང་སྒྲི་བཟོ་ནི། འཕྲོད་བསྟེན་གྱི་ཉེན་ཁ་མར་ཕབ་འབད་ནི། ནད་གཞི་མར་ཕབ་འབད་ནི། དེ་བཟུམ་སྦེ་ ཡུན་བརྟན་ཡར་རྒྱས་ཀྱི་དོན་ལུ་གསོ་བའི་གནས་སྟངས་ཡར་དྲག་གཏང་ནི་ཚུ་ཨིན། འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ཡང་ འཛམ་གླིང་གསོ་བའི་ཡིག་ཚང་འདི་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༣ ལུ་ ཐིམ་ཕུག་ལུ་གཞི་བཙུགས་མཛད་ཡོདཔ་དང་ ཌོག་ཊར་ཨེམ་སའི་ཕུ་ལ་འདི་ མི་དམངས་གསོ་བའི་བདག་སྐྱོང་པ་དང་པ་གི་ལཱ་འགན་བཞེས་གནང་ནུག། ༼ལི་ལི་དབང་ཕྱུག། ༢༠༠༨། ཤོག་གྲངས་ ༡༨༣། འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཚོགས། ༉ འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཚོགས་འདི་མཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་རྒྱལ་སྤྱི་གི་ལས་སྡེ་གཅིག་ཨིན། འཛམ་གླིང་ནང་བདེ་སྐྱིད་ཡུན་གནས་དང་མི་སྡེ་གོང་འཕེལ་གཏང་ནི་ལུ་ དམིགས་སྟེ་ རང་དབང་རང་བཙན་ཡོད་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཚུ་གཅིག་ཁར་བསྡོམས་ཞིནམ་ལས་ མོས་མཐུན་གྱི་ཐོག་ལུ་ལས་སྡེ་འདི་གཞི་བཙུགས་འབད་ཡོདཔ་ཨིན། འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཚོགས་འདི་འཛམ་གླིང་གི་གཞུང་སྐྱོང་མེནམ་ལས་ ཁྲིམས་གསར་རྩམ་འབད་ནི་མེད་རུང་ སྤྱིར་བཏང་འཛམ་གླིང་ནང་བྱ་སྟབས་མ་བདེ་བའི་གནས་སྟངས་ཤརཝ་ད་ དཀའ་ངལ་ཞི་ཐབས་ལུ་སྲིད་བྱུས་ཚུ་བརྩམས་ཏེ་ཐབས་ལམ་ཚུ་སྟོནམ་ཨིན། (འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཚོགས། ༢༠༡༠། (United Nation, 2010). སྤྱི་ལོ་ ༡༩༤༥ ལུ་འཛམ་གླིང་དམག་ཆེན་ ༢ པ་མཇུག་བསྡུ་བའི་ཤུལ་ལུ་ རྒྱལ་ཁབ་མང་ཤོས་ར་ དབུལ་ཕོངས་ཀྱི་དཀའ་ངལ་གྱིས་འཛིན་ཏེ་ འཛམ་གླིང་ནང་ཞི་བདེ་གི་ས་བོན་ ལོག་བཙུགས་དགོ་པའི་རེ་བ་སྦོམ་བསྐྱེད་ནུག། དེ་ལས་ རྒྱལ་ཁབ་ ༥༡ གི་ངོ་ཚབ་ཚུ་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༤༥ སྤྱི་ཟླ་ ༤ པའི་སྤྱི་ཚེས་ ༢༥ ལས་སྤྱི་ཟླ་ ༦ པའི་ཚེས་ ༢༦ ཚུན་ སཱན་ཕྼན་སིསི་ཀོ་ལུ་ཚོགས་པའི་ རྒྱལ་སྤྱི་གྲོས་ཚོགས་ནང་འཛོམས་ནུག། དེའི་ཤུལ་ལས་ཟླ་ངོ་ ༢ ཀྱི་རིང་ འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་བཀའ་ཁྲིམས་བཞེངས་ཏེ་དེ་གུར་ མཚན་རྟགས་བཀོད་དེ་ཡོདཔ་ཨིན། བཀའ་ཁྲིམས་དེ་གིས་ མ་འོངས་པ་ལུ་ ཧེ་མ་བྱུང་སྟེ་ཡོད་པའི་རྐྱེན་ཚུ་ འཛེམ་བཀག་འབད་ཚུགས་པའི་ རེ་བ་སྦོམ་བསྐྱེད་ནུག། བཀའ་ཁྲིམས་བཞེངས་ཚར་ཏེ་ ཟླཝ་ ༤ གི་ཤུལ་ལས་ གཞུང་འབྲེལ་གྱི་ཐོག་ལས་འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཚོགས་འདི་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༤༥ སྤྱི་ཟླ་ ༡༠ པའི་ཚེས་ ༢༥ གི་ཉིནམ་ལས་ཕྱག་ལཱ་གནང་ནི་འགོ་བཙུགས་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་བསྒང་བཀའ་ཁྲིམས་འདི་ རྒྱ་ནག་རྒྱལ་ཁབ། ཕྼནསི། སོ་ཝི་ཡེཊི་ཡུ་ནི་ཡན། ཡུ་ནཱའི་ཊེཊི་ཀིང་ཌོམ། ཡུ་ནཱའི་ཊེཊི་ཨིསི་ཊེཊི་བཅས་ གཞན་ཡང་འཐུས་མི་ རྒྱལ་ཁབ་ལེ་ཤ་གིས་རྒྱབ་སྣོན་ཆ་འཇོག་མཛད་དེ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ལས་བཟུང་སྟེ་ ད་ཚུན་མི་ལོ་ ༧༥ གི་རིང་ འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱིས་ འཛམ་གླིང་ནང་ཞི་བདེ་དང་དགའ་སྐྱིད་མི་ཉམས་གོང་འཕེལ་གྱི་ཕྱག་ལཱ་མཛད་དང་མཛད་བཞིན་དུ་ཡོད། འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཚོགས་ཡང་ དུས་ཀྱི་འགྱུར་བ་དང་འཁྲིལ་ཏེ་ རིམ་གྱིས་སྦེ་གོང་འཕེལ་འགྱོ་སྟེ་ཡོད་རུང་ མི་སྡེའི་ནང་སྟབས་མ་བདེཝ་བསལ་ནི་དང་གཅིག་གྲོགས་གཅིག་ཕན་གྱི་ལས་སྣ་བརྩམ་ནི་གི་དམིགས་ཡུལ་འདི་ འགྱུར་མེད་བརྟན་ཏོག་ཏོ་སྦེ་ར་ཡོདཔ་ཨིན། (United Nation, 2010). འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཚོགས་ནང་ ད་ལྟོ་གནས་བཞིན་ཡོད་པའི་འཐུས་མི་ཡོངས་བསྡོམས་ ༡༩༣ ཡོད། རྒྱལ་ཁབ་ག་ར་འབད་རུང་ འཐུས་མི་སྦེ་འཛུལ་ཞུགས་འབད་དགོ་པ་ཅིན་དང་པ་ར་ ཉེན་སྲུང་ཚོགས་སྡེ་གི་རྒྱབ་སྣོན་ངོ་སྦྱོར་དང་བསྟུན་ ཡོངས་ཁྱབ་ལྷན་འཛོམས་ཀྱིས་ངོས་ལེན་འབད་དགོ། འཇམ་གླིང་སྤྱི་ཚོགས་ལུ་ ཡན་ལག་འདུས་ཚོགས་ལེ་ཤ་ཡོད་པའི་ནང་ལས་གཙོ་ཅན་ཚུ་ཡང་ ཉེན་སྲུང་ཚོགས་སྡེ། དཔལ་འབྱོར་དང་མི་སྡེ་ཚོགས་སྡེ། བློ་གཏད་ཚོགས་སྡེ། རྒྱལ་སྤྱིའི་དྲང་ཁྲིམས་ཚོགས་སྡེ། འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཚོགས་དྲུང་ཆེན་ཡིག་ཚང་ཚུ་ཨིན། འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་འཐུས་མི་ག་ར་ ཡོངས་ཁྱབ་ལྷན་འཛོམས་ཀྱི་འཐུས་མི་ཡང་ཨིནམ་ལས་ ཡོངས་ཁྱབ་ལྷན་ཚོགས་འདི་ འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་འདུས་ཚོགས་ཚུ་ལས་ འཐུས་མི་ཆ་ཚང་ཡོད་པའི་འདུས་ཚོགས་ཅིག་ཨིན། ལོ་བསྟར་བཞིན་དུ་ སྤྱི་་ཟླ་ ༩ པའི་ནང་འཐུས་མི་ཡོངས་རྫོགས་ ཡོངས་ཁྱབ་ལྷན་འཛོམས་ནང་བཅའ་མར་གཏོགསཔ་ཨིན། ཡོངས་ཁྱབ་ལྷན་འཛོམས་ཀྱིས་ལོ་བསྟར་བཞིན་དུ ཡོངས་ཁྱབ་ལྷན་འཛོམས་ཀྱི་ཚོགས་གཙོ/སྲིད་འཛིན་ཚུ་བཙག་འཐུ་འབདཝ་ཨིན། ཉེན་སྲུང་ཚོགས་སྡེ་འདི་ རྒྱལ་སྤྱིའི་ཞི་བདེ་དང་ཉེན་སྲུང་གི་ཕྱག་ལཱ་མཛད་མི་གཙོ་བོ་ཅིག་ཨིནམ་ལས་ དེ་ནང་གཏན་འཇགས་ཀྱི་འཐུས་མི་ ༥ དང་སྐབས་ཐོབ་ཀྱི་འཐུས་མི་ ༡༠ སྦེ་བསྡོམས་ཀྱིས་འཐུས་མི་ ༡༥ ཡོདཔ་ཨིན། ཚོགས་སྡེ་དེ་གི་ཚོགས་གཙོ་གི་འགན་ཁུར་འདི་ ཟླ་རིམ་བཞིན་དུ་སོར་ཞིནམ་ལས་ སྐོར་རྒྱབ་རྐྱབ་སྟེ་ཕྱག་ལཱ་མཛདཔ་ཨིན། དཔལ་འབྱོར་དང་མི་སྡེ་ཚོགས་སྡེ་གི་ལས་འགན་གཙོ་བོ་ར་ འགོ་འདྲེན་འཐབ་ནི། སྲིད་བྱུས་བསྐྱར་ཞིབ་འབད་ནི། སྲིད་བྱུས་ཚུའི་སྐོར་ལས་གསུང་གྲོས་གནང་ནི། དཔལ་འབྱོར་དང་མི་སྡེའི་ནང་རང་བཞིན་གནས་སྟངས་ཚུ་གི་དོན་ཚན་གུར་ རྒྱབ་སྣོན་ངོ་སྦྱོར་འབད་ནི་དང་། རྒྱལ་སྤྱིའི་འཐུས་མི་ཚུ་གིས་ངོས་ལེན་འབད་ཡོད་པའི་ཆིངས་ཡིག་ཚུ་ལག་ལེན་འཐབ་ནི་འདི་ཨིན། ཚོགས་སྡེ་འདི་ལུ་ ཡོངས་ཁྱབ་ལྷན་འཛོམས་ཀྱི་བཙག་འཐུ་གྲུབ་པའི་འཐུས་མི་ ༥༤ ཡོད། བློ་གཏད་ཚོགས་སྡེ་གི་ལས་འགན་ངོ་མ་ར་ འཐུས་མི་རྒྱལ་ཁབ་ ༧ གྱི་མངའ་འོག་ལུ་ཡོད་པའི་བློ་གཏད་ས་མཚམས་ ༡༡ དེ་འཛིན་སྐྱོང་འབད་ནི་འདི་ཨིན། རྒྱལ་སྤྱིའི་དྲང་ཁྲིམས་ཚོགས་སྡེ་འདི་ འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་མངོན་མཐོའི་ཁྲིམས་ཁང་ཨིན། ཚོགས་སྡེ་འདི་གི་འགན་ཁུར་འདི་ ཁྲིམས་ཀྱི་རྩོད་གཤེར་དང་གཞན་རྩོད་གཞི་ཚུ་ རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁྲིམས་མཐུན་ལྟར་ བསྟར་སྤྱོད་འབད་ནི་འདི་ཨིན། འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཚོགས་དྲུང་ཆེན་ཡིག་ཚང་ནང་ ཡོངས་ཁྱབ་དྲུང་ཆེན་གྱིས་གཙོས་པའི་གཞན་ཕྱག་ལཱ་གནང་མི་རྒྱལ་སྤྱིའི་འཐུས་མི་ཚུ་ལས་ལས་གཡོགཔ་སྟོང་ཕྲག་ཁྲི་ཕྲག་སྦེ་ཡོདཔ་ཨིན། འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་བཀའ་ཁྲིམས་ལྟར་དུ་ཡོངས་ཁྱབ་དྲུང་ཆེན་འདི་ བདག་སྐྱོང་སྤྱི་ཁྱབ་ཀྱི་འགོ་དཔོན་ཨིནམ་མ་ཚད་ འཛམ་གླིང་ནང་ཉེན་སྲུང་གི་དཀའ་ངལ་ག་བཟུམ་བྱུང་རུང་ ཉེན་སྲུང་ཚོགས་སྡེ་ནང་གྲོས་བསྡུར་འབད་དགོ་པའི་བཀའ་གནང་ཆོག། འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་འཐུས་མི་ ༡༣༢ པ་སྦེ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༡ གི་ལོ་ལུ་འཛུལ་ཞུགས་འབད་ནུག། སྤྱི་ཚོགས་འདི་གི་ ཡིག་ཚང་ཡང་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༤ ལུ་རྐྱབ་ཡོདཔ་ཨིན། འབྲུག་གི་འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་སྲིད་བྱུས་དང་བཀའ་ཁྲིམས་ལུ་བརྩི་མཐོང་དང་གུས་ཞབས་ཆེན་པོའི་སྒོ་ལས་ཡར་རྒྱས་ཀྱི་ལཱ་འགན་ཚུ་ འཐུས་ཤོར་གང་ཡང་མེད་པར་འབད་བཞིན་དུ་ཡོད། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༢༡ སྤྱི་ཟླ་ ༩ པའི་ཚེས་ ༢༡ ལུ་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཚོགས་ནང་འཛུལ་ཞུགས་འབད་དེ་མི་ལོ་ ༥༠ འཁོར་བའི་བརྩི་སྲུང་རྒྱས་ཞིང་རྒྱསཔ་སྦེ་འབད་ཡོདཔ་ཨིན། (Bhutan celebrates its 50 years of membership to UN, 2021) ལྷོ་ཨེ་ཤི་ཡ་ལུང་ཕྱོགས་མཐུན་འབྲེལ་ཆོགས་པ། ༉ ལྷོ་ཨེ་ཤེ་ཡི་ཡ་ལུང་ཕྱོགས་མཐུན་འབྲེལ་ཚོགས་པ་འདི་ ལུང་ཕྱོགས་གཞུང་འབྲེལ་གྱི་ལས་ཁུངས་ཨིནམ་མ་ཚད་སྲིད་འབྲེལ་སྤྱི་ཚོགས་ཡང་ཨིན་པས། དེ་དམིགས་ཡུལ་ངོ་མ་ར་ འཐུས་མི་རྒྱལ་ཁབ་ཚུ་ནང་ཁ་འཆམས་ཡོད་པའི་གཞི་དོན་གུར་མཉམ་རུབ་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་དང་མི་སྡེ་ཡར་རྒྱས་གཏང་ནི་འདི་ཨིན། (ཤ་ཧིན། ༢༠༡༣) ལྷོ་ཨེ་ཤི་་ཡ་ལུང་ཕྱོགས་མཐུན་འབྲེལ་ཚོགས་པ་འདི་ འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཚོགས་བཀའ་ཁྲིམས་ཀྱི་རྩ་ཚན་ ༤༢ པ་དང་འཁྲིལ་ཏེ་བརྩམས་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ལུང་ཕྱོགས་མཐུན་འབྲེལ་ཚོགས་པ་འདི་ ཌཱ་ཀ་ལུ་སྦེ་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༤༨ སྤྱི་ཟླ་ ༡༢ པའི་སྤྱི་ཚེས་ ༨ ལུ་གཞི་བཙུགས་འབད་ནུག། ཚོགས་པའི་དམིགས་གཏད་འདི་གཙོ་བོ་ར་ ལུང་ཕྱོགས་རྒྱལ་ཁབ་འཐུས་མི་གི་ནང་འཁོད་ལུ་ དཔལ་འབྱོར་དང་མི་སྡེ་ གཞན་རིག་གཞུང་དང་ལམ་སྲོལ་གོང་འཕེལ་གཏང་ནིའི་དོན་ལུ་དང་ ལྷག་པར་དུ་ ཡར་རྒྱས་འགྱོ་བའི་བསྒང་ཨིན་མི་ འཐུས་མི་རྒྱལ་ཁབ་ཚུ་གི་བར་ན་ མཐུན་ལམ་དང་མཉམ་འབྲེལ་ ཡར་རྒྱས་གཏང་ནི་འདི་ཨིན། ཚོགས་པ་འདི་གཞི་བཙུགས་འབད་ནི་གི་འཆར་གཞི་འགོ་དང་པ་ བྷང་ལ་དེཤ་གི་སྲིད་འཛིན་ ཟི་ཡུའར་རཽ་མཱན་ གྱིས་ ལྷོ་ཨེ་ཤི་ཡའི་རྒྱལ་ཁབ་ཚུ་ནང་གཟིགས་སྐོར་གནང་སྟེ་ དཔལ་འབྱོར་གོང་འཕེལ་གྱི་དོན་ལུ་ མཐུན་འབྲེལ་ཚོགས་པ་བཟོ་ནི་གི་ འོས་འབབ་ཡོད་མེད་ཀྱི་་བརྟག་དཔྱད་འབད་ནུག། དེ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༠ སྐོར་ཆ་ལུ་ལྷོ་ཨེ་ཤི་ཡ་དབུས་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་ བྷང་ལ་དེཤ། འབྲུག། རྒྱ་གར། མཱལ་དིབས། པཱ་ཀིསི་ཏཱན། ཤྲི་ལང་ཀ་རྒྱལ་ཁབ་ཚུ་གིས་ ལྷོ་ཨེ་ཤི་ཡའི་མི་སེར་ཚུ་ མཐུན་ལམ་དང་བློ་གཏད་ གོ་ཤེས་བསམ་ཤེས་ཀྱི་ཐོག་ལས་ ཚོང་འབྲེལ་གྱི་ལཱ་འབད་ནིའི་དོན་ལུ་ དཔལ་འབྱོར་གྱི་སྡེ་ཚན་ཅིག་བཟོ་ནིའི་ཁ་འཆམས་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༤༣ གྱི་ལོ་ལུ་ བྷང་ལ་དེཤ་གི་རྒྱལ་ས་ཌཱ་ཀ་ལུ་ ཕྱི་འབྲེལ་ལྷན་ཁག་གིས་འགོ་འདྲེན་འཐབ་པའི་རྒྱལ་སྤྱི་གྲོས་ཚོགས་ཀྱི་སྐབས་ལུ་ ལྷོ་ཨེ་ཤི་ཡ་དབུས་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་ ༧ གྱིས་ལྷོ་ཨེ་ཤི་ཡ་ལུང་ཕྱོགས་མཐུན་འབྲེལ་ཚོགས་པ་གཞི་བཙུགས་འབད་ནི་སྦེ་ཆ་འཇོག་འབད་ནུག། ཚོགས་པ་དེ་གི་ཡོངས་ཁྱབ་དྲུང་ཆེན་གྱི་ཡིག་ཚང་ལྟེ་བ་འདི་ བལ་པོའི་རྒྱལ་ས་ ཀཱཊི་མཱན་ཌུ་ལུ་བཟོ་ནི་སྦེ་ཐག་ཆོད་དེ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ གཅིག་སྒྲིལ་བྱེད་ལས་ཀྱི་ལས་རིམ་ ༥ ངོས་འཛིན་འབད་མི་ལས་ སོ་ནམ། མཐའ་ཟུར་གོང་འཕེལ། བརྒྱུད་འབྲེལ་གྱི་འཕྲུལ་ཆ། གནམ་གཤིས་རིག་པ། གསོ་བ་དང་མི་རློབས་ཀྱི་ལས་སྣ་ཚུ་ཨིན། ཨཕ་ག་ནིསི་ཏཱན་ཡང་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༧ ལུ་འཐུས་མི་སྦེ་ འཛུལ་ཞུགས་འབད་ཡོདཔ་དང་ གཞན་ལྟ་རྟོག་འབད་མི་རྒྱལ་ཁབ་ European Union, US, China ལ་སོགས་པ་སྒྲིག་མཐུན་གྱི་སྒོ་ལས་རྒྱལ་ཁབ་ ༩ ངོས་འཛིན་འབད་ཡོདཔ་ཨིན། (པྼི་ཡ།) ཚོགས་པའི་ཡིག་ཚང་ལྟེ་བ་ཀཱཊི་མཱན་ཌུ་ལུ་ཡོད། འཐུས་མི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་འགོ་ཁྲིད་ཚུ་གི་དོན་ལུ་ ལོ་བསྟར་བཞིན་དུ་གྲོས་འཛོམས་ཚར་རེ་འགོ་འདྲེན་འཐབ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་རུང་ རྒྱལ་ཁབ་འདི་ཚུ་གི་ཕྱི་འབྲེལ་བློན་པོ་ཚུ་གི་དོན་ལུ་ ཞལ་འཛོམས་ལོ་གཅིག་ལུ་ཚར་གཉིས་འབདཝ་ཨིན་མས། ཚོགས་པ་དེ་ནང་ ད་ལྟོ་ རྒྱ་གར། འབྲུག། བལ་པོ། ཨཕ་ག་ནིསི་ཏཱན། པ་ཀིསི་ཏཱན། ཤྲི་ལང་ཀ། མཱལ་དིབསི། བྷང་ལ་དེཤ་བཅས་ འཐུས་མི་ ༨ ཡོདཔ་ཨིན། རྒྱལ་ཁབ་ ༧ བྷང་ལ་དེཤ། རྒྱ་གར། མཱལ་དིབསི། བལ་པོ། པ་ཀིསི་ཏཱན། ཤྲི་ལང་ཀ་གི་ ཕྱི་འབྲེལ་དྲུང་ཆེན་ཚུ་གི་ཞལ་འཛོམས་ འགོ་དང་པ་འདི་ ཤྲི་ལང་ཀའི་རྒྱལ་ས་ ཀོ་ལོམ་བྷོ་ལུ་སྦེ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༡ སྤྱི་ཟླ་ ༤ པའི་ནང་འཚོགས་ཡོདཔ་ཨིན། ལྷོ་ཨེ་ཤི་ཡའི་དབུ་ཁྲིད་ཞལ་འཛོམས་ནང་ འཐུས་མི་རྒྱལ་ཁབ་/གཞུང་ག་རའི་ འགོ་དཔོན་ཚུ་ཡོདཔ་ལས་ འ་ནཱི་འདི་ ཚོགས་པ་འདི་གི་མངོན་མཐོའི་འདུས་ཚོགས་ཨིན། དབུ་ཁྲིད་ཞལ་འཛོམས་འདི་ རྟག་པར་རྒྱུན་དུ་ ལོ་ངོ་ ༢ ཀྱི་ཤུལ་ལས་འགོ་འདྲེན་འཐབ་ཨིནམ་དང་དེ་ཡང་ འཐུས་མི་རྒྱལ་ཁབ་ཚུའི་མིང་གི་གོ་རིམ་ཨིང་སྐད་ཀྱི་གསལ་བྱེད་དང་འཁྲིལ་ཏེ་ཡོད་མི་ལྟར་དུ་ སྐོར་རྒྱབ་རྐྱབ་ཅི་ར་ འགོ་འདྲེན་འཐབ་ནི་ཡོད། ལྷོ་ཨེ་ཤི་ཡ་ལུང་ཕྱོགས་མཐུན་འབྲེལ་ཚོགས་པ་གཞི་བཙུགས་འབད་དགོ་པའི་དམིགས་ཡུལ་གཙོ་བོ་ར་ ལྷོ་ཨེ་ཤི་ཡའི་ལུང་ཕྱོགས་ཀྱི་མི་རློབས་ཚུ་གི་སྐྱིད་སྡུག་བལྟ་ནི་དང་ མི་ཚེའི་གནས་སྟངས་ཡར་རྒྱས་གཏང་ནི། དཔལ་འབྱོར་གོང་འཕེལ་གྱི་མགྱོགས་འགྲོས་སེང་ནི། མི་སྡེ་གོང་འཕེལ་དང་དཔལ་འབྱོར་ཡར་རྒྱས་བཏང་སྟེ་ གང་ཟག་གང་རུང་གི་ མི་ཚེ་ཚུལ་མཐུན་ལུ་གནས་ཏེ་ རང་གི་ལྕོགས་གྲུབ་ཧ་གོ་ཚུགསཔ་བཟོ་ནི། གཅིག་མཐུན་དང་རང་དགོ་རང་འདྲོང་རྒྱ་སྐྱེད་གཏང་ནི་དང་ ཕན་ཚུན་གྱི་བློ་གཏད་ལུ་ཕན་གྲོགས་འབད་ནི། བདག་དང་གཞན་གཉིས་ཀའི་དཀའ་ཐུབ་ཚུ་ ངོས་ལེན་དང་ ཧ་གོ་ཚུགསཔ་བཟོ་ནི། དཔལ་འབྱོར་ མི་སྡེ་ ལམ་སྲོལ་དང་མཚན་རིག་གི་ལཱ་ཚུ་ནང་ མཉམ་འབྲེལ་དང་བདག་གཞན་གཉིས་ཀ་ལུ་རྒྱབ་སྐྱོར་འབད་ནི་འདི་ རྒྱ་སྐྱེད་འབད་ནི། གཞན་ཡར་རྒྱས་འགྱོ་བའི་བསྒང་ཡོད་པའི་ རྒྱལ་ཁབ་ཚུ་ནང་མཐུན་འབྲེལ་དམ་ཟབ་བཟོ་ནི། རྒྱལ་སྤྱིའི་འཛོམ་གནས་ཀྱི་ནང་ལུ་ སྤྱི་མཐུན་མཐའ་དོན་གྱི་གནད་དོན་གུར་མཉམ་འབྲེལ་རྩ་བརྟན་བཟོ་ནི་དང་ རྒྱལ་སྤྱི་དང་ལུང་ཕྱོགས་ཀྱི་ལས་སྡེ་དང་ལས་ཁུངས་ཚུ་དང་གཅིག་ཁར་མཉམ་འབྲེལ་འབད་ནི། (Revised SAARC brief) ལྷོ་ཨེ་ཤི་ཡ་ལུང་ཕྱོགས་མཐུན་འབྲེལ་ཚོགས་པའི་གཞི་རྩ་ངོ་མ་ར་ འཐུས་མི་རྒྱལ་ཁབ་ཚུ་གི་རང་དབང་རང་བཙན། མངའ་ཁོངས་ཆིག་སྒྲིལ། ཆབ་སྲིད་འདྲ་མཉམ་དང་། རང་དབང་ལུ་གུས་ཞབས་འབད་ནི། རྒྱལ་ཁབ་རང་སོའི་ནང་འཁོད་ཀྱི་གནས་སྟངས་ལུ་རང་དཀྲོག་མི་འབད་ནི། ཕན་ཚུན/སྤྱི་མཐུན་ཁེ་ཕན་ལུ་མཉམ་འབྲེལ་འབད་ནི། གྲོས་ཆོད་ག་བཟུམ་ར་འབད་རུང་ མགྲིན་གཅིག་གི་ཐོག་ལས་གྲོས་ཐག་གཅད་ནི་དང་ གྲོས་ཐག་གཅད་པའི་སྐབས་ཚོགསགྲངས་ ༨ ངེས་པར་དུ་དགོ། ཟུང་ཕྱོགས་ཀྱི་གནད་དོན་ག་བཟུམ་ཡོད་རུང་ བཟུར་ཏེ་བཞག་ཞིནམ་ལས་ རྒྱལ་ཁབ་ཕྱོགས་མང་གི་གནད་དོན་གུར་ ཟུང་ཕྱོགས་ཀྱི་ཕྱོགས་ལྷུང་སྤུ་ཙམ་ཡང་མེད་པར་གྲོས་བསྡུར་འབད་དགོ། ཚོགས་པ་འདི་གི་ལས་འགན་དང་འགན་ཁུར་ཚུ་ག་ར་ ལྕོགས་གྲུབ་ཅན་གྱི་ཚོགས་པའི་ལས་ཁུངས་ཁག་མ་འདྲཝ་ དེ་ཡང་ བློན་པོའི་ལྷན་ཚོགས། གཏན་འཇགས་ཚོགས་ཆུང་། ཐབས་རིག་ཚོགས་ཆུང་། ལས་རིམ་ཚོགས་ཆུང་དང་ དྲུང་ཆེན་ཡིག་ཚང་ཚུ་གིས་འབདཝ་ཨིན། བློན་པོའི་ལྷན་ཚོགས་འདི་ནང་ འཐུས་མི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཕྱི་འབྲེལ་བློན་པོ་ཚུ་ཡོདཔ་ཨིན། ལྷན་ཚོགས་འདི་གི་ལཱ་འགན་འདི་ ༡༽ ཚོགས་པ་འདི་གི་སྲིད་བྱུས་བཟོ་ནི། ༢༽ཚོགས་པའི་ཡར་རྒྱས་ཀྱི་གནས་སྟངས་བསྐྱར་ཞིབ་འབད་ནི། ༣༽མཉམ་འབྲེལ་འབད་ནི་གི་གནད་དོན་གསརཔ་ཚུ་གྲོས་ཐག་གཅད་ནི། ༤༽ཚོགས་པའི་ཐབས་ལམ་གསརཔ་གཞི་བཙུགས་འབད་ནི།༼དགོ་མི་དགོ་དང་འཁྲིལ་ནི།༽ ཚོགས་པའི་དོན་ལུ་སྤྱིར་བཏང་ཁེ་ཕན་ཡོད་པའི་གཞི་དོན་གུར་ཐག་གཅད་ནི་ཚུ་ཨིན། བློན་པོའི་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་འཐུས་མི་ཚུ་གིས་ ལོ་རེའི་ནང་ ཚར་གཉིས་འཛོམས་འདུ་ནང་བཅའ་མར་གཏོགསཔ་ཨིན། གཏན་འཇགས་ཚོགས་ཆུང་འདི་ནང་ འཐུས་མི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཕྱི་འབྲེལ་དྲུང་ཆེན་ཚུ་ཡོདཔ་ཨིན། ཁོང་གི་འགན་ཁུར་ངོ་མ་ར ༡༽མཉམ་འབྲེལ་གྱི་ལས་སྣ་ག་བཟུམ་ཡོད་རུང་ སྤྱིར་བཏང་ལྟ་རྟོག་དང་འགོ་འདྲེན་འཐབ་ཨིན། ༢༽ ལས་འགུལ་དང་ལས་རིམ་ཚུ་ངོས་ལེན་འབད་ནི་དང་ དེའི་དོན་ལུ་ མ་དངུལ་ཟད་འགྲོ་དབྱེ་ཞིབ་འབད་ནི། ༣༽ལས་སྡེ་ནང་འཁོད་ཀྱི་ གཙོ་རིམ་ཚུ་གཏན་འབེབས་འབད་ནི། ༤༽ལུང་ཕྱོགས་དང་ཕྱི་ཁའི་ཐོན་སྐྱེད་ཚུ་མཁོ་སྒྲུབ་འབད་ནི། ༥༽མཉམ་འབྲེལ་གྱི་ས་ཁོངས་ཚུ་ འོས་ལྡན་གྱི་ཞིབ་ཚོལ་འབད་དེ་ངོས་འཛིན་འབད་ནི་ཚུ་ཨིན། ཁོང་གི་བཀའ་ཁྲིམས་ལྟར་དུ་འབད་བ་ཅིན་ དུས་ནམ་དང་ནམ་ར་འབད་རུང་ བསྟུན་འགྲོས་འབད་དགོ་པའི་གནས་སྟངས་རེ་ཤརཝ་ད་ ངེས་པར་དུ་འཛོམས་དགོ། སྤྱིར་བཏང་འ་ནཱི་ཚོགས་ཆུང་གི་དབུ་ཁྲིད་ཞལ་འཛོམས་དང་ བློན་པོ་ལྷན་འཛོམས་འཚོགས་ནིའི་དུས་ཚོད་ཀྱི་སྔ་གོང་ལུ་འཚོགསཔ་ཨིན། ལས་རིམ་ཚོགས་ཆུང་འདི་ཚོགས་པ་འདི་གི་བཀའ་ཁྲིམས་འདུས་ཚོགས་ཡང་ཨིན། ཁོང་གི་འགན་ཁུར་ངོ་མ་ར་ གཏན་འཇགས་ཚོགས་ཆུང་ལུ་གཤམ་གསལ་ལུ་བཀོད་དེ་ཡོད་པའི་གནད་དོན་གུར་གྲོགས་རམ་འབད་ནི་འདི་ཨིན། ལུང་ཕྱོགས་ལས་འགུལ་གདམ་འཐུ་འབད་ནི། ཕྱི་ཁའི་ཐོན་སྐྱེད་ཚུ་མཁོ་སྒྲུབ་འབད་ནི། ལས་སྡེ་ནང་འཁོད་ལུ་ལཱ་དང་་ལས་རིམ་ཚུ་ གཙོ་རིམ་བསྒྲིགས་ཏེ་འབད་ནི། ལོ་བསྟར་གྱི་ལས་སྣ་ཚུ་བསྐྱར་ཞིབ་འབད་ནི་ཚུ་ཨིན། དེ་ཁར་ཕྱི་འབྲེལ་ལྷན་ཁག་གི་མཉམ་འབྲེལ་དྲུང་ཆེན་གྱི་གནས་ཚད་ནང་ཡོད་པའི་འགན་འཛིན་འགོ་དཔོན་ཚུ་ཡོདཔ་ཨིན། ཚོགས་ཆུང་འདི་གི་འཐུས་མི་ཚུ་གིས་ གཏན་འཇགས་ཚོགས་ཆུང་གི་སྔ་གོང་ལུ་ ཞལ་འཛོམས་འཚོགསཔ་མ་ཚད་ ཡང་ཅིན་ ལོ་མཇུག་བསྡུ་ཁམས་ལུ་འཚོགསཔ་ཨིན། ཐབས་རིག་ཚོགས་ཆུང་འདི་ནང་འཐུས་མི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ངོ་ཚབ་ དམིགས་བསལ་ལས་སྡེ་ཁག་གི་མཁས་མཆོག་ཚུ་ཡོདཔ་ཨིན། ཁོང་གི་ལཱ་འགན་འདི་ ས་ཁོངས་སོ་སོ་དང་འཁྲིལ་ཏེ་ ལས་འགུལ་གྱི་ལས་རིམ་བཟོ་ནི་ཚུ་ཨིན། དེ་མ་ཚད་ ལས་རིམ་དེ་ཚུ་ ལྟ་རྟོག་འབད་དེ་ གཏན་འཇགས་ཚོགས་ཆུང་ལུ་ སྙན་ཞུ་འབད་དགོ། དེ་ལས་ ལཱ་འབད་མི་སྡེ་ཚན་དེ་ནང་ འཐུས་མི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ངོ་ཚབ་ཚུ་ཡོདཔ་ཨིན། ཁོང་གི་ལས་འགན་ཡང་ཐབས་རིག་ཚོགས་ཆུང་དང་ཆ་འདྲ་སུ་ཅིག་ར་ཨིན། གཞན་ཡང་དམིགས་པ་དང་འཁྲིལ་བའི་ལས་འགུལ་གྱི་ལས་རིམ་ཚུ་གི་ཐབས་ལམ་དང་ མ་དངུལ་གྱི་འབྱུང་ཁུངས་ཚུ་ གྲོས་འཆར་བཀོདཔ་ཨིན། ད་ལྟོ་ལཱ་འབད་མི་ཚོགས་ཆུང་ ༤ ཡོདཔ་དང་ དེ་ཡང་ ༡༽བརྒྱུད་འབྲེལ་གྱི་འཕྲུལ་རིག། ༢༽སྐྱེ་ལྡན་འཕྲུལ་རིག། ༣༽ལྟ་བཤལ། ༤༽ནུས་རྫས་ཚུ་ཨིན། མཇུག་རང་ ལྷོ་ཨེ་ཤི་ཡ་གི་དྲུང་ཆེན་ཡིག་ཚང་འདི་སྤྱི་ལོ ༡༩༨༧ ལུ་གཞི་བཙུགས་འབད་ཡོདཔ་དང་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༨སྤྱི་ཟླ་ ༡ པའི་ཚེས་ ༡ ལས་ཡིག་ཚང་འདི་བཀོལ་སྤྱོད་འབད་ནི་འགོ་བཙུགས་ནིག། ཁོང་གི་ལཱ་འགན་ངོ་མ་རང་ ཚོགས་པ་འདི་གི་ལས་རོམ་ཚུ་ ལྟ་རྟོག་འབད་དེ་འགོ་འདྲེན་འཐབ་ནི་དང་ ཚོགས་པའི་ཞལ་འཛོམས་ཀྱི་སྐབས་ལུ་ཞབས་ཏོག་ཞུ་ནི་ དེ་ལས་བརྒྱུད་འབྲེལ་གྱི་བརྒྱུད་ལམ་སྦེ་ཕྱག་ཞུཝ་ཨིན། དྲུང་ཆེན་ཡིག་ཚང་འདི་ ཡོངས་ཁྱབ་དྲུང་ཆེན་གྱི་འགོ་ཁྲིད་འབད་དེ་ ཁོ་གི་འོག་ལུ་འཐུས་མི་རྒྱལ་ཁབ་ལས་མདོ་ཆེན་རེ་རེ་འབདཝ་ད་ མདོ་ཆེན་བསྡོམས་ཏེ་ ༨ ཡོདཔ་ཨིན། ཡོངས་ཁྱབ་དྲུང་ཆེན་འདི་ འཐུས་མི་རྒྱལ་ཁབ་ཚུ་ལས་ ལོ་ངོ་ ༣ གྱི་རིང་ལུ་བཙག་འཐུ་འབདཝ་ཨིནམ་དང་ དེ་ཡང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་མིང་ ཨིང་སྐད་ཀྱི་གསལ་བྱེད་ཀྱི་གོ་རིམ་དང་འཁྲིལ་ཏེ་འཐུས་མི་རྒྱལ་ཁབ་ཚུ་གི་བར་ན་ སྐོར་རྒྱབ་སྦེ་འབདཝ་ཨིན། (Revised SAARC brief) འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཚོགས་གོང་འཕེལ་ལས་རིམ་གྱི་གཞི་བཀོད།་༼ཡུ་ཨེན་ཌི་པི༽ ༉ འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཚོགས་གོང་འཕེལ་ལས་རིམ་གྱི་གཞི་བཀོད་འདི་ འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་གོང་འཕེལ་མཐུད་སྦྲེལ་འབད་མི་ཅིག་ཨིནམ་མ་ཚད་ མི་སྡེའི་ནང་མི་སེར་ཚུ་གི་མི་ཚེའི་གནས་སྟངས་ཡར་རྒྱས་གཏང་ནིའི་དོན་ལུ་ རྒྱལ་ཁབ་ཚུ་ ཤེས་ཡོན་དང་།ཉམས་མྱོང་། ཐོན་སྐྱེད་ཚུ་དང་མཐུད་སྦྲེལ་འབད་ནི་ལུ་ སྐུལ་ཁྱབ་བརྡ་སྤྲོད་འབདཝ་ཨིན། གཞན་ཡང་རྒྱལ་ཁབ་ཚུ་ནང་དབུལ་ཕོངས་ཀྱི་དཀའ་ངལ་བསལ་ནི་དང་ ཡུན་བརྟན་དཔལ་འབྱོར་གོང་འཕེལ་དང་ མི་སྟོབས་གོང་འཕེལ་གཏང་ནི་ལུ་གཙོ་བོར་བཏོནམ་ཨིན། འ་ནཱི་འདི་ གོང་འཕེལ་གྱི་དོན་ལུ་གྲོགས་རམ་བྱིན་མི་འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ལས་སྡེ་སྦོམ་ཤོས་ཅིག་ཨིན། ༼ལི་ལི་དབང་ཕྱུག། ༢༠༠༨ ཤོག་གྲངས་ ༡༨༡།༽ འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཚོགས་གོང་འཕེལ་གཞི་བཀོད་འདི་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༤༩ ལུ་གཞི་བཙུགས་གནང་ནུག། དེ་ཡང་ འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཚོགས་རྒྱ་བསྐྱེད་ལས་རིམ་གྱི་བཟོ་རིག་གྲོགས་རམ་དང་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༥༨ ལུ་གཞི་བཙུགས་འབད་མི་འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཚོགས་གལ་ཅན་༼དམིགས་བསལ།༽མ་དངུལ་གཉིས་གཅིག་ཁར་བསྡབ་སྟེ་བཟོ་ནུག། ད་རེས་ཡོད་པའི་འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཚོགས་གོང་འཕེལ་ལས་རིམ་གྱི་གཞི་བཀོད་འདི་ འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཚོགས་ཡོངས་ཁྱབ་ལྷན་འཛོམས་ཀྱིས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༦༥ སྤྱི་ཟླ་ ༡༡ པའི་ཚེས་ ༢༢ ལུ་གཞི་བཙུགས་གནང་ནུག། ལས་སྡེ་འདི་གི་འཛིན་སྐྱོང་བཀོད་ཚོགས་ཀྱི་འཐུས་མི་ཚུ་ རྒྱལ་ཁབ་ ༣༦ གི་ངོ་ཚབ་ཀྱིས་ སྐོར་རྒྱབ་རྐྱབ་སྟེ་ལཱ་འགན་འབགཔ་ཨིན། མ་གཞི་ཡིག་ཚང་འདི་གི་འཐུས་མི་ཚུ་ ལུང་ཕྱོགས་སྡེ་ཚན་ ༥ གི་ངོ་ཚབ་ཚུ་ཨིན་རུང་ བཀོད་ཚོགས་ཀྱི་དམིགས་གཏད་གཙོ་བོ་ར་ ཡུ་ཨེན་ཌི་པི་གི་ལས་སྣ་གུར་བཀོད་རྒྱ་གཏང་ནི་དང་། རྒྱབ་སྐྱོར་འབད་ནི། རྒྱལ་ཁབ་ཚུ་ནང་གོང་འཕེལ་འགྱོ་བཞིན་ཡོད་པའི་དགོས་མཁོ་ཚུ་ ངོས་ལེན་འབད་ནི་འདི་ཨིན། འཛིན་སྐྱོང་བཀོད་ཚོགས་བདག་སྐྱོང་ཡིག་ཚང་གིས་ འཛིན་སྐྱོང་བཀོད་ཚོགས་ཀྱི་ལས་སྣ་ག་རའི་ནང་གཡོག་རྒྱུག་དོ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ བཀོད་ཚོགས་འཐུས་མི་ཚུ་ལུ་གནས་ཚུལ་དུས་ཚོད་ཁར་སྤྲོད་ནི་དང་ཞབས་ཏོག་འགྲུབ་ནི་ཚུ་ཨིན། དེ་བཟུམ་སྦེ་གཞན་ཡང་ ཡིག་ཚང་གི་བཀོད་ཚོགས་འཐུས་མི་ཚུ་གི་ཞལ་འཛོམས་བཅའ་སྒྲིག་རྐྱབ་ནི་དང་ འཐུས་མི་ཚུ་ ལཱ་གི་ས་ཁོངས་ནང་གཟིགས་སྐོར་གནང་པར་འབྱོན་ནིའི་དོན་ལུ་འགོ་འདྲེན་འཐབ་ནི་དང་ འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ལས་སྡེ་གཞན་མི་ཚུ་དང་མཐུན་ལམ་མི་ཉམས་གོང་འཕེལ་གཏང་ནི་ཚུ་ཨིན། འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་རྒྱལ་སྤྱི་གོང་འཕེལ་སྣ་ཁྲིད་འབད་མི་འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཚོགས་གོང་འཕེལ་ལས་རིམ་གྱི་གཞི་བཀོད་ཀྱིས་ རྒྱལ་ཁབ་ ༡༧༠ ནང་དབུལ་ཕོངས་རྩ་མེད་གཏང་ནི་དང་ སྙོམ་མེད་མར་ཕབ་འབད་ནི་ཚུ་ཨིན། ཡིག་ཚང་འདི་གིས་ རྒྱལ་ཁབ་ཚུ་ གི་སྲིད་བྱུས་བཟོ་ནི། དབུ་ཁྲིད་གོ་འཕང་གི་ལྕོགས་གྲུབ་གོང་འཕེལ་གཏང་ནི། མཉམ་འབྲེལ་གྱི་འཇོན་ཐང་རྒྱ་བསྐྱེད་འབད་ནི། གཙུག་སྡེའི་ནུས་སྟོབས་ཡར་འཕར་གཏང་ནི། ཡུན་བརྟན་གོང་འཕེལ་གྱི་དམིགས་ཡུལ་འགྲུབ་ནི་ཚུ་ནང་དམིགས་གཏད་བསྐྱེདཔ་ཨིན། དེ་མ་ཚད་ ལཱ་འགན་ངོ་མ་གཅིག་འདི་ ཡུན་བརྟན་གོང་འཕེལ་དང་ དམངས་གཙོའི་རིང་ལུགས་ཀྱི་གཞུང་སྐྱོང་བདེ་སྐྱིད་སྒྲིང་སྒྲི་བཟོ་ནི། གནམ་གཤིས་གནས་སྟངས་དང་ རྐྱེན་ངན་ཚབས་ཆེན་ཚུ་གདོང་ལན་འབད་ནི་ཚུ་ཨིན། འཛམ་གླིང་མཐའ་དབུས་མེད་པར་ ཡུ་ཨེན་ཌི་པི་འདི་ བློ་གཏད་ཅན་/ཡིད་ཆེས་བསྐྱེད་ཚུགས་པའི་གོང་འཕེལ་གྱི་མཉམ་འབྲེལ་པ་སྦེ་ངོས་ལེན་འབད་མི་འདི་གཙོ་བོ་ར་ ཡིག་ཚང་འདི་གིས་ འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་གཞི་རྩ་དང་བརྩི་མཐོང་ལུ་གནས་ཏེ་ལཱ་འབད་མི་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ཨིན། དུས་རྟག་པར་རྒྱུན་དུ་ འགྱུར་བ་དང་ཤེས་ཡོན་འབད་རུང་། ཉམས་མྱོང་འབད་རུང་། མི་ཚེའི་གནས་སྟངས་ཡར་དྲག་གཏང་ནི་ལུ་ མཉམ་འབྲེལ་འབད་དེ་ལཱ་འབད་ནི་ལུ་གཙོ་བོར་བཏོནམ་ཨིན། མཉམ་འབྲེལ་འབད་དེ་ཕྱག་ལཱ་མཛད་ནི་འདི་ ལས་སྡེ་འདི་གི་དམིགས་ཡུལ་ངོ་མ་ཅིག་ཨིན་པའི་ཁར་ ཡར་རྒྱས་གོང་འཕེལ་གྱི་ལས་སྣ་ཚུ་ནང་སྟབས་མ་བདེཝ་ག་བཟུམ་བྱུང་རུང་ ཤེས་ཡོན་དང་ཉམས་མྱོང་གི་ཡོན་ཏན་ལྡན་པའི་མི་སྟོབས་ལེ་ཤ་ཡོདཔ་ལས་ དཀའ་ངལ་ཚུ་བསལ་ཚུགས་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། ལྷག་པར་དུ་ རྒྱལ་སྤྱིའི་དངུལ་འབྲེལ་གྱི་གཙུག་སྡེ་ཚུ་ཡང་ མ་དངུལ་གྲོགས་རམ་འབད་སའི་ཡུལ་ངོ་མ་ཅིག་སྦེ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ཡང་ རྒྱལ་སྤྱིའི་དངུལ་ཁང་ དཔེར་ན་ འཛམ་གླིང་དངུལ་ཁང་། ཨཕ་རི་ཀའི་གོང་འཕེལ་དངུལ་ཁང་། ཨེ་ཤི་ཡའི་གོང་འཕེལ་དངུལ་ཁང་ཚུ་དང་གཅིག་ཁར་ སྒྲིག་མཐུན་གྱི་གན་རྒྱ་ཡང་ཡོདཔ་ཨིན། མ་དངུལ་གྱི་འབྱུང་ཁུངས་གཞན་ཡང་ སྒེར་གྱི་ལས་སྡེ་ཚུ་ཨིནམ་ལས་ ཁོང་གིས་ ཡར་རྒྱས་འགྱོ་བའི་བསྒང་་ཡོད་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཚུ་ནང་རྒྱབ་སྐྱོར་འབད་མི་ལུ་བརྟེན་ གསར་གཏོད་ཀྱི་ཚོང་ལཱ་རྒྱ་སྐྱེད་གཏང་ནི་ལུ་ཕན་ཐོགས་བྱུང་སྟེ་ཡོད། དེ་མ་ཚད་ ཚོང་ལམ་གོང་འཕེལ་གཏང་ནིའི་དོན་ལུ་ ཡུ་ཨེན་ཌི་པི་གིས་ གཡུས་ཁའི་བཟོ་སྐྲུན་པ་ཚུ་ རྒྱལ་སྤྱི་ཚོང་ལམ་དང་གཅིག་ཁར་ཡང་མཐུན་འབྲེལ་འབད་བྱིནམ་ཨིན། གཞན་ཡང་ མི་སྡེ་ལས་ཚོགས་ཚུ་བརྒྱུད་དེ་ ལས་སྣ་ཚུ་དང་སྲིད་བྱུས་ཚུ་གཞི་བཙུགས་འབད་དེ་ སྐུལ་ཁྱབ་བརྡ་སྤྲོད་འབདཝ་ཨིན། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་གནས་ཚད་ནང་ལུ་འབད་བ་ཅིན་ གསོ་བ། ཤེས་རིག། འཐུང་ཆུ་བཀྲམ་སྤེལ། སོ་ནམ་རྒྱ་སྐྱེད་དང་ བསྐྱིན་འགྲུལ་ཆུང་བའི་ཞབས་ཏོག་ཚུ་བྱིན་ནི་ཡོད། དེ་འབདཝ་ལས་ ལས་སྡེ་འདི་ལུ་ ཁས་བླངས་ཀྱི་ཐོག་ལས་ཞབས་ཏོག་འགྲུབ་མི་ཡོངས་གྲགས་ཅན་གྱི་མི་དང་ ཚོང་ཚབ་མཐུན་འབྲེལ་པ་ལེ་ཤ་ཅིག་གིས་ར་ འཛམ་གླིང་ལུ་གནོད་པའི་དོན་ཚན་ཚུ་ གསལ་བསྒྲགས་འབད་དེ་ འཛམ་གླིང་ཞི་བདེ་ཡར་རྒྱས་གཏང་ནི་ལུ་གཙོ་བོར་བཏོནམ་ཨིན། (Sustainable Development Goals, UNDP) ཡུ་ཨེན་ཌི་པི་གིས་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ལུ་གྲོགས་རམ་གྱི་ལས་རིམ་འདི་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༣ ལས་འགོ་བཙུགས་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ཡང་ མི་སྙོམ་མར་ཕབ་གཏང་ནི་དང་ སྟབས་ཉེས་པའི་མི་ཚུ་ལུ་དབང་ཆ་བྱིན་ཏེ་རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ཀྱི་དམིགས་ཡུལ་འགྲུབ་ནི་ལུ་ ཕན་གྲོགས་འབད་ཡི། ཡུ་ཨེན་ཌི་པི་གི་ཡིག་ཚང་འདི་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༩ ལུ་གཞི་བཙུགས་འབད་ནུག། (ལི་ལི་དབང་ཕྱུག། ༢༠༠༨ ཤོག་གྲངས་ ༡༨༡།). སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༠ གི་སྐབས་ལུ་ ལས་སྡེ་འདི་གིས་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ ལྟ་བཤལ་ལས་སྡེ་དང་གློག་མེ་ལས་འཛིན་འགོ་བཙུགས་ནིའི་ནང་རྒྱབ་སྐྱོར་འབད་དེ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༦ ལུ་ ངན་ལྷད་བཀག་སྡོམ་ལྷན་ཚོགས་གཞི་བཙུགས་འབད་ནི་ལུ་ཡང་ གྲོགས་རམ་འབད་ཡི། འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཚོགས་གོང་འཕེལ་ལས་རིམ་གཞི་བཀོད་ཀྱིས་ འབྲུག་གཞུང་ལུ་ ཁག་ཆེ་བའི་གྲོགས་རམ་འབད་དང་འབད་བཞིན་དུ་ཡོདཔ་ཨིན། (UNDP Bhutan). འཛམ་གླིང་ཟ་སྤྱོད་ལས་རིམ། ༉ འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ཡན་ལག་ལས་སྡེ་ འཛམ་གླིང་ཟ་སྤྱོད་ལས་རིམ་འདི་ འཛམ་གླིང་ནང་ དབུལ་ཕོངས་ཀྱི་དཀའ་ངལ་བསལ་ནི་ལུ་དམིགས་གཏད་བསྐྱེད་དེ་ཕྱག་ལཱ་གནང་མི་ངོ་མ་ཅིག་ཨིན། ལས་སྡེ་འདི་གིས་ བཟའ་འཐུང་གི་གྲོགས་རམ་བྱིན་ཏེ་ མི་མཐུན་པའི་རྐྱེན་ངན་དང་དཀའ་ངལ་ནང་ཚུད་མི་ཚུ་ལུ་ ཞི་བདེ་དང་རྩ་བརྟན་ དེ་ལས་ གོང་འཕེལ་གྱི་ཐབས་ལམ་འགྲིགཔ་ཨིན། ༼འཛམ་གླིང་ཟ་སྤྱོད་ལས་རིམ། ༢༠༡༤།༽ འཛམ་གླིང་ཟ་སྤྱོད་ལས་རིམ་འདི་ ཡུ་ནཱིའི་ཊེཊི་ཨིསི་ཊེཊིགི་སྲིད་འཛིན་ ཌུ་ཝའིཊི་ཨའི་ཟུའན་ཧའུ་ཝ་ (Dwight Eisenhower) གི་བཀའ་རྒྱ་ལྟར་དུ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༦༡ ལུ་གཞི་བཙུགས་གནང་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ཡང་འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ལམ་ལུགས་ཐོག་ལས་ བཟའ་འཐུང་གྲོགས་རམ་འབད་ནི་གི་དོན་ལུ་ མོ་བཏབ་སྦེ་འགོ་འདྲེན་འཐབ་ནུག། དེ་གི་དམིགས་ལཱ་ངོ་མ་ར་ གློ་བུར་ཉེན་འཚུབ་གནས་སྟངས་ཀྱི་སྐབས་ལུ་ གྲོགས་རམ་འབད་ནི་དང་ གཞིས་ཆགས་ཉམས་གསོ་འབད་ནི་ཚུ་ཨིན། གོང་འཕེལ་གྱི་ལས་རིམ་འགོ་དང་པ་ར་ སུའི་ཌེན་ (sweden) གི་ནིའུ་བིའི་ཡེན་༼Nubians༽ ཚུ་ལུ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༦༣ ལུ་འགོ་བཙུགས་ནུག། ལོ་དེ་ནང་ འཛམ་གླིང་ཟ་སྤྱོད་ལས་རིམ་འདི་འགོ་ཐོག་ ཊོ་གོ་(Togo)ལུ་སློབ་གྲྭའི་བཞེས་སྒོ་བྱིན་ནིའི་དོན་ལུ་ གནང་བ་ཐོབ་ཡོདཔ་ཨིན། གློ་བུར་ཉེན་འཚུབ་ཅན་གྱི་གནས་སྟངས་ཚུ་ནང་ བཞེས་སྒོ་དང་ གོང་འཕེལ་གྱི་གྲོགས་རམ་བྱིན་ནི་འདི་ ག་ནི་བ་གལ་ཆེ་ཤོས་ཅིག་ལུ་གྱུར་ཡོདཔ་ཨིན། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༦༤ གི་ལོ་ལུ་འཛམ་གླིང་ཟ་སྤྱོད་ལས་རིམ་འདི་ འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ལས་རིམ་ངོ་མ་ཅིག་ལུ་གྱུར་ཡོདཔ་སྦེ གསལ་བཀོད་འབད་ཡི། ད་རེས་ ཟ་སྤྱོད་ལས་རིམ་འདི་ འཛམ་གླིང་ནང་ སྲོག་སྐྱབས་དང་མི་ཚེ་འཕོ་འགྱུར་གྱི་དོན་ལུ་གྲོགས་རམ་འབད་མི་ལས་སྡེ་ གལ་ཆེ་ཤོས་ཅིག་ལུ་གྱུར་ཡོད། མི་འདོད་པའི་རྐྱེན་ངན་ཚུ་ནམ་ར་བྱུང་རུང་ ས་གནས་ག་ཏེ་ར་ཨིན་རུང་ དེ་ཁར་གྲོགས་རམ་འབད་བར་འདི་འཕྲོ་ལས་ལྷོདཔ་མ་ཚད་ དེ་མ་ཚད་སྤྱིར་བཏང་གི་གནས་སྟངས་ཚུ་ནང་ཡང་ བཞེས་སྒོ་བཅུད་ཅན་དང་ ཉེན་སྲུང་གི་དོན་ལུ་ དུས་རྒྱུན་དུ་རྒྱབ་སྐྱོར་འབདཝ་ཨིན། བརྩོན་ཤུགས་དང་ཁྱད་རིག་ལྡན་པའི་ལས་གཡོགཔ་སྟོང་ཕྲག་ ༢༠,༠༠༠ ལྷག་ཙམ་ཅིག་གི་འགོ་འདྲེན་ཐོག་ལུ་ འཛམ་གླིང་ཟ་སྤྱོད་ལས་རིམ་འདི་ རྒྱལ་ཁབ་ ༨༠ གི་ནང་དཀའ་སྡུག་ཤུགས་སྦེ་མྱོང་མི་ཚུ་ལུ་ཆ་རོགས་འབད་བའི་བསྒང་ར་ཡོདཔ་ཨིན། ༼འཛམ་གླིང་ཟ་སྤྱོད་ལས་རིམ། ༢༠༡༤།༽ འཛམ་གླིང་ཟ་སྤྱོད་ལས་རིམ་འདི་ འཛིན་སྐྱོང་ལྷན་སྡེ་བཀོད་ཚོགས་ཀྱིས་ སྐྱོང་དོ་ཡོདཔ་དང་ དེ་ནང་འཐུས་མི་རྒྱལ་ཁབ་ ༣༦ ཡོད། བཀོད་ཚོགས་འདི་གིས་ ཟ་སྤྱོད་ལས་རིམ་གྱི་ལས་སྣ་ཚུ་ལུ་ རྒྱལ་སྤྱིའི་རྒྱབ་སྐྱོར་ལམ་སྟོན་བྱིན་ནི་དང་ ཡང་ན་ ལྟ་རྟོག་ཚུ་འབདཝ་ཨིན། ལྷག་པར་དུ་ ཡིག་ཚང་འདི་གིས་ རོམ་(Rome)ལུ་ཡོད་པའི་འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་བཟའ་འཐུང་དང་སོ་ནམ་ལས་ཁུངས་དང་ རྒྱལ་སྤྱི་སོ་ནམ་གོང་འཕེལ་མ་དངུལ་ཟེར་ ཡན་ལག་ལས་ཁུངས་ཅིག་ཡོད་མི་ གཉིས་དང་གཅིག་ཁར་ མཐུན་ཏོག་ཏོ་སྦེ་ ལཱ་འབདཝ་ཨིན། ལས་ཁུངས་འདི་གི་བཀོད་ཁྱབ་མདོ་ཆེན་འདི་ ལོ་ ༥ གི་དོན་ལུ་ བཙག་འཐུ་འབད་དེ་ཡོད་མི་འདི་གི་འགོ་དྲེན་ཐོག་ལུ་ ཕྱག་ལཱ་ཚུ་མཛདཔ་ཨིན། དེ་གི་འགན་ཁག་ངོ་མ་ར་ ལས་ཁུངས་ཀྱི་བདག་སྐྱོང་སྒྲིང་སྒྲི་སྦེ་འགོ་འདྲེན་འཐབ་ནི་དང་ གཞན་ཡང་ ལས་འགུལ་དང་ལས་རིམ་ཚུ་གུར་ ཕྱག་ལཱ་གནང་ནི་ཚུ་ཨིན། དེ་མ་ཚད་ ལས་ཁུངས་འདི་ལུ་བཀོད་ཁྱབ་མདོ་ཆེན་འོགམ་གཅིག་དང་ བཀོད་ཁྱབ་མདོ་ཆེན་ཞིབ་རོགས་བཞི་ཡོདཔ་ཨིན། ལས་སྡེ་དེ་ལུ་ མ་དངུལ་རྒྱབ་སྐྱོར་འདི་ ཆ་ཚང་ར་ ཁས་བླངས་ཀྱི་ཐོག་ལུ་ཞལ་འདེབས་ལེན་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་མ་ཚད་ འཛམ་གླིང་ཟ་སྤྱོད་ལས་རིམ་གྱིས ་གཞུང་དང་རྒྱལ་སྤྱིའི་གཞུང་མིན་ལས་སྡེ་དང་ལས་ཁུངས་ཁག་མ་འདྲཝ་ ༩༠༠ ལྷག་ཙམ་ཅིག་ཡོད་མི་དང་གཅིག་ཁར་མཉམ་འབྲེལ་འབད་དེ་ བཟའ་འཐུང་གི་གྲོགས་རམ་དང་དབུལ་ཕོངས་ཀྱི་དཀའ་ངལ་ཚུ་བསལཝ་ཨིན། འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ འཛམ་གླིང་ཟ་སྤྱོད་ཀྱི་ལས་རིམ་འདི་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༦ ལུ་འགོ་བཙུགས་ནུག། ལས་རིམ་དེ་གི་རྒྱབ་སྐྱོར་གྱི་གཞི་འགྱམ་ངོ་མ་ར་ སློབ་གྲྭ་ཚུ་ནང་བཞེས་སྒོ་བྱིན་ནི་འདི་ཨིནམ་དང་ སློབ་ཕྲུག་སྟོང་ཕྲག་ལས་བཅས་ཏེ་ འཛམ་གླིང་ཟ་སྤྱོད་ལས་རིམ་འདི་གིས་ཕན་ཐོགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། གཞན་ཡང་ འཛམ་གླིང་ཟ་སྤྱོད་ལས་རིམ་གྱིས་ ཟམ་རྐྱབ་ནི་དང་། གསོ་བ། སོ་ནམ་གྱི་ལས་སྣ་ཚུ་ནང་ཡང་ གྲོགས་རམ་འབད་དེ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ གློ་བུར་བཞེས་སྒོ་བསག་མཛོད་ཡང་གཞི་བཙུགས་འབད་དེ་ཡོདཔ་ཨིནམ་མ་ཚད་ མཐའ་ཟུར་གཡུས་ཚན་གྱི་སློབ་ཕྲུག་ཨ་ལུ་ཚུ་ལུ་ དམིགས་བསལ་གྱི་ལྟ་རྟོག་འབད་དེ་ བཞེས་སྒོ་བཅུད་ཅན་བྱིན་ནི་གི་དམིགས་གཏད་བསྐྱེདཔ་ཨིན། ༼ལི་ལི་དབང་ཕྱུག། ༢༠༠༨། ཤོག་གྲངས་ ༡༨༣།༽ ཕྱི་འབྲེལ་གྱི་མཐུན་ལམ། ༉ འབྲུག་གི་བྱུང་རབས་དང་ས་ཆའི་ཆགས་ཐངས།་ དེ་ལས་ ལུང་ཕྱོགས་དང་རྒྱལ་སྤྱིའི་གནས་སྟངས་ ཀྱི་གོང་འཕེལ་ཚུ་ རྒྱུན་མ་ཆད་པར་འགྱོ་མི་འདི་གིས་ ཕྱི་འབྲེལ་ཐབས་བྱུས་བརྟན་བརྟན་ཅིག་བཟོཝ་ཨིན། ཁྱིམ་ཚང་རྒྱལ་ཁབ་ཚུ་དང་ རྒྱ་ཆེ་བར་འཛམ་གླིང་རྒྱལ་ཁབ་ཚུ་དང་གཅིག་ཁར་འབྲེལ་བ་འཐབ་པའི་སྐབས་ལུ་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཉེན་སྲུང་དང་རང་དབང་རང་བཙན། སྲུང་སྐྱོབ། གོང་འཕེལ་གྱི་ཕྱག་ལཱ་གནངམ་ད་ལུ་ ཕྱི་འབྲེལ་ཐབས་བྱུས་འདི་ ངེས་པར་མཁོ་བའི་ལག་ཆ་ཅིག་ཨིན། ད་རེས་ཀྱི་དུས་ལུ་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ ག་ནི་བ་སྐྱིད་ཏོང་ཏོ་དང་དགའ་ལྡན་ལྷ་ཡུལ་བཟུམ་ཡོད་པའི་རྒྱལ་ཁབ་མཇུག་ཨིནམ་སྦེ་བཤད་སྲོལ་ཡོད་མི་འདི་ ངོ་མ་ར་ས་གནས་ཀྱི་ཆགས་ཐངས་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ཨིན། (Wangchuk, 2008, p166). དུས་རབས་ ༡༧ པའི་ནང་ མཐུ་ཆེན་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ཞབས་དྲུང་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་གྱིས་ རྒྱལ་ཁབ་གཅིག་གྱུར་མཛད་གནང་པའི་ཤུལ་ལས་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱིས་ ཆོས་སྡེའི་མཐུན་འབྲེལ་ཚུ་ བལ་པོ་དང་ལ་དྭགས། སི་ཀིམ་ཚུ་དང་གཅིག་ཁར་བཟོ་ནུག། འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ ཕྱི་འབྲེལ་གྱི་མི་ངོ་འགོ་དང་པ་ པོར་བཅུ་གེལ་ལས་ཨིན་མི་ ཇི་སུའིསཊི་ ཨེསི་ཊེ་ཝའོ་ Estevao Cacella དང་ Joao Cabral གཉིས་འོངས་ནུག། དེ་བསྒང་ཞབས་དྲུང་གིས་ ཁོང་གཉིས་ལུ་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ གཞིས་གཅག་དགོ་པའི་རེ་སྐུལ་ཞུ་བའི་ལོ་རྒྱུས་ཚུ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ལས་ རིམ་པ་བཞིན་དུ་ དུས་རབས་ ༡༨ པའི་ནང་ རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ ཕྱི་གླིངཔ་ག་མངའ་འོག་ལུ་སྡོད་པའི་རིང་ ཕྱི་གླིངཔ་ཚུ་གིས་ དབང་ཚད་རྒྱ་སྐྱེད་གཏང་ནི་ལུ་དམིགས་ཏེ་ རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་མཐའ་འཁོར་ལུ་ཡོད་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཚུ་དང་ འབྲེལ་བ་འཐབ་ནི་འགོ་བཙུགས་པའི་ཤུལ་ལུ་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་དང་གཅིག་ཁར་ སྟབས་མ་བདེཝ་ལེ་ཤ་ཐོན་ནུག། དེ་བསྒང་ རྒྱ་གར་ལུ་ཡོད་པའི་ཕྱི་གླིངཔ་གཞུང་དང་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་བར་ན་ འཐུན་འབྲེལ་གྱི་ཆིངས་ཡིག་ སྤུ་ན་ཁའི་ཆིངས་ཡིག་ (The Treaty of Punakha) འདི་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༡༠ སྤྱི་ཟླ་ ༡ སྤྱི་ཚེས་ ༨ ལུ་བཟོ་བའི་ཤུལ་ལས་ དཀའ་ངལ་ལེ་ཤ་ཞི་ཡོདཔ་ཨིན། (Phuntsho, 2013, p. 237) དེ་ལས་ ལས་རིམ་པ་བཞིན་དུ་ རྒྱལཔོ་རིམ་བྱོན་གྱིས་ ཕྱི་ནང་གི་འབྲེལ་བ་སྔར་ལས་ལྷག་སྟེ་ གོང་འཕེལ་གཏང་ནི་ལུ་བརྩོན་ནུག། འབྲུག་རྒྱལ་གཉིས་པ་ འཇིགས་མེད་དབངཕྱུག་མཆོག་གིས་ རྒྱ་གར་རང་བཙན་གྱི་གཞུང་གསརཔ་དང་གཅིག་ཁར་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༤༩ ལུ་ རྒྱ་འབྲུག་མཐུན་འབྲེལ་གྱི་ཆིངས་ཡིག་བཞེངས་ཐོག་ལས་ མཐུན་འབྲེལ་གྱི་སྒོ་ཕྱེས་གནང་ནུག། འབྲུག་རྒྱལ་གསུམ་པ་ མི་དབང་འཇིག་མེད་རྡོ་རྗེ་དབང་ཕྱུག་མཆོག་གིས་ རིམ་པ་བཞིན་དུ་ ཕྱིའི་རྒྱལ་ཁབ་ཚུ་དང་མཇལ་འཕྲད་མཛད་ནི་ འགོ་བཙུགས་ཡོདཔ་ལས་ འདི་གིས་ སྲོལ་རྒྱུན་མི་ཉམས་རྒྱུན་སྐྱོང་དང་ འགྱུར་བ་མེད་པའི་མཐའ་སྐོར་གནས་སྟངས་བདག་འཛིན་འཐབ་ནི་ལུ་ཕན་ཐོགས་པའི་ཁར་ མི་སྡེ་དང་དཔལ་འབྱོར་གོང་འཕེལ་གྱི་ལམ་ལུ་བཀོད་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་མ་ཚད་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༦༨ ལུ་གཞི་བཙུགས་འབད་མི་གོང་འཕེལ་ལྷན་སྡེ་འདི་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༠ ལུ་ཕྱི་འབྲེལ་ལས་ཁུངས་ལུ་ བསྒྱུར་བཅོས་འབད་ཡོདཔ་ཨིན། དེའི་ཤུལ་ལས་རྐྱངམ་གཅིག་ ད་ལྟོ་ཡོད་པའི་ཕྱི་འབྲེལ་ལྷན་ཁག་ལུ་ བསྒྱུར་ཡོདཔ་དང་ ལྷན་ཁག་འདི་གིས་ ཕྱི་འབྲེལ་གྱི་ལས་སྣ་ཚུ་འབད་དགོཔ་སྦེ་འགན་ཁག་བཀལ་ནུག། འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ ཐོན་སྐྱེད་ཚད་ཅིག་ལས་བརྒལ་མེདཔ་ལས་ རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་དམིགས་ཡུལ་དང་ཁེ་ཕན་ཚུ་ག་ར་ ཕྱི་འབྲེལ་ཐབས་བྱུས་ལུ་རག་ལསཔ་ཨིན། འབྲུག་གི་ཕྱི་འབྲེལ་སྲིད་བྱུས་ཀྱི་་གཞི་རྩ་ངོ་མ་ར་ རྒྱལ་ཁབ་རང་དབང་རང་བཙན་བཞག་ནི་དང་ ས་ཁོངས་གཅིག་སྒྲིལ་སྦེ་གནས་ནི་ཚུ་ཨིན། འ་ནཱི་དམིགས་ཡུལ་ཚུ་འགྲུབ་ནི་འདི་གཙོ་བོ་ར་ ཕྱིའི་རྒྱལ་ཁབ་ཚུ་དང་མཐུན་འབྲེལ་ལེགས་ཤོམ་བཞག་སྟེ་ གཞན་རྒྱལ་ཁབ་དང་གཅིག་ཁར་ གཅིག་འབྲེལ་འབད་དེ་ རྒྱལ་སྤྱིའི་གནས་སྟངས་བརྟན་ཏོག་ཏོ་དང་ ཞི་བདེ་བཟོ་ནི་ལུ་རག་ལསཔ་ཨིན། དེ་འབདཝ་ལས་ འབྲུག་གི་ཕྱི་འབྲེལ་ཐབས་བྱུས་འདི་ ཐབས་ལམ་ ༣ གྱི་ཐོག་ལས་བཤད་པ་རྐྱབ་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ཡང་ ༡༽ ཟུང་ཕྱོགས། ༢༽ མང་ཕྱོགས། ༣༽ ལུང་ཕྱོགས་ཚུ་ཨིན། འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ ཕྱིའི་རྒྱལ་ཁབ་དང་འབྲེལ་བ་འཐབ་ནི་འགོ་བཙུགས་པའི་ཤུལ་ལས་ ཕྱི་འབྲེལ་ཐབས་བྱུས་ཀྱི་སྲིད་བྱུས་འདི་གཙོ་བོ་ར་ གཞུང་རང་བཙན་སྒྲིང་སྒྲི་བཞག་སྟེ་ སྲིད་དང་དཔལ་འབྱོར་ལུ་ཕན་ཐབས་འབད་ནི་འདི་ཨིན། ཟུང་ཕྱོགས་མཐུན་འབྲེལ་གྱི་སླ་ལས་ རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཁབ་དང་གཅིག་ཁར་མཛའ་འབྲེལ་འདི་ ཆབ་སྲིད་དང་དཔལ་འབྱོར་གཉིས་ཀྱི་ཐད་ལུ་ ཁག་ཆེ་ཏོག་ཏོ་ཅིག་ཨིན། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༦༨ ཀྱི་ལོ་ལུ་ རྒྱ་གར་གཞུང་དང་གཅིག་ཁར་ ཕྱི་འབྲེལ་སྲིད་སྐྱོང་གི་མཐུན་འབྲེལ་བཟོ་ཡོདཔ་དང་ རྒྱ་གར་གཞུངགིས་ འབྲུག་གི་ལོ་ལྔའི་འཆར་གཞི་འགོ་བཙུགས་མི་འགོ་བཟུང་སྟེ་ རྒྱབ་སྐྱོར་འབད་བཞིན་དུ་ཡོདཔ་ཨིན། ཉེ་འདབས་ལུ་ཡོད་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ ལྷོ་ཨེ་ཤི་ཡ་ལུང་ཕྱོགས་ཟུང་འབྲེལ་ཚོགས་པའི་འཐུས་མི་ག་ར་དང་གཅིག་ཁར་ ཕྱི་འབྲེལ་སྲིད་སྐྱོང་གི་མཐུན་འབྲེལ་ཡོདཔ་ཨིན། བང་ལ་དེཤ་དང་གཅིག་ཁར་ སྲིད་སྐྱོང་གི་མཐུན་འབྲེལ་འདི་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༣ ལུ་ གཞི་བཙུགས་འབད་ཡོདཔ་དང་ ནེ་པཱལ་དང་གཅིག་ཁར་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༣ ལུ། མཱལ་དིབསི་དང་གཅིག་ཁར་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༤ ལུ། དེ་ལས་ སི་རི་ལང་ཀ་དང་གཅིག་ཁར་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༧ ལུ། པ་ཀིསི་ཏཱན་དང་གཅིག་ཁར་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༨ ལུ་བཟོ་ཡོདཔ་དང་ ཨཕ་ག་ནིསི་ཏཱན་དང་གཅིག་ཁར་ ༢༠༡༠ ལུ་བཟོ་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༠ གི་ཤུལ་ལས་ ཚོང་འབྲེལ་དང་གོང་འཕེལ་གྱི་མཐུན་འབྲེལ་རྒྱ་སྐྱེད་གཏང་ནིའི་དོན་ལུ་ ཤར་དང་བྱང་ཤར་ཨེ་ཤི་ཡའི་ལུང་ཕྱོགས་ནང་ མཐུན་འབྲེལ་གྱི་ལཱ་འབད་ནི་ལུ་གཙོ་བོར་བཏོན་ནུག། ཇ་པཱན་དང་གཅིག་ཁར་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༦ ལུ་ ཕྱི་འབྲེལ་གྱི་མཐུན་ལམ་བཟོ་ཡོདཔ་དང་ ལྷོ་ཀོ་རི་ཡ་དང་གཅིག་ཁར་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༧ ལུ། ཐའི་ལེནཌེ་དང་གཅིག་ཁར་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༩ ལུ། སིང་ག་པོར་དང་གཅིག་ཁར་ ༢༠༠༢ ལུ། ཨིན་ཌོ་ནེ་ཤི་ཡ་དང་གཅིག་ཁར་ ༢༠༡༡ ལུ། མོང་གོ་ལི་ཡ་དང་ཝེཊ་ནམ་ མ་ཡེན་མཱར་གསུམ་དང་གཅིག་ཁར་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༢ ལུ་བཟོ་ནུག། ནུབ་ཨེ་ཤི་ཡའི་ལུང་ཕྱོགས་ནང་ ཀུ་ཝེཊ་དང་ གཅིག་ཁར་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༣ ལུ། བཱ་རེའིན་དང་གཅིག་ཁར་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༢ ལུ། ཡུ་ནའི་ཊེཊ་ཨ་རབ་ཨི་མི་རེཊ་དང་གཅིག་ཁར་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༢ ལུ། ཨར་མི་ནི་ཡ་དང་གཅིག་ཁར་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༢ ལུ། ཊར་ཀི་དང་གཅིག་ཁར་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༢ ལུ། ཀ་ཛསི་ཏཱན་དང་གཅིག་ཁར་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༢ ལུ། ཨ་ཛར་བཱའི་ཇཱན་དང་གཅིག་ཁར་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༣ ལུ། ཨོ་མཱན་དང་གཅིག་ཁར་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༣ ལུ། ཨི་ཛེ་རེལ་དང་གཅིག་ཁར་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༢༠ ལུ་གཞི་བཙུགས་འབད་ནུག། ཡུ་རོབ་ལུང་ཕྱོགས་ནང་ ཡུ་རོ་པེན་ཡུ་ནེན་གྱི་ ནི་དེར་ལེནཌ་དང་ ཌེན་མརཀ། སུའི་ཌེན། སུའི་ཛར་ལེནཌ། ནོར་ཝེ་ཚུ་དང་གཅིག་ཁར་ ཕྱི་འབྲེལ་སྲིད་སྐྱོང་གི་མཐུན་འབྲེལ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༥ ལུ་བཟོ་ཡོདཔ་དང་། ཕིན་ལེནཌ་དང་གཅིག་ཁར་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༦ ལུ། ཨསི་ཊི་རི་ཡ་དང་གཅིག་ཁར་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༩ ལུ། བེལ་ཇི་ཡམ་དང་གཅིག་ཁར་ ༢༠༠༩ ལུ། ཨིསི་པེན། ལག་ཛེམ་བཱརཀ། ཅེཀ་རི་པབ་ལིག། སར་བི་ཡ་ཚུ་དང་གཅིག་ཁར་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༡ ལུ། ཨན་དོ་ར་ས། ས་ལུ་ཝ་ཀི་ཡ། སུ་ལོ་ཝ་ནི་ཡ། པོ་ལེནཌ་ཚུ་དང་གཅིག་ཁར་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༢ ལུ། དེ་ལས་ ཇཱར་མ་ནི་དང་གཅིག་ཁར་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༢༠ ལུ་བཟོ་ནུག། ཨེ་མི་རི་ཀའི་ལུང་ཕྱོགས་ནང་ ཀེ་ན་ཌ་དང་གཅིག་ཁར་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༣ ལུ། བརཱ་ཟིལ་དང་གཅིག་ཁར་ ༢༠༠༩ ལུ། ཀིའུ་བཱ་དང་གཅིག་ཁར་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༡ ལུ། ཨར་ཇིན་ཊི་ན། ཀོསི་ཊ་རི་ཀ། ཀོ་ལེམ་བི་ཡ་ཚུ་དང་གཅིག་ཁར་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༢ ལུ་བཟོ་ནུག། ཨཕ་རི་ཀའི་ལུང་ཕྱོགས་ནང་ མོ་རོ་ཀོ་དང་ མའུ་རི་ཊི་ཡསི། ཨིསི་ཝ་ཊི་ནི། ཨི་ཇིབཊི་དང་གཅིག་ཁར་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༢ ལུ་བཟོ་ནུག། ཨོ་ཤི་ནི་ཡ་ལུང་ཕྱོགས་ནང་ ཨསི་ཊ་ལི་ཡ་དང་གཅིག་ཁར་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༢ ལུ་དང་། ཕི་ཇི་དང་གཅིག་ཁར་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༡ ལུ་བཟོ་ནུག། ད་ལྟོ་ འབྲུག་དང་གཅིག་ཁར་ ཕྱི་འབྲེལ་སྲིད་སྐྱོང་གི་མཐུན་འབྲེལ་རྒྱལ་ཁབ་ ༥༤ དང་ ཡུ་རོ་པེན་ཡུ་ནེན་དང་གཅིག་ཁར་ཡོདཔ་ཨིན། རྒྱལ་ཁབ་ ༡༤ གི་ཆེ་མཐོང་དོན་གཅོད་ཀྱི་ཡིག་ཚང་ཚུ་ འབྲུག་ལུ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ འབྲུག་གི་ཆེ་མཐོང་ཡིག་ཚང་ཡང་ རྒྱལ་ཁབ་ ༡༤ ནང་ཡོདཔ་ཨིན། གཞན་ཡང་ ཐའི་ལེནཌེ་གི་ཆེ་མཐོང་དོན་གཅོདཔ་ཡིག་ཚང་དང། ཇའི་ཀ་དང་ཀོའི་ཀ། ཨསི་ཊི་རི་ཡའི་འབྲེལ་མཐུན་ཡིག་ཚང་། འབྲུག་ཀེ་ན་ཌ་གཞི་ཚོགས། ནེ་དར་ལེནཌ་གོང་འཕེལ་ལས་ཁུངས། བུ་ཊཱན་ཚོགས་པ། ཧེལ་ཝི་ཊསི། ཨསི་ཊེ་ལི་ཡའི་ཁས་བླངས་ལས་ཆིམ། འབྲུག་གཞི་རྟེན་གྱི་ཡིག་ཚང་ཚུ་ཡང་ འབྲུག་ལུ་ཡོདཔ་ཨིན། ད་རེས་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱིས་ དཔལ་འབྱོར་དང་སྲིད་སྐྱོང་ནུས་པ་ཆེ་བའི་རྒྱལ་ཁབ་ཚུ་དང་ དོན་ལྡན་གྱི་ཐོག་ལས་འབྲེལ་བ་འཐབ་ཨིན། འབྲུག་འདི་སྐོབས་ཚུད་ཅན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་འབདཝ་ལས་ མང་ཕྱོགས་མཐུན་འབྲེལ་ཡང་ ཕྱི་འབྲེལ་སྲིད་བྱུས་ལུ་ གལ་ཅན་ཅིག་ཨིན། འབྲུག་གིས་ མང་ཕྱོགས་ལས་ཁུངས་འགོ་དང་པ་ ཀོ་ལོམ་བོ་པཱལན་ནང་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༦༢ ལུ་འཛུལ་ཞུགས་འབད་ནུག། འ་ནཱི་ལས་ཁུངས་ནང་ འཛུལ་ཞུགས་འབད་བའི་ཤུལ་ལས་ འབྲུག་གིས་ དགོས་མཁོ་ཆེ་བའི་བཟོ་རིག་དང་དཔལ་འབྱོར་གྱི་གྲོགས་རམ་ལེ་ཤ་ལེན་ཚུགས་ཡོདཔ་ཨིན། འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱིས་ འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཚོགས་ནང་ སྤྱི་ལོ་༡༩༧༡ ལུ་ འཛུལ་ཞུགས་འབད་ཚུགས་མི་འདི་ མང་ཕྱོགས་མཐུན་འབྲེལ་གྱི་ལམ་འགྲུལ་ནང་ གལ་ཆེ་ཤོས་ཅིག་ཨིན། ད་ལྟོ་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ རྒྱལ་སྤྱི་དང་ལུང་ཕྱོགས་ཀྱི་ལས་ཁུངས་ ༩༥ ལྷག་ཙམ་ཅིག་གི་འཐུས་མི་ཨིན། དེ་མ་ཚད་ ནཱོན་ཨེ་ལའིན་མེནཊ་༼ནམ༽ གི་ ལས་ཁུངས་ནང་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༣ ལུ་འཛུལ་ཞུགས་འབད་ནུག། གཞན་ཡང་ སྡེ་ཚན་ ༧༧ ༼ཇི་ ༧༧༽ ཨེལ་གྲི་སི་ ༼LDC༽ སྐོབས་ཚུད་ཀྱི་གོང་འཕེལ་རྒྱལ་ཁབ་ ༼ཨེལ་ཨེལ་ཌི་སི་ (LLDC)༽ ཡང་ཨིན། འདི་བཟུམ་སྦེ་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ ཡུ་ཨེན་ཌི་པི་དང་ཡུ་ནི་སེཕ། གྲབ་ལུ་ཨེཕ་པི། གྲབ་ལུ་ཨེཆ་ཨོ། ཨེཕ་ཨེ་ཨོ། ཡུ་ཨེན་ཨེཕ་པི་ཨེ། ཨུ་ཨེན་ཨོ་དྲི་སི། ཌབ་ལུ་ཌབ་ལུ་ཨེཕ། ཨའི་ཀའོ། འཛམ་གླིང་དངུལ་ཁང་ཚུ་གི་ཡིག་ཚང་ཡོདཔ་ཨིན། ལུང་ཕྱོགས་ཀྱི་གནས་ཚད་ནང་ ཀོ་ལོམ་བོ་ནང་འཐུས་མི་སྦེ་ ༡༩༦༢ ལུ་འཛུལ་ཞུགས་འབད་ཡོདཔ་མ་ཚད་ ལྷོ་ཨེ་ཤི་ཡ་ལུང་ཕྱོགས་མཐུན་འབྲེལ་ཚོགས་པ་ནང་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༤ ལུ། བེ་ཨོཕ་བེང་གལ་༼BIMSTEC༽ ནང་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༤ ལུ། དེ་ལས་ ཨེ་སི་ཌི་ནང་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༥ ལུ་འཛུལ་ཞུགས་འབད་ནུག། འདི་བཟུམ་སྦེ་ ཨི་སི་མོཊ། ཨེ་ཕོ་ཀོ། ཨེ་བུ་ཡུ་ནང་ལུ་ཡང་ འཐུས་མི་སྦེ་འཛུལ་ཡོདཔ་དང་ སཱཀ་གོང་འཕེལ་དངུལ་ཁང་གི་ཡིག་ཚང་འབྲུག་ལུ་ཡང་ཡོདཔ་ཨིན། ("Foreign Policy of the Kingdom of Bhutan", n.d.) ཁུངས་གཏུག། Gyamtsho, T. (1996). A History of Bhutan. Thimphu, Bhutan: Ministry of Health and Education. Wangchuk, L. (2008) Facts about Bhutan. Thimphu, Absolute Bhutan Books. UNICEF for every child. (2017, May). Retrieved from http://www.unicef.org/media/62371/file/convention-rights-child-at-crossroads-2019.pdf Working for health. (2007). retrieved from http://www.who.int/about/brochure_en.pdf Everything You Always Wanted To Know About The United Nations. (2010) New York, Department of Public Information. Retrieved from http://www.uni-siegen.de/mun-siegen/siegmun/everything_un.pdf Ministry of Foreign Affairs (Bhutan). (2021). Bhutan Celebrates its 50 Years of Membership to UN. Thimphu: Retrieved from http://www.mfa.gov.bt/?p=11340 Priya, A. (n.d.). South Asian Association For Regional Cooperation: Problems and Prospects. Revised SAARC brief. (n.d.). Shaheen, I. (2013). South Asian Association for Regional Cooperation (SAARC): Its Role, Hurdles and Prospects. ResearchGate , 15 (6), 1. UNDP Bhutan. Retrieved from https://www.undp.org/content/dam/bhutan/UNDP%20Bhutan%20Brochure.pdf Sustainable Development Goals (UNDP). Retrieved from http://www.undp.org/content/dam/undp/library/corporate/brochure/SDGs_Booklet_Web_En.pdf World Food Programme. (2014). Retrieved from http://www.unaids.org/sites/default/files/media_asset/WFP_en.pdf Foreign Policy of the Kingdom of Bhutan. Mfa.gov.bt. Retrieved 13 December 2021, from https://www.mfa.gov.bt/wp-content/uploads/2021/02/Foreign-Policy-Document.pdf. Phuntsho, K. (2013). The History of Bhutan (p. 237). Random House India. ཕྱི་འབྲེལ་དང་འབྲེལ་བའི་ནང་དོན། གླུ་གཞས། ༉ གླུ་གཞས་འདི་ སྔོན་གོང་ལས་ར་ མི་རབས་ལས་མི་རབས་བརྒྱུད་དེ་ ཡོན་ཏན་དང་བརྩི་མཐོང་བརྗེ་སོར་དང་ཁྱབ་སྤེལ་འབད་ནིའི་ཐབས་ལམ་གཙོ་བོ་ཅིག་ཨིན། གླུ་གཞས་དང་སྙན་ཆ་འདི་ འབྲུག་པའི་ལམ་སྲོལ་ལུ་ མེད་ཐབས་མེདཔ་ཅིག་ཨིནམ་མ་ཚད་ ཐུགས་སྤྲོའི་ལས་རིམ་རྐྱངམ་གཅིག་མེན་པར་ ཡ་རབས་ཀྱི་རིག་རྩལ་ཐོག་ལས་ བརྩི་མཐོང་དང་མི་སྡེ་གི་གནས་ཚད་ཚུ་ཡང་བརྡ་མཚོནམ་ཨིན། འབྲུག་པའི་གླུ་གཞས་ཚུ་མང་ཤོས་ར་ སྤྱིར་བཏང་གི་གླུ་གཞས་དང་ཆོས་གླུ། སྒྲ་དབྱངས་ཀྱི་རིགས་ཚུ་ནང་ཚུདཔ་ཨིན། གཞན་ཡང་ གླུ་གཞས་ཚུ་ གླུ་གར་དང་ངག་སྐད་ཀྱི་ཐོག་ལས་འཐེན་མི་ཡང་ཡོད། གཞུང་སྒྲ། བོད་སྒྲ། གཡུས་སྒྲ། གཞས། གཞསམོ་ཟེར་མི་ཚུ་ག་ར་ གླུ་གར་གྱི་དཔེ་ཨིནམ་དང་ གཞན་རྩང་མོ། ཨ་ལོ། ཁོ་རེ། ཨའུ་སའི་རིགས་འདི་ཚུ་ གླུ་གཞས་རྐྱངམ་གཅིག་ཨིན། གླུ་གཞས་ལུ་ སྤྱིར་བཏང་གླུ་གཞས་དང་ ཆོས་དང་འབྲེལ་བའི་གླུ་གཞས་ཟེར་དབྱེ་བ་གཉིས་ཡོད། དཔྱེ་འབད་བ་ཅིན་ ཚོགས་གླུ་དང་མགུར་མ་ཚུ་ མཐུན་དང་ཆོས་ཕྱོགས་མཛད་སྒོའི་དོན་ལུ་ཨིནམ་ལས་ མི་སྡེ་ནང་ སྤྲོ་སྟོན་གྱི་དོན་ལུ་མེན། རྗེ་བཙུན་མི་ལ་རས་པ་དང་ བདུད་འཇོམས་རིན་པོ་ཆེ་ཚུ་གིས་མཛད་པའི་མགུར་མ་ཚུ་ངོ་མ་ར་ མི་ཕལ་པ་ཚུ་གི་སེམས་ཁར་ དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་ས་བོན་བཙུགས་ནིའི་དོན་ལུ་ཨིན། འདི་བཟུམ་མའི་གཏིང་ཟབ་དྲགས་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་དོན་དང་ ཚོགས་བསག་ཚུགས་པའི་ཐབས་ལམ་ཡོདཔ་ཨིན། གླུ་གཞས་འདི་ཚུ་ འཐེན་ནི་དང་འཁྲབ་པའི་འབྲས་བུ་གིས་ ཚེ་ད་རེས་ཀྱི་བར་ཆད་བསལ་ཏེ་ དགའ་སྐྱིད་དང་ལྡན་ནི་ཨིནམ་མ་ཚད་ ཚེ་ཕྱི་མ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གོ་འཕང་འཐོབ་ཚུགས་པའི་ཁེ་ཕན་ཡོད། གཞན་ཡང་ འཆམ་དང་གླུ་གར་གྱི་རིགས་ཚུ་ དཀོན་མཆོག་ལུ་མཆོད་པ་ཕུལ་བའི་ཚུལ་ཡང་ཨིན། གླུ་གར་འཁྲབ་མི་དང་སྐད་འཐེན་མི་ག་ར་ཨིན་རུང་ ཚིག་དོན་དང་མཐུནམ་སྦེ་འབད་བ་ཅིན་ འཁོར་བ་ལས་ཐར་ནིའི་ནུས་པ་ཡོད། ཆོས་གླུ་རྩམ་མི་བླམ་དང་རིན་པོ་ཆེ་ག་ར་འབད་རུང་ ཞབས་ཁྲའི་ཚིག་གསར་རྩོམ་འབད་བའི་སྐབས་ འགྲོ་བ་མི་དང་སེམས་ཅན་ཚུ་ལུ་ དགའ་སྐྱིད་འབྱུང་ཐབས་ལུ་དམིགས་ཏེ་རྩམ་ཨིན། (Sharma, 2007) གླུ་གཞས་ཚུ་ག་ར་དབྱེ་ཁག་ ༨ ནང་བསྡུཝ་ཨིན། དེ་ཡང་། ༡) བླ་མ་མཆོད་བསྟོད་ཀྱི་གླུ། ༢) ཆོས་དང་ཆོས་འབྲེལ་གྱི་གླུ། ༣) རྒྱལ་པོའི་བསྟོད་གླུ། ༤) རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་བསྟོད་གླུ། ༥) དགའ་གླུ། ༦) མཛའ་གླུ། ༧) འཁྲུལ་གླུ། ༨) བཀྲ་ཤིས་སྨོན་གླུ་ཚུ་ཨིན། སྔར་སྲོལ་གླུ་གཞས་བཟུམ་སྦེ་ དེང་སང་གི་རིག་གསར་གྱི་གླུ་གཞས་ཚུ་ལུ་ རིགས་སྣ་མ་འདྲཝ་དེམ་ཅིག་མེད། ཡོངས་གྲགས་ལུ་ རིག་གསར་གྱི་ཞབས་ཁྲ་ཚུ་ དགའ་གླུ་/མཛའ་གླུ་ཚུ་རྐྱངམ་གཅིག་ཨིན། འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ དུས་རབས་ ༡༧ པའི་ནང་ ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེ་གིས་ རྒྱལ་ཁབ་གཅིག་གྱུར་མཛད་པའི་ཤུལ་ལས་ རང་ལུགས་གླུ་གཞས་དང་ ཟློས་གར་གྱི་རིགས་ཚུ་ མེ་ཏོག་ཁ་རྒྱས་དོ་བཟུམ་དར་ཁྱབ་འགྱོ་ནུག། དེ་བསྒང་ བོད་དང་གཅིག་ཁར་ ཚོང་འབྲེལ་གྱི་མཐུན་ལམ་ཡང་འགོ་བཙུགས་ཏེ་ དགའ་བ་དང་ཚོར་བ་བརྗེ་སོར་ཚུ་ག་ར་ གླུ་གཞས་ཀྱི་ཐོག་ལས་འབད་སྡོད་ནུག། ལམ་བདའ་སྟེ་འགྱོ་བའི་ཞོར་ཁ་ དབངཔོ་ངལཝ་སངས་ནིའི་དོན་ལུ་ ཞབས་ཁྲ་འཐེན་འགྱོ་དོ་ཡོདཔ་ལས་ ལམ་སྲོལ་དང་འབྲེལ་བའི་གླུ་གཞས་ལེ་ཤ་ར་འབྱུང་ཡོདཔ་ཨིན། ཞབས་ཁྲ་འདི་ཚུ་འཐེན་ནིའི་དོན་ལུ་ རང་ལུགས་ཀྱི་སྙན་ཆ་ཚུ་ཡང་ གླིངམ། པི་ཝང་། སྒྲ་སྙན་ཚུ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ གཞན་ཡང་ ཀོང་ཐག། རྭ་དུང་། དབྱངས་ཅན་ཚུ་ཡོད། བོད་སྒྲའི་གླུ་གཞས་འདི་ གླུ་ལུ་མཁས་པ་ཚུ་གི་གཞས་གཙོ་བོ་ཅིག་ཨིན། དུས་སྟོན་དང་དགའ་སྟོན་གི་ལས་རིམ་ཚུ་ནང་ གླུ་གཞས་འདི་ར་འཐེན་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིན། བོད་སྒྲ་འདི་ བོད་ལུ་ཡོད་པའི་ས་གནས་ལྷོ་བྲག་ལས་བྱུང་བའི་ཤུལ་ལུ་ འབྲུག་ཀུར་སྟོད་དང་ བུམ་ཐང་གི་ས་གནས་ཚུ་ནང་ དར་ཁྱབ་བྱུང་ནུག། འདི་ཡང་ གཙོ་བོ་ར་ཚོང་འབྲེལ་འཐབ་པའི་སྐབས་ལུ་ སྤྲོ་སྟོན་གྱི་ལས་རིམ་ངོ་མ་ཅིག་ གླུ་གཞས་འཐེན་ནི་འདི་ཨིནམ་ལས་ རྒྱུ་མཚན་འདི་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ གླུ་གཞས་ཚུ་དར་ཁྱབ་སྦོམ་ཡར་སོ་ནུག། དེ་བསྒང་ བོདཔ་ཚུ་གིས་བོད་གནས་དང་ འབྲུགཔ་ཚུ་གིས་འབྲུག་གཞས་འཐེན་སྡོད་ནུག། འབྲུག་སྙན་ཆ་ཞིབ་འཚོལ་ལྟེ་བ་དང་འཁྲིལ་བ་ཅིན་ འབྲུགཔ་ཚུ་བོད་ལུ་གནས་སྐོར་འགྱོ་བའི་ཞོར་ཁར་ བོད་པའི་གླུ་གཞས་ཚུ་ལུ་ གཞི་བཞག་ཞིནམ་ལས་ ཡང་ན་བོད་གཞས་ལས་བསྒྱུར་བཅོས་འབད་དེ་ འབྲུག་གཞས་གསར་རྩོམ་འབད་ཡོདཔ་ལས་ བོད་སྒྲ་ཟེར་དར་ཁྱབ་འགྱོ་ནུག། བོད་སྒྲ་འདི་ བོད་ལས་བྱུང་ཡོད་རུང་ འབྲུག་མི་ཚུ་གི་ཧན་ཏོང་ཏོ་སྦེ་ གླུ་གཞས་འདི་འཐེན་དོ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ གཞས་ཀྱི་ཚིག་ཚུ་ཡང་སོ་སོ་ཡོདཔ་ཨིན། ཧེ་མ་ མི་དབང་སྐུ་འཁོར་ཚུ་གིས་ཡང་ བོད་ལུ་འགྱོ་སྟེ་ལོག་ཞིནམ་ལས་ བོད་སྒྲ་དར་ཁྱབ་གཏང་ནི་ལུ་ལྷན་ཐབས་འབད་ནུག། བོད་སྒྲ་གི་ཚིག་ཚུ་ཡང་ འཛམ་བུ་གླིང་གི་སའི་ཆགས་ཚུལ་བཅས་ རྒྱལཔོ་དང་ཆོས་ཀྱི་དབུ་ཁྲིད་ཚུ་ལུ་བསྟོད་པའི་དོན་ཙང་ཙ་ར་ཡོདཔ་ཨིན། གཞུང་སྒྲ་ཟེར་མི་འདི་ གཞུང་གི་གླུ་དབྱངས་གཙོ་བོ་ར་ རྫོང་གཞིས་ཁག་ཚུ་ལས་བྱུང་སྟེ་ གཡུས་སྒོ་ཚུ་ནང་ རིམ་པ་བཞིན་དུ་དར་ཁྱབ་སོང་ནུག། དེ་ཡང་ དུས་རབས་ ༡༧ པའི་ནང་བྱུང་ཡོདཔ་ལས་ འབྲུག་པའི་ཁྱད་རྣམ་དང་འཁྲིལ་ཏེ་ དར་ཁྱབ་འགྱོ་མི་གཞུང་སྒྲའི་གླུ་གཞས་ཀྱི་ཚིག་མང་ཤོས་ར་ ནང་པ་ཆོས་ཀྱི་གཏམ་རྒྱུད་ཚུ་ དཔེའི་གཟུགས་སུ་བཀོད་དེ་ཡོདཔ་ལས་ དཔེར་ན་གཡག་ལེགས་པའི་ལྷ་དར་དགའཝ་ཟེར་མི་ཚུ་ ཚེ་སྔ་མ་གཡག་གི་ལུས་རྟེན་བླངས་ཏེ་ཤི་བའི་སྲོལ་ལུ་ཐུག་ཡོད་པའི་སྐོར་ལས་འཐོནམ་ཨིན། གཞུང་སྒྲ་འདི་ མདངས་རིངམོ་སྦེ་འཐེན་དོ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ བུང་རིངམོ་སྦེ་གཏང་དགོ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། གཞུང་སྒྲ་འདི་འཐེན་ནི་ལུ་ལཱ་ཁག་ཡོདཔ་ལས་ ད་རེས་ཀྱི་དུས་ལུ་ ན་གཞོན་ཚུ་གིས་ སྤྲོ་བ་ཞན་སུ་ཅིག་སྦེ་བཞག་དོ་ཡོད་པའི་ཉམས་ཤརཝ་ཨིན་པས། ཧེ་མའི་དུས་ལུ་ གཞུང་སྒྲའི་སྙན་ཆ་ཟེར་རུང་ གླིངམ་འདི་ཨིན། ཞབས་ཁྲའི་ལེའུ་འཁྲབ་པའི་སྐབས་ གྱལ་རིངམོ་སྦེ་བསྣར་ཏེ་རྐྱབ་སྲོལ་ཡོད། རྗེ་དགེ་འདུན་རིན་ཆེན་དང་། ཨ་ཞེ་དབང་མོ་ (འབྲུག་རྒྱལ་དང་པོའི་སྲསམོ།) དྲག་ཤོས་དགེ་འདུན་འཕྲིན་ལས། སློབ་དཔོན་གནག་མདོག་ཚུ་ གཞུང་སྒྲའི་རིགས་རྩམ་མི་དྲག་ཤོས་ཨིན། (Lily Wangchuk, 2008, p86). རྩང་མོ་འདི་ རྩོམ་རིག་གི་དབྱེ་བ་ནང་ཚུདཔ་ཨིན། རྩང་མོ་འདི་ ཚིག་བཅད་སྦེ་ ཚིག་རྐང་བཞིའི་སྙན་རྩོམ་ཨིནམ་དང་ ཟུང་ལྡན་གྱི་རྒྱན་སྦེ་ཡོདཔ་ཨིན། ཧེ་མའི་ཚིག་རྐང་གཉིས་ཀྱིས་ གནས་སྟངས་སྟོནམ་མ་ཚད་ རྟིང་མམ་གྱི་ཚིག་རྐང་གཉིས་ཀྱིས་ ཧེ་མའི་ཚིག་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ མཇུག་བསྡུ་བའི་དོན་སྟོནམ་ཨིན། རྩང་མོ་འདི་ དགྲ་གླུ་དང་སྙན་གླུ་སྦེ་འཐེན་སྲོལ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ ཕན་ཚུན་གཉིས་ཀྱི་བར་ན་དྲི་ལན་སྦེ་ཡང་འཐེན་སྲོལ་ཡོད། རྩང་མོ་འཐེན་པའི་སྐབས་ལུ་ སྙན་ཆ་ག་ཅི་ཡང་ལག་ལེན་འཐབ་ནི་མེད་རུང་ འཕྲལ་འཕྲལ་གླིངམ་འཕུ་སྲོལ་ཡོད། བློ་ཟེ་ཟེར་མི་འདི་ བློ་གི་མཛེས་རྒྱན་ཨིནམ་ལས་ འདི་ལུ་དབྱེ་བ་གཉིས་ཡོདཔ་ཨིན། དང་པ་ སྲུང་དང་སྒྲུང་བཟུམ་སྦེ་བཤད་པའི་བློ་ཟེ་དང་ གཉིས་པ་ཚོར་བ་བརྗེ་སོར། བློ་ཟེ་ལ་ལུ་ཅིག་རང་སའི་གཡུས་སྐད་ནང་སླབ་སྲོལ་ཡོད། གཞས་ཟེར་མི་འདི་ སྔར་སྲོལ་གྱི་གླུ་གཞས་ཀྱི་དབྱེ་བ་ཅིག་ཨིན། གཞས་འདི་ མང་ཤོས་ར་ རང་སའི་གཡུས་སྐད་ནང་ཡོདཔ་ཨིན། སྔོན་མ་ཞབས་དྲུང་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་ སྤྱི་ལོ་ ༡༦༡༦ གི་ལོ་ལུ་ མགར་ས་ལུ་བྱོན་པའི་སྐོར་ལས་ཡོད་མི་ལུ་ ངོས་འཛིན་འབདཝ་ཨིན། གཞུང་སྒྲ་དང་བོད་སྒྲ་གཉིས་ཀྱི་ཁྱད་རྣམ་ཚུ་ གཞས་ནང་ཚུད་དེ་ཡོདཔ་ཨིན། གཞས་མང་ཤོས་ར་ ཝང་གཞས། ནུབ་གཞས། ལྟ་ལོ་པའི་གཞས། སྤ་རོ་པའི་གཞས་ཚུ་ཨིནམ་དང་ མགོན་གཞས་ཚུ་མང་ཤོས་ར་ ཞབས་དྲུང་བྱོན་པའི་ཤུལ་ལས་བྱུང་ཡོདཔ་ཨིན། མགོན་གཞས་ལུ་ ལིའུ་ ༢༡ ཡོདཔ་མ་ཚད་ ནུབ་གཞས་འདི་ གཞས་ཚུ་གི་སླ་ལས་ རིང་ཤོས་ཅིག་ཨིན། ཨ་ལོ་འདི་ ཀུར་སྟོད་པའི་ཁ་སྐད་ནང་ཡོདཔ་མ་ཚད་ ཞེ་ཁྲོ་ཡར་མཆོད་འདི་ཨ་ལོ་བཟུམ་སྦེ་ སྔར་སྲོལ་གྱི་གླུ་གཞས་ཨིན་མི་ ཀྲོང་གསར་གྱི་གཡུས་ཁར་འཐེན་སྲོལ་ཡོད། ཁོ་རེ་གཞས་འདི་ དུང་བསམ་ལུ་འཐེན་སྲོལ་ཡོདཔ་དང་ ཨུའུ་ས་འདི་ ཧཱ་ལུ་འཐེན་སྲོལ་ཡོད། དེ་བཟུམ་སྦེ་ ཁེང་ལུ་ཨོ་མོ་ཨོ་མོ་པད་ལུང་ཚུ་འཐེན་སྲོལ་ཡོད། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༦༠ གི་སྐོར་ཆ་ལུ་ རིག་གསར་གྱི་གླུ་གཞས་ཚུ་བྱུང་བའི་ཤུལ་ལས་ རིམ་པ་བཞིན་དུ་ སྤྲོ་སྟོན་གྱི་ལམ་སྲོལ་ཅིག་ལུ་གྱུར་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ཡང་ ན་གཞོན་ཚུ་གིས་ སྤྲོ་བ་དང་དང་ལེན་འབད་ནི་འདི་ ཁྲོམ་ཁའི་ས་གོ་ཚུ་ནང་ ཡོངས་གྲགས་སོང་ཡོདཔ་ཨིན་རུང་ ད་རེས་འབདཝ་ད་ རྒྱལ་ཁབ་མཐའ་དབུས་མེད་པར་ རིག་གསར་གྱི་གླུ་གཞས་ལུ་ སྤྲོ་བ་སྐྱེད་མི་མང་ཤོས་ཅིག་ཡོད། རིག་གསར་གྱི་གླུ་གཞས་དང་པ་འདི་ གཞན་འདི་མི་དགོ་ཟེར་མི་ཨིནམ་དང་ དེ་ཡང་རྒྱ་གར་གྱི་གླུ་གཞས་ ས་ཡོ་ན་ར་ཟེར་མི་ལས་དཔེ་དྲངས་ཏེ་བརྩམས་བརྩམས་ཨིན། གླུ་གཞས་ཚུ་ རྫོང་ཁའི་ཚིག་གི་ཐོག་ལུ་ གསར་རྩོམ་འབད་མི་གིས་ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་ཁ་སྐད་ རྫོང་ཁ་ཡར་རྒྱས་གཏང་ནི་ལུ་ཕན་རླབས་ཆེཝ་མ་ཚད་ ནང་པའི་རིག་གཞུང་ལྷབ་སྦྱང་འབད་ནི་ལུ་ཡང་ ཕན་ཐོགས་ཡོདཔ་ཨིན། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༤ གི་ལོ་ལུ་ སེམས་རྟོགས་ཁ་རིག་གཞུང་སློབ་གྲྭའི་སློབ་ཕྲུག་སྡེ་ཚན་གཅིག་གིས་ ན་གཞོན་འཁྲབ་སྟོན་ཚོགས་པ་ཟེར་མི་ཅིག་ གཞི་བཙུགས་འབད་བའི་ཤུལ་ལུ་ སྡེ་ཚན་འདི་གིས་ རིག་གསར་གྱི་གླུ་གཞས་ཚུ་གསར་རྩོམ་འབད་དེ་ འཐེན་ནི་འགོ་བཙུགས་ནུག། (Kuenga, n.d.) འབྲུག་གི་བཟོ་བཀོད་རིག་པ། ༉ འབྲུག་གི་བཟོ་བཀོད་རིག་པ་འདི་ འཛམ་གླིང་ནང་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་ག་དང་ཡང་མ་འདྲ་བའི་ཁྱད་ཆོས་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་ཅིག་ཨིནམ་དང་ དེ་ཚུ་ཡང་ ནང་པའི་ཆོས་ཀྱི་བྱིན་རླབས་འཇུག་སྟེ་ཡོད་པའི་བཟོ་བཀོད་ཙང་ཙ་ཡོདཔ་ཨིན། འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ བཟོ་བཀོད་རིག་པ་གིས་་ཕྱུགས་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཨིན་དགོ་མི་འདི་ཡང་ དུས་དང་ཕུ་དིང་ཕུ་དུས་རབས་ ༧ པའི་ནང་ལས་ར་བཞེངས་ཡོད་པའི་ལྷ་ཁང་དང་མགོན་སྡེ་ཚུ་ ད་ལྟོའི་བར་ནང་ཡང་མཇལ་ཚུགས་ནི་འདི་གིས་ཨིན། བཟོ་སྐྲུན་གྱི་ལཱ་ག་ཅི་བཟུམ་ར་འབད་རུང་ ལྕགས་ཟེར་དང་ཕྱི་རྒྱལ་ལས་ཐོན་པའི་ལག་ཆ་ཚུ་ ལག་ལེན་མ་འཐབ་པར་ རང་བཞིན་གྱིས་གནས་སྐབས་བཏོན་ཏེ་ བཟོ་རིག་གི་ལཱ་ཚུ་འབད་དེ་སྡོད་ནུག། དེ་མ་ཚད་ ཁྱིམ་གྱི་ བཟོ་བཀོད་ཚུ་ཡང་ ད་རེས་ནངས་པ་བཟུམ་སྦེ་ འཆར་གཞི་ཧེ་མ་ལས་བརྩམས་ཏེ་མེན་པར་ བཟོ་བོ་གི་ལཱ་ཡོད་ཚད་ཅིགཔ་ རང་སོའི་བློ་རིག་ཐོག་ལས་འབད་སྡོད་ནུག། བཟོ་རྣམ་ཚུ་ཡང་ རང་བཞིན་སའི་ཆགས་ཚུལ་ལྟར་དུ་སྦེཡོདཔ་མ་ཚད་ གནམ་གཤིས་གནས་སྟངས་དང་འཁྲིལ་སྟེ་ ཁྱིམ་དང་ལྷ་ཁང་ རྫོང་གཞི་ཚུ་ཡང་སོ་སོ་སྦེ་རྐྱབ་སྟེ་སྡོད་ནུག། (Wangchuk, 2016) རྫོང་གི་བཟོ་བཀོད་རིག་པ། རྫོང་གཞིས་ཚུ་མང་ཤོས་ར་ རྡོ་དང་ཤིང་ དེ་ལས་ འདམ་ཚུ་གིས་རྐྱབ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། དང་ཕུའི་རྫོང་ཚུ་ལུ་ འཛུལ་སྒོ་གཅིག་ལས་མེདཔ་ཨིན། རྫོང་ག་ར་ལུ་ དབུ་རྩེ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ མཐའ་སྐོར་ལུ་ རྡོ་གཅལ་་ཡོདཔ་ཨིན། རྫོང་ཚུ་གི་་གྱང་ཚུ་ ཁ་ནང་ན་བལྟ་སྟེ་་ཧལ་ཏེ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ སྒོ་སྒྲིག་ཚུ་ཚོད་གཞི་གནགཔོ་སྦེ་ཡོདཔ་ཨིན། ཁྱིམ་ཐོག་འདི་ རྒྱ་བཞི་སྦེ་བཟོ་སྟེ་ བྱི་གཞོལ་སྦེབཀབ་སྟེ་འོངམ་ཨིན། སྤྱིར་བཏང་གི་ཁྱིམ་ཚུ་ལུ་ རྒྱ་བཞི་འདི་མི་འཐོབ་ནི་ཨིན་པས། རྫོང་གི་ནང་ན་ལུ་ ཀ་ཆེན་ལེ་ཤ་འོངམ་ཨིནམ་དང་ དེ་ཚུ་ཡང་ པ་ཏྲ་རབ་འབྲིང་ཐ་སྦེ་ གཟི་བརྗིད་་ཆེ་ཏོག་ཏོ་སྦེ་བརྐོ་སྟེ་འོངམ་ཨིན། འབྲུག་གི་ཁྱིམ། འབྲུག་གི་ཁྱིམ་ཚུ་ རིན་གོང་ཆུང་བའི་རྩིས་ས་གིས་རྐྱབ་ཨིན་རུང་ མང་ཤོས་ར་རང་ལུགས་འབྲུག་པའི་ལུགས་སྲོལ་གྱི་ཐོག་ལུ་ རྐྱབ་མི་ཙང་ཙ་ཨིན། གཞན་ཡང་ ཤིང་ཆས་དང་འདམ་ཚུ་ ལེ་ཤ་སྦེ་ལག་ལེན་འཐབ་ཏེ་རྐྱབ་སྲོལ་ཡང་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ལས་ རང་སོའི་ལུང་ཕྱོགས་ཀྱི་གནམ་གཤིས་གནས་སྟངས་དང་བསྟུན་ཏེ་ འབྲུག་ཤར་ཕྱོགས་ཁ་ཐུག་ལུ་འབད་བ་ཅིན་ ཁྱིམ་ཚུ་ རྡོ་གིས་སྦེ་འབད་རྐྱབ་ཨིནམ་དང་ ས་ཁ་དམའ་ས་ཚུ་ནང་འབད་བ་ཅིན་ སྦ་དང་ཤིང་གིས་སྦེ་རྐྱབ་ཨིན། ལྷ་ཁང་དང་མགོན་པ། ལྷ་ཁང་དང་མགོན་པ་ཚུ་གི་བཟོ་རྣམ་འདི་ རྫོང་དང་ཆ་འདྲ་སུ་ཅིག་ཡོད་རུང་ རྒྱའི་སྦོམ་ཚད་འདི་ ཨ་ཙི་ཅིག་ཆུང་སི་སྦེ་ཡོདཔ་ཨིན། ལྷ་ཁང་ཚུ་གི་གྱང་གི་མདོག་འདི་དཀརཔོ་དང་ མང་ཤོས་ར་ཁྱིམ་ཐོག་གུར་གསེར་ཏོག་རྟོག་བཀལ་ཏེ་འོངམ་ཨིན། ལྷ་ཁང་གི་ནང་ན་འབད་རུང་ པ་ཏྲ་ཊ་ཅན་མའི་མཆོད་བཤམ་དང་ ཀ་ཆེན་ཡ་མཚན་ཆེ་ཏོག་ཏོ་སྦེ་འོངམ་མ་ཚད་ གྱང་གུར་ནང་པའི་ལྷ་ཚོགས་ཀྱིས་ལྡེབས་རིས་ འཇའ་ཆི་ཆི་ཚུ་སྦྱར་ཏེ་འོངམ་ཨིན། ཟམ་པ། འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སའི་ཆགས་ཚུལ་འདི་ གྱེན་ཟར་དྲགས་སྦེ་ཡོདཔ་ལས་ ཆུ་ཚུ་ཤུགས་སྦེ་འབབ་ཨིན། དེ་འབདཝ་ལས་བརྟེན་ ཟམ་པ་ཚུ་ཡང་ཧེ་མ་འབད་བ་ཅིན་ སྔར་སྲོལ་གྱི་ལུགས་ལྟར་ བ་ཟམ་རྐྱབ་སྲོལ་ཡོད་རུང་ རིམ་པ་བཞིན་དུ་དེང་སང་ཡར་རྒྱས་ཀྱི་འགྱུར་བ་དང་བསྟུན་ བཟོ་རྣམ་དང་རྒྱུ་ཆས་ཚུ་ཡང་ ལེ་ཤ་བསྒྱུར་བཅོས་འགྱོ་ཡོདཔ་ཨིན། ཁུངས་གཏུག། Wanghcuk, L. (2008). Facts about Bhutan. Thimphu, Absolute Bhutan Books. Kuenga, S. (n.d.). The Attributes and Values of Folks and Popular Songs. The Centre for Bhutan Studies, 132–156. https://core.ac.uk/download/pdf/1323085.pdf Sharma, C. S. (2007). Echoes of Folksongs in Bhutanese Literature in English. ResearchGate. https://www.researchgate.net/publication/262726145 A History of Bhutan. (n.d): Class 10. Royal Education Council (REC). (Original work published 1996) Wangchuk, D. (2016). Foundations of Bhutan History: A Concise Guide (1st ed.). Omega Traders. TRADITIONAL ARCHITECTURE]. (n.d). Retrieved from http://admin.theiguides.org/Media/Documents/TRADITIONAL-ARCHITECTURE1.pdf A Review on Traditional Architecture Houses in Buddhist Culture. (2017). 5(3), 113–123. http://pubs.sciepub.com/ajcea/5/3/6 རང་ལུགས་ཤེས་བྱ། ༉ ལོ་བསྟར་་སྤྱི་ཟླ་ ༡༢ པའི་སྤྱི་ཚེས་ ༡༧ འདི་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྒྱལ་རབས་དང་ལྡན་པའི་ཉིནམ་རྩ་ཅན་ཅིག་ཨིན། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༠༧ ལུ་ ཉིནམ་འདི་ཁར་ གོང་་ས་ཨོ་རྒྱན་དབང་ཕྱུག་མཆོག་ འབྲུག་རྒྱལ་པོའི་གསེར་ཁྲི་ལུ་མངའ་སྲོལ་མཛད་དེ་ རྒྱལ་ཁབམ་ནང་ རྒྱལ་བརྒྱུད་ཀྱི་སྲོལ་བཏོད་གནང་བའི་དུས་སྟོན་ཁྱད་པར་ཅན་ཅིག་ཨིན། ཉིནམ་དེ་ལས་འགོ་བཙུགས་ཏེ་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་འབྲུག་དབང་ཕྱུག་བརྒྱུད་འཛིན་གྱི་གདུལ་བྱའི་ཞིང་མཆོག་ལུ་གྱུར་ནུག། ལོ་ཨ་རྟག་ར་ སྤྱི་ཟླ་ ༡༢ པའི་སྤྱི་ཚེས་ ༡༧ ལུ་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་མཐའ་དབུས་མེད་པའི་ནང་ རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་ཉིནམ་སྦེ་ མི་ཆེ་འབྲིང་ཆུང་གསུམ་ག་ར་ མགྲིན་གཅིག་དབྱངས་གཅིག་གི་ཐོག་ལས་ བླ་ན་མེད་པའི་དུས་ཆེན་གལ་ཅན་འདི་བརྩི་སྲུང་ཞུ་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིན། ཉིནམ་འདི་ཁར་འབྲུག་མི་ཡོགས་ཀྱིས་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཡབ་མེས་དམ་པ་རྣམས་ འུ་སྡུག་ཐང་ཆད་དང རང་སྲོག་ཡང་བློས་བཏང་སྟེ་རྒྱལ་ཁབ་གཅིག་འགྱུར་མཛད་གནང་མི་ལུ་ བཀའ་དྲིན་དྲན་པའི་ཉིནམ་ཅིག་ཨིན། (2018) རྒྱལ་རབས་ལུ་བལྟ་བ་ཅིན་ ཞབས་དྲུང་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་འབྲུག་ལུ་སྤྱི་ལོ་ ༡༦༡༦ ལུ་ བྱོན་ཏེ་རྒྱལ་ཁབ་གཅིག་འགྱུར་མཛད་དེ་ མི་ལོ་ ༣༥ གྱི་རིང་ཆབ་སྲིད་བསྐྱངས་ཏེ་བཞུགས་ནུག། ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེའི་འདས་ལོ་༡༦༥༡ ལས་འགོ་བཟུང་སྟེ་ མི་ལོ་ ༢༢༥ གི་རིང་ལུ་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་དབུ་འཁྲིདཔ་སྒྲིང་སྒྲི་ཅིག་རྩ་ལས་མེད་པར་ སྟབས་མ་བདེ་བའི་རྐྱེན་ངན་གྱིས་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ སྡུག་བསྔལ་གྱི་རང་བཞིན་ཅིག་ལུ་གྱུར་སོ་ནུག། དེ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༠༠ སྐོར་ཆ་ལུ་ སྲིད་དང་འབྲེལ་བའི་ལུང་ཕྱོགས་སོ་སོའི་འགོ་དཔོན་ཚུ་གི་བར་ན་ ཁ་འཆམ་མ་ཚུགས་པར་ནང་འཁྲུག་དང་དམག་འཐབ་ཀྱི་བྱ་བ་ཡང་ལེ་ཤ་བྱུང་ནུག། སྟབས་མ་བདེ་བའི་དུས་ཚོད་འདི་ཁར་ ལུང་བསྟན་གྱིས་བཀོད་དེ་གོང་ས་ཨོ་རྒྱན་དབང་ཕྱུག་མཆོག་ ག་གིས་ཡང་གླགས་འཁེལ་མ་ཚུགས་པའི་འགྲན་ཟླ་དང་བྲལ་བའི་སྟོབས་ཤུགས་ཅན་ཅིག་སྦེ་སྡོད་ནུག། རྒྱུ་མཚན་འདི་འབདཝ་ལས་ ཧཱ་དྲུང་པ་ཨོ་རྒྱན་རྡོ་རྗེ་གིས་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༠༦ ལུ་ལྷན་རྒྱས་གཞུང་ཚོགས་ལུ་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ནང་དབུ་ཁྲིད་སྒྲིང་སྒྲི་མེད་པའི་སྟབས་ཀྱིས་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་བཞི་བདེ་ཀྱི་ཉིནམ་ཅིག་རྩ་ལས་མ་བྱུང་བའི་ཁར་ དམག་འཁྲུག་ལས་བརྟེན་པའི་སྡུག་བསྔལ་ཡང་ཚད་མེདཔ་ཅིག་བྱུང་ཡོད་པའི་སྐོར་ལས་ ཁ་བསལ་སྦེ་བཤད་དེ་ དུས་དེ་ལས་ཚུར་གོང་ས་ཨོ་རྒྱན་དབང་ཕྱུག་མཆོག་ འབྲུག་གཞུང་གི་ཆབ་སྲིད་སྐྱོང་བའི་བདག་པོ་སྦེ་རྒྱལ་པོའི་ཁྲི་ལུ་མངའ་སྲོལ་འབད་དགོཔ་སྦེ་ཞུ་ཡིག་ཕུལ་ནུག། དེ་ལས་ཚུར་འབྲུག་གི་དབང་ཕྱུག་བརྒྱུད་འཛིན་གྱི་རིང་ལུགས་འགོ་བཙུགས་ཡོདཔ་ལས་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་དགའ་སྐྱིད་ཀྱི་ཉི་མ་འགྱུར་་བ་མེད་པར་ཤར་བཞིན་དུ་ར་ཡོདཔ་ཨིན། (Wangchuk, 2016) འདི་འབདཝ་ལས་ བཀའ་དྲིན་ཅན་གྱི་འབྲུག་རྒྱལ་དང་པ་ལས་འགོ་བཟུང་སྟེ་ ད་རེས་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༢༡ ཚུན་ རྒྱལ་ཡོངས་དུས་ཆེན་ཐེངས་ ༡༡༤ བརྩི་སྲུང་ཞུ་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན། ང་བཅས་རའི་བཀྲིན་ཅན་གྱི་བདག་ཉིད་ མི་དབང་མངའ་བདག་རིན་པོ་ཆེ་ དཔལ་མི་དབང་འཇིགས་མེད་གེ་སར་རྣམ་རྒྱལ་དབང་ཕྱུག་མཆོག་གིས་ མི་སེར་ག་རའི་གོ་སྐབས་འདྲ་མཉམ་ལུ་དམིགས་ཏེ་ རྒྱལ་ཡོངས་དུས་ཆེན་འདི་ རྒྱལ་ས་ལྟེ་བ་དང་གཞན་རྫོང་ཁག་ཚུ་ནང་ལོ་སྐོར་སྦེ་བརྩི་སྲུང་ཞུཝ་ཨིནམ་དང་ འབྲུག་མི་ཕྱི་རྒྱལ་ལུ་བཞུགས་མི་ཚུ་གི་དོན་ལུ་ཡང་ གཞུང་གིས་ཟད་འགྲོ་བཏང་ཐོག་ལས་ འཁྲབ་རྩེདཔ་ཚུ་ལྟདམོ་སྟོན་པར་གཏང་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་མ་ཚད་ ཉིནམ་འདི་ཁར་ དགའ་བའི་གླུ་ལེན་སྐྱིད་པའི་བྲོཝ་འཁྲབ་སྟེ་སྤྲོ་སྟོན་གྱི་ལས་རིམ་ སྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་འགོ་འདྲེན་འཐབ་སྲོལ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ རང་སོའི་ཁ་རྗེ་དབང་ཐང་ལུ་རྟེན་པའི་རྒྱན་ཤོག་གི་ལས་རིམ་ཚུ་ཡང་བརྩམས་ཏེ་ གསོལ་ར་ཡང་རྒྱས་རྒྱས་སྦེ་སྤྲོད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། (n.d.) ཁུངས་གཏུག། A History of Bhutan 19th to 20th Century. (2018). Course Book for Class VIII (4th ed.) Royal Education Council (REC). A HISTORY OF BHUTAN. (n.d.). Class 10. Royal Education Council (REC). (Original work published 1996) Wangchuk, D. (2016). Foundations of Bhutan History: A Concise Guide (1st ed.). Omega Traders. རྒྱལ་ཡོངས་བརྡ་རྟགས། ༉ བྱ་ཨོ་རོག་འདི་ འབྲུག་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་བྱ་ཨིན། བྱ་འདི་གི་ཁྱད་ཆོས་མཛེས་ཏོག་ཏོ་ཡོད་པའི་ཁར་ ཆོས་དང་གཅིག་ཁར་ཡང་འབྲེལ་བ་སྦོམ་ཡོད། བྱ་འདི་གིས་འབྲུག་གི་སྲུང་མ་བྱ་རོག་གདོང་ཅན་གྱི་བརྡ་མཚོན་ཡང་སྟོནམ་ཨིན། ཧེ་མ་ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེ་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་འབྲུག་ལུ་འབྱོནམ་ད་ ཆོས་སྐྱོང་སྲུང་མ་ མ་ཧཱ་ཀ་ལ་གིས་བྱ་ཨོ་རོག་ལུ་སྤྲུལ་ཏེ་ལམ་སྟོན་མཛད་གནང་ཡི་ཟེར་བཤད་སྲོལ་ཡོད་ཨིན། ང་བཅས་རའི་རྒྱལཔོ་རིམ་བྱོན་རྣམས་ཀྱི་དབུ་ཞྭ་ བྱ་རོག་གདོང་ཅན་གྱི་བཟོ་རྣམ་སྦེ་ཡོད་མི་འདི་ བྱ་འདི་ལུ་ གུས་བཀུར་དང་ འབྲུག་པའི་མི་སེར་ཚུ་ ཆོས་སྐྱོང་སྲུང་མ་ལུ་དད་དམ་གཙང་མ་ཡོད་པའི་རྟགས་ཨིན། བྱ་རོག་གདོང་ཅན་དང་ཡེ་ཤེས་མགོན་པོ་ དེ་ལས་ དཔལ་ལྡན་ལྷ་མོ་གསུམ་གྱིས་འབྲུག་གི་རྒྱལ་པོ་དང་མི་སེར་ཡོངས་སྲུང་སྐྱོབ་འབདཝ་ཨིན། སྤྱི་ལོ་ ༡༨༨༥ ལུ་ ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་འཇིགས་མེད་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་གིས་ ཕྱི་གླིངཔ་(བིརི་་ཊིཤ་ཨིན་ཌི་ཡ) དང་གཅིག་ཁར་ཕྱད་མདའ་རྐྱབ་པའི་སྐབས་ལུ་ བྱ་རོག་གདོང་ཅན་གྱི་དབུ་ཞྭ་བཞེས་གནང་ནུག། དེ་ལས་ འགོ་བཟུང་སྟེ་ དབང་ཕྱུག་བརྒྱུད་འཛིན་གྱི་རྒྱལ་པོ་རྣམས་ཀྱིས་ དབུ་ཞྭ་བྱ་རོག་གདོང་ཅན་གྱི་རྣམ་པ་སྦེ་ཡོད་མི་འདི་བཞེས་གནང་ནུག། བྱ་ཨོ་རོག་གསད་ནི་འདི་ འཁྲིམས་འགལ་གྱི་ལཱ་ཅིག་ཨིནམ་མ་ཚད་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་བཟུམ་སྦེ་བྱ་ཨོརོག་གི་ལོ་རྒྱུས་ཆོས་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་ལུགས་ཚུ་ རྒྱལ་ཁབ་གཞན་གྱི་ནང་ལུ་ཡང་ཡིད་ཆེས་བསྐྱེད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། བྱ་ཨོ་རོག་འདི་ ལོ་ངོ་བརྒྱ་ཕྲག་ལས་བཅད་མི་ དང་ཕུའི་སྲུང་དང་གཏམ་རྒྱུད་ཚུ་ནང་ཡང་ བཤད་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིན། རྒྱལ་ཁབ་མང་ཤོས་ཀྱིས་བྱ་ཨོ་རོག་འདི་ ལྷོའི་ཕོ་ཉའི་་བརྡ་མཚན་ཨིནམ་སྦེ་བཤད་སྲོལ་ཡོདཔ་དང་ རྒྱ་ནག་གི་ལམ་སྲོལ་ནང་ཆརཔ་དང་རླུང་འཚུབ་འདི་བྱ་ཨོ་རོག་གི་མིག་འཕྲུལ་དང་ ལྷ་ཚུ་ཕར་དང་ཚུར་འགྲོ་འགྲུལ་འབད་བའི་བརྡ་མཚོན་སྦེ་ཆ་བཞགཔ་ཨིན། ལྷོ་ཨ་མི་རི་ཀཱའི་མི་ཚུ་གིས་བྱ་ཨོ་རོག་འདི་ ལྷ་ཨིནམ་སྦེ་ཆ་བཞགཔ་ཨིན་པས། བྱ་ཨོ་རོག་ལུ་མཚན་རིག་གི་མིང་འདི་ ཀོར་ཝསི་ཀོ་རེཀསི་(Corvus corax) ཟེར་སླབ་ཨིནམ་དང་ བཟོ་རྣམ་འདི་བྱ་ཨོ་ལ་བཟུམ་སྦེ་མཐོངམ་ཨིན། བྱ་ཨོ་རོག་འདི་ ཚོས་གཞི་ནགཔ་སྦེ་དང་ མཆོ་ཏོ་སྦོམ་སྦེ་ཡོད་པའི་ཁར་ སྐད་འདི་སྦོམ་སྦེ་རྐྱབ་ཨིན་པས། སྤྱིར་བཏང་ བྱ་ཨོ་ལ་ཚུ་མཆོ་ཏོག་སྦོམ་སྦེ་བྱ་ཨོ་རོག་དང་འདྲ་སུ་ཅིག་ཡོད་རུང་ བྱ་ཨོ་རོག་གི་གཟུགས་ཀྱི་སྦོམ་ཚད་འདི་ཨིནཅི་ ༢༨ ཡོདཔ་ཨིན་པས། བྱ་ཨོ་རོག་གི་གཤོག་སྒྲོ་འདི་ འོད་ཆེམ་ཆེ་རིངམོ་སྦེ་ཡོད་པའི་ཁར་ བྱ་ཕོ་མོ་གཉིས་ཆ་ར་ ཚོས་གཞི་ཧོནམོ་དང་གནགཔོ་སྦེ་ཡོདཔ་ཨིན། བྱ་འདི་ཚུ་མང་ཤོས་ར་ས་ཁ་མཐོ་སར་འཁྱམ་དོ་ཡོདཔ་ཨིནམ་དང་ གནམ་དགུན་ལུ་བྱ་འདི་ཚུ་ས་ཁ་དམའ་ས་མཐོ་ཚད་མི་ཊར་ ༢༣༠༠ གི་ས་གནས་ཚུན་ཚོདལྷོད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། བྱ་འདི་འབྲས་ལྗོངས་དང་ལ་དྭགས་ དེ་ལས་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཚུ་ནང་མཐོང་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིན། འབྲུག་ནུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་ས་གནས་ དམ་མཐང་ ལྕེ་རི་ཐང་ བྱ་གོ་བེ་ གླིང་གཞི ལྕི་བི་ས་དང་ དབུས་ཕྱོགས་བུམ་ཐང་ དུར་དང་ པེ་གུ་ལ། དེ་ལས་ འབྲུག་ཤར་ཕྱོགས་སེང་གེ་རྫོང་གི་ཉེ་འདབས་ཀྱི་ས་གནས་ཚུ་ནང་གནས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། སྤྱིར་བཏང་ བྱ་ཨོ་རོག་ཚུ་མང་ཤོས་་ར་ཡ་དང་ཆ་སྦེ་མཐོངམ་མ་གཏོགས་ཁྱུ་སྦེ་དེ་ཅིག་མཐོང་ནི་མེད། གནམ་ཁར་ལྡིང་པའི་སྐབས་ལུ་ ཁ་ལྟོར་ཏེ་འཕུར་ནི་ཡོདཔ་དང་ གཤོག་སྒྲོ་འགྲོས་ཀྱིས་སྦེ་གཡབ་ནི་ཡོདཔ་ཨིན། བྱ་འདི་ཚུ་ མང་ཤོས་ར་ཉེ་འདབས་ལུ་ སྤང་གཤོང་དང་ས་གཞི་གོ་ཡང་ཏོང་ཏོ་ཡོད་པའི་ཚལ་མ་ཚུ་ནང་འཁྱམས་ཏེ་སྡོདཔ་ཨིན། བྱ་ཨོ་རོག་འདི་ ཤ་དང་རྩྭའི་རིགས་གཉིས་ཆ་ར་ཟ་མི་སེམས་ཅན་ཅིག་ཨིན། བྱ་འདི་ཚུ་ མང་ཤོས་ར་བམ་ཤ་དང་སེམས་ཅན་གྱི་རོ་ཚུ་ལུ་ལོངས་སྤྱད་དེ་སྡོད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། དེ་མ་ཚད་ གདོང་སོ་ཅན་གྱི་སྲོག་ཆགས་དཔེར་ན་བྱི་ཙི་ རི་བོང་ལ་སོགས་པ་དང་ བྱའི་སྒོང་རྡོག་ལ་སོགས་པ་ཚུ་ཡང་ཟཝ་ཨིན། གཞན་ཡང་ ཤིང་འབྲས་སྟར་གོ་ལ་སོགས་པ་ཚུ་ཟཝ་ཨིན་པས། བྱ་ཨོ་རོག་གིས་ གཙོ་བོ་ར་ སེམས་ཅན་ཤི་ཤིཝ་གི་རོ་ཚུ་ལུ་ལོངས་སྤྱོདཔ་ལས་ སེམས་ཅན་ཆུང་ཀུ་ཚུ་བསད་དེ་དེམ་ཅིག་མི་ཟ། བྱ་ཆུང་ཀུ་ཚུ་སྡེ་ཚན་བཟོ་སྟེ་གནམ་ནུབ་མོ་གནང་ཁར་འཕུར་ནི་ཡོདཔ་དང་ བྱ་རྒས་ཤོས་ཚུ་མང་ཤོ་ར་ཕོ་མོ་ཟུང་སྦེ་མཐོང་སྲོལ་ཡོདཔ་དང་ས་ཁོངས་བདག་འཛིན་འཐབ་སྟེ་སྡོདཔ་ཨིན་པས། ཨོ་རོག་གི་ཕོ་མོ་སྦྲག་ནི་འདི་ལཱ་ཁག་ཡོདཔ་ལས་ ཕོ་མོ་ག་འབད་རུང་ལྟོ་འཚོལ་ནི་གི་བློ་རིག་དང་ལྕོགས་གྲུབ་ དེ་ལས་ ཡང་རྩལ་ཚུ་ཡང་ལེགས་ཤོམ་དགོཔ་ཨིནམ་དང་ བྱ་འདི་གིས་མང་ཤོ་ར་ མི་ཚེ་གཅིག་གཅིག་ཁར་སྡོདཔ་ཨིན་པས། བྱ་འདི་གིས་ ཁོང་རའི་ཚང་ཡང་ལོ་ལེ་ཤ་གི་རིང་ལུ་ལག་ལེན་འཐབ་དོ་ཡོདཔ་དང་ བྱ་མོ་ཚུ་གིས་ སྤྱི་ཟླ་ ༢ པ་ལས་ ཤིང་གི་ལྕུག་ཀུ་ཚུ་གིས་སྦེ་ ཚང་བཟོ་ནི་འགོ་བཙུགསཔ་མ་ཚད་ བྱ་ཕོ་ཚུ་གིས་ སྔོ་དྲེག་དང་སྐྱ་ཚུ་འབག་འོངམ་ཨིན་པས། བྱ་ཨོ་རོག་མོ་ཚུ་གིས་སྒོང་རྡོག་ ༣-༦ གི་བར་ན་ འབུད་དོ་ཡོདཔ་དང་ སྒོང་རྡོག་ཚུ་ཁུག་ནི་གི་དུས་ཚོད་འདི་ ཉིན་ཞག་ ༡༨-༢༡ ཚུན་ཚོད་འགོར་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། བྱི་ཅུང་ཚུ་ཞག་ ༣༥-༤༢ ཀྱི་བར་ན་གཤོག་སྒྲོ་སྐྱེས་ཚརཝ་ཨིན་རུང་ དེའི་ཤུལ་ལས་ཁོ་རའི་ཕམ་གིས་ ཟླཝ་ ༦ ཚུན་གྱི་རིང་ བདག་འཛིན་འཐབ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། ཁུངས་གཏུག། Retrieved from National Bird - Bhutan Peaceful Tours & Treks Retrieved from National symbols of Bhutan, Flag, Emblem, Animal, Bird, Flower, Tree – Little Bhutan Retrieved from Common Raven: National Bird of Bhutan | Interesting Facts (vdio.com) Retrieved from National Bird of Bhutan - Raven national Bird Bhutann (himalaya2000.com) རྒྱལ་ཡོངས་བརྡ་རྟགས། རྒྱལ་ཡོངས་རྒྱལ་དར་འདི་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༤༩ གི་ལོར་ འབྲུག་དང་རྒྱ་གར་གྱི་བར་ན་ཆིངས་ཡིག་གུར་མཚན་རྟགས་བཀོད་པའི་ལོ་ལུ་བཟོ་ནུག། དེ་ཡང་ འབྲུག་རྒྱལ་གཉིས་པ་མི་དབང་འཇིགས་མེད་དབང་ཕྱུག་མཆོག་གིས་ བཟོ་བཀོད་འབད་ནི་འགོ་བཙུགས་གནང་ནུག། རྒྱལ་དར་འདི་དབྱིབས་གྲུ་བཞི་དང་ ཚོས་གཞིཚོས་གཞི་ཡང་ཕྱེད་དམརཔོ་དང་ཕྱེད་སེརཔོ་སྦེ་ཡོད། ཚོས་གཞིཚོས་གཞི་དམར་སེར་གཉིས་ཀྱི་སྦུག་ལུ་ འབྲུག་ཚོན་མདངས་ལྕང་ཁ་ཅནམ་འདི་ རྒྱལ་དར་གྱི་རས་ཆའི་མཐའམ་སྟོད་དང་སྨད་ཀྱི་སྦུག་ལུ་ ཐད་ཀར་བལྟ་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ཡང་བུམ་ཐང་པད་ཚལ་གླིང་ལས་ཨིན་མི་ ལྷ་བྲིསཔ་ལྟའུ་ལྟུའུ་གིས་ཚེམ་དྲུབ་འཐུ་ནུག། ལྷ་བྲིསཔ་འདི་དེ་བསྒང་ རྒྱལ་པོའི་གཡོག་འཁོར་ནང་ཡོད་ཡོད་པའི་ ལྷ་བྲིསཔ་དཀོན་དྲགས་ཅིག་ཨིན་མས། འབྲུག་གི་ཚོས་གཞིཚོས་གཞི་ལྕག་ཁ་སྦེ་ཡོད་མི་འདི་ གཞི་སྔར་སྲོལ་དང་ཆོས་ཀྱི་དབང་དུ་བཏང་སྟེ་ གཡུ་འབྲུག་སྔོན་མོའི་ཚུལ་དུ་བཟོ་ནུག། (Wangchuk, 2008). འབྲུག་རྒྱལ་གསུམ་པའི་སྐབས་ལུ་རྒྱལ་དར་འདི་ ཐེངས་གཉིས་པ་ལག་ལེན་འཐབ་ནུག། དེ་ཡང་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༥༦ ལོར་མི་དབང་འཇིགས་མེད་རྡོ་རྗེ་དབང་ཕྱུག་མཆོག་ འབྲུག་ཤར་ཕྱོགས་སུ་གཟིགས་སྐོར་གནང་པར་འབྱོནམ་ད་ གཞུང་ཞབས་ཡིག་ཚང་གི་འགོ་དཔོན་དག་པ་ཅིག་གིས་ ལམ་འགྲུལ་འབདཝ་ད་ལག་ལེན་འཐབ་ནུག། ཁོང་ཚུ་གིས་ ཧེ་མ་རྒྱ་འབྲུག་ཆིངས་ཡིག་གུར་མཚན་རྟགས་བཀོད་པའི་ནམ་དུས་ལུ་བཟོ་ཡོད་པའི་རྒྱལ་དར་ པར་རིས་ཐོག་ལུ་ཡོད་མི་འདི་གུར་གཞི་བཞག་སྟེ་ རྒྱལ་དར་གསར་བཟོ་འབད་ནུག། དེ་བསྒང་ འབྲུག་གི་ཚད་གཞི་འདི་དཀརཔོ་ལུ་བསྒྱུར་བཅོས་མཛད་ནུག། ད་རེས་ཡོད་པའི་ཚད་ལྡན་གྱི་རྒྱལ་ཡོངས་རྒྱལ་དར་འདི་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༥༠ ང་གྲངས་ནང་ལུ་ སྒང་ཏོག་སི་ཀིམ་ལུ་ཡོད་པའི་རྒྱ་གར་གྱི་དོན་གཅོདཔ་ཅིག་འབྲུག་ལུ་འོང་བའི་སྐབས་ འབྲུག་གི་རྒྱལ་དར་དབྱིབས་གྲུ་བཞི་སྦེ་ཡོད་མི་འདི་ རྒྱ་གར་གྱི་རྒྱལ་དར་དབྱིབས་གྲུ་བཞི་དཀྱུས་རིང་བཟུམ་སྦེ་ རླུང་གིས་གཡབ་མ་ཚུགས་པའི་སྐྱོན་མཐོང་ནུག། དེ་མ་ཚད་ཧེ་མ་འབྲུག་གི་ཁ་ རྒྱལ་དར་རས་ཆ་གི་སྦུག་ལས་ཐད་ཀར་སྦེ་བལྟ་སྟེ་ཡོད་མི་འདི་ བསྒྱུར་བཅོས་འབད་དེ་ འབྲུག་ཁ་གནམ་ཁར་བལྟ་སྟེ་ གསེག་དྲ་སྦེ་བཟོ་ནུག། དེ་ཡང་རྒྱལ་དར་འདི་ ནམ་རང་འཕྱར་རུང་ རས་ཆ་མར་འབུད་དེ་འབྲུག་ཡང་ ཁ་ཕྱོགས་ས་ཁར་བལྟ་བའི་མཐོང་སྣང་བྱུངམ་ལས་བརྟེན་ཨིན་མས། རྒྱལ་དར་གསར་པའི་གུར་ འབྲུག་གི་རི་མོའི་ཚོན་འགོ་དང་པ་ར་ སྤུ་ན་ཁ་གླིང་མུ་ཁ་ལས་ཨིན་པའི་དཀྱིལ་འཁོར་ཇ་བརྡ་སློབ་དཔོན་གྱིས་བཏང་གནང་ནུག། དེ་མ་ཚད་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༦༨-༦༩ གི་མཚམས་ལུ་ མི་དབང་རྒྱལ་པོའི་བཀའ་བཞིན་ རྒྱལ་དར་གྱི་ཚོས་གཞིཚོས་གཞི་ཕྱེད་དམརཔོ་སྦེ་ཡོད་མི་འདི་ ལི་ཝང་ལུ་བསྒྱུར་གནང་ཡོདཔ་མ་ཚད་ དབྱིབས་ཡང་གྲུ་བཞི་དཀྱུས་རིང་ཀྱི་ཚད་གཞི་ དཀྱུས་ལུ་ཕིཊ་ ༩ དང་རྒྱ་ཁྱོན་ཚད་ཕིཊ་ ༦ སྦེ་བཟོ་གནང་ནུག། འབྲུག་གི་ཡིག་ཚང་ཡོད་ཚདཔ་ཅིག་གི་གདོང་ཁར་ ཧེ་མ་འབད་བ་ཅིན་རྒྱལ་དར་འཕྱར་སྲོལ་མེད་རུང་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༦༨ ལུ་ མི་དབང་རྒྱལ་པོའི་གཟིམ་དཔོན་ཡིག་ཚང་ཐེངས་གཉིས་པ་ རྟ་བབ་ལས་བཀྲིས་ཆོས་རྫོང་ནང་སྤོ་སོར་འབད་པའི་ཤུལ་ལུ་ མི་དབང་རྒྱལཔོ་མཆོག་གིས་ ཡིག་ཚང་གི་གདོང་ཁར་རྒྱལ་དར་འདི་འཕྱར་དགོཔ་སྦེ་ཁྲིམས་མཐུན་བཟོ་གནང་ནུག། འདི་འབདཝ་ལས་ ད་རེས་འབྲུག་གི་རྒྱལ་དར་འདི་གཡོ་ཁྲམ་སྦེ་ ཕྱེད་སེརཔོ་དང་ཕྱེད་ལི་ཝང་སྦེ་ཡོདཔ་ཨིན། ལྟག་གི་ཕྱེད་སེརཔོ་འདི་སྲིད་ཀྱི་རྟགས་མཚན་དང་ མི་དབང་མངའ་བདག་རྒྱལ་པོའི་ངོ་ཡང་མཚུངསམ་ལས་ མི་དབང་མཆོག་ ཆོས་སྲིད་ཟུང་འབྲེལ་གྱི་བདག་པོ་ཨིན་པའི་བརྡ་ཡང་ཨིན། ཕྱེད་ལི་ཝང་གི་ཚོས་གཞི་འདི་གིས་ ནང་པའི་ཆོས་ཀྱི་བརྡ་མཚོན་དང་ སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་དང་ལྷག་པར་དུ་ བཀའ་རྙིང་བཟུང་འབྲེལ་གྱི་ཆོས་ཚུ་ དར་ཞིང་རྒྱས་པའི་རྟགས་མཚན་ཨིན། འབྲུག་དཀརཔོ་གཡོ་ཁྲམ་སྦེ་ ཁ་ཡར་གནམ་ཁ་ལུ་བལྟ་སྟེ་ཡོད་མི་འདི་གིས་ ཆོས་སྲིད་གཉིས་ལྡན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་མིང་སྟོནམ་ཨིན། འབྲུག་གི་ཚོས་གཞི་དཀརཔོ་སྦེ་ཡོད་མི་འདི་ འབྲུག་གི་མི་སེར་ཚུ་ ཁ་སྐད་དང་ལམ་ལུགས་སྲོལ་མ་གཅིག་རུང་ རྒྱལ་ཁབ་ལུ་མགྲིན་དབྱངས་གཅིག་གི་ཐོག་ལས་ཕྱག་ཞུ་ནིའི་དད་དམ་གཙང་མའི་སེམས་ཡོད་པའི་རྟགས་ཨིན། རྒྱལ་ཡོངས་ཚོགས་འདུ་གིས་ རྒྱལ་དར་གྱི་ཚད་གཞི་ དཀྱུས་རིང་ཚད་ ཕིཊ་ ༣ དང་རྒྱ་ཁྱོན་ཚད་ཕིཊ་ ༢ དགོཔ་སྦེ་ཐག་བཅད་ཡོད་རུང་ རྒྱལ་དར་འདི་ཚད་གཞི་མ་འདྲཝ་ ཕིཊ་ ༢༡*༡༤། ཕིཊ་ ༡༢*༨། ཕིཊ་ ༦*༤།ཕིཊ་ ༣*༢། ཕིཊ་ ༩*༦། སྦེ་ཡོདཔ་ཨིན། (Penjore & Kinga, 2002) ཁུངས་གཏུག། Penjore, D., & Kinga, S. (2002). The Origin and Description of the National Flag and National Anthem of The Kingdom of Bhutan. The Centre for Bhutan Studies. Retrieved from https://www.bhutanstudies.org.bt/publicationFiles/OccasionalPublications/NationalFlag.pdf Wanghcuk, L. (2002) Facts about Bhutan. Thimphu, Absolute Bhutan Books. རྒྱལ་ཡོངས་བརྡ་རྟགས། འབྲོང་གྱིམ་ཙི་འདི་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྒྱལ་ཡོངས་སེམས་ཅན་ཨིན། འབྲོང་གྱིམ་ཙི་འདི་ འཛམ་གླིང་ནང་ལུ་ ཨོ་འཐུང་སྲོག་ཆགས་སྦོམ་ཤོས་ཅིག་ཨིན། སེམས་ཅན་འདི་ སྤུ་ཅནམ་དང་རྐང་རྨིག་ཡོད་མི། རྩྭ་ཟ་མི་རིགས་ཅིག་ཨིན་པའི་ཁར་ དཔུངམ་མར་གུག་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིནམ་དང་ ལྟག་ཀོ་ཐུང་ཀུ་སྟུག་པག་པ་སྦེ་ཡོད། དེ་མ་ཚད་ གདོང་རྒྱ་སྦོམ་ རྣམ་ཅོ་ཆུང་ཀུ་ ལྷ་པ་འབུར་རིལ་རི་དང་ རྭཝ་རྒྱབ་ལོག་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན། སེམས་ཅན་འདི་གི་རང་གཤིས་འདི་ གནམ་མེད་ས་མེད་གཡོ་་སྒྱུ་ཅན་ཅིག་ཨིན་པའི་ཁར་ མཐའ་ཟུར་ཀྱི་ཚལ་མ་སྟུག་པག་པ་ཚུ་ནང་འཁྱམས་སྡོད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། ཁོང་གི་གཟུགས་ཚད་ སྦོམ་འཚམས་ཅིག་དང་ བོངས་ཚོད་ཆེ་རུང་ གྱེན་ཐུར་གཟར་དྲགས་ཚུ་ནང་ འཇམ་ཏོང་ཏོ་སྦེ་འཛེག་ཚུགསཔ་ཨིན། འབྲོང་གྱིམ་ཙི་ལུ་ རིགས་མ་འདྲཝ་བཞི་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ཡང་ བུ་དོར་ཀསི་ ཊེ་སི་ཀ་ལར་ཝའེཊ་ ༼BUDORCAS TAXICOLOR WHITE༽ འབྲོང་གྱིམ་ཙི་འདི་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ཡོད་མི་འདི་ཨིན། (Lily Wangchuk, 2008). སྤྱི་ལོ་ ༡༩༠༥ ལུ་ བིརི་ཊིཤ་གི་དོན་གཅོད་འགོ་དཔོན་གྱིས་ འབྲོང་གྱིམ་ཙིའི་ཕྱུ་གུ་ཅིག་ རང་བཞིན་གྱིས་གནས་པའི་ས་ཁོངས་ནང་སྡོད་ཡོད་པའི་པར་བཏབ་ཡོདཔ་ཨིན། རྒྱུ་མཚན་འདི་འབདཝ་ལས་ སྤྱི་ལོ་༡༨༥༣ དང་ ༡༩༡༨ ཀྱི་བར་ན་ ཕྱི་གླིངཔ་ཇཱོན་ཀལའུཌ་ཝའིཊ་འདི་ འཛམ་གླིང་ནང་འ་ནཱི་སེམས་ཅན་འདི་ཡོད་པའི་སྐོར་ལས་ དངོས་གསལ་གློག་བརྙན་གྱི་སྒྲུབ་བྱེད་ཐོབ་མི་ ཡུ་རོབ་ཀྱི་མི་ཁུངས་དང་པ་ཨིན། དེ་ཚུན་གྱི་རིང་ལུ་ ནུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཚུ་ སེམས་ཅན་འབྲོང་གྱིམ་ཙི་འདི་ དུས་རབས་ ༨ པའི་ནང་ གིརཀི་༼GREEK༽ གི་གཏམ་རྒྱུད་ནང་ལས་ཡང་ ཐོན་ཡོད་པའི་སེམས་ཅན་ སྤུ་མདོག་ཅན་ གཤོག་སྒྲོ་ལྡན་པའི་སེམས་ཅན་ཅིག་ཨིནམ་སྦེ་ཆ་བཞག་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། འདི་འབདཝ་ལས་ སེམས་ཅན་འདི་ ཕྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ལྟ་བཤལ་པ་ཚུ་གིས་ ལྟདམོ་བལྟ་བར་འོང་མི་གི་གནད་དོན་སྦོམ་ཅིག་ལུ་གྱུར་ནུག། འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ཡོད་པའི་འབྲོང་གྱིམ་ཙི་འདི་ ས་གནས་གཞན་ཡང་ རྒྱ་གར་བྱང་ཤར་དང་རྒྱ་ནག། བོད་ཀྱི་ནུབ་ཕྱོགས་ལུ་མཐོངམ་ཨིན། (Wangchuk et al., 2015) སེམས་ཅན་འདི་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་བྱུང་རབས་དང་ཆོས་དང་འབྲེལ་བའི་གཏམ་རྒྱུད་ཚུ་དང་འབྲེལ་བ་སྦོམ་ཡོདཔ་ཨིན། སེམས་ཅན་འདི་ གཞན་དང་མ་འདྲཝ་གི་ཡན་ལག་ཚུ་གཅིག་ཁར་བསྡུ་སྟེ་བཟོ་ཡོད་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཡོདཔ་ལས་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ཡོངས་གྲགས་ཅན་ཅིག་ཨིན། དེ་ཡང་ དུས་རབས་ ༡༥ པའི་ནང་ལུ་ ཆོས་རྗེ་འབྲུག་པ་ཀུན་ལེགས་ ལྷོ་སྨན་འབྲུག་ཡུལ་ནང་ བླམ་རྩ་ཆེན་ཅིག་ལས་ཆོས་ཞུ་ནིའི་དོན་ལུ་ མི་ལེ་ཤ་སྤུངས་འཛོམས་འབད་ཡོད་པའི་ས་གནས་འདི་ཁར་བྱོན་ནུག། འདི་ཁར་ ཁོ་གི་སྤྱིར་མིན་པའི་བྱ་སྤྱོད་ ཁྲག་ལོང་སི་སི་སྟོན་པའི་སྐབས་ ཆོས་སེམས་ཅན་གྱི་མི་ལེ་ཤ་ཅིག་གི་སེམས་ཁར་མ་བབས་མ་ཚད་ མི་ཚུ་གིས་ ཁོ་ལུ་བརྙས་བཅོས་འབད་ཞིནམ་ལས་ མིག་འཕྲུལ་དང་རྫུ་འཕྲུལ་སྟོན་ཞིག་ཟེར་ཁོང་ཁྲོ་སློང་ནུག། ཨིན་རུང་ ཆོས་རྗེ་འབྲུག་པ་ཀུན་ལེགས་མཆོག་ བཏང་སྙོམས་ཀྱི་ངང་ལུ་བཞུགས་ཏེ་ དེ་ཚེ་ཉིན་དགུང་ལུ་ ཁོ་ལུ་སེམས་ཅན་ བ་དང་ར་ཅིག་འབག་ཤོག་ཟེར་གསུངས་ནུག། དེ་ལས་ སེམས་ཅན་འདི་བསད་ཞིནམ་ལས་ ཤ་དང་ཁྲག་ཡོད་ཚདཔ་ཅིགཔོ་བཟའ་འཐུང་འབད་བའི་ཤུལ་མ་ རུ་ཏོ་རྐྱངམ་གཅིག་བཀོག་བཞག་ནུག། རིམ་པ་བཞིན་དུ་ བླམ་གིས་ སྣང་མེད་ཀྱི་ངང་ལུ་ སེམས་ཅན་ར་གི་མགུ་ཏོ་འབག་འོངས་ཞིནམ་ལས་ བའི་རུ་ཏོ་དང་གཅིག་ཁར་མཐུདཔ་ཅིག་ ཕྱག་མཛུབ་ཀྱིས་ ངེས་མེད་ཀྱི་སྐད་སྒྲ་གཅིག་བཏང་པའི་ཤུལ་ལུ་ སེམས་ཅན་ཁྱོད་ཡར་ལོངས་ཏེ་ རྩྭ་ཟ་བར་སོང་ཞིག་ཟེར་བཀའ་གནང་ནུག། དེ་སྦེ་བཀའ་གནངམ་ཅིག་ སེམས་ཅན་ཤི་བའི་རོ་འདི་ ཡར་ལོངས་ཏེ་རྩྭ་ཟ་བར་འགྱོ་ནུག། འདི་ལུ་བལྟ་སྟེ་ དེ་ཁར་འཛོམས་ཡོད་མི་ཚུ་ག་ར་ཧ་ལས་ཏེ་ རྣམ་ཏོག་ལངས་ཆི་ནུག། ལོ་རྒྱུས་ལས་བཅད་པ་ཅིན་ སེམས་ཅན་འདི་འ་ནཱི་སྦེ་བྱུང་ཡོདཔ་ཨིན། འབྲོང་གྱིམ་ཙི་འདི་ རྩྭ་ཟ་མི་སེམས་ཅན་ཅིག་ཨིནམ་ལས་ འབྲུག་ནུབ་བྱང་དང་བྱང་ཤར་གྱི་གནས་ཚལ་ཚུ་ནང་མཐོང་ཚུགསཔ་ཨིན། ཁོང་གིས་རྩྭ་ངོ་མ་སྦེ་ལོངས་སྤྱོད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། འབྲོང་གྱིམ་ཙི་ལོ་ན་སྨིན་པ་ཚུའི་གཟུགས་ཀྱི་ལྗིད་ཚད་ཀེ་ཇི་ ༢༠༠ ལྷག་ཙམ་ཡོད། སེམས་ཅན་འདི་ འཛམ་གླིང་ནང་ རྩ་མེད་འགྱོ་ནིའི་ཉེན་ཁ་ཡོད་པའི་སེམས་ཅན་ཅིག་ཨིན་རུང་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ ད་ལྟོ་ལེགས་ཤོམ་སྦེ་བདག་འཛིན་འཐབ་སྟེ་ཡོད། སེམས་ཅན་འདི་ཚུ་ ས་གནས་མཐོ་ཚད་མི་ཊར་༡༠༠༠ དང་ ༤༥༠༠ གི་བར་ན་ རྩྭ་དང་འདབ་མ་ལུ་ལོངས་སྤྱོད་དེ་སྡོད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། གནམ་བྱཱར་ལུ་ སེམས་ཅན་འདི་ཚུ་ཁྱུ་ཁྱུ་སྦེ་གྲངས་ཚད་ ༡༠༠ ལྷག་ཙམ་སྦེ་སྡོདཔ་མ་ཚད་ གནམ་དགུན་ལུ་ ཁྱུ་གྲངས་ ༡༠ དང་ ༥༠ གི་བར་ན་སྡོད་དེ་ ས་ཁ་དམའ་ས་ མགར་ས་རྫོང་ཁག་ནང་ གནས་སྤོ་སྟེ་འགྱོཝ་ཨིན། རི་གླང་བཟུམ་སྦེ་ འབྲོང་གྱིམ་ཙི་ཕོ་ཚུ་མང་ཤོས་ རང་རྐྱང་སྦེ་སྡོད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། འབྲུག་གི་འབྲོང་གྱིམ་ཙི་ ནམ་དུས་འགུལ་སྐྱོད་དང་འཁྱམ་ས་གི་སྐོར་ལས་ འཇིགས་མེད་རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་ཡོངས་གླིང་ག་གིས་ ཞིབ་འཚོལ་ཅིག་འབད་ཡོདཔ་ཨིན། ཁོང་ཚུ་གི་གནམ་བྱཱར་གྱི་བཞེས་སྒོའི་ཞིབ་འཚོལ་དང་འཁྲིལ་བ་ཅིན་ འབྲོང་གྱིམ་ཙི་ཚུ་ རྩྭ་ཆག་སྤྱིར་བཏང་ཟ་དོ་ཡོདཔ་ཨིནམ་དང་ དམིགས་བསལ་ཧོན་ལྡུམ་ཚུ་ཟཝ་ཨིན་པས། འཇིགས་མེད་རྡོ་རྗེ་དབང་ཕྱུག་རྒྱལ་ཡོངས་གླིང་ག་ནང་ འབྲོང་གྱིམ་ཙི་ ༡༠༠ ལྷག་ཙམ་ཡོད་ཟེར་ཨིན་མས། སེམས་ཅན་འདི་ཚུ་ སྤྱིར་བཏང་ལ་ཁ་མཐོ་སར་སྡོདཔ་ཨིན་རུང་ ཐིམ་ཕུག་སངས་རྒྱས་སྒང་སེམས་ཅན་གླིང་ག་ནང མཐོངམ་ཨིན། སེམས་ཅན་འདི་གི་འདོད་སྤྱོད་གྱི་དུས་ཚོད་འདི་ གནམ་བྱཱར་ལུ་འབདཝ་ལས་ མངལ་ནང་ལུ་ བུ་སོན་རྒྱས་པའི་དུས་ཚོད་འདི་ སྤྱི་ཟླ་ ༡༢ པ་དང་སྤྱི་ཟླ་ ༢ པའི་བར་ན་ སྐྱེ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། ཕྱུ་གུ་འདི་ཚུ་ ཚོད་གཞི་གནགཔོ་སྦེ་ཡོད་རུང་ ལོ་ན་ཚོད་སྨིན་པའི་སེམས་ཅན་ཚུ་ གསེར་མདོག་དང་རྒྱ་སྨུག་སྦེ་ཡོད། སེམས་ཅན་འདི་ཚུ་ རྩ་མེད་འགྱོ་ནི་ཨིན་པའི་ཉེན་ཅན་གྱི་གྲངས་སུ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ འབྲུག་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་སེམས་ཅན་ཨིནམ་ལས་ སེམས་ཅན་འདི་གསད་ནི་འདི་ ཁྲིམས་ལས་འགལ་བ་ཨིན། ནང་པའི་གསོ་བ་རིག་པ་དང་འཁྲིལ་བ་ཅིན་ འབྲོང་གྱིམ་ཙི་གི་རྭཝ་འདི་ སྨན་ཨིནམ་སྦེ་བཤད་སྲོལ་ཡོདཔ་ལས་ ཨམ་སྲུ་ཨ་ལུ་སྐྱེ་ནི་ཡོད་མི་ཚུ་ལུ་ཕན་ཐོགསཔ་ཨིན་པས། སེམས་ཅན་འདི་ཚུ་ལུ་ཉེན་ཁ་ཆེ་ཤོས་ར་ གཡག་དང་གཅིག་ཁར་རྩྭ་ཚུ་ དོ་འགྲན་སྦེ་ཟ་དགོ་ནི་འདི་ཨིན། ཁུངས་གཏུག། Wangchuk, T., Wegge, P., & Sangay, T. (2015). Habitat and diet of Bhutan Takin Budorcas taxicolor whitei during summer in Jigme Dorji National Park, Bhutan [Review of Habitat and diet of Bhutan takin Budorcas taxicolor whitei during summer in Jigme Dorji National Park, Bhutan]. Journal of Natural History. # https://doi.org/10.1080/00222933.2015.1079658 Wanghcuk, L. (2008). Facts about Bhutan. Thimphu, Absolute Bhutan Books. རྒྱལ་ཡོངས་བརྡ་རྟགས། ཙནྡན་ཤིང་འདི་འབྲུག་གི་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་ཤིང་ཨིན། ཤིང་འདི་ལུ་གཞན་ཡང་ འབྲུག་གི་ཙནྡན་ཤིང་ཡང་ན་ ཧི་མཱ་ལ་ཡ་གི་ཙནྡན་ཤིང་ཟེར་ཡང་སླབ་སྲོལ་ཡོད་། འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ལུ་སྔོན་དང་ཕུ་ བོད་མི་ཚུ་གིས་ ལྷོ་མོན་ཙནྡན་ལྗོངས་ཟེར་སླབ་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིན། འབྲུག་མི་ཚུ་གིས་ ཙནྡན་ཤིང་འདི་བྱིན་ཅན་ཅིག་སྦེ་བརྩི་འཇོག་འབདཝ་ལས་ གུས་བཀུར་གྱི་ཐོག་ལས་ ལག་ལེན་འཐབ་ཨིན། འབྲུག་ལུ་ཡོད་པའི་ཙནྡན་ཤིང་མང་ཤོས་ར་ གཏམ་རྒྱུད་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་མི་ཙང་ཙ་ར་ཨིནམ་ལས་ འདི་ཚུའི་ལོ་རྒྱུས་ལེ་ཤ་བཤད་ནི་ཡོད། ཤིང་འདི་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་ཤིང་ཨིན་པའི་གུར་ གཞན་ཡང་ལོ་རྒྱུས་དང་འདྲེས་བའི་ཡིད་ཆེས་བསྐྱེད་སའི་ཡུལ་ངོ་མ་ཅིག་ལུ་གྱུར་ཡོདཔ་ཨིན། འབྲུག་ལུ་ཡོངས་གྲགས་ཅན་གྱི་ཙནྡན་ཤིང་གསུམ་ཡོད་ས་ལས་ གཅིག་དབང་འདུས་ཕོ་བྲང་སྦས་ཡུལ་གླང་བྲག་ལུ་ཡོདཔ་དང་ གཅིག་ཐིམ་ཕུག་སྤང་རི་ཟམ་པ་ལུ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་བཟུམ་སྦེ་ གཅིག་འདི་བུམ་ཐང་སྐུར་རྗེས་ལུ་ཡོདཔ་ཨིན། ལོ་རྒྱུས་དང་འཁྲིལ་བ་ཅིན་ ཤིང་ཆེན་འདི་ཚུ་ག་ར་ དུས་རབས་ ༨ པའི་ནང་ ཨོ་རྒྱན་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་དང་ སྤྱི་ལོ་ ༡༦༡༦ ལོར་ དཔལ་འབྲུག་པ་རིན་པོ་ཆེ་སྐྱབས་མགོན་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་རྣམ་གཉིས་ འབྲུག་ལུ་འབྱོན་པའི་སྐབས་ ཕྱག་འཁར་སྦེ་བསྣམས་བྱོན་པའི་འཁརཝ་ལས་ ཞལ་ལག་རྒྱས་ཏེ་སྐྱེས་ཡོདཔ་སྦེ་བཤད་སྲོལ་འདུག། ཤིང་འདི་སའི་ཆགས་ཚུལ་རྩུབ་དྲགས་དང་རང་རོང་ཚུ་ནང་ སྒྲིང་སྒྲི་དང་ཕྲང་ཏང་ཏ་སྦེ་སྐྱེས་མི་འདི་ མཉམ་ཆུང་དང་དྲང་བདེན་ དེ་ལས་སྙིང་སྟོབས་ཅན་གྱི་ཚུལ་སྟོན་པའི་དོན་ཨིན་པས། ཙནྡན་ཤིང་འདི་མང་ཤོས་ར་ས་ཆའི་མཛེས་རྒྱན་དང་ལྷག་པར་དུ་ དྲི་ཞིམ་པའི་བསང་གཏང་ནི་ལུ་དམིགས་ཏེ་ རྫོང་གཞི་དང་ལྷ་ཁང་ དེ་ལས་བྱིན་རླབས་ཅན་གྱི་ས་གནས་ཚུ་ནང་བཙུགས་སྲོལ་ཡོད། ཙནྡན་ཤིང་འདི་ཚུ་ ཧི་མཱ་ལ་ཡའི་ལུང་གཤོང་ནང་མཐོ་ཚད་མི་ཀྲར་ ༡༨༠༠-༣༥༠༠ གི་བར་ན་སྐྱེཝ་མ་ཚད་ ཤིང་འདི་ལུ་ ཉི་དྲོད་འབོར་ཆེ་ཏོག་ཏོ་སྦེ་དགོཔ་ཨིན། གཞན་ཡང་ཚ་དྲོད་དང་ཆར་ཆུ་ལྡན་པའི་ནགས་ཚལ་ཚུ་ནང་ཡང་སྐྱེས་བཏུབ་ཨིན། ཙནྡན་ཤིང་འདི་བྱཱར་ཧོན་དགུན་ཧོན་གྱི་ཤིང་ཅིག་ཨིནམ་མ་ཚད་ མཐོ་ཤོས་ར་མི་ཊར་ ༤༥ གི་རྩིས་རིངམོ་འགྱོཝ་མ་ཚད་ ཤིང་སྡོང་གི་རྒྱ་སྐྱེད་སྦོམ་ཚད་ སེན་ཊི་མི་ཊར་ ༩༠ དེམ་ཅིག་ལུ་རྒྱསཔ་ཨིན། ཤིང་གྱི་རྩེ་མོའི་དབྱིབས་ཡང་ ཀོང་དབྱིབས་ཅན་སྦེ་འོང་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། ཤིང་འདི་གི་པགས་ཀོ་གི་ཚོས་གཞི་རྒྱ་སྨུག་སྦེ་ཡོད་པའི་ཁར་ སྲ་ཀྲག་འབད་ཞིན་ན་་ཐུར་ཐིག་གི་རྣམ་པ་སྦེ་བཤུབ་འགྱོཝ་ཨིན། ཤིང་འདི་གི་ཞལ་ལག་ཚུ་མང་ཤོས་ར་ ཕྱ་སི་སི་དང་ཆུང་ཀུ་སྦེ་ཡོད་པའི་གུར་ རྟས་ལྕག་གི་སྤྱི་ཏོག་བཟུམ་འོངམ་ཨིན། ཙནྡན་ཤིང་གི་ཀོང་ཙེ་རྡོག་མ་ཚུ་ སྤྱི་ཟླ་ ༢-༣ པའི་བར་ན་ཐོན་ཞིནམ་ལས་ སྤྱི་ཟླ་ ༥-༦ བར་ན་ སོན་ཚུ་ཚོཔ་ཨིན། ཙནྡན་གྱི་ཤིང་ཞྭའདི་ཁ་དོག་སྐྱ་སེར་སྦེ་ཡོད་པའི་ཁར་ས་ཀྲག་ཀྲ་དང་ཚེ་ཅན་ཅིག་ཨིན། ཙནྡན་ཤིང་གི་ཤིང་ཆས་ཚུ་ དྲིམ་ཞིམ་ཏོང་ཏོ་སྦེ་ཡོད་པའི་ཁར་ ཁྲ་རིས་ཕྲང་ཏང་ཏ་ཡོད་སྦེ་ཡོདཔ་ཨིན། ཤིང་འདི་གི་ར་ཏོ་ལས་བཏོན་པའི་ སྣུམ་འདི་གིས་སྨན་བཟོ་སྐྲུན་འབད་ཞིནམ་ལས་ རྨ་གཉན་རྒྱས་མི་དང་རྨ་ཚུ་སྨན་བཅོས་འབད་ནི་ལུ་ཡང་ ཕན་ཐོགས་སྦོམ་ཡོདཔ་ཨིན། (UWICER, 2018) ཁུངས་གཏུག། UWICER. (2018). Historically Significant Trees of Bhutan. Ugyen Wangchuck Institute for Conservation and Environmental Research. Retrieved from http://www.uwice.gov.bt/admin_uwice/publications/publication_files/Reports/2018/Historically_Significant_Tree.pdf རྒྱལ་ཡོངས་བརྡ་རྟགས། འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ལུང་ཕྱོགས་ཤར་ནུབ་དབུས་གསུམ་ལས་ ནུབ་ཕྱོགས་སྤ་རོ་རྫོང་ཁག་ནང་ཡོད་པའི་འབྲུག་རིན་ཆེན་སྤུང་འཛོམས་འདི་དུས་རབས་ ༡༥ པའི་ནང་ དེ་ཁར་སྡོད་པའི་མི་སེར་ཚུ་གིས་ བླམ་ཕ་ཇོའི་བརྒྱུད་པ་ བླ་མ་དྲུང་དྲུང་རྒྱལ་མཆོག་ལུ་བྱག་གཟར་ཅིག་ཡོད་མི་འདི་ཕུལ་ནུག། ཕ་དྲུང་དྲུང་རྒྱལ་མཆོག་གིས་འདི་ཁར་ ལྷ་ཁང་ཆུང་ཀུ་ཅིག་བཞེངས་བའི་ཤུལ་ལུ་ འགྲོས་ཀྱིས་སྦེ་ རྫོང་ཐོག་ཚད་ ༥ འབད་མི་ཅིག་བཞེངས་ནུག། དུས་རབས་ ༡༧ བའི་ནང་དྲུང་དྲུང་རྒྱལ་མཆོག་གི་བརྒྱུད་པ་ ཧཱུཾ་རལ་དཔོན་གྱིས་ མཐུ་ཆེན་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པ་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་ལུ་ ཁོང་ཆོས་སྲིད་ཀྱི་ལམ་སྲོལ་དབུ་བཙུགས་གནང་མི་ལུ་ ངོས་ལེན་པའི་ཚུལ་ལུ་སྦེ་འཕུལ་ནུག། དེ་བསྒང་སྐྱབས་མགོན་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་ སྤ་རོ་འདི་བོད་དང་ས་མཚམས་མཐུད་དེ་ཡོད་པའི་ཁར་ བོད་ཀྱི་ཐག་ཉེ་ཤོས་ཡང་ཨིནམ་ལས་ བོད་ལས་བཙན་འཛུལ་འབད་མི་ཚུ་གིས་གནོད་པ་བཀལ་སའི་དམིགས་གཏད་ངོ་མ་ཅིག་འོང་ནི་ཨིནམ་ལས་ དགྲ་འདི་ཚུ་ཟློག་ཐབས་འབད་ནིའི་དོན་ལུ་ ས་གནས་སྒྲིང་སྒྲི་ཅིག་དགོཔ་ངེས་བདེན་ཨིནམ་དགོངས་འཆར་གཟིགས་ནུག། དེ་འབདཝ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༦༤༤ ལོར་ སྔར་ཡོད་པའི་རྫོང་འདི་རྩ་བ་ལས་བཤུབ་ཞིནམ་ལས་ རྫོང་གསརཔ་གི་གཞི་འགྱམ་བཙུགས་གནང་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༦༤༦ ལོར་ རྫོང་གསར་བཞེངས་ཀྱི་ལཱཡོངས་རྫོགས་མཇུག་བསྡུ་ཞིནམ་ལས་ འབྲུག་ནུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆོས་སྲིད་སྐྱོང་སའི་ལྟེ་བ་ཅིག་ལུ་བཟོ་གནང་སྟེ་ མིང་ཡང་འབྲུག་རིན་ཆེན་ནོར་བུ་སྤུངས་རྫོང་ཟེར་དར་ཁྱབ་སོང་ནུག། (Phuntsho, 2013, pp. 253–254) རྫོང་འདི་རྗེ་མཁན་རིན་པོ་ཆེའི་རྒྱལ་ཚབ་ རབ་སྡེའི་བླམ་གནས་བརྟན་གྱིས་དབུ་གཙོས་པའི་འཕགས་པ་དགེ་འདུན་འདུས་པ་རྒྱ་མཚོ་ཚུའི་གཏན་ཀྱང་གི་བཞུགས་གནས་ཡང་ཨིན། རྫོང་འདི་ནང་ལྷ་ཁང་དང་ཆོས་ཁང་ ༡༤ ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ཚུ་གཤམ་གསལ་བཀོད་ཡོད། ཀུན་དགའ་ར་བ། དགེ་སློང་ཚུའི་ཚོགས་འདུ་ཁང་། ཙན་དན་ཤིང་གི་མཆོད་རྟེན། སྲུང་མའི་ལྷ་ཁང་། གུ་རུ་མཚན་རྒྱད་ལྷ་ཁང་། བླམ་གནས་བརྟན་གྱི་ལྷ་ཁང་། ཚེ་དཔག་མེད་ཀྱི་ལྷ་ཁང་། གསལ་བའི་རྡོ་ཤེལ་ལྷ་ཁང་། སྤྱན་རས་གཟིགས་ཀྱི་ལྷ་ཁང་། མཁན་པོའི་གཟིམ་ཅུང་། མི་བསྐྱོད་པའི་ལྷ་ཁང་། གཏེར་སྟོན་ལྷ་ཁང་། རྒྱལ་པོའི་གཟིམ་ཅུང་། བུར་སར་ལྷ་ཁང་། རྫོང་གི་ཕྱི་ཁ་ལུ་དགྲ་དབྱངས་ཁ་ལྷ་ཁང་ཟེར་མི་ཅིག་ཡང་ཡོད། རྫོང་འདི་གི་ལྟག་ལུ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༦༤༩ ལུ་བཞེངས་པའི་ བལྟ་རྫོང་ཐོག་ཚད་ ༧ འབད་མི་ཅིག་ཡང་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ལས་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༦༨ ལུ་རྒྱལ་ཡོངས་འགྲེམས་སྟོན་ཁང་སྦེ་བཟོ་སྟེ་ཡོད། རྫོང་འདི་གི་འོག་ལུ་ སྔར་སྲོལ་གྱི་བཟོ་བཀོད་ཐོག་ལུ་ཡོད་པའི་བ་ཟམ་ཡང་ཡོད། རྫོང་གཞིས་འདི་ཁར་ ཡོངས་གྲགས་ཅན་གྱི་སྤ་རོ་ཚེས་བཅུ་འདི་ ལོ་བསྟར་བཞིན་དུ་རང་ཟླ་ ༢ པའི་ཚེས་ ༡༠ ལུ་གནང་སྲོལ་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིན། ཁུངས་གཏུག། History of Bhutan 15th to 19th Century. (n.d.). Course Book for Class VII (4th ed.). Royal Education Council. (Original work published 1990) ‌# Phuntsho, K. (2013). The History of Bhutan (pp. 253–254). Random House India. ‌# Dzongs: The centre of temporal and religious authorities (Punakha Dzong, Wangdue Phodrang Dzong, Paro Dzong, Trongsa Dzong and Dagana Dzong). (2012). UNESCO World Heritage Centre. Retrieved from https://whc.unesco.org/en/tentativelists/5695/ འབྲུག་གི་རྫོང་གཞི་དང་བཟོ་བཀོད། འབྲུག་པའི་རྫོང་ཚུ་ ནང་པ་སངས་རྒྱས་པའི་བསྟན་པ་དར་སའི་ཡུལ་ངོ་མ་ཅིག་ཨིན། རྫོང་ཚུ་མང་ཤོས་ར་ ནང་པ་སངས་རྒྱས་པའི་ཆོས་ལུགས་ཚུ་ཁྱབ་སྤེལ་འབད་ནི་དང་ ཡང་ཅིན་ལུང་ཕྱོགས་གཅིག་གི་དབང་ཚད་སྤེལ་ནིའི་དོན་ལུ་དམིགས་ཏེ་རྐྱབ་ནུག། དེ་མ་ཚད་རྫོང་ཚུ་རྒྱལ་ཡོངས་ནང་རིན་ཐང་ཆེ་བའི་ནང་རྟེན་འགངས་ཅན་རིགས་ཚུ་དང་ དྲག་པོའི་གོ་མཚོན་ཚུ་བཞག་སའི་མཛོད་ཁང་བཟུམ་ཅིག་ཡང་ཨིན། འདས་པའི་ལོ་ངོ་ ༣༠༠ གི་རིང་ལུ་ རྫོང་ཚུ་རྒྱལ་ཁབ་རང་བཙན་སྲུང་སྐྱོབ་འབད་ནིའི་དོན་ལུ་ཕན་ཐོགས་སྦོམ་བྱུང་ཡོདཔ་ཨིན། རྒྱུ་མཚན་དེ་གིས་སྦེ་ རྫོང་ཚུ་རི་དང་སྒང་ ག་ནི་བ་མཐོང་གསལ་ཆེ་བའི་ལུང་གཤོང་གི་སྟོད་ཁ་ཐུག་ལུ་བཞེངས་ཏེ་འདུག། དེ་ཚུ་ཕྱིའི་དགྲ་བྱང་ཕྱད་ཚུ་ལས་ཉེན་སྲུང་གི་དོན་ལུ་ བལྟ་རྫོང་ཟེར་མི་ཚུ་ མ་རྫོང་འདི་ལས་དུམ་གྲ་ཅིག་ མཐོ་དྲགས་ཡོད་པའི་སྒང་གུ་ལུ་རྐྱབ་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་བཟུམ་སྦེ་ ཕྱིའི་དགྲའི་འཇིགས་པ་འབྱུང་བའི་སྐབས་ འཐུང་ཆུའི་དབོག་ནིའི་དོན་ལུ་ ཆུ་རྫོང་ཟེར་མི་ཚུ་ཡང་ལོགས་སུ་སྦེ་རྐྱབ་སྟེ་ཡོད་མི་ཚུ་ ད་ལྟོའི་བར་ན་ཡང་མཐོང་ཚུགསཔ་ཨིན། རྫོང་གཞིས་དེ་ཚུ་ད་རེས་ ཆོས་དང་སྲིད་གཉིས་ཆ་ར་ སྐྱོང་སའི་ལྟེ་བ་ཅིག་ལུ་གྱུར་ཡོདཔ་ཨིན། ལོ་རྒྱུས་དང་འཁྲིལ་པ་ཅིན་ བོད་ལས་གསར་རྙིང་རིས་སུ་མ་ཕྱིས་པའི་བླམ་དང་སློབ་དཔོན་ཚུ་ འབྲུག་ལུ་བྱོན་ཏེ་ རྫོང་གཞིས་ཚུ་བཞེངས་ཡོད་པའི་ལོ་རྒྱུས་བཤད་སྲོལ་འདུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༦༡༦ ལུ་ མཐུ་ཆེན་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་དཔལ་འབྲུག་པ་རིན་པོ་ཆེ་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་ལྗོངས་འདི་ནང་ཕྱག་ཕེབས་ནང་ཞིནམ་ལས་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་གཅིག་བསྒྱུར་མཛད་གནང་བའི་ཤུལ་ལུ་ ས་གནས་ཐདམ་འཐད་ཁར་ལས་ཕར་ ལུང་ཕྱོགས་དང་ལུང་ཕྲན་ག་ར་མངའ་འོག་ལུ་བསྡུ་ནིའི་དོན་ལུ་ རྫོང་བཞེངས་ནི་འགོ་བཙུགས་ནུག། རྫོང་ཚུ་གི་ཆགས་རབས་ཚུ་ལོ་རྒྱུས་དང་འཁྲིལ་པ་ཅིན་ ཧེ་མའི་ལུང་བསྟན་དང་བླམ་བཟང་པོ་ཚུ་གིས་ཐུགས་སྨོན་ལས་འབྱུང་བའི་གཏམ་ཡ་མཚན་ཆེ་ཏོག་ཏོག་ ཙང་ཙ་ར་ཡོདཔ་ཨིན། ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་ བཞེངས་མི་རྫོང་གཞིས་ཚུ་གི་གྲས་ལས་ དང་པ་འདི་ རབ་བཱུང་ ༡༡ པ་སྤྱི་ལོ་ ༡༦༢༩ ལུ་བཞེངས་མི་སེམས་རྟོགས་ཁ་རྫོང་འདི་ཨིན། འདི་གི་བཟོ་རྣམས་ཡང་ ཀུན་མཁྱེན་པད་མ་དཀར་པོ་གིས་བོད་གཙང་ལུ་གསང་སྔགས་ཀྱི་གྲྭ་ཚང་ རྒྱལ་རྗེ་མཚལ་ཟེར་མི་འདི་ལས་ དཔེ་བླངས་ཏེ་ རྫོང་ལུ་ཟུར་ ༡༢ ཡོདཔ་སྦེ་བཞེངས་ནུག། རྫོང་འདི་བཞེངས་དགོ་པའི་ཁུངས་ཡང་ ཞབས་དྲུང་ཐིམ་ཕུག་གི་ལུང་གཤོང་ནང་བདུད་སྲིན་གདུག་པ་ཅན་ཚུ་དམ་ལུ་བཏགས་པའི་བསྒང་ བདུད་གཅིག་གིས་ད་ལྟོ་རྫོང་ཡོད་སའི་ས་གནས་ནང་ རྡོ་སྦོམ་ཡོད་མི་གཅིག་ནང་ཐིམ་སོངམ་ལས་ རྡོ་འདི་གུར་རྫོང་འདི་བཞེངས་པའི་ཤུལ་ལུ་ མིང་ཡང་སྲིན་མོ་རྡོ་ཁ་ཟེར་བཏགས་གནང་ནུག། རྫོང་འདི་བཞེངས་སྡོད་པའི་བར་ན་ལུ་ བླམ་ཁག་ལྔ་གི་དམག་འོངས་ཏེ་ རྫོང་བཞེངས་ནི་ལས་བར་ཆད་རྐྱབ་རུང་ བླམ་ཁག་ལྔ་གིས་ཞབས་དྲུང་ལུ་གླགས་ཁེལ་མ་ཚུགས་པར་ རྫོང་འདི་ལོ་ངོ་གཉིས་ཀྱི་ནང་འཁོད་ལུ་བསྒྲུབས་ནུག། དེ་ལས་རྫོང་གི་མིང་ཡང་ གསང་སྔགས་ཟབ་དོན་ཕོ་བྲང་ཟེར་བཏགས་ནུག། ཤུལ་ལས་བོད་ལས་དམག་ཐེངས་ལེ་ཤ་འོང་པའི་སྐབས་ རྫོང་ལུ་ཉམས་ཆགས་ཞུགས་ཏེ་ ཆོས་རྗེ་མི་འགྱུར་བསྟན་པའི་སྐབས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༦༧༡ ལུ་རྫོང་ཉམས་སུ་མཛད་དེ་ སྔར་ག་ཨིན་པའི་གཟིད་བརྗིད་ཅན་ལུ་བཟོ་གནང་ཡོདཔ་ལས་ རྫོང་འདི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་རྙིང་ཤོས་ཅིག་ཨིན། སེམས་རྟོགས་ཁ་རྫོང་འདི་ཐིམ་ཕུག་ལས་ལྷོ་ཕྱོགས་ལུ་ ཀི་ལོ་མི་ཊར ༣.༡ དེམ་ཅིག་གི་ས་གནས་ཁར་ཆགས་ཡོད། དེ་ཡང་འབྲུག་ཤར་ཕྱོགས་དང་རྡོ་ཀྱོང་ལ་ཧོངས་མར་འགྱོ་སའི་ལུང་གཤོང་དང་ ཤར་ ཝང་ སྤ་གསུམ་གྱི་ས་མཚམས་གི་སྒང་ཟེ་གུར་ཆགས་ཏེ་ཡོད། རྫོང་འདི་ལུ་འཛུལ་སྒོ་གཅིག་ལས་མེདཔ་དང་ དབུ་རྩེ་གི་ཕྱིལས་མཐའ་སྐོར་ཏེ་མ་ཎི་ལག་འཁོར་ཚུ་ཡོདཔ་ཨིན། རྫོང་འདི་གི་ནང་རྟེན་གཙོ་བོ་རང་ སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྐུ་ཨིནམ་དང་ གྱང་གུར་ཡུན་རིངམོ་སོང་བའི་སྡེབས་རིས་་ལེ་ཤ་ཡོདཔ་ལས་ དེ་ཚུ་རྒྱལ་ཁབ་ནང་རི་མོ་ རྙིང་ཤོས་ཅིག་ཨིནམ་སྦེ་བཤད་སྲོལ་ཡོད། འདི་ཁར་ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་བཀའ་སྲུང་གཙོ་བོ་དཔལ་ཡེ་ཤེས་མགོན་པོ་དང་ དུད་གསོལ་ལྷ་མོ་གཉིས་ཀྱི་མགོན་ཁང་ཡང་ཡོདཔ་ཨིན། (Phuntsho, 2013) དེ་མ་ཚད་ རྫོང་འདི་ནང་ ཞབས་དྲུང་སྤྲུལ་སྐུ་རིམ་བྱོན་དང་ སྡེ་སྲིད་རིམ་བྱོན་ཚུ་བཞུགས་ཡོདཔ་མ་ཚད་ འབྲུག་རྒྱལ་དང་པའི་ཡབ་མི་རྗེ་འཇིགས་མེད་རྣམ་རྒྱལ་ཡང་ བཞུགས་པའི་རྫོང་རྩ་ཅན་ཅིག་མས། ཁུངས་གཏུག། History of Bhutan 15th to 19th Century. (n.d.). Course Book for Class VII (4th ed.). Royal Education Council. (Original work published 1990) Phuntsho, K. (2013). The History of Bhutan (pp. 239–240). Random House India.‌ (2012). Dzongs: the centre of temporal and religious authorities (Punakha Dzong, Wangdue Phodrang Dzong, Paro Dzong, Trongsa Dzong and Dagana Dzong) - UNESCO World Heritage Centre. Retrieved from https://whc.unesco.org/en/tentativelists/5695/ འབྲུག་གི་རྫོང་གཞི་དང་བཟོ་བཀོད། ལྕགས་རི་རྡོ་རྗེ་གདན་ཟེར་བའི་གནས་ཆེན་འདི་ ས་གནས་ཐིམ་ཕུག་ཁྲོམ་གྱི་ཉེ་འདབས་ལུ་ ཕྱི་གངས་རི་གིས་སྐོར་ ནང་ཤིང་དང་མེ་ཏོག་གིས་བརྒྱན་ཏེ་ འབྱུང་བ་བཞིའི་འབྲས་བུ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་སྦུག་ལུ་ ས་གནས་ག་ནི་བ་ཉམས་དགའ་བའི་ཁར་ མཛེས་པའི་རང་བཞིན་གནས་སྟངས་ཀྱིས་བསྐོར་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ཡང་ ཧེ་མ་་ཕ་ཇོ་འབྲུག་སྒོམ་ཞིག་པོ་མཆོག་ དུས་རབས་ ༡༣ པའི་ནང་ རྩ་བའི་བླ་མའི་ལུང་བསྟན་དང་འཁྲིལ་ཏེ་འབྲུག་ལུ་བྱོནམ་ད་ མཁའ་འགྲོ་བསོད་ནམས་དཔལ་སྒྲོན་བཙུནམོ་སྦེ་བཞེས་ཏེ་ ལུང་བསྟན་སའི་ས་གནས་རྡོ་གདན་ནང་ལུ་ཞབས་ཀྱིས་བཅགས་ཏེ་ བཀའ་བརྒྱུད་ཀྱི་བསྟན་པ་འགོ་ཐོག་ ས་གནས་འདི་ཁ་ལས་འགོ་བཙུགས་གནང་ནུག། གནས་ཀྱི་མིང་ལྕགས་རི་རྡོ་རྗེ་གདན་ཟེར་ཞུ་དགོ་པའི་ཁུངས་འདི་ཡང དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པ་རིན་པོ་ཆེ་ཞབས་དྲུང་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་གིས་གདན་ས་དང་པ་བཅགས་གནང་པའི་སྐབས་ གནས་འདིའི་རི་འདི་ག་ཅི་གི་ཐད་ལས་འབད་རུང་ལྕགས་ཀྱི་རང་བཞིན་དང་དབྱེ་བ་མེད་པར་ འགྱུར་བ་མེད་པའི་འཛམ་གླིང་ས་ཡི་ལྟེ་བ་རྡོ་རྗེ་གདན་དང་ཁྱད་པར་མེད་པར་བྱིན་གྱིས་བརླབས་གནངམ་ལས་བརྟེན་ ས་གནས་ཀྱི་མིང་ཡང་ལྕགས་རི་རྡོ་རྗེ་གདན་ཟེར་སླབ་ཨིན་པས། ལྕགས་རི་རྡོ་རྗེ་གདན། (༢༠༡༢ ཤོགས་གྲངས་ ༡) དུས་རབས་ ༡༣ པའི་ནང་ ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེ་གིས་གདན་ས་དང་པ་བཅགས་གནང་བའི་ཁར་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་དགེ་འདུན་གྱི་སྡེ་འགོ་དང་པ་བཙུགས་གནང་ནུག། དེ་མ་ཚད་ ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེ་ལོ་གསུམ་ཕྱོགས་གསུམ་གྱི་སྒྲུབ་པ་དང་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོའི་རྟོགས་པ་མངོན་དུ་འགྱུར་ས་ཡང་ས་གནས་དེ་ཁར་ཨིནམ་ལས་ ལུགས་གཉིས་བསྟན་པའི་ཕྱག་འགན་བཞེས་ནིའི་ཐུགས་ཐག་ཡང་དེ་ཁར་བཅད་གནང་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། ས་གནས་འདི་ རྒྱལ་རབས་ཅན་ཅིག་ཨིན་པའི་ཁར་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༦ ལུ་སྐྱབས་རྗེ་ཁྲི་རབས་ ༦༨ པ་རྗེ་བཙུན་བསྟན་འཛིན་དོན་གྲུབ་མཆོག་དང་མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་འཇིགས་མེད་སེང་གེ་དབང་ཕྱུག་མཆོག་གིས་སྒྲུབ་སྡེའི་ལྟེ་བ་སྦེ་གཞི་བཙུགས་མཛད་གནངམ་ལས་ རྒྱལ་སྲས་བསྟན་འཛིན་རབ་རྒྱས་དང་གཞན་མི་མཁས་སྒྲུབ་མང་རབས་ཅིག་ས་གནས་དེ་ཁར་ལས་ཐུགས་དམ་གྲོལ་གནང་ནུག། དེ་མ་ཚད་ ནང་པའི་མཐོ་རིམ་བཤད་གྲྭ་ལས་མཐར་འཁྱོལ་མིའི་བུ་སློབ་ག་ར་ དུས་རྒྱུན་དུ་དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་ལུགས་ཀྱི་བསྐྱེད་རིམ་དང་རྫོགས་རིམ་གྱི་རིམ་པ་ཚུ་སྦྱངས་ཏེ་ ལོ་གསུམ་ཕྱོགས་གསུམ་བཅད་གནང་སའི་ས་གནས་བྱིན་རླབས་ཅན་ཅིག་ཨིན་པས། གནས་འདི་ཚུ་ཡང། དང་པ་ ཐིམ་ཕུག་ལས་ཀི་ལོ་མི་ཊར་ ༡༩ གི་ས་ཁར་ རྡོ་གདན་ལྷ་ཁང་ཟེར་ཡོད་མི་འདི་ དུས་རབས་ ༡༣ པའི་ནང་ ལུང་བསྟན་དུས་ལུ་བབས་ཏེ་ ཕ་ཇོ་འབྲུག་སྒོམ་ཞིག་པོ་དང་མཁའ་འགྲོ་བསོད་ནམས་དཔལ་སྒྲོན་གཉིས་མཇལ་འཕྲད་གནང་ས་དང་། དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་རིང་ལུགས་འབྲུག་པ་བཀའ་བརྒྱུད་ཀྱི་བསྟན་པ་འགོ་དང་པ་ས་གནས་འདི་ཁ་ལས་འགོ་བཙུགས་གནང་སཅིག་ཨིན་པས། གཉིས་པ་ གཞུང་ལམ་གྱི་གཡོན་ཁ་ཐུག་ལུ་ཡོད་པའི་མཆོད་རྟེན་རྐང་གཉིསམ་འདི་ དུས་རབས་ ༡༨ པའི་ནང་ ཕ་ཇོའི་ཡང་སྲིད་རྗེ་མཁན་ཁྲི་རབས་བཅུ་པ་བསྟན་འཛིན་ཆོས་རྒྱལ་གྱིས་ ཁོ་རའི་རྩ་བའི་བླམ་གི་དགོངས་རྫོགས་ཀྱི་དོན་ལུ་ སྟོན་པ་མི་གཟུགས་གང་འབད་མི་གང་མང་ཅིག་དང། མི་འཁྲུགས་པའི་དཀྱིལ་འཁོར། དེ་ལས་ལྡེབས་རིས་ཚུ་གིས་བརྒྱན་པའི་ནང་རྟེན་ལེ་ཤ་ཅིག་བཙུགས་ཏེ་བཞེངས་གནང་ཡོད་མི་ཅིག་ཨིན་མས། གསུམ་པ་ རྡོ་གདན་ཟམ་ཟེར་ཡོད་མི་འདི་ ཕ་ཇོ་གི་སྲས་བདུན་ཡོད་ས་ལས་ལ་ལུ་ཅིག་བདུད་ཀྱི་སྤྲུལ་པ་ཨིནམ་མཁྱེན་ཏེ་ མཁའ་འགྲོ་གིས་མ་མཁྱེནམ་སྦེ་སྲས་ཚུ་བསྟན་འཛིན་གྱི་སྐྱེ་བུ་ཨིན་པ་ཅིན་ སངས་རྒྱས་སྣང་བ་མཐའ་ཡས་ཀྱི་ཞིང་ཁམས་ནང་སྐྱེ་ནི་དང། བདུད་ཀྱི་སྤྲུལ་པ་ཨིན་པ་ཅིན་དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་བཀའ་སྲུང་གི་ཕྱག་ལུ་བཞེས་ཅིག་ཟེར་ ཆུ་ནང་བཀོ་གཏང་སའི་ཟམ་ཅིག་ཨིན་མས། ཆོས་འབྱུང་བློ་གསར་རྣ་བའི་རྒྱན། (༢༠༡༧ ཤོགས་གྲངས་ ༡༠༧) བཞི་པ་ ཆུ་བར་ཕོ་བྲང་ཟེར་ཡོད་མི་འདི་ ཟམ་བརྒལ་འགྱོཝ་ད་ ཆུའི་ཕར་ཁར་མཇལ་ཚུགས། དེ་ཡང་ ཧེ་མ་ཕ་ཇོ་འབྲུག་སྒོམ་ཞིག་པོ་གིས་གཙུག་ལག་ཁང་སྒོ་ལྔ་འབད་མི་ཅིག་བཞེངས་པའི་ཁར་ སྒྲུབ་ཁང་ ༢༡ བཞེངས་ཏེ་སྒྲུབ་སྡེ་འགོ་དང་པ་བཙུགས་གནང་སའི་ས་གནས་ཅིག་ཨིན་པས། ལྔ་པ་ བདུད་འདུལ་མཆོད་རྟེན་ཟེར་ལམ་གྱི་སྦུག་ལུ་ར་ཡོད་མི་འདི་ ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་བསྟན་པའི་བར་རྐྱེན་བཟློག་ཐབས་ལུ་དམིགས་ཏེ་བཞེངས་གནང་ནུག། དྲུག་པ་ ལྕགས་རི་རྡོ་རྗེ་གདན་གྱི་གཙུག་ལག་ཁང་འདི་ ཉམས་དགའ་ཏོག་ཏོ་ཡོད་པའི་ཁར་ གཞུང་དང་རིག་གནས་ལེ་ཤ་ར་ལྷབ་སྦྱང་འབད་ས་ཅིག་ཨིན། གཙུག་ལག་ཁང་འདི་ དུས་རབས་ ༡༧ པ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༦༢༠ རང་ལུགས་གནམ་ལོ་ལྕགས་སྤྲེལ་ཟླཝ་ ༥ པའི་ཚེས་ ༢༡ ལུ་ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་ ལོ་ངོ་ཕྱེད་དང་གཉིས་ཀྱི་ནང་འཁོད་ལུ་བསྒྲུབས་གནང་སྟེ་བཀྲ་ཤིས་རབ་གནས་ཡང་ཞབས་དྲུང་ཁོ་ར་གིས་ར་མཛད་གནང་པའི་ཁར་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ཤེས་ཡོན་སྦྱང་ས་འགོ་དང་པ་སྦེ་བཙུགས་གནང་ཡོད་མི་ཅིག་ཨིན་མས། གཙུག་ལག་ཁང་འདི་ ཕྱི་ལྟར་དུ་ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེའི་ཡབ་བསྟན་པའི་ཉི་མ་གི་སྐུ་གདུང་བཞུགས་ས་དང། ནང་ལྟར་དུ་ཨོ་རྒྱན་རིན་པོ་ཆེ་གི་ལུང་བསྟན་དང་ རང་བྱུང་ཁ་སརྤ་ཎིའི་་ལུང་བསྟན་གྱི་བརྟག་པ་ལན་ཐེངས་གསུམ་ར་ཞུ་རུང་ དེ་ཁར་བབས་ཏེ་ཡོད་པའི་རྩ་ཅན་གྱི་གནས་ཅིག་ཨིན་མས། གཙུག་ལག་ཁང་གི་ཐོག་གོང་མའི་ནང་ ཡབ་བསྟན་པའི་ཉི་མའི་གདུང་རྟེན་མཆོད་རྟེན་དང། རྟེན་རྩ་ཅན་གཞན་ཡང་ལེ་ཤ་ར་ཡོདཔ་ཨིན། ལྕགས་རི་རྡོ་རྗེ་གདན་གྱི་གནས་དེ་ཁར་ གནས་གཞན་ཡང་ལེ་ཤ་ར་ཡོདཔ་དང་ ལྟ་བཤལཔ་ལེ་ཤ་སྦེ་འོང་སའི་གནས་ཆེན་ཅིག་ཨིནམ་མ་ཚད་ འབྲུག་མི་བསོད་ནམས་ཅན་ག་ར་གི་ཚོགས་བསག་སའི་ཞིང་ཁམས་ཅིག་དང་ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་བསྟན་པའི་སྲོག་ཤིང་་ཅིག་སྦེ་བརྩིཝ་ཨིན་ནོ། ཁུངས་གཏུག། སྐྱབས་རྗེ་ཁྲི་རབས་ ༦༩ པ་དགེ་འདུན་རིན་ཆེན། (༢༠༡༧) ལྷོ་འབྲུག་ཆོས་འབྱུང་བློ་གསར་རྣ་བའི་རྒྱན། ལྕགས་རི་རྡོ་རྗེ་གདན། (༡༠༡༢) འབྲུག་གི་རྫོང་གཞི་དང་བཟོ་བཀོད། ང་བཅས་རའི་དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ གཞན་དང་མ་འདྲ་བའི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཨིན་པའི་ཁར་ ལམ་སྲོལ་བཟང་བའི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཨིན། དེ་འབདཝ་ལས་ བཟང་པོའི་བྱ་བ་ཆེ་ཆུང་ ག་ཅི་བཟུམ་ཅིག་ར་བརྩམས་རུང་ དང་པ་ར གཟའ་སྐར་འཕྲོད་སྦྱོར་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་རྟེན་འབྲེལ་ ལེགས་ཤོམ་སྦེ་བརྩིས་བ་ཅིན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་རྟེན་འབྲེལ་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ བརྩམས་པའི་བྱ་བ་ཐམས་ཅད་ བར་ཆད་མེད་པར་ལེགས༌ཤོམ༌སྦེ༌འགྲུབ༌ཚུགསཔ༌ལས༌ དང་པ་སྒོ་འབྱེད་རྟེན་འབྲེལ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་བཞུགས་གྲལ་གྱིས་མདུན་བསུ༌དགོ༌པའི་ཁུངས༌ཡང༌དེ༌སྦེ༌ཨིན༌མས། བཞུགས་གྲལ་ལུ་ཡང་ རྒྱས་འབྲིང་བསྡུས་གསུམ་སྦེ་ཡོདཔ་ཨིན། བཞུགས་གྲལ་རྒྱས་པ་ལུ་ འགོ་གྲོ་མ་དྲི་བཟང་གིས་བཙུགས་ཏེ་ འཇུག་སྟར་གོ་བརྩིས་ཏེ་ ལྷམ་པ་ཉེར་གཅིག་དགོ་ནི་དང་། འབྲིང་འབད་བ་ཅིན་ གྲོ་མ་ལ་སོགས་པ་ལྷམ་པ་བཅོ་ལྔ་དང་། བསྡུས་པ་ལུ་ལྷམ་པ་བཅུ་གཅིག་དགོཔ་ཨིན། རྡོག་མ་པ་ནེ་འདི་ངོ་མ་ར་ ཧེ་མ་མོན་བུམ་ཐང་པའི་ཡུལ་འདི་ནང་མི་མ་ཡིན་པའི་འདྲེ་སྲིན་གདུག་ཅན་ཚུ་གིས་ མི་གི་ཤ་དངོས་སུ་སྦེ་ཟ་བའི་སྐབས་ སངས་རྒྱས་གཉིས་པ་ཨོ་རྒྱན་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་བུམ་ཐང་ལུ་འབྱོནམ་ད་ འདྲེ་སྲིན་གྱི་ཚོགས་བཏུལ་ཏེ་དམ་ལུ་བཏགས་གནང་ནུག། ཤ་དང་པགས་ཀོ་གི་ཚབ་རྡོག་མ་པ་ནི་ཟ་བཅུག་སྟེ་འདྲེ་སྲིན་ག་ར་དམ་ལུ་བཏགས་གནང་ནུག། དེ་མ་ཚད་ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་དང་རྒྱ་གྷ་ཊི་ཁའི་རྒྱལ་པོ་གཉིས་ སྤུངས་ཐང་རྫོང་གསར་བཞེངས་ཀྱི་དགའ་སྟོན་རྟེན་འབྲེལ་གྱི་སྐབས་ རྡོག་མ་པ་ནེའི་འབུལ་བ་ཕུལ་ཏེ་རྟེན་འབྲེལ་གྱི་ཆེ་བ་ལུ་དགོངས་ཏེ་ བཞུགས་གྲལ་ཟེར་ཤིང་འབྲས་ཀྱི་ཧེ་མ་ར་རྡོག་མ་འདི་དྲངམ་ཨིན། དེ་ཡང་ བཀའ་བརྒྱུད་བླ་མ་རྣམས་དང་སྐུ་མགྲོན་ཚུ་ལུ་མཆོད་པ་མཚོན་བྱེད་བཞུགས་གྲལ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་ཟས་ཕུལ་ཏེ་ བདག་གཞན་སེམས་ཅན་ག་ར་ཚོགས་བསགས་ཏེ་ གནས་སྐབས་ལྷ་དང་མིའི་འབྱོར་པ་ལོངས་སུ་སྤྱོད་ནི་དང་ མཐར་ཐུག་ངེས་པར་ལེགས་པ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གོ་འཕང་འཐོབ་པའི་རྟེན་འབྲེལ་གྱི་ཆེ་བ་ལུ་བཟའ་འཐུང་ལ་སོགས་པའི་རིགས་དྲངམ་ཨིན། ཤིང་འབྲས་ཀྱི་ཐད་ཁར་ལྷོདཔ་ད་ མི་དབང་མངའ་ཞབས་མཆོག་ཁྲི་མངའ་སྲོལ་བའི་སྐབས། རྗེ་མཁན་མཆོག་དང་གཞུང་གཡོགཔ་ཚུ་ལུ་གོ་གནས་གནང་བའི་སྐབས། གསོལ་ཐབས་དང་ཚོགས་འཛོམས་ལ་སོགས་པའི་རྟེན་འབྲེལ་གྱི་སྐབས་ལུ་ བྱ་བ་ཆེ་ཆུང་ག་ཅི་བཟུམ་བརྩམས་རུང་ ཐ་དམ་ཚིག་གི་སྒོ་ལས་དང་པ་ར་ངང་ལག་ལས་འགོ་བཙུགས་ཏེ་དྲངམ་ཨིན། ལོ་གསར་གྱི་སྐབས་ ཤིང་འབྲས་ཧུམ་པ་དྲངམ་ཨིན། དེ་ཡང་ འབྲས་བུ་ཤིང་གི་རྩེ་ལས་བཏགསཔ་མ་ཚད་ལོ་འདབ་དེ་ཚུ་ གནམ་གཤིས་ཀྱི་འགྱུར་བ་ག་དེ་ཅིག་གྱུར་འགྱོ་རུང་དུས་ཨ་རྟག་ར་ཧོནམ་སྦེ་སྡོད་པའི་ཁར། དྲི་ཞིམ་པ་ རོ་མངར་བ་ ཞལ་ལག་གིས་འབག་མ་ཚུགས་པའི་ཤིང་འབྲས་ཅིག་འབདཝ་ལས་ ལོ་གསརཔ་ཚེས་པའི་ཉིནམ་འདི་ནང་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་བྱ་བ་ག་ཅི་ར་བརྩམས་རུང་འབྲས་བུ་ཧུམ་པ་བཟུམ་སྨིན་པའི་རྟེན་འབྲེལ་ལུ་བརྟེན་ དང་པ་ཧུམ་པ་ལས་འགོ་བཙུགས་ཏེ་དྲངམ་ཨིན། གཉེན་སྦྱོར་གྱི་རྟེན་འབྲེལ་ལུ་ཤིང་འབྲས་འགོ་དང་པ་ ཚལ་ལུ་དྲངམ་ཨིན། ཚལ་ལུ་འདི་ ཕྱི་པགས་ཀོ་ག་ནི་བ་མཛེས་པའི་ཁར་ མིག་ཁར་མཛེས་པའི་པགས་ཀོ་གཅིག་གི་ནང་ན་ཤག་མ་ལེ་ཤ་གཅིག་ཁར་སྤུངས་ཏེ་ཡོདཔ་ལས་ བཟའ་ཚང་ནང་ལུ་ཕ་དང་བུ་གཞི་བདེ་སྐྱིད་དང་ཕུན་སུམ་ཚོགས་ཏེ་ ཐ་དམ་ཚིག་སྤང་ལུ་བཙུགས་ བློ་གཏད་དང་ཡིད་ཆེས་སེམས་ལུ་ངེག་སྟེ་གཅིག་ཁར་འཛོམས་པའི་རྟེན་འབྲེལ་ལས་ཨིན། དེ་ལས་ཤིང་འབྲས་གཞན་མི་ཚུ་ གནམ་བྱཱར་དགུན་མེད་པར་འདབ་མ་ཧོ་རུ་རུ་སྦེ་བཏག་མི་ རྡོག་མ་ཤིང་གི་རྩེ་ལུ་བཏགས་མི་ཚུ་ཧེ་མ་དྲང་ནི་དང། རྡོག་མ་ཤིང་གི་སྐེད་པར་བཏགས་མི་ཚུ་ཤུལ་ལས་སྦེ་དྲང་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ལས་ མཇུག་ར་ སྟར་གོ་དང་ཕྱུར་གོ་དྲངས་ཏེ་བཀྲ་ཤིས་ཕབ་ནི་དང་འདྲན་འདྲ་བཞུགས་གྲལ་དྲང་ནི་ཡང་མཇུག་བསྡུཝ་ཨིན་ནོ། ཁུངས་གཏུག། རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་མཚན། (༡༩༩༩) སྒྲིག་ལམ་རྣམ་གཞག་གི་དེབ་ཐེར་ནོར་བུའི་འཕྲེང་བ། ང་ལུགས་ཤེས་བྱ། ང་བཅས་ར་འབྲུག་པའི་མི་སེར་ཚུ་ སོ་ནམ་ཞིང་ལཱ་ལུ་བརྟེན་ཏེ་འཚོ་བ་སྐྱོང་སྡོད་དོ་ཡོདཔ་ལས་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ས་གནས་མང་ཤོས་ཅིག་ནང་ འབྲུ་སྣ་དགུ་འདི་འཚོ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ཡང་ ༡/ ཀར། ༢/ ནག ༣/ བྱཱོ། ༤/ མོན་བྱཱ། ༥/ རེད། ༦/ གེ་ཟ། ༧/ རྒྱ་རེད། ༨/ སྲནམ། ༩/ ཕྱམ་ཚུ་ཨིན། འབྲུ་སྣ་དགུཔོ་འདི་ སྔོན་བྱོན་རྒྱལ་བ་གོང་མ་ ཞབས་དྲུང་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་གྱིས་ བྱིན་གྱིས་བརླབས་པའི་ཟས་མཆོག་གྱུར་ཅིག་ཨིན། ལུང་བསྟནདང་འབྲེལ་བའི་ཟས་འདི་ཚུ་གིས་ ང་བཅས་རའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སོ་ནམ་པ་ཚུ་ལུ་ འོང་འབབ་འབོར་ཆེ་ཏོག་ཏོ་སྦེ་་བཟོ་ཚུགསཔ་མ་ཚད་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་ལུ་ཡང་ཕན་ཐོགས་སྦོམ་སྦེ་ར་བྱུང་ཡོདཔ་ཨིན་པས། དེ་ཡང་ཐོན་སྐྱེད་དེ་ཚུ་ ལོ་གཅིག་མ་ལེགས་རུང་ལོ་གཅིག་ལེགསཔ་སྦེ་འཐོན་དོ་ཡོདཔ་ལས་ གཡུས་ཁར་སྡོད་མི་ཚུ་ལུ་ བཟའ་འཐུང་གི་དཀའ་ངལ་ཚུ་མ་ཐོནམ་མ་ཚད་ ཁོང་གིས་སྦེ་གཞུང་ལུ་་སྡོད་མི་ཚུ་ལུ་ཡང་ཕན་ཐོགས་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། དང་པ་ཀར་ཟེར་མི་འདི་ འབྲུ་སྣ་དགུ་གི་རིགས་ལས་གཅིག་་ཨིན། དེ་ཡང་ དུས་དང་ཕུ་ལས་ད་ལྟོ་ཚུན་གྱི་བར་ན་ཀར་འདི་ མི་ག་་ར་ལུ་་མེད་ཐབས་མེདཔ་ཅིག་ཨིན། འབྲུ་སྣ་ལེ་ཤ་་ཡོད་པའི་གྲལ་་ལས་ ཀར་འདི་གིས་ཟ་ནིའི་་རིགས་མ་འདྲཝ་ལེ་ཤ་བཟོ་བཏུབ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་་རྐྱངམ་གཅིག་མེན་པར་ འཛམ་གླིང་མཐའ་དབུས་མེད་པའི་མི་་ཚུ་གིས་ཀར་འདི་ལུ་གནམ་མེད་ས་མེད་དགའ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ཡང་ ང་བཅས་ར་འབྲུག་ལུང་པ་ལུ་འབད་བ་ཅིན་ ཀར་འདི་ལུ་མང་ཆེ་ཤོས་ཅིག་ མི་རྒན་ཤོས་ཚུ་གིས་དགའ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། ཀར་འདི་ཕྱེ་སྦེ་འཐག་ཞིནམ་ལས་ ཨ་ཁམ་བཅམ་སྟེཇ་དང་གཅིག་ཁར་ཟཝ་ཨིན། ཟ་ནིའི་རིགས་རྐྱངམ་གཅིག་མེན་པར་འཐུང་ནིའི་རིགས་ དཔེར་ན་ ཨ་རག་དང་སྦང་་ཆང་གི་རིགས་ཡང་ ཀར་འདི་གིས་བཟོ་བཏུབ་ཨིན། ཀར་འདི་ས་ཁ་མཐོ་སར་འཚོ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། ཀར་འདི་ ལོ་གཅིག་ནང་ཚར་གཉིས་རེ་འཚོ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་རུང ས་གནས་ལ་ལུ་ཅིག་ནང་ གནམ་དགུན་ལུ་བཏབ་དོ་ཡོདཔ་ཨིནམ་དང་ ལ་ལུ་ཅིག་ནང་གནམ་བྱཱར་ལུ་བཏབ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། དེ་ཡང་ ཧེ་མ་ར་ས་ཞིང་ཚུ་སོན་བཏབ་ནི་གི་དོན་ལུ་ ས་རན་ཏོག་ཏོ་བཟོ་ཞིནམ་ལས་སོན་བཏབ་ཨིན། དེ་གུར་འབྱུང་བ་བཞི་གི་མཐུན་རྐྱེན་ཚུ་ཡང་ལེགས་ཤོམ་ཡོད་པ་ཅིན་ ལོ་ཐོག་ཚུ་ཧོ་ལྗོངས་ལྗོངས་སྦེ་་སྐྱེཝ་ཨིན། གཉིས་པ་ནག་ཟེར་མི་འདི་་ ཀར་དང་ཕྱདཔ་ད་ དེའི་བཟོ་རྣམ་འདི་སྦོ་རིལ་རི་ཡོདཔ་ལས་ དབྱིབས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ཅིག་མ་གཏོགས་ གཞན་མི་ག་ར་དབྱེ་བ་མེད་ཟེར་ཞུ་ནི་ཨིན། གསུམ་པ་བྱཱོ་ཟེར་མི་འདི་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་མང་ཤོས་ར་ཕྱེ་སྦེ་བཟོ་སྟེ་ཟཝ་ཨིན། དེ་ཡང་ ཕྱེ་འདི་གིས་ཁུ་ལི་དང་པུ་ཏ་ཟེར་ཟས་རིགས་མ་འདྲཝ་ལེ་ཤ་བཟོ་ནི་ཡོདཔ་ཨིན། བྱཱོ་འདི་ཟ་བའི་སྐབས་ཁག་དྲགས་སྦེ་ཡོདཔ་ཨིན། བྱཱོ་གི་ཤིང་འདི་ལྕུག་་ཀུ་སྦེ་སྡོདཔ་ད་ དེའི་འདབ་མ་འདི་ང་བཅས་ཀྱིས་ཚོདམ་སྦེ་ཡང་་བཟོ་ཟ་བཏུབ་ཨིན། བྱཱོ་བསྡུ་ཚར་བའི་ཤུལ་ལས་རྩྭ་འདི་ནོར་གྱི་སུག་མ་སྦེ་བྱིནམ་ཨིན། དེ་མ་ཚད་ཤུན་ལྤགས་ཚུ་ཡང་བྱིན་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། བཞི་པ་རྒྱ་རེད་ཟེར་མི་འདི་ཡང་ བྱཱོ་དང་དབྱེ་བ་མེདཔ་ལས་ མ་འདྲཝ་འདི་ར་བཟོ་རྣམ་་འདི་ཨིན་པས། བྱཱོ་དང་རྒྱ་རེད་ལག་ལེན་འཐབ་སྟེ་ ཆང་གི་རིགས་ཚུ་ཡང་བཟོ་བཏུབ་ཨིན་པས། ལྔ་པ་མོན་བྱཱ་ཟེར་མི་འདི་མང་ཆེ་ཤོས་སྐམ་ཞིང་ནང་སྐྱེ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། མོན་བྱཱ་གིས་ཡང་ཆང་གི་རིགས་བཟོ་བཏུབ་ཨིན། མོན་བྱཱའི་ཤིང་གི་རིང་ཚད་དེ་ཡང་ མི་ཊར་ ༤ དང་ ༥ གི་བར་ན་ ཡོདཔ་ཨིན། དྲུག་པ་རེད་ཟེར་མི་འདི་ ད་ལྟོ་ང་བཅས་ཚུ་གིས་ དུས་ཕོག་གསུམ་ཟ་མིའི་ལྟོ་འདི་ཨིན། དེ་ལུ་ཡང་ ཆུམ་དཀརཔོ་སྦེ་ཐོན་མི་ཅིག་དང་དམརཔོ་སྦེ་ཐོན་མི་གཉིས་ཡོད། ཡོངས་གྲགས་ལུ་གཡུས་ཆུམ་དཀརཔོ་དང་དམརཔོ་ཟེར་སླབ་ཨིན། རེད་འདི་ས་ཁ་མཐོ་སར་ཨིན་པ་ཅིན་ལེགས་ཤོམ་སྦེ་འཚོ་མི་ཚུགས་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། སོ་ནམ་གྱི་ལཱ་ཚུའི་གྲལ་ལས་ཁག་ཆེ་ཤོས་འདི་ར་ རེད་ཀྱི་ལཱ་འདི་ཨིནམ་ལས་ མི་ཚུ་གིས་ཆུམ་དང་ལྟོ་ཚུ་ཆུད་ཟད་མ་པ་ལས་མི་གཏང་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། ལྕང་ལཱ་ཟེར་གནམ་བྱཱར་ལུ་ ཆརཔ་གིས་བརྡུངས་ཉིམ་གིས་འཚིག་སྟེ་ལཱ་འབད་དགོཔ་ཨིན། དེའི་འབྲས་བུ་འདི་ གནམ་དགུན་ལུ་བྱཱ་ལཱ་ཟེར་རེད་ཚུ་བསྡུ་ཏེ་ཁྱིམ་ནང་འབག་འགྱོཝ་ཨིན་པས། བདུན་པ་གེ་ཟ་ཟེར་མི་འདི་ མང་ཤོས་ར་ ཤར་ཕྱོགས་ཁ་ཐུག་ལས་འཐོནམ་ཨིན། དེ་ཡང་ ཤར་ཕྱོགས་ལུ་སྡོད་མི་ཚུའི་དོན་ལུ་འཚོ་བ་འདི་གཙོ་བོ་གེ་ཟ་དང་ཚལ་ལུ་ལུ་བརྟེན་དགོཔ་ལས་ གེ་ཟ་གི་ལཱ་འདི་ལོ་བསྟར་བཞིན་དུ་འབདཝ་ཨིན་པས། གེ་ཟ་ཁ་རང་ཟེར་ དུས་ཕོག་གསུམ་གྱི་ཟས་འདི་གེ་ཟ་ཁ་རང་ལུ་བརྟེནམ་ཨིན་པས། དེ་མ་ཚད་ཆང་ཡང་འདི་གིས་བཟོཝ་ཨིན་པས། བརྒྱད་པ་སྲནམ་ཟེར་མི་འདི་ ས་གནས་བདེ་བ་ཐང་ལུ་འབྲུ་སྣ་དགུ་གི་ནང་ལས་ཡོངས་གྲགས་ཅིག་ཨིན་པས། འདི་ལུ་ཡང་དབྱེ་བ་ལེ་ཤ་ཅིག་ར་འདུག། སྲནམ་ཟེརཝ་ད་ ང་བཅས་ཀྱིས་བཙོ་ཟ་མི་སྲནམ་འདི་རྐྱངམ་གཅིག་མེན་པར་ སྲནམ་ཅུམ་གྱི་རིགས་ག་ར་འདི་ནང་ཚུདཔ་ཨིན། དེའི་ནང་ལས་ ལ་ལུ་བཙོ་ཟ་ནི་དང་ ལ་ལུ་ཚོདམ་སྦེ་བཙོ་ཟ་ནི་ལེ་ཤ་ར་ཡོདཔ་ཨིན་པས། དགུ་པ་ཕྱམ་ཟེར་མི་འདི་ མོན་བྱཱ་ཚུ་གི་བར་ན་ལས་ཕར་སྐྱེ་མི་ཚོས་གཞི་གནགཔོ་དང་དམརཔོ་སྦེ་་ཡོདཔ་ཨིན། ཕྱམ་འདི་ཟས་བཅུད་ཅན་ཅིག་ཨིན་ནོ། ཁུངས་གཏུག། ཚེ་རིང་ཕུན་ཚོགས། (༢༠༡༨) DRU-NA-GU ང་ལུགས་ཤེས་བྱ། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྐུ་འཆམ་མ་འདྲཝ་ལེ་ཤ་ཡོད་ས་ལས་ རྩ་ཆེ་ཏོག་ཏོ་ཅིག་ཨོ་རྒྱན་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་ཕྱི་ལྟར་དུ་འཕགས་པ་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོའི་སྤྲུལ་པ་ བྱ་རྫིམོ་གི་བུ་སྦེ་སྐྱེ་བ་བཞེས་ཏེ་སྤྱིར་འཛམ་བུ་གླིང་གི་རྒྱལ་ཁམས་མཐའ་དབུས་མེད་པར་ འགྲོ་བ་སེམས་ཅན་དེ་ཚུ་ ཞིང་ཁམས་ལུ་འདྲེན་ནིའི་ཐུགས་བསྐྱེད་སྨོན་ལམ་གྱིས་སྦེ་གུ་རུ་མཚན་བརྒྱད་ཟེར་ སྤྲུལ་པའི་མཚན་བརྒྱད་ཀྱི་རྣམ་པ་སྦེ་བྱོན་མི་གར་འཆམ་འདི་ཨིན་པས། དེ་ཡང་ སྙིགས་མ་ལྔའི་དུས་ཀྱི་སེམས་ཅན་ཚུ་མགུ་རྨོངས་ཏེ་སྡོད་མི་ཚུ་ ཐབས་མཁས་ཀྱི་ཐོག་ལས་ཐར་པ་ལུ་འདྲེན་ནིའི་དོན་ལུ་སྤྲུལ་པའི་མཚན་བརྒྱད་ཀྱི་རྣམ་པ་སྦེ་བྱོན་ཏེ་འགྲོ་དོན་མཛདཔ་ཨིན་པས། གར་འཆམ་དེ་ལུ་ཡང་ བོད་ལུགས་ལྟར་དུ་གནང་བའི་འཆམ་དང འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་འབྲུག་ལུགས་ལྟར་གནང་བའི་འཆམ་དང་བཅས་དབྱེ་བ་གཉིས་སྦེ་ཕྱེ་ནི་འདུག། དེ་མ་ཚད་ སངས་རྒྱས་གཉིས་པ་ཨོ་རྒྱན་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་ ཕྱི་ལྟར་དུ་འཕགས་པ་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོའི་སྤྲུལ་པའི་སྐུར་བཞེངས་ཏེ་ འགྲོ་བ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཞིང་ཁམས་ལུ་འདྲེན་ནིའི་ཐུགས་བསྐྱེད་སྨོན་ལམ་གྱིས་སྦེ་བྱོན་བྱོནམ་དང ནང་ལྟར་དུ་ རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་སྐུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་སྐབས་འཁོར་རྣམས་ལུ་ ཁྱེད་རྣམས་ངུ་བར་མ་བྱས་ཅིག། ང་ནི་མྱ་ངན་འདས་འོག་ཏུ། །ལོ་ནི་བཅུ་རུ་གཉིས་ཆད་ནས། །ཨོ་རྒྱན་ཡུལ་གྱི་ནུབ་བྱང་མཚམས། །དྷ་ན་ཀོ་ཤའི་མཚོ་གླིང་དུ། །པད་མ་གེ་སར་སྡོང་པོ་ལ། །པད་མ་བྱུང་གནས་ཞེས་བྱ་བ། །གསང་སྔགས་བསྟན་པའི་བདག་པོ་ནི། །ང་ལས་ལྷག་པའི་སྐྱེ་བུ་འབྱུང།། མཁན་པོ་ཉི་མ་ཤར། (༢༠༡༨ ཤོག་གྲངས་ ༡༠༦ ) ཟེར་གསུང་དོ་བཟུམ་སྦེ་ཆགས་བྲལ་ཐུབ་པའི་དབང་པོ་ གསང་ཆེན་སྟོན་པའི་སྐུར་བཞེངས་ཏེ་བྱོན་ནུག། དང་པ། ་གུ་རུ་མཚོ་སྐྱེས་རྡོ་རྗེ་ཟེར་ཞུ་དགོ་མི་འདི་ རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་སྐུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་ཞལ་ཆེམས་ལྟར་དུ་ ཨོ་རྒྱན་གྱི་ཡུལ་དྷ་ན་ཀོ་ཤའི་མཚོ་གླིང་དུ་ མེ་ཏོག་པད་མའི་སྡོང་པོ་ལས་སྐུ་འཁྲུངས་ཏེ་ རྒྱལ་པོ་ཨིན་དྲ་བྷུ་ཏི་གི་སྲས་སྦེ་་སྤྱན་དྲངས་པའི་སྐབས་ལུ་ མཚན་ཡང་མཚོ་སྐྱེས་རྡོ་རྗེ་ཟེར་ཞུ་ནུག། གཉིས་པ། གུ་རུ་པད་མ་རྒྱལ་པོ་ཟེར་ཞུ་དོག་མི་འདི་ ལོག་སྟེ་་ཨོ་རྒྱན་་ཡུལ་་ལུ་བྱོན་པའི་སྐབས་ བདུད་དེ་ཚུ་གིས་གུ་རུའི་ཡབ་ཡུམ་གཉིས་ཆ་ར་གཅིག་ཁར་སྦེ་གསོན་བསྲེག་ཕུལ་རུང་ འབྱུང་བ་མེ་གིས་མ་འཚིགས་པའི་རྟགས་སྟོན་གནང་པའི་ཁར་ རྒྱལ་པོ་གིས་རྒྱལ་སྲིད་མངའ་འབངས་དང་བཅས་ཕུལ་བ་ལས་མཚན་ཡང་པད་མ་རྒྱལ་པོ་ཟེར་ཞུ་ནུག། གསུམ་པ། གུ་རུ་ཤཱཀྱ་སེང་གེ་ཟེར་ཞུ་དགོ་མི་འདི་ རྒྱལ་སྲིད་སྤང་ཞིནམ་ལས་ སློབ་དཔོན་ཆེན་པོའི་སྐུ་མདུན་ལས་ རབ་ཏུ་བྱུང་སྟེ་མདོ་སྔགས་ལུགས་ཀྱི་ཆོས་ཡོངས་སུ་རྫོགསཔ་སྦེ་གསན་པའི་ཚུལ་སྟོན་གནངམ་ལས་ མཚན་ཡང་གུ་རུ་ཤཱཀྱ་སེང་གེ་ཟེར་ཞུ་ནུག།། བཞི་པ། གུ་རུ་བློ་ལྡན་མཆོག་སྲེད་ཟེར་ཞུ་དགོ་མི་འདི་ རྒྱ་གར་འཕགས་པའི་ཡུལ་གྱི་མཁས་པ་ཚུ་ལས་ རིག་པའི་གནས་དང་གསང་སྔགས་རྡོ་རྗེ་ཐེག་པའི་ཆོས་ཡོངས་རྫོགས་གསན་ཞིནམ་ལས་ གྲུབ་པ་ཐོབ་སྟེ་ཡི་དམ་གྱི་ལྷ་ཚུ་གི་ཞལ་གཟིགས་ཏེ་ མཚན་ཡང་གུ་རུ་བློ་ལྡན་མཆོག་སྲེད་ཟེར་ཞུ་ནུག། ལྔ་པ། གུ་རུ་པད་མ་སམ་བྷ་ཝ་ཟེར་ཞུ་དགོ་མི་འདི་ སྲསམོ་མན་དྷ་ར་བ་དེ་རྗེས་སུ་བཟུང་བའི་རྐྱེན་གྱིས་ ཟ་ཧོར་རྒྱལཔོ་གིས་གསོན་བསྲེག་མཛད་པའི་སྐབས་ མེ་ཕུང་དེ་མཚོ་ལུ་བསྒྱུར་བའི་རྫུ་འཕྲུལ་སྟོན་ཏེ་ ཟ་ཧོར་རྒྱལ་ཁབ་ཆོས་ལུ་བཀོདཔ་ལས་ མཚན་ཡང་པད་མ་སམ་བྷ་བ་ཟེར་ཞུ་ནུག། དྲུག་པ། གུ་རུ་ཉི་མ་འོད་ཟེར་ཟེར་ཞུ་དགོ་མི་འདི་ དུར་ཁྲོད་ཆེན་པོ་བརྒྱད་ལུ་བཞུགས་ཏེ་ མཁའ་འགྲོ་མ་དེ་ཚུ་ལུ་ཆོས་གསུངས་གནང་སྟེ་ ལྷ་འདྲེ་གདུག་པ་ཅན་ཚུ་གི་སྲོག་ལེན་ཞིནམ་ལས་ བསྟན་པ་སྲུང་མི་སྦེ་བསྐོས་གནངམ་ལས་ མཚན་ཡང་ཉི་མ་འོད་ཟེར་ཟེར་ཞུ་ནུག།། བདུན་པ། གུ་རུ་སེང་གེ་སྒྲ་སྒྲོག་ཟེར་ཞུ་དགོ་མི་འདི་ རྒྱ་གར་རྡོ་རྗེ་གདན་ལུ་ ཕྱི་རོལ་མུ་སྟེགས་པའི་སྟོན་པ་ལྔ་བརྒྱ་གིས་ནང་པ་སངས་རྒྱས་པའི་བསྟན་པ་བཤིགས་པའི་དུས་ལུ་ ལུང་དང་རིག་པའི་རྩོད་པ་གིས་ཚར་བཅད་གནངམ་ལས་ དྲག་པོའི་སྔགས་ཀྱིས་ནམ་མཁའ་ལས་གནམ་ལྕགས་ཕབ་སྟེ་བསྒྲལ་གནངམ་ལས་ མཚན་ཡང་སེང་གེ་སྒྲ་སྒྲོག་ཟེར་ཞུ་ནུག། མཇུག་ར་ གུ་རུ་རྡོ་རྗེ་གྲོ་ལོད་ཟེར་ཞུ་དགོ་མི་འདི་ སྤ་རོ་སྟག་ཚང་ལ་སོགས་པའི་གནས་ཆེན་ཚུ་ནང་ རྡོ་རྗེ་དྲག་པོའི་སྐུར་བཞེངས་ཏེ་ སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་ལུ་ངོ་ལོག་མི་ ལྷ་འདྲེ་གདུག་པ་ཅན་ཚུ་དམ་ལུ་བཏགས་ཏེ་ སངས་རྒྱས་ཀྱི་ལུང་རྟོགས་ཆོས་ཀྱི་བསྟན་པ་རིན་པོ་ཆེ་དར་བར་བྱིན་གྱིས་བརླབས་གནང་བའི་སྐབས་མཚན་ཡང་རྡོ་རྗེ་གྲོ་ལོད་ཟེར་ཞུ་ནུག། སྐུ་འཆམ་དེ་གི་སྐབས་ལུ་ གཡས་ལུ་བཞུགས་མི་འདི་ ཟ་ཧོར་གྱི་རྒྱལ་ཁམས་འདུལ་བའི་སྐབས་ གུ་རུ་ཁོ་རའི་སྤྲུལ་པ་མཛད་མི་མཁའ་འགྲོ་ ལྷ་ལྕམ་མན་དྷ་ར་བ་ཟེར་མི་དང་ གཡོན་ལུ་བཞུགས་མི་འདི་ བོད་ཁམས་མོན་པའི་གླིང་ ཆོས་ལུ་བཀོད་ནིའི་དོན་ལུ་ རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ག་་ར་གི་ཡུམ་ ཡེ་ཤེས་མཚོ་རྒྱལ་ཟེར་ཞུ་མི་འདི་ཨིན་པས། སྐུ་འཆམ་གནང་བའི་སྐབས་ སྟངས་སྟབས་བརྒྱད་ཀྱི་ཐོག་ལས་གནང་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ཡང་ ༡༽ མཚོ་སྐྱེས་བཞེད་པའི་སྟངས་སྟབས། ༢༽ ཡོན་ཏན་གྱི་རྦ་རླབས་གཡོ་བའི་སྟངས་སྟབས། ༣༽ རྨོངས་པའི་མུན་པ་སེལ་བའི་སྟངས་སྟབས། ༤༽ ཁམས་གསུམ་དབང་བསྡུས་ཀྱི་སྟངས་སྟབས། ༥༽ འགྲོ་བ་འདུལ་བའི་སྟངས་སྟབས། ༦༽ བདུད་དཔུང་འཇོམས་པའི་སྟངས་སྟབས། ༧༽ སྲིད་གསུམ་གཡོ་བའི་སྟངས་སྟབས། ༨༽ དྲེགས་པ་ཚར་གཅོད་ཀྱི་སྟངས་སྟབས་དང་བཅས་བརྒྱད་ལུ་ཞུཝ་ཨིན་པས། སྐུ་འཆམ་འདི་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་གིས་ སྐུའི་བཀོད་པ་གཅིག་ལུ་མཚན་གྱི་རྣམ་གྲངས་ལེ་ཤ་གི་ཐོག་ལས་ཡོད་མི་དེ་ཡང་ སེམས་ཅན་སྨིན་གྲོལ་གྱི་ལམ་ལུ་བཀོད་ནིའི་དོན་ལུ་དང འཆམ་འདི་་མཇལཝ་ཙམ་ཅིག་གྱིས་ ལས་དང་འཕྲལ་གྱི་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བའི་ ལུས་དང་སེམས་ཀྱི་ན་ཚ་ཞི་འགྱོཝ་མ་ཚད་ མཐར་ཐུག་འཕགས་པའི་ཞིང་ཁམས་ལུ་སྐྱེ་ཚུགས་པའི་ནུས་པ་སྦོམ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། ཁུངས་གཏུག། མཁན་པོ་ཉི་མ་ཤར། (༢༠༡༨)འབྲུག་གི་ཚེས་བཅུའི་གར་འཆམ་བཤད་པ། ཐིམ་ཕུག། ནང་ཆོས། ང་བཅས་ར་དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ སྔོན་བྱོན་རྒྱལ་བ་གོངམ་དང་ ཕམ་བཟང་ པོ་ཚུ་གིས་སྲོལ་བཙུགས་གནང་བའི་ལམ་སྲོལ་བཟང་པོ་གིས་ཕྱུག་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཨིནམ་ལས་ ལམ་ལུགས་སྲོལ་མ་འདྲཝ་ལེ་ཤ་ཅིག་ཡོད་པའི་ནང་ལས་ ཁག་ཆེ་ཤོས་ར་ང་བཅས་ར་མི་སྡེ་ནང་ལུ་སྔོན་དང་ཕུ་ལས་ར་ ཕོ་དང་མོ་རྒན་གཞོན་མེད་པར་ མི་བློ་རིག་ཅནམ། ཁ་མཁས་པ། ཁ་བདེ་ལྕེ་བདེ། ལྕེ་ལུ་སློག་སྒྱུར་ཤེས་མི་དང་། དེ་མ་ཚད་ བློ་སླབ་པའི་སྐབས་ལུ་་ལུང་དྲང་དང་དཔེ་་དོན་ཚུ་སྦྱར་ཏེ་ ཕར་ལོགས་མའི་བློ་གི་ལན་ཚུ་ བློ་ཟེའི་་ཐོག་ལས་སླབ་མི་འདི་ཨིན་པས། དེ་ཡང་ གཙོ་བོ་ར་ དུས་རབས་ ༧ པའི་ནང་ རྗེ་མཁན་ཁྲི་རབས་ ༩ པ་ རྒྱལ་བ་ཤཱཀྱ་རིན་ཆེན་བཞུགས་པའི་སྐབས་ ཤར་ལས་་ཨམ་རིངམོ་གཅིག་གིས་སངས་རྒྱས་ཤཱཀྱ་ཐུབ་པ་གཉིས་པ་ཨིན་ཟེར་ ཡོངས་འབྲེལ། བློ་ཟེ་བསྒྱུར་ཡོད་པའི་ལོ་རྒྱུས་ དེ་ལས་ཚུར་ བློ་ཟེ་སྒྱུར་སྲོལ་དར་ཁྱབ་རྒྱ་ཆེཝ་སྦེ་ར་སོང་ཡོདཔ་ཨིན་མས། བློ་ཟེ་ཟེརཝ་ད་ གནད་དོན་དང་འཁྲིལ་བའི་ལོ་རྒྱུས་མེན་པར་ མི་རིག་པ་ཅན་ཁ་བདེ་དྲགས་ཚུ་གིས་ ཕར་ལོགས་མའི་བློ་གི་དྲི་བ་དང་འཁྲིལ་ཏེ་ དེའི་ལན་བློ་ཟེ་སྦེ་་བསྒྱུར་ཏེ་སླབ་མི་ཅིག་ལུ་སླབ་ཨིན། བློ་ཟེ་སྒྱུར་བའི་སྐབས་ཚིག་ཚུ་ཡང་ དགག་སྒྲུབ། དྲི་བ་དྲིས་ལན། རང་གི་ཚོར་སྣང། དགའཝ་མཐུནམ་གི་ཚིག་དང་བསྟོད་ཚིག། དགའ་བ་དང་སྐྱོ་བའི་ཚིག་ཚུ་བཙུགས་ཏེ་བློ་ཟེ་སྒྱུརཝ་ཨིན་པས། བློ་ཟེ་འདི་ ང་བཅས་ར་དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ནང་ སྔར་སྲོལ་བཟང་པོ་ཅིག་ཨིན་རུང དུས་ཀྱི་འགྱུར་བ་དང་བསྟུན་ཏེ་ མི་་གི་ཕྱིའི་ལྟ་བ་དང་སྤྱོད་པ་ཚུ་མ་འདྲཝ་ཡོདཔ་ལས་ རང་གི་ལམ་སྲོལ་བཟང་པོ་འདི་ སྣང་བ་མེད་པར་རྒྱབ་བསྐྱུར་བཞགཔ་ཨིན་པས། ཨིན་རུང་ སློབ་གྲྭ་ཁག་དང་འབྲུག་རྒྱང་བསྒྲགས་ལས་འཛིན་ཚུ་ནང་སྤྲོ་སྟོན་དང་འགྲན་བསྡུར་གྱི་ལས་རིམ་ཚུ་འགོ་འདྲེན་འཐབ་པའི་སྐབས་ལུ་་ལག་ལེན་འཐབ་ནི་འདུག། འཇིག་རྟེན་པའི་དཔེ་གཏམ་ལས་ཡང་ རང་ཁ་མ་ཤེས་རོགས་ཁ་སྦྱངས།། ཟེར་སླབ་དོ་བཟུམ་སྦེ་་ ང་བཅས་ར་འབྲུག་མི་མང་ཆེ་ཤོས་ཀྱིས་གསེར་བ་ཕངས་པའི་ལམ་སྲོལ་བཟང་པོ་འདི་རྒྱབ་ཁར་བསྐྱུར་བཞག་སྟེ་་ ཕྱིའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ལྟ་བ་ཚུ་ལེན་ཏེ་མི་སྡེའི་ནང་་སྟབས་མ་བདེཝ་འཐོན་ནིའི་ཉེན་ཁ་སྦོམ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ཡང་ ཕྱིའི་ཞབས་ཁྲ་དང་ལིའུ་་འཁྲབ་ཐངས་ དེ་མ་ཚད་ ཁ་སླབ་ཐངས་དང་ཐ་ན་བཞེས་སྒོ་ཟ་ཐངས་ལས་འགོ་བཟུང་སྟེ་ རོགས་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་ལས་དཔེ་དྲངས་ཏེ་ གཞན་ལུགས་ཚུ་རང་གི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་དར་ཁྱབ་འགྱོ་སྟེ་ཡོད། དེ་་འབདཝ་ལས་ ཆུ་མ་འོངསམ་ལས་གཡུར་བ་དང་ ནད་མ་འོངསམ་ལས་རིམ་འགྲོ་ཟེར། རང་གི་རྒྱལ་ཁབ་འདི་རོགས་ཀྱི་འོག་ལུ་མ་ཚུདཔ་པར་ཡོདཔ་ལས་ རང་ར་སོ་སོའི་ལམ་སྲོལ་འདི་བདག་འཛིན་འབད་དེ་ཧེ་མ་ག་ཨིནམ་སྦེ་་སྐྱོང་ཚུགས་པ་ཅིན་ལེགས་ཤོམ་འགྱོ་ནི་ཨིན་པས། རོགས་ཀྱི་་ལམ་སྲོལ་ཚུ་རྒྱབ་ཁར་བསྐྱུར་ཏེ་བཞག་སྦེ་ རང་གི་འདི་ རྒྱུན་སྐྱོང་འབད་བ་ཅིན་ ད་ལྟོ་རྐྱངམ་གཅིག་མེན་པར་ མ་འོངས་ང་བཅས་རའི་བུ་གཞི་ཚུ་ལུ་ཡང་ཕན་ཐོགས་སྦོམ་སྦེ་་ར་འབྱུང་ནི་ཨིན་པས། ཁུངས་གཏུག། https://www.talopa.wordpress.com ང་ལུགས་ཤེས་བྱ། མར་ཆང་གི་སྐོར་ལས། མར་ཆང་བཀལ་ནི་འདི་ ཧེ་མའི་ལུགས་སྲོལ་ལྟར་དུ་འབད་བ་ཅིན་ མགྱོནམོ་འགོ་དང་པ་འབྱོནམ་ད་གདོང་ཆང་ཟེར་ ཆང་ངོ་མ་སྦེ་ དྲང་སྲོལ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ གནས་པོའི་ཁ་ཐུག་ལས་འབད་བ་ཅིན་ ལྷག་བསམ་རྣམ་པར་དག་པའི་རྟེན་འབྲེལ་མཚོན་བྱེད་དང་ མགྱོནམོ་གི་སྐུ་ཚེ་དང་ མཛད་པ་ཕྲིན་ལས་ཚུ་ ཡར་ངོ་ཚེས་པའི་ཟླཝ་བཟུམ་སྦེ་ གོང་ལས་གོང་འཕེལ་འགྱོ་ནིའི་དོན་ལུ་མར་གྱི་ཡར་སྒྲོན་དང་བཅསཔ་སྦེ་ཕུལཝ་ཨིན། དེ་མ་ཚད་ ཆོས་ཕྱོགས་ལས་འབད་རུང་ བདུད་རྩི་གསེར་སྐྱེམས་ཀྱི་མཆོད་པ་ཟེར་ ལཱ་ཁག་ཆེ་ཏོག་ཏོ་འགོ་བཙུགས་པའི་སྐབས་དང་ཐག་རིང་ས་ལུ་ ལམ་འགྲུལ་འབད་བའི་སྐབས་ལུ་ དང་པ་ར་ མགྲོན་བཞི་ལུ་ གསེར་སྐྱེམས་ཀྱི་མཆོད་པ་ཕུལ་ཏེ་ ཕྲིན་ལས་བཅོལ་སྲོལ་ཡོདཔ་བཟུམ་སྦེ་ སྲིད་ཀྱི་ལུགས་ནང་ཡང་མཛད་སྒོའི་རྟེན་འབྲེལ་འདི་ལུ་ བར་ཆད་མི་འབྱུང་ནི་དང་ སྐུ་མགྲོན་གཙོ་བོ་དེ་ལུ་ ལེགས་སྨོན་གྱི་མར་ཆང་ རྟེན་འབྲེལ་བརྩིས་བའི་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་འབདཝ་ལས་ མཛད་སྒོའི་རྟེན་འབྲེལ་སྐབས་ལུ་ དཔལ་ལྡན་བླ་མ་དང་བརྒྱུད་སྡེ་བཞིའི་ལྷ་ཚོགས་ གནས་གསུམ་དཔའ་བོ་དང་མཁའ་འགྲོ་མ་ དུར་ཁྲོད་ཆེན་པོ་བརྒྱད་ལུ་གནས་པའི་ཕྱོགས་སྐྱོང་དང་ཞིང་སྐྱོང་གི་མཁའ་འགྲོ་མ་ལ་སོགས་པ་ཚུ་ལུ་བརྩམས་པའི་བྱ་བ་ཚུ་ བར་ཆད་མེད་པར་ རང་བཞིན་ལྷུན་གྱིས་འགྲུབ་པའི་ རྟེན་འབྲེལ་ལུ་དམིགས་ཏེ་ ཆང་མཆོད་ཚུ་ཕུལ་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིན། རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་མཚན། (༡༩༩༩ ཤོགས་གྲངས་ ༢༣༢) བཞེས་རྩམ། ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེ་ སྐུ་འཁྲུངསམ་ཅིག་ར་ ཉིན་མ་ ཆུམ་གྱི་ལྟོ་ཁམ་རྡོག་གཅིག་མཆོད་པའི་ཚུལ་ཙམ་ཅིག་ཡང་མེད་རུང་ ནུབ་མོ་ག་གིས་ བསྐྱལཝ་ཨིན་ན་མ་ཤེས་པར་ ཆུམ་དཀར་པོའི་ལྟོ་ ལྗགས་ཀྱི་འོག་དང་ ཚེམས་ཀྱི་བར་ན་ལས་ ལོག་ཅི་ལོག་ཅི་ར་བྱུང་ནུག། དེ་འབདཝ་ལས་ ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེ་ གོང་མའི་ལུང་བསྟན་ལྟར་ འབྲུག་གི་ཡུལ་ལྗོངས་ལུ་འབྱོན་ནིའི་སྔ་ལྟས་ལུ་ འབྲུག་པའི་ཡུལ་ལྷ་གཞི་བདག་ཚུ་གིས་དྲངས་པའི་རྟགས་སྟོན་དོ་བཟུམ་ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་རྟེན༌འབྲེལ༌སྐབས༌ལུ༌ བཞེས་རྩམ་ལྟོ་དཀརཔོ་ དྲང་དགོ་མི་འདི་ དེ་ལས་བརྟེན་ཨིན་པས། གསོལ་ཇ། གསོལ༌ཇ༌འདི༌ རང་ལུགས་དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་ཁྱད་ཆོས་ ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ལུགས་སྲོལ་བཟང་པོ་ཅིག་ཨིན་མི་འདི་ཡང་ སྔོན་དང་ཕུ་བདག་ཅག་གི་སྟོན་པ་ སངས་རྒྱས་ཤཱཀྱ་ཐུབ་པ་ཞལ་བཞུགས་པའི་དུས་ལས་ར་ རང་གི་ཁྱིམ་ནང་ སྐུ་མགྲོན་ཆེ་འབྲིང་ཆུང་གསུམ་ ག་བྱོན་ཏེ་ར་འབད་རུང་གནས་པོའི་ཧོངས་ལས་ ལྷག་བསམ་རྣམ་དག་གི་སྒོ་ལས་ རྟེན་འབྲེལ་རྩི་བའི་བརྡ་མཚོན་དང་ ཁ་སངས་ཧིང་གསལ་གྱི་ཐོག་ལས་ མགྱོནམོ་ལུ་གདོང་ལེན་དང་བརྩི་བཀུར་ཆེ་བའི་བརྡ་སྟོནམ་ཨིན། མགྱོནམོ་གི་ཧོངས་ལས་ར་འབད་རུང་ འགལ་རྐྱེན་བར་ཆད་ཞི་ཞིང་ མཐུན་རྐྱེན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་དོན་ལུ་ གསོལ་ཇ་འདི་མ་འཐུངས་པའི་ཧེ་མ་ ཡུལ་འདི་ནང་གི་གནས་བདག་དང་ གཞི་བདག་ ཆོས་སྐྱོང་སྲུང་མ་ཚུ་ལུ་ གསོལ་ཇའི་ཕུད་དང་བཅསཔ་སྦེ་སྐྱབས་འཚོལ་ནིའི་དོན་ལུ་ཨིན་མས། ་ དྲི་བཟང་། རང་ལུགས་དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་བཞུགས་གྲལ་གྱི་རིམ་པ་ལུ་ རྒྱས་བསྡུས་འབྲིང་གསུམ་སྦེ་ཚུད་པའི་ དྲི་བཟང་འདི་ སྔོན་མ་མཐུ་ཆེན་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ ཞབས་དྲུང་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་གིས་ བྱིན་གྱིས་བརླབས་པའི་བདུད་རྩི་ངོ་མ་ཅིག་ཨིན་མས། དྲི་བཟང་འདི་ རང་གི་ལུས་ལུ་མྱོངས་པ་ཙམ་གྱིས་ ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་གྱི་སྡིག་སྒྲིབ་དང་ ཚེ་རབས་སྔ་མའི་བག་ཆགས་ངན་པ་ཚུ་ འཇོམས་ཚུགས་པའི་ནུས་པ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ དྲི་བཟང་འདི་བདུད་རྩིའི་སྨན་ཅིག་འབདཝ་ལས་ སྐྱེ་རྒ་ན་འཆི་གི་སྒྲིབ་པ་ལ་སོགས་པ་ཚུ་ལས་ བཟློག་ཚུགས་པའི་ནུས་པ་ཡང་ཡོདཔ་ཨིན། ཁུངས་གཏུག། རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་མཚན། (༡༩༩༩) སྒྲིག་ལམ་རྣམ་གཞག་གི་དེབ་ཐེར་ནོར་བུའི་འཕྲེང་བ། ང་ལུགས་ཤེས་བྱ། ཆོས་ལྡན་འབྲུག་གི་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ནང་ལུ་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རང་དབང་རང་བཙན་བདག་འཛིན་འབད་ནིའི་དོན་ལུ་ ལམ་ལུགས་སྲོལ་མ་འདྲཝ་ལེ་ཤ་ར་ཡོདཔ་ཨིན། དེའི་ནང་ལས་ཡང་ སྙན་ཆ་གི་རིགས་ལས་འགོ་བཟུང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ངོ་རྟགས་བདག་འཛིན་འབད་ཚུགས་པའི་ནུས་པ་རྒྱ་ཆེཝ་སྦེ་་ར་ཡོདཔ་ཨིན། སྙན་ཆ་ཟེར་མི་འདི་ ལྷ་མོ་དབྱངས་ཅན་མ་ལུ་ཁྱད་ཆོས་བརྗོད་པའི་ཚུལ་བཟུམ་ཅིག་ཨིན་པས། དེ་ཡང་ རང་བཞིན་གྱི་སྙན་ཆ་དང་ཁྱད་ཆོས་དང་འཁྲིལ་ཏེ་བཟོ་ཡོད་པའི་སྙན་ཆ་ཁག་གཉིས་ཡོདཔ་ཨིན། རང་བཞིན་གྱི་སྙན་ཆ་འདི་ ཕྱིའི་་ཅ་ཆས་དང་འཁྲིལ་མ་དགོ་པར་རང་སོའི་སྐད་ཀྱི་ཐོག་ལས་ཕུལ་མི་ཅིག་ལུ་སླབ་ནི་དང་ ཁྱད་ཆོས་ཀྱི་སྙན་ཆ་འདི་ སྙན་ཆ་གི་ཅ་ཆས་ཚུ་དང་འཁྲིལ་ཏེ་ཕུལ་མི་ཅིག་ལུ་སླབ་ཨིན། སྙན་ཆ་འདི་ལུ་ཡང་སྐྲོག་ཐངས་དབྱངས་རིང་དང་དབྱངས་ཐུང་ཟེར་གཉིས་ལུ་དབྱེ་སྟེའདུག། དབྱངས་རིང་འདི་ གཙོ་བོ་ཆོས་འབྲེལ་དང་སྔར་སྲོལ་བཟང་པོའི་ཞབས་ཁྲ་དང་འཁྲིལ་ཏེ་ལག་ལེན་འཐབ་ནི་དང སྙན་ཆ་དང་གཟུགས་ཀྱི་རྣམ་འགྱུར་ཚུ་ཡང་ལྷོད་ལྷོད་སྦེ་་གདོང་དགའ་མཛུམ་དང་གུས་ཞབས་ཀྱི་ཐོག་ལས་ཕུལཝ་ཨིན། དབྱངས་ཐུང་འདི་ སྤྱིར་བཏང་འབོད་སྒྲ་ཕུལ་བའི་སྐབས་ལག་ལེན་འཐབ་ཨིན། དེ་ཡང་ གཟུགས་ཀྱི་རྣམ་འགྱུར་དང་སྙན་ཆ་ཡང་ཨ་ཙི་མགྱོགས་དྲགས་ཡོད་པའི་ཁར་ གདོང་གི་རྣམ་འགྱུར་ཡང་ཞབས་ཁྲའི་ཚིག་དང་སྙན་ཆ་ཚུ་དང་འཁྲིལ་ཏེ་ཕུལཝ་ཨིན། ཚེ་རིང་ཆོས་སྐྱིད་དང་དགེ་ལེགས་དབང་ཕྱུག་ ( ༢༠༡༥ ཤོག་གྲངས་ ༧༢) འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ གླུ་གཞས་ཕུལ་བའི་སྐབས་གཙོ་བོ་ར་སྙན་ཆ་ཁག་བཞི་ལུ་བརྟེན་དགོཔ་ཨིན། དེ་ཡང་ དབྱངས་ཅན། སྒྲ་སྙན། པྱི་ཝང། གླིངམ་བཅས་བཞི་ཡོདཔ་ཨིན། དང་པ་་དབྱངས་ཅན་འདི་ དབྱངས་ཧན་ཏོང་ཏོ་སྦེ་་གོ་ནི་འདི་གིས་དབྱངས་ཅན་ཟེར་སླབ་ཨིན། དེའི་རྒྱུ་ཡང་ཤིང་དང་ལྕགས་ཚུ་གིས་བཟོ་བཟོཝ་ཅིག་ཨིན་པའི་ཁར་ ལག་ལེན་འཐབ་པའི་སྐབས་ལྷ་མོ་དབྱངས་ཅན་མའི་གསུངས་སྐད་་གོ་དོ་བཟུམ་སྦེ་ རྣ་བར་ཧན་ཏོང་ཏོ་སྦེ་་གོ་ནི་འདི་གིས་དབྱངས་ཅན་ཟེར་སླབ་ཨིན། དབྱངས་ཅན་འདི་ དབྱངས་སྙན་དང་སྙན་འགྱུར་གྱི་སྙན་ཆ་ཅིག་ཨིན་པའི་ཁར་ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་གསུམ་པ་འཇིགས་མེད་རྡོ་རྗེ་དབང་ཕྱུག་མཆོག་གིས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༥༤ ལུ་ རྒྱལ་གཞུང་ཟློས་གར་སློབ་སྦྱོང་ལྟེ་བ་འགོ་བཙུགས་གནངམ་དང་འབྲེལ་ བོད་ལས་འབྱོན་མི་སློབ་དཔོན་ ཨཱ་མ་ནིའུ་ལ་གིས་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་འགོ་དང་པ་དབྱངས་ཅན་འདི་ངོ་སྤྲོད་མཛད་གནང་ནུག། དབྱངས་ཅན་འདི་མང་ཆེ་ཤོས་ཅིག་འབོད་སྒྲ་གི་སྐབས་ལུ་ལག་ལེན་འཐབ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། བཀྲ་ཤིས་ཚེ་རིང།(༢༠༢༡) གཉིས་པ་སྒྲ་སྙན་འདི་རང་ལུགས་ཀྱི་སྙན་ཆ་ཅིག་ཨིན། སྒྲ་སྙན་འདི་སྒྲ་ཧན་ཏོང་ཏོ་སྦེ་་གོ་བའི་སྙན་ཆ་ཅིག་འབདཝ་ལས་སྒྲ་སྙན་ཟེར་སླབ་ཨིན་པས། དེ་ཡང་ རྒྱུ་ཤིང་དང་སེམས་ཅན་གྱི་པགས་ཀོ་ལས་གྲུབ་པའི་ཁར་བཟོ་རྣམ་ཚུ་ཡང་པར་བརྐོ་སྟེ་འཇའ་ཆི་ཆི་སྦེ་ཡོདཔ་ཨིན། སྙན་ཆ་སྒྲ་སྙན་གྱི་ངོ་བོ་འདི་ སྐུ་གསུང་ཐུགས་ཡོན་ཏན་འཕྲིན་ལས་བཞི་ལས་ འཕྲིན་ལས་ཀྱི་འགྲོ་དོན་མཛད་པའི་དོན་ཨིནམ་ལས་ ལྷ་མོ་དབྱངས་ཅན་མའི་ཕྱག་ལུ་བསྣམས་མིའི་དོན་དག་ཡང་འདིཨིན་པས། སྒྲ་སྙན་འདི་ལུ་ཐགཔ་བདུན་ཡོད་མི་དེ་ཡང་ ཧེ་མ་མཁའ་འགྲོ་བདུན་ཁྲུས་གནང་བའི་སྐབས་ཁོང་གི་སྒྲ་སྙན་ཚུ་ཤིང་གུ་ལས་དཔྱངས་བཞགཔ་ད། གཡུས་ཁའི་དྭཝ་བུཚ་ཅིག་གིས་མཐོང་སྟེ་སྒྲ་སྙན་བསྐྲོགས་ནུག། དེ་ལས་མཁའ་འགྲོ་ཚུ་ལོག་ཕུར་འབྱོནམ་ད་ མཁའ་འགྲོ་ཆུང་ཤོསམ་འདི་ དྭཝ་བུཚ་འདི་ལས་མོ་རའི་སྒྲ་སྙན་ལོག་ལེན་ནི་སྦེ་་རྟིང་་མ་ལུད་སོ་ནུག། དེ་འབདཝ་ད་བུཚ་འདི་གིས་སྒྲ་སྙན་འདི་ཁོ་ལུ་ཞུ་དགོ་པས་ཟེར་ཞུཝ་ད་ མཁའ་འགྲོ་གིས་དེ་སྦེ་གསུངས་ནུག། ཁྱོད་ཀྱིས་སྒྲ་སྙན་འདི་གནམ་ནུབ་མོ་མ་གཏོགས་དུས་ཚོད་གཞན་མི་ནང་མ་བསྐྲོགས་པར་བཞག་ནི་དང་ མི་གཞན་མི་ལུ་མ་པ་ལས་རབསྐྲོག་མ་བཅུག་ཟེར་གསུངམ་བཞིན་དུ་ བུཚ་འདི་གིས་ཡང་ཁས་བླངས་འབད་དེ་ དྭཝ་བུཚ་འདི་ཉིནམ་གཅིག་བ་གཅིག་ཕྱུགཔོ་ཐལཝ་ད་གཡུས་ཁའི་མི་ཚུ་ཁོ་ལུ་བལྟ་ཧ་ལས་ཏེ་ ཁོ་ག་དེ་སྦེ་འབདཝ་ཨིན་ན་ཤེས་དགོ་མནོ་སྟེ་སྡོད་ནུག། ཚར་གཅིག་འབདཝ་ད་ བུམོ་དག་པ་ཅིག་གིས་ཁོ་གི་སྐོར་ལས་ཤེས་ཏེ་ ཁོ་གི་སྒྲ་སྙན་འདི་འབག་འགྱོ་སྟེ་སྐྲོགཔ་ད་ གནམ་ཉི་མ་ཡང་བསྐྲོག་སར་མཁའ་འགྲོ་གིས་གཟིགས་ཏེ། མཁའ་འགྲོ་དགོངསམ་ཁྲེལ་ཏེ་སྒྲ་སྙན་གྱི་ཐགཔ་གཅིག་བཏོགས་བཏང་དཔ་་ལས་ ད་རེས་ནངས་པ་་སྒྲ་སྙན་གྱི་ཐགཔ་བདུན་ཡོད་ས་ལས་གཅིག་ཐུང་ཀུ་སྦེ་ཡོད་མི་འདི་ དེ་ལས་བརྟེན་ཏེ་ཨིན་པས། དེ་འབདཝ་ལས་ ཐགཔ་རིངམོ་དྲུགཔོ་འདི་ཨ་ཞེམོ་་གི་ཐགཔ་དང་ཐུང་ཀུ་འདི་ནུམོ་གི་ཨིནམ་སྦེ་བཤད་ནི་འདུག། གསུམ་པ་ པྱི་ཝང་འདི་ རྒྱུ་རྭཝ་དང་ཤིང་ལ་སོགས་པ་དང་ གཞུ་ཐག་ལག་ལེན་འཐབ་སྟེ་སྐྲོགཔ་ཨིན་པས། པྱི་ཝང་གི་མགུ་ཏོ་གུར་ནོར་བུ་དང་བྱ་ཚེ་རིངམོ་ཟེར་བཟོ་རྣམ་མ་འདྲཝ་ལེ་ཤ་བཟོ་ནི་འདུག། པྱི་ཝང་གི་ཐགཔ་འདི་ རྟའི་མཇུགམ་གིས་བཟོ་དོ་ཡོདཔ་སྦེ་བཤད་ནི་འདུག། པྱི་ཝང་གི་བཟོ་རྣམ་འདི་ཡང་ རྒྱ་རྫིའི་དབྱིབས་བཟུམ་སྦེ་ཡོད་པའི་ཁར་ སེམས་ཅན་གྱི་པགས་ཀོ་ཕྱ་སི་སི་གིས་སྦྱར་ཏེ་བཟོཝ་ཨིན་པས། པྱི་ཝང་འདི་ང་བཅས་ར་དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་ཆོས་སྲུང་ཡུལ་འཁོར་སྲུང་གི་ཕྱག་མཚན་ཨིནམ་སྦེ་་བཤདཔ་ཨིན་པས། བཞི་པ་ གླིངམ་ཟེར་མི་འདི་ རྒྱུ་སྦ་དང་སྤག་ཤིང་དེ་ལས་ལྕགས་ཚུ་གིས་བཟོ་སྟེ་ འདི་གུར་་དོང་དྲུག་སྤེད་དེ་ཚད་གཞི་དང་ལྡནམ་སྦེ་བཟོ་སྟེ་ འཕུ་བའི་སྐབས་ལུ་་སྒྲ་ཧན་ཏོང་ཏོ་སྦེ་་གོ་མི་ཅིག་ལུ་སླབ་ཨིན། དེ་ཡང་ ང་བཅས་རའི་རྒྱལ་ཁབ་དང་ཕྱིའི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལས་ཕར་དར་ཁྱབ་འགྱོ་བའི་ཁར་ མི་ཚུ་གིས་ཡང་སྤྲོ་བ་བསྐྱེད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། ལ་ལུ་ཅིག་གིས་སླབ་མིའི་ནང་འབད་བ་ཅིན་ གླིངམ་འདི་ནོར་རྫིཔ་ཚུ་གིདོན་ལུ་ཁག་ཆེ་ཤོས་དང་དགའ་ཤོས་ཅིག་སྦེ་་རྩིཝ་ཨིན། གླིངམ་འདི་སངས་རྒྱས་ཤཱཀྱ་ཐུབ་པ་ལུ་མཆོད་པ་ཕུལ་བའི་མཁའ་འགྲོ་མ་ མཆོད་པའི་ལྷ་མོ་གིས་དུས་རྒྱུན་དུ་ཕྱག་ལུ་བསྣམས་ཏེ་བཞུགསཔ་ཨིན་པའི་ལོ་རྒྱུས་འདུག། སྙན་ཆ་འདི་ཚུ་རང་རང་སོ་སོའི་སྒྲ་དབྱངས་དང་གླུ་གཞས་ཚུ་གི་མགྱོགས་ལྷོད་དང་འཁྲིལ་ཏེ་སྐྲོགཔ་ཨིན་པས། ཁུངས་གཏུག། བཀྲ་ཤིས་ཚེ་རིང། (༢༠༢༡) རྒྱལ་གཞུང་ཟློས་གར་སློབ་སྦྱོང་་ལྟེ་བ། ཚེ་རིང་ཆོས་སྐྱིད་དང་དགེ་ལེགས་དབང་ཕྱུག། (༢༠༡༥) མི་ལོ་ ༦༠ འཁོར་བའི་དུས་སྟོན། ཚེ་རིང་ཆོས་སྐྱིད་དང་དགེ་ལེགས་དབང་ཕྱུག། (n.d.) མི་ལོ་ ༦༠ འཁོར་བའི་དུས་སྟོན། ང་ལུགས་ཤེས་བྱ། ཕ་ཇོ་སྡིངས་ཟེར་བའི་ལྷ་ཁང་འདི་ས་གནས་ཐིམ་ཕུག་གི་ཉེས་འདབས་ལུ་ཆགས་ཏེ་ཡོད། དེ་ཡང་ ཧེ་མ་དུས་རབས་ ༡༣ པའི་ནང་ཕ་ཇོ་འབྲུག་སྒོམ་ཞིག་པོ་གིས་འགོ་ཐོག་གཞི་བཙུགས་གནང་ནུག། ཧེ་མ་བཀའ་བརྒྱུད་ཀྱི་བསྟན་པ་འགོ་ཐོག་བོད་ལུ་གཞི་བཙུགས་མཛད་མི་འགྲོ་བའི་མགོན་པོ་གཙང་པ་རྒྱ་རས་ཀྱིས་ འབྲུག་དགུ་འབད་མི་ཅིག་ས་གི་འོག་ལས་ཐོན་འོངས་ཏེ་གནམ་ཁ་ལས་མེ་ཏོག་བབས་ཡོད་ས་གཟིགས་ནུག། གཙང་པ་རྒྱ་རས་ཀྱིས་ འབྲུག་དེ་ མ་འོངས་པ་ལུ་ལྷོ་ཕྱོགས་ཁ་ཐུག་ལུ་དགེ་སློང་ཚུལ་ཁྲིམས་རྣམ་པར་དག་པ་ཅིག་དང་ཕྱད་ནི་གི་ལུང་བསྟན་འདུག་ཟེར་གསུངས་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༢༢༤ ལུ་ཕ་ཇོ་འབྲུག་སྒོམ་ཞིག་པོ་བོད་ལས་བཀའ་བརྒྱུད་ཀྱི་བསྟན་པ་སྤེལ་ནིའི་དོན་ལུ་ལྷོ་འབྲུག་ལུ་བྱོན་ཏེ་ ཐུགས་དམ་གནང་སའི་སྒྲུབ་ཁང་རི་སྦོམ་ཅིག་གི་མཐའ་མར་བཞེངས་གནང་ནུག། དེ་ཡང་ ད་ལྟོ་ཡོངས་གྲགས་སོང་སྟེ་ཡོད་པའི་ཕ་ཇོ་སྡིངས་ཀྱི་གནས་འདི་ཨིན་པས། དེ་མ་ཚད་ དེ་ཁར་ རྩ་ཆེ་བའི་ལྷ་ཁང་དང་སྒྲུབ་པ་གནང་སའི་སྒྲུབ་ཁང་མང་རབས་ཅིག་བཞེངས་གནང་སྟེ་ཡོདཔ་ལས་ ད་ལྟོ་ཚུན་གྱི་བར་ན་ ས་གནས་ཕ་ཇོ་སྡིངས་འདི་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ ལོ་གསུམ་ཕྱོགས་གསུམ་ནང་བཞུགས་སའི་གནས་བྱིན་ཅན་ཅིག་ལུ་གྱུར་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམ་འདི་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་གཞི་རྩ་ངོ་མ་ཅིག་འབདཝ་ལས་ རྒྱལ་ཁང་ནང་ཡོད་པའི་གནས་རྩ་ཆེན་ཚུ་ལས་བརྟེན་ཏེ་ ཕྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ལྟ་བཤལཔ་གི་གྱངས་ཁ་ཚར་གཅིག་བ་གཅིག་ཡར་སེང་འགྱོཝ་ལས་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་ལུ་ཡང་ཕན་ཐོགས་སྦོམ་སྦེ་ར་འབྱུང་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ཡང་ ས་ཐག་རིང་ཐུང་ལས་བཅད་རུང་ ཐིམ་ཕུག་ལས་འགྱོཝ་ད་དུས་ཡུན་ཆུ་ཚོད་གསུམ་དེ་ཅིག་དང་ ལོག་འོངམ་ད་ལུ་ ཆུ་ཚོད་གཉིས་དེ་ཅིག་ལས་བརྒལ་མི་འགོར་དོ་ཡོདཔ་དང་། གནས་འདི་ཁར་ གྱེན་འཛེགས་འགྱོ་དགོ་སྟེ་འབད་རུང་ ཤིང་དང་མེ་ཏོག་གིས་བརྒྱན་ཏེ་ བྱ་དང་བྱིའུ་ཚུ་གི་སྐད་སྣ་ཚོགས་སྦེ་རྐྱབ་སའི་ས་གོ་ནང་ལས་ཡར་འགྱོཝ་ད་ ཉམས་དགའ་ཏོག་ཏོ་ཡོད་པའི་ཁར་ ཡར་ལྷ་ཁང་གི་རྩ་བར་་ལྷོདཔ་ད་ ཐིམ་ཕུག་གི་ཁྲོམ་ཧིང་སང་ས་སྦེ་མཐོང་ཚུགསཔ་ལས་ ལྟ་བཤལཔ་ཚུ་གིས་པར་ཆས་ཚུ་བསྣམས་ཏེ་ས་གོ་དང་གནས་དེ་ཚུ་གི་པར་བཏབ་སྟེ་སྤྲོ་བ་སྟོན་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། ལྷ་ཁང་གི་ནང་ན་ ནང་རྟེན་ངོ་མ་ཕྱག་སྟོང་སྤྱན་སྟོང ཕ་ཇོ་རིན་པོ་ཆེ་དང་མཁའ་འགྲོ་བསོད་ནམས་དཔལ་སྒྲོན་གྱི་སྐུ་འདྲ། ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེའི་སྐུ་འདྲ་ཚུ་མཇལ་ཚུགས། ཕ་ཇོ་སྡིངས་ཀྱི་ལྟག་ལུ་ཐུགས་རྗེ་བྲག་ཟེར་ཧེ་མ་ཕ་ཇོ་རིན་པོ་ཆེ་འབྲུག་ལུ་ཕེབས་ཏེ་སྒོམ་གནང་སའི་ས་གོ་ཅིག་ཨིནམ་ལས་མིང་ཡང་འཕགས་པ་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་ལས་རྟ་དྲང་སྟེ་ཐུགས་རྗེ་བྲག་ཟེར་བཏགས་གནང་གནངམ་ཨིན་པས། ཕ་ཇོ་སྡིངས་ལས་ཆུ་ཚོད་བཞི་གི་ས་ཁར་འགྱོཝ་ད་ དུང་མཚོ་ཟེར་བའི་མཚོ་སྦོམ་ཅིག་ཡང་མཇལ་ནི་ཡོད། མཚོ་དེ་ སའི་མཐོ་ཚད་མི་ཊར་ ༤༢༥༠ གི་ས་ཁར་ཆགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། མཚོ་འདི་སྦོམ་སྦེ་ཡོད་པའི་ཁར་བྱིན་བརླབས་ཡང་ཆེ་ཏོག་ཏོ་སྦེ་ཡོདཔ་ཨིན། ཕ་ཇོ་སྡིངསཀྱི་ས་གནས་འདི་གན ཡགཚརབཐཚ ཀུཙརད བགནི ངཤཆཞནོོོོུ ཙརེོཚར ཐནུཉ  ེདེནཡོཚཏཤཆཞདོོོབངོརོདོངོ གཙ ོཙོཙོའསོཞོགོཡོ གཙ ཤས པ འོགོ ཆས ོཤོགས ངཀོཆ སརཀོཆ ཞནཀངོསས གཞིའི སེང དེ དང གོསོཆདོ གང ཆནདཔོད ཁུངས་གཏུག། ཡོངས་འབྲེལ། (༢༠༢༡) འབྲུག་གི་རྫོང་གཞི་དང་བཟོ་བཀོད། འཛམ་གླིང་རྒྱལ་ཁབ་ག་ཏེ་ལུ་ཡང་ འབད་རྩོལ་མེད་པའི་རང་ལུགས་གར་འཆམ་འདི་ སྤྱིར་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་རྐྱངམ་གཅིག་ཡོདཔ་ཨིན། གར་འཆམ་དེ་ཚུ་ཡང་ མང་ཆེ་ཤོས་ཅིག་དུས་ཆེན་ཁྱད་འཕགས་ཅན་དང་རྫོང་ཁག་རང་རང་སོ་སོའི་ལམ་སྲོལ་དང་འཁྲིལ་ཏེ་ ཚེས་བཅུའི་སྐབས་གནངམ་མ་གཏོགས་ ་ག་དགའཝ་སྦེ་་གནང་ནི་མེདཔ་ཨིན་མས། ཆོ་ག་གནང་བའི་སྲོལ་འདི་ ཞབས་དྲུང་མ་བྱོན་པའི་ཧེ་མ་ལས་ཡོདཔ་མ་ཚད་ ད་ལྟོ་ཡང་མ་ཉམས་པར་གཞུང་འབྲེལ་གྱི་ཐོག་ལས་གནང་སྟེ་ཡོད། གར་འཆམ་གྱི་ནང་ལས་ ཕོ་ལེགས་མོ་ལེགས་ཀྱི་འཆམ་འདི་ བདག་ཅག་གི་སྟོན་པ་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་སྐུ་ཚེ་སྔ་མ་ལུ་ ཁོ་རའི་བཙུནམོ་འདི་རྒྱལ་པོ་ནོར་བཟང་ལུ་ཕུལ་ རྒྱལཔོ་དམག་ལུ་འབྱོནམ་ད་ ཡིད་འཕྲོག་ལྷ་མོ་ཡང་གཅིག་ཁར་འགྱོ་ནི་གི་རེ་འདོད་ཡོད་རུང་ རྒྱལཔོགིས་མ་ཁྱིད་པར་སེམས་རྟེན་ཚུ་གནང་སྟེ་ ཕོ་བྲང་ནང་བཞག་པའི་སྐོར་ལས་ ཕོ་མོའི་བར་ན་བརྩེ་གདུང་གི་ཁྱད་ཆོས་སྟོན་པའི་གར་འཆམ་ཅིག་ཨིན་པས། མཁན་པོ་ཉི་མ་ཤར། (༢༠༡༨ ཤོགས་གྲངས་ ༦༤) འཆམ་འདི་རྐྱབ་པའི་སྐབས་ལུ་ མཛེས་པའི་གྱོན་ཆས་ཚུ་བཞེས་ཏེ་ འཇིག་རྟེན་མཐུན་འཇུག་སྦེ་ཕོ་མོ་ལེགས་པའི་གནམ་འགྱུར་གྱི་ཐོག་ལས་རྐྱབ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། གར་འཆམ་འདི་ དང་པ་ སྐྱེལ་འཆམ་གྱིས་འགོ་བཙུགས་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ཡང་ ཆོས་རྒྱལ་ནོར་བཟང་དམག་ལུ་འབྱོནམ་ད་ དངོས་ཅན་མི་གིས་ཞབས་སྐྱེལ་དང་དངོས་མེད་བཀའ་སྲུང་དམག་གིས་སྡོང་གྲོགས་ལུ་བྱོན་པའི་ཚུལ་དང འཆམ་མཇུག་སྐྱེལ་འཆམ་གྱིས་མཇུག་བསྡུ་མི་དེ་ཡང་ རྒྱལ་པོ་དམག་ལས་རྒྱལ་ཁ་ཐོབ་སྟེ་འབྱོནམ་ད་ ལྷ་མི་ཡོངས་ཀྱིས་བསུ་བ་འབད་བའི་ཚུལ་སྟོནམ་ཨིན་མས། ཕོ་ལེགས་མོ་ལེགས་འདི་ ངོ་མ་ར་ བདག་ཅག་གི་སྟོན་པ་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་སྐུ་ཚེ་སྔ་མ་ མཁན་པོ་ཉི་མ་ཤར། (༢༠༡༨ ཤོག་གྲངས་ ༦༦) ཆོས་རྒྱལ་ནོར་བཟང་དང་ཡིད་འཕྲོག་ལྷ་མོ་གཉིས་ཀྱི་བར་ན་ བརྩེ་བ་ག་དེ་ཅིག་ཡོདཔ་ཨིན་ན་སྟོན་པའི་ཁུངས་དང་ ཚེས་བཅུའི་སྐབས་ཕོ་ལེགས་མོ་ལེགས་གཉིས་སྦེ་ཡོད་མི་འདི་ཡང་ མི་དམངས་ལྟདམོ་ཆེ་ནིའི་དོན་ལུ་དང་ དེ་མ་ཚད་ སྲིད་པའི་རྒན་རྒས་གཉིསཔོ་དེ་ འཇིག་རྟེན་ནང་འབྱུང་སྲིད་པའི་འཛོལ་བ་ ཕོ་མོའི་བར་ན་ཕུང་དཀྲུག་ལས་བརྟེན་འཁོན་གཞི་ཚུད་ནིའི་ཉེན་ཁ་ཡོདཔ་ལས་བརྟེན་ བརྟག་དཔྱད་ལེགས་ཤོམ་སྦེ་འབད་དགོཔ་གལ་ཆེ་བའི་སྐོར་ལས་ དེང་སང་ཕོ་མོ་ཡོངས་ལུ་བསླབ་བྱའི་དོན་སྟོན་པའི་གར་འཆམ་ཅིག་ཨིན་པས། གར་འཆམ་འདི་ལས་བརྟེན་ཏེ་ ང་བཅས་ར་ཕོ་དང་མོ་གི་བར་ན་ བརྩེ་བ་དང་དམ་ཚིག་ཚུ་ངམ་ངམ་ཤུགས་ཀྱིས་སྦེ་ ཚེས་བཅོ་ལྔའི་ཟླཝ་ ལ་ལས་ཤར་ཤརཝ་བཟུམ་སྦེ་ ཚར་གཅིག་བ་ཚར་གཅིག་ཡར་འཕེལ་འགྱོ་ནི་དང ནང་འཁོད་ཀྱི་སྡུག་རྩུབ་ཚུ་རང་བཞིན་གྱིས་ཉམས་འགྱོ་ཚུགས་པའི་ནུས་པ་སྦོམ་ཡོདཔ་ཨིན། གར་འཆམ་འདི་གིས་ མི་སྡེའི་ནང་ལུ་ཕན་ཐོགས་སྦོམ་ཡོད་པའི་ཁར་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་གཞི་རྩ་རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ཀྱི་ལྟ་བ་ཡང་དེ་གིས་འགྲུབ་ཨིན་པས། གར་འཆམ་འདི་ལས་བརྟེན་ཏེ་ ཕོ་མོའི་བར་ན་གི་བརྩེ་བ་དང་ཐ་དམ་ཚིག་བསྐྱེད་དགོཔ་ཁག་ཆེ་ཧེང་དང་ འཆམ་མཐུནམ་གྱི་བར་ན་དཀྲོག་གཏམ་སླབ་སྟེ་ བཟའ་ཚང་ཁ་འཕྱལ་བཏང་བའི་ཉེས་དམིགས་དེ་ལས་ ཕོ་མོ་སོ་སོར་སྦེ་ཁ་བྱལ་ཏེ་ཡུན་རིངམོ་སྦེ་སྡོདཔ་ད་ སྤྱིར་བཟའ་ཚང་དང་ལྷག་པར་དུ་ཨ་ལུ་་ཚུ་ལོག་པའི་ལམ་ལུ་འཇུག་་སྟེ་མི་ཚེ་འཕྲོ་བརླག་གཏང་ནིའི་ཉེན་ཁ་ཡོདཔ་དང་མེད་པའི་རྣམ་གཞག་ཚུ་སྟོན་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། ལྷག་པར་དུ་ ང་བཅས་རའི་ཨའི་འདི་ག་དེ་ཅིག་ཁག་ཆེཝ་ཨིན་ན་ དེ་ཡང་གར་འཆམ་འདི་ནང་ལས་ཧ་གོ་ཚུགས་པས། དེ་ཡང་ འཕགས་པ་བརྒྱད་སྟོང་པ་ལས་ མ་འདིས་བདག་ཅག་བསྐྱེད་པ། འདིས་ནི་བཀའ་བ་བྱེད་པ། བདག་ཅག་གི་སྲོག་བྱིན་པ། འཇིག་རྟེན་ཀུན་སྟོན་པ་ཡིན་ནོ།། ཆོས་རྗེ་བསོད་ནམས་རིན་ཆེན། (༢༠༠༨ ཤོག་གྲངས་ ༡༠༢) ཟེར་གསུང་དོ་བཟུམ་སྦེ། རང་གི་ཨའི་འདི་གིས་ ང་བཅས་ཆུང་པའི་བུ་ཅུང་ལས་་ཆེཝ་གླང་པོ་ཚུན་ ཟས་ཀྱི་ཕུད་དང་བརྩེ་བའི་གོས་བྱིན། རང་ཟ་མ་ནུམ་འཐུང་མ་ནུམ་པར་དཀའ་སྡུགསྲིད་དེ་ བཅུད་མེད་གཉིད་མེད་སྦེ་ཟ་ཁ་འཐུང་ཁ་སླབ་ནི་ཚུ་སྟོན་ཏེ་ བུ་གཞི་མི་གྲལ་ཚུད་ཚུགས་ཚུགས་ ལཱ་ཁག་བཏང་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་འབདཝ་ལས་ གར་འཆམ་ཚུ་ལེགས་ཤོམ་སྦེ་མཇལ་བ་ཅིན་རང་གི་མི་ཚེའི་ནང་ལུ་ དུས་ནམ་ཡང་བླངས་མ་ཚུགས་པའི་ཡོན་ཏན་དང་བྱིན་བརླབས་ཚུ་ཞུ་ཚུགས་པའི་ནུས་པ་སྦོམ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། ཁུངས་གཏུག། མཁན་པོ་ཉི་མ་ཤར། (༢༠༡༨) འབྲུག་གི་ཚེས་བཅུའི་གར་འཆམ་གྱི་བཤད་པ། ཆོས་རྗེ་བསོད་ནམས་རིན་ཆེན། (༢༠༠༥) ཐར་པ་རིན་པོ་ཆེའི་རྒྱན། མཁན་པོ་ཉི་མ་ཤར། (༢༠༡༨) འབྲུག་པའི་གར་འཆམ་གྱི་ངོ་སྤྲོད་འཁོར་འདས་ལམ་སྟོན། རང་ལུགས་ཤེས་བྱ། ནམ་ཟླ་དུས་བཞི་ཟེར་མི་འདི་ ལོ་གཅིག་གི་ནང་ན་ གནམ་གཤིས་མ་འདྲཝ་ཁག་བཞི་སྦེ་འོང་མི་ཅིག་ལུ་སླབ་ཨིན། དུས་བཞི་ཡང་ བྱཱར། དགུན། སེར་ཁ་དང་། སོ་ཁ་ཟེར་ཁག་བཞི་ལུ་དབྱེ་་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ཚུ་ཡང་ རང་སོའི་དུས་ཚོད་དང་འཁྲིལ་ཏེ་གྱུར་འགྱོ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། དང་པ་གནམ་བྱཱར་ཟེར་མི་འདི་ དྲོད་ཤུགས་ཆེ་བའི་དུས་ཅིག་ཨིནམ་དང་ དུས་འདི་ གནམ་སོ་ཁའི་ཤུལ་ལས་དང་སེར་ཁའི་ཧེ་མར་ཕོག་པའི་དུས་ཅིག་ཨིན། གནམ་བྱཱར་གྱི་སྐབས་ལུ་ འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་འདི་ནང་ཆར་ཆུ་ཚུ་འབབ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་འབད་བ་ཅིན་ གནམ་བྱཱར་གྱི་སྐབས་སུ་འཚོ་བ་ཆུ་ཞིང་ལུ་བརྟེན་ཏེ་སྡོད་མི་ཚུ་གིས་ ལྕང་ལཱ་ལུ་གཙོ་བོར་བཏོན་ཏེ་ལཱ་ཚུ་འབདཝ་ཨིན་པས། ས་གནས་གཞན་ཁ་ལས་ཕར་འཚོ་བ་ལྕང་ལཱ་ལུ་མ་བརྟེན་མི་ཚུ་གིས་ ཚོད་བསྲེ་ཨེ་མ་དང་ཀོ་པི་ལ་སོགས་པ་བཙུགས་ནི་གི་ལཱ་ལུ་གཙོ་བོར་སྟོན་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། སྤྱིར་བཏང་ གནམ་བྱཱར་གྱི་དུས་འདི་་སོ་ནམ་ཞིང་ལཱ་འབོལ་པའི་དུས་སྦེ་ཆ་བཞགཔ་ཨིན་རུང་ མི་མང་ཤོས་ཀྱིས་ར་ ཁོང་ར་གི་འཚོ་བ་སྐྱོང་ནིའི་དོན་ལུ་རྩ་འགེངས་ཏེ་འབད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། གཉིས་པ་ གནམ་སེར་ཁ་ཟེར་མི་འདི་ ལོ་ཐོག་ཚུ་བསྡུས་ཏེ་འབྲས་བུ་ལོངས་སྤྱོད་པའི་དུས་དང་ ཤིང་དང་འདབ་མ་ཚུ་སྐམ་པའི་དུས་ཅིག་ཨིན། དེ་བསྒང་ ས་ཞིང་ག་ར་སྐམ་སྟེ་ཐལ་ཁོག་རིལ་རི་སྦེ་འགྱོ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་མ་ཚད་ ཤིང་གི་འདབ་མ་ཚུ་ཡང་ རང་བཞིན་གྱིས་སྐམ་སྟེ་འབུད་འགྱོཝ་ཨིནམ་ལས་ ས་གཞི་གི་གནས་སྟངས་ཚུ་ག་ར་སྐམ་ཀྲོག་ཀྲོ་མཐོངམ་ཨིན་པས། གནམ་སེར་ཁ་གི་དུས་ལུ་གཡུས་ཁ་ལས་ཕར་ ལོ་བསྟར་གྱི་ལོ་ཆོག་ཚུ་བཏང་སྟེ་དགའ་སྤྲོ་འགྱུར་བའི་ཁར་ སློབ་ཕྲུག་ཚུ་ཡང་ངལ་གསོ་བཏང་སྟེ་རང་སོའི་ཕམ་སྤུན་ཆ་ཚུ་དང་གཅིག་ཁར་དགའ་དགའ་སྤྲོ་སྤྲོ་གི་ངང་ལུ་སྡོད་ཚུགས་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། སེར་ཁ་གི་དུས་ཚོད་འདི་རྫོགས་རནམ་ཅིག་ཁར་ སྐམ་ཞིང་ག་ར་ཆུ་དཔགས་ཏེ་ གནམ་བྱཱར་གྱི་དོན་ལུ་ རྒྱ་རེད་དང་བྱཱོ་ཚུ་གི་ལཱ་འབདཝ་ཨིན་པས། གསུམ་པ་ གནམ་དགུན་ཟེར་མི་འདི་ གྱང་ཤུགས་ཆེ་བའི་དུས་ཅིག་ཨིནམ་དང་ གནམ་སེར་ཁ་དང་སོ་ཁའི་བར་ན་ཕོག་པའི་དུས་ཅིག་ཨིན། དུས་དེ་ཁར་ ཁཝ་རྐྱབ་སྟེ་སེམས་ཁ་ལུ་དགའ་སྤྲོ་མ་འདྲཝ་སྦེ་ར་འབྱུང་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། བཞི་པ་ སོ་ཁ་ཟེར་མི་འདི་ ་མེ་ཏོག་སྣ་ཚོགས་སྦེ་ཤར་བའི་དུས་དང་། ཤིང་གི་ལོ་འདབ་ཚུ་ག་ར་ཧོ་ལྗོངས་ལྗོངས་སྦེམཛེས་ཆ་དང་ལྡནམ་སྦེ་ཡོད་པའི་དུས་ཅིག་ཨིན། དུས་འདི་ཁར་ གནམ་བྱཱར་གྱི་ལྕང་ལཱ་གི་དོན་ལུ་ ལྕངམ་ཚུ་བཏབ་སྟེ་བཞག་པའི་ཁར་ ཚོད་བསྲེ་གི་ལྕང་སོན་ཚུ་ཡང་བཙུགས་པའི་དུས་ཅིག་ཨིན་ནོ།། ཁུངས་གཏུག། https://courseslumenlearning.com རང་ལུགས་ཤེས་བྱ། དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ནང་ རྒྱལ་བ་གོངམ་དང་ཕམ་བཟང་པོ་ཚུ་གི་སྐུ་དང་དྲི་མ་ལས་ ལམ་ལུགས་སྲོལ་ཁྱད་པར་ཅན་ལེ་ཤ་ཡོད་པའི་ནང་ལས་ གླུ་གཞས་ཀྱི་རིགས་ཚུ་ཡང་ཁྱད་ཆོས་ཅན་དང་ལམ་སྲོལ་བཟང་པོ་སྦེ་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ངོ་རྟགས་ངོ་མ་ཅིག་སྦེ་་བརྩིས་ཏེ་ཡོད། རྒྱུ་མཚན་དེལས་བརྟེན་ ང་བཅས་ར་མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་གསུམ་པ་ཞིང་གཤེགས་འཇིགས་མེད་རྡོ་རྗེ་དབང་ཕྱུག་མཆོག་གིས་ གླུ་གཞས་ཚུ་དུས་རྒྱུན་དུ་མ་ཉམས་པར་སྔར་ག་ཨིནམ་སྦེ་བཞག་ནིའི་དོན་ལུ་ རྒྱལ་གཞུང་ཟློས་གར་སློབ་སྦྱོང་ལྟེ་བ་གཞི་བཙུགས་གནང་སྟེ་ ན་གཞོན་ཚུ་ལུ་སྦྱོང་བརྡར་སྤྲོད་དང་སྤྲོད་བཞིན་དུ་ཡོདཔ་ཨིན། ཞབས་ཁྲ་ཚུ་མང་ཤོས་ཅིག་ སྔོན་དང་ཕུ་ཕམ་དང་བློ་རིག་ཅན་ཚུ་གིས་ངག་ཐོག་ལས་བརྒྱུད་དེ་དར་ཁྱབ་འགྱོ་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ཡང་ གཞུང་སྒྲ་འབོད་སྒྲ་དང་རིག་གསར་ཟེར་ གླུ་གཞས་ཀྱི་དབྱངས་ཧན་པའི་ཁར་ཚིག་ཚུ་གིས་ ་མི་སྡེའི་ནང་ལུ་བསླབ་བྱ་བཟང་པོ་དང་ཕན་ཐོགས་ཚུགས་པའི་བརྡ་འཕྲོད་ཚུགསཔ་ཨིན། དང་པགཞུང་སྒྲ་ཟེར་མི་འདི་ ཆོས་ལྡན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ནང་ཆོས་དང་སྲིད་ཀྱི་ལུགས་གཉིས་འགོ་དང་པ་དབུ་བརྙེས་པའི་དགའ་སྟོན་བརྩི་སྲུང་མཛད་པའི་སྐབས་ གཞུང་ལྷན་རྒྱས་ཆ་མཉམ་འཛོམས་པའི་སྦུག་ལུ་ གླུ་གར་གྱི་མཆོད་པ་ཕུལ་ཏེ་ དར་ཁྱབ་སོང་ཡོད་པའི་གླུ་གཞས་འདི་ལུ་གཞུང་སྒྲ་ཟེར་སླབ་ཨིན་པས། དེ་ཡང་ འགོ་དང་པ་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྒྱལ་ས་ལྟེ་བའི་གཞུང་ལས་ རིམ་པ་བཞིན་དུ་དར་ཁྱབ་སོང་སྟེ་ཡོདཔ་ལས་གཞུང་སྒྲ་ཟེར་སླབ་ཨིན་པས། གཞུང་སྒྲ་འདི་ ཕ་མ་རྒན་རྒས་ཚུ་གིས་བཤད་མི་དང་འཁྲིལ་བ་ཅིན་ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་སྤྱི་གཟུགས་དམ་པ་དཔལ་ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་ སྤྱི་ལོ་ ༡༦༡༦ ལུ་ ཆིབས་ཁ་ལྷོ་ལུ་བསྒྱུར་བའི་ཚེ་ལས་ རིམ་པ་བཞིན་དུ་ཐིམ་ཕུག་སྤང་རི་ཟམ་པ་ལུ་ཕེབས་ད་ ཝང་དང་ཅང་གི་མི་ཚུ་གིས་སྐུ་མདུན་ལུ་བཅར་ཏེ་ དགའ་སྟོན་རྩི་བའི་སྐབས་གླུ་གཞས་དང་པ་གཞུང་སྒྲ་མཚན་ལྡན་ཚོགས་པའི་ཚོགས་ལུགས་ཟེར་མི་འདི་ཕུལ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། ཀུན་བཟང་འཕྲིན་ལས། (༢༠༡༦ ཤོག་གྲངས་༡༣) གཞུང་སྒྲ་གི་ཚིག་དེ་ཚུ་ཡང་ རྒྱལ་བ་གོངམ་ཚུ་གིས་མཛད་གནང་ཡོདཔ་ལས་ ཚིག་དེ་ཚུ་ག་་ར་ ཆོས་དང་སྲིད། རྒྱལ་རབས།རྫོང་དང་ལྷ་ཁང་། གནས་བཤད་དང་ ཡུལ་གོང་མ་ཚུ་ལུ་བསྟོད་པའི་སྨོན་ཚིག་ཙང་ཙ་ར་ཨིན་པའི་ཁར་གདངས་ཡང་རིངམོ་སྦེ་ཉནམ་ད་རྣ་བར་ཧན་ཞིང་བསམ་ད་ཡིད་ཁར་ཚིམ་ཏོག་ཏོ་ཡོད་པའི་གླུ་གཞས་ཅིག་ཨིན། གླུ་གཞས་འཁྲབ་པའི་སྐབས་གྱལ་རིངམོ་སྦེ་གུས་ཞབས་དང་བཅས་པའི་སྒོ་ལས་ཕུལཝ་ཨིན། གཞུང་སྒྲ་དེ་ཡང་་གཅིག་བ་གཅིག་ཧན་ཏོང་ཏོ་སྦེ་་ད་རེས་ནངས་པ་ཡང་ཉམས་སྐྱོན་མེད་པར་ཆུ་གི་རྒྱུན་བཟུམ་སྦེ་མ་ཆད་པར་དར་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། གཉིས་པ་ བོད་སྒྲ་ཟེར་མི་འདི་ སྔོན་དང་ཕུ་ལས་ར་ ང་བཅས་རའི་རྒྱལ་ཁབ་འདི་བོད་རྒྱལ་ཁབ་དང་ཐག་ཉེ་བའི་ཁར་ ཚོང་འབྲེལ་ཚུ་ཡང་དུས་རྒྱུན་ར་འཐབ་སྟེ་སྡོད་ཡོདཔ་ལས་ བོད་ལུ་དར་ཁྱབ་འགྱོ་ཡོད་པའི་གླུ་གཞས་ཚུ་ ང་བཅས་རྒྱལ་ཁབ་ནང་དར་ཁྱབ་འགྱོཝ་ལས་ དེའི་རྟ་དྲངས་ཏེ་འཐེན་ནི་དང་རྐྱབ་སྲོལ་ཡོདཔ་ལས་ བོད་སྒྲ་ཟེར་སླབ་ཨིན་པས། ལ་ལུ་ཅིག་གིས་སླབ་མིའི་ནང་ སྔོན་རྫོང་གཞིས་ཁག་ནང་ དཔོན་སློབ་དང་རྫོང་དཔོན་ཚུ་གི་འོག་ལུ་ གཞུང་དང་མི་སེར་གྱི་བར་ན་ རྒྱུན་འབྲེལ་འཐབ་མི་འབོད་སྒརཔ་ཚུ་གིས་རྐྱབ་སྟེ་དར་ཁྱབ་བྱུང་ཡོདཔ་ལས་འབོད་སྒྲ་ཟེར་སླབ་ཨིན་ཟེར་བཤདཔ་ཨིན་པས། གསུམ་པ་ རིག་གསར་ཟེར་མི་འདི་ དེང་སང་གི་དུས་འདི་ནང་ རང་ར་སོ་སོའི་རིག་པ་དང་ལྕོགས་གྲུབ་གཡོག་བཀོལ་བའི་ཐོག་ལས་ གནས་སྟངས་དང་འཁྲིལ་ཏེ་གསར་རྩོམ་འབད་ཞིནམ་ལས་ གདངས་དབྱངས་ཚུ་ཡང་སྟབས་བདེ་ཧིང་དང་བསྟུན་ཏེ་འཐེན་མི་ལུ་རིག་གསར་ཟེར་སླབ་ཨིན་པས། ད་རེ་ནངས་པར་ མི་སློབ་ཡར་སེང་དང་འཁྲིལ་ རིག་པ་ཚུ་ཡང་གཅིག་བ་གཅིག་མཁསཔ་སྦེ་འཐོནམལས་ གླུ་གཞས་དེ་ཚུ་ཡུདཔ་ཐེངས་ཅིག་ནང་གསར་རྩོམ་མཛད་གནང་ཚུགས་པས། དེ་མ་ཚད་གདངས་དབྱངས་ཚུ་ཡང་ ཧན་ཏོང་ཏོ་སྦེ་རྩམ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། རིག་གསར་ནང་ལུ་ གདངས་རིངམོ་སྦེ་འབད་མི་དང་ གདངས་སྟུམ་དྲགས་སྦེ་འབད་མི་ཅིག་དང་ཁག་གཉིས་སྦེ་ཡོདཔ་ཨིན་རུང་ དུས་ཀྱི་འགྱུར་བ་དང་འཁྲིལ་ཏེ་ སྟུམ་གླུ་ཟེར་གསརཔ་ཅིག་ཐོན་སྟེ་འདུག། འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་གླུ་གཞས་ག་ནི་བ་ཧན་ཏོང་ཏོ་སྦེ་ཡོད་མི་ལེ་ཤ་ར་ཡོདཔ་ཨིན་ནོ།། ཁུངས་གཏུག། ཀུན་བཟང་འཕྲིན་ལས། (༢༠༡༦) གླུ་དེབ་གཞོན་པའི་དགའ་སྟོན། ཡོངས་འབྲེལ། (༢༠༡༥) https://dzongkharadiobbs.wordpress.com རང་ལུགས་ཤེས་བྱ། སངས་རྒྱས་གཉིས་པ་ཨོ་རྒྱན་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་གིས་ ཞབས་ཀྱིས་བཅགས་གནང་བའི་སྦས་གནས་ཁྱད་པར་ཅན་མང་རབས་ཅིག་ཡོད་པའི་ནང་ལས་ གཅིག་འདི་ སྤ་རོ་རྫོང་ཁག་ལུ་ཡོད་པའི་བྱིན་ཅན་དང་ཁྱད་དུ་འཕགས་པའི་གནས་མཆོག་སྟག་ཚང་དཔལ་ཕུག་གི་གནས་འདི་ཨིན། དེ་མ་ཚད་ གནས་འདི་ དད་པ་བསྐྱེད་ས་དང་བསོད་ནམས་བསགས་པའི་རྟེན་འབྲེལ་གྱི་ཞིང་མཆོག་ངོ་མ་ཅིག་ཨིནམ་སྦེའཛམ་གླིང་ནང་སྙན་གྲགས་སོང་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་ཡང་ དུས་རབས་ ༨ པའི་ནང་ ཨོ་རྒྱན་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་ སྟག་ཚང་ལུ་བྱོན་ཏེ་ རྡོ་རྗེ་གྲོ་ལོད་ཀྱི་སྐུར་བཞེངས་པའི་སྐབས་ མོན་མོ་བཀྲ་ཤིས་ཁྱེའུ་སྒྲོན་ཡང་ སྐུ་ལུས་འདོད་གུར་བསྒྱུར་བས་ སྟག་མོའི་ཚུལ་དུ་སྤྲུལ་ཏེ་ གདུག་པའི་བདུད་དང་དམ་སྲི་ག་ར་བཏུལ་ཏེ་དམ་ལུ་བཏགས་གནང་ནུག། གནས་དེ་དང་པ་ར་ མཁའ་འགྲོ་ཡེ་ཤེས་མཚོ་རྒྱལ་གྱི་རྣམ་ཐར་ལས། གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་གིས་བོད་མཆིམས་ཕུ་ལས་རིམ་པ་བཞིན་དུ་ཞབས་ཀྱིས་བཅགས་ཏེ་བོད་ཡུལ་ག་ར་བྱིན་གྱིས་བརླབས། སྟག་ཚང་གསུམ་ སྐུའི་གནས་འོན་ཕུ་སྟག་ཚང། གསུང་གི་གནས་ཁམས་ཀྱི་སྟག་ཚང། ཐུགས་ཀྱི་གནས་མཆོག་དམ་པ་མོན་སྤ་གྲོ་སྟག་ཚང། ལུ་བྱོན་ཡོད་པའི་ནང་ལས་ དང་པ་ར་ མོན་སྤ་གྲོ་སྟག་ཚང་ལུ་བྱོན་ཏེ་ གཏེར་ཐམས་ཅད་ལུང་བྱང་བཏབ་སྟེ་ཐུགས་ཀྱི་གནས་སྦེ་བྱིན་གྱིས་བརླབས་གནངམ་ལས། ལུང་བསྟན་དང་འཁྲིལ་པ་ཅིན་ གནས་འདི་ནང་འགོ་དང་པ་ག་གིས་བསྒྲུབ་རུང་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོའི་དངོས་གྲུབ་ཐོབ་ཚུགས་ཟེར་གསུངས་ནུག། ཨོ་རྒྱན་གྱི་སློབ་དཔོན་ཆེན་པོ་པད་མ་སམ་བྷ་ཝ་གིས་ ཞབས་ཀྱིས་བཅགས་བྱིན་གྱིས་བརླབས་པའི་གནས་ཆེན་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་ སྐུའི་གནས། གསུང་གི་གནས། ཐུགས་ཀྱི་གནས། ཡོན་ཏན་གྱི་གནས།ཕྲིན་ལས་ཀྱི་གནས་ཚུ་ སློབ་དཔོན་ཆེན་པོ་རྡོ་རྗེ་གྲོ་ལོད་ཀྱི་སྐུར་བཞེངས་པའི་གནས་མཆོག་མོན་གྱི་སྤ་གྲོ་སྟག་ཚང་སྦེ་བརྩིཝ་ཨིན་པས། ལྷག་པར་དུ་ གུ་རུ་གིས་ལུང་བསྟན་གནངམ་བཞིན། (ཕན་བདེ་ལེགས་བཤད་དབང་ཕྱུག (༢༠༡༥ ཤོགས་གྲངས་༡༤) འདི་ནས་མ་འོངས་ཐ་མའི་དུས༔ ཁྱོད་ཀྱི་སྤྲུལ་པ་རྣམ་ལྔ་འབྱེད༔ སངས་རྒྱས་བསྟན་པ་ཡུན་དུ་བསྲིང༔ ཟེར་གསུངས་བཞིན་དུ་མཁའ་འགྲོ་ཡེ་ཤེས་མཚོ་རྒྱལ་གྱི་སྤྲུལ་པ་ལྔ་མ་བྱོན་པའི་ཧེ་མ་མཁའ་འགྲོ་མཆོག་མོན་སེང་གེ་རྫོང་ལས་བཀྲ་ཤིས་ཁྱེའུ་སྒྲོན་དང་གཅིག་ཁར་ སྤ་གྲོ་སྟག་ཚང་ལུ་བྱོན་ཏེ་རང་དོན་གྱི་དཀའ་བ་མཐའ་མ་བདེ་སྟོང་ཟུང་འཇུག་ཐིག་ལེའི་དཀའ་བ་སྤྱད་དེ་ཚེ་དཔག་མེད་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་ཞལ་གཟིགས་ཏེ་ ཚེ་ལ་དབང་བའི་དངོས་གྲུབ་ཐོབ་པའི་གནས་རྩ་ཅན་ཅིག་ཨིན་པས། སྟག་ཚང་འདི་ ཕྱི་ལས་ལྟཝ་ད་བྱག་གུར་འདྲོག་སི་སི་སྦེ་མཇལ་རུང། ནང་ན་ལྷོདཔ་ད་ ཕོ་བྲང་ག་ནི་བ་དགའ་ཏོག་ཏོ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ ནང་རྟེན་ཚུ་ཡང་གཅིག་བ་གཅིག་རྩ་ཆེཝ་སྦེ་མཇལ་ཚུགས་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་ལྟ་བཤལཔ་ཚུ་དུས་ཨ་རྟག་ར་དུས་ཚོད་བཏོན་ཏེ་ སྟག་ཚང་གི་གནས་རྩ་ཅན་འདི་མཇལ་བར་འགྱོ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། ཁུངས་གཏུག། ཕན་བདེ་ལེགས་བཤད་དབང་ཕྱུག། (༢༠༡༥) གནས་ཡིག་ཀུན་ཕན་ལམ་སྟོན། ཕན་དེ་ལེགས་བཤད་དབང་ཕྱུག (༢༠༡༥) གནས་ཡིག་ཀུན་ཕན་ལམ་སྟོན། འབྲུག་གི་རྫོང་གཞི་དང་བཟོ་བཀོད། རྟ་མགོ་ཆོས་དབྱིངས་ཕོ་བྲང་ཟེར་མི་འདི་ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཕྱག་དང་མཆོད་པ་ཕུལ་སའི་གནས་རྩ་ཅན་ཅིག་ཨིན་པའི་ཁར་ ཕྱི་རྒྱལ་ལྟ་བཤལཔ་མང་ཤོས་ཅིག་ར་གནས་དེ་ཁར་འཕྲལ་འཕྲལ་སྦེ་ར་ཞིབ་འཚོལ་དང་འབྲེལ་གནས་རྩ་ཆེན་ཚུ་མཇལ་བར་འོང་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། གནས་དེ་ཡང་ འབྲུག་གི་རྒྱལ་ས་ལྟེ་བ་ལས་ཀི་ལོ་མི་ཊར་ ༡༤ ལྷག་ཙམ་ཅིག་འོངམ་ད་ གནས་འདི་དགའ་ལྡན་ལྷའི་ཞིང་ཁམས་འཇིག་རྟེན་མི་ཡུལ་ལུ་ཆགས་ཆགསཔ་བཟུམ་སྦེ་ ཡ་མཚན་ཆེ་ཏོག་ཏོ་སྦེ་མཇལ་ཚུགསཔ་ཨིན། རྟ་མགོ་ཟེར་ཞུ་གོ་མི་དེ་ཡང་ རྒྱལ་བ་ཀུན་གྱི་སྤྱི་གཟུགས་འཕགས་པ་སྤྱན་རས་གཟིགས་མཆོག་ ཁྲོ་རྒྱལ་རྟ་མཆོག་རོལ་པའི་སྐུ་བྱག་རི་གི་རྣམ་པ་ལུ་འབྱོན་མིའི་གུར་བྱག་གི་རྣམ་པ་ཡང་རྟའི་མགུ་ཏོ་བཟུམ་ཡོད་མི་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ཨིནམ་དང་ རྟའི་མགུ་ཏོ་འདི་ ད་ལྟོའི་བར་ན་ཡང་མ་ཉམས་པར་མཇལ་ཚུགས་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། གནས་ཀྱི་མཇུག་ལུ་ཙན་དན་ཤིང་གསུམ་ཡོད་མི་དེ་ ཕ་ཇོ་འབྲུག་སྒོམ་ཞིག་པོ་གིས་ལྷོ་ལྗོངས་འདི་ནང་བཀའ་བརྒྱུད་ཀྱི་བསྟན་པ་དར་ཁྱབ་འབྱུང་ནིའི་སྨོན་ལམ་གྱི་མཚམས་སྦྱར་ཏེ་ ཕྱག་འཁར་ས་ཁར་བརྡབས་མི་དེ་ལས་སྐྱེས་སྐྱེསཝ་ཨིནམ་དང་ ཞིང་ཁམས་ལུ་བྱོན་པའི་ཤུལ་ལུ་བཞེངས་གནང་གནངམ་ཨིན་ཟེར་བཤདཔ་མས། དེ་ཡང་ སྔོན་ཕ་ཇོ་འབྲུག་སྒོམ་ཞིག་པོ་གིས་དུས་རབས་ ༡༣ པའི་ནང་ ཕ་ཇོ་འབྲུག་སྒོམ་ཞིག་པོ་དང་མཁའ་འགྲོ་བསོད་ནམས་དཔལ་སྒྲོན་གཉིས་ ལུང་བསྟན་གྱི་ས་གནས་རྡོ་གདན་ན་ལུ་ བྱ་ནག་ཟམ་པ་ཟེར་སར་ལྷོདཔ་ད་ ཡུལ་ལྷ་ཚུ་གིས་བཀྲ་ཤིས་པའི་རྟེན་འབྲེལ་ལུ་དམིངས་ཏེ་གླང་པོ་ཆེ་དང་གསེར་ཉ་ཚུ་འབུལ་བ་སྦེ་ཕུལཝ་ད་ རྟ་མགོ་འཛིན་གྲྭ་དགུ་པའི་སློབ་ཕྲུག་ཐེངས་ ༡༧ པ་ཡོངས་(༢༠༡༤ ཤོག་གྲངས་ ༧,༨,༩) མ་འོངས་བསྟན་པ་དང་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་ལུ་ གནས་སྦེ་་བྱིན་གྱིས་བརླབས་གནང་སྟེ་ ད་རེས་ས་གནས་དེ་ཁར་དེ་ཚུ་ཉམས་སྐྱོན་མེད་པར་གསལ་རི་རི་སྦེ་མཇལ་ཚུགས་པས། དེ་ཚུ་གི་རྟགས་མཚན་ཡང་མ་འདྲཝ་ལེ་ཤ་ཅིག་ར་བཤད་ནི་ཡོདཔ་ལས་ གླང་པོ་ཆེ་འདི་ བཀའ་བརྒྱུད་ཀྱི་བསྟན་པ་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་འདི་ནང་ལུ་ཁྱབ་པའི་རྟགས་མཚན་དང། དུང་དཀར་གཡས་འཁྱིལ་འདི་ དཔལ་འབྲུག་པའི་ཆོས་ཀྱི་སྙན་གྲགས་ལུ་ཁྱབ་པའི་རྟགས། གསེར་ཉ་འདི་ བསྟན་འཛིན་གྱི་སྐྱེས་བུ་ཚུ་ཤེས་རབ་ཀྱི་མིག་གསལ་བའི་རྟགས། ནོར་བུ་ནེའུ་ལེ་འདི་ སྤྱིར་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ དཔལ་འབྱོར་གྱི་མཐུན་རྐྱེན་ རྒྱུན་མ་ཆད་པར་ཕུན་སུམ་ཚོགསཔ་སྦེ་་འབྱུང་བའི་རྟགས་མཚན་ཨིན་པས། དེ་འབདཝ་ལས་ ད་ལྟོ་ང་བཅས་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ ལོངས་སྤྱོད་ཕུན་སུམ་ཚོགས་མི་འདི་ཡང་ ནོར་བུ་འདི་ལས་བརྟེན་ཏེཨིན་པས། མི་ཚུ་གིས་སླབ་མིའི་ནང་འབད་བ་ཅིན་ ད་ལྟོ་རྟ་མགོ་ཆོས་དབྱིངས་ཕོ་བྲང་གི་མཐའ་མ་ལས་ཕར་སྦུལ་རྩ་ལས་ར་མཐོང་ནི་མེད་མི་དེ་ཡང་ ཧེ་མ་གྲོ་ལུང་མགོན་པ་ལུ་ ཀླུ་གདུག་ཅན་སྦུལ་མེ་ལུ་སྤྲུལ་ཏེ་འོང་ས་མཐོང་སྟེ་ དྲོ་པ་གནམ་ནངས་སོཔ་ལས་ རྡོའི་གཟུགས་ལུ་སྤྲུལ་ཏེ་ ད་ལྟོ་ཡང་རྡོ་བྱ་ཁྱུང་ཟེར་མཇལ་ཚུགས་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། ལྷ་ཁང་གི་འོག་ལུ་ར་བདེ་བའི་ཕོ་བྲང་ཟེར་བའི་མཆོད་རྟེན་ཅིག་མཇལ་ནི་འདུག། མཆོད་རྟེན་དེ་ ཧེ་མ་ཕ་ཇོ་འབྲུག་སྒོམ་ཞིག་པོ་མཆོག་ ཆོས་རྒྱལ་གཙང་པ་རྒྱ་རས་ཀྱི་ལུང་བསྟན་བཞིན་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་མཐའ་དབུས་མེད་པར་ཞབས་ཀྱིས་བཅགས་ཏེ་ བྱིན་གྱིས་བརླབས་གནང་སྟེ་མཁའ་འགྲོ་བསོད་ནམས་དཔལ་སྒྲོན་དང་བཀའ་བརྒྱུད་ཀྱི་བསྟན་པ་ལུ་ཕན་ཐོགས་པའི་གདུང་གི་ཆོ་ག་མཛདཔ་ད་ མཁའ་འགྲོའི་གསང་བའི་བྷ་ག་དང་ཕྱག་ཞབས་ཀྱི་རྗེས་ཚུ་མཇལ་ནི་ཡོདཔ་ལས་ མཆོད་རྟེན་གྱི་མཚན་ལུ་བདེ་བའི་ཕོ་བྲང་ཟེར་ཞུཝ་ཨིན་པས། འདི་་བཟུམ་སྦེ་ར་ ས་གནས་དེ་ཁར་གནས་བྱིན་བརླབས་ཆེ་ཏོག་ཏོ་ལེ་ཤ་ར་ཞབས་ཀྱིས་བཅགས་གནང་ནུག། རྟ་མགོ་གནས་ཀྱི་ལྷ་ཁང་གི་འོག་ཐོག་ལུ་ རྟེན་གཙོ་བོ་རྟ་མགྲིན་གསུང་བྱོནམ་དང་ ཡི་དམ་ལྷ་ཚོགས་མཇལ་ཚུགས་པའི་ཤལ་རྡོ་ གདུང་སྲས་ངག་དབང་བསྟན་འཛིན་གྱིས་ ཕ་ཇོ་སྡིངས་ཐུགས་རྗེ་བྲག་ལས་གཏེར་བཞེས་མི་ རྟ་མགྲིན་ཞལ་གསུམ་མ་ཕུར་གཤམ་ཅན་གྱིས་གཙོས་པའི་ ནང་རྟེན་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་ཅིག་བཞུགས་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ལས་ དཔལ་འབྲུག་པ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་ རྟ་མགོའི་སྒྲུབ་ཕུག་ནང་ དཔལ་ཡེ་ཤེས་མགོན་པོའི་བསྙེན་སྒྲུབ་གནང་བཞུགས་སའི་དགོན་ཁང་རྩ་ཅན་དང་ དབུ་རྩེ་ཐོག་གསུམ་འབད་མིའི་ཐོག་འདི་ནང་ རྟེན་་གཙོ་བོ་ བལ་ཡུལ་གྱི་བཟོ་བོ་པན་ཙན་དེ་བ་གིས་བཞེངས་མི་སྨོན་ལམ་གང་བཏབ་ཀྱི་ཐུབ་པ་ཤཱཀྱ་རྒྱལ་པོའི་སྐུ་འདྲ་དང་ དེའི་གཡས་གཡོན་ལུ་སངས་རྒྱས་མར་མེ་མཛད་དང་བྱམས་པ་མགོན་པོའི་སྐུ་འདྲ། དེ་ལས་ མིའི་ཚད་ཙམ་རེ་འབད་་མི་ཉེ་བའི་སྲས་ཆེན་བརྒྱད་ཀྱི་སྐུ་འདྲ་ཚུ་དང་མགོན་ཁང་ཡོདཔ་ཨིན་མས། བར་ཐོག་ལོངས་སྐུའི་ལྷ་ཁང་ནང་ བཟོ་བོ་པན་ཙན་དེ་བའི་ཕྱག་བཟོ་ཨིན་མི་རྟེན་གྱི་གཙོ་བོ་སྤྱན་རས་གཟིགས་དང་ གཡས་ཁ་ཐུག་ལུ་གུ་རུའི་ལྷ་ཁང་ གཡོན་ཁ་ཐུག་ལུ་རྣམ་སྲས་ཕོ་བྲང་གི་ལྷ་ཁང་ཨིན་མས། སྟེང་ཐོག་ཆོས་སྐུའི་ལྷ་ཁང་ནང་ ནང་རྟེན་གཙོ་བོ་མགོན་པོ་ཚེ་དཔག་མེད་དང་ གཡས་གཡོན་ལུ་ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེ་དང་ རྒྱལ་སྲས་བསྟན་འཛིན་རབ་རྒྱས་ཀྱི་སྐུ་འདྲ་ཚུ་མཇལ་ཚུགས་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ཁུངས་གཏུག། རྟ་མགོ་འཛིན་གྲྭ་དགུ་པའི་སློབ་ཕྲུག་ཐེངས་ ༡༧ པ་ཡོངས། (༢༠༡༤)བཤད་སྒྲུབ་ཆོས་ཀྱི་འབྱུང་གནས་རྟ་མགོ་ཆོས་དབྱིངས་རྫོང་གི་གནས་ཀྱི་ལམ་སྟོན་བསྡུས་པ་བཞུགས་སོ།། རྟ་མགོ་འཛིན་གྲྭ་དགུ་པའི་སློབ་ཕྲུག་ཐེངས་ ༡༧ པ་ཡོངས།. (༢༠༡༤). བཤད་སྒྲུབ་ཆོས་ཀྱི་འབྱུང་གནས།. འབྲུག་གི་རྫོང་གཞི་དང་བཟོ་བཀོད། གཏུམ་རྔམ་གྱི་འཆམ་འདི་ ཞལ་འབགཔ་ཁྲོ་ཉམས་ཅན་དང་ འཇིགས་སྣང་དང་བཅས་པའི་ཁར་ འཆམ་གོ་གི་བཀྲག་མདངས་ཚུ་ཡང་ གནམ་ཕྱི་རུ་ མེ་ཆག་བཏེག་བཏེགཔ་བཟུམ་སྦེ་མཇལཝ་ཨིན། སྐུ་འཆམ་འདི་བྱིན་བརླབས་ཆེ་བའི་ལོ་རྒྱུས་བཤད་དགོ་པ་ཅིན་ དེ་ཡང་ གུ་རུ་གཙོ་འཁོར་དང་བཅས་པ་སྙིང་རྗེ་ཁྲོས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་ཁྲོ་བོའི་སྐུར་བཞེངས་ཏེ་འབྱོནམ་ཨིན་པས། མཁན་པོ་ཉི་མ་ཤར། (༢༠༡༨ ཤོག་གྲངས་ ༨༥) སྐུ་འཆམ་འདི་མཇལཝ་ཙམ་ཅིག་གིས་ང་བཅས་རའི་སེམས་ཁར་ཚོར་སྣང་མ་འདྲཝ་ཅིག་ར་ཤར་ཏེ་འོངམ་ཨིན་པས། གར་འཆམ་འདི་ལུ་ གཏུམ་རྔམ་ཟེར་ཞུ་དགོ་མི་འདི་ གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་གཏུམ་ཞིང་ཁྲོ་ཉམས་ཅན་གྱི་སྐུར་བཞེངས་ཏེ་ འཇིག་རྟེན་འཛམ་གླིང་འདི་ནང་དྲག་པོའི་འཕྲིན་ལས་མཛད་པར་བྱོན་པའི་གར་འཆམ་ཅིག་འབདཝ་ལས་ གཏུམ་རྔམ་ཟེར་ཞུཝ་ཨིན་མས། སྐུ་འཆམ་དེ་ཡང་ གྲྭ་ཚང་ནང་རྐྱབ་མི་ཅིག་དང་ དགོན་སྡེ་ཁག་ཚུ་ནང་རྐྱབ་མི་གཉིས་འདུག། གར་འཆམ་དེ་ཡང་ རྡོ་རྗེ་གཏུམ་པོ་ཁྲོ་བཅུ་དང་ པད་མ་ཐོད་ཕྲེང་འཁོར་དང་བཅས་པ་ དེ་ལས་ གཏེར་ཆེན་པད་མ་གླིང་པ་རྣམས་ཀྱིས་བོད་མཚལ་མདོ་ཁྲ་རིང་ལས་སྤྱན་དྲངས་གནང་ནུག། གར་འཆམ་གྱི་ཞལ་འབགཔ་གི་གོ་རིམ་ཡང། ༡༽ གཙོ་བོ་པད་མ་བཛྲ་དང། ༢༽ བུདྷཱ་ཐོད་ཕྲེང། ༣༽ མི་བསྐྱོད་རྡོ་རྗེ། ༤༽ པད་མ་དབང་ཆེན། ༥༽ རིག་འཛིན་ཐོད་པ་རྩལ། ༦༽ དྲག་པོ་མེ་ཕྲེང། ༧༽ སངས་རྒྱས་དཔའ་བོ། ༨༽ རྟ་མགྲིན་དབང་ཆེན། ༩༽ ལག་ན་རྡོ་རྗེ་དང་བཅས་ལྷ་ཚོགས་དགུ་དང། ༡༠༽ སྤྲུལ་པ་དང། ༡༡༽ ཡང་སྤྲུལ་དང། ༡༢༽ ཉིང་སྤྲུལ་གསུམ་དང། ༡༣༽ ཆོས་སྐྱོང་རྟ་ནག་ལྕགས་ཀྱི་རལ་པ་ཅན་བཅས་ བཅུ་གསུམ་འབྱོན་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། སྐུ་འཆམ་འདི་གི་ཕན་ཡོན་ཚུ་ལེ་ཤ་ར་བཀོད་དེ་ཡོད་ས་ལས་གཅིག་ཞུ་བ་ཅིན། མཁན་པོ་ཉི་མ་ཤར། (༢༠༡༨ ཤོག་གྲངས་༨༧) དེ་ཡང་ བོད་ལྷོ་བྲག་སྨན་མདོའི་གཏེར་ལས། དམ་ལས་ལྡོག་ན་མཆེད་ཀྱང་རུང་ལ། །གནོད་པར་བྱས་ན་ལྷ་ཡང་རུང་སྟེ་བསྒྲལ་བར་བྱའོ།། བར་དུ་གཅོད་པར་བྱས་པ་འཇིག་རྟེན་གྱི་ལྷ་ཆེན་པོ་མ་ཧཱ་དེ་བ་ཡང་སྒྲོལ་ནུས་ན་གཞན་ལྟ་ཅི་སྨོས། ཟེར་གསུངས་དོ་བཟུམ་ མ་རུང་གདུག་པ་ཅན་དང་དགྲ་བགེགས་ཚུ་ཞི་བའི་འཕྲིན་ལས་ཀྱིས་འདུལ་ཐབས་ལུ་ རྒྱལ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྤྱི་གཟུགས་ཨོ་རྒྱན་མ་ཧཱ་གུ་རུ་གིས་ དབང་དང་དྲག་པོ་གཏུམ་རྔམ་གྱི་སྐུར་བཞེངས་ཏེ་ ཁྲོ་བའི་རྒྱལ་པོ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་གར་དགུ་ཟེར། ལུས་ཀྱི་ཉམས་གསུམ། ངག་གི་ཉམས་གསུམ། ཡིད་ཀྱི་ཉམས་གསུམ་གྱི་ཐོག་ལས་ དམ་ཚིག་ལས་འདས་མི་ཚུ་ རྣམ་ཤེས་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་དབྱིངས་སུ་བསྟིམས། ཤ་ཁྲག་བདུད་རྩི་རྒྱ་མཚོ་ལུ་བྱིན་གྱིས་བརླབས་ཞིནམ་ལས་ ལྷ་ཚོགས་ཚུ་གི་ཞལ་ལུ་ཕུལ་ཏེ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་དར་བའི་ཕྱག་ལཱ་མཛདཔ་ཨིན་པས། སྤྲུལ་པའི་གིང་དང་ཚོགས་གླིང། སྤྲུལ་པའི་གིང་དང་ཚོགས་གླིང་གི་སྐུ་འཆམ་དེ་ ཕོ་བརྒྱུད་དང་མོ་བརྒྱུད་ཚུ་ཟངས་མདོག་དཔལ་རིའི་ཞིང་ཁམས་བཀོད་ཚུགས་པའི་བྱིན་བརླབས་དང་ནུས་པ་སྦོམ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། དེ་ཡང་ སྤྲུལ་པའི་གིང་དང་ཆོས་སྐྱོང་ཕོ་བརྒྱུད་མོ་བརྒྱུད་ཚུ་གིས་ལིང་ག་བསྒྲལ་བའི་ལས་ལུ་ཞུགས་པའི་འཆམ་གཉིས་གཅིག་ཁར་འཐོན་ནི་འདི་གིས་ སྤྲུལ་པའི་གིང་དང་ཚོགས་ལིང་ཟེར་ཞུཝ་ཨིན་པས། གར་འཆམ་འདི་གཙོ་བོ་ བསྟན་པའི་བར་ཆད་ཞི་སྟེ་ སེམས་ཅན་དེ་ཚུ་ལུ་བདེ་སྐྱིད་འབྱུང་ནིའི་དོན་ལུ་མཛད་གནང་གནངམ་དང། དུས་རབས་བརྒྱད་པའི་ནང་ རྒྱལ་པོ་ཁྲི་སྲོང་ལྡེའུ་བཙན་གྱིས་གྲུབ་པའི་གཙུག་ལག་ཁང་བཞེངས་གནང་པའི་སྐབས་ལུ་ ཨོ་རྒྱན་རིན་པོ་ཆེ་གིས་ རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་བཀོད་པ་སྟོན་པའི་སྒོ་ལས་ བར་ཆད་རྐྱབ་མི་ལྷ་འདྲེ་ཚུ་དམ་ལུ་བཏགས་ཏེ་ རྒྱལ་པོའི་ཐུགས་དགོངས་གྲུབ་པའི་ལོ་རྒྱུས་ལས་བརྩམས་ཏེ་གནང་གནངམ་ཨིན་པས། ཚེས་བཅུའི་སྐབས་ སྐུ་འཆམ་འདི་མཇལ་བའི་སྐབས་འཆམ་རྐྱབ་མི་ཚུ་གིས་ མི་མང་ལུ་རྔས་ཏོག་གིས་དྲངས་མི་འདི་ཡང་ གསོན་པོ་དང་གཤིན་པོ་གི་འདྲེ་ལ་སོགས་པ་ཚུ་ བདའ་གཏང་ནིའི་དོན་ལུ་ དྲག་པོའི་བཀའ་བསྒོ་གནང་བའི་ཚུལ་ཨིན་པས། གར་འཆམ་འདི་མཇལཝ་ཙམ་ཅིག་གིས་ ཕྱིའི་དགྲ་དང་བགེགས་དེ་ཚུ་འདྲོག་བཅུག་སྟེ་ཟིལ་གིས་གནོན་ནི་དང་ དེ་ལས་བརྟེན་ཏེ་ གནས་སྐབས་གློ་བུར་གྱི་རྐྱེན་ངན་དེ་ཚུ་བཟློགཔ་མ་ཚད་ མཐར་ཐུག་ཟངས་མདོག་དཔལ་རིའི་ཞིང་ཁམས་ལུ་ ཨོ་རྒྱན་རིན་པོ་ཆེའི་འཁོར་སྡེའི་གྲངས་སུ་ སྐྱེ་ཚུགས་པའི་ནུས་པ་སྦོམ་ཡོདཔ་ཨིན་ནོ།། ཁུངས་གཏུག། མཁན་པོ་ཉི་མ་ཤར། (༢༠༡༨) འབྲུག་གི་ཚེས་བཅུའི་གར་འཆམ་གྱི་བཤད་པ། མཁན་པོ་ཉི་མ་ཤར། (༢༠༡༨) འབྲུག་གི་ཚེས་བཅུའི་གར་འཆམ་གྱི་བཤད་པ། ཐིམ་ཕུག། མཁན་པོ་ཉི་མ་ཤར། (༢༠༡༨) འབྲུག་གི་ཚེས་བཅུའི་གར་འཆམ།. ང་ལུགས་ཤེས་བྱ། སྤྱིར་བཏང་བཟའ་བཅའ་འགྲོ་གསུམ་ཟེར་མི་འདི་ བྱ་སྤྱོད་ཀྱི་སྒྲིག་ལམ་དེ་ཡང་མི་ག་ར་ལུ་ དུས་རྒྱུན་དུ་ཁག་ཆེ་བའི་བྱ་བ་ཅིག་ཨིན། དེ་མ་ཚད་ ང་བཅས་ར་དུས་རྒྱུན་ལག་ལེན་འཐབ་དགོ་པའི་ལཱ་ཅིག་ཨིན། འདི་རྐྱངམ་གཅིག་གིས་མ་དོ་བར་ འབད་གཞག་བཅའ་གཞག་ཟེར་ལཱ་འབད་ཐངས་དང་བཅའ་གཞི་སྒྲིག་ཐངས་ཚུ་ལས་འགོ་བཟུང་སྟེ་འདི་ནང་ཚུདཔ་ཨིན། འབད་གཞག་ལེགས་ཤོམ་ཡོད་པ་ཅིན་ མི་མང་གི་གདོང་ཁར་མཛེས་ཏོག་ཏོ་མཐོང་ནི་དང་ རང་ཡང་བཟང་ལྷམ་ལྷམ་སྦེ་འཐུས་ཤོར་མེད་པར་འབད་ཚུགས་པས། དེ་མ་ཚད་ལམ་འགྱོ་ཐངས་དང་མིག་ཏོ་ལྟ་ཐངས་ལས་འགོ་བཟུང་སྟེ་གཟབ་གཟབ་སྦེ་དགོཔ་ཨིན། དེ་ཚུ་ག་ར་ང་བཅས་རའི་དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་སྒྲིག་ལམ་རྣམ་གཞག་གི་ནང་གལ་ཆེ་ཤོས་ཅིག་ཨིན། དང་པ་བཟའ་ཟེར་མི་འདི་ བཟའ་འཐུང་གི་རིགས་ག་ཅི་ར་ཨིན་རུང་ ང་བཅས་རའི་སེམས་ལྡན་གྱི་ཤ་ཁྲག་ཕུང་པོ་འདི་འཚོ་བ་བཟའ་འཐུང་་ལུ་བརྟེན་དགོཔ་ལས་ དེ་མེདན་ ཆོས་སྲིད་ཀྱི་བྱ་བ་ག་ནི་ཡང་འབད་མི་ཚུགསཔ་ལས་ འཚོ་བ་གཙང་སྦྲ་དང་ལྡན་པའི་ཟས་འདི་ཁག་ཆེཝ་ཨིན། དེ་འབདཝ་ད་ ཟས་ཀྱི་ནང་ལས་གཙོ་བོ་ རང་གི་གཟུགས་ཁམས་འཕྲོད་བསྟེན་ལུ་ཕན་པའི་ཟས་མ་གཏོགས་ རོགས་ལུ་ངོམ་སྟོན་ནི་དང་ ཟས་འགྲོ་སྦོམ་བཏང་སྟེ་ཟས་ལེགས་ཤོམ་གྱི་སྦུག་ལས་ལེགས་ཤོམ་འཚོལ་ཏེ་ རང་གི་དཔལ་འབྱོར་ཆུད་ཟད་གཏང་ནིའི་དོན་ལུ་འབད་ནི་མི་འོང། ཟས་ཀྱི་རིགས་ག་ཅི་ར་འབད་རུང་ རང་མ་ཟ་བའི་ཧེ་མར་ དཀོན་མཆོག་ལུ་ཕུལ་དགོཔ་ཨིན། དེ་ཡང་ མཆོད་བཤམ་ཡོདན་མཆོད་ཁྲི་གུར་ཕུལ་ཏེ་ཆབ་སྦྲོན་དགོ། གལ་སྲིད་ལྟོ་ཕུད་ཕུལ་ས་མེད་པ་ཅིན་ལྟོ་མཆོད་བཏང་སྟེ་མ་གཏོགས་ཟ་ནི་མེད། བཞེས་སྒོ་ཚུ་རྐྱངམ་གཅིག་དཀོན་མཆོག་ལུ་ཕུད་ཕུལ་ནི་མེན་པར་ གོ་ལ་གསརཔ་ཅིག་འབད་རུང་རང་མ་གྱོན་པའི་ཧེ་མར་དཀོན་མཆོག་ལུ་ཕུལ་དགོ། ས་གནས་དགའ་ཏོག་ཏོ་ཅིག་མཐོང་རུང་དཀོན་མཆོག་ལུ་ཕུལ་དགོཔ་འདི་གལ་ཆེ་ཤོས་ཅིག་ཨིན། བཞེས་སྒོ་ཟ་བའི་སྐབས་ ལེགས་ཤོམ་ཅིག་ཐོབ་པ་ཅིན་ ཚད་མེདཔ་སྦེ་ཕོཝ་དྲང་ཐལ་ཐལ་ར་ཟ་ནི་མེན་པར་ རྒྱལ་བ་གོང་མ་གིས་གསུང་སྲོལ་ཡོད་དོ་བཟུམ་ ཕོཝ་དཔྱ་གསུམ་ཡོད་ས་ལས་ དཔྱ་གཅིག་ཟས་ཀྱིས་བཀང། དཔྱ་གཅིག་ཆུ་གིས་བཀང། དཔྱ་གཅིག་སྟོངམ་སྦེ་བཞག་པ་ཅིན་ ལུས་བདེ་བའི་ཁར་མནོ་བསམ་གཏང་ནི་གི་རིག་པ་དྭངས། ལཱ་འབད་ནི་གི་ལུས་རྩལ་བདེ་ཟེར་ཨིནམ་ལས་ ཚུལ་དང་མཐུནམ་སྦེ་ཟ་དགོ། དམ་ཆོས་འདུལ་བའི་མདོ་ལས། རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་མཚན། (༡༩༩༩ ཤོག་གྲངས་ ༨༥) ཟས་རྣམས་ལྷུང་བཟེད་ཁ་ལས་མཐོར་མི་ལེན། །འབྲས་ཆེན་ཚོད་མ་མང་ཉུང་མཉམ་པར་ལེན། །གྲལ་རིམ་ཐར་ཆགས་སྔ་ཕྱི་མེད་པར་ལེན། །བླང་ཆེ་མི་གཡེང་ལྷུང་བཟེད་མིག་གིས་བལྟ།། ཟེར་གསུང་དོ་བཟུམ་ཟ་ལུགས་ཚུལ་དང་མཐུནམ་སྦེ་ཟ་དགོཔ་ཨིན། འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྒྲིག་ལམ་ནང་ ཐ་ན་བཞེས་ཆ་ལས་འགོ་བཟུང་སྟེ་དབྱེ་རིམ་དང་ཐོབ་ཐང་དང་འཁྲིལ་ཏེ་དྲང་དགོཔ་ཨིན་པས། འདི་ནང་ལས་མཐོ་སྐལ་ཐོབ་ཐང་འདི་མངའ་བདག་རིན་པོ་ཆེ་དང་སྐྱབས་རྗེ་མཆོག་ལས་གཞན་ལུ་ཐོབ་ཐང་མེད། གལ་སྲིད་ང་བཅས་ཚུ་གཉིས་སྐལ་མའི་གོ་གནས་ཅན་ཡན་ཆད་ཀྱི་སྐུ་མདུན་ལུ་ ལྟོ་ཟ་དགོཔ་འཐོནམ་ད་ ཧེ་མ་འབདན་ལྟོ་རས་ཀྱི་ནང་ཟ་དགོཔ་ཨིན། ད་རེས་ནངས་པ་འབད་བ་ཅིན་ སྔ་གོང་གི་གནང་བ་ཞུ་མི་དང་བསྟུན་ཏེ་ ཤིང་ཀྲོ་ནང་བཅད་དེ་འབག་འོངམ་ཨིན། བཞེས་སྒོ་ཟ་བའི་སྐབས་ལྟོ་ལྷག་མཇུག་ཅིག་ཡང་མེད་པར་སྤུས་ཏེ་ཟ་བ་ཅིན་ ཧེ་མ་འདི་བཟུམ་གྱི་ཟས་ཐོབ་ར་མ་ཐོབ་བཟུམ་སྦེ་ལྟོ་ལེ་ཅན་སྦེ་ སྒྲིག་མེད་པའི་གྲངས་སུ་ཚུདཔ་ཨིན། གཉིས་པ་བཅའ་ཟེར་མི་འདི་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྒྲིག་ལམ་རྣམ་གཞག་ནང་ལུ་ཁག་ཆེ་ཤོས་འདི་ར་ འབད་གཞག་བཅའ་གཞག་འདི་ཨིནམ་ལས་ ལཱ་འབད་ཐངས་དང་འབད་གཞག་ཚུ་རོ་གི་མིག་ཁར་ཚུད་ཏོག་ཏོ་སྦེ་འབད་དགོཔ་ཨིན། དེ་མ་ཚད་རང་ལུ་འབད་གཞག་བཅའ་གཞག་ལེགས་ཤོམ་ཡོད་པ་ཅིན་ ཕྱི་རོགས་ཀྱིས་བལྟ་རུང་བཟང་ལྷམ་ལྷམ་དང་རང་ཡང་ལཱ་ག་ཅི་ར་འབད་རུང་ གྲ་ཁིག་ཁི་སྦེ་འཐུས་ཤོར་མེད་པར་འབད་ཚུགསཔ་ཨིན། གསུམ་པ་འགྲོ་ཟེར་མི་འདི་ མིག་ཏོ་ལྟ་ཐངས། སར་སྡོད་ཐངས། གཡོག་འབད་ཐངས། ལམ་འགྱོ་ཐངས་ཚུ་ལུ་སླབ་ཨིན། མིག་ཏོ་ལྟ་བའི་སྐབས་བྱམས་ཤིང་གཅེས་པ། བརྩེ་ཞིང་ཕངས་པ། མཛེས་ཤིང་ཡིད་ཁར་འོང་བ། ཁྲོ་ཞིང་རྩུབ་པ། ཞི་ཞིང་འདུལ་བའི་ལྟ་ཐངས་ལེ་ཤ་ཡོདཔ་ཨིན། ས་ཁར་སྡོད་དེ་འབད་རུང་ ཕྲང་ཕྲང་ར་གྱལ་གོང་དང་མཐོ་ས་མ་བསྒྱིམས་པར་ ས་ག་ཏེ་ར་འབད་རུང་དམའ་ས་དང་གྱལ་མཇུག་བསྒྱིམས་ཏེ་སྡོད་དགོ། དེ་མ་ཚད་ དུས་ནམ་ར་འབད་རུང་ ཨམ་ཀྲིང་ཀྲི་སྦེ་སྐེདཔ་ཕྲང་སྟེ་མེན་པར་ དཔྱེ་གླངམོ་ཆེ་གི་མཆེཝ་བཟུམ་སྦེ་གུས་ཞབས་དང་སྒྲིག་དང་ལྡནམ་སྦེ་སྡོད་དགོ། དེ་བཟུམ་སྦེ་ སྒྲིག་ལམ་རྣམ་གཞག་གི་ཐོག་ལས་སྡོད་པ་ཅིན་ ལྷ་ཡུལ་སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་དང་འདྲ་བའི་དབྱར་རྔའི་རྒྱལ་ཁབ་འདི་གཞན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱིས་དབང་ཚུགས་ནི་འདི་ཕར་བཞག་ ཐ་ན་གནོད་པ་ཆུང་ཀུ་ཅིག་ར་བཀལ་མ་ཚུགས་པའི་དགའ་བ་དང་སྐྱིད་པའི་ཉི་མ་ཤར་ནི་ཨིན་ནོ།། ཁུངས་གཏུག། རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་མཚན། (༡༩༩༩) སྒྲིག་ལམ་རྣམ་གཞག་གི་དེབ་ཐེར་ནོར་བུའི་འཕྲེང་བ། ང་ལུགས་ཤེས་བྱ། འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ རྒྱུད་སྡེ་སོ་སོའི་ནང་ དཔའ་བོ་དཔའ་མོའི་གར་འཆམ་གྱི་རྣམ་གཞག་ལེ་ཤ་ར་ བསྟན་པའི་བདག་པོ་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དངོས་སུ་སྦེ་གསུངས་ཏེ་ཡོདཔ་ལས་ འཛམ་གླིང་ནང་ཆོས་དང་འབྲེལ་བའི་གར་འཆམ་གྱི་སྲོལ་གཏོད་པ་པོ་དེ་ དང་པ་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལུ་ཐུགཔ་ཨིན་པས། དེ་ཡང་རང་གི་ལུས་ལྷ་སྐུའི་རྣམ་པ་ལུ་གྱུར་བའི་མཚན་ཉིད་ཅན་ཅིག་ལུ་སླབ་ཨིན་པས། གར་འཆམ་ཟེར་ཞུ་དགོ་མི་དེ་ཡང་ ལགཔ་ལྷའི་ཕྱག་རྒྱ་དང་མཐུན་པའི་གར་བསྒྱུར་ཏེ་ རྐངམ་ལྷའི་སྐུ་གཟུགས་ཀྱི་རྣམ་འགྱུར་དང་མཐུན་པའི་ འགྲོས་ཀྱི་འཆམ་པའི་རྒྱུ་མཚན་ལས་བརྟེན་ཏེ་ཨིན་པས། གར་འཆམ་དེ་ལུ་ཡང་ དབྱེ་བ་མ་འདྲཝ་ལེ་ཤ་ཅིག་ར་འདུག། དེ་ཡང་ དཔའ་བོའི་གར་འཆམ། ཁྲོ་བོའི་གར་འཆམ། དཔའ་མོའི་གར་འཆམ། ཁྲོ་མོའི་གར་འཆམ་ཟེར་དབྱེ་བ་སོ་སོར་ཡོདཔ་ཨིན། གར་འཆམ་ཚུ་གི་གྲས་ལས་ ཞྭ་ནག་འཆམ་ཟེར་མི་འདི་ ཞྭ་ནག་ཉེར་གཅིགམ་ཟེར་ གྱངས་ཁ་དང་འཁྲིལ་ཏེ་གནང་བའི་གར་འཆམ་ཅིག་ཨིན། ཞྭ་ནག་ཟེར་ཞུ་གོ་མི་དེ་ཡང་ འཆམ་འདི་གནང་བའི་སྐབས་དབུ་ཞྭ་གནགཔོ་བཞེས་པའི་ཁར་ རྔ་ཆུང་རེ་རེ་ཕྱག་ལུ་བསྣམས་ཏེ་གནང་མི་ལུ་ཞྭ་ནག་རྔ་འཆམ་ཟེར་ཞུ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། ཞྭ་ནག་འཆམ་ལུ་ཡང་ཆོག་གི་ཞྭ་ནག་དང་ བྲོ་རྡུང་གི་ཞྭ་ནག་ཟེར་གཉིས་སྦེ་དབྱེ་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན། ཞྭ་ནག་གི་གར་འཆམ་དེ་་ ཡང་སྤྲུལ་ ༢༡ གི་དབང་དུ་བཏང་སྟེ་འཆམ་གནངམ་ཨིན། འཆམ་རྐྱབ་མི་དེ་ཚུ་ ཕྱག་གཡོན་པ་ལུ་ཤེས་རབ་མཚོན་པའི་བརྡ་ལུ་རྔ་ཆུང་དང་ ཕྱག་གཡས་པ་ལུ་ཐབས་ཀྱི་རྔསཏོག་བསྣམས་ཞིནམ་ལས་ དེ་གཉིས་ཟུང་འཇུག་གི་ཐོག་ལུ་རྡུང་བའི་སྐབས་ ཡེ་ཤེས་པའི་ཁྲོ་བོའི་ལྷ་ཚོགས་ཚུ་ག་ར་སྤྱན་དྲངས་ཏེ་ འདོད་གསོལ་ཞུ་མི་དེ་ཡང་བདག་ཅག་གི་སྟོན་པ་ རྡོ་རྗེ་གདན་བྱང་ཆུབ་ཤིང་གི་དྲུང་ལུ་ བདུད་ཀྱི་དཔུང་ཚོགས་བཏུལ་གནང་བའི་སྐབས་ སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ མིག་གིས་མ་མཐོང་བའི་འདྲེ་སྲིན་ཚུ་བཏུལ་བའི་དུས་ལུ་བབས་ཏེ་ བརྩེ་བའི་སྒོ་ལས་འབྱོན་གནང་ཟེར་བའི་གསོལ་འདེབས་དང་བཅས་པའི་ སྐུ་འཆམ་གནང་སྟེ་དགྲ་བགེགས་ཚུ་བསྒྲལ་ཏེ་ ཞི་བདེ་ལུ་བཀོད་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཡང་ལེ་ཤ་བཤད་དེ་ཡོད། རྒྱུད་ལས་ཡང། དེ་ཕྱིར་སྙིང་རྗེ་བསྐྱེད་པར་བྱ།། ཞེས་དང་། བསྒྲལ་བའི་ཞིང་དེའང་ཕན་བདེའི་རྒྱུར་འགྱུར་བ་སྟེ་འདི་དག་བསྒྲལ་བར་བྱས་ནས་ནི། དམྱལ་བའི་གནས་སུ་ཡུན་ཐུང་འགྱུར།། ཟེར་གསུང་དོ་བཟུམ་ བསྟན་འགྲོ་ལུ་གནོད་པའི་ཞིང་བཅུ་ཚང་བའི་དགྲ་བགེགས་ག་་ར་ཐལ་བར་བརླག་དོ་ཟེར་བའི་བརྡ་སྟོནམ་ཨིན་མས། མཁན་པོ་ཉི་མ་ཤར། (༢༠༡༨ ཤོག་གྲངས་ ༦༢) གར་འཆམ་གནང་བའི་སྐབས་ འཆམ་པ་ཚུ་གིས་རྔ་བརྡུང་དགོ་པའི་ཚུལ་དེ་ཡང་ འདྲེ་སྲིན་གདུག་ཅན་ཚུ་ལས་རྒྱལ་ཁ་ཐོབ་པའི་རྟགས་མཚན་སྟོན་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། ཞྭམོ་གནགཔོ་བཙུགས་དགོ་མི་དེ་ཡང་ རྒྱལ་ཁམས་ཀྱི་གནས་སྟངས་གོང་འཕེལ་གྱི་བརྡ་སྟོནམ་ཨིན། འཆམ་གོའི་མིང་ཡང་ཕོད་ཀ་ཟེར་ རྒྱུ་གྲུ་ཙི་ལས་གྲུབ་པའི་འཆམ་གོ་རིངམོ་ཅིག་ཨིན། དེ་ཡང་ཚོས་གཞི་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་བཟོ་ཡོད་པའི་ཁར་ པར་རིས་ཚུ་ཡང་མཛེས་ཏོག་ཏོ་སྦེ་་རི་མོ་བཀོད་དེ་ཡོད། འཆམ་དེ་ཡང་ འདས་པའི་ལོ་ ༨༣༦ གི་ཧེ་མ་ རྒྱལ་པོ་དར་མ་གིས་ཁོ་རའི་ཕོ་རྒནམ་བཀྲོངས་ཏེ་ ལོ་དྲུག་གི་རིང་ལུ་རྒྱལ་ཁབ་སྐྱོང་སྟེ་སྡོདཔ་ད་ ལྷ་ལུང་དཔལ་གྱི་རྡོ་རྗེ་གིས་རྒྱལཔོ་དར་མ་བཀྲོངས་ནིའི་དོན་ལུ་ རྒྱལཔོ་དར་མ་གིས་དམག་རྒྱབ་ཚུ་གིས་ངོ་མི་ཤེས་ནིའི་ཐབས་ལུ་ ཁོ་རའི་ཆིབས་རྟ་དཀརཔོ་འདི་དང་ཁོ་ར་ སོལ་མོ་གིས་གནགཔོ་བཟོ་སྟེ་ ཕྱག་མདའ་གནང་སྟེ་རྒྱལཔོ་དར་མ་བཀྲོངས་ནུག། མཁན་པོ་ཉི་མ་ཤར། ( ༢༠༡༨ ཤོག་གྲངས་ ༦༠) དེ་ལས་ཁོ་ར་དང་ཆིབས་རྟ་གཉིས་ཆ་ར་ཆུ་ཤལ་རྐྱབ་སྟེ་གཞན་མི་དམག་རྒྱབ་ཚུ་གིས་གནོད་མ་ཚུགས་པས། རྒྱུ་མཚན་འདི་ལས་བརྟེན་ཏེ་ ད་རེས་ཞྭ་ནག་འཆམ་འདི་ཡང་དེ་སྦེ་བྱུང་ནུག། འཆམ་འདི་མང་ཤོས་ཅིག་གྲྭ་ཚང་ནང་བཞུགས་མི་དགེ་སློང་ཚུ་གིས་གནངམ་ཨིན་ནོ།། ཁུངས་གཏུག། མཁན་པོ་ཉི་མ་ཤར། ༢༠༡༨ འབྲུག་པའི་གར་འཆམ་ངོ་སྤྲོད་འཁོར་འདས་ལམ་སྟོན། མཁན་པོ་ཉི་མ་ཤར། ༢༠༡༨ འབྲུག་གི་ཚེས་བཅུའི་གར་འཆམ་གྱི་བཤད་པ། Shar, k. n. (2018). Druk Tshechui Carchham Shayoa. 60. མཁན་པོ་ཉི་མ་ཤར།. (༢༠༡༨). འབྲུག་པའི་གར་འཆམ་གྱི་ངོ་སྤྲོད་འཁོར་འདས་ལམ་སྟོན།. ང་ལུགས་ཤེས་བྱ། འབྲུག་རྒྱལ་ ཁབ་ འདི་ ཕྱིའི་རྒྱལ་ཁབ་ ཚུ་དང་དོ་འགྲན་འབད་ནིའི་ རྒྱུ་སྟོབས་དང་མི་རློབས་ དེ་ལས་འཕྲུལ་རིགས་ཚུ་ ག་ནི་ཡ་མེད་དེ་འབད་རུང་ ད་ལྟོ་ཚུན་ཚོད་ རང་དབང་སྦེ་སྡོད་ཚུགས་མི་འདི་ ང་བཅས་རའི་སྔར་སྲོལ་ལམ་ལུགས་ བཟང་པོ་ཚུ་མ་ཉམས་པར་ཡོད་མི་དང་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ ངོ་རྟགས་མ་འདྲཝ་ལེ་ཤ་ཡོད་མི་ཚུ་ལས་བརྟེན་ཏེ་ཨིན། ངོ་རྟགས་མ་འདྲཝ་ཚུ་གི་གྲས་ལས་གཅིག་འདི་ འབྲུག་པའི་བཞེས་སྒོ་འདི་ཨིན། འབྲུག་པའི་ བཞེས་སྒོ་ཚུ་ཡང་ འཛམ་གླིང་རྒྱལ་ཁབ་ གཞན་ཚུ་དང་ མ་འདྲཝ་སྦེ་ཡོདཔ་ཨིན། འབྲུག་པའི་ བཞེས་སྒོ་ཚུ་ཡང་ ང་བཅས་རའི་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལས་འཐོན་མིའི་རྫས་སྦྱོར་ མ་འདྲཝ་ཚུ་གིས་ བཟོཝ་ལས་ བྲོཝ་ཡང་ མ་འདྲཝ་སྦེ་ཡོདཔ་ཨིན། ཨེ་ཤི་ཡ་ ལུང་ཕྱོགས་ཀྱི་ རྒྱལ་ཁབ་ཇ་པཱན་དང་རྒྱ་ནག་ ཚུ་དང་འདྲཝ་སྦེ་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ བཞེས་སྒོ་ཚུ་ ལགཔ་གིས་ཟ་ནིའི་ སྲོལ་འདི་ ད་ལྟོའི་བར་ན་ཡང་ ཡོདཔ་ཨིན། བཞེས་སྒོ་ཚུ་ མ་ཟ་བའི་ཧེ་མར་ ལྟོ་མཆོད་གཏང་ནི་དང་ལྟོ་ཕུད་གཏོར་ནི་འདི་ འབྲུག་པའི་ལམ་སྲོལ་ བཟང་པོ་ཅིག་ཨིན། འབྲུག་པའི་ བཞེས་སྒོ་བཟོ་ཐངས་འདི་ ཁ་ཚ་དྲགས་སྦེ་ཡོདཔ་དང་ རྫས་སྦྱོར་ཚུ་ གི་གྲས་ལས་ ཨེ་མ་འདི་འབྲུག་པའི་ བཞེས་སྒོ་གི་རྫས་སྦྱོར་ངོ་མ་ཅིག་ར་ཨིནམ་དང་ འབྲུག་པའི་བཞེས་སྒོ་ མང་རབས་ཅིག་ནང་ར་བླུག་ནི་ཡོདཔ་ཨིན། ཨེ་མ་དར་ཚི་ འདི་འབྲུག་གི་རྒྱལ་ཡོངས་ བཞེས་སྒོ་ཅིག་ཨིན། དེ་ནང་རྫས་སྦྱོར་མ་འདྲཝ་ཚུ་ཡང་ ཨེ་མ། དར་ཚི། སྒོགཔ། མར་ཁུ་ ཚུ་ངེས་བདེན་ར་ བླུག་ནི་ཡོདཔ་དང་ བླམ་བན་ད་ འདི་ རང་རང་སོ་སོ་གི་ ཁམས་དང་བསྟུན་ཏེ་ བླུག་སྲོལ་ ཡོདཔ་ཨིན། བཞེས་སྒོ་དེ་ནང་ ཨེ་མ་འདི་ཡང་ ག་ནི་བ་ ཁ་ཚ་དྲགས་དང་ དར་ཚི་དེ་ ནང་འཁོད་ལས་འཐོན་པའི་བ་གི་ དར་ཚི་ཚུ་བླུག་སྲོལ་ ཡོདཔ་ཨིན། ད་རུང་ དེ་བ་ལྷག་པའི་ད མིགས་བསལ་གྱི་ ཆོག་སྒྲིག་བཀལ་ཐངས་ཚུ་ཡང་ མར་ཁུ་གི་ཚབ་ལུ་བ་མར་དང་ དར་ཚི་འདི་ ལ་ནོར་གྱི་ དར་ཚི་ཚུ་བླུག་སྲོལ་ ཡོདཔ་ཨིན། ཨེ་མ་དར་ཚི་གུར་ གཞན་ཡང་ ཀེ་བ་དང་སྲནམ་ཅུམ་ ལ་སོགས་པ་ཚུ་བླུགས་ཏེ་ བཞེས་སྒོ་གཞན་ཡང་ བཟོ་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིན། བཞེས་སྒོ་གཞན་ ཚུ་གི་གྲས་ལས་ དང་པ་ར་ ཨེ་མ་དར་ཚིའི་ནང་ལུ་ ཀེ་བ་སླ་བསྲེས་རྐྱབ་པ་ཅིན་ ཀེ་བ་དར་ཚི་ ཟེར་སླབ་ཨིན། འཛམ་གླིང་ནང་ལུ་ ཀེ་བ་གི་བཞེས་སྒོ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་སྦེ་གྱངས་ཁ་མ་ཆོདཔ་ཅིག་ བཟོ་ནི་ཡོད་རུང་ ཀེ་བའི་ནང་དར་ཚི་བླུགས་ཏེ་བཟོ་མི་འདི་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ རྐྱངམ་གཅིག་ ར་ཨིན་མས། ཚོདམ་དེ་ དགའ་སྟོན་དང་ སྤྲོ་སྟོན་གྱི་ལས་རིམ་ ཚུ་བརྩི་སྲུང་འབད་ས་ལུ་ ཤ་མ་ཟ་མི་ཚུ་གི་དོན་ལུ་ དམིགས་བསལ་གྱི་བཞེས་སྒོ་ ཆོག་སྒྲིག་ ཅིག་སྦེ་བརྩིཝ་ཨིན་པས། ཆོག་སྒྲིག་ ཚུ་གི་དབང་དུ་གཏངམ་ད་ ཤ་ཟ་མི་ཚུ་གི་དོན་ལུ་ ཕག་ཤ་པགས་དང་ཤ་སྐམ་པགས་གཉིས་ ག་ཅི་དེ་སྤྲོ་ཅན་གྱི་ ཟས་ཅིག་སྦེ་བརྩིཝ་ ཨིན། མ་གཞི་ དམ་པའི་ཆོས་དང་འཁྲིལཝ་ད་ ཤ་ཟ་ནི་འདི་ སྡིག་ཅན་ཅིག་སྦེ་བརྩིས་རུང་ ད་ལྟོའི་བར་ན་ཡང་ ཤ་ཟ་ནི་དེ་ བཀག་མ་ཚུགས་པར་འདུག། སྔོན་དང་ཕུ་ལས་ར་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ ལུང་ཕྱོགས་མང་རབས་ཅིག་ནང་ ལོ་ཆོག་གི་ཕགཔ་ཟེར་གསོ་སྲོལ་ཡོདཔ་ལས་ ཕག་ཤ་པགས་འདི་ སྤྲོ་ཅན་གྱི་ཟས་ཅིག་ཨིན་པས། ཕག་ཤ་པགས་དེ་ དགའ་སྟོན་དང་ལོ་ཆོག་ ལ་སོགས་པའི་ སྤྲོ་བའི་ལས་རིམ་ཚུ་ནང་ མཐོ་གང་རེ་སྦེ་ དེ་ནང་ཨེ་མ་དམརཔོ་ དང་སྒོགཔ་ཚུ་བླུགས་ཏེ་ མར་ཁུ་ནང་བརྔོ ་སྟེ་ ཟ་སྲོལ་ ཡོདཔ་ཨིན། ཁུངས་གཏུག། ཡོངས་འབྲེལ། http://www.bbs.bt ང་ལུགས་ཤེས་བྱ། སྤྱིར་བཏང་འཛམ་གླིང་ནང་ལུ་ རི་མོ་འབྱུང་ཚུལ། ༉ ང་བཅས་རའི་ནང་པའི་ལྷ་བྲིས་འདི་ སྤྱིར་འཛམ་གླིང་ནང་ལུ་ ཧེ་མ་ མིའི་ཚེ་ཚད་འབུམ་སྦེ་ཐུབ་པའི་སྐབས་ལུ་བྱུང་བྱུངམ་ཨིན་ཟེར་གསུངས་ཏེ་འདུག། དེ་ཡང་ མིའི་ཚེ་ཚད་ འབུམ་ལས་མར་གྲིབ་འགྱོ་བའི་བསྒང་ལུ་ རྒྱལ་པོ་འཇིགས་ཐུལ་ཟེར་མི་འདི་གིས་ རྒྱལ་ཁབ་སྐྱོང་བཞུགས་པའི་སྐབས་ བྲམ་ཟེའི་བུ་གཅིག་གློ་བུར་དུ་ཤི་རྐྱེན་བྱུང་སྟེ་ བྲམ་ཟེ་དེ་གིས་ རྒྱལཔོ་ལུ་ ཁོ་གི་བུ་འདི་ག་དེ་སྦེ་ཨིན་རུང་ལོག་དགོཔ་སྦེ་ ཧད་བཏགས་འཚོལ་ནུག། རྒྱལཔོ་གིས་གཤིན་རྗེ་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོའི་སྐུ་མདུན་ལུ་བཅར་ཏེ་ རྒྱལ་པོའི་འབངས་ བྲམ་ཟེའི་བུ་ཤི་མི་དེ་ལོག་དགོཔ་སྦེ་ཞུཝ་ད་ གཤིན་རྗེའི་རྒྱལ་པོ་གིས་ མི་དེ་ཚུ་ ཁོང་རའི་ལས་ཀྱི་དབང་གིས་ཤི་ཤིཝ་མ་གཏོགས་ ཁོ་གིས་འཛོལ་བ་འབད་འབདཝ་མེན་ཟེར་གསུངས་ནུག། དེ་ལས་ རྒྱལཔོ་འཇིགས་ཐུལ་དགོངསམ་ཁྲེལ་ཏེ་ གཤིན་རྗེའི་རྒྱལ་པོ་ལུ་ དམག་དཔུང་བཏང་སྟེ་ གཤིན་རྗེ་རྒྱལ་པོའི་དམག་དཔུང་ཚུ་ཕམ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། མཐའ་མཇུག་ལུ་ རྒྱལཔོ་གཉིས་ཀྱིས་ ལྷ་ཚངས་པའི་མགོ་ཅན་གྱིས་འཁརཝ་རེ་བསྣམས་ཏེ་ འཐབ་འཛིང་འབད་བའི་སྐབས་ འཇིག་རྟེན་གྱི་མི་ག་ར་འདྲོགས་ཏེ་ ག་ནི་ཡང་འབད་ས་མེད་པར་ལུས་པའི་སྐབས་ ལྷ་ཚངས་པ་བྱོན་ཏེ་ སེམས་ཅན་ཤི་བ་ལས་ཀྱིས་ཤི། གཤིན་རྗེའི་རྒྱལ་པོ་ལུ་ཉེས་པ་མེད་ཟེར་གསུངས་ཡོདཔ་མ་ཚད་ རྒྱལ་པོ་འཇིགས་ཐུལ་ལུ་ ཁྱོད་ཀྱི་འབངས་བྲམ་ཟེའི་བུ་ཤི་མི་གི་གདོང་ཅོག་འཐད་པའི་རི་མོ་བྲིས་ཟེར་གསུངས་ཏེ་ རྒྱལཔོ་གིས་ཡང་ རི་མོ་བྲིས་ཏེ་ལྷ་ཚངས་པ་ལུ་ཕུལཝ་ད་ ཚངས་པའི་བྱིན་རླབས་ཀྱིས་ རི་མོ་འདི་མི་དངོས་སུ་ལུ་གྱུར་ཡོད་མི་འདི་ རི་མོ་འགོ་དང་པ་ཨིན་པས། སངྱས་ཀྱི་སྐུ་ཐང་འབྲི་ཚུལ་འགོ་དང་པ་འབྱུང་ཚུལ། སངྱས་ཀྱི་སྐུ་གཟུགས་རས་གཞིའི་ཐོག་ལུ་འབྲི་སྲོལ་འདི་ ཧེ་མ་སངྱས་ཞལ་བཞུགས་པའི་སྐབས་ལས་ར་ དར་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། དེ་ལུ་ དབྱེ་བ་མ་འདྲཝ་ སྟོན་པ་ཆུ་ལེན་མ་དང་འོད་བྲིས་མ་ཟེར་ ཁག་གཉིས་ཀྱི་ཐོག་ལས་ འབྲི་སྲོལ་བྱུང་ནུག། དང་པ་ སྟོན་པ་ཆུ་ལེན་ཟེར་མི་འདི་ སངྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་སྦྱིན་བདག་ རྒྱལ་པོ་གཟུགས་ཅན་སྙིང་པོ་དང་ རྒྱལ་པོ་ཨུ་ཏྲ་ཡ་ན་གཉིས་ས་གནས་ཐག་རིང་སྟེ་ རྒྱལཔོ་གཉིས་མཇལ་ཕྲད་མེད་རུང་ ཐུགས་བརྩེའི་མཛའ་བཤེས་ཀྱི་དག་སྣང་སྦོམ་ཡོདཔ་ལས་ གཅིག་གིས་གཅིག་ལུ་ ཡི་གུ་དང་ཕྱག་རྟགས་ཚུ་རྒྱུན་མ་ཆད་པར་སྐྱེལ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། ཚར་གཅིག་འབདཝ་ད་ རྒྱལཔོ་ཨུ་ཏྲ་ཡ་ན་གིས་ རིན་ཐང་དང་བྲལ་བའི་ ནོར་བུའི་ཁྲབ་ཅིག་བསྐྱལ་བཏང་ཡོདཔ་ལས་ རྒྱལཔོ་གཟུགས་ཅན་སྙིང་པོ་ཐུགས་མཉེས་ཏེ་ དེའི་ལན་ལུ་ འཛམ་གླིང་ནང་འཐོབ་པར་དཀའ་བའི་ དངོས་པོ་ཅིག་བསྐྱལ་གཏང་དགོ་པས་ཟེར་ ཐུགས་བཞེད་གནང་སྟེ་ རི་མོ་འབྲི་མཁན་ཚུ་བོ་ཞིནམ་ལས་ སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྐུ་གཟུགས་དཔེ་བླངས་ཏེ་ བྲི་བཅུག་པའི་སྐབས་ འོད་དང་གཟི་བརྗིད་ཆེ་ནི་འདི་གིས་བྲིས་མ་ཚུགས་པས། དེ་ལས་ རྒྱལ་པོ་གིས་ སངྱས་ཆུའི་རྫིང་གི་སྦོ་ལོགས་ཁར་བཞུགས་སུ་གསོལ་ཏེ་ ཆུ་ནང་ཤར་བའི་སྐུ་གཟུགས་དེ་ལུ་ དཔེ་བླངས་ཏེ་ ཀཱ་ཤིའི་རས་དཀར་གྱི་ཐོག་ལུ་བྲིས་ཏེ་ རྒྱལ་པོ་ཨུ་ཏྲ་ཡ་ན་ལུ་བསྐྱལ་མི་འདི་ སྟོན་པ་ཆུ་ལེན་མ་ཟེར་ཞུཝ་ཨིན་མས། སྟོན་པ་འོད་བྲིས་མ་ཟེར་མི་འདི་ ཧེ་མ་སངྱས་ཀྱིས་ གྲོང་ཁྱེར་སེར་སྐྱའི་གཡུས་ཁར་ཆོས་གསུངས་ཏེ་བཞུགས་པའི་སྐབས་ ཤཱཀྱའི་བུམོ་གཅིག་ཆོས་ཞུ་སར་ཡོད་མི་དེ་གིས་ ཆོས་མ་ཉན་པར་ མོ་རའི་རྒྱན་ཆ་ལུ་བལྟ་སྟེ་ ང་རྒྱལ་བསྐྱེད་དེ་སྡོད་སར་ ཤཱཀྱའི་མིང་ཆེན་ཟླ་གྲོགས་མ་ཟླ་འོད་མ་གིས་མཐོང་སྟེ་ བུམོ་དེ་གི་ ང་རྒྱལ་ཞི་ཐབས་ལུ་ ཟླ་འོད་མ་གིས་མོ་རའི་གཡོག་མོ་ རོ་ཧི་ཏ་ཟེར་མི་འདི་ མོ་གི་ཁྱིམ་ནང་ རིན་པོ་ཆེའི་རྒྱན་ཆ་ཚུ་ལེན་པར་བཏང་ནུག། གཡོག་མོ་འདི་ ཆོས་འཕྲོ་བཅད་དེ་ རྒྱན་ཆ་ལེན་པར་འགྱོ་དགོ་མ་མནོ་རུང་ མོ་རའི་སྦྱིན་བདག་གི་བཀའ་དང་འཁྲིལ་ཏེ་ འགྱོ་དགོཔ་བྱུང་ནུག། མོ་འགྱོ་བའི་སྐབས་ ལམ་ཁར་མ་ཧེ་གཅིག་ བོའུ་ཅུང་གསརཔ་སྐྱེས་ཏེ་ཡོད་མི་འདི་དང་ཕྱད་དེ་ མ་ཧེ་དེ་གིས་མོ་རའི་བོའུ་ཅུང་ལུ་སེམས་ཆགས་ཏེ་ གཡོག་མོ་བརྡུངས་ཏེ་ དེ་ནང་ལུ་ སངྱས་ཀྱིས་ཆོས་གསུངས་མི་ཚུ་དྲན་བཞིན་པར་ ཤི་སོ་ནུག། དེ་ལས་ གཡོག་མོ་འདི་ སིངྒ་ལའི་རྒྱལ་པོ་གི་སྲས་མོ་ མུ་ཏིག་འཁྲི་ཤིང་ལུ་སྐྱེས་ཏེ་སྡོད་པའི་སྐབས་ ཚར་གཅིག་འབདཝ་ད་ རྒྱ་གར་མཉན་ཡོད་ཀྱི་ཚོང་པ་ཚུ་གིས་ སངྱས་ཀྱི་གསུངས་འདི་ གླུ་སྦེ་འཐེནམ་ད་ མོ་གིས་གོ་སྟེ་ དེ་འཕྲོས་ལས་སྐྱེ་བ་ཧེ་མའི་བག་ཆགས་བསལ་ཏེ་ དད་པ་ཚད་མེདཔ་སྦེ་སྐྱེས་ནུག། དེ་ལས་ མོ་གིས་སངྱས་ལུ་ཕྱག་མཇལ་དང་ཞུ་ཡིག་ཚུ་ ཚོང་པ་ཚུ་གི་ལག་པར་བསྐྱལ་བཏང་པའི་ལན་ལུ་ སངྱས་ཀྱིས་ བཟོ་བོ་བི་ཤྭ་ཀརྨ་ལུ་ སངྱས་ཀྱི་སྐུ་གཟུགས་རས་གཞི་གུར་བྲིས་ཏེ་ བསྐྱལ་དགོ་པའི་བཀའ་གནང་སྟེ་འབྲི་བའི་སྐབས། སངྱས་ཀྱི་སྐུའི་གཟི་མདངས་ཀྱིས་ སྐུ་པར་བྲི་མ་ཚུགས་པར་ སངྱས་ཁོ་ར་ རས་གཞི་གཅིག་གི་རྒྱབ་ཁ་ལུ་བཞུགས་ཏེ་ རས་གཞི་དེ་ཁར་ཤར་བའི་འོད་འདི་ལས་དཔེ་བླངས་ཏེ༌ རི་མོ་བྲི་བཅུག། དེའི་འོག་ལུ་ དཀོན་མཆོག་གསུམ་ལུ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བའི་སྐོར་དང་། བསླབ་པའི་གཞི་ལྔ། རྟེན་འབྲེལ་བཅུ་གཉིས་ཀྱི་གོ་དོན་ཚུ་བྲིས་ཏེ་ སིངྒ་ལའི་རྒྱལ་པོ་འཁོར་དང་བཅས་པ་ལུ་ བཀུར་གནང་མི་འདི་ སྟོན་པ་འོད་བྲིས་མ་ཟེར་ཞུཝ་ཨིན། སྐུ་རྟེན་འབྲི་ཐངས་འབྲུག་ལུ་དར་ཚུལ། འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ སྐུ་ཐང་བྲི་ནིའི་སྲོལ་འདི་ དུས་རབས་ ༧ པའི་ནང་ སྤ་རོ་སྐྱིད་ཆུ་ལྷ་ཁང་དང་བུམ་ཐང་བྱམས་པ་ལྷ་ཁང་གཉིས་ཀྱི་ནང་ འབུར་སྐུ་བཞེངས་པའི་དུས་སྐབས་ལས་ར་ དར་ཡོདཔ་ཨིནཔས། དེ་ཡང་ འབུར་སྐུ་ལུ་ སྤྱན་གསལ་དཀར་ནག་གི་ཚོན་མདངས། ལྡེབས་རིས་དང་ གཞན་ཡང་ ལྷ་ཁང་ཕྱི་ནང་གི་ཚོན་ལ་སོགས་པ་ཚུ་ག་ར་ ལྷ་འབྲིཔ་ཚུ་གིས་བཏང་བཏངམ་འབད་ནི་འདི་གིས་ཨིན་པས། དེ་ལས་ དུས་རབས་ ༨ པའི་ནང་ ཨོ་རྒྱན་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་འབྲུག་ཡུལ་ལུ་ ཞབས་ཀྱིས་བཅགས་གནང་སྟེ་ བུམ་ཐང་སྐུ་རྗེས་དང་སྤ་རོ་སྟག་ཚང་གིས་གཙོས་པའི་ འབྲུལ་ཡུལ་འདི་ནང་ ལྷ་ཁང་མང་རབས་ཅིག་བཞེངས་ཡོད་པའི་ནང་ལུ་ དཀྱིལ་འཁོར་དང་ལྡེབས་རིས་ལ་ལུ་ཅིག་ ད་ལྟོའི་བར་ན་ཡང་ མཇལ་ནི་ཡོདཔ་ཨིན་པས། མདོར་བསྡུ་བ་ཅིན་ འབྲུག་ལུ་ལྷ་བཟོ་འདི་ དང་ཕུ་ དུས་རབས་ ༧ པ་དང་ ༨ པ་ལས་ར་འགོ་བཙུགས་ཏེ་ རིམ་པ་བཞིན་དུ་ དུས་རབས་ ༡༢ དང་ ༡༣ པའི་ནང་ལུ་ བླ་ཆེན་དམ་པ་མང་རབས་ཅིག་ འབྲུག་ལུ་བྱོན་མི་ཚུ་གིས་ ལྷ་ཁང་མང་རབས་ཅིག་བཞེངས་ཡོད་མི་ཚུ་ནང་ ལྡེབས་རིས་དང་སྐུ་ཐང་ལ་སོགས་པའི་ ལྷ་བྲིས་ཀྱི་སྲོལ་འདི་ དར་ཁྱབ་བྱུང་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། སངྱས་ཀྱི་སྐུ་རྟེན་བྲི་ནི་ལ་སོགས་པའི་ལྷ་བྲིས་ཀྱི་སྲོལ་འདི་ འགོ་ཐོག་རྒྱ་གར་འཕགས་པའི་ཡུལ་ལུ་དར་དརཝ་ཨིན་རུང་ ཤུལ་ལས་ བོད་ལུ་འབྲི་རྒྱུན་དར་བའི་སྐབས་ ཁམས་བྲིས་དང་ ཀརྨ་གར་བྲིས། གཙང་བྲིས་ལ་སོགས་པའི་ ལྷམ་པ་མ་འདྲཝ་ལེ་ཤ་དར་ཡོད་པའི་ནང་ལས་ འབྲུག་ལུ་དར་བའི་ལྷ་བྲིས་འདི་ གཙང་མཁན་ཆེན་འཇམ་དབྱངས་དཔལ་ལྡན་མརྒྱ་མཚོ་ལས་བརྒྱུད་པའི་ གཙང་བྲིས་ངོ་མ་འདི་ཨིན་པས། འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ཡང་ ཧེ་མ་འབད་བ་ཅིན་ སྨན་ལུགས་དང་ཀརྨ་གར་བྲིས་ཚུ་ཡང་ དར་ཁྱབ་བྱུང་ཡོད་རུང་ ཤུལ་ལས་ཞབས་དྲུང་དང་ གཙང་མཁན་ཆེན་གཉིས་བྱོན་ཞིནམ་ལས་ཚུར་ གཙང་བྲིས་ལུ་གཙོ་བོར་བཏོན་ཏེ་ གཞུང་གྲྭ་ཚང་ནང་ ལྷ་བྲིས་ཀྱི་རྒྱུན་ དར་ཁྱབ་ཆེ་ཏོག་ཏོ་སྦེ་བྱུང་ཡོདཔ་ཨིན་པས། ལྷ་སྐུའི་ཐིག་ཚད། ལྷ་སྐུའི་རིགས་ག་ཅི་ར་བྲིས་རུང་ ཐིག་ཚད་དང་ལྡན་ཏོག་ཏོ་སྦེ་ བྲི་དགོཔ་འདི་ གལ་ཆེ་ཤོས་ཅིག་ཨིན། དེ་ཡང་ མཚན་བཟང་པོ་དང་ལྡན་པའི་རྒྱལ་བའི་སྐུ་གཟུགས་ལུ་ བཟོ་ཉེས་བཀག་ནིའི་དོན་ལུ་དང་ ལྷ་སྐུ་ཚུ་ རྒྱུད་ལུང་མན་ངག་དང་ མཐུན་པའི་ཁུངས་ལུང་དང་ལྡན་ཏོག་ཏོ་ཅིག་ལུ་ འགྱུར་ནིའི་དོན་ལུ་ཨིན་པས། དེ་མ་ཚད་ ལྷ་འབྲིཔ་རང་གི་བརྒྱུད་ལུ་ བསོད་ནམས་དཔག་ཏུ་མེད་པ་བསགས་ནི་དང་ ཚེ་ཕྱི་མ་དག་པའི་ཞིང་ཁམས་ལུ་སྐྱེ་ནིའི་ ཕན་པ་ལེ་ཤ་ཡོདཔ་ལས་བརྟེན་ཏེ་ཨིན་མས། ཐིག་ཚད་ཀྱི་སྐོར་ལས་ རྒྱས་པར་མཁྱེན་འདོད་ཡོད་ན་ མཁན་པོ་ཕུན་ཚོགས་བཀྲ་ཤིས་ཀྱིས་རྩོམ་སྒྲིག་གནང་སྟེ་ཡོད་པའི་ཀི་དེབ་ འབྲུག་གི་བཟོ་རིག་བཅུ་གསུམ་གྱི་བཤད་པ་མཁས་པའི་དགའ་སྟོན་ནང་ལུ་ གཟིགས་གནང་། དེ་བཟུམ་སྦེ་ ཚོན་སྦྱོར་འབད་ཐངས་དང་ཚོན་གཏང་ནིའི་ལག་ཆ། ཐང་ཀའི་རས་གཞི་འདུལ་སྦྱོར་འབད་ཐངས་ཚུ་གི་ཁ་གསལ་ཡང་ ཀི་དེབ་འདི་ནང་རྒྱས་ཤིང་རྒྱསཔ་སྦེ་ བཀོད་དེ་འདུག། མདོར་བསྡུ་བ་ཅིན་ ལྷ་བཟོ་འདི་ལུས་བཟོའི་ནང་ ལུས་བཟོ་མཆོག་གི་ཁོངས་སུ་གཏོགསཔ་ཨིནམ་དང་ ལྷ་བཟོ་འདི་འཛམ་གླིང་ནང་ལུ་ འགོ་ཐོག་སངྱས་ཞལ་བཞུགས་པའི་སྐབས་ལས་ར་བྱུང་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་ཡང་ སངྱས་ཀྱི་སྐུ་གཟུགས་བྲི་ནིའི་སྲོལ་འདི་ འགོ་ཐོག་རྒྱ་གར་འཕགས་པའི་ཡུལ་ལུ་དར་ཡོད་རུང་ ཤུལ་ལས་བོད་ལུ་དར་བའི་སྐབས་ ལྷ་བྲིས་ཀྱི་ལུགས་མ་འདྲཝ་ལེ་ཤ་དར་ནུག། དེའི་ནང་ལས་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་འབད་བ་ཅིན་ གཙང་བྲིས་ཀྱི་ལུགས་འདི་དར་ཁྱབ་བྱུང་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ ལྷ་བཟོ་འདི་འབད་བ་ཅིན་ དུས་རབས་ ༧ པའི་ནང་ལས་ར་དར་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན་པས་གོ། ཁུངས་གཏུག། ཀེ་ཨེམ་ཀྲི་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། (༢༠༠༤) ལྷོའི་ཆོས་འབྱུང་འཇམ་མགོན་སྨོན་མཐའི་ཕྲེང་བ། ཐིམ་ཕུག། ཀེ་ཨེམ་ཀྲི་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། མཁན་པོ་ཕུན་ཚོགས་བཀྲ་ཤིས། (༢༠༠༣) འབྲུག་གི་བཟོ་རིགས་བཅུ་གསུམ་གྱི་བཤད་པ་མཁས་པའི་དགའ་སྟོན། ཐིམ་ཕུག། སྐལ་བཟང་གཞན་ཕན། ང་ལུགས་ཤེས་བྱ། ༉ འཇིམ་བཟོ་ཟེར་མི་འདི་ སྲིད་པ་གསུམ་གྱི་ནང་ལུ་ ལྷ། ཀླུ་དང་མི་ཚུ་གིས་ རྒྱུ་རིན་པོ་ཆེའི་རིགས་སྣ་ཚོགས་བསྡུ་ཞིནམ་ལས་ སྨན་འདམ་དང་སླ་བསྲེས་ཏེ་ སངྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྐུ་རྟེན་ཚུ་ ཆ་ཚད་དང་ལྡན་ཏོག་ཏོ་སྦེ་ འབུར་ཐོན་ཏེ་བཞེངས་མི་ལུ་སླབ་ཨིན། འཇིམ་བཟོ་ཡང་ན་འཇིམ་བཟོའི་རིག་པ་འདི་ སྔོན་སངྱས་ཞལ་བཞུགས་པའི་སྐབས་ལས་ར་ དར་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། དེ་མ་ཚད་ ང་བཅས་རའི་དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ཡང་ སྲོལ་འདི་ཧེ་མ་ལས་དར་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། དེ་ཡང་ འབུར་སྐུ་བཞེངས་ནི་རྐྱངམ་གཅིག་མེན་པར་ ཆུ་སྣོད་ཀྱི་བུམ་པ། སའི་རྫམ་གྱི་རིགས། སྐུ་གདུང་མཆོད་རྟེན་དང་ ཧེ་མ་ ཤར་ཝང་སྤ་གསུམ་ལུ་རྐྱབ་སྲོལ་ཡོད་པའི་སྡོད་ཁྱིམ་ (གྱང་ཁྱིམ) ལ་སོགས་པ་ཚུ་ག་ར་ འཇིམ་བཟོ་རིག་པ་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ བཟོ་བཟོཝ་གི་རྒྱུ་དངོས་ཅིག་ཨིན། དེ་ལས་ ང་བཅས་རའི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ འབུར་སྐུ་བཞེང་སྲོལ་འགོ་དང་པ་འདི་ དུས་རབས་ ༧ པའི་ནང་ལུ་ བྱུང་བྱུངམ་ཨིནམ་སྦེ་བཤདཔ་ཨིན་མས། དེ་ཡང་ སྤ་རོ་སྐྱིད་ཆུ་ལྷ་ཁང་ནང་ ཇོ་བོ་ཤཱཀྱ་མུ་ནེ་ལོངས་སྐུའི་ཆ་ལུགས་་ལུ་ ཉེ་བའི་སྲས་ཆེན་བརྒྱད་ཀྱིས་བསྐོར་ཏེ་བཞེངས་ཡོད་མི་དང་ བུམ་ཐང་བྱམས་པ་ལྷ་ཁང་ནང་ མ་འོངས་པའི་སངྱས་ཇོ་བོ་བྱམས་པའི་སྐུ་དེ་ཚུ་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ ལྷ་བཟོ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཚུ་གིས་བཞེངས་གནང་བའི་ འབུར་སྐུ་འགོ་དང་པ་ཨིན་པས། འབྲུག་ལུ་སྐུ་རྟེན་དང་པ་ར་ སངྱས་རྣམ་སྣང་དང་རྒྱལ་བ་རིགས་ལྔའི་སྐུ་ཚུ་བཞེང་སྲོལ་བྱུང་ནུག། དུས་རབས་ ༨ པའི་ནང་ གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་གིས་ འབྲུག་ལུ་ཞབས་ཀྱིས་བཅགས་གནང་ཞིནམ་ལས་ཚུར་ སྐུ་རྟེན་ཡང་ གུ་རུ་གཙོ་འཁོར་གསུམ་དང་རྗེ་འབངས་ཉེར་ལྔའི་སྐུ་འདྲ་ཚུ་ བཞེང་ནི་འགོ་བཙུགས་ཡོདཔ་ཨིན་པས། དེ་ལས་ཚུར་རིམ་པ་བཞིན་དུ་ དུས་རབས་ ༡༢ པ་དང་ ༡༣ པའི་ནང་ལུ་ བླམ་ཁག་ལྔ་དང་ཕ་ཇོ་འབྲུག་སྒོམ་ཞིག་པོ་ཚུ་བྱོན། དུས་རབས་ ༡༥ པའི་ནང་ལུ་ གཏེར་སྟོན་པདྨ་གླིང་པ་དང དུས་རབས་ ༡༧ པའི་ནང་ལུ་ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པ་རིན་པོ་ཆེ་ ཞབས་དྲུང་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་བྱོན་ཏེ་ ནང་པའི་ལྷ་ཁང་དང་རྫོང་གཞིས་མང་རབས་ཅིག་བཞེངས་གནང་མི་ཚུ་གི་ནང་ སྐུ་རྟེན་ཚུ་ག་ར་འབྲུག་པའི་འཇིམ་བཟོ་མཁས་པ་ཚུ་གིས་བཞེངས་བཞེངསམ་ཨིན་པས། དེ་འབདཝ་ལས་ འཇིམ་བཟོའི་རིག་པ་འདི་ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ དང་ཕུ་ལས་དར་ཏེ་ཡོད་པའི་སྲོལ་རྒྱུན་ཅིག་ཨིན། རང་གི་རྒྱུད་ལུ་ བསོད་ནམས་བསག་ནིའི་དོན་ལུ་ རང་སོའི་འབྱོར་པ་དང་བསྟུན་ རབ་ཏུ་བྱུང་པ་ཅིན་གསེར། དངུལ། བྱུ་རུ། གཡུ། མུ་མེན། གཟི་ལ་སོགས་པ་ཚུ་བླུགས་ མ་བྱུངན་ ས་དང་འདལ་ཤོག་གཉིས་གུར་ སྐྱེས་བུ་དམ་པ་ཚུ་གི་ཕྱག་རྒྱུན་ལས་བྱུང་བའི་ རིན་ཆེན་རིགས་ཀྱི་ཕབ་རྟ་དང་ སྨན་རྫས་ལེགས་ཤོམ་གྱི་རིགས་ཚུ་སླ་བསྲེས་ཏེ་ བཞེངས་པའི་སྐུ་ཚུ་ལུ་ སྨན་སྐུ་ ཡང་ན་ འཇིམ་སྐུ་ཟེར་སླབ་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། དེ་ལས་ སྐུ་བཞེངས་པའི་སྐབས་ལུ་ གོ་རིམ་ཡང་ དང་པ་ ཁོག་འཐེན་ཐངས། གཉིས་པ་ སྐུ་གཟུགས་གཅེར་བུ་ཤ་ཚུགས་བཀང་ཐངས། གསུམ་པ་ རྒྱན་གོས་ན་བཟའ་ཤ་ཚུགས་ཕུལ་ཐངས་དང་ བཞི་པ་ བྱི་དབུར་རྐྱབ་ཐངས་ལ་སོགས་པའི་གོ་རིམ་བསྒྲིགས་ཏེ་བཞེངས་དགོཔ་ཨིན་མས། འཇིམ་སྐུ་བཞེངས་པའི་སྐབས་ ལག་ཆ་ག་ཅི་ར་དགོཔ་ཨིན་ན་ཟེར་བ་ཅིན་ རྒྱུ་སྦྱིས་ཤིང་གིས་བཟོ་བའི་ལགཔ་མཐེ་མཛུབ་བཟུམ་ཡོད་མི་ལྡེ་དཔོན་ཡང་ཅིན་་ལྡེམ་ཟེར་མི་འདི་དགོཔ་ཨིན་མས། ལྡེ་དཔོན་ ཡང་ན་ལྡེམ་ལུ་ ལྷམ་པ་མ་འདྲཝ་ རྟ་མིང་། ཤོ་ཤོམ། འབུར་རིམ་ལ་སོགས་པ་ཡོདཔ་ཨིན། དང་པ་ ན་བཟའ་གི་ལྷུག་དང་སྐུ་ཤ་མཉེན་ལྕུག་ཚུ་བཟོ་ནིའི་དོན་ལུ་ ལྡེ་དཔོན་ ཡང་ན་ལྡེམ་ རྟ་མིང་ཟེར་མི་ ལག་ལེན་འཐབ་དགོཔ་ཨིན་མས། གཉིས་པ་ ཤ་ཚུགས་དང་རྒྱན་གོས་ སྤྱིར་བཏང་བཟོ་ནིའི་དོན་ལུ་ བཟོ་རྣམ་ལེབ་ལེབ་སྦེ་ཡོད་མི་ ལྡེམ་ཤོ་ཤོམ་ཟེར་མི་དང་ གསུམ་པ་ ས་བྱི་རྐྱབ་ནིའི་དོན་ལུ་ གྱི་ཅུ་བཟུམ་མའི་ལྕགས་ལེབ་སོ་ཡོད་མི་ཅིག་ཡང་དགོཔ་ཨིན་མས། སྦྱིས་ཤིང་ཟེར་མི་འདི་ ས་ཁ་མཐོ་སར་ སྦ་སྨྱུག་གི་ཚལ་མ་ནང་ལས་འཐོབ་དོ་ཡོདཔ་ཨིནམ་དང་ ཤིང་འདི་སྐམ་ཚར་བའི་བསྒང་ལས་ གནམ་མེད་ས་མེད་ས་ཀྲག་ཡོདཔ་ལས་ བྱི་དབུར་རྐྱབ་ནིའི་ལག་ཆ་མེད་ཐབས་མེདཔ་ཅིག་ཨིན། དེའི་སྐོར་ལས་ ཁ་གསལ་སྦེ་མཁྱེན་དགོ་པ་ཅིན་ མཁན་པོ་ཕུན་ཚོགས་བཀྲ་ཤིས་ཀྱིས་རྩོམ་སྒྲིག་འབད་ཡོད་པའི་ཀི་དེབ་ འབྲུག་གི་བཟོ་རིགས་བཅུ་གསུམ་གྱི་བཤད་པ་མཁས་པའི་དགའ་སྟོན་ཟེར་མི་ནང་ རྒྱས་པར་བཀོད་དེ་ཡོདཔ་ལས་ དེ་ནང་གཟིགས་གནང་ཟེར་ཞུ་ནི་ཨིན་ནོ། ཁུངས་གཏུག། ཀེ་ཨེམ་ཀྲི་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། (༢༠༠༤) ལྷོའི་ཆོས་འབྱུང་འཇམ་མགོན་སྨོན་མཐའི་ཕྲེང་བ། ཐིམ་ཕུག། ཀེ་ཨེམ་ཀྲི་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། མཁན་པོ་ཕུན་ཚོགས་བཀྲ་ཤིས། (༢༠༠༣) འབྲུག་གི་བཟོ་རིགས་བཅུ་གསུམ་གྱི་བཤད་པ་མཁས་པའི་དགའ་སྟོན། ཐིམ་ཕུག། སྐལ་བཟང་གཞན་ཕན། ང་ལུགས་ཤེས་བྱ། ༉ སྤྱིར་འཛམ་གླིང་ནང་ལུ་ པར་བརྐོའི་རི་མོ་འདི་ཡང་ འགོ་དང་པ་ སངྱས་ཞལ་བཞུགས་པའི་སྐབས་ལུ་ བྱུང་ཡོདཔ་ཨིན་པས། དེ་བཟུམ་སྦེ་ ང་བཅས་རའི་དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ཡང་ ཧེ་མ་དུས་རབས་ ༢ པའི་ནང་ རྒྱལ་པོ་དབུགས་བཏོན་གྱི་སྐབས་ལུ་ སློབ་དཔོན་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱི་སློབ་མ་ཨརྫུན་གྱིས་ སངྱས་འོད་སྲུང་གི་ཚེམས་རིང་བསྲེལ་འབྲུག་ལུ་བསྣམས་ཏེ་ ཤར་རཱ་ཛཱ་འོག་གི་གཡུས་ཚན་ནང་ མཆོད་རྟེན་གཅིག་བཞེངས་པའི་ནང་གཟུངས་ཕུལ་ཡོད་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཁ་ཡིག་འདི་ རྡོ་ལེབ་གུར་ ལེགས་སྦྱར་གྱི་སྐད་ནང་ པར་བརྐོ་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིནམ་དང་ དུས་རབས་ ༨ པའི་ནང་ གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་གིས་ རྒྱལཔོ་སིན་དྷ་རཱ་ཛཱ་དང་རྒྱལཔོ་སྣ་བོ་ཆེ་གཉིས་ འཆམ་ཁ་འགྲིགས་གནང་པའི་སྐབས་ རྒྱལཔོ་གཉིས་དང་གུ་རུའི་ཕྱག་རྗེས། དེ་ལས་ མནའ་ཚིག་ཚུ་ རྡོ་རིང་གུར་བརྐོ་སྟེ་ཡོད་མི་ཚུ་ཡང་ འབྲུག་གི་པར་བཟོ་འགོ་དང་པའི་གྲངས་སུ་ཚུད་ནི་ཨིན་པས། རིམ་པ་བཞིན་དུ་ དུས་རབས་ ༡༢ པའི་ནང་ བླམ་ཁག་ལྔ་ལས་ བླམ་ལྷ་པ་དང་གནས་རྙིང་པ་ཚུ་གི་སྐབས་ལུ་ མ་ཎི་གདང་རིངམོ་དང་མཆོད་རྟེན་རྐང་གཉིསམ། ཀ་ཀ་ཎི། ཆུ་འཁོར་མ་ཎི་ཚུ་བཞེངས་ཡོད་མིའི་ནང་ མ་ཎི་དང་བཛྲ་གུ་རུ་ཚུ་ རྡོ་གུར་བརྐོ་ནིའི་སྲོལ་བྱུང་ཡོདཔ་མ་ཚད་ དུས་རབས་ ༡༥ པའི་ནང་ གཏེར་སྟོན་པདྨ་གླིང་པ་དང་ དུས་རབས་ ༡༧ པའི་ནང་ ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེ་ལ་སོགས་པའི་སྐྱེ་བུ་དམ་པ་ཚུ་ འབྲུག་ལུ་ཕེབས་ཞིནམ་ལས་ ཆོས་ཀྱི་སྙིང་པོ་ཚུ་ རྡོ་དང་པར་ཤིང་གུར་བརྐོ་ནིའི་སྲོལ་བྱུང་སྟེ་ པར་བཟོ་རིག་པ་འདི་དར་ཁྱབ་བྱུང་ཡོདཔ་ཨིན་པས། ཤུལ་ལས་ སྡེ་སྲིད་གསུམ་པ་ ཆོས་རྒྱལ་མི་འགྱུར་བརྟན་པ་དང་ རྒྱལ་སྲས་བསྟན་འཛིན་རབ་རྒྱས། གཞན་ཡང་ སྡེ་སྲིད་རིམ་འབྱོན་ཚུ་གི་སྐབས་ལུ་ཡང་ གསུང་ཆོས་དང་མ་ཎི་བཀའ་འབུམ། བླ་ཆེན་དམ་པའི་རྣམ་ཐར་ཚུ་ པར་བརྐོ་འབད་དེ་ཡོདཔ་ཨིནམ་དང་ རྗེ་མཁན་ཁྲི་རབས་ ༩ པ་རྒྱལ་བ་ཤཱཀྱ་རིན་ཆེན་དང་ ཁྲི་རབས་ ༡༨ པ་ རྗེ་འཇམ་དབྱངས་རྒྱལ་མཚན་མཆོག་གི་སྐབས་ལུ་ཡང་ གསུང་ཆོས་དང་རྣམ་ཐར་ཚུ་ པར་བརྐོ་མཛད་གནང་ཡོདཔ་ཨིན་པས། དེ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༣ ལུ་ མི་དབང་ཞིང་གཤེགས་དམ་པ་ འབྲུག་རྒྱལ་གསུམ་པའི་དགོངས་རྫོགས་དང་ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པའི་སྐུ་རིམ་ལུ་དམིགས་ཏེ་ ཀུན་མཁྱེན་བཀའ་འབུམ་ཆ་ཚང་ལོག་སྟེ་ པར་བརྐོ་འབད་ཡོདཔ་ཨིནཔས། པར་བཟོ་རིག་པ་འདི་ ཧེ་མ་ སྲིནམོ་ལྟོ་ཁ་རིག་གཞུང་སློབ་གྲྭ་དང་ རྒྱལ་ཡོངས་བཟོ་རིག་སློབ་སྦྱོང་ལྟེ་བའི་ནང་ལུ་ སློབ་སྦྱོང་འབད་དོ་ཡོདཔ་ཨིནམ་དང་ ད་རེས་ནངས་པ་ཡང་ སྔོན་བྱོན་རྒྱལ་བ་གོང་མའི་མཛད་ཤུལ་བཟང་པོ་ཚུ་ མི་ཉམས་རྒྱུན་སྐྱོང་འབད་ནི་དང་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ ཁྱད་ཆོས་བཟང་པོ་བདག་འཛིན་འཐབ་ནིའི་དོན་ལུ་ རྒྱལ་ཡོངས་བཟོ་རིག་བཅུ་གསུམ་སྤེལ་ཁང་དང་ བཀྲིས་གཡང་རྩེ་བཟོ་རིག་བཅུ་གསུམ་སྤེལ་ཁང་ཚུ་ནང་ སློབ་སྦྱོང་འབད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། པར་བཟོའི་རིག་པ་ལུ་དབྱེ་བ་མ་འདྲཝ་ གསུང་རབ་གླེགས་བམ་གྱི་ཡི་གུ་ཚུ་ ཤིང་ལེབ་གུར་བརྐོ་མི་དཔེ་ཆའི་པར་ཤིང་དང་། སྟག་སེང་ཁྱུང་འབྲུག་དང་རྒྱལ་མཚན་རྩེ་མོ་ལ་སོགས་པའི་ རླུང་དར་གྱི་པར་ཤིང་། མ་ཎི་བཛྲ་གུ་རུ་དང་ཡིག་བརྒྱ་སོགས་ མ་ཎིའི་དར་སྤར། བཀྲིས་རྟགས་བརྒྱད། རྒྱལ་སྲིད་སྣ་བདུན། འབྲུག་རིས། པདྨ། འཁོར་ལོ། མེ་རིས་ལ་སོགས་པའི་ཤིང་གི་པ་ཏྲ་ཟེར་དབྱེ་བ་མ་འདྲཝ་ལེ་ཤ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ཚུ་པར་བརྐོ་ནིའི་དོན་ལུ་ ཡི་གུ་ཆེ་ཆུང་བརྐོ་ནི་གི་ ཡ་བཏགས་ཆེ་ཆུང་གཉིས། སྨིན་དྲུག་ཡང་ན་མིག་བུག་ཆེ་ཆུང་གཉིས། སྟ་ཅུང་ཆེ་ཆུང་གསུམ། གཟོང་། གཞོག་ཐིག་དང་སེག་ཅུང་ལ་སོགས་པའི་ ལག་ཆ་མ་འདྲཝ་ལེགས་ཤོམ་ཚུ་དགོཔ་ཨིན། པར་བརྐོ་་ནིའི་དོན་ལུ་ པར་ཤིང་ཟེར་མི་འདི་དགོཔ་ཨིནམ་དང་ པར་ཤིང་འདི་ རྒྱ་མཚོའི་ཁོད་སྙོམ་ལས་མཐོ་ཚད་མི་ཊར་ ༣༠༠༠ དེ་ཅིག་གི་ ནགས་ཚལ་ནང་ལུ་སྐྱེཝ་ཨིན་མས། ཤིང་དེ་སེམས་ཅན་སྟག་གི་ཁྲ་བཟུམ་སྦེ་ཡོད་ནི་འདི་གིས་སྟག་ཤིང་ཟེར་སླབ་ཨིན་མས། ཤིང་དེ་ལེགས་ཤོམ་སྦེ་སྐམ་པའི་བསྒང་ལས་ ས་ཀྲག་ཀྲ་སྦེ་ གས་ཆག་དང་འགྱུར་བ་ལ་སོགས་པའི་སྐྱོན་ག་ནི་ཡང་མེད་པའི་ཤིང་ཅིག་ཨིནམ་ལས་ པར་བརྐོ་གི་དོན་ལུ་ཤིང་དེ་ མེད་ཐབས་མེདཔ་ཅིག་ཨིན་མས། མདོར་བསྡུ་བ་ཅིན་ པར་བཟོ་འདི་ཧེ་མ་ བདག་ཅག་གི་སྟོན་པ་ སངྱས་ཞལ་བཞུགས་པའི་སྐབས་ལས་ར་དར་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་མ་ཚད་ ང་བཅས་ར་དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་ཁྱད་ཆོས་བཟང་པོ་མ་འདྲཝ་ལེ་ཤ་ཡོད་པའི་ནང་ལས་ དམ་པའི་ཆོས་དང་མཐུན་པའི་ ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཁྱད་ཆོས་ཅིག་ཨིནམ་མ་ཚད་ འབྲུག་གི་བཟོ་རིགས་བཅུ་གསུམ་གྱི་ནང་གསེས་ཅིག་ཡང་ཨིན་ནོ། ཁུངས་གཏུག། ཀེ་ཨེམ་ཀྲི་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། (༢༠༠༤) ལྷོའི་ཆོས་འབྱུང་འཇམ་མགོན་སྨོན་མཐའི་ཕྲེང་བ། ཐིམ་ཕུག། ཀེ་ཨེམ་ཀྲི་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། མཁན་པོ་ཕུན་ཚོགས་བཀྲ་ཤིས། (༢༠༠༣) འབྲུག་གི་བཟོ་རིགས་བཅུ་གསུམ་གྱི་བཤད་པ་མཁས་པའི་དགའ་སྟོན། ཐིམ་ཕུག། སྐལ་བཟང་གཞན་ཕན། ང་ལུགས་ཤེས་བྱ། ༉ དང་ཕུ་ མི་ལོ་སྟོང་ཕྲག་གཅིག་གི་ཧེ་མ་འབད་བ་ཅིན་ ཡིག་མཁན་ཚུ་གིས་རྒྱུ་ཟངས་དང་དངུལ་བརྡུངས་ཏེ་ ཤོག་ཀུ་བཟུམ་ སྲབ་འཕྲོས་འཕྲོས་བཟོ་ཞིནམ་ལས་ རྒྱལ་པོའི་བཀའ་ཁྲིམས་ཚུ་ འབྲི་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། ད་རེས་ནངས་པའི་དུས་ལུ་ཡང་ ཧེ་མའི་ལྷ་ཁང་དང་ཀུན་དགའ་རྭ་བ་ཚུ་གི་སྒོ་ཁར་ ལྷ་ཁང་བཞེངས་མིའི་ཐོ་དང་དེའི་ཆགས་ཚུལ་ཚུ་ ཟངས་ཤོག་གུར་བྲིས་ཏེ་བཞག་མི་འདི་ མཐོང་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ལས་ རིམ་པ་བཞིན་དུ་ རྒྱ་གར་ལུ་ ཡིག་མཁན་ཚུ་གིས་ ཏ་ལའི་འདབ་མ་དང་སེམས་ཅན་གྱི་པགས་ཀོ། རས་གཞི་ཚུ་ནང་ འབྲི་སྲོལ་བྱུང་ནུག། དེ་བཟུམ་སྦེ་ ཧི་མ་ལ་ཡའི་རི་བརྒྱུད་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་ དཔེར་ན་ བོད་དང་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཚུ་ནང་འབད་བ་ཅིན་ འདེལ་ཤིང་གི་པགས་ཀོ་དང་ ཨ་ག་རུའི་པགས་ཀོ་ཚུ་ལས་ ཤོག་ཀུ་བཟོ་སྟེ་ ཡིག་མཁན་ཚུ་གིས་ ལག་ལེན་འཐབ་སྟེ་སྡོད་ཡོདཔ་ཨིན་པས། གཞན་རྒྱལ་ཁབ་ཚུ་ནང་ ཤོག་ཀུ་ལྷམ་པ་མ་འདྲཝ་ལེ་ཤ་ཡོད་རུང་ ང་་བཅས་རའི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་འབད་བ་ཅིན་ དུས་རབས་ ༨ པའི་ནང་ འདེལ་ཤིང་ཕྱི་ནང་གི་པགས་ཀོ་དཀར་ནག་གཉིས་ལས་ འདེལ་ཤོག་དཀར་ནག་གཉིས་བཟོ་བའི་སྲོལ་ དར་ཁྱབ་བྱུང་མི་དེ་ཨིན་མས། དེ་ཡང་ གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་བོད་ལུ་བྱོན་ཞིནམ་ལས་ བསམ་ཡས་སྒྲ་སྒྱུར་ལོ་ཙཱའི་གླིང་ལུ་ རྒྱ་ཆོས་བོད་སྐད་ཐོག་ལུ་ སྐད་སྒྱུར་འབད་དེ་ ཡིག་ཐོག་ལུ་འབྲི་བའི་སྐབས་ཤོག་ཀུ་མ་ལངས་པར་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ལས་ འདེལ་ཤོག་དོ་དོ་སྦེ་ཕུལ་ཡོདཔ་དང་ ཤུལ་ལས་ཤོག་ཀུ་ཕུལ་བའི་བཀའ་དྲིན་དགའ་ཚོར་སྦེ་ རྒྱལཔོ་ཁྲི་སྲོང་ལྡེའུ་བཙན་གྱིས་ གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེན་འབྲུག་ལུ་ལོག་འབྱོན་པའི་སྐབས་ ལོ་ཙཱ་བ་ལྡན་མ་རྩེ་མང་གུ་རུའི་ཕྱག་ཞུ་མི་སྦེ་བཏང་གནང་སྟེ་ འབྲུག་ལུ་ཡི་གུ་འགོ་དང་པ་བརྩམས་གནང་བའི་ལོ་རྒྱུས་ཚུ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། དེ་འབདཝ་ལས་བརྟེན་ཏེ་ ང་བཅས་རའི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ འདེལ་ཤོག་བཟོ་ནིའི་རིག་རྩལ་འདི་ ཧེ་མ་ལས་ར་ཡོདཔ་མ་ཚད་ སྲོལ་རྒྱུན་འདི་ད་ལྟོའི་བར་ན་ཡང་མ་ཉམས་པར་ཡོདཔ་ཨིན། འདེལ་ཤོག་འདི་ འདེལ་ཤིང་ཟེར་མི་ཤིང་དེ་གི་པགས་ཀོ་གིས་བཟོཝ་ཨིན། ཤིང་འདི་ས་ཁ་མཐོ་ས་ལུ་མ་གཏོགས་ས་ཁ་དམའ་ས་ལུ་རྩ་ལས་མ་སྐྱེསཝ་ཨིན་པས། དེ་ཡང་ རྒྱ་མཚོའི་ཁོད་སྙོམ་ལས་ མི་ཊར་ ༢༠༠༠ དང་ ༣༠༠༠ དེ་ཅིག་གི་བར་ན་ རང་བཞིན་གྱིས་སྐྱེཝ་ཨིན། ཤིང་འདི་ གནམ་སོ་ཁའི་དུས་ལུ་ མེ་ཏོག་དཀརཔོ་སྦེ་ཤརཝ་ཨིན། ཤིང་གི་པགས་ཀོ་བཤུས་ནིའི་དུས་ཚོད་འདི་ གནམ་བྱཱར་དགུན་མེད་པར་བཏུབ་ནི་ཨིན་རུང་ ཤོག་ཀུ་བཟོ་མི་ཚུ་གིས་ བྱ་སྟབས་བདེ་ཐབས་ལུ་ མང་ཤོས་ཅིག་གནམ་དགུན་ལུ་ པགས་ཀོ་བཤུས་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། ཤིང་འདི་ འབྲུག་ཤར་ནུབ་དང་དབུས་ཕྱོགས་ཀྱི་ས་གནས་ག་ཏེ་ལུ་ཡང་སྐྱེ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་རུང་ བཀྲིས་གཡང་རྩེ། མོང་སྒར། ཆུ་ཁ། བཀྲིས་སྒང་། དབང་འདུས་ཕོ་བྲང་། ཀྲོང་གསར། གཞལམ་སྒང་ཚུ་ནང་ འབོར་ཆེ་ཏོག་ཏོ་སྦེ་སྐྱེ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། འདེལ་ཤོག་བཟོ་ཐངས་ལུ་ལྷམ་པ་མ་འདྲཝ་ རས་ཤོག་དང་ཚར་ཤོག་ཟེར་གཉིས་སྦེ་བཟོ་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིན། དང་པ་རས་ཤོག་བླུག་ཐངས་འདི་འབད་བ་ཅིན། ཧེ་མ་ར་ ཤིང་གི་པགས་ཀོ་འདི་ ལེགས་ཤོམ་སྦེ་བསལ་ཏེ་ ཆུ་ནང་སྦངས་ཞིནམ་ལས་ ལེགས་ཤོམ་ཆུ་འཁྱུ། འཁྱུ་ཚརཝ་ཅིག་ ཁྲོ་དང་ཟངས་ཀྱི་ཧོད་སྦོམ་ཅིག་ནང་ སྒོ་ཐལ་གྱི་ཆུ་བླུགས་ཏེ་ བཙོ་ཚོད་རན་ཏོག་ཏོ་སྦེ་བཙོ། བཙོ་ཚར་མི་འདི་ རྡོ་ལེབ་གུར་ ཤིང་གི་ཐོཝ་གིས་ལེགས་ཤོམ་སྦེ་བརྡུངས་ཏེ ཇ་སྲུམ་གི་ནང་ལུ་བླུགས་ཏེ་ལེགས་ཤོམ་སྦེ་བསྲུ་དགོ། དེ་ལས་ རས་ཤོག་གི་སྒྲོམ་ཆེ་ཆུང་དང་སྟུག་སྲབ་ཀྱི་དགོས་མཁོ་དང་བསྟུན་ཏེ་ ཤོག་ཀུའི་རྫས་རན་ཏོག་ཏོ་སྦེ་བླུགས་ཞིནམ་ལས་ ཆུ་རྫིང་གི་ཐོག་ལུ་ སྙོམས་ཏོག་ཏོ་སྦེ་སྙོམས་ཏེ་ ཤོག་སྒྲོམ་ནང་གི་ ཆུ་ག་ར་འཛགས་ཚརཝ་ཅིག་ ཉིམ་ནང་བསྐམ་དགོ། ཤོག་ཀུ་འདི་གི་ ཚེ་ཚད་ཡུན་རིངམོ་སྦེ་ཐུབ་དོ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ པགས་ཀོ་སྒོ་ཐལ་གྱི་ཆུ་ནང་བཙོ་བཙོཝ་འབད་ནི་འདི་གིས་ འབུཔ་གིས་རྩ་ལས་མ་ཟ་བར་ ལེགས་ཤོམ་སྦེ་སྡོདཔ་ཨིན། གཉིས་པ་ ཚར་ཤོག་བླུག་ཐངས་འདི་འབད་བ་ཅིན་ ཤོག་ཀུ་བླུག་སའི་གཞི་སྒྲོམ་ཚར་གྱིས་འཐག་སྟེ་ བཟོ་མིའི་ནང་ལུ་ ཤོག་ཀུ་བླུག་མི་འདི་ལུ་ ཚར་ཤོག་ཟེར་སླབ་ཨིན། མ་གཞི་ རས་ཤོག་དང་ཚར་ཤོག་གཉིས་བླུག་ནིའི་དོན་ལུ་ ལཱ་གི་གོ་རིམ་ཚུ་ཅོག་འཐདཔ་ཨིན་རུང་ བླུག་སའི་གཞི་སྒྲོམ་དང་ བསྐམ་ཐངས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ཡང་ ཚར་གྱིས་འཐག་སྟེ་ཡོད་མི་གཞི་འདི་ནང་བླུགས་ཞིནམ་ལས་ ཆུ་རྫིང་ནང་སྙོམས་ཏོག་ཏོ་བཟོ་སྟེ་ སྐར་མ་གཉིས་གསུམ་ཅིག་གི་རིང་ལུ་ཆུ་འཛག་བཅུག་སྟེ་ ཨེན་ཏ་སྙོམས་ཏོག་ཏོ་གུར་ ཚར་ཤོག་ལེབ་གྲངས་ ༣༠ དང་ ༤༠ གི་བར་ན་རྩང་དུམ་གྱིས་རྟགས་བཀལ་ཏེ་ ཤོག་ཀུ་ ༡༠༠ དང་ ༢༠༠ དེ་ཅིག་བརྩིགས་ཞིནམ་ལས། ཐོག་ཁར་ལས་ཨེན་ཏ་ལྗིད་ཅན་གྱིས་ཨེབ་བཞག་ནི་དང་ དེའི་ཐོག་ཁར་རྡོ་དང་ལྕགས་ལ་སོགས་པ་ ཨེན་ཏའི་ཟུར་མཐའ་གཉིས་ལུ་ལྗིད་ཚད་འདྲན་འདྲ་བཀལ་ཏེ་ ཉིན་བཞག་གཅིག་དེ་ཅིག་བཞག་དགོ། དེ་ལས་ ཐོག་ཁར་བཀལ་མི་ ཨེན་ཏ་དང་རྡོ་དེ་ཚུ་ཕབ་སྟེ་ ས་དང་གྱང་སྙོམས་ཏོག་ཏོ་གུར་སྦྱར་ཏེ་ ལེགས་ཤོམ་སྦེ་བསྐམ་དགོཔ་ཨིན། མདོར་བསྡུ་བ་ཅིན་ འདེལ་བཟོ་དེ་ཡང་ དང་ཕུ་ལས་དར་སྲོལ་ཡོད་པའི་ལམ་སྲོལ་བཟང་པོ་ཅིག་ཨིན་པའི་ཁར་ ད་རེས་ནངས་པ་ཡང་ སྲོལ་རྒྱུན་འདི་མི་ཉམས་རྒྱུན་སྐྱོང་དང་ ཉམས་པ་སོར་ཆུད་འབད་དེ་ཡོདཔ་ཨིན། འདེལ་བཟོ་འདི་ ཧེ་མ་འབད་བ་ཅིན་ ལཱ་ག་ར་མི་གིས་འབད་དགོ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་རུང་ དེང་སང་དུས་ཀྱི་འགྱུར་བ་དང་བསྟུན་ འཕྲུལ་རིག་མ་འདྲཝ་གི་ཐོག་ལས་ འབད་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། དེ་མ་ཚད་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ས་གནས་ལ་ལུ་ཅིག་ནང་ འདེལ་བཟོའི་བཟོ་གྲྭ་ཁང་ཡང་གཞི་བཙུགས་འབད་དེ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ དེང་སང་གི་དུས་ལུ་འདེལ་བཟོ་འདི་ དངུལ་གྱི་འོང་འབབ་བཟོ་སའི་གཞི་ཅིག་ཡང་ཨིན་པས་གོ། ཁུངས་གཏུག། ཀེ་ཨེམ་ཀྲི་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། (༢༠༠༤) ལྷོའི་ཆོས་འབྱུང་འཇམ་མགོན་སྨོན་མཐའི་ཕྲེང་བ། ཐིམ་ཕུག། ཀེ་ཨེམ་ཀྲི་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། མཁན་པོ་ཕུན་ཚོགས་བཀྲ་ཤིས། (༢༠༠༣) འབྲུག་གི་བཟོ་རིགས་བཅུ་གསུམ་གྱི་བཤད་པ་མཁས་པའི་དགའ་སྟོན། ཐིམ་ཕུག། སྐལ་བཟང་གཞན་ཕན། ང་ལུགས་ཤེས་བྱ། ༉ ཐགས་བཟོ་འདི་ཡང་ ཧེ་མ་ སངྱས་ཞལ་བཞུགས་པའི་སྐབས་ལས་ར་ བྱུང་བྱུངམ་ཨིན་མས། དེ་ཡང་ ཧེ་མ་ སངྱས་ཞལ་བཞུགས་པའི་སྐབས་ འབྲུག་མི་ཚུ་ལུ་ ཁ་བ་རི་བྲག་པ་ཟེར་སླབ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་ནང་གི་མི་ཚུ་ འཚོ་བ་སྐྱོང་ནིའི་དོན་ལུ་ཟས་དང་ ལུས་ཤ་ཁྲག་གནས་ནིའི་དོན་ལུ་ཁྱིམ། ཕྱིའི་འབྱུང་བ་ལས་སྐྱོབས་ནིའི་དོན་ལུ་ རས་གོས་ཚུ་རང་བཞིན་གྱིས་བཟོ་ཤེས་པའི་བཟོ་རིག་གི་རྣམ་དཔྱོད་ཚུ་ ཧེ་མ་ལས་ཡོདཔ་སྦེ་བཤད་དེ་འདུག། རིམ་པ་བཞིན་དུ་ ཁ་བ་རི་བྲག་གི་ཡུལ་འདི་ མོན་ཡུལ་ཟེར་བའི་ མིང་གི་ཐ་སྙད་ལུ་ རང་བཞིན་གྱིས་གྱུར་ཏེ་ གནས་པའི་སྐབས་ མོན་པའི་མི་ཚུ་གིས་ ཤ་ཁྲག་ལུ་ལོངས་སྤྱོད། ཤིང་དང་ཤོམ་འདབ་ཚུ་ལས་ གོ་ལ་ཚུ་འཐག་སྟེ་ གྱོན་པའི་སྲོལ་བྱུང་ཡོདཔ་ཨིན་པས། ཤུལ་ལས་ དུས་རབས་ ༨ པའི་ནང་ གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་འབྲུག་ཡུལ་ལུ་འབྱོན་པའི་སྐབས་ལུ་ མི་ཆེན་དང་དཔོན་ཆེན་ཚུ་གིས་ དར་གོས་ཀྱི་ན་བཟའ་བཞེས་ནི་དང་། མི་དཀྱུས་མ་ཚུ་གིས་ ཟྭོ་ཆག་གཡུ་རས་ལས་འཐག་པའི་གོ་དང་ སེམས་ཅན་གྱི་པགས་ཀོ་ལས་བཟོ་བའི་གོ་ཚུ་གྱོན་སྲོལ་བྱུང་ཡོདཔ་ཨིན་པས། དེ་བཟུམ་སྦེ་ ས་ཁ་མཐོ་སར་སྡོད་མི་ཚུ་གིས་ སེམས་ཅན་གྱི་པགས་ཀོ་ལས་བཟོ་བའི་གོ་ལ་དང་ ས་ཁ་དམའ་སར་སྡོད་མི་ཚུ་གིས་ ཟྭོ་ཆག་གཡུ་རས་ཚུ་ལས་འཐག་པའི་གོ་ལ་ཚུ་གྱོན་སྲོལ་འདུག། དུས་རབས་ ༡༧ པའི་ནང་ལས་ ཁྱིམ་མཚེས་རྒྱལ་ཁབ་ལས་ ཐེར་མ་དང་སྣམ་བུའི་གོ། གོས་ཆེན། ཀ་བལ་གྱི་སྐུདཔ་ལས་འཐག་པའི་སྐམ་འཐགམ། ལ་སོགས་པ་ཚུ་བྱུང་ནུག། ད་རེས་ནངས་པ་འབད་བ་ཅིན་ རྒྱལ་ཁབ་གོང་འཕེལ་གྱི་འགྱུར་བ་དང་བསྟུན་ ཁྱིམ་མཚེས་རྒྱལ་ཁབ་དང་གཞན་རྒྱལ་ཁབ་ཚུ་ལས་ སྐུདཔ་མ་འདྲཝ་ཐོན་ཏེ་ཡོད་ནི་འདི་གིས་ གོ་དང་དཀྱི་ར་ཚུ་མེ་ཏོག་མ་འདྲཝ་གིས་བརྒྱན་ཏེ་ ཐགས་བཟོ་རིག་པ་འདི་ གོང་འཕེལ་སྦོམ་སྦེ་ར་འགྱོ་སྟེ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ གོ་དང་དཀྱི་རའི་དབྱེ་བ་ཡང་ སྤང་རྩེ། སེར་ཁྲ། ཨ་ཐང་དམར་ཁྲ། གཡུ་འཐགམ། ཐགས་རས། ཧོར་ཁྲ། འཇའ་འགྲིགསམ། ཟེར་བའི་དཔེ་གསར་གྱི་རིགས་དང་ སྨན་ཙེ་དམར་ཁྲ། ལུང་སེརམ། སྒྲོམ་ཅུང་ཅནམ། མོན་འཐག། སྔོ་གཤམ། སྐུད་ཤུད་ཐགས་ར་ལ་སོགས་པའི་མེ་ཏོག་ཅན་གྱི་འཐག་འཐགཔ་དབྱེ་བ་མ་འདྲཝ་ལེ་ཤ་ཡོདཔ་ཨིན། དང་ཕུའི་དུས་ལུ་འབད་བ་ཅིན་ རས་གོ་འཐག་སྟེ་གྱོན་སྲོལ་ཡོད་མི་འདི་ ངོ་མ་ར་ ཉི་ཆར་དང་རླུང་ཚུ་ལས་ སྐྱོབས་ནིའི་དོན་ལུ་ཨིན་པས། དེ་ཡང་ ཧེ་མ་ སྡོད་སའི་ཁྱིམ་ཟེར་མེད་པར་ བྱག་ཕུག་དང་ཤིང་གི་རྩ་བར་སྡོད་པའི་སྐབས་ གོ་ལའི་དགོས་པ་ངོ་མ་ར་ ཉིམ་གིས་མི་འཚིག་ནི་དང་། ཆར་རླུང་ལ་སོགས་པ་ཚུ་གིས་གྱང་ནི་ལས་ བསྲུང་ནིའི་ཐབས་ལུ་ ཤིང་གི་ཤོམ་འདབ་དང་རུ་ཤིང་ལས་འཐག་པའི་གོ་ལ་ཚུ་ གྱོན་ཏེ་སྡོད་ཡོདཔ་ཨིན་པས། ཤུལ་ལས་ མིའི་མནོ་བསམ་ཚུལ་མཐུན་སྦེ་གཏང་ཤེསཔ་འགྱོ་བའི་དུས་ལུ་ རང་ལུ་བལྟ་སྟེ་ངོ་ཚ་ནི་དང་ གཞན་ལུ་བལྟ་སྟེ་ ཁྲེལ་ཡོདཔ་གྱུར་ཏེ་ དེ་ཚུ་བསྲུང་ནིའི་དོན་ལུ་ རྒྱུ་ག་ཅི་ལས་འབད་རུང་འཐག་ཏེ་ ཁོད་སྟོད་དང་ཁོད་སྨད་ཚུ་བཀབ་སྟེ་ གྱོན་སྲོལ་བྱུང་ནུག། དེ་ལས་ རིམ་པ་བཞིན་དུ་ གོ་དང་དཀྱི་ར་ཚུ་འཐག་སྟེ་ གཟུགས་ཀྱི་མཛེས་རྒྱན་གཙོ་བོ་སྦེགྱོན་པའི་སྲོལ་བྱུང་ནུག། ད་རེས་ནངས་པའི་དུས་ལུ་འབད་བ་ཅིན་ ཐགས་བཟོ་འདི་ མང་ཤོས་ཅིག་ ཨམ་སྲུ་ཚུ་གིས་འཐག་དོ་ཡོདཔ་དང་ ཐགས་བཟོ་འདི་ལས་བརྟེན་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ས་གནས་ལ་ལུ་ཅིག་ནང་ དངུལ་གྱི་འོང་འབབ་བཟོ་ནིའི་ཐབས་ལམ་གཙོ་བོ་ཅིག་སྦེ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ དེ་ལས་བརྟེན་ ཁྱིམ་མཚེས་རྒྱལ་ཁབ་ཚུ་ལས་ འཕྲུལ་གྱིས་འཐག་སྟེ་ཡོད་པའི་ གོ་དང་དཀྱི་ར་ཚུ་ ནང་འདྲེན་འབད་མ་དགོ་པར་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རང་མགོ་རང་འདྲོང་གི་ དམིགས་ཡུལ་གྲུབ་ཐབས་ལུ་ཡང་ ཕན་ཐོགས་ཡོདཔ་ཨིན། རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ ཐགས་བཟོ་མི་ཉམས་གོང་འཕེལ་དང་ ཉམས་པ་སོར་ཆུད་ཀྱི་དོན་ལུ་ མི་དབང་ཨ་ཞེ་སངྱས་ཆོས་སྒྲོན་དབང་ཕྱུག་མཆོག་གི་སྐྱབས་འཛིན་གྱི་འོག་ལུ་ རྒྱལ་འཛིན་ཐགས་རིགས་སློབ་སྡེ་ཟེར་ ཁེབ་ས་མེད་པའི་མི་སྡེ་ལས་ཚོགས་ཅིག་ གཞི་བཙུགས་མཛད་གནང་སྟེ་ཡོད་མི་འདི་གིས་ ན་གཞོན་དང་ཨམ་སྲུ་ཚུ་ལུ་ ཐགས་རིགས་ཀྱི་སྦྱོང་བརྡར་ཚུ་ཡང་ གནང་དང་གནང་བཞིན་ཡོདཔ་ཨིན། མདོར་བསྡུ་བ་ཅིན་ ཐགས་བཟོ་འདི་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ ཧེ་མ་ལས་དར་ཏེ་ཡོད་པའི་ རང་ལུགས་སྔར་སྲོལ་བཟང་པོ་ ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཁྱད་ཆོས་ཅིག་ཨིན་པའི་ཁར་ འཕྲུལ་རིག་གིས་འཐག་སྟེ་ཡོད་པའི་གོ་དང་དཀྱི་ར་ཚུ་དང་གཅིག་ཁར་ རྩ་ལས་མ་འདྲ་བའི་མེ་ཏོག་གི་རྣམ་པ་ཚུ་ བཀྲིས་རྟགས་བརྒྱད་དང་ གཞན་ཡང་ མེ་ཏོག་གི་རིགས་མ་འདྲཝ་ལེ་ཤ་སྦེ་ འཐག་སྲོལ་ཡོད་པའི་ཁར་ སྤུས་ཚད་ཡང་གནམ་མེད་ས་མེད་ལེགས་ཤོམ་འོངམ་ཨིན། ཐགས་བཟོ་འདི་མང་ཤོས་ཅིག་ ཨམ་སྲུ་ཚུ་གིས་འཐག་དོ་ཡོད་པའི་ཁར་ འབྲུག་ཤར་ཕྱོགས་རྫོང་ཁག་ཚུ་ནང་ ཁྱབ་ཆེ་ཏོག་ཏོ་སྦེ་ འཐག་སྲོལ་ཡོད་པའི་བཟོ་རིགས་བཅུ་གསུམ་གྱི་ནང་གསེས་ཅིག་ཨིན་ནོ། ཁུངས་གཏུག། ཀེ་ཨེམ་ཀྲི་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། (༢༠༠༤) ལྷོའི་ཆོས་འབྱུང་འཇམ་མགོན་སྨོན་མཐའི་ཕྲེང་བ། ཐིམ་ཕུག། ཀེ་ཨེམ་ཀྲི་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། མཁན་པོ་ཕུན་ཚོགས་བཀྲ་ཤིས། (༢༠༠༣) འབྲུག་གི་བཟོ་རིགས་བཅུ་གསུམ་གྱི་བཤད་པ་མཁས་པའི་དགའ་སྟོན། ཕིམ་ཕུག། སྐལ་བཟང་གཞན་ཕན། ང་ལུགས་ཤེས་བྱ། ༉ ང་བཅས་རའི་དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ནང་ བླུགས་བཟོ་དེ་ཡང་ དང་ཕུ་ལས་དར་ཁྱབ་བྱུང་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། དེ་ཡང་ མཆོད་ཆའི་རིགས་དཔེར་ན་ རྡོ་རྗེ་དང་དྲིལ་བུ། ཏིང་ཤག་དང་ ཕྲིན་ལས་ཀྱི་ལག་ཆའི་རིགས་ ཕུར་པ་དང་དགྲ་སྟ་ཚུ་དང་། གཞན་ཡང་ སྐུ་འདྲ་ཚུ་ བླུགས་བཟོ་རིག་པ་ལས་བརྟེན་ཏེ་བྱུང་བྱུངམ་ཨིན་མས། བླུགས་བཟོ་ལུ་དབྱེ་བ་ཅིན་ བྱེ་བླུགས་དང་སྤྱ་བླུགས་ཟེར་ ལྷམ་པ་མ་འདྲཝ་གཉིས་ཡོདཔ་ཨིན་པས། དང་པ་ བྱེ་བླུགས་ཟེར་མི་འདི་ སྐུ་དང་མཆོད་ཆས་ཚུ་བླུག་པའི་སྐབས་ སྐུ་རང་འབྱུང་དང་ ཡང་ན་ དུམ་བུར་བཅད་དེ་བསྐལ་པའི་བྱེམ་གྱི་ནང་ལུ་ འབུར་འཐོན་ནིའི་དོན་ལུ་ ཟངས་དང་གསེར། དངུལ་ཚུ་བཞུ་སྟེ་རྒྱུ་ལམ་གྱི་ཐོག་ལས་བླུགས་ཏེ་བཟོ་མི་འདི་ལུ་ བྱེ་བླུགས་ཟེར་སླབ་ཨིན་པས། བྱེ་བླུགས་འདི་ལཱ་འཇམ་པའི་ཁར་ སྤྱ་བླུགས་དང་ཕྱདཔ་ད་མགྱོགས་ནི་ཨིན་མས། སྤྱ་བླུགས་ཟེར་མི་འདི་ སྐུ་དང་གཞན་ག་ཅི་ར་བླུགས་རུང་ དང་པ་ར་ སྤྱ་ཚིལ་གྱིས་དངོས་སྤྱད་ཀྱི་རྣམ་པ་ལེགས་ཤོམ་སྦེ་བཟོ་སྟེ་ འདམ་དང་ནོར་གྱི་ཨ་བ་སླ་བསྲེས་རྐྱབ་ཞིནམ་ལས་ གར་སླ་རན་ཏོག་ཏོ་བཟོ་སྟེ་ ཕྱི་ཁ་ལས་དབུར་ཏེ་ ཉི་གྲིབ་ནང་ཚར་ལེ་ཤ་བསྐམ་དགོཔ་ཨིན། འདམ་གྱི་ནང་ལུ་ཡོད་པའི་དངོས་སྤྱད་སྤྱ་ཚིལ་གྱིས་བཟོ་སྟེ་ཡོད་མི་འདི་ བཞུ་ནི་དང་འདམ་འདི་བསྐམ་ནིའི་དོན་ལུ་ མེ་མ་བཏུབ་བཏུབ་སྦེ་གཏང་དགོ། དེའི་ནང་ལུ་ རྒྱུ་ག་ཅི་བླུགས་ཡོད་རུང་བཞུ་སྟེ་ བླུག་མི་དེ་ལུ་ སྤྱ་བླུགས་ཟེར་སླབ་ཨིན་པས། འབྲུག་ལུ་བླུགས་བཟོ་འདི་ ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེ་དང་རྒྱལ་སྲས་བསྟན་འཛིན་རབ་རྒྱས། སྡེ་སྲིད་ ༡༦ པ་ བསོད་ནམས་ལྷུན་གྲུབ་ ཡང་ན་ གཞི་དར་གྱི་སྐབས་ལུ་དང་ ལྷག་པར་དུ་ ཐ་བྲག་དགོན་པའི་བླམ་རིམ་འབྱོན་ཚུ་ ཕུར་པའི་ཉམས་བཞེས་མཛདཔ་ལས་ གཙང་མཁན་ཆེན་འཇམ་དབྱངས་རྒྱ་མཚོའི་དངོས་སློབ་ རྒྱ་མཚོ་རྣམ་དྲུག་གི་སྐབས་ལུ་ མཚན་མ་རྫས་ཀྱི་ཕུར་པ་ཨེ་ཁྲམ་དང་ རྡོ་རྗེ་དྲིལ་བུ་ཚུ་ བླུག་པའི་ས་དོང་གི་ཤུལ་ ཐ་བྲག་དགོན་པ་ལུ་ ད་ལྟོའི་བར་ན་ཡང་མཐོང་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་ལས་ རྒྱལ་སྲས་བསྟན་འཛིན་རབ་རྒྱས་ཀྱི་སྐབས་ བྱེ་བླུགས་དང་སྤྱ་བླུགས་གཉིས་ཀྱི་ཐོག་ལས་ རྡོ་རྗེ་དྲིལ་བུ་དང་ཕུར་པ། གང་གཟར་བླུགས་གཟར། ཏིང་ཤག། སྐུ་བླུགས་བླུགསཔ་ཚུ་ ད་ལྟོའི་བར་ན་ཡང་ འབྲུག་པའི་རྫོང་གཞིས་དང་དགོན་སྡེ་ལ་ལུ་ཅིག་ནང་ མཇལ་ནི་ཡོདཔ་ཨིན་པས། དེ་བསྒང་ རྒྱ་བོད་དང་ཧོར་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་ག་ཏེ་ལུ་ཡང་མེད་པའི་དྲིལ་བུ་སྐད་སྙན་དང་བཟོ་བཀོད་ཁྱད་པར་འཕགས་པའི་ལྷོ་དྲིལ་ཟེར་འགངས་ཅན་དང་བརྩི་མཐོང་སྦོམ་ཡོད་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཚུ་ཡང་འདུག། དེ་ལས་རིམ་པ་བཞིན་དུ་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ བླུགས་བཟོ་མཁས་པ་ལེ་ཤ་བྱོན་ཏེ་ མཆོད་ཆས་ཀྱི་རིགས་མང་རབས་ཅིག་བླུགས་གནང་ཡོདཔ་མ་ཚད་ གཞུང་གིས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༧ ལུ་ ཐིམ་ཕུག་ལུ་ བླུགས་བཟོའི་སྡེ་གསརཔ་གཞི་བཙུགས་གནང་ཡོདཔ་ཨིན་པས། བླུགས་བཟོའི་ལཱ་འབད་བའི་སྐབས་ ལག་ཆ་ག་ཅི་ར་དགོཔ་ཨིན་ན་ཟེར་བ་ཅིན་ གསེར་དངུལ་ཟངས་ཚུ་བཞུ་སའི་བཞུ་ཀོང་ཆེ་ཆུང་དང་ མེ་ཐབ་ཀྱི་ནང་ལུ་ རྡོ་སོལ་ནགཔོ་དང་ ཤིང་ས་ཀྲག་གི་སོལ་མོ་ཚུ་བླུག་དགོཔ་ཨིན། དེ་ལས་ བྱེ་བླུགས་ཀྱི་སྐབས་ལུ་འབད་བ་ཅིན་ བསྐལ་པའི་བྱེམ་བརྔོ་ནིའི་དོན་ལུ་ ལྕགས་ཀྱི་སླ་ང་ཆེ་ཆུང་དང་ བྱེམ་བསིག་ཚགས་ཆེ་ཆུང་། བྱེམ་བརྫི་ནིའི་ཧོད་ཆེ་ཆུང་། བྱེ་འདམ་བཀང་སྟེ་ ཕུར་པ་དང་སྐུ་གི་བཟོ་དབྱིབས་བཟོ་ནིའི་ལྕགས་ལེབ་དང་ ཡང་ན་ ཤིང་གི་གཞོང་པ་ཆེ་ཆུང་དང་ ཤིང་གི་ཐོཝ། དེ་ལས་བྱེ་དམ་འབར་འབུར་ཚུ་སྙོམས་ཏོག་ཏོ་བཟོ་ནིའི་དོན་ལུ་ ཀྲེག་ནིའི་གྱི་ཅུང་། ཀོཝ་དང་འཕྲུལ་ཆས་མ་འདྲཝ་ཚུ་དགོཔ་ཨིན། གཞན་ཡང་ རི་མོ་གསལ་རི་རི་མ་ཐོན་པ་ཅིན་ སྤྲོས་བརྐོ་རྐྱབ་སྟེ་བཟོ་ནིའི་དོན་ལུ་ གཟོང་ཆེ་ཆུང་དང་ཐོཝ། གསེག་རྡར་གྲུ་གསུམ། ཟུར་བཞི། ཟླུམ་པོ་དང་ཟླ་གམ་སྣ་ཚོགས་དགོ་ནི་ཨིན་རུང་ བླུགས་བཟོ་རང་སོའི་ལུགས་སྲོལ་དང་བསྟུན་ཏེ་ དགོས་མཁོའི་ལག་ཆ་སྣ་ཚོགས་དགོཔ་ཨིན་པས། མདོར་བསྡུ་བ་ཅིན་ བླུགས་བཟོ་རིག་པ་དེ་ཡང་ ང་བཅས་རའི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ སྔོན་གོང་ལས་དར་ཏེ་ཡོད་པའི་ལམ་སྲོལ་བཟང་པོ་ཅིག་ཨིན་པའི་ཁར་ མང་ཆེ་ཤོས་ཅིག་ སྐུ་དང་མཆོད་ཆས་ཀྱི་རིགས་ཚུ་ བླུགས་བཟོ་སྦེབཟོ་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། བླུགས་བཟོ་ལུ་ བྱེ་བླུགས་དང་སྤྱ་བླུགས་ཟེར་ དབྱེ་བ་གཉིས་ཡོདཔ་ཨིནམ་དང་ ལུགས་གཉིས་ཆ་ར་ འབྲུག་ལུ་ཁྱབ་ཆེཝ་སྦེ་ དར་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། བླུགས་བཟོ་འདི་ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་ལམ་སྲོལ་རྙིངམ་ཅིག་ཨིནམ་ལས་ མི་ཉམས་གོང་འཕེལ་གཏང་ནི་དང་ ཉམས་པ་སོར་ཆུད་འབད་དེ་བཞག་དགོཔ་འདི་ གནམ་མེད་ས་མེད་གལ་ཆེ་ཤོས་ཅིག་ཨིན་ནོ། ཁུངས་གཏུག། ཀེ་ཨེམ་ཀྲི་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། (༢༠༠༤) ལྷོའི་ཆོས་འབྱུང་འཇམ་མགོན་སྨོན་མཐའི་ཕྲེང་བ། ཐིམ་ཕུག། ཀེ་ཨེམ་ཀྲི་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། མཁན་པོ་ཕུན་ཚོགས་བཀྲ་ཤིས། (༢༠༠༣) འབྲུག་གི་བཟོ་རིགས་བཅུ་གསུམ་གྱི་བཤད་པ་མཁས་པའི་དགའ་སྟོན། ཐིམ་ཕུག། སྐལ་བཟང་གཞན་ཕན། ང་ལུགས་ཤེས་བྱ། ༉ ང་བཅས་རའི་དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ དུས་རབས་ ༧ པའི་ནང་ གཙུག་ལག་ཁང་འགོ་དང་པ་ བུམ་ཐང་བྱམས་པ་ལྷ་ཁང་དང་ སྤ་རོ་སྐྱིད་ཆུ་ལྷ་ཁང་གཉིས་བཞེངས་གནང་པའི་སྐབས་ ལྷ་ཁང་གི་འོག་གི་རྨང་གཞི་ལས་འགོ་བཟུང་སྟེ་ཐོག་གཡབ་ཚུན་ རྡོ་རྩིག་ལུ་གཙོ་བོར་བཟུང་སྟེ་བཞེངས་ཡོདཔ་ལས་ རྡོ་བཟོ་རིག་པ་འདི་ དེ་བསྒང་ལས་རང་བྱུང་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། དེ་མ་ཚད་ ང་བཅས་རའི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ ལྷའི་ཞལ་ཡས་ཁང་དང་རྒྱལ་པོའི་ཕོ་བྲང་། ཐུགས་རྟེན་མཆོད་རྟེན། ཕྱིའི་ལྕགས་རི་དང་ནང་གི་རྡོ་གཅལ། འཇིག་རྟེན་ཕལ་པའི་ཁྱིམ་དང་ ཐ་ན་ས་ཞིང་གི་རཝ་ཅིག་ལས་འགོ་བཟུང་སྟེ་ རྡོ་བཟོ་རིག་པ་ལུ་བརྟེན་ཏེ་བཟོ་སྲོལ་ཡོདཔ་ལས་ རྡོ་བཟོ་རིག་པ་འདི་ ང་བཅས་ཚུ་ལུ་ ཉེ་བར་མཁོ་བའི་རིག་པ་ཅིག་ཨིན། དེ་ལས་ དུས་རབས་ ༩ པའི་ནང་ ལྷ་སྲས་གཙང་མ་འབྲུག་ལུ་བྱོན་པའི་བསྒང་འབྲུག་པའི་རྡོ་བཟོ་བོ་ཚུ་གིས་ཕོ་བྲང་ག་ར་ རྡོའི་མཁར་བརྩིགས་ཏེ་བཟོ་ཡོདཔ་ལས་ ལྷ་སྲས་གཙང་མའི་མཁར་ཟེར་བྱུང་ནུག། དེ་བཟུམ་སྦེ་ དུས་རབས་ ༡༡ པའི་ནང་ ལྷུན་རྩེ་རྫོང་ཁག་ ས་གནས་ཨུམ་གླིང་བང་སོ་ཟེར་སར་ བང་སོ་ཆོས་རྗེའི་ཕོ་བྲང་གི་ ཕྱི་ནང་དང་ཐོག་ཕུབ་ག་ར་ རྡོ་ལས་གྲུབ་སྟེ་ཡོད་མི་ དཔེར་ན་ ཅོག་ཙེ་དང་གདན་ཁྲི། ཉལ་ཁྲི་དང་སྣོད་གཞོང་ཚུ་ ད་ལྟོའི་བར་ན་ཡང་ སའི་འོག་ལུ་གནོད་སྐྱོན་ག་ནི་ཡང་མེད་པར་མཐོང་ནི་ཡོདཔ་ལས་ འབྲུག་ལུ་རྡོ་བཟོ་མཁས་པ་ཚུ་ དེ་བསྒང་ལས་ར་ཡོདཔ་ཨིནམ་ཤེས་ཚུགས་པས། དེ་ལས་ དུས་རབས་ ༡༣ པའི་ནང་ རྒྱལ་བ་ལྷ་སྣང་པ་གིས་ ཐིམ་ཕུག་རྡོ་སྔོན་རྫོང་འདི་ཡང་ ནང་གི་ཕོ་བྲང་དང་ཕྱིའི་ལྕགས་རི་ཚུ་ག་ར་ རྡོ་རྩིག་ལས་གྲུབ་གྲུབ་ཨིནམ་མ་ཚད་ རྡོ་རྩིག་དེ་ཡང་ ཧེ་མ་དུས་ ༧ པའི་ནང་གི་རྡོ་རྩིག་ཚུ་དང་ཕྱདཔ་ད་ ཟུར་རྡོ་ཚུ་ཕྲང་ཏང་ཏ་ཡོད་པའི་ཁར་ རྡོ་ཟུར་གཉིས་ཀྱི་མཐུད་མཚམས་ཡང སྔར་བ་དྲགཔ་སྦེ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། ད་རུང་ དུས་རབས་ ༡༤ པའི་ནང་ ཕ་ཇོ་འབྲུག་སྒོམ་ཞིག་པོའི་སྲས་ཉི་མ་གི་གདན་ས་ ལྕང་སྒང་ཁའི་ནང་ན་གི་འདུ་ཁང་འདི་ཡང་ ལོ་ངོ་ ༧༠༠ དེ་ཅིག་སོང་བའི་ རྡོ་རྩིག་ངོ་མ་ཨིནམ་དང་ དུས་རབས་ ༡༥ པའི་ནང་ གཏེར་སྟོན་པདྨ་གླིང་པའི་གདན་ས་བུམ་ཐང་ཀུན་བཟང་བྲག་གི་དགོན་པ་ཡང་ རྡོ་རྩིག་ཨིན་རུང་ དུས་རབས་ ༢༠ དེ་ཅིག་གི་ནང་ལས་འབད་བ་ཅིན་ ཟུར་རྡོ་ཡང་སྲ་ཀྲག་ཀྲ་དང་ དམིགས་གསལ་གྱི་ཟུར་རྡོ་བཏོན་ནིའི་དོན་ལུ་ སྟ་ཅུང་གིས་གཞོགས་ཏེ་ ཟུར་རྡོ་ལེགས་ཤོམ་བཟོ་བསྒྲུབ་འབད་ནི་འགོ་བཙུགས་ནུག། དེ་ཚུ་ལུ་བལྟ་བ་ཅིན་ རྡོ་བཟོ་རིག་པ་འདི་ ང་བཅས་རའི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ སྔོན་བྱོན་རྒྱལ་བ་གོང་མའི་སྐབས་ལས་ར་དར་ཡོད་རུང་ དུས་ཀྱི་འགྱུར་བ་དང་བསྟུན་ཏེ་ མིའི་རིག་པ་ཡང་གོང་དུ་འཕེལ་ཏེ་ བཟོ་བཀོད་འདི་ཚུ་ཡང་ ལེགས་བཅོས་འབད་ཡི་ར་ དར་ཁྱབ་བྱུང་སྟེ་ཡོད་པའི་བཟོ་རིག་ཅིག་ཨིན། ལྷ་ཁང་དང་དགོན་སྡེ། རྫོང་གཞིས་དང་འཇིག་རྟེན་པའི་ཁང་ཁྱིམ། རཝ་དང་ལྕགས་རི་ཚུ་ ཆེ་ཆུང་ག་ཅི་བཟུམ་བརྩིགས་རུང་ རྡོའི་དབྱེ་བ་མ་འདྲཝ་ལེ་ཤ་ཡོདཔ་ཨིན། དཔེར་ན་ ཁྱིམ་གྱི་གཞི་འགྱམ་བརྟན་ཏོག་ཏོ་འོང་ནིའི་དོན་ལུ་ རྡོ་སྲ་ཀྲག་ཚུ་ལུ་ རྨང་རྡོ། རྨང་རྡོའི་ཐོག་ཁ་ལས་ རྡོ་ལེགས་ཤོམ་གྱིས་རྩིགཔ་ངོ་མ་འཐུ་མི་ལུ་ རྩིག་རྡོ། ཁྱིམ་གྱི་ཟུར་བཞི་བརྩིག་ནིའི་དོན་ལུ་ རྡོ་གྲུ་བཞི་ཟུར་དང་ལྡན་པ་འདི་ལུ་ ཟུར་རྡོ། རྩིག་བཟོ་ཕྲང་ནིའི་དོན་ལུ་དང་ རྩིགཔ་ཕྱི་ནང་རིམ་པ་གཉིས་ཀྱི་བར་ན་ ས་སྟོང་བསུབ་ནིའི་དོན་ལུ་ རྡོ་ཆུང་། ཁྱིམ་དང་ལྷ་ཁང་། རྫོང་གཞིས་ཚུ་གི་གདོང་ཁར་ཐང་དང་ བར་ཁྱམས་མཐའ་སྐོར་ཚུ་ནང་ རྡོ་ལེབ་གཤིབ་མི་དེ་ལུ་ གཅལ་རྡོ་དང་ ཧེ་མའི་དུས་ལུ་འབད་བ་ཅིན་ ཁྱིམ་ཐོག་བཀབ་ནིའི་དོན་ལུ་ རྡོ་ལེབ་ལ་སོགས་པའི་ལྷམ་པ་མ་འདྲཝ་ལེ་ཤ་ཡོདཔ་ཨིན། རྡོ་རྩིག་ཚུ་ཡང་ མིག་ཁར་མཛེས་ནི་དང་ ཕྲང་ཏང་ཏ་འོང་ནིའི་དོན་ལུ་ རྩིག་བཟོའི་རྩིག་ཐིག་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ ག་ནི་བ་མཛེས་ཏོག་ཏོ་སྦེ་རྐྱབ་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིན། གཞན་ཡང་ རྡོ་བཟོཔ་ཚུ་གིས་ རྡོ་རང་འབྱུང་ལས་ ཆུམ་བརྡུང་ནི་གི་རྡོའི་ལྷིའུ་དང་ ཕྱེ་དང་ཁ་རང་ཚུ་འཐག་ནིའི་རང་འཐག་དང་ཆུ་འཐག་ལ་སོགས་པའི་ཉེ་བར་མཁོ་བའི་ཅ་ཆས་ དང་ཕུའི་དུས་ལུ་ཁྱབ་ཆེ་ཏོག་ཏོ་སྦེ་ལག་ལེན་འཐབ་ཡོད་པའི་ཁར་ ད་རེས་ནངས་པར་ཡང་ མཐའ་ཟུར་གྱི་གཡུས་སྒོ་ཚུ་ནང་ མཐོང་ནི་ཡོད་མི་ཚུ་ག་ར་ རྡོ་བཟོ་མཁས་པ་ཚུ་གིས་བཟོ་བཟོཝ་གི་ཤུལ་བཞག་ཨིན་མས། མདོར་བསྡུ་བ་ཅིན་ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ རྫོང་གཞིས་དང་ ལྷ་ཁང་། དགོན་སྡེ་དང་འཇིག་རྟེན་པའི་ཁང་ཁྱིམ། གཞན་ཡང་ ཐུགས་རྟེན་མཆོད་རྟེན་དང་ སྔོན་གྱི་དུས་ལུ་ འཕྲུལ་རིགས་ཀྱི་གོང་འཕེལ་མ་འགྱོ་བའི་སྐབས་ཉེ་བར་མཁོ་བའི་རང་འཐག་དང་ཆུ་འཐག། རྡོ་གཞོང་དང་རྡོའི་ལྷིའུ་ལག་ལེན་འཐབ་ཡོད་མི་ཚུ་ ས་གནས་ལ་ལུ་ཅིག་ནང་ ད་རེས་ནངས་པར་མཐོང་སྲོལ་ཡོད་མི་འདི་ རྡོ་བཟོ་རིག་པ་ལས་བརྟེན་ཏེ་ བྱུང་བྱུངམ་ཨིན་མས། དེ་མ་ཚད་ ང་བཅས་རའི་དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་རྫོང་གཞིས་དང་ལྷ་ཁང་ཚུ་ དེང་སང་གི་འཛམ་གླིང་ནང་གི་ཁྱིམ་གྱི་བཟོ་བཀོད་དང་ཅ་ཆས་ཚུ་ རྩ་ལས་ལག་ལེན་མ་འཐབ་པར་ རྡོ་དང་ཤིང་གིས་བསྒྲུབས་ཏེ་ཡོད་མི་ཚུ་ དང་ཕུ་ལས་དར་ཏེ་ཡོད་པའི་ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཁྱད་ཆོས་བཟང་པོ་ཅིག་ཨིན་ནོ། ཁུངས་གཏུག། ཀེ་ཨེམ་ཀྲི་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། (༢༠༠༤) ལྷོའི་ཆོས་འབྱུང་འཇམ་མགོན་སྨོན་མཐའི་ཕྲེང་བ། ཐིམ་ཕུག། ཀེ་ཨེམ་ཀྲི་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། མཁན་པོ་ཕུན་ཚོགས་བཀྲ་ཤིས། (༢༠༠༣) འབྲུག་གི་བཟོ་རིགས་བཅུ་གསུམ་གྱི་བཤད་པ་མཁས་པའི་དགའ་སྟོན། ཐིམ་ཕུག། སྐལ་བཟང་གཞན་ཕན། ང་ལུགས་ཤེས་བྱ། ༉ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ ཚར་བཟོ་རིག་པ་དེ་ཡང་ སྔོན་དང་ཕུ་ལས་ དར་ཁྱབ་སོང་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། དེ་ཡང་ རྒྱལ་རབས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཚུ་ནང་ ཡིག་ཐོག་ལུ་བཀོད་དེ་མེད་རུང་ དབྱེ་དཔྱད་འབད་དེ་ལྟཝ་ད་ ནང་པ་སངྱས་པའི་བསྟན་པ་མ་དར་བའི་སྔོན་གོང་ལས་ གཡུང་དྲུང་གི་བོན་ཆོས་ཀྱི་བསྟན་པའི་སྐབས་ལུ་ སྦ་ཚར་ལས་འཐག་པའི་བང་ཅུང་ནང་ལུ་ བཟའ་བཅའི་རིགས་ཚུ་ བླུགས་ཏེ་ཟ་བའི་སྲོལ་བྱུང་ནུག། ག་དེ་སྦེ་སྨོ་ཟེར་བ་ཅིན་ བང་ཅུང་ཚུ་ནང་ རི་མོ་ཡང་གཡུང་དྲུང་བོན་གྱི་ངོ་རྟགས་ གཡུང་དྲུང་བཙུགས་ཏེ་འཐག་སྲོལ་ཡོད་པའི་ཁར་ བང་ཅུང་དེ་ལུ་ མིང་ཡང་གཡུང་དྲུང་མེ་ཏོག་ཟེར་ སླབ་སྲོལ་ཡོདཔ་ལས་བརྟེན་ཏེ་ཨིན་མས། དེ་མ་ཚད་ སྔོན་གྱི་དུས་ལུ་ ཚར་བཟོ་ལས་བརྟེན་པའི་ ཁྱིམ་ནང་གི་ཅ་ཆས་ དཔེར་ན་ ལྟོ་ཟ་ནི། འབྲུ་སྣ་བཀང་ནི། ཆུ་བཀང་ནི། ཉི་མར་འབྲུ་རིགས་བསྐམ་ནི། ཁྱིམ་ཐོག་བཀབ་ནི་དང་ ཞིང་ཁའི་རཝ་ཚུ་ག་ར་ སྦ་ཚར་གྱིས་བཟོ་སྲོལ་འདུག། ཚར་བཟོ་འདི་ ཁྱབ་ཆེ་ཤོས་ར་ བཀྲིས་སྒང་རྫོང་ཁག་ནང་ལས་ ཁྲིམས་ཤིང་རྐང་པར་དང་ མོང་སྒར་ཁེངས་ན་འགོར། དེ་བཟུམ་སྦེ་ བཀྲིས་གཡང་རྩེ་ འབུམ་སྡེ་གླིང་གི་གཡུས་སྟོད་ཁ་ཐུག་ལུ་དང་ གཞལམ་སྒང་རྫོང་ཁང་ཚུ་ནང་ཡོདཔ་ཨིན་རུང་ བཀྲིས་གཡང་རྩེ་གི་ཚར་བཟོཔ་ཚུ་གིས་བང་ཅུང་འཐག་སྲོལ་མིན་འདུག། གཡུས་ཚན་དེ་ནང་གི་ཕོ་མོ་ཚུ་གིས་ སྣོད་ཆས་མ་འདྲཝ་ བང་ཅུང་། ལག་ཅུང་། རེ་ལྡེ། སོ་རས་པ་ལང་། ཞྭམོ། ཙེའུ། ཆུ་སྣོད་པ་ལང་གི་ཤུབས་ཚུ་ འཐག་ཤེས་པའི་ཁར་ གཡུས་ཚན་དེ་ཚུའི་ནང་ལུ་ ད་རེས་ནངས་པ་ཡང་ ཅ་ཆས་འདི་ཚུ་ ལག་ལེན་འཐབ་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིན། གཡུང་དྲུང་གི་བང་ཅུང་འདི་ ད་རེས་ནངས་པ་ ཁེངས་ལས་འཐོན་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། ཚར་གྱིས་བཟོ་བའི་བང་ཅུང་མ་ཐོན་པའི་ཧེ་མ་ མོན་པའི་མི་ཚུ་བཟའ་འཐུང་གི་རིགས་ལོངས་སྤྱོད་པའི་སྐབས་ ཤིང་གི་ཤོམ་འདབ་ནང་ཟ་ནི་དང་འཐུང་ནིའི་རིགས་ཚུ་ སྦ་སྨྱུག་གི་ནང་ལུ་བླུགས་ཏེ་ ཟ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་རུང་ དུས་ཀྱི་འགྱུར་བ་དང་བསྟུན་ མིའི་རིག་པ་ཡང་གོང་དུ་འཕེལ་ཏེ་ སྦ་སྨྱུག་ཚུ་པགས་ཀོ་བཤུས་ཏེ་ ཁྱིམ་ནང་གི་ཅ་ཆས་དང་ ཁྱིམ་ཐོག་ཚུ་ཡང་ སྦ་གིས་འཐག་སྟེ་བཀབ་ནིའི་སྲོལ་བྱུང་ཡོདཔ་ཨིན་པས། བང་ཅུང་དེ་ལུ་ ལྷམ་པ་མ་འདྲཝ་ལེ་ཤ་ཡོད་པའི་ཁར་ མི་དྲག་ཞན་ཆེ་ཆུང་མེད་པར་ བང་ཅུང་ནང་ལྟོ་ཟ་ནིའི་སྲོལ་འདི་ དུས་རབས་ ༢༠ པ་མཇུག་བསྡུ་ཁམས་ཅིག་གི་བར་ན་ ཁྱབ་ཆེ་ཏོག་ཏོ་སྦེ་ ལག་ལེན་འཐབ་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེའི་ཤུལ་ལས་ དེང་སང་དུས་ཀྱི་འགྱུར་བ་དང་བསྟུན་ རྒྱ་དཀར་ནག་གཉིས་དང་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་ཚུ་ལས་ འགྱིབ་དང་དཀར་ཡོལ་གྱི་བང་ཅུང་དང་ཕོརཔ་ཐོན་ཞིནམ་ལས་ ཚར་གྱི་བང་ཅུང་ལག་ལེན་འཐབ་ནིའི་སྲོལ་ཉམས་ཡོད་རུང་ ད་རེས་ནངས་པ་ ཤིང་འབྲས་དང་སྲིབ་ལ་སོགས་པ་བཀང་སྟེ་ མགྱོནམོ་ཚུ་ལུ་ བཞེས་རྩམ་དང་སྤགས་ཚུ་ དྲང་ནིའི་དོན་ལུ་ ལག་ལེན་འཐབ་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིན། ཚར་ལས་བརྟེན་ཏེ་བཟོ་བའི་ཅ་ཆས་ཚུ་ཡང་ བང་ཅུང་ཆེ་ཆུང་གི་རིགས། གཟེབམ། འབོད་ལོ། ལག་ཅུང་། རེ་ལྡེ། ཆང་བཤོ། སྦི་འཁྱབ། པ་ལང་། བཞི་བང་། གསིག་མ། རྫེ་ཀོ། ཇ་བཙག། གཟེབ་ཅུང་། ཙེའུ། ཀུ་ཏོ། ཀར་གྱི་གསིག་མ་དང་ཕྱེའི་གསིག་མ། ལྟོ་བཙག། བལ་གྱི་ཁོད་སྟོད། བལ་ཤད། མཆོད་ཆས་ཀྱི་ཤུབས་ལ་སོགས་པའི་བཟོ་རྣམ་དང་རི་མོ་མ་འདྲཝ་ཚུ་ཨིནམ་དང་ ཅ་ཆས་དེ་ཚུ་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་གཡུས་གོ་ཚུ་ནང་ ད་ལྟོའི་བར་ན་ཡང་ ཁྱབ་ཆེ་ཏོག་ཏོ་སྦེ་ལག་ལེན་འཐབ་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་མ་ཚད་ ཚར་གྱི་ཧོད་ཆས་དེ་ཚུ་ ཚོས་གཞི་ལྷམ་པ་མ་འདྲཝ་གི་དབྱེ་བ་ལེ་ཤ་ཡོདཔ་ཨིན། བང་ཅུང་དང་རྩེ་གཟེབམ། ལག་ཅུང་དང་འབོད་ལོ་ཚུ་ ཚར་དཀར་རྐྱང་དང་ཚོན་ཁྲ་ཅན་གང་རུང་ རང་གི་བློ་འདོད་དང་འཁྲིལ་ཏེ་ འཐག་སྲོལ་ཡོད། སྦ་ཟེ། སྦི་འཁྱབ། གསིག་མ། བཞི་ཆ། ཁྱུང་་ཅུང་། རེ་ལྡེ་ཚུ་ ཚར་དཀར་རྐྱང་གིས་འཐགཔ་ཨིན། ཚོན་ཁྲ་ཡང་ཚོས་གཞི་སེརཔོ། ལྗང་ཁུ། དམརཔོ་དང་ལྗང་ནག་ཚུ་གིས་བཟོ་སྟེ་འཐགཔ་ཨིན། སྟག་ཁྲ་མེ་ཏོག་ཚུ་ ཚོས་གཞི་དམརཔོ་དང་དཀརཔོ་གིས་འཐག་ནི་དང་ གཡུང་དྲུང་མེ་ཏོག་ཚུ་ ཚོས་གཞི་སེརཔོ། དམརཔོ་དང་ལྗང་ནག་ཚུ་སླ་བསྲེས་ཏེ་འཐགཔ་ཨིན། ཚོས་གཞི་ཚུ་ལས་ སེརཔོ་འདི་ཡུང་སྒ་གིས་བཟོ་དོ་ཡོདཔ་དང་ དམརཔོ་འདི་ བཙོད་དང་ལྗང་ཁུ་འདི་ ཤར་ཕྱོགས་པའི་ཁ་སྐད་ནང་ལུ་ ཡང་ཁག་པ་ཟེར་མི་ཚུ་ལག་ལེན་འཐབ་ཞིནམ་ལས་ ཚར་བསྐམ་སྟེ་ཡོད་མི་ཚུ་ ཚོས་ཆུ་ནང་བཙོ་སྟེ་བཟོ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ལས་ ཚད་གཞི་བགོ་ཐངས་དང་འཐག་ཐངས་ཚུ་ཡང་ ཆེ་ཆུང་གི་ཚད་གཞི་དང་བསྟུན་ཏེ་ འཐག་ཐངས་མ་འདྲཝ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། དེ་ཚུ་ག་ར་ རྒྱུ་ཚར་གྱིས་འཐག་ནི་འདི་གིས་ ཚར་བཟོ་ཟེར་སླབ་ཨིན། མདོར་བསྡུ་བ་ཅིན་ ཚར་བཟོ་འདི་ ནང་པའི་ཆོས་ཀྱི་བསྟན་པ་མ་དར་བའི་སྔ་གོང་ལས་ར་ཡོད་པའི་བཟོ་རིག་ཅིག་ཨིན། ཚར་བཟོ་དེ་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ ཁྱིམ་ནང་གི་ཧོད་ཆས་མ་འདྲཝ་ཚུ་འཐག་སྟེ་སྡོད་ཡོདཔ་ཨིན་པའི་ཁར་ དང་ཕུའི་དུས་ལུ་འབད་བ་ཅིན་ ཧོད་ཆས་ཚུ་ འཇིག་རྟེན་པ་ཚུ་ལུ་ ཉེ་བར་མཁོ་བའི་ཅ་ཆས་ཅིག་སྦེ་ལག་ལེན་འཐབ་སྟེ་ སྡོད་ཡོདཔ་ཨིན་པས། ཚར་བཟོའི་ལམ་སྲོལ་འདི་ ད་ལྟོའི་བར་ན་ཡང་ བཀྲིས་སྒང་། མོང་སྒར། གཞལམ་སྒང་དང་ བཀྲིས་གཡང་རྩེ་གི་གཡུས་གོ་ཚུ་ནང་ མ་ཉམས་པར་བདག་འཛིན་འཐབ་སྟེ་ཡོད་པའི་ཁར་ གཡུས་གོ་དེ་ནང་གི་མི་སེར་ཚུ་གི་ དངུལ་གྱི་འོང་འབབ་ཡང་ ཚར་བཟོ་རིག་པ་དེ་ལས་བརྟེན་ཏེ་ འཐོབ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་པས་གོ། ཁུངས་གཏུག། ཀེ་ཨེམ་ཀྲི་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། (༢༠༠༤) ལྷོའི་ཆོས་འབྱུང་འཇམ་མགོན་སྨོན་མཐའི་ཕྲེང་བ། ཐིམ་ཕུག། ཀེ་ཨེམ་ཀྲི་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། མཁན་པོ་ཕུན་ཚོགས་བཀྲ་ཤིས། (༢༠༠༣) འབྲུག་གི་བཟོ་རིགས་བཅུ་གསུམ་གྱི་བཤད་པ་མཁས་པའི་དགའ་སྟོན། ཐིམ་ཕུག། སྐལ་བཟང་གཞན་ཕན། ང་ལུགས་ཤེས་བྱ། ༉ དེ་ཡང་ མཚོན་ཆའི་རིགས་ རལ་གྲི། སྟ་རེ། གྲི་གུག། གདུང་། ཁ་ཊཱཾ། འཁོར་ལོ་ལ་སོགས་པའི་ལྷའི་ཕྱག་མཚན་ཡང་ན་མཆོད་ཆས་དང་ སྟ་རེ། ཏོག་ཙེ་དང་དཔའ་རྟགས་ལ་སོགས་པའི་སོ་ནམ་གྱི་ལག་ཆ་ཚུ་ རྒྱུ་ཕོ་ལྕགས། མོ་ལྕགས། མ་ནིང་གི་ལྕགས། འདྲེས་ལྕགས་ཚུ་ལས་ ལྕགས་བཟོ་མཁས་པ་ཚུ་གིས་ ལག་རྩལ་ལས་བརྟེན་ཏེ་ བཟོ་མི་ལུ་ལྕགས་བཟོ་ཡང་ན་མགར་བཟོ་ཟེར་སླབ་ཨིན། མགརཝ་ཚུ་གིས་བརྡུངས་པའི་རལ་གྲི། དཔའ་རྟགས་གྱི་རིང་། གྱི་ཅུང་། སྟ་རེ། གདུང་རྩེ་གཅིག་པ། རྩེ་གཉིས་མ་དང་རྩེ་གསུམ་པ་ཚུ་གི་དགོས་པ་ཡང་ ཕ་རོལ་དགྲ་ཚུ་བཅོམ་ནིའི་དོན་ལུ་དང་ གཅད་བྱའི་དངོས་པོ་བཏོག་ནིའི་དོན་ལུ་བཟོཝ་ཨིན་མས། དེ་ཚུ་ གཡུས་གོ་སོ་སོའི་ནང་ མཚོན་ཆ་གི་བཟོ་དབྱིབས་དང་རྡུང་ཐངས་ཚུ་ཡང་ སོ་སོ་སྦེ་ཡོདཔ་ཨིན། འབྲུག་ལུ་འབད་བ་ཅིན་ ལྕགས་བཟོ་ཡང་ན་མགར་བཟོ་འདི་ དང་ཕུ་ལས་དར་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་ཡང་ གྲུབ་ཆེན་ལྕགས་ཟམ་པ་མཆོག་བོད་ལུ་ ལྕགས་ཟམ་བཙུགས་ནིའི་ཐུགས་བཞེད་ཡོད་དེ་འབད་རུང་ ལྕགས་མ་ཐོབ་པར་ སྤྱི་ལོ་ ༡༤༣༣ ལུ་ སྤ་རོ་ལུ་བྱོན་ཞིནམ་ལས་ སྤ་རོ་ཝ་ཆུ་གི་ལྟག་ལས་ཡར་འགྱོ་བའི་སྐབས་ ས་གནས་ལྕགས་བརྐོ་ལ་ཟེར་ས་ལུ་ ལྕགས་ཀྱི་གཏེར་བཏོན་ཏེ་གནང་མིའི་ཤུལ་ ད་ལྟོ་ཡང་མཇལ་ནི་ཡོདཔ་ཨིན། ལྕགས་དེ་ཚུ་ སྤ་རོ་ཚེ་ལུང་ནང་། ཝ་ཆུ། དུང་དཀར། བྱིའུ་ཕུ། གནས་ཕུ། དོལ་ཕུ། བྲག་ཝང་ཟེར་བའི་གཡུས་ཚན་ཚུ་ནང་ མགརཝ་ཡོདཔ་ལས་ ཁོང་ལུ་ལྕགས་ཀྱི་སྟནམ་རེ་གནང་སྟེ་ ལྕགས་ཐག་དོ་དོ་སྦེ་བརྡུང་བཅུག་ནུག། དེ་བསྒང་ གྲུབ་ཐོབ་མཆོག་གིས་ སྤ་རོ་རྟ་མཆོག་སྒང་གི་འོག་ལུ་ སྒྲོལ་མ་ལྕགས་ཟམ་ཟེར་མི་འདི་རྐྱབ་གནང་ཡོདཔ་ཨིན་མས། གྲུབ་ཐོབ་མཆོག་གིས་ འབྲུག་ལུ་ལན་ཐེངས་གསུམ་བྱོན་གནང་ཡོདཔ་དང་ འབྲུག་ལུ་ལྕགས་ཟམ་བརྒྱད་རྐྱབ་གནང་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་ཡང་ བཀྲིས་སྒང་ལྕགས་ཟམ། ཀུ་རི་ཆུའི་ལྕགས་ཟམ། མོང་སྒར་གཅན་མཁར་ལྕགས་ཟམ། བཀྲིས་གཡང་རྩེ་མདོ་གསུམ་གྱི་ལྕགས་ཟམ་ཚུ་ཨིན་མས། ལྕགས་ཟམ་དེ་ཚུ་གི་ལྕགས་ཐག་ག་ར་ འབྲུག་པའི་ལྕགས་བཟོཔ་ཚུ་གིས་བརྡུངས་བརྡུངསམ་ཨིནམ་ལས་ ལྕགས་བཟོ་འདི་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ སྔོན་གོང་ལས་ དར་ཁྱབ་སོང་སྟེ་ཡོད་པའི་བཟོ་རིག་ཅིག་ཨིན་མས། དེ་བཟུམ་སྦེ་ རལ་གྲི་འདི་ག་དེ་སྦེ་བྱུང་བྱུངམ་ཨིན་ན་ཟེར་བ་ཅིན་ དང་ཕུ་ ལྷ་མིན་དང་སྲིན་པོ་ཚུ་ འཛིང་འཁྲུག་ལངས་པའི་སྐབས་ ལྷ་མིན་གྱིས་མཚོན་ཆ་འཚོལ་བར་འགྱོ་བའི་ཚེ་ དྲག་པོའི་འབྱུང་པོ་ཟེར་མི་གི་ལག་པར་ མཚོན་ཆ་མ་འདྲཝ་ཅིག་ཡོདཔ་མཐོང་ནུག། དེ་ལས་ ལྷ་མིན་གྱི་ནང་ལས་ སྟོབས་ཀྱི་དྲེགས་པ་ཟེར་མི་འདི་གིས་ མཚོན་ཆ་འཕྱོག་པར་འགྱོཝ་ད་ དྲག་པོའི་འབྱུང་པོ་འདྲོགས་ཏེ་ བྱོག་འགྱོ་བའི་སྐབས་ བྱོག་མ་ཐལ་བར་ མཐའ་མཇུག་ལུ་ ཁོ་ར་ལྕགས་ཀྱི་གོང་བུ་ཕ་ཝང་འོད་འབར་བ་ཅིག་ལུ་སྤྲུལ་ཏེ་ ཡལ་ཡར་སོཔ་ཨིན་མས། འདི་འཕྲོ་ལས་ ལྷ་མིན་གྱིས་ལྕགས་འདི་ལས་ རལ་གྲི་བརྡུངས་ཏེ་ མཚོན་ཆའི་མིང་ཡང་ རལ་གྲི་འོད་འབར་བ་ཟེར་སླབ་སྲོལ་བྱུང་ནུག། རལ་གྲི་འདི་ ནུབ་མོ་མེ་འབར་ནི་དང་ གནམ་ལུ་གདེངས་པ་ཙམ་གྱིས་ ཕ་རོལ་གྱི་དགྲ་བཅོམ་སྟེ་ བཏོགས་གཏང་ནི་ལ་སོགས་པའི་ཁྱད་ཆོས་ཚུ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། ཤུལ་ལས་ སོག་པོའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ གཡུས་མཐའ་ཟུར་ཅིག་ནང་བབས་ཏེ་ སོག་པོའི་མགརཝ་ཐུག་རྒྱལ་གྱིས་ རལ་གྲི་འདི་དཔེ་བལྟ་སྟེ་ མཚོན་ཆ་ལེ་ཤ་བརྡུངས་ཏེ་ མཚོན་ཆ་དེ་ཚུ་ རྣོ་བ། ཡང་བ་དང་ཐོགས་མེད་གཅོད་པ་ལ་སོགས་པའི་ཁྱད་ཆོས་དང་ལྡན་པ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ཤུལ་ལས་ སོག་པོའི་གྱི་ལུ་དཔེ་བལྟ་སྟེ་ ཞང་གི་མགརཝ་ཚུ་གིས་བརྡུངས་པའི་རལ་གྲི་ཞང་མ་ཟེར་བྱུང་ཡོདཔ་མ་ཚད་ དེའི་ཤུལ་ལས་ རྒྱ་བོད་ཧོར་དང་འབྲུག་ལུ་ཡང་ དཔེ་བལྟ་སྟེ་ རྡུང་སྲོལ་དར་ཡོདཔ་ཨིན་པས། འབྲུག་ལུ་ལག་ལེན་འཐབ་སྲོལ་ཡོད་པའི་དཔའ་རྟགས་དང་གྱི་ཅུང་ཚུ་ལུ་ཡང་ ནང་གསེས་ཀྱི་དབྱེ་བ་མ་འདྲཝ་ བཟོ་དབྱིབས་དང་བྱེད་ལས། བརྡུང་སའི་ས་གནས་སོ་སོ་དང་ རྡུང་མི་གི་མིང་དང་བསྟུན་ཏེ་ ལྷོ་གྲི་ངར་མ། བུམ་ཐང་བཙན་གྲི། ཆུ་ཁཔ་བསྟན་འཛིན། ནག་ཕ་ལ། སྒྲོ་གཟུགསམ། གཏོར་གྲི། རྦད་དུམ་ལ་སོགས་པའི་གྱི་ཚུ་འབྲུག་པའི་མགརཝ་ཚུ་གིས་བརྡུངས་བརྡུངསམ་དང་ ཆུ་གྲི་མུན་པ་རེག་ཆོད། བཏབ་པ་རེག་ཆོད། རལ་གྲི་ངར་མ་ཁྲག་འཐུང་། རླུང་གྲི་ལ་སོགས་པའི་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་གྱི་མགརཝ་ཚུ་གིས་བརྡུངས་ཏེ་ཡོད་པའི་དཔའ་རྟགས་ཚུ་ཡང་ འབྲུག་ལུ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་བཟུམ་སྦེ་ དཔའ་རྟགས་ཀྱི་ཤུབས་ཡང་ ཆུ་རིས་ཅནམ། བན་རྐྱང་། ཧོ་ཤུབས་ཅནམ་ བསེ་ནག་ཅནམ་དང་ སྦལ་པགས་ཅནམ་ལ་སོགས་པའི་ལྷམ་པ་མ་འདྲཝ་ལེ་ཤ་ཡོདཔ་ཨིན། ང་བཅས་རའི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ ལུས་ཀྱི་རྒྱན་དང་ ཤེས་རབ་ཆེ་བའི་ངོ་རྟགས་ལུ་ གཞུང་ཞབས་ཀྱིས་ཆེས་མཐོའི་དཔོན་ཁག་ཚུ་གི་གོ་གནས་ལུ་གནངམ་ཨིན། གཞན་ཡང་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ མགར་བཟོཔ་ཚུ་གིས་ ང་བཅས་རའི་མི་ཚེ་འདི་ནང་ ཉེ་བར་མཁོ་བའི་སོ་ནམ་གྱི་ལག་ཆ་ ཏོག་ཙེ་དང་སྟ་རེ་ལས་འགོ་བཙུགས་ཏེ་ ཁྱིམ་ནང་ལུ་མཁོ་བའི་ཅ་ཆས་དང་ཐབ་ཆས་ཚུ་ཡང་ རྒྱུ་ལྕགས་དང་ཀ་ལ། ཟངས་སེར་དང་ཟངས་དམར་ཚུ་ལས་ བཟོ་དབྱིབས་མ་འདྲཝ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་སྦེ་བཟོ་སྟེ་ཡོད་མི་ཚུ་ གཡུས་གོ་ཚུ་ནང་ ལག་ལེན་འཐབ་དང་འཐབ་བཞིན་དུ་ཡོདཔ་ཨིན། མགར་བཟོ་འདི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ སྔོན་དང་ཕུ་ལས་དར་ཏེ་ཡོད་པའི་བཟོ་རིག་ཅིག་ཨིནམ་མ་ཚད་ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་ལམ་སྲོལ་བཟང་པོ་ཅིག་ཨིནམ་ལས་ མི་ཉམས་གོང་འཕེལ་གཏང་ནི་དང་ ཉམས་པ་སོར་ཆུད་འབད་ནི་འདི་ གལ་ཆེ་ཤོས་ཅིག་ཨིན་ནོ། ཁུངས་གཏུག། ཀེ་ཨེམ་ཀྲི་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། (༢༠༠༤) ལྷོའི་ཆོས་འབྱུང་འཇམ་མགོན་སྨོན་མཐའི་ཕྲེང་བ། ཐིམ་ཕུག། ཀེ་ཨེམ་ཀྲི་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། མཁན་པོ་ཕུན་ཚོགས་བཀྲ་ཤིས། (༢༠༠༣) འབྲུག་གི་བཟོ་རིགས་བཅུ་གསུམ་གྱི་བཤད་པ་མཁས་པའི་དགའ་སྟོན། ཐིམ་ཕུག། སྐལ་བཟང་གཞན་ཕན། ང་ལུགས་ཤེས་བྱ། ༉ སྤྲོས་བཟོ་རིག་པ་ཟེར་མི་འདི་ རྒྱུ་གསེར་དངུལ་དང་ཟངས་ཚུ་ལས་ མཆོད་ཆས་ཀྱི་རིགས་ དཔེར་ན་ དུང་། རྒྱ་གླིང་། རྐང་དུང་། མཎྜལ། མཆོད་ཏིང་། པད་སྡེར། བུམ་པ། ཐང་ཀའི་ཏོག། ཚེ་གཏོར་ལ་སོགས་པ་ཚུ་དང་ སྐུའི་རིན་པོ་ཆེ་གི་རྒྱན་ དཔེར་ན་ དབུ་རྒྱན། མགུལ་རྒྱན། སྙན་རྒྱན། དཔུང་རྒྱན། ཕྱག་གདུབ་ཚུ་དང་ འཇིག་རྟེན་ཕོ་མོ་ཚུ་གི་མཛུབ་དཀྱི། གའུ། སིན་ཅུ། ཀོ་མ། གདོབ་ཅུ། བ་ཁྲ་ཚུ་དང་ དཔའ་རྟགས་ཀྱི་ཤུབས། བཀྲ་ཤིས་རྟགས་བརྒྱད་དང་ རྒྱལ་སྲིད་སྣ་བདུན། འབྲུག་རིས་པ་ཏྲའི་རི་མོ་ལ་སོགས་པའི་ མཛེས་རྒྱན་སྣ་ཚོགས་ སྤྲོས་བཟོ་མཁན་གྱིས་ ཚགས་སྤྲོས་དང་འཇམ་སྤྲོས་གཉིས་ཀྱི་ཐོག་ལས་ བཟོ་སྐྲུན་འབད་མི་དེ་ལུ་སླབ་ཨིན། སྤྲོས་བཟོ་རིག་པ་དེ་ཡང་ སྔོན་དང་ཕུ་ལས་དར་ཏེ་ཡོདཔ་སྦེ་བཤདཔ་ཨིན་མས། དེ་ཡང་ འཇིམ་བཟོཔ་ཚུ་གིས་ སྐུའི་མགུལ་རྒྱན་དང་སྙན་རྒྱན་ལ་སོགས་པའི་རིན་པོ་ཆེའི་རྒྱན་ཚུ་ འདམ་པ་གིས་བཟོ་སྲོལ་ཡོད་དོ་བཟུམ་སྦེ་ སྦྱིན་བདག་འབྱོར་པ་ཅན་ཚུ་གིས་ རིན་པོ་ཆེའི་རྒྱན་ཚུ་ གསེར་དང་དངུལ་ཚུ་གིས་ སྤྲོས་བརྐོ་སྟེ ཕུལ་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་མ་ཚད་ སྔོན་གྱི་དུས་ལུ་ རྒྱལཔོ་དང་བླ་ཆེན་ཚུ་གི་བཞུགས་ཁྲི་ཚུ་ཡང་ གསེར་དང་དངུལ་གྱིས་བརྡུངས་ཞིནམ་ལས་ རི་མོ་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་སྤྲོས་བརྐོ་སྟེ་ཡོད་ནི་འདི་གིས་ ཆོས་འབྱུང་དང་རྒྱལ་རབས་ཚུ་ནང་ གསེར་ཁྲི་དང་དངུལ་ཁྲི་ཟེར་དར་ཁྱབ་བྱུང་ཡོད་མི་ཚུ་ དེ་ལས་བརྟེན་ཏེ་ཨིན་མས། ཧེ་མ་ སྡེ་སྲིད་ ༡༦ པ་ བསོད་ནམས་ལྷུན་གྲུབ་ཡང་ན་སྡེཔ་གཞི་དར་གྱི་འགོ་འདྲེན་ཐོག་ལས་ ཞབས་དྲུང་གི་ཐུགས་རྟེན་ མཆོད་རྟེན་གསེར་ལྗང་རྡུང་དང་ བཀྲ་ཤིས་སྒོ་མང་། དབྱེན་ཟླུམ་མཆོད་རྟེན་གཉིས་ཡང་ རྒྱུ་དངུལ་རང་འབྱུང་གི་ཚགས་སྤྲོས་དང་འཇམ་སྤྲོས་ལུ་མཁས་པའི་འབྲུག་གི་སྤྲོས་བཟོཔ་ཚུ་གིས་ བཟོ་བའི་ལོ་རྒྱུས་ཚུ་ཡང་ཡོདཔ་ཨིན། གཞན་ཡང་ སྤུངས་ཐང་རྗོང་གི་ཀུན་དགའ་ར་བའི་སྟེང་ཐོག་གི་གསེར་གྱི་རྒྱ་ཕིབས་དེ་ཡང་ སྤྲོས་བཟོཔ་ཚུ་གིས་བཞེངས་གནང་བའི་སྐོར་ལས་ ལོ་རྒྱུས་ཚུ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། སྤྲོས་རྐོ་ལུ་ དབྱེ་བ་མ་འདྲཝ་ ཚགས་སྤྲོས་དང་ འཇམ་སྤྲོས་ཟེར་གཉིས་ཡོདཔ་ཨིན། ཚགས་སྤྲོས་ཟེར་མི་འདི་ སྤྲོས་བཟོཔ་ཚུ་གིས་ སྦྱིན་བདག་གི་བློ་འདོད་དང་འཁྲིལ་ཏེ་ གསེར་དངུལ་གྱི་རྒྱན་ཆ་ཚུ་ལུ་ རི་མོ་མ་འདྲཝ་ བཀྲ་ཤིས་རྟགས་བརྒྱད་དང་འབྲུག་རིས། ཙི་པ་ཏྲ། ཤིང་ལོ་པ་ཏྲ། འཁོར་ལོ་ལ་སོགས་པ་ཚུ་ འབུར་བཏོན་ཏེ་སྤྲོས་བརྐོ་་མི་ལུ་ སླབ་ཨིན། དེ་སྦེ་མེན་པར་ རི་མོའི་རྒྱུ་ལམ་དང་བསྟུན་ འབུར་མེདཔ་སྦེ་ སྤྲོས་བརྐོ་བ་ཅིན་ འཇམ་སྤྲོས་ཟེར་སླབ་ཨིན་པས། སྤྲོས་རྐོ་བའི་སྐབས་ གསེར་དང་དངུལ་ག་ཅི་ར་ཨིན་རུང་ བཞུ་ཀོང་ཡང་ན་་རྫམ་ནང་བཞུ་ཞིནམ་ལས་ མགར་སྟེགས་གུར་བཀལ་ཏེ་ སྲབ་སྟུག་རན་ཏོག་ཏོ་ ཐོཝ་གིས་བརྡར་ཏེ་བཟོཝ་ཨིན། དེ་ལས་ དང་པ་ར་ རྒྱན་ཆ་ག་ཅི་བཟོ་ནི་ཨིན་རུང་ དེ་གི་བཟོ་དབྱིབས་ཐིག་ཚད་དང་ལྡན་ཏོག་ཏོ་གིས་མ་བཟོ། གཉིས་པ་ ཚགས་སྤྲོས་དང་འཇམ་སྤྲོས་གང་རུང་གི་ཐོག་ལས་ མཛེས་ཏོག་ཏོ་བཟོ་ནི་ལུ་སྤྲོས་བཟོ། གསུམ་པ་ དེ་གི་ཐོག་ཁར་ཕྲེང་རྡོག་བཀལ། ཕྲེང་རྡོག་ཟེར་མི་འདི་ ཀོ་མ་དང་བ་ཁྲ་གི་སྒོར་ཐིག་དང་། བུམ་པ་དང་མཎྜལ། ཚེ་གཏོར་ཚུ་གི་མཐའ་འཁོར་ལུ་ ཕྲེང་བའི་བཟོ་དབྱིབས་བཟུམ་གྱིས་བརྒྱན་ཏེ་བཟོ་མི་ལུ་སླབ་ཨིན། མཇུག་ར་ མཐའ་དཔྱད་ཀྱི་རིམ་པ་ཟེར་ གཟོང་དང་གསེག་རྡར་གྱིས་ ལེགས་བཅོས་དང་་ཞུན་དག་རྐྱབ་ནི་ལ་སོགས་པའི་ལཱ་གི་རིམ་པ་བཞི་དེ་ཅིག་འབད་དགོཔ་ཨིན། སྤྲོས་རྐོའི་ལཱ་འདི་འབད་བའི་སྐབས་ སྤྲོས་བཟོཔ་ཚུ་ལུ་ ཉེ་བར་མཁོ་བའི་ཅ་ཆས་ལེ་ཤ་དགོཔ་ཨིན། དང་པ་ དངུལ་རྒྱུ་འཇམ་སམ་བརྡར་ནི་དང་ མ་བཟོ་བཟོ་ནིའི་དོན་ལུ་ ཁ་ཀྲམ་ཤིང་། འཕྲུལ་འཁོར་ལྕགས་ངར། བར་ཐོ། སྦུབས་ཐོ་བཅས་བཞི་དགོཔ་ཨིན། དེ་ལས་ སྐོར་ཐིག། ཕུད་གཟོང་། གཏིང་གཟོང། མཐའ་གཟོང་། འབུར་གཟོང་། ཁ་རལ་གཟོང་། འཁྱམ་རྡོ་གཅད་ནིའི་གཟོང་། ཕྲེང་རྡོག་བཙབ་ནིའི་གཟོང་། ཐོ་ཅུང་། བར་ཐོ་དང་ཐོཝ་སྦོམ་ཚུ་ ཚགས་སྤྲོས་དང་འཇམ་སྤྲོས་གཉིས་ཆ་རའི་སྐབས་ལུ་ ཉེ་བར་མཁོ་བའི་ཅ་ཆས་ཚུ་ཨིན། མཇུག་ར་ སྤྲོས་བཟོ་འདི་ ང་བཅས་རའི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ སྔོན་དང་ཕུ་ལས་དར་སྲོལ་ཡོད་པའི་ལམ་སྲོལ་བཟང་པོ་ཅིག་ཨིན། དེ་མ་ཚད་ སྤྲོས་བཟོ་གི་རྒྱན་ཆ་ དཔེར་ན་ ཀོ་མ། མཛུབ་ཅུང་། སིན་ཅུ། གདོབ་ཅུ་ཚུ་ལག་ལེན་འཐབ་ནིའི་ལམ་སྲོལ་འདི་ ད་རེས་ནངས་པའི་དུས་ལུ་ཡང་ ཡོངས་གྲགས་ཅན་ཅིག་ཡོདཔ་མ་ཚད་ མཆོད་ཆས་ཀྱི་རིགས་མ་འདྲཝ་ཚུ་ཡང་ ནང་པ་ཆོས་ལྡན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ མེད་ཐབས་མེདཔ་ཅིག་ཨིན། དེ་མ་ཚད་ རྒྱན་ཆས་དང་མཆོད་ཆས་དེ་ཚུ་ དེང་སང་གི་དུས་ལུ་ ཚོང་འབྲེལ་གྱི་གཞི་ཅིག་ཨིནམ་ལས་ སྤྲོས་བཟོཔ་དང་ཚོང་པ་གཉིས་ཆ་ར་གིས་ དངུལ་གྱི་འོང་འབབ་འབོར་ཆེ་ཏོག་ཏོ་བཟོ་ཚུགས་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་འབདཝ་ལས་ ལམ་སྲོལ་འདི་ མི་ཉམས་གོང་འཕེལ་དང་ ཉམས་པ་སོར་ཆུད་ཀྱི་འདི་ འབྲུག་མི་ཡོངས་ཀྱི་འགན་ཁུར་ངོ་མ་ཅིག་ཨིན་ནོ། ཁུངས་གཏུག། ཀེ་ཨེམ་ཀྲི་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། (༢༠༠༤) ལྷོའི་ཆོས་འབྱུང་འཇམ་མགོན་སྨོན་མཐའི་ཕྲེང་བ། ཐིམ་ཕུག། ཀེ་ཨེམ་ཀྲི་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། མཁན་པོ་ཕུན་ཚོགས་བཀྲ་ཤིས། (༢༠༠༣) འབྲུག་གི་བཟོ་རིགས་བཅུ་གསུམ་གྱི་བཤད་པ་མཁས་པའི་དགའ་སྟོན། ཐིམ་ཕུག། སྐལ་བཟང་གཞན་ཕན། ང་ལུགས་ཤེས་བྱ། སེམས་དོན་རིག་པའི་སྤེལ་ཁང་། སེམས་རྟོགས་ཁའི་རྗོང་གི་ཉེ་འདབས་ལུ་ཆགས་ཏེ་ཡོད་མི་ སེམས་དོན་རིག་པའི་སྤེལ་ཁང་གི་འབྱུང་རབས་ དུམ་དྲག་ཅིག་ཞུ་བ་ཅིན་ དང་པ་ར་ ག་གིས་གཞི་བཙུགས་མཛད་ཅི་ག་དང་ ག་དེ་སྦེ་་གཞི་བཙུགས་མཛད་ནུག་ག་ དེ་ལས་ག་ཅི་སྦེ་་གཞི་བཙུགས་མཛད་མཛདཔ་ཨིན་ནའི་སྐོར་ལས་ དོན་ཚན་བཞིའི་ནང་བསྡུ་སྟེབྲི་ནི་ཨིན། སེམས་དོན་རིག་པའི་སྤེལ་ཁང་འདི་ ག་གིས་གཞི་བཙུགས་མཛད་མཛདཔ་སྨོ་ཟེར་བ་ཅིན་ དམ་པའི་ངང་ཚུལ་དགུ་དང་ལྡན་པའི་འགྲོ་བ་སྤྱིའི་སྐྱབས་གནས་ ལྷག་པར་དུ་ འབྲུག་མི་ཡོངས་ཀྱི་སྤྱི་མཐུན་བསོད་ནམས་ཀྱི་སྟོབས་ལས་འཁྲུངས་པའི་ རྗེ་མཁན་ཁྲི་རབས་བདུན་ཅུ་པ་སྤྲུལ་པའི་སྐུ་མཆོག་རིན་པོ་ཆེ་ འཇིགས་མེད་ཆོས་ཀྱི་གྲགས་པ་དཔལ་བཟང་པོ་གིས་གཞི་བཙུགས་མཛད་གནང་གནངམ་ཨིན་མས། སྤེལ་ཁང་འདི་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༤ སྤྱི་ཟླ་ ༡༠ པའི་སྤྱི་ཚེས་ ༡༡ གནམ་ལོ་ཤིང་རྟ་རང་ཟླ་བརྒྱད་པའི་ཚེས་ ༡༨ རང་ལུགས་འདས་ལོ་ ༣༦༣ ལུ་ གཟའ་ཚེས་དགེ་བའི་ཉིནམ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་དུས་དང་བསྟུན་ཏེ་གཞི་བཙུགས་གནང་ནུག། བཀྲ་ཤིས་ཚེ་རིང། (༢༠༢༡) དེ་ཡང་ ག་དེ་སྦེ་གཞི་བཙུགས་མཛད་ནུག་ག་ཟེར་བ་ཅིན་ དང་པ་ར་ ཆེས་མཐོའི་དཔོན་ཁག་དག་པ་ཅིག་དང སློབ་ཕྲུག་ངོ་གྲངས་བཅོ་བརྒྱད་དང་མཁན་པོ་རྣམ་གཉིས་ཀྱིས་སྦེ་ བདེ་ཆེན་ཕོ་བྲང་ལས་སྦེ་འགོ་བཙུགས་གནང་ནུག། དེ་ལས་ ད་ལྟོའི་ས་ཁོངས་སྲིནམོ་ལྟོ་ཁ་ སེམས་དོན་རིག་པའི་སྤེལ་ཁང་ནང་སྤོ་བཤུད་མཛད་གནང་གནངམ་ཨིན་པས། སྤེལ་ཁང་འགོ་བཙུགསཔ་ད་ འཕྲོ་མཐུད་ཤེས་ཡོན་གྱི་ལས་རིམ་ལས་འགོ་བཙུགས་གནང་ནུག་། སློབ་སྦྱོང་དེ་གི་དོན་ལུ་དུས་ཚོད་དེ་ཡང་ ཕྱི་རུ་ཆུ་ཚོད་དྲུག་ལས་བརྒྱད་ཚུན་བཟོ་གནང་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་ལས་ཚུར་ ནང་ཆོས་ཀྱི་ཕན་ཐོགས་རྒྱ་ཆེ་དྲགས་ཡོདཔ་་མཁྱེན་ཏེ་ སྐྱབས་རྗེ་མཆོག་དང་སློབ་དཔོན་ལྷན་རྒྱས་རྣམས་མོས་མཐུན་གྱི་ཐོག་ལས་ སྤྱི་ལོ ༢༠༡༦ སྤྱི་ཟླ་ ༨ པའི་སྤྱི་ཚེས་ ༡༦ ལུ་གཏན་འཇགས་ཀྱི་དོན་ལུ་སློབ་སྦྱོང་འབད་སའི་སྤེལ་ཁང་སྦེ་འགོ་བཙུགས་གནང་ནུག། སྤེལ་ཁང་དེ་ཡང་ མཁན་པོ་དང་སློབ་དཔོན་བསྡོམས་བཞི་དང་ སློབ་ཕྲུག་ཕོ་མོ་བསྡོམས་ ༣༣ དེ་ཅིག་སྦེ་་འགོ་བཙུགས་ནུག། དེ་སྦེ་གཞི་བཙུགས་དགོ་པའི་དོན་དག་དེ་ཡང་ གཙོ་བོ་ར་ སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་མཛད་པ་བཟང་པོ་ཚུ་ ཟབ་པ་དང་རྒྱ་ཆེ་ནི་འདི་གིས་་ང་བཅས་ཐ་མལ་པའི་བློ་གིས་ག་ཏེ་་བདའ་ཟུན་ནི་ བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཚུ་གིས་ཡང་འཇལ་མི་ཚུགས་ནི་་ཨིན་པས། ཨིན་རུང་ རྗེས་དཔག་ཚད་མ་གིས་་རྗེས་སུ་དཔགས་ཏེ་དུམ་དྲ་ཅིག་ཞུ་བ་ཅིན། གཙོ་བོ་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རང་བཙན་བརྟན་པོར་གནས་ནི་གི་དོན་ལུ་དང། མི་དབང་མཆོག་དང་གཞུང་གི་བཞེད་དོན་བླ་ན་མེད་པ་ཚུ་འགྲུབ་ཐབས་དང། ལྷག་པར་དུ་ ནང་པ་སངས་རྒྱས་པའི་ལྟ་སྒོམ་སྤྱོད་གསུམ་འབྲས་བུ་དང་བཅས་པར་ འགྲོ་བ་ཀུན་གྱིས་འཐོབ་སྟེ་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་སྤྱི་དང སྒོས་སུ་དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ནང་ བདེ་ཞིང་སྐྱིད་པའི་ཉི་མ་ཤར་ཏེ་ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ཀྱི་ཐོག་ལས་གནས་ཐབས་ལུ་དམིགས་ཏེ་གཞི་བཙུགས་མཛད་གནང་གནངམ་ཨིན་པས། དེ་ཡང་ རྐྱབས་རྗེ་མཆོག་གིས་སྤེལ་ཁང་འདི་དང་འབྲེལ་བའི་གླུ་ཚིག་གཅིག་བརྩམས་གནང་མི་དེའི་མཇུག་ལུ་ ཞུའོ་ལེགས་པའི་སྨོན་ལམ། །སེམས་དོན་རིག་པའི་ལྟ་བ། །འགྲོ་བ་ཀུན་གྱིས་འཐོབ་ནས། །བདེ་ཆེན་ཆོས་སྐུའི་ས་ལ། །གཅིག་ཏུ་འཛོམས་པའི་སྨོན་ལམ།། སྐྱབས་རྗེ་ཁྲི་རབས་བདུན་ཅུ་པ། (༢༠༡༦) ཞེས་གླུ་ཚིག་གི་ཚིག་དང་དོན་ཚུ་ལེགས་ཤོམ་སྦེ་ མནོ་བསམ་རྒྱ་ཆེཝ་སྦེ་བཏང་བལྟ་བ་ཅིན་ སྤེལ་ཁང་གཞི་བཙུགས་དགོ་པའི་དམིགས་ཡུལ་འདི་ ཁྱད་དུ་འཕགས་པ་ཅིག་དང རྒྱལ་ཁབ་དང་མི་སྡེའི་ནང་ཕན་ཐོགས་ཤོས་ཅིག་ཨིན་པས་ཟེར་ཞུ་ནི་ཨིན། མཇུག་ར་སྐྱབས་རྗེ་མཆོག་གིས་སྤེལ་ཁང་དེའི་མིང་དང་དོན་མཐུནམ་སྦེ་་སྨོན་ཚིག་ཡང་དེ་སྦེ་ར་གསུངས་རྩོམ་མཛད་གནང་ནུག། འཁོར་འདས་བྱེད་པོ་རང་སེམས་གཉུག་མའི་དོན། །དེ་ཉིད་རིག་པའི་ཐབས་ཚུལ་ཆོས་ཀྱི་གཞུང། །སྤེལ་བའི་ཁང་བཟང་པད་མའི་དགའ་ཚལ་འདིར། །སྐལ་ལྡན་བུང་བའི་ཚོགས་རྣམས་དར་རྒྱས་ཤོག། སྐྱབས་རྗེ་ཁྲི་རབས་ ༧༠ པ། ཅེས་སྨོན་ལམ་མཛད་གནང་ནུག་ཟེར་ཞུ་ནི་ཨིན། སངས་རྒྱས་བསྟན་པ་ཕྱོགས་མཐར་རྒྱས་འགྱུར་ཅིག། དགེའོ།། ཁུངས་གཏུག། བཀྲ་ཤིས་ཚེ་རིང། (༢༠༢༡) སེམས་དོན་རིག་པའི་སྤེལ་ཁང། སྲིནམོ་ལྟོ་ཁ། སྐྱབས་རྗེ་ཁྲི་རབས་བདུན་བཅུ་པ། (༢༠༡༦)སེམས་དོན་རིག་པའི་སྤེལ་ཁང། འབྲུག་ལྕོགས་གྲུབ་སྤྱི་ཚོགས། འབྲུག་ལྕོགས་གྲུབ་སྤྱི་ཚོགས་འདི་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༡ སྤྱི་ཟླ་ ༡༡ པའི་སྤྱི་ཚེས་ ༡༠ ལུ་ ཞི་བའི་མི་སྡེ་ལས་ཚོགས་ནང་ལུ་ ཐོ་བཀོད་གྲུབ་པའི་མི་དམངས་ལུ་ཕན་ཐོགས་པའི་ལས་ཚོགས་ཅིག་ཨིན། མི་སྡེ་ལས་ཚོགས་འདི་གི་དགོངས་དོན་དེ་ཡང་ འབྲུག་མངའ་བདག་རྒྱལཔོ་དཔལ་མི་དབང་འཇིགས་མེད་གེ་སར་རྣམ་རྒྱལ་དབང་ཕྱུག་མཆོག་གི་འཆར་སྣང་ བྱམས་བརྩེ་དང་དྲང་བདེན་ཅན་གྱི་མི་སྡེ་ཟེར་མི་འདི་གིས་ སེམས་ཤུགས་བྱིན་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། ལས་ཚོགས་འདི་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༢ སྤྱི་ཟླ་ ༤ པའི་སྤྱི་ཚེས་ ༦ ལུ་ མི་དབང་རྒྱལ་བཙུན་ཨ་ཞེ་རྗེ་བཙུན་པདྨ་དབང་ཕྱུག་མཆོག་གིས་ སྐྱིད་སྡུག་གཞི་ཚོགས་ཀྱི་ལས་འགུལ་ཅིག་སྦེ་འགོ་འབྱེད་མཛད་གནང་ཡོདཔ་ཨིན། Ability Bhutan སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༧ གྱི་ལོ་འགོ་བཙུགས་ཁམས་ཅིག་ལུ་ ལྕོགས་གྲུབ་མ་འདྲཝ་ཡོད་པའི་ཨ་ལུའི་ཕམ་ཚུ་གིས་ ཁོང་རའི་དཀའ་ངལ་དང་ ཆ་རོགས་མེད་པའི་སྐྱོ་སྣང་དང་ ག་ནི་ཡང་འབད་མ་ཚུགས་པའི་གནས་སྟངས་ཚུ་བཤད་ནི། དེ་ལས་ ལྕོགས་གྲུབ་མ་འདྲཝ་ཡོད་པའི་ཁོང་རའི་བུ་གཞི་ཚུ་ འཕྲལ་འཕྲལ་ར་ཁྱིམ་ནང་ཁོང་ར་རྐྱངམ་གཅིག་སྦེ་ལུས་མི་དང་ ཡང་ན་ སྦྱོང་བརྡར་མེད་པའི་ཨ་ལུའི་བདག་འཛིན་པ་དང་གཅིག་ཁར་ལུས་མི་ཚུ་གི་མི་ཚེ་ དགའ་ཏོག་ཏོ་སྦེ་བཞག་ཐབས་ཀྱི་ཐབས་ལམ་ཚུ་འཚོལ་ནིའི་དོན་ལུ་ ལུགས་མཐུན་གྱི་སྒོ་ལས་འཛོམས་ནུག། དེ་བསྒང་ ཁོང་ར་དང་ཁོང་རའི་བཟའ་ཚང་གི་དོན་ལུ་ གནམ་མེད་ས་མེད་ གལ་ཆེ་བའི་གནས་སྟངས་ཅིག་སྦེ་སྡོད་ནུག། ད་རེས་ འབྲུག་ལྕོགས་གྲུབ་སྤྱི་ཚོགས་ལུ་རྒྱབ་སྐྱོར་འབད་མི་ ལས་བྱེདཔ་ ༧ ཡོད་མི་དེ་གིས་ ཨ་ལུ་ ༤༢ དང་ དབང་པོ་སྐྱོན་ཅན་གྱི་ན་སྨིན་ ༩ བདག་འཛིན་འབད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། དོ་རུང་ འབྲུག་ལྕོགས་གྲུབ་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱིས་ ཤེས་རིག་དང་བཟའ་ཚང་གི་ལས་རིམ་ཚུ་ལུ་ རྒྱབ་སྐྱོར་མཛདཔ་མ་ཚད་ སྐུལ་ཁྱབ་བརྡ་སྤྲོད་ཀྱི་ལས་རིམ་ཚུ་ཡང་ འགོ་འདྲེན་འཐབ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། Bhutan Foundation འཆར་སྣང་། འབྲུག་པའི་མི་སྡེ་ནང་ལུ་ ལྕོགས་གླུབ་མ་འདྲཝ་ཡོད་པའི་མི་ཚུ་ རང་མགོ་རང་འདྲོང་དང་བརྩི་མཐོང་ཅན་སྦེ་སྡོད་ནི་གི་དབང་ཆ་བྱིན་ནི། དམིགས་གཏད། འབྲུག་པའི་མི་སྡེ་ནང་ མི་ལྕོགས་གྲུབ་མ་འདྲཝ་ཡོད་མི་ཚུ་གི་ཐོབ་དབང་ཚུ་གི་སྐོར་ལས་ སྐུལ་ཁྱབ་བརྡ་སྤྲོད་འབད་ནི། བརྩོན་ཤུགས་ཅན་དང་སྙིང་རུས་ཅན། དེ་ལས་ སྦྱོང་བརྡར་ཐོབ་ཡོད་མི་ མི་སྡེའི་ལཱ་འབད་མི་དང་ཨ་ལུ་བདག་འཛིན་པ་ཚུ་ཡོདཔ་བཟོ་ནི། ལྕོགས་གྲུབ་མ་འདྲཝ་ཡོད་པའི་མི་ཚུ་ལུ་ རང་མགོ་རང་འདྲོང་སྦེ་སྡོད་ནི་ལུ་ དབང་ཆ་བྱིན་ནིའི་དོན་ལུ་ ཕམ་དང་ཨ་ལུ་བདག་འཛིན་པ་ཚུ་གི་རིག་རྩལ་ཡར་དྲག་གཏང་ནི། ལྕོགས་གྲུབ་མ་འདྲཝ་ཡོད་པའི་མི་ཚུ་གི་ལྕོགས་གྲུབ་ཡར་སེང་འབད་ཐབས་ལུ་ ཐད་ཀར་གྱི་བར་འཛུལ་འབད་ནི། དམིགས་དོན། འབྲུག་ལྕོགས་གྲུབ་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་དམིགས་དོན་ཚུ་ཡང་། ལུང་ཕྱོགས་ཀྱི་གནས་ཚད་ཁར་ ཤེས་ཡོན་ཅན་གྱི་བདག་འཛིན་པ་ཡོད་པའི་གཅེས་སྐྱོང་ལྟེ་བ་ལ་སོགས་པའི་ རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་མཐུན་རྐྱེན་ཡོདཔ་བཟོ་ནི། འབྲུག་པའི་མི་སྡེ་ནང་ ལྕོགས་གྲུབ་མ་འདྲཝ་ཡོད་པའི་མི་ངོམ་ཚུ་ གྲལ་གཏོགས་འབད་དགོ་པའི་གོ་བརྡ་སྤེལ་ནི། མི་སྡེ་ནང་ ལྕོགས་གྲུབ་མ་འདྲཝ་ཡོད་པའི་མི་ངོ་ཚུ་ལུ་ གྲལ་གཏོགས་ཀྱི་གོ་སྐབས་ ཡར་སེང་འབད་ནིའི་དོན་ལུ་ མི་དམངས་ཀྱི་མཐུན་རྐྱེན་དང་ཞབས་ཏོག་ཚུ་གི་གོ་སྐབས་ཡོདཔ་བཟོ་ནི། སྦྱོང་བརྡར་དང་ལས་རིམ་བརྗེ་སོར། དེ་ལས་ ཤེས་ཡོན་གོང་འཕེལ་ཚུ་གི་ཐོག་ལས་ འབྲུག་ལྕོགས་གྲུབ་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་མི་སྡེ་ནང་ ལཱ་འབད་མི་ཚུ་གི་ཁྱད་རིག་གི་རིག་རྩལ་གོང་འཕེལ་གཏང་ནི། ཤེས་ཡོན་དང་མི་སྡེ་རྒྱབ་སྐྱོར་གྱི་ཐོག་ལས་ བཟང་ཚང་དང་ཨ་ལུ་གཅེས་སྐྱོང་འབད་མི། དེ་ལས་ ལྕོགས་གྲུབ་མ་འདྲཝ་ཡོད་མིའི་བཟང་ཚང་ཚུ་ལུ་རྒྱབ་སྐྱོར་འབད་ནི། མཐུན་ལམ་དང་ཉམས་མྱོང་བརྗེ་སོར་གྱི་དོན་ལུ་ འབྲེལ་ཡོད་ལས་སྡེ་ཚུ་དང་གཅིག་ཁར་ མཐུན་འབྲེལ་བཞག་ནི། གནས་རིམ་ག་རའི་ནང་ འབྲུག་ལྕོགས་གྲུབ་སྤྱི་ཚོགས་ལུ་ ཡུན་བརྟན་གྱི་མ་དངུལ་རྒྱབ་སྐྱོར་དང་ འོས་འབབ་ལྡན་པའི་ལས་ཚོགས་ཀྱི་རིག་རྩལ་ཡོདཔ་བཟོ་ནི་ཚུ་ཨིན། ཁུངས་གཏུག། Program, S. E. (n.d.). Ability Bhutan Society. Retrieved from http://bhutansped.org/partners/ability-bhutan-society/ Society, A. B. (n.d.). Ability Bhutan Society. Retrieved from https://absbhutan.org/ Bhutan Foundation website www.bhutanfound.org འབྲུག་གི་ལས་སྡེ་དང་ཡིག་ཚང་། ༉ འབྲུག་བརྡ་བརྒྱུད་དང་དམངས་གཙོའི་ལྟེ་བ་འདི་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་གི་མི་སྡེ་ལས་ཚོགས་དབང་འཛིན་འགོ་དང་པ་ཅིག་ཨིན། དེ་ཡང་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༨ ལུ་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དམངས་གཙོའི་གཞུང་གི་བཙག་འཐུ་འགོ་དང་པ་མཛད་གནང་མི་དང་འབྲེལ་ཏེ་ གཞི་བཙུགས་གནང་ནུག། དེ་ཡང་ དཔལ་མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་མཆོག་ རྒྱལ་ཁྲི་ལས་བབས་ཏེ་ རང་དབང་སྲིད་གཞུང་གི་དུས་བསྐལ་གསརཔ་རྗེས་སུ་འབྲངས་བའི་བརྡ་སྟོནམ་མ་ཚད་ བརྡ་བརྒྱུད་རྡབ་ཤོག་ནང་ སྒེར་དབང་གི་གསར་ཤོག། རླུང་འཕྲིན་ཉན་སྒྲོམ་དང་མི་སྡེའི་བརྡ་བརྒྱུད་ག་ར་ སྟབས་བདེ་ཏོག་ཏོ་སྦེ་ལག་པར་འབག་བཏུབ་པའི་བརྒྱུད་འཕྲིན་དང་གློག་རིག་ཡོངས་འབྲེལ་ལས་བརྒྱུད་དེ་ འཐོབ་ཚུགས་པའི་དུས་ལུ་ལྷོད་དེ་ཡོད། འབྲུག་བརྡ་བརྒྱུད་དང་དམངས་གཙོའི་ལྟེ་བ་གི་དམིགས་དོན་གཙོ་བོ་ར་ མི་དང་འབྲེལ་བའི་འབྲེལ་གཏོགས་འབད་ནི་དང་ མི་མང་གསུང་བཤད་དང་བརྡ་བརྒྱུད་འབྲི་ལྷག་ཤེས་མི་ མི་སེར་ཚུ་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དམངས་གཙོའི་གཞུང་རྒྱུན་སྐྱོང་འབད་ནི་དང་ ད་ལྟོ་ཡོད་པའི་བརྡ་བརྒྱུད་ལས་ལྷག་སྟེ་ ཡར་རྒྱས་གཏང་ནི་འདི་ཨིན་མས། wikipedia, 2021 འབྲུག་བརྡ་བརྒྱུད་དང་དམངས་གཙོའི་ལྟེ་བ་གི་ལས་རྟགས་འདི་ཡང་ གཞན་དང་མ་འདྲ་བའི་གསར་ལུགས་དང་སྔར་སྲོལ་གྱི་བར་ན་ཚད་མཉམ་བཟོ་བའི་བརྡ་མཚོན་སྟོནམ་ཨིན་མས། དེ་ཡང་ རི་རྒྱུད་རི་རྩེ་ལུ་ཁུངས་གཏུགས་འབད་དེ་ མེ་ཏོག་པདྨ་ཁ་རྒྱས་རྒྱསཔ་བཟུམ་ཅིག་སྟོན་ཡོདཔ་ལས་ མཚན་རྟགས་འདི་མཐོངམ་ཙམ་གྱིས་ སེམས་ཁ་ལུ་བཟོད་བསྲན་དང་རེ་འདོད་ཚུ་དྲན་ཚུགསཔ་ཨིན་མས། ལས་རྟགས་འདི་ ཇོར་ཌེན་ ཝིན་ནིཀ་ (jordan winnick) གིས་བཟོ་བཀོད་མཛད་གནང་ཡོདཔ་ཨིན་མས། Democracy, 2021 འབྲུག་བརྡ་བརྒྱུད་དང་དམངས་གཙོའི་ལྟེ་བ་གིས་ ལཱ་ག་ཅི་ར་འབད་རུང་གྲུབ་འབྲས་ཅན་ཅིག་ལུ་འགྱུར་ཐབས་ལུ་ འདྲ་མཉམ་དང་གཅིག་མཐུན། གུས་ཞབས་ཀྱི་སྒོ་ལས་ སྡེ་གཡོག་སྦེ་ལཱ་འབད་དོ་ཡོདཔ་དང་། ལཱ་ག་ཅི་ར་འབད་རུང་ འགན་འཁྲི་དང་འགན་ཁུར་འབག་སྟེ་ དྭངས་གསལ་གྱི་སྒོ་ལས་འབད་དེ་ རྒྱུ་དངོས་ག་ཅི་ར་ཨིན་རུང་ མི་སྡེ་གཅིག་ཨིན་པའི་མནོ་བསམ་བཏང་སྟེ་ དྲང་པོ་གི་སྒོ་ལས་ལཱ་འབདཝ་ཨིན་མས། དེ་མ་ཚད་ སྤྱི་ཚོགས་ནང་གྲོས་བསྡུར་འབད་ནི་དང་ རང་གི་བསམ་འཆར་བཤད་ནི། སྐབས་བབས་ཀྱི་གནད་དོན་ཚུ་ཤེསཔ་སྦེ་སྡོད་ནི། གཞན་ལུ་ཞབས་ཏོག་ཞུ་ནི་ལ་སོགས་པའི་གྲལ་ཁར་གཏོགསཔ་ཨིན། མི་རེ་རེ་བཞིན་དུ་ རང་མགོ་རང་འདྲོང་དང་གསར་གཏོད་ལུ་བརྩོན་ཤུགས་བསྐྱེད་དེ་ དཀའ་ངལ་བསལ་ནིའི་ཐབས་ལམ་ཚུ་ གསར་བཙུགས་འབད་ནི་ནང་ཡར་རྒྱས་གཏངམ་ཨིན་མས། ཁུངས་གཏུག། Democracy, B. C. (2021). BCMD. Retrieved from BCMD's Story: http://www.bcmd.bt wikipedia. (2021). About Bhutan Centre for Media and Democracy. Retrieved from Bhutan center for Media and Democracy: http://www.en.m.wikipedia.org འབྲུག་གི་ལས་སྡེ་དང་ཡིག་ཚང་། ༉ འབྲུག་ཨམ་སྲུའི་དབང་ཆ་ཡར་སྐྱེད་དང་གཅིག་འབྲེལ་ལས་སྡེ་འདི་གཙོ་བོ་ར་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་གི་ཨམ་སྲུ་ཚུ་ གཞུང་སྐྱོང་དང་དབུ་ཁྲིད་ཀྱི་གོ་འཕང་ནང་ འགན་ཁུར་འབག་ནི་ལུ་ རྩ་བརྟན་དང་མཐུན་རྐྱན་ཚུ་བྱིན་ནི་དང་གཅིག་འབྲེལ་གྱི་གཞི་སྟེགས་ཡར་རྒྱས་བཏང་ཐོག་ལས་ རྒྱལ་ཁབ་གོང་འཕེལ་གཏང་ནི་ཚུ་ཨིན། ལྷག་པར་དུ་ མི་སྡེ་འགོ་ཁྲིདཔ་དང་ས་གནས་གཞུང་གི་གནས་ཚད་ནང་ འགན་ཁུར་འབག་ནིའི་དོན་ལུ་ གཙོ་བོར་བཏོན་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་དང་གཅིག་ཁར་ རྒྱལ་ཡོངས་གནས་ཚད་ནང་ འགན་ཁུར་འབག་ནི་ལུ་ཡང་ གསུང་གྲོས་ཀྱི་ཕན་གྲོགས་འབད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། ལས་སྡེ་འདི་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༢ སྤྱི་ཟླ་ ༣ པའི་ནང་ རྒྱལ་ཡོངས་གྲོས་སྟོན་འགོ་དང་པ་ ཨམ་སྲུ་བཙག་འཐུ་གྲུབ་པའི་ངོ་ཚབ་འཐུས་མི་གི་འབྲས་བུ་བྱུང་མི་དང་གཅིག་ཁར་ གཞི་བཙུགས་མཛད་གནང་ཡོདཔ་ཨིན་མས། གྲོས་སྟོན་དེ་ཡང་ ས་གནས་གཞུང་གི་ལས་ཁུངས་དང་ རྒྱལ་ཡོངས་ཨམ་སྲུ་དང་ཨ་ལུའི་ལྷན་ཚོགས། དེ་ལས་ ཚོགས་པ་དང་དམངས་གཙོ་ཌེ་ནིཤི་སྤེལ་ཁང་ (DIPD) དང་ འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཚོགས་ཨམ་སྲུ་ (UNWOMEN) གི་རྒྱབ་སྐྱོར་ཐོག་ལས་ རྒྱལ་ཡོངས་གྲོས་སྟོན་དེ་འགོ་འདྲེན་འཐབ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ལས་སྡེ་དེ་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༢ ཀྱི་ལོ་ལུ་ འཆར་གཞི་བརྩམས་ཏེ་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༦ སྤྱི་ཟླ་ ༡༢ པའི་ནང་ལུ་ མི་སྡེ་ལས་ཚོགས་ཀྱི་འོག་ལུ་ ལུགས་མཐུན་གྱི་སྒོ་ལས་ཐོ་བཀོད་མཛོད་གནང་ནུག། ལས་སྡེ་དེ་གི་འཐུས་མི་ ༤༠༠༠ ལྷགཔ་ཅིག་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ས་གནས་ག་ཏེ་ལུ་ཡང་ཁྱབ་སོཔ་ལས་བརྟེན་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྫོང་ཁག་ ༢༠ དང་རྒེད་འོག་ ༢༠༥ ག་རའི་ནང་ལུ་ལེགས་ཤོམ་སྦེ་ཁྱབ་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན། BNEW ང་བཅས་རའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་གཞུང་འདི་ དམངས་གཙོའི་གཞུང་ལུ་སོར་སྒྱུར་འབད་མི་འདི་ མཐར་འཁྱོལ་ཅན་གྱི་སྲུང་ཅིག་ཨིན་རུང་ གཞུང་སྐྱོང་ནིའི་ནང་ལུ་ འགན་ཁུར་འབག་མི་ཕོ་མོའི་དབྱེ་བ་ལས་བཅད་པ་ཅིན་ མཐར་འཁྱོལ་ཅན་གྱི་སྲུང་ཟེར་སླབ་ནི་ལུ་ ལཱ་ཁག་ཅིག་ཨིན་མས། མི་སྡེའི་འགྲོ་ལུགས་དང་མིའི་བསམ་བློ། དེ་ལས་ མནོ་ལུགས་ཚུ་ཤུགས་སྦེ་ར་ཤུམས་ཚུད་མི་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ ཨམ་སྲུ་ཚུ་གི་རྒྱུད་ལུ་ མི་སྡེ་ནང་ལུ་བློ་སྟོབས་འཐོབ་ནི་དང་ བློ་གཏད་ཚུགས་པའི་འགོ་ཁྲིདཔ་འབད་ནིའི་ནང་ལུ་ གདོང་ལེན་དང་དཀའ་ངལ་བྱིནམ་བྱིན་སར་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་འབདཝ་ལས་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ འགོ་ཁྲིདཔ་འབད་མི་གི་གྱངས་ཁ་མང་ཤོས་ཅིག་ ཕོ་སྐྱེས་ཚུ་གི་དབང་ལུ་བསྒྱུར་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། (Bhutana Networking Empowering Women, n.d.) འབྲུག་ཨམ་སྲུའི་དབང་ཆ་ཡར་སྐྱེད་དང་གཅིག་འབྲེལ་ལས་སྡེ་དེ་གིས་ ཨམ་སྲུ་ཚུ་ལུ་འགོ་ཁྲིདཔ་འབད་ནིའི་ནང་རྒྱབ་སྐྱོར་དང་མཐུན་རྐྱེན་ཚུ་བྱིན་ཏེ་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ ཕོ་མོའི་དབྱེ་བ་མཐར་ཕྱིནམ་སྦེ་འགྲུབ་ནི་ལུ་ བརྩོན་ཤུགས་བསྐྱེད་དེ་ཕྱག་ཞུ་ནིའི་དམིགས་པ་སྐྱེད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་དང་གཅིག་ཁར་ ཨམ་སྲུའི་དབང་ཆ་དང་འགོ་ཁྲིདཔ་འབད་ནི་གི་གོ་སྐབས་བྱིན་ནིའི་དོན་ལུ་ གཅིག་འབྲེལ་གྱི་གཞི་སྟེགས་བྱིན་ནི་དང་། ཨམ་སྲུ་ཚུ་གིས་ དམངས་གཙོ་བོའི་ནང་ལུ་བློ་བདེ་པག་པ་སྦེ་ཕྱག་ཞུ་ཚུགས་ཐབས་ལུ་ ཁོང་གི་རྒྱུད་ལུ་འགོ་ཁྲིདཔ་གི་ལྕོགས་གྲུབ་དང་རིག་རྩལ་ཚུ་བཟོ་ནི། ཨམ་སྲུ་ཚུ་ལུ་བསླབ་སྟོན་བྱིན་ནི་དང་འཚོ་སྐྱོང་འབད་ནི་ལུ་རྒྱབ་སྐྱོར་འབད་ནི་ལ་སོགས་པ་ ཨམ་སྲུའི་དབང་ཆ་བྱིན་ནི་དང་འགོ་ཁྲིདཔ་འབད་ནིའི་དོན་ལུ་ ཐབས་རིག་ལྟེ་བ་ཅིག་སྦེ་ལཱ་འབད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ལས་ མི་སྡེ་ནང་ལུ་ ཕོ་མོའི་དབྱེ་བ་གི་མནོ་ལུགས་དང་བསམ་སྤྱོད་ཚུ་བསྒྱུར་བཅོས་འབད་ཐབས་ལུ་ མི་མང་ལུ་གསལ་བསྒྲགས་དང་སྐུལ་ཁྱབ་བརྡ་སྤྲོད་འབད་ནི་ལ་སོགས་པ་ཚུ་ག་ར་ ལས་སྡེ་འདི་གི་དམིགས་ཡུལ་ཨིན་མས། Bhutan Networking For Empowering Women འབྲུག་ཨམ་སྲུའི་དབང་ཆ་ཡར་སྐྱེད་དང་གཅིག་འབྲེལ་ལས་སྡེ་དེ་གིས་ ཨམ་སྲུ་ཚུ་དམངས་གཙོ་བོའི་འགོ་ཁྲིདཔ་འབད་ནིའི་དབང་ཆ་ཡོད་པའི་སྐོར་ལས་ མི་སྡེ་ནང་ལུ་ ག་དེ་སྦེ་བརྡ་སྐུལ་འབད་དེ་འདུག་ཟེར་བ་ཅིན། མི་ལ་ལུ་ཅིག་གི་སེམས་ཁར་ཨམ་སྲུ་ཚུ་ཁྱིམ་ནང་སྡོད་དེ་ ལཱ་འབད་དགོཔ་ཨིན་ཟེར་བའི་སྔར་སྲོལ་གྱི་མནོ་ལུགས་ཚུ་བསྒྱུར་བཅོས་འབད་ནི་དེ་ཨིནམ་ལས་ ཨམ་སྲུ་ཚུ་ཁོང་ར་ལུ་ ཡིད་ཆེས་བསྐྱེད་ཚུགསཔ་སྦེ་འགྱོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ལས་སྡེ་དེ་གིས་ གཞུང་སྐྱོང་དང་འགོ་ཁྲིདཔ་གི་གོ་གནས་ལེན་ནིའི་ནང་ བརྡ་སྐུལ་འབད་མི་ལུ་བརྟེན་ མི་སྡེའི་མི་སེར་ཚུ་གིས་ཡང་ ཨམ་སྲུ་ཚུ་གཞུང་སྐྱོང་ནང་ལུ་བཅའ་མར་གཏོགས་དགོཔ་དེ་ ག་དེམ་ཅིག་ཁག་ཆེཝ་ཨིན་ན་གི་སྐོར་ལས་ ལེགས་ཤེམ་སྦེ་ཧ་གོ་ཚུགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། སྐུལ་ཁྱབ་བརྡ་སྤྲོད་དང་གོ་རྟོགས་ཀྱི་ལས་རིམ་དེ་ ཁྱབ་ཆེ་དྲགས་སྦེ་དར་ཁྱབ་བཏང་སྟེ་ཡོད། དེ་ཡང་ ཨམ་སྲུ་ཚུ་གི་རྒྱལ་ཡོངས་རྒྱང་མཐོང་དང་རླུང་འཕྲིན་ཉན་སྒྲོམ། དེ་ལས་ གསར་ཤོག།གཏམ་བཤད་ལྟདམོ། བསླབ་སྟོན་གྲོས་ཚོགས་ཚུ་ནང་ བཅའ་མར་གཏོགས་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ཨམ་སྲུ་ཚུ་གིས་གཞུང་སྐྱོང་དང་འགོ་ཁྲིདཔ་འབད་ནི་དེ་ ག་དེམ་ཅིག་ཁག་ཆེཝ་ཨིན་ན་གི་སྐོར་ལས་ ཤེས་ཚུགས་ནིའི་དོན་ལུ་ མི་སྡེའི་བརྡ་བརྒྱུད་ཀྱིས་ཕན་ནུས་ཅན་གྱི་ལཱ་འགན་ཅིག་འབག་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན། ལས་སྡེ་དེ་གིས་ ཨམ་སྲུ་གིས་ འགོ་ཁྲིདཔ་གི་གོ་གནས་འབག་མིའི་གནས་སྡུད་ཚུ་བསྡུ་ནི་གི་ལཱ་ཡང་འབད་དོ་ཡོདཔ་དང་། དེ་གིས་སྦེ་ ཨམ་སྲུ་ཚུ་གཞུང་སྐྱོང་དང་འགོ་ཁྲིད་པའི་གྲས་ཁར་གཏོགས་མིའི་གྱངས་ཁ་ཚུ་ ཐོ་བཀོད་བཞག་ནི་ལུ་ཕན་ཐོགས་འབྱུང་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ཁུངས་གཏུག། Bhutan Networkig For Empowering Women. (n.d.). Objectives and Mission. Retrieved from Objectives, Vision and Mission: http://www.bnew.bt Bhutan Networking for Empowering Women. (n.d.). Advocacy. Retrieved from Advocacy and awareness raising on women in governance: http://www.bnew.bt/our-programs Bhutana Networking Empowering Women. (n.d.). Background- BNEW. Retrieved from Why BNEW: http://www.bnew.bt BNEW. (n.d.). Background- BNEW. Retrieved from Bhutan Network for Empowering Women: http://www.bnew.bt འབྲུག་གི་ལས་སྡེ་དང་ཡིག་ཚང་། ༉ འབྲུག་ན་གཞོན་གོང་འཕེལ་མ་དངུལ་འདི་ རྒྱལ་ཡུམ་ཨ་ཞེ་ཚེ་རིང་པདམོ་དབང་ཕྱུག་མཆོག་གི་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༩ སྤྱི་ཟླ་ ༦ པའི་སྤྱི་ཚེས་ ༡༦ ལུ་ཐིམ་ཕུག་ལུ་སྦེ་འགོ་བཙུགས་གནང་ནུག། ལྟེ་བ་དེ་གི་སྲིད་འཛིན་ཡང་ རྒྱལ་ཡུམ་ཨ་ཞེ་མོ་ར་ཨིན་མས། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༩ ལས་འགོ་བཙུགས་ཏེ་ འབྲུག་གི་ན་གཞོན་ཚུ་ ངན་པའི་དབང་ལུ་མི་ཤོར་ནིའི་དོན་ལུ་དམིགས་ཏེ་འབྲུག་ན་གཞོན་གོང་འཕེལ་མ་དངུལ་ལྟེ་བ་གིས་ ན་གཞོན་སྟོང་ཕྲག་ལས་བཅད་མི་ལུ་ཕན་ཐོགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། རྒྱལ་ཡུམ་གྱིས་གསུངས་མི་དང་འཁྲིལ་བ་ཅིན་ ང་བཅས་རའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་མི་རློབས་ ཕྱེད་ཀ་ལྷགཔ་ཅིག་ ན་གཞོན་ཚུ་ཨིནམ་ལས་ དེ་ལུ་དམིགས་གཏད་བསྐྱེད་དགོཔ་འདི་གལ་ཆེ་དྲགས་ཅིག་ཨིན་མས། དེ་འབདཝ་ལས་ ན་གཞོན་གོང་འཕེལ་གཏང་ནིའི་ཐབས་ལམ་བདག་འཛིན་འབད་ཐངས་དེ་ རྒྱལ་ཁབ་གཅིག་མཐུན་གྱི་སྒོ་ལས་འཆར་གཞི་བཟོ་ཡོད་མི་ གོང་འཕེལ་གྱི་དམིགས་དོན་རེ་རེ་བཞིན་དུ་ལུ་ འབྲེལ་གཏོགས་འབད་ནི་དེ་གལ་ཆེ་ཏོག་ཏོ་ཅིག་ཨིན། འབྲུག་ན་གཞོན་གོང་འཕེལ་མ་དངུལ་གྱིས་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ན་གཞོན་ག་ར་ མ་འོངས་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་འགོ་ཁྲིདཔ་བཟོ་ནི་ལུ་བརྩོན་ཤུགས་སྐྱེད་དོ་ཡོདཔ་ཨིནམ་དང་། འབྲུག་གི་ན་གཞོན་ལས་ཁུངས་དེ་ གལ་ཆེ་ཤོས་ཅིག་འབདཝ་ལས་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ན་གཞོན་ག་ར་ལུ་ ཤེས་རིག་ཡོན་ཏན་འདྲ་མཉམ་བྱིན་ནི། དོན་དག་ཡོད་པའི་གཡོག་དང་གོ་སྐབས་སྤྲོད་དེ་ ང་བཅས་རའི་ན་གཞོན་ཚུ་གི་དཀའ་ངལ་སེལ་ཐབས་ལུ་དང་། ཁོང་རའི་ནུས་པ་དེ་ ལེགས་ཤོམ་དང་ངེས་བརྟན་བཟོ་ཐབས་ལུ་ ལཱ་འབད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དུས་ཚོད་ད་རེས་བཟུམ་ཅིག་འབད་བ་ཅིན་ འབྲུག་ན་གཞོན་གོང་འཕེལ་མ་དངུལ་དེ་ སྒྲིང་སྒྲི་སྦེ་ཡར་རྒྱས་འགྱོ་བའི་ལམ་ཁར་ལྷོད་དེ་ཡོད་རུང་ དེང་སང་ལམ་ལུགས་གི་དབང་ལུ་ཐལ་བའི་འབྲས་བུ་གིས་ གོང་འཕེལ་དང་གཅིག་ཁར་ མི་སྡེ་ནང་ལུ་དཀའ་ངལ་ཡང་བྱིན་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དུས་མཐུན་དང་གཅིག་ཁར་བསྒྱུར་བཅོས་འགྱོ་མི་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ ང་བཅས་རའི་ན་གཞོན་གྱི་མི་ཚེ་ནང་ལུ་ སེམས་ཕམ་པའི་བྱེམ་ཤུགས་ཕོག་ནི་ཨིན། དེ་བཟུམ་སྦེ་ འགྱུར་བ་ལུ་བརྟེན་པའི་གནོད་པ་དག་པ་ཅིག་ གསལ་སྟོན་འབད་བ་ཅིན། ན་གཞོན་ཚུ་སྤྱོད་ངན་ཅན་ལུ་འགྱུར་ནི་དང་ སྨྱོས་རྫས་ལུ་ལང་ཤོར་ཐལ་ནི། རང་གི་ལུས་བཙོང་ནི་ལ་སོགས་པའི་གནས་སྟངས་ཚུ་ཡར་སེང་འགྱོཝ་ཨིན། དེ་འབདཝ་ལས་ སྐབས་ཐོབ་དང་འཁྲིལ་ཏེ་ འབྲུག་ན་གཞོན་གོང་འཕེལ་མ་དངུལ་གྱིས་ ཨ་ལུ་ཚུ་གི་ཕན་བདེ་དང་ཉེན་སྲུང་ཚུ་ངེས་བརྟན་བཟོ་ཐབས་ལུ་ རྒྱལ་གཞུང་གིས་ བརྩོན་ཤུགས་བསྐྱེད་ནིའི་ནང་ ངེས་པར་མཁོ་བའི་ལཱ་འགན་འབག་ནི་ལུ་ ལྷན་ཐབས་འབདཝ་ཨིན། དེ་བཟུམ་མའི་དཀའ་ངལ་ཚུ་ ན་གཞོན་ཚུ་གི་རྒྱུད་ལུ་སྤེལ་མི་འགྱོ་ནིའི་དོན་་ལུ་ འབྲུག་ན་གཞོན་གོང་འཕེལ་མ་དངུལ་གྱིས་ ཧེ་མ་ལས་ ངན་པའི་དབང་ལུ་ཤོར་མི་ན་གཞོན་ཚུ་བསྒྱུར་བཅོས་འབད་ནི་དང་ དཀའ་ངལ་འབྱུང་བའི་གཞི་ངོ་མ་ཚུ་བཀག་ཐབས་ལུ་ བརྩོན་ཤུགས་སྐྱེདཔ་ཨིན། འབྲུག་གི་མ་འོངས་པའི་ན་གཞོན་ཚུ་རྒྱབ་ཁར་བསྐྱུར་མ་བཞག་པར་ ཨ་ལུ་ཚུ་ལུ་ཕང་སེམས་བསྐྱེད་དེ་ བདག་འཛིན་འབད་དགོཔ་དེ་ཡང་ཁག་ཆེཝ་ཨིན་མས། ན་གཞོན་ཚུ་གི་མི་ཚེ་འདི་ ངན་པའི་དབང་ལུ་ཐལ་སོ་རུང་ ལོག་ཁོང་རའི་མི་ཚེ་ ཉམས་གསོ་འབད་དེ་སྒྲིང་སྒྲི་བཟོ་ནི་དང་ མི་ཚེ་དོན་དག་ཡོདཔ་སྦེ་བཟོ་ནིའི་དོན་ལུ་དམིགས་ཏེ་ལཱ་འབད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་འབདཝ་ལས་ དཀའ་ངལ་ཚུ་འབྱུང་བའི་གཞི་དེ་ རྩ་བ་ལས་འབལ་གཏང་ནིའི་དོན་ལུ་ དྲག་སྤྱོད་ཀྱི་སྐུལ་བསྒྲགས་འབད་ནི་ཡང་འགོ་བཙུགས་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ཨ་ལུ་ཚུ་གི་མི་ཚེ་ནང་ལུ་ ཕན་ཐོགས་ཆེ་བའི་ཐབས་ཤེས་གཞན་སྒྲིང་སྒྲི་ཚུ་བྱིན་དགོཔ་ཁག་ཆེཝ་ལས་ ངལ་སངས་ལྟེ་བ་གཞི་བཙུགས་འབད་མི་ལུ་བརྟེན་ ན་གཞོན་ཚུ་གི་བསམ་སྤྱོད་བཟང་པོ་ཚུ་ཡར་རྒྱས་འགྱོ་ཐབས་ལུ་ ཨ་ལུ་ཚུ་ལྟེ་བ་དེ་ནང་ ཡན་ལག་ཆོས་ཚན་ཚུ་ནང་ལྟ་རྟོག་འབད་མིའི་བྱ་བ་དང་ ཁྱད་རིག་གི་བསླབ་སྟོན་ལ་སོགས་པ་ལུ་བཅའ་མར་གཏོགས་ཏེ་བཞགཔ་ཨིན་མས། འབྲུག་ན་གཞོན་གོང་འཕེལ་མ་དངུལ་ལྟེ་བའི་འཆར་གཞི་གཙོ་བོ་ར་ འབྲུག་གི་ན་གཞོན་ཚུ་གིཉིནམ་ ད་རེས་ལེགས་ཤོམ་བཟོ་ནི་དང་ ཉིནམ་ནངས་པ་ ད་རེས་ལས་ལྷག་སྟེབཟང་པོ་ཅིག་བཟོ་ནི་དེ་ཨིན་མས། འཆར་གཞི་ལམ་སྟོན་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ ན་གཞོན་གོང་འཕེལ་གྱི་ལས་རིམ་དང་འཆར་གཞི་ཚུ་ མ་ཉམས་པར་ཡུན་བརྟན་གྱི་དོན་ལུ་ ཐོན་སྐྱེད་ཚུ་ཡར་སེང་འབད་ནིའི་ནང་བརྩོན་ཤུགས་སྐྱེད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་ སྒྲུབ་འབྲས་ཅན་ཅིག་ལུ་འགྱུར་ཐབས་ལུ་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་གི་ཆ་རོགས་དང་ ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་ངོ་ཤེསཔ་ཚུ་ལས་རྒྱབ་སྐྱོར་ལེན་ཏེ་ ལཱ་དེ་ལཱ་ཁག་ཅིག་ལུ་མ་གྱུར་བར་ ལེགས་ཤོམ་འགྱོ་འོང་ཟེར་རྒྱལ་ཡུམ་མཆོག་གིས་གསུངས་གནང་ནུག། ཁུངས་གཏུག། Bhutan Youth Development Fund. (n.d.). About YDF. Retrieved from Presidnt's Message: http://www.bhutanyouth org འབྲུག་གི་ལས་སྡེ་དང་ཡིག་ཚང་། ༉ འབྲུག་གཙང་སྦྲ་ཟེར་མི་འདི་ སྤྱི་ལོ་༢༠༡༤ སྤྱི་ཟླ་ ༢ པའི་སྤྱི་ཚེས་ ༥ ལུ་རྒྱལ་བཙུན་རྗེ་བཙུན་པདྨ་དབང་ཕྱུག་མཆོག་གི་སྐྱབས་འཛིན་འོག་ལུ་གཞི་བཙུགས་མཛོད་གནང་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༨ སྤྱི་ཟླ་ ༧ པའི་ནང་ལུ་ རྒྱལ་བཙུན་མཆོག་གི་ཞལ་ལས་གསུང་དོ་བཟུམ་འབད་བ་ཅིན་ ལཱ་ག་ཅི་ར་འབད་རུང་ཐབས་ཤེས་ཚུ་མཐར་འཁྱོལ་ཅན་ཅིག་དང་བརྩོན་ཤུགས་བསྐྱེད་དགོཔ། དེ་ལས་ ཤོ་མཚུངས་སྦེ་ལཱ་འབད་དགོཔ་ཚུ་མེད་ཐབས་མེདཔ་ཅིག་ཨིན་མས། ང་བཅས་ག་ར་འབད་རུང་ རྒྱལ་སྤྱི་རང་བཞིན་གནས་སྟངས་ཀྱི་ཉིནམ་ལུ་ང་བཅས་ཀྱི་ལཱ་འབད་ཐངས་ཚུ་རང་གིས་རང་ལུ་སེམས་ཁར་དྲན་གསོ་འབད་དེ་ དེ་ཚུ་བརྡ་མཚན་ཅིག་དང་ལས་སྣ་ཙམ་ཅིག་སྦེ་མ་བཞག་པར་ལག་ལེན་འཐབ་དགོཔ་ཨིན་ཟེར་གསུངས་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་འབདཝ་ལས་ ལས་ཁུངས་དེ་གི་འཆར་གཞི་གཙོ་བོ་ར་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༣༠ གི་ལོ་ལུ་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ཕྱགས་སྙིགས་ཕུད་རྡོག་གཅིག་ཡང་མེདཔ་སྦེ་བཟོ་ནི་འདི་ཨིནམ་དང་། ཕར་ཚུར་ལས་བྱུང་པའི་་ཐོན་ཁུངས་ཚུ་འཇོན་ཐང་ཅན་སྦེ་ལག་ལེན་འཐབ་སྟེ་ འགན་ཁུར་ཅན་གྱི་མི་སེར་ཅིག་ལུ་འགྱུར་ནི། འཚོ་བའི་གནས་སྟངས་ཡུན་བརྟན་སྦེ་བཞག་ནིའི་ནང་སྦྱང་བ་འབད་ནི། དེ་ལས་ འབྲུག་པའི་མི་སེར་ཚུ་གི་མནོ་ལུགས་ཚུ་འགྱུར་བཅོས་འབད་ནི་ལུ་དམིགས་གཏད་སྐྱེད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་ཡང་ག་དེ་སྦེ་འབད་ནི་སྨོ་ཟེར་བ་ཅིན་ མཐའ་འཁོར་གནས་སྟངས་ལུ་གནོད་པ་མེད་པའི་ཟས་ཚུ་ལོངས་སྤྱོད་ཐོག་ལས་འཚོ་བ་སྐྱོང་ནི་གི་སྐུལ་ཁྱབ་བརྡ་སྤྲོད་འབད་ནི། ཕྱགས་སྙིགས་བླུགས་ཞིནམ་ལས་ཕྱགས་སྙིགས་དོང་ཚུ་ ས་གིས་བཀབ་བཞག་མི་ལུ་བརྟེན་ཏེ་བྱུང་བའི་ནག་རླུང་མར་ཕབ་འབད་ནི། དེ་ལས་ ཕྱག་སྙིགས་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ གཙང་ཆུ་ཚུ་བཙོག་གྲིབ་ཕོག་བཅུག་ནི་ལས་བཀག་དགོཔ་ཚུ་ཨིན་མས། (Clean Bhutan, 2018) འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ ག་དེ་སྦེ་གཙང་ཏོག་ཏོ་ཅིག་ལུ་འགྱུར་ནི་སྨོ་ཟེར་བ་ཅིན་ འབད་ཚུགས་པའི་སྲིད་བྱུས་ཚུ་བརྩམས་ཏེ་ཕྱག་སྙིགས་འཛིན་སྐྱོང་འཇོན་ཐང་ཅན་སྦེ་འཐབ་ནིའི་ནང་ ས་གནས་གཞུང་དང་དབང་འཛིན། དེ་ལས་མི་སྡེ་དང་ཁྲོམ་སྡེ་ལ་སོགས་པ་ཚུ་དང་གཅིག་ཁར་ མཉམ་འབྲེལ་སྦེ་ལཱ་འབད་ནི་ཚུ་ཨིན་མས། རྒྱལ་སྤྱི་དང་རྒྱལ་ཁབ་ནང་འཁོད་ཀྱི་ཕན་ཚུན་མཐུན་འབྲེལ་གྱིས་ འབྲུག་གཙང་སྦྲ་ལུ་རྒྱབ་སྐྱོར་རྒྱ་ཆེཝ་སྦེ་གནང་ཡོད་རུང་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༣༠ ལུ་ཕྱག་སྙིགས་ཕུད་རྡོག་གཅིག་ཡང་མེདཔ་སྦེ་བཟོ་ནི་གི་དམིགས་དོན་དེ་འགྲུབ་ཐབས་ལུ་ད་རུང་དེ་བ་ལྷག་པའི་རྒྱབ་སྐྱོར་འབད་མི་འཐོན་པའི་རེ་བ་སྐྱེད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ལས་ཁུངས་དེ་ནང་ རྒྱལ་ཁབ་གཙང་ཏོག་ཏོ་དང་འཇའ་ཆི་ཆི་སྦེ་བཞག་ནིའི་དོན་ལུ་ལཱ་འབད་མི་འབྲུག་པའི་ན་གཞོན་དང་ཁས་བླངས་པ།དེ་ལས་ མི་སྡེའི་མི་སེར་ཚུ་ཨིན་མས། དེའི་ནང་ལས་ཁས་བླངས་འབད་དེ་ལཱ་འབད་མི་ཚུ་གིས་ ལཱ་ག་ཅི་ར་འབད་རུང་ བརྒྱ་ཆ་ལས་བརྒྱ་སྦེ་ལཱ་འབད་དེ་མཐར་འཁྱོལ་ཅན་ཅིག་ལུ་འགྱུར་དོ་ཡོདཔ་ལས་ཁས་བླངས་པ་ཚུ་དྲག་ཤོས་ཅིག་སྦེ་ངོས་འཛིན་འབདཝ་ཨིན་མས། དེ་འབདཝ་ལས་ འབྲུག་གཙང་སྦྲ་གིས་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ས་གནས་ཡོངས་རྫོགས་ནང་ཕྱག་དར་གྱི་ལས་རིམ་འགོ་འདྲེན་འཐབ་དོ་ཡོདཔ་ལས་ ང་བཅས་ག་ར་འབད་རུང་འབྲུག་གཙང་སྦྲ་དང་གཅིག་ཁར་མཉམ་འབྲེལ་འབད་དེ་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་མ་འོངས་པའི་དོན་ལུ་སྐྱིད་པའི་ས་གོ་ཅིག་སྦེ་བཟོ་ནི་ལུ་བརྩོན་གེ་ཟེར་སྐུལ་ཁྱབ་བརྡ་སྤྲོད་འབདཝ་ཨིན་མས།(Clean Bhutan, 2018) ང་བཅས་རའི་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ འཛམ་གླིང་ནང་གི་རྒྱལ་ཁབ་གཙང་ཤོས་ཅིག་སྦེ་བཟོ་ནི་འདི་ ང་བཅས་རའི་མི་དབང་རྒྱལ་པོའི་ཐུགས་དགོངས་ཨིན། མཐའ་འཁོར་གནས་སྟངས་ཧིང་སང་ས་སྦེ་བཞག་ནིའི་དོན་ལུ་ང་བཅས་རེ་རེ་བཞིན་དུ་གིས་ ཕྱག་སྙིགས་འཛིན་སྐྱོང་འཐབ་སྟེ་རྒྱལ་ཡོངས་གཅིག་སྒྲིལ་དང་དཔའ་ཉམས་བསྐྱེད་དེ་ མ་འོངས་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ལེགས་ཤོམ་ཅིག་བཟོ་ཡོདཔ་ ངེས་བརྟན་བཟོ་ནི་འདི་ཨིནམ་ལས་ དེ་འགྲུབ་ཐབས་ལུ་ལས་ཁུངས་དེ་གིས་སྤྱིར་བཏང་འཛམ་གླིང་རྒྱལ་ཁབ་ག་བ་ཡང་ ང་བཅས་རའི་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་རྒྱལ་ཁབ་གཙང་ཤོས་ཅིག་བཟོ་ནི་ལུ་དམིགས་པ་སྐྱེད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས།(Yangdon, 2016)འབྲུག་གཙང་སྦྲ་འདི་གིས་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༣༠ གི་ལོ་ལུ་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ཕྱག་སྙིགས་ཕུད་རྡོག་གཅིག་ཡང་མེདཔ་བཟོ་ནིའི་དམིགས་དོན་འགྲུབཐབས་ལུ་ལཱ་འབད་བའི་བསྒང་ར་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་ཡང་ རྒྱལ་ཁབ་འདི་སྔོ་ལྗང་དང་ལྡནམ་སྦེ་བཟོ་ཐབས་ལུ་ འབྲུག་པའི་ཁས་བླངས་པའི་ན་གཞོན་ལེ་ཤ་ཅིག་ར་ལས་ཁུངས་དང་གཅིག་ཁར་ལཱ་འབད་བར་འོང་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ལས་ཁུངས་དེ་གིས་ཁྲོམ་དང་གཙང་ཆུ་ཧིང་སང་ས་སྦེ་བཞག་ནིའི་ནང་ལུ་འགན་ཁུར་འབག་དོ་ཡོདཔ་དང་། ཁྲོམ་གྱི་མཐའ་འཁོར་ལུ་ཤིང་དང་མེ་ཏོག་ཚུ་བཙུགས་ནིའི་དམིགས་གཏད་ཡང་སྐྱེད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས།དེ་འབདཝ་ལས་ ལས་ཁུངས་དེནང་ལུ་ཁས་བླངས་པ་ཚུ་གིས་ ཕྱག་སྙིགས་ཚུ་འཛིན་སྐྱོང་འཐབ་སྟེ་ ཕྱག་སྙིགས་ག་ལྷོད་གུ་ལྷོད་བཀོ་བའི་ཉེན་འཚུབ་འབྱུང་ནི་ལས་བཀག་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ད་ལྟོ་ཚུན་ཚོད་ཀྱི་བར་ན་ ལས་ཁུངས་དེ་གི་མཐུས་མི་ཚུ་ཡང་གཙུག་སྡེ་དང་ལས་ཁུངས་སོ་སོའི་མི་དང་མི་སྡེ་གི་མི་སེར་ལ་སོགས་པ་ཚུ་གིས་ཁས་བླངས་ཀྱི་ཐོག་ལས་ཐོ་བཀོད་འབད་དེ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་འོང་འབབ་ཀྱི་ཐོན་ཁུངས་གཙོ་བོ་ཅིག་ལྟ་བཤལ་འདི་ཨིནམ་ལས་ ལྟ་བཤལཔ་ཚུ་རི་བཤལ་འགྱོ་སའི་ལམ་དང་ལམ་འགྲུལ་འགྱོ་སའི་ལམ་ཚུ་ཧིང་སང་ས་བཟོ་ཚར་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་མ་ཚད་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ཚེས་བཅུ་དང་སྤྲོ་སྟོན་གྱི་ལས་རིམ། དེ་ལས་ འཛོམས་འདུ་ལ་སོགས་པ་ཚུ་འབད་ཚར་བའི་ཤུལ་ལུ་ ལས་ཁུངས་དེ་གི་ཁས་བླངས་པ་ཚུ་གིས་ཕྱག་སྙིགས་རག་རོག་ཚུ་ག་ནི་ཡང་མ་བཞག་པར་འཕྱག་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། ལས་ཁུངས་དེ་གིས་བཤད་མི་ནང་ ཕྱག་སྙིགས་ཕུད་རྡོག་གཅིག་ཡང་མེདཔ་བཟོ་ནིའི་འཆར་གཞི་དེ་གིས་ འབྲུག་པའི་མི་སེར་ཚུ་གི་མནོ་ལུགས་དང་ཕྱག་སྙིགས་མར་ཕབ་འབད་ནིའི་ནང་འགྱུར་བ་འོང་ཚུགས་ཟེར་ཨིན་མས། དེ་ཡང་ མི་སེར་ཚུ་གིས་མནོ་བསམ་ལོག་གཏང་ནིདང་ཕྱག་སྙིགས་མར་ཕབ་འབད་ནི། བསྐྱར་བཅོས་འབད་ནི། ལོག་སྟེ་གཡོག་བཀོལ་ནི། ལོག་ལེན་ནི། དེ་ལས་ འགན་ཁུར་འབག་སྟེ་ ལཱ་འབད་ནི་ཚུ་ལག་ལེན་འཐབ་པ་ཅིན་ ཕྱག་སྙིགས་མར་ཕབ་འབད་ནིའི་ནང་གདོང་ལེན་མི་འབྱུང་ཟེར་བཤད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། (Zangmo, 2015) འབྲུག་གི་ལས་སྡེ་དང་ཡིག་ཚང་། ༉ འབྲུག་ལག་བཟོ་ཚོགས་པ་འདི་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༥ གི་ལོ་ལུ་གཞི་བཙུགས་འབད་ཡོདཔ་ཨིན་མས། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༡ གི་ལོ་ལུ་ ལས་ཁུངས་དེ་ འབྲུག་གི་མི་སྡེ་ལས་ཚོགས་བཅའ་ཁྲིམས་ ༢༠༠༧ ཅན་མའི་འོག་ལུ་ ཕན་ནུས་ཁྱབ་སྤེལ་འབད་ནི་དང་ འབྲུག་གི་ལག་བཟོ་ཡུན་དུ་གནས་ཏེ་བཞག་ཐབས་ལུ་ སྲོལ་བཙུགས་ལྟེ་བ་ཅིག་སྦེ་ ལུགས་མཐུན་གྱི་སྒོ་ལས་ཐོ་བཀོད་འབད་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ད་རེས་འབདཝ་ད་ ལས་ཁུངས་དེ་གིས་ སྔར་སྲོལ་གྱི་ལག་བཟོ་ ཁྱབ་སྤེལ་གཏང་ནི་དང་ ང་བཅས་རའི་ལམ་སྲོལ་དང་མི་སྡེ་ས་ཁོངས་ཀྱི་རང་བཞིན་གནས་སྟངས་ཚུ་ མི་ཉམས་རྒྱུན་སྐྱོང་བཞག་ནིའི་གཞི་སྟེགས་ཅིག་སྦེ་ཕྱག་ཞུ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། འབྲུག་ལག་བཟོ་ཚོགས་པ་འདི་ ལམ་སྲོལ་བདག་འཛིན་འབད་མི་ ཁེ་མིན་མི་སྡེ་ལས་ཚོགས་ཅིག་ཨིན་མས། ལས་ཁུངས་དེ་གིས་ ང་བཅས་རའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་དང་ལམ་སྲོལ། དེ་ལས་ རིག་རྩལ་ཚུ་ ཡར་དྲག་གཏང་ཐབས་ལུ་གྲོགས་རམ་འབད་ཐོག་ལས་ རྒྱལ་ཡོངས་ནང་འཁོད་ཀྱི་ཁེ་རྒུད་ཡོད་མི་ཚུ་ལུ་རྒྱབ་སྐྱོར་འབད་དེ་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ གཅིག་སྒྲིལ་དང་ཚོང་འབྲེལ་ལུ་ཕན་ནུས་ཅན་གྱི་ལག་བཟོའི་གཡོག་སྡེ་ཅིག་ གཞི་བཙུགས་འབད་ནིའི་དམིགས་པ་སྐྱེད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ངེས་པར་དུ་འགྱུར་བཅོས་འབད་དགོ་མི་ཚུ་གོང་འཕེལ་གཏང་ནི། གོ་སྐབས་ཚུ་རན་ཏོག་ཏོ་སྦེ་བྱིན་དང་ ཡང་ན་འོས་འབབ་དང་བསྟུན་གསརཔ་བཟོ་ནི། དེ་ལས་ གསར་གཏོད་སྣ་ཚོགས་ལུ་སེམས་ཤུགས་བསྐྱེད་བཅུག་ནི་ལ་སོགས་པ་ཚུ་ ལས་ཁུངས་དེ་གི་འགན་དབང་ཨིན་མས། Handicraft Association of Bhutan ལས་ཁུངས་དེ་གི་དམིགས་ཡུལ་དང་ འགན་འཁྲི་ག་ཅི་ར་སྨོ་ཟེར་བ་ཅིན། དང་པ་ མཐའ་ཟུར་གྱི་མི་སྡེ་དང་ཨམ་སྲུ་ཚུ་ལུ་ ལག་བཟོ་རྒྱ་སྐྱེད་གཏང་ནི་དེ་ཨིན་མས། དེ་ཡང་ མཐའ་ཟུར་གྱི་མི་ཚེ་སྐྱོང་ནི་ལུ་གྲོགས་རམ་འབད་དེ་ ཡར་འཕར་གཏང་ཐབས་ལུ་ ལག་བཟོ་བཟོ་གྲྭ་ཁང་ཡར་རྒྱས་བཏང་སྟེ་ ཁེབ་ས་ཅན་ཅིག་དང་བརྩི་མཐོང་ཡོད་པའི་ལག་གཡོག་ཅིག་བཟོ་ནིའི་དོན་ལུ་ མཐུན་རྐྱེན་སྦྱར་ནི་དེ་ཨིན་མས། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ལག་བཟོ་བཟོ་གྲྭ་ཁང་ཡར་རྒྱས་གཏང་ནིའི་དོན་ལུ་ གོང་འཕེལ་གཏང་ནི་དང་སེམས་ཤུགས་བསྐྱེད་བཅུག་ནི། དེ་ལས་ གྲོགས་རམ་འབད་ནི་ལུ་ ངེས་པར་མཁོ་བའི་རིམ་པ་ཚུ་བཏོན་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་བཟུམ་སྦེ་ འོང་འབབ་ཡོད་པའི་ལག་བཟོ་བཟོ་གྲྭ་ཁང་གི་རིག་རྩལ་དང་ ལག་བཟོ་བཟོ་གྲྭ་ཁང་གི་འོས་འབབ་ཚུ་ ཡར་རྒྱས་གཏང་ཐབས་ལུ་ འགྲེམས་སྟོན་དང་ལག་བཟོ་ལྟདམོ་ཚུ་གི་ལས་རིམ་ཚུ་ འགོ་འདྲེན་འཐབ་ནི་དེ་ཨིན་མས། གཉིས་པ་ཟེརཝ་ད་ རིག་རྩལ་རྒྱ་སྐྱེད་གཏང་ནི་དང་ ལག་བཟོ་སློབ་སྦྱོང་འབད་ནིའི་ལྟེ་བ་གཞི་བཙུགས་འབད་ནི་དེ་ཨིན་མས། དེ་ཡང་ ང་བཅས་རའི་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་སྔར་སྲོལ་དངསྲོལ་རྒྱུན་གྱི་ལམ་སྲོལ་ཚུ་ མི་ཉམས་རྒྱུན་སྐྱོང་དང་ ཡར་རྒྱས་གཏང་ཐབས་ལུ་ སྒྱུ་རྩལ་དང་ལག་བཟོ། དེ་ལས་ དེ་དང་འདྲ་བའི་རིག་རྩལ་མ་འདྲཝ་ཚུ་ལུ་རྒྱབ་སྐྱོར་དང་གོང་འཕེལ་གཏང་ནི་དེ་ཨིན་མས། དེ་བཟུམ་སྦེ་ ལག་བཟོ་མཁསཔ་དང་ལག་བཟོ་སྡེ་ཚན་ཚུ་གི་རིག་རྩལ་རྒྱ་སྐྱེད་གཏང་ནིའི་དོན་ལུ་ ལག་བཟོ་ལུ་བརྟེན་པའི་ཚོང་ལམ་གྱི་གནས་ཚུལ་ཚུ་བཤད་ནི་དང་ ཐོན་སྐྱེད་གསརཔ་གི་གནས་སྐབས། དེ་ལས་ སྦྱོང་བརྡར་ལ་སོགས་པ་ཚུ་བྱིན་ཏེ་གྲོགས་རམ་འབད་ནི་དེ་ཨིན་མས། དེ་མ་ཚད་ ལག་བཟོ་དང་འབྲེལ་བའི་ལཱ་རིགས་ནང་ལུ་ མཆོག་གྱུར་གྱི་རྟགས་མ་བྱིན་ནི་ཡང་ འགོ་བཙུགས་ནི་ཨིན་མས། དེ་གིས་སྦེ་ ཁོང་ལཱ་འབད་མི་ཚུ་གི་རྒྱུད་ལུ་བརྩོན་ཤུགས་བསྐྱེད་དེ་ ལཱ་འབད་ནིའི་སེམས་ཤུགས་བྱིན་ཚུགས་ནི་ཨིན་མས། གསུམ་པ་ལུ་ ལག་བཟོ་གཡོག་སྡེ་ནང་ལུ་ ལཱ་འབད་མི་ཚུ་གི་དོན་ལུ་ མཉམ་རུབ་ཀྱི་གཞི་སྟེགས་བཟོ་ནི་དེ་ཨིན་མས། དེ་ཡང་ ལག་བཟོ་ཚོང་འབྲེལ་ལུ་སྤྲོ་བ་བསྐྱེད་བཅུག་ནིའི་ཐབས་ལམ་ཡར་རྒྱས་གཏང་ནི་ལུ་ གཞུང་དང་རྒྱལ་སྤྱིའི་ལས་ཁུངས་དང་མཐུན་ཚོགས། དེ་ལས་ གཞན་ཚོང་སྡེ་ཚུ་དང་གཅིག་ཁར་བསམ་འཆར་བཤད་ནི་དང་ འབྲེལ་བ་འཐབ་སྟེ་་ལཱ་འབད་ནི་དེ་ཨིན་མས། དེ་བཟུམ་སྦེ་ བཙོང་ཚུགས་པའི་ཐོན་སྐྱེད་དང་བསྟུན་ཏེ་ འབྲེལ་མཐུན་དང་སོར་འགྱུར་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ རྒྱལ་སྤྱི་གི་གནས་ཚད་ནང་ལུ་ ཚོང་ལམ་ཁྱབ་སྦེ་བཟོ་ནི་དེ་ཨིན་མས། བཞི་པ་ཟེརཝ་ད་ འབྲུག་པའི་ལག་བཟོ་གི་རིག་རྩལ་ཚུ་ མི་ཉམས་རྒྱུན་སྐྱོང་འབད་ནི་དང་ དེའི་གནད་ཁུངས་ཚུ་སྲུང་སྐྱོབ་འབད་ནི་ཚུ་ཨིན་མས། དེ་ཡང་ ཕྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཚུ་ནང་ འབྲུག་ལག་བཟོ་ཚོགས་པ་དང་འདྲ་བའི་ལས་ཁུངས་ཚུ་དང་གཅིག་ཁར་འབྲེལ་གཏོགས་འབད་ནི་དང་ ལག་བཟོ་གཡོག་སྡེ་དེ་ ཕྱི་རྒྱལ་དང་རྒྱལ་ཁབ་ནང་འཁོད་གཉིས་ཆ་རའི་ནང་ ངོ་ཚབ་འབད་ནི་ལ་སོགས་པ་ཚུ་ ལས་ཁུངས་དེ་་གི་ལཱ་འགན་ཨིན་པའི་ཁར་ དམིགས་པ་ཡང་དེ་ར་སྐྱེད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། Handicraft Association of Bhutan འབྲུག་པའི་ན་གཞོན་དང་ མཐའ་ཟུར་གྱི་གཡུས་སྒོ་དང་ཁྲོམ་ཁར་ཡོད་མི་ལག་བཟོ་མཁསཔ་ཚུ་གི་རྒྱུད་ལུ་ ཕན་ཐོགས་ཅན་གྱི་གཡོག་སྤྲོད་ནི་དང་ ཡུན་བརྟན་འཚོ་བའི་མཐུན་རྐྱེན་བཟོ་ནིའི་དོན་ལུ་ འབྲུག་ལག་བཟོ་ཚོགས་པ་གིས་ ལག་བཟོའི་ལས་སྣ་ཚུ་ འཕར་ཚུགས་པའི་ཚོང་ལཱ་ཅིག་ལུ་ བསྒྱུར་ནི་གི་ལཱ་འབད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། འབྲུག་ལག་བཟོ་ཚོགས་པའི་ཐོན་སྐྱེད་ཚུ་བཙོང་ས་ ཐིམ་ཕུག་དང་སྤ་རོ་གི་ཁྲོམ་ནང་ ལྟ་བཤལ་པའི་དྲག་རིམ་ཟ་ཁང་ ༡༠ དེ་ཅིག་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ཡང་ ལྟ་བཤལཔ་ཚུ་གི་འབྲུག་པའི་ལག་བཟོའི་ཅ་ཆས་ཚུ་བལྟ་ནི་དང་ཉོ་ནིའི་དོན་ལུ་ ལག་བཟོ་ཁྲོམ་དང་ཡིག་ཚང་གི་ས་ཁོངས་ཚུ་ནང་ རེ་རེ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། བཙོང་སའི་ས་ཁོངས་ནང་ཡོད་པའི་བཙོང་ཆས་ཚུ་ མཐའ་ཟུར་གྱི་ལག་བཟོའི་ཐོན་སྐྱེད་དང་ ཚོང་ལམ་ལུ་ལྷོད་མ་ཚུགས་པའི་ལག་ཤེསཔ་ཚུ་གི་ཅ་ལ་ཚུ་ཨིན་མས། རྒྱལ་ཁབ་ནང་གི་ལག་བཟོ་དང་ལག་ཤེསཔ་མང་ཤོས་ཅིག་ གོ་སྐབས་ཉུང་བའི་སྡེ་ཚན་ནང་ལས་ཨིནམ་ལས་ དེ་གིས་ ཁོང་གི་དོན་ལུ་ དཔལ་འབྱོར་འདྲ་མཉམ་སྦེ་ཡར་རྒྱས་གཏང་ཐབས་ལུ་ ངེས་པར་མཁོ་བའི་ཐབས་ལམ་ཅིག་ཨིན་མས། Handicraft Association of Bhutan ཁུངས་གཏུག། Handicraft Association of Bhutan. (n.d.). About Us- HAB. Retrieved from About us and Our Values: http://www.handicraftsbhutan.org Handicrafts Association of Bhutan. (n.d.). About Us- HAB. Retrieved from Our Objectives and Mandates: http://www.handicraftsbhutan.org Handicrats Associaton of Bhutan. (n.d.). Our Programmes. Retrieved from Artisan Support: http://www.handicraftsbhutan.org འབྲུག་གི་ལས་སྡེ་དང་ཡིག་ཚང་། ༉ འབྲུག་ཟ་ཁང་མཐུན་ཚོགས་འདི་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ས་གནས་ག་ར་གི་ཟ་ཁང་སྤྱི་མཐུན་ཚོགས་པ་ཅིག་ཨིན་མས། ལས་ཁུངས་དེ་ནང་གི་འཐུས་མིའི་ཚད་ཡང་ བཟའ་ཚང་ཆུང་ཀུ་གིས་འཛིན་སྐྱོང་འཐབ་མིའི་ཟ་ཁང་ལས་འགོ་བཟུང་ ཟ་ཁང་སྦོམ་ཚུན་ཚོད་ཨིན་མས། མཐུན་ཚོགས་དེ་ སྤྲོ་བ་ཅན་གྱི་ཟ་ཁང་འཆང་མི་སྡེ་ཚན་ཅིག་གིས་ ཁེ་མིན་དང་སྲིད་དོན་འབྲེལ་མེད། དེ་ལས་ ཕན་ཚུན་ཕན་ཐོགས་པའི་ལས་ཚོགས་ཅིག་སྦེ་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༧ སྤྱི་ཟླ་ ༩ པའི་ནང་ གཞི་བཙུགས་འབད་ཡོདཔ་ཨིན་མས། རྒྱལ་ཁབ་ནང་གི་ལྟ་བཤལ་པའི་སྡོད་གནས་དང་ཟ་ཁང་ཚུ་ག་ར་ གཅིག་སྦེ་གནས་ཐབས་དང་ ལྟ་བཤལ་གྱི་ཚོང་ལཱ་འདི་ ཡུན་བརྟན་སྦེ་ཡར་རྒྱས་གཏང་ཐབས་ལུ་ བརྩོན་ཤུགས་སྐྱེདཔ་ཨིན། Hotel and Restaurant Association of Bhutan མཐུན་ཚོགས་དེ་ནང་གི་འཐུས་མི་ཚུ་ལུ་ ཁེ་ཕན་ག་ཅི་ར་ཡོདཔ་སྨོ་ཟེར་བ་ཅིན། གཞུང་དང་ཁེ་རྒུད་ཡོད་མི་གཞན་ཚུ་དང་གཅིག་ཁར་ གྲོས་ཐག་གཅད་ནིའི་བྱ་རིམ་གྱི་ཞལ་འཛོམས་འཚོག་པའི་སྐབས་ལུ་ མགྲོན་བརྡ་འབད་ནི་དང་། དེ་བཟུམ་སྦེ་ གཞན་ཞལ་འཛོམས་དང་གྲོས་ཚོགས། དེ་ལས་ གཅིག་འབྲེལ་གྱི་ཚོགས་སྟོན་ལས་རིམ་ཚུ་ནང་ཡང་ མགྲོན་བརྡ་འབད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་ལས་ མཐུན་ཚོགས་དེ་གི་འཐུས་མི་ཚུ་ལུ་ སྐབས་ཐོབ་ཀྱི་སྲིད་བྱུས་དང་བཅའ་ཡིག་དང་སྒྲིག་གཞི་གི་སྐོར་ལས་ དུས་མཐུན་གྱི་གོ་བརྡ་སྤེལ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། Hotel and Restaurant Association of Bhutan འབྲུག་ཟ་ཁང་མཐུན་ཚོགས་ཀྱི་བཟོ་གྲྭ་འདི་ ཡར་རྒྱས་གཏང་ནིའི་ནང་ འཐུས་མི་ཚུ་ངེས་པར་དུ་སྡོད་ཚུགས་པའི་གཞི་སྟེགས་ཀྱི་ཞབས་ཏོག་བྱིན་དོ་ཡོདཔ་དང་ ལས་ཁུངས་དེ་གིས་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་གི་ལྟ་བཤལ་ཚོང་ལཱ་ལུ་གྲོགས་རམ་འབད་དེ་ ཟ་ཁང་ཚོང་ལཱ་གི་བརྩི་མཐོང་ཡང་སྲུང་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ ལྟ་བཤལ་ཚོང་ལཱ་དེ་ ཡུན་བརྟན་གོང་འཕེལ་གཏང་ནིའི་ནང་ གྲོགས་རམ་འབད་ནི་དང་ ཟ་ཁང་གི་གནས་ཚད་ཡར་སྐྱེད་གཏང་ནི་ལུ་དམིགས་པ་སྐྱེད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། འཐུས་མི་ཚུ་གི་སྤྲོ་བ་དང་ དཔལ་འབྱོར་རྒྱུན་སྐྱོང་འབད་ནི། དེ་ལས་ ཁྱད་རིག་གི་ལཱ་ ཡར་རྒྱས་གཏང་ནི་ལུ་ ངོ་ཚབ་འབད་ནི་ལུ་ཡང་ དམིགས་པ་སྐྱེདཔ་ཨིན། དེ་བཟུམ་སྦེ་ ཚོང་ལཱ་དེ་གི་ཁེ་ཕན་བསྲུང་ནི་དང་ གོང་འཕེལ་གཏང་ནིའི་དོན་ལུ་ ལས་ཁུངས་དེ་གིས་བསམ་ལེན་དང་འཁྲིལ་ལཱ་འབད་ནིའི་འཆར་གཞི་ཡོདཔ་ཨིན་མས། Hotel and Restaurant Association of Bhutan ང་བཅས་རའི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ ལོ་ཨ་རྟག་ར་མགྲོན་སྐྱོང་འགྲེམས་སྟོན་འགོ་འདྲེན་འཐབ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། འགྲེམས་སྟོན་དེ་ཡང་གཙོ་བོ་ར་ ཚོང་ལཱ་ལྟ་སྐོརཔ་ཚུ་ལུ་དམིགས་ཏེ་འབད་དོ་ཡོདཔ་དང་། ཐེངས་ ༥ པའི་མགྲོན་སྐྱོང་འགྲེམས་སྟོན་དེ་ཡང་ ༢༠༡༩ སྤྱི་ཟླ་ ༨ པའི་སྤྱི་ཚེས་ ༢༣ ལས ༢༥ ཚུན་ ཉིནམ་གསུམ་གྱི་རིང་ལུ་ ཐིམ་ཕུག་ལྕང་གླིང་མའི་ཐང་ སྣུམ་འཁོར་བཞག་ས་ལུསྦེ་འབད་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་བསྒང་ མགྲོན་སྐྱོང་ངོ་ཚབ་འཐུས་མི་ལྟ་སྐོརཔ་ ༢༥༠ དེ་ཅིག་འོངས་ཡོདཔ་དང་ མི་མང་ལྟ་སྐོརཔ་སྟོང་ཕྲག་ལས་ལྷག་སྟེ་འོངས་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་བཟུམ་སྦེ་ ཐེངས་ ༦ པའི་མགྲོན་སྐྱོང་འགྲེམས་སྟོན་དེ་ཡང་ ཧེ་མ་ཐེངས་ལྔ་པའི་འགྲེམས་སྟོན་འབད་སའི་ས་ཁོངས་ནང་ལུ་སྦེ་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༢༠ གི་ལོ་ལུ་འབད་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་བཟུམ་མའི་འགྲེམས་སྟོན་འགོ་འདྲེན་འཐབ་དགོ་པའི་དམིགས་དོན་དེ་ཡང་ མགྲོན་སྐྱོང་ཚོང་ལས་དང་ཁྱད་རིག་གི་ལཱ། དེ་ལས་ ལཱ་འབད་མི་དང་མཁོ་ཆས་སྤྲོད་མི་ སྤྱིར་བཏང་སྤྱོད་མི་ཚུ་གི་དོན་ལུ་གཞི་སྟེགས་བཟོ་ནི་དེ་ཨིན། དེ་དང་གཅིག་ཁར་ འགྲེམས་སྟོན་འདི་གི་མགྲོན་སྐྱོང་ཞབས་ཏོག་བྱིན་མི་ལུ་ ད་རེས་ནངས་པ་ གསརཔ་འཐོན་མི་དང་ནུས་ཤུགས་ཅན་གྱི་ཐོན་སྐྱེད་ཚུ་ ཚོང་ལམ་ནང་ལུ་འགྲེམས་སྟོན་འབད་ནིའི་དོན་ལུ་ གཞན་དང་མ་འདྲ་བའི་གོ་སྐབས་བཟང་པོ་ཅིག་ཡང་བྱིནམ་ཨིན། དེ་མ་ཚད་ ང་བཅས་རའི་ས་ཁོངས་ཀྱི་ཚོང་སྡེ་དེ་ རྒྱལ་སྤྱིའི་ཚོང་སྡེ་དང་གཅིག་ཁར་ ཚོང་འབྲེལ་གྱི་མཐུན་འབྲེལ་བཞག་ཐབས་ལུ་ གཅིག་གིས་གཅིག་ལུ་གོ་སྐབས་བྱིན་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། Hotel and Restaurant Association of Bhutan ང་བཅས་རའི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ འབྲུག་ཟ་ཁང་མཐུན་ཚོགས་གི་འོག་ལུ་ སྐར་རྟགས་ཅན་གྱི་ཟ་ཁང་ ཐོ་བཀོད་འབད་དེ་ཡོད་པའི་འཐུས་མིའི་གྱངས་ཁ་ཚུ་ཡང། སྐར་རྟགས་ཅན་གྱི་ཟ་ཁང་མེན་མི་ཡོངས་བསྡོམས་ ༨༢ དང་། སྐར་རྟགས་གསུམ་ཡོད་མི་ཟ་ཁང་ ༧༨ ། སྐར་རྟགས་བཞི་ཡོད་མི་ཟ་ཁང་ ༧ ། དེ་ལས་ སྐར་རྟགས་ལྔ་ཡོད་མི་ཟ་ཁང་ ༦ ཡོདཔ་ཨིན། HARB ཁུངས་གཏུག། HARB. (n.d.). Members. Retrieved from Registered Members: http://www.hab.org.bt Hotel and Restaurant Association of Bhutan. (2007). About Us - HRAB. Retrieved from Members Benefits: http://www.hab.org.bt Hotel and Restaurant Association of Bhutan. (n.d.). About Us. Retrieved from About HRAB: http://www.hab.org.bt Hotel And Restaurent Association of Bhutan. (2007). About Us - HRAB. Retrieved from Vision and Mission: http://www.hab.org.bt Hotel and Restaurent Association of Bhutan. (2020). About HARB. Retrieved from Hospitality Expo: http://www.hab.org.bt ༉ བྱང་ས་སེམས་ཅན་སྲོག་སྐྱབས་ཚོགས་པ་འདི་ བླམ་ཀུན་བཟང་རྡོ་རྗེ་གིས་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༠ ལུ་གཞི་བཙུགས་མཛད་དེ་གནང་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་ཡང་ བླམ་ཀུན་བཟང་རྡོ་རྗེ་གི་གདན་ས་ བྱང་ས་བདེ་ཆེན་ཆོས་གླིང་དགོན་པ་ལུ་སེམས་ཅན་གསད་ཁང་ལས་ གླང་ལྔ་ བླམ་གི་སྐུ་མདུན་ལུ་སྐྱབས་འཚོལ་བར་འོངས་པའི་ཤུལ་ བཀྲ་ཤིས་པའི་ ཉམས་མྱོང་དང་ཁ་ཐུག་རྐྱབ་མི་ལས་བརྟེན་ བྱང་ས་སེམས་ཅན་སྲོག་སྐྱབས་ཚོགས་པ་འདི་གཞི་བཙུགས་མཛད་གནང་ནུག། དེ་ལས་ གླང་ལྔ་སྲོག་སྐྱབས་འབད་བའི་བྱུང་རྐྱེན་འདི་གི་རྟགས་ཡང་ ཆོས་དང་འབྲེལ་བའི་སྐྱབས་འཛིན་ སྐྱབས་རྗེ་ཕྱག་གྲོལ་རིན་པོ་ཆེ་དང་སྐྱབས་རྗེ་ཁྲི་རབས་བདུན་བཅུ་པ་ སྤྲུལ་སྐུ་འཇིགས་མེད་ཆོས་གྲགས་ མཆོག་གིས་ བྱིན་གྱིས་བརླབས་ཏེ་འགོ་བཙུགས་གནང་ཡོདཔ་ཨིན་མས། བྱང་ས་སེམས་ཅན་སྲོག་སྐྱབས་ཚོགས་པ་འདི་ གཞུང་མིན་ལས་ཚོགས་ཅིག་སྦེ་ཐོ་བཀོད་འབད་དེ་ཡོདཔ་དང་། ཚོགས་པ་འདི་གིས་ སེམས་ཅན་ནདཔ་དང་རྨ་འཐོན་མི་ཚུ་སྲོག་སྐྱབས་འབད་ནི་དང་། སེམས་ཅན་ཚུ་སྨན་བཅོས་དང་གཅེས་སྐྱོང་འབད་ནི། དེ་ལས་ ང་བཅས་རའི་རྒྱལ་ཁབ་དང་ཁྱིམ་ཚང་རྒྱལ་ཁབ་རྒྱ་གར་གྱི་ས་ཁོངས་ནང་ལུ་ སེམས་ཅན་ཚུ་གི་དོན་ལུ་སྡོད་གནས་དང་ཉེན་སྲུང་གི་ས་གནས་ དེ་ལས་རྩ་ཐང་ཚུ་རྒྱུན་སྐྱོང་འབད་དེ་ སེམས་ཅན་གྱི་སྐྱིད་སྡུག་གི་ས་ཁོངས་ནང་ལུ་གྲལ་གཏོགས་འབད་ནི་དང་ཆོས་དང་འབྲེལ་བའི་སེམས་ཅན་ཚེ་ཐར་གཏང་ནིའི་ནང་ལུ་ལཱ་འབད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། བྱང་ས་གི་དགོས་དོན་སྦོམ་ཤོས་འདི་ར་ མཐར་ཐུག་ལུ་འགྲོ་བ་སེམས་ཅན་ག་ར་གི་རྒྱུད་ལུ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཀྱི་གོ་རྟོགས་ སེམས་ཁར་བཙུགས་ཏེ་ འགྲོ་བ་སེམས་ཅན་ག་ར་ལུ་བྱམས་བརྩེ་སྐྱེད་པའི་ཐབས་ལམ་ལས་བརྟེན་ ང་བཅས་རའི་རྒྱལ་ཁབ་ནངཡོད་པའི་སེམས་ཅན་ཚུ་ལུ་བྱམས་དང་སྙིང་རྗེ་དངོས་སུ་སྦེ་ལག་ལེན་འཐབ་ནི་ཡོདཔ་ཅིག་བཟོ་ནི་འདི་ཨིན་མས། ཕན་ཚུན་རྟེན་འབྲེལ་གྱི་བདེན་པ་དང་རེ་འདོད་ལས་བརྟེན་པའི་་བརྩོན་ཤུགས་ཀྱི་སྟོབས་ཤུགས་དེ་གིས་ བྱང་སའི་ལས་སྣ་ཚུ་ག་ར་ ང་བཅས་རའི་འཇིག་རྟེན་གཅིག་མཐུན་གྱི་རྒྱུ་འབྲས་ཡར་འཕར་གཏང་ནི་དང་། དགེ་བ་བཟང་པོའི་ལས་སྣ་ཚུ་གིས་ག་ར་དང་གཅིག་ཁར་མཐུན་འབྲེལ་བཟོ་ནི་གི་ས་བོན་བཟུམ་ཅིག་ཨིན་མས། དེ་བཟུམ་སྦེ་ བྱང་ས་འདི་གི་ལཱ་འགན་གཙོ་བོ་ར་ ང་བཅས་རའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ན་གཞོན་དང་མི་སྡེ། སྒེར་སྡེ་དང་གཞུང་གི་ཡིག་ཚང་། གཞུང་གི་གཙུག་སྡེའི་ལས་གཡོགཔ་ཚུ་སྙིང་རྗེ་དངོས་སུ་ལག་ལེན་འཐབ་ནི་ནང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བསྐྱེད་ཀྱི་སྒོ་ལས་ལཱ་འབད་ནི་འདི་ཨིན་མས། བྱང་ས་སེམས་ཅན་སྲོག་སྐྱབས་ཚོགས་པ་གིས་ད་ལྟོ་ཚུན་ཚོད་ཀྱི་བར་ན་ སེམས་ཅན་སྦོམ་ཆུང་མེད་པར་ སྟོང་ཕྲག་ལྷག་སྟེ་ སྲོག་སྐྱབས་འབད་དེ་ སྲུང་སྐྱོབ་དང་བདག་འཛིན་འཐབ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་བཟུམ་སྦེ་ ང་བཅས་རའི་རྒྱལ་ཁབ་དང་རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རི་དྭགས་ཉེན་སྲུང་ས་ཁོངས་བདུན་གྱི་ནང་ལུ་ བདག་འཛིན་པ་ ༡༨ ཀྱིས་འཛིན་སྐྱོང་འཐབ་སྟེ་སྲུང་བཞག་འབད་དེ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། བྱང་ས་གི་ཡིག་ཐོ་ཅིག་དང་འཁྲིལཝ་ད་ ཐིམ་ཕུག་གསར་སྦིས་ཐང་ལུ་ཡོད་པའི་བྱང་ས་སེམས་ཅན་གྱི་སྐྱབས་གནས་གཅིག་གིས་ར་ སེམས་ཅན་ ༨༩༧༦ དེ་ཅིག་སྲོག་སྐྱབས་འབད་ཡོདཔ་དང་། དེའི་ནང་ལས་ མང་ཤོས་ར་རོ་ཁྱི་ནདཔ་ཚུ་སྲོག་སྐྱབས་འབད་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ཚོགས་པ་འདི་གིས་དཀའ་སྡུག་ཆེ་བའི་སེམས་ཅན་ཚུ་ཡར་སྐྱེད་གཏང་ནི་དང་ ང་བཅས་རའི་ལས་རྒྱུ་འབྲས་ཚུ་རྒྱ་སྐྱེད་གཏང་ནིའི་དོན་ལུ་ ་མཉམ་འབྲེལ་ཚོང་རོགས་དང་གཅིག་ཁར་དུས་རྒྱུན་དུ་ལཱ་འབད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ང་བཅས་རའི་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ ཆོས་ལྡན་གི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཨིནམ་ལས་ སེམས་ཅན་གྱི་སྐྱིད་སྡུག་དང་གདུག་རྩུབ་ཚུ་བལྟ་ནིའི་དོན་ལུ་ ཚོགས་པ་་ཅིག་གཞི་བཙུགས་འབད་མི་ལུ་ མི་དབང་རྒྱལ་པོ་མཆོག་གིས་བྱང་ས་ཚོགས་པའི་གསོལ་འདེབས་ལུ་གྲོགས་རམ་གནང་ཡོདཔ་ཨིན་མས། བྱང་ས་སེམས་ཅན་སྲོག་སྐྱབས་ཚོགས་པ་གིས་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་གི་སྐྱིད་སྡུག་མྱོང་མི་སེམས་ཅན་ཚུ་རེ་རེ་བཞིན་དུ་ སྲོག་སྐྱབས་དང་བདག་འཛིན་འབད་ནིའི་དོན་ལུ་ འབྲུག་མི་ཚུ་ལས་གྲོགས་རམ་ལེན་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོའི་ནང་ཆུ་ཐིགས་པ་གཅིག་བླུགས་ཏེ་འབད་རུང་ རྒྱ་མཚོ་མ་བསྐམས་ཚུན་ཚོད་དེ་སྡོད་དོ་བཟུམ་སྦེ་ མི་ག་ར་འབད་རུང་ བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བསྐྱེད་དེ་ བྱང་ས་ཚོགས་པ་ལུ་ཞལ་འདེབས་ཕུལ་བ་ཅིན་དེ་ལས་བརྟེན་ བྱང་ས་ཚོགས་པ་གི་ལས་སྣ་དེ་གིས་ག་ར་ལུ་དགེ་བ་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་འཐོབ་ཚུགསཟེར་བཤདཔ་ཨིན་མས། ། ཁུངས་གཏུག། འབྲུག་གི་ལས་སྡེ་དང་ཡིག་ཚང་། ༉ འབྲུག་བརྡ་བརྒྱུདཔ་མཐུན་ཚོགས་འདི་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༢ སྤྱི་ཟླ་ ༢ པའི་ནང་ལུ་ སྲིད་མིན་དང་ཁེ་མིན་ལས་ཚོགས་ཅིག་སྦེ་ལུགས་མཐུན་གྱི་སྒོ་ལས་འགོ་བཙུགས་གནང་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༤ སྤྱི་ཟླ་ ༡༡ པའི་སྤྱི་ཚེས་ ༡༠ ལུ་འབྲུག་གི་མི་སྡེ་ལས་ཚོགས་བཅའ་ཁྲིམས་ཀྱི་འོག་ལུ་ ཕན་ཚུན་ཕན་ཐོགས་པའི་མི་སྡེའི་ལས་ཚོགས་ཅིག་སྦེ་ཐོ་བཀོད་མཛད་གནང་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ལས་ཚོགས་སོ་སོ་ལེ་ཤ་ཡོད་པའི་ནང་ལས་ འབྲུག་བརྡ་བརྒྱུདཔ་མཐུན་ཚོགས་ཀྱི་གལ་གནད་ཆེ་བའི་འགན་དབང་འདི་ཡང་ གསར་འགྱུར་ལཱ་གི་ས་གོ་ནང་ཁྱད་རིག་གི་ལཱ་ཡར་རྒྱས་གཏང་ནི་དང་། བསམ་བརྗོད་དང་གནས་ཚུལ་སྤེལ་ལམ་གྱི་རང་དབང་གཟུང་ནི། གནས་ཚུལ་བདེན་པ་ཡར་རྒྱས་གཏང་ནི་དང་བསྲུང་ནི། དེ་ལས་ གསར་འགྱུར་གྱི་ལཱ་གི་གཤིས་ལུགས་ལུ་ ཀུན་སྤྱོད་མཐོ་བའི་གནས་ཚད་ རྒྱུན་སྐྱོང་འབད་ནི་དང་ བརྡ་བརྒྱུདཔ་ཚུ་གནོད་ཉེན་དང་སྡུག་སྦྱོང་ དེ་ལས་ཁྲིམས་གཏུགས་འབདཝ་ལ་སོགས་པའི་ཉེན་ཁ་ཚུ་ལས་བསྲུང་ནི་འདི་ཨིན་མས། འབྲུག་བརྡ་བརྒྱུདཔ་མཐུན་ཚོགས་ཀྱི་ཡིག་ཚང་འདི་ བཀོད་ཁྱབ་ མདོ་ཆེན་གྱིས་དབུ་གཙོས་ཏེ་དྲུང་ཆེན་ཡིག་ཚང་གིས་སྦེ་འཛིན་སྐྱོང་འབད་དོ་ཡོདཔ་དང་། དྲུང་ཆེན་ཡིག་ཚང་འདི་ བཀོད་ཚོགས་ཀྱི་ཁྲི་འཛིན་ཡང་ཨིན་མི་ སྲིད་འཛིན་གྱིས་དབུ་གཙོས་པའི་བཀོད་ཚོགས་མདོ་ཆེན་ཚུ་ལུ་སེལ་ཐབས་འབད་མི་ཅིག་ཨིན་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། འབྲུག་བརྡ་བརྒྱུདཔ་མཐུན་ཚོགས་འདི་ འབྲུག་བརྡ་བརྒྱུད་གཞི་ཚོགས་དང་བརྡ་དོན་དང་བརྡ་བརྒྱུད་ལས་ཁུངས་ དེ་ལས་ བརྡ་བརྒྱུད་གོང་འཕེལ་གཏང་ནིའི་ནང་ལུ་ལཱ་འབད་མིའི་ལས་ཁུངས། གཞན་བརྡ་བརྒྱུད་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པའི་ས་གནས་དང་རྒྱལ་སྤྱིའི་ལས་ཁུངས་དང་གཅིག་ཁར་མཉམ་འབྲེལ་ལས་བརྟེན་ཏེ་ མཁོ་སྒྲུབ་འབད་བའི་མ་དངུལ་ལུ་བརྟེན་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ༼འབྲུག་བརྡ་བརྒྱུདཔ་མཐུན་ཚོགས། ༢༠༢༡༽ འབྲུག་བརྡ་བརྒྱུདཔ་མཐུན་ཚོགས་ཀྱི་དམིགས་ཡུལ་འདི་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་མི་སྡེ་དང་དཔལ་འབྱོར་ དེ་ལས་ སྲིད་དོན་ཡར་འཕེལ་གྱི་ནང་ལུ་ མི་སྡེའི་ཕན་ནུས་ཅན་གྱི་གསར་འགྱུར་ལཱ་གིས་ གལ་ཆེ་བའི་ལཱ་འགན་འབག་ནིའི་འཆར་གཞི་ཡོདཔ་དང་། བརྡ་བརྒྱུདཔ་ཚུ་ལུ་སྦྱོང་བརྡར་དང་ཤེས་ཡོན་བྱིན་ནི། དེ་ལས་ སྐུལ་ཁྱབ་བརྡ་སྤྲོད་ཚུ་འབད་དེ་ མི་སྡེ་གསར་འགྱུར་གྱི་ལཱ་ཁྱད་རིག་ཅན་ཅིག་དང་ རང་དབང་རང་བཙན་ཅིག་བཟོ་ནི་འདི་ ཨིན་མས། ༼འབྲུག་བརྡ་བརྒྱུདཔ་མཐུན་ཚོགས།༽ འབྲུག་བརྡ་བརྒྱུདཔ་མཐུན་ཚོགས་ཀྱི་མཛད་སྒོ་ཚུ་ རིམ་པ་བཞིན་དུ་བཀོད་པ་ཅིན་ དང་པ་ གནས་ཚུལ་སྤེལ་ལམ་དང་བསམ་བརྗོད་ཀྱི་རང་དབང་དང་། རྩ་ཁྲིམས་དང་འབྲེལ་བའི་གནས་ཚུལ་བདེན་པ་ཚུ་རྒྱ་སྐྱེད་གཏང་ནི་དང་བསྲུང་ནི། དེ་ལས་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ཁྱད་རིག་གི་སྒོ་ལས་སྦྱོང་བརྡར་འབད་དེ་ཡོད་པའི་བརྡ་བརྒྱུདཔ་གི་གྱངས་ཁ་ཡར་སེང་འགྱོ་མི་ཚུ་གསོ་སྐྱོང་འབད་ནི་འདི་ཨིན་མས། གཉིས་པ་ གལ་སྲིད་བརྡ་བརྒྱུདཔ་ག་འབད་རུང་ཅིག་ ལཱ་འགན་བཞེས་ཏེ་བཞུགས་པའི་སྐབས་ལུ་ ཚབས་ཆེན་སྦེ་རྨ་བཏོན་ནི་དང་ ཡང་ན་ རྒྱུན་དུ་དབང་པོ་ལུ་སྐྱོན་ཕོག་ནི་དང་བསད་དཔ་འདྲཝ་ཅིག་འབད་བ་ཅིན་ རྒུད་འཐུས་ཀྱི་གྲོགས་རམ་འབད་དེ་རྒྱབ་སྐྱོར་ཕུལ་ནི་ཡང་ཨིན་མས། གསུམ་པ་ལུ་ ལས་ཚོགས་འདི་ནང་གི་མཐུས་མི་གི་ཁྱད་རིག་གི་ལཱ་གོང་འཕེལ་གཏང་ནིའི་ཐབས་ཤེས་ཚུ་བརྗེ་སོར་དང་ཕན་ཚུན་འབྲེལ་བ་ཚུ་ཡར་རྒྱས་གཏང་ནི་འདི་ཨིན་མས། བཞི་པ་ བརྡ་བརྒྱུདཔ་ཚུ་གི་དོན་ལུ་ ཁྱད་རིག་གི་སློབ་སྦྱོང་ལས་རིམ་བྱིན་ནིའི་ནང་ལུ་མཉམ་རུབ་སྦེ་ མ་དངུལ་ཐོན་ཁུངས་འཚོལ་ཞིབ་འབད་ནི་འདི་ཨིན་མས། ལྔ་པ་ རྟགས་མ་དང་གྲོགས་རམ་ལས་བརྟེན་ བརྡ་བརྒྱུདཔ་ཚུ་ངོ་ཤེས་ནི་གི་ཐབས་ལམ་ཚུ་འགོ་བཙུགས་ནི་ཨིན་མས། དེ་ལས་མཇུག་ར་ དྲུག་པ་གྲོས་བསྡུར་ཞལ་འཛོམས་དང་གོ་བསྡུར་ཞལ་འཛོམས་ དེ་ལས་ གྲོས་བསྡུར་ལས་བརྟེན་ཏེ་ གལ་ཅན་གྲུབ་འབྲས་ཀྱི་ཐོག་ལུ་ སྙིང་སྟོབས་བསྐྱེད་བཅུག་ནི་དང་ཁྱད་རིག་གི་རྩོད་འགྲན་ཉམས་མ་བཅུག་པར་བཞག་ནི་འདི་ཨིན་མས། ༼འབྲུག་བརྡ་བརྒྱུདཔ་མཐུན་ཚོགས།༽ ཁུངས་གཏུག། Journalist Association of Bhutan . (n.d.). About Us- JAB. Retrieved from Functions of JAB: http://www.jab.bt Journalist Association of Bhutan. (n.d.). About Us- JAB. Retrieved from Vision and Mission: http://www.jab.bt Journalists' Association of Bhutan. (2021). About Us- JAB. Retrieved from About- Journalist Association of Bhutan: http://www.jab.bt འབྲུག་གི་ལས་སྡེ་དང་ཡིག་ཚང་། ༉ ལྷག་བསམ་འདི་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ནད་གཞི་ཨེཆ་ཨའི་ཝི་ཐོབ་ཡོདཔ་པའི་མི་ཚུ་གི་བར་ན་ མཐུད་འབྲེལ་འབད་ནིའི་དོན་ལུ་ འགོ་དང་པ་ར་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༩ སྤྱི་ཟླ་ ༩ པའི་ནང་ལུ་ ཐིམ་ཕུག་ལུ་ ནད་གཞི་ཨེཆ་ཨའི་ཝི་ཐོབ་ཡོད་མི་ ཁོང་སྡེ་ཚན་གཅིག་གིས་སྦེ་འགོ་བཙུགས་ ནུག། དེ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༠ སྤྱི་ཟླ་ ༡༡ པའི་སྤྱི་ཚེས་ ༢༦ ལུ་ནད་གཞི་ཨེཆ་ཨའི་ཝི་ཐོབ་ མི་དང་དེའི་བཟའ་ཚང་ཚུ་གི་རྒྱུད་ལུ་ ཤེས་ཡོན་དང་ལྕོགས་གྲུབ་ཚུ་སྒྲིང་སྒྲི་བཟོ་ནི་དང་ཡར་རྒྱས་བཏང་ཞིན་ན་ ལུང་ཕྱོགས་དང་རྒྱལ་སྤྱིའི་གནས་ཚད་ནང་ལུ་ ནད་གཞི་ཨེཆ་ཨའི་ཝི་ཐོབ་སྟེཡོད་མི་ཚུ་དང་ གཅིག་ཁར་ འབྲེལ་བ་གཞི་བཙུགས་འབད་ནིའི་དམིགས་ཡུལ་དང་གཅིག་ཁར་ མི་སྡེ་ལས་ཚོགས་ཀྱི་འོག་ལུ་ཐོ་བཀོད་འབད་ ཡོདཔ་ཨིན་མས། ལྷག་བསམ་གྱིས་ ནད་གཞི་ཨེཆ་ཨའི་ཝི་ལུ་གཅིག་མཐུན་གྱི་ཕན་ནུས་ངོས་ལེན་འབད་ནི་དང་ མི་སྡེ་གཅིག་འབྲེལ་གྱི་དཀའ་ངལ་བསལ་ནིའི་ནང་ལུ་གྲལ་གཏོགས་འབད་ནི་ དེ་ལས་ གཅིག་མཐུན་ལམ་ལུགས་ལུ་གཞི་བཞག་སྟེ་རྒྱབ་སྐྱོར་སྒྲིང་སྒྲི་སྦེ་འབད་ནི་གི་དམིགས་ཡུལ་བཟོ་ནི་དང་རྒྱ་སྐྱེད་གཏངམ་ཨིན་མས། དེ་འབདཝ་ལས་ གསོ་བའི་ལྷན་ཁག་གིས་སེམས་ཤུགས་བྱིན་པའི་ཐོག་ལས་ སྡེ་ཚན་འདི་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་གི་ས་གནས་ཐདམ་ཐད་ཁ་ལས་པར་ ག་ཏེ་ཡང་འཕེལ་ཏེ་ གོང་གི་དམིགས་ཡུལ་ཚུ་གུར་ལཱ་འབད་དེ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ ད་ལྟོ་ ལྷག་བསམ་གྱི་ནང་ལུ་ འཐུས་ ཨམ་སྲུ་ ༥༡ དང་ཕོ་སྐྱེས་ ༤༥ ཡོདཔ་དང་ བསྡོམས་ཀྱིས་ མི་ངོམ་ ༡༠༧ དེ་ཅིག་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ལྷག་བསམ་གྱི་འཛིན་སྐྱོང་ལྷན་སྡེ་ཚོགས་ཆུང་ནང་ལུ་འཐུས་མི་ ༨ ཡོདཔ་དང་ དེ་ཡང་ སྡེ་ཚན་ནང་གི་གྲོས་ཆོད་གལ་གནད་ཅན་ཚུ་བརྩམ་ནིའི་དོན་ལུ་གཞི་བཙུགས་འབད་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་ཁའི་ འཛིན་སྐྱོང་མདོ་ཆེན་དང་སྤྱིར་བཏང་དྲུང་ཆེན་ཡང་ ཁོང་རའི་འཐུས་མི་ལས་བཙག་འཐུ་གྲུབ་པའི་ཕོ་སྐྱེས་གཅིག་དང་ཨམ་སྲུ་གཅིག་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ༼ལྷག་བསམ། ༢༠༡༨།༽ ལྷག་བསམ་གྱི་འཆར་གཞི་འདི་ཡང་ སྤྱིར་བཏང་འགྲོ་བ་མི་ཆ་མཉམ་ར་དོན་ཁུངས་ཡོད་པའི་མི་ཚེ་སྐྱོང་ནིའི་གོ་སྐབས་ཡོདཔ་སྦེ་བཟོ་ནིའི་དོན་ལུ་ ནད་གཞི་ཨེཆ་ཨའི་ཝི་འཐོབ་མི་ཚུ་ལུ་ མི་སྡེའི་ནང་ཚད་མེད་པའི་ལོ་རྒྱུས་སླབ་ནི་དང་འཇིགས་སྣང་བསྐྱེད་བཅུག་ནི། ཉེ་རིང་ཕྱེ་ནི་དང་། ཉེས་ཅན་ཅིག་སྦེ་བརྩིས་ཏེ་ དམའ་ཕབ་རྐྱབ་ནི་ལ་སོགས་པ་ལས་ཐར་ནི་ཡོདཔ་ཅིག་བཟོ་ནི་འདི་ཨིན་མས། དེ་བཟུམ་སྦེ་ ལྷག་བསམ་ལུ་རྒྱབ་སྐྱོར་གང་དྲག་གནང་ནི་དང་ མཉམ་འབྲེལ་ འབད་དེ་ ང་བཅས་རའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་མི་ཚུ་གི་རྒྱུད་ལུ་ ནད་གཞི་ཨེཆ་ཨའི་ཝི་ཐོབ་ཡོད་པའི་མི་ཚུ་ལུ་འཇིགས་སྣང་བསྐྱེད་ནི་དང་ མི་དེ་ཚུ་ལས་བཟུར་ཏེ་སྡོད་ནི། དེ་མ་ཚད་ ནད་གཞི་ཡོད་པའི་མི་ལུ་ཉེ་རིང་ཕྱེ་ནི་དང་དམའ་ཕབ་རྐྱབ་ནི་ལ་སོགས་པའི་བསམ་པ་ངན་པ་ཚུ་ལེགས་བཅོས་འབད་དེ་ ནད་གཞི་ཐོབ་ཡོད་ པའི་མི་འདི་ ནད་ལས་ཟློག་ཐབས་ལུ་སྨན་བཅོས་དང་གཅེས་སྐྱོང་འབད་དེ་ མི་ཚུ་གི་རྒྱབ་སྐྱོར་གྱི་ཞབས་ཏོག་ལས་བརྟེན་ཏེ་ ནད་ཐོབ་ཡོད་ པའི་མི་གི་འཚོ་བ་ཡང་དོན་དག་ཡོདཔ་ཅིག་སྦེ་སྐྱོང་ཚུགས་པའི་དམིགས་པ་དང་། དེ་ལས་ འབྲུག་པའི་མི་དང་ནད་གཞི་ཐོབ་ཡོད་པའི་མི། ལྷག་པར་དུ་ ནད་གཞི་ཐོབ་མིའི་བཟའ་ཚང་ཚུ་གི་རྒྱུད་ལུ་ ནད་གཞི་ཨེཆ་ཨའི་ཝི་གི་སྐོར་ལས་ཤེས་ཡོན་བྱིན་ནི་དང་ ནད་གཞི་འདི་ལུ་གདོང་ལེན་འབད་ནིའི་ལྕོགས་གྲུབ་ག་ཅི་ར་དགོ་ག་ཚུ་གི་སྐོར་ལས་གནས་ཚུལ་བྱིན་ནི་དང་ཡར་རྒྱས་གཏང་ནི་ལུ་བརྩོན་ཤུགས་བསྐྱེད་པའི་ལས་ཁུངས་གལ་ཆེ་ཤོས་ཅིག་ལུ་འགྱུར་ཐབས་ཀྱི་དམིགས་པ་བསྐྱེད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ༼ལྷག་བསམ། ༢༠༡༨།༽ ལས་ཁུངས་འདི་གིས་ག་ཅི་ར་འབདཝ་སྨོ་ཟེར་བ་ཅིན་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་མི་སྡེའི་ནང་ལུ་ ནད་གཞི་ཨེཆ་ཨའི་ཝི་གི་སྐོར་ལས་ གོ་བ་བརྡ་སྤྲོད་འབད་དེ་ཤེསཔ་བཟོ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་ཡང་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༡ སྤྱི་ཟླ་ ༡༢ པའི་སྤྱི་ཚེས་ ༡ ལུ་རྒྱལ་སྤྱི་ཨེཌིསི་གི་ཉིནམ་དང་འབྲེལ་ཏེ་ ཁོང་ཨེཆ་ཨའི་ཝི་ཐོབ་ཡོད་པའི་མི་ངོམ་ལྔ་གིས་ གཡང་ཟ་བག་ཟ་ག་ནི་ཡང་མེད་པར་ བརྡ་བརྒྱུད་ནང་ལུ་ཐོན་ཏེ་མི་ཚུ་ལུ་ནད་གཞི་གི་སྐོར་ལས་གོ་བ་བརྡ་སྤྲོད་འབད་བའི་ཤུལ་ལུ་ ཡ་མཚན་ཆེ་བའི་གྲུབ་འབྲས་བྱུང་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེའི་ཤུལ་ལས་ འབྲུག་པའི་མི་སེར་ཚུ་དང་གཅིག་ཁར་ གདོང་སྐོར་རྐྱབ་སྟེ་གོ་བ་བརྡ་སྤྲོད་འབད་ནིའི་ལས་རིམ་དང་པ་དེ་ཡང་ རྒྱལ་པོའི་གཟིམ་དཔོན་གྱི་ཡིག་ཚང་ལས་ ཐད་ཀར་གྱི་བཀའ་རྒྱ་ཐོབ་ལས་བརྟེན་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༢ སྤྱི་ཟླ་ ༡ པའི་ནང་ལུ་འགོ་དང་པ་ རྒྱལ་གཞུང་འབྲུག་གི་དམག་སྡེ་དང་རྒྱལ་གཞུང་སྐུ་སྲུང་གི་སློབ་ཕྲུག་ཚུ་དང་གཅིག་ཁར་འབད་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་བསྒང་ མི་སྡེ་ལས་ ཁོང་ལུ་རྒྱབ་སྐྱོར་དང་གུས་ཞབས་གང་དྲག་ཐོབ་ཡོདཔ་ལས་ དེ་ལས་འགོ་བཟུང་སྟེ་ ལྷག་བསམ་ལུ སྟོབས་ཤུགས་ཧེང་སྐལ་ཐོབ་སྟེ་ ནད་གཞི་ཨེཌིསི་གི་སྐོར་ལས་གོ་བ་བརྡ་སྤྲོད་འབད་བར་ སློབ་གྲྭ་དང་མི་སྡེ། དམག་སྡེ་དང་ལཱ་འབད་སའི་ས་ཁོངས་ཚུ་ནང་དང་། དེ་ལས་ སློབ་གྲྭ་ནང་ལས་ཐོན་སྡོད་མིའི་ན་གཞོན་ག་ར་བརྩིས་ཏེ་ རྫོང་ཁག་ ༡༣ གྱི་ནང་ལུ་བཅའ་མར་གཏོགས་མི་ཡོངས་བསྡོམས་ ༡༣༦༠༠ དེ་ཅིག་ལུ་གོ་བརྡ་སྤེལ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ༼ལྷག་བསམ།༽ དེ་མ་ཚད་ ང་བཅས་རའི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ ནད་གཞི་ཨེཌིསི་ཐོབ་སྟེ་སྡོད་མི་ཚུ་ལུ་ རྒྱབ་སྐྱོར་དང་གཅེས་སྐྱོང་འབད་དེ་བྱིན་དོ་ཡོདཔ་དང་། རང་གི་གཟུགས་ཁར་ཡོད་པའི་ནད་གཞི་ཨེཆ་ཨའི་ཝི་དང་གཅིག་ཁར་ གདོང་ལེན་བཟང་པོ་ག་དེ་སྦེ་འབད་ནི་ཨིན་ནའི་སྐོར་ལས་ཞིབ་འཚོལ་འབད་དེ་ གནས་ཚུལ་ཚུ་གོ་བརྡ་སྤེལ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ལྷག་བསམ་གྱི་འཐུས་མི་གཞན་ ནད་གཞི་ཐོབ་ཡོད་པའི་མི་ངོམ་ཚུ་ལུ་ཆ་རོགས་འབད་ནིའི་མནོ་བསམ་ཡོད་མི་ཚུ་ལུ་ ཨེཆ་ཨའི་ཝི་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པའི་སྦྱོང་བརྡར་མ་འདྲཝ་ཚུ་བྱིན་དོ་ཡོདཔ་དང་ དེ་མ་ཚད་ ནད་གཞི་འདི་གི་སྐོར་ལས་ ལྷབ་སྦྱང་འབད་ནིའི་དོན་ལུ་ ཕྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཚུ་ནང་ཡང་གཏང་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ༼ལྷག་བསམ། ༢༠༡༨།༽ ཁུངས་གཏུག། Lhak-Sam. (2018). About Us- Lhak Sam. Retrieved from About Lhak Sam (BNP+): http://www.lhaksa,.org.bt Lhak-Sam. (2018). About Us-Lhaksam. Retrieved from What We Do: http://www.lhaksam.org.bt Lhak-Sam. (2018). Anout Us- Lhak Sam. Retrieved from Our Vision and Mission: http://www.lhaksam.org.bt Lhak-Sam. (n.d.). Advocacy and Awareness. Retrieved from Creating awareness among Bhutanese socirty on Hiv and AIDS: http://www.lhaksam.org.bt འབྲུག་གི་ལས་སྡེ་དང་ཡིག་ཚང་། ༉ ལྷོ་མོན་མི་སྡེ་ཚོགས་པ་འདི་ རྫོང་གསར་འཇམ་དབྱངས་མཁྱེན་བརྩེ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༠ ལུ་གཞི་བཙུགས་གནང་ཡོདཔ་དང་། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༢ ཀྱི་ལོ་ལུ་མི་སྡེ་ལས་ཚོགས་ཀྱི་འོག་ལུ་ སྒྲིག་མཐུན་གྱི་སྒོ་ལས་ཐོ་བཀོད་མཛད་གནང་ནུག། ཚོགས་པ་འདི་གི་འགན་ཁུར་དེ་་ཡང་ སློབ་སྦྱོང་ཆ་ཚང་དང་སྦྱོང་བརྡར་གྱི་རིག་རྩལ་ལས་བརྟེན་ ང་བཅས་རའི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ཡུན་བརྟན་གྱི་གོང་འཕེལ་གཏང་ནི་ལུ་ རྒྱབ་སྐྱོར་འབད་ནི་དང་ཡར་རྒྱས་གཏང་ནི་འདི་ཨིན་མས། ང་བཅས་འབྲུག་པའི་ཁ་སྐད་ནང་ལུ་འབད་བ་ཅིན་ ལྷོ་ཟེར་མི་འདི་ལྷོ་ཕྱོགས་ལུ་གོ་ནི་དང་ མོན་ཟེར་མི་འདི་ལྷོ་ཕྱོགས་བོད་ཀྱི་རི་ཐང་གི་ལུང་ཕྱོགས་ནང་གི་མི་༼འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ།ཨ་སམ། བར་མའི་མངའ་སྡེ།༽ ལུ་གོ་ནི་ཨིན་མས། རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་ ཚོགས་པ་འདི་གི་མིང་ ལྷོ་མོན་མི་སྡེ་ཚོགས་པ་ཟེར་གནང་མི་དེ་ཡང་ མི་སེར་ཚུ་འབྲུག་གཞུང་གི་ས་མཚམས་ནང་ཨིན་པའི་བརྡ་སྟོན་་ནི་དང་ རང་བཞིན་གནས་སྟངས་ལུ་་གནས་པའི་བརྡ་ཡང་སྟོན་ནིའི་དོན་ལུ་ཨིན་མས། ལྷོ་མོན་མི་སྡེ་ཚོགས་པ་གིས་ བསམ་གྲུབ་ལྗོངས་མཁར་གསར་གཏོད་དང་ལྷོ་མོན་ཤེས་ཡོན་ཟེར་གསརཔ་གཞི་བཙུགས་ཏེ་ཡོད་པའི་ཐོག་ལུ་ འགན་ཁུར་འབག་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ལྷ་མོན་མི་སྡེ་ཚོགས་པ་འདི་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༠ གྱི་ལོ་ལུ་ ཉིནམ་གསུམ་གྱི་ལས་རིམ་བརྩམས་ཏེ་ བདེ་བ་ཐང་ཆོས་ཀྱི་རྒྱ་མཚོ་བཤད་གྲྭ་ནང་ལུ་སྦེ་འགོ་བཙུགས་གནང་ནུག། དེ་བསྒང་ སྐུ་མགྲོན་གཙོ་བོ་སྦེ་འབྲུག་གི་བློན་ཆེན་བགྲེསཔ་འཇིགས་མེད་འོད་ཟེར་འཕྲིན་ལས་མཆོག་ཞུ་ཡོདཔ་དང་། སྐུ་མགྲོན་གཙོ་བོ་གི་གསུང་བཤད་ཡང་ཁ་ཆེའི་བཀའ་སློབ་བཟང་པོ་ཚུ་གནང་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་ལས་ སྐུ་མགྲོན་སྦེ་འབྱོན་མི་ མཁས་དབང་ ཝཱན་ཌ་ན་ཤི་བཱ། བང་ཀར་རོའི། ཇ་ཡ་ཀུ་མར་ཆི་ལ་ཊཱོན་དང་། ཤི་བཱ་ཀེ་ནི་ཡར་ ཚུ་གིས་ཡང་ དེང་སང་འཕྲུལ་རིག་གི་ཐོ་ལུ་ཞིང་ལཱ་འབད་ནི་དང་ཕྱགས་སྙིགས་ཕུད་རྡོག་གཅིག་ཡང་མེདཔ་སྦེ་བཟོ་ནིའི་ཐབས་ཤེས་ཚུ་གི་སྐོར་ལས་ གསལ་ཞུ་སྤྱན་འབུལ་ཕུལ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། གཞི་བཙུགས་ཀྱི་ལས་རིམ་ཉིནམ་གསུམ་གྱི་རིང་ བསམ་གྲུབ་ལྗོངས་མཁར་རྫོང་ཁག་གི་མི་སེར་དང་གཞུང་གི་འབྲེལ་ཡོད་འགོ་དཔོན་ དེ་ལས་ གཡུས་ཁའི་མི་དང་སོ་ནམ་པ་ཚུ་ག་ར་བསྡོམས་ཏེ་ མི་གྲངས་ ༥༠༠ དེ་ཅིག་གིས་གྲོས་བསྡུར་ལས་རིམ་ནང་ལུ་གྲལ་གཏོགས་འབད་དེ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། མཇུག་བསྡུའི་ལས་རིམ་ནང་ལུ་ ལྷོ་མོན་མི་སྡེ་ཚོགས་པ་གི་དམིགས་དོན་ལུ་ ཁས་བླངས་གསལ་བཤད་འབད་མི་ཡང་དག་པ་ཅིག་ར་ཐོན་ཡོདཔ་དང་ དེ་སྦེ་གཞི་བཙུགས་གནང་མི་ལུ་གཡུས་ཁའི་མི་སེར་ཚུ་ལས་ཡང་ལྷག་བསམ་རྣམ་དག་གི་སྒོ་ལས་སྤྲོ་བ་ཡོད་པའི་དག་སྣང་ཡང་བཏོན་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ དཔལ་འབྱོར་གོང་འཕེལ་གཏང་ནི་དང་ རང་བཞིན་གནས་སྟངས་སྲུང་སྐྱོབས་འབད་ནི། སྔར་སྲོལ་ལམ་ལུགས་གོང་འཕེལ་གཏང་ནི་དང་གཞུང་སྐྱོང་ལེགས་ལྡན་ལུ་སེམས་ཤུགས་བྱིནམ་ཨིན་མས། དེ་ཡང་ རྗོང་གསར་མཁྱེན་བརྩེ་རིན་པོ་ཆེ་གིས་ ད་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ དམངས་གཙོའི་གཞུང་ཅིག་ཨིནམ་ལས་བརྟེན་ ད་ལྟོ་ཚུན་ཚོད་ཀྱི་བར་ན་ལཱ་ག་ཅི་ར་འབད་རུང་ལེགས་ཤོམ་སྦེ་འགྱོ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་རུང་ ང་བཅས་འབྲུག་པའི་མི་སེར་ཚུ་གིས་ གཞན་གྱིས་སླབ་མ་དགོ་པར་ འགན་ཁུར་ཚུ་རང་གིས་ར་འབག་དགོཔ་ཨིན་ཟེར་གསུངས་ཏེ་འདུག། ལྷོ་མོན་མི་སྡེ་ཚོགས་པ་གི་འཆར་གཞི་ཡང་ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་དང་འབྲེལ་བའི་གོང་འཕེལ་དང་ཤེས་ཡོན་ དེ་ལས་ དེའི་བརྩི་མཐོང་དང་ལག་ལེནཚུ་ བསམ་གྲུབ་ལྗོངས་མཁར་རྫོང་ཁག་ནང་ལུ་ སྒྲ་དག་སྤུས་དག་སྦེ་བཟོ་ནི་དང་། རྫོང་ཁག་འདི་ ང་བཅས་རའི་རྒྱབ་ཁབ་དང་ཕྱིའི་རྒྱལ་ཁབ་ཚུ་གིས་དཔེ་བཞགབཏུབ་སྦེ་བཟོ་ནི་འདི་ཨིན་མས། དེ་མ་ཚད བཟའ་འཐུང་ཚུ་རང་གིས་རང་ལངམ་སྦེ་བཟོ་ནིའི་དོན་འགྲུབ་ཐབས་དང་། མི་ཚུའི་མ་འོངས་མི་ཚེ་འདི་ཁོང་རའི་ལག་པར་བཞག་ཐབས་ལུ་ སྙིང་སྟོབས་དང་ཐབས་ཤེས་ དེ་ལས་ཤེས་རབ་དང་ལྡན་ཏེ་ ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་མི་སྡེ་ཅིག་སྦེ་བཟོ་ནིའི་དམིགས་པ་སྐྱེད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་མ་ཚད་ གཡུས་ཁའི་ན་གཞོན་ཚུ་ལུ་གཡོག་གི་གོ་སྐབསདང་ གཡུས་སྒོ་ཚུ་ནང་རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་དང་འབྲེལ་བའི་ཤེས་ཡོན་རིམ་ལུགས་ངོ་མ་ཅིག་བཟོ་ནི་ག་དམིགས་པ་བསྐྱེད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ལྷོ་མོན་མི་སྡེ་ཚོགས་པ་གིས་ ད་ལྟོ་ཚུན་ཚོད་ཀྱི་བར་ན་བསམ་གྲུབ་ལྗོངས་མཁར་རྫོང་ཁག་ནང་ལུ་ ཕྱགས་སྙིགས་ཕུད་རྡོག་གཅིག་ཡང་མེདཔ་སྦེ་ཟོ་ནི་དང་ ན་གཞོན་ཚུ་ལུ་གཡོག་གི་གོ་སྐབས་བྱིན་ཏེ་ ངན་པའི་དབང་ལུ་ཐལ་མ་བཅུག་པར་བཞག་ནི་དང་ དེ་མ་ཚད་རྗོང་ཁག་དེ་ནང་གི་མི་སེར་ཚུ་ལུ་ མཁོ་ཆེ་བའི་འཕྲུལ་ཆས་ཀྱི་རྒྱབ་སྐྱོར་འབད་དེ་སོ་ནམ་གྱི་ཐོན་སྐྱེད་ཚུ་བཙོང་སའི་ས་ཁོངས་བཟོ་སྟེ་ འཚོ་བ་སྐྱོང་ནི་འདི་་ཡར་རྒྱས་གཏང་ནི་ལ་སོགས་པ་ཚུ་ལུ་ ཚོགས་པ་འདི་གིས་དམིགས་གཏད་བསྐྱེདཔ་ཨིན་མས། ཁུངས་གཏུག། The Lhomon Society. (2018). About Us. Retrieved from The Vision and The Mission: http://www.sji.bt The Lhomon Society. (2018). About Us- Lhomon Society. Retrieved from Overview: http://www.sji.bt The Lhomon Society. (n.d.). About Us. Retrieved from The Launch of SJI: http://www.sji.bt འབྲུག་གི་ལས་སྡེ་དང་ཡིག་ཚང་། ༉ བློ་ལྡན་གཞི་ཚོགས་འདི་ ཤེས་རིག། མི་སྡེའི་ཚོང་ལཱ། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ལམ་ལུགས་སྲོལ་ཚུ་གོང་འཕེལ་བཏང་སྟེ་ དགའ་སྐྱིད་དང་ལྡན་པའི་མི་སྡེའི་འཚོ་སྐྱོང་ལུ་དམིགས་ཏེ་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ཡོད་པའི་མི་སྡེའི་ལས་ཚོགས་ཀྱི་གྲོས་སྟོན་འོག་ལུ་ ཐོ་བཀོད་འབད་དེ་ཡོད་པའི་གཞི་་ཚོགས་ཅིག་ཨིན་མས། གཞི་ཚོགས་འདི་གི་མིང་དེ་ཡང་ དེའི་ལམ་སྲོལ། རྒྱལ་རབས། ཤེས་ཡོན་གྱི་དོན་འབྲས་ཚུ་གུར་གཞི་བཞག་སྟེ་ བློ་ལྡན་ཟེར་བཏགས་བཏགསཔ་ཨིན་མས། བློ་ལྡན་ཟེར་ཐད་ཀར་གྱི་གོ་དོན་འདི་འབད་བ་ཅིན་ བློ་རིག་དང་ལྡན་མི་ཅིག་ལུ་གོ་ནི་དང་ དེ་ཡང་ ཤེས་རབ་དང་ལྡན་པ་དང་ཐོས་རྒྱ་ཅན་གྱི་གོ་གནས་ལུ་གོ་ནི་དང་། དེ་མ་ཚད་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ནང་པའི་ཆོས་ལུགས་འགོ་དང་པ་གཞི་བཙུགས་གནང་མི་ ཨོ་རྒྱན་གུ་རུ་པདྨ་འབྱུང་གནས། སངས་རྒྱས་དང་འཇམ་དབྱངས་ཀྱི་ཐ་སྙད་ལུ་གོ་ནི་ཨིན་མས། བློ་ལྡན་གཞི་ཚོགས་ཀྱི་དམིགས་དོན་འདི་ཡང་གཙོ་བོ་ར་ ཆོས་བདག་མེད་ཀུན་ལ་ཐོབ་ཐང་ཡོད། ཟེར་དོ་བཟུམ་སྦེ་ ཤེས་བྱ་ལུ་བདག་པོ་ཟེརཝ་མེདཔ་ལས་འདི་འགྲོ་བ་མི་ག་ར་ལུ་ཐོབ་དབང་ལྡནམ་ཨིན་ཟེར་ཨིན་མས། གཞི་ཚོགས་འདི་གི་ལས་རྟགས་འདི་གིས་ག་ཅི་བརྡ་མཚོན་སྟོནམ་སྨོ་ཟེར་བ་ཅིན་ ཤེས་རབ་དང་བློ་གྲོས་བྱིན་ནིའི་བརྡ་སྟོནམ་ཨིན་མས། ལས་རྟགས་འདི་ཡང་ ཆོས་ཀྱི་པོ་ཏི་གྲུ་བཞི་ནར་མོའི་སྒྲིག་བཀོད་འབད་ཡོདཔ་དང་ ཆོས་པོ་ཏི་འཛིན་མིའི་ལགཔ་འདི་གི་བརྡ་མཚོན་ཡང་ཤེས་བྱ་གི་ཕྱག་མཇལ་ རབ་ཨིན་པའི་བརྡ་སྟོནམ་ཨིན་མས། བློ་ལྡན་གཞི་ཚོགས་ཀྱི་ལས་རིམ་བརྩམ་སའི་ས་ཁོངས་ཡང་ ཤེས་རིག། ཚོང་འབྲེལ་གྱི་ལཱ། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ལམ་སྲོལ་དང་སྔར་སྲོལ་ལ་སོགས་པའི་ཐོག་ལས་ལས་རིམ་བརྩམ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་ཡང་ དང་པ་ཤེས་རིག་ནང་ལུ་འབད་བ་ཅིན་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༩ འི་ལོ་ལུ་ ལས་ཁུངས་འདི་གི་སྲིད་འཛིན་མཁས་དབང་་ཀརྨ་ཕུན་ཚོགས་ཀྱིས་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་གཡུས་སྒོ་མཐའ་ཟུར་ཅིག་ནང་་སྡོད་མི་ཨ་ལུ་་བུམོ་གཅིག་གི་ཤེས་ཡོན་མཐར་བཀལ་ནིལུ་ཕན་ཐབས་སྦེ་་ ཡུ་ནའི་ཊེཊི་ཀིང་ཌོམ་ལས་ཞལ་འདེབས་ཆུང་ཀུ་ཅིག་ལེན་ཡོདཔ་ཨིན་མས། བློ་ལྡན་གཞི་ཚོགས་ཀྱིས་གྲོགས་རམ་འབད་བའི་ཐོག་ལས་ བུམོའདི་ད་ལྟོ་ང་བཅས་རའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སློབ་གྲྭ་ཅིག་ནང་སློབ་དཔོན་སྦེ་ཕྱག་ཞུ་དོ་ཡོདཔ་དང་མོ་རའི་ཨ་ལུ་་ཚུ་བདག་འཛིན་འཐབ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ད་ལྟོ་ཚུན་ཚོད་ཀྱི་བར་ན་ བློ་ལྡན་ཤེས་རིག་གི་ཐབས་ཤེས་ལས་བརྟེན་ཨ་ལུ་ལུ་རྒྱབ་སྐྱོར་གྱི་ལས་རིམ་གྱི་སྐབས་ལུ་ ཨ་ལུ་ ༡༨༢ དེ་ཅིག་ལུ་གྲོགས་རམ་འབད་ཡོདཔ་དང་། གཙུག་ལག་གཞི་རིམ་སློབ་ཕྲུག་ན་གཞོན་ ༥༨ དེ་ཅིག་ལུ་ཕྱི་རྒྱལ་དང་རྒྱལ་ཁབ་ནང་འཁོད་ལུ་མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ་ལྷབ་སྦྱང་འབད་ནིའི་གྲོགས་རམ་ཡང་གནང་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་དང་གཅིག་ཁར་སྐྱེས་ལོ་ལྔ་མན་ཆད་ཀྱི་ཨ་ལུ་་ ༡༡༧ དེ་ཅིག་ཡང་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ཡོད་པའི་བློ་ལྡན་སློབ་སྦྱོང་ལྟེ་བའི་ཨ་ལུ་གཅེས་སྐྱོང་དང་ཡར་སྐྱེད་ནང་བཙུགསཡོདཔ་ཨིན་མས། གཉིས་པ་ ཚོང་འབྲེལ་གྱི་ལཱ་འབད་བ་ཅིན་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༨ ལས་འགོ་བཟུང་ བློ་ལྡན་གཞི་ཚོགས་ཀྱིས་འབྲུག་པའི་ན་གཞོན་ཚུ་ལུ་ ཤེས་ཡོན་ལྷབ་སྦྱང་འབད་ཚར་བའི་ཤུལ་ལུ་ མི་ཚེའི་ནང་དོན་སྨིན་ཅན་གྱི་ལཱ་འབད་དེ་མི་ཚེ་སྐྱོང་ནིའི་དོན་ལུ་ མ་དངུལ་གྱི་ཐོག་ལས་རྒྱབ་སྐྱོར་འབད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། རྒྱལ་ཁབ་ནང་བློ་ལྡན་གཞི་ཚོགས་ཀྱིས་ རེ་འདོད་ཅན་གྱི་ཚོང་དཔོན་ ༥༠༠༠ དེ་ཅིག་ལུ་སྦྱོང་བརྡར་བྱིན་ཡོདཔ་དང་། རྫོང་ཁག་ ༡༨ ནང་ཚོང་ལཱ་འབད་མི་ ༢༠༠ དེ་ཅིག་ལུ་མ་དངུལ་གྱི་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱིན་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ཚོང་འདོད་སྐྱེད་མིའི་ནང་ལས་ ༧༢ འདི་ཨམ་སྲུ་ཚུ་ཨིན་མས། བློ་ལྡན་གཞི་ཚོགས་ཀྱིས་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ་དང་བཟོ་རིག་སྦྱོང་བརྡར་གཙུག་སྡེའི་སློབ་ཕྲུག་ཚུ་ལུ་ ཚོང་ལཱ་གོང་འཕེལ་གྱི་ཐོག་ལས་སློབ་ཕྲུག་ལྕོགས་གྲུབ་ཅན་བཟོ་ནིའི་༼ཨསི་ཨི་ཨི་ཌི༽ ཟེར་བའི་ལས་རིམ་གྱི་ཐོག་ལས་ ཚོང་ལཱ་གི་སྐོར་ལས་ཤེས་ཡོན་བྱིན་ནི་ལུ་དམིགས་གཏད་བསྐྱེད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། གསུམ་པ་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ལམ་སྲོལ་དང་སྔར་སྲོལ་གྱི་ཐད་ཁར་ ང་བཅས་རའི་རྒྱལ་ཁབ་འདི་མགྱོགས་པ་་སྦེ་འགྱུར་བ་འགྱོ་དོ་ཡོདཔ་དང་ དེ་དང་གཅིག་ཁར་ ང་བཅས་རའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྔར་སྲོལ་གྱི་ལམ་ལུགས་བཟང་པོ་ཚུ་ཡང་དུས་ཀྱི་འགྱུར་བ་དང་བསྟུན་འགྲོས་ཀྱིས་སྦེ་འགྱུར་འགྱོ་དོ་ཡོདཔ་ལས་བློ་ལྡན་གཞི་ཚོགས་ཀྱིས་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ལམ་སྲོལ་ཚུ་ཉམས་སྲུང་འབད་ནི་ལུ་གཙོ་བོར་བཏོན་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། བློ་ལྡན་གཞི་ཚོགས། ༢༠༢༡ ཁུངས་གཏུག། Loden Foundation. (2021). About Loden Foundation. Retrieved from Our Story: http://www.loden.org འབྲུག་གི་ལས་སྡེ་དང་ཡིག་ཚང་། ༉ སྨན་ལྗོངས་གཞི་ཚོགས་འདི་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་མཐའ་ཟུར་ལས་ཕར་སྡོད་མི་ མི་སེར་མཉམ་ཆུང་དགོས་མཁོ་ཚུ་འགྲུབ་ནི་ལུ་གཙོ་བོར་བཏོན་ནི་དང་དེ་ཚུ་ལུ་གྲོགས་རམའབད་ནི་ལུ་བརྩོན་ཤུགས་བསྐྱེད་དེ་ལཱ་འབད་མིཁེ་མིན་ལས་ཚོགས་ཅིག་ཨིན་མས། གཞི་ཚོགས་འདི་གི་ལཱ་ཡང་ཁེབ་ས་གི་དོན་ལུ་དམིགས་ཏེ་མེན་པར་ སྦྱིན་སེམས་ཀྱི་ཐོག་ལས་ལཱ་འབད་ནི་དང་གཅིག་ཁར་བྱམས་སྙིང་ཅན་གྱི་རྒྱུད་སྐུལ་དང་ ཆོས་འབྲེལ་གྱི་ཐོག་ལས་མི་མང་ལུ་ཞབས་ཏོག་ཞུ་ནི་འདི་ཨིན་མས། རྒྱལ་ཁབ་འདི་གོང་འཕེལ་འགྱོ་དགོ་པ་ཅིན་ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ཀྱི་ལྟ་བ་འགྲུབ་ནི་འདི་གལ་ཆེ་བའི་དགོས་དོན་ཅིག་ཨིན་ཟེར་ཡིད་ཆེས་བསྐྱེད་དོ་ཡོདཔ་ལས་ དེ་གིས་སྦེ་ སྨན་ལྗོངས་གཞི་ཚོགསཀྱིས་ ང་བཅས་རའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དགོངས་བཞེད་ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་འདི་འགྲུབ་ཐབས་ལུ་ དེའི་ཀ་ཆེན་བཞིཔོ་འདི་ལུ་ལྷན་ཐབས་འབད་ནིའི་དམིགས་པ་བསྐྱེད་དེ་་མཉམ་རུབ་ཀྱི་འགན་ཁུར་འབག་སྟེ་ཕྱག་ཞུ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། གཞུང་གིས་མི་མཉམ་ཆུང་གོང་འཕེལ་གཏང་ནིའི་འཆར་གཞི་དང་གཞི་ཚོགས་མ་འདྲཝ་ག་དེམ་ཅིག་གཞི་ཚོགས་འབད་དེ་འབད་རུང་ མཐའ་ཟུར་གྱི་གཡུས་སྒོ་་ཚུ་ནང་གསོ་བའི་ཞབས་ཏོག་དང་སློབ་གྲྭ་ལུ་མཁོ་བའི་མཁོ་ཆས་ དེ་ལས་མི་སྡེ་དཔལ་འབྱོར་གོང་འཕེལ་གྱི་སྣང་བ་ཚུ་ད་ལྟོ་ཡང་དཀོན་དྲགས་སྦེ་ཡོདཔཨིན་མས། གནད་དོན་དེ་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ སྨན་ལྗོངས་གཞི་ཚོགསའདི་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༡ གི་ལོ་ལུ་ མི་སྡེ་དང་མི་རེ་རེ་བཞིན་གྱི་མི་ཚེའི་ཡར་དྲག་བཟོ་ཐབས་ལུ་དང་ འདྲ་མཉམ་དང་ཡུན་བརྟན་གོང་འཕེལ་ དེ་ལས་ གཞུང་སྐྱོང་ལེགས་ལྡན་ལུ་གྲོགས་རམ་འབད་ནི་དང་། དེ་མ་ཚད་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རང་ལུགས་དང་ལམ་སྲོལ། དེ་ལས་རང་བཞིན་མཐའ་འཁོར་གནས་སྟངས་ཚུ་མི་ཉམས་རྒྱུན་སྐྱོང་འབད་ནིའི་དོན་ལུ་ སྨན་ལྗོངས་གཞི་ཚོགས་འདི་འགོ་བཙུགས་གནང་ཡོདཔ་ཨིན་མས། སྨན་ལྗོངས་གཞི་ཚོགས། ༢༠༡༧ གཞི་ཚོགས་འདི་གི་འཆར་གཞི་ཡང་ གཞན་དོན་ལུ་གཅིག་རུབ་ཀྱི་ཐོག་ལས་རྒྱུད་སྐུལ་བཟང་པོ་འབད་དེ་ དོན་ཁུངས་ཡོད་པའི་ལཱ་འབད་ནི་དང་། སྨན་ལྗོངས་གཞི་ཚོགས་ཀྱིས་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་གོང་འཕེལ་འགྱོ་ནི་ལུ་འདྲ་མཉམ་སྦེ་གྲོགས་རམ་འབད་ཐབས་ལུ་ཐོབ་ལམ་ཉུང་བའི་ཨ་ལུ་དང་མི་སྡེ་ཚུ་ལུ་ཞབས་ཏོག་ཚུ་འདྲ་མཉམ་སྦེ་བྱིན་ནི་ལུ་བརྩོན་ཤུགས་བསྐྱེད་ནིའི་དམིགས་གཏད་སྐྱེདཔ་ཨིན་མས། དེ་བཟུམ་སྦེ་ གཞི་ཚོགས་དེའི་དམིགས་ཡུལ་ཡང་ བྱམས་པ་དང་སྙིང་རྗེའི་ ཐོག་ལས་ སྤྱིར་བཏང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཨ་ལུ་ཚུ་དང་མི་སྡེ་དཔལ་འབྱོར་གྱི་ཕན་བདེ་ལུ་སྤྲོ་སྣང་བསྐྱེད་བཅུག་ནིའི་ཐབས་ལུ་ཤེས་རིག་དང་འབྲེལ་བའིརྒྱབ་སྐྱོར། ལས་རིམ་དང་ལས་སྣ་ཚུ་ནང་བཅའ་མར་གཏོགས་བཅུག་ནི་ལ་སོགས་པ་ཚུ་འགོ་བཙུགས་ནི་འདི་ཨིན་མས། གཞི་ཚོགས་འདི་གི་ལས་རྟགས་ཀྱི་བརྡ་མཚོན་དེ་ཡང་ ལགཔ་གཉིས་གཅིག་བཟོ་བའི་སྦུག་ལས་སངས་རྒྱས་སྨན་བླ་ལས་འབྱུང་བའི་ཤེས་རབ་ཀྱི་འོད་འདི་གིས་ དགོས་མཁོ་ཆེ་བའི་ཕྱོགས་བཞི་ལུ་ཡོད་མི་ མི་ག་ར་ལུ་ཁྱབ་པའི་བརྡ་དང་། ཕྱག་མེ་ཏོག་པདྨ་བཟུམ་སྦེ་ཡོད་མིའི་ སྦུག་་ལས་ སྨན་ཤིང་འཁྲུང་མི་འདི་སངས་རྒྱས་སྨན་བླའི་སྙིང་རྗེ་གི་བརྡ་མཚོན་སྟོནམ་ཨིན་མས། དེ་ཡང་ བྱམས་པ་དང་སྙིང་རྗེ་གིས་གང་བའི་སྨན་ཤིང་ འདི་ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ལུང་ཕྱོགས་ག་རའི་ནང་དར་ཁྱབ་འགྱོ་བའི་བརྡ་ཨིན་མས། ལས་རྟགས་འདི་ནང་སངས་རྒྱས་སྨན་བླའི་ཕྱག་གི་ཚོས་གཞི་་སེརཔོ་དང་ལི་ཝང་སྦེ་ཡོད་པའི་བརྡ་མཚོན་འདི་ སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཤེས་རབ་དང་སྙིང་རྗེའི་བརྡ་སྟོནམ་ཨིནམ་དང་ དེ་འབྲུག་མི་ཁོ་ན་ལུ་དམིགས་ཏེ་ སངས་རྒྱས་སྨན་བླའི་ཐུགས་རྗེ་དང་བྱིན་རླབས་ཀྱིས་ མི་ཚུ་གི་རྒྱུད་ལུ་ཡོད་པའི་སྐོམ་པའི་སྡུག་བསྔལ་ཚུ་ག་ར་སངས་ཚུགས་པའི་ཚུལ་སྟོནམ་ཨིན་མས། ད་ལྟོ་ཚུན་ཚོད་ཀྱི་བར་ན་ སྨན་ལྗོངས་གཞི་ཚོགས་ཀྱིས་ མི་སྡེ་ལུ་ཕན་པའི་ལས་རིམ་བརྩམས་ཏེ་ ལཱ་ལེ་ཤ་ར་འགོ་འདྲེན་འཐབ་སྟེ་ཡོད་རུང་དག་པ་ཅིག་བཀོད་པ་ཅིན་ དེ་ཡང་ ཅན་དན་སྦྱིས་འདི་ མོ་བཏབ་ལས་རིམ་གྱི་ས་ཁོངས་ཅིག་ནང་ཚུད་དེ་འབདཝ་ལས་ ལས་ འགུལ་གསརཔ་ཚུ་ཡང་ས་ཁོངས་དེ་ནང་ལས་སྦེའགོ་བཙུགས་ཡོདཔ་ལས་ གཡུས་དེ་ཁར་འཐུང་ཆུའི་རྐ་གསརཔ་ཅིག་བཏོན་ཡོདཔ་དང་ ཆུའི་རྫིང་གཅིག་ཡང་རྐྱབ་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་ལས་ གཡུས་སྒོ་འདི་ནང་གི་སློབ་གྲྭའི་སློབ་ཕྲུག་ཚུ་ལུ་ཡང་ སློབ་གྲྭ་ནང་ལུ་མཁོ་ཆེ་བའི་མཐུན་རྐྱེན་དང་ཉིན་མའི་ལྟོ་ཚུ་ཡང་གྲོགས་རམ་འབད་དེ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། གཞན་ཡང་ རང་བཞིན་གནས་སྟངས་སྔོ་ལྗང་དང་ལྡནམ་སྦེ་བཞག་ཐབས་ལུ་དང་ ལྷག་པར་དུ་ སློབ་གྲྭའི་ས་ཁོངས་ནང་ལས་ཤིང་འབྲས་ཚུ་ལོངས་སྤྱོད་ཚུགསཔ་བཟོ་སྟེ་ རང་གི་གཟུགས་ཁམས་བདེ་ཏོག་ཏོ་བཞག་ནིའི་དོན་ལུ་ སྨན་ལྗོངས་གཞི་ཚོགས་ཀྱིས་ཐིམ་ཕུག་གཟི་ལུང་ཁ་འབྲིང་རིམ་སློབ་གྲྭ་བར་མའི་ནང་ལུ་ ཤིང་འབྲས་ཀྱི་ཤིང་གི་ལྕངམ་ལྷམ་པ་མ་འདྲཝ་ཚུ་བཀྲམ་སྟེ་ སློབ་གྲྭའི་མཐའ་འཁོར་ལུ་བཙུགས་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་མ་ཚད་ ང་བཅས་རའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རང་བཞིན་གནས་སྟངས་སྲུང་སྐྱོབ་་ལུ་ མི་སྡེའི་ནང་ཕྱགས་སྙིགས་འཛིན་སྐྱོང་འཐབ་ནིའི་ཤེས་ཡོན་སྤེལ་ཏེ་ ཕྱགས་སྙིགས་བཀོ་སའི་ཧོད་བཟོ་ནི་ལུ་རྒྱབ་སྐྱོར་འབད་དེ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ཁུངས་གཏུག། Menjong Foundation . (n.d.). Our Impact. Retrieved from Activities carried out by Menjong Foundation: http://www.menjongfoundation.org.bt Menjong Foundation. (2017). About Menjong Foundation. Retrieved from About Us- Menjong Foundation: http://www.menjongfoundation.org.bt Menjong Foundation. (2017). About Us- Menjong Foundation. Retrieved from Menjong Foundation: http://www.menjongfoundation.org.bt འབྲུག་གི་ལས་སྡེ་དང་ཡིག་ཚང་། ༉ ལས་ཚོགས་འདི་གི་མིང་ ན་གཞོན་ལྕོགས་གྲུབ་ལས་ཚོགས་ཟེར་མ་བཏགས་པའི་ཧེ་མ་ འབྲུག་བྱམས་སྐྱོང་མཐུན་འབྲེལ་གཞི་བཙུགས་ཟེར་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༨ སྤྱི་ཟླ་ ༢ པའི་སྤྱི་ཚེས་ ༢༨ ལུ་གཞི་བཙུགས་མཛད་གནང་ནུག། ལས་ཚོགས་འདི་ འབྲུག་ཞི་བའི་མི་སྡེ་བཅའ་ཁྲིམས་ཀྱི་འོག་ལུ་ མི་སེར་ལུ་ཕན་ཐོགས་པའི་ལས་ཚོགས་ཅིག་སྦེ་ཐོ་བཀོད་ཨང་ CSOA-PBO-31 ཅན་མར་ཐོ་བཀོད་མཛད་གནང་ནུག། དེ་མ་ཚད་ལས་ཚོགས་འདི་གིས་ལྷོ་ཨེ་ཤི་ཡ་གཞི་བཙུགས་ཀྱི་ནང་འབྲུག་པའི་ལེའུ་ཚན་སྦེ་ཕྱག་ཞུ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། འབྲུག་བྱམས་སྐྱོང་མཐུན་འབྲེལ་གཞི་བཙུགས་འདི་ མི་སྡེ་ལས་ཚོགས་གྲོས་སྟོན་དབང་འཛིན་གྱིས་ངོས་ལེན་འབད་བའི་ཤུལ་ལུ་ ལས་ཚོགས་འདི་གི་མིང་འདི་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༢༡ གི་སྤྱི་ཟླ་ ༣ པའི་སྤྱི་ཚེས་ ༡ ལུ་ ན་གཞོན་ལྕོགས་གྲུབ་ལས་ཚོགས་ཟེར་ བསྒྱུར་བཅོས་འབད་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ན་གཞོན་ལྕོགས་གྲུབ་ལས་ཚོགས་འདི་གིས་ འབྲུག་བྱམས་སྐྱོང་མཐུན་འབྲེལ་གཞི་བཙུགས་ཀྱི་དམིགས་དོན་འདི་བསྒྱུར་བཅོས་མེད་པར་འཕྲོ་མཐུད་ནི་ཨིན་པའི་གུར་ འབྲུག་པའི་ན་གཞོན་ཚུ་ལུ་དོན་སྨིན་ཅན་གྱི་གཡོག་འཚོལནི་་ལུ་རྒྱབ་སྐྱོར་འབད་ནིའི་དོན་ལུ་གཞི་བཙུགས་འབདཡོདཔ་ཨིན་མས། ལས་ཚོགས་འདི་ ན་གཞོན་ཚུའི་དཀའ་ངལ་སེལ་ཐབས་ཅིག་སྦེ་གཞི་བཙུགས་འབད་ཡོད་ནི་འདི་གིས་ ལས་ཚོགས་ཀྱི་ཚ་གྱང་སྦོམ་ཤོས་ཅིག་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ ན་གཞོན་ཚུ་ལུ་ལཱ་གཡོག་མ་ལངས་པའི་དཀའ་ངལ་འདི་ཡར་སེང་འགྱོ་དོ་ཡོད་མི་འདི་ཨིན་མས། དེ་འབདཝ་ལས་ ལས་ཚོགས་འདི་གི་དམིགས་ཡུལ་གཙོ་བོ་ ན་གཞོན་ཚུ་ལུ་གཡོག་ལངསམ་སྦེ་བཟོ་ནི་ཨིན་མས། དེ་གིས་མ་དོ་བར་ ལས་ཚོགས་འདི་གིས་སློབ་གྲྭ་ནང་འགྱོ་བའི་ན་གཞོན་དང་བཟོ་རིག་སྦྱོང་བརྡར་སྤེལ་ཁང་ནང་ཡོད་མི་དང་གཞན་ཡང་ དོན་སྨིན་ཅན་གྱི་ལཱ་གཡོག་འཚོལ་མ་ཐོབ་མིའི་ན་གཞོན་ཚུ་ལུ་གཙོ་བོར་བཏོན་ནིའི་དམིགས་པ་བསྐྱེད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ལས་ཚོགས་དེའི་བཀོད་ཚོགས་མདོ་ཆེན་གྱི་ནང་ལུ་ ན་གཞོན་ངོ་ཚབ་འཐུས་མི་དང་མི་སྡེ་ཁག་ལས་ངོ་ཚབ་རེ་བརྩིས་ཏེ་འཐུས་མི་བསྡོམས་བདུན་ཡོདཔ་ཨིན་མས།. བཀོད་ཚོགས་མདོ་ཆེན་དེ་གིས་ལས་ཚོགས་སྐྱོངམ་ཨིནམ་ལས་ ལས་ཚོགས་ཀྱི་ལས་འཆར་ཚུ་ལུ་བཀོད་ཁྱབ་འབད་ནི། མདུན་ལམ་གཟང་ནི། ལཱ་འབད་བའི་སྐབས་ལམ་སྟོན་ཚུ་བྱིན་ཏེ་ དེ་ཚུ་འབད་ནིའི་དོན་ལུ་མ་དངུལ་ལང་མ་ལངས་པའི་དཀའ་སྔལ་ཚུ་ཡང་བལྟ་ནི་འདི་ བཀོད་ཚོགས་དེ་གི་ལཱ་འགན་ཨིན་པས། བཀོད་ཚོགས་འདི་ལོ་གཅིག་ནང་ ཉུང་ཤོས་ར་ཚར་བཞི་དེ་རེ་འཛོམས་དོ་ཡོདཔ་དང་ ལས་ཚོགས་ཞལ་འཛོམས་ཐེངས་དང་པམ་འདི་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༨ སྦྱིན་ཟླ་ ༣ པའི་སྤྱི་ཚེས་ ༣ ལུ་འགོ་འདྲེན་འཐབ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། བཀོད་ཚོགས་འཐུས་མི་ཚུ་ལོ་ལྔའི་རིང་ཕྱག་ཞུ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་རུང་ གནས་སྟངས་དང་འཁྲིལ་ལོག་སྟེ་བསྐོ་བཞག་འབད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། འཐུས་མི་ཚུ་ལུ་དངུལ་འབྲེལ་གྱི་རྒུད་འཐུས་ ཡང་ན་ ཚོགས་ཡོན་ཚུ་ ག་ནི་ཡང་འཐོབ་ནི་མེདཔ་ཨིན་མས། ལས་ཚོགས་་ཀྱི་ཁྲི་འཛིན་འདི་དྲག་ཤོས་ཨོ་རྒྱན་ཚེ་བཅུ་ཨིན་མས།་། དྲག་ཤོས་མཆོག་གིས་གཞུང་དབང་གི་ཆེ་མཐོའི་གོ་གནས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ནང་ལུ་ཕྱག་ཞུ་ཡོདཔ་དང་ ད་ལྟོ་ཡང་ཞུ་དང་ཞུཝ་བཞིན་དུ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ཁྲི་འཛིན་གྱིས་བཤད་མིའི་ནང་འབད་བ་ཅིན་ ན་གཞོན་ལྕོགས་གྲུབ་ལས་ཚོགས་ཀྱིས་ ན་གཞོན་ཚུ་ ལུ་དོན་སྨིན་ཅན་གྱི་གཡོག་སྤྲོད་དེ་འཚོ་བ་སྐྱོང་བཅུག་ནི་ལུ་རྒྱབ་སྐྱོར་འབད་དོ་ཡོད་ཟེར་ཨིན་མས། དེ་ལས་བརྟེན་ ན་གཞོན་ཁོང་རའི་མི་ཚེ་འདི་ཚུལ་མཐུནམ་དང་གཅིག་འབྲེལ་གྱི་ཐོག་ལས་ དོན་དག་ཡོདཔ་ཅིག་བཟོ་ནི་ལུ་དམིགས་གཏད་བསྐྱེད་དེ་ལཱ་འབད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ན་གཞོན་ལྕོགས་གྲུབ་ལས་ཚོགས། མི་སྡེ་འདི་དོན་དག་ཡོདཔ་ཅིག་བཟོ་ནི་ལུ་གྲོགས་རམ་འབད་ཐབས་ལུ་ འགན་ཁུར་ཅན་གྱི་ན་གཞོན་ཚུ་སྐྱོང་གཞག་་འབད་ནི་འདི་ ན་གཞོན་ལྕོགས་གྲུབ་ལས་ཚོགས་ཀྱི་འཆར་གཞི་ཨིནམ་དང་། འབྲུག་པའི་ན་གཞོན་ཚུ་ཚུལ་མཐུན་དང་རང་གིས་རང་ལངསམ་སྦེ་སྡོད་ནི། དེ་མ་ཚད་འཇོན་ཐང་ཆེ་བའི་མི་ཁུངས་ཅིག་སྦེ་བཟོ་་ནི་ལུ་ འགན་ཁུར་ཅན་གྱི་ན་ལོན་ལུ་འགྱུར་ནིའི་ལམ་བཟོ་ནི་ལུ་དམིགས་པ་བསྐྱེད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་འབདཝ་ལས་ ན་གཞོན་ཚུ་དོན་སྨིན་ཅན་གྱི་གཡོག་འཐོབ་ཐབས་ལུ་ དགོས་མཁོ་དང་མཐུནམ་སྦེ་རྒྱབ་སྐྱོར་འབད་ནིའི་དོན་ལུ་ ན་གཞོན་ཚུ་གི་སྡེ་ཚན་དབྱེ་ཁག་གསུམ་སྦེ་བཟོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་ཡང་ དང་པ་ལཱ་གཡོག་ནང་ལུ་མ་འཛུལ་མི་ སློབ་རིམ་ ༡༠ པ་དང་ ༡༢ པའི་སློབ་ཕྲུག་ཨ་ལུ་་སློབ་གྲྭ་ནང་འགྱོ་མིའི་ན་གཞོན་དང་། གཉིས་པ་ ལཱ་གཡོག་གི་དོན་ལུ་བཟོ་རིག་སྦྱོང་བརྡར་སྤེལ་ཁང་ཚུ་ནང་ལུ་སྦྱོང་བརྡར་འབད་མི་ན་གཞོན། གསུམ་པ་ ན་གཞོན་ལོ་ངོ་ ༢༤ ལངས་ཏེ ལཱ་གཡོག་འཚོལ་བའི་བསྒང་ཡོད་མི་ཚུ་ཨིན་པས། དབྱེ་ཁག་གསུམ་པམ་དེ་ནང་ སློབ་གྲྭ་ལས་ཐོན་ཏེ་སྡོད་མི་དང་མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ་མཐར་འཁྱོལ་མི་ན་གཞོན་ཚུ་ཡང་ཚུད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ན་གཞོན་ལྕོགས་གྲུབ་ལས་ཚོགས། ༢༠༢༡ ཁུངས་གཏུག། Organization For Youth Empoerment. (2021). Vision and Mission. Retrieved from OYE's vision and mission: http://www.bhutanoye.org Organization For Youth Empowerment. (2021). About Us- Organization For Youth Empowerment. Retrieved from About Us: http://www.bhutanoye.org Organization For Youth Empowerment. (n.d.). About Us - OYE. Retrieved from The Board of Directors: http://www.bhutanoye.org འབྲུག་གི་ལས་སྡེ་དང་ཡིག་ཚང་། ༉ ཐགས་འཐག་ནི་འདི་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྔར་སྲོལ་ལམ་ལུགས་ཀྱི་ཆ་ཤས་གཙོ་བོ་ཅིག་ཨིན། འཚོ་བའི་རིག་རྩལ་ཚུ་མི་ཉམས་རྒྱུན་སྐྱོང་དང་གོང་འཕེལ་གཏང་ཐབས་ལུ་དམིགས་ཏེ་ རྒྱལ་འཛིན་ཐགས་རིག་སློབ་སྡེ་འདི་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༥ ལུ་ མི་དབང་རྒྱལ་ཡུམ་ཨ་ཞེ་སངས་རྒྱས་ཆོས་སྒྲོན་དབང་ཕྱུག་གི་སྐྱབས་འཛིན་འོག་ལུ་ གཞུང་མིན་དང་ཁེབ་ས་མེད་པའི་ལས་ཚོགས་ཅིག་སྦེ་གཞི་བཙུགས་མཛད་གནང་ནུག། རྒྱལ་འཛིན་ཐགས་རིག་སློབ་སྡེ་འདི་ འབྲུག་གི་མི་སྡེ་ལས་ཚོགས་ཀྱི་བཅའ་ཁྲིམས་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༧ ཅན་མའི་དགོངས་དོན་དང་འཁྲིལ་ཏེ་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༡ སྤྱི་ཟླ་ ༦ པའི་སྤྱི་ཚེས་ ༡༣ ལུ་ཐོ་བཀོད་མཛད་ཡོདཔ་ཨིན་མས། སློབ་སྡེ་འདི་ མི་དབང་རྒྱལ་ཡུམ་ཨ་ཞེ་སངས་རྒྱས་ཆོས་སྒྲོན་དབང་ཕྱུག་མཆོག་གིས་ཁྲི་འཛིན་སྦེ་མཛད་པའི་དབུ་ཁྲིད་ཀྱི་འོག་ལུ་ བློ་གཏད་བཀོད་ཚོགས་ཅིག་གིས་ འཛིན་སྐྱོང་འཐབ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། བཀོད་ཚོགས་ཀྱི་མཐུས་མི་གཞན་ཡང་ ཕེ་རིང་སྨན་རིགས་ཚོང་སྡེའི་ཁྲི་འཛིན་ ཌོག་ཊར་ཕྼེ་ཌེ་རིག་པཱོལ་སེན་་། འབྲུག་གཞུང་བརྡ་དོན་དང་བརྒྱུད་འབྲེལ་ལྷན་ཁག་གི་དྲུང་ཆེན་དྲག་ཤོས་ཀརྨ་ཌབ་ལུ་དཔལ་འབྱོར། འབྲུག་གཞུང་ནང་སྲིད་དང་སྲོལ་འཛིན་ལྷན་ཁག་གི་དྲུང་ཆེན་དྲག་ཤོས་བསོད་ནམས་སྟོབས་རྒྱས། ། དེ་ལས་ ཝ་ཤིང་ཊཱོན་ཌི་སི་ལུ་ཡོད་པའི་འབྲུག་རྒྱལ་འཛིན་ཐགས་རིག་སློབ་སྡེ་གི་ཆ་རོགས་ཀྱི་སྲིད་འཛིན་ ཀིརིསི་ཏ་ཨེ་མ་སཱན་ཚུ་ཨིན་མས། སློབ་སྡེའི་བཀོད་ཁྱབ་མདོ་ཆེན་འདི་གིས་ བཀོད་ཚོགས་འདི་གི་འགན་འབྲེལ་གྱི་མཐུས་མི་དྲུང་ཆེན་སྦེ་ཕྱག་ཞུ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། རྒྱལ་འཛིན་ཐགས་རིག་སློབ་སྡེ་གི་དམིགས་སྐྱེད་འདི་ ང་བཅས་རའི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་གི་ཐགས་རིག་གི་སྐོར་ལས་ ཤེས་ཡོད་བྱིན་ནི་དང་། དེ་ཚུ་ཉམས་སྲུང་འབད་ནི་དང། གོང་འཕེལ་ གཏང་ནི་ལུ་བརྩོན་ཤུགས་བསྐྱེད་ནི་འདི་ཨིན་མས། དེ་མ་ཚད་ གོ་བ་བརྡ་སྤྲོད་འབད་ནི་ དང་ ཕན་ཚུན་གཉིས་ལུ་ཕན་པའི་འགྲེམས་སྟོན་དང་ཤེས་ཡོན་གྱི་ལས་རིམ་ཚུ་གོང་འཕེལ་ གཏང་ནའི་དོན་ལུ་ རྒྱལ་སྤྱིའི་མཉམ་འབྲེལ ལུ་སེམས་ཤུགས་བསྐྱེད་བཅུག་ནི་ལུ་དམིགས་པ་བསྐྱེད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། རྒྱལ་འཛིན་ཐགས་རིག་སློབ་སྡེ་གི་དམིགས་ཡུལ་ཚུ་རིམ་པ་བཞིན་དུ་བཀོད་པ་ཅིན་ དང་པ། ཐགས་འཐག་ནི། བཟོ་བཀོད་དང་བཟོ་འདོན་གྱི་ ཁྱད་རིག་སྦྱོང་བརྡར་འབད་སའི་རྒྱལ་ཡོངས་ལྟེ་བ་ཅིག་བྱིན་ནི། གཉིས་པ། ཉམས་སྲུང་དང་འགྲེམས་སྟོན་རིག་པའི་ནང་ ལས་གཡོག་པའི་སྦྱོང་བརྡར་དང་གོམས་གཡོག་གི་དོན་ལུ་ སློབ་གཉེར་གྲོགས་རམ་གྱི་ལས་རིམ་བཟོ་ནི། གསུམ་པ། ང་བཅས་རའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྔར་སྲོལ་ཐགས་རིགས་ཁག་ཆེ་ཤོས་ཚུ་ག་ར་བསྡུ་སྟེ་ཐོ་བཀོད་འབད་བཞག་ནི། བཞི་པ། རྒྱལ་སྤྱི་དང་རྒྱལ་ཁབ་ནང་འཁོད་ཀྱི་དོན་ལུ་ འགྲེམས་སྟོན་གྱིས་གོ་བཟོ་ནི། ལྔ་པ། འབྲུག་གི་ཐགས་རིགས་ཚུ་ཉམས་སྲུང་དང་བསྐྱར་གསོ་འབད་ནིའི་དོན་ལུ་ ཉམས་སྲུང་ལྟེ་བ་ཅིག་གཞི་བཙུགས་འབད་ནི་དང་། དྲུག་པ། འབྲུག་པའི་ཐགས་རིག་རྩལ་རིག་གུར་ད་ལྟོ་འབད་བའི་བསྒང་ཡོད་པའི་སྔར་སྲོལ་དང་ཤེས་ཡོན་ལས་རིམ། གོ་བསྡུར་ཞལ་འཛོམས། སློབ་སྦྱོང་སྡེ་ཚན། དེ་ལས་ ལེགས་སྦྱར་ ལ་སོགས་པ་ཚུ་འཛིན་སྐྱོང་འཐབ་ནིའི་དམིགས་པ་བསྐྱེད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ༼རྒྱལ་འཛིན་ཐགས་རིག་སློབ་སྡེ། ༢༠༡༦།༽ རྒྱལ་འཛིན་ཐགས་རིག་སློབ་སྡེ་འདི་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ གོང་ཅན་གྱི་ཐགས་རིག་དང་གཞན་རྒྱལ་རབས་ཅན་གྱི་དངོས་པོ་ཚུ་ རྒྱལ་སྤྱིའི་ནང་ངོས་ལེན་ཡོད་པའི་ཉམས་སྲུང་དང་རྒྱུན་སྐྱོང་གི་ཐབས་ལམ་ལག་ལེན་འཐབ་སྟེ་རྒྱུན་སྐྱོང་འབད་མི་གཙུག་སྡེ་དང་པ་ཨིན་མས། ཉམས་སྲུང་ལྟེ་བ་འདི་གི་འགན་ཁུར་འདི་ རྒྱལ་རབས་ཅན་གྱི་དངོས་པོ་ཚུ་ཉམས་སྲུང་དང་རྒྱུན་སྐྱོང་འབད་ནི་རྐྱངམ་གཅིག་གིས་མ་དོ་བར་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་གི་རྫོང་དང་དགོན་སྡེ་ཁག་མང་རབས་ཅིག་ནང་ལུ་ར་ བསྐྱར་གསོ་ཕྱམ་ཕྱིམ་ལས་འགོ་བཟུང་སྟེ་ ཞབས་ཏོག་ཞུ་ནིའི་ནང་འགན་ཁུར་འབག་ཡོདཔ་ཨིན་མས།ད་ལྟོ་འབད་བ་ཅིན་ རྒྱལ་འཛིན་ཐགས་རིག་སློབ་སྡེའི་ཉམས་སྲུང་ལྟེ་བ་གིས་ གཙོ་བོ་ར་ཐགས་རིགས་ལུ་དམིགས་གཏད་བསྐྱེད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ཨིན་རུང་ ཁོང་གི་བསྡུ་ལེན་རྒྱ་སྐྱེད་འབད་དེ་འགྱོ་མི་དང་འབྲེལ་ ཐགས་རིགས་ཀྱི་ཅ་ལ་རྐྱངམ་གཅིག་གིས་མ་དོ་བར་ལྕགས་རིགས་དང་། ཤིང་བཟོ། ཚོན་རིས་ལ་སོགས་པ་ཚུ་ཡང་བསྡུ་དོ་ཡོདཔ་ལས་ ཉམས་སྲུང་ལྟེ་བ་འདི་གིས་ དེ་བཟུམ་མའི་སྒྱུ་རྩལ་དང་རྒྱལ་རབས་ཅན་གྱི་དངོས་པོ་ཚུ་ཡང་ གྲངས་སུ་བཙུགས་ནི་ལུ་བརྩོན་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་མ་ཚད་ ཐགས་འཐག་ནིའི་སློབ་གྲྭ་གཞི་བཙུགས་འབད་དེ་ཡོད་མི་འདི་གིས་ སློབ་ཕྲུག་ཚུ་སྔར་སྲོལ་གྱི་ཐགས་འཐག་ནི་དང་སྐུདཔ་ཚོས་གཏང་ཐངས་ཀྱི་རིག་རྩལ་དང་། དེ་གིས་ཡང་མ་དོ་བར་ དེང་སང་གི་རིག་རྩལ་གྱི་ཐོག་ལས་བཀོད་རིས་དང་ཚོས་གཞི་མཉམ་སྦྱོར་ཚུ་གི་ཐོག་ལུ་སྦྱོང་བརྡར་བྱིན་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། སློབ་གྲྭ་དེ་ནང་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༦ སྤྱི་ཟླ་ ༦ པ་ཚུན་ སློབ་ཕྲུག་ ༢༠༠ ལྷགཔ་ཅིག་འབད་མིའི་སྡེ་ཚན་ ༡༡ གི་ནང་ སྦྱོང་བརྡར་འབད་དེ་མཇུག་བསྡུ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། སྦྱོང་བརྡར་གྱི་དུས་ཡུན་ཡང་ ཟླ་ངོ་གསུམ་གྱི་རིང་ལུ་ཨིནམ་དང་། དེ་བསྒང་ སློབ་ཕྲུག་ཚུ་གིས་ དཀར་རྐྱང་གི་ཐགས་དང་འབུ་རས་སེ་ཤུད་ཡ་ཁྲག་ཀྱི་དཀྱི་ར་ཚུ་ཁྲ་བཀོད་ཡང་འཇམ་སམ་སྦེ་འཐག་ཡོདཔ་དང་ ཁོང་རའི་རིག་རྩལ་དང་འཁྲིལ་ཏེ་ མགུ་རྙོག་དྲགས་ཀྱི་དཔེ་རིས་ཚུ་ཡང་འཐག་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ཨིན་རུང་ ཐགས་འཐག་ནིའི་ནངའགོ་དང་པ་ཨིན་མིའི་སློབ་ཕྲུག་ཚུ་ལུ་འབད་བ་ཅིན་ དང་པ་ར་ སྐུདཔ་ཙང་ཙ་སྦེ་དཀར་རྐྱང་གི་ཐགས་འཐག་བཅུག་དོ་ཡོདཔ་དང་ དེ་ལས་རིམ་པ་བཞིན་དུ་འབུ་རས་དང་སེ་ཤུད་ དེ་ལས་ མགུ་རྙོག་དྲགས་ཡོད་པའི་ གོ་ལ་ཚུ་ཐགསཔ་ཨིན་མས། ༼རྒྱལ་འཛིན་ཐགས་རིག་སྡོབ་སྡེ། ༢༠༡༦།༽ (Royal Textile Academy of Bhutan, 2016) ཁུངས་གཏུག། Royal Textile Academy of Bhutan. (2016). About RTA. Retrieved from About Us - RTA: http://www.rtabhutan.org Royal Textile Academy of Bhutan. (2016). About RTA. Retrieved from Programs- RTA: http://www.rtabhutan.org འབྲུག་གི་ལས་སྡེ་དང་ཡིག་ཚང་། ༉ ཏཱ་ར་ཡ་ན་གཞི་ཚོགས་འདི་ རྒྱལ་ཡུམ་ཨ་ཞེ་རྡོ་རྗེ་དབང་མོ་དབང་ཕྱུག་མཆོག་གིས་གཞི་བཙུགས་མཛད་གནང་ནུག། དེ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༣ སྤྱི་ཟླ་ ༥ པའི་སྤྱི་ཚེས་ ༤ ལུ་ འབྲུག་བརྒྱུད་འཛིན་གྱི་རྒྱལ་སྲས་མི་དབང་འཇིགས་མེད་གེ་སར་རྣམ་རྒྱལ་དབང་ཕྱུག་མཆོག་གིས་ ལུགས་མཐུན་གྱི་སྒོ་ལས་གསར་གཏོད་མཛད་གནང་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ཏཱ་ར་ཡ་ན་གཞི་ཚོགས་འདི་ མི་མང་ལུ་ཕན་ཐོགས་ཆེ་བའི་ལས་ཁུངས་ཅིག་ཨིནམ་དང་ འབྲུག་གི་མི་སྡེའི་ལས་ཚོགས་ཀྱི་བཅའ་ཁྲིམས་ནང་ལུ་ཡང་ཐོ་བཀོད་འབད་དེ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ཏཱ་ར་ཡ་ན་གཞི་ཚོགས་འདི་ བཀོད་ཚོགས་མདོ་ཆེན་དང་འཛིན་སྐྱོང་ཚོགས་ཆུང་གིས་སྦེ་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱིན་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་ཡང་ བཀོད་ཚོགས་ཀྱི་སྲིད་བྱུས་ཀྱི་གནས་རིམ་ཚུ་ལུ་ལམ་སྟོན་སྤྱི་བསྡོམས་སྦེ་བྱིན་དོ་ཡོདཔ་དང་ འཛིན་སྐྱོང་ཚོགས་ཆུང་གིས་ བཀོད་ཚོགས་ཀྱིས་བཀའ་གྲོལ་གནང་བའི་ལས་སྣ་ཚུ་ལག་ལེན་འཐབ་ནིའི་ནང་ དྲུང་ཆེན་ཡིག་ཚང་ལུ་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱིན་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་དང་གཅིག་ཁར་ ལས་རིམ་སྣ་འཛོམས་དང་ས་གོ་དཔོན་དང་གཅིག་ཁར་ལས་རིམ་ཚུ་ འཛིན་སྐྱོང་འཐབ་ནི་དང་ལག་ལེན་འཐབ་ནི་ཚུ་ག་ར་ དྲུང་ཆེན་ཡིག་ཚང་གིས་མཛད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ༼ཏཱ་ར་ཡ་ན་གཞི་ཚོགས།༽ ལས་ཁུངས་འདི་གི་བར་ཞུགས་དེ་ཡང་ གལ་ཆེ་བའི་གཞི་དོན་བཞི་གི་ནང་ལུ་དབྱེ་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་ཡང་ དང་པ་ རང་ཉིད་རོགས་རམ་སྡེ་ཚན་ལས་བརྟེན་ཏེ་ ལྕོགས་གྲུབ་སྒྲིང་སྒྲི་བཟོ་ནི་དང་གོ་རྟོགས་ཡར་འཕར་བཏང་སྟེ་མི་སྡེ་མཁོ་སྒྲུབ་འབད་ནི་དང་ མི་སྡེ་དང་སློབ་གྲྭ་ནང་ལུ་ཁས་བླངས་འབད་མི་ཡར་སེང་རྐྱབ་ནི་ཨིནམ་དང་། གཉིས་པ་ སྡོད་ཁྱིམ་ལེགས་བཅོས་འབད་ནིའི་ཞབས་ཏོག་ཕུལ་ནི། གཟུགས་ཁམས་ལུ་མཐུན་རྐྱེན་སྦྱར་ནི་དང་། གཞི་རྟེན་གྱི་ཆུ་དང་གཙང་སྦྲའི་མཁོ་ཆས་ཀྱི་ཞབས་ཏོག་ལས་རྟེན་ཏེ་གཞི་རྟེན་གྱི་དགོས་མཁོ་ཅན་ཚུ་རྒྱ་སྐྱེད་གཏང་ནི་ཚུཨིན་མས། གསུམ་པ་ འོས་འབབ་ཡོད་པའི་སློབ་ཕྲུག་ལྷག་པར་དུ་སློབ་ཕྲུག་བུམོ་ཚུ་ ཡོན་ཏན་ལྷབ་སྦྱང་འབད་ནི་ལུ་གྲོགས་རམ་འབད་ནི་དང་གོ་སྐབས་ཡར་རྒྱས་གཏང་ནི་ཚུ་ཨིན་མས། དེ་ལས་ བཞི་པ་ལུ་ འོང་འབབ་བཟོ་བའི་ལཱ་དང་ཚོང་ལཱ་ཆུང་ཀུ་གཞི་བཙུགས་འབད་ཐབས་ལུ་སྐྱིན་འགྲུལ་ཆུང་ཀུའི་མཐུན་རྐྱེན་འགྲུབ་ནི་དང་ ལག་ཤེསཔ་གི་ཐོན་དངོས་ཚུ་ཚོང་འབྲེལ་འཐབསྟེ འཚོ་ཐབས་ཀྱི་གོ་སྐབས་ཚུ་ཡར་འཕར་གཏང་ནི་ལ་སོགས་པ་ཚུ་ཨིན་མས། ༼མི་སྡེ་སྲུང་སྐྱོབ། ༢༠༠༣།༽Social Protection ལས་ཁུངས་འདི་གི་དམིགས་དོན་ ཡང་ སེམས་ཀྱི་གདིང་ལས་ཞབས་ཏོག་ཞུ་ནི་ཨིནམ་དང་། འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ཉམས་དགའ་ཏོག་ཏོ་དང་ཕུན་སུམ་ཚོགས་ཏོག་ཏོ་སྦེ་བཟོ་ནིའི་འཆར་གཞི་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་བཟུམ་སྦེ་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་གི་ཉེན་ཁ་ཡོད་པའི་མི་སྡེ་ཚུ་གི་མི་ཚེ་ལེགས་བཅོས་འབད་ནིའི་དོན་ལུ་གོ་སྐབས་ཚུ་བྱིན་ཏེ་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་གི་མི་སེར་ཚུ་གི་བར་ན་མཐུན་ཏོག་ཏོ་དང་དགའ་སྐྱིད་ཡར་འཕར་གཏང་ནིའི་ནང་ལུ་ ཡིད་ཆེས་བསྐྱེད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། མི་སྡེ་གི་མི་སེར་ཚུ་གི་རྒྱུད་ལུ་ གཅིག་སྒྲིལ་གྱི་རིག་རྩལ་གསརཔ་སྦྱང་ནི་ལུ་གྲོགས་རམ་མཛད་དེ་ ལས་ཁུངས་འདི་གིས་ གཅིག་གིས་གཅིག་ལུ་ཞབས་ཏོག་ཞུ་ནི་དང་རང་ལུ་དབང་ཆ་བྱིན་ནི་ལ་སོགས་པ་ཚུ་ཡར་རྒྱས་གཏང་ནིའི་དམིགས་ཡུལ་བསྐྱེད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ༼ཏཱ་ར་ཡ་ན་གཞི་ཚོགས།༽ Tarayana Foundation ཏཱ་ར་ཡ་ན་གཞི་ཚོགས་ཀྱིས་ཕྱག་ལཱ་ག་ཅི་བཟུམ་ར་མཛདཔ་སྨོ་ཟེར་བ་ཅིན་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་མཐའ་ཟུར་གྱི་གཡུས་ཚན་ནང་ལུ་ མི་སྡེ་གོང་འཕེལ་གྱི་ནང་ མཁོ་ཆེ་བའི་ ཞབས་ཏོག་ཚུ་ཞུ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་མ་ཚད་ རྒྱལ་ཡོངས་གསར་གཏོད་དང་ས་གནས་ཀྱི་མི་མང་ལུ་དགོས་མཁོའི་ཁྱད་པར་གྱི་བར་ན་ ཟམ་བཟུམ་ཅིག་སྦེ་ཕྱག་ཞུ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། མི་སྡེའི་མི་སེར་ཚུ་གི་གྲོས་འཆར་ཚུ་ལུ་གཙོ་བོར་བཟུང་སྟེ་ གཡུས་ཚན་ནང་ལུ་གྲུབ་འབྲས་བསྒྱུར་བཅོས་འབད་ཐབས་ལུ་ མི་སྡེའི་མཁོ་སྒྲུབ་དང་ལྕོགས་གྲུབ་བཟོ་ནི། དེ་ལས་ དབང་ཆ་བྱིན་ནི་ལུ་དམིགས་གཏད་བསྐྱེད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ང་བཅས་རའི་མི་སྡེ་གི་སའི་བཀོད་པ་ལཱ་ཁག་དང་ཁ་གཏོར་བའི་རང་བཞིན་གནས་སྟངས་ལས་བརྟེན་ མི་སྡེ་མང་རབས་ཅིག་གི་ནང་ལུ་མི་སྡེའི་ཞབས་ཏོག་དང་ཚོང་ལམ་གྱི་གོ་སྐབས་སྤྱོད་ནིའི་ནང་ལུ་ གནམ་མེད་ས་མེད་གདོང་ལེན་འབྱུང་དོ་ཡོདཔ་དང་། ལྷག་པར་དུ་ མཐའ་ཟུར་གྱི་གཡུས་ཚན་ཚུ་ནང་གོང་འཕེལ་གྱི་མཐུན་རྐྱེན་ཚུ་ ལྷོད་ནི་ལུ་ཡང་གདོང་ལེན་འབྱུང་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་འབདཝ་ལས་ ལས་ཁུངས་འདི་གིས་ སྤྱིར་བཏང་མི་སེར་གོང་འཕེལ་ལུ་གཙོ་བོར་བཏོན་ཏེ་ མཐའ་ཟུར་གྱི་མི་སྡེ་ཆུང་ཀུ་ཚུ་ལུ་ཕྱག་ལེགས་ཤེམ་སྦེ་ཞུ་ཚུགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ལས་ཁུངས་འདི་གི་མཐའ་ཟུར་གྱི་མི་སེར་ཚུ་གཙོ་བོ་གཞུང་གི་གོང་འཕེལ་ཐབས་ཤེས་དང་ འོང་འབབ་བཟོ་ནིའི་ལས་སྣ་ཚུ་ཡར་འཕར་བཏང་སྟེ་ མཐའ་ཟུར་གྱི་འཚོ་བའི་མཐུན་རྐྱེན་ཚུ་ཡར་དྲག་བཟོ་ནི་ལུ་བརྩོན་ཤུགས་བསྐྱོད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ༼ཏཱ་ར་ཡ་ན་གཞི་ཚོགས།༽ Tarayana Foundation ཁུངས་གཏུག། Social Protection. (2003). Bhutan- Tarayana Foundation. Retrieved from About Us: http://www.socialprotection org Tarayana Foundation. (n.d.). About Us - Tarayana Foundation. Retrieved from Vission and Mission: http://www.tarayanafoundation.org Tarayana Foundation. (n.d.). About Us- Tarayana Foundation. Retrieved from Know about Us: http://www.tarayanafoundation.org Tarayana Foundation. (n.d.). About Us- Tarayana Foundation. Retrieved from What We do: http://www.tarayanafoundation.org འབྲུག་གི་ལས་སྡེ་དང་ཡིག་ཚང་། ༉ འབྲུག་སྐྱེ་ལྡན་གནས་སྟངས་ཚོགས་སྡེའི་ ཡོངས་འབྲེལ་འཆར་སྒོའི་ནང་བཀོད་དོ་བཟུམ་འབད་བ་ཅིན་ འབྲུག་སྐྱེ་ལྡན་གནས་སྟངས་ཚོགས་སྡེ་འདི་ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ རང་བཞིན་གནས་སྟངས་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པའི་ མི་དབང་ཨ་ཞེ་འཆི་མེད་དབྱངས་འཛོམས་དབང་ཕྱུག་མཆོག་གིས་ ཐུགས་བྱམས་བརྩེའི་སྒོ་ལས་ སྐྱབས་འཛིན་མཛད་གནང་ཡོད་པའི་ གཞུང་མིན་ལས་ཚོགས་ཅིག་ཨིན། ལས་སྡེ་དེ་གི་ལཱ་ཚུ་ཡང་ ཚན་རིག་ ཚོང་རིག་དང་སྲིད་བྱུས་ཚུ་གི་ བར་ན་འབྲེལ་བ་ཡོདཔ་བཟོ་སྟེ་ སའི་ཆགས་ལུགས་དང་དེའི་ལག་ལེན་ དེ་ལས་མི་སྡེ་ནང་ཡུན་བརྟན་བཟོ་ནི་དང་ མི་་ཉམས་གོང་འཕེལ་གཏང་ནིའི་ དམིགས་པ་སྐྱེད་དོ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ ཁེབ་ས་ལུ་དམིགས་པ་མ་བསྐྱེད་པར་ མི་སྡེ་ནང་འགྱུར་བ་དང་གོང་འཕེལ་གྱི་གཞི་འགྱམ་བཙུགས་མི་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་ ལས་ཚོགས་ཅིག་ཨིན། ཡིག་ཚང་དེ་ཡང་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༧ ལུ་ མི་སེར་ལུ་གྲོགས་རམ་འབད་ནི་དང་ མི་སྡེ་ཡར་རྒྱས་གོང་འཕེལ་ དེ་ལས་རང་བཞིན་གནས་སྟངས་ཉམས་སྲུང་འབད་ནིའི་དམིགས་པ་བསྐྱེད་དེ་ འགོ་བཙུགས་ནུག། འབྲུག་སྐྱེ་ལྡན་གནས་སྟངས་ཚོགས་སྡེའི་ དམིགས་ཡུལ་དང་དམིགས་གཏད་ཟེར་རུང་ མི་སྡེ་ལུ་ཕན་ཐོགས་ཆེ་བའི་ལཱ་འབད་ནི་དང་ ལྷག་པར་དུ་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ཡོད་པའི་ མཐའ་ཟུར་གྱི་གཡུས་ཚན་ནང་ལས་ཕར་ རང་བཞིན་གནས་སྟངས་ལུ་གནོད་པ་མེད་པའི་སྒོ་ལས་ ཡར་རྒྱས་གོང་འཕེལ་ཚད་མེདཔ་འབག་འོང་ནི་དང་ འབྲུག་མི་ཡོངས་ཀྱི་གདོང་གུར་དགའ་འཛུམ་ཡོདཔ་བཟོ་ནི་དེ་ཨིན། བསིལ་དྲོད་འགྱུར་བའི་གནས་སྟངས་དེ་གིས་ འགྲོ་བ་མིའི་མཐུན་མོང་ལུ་ ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་བདེ་བ་དང་སྐྱིད་པ་བྱུང་ནི་ལུ་ ཉེན་ཁ་སྦོམ་པའི་གདོང་ལེན་ ཕུད་རྡོག་གཅིག་ཨིན་ནི་དེ་གིས་ དེ་ལུ་གདོང་ལེན་འབད་ཐངས་དང་ དེའི་གནོད་པ་སེལ་ཐབས་ལུ་ ཐབས་ཤེས་སྣ་ཚོགས་སྤྲོད་ནི་ལུ་དམིགས་པ་བསྐྱེད་དེ་ཡོད། ལས་ཚོགས་དེ་གི་གཞན་དང་གཞན་ཡང་ མི་སྡེ་ནང་འགྱོ་སྟེ་མི་སེར་ཚུ་ལུ་ འཛམ་གླིང་ཡུན་བརྟན་བཟོ་ཐབས་དང་ མི་ཉམས་གོང་འཕེལ་བཏང་སྟེ་ དགའ་སྐྱིད་གཉིས་དང་ལྡནམ་བཟོ་ནིའི་ འོས་འབབ་ཡོད་ལུགས་ཚུ་གི་སྐོར་ལས་ བཤད་བྱིན་དོ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ སྐྱེ་ལྡན་གནས་སྟངས་ མི་སྡེ་ སྲིད་དོན་དང་དཔལ་འབྱོར་གྱི་མཐོང་ཚུལ་ཚུ་གི་བར་ན་འབྲེལ་བ་བཟོ་སྟེ་ འགྲོ་བ་མིའི་ཚེ་སྲོག་དང་ འཚོ་བའི་མཐུན་རྐྱེན་ ནུས་ཤུགས་ངེས་གཏན་ཡར་འཕར་བཏང་ནི་དང་ དགོས་མཁོ་ཆེ་བའི་རྒྱུ་སྐར་འདི་ མགྱོགས་དྲགས་སྦེ་འགྱུར་བའི་ གནས་སྟངས་གདོང་ལེན་འབད་དགོཔ་ལས་བརྟེན་ འབྲུག་སྐྱེ་ལྡན་གནས་སྟངས་ཚོགས་སྡེ་གིས་ མི་ཚུ་སྐུལ་ཁྱབ་བརྡ་སྤྲོད་ཚུ་ཡང་ ག་དེ་དྲག་དྲག་སྦེ་རྩ་འགེངས་ཏེ་འབདཝ་ཨིན། ག་ཅི་དེ་བཟང་པོའི་ལཱ་འབད་ནིའི་སྤྲོ་བ་དང་ལྡན་མི་ རིག་པ་དང་ཡོན་ཏན་གྱི་དོ་མཉམ་མེད་པའི་གང་ཟག་ ཁྱད་དབང་ངག་དབང་ནོར་བུ་གིས་ འཛིན་སྐྱོང་མདོ་ཆེན་གྱི་འགན་ཁུར་འབག་སྟེ་ ཡིག་ཚང་ཆུང་ཀུ་གཅིགཔོ་དེ་ནང་ལས་ གྲུབ་འབྲས་ཚུཡང་ དུས་རིམ་བཞིན་དུ་ཡར་རྒྱས་དང་ གོང་འཕེལ་དར་ཞིང་རྒྱས་ཏེ་ འཐོན་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། ཚོང་ལཱ་གི་དབང་ཚད་སྐུལ་ཤུགས་འབད་དེ་ འབྲུག་སྐྱེ་ལྡན་གནས་སྟངས་གིས་ ག་ཅི་ར་འབད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་ན་ཟེར་བ་ཅིན་ སའི་མཛེས་བཀོད་བཟོ་རིམ་དང་ ཕྱིའི་མཐའ་སྐོར་ཚུ་ གསར་སྒྲུབ་དང་རང་བཞིན་ཡུན་བརྟན་ལག་ལེན་གྱི་དམིགས་གཏད་བསྐྱེད་བཅུག་སྟེ་ འགྲོ་བ་མིའི་དགོས་འདོད་སྤྲོད་དེ་ གསོ་སྐྱོང་ཕུན་སུམ་ཚོགས་མི་འདི་ སྐྱེ་ལྡན་གནས་སྟངས་རིམ་ལུགས་ དྲང་བདེན་ངེས་བརྟན་བཟོ་ནི་དེ་གིས་ཨིན། ཡིག་ཚང་དེ་གི་བྱ་བའི་རིམ་པ་ཚུ་ རང་བཞིན་གནས་སྟངས་ལུ་རྐྱངམ་གཅིག་ དམིགས་པ་མ་བསྐྱེད་པར་ གཞན་དང་གཞན་ཡང་ སའི་ཆགས་ལུགས་ ཚོང་འབྲེལ་གོ་སྐབས་ སོ་ནམ་དང་ནགས་ཚལ་འབྲེལ་བའི་ལས་འགུལ་དེ་གིས་ མཐའ་ཟུར་གཡུས་སྒོའི་ནང་ལས་ཕར་ སྐྱེ་ལྡན་གནས་སྟངས་དྲང་བདེན་ཐོགས་ སྲུང་སྐྱོབ་ངེས་བརྟན་བཟོ་ནི་ལུ་དམིགས་ཏེ་ ལཱ་འབདཝ་ཨིན་མས། གཡུས་གོའི་སྐྱེ་ལྡན་གནས་སྟངས་སྐོར་ལས་ མི་ཚུ་ལུ་གོ་བ་བརྡ་སྤྲོད་འབད་དེ་ འཚོ་བའི་མཐུན་རྐྱེན་ཡུན་བརྟན་བཟོ་ནི་དང་ ལས་འགུལ་དེ་གིས་ གྲོང་གསེབ་ནང་ལས་ཕར་སྡོད་མི་ཚུ་ལུ་ རང་བཞིན་གནས་སྟངས་སྲུང་སྐྱོབ་འབད་ནི་ལུ་ དབང་ཆ་སྤྲོད་དེ་ མི་སེར་དང་རང་བཞིན་གནས་སྟངས་གཉིས་ཆ་ར་ལུ་ ཕན་ཐོགས་ཡོདཔ་བཟོཝ་ཨིན། དོན་ཚན་དེ་གི་ཐོག་ཁར་ ལས་སྡེ་དེ་གིས་ལས་འགུལ་ཚུ་ཡང་ ཁྲོམ་སྡེའི་ས་གོ་འཛིན་སྐྱོང་འབད་དེ་ སྐྱེ་ལྡན་གནས་སྟངས་ལུ་རིན་ཐང་ཆེ་བའི་ ཕན་ཐོགས་འབྱུང་བཅུག་ནིའི་འཆར་གཞི་དང་ རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་གནས་ཚད་ནང་ ནགས་ཚལ་སྲུང་སྐྱོབ་དང་ ཡུན་བརྟན་འཛིན་སྐྱོང་འབད་ཐབས་ལུ་དམིགས་ཏེ་ གསུང་གྲོས་མཛད་ནི་དང་ གཞན་ཡང་རི་དྭགས་སེམས་ཅན་ སྟག་ལ་སོགས་པ་ཚུ་ཉམས་སྲུང་འབད་ནི་དང་ རང་བཞིན་གནས་སྟངས་དང་ བསིལ་དྲོད་གནས་སྟངས་ཚུ་ལུ་ ཉེན་ཁ་མེད་པའི་སྒོ་ལས་ རང་བཞིན་ཐོན་སྐྱེད་ཚུ་ ཚོང་འབྲེལ་འབད་བཅུག་ནིའི་བརྩོན་ཤུགས་སྐྱེད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། གཞན་ལས་འགུལ་གྱི་དམིགས་པ་དེ་ཡང་ སྒྲིང་ཁྱིམ་ མེ་རླུང་ བཟོ་བཀོད་རིག་པ་དང་ཅ་དངོས་ཟེར་བའི་ དོན་ཚན་དེ་གིས་ འབྲུག་ལུ་མི་ལོ་ ༢༠ དེ་ཅིག་གི་རིང་ལུ་ ཁྱིམ་བཟོ་སྐྲུནའབད་ནི་དེ་ ག་ཅི་དེ་ཡར་སེང་འགྱོ་དོ་ཡོདཔ་ལས་ མེ་རླུང་གི་ནུས་ཤུགས་ (༤༡.༥༨%) སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༤ ལུ་ ལག་ལེན་འཐབ་མི་ སྦོམ་ཤོས་ཅིག་གི་གྲངས་སུ་ སྒྲིང་ཁྱིམ་དེ་ཡང་ཚུད་ཡོདཔ་སྦེ་ ངོས་འཛིན་བྱུང་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་འབདཝ་ལས་བརྟེན་ ལས་སྡེ་དེ་གིས་འབྲེལ་ཡོད་ལས་སྡེ་ཚུ་དང་ གཞུང་གི་ཡིག་ཚང་ དངུལ་འབྲེལ་གྱི་ལཱ་འབད་མི་དང་ སྒེར་གྱི་ཁྱིམ་རྐྱབ་མི་ཇོ་བདག་ཚུ་ལུ་ གྲོས་བསྟུན་འབད་དེ་ ཁྱིམ་རྐྱབ་པའི་སྐབས་མེ་རླུང་གི་ནུས་ཤུགས་ཉུང་སུ་ ལག་ལེན་འཐབ་མི་སྒྲིང་ཁྱིམ་ཚུ་རྐྱབ་སྟེ་ ནག་རྫས་ཀྱི་རླུང་ཚུ་མར་ཐབས་གཏང་ནིའི་ ལཱ་ཚུ་འབད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། ལས་སྡེ་དེ་གིས་ གསར་གཏོད་ཀྱི་རིག་པ་ཚུ་བཟོ་བཀོད་འབད་ནི་དང་ སླར་འབྱུང་བཏུབ་པའི་ཐབས་ཤེས་ཚུ་ འབྲེལ་མཐུན་བཟོཝ་ཨིན། ལས་འགུལ་དེ་བཟུམ་ལས་བརྟེན་ མི་སྡེ་ནང་མེ་རླུང་ཉམས་སྲུང་འབད་དེ་ བསིལ་དྲོད་གནས་སྟངས་དང་བསྟུན་བསྒྱུར་བཅོས་འོང་བཅུག་ནི་ལུ་ ཕན་པ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ལས་གཞན་ཡང་བསིལ་དྲོད་གནས་སྟངས་ བསྐྱར་གསོ་འབད་བཏུབ་པའི་མེ་རླུང་དང་ ཆུའི་དོན་ཚན་གུར་གཞི་བཞག་མི་དེ་ཡང་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་དེ་ ཆུ་རྒྱ་ཆེཝ་སྦེ་ཡོད་པའི་ རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཨིན་རུང་ གྲོང་གསེབ་དང་ཁྲོམ་སྡེ་མང་ཆེ་ཤོས་ཅིག་ནང་ འཐུང་ཆུ་དང་ཞིང་ཆུ་མ་ལངས་པའི་དཀའ་ངལ་ འཐོན་དོ་ཡོདཔ་ལས་བརྟེན་ཨིན། ལས་སྡེ་དེ་གིས་ ད་ལྟོ་ཡོད་པའི་ཆུ་དེ་ ལེགས་ཤོམ་སྦེ་ ལག་ལེན་འཐབ་ནིའི་དོན་ལུ་ གཞུང་དང་འབྲེལ་ཡོད་ལས་སྡེ་ཚུ་དང་ མཉམ་འབྲེལ་འབད་དེ་ ཞིབ་འཚོལ་འབད་ནི་ སྲིད་བྱུས་བཀོད་སྒྲིགས་འབད་ནི་དང་ མོ་བཏབ་ཀྱི་འཕྲུལ་ཆས་བཙུགས་ནི་ཚུ་ཨིན། དེ་མ་ཚད་བསྐྱར་གསོ་འབད་བཏུབ་པའི་ ཉིམ་ རླུང་མ་ལ་སོགས་པ་ལག་ལེན་འཐབ་ནི་ལུ་གནས་སྐབས་གསར་བཙུགས་འབད་ནི་ལུ་ཡང་ རྒྱབ་སྐྱོར་འབད་ནི་ཨིན་མས། ལས་སྡེ་དེ་གིས་གཞན་ཡང་ ཚན་རིག་ ཤེས་རིག་ སྐུལ་ཁྱབ་བརྡ་སྤྲོད་དང་ཞིབ་འཚོལ་ ལ་སོགས་པ་འབད་ནི་ལུ་ཡང་བརྩོན་ཤུགས་སྐྱེད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་འབདཝ་ལས་འབྲུག་ལུ་ཡོད་པའི་ མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ་ རྒྱལ་ཡོངས་དང་རྒྱལ་སྤྱིའི་གནས་ཚད་ནང་གི་སྤེལ་ཁང་གེ་ར་དང་ མཉམ་འབྲེལ་འབད་དེ་ རང་བཞིན་གནས་སྟངས་དང་འབྲེལ་བའི་ ཞིབ་འཚོལ་ཚུ་འབད་ནི། དེ་མ་ཚད་ལོ་བསྟར་ཞིབ་འཚོལ་མཁས་འཛོམས་ཚུ་ འགོ་འདྲེན་འཐབ་སྟེ་ འགོ་ཁྲིདཔ་ སྲིད་བྱུས་བཟོ་བཀོད་འབད་མི་དང་ གཞན་མི་ལས་སྡེ་ལུ་ཕན་ཐོགས་པའི་ལཱ་འབད་མི་ ཡིག་ཚང་དང་མི་ངོ་ཚུ་ གཅིག་ཁར་འཛོམས་བཅུག་སྟེ་ མི་སྡེ་དཔལ་འབྱོར་དང་སྐྱེ་ལྡན་གནས་སྟངས་དང་འབྲེལ་བའི་དཀའ་ངལ་ཚུ་ གསལ་སྟོན་འབད་བཅུག་ནིའི་དོན་ལུ་ཨིན། དེ་ལས་བརྟེན་འབྲུག་པའི་མི་ངོ་ཚུ་ལུ་ རང་བཞིན་གནས་སྟངས་དང་འབྲེལ་བའི་ཚ་གྱང་དང་ཞིབ་འཚོལ་ བྱིན་ནིའི་གོ་སྐབས་འཐོབ་ནི་དང་ རང་བཞིན་དང་ཤེས་རིག་དངོས་མཐོང་གི་ ཞིབ་འཚོལ་འབད་ནིའི་སེམས་ཤུགས་ཚུ་ཡང་ སྤྲོད་ནིའི་དམིགས་པ་བསྐྱེད་དེ་ཨིན། འབྲུག་སྐྱེ་ལྡན་གནས་སྟངས་ཚོགས་སྡེ་གིས་ རང་བཞིན་དང་སྐྱེ་ལྡན་གནས་སྟངས་ཉམས་སྲུང་དང་འབྲེལ་བའི་ སྙན་ཞུ་ཚུ་ཡང་ལེ་ཤ་ཅིག་ར་དཔེ་སྐྲུན་འབད་ཡོདཔ་མ་ཚད་ ལོ་བསྟར་གནས་དེབ་ཚུ་ཡང་ དཔེ་སྐྲུན་འབད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། ལས་སྡེ་དེ་གིས་ ལས་འགུལ་ག་ཅི་བཟུམ་འབད་རུང་ དེ་གི་སྐོར་ལས་གནས་ཚུལ་ཁ་གསལ་ཡང་ན་ཐུང་ཀུ་རེ་ ཡིག་ཚང་དེ་གིས་ཡོངས་འབྲེལ་འཆར་སྒོ་ མི་སྡེ་བརྡ་བརྒྱུད་ ཕེས་བྷུག་ ཨཱིནས་ཊ་གཱརམ་ཚུ་ནང་ལས་ཕར་ཡང་ གསལ་བསྒྲགས་འབད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། ཁུངས་གཏུག། Retrieved from: https://bes.org.bt/ འབྲུག་གི་ལས་སྡེ་དང་ཡིག་ཚང་། ༉ འབྲུག་རྒྱང་བསྒྲགས་ལས་འཛིན་དེ་ གཞུང་གིས་དབང་བའི་ལས་སྡེ་ཅིག་དང་ རྒྱང་བསྒྲགས་དང་རྒྱང་མཐོང་གི་འཕྲུལ་ཁང་ཅིག་ཨིན། འབྲུག་ལུ་རྒྱང་བསྒྲགས་ཀྱི་ཞབས་ཏོག་སྤྲོད་མི་འདི་ གཞན་ལས་སྡེ་ལེ་ཤ་ཅིག་ཡོད་རུང་ རྒྱང་མཐོང་གི་ཞབས་ཏོག་སྤྲོད་མི་དེ་ འབྲུག་རྒྱང་བསྒྲགས་ལས་འཛིན་རྐྱངམ་གཅིག་མ་གཏོགས་གཞན་མེད། འབྲུག་ལུ་རྒྱང་འཕྲིན་ལག་ལེན་གྱི་རང་དབང་འདི་ བརྡ་དོན་བརྒྱུད་འབྲེལ་དང་ བརྡ་བརྒྱུད་ཀྱི་བཅའ་ཁྲིམས་ ༢༠༠༦ ཅན་མ་བསྟུན་ཡོདཔ་ཨིན། འབྲུག་ལུ་ལོ་ངོ་མང་རབས་ཅིག་གི་རིང་ དེང་སང་རྒྱང་འཕྲིན་གྱི་རིམ་ལུགས་མ་ལྷོདཔ་ལས་ བརྡ་བརྒྱུད་ཀྱི་ཞབས་ཏོག་སྤྲོད་མི་མེད་པར་ གནག་གདུང་གི་མུན་པའི་ནང་སྡོད་ཡོདཔ་ཨིན་རུང་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༣ ལུ་ འབྲུག་རྒྱལ་ཡོངས་ན་གཞོན་ཚོགས་པ་གིས་ རྒྱང་བསྒྲགས་ཀྱི་རིམ་ལུགས་ཅིག་འགོ་བཙུགས་ནུག། (Karma Puntsho, 2013, p594) འབྲུག་རྒྱང་བསྒྲགས་ལས་འཛིན་གྱི་ ཡོངས་འབྲེལ་འཆར་སྒོ་དང་འཁྲིལ་བ་ཅིན་ དེའི་རིམ་ལུགས་ལག་ལེན་ཐོག་ལས་ རེས་གཟའ་ཟླཝ་ཨ་རྟག་ར་འབྲུག་པའི་མི་སེར་ཚུ་ལུ་ གོ་བ་བརྡ་སྤྲོད་འབད་ནིའི་དམིགས་པ་ཐོག་ གནས་ཚུལ་དང་ཐུགས་སྤྲོའི་གླུ་གཞས་ཚུ་ དུས་ཡུན་སྐར་མ་ ༣༠ དེ་ཅིག་གི་རིང་ལུ་ འབྲུག་རྒྱང་བསྒྲགས་འབད་སྲོལ་འདུག། རྒྱང་བསྒྲགས་སྤེལ་འཕྲུལ་འདི་ཡང་ ཐིམ་ཕུག་ལུ་ཡོད་པའི་ ལྕགས་འཕྲིན་གཏོང་ལེན་ཡིག་ཚང་གཅིག་ལས་ གླ་ཁར་ལེན་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ཤུལ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༩ ནང་ འབྲུག་རྒྱལ་ཡོངས་ན་གཞོན་ཚོགས་པའི་རྒྱང་བསྒྲགས་རིམ་ལུགས་དེ་ གཞུང་གིས་དབང་བའི་ལས་འཛིན་ཅིག་སྦེ་ངོས་འཛིན་འབད་དེ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༦ ལུ་ མིང་ཡང་འབྲུག་རྒྱང་བསྒྲགས་ལས་འཛིན་ལུ་བསྒྱུར་བཅོས་མཛད་གནང་ནུག། Lily Wangchuk (2017) ཤོག་གྲངས་ ༧༢ ལྟར་དུ་འབད་བ་ཅིན་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༦ ལུ་ འབྲུག་ལུ་རྒྱང་བསྒྲགས་འཕྲུལ་ཁང་གཅིག་ལས་མ་སྡོད་པའི་ཁར་ རྒྱང་མཐོང་ཟེར་བའི་མིང་ཙམ་ཡང་མ་གོ་བར་སྡོད་པའི་བར་ན་ རྒྱང་བསྒྲགས་ལས་འཛིན་གྱི་རིམ་ལུགས་གསརཔ་དེ་བཟུམ་འབག་འོང་སྟེ་ མི་སེར་ཚུ་ཡང་ག་ཅི་དེ་སེམས་དགའ་སྟེ་སྡོད་ནུག། དེའི་ཤུལ་ལུ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༩ ལུ་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ རྒྱང་མཐོང་དང་རྒྱང་བསྒྲགས་ཀྱི་རྒྱུན་ལམ་སྦེ་ འབྲུག་རྒྱང་བསྒྲགས་ལས་འཛིན་ཟེར་བཙུགས་མི་དེ་གིས་ འབྲུག་མི་གེ་ར་ལུ་ གནམ་མེད་ས་མེད་ཕན་པ་བྱུང་ནུག། དེ་སྦེ་བཙུགས་ཚུགས་ནིའི་དོན་ལུ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༡ ནང་ འབྲུག་རྒྱང་བསྒྲགས་ལས་འཛིན་གྱིས་ ལས་འཆར་བརྩམ་ནི་དང་ དེང་སང་རྒྱང་བསྒྲགས་ཀྱི་མཐུན་རྐྱེན་ཚུ་ མཁོ་སྒྲུབ་འབད་ནི་འདི་ཡང་འགོ་བཙུགས་ནུག། དུས་ཡུན་མང་རབས་ཅིག་གི་རིང་ལུ་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་རྒྱང་མཐོང་གི་རིམ་ལུགས་དེ་ བཀག་དམ་འབད་བཞག་ཡོདཔ་ཨིན་རུང་ ཡུན་མ་རིངམ་ཅིག་ཁར་ ཞབས་ཏོག་དེ་དུས་ཚོད་ཁར་ལྷོད་དེ་ འབྲུག་མི་གེ་ར་ལུ་ཕན་སྦོམ་སྦེ་ར་ཐོགས་ཡོདཔ་མ་ཚད་ མཐུན་རྐྱེན་དེ་བཟུམ་སྤྱོད་ནིའི་གོ་སྐབས་འཐོབ་ནི་དེ་གིས་སེམས་དགའ་སྟེ་སྡོད་ནུག། འབྲུག་ལུ་རྒྱང་བསྒྲགས་ཀྱི་རིམ་ལུགས་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྫོང་ཁག་ཉི་ཤུ་གེ་ར་ནང་ ཁྱབ་ཚུགས་མི་དེ་ཡང་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༠ སྤྱི་ཟླ་ ༦ པའི་ནང་ རྒྱང་བསྒྲགས་འཕྲུལ་ཁང་གསརཔ་གཅིག་ ལྷོ་ཕྱོགས་དང་ནུབ་ཕྱོགས་ དེ་མ་ཚད་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༡ སྤྱི་ཟླ་དང་པ་དེ་ཅིག་ཁར་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྦུག་ལུ་ཆགས་ཡོད་པའི་ས་གོ་ཚུ་ནང་ཡང་ ཡིག་ཚང་ཆུང་ཀུ་རེ་སོ་སོ་སྦེ་ཕྱེ་མི་དེ་ལས་བརྟེན་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༥ མཇུག་བསྡུ་ཁམས་ཅིག་ཁར་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་མཐའ་དབུས་མེད་པའི་ས་ཕྱོགས་ གེ་ར་ནང་ཁྱབ་ཚུགསཔ་བཟོ་ཚུགས་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༩ སྤྱི་ཟླ་ ༡༡ ལས་འགོ་བཟུང་ རྒྱང་བསྒྲགས་ཀྱི་ལས་རིམ་ཚུ་ ཉིན་བསྟར་བཞིན་ཆུ་ཚོད་ ༢༤ གི་རིང་སྤྱོད་ཚུགསཔ་བཟོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་ཡང་ ཆུ་ཚོད་ ༡༤ དང་ སྐར་མ་ ༤༥ དེ་རྫོང་ཁ་ ཁ་སྐད་ནང་ ཆུ་ཚོད་ ༣ དང་ སྐར་མ་ ༤༥ དེ་ཅིག་ཨིང་སྐད་ཁ་སྐད་ནང་ དེ་ལས་ཆུ་ཚོད་ ༢ དང་ སྐར་མ་ ༥༣ དེ་ཅིག་ ཚངས་ལ་ཁ་སྐད་ནང་ དེ་ལས་ཆུ་ཚོད་ ༡ དང་སྐར་མ་ ༥༨ དེ་ཅིག་ལྷོ་ཚམས་ཁ་སྐད་ནང་སྦེ་ རྒྱང་བསྒྲགས་འབད་དེ་ འབྲུག་མི་གེ་རའི་དོན་ལུ་ ཐུགས་སྤྲོའི་ཡུལ་ཅིག་ལུ་གྱུར་ནུག། ལྷག་པར་དུ་ ནུབ་མོ་ཆུ་ཚོད་ ༢ ལས་འགོ་བཙུགས་ དྲོ་པའི་ཆུ་ཚོད་ ༦ ཚུན་ ཉིན་མའི་བསྐྱར་ཞུ་ཚུ་ རྒྱང་བསྒྲགས་སྦེ་བཞག་སྟེ་ འབྲུག་མི་ཚུ་དུས་ཡུན་ཐུང་ཀུ་ཅིག་ཡང་ ཐུགས་སུན་མ་བཅུག་པར་བཞག་ནུག། འབྲུག་རྒྱང་བསྒྲགས་ལས་འཛིན་གྱིས་ རྒྱང་བསྒྲགས་འཕྲུལ་ཁང་ནང་ལས་ ད་རེས་ཀྱི་བར་དུ་ཡང་ རྫོང་ཁའི་ལས་རིམ་རྒྱང་བསྒྲགས་འབད་ནིའི་དོན་ལུ་ རྒྱང་བསྒྲགས་གཉིས་པ་ཟེར་འགོ་བཙུགས་མི་དེ་ནང་ ཆུ་ཚོད་ ༢༤ གི་རིང་རྫོང་ཁའི་ཁ་སྐད་ཐོག་ ལས་རིམ་སྣ་ཚོགས་རྒྱང་བསྒྲགས་འབད་སྲོལ་འདུག། ལས་རིམ་ཚུ་ཡང་ མེ་ག་ཧཊས་ ༩༠ དང་ ༩༢ གཉིས་ལས་གསན་ཚུགས་ནི་དང་ དེའི་ནང་ཤེས་རིག་དང་འབྲེལ་བའི་ལས་རིམ་ སེམས་ཁམས་དང་འབྲེལ་བའི་ལས་རིམ་ དེ་མ་ཚད་གཞན་ ལས་རིམ་སྣ་ཚོགས་ བརྒྱུད་འཕྲིན་ཁ་འཐེན་གྱི་ལས་རིམ་ ཐུགས་སྤྲོ་གླུ་གཞས་ཀྱི་ལས་རིམ་ སྔར་སྲོལ་ལམ་ལུགས་བདག་འཛིན་འབད་ནིའི་དོན་ལུ་ བློ་ཟེ་དང་རྩང་མོའི་ལས་རིམ་དང་སྦེ་ མ་འདྲཝ་ལེ་ཤ་ཅིག་རྒྱང་བསྒྲགས་འབད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། རྒྱང་བསྒྲགས་དང་པ་ནང་འབད་བ་ཅིན་ ཚངས་ལ་ཁ་སྐད་ ལྷོ་ཚམས་ཁ་སྐདདང་ ཨིང་སྐད་ཁ་སྐད་ཚུ་ནང་ ལས་རིམ་སྣ་ཚོགས་བཟོ་སྟེ་ རྒྱང་བསྒྲགས་འབད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། ལས་རིམ་དེ་ཚུ་ཡང་ མེ་ག་ཧཊས་ ༨༨.༡ ནང་ལས་ཧིང་སངས་ས་སྦེ་གོ་ཚུགས་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། འབྲུག་ལུ་རྒྱང་མཐོང་ལུ་ཡང་ རྒྱང་བསྒྲགས་རྒྱང་མཐོང་དང་པ་དང་གཉིས་པ་ དེ་མ་ཚད་ད་རེས་ནངས་པའི་དུས་ལུ་རྒྱང་མཐོང་གསུམ་པ་ཡང་ལྷོད་དེ་ཡོདཔ་ཨིན། ཨིན་རུང་སྔོན་མིའི་དུས་ལུ་ རྒྱང་མཐོང་ཟེར་གཅིག་ལས་མེད་མི་ནང་ལས་ གནས་ཚུལ་ དངོས་གསལ་གློག་བརྙན་དང་ཐུགས་སྤྲོའི་ལས་རིམ་གཞན་ལེ་ཤ་ཅིག་ བདུན་ཕྲག་གཅིག་གི་རིང་ཕྱི་རུའི་ཆུ་ཚོད་ ༡ དེ་ཅིག་གི་རིང་ ༧-༨ ཚུན་གྱི་བར་ན་བཏང་ཡོད་རུང་ ཤུལ་ལས་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༦ སྤྱི་ཟླ་ ༡༢ ལས་ དུས་ཡུན་ཆུ་ཚོད་བཞི་གི་རིང་ གཏང་ནི་སྦེ་ཡར་སེང་འབད་ནུག། དེ་ཡང་ཕྱི་རུའི་ཆུ་ཚོད་ ༦ ལས་ ༡༠ ཚུན་རྒྱང་མཐོང་ནང་སྦེ་ལས་རིམ་ཚུ་ གཏང་ནི་འགོ་བཙུགས་ཡོད་རུང་ ལས་རིམ་ཚུ་འབྲུག་གི་རྒྱལ་ས་ལྟེ་བ་ ཐིམ་ཕུག་ལུ་སྡོད་མི་རྐྱངམ་གཅིག་མ་གཏོགས་ གཞན་རྫོང་ཁག་ཚུ་ནང་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༦ སྤྱི་ཟླ་ ༦ ནང་རྐྱངམ་གཅིག་ཁྱབ་ཚུགས་ནུག། ད་རེས་ཀྱི་རྒྱང་བསྒྲགས་འཕྲུལ་ཁང་གིས་ འབྲུག་ལུ་ཡོད་པའི་ རྒྱང་མཐོང་ལྟེ་བ་ ༣༡ དེ་ཅིག་ གཡོག་བཀོལ་ཚུགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༨ ལུ་ འབྲུག་གི་རྒྱང་བསྒྲགས་ལས་འཛིན་གྱིས་ རྒྱང་མཐོང་གི་ལས་འཆར་རྒྱ་སྦོམ་བཟོ་སྟེ་ ཕྱི་རུའི་ཆུ་ཚོད་ ༦ ལས་ ༡༡ ཚུན་སྦེ་ དུས་ཡུན་ཆུ་ཚོད་ལྔ་ལྷགཔ་ཅིག་ རྒྱང་བསྒྲགས་འབད་ནི་འགོ་བཙུགས་ཡོདཔ་ཨིན། ལས་རིམ་མང་ཤོས་ར་རྫོང་ཁ་ནང་ཡོད་རུང་ སྐབས་འབབ་ཀྱི་ལས་རིམ་གཉིས་དེ་ཅིག་དང་ ཕྱི་རུ་ཨ་རྟག་ར་གནས་ཚུལ་ལས་རིམ་ཚུ་ ཨིང་སྐད་ནང་རྒྱང་བསྒྲགས་འབད་སྲོལ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ དྲོ་པ་ཆུ་ཚོད་ ༦ ལས་ ཆུ་ཚོད་ ༡༡ ཚུན་ ཕྱི་རུ་རྒྱང་བསྒྲགས་འབད་ཚར་མི་ཚུ་ བསྐྱར་ཞུ་འབད་སྲོལ་འདུག། བདུན་ཕྲག་ངལ་གསོའི་སྐབས་ ཕྱི་རུའི་ཆུ་ཚོད་ ༣ ལས་ ༦ ཚུན་ ཞབས་ཁྲ་གདམ་ཁ་རྐྱབ་བཅུག་སྟེ་ ཐུགས་སྤྲོའི་ལས་རིམ་ཚུ་ རྒྱང་བསྒྲགས་འབད་དེ་འབྲུག་མི་ཚུ་སྤྲོ་བ་འཐེབ་སྦེ་བྱུང་ནུག། འབྲུག་རྒྱང་བསྒྲགས་ལས་འཛིན་གྱིས་ རྒྱང་མཐོང་གི་རྒྱུན་ལམ་གསུམ་ཡོད་ས་ལས་གཅིག་དེ་ རྒྱང་མཐོང་དང་པ་དེ་ཡང་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༩ སྤྱི་ཟླ་ ༢ པའི་ སྤྱི་ཚེས་ ༢ ལུ་འགོ་བཙུགས་ནུག། དེ་ནང་ལས་རིམ་ཚུ་ཡང་མང་ཆེ་ཤོས་ཅིག་ གནས་ཚུལ་ སྐབས་འབབ་ཀཡི་ལས་དོན་ཚུ་དང་ ཤེས་རིག་ རྩོད་རིགས་ཀྱི་ལས་རིམ་ དེ་མ་ཚད་ལམ་སྲོལ་དང་འབྲེལ་བའི་ལས་རིམ་ཚུ་ རྒྱང་བསྒྲགས་འབད་མི་ འབྲུག་ལུ་རྒྱང་མཐོང་གི་རྒྱུན་ལམ་དང་པ་ཨིན། རྒྱང་བསྒྲགས་གཉིས་པ་དེ་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༢ ལུ་ འབྲུག་མི་ཚུ་ སྤྱིར་བཏང་ཐུགས་སྤྲོའི་རྒྱུན་ལམ་ཅིག་སྦེ་ འགོ་བཙུགས་ཡོདཔ་མ་ཚད་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༢༡ གི་ ལོའི་ནང་ རྒྱང་བསྒྲགས་ཀྱི་རྒྱུན་ལམ་གསུམ་པ་ཡང་འགོ་བཙུགས་ཏེ་ ཤེས་རིག་དང་འབྲེལ་བའི་ལས་རིམ་རྐྱངམ་གཅིག་ རྒྱང་བསྒྲགས་འབད་ནི་ཨིན་མས། འབྲུག་རྒྱང་བསྒྲགས་ལས་འཛིན་གྱིས་ རྒྱང་བསྒྲགས་དང་རྒྱང་མཐོང་ཐོག་ལས་ ཚོང་བསྒྲགས་དང་ཁྱབ་བསྒྲགས་ལ་སོགས་པ་ཚུ་ འོས་འབབ་ལྡན་པའི་དངུལ་སྤྲོད་ཐོགས་ལས་རྒྱང་བསྒྲགས་འབད་ཚུགས། དེ་མ་ཚད་ལས་རིམ་སྣ་ཚོགས་ཐོག་ལས་ མི་ཚུ་ ཐུགས་བག་ཕེབས་ཏོག་ཏོ་བཟོ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ གནས་ཚུལ་ཚུ་རྒྱང་བསྒྲགས་དང་ རྒྱང་མཐོང་ཚུ་ནང་རྐྱངམ་གཅིག་མེན་པར་ མི་སྡེ་བརྡ་བརྒྱུད་དང་ཡོངས་འབྲེལ་འཆར་སྒོ་ལས་ཡང་ འཐོབ་ཚུགསཔ་བཟོ་སྟེ་ཡོད། ལས་སྡེ་དེ་བཟུམ་ལས་བརྟེན་ འབྲུག་པའི་ན་གཞོན་ཚུ་ལུ་ཡང་ ལཱ་གཡོག་གི་གོ་སྐབས་སྤྲོད་ཚུགསཔ་མ་ཚད་ ཡོན་ཏན་ལྷབ་ནིའི་དོན་ལུ་ཡང་ གནམ་མེད་ས་མེད་ཕན་ཐོག་བྱུང་སྟེ་ཡོད། (འབྲུག་རྒྱང་བསྒྲགས་ལས་འཛིན། ༢༠༡༧) ཁུངས་གཏུག། Phuntsho, K. (2013). History of Bhutan. Random House Publishers India Private Limited. Wangchuk, L. (2017). Facts about Bhutan the Land of Thunder Dragon. KMT Publishers. འབྲུག་རྒྱང་བསྒྲགས་ལས་འཛིན། ཡོངས་འབྲེལ་འཆར་སྒོ། retrieved from: bbs.bt/news/ Retrieved from: https://en.m.wekipedia.org/wiki/Bhutan_Broadcasting_Service འབྲུག་གི་ལས་སྡེ་དང་ཡིག་ཚང་། བྷུ་ཊན་ཊཡེམསི་ (Bhutan Times) གི་ཡོངས་འབྲེལ་འཆར་སྒོ་ནང་ བཀོད་དོ་བཟུམ་འབད་བ་ཅིན་ འབྲུག་དུས་ཚོད་ཚད་འཛིན་འདི་ འབྲུག་ལུ་སྒེར་གྱི་དབང་བའི་གསར་ཤོག་འགོ་དང་པ་ གཞི་བཙུགས་འབད་ཡོད་པའི་ཁར་ གསར་ཤོག་དེ་གིས་འབྲུག་རྒྱལ་ཡོངས་གནས་ཚད་ནང་དང་ ལྷག་པར་དུ་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ས་གནས་གེ་རའི་ནང་ འཐོབ་ཚུགས་པའི་གསར་ཤོག་བདུན་ཕྲག་ཨ་རྟག་ར་ ཤོག་གྲངས་ ༡༢ འབད་མི་གསར་ཤོག་དེ་ རེས་གཟའ་ཟླཝ་གི་ཚེ་ ཁ་སྐད་རྫོང་ཁ་དང་ཨིང་སྐད་གཉིས་ཆ་རའི་ནང་ དཔེ་སྐྲུན་འབད་སྲོལ་འདུག། བྷུ་ཊན་ཊཡེམསི་ (Bhutan Times) ཟེར་མི་གསར་ཤོག་དེ་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༦ སྤྱི་ཟླ་ ༤ པའི་ཚེས་ ༣༠ ལུ་ གཞི་བཙུགས་འབད་བའི་ཤུལ་ལུ་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྫོང་ཁག་ ༢༠ གེ་རའི་ནང་ལས་ཕར་ ངོ་ཚབ་ཚོང་ཁང་ ༢༠༠ དེ་ཅིག་ངོས་འཛིན་འབད་དེ་ཡོད་མི་ཚུ་ནང་ལས་ འཐོབ་ཚུགསཔ་བཟོ་ནུག། གནས་ཚུལ་ཚུ་ཡང་ རྒྱལ་ཡོངས་དང་རྒྱལ་སྤྱིའི་གནས་ཚུལ་ལེགས་ཤོམ་དང་ འཚུབས་ཅན་གེ་ར་བསྡུ་སྒྲིགའབད་དེ་ འབྲུག་པའི་མི་སེར་ཚུ་ལུ་ རང་སོའི་མཐའ་འཁོར་ནང་ག་ཅི་ར་འབད་དོ་ག་ཚུ་གི་སྐོར་ལས་ ཤེས་ཚུགསཔ་བཟོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། གསར་ཤོག་དེ་གིས་ངོ་མ་ར་ དམིགས་གཏད་དེ་གྲོང་གསེབ་དང་ མཐའ་ཟུར་གྱི་གཡུས་སྒོ་ཚུ་ གོང་འཕེལ་ལུ་གཏང་ནི་ལུ་ གཞི་བཞག་སྟེ་ གནས་ཚུལ་ཚུ་བསྡུ་སྒྲིག་འབད་ནུག། བྷུ་ཊན་ཊཡེམསི་ (Bhutan Times) དེ་རང་དབང་ཧྲིལ་བུ་ཡོད་པའི་ མི་མང་གི་ཚད་འཛིན་ཚོང་སྡེ་ཅིག་ཨིན་པའི་ཁར་ ཁྱབ་སྤེལ་འབད་མི་ཚུ་ལུ་ བརྒྱ་ཆ་ ༦༦ དེ་ཅིག་གི་དབང་ཆ་ཡོདཔ་དང་ གཞན་ལྷག་ལུས་ཚུ་གེ་ར་ སྤྱིར་བཏང་མི་མང་གི་བགོ་བཤའ་ཉོ་ཚོང་རྐྱབ་ཡོད་མི་དེ་ཨིན་མས། བགོ་བཤའ་དབང་མི་བདག་པོ་ཚུ་ཡང་ ཉེ་རིང་མེད་པར་ཐ་ན་ སོ་ནམ་ཞིང་ལཱ་འབད་མི་ཅིག་ལས་འགོ་བཙུགས་ཏེ་ ཞི་གཡོགཔ་གཞུང་གིས་དབང་བའི་ལས་སྡེ་ནང་ལཱ་འབད་མི་ཚུ་ ཚོང་པ་དང་བརྡ་བརྒྱུད་མཁས་མཆོག་ལ་སོགས་པ་ཚུ་ གེ་ར་ཚང་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན། གསར་ཤོག་ཚད་འཛིན་ཡིག་ཚང་དེ་ ངོ་མ་སྦེ་བཟོ་བཀོད་དང་བཀོལ་སྤྱོད་འབད་ནི་དེ་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༧ སྤྱི་ཟླ་ ༡ པའི་ཚེས་ ༡ ལས་འགོ་བཙུགས་ཡོདཔ་ཨིན། བྷུ་ཊན་ཊཡེམསི་ (Bhutan Times) གི་གསར་ཤོག་ཚད་འཛིན་དེ་ གཞི་བཙུགས་འབད་བའི་སྐབས་ མ་རྩ་དངུལ་ཀྲམ་ས་ཡ་ ༤༠ དེ་ཅིག་དང་ བགོ་བཤའ་འཆང་མི་ མི་ངོ་ཡོངས་བསྡོམས་ ༢༨༨ དེ་ཅིག་སྡོད་ནུག། གསར་ཤོག་ཚད་འཛིན་དེ་ཡང་ འགོ་དང་པ་ར་ཐིམ་ཕུག་ལྕང་ཟམ་ཏོག་ལུ་སྦེ་ འགོ་བཙུགས་ཡོདཔ་ཨིན་རུང་ དགེ་ལེགས་ཕུག་ལུ་ཡང་ གནས་ཚུལ་སྙན་ཞུ་པའི་ཡིག་ཚང་སྡོད་ཡོདཔ་མ་ཚད་ བཀྲིས་སྒང་དང་ཕུན་ཚོགས་གླིང་ལུ་ཡང་ ཡན་ལག་ཡིག་ཚང་འགོ་བཙུགས་ནིའི་ རེ་འདོད་བསྐྱེད་དེ་སྡོད་ནུག། ཡིག་ཚང་དེ་ལས་བརྟེན་ ས་སྒོ་དེ་ཁར་སྡོད་མི་ མི་མང་རབས་ཅིག་ལུ་ཕན་ཐོགས་འབྱུང་བཅུག་ནིའི་ དམིགས་པ་ཚུ་ཡང་བསྐྱེད་དེ་སྡོད་ནུག། ཡིག་ཚང་དེ་ནང་ལས་གཡོགཔ་ ༡༠ དེ་ཅིག་ཡོད་ས་ལས་ ལས་གཡོགཔ་ ༥ དེ་ གནས་ཚུལ་བསྡུ་ལེན་པ་ མཁས་མཆོག་དང་ལ་ལུ་ཞུན་དག་འབད་མི་ ལ་ལུ་དངུལ་རྩིས་འགོ་དཔོན་ ལ་ལུ་རིས་མོ་བཟོ་བཀོད་འབད་མི་དང་ ལ་ལུ་གསར་ཤོག་བཀྲམ་སྤེལ་འབད་མི་ ལ་སོགས་པ་ཚུ་ལུ་ གོ་སྐབས་སྤྲོད་དེ་སྡོད་ནུག། ལས་ཚན་དེ་མཁས་མཆོག་ཅིག་གི་འགོ་འདྲེན་ཐོགས་ སྡེ་ཚན་ ༥ ནང་བགོ་བཀྲམ་འབད་དེ་འདུག། བྷུ་ཊན་ཊཡེམསི་ (Bhutan Times) གི་ཡིག་ཚང་དེ་གིས་ ད་ལྟོའི་བར་ན་ཡང་ཁྱབ་བསྒྲགས་ སྤེལ་བསྒྲགས་དང་ཚོང་བསྒྲགས་ལ་སོགས་པ་ཚུ་བྱིན་ནིའི་རིམ་ལུགས་སྤྲོད་དེ་ར་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་འབདཝ་ལས་གསར་ཤོག་དེ་གིས་ ད་ལྟོའི་བར་དུ་ཡང་ཡོངས་འབྲེལ་དང་ ཡོངས་འབྲེལ་འཆར་སྒོ་ ལྷག་པར་དུ་མི་སྡེ་བརྡ་བརྒྱུད་ལ་སོགས་པ་ཚུ་ནང་ལས་ཕར་ ཁག་ཆེ་བའི་གསལ་བསྒྲགས་དང་ཁྱབ་བསྒྲགས་ལ་སོགས་པ་གཏང་ནིའི་ རྒྱུན་ལམ་ཐོབ་ཡོདཔ་ཨིན། ད་རེས་ཀྱི་དུས་ལུ་ ན་གཞོན་མང་རབས་ཅིག་ མི་སྡེ་ལ་སོགས་པ་ཚུ་ལག་ལེན་འཐབ་དོ་ཡོདཔ་ལས་ གནས་ཚུལ་དང་ལཱ་གི་ས་སྟོང་གསལ་བསྒྲགས་ཚུ་གེ་ར་ དེ་ནང་ལས་འཐོབ་ཚུགསཔ་བཟོ་ཡོདཔ་ལས་ ག་ཅི་དེ་འཇམ་ཏོང་ཏོ་བཟོ་ཡོདཔ་ཨིན། གསར་ཤོག་དེ་གིས་གནས་ཚུལ་ཚུ་ཡང་ རྒྱལ་ཡོངས་དང་རྒྱལ་སྤྱི་གི་དབྱེ་ཁག་གཉིས་དང་ ལྷག་པར་དུ་ཚོང་འབྲེལ་ ཁྲིམས་དང་འབྲེལ་བའི་གནས་ཚུལ་ སྲིད་དོན་དང་འབྲེལ་བའི་གནས་ཚུལ་ གཟུགས་ཁམས་དང་སེམས་ཁམས་འབྲེལ་བའི་གནས་ཚུལ་ ཤེས་རིག་ རང་བཞིན་གནས་སྟངས་ ན་གཞོན་དང་ཨམ་སྲུ་དེ་ལས་རྩེད་རིགས་ རང་སོའི་བསམ་འཆར་བཀོད་ནི་དང་ ཞུན་དག་པའི་འཆར་རྩོམ་ལ་སོགས་པའི་ དབྱེ་བ་ལེ་ཤ་ཅིག་བསྡུ་སྒྲིག་འབད་དེ་ གསར་ཤོག་བཀྲམ་སྤེལ་འབདཝ་མ་ཚད་ ཡོངས་འབྲེལ་དང་མི་སྡེ་བརྡ་བརྒྱུད་ལ་སོགས་པ་ཚུ་ལས་ཡང་ གནས་ཚུལ་ཚུ་འཐོབ་ཚུགསཔ་བཟོ་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན། གསར་ཤོག་དེ་འབྲུག་རྒྱབ་ནང་ལུ་ གཞུང་གི་དབང་བའི་གསར་ཤོག་ཀུན་གསལ་གྱི་ ཤུལ་ལུ་གཞི་བཙུགས་འབད་བའི་ཤུལ་མ་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་གསར་ཤོག་གཉིས་པ་སྦེ་ཆ་བཞག་ཡོད་པའི་ཁར་ སྒེར་གྱིས་དབང་བའི་གསར་ཤོག་དང་པ་སྦེ་ཆ་བཞགཔ་ཨིན། གསར་ཤོག་ཡིག་ཚང་དེ་གིས་ ཤོག་གྲངས་ ༣༢ འབད་མི་གནས་ཚུལ་བསྡུ་སྒྲིག་དེ་ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་ལྔ་པ་མཆོག་ དྲི་བ་དྲིས་ལན་འབད་དེ་ པར་སྐྲུན་འབད་བའི་ཤུལ་མ་ འབྲུག་ལུ་ཡོངས་གྲགས་ཅན་གྱི་ གསར་ཤོག་ཅིག་ལུ་གྱུར་ནུག། འབྲུག་ལུ་གནས་ཚུལ་ལས་ཁང་ཚུ་ནང་ བཀག་ཆ་མེད་པར་རང་དབང་སྤྲོད་ནི་དེ་ རྒྱལ་ཁབ་ཡར་རྒྱས་འགྱོ་ནི་དང་ དམངས་གཙོའི་རིམ་ལུགས་ཀྱི་མི་སྡེ་བཟོ་ནིའི་ ལྟ་བ་ཅིག་འབདཝ་ལས་བརྟེན་ཨིན། བྷུ་ཊན་ཊཡེམསི་ (Bhutan Times) དེ་འགོ་བཙུགས་པའི་སྐབས་ བདུན་ཕྲག་གཅིག་ནང་ཚར་གཅིག་ལས་ གནས་ཚུལ་ཚུ་བཀྲམ་སྤེལ་འབད་སྲོལ་མེད་རུང་ ཤུལ་ལས་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༧ ལུ་ བདུན་ཕྲག་ནང་ ཚར་གཉིས་དཔེ་སྐྲུན་འབད་ནི་འགོ་བཙུགས་ཏེ་ རེས་གཟའ་ཕུརཔ་དང་ཟླཝ་ཨ་རྟག་ར་དཔེ་སྐྲུན་འབད་སྲོལ་འགོ་བཙུགས་ནུག། བྷུ་ཊན་ཊཡེམསི་ (Bhutan Times) ཚད་འཛིན་ཡིག་ཚང་དེ་ གནས་ཚུལ་བསྡུ་ལེན་པ་དང་ཞུན་དག་པ་ ན་གཞོན་སྡེ་ཚན་གཅིག་གིས་འཛིན་སྐྱོང་འབད་དེ་ འབྲུག་ལུ་གནམ་མེད་ས་མེད་མིང་གཏམ་དང་ཤུགས་ཐོན་ཏེ་ དུས་ཚོད་གཅིག་ནང་ལས་གཡོགཔ་བསྡོམས་ ༩༨ དེ་ཅིག་ལེན་ཚུགས་ཡོད་རུང་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༩ ནང་ལུ་ ལས་གཡོགཔ་ ༡༠ རྐྱངམ་གཅིག་མ་གཏོགས་མ་ལུས་པས། ད་རེས་འབྲུག་དུས་ཚོད་ཀྱི་ཞབས་ཏོག་ལེན་མི་ མི་སྡེ་བརྡ་བརྒྱུད་ཀྱི་རིམ་ལུགས་ ཕེས་བྷུག་ནང་མི་ངོ་ཡོངས་བསྡོམས་ ༦༤,༠༠༠ ཨིནས་ཊ་གཱརམ་ནང་ ༤,༠༥༡ ཊུའི་ཊར་ནང་ ༨,༡༢༧ དེ་ཅིག་ཡོདཔ་ལས་ ད་རེས་ཀྱི་བར་དུ་ཡང་ འབྲུག་ལུ་གནས་ཚུལ་མི་དམངས་ལུ་བརྡ་སྤྲོད་འབད་ནི་ལུ་ གནམ་མེད་ས་མེད་ཕན་ཐོགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། སྒེར་གྱི་དབང་བའི་ཡིག་ཚང་དེ་བཟུམ་ གཞི་བཙུགས་འབད་མི་ལུ་བརྟེན་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ན་གཞོན་ལཱ་གཡོག་མེད་པའི་དཀའ་ངལ་བསལ་ནི་དང་ ན་གཞོན་ཚུ་ལུ་གོ་སྐབས་སྤྲོད་དེ་ ཉམས་མྱོང་དང་ཡོན་ཏན་ཚུ་ གོང་འཕེལ་གཏང་ནི་དང་ ལྷག་པར་དུ་འབྲུག་པའི་མི་ཚུ་ལུ་ རང་གི་མཐའ་འཁོར་ལུ་ག་ཅི་ར་འབད་དོ་ག་དང་ འཛམ་གླིང་ནང་ལུ་འགྱུར་བ་དང་དཀའ་ངལ་ག་ཅི་ར་བྱུང་ཡོདཔ་ཨིན་ན་ཚུ་ ཁ་གསལ་གོ་བ་བརྡ་སྤྲོད་འབད་མི་ བརྡ་བརྒྱུད་ཀྱི་རིམ་ལུགས་ཅིག་ཨིན། རྒྱལ་ཁབ་ཡར་རྒྱས་ཀྱི་འགྱུར་བ་དང་བསྟུན་ གསར་ཤོག་ཚུ་དཔེ་སྐྲུན་འབད་དེ་ བཀྲམ་སྤེལ་འབད་ཚུགས་ནི་ལུ་ ལ་ཁག་ཡོད་རུང་ཡོངས་འབྲེལ་ཐོག་ རིམ་ལུགས་མ་འདྲཝ་བཟོ་ཡོདཔ་ལས་ བརྡ་སྤྲོད་མི་ཚུགས་ནིའི་ཉེན་ཁ་མེདཔ་ཨིན། ལྷག་པར་དུ་ཤོག་ཀུ་ཉུང་སུ་འཐོན་མི་དེ་གིས་ ཚོང་འབྲེལ་ལུ་ གནོད་པ་ཡོད་རུང་ རང་བཞིན་གནས་སྟངས་ལུ་ཡང་ ག་ཅི་དེ་ཕན་པ་མཐོ་ཤོས་སྦེ་བྱུང་ཡོདཔ་ཨིན། དེང་སང་གི་དུས་ལུ་ མཁས་པ་ཚུ་གིས་ ཡོངས་འབྲེལ་ཐོག་མཁོ་མངགས་འབད་བཏུབ་པའི་ རིམ་ལུགས་བཟོ་ཡོདཔ་ལས་ གསར་ཤོག་ལས་སྡེ་དེ་གིས་ཡང་ རིམ་ལུགས་དེ་ལག་ལེན་ཐོག་ མི་ཚུ་གནས་ཚུལ་མ་འདྲཝ་ཚུ་ འཐོབ་ཚུགསཔ་བཟོ་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན། ཁུངས་གཏུག། Retrieved from: https://bhutantimes.bt/ Retrieved from: https://m.facebook.com/bhutantimes1/ Retrieved from: https://en.m.wikipedia.org/wiki/Bhutan_Times འབྲུག་གི་ལས་སྡེ་དང་ཡིག་ཚང་། གསར་ཤོག་ལས་སྡེ་དེ་གི་ ཡོངས་འབྲེལ་འཆར་སྒོ་དང་འཁྲིལ་བ་ཅིན་ བི་ཟི་ནིསི་བྷུ་ཊན། (Business Bhutan) ཟེར་མི་སྒེར་གྱི་དབང་བའི་གསར་ཤོག་ལས་སྡེ་དེ་གིས་ རྫོང་ཁ་དང་ཨིང་སྐད་ཀྱི་ ཁ་སྐད་གཉིས་ཆ་རའི་ཐོག་ལུ་ གནས་ཚུལ་བསྡུ་ལེན་འབད་དེ་ དཔེ་སྐྲུན་འབད་མི་ལས་སྡེ་ཅིག་ཨིན། གསར་ཤོག་ལས་སྡེ་དེ་ཡང་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༩ སྤྱི་ཟླ་ ༦ པའི་ཚེས་ ༡ ལུ་ གཞི་བཙུགས་འབད་ཡོད་རུང་ དཔེ་སྐྲུན་དངོས་སུ་འབད་ནི་འདི་ སྤྱི་ལོ་དེ་གིས་ སྤྱི་ཟླ་ ༨ པའི་ཚེས་ ༢༦ ལུ་ རྐྱངམ་གཅིག་འགོ་བཙུགས་ཡོདཔ་ཨིན། བི་ཟི་ནིསི་བྷུ་ཊན་ (Business Bhutan) དེ་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ དངུལ་དང་འབྲེལ་བའི་གནས་ཚུལ་བསྡུ་ལེན་འབད་མི་ གསར་ཤོག་ལས་སྡེ་ཅིག་ཨིན་པའི་ཁར་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་དངུལ་འབྲེལ་གྱི་གནས་ཚུལ་བསྡུ་ལེན་འབད་ནི་ རྐྱངམ་གཅིག་ལུ་གཙོ་བོར་བཏོན་མི་གསར་ཤོག་ལས་སྡེ་ འགོ་ཐོག་གཞི་བཙུགས་འབད་མི་ཅིག་ཨིནམ་སྦེ་ ངོས་འཛིན་ཡང་བྱུང་ཡོདཔ་ཨིན། གསར་ཤོག་དེ་གིས་ མང་ཤོས་ར་ཚོང་འབྲེལ་གྱི་གནས་ཚུལ་ དངུལ་འབྲེལ་གྱི་གནས་ཚུལ་ དེ་ལས་སྲིད་དང་འབྲེལ་བའི་གནས་ཚུལ་ཚུ་ལུ་ ཞུན་དག་པ་ཚུ་གིས་བསྡུ་ལེན་འབད་དེ་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་མཐའ་དབུས་མེད་པའི་ས་ཁ་ལས་ཕར་ དཔེ་སྐྲུན་འབད་དེ་བཀྲམ་སྤེལ་འབད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ལས་གཞན་དོན་ཚན་ གསོ་བ་དང་འབྲེལ་བའི་གནས་ཚུལ་ རང་བཞིན་གནས་སྟངས་དང་འབྲེལ་བའི་གནས་ཚུལ་ དེང་སང་གི་འཕྲུལ་ཆས་དང་རྩེད་རིག་དང་འབྲེལ་བའི་གནས་ཚུལ་དང་ མི་རང་སོའི་བསམ་འཆར་བཀོད་ནིའི་རྒྱུན་ལམ་དང་ གཞན་ཡང་ཞུན་དག་པའི་འཆར་རྩོམ་ཚུ་སྦེ་ ལེ་ཤ་ར་བྲིས་ཏེ་བཀྲམ་སྤེལ་འབདཝ་ཨིན། བི་ཟི་ནིསི་བྷུ་ཊན་ (Business Bhutan) གསར་ཤོག་དེ་ ཤོག་ཀུའི་ཐོག་དཔེ་སྐྲུན་འབད་དེ་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ རྫོང་ཁག་ཉི་ཤུ་གེ་རའི་ནང་ལས་ཕར་ བཀྲམ་སྤེལ་འབད་དོ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ ཡོངས་འབྲེལ་འཆར་སྒོ་དང་མི་སྡེ་བརྡ་བརྒྱུད་ཀྱི་ རིམ་ལུགས་མ་འདྲཝ་ཚུ་ནང་ལས་ཕར་ཡང་ གནས་ཚུལ་ཚུ་བྲིས་ཏེ་བཙུགས་ནི་དེ་གིས་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་འཁོད་དང་གཞན་རྒྱལ་ཁབ་ཚུ་ནང་ཡང་ བརྡ་སྤྲོད་འབད་ཚུགས་དོ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ གཞན་ཡང་ཞབས་ཏོག་མ་འདྲཝ་ལེ་ཤ་ཅིག་འཐོབ་སའི་ ལས་སྡེ་ ག་ཅི་དེ་སྟབས་བདེ་ཏོག་ཏོ་ཡོདཔ་ཨིན། གསར་ཤོག་དེ་གིས་གནས་ཚུལ་བསྡུ་ལེན་གྱི་ རིམ་ལུགས་རྐྱངམ་གཅིག་མེན་པར་ གཞན་ཡང་ཚོང་འབྲེལ་ཁྱབ་བསྒྲགས་དང་ སྤེལ་བསྒྲགས་ལ་སོགས་པའི་ཞབས་ཏོག་ལེ་ཤ་བྱིན་དོ་ཡོདཔ་ལས་ ཕན་ཚུན་གཉིས་ཆ་ར་ལུ་ ག་ཅི་དེ་ཕན་ཐོག་ཆེ་ཤོས་ཅིག་ལུ་འགྱུར་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། གསར་ཤོག་ལས་སྡེ་དེ་ནང་ལུ་ ལཱ་འབད་མི་ལས་གཡོགཔ་ལེ་ཤ་ཅིག་ཡོདཔ་ལས་ འབྲུག་པའི་ན་གཞོན་དང་དམིགས་བསལ་དུ་ འབྲུག་མི་ཚུ་ལུ་ལཱ་གཡོག་གི་ གོ་སྐབས་འཐོབ་ནི་ལུ་ཡང་ ཕན་ཐོག་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན། གསར་ཤོག་ལས་སྡེ་དེ་ནང་ ཞུན་དག་འབད་མི་ ཚོང་བསྒྲགས་འབད་མི་ བདག་སྐྱོང་དང་འབྲེལ་བའི་ལཱ་འབད་མི་དང་ གཞན་ཡང་འཛིན་སྐྱོང་ལས་ཁུངས་ནང་ལས་ཕར་ ལཱ་འབད་མི་ཚུ་ཡང་ལེ་ཤ་ཅིག་ཡོདཔ་ཨིན་མས། བི་ཟི་ནིསི་བྷུ་ཊན་ (Business Bhutan) འདི་ རྒྱལ་ཡོངས་འགོ་ཐོག་དངུལ་འབྲེལ་ གསར་ཤོག་ཅིག་ཨིན་པའི་ཁར་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ཡོད་པའི་གཞན་ལས་སྡེ་གི་ གསར་ཤོག་ཚུ་བཟུམ་སྦེ་ར་ མིང་གཏམ་དང་ཡོངས་གྲགས་ཅན་གྱི་ གསར་ཤོག་ཅིག་ཨིན། འབྲུག་ལུ་སྒེར་གྱི་གསར་ཤོག་ལས་སྡེ་ མང་ཤོས་ཅིག་སྒོ་བསྡམས་དགོཔ་ཐོན་ཡོད་རུང་ བི་ཟི་ནིསི་བྷུ་ཊན་ (Business Bhutan) གསར་ཤོག་དེ་ ད་རེས་ཀྱི་བར་ན་ཡང་ རྒྱུན་མ་ཆད་པར་ཞབས་ཏོག་སྤྲོད་དེ་ར་འདུག། གསར་ཤོག་དེ་གིས་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ རྒེད་འོག་ ༢༠༥ གེ་རའི་ནང་ ཁྱབ་སྦེ་ ཞུན་དག་པ་ཚུ་བཏང་སྟེ་ གནས་ཚུལ་ཚུ་བསྡུ་ལེན་འབད་དོ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ རྒྱལ་སྤྱིའི་གནས་ཚུལ་ཚུ་ཡང་ དཔེ་སྐྲུན་འབད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། གནས་ཚུལ་ཚུ་ཡང་ དབྱེ་ཁག་མ་འདྲཝ་སྦེ་ རྒྱལ་ཡོངས་གནས་ཚུལ་ཟེར་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་གི་གནས་ཚུལ་ཚུ་དང་ རྒྱལ་སྤྱིའི་གནས་ཚུལ་ཟེར་འཛམ་གླིང་གི་གནས་ཚུལ་ཁག་ཆེ་ཏོག་ཏོ་ཚུ་ བསྡུ་ལེན་འབད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ལས་ཡང་ལྷག་པའི་ གནས་ཚུལ་གསརཔ་ ཉིན་བསྟར་གནས་ཚུལ་ ལྷག་པར་དུ་དུས་འགྱུར་བའི་གནས་སྟངས་ ད་རེས་བཟུམ་ཅིག་ནང་འབད་རུང་ གསར་ཤོག་ཉོ་བར་འགྱོ་མ་དགོ་པར་ འགྲུལ་འཕྲིན་དང་ཡོངས་འབྲེལ་རིམ་ལུགས་ཐོག་ ཞབས་ཏོག་སྤྱོད་ཚུགསཔ་བཟོ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ ཡོངས་འབྲེལ་ཐོག་རྒྱུན་མངག་འབད་ནིའི་ རིམ་ལུགས་ལ་སོགས་པ་ཚུ་ཡང་སྤྲོད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། གསར་ཤོག་ལས་སྡེ་གིས་ ཡིག་ཚང་ཆུང་ཀུ་ཅིག་དེ་ནང་ལུ་ གནས་ཚུལ་བསྡུ་ལེན་པ་དང་ཞུན་དག་པ་ཚུ་གིས་ ཁག་ཆེ་བའི་གནས་ཚུལ་ཚུ་དུས་ཚོད་ཁར་ བཀྲམ་སྤེལ་འབད་ཚུགས་ནི་དེ་གིས་ འབྲུག་ལུ་ཡོངས་གྲགས་འགྱོ་བའི་བསྒང་ཡོད་པའི་ གསར་ཤོག་ཅིག་ཨིན། གསར་ཤོག་ལས་སྡེ་དེ་གིས་ ད་རེས་མི་སྡེ་བརྡ་བརྒྱུད་ཐོག་ ཕེས་བྷུག་ལག་ལེན་ཐོག་ཞབས་ཏོག་ལེན་མི་ མི་ངོ་ཡོངས་བསྡོམས་ ༣༢,༦༠༧ ཊུའི་ཊར་ནང་ ༡༣,༣༠༠ དེ་ཅིག་དང་ ཨིནསི་ཊ་གརམ་ནང་ ༣,༡༠༧ དེ་ཅིག་ཡོདཔ་ལས་ འབྲུག་མི་ཚུ་དང་ ལྷག་པར་དུ་རྒྱལ་སྤྱིའི་མི་སེར་ཚུ་ལུ་ གནས་ཚུལ་བརྡ་སྤྲོད་འབད་ནི་ལུ་ གནམ་མེད་ས་མེད་ཕན་ཐོག་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན། འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་བཀའ་དྲིན་མཚུངས་མེད་དམ་པ་ མི་དབང་མངའ་བདག་རིན་པོ་ཆེའི་ བཀའ་དྲིན་ཁོ་ན་ལས་བརྟེན་ དགའ་བའི་དགའ་སྤྲོ་དང་སྐྱིད་པའི་གླུ་གར་འཁྲབ་ནིའི་ གོ་སྐབས་བཟང་པོ་ཐོབ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ གཞུང་གི་ལས་སྡེ་ཁག་དང་ལྷག་པར་དུ་ སྒེར་གྱི་ལས་སྡེ་སྣ་ཚོགས་སྦེ་ བཙུགས་ཏེ་ཡོད་པའི་ནང་ལས་ སྒེར་གྱི་གསར་ཤོག་ལས་སྡེ་ བི་ཟི་ནིསི་བྷུ་ཊན་ དེ་གིས་ རྒྱལ་ཡོངས་དང་རྒྱལ་སྤྱིའི་གནས་ཚད་གཉིས་ཆ་རའི་ནང་ ག་ཅི་ར་འབྱུང་དོ་ག་དང་ གནས་སྟངས་ག་ཅི་བཟུམ་ཅིག་ནང་ ལྷོད་དེ་ཡོད་ག་ཚུ་གི་སྐོར་ལས་ ཁ་གསལ་སྦེ་ཧ་གོ་ཚུགས་པའི་ཕན་ཐོགས་སྦོམ་བྱུང་ཡོདཔ་ཨིན། དོན་ཚན་དབྱེ་ཁག་ག་བཟུམ་འབད་རུང་ རང་སོའི་མཐའ་འཁོར་ལུ་ བྱུང་མི་གནས་ཚུལ་ཚུ་ དུས་ཡུན་ཐུང་ཀུ་ཅིག་གི་ནང་ལུ་ ཁ་གསལ་གསར་ཤོག་དང་ཡོངས་འབྲེལ་ ལྷག་པར་དུ་མི་སྡེ་བརྡ་བརྒྱུད་ཀྱི་ རིམ་ལུགས་ཐོག་ལུ་ ཞབས་ཏོག་ལེན་ཆོག་ཆོག་བཟོ་སྟེ་འདུག། དེང་སང་གི་དུས་ལུ་ རིམ་ལུགས་དེ་བཟུམ་ཅིག་ཡོདཔ་ལས་ མི་ཚུ་ག་ཅི་དེ་ སྟབས་བདེ་ཏོག་ཏོ་འགྱོ་སྟེ་ཡོད། གསར་ཤོག་དེ་ལུ་བརྟེན་ འབྲུག་ལུ་དངུལ་འབྲེལ་གྱི་གནས་ཚུལ་ཚུ་ཡང་ དུས་ཡུན་ཐུང་ཀུ་ཅིག་ནང་འཐོབ་ཚུགས་ཡོདཔ་མ་ཚད་ འབྲུག་ལུ་དངུལ་འབྲེལ་གྱི་ གསར་ཤོག་བསྡུ་ལེན་འབད་མི་ བི་ཟི་ནིསི་བྷུ་ཊན་གསར་ཤོག་གཅིག་རྐྱངམ་གཅིག་ཨིན། ན་གཞོན་ལུ་ལཱ་གཡོག་བྱིན་ནིའི་ གོ་སྐབས་དང་ལྷག་པར་དུ་ སློབ་གྲྭ་ནང་འགྱོ་མི་ཨ་ལུ་ཚུ་ལུ་ ལས་འགུལ་ལ་སོགས་པ་བྲི་རུང་ རྒྱབ་རྟེན་ཐོ་དང་ལུང་འདྲེན་ ལ་སོགས་པ་སྦེ་ལག་ལེན་འཐབ་ནི་ལུ་ཡང་ ཕན་ཐོགས་བྱུང་ཡོདཔ་ཨིན། ཡིག་ཚང་དེ་ལས་ཞབས་ཏོག་ལེན་ནིའི་ དང་འདོད་ཡོད་པ་ཅིན་ ཁྱབ་བསྒྲགས་དང་གསལ་བསྒྲགས་ དེ་ལས་ཚོང་བསྒྲགས་ཚུ་གི་དོན་ལུ་ ༠༢-༣༣༩༩༠༤& ༠༢-༣༣༩༩༠༦ ཡང་ན་འགྲུལ་ཕྲུན་ཨང་ ༡༧༩༩༤༤༤༧ ལུ་ འབྲེལ་བ་འཐབ་ནི་དང་ ཞུན་དག་པའི་འཆར་རྩོམ་བྲི་ནིའི་དོན་ལུ་ ༡༧༥༨༩༨༣༣ དང་གཅིག་ཁར་འབྲེལ་བ་འཐབ་ནི་དང་ གཞན་གནས་ཚུལ་བཀྲམ་སྤེལ་འབད་ནིའི་དོན་ལུ་ ༡༧༩༦༨༨༠༢ དང་འབྲེལ་བ་འཐབ་ཚུགས་དོ་ཡོད་པའི་གུར་ དུས་ཚོད་ད་རེས་བཟུམ་ཅིག་ནང་ འཛམ་གླིང་ནང་ཡོངས་འབྲེལ་དང་འཕྲུལ་ཆས་ཀྱིས་ དབང་བའི་དུས་ལུ་ མི་སྡེ་བརྡ་བརྒྱུད་དང་ཡོངས་འབྲེལ་འཆར་སྒོ་ལ་སོགས་པ་ཚུ་ནང་ཡང་ འབྲེལ་བ་འཐབ་ཚུགས་པའི་ དུས་ལུ་ལྷོད་དེ་ཡོདཔ་ཨིན། ཁུངས་གཏུག། Retrieved from: https://businessbhutan.bt/ Retrieved from: https://m.facebook.com/businessbhutan2009/ Retrieved from: https://en.m.wikipedia.org/wiki/Business_Bhutan འབྲུག་གི་ལས་སྡེ་དང་ཡིག་ཚང་། དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ ཡར་རྒྱས་དང་གོང་འཕེལ་གྱི་ གཞི་འགྱམ་ག་ནི་ཡང་མ་བཙུགས་པའི་ སྔོན་གོང་ལུ་སའི་ཆགས་ཡུལ་དེ་ར་ མ་འདྲཝ་དང་ས་ཆ་ཚུ་ཡང་ ག་ནི་བ་གནག་དུང་དུ་སྡོད་ཡོདཔ་ཨིན་རུང་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་སྔོད་བྱོན་རྒྱལ་བ་གོང་མ་ཚུ་བྱོན་ མི་གཅིག་བ་གཅིག་མཁསཔ་ཐོན་པའི་ཤུལ་ལུ་ ཡར་རྒྱས་འགྱོ་ནི་འགོ་བཙུགས་ཏེ་ རིམ་གྱིས་སབེ་་འཁོར་ལམ་ སློབ་གྲྭ་ ཡོངས་འབྲེལ་གྱི་རིམ་ལུགས་དང་ རྒྱང་བསྒྲགས་ལྷག་པར་དུ་རྒྱང་མཐོང་གི་རིམ་ལུགས་ཚུ་གེ་ར་ལྷོད་ནུག། Lily Wangchuk (2017) ཤོག་གྲངས་ ༧༢ ནང་འབད་བ་ཅིན་ འབྲུག་ལུ་རྒྱང་བསྒྲགས་ཀྱི་རིམ་ལུགས་ཚུ་ རྒྱང་བསྒྲགས་ལས་འཛིན་ཐོན་ཚར་བའི་ཤུལ་ལས་ ཡོངས་གྲགས་འགྱོ་ནི་འགོ་བཙུགས་ཏེ་ རིམ་གྱིས་སྦེ་ སེན་ཀྲི་ནའེལ་རྒྱང་བསྒྲགས་འཕྲུལ་ཁང་དེ་ཡང་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༨ སྤྱི་ཟླ་ ༢ པའི་ སྤྱི་ཚེས་ ༢༡ ལུ་ མི་དབང་མངའ་བདག་རིན་པོ་ཆེ༌ མི༌དབང༌འབྲུག༌རྒྱལ༌ལྔ༌པ༌མཆོག༌གི༌ འཁྲུངས༌སྐར༌དུས༌ཆེན༌དང༌འབྲེལ༌ འགོ༌བཙུགས༌ནུག། འཕྲུལ་ཁང་དེའི་ ཡོངས་འབྲེལ་འཆར་སྒོའི་ནང་ལུ་ རྒྱང་བསྒྲགས་འཕྲུལ་ཁང་འདི་བཟུམ་ཅིག་ དེ་སྦེ་འགོ་བཙུགས་དགོ་མི་དེ་ཡང་ སྨན་ལྗོངས་རྒྱལ་ཁབ་ནང་གི་ སྤྱ་ནོར་དམ་པ་ དྲིན་ཅན་གྱི་ཕམ་ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་ལྔ་པ་ སྐྱབས་གནས་དམ་པ་ མི་སེར་གྱི་རྒྱལཔོ་མཆོག་ལུ་ འཁྲུངས་སྐར་གྱི་ཉིནམ་ལུ་ བཀྲིས་ལེགས་སྨོན་ཞུ་ནི་དང་ ཧིང་གི་གདིང་ལས་བཀའ་དྲིན་དགའ་ཚོར་དང་ བཀྲ་ཤིས་མངའ་གསོལ་ཞུ་ནིའི་དོན་ལུ་ འབྲུག་མི་གེ་ར་གི་དོན་ལུ་ཕན་ཐོགས་པའི་ རྒྱུན་ལམ་ཅིག་འགོ་བཙུགས་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་སྦེ་འགོ་བཙུགས་མི་འདི་གིས་ སྐབས་འབབ་ཀྱི་དུས་ལུ་དང་ ལྷག་པར་དུ་མ་འོངས་པའི་ནང་ ཐིམ་ཕུག་ལུ་བཞུགས་མི་ འབྲུག་མི་ཆེ་འབྲིང་ཆུང་གསུམ་ཡོངས་ལུ་ ཐུགས་སྤྲོའི་ཡུལ་ཅིག་ལུ་འགྱུར་བཅུག་ནི་དང་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་གི་རྒྱུ་ནོར་ངོ་མ་ཅིག་ཨིན་པའི་ ཁག་ཆེ་བའི་མི་རློབས་ཅིག་ཨིན་མི་ འབྲུག་པའི་ན་གཞོན་ཚུ་ལུ་ ལཱ་གཡོག་གི་གོ་སྐབས་སྤྲོད་ནིའི་དོན་ལུ་དང་ མི་དམངས་ལུ་མ་རིག་མུན་པ་བསལ་ནིའི་དོན་ལུ་ཡང་ ག་ཅི་དེ་ཕན་སྦོམ་སྦེ་ར་ཐོགས་ནུག། འཕྲུལ་ཁང་འགོ་བཅུགས་པའི་ ལོ༌དེ༌ནང༌ལུ༌ར༌ སྤྱི༌ཟླ༌ ༣ པའི༌ བདུན༌ཕྲག༌དང༌པ༌ནང༌ལས༌འགོ༌བཟུང་སྟེ་ ལས༌རིམ༌ཚུ༌རྒྱང༌བསྒྲགས༌འབད༌ནི༌ཡང་འགོ༌བཙུགས༌ཏེ༌ རྒྱལ༌ཁབ༌ནང༌རྒྱང༌བསྒྲགས༌འཕྲུལ༌ཁང༌བཞི༌པ༌སྦེ༌ ངོས་འཛིན༌བྱུང༌ནུག། རྒྱང༌བསྒྲགས༌འཕྲུལ་ཁང་དེ༌ནང༌ལས༌ ལས༌རིམ༌ཚུ༌ཡང༌ མང༌ཤོས༌ར༌ ཐུགས༌སྤྲོའི༌ལས༌རིམ༌ཚུ༌དང༌ དེ་གིས་མ་དོ་བའི་ལས་རིམ༌ཚུ་ཡང་ ངག༌རྒྱུན༌ལས༌དར༌འོང༌སྟེ་ཡོད༌པའི༌ སྔར༌སྲོལ༌ལམ༌ལུགས༌ སྤྲོ་བ་ཅན་གྱི་སྲུང༌དང༌གཏམ༌རྒྱུད༌ སྙན༌གྲགས༌ཅན༌གྱི༌ ནང༌འཁོད༌ཀྱི་གཏམ༌རྒྱུད༌ ཞབས༌ཁྲའི་ལས་རིམ་ལ་སོགས་པ་ཚུ༌དང༌ གཞན༌དང༌གཞན༌ཡང༌ལེ༌ཤ༌ར༌ ཐུགས༌སྤྲོའི༌ལས༌རིམ༌སྣ༌ཚོགས༌སྦེ༌ རྒྱང༌བསྒྲགས༌འབད་སྲོལ༌འདུག། ལས་རིམ་ག་དེམ་ཅིག་ སྤྲོ་བ་ཆེ་ཏོག་ཏོ་སྦེ་བཟོ་རུང་ འབྲུག་གི་རྒྱལ་ས་ལྟེ་བ་ཐིམ་ཕུག་ལུ་རྐྱངམ་གཅིག་མ་གཏོགས་ གཞན་མི་རྫོང་ཁག་ནང་ལས་བཞུགས་མི་ མི་སེར་ཚུ་ཞབས་ཏོག་དེ་ཞུ་ནིའི་ གོ་སྐབས་ཐོབ་མ་ཚུགས་པས། དེ་སྦེ་རྒྱང་བསྒྲགས་འབད་མ་ཚུགས་མི་དེ་ཡང་ འཕྲུལ་ཁང་དེ་ཆུང་ཀུ་ཅིག་ལས་མེད་པའི་ཁར་ ཁོང་རའི་དམིགས་གཏད་ར་ ཐིམ་ཕུག་ལུ་རྒྱང་བསྒྲགས་འབད་ནིའི་ དམིགས་པ་བསྐྱེད་དེ་འགོ་བཙུགས་ཡོད་པའི་ཁར་ འབྲུག་ལུ་རྒྱང་བསྒྲགས་ཀྱི་རིམ་ལུགས་ ལག་ལེན་འཐབ་མི་ཡང་ མར་ཉམས་འགྱོ་བའི་དུས་ཚོད་ཁར་ལྷོད་དེ་ཡོད། རྒྱང་བསྒྲགས་འཕྲུལ་ཁང་དེ་ནང་ལས་ ཉིན་བསྟར་བཞིན་ལས་རིམ་ཚུ་ཡང་ དྲོ་པ་ཆུ་ཚོད་ ༩.༣༠ ལས་ ཕྱི་རུ་ཆུ་ཚོད་ ༨ ཚུན་གྱི་རིང་ལུ་ རྒྱང་བསྒྲགས་འབད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། ལས་རིམ་ཚུ་ཡང་དྲོ་པ་ སྙན་པའི་གླུ་དབྱངས་ཀྱི་ལས་རིམ་ཟེར་ སྤྲོ་བ་ཡོད་མི་དང་ལྷག་པར་དུ་ ལས་རིམ་སྙན་གསན་མི་དང་འདོད་ཅན་གྱི་ འབྲུག་པའི་མི་ངོ་ཚུ་ལུ་ བརྒྱུད་འཕྲིན་ཐོགས་ གླུ་གཞས་གདམ་ཁ་རྐྱབ་ནི་དང་ འཐེན་ནི་ལ་སོགས་པའི་ལས་རིམ་ཅིག་ཨིན་མས། བློ་ཟེ་དང་རྩང་མོའི་ལས་རིམ་ཟེར་ འབྲུག་པའི་ལམ་སྲོལ་བདག་འཛིན་འབད་ཐབས་ལུ་ ལས་རིམ་དེ་དམིགས་བསལ་གྱི་ རྒྱང་བསྒྲགས་འབད་དེ་ འབྲུག་པའི་ལམ་སྲོལ་ཧ་གོ་ནི་ལུ་ཕན་ཐོགས་ཡོདཔ་ཨིན། མིཝ་ཟིག་ཕིཝ་ཞཱན་ཟེར་ ཞབས་ཁྲ་སྣ་ཚོགས་རྒྱང་བསྒྲགས་འབད་དེ་ མི་སེར་ཚུ་རྒྱང་བསྒྲགས་ཉན་ནི་ལུ་ སྤྲོ་བ་བསྐྱེད་བཅུག་ནི་དང་ ཨིང་སྐད་ཀྱི་དོན་ལུ་ ཀྲོ་ཀིང་ཀྲུ་མཡེ་བེསཌ་ཕེརེནཌ་ཟེར་ རང་སོའི་ཆ་རོགས་ཚུ་ལུ་ཁ་འཐེན་གཏང་ནིའི་དོན་ལུ་དང་ ཁ་སྐད་་གདམ་ཁའི་རང་དབང་སྤྲོད་ནི་ལུ་དམིགས་ཏེ་ ལས་རིམ་དེ་ཨིང་སྐད་ཀྱི་ཁ་སྐད་ཐོག་ རྒྱང་བསྒྲགས་འབད་སྲོལ་འདུག། ས་རིམ་བྱ་རིམ་ལས་རིམ་ཟེར་ འབྲུག་མི་ཚུའི་བར་ན་ གཅིག་གིས་གཅིག་ངོ་ཤེསཔ་བཟོ་ནི་དང་ མི་སྡེ་མཐུན་འབྲེལ་གོང་འཕེལ་གཏང་ཐབས་ལུ་དམིགས་ཏེ་ རྫོང་ཁ་་ནང་ལུ་སྦེ་བརྒྱུད་འཕྲིན་ཁ་འཐེན་གྱི་ ལས་རིམ་རྒྱང་བསྒྲགས་འབད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། རྒྱང་བསྒྲགས་འཕྲུལ་ཁང་དེ་ནང་ལས་ ལས་རིམ་རྒྱང་བསྒྲགས་འབད་ནི་ལས་ལྷག་པའི་ ཞབས་ཏོག་གཞན་དེང་སང་གི་དུས་ལུ་ ག་ནི་བ་འཇམ་ཏོང་ཏོ་སྦེ་ ལས་རིམ་ཚུ་ཞབས་ཏོག་ལེན་ཚུགས་ཐབས་ལུ་ གློག་རིག་ཡོངས་འབྲེལ་ལག་ལེན་ཐོག་ལས་ ཡང་ན་འགྲུལ་འཕྲིན་ཐོག་ལས་ཡང་གསན་ཚུགས། དེ་མ་ཚད་པའི་ཞབས་ཏོག་ ལས་རིམ་སྣ་ཚོགས་མི་ཡོངས་གྲགས་ཅན་དང་ འབྲུག་ལུ་ཁག་ཆེ་བའི་ས་ཆ་ དེ་ལས་འོས་འབབ་ལྡན་པའི་ནང་འཁོད་གནས་ཚུལ་ཚུ་ ལས་རིམ་སྒྲ་བཟུང་སྟེ་ཡོད་མི་ཚུ་ རྒྱང་བསྒྲགས་འཕྲུལ་ཁང་དེ་གིས་ ཡོངས་འབྲེལ་འཆར་སྒོའི་ནང་ལས་ འཇམ་ཏོང་ཏོ་སྦེ་ཕབ་ལེན་འབད་ཚུགསཔ་བཟོ་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་གིས་མ་དོ་བའི་གཞན་དང་གཞན་གྱི་ལས་རིམ་ སྐབས་འབབ་ཀྱི་ལས་དོན་དང་ལས་འབྲེལ་ཚུ་ རྒྱང་བསྒྲགས་དང་གློག་རིག་ཡོངས་འབྲེལ་ ལྷག་པར་དུ་མི་སྡེ་བརྡ་བརྒྱུད་ཚུ་གེ་ར་ ནང་ལས་འཐོབ་ཚུགསཔ་བཟོ་སྟེ་ཡོད། རྒྱང་བསྒྲགས་འཕྲུལ་ཁང་དེ་ནང་ལས་ གཞན་མི་ཞབས་ཏོག་ཚོང་འབྲེལ་ཁྱབ་བསྒྲགས་དང་ གཞན་མི་དམངས་གསལ་བསྒྲགས་ དེ་ལས་སྤེལ་བསྒྲགས་ལ་སོགས་པ་ཚུ་ གསལ་སྟོན་འབད་དེ་འབྲུག་པའི་མི་ཚུ་དང་ ལྷག་པར་དུ་ཐིམ་ཕུག་ལུ་སྡོད་མི་ཚུ་ རྒྱང་བསྒྲགས་ཉན་ཏེ་ རང་སོའི་དུས་ཚོད་ལེགས་ཤོམ་སྦེ་ ལག་ལེན་འཐབ་ཚུགས་པའི་ཕན་པ་ཚུ་ཡང་ བྱུང་སྟེ་འདུག། རྒྱང་བསྒྲགས་འཕྲུལ་ཁང་འདི་ འབྲུག་གི་རྒྱལ་ས་ལྟེ་བ་ཐིམ་ཕུག་ལུ་རྐྱངམ་གཅིག་མ་གཏོགས་ གཞན་རྫོང་ཁག་ཚུ་ནང་ལྷོད་མ་ཚུགས་རུང་ ད་རེས་ནངས་པའི་དུས་ཚོད་ཁར་ གློག་རིག་ཡོངས་འབྲེལ་དང་ མི་སྡེ་བརྡ་བརྒྱུད་ཚུ་གི་ཐོག་ལས་ རྫོང་ཁག་ཉི་ཤུ་གེ་རའི་ནང་ བྲི་ལྷག་ཤེས་མི་ཚུ་གིས་ མཐུན་རྐྱེན་དེ་ལག་ལེན་འཐབ་ཚུགསཔ་བཟོ་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན། སེན་ཀྲི་ནའེལ་རྒྱང་བསྒྲགས་འཕྲུལ་ཁང་ཐོག་ རྒྱང་བསྒྲགས་ཉན་ནི་དང་འདོད་ཡོད་པ་ཅིན་ མེ་ག་ཧཊས་ ༡༠༡ ཐོག་གསན་ཚུགས་ནི་དང་ ཚོང་འབྲེལ་དང་ཁྱབ་བསྒྲགས་ཀྱི་དོན་ལུ་འབད་བ་ཅིན་ འགྲུལ་འཕྲིན་ཨང་ ༧༧༧༤༧༠༧༤ ནང་འབྲེལ་བ་འཐབ་དགོཔ་ཨིན། དེ་མ་ཚད་རྒྱང་བསྒྲགས་འཕྲུལ་ཁང་དེ་གི་ ཡོངས་འབྲེལ་འཆར་སྒོ་དང་ གཞན་དེང་སང་གི་ རྒྱུན་ལམ་མི་སྡེ་བརྡ་བརྒྱུད་ ཊུའི་ཊར་དང་ ཕེས་བྷུག་གི་ངོ་ཤོག་ལ་སོགས་པ་ཚུ་ནང་འབྱོན་པ་ཅིན་ ཁ་གསལ་ཏོག་ཏོ་སྦེ་ཧ་གོ་ཚུགས། དང་ཕུ་བཟུམ་སྦེ་ རླུང་འཕྲིན་སྙན་སྒྲོམ་ཚུ་འབག་སྟེ་འགྱོ་དགོཔ་མེད་པར་ ག་ཅི་དེ་སྟབས་བདེ་ཏོག་ཏོ་སྦེ་ གློག་རིག་ཡོངས་འབྲེལ་ལག་ལེན་ཐོག་ རྒྱང་བསྒྲགས་འཕྲུལ་ཁང་གི་ ཡོངས་འབྲེལ་འཆར་སྒོ་ནང་ལས་ཡང་ དངོས་མཐོང་སྦེ་ཞབས་ཏོག་སྤྱོད་ཚུགས་ནི་དང་ ལྷག་པར་དུ་འགྲུལ་འཕྲིན་ག་བཟུམ་ཡོད་རུང་ ཞབས་ཏོག་སྤྱོད་ཚུགསཔ་ཨིན། ཧེ་མ་འགོ་བཙུགས་པའི་སྐབས་སུ་ རྒྱང་བསྒྲགས་འཕྲུལ་ཁང་འདི་ ག་ཅི་དེ་ལེགས་ཤོམ་སོང་ཡོད་རུང་ ད་རེས་ནངས་པའི་དུས་ལུ་ ཐུགས་སྤྲོའི་རྒྱུན་ལམ་མ་འདྲཝ་ལེ་ཤ་སྦེ་ ཐོན་ཡོདཔ་ལས་བརྟེན་ ལེགས་ཤོམ་སྦེ་གོ་བ་སྤྲོད་ཚུགས་ནི་ལུ་ ལ་ཁག་ཅིག་ལུ་གྱུར་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། ཁུངས་གཏུག། Retrieved from: http://www.centennialradio.com Retrieved from: http://www.listenonlineradio.com/bhutan/centennial-radio-101-fm འབྲུག་གི་ལས་སྡེ་དང་ཡིག་ཚང་། ༉ ཡིག་སྦྱོར་གྱི་ཐོག་ལུ་ མ་རིག་མུན་པ་གསལ་བའི་ཁར་ འཛམ་བུ་གླིང་གཅིག་གི་མི་ཚུའི་བར་ན་ གོ་བ་སྤེལ་ནི་དང་བརྡ་དོན་སྤྲོད་ལེན་འབད་ཚུགས་པའི་ནུས་པ་ཡོད་མི་ ཀུན་གསལ་འདི་དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་མི་སེར་མང་ཤོས་ར་ རང་སོའི་མཐའ་འཁོར་གྱི་སྐོར་ལས་གསལ་ཏོག་ཏོག་བཟོ་མི་ འབྲུག་ལུ་གསར་ཤོག་རྙིང་ཤོས་ཅིག་དང་ འབྲུག་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་གསར་ཤོག་ཨིན་པའི་ཁར་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ར་གསར་ཤོག་གཅིག་ར་ཨིན། (Lily Wangchuk, 2017, p72). འབྲུག་ལུ་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༦ ཚུན་ གསར་ཤོག་ཡོད་རུང་མེད་རུང་ ཀུན་གསལ་གཅིག་ལས་ལྷག་གཞན་མ་སྡོད་པས། འབྲུག་གཞུང་གི་བརྒྱ་ཆ་ ༥༡ རང་དབང་ཡོདཔ་དང་ གཞན་ལྷག་ལུས་བརྒྱ་ཆ་ ༤༩ དེ་ མི་མང་གི་དབང་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་གཞི་བཙུགས་ཡོད་པའི་ གསར་ཤོག་ལེ་ཤ་ཅིག་གི་སླ་ལས་ ཀུན་གསལ་འདི་ རྫོང་ཁ་དང་ཨིང་སྐད་གཉིས་ཆ་རའི་ནང་ རེས་གཟའ་མིག་དམར་ལས་ཉི་མ་ཚུན་ཚོད་ འབྲི་སྲོལ་ཡོད་པའི་གཞུང་གི་དབང་བའི་ལས་འཛིན་ཅིག་ཨིན། བདུན་ཕྲག་གཅིག་ནང་ དཔྱ་སྙོམས་ལུ་ ལྷག་མི་བསྡོམས་ ༡,༣༠,༠༠༠ དེ་ཅིག་གི་དོན་ལུ་ ཀུན་གསལ་འདྲ་ ༡༥༠༠༠ དེ་ཅིག་ པར་སྐྲུན་འབད་དེ་ ཀྲམ་སྤེལ་འབད་མི་ཚུ་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་འཁོད་ རྫོང་ཁག་ཉི་ཤུ་གེ་རའི་ཡིག་ཚང་དང་སློབ་གྲྭ་ཚུ་ནང་ དེ་མ་ཡིན་པའི་ཚོང་སྒྱུར་ངོ་ཚབ་ཚུ་ལས་འཐོབ་ཚུགས། རྒྱལ་ཁབ་ཡར་རྒྱས་ཀྱི་འགྱུར་བ་དང་བསྟུན་ འཕྲུལ་ཆས་མ་འདྲཝ་དང་ མི་རིག་པ་ཅན་ལེ་ཤ་འཐོན་མི་དང་འབྲེལ་ ཀུན་གསལ་འདི་ཡང་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༦༧ ལུ་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་འཁོད་ཀྱི་ རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་སྙན་ཞུ་འབད་མིའི་གསར་ཤོག་ཅིག་སྦེ་འགོ་བཙུགས་ནུག། (Karma Phuntsho, 2013, p594) དེ་ལས་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༤ ནང་ པར་འཕྲུལ་གྱི་འཕྲུལ་ཆས་གཅིག་ཡང་ རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཁབ་ལས་ ནང་འདྲེན་འབད་དེ་ ཐིམ་ཕུག་ལུ་བཙུགས་ནུག། ཡུན་མ་རིངམ་ཅིག་གི་རྒྱབ་ལས་ ཇ་པཱན་གཞུང་གི་འཕྲུལ་རིགཔ་ཚུ་གིས་ རྫོང་ཁ་ཡིག་སྒྲོམ་བཟོ་བའི་ཤུལ་ལུ་ གནས་ཚུལ་ཚུ་རྫོང་ཁ་ནང་ཡང་ སྙན་ཞུ་འབད་ནིའི་རིམ་ལུགས་འགོ་བཙུགས་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༦ ནང་ བརྒྱུད་འབྲེལ་ལྷན་ཁག་གི་འོག་ལུ་ཡོད་པའི་ བརྡ་དོན་ལས་ཁུངས་ཀྱི་ བསྒྱུར་བཅོས་འབད་དེ་གསར་ཤོག་དེ་ བདུན་ཕྲག་གཅིག་ནང་ཚར་གཅིག་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་གསར་ཤོག་གཅིག་སྦེ་ པར་སྐྲུན་འབད་ནི་འགོ་བཙུགས་ནུག། ས་གནས་ཡུ་ཨེས་ཨེ་ལུ་ཆགས་ཡོད་པའི་ ཀོ་ལོམ་བེ་ཡ་མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ་ནང་ལས་ བརྒྱུད་འབྲེལ་གྱི་ཆོས་ཚན་ནང་ གཙུག་ལག་ཤེས་ཚད་ལྡན་མི་ ཀུན་ལེགས་རྡོ་རྗེ་གིས་ཀུན་གསལ་ལས་འཛིན་གྱི་ ཞུན་དག་པ་སྦེ་སྡོད་ཡོདཔ་མ་ཚད་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༦ ལས་ ༢༠༠༦ ཚུན་ ཞུན་དག་པ་གཙོ་འཛིན་དང་འཛིན་སྐྱོང་མདོ་ཆེན་གྱི་ འགན་ཁུར་འབག་སྟེ་བཞུགས་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༨ ནང་ ཀུན་གསལ་གྱིས་ རྫོང་ཁ་ ཨིང་སྐད་དང་ལྷོ་མཚམས་ཁ་སྐད་ནང་སྦེ་ བདུན་ཕྲག་གཅིག་ནང་འདྲ་ ༡༢,༥༠༠་ དེ་ཅིག་བཀྲམ་སྤེལ་འབད་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༢ ནང་ འབྲུག་ལུ་བརྡ་བརྒྱུད་དེ་ཁྱད་རིག་ཅན་གྱི་སྒོལས་ གོང་འཕེལ་གཏང་ནིའི་དོན་ལུ་ ཀུན་གསལ་དེ་གཞུང་གི་དབང་བའི་ལས་སྡེ་ལས་ རང་སྐྱོང་ལས་འཛིན་ཅིག་སྦེ་བཟོ་གནང་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༨ ལས་འགོ་བཟུང་ གཞུང་ལས་ལྷན་ཐབས་མ་དངུལ་ གནང་ནི་དེ་ཡང་མཚམས་འཇོག་འབད་ནུག། ད་རེས་ནངས་པའི་དུས་ལུ་ གསར་ཤོག་དེ་ལུ་ལྷན་ཐབས་མ་དངུལ་འདི་ ཚོང་སྒྱུར་གྱི་དོན་ལས་པར་སྐྲུན་འབད་མི་དང་ ཁྱབ་བསྒྲགས་ལ་སོགས་པ་ཚུ་ལས་བཟོཝ་ཨིན། སྤྱི་ལོ་༡༩༩༦ ནང་རྫོང་ཁ་ཀུན་གསལ་གསར་ཤོག་ནང་ ཤོག་གྲངས་ ༡༢ ཡོད་ས་ལས་ ཤོག་གྲངས་ ༡༦ དང་ཨིང་སྐད་གསར་ཤོག་ ཤོག་གྲངས་ ༡༢ ལས་ ༢༠ ལུ་ཡར་སེང་འབད་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༥ ལུ་ ཀུན་གསལ་གྱི་ བདུན་ཕྲག་གཅིག་ནང་ ཤོག་གྲངས་ ༡༢ སྦེ་ རེས་གཟའ་ཕུརཔ་དང་ཉིམ་གཉིས་ ཚར་གཉིས་པར་སྐྲུན་འབད་ནི་འགོ་བཙུགས་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༦ ལུ་ རེས་གཟའ་ཕུརཔ་ལུ་པར་སྐྲུན་འབད་མི་གསར་ཤོག་དེ་ ཤོགས་གྲངས་ ༡༤ ལུ་ཡར་སེང་འབད་ཡོདཔ་མ་ཚད་ རེས་གཟའ་ཉི་མའི་གསར་ཤོག་དེ་ ཤོག་གྲངས་་༡༨ ལུ་ཡར་སེང་འབད་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༩ ནང་ ཡོངས་འབྲེལ་འགོ་དང་པ་ལྷོདཔ་ད་འབྲེལ་ ཀུན་གསལ་གསར་ཤོག་དེ་ཡང་ ཡོངས་འབྲེལ་ཐོག་རྩོམ་སྒྲིག་འབད་དེ་ ཀུན་གསལ་ཨོན་ལཱན་ཟེར་མིང་བཏགས་པའི་ཤུལ་ བཀྲམ་སྤེལ་འབད་ནི་འགོ་བཙུགས་པའི་ཤུལ་ལུ་ འབྲུག་ལུ་མིང་གཏམ་འཐོན་ནི་འགོ་བཙུགས་ཡོདཔ་མ་ཚད་ ཡོངས་འབྲེལ་ཐོག་གྲོས་གནས་ཚུ་ནང་ཡང་ མིང་གཏམ་འཐོན་ནི་འགོ་བཙུགས་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༡ སྤྱི་ཟླ་ ༤ པའི་ སྤྱི་ཚེས་ ༡༨ ལུ་ ཀུན་གསལ་ཨོན་ལཱན་དེ་ འབྲུག་ལུ་ཡོངས་འབྲེལ་ཐོག་ པར་སྐྲུན་འབད་བའི་གསར་ཤོག་འགོ་ཐོག་ཨིན། ཡོངས་འབྲེལ་འཆར་སྒོ་དང་ པར་སྐྲུན་རིམ་ལུགས་འགོ་ཐོག་གསར་བཟོ་འབད་མི་ ནིལ་ཧར་དྲི་གཱན་ ཐཡེ་ལེནྡ་གཞུང་གི་ ཨིང་སྐད་གསར་ཤོག་ད་ནེ་ཤཱན་ཟེར་མི་གི་ ཡོངས་འབྲེལ་འཛིན་སྐྱོང་པ་སྦེ་སྡོད་མི་ གཅིག་གིས་བཟོ་ནུག། ཁོ་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༡ ལུ་འབྲུག་ལུ་འོངས་ཏེ་ ཀུན་གསལ་གྱི་ཡོངས་འབྲེལ་འཛིན་སྐྱོང་པ་གསརཔ་ བཙན་སྐྱོགས་ཚེ་རིང་དང་ ནང་དོན་འཛིན་སྐྱོང་འབད་ནིའི་ལམ་ལུགས་བཟོ་ནི་དང་ འབྲེལ་མཐུན་བཟོ་ནིའི་དོན་ལུ་ ལཱ་གཅིག་ཁར་འབད་ནུག། ནང་དོན་འཛིན་སྐྱོང་ལམ་ལུགས་དེ་གིས་ གནས་ཚུལ་སྙན་ཞུ་འབད་མི་ཚུ་ལུ་ ཡོངས་འབྲེལ་ཐོག་གནས་ཚུལ་བྱིན་ནི་དང་པར་སྐྲུན་འབད་ནི་ལུ་ ཕན་ཐོག་སྦོམ་བྱུང་ཡོདཔ་ཨིན། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༦ ལུ་ ཡོངས་འབྲེལ་ཐོག་ཀུན་གསལ་ཐོབ་ཚུགསཔ་བཟོ་བའི་ཤུལ་ལུ་ ཉིན་བསྟར་བཞིན་ མི་ངོ་ ༣༠༠༠ དེ་ཅིག་གིས་བལྟ་དོ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ ཐོ་བཀོད་འབད་ཡོད་པའི་འཐུས་མི་ ༡༥༠༠༠ ལྷགཔ་ཅིག་སྡོད་ནུག། ཀུན་གསལ་ལས་འཛིན་གྱི་ ཡོངས་འབྲེལ་འཆར་སྒོའི་ནང་འབད་བ་ཅིན་ གསར་ཤོག་དེ་ཡང་ ཐིམ་ཕུག་དང་བཀྲིས་སྒང་བཀང་ལུང་ལུ་སྦེ་ དཔེ་སྐྲུན་འབད་དོ་ཡོདཔ་ལས་ རྫོང་ཁག་ཉི་ཤུ་ཆ་མཉམ་ནང་ དཔེ་སྐྲུན་འབད་བའི་ཉིནམ་དེ་ནང་ར་ འཐོབ་ཚུགསཔ་འགྱོ་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན། ཀུན་གསལ་ལས་འཛིན་ནང་ ཞུན་དག་པ་གཙོ་བོ་གི་འགོ་འཛིན་ཐོག་ རྫོང་ཁའི་ཁ་སྐད་ཀྱི་དོན་ལུ་ཞུན་དག་འབད་མི་གཅིག་དང་ གནས་ཚུལ་ཞུན་དག་པ འཛིན་སྐྱོང་ཞུན་དག་པ་ གནས་ཚུལ་བསྡུ་ལེན་པ་གཙོ་འཛིན་དང་ གནས་ཚུལ་སྙན་ཞུ་འབད་མིའི་ཡིག་ཚང་ བཀྲིས་སྒང་ ཕུན་ཚོགས་གླིང་ གཞལ་སྒང་དང་ བུམ་ཐང་ དེ་ལས་ཐིམ་ཕུག་ལུ་ཡོད་པའི་གནས་ཚུལ་སྙན་ཞུ་འབད་མི་ཚུ་ཨིན། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༦ ནང་ཀུན་གསལ་ལས་འཛིན་གྱི་ བགོ་བཤའ་ ༢༤༥༠༠༠ དེ་ཅིག་ དངུལ་ཀྲམ་ ༡༠༠ དེ་ཅིག་སྦེ་ བཙོང་ལོག་རྐྱབ་ནིའི་གོ་སྐབས་ཐོབ་ནུག། དེ་གིས་སྦེ་བརྒྱ་ཆ་ ༤༩ དེ་ མི་སེར་ལུ་བཙོང་ཡོདཔ་བཞིན་ ལྷག་ལུས་བརྒྱ་ཆ་ ༥༡ དེ་གཞུང་གི་དབང་འཛིན་ཐོག་བཞག་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༧ སྤྱི་ཟླ་ལྔ་པའི་ནང་ ཀུན་གསལ་ལས་འཛིན་གྱི་ བགོ་བཤའ་འཆང་མི་ཚུ་དང་ འགོ་ཐོག་ལོ་བསྟར་ སྤྱིར་བཏང་ཞལ་འཛོམས་འཚོགས་ནུག། བགོ་བཤའ་འཆང་མི་ལས་ འཐུས་མི་གཉིས་དེ་ འཐུས་མི་ལྔ་འབད་མི་ བཀོད་ཚོགས་མདོ་ཆེན་བཙག་འཐུ་འབད་དོ་ཡོདཔ་ད་ གཞན་འཐུས་མི་གསུམ་འདི་གཞུང་གིས་ བཙག་འཐུ་འབདཝ་ཨིན། ཀུན་གསལ་གསར་ཤོག་ཐོག་ གནས་ཚུལ་དབྱེ་བ་མ་འདྲཝ་སྦེ་བསྡུ་ལེན་འབདཝ་མ་ཚད་ མི་ཚུ་ལུ་རང་རྐྱང་གི་བསམ་འཆར་ཚུ་བྲི་ནིའི་གོ་སྐབས་ཡང་བྱིན་དོ་ཡོད་མི་དེ་གིས་ འབྲུག་ནང་འཁོད་དང་ འཛམ་གླིང་ནང་ག་ཅི་ར་འབད་དོ་ག་ གནས་ཚུལ་གསལ་བཤད་དེ་ འབྲུག་པའི་མི་སེར་མང་རབས་ཅིག་ རང་གི་མཐའ་འཁོར་ལུ་ག་ཅི་ར་འབདཝ་ཨིན་ན་ ཤེས་ཚུགསཔ་བཟོཝ་མ་ཚད་ རང་རྐྱང་གི་བསམ་འཆར་བྲི་བཅུག་མི་ལུ་བལྟ་བ་ཅིན་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ཉེ་རིང་མེད་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཨིན་པའི་རྟགས་སྟོན་མས། དེ་མ་ཚད་ཚོང་བསྒྲགས་དང་ཁྱབ་བསྒྲགས་སོགས་བྱིན་ཏེ་ ཕན་ཚུན་གཉིས་ཆ་ར་ལུ་ཕན་ཐོགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། ཀུན་གསལ་གསར་ཤོག་ལས་བརྟེན་མི་སྟོང་ཕྲག་ལས་ལྷག་སྟེ་ ཕན་པ་སྦོམ་སྦེ་ར་བྱུང་ཡོདཔ་མ་ཚད་ ད་རེས་ཀྱི་དུས་ལུ་ ན་གཞོན་ཚུ་ལུ་ཤེས་ཡོན་དང་ ཆ་བཞག་ཚུགས་པའི་ཁར་ བློ་གཏད་ཅན་གྱི་བརྡ་རྒྱུད་ཅིག་ཨིན། གསར་ཤོག་དེ་གི་གནས་ཚུལ་བསྡུ་ལེན་འབད་བའི་སྐབས་ མཉམ་ཆུང་དང་ཕྱུགཔོ་གི་བར་ན་ ཉེ་རིང་མེད་པར་ག་ཅི་དེ་ ལེགས་ཤོམ་དང་གསལ་ཏོག་ཏོ་ ལྷག་པར་དུ་དྲང་བདེན་གྱི་སྒོ་ལས་ བསྡུ་སྒྲིག་འབད་དེ་གོ་བ་སྤེལཝ་ཨིན། རྒྱལ་ཁབ་ཡར་རྒྱས་མ་འགྱོ་བའི་སྔ་གོང་ལུ་ རྒྱང་བསྒྲགས་འཕྲུལ་ཁང་དང་ གསར་ཤོག་ཚུ་གིས་ རང་སོའི་མཐའ་འཁོར་ལུ་ག་ཅི་ར་འབདཝ་ཨིན་ན་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་གནས་ཚད་ག་དེམ་ཅིག་ལུ་ལྷོད་དེ་ཡོདཔ་ཨིན་ན་ འབད་བཏུབ་དང་མ་བཏུབ་ག་ར་བཤད་དེ་ ག་ཅི་དེ་ལེགས་ཤོམ་སོང་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན། ཁུངས་གཏུག། Phuntsho, K. (2013). History of Bhutan. Random House Publishers India Private Limited. Wangchuk, L. (2017). Facts about Bhutan the Land of Thunder Dragon, KMT Publishers. Retrieved from: http://kuenselonline.com/category/news/ Retrieved from: https://en.m.wikipedia.org/wiki/kuensel འབྲུག་གི་ལས་སྡེ་དང་ཡིག་ཚང་། གསར་ཤོག་དེ་གིས་ཡོངས་འབྲེལ་འཆར་སྒོ་དང་འཁྲིལ་བ་ཅིན་ ད་བུཊ་ནིསི (The Bhutanese) འདི་ འབྲུག་ལུ་ གཞི་བཙུགས་འབད་ཡོད་པའི་ཞིབ་དཔྱད་ཀྱི་གནས་ཚུལ་བསྡུ་ལེན་པ་ བསྟན་འཛིན་ལམ་བཟང་ཀྱིས་ འགོ་བཙུགས་ཡོད་པའི་སྒེར་གྱི་གསར་ཤོག་ཅིག་ཨིན། གསར་ཤོག་དེ་ཡང་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༢ སྤྱི་ཟླ་ ༢ པའི་ཚེས་ ༢༡ ལུ་ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་ལྔ་པ་ མི་སེར་གྱི་རྒྱལཔོ་མཆོག་གི་འཁྲུངས་སྐར་དུས་སྟོན་དང་འབྲེལ་ཏེ་ མི་དབང་མཆོག་ལུ་བཀའ་དྲིན་བསམ་ནི་དང་ ཧིང་གི་་གདིང་ལས་བཀྲི་ཤིས་ལེགས་སྨོན་ཕུལ་བའི་རྟེན་འབྲེལ་ལུ་ གཞི་བཙུགས་འབད་ཡོདཔ་ཨིན། གསར་ཤོག་འདི་གིས་ འགོ་བཙུགས་པའི་སྐབས་བདུན་རིམ་བཞིན་དུ་ རེས་གཟའ་ཕུརཔ་དང་ཉིམ་ལུ་ པར་སྐྲུན་འབད་དེ་བཀྲམ་སྤེལ་འབད་སྲོལ་ཡོད་རུང་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༣ ལས་འགོ་བཟུང་ བདུན་ཕྲག་གཅིག་ནང་ ཚར་གཅིག་པར་སྐྲུན་འབད་ནི་ལུ་དམིགས་པ་བསྐྱེད་དེ་ ཨ་རྟག་ར་རེས་གཟའ་ཉིམ་པར་སྐྲུན་འབད་ནི་འགོ་བཙུགས་ནུག། གསར་ཤོག་འདི་གིས་ ཨིང་སྐད་རྐྱངམ་གཅིག་ལུ་གཙོ་བོར་མ་སྟོན་པར་ འབྲུག་གི་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་སྐད་ཡིག་རྫོང་ཁ་ཡང་ འདྲ་མཉམ་སྦེ་ གལ་ཅན་ཨིན་པའི་རྟགས་སྟོན་ཏེ་ གསར་ཤོག་དེ་རྫོང་ཁ་དང་ཨིང་སྐད་གཉིས་ཆ་རའི་ནང་བྲིས་ཏེ་ པར་སྐྲུན་འབད་ནི་འགོ་བཙུགས་ཡོདཔ་ཨིན། གསར་ཤོག་འདི་གིས་ སྤྱིར་བཏང་ཉིན་བསྟར་གྱི་གནས་ཚུལ་ དམངས་གཙོའི་གཞུང་དང་འབྲེལ་བའི་གནས་ཚུལ་ ཚོང་འབྲེལ་དང་འབྲེལ་བའི་གནས་ཚུལ་ ཁྲོམ་སྡེ་ཚུ་དང་འབྲེལ་བའི་གནས་ཚུལ་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་དང་འབྲེལ་བའི་གནས་ཚུལ་ ཞུན་དག་པའི་འཆར་རྩོམ་ མི་རང་སོའི་འཆར་སྣང་གི་རྩོམ་ རྒྱལ་ཡོངས་དང་རྒྱལ་སྤྱིའི་གནས་ཚུལ་ཚུ་དང་ ལྷག་པར་དུ་ཚོང་བསྒྲགས་དང་ཁྱབ་བསྒྲགས་ལ་སོགས་པ་ཚུ་ཡང་ ཤོག་ཀུ་དང་ ཡོངས་འབྲེལ་གཉིས་ཆ་རའི་་ཐོག་ལུ་པར་སྐྲུན་དང་དཔེ་སྐྲུན་འབད་དེ་ འབྲུག་མི་ཚུ་གི་དོན་ལུ་དང་ ལྷག་པར་དུ་ཕྱིའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་མི་ཚུ་གི་དོན་ལུ་ ཞབས་ཏོག་མ་འདྲཝ་སྦེ་བྱིན་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིན། གསར་ཤོག་འདི་གི་ཡིག་ཚང་གིས་ མི་སྡེ་ལུ་གནས་ཚུལ་ག་དེ་མགྱོགས་མགྱོགས་སྦེ་་བྱིན་ནི་ལུ་ གཙོ་བོར་བཏོན་དོ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ མི་སྡེ་གོང་འཕེལ་གྱི་དོན་ལུ་དམིགས་པ་བསྐྱེད་དེ་ལཱ་འབདཝ་ཨིན་མས། ཡིག་ཚང་འདི་གིས་ ཤོག་ཀུ་གི་ཐོག་ལུ་རྐྱངམ་གཅིག་མེན་པར་ ཡོངས་འབྲེལ་འཆར་སྒོ་དང་ མི་སྡེ་བརྡ་བརྒྱུད་ལ་སོགས་པ་ཚུ་ནང་ཡང་ རྒྱལ་ཡོངས་དང་རྒྱལ་སྤྱིའི་གནས་ཚུལ་ཚུ་ ཐོབ་ཚུགསཔ་བཟོ་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན། ལྷག་པར་དུ་ ད་རེས་ནང་པའི་དུས་སྐབས་ལུ་ མི་སྡེ་བརྡ་བརྒྱུད་ཀྱི་རིམ་ལུགས་མ་འདྲཝ་ཚུ་ནང་ གཞུང་གིས་དབང་བའི་གསར་ཤོག་ ཀུན་གསལ་གྱི་འོག་ལས་ར་ ད་བུཊ་ནིསི་འདི་ ཡོངས་གྲགས་ཐོན་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་སྦེ་ཡོངས་གྲགས་འགྱོ་དགོ་མི་འདི་ཡང་ འབྲུག་ལུ་རྫོང་ཁག་ཉི་ཤུ་ ག་རའི་སྐོར་ལས་གནས་ཚུལ་ཚུ་དུས་ཚོད་ཁར་ བྱིན་ནི་དེ་གིས་དང་ འབྲུག་གི་རྒྱལ་ས་ལྟེ་བ་ཐིམ་ཕུག་ལུ་ག་ཅི་དཀའ་ངལ་འཐོནམ་ཅིག་ ཡུན་མ་རིང་པར་མི་སྡེ་བརྡ་བརྒྱུད་ ཕེསི་བྷུག་ ཊུའི་ཊར་ལ་སོགས་པ་ཚུ་ནང་གནས་ཚུལ་ཚུ་ དཔེ་སྐྲུན་འབདཝ་ལས་བརྟེན་ཏེ་ཨིན། དུས་ཚོད་ད་རེས་བཟུམ་ཅིག་ནང་འབད་རུང་ གསར་ཤོག་ཉོ་བར་འགྱོ་མ་དགོ་པར་ འགྲུལ་འཕྲིན་དང་ཡོངས་འབྲེལ་རིམ་ལུགས་ཐོག་ལས་ ཞབས་ཏོག་སྤྱོད་ཚུགསཔ་བཟོ་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན། གསར་ཤོག་འདི་གིས་ གནས་ཚུལ་ཚུ་ཡང་ རྒྱལ་ཡོངས་དང་རྒྱལ་སྤྱི་གི་དབྱེ་ཁག་གཉིས་དང་ ལྷག་པར་དུ་ ཚོང་དང་ཁྲིམས་་འབྲེལ་གྱི་གནས་ཚུལ་ སྲིད་དོན་དང་འབྲེལ་བའི་གནས་ཚུལ་ གཟུགས་ཁམས་དང་སེམས་ཁམས་འབྲེལ་བའི་གནས་ཚུལ་ ཤེས་རིག་དང་རང་བཞིན་གནས་སྟངས་ ན་གཞོན་དང་ཨམ་སྲུ་ དེ་ལས་རྩེད་རིགས་དང་ རང་སོའི་བསམ་འཆར་བཀོད་ནི། ཞུན་དག་པའི་འཆར་རྩོམ་ལ་སོགས་པའི་དབྱེ་བ་ལེ་ཤ་ཅིག་བསྡུ་སྒྲིག་འབད་དེ་ གསར་ཤོག་ནང་པར་སྐྲུན་འབད་དེ་བཀྲམ་སྤེལ་འབདཝ་མ་ཚད་ ཡོངས་འབྲེལ་དང་མི་སྡེ་བརྡ་བརྒྱུད་ལ་སོགས་པ་ཚུ་གི་ཐོག་ལས་ཡང་ གནས་ཚུལ་ཚུ་བཀྲམ་སྤེལ་འབདཝ་ཨིན། ཡིག་ཚང་འདི་ གནས་ཚུལ་བསྡུ་ལེན་པ་དང་ཞུན་དག་པ་ དེ་ལས་ ན་གཞོན་སྡེ་ཚན་གཅིག་གིས་འཛིན་སྐྱོང་འབད་དེ་ འབྲུག་ལུ་གནམ་མེད་ས་མེད་ཡོངས་གྲགས་ཅན་གྱི་གསར་ཤོག་ཅིག་ལུ་གྱུར་ཡོདཔ་ལས་ ད་རེས་ད་བུཊ་ནིསི་གི་ཞབས་ཏོག་ལེན་མི་ མི་སྡེ་བརྡ་བརྒྱུད་ཀྱི་རིམ་ལུགས་ ཕེསི་བྷུག་ནང་མི་ངོ་ཡོངས་བསྡོམས་ ༡༤༩,༡༨༥ དང་ ཊུའི་ཊར་ནང་ ༣༧,༠༠༠ དེ་ཅིག་ཡོདཔ་ལས་ འབྲུག་མི་ཚུ་དང་ ལྷག་པར་དུ་རྒྱལ་སྤྱའི་མི་སེར་ཚུ་ལུ་ གནས་ཚུལ་བརྡ་སྤྲོད་འབད་ནི་ལུ་ གནམ་མེད་ས་མེད་ཕན་ཐོག་སྟེ་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། སྒེར་གྱི་དབང་བའི་ཡིག་ཚང་འདི་བཟུམ་ཅིག་གཞི་བཙུགས་འབད་མི་ལུ་བརྟེན་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ ན་གཞོན་ལཱ་གཡོག་མེད་པའི་དཀའ་ངལ་བསལ་ནི་དང་ ན་གཞོན་ཚུ་ལུ་གོ་སྐབས་སྤྲོད་དེ་ཉམས་མྱོང་དང་ཡོན་ཏན་ཚུ་ གོང་ཕེལ་གཏང་ནི་དང་ ལྷག་པར་དུ་ འབྲུག་པའི་མི་ཚུ་ལུ་ རང་གི་མཐའ་འཁོར་ལུ་ག་ཅི་ར་འབད་དོ་ག་དང་ འཛམ་གླིང་ནང་ལུ་འགྱུར་བ་དང་དཀའ་ངལ་ག་ཅི་ར་བྱུང་ཡོདཔ་ཨིན་ན་ཚུ་ ཁ་གསལ་སྦེ་གོ་བ་བརྡ་སྤྲོད་འབད་མི་ བརྡ་བརྒྱུད་ཀྱི་ལས་ཁང་ཅིག་ཨིན། རྒྱལ་ཁབ་ཡར་ཀྱི་འགྱུར་བ་དང་བབསྟུན་ གསར་ཤོག་ཚུ་པར་སྐྲུན་དང་དཔེ་སྐྲུན་འབད་དེ་ བཀྲམ་སྤེལ་འབད་ཚུགས་ནི་ལུ་ ལཱ་ཁག་ཡོད་རུང་ད་རེས་ཀྱི་བར་ལུ་ཡང་ དཀའ་ངལ་ག་ནི་ཡང་མེད་པར་ གསར་ཤོག་ཚུ་བཀྲམ་སྤེལ་འབད་བའི་བསྒང་ར་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ལས་ཡང་ལྷག་སྟེ་ཞབས་ཏོག་ཚུ་ ཡོངས་འབྲེལ་གྱི་ཐོག་ལས་ རིམ་ལུགས་མ་འདྲཝ་ཚུ་བཟོ་སྟེ་ བཀྲམ་སྤེལ་འབད་དོ་ཡོདཔ་ལས་ གནས་ཚུལ་བརྡ་སྤྲོད་མི་ཚུགས་ནི་གི་ཉེན་ཁ་མེདཔ་ཨིན། གསར་ཤོག་འདི་ ་སྒེར་གྱི་དབང་བའི་ཡིག་ཚང་ཅིག་ཨིན་རུང་ གནས་ཚུལ་ཚུ་དུས་ཚོད་ཁར་འཐོབ་ནི་འདི་གིས་ འབྲུག་པའི་མི་སེར་ཚུ་གི་ཁ་ཐུག་ལས་འབད་རུང་ རྒྱབ་སྐྱོར་ག་དེ་དྲག་དྲག་འབད་མི་ལུ་བརྟེན་ ག་ཅི་དེ་ལེགས་ཤོམ་འགྱོ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། ད་རེས་ནངས་པའི་དུས་ལུ་ སྒེར་གྱི་གསར་ཤོག་གཞན་ཚུ་ གཞི་བཙུགས་འབད་ཚུགས་རུང་ ཡུན་བརྟན་སྦེ་གནས་མ་ཚུགས་པར་ སྒོ་བསྡམ་དགོཔ་ཡང་ཐོན་ཡོད་རུང་ ད་བུཊ་ནིསི་འདི་ དུས་དང་བསྟུན་པའི་རིམ་ལུགས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་བཙུགས་ཏེ་ དེ་ཁར་ལཱ་འབད་མི་གནས་ཚུལ་བསྡུ་ལེན་པ་ཚུ་ཡང་ ག་ཅི་དེ་རིག་པ་ཅན་དང་ མི་སྡེ་ནང་དྲང་པོའི་སྒོ་ལས་ ཕྱག་ཞུ་མི་ཙང་ཙ་ཡོདཔ་ཨིན། ཁུངས་གཏུག། Retrieved from: https://thebhutanese.bt/ Retrieved from: https://en.m.wikipedia.org/wiki/The_Bhutanese འབྲུག་གི་ལས་སྡེ་དང་ཡིག་ཚང་། ༉ སྐུ་གཟུགས་ཨེཕེ་ཨེམ་འདི་ འབྲུག་གི་རྒྱལ་ས་ལྟེ་བ་ཐིམ་ཕུག་ཆུ་བར་ཆུ་ལུ་ཆགས་ཡོད་མི་ ན་གཞོན་དང་འབྲེལ་བའི་རྒྱང་བསྒྲགས་འཕྲུལ་ཁང་ཅིག་ཨིན། ཡིག་ཚང་དེ་ མི་དབང་མངའ་བདག་རིན་པོ་ཆེའི་ཡིག་ཚང་གི་ལས་འགུལ་ཅིག་སྦེ་གཞི་བཙུགས་འབད་བའི་་ཤུལ་ལུ་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༦ སྤྱི་ཟླ་ ༩ པའི་སྤྱི་ཚེས་ ༢༦ ལུ་ རྒྱང་བསྒྲགས་འབད་ནིའི་འགོ་འབྱེད་འབད་དེ་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༧ སྤྱི་ཟླ་ ༨ པའི་ སྤྱི་ཚེས་ ༢༡ ལུ་ རྒྱང་བསྒྲགས་གི་ལས་རིམ་དེ་ རྫོང་ཁ་དང་ཨིང་སྐད་གཉིས་ཆ་རའི་ཐོག་ལས་ གཏང་ནི་འགོ་བཙུགས་ནུག། ཡིག་ཚང་དེ་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ཡོད་མི་རྒྱང་བསྒྲགས་འཕྲུལ་ཁང་སྦོམ་ཤོས་ཀྱི་གྲས་ཁར་ཚུད་པའི་ཁར་ དེ་ནང་ལས་ རྒྱང་བསྒྲགས་འབད་མི་ལས་རིམ་ཚུ་ཡང་ འབྲུག་གི་རྫོང་ཁག་ཉི་ཤུ་དང་ གཞན་ལྷོ་ཨེ་ཤི་ཡ་ལུང་ཕྱོགས་མཐུན་འབྲེལ་ཚོགས་པའི་འཐུས་མི་རྒྱལ་ཁབ་ཚུ་གིས་ཡང་གོ་ཚུགསཔ་ཨིན། སྐུ་གཟུགས་རྒྱང་བསྒྲགས་ཀྱིས་ ཐ་དམ་ཚིག་ཅན་གྱི་ན་གཞོན་ཚུ་ ག་ནི་བ་སྤྲོ་བ་ཆེ་ཏོག་ཏོ་དང་ སྤུས་ཚད་ལྡན་ཏོག་ཏོ་སྦེ་བཞག་ཚུགས་པའི་ཁར་ རྣ་བར་ཧན་པའི་དབྱངས་དང་ སེམས་དགའ་བའི་སྨན་གྱི་བདུད་རྩི་བཟུམ་མའི་ཐུགས་སྤྲོའི་ལས་རིམ་ཚུ་གི་སྒོ་ལས་ ལྷ་མོ་དབྱངས་ཅན་མའི་མཆོད་པ་ཕུལཝ་ཨིན། དེ་བཟུམ་སྦེ་ མ་རིག་མུན་པ་བསལ་བའི་ཤེས་རིག་ཀྱི་ལས་རིམ་དང་ སྐབས་སུ་བབས་པའི་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་ལ་སོགས་པ་ ལས་རིམ་སྣ་ཚོགས་བཟོ་སྟེ་རྒྱང་བསྒྲགས་འབད་ཐོག་ལས་ ཡོན་ཏན་བྱིན་ནི་དེ་ཨིན། ཡིག་ཚང་དེ་གི་དམིགས་ཡུལ་གཙོ་བོ་ར་ འབྲུག་པའི་ན་གཞོན་ཚུ་གི་དོན་ལུ་ རྒྱང་བསྒྲགས་འཕྲུལ་ཁང་དྲག་ཤོས་ཅིག་སྦེ་བཟོ་ནི་དེ་ཨིན། དེ་མ་ཚད་ ཡིག་ཚང་དེ་གི་དམིགས་གཏད་ངོ་མ་ཅིག་ ན་གཞོན་ཚུ་གིས་ རང་སོའི་བསམ་འཆར་ཚུ་ མི་མང་ལུ་བཤད་བཅུག་ནི་དེ་ དམིགས་བསལ་གྱི་གཙོ་རིམ་ཅིག་ཨིན། རྒྱང་བསྒྲགས་དེ་ནང་ལས་ ལས་རིམ་མང་ཤོས་ར་ མི་དམངས་དང་ ལྷག་པར་དུ་ ན་གཞོན་ཚུ་ལུ་ཡོན་ཏན་དང་གོ་བ་བརྡ་སྤྲོད་འབད་ནི། དེ་མ་ཚད་ ཐུགས་སྤྲོའི་ལས་རིམ་ལ་སོགས་པ་ཚུ་ ལེ་ཤ་ཅིག་ར་ཕུལ་སྲོལ་ཡོད། འབྲུགཔ་རྟེན་འབྲེལ་ལུ་མངའ་ནི་དེ་གིས་ ཉིནམ་གཅིག་ནང་ ལཱ་དང་བྱ་བ་ག་ཅི་ར་འབད་རུང་ རྐྱེན་དང་བར་ཆད་ག་ནི་ཡང་མི་འབྱུང་ནིའི་དོན་ལུ་ ལས་རིམ་ཚུ་ཡང་ དྲོ་པ་ཚུ་ཚོད་ ༦ ལས་འགོ་བཟུང་ དྲོ་པའི་ཁ་མཐུན་གྱི་ལས་རིམ་གྱིས་སྦེ་འགོ་བཙུགསཔ་ཨིན་མས། དེ་གི་ཤུལ་ལས་ར་ སྐུ་གཟུགས་བཟང་པོ་ཁ་འཐེན་གྱི་ལས་རིམ་ཟེར་ རང་སོའི་ཕམ་སྤུན་ཆ་ ལྟ་ལྟོ་ཚང་དང་དགའཝ་མཐུནམ་ཚུ་ལུ་ དང་ཕུ་ཡི་གུའི་ཐོག་ལས་ འབྲེལ་བ་འཐབ་སྲོལ་ཡོད་དོ་བཟུམ་ དུས་ཀྱི་འགྱུར་བ་དང་བསྟུན་ཏེ་ འགྲུལ་འཕྲིན་གྱི་ཐོག་ལས་ སྐུ་གཟུགས་རྒྱང་བསྒྲགས་ནང་ལས་ ཁ་འཐེན་གཏང་ནི་ལས་རིམ་ཅིག་ཨིན། དེ་གི་ཤུལ་ལས་ ཀ་ལ་པིང་ཀའི་ལས་རིམ་ཟེར་ རང་སོའི་གདམ་ཁ་ཅན་གྱི་ལས་རིམ་ཚུ་ཉནཉནནིའི་དོན་ལུ་ ལས་རིམ་འགོ་འདྲེན་པ་ལུ་ པར་འཕྲིན་ ཡང་ན་ཡིག་ཐོག་ལུ་བྲིས་ཏེ་ གདམ་ཁ་རྐྱབ་དགོཔ་ཨིན། དེ་ལས་ ཞབས་ཁྲ་ལེགས་མོ་ཟེར་ ད་རེས་ནངས་པའི་ན་གཞོན་ཚུ་གིས་དགའ་མི་ གཏུམ་གླུ་གསརཔ་ཚུ་གཏངམ་ཨིན། ཁུ་བྱུག་སྔོན་མོའི་ལས་རིམ་ཟེར་ ཉིན་དགུང་གི་འགྲུལ་འཕྲིན་ཁ་འཐེན་གྱི་ལས་རིམ་ཅིག་དང་། གསུང་སྒྲ་སྙན་གྱི་ལས་རིམ་ཟེར་ སྔར་སྲོལ་ལམ་ལུགས་བདག་འཛིན་འཐབ་ནིའི་དོན་ལུ་ དང་ཕུ་གི་ཞབས་ཁྲ་ གཞུང་སྒྲ་དང་འབོད་སྒྲ་ལ་སོགས་པ་གཏངམ་ཨིན། ཕྱི་རུ་ཁམས་ཅིག་ཁ་ལས་ གསུང་སྐད་ཀྱི་ལས་རིམ་ཟེར་ ཞབས་ཁྲ་འཐེན་ནིའི་ལས་རིམ་ཅིག་ཡང་ཕུལ་དོ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ གཞུང་གྲྭ་ཚང་གི་ལས་རིམ་ཟེར་ གཞུང་གྲྭ་ཚང་གི་ཁ་ཐུག་ལས་ཡང་ ཉིན་བསྟར་བཞིན་དུ་ གལ་ཅན་གྱི་ལས་རིམ་ གཟའ་སྐར་བཟང་ངན་གྱི་སྐོར་ལས་དང་ ཆོས་བཤད་ལས་རིམ་ཚུ་ཡང་ཕུལ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། གཡུ་འབྲུག་སྔོན་མོའི་ལས་རིམ་ཟེར་ ད་རེས་ནངས་པའི་ཞབས་ཁྲ་གསརཔ་དང་ དམིགས་བསལ་གྱི་ལས་རིམ་ཚུ་གཏང་ནི་དང་ ཉིནམ་གཅིག་གི་ལས་རིམ་འཇུག་ར་ བཀྲ་ཤིས་བདེ་ལེགས་ལས་རིམ་ཟེར་ ཕྱི་རུའི་འགྲུལ་འཕྲིན་ཁ་འཐེན་གྱི་ལས་རིམ་གྱིས་སྦེ་ མཇུག་བསྡུཝ་ཨིན། ལྷག་པར་དུ་ རེས་གཟའ་ཟླཝ་ལུ་ སྐུ་གཟུགས་སྤྲོ་འཕེལ་གྱི་ལས་རིམ་ཟེར་ དངོས་མཐོང་སྦེ་ཕུལ་སྲོལ་ཡོད་མི་དེ་ནང་ མིང་གཏམ་ཅན་གྱི་མི་ངོ་ཚུ་བོ་སྟེ་ མི་དམངས་ལུ་ བརྡ་སྤྲོད་དང་སྤྲོ་སྟོན་གྱི་ལས་རིམ་ཚུ་ཕུལཝ་ཨིན། དེ་མ་ཚད་ གཞུང་དང་མི་སེར་གྱི་གསུང་གྲོས་ལས་རིམ་ཟེར་ མི་སེར་ཚུ་ལུ་ཕན་ཐོགས་པའི་ཞབས་ཏོག་མ་འདྲཝ་བྱིན་མི་ཚུ་གིས་ མི་སེར་ལུ་ག་དེ་སྦེ་ ཕན་ཐོགས་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་ན་ཚུ་གི་སྐོར་ལས་ ཁ་གསལ་སྦེ་བཤད་ནིའི་ལས་རིམ་ཅིག་ཨིན། རྟེན་འབྲེལ་ལས་རིམ་ཟེར་ འབྲུག་པའི་མི་སེར་ཚུ་ལུ་ རང་སོའི་སྔར་སྲོལ་ལམ་ལུགས་ཚུ་ ཉམས་མ་བཅུག་པར་བདག་འཛིན་འཐབ་དགོ་པའི་སྐོར་ལས་བཤད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། ཨིང་སྐད་ཀྱི་སྐུ་གཟུགས་རྒྱང་བསྒྲགས་ནང་ལུ་འབད་བ་ཅིན་ དྲོ་པའི་འུར་ཟིང་ལས་རིམ་ཟེར་ དྲོ་པ་སྣུམ་འཁོར་བདའ་འགྱོ་མི་ཚུ་གི་དོན་ལུ་ ལམ་འགྲོ་དང་རེ་འདོད་འགྲུབ་པའི་གླུ་དབྱངས་ཚུ་གཏང་སྲོལ་ཡོད། དྲོ་པ་ ས་གནས་དང་འཕྲལ་གྱི་གནས་ཚུལ་གཙོ་དོན་ཚུ་གཏང་དོ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ ཉིན་དགུང་གི་ལས་རིམ་ཟེར་ ཉིན་མའི་ལྟོའི་དུས་ཚོད་ཁར་ ཡིག་ཚང་དང་སློབ་གྲྭ་ཚུ་ནང་ལས་ཕར་ དུས་ཚོད་འཐོབ་ད་ཉནཉནནིའི་དོན་ལུ་དམིགས་ཏེ་ཕུལ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་མ་ཚད་ རེས་གཟའ་མིག་དམར་ཨ་རྟག་ར་ གློག་བརྙེན་གྱི་གསུང་གྲོས་ཟེར་ གློག་བརྙན་གསརཔ་ཚུ་ནང་ལས་ ཞབས་ཁྲ་གཏང་ནི་དང་ གློག་བརྙན་དེ་ ག་དེ་སྦེ་ཡོད་ག་དང་ དེ་གི་ནང་དོན་ངོ་མ་ཚུ་གི་སྐོར་ལས་ ལོ་རྒྱས་བཤད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། རྣམ་ཤེས་གང་བའི་ལས་རིམ་ཟེར་ རེས་གཟའ་ལྷགཔ་ཨ་རྟག་ར་ དྲན་པ་གཟུང་ནི་དང་སྒོམ་རྐྱབ་ནི། དེ་ལས་ བཟང་པོའི་བྱ་བ་དང་སེམས་ཤུགས་བྱིན་ཚུགས་པའི་ སྲུང་དང་ལོ་རྒྱུས་ཚུ་ བཤད་བཅུག་ནིའི་ལས་རིམ་ཅིག་ཨིན། རྒྱལ་སྤྱིའི་དུས་ཚོད་ཟེར་བའི་ལས་རིམ་དེ་ནང་ རྒྱང་བསྒྲགས་ཉན་མི་ཚུ་གི་སྤྲོ་བ་དང་བསྟུན་ ཕྱིའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཞབས་ཁྲ་ཚུ་གཏང་ནི་དང་ སྐུ་གཟུགས་བཱཟི་ལས་རིམ་ཟེར་བའི་ལས་རམ་དེ་ནང་ མིང་གཏམ་ཅན་གྱི་མི་ངོ་ཚུ་བོ་སྟེ་ ཁག་ཆེ་བའི་ལོ་རྒྱུས་དང་སེམས་ཤུགས་ཅན་གྱི་སྲུང་ཚུ་བཤད་ནིའི་གོ་སྐབས་ཕུལ་ཏེ་ རྒྱང་བསྒྲགས་ཉན་མི་འབྲུག་པའི་མི་སེར་ཚུ་དང་ ལྷག་པར་དུ་ ན་གཞོན་ཚུ་ལུ་ སེམས་ཤུགས་འཐེས་བྱིན་ནི་དང་ ཆ་རོགས་འབད་ཚུགས་ནིའི་དོན་ལུ་ཨིན། སྐུ་གཟུགས་རྒྱང་བསྒྲགས་འཕྲུལ་ཁང་དེ་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ མཐའ་ཟུར་གྱི་གཡུས་སྒོ་ཚུ་དང་ སྣུམ་འཁོར་དེད་གཡོགཔ། དེ་ལས་ ནོར་རྫིཔ་ཚུ་གི་དོན་ལུ་ ཐུགས་སྤྲོ་དང་ཁ་འཐེན་ལས་རིམ་ཚུ་གི་ཐོག་ལས་ ངོ་ཤེས་འདྲིས་ཤེས་བཟོ་སྟེ་ མི་དང་མིའི་བར་ན་ མཐུན་འབྲེལ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་ཏོག་ཏོ་བཟོ་ནིའི་དོན་ལུ་ ལྷན་ཐབས་འབད་བའི་དམིགས་བསལ་གྱི་རྒྱང་བསྒྲགས་ཅིག་ཨིན། མི་དབང་མཆོག་གིས་ ལས་འགུལ་དེ་བཟུམ་བརྩམས་གནང་སྟེ་ ད་རེས་ནངས་པའི་དུས་སྐབས་ནང་ཡང་ ན་གཞོན་མཉམ་ཆུང་ཚུ་ལུ་ ལཱ་གཡོག་གི་གོ་སྐབས་བྱིན་ནི་དང་ ཐུགས་སྤྲོའི་ལས་རིམ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་ཐོག་ལས་ མི་དམངས་ཀྱི་སེམས་ཁར་ ཞི་བདེ་སྤེལ་ཏེ་ ག་ཅི་འདེ་ལེགས་ཤོམ་སོང་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན། བརྡ་དོན་དང་བརྒྱུད་འབྲེལ་ལྷན་ཁག་གི་བརྟག་ཞིབ་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༣ ཅན་མའི་ལུ་ ཉིན་བསྟར་སྐུ་གཟུགས་རྒྱང་བསྒྲགས་ཉན་མི་ ༡༥༠༠༠༠ དེ་ཅིག་དང་ ཤེས་རིག་ལྷན་ཁག་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༢༠ ཅན་མ་དང་འཁྲིལཝ་ད་ སློབ་ཕྲུག་ཡོངས་བསྡོམམས་ ༣༢༡༤༥ དེ་ཅིག་གིས་ཡང་ སྐུ་གཟུགས་རྒྱང་བསྒྲགས་དེ་ ཤེས་རིག་དང་ཐུགས་སྤྲོའི་བརྒྱུད་ལམ་སྦེ་ལག་ལེན་འཐབ་སྡོད་ནུག་ཟེར་ཨིན་མས། ལྷག་པར་དུ་ རྒྱང་བསྒྲགས་དེ་གིས་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༢༡ སྤྱི་ཟླ་ ༡༠ པའི་སྤྱི་ཚེས་ ༢༧ གྱི་ནང་འཁོད་ མི་སྡེ་བརྡ་བརྒྱུད་ཕེསི་བྷུཀ་ནང་ རྗེས་འཇུག་པ་ཡོངས་བསྡོམས་ ༢༤༨༩༧ དེ་ཅིག་དང་། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༢༠ སྤྱི་ཟླ་ ༦ པའི་ནང་འཁོད་ གནས་ཚུལ་གྱི་ཡོངས་འབྲེལ་འཆར་སྒོ་ལྟ་མི་ ༡༤༩༦༤༢ དེ་ཅིག་སྡོད་ནུག། དེ་མ་ཚད་ གློག་བརྙན་ལ་སོགས་པ་ཡོངས་འབྲེལ་ནང་བཙུགས་པའི་སྐབས་ ལྟ་མི་ ༤༢༤༢༡༣ དེ་ཅིག་འོང་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། རྒྱང་བསྒྲགས་དེ་གི་ཐོག་ལས་ ཚོང་བསྒྲགས་དང་ཁྱབ་བསྒྲགས་ཚུ་གཏང་ནིའི་བརྒྱུད་ལམ་ཡང་ཡོདཔ་མ་ཚད་ དངོས་མཐོང་གི་ལས་རིམ་མ་འདྲཝ་ལེ་ཤ་སྤྱོད་ཚུགས་པའི་ཡུལ་ཅིག་སྦེ་ཡང་ལག་ལེན་འཐབ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། ཁུངས་གཏུག། Retrieved from: https://www.kuzoofm.com/ Retrieved from: https://radiotolive.com/asia/bhutan/kuzoo-fm-dzongkha/ འབྲུག་གི་ལས་སྡེ་དང་ཡིག་ཚང་། ༉ རྒྱལ་ཡུམ་ཨ་ཞེ་རྡོ་རྗེ་དབང་མོ་དབང་ཕྱུག་མཆོག་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༥༥ སྤྱི་ཟླ་ ༦ པའི་སྤྱི་ཚེས་ ༡༠ ལུ་ ཡབ་ཨོ་རྒྱན་རྡོ་རྗེ་དང་ཡུམ་ཐུགས་རྗེ་བཟང་མོ་ལས་ སྤུ་ན་ཁ་ནོརབུ་སྒང་ཟེར་ས་ལུ་སྐུ་འཁྲུངས་ནུག། རྒྱལ་ཡུམ་མཆོག་ འབྲུག་པའི་སྤྱི་གཙུག་གི་ཉིན་ཟླ་ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་ དཔལ་འཇིགས་མེད་སེང་གེ་དབང་ཕྱུག་མཆོག་གི་བཙུནམོ་སྤུན་ཆ་བཞི་བཞེས་པའི་ནང་ལས་ བཙུནམོ་དང་པ་དང་ སྤུན་ཆ་སྦོམ་ཤོས་ཅིག་ཨིན་མས། རྒྱལ་ཡུམ་མཆོག་གིས་ཕྱག་དཔེ་ཡང་ རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཁབ་ ཀུར་སེ་འོང་ སེནཊི་ ཧེ་ལེནསི་སློབ་གྲྭ་ (Kurseong, St. Helen’s School) ནང་སྦྱང་བརྩོན་འབད་དེ་མཐར་འཁྱོལ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་མ་ཚད་ རྒྱལ་ཡུམ་མཆོག་ སྲསམོ་ཨ་ཞེ་བསོད་ནམས་བདེ་ཆེན་དབང་ཕྱུག་དང་སྲས་དྲག་ཤོས་འཇིགས་རྒྱལ་ཨོ་རྒྱན་དབང་ཕྱུག་གཉིས་ཀྱི་ཡུམ་ཡང་ཨིན་མས། (Wikipedia, 2011) རྒྱལ་ཡུམ་མཆོག་ མཐར་འཁྱོལ་ཅན་གྱི་རྩོམ་སྒྲིགཔ་རྐྱངམ་གཅིག་མེན་པར་ དམིགས་བསལ་དུ་ ན་གཞོན་ཚུ་གི་རྩོམ་རིག་གི་ལཱ་ལུ་ རྒྱབ་སྐྱོར་འབད་ནིའི་ནང་སྤྲོ་བ་སྦོམ་སྦེ་སྐྱེད་མི་ཅིག་ཨིན་མས། དེ་འབདཝ་ལས་ ང་བཅས་རའི་རྒྱལ་ཁབ་དང་འབྲེལ་བའི་འབྲི་རྩོམ་དང་སྙན་རྩོམ་རིག་པའི་དཔེ་དེབ་བཏོན་མི་ཚུ་ རྒྱལ་ཡུམ་མཆོག་གིས་ འགན་ཁག་བསྣམས་ཏེ་ཞུན་དག་མཛད་གནང་ཡོདཔ་ཨིན་མས། རྒྱལ་ཡུམ་མཆོག་གིས་ རེན་བོསི་ ཨེན་ ཀལའུཌསི་ (Rainbows and Clouds) ཟེར་མི་དང་ ཨ་ ཨིསི་ཊོ་རི་ ཨོཕོ་ ཡབ་ཨོ་རྒྱན་རྡོ་རྗེ་ (A story of Yab Ugyen Dorji) ཟེར་བའི་དཔེ་དེབ་གཉིས་འགོ་དང་པ་བརྩམས་གནང་ཡོདཔ་དང་། དེའི་ནང་ལས་ ཨ་ ཨིསི་ཊོ་རི་ ཨོཕོ་ ཡབ་ཨོ་རྒྱན་རྡོ་རྗེ་ནང་ལུ་ བཟང་ཚང་གི་ལོ་རྒྱུས་ཚུ་སྤྲོ་བ་ཆེ་ཏོག་ཏོ་སྦེ་བཙུགས་ཏེ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་བྱུང་རབས་དང་སྤྱི་སྡེ། དེ་ལས་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ལམ་ལུགས་སྲོལ་ཚུ་གསལ་ཏོག་ཏོ་སྦེ་ ཤེས་ཚུགསཔ་ཨིན་མས། དེ་གིས་ཡང་མ་དོ་བར་ རྒྱལ་ཡུམ་མཆོག་གི་དཔེ་དེབ་གཉིས་པ་ ཊེ་ཞརསི་ ཨོཕོ་ ད་ ཐཱན་ཌར་ ཌེ་གཱོན་ - ཨ་ པོ་ཊེཊ་ ཨོཕོ་ བུ་ཊཱན་ (Treasures of the Thunder Dragon- A Portrait of Bhutan) ཟེར་མི་བརྩམས་གནང་ནུག། དཔེ་དེབ་འདི་ནང་ལུ་ སྒེར་དོན་གྱི་ལོ་རྒྱུས་དང་བྱུང་རབས། དང་ཕུའི་གཏམ་རྒྱུད་དང་ལམ་འགྲུལ་གྱི་གཏམ་རྒྱུད་ལ་སོགས་པ་ སླ་བསྲེས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་བཟུམ་སྦེ་ རྒྱལ་ཡུམ་མཆོག་གི་དཔེ་དེབ་གསུམ་པ་དེ་ཡང་ རྡོ་ཀྱོང་ལ་-ཨིསི་པི་རི་ཅུའེལ་ ཨེ་བོཊ་ ཨིན་ བུ་ཊཱན་ (Dochula- Spiritual Abode in Bhutan) ཟེར་མི་གསར་རྩོམ་མཛད་གནང་ཡོདཔ་དང་། དཔེ་དེབ་དེ་ཡང་ འབྲུག་དབང་རྒྱལ་ཁྱིམ་ཚོགས་ནང་ལུ་ཡོད་པའི་རླུང་ཆུ་རྩེ་ལྷ་ཁང་། འབྲུག་དབང་རྒྱལ་གྱི་མཆོད་རྟེན་བརྒྱ་དང་རྩ་བརྒྱད། འབྲུག་དབང་རྒྱལ་ལྷ་ཁང་དང་འབྲུག་དབང་རྒྱལ་ཚེས་བཅུ་ཚུ་གི་སྐོར་ལས་ ཡིག་ཐོག་བཀོད་དེ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། རྒྱལ་ཡུམ་མཆོག་ རྒྱལ་སྤྱི་དང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་མིང་གཏམ་ཅན་གྱི་རྩོམ་སྒྲིགཔ་དང་ སྙན་ངག་མཁན་ཚུ་ག་ར་གཅིག་ཁར་འཛོམས་པའི་འབྲུག་རྩོམ་རིག་དུས་སྟོན་ (Moutain Echoes) གྱི་སྐྱབས་འཛིན་ཨིན་མས། དུས་སྟོན་འདི་ཡང་ རྩོམ་རིག་བརྗེ་སོར་འབད་ནི་དང་། ང་བཅས་རའི་རྒྱལ་ཁབ་དང་རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཁབ་གཉིས་ཀྱི་ལམ་ལུགས་སྲོལ་ཚུ་གི་ སྒྱུ་རྩལ་གསརཔ་དང་དུས་སྟོན་ཚུ་གི་སྐོར་ལས་ མཐར་འཁྱོལ་ཅན་གྱི་གྲོས་གནས་ཅིག་ཨིན་མས། དེ་བཟུམ་སྦེ་ རྒྱལ་ཡུམ་མཆོག་གི་ ང་བཅས་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་མི་སེར་མང་ཆེ་བ་ཅིག་ སོ་ནམ་པ་ཨིནམ་ལས་ ཁོང་མང་ཤོས་ར་ ས་གཤིས་དང་ས་ཆ་རྩུབ་དྲགས་ནང་་ལཱ་འབད་དོ་ཡོདཔ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༩ ལས་འགོ་བཙུགས་ཏེ་ སོ་ནམ་ལྷན་ཁག་གི་སྐྱབས་འཛིན་ཅིག་སྦེ་ཡང་མཛད་གནངམ་ཨིན་མས། དེ་དང་གཅིག་ཁར་ འབྲུག་པའི་མི་སེར་ཚུ་གི་ མི་ཚེའི་གནས་སྟངས་ཡར་དྲག་གཏང་ནི་དང་ ལྷག་པར་དུ་ ཏཱ་ར་ཡ་ན་གཞི་ཚོགས་གཞི་བཙུགས་གནང་སྟེ་ མཐའ་ཟུར་གྱི་གཡུས་སྒོ་ནང་གི་མི་སེར་ཚུ་གི་ མི་ཚེ་ཡར་དྲག་གཏང་ནི་གི་ལས་རིམ་མ་འདྲཝ་ཚུ་་ རྒྱལ་ཡུམ་མཆོག་གིས་འགོ་ཐོག་བརྩམས་གནང་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་ལས་ རྒྱལ་ཡུམ་མཆོག་རང་བཞིན་གནས་སྟངས་ མི་ཉམས་རྒྱུན་སྐྱོང་མཛད་ནི་ལུ་སྤྲོ་བ་སྦོམ་ཡོདཔ་དང་། དེ་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ རང་བཞིན་གནས་སྟངས་སྲུང་སྐྱོབ་འབད་ནིའི་ལས་རིམ་དང་ རྒྱལ་ཡོངས་གླིང་ག་དང་སྐྱེ་ལྡན་རིག་པ་ཚུ་ལུ་ རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ཏཱ་ར་ཡ་ན་གཞི་ཚོགས་ཀྱིས་རྒྱབ་སྐྱོར་མཛད་དེ་ རང་བཞིན་གནས་སྟངས་ཉམས་སྲུང་འབད་ནིའི་ལས་འཆར་ག་ར་ བདག་འཛིན་ལེགས་ཤོམ་སྦེ་མཛད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་མ་ཚད་ རྒྱལ་ཡུམ་མཆོག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་གི་མཐོ་རིམ་སློབ་སྦྱོང་གི་གཙུག་སྡེ་རྙིང་ཤོས་དང་ གནམ་མེད་ས་མེད་བརྩི་མཐོང་ཡོད་མི་ ཤེས་རབ་རྩེ་མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ་གི་ཆེ་བསྟོད་ཀྱི་སྲིད་འཛིན་ཡང་ཨིན་མས། རྒྱལ་ཡུམ་མཆོག་གིས་ ན་གཞོན་དང་ཕོ་མོའི་དབྱེ་བ་དང་འབྲེལ་བའི་དཀའ་ངལ་འཐོན་མི་ཚུ་གི་མཐའ་དོན་ལུ་ཡང་གཙོ་བོར་བཏོན་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། (JLF Colorado, 2016) དེ་བཟུམ་སྦེ་ རྒྱལ་ཡུམ་མཆོག་ རྒྱལ་ས་ལྟེ་བ་ཐིམ་ཕུག་ལུ་ཡོད་མི་ ཕོལོཀ་ ཧེ་རི་ཊེཆ་ མིའུ་ཟིའམ་ (Folk Heritage Museum) ཟེར་བའི་འགྲེམས་སྟོན་ཁང་ཅིག་ གཞི་བཙུགས་མཛད་གནང་མི་གི་སྐྱབས་འཛིན་ཡང་ཨིན་མས། འགྲེམས་སྟོན་ཁང་དེ་ནང་ལུ་ དང་ཕུའི་མི་ཚུ་གི་ཡོན་ཏན་དང་། ལག་བཟོ་དང་མི་ཚེ་འཚོ་སྐྱོང་འཐབ་ཐངས་ཚུ་སྟོན་དོ་ཡོདཔ་ལས་ འགྲེམས་སྟོན་ཁང་དེ་ ནང་འཁོད་ཀྱི་མི་དང་ཕྱི་རྒྱལ་ལྟ་སྐོརཔ་ཚུ་འོང་སའི་ས་ཁོངས་ཡོངས་གྲགས་ཅན་ཅིག་ལུ་གྱུར་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། ཁུངས་གཏུག། Her Majesty Gyalyum Dorji Wangmo Wangchuck. (2020). Retrieved from Queen Mother of Bhutan: http://www.culturesummit.com JLF Colorado. (2016). Her Majesty the Royal Queen Mother Ashi Dorji Wangmo Wangchuck. Retrieved from About Ashi Dorji Wangmo Wangchuck: http://www.jlflitfest.org Wikipedia. (2011, 10). Ashi Dorji Wangmo Wangchuck. Retrieved from Bigraphical Article: http://www.en.m.wikipedia.org ཡོངས་གྲགས་ཅན་གྱི་མི་ངོམ། ༉ དྲག་ཤོས་ཀརྨ་ཨུ་ར་འདི་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་བྱང་ཕྱོགས་བུམ་ཐང་རྫོང་ཁག་གཡུས་ཨུ་ར་ལུ་འཁྲུངས་ནུག། ཁོ་གི་སློབ་གྲྭ་གོང་མའི་ཤེས་ཡོན་སྦྱང་ཚར་བའི་ཤུལ་ལུ་ རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ཡོད་མི་ ཌེ་ལི་གཙུག་ལག་སློབ་སྡེ་གི་སེནཊ་ ཨིསི་ཊེ་ཕེན་མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ་(St. Stephen college of Delhi University)ཟེར་ས་ལུ་གཙུག་ལག་གཞི་རིམ་གྱི་སློབ་སྦྱོང་མཛད་ཡོདཔ་དང་། དེའི་ཤུལ་ལས་ ཨོགསི་ཕོཊོ་གི་ མེག་ཌ་ལེན་ མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ་(Magdalen College of Oxford)ལས་གཙུག་ལག་ཤེས་ཚད་མཐར་འཁྱོལ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་ལས་མཐའ་མཇུག་ལུ་ དྲག་ཤོས་མཆོག་གིས་མཐོ་རིམ་གོང་མའི་ཤེས་ཚད་ཡུ་ནེའེ་ཊེཌ་ཀིང་ཊོམ་ (United Kingdom)ལུ་ཡོད་པའི་ ཨེ་ཌིན་བརཀ་ གཙུག་ལག་སློབ་སྡེ་ (Edinburgh University)ལས་མཐར་འཁྱོལ་ཡོདཔ་ཨིན་མས།The Himalayan Initiatives དྲག་ཤོས་ཀརྨ་ཨུ་ར་འདི་ ཐིམ་ཕུག་ལུ་ཡོད་པའི་དཔལ་འབྲུག་ཞིབ་འཇུག་དང་རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ལྟེ་བ་གི་སྲིད་འཛིན་ཨིནམ་དང་འབྲུག་གི་རྒྱལ་ཡོངས་ལྷན་ཁག་འཆར་གཞི་ནང་ལུ་ ལོ་ངོ་ ༡༢ ཀྱི་རིང་ལུ་ཕྱག་ལཱ་གནང་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་དང་གཅིག་ཁར་ དྲག་ཤོས་མཆོག་གིས་རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་གྱི་དགོངས་དོན་ཚུ་རིམ་སྒྲིག་འབད་ཡོདཔ་དང་ ལུང་ཕྱོགས་དགུ་ནང་ལུ་རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་བསྒྲིགས་ཡོདཔ།དེ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༠ དང་ ༢༠༠༧ གྱི་ལོ་ལུ་རྒྱལ་ཁབ་ནང་བརྟག་ཞིབ་འབད་ནིའི་ལས་རིམ་ཅིག་འགོ་འདྲེན་འཐབ་གནང་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་མ་ཚད་དྲག་ཤོས་མཆོག་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༨ ལུ་འབྲུག་གི་རྩ་ཁྲིམས་ཆེན་མོ་འགོ་དང་པ་ཟིན་བྲིས་བཏབ་གནང་མི་འཐུས་མི་ཅིག་ཡང་ཨིན། དེ་གིས་སྦེ་འབྲུག་གི་རྒྱལ་རབས་ནང་བྱུང་རབས་ཅན་ཅིག་ལུ་གྱུར་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་ལས་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༩ གི་ལོ་ལུ་དྲག་ཤོས་མཆོག་དཔལ་འབྲུག་ཞིབ་འཇུག་ལྟེ་བ་གི་སྲིད་འཛིན་སྦེ་མཛད་ཡོདཔ་དང་ ཤུལ་ལས་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༨ ཀྱི་ལོ་ལུ་ ལས་ཁུངས་དེ་གི་མདོ་ཆེན་སྦེ་མཛད་བཞུགས་ནུག། འགན་ཁུར་ཅན་གྱི་ལཱ་དེ་ཚུ་ལས་བརྒྱུད་དེ་ དྲག་ཤོས་མཆོག་གིས་རྒྱལ་སྤྱིའི་གོ་གནས་ལེ་ཤ་ཅིག་འཆང་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་ཡང་ ཐའེ་ལེནཌ་ལུ་ཡོད་མི་ཝེལ་བི་ཡིང་སློབ་གྲྭ་དང་ཆུ་ལ་ལོང་ཀོའོན་(Chulalongkorn) མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ།སཱན་ ན་གར་པརཱ་ཌ་ (San Nagarprada)གཞི་ཚོགས་ཀྱི་བཀོད་ཁྱབ་ཚོགས་ཆུང་གི་འཐུས་མི་ཅིག་ཨིན་མས།དེ་བཟུམ་སྦེ་ ཇར་མ་ནི་གི་འཛམ་གླིང་གོང་འཕེལ་གྱི་མཐོང་ཚུལ་དང་འཛམ་གླིང་སྲིད་བྱུས་ཀ་གྲོས་གནས་བསམ་ཞིབ་སྡེ་ཚན་གྱི་འཐུས་མི་ཅིག་ཡང་ཨིན་མས། དེ་མ་ཚད་ འཛམ་གླིང་དངུལ་ཁང་གི་ ལྷོ་ཨེ་ཤི་ཡ་ལུང་ཕྱོགས་ལུ་ཡོད་མི་ དཔལ་འབྱོར་མཁས་མཆོག་གཙོ་འཛིན་གྱི་གྲོས་སྟོན་གྲོས་ཚོགས་ (Chief Economist’s Advisory Panel)གི་འཐུས་མི་ཡང་ཨིན་མས།དྲག་ཤོས་མཆོག་གིས་རྒྱལ་ཁབ་ལུ་ ལྷག་བསམ་རྣམ་དག་གི་སྒོ་ལས་ཞབས་ཏོག་ཞུ་མི་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༦ གི་ལོ་ལུ་ འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་འཇིགས་མེད་སེང་གི་དབང་ཕྱུག་མཆོག་གིས་ སྔོན་རབས་དང་གཏམ་སྙན་གྲགས་ཡོད་མི་དྲག་ཤོས་ཟེར་བའི་མཚན་གནས་གནང་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༠ གྱི་ལོ་ལུ་ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་ལྔ་པ་འཇིགས་མེད་གེ་སར་རྣམ་རྒྱལ་དབང་ཕྱུག་མཆོག་གིས་ འབྲུག་འཁོར་ལོ་ཟེར་བའི་མཚན་གནས་ཡང་གནང་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དྲག་ཤོས་མཆོག་སྔར་སྲོལ་དང་དུས་མཉམ་གྱི་རྩལ་རིག་གཉིས་ཆ་རའི་ནང་ལུ་ ལྷ་བྲིསཔ་སྙན་གྲགས་ཅན་ཅིག་ཨིནམ་དང་ དྲག་ཤོས་མཆོག་གི་ཚོན་པར་ཚུ་ མིང་གཏམ་ཅན་གྱི་རྡོ་ཀྱོང་ལ་ལྷ་ཁང་དང་ ས་གནས་སོ་སོ་ལས་ཕར་ཡང་མཇལ་ཚུགས་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས།The Himalayan Initiatives དྲག་ཤོས་ཀརྨ་ཨུ་ར་མཆོག་སྒྱིད་ཐག་ཡངས་དྲགས་ཡོད་མི་ཤེས་ཡོན་ཅན་གྱི་མི་ཅིག་ཨིནམ་དང་། དེ་མ་ཚད་ བྱུང་རབས་མཁས་མཆོག་དང་རྩོམ་སྒྲིགཔ་མཁས་པ་ཅིག་ཡང་ཨིན་མས། དེ་འབདཝ་ལས་ དཔེ་དེབ་མང་རབས་ཅིག་ར་བརྩམས་གནང་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་ཡང་ ཕེཊ་ ཨེན་ ཕེསི་ཊི་ཝཱལ་ ཨོཕོ་ ཉི་མ་ལུང་ (Faith and Festival of Nimalung)དང་། ཌེའི་ཊིསི་ ཨེན་ ཨར་ཅརསི་ (Dieties and Archers)ད་ ཧི་རོ་ ཝིཊི་ ཨ་ ཐའུ་ཟེན་ ཨའེསི་ (The Hero with a Thousand Eyes)བེ་ལེཌེ་ ཨོཕོ་ པདྨེ་ཚེ་དབང་བཀྲ་ཤིས་ (Ballad of Pemi Tshewang Tashi)ལི་ཌར་ཤིཔ་ ཨོཕོ་ ད་ ཝའེསི་ ཀིངསི་ ཨོཕོ་ བུ་ཊཱན་ (Leadership of the Wise: Kings of Bhutan)ཟེར་བའི་དཔེ་དེབ་སྣ་ཚོགས་དང་ དཔེ་དེབ་གཞན་ཡང་བརྩམས་གནང་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་དང་གཅིག་ཁར་ དཔེ་དེབ་དང་གནས་དེབ་མང་རབས་ཅིག་ནང་ཡང་ དྲག་ཤོས་མཆོག་གིས་རྩོམ་བྲིས་ཚུ་བཀོད་ནི་གི་གྲོགས་རམ་ལེ་ཤ་བྱིན་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ད་ལྟོ་ཚུན་ཚོད་ཀྱི་བར་ན་ དྲག་ཤོས་མཆོག་གིས་ཟིན་ཐོ་གལ་ཆེ་ཤོས་ཀྱི་གསལ་བཤད་གནང་མི་ཅིག་སྦེ་ རྒྱལ་སྤྱིའི་གྲོས་ཚོགས་མང་ཤོས་ཅིག་ནང་ གྲལ་ཁར་གཏོགས་གནང་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན་མས།The Himalayan Initiatives ཁུངས་གཏུག། The Himalayan Initiatives. (2018). Dasho Karma Ura. Retrieved from His Scholarly Works: http://www.himalayaninitiatives.org The Himalayan Initiatives. (2019). Drasho Karma Ura. Retrieved from Work and Achievement: http://www.himalayaninitiatives.org The Himalayan Initiatives. (2019). Drasho Karma Ura. Retrieved from Life and Education: http://www.himalayaninitiatives.org ཡོངས་གྲགས་ཅན་གྱི་མི་ངོམ། ༉ དྲག་ཤོས་བསོད་ནམས་ཀུན་དགའ་མཆོག་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༣ སྤྱི་ཟླ་ ༦ པའི་སྤྱི་ཚེས་ ༦ ལུ་ བཀྲ་ཤིས་སྒང་རྫོང་ཁག་ ཤོང་ཕུ་རྒེད་འོག་དགའ་གླིང་གཡུས་ཚན་ནང་འཁྲུངས་ནུག། (Kinga) དྲག་ཤོས་མཆོག་གིས་ འབྲུག་གི་གཙུག་ལག་སློབ་སྡེ་གི་འོག་ལུ་ཡོད་མི་ ཤེས་རབ་རྩེ་མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ་ནང་ལས་ ཨིང་སྐད་ཀྱི་ཆོས་ཚན་ནང་གཙུག་ལག་ཤེས་ཡོན་མཐར་འཁྱོལ་ནུག། དེ་ལས་ གཙུག་ལག་གོང་མ་དང་མཁས་དབང་གྱི་ཤེས་ཡོན་འདི་ ཇ་པཱན་གྱི་ཀིའུ་ཊོ་གཙུག་ལག་སློབ་སྡེ་ནང་ལས་མཐར་འཁྱོལ་ཡོདཔ་དང་། ཀེ་ནེ་ཌ་ལུ་ཡོད་མི་ ལེསི་ཊར་བི་པིར་སཱན་ (Lester B. Pearson)མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ་ནང་ལས་ གཙུག་ལག་འོག་མའི་ཤེས་ཚད་སྦྱངས་གནང་ནུག། དྲག་ཤོས་ཀྱིས་ གཞུང་གཡོག་ནང་འགོ་དང་པ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༨ ལུ་ ཤེས་རིག་ལྷན་ཁག་འོག་གི་རྩ་གཞུང་སྡེ་ཚན་ནང དཔེ་སྐྲུན་འགོ་དཔོན་སྦེ་འཛུལ་ཞུགས་མཛད་གནང་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༩ ལས་ ༢༠༠༣ ཚུན་ རྒྱལ་ཡོངས་གློག་བརྙན་དང་རྒྱང་མཐོང་བཀོད་ཚོགས་ཀྱི་འཐུས་མི་སྦེ་ཕྱག་ཞུ་ཡོདཔ་དང་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༢ ལས་ ༢༠༠༤ ཚུན་ རྒྱལ་ཡོངས་རྒྱང་བསྒྲགས་དང་རྒྱང་མཐོང་གི་མདོ་ཆེན་བཀོད་ཚོགས་ཀྱི་མདོ་ཆེན་སྦེ་ཕྱག་ཞུ་ནུག།དེ་གི་ཤུལ་ལས་ དཔལ་འབྲུག་ཞིབ་འཇུག་ལྟེ་བ་ནང་ལུ་ ཞིབ་འཚོལ་འགོ་དཔོན་གོངམ་སྦེ་ཕྱག་ཞུ་ཡོདཔ་དང་ ཐིམ་ཕུག་ལུ་ཡོད་མི་ སེཕེ་ད་ཅིལ་ཌེན་ (save the children)ཡིག་ཚང་ནང་ལུ་ ལས་རིམ་འགོ་དཔོན་གོངམ་སྦེ་ཕྱག་ཞུ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ འབྲུག་གནས་ལུགས་གསར་ཤོག་ཀྱི་བཀོད་ཁྱབ་ཞུན་དགཔ་སྦེ་ཡང་ཕྱག་ཞུ་ནུག། དེ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༨ ལུ་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ དམངས་གཙོའི་རིང་ལུགས་འགོ་དང་པ་འགོ་བཙུགས་པའི་སྐབས་ བཀྲ་ཤིས་སྒང་རྗོང་ཁག་གི་རྒྱལ་ཡོངས་ཚོགས་སྡེའི་འཐུས་མི་འགོ་དང་པ་སྦེ་བཙག་འཐུ་གྲུབ་ནུག། སྤྱི་ཚོགས་དང་པའི་གནས་ཡུན་གྱི་སྐབས་ རྒྱལ་ཡོངས་ཚོགས་སྡེ་གི་ཁྲི་འཛིན་འོགམ་དང་ ནང་འཁོད་ཚོགས་ཆུང་གི་ཁྲི་འཛིན། དེ་ལས་ གཞུང་སྐྱོང་ལེགས་ལྡན་ཚོགས་ཆུང་གི་ཁྲི་འཛིན་ཚུ་ཡང་མཛད་ཡོདཔ་ཨིན། འབྲུག་གི་སྤྱི་ཚོགས་གཉིས་པ་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༣ ལས་ ༢༠༡༧ ཚུན་གྱི་སྐབས་ལུ་ཡང་ བཀྲ་ཤིས་སྒང་རྫོང་ཁག་གི་རྒྱལ་ཡོངས་ཚོགས་སྡེའི་འཐུས་མི་ཨིནམ་དང་ ཚོགས་ཁང་གོང་མའི་ཁྲི་འཛིན་གྱི་ཕྱག་འགན་ཡང་བཞེས་ཡོདཔ་ཨིན། གཟེངས་རྟགས། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༣ སྤྱི་ཟླ་ ༥ པའི་ནང་ མི་དབང་མངའ་བདག་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་ རྒྱལ་ཡོངས་ཚོགས་སྡེའི་ཁྲི་འཛིན་སྦེ་གདམ་འཐུ་གྲུབ་ཡོད་པའི་ངོས་འཛིན་ལུ་ ན་བཟའ་ལི་ཝང་དང་བློན་པོའི་གོ་གནས་གནང་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན།(pearson college website) སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༢ སྤྱི་ཟླ་ ༡༢ པའི་སྤྱི་ཚེས་ ༡༧ ལུ་ མི་དབང་མངའ་བདག་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་ ན་བཟའ་བུ་རས་དམརཔོ་གནང་སྟེ་ དྲག་ཤོས་ཀྱི་གོ་གནས་གནང་ཡོདཔ་ཨིན། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༨ ལུ་ བཀྲ་ཤིས་སྒང་རྫོང་ཁག་གི་རྒྱལ་ཡོངས་ཚོགས་སྡེའི་འཐུས་མི་སྦེ་བཙུག་འཐུ་གྲུབ་ཡོད་མི་ལུ་ ན་བཟའ་ཧོནམོ་གནང་ཡོདཔ་ཨིན། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༧ ལུ་ འབྲུག་གི་ཞི་གཡོག་ཆོས་རྒྱུགས་ནང་ལས་ཨང་དང་པ་ཐོན་ཡོདཔ་ཨིན། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༡ ལུ་ ཀེ་ནེ་ཌ་རྒྱལ་སྤྱི་གོང་འཕེལ་ལས་སྡེ་ལས་ ཤེས་ཡོན་མཆོག་གྱུར་གྱི་སློབ་གཉེར་གྲོགས་རམ་བཞེས་ཡོདཔ་ཨིན། དྲག་ཤོས་ཀྱིས་ཨིང་ལིཤ་ནང་དཔེ་དེབ་ལེ་ཤ་ར་བརྩམས་ཏེ་ཡོད་མི་ཚུ་ཡང་། ཤེས་རིག་ལྷན་ཁག་ཁག་གི་དཔེ་སྐྲུན་འབད་དེ་ཡོད་མི་ པོ་ལི་ཏི་ ཀིང་ཤིབ་ ཨེན་ ཌེ་མོ་ཀེརེ་སི་ ཨ་ བ་ཡེའོ་གརཱ་ཕི་ ཨོཕོ་ བུ་ཊ་ནིསི་ ཨིསི་ཊེཊ་ (༢༠༠༩) Polity, Kingship and Democracy: a biography of Bhutanese State (2009) ཌི་ཨེསི་བི་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་གིས་པར་སྐྲུན་འབད་དེ་ཡོད་མི་ ཕལེ་ཡིང་ རོཀསི་ ཨིསི་པི་ཀིང་ ཨིསི་ཊེ་ཊསི་ རའེ་ཏིངསི་ ཨཱོན་ བུ་ཊ་ནིསི་ ཧིསི་ཊོ་རི་ མིཊ་ ཨེན་ ཀཱལ་ཅཱར་ (༢༠༠༤) Flying Rocks, Speaking Statues: Writings on Bhutanese History, Myth and Culture (2004) ཇ་པཱན་ལུ་ དཔལ་འབྱོར་གོང་འཕེལ་གཙུག་སྡེ་དང་ འབྲུག་ལུ་དཔལ་འབྲུག་ཞིབ་འཇུག་ལྟེ་བ་གིས་པར་སྐྲུན་འབད་ཡོད་མི་ ཅེན་ཇེསི་ ཨིན་ བུ་ཊ་ནིསི་ སོ་ཤའེལ་ ཨིསི་ཊག་ཅར་ ཨིམ་པེག་ ཨོཕོ་ ༥༠ ཡིརསི་ ཨོཕོ་ རི་ཕོའོམསི་(༡༩༥༢-༢༠༠༢) Changes in Bhutanese Social Structure: Impact of 50 years of Reforms (1952-2002) དགེ་སློང་གསུམ་དར་བཀྲ་ཤིས་(༡༩༩༨) ཊཱནསི་ལེ་ཤཱན་ ཨོཕོ་ ༡༨ སེན་ཅུ་རི་ ཨོ་ཊོ་བ་ཡེའོ་གརཱ་ཕི་ཀཱལ་ པོ་ཡེམ་ ཕོརོམ་རྫོང་ཁ་ ཊུ་ ཨིང་ལིཤ་ (Gelong Sumdar Tashi(1998)Translation of 18th century autobiographical poem from Dzongkha to English) ཚུ་ཨིན་པས། གཞན་ཡང་ དཔེ་དེབ་ཀྱིས་མ་ཚད་ རྒྱལ་ཁབ་ཕྱི་ནང་གཉིས་ཀྱི་ནང་ རྩོམ་ཤོག་ལེ་ཤ་བྲིས་ཡོདཔ་དང་ འབྲུག་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་ཁ་སྐད་ནང་ཡང་ དཔེ་དེབ་ཚུ་བྲིས་ཡོདཔ་ཨིན་པས། དྲག་ཤོས་བསོད་ནམས་ཀུན་དགའ་མཆོག་དཔེ་དེབ་རྩོམ་སྒྲིགཔ་ཅིག་ཨིནམ་མ་ཚད་ འབྲུག་པའི་གློག་བརྙན་གྱི་འཁྲབ་རྩེདཔ་ཅིག་ཡང་ཨིན་པས། དེ་ཡང་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༣ ལུ་ ཆང་ཧུབ་ཐེངས་གཅིག་གི་འཁྲུལ་སྣང་ཟེར་མི་གློག་བརྙན་ནང་ དགེ་སློང་སྦེ་བརྩེས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། དྲག་ཤོས་མཆོག་གིས་དཔེ་དེབ་མང་ཤོས་ར་ འབྲུག་པའི་རྒྱལ་རབས་དང་མི་སྡེ། སྲིད་དོན་དང་ལམ་སྲོལ་ཚུ་ལུ་གཙོ་བོར་བཟུང་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན་པས།(2021) དྲག་ཤོས་མཆོག་འབྲུག་གཞུང་སྐྱོང་དང་ཐབས་རིག་སྤེལ་ཁང་གི་འཐུས་མི་ཅིག་ཡང་ཨིན་པས། ཁུངས་གཏུག། (n.d.). Retrieved from https://www.nationalcouncil.bt/assets/uploads/files/CV-H.E%20Dr.%20Sonam%20Kinga.pdf college, p. (n.d.). Retrieved from https://www.pearsoncollege.ca/alumnus-dasho-dr-sonam-kinga-awarded-red-scarf-by-his-majesty-the-king-of-bhutan/ Kinga, S. (n.d.). Sonam Kinga. Retrieved from https://somkinga.wordpress.com/about/ Kuenga, D. S. (2021). Wikipedia. Retrieved from https://en.wikipedia.org/wiki/Sonam_Kinga ཡོངས་གྲགས་ཅན་གྱི་མི་ངོམ། ༉ མཁས་དབང་ཀརྨ་ཕུན་ཚོགས་འདི་བུམ་ཐང་རྫོང་ཁག་གཡུས་ཨུ་ར་ལུ་ སྟོད་ཕྱུག་པོ་ཟེར་མི་ཁྱིམ་ནང་ཡུམ་དགའ་ལྡན་བླམ་གི་བཟའ་ཚང་ནང་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༦༨ ཀྱི་ལོ་ལུ་འཁྲུངས་ནུག།ཡུམ་གྱི་རིགས་རྒྱུད་དེ་ཡང་ ང་བཅས་རའི་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ འབྲུག་པ་བཀའ་བརྒྱུད་པའི་སྲོལ་བཙུགས་གནང་མི་ བླམ་ཕ་ཇོ་གྲུ་སྒོམ་ཞིག་པོ་མཆོག་གི་རིགས་རྒྱུད་འཛིན་མི་ཅིག་ཨིནམ་དང་། ཡབ་དེ་ཡང་པདྨ་གླིང་པའི་རིགས་རྒྱུད་ལས་ཨིན་མི་ཙ་ཀ་གླིང་ཆོས་རྗེ་གི་བླ་མའི་སྐུ་སྐྱེས་སྦེ་བྱོན་མི་སྐྱེས་ཆེན་དམ་པ་ཅིག་ཨིན་མས། ཁོ་གིས་ནང་པའི་གཞི་རྟེན་ཆོས་སྐད་ཀྱི་ཡིག་གཟུགས་དང་ ནང་པའི་ཆོས་ཕྱོགས་ཀྱི་དཔེ་ཆ་ཚུ་ཁོ་རའི་ཡབ་ལས་ལྷབ་སྦྱང་མཛད་ནུག། དེ་ལས་ སློབ་རིམ་གསུམ་པ་ཚུན་ཨུ་ར་སློབ་གྲྭ་ཆུང་བ་ནང་ཤེས་ཡོན་སྦྱངས་པའི་ཤུལ་ལས་ སློབ་གྲྭ་དེ་ནང་སློབ་རིམ་གསུམ་པ་ལས་ལྷག་སྟེ་མེད་ནི་འདི་གིས་ སློབ་གྲྭ་གནས་སོར་བྱོན་ནུག། མཁས་དབང་ཀརྨ་ཕུན་ཚོགས་འདི་ སྐུན་ཆུང་བའི་ཁར་ ལམ་འགྱོ་ཚུགས་པའི་གཟུགས་སྟོབས་མེདཔ་ལས་ ཁོ་རའི་ཕམ་གཉིས་ཀྱིས་ཨུ་ར་སློབ་གྲྭ་ཆུང་བའི་སློབ་དབུ་འཛིན་ལུ་གསོལཝ་བཏབ་སྟེ་ ལོག་སྟེ་ར་སློབ་རིམ་གསུམ་པ་ལྷབ་སྦྱང་འབད་བཅུག་ནུག། དེ་ལས་ཤུལ་མམ་གྱི་ལོ་ལུ་ བྱ་དཀར་སློབ་གྲྭ་ནང་ལུ་ཆ་རོགས་གསརཔ་ཚུ་དང་གཅིག་ཁར་ཡོན་ཏན་སྦྱང་པར་སོང་ནུག། སློབ་གྲྭ་དེ་ནང་ སློབ་དཔོན་དབུ་འཛིན་གྱིས་འཛོལ་ཏེ་ ལོག་སྟེ་ར་སློབ་རིམ་གསུམ་པའི་ནང་ལྷབ་བཅུག་ཡོདཔ་ཨིན་མས། སློབ་རིམ་གསུམ་པའི་ནང་ ལོ་ངོ་གསུམ་ལྷབ་སྟེ ཨང་དང་པའི་གསོལ་ར་ཚར་གསུམ་ལེན་མི་ང་རྐྱངམ་གཅིག་འོང་ཟེར་དགོད་བྲ་བའི་ལོ་རྒྱུས་ཚུ་ད་ལྟོ་ཡང་བཤདཔ་ཨིན་པས། མཁས་དབང་མཆོག་གནམ་དགུན་གྱི་ངལ་གསོའི་སྐབས་ ནོར་འཚོ་བར་ལྷུན་རྩེ་ལས་ཕར་སོང་སྟེ་ཁོ་རའི་ཕམ་ལུ་ཆ་རོགས་འབད་དེ་བཞུགས་ཡོདཔ་ཨིན་མས།(Wikipedia Asian Month, 2021) སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༦ གི་ལོ་ལུ་ཌོག་ཊར་མཆོག་འགོ་དང་པ་རྒྱལ་ས་ལྟེ་བ་ཐིམ་ཕུག་ལུ་བྱོན་གནང་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ཐིམ་ཕུག་ལུ་ལྷོད་པའི་ཤུལ་ལས་ སློབ་གྲྭ་ནང་འགྱོ་ནི་བཞག་སྟེ་ལྕགས་རི་དགོན་པ་ལུ་དགེ་སློང་ནང་འཛུལ་ནུག། ལྕགས་རི་ལུ་ལོ་ངོ་གཅིག་བཞུགས་པའི་ཤུལ་ལས་ བོད་ཆོས་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་འཕྲོ་འཐུད་དེ་ལྷབ་སྦྱང་འབད་བར་རྒྱ་གར་ལུ་བྱོན་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་ལས་ རྒྱ་གར་སི་ར་དགོན་པ་ལུ་ལོ་ངོ་གཅིག་ཕྱག་དཔེ་གཟིགས་ཏེ་བཞུགས་པའི་ཤུལ་ལས་ མཁན་པོ་གི་སློབ་སྦྱོང་མཛད་དེ་སྔ་འགྱུར་རྙིང་མའི་གཙུག་སྡེ་ནང་ལུ་ལོ་ངོ་བཅུ་ཐམ་བཞུགས་ཡོདཔ་ཨིན་མས། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༤ ལས་འགོ་བཙུགས་ཏེ་ ཁོ་གིས་ནང་པའི་ཆོས་དང་འབྲེལ་བའི་ཆོས་ཚན་ཚུ་བོད་སྐད་དང་ཨིང་སྐད་གཉིས་ཆ་རའི་ནང་ སྐད་གཉིས་ཤན་སྦྱར་སྦེ་སློབ་སྟོན་མཛད་གནང་ཡོདཔ་མ་ཚད་ ཤུག་གསེབ་(Shugseb)ཨ་ཎེའི་གྲྭ་ཚང་ནང་དགོན་སྡེའི་གཙོ་འཛིན་སྦེ་ཡང་ཕྱག་ཞུ་ནུག། སྔ་འགྱུར་རྙིང་མ་གཙུག་སྡེ་ནང་ལུ་ལེགས་སྦྱར་བ་སྦེ་ཡང་ཕྱག་ཞུ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ སྤྱི་ལོ་༡༩༩༧ ལུ་བཱལ་ལོལ་(Balliol)མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ་ནང་ ཨེམ་ཨེསི་ཊི་སཱནསི་ཀིརཊི་(M.St. in Sanskirt) དང་རྒྱ་གར་སྔ་རབས་ཀྱི་ཆོས་ལྷབ་ནིའི་ནང་འཛུལ་ཞུགས་འབད་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་ལས་ཚུར་ ཕྱིའི་རྒྱལ་ཁབ་པེ་རིསི་(Paris)ལུ་ཞིབ་འཚོལ་པ་སྦེ་ཕྱག་ཞུ་ཡོད་པའི་ཁར་ཀེམ་བིརིཆི་གཙུག་ལག་སློབ་སྡེ་(Cambridge University) ནང་ལུ་ཡང་མི་སྡེ་མི་རྒྱུད་རིག་པའི་ལས་ཁུངས་ཀྱི་ཞིབ་འཚོལ་འགན་རོགས་སྦེ་ཕྱག་ཞུ་ཡོདཔ་ཨིན་མས།(wikipedia, 2007)ཌོག་ཊར་ཀརྨ་ཕུན་ཚོགས་མཆོག་ནང་པའི་ཆོས་དེ་ཚུ་རིམ་པ་བཞིན་དུ་མཁས་པ་སྦྱངས་བའི་ཤུལ་ལས་ཕྱག་ལཱ་མང་རབས་ཅིག་མཛད་ཡོདཔ་མ་ཚད་ནང་པའི་ཆོས་ཀྱི་ཐོག་ལས་དཔེ་དེབ་གཉིས་དང་རྩོམ་བྲིས། དཔེ་དེབ་བསྐྱར་ཞིབ། སྐད་སྒྱུར་ལ་སོགས་པ་ཚུ་དཔེ་སྐྲུན་འབད་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དཔེ་དེབ་ལེ་ཤ་བརྩམས་གནང་ཡོད་པའི་ནང་ལས་ འབྲུག་གི་རྒྱལ་རབས་ཟེར་མི་འདི་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་བྱུང་རབས་ཡོངས་སུ་རྫོགསཔ་སྦེ་བཀོད་དེ་ཡོད་པའི་དཔེ་དེབ་འགོ་དང་པ་ཅིག་ཨིནམ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༥ གི་ལོ་ལུ་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པའི་ཤེས་ཡོན་དྲག་ཤོས་ཀྱི་རྟགས་མ་ཐོབ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་མ་ཚད་ ང་བཅས་རའི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ཚོང་འབྲེལ་གྱི་ལཱ་དང་ཤེས་ཡོན་ཡར་རྒྱས་གཏང་ཐབས་ལུ་དམིགས་ཏེ་བློ་ལྡན་གཞི་ཚོགས་ཟེར་མི་ཅིག་ཡང་འགོ་དང་པ་གཞི་བཙུགས་གནང་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་གིས་སྦེ་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་མི་སེར་ཚོང་ལཱ་འབད་ནིའི་ནང་སྤྲོ་བ་ཡོད་མི་ཚུ་ལུ་ ཕན་ཐོགས་སྦོམ་བྱུང་སྟེ་མི་ཚེ་འགྱུར་བ་འགྱོ་ཡོད་མི་ཡང་ལེ་ཤ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། མཁས་དབང་མཆོག་གིས་དཔེ་དེབ་མང་རབས་ཅིག་དཔེ་སྐྲུན་འབད་ཡོད་མི་ཚུ་ཡང་། Karma Phuntsho (2013). The History of Bhutan. Nodia: Random House India. ISBN 9788184003116. Karma Phuntsho (2005). Mipham's Dialectics and Debates on Emptiness: To Be, Not to Be or Neither. Routledge Critical Studies in Buddhism. London: RoutledgeCurzon. ISBN 0-415-35252-5. Karma Phuntsho (2015). Twilight Cultures. Thimphu: Shejun. ISBN 978-999-36-1104-2. Karma Phuntsho (2015). The Autobiography of TertonPemaLingpa. Thimphu: Shejun. ISBN 978-999-36-5322-6. Karma Phuntsho (2015). The Biography of ThugseDawaGyaltshen. Thimphu: Shejun. ISBN 978-999-36-5323-3. Karma Phuntsho (2015). The Biography of GyalsePemaThinley. Thimphu: Shejun. ISBN 978-999-36-5324-0. ཁུངས་གཏུག། wikipedia. (2007, 03 22). Biography of Dr. Karma Phuntsho. Retrieved from Karma Phuntsho: http://www.rywiki.tsadra.org Wikipedia Asian Month. (2021). About Dr. Karma Phuntsho. Retrieved from Karma Phuntsho: http://www.en.m.wikipedia.org Karma Phuntsho (1997). ཚད་མའི་བསྟན་བཅོས་རིགས་པའི་ཐེམ་སྐས། [Steps to Valid Reasoning: A Treatise on Logic and Epistemology (textbook)] (in Tibetan). Byallakuppe: NgagyurNyingma Institute ཡོངས་གྲགས་ཅན་གྱི་མི་ངོམ། ༉ ཀུན་བཟང་ཆོས་སྒྲོན་འདི་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༥༢ ཀྱི་ལོ་ལུ་ བུམ་ཐང་སྟངས་ལུ་སྦེ་སྐྱེས་ནུག། མོ་རའི་ཕམ་གཉིས་ཡང་ ཁོལ་ཇོའི་ལམ་ལུགས་ཀྱི་སྦྱིན་བདག་ཨིནམ་དང་ མོ་ར་ལོ་ན་ཆུང་ཀུ་སྦེ་སྡོད་པའི་སྐབས་ལུ་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་སྡོད་སྡོདཔ་ཨིན་རུང་ སྐྱེས་ལོ་དགུ་ལངམ་ད་ མོ་རའི་ཨ་པ་གི་སློབ་རིམ་ཆུང་བ་དང་འབྲིང་རིམ་ཤེས་ཡོན་སྦྱང་བརྩོན་འབད་བར་ རྒྱ་གར་རྡོར་རྗེ་གླིང་ (Darjeeling) གི་སློབ་གྲྭ་ནང་ལུ་བཏང་སྟེ་ ཨིང་ལིཤ་ལྷབ་ནིའི་གོ་སྐབས་ཐོབ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ཤུལ་ལས་ མོ་གིས་རྒྱ་གར་ལུ་ཡོད་མི་ ཨིན་ཌཱ་པརཱསི་ཐ་ (Indraprastha) མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ་ནང་ སེམས་ཁམས་རིག་པའི་གཙུག་ལག་གཞི་མཆོག་ (BA Honours in Psychology) གི་ཤེས་ཡོན་སྦྱངས་ནུག། དེ་ལས་ ཡུ་ཨེསི་ཨེ་ལུ་ཡོད་པའི་ ནེ་བརཱསི་ཀ་-ལིང་ཀཱོན་ (Nebraska-Lincoln) མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ་ནང་ལས་ སྤྱི་སྙོམས་རིག་པའི་གཙུག་ལག་གཞི་རིམ་ (BA in Sociology) སྦྱང་བརྩོན་འབད་དེ་མཐར་འཁྱོལ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། མོ་གིས་རྒྱལ་ཁབ་ནང་སློབ་གྲྭ་ཁག་གི་སློབ་དཔོན་སྦེ་ཕྱག་ཞུ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ ཤུལ་ལས་ མོ་གིས་ང་བཅས་རའི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་གི་ འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཚོགས་གོང་འཕེལ་ལས་རིམ་ གི་དོན་ལུ་ཡང་ལཱ་འབད་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ཨམ་ཀུན་བཟང་ཆོས་སྒྲོན་འདི་ ང་བཅས་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ ཨིང་ལིཤ་གི་སྲུང་རྩོམ་འབྲི་མི་ཨམ་སྲུ་འགོ་དང་པ་ཅིག་ཨིན་མས། (Goodreads, 2021) དེ་ཡང་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༠ གི་ལོ་ལས་འགོ་བཙུགས་ཏེ་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ངག་ཐོག་ལུ་ཡོད་པའི་ལམ་སྲོལ། དང་ཕུའི་གཏམ་རྒྱུད་དང་ཨམ་སྲུ་ཚུ་གི་སྐོར་ལས་བྲི་ནི་འགོ་བཙུགས་ཡོདཔ་ཨིན་མས། མོ་གིས་ མོ་རའི་རྨགཔ་དང་གཅིག་ཁར་ཐིམ་ཕུག་ལུ་སྡོད་དེ་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ངག་ཐོག་ལུ་ཡོད་པའི་ལམ་སྲོལ་ཚུ་གི་སྐོར་ལས་ ཞིབ་འཚོལ་དང་ཐོ་བཀོད་འབད་ནི་གི་ལཱ་ཚུ་རྒྱུན་མ་ཆད་པར་འབད་དེ་སྡོད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། མོ་གི་དཔེ་དེབ་དང་པ་དེ་ཡང་ ད་ སར་ཀཱལ་ ཨོཕོ་ ཀརྨ་ (The Circle of Karma) ཟེར་མི་ རྒྱ་གར་ལུ་ཡོད་པའི་པེང་གུསན་ (Penguin) དཔེ་དེབ་ཀྱིས་པར་སྐྲུན་འབད་དེ་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༥ གི་ལོ་ལུ་བརྩམས་གནང་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དཔེ་དེབ་དེ་ནང་ ང་བཅས་རའི་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ གསར་ལུགས་ཀྱི་དུས་སྐབས་ འགོ་ཐོག་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༥༠ གི་ལོ་ནང་ལུ་འགོ་བཙུགས་ཏེ་ཡོདཔ་དང་། སྲུང་དེ་ནང་སྲུང་རྩེདཔ་ངོ་མ་འབྲུག་པའི་ཨམ་སྲུ་ཅིག་ འཁོར་ལམ་བསལ་ནིའི་ལཱ་གཡོག་འབད་དེ་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ དང་ཕུ་གི་ལུགས་སྲོལ་ནང་ ཕོ་མོའི་ལཱ་འགན་སོ་སོ་ཡོདཔ་དང་ དཔལ་འབྱོར་གྱི་དལ་དབང་ཕོ་རྒས་ཚུ་ལུ་ཡོདཔ་ལས་ལས་ གསར་ལུགས་ཀྱི་འགྱུར་བ་དང་འཁྲིལ་ཏེ་ ཡར་རྒྱས་འགྱོ་བའི་བསྒང་ཡོད་པའི་ཨམ་སྲུ་ཚུ་ལུ་ ཕྱོགས་རིས་ཕྱེ་ནི་དང་ཚིག་ངན་སྣ་ཚོགས་སླབ་ནི་ལ་སོགས་པའི་མཐོང་སྣང་ཚུ་མཐོང་ནི་ཡོདཔ་ཨིན་མས། སྲུང་དེབ་དེ་གི་ནང་དོན་མང་ཆེ་བ་ཅིག་ རྒྱ་གར་བྱང་ཕྱོགས་ཀྱི་ས་ཁོངས་ཚུ་ནང་བཙུགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། (Wikipedia, 2021) ཨམ་ཀུན་བཟང་ཆོས་སྒྲོན་གྱིས་ ད་ལྟོ་ཚུན་ཚོད་ཀྱི་བར་ན་བརྩམས་ཡོད་མི་ ཡོངས་གྲགས་ཅན་གྱི་དཔེ་དེབ་ཚུ་ཡང་། ད་ སར་ཀཱར་ ཨོཕོ་ ཀརྨ་ (The Circle of Karma) ཕོལོཀ་ཏེལསི་ ཨོཕོ་ བུ་ཊཱན་ (Folktales of Bhutan) རུམ་ ཨིན་ ཡུ་ཝར་ ཧརཊ་ ཕོལོཀ་ཏེལསི་ ཕོརོམ་ བུ་ཊཱན་ (Room in Your Heart: Floktales from Bhutan) ཟླ་བ་ ད་ ཨིསི་ཊོ་རི་ ཨོཕོ་ ཨ་ ཨིསི་ཊེ་ ཌོཀ་ཨིན་ བུ་ཊཱན་ (Dawa: The story of a Stray Dog in Bhutan) བུ་ཊ་ནིསི་ ཊེལསི་ ཨོཕོ་ ད་ ཡེ་ཏི་ (Bhutanese Tales of the Yeti) ཊེལསི་ ཨིན་ ཀ་ལར་ ཨེན་ ཨ་དར་ ཨིསི་ཊོ་རིསི་ (Tales in Colour: And Other Stories) དང་ ཅི་ལི་ ཨེན་ ཅིསི་ ཕུཊ་ ཨེན་ སོ་སའེ་ཊི་ (Chilli and Cheese: Food and Society) ཟེར་བའི་སྲུང་དེབ་ལེ་ཤ་ར་བརྩམས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། མོ་གིས་ ཨ་ལུའི་སྲུང་དང་དང་ཕུའི་གཏམ་རྒྱུད་ཡང་ལེ་ཤ་ར་བྲིས་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་ཡང་ ཧེ་མ་མོ་ར་ཆུང་ཀུ་སྦེ་སྡོད་པའི་སྐབས་ལུ་ ཕམ་གཉིས་ཁོལ་ཇོའི་ལམ་ལུགས་ཀྱི་སྦྱིན་བདག་ཅིག་འབདཝ་ལས་ གོངམ་གི་ལཱ་འབད་དགོ་དོ་ཡོདཔ་ལས་ དུས་ཚོད་མང་ཆེ་བ་ཅིག་ མོ་ར་རྐྱངམ་གཅིག་སྦེ་སྡོད་དགོཔ་བྱུང་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་བསྒང་ མོ་གིས་དུས་ཚོད་འཕྲོ་བརླག་མ་བཏང་པར་ དོན་དག་ཡོད་པའི་རྩེདམོ་བརྩེ་ནི་དང་ དང་ཕུའི་གཏམ་རྒྱུད་ཚུ་ལུ་ཉན་ཏེ་སྡོད་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ཤུལ་ལས་ མོ་ར་རྒྱ་གར་ལས་ཤེས་ཡོན་སྦྱང་བརྩོན་འབད་ཚར་ཏེ་ ལོག་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་འོངམ་ད་ ང་བཅས་རའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ངག་རྒྱུན་ལུ་ཡོད་པའི་སྔར་སྲོལ་ཚུ་ ཉམས་ཡོདཔ་དང་། དང་ཕུ་ ཕམ་ཚུ་གིས་སྲུང་བཏང་བྱིན་ནིའི་ལམ་སྲོལ་འདི་གི་ཚབ་མ་སྦེ་ རྒྱང་མཐོང་ཚུ་ཡོདཔ་སྦེ་མཐོང་ནུག། སྲུང་ཚུ་གི་མིའི་ངོ་རྟགས་སྟོནམ་ཨིནམ་ལས་བརྟེན་ དང་ཕུའི་སྲུང་ཚུ་ ང་བཅས་རའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་མི་དང་ མ་འོངས་པའི་ཨ་ལུ་ཚུ་གི་ཤེས་ཚུགས་ནི་འདི་ གནམ་མེད་ས་མེད་ཁག་ཆེཝ་སྦེ་མཐོང་ནུག། དེ་འབདཝ་ལས་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ངོ་རྟགས་དང་འབྱུང་ཁུངས་ཚུ་ མི་ཉམས་རྒྱུན་སྐྱོང་འབད་ནི་དང་ མ་འོངས་པའི་ཨ་ལུ་ཚུ་གིས་ ལམ་སྲོལ་གྱི་སྐོར་ལས་ཧ་གོ་ནི། དོན་དག་ཚུ་ལེགས་ཤོམ་སྦེ་ཧ་གོ་ནི། ཁོང་རའི་མི་ཚེ་ལུ་བལྟ་སྟེ་ ངལ་རངས་ནི་གི་འཆར་གཞི་འགོ་བཙུགས་ནིའི་དོན་ལུ་ མོ་གིས་དང་ཕུའི་གཏམ་རྒྱུད་ཚུ་བྲིས་ཡོདཔ་ཨིན་མས། གཏམ་རྒྱུད་ཚུ་འབྲི་བའི་སྐབས་ལུ་ སྲུང་གི་འབྱུང་རབས་ཚུ་མ་ཐོབ་སྟེ་འབད་རུང་ མོ་ར་ཆུང་ཀུ་སྦེ་སྡོད་པའི་སྐབས་ཕམ་ཚུ་ལས་ཉན་ཡོད་པའི་སྲུང་ སེམས་ཁར་དྲན་མི་ཚུ་ བྲི་ནིའི་འདོད་པ་བསྐྱེད་དེ་བྲིས་ཡོདཔ་ཨིན་མས། (Dorji, 2017) སྤྱི་ལོ་ ༢༠༢༠ གི་ལོ་ལུ་ ནད་ཡམས་ཀོ་རོ་ན་འབྱུང་བའི་སྐབས་ལུ་ མོ་རའི་བུམོ་ གློག་བརྙན་བཟོ་མི་ཅིག་ཨིན་མི་ བདེ་ཆེན་རོ་རྡར་གྱིས་ སློབ་ཕྲུག་ཨ་ལུ་ཚུ་འགྲོ་འགྲུལ་བཀག་དམ་འབད་དེ་ སློབ་གྲྭ་ནང་འགྱོ་མ་ཚུགས་པར་ ཁྱིམ་ནང་ལུས་མི་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ མོ་རའི་ཨའི་གི་སྲུང་ཚུ་ལྷག་པའི་བརྙན་འཁོར་བཟོ་སྟེ་ ཡུ་ཏུསཔ་ནང་བཙུགས་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ད་ལྟོ་ རྩོམ་སྒྲིགཔ་ཀུན་བཟང་ཆོས་སྒྲོན་འདི་ མོ་རའི་རྨགཔ་དང་གཅིག་ཁར་ ཐིམ་ཕུག་ལུ་སྡོད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ཁུངས་གཏུག། Dorji, T. (2017, 8 5). Truth of Life. Retrieved from FOLKTALES; Aum Kunzang Choden vs. A.K Ramanujan: http://www.shinetndorji.blogspot.com Goodreads. (2021). About Kunzang Choden. Retrieved from About Her: http://www.goodreads.com Wikipedia. (2021). Kunzang Choden . Retrieved from About Kunzang Choden: http://www.en.m.wikipedia.org ཡོངས་གྲགས་ཅན་གྱི་མི་ངོམ། ང་བཅས་རའི་སྨན་ལྗོངས་ཆོས་ལྡན་འབྲུག་གི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ནང་ ཕ་ཇོ་འབྲུག་སྒོམ་ཞིག་པོ་མཆོག་ སྐྱེས་བུ་དམ་པ་སྟོབས་དང་ལྡན་པ་ཅིག་ཨིནམ་མ་ཚད་ བོད་ར་ལུང་དགོན་པའི་ཁྲི་རབས་གཉིས་པའི་སློབ་མ་ངོ་མ་ཅིག་ཡང་ཨིན་མས། དེ་མ་ཚད་ རྗེ་བླ་མ་མཆོག་རྫོགས་པ་ཆེན་པོ་དང་ འབྲུག་པ་བཀའ་བརྒྱུད་ཀྱི་རྒྱ་རྟགས་ཆེན་མོ། ཞི་བྱེད་ཚུ་གི་ལུང་རྒྱུན་ཚུ་རྒྱུད་ལུ་ཡོད་པའི་གང་ཟག་དམ་པ་ཅིག་ཨིན་མས། དེ་ཡང་ རྗེ་བླ་མ་ཁོ་ར་ ལྷ་དང་བླ་མའི་ལུང་བསྟན་ལས་ སྐུ་ཚེ་སྨད་ལུ་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་བཞུགས་པའི་སྐབས་ ཆབ་སྲིད་ཀྱི་གོ་གནས་ཚུ་བཞེས་ཡོདཔ་མ་ཚད་ དེ་བསྒང་ མོན་ཡུལ་འདི་ནང་ ལྷ་པ་བཀའ་བརྒྱུད་ཀྱི་བསྟན་པ་དར་ཡོད་མི་འདི་ རྗེ་བླ་མ་མཆོག་གིས་ ཞི་རྒྱས་དབང་དྲག་གི་སྒོ་ལས་ བླ་མ་ལྷ་པའི་རིང་ལུགས་འདི་རྩ་མེད་བཏང་ནུག། དེ་ཡང་ རྗེ་བླ་མ་དམ་པ་མཆོག་གིས་ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པ་བཀའ་བརྒྱུད་ཀྱི་ལུགས་སྲོལ་བཟང་པོ་ཚུ་ རྒྱ་ཆེ་ཏོག་ཏོ་སྦེ་དར་ཁྱབ་བཏང་ཡོདཔ་མ་ཚད་ རྗེ་བླ་མ་མཆོག་གིས་ ལྷོ་མོན་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ ཆོས་ཀྱི་ཆུ་འགོ་དར་བའི་སྲོལ་བཙུགས་གནང་ཡོདཔ་ཨིན་མས། རྗེ་བླ་མ་མཆོག་ ཡབ་ཚོང་དཔོན་ཟླ་བ་བཟང་པོ་དང་ ཡུམ་ཨ་ཞེ་པདྨ་ཆོས་སྐྱིད་གཉིས་ཀྱི་སྲས་ལུ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༡༧༩ ལུ་མདོ་ཁམས་བཀྲ་ཤིས་སྒང་གི་ཡང་རྩེ་འབབ་ཆུ་ལུ་སྐུ་འཁྲུངས་ནུག། རྗེ་ཁོ་ར་ལུ་ སྐུ་མཆེད་ལྔ་ཡོད་པའི་སླ་ལས་ཆུང་ཤོས་དང་ སྐུ་ན་ཆུང་ཀུའི་བསྒང་ ཁོ་རའི་མཚན་དོན་གྲུབ་རྒྱལ་མཚན་ཟེར་ཞུ་དོ་ཡོདཔ་མས། ཁོ་རའི་ཡབ་འདི་ཚོང་དཔོན་ཅིག་ཨིནམ་དང་ སྐུ་ན་ཆུང་ཀུ་ལས་ར་ འགོ་དང་པ་རྫོགས་ཆེན་རྙིང་མའི་ཕྱག་དཔེ་ལས་འགོ་བཙུགས་ཏེ་ ཕྱག་ཆེན་འབྲུག་པ་བཀའ་བརྒྱུད་ཀྱི་ཆོས་ཚུ་ཞུ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་བསྒང་ ཁོ་རའི་རྩ་བའི་བླམ་འདི་ བླམ་ཐར་པ་གླིང་པ་ཟེར་མི་འདི་ཨིན་མས། དགུང་ལོ་ ༣༣ བཞེསཔ་ད་ རྗེ་བླ་མའི་སྙན་ལུ་ ཆོས་རྗེ་འགྲོ་བའི་མགོན་པོ་གཙང་པ་རྒྱ་རས་ (༡༡༦༡-༡༢༡༡) ཀྱི་མཚན་གསན་ཏེ་ དད་མོས་མ་འདྲཝ་ཅིག་བསྐྱེད་པའི་དབང་གིས་ བསམ་བཞིན་བོད་ར་ལུང་དགོན་པ་ལུ་ཆོས་རྗེ་བཞུགས་སར་བྱོན་ནུག། ཨིན་རུང་ ཕ་ཇོ་རིན་པོ་ཆེ་ ཆོས་རྗེ་བཞུགས་སར་མ་ཕེབས་ལས་ ཆོས་རྗེ་དགོངས་པ་རྫོགས་པའི་ལོ་རྒྱུས་གསནམ་ལས་ ཡུདཔ་ཅིག་ཐུགས་དྲན་པ་ཡལ་སོཔ་མས། ཨིན་རུང་ དཔལ་འབྲུག་པའི་རིང་ལུགས་ཆ་ཚང་ཅིག་ ཆོས་རྗེའི་སྐུ་ཚ་བོ་དབོན་རས་དར་མ་སེངྒེ་ལས་ཞུ་ནུག། ལོ་ངོ་མང་རབས་ཅིག་གི་རིང་ལུ་ བོད་ལུ་སྒྲུབ་པ་ཉམས་ལེན་ཚུ་མཛད་བཞུགས་པའི་ཤུལ་ལས་ ལྷའི་ལུང་བསྟན་ལྟར་ ལྷོ་ཕྱོགས་ཁ་ཐུག་འབྱོན་དགོ་པའི་ལུང་བསྟན་བབས་ཏེ་ ཁོ་རའི་སྐུ་ཚེ་ལྷག་ལུས་འདི་ ལྷོ་མོན་འདི་ནང་རྫོགས་ནི་སྦེ་ཨིན་མས། བླ་མ་ཁོ་རའི་ཉམས་སྣང་ལུ་ ཁོ་རའི་གསང་ཡུམ་སྦེ་མཁའ་འགྲོ་ མ་གཅིག་ལབ་སྒྲོན་གྱི་རྣམ་སྤྲུལ་འདི་བཞེས་འོང་ཟེར་གཟིགས་ཡོད་རུང་ ཁོ་གིས་མཁའ་འགྲོ་ཨ་ཆོག་ཟེར་མི་བཞེས་ཡོདཔ་དང་། འདི་ལས་ སྲས་དམ་པ་ཟེར་མི་སྐུ་འཁྲུངས་ནུག། སྲས་དམ་པ་མཆོག་ ཕ་དམ་པ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྤྲུལ་པ་ཨིནམ་སྦེ་བཤད་སྲོལ་ཡང་འདུག། དེ་ལས་ འདིའི་ཤུལ་ལས་ ལབ་ཀྱི་སྒྲོན་མའི་རྣམ་རོལ་མཁའ་འགྲོ་བསོད་ནམས་དཔལ་སྒྲོན་གསང་ཡུམ་སྦེ་བཞེས་པའི་ཤུལ་ལུ་ སྟབས་གཅིག་ལུ་སྲས་སྲོས་བསྡོམས་བདུན་ སྐུ་ཤའི་གོང་བུ་ལས་ཐོན་ཡོདཔ་ཨིན་པས། འདི་ནང་ལས་ སྲས་བཞི་རྐྱངམ་གཅིག་ལུས་ཡོདཔ་དང་ ང་བཅས་རའི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ ཆོས་རྗེ་གདུང་བརྒྱུད་ཀྱི་བརྒྱུད་པ་ཚུ་ཡང་ མང་ཤོས་ར་རྗེ་བླ་མའི་བརྒྱུད་པ་ལས་དར་ཡོད་པའི་ལོ་རྒྱུས་བཤད་ནི་འདུག། དེ་ཡང་ དུས་རབས་བཅུ་གསུམ་པའི་ནང་ རྗེ་བླ་མ་གིས་ ད་ལྟོ་ཡོད་པའི་རྟ་མགོ་བཤད་གྲྭའི་ཉེ་འདབས་ལུ་ དེ་བསྒང་འགོ་དང་པ་སྒྲུབ་སྡེ་ཚུ་གཞི་ཚོགས་གནང་ཡོདཔ་དང་ ཤུལ་ལས་བསྟན་འཛིན་རབ་རྒྱས་མཆོག་གིས་ ཉམས་གསོ་མཛད་གནང་ཡོདཔ་མ་ཚད་ རྒྱ་སྐྱེད་སྦོམ་སྦེ་ར་མཛད་གནང་ནུག། རྗེ་བླ་མ་མཆོག་གིས་ བླ་མ་ལྷ་པ་ལས་རྒྱལ་ཁ་ཐོབ་པའི་ཤུལ་མ་ རྡོ་སྔོན་རྫོང་ཟེར་ ད་ལྟོ་ཡོད་པའི་ཐིམ་ཕུག་བདེ་ཆེན་ཕོ་བྲང་འདི་ ཁོ་གི་ཕྱག་ལུ་ཚུད་ཡོདཔ་དང་ ཤུལ་ལས་བརྒྱུད་འཛིན་པ་ཚུ་གིས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༦༣༡ ལུ་བཀྲ་ཤིས་ཆོས་རྫོང་ཟེར་ལོག་གསར་བཞེངས་གནང་ནུག། ལོ་རྒྱུས་བཤད་སྲོལ་ཅིག་དང་འཁྲིལཝ་ད་ རྗེ་བླ་མ་མཆོག་ འབྲུག་པ་དང་ལྷ་པ་མ་འགྲིགས་པར་ འཛིང་འཁྲུག་ལངས་སྡོདཔ་ད་ གྲི་གུང་བཀའ་བརྒྱུད་ཀྱི་ལྷ་པའི་ཡན་ལག་དགེ་འདུན་པ་ཚུ་གིས་ ངལ་མ་རངས་པར་ གསོལ་དུག་དྲངས་ཡོད་པའི་བྱ་ངན་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ གཤགས་ཡོད་པའི་ལོ་རྒྱུས་འདུག། དེ་བསྒང་ རྗེ་བླ་མ་མཆོག་ པུར་སྦྱང་ཕུལ་བའི་སྐབས་ མེ་ལྕེ་ལས་ལེགས་སྦྱར་གྱི་སྒྲ་འཐོན་དེས་ཟེར་ཨིན་མས། དེ་མ་ཚད་ མེ་མཆོད་ཕུལ་སའི་རྡོ་འདི་ཁ་ལས་ ཨོཾ་མ་ཎི་ཟེར་ལན་ཐེངས་གཉིས་ཀྱི་སྒྲ་གོ་ཡི་ཟེར་ཨིནམ་དང་། རྡོ་འདི་ ད་ལྟོ་དད་པ་ཅན་ཚུ་གི་ངོ་བོ་ལུ་རྟེན་སྦེ་བཞག་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་བཟུམ་སྦེ་ རྗེ་བླ་མ་དགོངས་པ་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ལུ་མ་ཐིམ་བར་དུ་ སྤྱིར་བསྟན་པ་དང་འགྲོ་བའི་དོན་ལུ་ ཕྲིན་ལས་དཔག་ཏུ་མེད་པར་མཛད་ཡོདཔ་ལས་ ཤུལ་ལས་དུས་རབས་ ༡༦ པའི་ནང་ རྗེ་བླ་མ་ཁོ་ར་ རྟ་མགོ་ལུ་ ཆོས་རྗེ་འབྲུག་པ་ཀུན་ལེགས་ཀྱི་སྲས་བརྒྱུད་གཉིས་པ་ ཚེ་དབང་བསྟན་འཛིན་ལུ་སྐུ་འཁྲུངས་ཏེ་ ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེ་བོད་ལས་འབྱོནམ་ད་ སྦྱིན་བདག་གཙོ་བོ་མཛད་ཡོདཔ་་མ་ཚད་ དེ་གི་ཡང་སྲིད་འབྲུག་སྒྲ་རྒྱ་མཚོ་ལ་སོགས་པ་ རྟ་མགོ་སྤྲུལ་སྐུའི་སྐུ་འཕྲེང་རིམ་པ་བཞིན་དུ་བྱོན་ཏེ་ བསྟན་པ་ལུ་ཞབས་ཏོག་སྦོམ་ཞུ་གནང་ནུག། དེ་བཟུམ་སྦེ་ སྲས་བརྒྱུད་ཚུ་ལས་ གདུང་རབས་རིམ་པ་སྦེ་བྱོན་ཏེ་ འབྲུག་ལུ་ཆོས་སྲིད་ཀྱི་བསྟན་པའི་ཞབས་ཏོག་མཛད་མི་སྐྱེས་ཆེན་དམ་པ་མང་རབས་ཅིག་བྱོན་ནུག། ཁུངས་གཏུག། རྫོང་ཁ་གོང་འཕེལ་ལྷན་ཚོགས། (༡༩༩༩) ཕ་ཇོ་འབྲུག་སྒོམ་ཞིག་པོའི་རྣམ་ཐར་ཐུགས་རྗེའི་ཆུ་རྒྱུན། ཆོས་སྐད་ལས་རྫོང་ཁར་སྐད་བསྒྱུར། ཡོངས་གྲགས་ཅན་གྱི་མི་ངོམ། ༉ མཐུ་ཆེན་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོའི་རྣམ་ཐར་འདི་གཏིང་ཟབ་ཅིང་རྒྱ་ཆེཝ་ལས་ ཞུ་ནི་གི་བསོད་ནམས་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་རང་ལུ་མེད་རུང་ དད་པའི་མཛུབ་མོ་གིས་ཨ་ཙི་ཅིག་ལེན་ཏེ་ བློ་གསར་རྣ་བའི་རྒྱན་དུ་ཞུ་བ་ཅིན། དེ་ཡང་ མཉམ་མེད་དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་གདུང་རབས་ལས་ སྤྱིར་སྤྱན་རས་གཟིགས་ཀྱི་རྣམ་སྤྲུལ་ བརྒྱད་ཅུ་རྩ་བཞི་འབྱུང་ནིའི་ལུང་བསྟན་ཡོད་མི་དེ་ཡང་ རྒྱ་འཇམ་དཔལ་གསང་བ་ལས། ས་བྱང་ཕྱོགས་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་ཁམས་འདིར། །ང་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོའི་བརྒྱུད་པ་ལ། །ཁྱད་པར་ལྷའི་རྣམ་འཕྲུལ་ནི། །བཅུ་ཕྲག་བརྒྱད་ཀྱི་བར་དུ་འབྱོན།། ཟེར་གསུངས་ཡོདཔ་མ་ཚད་ ཁྱད་པར་གདུང་འཛིན་སྙིང་པོའི་གསལ་བྱེད་དགུ་འབྱོན་ནི་སྦེ་གསུངས་མི་ལས་ གཉིས་པ་ང་བཅས་རའི་སྐྱབས་མགོན་མཐུ་ཆེན་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ཨིནམ་སྦེ་ ཀུན་མཁྱེན་མཆོག་གིས་ བཅོམ་ལྡན་སྙིང་རྗེ་རང་འགྲེལ་མ་ལས་གསུངས་ཡོདཔ་མ་ཚད་ ལུས་མེད་མཁའ་འགྲོ་ཚུ་གིས་ཡང་ལུང་བསྟན་གནང་ནུག ལྷག་པར་དུ་ འདས་པའི་བསྟན་འཛིན་གྱི་སྐྱེ་ཆེན་ལེ་ཤ་ཅིག་གིས་ ལུང་བསྟན་གནང་བའི་བསྟན་པའི་གསལ་བྱེད་གཉིས་པ་ མཐུ་ཆེན་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་མཆོག་ དུས་ཐོག་མ་མེད་པའི་དུས་ལས་ར་ དབྱིངས་དང་ཡེ་ཤེས་གཉིས་སུ་མེད་པའི་བདག་ཉིད་ཅན་ རང་བཞིན་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ལས་མ་གཡོ་རུང་ བསྟན་འགྲོའི་དོན་ལུ་སྐུ་ཕྲེང་རིམ་པར་འབྱོན་ཚུལ་ཡང་། བདེ་ལྡན་སྣང་མཐའི་སྤྱན་སྔར་འཕགས་མཆོག་འཇིག་རྟེན་དབང་ཕྱུག། ཤམྦྷ་ལའི་སེང་ཁྲིར་རིགས་ལྡན་པདྨ་དཀར་པོ། ལྷ་ལྡན་ཡུལ་ན་ཆོས་རྒྱལ་སྲོང་གཙན་སྒམ་པོ། ཟ་ཧོར་ཡུལ་དུ་མཁན་ཆེན་ཞི་བ་འཚོ། ཁ་ཆེའི་ཡུལ་ན་པཎ་ཆེན་ཎ་རོ་ཏ་པ། གཉལ་སྨད་སྙི་བའི་རིགས་སུ་ཆོས་རྗེ་དྭགས་པོ་ལྷ་རྗེ། མྱང་སྟོད་རྒྱའི་གྲོང་ན་འགྲོ་མགོན་ཡེ་ཤེས་རྡོ་རྗེ། མངོན་དགའི་ཞིང་དུ་སྣང་བ་རྡུལ་བྲེལ་སེམས་དཔའ། གངས་ཅན་ཕུལླ་རིར་རྒྱལ་དབང་ཀུན་དགའ་དཔལ་འབྱོར། བྱ་ཡུལ་གོང་མའི་སྲས་སུ་འཇམ་དབྱངས་ཆོས་ཀྱི་གྲགས་པ། ཤར་ཕྱོགས་ཀོང་པོའི་ཡུལ་དུ་ཀུན་མཁྱེན་པདྨ་དཀར་པོ་བཅས་ སྐུ་ཕྲེང་རིམ་གྱིས་བྱོན་པའི་མཐའ་མ། ཆོས་སྲིད་ལུགས་གཉིས་ཀྱི་མངའ་བདག་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ངག་དབང་རྣམ་པར་རྒྱལ་བ་བྱོན་ནུག། དེ་ཡང་དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་གདུང་རབས་ དྲི་མ་མེད་པ་ལས་བྱོན་པའི་ ཡབ་མི་ཕམ་བསྟན་པའི་ཉི་མ་དང་། ཡུམ་རྡོེ་བཙུན་མོ་བསོད་ནམས་དཔལ་གྱི་བུ་ཁྲིད་གཉིས་ཀྱི་སྲས་སུ་ རྣམ་པ་ཉི་ཤུ་གི་མངོན་པར་བྱང་ཆུབ་སྟེ་ ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་མངའ་བའི་སྐུ་སྦེ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༥༩༤ རབ་བྱུང་བཅུ་པའི་རྒྱལ་བ་ཤིང་རྟའི་ཆུ་ཟླ་དཀར་ཕྱོགས་ཀྱི་དགའ་བ་གསུམ་པའི་ཉིནམ་ལུ་ ངོ་མཚར་བའི་ལྟས་དང་བཅས་ ཆོས་ཉིད་རྣམ་དག་གི་གསུང་སྔགས་སྒྲོག་སྟེ་འཁྲུངས་ནུག། དེའི་ཤུལ་ལས་ཡབ་མེས་ཀྱི་མཚན་ལས་གྲས་ཏེ་ མི་ཕམ་བསྟན་འཛིན་རྡོེ་ཟེར་མཚན་གསོལ་གནང་ནུག། དེ་ལས་ཉིན་རིམ་བཞིན་ཚེས་པའི་ཟླ་བ་ཆ་ཤས་རྫོགས་ཏེ་ ཐ་ན་སྤྱན་གྱིས་གཟིགས་སྟངས་ཚུན་ཚོད་བྱིས་་པའི་སྤྱོད་ཚུལ་མི་མངའ་བར་ ཞི་དུལ་དེས་པའི་རང་བཞིན་གྱིས་དམ་པའི་ཚུལ་ལུ་གནསཔ་ཨིན་མས། དགུང་གྲངས་ཞེ་ལྔ་དེ་ཅིག་ལས་བྲི་ཀློག་མཁྱེནམ་མ་ཚད་ ཁ་ཐུན་ཚུ་ཡང་རང་བཞིན་གྱིས་མཁྱེནམ་ཨིན་མས། མཚན་མོ་མཁའ་འགྲོ་དང་ཆོས་སྐྱོང་གིས་ཕུལ་བའི་ འབྲས་དཀར་མོའི་རུ་མ་ལྗགས་འོག་ལས་ཐོན་པ་ཡང་ཡང་བྱུང་བ་དང་། དུད་སོལ་མའི་གཏོར་འབུལ་གནང་བའི་སྐབས་ གཏོརམ་ལས་མེ་བྱུང་བ་ལ་སོགས་པའི་རྟགས་དང་རྟེན་འབྲེལ་བཟང་པོ་མངོན་དུ་གྱུར། དགུང་གྲངས་བརྒྱད་ལུ་མི་ཕམ་ཆོས་རྒྱལ་གྱི་སྤྱན་སྔར་ གཙུག་ཕུད་ཕུལ་ཏེ་དགེ་བསྙེན་གྱི་སྡོམ་པ་བཞེས། དེ་ལས་བཟུང་ཡབ་མེས་གཉིས་དང་ཡོངས་འཛིན་ལྷའི་མཚན་ཅན་སོགས་ལས་ ཐུན་མོང་ཐུན་མིན་མདོ་སྔགས་རིག་གནས་དང་བཅས་པའི་ བཤད་པ་དང་སྨིན་གྲོལ་གདམས་ངག་དང་། ཁྱད་པར་ཤིན་ཏུ་ཐུན་མོང་རང་ལུགས་ཀྱི་བདུད་རྩི་བཞེས་ཏེ་ མཁས་གྲུབ་མངའ་བའི་བདག་པོར་གྱུར་ནུག། དགུང་གྲངས་བཅུ་གསུམ་བཞེས་པའི་མེ་རྟ་ལུ་ གདན་ས་ར་ལུང་ལུ་གནད་འཛིན་པའི་དར་འགན་བཞེས་བཞུགས་པའི་སྐབས་ ཕྱི་ལྟར་སྣང་འབྲུག་པ་ནང་ཚན་གྱི་རྩོད་གཞི་དང་། གཙང་པའི་སྡེ་གཟར་ལྟར་དུ་སྣང་རུང་། ནང་དོན་དུ་འབྲུག་པའི་ཆོས་སྐྱོང་སྲུང་མ་དམ་ཅན་ཚུ་གིས་ ཁ་བཞི་ལྷོའི་རྒྱལ་ཁབ་གདུལ་བྱའི་ཞིང་དུ་ཕུལཝ་མ་ཚད སྔོན་བྱོན་རྒྱལ་བ་རྣམས་ཀྱི་ལུང་བསྟན་དུས་སུ་བབས་ལས་ དམ་ཅན་བཀའ་སྲུང་རྣམས་དང་ འོབས་མཚོ་པའི་དམག་དཔུང་གིས་བསུས་ཏེ་ ཙྡན་ནགས་མའི་ལྗོངས་སུ་བྱོན་གནང་ནུག། དང་པ་མགར་ས་དང་དེ་ལས་གང་བུ་གངས་དང་སྨན་རྩེ་འབྲོག་ཡུལ་བརྒྱུད་དེ་སྤང་རི་ཟམ་པ་ལུ་བྱོན། བདེ་ཆེན་ཕུག་བརྒྱུད་དེ་སྤ་གྲོ་ལུ་བྱོན་ཏེ་ གོང་མའི་གདན་ས་འབྲུག་ཆོས་སྡིངས་ལུ་བཞུགས་པའི་སྐབས་ གཙང་པའི་དམག་དཔུང་འོང་རུང་ བླ་མའི་རྫུ་འཕྲུལ་དང་ཆོས་སྐྱོང་གི་མཐུ་སྟོབས་ལས་ཕ་རོལ་པོའི་མིག་ཁར་ མཐོང་སྣང་མ་འདྲཝ་ལེ་ཤ་མཐོངམ་ལས་ གཙང་པའི་དམག་གིས་གླགས་མ་ཁེལ་བས། དེ་ལས་ཝང་དམག་གིས་བསུས་ཏེ་ལོག་སྟེ་ར་སྤང་རི་ཟམ་པ་དང་ སྐབས་ཅིག་ཤར་ལུ་བཞུགས་ནུག། དེ་སྐབས་ཕ་ཇོའི་ཡང་སྲིད་ཚེ་དབང་བསྟན་འཛིན་དང་ སྔོན་མའི་སྨོན་ལམ་དབང་གིས་བླ་སློབ་ལོག་སྟེ་ར་འཛོམས་ཏེ་ རྟ་མགོའི་གདན་ས་གྲྭ་འབངས་དང་བཅས་པ་ཕུལ་ཏེ་རྟ་མགོ་ལུ་བྱོན་ནུག། དེ་ཁར་སྡེ་སྲིད་གཙང་པ་འཁོར་དང་བཅས་པའི་བསམ་སྦྱོར་ངན་པའི་རླབས་རྩུབ་བསྒྲལ་བའི་སྒྲུབ་རྟགས་ཡ་མཚན་ཆེ་ཏོག་ཏོ་ཚུ་ དེ་ཁའི་མི་ག་ར་གིས་མཐོང་ནུག། དེ་ལས་ལྷ་འདྲེ་མི་གསུམ་དབང་དུ་འདུས་པའི་དགའ་སྟོན་ལུ་སྲུང་མའི་ཚོགས་ལུ་གཏང་རག་རྒྱས་པ་མཛད་གནང་སྟེ། ལུགས་གཉིས་འཁོར་ལོ་སྒྱུར་བ་ང་། །ང་ནི་ཀུན་གྱི་སྐྱབས་སུ་བཟང་།།ཟེར་བའི་བཀའ་ཐམ་ང་ཡིག་བཅུ་དྲུག་མ་གྲགས་པའི་ སེང་གེའི་ང་རོ་ཕྱོགས་བཅུ་ཐམས་ཅད་ལུ་ཁྱབ་ནུག། དེ་ལས་དགུང་གྲངས་ཉེར་དྲུག་བཞེས་པའི་ས་ལུག་ལུ་ ཡབ་བོད་ལུ་གཤགསཔ་ལས་ སྐུ་གདུང་རིང་བསྲེལ་གསང་བའི་ཐོག་ལུ་ གདན་དྲངས་པའི་ཤུལ་ལས་རྟ་མགྲིན་རང་བྱོན་གྱི་ཁོང་གསེང་བར་མའི་ནང་བཞུགས་འབུལ་མཛད་ནུག། གདུང་རྟེན་བཞུགས་པའི་གཙུག་ལག་ཁང་སྦེ་ དགུང་གྲངས་ཉེར་བདུན་བཞེས་པའི་ལྕགས་སྤྲེལ་ལུ་ ལྕགས་རི་རྡོེ་གདན་གྱི་ཆོས་སྡེ་ཆེན་མོ་བཞེངས་གནང་ནུག། བལ་ཡུལ་ལས་བཟོ་བོ་བཀུག་སྟེ་ བཟོ་གྲྭ་ཡང་བཙུགསཔ་མ་ཚད་ བདུད་འདུལ་མཆོད་རྟེན་ཐོག་ཚད་གཉིས་མ་ཡང་བཞེངས་གནང་ནུག། དགུང་གྲངས་ཉེར་བརྒྱད་པ་ལྕགས་བྱ་ལུ་ གདུང་རྟེན་དངུལ་འབུམ་ཆེན་མོ་གྲུབ་པའི་དགའ་སྟོན་ལུ་ བསྟན་པའི་སྡེ་རྩ་དགེ་འདུན་སུམ་བཅུའི་ཆོས་གྲྭ་བཙུགས་གནང་ནུག། དེའི་སྐབས་ཡོངས་འཛིན་ལྷའི་མཚན་ཅན་ཡང་སྤྱན་དྲངས་ཏེ་ ལྕགས་རིའི་གདན་ས་ལུ་བཞུགས་སུ་གསོལ་ནུག། དགུང་གྲངས་སུམ་བཅུ་བཞེསཔ་ད་ལྕགས་རི་ལུ་ མེ་ཏོག་བཅུད་ལེན་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ ཐུགས་དམ་འོད་གསལ་གྱི་ངང་ལུ་འདག་སྦྱར་ལོ་གསུམ་བཞུགས་པའི་སྐབས་ རྟགས་བཅུ་ཡོན་ཏན་བརྒྱད་སོགས་གཟིགས་པའི་མཐའ་མ་ལུ བླ་མ་ལྷ་དང་སྲུང་མའི་ལུང་གིས་བསྐུལ་ཏེ་ ཐུགས་དམ་ལས་བཞེངས་གནང་ནུག། དེ་ལས་དགུང་གྲངས་སོ་བཞི་པ་རབ་བྱུང་ ༡༡ པ་ཚེས་པའི་མེ་ཡོས་ ལུགས་གཉིས་གསེར་གྱི་འཁོར་ལོ་བསྒྱུར་དགོ་པའི་ལུང་བསྟན་ཐོབ་སྟེ་ ལྗོངས་འདིའི་ལྷ་སྲིན་སྡེ་བརྒྱད་ཡོངས་ལུ་ རྡོེ་གསུང་གིས་བདེན་ཚིག་བཀའ་བརྩལ་བའི་ཚེ་ དེ་རྣམས་ཀྱིས་ཡང་འཕྲིན་ལས་ཀྱི་སྟོངས་གྲོགས་མཛད་ནིའི་ཁས་བླངས་མཛད་ནུག། དེ་ལས་དགུང་གྲངས་སོ་དྲུག་བཞེས་པའི་ཚེ་ སྲིན་མོ་རྡོ་ཁར་གསང་སྔགས་ཟབ་དོན་ཕོ་བྲང་ཆེན་མོའི་རྨང་བཏིང་སྟེ་ འགྲོ་དོན་འཕྲིན་ལས་འཕེལ་བའི་ཚེ་ སྔར་ལས་ཡོད་པའི་བླམ་ཁག་ལྔ་ཚུ་མ་རངས་པར་ གནོདཔ་བཀལ་ནའི་འཆར་གཞི་བརྩམ་རུང་ གནམ་སྟོང་པའི་ནང་གྱི་གཡུག་དོ་བཟུམ་ ག་ནི་ཡང་འབད་བའི་ཐབས་མ་བྱུངམ་མ་ཚད་ བོད་ཀྱི་དམག་ག་དེམ་ཅིག་འོང་རུང་ རྩ་ལས་ར་གླགས་མ་ཁེལ་བས། དགུང་གྲངས་བཞི་བཅུ་བཞེསཔ་ད་ གདན་ས་ལྕགས་རི་ལུ་ ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའི་ཡོངས་འཛིན་ལྷ་བློའི་དྲུང་ལས་ དམ་ཆོས་འདུལ་བའི་བསླབ་ཚིགས་ཡོངས་རྫོགས་སྦེ་བཞེས་གནང་ནུག། དེ་ལས་རིམ་གྱིས་འབྲུག་པའི་སྲོག་རྫོང་སྤུངས་ཐང་བདེ་བ་ཆེན་པའི་ཕོ་བྲང་སོགས་བཞེངས། ལྷོ་མོན་ཁ་བཞི་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་ཏེ་ ཆོས་སྲིད་གདུགས་དཀར་གཅིག་གིས་ད་ལྟའི་བར་ ཕན་བདེའི་གྲིབ་བསིལ་དགུང་ལས་མ་གཡོ་བར་ འགྲོ་རྣམས་བདེ་བར་འཚོ་བའི་བཀའ་དྲིན་བླ་ན་མེདཔ་མཛད་དེ་ མི་བསྲུན་ཀླ་ཀློ་གིས་གང་བའི་ ལྷོ་རོང་འདི་གསང་ཆེན་འོག་མིན་དང་མཚུངས་པའི་གླིང་དུ་བསྒྱུར་གནང་བའི་ཚེ་ རྒྱ་གར་བལ་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་བློན་བླ་ཆེན་དང་ རྒྱལ་ཁབ་མཐའ་དབུས་སོ་སོ་ལས་ འབུལ་ཚན་དགུང་དུ་བཏེགས་ཏེ་བཀྲིས་ལེགས་སོ་ཕུལ་བར་འཛོམས་ནུག། དེ་ལས་དགུང་གྲངས་ལྔ་བཅུ་ང་བརྒྱད་པ རབ་བྱུང་བཅུ་གཅིག་པའི་ལྕགས་ཡོས་ ཧོར་ཟླ་གསུམ་པའི་ཚེས་བཅུ་ཐམ་ལུ་ ཆོས་དང་སྲིད་རྗེ་དང་སྡེ་སྲིད་གཉིས་ལུ་སྤྲོད་དེ་ རྒྱལ་དབང་པདྨ་ཀ་རའི་ལུང་བཞིན་དགོས་འབྲོལ་ཁྱད་པར་ཅན་ལུ་དགོངས་ཏེ་ གཟིམ་སྒོ་རྡོེའི་གླེགས་བུ་བསྡམས་ཏེ་ ཐུགས་དམ་འོད་གསལ་ཆོས་སྐུའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལུ་བཞུགས་གནང་ནུག། ཁུངས་གཏུག། དགེ་འདུན་རིན་ཆེན། (2017) ལྷོ་ཕྱོགས་ནགས་་མོའི་ལྗོངས་ཀྱི་ཆོས་འབྱུང་། གཞུང་དགྲྭ་ཚང་། ཐིམ་ཕུག། ཡོངས་གྲགས་ཅན་གྱི་མི་ངོམ། ༉ ངན་ལྷད་ཟེར་མི་འདི་ ཆེ་བ་གོངམ་དང་གཡོག་གི་བར་ན་དང་། དམའ་བ་མི་སེར་དཀྱུས་མ་ལས་སྒོ་བཟུང་སྟེ་ འཐོབ་ཤོར་དང་ བརྙ་བསྐྱི་གི་དོན་ལུ་ གཡོ་སྒྱུ་དང་མགུ་སྐོར་གྱི་ལཱ་འབྱུང་མི་འདི་ལུ་སླབ་ཨིན། དེ་ཡང་མང་ཤོས་ཅིག་ཡར་རྒྱས་འགྱོ་བའི་བསྒང་ཡོད་མི་རྒྱལ་ཁབ་ཚུ་ནང་འབྱུང་སྲིད་ནི་ཨིན་མས། ངན་ལྷད་འདི་ དང་པ་ར་ བརྡ་བརྒྱུད་ཀྱི་རང་དབང་མེདཔ་ལས་བརྟེན་ཏེ་ མི་སེར་གྱི་དཀའ་སྡུག་ཚུ་ ག་ལུ་ཡང་བཤད་སའི་ས་གོ་མེདཔ་མ་ཚད་ གཞན་ག་གིས་ཡང་ ཧ་གོ་མ་ཚུགསཔ་ལས་བརྟེན་ཏེ་འབྱུངམ་ཨིན་མས། གཉིས་པ་ ངན་ལྷད་འདི་ཤེས་རིག་གི་སྤུས་ཚད་མེདཔ་ལས་བརྟེན་ཏེ་ བཟང་ངན་དང་སྟབས་མ་བདེཝ་ཚུ་འབྱུང་ནི་ཨིནམ་མ་ཤེསཔ་ལས་བརྟེན་ཏེ་འབྱུངམ་ཨིན་མས། གསུམ་པ་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་དཔལ་འབྱོར་གྱི་གནས་སྟངས་སྐྱོ་དྲགས་ཡོདཔ་ལས་བརྟེན་ཏེ་ངན་ལྷད་ཚུ་འབྱུངམ་ཨིན་མས། (IntechOpen, 2018) ངན་ལྷད་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ གཞུང་དང་མི་སེར་གྱི་བར་ན་བློ་གཏད་དང་ཡིད་ཆེས་ཚུ་མར་ཉམས། གོངམ་དང་གཡོག་གི་བར་ན་ཐ་དམ་ཚིག་དང་ལས་རྒྱུ་འབྲས་ལུ་བརྩི་མཐོང་མེད། གོངམ་གིས་མཉམ་ཆུང་ལུ་སྐྱིད་སྡུག་སྙོམ་མ་ཚུགས་མི་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ནད་ཡམས་མུ་གེ་ལ་སོགས་པ་ཐོན་ཏེ་ ཞི་བདེ་དང་དགའ་སྐྱིད་མེད་པར་འཛིང་འཁྲུག་ལང་ནིའི་ཉེན་ཁ་སྦོམ་ར་ཡོད་པའི་ཁར་ མི་སྡེ་ནང་ལུ་གཅིག་མཐུན་དང་གཅིག་སྒྲིལ་བཟོ་ནི་ལུ་ཡང་ དཀའ་ངལ་འབྱུང་སྲིད་ནི་ཨིན་མས། (Transparancy International, n.d.) དེ་མ་ཚད་ མགུ་སྐོར་དང་གཡོ་སྒྱུ་ལུ་བརྟེན་ཏེ་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་དཔལ་འབྱོར་གྱི་ལཱ་ ག་ཅི་བཟུམ་ར་འབད་རུང་ དེ་ལུ་སྤུས་ཚད་ལེགས་ཤོམ་མེད་པའི་གདོང་ལེན་འབྱུང་ནི་ཨིནམ་མ་ཚད་གོང་འཕེལ་གྱི་འགྱུར་བ་ཚུ་ཡང་མགྱོགས་པར་གཏང་ནི་ལུ་གནམ་མེད་ས་མེད་ལཱ་ཁག་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་བཟུམ་སྦེ་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་དཔལ་འབྱོར་གྱི་གནས་སྟངས་སྐྱོ་དྲགས་སྦེ་ཡོད་པ་ཅིན་ མི་སྡེ་འཚོ་བའི་གནས་སྟངས་ཡར་དྲག་གཏང་ནི་ལུ་དཀའ་ངལ་འབྱུང་འོང་། དེ་གིས་སྦེ་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དབུལ་ཕོངས་དཀའ་ངལ་བསལ་ནི་ལུ་གདོང་ལེན་སྦོམ་འབྱུང་འོང་། (Anti-corruption help desk, 2010) ང་བཅས་ར་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ངན་ལྷད་མར་ཕབ་གཏང་དགོ་པ་ཅིན་ གཞུང་དང་མི་སེར་གཉིས་ཀྱི་བར་ན་གོང་འཕེལ་གྱི་ལཱ་ག་ཅི་བཟུམ་ར་འབད་རུང་ དྭངས་གསལ་གྱི་ཐོག་ལས་འབད་དགོཔ་མ་ཚད་ གཞུང་གིས་ངན་ལྷད་རྩ་མེད་གཏང་ནིའི་སྲིད་བྱུས་ལམ་ལུགས་རྩམ་མི་ལུ་ མི་སེར་གྱིས་ངོས་ལེན་དང་རྒྱབ་སྐྱོར་འབད་དགོ། ལྷག་པར་དུ་ ང་བཅས་རའི་མ་འོངས་བུ་བརྒྱུད་ཚུ་ལུ་ སློབ་གྲྭ་ནང་ལས་དཔེ་ཆ་ལྷབ་སྟེ་འོང་པའི་སྐབས་ལས་ར་ སློབ་དཔོན་ཚུ་གིས་ངན་ལྷད་ལུ་བརྟེན་པའི་སྟབས་མ་བདེཝ་ཚུ་ག་དེ་སྦེ་ར་འབྱུངམ་ཨིན་ན་ གོ་བརྡ་སྤྲོད་པ་ཅིན་ དེ་གིས་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ ངན་ལྷད་མར་ཕབ་གཏང་ནི་ལུ་ཁེ་ཕན་སྦོམ་སྦེ་ར་འབྱུང་ཚུགས་ཟེར་ཨིན་པས། (60 years crime congress, 2019) སྔོན་བྱོན་གོང་མ་ཚུ་གིས་ཡང་། མཛུབ་མོ་རིང་ཐུང་མི་སྙོམས། །སྐྱིད་སྡུག་གོང་མས་མི་སྙོམས། ཟེར་སླབ་སྲོལ་ཡོད་དོ་བཟུམ་སྦེ་ ང་བཅས་རའི་གཟུགས་ཀྱི་ཡན་ལག་ ལགཔ་གི་མཛུབ་མོ་སྙོམས་ཏོག་ཏོ་མེད་དོ་བཟུམ་སྦེ་ འགྲོ་བ་མི་ལུ་ཡང་མ་དག་པའི་སེམས་ལུ་བརྟེན་ཏེ་སྡོད་པའི་རིང་ལུ་མི་ཆེ་འབྲིང་ཆུང་གསུམ་ལུ་སྐྱིད་སྡུག་གནང་ཐངས་ཡང་ལྷམ་པ་མ་འདྲཝ་ལེ་ཤ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ཨིན་རུང་ ང་བཅས་ཀྱིས་སེམས་དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་གྱི་སྒོ་ལས་ ལཱ་འབད་བ་ཅིན་ དེའི་གདོང་ལེན་འདི་ ང་བཅས་ཀྱིས་འབད་ཚུགས་ར་ཚུགས་ནི་ཨིན་པས། སྔོན་བྱོན་མཁས་པ་ཚུ་གིས། སྦལཔ་མངན་སྟག་ཡང་གསད། ཟེར་སླབ་སྲོལ་ཡོད་དོ་བཟུམ་སྦེ་ ང་བཅས་ག་ར་གི་མནོ་བསམ་ ངན་ལྷད་རྩ་མེད་གཏང་ནི་འདི་ཨིན་པ་ཅིན་ འབད་མ་ཚུགས་པའི་དཔེ་མི་སྲིད། དེ་འབདཝ་ལས་ང་བཅས་འབྲུག་མི་ཡོངས་ཀྱིས་ ངན་ལྷད་འདི་དར་ཁྱབ་མ་འགྱོཝ་ལས་ར་ སྔོན་འགོག་གི་ཕྱག་ལཱ་ཚུ་མཛད་དགོཔ་གལ་ཆེ། གལ་སྲིད་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ངན་ལྷད་འདི་ལུ་ཤུགས་ཐལ་སོ་པ་ཅིན་ མ་འོངས་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ དེ་གིས་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རང་དབང་དང་སྲུང་སྐྱོབ་ལུ་གནོད་པའི་ཉེན་ཁ་སྦོམ་ཡོདཔ་ཨིན། རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་གཡོ་སྒྱུ་དང་མགུ་སྐོར་ལ་སོགས་པ་ ག་ནི་ཡང་མེད་པར་ ཇི་སྲིད་བསྐལ་པ་མ་སྟོང་གི་བར་དུ་ གངས་བར་ནང་གི་ཆུ་འཐུང་ སྤྲིན་བར་ནང་གི་ཉིམ་བསྲོ་སྟེ་ དབུ་ཁྲིད་བཟང་པོའི་མངའ་འོག་ལུ་དགའ་བའི་བྲོ་འཁྲབ་སྐྱིད་པའི་གླུ་ལེན་ཏེ་སྡོད་དགོ་པ་ཅིན་ ངན་པའི་གཡོ་སྒྱུ་དང་མགུ་སྐོར་ཚུ་སྤང་དགོཔ་གལ་ཆེཝ་ཨིན། ཁུངས་གཏུག། 60 years crime congress. (2019, 09 04). promoting culture of lawfulness. Retrieved 11 01, 2021, from effects of crime: https://www.unodc.org/e4j/en/anti-corruption/module Anti-corruption help desk. (2010, 03 05). Impact of corruption. Retrieved 11 01, 2021, from Anti-corruption help desk: https://www.transparency.org/files/content/corruptionqas IntechOpen. (2018, 02 21). What causes corruption. Retrieved 10 31, 2021, from Corruption, causes and consequences: https://www.intechopen.com/chapters/58969 Transparancy Internatioinal. (n.d.). Corruption. Retrieved 11 1, 2021, from What is corruption?: https://www.transparency.org/en/what-is-corruption འཕྲལ་གྱི་དོན་ཚན། ༉ ལཱ་གཡོག་མ་ཐོབ་པའི་དཀའ་ངལ་ཟེར་མི་འདི་ ལོ་ངོ་ ༡༥ ལང་མི་ཡན་ཆད་ཀྱི་་མི་ངོམ་ཚུ་ལཱ་གཡོག་དང་མ་ལྡན་པར་ ལཱ་གཡོག་འཚོལ་ཏེ་བདུན་ཕྲག་བཞི་ལང་མི་ལུ་གོ་ནི་ཨིན། ལཱ་གཡོག་མ་ཐོབ་པའི་དཀའ་ངལ་འདི་ སྤྱིར་འཛམ་གླིང་རྒྱལ་ཁབ་ག་ཏེ་ལུ་ཡང་ཡོདཔ་བཞིན་དུ་ ང་བཅས་རའི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ཡང་ གནས་སྟངས་འདི་གདོང་ལེན་ཅན་ཅིག་ལུ་གྱུར་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༩ ལོའི་སྙན་ཞུ་དང་འཁྲིལ་བ་ཅིན་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ན་གཞོན་ལཱ་གཡོག་མ་ཐོབ་མི་གི་བརྒྱ་ཆ་ ༡༡.༩ དེ་ཅིག་ཡོད་མི་ལུ་བལྟ་བ་ཅིན་ གཞན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་དང་ཕྱེདཔ་ད་ཉུང་ཤོས་ཅིག་སྦེ་རྩིཝ་ཨིན་མས། ཨིན་རུང་ ང་བཅས་རའི་རྒྱལ་ཁབ་འདི་མི་སྟོབས་ཆུང་བའི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་འབདཝ་ལས་ སེམས་ཁར་ཚ་གྱང་འཐེབ་ཅིག་ར་འབག་དགོཔ་འདུག། (Yangchen, 2017) དེ་བཟུམ་སྦེ་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༢༠ གི་ལོ་ནང་ལུ་ ཧེ་མའི་ལོ་ལས་ལོག་ལྟབ་ཀྱི་ཡར་སེང་འགྱོ་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ད་ལྟོ་ང་བཅས་རའི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ ན་གཞོན་ ༦༩༢༢ དེ་ཅིག་ལཱ་གཡོག་མ་ཐོབ་པར་ ཁྲོམ་ཚོགས་དང་ཡིག་ཚང་ནང་ལས་ཕར་ག་ཐོབ་རྐྱབ་སར་མཐོངམ་ཨིན་མས། དེ་སྦེ་ ལོ་ངོ་གཅིག་གི་ནང་ཁོད་ལུ་ ན་གཞོན་ལཱ་གཡོག་མ་ཐོབ་པའི་བརྒྱ་ཆ་ཡར་སེང་སོང་ཡོད་པའི་གནད་དོན་གཙོ་བོ་ར་ འཛམ་གླིང་ཀུན་ལུ་ཁྱབ་པའི་ནད་ཡམས་ཀོ་ཝིཊ་ ༡༩ ལས་བརྟེན་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ སྒེར་སྡེ་ཁག་གི་ལཱ་གཡོག་འཐོན་སའི་ས་ཁོངས་ཆ་མཉམ་སྒོ་བསྡམ་དགོཔ་ཐོན་ཡོདཔ་ལས་བརྟེན་ཏེ་ཨིན། དེ་མ་ཚད་ ཕྱིའི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལས་ཕར་ལཱ་འབད་བར་སོང་ཡོད་མི་ཚུ་ཡང་ ནད་ཡམས་ལས་བརྟེན་ལོག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལྷོད་པའི་བསྒང་ལས་ དེ་གི་ལཱ་གཡོག་མ་ཐོབ་པའི་དཀའ་ངལ་འདི་ཡར་སེང་གཏངམ་ཨིན། ལྷག་པར་དུ་ འབྲུག་ལྟ་བཤལ་ཚོགས་པ་ནང་ལཱ་འབད་མི་ཚུ་ལུ་ཤུགས་སྦེ་ར་གནོད་དེ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་ཡང་ རྒྱལ་ཁབ་འདི་ ནད་ཡམས་ལས་བསྲུང་སྐྱོབས་འབད་ཐབས་ལུ་དམིགས་ཏེ་ ལྟ་བཤལཔ་ཚུ་རྒྱལ་ཁབ་ནང་འོང་ནི་ལས་བཀག་ཆ་འབདཝ་ལས་བརྟེན་ ལཱ་གཡོག་སོ་སོ་འཐོབ་ནི་གི་ས་ཁོངས་མེད་པར་ སྡོད་ས་ཁྲོམ་ཁར་ལུ་དང་བཟའ་ཚང་སྐྱོང་ནི་ཡོད་པའི་མི་ངོམ་མང་རབས་ཅིག་ལུ་ སྐྱིད་སྡུག་ཚད་མེདཔ་ཅིག་མྱོང་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། ཨིན་རུང་ བཀའ་དྲིན་ཆེ་བའི་དྲིན་ཅན་མི་དབང་མངའ་བདག་རྒྱལ་པོ་མཆོག་གིས་ མི་སེར་གྱི་སྐྱིད་སྡུག་ལུ་གཟིགས་ཏེ་ཐུགས་བསམ་རྒྱ་ཆེཝ་སྦེ་གནང་ཞིནམ་ལས་ རང་དོན་རྒྱབ་ལུ་བསྐྱུར་ཏེ་རྒྱལ་པོ་ཁོ་རའི་བང་མཛོད་ལས་ མི་སེར་ལཱ་གཡོག་འབྱང་མི་ཆ་མཉམ་ལུ་ ཟླ་རིམ་བཞིན་དུ་སྟོང་ཕྲག་བརྒྱད་རེ་གནང་བཞིན་པ་ཡོདཔ་ཨིན། འདི་ལུ་བལྟ་བ་ཅིན་ ང་བཅས་མི་སེར་ཡོངས་ཀྱི་ཡང་ མནོ་བསམ་རྒྱ་ཆེཝ་སྦེ་ར་གཏང་དགོཔ་འདུག། ན་གཞོན་ལཱ་གཡོག་མ་ཐོབ་པའི་དཀའ་ངལ་འདི་ གྲོང་གསེབ་དང་ཕྱདཔ་ད་ལོག་ལྟབ་ཀྱི་ཁྲོམ་དང་འབྲེལ་བའི་ས་ཁོངས་ཚུ་ནང་འབྱུང་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་ཡང་ ༢༠༢༠ གི་སྙན་ཞུ་དང་འཁྲིལཝ་ད་ གྲོང་གསེབ་ལུ་སྡོད་མི་ན་གཞོན་ལཱ་གཡོག་མ་ཐོབ་པའི་བརྒྱ་ཆ་ ༡༥.༡ དང་ ཁྲོམ་ཚོགས་ལུ་ ༣༣.༣ ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེའི་ནང་དོན་ཉིད་ལས་ རྒྱལ་ས་ཐིམ་ཕུག་ཁྲོམ་འདི་ ན་གཞོན་ལཱ་གཡོག་མ་ཐོབ་པའི་དཀའ་ངལ་ཡོད་མི་ཐོ་ཤོས་ཅིག་ཨིན་མས། དེའི་ཤུལ་ལས་ར་སྤ་རོ་ པད་མ་དཀའ་ཚལ་ གསར་སྤང་ ད་དཀར་ན་ ཆུ་ཁ་དང་སྤུ་ན་ཁ་ལ་སོགས་པའི་ཁྲོམ་ནང་ལུ་ དེ་དང་འབྲེལ་བའི་དཀའ་ངལ་ཚུ་འབྱུང་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ཨིན་རུང་ མོང་སྒར་རྫོང་ཁག་ནང་ལུ་འབད་བ་ཅིན་ ལཱ་གཡོག་མ་ཐོབ་པའི་དཀའ་ངལ་ཉུང་ཤོས་ཡོད་པའི་ཁྲོམ་ཚོགས་ཅིག་ཨིན་མས། དེ་ཡང་ བརྒྱ་ཆ་ལས་འབད་བ་ཅིན་ ༥.༣ ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་ལས་ ཨམ་སྲུ་དང་ཕོ་སྐྱེས་ཀྱི་བར་ན་ཡང་ ཕོ་སྐྱེས་དང་ཕྱདཔ་ད་ཨམ་སྲུ་མང་ཆེ་ཤོས་ཅིག་ ལཱ་གཡོག་མ་ཐོབ་པར་སྡོད་དོ་ཡོད་པའི་སྙན་ཞུ་འདུག། (Labour Force survey Report Bhutan, 2020) རྒྱལ་ཡོངས་ལས་མི་གི་བརྟག་ཞིབ་སྙན་ཞུ་དང་འཁྲིལ་བ་ཅིན་ ལཱ་གཡོག་མ་ཐོབ་པའི་དཀའ་ངལ་མང་ཤོས་ར་ གཙུག་ལག་གཞི་རིམ་ཤེས་ཚད་མཐར་འཁྱོལ་མི་ འབྲིང་རིམ་སློབ་གྲྭ་གོང་མའི་ཤེས་ཚད་ལྡན་མི་དང་ དེ་ལས་ གཙུག་ལག་འོག་མའི་ཤེས་ཚད་ལག་ཁྱེར་ལྡན་མི་ན་གཞོན་ཚུ་ལུ་དཀའ་ངལ་སྦོམ་ར་འབྱུང་དོ་ཡོདཔ་སྦེ་བཤདཔ་ཨིན་མས། ལཱ་གཡོག་མ་ཐོབ་པའི་དཀའ་ངལ་ག་ཅི་ལས་བརྟེན་འབྱུངམ་ཨིན་ན་ཟེར་བ་ཅིན་ ལཱ་གཡོག་འབད་ནི་ཨིན་པའི་ལས་སྡེ་ནང་ རང་ར་སོ་སོའི་ལྕོགས་གྲུབ་དང་རིག་རྩལ་ཡོད་མི་དང་མ་མཐུན་པར་ དེ་ལས་བརྟེན་ན་གཞོན་ཚུ་ལཱ་གཡོག་མ་ཐོབ་པར་ལུས་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེང་སང་གི་གནས་སྟངས་ལུ་བལྟ་བ་ཅིན་ ན་གཞོན་མང་རབས་ཅིག་ལཱ་གཡོག་མ་ཐོབ་པའི་དཀའ་ངལ་དུས་རྒྱུན་མྱོང་དོ་ཡོདཔ་དང་ ལས་སྡེ་ཁག་གི་འགོ་དཔོན་ཚུནི་ལཱ་འབད་མི་འོས་འབབ་དང་ལྡན་མི་ཅིག་མ་ཐོབ་པའི་དཀའ་ངལ་ལེ་ཤ་ར་འབྱུང་སར་མཐོངམ་ཨིན་མས། དེ་འབདཝ་ལས་ དཀའ་ངལ་འདི་སེལ་ཐབས་ལུ་ གཞུང་གི་ཤེས་རིག་དང་སྦྱོང་བརྡར་ལས་རིམ་སྣ་ཚོགས་འགོ་འདྲེན་འཐབ་ཞིནམ་ལས་ ན་གཞོན་ཚུ་ལྕོགས་གྲུབ་དང་རིག་རྩལ་ཅན་ཅིག་ལུ་བཟོ་ཚུགས་པ་ཅིན་ དེ་བཟུམ་མའི་ལས་རིམ་གྱིས་ མ་འོངས་པའི་ནང་རིག་རྩལ་དང་ལཱ་གཡོག་གི་བར་ན་ས་སྟོང་འབྱུང་མི་ཚུ་ བསལ་ཚུགས་པའི་ཐབས་ཤེས་བཟང་པོ་ཅིག་ཨིན་མས། (Peace Child International, 2015) ཁུངས་གཏུག། Labour Force survey Report Bhutan. (2020). Unemployment rate. Retrieved from Survey Report: http://www.nsb.gov.bt Peace Child International. (2015, 09 09). Causes of unemployment. Retrieved from Youth unemployment causes and solutions: http://www.peacechild.org Yangchen, T. (2017). Unemployment in Bhutan. Retrieved from Determinants of youth unemployment in Bhutan: http;//www.archives.kdischool.ac.kr འཕྲལ་གྱི་དོན་ཚན། ༉ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ མི་སྟོབས་དང་རྒྱུ་སྟོབས་ཆུང་བའི་ཁར་ རྒྱ་ཚད་ཡང་ག་ཅི་འདེ་ཆུང་ཀུ་ཡོད་རུང་ འབྲུག་པའི་རྒྱལ་དར་་གནམ་ཁར་ཕྱར་ཏེ་ ག་ཅི་འདེ་དགའ་ཏོག་ཏོ་དང་སྐྱིད་ཏོང་ཏོ་སྦེ་ རང་དབང་རང་བཙན་གྱི་ཁུར་ཆ་འབག་སྡོད་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཨིན། ཕྱི་ལས་ག་ནི་བ་མཛེས་པའི་གངས་རི་གིས་བསྐོར་ཏེ་ཡོད་པའི་ཁར་ ནང་ན་སྔོ་ལྗང་ལྡན་པའི་མཐའ་འཁོར་གནས་སྟངས་དང་ རིགས་སྣ་ཚང་བའི་སྐྱེ་ལྡན་གནས་སྟངས་དེ་གིས་ རྒྱལ་ཁབ་མཛེས་པའི་རྒྱན་ཆའི་རྟགས་སྟོནམ་ཨིནམ་ འཛམ་གླིང་ཀུན་གྱིས་མཐོང་ཚུལ་ལུ་ཡོདཔ་ཨིན། གནམ་ལོ་ ༡༩༦༠ ལས་ཚུར་ རྒྱལ་ཁབ་ཡར་རྒྱས་གོང་འཕེལ་གྱི་ལས་སྣ་འགོ་བཙུགས་པའི་ཤུལ་ལས་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ལོ་ལྔའི་འཆར་གཞི་བརྩམ་ནི་ཚུ་ཡང་འགོ་བཙུགས་ཡོདཔ་ཨིན། དུས་ཡུན་རིངམོ་གྱི་འགྱུར་བ་དང་བསྟུན་ཏེ་་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ དགོས་འདོད་དང་དགོས་དོན་སྣ་ཚོགས་འབྱུང་མི་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ འབྲུག་གཞུང་གིས་བརྡ་བརྒྱུད་ཀྱི་རིམ་ལུགས་ཚུ་ཡང་ འགོ་བཙུགས་ཡོདཔ་ཨིན་མས། (Kinley Dorji, 1991, P3). དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ བརྡ་བརྒྱུད་ཀྱི་རིམ་ལུགས་དེ་ གཞན་རྒྱལ་ཁབ་ཚུ་དང་ཕྱདཔ་ད་ ག་ར་གི་་རྟིང་མ་ལུས་ཏེ་ཡོད་རུང་ མགྱོགས་དྲགས་སྦེ་ཡར་རྒྱས་དང་གོང་འཕེལ་འགྱོ་དོ་ཡོདཔ་ལས་ ད་རེས་ཀྱི་དུས་ལུ་ ཤེས་རིག་དང་ཐུགས་སྤྲོ་འབྱུང་སའི་ཡུལ་ཅིག་དང་། རྒྱལ་ཁབ་ཡར་རྒྱས་ཀྱི་གོམ་སྤོ་ནིའི་དོན་ལུ་ཡང་ ག་ཅི་འདེ་ཕན་ཐོགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་གིས་མ་དོ་བར་ འབྲུག་པའི་བརྡ་བརྒྱུད་ཀྱི་དགོས་དོན་གཞན་ཡང་ ཚོང་འབྲེལ་གྱི་དོན་ལུ་ ལག་ལེན་གྱི་ཞབས་ཏོག་རྐྱངམ་གཅིག་མེན་པར་ མི་ཚུ་ལུ་བློ་གཏད་ཚུགས་པའི་བརྡ་བརྒྱུད་ཀྱི་ལམ་ཅིག་དང་ མི་དམངས་ཞབས་ཏོག་གི་བརྒྱུད་ལམ་ཅིག་སྦེ་ལག་ལེན་འཐབ་དགོཔ་ཨིན། བརྡ་བརྒྱུད་ཀྱི་དགོས་དོན་གཙོ་བོ་ར་ འབྲུག་མི་རང་སོའི་ཐོབ་དབང་དེ་ངེས་བདེན་སྦེ་སྤྱོད་དེ་དགའ་སྐྱིད་ཀྱི་དབང་ཆ་ཡར་སྐྱེད་གཏང་ནི་ལུ་ཡང་ ཕན་ཐོགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། (Lhamo T & Oyama T, 2015). འབྲུག་ལུ་བརྡ་བརྒྱུད་ཟེར་བའི་སྐབས་ རྒྱང་བསྒྲགས། གསར་ཤོག། གློག་བརྙན་ཁང་། རྒྱང་མཐོང་དང་ ཡོངས་འབྲེལ་ལ་སོགས་པ་ཚུ་ལུ་སླབ་ཨིན། བརྡ་བརྒྱུད་ཀྱི་ལམ་དེ་བཟུམ་ལག་ལེན་ཐོག་ལས་ ཁག་ཆེ་བའི་གནས་ཚུལ་དང་ གཞན་དང་གཞན་ག་ར་ མ་འོངས་པའི་དགོས་དོན་གྱི་དོན་ལུ་བཞག་སྟེ་ མི་དམངས་ལུ་དུས་ཚོད་ཁར་ གོ་བ་བརྡ་སྤྲོད་འབད་ཚུགས་ནི་དང་། ད་རེས་ནངས་པའི་དུས་ལུ་ རང་སོའི་མཐའ་འཁོར་ལུ་ ག་ཅི་ར་འབྱུང་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་ན་གི་སྐོར་ལས་ མི་དམངས་ཀྱིས་ཤེས་ཚུགས་ནི་དེ་གིས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༥ གི་ནང་ཡང་ བརྡ་བརྒྱུད་ཀྱི་དགོས་དོན་ལེ་ཤ་ཡོདཔ་སྦེ་བཀོད་མི་དེ་ཡང་ གནས་ཚུལ་ཞིབ་དཔྱད་འབད་ནི། གནས་ཚུལ་དེ་གིས་ཕན་ཚུན་གྱི་འབྲེལ་བ་བལྟ་ནི། རང་སོའི་ལམ་སྲོལ་ཚུ་བརྡ་སྤྲོད་འབད་ནི། མི་དམངས་ལུ་ཐུགས་ཀྱི་སྤྲོ་བ་འབྱུང་བཅུག་ནི་ལ་སོགས་པ་ཚུ་ཨིནམ་སྦེ་བཀོད་དེ་འདུག། (Lhamo T &Oyama T, 2015). བརྡ་བརྒྱུད་རིམ་ལུགས་སྣ་ཚོགས་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ འབྲུག་པའི་ན་གཞོན་ཚུ་ལུ་རྐྱངམ་གཅིག་མེན་པར་ རྒྱལ་ཡོངས་གྱི་གནས་ཚད་དང་ རྒྱལ་སྤྱིའི་གནས་ཚད་ནང་ལུ་ གོ་བ་བརྡ་སྤྲོད་འབད་ནི་དང་ ཤེས་ཡོན་སྤེལ་ནི་ལུ་ཡང་ ཕན་ཐོགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། ལྷག་པར་དུ་ འབྲུག་པའི་མི་དམངས་ཀྱི་བར་ན་ བརྡ་དོན་སྤྲོད་ལེན་འབད་ནི་དང་ ཡོན་ཏན་དང་ཉམས་མྱོང་ཅན་གྱི་མི་ངོ་ཚུ་ལས་ ཡོན་ཏན་བརྗེ་སོར་འབད་ནི་ལུ་ཡང་ ཕན་ཐོགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། བརྡ་བརྒྱུད་ཀྱི་དགོས་དོན་ངོ་མ་ར་ འབྲུག་པའི་གཞུང་དང་མི་སེར་གྱི་བར་ན་ ཟམ་བཟུམ་ཅིག་གི་འགན་ཁུར་འབག་སྟེ་ བཏུབ་མ་བཏུབ་ཚུ་གི་སྐོར་ལས་གོ་བ་སྤེལ་དགོཔ་དེ་ཡང་ཁག་ཆེ་ནི་དེ་གིས་ ད་རེས་ནངས་པའི་དུས་ཚོད་ཁར་ དཀའ་ངལ་ག་ནི་ཡང་མེད་པར་ ཁ་གསལ་ཏོག་ཏོ་སྦེ་ བརྡ་སྤྲོད་ནིའི་ལཱ་འགན་འབག་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན། (Kinley Dorji&SiokSian Pek, 2013, P82-83). བརྡ་བརྒྱུད་ཀྱི་རིམ་ལུགས་སྣ་ཚོགས་ཡོད་ས་ལས་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་གི་གསར་ཤོག་དང་པ་ ཀུན་གསལ་དེ་གིས་ དོན་ཚན་མ་འདྲཝ་གི་ཐོག་ལས་ གནས་ཚུལ་བསྡུ་ལེན་འབད་ནི། ཁྱབ་བསྒྲགས། ཚོང་བསྒྲགས། གསལ་བསྒྲགས་ལ་སོགས་པ་ཚུ་ བྱིན་ནིའི་བརྒྱུད་ལམ་ཡང་ཡོདཔ་ཨིན། སྤྱིར་གཏང་ བརྡ་ལམ་དེ་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ རང་སོའི་མཐའ་འཁོར་དང་ རྒྱལ་སྤྱིའི་གནས་ཚད་ནང་ ག་ཅི་ར་འབྱུང་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་ན་དང་ ལྷག་པར་དུ་ ཡར་རྒྱས་འགྱོ་ཚར་བའི་རྒྱལ་ཁབ་ཚུ་ལུ་བལྟ་སྟེ་ རྒྱལ་ཁབ་ཡར་རྒྱས་འགྱོ་བའི་བསྒང་ཡོད་མི་ཚུ་ལུ་ ཡོན་ཏན་དང་ལྟ་བྱ་མཐོང་བྱ་ཚུ་ཡང་ ལེ་ཤ་ར་ཐོབ་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན། བརྡ་བརྒྱུད་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ འབྲུག་མི་ཚུ་གི་བར་ན་ འབྲེལ་བ་འཐབ་ནི། གཞུང་དང་མི་སེར་གྱི་བར་ན་བརྡ་སྤྲོད་འབད་ནི། ཡོན་ཏན་བརྗེ་སེར་འབད་ནི། བཏུབ་མ་བཏུབ་ཀྱི་ལྟ་རྟོག་འབད་ནི་དང་ གཞུང་གི་སྲིད་བྱུས་ལ་སོགས་པའི་སྐོར་ལས་ ཧ་གོ་ཚུགསཔ་བཟོ་ནིའི་ དགོས་དོན་ཚུ་ཡང་ཡོདཔ་ཨིན། (ཀུན་བཟང་ཆོས་འཕེལ། རྣམ་རྒྱལ་ཕུན་ཚོག། ༢༠༠༩) སྤྱོ་ལོ་ ༡༩༧༣ ལུ་ རྒྱལ་ཡོངས་ན་གཞོན་ཚོགས་པ་གིས་ འབྲུག་ལུ་བདུན་རིམ་རྒྱང་བསྒྲགས་ཀྱི་རིམ་ལུགས་ཅིག་འགོ་བཙུགས་ཡོད་མི་དེ་གིས་ ཤུལ་ལས་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དགོས་འདོད་དང་བསྟུན་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༦ ལས་འགོ་བཟུང་ རྒྱང་བསྒྲགས་འཕྲུལ་ཁང་དེ་ ཡིད་ཆེས་བསྐྱེད་ཚུགས་པའི་རྒྱལ་ཡོངས་རྒྱང་བསྒྲགས་ལས་འཛིན་ཅིག་ལུ་གྱུར་བའི་ཤུལ་ལུ་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་འཁོད་དང་དང་ རྒྱལ་སྤྱི་གི་མི་ མང་ཤོས་ཅིག་ལུ་བརྡ་དོན་སྤྲོད་ལེན་འབད་ནི། རྒྱལ་ཁབ་དང་མི་སེར་གྱི་བར་ན་ ལྟ་རྟོག་འབད་ནི། གཞན་ཡང་ མ་འོངས་པའི་དོན་ལུ་ལག་ལེན་འཐབ་ནི་སྦེ་ གནས་ཚུལ་ཚུ་ཡང་བསགས་བཞག་ནིའི་འཕྲུལ་ཆས་ཡོདཔ་ལས་ ཕན་ཐོགས་སྦོམ་བྱུང་ཡོདཔ་ཨིན་མས། (Lily Wangchuk. 2017, P72). བརྡ་བརྒྱུད་ཀྱི་རིགས་ དཔེར་ན་ རྒྱང་མཐོང་བཟུམ་ཅིག་འབད་བ་ཅིན་ མི་ཚུ་ལུ་ དངོས་མཐོང་ཡོན་ཏན་དང་ གོ་བ་སྤེལ་དོ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ ཆ་བཞག་ཚུགས་པའི་གནས་ཚུལ་ཚུ་ཡང་ལེ་ཤ་ར་འཐོབ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། གཞན་ཡང་ ཐུགས་སྤྲོའི་ལས་རིམ་སྣ་ཚོགས་ དངོས་སུ་མཐོང་ནི་ཡོདཔ་ལས་ མི་ཚུ་གི་སེམས་ཁར་ སྤྲོ་བ་དང་དགའ་སྤྲོ་ཚད་མེདཔ་འབྱུང་བཅུག་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན། རྒྱང་བསྒྲགས་ལས་རིམ་སྣ་ཚོགས་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ ངེས་པར་དུ་ཁག་ཆེ་བའི་གནས་ཚུལ་དང་ མི་མང་གསལ་བསྒྲགས་ཚུ་འཐོབ་ཚུགས་པའི་དགོས་པ་ཚུ་བྱུང་ཡོདཔ་ཨིན། བརྡ་བརྒྱུད་དེ་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ མི་རང་སོའི་རྒྱུད་ལུ་ ཐོས་བསམ་སྒོམ་གསུམ་གྱི་ཡོན་ཏན་དང་ རིག་པ་གསརཔ་འཐོབ་ནི་ལུ་ཡང་ ཕན་པ་རྒྱ་ཆེཝ་སྦེ་ར་ཡོདཔ་ལས་བརྟེན་ འཛམ་གླིང་འདི་ནང་གི་མི་ག་ར་གི་མི་ཚེ་ནང་ བྱ་བའི་ལཱ་ག་ཅི་འབད་རུང་ འཇམ་ཏོང་ཏོ་བཟོ་ཡོདཔ་ཨིན། ཁུངས་གཏུག། སྐལ་བཟང་ཆོས་འཕེལ། རྣམ་རྒྱལ་ཕུན་ཚོགས། (༢༠༠༩)འབྲུག་གི་ནོར་བུ། རྡོར་གླིང་གྲོས་ཚོགས། Dorji, K and Sian Pak, S. (2013).The Bhutanese Media: In the Services of the Public, Centre for Bhutan Studies, Thimphu. Dorji, K. (1991). The Media in Bhutan, Singapore, Asian Mass Communication Research &Information Centre. Wangchuk, L. (2017). Facts about Bhutan the Land of Thunder Dragon, KMT Publishers. Lhamo, T& Oyama, T (2015). The Role of Mass Media in Bhutan, Accessibility, Influence and its Impacts, Mass Communication Journalism 5: 266. doi:10.4172/2165-7912.1000266 འཕྲལ་གྱི་དོན་ཚན། ༉ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་རྒྱ་ཚད་ཆུང་བའི་ཁར་ ཧེ་མའི་དུས་ལུ་ཡར་རྒྱས་ཀྱི་ ས་བོན་ས་ཁར་བཙུགས་བཙུགསཔ་ར་མེད་པར་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྟོབས་ཤུགས་དང་ དཔལ་འབྱོར་གྱི་ཐོག་ལས་འབད་རུང་ ཧ་ཅང་གི་ཆུང་ཀུ་སྡོད་ནུག། འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་མུན་པ་གནག་དུང་དང་འདྲཝ་སྦེ་ཡོད་མི་དེ་ གོང་འཕེལ་གྱི་ལས་སྣ་ཚུ་ རིམ་གྱིས་འབག་འོང་སྟེ་ དཀར་པོའི་མདངས་དང་ལྡན་པའི་ འོད་ཤར་བའི་གོ་སྐབས་བྱུང་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༦༠ ལས་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་དེ་ཡང་ ཕྱིའི་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་དང་འབྲེལ་བ་འཐབ་སྟེ་ མཐུན་འབྲེལ་གྱི་སྒོ་ཕྱེ་ནི་ཡང་ འགོ་བཙུགས་པའི་ཤུལ་ལུ་ ཉིན་བསྟར་བཞིན་ཡར་རྒྱས་ཀྱི་ གོམ་པ་བདུན་དུ་སྤོ་ནུག། ཡར་རྒྱས་གོང་འཕེལ་ལས་སྣ་གི་ སོན་བཙུགས་ནི་འགོ་བཙུགས་ཏེ་ མི་ལོ་ ༡༠ དེ་ཅིག་གི་ཤུལ་ལུ་ འབྲུག་ལུ་བརྡ་བརྒྱུད་ཀྱི་རིམ་ལུགས་སྣ་ཚོགས་ འབྲུག་རྒྱང་བསྒྲགས་ལས་འཛིན་ ཀུན་གསལ་གསར་ཤོག་དང་ གཞན་བརྡ་བརྒྱུད་དང་འབྲེལ་བའི་ གཞུང་འབྲེལ་ཡིག་ཚང་ཚུ་ཡང་ བཙུགས་ནི་འགོ་བཙུགས་ནུག། (Kinley Dorji, 1991, P3). འབྲུག་ལུ་དགོ་འདོད་དང་བསྟུན་ དེང་སང་གི་བརྡ་བརྒྱུད་རིམ་ལུགས་འགོ་དང་པ་ར་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༦༧ ལུ་ ཀུན་གསལ་གསར་ཤོག་དེ་ ཟླ་ངོ་གཅིག་ནང་གཞུང་འབྲེལ་གྱི་དོན་ལུ་ ཚར་གཉིས་རེ་བཀྲམ་སྤེལ་འབད་སློལ་ཡོད་རུང་ ཤུལ་ལས་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༦ ལས་འགོ་བཟུང་ འབྲུག་རྒྱལ་ཡོངས་གསར་ཤོག་སྦེ་ ངོས་འཛིན་འབད་དེ་ བདུན་རིམ་བཞིན་དུ་ ཚར་རེ་དཔེ་སྐྲུན་འབད་ནི་འགོ་བཙུགས་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༦ ཚུན་གྱི་བར་ན་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ འབྲི་ལྷག་ཤེས་མི་ མི་ངོ་ཚུ་གི་དོན་ལུ་ གནས་ཚུལ་འཐོབ་ཡུལ་ ཤོག་གྲངས་ ༢༠ འབད་མི་གསར་ཤོག་ཀུན་གསལ་ གཅིག་རྐྱངམ་གཅིག་མ་གཏོགས་ གཞན་མ་སྡོད་པས། གསར་ཤོག་དེ་ཡང་ འབྲུག་པའི་རྒྱལ་ཡོངས་ཁ་སྐད་ རྫོང་ཁ་ དེ་ལས་གཞན་ཁ་སྐད་ ཨིང་སྐད་དང་ ལྷོ་མཚམས་ཚུ་ནང་ཡང་ གནས་ཚུལ་བསྡུ་ལེན་འབད་དེ་ དཔེ་སྐྲུན་འབད་སྲོལ་འདུག། (Kinley Dorji, 1991). སྤྱོ་ལོ་ ༡༩༧༣ ལུ་ རྒྱལ་ཡོངས་ན་གཞོན་ཚོགས་པ་གིས་ འབྲུག་ལུ་བདུན་རིམ་རྒྱང་བསྒྲགས་ཀྱི་ རིམ་ལུགས་ཅིག་འགོ་བཙུགས་ནུག། དེའི་ཤུལ་ལས་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ དགོས་འདོད་དང་བསྟུན་ རྒྱང་བསྒྲགས་ལས་འཛིན་དེ་ དུས་རིམ་བཞིན་དུ་ གོང་འཕེལ་གྱི་འགྱུར་བ་འབག་འོང་སྟེ་ བརྒྱུད་འབྲེལ་ལྷན་ཁག་གི་དབང་ཆ་འབག་སྟེ་ ག་ཅི་དེ་སྟབས་བདེ་ཏོག་ཏོ་གི་ རིམ་ལུགས་ཅིག་སྦེ་བཟོ་བའི་ཤུལ་ལུ་ མིང་ཡང་འབྲུག་རྒྱང་བསྒྲགས་ལས་འཛིན་ཟེར་ བསྒྱུར་བཅོས་འབད་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༦ ལས་འགོ་བཟུང་ རྒྱང་བསྒྲགས་འཕྲུལ་ཁང་དེ་ ཡིད་ཆེས་བསྐྱེད་ཚུགས་པའི་ རྒྱལ་ཡོངས་རྒྱང་བསྒྲགས་ལས་འཛིན་ཅིག་ལུ་འགྱུར་ནི་ འགོ་བཙུགས་ཡོདཔ་མ་ཚད་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ཡང་ མི་མང་ཤོས་ཅིག་ལུ་ ཕན་ཐོགས་སྦོམ་བྱུང་ཡོདཔ་ཨིན་མས། (Lily Wangchuk. 2017, P72). ལྷག་པར་དུ་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༠ སྤྱི་ཟླ་ ༡༡ པའི་ཚེས་ ༡༡ ལུ་ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་མཆོག་ དགུང་ལོ་ ༤༥ བཞེས་བའི་དུས་སྟོན་དང་འབྲེལ་ འབྲུག་རྒྱང་བསྒྲགས་ལས་འཛིན་གྱིས་ ཧེ་མ་བདུན་ཕྲག་གཅིག་ནང་ དུས་ཡུན་ཆུ་ཚོད་ ༤༢ རྒྱང་བསྒྲགས་འབད་སྲོལ་ཡོད་ས་ལས་ ཆུ་ཚོད་ ༦༠ ལུ་ཡར་སེང་འབད་དེ་ ཉིན་བསྟར་བཞིན་དུ་ ཁ་སྐད་བཞི་ རྫོང་ཁ་ ཨིང་སྐད་ ཚང་ལ་ལོ་དང་ ལྷོ་མཚམས་ཁ་སྐད་ལ་སོགས་པའི་ཐོག་ དུས་རིམ་བཞིན་དུ་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་རྫོང་ཁག་ཉི་ཤུ་གེ་རའི་ནང་ ཁྱབ་ཚུགསཔ་བཟོ་ནུག། རྒྱུ་མཚན་དེ་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ འབྲུག་པའི་མི་སེར་གཅིག་ཡང་རྒྱབ་ཁར་མ་ལུས་པར་ ཁ་སྐད་མ་འདྲཝ་ཐོག་ལས་ རྒྱང་བསྒྲགས་རིམ་ལུགས་ཀྱི་ ཞབས་ཏོག་སྤྱོད་ནིའི་གོ་སྐབས་ཐོབ་ནུག། (Phuntsho Rabten, n.d, P176). འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་བརྡ་བརྒྱུད་ཀྱི་རིམ་ལུགས་ རྙིང་ཤོས་ར་གློག་བརྙན་ཁང་ཚུ་ གཞི་བཙུགས་འབད་མི་དེ་ཨིནམ་སྦེ་ངོས་འཛིན་འབད་ཡོདཔ་མ་ཚད་ གློག་བརྙན་ཁང་འགོ་དང་པ་དེ་ཡང་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༦༠ ལོའི་ནང་ བསམ་གྲུབ་ལྗོངས་མཁར་ལུ་སྦེ་ འགོ་བཙུགས་ནུག། དེ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༦༢ ལུ་ ཕུན་ཚོགས་གླིང་ དེ་ལས་དགེ་ལེགས་ཕུག་དང་ཐིམ་ཕུག་ལུ་གཞི་བཙུགས་འབད་ནུག། དེ་བསྒང་རྒྱ་གར་གྱི་ གློག་བརྙན་ཚུ་ ཡོངས་གྲགས་སོང་སྟེ་ འབྲུག་པའི་གློག་བརྙན་ཁང་མ་འདྲཝ་ཚུ་ནང་ སྟོན་སྲོལ་ཡང་སྡོད་ནུག། དུས་རིམ་བཞིན་དུ་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ ཡར་རྒྱས་དང་གོང་འཕེལ་འགྱོ་བའི་རྟགས་མཚན་ལུ་ བརྙན་འཁོར་དཔེ་མཛོད་ཚུ་ཡང་གཞི་བཙུགས་འབད་ནི་འགོ་བཙུགས་ཏེ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༩ སྤྱི་ཟླ་ ༦ པའི་ནང་ འབྲུག་ལུ་དེ་བཟུམ་མའི་ ཞབས་ཏོག་སྤྲོད་མི་ ༡༦༠ དེ་ཅིག་སྡོད་པའི་ནང་ལས་ ༦༠ དེ་ཐིམ་ཕུག་ལུ་གཞི་བཙུགས་འབད་ཡོདཔ་ཨིན་མས། རྒྱལ་ཁབ་ནང་རྒྱང་མཐོང་ལས་རིམ་དང་ དངོས་མཐོང་གློག་བརྙན་ཚུ་ཡང་ འགོ་ཐོག་བརྒྱུད་འབྲེལ་གོང་འཕེལ་ལྟེ་བའི་ནང་ལས་ བཟོ་སྐྲུན་འབད་ནི་འགོ་བཙུགས་ནུག། ཤུལ་ལས་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༨ ལུ་ སྒེར་གྱི་གློག་བརྙན་བཟོ་སྐྲུན་ཁང་ ཨེ་བཱི་ཚོང་སྡེ་གིས་ འབྲུག་ལུ་གློག་བརྙན་མགར་ས་བླ་མའི་སེང་གེ་ཟེར་མི་ འགོ་ཐོག་བཟོ་སྐྲུན་འབད་བའི་ཤུལ་ ད་རེས་ནངས་པའི་དུས་ལུ་ འབྲུག་གློག་བརྙན་ཚོགས་པ་ཟེར་ གནམ་མེད་ས་མེད་ཡོངས་གྲགས་སོང་ཡོདཔ་ཨིན། (Phuntsho Rabten, n.d, P176). འབྲུག་ལུ་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༩ སྤྱི་ཟླ་ ༦ པའི་ཚེས་ ༢ ལུ་ རྒྱང་མཐོང་གི་རིམ་ལུགས་ཡང་འགོ་བཙུགས་ཏེ་ འབྲུག་པའི་བརྡ་བརྒྱུད་ཀྱི་རིམ་ལུགས་ནང་ འགྱུར་བ་སྦོམ་སྦེ་ར་འབག་འོང་ནུག། ཨིན་རུང་དེ་བསྒང་འབྲུག་མི་ལ་ལུ་ཅིག་ རྒྱ་གར་གྱི་རྒྱང་མཐོང་རིམ་ལུགས་ཚུ་གི་ ཞབས་ཏོག་སྤྱོད་སྡོད་ནི་དེ་གིས་ འབྲུག་ལུ་རྒྱང་མཐོང་དེ་གསརཔ་ཅིག་མེན་པས། དེ་ནང་འབྲུག་རྒྱང་བསྒྲགས་ལས་འཛིན་གྱི་ རྒྱང་མཐོང་གི་ལས་རིམ་དུས་ཡུན་ཆུ་ཚོད་ ༡ དེ་ཅིག་ རྐྱངམ་གཅིག་སྡོད་ཡོད་རུང་ གཞན་རྒྱང་མཐོང་རྒྱུན་ཐག་ཞབས་ཏོག་ཡང་གཞི་བཙུགས་འབད་ཡོད་ནི་དེ་གིས་ དེ་ནང་ལས་གཞན་ལས་རིམ་ཚུ་ཡང་སྟོན་སྲོལ་ཡོད་ས་ལས་ ལ་ལུ་ཅིག་གི་རྒྱུན་ལམ་ ༤༠ ལྷགཔ་ཅིག་སྟོན་སྲོལ་འདུག། (Phuntsho Rabten, n.d, P176). འབྲུག་ལུ་ཡོངས་འབྲེལ་གྱི་ཞབས་ཏོག་དེ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༩ སྤྱི་ཟླ་ ༦ པའི་ཚེས་ ༢ ལུ་ རྒྱང་མཐོང་གི་རིམ་ལུགས་འགོ་བཙུགས་པའི་སྐབས་གཞི་བཙུགས་འབད་ནུག། ཨིན་རུང་དེ་བསྒང་རིམ་ལུགས་ལག་ལེན་འཐབ་མི་ མང་ཤོས་ར་འབྲི་ལྷག་གི་ཡོན་ཏན་ཡོད་མི་དང་ ཡིག་ཚང་ནང་འགྱོ་མི་ དེ་ལས་ ཁྲོམ་ཁ་ལས་ཕར་སྡོད་མི་ཚུ་སྡོད་ཡོདཔ་ཨིན་མས། (Jichen Thinley, 2015). འབྲུག་ལུ་གློག་རིག་ཡོངས་འབྲེལ་གྱི་རིམ་ལུགས་ ཕྱི་སུ་ཅིག་སྦེ་གཞི་བཙུགས་འབད་ཡོད་རུང་ མི་སྡེ་བརྡ་བརྒྱུད་ཀྱི་རིམ་ལུགས་དེ་ ག་ཅི་དེ་མགྱོགས་དྲགས་སྦེ་ ལྷོད་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ད་རེས་ནངས་པའི་དུས་ལུ་ མི་མང་ཤོས་ཅིག་ར་ མི་སྡེ་བརྡ་བརྒྱུད་ཀྱི་རིམ་ལུགས་མ་འདྲཝ་ཚུ་ ལག་ལེན་ཐོག་ཤེས་རིག་དང་ གཞན་བརྡ་དོན་སྤྲོད་ལེན་གྱི་རྒྱུན་ལམ་ཅིག་སྦེ་ཡང་ ལག་ལེན་འཐབ་དོ་ཡོད་པའི་ཁར་ གནམ་མེད་ས་མེད་ཡོངས་གྲགས་ཅན་ཅིག་ལུ་ གྱུར་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། (British Broadcasting Channel, 19th February, 2014). སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༦ ལས་འགོ་བཟུང་ སྒེར་གྱི་དབང་བའི་ རྒྱང་བསྒྲགས་དང་གསར་ཤོག་ བྷུ་ཊན་ཊཡེམསི་ བྷུ་ཊན་ཨོབ་ཟ་བཱར་དང་ གཞན་དང་གཞན་ཡང་ སྐུ་གཟུགས་རྒྱང་བསྒྲགས་དང་ རེ་དྲེཝ་ཝེ་ལི་ ཡི་ག་རྒྱང་བསྒྲགས་ལ་སོགས་པ་ཚུ་ལེ་ཤ་ གཞི་བཙུགས་འབད་ནི་འགོ་བཙུགས་ནུག། ལྷག་པར་དུ་འབྲུག་ལུ་ཡར་རྒྱས་ཀྱི་འགྱུར་བ་དང་བསྟུན་ བརྡ་བརྒྱུད་དང་འབྲེལ་བའི་གཞན་ སྒེར་གྱི་ཚོང་སྡེ་དང་ལས་སྡེ་ འབྲུག་གློག་བརྙན་ཚོགས་པ་ འབྲུག་བརྒྱུད་འཕྲིན་ཚད་འཛིན་ བཀྲིས་བརྒྱུད་ཕྲིན་ལས་སྡེ་ ས་སྨུག་དང་ གཞན་དང་གཞན་ཡང་ ལེ་ཤ་ཅིག་གཞི་བཙུགས་འབད་དེ་ཡོདཔ་ཨིན། ཁུངས་གཏུག། British Broadcasting Channel, (19th February, 2014). How Social Media Woke Up Bhutan, Asia, British Broadcasting Channel. Thinley, J. (2015). History of Internet in Bhutan, Bhutan Telecom Ltd. Dorji, K. (1991). The Media in Bhutan, Singapore. Asian Mass Communication Research & Information Centre. Wangchuk, L. (2017) Facts about Bhutan the Land of Thunder Dragon. KMT Publishers. Rabten, P. (n.d), Mass Media: Its Consumption and Impact on Residents of Thimphu and Rural Areas, Thimphu, Center for Bhutan Studies. Tshong, S. (1994), Continuing Evolution of the Broadcasting Media in Bhutan: The Case of Bhutan Broadcasting Service, Singapore, Nanyang Technological University. འཕྲལ་གྱི་དོན་ཚན། ༉ གསོ་བའི་ལྷན་ཁག་འདི་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ལྷན་ཁག་བཅུ་ཐམ་ལས་གཅིག་ཨིན། ལྷན་ཁག་འདི་ ཧེ་མ་གསོ་བའི་ལས་ཁུངས་ཅིག་སྦེ་སྡོད་ ཡོདཔ་དང་ ཤུལ་ལས་སྤྱི་ལོ་དགུ་བརྒྱ་དགུ་བཅུ་གོ་གྲངས་ལས་ གཙོ་རིམ་དང་འཁྲིལ་ ཤེས་རིག་ལས་ཁུངས་དང་བསྡོམས་ཏེ་ གསོ་བ་དང་ ཤེས་རིག་ལྷན་ཁག་ཟེར་བཟོ་ཡོདཔ་ཨིན། འདི་བསྒང་བློན་པོ་སངས་རྒྱས་དངོས་གྲུབ་ཀྱིས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༨-༡༩༩༩ ཚུན་ གསོ་བ་དང་ཤེས་རིག་ བློན་པོ་འགོ་དང་པ་སྦེ་ཕྱག་ཞུ་ཡོདཔ་ཨིན། ཤུལ་ལས་ གསོ་བ་དང་ཤེས་རིག་ཟེར་གཅིག་ཁར་སྡོད་ཡོད་མི་ལྷན་ཁག་འདི་ དགོས་མཁོ་དང་བསྟུན་ གསོ་བའི་ལྷན་ཁག་དང་ ཤེས་རིག་ལྷན་ཁག་ཟེར་སོ་སོ་སྦེ་བཟོ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༨ ལུ་ དམངས་གཙོའི་རིང་ལུགས་ཀྱི་རྒྱལ་པོའི་གཞུང་འགོ་བཙུགས་ཞིནམ་ལས་ཚུར་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༣ ཚུན་ གསོ་བའི་ལྷན་ཁག་ནང་ བློན་པོ་བཟང་ལེགས་འབྲུག་པ་གིས་ཕྱག་ཞུ་ཡོདཔ་དང་། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༣-༢༠༡༨ ཚུན་ བློན་པོ་རྟ་མགྲིན་དབང་ཕྱུག་ དེ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༨ ལས་ ད་ལྟོ་ཚུན་གྱི་བར་ན་ བློན་པོ་བདེ་ཆེན་དབང་མོ་གིས་ཕྱག་ཞུ་བཞིན་ཡོདཔ་ཨིན། ལྷན་ཁག་འདི་གི་འཆར་སྣང་འདི་འཕྲོད་བསྟེན་མཆོག་གྱུར་ཅན་གི་རྒྱལ་ཁབ་སྦེ་གནས་ནི་འདི་ཨིནམ་དང་།དམིགས་སྐྱེད་འདི་ཡང་ཕྱི་ནང་སྨན་བཅོས་སྤུས་ཚད་དང་ལྡན་པའི་ཞབས་ཏོག་སྤྲོད་ནི་དང་ནད་གཞི་ཚུ་བཀག་ཐབས་དང་ཚད་འཛིན་འབད་དེ་རྩ་མེད་གཏང་ནི།མི་ཚེ་བསྐྱར་གསོ་འབད་ནི་དང་འཕྲོད་བསྟེན་ཅན་གྱི་མི་ཚེའི་གནས་སྟངས་གོང་འཕེལ་གཏང་ནི།དེ་ལས་ ཡུན་བརྟན་ཅན་ ངོས་ལེན་ཅན་ གོ་སྐབས་འདྲ་མཉམ་ བློ་གཏད་ཅན་དང་ གནས་གོང་རན་པའི་གསོ་བའི་ཞབས་ཏོག་ཚུ་ངེས་གཏན་སྦེ་སྤྲོད་ནི་འདི་ཨིན།འདི་བཟུམ་སྦེ་ ལྷན་ཁག་གི་འགན་དབང་འདི་འབྲུག་གི་རྩ་ཁྲིམས་ཆེན་པོའི་རྩ་ཚན་༩ པའི་དོན་ཚན་༢༡ པ་དང་འཁྲིལ་ ལྷན་ཁག་གིས་ དེང་རབས་དང་སྔར་སྲོལ་གསོ་དཔྱད་ཀྱི་ཐོག་ལས་ མི་དམངས་གསོ་བའི་གཞིས་གནས་ཞབས་ཏོག་ཚུ་ སྟོང་པར་ཐོབ་ཚུགསཔ་བཟོ་ནི་འདི་དང་སྤུས་ཚད་ཅན་གྱི་གསོ་བའི་ཞབས་ཏོག་ འཇམ་ཏོག་ཏོ་དང་འདྲ་མཉམ་སྦེ་ངེས་གཏན་འཐོབ་ཚུགསཔ་བཟོ་ནི་ཚུ་ཨིན། གསོ་བའི་ལྷན་ཁག་འོག་ལུ་ བློན་པོ་དང་དྲུང་ཆེན་ཡིག་ཚང་ དེ་ལས་ མདོ་ཆེན་ཞབས་ཏོག་ཡིག་ཚང་དང་ལས་ཁུངས་ཁག་བཞི་ཡོདཔ་ཨིན། ལས་ཁུངས་བཞི་ཡང་གསོ་བའི་ཞབས་ཏོག་ལས་ཁུངས་ མི་དམངས་གསོ་བའི་ལས་ཁུངས་ གསོ་བའི་མཁོ་ཆས་བཀྲམ་སྤེལ་དང་རྟེན་གཞི་ལས་ཁུངས་དང་ནང་སྨན་ཞབས་ཏོག་ལས་ཁུངས་ཚུ་ཨིན། ལྷན་ཁག་འདི་ནང་ཕྱག་ཞུ་མི་ འགོ་འཛིན་བློན་པོ་གྱིས་གཙོས་པའི་ དྲུང་ཆེན་དང་མདོ་ཆེན་ དེ་ལས་ ལས་ཁུངས་ཁག་གི་གཙོ་འཛིན་དང་འགོ་དཔོན་ཚུ་ཨིནམ་དང་ ལྷན་ཁག་འདི་གིས་ད་རེས་གོང་གི་འཆར་སྣང་དང་དམིགས་སྐྱེད་ཚུ་སེམས་ཁར་བཀལ་ཏེ་ ལྷན་ཁག་གི་འགན་དབང་ཚུ་ དྲང་བདེན་དང་དྭངས་གསལ་ དེ་ལས་ དམ་ཚིག་གཙོ་གཟུང་གི་ཐོག་ལས་ཕྱག་ཞུ་བཞིན་ཡོདཔ་ཨིན། ཁུངས་གཏུག། Wikipedia Contributors. (2021). Ministry of Health (Bhutan). In Wikipedia, The Free Encyclopedia. Retrieved from https://www.bing.com/searchq=minstry+of+health+bhutan+wikipdeia&qs=n&form=QBRE&sp=-1&pq=minstry+of+health+bhutan+wikipdeia&sc=0-34&sk=&cvid=3C785AC896414C7DA9EBCCCD6521B534 ལྷན་ཁག་ཚུ་གི་བཅུད་བསྡུས། ༉ ནང་སྲིད་དང་སྲོལ་འཛིན་ལྷན་ཁག་འདི་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ལྷན་ཁག་བཅུ་ཐམ་ལས་གཅིག་ཨིན། ལྷན་ཁག་འདི་འགོ་དང་པ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༦༨ རྒྱལ་བརྒྱུད་གཞུང་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་ ༢༨ པའི་ནང་ ལྷན་རྒྱས་གཞུང་ཚོགས་གཞི་བཙུགས་འབད་བའི་ཤུལ་ ནང་སྲིད་ལྷན་ཁག་ཅིག་སྦེ་གཞི་བཙུགས་འབད་ནུག། ཨིན་རུང་ཤུལ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༤ ལུ་ སྲོལ་འཛིན་ལྷན་ཚོགས་ཟེར་ཡོད་མི་འདི་ ནང་སྲིད་ལྷན་ཁག་འོག་ལུ་བཙུགས་ཏེ་ ལྷན་ཁག་འདི་གི་མིང་ཡང་ ནང་སྲིད་དང་སྲོལ་འཛིན་ལྷན་ཁག་ཟེར་མིང་གསརཔ་བཏགས་ཡོདཔ་ཨིན། ནང་སྲིད་དང་སྲོལ་འཛིན་ལྷན་ཁག་གི་བློན་པོ་དང་པ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༦༨-༡༩༨༥ ཚུན་ བློན་པོ་གཏམ་ཞིང་རྒྱ་གར་མཆོག་གིས་ཕྱག་ཞུ་ནུག། བློན་པོ་གཏམ་ཞིང་རྒྱ་གར་གྱི་ཤུལ་ལས་ཕྱག་ཞུ་མི་ ནང་སྲིད་དང་སྲོལ་འཛིན་བློན་པོ་རིམ་བྱོན་ཡང་། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༥-༡༩༩༡ ཚུན་ རྒྱལ་སྲས་བློན་པོ་རྣམ་རྒྱལ་དབང་ཕྱུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༡-༡༩༩༨ ཚུན་ བློན་པོ་དར་གོ་ཚེ་རིང་། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༨-༢༠༠༣ ཚུན་ བློན་པོ་འཕྲིན་ལས་རྒྱ་མཚོ། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༣-༢༠༠༧ ཚུན་ བློན་པོ་འཇིགས་མེད་འོད་ཟེར་འཕྲིན་ལས། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༧-༢༠༡༣ ཚུན་ བློན་པོ་མི་འགྱུར་རྡོ་རྗེ། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༣-༢༠༡༥ ཚུན་ བློན་པོ་དམ་ཆོས་རྡོ་རྗེ། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༥-༢༠༡༨ ཚུན་ བློན་པོ་ཟླ་བ་རྒྱལ་མཚན། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༨-༢༠༢༡ ཚུན་ བློན་པོ་དྲགོས་ཤེས་རབ་རྒྱལ་མཚན། དེ་ལས་ ད་ལྟོ་ཕྱག་ཞུ་བཞིན་ཡོད་པའི་ནང་སྲིད་དང་སྲོལ་འཛིན་བློན་པོ་འདི་ བློན་པོ་ཨྱོན་རྡོ་རྗེ་ཨིན། ལྷན་ཁག་འདི་གི་འཆར་སྣང་འདི་ཡང་ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་བསྒྲུབ་ཐབས་ཀྱི་རྒྱུ་རྐྱེན་ལུ་ བཀའ་ཁྲིམས་ངེས་བརྟན་རྒྱུན་སྐྱོང་དང་ ཆོས་དང་ལམ་སྲོལ་ཀྱི་སྙིང་བཅུད་ཚུ་ཡར་རྒྱས་དང་སྲུང་སྐྱོབ་འབད་མི་ དམངས་གཙོའི་གཞུང་སྐྱོང་གི་རྣམ་གཞག་བཀོལ་སྤྱོད་ཀྱི་ཐོག་ལས་ དབང་ཚད་ཕྱིར་སྤེལ་གྱི་བདག་སྐྱོང་ནུས་ཤུགས་ཅན་སྦེ་ལཱ་འབད་མི་ འགོ་འཁྲིད་ལས་ཚོགས་གཙོ་བོ་ཅིག་འབད་ནི་འདི་ཨིནམ་དང་། ལྷན་ཁག་གི་ དམིགས་སྐྱེད་འདི་ཡང་ འབྲུག་པའི་ལམ་སྲོལ་དང་སྲོལ་རྒྱུན་ཚུ་སྲུང་སྐྱོབས་དང་ཡར་རྒྱས་གཏང་ནི་དང་ མི་དམངས་ལུ་ནང་སྐྱོད་ཀྱི་ཁྱད་ལྡན་ ཞབས་ཏོག་བྱིན་ནི་ དེ་ལས་ མི་དམངས་ཞབས་ཏོག་འཇོན་ཐངས་ཅན་དང་ནུས་ཤུགས་ཅན་སྦེ་བྱིན་ནིའི་དོན་ལུ་ ས་གནས་ཀྱི་གཞུང་ཚུ་ལུ་རྒྱབ་སྐྱོར་དང་ལམ་སྟོན་བྱིན་ནི་དང་ མི་ཁུངས་དང་འབྲེལ་བའི་ཞབས་ཏོག་ཚུ་ གང་མགྱོགས་འཇོན་ཐངས་ཅན་སྦེ་བྱིན་ནི་འདི་ཨིན། འདི་མ་ཚད་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་བཀའ་དང་ཁྲིམས་ཀྱི་གནས་སྟངས་སྒྲིང་སྒྲིང་སྦེ་བཞག་ནི་དང་ ཞི་བའི་བདག་སྐྱོང་འཇོན་ཐངས་ཅན་སྦེ་འཛིན་སྐྱོང་འབད་ནི་ཚུ་ཡང་ཨིན། ནང་སྲིད་དང་སྲོལ་འཛིན་ལྷན་ཁག་འོག་ལུ་ བློན་པོ་དང་དྲུང་ཆེན་ཡིག་ཚང་ དེ་ལས་ མདོ་ཆེན་ཞབས་ཏོག་ཡིག་ཚང་དང་ལས་ཁུངས་ཁག་བཞི་ ཡོདཔ་ཨིན། ལས་ཁུངས་བཞི་ཡང་ ཟུང་ཕྱོགས་མཐུན་འབྲེལ་ལས་ཁུངས་ མང་ཕྱོགས་མཐུན་འབྲེལ་ལས་ཁུངས་ མགྲོན་སྐྱོང་ལས་ཁུངས་ལུང་ཕྱོགས་མཉམ་འབྲེལ་ལས་ཁུངས་ཚུ་ཨིན། ལྷན་ཁག་འདི་ནང་ཕྱག་ཞུ་མི་ འགོ་འཛིན་བློན་པོ་གྱིས་གཙོས་པའི་ དྲུང་ཆེན་དང་མདོ་ཆེན་ དེ་ལས་ ལས་ཁུངས་ཁག་གི་གཙོ་འཛིན་དང་འགོ་དཔོན་ཚུ་ཨིནམ་དང་ ལྷན་ཁག་འདི་གིས་ ད་རེས་གོང་གི་འཆར་སྣང་དང་དམིགས་སྐྱེད་ཚུ་སེམས་ཁར་བཀལ་ཏེ་ ལྷན་ཁག་གི་འགན་དབང་ཚུ་ དྲང་བདེན་དང་དྭངས་གསལ་ དེ་ལས་ དམ་ཚིག་གཙོ་གཟུང་གི་ཐོག་ལས་ཕྱག་ཞུ་བཞིན་ཡོདཔ་ཨིན། ཁུངས་གཏུག། Wikipedia Contributors. (2021). Ministry of _Home_and_Cultural_Affairs (Bhutan). In Wikipedia, The Free Encyclopedia. Retrieved from # https://en.wikipedia.org//wiki/Ministry_of_Home_and_Cultural_Affairs_(Bhutan) ༉ ཧེ་མ་ཚོང་དང་བཟོ་གྲྭ་ལྷན་ཁག་ཟེར་སྡོད་མི་ བསྟན་རྒྱས་ལྷན་ཁག་འདི་ འབྲུག་གི་ལྷན་ཁག་བཅུ་ཐམ་གྱི་གྲས་ལས་གཅིག་ཨིནམ་ད་ དེ་ཡང་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༦༧ ལུ་གཞི་བཙུགས་འབད་ནུག། མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་གསུམ་པ་ འཇིགས་མེད་རྡོ་རྗེ་དབང་ཕྱུག་གི་སྐབས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༦༨ ལོ་ལུ་ ལྷན་ཁག་ངོ་མ་ཅིག་སྦེ་བཟོ་ཡོདཔ་ད་ མིང་ཡང་ ཚོང་དང་བཟོ་གྲྭ་ ནགས་ཚལ་ལྷན་ཁག་ཟེར་བཏགས་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༧ སྤྱི་ཟླ་ ༡༠ པའི་སྤྱི་ཚེས་ ༡༧ ལུ་ གློག་མེ་དང་ས་གཏེར་གྱིས་མ་ཚད་པར་ བསྟན་རྒྱས་ལྷན་ཁག་ཟེར་བཟོ་ཡོདཔ་ཨིན། བསྟན་རྒྱས་ལྷན་ཁག་འདི་ནང་ མདོ་ཆེན་ཞབས་ཏོག་ཡིག་ཚང་དང་སྲིད་འཆར་སྡེ་ཚན་ ནང་འཁོད་རྩིས་ཞིབ་སྡེ་ཕྲན་ཚུ་མ་རྩས་པའི་ ལས་ཁུངས་བརྒྱད་ཡོདཔ་ད་ དེ་ཡང་ ཚོང་འབྲེལ་ལས་ཁུངས་དང་བཟོ་གྲྭ་ལས་ཁུངས་ བློ་རིག་རྒྱུ་དངོས་ལས་ཁུངས་ ས་རིག་དང་ས་གཏེར་ལས་ཁུངས་ ནུས་ཤུགས་སླར་འབྱུང་ལས་ཁུངས་ ཆུར་བརྟེན་གློག་ཤུགས་ལས་ཁུངས་ བཟོ་གྲྭ་ཆུང་བ་དང་ནང་བཟོའི་ལས་ཁུངས་ ཉོ་སྤྱོད་ཉེན་སྲུང་ཡིག་ཚང་ཚུ་ཨིན། མདོ་ཆེན་ཞབས་ཏོག་ཡིག་ཚང་གི་འོག་ལུ་འབད་བ་ཅིན་ བདག་སྐྱོང་དང་དངུལ་རྩིས་སྡེ་ཚན་ མི་སྟོབས་སྡེ་ཚན་ བརྡ་དོན་དང་བརྒྱུད་འབྲེལ་སྡེ་ཚན་ཚུ་ཡོདཔ་ཨིན། བསྟན་རྒྱས་ལྷན་ཁག་ནང་ ཐིམ་ཕུག་དང་ཕུན་ཚོགས་གླིང་ དགེ་ལེགས་ཕུ་ ཀྲོང་གསར་ མོང་སྒར་ བསམ་གྲུབ་ལྗོངས་མཁར་ཚུ་རྩིས་པའི་ ལུང་ཕྱོགས་ཡིག་ཚང་དྲུག་ཡོདཔ་ཨིན། བསྟན་རྒྱས་ལྷན་ཁག་འདི་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་གནས་སྟངས་ཚད་ལྡན་སྦེ་འཛིན་སྐྱོང་འཐབ་མིའི་ལྷན་ཁག་ཅིག་ཨིན། མི་མང་དང་སྒེར་གྱི་ལས་སྡེ་གོང་འཕེལ་གཏང་ཐོག་ལས་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་གནས་སྟངས་འདི་ཡུན་བརྟན་སྦེ་བཞག་ནི་འདི་ ལྷན་ཁག་འདི་གི་དམིགས་སྐྱེད་ཨིན། ཁུངས་གཏུག། Wikipedia contributors. (2021). Ministry of Economic Affairs (Bhutan). In Wikipedia, The Free Encyclopedia. Retrieved from https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Ministry_of_Economic_Affairs_(Bhutan)&oldid=1063448234 ༉ དངུལ་རྩིས་ལྷན་ཁག་གཞི་བཙུགས་ཀྱི་གོམས་ཐེང་དང་པ་འདི་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༦༡ སྤྱི་ཟླ་ ༧ པའི་སྤྱི་ཚེས་ ༩ ལུ་རྒྱལ་ཡོངས་ཚོགས་འདུ་ཐེངས་ ༡༦ པ་ལས་འགོ་བཙུགས་ནུག དེ་ཡང་ཧེ་མའི་ཚོགས་འདུ་གི་གྲོས་ཆོད་ཚུ་ལུ་གཞི་བཞག་སྟེ ཚོགས་འདུའི་སྐབས་ རྒྱལ་རྩིས་ཁ་ལོ་བ'ཟེར་བའི་ དངུལ་རྩིས་དང་རྩིས་ཞིབ་ཚོགས་ཆུང་ཅིག་ གཞི་བཙུགས་འབད་ནུག། རྒྱལ་རྩིས་ཁ་ལོ་བ་ཟེར་མི་ཚོགས་ཆུང་་དེ་ནང་ འཐུས་མི་བཞི་སྡོད་ནུག། དེ་ཡང་མི་དབང་མངའ་བདག་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གི་སྐུ་ཚབ་གཅིག་དང་ལྷན་རྒྱས་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་གཅིག། མི་སེར་གྱི་སྐུ་ཚབ་གཅིག་དང་ གྲྭ་ཚང་གི་སྐུ་ཚབ་གཅིག་བཅས་བཞི་ཨིན། ཚོགས་ཆུང་འདི་གི་ལཱ་འགན་ཡང་གཙོ་བོ་ འོང་འབབ་དང་གཞུང་ཆས་ཚུ་ཚུལ་མཐུན་སྦེ་འཛིན་སྐྱོང་འཐབ་ནི་འདི་ཨིན་མས། གཞུང་གི་ཟད་འགྲོ་མ་བཏང་པའི་ཧེ་མ་ མི་དབང་མངའ་བདག་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གི་བཀའ་ཤོག་ཕྱག་བྲིས་མ་གཅིག་ངེས་པར་དགོ་པའི་ཁར་ ཟད་རྩིས་ཚུ་ཡང་འཐུས་མི་བཞི་གིས་མཉམ་འབྲེལ་ཐོག་འཛིན་སྐྱོང་འབད་དེ་སྡོད་ནུག། དེ་ལས་ལོ་ལྟར་གྱི་ཟད་རྩིས་དང་རྩིས་ཁྲ་གི་ཁ་གསལ་ཚུ་མི་དབང་མངའ་ཞབས་མཆོག་ལུ་ཕུལ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། རྫོང་ཁག་སོ་སོའི་འོང་བབས་ཚུ་ མི་དབང་མངའ་ཞབས་མཆོག་གིས་ཐུགས་འདོད་དང་བསྟུན་གོ་བཀྲམ་བཏང་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་ལས་ཡར་རྒྱས་ཀྱི་འཆར་གཞི་མང་སུ་ཅིག་ཐོནམ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༦༨ ལུ་བློན་པོ་གསརཔ་གཉིས་བསྐོ་བཞག་གནང་བའི་གྲས་ལས་ དྲག་ཤོས་ཆོས་རྒྱལ་འདི་ སྤྱི་ཚེས་ ༢༠/༠༥/༡༩༦༨ ལུ་ རྩིས་བློན་སྦེ་གསར་བསྐོས་གནང་ནུག། རྩིས་བློན་བསྐོ་བཞག་གནང་བའི་ཤུལ་ལུ་ རྒྱལ་རྩིས་ཁ་ལོ་བའི་ལཱ་འགན་ཚུ་ དངུལ་རྩིས་ལྷན་ཁག་གིས་འབད་དེ་སྡོད་ནུག། དེ་གི་ཐོག་ཁར་ རྒྱལ་ཡོངས་ཚོགས་འདུ་ཐེངས་ ༣༠ པའི་ཤུལ་ལས་ དངུལ་རྩིས་ལྷན་ཁག་ལུ་ ཁྲལ་གྱི་རིགས་གསར་བཙུགས་དང་འབྲེལ་བའི་ཞིབ་འཚོལ་གྱི་འགན་ཁུར་ཚུ་བཀལ་ནུག། དེའི་ཤུལ་ ཚོགས་འདུ་ཐེངས་ ༣༣ པའི་སྐབས་ དངུལ་རྩིས་ལྷན་ཁག་ལུ་ འོང་བབས་ཀྱི་ལམ་ལུགས་ལེགས་ལྡན་གཅིག་བཟོ་ནིའི་འགན་ཁུར་ཡང་བཀལ་ནུག། གོང་འཕེལ་དེ་དང་བསྟུན་ རྒྱལ་ཡོངས་ཚོགས་འདུ་ཐེངས་ ༣༤ པའི་སྐབས་ དངུལ་རྩིས་ལྷན་ཁག་གིས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༡ ལོའི་ ཞི་གཡོག་འཆར་གཞིའི་ འོང་བབ་དང་ཟད་རྩིས་ཀྱི་སྙན་ཞུ་ཐེངས་དང་པ་འདི་ཕུལ་ཡོདཔ་ད་ ཚོགས་འདུ་གིས་གཏན་འབེབས་ཐོག་ལས་ ཆ་འཇོག་གྲུབ་གནང་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༠ གི་སྔ་གོང་ལུ་འབད་བ་ཅིན་ དངུལ་རྩིས་ལྷན་ཁག་གིས་ ཞི་གཡོག་འཆར་དངུལ་རྐྱངམ་ཅིག་འཛིན་སྐྱོང་འཐབ་སྟེ་སྡོད་ནུག། ཕྱི་རྒྱལ་ལས་ཐོབ་པའི་ འཆར་གཞི་དང་གོང་འཕེལ་གྱི་མ་དངུལ་ཚུ་ག་ར་ འཆར་གཞི་ལྷན་ཚོགས་གིས་འབད་དེ་སྡོད་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༡ ལོ་ལུ་ ཚོང་འབྲེལ་ལས་ཁུངས་གཅིག་གཞི་བཙུགས་འབད་ཡོདཔ་ད་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༨ ལུ་ ཕུན་ཚོགས་གླིང་དང་ཅེང་མ་རི་ བསམ་རྩེ་ སིབ་སུ་ གསར་སྤང་ ཀ་ལི་ཁོ་ལ་ དགེ་ལེགས་ཕུག་ བསམ་གྲུབ་ལྗོངས་མཁར་ལུ་ ཚོང་མགྲོན་ཞིབ་དཔྱད་ཀྱི་སྒོ་ར་ཚུ་ཡང་གཞི་བཙུགས་འབད་ནུག། ཧེ་མ་སྣུམ་འཁོར་དང་ ཅ་ཁྲལ་ འོང་འབབ་ཚུ་ སྡེ་ཚན་དང་ལས་ཁུངས་སོ་སོ་སྦེ་ཨིན། སྤྱི་ལོ་ ༡༨༩༢ ལོ་ལུ་ ཅ་ཁྲལ་དང་སྣུམ་འཁོར་ འོང་འབབ་ཚུ་འོང་འབབ་སྡེ་ཚན་ནང་བསྡབས་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༦ གི་སྔ་གོང་ལུ་ ཅ་དམ་ཡིག་ཚང་དང་འོང་འབབ་གཉིས་ སྡེ་ཚན་དང་ལས་ཁུངས་སོ་སོ་ཨིན། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༦ ལོ་ལུ་ འོང་འབབ་དང་ཅ་དམ་གཉིས་གཅིག་ཁར་བསྡབས་ཏེ་འོང་འབབ་དང་ཅ་དམ་ལས་ཁུངས་འདི་གཞི་བཙུགས་འབད་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༤ ལུ་རྒྱན་ཤོག་ལས་ཁུངས་འདི་གཞི་བཙུགས་འབད་ནུག། དེའི་སྔ་གོང་ལུ་འོང་འབབ་དང་ཅ་དམ་ལས་ཁུངས་ཀྱི་འོག་ལུ་མདོ་ཆེན་ཞབས་ཏོག་ཡིག་ཚང་སྦེ་སྡོད་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༠ ལུ་ གོང་འཕེལ་འཆར་དངུལ་འདི་དངུལ་རྩིས་ལྷན་ཁག་གི་འོག་ལུ་སྤོ་སོར་འབད་དེ་འཆར་དངུལ་ཡིག་ཚང་གསརཔ་ཅིག་གཞི་བཙུགས་འབད་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༥ ལུ་འཆར་དངུལ་ཡིག་ཚང་འདི་དངུལ་རྩིས་སྡེ་ཚན་ལྟེ་བ་ནང་བསྡབས་ཏེ་རྒྱལ་ཡོངས་འཆར་དངུལ་དང་རྩིས་ཁྲ་ལས་ཁུངས་ཟེར་མིང་གསརཔ་བཏགས་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༢ ལུ་གྲོགས་རམ་འགོ་འདྲེན་གྱི་ལཱ་འགན་འདི་ འཆར་གཞི་ལྷན་ཚོགས་ལས་ དངུལ་རྩིས་ལྷན་ཁག་གི་འོག་ལུ་ཡོད་པའི་རྒྱལ་ཡོངས་འཆར་དངུལ་དང་རྩིས་ཁྲ་ལས་ཁུངས་ལུ་སྤོ་བཤུད་འབད་ནུག། རྒྱལ་ཡོངས་འཆར་དངུལ་དང་རྩིས་ཁྲ་ལས་ཁུངས་འདི་ རྒྱལ་ཡོངས་འཆར་དངུལ་དང་གྲོགས་རམ་འགོ་འདྲེན་སྡེ་ཚན་ཟེར་མིང་གསརཔ་བཏགས་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༠ ལུ་གཞུང་གི་སྤྱི་སྡོམ་གཞི་སྒྱུར་གྱི་ཆ་ཤས་བཟུམ་ཅིག་སྦེ་ རྒྱལ་ཡོངས་འཆར་དངུལ་དང་གྲོགས་རམ་འགོ་འདྲེན་སྡེ་ཚན་འདི་ཁག་གཉིས་ལུ་གྱེས་ཏེ་ ལས་ཁུངས་སོ་སོ་གཉིས་སྦེ་བཟོ་ནུག། དེ་ཡང་ ་འཆར་དངུལ་དང་རྩིས་ཁྲ་ལས་ཁུངས་དང་ གྲོགས་རམ་དང་བུ་ལོན་འཛིན་སྐྱོང་ལས་ཁུངས་གཉིས་ཨིན་མས། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༣ ལུ་ གཞུང་གི་བཀའ་རྒྱ་དང་འཁྲིལ་ འཆར་གཞི་ལྷན་ཚོགས་འདི་མེདཔ་བཟོ་ཡོདཔ་ད་ དྲུང་ཆེན་ཡིག་ཚང་འདི་དངུལ་རྩིས་ལྷན་ཁག་ནང་སྤོ་བཤུད་འབད་དེ་འཆར་གཞི་ལས་ཁུངས་ཟེར་མིང་གསརཔ་བཏགས་ནུག། གོང་གི་ལས་ཁུངས་ཚུ་མ་རྩིས་པའི་ དངུལ་རྩིས་ལྷན་ཁག་གིས་ འོང་འབབ་དང་ཅ་དམ་ལས་ཁུངས་དང་རྒྱལ་ཡོངས་གཞུང་ཆས་ལས་ཁུངས་ཚུ་ཡང་བལྟ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། དངུལ་རྩིས་ལྷན་ཁག་འོག་གི་ལས་ཁུངས་ཚུ་ཡང་ མང་རྩིས་ལས་ཁུངས་དང་འོང་འབབ་དང་ཅ་དམ་ལས་ཁུངས་ རྒྱ་ཁྱབ་དཔལ་འབྱོར་ལས་ཁུངས་ མདོ་ཆེན་ཞབསཏོག་ཡིག་ཚང་ རྒྱལ་ཡོངས་གཞུང་ཆས་ལས་ཁུངས་ རྒྱལ་ཡོངས་འཆར་དངུལ་ལས་ཁུངས་ཚུ་ཨིན། ཁུངས་གཏུག། Wikipedia contributors. (2021). Ministry of Finance (Bhutan). In Wikipedia, The Free Encyclopedia. Retrieved from https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Ministry_of_Finance_(Bhutan)&oldid=985570357 ༉ ལས་གཡོག་ལྷན་ཁག་འདི་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༣ སྤྱི་ཟླ་ ༦ པའི་སྤྱི་ཚེས་ ༡༣ ལུ་གཞི་བཙུགས་འབད་ཡོདཔ་ད་ དེ་ཡང་ ལྷན་རྒྱས་གཞུང་ཚོགས་ཀྱི་བཀའ་རྒྱ་ཨང་ ལྷན་རྒྱས་གཞུང་ཚོགས་/༠༢/༠༣/༩༣༣ ཅན་མ་ལྟར་དུ་ ཧེ་མམ་གི་རྒྱལ་ཡོངས་འཕྲུལ་རིག་སྦྱོང་བརྡར་དབང་འཛིན་དང་ གཡོག་བཙུགས་དང་ལས་གཡོག་ལས་ཁུངས་སྦེ་ཡོད་མི་གཉིས་ མཉམ་བསྡེབས་འབད་དེ་བཟོ་ཡོདཔ་ཨིན། རྒྱལ་ཡོངས་འཕྲུལ་རིག་སྦྱོང་བརྡར་དབང་འཛིན་དེ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༩ ལུ་ གཞི་བཙུགས་འབད་ཡོདཔ་ད་ དེ་ཡང་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་མཐའ་དོན་ལུ་ ལྕོགས་གྲུབ་ཅན་གྱི་ལས་མི་བཟོ་ནིའི་དོན་ལུ་ ལག་རྩལ་ཤེས་ཡོན་དང་སྦྱོང་བརྡར་ཚུ་གོང་འཕེལ་གཏང་ནིའི་དམིགས་བཏད་སྐྱེད་དེ་གཞི་བཙུགས་འབད་ཡོདཔ་ཨིན། དམིགས་དོན་འདི་འགྲུབ་ནིའི་དོན་ལུ་ རྒྱལ་ཡོངས་འཕྲུལ་རིག་སྦྱོང་བརྡར་དབང་འཛིན་གྱིས་ འཆར་གཞི་བརྩམ་ནི་དང་འགོ་འདྲེན་འཐབ་ནི་ ཚད་འཛིན་དང་རྒྱབ་སྐྱོར་འབད་ནི་ དེ་ལས་དགོཔ་ཐོན་སར་ ལག་རྩལ་ཤེས་ཡོན་དང་སྦྱོང་བརྡར་ཚུ་བྱིན་དགོཔ་ཐོན་ནུག། རྒྱལ་ཡོངས་འཕྲུལ་རིག་སྦྱོང་བརྡར་དབང་འཛིན་འདི་གཞི་བཙུགས་མ་འབད་བའི་ཧེ་མ་ འཕྲུལ་རིག་དང་ལག་རྩལ་ཤེས་ཡོན་དང་སྦྱོང་བརྡར་དང་འབྲེལ་བའི་ལས་སྣ་ཚུ་ག་ར་ དེ་བསྒང་ གསོ་བ་དང་ཤེས་རིག་ལྷན་ཁག་སྦེ་སྡོད་མིའི་འོག་ལུ་ འཕྲུལ་རིག་དང་ལག་རྩལ་ཤེས་ཡོན་སྦྱོང་བརྡར་ལས་ཚན་གྱིས་ བདག་སྐྱོང་འཐབ་སྟེ་སྡོད་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༠ ཕྱི་མཚམས་ལས་ན་གཞོན་ལཱ་གཡོག་མེད་པའི་དཀའ་ངལ་འཐོན་ནི་འགོ་བཙུགས་ཞིནམ་ལས་ཚུར་ རྒྱལ་ཡོངས་གཡོག་བཙུགས་བཀོད་ཚོགས་འདི་གཞི་བཙུགས་འབད་དགོཔ་ཐོན་ཡོདཔ་ད་ དེ་ཡང་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༠ སྤྱི་ཟླ་ ༣ པའི་ནང་ གཞི་བཙུགས་འབད་ནུག། སྤྱིི་ལོ་ ༢༠༠༡ སྤྱི་ཟླ་ ༨ པ་ལས་ ཧེ་མ་ གསོ་བ་དང་ཤེས་རིག་ལྷན་ཁག་སྦེ་སྡོད་མི་གི་འོག་ལུ་ གཡོག་བཙུགས་དང་ལས་གཡོག་ལས་ཁུངས་ཟེར་མི་ལུ་གྱུར་ནུག། གཡོག་བཙུགས་དང་ལས་གཡོག་ལས་ཁུངས་འདི་ལུ་ གཡོག་བཙུགས་རྒྱ་སྐྱེད་དང་ལཱ་གཡོག་དང་འབྲེལ་བའི་བརྡ་དོན་ ལཱ་གཡོག་གི་འབྲེལ་བ་ལ་སོགས་པའི་ལས་སྣ་ཚུའི་འགན་ཁུར་ཚུ་ཡོདཔ་ཨིན། ལས་གཡོག་ལྷན་ཁག་འདི་གིས་ རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་འཆར་སྣང་དང་མཐུནམ་སྦེ་ལཱ་ཚུ་འབད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། ཁོང་གིས་ འཆར་སྣང་དི་ཡང་ གཡོག་བཙུགས་དང་ལཱ་གཡོག་དང་འབྲེལ་བའི་སྲིད་བྱུས་བརྩམ་ནི་དང་ མི་སྟོབས་གོང་འཕེལ་ ལ་སོགས་པའི་ནང་གྲལ་བཏོགས་འབད་ཐོག་ལས་ རྒྱ་སྐྱེད་བཏངམ་ཨིན། ལན་ཁག་འདི་གིས་ ཞབས་ཏོག་འདི་ཚུ་ གཙོ་བོ་ བདག་སྐྱོང་དང་དངུལ་རྩིས་སྡེ་ཚན་གྱི་ཐོག་ཁར་ ལས་ཁུངས་བཞི་གི་ཐོག་ལས་སྦེ་བྱིནམ་ཨིན། ལས་ཁུངས་བཞིཔོ་དེ་ཡང་ ལས་མི་ལས་ཁུངས་དང་གཡོག་བཙུགས་ལས་ཁུངས་ མི་སྟོབས་ལས་ཁུངས་ ལཱ་གཡོག་གནས་ཚད་ལས་ཁུངས་ཚུ་ཨིན། ལས་ཁུངས་ཀྱི་ལས་སྣ་ཚུ་ཡང་ ལས་རིམ་གཙོ་བོ་བཞི་ནང་བསྡུ་སྟེ་ཡོདཔ་ད་ དེ་ཚུ་ག་ར་ ལཱ་གཡོག་འཚོལ་མི་ཚུ་ གཡོག་གོ་སྐབས་ཀྱི་ནང་ལུ་ ལྷན་ཐབས་འབད་ནི་འདི་ཨིན་མས། ལས་ཁུངས་བཞི་གི་ཐོག་ཁར་ ལྷན་ཁག་འདི་གིས་ ཁོང་རའི་ཞབས་ཏོག་ཚུ་ བསམ་གྲུབ་ལྗོངས་མཁར་དང་ཕུན་ཚོགས་གླིང་ དགེ་ལེགས་ཕུག་ བཀྲ་ཤིས་སྒང་རྫོང་ཁག་ཚུ་ནང་ལས་ཕར་ཡོད་པའི་ ལུང་ཕྱོགས་ཡིག་ཚང་ཚུ་བརྒྱུད་དེ་ཕུལཝ་ཨིན། ལས་གཡོག་ལྷན་ཁག་གི་འགན་དབང་ཡང་ ལཱ་གཡོག་བཟོ་སྐྲུན་གྱི་ནང་ལྷན་ཐབས་འབད་ནི་དང་ ཕན་ནུས་ཅན་གྱི་ལཱ་གཡོག་ཞབས་ཏོག་ལམ་ལུགས་ཀྱི་དགོངས་དོན་གྱི་ཐོག་ལས་ ལཱ་གཡོག་རྒྱ་སྐྱེད་གཏང་ནི་དང་ ལཱ་གཡོག་ནང་གྲལ་གཏོགས་ཡོད་མི་ག་ར་གི་རྒྱུད་ལུ་ འཚོ་བའི་གནས་སྟངས་དང་ལཱའི་གནས་སྟངས་ཡར་དྲག་གཏང་ནི། ཞི་གཡོག་ལས་སྡེ་ནང་མིན་པའི་ ལས་བྱེདཔ་དགོངས་ཞུ་འབད་ཡོད་མི་དང་ ལཱ་གཡོག་མེད་མི་ཚུ་གི་རྒྱུད་ལུ་ མི་སྡེའི་སྐྱིད་སྡུག་རྩ་བརྟན་བཟོ་ནི། རྒྱལ་ཁབ་ནང་ ཡུན་བརྟན་མི་སྡེ་དཔལ་འབྱོར་གོང་འཕེལ་གྱི་ནང་ལྷན་ཐབས་འབད་ནིའི་དོན་ལུ་ སྤུས་ཚད་དང་གྱངས་ཁ་གཉིསཔོ་ཆ་རའི་ནང་ མི་སྟོབས་ལངམ་སྦེ་བཟོ་ནི་འདི་ཚུ་ཨིན། ཁུངས་གཏུག། Wikipedia contributors. (2021). Ministry of Labour and Human Resources (Bhutan). In Wikipedia, The Free Encyclopedia. Retrieved from https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Ministry_of_Labour_and_Human_Resources_(Bhutan)&oldid=95399363 ༉ ཞབས་ཏོག་ལྷན་ཁག་འདི་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ལྷན་ཁག་བཅུ་ཐམ་གྱི་གྲས་ལས་ གཅིག་ཨིནམ་ད་ དེ་ཡང་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༣ ལུ་ ལམ་སེལ་ལས་ཁུངས་དང་ཁྲོམ་ཚོགས་གོང་འཕེལ་ བཟོ་རིག་ཞབས་ཏོག་ལས་ཁུངས་ཟེར འཕྲུལ་རིགས་ལས་ཁུངས་གཙོ་ཅན་གཉིས་དང་ཅིག་ཁར་སྦེ་གཞི་བཙུགས་འབད་ནུག། ཞབས་ཏོག་ལས་ཁུངས་ཀྱི་ལཱ་འགན་ཚུ་ཡང་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ དངོས་ཁམས་ཀྱི་གཞི་རྟེན་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པའི་ འཆར་གཞི་བརྩམ་ནི་དང་ སྲིད་བྱུས་ཚུ་བཟོ་ནི་ དངོས་ཁམས་ཀྱི་གཞི་རྟེན་དང་འབྲེལ་བའི་ བཅའ་ཁྲིམས། ཁྲིམས་ལུགས། གནས་ཚད་ཚུ་གསར་བཟོ་དང་བསྟར་སྤྱོད་འབད་ནི། རྒྱལ་ཁབ་ནང་ འཕྲུལ་རིགས་མི་སྟོབས་ཀྱི་ ལྕོགས་གྲུབ་གོང་འཕེལ་གཏང་ནིའི་ནང་ མཉམ་འབྲེལ་འབད་ནི། འོས་འབབ་དང་ལྡན་པའི་ བཟོ་སྐྲུན་གྱི་བཟོ་གྲྭ་ཁང་ གོང་འཕེལ་གཏང་ནིའི་ སྲིད་བྱུས་ཚུ་བཟོ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། འཕྲུལ་རིག་ མཐའ་འཁོར་གནས་སྟངས་དང་ སྔར་སྲོལ་གྱི་བརྩི་མཐོང་ཚུ་གི་བར་ན་ མཉམ་འབྲས་རྒྱུན་སྐྱོང་འབད་བཞག་ཚུགས་པའི་ ཞིབ་འཚོལ་གོང་འཕེལ་གཏང་ནི་དང་ འོས་འབབ་དང་ལྡན་པའི་མི་སྡེ་གཞི་ཆགས་ཀྱི་དོན་ལུ་ འཆར་གཞི་དང་སྲིད་བྱུས་ཚུ་གསར་བཟོ་འབད་ནི་འདི་ཨིན། ལྷན་ཁག་འདི་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༦༠ ལུ་ དཔལ་འབྱོར་གོང་འཕེལ་གྱི་ འཆར་གཞི་འགོ་བཙུགས་པའི་རྗེས་སུ་ འཆར་གཞི་ ༥ པ་འགོ་བཙུགས་མི་དང་འབྲེལ་ གཞི་རྟེན་གོང་འཕེལ་གྱི་ལས་སྣ་ སྒྲིང་ཁྱིམ་དང་ འཁོར་ལམ་ ཟམ་དང་འཐུང་ཆུ་བཀྲམ་སྤེལ་ དེ་ལས་ ཆུ་གཡུར་ལ་སོགས་པའི་བཟོ་སྐྲུན་གྱི་ལས་སྣ་ཚུ་གིས་ གཞུང་གི་མ་རྩ་གཞི་བཙུགས་ སྦོམ་སྦེ་ར་ བཟོ་ཡོདཔ་ཨིན། ལོ་ངོ་ ༤༠ ལྷག་པའི་དཔལ་འབྱོར་གོང་འཕེལ་འཆར་གཞི་ནང་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱིས་ གོང་འཕེལ་འགྱོ་བའི་ཁྲོམ་དང་ མཐའ་ཟུར་གྱི་ གཡུས་སྒོ་རྩིས་ཏེ་ གྲོང་གསེབ་ཚུ་ནང་ གཞི་རྟེན་མཐུན་རྐྱེན་ཚུ་ མང་རབས་ཅིག་གཞི་བཙུགས་འབད་ཡོདཔ་ཨིན། གཞི་རྟེན་མཐུན་རྐྱེན་མཁོ་སྤྲོད་ཀྱི་ཐད་ཁར་ གོང་འཕེལ་དང་འགྱུར་བ་འགྱོ་མི་དང་འབྲེལ་ དབང་ཆ་ཡོད་པའི་ལས་ཚོགས་ཡང་གོང་འཕེལ་འགྱོ་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན། ལས་ཚོགས་དང་པ་དེ་ཡང་ འབྲུག་བཟོ་རིགས་ཞབས་ཏོག་ཟེར་ བཟོ་སྐྲུན་གྱི་ལས་སྣ་ཚུ་ལྟ་རྟོག་འབད་ནིའི་དོན་ལུ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༦༢ ལུ་ གཞི་བཙུགས་འབད་ཡོད་རུང་ ཤུལ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༦༦ ལུ་ མི་མང་ལས་མི་ལས་ཁུངས་ཟེར་ མིང་བསྒྱུར་བཅོས་འབད་ཡོདཔ་ཨིན། མ་གཞི་ མི་མང་ལས་མི་ལས་ཁུངས་དེ་ གོང་འཕེལ་ལྷན་ཁག་འོག་ལུ་ གཞི་བཙུགས་འབད་ཡོད་རུང་ ཤུལ་ལས་ མི་སྡེ་ཞབས་ཏོག་ལྷན་ཁག་གིས་ གྲོང་གསེབ་དང་ ཁྲོམ་ ༢ ཆ་རའི་ གཞི་རྟེན་མཐུན་རྐྱེན་དང་འབྲེལ་བའི་ བཟོ་སྐྲུན་འབད་ནིའི་ གཙོ་ཅན་ཅིག་ལུ་བསྒྱུར་འབད་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ལས་ བརྒྱུད་འབྲེལ་ལྷན་ཁག་འོག་ལུ་ ལམ་སེལ་ལས་ཁུངས་དང་ ཁྲོམ་ཚོགས་གོང་འཕེལ་དང་ཁྱིམ་བཟོ་ལས་ཁུངས་གཉིསཔོ་དེ་ འཕྲུལ་རིགས་ཀྱི་ ལས་ཁུངས་ངོ་མ་ཨིན། ཤེས་རིག་དང་གསོ་བ་ ཁྲོམ་སྡེ་ཨུ་ཚུགས་ དེ་ལས་ སྒེར་སྡེ་དགོས་མཁོ་ཡར་སེང་སོང་མི་དང་བསྟུན་ གདོང་ལེན་གསརཔ་བྱུང་སྟེ་འབད་རུང་ གོང་འཕེལ་གྱི་གྲུབ་འབྲས་ལེགས་ལྡན་བྱུང་སྟེ་ གཞི་རྟེན་མཐུན་རྐྱེན་ཚུ་ གཞི་བཙུགས་འབད་ཡོདཔ་ཨིན། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༩ ལུ་ འབྲུག་གཞུང་དེ་ གཞུང་སྐྱོང་ལེགས་ལྡན་དང་ལྕོགས་གྲུབ་ཡར་དྲག་ དེ་ལས དྭངས་སེལ་དང་འགན་འཁྲི་ཚུ་ གོང་འཕེལ་གཞི་བསྒྱུར་སྐབས་ གྲོས་འདེབས་མང་རབས་ཅིག་ མཉམ་སྡེབ་འབད་ཡོདཔ་ཨིན། གྲོས་འདེབས་གཅིག་འདི་ བརྒྱུད་འབྲེལ་ལྷན་ཁག་དང་བཟོ་སྐྲུན་ལྷན་ཁག་གསར་བཟོ་འབད་དེ་ གཞི་བསྒྱུར་འབད་ནི་ཡོདཔ་བཞིན་དུ་ ཤུལ་ལས་ བཟོ་སྐྲུན་ལྷན་ཁག་དེ་ མིང་བསྒྱུར་བཅོས་འབད་དེ་ ཞབས་ཏོག་ལྷན་ཁག་སྦེ་གཞི་བཙུགས་འབད་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་དང་འཁྲིལ་ཏེ་ ཞབས་ཏོག་ལྷན་ཁག་དེ་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༣ ལུ་ གཞི་བཙུགས་འབད་ཡོདཔ་ད་ ད་རེས་ ལྷན་ཁག་གི་འོག་ལུ་ ལམ་སེལ་ལས་ཁུངས་དང་ བཟོ་རིག་ཞབས་ཏོག་ལས་ཁུངས་ དེ་ལས་ ཞབས་ཏོག་ལས་ཁུངས་བརྩིས་ཏེ་ ལས་ཁུངས་གསུམ་ཡོདཔ་ཨིན། ལྷན་ཁག་འདི་གིས་ ཁོང་རའི་འཆར་སྣང་ མི་སྟོབས་དང་ སྐྱེལ་འདྲེན་ཐོག་ལས་ ལས་ཚོགས་ཀྱིས་ ལུང་ཕྱོགས་ནང་ གཞི་རྟེན་མཁོ་ཆས་ གོང་འཕེལ་གཏང་ནི་དང་ འབྲུག་གི་གནས་རིམ་ནང་ ལུང་ཕྱོགས་གོང་འཕེལ་ ཆ་སྙོམ་བཟོ་ཐོག་ལས་ མི་སྡེ་གཞི་ཆགས་དང་སྐྱེལ་འདྲེན་ཚུ་གི་དོན་ལུ་ ཉེན་སྲུང་དང་ ཡུན་བརྟན་ཅན་གྱི་གཞི་རྟེན་མཁོ་ཆས་ཚུ་ མཁོ་སྤྲོད་འབད་ནིའི་དམིགས་སྐྱེད་ཀྱི་ཐོག་ལས་ ཞབས་ཏོག་ཚུ་ཕུལ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། ཁུངས་གཏུག། Wikipedia contributors. (2021). Ministry of Works and Human Settlement (Bhutan). In Wikipedia, The Free Encyclopedia. Retrieved from https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Ministry_of_Works_and_Human_Settlement_(Bhutan) འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སའི་རྒྱ་ཁྱོན་ གྲུ་བཞི་ཀི་ལོ་མི་ཊར་ ༣༨,༣༩༤ ཡོད་ས་ལས་ བརྒྱ་ཆ་གསུམ་ འཁྱེག་རི་གིས་ཁྱབ་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན། འཁྱེག་ རི་འདི་ཚུ་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ཡོད་པའི་གཙང་ཆུ་ཚུ་འཐོན་སའི་གཞི་ཨིནམ་དང་ འཁྱེག་རི་ཆགས་ས་གཙང་ཆུའི་ནང་ན་དང་གྲང་བསིལ་གྱི་ ས་གནས་ཚུ་ནང་ཨིན། འཁྱེག་རི་ལུ་ལུང་གཤོང་འཁྱེག་རི་དང་གངས་ཀྱི་འཁྱེག་རི་ཟེར་ སྤྱིར་བཏང་དབྱེ་བ་གཉིས་ཡོདཔ་ཨིན། ལུང་གཤོང་ འཁྱེག་རི་ཟེར་མི་འདི་ གཙང་ཆུ་དང་མཚོ་ དེ་ལས་ བསིལ་ལྡན་གྱི་ལུང་དང་གཤོངམ་ཚུ་ནང་ཆགས་མི་ལུ་གོ་ནི་དང་ གངས་ཀྱི་འཁྱེག་རི་ཟེར་མི་འདི་ མཐོ་བའི་གངས་རི་ཚུ་གི་ཐོག་ཁར་ཆགས་ཡོད་པའི་ འཁྱེག་རི་ཚུ་ལུ་གོ་ནི་ཨིན། འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ ལུང་གཤོང་འཁྱེག་རི་ཆགས་སའི་གཙང་ཆུ་གཙོ་བོ་ དབང་ཆུ་ སྤུ་ན་གཙང་ཆུ་དང་ མ་ནཱསི་གི་གཙང་ཆུ་གསུམ་ཨིན། འདི་གསུམ་གྱི་ནང་ལས་ དང་པ་དབང་ཆུ་འཁྱེག་རི་གཙང་ཆུ་ལུ་ སྤ་ཆུ་ ཧཱ་ཆུ་ ཐིམ་ཆུ་བཅས་ འཁྱེག་རི་ཆགས་སའི་ཡན་ལག་གཙང་ཆུ་གསུམ་ཡོདཔ་དང་ གཉིས་པ་སྤུ་ན་འཁྱེག་རི་གཙང་ཆུ་ལུ་ ཕོ་ཆུ་ མོ་ཆུ་ དྭངས་ཆུ་བཅས་ འཁྱེག་རི་ཆགས་སའི་ཡན་ལག་གཙང་ཆུ་གསུམ་ཡོདཔ་ཨིན། འདི་བཟུམ་སྦེ་ གསུམ་པ་མ་ནཱསི་འཁྱེག་རི་གཙང་ཆུ་ལུ་ མང་སྡེ་ཆུ་ ལྕམ་མཁར་ཆུ་ སྐུ་རི་ཆུ་ གྲང་མི་ཆུ་བཅས་ འཁྱེག་རི་ཆགས་སའི་ ཡན་ལག་གཙང་ཆུ་བཞི་ཡོདཔ་ཨིན། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༦ ལོ་གི་སྙན་ཞུ་དང་འཁྲིལཝ་ད་ སྤུ་ན་གཙང་ཆུ་ནང་འཁྱེག་རི་གྱངས་ཁ་ ༣༤༡ བཅས་ འཁྱེག་རི་གྱངས་ཁ་མཐོ་ཤོས་ཆགས་ཡོདཔ་སྦེ་བཀོད་དེ་ཡོདཔ་དང་ གྲུ་བཞི་ཀི་ལོ་མི་ཊར་ ༤༥.༨༥ འབད་མི་འཁྱེག་རི་སྦོམ་ཤོས་འདི་མང་སྡེ་ཆུ་ནང་ཆགས་ཡོདཔ་སྦེ་བཀོད་དེ་ཡོདཔ་ཨིན། འདི་བཟུམ་སྦེ་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་བསིལ་ལྡན་གངས་རི་གིས་བསྐོར་བའི་ རི་བྲག་གི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་འབདཝ་ལས་ གངས་ཀྱི་འཁྱེག་རི་ལེ་ཤ་ ཆགས་སྟེ་ཡོདཔ་དང་ ཐོར་ཐོར་མི་ལ་སོགས་པའི་འཁྱེག་མཚོ་ལེ་ཤ་རང་ཡོདཔ་ཨིན། འཁྱེག་རི་འདི་ཚུ་ལུ་བརྟེན་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་གཙང་ཆུའི་རྒྱུན་ལེགས་ཤོམ་སྦེ་འབབ་དོ་ཡོདཔ་དང་ འབབ་ཆུ་འདི་ཚུ་ལེ་བརྟེན་ གློག་མེ་ལས་འཛིན་གྱི་དཔལ་འབྱོར་ཐོན་ཁུངས་ལུ་ རྒྱུ་རྐྱེན་སྦོམ་འབད་དོ་ ཡོདཔ་ཨིན། འདི་བཟུམ་སྦེ་ འཛམ་གླིང་གནམ་གཤིས་འགྱུར་བ་དང་བསྟུན་ འཁྱེག་རི་ཚུ་བཞུ་འགྱོ་དོ་ཡོདཔ་ལས་ ཆུ་རུད་ཀྱི་ཉེན་ཁ་ཡང་སྦོམ་ འགྱོ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། ཨིན་རུང་ ད་རེས་འཁྱེག་རི་དང་འབྲེལ་བའི་ཉེན་ཁ་ཚུ་ བསྟན་རྒྱས་ལྷན་ཁག་འོག་གི་ ས་རིག་དང་ས་གཏེར་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་ འབྲུག་རྒྱལ་ཉེན་སྲུང་གི་དོན་ལུ་ ལྟ་རྟོག་དང་བཟློག་ཐབས་ཀྱི་ལཱ་ཚུ་འབད་བཞིན་ཡོདཔ་ཨིན། ཁུངས་གཏུག། Wikipedia contributors. (2021). Glaciers of Bhutan. In Wikipedia, The Free Encyclopedia. Retrieved from https://en.wikipedia.org/wiki/Glaciers_of_Bhutan ༉ ཨ་ཅོ་གདོང་དཀར་འདི་ ཧི་མ་ལ་ཡའི་ཤར་ཕྱོགས་དང་ རྒྱ་ནག་གྱི་ལྷོ་ནུབ་ཁ་ཐུག་གི་ས་གནས་ཚུ་ནང་གནས་པའི་ གཅན་གཟན་གྱི་རིགས་ཅིག་ཨིན། གཅན་གཟན་འདི་ སྤུ་ཁ་དམར་སྨུག་ མཇུག་མ་རིངམ་སྦེ་ཡོདཔ་དང་ བཟོ་རྣམས་བྱི་ལི་བཟུམ་སྦེ་ཡོདཔ་ཨིན། སེམས་ཅན་འདི་ ཨོ་འཐུང་སེམས་ཅན་གྱི་རིགས་ནང་ཚུད་དོ་ཡོདཔ་དང་ འཛམ་གླིང་རི་དྭགས་སྲུང་སྐྱོབ་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱིས་ འཛམ་གླིང་ནང་ལས་ཡལ་འགྱོ་ནིའི་ཉེན་ཁ་སྦོམ་ཡོད་པའི་སེམས་ཅན་གྱི་ཐོ་ནང་ མཚན་རྟགས་དམརཔོ་བཀོད་དེ་ཡོད་པའི་སེམས་ཅན་ཅིག་ཨིན། ད་རེས་སེམས་ཅན་འདི་ ཧི་མ་ལ་ཡ་ལུང་ཕྱོགས་རྒྱ་ནག་ བལ་བུ་ འབྲུག་དང་རྒྱ་གར་ལ་སོགས་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ས་གནས་ བསིལ་དྲོད་དང་ལྡན་མི་ཚུ་ནང་མཐོང་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། ཨ་ཅོ་གདོང་དཀར་འདི་ ཤིང་གུ་འཛེགས་ནི་ལུ་ རྩལ་དྲགས་ཡོད་པའི་སེམས་ཅན་ཅིག་ཨིནམ་ལས་ ཤིང་གི་འདབ་མ་དང་མེ་ཏོག་ དེ་ལས་ ཤིང་འབྲས་ཚུ་ཟ་དོ་ཡོདཔ་དང་ གཙོ་བོ་སྦ་གི་ལྕུག་གུ་ལུ་བརྟེན་ཏེ་སྡོད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། འདི་མ་ཚད་སྒོང་རྡོག་དང་ཤིང་གི་སྤགས་ཀོ་ འཕྲལ་འཕྲལ་བྱ་དང་སེམས་ཅན་ཆུང་ཀུའི་རིགས་དང་ ཉའི་རིགས་ཚུ་ཡང་བསད་དེ་ཟ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། གཞན་ཡང་ ཤ་མུ་དང་ཤིང་གི་ར་ཏོ་ ལྷོན་ལྡུམ་དང་རྩའི་རིགས་ཚུ་ཡང་ཟ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། ཨ་ཅོ་གདོང་དཀར་ཚུ་ ཤིང་གི་ཞལ་ལག་དང་ཤིང་སྡོང་ཚུ་ནང་སྡོད་དོ་ཡོདཔ་དང་ ཉིན་མ་བ་ནུབ་མོ་བྱེལ་བྱ་ཆེ་བའི་སེམས་ཅན་ཅིག་ཨིན། འདི་འབདཝ་ལས་ ཉིམ་ནུབ་ལུ་འཛུལ་ཁམས་ཅིག་ལས་ ལྟོ་འཚེལ་ནི་དང་རང་གི་སྡོད་གནས་ཚུ་སྐོར་སྲུང་འབད་ནི་ཚུ་འགོ་བཙུགས་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། སྐོར་སྲུང་འབད་ཐངས་ཡང་ རོ་ཁྱི་བཟུམ་སྦེ་ ཆབ་གསང་བསྡུསཔ་བཏང་སྟེ་རྟགས་བཀལ་བཞག་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། ཨ་ཅོ་གདོང་དཀར་གྱི་ཚེ་ཚད་ ལོ་ ༨ དང་ ༡༠ གི་བར་ནང་ཨིནམ་དང་ ལ་ལུ་གིས་ལོ་ ༡༥ དེ་ཅིག་སྡོད་ཚུགས་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ལས་ སེམས་ཅན་འདི་གིས་ཕྱུག་གུ་འཚའ་ནི་ལུ་ དུས་ཡུན་ཟླཝ་ ༡༨ འགོར་དོ་ཡོདཔ་དང་ ཕྱུག་གུ་འཚའ་ཞིནམ་ལས་ ལོ་གཉིས་དེ་ཅིག་གི་རྒྱབ་ལས་ དྲནམ་ཁུག་སྟེ་ རང་གིས་ལྟོ་འཚོལ་ཏེ་ཟ་ཚུགསཔ་འགྱོ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། འཛམ་གླིང་རི་དྭགས་སྲུང་སྐྱོབས་སྤྱི་ཚོགས་དང་འཁྲིལཝ་ད་ ཨ་ཅོ་གདོང་དཀར་གྱི་གྱངས་ཁ་འདི་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༨ ལུ་ སྟོང་ཕྲག་བཅུ་ཐམ་ དེ་ཅིག་ཡོདཔ་ཨིན་རུང་ ལོ་གཅིག་བ་ལོ་གཅིག་ གྱངས་ཁ་མར་ཉམས་འགྱོ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། འདི་ཡང་ འཛམ་གླིང་ས་གཤིས་འགྱུར་བ་དང་བསྟུན་ ཁོང་འཁྱམས་སའི་ས་ཁོངས་ཚུ་ལུ་གནོད་རྐྱེན་བྱུང་སྟེ་ གནམ་གཤིས་འཕྲོད་བསྟེན་དང་མ་མཐུན་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ ཉམས་འགྱོ་དོ་ཡོདཔ་དང་ རྒྱུ་མཚན་གཅིགཔོ་འདི་ སེམས་ཅན་འདི་གི་སྤུ་ཁ་འཇའ་ཆི་ཆི་ཡོདཔ་ལས་ མི་ཚུ་གིས་ལྤགས་ཀོ་ཚོང་འབྲེལ་གྱི་དོན་ལུ་ བསད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། འདི་འབདཝ་ལས་ སེམས་ཅན་འདི་གི་རིགས་འདི་ མ་འོངས་པའི་ནང་མེདཔ་འགྱོ་ནིའི་ ཉེན་ཁ་སྦོམ་ཕོག་འདི་ཡོདཔ་ཨིན། ཁུངས་གཏུག། Wikipedia contributors. (2021).Red Panda. In Wikipedia, The Free Encyclopedia. Retrieved from https://en.wikipedia.org/wiki/Red_panda ༉ འབྲུག་གི་འབྲོང་གྱིམ་ཙི་འདི་ འབྲུག་དང་རྒྱ་གར་བྱང་ཕྱོགས་ཀྱི་ས་གནས་ དེ་ལས་ རྒྱ་ནག་གི་ནུབ་ཕྱོགས་ཁ་ཐུག་དང་བོད་རྒྱལ་ཁབ་ཚུ་ནང་ཡོད་པའི་ ཉེན་ཅན་གྱི་འགྲོང་གྱིམ་ཙི་གི་རིགས་ཅིག་ཨིན། འབྲུག་གི་འབྲོང་གྱིམ་ཙི་ལུ་གདོང་ལེན་ཆེ་ཤོས་ར་ ཤ་རོགསཔ་ཚུ་གིས་བདའ་མི་དང་ འཁྱམས་སའི་ས་ཁོངས་མེད་མི་འདི་ཨིན། འབྲུག་ལུ་ འབྲོང་གྱིམ་ཙི་འདི་ མཐོ་ཚད་མི་ཊར་ ༡༠༠༠ ལས་ ༤༥༠༠ གི་ས་ཁར་ སྦ་དང་ཚར་ཡོད་སའི་ནགས་ཚལ་ནང་མཐོང་ཚུགས་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། ཁོང་ཚུ་གིས་ སྦུབ་ཅུང་དང་རྩྭ་ ཤིང་གི་འདབ་མ་ཚུ་ཟཝ་ཨིན། འབྲོང་གྱིམ་ཙི་གིས་ གནམ་དགུན་ལུ་སྡེ་ཚན་ཆུང་ཀུ་དང་ གནམ་བྱཱར་ལུ་ རུ་ཁག་སྦེ་སྡོདཔ་ཨིན། གནམ་དགུན་ལུ་ ཁོང་ཆ་ཁྱབ་ ས་ཁ་དམའ་ས་ལུ་འགྱོ་དོ་ཡོདཔ་ད་ དེའི་སྐབས་ གྱངས་ཁ་ ༡༠-༥༠ སྦེ་མི་སྡེ་ཚན་ནང་འགྱོཝ་ཨིན། མང་ཤོས་ཅིག་ དགའ་ས་རྫོང་ཁག་ནང་འགྱོ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། འཇིགས་མེད་རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་ཡོངས་གླིང་ཀའི་ལས་བྱེདཔ་ཅིག་གིས་ འབྲུག་གི་འབྲོང་གྱིམ་ཙི་གི་འགྲུལ་སྐྱོད་དང་འཁྱམས་སའི་སྐོར་ལས་ཞིབ་འཚོལ་ཅིག་འབད་ཡོདཔ་ད་ དེ་བསྒང་ རིགས་འདི་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལེ་ཤ་སྦེ་ཡོདཔ་སྦེ་ཐོན་ནུག། རྒྱ་ནག་ལུ་འབད་བ་ཅིན་ རིགས་དེ་ ཡར་ལུང་གཙང་པོ་ཆུའི་མཐའ་མ་ལས་ཕར་ འཁྱམས་སྡོད་དོ་ཡོདཔ་ད་ རྒྱ་གར་ལུ་འབད་བ་ཅིན་ ཨ་རུ་ན་ཅཱལ་པར་ཌེཤ་དང་ནུབ་བེང་གཱལ་ འབྲས་ལྗོངས་ཚུ་ནང་ལས་ཕར་འཁྱམས་ཏེ་སྡོད་ཡོདཔ་ཨིན། འབྲོང་གྱིམ་ཙི་ཕོའི་རིགས་རྒས་ཤོས་ཚུ་ མང་ཤོས་ཅིག་ རང་རྐྱང་སྦེ་སྡོདཔ་ཨིན། ཁུངས་གཏུག། Wikipedia contributors. (2021). Bhutan takin. In Wikipedia, The Free Encyclopedia. Retrieved from https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Bhutan_takin&oldid=1024854343 ༉ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ས་གནས་ བྱང་ཤར་ཁ་ཐུག་ལུ་ ས་གཞི་རྒྱ་ཚད་ ཀི་ལོ་མི་ཊར་གྲུ་བཞི་ ༡༥༢༠.༦༡ འབད་མི་ འབུམ་སྡེ་གླིང་རི་དྭགས་ས་ཁོངས་འདི་ རྒྱ་མཚོའི་མཐའ་མ་ལས་ མཐོ་ཚད་མི་ཊར་ ༡༥༠༠ ལས་ ༦༠༠༠ ཚུན་གྱི་ས་ཁར་ཆགས་ཏེ་ཡོད། ས་ཁོངས་འདི་གིས་ འབུམ་སྡེ་གླིང་རྒེད་འོག་རྩིས་པའི་བཀྲ་ཤིས་གཡང་རྩེ་རྫོང་ཁག་གི་ས་གནས་མང་ཤོས་ཅིག་ཁྱབ་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན། ས་ཁོངས་དེ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༥ ལུ་འཅར་གཞི་བརྩམས་ཡོདཔ་ད་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༨ ལུ་གཞི་བཙུགས་འབད་ནུག། འདི་ནང་ སྔོ་ཤིང་དང་སྲོག་ཆགས་ཀྱི་རིགས་ལེ་ཤ་ཅིག་ཡོདཔ་ད་ མཚོ་དང་འབུམ་གླིང་གི་ལུང་གཤོང་ལ་སོགས་པའི་མཐོང་སྣང་མཇའ་ཆི་ཆི་སྦེ་མཐོན་ནི་ཡོདཔ་ཨིན། ས་ཁོངས་འདི་ནང་ ཆོས་དང་ལམ་སྲོལ་དང་འབྲེལ་བའི་་ས་གནས་མ་འདྲཝ་ལེ་ཤ་ཅི་ར་ཡོད། ས་ཁོངས་འདི་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ ཆུ་ཆེན་སྦོམ་ཤོས་ཅིག་ཨིན་མི་ གྲངས་མེད་ཆུ་དང་མཁོ་ལོང་ཆུའི་འགྲམ་ལུ་ཆགས་ཏེ་ཡོདཔ་ད་ ས་ཁོངས་འདི་ གལ་གནད་ཅན་གྱི་བྱ་རིགས་ས་ཁོངས་སྦེ་ངོས་འཛིན་འབད་དེ་ཡོད། ཁུངས་གཏུག། Wikipedia contributors. (2021). Bumdeling Wildlife Sanctuary. In Wikipedia, The Free Encyclopedia. Retrieved from https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Bumdeling_Wildlife_Sanctuary&oldid=1012220049 ༉ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ ཧི་མ་ལ་ཡའི་གངས་ལྗོངས་ལུ་ཡོད་པའི་ སྐོབས་ཚུད་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཆུང་ཀུ་ཅིག་ཨིན། རྒྱལ་ཁབ་དེའི་བྱང་ཁ་ཐུག་ རྒྱ་ནག་དང་བོད་ ཤར་ཕྱོགས་དང་ལྷོ་ཕྱོགས་ ནུབ་ཕྱོགས་ཁ་ཐུག་ལུ་ རྒྱ་ཁར་གྱི་མངའ་སྡེ་འབྲས་ལྗོངས་དང་ཨ་སམ་ ཨ་རུ་ན་ཅཱལ་པར་ཌེཤ་ཚུ་ཡོདཔ་ཨིན། སའི་ཆགས་ཡང་རྩུབ་དྲག་སྦེ་ཡོད། འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ རྒྱ་མཚོའི་མཐའ་མ་ལས་ མཐོ་ཚད་མི་ཊར་ ༡༥༠ ལས་ ༧༥༠༠ གི་ས་ཁར་ཆགས་ཏེ་ཡོད། ས་ཆའི་སྣ་མང་དང་བསིལ་དྲོད་གནས་སྟངས་མ་འདྲཝ་སྦེ་ཡོད་མི་འདི་གིས་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྐྱེ་ལྡན་རིགས་སྣ་དང་སྐྱེ་ལྡན་རིགས་སྣའི་རིམ་ལུགས་ལུ་ ཕན་སྦོམ་སྦེ་ར་ཐོགསཔ་ཨིན། སྟག་དང་ནོར་བུ་བསི་ལི་ སྤྱ་དཀར་གསེར་གྱི་མདོག་ཅན་ གཟིག་ རི་བོང་ དོམ་གྱི་རིགས་ཚུ་ ས་ཁ་དམའ་ས་ ལྷོ་ཕྱོགས་ཁ་ཐུག་ལུ་འཁྱམས་ཏེ་སྡོདཔ་ཨིན། སྤྱ་དཀར་ཐལ་མདོག་དང་སྟག་ སྤྱིར་བཏང་གཟིག་ཀྱི་རིགས་ཚུ་ ཚ་དྲོད་ལྡན་པའི་ས་ཁོངས་ཚུ་ནང་ལས་ཕར་མཐོང་ཚུགས་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། རྡོག་མ་བཏགས་མིའི་ཤིང་དང་ སྦ་དང་ཚར་གྱིས་ ཧི་མ་ལ་ཡའི་དོམ་གནགཔོ་དང་ཨ་ལྕོག་གདོང་དཀར་ ཏོར་ཏོ་ལ་དང་ཤཝ་ རི་ཕག་ ཀ་ཤ་ཚུ་འཁྱམས་སའི་ས་ཁོངས་བྱིནམ་ཨིན། བྱང་ཁ་ཐུག་གི་ས་ཁ་མཐོ་ས་འདི་ གངས་གཟིག་དང་ལུག་ བྱི་ཙི་སྒོམ་ཆེན་ལ་སོགས་པའི་རི་དྭགས་ཀྱི་རིགས་དེ་ཚུ་འཁྱམས་ས་ཨིན། རྒྱལ་ཁབ་ནང་ བྱ་རིགས་ ༧༧༠ དང་ སྔོ་ཤིང་གི་རིགས་ ༥༤༠༠ དེ་ཅིག་ཡོདཔ་ཨིན། ཤར་ཕྱོགས་ཁ་ཐུག་གི་ཧི་མ་ལ་ཡ་འདི་ རྒྱལ་སྤྱིའི་སྐྱེ་ལྡན་རིགས་སྣ་ས་ཁོངས་སྦེ་ངོས་འཛིན་དེེ་ཡོདཔ་ད་ དེ་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྐྱེ་ལྡན་རིགས་སྣའི་ས་ཁོངས་ ༢༣༤ གི་གྲངས་སུ་ཨིན། འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ རང་བཞིན་སྲུང་གསར་བཏོད་ཀྱི་ནང་ལུ་ དཔེ་སྟོན་ཅིག་སྦེ་ཚུད་དེ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ སྐྱེ་ལྡན་རིགས་སྣ་རྒྱུན་སྐྱོང་འཐབ་ནིའི་ནང་ རྒྱལ་སྤྱི་ལས་བསྟོད་བསྔགས་ཚུ་ཡང་ཐོབ་སྟེ་ཡོད། རང་བཞིན་གནས་སྟངས་ཉམས་སྲུང་འདི་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་གོང་འཕེལ་ལས་སྣའི་ཐབས་རིག་གི་ནང་ གཙོ་བོ་ཆེ་ཤོས་ཅིག་སྦེ་བཞག་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན། མ་གཞི་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ རང་བཞིན་གནས་སྟངས་འདི་ ཨ་རྟག་ཧ་ལུགས་སྦེ་ར་རྒྱུན་སྐྱོང་ཐབས་ཏེ་ར་ཡོད་རུང་ མ་འོངས་པའི་ནང་ སྐྱོན་མེདཔ་སྦེ་ར་གནས་ཚུགས་ཟེར་སླ་མི་ཚུགས། དེ་འབདཝ་ལས་ ང་བཅས་ཚུ་གིས་ མ་འོངས་པའི་དོན་ལུ་ ཐབས་ལམ་ཚུ་བཏོན་དགོཔ་ཨིན། དེང་སང་སོ་ནམ་གྱི་གྱུར་འགྲོས་དང་གློག་མེ་འཕྲུལ་ཁང་གོང་འཕེལ་ གཏེར་རྫས་ཕྱིར་བཏོན་དང་བཟོ་གྲྭ་འཕྲུལ་ཁང་ ཁྲོམ་ཚོགས་གཞི་བཙུགས་ བཙོག་རྫས་བཀོ་བ་ ལྟ་བཤལ་ བཟོ་སྐྲུན་ལ་སོགས་པའི་ཨུ་ཚུགས་འདི་ ད་ལྟོ་ལས་ར་མཐོང་སར་ཡོདཔ་ཨིན། སྲིད་བྱུས་ལག་ལེན་འདི་ འཕྲོ་མཐུད་དེ་ར་ ཡར་དྲགས་གཏང་དགོཔ་འདུག། རང་བཞིན་ཐོན་སྐྱེད་ལུ་ཐད་ཀར་དུ་བརྟེན་མ་དགོ་པའི་ ཡུན་བརྟན་གྲོང་གསེབ་འཚོ་བའི་གནས་སྟངས་ཚུ་ལུ་ གཞི་བཙུགས་དང་རྒྱབ་སྐྱོར་འབད་དགོཔ་ཁག་ཆེ། ཁུངས་གཏུག། Wikipedia contributors. (2021). Wildlife of Bhutan. In Wikipedia, The Free Encyclopedia. Retrieved from https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Wildlife_of_Bhutan&oldid=1061182199 ༉ འབྲུག་གི་ཁྲུང་ཁྲུང་སྐེ་ནག་འདི་ གནམ་དགུན་སྤྱི་ཟླ་ ༡༠ པ་མཇུག་བསྡུ་ཁམས་ལས་ སྤྱི་ཟླ་ ༢ པའི་ཟླཝ་སྦུག་ལུ་ཚུན་ཚོད་ ས་གནས་ཕོབ་སྦྱིས་ཁ་ལུ་འཁྱམ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། བྱ་འདི་ཚུ་ གནམ་བྱཱར་འཁྱམ་སའི་ས་གནས་བོད་ཀྱི་རི་ཐང་ལས་འོངམ་ཨིན་པས། ཁྲུང་ཁྲུང་ཚུ་མང་ཤོས་ར་ རྒྱབ་ཁབ་ཀྱི་སྲུང་སྐྱོབ་ས་ཁོངས་ཕོབ་སྦྱིས་ཁ་ལུང་གཤོང་ནང་ལུ་འཁྱམ་ཨིནམ་དང་ ཤར་ཕྱོགས་དང་དབུས་ཕྱོགས་ཀྱི་ལུང་ཕྱོགས་ཚུ་ནང་ལུ་ཡང་ དག་པ་རེ་འཁྱམ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། ཁྲུང་ཁྲུང་སྐེ་ནང་ཚུ་ ཕོབ་སྦྱིས་ཁ་ལུ་ལྷོད་པའི་སྐབས་ སྐོར་ར་རྐྱབ་པའི་ཚུལ་ལུ་ སྒང་སྟེང་ལྷ་ཁང་ཚར་གསུམ་སྐོར་ར་རྐྱབ་ཨིནམ་དང་ གནམ་སོ་ཀ་ལོག་བོད་ལུ་འཕུར་བའི་སྐབས་ལུ་ཡང་ སྐོར་ར་ཚར་ཚར་གསུམ་རྐྱབ་ཏེ་འགྱོཝ་ཨིན་པས། ཁྲུང་ཁྲུང་སྐེ་ནག་(བོད་ཀྱི་ཁྲུང་ཁྲུང་།) འདི་ རྒྱལ་སྤྱི་རང་བཞིན་སྲུང་སྐྱོབ་མཐུན་ཚོགས་ (IUCN) ནང་ཉམས་ཉེན་ཅན་གྱི་རིགས་སྣའི་གྲངས་སུ་ཚུན་ཡོདཔ་ཨིན། ཁྲུང་ཁྲུང་གི་རིགས་བཅུ་དྲུག་ཡོད་པའི་ནང་ལས་ མཇུག་ལུ་ངོས་འཛིན་བྱུང་མི་ཁྲུང་ཁྲུང་སྐེ་ནག་འདི་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༧༦ ལུ་ ཨུ་རུ་སུ་(Russia) གི་དམག་མི་ ནི་ཀོ་ལེ་པིརི་ཞཱལ་ཨིསི་ཀི་(Nikolay Przhevalsky) གིས་བོད་ཀྱི་རི་ཐང་ལུ་ངོས་འཛིན་འབད་ནུག། འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱིས་ རིགས་སྣ་འདི་དམིགས་བསལ་སྦེ་བདག་འཛིན་འབད་ཡོདདང་ དེ་གི་དོན་ལུ་ རྒྱལ་འཛིན་རང་བཞིན་སྲུང་སྐྱོབ་ཚོགས་སྡེ་གིས་ ས་གནས་ཕོབ་སྦྱིས་ཁག་ལུ་ས་ཆ་རྒྱ་ཚད་ གྲུ་བཞི་ཀི་ལོ་མི་ཊར་ ༡༦༣ གྱི་ནང་ལུ་ སྲུང་སྐྱོབ་ས་ཁོངས་གཞི་བཙུགས་འབད་དེ་ཡོདཔ་ཨིན། འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱིས་ཕོབ་སྦྱིས་ཁ་ལུང་གཤོང་ནང་ལུ་ སྲུང་སྐྱོབ་ས་ཁོངས་འདི་ ༢༠༠༣ ལུ་གཞི་བཙུགས་ཞབད་ནུག། རྒྱལ་འཛིན་རང་བཞིན་སྲུང་སྐྱོབ་ཚོགས་སྡེ་ལུ་ཁྲུང་ཁྲུང་སྐེ་ནག་རྐྱངམ་གཅིག་མེན་པར་ གཞན་མི་ཉམས་ཉེན་ཅན་གྱི་རིགས་སྣ་ ༡༣ ཡང་སྲུང་སྐྱོབ་འབད་དགོ་པའི་འགན་དདབང་ཡོདཔ་ཨིན། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༠ གི་ཧེ་མ་སྣང་མེད་སྦེ་བཞག་ཡོད་རུང་ དེ་ལས་ཚུར་ ཁྲུང་ཁྲུང་གསད་མི་ལུ་ བཙོན་ཁྲིམས་བཀལ་ནི་གི་ཁྲིམས་ལུགས་ཚུ་བཟོ་སྟེ་ དམ་དམ་སྦེ་སྲུང་སྐྱོབ་འབད་དེ་ཡོདཔ་ཨིན། འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ ཁྲུང་ཁྲུང་སྐེ་ནག་ལུ་བརྩི་བཀུར་སྦོམ་ཡོདཔ་དང་ དེ་གི་དོན་ལུ་ ལོ་བསྟར་བཞིན་དུ་ ཁྲུང་ཁྲུང་སྐེ་ནག་ཚུ་བོད་ཀྱི་རི་ཐང་ལས་སྒངསྟེང་ལུ་ལྷོད་ཞིནམ་ལས་ སྤྱི་ཟླ་བཅུ་གཅིག་པའི་སྤྱི་ཚེས་ ༡༡ ལུ་ ཁྲུང་ཁྲུང་གི་དུས་སྟོན་བརྩི་སྲུང་ཞུ་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིན། འ་ནཱི་དུས་སྟོན་འདི་ མཇལ་ནི་གི་དོན་ལུ་ ཕྱི་ལས་ལྟ་བཤལཔ་ལེ་འོང་ནི་ཡོདཔ་ཨིན། གྲངས་རློབས། འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ ལོ་ལེ་ཤ་ཅིག་གི་རིང་ལུ་ ཁྲུང་ཁྲུང་སྐེ་ནག་འདི་ མང་ཤོས་ར་ ཕོབ་སྦྱིས་ཁ་ལུང་གཤོང་ནང་ལུ་འཁྱམ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། ཁྲུང་ཁྲུང་འཁྱམ་སའི་ས་ཁོངས་གཞན་ཡང་ འབུམ་སྡེ་གླིང་ ལྷུན་རྩེ་རྫོང་ཁག་ སྟག་མོ་ཆུ་ ཐང་སྦྱིས་ཁར་ས་ བཀྲིས་གཡང་རྩེ་ སྤུ་ན་ཁ་ བུམ་ཐང་ བྱ་དཀར་ བསམ་གཏན་སྒང་ དགེ་ཙ་ ཁོ་ཐག་ཁ་ སྒོར་སྒོ་ན་དང་དབང་འདུས་ཚུ་ཨིན། ཨིན་རུང་ གཙོ་བོ་འདི་ཕོབ་སྦྱིས་ཁ་ཨིནམ་ལས་ ས་གནས་འདི་ནང་ཁྲུང་ཁྲུང་སྐེ་ནང་གི་གྱངས་ཁ་ཡང་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༦/༨༧ ལུ་ ༡༢༠ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༠ ལུ་ ༢༡༩ དང་ དེ་རེས་ནངས་པ་ ༢༧༠ ལུ་ ཡང་སེང་སོང་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། ད་རེས་འཛམ་གླིང་ནང་ ཁྲུང་ཁྲུང་སྐེ་ནང་ཡོངས་བསྡོམས་ ༡༡༠༠༠ དེ་ཅིག་ཡོདཔ་དང་ མང་ཤོས་ར་རྒྱ་ནག་ལུ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། དེ་ཚུ་ལས་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ ༥༠༠ དེ་ཅིག་དང་ རྒྱ་གར་གྱི་ས་གནས་ཨ་རུ་ན་ཅཱལ་པར་དེཤ་དང་ཝེཊ་ནམ་ལུ་ཡང་དག་པ་ཅིག་ཡོདཔ་ཨིན་པས། གནོད་ཉེན། འབྲུག་ལུ་ཁྲུང་ཁྲུང་འཁྱམ་ས་འདི་ གཙོ་བོ་ར་ཆུ་ཞིང་ནང་ལས་ཕར་ཨིནམ་ལས་ སོ་ནམ་གྱི་ལཱ་དང་མི་གི་ལཱ་ཚུ་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ གྱངས་ཁ་མར་བབས་འགྱོ་དོ་ཡོདཔ་ལས་བརྟེན་ འཛམ་གླིང་ནང་ཉམས་ཉེན་ཅན་སྦེ་ངོས་འཛིན་འབད་དེ་ཡོདཔ་ཨིན། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༦ ལུ་འབྲུག་ལུ་ཆུ་རུད་བྱུང་མི་འདི་གིས་འབུམ་སྡེ་གླིང་རི་དྭགས་སྲུང་སྐྱོབ་ས་ཁོངས་ནང་གི་ཁྲུང་ཁྲུང་འཁྱམ་ས་འདི་མེདཔ་བཏང་ཡོདཔ་ཨིན། གཞན་ཡང་ ཁྲིམས་ལུགས་དང་དམ་འཛིན་ཚུ་སྒྲིང་སྒྲི་མེད་པ་ཅིན་ མ་འོངས་པའི་ནང་ལྟ་བཤལཔ་འདི་ཡང་ གནོད་ཉེན་ཅིག་ལུ་འགྱུར་ནིའི་ཉེན་ཁ་ཡོདཔ་ཨིན། ཁུངས་གཏུག། Wikipedia contributors. (2021). Black-necked cranes in Bhutan. In Wikipedia, The Free Encyclopedia. Retrieved from https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Black-necked_cranes_in_Bhutan&oldid=1053991247 འཇིགས་མེད་སེངྒེ་དབང་ཕྱུག་རྒྱལ་ཡོངས་གླིང་ག། ༉ ཧེ་མ་རི་ནག་པོ་རྒྱལ་ཡོངས་གླིང་ག་ཟེར་མི་ འཇིགས་མེད་སེངྒེ་དབང་ཕྱུག་རྒྱལ་ཡོངས་གླིང་ག་འདི་ ས་ཆ་རྒྱ་ཚད་ གྲུ་བཞི་ཀི་ལོ་མི་ཊར་ ༡༧༣༠ གི་ནང་ལུ་ཡོདཔ་ཨིན། འདི་གིས་རི་ནག་པོ་དང་ཧི་མ་ལ་ཡ་གི་རི་རྒྱུད་ཚུ་སྲུང་སྐྱོབ་འབདཝ་ཨིན། གླིང་ག་འདི་ནང་ལུ་ གྲོང་གསར་རྫོང་ཁག་གི་ས་གནས་མང་ཤོས་ཅིག་དང་ གསར་སྤང་དང་རྩེ་རང་ དབང་འདུས་ཕོ་བྲང་ གཞལམ་སྒང་གི་ས་གནས་ལ་ཅིག་ཚུདཔ་ཨིན། གླིང་ག་འདི་གི་ཤར་ཕྱོགསས་ལུ་ མང་སྡེ་ཆུ་ཡོདཔ་དང་ ནུབ་ཁ་ཐུག་ལུ་སོན་ཀོཤ་དང་སྤུ་ན་གཙང་ཆུ་ཚུ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ལས་ ཤར་ལྷོ་ཁ་ཐུག་ལུ་ རྒྱལ་ཡོངས་མ་ནཱསི་གླིང་ག་འདི་ཡོདཔ་ཨིན། གླིང་ག་འདི་གི་ནུབ་དང་ཤར་ལྷོ་ཁ་ཐུག་ལུ་ ཤར་ནུབ་ཀྱི་གཞུང་ལམ་དང་བྱང་ལྷོ་གི་གཞུང་ལམ་ཚུ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། གླིང་ག་འདི་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཤར་ལྷོ་དང་དབུས་ཕྱོགས་ཀྱི་གླིང་ག་ཚུ་དང་ཡང་ས་མཚམས་མཐུད་དེ་ཡོདཔ་ཨིན། གླིང་ག་འདི་གི་ས་གནས་ཚུ་ནང་ལུ་ གཙོ་བོ་ཤིང་འདབ་མ་སྦོམ་གྱི་རིགས་ཚུ་ཡོདཔ་ཨིན། བདག་སྐྱོང་། ཡིག་ཚང་ལྟེ་བ། གླིང་ཁ་འདི་གི་ཡིག་ཚང་ལཏེ་བ་འདི་ ཀྲོང་གསར་རྫོང་ཁག་ཚང་ཁ་ལུ་ཡོདཔ་ཨིན། གླིང་ག་འདི་ལུ་ ཡན་ལག་བདག་སྐྱོང་ཡིག་ཚང་བཞི་ཡོདཔ་ཨིན། སྟག་ཤར་ཡན་ལག་ཡིག་ཚང་། དབང་འདུས་རྫོང་ཁག་གི་ཨ་ཐང་རྒེད་འོག་དང་ རྩི་རང་རྫོངཁག་གི་སེར་གྱི་ཐང་རྒེད་འོག་ཚུ་ཚུདཔ་ཨིན། གླང་མཐིལ་ཡན་ལག་ཡིག་ཚང་། ཏིང་ཏི་སྦིས་དང་གླང་མཐིལ་རྒེད་འོག་ཚུ་ཚུདཔ་ཨིན། ཏིང་ཏི་སྦིས་ཡན་ལག་ཡིག་ཚང་། གཞལམ་སྒང་རྫོང་ཁག་གི་ཀྲོང་རྒེད་འོག་ཚུདཔ་ཨིན། མནའ་སྦིས་ཡན་ལག་ཡིག་ཚང་། འདི་ནང་ ཀྲོང་གསར་རྫོང་ཁག་གི་སྐོར་ཕུག་རྒོད་འོག་དང་ གསར་སྤང་རྫོང་ཁག་གི་འཇིགས་མེད་ཆོས་གླིང་རྒེད་འོག་ཚུ་ཚུདཔ་ཨིན། ཡན་ལག་ཡིག་ཚང་འདི་ནང་ ས་གནས་མཐའ་ཟུར་ཚུ་ཚུད་དེ་ཡོདཔ་ཨིན། ས་ཁོངས་འདི་ནང་ རྒྱལ་རབས་ཅན་གྱི་མནའ་སྦིས་ལྷ་ཁང་ཡང་ཚུད་དེ་ཡོདཔ་ཨིན། ལས་བྱེདཔ། ད་རེས་ འཇིགས་མེད་སེངྒེ་དབང་ཕྱུག་རྒྱལ་ཡོངས་གླིང་ག་ནང་ ཕྱག་ཞུ་མི་ལས་བྱེདཔ་ ༣༨ ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ཚུ་ལས་ ༣༤ འདི་ ཁྱད་རིག་ལས་གཡོགཔ་ཨིནམ་དང་ ༤ འདི་ཁྱད་རིག་མིན་པའི་ལས་བྱེདཔ་ཨིན། དམིགས་སྐྱེད་དང་དམིགས་དོན། གླིང་ག་འདི་གི་དམིགས་སྐྱེད་འདི་ རང་བཞིན་སྐྱེ་ལྡན་རིགས་སྣ་ཚུ་ཉམས་སྲུང་འབད་ནི་དང་ མི་མང་གི་བརྩི་མཐོང་དང་རེ་འདོད་དང་བསྟུན་ཏེ་ འཛིན་སྐྱོང་འབད་ནི་འདི་ཨིན། དམིགས་སྐྱེད་འདི་དང་གཅིག་ཁར་ འོག་ལུ་བཀོད་མི་དམིགས་དོན་ཚུ་ཡོདཔ་ཨིན། དམིགས་བསལ་གྱི་སྐྱེ་ལྡན་གནས་སྟངས་རིམ་ལུགས་ཚུ་ ཉམས་སྲུང་དང་སྲུང་སྐྱོབ་ དེ་ལས་ འཛིན་སྐྱོང་འབད་ནི། ལམ་སྲོལ་དང་རྒྱལ་རབས་ དེ་ལས་ ཆོས་དང་འབྲེལ་བའི་ས་ཁོངས་ཚུ་སྲུང་སྐྱོབ་འབད་ནི། གླིང་ག་གི་མཐུན་རྐྱེན་ཚུ་ ཡུན་བརྟན་སྦེ་ལག་ལེནན་འཐབ་སྟེ་ གླིང་ག་གི་ཉེ་འདབས་ལུ་ཡོད་པའི་མི་སྡེ་ཚུ་གི་མི་སྡེ་དཔལ་འབྱོར་གོང་འཕེལ་ལུ་གྲོགས་རམ་འབད་ནི། མ་འོངས་པའི་འཆར་གཞི། གླིང་ག་འདི་གིས་ ཞིབ་འཚོལ་དང་ལྟ་རྟོག་ རི་དྭགས་འཛིན་སྐྱོང་ ཉམས་སྲུང་གི་ཤེས་ཡོན་སྤྲོད་ནི་དང་ཡུན་བརྟན་འཚོ་སྐྱོང་ དེ་ལས་ གླིང་གའི་མཐའ་འཁོར་གྱི་མི་སྡེ་གི་བདེ་སྐྱིད་ཡར་དྲག་གཏང་ནི་ལུ་གཙོ་བོར་བཟུངམ་ཨིན་པས། གླིང་ག་འདི་གིས་ འཚོ་བའི་གནས་སྟངས་ཡད་དྲག་གཏང་ནི་དང་ རང་བཞིན་གནས་སྟངས་དང་སྐྱེ་ལྡན་རིགས་སྣ་ཡུན་བརྟན་སྦེ་བཞག་ནི་གི་དོན་ལུ་ ས་གནས་ནང་སྡོད་མི་ཚུ་ལུ་ མི་སྡེ་ནང་གི་སྐྱེ་ལྡན་ལྟ་བཤལ་གྱི་ལས་འགུལ་དང་ཞབས་ཏོག་ལུ་གཙོ་བོར་བཏོན་དགོཔ་སྦེ་སེམས་ཤུགས་བྱིན་ནི་ཨིན། ཁུངས་གཏུག། Wikipedia contributors. (2021). Jigme Singye Wangchuck National Park. In Wikipedia, The Free Encyclopedia. Retrieved from https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Jigme_Singye_Wangchuck_National_Park&oldid=1022639016 ཧི་མ་ལ་ཡའི་བྱི་ཙི་སྒོམ་ཆེན། ༉ ཧི་མ་ལ་ཡའི་བྱི་ཙི་སྒོམ་ཆེན་(Marmota himalayana) བྱི་ཙི་སྒོམ་ཆེན་གྱི་རིགས་ཨིནམ་དང་ ས་ཁ་མཐོ་ས་ཧི་མ་ལ་ཡ་དང་བོད་ཀྱི་རི་ཐངས་ནང་འཁྱམས་ཏེ་སྡོདཔ་ཨིན། རྒྱལ་སྤྱི་བཞིན་སྲུང་སྐྱོབས་མཐུན་ཚོགས་ (IUCN) ཀྱིས་བྱི་ཙི་སྒོམ་ཆེན་གྱངས་ཁ་ལེ་ཤ་ཡོདཔ་ལས་བརྟེན་གཉེན་ཁག་ཉུང་ཤོས་ཅིག་ཨིན་སྦེ་བཤདཔ་ཨིན། ཁྱད་ཆོས། ཧི་མ་ལ་ཡའི་བྱི་ཙི་སྒོམ་ཆེན་གྱི་རྒྱབ་ཁར་སྤུ་དཀརཔོ་ སྟུག་པག་པ་སྦེ་ཡོདཔ་དང་ རྣམ་ཅོག་དང་ཕོཝ་ དེ་ལས་རྐང་ལག་ཚུ་གསེརཔོ་སྦེ་ཡོདཔ་ཨིན། ལྷ་པའི་རུ་ཏོ་དང་མཇུག་མ་གི་མཐའམ་འདི་རྒྱ་སྨུག་སྦེ་ཡོད། ཧི་མ་ལ་ཡའི་བྱི་ཙི་སྒོམ་ཆེན་འདི་འཛམ་གླིང་ནང་གི་བྱི་ཙི་སྒོམ་ཆེན་གྱི་རིགས་ལས་སྦོམ་ཤོས་ཅིག་ཨིན། སྤྱི་བཏང་ ཧི་མ་ལ་ཡའི་བྱི་ཙི་སྒོམ་ཆེན་གཟུགས་ཀྱི་ལྗིད་ཚད་འདི་ དགུན་ཚང་བཅའ་བའི་ཤུལ་སོ་ཁ་ལུ་ཀི་ཇི་ཉུང་ཤོས་ ༤ དང་ མཐོ་ཤོས་སེ་ཁ་ལུ་ ཀི་ཇི་༩.༢ཡོདཔ་ཨིན། ཕོ་མོ་གཉིས་ཆ་ར་ནང་ གཟུགས་ཀྱི་ལྗིད་ཚད་ཀི་ཇི་༧ ལས་ལྷག་སྟེ་འཐོནམ་ཨིན། གཟུགས་ཀྱི་རིང་ཐུང་སྡོམས་ཀྱི་སེན་ཊི་མི་ཀྲར་ ༤༥ ལས་ ༦༧ ཡོདཔ་དང་ མཇུག་མ་གི་རི་ཐུང་སེན་ཊི་མི་ཀྲར་ ༡༢ ལས་ ༡༥ གི་བར་ན་འོངམ་ཨིན། བགོ་བཀྲམ་དང་འཁྱམ་ས། ཧི་མ་ལ་ཡའི་བྱི་ཙི་སྒོམ་ཆེན་འདི ཧི་མ་ལ་ཡ་ས་ཁོངས་དང་བོད་ཀྱི་རི་ཐང་ རྒྱ་མཚོ་ལས་མཐོ་ཚད་མི་ཀྲ་༣༠༠༠ ལས་ ༥༠༠༠ གི་བར་ན་ པ་པ་ཀིསི་ཊན་གྱི་བྱང་ཤར་ རྒྱ་གར་བྱང་ཕྱོགས་ བལ་པོ་ འབྲུག་དང་རྒྱ་ནག་རྒྱབ་ཁབ་ཚུ་ནང་ཡོདཔ་ཨིན། རྒྱ་ནག་གི་མངའ་སྡེ་ ཤིན་ཇི་ཧང་ ཀིང་ཧའི་ གངས་ཞུ་ ཞི་ཟང་ སི་ཅུ་ཝན་ཀྱི་ནུབ་ཕྱོགས་དང་ཡུ་ནན་ཚུ་ནང་ཡོདཔ་ཨིན། ཧི་མ་ལ་ཡའི་བྱི་ཙི་སྒོམ་ཆེན་འདི་ ས་བསིལ་སར་འཁྱམ་ཏེ་སྡོདཔ་ཨིན། སྐྱེས་ལྡན་གནས་སྟངས་དང་བྱ་སྤྱོད། ཧི་མ་ལ་ཡའི་བྱི་ཙི་སྒོམ་ཆེན་ཚུ་གིས་ས་ཁོངས་གཅིག་ནང་སྡེ་ཚན་སྦེ་སྡོདཔ་ཨིན་དང་ དགུན་ཚང་བཅའ་བའི་སྐབས་སྡོད་ནིའི་དོན་ལུ་གཏིང་རིངམོ་སྦེ་ཚང་དོང་བརྐོཝ་ཨིན། ཧི་མ་ལ་ཡའི་བྱི་ཙི་སྒོམ་ཆེན་ཚུ་ སེར་ཁ་མཇུག་ལས་སོ་ཁ་འགོ་བཙུགས་ཁམས་ ཟླཝ་༧ དང་ཕྱེད་དེ་ཅིག་དགུན་ཚང་བཅའ་བ་ནང་སྡོདཔ་ཨིན། ཚང་དོང་གྱི་གཞིང་འདི་ མི་ཀྲར་༢ ལས་༡༠ གི་བར་ན་ཡོདཔ་དང་ བྱི་ཙི་སྒོམ་ཆེན་ཚུ་བཟའ་ཚང་གྱངས་ཁ་་༡༠ དེ་ཅིག་སྦེ་གཅིག་ཁར་སྡོདཔ་ཨིན། བྱི་ཙི་སྒོམ་ཆེན་ཚུ་གིས་ཙྭ་འབྲོག་ནང་སྐྱེས་མི་་སྔོ་ཤིང་ འཇམ་ཅུ་ཅུ་སྦེ་ཡོད་མི་ཚུ་བཟའཝ་ཨིན། སྐྱེ་འཕེལ་དང་་ཧི་མ་ལ་ཡའི་བྱི་ཙི་སྒོམ་ཆེན་མི་ཟ་སེམས་ཅན། ཧི་མ་ལ་ཡའི་བྱི་ཙི་སྒོམ་ཆེན་ཚུ་ ལོ་གཉིས་ལངམ་ད་ཕྱུ་གུ་འཚའ་ཚུགསཔ་འགྱོཝ་ཨིན། ཟླཝ་གཅིག་གི་མངལ་རྫོགས་ཏེ་ ཨའི་གཅིག་གིས་དུས་མཉམ་ལུ་སྐྱེས་མིའི་ཕྱུ་གུ་གྱངས་ཁ་༢ ལས་ ༡༡ བར་ན་འཚའཝ་ཨིན། བོད་ཀྱི་རི་ཐང་གི་ས་ཁོངས་ནང་ ཧི་མ་ལ་ཡའི་བྱི་ཙི་སྒོམ་ཆེན་ཚུ་ གངས་གཟིག་ཚུ་གི་སྲོག་ཟས་ཨིན། གཞན་ཤ་ཟའི་སེམས་ཅན་ བོད་ཀྱི་ཕརཝ་ འ་དོམ་ དེ་ལས་བྱ་སྦོམ་གྱི་རིགས་ བྱ་ཧོ་ཅུང་ བྱིའུ་ཁྲ་ བྱ་རྒོད་དང་ཁུ་རྒོད་ཚུ་གིས་ཡང་ཟཝ་ཨིན། ཁུངས་གཏུག། Wikipedia contributors. (2021). Himalayan marmot. In Wikipedia, The Free Encyclopedia. Retrieved from https://en.wikipedia.org/wiki/Himalayan_marmot ༉ ཇ་པཱན་རྒྱལ་སྤྱི་མཉམ་འབྲེལ་ལས་སྡེ་འདི་ ཇ་པཱན་གཞུང་གི་དོན་ལུ་ གཞུང་དོན་གོང་འཕེལ་གྱི་གྲོགས་རམ་གནང་མི་གཞུང་གི་ལས་སྡེ་ཅིག་ཨིན། དེ་ཡང་ ཡར་རྒྱས་འགྱོ་བའི་བསྒང་ཡོད་མི་རྒྱལ་ཁབ་ཚུ་ནང་ མི་སྡེ་དང་དཔལ་འབྱོར་གོང་འཕེལ་དང་ རྒྱལ་སྤྱི་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱ་སྐྱེད་ཀྱི་དོན་ལུ་གྲོགས་རམ་འབད་ནི་འདི་ཨིན། དཔལ་འབྱོར་མཉམ་འབྲེལ་དང་གོང་འཕེལ་ལས་སྡེའི་ གོང་འཕེལ་གྲོགས་རམ་ཚོགས་ཆུང་གིས་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༢༠ སྤྱི་ཟླ་ ༡༠ པའི་ནང་ ཇ་པཱན་མཉམ་འབྲེལ་ལས་སྡེའི་བསྐྱར་ཞིབ་མཐིལ་ཕྱིནམ་ཅིག་དཔེ་སྐྲུན་འབད་དེ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ཡང་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༥ ལས་ ཇ་པཱན་རྒྱལ་སྤྱི་གཙུག་ལག་སློབ་སྡེའི་གཙོ་འཛིན་བགྲེསཔ་ མཁས་དབང་ཤི་ནི་ཅི་ཀི་ཀྲའོ་ཀ་གིས་འགོ་ཁྲིད་འབད་ཡོདཔ་ཨིན། ཧེ་མམ་གི་ཇ་པཱན་རྒྱལ་སྤྱི་མཉམ་འབྲེལ་ལས་སྡེ་འདི་ གཞུང་ཕྱེད་ལས་ཚོགས་ཨིནམ་ད་ དེ་ཡང་ ཕྱི་འབྲེལ་ལྷན་ཁག་གི་འོག་ལུ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༤ ལུ་གཞི་བཙུགས་འབད་ནུག། ད་ལྟོ་ཡོད་པའི་ ཇ་པཱན་རྒྱལ་སྤྱི་མཉམ་འབྲེལ་ལས་སྡེ་གསརཔ་འདི་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༣ སྤྱི་ཟླ་ ༡༠ པའི་སྤྱི་ཚེས་ ༡ ལུ་གཞི་བཙུགས་འབད་ཡོདཔ་ཨིན། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༨ སྤྱི་ཟླ་ ༡༠ པའི་སྤྱི་ཚེས་ ༡ ལུ་མཇུག་བསྡུ་ཞིནམ་ལས་ཚུར་ ཇ་པཱན་རྒྱལ་སྤྱི་མཉམ་འབྲེལ་ལས་སྡེ་འདི་ འཛམ་བུ་གླིང་ནང་ གོང་འཕེལ་གྱི་ལས་སྡེ་སྦོམ་ཤོས་ཅིག་ལུ་གྱུར་ཡོདཔ་ད་ དེ་ཡང་ རྒྱལ་ཁབ་ ༡༥༠ དང་ ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་ཡིག་ཚང་ ༩༧ དེ་ཅིག་ལས་ཕར་ ལས་འགུལ་ཚུ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ དངུལ་འབྲེལ་གྱི་ཐོན་ཁུངས་ ཡུ་ཨེསི་ཌོ་ལར་ཐེར་འབུམ་ ༨.༥ དེ་ཅིག་ཡོདཔ་ཨིན། ད་ལྟོ་ཕྱི་འབྲེལ་ལྷན་ཁག་གི་འོག་ལུ་ཡོད་པའི་ བསྐྱར་བཟོ་འབད་ཡོད་པའི་ལས་སྡེ་འདི་ལུ་ ཇ་པཱན་གྱི་གྲོགས་གྱི་ལས་སྣ་ཚུ་ འཛིན་སྐྱོང་འཐབ་ནིའི་འགན་ཁུར་ཡང་ཕོགཔ་ཨིན། ཇ་པཱན་རྒྱལ་སྤྱི་མཉམ་འབྲེལ་ལས་སྡེ་གསརཔ་འདི་གིས་ མ་འོངས་པའི་ནང་ རྒྱལ་སྤྱི་གོང་འཕེལ་ཐབས་རིག་དང་ རྒྱལ་སྤྱིའི་གཙུག་སྡེ་དང་ཅིག་ཁར་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱ་སྐྱེད་ཚུའི་ནང་ལྷན་ཐབས་ཚུ་འབད་དེ་ ཞིབ་འཚོལ་དང་སྦྱོང་བརྡར་གྱི་ལྕོགས་གྲུབ་ཚུ་ཡང་རྒྱ་སྐྱེད་གཏང་ནི་ཨིན་མས། ཇ་པཱན་རྒྱལ་སྤྱི་མཉམ་འབྲེལ་ལས་སྡེ་འདི་གིས་ གཞི་བཙུགས་འབད་བའི་ཉིནམ་ལས་འགོ་བཟུང་ ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་མི་མང་ལས་བྱེདཔ་དང་ཞིབ་འཚོལ་པ་ བཟོ་རིག་འགོ་དཔོན་ སློབ་སྟོན་པ་ མི་སྡེ་འགོ་ཁྲིདཔ་ཚུ་རྩིས་ཏེ་ ཡོངས་བསྡོམས་ ༨༠༠༠ དེ་ཅིག་ལུ་སྦྱོང་བརྡར་ཚུ་བྱིན་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ད་ལྟོ་ ལས་སྡེ་འདི་གིས་ ཁོང་རའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཡིག་ཚང་ཚུ་ནང་ལས་ཕར་ ལག་ལེན་དང་ལས་སོགས་ཀྱི་འགྱུར་བཅོས་ཚུ་འབད་བའི་བསྒང་ར་འདུག། དེ་མ་ཚད་ ཇ་པཱན་རྒྱལ་སྤྱི་མཉམ་འབྲེལ་ལས་སྡེའི་སྲིད་འཛིན་ ས་ད་ཀོ་ཨོ་ག་ཏ་གིས་སླབ་མིའི་ནང་ ཇ་པཱན་རྒྱལ་སྤྱི་མཉམ་འབྲེལ་ལས་སྡེའི་ལས་རིམ་དང་ལས་འགུལ་ཡར་སེང་འགྱོ་དོ་ཡོད་མི་འདི་ མིའི་ཉེན་སྲུང་བྱིན་ནིའི་དོན་ལུ་ཨིན་ཟེར་ཨིན་མས། ད་ལྟོ་ཚུན་ཚོད་ཀྱི་རིང་ལུ་ ཇ་པཱན་རྒྱལ་སྤྱི་མཉམ་འབྲེལ་ལས་སྡེའི་སྲིད་འཛིན་རིམ་ཐེངས་གསུམ་བྱོན་ཡོདཔ་ད་ དེ་ཡང་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༣ ལས་ ༢༠༡༢ ཚུན་ ས་ད་ཀོ་ཨོ་ག་ཏ་དང་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༢ ལས་ ༢༠༡༥ ཚུན་ ཨ་ཀི་ཧི་ཀོ་ཏ་ན་ཀ་ དེ་བཟུམ་སྦེ་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༥ ལས་ད་ཚུན་གྱི་རིང་ལུ་ ཤི་ནི་ཅི་ཀི་ཀྲའོ་ཀ་ཚུ་ཨིན་མས། ཇ་པཱན་རྒྱལ་སྤྱི་མཉམ་འབྲེལ་ལས་སྡེ་འདི་ ཁྱད་རིག་མཉམ་འབྲེལ་དང་ མ་རྩ་གྲོགས་རམ་ ཡེན་གྱི་སྐྱིན་འགྲུལ་ཚུ་བྱིན་མིའི་ ཇ་པཱན་གཞུང་དོན་གོང་འཕེལ་གྲོགས་རམ་གྱི་ཆ་ཤས་ཅིག་ཨིན། ཇ་པཱན་རྒྱལ་སྤྱི་མཉམ་འབྲེལ་ལས་སྡེ་གི་གོང་འཕེལ་ལས་རིམ་གཙོ་བོ་འདི་ར་ ལྕོགས་གྲུབ་དང་གཙུག་སྡེ་གོང་འཕེལ་ འོས་འབབ་ཅན་གྱི་ཤེས་ཡོན་དང་ འཆར་གཞི་ཨམ་ཚུ་གི་དོན་ལུ་ ཁྱད་རིག་གི་རྒྱབ་སྐྱོར་ལས་རིམ་དང་ལས་འགུལ་ཚུ་ཨིན། ཇ་པཱན་རྒྱལ་སྤྱི་མཉམ་འབྲེལ་ལས་སྡེའི་དམིགས་སྐྱེད་དེ་ཡང་ ཇ་པཱན་དང་ གོང་འཕེལ་འགྱོ་བའི་གི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་མི་ཚུ་གི་བར་ན་ ཟམ་ཅིག་ཨིན་པའི་ཆ་ལས་ ཡོན་ཏན་དང་ཉམ་མྱོང་ཚུ་བརྗེ་སོར་འབད་ཐོག་ལས་ རྒྱལ་སྤྱི་མཉམ་འབྲེལ་འདི་རྒྱ་སྐྱེད་གཏང་ནི་དང་ དགའ་སྐྱིད་དང་ཞི་བདེ་ཅན་གྱི་འཛམ་གླིང་ཅིག་སྦེ་བཟོ་ནིའི་ནང་ ལཱ་ཚུ་འབད་ནི་འདི་ཨིན། ཇ་པཱན་རྒྱལ་སྤྱི་མཉམ་འབྲེལ་ལས་སྡེ་གིས་ གོང་འཕེལ་འགྱོ་བའི་བསྒང་ཡོད་མི་རྒྱལ་ཁབ་ཚུ་ནང་ལས་མཅའ་མར་བཏོགས་མི་ཚུ་ལུ་ གསོ་བ་དང་བཟོ་གྲྭ་ སོ་ནམ་ལ་སོགས་པ་ཚུའི་ནང་སྦྱོང་བརྡར་ཚུ་ཡང་བྱིནམ་ཨིན། སྦྱོང་བརྡར་ཚུ་ཡང་ ཇ་པཱན་ནང་འཁོད་ལུ་སྦྱོང་བརྡར་དང་ སྡེ་ཚན་སྦྱོང་བརྡར་ ངོ་རྐྱང་སྦྱོང་བརྡར་ ལ་སོགས་པ་ཚུ་བྱིནམ་ཨིན། ཇ་པཱན་རྒྱལ་སྤྱི་མཉམ་འབྲེལ་ལས་སྡེ་ལུ་ བཅའ་མར་བཏོགས་མི་ཚུ་གི་དོན་ལུ་ ཁོང་རའི་ སྡོད་སའི་མཐུན་རྐྱེན་ཚུ་ཡོདཔ་ད་ དེ་ཡང་ མང་ཤོས་ཅིག་ར་ ཇ་པཱན་ལུ་གལ་གནད་ཅན་གྱི་ཁྲོམ་ཚུ་ནང་ལས་ཕར་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་འབདཝ་ལས་ འདི་ལུ་ རྒྱལ་སྤྱིའི་ལྟེ་བ་ཟེར་ཡང་སླབ་ཨིན། ཊོ་ཀི་ཡོ་རྒྱལ་སྤྱི་ལྟེ་བ་འདི་ ཧ་ཏ་ག་ཡ་ལུ་ཡོདཔ་ཨིན། མཐུན་རྐྱེན་འདི་ཚུ་ཡང་ སྤུས་ཚད་ཅན་ཙང་ཙ་ཡོདཔ་ད་ ཁ་གསལ་ཚུ་ ཇ་པཱན་རྒྱལ་སྤྱི་མཉམ་འབྲེལ་ལས་སྡེའི་ཡོངས་འབྲེལ་འཆར་སྒོ་ནང་ཡོད། ཁུངས་གཏུག། Wikipedia contributors. (2021). Japan International Cooperation Agency. In Wikipedia, The Free Encyclopedia. Retrieved from https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Japan_International_Cooperation_Agency&oldid=1063894578 ༉ འཛམ་གླིང་ཡོངས་ཁྱབ་རང་བཞིན་མ་དངུལ་འདི་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༦༡ ལུ་གཞི་བཙུགས་འབད་ཡོད་པའི་རི་དྭགས་ཉམས་སྲུང་དང་ རང་བཞིན་གནས་སྟངས་ལུ་མི་གི་གནོད་པ་ཚུ་མར་ཕབ་འབད་མི་ རྒྱལ་སྤྱིའི་གཞུང་མིན་ལས་ཚོགས་ཅིག་ཨིན། ལས་ཚོགས་འདི་གི་མིང་ལུ་ཧེ་མ་ འཛམ་གླིང་རི་དྭགས་མ་དངུལ་ཟེར་བཏགས་ཡོད་མི་འདི་ ཀེ་ན་ཌ་དང་ཡུ་ནའེ་ཊེཌ་ཨིསི་ཊེཌ་ལུ་ གཞུང་འབྲེལ་གྱི་མིང་ཅིག་སྦེ་ལུས་ནུག། འཛམ་གླིང་ཡོངས་ཁྱབ་རང་བཞིན་མ་དངུལ་འདི་ འཛམ་གླིང་ནང་ལུ་ རྒྱབ་སྐྱོར་པ་ས་ཡ་ལྔ་ཡོད་པའི་ལས་ཚོགས་སྦོམ་ཤོས་ཅིག་ཨིན་མས། དེ་བཟུམ་སྦེ་ རྒྱལ་ཁབ་ ༡༠༠ ལྷགཔ་ཅིག་ནང་ལུ་ ལཱ་འབད་དོཡོདཔ་ད་ རང་བཞིན་གནས་སྟངས་དང་ཉམས་སྲུང་ལས་འགུལ་ ༣༠༠༠ དེ་ཅིག་ལུ་རྒྱབ་སྐྱོར་འབད་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ང་གིས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༥ ལས་ཉམས་སྲུང་གསར་གཏོད་ཚུ་ནང་ ཡུ་ཨེསི་ཌོ་ལར་མ་དངུལ་ཐེར་འབུམ་ ༡ དེ་ཅིག་གཏང་ཡོདཔ་ཨིན་མས། འཛམ་གླིང་ཡོངས་ཁྱབ་རང་བཞིན་མ་དངུལ་འདི་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༤ ལོའི་ནང་ ངོ་རྐྱང་དང་ཤུལ་བཞག་ལས་མ་དངུལ་བརྒྱ་ཆ་ ༥༥% དང་ གཞུང་གི་ཐོན་ཁུངས་དཔེར་ན། འཛམ་གླིང་དངུལ་ཁང་། ཌི་ཨེཕ་ཨའེ་ཌི། ཡུ་ཨེསི་ཨེ་ཨའེ་ཌི་ལས་མ་དངུལ་བརྒྱ་ཆ་ ༡༩% དེ་ལས་ ལས་འཛིན་ཚུ་ལས་ མ་དངུལ་བརྒྱ་ཆ་ ༧% འཐོབ་པའི་ལས་ཚོགས་ཅིག་ཨིན། འཛམ་གླིང་ཡོངས་ཁྱབ་རང་བཞིན་མ་དངུལ་གིས་ འཛམ་གླིང་ནང་གི་རང་བཞིན་གནས་སྟངས་ཉམས་འགྱོ་ནི་ལས་བཀག་ནི་དང་ མ་འོངས་པ་ནང་མི་ཚུ་ རང་བཞིན་གནས་སྟངས་དང་གཅིག་ཁར་ མཐུན་ཏོག་ཏོ་སྦེ་བཟོ་ནི་ལུ་དམིགས་གཏད་སྐྱེདཔ་ཨིན་མས། འཛམ་གླིང་འཚོ་བའི་སྙན་ཞུ་འདི་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༨ ལས་འཛམ་གླིང་ཡོངས་ཁྱབ་རང་བཞིན་མ་དངུལ་གྱིས་ ལོ་གཉིས་ཀྱི་བར་ན་ ཚར་རེ་དཔེ་སྐྲུན་འབད་དེ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ཡང་ འཛམ་གླིང་འཚོ་བའི་བརྡ་དོན་དང་ སྐྱེ་ལྡན་གྱི་རྗེས་ཤུལ་ཚོད་རྩིས་ཚུ་ལུ་གཞི་བཞག་སྟེ་ཨིན་མས། དེ་གིས་ཡང་མ་ཚད་ འཛམ་གླིང་ཡོངས་ཁྱབ་རང་བཞིན་མ་དངུལ་གྱིས་ earth hour བརྩིས་པའི་སྐད་གྲགས་ཅན་གྱིས་འཛམ་གླིང་ཡོངས་ཁྱབ་སྐུལ་བསྒྲགས་དག་པ་ཅིག་འགོ་བཙུགས་ཡོདཔ་དང་ ད་ལྟོ་འཕྲལ་ལུ་ ལས་ཚོགས་འདི་གི་ལཱ་འདི་ བཞེས་སྒོ། གནམ་གཤིས། ཆུ་གཙང་ཏོག་ཏོ། རི་དྭགས་སེམས་ཅན། ནགས་ཚལ་དང་རྒྱ་མཚོ་བཅས་ ས་གོ་དྲུག་ལྷགཔ་ཅིག་ནང་འགོ་འདྲེན་འཐབ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ཁུངས་གཏུག། Wikipedia contributors. (2021). World Wide Fund for Nature. In Wikipedia, The Free Encyclopedia. Retrieved from https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=World_Wide_Fund_for_Nature&oldid=1062221584 འབྲུག་རྒྱལ་ཡོངས་དཔེ་མཛོད། ༉ ཕིམ་ཕུག་ལུ་ཡོད་པའི་འབྲུག་རྒྱལ་ཡོངས་དཔེ་མཛོད་འདི་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༦༧ ལུ་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ལམ་སྲོལ་དང་ནང་ཆོས་དང་འབྲེལ་བའི་སྲོལ་རྒྱུན་ཚུ་ ཉམས་སྲུང་དང་གོང་འཕེལ་གཏང་ནི་གི་དོན་ལུ་ གཞི་བཙུགས་འབད་ནུག། དཔེ་མཛོད་འདི་ ཐིམ་ཕུ་ཀ་ཝང་བྱང་ས་ལུ་ རྒྱལ་ཡོངས་བཟོ་རིགས་བཅུ་གསུམ་སྤེལ་ཁང་གི་ཉེ་འདབས་ལུ་ ཆགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན།. བྱུང་རབས། འབྲུག་རྒྱལ་ཡོངས་དཔེ་མཛོད་འདི་ འགོ་དང་པ་ར་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༦༧ ལུ་ གལ་ཆེ་བའི་དཔེ་ཆ་དག་པ་ཅིག་བསྡུ་སྒྲིག་འབད་དེ་ མི་དབང་རྒྱལ་ཡུམ་ཨ་ཞེ་ཕུན་ཚོགས་ཆོས་སྒྲོན་ (1911-༢༠༠༣) མཆོག་གི་སྐྱབས་འཛིན་འོག་ལུ་གཞི་བཙུགས་མཛད་ནུག། འགོ་དང་པ་ ཐིམ་ཕུག་བཀྲིས་ཆོསརྫོང་གི་དབུ་རྩེ་ནང་ལུ་ཨིན་རུང་ ཤུལ་ལས་དཔེ་མཛོད་དང་འབྲེལ་བའི་བསྡུ་གསོག་ཚུ་ལེ་ཤ་སྦེ་འོང་མི་དང་འབྲེལ་ ཐིམ་ཕུག་ལྕང་སྒང་ཁ་ལུ་སྤོ་གནང་ནུག། དེ་ལས་ གལ་ཅན་གྱི་ཕྱག་དཔེ་ལ་སོགས་པ་ཚུ་ལུ་ གཏན་བཞུགས་ཀྱི་ཕོ་བྲང་ཅིག་ཕུལ་ནི་གི་དོན་ལུ་ ཀ་ཝང་བྱང་ས་ལུ་ད་རེས་ཡོད་པའི་རང་ལུགསཀྱི་ཁྱིམ་ཐོག་ཚད་བཞི་མ་འདི་ བཞེངས་གནང་ནུག། དཔེ་མཛོད་གསར་བཞེངས་ཀྱི་མ་དངུལ་འདི་ཡང་ ཡོངས་རྫོགས་སྦེ་ར་འབྲུག་གཞུང་གིས་རྒྱབ་སྐྱོར་མཛད་གནང་ནུག། རང་ལུགས་ཀྱི་དཔེ་ཆ་ཚུ་བསྡུ་གསོག་འབད་དེ་བཞག་ཡོད་པའི་ཁང་ཁྱིམ་འདི་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༤ སྤྱི་ཟླ་ ༡༡ པའི་སྤྱི་ཚེས་ ༢༣ ལུ་ སྐྱབས་རྗེ་དིལ་གོ་མཁྱེན་བརྩེ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་ ལྷ་ཁང་སྦེ་རབ་གནས་མཛད་གནང་ནུག། འབྲུག་རྒྱལ་ཡོངས་དཔེ་མཛོད་འདི་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༤ གི་ལོ་མཇུག་བསྡུ་ཁམས་ལུ་ ཡོངས་རྫོགས་སྦེ་ ས་གོ་འདི་ནང་ལུ་སྤོ་བཤུད་འབད་གནང་ནུག། མདོ་ཆེན། དགེ་བཤེས་ ཚེ་དབང། (༡༩༦༧ ལས་ ༡༩༧༣) སློབ་དཔོན་ པདྨ་ལ། (༡༩༧༣ ལས་ ༡༩༩༣) སངས་རྒྱས་དབང་ཕྱུག། (༡༩༩༣ ལས་ ༡༩༩༩) མི་ཉག་ ཨར་ སྤྲུལ་སྐུ། (༡༩༩༩ ལས་ ༢༠༠༤) རྡོ་རྗེ་ཚེ་རིང་། (༢༠༠༥ ལས་ ༢༠༠༧) མགོན་པོ་ཚེ་རིང་། (༢༠༠༧ ལས་ ༢༠༡༠) ཧར་ཀ་ བི་ གུ་རུང་། (༢༠༡༠-) རྒྱལ་ཡོངས་གཏན་མཛོད། རྒྱལ་ཡོངས་གཏན་མཛོད་ཀྱི་འགན་ཁུར་འདི་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་དང་འབྲེལ་བའི་ཡིག་ཆ་ཁ་ཆེ་ཏོག་ཏོ་ཚུ་ བསྡུ་སྒྲིག་འབད་དེ་ མ་འོངས་པའི་མི་རྒྱུད་ཚུ་གི་དོན་ལུ་ ཉམས་སྲུང་འབད་དེ་བཞག་ནི་འདི་ཨིན་པས། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༠ ལུ་ ཌེན་མཀ་གཞུང་གིས་ རྒྱལ་ཡོངས་གཏན་མཛོད་ལུ་ དེང་སང་གི་གཏན་མཛོད་སྒྲིང་ཁྱིམ་རྐྱབ་ནི་ལུ་ རྒྱབ་སྐྱོར་འབད་ནི་སྦེ་མཚན་རྟགས་བཀོད་གནང་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༤ ལུ་བསྒྲུབས་མི་ འ་ནཱི་ཐོག་ཚད་གཉིས་འབད་མི་སྒྲིང་ཁྱིམ་འདི་ དེང་སང་གི་ཉེན་སྲུང་དང་མེ་རྐྱེན་ཉེན་བརྡ་གི་མཐུན་རྐྱེན་ཚུ་བཙུགས་ཏེ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ དྲོད་ཤུགས་དང་རློན་གཤེར་ཚད་འཛིན་འབད་ནི་གི་མཐུན་རྐྱེན་ཚུ་ཡང་ཡོདཔ་ཨིན་པས། གཏན་མཛོད་ཀྱི་མཛོད་ཁང་ནང་ལུ་ ཡིག་ཆ་རྙིངམ་ལ་སོགས་པའི་ཁག་ཆེ་བའི་ཡིག་ཆ་ལེ་ཤ་ཡོདཔ་དང་ ཡིག་རིགས་རྙིངམ་དང་ ཁག་ཆེ་བའི་པར་བདུན་སྟོང་ལྷགཔ་ཅིག་ཡོདཔ་ཨིན་པས། གཏན་མཛོད་ནང་ལུ་ དཀོན་དྲགས་ཡོད་པའི་དཔེ་དེབ་དང་ པར་གཞི་ཡི་གུ་ཚུ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ ཕྲ་གཟུགས་བརྙན་ཤོག་ཡང་ལེ་ཤ་ཡོདཔ་ཨིན། ཕྲ་གཟུགས་བརྙན་ཤོག་བཟོ་ནི་གི་ཞབས་ཏོག། འབྲུག་རྒྱལ་ཡོངས་དཔེ་མཛོད་ཀྱིས་ དཀོན་དྲགས་ཡོད་པའི་ཡིག་ཆ་དང་དཔེ་ཆ་ཚུ་ཡོད་མི་ གཙུག་སྡེ་དང་མི་ངོ་རྐྱང་ཚུ་ལུ་ ཕྲ་གཟུགས་བརྙན་པར་བཟོ་ནི་གི་ཞབས་ཏོག་རིན་མེད་སྟོང་པ་སྦེ་ ཕུལཝ་ཨིན་པས། ཡིག་ཚང་འདི་གིས་ འདི་བཟུམ་གྱི་གལ་ཅན་གྱི་ཡིག་ཆ་ཡོད་མི་ཚུ་ ཡུན་བརྟན་སྦེ་ཉམས་སྲུང་འབད་ནི་གི་དོན་ལུ་ རྒྱལ་ཡོངས་དཔེ་མཛོད་ནང་འབག་འོངས་ཏེ་ ཕྲ་གཟུགས་བརྙན་ཤོག་བཟོ་དགོ་པའི་སེམས་ཤུགས་སྤྲོདཔ་ཨིན། ཡིག་ཆ་འདི་ ཕྲ་གཟུགས་བརྙན་ཤོག་བཟོ་ཞིནམ་ལས་ ཡིག་ཆ་ངོ་མ་འདི་ལོག་ཇོ་བདག་ལུ་ཕྲ་གཟུགས་བརྙན་ཤོག་དང་སྦྲགས་ཏེ་སྤྲོད་དོ་ཡོདཔ་དང་ ཕྲ་གཟུགས་བརྙན་ཤོག་གཅིག་འདི་ རྒྱལ་ཡོངས་གཏན་མཛོད་ནང་བདག་འཛིན་འབད་དེ་བཞགཔ་ཨིན་པས། ཉམས་སྲུང་དང་རྒྱུན་སྐྱོང་། གཏན་མཛོད་ཀྱིས་གཙོ་བོ་ར་ ཤོག་ཀུ་དང་འབྲེལ་བའི་ཡིག་ཆ་ཚུ་དང་འབྲེལ་བ་འཐབ་ཨིན་པས། ཤོག་ཀུ་འདི་ རང་བཞིན་གྱི་རྒྱུ་ཆ་གིས་བཟོ་ཡོདཔ་ལས་ དུས་དང་བསྟུན་ མེདཔ་ཐལ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། དེང་སང་གི་ཤོག་ཀུ་ནང་ པར་སྐྲུན་འབད་མི་ཡིག་ཆ་ཚུ་ཡང་ རྫས་སྦྱོར་ཚུ་ཡོདཔ་ལས་ མགྱོགས་པར་མེདཔ་འགྱོཝ་ཨིན་པས། དེ་འབདཝ་ལས་བརྟེན་ པར་དང་ཡིག་ཆ་ཚུ་ ཉམས་སྲུང་གི་དོན་ལུ་བཞགཔ་ད་ འ་ནཱི་རྫས་སྦྱོར་མེདཔ་སྦེ་བཟོ་དགོཔ་འདི་ཁག་ཆེ། ཁྲིམས་མཐུན་གྱི་བཅའ་ཁྲིམས། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༩ སྤྱི་ཟླ་ ༧ པའི་སྤྱི་ཚེས་ ༢༠ ལུ་ འབྲུག་གི་རྒྱལ་ཡོངས་ཚོགས་འདུ་གིས་ འབྲུག་གི་ཡིག་ཆའི་སྲོལ་རྒྱུན་ཚུ་ ཁྲིམས་མཐུན་གྱི་ཐོག་ལས་བསྡུ་སྒྲིག་འབད་དེ་ ཡིག་ཐོག་དང་གློག་ཐོག་ལ་སོགས་པའི་ནི་ ཉམས་སྲུང་དང་འཛིན་སྐྱོང་འབད་དགོ་པའི་བཅའ་ཁྲིམས་ཆ་འཇོག་འབད་གནང་ནུག། བཅའ་ཁྲིམས་འདི་ནང་ལུ་ དོན་ཚན་བརྒྱད་ཡོདཔ་ཨིན་པས། ཁུངས་གཏུག། Wikipedia contributors. (2021). National Library of Bhutan. In Wikipedia, The Free Encyclopedia. Retrieved from https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=National_Library_of_Bhutan&oldid=1043056366 ༉ འབྲུག་ཤར་ཕྱོགས་མོང་སྒར་རྫོང་ཁག་འོག་ལུ་ཡོད་པའི་ གླིང་མེད་ཐང་ཁྲོམ་དང་ཐི་ཐསག་སྦིས་གཡུས་ཀྱི་སྦུགས་ན་ཡོད་པའི་ལུང་གཤོང་མཐོང་ཚུགས་མི་ གཞོང་སྒར་རྫོང་འདི་དུས་རབས་ཧེ་མའི་བྱང་ཁོག་སྦོམ་གཅིག་ཨིན། རྫོང༌འདི༌དུས༌རབས༌༡༧ པའི་༌ནང༌ ཀུ་རི་ཆུ་ལས་བཏོན་པའི་རྡོ་དཀར་གྱིས་བཞེངས་ནུག། ཧེ་མ་ཚར་ཅིག་ རྫོང༌འདི༌གིས༌སའི༌ཨེ༌ཀར༌༤ དེ་ཅིག་ཁྱབ་ཏེ་ཡོདཔ་ལས་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་རྫོང་སྦོམ་ཤོས་ཅིག་ཨིན་མས། རྫོང་གི་སྦོམ་ཆུང་དང་བཟོ་སྐྲུན་གྱི་རྒྱུ་ལུ་གཞི་བཞག་སྟེ་ མིང་ཡང་གཞོང་དཀར་ཟེར་ཡོངས་གྲགས་གྱུར་ནུག། ཁུངས་གཏུག། Wikipedia contributors. (2021).Zhongar Dzong. In Wikipedia, The Free Encyclopedia. Retrieved from https://en.wikipedia.org/wiki/Zhongar_Dzong ལྕང་སྒང་ཁ་ལྷ་ཁང་། ༉ ཆུང་སྟོབས་ཅན་གྱི་ལྕང་སྒང་ཁ་ལྷ་ཁང་འདི་ ཐིམ་ཕུག་ལྟེ་བའི་རྒྱབ་ཁར་སྤོ་ཏོ་གུར་ཆགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། དུས་རབས་ ༡༣་པ་ཡངན་༡༤་པའི་ནང་བཞེངས་ཡོད་པའི་ ལྷ་ཁང་རྙིང་ཤོས་ཅིག་ཨིན། ལྷ་ཁང་འདི་གི་གཞི་འགྱམ་དང་ཆ་ཤས་ཚུ་གནམ་མེད་ས་མེད་རྙིང་ཤོས་ཨིནམ་དང་ དེ་ཡང་ དུས་ཧེ་མ་དུས་རབས་༡༧པའི་ནང་ཞབས་དྲུང་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་གྱི་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་གཅིག་གྱུར་གནང་པའི་སྐབས་ལས་རང་ཡོད་ཨིན་མས། ལྷ་ཁང་འདི་ནང་ དུས་ཚོད་མང་ཤོས་ཅིག་རང་ཕམ་ཚུ་གིས་རང་སོའི་་ཨ་ལུ་འཁྱིད་དེ་ ཐིམ་ཕུག་འཇིག་མེད་རྡོ་རྗེ་དབང་ཕྱུག་གཙོ་སྟོན་སྨན་ཁང་ནང་སྐྱེ་མིའི་ཨ་ལུ་ཚུ་གི་ཆོས་སྲུང་དང་སྐྱོབས་དགོན་ དགེ་བསྙེན་དོམ་ཙང་པ་ལས་དབང་ཞུ་ནིའི་དོན་ལུ་འོང་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། རྒྱལ་རབས། ལྕང་སྒང་ཁ་ལྷ་ཁང་འདི་ འབྲུག་པ་བཀའ་བརྒྱུད་ཀྱི་བསྟན་པ་འབྲུག་གསལ་སྟོད་མཛད་གནང་མི་དང་སྤྱན་རས་གཟིགས་ཀྱི་རྣམ་སྤྲུལ་ ཕ་ཇོ་འབྲུག་སྒོམ་བཞི་པོའི་སྲས་ཉི་མ་གིས་དུས་རབས་༡༣ པའི་ནང་གཞི་བཙུགས་མཛད་གནང་ནུག། ལྷ་ཁང་གི་ནང་རྟེན་ཡང་ མགུ་ཏོ་༡༡་དང་ལགཔ་ལེ་ཤ་ཡོད་སྤྱན་རས་གཟིགས་ཀྱི་ངོ་བོ་ རང་བྱུང་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོའི་ལི་མདོག་ཅན་གྱི་སྐུ་འདྲ་སྦོམ་ས་ཁར་བཞུགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། ནང་རྟེན་འདི་ འབྲུག་སྒོམ་བཞི་པོ་གི་ཡིད་དམ་ཨིནམ་མ་ཚད་ མི་ལ་ལུ་གིས་འབད་བ་ཅིན་རང་བྱུང་སྦེ་བྱོན་བྱོནམ་ཨིན་ཟེར་བཤདཔ་ཨིན་པས། ཨིན་རུང་ ལ་ལུ་གིས་འབད་བ་ཅིན་ བཟོ་བོ་གཞན་དང་འདྲཝ་ཎེ་ཝ་ཟེར་མི་གིས་ ལྷ་ཁང་འདི་བཞེངས་པའི་སྐབས་བཟོ་བཟོཝ་ཨིན་ཟེར་བཤདཔ་ཨིན་པས བཟོ་བཀོད། ལྕང་སྒང་ཁ་ལྷ་ཁང་འདི་ ཐིམ་ཕུག་ཁ་མར་ཁ་ཐུག་འོངམ་ད་ སྤོ་ཏོ་གུར་ཆགས་ཏེ་ཡོད། སྤོ་ཏོའི་མཇུག་ལུ་ ཁྱིམ་གཉིས་ཡོད་ས་ལས་ ལྷ་ཁང་ངོ་མ་འདི་ཤར་ཕྱོགས་ ཐིམ་ཕུག་གི་ཕྱོགས་ལུ་ཡོདཔ་དང་ནུབ་ཕྱོགས་ལུ་མགོན་ཁང་ཡོད། གཞན་མི་ཁྱིམ་ནང་དགེ་སློང་ཚུ་དང་དཀོན་གཉེར་སྡོད་སའི་ཁྱིམ་སྦེ་ཡོད་མི་འདི་ཕར་ཁ་ཐུག་ལུ་ཡོདཔ་ཨིན། ཁྱིམ་སྐོར་ར་རྐྱབ་ཏེ་ཡོད་པའི་ཕྱོགས་གསུམ་ལས་ ལྷ་ཁང་སྐོར་ར་རྐྱབ་སའི་ལམ་བཟོ་སྟེ་ཡོད། ལྷ་ཁང་ངོ་མ་གི་ཟུར་གེ་ར་ནང་རྡོ་ནག་གུར་ ནང་པ་སངས་རྒྱས་དང་འབྲུག་པ་བཀའ་བརྒྱུད་པའི་བླ་མ་ཚུ་གི་བརྡ་མཚོན་ལུ་མ་ནི་ལག་འཁོར་དང་སྐྱོབས་མགོན་ཚུ་གི་སྐུ་པར་ཚུ་སྦྱར་ཏེ་ཡོད། ལྷ་ཁང་ནང་ཕྱོགས་འདི་ ལས་ཚན་གཉིས་སྦེ་དབྱེ་སྟེ་ཡོད། ཤར་ཕྱོགས་ཁ་ཐུག་སྐུ་འདྲ་གཙོ་བོ་ གསུངས་རབ་དང་གཞན་རྗེས་ཤུལ་དངོས་པོ་ཚུ་ མི་དམངས་ལུ་མཇལ་ཁ་མེད་རུང་ སྐུ་འདྲ་གཙོ་བོ་འདི་ བླ་མ་ཚུ་གིས་གསོལ་མཆོད་དང་ཁ་མཐུན་གནང་ས་ལས་མཇལ་ཚུགས། ལྷ་ཁང་མཇལ་བ་འོངམ་ད་ སྒྲིག་མཐུན་གྱི་གྱོན་ཆས་ནང་འོངམ་དགོཔ་ཨིན། རྡོ་ཆལ་གྱི་གདོང་སྐོར་ཏེ་ལྷ་ཁང་གཙོ་བོ་ཕྱོགས་ལུ་ཡོད་མི་གིས་ མཚོ་སྨན་གྱི་གནས་ཁང་ཨིན། འ་ནི་ལྷ་ཁང་འདི་ ཁྲོ་བོ་སྦེ་ཡོད་མི་ཐིམ་ཕུག་ལུ་སྐྱེས་མི་ཨ་ལུ་ཚུ་གི་སྐྱབས་མགོན་དགེ་བསྙེན་དོམ་ཙང་པ་ཟེར་མི་གི་གནས་ཁང་ཨིན། དེ་བཟུམ་སྦེ་ ལྷ་ཁང་འདི་ནང་ཡིད་དམ་ལྷ་ཚོགས་ཀྱི་སྐུ་འདྲ་དང་ གྱང་གུར་གྱལ་ཁབ་ནང་གི་ལྡེབས་རིས་རྙིང་ཤོས་ཚུ་ཡང་ཡོདཔ་ཨིན། ཨིན་རུང་ ལྷ་ཁང་ནང་འཛུལ་ནི་འདི་འབྲུག་པའི་ཕོ་སྐྱེས་ཚུ་རྐྱངམ་ཅིག་མས། ལྷ་ཁང་གི་རྒྱབ་ལས་མར་ ཐིམ་ཕུག་ཁ་ཐུག་ལུ་འབབ་ནིའི་ལམ་ཡོད་ས་ལས་མཆོད་རྟེན་ཆུང་ཀུ་མང་རབས་ཅིག་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ཁ་ལས་ ཐིམ་ཕུག་ཁྲོམ་འདི་ མཐོང་གསལ་ཆེ་ཏོག་ཏོ་སྦེ་མཐོང་ཚུགསཔ་ཨིན། དུས་སྟོན། རང་ཟླ་༩པའི་ ཚེས་༡༢ ལས་༡༤ ཚུན་ཉིནམ་གསུམ་གྱི༌རིང༌ལུ༌ རྡོ་གཅལ་ཆུང་ཀུ་ནང་སྐུ་འཆམ་གནངམ་ཨིན། ལོ་བསྟར་བཞིན་ སྒོམ་ཆེན་ཚུ་ཕོབ་སྦྱིས་ཁ་སྒོར་སྒོ་ན་སྒྲུབ་སྡེ་ལྟེ་བ་འོངས་ཏེ་ ལྷ་ཁང་འདི་ནང་ཡོད་པའི་བཀའ་འགྱུར་གསེར་བྲིས་མ་ པོ་ཏི་བརྒྱ་ལྷགཔ་ཅིག་ཡརོད་མི་འདི་ལྷགཔ་ཨིན་མས། ཁུངས་གཏུག། Wikipedia contributors. (2021). Changangkha_Lhakhang. In Wikipedia, The Free Encyclopedia. Retrieved from https://en.wikipedia.org/wiki/Changangkha_Lhakhang ༉ ཁམས་གསུམ་ཡུལ་ལས་རྣམས་རྒྱལ་མཆོད་རྟེན་འདི་ སྤུ་ན་ཁ་རྫོང་ཁག་ནང་ཆགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། མཆོད་རྟེན་འདི་ལུ་མཚན་གཞན་ཡང་ཉིན་ཟེར་སྒང་དང་སྤུ་ན་ཁ་མཆོད་རྟེན་ཟེར་ཡང་ཞུཝ་ཨིན་མས། མཆོད་རྟེན་འདི་སྤྱི་ལོ་༢༠༠༦ ལུ་རྒྱལ་ཡུམ་ཨ་ཞེ་ ཚེ་རིང་དབྱངས་སྒྲོན་དབང་ཕྱུག་མཆོག་གིས་ཉིན་ཟེར་སྒང་ཟེར་བའི་ས་གནས་ ཡོད་པའི་སའི་གཡུས་ཚན་ནང་ཡོད་པའི་སྤྲིང་ཟམ་ལས་སྐར་༣༠ དེ་ཅིག་རྐང་སྟོང་སྦེ་འགྱོ་དགོ་པའི་ས་ཁར་བཞེངས་གནང་ནུག། དེ་ཡང་ བླམ་བསོད་ནམས་བཟང་པོ་གི་བཀོད་རྒྱ་དང་འཁྲིལ་ཏེ་ སྤྱིར་འཛམ་གླིང་ནང་ཞི་བདེ་འོང་ནིའི་དོན་ལུ་དང་ དམིགས་བསལ་དུ་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་སྟབས་མ་བདེཝ་ཚུ་བསལ་ནིའི་དོན་ལུ་ཨིན་མས། ཕྱི་ཁའི་བཟོ་བཀོད་འདི་ཟླུམ་བཙེགས་ལྷ་ཁང་བཟུམ་ཡོདཔ་དང་ནང་ཕྱོགས་ནང་ཡིད་དམ་རྡོ་རྗེ་ཕུར་པ་ལྷ་ཚོགས་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་ཡོད། མཆོད་རྟེན་འདི་བཞེངས་པའི་སྐབས་ བདུད་འཇོམས་རིན་པོ་ཆེ་གི་བློ་མ་ བར་མཚམས་ལས་ཨིན་མི་ བླ་མ་ཀུན་བཟང་དབང་འདུས་ ཡོངས་གྲགས་ཉིང་ཀུ་ལ་ཟེར་མི་གིས་ལྟ་རྟོག་འབད་ནུག། ཁུངས་གཏུག། Wikipedia contributors. (2021). Yulley_Namgyal_Choeten. In Wikipedia, The Free Encyclopedia. Retrieved from་ https://en.wikipedia.org/wiki/Khamsum_Yulley_Namgyal_Choeten ༉ ཡོངས་གྲགས་ལུ་དྲགོས་བེན་ཇི་ཟེར་མི་ དྲག་ཤོས་དཔལ་འབྱོར་འཇིགས་མེད་རྡོ་རྗེ་འདི་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༤༣ སྤྱི་ཟླ་ ༨ པའི་སྤྱི་ཚེས་ ༢༤ ལུ་ ཡབ་བློན་ཆེན་འཇིགས་མེད་དཔལ་ལྡན་རྡོ་རྗེ་དང་ ཡུམ་ཨ་ཞེ་ཚེ་རིང་དབྱངས་འཛོམས་གཉིས་ཀྱི་སྲས་ལུ་སྐུ་འཁྲུངས་ནུག། དྲག་ཤོས་མཆོག་ ཕྱི་རྒྱལ་ཀེ་ན་ཌ་ལུ་སྦེ་ཕྱག་དཔེ་གཟིགས་ཡོདཔ་དང་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ཁྱད་དུ་འཕགས་པའི་ཕྱག་ལཱ་ལེ་ཤ་ར་མཛད་དེ་ཡོདཔ་ཨིན། དྲག་ཤོས་མཆོག་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ རང་བཞིན་གནས་སྟངས་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་དོན་ལུ་ ཕྱག་ལཱ་གནང་མི་འགོ་དང་པ་ཨིནམ་དང་ འདི་ཡང་ཁོ་གིས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༧ ལུ་ རྒྱལ་འཛིན་རང་བཞིན་སྲུང་སྐྱོབ་ཚོགས་སྡེ་ཟེར་མི་གཞུང་མིན་ལས་སྡེ་དང་པ་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རང་བཞིན་གནས་སྟངས་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་དོན་ལུ་དང་གནད་དོན་གཙོ་བོ་ཅིག་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་བྱ་ཁྲུང་ཁྲུང་དཀར་མོའི་གྱངས་ཁ་ཉེན་སྲུང་འབད་ཐབས་ཀྱི་དོན་ལུ་གཞི་བཙུགས་མཛད་གནང་ཡོདཔ་ཨིན། འདི་བཟུམ་སྦེ་དྲག་ཤོས་མཆོག་གིས་ རྒྱལ་ཡོངས་རང་བཞིན་གནས་སྟངས་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་ཐབས་རིག་ ཟིན་བྲིས་བཏབ་པའི་སྐབས་ལུ་ཡང་ གྲལ་གཏོགས་གནང་ཡོདཔ་དང་ རང་བཞིན་གནས་སྟངས་ལྷན་ཚོགས་ལ་སོགས་པའི་ འབྲུག་གི་རང་བཞིན་གནས་སྟངས་སྲུང་སྐྱོབ་དང་འབྲེལ་བའི་ ལས་སྡེ་ལེ་ཤ་ར་ལུ་ གྲོས་བསྟུན་པ་དང་ཁྱད་རིག་གི་མི་ངོམ་ཅིག་སྦེ་ཕྱག་ཞུ་ཡོདཔ་ཨིན། འདི་མ་ཚད་ འབྲུག་བྱ་རིགས་སྤྱི་ཚོགས་དང་ འབྲུག་སྐྱེ་ལྡན་གནས་སྟངས་ཚོགས་སྡེ་ཡང་གཞི་བཙུགས་མཛད་དེ་ འདི་གི་གཙོ་འཛིན་སྦེ་ཡང་ཕྱག་འདི་ཡོདཔ་ཨིན། དྲག་ཤོས་མཆོག་གིས་ ཕྱག་ལཱ་འདི་བཟུམ་མཛད་ཡོད་པའི་ངོ་སྦྱོར་ལུ་ འཇིགས་མེད་སེངྒེ་དབང་ཕྱུག་རང་བཞིན་གནས་སྟངས་སྲུང་སྐྱོབ་མཆོག་གྱུར་གྱི་གཟེངས་སྟོད་ ཐོབ་ཡོདཔ་དང་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༨ ལུ་ རྒྱལ་འཛིན་རང་བཞིན་སྲུང་སྐྱོབ་ཚོགས་སྡེ་གིས་ རང་བཞིན་གནས་སྟངས་སྲུང་སྐྱོབ་དག་ཤོས་ཀྱི་ མིང་རྟགས་ཡང་གནང་ཡོདཔ་ཨིན། གཞན་ཡང་དྲག་ཤོས་མཆོག་གིས་ སྤྱི་ལོ་ཉིས་སྟོང་དགུ་བརྒྱ་དྲུག་བཅུ་རེ་གྲངས་ལས་ གཞུང་གི་ཁྲིམས་དོན་གྱི་ཕྱག་ལཱ་ཡང་མཛད་དེ་ཡོདཔ་ཨིན། འདི་ཡང་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༦༩ ལས་ ༡༩༧༢ ཚུན་ སྤ་རོ་རྫོང་ཁག་གི་ཁྲིམས་དཔོན་དང་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༢ ལས་ ༡༩༧༤ ཚུན་ ཆེ་མཐོ་ཁྲིམས་ཀྱི་འདུན་སའི་ཁྲིམས་དཔོན་སྦེ་ ཕྱག་ཞུ་ཡོདཔ་ཨིན། འདི་གི་ཤུལ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༢ ལས་ ༡༩༨༧ ཚུན་ འབྲུག་གི་ ཁྲིམས་སྤྱི་བློན་པོ་དང་པ་དང་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༨ ལས་ ༡༩༩༡ ཚུན་ མི་སྡེའི་ཞབས་ཏོག་གི་ལྷན་རྒྱས་འོག་མའི་ཕྱག་ལཱ་མཛད་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ལས་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༤ ལས་ ༡༩༩༧ ཚུན་ རང་བཞིན་གནས་སྟངས་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ ལྷན་རྒྱས་འོག་མའི་ཕྱག་ལཱ་མཛད་ཡོདཔ་ཨིན། དྲག་ཤོས་དཔལ་འབྱོར་རྡོ་རྗེ་མཆོག་ འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པའི་སྐུ་མཆེད་ཅིག་ཡང་འབདཝ་ལས་ འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་མཆོག་ལུ་ གྲོས་བསྟུན་པའི་ཕྱག་ལཱ་མཛད་ཡོདཔ་དང་ འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཚོགས་དང་ཡུ་རོ་པཱན་རྒྱལ་ས་ཚུ་ལུ་ འབྲུག་པའི་གཞུང་ཚབ་སྦེ་ཡང་ཕྱག་ཞུ་ནུག། དེ་ལས་ དྲག་ཤོས་མཆོག་ ཀེ་ན་ཌ་ལུ་བཞུགཔ་པའི་སྐབས་ དྲྭ་རིལ་གྱི་རྩེདམོ་བརྩེས་ཡོདཔ་ལས་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་དྲྭ་རིལ་རྩེདམོ་འགོ་དང་པ་འབག་མི་ཡང་ཨིན་པའི་མིང་གཏམ་ཡོདཔ་ཨིན། ཁུངས་གཏུག། Wikipedia contributors. (2021 ). Paljor Dorji. In Wikipedia, The Free Encyclopedia. Retrieved from https://en.wikipedia.org/wiki/Paljor_Dorji བློ་གྲོས་ཚེ་རིང་། ༉ སྲིད་དོན་མཁས་པ་དང་དྲུང་འཚོ་ཅིགཨིན་མི་ བློ་གློས་ཚེ་རིང་མཆོག་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༦༩ སྤྱི་ཟླ་ ༥ པའི་སྤྱི་ཚེས་ ༡༠ ལུ་འཁྲུངས་ནུག། ཁོ་གིས་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༨ སྤྱི་ཟླ་ ༡༡ པའི་སྤྱི་ཚེས་ ༧ ལས་འབྲུག་གི་བློན་ཆེན་གྱི་གོ་གནས་བཞེས་ཡོདཔ་དང་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༨ སྤྱི་ཟླ་ ༥ པའི་སྤྱི་ཚེས་ ༡༤ ལས་ འབྲུག་མཉམ་རུབ་ཚོགས་པའི་སྲིད་འཛིན་འབད་ཡང་ཕྱག་ཞུ་ཡོདཔ་ཨིན། སྐུ་ན་ཆུང་ཀུའི་བསྒང་གི་ལོ་རྒྱུས་དང་ཤེས་ཡོན་གྱི་སྐོར། བློ་གྲོས་ཚེ་རིང་མཆོག་ ཐིམ་ཕུག་རྫོང་ཁག་ སྨད་ཝང་རྒེད་འོག་ གཡུས་དར་ལུང་ཁ་ལུ་སྐུ་འཁྲུངས་ནུག། ཁོ་གིས་གཞི་རིམ་གྱི་ཤེས་ཡོན་འདི་ སྤུ་ན་ཁ་སློབ་གྲྭ་ཆེ་བ་ལས་ལྷབ་ཡོདཔ་དང་ སློབ་རིམ་ ༡༢ པ་འདི་ ཤེས་རབ་རྩེ་མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ་ལས་ མཇུག་བསྡུ་ནུག། མཐོ་རིམ་ཤེས་ཡོན་འདི་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༡ ལུ་ བྷང་ལ་དེཤ་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཌ་ཀ་གཙུགལག་སློབ་གྲྭ་གི་མའེ་མེན་སིང་གསོ་རིག་མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ་ནང་ལས་ སྨན་དང་བཤག་བཅོས་གཙུག་ལག་ཞི་རིམ་ཤེས་ཡོན་སྦྱང་གནང་ནུག། ཁོ་གིས་གཙུག་ལག་འོག་མའི་ཤེས་ཡོན་འདི་ བྷལ་ལ་དེཤ་གི་རྒྱལ་ས་ཌ་ཀ་ལུ་ཡོད་པའི་བང་ག་བཱན་དུ་ཤིཀ་མུ་ཇིབ་གསོ་རིག་གཙུག་ལག་སློབ་གྲྭ་ལས་ བཤག་བཅོས་ཀྱི་ནང་ལུ་སྦྱང་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༧ ལུ་ འཛམ་གླིང་གསོ་བའི་ལས་ཚོགས་ཀྱི་སློབ་གཉེར་གྲོགས་རམ་ཐོག་ ཨ་མི་རི་ཀའི་ཝིསི་ཀཱོན་སིན་གསོ་རིག་གཙུག་ལག་སློབ་གྲྭ་ལས་ ཆུ་བརྟག་རིག་པའི་ནང་མཁས་པ་སྦྱང་གནང་ནུག། ཁོ་གིས་གཙུག་ལག་གོང་མའི་ཤེས་ཡོན་འདི་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༤ ལུ་ ཨསི་ཊ་ལི་ཡ་གི་ཀེན་བི་ར་གཙུག་ལག་སློབ་གྲྭ་ནང་ལས་ ཚོང་འབྲེལ་བདག་སྐྱོང་གི་ནང་ལུ་སྦྱང་གནང་ཡོདཔ་ཨིན། སྒེར་གྱི་མི་ཚེ། བློ་གྲོས་ཚེ་རིང་མཆོག་ དྲུང་འཚོ་ཨོ་རྒྱན་སྒྲོམ་མ་དང་གཉེན་བསྡོམས་ཏེ་ཡོདཔ་དང་ ཁོང་གིས་ལུ་ཨ་ལུ་བུམོ་གཉིས་ཡོདཔ་ཨིན་པས། ཁོ་གིས་ མོང་སྒར་ལུང་ཕྱོགས་སྨན་ཁང་ནང་ཕྱག་ཞུ་བའི་སྐབས་ བུ་གཅིག་དང་བུམོ་གཅིག་བུ་ཚབ་སྦེ་གསོ་ཡོདཔ་དང་ ཁོ་གིས་ རྫོང་ཁ་དང་ ལྷོ་མཚམས་ཁ་ ཨིང་སྐད་དང་བྷེང་ག་ལི་གི་ཁ་སྐད་ཚུ་བརྩིས་ཏེ་ ཁ་སྐད་ལེ་ཤ་སླབ་ཚུགསཔ་ཨིན། ཁྱད་རིག་གི་གཡོག་གི་མདུན་ལམ། བློ་གྲོས་ཚེ་རིང་མཆོག་གིས་ འཇིགས་མེད་རྡོ་རྗེ་དབང་ཕྱུག་གཙོ་བསྟེན་སྨན་ཁང་དང་ མོང་སྒར་ལུང་ཕྱོགས་གཙོ་བསྟེན་སྨན་ཁང་ནང་ལུ་ བཤག་བཅོས་གློས་སྟོན་པ་སྦེ་ཕྱག་ཞུ་ཡོདཔ་དང་ ལོ་ངོ་ ༡༡ གི་རིང་ལུ་ འཇིག་མེད་རྡོ་རྗེ་དབང་ཕྱུག་གཙོ་བསྟེན་སྨན་ཁང་ནང་ ཆུ་བརྟག་རིག་པའི་མཁས་མཆོག་སྦེ་ཕྱག་ཞུ་ནུག། དེ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༣ ལུ་ རྒྱལ་གཞུང་ཞི་གཡོག་ལྷན་ཚོགས་ལུ་ དངུལ་ཀྲམ་ས་ཡ་ ༦.༢ སྤྲོད་དེ་སྲིད་དོན་ནང་ལུ་ བཅའ་མར་གཏོགས་ནུག། སྲིད་དོན་དང་འབྲེལ་བའི་གཡོག་གི་མདུན་ལམ། བློ་གྲོས་ཚེ་རིང་མཆོག་གིས་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༣ ལུ་ རྒྱལ་ཡོངས་ཚོགས་སྡེ་གི་བཙག་འཐུ་ནང་བཅའ་མར་གཏོགས་ཡོད་རུང་ འགོ་ཐོག་བཙག་འཐུ་ནང་ལས་ར་ཐོན་ཡར་སོ་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༨ ལུ་ བློ་གྲོས་ཚེ་རིང་མཆོག་གིས་ ཚོགས་རྒྱན་ ༡༡༥༥ ཐོབ་སྟེ་ འབྲུག་མཉམ་རུབ་ཚོགས་པའི་སྲིད་འཛིན་སྦེ་བཙག་འཐུ་གྲུབ་ནུག། དེ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༨ ཀྱི་འབྲུག་གི་རྒྱལ་ཡོངས་ཚོགས་འདུ་གི་བཙག་འཐུ་ནང་ འབྲུག་མཉམ་རུབ་ཚོགས་པའི་ལྷོ་ཐིམ་ཕུག་འདེམས་ཁོངས་ནང་ལས་རྒྱལ་ཁ་ཐོབ་ནུག། ཁོ་གིས་ ཚོགས་རྒྱན་ ༣༦༦༢ ཐོབ་སྟེ་ འབྲུག་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་འདེམས་ངོ་ ཀུན་ལེགས་ཚེ་རིང་ཕམ་བཏང་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༨ ཀྱི་བཙག་འཐུ་ནང་ ཁོ་གི་སྲིད་ཚོགས་ཀྱིས་ འབྲུག་གི་རྒྱལ་ཡོངས་ཚོགས་འདུ་ནང་ འདེམས་ཁྲི་མང་ཤོས་ཐོབ་སྟེ་ ཁོ་བློན་ཆེན་གྱི་གོ་གནས་ཁར་འཕེབས་ཡོདཔ་ཨིན། བློན་ཆེན་གྱི་གོ་གནས་བཞེས་ཡོད་པའི་སྐོར། ཁོ་གིས་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༨ སྤྱི་ཟླ་ ༡༡ པའི་སྤྱི་ཚེས་ ༧ ལུ་ བཙག་འཐུ་ལས་གྲུབ་པའི་བློན་ཆེན་གསུམ་པའི་ཁྲི་ཐོག་ལུ་བྱོན་ནུག། དེ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༨ སྤྱི་ཟླ་ ༡༨ པའི་སྤྱི་ཚེས་ ༢༧ ལུ་ རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ཉིན་གྲངས་གསུམ་གྱི་ལྟ་སྐོར་ལུ་བྱོན་ཡོདཔ་དང་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༩ སྤྱི་ཟླ་ ༤ པའི་སྤྱི་ཚེས་ ༡༣ ལུ་དང་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༢༡ སྤྱི་ཟླ་ ༣ པའི་སྤྱི་ཚེས་ ༢༤ ལུ་ བྷང་ལ་དེཤ་ལུ་གཞུང་འབྲེལ་གཟིགས་སྐོར་དང་ བྷང་ལ་དེཤ་གིརྒྱལ་ཁབ་རང་དབང་ཐོབ་སྟེ་མི་ལོ་ ༥༠ འཁོར་བའི་དུས་སྟོན་ནང་ མི་དབང་མངའ་བདག་རིན་པོ་ཆེ་གི་སྐུ་ཚབས་སྦེ་བྱོན་ཡོདཔ་ཨིན། གཟེངས་བསྟོད། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༡ ལུ་ ཤེས་རབ་རྩེ་མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ་ལས་ ཝི་ལི་ཡམ་མེ་ཀི་ (Father William Mackey) གི་ཤེས་ཡོན་དྲག་ཤོས་ཀྱི་གསེར་གྱི་རྟགས་མ་ཐོབ་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༥ ལུ་ ཏཱ་ལའི་བླ་མ་སྐུ་ཕྲེང་ ༡༤ པ་མཆོག་ལས་ “the Unsung Hero of Compassion” ཟེར་མི་གཟེངས་རྟགས་འདི་ཐོབ་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༧ ལུ་ མི་དབང་མངའ་བདག་རིན་པོ་ཆེ་གི་ཞབས་ལས་ འབྲུག་ཐུགས་སྲས་ཀྱི་རྟགས་མ་ཐོབ་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༢༠ ལུ་ མི་དབང་མངའ་བདག་རིན་པོ་ཆེའི་ཞབས་ལས་ ན་བཟའ་ལུང་དམརམོ་གི་གཟེངས་བསྟོད་ཐོབ་ནུག། ཁུངས་གཏུག། Wikipedia contributors. (2021). Lotay Tshering. In Wikipedia, The Free Encyclopedia. Retrieved from https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Lotay_Tshering&oldid=1062701014 ༉ ཕཱརན་ཀོའིསི་པོ་མ་རེཊ་འདི་ ༼གནམ་ལོ་ ༡༩༥༤ ལུ་སྐྱེ་ནུག༽ ཕེརནཇ་ མི་རིགས་རྒྱལ་རབས་མཁས་མཆོག་དང་བོད་རིག་པ་ཨིན། མོ་ ཕརནསི་རྒྱལ་ཡོངས་མཚན་རིག་ཞིབ་འཚོལ་ལྟེ་བའི (CNRS) མདོ་ཆེན་ཨིནམ་དང་ མོ་གི་ལཱ་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྐོར་ལས་འབདཝ་ཨིན་མས། ཕཱརན་ཀོའིསི་པོ་མ་རེཊ་འདི་ རྒྱལ་ཁབ་ཀོང་གོ་ལུ་སྦོམ་ཡོདཔ་དང་ མོ་གི་གཙུག་ལག་གོང་མའི་ཤེས་ཚད་ཡང་ སོར་བོན་ལས་རྒྱལ་རབས་དང་གནའ་ཤུལ་བརྟག་ཞིབ་རིག་པ་ནང་འཐོབ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ལས་ མོ་རའི་ཤེས་ཡོན་ཡང་བོད་ལུ་ཡོད་པའི INALCO ལས་མཇུག་སྡུག་ནུག། སྤྱི་ལོ་༡༩༨༡ ལས་འགོ་བཙུགས་འབྲུག་ལུ་ལཱ་འབད་ཡོདཔ་དང་ སྤྱི་ལོ་༡༩༨༡ ལས་༡༩༨༦ གི་བར་ན་ འབྲུག་བལྟ་བཤལ་ལས་འཛིན་དང་ཅིག་ཁར་ལཱ་འབད་ནུག། དེའི་ཤུལ་ལས་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ ཤེས་རིག་དང་ལམ་སྲོལ་གྱི་ལས་འགུལ་ཚུ་ནང་གྲལ་གཏོགས་འབད་ནུག། མོ་གིས་ རྒྱལ་སྤྱིའི་ཤེས་རིག་དང་ཚན་རིག་ལམ་སྲོལ་ལས་སྡེ་གི་གྲོས་བསླབ་སྟོན་པ་དང་ འགྲེམས་སྟོན་གྱི་དོན་ལུ་འགྲེམས་སྟོན་ཅ་གཉེར་སྦེ་ལཱ་འབད་ནུག། མོ་གིས་ འཛམ་གླིང་ནང་ འབྲུག་གི་རྒྱལ་རབས་དང་ལམ་སྲོལ་གྱོ་སྐོར་སླབ་སྟོན་འབདཝ་ཨིན་མས། ཀོའིསི་པོ་མ་རེཊ་འདི་ རྒྱལ་འཛིན་གཙུག་ལག་སློབ་སྡེའི་འོག་ཡོད་པའི་ རིག་གཞུང་མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ་གི་གྲོས་བསྟུན་པ་སྦེ་ལཱ་འབདཝ་ཨིན་མས། ཕཱརན་ཀོའིསི་པོ་མ་རེཊ་འདི་ པེ་རིསི་ཆེ་མཐོང་དོན་གཅོད་གཞུང་ཚབ་ཡང་ཨིནམ་དང་ སྤྱི་ལོ་༡༩༨༧ ལུ་གཞི་བཙུགས་འབད་ཡོད་པའི་ association of Amis du Bhoutan ཟེར་མིའི་གཞི་ཚོགས་ཀྱི་ཁྲི་འཛིན་ཨིན། ཁུངས་གཏུག། Wikipedia contributors. (2021). Françoise Pommaret. In Wikipedia, The Free Encyclopedia. Retrieved from https://en.wikipedia.org/wiki/Fran%C3%A7oise_Pommaret དེ་ཡང་ གཙང་ལ་སྟོད་གཡས་རུ་བྱང་མའི་ཆབ་འོག་ འོལ་བ་ལྷ་རྩེ་རིན་ཆེན་སྡིངས་ཟེར་སར་ ཞིང་པའི་བཟའ་ཚང་ཅིག་ནང་ ཡབ་རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་མཚན་དང༌ ཡུམ་རྒྱ་གར་ལྷ་མོ་གཉིས་ཀྱི་སྲས་ལུ་ རབ་བྱུང་དྲུག་པའི་ལྕགས་གླང་སྤྱི་ལོ་ ༡༣༦༡ ལུ་སྐུ་འཁྲུངས་ནུག། ཐོག་མའི་མཚན་ལུ་ ཁྲོ་བོ་དཔལ་ལྡན་ཟེར་གསོལ་ཡོད་པའི་ཁར་ དགུང་ལོ་ལྔ་ལས་ར་ ར་དང་ལུག་འཚོ་བར་བྱོན་ནུག། སྐུ་ན་ཆུང་ཀུའི་བསྒང་ལས་ སྤྱང་གྲུང་འཛོམས་པའི་ཁར་ ཐུགས་རིག་གནམ་མེད་ས་མེད་རྣོ་དྲགས་སྦེ་ཡོདཔ་ལས་ ཡབ་ཡུམ་གཉིས་ཀྱིས་དགོན་པ་བྱང་སྡིངས་ཟེར་ས་ལུ་ བླ་མ་ཆོས་སྐྱོང་དཔལ་བའི་དྲུང་དུ་འབྲི་ལྷག་གི་གཞི་མ་སྦྱང་པར་བཏང་ནུག། དེ་ལས་ བོད་ཡིག་དང་ལཉྩ། ཝརྟུ་ལ་སོགས་པའི་བརྡ་སྤྲོད་རིག་པའི་གནས་ཚུ་ལུ་ མཁས་པར་གྱུར་བའི་ཁར་ སློབ་དཔོན་ཉི་མ་སེང་གེའི་དྲུང་ལས་རབ་ཏུ་བྱུང་སྟེ་ མཚན་བརྩོན་འགྲུས་བཟང་པོ་ཟེར་གསོལ་ནུག། མཁན་ཆེན་དེའི་ཞབས་ས་ལས་ དོན་ཡོད་ཞགས་པའི་སྒྲུབ་ཐབས་དང༌ རྒྱུད་ལུང་ལ་སོགས་པ་དང༌ ངམ་རིང་ཆོས་སྡེའི་མཁས་པ་བློ་གྲོས་རྡོ་རྗེ་དང༌དཀོན་མཆོག་དར་ལས་ རྣམ་འགྲེལ་དང་མངོན་རྟོགས་རྒྱན་ལ་སོགས་པ་གསན་ནུག། རྗེ་གྲུབ་ཐོབ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་ གཏམ་སྙན་པའི་གྲགས་པ་ལུ་ཆགས་ཞེན་དང་ དོན་གཉེར་མ་མཛད་པར་ ངལ་བ་འཁུར་དུ་བཞེས་ཏེ་སྦྱང་བརྩོན་གནངམ་ལས་ བརྩོན་འགྲུས་སྨྱོན་པ་ཟེར་བའི་མཚན་འདི་ དེའི་དུས་ལུ་བཏགས་བཏགསཔ་ཨིན་མས། དེ་མ་ཚད་ མདོ་སྟོད་སྐྱ་རའི་དགོན་པ་ལུ་བཞུགས་མི་ བཀའ་ལྔ་བ་དཔལ་འབྱོར་ཤེས་རབ་ཀྱིས་མཁན་པོ་མཛད་དེ་ ལས་སློབ་དད་པའི་དགེ་འདུན་གྲངས་ཚང་གི་དབུས་ལུ་བསྙེན་པར་རྫོགས་ནུག། དེ་བཟུམ་སྦེ་ མཁས་དབང་དར་མ་དཔལ་བ་དང་ ལྷ་གདོང་པ་བསོད་ནམས་མཆོག་ ཀུན་སྤངས་རིན་ཆེན་རྒྱལ་མཚན་ རེད་མདའ་བ་གཞོན་ནུ་བློ་གྲོས་ཚུ་ལས་ གསང་སྔགས་གསར་རྙིང་དང༌ ཆུའི་དཀའ་ཐུབ་ཀྱི་གདམས་པ་ མེ་དང་རླུང་གི་སྒོམ་ཐབས་སོགས་ཀྱི་མན་ངག་ལེ་ཤ་ཅིག་གསན་ཏེ་ ལོ་ངོ་མང་རབས་ཅིག་གི་རིང་ལུ་ གནས་མ་ངེས་པའི་དབེན་གནས་ཚུ་ནང་སྒོམ་སྒྲུབ་གནང་ནུག། དེ་ལས་ བལ་ཡུལ་ལུ་ཕེབས་ཏེ་འཕགས་པ་ཤིང་ཀུན་དང་ བྱ་རུང་ཁ་ཤོར་གྱི་མཆོད་རྟེན་ཚུ་ཉམས་གསོ་མཛད་པའི་ཁར་ རྒྱ་གར་ཕྱོགས་ལུ་བྱོན་ཞིན་ན་ རྡོ་རྗེ་གདན་དང༌ཟངས་གླིང་ཚུ་ནང་ཕེབས་ཏེ་ གྲུབ་ཐོབ་ལེ་ཤ་ཅིག་ལས་བཀའ་ཆོས་གསན་ནུག། དེ་བཟུམ་སྦེ་ རྡོ་རྗེ་གདན་དང་ཐག་ཉེ་བའི་གསང་བ་རྡོ་རྗེ་ཕུག་ལུ་ སྔགས་རྙིང་མའི་གྲུབ་ཐོབ་སྐལ་ལྡན་རྡོ་རྗེ་གྲགས་པ་ཟེར་ཞུ་མི་དེ་ལས་ རྙིང་མའི་ཆོས་སྐོར་ཡོངས་རྫོགས་གསན་ཏེ་ ཉམས་རྟོགས་ཁྱད་པར་ཅན་རྒྱུད་ལུ་འཁྲུངསམ་ལས་ ལོག་སྟེ་བོད་ལུ་ཕེབས་ཞིནམ་ལས་ ཟབ་ཆོས་དེ་ཚུ་གཏེར་ལུ་སྦས་གནང་ནུག། གྲུབ་ཐོབ་མཆོག་གིས་ རྗེ་བཙུན་རེ་མདའ་བ་དང༌ སླེ་ཁ་བ་ཤེས་རབ་བཟང་པོའི་ཞབས་ས་ལས་ གཤིན་རྗེ་གཤེད་དམར་ནག་འཇིགས་གསུམ་གྱི་དབང་དང་ དུས་འཁོར་གྱི་དབང་ གཞན་ཡང་སྐྱེས་བུ་དམ་པ་ལེ་ཤ་ཅིག་གི་ཞབས་ས་ལས་ ཟབ་ཆོས་མཐའ་ཡས་པ་གསན་ཏེ་ དབེན་པའི་གནས་ཚུ་ནང་དཀའ་ཐུབ་མཛད་གནང་བའི་ཁར་ དུར་ཁྲོད་ལ་སོགས་པའི་གཉན་པའི་རི་ཁྲོད་ལེ་ཤ་ཅིག་ནང་ གསང་བའི་སྤྱོད་པ་གིས་འགྲོ་དོན་མཐའ་ཡས་པ་མཛད་ནུག། ཐང་སྟོང་རྒྱལ་པོ་ཟེར་མཚན་བཏགས་ཚུལ་ནི། ཁྱབ་གདལ་ཆེན་པོའི་ཐང་ཆེན་ན། །སྟོང་ཉིད་རྟོགས་པའི་རྣལ་འབྱོར་པ། །འཇིག་རྟེན་རྒྱལ་པོ་ལྟ་བུར་བཞུགས། །དེ་ཕྱིར་ཐང་སྟོང་རྒྱལ་པོ་ཐོབ།། ཟེར་གཙང་རྒྱལ་སྡེའི་ཐང་ཁ་ལུ་བཞུགས་པའི་དུས་ དེ་ལས་ཡོངས་གྲགས་སྦེ་འགྱོ་ནུག། ཁུངས་གཏུག། Wikipedia contributors. (2021). Thang Tong Gyalpo. In Wikipedia, The Free Encyclopedia. Retrieved from https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Thang_Tong_Gyalpo&oldid=1049570182 ༉ སོ་ནམ་དང་ནགས་ཚལ་ལྷན་ཁག་འདི་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ལྷན་ཁག་བཅུ་ཐམ་ལས་གཅིག་ཨིན། ལྷན་ཁག་འདི་ མངའ་བདག་རྒྱལ་པོའི་མདོ་ཆེན་ཡིག་ཚང་ནང་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༥ ལུ་ འགོ་དང་པ་གཞི་བཙུགས་འབད་ཡོདཔ་དང་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༦ ལུ་ ཡིག་ཚང་འདི་ ད་ལྟོ་ཡོད་པའི་ས་གོ་ནང་སྤོ་བཤུད་འབད་ཡོདཔ་ཨིན། ལྷན་ཁག་འདི་འགོ་བཙུགས་པའི་སྐབས་ འགོ་འཛིན་དྲུང་ཆེན་སྦེ་བཟོ་ཡོདཔ་དང་དྲུང་ཆེན་དང་པ་འདི་ཡང་དྲག་ཤོས་ལས་སྐྱིད་རྡོ་རྗེ་མཆོག་བསྐོས་ཡོདཔ་ཨིན། ཨིན་རུང་ཤུལ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༣ ལས་ ལྷན་ཁག་འདི་གི་དབུ་འཁྲིད་ བློན་པོ་སྦེ་བཟོ་སྟེ་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༣-༢༠༠༨ ཚུན་ བློན་པོ་སངས་རྒྱས་དངོས་གྲུབ་ཀྱིས་ཕྱག་ཞུ་ཡོདཔ་ཨིན། བློན་པོ་སངས་རྒྱས་དངོས་གྲུབ་ཀྱི་ཤུལ་ལས་ཕྱག་ཞུ་མི་ སོ་ནམ་དང་ནགས་ཚལ་བློན་པོ་རིམ་བྱོན་ཡང་། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༨-༢༠༡༣ ཚུན་ བློན་པོ་པདྨ་རྒྱ་མཚོ། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༣-༢༠༡༨ ཚུན་ བློན་པོ་ཡེ་ཤེས་རྡོ་རྗེ། དེ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༨ ལས་འགོ་བཙུགས་ཏེ་ ད་ལྟོ་ཕྱག་ཞུ་བཞིན་ཡོད་པའི་ སོ་ནམ་དང་ནགས་ཚལ་བློན་པོ་འདི་ བློན་པོ་ཡེ་ཤེས་དཔལ་འབྱོར་ཨིན། ལྷན་ཁག་འདི་གི་འཆར་སྣང་འདི་ རྒྱལ་ཁབ་དང་མི་སེར་གྱི་མི་སྡེ་དང་དཔལ་འབྱོར་གནས་སྟངས་འདྲ་མཉམ་གྱི་དོན་ལུ་ འཚོ་བའི་ལམ་ལུགས་དང་ རང་བཞིན་གྱི་ཐོན་དངོས་ཚུ་ ཡུན་བརྟན་སྦེ་གནས་ནི་འདི་ཨིནམ་དང་། དམིགས་སྐྱེད་འདི་ཡང་ འཚོ་བའི་གནས་སྟངས་དང་རང་བཞིན་ཐོན་སྐྱེད་ ཚུ་ལུ་ ལྷོད་ལམ་ཚད་ལྡང་གི་ཐོག་ལས་ འབྲུག་མི་ཚུ་གི་མི་སྡེ་དང་དཔལ་འབྱོར་གྱི་འཚོ་བའི་གནས་སྟངས་ ཡུན་བརྟན་བཟོ་ནི་འདི་ཨིན། འདི་བཟུམ་སྦེ་ ལྷན་ཁག་འདི་གི་འགན་དབང་འདི་ གཡུས་སྒོའི་འཚོ་བའི་གནས་སྟངས་ཡུན་བརྟན་བཟོ་ནི། ནགས་ཚལ་དང་འབབ་ཆུའི་ཐོན་སྐྱེས་ ཚུ་ ཡུན་བརྟན་ལག་ལེན་སྲུང་སྐྱོབ་དང་ཡར་དྲག་གཏང་ནི། སྤྱོད་བཏུབ་པའི་སོ་ནམ་གྱི་ས་ཞིང་དང་ཐོན་སྐྱེད་ཚུ་ ལག་ལེན་ཡུན་བརྟན་བཟོ་ནི། དེ་ལས་ བཟའ་འཐུང་ཉེན་སྲུང་དང་ རང་བཞིན་གནས་སྟངས་སྲུང་སྐྱོབ་དང་ཡར་རྒྱས་གཏང་ནི་ཚུ་ཨིན། སོ་ནམ་དང་ནགས་ཚལ་ལྷན་ཁག་འོག་ལུ་ བློན་པོ་དང་དྲུང་ཆེན་ཡིག་ཚང་ དེ་ལས་ མདོ་ཆེན་ཞབས་ཏོག་ཡིག་ཚང་དང་ལས་ཁུངས་ཁག་བདུན་ཡོདཔ་ཨིན། ལས་ཁུངས་བདུན་ཡང་ འབྲུག་སོ་ནམ་དང་ཟ་ཆས་ཁྲིམས་དོན་དབང་འཛིན་ སོ་ནམ་ཚོང་འབྲེལ་དང་མཉམ་ལས་ཚོགས་སྡེ་ སོ་ནམ་ལས་ཁུངས་ ནགས་ཚལ་དང་གླིང་ག་ཞབས་ཏོག་ལས་ཁུངས་ སྒོ་ནོར་ལས་ཁུངས་ རྒྱལ་ཡོངས་སྐྱེ་ལྡན་རིགས་སྣའི་ལྟེ་བ་དང་ གྲོང་གསེབ་ གོང་འཕེལ་སྦྱོང་བརྡར་ལྟེ་བ་ཚུ་ཨིན། ལྷན་ཁག་འདི་ནང་ཕྱག་ཞུ་མི་ འགོ་འཛིན་བློན་པོ་གྱིས་གཙོས་པའི་ དྲུང་ཆེན་དང་མདོ་ཆེན་ དེ་ལས་ ལས་ཁུངས་ཁག་གི་གཙོ་འཛིན་དང་འགོ་དཔོན་ཚུ་ཨིནམ་དང་ ལྷན་ཁག་འདི་གིས་ད་རེས་གོང་གི་འཆར་སྣང་དང་དམིགས་སྐྱེད་ཚུ་སེམས་ཁར་བཀལ་ཏེ་ ལྷན་ཁག་གི་འགན་དབང་ཚུ་ དྲང་བདེན་དང་དྭངས་གསལ་ དེ་ལས་ དམ་ཚིག་གཙོ་གཟུང་གི་ཐོག་ལས་ཕྱག་ཞུ་བཞིན་ཡོདཔ་ཨིན། ཁུངས་གཏུག། Wikipedia Contributors. (2021). Ministry of Agriculture and Forests (Bhutan). In Wikipedia. The Free Encyclopedia. Retrieved from https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Ministry_of_Agriculture_and_Forests_(Bhutan)&oldid=1058349074 ༉ ཕྱི་འབྲེལ་ལྷན་ཁག་འདི་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ལྷན་ཁག་བཅུ་ཐམ་ལས་གཅིག་ཨིན། ལྷན་ཁག་འདི་འགོ་དང་པ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༦༨ ལུ་ གོང་འཕེལ་ལྷན་ཁག་སྦེ་གཞི་བཙུགས་འབད་ཡོདཔ་དང་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༠ ལུ་ ཕྱི་འབྲེལ་ལས་ཁུངས་ཟེར་བསྒྱུར་བཅོས་འབད་ནུག། ཨིན་རུང་ ཤུལ་ལས་ ༡༩༧༢ ལུ་ ཕྱི་འབྲེལ་སྲིད་བྱུས་ལུ་གཙོ་བོ་བཏོན་དགོཔ་ཐོན་ཡོདཔ་ལས་ ཕྱི་འབྲེལ་ལྷན་ཁག་སྦེ་གཞི་བཙུགས་འབད་ནུག། ཕྱི་འབྲེལ་ལྷན་ཁག་གི་བློན་པོ་དང་པ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༢-༡༩༩༨ ཚུན་ ཚེ་འདས་བློན་པོ་ཟླ་བ་ཚེ་རིང་མཆོག་གིས་ཕྱག་ཞུ་ནུག། བློན་པོ་ཟླ་བ་ཚེ་རིང་གི་ཤུལ་ལས་ཕྱག་ཞུ་མི་ ཕྱི་འབྲེལ་བློན་པོ་རིམ་བྱོན་ཡང་། སྤྱོ་ལོ་ ༡༩༩༨-༢༠༠༣ ཚུན་ བློན་པོ་འཇིགས་མེད་འོད་ཟེར་ འཕྲིན་ལས། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༣-༢༠༠༧ ཚུན་ བློན་པོ་མཁའ་འགྲོ་དབང་ཕྱུག། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༧-༢༠༡༣ ཚུན་ བློན་པོ་ཨྱོན་ཚེ་རིང་། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༣-༢༠༡༥ ཚུན་ བློན་པོ་རིག་འཛིན་རྡོ་རྗེ། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༥-༢༠༡༨ ཚུན་ བློན་པོ་དམ་ཆོས་རྡོ་རྗེ། དེ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༨ ད་ལྟོ་ཡང་ ཕྱག་ཞུ་བཞིན་ཡོད་པའི་ཕྱི་འབྲེལ་བློན་པོ་འདི་ བློན་པོ་རྟ་མགྲིན་རྡོ་རྗེ་ཨིན། ཕྱི་འབྲེལ་ལྷན་ཁག་གི་འཆར་སྣང་འདི་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་དགའ་སྐྱིད་དང་ལྡན་པ་ ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ དེ་ལས་རང་དབང་ཅན་བཟོ་ཐབས་ལུ་ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ཡར་དྲག་གཏང་ནི་འདི་ཨིནམ་དང་། དམིགས་སྐྱེད་འདི་ཡང་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཕན་རླབས་དང་མཐའ་དོན་ལུ་ ཁྱད་རིག་དང་ལྡན་པའི་ཕྱི་འབྲེལ་ཞབས་ཏོག་བྱིན་ནི་འདི་ཨིན། འདི་བཟུམ་སྦེ་ ལྷན་ཁག་འདི་གི་ལཱ་འགན་འདི་ རྒྱལ་ཁབ་ཡར་རྒྱས་ཀྱི་རྩ་བ་ལུ་ ཕྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཚུ་དང་མཐུན་ལམ་བཟོ་སྟེ་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་མཐའ་དོན་དང་སྤྲོ་བ་གཞན་ལུ་བཤད་ནི་། རྒྱལ་སྤྱི་སྒྲིག་གཞི་དང་བསྟུན་ རྒྱལ་ཁབ་ བར་ནའི་ དགོས་མཁོའི་གྲོས་བསྟུན་འབད་ནི་དང་སྟབས་མ་བདེཝ་བསལ་ནི། རྒྱལ་ཁབ་གཞན་དང་ཚོང་འབྲེལ་ཡར་དྲག་བཏང་སྟེ་ མི་སྡེ་དཔལ་ འབྱོར་གོང་འཕེལ་ཡུན་བརྟན་བཟོ་ནི་དང་ རྒྱལ་སྤྱིའི་མི་སྡེ་ནང་ འགན་ཁུར་ཅན་དང་ཕན་ཐོགས་ཅན་གྱི་འཐུས་མི་འབད་དེ་ རྒྱལ་ཁབ་ ནང་འཁོད་དང་རྒྱལ་སྤྱིིའི་ཞི་བདེ་དང་མཉམ་འབྲེལ་ དེ་ལས་ དཀའ་ངལ་ཚུ་ཧ་གོ་སྟེ་གྲོགས་རམ་འབད་ནི་ཚུ་ཨིན། ཕྱི་འབྲེལ་ལྷན་ཁག་འོག་ལུ་ བློན་པོ་དང་དྲུང་ཆེན་ཡིག་ཚང་ དེ་ལས་ མདོ་ཆེན་ཞབས་ཏོག་ཡིག་ཚང་དང་ལས་ཁུངས་ཁག་བདུན་ཡོདཔ་ཨིན། ལས་ཁུངས་བདུན་ཡང་ ཞི་བའི་ཐོ་བཀོད་དང་མི་རྩིས་ལས་ཁུངས་ ལམ་སྲོལ་ལས་ཁུངས་ རྐྱེན་ངན་འཛིན་སྐྱོང་ལས་ཁུངས་ ས་གནས་གཞུང་སྐྱོང་ལས་ཁུངས་ བཀའ་ཁྲིམས་ལས་ཁུངས་དང་ ཕྱི་མི་ནང་སྐྱོད་ལས་ཁུངས་དང་ཚུ་ཨིན། ལྷན་ཁག་འདི་ནང་ཕྱག་ཞུ་མི་ འགོ་འཛིན་བློན་པོ་གྱིས་གཙོས་པའི་ དྲུང་ཆེན་དང་མདོ་ཆེན་ དེ་ལས་ ལས་ཁུངས་ཁག་གི་གཙོ་འཛིན་དང་འགོ་དཔོན་ཚུ་ཨིནམ་དང་ ལྷན་ཁག་ འདི་གིས་ ད་རེས་གོང་གི་འཆར་སྣང་དང་དམིགས་སྐྱེད་ཚུ་སེམས་ཁར་བཀལ་ཏེ་ ལྷན་ཁག་གི་འགན་དབང་ཚུ་ དྲང་བདེན་དང་དྭངས་གསལ་ དེ་ལས་ དམ་ཚིག་གཙོ་གཟུང་གི་ཐོག་ལས་ཕྱག་ཞུ་བཞིན་ཡོདཔ་ཨིན། ཁུངས་གཏུག། Wikipedia Contributors. (2021). Ministry of Foreign Affairs (Bhutan). In Wikipedia, The Free Encyclopedia. Retrieved from https://en.wikipedia.org/wiki/Ministry of Foreign Affairs (Bhutan) - Wikipedia ༉ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༥༣ གི་ལོ་ལུ་ འབྲུག་རྒྱལ་གསུམ་པ་དཔལ་མི་དབང་འཇིགས་མེད་རྡོ་རྗེ་དབང་ཕྱུག་མཆོག་གིས་ རྒྱལ་པོའི་བརྟན་བཞུགས་ རྩོམ་སྒྲིག་འབད་དགོ་པའི་བཀའ་རྒྱ་གནང་ནུག། དེ་ལས་ རྒྱ་གར་དང་ཨིང་ལེནཌ་གཉིས་ཀྱི་བརྟན་ཞུ་ལུ་གཞི་བཞག་སྟེ་ ཚིག་དང་གདངས་དབྱངས་ཚུ་ རྩོམ་སྒྲིག་འབད་ནུག། ཨ་ཁུ་བཀྲོངས་མི་འདི་ རྒྱ་གར་ཤི་ལོང་ལུ་སྦྱོང་བརྡར་འབད་ཡོདཔ་ལས་ སྙན་ཆའི་སྡེ་ཚན་གྱི་འགན་འཛིན་པ་འགོ་དང་པ་སྦེ་ཕྱག་ཞུ་ནུག། ཁོ་རྒྱ་གར་ལས་ལོག་འབྲུག་ལུ་ལྷོད་དེ་ ཟླཝ་བཞི་གི་ཤུལ་ལས་ རྒྱ་གར་གྱི་བློན་ཆེན་ ཇ་ཝ་ཧར་ལཱལ་ནི་རུ་མཆོག་ འབྲུག་ལུ་འབྱོན་ནུག། ཨ་ཁུ་བཀྲོངས་མི་ རྒྱལ་གཞུང་འབྲུག་གི་དམག་སྡེ་ནང་ དམག་སྲིད་ཀྱི་གོ་གནས་བཞེས་ཏེ་བཞུགས་པའི་སྐབས་ལུ་ རྒྱལ་པོའི་བརྟན་བཞུགས་ཀྱི་གདངས་དབྱངསའདི་བརྩམས་གནང་ནུག། བརྟན་བཞུགས་འདི་གི་ཚིག་རྩམ་མི་འདི་ དེ་བསྒང་ གཞུང་མགྲོན་གཉེར་སྦེ་ཕྱག་ཞུ་མི་ རྒྱལ་མགྲོན་འཕྲིན་ལས་འདི་ཨིན་པས། བརྟན་བཞུགས་ཀྱི་སྙན་ཆ་འདི་ ད་ལྟོའི་བར་ན་ཡང་ རྒྱལ་གཞུང་འབྲུག་གི་དམག་སྡེ་གི་སྙན་ཆའི་སྡེ་ཚན་གྱིས་ བསྐྲོགས་ཏེ་འཐེན་བཞིན་ཡོད་རུང་ ཨ་ཁུ་བཀྲོངས་མི་གིས་བརྩམས་མི་གདངས་ངོ་མ་འདི་ བསྒྱུར་བཅོས་འབད་ཡོདཔ་ཨིན། ཧེ་མ་འགོ་ཐོག་གི་གདངས་འདི་ རང་ལུགས་ཀྱི་ཞབས་ཁྲ་ ཁྲི་ཉམས་པ་མེད་པ་པད་མའི་ཁྲི་ ཟེར་མི་ལུ་གཞི་བཞག་སྟེ་བརྩམས་ནུག། ཨིན་རུང་ ཧེ་མ་ལས་ད་ལྟོ་ཚུན་ཚོད་གྱི་རིང་ལུ་ གདངས་དབྱངས་ལུ་ཡང་བསྒྱུར་བཅོས་ལེ་ཤ་འབད་ཡོདཔ་ཨིན། བརྟན་བཞུགས་འདི་ལུ་ཧེ་མ་འབད་བ་ཅིན་ རྒྱལ་གླུ་ཟེར་ཡང་སླབ་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། རྒྱལ་པོའི་བརྟན་བཞུགས་འདི་ ང་བཅས་རའི་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ གཞུང་དང་སྒེར་དོན་གྱི་ལས་སྣ་ག་བཟུམ་བརྩམས་རུང་ ཡངན་རྟེན་འབྲེལ་གྱི་མཛད་སྒོ་ རྒྱས་འབྲིང་བསྡུས་གསུམ་ག་ཅི་ར་ཨིན་རུང་ འགོ་མ་བཙུགས་པའི་ཧེ་མ་ བརྟན་བཞུགས་འདི་འཐེན་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིན། རྒྱལ་ཁབ་མཐའ་དབུས་མེད་པའི་སློབ་གྲྭ་ཚུ་ནང་ཡང་ དྲོ་པ་ཨ་རྟག་ར་ སློབ་ཕྲུག་ཚུ་གིས་ རྒྱལ་པོའི་བརྟན་བཞུགས་འདི་འཐེན་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིན། བརྟན་བཞུགས་ཀྱི་ཚིག་ཚུ་ག་ནི་བ་བྱིན་རླབས་ཅན་དང་ རྒྱལ་ཁབ་དང་མི་དབང་མངའ་བདག་རྒྱོལ་པོ་མཆོག་ལུ་ དད་དམ་ལྷད་མེད་ཀྱི་འགོ་ལས་གུས་བཀུར་དང་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ཆབ་སྲིད་འཕེལ་ཏེ་ དགའ་སྐྱིད་ཀྱི་ཉིནམ་ཤར་བར་ཤོག་ཟེར་བའི་སྨོན་འདེབས་ཚུ་ཚུད་དེ་ཡོདཔ་ཨིན་པས།བརྟན་བཞུགས་འདི་ འབྲུག་གི་རྒྱལ་པོའི་བརྟན་བཞུགས་ཀྱི་ཚིག་འདི་འབྲུག་ཙན་དན་བཀོད་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་།། དཔལ་ལུགས་གཉིས་བསྟན་སྲིད་སྐྱོང་བའི་མགོན།། འབྲུག་རྒྱལ་པོ་མངའ་བདག་རིན་པོ་ཆེ།། སྐུ་འགྱུར་མེད་བརྟན་ཅིང་ཆབ་སྲིད་འཕེལ།། ཆོས་སངས་རྒྱས་བསྟན་པ་དར་ཞིང་རྒྱས།། འབངས་བདེ་སྐྱིད་ཉི་མ་ཤར་བར་ཤོག། ཟེར་ཨིན་པས། ཁུངས་གཏུག། The Constitution of the Kingdom of Bhutan. (n.d.). Retrieved from https://www.nationalcouncil.bt/assets/uploads/docs/acts/2017/Constitution_of_Bhutan_2008.pd Penjore, D., & Kinga, S. (2002). The Origin and Description of The National Flag and National Anthem of The Kingdom of Bhutan. The Centre for Bhutan Studies. Retrieved from https://www.bhutanstudies.org.bt/publicationFiles/OccasionalPublications/NationalFlag.pdf Wanghcuk, L. (2008) Facts about Bhutan. Thimphu, Absolute Bhutan Books. རྒྱལ་ཡོངས་བརྡ་རྟགས། རྒྱལ་ཡོངས་ལས་རྟགས་འདི་ནང་ འབྲུག་གི་རྒྱལ་དར་གྱི་ཆ་ཤས་མང་ཤོས་ཅིག་ཡོདཔ་མ་ཚད་ སྒྱུ་རྩལ་དུམ་གྲ་ཅིག་སོ་སོ་ཡོདཔ་མ་གཏོགས་ ང་ཤོས་ར་ཆོས་ཀྱི་བརྡ་མཚན་ཚུ་ཡོད། ལས་རྟགས་འདི་ ཨ་ཞེ་བཀྲིས་རྡོ་རྗེ་མཆོག་གིས་སྦྱིན་བདག་མཛད་དེ་ སོག་པོ་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྒྱུ་རྩལ་མཁནམ་ཅིག་གིས་བཟོ་བཀོད་འབད་ཡོདཔ་ཨིན། འདི་ཁར་ཡོད་པའི་རྡོ་རྗེ་རྒྱ་གྲམ་འདི་ སློབ་དཔོན་པདྨ་འབྱུང་གནས་ཀྱིས་ མ་རུང་བདུད་སྲིན་ཚུ་་དམ་ལུ་བཏགས་ནིའི་དོན་ལུ་ལག་ལེན་འཐབ་པའི་མཚོན་ཆ་ཅིག་ཨིན། (Wangchuk, 2008). ལས་རྟགས་འདི་སྒོར་དབྱིབས་ཅན་གྱི་སྦུག་ལུ་ རྡོ་རྗེ་རྒྱ་གྲམ་འདི་མེ་ཏོག་པད་མའི་སྟེང་ལུ་ཡོད། འདི་གི་གཡས་གཡོན་ལུ་ འབྲུག་དཀརཔོ་ཕོ་མོ་གཉིས་ཀྱིས་སྐྱོར་ཏེ་ཡོད། ནོར་བུ་དགོས་འདོད་དཔུང་འཇོམས་འདི་ དེ་ཚུ་གི་ལྟག་ལུ་གནས་ཏེ་ཡོད། རྡོ་རྗེ་གཉིས་རྒྱ་གྲམ་འབྱུང་སའི་སྦུག་ལུ་ ནོར་བུ་གཞན་ཡང་བཞི་ཡོད། འདི་གིས་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྔར་སྲོལ་ཆོས་དང་སྲིད་གཉིས་ གསང་སྔགས་རྡོ་རྗེ་ཐེག་པའི་རྒྱུད་སྡེ་བཞི་གུར་གནས་པའི་བརྡ་ཚོན་སྟོནམ་ཨིན། མེ་ཏོག་པདྨ་འདི་ མི་གཙང་བའི་གྲིབ་པ་ཞུགས་ཏེ་མེད་བའི་རྟགས་མཚན་དང་ ནོར་བུ་དགོས་འདོད་དཔུང་འཇོམས་འདི་ འབྲུག་མི་ཚུའི་རང་དབང་རང་བཙན་ཡོད་པའི་བརྡ་མཚོན་ཨིནམ་མ་ཚད་ འབྲུག་ཕོ་མོ་གཉིསཔོ་འདི་ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་མིང་ལུ་མཚོནམ་ཨིན། ལས་རྟགས་འདི་ འབྲུག་གི་ཡིག་ཚང་ཚུ་ནང་ གཞུང་འབྲེལ་དུ་ལག་ལེན་འཐབ་སྲོལ་ཡོདཔ་དང་ སློབ་གྲྭ་ཁག་གི་དཔེ་ཆ་ཚུ་གུར་ཡང་ པར་བཏབ་སྟེ་ཡོད། ཡིག་ཚང་ཚུ་ནང་ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་ངོ་རྟགས་ལུ་ ཡི་གུ་འབྲི་སའི་ཤོག་ཀུའི་མགུ་ལུ་ ལས་རྟགས་འདི་གི་པར་བཞགཔ་མ་ཚད་ ཡིག་ཚང་རང་སོའི་ཡོངས་འབྲེལ་ཚུ་ནང་ཡང་ ལས་རྟགས་འདི་བཀོདཔ་ཨིན། སྤྱིར་བཏང་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ ཁག་ཆེ་བའི་ལས་ཁུངས་དང་ལས་སྡེ་མང་ཆེ་ཤོས་ཀྱི་ལས་རྟགས་ཚུ་ཡང་ གཞི་འདི་ལུ་བཞག་སྟེ་ གསར་བཟོ་འབདཝ་མ་ཚད་ མདོར་བསྡུ་བ་ཅིན་ ལས་རྟགས་འདི་བྱིན་ཅན་ཅིག་ཨིནམ་མ་ཚད་ རྒྱལ་ཁབ་མཐའ་དབུས་མེད་པའི་མི་སེར་ཚུ་གི་བར་ན་ གཅིག་བསྒྲིལ་བཟོ་ཚུགས་པའི་ནུས་པ་ཡོདཔ་ཨིན། ཁུངས་གཏུག། Wanghcuk, L. (2008). Facts about Bhutan, Thimphu, Absolute Bhutan Books. རྒྱལ་ཡོངས་བརྡ་རྟགས། དར་དཀར་ན་རྫོང་ཁག། ༉ དར་དཀར་ན་རྫོང་ཁག་འདི་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ལྷོ་ཕྱོགས་རྫོང་ཁག་ཅིག་ཨིན། རྫོང་ཁག་འདི་གི་མིང་ཡང་ མཐུ་ཆེན་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ཞབས་དྲུང་ ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་གིས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༦༥༡ ལོ་ལུ་ དར་དཀར་བཀྲིས་གཡང་རྩེ་རྫོང་བཞེངས་ཞིནམ་ལས་ཚུར་ རྒྱལ་རབས་ཅན་གྱི་རྫོང་གི་རྟ་འདྲངས་ཏེ་ རྫོང་ཁག་གི་མིང་ལུ་ཡང་ དར་དཀར་ན་རྫོང་ཁག་ཟེར་བཏགས་ཏེ་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་དར་ཁྱབ་དེ་སྦེ་བྱུང་ནུག། རྫོང་ཁག་འདི་ གི་ས་ཁྱོན་འདི་ཡང་ གྲུ་བཞི་ཀི་ལོ་མི་ཊར་ ༡༧༢༢.༨༣ ཡོདཔ་ཨིན། དར་དཀར་ན་རྫོང་ཁག་ནང་ དྲུང་ཁག་གཅིག་དང་རྒེད་འོག་བཅུ་གསུམ་ཡོདཔ་དང་ ཁྱིམ་གུང་པ་ ༥༣༤༣ ཡོདཔ་ཨིན། འདི་ནང་མི་རློབས་ཕྱེད་སྔ་ལོངཔ་དང་ ཕྱེད་ལྷོ་མཚམས་པ་གིས་གཞིས་ཆགས་ཏེ་ཡོདཔ་དང་ ད་རེས་རྫོང་ཁག་འདི་ནང་ མི་རློབས་བསྡོམས་གྱིས་ ༢༣,༧༦༣ ཡོདཔ་ཨིན། དར་དཀར་ན་རྫོང་ཁག་འདི་ བརྒྱ་ཆ་ ༨༩ ནགས་ཚལ་གྱིས་ཁྱབ་སྟེ་ཡོདཔ་ལས་ རི་ནགས་ཀྱི་འཚོ་བ་དང་ལྡན་པའི་རྫོང་ཁག་ཅིག་ཨིནམ་དང་ འཚོ་བའི་ཐོན་ཤུགས་ཆེ་བའི་རྫོང་ཁག་ཅིག་ཨིན། དེ་མ་ཚད་ དུས་འགྱུར་གྱི་ཡར་རྒྱས་གོང་འཕེལ་དང་བསྟུན་ ད་རེས་ རྫོང་ཁག་འདི་ནང་ སྨན་ཁང་གསུམ་དང་ གསོ་བའི་ལྟེ་བ་བདུན་ དེ་ལས་ སློབ་གྲྭ་ ༢༥ དང་ ཨ་ལོ་གཅེས་སྐྱོང་ལྟེ་བ་གསུམ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ལས་ མཐུན་རྐྱེན་ གཞན་ཡང་ གློག་མེ་སྣུམ་འཁོར་འགྲུལ་ལམ་ཡོངས་འབྲེལ་དང་དངུལ་འབྲེལ་གྱི་ཞབས་ཏོག་ཚུ་ཡོདཔ་ཨིན། གཞན་ཡང་མི་སྡེ་དཔལ་འབྱོར་གོང་འཕེལ་གྱི་དོན་ལུ་ བཟོ་གྲྭ་དང་ཚོང་འབྲེལ་གྱི་ལས་སྡེ་བསྡོམས་ ༦༤༨ དེ་ཅིག་ཡོདཔ་དང་ དར་དཀར་ན་རྫོང་ཁག་གི་མི་མང་ཤོས་ར་ སོ་ནམ་གྱི་ལཱ་ལུ་འཚོ་བ་སྐྱོང་དོ་ཡོདཔ་ལས་ སོ་ནམ་གྱི་ཐོན་ཤུགས་ཡང་ལེགས་ཤོམ་ཡོདཔ་ཨིན། འདི་གི་ཐོག་ཁར་ རྫོང་ཁག་འདི་ནང་ རྒྱལ་རབས་དང་ལྡན་པའི་རྫོང་གཞིས་དང་ལྷ་ཁང་ དེ་ལས་ རྩ་ཅན་གྱི་གནས་ཚུ་ལེ་ཤ་ར་ཡོདཔ་ཨིན། རྫོང་ཁག་འདི་གི་འཆར་སྣང་འདི་ཡང་ ཡུན་བརྟན་གྱི་འཚོ་བ་དང་སྔར་ཁྱུན་བཟང་པོའི་ལམ་ལུགས་སྲོལ་ དེ་ལས་ རང་བཞིན་སྲུང་སྐྱོབས་དང་ དཔལ་འབྱོར་གོང་འཕེལ་ཚུ་དང་ལྡན་པའི་ རྫོང་ཁག་ཅིག་འབད་ནི་ཨིནམ་དང་། དམིགས་སྐྱེད་འདི་ཡང་ མི་དམངས་ལུ་ཞབས་ཏོག་ཚུ་ གང་ མགྱོགས་སྦེ་ ཕན་ནུས་དང་ཁྱད་རིག་དང་ལྡན་པའི་སྒོ་ལས་བྱིན་ནི་དང་ མི་སྡེ་དཔལ་འབྱོར་ཡུན་བརྟན་དང་གོང་འཕེལ་གྱི་དོན་ལུ་ ཁྱད་རིག་ལྡན་ པའི་ མི་སྡེ་གནས་སྟངས་བཟོ་ནི་ དེ་ལས་ རང་བཞིན་གྱི་ཐོན་དངོས་ཚུ་ ཡུན་བརྟན་དང་འགན་ཁུར་ཅན་སྦེ་ལག་ལེན་འཐབ་ནི་འདི་ཨིན། ད་རེས་ རྫོང་ཁག་འདི་ནང་ རྫོང་བདག་གིས་གཙོས་པའི་ རྫོང་རབ་དང་དྲུང་པ་ དེ་ལས་ ལས་སྡེ་ཁག་གི་འགོ་དཔོན་ཚུ་གིས་ འཆར་སྣང་དང་ དམིགས་སྐྱེད་ཚུ་སེམས་ཁར་བཀལ་ཏེ་ རྒྱལ་ཁབ་ཡར་རྒྱས་གོང་འཕེལ་གྱི་དོན་ལུ་ གཞུང་དང་མི་སེར་གྱི་ཞབས་ཏོག་ཚུ་ ཕྱག་ཕྱིད་གང་དྲག་ ཞུ་བཞིན་ཡོདཔ་ཨིན། ལྷུན་རྩེ་རྫོང་ཁག། ༉ ལྷུན་རྩེ་རྫོང་ཁག་འདི་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཤར་ཕྱོགས་རྫོང་ཁག་ཅིག་ཨིན། རྫོང་ཁག་འདི་ཡང་ ཤར་ཁ་ཐུག་ལས་བཀྲིས་གཡང་རྩེ་དང་ ནུབ་ཁ་ཐུག་ལས་བུམ་ཐང་ དེ་ལས་ ལྷོ་ཁ་ཐུག་ལས་མོང་སྒར་དང་ བྱང་ཁ་ཐུག་ལས་རྒྱ་ནག་གི་སྦུག་ལུ་ཆགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། རྫོང་ཁག་འདི་ གི་ས་ཁྱོན་འདི་ཡང་ གྲུ་བཞི་ཀི་ལོ་མི་ཊར་ ༡༨༥༣.༥༥ཡོདཔ་ཨིན། ལྷུན་རྩེ་རྫོང་ཁག་ནང་ གང་ཟུར་ རྒྱ་རས་ མཁོ་མ་ སྐུར་སྟོད་ སྨད་མཚོ་ སྨན་སྦིས་ སྨིན་སྦྱིས་ བཙན་མཁར་བཅས་ རྒེད་འོག་བརྒྱད་ཡོདཔ་དང་ འདི་ནང་ཁྱིམ་གུང་པ་ ༥༣༤༣ ཡོད། ལྷུན་རྩེ་རྫོང་ཁག་གི་མི་མང་ཤོས་ཀྱིས་ སྐུར་སྟོད་པའི་ཁ་སྐད་སླབ་དོ་ཡོདཔ་དང་ ཡོངས་གྲགས་ལུ་རྫོང་ཁག་གཞན་གྱི་མི་ཚུ་གིས་ ལྷུན་རྩེ་གི་མི་ཚུ་ལུ་སྐུར་སྟོདཔ་ཟེར་སླབ་ཨིན། ལྷུན་རྩེ་རྫོང་ཁག་འདི་ ང་བཅས་རའི་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་བརྒྱུད་འཛིན་གྱི་རྒྱལ་པོ་ཚུ་བརྒྱུད་སའི་རྫོང་ཁག་ཨིནམ་ལས་ རྫོང་ཁག་འདི་རྒྱལ་རབས་ཅན་གྱི་ས་གནས་ཅིག་ཨིན། དེ་ཡང་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༢༥ ལུ་ མི་རྗེ་འཇིགས་མེད་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་ ལྷུན་རྩེ་དུང་དཀར་ཆོས་རྗེ་གི་ གདུང་རྒྱུད་ལུ་སྐུ་འཁྲུངས་ཏེ་ འབྲུག་པའི་རྒྱལ་བརྒྱུད་རིམ་པར་བྱོན་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། ད་རེས་ རྫོང་ཁག་འདི་ནང་ མི་རློབས་བསྡོམས་གྱིས་ ༡༤,༤༣༧ ཡོདཔ་ཨིན། ལྷུན་རྩེ་རྫོང་ཁག་འདི་ བརྒྱ་ཆ་ ༧༤ ནགས་ཚལ་གྱིས་ཁྱབ་སྟེ་ཡོདཔ་དང་ འདི་ནང་ དུས་རབས་བརྒྱད་པའི་ནང་བྱོན་མི་ ཨྱོན་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་ བྱིན་གྱིས་རླབས་གནང་བའི་ས་གནས་བྱིན་ཅན་ཚུ་ཡོད། བྱིན་ཅན་གྱི་ས་གནས་ཚུ་ཡང་ ལྷུན་རྩེ་སེངྒེ་རྫོང་ རིན་ཆེན་བུམ་པ་ བྱང་ཆུབ་ལྷ་ཁང་དང་ འདས་པའི་ལོ་ ༢༠༡༣ ལུ་བཞེངས་ཡོད་པའི་ སྟག་སྐད་ལ་གུ་རུ་ལྷ་ཁང་ཚུ་ཨིན། ད་རེས་ བྱིན་ཅན་གྱི་ས་གནས་འདི་ཚུ་ མཇལ་བར་ རྒྱལ་ཁབ་ཕྱི་ནང་གི་མི་ལེ་ཤ་འོང་དོ་ཡོདཔ་ལས་ འདི་གིས་གནས་སྐོརཔ་ཚུ་ལུ་ ཚོགས་བསགས་སྒྲིབ་འབྱང་ལུ་ཕན་ཐོགས་ དོ་ཡོདཔ་དང་ རྒྱལ་ཁབ་ལུ་བལྟ་བཤལ་ལས་བརྟེན་པའི་ འོང་འབབ་བཟོ་ནི་ལུ་ཕན་ཐོགས་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། འདི་མ་ཚད་ ལྷུན་རྩེ་རྫོང་ཁག་འདི་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ཡོངས་གྲགས་ཡོད་པའི་ སྐུད་ཤུད་ཐགས་ར་འབྱུང་ས་ཡང་ཨིན། འདི་ལུ་བརྟེན་ རྫོང་ཁག་འདི་ནང་གི་མི་ཚུ་དང་ ཐད་ཀར་དུ་ ལྷུན་རྩེ་མཁོ་མ་གི་མི་ཚུ་ སྐུད་ཤུད་ཐགས་ར་དང་འབྲེལ་བའི་ཐགས་འཐག་ནི་ལུ་གཙོ་བོ་བཏོན་ཏེ་ འཚོ་བ་སྐྱོང་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། འདི་མ་ཚད་ འདི་བཟུམ་མའི་ཐགས་འཐག་ནི་འདི རང་ལུགས་ཀྱི་སྲོལ་ཡང་ཨིནམ་ལས་ སྔར་སྲོལ་སྲུང་སྐྱོབས་ལུ་ཡང་ཕན་ཐོགས་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། འདི་བཟུམ་སྦེ་ རྒྱལ་ཁབ་ཡར་རྒྱས་དང་བསྟུན་ ད་རེས་ རྫོང་ཁག་འདི་ནང་ སྨན་ཁང་གཅིག་དང་གསོ་བའི་ལྟེ་བ་ དེ་ལས་ སློབ་གྲྭ་ ༡༧ ཡོདཔ་དང་ དེ་ལས་ མཐུན་རྐྱེན་གཞན་ཡང་ གློག་མེ་ སྣུམ་འཁོར་འགྲུལ་ལམ་ ཡོངས་འབྲེལ་དང་དངུལ་འབྲེལ་གྱི་ཞབས་ཏོག་ཚུ་ཡོདཔ་ཨིན། གཞན་ཡང་ མི་སྡེ་དཔལ་འབྱོར་གོང་འཕེལ་དང་ འཚོ་བ་སྐྱོང་ཐབས་ལུ་ སོ་ནམ་དང་འབྲེལ་བའི་ལཱ་ཚུ་འབད་དོ་ཡོདཔ་ལས་ སོ་ནམ་གྱི་ཐོན་ཤུགས་ལེགས་ཤོམ་ཡོདཔ་ཨིན། རྫོང་ཁག་འདི་གི་འཆར་སྣང་འདི་ཡང་ རྫོང་ཁག་འདི་གཞུང་སྐྱོང་ལེགས་ལྡན་གྱི་ལམ་བཟང་དང་ལྡན་ཏེ་ རང་ལུགས་ལམ་སྲོལ་མ་ཉམས་པ་དང་ མི་སྡེ་མཐུན་སྒྲིག་ཆེ་བ་ དེ་ལས་ རང་དགོ་རང་ལངས་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་དང་ མཐའ་འཁོར་གནས་སྟངས་སྒྲིང་སྒྲིང་དང་ལྡན་པའི་རྫོང་ཁག་ཅིག་སྦེ་ གནས་ནི་འདི་ཨིནམ་དང་། དམིགས་སྐྱེད་འདི་ཡང་ རྫོང་ཁག་འདི་ རང་མགོ་རང་འདྲོང་སྦེ་གནས་ཐབས་ལུ་ ལེགས་བཟང་གི་ཞབས་ཏོག་ཚུ་ ཐོགས་པ་མེད་པར་མཁོ་སྤྲོད་འབད་དེ་གོང་འཕེལ་གཏང་ཐབས་ལུ་ ཅི་ལྕོགས་གང་ལྕོགས་ཀྱི་སྒོ་ལས་ཕྱག་ཕྱིད་ཞུ་ནི་གི་ བརྩོན་ཤུགས་བསྐྱེད་ནི་འདི་ཨིན།ད་རེས་རྫོང་ཁག་འདི་ནང་ རྫོང་བདག་གིས་གཙོས་པའི་ རྫོང་རབ་དང་ལས་སྡེ་ཁག་གི་འགོ་དཔོན་ཚུ་གིས་ འཆར་སྣང་དང་དམིགས་སྐྱེད་ཚུ་སེམས་ཁར་བཀལ་ཏེ་ རྒྱལ་ཁབ་ཡར་རྒྱས་གོང་འཕེལ་གྱི་དོན་ལུ་ གཞུང་དང་མི་སེར་གྱི་ཞབས་ཏོག་ཚུ་ ཕྱག་ཕྱིད་གང་དྲག་ཞུ་བཞིན་ཡོདཔ་ཨིན། མོང་སྒར་རྫོང་ཁག། ༉ མོང་སྒར་རྫོང་ཁག་འདི་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཤར་ཕྱོགས་རྫོང་ཁག་ཅིག་ཨིན། རྫོང་ཁག་འདི་ཡང་ རྒྱལ་ས་ལྟེ་བ་ཐིམ་ཕུག་ལས་ཤར་ཁ་ཐུག་ ཀི་ལོ་མི་ཊར་ ༤༥༠ དང་ རྒྱ་མཚོ་ལས་མི་ཊར་ ༤༠༠༠ གི་ས་ཁར་ ས་ཁྱོན་གྲུ་བཞི་ཀི་ལོ་མི་ཊར་ ༡༩༤༠.༢༦སྦེ་ཆགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། རྫོང་ཁག་འདི་གི་མིང་ལུ་ ཧེ་མ་གཞོང་དཀར་ཟེར་སླབ་དོ་ཡོདཔ་དང་དེ་ཡང་བཤད་རྒྱུན་ལས་ ད་ལྟོ་ཡོད་པའི་མོང་སྒར་གྱི་ས་གནས་འདི་ དཀར་པོ་གདུང་ཟེར་མི་རྒྱལ་པོ་གི་མངའ་འོག་ལུ་སྡོད་པའི་སྐབས་ རྒྱལ་པོ་འདི་གིས་ སྤ་རོ་ལས་ཨིན་མི་སྤྲུལ་པའི་བཟོ་བོ་བ་ལེ་ ས་གནས་འདི་ཁར་རྫོང་གཞིས་ཅིག་བཞེངས་པར་འབོ་སྟེ་ རྫོང་ཆགས་ནིའི་དོན་ལུ་ས་གནས་ལེགས་ཤོམ་ཅིག་འཚོལ་བཅུག་བའི་སྐབས་ རྫོང་ཁག་འདི་གི་ས་ གནས་སྐུ་རི་ཆུ་གི་ལྟག་ལུ་ རྡོ་དཀརཔོ་དབྱིབས་གཞོང་བཟུམ་ཅིག་ཡོདཔ་མཐོང་སྟེ་ ས་གནས་འདི་གི་མིང་ཡང་ གཞོང་དཀར་ཟེར་བཏགས་ ཡོདཔ་དང་ རྫོང་ཡང་འདི་ཁ་ར་བཞེངས་གནང་ནུག། འདི་ལས་ཚུར་ ས་གནས་ཀྱི་མིང་ལུ་གཞོང་དཀར་དང་ རྫོང་གཞིས་འདི་ལུ་གཞོང་དཀར་རྫོང་ ཟེར་སླབ་སྲོལ་དར་ཡོད་རུང་ ཤུལ་ལས་སྒྲ་ཉམས་ཏེ་གཞོང་སྒར་དང་ འདི་ལས་ཡང་ མོང་སྒར་ཟེར་སླབ་སྲོལ་དར་ཁྱབ་བྱུང་ནུག། མོང་སྒར་རྫོང་ཁག་འདི་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྫོང་ཁག་སྦོམ་ཤོས་ཅིག་ཨིནམ་དང་ འདི་ནང་ལུ་ དྲུང་ཁག་གཅིག་དང་རྒེད་འོག་བཅུ་བདུན་ ཡོདཔ་ལས་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་རྒེད་འོག་མཐོ་ཤོས་ཡོད་པའི་རྫོང་ཁག་ཨིན། མོང་སྒར་རྫོང་ཁག་ནང་ ད་རེས་ མི་རློབས་བསྡོམས་གྱིས་ ༤༡,༨༥༢ ཡོདཔ་དང་མི་མང་ཤོས་ར་འཚོ་བ་སོ་ནམ་གྱི་ལཱ་ལུ་ གཙོ་བོ་བཏོན་ཏེ་སྡོད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ལས་ རྫོང་ཁག་འདི་ གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་དང་གཏེར་སྟོན་པདྨ་གླིང་པ་ཞབས་དྲུང་ཐུགསསྤྲུལ་དང་ཨ་ནེ་མཆོད་རྟེན་བཟང་མོ་ དེ་ལས་གཞན་ཡང་ པད་གླིང་གདུང་བརྒྱུད་ལ་སོགས་པའི་ སྐྱེས་བུ་དམ་པ་མང་རབས་ཅིག་བྱོན་པའི་ས་གནས་ཅིག་འབདཝ་ལས་ ཨ་བརྒྱ་གནས་དང་དགྲ་མེད་རྩེ་ཨྱོན་རྣམ་གྲོལ་ཆོས་གླིང་དགོན་པ་ དེ་ལས་ མོང་སྒར་ཝེང་མཁར་དང་གཡག་སྒང་ལྷ་ཁང་ལ་སོགས་པའི་ བྱིན་ཅན་གྱི་གནས་དང་རྫོང་གཞིས་ལྷ་ཁང་ཚུ་ཡོདཔ་ཨིན། འདི་ལས་ཡང་ འཛམ་གླིང་གི་གནས་ཚད་ནང་ཡོངས་གྲགས་ཡོད་པའི་ དགྲ་མེད་རྩེ་རྔ་འཆམ་འབྱུང་སའི་རྫོང་ཁག་འབདཝ་ལས་ རང་ལུགས་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་འདི་ལུ་ རྫོང་ཁག་མི་ཚུ་གིས་དཔའ་ཉམས་ཀྱི་ཐོག་ལས་ བརྩི་བཀུར་དང་དག་སྣང་བསྐྱེད་དེ་ མི་ཉམས་གོང་འཕེལ་ གཏང་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། འདི་བཟུམ་སྦེ་ རྒྱལ་ཁབ་ཡར་རྒྱས་དང་བསྟུན་ ད་རེས་ རྫོང་ཁག་འདི་ནང་ ལུང་ཕྱོགས་གཙོ་བསྟེན་སྨན་ཁང་གཅིག་དང་གཞན་གསོ་བའི་ལྟེ་བ་ཚུ་ དེ་ལས་ གློག་རིག་གི་ཡོན་ཏན་སྦྱང་སའི་ མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ་གཅིག་དང་ ཕྱི་ནང་གི་ཡོན་ཏན་སྦྱང་སའི་སློབ་གྲྭ་ ༥༤ ཡོདཔ་ཨིན། འདི་མ་ཚད་ ནང་པའི་ཤེས་ཡོན་སྦྱང་སའི་ བཤད་གྲྭ་དང་གྲྭ་ཚང་ཚུ་དང་ མཐུན་རྐྱེན་གཞན་ཡང་ གློག་མེ་དང་སྣུམ་འཁོར་འགྲུལ་ལམ་ ཡོངས་འབྲེལ་དང་དངུལ་འབྲེལ་ཞབས་ཏོག་ དེ་ལས་ སོ་ནམ་གྱི་ཞབས་ཏོག་ཚུ་ཡོདཔ་ཨིན། གཞན་ཡང་ རྫོང་ཁག་འདི་གི་མི་སེར་མང་ཤོས་ འཚོ་བ་སོ་ནམ་ལུ་ བརྟེན་ཏེ་སྡོད་དོ་ཡོདཔ་ལས་ འབྲུ་སྣ་དགུའི་རིགས་དང་ཚོད་བསྲེ་གི་རིགས་ དེ་ལས་ ཤིང་འབྲས་ཀྱི་རིགས་ག་ར་ལེགས་ཤོམ་སྦེ་འཚོ་དོ་ཡོདཔ་ ལས་ འདི་ཚུ་ལས་བརྟེན་པའི་འོང་འབབ་འབོར་ཆེ་ཏོག་ཏོ་བཟོ་ཚུགས་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། འདི་གི་ཐོག་ཁར་ རྫོང་ཁག་འདི་ནང་འབབ་ཆུ་ལེགས་ཤོམ་ ཡོད་ནི་འདི་གིས་ མོང་སྒར་སྐུ་རི་ཆུ་ལུ་ མེ་ག་ཝཊ་ ༦༠ འབད་མི་གློག་མེ་ལས་འཛིན་ཅིག་ཡོདཔ་ལས་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་གོང་འཕེལ་དོན་ལུ་ གློག་མེ་ལས་བརྟེན་པའི་འོང་འབབ་བཟོ་ཚུགས་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། རྫོང་ཁག་འདི་གི་འཆར་སྣང་འདི་ཡང་ སྔར་སྲོལ་དང་རང་བཞིན་གནས་སྟངས་མ་ཉམས་པར་ མི་སེར་གྱི་རྒྱུད་ལུ་ཤེས་ཡོན་ལྡན་པའི་ཁར་ དཔལ་ འབྱོར་ཐོག་ལས་ དགའ་བ་སྐྱིད་པའི་ངང་ལུ་གནས་ནི་འདི་ཨིནམ་དང་། དམིགས་སྐྱེད་འདི་ཡང་ རྫོང་ཁག་གི་མི་སེར་ཚུའི་མཐའ་དོན་ལུ་ དཔལ་འབྱོར་གྱི་ལས་སྣ་མ་འདྲཝ་ཚུ་ལུ་ ཕན་རླབས་ཆེ་བའི་གནས་སྟངས་བྱིན་ནི་འདི་ཨིན། ད་རེས་ རྫོང་ཁག་འདི་ནང་ རྫོང་བདག་གིས་གཙོས་པའི་རྫོང་རབ་དང་དྲུང་པ་ དེ་ལས་ ལས་སྡེ་ཁག་གི་འགོ་དཔོན་ཚུ་གིས་ འཆར་སྣང་དང་དམིགས་སྐྱེད་ཚུ་སེམས་ཁར་བཀལ་ཏེ་ རྒྱལ་ཁབ་ཡར་རྒྱས་གོང་འཕེལ་གྱི་དོན་ལུ་ གཞུང་དང་མི་སེར་གྱི་ཞབས་ཏོག་ཚུ་ ཕྱག་ཕྱིད་གང་དྲག་ཞུ་བཞིན་ཡོདཔ་ཨིན། བསམ་རྩེ་རྫོང་ཁག། ༉ བསམ་རྩེ་རྫོང་ཁག་འདི་ ཤར་ལས་ཆུ་ཁ་རྫོང་ཁག་དང་བྱང་ལས་ཧཱ་རྫོང་ཁག་ ལྷོ་ནུབ་ལས་ཝེསཊ་བེག་གཱལ་དང་སི་ཀིམ་གྱི་སྦུག་ན་ རྒྱ་མཚོ་ལས་ མི་ཊར་ ༦༠༠ དང་ ༨༠༠ གི་ས་ཁར་ཆགས་ཡོད་པའི་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ལྷོ་ཕྱོགས་རྫོང་ཁག་ཅིག་ཨིན། རྫོང་ཁག་འདི་ འབྲུག་རྒྱལ་དང་པའི་སྐབས་ལུ་ གོང་གཟིམ་བསོད་ནམས་སྟོབས་རྒྱས་ཀྱིས་དབང་བའི་ཤར་ཕྱོགས་དང་ དེ་ཝཱན་དང་ཀར་ཛི་ཨྱོན་རྡོ་རྗེ་གིས་དབང་བའི་ནུབ་ཕྱོགས་སྦེ་ ཕྱོགས་གཉིས་ལུ་དབྱེ་སྟེ་སྡོད་ནུག། ཨིན་རུང་ཤུལ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ཉིས་སྟོང་བདུན་བཅུ་བདུན་གྲངས་ལུ་ ཤར་ནུབ་སྦེ་དབྱེ་སྟེ་ཡོད་པའི་བསམ་རྩེ་གི་ས་གནས་འདི་ གཞུང་སྒེར་གྱི་ཕྱག་ལཱ་གནང་སའི་རྫོང་ཁག་ཅིག་སྦེ་གཞི་བཙུགས་འབད་ནུག། ད་རེས་ རྫོང་ཁག་འདི་ནང་ རྡོ་རོ་ཁག་དྲུང་དང་བཀྲིས་ཆོས་གླིང་དྲུང་ཁག་བཅས་དྲུང་ཁག་གཉིས་དང་ བདུན་ཆུ་ཁ་ རྡོ་ཕུག་ཅན་ གདུམ་གཏོད་ བསམ་རྩེ་ ནོར་རྒྱས་སྒང་ པདྨ་གླིང་ བསྟན་འབྲུག་ ནོར་རྒྱས་ཆོས་གླིང་ བཀྲིས་ཆོས་གླིང་ ཨྱོན་རྩེ་ འོད་གསལ་རྩེ་ གསང་སྔགས་ཆོས་གླིང་ རྟ་ལྡིང་ ཕུན་ཚོགས་དཔལ་རི་བཅས་ རྒེད་འོག་བཅོ་ལྔ་ཡོདཔ་ཨིན། གོང་གི་ས་གནས་ཚུ་བསྡོམས་ཏེ་ རྫོང་ཁག་འདི་གི་ས་ཁྱོན་གྲུ་བཞི་ཀི་ལོ་མི་ཊར་ ༡༣༠༩.༡ ཡོདཔ་དང་ འདི་ནང་ ལྷོ་མཚམས་པ་དང་ཨ་དི་བ་ཤི་ དྲོ་ཡབ་མཅས་ མི་རིགས་མ་འདྲཝ་གསུམ་གྱིས་གཞིས་ཆགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། བསམ་རྩེ་རྫོང་ཁག་ནང་ ད་རེས་མི་རློབས་༥༣༩༦ ཡོདཔ་དང་ མི་སེར་མང་ཤོས་འཚོ་བ་སོ་ནམ་གྱི་ལཱ་ལུ་ གཙོ་བོ་བཏོན་ཏེ་སྡོད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། རྫོང་ཁག་འདི་ ཚ་དྲོད་དང་ལྡན་པའི་ས་གནས་ ཅིག་འབདཝ་ལས་ ཚལ་ལུ་དང་ཨེ་ལཱན་ཅི་ དེ་ལས་ རྡོག་མ་དང་མོ་དུ་ཕ་ལ་ལ་སོགས་པའི་ ཤིང་འབྲས་ཚུ་གི་ཐོན་ཤུགས་སྦོམ་ཡོདཔ་ལས་ ནང་འཁོད་ལས་ཐོན་པའི་ཤིང་འབྲས་འདི་ཚུ་ རྒྱ་གར་དང་བང་ལ་དེཤ་གི་རྒྱལ་ཁབ་ཚུ་ནང་ཕྱིར་བཙོང་འབད་དེ་ དངུལ་འབྲེལ་གྱི་འོང་འབབ་རྒྱ་ཆེཝ་སྦེ་བཟོ་དོ་ཡོདཔ་དང་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་ལུ་ཡང་ ལྷན་ཐབས་སྦོམ་འབད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། གཞན་ཡང་ རྫོང་ཁག་གི་ས་གནས་ཚུ་ནང་ སྡོད་མི་ཚུ་གིས་ སྒོ་ནོར་གསོ་སྐྱོང་གི་ལཱ་ཚུ་ཡང་འབད་དོ་ཡོདཔ་ལས་ སྒོ་ནོར་ལས་ཐོན་པའི་ཐོན་ཁུངས་མར་དང་དར་ཚུལ་ཚུ་ རྫོང་ཁག་གཞན་ཚུ་ ནང་ཚོང་འབྲེལ་འབད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། རྒྱལ་ཁབ་ཡར་རྒྱས་གོང་འཕེལ་དང་བསྟུན་ ད་རེས་ རྫོང་ཁག་འདི་ནང་ གསོ་བའི་ཞབས་ཏོག་གནང་སའི་ སྨན་ཁང་གཅིག་དང་གསོ་བའི་ལྟེ་བ་ཚུ་ དེ་ལས་ སློབ་དཔོན་སྦྱོང་བརྡར་འབད་སའི་མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ་གཅིག་དང་ སློབ་གྲྭ་ ༣༤ དེ་ཅིག་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ལས་ བསམ་རྩེ་རྫོང་ཁག་འདི་ནང་ ཨ་ལོ་གཅེས་སྐྱོང་ལྟེ་བ་ ༢༤ དང་ གཞི་རྟེན་ཤེས་ཡོན་བྱིན་སའི་ས་ཁོངས་ ༦༠ ལྷག་རྩམ་ཅིག་ཡོདཔ་ཨིན། མཐུན་རྐྱེན་གཞན་ཡང་ གློག་མེ་དང་སྣུམ་འཁོར་འགྲུལ་ལམ་ ཡོངས་འབྲེལ་དང་དངུལ་འབྲེལ་གྱི་ཞབས་ཏོག་ དེ་ལས་ གཞན་མི་སེར་གྱི་ཞབས་ཏོག་ཚུ་ རྫོང་ཁག་གཞན་བཟུམ་ སྦེ་རང་འཐོབ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། རྫོང་ཁག་འདི་གི་འཆར་སྣང་འདི་ཡང་ ཉེན་སྲུང་དང་ལྡན་པའི་མཐའ་འཁོར་གནས་སྟངས་དང་ ལམ་སྲོལ་གཅིག་མཚུངས་ཀྱི་སྒོ་ལས་ ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་མི་སྡེ་ཅིག་སྦེ་གནས་ནི་འདི་ཨིནམ་དང་། དམིགས་སྐྱེད་འདི་ཡང་ མི་དམངས་ཞབས་ཏོག་དང་གཞི་རྟེན་མཐུན་རྐྱེན་ཚུ་ འདྲ་མཉམ་དང་ཡུན་བརྟན་སྦེ་ཕུལ་ཐོག་ མི་སེར་ཚུའི་དཔལ་འབྱོར་མཐའ་འཁོར་གནས་སྟངས་དང་ ལམ་སྲོལ་གྱི་ཞི་བདེ་ངེས་བརྟེན་བཟོ་ནི་འདི་ ཨིན། ད་རེས་ རྫོང་ཁག་འདི་ནང་ རྫོང་བདག་གིས་གཙོས་པའི་རྫོང་རབ་དང་དྲུང་པ་གཉིས་ དེ་ལས་ ལས་སྡེ་ཁག་གི་འགོ་དཔོན་ཚུ་གིས་ འཆར་སྣང་དང་དམིགས་སྐྱེད་ཚུ་སེམས་ཁར་བཀལ་ཏེ་ རྒྱལ་ཁབ་ཡར་རྒྱས་གོང་འཕེལ་གྱི་དོན་ལུ་ གཞུང་དང་མི་སེར་གྱི་ཞབས་ཏོག་ཚུ་ ཕྱག་ཕྱིད་གང་དྲག་ཞུ་བཞིན་ཡོདཔ་ཨིན། གསར་སྤང་རྫོང་ཁག། ༉ གསར་སྤང་རྫོང་ཁག་འདི་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ལྷོ་ཕྱོགས་རྫོང་ཁག་ཅིག་ཨིན། རྫོང་ཁག་འདི་ ཁྱིམ་ཚང་རྒྱ་རྒར་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ས་གནས་ ཨ་སམ་གྱི་ས་མཚམས་ལུ་ཡོདཔ་དང་ ཧེ་མ་ལྷོ་མཚམས་སྤྱི་ཁྱབ་ཀྱི་འོག་ལུ་གནས་ཡོད་མི་ ཤོམ་སྤང་ཁ་ཟེར་མི་མངའ་སྡེ་འདི་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༣ ལུ་ རྫོང་བདག་གིས་དབང་བའི་གསར་སྤང་རྫོང་ཁག་སྦེ་གཞི་བཙུགས་འབད་ནུག། དེ་ལས་ རྫོང་ཁག་འདི་གི་ས་ཁྱོན་ གྲུ་བཞི་ཀི་ལོ་མི་ཏར་ ༡༩༤༦ཡོདཔ་དང་ འདི་ནང་ཁྲོམ་སྡེ་གཅིག་དང་དྲུང་ཁག་གཅིག་དེ་ལས་ རྒེད་འོག་བཅུ་གཉིས་ཡོདཔ་ཨིན། གསར་སྤང་རྫོང་ཁག་ནང་ མི་རློབས་ ༤༦,༠༠༤ ཡོད་ས་ལས་ མང་ཤོས་ལྷོ་མཚམས་པ་ཚུ་ཨིནམ་དང་ དེ་བཟུམ་སྦེ་ཁ་སྐད་ཡང་མང་ཤོས་ཀྱིས་ལྷོ་མཚམས་ཀྱི་ཁ་སྐད་ནེ་པ་ལི་འདི་སླབ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། འདི་མ་ཚད་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་དང་རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཁབ་གཉིས་ཀྱི་བར་ན་ འགྲོ་འགྲུལ་འབད་སའི་འཛུལ་སྒོ་གསུམ་ཡོད་ས་ལས་ གཅིག་གསར་སྤང་རྫོང་ཁག་ནང་ཡོདཔ་ལས་ འབྲུག་དང་རྒྱ་གར་གཉིས་གཅིག་གིས་གཅིག་ལུ་ ཚོང་འབྲེལ་དང་དཔལ་འབྱོར་གྱི་ལཱ་ཚུ་འབད་སའི་ རྒྱུན་ལམ་གྱི་ས་གནས་གལ་ཅན་ཅིག་ཨིན། གསར་སྤང་རྫོང་ཁག་གི་ས་ཁྱོན་མང་ཤོས་ ནགས་ཚལ་གྱིས་ཁྱབ་སྟེ་ཡོདཔ་ལས་ རི་ནགས་ཀྱི་འཚོ་བ་དང་ལྡནམ་སྦེ་ཡོདཔ་ཨིན། རྫོང་ཁག་འདི་ གི་ནུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་ས་གནས་ཚུ་ ཕིབ་སོ་རི་དྭགས་སྲུང་སྐྱོབ་ས་ཁྱོན་གྱི་ཆ་ཤས་ཨིནམ་དང་ བྱང་ཕྱོགས་ཀྱི་ས་གནས་ཚུ་ འཇིགས་མེད་སེང་གེ་ དབང་ཕྱུག་རྒྱལ་ཡོངས་གླིང་གའི་ས་ཁྱོན་གྱི་ཆ་ཤས་ཨིན། འདི་བཟུམ་སྦེ་ རྫོང་ཁག་འདི་གི་ཤར་ཕྱོགས་དང་ལྷོ་ཕྱོགས་ཀྱི་ས་གནས་ཚུ་ མ་ནཱསི་རྒྱལ་ཡོངས་གླིང་གའི་ནང་འཁོད་ཨིནམ་ལས་ འདི་ནང་གཅན་གཟན་གྱི་རིགས་དང་གླངམོ་ཆེ་ དེ་ལས་ གཞན་རི་དྭགས་སྣ་ཚོགས་འཁྱམས་ཏེ་ ཡོདཔ་ཨིན།རྫོང་ཁག་འདི་ནང་རི་དྭགས་སྲུང་སྐྱོབ་དང་རྒྱལ་ཡོངས་གླིང་ག་འདི་ཚུ་ཡོདཔ་ལས་ བལྟ་བཤལ་གྱི་ས་གནས་མཆོག་གྱུར་ཅིག་ཡང་ཨིན། འདི་དང་འདྲཝ་སྦེ་ རི་ཁའི་ཚོད་བསྲེ་དང་ཤིང་འབྲས་ཚུ་ཡང་ལེ་ཤ་རང་འཚོ་དོ་ཡོདཔ་ལས་ གསར་སྤང་རྫོང་ཁག་འདི་ སྐྱེས་ལྡན་རིགས་སྣ་གིས་ཕྱུག་པའི་རྫོང་ཁག་ཅིག་ཨིན། དུས་འགྱུར་གྱི་ཡར་རྒྱས་གོང་འཕེལ་དང་བསྟུན་ ད་རེས་ རྫོང་ཁག་འདི་ནང་ ལུང་ཕྱོགས་གཙོ་བསྟེན་སྨན་ཁང་གཅིག་དང་ གཞན་གསོ་བའི་ལྟེ་བ་ ཚུ་ དེ་ལས་ ཤེས་ཡོན་སྦྱང་སའི་སློབ་གྲྭ་ཚུ་ཡོདཔ་ཨིན། མཐུན་རྐྱེན་གཞན་ཡང་ གློག་མེ་དང་སྣུམ་འཁོར་འགྲུལ་ལམ་ དེ་ལས་ ཡོངས་འབྲེལ་དང་དངུལ་འབྲེལ་གྱི་ཞབས་ཏོག་ཚུ་ཡོདཔ་ཨིན། རྫོང་ཁག་འདི་ཚ་དྲོད་དང་ལྡན་པའི་ས་གནས་ཅིག་འབདཝ་ལས་ ཤིང་འབྲས་རྡོག་མ་ གི་ཐོན་ཤུགས་སྦོམ་ཡོདཔ་ལས་ རྫོང་ཁག་འདི་གི་མི་མང་ཤོས་ཅིག་ འཚོ་བ་འདི་ལུ་བརྟེན་ཏེ་སྡོད་དོ་ཡོདཔ་དང་ གཞན་ཡང་ གེ་ཟ་དང་བྱཱ་ ཚོད་བསྲེ་གི་རིགས་ཚུ་ རྣམ་རྒྱུན་བཟའ་འཐུང་གི་དོན་ལུ་འཚོ་བ་སྐྱོང་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། རྫོང་ཁག་འདི་གི་འཆར་སྣང་འདི་ཡང་ ལམ་སྲོལ་མ་ཉམས་པ་དང་མཐའ་འཁོར་སྔོ་ལྗང་དང་ལྡན་པ་ དེ་ལས་ ཡུན་བརྟན་གྱི་མི་སྡེ་དཔལ་འབྱོར་ དང་ལྡན་པའི་ མཁས་རིག་གི་ཚོང་འབྲེལ་ལྟེ་བ་ཅིག་སྦེ་གནས་ནི་ཨིནམ་དང་། དམིགས་སྐྱེད་འདི་ཡང་ རྫོང་ཁག་གི་མི་ཚུ་གི་ མི་ཚེ་འཚོ་སྐྱོང་ ཡུན་བརྟན་གི་དོན་ལུ་ དགོས་མཁོའི་ཞབས་ཏོག་ཚུ་གང་མགྱོགས་སྦེ་བྱིན་ནི་དང་ མཐའ་འཁོར་ཡུན་བརྟན་སྔོ་ལྗང་དང་ལྡན་པའི་སྒོ་ལས་ མི་སྡེ་ དཔལ་འབྱོར་གོང་འཕེལ་གཏང་ནི་ དེ་ལས་ མི་སྡེ་དགའ་སྐྱིད་ཀྱི་དོན་ལུ་ རང་ལུགས་ཀྱི་ལམ་ལུགས་སྲུང་སྐྱོབ་དང་ཡར་རྒྱས་གཏང་ནི་དང་ རྫོང་ཁག་འདི་ ཚོང་འབྲེལ་གི་ལྟེ་བ་ཅིག་ལུ་བསྒྲུབ་ནི་དོན་ལུ་ སེམས་ཤུགས་བསྐྱེད་ནི་འདི་ཨིན། ད་རེས་རྫོང་ཁག་འདི་ནང་ རྫོང་བདག་གིས་གཙོས་པའི་རྫོང་རབ་དང་དྲུང་པ་ དེ་ལས་ ལས་སྡེ་ཁག་གི་འགོ་དཔོན་ཚུ་གིས་ འཆར་སྣང་དང་དམིགས་སྐྱེད་ཚུ་སེམས་ཁར་བཀལ་ཏེ་ རྒྱལ་ཁབ་ཡར་རྒྱས་གོང་འཕེལ་གྱི་དོན་ལུ་ གཞུང་དང་མི་སེར་གྱི་ཞབས་ཏོག་ཚུ་ ཕྱག་ཕྱིད་གང་དྲག་ཞུ་བཞིན་ཡོདཔ་ཨིན། ཀྲོང་གསར་རྫོང་ཁག། ཀྲོང་གསར་རྫོང་ཁག་འདི་ བྱང་ཤར་ལས་བུམ་ཐང་རྫོང་ཁག་དང་ལྷོ་ལས་གཞལམ་སྒང་རྫོང་ཁག་ ནུབ་ལས་དབང་འདུས་ཕོ་བྲང་རྫོང་ཁག་གི་སྦུག་ལུ་ རྒྱ་མཚོའི་ཚད་ལས་མི་ཊར་ ༨༠༠ ལས་ ༤༨༠༠ གི་ས་ཁར་ཆགས་ཡོད་པའི་ འབྲུག་གི་དབུས་ཕྱོགས་རྫོང་ཁག་ཅིག་ཨིན། རྫོང་ཁག་འདི་ གི་ཆགས་རབས་ཡང་ སྔོན་ཡོངས་འཛིན་ངག་གི་དབང་ཕྱུག་མཆོག་ཉམས་སྣང་ལུ་ ཆོས་སྲུང་དཔལ་ལྡན་ལྷ་མོ་གིས་ འབྲུག་དབུས་ཕྱོགས་ལུ་འགྱོ་དགོཔ་སྦེ་མཇལ་ཡོདཔ་བཞིན་དུ་ ལུང་བསྟན་དང་འཁྲིལ་ དཔལ་ལྡན་ལྷ་མོའི་དཔུང་གྲོགས་ཀྱི་སྒོ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༥༤༡ ལུ་ ཀྲོང་གསར་གཡུ་གླིང་ཟེར་ས་བྱོན་ཏེབཞུགསཔ་ད་ ཕྱི་རུ་སྒོམ་གྱི་ཉམས་སྣང་ལུ་ ད་ལྟོ་ཡོད་པའི་མགོན་ཁང་དེ་ཁར་ ནམ་མཁའ་སྟོང་པའི་ནང་ལས་ དཀར་མེ་འདྲ་བའི་མེའི་འོག་ཅིག་ཤར་ས་གཟིགས་ཏེ་ ཡོངས་འཛིན་མཆོག་གིས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༥༤༣ ལུ་ དེ་ཁར་མཚམས་ཁང་ཅིག་རྐྱབ་སྟེ་ སྒོམ་གནང་བཞུགས་ནུག། ཤུལ་ལས་ སྒོམ་རྐྱབ་མི་གཞན་ཚུ་ཡང་དེ་ཁར་འོངས་ཏེ་ མཚམས་ཁང་ལེ་ཤ་ཆགས་ཡོདཔ་ལས་ ཕྱི་མི་ཚུ་གིས་བལྟཝ་ད་ གཡུས་བཟུམ་མཐོངམ་ལས་ ས་གནས་འདི་གི་མིང་ལུ་ ཀྲོང་གསར་ཟེར་ གཡུས་ཚན་གསརཔ་ཟེར་དར་ནུག། དེ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༦༤༧ ལུ་ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པ་ཞབས་དྲུང་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་གིས་ ས་གནས་འདི་གཞུང་འབྲེལ་གྱི་ཕྱག་ལཱ་ གནང་སའི་ས་གནས་ཅིག་ལུ་བཟོ་གནང་སྟེ་ ཆོས་རྒྱལ་མི་་འགྱུར་བརྟན་པ་མཆོག་ ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་དང་པ་བཀལ་ཡོདཔ་དང་ ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེ་གིས་བཀའ་གནངམ་བཞིན་དུ་ ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་ཀྱིས་འདི་ཁར་རྫོང་བཞེངས་གནང་སྟེ་ རྫོང་ཁག་ཅིག་སྦེ་ཆགས་ཡོདཔ་ ཨིན། རྫོང་འདི་གི་མཚན་ཡང་ འབྲུག་མི་འགྱུར་ཆོས་འཁོར་རབ་བརྟན་རྩེ་ཟེར་བཏགས་ཡོདཔ་དང་ མཚན་དེའི་དོན་དག་འདི་ཡང་ ས་གནས་དུང་དཀར་རྩེ་བཟུམ་ལུ་ཆགས་ཡོད་པའི་རྫོང་འདི་ འགྱུར་ནི་མེད་པའི་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་རབ་ཏུ་བརྟན་ཏེ་ ཡུན་རིང་དུ་གནས་པའི་དོན་ཨིན་མས། ཀྲོང་གསར་རྫོང་ཁག་འདི་ རྩ་ཅན་ཅིག་ཨིནམ་དང་ དེ་ཡང་ ཧེ་མ་ཤར་ཕྱོགས་རྫོང་ཁག་ཚུ་གི་ལྟེ་བ་སྦེ་སྡོད་ཡོད་པའི་ཁར་ ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་ཀྱི་བཞུགས་གནས་ཡང་ཨིན་མས། ད་རེས་ཡང་ འབྲུག་བརྒྱུད་འཛིན་གྱི་རྒྱལ་སྲས་ཚུ་ ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་ཀྱི་ཁྲི་མངའ་སྲོལ་ཡང་ དེ་ཁར་འབདཝ་ཨིན།ད་ལྟོ་རྫོང་འདི་ ཀྲོང་གསར་རྫོང་ཁག་གི་ བདག་སྐྱོང་དང་རབ་སྡེའི་ཕྱག་ལཱ་གནང་སའི་ལྟེ་བ་ཨིནམ་དང་ རྫོང་ནང་ལུ་ ལྷ་ཁང་ ༢༦ ཡོདཔ་དང་ དགེ་སློབ་ཞལ་གྲངས་ ༤༥༠ ཡོདཔ་ཨིན། ཀྲོང་གསར་རྫོང་ཁག་གི་སའི་ཆགས་ཚུལ་ གོ་དོག་དྲགས་སྦེ་ཡོདཔ་དང་ ས་གཞིས་དེ་ཡང་ རློན་ཞིང་དྲོད་དང་ལྡན་པའི་ཁར་ བསིལ་དྲོད་སྙོམས་ཏོག་ཏོ་སྦེ་ཡང་སྡོད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ལས་རྫོང་ཁག་འདི་ནང་ དུས་རབས་ ༨ པའི་ནང་ ཨྱོན་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་ བུམ་ཐང་ལས་ལོག་རྒྱ་གར་ལུ་བྱོནམ་ད་ སྒོམ་གནང་བཞུགས་ཡོདཔ་ལས་ ཞབས་རྗེ་དང་བྱིན་ཅན་གྱི་གནས་ ནུབ་སྦིས་ ཀུབ་བྲག་ ཨྱོན་བྲག་དང་ ཕུམ་ཟུར་ལྷ་ཁང་ཚུ་ནང་མཇལ་ནི་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་འབདཝ་ལས་ ས་གནས་འདི་བྱིན་རླབས་ཅན་གྱི་ས་གནས་ཅིག་ཨིན། རྫོང་ཁག་འདི་ ས་ཁྱོན་གྲུ་བཞི་ཀོ་ལོ་མི་ཊར་ ༡༥༨༧ ཡོདཔ་དང་ འདི་ནང་ བྲག་སྟེང་ གོར་ཕུག་ ནུབ་སྦིས་ གླང་མཐིལ་ སྟང་སི་སྦིས་བཅས་ རྒེད་འོག་ལྔ་ཡོད།འདི་ནང་མི་རློབས་ ༡༩,༩༦༠ ཡོདཔ་དང་ ག་བ་ཡང་ཧེ་མ་སྡོད་ཡོད་པའི་ མོན་པ་ཚུ་གནས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན།ཀྲོང་གསར་རྫོང་ཁག་གི་མི་སེར་ཚུ་ མང་ཆ་ཤོས་ཅིག་ སོ་ནམ་ཞིང་ལཱ་ལུ་བརྟེན་དོ་ཡོདཔ་ལས་ ཞིང་པ་ཚུ་གིས་ལོ་ཐོག་ཡང་སྣ་ཚོགས་སྦེ་ར་བཙུགས་དོ་ཡོད་པའི་ཁར་ གཡུས་ཚན་ལ་ལུ་ཅིག་ནང་ ཀེ་བ་ལུ་གཙོ་བོར་བཏོན་ཏེ་འོང་འབབ་བཟོ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ལས་ ཀྲོང་གསར་གྱི་མི་ཚུ་ལས་མང་ཤོས་ཀྱིས མང་སྡེ་པའི་ཁ་སླབ་དོ་ཡོདཔ་དང་ ཆ་ཤས་ཀྱིས་བུམ་ཐང་པའི་ཁ་སྐད་དང་ ཆ་ཤས་ཀྱིས་ཁེངས་ཁ་ དེ་ལས་ རེམ་གཉིསམོ་གིས་ ཨོ་ལེ་ཁ་ སླབ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། ཀྲོང་གསར་རྫོང་ཁག་གི་སའི་རྒྱ་ཁྱོན་ གྲུ་བཞི་ཀི་ལོ་མི་ཊར་ ༡༥༨༧ ཡོད་ས་ལས་ བརྒྱ་ཆ་ ༨༧.༡༥ ནགས་ཚལ་གྱིས་ཁྱབ་སྟེ་ཡོདཔ་ལས་ སའི་རྒྱ་ཁྱོན་གྲུ་བཞི་ཀི་ལོ་མི་ཊར་ ༡༧༢༣ འབད་མི་ འཇིགས་མེད་སེངྒེ་དབང་ཕྱུག་གླིང་ག་ཡང་ ཀྲོང་གསར་རྫོང་ཁག་ནང་ཚུདཔ་ཨིན། གླིང་ག་དེ་ཁར་ འཛམ་གླིང་ནང་ལུ་དཀོན་དྲགས་དང་ཉམས་ནིའི་ཉེན་ཁ་ཡོད་མི་ སེམས་ཅན་དང་ཤིང་རིགས་ཚུ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ འཛམ་གླིང་ནང་ལུ་དཀོན་དྲགས་ཆེ་བའི་ སྤྱ་དཀར་གསེར་གྱི་མདོག་ཅན་འདི་ཡང་ཡོདཔ་ཨིན། གླིང་ག་འདི་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༠ ལུ་གཞི་བཙུགས་འབད་ཡོདཔ་དང་ འདི་ཡང་ མི་གིས་མ་རེག་པའི་སྐྱེ་ལྡན་གནས་སྟངས་རིམ་ལུགས་འདི་ རང་འཇགས་སྦེ་བཞག་ནི་དང་ སྲུང་སྐྱོབ་འབད་ནིའི་དོན་ལུ་ཨིན། གླིང་ག་འདི་ནང་ ཀོང་ཤིང་དང་ཤིང་ཤོམ་འདབ་སྦོམ་ཡོད་མིའི་རིགས་ཚུ་ཡོདཔ་ཨིན། འདི་བཟུམ་སྦེ་ རྫོང་ཁག་འདི་ནང་འབབ་ཆུ་ལེགས་ཤོམ་ཡོདཔ་ལས་ མེ་ག་ཝཊ་ ༧༢༠ འབད་མི་ མང་སྡེ་ཆུ་གློག་མེ་ལས་འཛིན་ཡང་ཡོད། འདི་གིས་ གློག་མེ་ལས་བརྟེན་པའི་ གཞུང་གི་དཔལ་འབྱོར་གོང་འཕེལ་ལུ་ ལྷན་ཐབས་སྦོམ་འབད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། རྒྱལ་ཁབ་ཡར་རྒྱས་གོང་འཕེལ་དང་བསྟུན་ ད་རེས་ རྫོང་ཁག་འདི་ནང་ གསོ་བའི་ཞབས་ཏོག་གནང་སའི་ སྨན་ཁང་གཅིག་དང་གསོ་བའི་ལྟེ་བ་ཚུ་ དེ་ལས་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ལམ་སྲོལ་ལུ་གཙོ་བོ་བཏོན་པའི་ རིག་གཞུང་ལམ་སྲོལ་སྦྱང་སའི་མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ་གཅིག་ཡོདཔ་དང་ སློབ་གྲྭ་ ༢༠ དེ་ཅིག་ཡོདཔ་ཨིན། མཐུན་རྐྱེན་གཞན་ཡང་ གློག་མེ་དང་སྣུམ་འཁོར་འགྲུལ་ལམ་ ཡོངས་འབྲེལ་དང་དངུལ་འབྲེལ་གྱི་ཞབས་ཏོག་ དེ་ལས་ གཞན་མི་སེར་གྱི་ཞབས་ཏོག་ཚུ་ རྫོང་ཁག་གཞན་བཟུམ་སྦེ་རང་འཐོབ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། རྫོང་ཁག་འདི་གི་འཆར་སྣང་འདི་ རང་བཞིན་དང་མཐུན་པའི་སྒོ་ལས་ མི་སྡེའི་དཔལ་འབྱོར་སྒྲིང་སྒྲིང་བཟོ་ནི་ཨིནམ་དང་།དམིགས་སྐྱེད་འདི་ཡང་འཇོན་དྲགས་དང་དོན་སྨིན་ཅན་གྱི་སྒོ་ལས་ ཞབས་ཏོག་སྤྲོད་ནི་འདི་ཨིན།ད་རེས་ རྫོང་ཁག་འདི་ནང་ རྫོང་བདག་གིས་གཙོས་པའི་རྫོང་རབ་དང་ དེ་ལས་ ལས་སྡེ་ཁག་གི་འགོ་དཔོན་ཚུ་ གིས་ འཆར་སྣང་དང་དམིགས་སྐྱེད་ཚུ་སེམས་ཁར་བཀལ་ཏེ་ རྒྱལ་ཁབ་ཡར་རྒྱས་གོང་འཕེལ་གྱི་དོན་ལུ་ གཞུང་དང་མི་སེར་གྱི་ཞབས་ཏོག་ཚུ་ ཕྱག་ཕྱིད་གང་དྲག་ཞུ་བཞིན་ཡོདཔ་ཨིན། གཞལམ་སྒང་རྫོང་ཁག། ༉ གཞལམ་སྒང་རྫོང་ཁག་འདི་ ཤར་ལས་མོང་སྒར་དང་པདྨ་དགའ་ཚལ་རྫོང་ཁག་ ནུབ་ལས་གསར་སྤང་དང་ཀྲོང་གསར་རྫོང་ཁག་ བྱང་ལས་བུམ་ཐང་རྫོང་ཁག་དང་ ལྷོ་ལས་རྒྱ་གར་གྱི་མངའ་སྡེ་ཨ་སམ་ཚུ་གི་སྦུག་ནང་ཆགས་ཡོད་པའི་ འབྲུག་ལྷོ་མཚམས་ཀྱི་དབུས་ཕྱོགས་རྫོང་ཁག་ཅིག་ཨིན། ཡོངས་གྲགས་ལུ་གཞལམ་སྒང་རྫོང་ཁག་འདི་ ཁེངས་རིགས་རྣམ་གསུམ་ཟེར་སླབ་དོ་ཡོདཔ་དང་ འདི་ཡང་ ཁེངས་སྟོད་སྨད་བར་གསུམ་ལུ་ ཕྱོགས་དབྱེ་སྟེ་ཡོདཔ་ལས་བརྟེན་ཨིན་མས། གཞལམ་སྒང་རྫོང་ཁག་གི་ས་ཁྱོན་ གྲུ་བཞི་ཀི་ལོ་མི་ཊར་ ༢༤༢༡ ཡོདཔ་དང་ སའི་ཆགས་ཚུལ་ཡང་གོ་དོག་དྲགས་སྦེ་ རློན་ཞིང་དྲོད་དང་ལྡན་པའི་ཁར་ བྱང་ཕྱོགས་ཁ་ཐུག་ལུ་བསིལ་ཏོང་ཏོ་སྦེ་ཡོདཔ་ཨིན།རྫོང་ཁག་འདི་ སྔོན་དུས་རབས་ ༡༢ པའི་སྤྱི་ལོ་ ༡༡༦༣ ལུ་ བླ་མ་ཞང་རྡོ་རྗེ་ གྲགས་པ་མཆོག་བོད་ལས་བྱོན་ཏེ་ ད་ལྟོ་ཡོད་པའི་གཞལམ་སྒང་རྫོང་གི་ས་གནས་འདི་ཁར་ མཚམས་ཁང་གཅིག་བཞེངས་ཏེ་བཞུགས་ཡོདཔ་དང་ ཤུལ་ལས་རྒྱ་སྐྱེད་མཛད་དེ་རབ་སྡེ་ཅིག་ལུ་གྱུར་ཡོདཔ་ཨིན། འདི་མ་ཚད་ ཤུལ་ལས་འབྲུག་རྒྱལ་རིམ་བྱོན་གྱི་སྐབས་ལུ་ རྫོང་འདི་གཞུང་འབྲེལ་གྱི་ཕྱག་ལཱ་གནང་སའི་ལྟེ་བ་སྦེ་ཡང་བཟོ་ཡོདཔ་ལས་ རྫོང་ཁག་སྦེ་ཆགས་ཡོདཔ་ཨིན། གཞལམ་སྒང་རྫོང་ཁག་ནང་ ད་རེས་ དྲུང་ཁག་གཅིག་དང་ ཀྲོང་ ངང་ལ་ ནང་སྐོར་ བར་རྡོ་ འཕངས་མཁར་ འབྱོག་དཀར་ ཤིང་མཁར་ སྒོ་ཤིང་བཅས་ རྒེད་འོག་བརྒྱད་ཡོདཔ་དང་ འདི་ནང་ཁྱིམ་གུང་པ་ ༣༨༠༣ དང་མི་རློབས་ ༡༧,༧༦༣ཡོདཔ་ཨིན། འདི་ནང་གི་མི་མང་ཤོས་ཀྱིས ཁེངས་ཁ་འདི་ལག་ལེན་འཐབ་དོ་ཡོདཔ་དང་ ཡོངས་གྲགས་ལུ་འདི་ནང་གི་མི་ཚུ་ལུ་ ཁེངས་པ་ཟེར་སླབ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། རྫོང་ཁག་འདི་གི་མི་སེར་ཚུ་ འཚོ་བ་སོ་ནམ་ལུ་གཙོ་བོ་བཏོན་དོ་ཡོདཔ་ལས་ གེ་ཟ་ལ་སོགས་པའི་འབྲུ་སྣ་དགུའི་རིགས་ག་ར་འཚོ་དོ་ཡོདཔ་དང་ ལྷོ་ཕྱོགས་ཁ་ཐུག་ཀྱི་ས་གནས་ཚུ་ནང་ དངུལ་ཐོག་གཙོ་བོ་ཚལ་ལུ་གི་ཐོན་ཤུགས་སྦོམ་ཡོདཔ་ལས་ དངུལ་གྱི་འོང་འབབ་སྦོམ་བཟོ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ལས་ ནུབ་ཕྱོགས་ཁ་ཐུག་གི་ས་གནས་ཚུ་ནང་ སྒོ་ནོར་གྱི་ལཱ་ལུ་གཙོ་བོ་བཏོན་དོ་ཡོདཔ་ལས་ སྒོ་ནོར་གསོ་སྐྱོང་གི་ཐོན་ཁུངས་ལུ་བརྟེན་སྡོད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། འདི་བཟུམ་སྦེ་ རྫོང་ཁག་འདི་ནང་གི་མི་ཚུ་གིས་ ཚར་བཟོའི་ལཱ་རྒྱ་ཆེཝ་སྦེ་འབད་དོ་ཡོདཔ་ལས་ རང་ལུགས་ཀྱི་བང་ཅུང་ ཚར་ཞྭ་ པ་ལང་ ཙེའུ་ལ་སོགས་པའི་ཚར་བཟོའི་ཐོན་དངོས་ཚུ་ ཚོང་འབྲེལ་གྱི་དོན་ལུ་དང་ རང་ལུགས་སྲུང་སྐྱོབས་ཀྱི་དོན་ལུ་གཙོ་བོ་བཏོན་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། གཞལམ་སྒང་རྫོང་ཁག་ནང་ ད་ལྟོའི་བར་ན་ཡང་ བོན་གྱི་ཆོས་ལུགས་མ་ཉམས་པར་ཡོདཔ་ལས་ གཞན་རྫོང་ཁག་གཞན་ཚུ་ནང་མེད་པའི་ བོན་གྱི་ཆོས་ལུགས་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་ཡོད་པའི་ས་གནས་ཅིག་ཨིནམ་དང་ སྔར་སྲོལ་གྱི་གླུ་གཞས་དང་ཞབས་ཁྲ་ཚུ་མ་ཉམས་པར་ཡོད་པའི་ ལམ་སྲོལ་ བཟང་པོ་ཚུ་གིས་ཕྱུག་པའི་རྫོང་ཁག་ཨིན། འདི་དང་འདྲཝ་སྦེ་ རྫོང་ཁག་འདི་ནང་ གཏེར་སྟོན་པདྨ་གླིང་པ་གིས་བཞེངས་གནང་ཡོད་པའི་ བུ་ལི་དང་ཐར་པ་ཆོས་གླིང་ལྷ་ཁང་ལ་སོགས་པའི་ བྱིན་ཅན་གྱི་ས་གནས་དང་ལྷ་ཁང་ཚུ་མཇལ་ནི་ཡོདཔ་ཨིན། གཞན་ཡང་ གཞལམ་སྒང་རྫོང་ཁག་འདི་ ནགས་ཚལ་གྱི་ཁྱབ་ཚད་སྦོམ་ཡོདཔ་ལས་ མ་ནཱསི་དང་འཇིགས་མེད་སེངྒེ་དབང་ཕྱུག་རྒྱལ་ཡོངས་གླིང་ག་ དེ་ལས་ རི་དྭགས་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་ས་གོ་ཚུ་ཡོདཔ་ཨིན། ས་གནས་འདི་ཚུ་ནང་ འཛམ་གླིང་ནང་ལུ་དཀོན་དྲགས་དང་ཉམས་ནིའི་ཉེན་ཁ་ཡོད་མི་ སེམས་ཅན་གྱི་རིགས་ ༢༢ དེ་ཅིག་ཡོདཔ་དང་ འཛམ་གླིང་ནང་ལུ་དཀོན་དྲགས་ཆེ་བའི་ སྤྱ་དཀར་གསེར་གྱི་མདོག་ཅན་དང་བསེ་རུ་ཚུ་ཡང་ཡོདཔ་ཨིན། རྒྱལ་ཁབ་ཡར་རྒྱས་གོང་འཕེལ་དང་བསྟུན་ ད་རེས་ རྫོང་ཁག་འདི་ནང་ གསོ་བའི་ཞབས་ཏོག་གནང་སའི་ སྨན་ཁང་གཅིག་དང་གསོ་བའི་ལྟེ་བ་ཚུ་ དེ་ལས་ སློབ་གྲྭ་ ༡༤ ཡོདཔ་ཨིན། མཐུན་རྐྱེན་གཞན་ཡང་ གློག་མེ་དང་སྣུམ་འཁོར་འགྲུལ་ལམ་ ཡོངས་འབྲེལ་དང་དངུལ་འབྲེལ་གྱི་ཞབས་ཏོག་ དེ་ལས་ གཞན་མི་སེར་གྱི་ཞབས་ཏོག་ཚུ་ རྫོང་ཁག་གཞན་བཟུམ་སྦེ་རང་འཐོབ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། རྫོང་ཁག་འདི་གི་འཆར་སྣང་འདི་ སོ་ནམ་གྱི་ལཱ་དང་ཐོན་ཤུགས་ཡར་རྒྱས་ཀྱི་ཐོག་ལས་ ཁེངས་རིགས་རྣམ་གསུམ་གྱི་མི་ཚུ་གི་མི་སྡེ་དཔལ་འབྱོར་གོང་འཕེལ་དང་ སོ་ནམ་གྱི་ཐོན་སྐྱེད་རང་དགོ་རང་ལངས་བཟོ་ནི་འདི་ཨིནམ་དང་། དམིགས་སྐྱེད་འདི་ཡང་འཕྲུལ་རིག་དང་ཚོང་ལཱ་ དེ་ལས་ ཚོང་འབྲེལ་ཚུ་ འགོ་སྒྲིག་རྣམ་དག་གི་སྒོ་ལས་སོ་ནམ་གྱི་ཐོན་ཤུགས་ཡར་རྒྱས་གཏང་ནི་འདི་ཨིན།ད་རེས་ རྫོང་ཁག་འདི་ནང་ རྫོང་བདག་གིས་གཙོས་པའི་རྫོང་རབ་དང་དྲུང་པ་ དེ་ལས་ ལས་སྡེ་ཁག་གི་འགོ་དཔོན་ཚུ་གིས་ འཆར་སྣང་དང་དམིགས་སྐྱེད་ཚུ་སེམས་ཁར་བཀལ་ཏེ་ རྒྱལ་ཁབ་ཡར་རྒྱས་གོང་འཕེལ་གྱི་དོན་ལུ་ གཞུང་དང་མི་སེར་གྱི་ཞབས་ཏོག་ཚུ་ ཕྱག་ཕྱིད་གང་དྲག་ཞུ་བཞིན་ཡོདཔ་ཨིན། ཆུ་ཁ་རྫོང་ཁག། ༉ ཆུ་ཁ་རྫོང་ཁག་འདི་ ལོ་ལྔའི་འཆར་གཞི་དྲུག་པ་འགོ་བཙུགས་པའི་དུས་མཉམ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༧ ལུ་ གཞི་བཙུགས་འབད་ནུག། རྒྱ་ཚད་ ཀི་ལོ་མི་ཊར་གྲུ་བཞི་ ༡༨༧༩.༥ འབད་མི་རྫོང་ཁག་འདི་ ནུབ་ཕྱོགས་ལུང་ཕྱོགས་ནང་ རྒྱ་མཚོའི་མཐའ་མ་ལས་ མཐོ་ཚད་མི་ཊར་ ༢༠༠-༣༥༠༠ གི་ས་ཁར་ཆགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། ཆུ་ཁ་རྫོང་ཁག་འདི་ཁབ་ཀྱི་དབུས་ཕྱོགས་དང་ནུབ་ཕྱོགས་ས་གནས་ཚུ་ནང་འཛུལ་སའི་འཛུལ་སྒོ་ཅིག་ཨིནམ་མ་ཚད་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་འུར་བྱེལ་ཅན་གྱི་ཚོང་འབྲེལ་འཐབ་སའི་ལྟེ་བ་དང་ནང་འདྲེན་དང་ཕྱིར་ཚོང་འཐབ་སའི་ས་ཁོངས་ལྟེ་བ་ཅིག་ཨིན་མི་ ཕུན་ཚོགས་གླིང་དྲུང་ཁག་ཡང་ རྫོང་ཁག་འདི་ནང་ཆགས་ཏེ་ ཡོདཔ་ཨིན། རྫོང་ཁག་འདི་ནང་ ཕུན་ཚོགས་གླིང་དྲུང་ཁག་དང་ཁྲོམ་སྡེ། བསམ་འཕེལ་གླིང་རྒེད་འོག་དང་སྦོང་གོ་རྒེད་འོག། བྱག་ཕྱོགས་རྒེད་འོག། སྐྱབས་ཆ་རྒེད་འོག། དར་ལ་རྒེད་འོག། གདུང་ན་རྒེད་འོག། དགེ་ཏ་ན་རྒེད་འོག། དགེ་གླིང་རྒེད་འོག། ལོག་ཅི་ན་རྒེད་འོག། སྨད་སྟབས་ཁ་རྒེད་འོག། ཕུན་ཚོགས་གླིང་རྒེད་འོག་ཚུ་བརྩིས་པའི་ དྲུང་ཁག་གཅིག་དང་ཁྲོམ་སྡེ་གཅིག་ དེ་ལས་ རྒེད་འོག་བཅུ་གཅིག་ཡོདཔ་ཨིན། རྫོང་ཁག་འདི་ནང་ བཟའ་སྤྱོད་འབད་བཏུབ་པའི་ས་གཞི་ བརྒྱ་ཆ་ ༤.༩ ཡོདཔ་ད་ རྒེད་འོག་ག་རའི་ནང་ སོ་ནམ་ཞིང་ལམ་དང་འཐུང་ཆུ་ གློག་མེ་དང་འགྲུལ་འཕྲིན་གྱི་མཐུན་རྐྱེན་ཚུ་ལྷོད་དེ་ཡོདཔ་ཨིན། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༦ ལོ་ལུ་ བརྡ་དོན་དང་བརྒྱུད་འབྲེལ་ལྷན་ཁག་གིས་ རྫོང་ཁག་འདི་ནང་གི་རྒེད་འོག་ག་རའི་ནང་ གློག་རིག་ཡོངས་འབྲེལ་གྱི་མཐུན་རྐྱེན་ཚུ་བྱིན་ཏེ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ རྩིས་ལོ་ ༢༠༡༧-༢༠༡༨ ལུ་ རྫོང་ཁག་བརྡ་དོན་འཕྲུལ་རིག་ཡིག་ཚང་གིས་ རྒེད་འོག་བརྒྱུད་དེ་ སྨན་ཁང་དང་སློབ་གྲྭ་ཚུ་ནང་ལས་ཕར་ཡང་ མཐུན་རྐྱེན་དེ་ཚུ་བྱིན་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དོན་ལུ་ འོང་འབབ་ཀྱི་ཐོན་ཁུངས་གཙོ་བོ་ཅིག་ཨིན་མི་ ཆུ་ཁ་གློག་མེ་འཕྲུལ་ཁང་དང་ དར་ལ་གློག་མེ་འཕྲུལ་ཁང་གཉིསཔོ་འདི་ཡང་ རྫོང་ཁག་འདི་ནང་ཡོདཔ་ཨིན། རྫོང་ཁག་འདི་ནང་གི་མི་སེར་མང་ཤོས་ཅིག་ར་ འཚོ་བ་སྒོ་ནོར་དང་ རང་འཚོ་ཙམ་གྱི་སོ་ནམ་ལཱ་ལུ་བརྟེན་ཏེ་སྡོད་དོ་ཡོདཔ་ད་ བྱཱ་འཛུག་སྐྱོང་འདི་རྗོང་ཁག་འདི་ནང་ ཁྱབ་ཆེ་བའི་སོ་ནམ་གྱི་ལཱ་ཅིག་ཨིནམ་མ་ཚད་ ཚལ་ལུ་དང་ཀེ་བ་ ཨ་ལཱན་ཅི་དེ་ དངུལ་ཐོག་གཙོ་བོ་ཅིག་ཨིན། རྫོང་ཁག་འདི་ནང་ མི་རློབས་ ༨༤༢༠༣ དེ་ཅིག་ཡོདཔ་ད་ དེ་ནང་ཁྱིམ་གུང་པ་ ༢༨༧༠ ཡོདཔ་ཨིན། རྫོང་ཁག་འདི་གི་འཆར་སྣང་འདི་ཡང་ མི་སྡེ་གཅིག་མཐུན་དང་ཕན་ནུས་ཅན་གྱི་ལམ་སྲོལ་ རང་བཞིན་མཐའ་འཁོར་གནས་སྟངས་བརྟན་ཏོག་ཏོ་དང་གོང་འཕེལ་འདྲ་མཉམ་གྱི་སྒོ་ལས་ དཔལ་འབྱོར་གྱི་ཐད་ཁར་ རྫོང་ཁག་དྲག་ཤོས་ཅིག་སྦེ་བཟོ་ནི་འདི་ཨིནམ་ད་ དེའི་དམིགས་གཏད་འདི་ཡང་ སྣ་མང་དཔལ་འབྱོར་གྱི་ལས་སྣ་དང་རྫོང་ཁག་གི་མི་ཚུ་གི་དོན་ལུ་ འོས་མཐུན་གྱི་གནས་སྟངས་བཟོ་སྦེ་བྱིན་ནི་འདི་ཨིན། རྒྱལ་ཁབ་ནང་བཟོ་རིག་གཙུག་ལག་ཤེས་ཡོན་སྦྱང་ནིའི་དོན་ལུ་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༡ ལུ་གཞི་བཙུགས་འབད་མི་ ཚན་རིག་དང་འཕྲུལ་རིག་མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ་འདི་ཡང་རྫོང་ཁག་འདི་ནང་ཡོདཔ་མ་ཚད་ རྒྱལ་འཛིན་གཙུག་ལག་སློབ་སྡེ་འོག་ལུ་ཚོང་འབྲེལ་དང་འཛིན་སྐྱོང་གི་ཤེས་ཡོན་ཚུ་ལྷབ་སྦྱང་འབད་སའི་གཞུང་གི་རང་སྐྱོང་མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ་ཅིག་ཨིན་མི་ དགེ་འདུ་ཚོང་རིག་མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ་འདི་ཡང་ རྫོང་ཁག་འདི་ནང་ཡོདཔ་ཨིན། ཆུ་ཁ་རྫོང་ཁག་ནང་ ཁ་སྐད་གཙོ་བོ་ བྱང་ཕྱོགས་ལུ་སྡོད་མི་ཚུ་གིས་རྫོང་ཁ་སླབ་དོ་ཡོདཔ་ད་ ལྷོ་ཕྱོགས་ཀྱི་མི་ཚུ་གིས་ ལྷོ་མཚམས་པ་ དེ་བཟུམ་སྦེ་ བསམ་རྩེ་རྫོང་ཁག་གི་ས་མཚམས་བདའ་སྟེ་ ལྷོཔ་གི་ཁ་སྐད་སླབ་མི་ཡང་ཡོདཔ་ཨིན། ཧཱ་རྫོང་ཁག། ༉ ཧཱ་རྫོང་ཁག་འདི་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྫོང་ཁག་ཁལ་གཅིག་གི་གྲས་ལས་ ནུབ་ཕྱོགས་ལུང་ཕྱོགས་ཀྱི་རྫོང་ཁག་ཅིག་ཨིན། རྫོང་ཁག་འདི་ འབྲུག་ནུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་ས་མཚམས་ཁར་ ས་གཞི་རྒྱ་ཚད་ ཀི་ལོ་མི་ཊར་གྲུ་བཞི་ ༡༨༩༩.༢༠ དང་རྒྱ་མཚོའི་མཐའ་མ་ལས་ མི་ཊར་ ༡༠༠༠-༥༦༠༠ གི་ས་ཁར་ཆགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། ཧཱ་རྫོང་ཁག་ནང་ཁྱིམ་གུང་པ་ ༢༩༥༢ ཡོདཔ་ད་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༧ ལོའི་ མི་རྩིས་དང་འཁྲིལཝ་ད་ རྫོང་ཁག་འདི་ནང་ མི་རློབས་ ༡༣༦༥༥ དེ་ཅིག་ཡོདཔ་སྦེ་ བཀོད་དེ་འདུག། ཧཱ་རྫོང་ཁག་འདི་ མགར་ས་རྫོང་ཁག་གི་ཤུལ་ལས་ར་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ མི་རློབས་ཉུང་ཤོས་ཡོད་པའི་རྫོང་ཁག་ཅིག་ཨིན། རྫོང་ཁག་འདི་ནང་ཁྱབ་ཆེ་བའི་ཁ་སྐད་འདི་ཡང་ ང་བཅས་རའི་རྒྱལ་ཡོངས་སྐད་ཡིག་ རྫོང་ཁ་འདི་ར་ཨིན་མས། ཧཱ་རྫོངཁག་ནང་ དྲུང་ཁག་གཅིག་དང་རྒེད་འོག་དྲུག་ སྤྱི་འོག་སུམ་ཅུ་དང་གཡུས་ཚན་ ༩༦ ཡོདཔ་ཨིན། ཧཱ་རྫོང་ཁག་ནང་ ལོ་ཐོག་གཙོ་བོ་ ཀར་ ནག་ བྱཱོ་དང་ ས་ཁ་དམའ་ས་ལས་ཕར་ བྱཱ་ཡང་འཚོ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། མི་སེར་ཚུ་གིས་ ཀེ་བ་དང་ཨེ་མ་ ཨེ་པཱལ་དང་གཞན་དངུལ་ཐོག་ཚུ་ཡང་འཛུག་སྐྱོང་འཐབ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། རྫོང་ཁག་འདི་ནང་ཡོད་པའི་མི་སེར་མང་ཤོས་ཅིག་གིས་ གཡག་དང་ནོར་ བྱམོ་དང་ཕགཔ་ རྟ་ལ་སོགས་པའི་སྒོ་ནོར་གསོ་སྐྱོང་གི་ལཱ་ཚུ་ཡང་འབད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ཧཱ་རྫོང་ཁག་གི་ས་གཞི་བརྒྱ་ཆ་ ༧༨ དེ་ཅིག་ ནགས་ཚལ་གྱིས་ཁྱབ་སྟེ་ཡོདཔ་ད་ འདི་གིས་ མི་སྡེ་ནང་དཔལ་འབྱོར་གནས་སྟངས་ཀྱི་ནང་ལུ་ ཕན་སྦོམ་སྦེ་ར་ཐོགསཔ་ཨིན་མས། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༢ ལས་ར་ རྫོང་ཁག་འདི་ནང་ ལྟ་བཤལ་གྱི་སྒོ་འདི་ཕྱེ་ཡོད་རུང་ སྤ་རོ་ ཐིམ་ཕུག་དང་བུམ་ཐང་བཟུམ་ཅིག་ར་འདི་ཡར་རྒྱས་འགྱོ་མ་ཚུགས་པས། རྫོང་ཁག་འདི་ནང་ཡོད་པའི་ མེ་རི་སྤུན་གསུམ་གྱི་ཉེ་འདབས་ལུ་ རྩ་ཆེ་བའི་ ལྷ་ཁང་དཀརཔོ་དང་གནགཔོ་གཉིས་ཡོདཔ་མ་ཚད་ ལྷ་ཁང་འདི་ ཧེ་མ་དུས་རབས་ ༧ པ་ལས་ར་བཞེངས་ཡོད་པའི་ལོ་རྒྱུས་འདུག། ལུང་གཤོང་འདི་གི་ལྟག་ལུ་ར་ ཧཱ་དགོན་པ་ཟེར་མི་ལྷ་ཅིག་ཡང་ཡོདཔ་ཨིན། ལྷ་ཁང་འདི་ ལོ་ཨ་རྟག་ར་ རང་ཟླ་ ༡༡ པའི་ཚེས་ ༡༠ ལུ་ སངས་རྒྱས་འོག་དཔག་མེད་ལུ་མཆོད་པ་ཚུ་ཕུལ་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིན། དོ་རུང་ ལྷ་ཁང་དཀརཔོ་དང་གནགཔོ་གི་ཉེ་འདབས་ལུ་ མཆོད་རྟེན་ཅིག་ཡོད་མི་དེའི་སྦོ་ལོ་ཁར་ཡོད་པའི་རྡོ་སྦོམ་ཅིག་གུར་ གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་གི་དབུ་ཞྭ་དང་སྐུ་རྗེས་ཚུ་ཡང་མཇལ་ནི་འདུག། པདྨ་དགའ་ཚལ་རྫོང་ཁག། ༉ པདྨ་དགའ་ཚལ་རྫོང་ཁག་འདི་ ཤར་ལྷོ་ཁ་ཐུག་ལུ་ཆགས་ཡོད་པའི་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྫོང་ཁག་ཁལ་གཅིག་གི་གྲས་ལས་གཅིག་ཨིན། ས་གཞི་རྒྱ་ཚད་ ཀི་ལོ་མི་ཊར་གྲུ་བཞི་ ༡༠༢༣ འབད་མི་རྫོང་ཁག་འདི་ རྒྱ་མཚོའི་མཐའ་མ་ལས་ མཐོ་ཚད་མི་ཊར་ ༡༠༠༠ ལས་ ༣༥༠༠ གི་ས་ཁར་ཆགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། རྫོང་ཁག་འདི་ བྱང་ཤར་ཁ་ཐུག་བཀྲ་ཤིས་སྒང་དང་ནུབ་བྱང་ཁ་ཐུག་མོང་སྒར་ ནུབ་ཁ་ཐུག་གཞལམ་སྒང་ ཤར་ཁ་ཐུག་བསམ་གྲུབ་ལྗོངས་མཁར་དང་ལྷོ་ཁ་ཐུག་རྒྱ་གར་ཨ་སམ་གྱི་མངའ་སྡེ་ཚུ་གི་སྦུག་ལུ་ཆགས་ཏེ་ཡོདཔ་ ཨིན། རྫོང་ཁག་འདི་གི་ས་གཞི་བརྒྱ་ཆ་ ༨༧.༦༥ དེ་ཅིག་ ནགས་ཚལ་གྱིས་ཁྱབ་སྟེ་ཡོདཔ་ད་ དེ་ནང་མང་ཤོས་ཅིག་ ཀོང་ཤིང་གི་རིགས་ཚུ་ཡོདཔ་ཨིན། རྫོང་ཁག་འདི་གི་གནམ་གཤིས་གནས་སྟངས་འབད་བ་ཅིན་ གནམ་བྱཱར་ལུ་ཚ་དྲོད་དང་རློན་གཤེར་ཅན་སྦེ་ སྡོད་དོ་ཡོདཔ་ད་ གནམ་དགུན་ལུ་འབད་བ་ཅིན་ བསིལ་དྲོད་རན་ཏོག་ཏོ་སྦེ་སྡོད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། རྒེད་འོག་བཅུ་གཅིག་ཡོད་པའི་རྫོང་ཁག་འདི་ནང་ ཁྱིམ་གུང་པ་ ༤༤༨༦ ཡོད་པའི་ཁར་ མི་རློབས་བསྡོམས་ ༢༥༠༠༠ དེ་ཅིག་ཡོདཔ་ད་ དེ་ནང་བཟའ་སྤྱོད་ཀྱི་དོན་ལུ་ ས་གཞི་ཡང་མང་ཤོས་ཅིག་སྐམ་ཞིང་ ཡོདཔ་ཨིན་མས། རྫོང་ཁག་འདི་ནང་གི་རྒེད་འོག་ག་རའི་ནང་ འཁོར་ལམ་ཚུ་ཡོད་མི་འདི་གིས་ ཅ་ཆས་དང་མི་ཚུ་སྐྱེལ་འདྲེན་འབད་ནིའི་ནང་ལུ་ བྱ་སྟབས་བདེ་ཏོག་ཏོ་སོང་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་མ་ཚད་ འཁོར་ལམ་འདི་ལས་བརྟེན་ རྫོང་ཁག་དང་དྲུང་ཁག་ རྒེད་འོག་དང་མི་སེར་ཚུ་གི་བར་ན་ འབྲེལ་བ་འཐབ་ནིའི་ནང་ཁེ་ཕན་སྦོམ་བྱུང་སྟེ་འདུག། རྫོང་ཁག་འདི་ནང་ མི་ཚུ་གི་རྒྱུད་ལུ་ གསོ་བ་དང་ཤེས་རིག་ སྒོ་ནོར་དང་སོ་ནམ་ལ་སོགས་པའི་ཞབས་ཏོག་ཚུ་བྱིན་ནིའི་དོན་ལུ་ ཞི་གཡོགཔོ་ ༧༧༢ དེ་ཅིག་ཡོདཔ་ཨིན་མས། རྫོང་ཁག་འདི་ནང་ མི་ཚུ་གི་རྒྱུད་ལུ་ ཕྱག་དང་སྙན་དར་ སྨན་ལམ་དང་ཁ་ཐུན་ཚུ་གཏང་ནིའི་དོན་ལུ་ ལྷ་ཁང་དང་དགོན་སྡེ་ ༡༡༢ དེ་ཅིག་ཡོད་པའི་ནང་ལས་ ང་བཅས་རའི་རྒྱལ་རབས་ནང་ལུ་ ག་ནི་བ་རྩ་ཆེ་བའི་ ཡོངས་ལ་དགོན་པ་དང་ཁེ་རི་དགོན་པ་ གདུང་དཀར་དགོན་པ་གསུམ་ཡང་ རྫོང་ཁག་འདི་ནང་འདུག། རྫོང་ཁག་འདི་ནང་ཡོད་པའི་ ཡོངས་ལ་རི་བོ་དཔལ་འབར་དར་རྒྱས་ཆོས་གླིང་དགོན་པའམ་དཔལ་རི་དགོན་པ་ ཡོངས་གྲགས་ལུ་ ཡོངས་ལ་དགོན་པ་ཟེར་ཞུ་མི་ལྷ་ཁང་འདི་ ཡོངས་ལ་བླམ་གཉིས་པ་ རྡོ་རྗེ་རྒྱ་མཚོ་མཆོག་གིས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༧༣༦ ལོ་ལུ་བཞེངས་གནང་ཡོད་པའི་ལོ་རྒྱུས་འདུག། ས་གནས་འདི་ གཏེར་སྟོན་ཆེན་པོ་ རིག་འཛིན་འཇིགས་མེད་གླིང་པའི་ཞལ་བཀོད་དང་ འཁྲིལ་ མཁས་གྲུབ་འཇིགས་མེད་ཀུན་བྲལ་མཆོག་གིས་ངོས་འཛིན་གནང་ཡོདཔ་ད་ དེ་བསྒང་ སྒྲུབ་སྡེ་ལྟེ་བ་ཆུང་ཀུ་ཅིག་གཞི་བཙུགས་ གནང་ནུག། ཡོངས་གྲགས་ཅན་གྱི་ཡོངས་ལ་ཕུར་པའི་སྒྲུབ་ཆེན་འདི་ མཁས་གྲུབ་འཇིགས་མེད་ཀུན་བྲལ་གྱི་སྐབས་ལས་ར་འགོ་བཙུགས་ཡོདཔ་ ད་ དེ་གི་ཤུལ་ལས་ བླམ་རིམ་ཐེངས་ ༡༦ བྱོན་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དགོན་པ་འདི་ ཚར་གཅིག་ཉམས་ཆག་ཤོར་ཡོད་རུང་ ཤུལ་ལས་ གྲུབ་དབང་བསོད་ནམས་བཟང་པོ་མཆོག་གིས་ སྔར་བཞིན་ཉམས་གསོ་ཞུ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དོ་རུང་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༩ སྤྱི་ཟླ་ ༩ པའི་སྤྱི་ཚེས་ ༢༡ ལུ་ ས་ཡོམས་ཤུགས་སྦེ་རྐྱབ་མི་འདི་གིས་ ལྷ་ཁང་ལུ་གནོད་རྐྱེན་སྦོམ་སྦེ་ར་ རྐྱབ་ཡོད་རུང་ མི་དབང་མངའ་བདག་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་ དགོན་པ་འདི་ འདི་འཕྲོ་ལས་ར་ སྔར་བཞིན་ཉམས་གསོ་ཞུ་དགོ་པའི་བཀའ་རྒྱ་དང་བསྟུན་ ལོག་སྟེ་ར་ཉམས་གསོ་ཞུ་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ང་བཅས་རའི་ མ་འོངས་འགོ་ཁྲིདཔ་ཚུ་ཤེས་ཡོན་སྦྱངས་ནིའི་དོན་ལུ་ སློབ་གྲྭ་ཆུང་བ་ ༡༨ དང་འབྲིང་རིམ་འོག་མའི་སློབ་གྲྭ་ ༦ འབྲིང་རིམ་གོང་མའི་སློབ་གྲྭ་ ༢ དང་ དེ་ལས་ ཧེ་མ་ ཤེས་ཡོན་སྦྱངས་ནིའི་གོ་སྐབས་མ་ཐོབ་མི་ཚུ་གི་དོན་ལུ་ གཞི་རྟེན་ཤེས་ཡོན་སྦྱང་སའི་ལྟེ་བ་ ༣༦ གཞི་བཙུགས་འབད་དེ་ཡོད་མི་དེ་ནང་ ད་ལྟོ་ སློབ་ཕྲུག་ཡོངས་བསྡོམས་ ༦༡༨༠ དང་ གཞི་རྟེན་ཤེས་ཡོན་སྦྱངས་མི་ ༤༠༢ དེ་ཅིག་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་འབདཝ་ལས་ རྫོང་ཁག་འདི་གི་ བྲི་ལྷག་ཤེས་ཡོན་གྱི་གནས་ཚད་འདི་ བརྒྱ་ཆ་ ༥༦.༡ གུར་ལྷོད་དེ་འདུག། རྫོང་ཁག་འདི་ནང་གི་མི་སེར་ཚུ་གི་རྒྱུད་ལུ་ འཚོ་བའི་གནས་སྟངས་ཡར་དྲག་གཏང་ནིའི་དོན་ལུ་ མི་དབང་མངའ་བདག་རིན་པོ་ཆེའི་ཞབས་ལས་ སའི་སྐྱིད་སྡུག་གནང་སྟེ་ བོ་རང་མ་དང་ཁྱི་ན་དང་ལུ་ གཞི་གསར་གཞི་བཙུགས་འབད་མི་འདི་གིས་ ཕན་སྦོམ་སྦེ་ར་ཐོགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། པདྨ་དགའ་ཚལ་རྫོང་ཁག་ནང་ རྒེད་འོག་ བཅུ་གཅིག་ཡོད་མི་ཚུ་ཡང་ ཕྱི་མུངས་རྒེད་འོག་དང་ཆོས་འཁོར་གླིང་རྒེད་འོག་ སྐྱོང་ཤིང་བོ་རང་རྒེད་འོག་ བདེ་ཆེན་གླིང་རྒེད་འོག་ གདུང་སྨད་རྒེད་འོག་ མཁར་རྒེད་འོག་ ན་ནོང་རྒེད་འོག་ ནོར་བུ་སྒང་རྒེད་འོག་ ཤུ་མར་རྒེད་འོག་ གཡུ་རུང་རྒེད་འོག་ ཟོ་བལ་རྒེད་འོག་ཚུ་ཨིནམ་ད་ ནུར་བུ་སྒང་རྒེད་འོག་ནང་ལུ་འབད་བ་ཅིན་ རྒྱལ་ཡོངས་མ་ནཱསི་གླིང་ཀ་གི་ཆ་ཤས་ཅིག་ཡང་དེ་ནང་ཚུད་དེ་ཡོདཔ་ ཨིན་མས། པདྨ་དགའ་ཚལ་རྫོང་ཁག་གིས་ གོང་འཕེལ་དང་འབྲེལ་ལཱ་ག་ཅི་ར་འབད་རུང་ རྫོང་ཁག་གི་འཆར་སྣང་ ཤར་ཕྱོགས་ལུང་ཕྱོགས་ཀྱི་དོན་ལུ་ཚོང་འབྲེལ་འཐབ་སའི་ལྟེ་བ་ཅིག་སྦེ་བཟོ་ནི་དང་ འཚོ་བའི་གནས་སྟངས་ཡུན་བརྟན་དང་འདྲ་མཉམ་གྱི་སྒོ་ ལས་ སྐྱིད་ཉམས་ལྡན་པའི་རྫོང་ཁག་ཅིག་སྦེ་བཟོ་ལུ་དམིགས་གཏད་བསྐྱེད་དེ་འབད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། བསམ་གྲུབ་ལྗོངས་མཁར་རྫོང་ཁག། ༉ བསམ་གྲུབ་ལྗོངས་མཁར་རྫོང་ཁག་འདི་ ཤར་ལྷོ་ཁ་ཐུག་ལུ་ཆགས་ཏེ་ཡོད་པའི་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྫོང་ཁག་ཁལ་གཅིག་གྲས་ལས་གཅིག་ ཨིན། ས་གཞི་རྒྱ་ཚད་ ཀི་ལོ་མི་ཊར་གྲུ་བཞི་ ༡༨༧༧.༩༤ འབད་མི་ རྫོང་ཁག་འདི་ རྒྱ་གར་ཨཱ་སམ་གྱི་མངའ་སྡེ་དང་ཨ་རུ་ན་ཅཱལ་པྲ་ ཌེཤ་གི་ས་མཚམས་དང་ཅིག་ཁར་མཐུད་འབྲེལ་འབད་དེ་ཡོདཔ་ཨིན། རྒྱ་མཚོའི་མཐའ་མ་ལས་ མཐོ་ཚད་མི་ཊར་ ༦༠༠-༡༢༠༠ དེ་ཅིག་གི་ས་ཁར་ཆགས་ཏེ་ཡོད་པའི་ བསམ་གྲུབ་ལྗོངས་མཁར་རྫོང་ཁག་འདི་ནང་ བསམ་གྲུབ་ལྗོངས་མཁར་ཁྲོམ་སྡེ་དང་ བསམ་གྲུབ་ཆོས་གླིང་དྲུང་ཁག་ ཇོ་མོ་གཙང་ཁ་དྲུང་ཁག་ ཝང་ཕུག་རྒེད་འོག་དང་གོམ་དར་རྒེད་འོག་ བདེ་བ་ཐང་རྒེད་འོག་ ཕུན་ཚོགས་ཐང་ རྒེད་འོག་ པདྨ་ཐང་རྒེད་འོག་ བསམ་རང་རྒེད་འོག་ མར་ཚ་ལ་རྒེད་འོག་ གླང་ཅན་ཕུག་རྒེད་འོག་ གསེར་ཐིག་རྒེད་འོག་ ལའུ་རི་རྒེད་འོག་ཚུ་རྩིས་པའི་ ཁྲོམ་སྡེ་གཅིག་དང་ དྲུང་ཁག་གཉིས་ རྒེད་འོག་བཅུ་གཅིག་ཡོདཔ་མ་ཚད་ སྤྱི་འོག་ ༥༨ དང་གཡུས་ཚན་ ༡༩༡ ཡོདཔ་ཨིན། གཡུས་ཚན་ ༡༩༡ དང་སྤྱི་འོག་ ༥༨ རྒེད་འོག་ ༡༡ དང་དྲུང་ཁག་ ༢ འབད་མི་རྫོང་ཁག་འདི་ནང་ ཁྱིམ་གུང་པ་ ༤༨༠༨ ཡོདཔ་ད་ ཕོ་སྐྱེས་ ༢༠༧༨༦ དང་ཨམ་སྲུ་ ༡༩༩༨༠ འབདཝ་ད་ མི་རློབས་ཡོངས་བསྡོམས་ ༤༠༧༦༦ དེ་ཅིག་ཡོདཔ་ཨིན་མས། རྫོང་ཁག་འདི་ ས་ཁ་དམའ་ལུ་འབད་ནི་འདི་གིས་ དེའི་གནམ་གཤིས་གནས་སྟངས་ཡང་ མང་ཤོས་ཅིག་ར་ དྲོད་ཤུགས་ཅན་ཅིག་སྦེ་ར་ སྡོད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་ཡང་ རྫོང་ཁག་འདི་ནང་ དྲོད་ཤུགས་ཀྱི་ཚད་ མཐོ་ཤོས་ར་ ཌི་གི་རི་སེན་ཊི་གེརེཌ་ ༣༦ དང་ དམའ་ཤོས་ ༡༤ གི་བར་སྡོད་པའི་ཁར་ ལོ་བསྟར་ཆར་ཆུ་ཡང་ མི་ལི་མི་ཊར་ ༥༣༠༩.༤ དེ་ཅིག་གི་རྩིས་འབབ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། རྫོང་ཁག་གི་ས་གཞི་ཚུ་མང་ཤོས་ཅིག་དང་སྦེ་ཡོད་པའི་ཁར་ ས་བཅུད་དང་ལྡནམ་སྦེ་ཡོད་ནི་འདི་གིས་ སོ་ནམ་དང་དཔལ་འབྱོར་གྱི་ལས་སྣ་ ཚུའི་གོ་སྐབས་དང་འོས་འབབ་སྦོམ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ཨིན་རུང་ ད་ལྟོ་གནས་བཞིན་ཡོད་པའི་ཉན་སྲུང་གི་གནད་དོན་དང་ ས་ཆའི་རང་ གཤིས་ལུ་བརྟེན་ རྫོང་ཁག་འདི་ནང་ བརྩམས་ཡོད་པའི་མི་སྡེ་དཔལ་འབྱོར་གྱི་ལས་སྣ་ཚུ་ལུ་ གདོང་ལེན་ཚུ་བྱུང་སྟེ་ར་ཡོདཔ་ཨིན་མས། གདོང་ལེན་དེ་ཚུ་བྱུང་སྟེ་ར་འབད་རུང་ རྫོང་ཁག་གིས་ བརྩམས་ཡོད་པའི་ལས་སྣ་ཚུ་ ལེགས་ཤོམ་སྦེ་ར་འབད་ཚུགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། རྫོང་ཁག་གི་ས་གཞི་ཡོངས་བསྡོམས་ལས་ བརྒྱ་ཆ་ ༨༦.༡༥ འདི་ནགས་ཚལ་གྱིས་ཁྱབ་སྟེ་ཡོདཔ་ད་ བརྒྱ་ཆ་ ༩༩ དེ་ཅིག་ལུ་ ཉེན་སྲུང་ལྡན་པའི་འཐུང་ཆུ་དང་ བརྒྱ་ཆ་ ༨༧.༡ ལུ་ གློག་མེའི་མཐུན་རྐྱེན་ཚུ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ བྲི་ལྷག་ཤེས་ཡོན་གྱི་གནས་ཚད་ བརྒྱ་ཆ་ ༥༢.༤ ཡོད་པའི་གུར་ འགྲུལ་འཕྲིན་གྱི་ཞབས་ཏོག་ བརྒྱ་ཆ་ ༩༧ དང་ བརྒྱ་ཆ་ ༧༤ གི་རྩིས་ སོ་ནམ་ཞིང་ལམ་གྱི་མཐུད་འབྲེལ་ཚུ་འབད་དེ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། གྲུབ་འབྲས་འདི་ཚུ་གིས་རྫོང་ཁག་ནང་ མི་སྡེ་དཔལ་འབྱོར་ཡར་དྲག་ འགྱོ་བའི་བརྡ་ཚོན་ཚུ་སྟོནམ་ཨིན་མས། བསམ་གྲུབ་ལྗོངས་མཁར་རྫོང་ཁག་འདི་ པདྨ་དགའ་ཚལ་དང་བཀྲ་ཤིས་སྒང་ བཀྲ་ཤིས་གཡང་རྩེ་ ལྷུན་རྩེ་ མོང་སྒར་ཚུ་རྩིས་པའི་ ཤར་ཕྱོགས་རྫོང་ཁག་ལྔ་གི་དོན་ལུ་ ཚོང་འབྲེལ་འཐབ་སའི་ལྟེ་བ་ཅིག་ཨིན། བསམ་གྲུབ་ལྗོངས་མཁར་རྫོང་ཁག་གི་ཁྲོམ་འདི་ རྒྱ་གར་གྱི་ས་མཚམས་དང་མཐུད་འབྲེལ་འབད་དེ་ཡོད་མི་འདི་གིས་ བསམ་གྲུབ་ལྗོངསམཁར་རྫོང་ཁག་རྐྱངམ་ཅིག་མེན་པར་ ཉེ་འདབས་ཀྱི་ ཤར་ཕྱོགས་རྫོང་ཁག་ཚུ་ལུ་ཡང་འདྲན་འདྲ་སྦེ་རང་ཕན་ཐོགས་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། རྫོང་ཁག་གི་ཁྲོམ་དེ་ནང་ འབྲུག་བཟའ་སྤྱོད་ལས་འཛིན་ གྱི་མཛོད་ཁང་དང་ ཚལ་ལུ་དང་ཀེ་བ་ཚུ་རིན་བསྡ྄ར་འབད་སའི་རིན་བསྡུར་ཁང་ཚུ་ཡང་ཡོདཔཨིན། ཨིན་རུང་ འཕྲལ་འཕྲལ་སྦེ་ར་ ཨ་སམ་གྱི་བྲེལ་ ཟིང་འདི་འཐོན་ནི་ཡོད་མི་འདི་གིས་ ཐོན་སྐྱེས་དང་ཅ་ཆས་ཚུ་ཕྱིར་ཚོང་འཐབ་ནིའི་ནང་གདོང་ལེན་བྱུང་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། རྫོང་ཁག་འདི་གིས་ ཁོང་རའི་འཆར་སྣང་ མི་སྡེ་དཔལ་འབྱོར་གྱི་གནས་ཚད་ རང་བཞིན་ཐོན་སྐྱེད་དང་ སྔར་སྲོལ་ལམ་ལུགས་ཀྱི་ཡར་སྐྱེད་ དང་ཅིག་ཁར་ ཞི་བདེ་དང་མཐུན་པའི་རང་མགོ་རང་འདྲོང་གི་རྫོང་ཁག་ཅིག་སྦེ་བཟོ་ནི་དང་ དེའི་དམིགས་གཏད་ གྲོང་གསེབ་ཀྱི་འཚོ་བའི་ མཐུན་རྐྱེན་ གཞུང་སྐྱོང་ལེགས་ལྡན་ཐོག་ལུ་ ལམ་སྲོལ་དང་རང་བཞིན་གནས་སྟངས་དང་མཐུནམ་སྦེ་ ཡར་དྲག་གཏང་ནིའི་ནང་ གཙོ་བོར་བཟུང་སྟེ་ ལཱ་ཚུ་འབད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། བཀྲ་ཤིས་གཡང་རྩེ་རྫོང་ཁག། ༉ བཀྲ་ཤིས་གཡང་རྩེ་རྫོང་ཁག་འདི་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྫོང་ཁག་ཚུ་གི་གྲས་ལས་ ཤར་ཕྱོགས་ཁ་ཐུག་ལུ་ཡོད་པའི་རྫོང་ཁག་ཅིག་ཨིན། རྫོང་ཁག་འདི་ ཧེ་མ་ཚར་ཅིག་ བཀྲ་ཤིས་སྒང་རྫོང་ཁག་མངའ་འོག་གི་དྲུང་ཁག་ཅིག་སྦེ་སྡོད་ཡོད་རུང་ ཤུལ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༢ ལོ་ལུ་ ལོགས་སུ་སྦེ་རྫོང་ཁག་ཅིག་སྦེ་གཞི་བཙུགས་འབད་ནུག། ས་གཞི་རྒྱ་ཚད་ ཀི་ལོ་མི་ཊར་གྲུ་བཞི་ ༡༤༣༧.༩ འབད་མི་རྫོང་ཁག་འདི་ རྒྱ་མཚོའི་མཐའ་མ་ལས་ མཐོ་ཚད་ཀི་ལོ་མི་ཊར་ ༡༧༥༠ ལས་ ༡༨༨༠ ཚུ་གྱི་ས་ཁར་ཆགས་ཏེ་ཡོདཔ་ད་ བཀྲ་ཤིས་གཡང་རྩེ་ཟེར་བའི་མིང་དེ་ཡང་ དུས་རབས་ ༡༥ པའི་ནང་ རིག་འཛིན་ཆེན་པོ་ གཏེར་སྟོན་པདྨ་གླིང་པ་མཆོག་གིས་གནང་ཡོདཔ་ཨིན་མས། རྫོང་ཁག་འདི་ནང་ འབུམ་སྡེ་གླིང་རྒེད་འོག་དང་འཇམ་མཁར་རྒེད་འོག་ ཁམས་དྭངས་རྒེད་འོག་ རམ་སྦྱར་རྒེད་འོག་ སྟོད་མཚོ་རྒེད་འོག་ སྟོང་ཞང་རྒེད་འོག་ གཡང་རྩེ་རྒེད་འོག་ ཡ་ལངས་རྒེད་འོག་བཅས་ རྒེད་འོག་བརྒྱད་ཡོདཔ་ད་ རྫོང་ཁག་འདི་ ལམ་སྲོལ་དང་རང་བཞིན་གནས་སྟངས་ཀྱིས་ཕྱུག་པའི་རྫོང་ཁག་ཅིག་ཨིན། རྫོང་ཁག་དེ་ནང་གི་བྱང་ཁ་ཐུག་གི་མི་ཚུ་ལུ་ ཤིང་བཟོ་དང་དལ་ཤོག་བཟོ་ནིའི་ལག་རྩལ་འདི་ཡོདཔ་ལས་ ཁོང་ཚུ་གིས་ འཚོ་བ་གཙོ་བོ་ འདི་ལུ་བརྟེན་ སྐྱོང་དོ་ཡོདཔ་ད་ ལྷོ་ཁ་ཐུག་གི་མི་ཚུ་གིས་འབད་བ་ཅིན་ སོ་ནམ་དང་སྒོ་ནོར་ དངུལ་ཐོག་ཚུ་ལུ་བརྟེན་ཏེ་སྡོད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། རྫོང་ཁག་དེ་ནང་ མི་རློབས་བསྡོམས་ ༡༧༣༠༠ དེ་ཅིག་ཡོདཔ་ཨིན། རྫོང་ཁག་འདི་ནང་ ཁ་སྐད་ཀྱི་རིགས་མ་འདྲཝ་གསུམ་དེ་ཅིག་སླབ་མི་ཡོདཔ་ད་ དེ་ཡང་ འབུམ་སྡེ་གླིང་རྩིས་པའི་བྱང་ཕྱོགས་ཁ་ཐུག་ལུ་ ཛ་ལ་ཁ་སླབ་དོ་ཡོདཔ་ད་ འཇམ་མཁར་དང་ཁམས་དྭངས་ ཡ་ལངས་དང་རམ་སྦྱར་ལ་སོགས་པའི་ལྷོ་ཕྱོགས་ཁ་ཐུག་ལུ་འབད་བ་ཅིན་ ཤར་ཕྱོགས་ཚངས་ལྷའི་ཁ་སྐད་དེ་སླབ་དོ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ སྟོང་ཞང་རྒེད་འོག་ནང་འབད་བ་ཅིན་ ཁྱོད་ཅག་ང་ཅག་དང་ཁེངས་ཁ་ཚུ་སླབ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། བཀྲ་ཤིས་གཡང་རྩེ་རྫོང་ཁག་འདི་ རང་བཞིན་གནས་སྟངས་ཀྱི་ཕྱུག་པའི་རྫོང་ཁག་ཅིག་འབདཝ་ལས་ དེ་ནང་ ཁོ་ལོང་ཆུ་རི་དྭགས་སྲུང་སྐྱོབས་ས་ཁོངས་ཡོདཔ་ད་ དེ་ཡང་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༣ ལུ་ གཞི་བཙུགས་འབད་ནུག། དེ་མ་ཚད་ རྫོང་ཁག་འདི་ནང་ འབུམ་སྡེ་གླིང་རི་དྭགས་སྲུང་སྐྱོང་ས་ཁོངས་ཡང་ཡོདཔ་ད་ འདི་གིས་ རྫོང་ཁག་འདི་གི་བྱང་ཁ་ཐུག་གི་ས་གནས་ཕྱེད་ཀ་ཅིག་ཁྱབ་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། རྫོང་ཁག་འདི་ ཨྱོན་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་བྱིན་གྱིས་བརླབས་གནང་ཡོད་པའི་རྫོང་ཁག་ཅིག་འབདཝ་ལས་དེ་ནང་ ག་ནི་བ་རྩ་ཆེ་བའི་གནས་དང་ལྷ་ཁང་དགོན་སྡེ་མང་རབས་ཅིག་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ཚུ་གི་གྲས་ལས་ རྒྱལ་རབས་ནང་གལ་གནད་ཆེ་ཤོས་གཅིགཔོ་འདི་ རིགས་གསུམ་མགོན་པོའི་ལྷ་ཁང་འདི་ཨིན། ལྷ་ཁང་འདི་ དུས་རབས་ ༡༨ པའི་ནང་ རྗེ་མཁན་ཁྲི་རབས་ ༩ པ་ རྒྱལ་དབང་ཤཀྱཱ་རིན་ཆེན་གྱི་སློབ་མ་ བླམ་ཚེ་རིང་རྒྱ་མཚོ་མཆོག་གིས་ བཀྲ་ཤིས་གཡང་རྩེ་རྫོང་ཁག་ལྟེ་བའི་བྱང་ཁ་ཐུག་ རིགས་གསུམ་མགོན་པོའི་སྐུ་རྗེས་ཡོད་སའི་བྱག་ཕུག་ཅིག་གུར་ བཞེངས་གནང་ནུག། དེ་ལས་ཚུར་ བླམ་བྱང་ཆུབ་རྒྱལ་མཚན་དང་ བླམ་ངག་དབང་བློ་གྲོས་ ལ་སོགས་པའི་སྐྱེས་བུ་དམ་པ་ཚུ་གིས་ ལྷ་ཁང་འདི་རྒྱ་སྐྱེད་གནང་སྟེ་ སྐུ་གསུང་ཐུགས་རྟེན་ཚུ་ཡང་ཕུལ་ཏེ་ ད་རེས་ མཇལ་ནི་ཡོད་པའི་གནས་ཚད་ཁར་བཀོད་གནང་ནུག། རྫོང་ཁག་འདི་ནང་ རྩ་ཆེ་བའི་གནས་ རིགས་གསུམ་དགོན་པོ་རྐྱངམ་ཅིག་གིས་མ་དོ་བར་ གཞན་ཡང་ ཨོཾ་བྷ་གནས་དང་དགོངས་ཟ་གནས་ མཆོད་རྟེན་སྐོར་ར་དང་བདེ་ཆེན་ཕོ་བྲང་ སྒོམ་ཕུག་སྐོར་ར་ལ་སོགས་པའི་གནས་རྩ་ཆེ་ཏོག་ཏོ་ལེ་ཤ་ཡོདཔ་ཨིན། བཀྲ་ཤིས་གཡང་རྩེ་འདི་ ཤིང་གི་ཟླ་པ་གིས་ཡོངས་གྲགས་ཡོད་པའི་རྫོང་ཁག་ཅིག་ཨིནམ་ད་ རྫོང་ཁག་འདི་ནང་ བཟོ་རིགས་བཅུ་གསུམ་ལྷབ་སྦྱང་འབད་སའི་སྤེལ་ཁང་ཅིག་ཡང་གཞི་བཙུགས་འབད་དེ་་ཡོདཔ་ཨིན། རྫོང་ཁག་འདི་གིས་ གཞན་མི་རྫོང་ཁག་བཟུམ་སྦེ་ར་ གོང་འཕེལ་དང་འབྲེལ་བའི་ལས་སྣ་དང་འཆར་གཞི་ག་ཅི་ར་བརྩམ་རུང་ ཁོང་རའི་འཆར་སྣང་ མི་སྡེ་གཅིག་མཐུན་དང་འཚོ་བའི་གནས་སྟངས་ཡར་དྲགས་ཀྱི་སྒོ་ལས་ ལམ་སྲོལ་དང་རང་བཞིན་གནས་སྟངས་གྱིས་ཕྱུག་པའི་དཔེ་སྟོན་གྱི་རྫོང་ཁག་ཅིག་སྦེ་བཟོ་ནི་དང་ དེའི་དམིགས་སྐྱེད་ སྔར་སྲོལ་ལམ་ལུགས་ཉམས་སྲུང་དང་བདག་འཛིན། རང་བཞིན་ཐོན་སྐྱེད་ལག་ལེན་འདྲ་མཉམ། སྤུས་ཚད་ཅན་གྱི་གཞི་རྟེན་མཁོ་ཆས་ཚུ་བཟོ་ནི། མི་མང་ཞབས་ཏོག་ཕན་ནུས་ཅན་ཅིག་སྦེ་བྱིན་ནི། འཚོ་བའི་གནས་སྟངས་ཡར་དྲག་གཏང་ནི་ཚུ་གི་ལྟ་བ་དང་མཐུནམ་སྦེ་འབད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། བཀྲིས་སྒང་རྫོང་ཁག། ༉ བཀྲ་ཤིས་སྒང་རྫོང་ཁག་འདི་ འབྲུག་གི་རྫོང་ཁག་ཚུ་གི་གྲས་ལས་ གཅིག་ཨིན། རྫོང་འདི་འགོ་ཐོག་ར་ལྷ་སྲས་གཙང་མའི་གདུང་རྒྱུད་རིམ་པར་མཆེད་མི་ལས་ ཝང་སེང་ཀུང་པའི་རྒྱལ་རིགས་ལས་ཐོས་པ་ཟེར་མིའི་བུ་རྒྱུད་ལས་ རྒྱལ་པོ་གསེར་གདུང་གི་བུ་ཁུ་ནུ། དེའི་བུ་ཁ་མཁས། དངོས། རྒྱ་མཚོ་དབང་ཟེར་མི་གསུམ་བྱུང་ཡོད་མི་ལས་ དངོས་ཟེར་མིའི་བུ་རྒྱུད་ལས་མཆེད་མི་ སླ་ང་ཟེར་མི་དེ་གིས་ ཝེང་མཁར་གྲོང་སྟོད་ལུ་ སྐྱིད་ལིང་མཁར་རྐྱབ་སྟེ་ རྒྱལ་པོ་སླ་ང་ཟེར་མི་དང་ རྒྱ་མཚོ་དབང་གྱི་བུ་རྒྱུད་ལས་མཆེད་མི་ རྒྱལ་པོ་ཚེ་དབང་གཉིས་ཀྱི་ངོ་བསྒང་ལུ་ དཔལ་ལྡན་ཆོས་རྗེ་འབྲུག་པ་ལུ་མགུ་བཏགས་ཏེ་ རྫོང་དེ་ཕུལ་ཞིན་ན་ལས་ཚུར་ ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེའི་ལུང་བསྟན་དང་ སྤྱི་བླ་མི་འགྱུར་བརྟན་པའི་བཀའ་བཞིན་དུ་ སྐུ་དྲུང་པད་དཀར་ཆོས་འཕེལ་གྱི་ཐུགས་འཆར་གྱི་བཟོ་བཀོད་དང་འཁྲིལ་ཏེ་ སྐུ་དྲུང་པད་དཀར་ཆོས་འཕེལ་དང་ དབུ་མཛད་དམ་ཆོས་རབ་རྒྱས་རྣམ་གཉིས་ཀྱིས་ ཤར་ཕྱོགས་ལུ་སྐྱིད་གླིང་དགྲ་འདུལ་གྱི་རྫོང་དང་། ལྷོ་ཕྱོགས་ལུ་མཐོང་མཁར་ལྟ་རྫོང་། ནུབ་ཕྱོགས་ལུ་སྒོས་སྲུང་ཕུད་པོ་རྫོང་། བྱང་ཕྱོགས་ལུ་རྫོང་སྨད་ལྟ་རྫོང་ཚུ་གིས་ གླིང་བཞིར་བསྐོར་བའི་ལྟེ་བ་ལུ་ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པ་ཕྱོགས་ལས་རྣམ་པར་རྒྱལ་བའི་ཕོ་བྲང་དེ། རྩ་བ་བརྟན་ཏོག་ཏོ་དང་བཙན་ཏོག་ཏོ་ཡོད་པའི་བྱག་གི་རི་འདི་ རིའི་རྒྱལ་པོ་རི་རབ་ཀྱི་ལྷུན་པོ་བཟུམ་མའི་སྒང་སྦོམ་ཚུ་ཡང་། ཤར་ཕྱོགས་ལུ་རང་གཤིས་མཁར། ལྷོ་ཕྱོགས་ལུ་བསམ་མཁར། བྱང་ཕྱོགས་ལུ་སྦིས་མཁར་བཅས་ མཁར་གསུམ་འཛོམས་པའི་སྦུག་ལུ་དང་། ལྷོ་ལས་བལྟ་བ་ཅིན་ གསེར་གྱི་མནྚལ་གུར་ གཡུ་ཡི་ཚོམ་བུ་བྱུར་བཞག་བཞགཔ་དང་། ནུབ་ལས་བལྟ་བ་ཅིན་ ནོར་བུ་དགོས་འདོད་དཔུང་འཇོམས་ ཁ་ཡར་ལྷོང་བཞག་བཞགཔ། བྱང་ལས་བལྟ་བ་ཅིན་ གླང་ཆེན་ཉལ་བའི་མགུ་ཏོ་བཟུམ། ཕུ་ལས་མར་མུ་ཏིག་གྲང་ཆུ་ འོ་མའི་བདུད་རྩི་བཟུམ་འབབ་མི། གཡང་རྩེ་དང་གོང་རི་ལས་འབབ་མི་ཆུ་ཆེན་ཕོ་མོ་གཉིས་འཛོམས་པའི་ གྲངས་མེད་ཆུ་འདི་ ཉིན་མཚན་མེད་པར་ མ་ལས་ཡར་ ཡོན་ཆབ་ཀྱི་ཚུལ་ལུ་ཕུལ་ཏེ་ཡོད་མིའི་སྒང་ཆེན་དེ་ རང་བཞིན་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པའི་གནས་མཆོག་ཨིན་པ་མ་ཚད་ ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེ་གི་ལུང་བསྟན་དང་འཁྲིལ་ཏེ་ རྫོང་ཆེན་དེ་བཞེངས་ཞིན་ན་ལས་ཚུར་ ཉི་འོག་ཤར་ཕྱོགས་འཁོར་ལོ་རྩིབས་བརྒྱད་ཆ་མཉམ་ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་མངའ་འོག་ལུ་བསྡུ་ཚར་ཏེ་ བཀྲ་ཤིས་པའི་རྫོང་ཆེན་ཅིག་འབད་ནི་འདི་གིས་ རྫོང་གི་མཚན་ཡང་བཀྲ་ཤིས་སྒང་རྫོང་ཟེར་གསོལ་ནུག། བཀྲ་ཤིས་སྒང་རྫོང་འདི་ ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་ ཆོས་རྒྱལ་མི་འགྱུར་བརྟན་པ་མཆོག་གིས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༦༥༩ ལུ་ བཞེངས་གནང་ནུག། རྫོང་ཁག་འདི་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྫོང་ཁག་ཚུ་གི་གྲས་ལས་ སྦོམ་ཤོས་ཅིག་ཨིནམ་ད་ རྒྱ་ཚད་ཀི་ལོ་མི་ཊར་ ༢༢༠༤.༥ འབད་མི་རྫོང་ཁག་འདི་ རྒྱ་མཚོའི་མཐའ་མ་ལས་ མི་ཊར་ ༦༠༠ ལས་ ༤༥༠༠ ཚུན་དང་ རྒྱལ་ས་ལྟེ་བ་ཐིམ་ཕུག་ལས་ ཤར་ཁ་ཐུག་ ཀི་ལོ་མི་ཊར་ ༥༥༡ གི་ས་ཁར་ཆགས་ཏེ་ཡོད། ཁྱིམ་གུང་ ༨༦༡༠ འབད་མི་རྫོང་ཁག་འདི་ནང་ མི་རློབས་ ༧༡༧༦༨ དེ་ཅིག་ཡོདཔ་ད་ དེ་ཁའི་མི་ཚུ་ འཚོ་བ་གཙོ་བོ་སོ་ནམ་དང་སྒོ་ནོར་ལུ་བརྟེན་ཏེ་སྡོད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། རྫོང་ཁག་འདི་གི་ས་གཞི་ཡོངས་བསྡོམས་ལས་ བརྒྱ་ཆ་ ༧༧.༨༧ དེ་ཅིག་ ནགས་ཚལ་གྱིས་ཁྱབ་སྟེ་ཡོདཔ་ད་ དེ་ནང་ བཟའ་སྤྱོད་འབད་བཏུབ་པའི་ས་གཞི་ བརྒྱ་ཆ་ ༣.༦༤ ལས་བརྒལ་མེདཔ་ཨིན། བཀྲ་ཤིས་སྒང་རྫོང་འདི་ རྫོང་ཁག་བདག་སྐྱོང་དང་ རྫོང་ཁག་རབ་སྡེ་གི་དོན་ལུ་ལག་ལེན་འཐབ་དོ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ རྫོང་དེ་ཡང་ བསམ་མཁར་རྒེད་འོག་གི་འོག་ལུ་ཡོད་པའི་ མི་ཐི་བྲང་ཟེར་ས་ལུ་ཆགས་སྟེ་ཡོད། རྫོང་ཁག་དེ་ནང་ སགསྟེང་དྲུང་ཁག་དང་ཝམ་རོང་དྲུང་ཁག་ ཁྲིམས་ཤིང་དྲུང་ཁག་བཅས་དྲུང་ཁག་གསུམ་དང་ བར་མཚམས་རྒེད་འོག་དང་སྦིས་གདུང་རྒེད་འོག་ བཀང་ལུང་རྒེད་འོག་ རྐང་པར་རྒེད་འོག་ མཁའ་གླིང་རྒེད་འོག་ ཀླུ་མང་རྒེད་འོག་ མེ་རག་རྒེད་འོག་ ཕོངས་མེད་རྒེད་འོག་ ར་སྡི་རྒེད་འོག་ སག་སྟེང་རྒེད་འོག་ བསམ་མཁར་རྒེད་འོག་ ཤོང་ཕུག་རྒེད་འོག་ ཁྲིམས་ཤིང་རྒེད་འོག་ ཨུ་ཛོ་རོང་རྒེད་འོག་ གཡང་གཉེར་རྒེད་འོག་བཅས་རྒེད་འོག་བཅོ་ལྔ་དང་ སྤྱི་འོག་ ༧༩ ཡོདཔ་ད་ རྒེད་འོག་དང་སྤྱི་འོག་ག་རའི་ནང་ གློག་མེ་དང་འཁོར་ལམ་ འགྲུལ་འཕྲིན་གྱི་ཞབས་ཏོག་ཚུ་ལྷོད་དེ་ཡོདཔཨིན། རྫོང་ཁག་འདི་ནང་ བྱིན་རླབས་ཅན་གྱི་གནས་དང་ལྷ་ཁང་དགོན་སྡེ་ལེ་ཤ་ཅིག་ཡོདཔ་མ་ཚད་ ཡོངས་གྲགས་ཅན་གྱི་ཤེས་རབ་རྩེ་མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ་ཡང་ རྫོང་ཁག་དེ་ནང་ཡོདཔ་ཨིན། རྫོང་ཁག་འདི་ནང་ ཚ་དྲོད་རན་ཏོག་ཏོ་སྦེ་ཡོདཔ་ལས་ འབྲུ་སྣ་དགུའི་རིགས་ག་ར་འཚོ་དོ་ཡོདཔ་ད་ མི་ཚུ་གི་རྒྱུད་ལུ་ དངུལ་ཐོག་གཙོ་བོ་ ཀེ་བ་དང་ཚལ་ཚུ་འདི་ཨིན་མས། རྫོང་ཁག་འདི་གིས་ དཔལ་འབྱོར་གོང་འཕེལ་གྱི་ལས་སྣ་དང་འཆར་གཞི་ ག་ཅི་ར་བརྩམ་རུང་ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ཀྱི་ལྟ་དང་མཐུནམ་སྦེ་འབད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། རྩི་རང་རྫོང་ཁག། ༉ རྩི་རང་རྫོང་ཁག་འདི་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྫོང་ཁག་ཁལ་གཅིག་གི་གྲས་ལས་ གཅིག་ཨིན། ས་གཞི་རྒྱ་ཚད་ ཀི་ལོ་མི་ཊར་གྲུ་བཞི་ ༦༣༩ འབད་མི་རྫོང་ཁག་འདི་ རྒྱ་མཚའི་ཐོག་ཁ་ལས་ མཐོ་ཚད་མི་ཊར་ ༩༤ ལས་ ༤༨༢༢ ཚུན་གྱི་ས་ཁར་ཆགས་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན། རྫོང་ཁག་འདི་གི་བདག་སྐྱོང་ལྟེ་བ་འདི་ ས་གནས་འགྲམ་ཕུག་ལུ་ཡོདཔ་ད་ རྫོང་ཁག་འདི་གི་སའི་ཆགས་ཚུལ་དེ་ གྱེན་གཟར་དྲགས་སྦེ་ཡོད་པའི་ཁར་ གནམ་གཤིས་ཡང་ ཚ་དྲོད་རན་ཏོག་ཏོ་སྦེ་ཡོདཔ་ཨིན། རྫོང་ཁག་འདི་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ ཕྱོགས་བཞི་ལས་ཕར་ དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་བསྟན་པ་ དར་ནིའི་རྟགས་མཚན་བཟང་པོ་དང་བཅས་ མཐུ་ཆེན་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ ཞབས་དྲུང་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་གིས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༦༣༨ ལུ་བཞེངས་གནང་ནུག། རྩི་རང་རྫོང་ཁག་འདི་ རང་བཞིན་གནས་སྟངས་དང་སྐྱེ་ལྡན་རིགས་སྣ་གིས་ཕྱུག་པའི་རྫོང་ཁག་ཅིག་སྦེ་ཆ་བཞག་པའི་ཁར་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཆུ་ཆེན་ཚུ་གི་ གྲས་ལས་རིང་ཤོས་ཅིག་ཨིན་མི་ སྤུ་ན་གཙང་ཆུ་དེ་ཡང་ རྫོང་ཁག་འདི་ཁར་ལས་བརྒྱུད་དེ་འགྱོཝ་ཨིན། ཨིན་རུང་ ད་ཚུན་གྱི་རིང་ལུ་ རྫོང་ཁག་འདི་ནང་ རྒྱལ་ཡོངས་གླིང་ཀ་དང་སྲུང་སྐྱོབ་ས་ཁོངས་ལ་སོགས་པ་ག་ནི་ཡང་མེདཔ་ཨིན་མས། རྩི་རང་རྫོང་ཁག་འདི་ ལྷོ་མཚམས་པ་མང་ཤོས་ཅིག་སྦེ་སྡོད་པའི་རྫོང་ཁག་ཅིག་ཨིནམ་ད་ རྫོང་ཁག་འདི་ནང་ ཁ་སྐད་ཡང་ མང་ཤོས་ ལྷོ་མཚམས་པ་ སླབ་མི་ཡོད་རུང་ རྫོང་ཁག་འདི་ནང་སླབ་སྲོལ་ཡོད་པའི་ལྷོ་མཚམས་པའི་ཁ་སྐད་འདི་ བལ་པོའི་ཁ་སྐད་དང་ཅིག་ཁར་ དུམ་གྲ་རེ་མ་འདྲཝ་སྦེ་ ཡོདཔ་ ཨིན་མས། རྫོང་ཁག་འདི་གི་བྱང་ཁ་ཐུག་ལས་ཕར་སྡོད་མི་ཚུ་གིས་ ང་བཅས་རའི་རྒྱལ་ཡོངས་སྐད་ཡིག་ རྫོང་ཁ་སླབ་མི་ཡང་ དུམ་གྲ་རེ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། རྩི་རང་རྫོང་ཁག་ནང་ རྒེད་འོག་བཅུ་གཉིས་ཡོད་མི་ཚུ་ཡང་ གདུང་ལ་སྒང་རྒེད་འོག་དང་གསེར་གྱི་ཐང་རྒེད་འོག་ དཀྱིལ་འཁོར་ཐང་རྒེད་འོག་ པ་ཚལ་ གླིང་རྒེད་འོག་ ཕུན་རྟེན་ཆུ་རྒེད་འོག་ བར་གཤོང་རྒེད་འོག་ མནྜལ་སྒང་རྒེད་འོག་ མཚོ་གླིང་མཁར་རྒེད་འོག་ རང་ཐང་གླིང་རྒེད་འོག་ རྩི་རང་སྟོད་ རྒེད་འོག་ སེམས་ལྗོངས་རྒེད་འོག་ སྒོ་སར་གླིང་རྒེད་འོག་ ཚུ་ཨིན། རྫོང་ཁག་འདི་ནང་ རིགས་གསུམ་པདྨའི་ལྡུམ་རྭ་དང་པདྨ་ཆོས་གླིང་སྐྱེས་ཚལ་ལྡུ་རྭ་ རྩི་རང་རྣམ་རྒྱལ་ཆོས་གླིང་གྲྭ་ཚང་དང་གནས་ལ་སོགས་པའི་ ས་ཆ་དགའ་ཏོག་ཏོ་ལེ་ཤ་ཡོདཔ་ཨིན། རྫོང་ཁག་འདི་གིས་ གོང་འཕེལ་གྱི་ལས་སྣ་དང་འཆར་གཞི་ག་ཅི་ར་བརྩམས་རུང་ ཁོང་རའི་འཆར་སྣང་དང་དམིགས་སྐྱེད་ དམིགས་ཡུལ་ཚུ་ལུ་གཞི་བཞག་ སྟེ་འབད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། རྫོང་ཁག་འདི་གི་འཆར་སྣང་འདི་ཡང་ ཤུགས་ཚད་དང་ལྡན་པའི་དཔལ་འབྱོར། ལམ་སྲོལ་གྱིས་ཕྱུགཔ། ཉམས་མེད་རང་བཞིན་གནས་སྟངས་དང་མཐུན་པའི་རྫོང་ཁག་ཅིག་སྦེ་བཞག་ནི་དང་ དེའི་དམིགས་སྐྱེད་ སྤུད་ཚད་ལྡན་པའི་གཞི་རྟེན་མཁོ་ཆེ་གོང་འཕེལ་གྱི་ཐོག་ལས་ ཡུན་བརྟན་མི་སྡེའི་དཔལ་འབྱོར་གོང་འཕེལ་གཏང་ནི་དང་ འཇོན་ཐང་ཅན་དང་དོན་སྨིན་ཅན་གྱི་མི་དམངས་ཞབས་ཏོག་ཕུལ་ནི། ལམ་སྲོལ་དང་སྔར་སྲོལ་ཚུ་ཉམས་སྲུང་དང་གོང་འཕེལ་གཏང་ནི་ཚུ་ཨིནམ་ མ་ཚད་ དམིགས་ཡུལ་ གྲོང་གསེབ་བཟའ་ཚང་གི་འོང་འབབ་དང་བཟའ་འཐུང་གི་སྲུང་སྐྱོབ་ཡར་དྲག་གཏང་ནི་དང་ཤེས་ཡོན་གྱི་གོ་སྐབས། སྤུས་ཚད། འབྲི་ལྷག་ཤེས་ཡོན་ཚུ་ཡར་དྲག་གཏང་ནི། མི་སྡེའི་གསོ་བ་དང་འཕྲོད་བསྟེན་ཡར་འཕར་གཏང་ནི། གྲམ་ཕུག་ཁྲོམ་གྱི་ཁྲོམ་ཚོགས་གཞི་རྟེན་ཡར་རྒྱས་གཏང་ནི། ཆོས་དང་ལམ་སྲོལ། སྔར་སྲོལ་ཚུ་མི་ཉམས་རྒྱུན་སྐྱོང་དང་གོང་འཕེལ་གཏང་ནི། འཇོན་ཐང་ཅན་དང་དོན་སྨིན་ཅན་གྱི་མི་སྡེ་ཞབས་ཏོག་ཡར་དྲག་གཏང་ནི། ས་གནས་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་རྩ་བརྟན་དང་ཡར་དྲག་གཏང་ནི། རྫོང་ཁག་གི་གནས་ཚད་ནང་ དུས་ཐོག་ལུ་འབྲེལ་བ་ཡོདཔ་དང་བློ་གཏད་ཚུགས་པའི་གནས་སྡུད་དང་གནས་ཚུལ་ཚུ་ཡོདཔ་ངེས་བརྟན་བཟོ་ནི། ངན་ལྷད་སྔོན་འགོག་འབད་ནི་ཚུ་ཨིན་པས། བུམ་ཐང་། ༉ བུམ་ཐང་རྫོང་ཁག་འདི་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཤར་ནུབ་དབུས་གསུམ་སྦེ་ཕྱེས་པའི་ནང་ལས་ དབུས་ཕྱོགས་ལུ་རྒྱ་མཚོའི་ཁ་ལས་མཐོ་ཚད་མི་ཊར་ ༢༠༠༠-༦༨༠༠ གི་ས་ཁར་ཆགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། བུམ་ཐང་རྫོང་ཁག་གི་སའི་རྒྱ་ཚད་འདི་ ཀི་ལོ་མི་ཊར་གྲུ་བཞི་ ༡༦༦༧.༧༦ དེ་ཅིག་ཡོདཔ་དང་ རྒེད་འོག་ ༤ དང་སྤྱི་འོག་ ༢༠ ནང་ལུ་མི་རློབས་ཡང་ འབྲུག་གི་མི་རློབས་དང་ཁྱིམ་གྱི་གྲངས་རྩིས་ ༢༠༡༧ ཅན་ལྟར་དུ་འབད་བ་ཅིན་ ༡༧༨༢༠ ཡོདཔ་ཨིན། རྒེད་འོག་བཞིཔོ་འདི་ཡང་ ཆོས་འཁོར། ཆུ་སྨད། སྟང་དང་ཨུ་ར་ཚུ་ཨིན་མས། རྫོང་ཁག་འདི་གི་མིང་ལུ་ བུམ་ཐང་ཟེར་སླབ་དགོ་མི་འདི་ ཡུལ་གྱི་སའི་དབྱིབས་བདུད་རྩི་གིས་གང་བའི་བུམ་པ་དང་འདྲ་ནི་དེ་གིས་ བུམ་པ་དང་ ལག་མཐིལ་བཟུམ་སྦེ་ས་འཁོད་སྙོམས་པའི་ཐང་ནང་ལུ་ བརྒྱན་ཏེ་ཡོདཔ་དང་འདྲ་བའི་དཔེ་ལས་ བཀྲིས་གཡང་ཆགས་སྦས་ཡུལ་བུམ་ཐང་ཟེར་ཡོངས་སུ་གྲགས་ནུག། རྫོང་ཁག་འདི་ནང་ སྔོན་དུས་རབས་བདུན་པའི་ནང་ བོད་ཀྱི་སྤྲུལ་པའི་ཆོས་རྒྱལ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོ་གིས་ བཞེངས་གནང་བའི་མཐའ་འདུལ་ཡང་འདུལ་གྱི་གཙུག་ལག་ཁང་གི་ནང་གསེས་ བྱམས་པ་ལྷ་ཁང་གི་གཙོས་པའི་རྩེ་ལུང་ངམ་དཀོན་མཆོག་གསུམ་ལྷ་ཁང་དང་ པད་མའི་ལྷ་ཁང་བཅས་ཆོས་འཁོར་རྣམ་གསུམ་གྱི་ལྷ་ཁང་། དུས་རབས་བརྒྱད་པའི་ནང་ ཨོ་རྒྱན་གྱི་སློབ་དཔོན་ཆེན་པོ་པདྨ་འབྱུང་གནས་མཆོག་ ལྗོངས་འདི་ནང་འགོ་ཐོག་ཞབས་སོར་བཀོད་དེ་ ཆོས་འཁོར་ཐོག་མར་བསྐོར་གནང་བའི་གནས་ ཟངས་མདོག་དཔལ་རི་གཉིས་པ་སྐུ་རྗེས་བྲག་དམར་རྡོ་རྗེ་བརྩེགས་པའི་ལྷ་ཁང་དང་། ཤུགས་བྲག། ཀུན་བཟང་བྲག། ཐ་བ་བྲག་དང་ ཆོས་རྗེ་བྲག་བཅས་བྲག་བཞི་གིས་གཙོས་པའི་གནས་ཆེན་མང་རབས་ཅིག་མཇལ་ནི་ཡོད། དེ་བཟུམ་སྦེ་ དུས་རབས་བཅུ་བཞི་པའི་ནང་ལུ་ ཀུན་མཁྱེན་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ རྒྱལ་བ་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་མཆོག་བྱོན་ཏེ་ གདན་ས་གླིང་བརྒྱད་བཏབ་གནང་ཡོད་པའི་ནང་ལས་གཙོ་བོ་ བབཿརོན་ཐར་པ་གླིང་དང་ བཞུགས་གནས་བསམ་གཏན་གླིང་། ཤིང་མཁར་བདེ་ཆེན་གླིང་། སྟང་ཨྱོན་ཆོས་གླིང་ཚུ་མཇལ་ནི་ཡོད། དུས་རབས་བཅོ་ལྔ་པའི་ནང་ གཏེར་ཆེན་རྒྱལ་པོ་ལྔའི་ཡ་གྱལ་ རིག་འཛིན་པདྨ་གླིང་པའི་གདན་ས་ གཏམ་ཞིང་ལྷུན་གྲུབ་ཆོས་གླིང་གི་གཙོས་པའི་ཆོས་ནོར་ཟབ་གཏེར་ལེ་ཤ་ཅིག་བཞེས་སའི་གནས་མཆོག་ སྟང་མེ་འབར་མཚོ་ལ་སོགས་པའི་གནས་ཆེན་ལེ་ཤ་མཇལ་ནི་ཡོད་པའི་གུར་ ལྷག་པར་དུ་ དུས་རབས་བཅུ་དྲུག་པ་སྐོར་ཆ་ལུ་བྱོན་མི་ ཡོངས་འཛིན་ངག་གི་དབང་ཕྱུག་གིས་ཕྱག་བཏབ་གནང་བའི་བྱ་དཀར་གཡུལ་ལས་རྣམ་རྒྱལ་ཕོ་བྲང་ཟེར་ ད་ལྟོ་རྫོང་ཁག་འདི་གི་ལུགས་གཉིས་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་འཛིན་སྐྱོང་གནང་སའི་རྫོང་གཞིས་ལྟེ་བ་འདི་མཇལ་ནི་ཡོད། རྫོང་ཁག་འདི་གི་འཆར་སྣང་འདི་ མི་སྡེའི་དཔལ་འབྱོར་ཡུན་བརྟན་དང་ ལམ་སྲོལ་དང་སྐྱེ་ལྡན་རིགས་སྣ་གིས་ཕྱུག་པའི་ཁར་ འཇོན་ཐང་ཅན་གྱི་ཞབས་ཏོག་དང་ལྡན་པའི་ དགའ་སྐྱིད་ཀྱི་དཔེ་སྟོན་རྫོང་ཁག་ཅིག་བཟོ་ནི་འདི་ཨིན་མས། དེ་བཟུམ་སྦེ་ དམིགས་ཡུལ་འདི་འབད་བ་ཅིན་ རྫོང་ཁག་འདི་ནང་གི་དཔལ་འབྱོར་གོང་འཕེལ་ཡུན་བརྟན་འགྲུབ་ནི། སྔར་སྲོལ་ལམ་ལུགས་བཟང་པོ་ཚུ་ལག་ལེན་འཐབ་ནི་དང་ མི་ཉམས་རྒྱུན་སྐྱོང་འབད་ནི། སྐྱེ་ལྡན་རིགས་སྣ་ཉེན་སྲུང་དང་ཉམས་སྲུང་འབད་ནི། སྤུས་ཚད་ཅན་གྱི་མི་དམངས་ཞབས་ཏོག་ཕུལ་ནི་ཚུ་ལུ་གཙོ་བོར་གཟུངམ་ཨིན་མས། དགའ་ས། ༉ དགའ་ས་འདི་ རྫོང་ཁག་ཁལ་གཅིག་ལས་ བྱང་ཕྱོགས་ཁ་ཐུག་ལུ་ རྒྱ་མཚོའི་མཐའ་མ་ལས་མཐོ་ཚད་མི་ཊར་ ༡༥༠༠-༤༥༠༠ གི་ནང་འཁོད་ལུ་ཆགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ཡང་སྤུ་ན་ཁ་དང་ཐིམ་ཕུག་ དབང་འདུས་རྫོང་ཁག་གི་ས་མཚམས་ཚུ་མཐུད་ཡོདཔ་མ་ཚད་ བྱང་ཁ་ཐུག་ལས་རང་སྐྱོང་མངའ་སྡེ་བོད་གཡུས་ཀྱི་སྐོར་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། དགའ་ས་རྫོང་ཁག་གི་སའི་རྒྱ་ཚད་ གྲུ་བཞི་ཀི་ལོ་མི་ཊར་ ༣༠༨༡.༧༧ དེ་ཅིག་ཡོདཔ་དང་རྒེད་འོག་ ༤ ནང་ མི་རློབས་ ༢༩༧༠ ཡོདཔ་ཨིན། རྒེད་འོག་ ༤ འི་གྲས་ལས་ མཐའ་ཟུར་དང་ཐག་རིང་ཤོས་འདི་ར་ལུང་ནག་ན་རྒེད་འོག་འདི་ཨིན། རྒེད་འོག་བཞིཔོ་འདི་ཡང་ དགོན་ཁ་སྟོད་དང་། དགོན་ཁ་སྨད། ལ་ཡག། ལུང་ནག་ན་བཅས་ཨིན། དགའ་ས་རྫོང་ཁག་གི་ས་གནས་མང་ཤོས་ཅིག་ནང་ གནམ་དགུན་གྱི་དུས་ཚོད་རིངམོ་སྦེ་ཡོད་པའི་ཁར་ ཁཝ་རྒྱུན་མ་ཆད་པར་རྐྱབ་དོ་ཡོད་རུང་ གནམ་བྱཱར་གྱི་དུས་ཚོད་ལུ་ གནམ་གཤིས་དགའ་ཏོག་ཏོ་ཡོདཔ་ཨིན། དགའ་ས་རྫོང་ཁག་ནང་ལུ་ ཁ་སྐད་གཙོ་བོ་འདི་རྫོང་ཁ་ར་རྐྱབ་ཨིན་རུང་ ལ་ཡགཔ་དང་ལུང་ནགཔ་ཚུ་གིས་ལག་ལེན་འཐབ་མི་ཁ་སྐད་འདི་ རྫོང་ཁ་ལས་དུམ་གྲ་རེ་མ་འདྲཝ་ཡོདཔ་ཨིན། ལ་ཡག་རྒེད་འོག་གི་ཨམ་སྲུ་ཚུའི་རྒྱན་ཆ་འདི་ གཞན་དང་མ་འདྲཝ་ཅིག་སྦེ་ཡོདཔ་ལས་ ཕྱི་ནང་གི་ལྟ་བཤལཔ་ཚུ་གི་མིག་གི་མཛེས་རྒྱན་འཇའ་ཤོས་ཅིག་དང་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་འཁོད་ཀྱི་ལུང་ཕྱོགས་སོ་སོའི་གྱོན་ཆས་ཚུ་གི་གྲས་ལས་ ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་ཅིག་ཡང་ཨིན། དགའ་ས་རྫོང་ཁག་འདི་ གངས་རི་གིས་མཐའ་བསྐོར་ཏེ་ཡོདཔ་ལས་ གངས་ཆེན་ཚུ་མཛེས་ཏོག་ཏོ་དང་འཇའ་ཆི་ཆི་སྦེ་མཐོང་དོ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཆུ་ཆེན་ལེ་ཤ་ར་རྫོང་ཁག་འདིའི་རི་བོ་གངས་ཅན་ཚུ་ལས་འབབ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། ཆུ་ཆེན་ཕོ་ཆུ་མོ་ཆུ་འདི་ དགའ་ས་རྫོང་ཁག་གི་ལ་གཡག་དང་ལུང་ནག་ན་རྒེད་འོག་ ༢ ལས་འབབ་དོ་ཡོདཔ་དང་། སྤུ་ན་གཙང་ཆུ་ལས་སུན་ཀོཤ་བརྒྱུད་དེ་མཐའ་མཇུག་རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཁབ་ནང་འཐོན་འགྱོ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། དགའ་ས་རྫོང་ཁག་འདི་ འཇིགས་མེད་རྡོ་རྗེ་དབང་ཕྱུག་རྒྱལ་ཡོངས་གླིང་ཀའི་ས་ཁོངས་ནང་ཚུད་དེ་ཡོདཔ་ལས་ རི་དྭགས་སེམས་ཅན་དང་ བྱའི་རིགས་མ་འདྲཝ་ཚུ་མཐོང་ཚུགསཔ་ཨིན། རྫོང་ཁག་འདི་ བརྒྱ་ཆ་ ༦༨% དེ་ཅིག་ནགས་ཚལ་གྱིས་ཁྱབ་སྟེ་ཡོད་པའི་གྲས་ལས་ བརྒྱ་ཆ་ ༣༥% དེ་ཅིག་ཚལ་མ་ཨིནམ་དང་ བརྒྱ་ཆ་ ༢༧% དེ་ཅིག་གདུང་ཤིང་། བརྒྱ་ཆ་ ༡༥% དེ་ཅིག་ཀོང་ཤིང་དང་སླ་བསྲེས་སྦེ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ བརྒྱ་ཆ་ ༤% དེ་ཅིག་འདབ་མ་སྦོམ་ཡོད་པའི་ཤིང་རིགས་ཚུ་ཡོདཔ་ཨིན། དགའ་ས་རྫོང་ཁག་འདི་ སྨན་ཆུ་དང་ཚ་ཆུ་གི་གང་སྟེ་ཡོདཔ་ལས་ ལོ་ཨ་རྟག་ར་མི་སྟོང་ཕྲག་ལས་བཅད་དེ་ ཚུ་ཆུ་དང་སྨན་ཆུ་སྦང་པར་འོང་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། རྫོང་ཁག་འདི་ ས་ཁ་མཐོ་ས་ཅིག་ནང་འབདཝ་ལས་ མང་ཤོས་ར་འཚོ་བ་གཙོ་བོ་ལ་ནོར་ལུ་བརྟེན་ཏེ་སྡོད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། དགའ་ས་རྫོང་ཁག་འདི་ འབྲུག་པའི་རྒྱལ་རབས་ནང་ལུ་ག་ནི་བ་རྩ་ཆེ་བའི་ས་གནས་ཅིག་ཨིན། དེ་ཡང་ ཁ་བཞིའི་ལྷོའི་རྒྱལ་ཁབ་དུམ་བུ་གཅིག་ལུ་བསྒྱུར་གནང་མི་ མཐུ་ཆེན་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་དཔལ་འབྲུག་པ་རིན་པོ་ཆེ་སྐྱབས་མགོན་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་ ལྗོངས་འདི་ནང་འགོ་ཐོག་གདན་འདྲེན་ཞུ་མི་བུ་སློབ་ཡོན་བདག་ཚུ་གི་གྲས་ལས་ཐོག་མ་ཨིན་མི་ སྡེ་སྲིད་ཆེན་པོ་དབུ་མཛད་བསྟན་འཛིན་འབྲུག་རྒྱལ་གྱི་འཁྲུངས་ཡུལ་ཨིན་པ་གིས་མ་ཚད་ སྐྱབས་མགོན་རིན་ཆེའི་ཞབས་སོར་བཀོད་པའི་འབྱོན་ལམ་ཡང་ བོད་འབྲུག་གཉིས་ཀྱི་བར་ཡོད་པའི་ཝ་སྐད་ལ་བརྒལ་ཏེ་ ལ་ཡག་ལུང་མགོ་ལས་བརྒྱུད་དེ་དགའ་ས་རྫོང་ཁག་ནང་ལུ་བྱོན་བྱོནམ་ཨིན་མས། སྡེ་སྲིད་དབུ་མཛད་ཆེན་མོ་བསྟན་འཛིན་འབྲུག་རྒྱལ་འདི་ གྲུབ་ཐོབ་གཏེར་ཁུངས་པའི་བརྒྱུད་འཛིན་དགོན་འོབ་འཚོ་བླ་མའི་བརྒྱུད་པ་ཨིནམ་ལས་ དེ་གི་རྫོང་ཤུལ་འདི་ད་ལྟོའི་བར་ན་ཡང་མཇལ་ཚུགསཔ་ཨིན། སྤ་རོ། ༉ སྤ་རོ་རྫོང་ཁག་འདི་ རྒྱལ་ས་ལྟེ་བ་ལས་ནུབ་བྱང་ཁ་ཐུག་ལུ་ རྒྱ་མཚོ་མཐའ་མ་ལས་མཐོ་ཚད་མི་ཊར་ ༢,༢༥༠ གི་ས་གནས་ཁར་ཆགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ཡང་ ཧཱ་དང་ཐིམ་ཕུག་རྫོང་ཁག་གཉིས་ཀྱི་ས་མཚམས་ཚུ་མཐུད་ཡོདཔ་མ་ཚད་ བྱང་ཁ་ཐུག་ལུ་ ཡོངས་གྲགས་ཅན་གྱི་ཇོ་མོ་ལྷ་རི་གངས་དང་ སྔོན་མ་བོད་འབྲུག་གཉིས་ཀྱི་བར་ན་ ཚོང་འབྲེལ་འཐབ་སའི་ས་གནས་གཙོ་བོ་ཅིག་ཨིན་མི་ ཕག་རི་ཟེར་མི་དེ་ཁར་འགྱོ་སའི་ལམ་འདི་ཡང་ རྫོང་ཁག་འདི་ནང་ལས་སྦེ་འགྱོ་དགོཔ་ཨིན། སྤ་རོ་རྫོང་ཁག་གི་སའི་རྒྱ་ཚད་ ཀི་ལོ་མི་ཊར་གྲུ་བཞི་ ༡༢༩༣ དེ་ཅིག་ཡོདཔ་དང་ རྒེད་འོག་ ༡༠ ནང་ལུ་ མི་རློབས་ཡོངས་བསྡོམས་ ༣༥,༢༦༠ ཡོདཔ་ཨིན། བསིལ་དྲོད་ཀྱི་ཐད་ལུ་འབད་བ་ཅིན་ གནམ་བྱཱར་ལུ་ དྲོད་ཚད་ཌི་གི་རི་ ༢༦ ལས་ ༡༤ ཚུན་དང་ གནམ་དགུན་ལུ་ དྲོད་ཚད་ཌི་གི་རི་ ༡༤ ལས་ མའི་ནསི་ ༥ ཚུན་ལུ་འབབ་ཨིན། སྤ་རོ་འདི་ ཚ་དྲོད་ལྡན་པའི་ས་གནས་ཅིག་འབདཝ་ལས་ ཤིང་འབྲས་དང་འབྲུ་སྣ་དགུའི་རིགས་ཚུ་ག་ཅི་ར་བཙུགས་རུང་ ཚོ་ཚུགས་པའི་ཁར་ འབྲུག་གཞུང་གི་ཁ་ཐུག་ལས་ སོ་ནམ་འཕྲུལ་ཆས་ཀྱི་རྒྱབ་སྐྱོར་རྒྱ་ཆེ་དྲགས་སྦེ་ གནང་ཡོད་མི་ལས་བརྟེན་ མི་སེར་སོ་ནམ་པ་མང་ཤོས་ར་ ཞིང་ལཱ་འབད་ནིའི་ནང་གཙོ་བོ་བཏོན་ཏེ་ཡོད། ང་བཅས་རའི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ རྒྱལ་སྤྱིའི་གནམ་གྲུ་ཐང་ཕུད་རྡོག་གཅིག་ལས་མེད་མི་འདི་ རྫོང་ཁག་འདི་ནང་ཨིནམ་ལས་བརྟེན་ རྒྱལ་སྤྱི་དང་མཐུད་འབྲེལ་འབད་སའི་ས་ཁོངས་གལ་ཅན་ཅིག་ཡང་ཨིན། དེ་གིས་སྦེ་ སྤ་རོ་གྱི་ཚོང་པ་དང་ སོ་ནམ་པ་ཚུ་ལུ་ཡང་ ལག་བཟོ་དང་སོ་ནམ་གྱི་ཐོན་སྐྱེད་ཚུ་ ཕྱི་ནང་གི་ལྟ་བཤལ་པ་ཚུ་དང་གཅིག་ཁར་ཚོང་འབྲེལ་འཐབ་སྟེ་ ཁེ་ཕན་སྦོམ་སྦེ་བྱུང་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན། སྤ་རོ་རྫོང་ཁག་འདི་ འབྲུག་པའི་རྒྱལ་རབས་ནང་ལུ་ ག་ནི་བ་རྩ་བའི་རྫོང་ཁག་ཅིག་སྦེ་ཚུད་དེ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ཡང་ སྔོན་བྱོན་རྒྱལ་བ་གོངམ་མང་རབས་ཅིག་གི་ཞབས་ཀྱིས་བཅགས་ཏེ་ བྱིན་གྱིས་བརླབས་པའི་གནས་ཁྱད་པར་ཅན་ལེ་ཤ་ཡོད། དཔེར་ན། སྔོན་དུས་རབས་བདུན་པའི་ནང་ལུ་ བོད་ཀྱི་ཆོས་རྒྱལ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོ་གིས་ བཞེངས་གནང་བའི་མཐའ་འདུལ་ཡང་འདུལ་གྱི་གཙུག་ལག་ཁང་གི་གྲས་ལས་ སྐྱེར་ཆུ་ལྷ་ཁང་དང་། དུས་རབས་བརྒྱད་པའི་ནང་ ཨོ་རྒྱན་གྱི་སློབ་དཔོན་ཆེན་པོ་པདྨ་འབྱུང་གནས་མཆོག་གིས་ བྱིན་གྱིས་བརླབས་པའི་གནས་ཆེན་ སྟག་ཚང་སེང་གེ་བསམ་གྲུབ་ཀྱིས་གཙོས་པའི་ཆུ་མོ་ཕུག། འབུམ་བྲག། ར་རྒོད། སེང་གེ་བྲག་ལ་སོགས་པ་དང་ ཤུལ་ལས་རྒྱལ་དབང་ཆོས་རྗེ་དང་། འབྲུག་ཆེན་ངག་དབང་ཆོས་རྒྱལ། ཆོས་རྗེ་ཀུན་དགའ་ལེགས་པ། གྲུབ་ཆེན་ཐང་སྟོང་རྒྱལ་པོ། གཏེར་སྟོན་ཚེ་རིང་རྡོ་རྗེ། གཏེར་སྟོན་ཚེ་བརྟན་རྒྱལ་མཚན། གཏེར་སྟོན་ཤེས་རབ་མེ་འབར་ལ་སོགས་པ་ གསར་རྙིང་རིས་སུ་མ་ཕྱིས་པའི་སྐྱེས་ཆེན་དམ་པ་ཚུ་གིས་ གདན་ས་ལེ་ཤ་ཕྱག་བཏབ་ཡོད་མི་ཚུ་ད་ལྟོའི་བར་ན་ཡང་ ཕྱག་གི་གནས་དང་མཆོད་པའི་ཡུལ་ལུ་ཀུན་གྱིས་མཇལ་ས་ཡོདཔ་ཨིན། ལྷག་པར་དུ་ དུས་རབས་བཅོ་བདུན་པའི་ནང་ མཐུ་ཆེན་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་དཔལ་འབྲུག་པ་རིན་པོ་ཆེ་ ངག་དབང་བདུད་འཇོམས་རྡོ་རྗེ་གིས་ རྒྱལ་ཁབ་འདི་ནང་ ཆོས་སྲིད་ལུགས་གཉིས་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་སྐྱོང་བའི་སྐབས་ལུ་ འབྲུག་ནུབ་ཕྱོགསཔ་ཡོངས་ཀྱི་སྐྱིད་སྡུག་གི་རྒྱབ་ཞུ་ས་དང་ ལེགས་ཉེས་ཀྱི་གཤན་འབྱེད་ས་ འདི་ཕྱི་གི་རེ་བའི་སྐྱབས་བསྟེན་སའི་རྫོང་གཞི་ལྟེ་བ་ ནོརབུ་རིན་ཆེན་སྤུངས་པའི་དབྱིབས་དང་འདྲ་བའི་སྒང་གུར་ རྫོང་གཞི་གསར་བཞེངས་གནང་སྟེ་ འབྲུག་རིན་ཆེན་སྤུང་རྫོང་ཟེར་མཚན་གསོལ་ཡོད་མི་འདི་ ད་ལྟོའི་བར་ན་ཡང་ལུགས་གཉིས་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་བསྐྱང་སའི་ལྟེ་བ་སྦེ་ བརྒྱུད་པའི་ཕྱག་སྲོལ་མ་ཉམས་པར་ཡོདཔ་ཨིན། ད་རེས་ རྫོང་ཁག་འདི་གི་མངའ་འོག་ལུ་ ནང་འཁོད་སྡེ་ཚན་ ༡༧ དང་ རྒེད་འོག་ ༡༠ དེ་ལས་ རང་བཞིན་སླར་བྱུང་ཐོན་སྐྱེད་ཀྱི་རྒྱ་སྐྱེད་ཡིག་ཚང་ ༡༠ ། དེ་བཟུམ་སྦེ་ འབྲིང་རིམ་སློབ་གྲྭ་གོང་མ་ ༢ དང་། སློབ་གྲྭ་ལྟེ་བ་ ༢ ། འབྲིང་རིམ་བར་མ་ ༤ ། འབྲིང་རིམ་འོག་མ་ ༥ ། སློབ་གྲྭ་ཆུང་བ་ ༧ ། སྒེར་གྱི་སློབ་གྲྭ་ ༩ བརྩིས་ཏེ་སློབ་གྲྭ་ཡོངས་བསྡོམས་ ༢༩ ཡོདཔ་ཨིན། དེང་སང་དུས་ཀྱི་འཕོ་འགྱུར་དང་བསྟུན་ མི་སྡེའི་ཞབས་ཏོག་ཚུ་ དགོས་མཁོ་དང་འཁྲིལ་ ཁྱད་རིག་དང་ལྡན་པའི་ཐོག་ལས་ མི་སྡེའི་དཔལ་འབྱོར་འདྲ་མཉམ་ཐོག་ལས་སྤུས་ཚད་ཅན་དང་ དུས་ཐོག་ལུ་ཕུལ་ཚུགས་ནི་གི་འཆར་སྣང་། མི་སེར་ཚུ་གིས་ དབང་ཚད་ཕྱིར་སྤེལ་ལུ་རང་དབང་སྤྱོད་ཐོག་ལས་ རང་ལུགས་ལམ་སྲོལ་གྱི་ཕྱུག་པའི་ཁར་ དགའ་སྐྱིད་དང་ལྡན་པའི་ཐོག་ལུ་ མི་སྡེའི་དཔལ་འབྱོར་གོང་འཕེལ་འགྱོ་སྟེ་ཡོདཔ་བཟོ་ནི་གི་དམིགས་གཏད་བསྐྱེདཔ་ཨིན། སྤུ་ན་ཁ། ༉ སྤུ་ན་ཁ་རྫོང་ཁག་འདི་ རྒྱལ་ས་ལྟེ་བ་ལས་ནུབ་བྱང་ཁ་ཐུག་ལུ་ རྒྱ་མཚོ་མཐའ་མ་ལས་མཐོ་ཚད་མི་ཊར་ ༡༡༠༠ ལས་ ༢༥༠༠ གི་ས་གནས་ཁར་ཆགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ཡང་ བྱང་ཕྱོགས་ལུ་དགའ་ས་དང་ ནུབ་ཕྱོགས་ལུ་ཐིམ་ཕུག། ཤར་དང་ལྷོ་ཕྱོགས་ལུ་དབང་འདུས་ཕོ་བྲང་རྫོང་ཁག་ཚུ་གིས་བསྐོར་ཏེ་ཡོད། སྤུ་ན་ཁ་རྫོང་ཁག་གི་སའི་རྒྱ་ཚད་ ཀི་ལོ་མི་ཊར་གྲུ་བཞི་ ༡༢༤༢ དེ་ཅིག་ཡོདཔ་དང་ རྒེད་འོག་ ༡༡ ནང་ལུ་ མི་རློབས་ཡོངས་བསྡོམས་ ༦༢༦༢ ཡོདཔ་ཨིན། རྒེད་འོག་བཅུ་གཅིགཔོ་འདི་ཡང་ བརཔ་དང་ཆུ་སྦུག། འཛོམས་མི། དགོན་ཤར་རི། གུ་མ། དཀར་སྦི་ས། གླིང་མུ་ཁ། ཤེལ་རྔ་ན། རྟ་ལོག། སྟོད་པའི་ས། སྟོད་ཝང་ཚུ་ཨིན། སྤུ་ན་ཁ་འདི་ ང་བཅས་རའི་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ ག་ནི་བ་རྩ་ཆེ་བའི་རྒྱལ་རབས་ཅན་གྱི་རྫོང་ཁག་ཅིག་སྦེ་རྩིཝ་ཨིན། དེ་ཡང་ དཔལ་འབྲུག་པ་རིན་པོ་ཆེ་སྐྱབས་མགོན་གོང་མ་ངག་དབང་རྣམ་པར་རྒྱལ་བའི་སྡེ་དཔལ་བཟང་པོ་མཆོག་གིས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༦༣༧ ལུ་གྲུ་འཛིན་གཉིས་པ་སྤུངས་ཐང་བདེ་བ་ཆེན་པོའི་ཕོ་བྲང་མེ་ཏོག་མདངས་འཕྲོག་འདི་བཞེངས་གནང་ཞིནམ་ལས་ ང་བཅས་ར་ཁ་བཞི་ལྷོའི་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ དུམ་བུ་གཅིག་ལུ་བསྒྱུར་ཏེ་ ཆོས་སྲིད་ལུགས་གཉིས་ཀྱི་ལམ་སྲོལ་འགོ་ཐོག་དབུ་བཙུགས་གནངམ་མ་ཚད་ ཆོས་ཁྲིམས་དར་གྱི་མདུད་པ་བཞིན་དུ་བསྡོམས། རྒྱལ་ཁྲིམས་གསེར་གྱི་གཉའ་ཤིང་གི་ལྗིད་ཀྱིས་མནན་ཏེ་ ཆབ་སྲིད་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྒྱུར་གནང་སའི་ལྟེ་བ་ཅིག་འབད་ནི་དེ་གིས་ཨིན། དུས་དེ་ལས་ཚུར་ རིམ་པ་བཞིན་དུ་ ད་ཚུན་གྱི་བར་ན་བརྒྱུད་པའི་བར་མ་ཆད་པར་ དཔལ་འབྲུག་པ་རིན་པོ་ཆེ་གི་རྒྱལ་ཚབ་ མཁན་རབས་རིམ་བྱོན་གྱིས་གཙོས་པའི་སློབ་དཔོན་ལྷན་རྒྱས་ཚུ་དང་ འཕགས་པ་དགེ་འདུན་འདུས་པ་རྒྱ་མཚོའི་གནམ་དགུན་གྱི་བཞུགས་གནས་དང་ ལྷག་པར་དུ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༠༧ ལུ་ང་བཅས་ར་ སྨན་ལྗོངས་ལྷ་མི་ཡོངས་ཀྱི་སྤྱི་མཐུན་དགེ་བའི་བསོད་ནམས་ཀྱི་འཐུ་ལས་བསྐྲུན་པའི་ མི་རྗེ་གོང་ས་ཨྱོན་དབང་ཕྱུག་མཆོག་ རྒྱལ་རབས་དང་པའི་གསེར་གུར་ཕེབས་ཏེ་ ལྗོངས་འདི་ནང་དབང་ཕྱུག་བརྒྱུད་འཛིན་གྱི་རིང་ལུགས་ཐོག་མ་དབུ་བརྙེས་ས་ཡང་ སྤུངས་ཐང་བདེ་བ་ཆེན་པའི་ཕོ་བྲང་འདི་ནང་ལུ་ཨིན། སྤུ་ན་རྫོང་ཁག་འདི་ བསིལ་དྲོད་རན་ཏོག་ཏོ་ཡོདཔ་ལས་ ཆུམ་དང་ཚོད་བསྲེ། ཤིང་འབྲས་ཀྱི་རིགས་ཚུའཐོན་ས་ཅིག་ཨིནམ་ད་ དེ་གི་ནང་ལས་ དངུལ་ཐོག་གཙོ་བོ་འདི་ བྱཱ་དང་ཀར། གེ་ཟ། པད་ཀར་ཚུ་ཨིན། རྫོང་ཁག་འདི་ ལྟ་བཤལ་གྱི་ས་གནས་ཡོངས་གྲགས་ཅན་ཅིག་ཡང་ཨིན་མི་འདི་ཡང་ བྱིན་རླབས་ཅན་གྱི་སྤུ་ན་བདེ་བ་ཆེན་པའི་ཕོ་བྲང་དང་ རྟ་ལོག་གསང་སྔགས་ཆོས་གླིང་། ཁྱི་མེད་ལྷ་ཁང་། ཁམས་གསུམ་གཡུལ་ལས་རྣམ་རྒྱལ་མཆོད་རྟེན། ཀོ་མ་ཚ་ཆུ། ཆུ་སྦུ་ཚ་ཆུ་ཚུ་ནང་ཕྱི་ནང་གི་ལྟ་བཤལཔ་ཚུ་ནམ་ཟླ་དུས་བཞི་དང་བསྟུན་ཏེ་འོངམ་ཨིན། རྒེད་འོག་ལྟེ་བ་ཆ་མཉམ་གྱིས་མ་ཚད་པར་ གཡུས་སྒོ་སྦོམ་ཤོས་ཚུ་ཡང་ སོ་ནམ་ཞིང་ལམ་མཐུད་སྦྲེལ་འབད་དེ་ཡོདཔ་ལས་ མི་སེར་བརྒྱ་ཆ་ ༩༨ ལྷགཔ་ཅིག་ སྣུམ་འཁོར་ལམ་ཁ་ལས་ རྐང་སྟོང་གི་དུས་ཡུན་ ཆུ་ཚོད་གཅིག་མ་ལངམ་ཅིག་ལུ་ མར་ཕབ་སོང་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་མ་ཚད་ ཞབས་ཏོག་ཚུ་འདི་འཕྲོ་ལས་བྱིན་ཚུགས་ནི་གི་དོན་ལུ་ རྒེད་འོག་ག་རའི་ནང་ རང་བཞིན་སླར་འབྱུང་ཐོན་སྐྱེད་ལྟེ་བ་དང་ གཞི་རྟེན་གསོ་བའི་སྨན་ཁང་ དེ་ལས་ སློབ་གྲྭ་ཚུ་སྟབས་བདེ་བའི་ས་གོ་ཚུ་ནང་ ལངམ་སྦེ་གཞི་བཙུགས་འབད་དེ་ཡོད། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༥ ལོའི་རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ཀྱི་ཞིབ་འཇུག་སྙན་ཞུ་དང་འཁྲིལཝ་ད་ སྤུ་ན་ཁ་རྫོང་ཁག་འདི་ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ཀྱི་ཚད་གཞི་ ༠.༧༥༨ ཐོབ་སྟེ་ དབྱེ་ཁག་འབྲིང་ནང་ཚུད་ཡོདཔ་ཨིན། རྫོང་ཁག་འདི་ནང་ གློག་མེ་དང་འགྲུལ་འཕྲིན་གྱི་ཁྱབ་ཚད་ བརྒྱ་ཆ་ ༡༠༠% ཡོདཔ་དང་ མི་སེར་ཚུ་གིས་ དངུལ་གཏོང་ལེན་གྱི་ཞབས་ཏོག་དང་ སྐྱིན་འགྲུལ་གྱི་ཞབས་ཏོག་ལེན་ནིའི་དོན་ལུ་ རྒེད་འོག་ཆ་མཉམ་ནང་ མི་སྡེ་ལྟེ་བ་ཚུ་གཞི་བཙུགས་འབད་དེ་ཡོད། རྫོང་ཁག་འདི་གི་འཆར་སྣང་འདི་ གཞུང་སྐྱོང་ལེགས་ལྡན་དང་ལམ་སྲོལ་ཕྱུགཔོ་ དེ་ལས་ རང་བཞིན་གནས་སྟངས་ཉམས་པ་མེད་པའི་སྒོ་ལས་ཞི་བདེ་དང་ རང་མགོ་རང་འདྲོང་གི་མི་སྡེ་བཟོ་ནི་དང་། རྫོང་ཁག་གི་མི་སེར་ཚུ་གི་དགོས་མཁོ་དང་ རེ་འདོད་ཚུ་སྒྲུབ་ཐབས་ལུ་ སྤུས་ཚད་ཅན་གྱི་ཞབས་ཏོག་ཚུ་ མི་སྡེ་དཔལ་འབྱོར་གོང་འཕེལ་ཆ་སྙོམས་པའི་སྒོ་ལས་ ལྷག་བསམ་རྣམ་དག་གི་ཁྱད་རིགཔ་ཚུ་བརྒྱུད་དེ་ འཕྲལ་མགྱོགས་སྦེ་བྱིན་ནི་ལུ་དམིགས་གཏད་བསྐྱེད། ཐིམ་ཕུག། ༉ ཐིམ་ཕུག་རྫོང་ཁག་འདི་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྒྱལ་ས་ལྟེ་བ་ཨིན་པའི་ཁར་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་འཁོད་ཀྱི་ཁྲོམ་སྡེ་ཚུ་ལས་སྦོམ་ཤོས་ཅིག་ཡང་ཨིན། རྫོང་ཁག་འདི་ཤར་ནུབ་དབུས་གསུམ་ལས་ ནུབ་ཕྱོགས་ཁ་ཐུག་ལུ་ རྒྱ་མཚོ་མཐའ་མ་ལས་མཐོ་ཚད་མི་ཊར་ ༢༣༣༠ གི་ས་གནས་ཁར་ཆགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ཡང་ ནུབ་ཁ་ཐུག་ལུ་འབད་བ་ཅིན་ སྤ་རོ་དང་ ཤར་ཁ་ཐུག་ལུ་འབད་བ་ཅིན་སྤུ་ན་ཁ་དང་ དབང་འདུས་ཕོ་བྲང་རྫོང་ཁག་ཚུ་གིས་བསྐོར་ཏེ་ཡོད། ཐིམ་ཕུག་རྫོང་ཁག་གི་སའི་རྒྱ་ཚད་ ཀི་ལོ་མི་ཊར་གྲུ་བཞི་ ༡,༧༩༥,༨༦༨ དེ་ཅིག་ཡོདཔ་དང་ དྲུང་ཁག་ ༡ རྒེད་འོག་ ༨ སྤྱི་འོག་ ༤༠ གཡུས་ཚན་ ༡༩༤ དང་ ཁྱིམ་གུང་ ༡༨༩༠ ཡོདཔ་ཨིན། རྒེད་འོག་བརྒྱདཔོ་འདི་ཡང་ ལྕང་། ཀ་ཝང་། དར་དཀར་ལ། དགེ་བསྙེན། སྨད་ཝང་། གླིང་བཞི། སྲོས། ན་རོ་ཚུ་ཨིནམ་དང་ དེ་གི་ནང་ལས་ སྲོས་དང་གླིང་བཞི། ན་རོ་གསུམ་འདི་ གླིང་བཞི་དྲུང་ཁག་གིས་ལྟ་རྟོག་དང་འཛིན་སྐྱོང་འབད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་བཟུམ་སྦེ་ འབྲུག་གི་མི་རློབས་དང་ཁྱིམ་གྱི་གྲངས་རྩིས་ ༢༠༠༥ ཅན་མ་དང་འཁྲིལ་བ་ཅིན་ རྫོང་ཁག་འདི་ནང་ མི་འབོར་ཡོངས་བསྡོམས་ ༡༣,༧༤༤ ཡོདཔ་དང་ དེ་གི་ནང་ལས་ ༨,༠༤༡ ཕོ་སྐྱེས་དང་ ༥༧༠༣ ཨམ་སྲུ་ཨིན་མས། རྫོང་ཁག་འདི་ནང་གི་ཁྲོམ་འདི་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་འཁོད་ཀྱི་ཁྲོམ་ཚུ་གི་གྲས་ལས་སྦོམ་ཤོས་ཅིག་ཨིན། དེ་ཡང་སའི་རྒྱ་ཚད་ ཀི་ལོ་མི་ཊར་གྲུ་བཞི་ ༢༢༤༨ ལས་ ༢༦༤༨ གི་བར་ན་ཡོདཔ་དང་ རྫོང་ཁག་ཤར་ནུབ་ག་ཏེ་ལས་ཀྱི་མི་ཚུ་ཡང་ ཁྲོམ་འདི་ནང་འཛོམས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། ཁྲོམ་འདི་གིས་ ལུང་ཕྱོགས་ནང་ལུ་ ལམ་སྲོལ་སྲ་བརྟན་དང་ གོང་འཕེལ། ཉེན་སྲུང་ལྡནམ་སྦེ་སྡོད་ཚུགས་པའི་དཔེ་སྟོན་གྱི་ཁྲོམ་ཅིག་བཟོ་ནིའི་ནང་ འཆར་སྣང་བསྐྱེདཔ་ཨིན་མས། དེ་བཟུམ་སྦེ་ ཁྲོམ་སྡེའི་ཞབས་ཏོག་དང་མཐུན་རྐྱེན་ཚུ་ འཇམ་ཏོང་ཏོ་དང་ ཕན་ནུས་ཅན་ དེ་ལས་འདྲ་མཉམ་གྱི་ཐོག་ལས་བྱིན་ནི་དང་། འབྲུག་པའི་མི་སྡེ་ལམ་སྲོལ་དང་ དཔལ་འབྱོར། རང་བཞིན་གནས་སྟངས། ཁྲོམ་སྡེའི་མ་དངུལ་ཡུན་བརྟན་ཚུ་ཡར་རྒྱས་གཏང་ནི་ལུ་དམིགས་གཏད་སྐྱེད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། ཐིམ་ཕུག་འདི་ འབྲུག་གི་རྒྱལ་ས་ལྟེ་བ་འབད་ནི་དེ་གིས་ མི་དབང་མངའ་བདག་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་དང་ སྐུ་འཁོར་ལྷན་རྒྱས་ཀྱི་བཞུགས་གནས་ རྗེ་མཁན་རིན་པོ་ཆེ་གིས་གཙོས་པའི་གཞུང་དགེ་འདུན་གྲྭ་ཚང་གི་གནམ་བྱཱར་གྱི་བཞུགས་གནས་དང་ བཙག་འཐུ་ལས་གྲུབ་པའི་གཞུང་སྐྱོང་དབུ་ཁྲིདཔ་ བློན་ཆེན་གྱིས་གཙོས་པའི་བློན་པོ་ལྷན་རྒྱས་དང་ མི་སེར་སྐུ་ཚབ་ཆེ་བསྟོད་ཅན་གྱི་འཐུས་ཚུ་གི་ཡིག་ཚང་ཚུ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་བཟུམ་སྦེ་ལྷན་ཁག་བཅུ་ཐམ་དང་ གཞུང་དང་སྒེར་གྱི་ཞི་དྲག་ཁག་གི་ཡིག་ཚང་ཆ་མཉམ་ར་རྒྱལ་ས་ཐིམ་ཕུག་ལུ་ཆགས་ཏེ་ཡོད། སྤྱིར་བཏང་ཐིམ་ཕུག་འདི་ ང་བཅས་རའི་རྒྱལ་རབས་ནང་ལུ་ ག་ནི་བ་རྩ་ཆེ་བའི་ས་གནས་ཁྱད་པར་ཅན་ཅིག་སྦེ་རྩིཝ་ཨིན། དེ་ཡང་ བྱིན་རླབས་ཆེ་བའི་གནས་ཆེན་མང་རབས་ཅིག་ཡོད་པའི་གྲས་ལས་ བཀའ་བརྒྱུད་བསྟན་པའི་ཆུ་འགོ་ཐོག་མ་དྲངས་མི་རྟོགས་ལྡན་ཕ་ཇོ་རིན་པོ་ཆེ་ལུ་ ཨྱོན་རིན་པོ་ཆེ་གིས་ལུང་བསྟན་པའི་སྒྲུབ་གནས་བཅུ་གཉིས་ཀྱི་གྲས་ལས་ རྟ་མགོ་ཆོས་དབྱིངས་རྫོང་དང་ གླིང་བཞི་བྱ་རྒོད་རྫོང་། གླང་ཐང་ཕུག། རྩེ་དོང་དོ་བ་ཕུག། དགའ་བ་ཕུག། ཐུགས་རྗེ་བྲག་ དང་བསྟན་སྲུང་ཆེན་པོ་དགེ་བསྙེན་ཇག་པ་མེ་ལེན་གྱི་གནས་ཁང་བདེ་ཆེན་ཕུག། དེ་བཟུམ་སྦེ་འབྲུག་ཆེན་གོང་མ་ཡབ་སྲས་ཚུ་གི་གདན་ས་འབྲུག་ཕོ་བྲང་སྡིང་དང་ རྟ་ལང་ཁ་ལ་སོགས་པ་ལེ་ཤ་ཡོད་པའི་ཁར་ ལྷག་པར་དུ་ དཔལ་འབྲུག་པ་རིན་པོ་ཆེ་ངག་དབང་བསྟན་འཛིན་རྣམ་པར་རྒྱལ་བའི་སྡེ་དཔལ་བཟང་པོ་མཆོག་ ཉི་མ་ལྷོའི་ཕྱོགས་ལུ་ཆིབས་ཁ་བསྒྱུར་ཏེ་ཕེབས་ལམ་ཡང་ ལ་ཡག་ལས་སྦེ་གླིང་བཞི་བརྒྱུད་དེ་འགོ་ཐོག་ཐིམ་ཕུག་སྤང་རི་ཟམ་པ་ལུ་ཕེབས་གནང་ནུག། སྐྱབས་མགོན་ཁོང་གི་གདན་དང་པ་ ལྕགས་རི་རྡོ་རྗེ་གདན་གྱིས་གཙོས་པའི་ཕྱི་ནང་གསང་གསུམ་གཡུལ་ལས་རྒྱལ་བའི་སྒྲུབ་གནས་ རྟ་མགོ་བདུད་འདུལ་ཕུག་ ལུགས་གཉིས་བསྟན་པ་གསལ་བར་བྱེད་པའི་ཆ་རྐྱེན་ དཔལ་འབྲུག་པའི་སྲོག་རྫོང་ཆེན་མོ་ཚུ་གི་གྲས་ལས་དང་པ་ གསང་སྔགས་ཟབ་དོན་ཕོ་བྲང་འདི་ཡང་ རྫོང་ཁག་འདི་ནང་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་མ་ཚད་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༦༡ རྒྱལ་ས་ལྟེ་བ་འདི་ཐིམ་ཕུག་ལུ་སྤོ་ཞིནམ་ལས་ དབང་ཕྱུག་བརྒྱུད་འཛིན་གྱི་རྒྱལ་བརྒྱུད་རིམ་བྱོན་ཚུ་གིས་ རྒྱལ་ཁབ་གོང་འཕེལ་དང་ མི་སེར་བདེ་སྐྱིད་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་སྐྱོང་སའི་ལྟེ་བ་འདི་ཡང་ བཀྲིས་ཆོས་རྫོང་ཕོ་བྲང་ནང་ལུ་འབདཝ་ལས་ རྫོང་འདི་ནང་མི་དབང་བདག་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་ཡིག་ཚང་དང་ ལྷན་ཁག་གི་ཡིག་ཚང་། དེ་བཟུམ་སྦེ་ རྗེ་མཁན་རིན་པོ་ཆེ་གི་གཟིམ་ཅུང་དང་ སློབ་དཔོན་ལྷན་རྒྱས་ཀྱིས་གཙོས་པའི་གཞུང་དགེ་འདུན་འདུས་པ་རྒྱ་མཚོའི་བཞུགས་གནས་ཡང་ཨིན། ཁུངས་གཏུག། Wikipedia contributors. (2021). Daga, Bhutan. In Wikipedia, The Free Encyclopedia. Retrieved from https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Daga,_Bhutan&oldid=1033941705. Wikipedia contributors. (2021). Lhuntse District. In Wikipedia, The Free Encyclopedia. Retrieved from https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Lhuntse_District&oldid=1036483754 Wikipedia Contributors. (2021). Mongar District. In Wikipedia. The Free Encyclopedia. Retrieved from https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Mongar_District&oldid=1036483996 Wikipedia contributors. (2021). Samtse District. In Wikipedia, The Free Encyclopedia. Retrieved from https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Samtse_District&oldid=1059818481 Wikipedia contributors. (2021). Sarpang District. In Wikipedia, The Free Encyclopedia. Retrieved from https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Sarpang_District&oldid=1053149274 Wikipedia contributors. (2021). Trongsa District. In Wikipedia, The Free Encyclopedia. Retrieved from https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Trongsa_District&oldid=1053335734 Wikipedia contributors. (2021). Zhemgang. In Wikipedia, The Free Encyclopedia. Retrieved from https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Zhemgang&oldid=1012781228 Wikipedia contributors. (2021). Chukha District. In Wikipedia, The Free Encyclopedia. Retrieved from https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Chukha_District&oldid=1053307238 Wikipedia contributors. (2021). Haa district. In Wikipedia, The Free Encyclopedia. Retrieved from https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Haa_(district)&oldid=49239570. Wikipedia contributors. (2021). Pemagatshel District. In Wikipedia, The Free Encyclopedia. Retrieved from https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Pemagatshel_District&oldid=1055317735 Wikipedia contributors. (2021). Samdrup Jongkhar. In Wikipedia, The Free Encyclopedia. Retrieved from https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Samdrup_Jongkhar&oldid=1052289019 Wikipedia contributors. (2021). Trashiyangtse District. In Wikipedia, The Free Encyclopedia. Retrieved from https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Trashiyangtse_District&oldid=1061611825 Wikipedia contributors. (2021). Trashigang. In Wikipedia, The Free Encyclopedia. Retrieved from https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Trashigang&oldid=1052260622 Wikipedia contributors. (2021). Tsirang District. In Wikipedia, The Free Encyclopedia. Retrieved from https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Tsirang_District&oldid=1053320229 Wikipedia contributors. (2021). Bumthang District. In Wikipedia, The Free Encyclopedia. Retrieved from https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Bumthang_District&oldid=1054708894 Wikipedia contributors. (2021). Gasa District. In Wikipedia, The Free Encyclopedia. Retrieved from https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Gasa_District&oldid=1057304309 Wikipedia contributors. (2021). Paro District. In Wikipedia, The Free Encyclopedia. Retrieved from https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Paro_District&oldid=1036482740 Wikipedia contributors. (2021). Punakha District. In Wikipedia, The Free Encyclopedia. Retrieved from https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Punakha_District&oldid=1036483190 Wikipedia contributors. (2021). Thimphu. In Wikipedia, The Free Encyclopedia. Retrieved from https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Thimphu&oldid=1062389807 རྫོང་ཁག་ཚུ་གི་བཅུད་བསྡུས། ༉ འབྲུག་རྒྱལ་རྫོང་འདི་ རྗོང་དང་ནང་པའི་ལྷ་ཁང་གཉིས་ཆ་ར་ཨིན། ད་ལྟོ་འབད་བ་ཅིན་གྱང་ཁོག་ཡོདཔ་དང་ སྤོ་རོ་རྫོང་ཁག་གི་སྟོད་ཕྱོགས་ཁ་ཐུག་ལུ་ཆགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། རྫོང་འདི་ བསྟན་འཛིན་འབྲུག་སྒྲ་གིས་སྤྱི་ལོ་༡༦༤༩ ལུ་ཞབས་དྲུང་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་གྱི་བཀའ་སློབ་དང་འཁྲིལ་ཏེ་ བོད་ལས་དམག་གི་རྒྱལ་ཁ་འཐོབ་པའི་བརྩི་སྲུང་ཞུ་ནིའི་དོན་ལུ་བཞེངས་ནུག། སྤྱི༌ལོ༌༡༩༥༠ གྲངས༌འགོ་བཙུགས་ཁམས་ལུ་ འབྲུག་རྒྱལ་རྫོང་འདི་ ཡོངས་རྫོངས་མེ་མཆོད་བཞེས་ནིའི་འབད་ནུག། སྤྱི་ལོ་༢༠༡༦ ལུ་ མི་དབང་རྒྱལ་སྲས་སྐུ་འཁྲུངས་པའི་དུས་སྟོན་བརྩི་སྲུང་ཞུ་ནིའི་དོན་ལུ་དང་ གཞན་དུས་སྟོན་གཉིས་ སྤྱི་ལོ ༡༦༡༦ ལུ་ཞབས་དྲུང་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་འབྲུག་ལུ་ཕེབས་པའི་ལོ་དང་ གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་སྐུ་འཁྲུངས་པའི་ལོ་ བརྩི་སྲུང་ཞུ་ནིའི་དོན་ལུ་ བློན་ཚེ་རིང་སྟོབས་རྒྱས་ཀྱིས་ རྫོང་འདི་ཧེ་མ་བཟུམ་སྦེ་རང་ལོག་སྟེ་བཞེངས་ནིའི་ཟེར་གསལ་སྒྲགས་ནུག། གསལ་སྒྲགས་དང་ས་སླང་བརྟེན་འབྲེལ་འདི་ཡང་ རྒྱལ་སྲས་སྐུ་འཁྲུངས་ཏེ་ཉིནམ་གཅིག་གི་རྒྱབ་ལས་འབད་ནུག། ཁུངས་གཏུག། Wikipedia contributors. (2021). Drukgyal_Dzong. In Wikipedia, The Free Encyclopedia. Retrieved from་https://en.wikipedia.org/wiki/Drukgyal_Dzong སྤ་རོ་རྫོང་ཁག རྫོང ཀོ ཌག ཀོ ༼Go, Dog. Go!༽ ནི་༣ད འནི྅འཏེད སེརིེས། ཁུངས་གཏུག། ཉི་མ ༺རྟགས༔ ༻ གནམ་རིག ཟླ་བ ༺རྟགས༔ ༻ གནམ་རིག གཟའཔ་སངས ༺རྟགས༔ ༻ གནམ་རིག གཟའམིག་དམར ༺རྟགས༔ ༻ གནམ་རིག གཟའའཛམ་གླིང༔ ས ༺རྟགས༔ ༻ གནམ་རིག གཟའཕུར་པུ ༺རྟགས༔ ༻ གནམ་རིག གཟའསྤེན་པ ༺རྟགས༔ ༻ གནམ་རིག གཟའམར་ཀུ་རི ༺རྟགས༔ ༻ གནམ་རིག གཟའཡུ་ར་ནཱས ༺རྟགས༔ ༻ གནམ་རིག གཟའནེཔ་ཊུན ༺རྟགས༔ ༻ གནམ་རིག ཤ་ཟའི་སེམས་ཅན་བརྐུ་གསོད ཚལ་མ་དང་རྡོ་ཕུང་གི་རྒྱབ་ལས་བལྟཝ་ད་ མི་མཐོང་ནི་གི་དོན་ལུ་དཔྱལཝ་ལེབ་ཏག་ ཏ་དང་རྣམ་ཅོ་ཐུང་ཀུ། ཉེན་ཁ ཁོང་གི་གཟུགས་ཀྱི་ཡན་ལག་གི་དོན་ལུ་བསདཔ་ཨིན། དུག་ ཟ་བའི་སྲོག་ཆགས་ངོ་མ་(མི་གི་ལོ་ཐོག་ལུ་གནོད་པའི་སྲོག་ཆགས་སྦེ་བརྩིཝ་ཨིན།) འཁྱམས་ས་ཉམས་མི་དེ་ཡང་མི་རིགས་ཀྱི་ལཱ་རིགས་ལས་བརྟེན་ཨིན། སྒོ་ཁའི་ཁྱི་ཚུ་གིས་བསདཔ་ཨིན། གཟུགས་ཀྱི་རྣམ་པ རི་ཁའི་བྱི་ལི་ཚུ་ སྦོམ་ཆུང་སྒོ་ཁའི་བྱི་ལི་བཟུམ་སྦེ་ཡོད་རུང་ སྤུ་རིངམོ་སྦེ་སྟུག་དྲག་ཡོདཔ་ལས་ སྦོམ་སུ་སྦེ་མཐོངམ་ཨིན། ལྟ རི་ཁའི་བྱི་ལི་ཚུ་གིས་འཁྱམས་ས་གདམ་ཁ་རྐྱབ་ཨིན།ཟ་བའི་སེམས་ཅན་ལེ་ཤ་ཡོད། འཁྱམས་ས ེ་ཤི་ཡ་དབུས་ཕྱོགས་ཀྱི་གངས་རི་དང་སྤང་ཤོང་། མི་ཀྲར་༥༠༠༠ / ཕིཏྲ་༡༦༠༠ཚུན་ཚོད། གཡིབས་ས རི་ཁའི་བྱི་ལི་ཚུ་ ཕྱག་ཕུག་དང་ས་དོང་ནང་གཡིབས་སྡོདཔ་ཨིན། བྱ་སྤྱོད བག་ཕེབས་ཏོག་ཏོ་དང་གསང་བྱ་ཅན། ཉིན་མ་དང་ནུབ་མོ་ཧུར་རི་རི། བྱག་ཕུག་དང་ས་དོང་ཚུ་ནང་སྡོདཔ་ཨིན། ཕྱུག་གུ་གི་སྦོམ་ཚད: ཕྱུག་གུ་༢-༦།(སྤྱི་ཟླ་གསུམ་པ་ – ལྔ་པའི་ནང་ཚརཝ་ཨིན) ཁུངས་གཏུག། ལོ་བསྟར་ཟླ་བ་དང་པའི་ཚེས་གཅིག་ལུ་ ལོ་གསར་སྦེ་བརྩི་དགོ་པའི་ཁུངས་དང་རྒྱུ་མཚན་ནི་ ལོ་འཁོར་གཅིག་ལུ་ ནམ་ཟླ་དུས་བཞི་བརྩི་ནི་ཡོད་མི་ལས་ ང་བཅས་རའི་འབྲུག་ལུགས་ལས་ཟླ་བ་དང་པ་འདི་ལུ་ སྐར་རྩིས་ཀྱི་དགུན་ཟླ་ཐ་ཆུང་། འབྱུང་རྩིས་པའི་ལུགས་ལས་དཔྱིད་ཟླ་ཐ་ཆུང་། དུས་འཁོར་དང་གསོ་དཔྱད་པ་ཚུ་གི་དཔྱིད་ཟླ་ར་བ་ སྐར་མ་མཆུ་ཡིས་ཉ་བའི་ཟླ་བ་ (ཚེས་བཅོ་ལྔ་ལུ་སྐར་མ་མཆུ་ཕོག་མི) འདི་ལུ་ཧོར་ཟླ་དང་པ་ཟེར་སླབ་ཨིན་མས། འདི་ལུ་ཟླ་བ་དང་པ་སྦེ་བརྩི་དགོ་མི་འདི་ སྔོན་རབ་བྱུང་བཞི་པའི་མེ་ཕག་སྤྱི་ལོ་ ༡༢༢༧ གྱི་ལོ་ལུ་ ཆིང་གི་སེ་ཁཱན་ནམ་ཧོར་ཇིང་གིར་ རྒྱལ་པོ་ཟེར་མི་གིས་ མི་ཉག་གི་ལག་པ་ལས་རྒྱལ་ཁ་ཐོབ་སྟེ་ རྒྱལ་ས་ལུ་དབང་བསྒྱུར་བའི་ཟླ་བ་ཨིན་མས། འདི་ལུ་ བཀྲིས་པའི་དགའ་སྟོན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་སྦེ་བརྩིས་ཞིནམ་ལས་ཚུར་ ལོ་གསརཔ་བརྩི་ནི་འགོ་བཙུགས་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་ཡང་ ཧོར་གྱི་རྒྱལ་པོ་ཆིང་གེ་སེ་ཁཱན་ནམ་ ཇིང་གིར་རྒྱལ་པོ་ཟེར་མི་འདི་ རབ་བྱུང་གསུམ་པའི་ཆུ་རྟ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༡༦༢ ལུ་སྐུ་འཁྲུངས་ཏེ་ དགུང་ལོ་ཉེར་བརྒྱད་ལུ་སོག་པོའི་རྒྱལ་པོ་མཛད། ཉེར་དགུ་ལུ་མན་ཇུ་དབང་ལུ་བསྡུས། སོ་གསུམ་ལུ་རྒྱ་ནག་གི་རྒྱལ་པོ་ཡང་མཛད། སོ་བཞི་ལུ་རྒྱ་སེར་དབང་ལུ་བསྡུས། ཞེ་ལྔ་ལུ་སུང་རྒྱལ་ ཨན་ཐལ་གྱི་གཡུས་ལ་སོགས་པ་ ཞིང་ས་བཅུ་གསུམ་ག་ར་དབང་འོག་ལུ་བསྡུཝ་མ་ཚད་ ལོ་འདིར་བོད་ཁམས་ཡང་ཚར་ཅིག་དབང་ལུ་བསྡུས། དེ་ལས་རབ་བྱུང་བཞི་པའི་མེ་ཕག་ སྤྱི་ལོ་ ༡༢༢༧ ཆིང་གེ་སེ་ཁཱན་རང་ཉིད་དགུང་ལོ་རེ་ལྔའི་ཐོག་ ཞི་ཞའམ་མི་ཉག་དབང་ལུ་བསྡུ་སྟེ་ མི་ཉག་གི་རྒྱལ་རབས་རྒྱུན་བཅད་དེ་ རྒྱལ་ཁ་ཐོབ་པའི་དགའ་བའི་ཉིནམ་བརྩི་སྲུང་འབད་བའི་ཟླཝ་དེ་གི་ཚེས་ ༡ ལུ་ ལོ་གསར་སྦེ་བརྩི་ནི་འགོ་བཙུགས་ད་ནུག སོག་པོའི་རྒྱལ་པོ་ཆིང་གེ་སེ་ཁཱན་འདི་ ལོ་འདི་གི་ཟླ་ ༧ པའི་ཚེས་ ༡༢ ལུ་གཤགས་སོངམ་ལས་ ཁོ་གིས་རྒྱལ་ཁ་ཐོབ་སྟེ་ ཟླཝ་དྲུག་དང་ཞག་ ༡༢ ལས་བརྒལ་ཏེ་བཞུགས་མ་ཚུགས་རུང་ ལོ་གསར་བརྩི་སྲོལ་འདི་ དང་པར་མེ་ཉག་གི་གཡུས་ཁ་ལས་འགོ་བཙུགས་ཏེ་ རིམ་པ་བཞིན་དུ་སོག་ཡུལ་ བོད་ རྒྱ་ནག་ཚུ་ནང་དར་ཁྱབ་བྱུང་ནུག མ་གཞི་ གནམ་ལོ་གསར་ཚེས་ཀྱི་ལོ་འགོ་ངོ་མ་འདི་ ལོ་བསྟར་ཧོར་ཟླ་ ༡༡ པ་ལུ་ཕོགཔ་མ་ཚད་ དགུན་གྱི་ཉིན་ལོག་ཡང་ ཟླཝ་འདི་ནང་ཕོགཔ་ལས་ རྩིས་ཀྱི་ལུགས་ལས་བརྩི་དགོ་མི་ཚུ་ག་ར་ཟླཝ་ ༡༡ པའི་ཚེས་ ༡ ལས་ལོ་འགོ་སྦེ་བརྩིཝ་ཨིན། ཨིན་རུང་ ང་བཅས་རའི་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ཟླ་བ་དང་པ་ལུ་ ལོ་གསར་བརྩིས་ཏེ་ ལོ་འགོ་བཟུང་སྲོལ་ཅིག་ཚུད་དགོ་མི་འདི་ དང་པ་དུས་འཁོར་དང་གསོ་དཔྱད་པ་ཚུ་གིས་ ལོ་འགོ་དཔྱིད་ཟླ་ར་བ་ལས་བརྩི་ནི་འདི་གིས་དང་། གཉིས་པར་ སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཆོ་འཕྲུལ་ཆེན་པོའི་མཛད་པ་ཡང་ ཟླ་བ་འདི་གིས་ཚེས་ ༡ ལས་འགོ་བཙུགས་ནི་འདི་གིས་དང་། ལྷག་པར་དུ་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ནམ་དགུན་རིང་གྱང་སྟེ་སྡོད་ས་ལས་ ས་དྲོད་དང་པར་བཏགས་ཏེ་ མི་ཚུ་ལུ་དྲོད་ཉམས་ལྡན་པའི་དགའ་དུས་འགོ་བཙུགས་པའི་དུས་དང་། དེ་མ་ཚད་ ས་ཁ་ལས་མེ་ཏོག་དང་ ལྕུ་ཀུ་ཚུ་ག་ར་གསརཔ་ཐོན་ཏེ་ སྡོད་ཉམས་སྤྲོ་བའི་དུས་གསརཔ་འགོ་བཙུགས་ནི་འདི་གིས་ ཧོར་ཟླ་དང་པ་འདི་ལུ་ ལོ་འགོ་བརྩིས་ཏེ་ ལོ་གསར་སྦེ་ཆ་བཞགཔ་ཨིན། ལོ་གསར་གྱི་ཉིནམ་འདི་ལུ་ རྟེན་འབྲེལ་ལེགས་ཤོམ་སྦེ་བརྩིས་ཏེ་ དགའ་སྟོན་འབད་དགོ་མི་འདི་ འདས་པའི་ལོ་ངོ་དེའི་རིང་ ནཝ་ཚཝ་མེད་པར་ལོ་འཁོར་ཚུགས་པའི་དགའ་སྟོན་དང་། ལོ་ངོ་གསར་འཆར་འདིའི་རིང་ལུ་ བར་རྐྱེན་མེད་པར་བཀྲིས་བདེ་ལེགས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་ཏེ་སྡོད་ནིའི་རྟེན་འབྲེལ་ལུ་ ཡར་མཆོད་མར་སྦྱིན་དང་། གཉེན་ཉེ་ཚན་ཆ་རོགས་འཆམ་མཐུནམ་ཚུ་འཛོམས་ཏེ་ གཅིག་གིས་གཅིག་ལུ་ལེགས་སྨོན་ཞུ་ནིའི་སྲོལ་ཚུ་ཡོདཔ་ལས་ དུས་སྟོན་དེའི་སྐབས་ལུ་ གཞུང་གི་ཁ་ཐུག་ལས་ཡང་ འདི་བཟུམ་མའི་དགའ་སྟོན་རྟེན་འབྲེལ་བརྩི་ནིའི་དོན་ལུ་ བཀྲིས་བདེ་ལེགས་ཀྱི་ཐུགས་སྨོན་དང་བཅས་པའི་སྒོ་ལས་ གཞུང་འབྲེལ་ངལ་གསོ་བཞག་གནངམ་ཨིན། སྤྱི་ལོ་ནམ་ཤར་གྱི་ སྤྱི་ཟླ་ ༢ པའི་ཚེས་ ༢༡ འདི་ མི་དབང་མངའ་བདག་རིན་པོ་ཆེ་འབྲུག་རྒྱལ་ལྔ་པ་འཇིགས་མེད་གེ་སར་རྣམ་རྒྱལ་དབང་ཕྱུག་མཆོག་གི་འཁྲུངས་སྐར་དུས་ཆེན་ཁྱད་པར་ཅན་ཨིན། དེ་ཡང་ ང་བཅས་ར་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་གི་ མི་མང་ཡོངས་ཀྱི་བསོད་ནམས་བྱེ་བའི་འབྲས་བུ་དུས་གཅིག་ལུ་སྨིན་པའི་ དབང་ཕྱུག་བརྒྱུད་འཛིན་གྱི་རྒྱལ་རབས་ལྔ་པ་ དཔལ་མི་དབང་མངའ་བདག་རིན་པོ་ཆེ་ འཇིགས་མེད་གེ་སར་རྣམ་རྒྱལ་དབང་ཕྱུག་མཆོག་ འབྲུག་རྒྱལ་ལོ་ ༣༢༩ གནམ་ལོ་ ལྕགས་སྤྲེལ་རྒྱལ་བའི་ཆོ་འཕྲུལ་དུས་ཆེན་ ཟླ་དང་པའི་ཚེས་ ༦ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༠ ཟླ་ ༢ ཚེས་ ༢༡ ལུ་ རྒྱལ་ས་ཐིམ་ཕུག་གི་གཟིམ་ཅུང་རྣམ་རྒྱལ་ཆོས་གླིང་ལུ་སྐུ་འཁྲུངས་ནུག། དེ་ཡང་ ཡབ་མི་དབང་མངའ་བདག་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་འཇིགས་མེད་སེངྒེ་དབང་ཕྱུག་མཆོག་ དགུང་ལོ་ཉི་ཤུ་རྩ་དྲུག་དང་། འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པའི་གསེར་ཁྲི་ཁར་ཕེབས་ཏེ་ ལོ་ངོ་བརྒྱད་སོང་བའི་ལོ་ལུ་ ཡུམ་རྒྱལ་བཙུན་ཨ་ཞེ་ཚེ་རིང་དབྱངས་སྒྲོན་དབང་ཕྱུག་ལས་ འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པའི་སྲས་དང་པ་ འབྲུག་བརྒྱུད་འཛིན་གྱི་རྒྱལ་སྲས་སྦེ་སྐུ་འཁྲུངས་ནུག། རྒྱལ་ཡུམ་ཨ་ཞེ་ཚེ་རིང་དབྱངས་སྒྲོན་དབང་ཕྱུག་འདི་ རྒྱལ་པོ་ཁྲི་སྲོང་ལྡེའུ་བཙན་གྱི་གདུང་རྒྱུད་དྲི་མ་མེད་པའི་ གསེར་སྲང་བླ་མ་ལྔ་པ་རྒྱལ་མཚན་རྡོ་རྗེ་དང་ ཨ་བི་ཡུམ་དབྱངས་ཅན་སྒྲོལ་མ་གཉིས་ལས་བྱོན་པའི་ ཞབས་དྲུང་ཐུགས་སྤྲུལ་བརྒྱད་པ་འཇིགས་མེད་རྡོ་རྗེའི་ཨ་ཞེམོ་ ཨ་ཞེ་རྡོ་རྗེ་དབང་མོ་དང་ ལྷ་རིགས་སྨྱོས་ཀྱི་གདུང་རྒྱུད་གཏེར་སྟོན་པདྨ་གླིང་པའི་གདུང་རྒྱུད་ ཞབས་དྲུང་གསུང་སྤྲུལ་ལྔ་པ་ཕྱོགས་ལས་ཡེ་ཤེས་དངོས་གྲུབ་ཀྱི་སྐུ་ཚ་བོ་ གདོང་དཀར་སྤྲུལ་སྐུ་སངས་རྒྱས་བསྟན་འཛིན་གཉིས་ཀྱི་སྲས་ དྲགོས་ཨྱོན་རྡོ་རྗེ་དང་། ཡུམ་གཏེར་ཆེན་རྡོ་རྗེ་གླིང་པའི་གདུང་རྒྱུད་ ཨམ་ཨྱོན་སྒྲོལ་མ་དང་ ལྷ་སྲས་གཙང་མའི་རྒྱལ་རྒྱུད་ སྔ་ཚང་མཁོ་ཆེའི་གདུང་རྒྱུད་སློབ་དཔོན་གྲུབ་པ་གཉིས་ཀྱི་སྲས་མོ་ ཐུགས་རྗེ་བཟང་མོ་གཉིས་ལུ་ སྲས་སྲས་མོ་སྐུ་མཆེད་ ༩ ཡོད་མི་གི་ལྔ་པ་ཨིན་མས། དེ་བཟུམ་མའི་རིགས་རྒྱུད་མངོན་པར་མཐོ་བའི་ འབྲུག་བརྒྱུད་འཛིན་གྱི་རྒྱལ་སྲས་མཆོག་ སྐུ་འཁྲུངས་ཏེ་ཉིནམ་གསུམ་གྱི་ཚེ་ ཡབ་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་མཆོག་དང་ རྒྱལ་ཡུམ་མཆོག་གི་ཡབ་ཡུམ་ སྐུ་མཆེད་ལ་སོགས་པའི་སྐུ་འཁོར་ཚུ་གིས་གཙོས་པའི་ ནང་བློན་འབངས་འཁོར་ཚུ་གིས། ལེགས་པའི་ཕྱོགས་སུ་རྟེན་འབྲེལ་བཟང་པོ་འགྲིགས། །ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་རང་གིས་བྱས་པས་ཆོག། ཟེར་བའི་ལུང་གི་ཚིག་དང་མཐུན་པར་ ཆོས་རྗེ་འབྲུག་པའི་རྒྱལ་སྲས་ སྐུ་འཁྲུངས་པའི་བཙས་སྟོན་རྟེན་འབྲེལ་བཟང་པོའི་དགའ་སྟོན་ ཟབ་རྒྱས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་མཛད་གནང་ནུག། དེ་བསྒང་ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་འཇིགས་མེད་སེངྒེ་དབང་ཕྱུག་མཆོག་གིས་ ཁོ་རའི་བརྒྱུད་འཛིན་རྒྱལ་སྲས་མཆོག་གི་མཚན་ཡང་ འཇིགས་མེད་གེ་སར་རྣམ་རྒྱལ་དབང་ཕྱུག་ཟེར་གསོལ་གནང་ནུག། འབྲུག་བརྒྱུད་འཛིན་གྱི་རྒྱལ་སྲས་མཆོག་ དགུང་ལོ་ ༦ ལས་གཟིམ་ཅུང་ནང་སྦེ་ དམིགས་བསལ་གྱི་སློབ་དཔོན་བསྟེན་ཏེ་ གཞི་རིམ་སློབ་གྲྭའི་སྐུ་ཡོན་གསན་བཞེས་གནང་ནི་འགོ་བཙུགས། རིམ་པ་བཞིན་དུ་ དབྱངས་ཅན་ཕུག་སློབ་གྲྭ་ཆེ་བའི་ནང་ལས་ འབྲིང་རིམ་བར་མའི་སློབ་གྲྭའི་ཤེས་ཚད་མཐར་བསྐྱལ་གནང་ཡི། དེ་ལས་མཐོ་རིམ་ཤེས་ཚད་འདི་ཡུ་ཨེས་ཀྱི་ ཝི་ཀྲིན་མཐོ་རིམ་སློབ་སྡེ་ལས་བཞེས་ཏེ་ མག་ད་ལེན་གཙུག་ལག་སློབ་གྲྭ་ལས་ ཚན་ཉིད་རིག་པའི་ཁྱད་འཕགས་ཤེས་ཡོན་ ཨེམ་ཕིལ་གྱི་ཤེས་ཚད་དང་། ཀེ་ན་ཌ་ ཕེ་རིག་ཊོན་ བུ་རུནསི་ཝིག་ གཙུག་ལག་སློབ་ཁང་ལས་ཁྲིམས་གཞུང་རིག་པའི་མཁས་དབང་ ཨོ་ན་ར་རི་ ཌིག་རི་ཨོཕ་ ཌོག་ཊར་གྱི་ཆེ་མཐོའི་གཟེངས་རྟགས་ཡང་བཞེས་གནང་ཡི། བརྒྱུད་འཛིན་གྱི་རྒྱལ་སྲས་མཆོག་སྐུ་ཡོན་གསན་འཕྲོ་ལུ་ ཡབ་ཀྱི་ཕྱག་ཞུ་སྟེ་ ཆོས་རྗེ་དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་སྒྲིག་ལམ་ཉམས་བཞེས་གནང་བ་མ་ཚད་ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་ཏོག་བདག་འགན་ཡང་ འགོ་དང་པ་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༡ ཟླ་ ༦ ཚེས་ ༢༥ ལུ་ གཉིས་སྐལ་མའི་གོ་གནས་བཞེས་གནངམ་དང་གཅིག་ཁར་ རྒྱལ་གཞུང་རང་བཞིན་སྲུང་སྐྱོབ་ཚོགས་སྡེའི་དབུ་ཁྲིད་དང་ སློབ་གྲྭའི་ན་གཞོན་ཡོངས་ཀྱི་ཏའི་ཀོན་ཌོ་ཚོགས་སྡེའི་སྲིད་འཛིན་གྱི་ཐུགས་འགན་བཞེས་གནང་ཡི། དེ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༤ ཟླ་ ༡༠ ཚེས་ ༣༡ ལུ་ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་ཁྲི་རབས་ ༡༦ པའི་ཁྲི་ཁར་ཕེབས་གནང་ཞིནམ་ལས་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ དུས་སྐབས་དེ་ནང་ ཡབ་མཆོག་མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པའི་ཞབས་ལས་ མི་མང་ལུ་གསོལ་རས་ཀྱི་གནང་བྱིན་སྦེ་བསྩལ་བའི་ དམངས་གཙོའི་རིང་ལུགས་ཀྱི་གཞི་འགྱམ་བཙུགས་ནིའི་དོན་ལུ་ ག་ནི་ལས་གལ་ཆེ་བའི་ཕྱག་ལཱ་མང་རབས་ཅིག་གནང་དགོཔ་ཡོད་མི་ལས་ གཙོ་ཆེ་ཤོས་ཅིག་རྩ་ཁྲིམས་ཆེན་མོའི་ཟིན་བྲིས་ རྫོང་ཁག་སོ་སོའི་མི་སེར་ཚུ་དང་གཅིག་ཁར་གྲོས་བསྟུན་རིམ་པ་བཞིན་འགོ་དྲེན་འཐབ་དགོཔ་ཡོད་མི་འདི་ཨིན་མས། དེ་བཟུམ་མའི་གལ་ཅན་གྱི་ཕྱག་ལཱ་ལུ་ དང་པ་ཡབ་ཀྱི་ཕྱག་ཞུ་སྟེ་དང་ གཉིས་པ་ཁོ་ར་སྐུ་རྐྱང་གིས་གསུང་གྲོས་འགོ་འདྲེན་ རིམ་པ་བཞིན་དུ་འཐབ་གནང་སྟེ་ རྩ་ཁྲིམས་ཆེན་མོའི་ཟིན་བྲིས་མཐར་བསྐྱལ་གནང་ཡི། དེ་ལས་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༦ ཟླ་ ༡༢ ཚེས་ ༡༤ ལུ་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ ཧེ་མ་བྱོན་མི་རྒྱལ་རབས་རིམ་བྱོན་བཞི་དང་མ་འདྲ་བའི་མཛད་པ་གལ་ཅན་ཅིག་ ག་ཅི་བྱུང་ཡི་གོ་ཟེར་བ་ཅིན་ ཡབ་མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་མཆོག་ ཁོ་ར་དགུང་ལོ་ ༥༢ ལས་མ་བཞེས་རུང་ རྒྱལ་ཁབ་དང་མི་མང་གི་ མ་འོངས་པའི་མཐའ་དོན་ཁོ་ན་ལུ་གཟིགས་ཏེ་ རྒྱལ་ཁྲི་སྤངས་ཏེ་གནངམ་ལས་ བརྒྱུད་འཛིན་གྱི་རྒྱལ་སྲས་འཇིགས་མེད་གེ་སར་རྣམ་རྒྱལ་དབང་ཕྱུགས་མཆོག་ དགུང་ལོ་ ༢༦ ལུ་ འབྲུག་རྒྱལ་ལྔ་པའི་ཕྱག་འགན་རྩ་ཅན་འདི་རྩིས་བཞེས་གནང་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ལས་ཚུར་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་སྐྱོང་ནིའི་ཐུགས་འགན་ཧྲིལ་པོར་བཞེས་ཏེ་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ མི་སེར་དམངས་གཙོའི་གཞུང་འགོ་བཙུགས་ནི་དང་ རྒྱལ་བརྒྱུད་ཀྱི་རིང་ལུགས་ལོ་ངོ་བརྒྱ་འཁོར་བའི་དགའ་སྟོན་མཛད་ནི་གི་ཕྱག་ལཱ་ཚུ་འགོ་འདྲེན་འཐབ་གནང་སྟེ་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༨ ལུ་ འབྲུག་རྒྱལ་ལྔ་པའི་གསེར་ཁྲི་མངའ་གསོལ་གྱི་དགའ་སྟོན་དང་བཅས་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ དུས་ནམ་ཡང་བྱུང་མ་མྱོང་བའི་ དུས་ཆེན་རྣམ་གསུམ་གྱི་རྟེན་འབྲེལ་མཛད་སྒོ་སྟབས་ཅིག་ཁར་བརྩི་སྲུང་གི་དགའ་སྟོན་ ལོ་ངོ་གཅིག་གི་རིང་ལུ་མཛད་དེ་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་དགའ་ལྡན་ལྷ་ཡུལ་ལས་ལྷག་པའི་དགའ་སྤྲོ་ལོངས་སུ་སྤྱོད་ནི་ཡོདཔ་བཟོ་གནང་ཡི། དེ་བཟུམ་མའི་ སྐུ་བསོད་དང་སྐུ་ཡོན་ མི་སེར་ལུ་བྱམས་སེམས་ འགྲན་ཟླ་མེད་པའི་མི་དབང་མངའ་བདག་རིན་པོ་ཆེ་ དཔལ་འཇིགས་མེད་གེ་སར་རྣམ་རྒྱལ་དབང་ཕྱུག་མཆོག་ འབྲུག་མི་ཡོངས་ཀྱི་བསོད་ནམས་དུས་གཅིག་ལུ་འབར་ཏེ་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་གི་སྤྱི་ནོར་དམ་པར་ སྐུ་མཚན་དཔེའི་དཀྱིལ་འཁོར་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའི་རང་གཟུགས་ལུ་ སྐུ་འཁྲུངས་པའི་དུས་དྲན་གྱི་ཉིནམ་འདི་ ལོ་ནམ་ཤར་གྱི་སྤྱི་ཟླ་ ༢ པའི་ཚེས་ ༢༡ ལུ་ འབྲུག་མི་ཡོངས་ཀྱིས་ ཡིད་སྤྲོ་བླ་ན་མེད་པའི་ དད་པ་མོས་གུས་དང་ དགའ་སྤྲོ་ཚད་མེད་ཀྱི་ཐོག་ལས་ འཁྲུངས་སྐར་དུས་ཆེན་གྱི་ དགའ་སྟོན་རྟེན་འབྲེལ་བརྩི་སྲུང་ཞུཝ་ཨིན། དེ་གི་དོན་ལུ་ གཞུང་ལས་ཡང་ ཉིནམ་ ༣ གྱི་ངལ་གསོ་བཞག་གནང་སྟེ་ཡོདཔ་ལས་ དེ་གི་སྐབས་ལུ་ སྐལ་མཉམ་འབྲུག་མི་ཡོངས་ཀྱིས་དགའ་བའི་དུས་སྟོན་བརྩི་སྲུང་ཞུ་ནི་དང་གཅིག་ཁར་ མི་དབང་མངའ་བདག་རིན་པོ་ཆེ་ལུ་ དད་དམ་འགྱུར་བ་མེད་པའི་བློ་གཏད་དང་ཡིད་ཆེས་ཐོག་ལས་ རྒྱབ་སྐྱོར་ཀྱི་ཞབས་ཏོག་ཕུལ་ནིའི་ ཁས་བླངས་དམ་བཅའ་ཕུལ་དགོཔ་དང་གཅིག་ཁར་ མི་དབང་མངའ་བདག་རིན་པོ་ཆེའི་ སྐུ་ཚེ་ཞབས་པད་ མི་འགྱུར་རྡོ་རྗེའི་ཁྲི་ལུ་བསྐལ་བརྒྱར་བརྟན་ཏེ་ མཛད་པ་འཕྲིན་ལས་ཐུགས་ཀྱི་དགོངས་བཞེད་བཞིན་དུ་ འབད་མེད་ལྷུན་གྱིས་འགྲུབ་པའི་སྨོན་འདེབས་ ཧིང་དྭངས་མའི་དཀྱིལ་ལས་ཞུ་དགོཔ་ཨིན་ནོ།། །། ལོ་བསྟར་ཧོར་ཟླ་ ༣ པའི་ཚེས་ ༡༠ ལུ་ ང་བཅས་རའི་འབྲུག་གི་བསྟན་པའི་བདག་པོ་ ཞབས་དྲུང་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་དགོངས་པ་ཆོས་དབྱིངས་ལུ་གཤེགས་པའི་སྐུ་མཆོད་ཀྱི་དུས་ཆེན་ཨིན། དེ་ཡང་མགོན་པོ་དངོས་གྲུབ་བྱུང་བའི་རྒྱུད་ལས། འཁོར་བའི་བདུད་རྣམས་འཇོམས་པ་པོ། །རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའ་མཉམ་གྱུར་པའི། །རྡོ་རྗེ་སློབ་དཔོན་བདག་ཉིད་ཆེ། །ཞེས་མཐུ་ཆེན་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་འདི་ཉིད་ཀྱི་ མཚན་གསལ་ལུང་བསྟན་དང་འཁྲིལ་ཏེ་ ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེ་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་འདི་ ཡབ་མི་ཕམ་བསྟན་པའི་ཉི་མ་དང་ ཡུམ་བསོད་ནམས་དཔལ་གྱི་བུ་ཁྲིད་གཉིས་ཀྱི་སྲས་ལུ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༥༩༤ རབ་བྱུང་ ༡༠ པའི་ཤིང་རྟ་ཟླ་ ༡༡ ཚེས་ ༡༡ ལུ་ ལྟས་བཟང་སྣ་ཚོགས་པའི་ཐོག་ལས་ ཀུན་མཁྱེན་པདྨ་དཀར་པོའི་ཡང་སྲིད་འཁྲུལ་མེད་དུ་སྐུ་འཁྲུངས་ནུག། དགུང་ལོ་ཆུང་བའི་སྐབས་ལས་ ཡབ་དང་མཁས་གྲུབ་ལྷ་དབང་བློ་གྲོས་ལ་སོགས་པའི་ ཡོངས་འཛིན་དམ་པ་ཚུ་གི་སྐུ་མདུན་ལས་ གཞུང་རིག་གནས་ དབང་ལུང་མན་ངག་ལ་སོགས་པའི་ གསན་བསམ་མཐར་ཕྱིན་ཏེ་ མཁས་གྲུབ་ཀྱི་བདག་ཉིད་ཆེན་པོར་གྱུར་པའི་ཤུལ་མར་ གདན་ས་ར་ལུང་གི་ཁྲི་ལུ་མངའ་གསོལ་མཛད་ནུག། དེ་ལས་ ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་རང་ཉིད་ དགུང་གྲངས་ཉེར་གསུམ་གྱི་ཐོག་ སྤྱི་ལོ་ ༡༦༡༦ རབ་བྱུང་ ༡༠ པའི་མེ་ཕོ་འབྲུག་ལོ་ལུ་ ལས་མགོན་བྱ་རོག་གདོང་ཅན་གྱི་ལུང་བསྟན་དང་བསྟུན་ཏེ་ ཆིབས་ཁ་ལྷོ་ལུ་བསྒྱུར་ཏེ་བྱོན་ཞིནམ་ལས་ཚུར་ ལྷོ་མོན་སྨན་ལྗོངས་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ནང་ ཆོས་སྲིད་གཉིས་ལྡན་གྱི་གཞུང་འགོ་བཙུགས་ཏེ་ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཟེར་ རྒྱ་བོད་ཧོར་གསུམ་ལ་སོགས་པའི་འཛམ་གླིང་ནང་ ཡོངས་གྲགས་ཅན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ལུ་བཟོ་གནང་ནུག། དེ་ལུ་ ངན་སེམས་ཕྲག་དོག་གི་དབང་ལས་བྱུང་བའི་ ཕྱི་རོལ་དངོས་ཅན་མི་ཡི་དགྲ་བོ་སྡེ་སྲིད་གཙང་པ་དང་ དགེ་སོག་དམག་དཔུང་གི་ཕྱོགས་ཐམས་ཅད་ལས་རྒྱལ་བ་མ་ཚད། ནང་གི་དགྲ་སྡེ་བླ་མ་ཁག་ལྔའི་ཕྱོགས་ལས་རྣམ་པར་རྒྱལ་བ་དང་ གསང་བའི་དགྲ་སྡེ་དངོས་མེད་ལྷ་མ་སྲིན་སྡེ་བརྒྱད་ཀྱི་ཕྱོགས་ཐམས་ཅད་ལས་ཀྱང་རྣམ་པར་རྒྱལ་ཏེ་ གདན་ས་ལྕགས་རི་དང་ གསང་སྔགས་ཟབ་དོན་ཕོ་བྲང་ལས་བཟུང་སྟེ་ རྒྱལ་ས་སྤུངས་ཐང་བདེ་ཆེན་ དབང་འདུས་ཕོ་བྲང་ ཐིམ་ཕུག་བཀྲིས་ཆོས་རྫོང་ སྤ་རོ་རིན་ཆེན་སྤུངས་རྫོང་ དར་དཀར་བཀྲིས་ཡང་རྩེ་ ཀྲོང་གསར་ཆོས་འཁོར་རབ་བརྟན་རྩེ་ ལ་སོགས་པ་བཞེངས་ཏེ་ ལྷོ་མོན་ཁ་བཞིའི་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ནང་ སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པའི་ཉི་མ་ ཤར་བར་མཛད་གནང་ནུག། དེ་ལས་ རྗེ་རང་ཉིད་དང་དབྱེར་མེད་པའི་ དབུ་མཛད་བསྟན་འཛིན་འབྲུག་རྒྱས་ལུ་ ཆོས་སྲིད་ཀྱི་བསླབ་བྱ་ཞལ་གདམས་བཀའ་ཆེམས་ཀྱི་ཚུལ་དུ་ ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བསྩལ་ཏེ་ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྡེ་སྲིད་ཆེན་མོར་བསྐོས་གནང་ཞིན་ན་ རེ་ཞིག་གདུལ་བྱ་རྟག་འཛིན་ཅན་ཚུ་གི་ངོ་ལུ་ ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་རང་ཉིད་ དགུང་གྲངས་ལྔ་བཅུ་ང་བརྒྱད་ སྤྱི་ལོ་ ༡༦༥༡ རབ་བྱུང་ ༡༡ པའི་ལྕགས་ཡོས་ ཟླ་ ༣ པའི་ཚེས་ ༡༠ ལུ་ ཐུགས་དམ་རིམ་གཉིས་ཀྱི་རྣལ་འབྱོར་ལུ་བཞུགས་གནང་ནུག། ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེའི་སྐུ་མཆོད་དུས་ཆེན་ཉིན་མར་ གཞུང་འབྲེལ་ངལ་གསོ་བཞག་དགོ་མི་འདི་ ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེ་གིས་ ང་བཅས་ར་ལྷོ་མོན་ཁ་བཞིའི་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཡུག་གཅིག་ལུ་བཟོ་སྟེ་ ཆོས་སྲིད་གཉིས་ལྡན་གྱི་གཞུང་འགོ་བཙུགས། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རང་དབང་སྲ་བརྟན་དུ་བཟོ་གནངམ་ལས་ཚུར་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ རང་དབང་རང་བཙན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་འབད་དེ་ བདེ་སྐྱིད་གཉིས་ལྡན་གྱི་ངང་ལུ་སྡོད་ནི་འདི་བྱུང་ཡོདཔ་ལས་བརྟེན་ ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེ་འདི་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་དབུ་བརྙེས་པར་མཛད་པའི་སྐུ་དྲིན་སྦོམ་ཡོད་མི་འདི་ ག་ར་གིས་རྗེས་དྲན་ཞུ་དོན་ལུ་ཨིན། དེ་འབད་ནི་འདི་གིས་ དུས་ཆེན་འདི་གི་སྐབས་ལུ་ ག་ར་གིས་ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེ་ལུ་ ཕྱག་མཆོད་གསོལ་འདེབས་ལུ་བརྩོན་དགོཔ་ག་ནི་ལས་གལ་ཆེཝ་མ་ཚད་ ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེ་ལུ་གསོལ་བ་རྩེ་གཅིག་ཏུ་བཏབ་སྟེ་ཐུགས་དམ་བསྐུལ་བ་ཅིན་ རང་རང་སོ་སོ་དང་ལྷག་པར་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ རྐྱེན་བར་ཆད་མི་འབྱུང་བར་བྱིན་གྱིས་བརླབས་ཏེ་ བསྟན་པ་ཡུན་རིང་གནས་ནི་གི་རྟེན་འབྲེལ་ཡོདཔ་ཨིན། སེམས་ཅན བྱི་ལི ཁྱི ཉ སྟག​ བྱམོ དོམ ལུག རྟ བྱི་ཙི པར་རིས་བར་འཁྱམས། ཁུངས་གཏུག། ཕྱི་ཕྱོགས་དྲ་མཐུད། དང་པོ་བྱི་བ། (鼠) རང་གཤས་འཇམ་ལ་དྲང་མོ་ཡིན། རིག་པ་གྲུས་རཅྱད་ཚྱོར་སྦང་གིས་ཐག་གཅོད་བྱེད། ནུས་པ་ཆ། བླ་རྩ་གཉིས་ཡད་པས་དཔལ་འབྱོར་སོགས་ག གཉས་པ་ླང་། (牛) རང་གཤས་བཟང་། སྐད་ཆ་མང་པ་མ་བཤད།གཞུང་དྲང་ཞང་རྫུན་མ་བཤད། བརྩན་འགྲུས་དང་སྡུག་རུས་ཆ། རང་བཞན་ཧ་ཅང་བརྟན་པ་ཡན།མ་གཞན་པར་འག་འཇན་ྒྱད་ྒུཏ་དགའ། ཁམ་བདག་ གསུམ་པ་སྟ། (虎) རང་གཤས་དྲང་བདན་དང་གནས་ལུགས་གཙ་བར་བྱད། ཕྱཚུལ་ནས་རྩུབ་ཀྱང་བསམ་པ་བཟང་། བུད་མེད་ཡིན་ན་དེ་ལས་ལྡོག་སྟེ་གསར་གཏོད་ཀྱི་ནུས་པ་ལྡན། སྤྲོ་སྣང་ཅན་ཞིག་ཡིན། མི་གཞན་གྱས་རང་དགར་བར་དུང་སྟར། ཁྱ་བ་ཐམས་ཅད་འགྲུབ། འགྱུལ་སྐྱུད་ སྤྱི་ཟླ་ ༥ པའི་ཚེས་ ༢ ཀྱི་ཉིནམ་འདི་ འབྲུག་རྒྱལ་གསུམ་པའི་འཁྲུངས་སྐར་གྱི་ཉིནམ་ཕོགཔ་ཨིན། དེ་ཡང་ ང་བཅས་རའི་དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་རྒྱལ་ཁབ་འདིའི་བརྒྱུད་འཛིན་གྱི་རྒྱལཔོ་གསུམ་པ་ སྤྱི་ནོར་དམ་པ་མི་དབང་མངའ་བདག་རིན་པོ་ཆེ་ འཇིགས་མེད་རྡོ་རྗེ་དབང་ཕྱུག་མཆོག་ ཡབ་འབྲུག་རྒྱལ་གཉིས་པ་འཇིགས་མེད་དབང་ཕྱུག་དང་ ཡུམ་ཕུན་ཚོགས་ཆོས་སྒྲོན་ཟུང་གི་སྲས་ལུ་ གནས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ ཆོས་འཁོར་རབ་བརྟན་རྩེའི་ ཁྲུས་སྤང་གི་གཟིམ་ཅུང་ནང་ལུ་ དུས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ རབ་བྱུང་བཅུ་དྲུག་པའི་ས་འབྲུག་ ཟླ་བ་གསུམ་པའི་ཚེས་ ༡༣ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༢༨ ཟླ་ ༥ པའི་ཚེས་ ༢ ལུ་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདིའི་བསོད་ནམས་ཀྱི་བགོ་སྐལ་ལུ་སྐུ་འཁྲུངས་ནུག། དགུང་ལོ་ཆུང་ཀུའི་བསྒང་ལས་ ཡབ་རྗེ་དམ་པ་ འབྲུག་རྒྱལ་གཉིས་པའི་ཕྱག་ཞུ་སྟེ་ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་སྒྲིག་ལམ་ཆོས་གསུམ་ལུ་ཉམས་བཞེས་གནང་སྟེ་ དགུང་ལོ་ ༡༧ ལུ་ ཀྲོང་གསར་མགྲོན་གཉེར་གྱི་གོ་གནས་དང་ དགུང་ལོ་ ༢༢ ལུ་སྤ་རོ་དཔོན་སློབ་ཀྱི་གོ་གནས་བཞེས་ནུག། དགུང་ལོ་ ༢༣ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༥༡ ལུ་ ཨ་ཞེ་སྐལ་བཟང་ཆོས་སྒྲོན་རྒྱལ་ལྕམ་ལུ་བཀྲིས་མངའ་གསོལ་ཞུ་ཞིན་ན་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༥༢ ལུ་ འབྲུག་བརྒྱུད་འཛིན་གྱི་རྒྱལ་རབས་ ༣ པའི་གསེར་ཁྲི་ཁར་བྱོན་གནང་ཡི། རྒྱལ་རབས་གསུམ་པ་ མངའ་བདག་འཇིགས་མེད་རྡོ་རྗེ་དབང་ཕྱུག་གསེར་ཁྲི་ཁར་བཞུགས་པའི་རིང་ལུ་ དང་པ་རྒྱལ་ས་ཐིམ་ཕུག་ལུ་སྤོ་སྟེ་ གཞུང་གི་འཛིན་སྐྱོང་ལམ་ལུགས་ དེང་དུས་ཀྱི་ལམ་ལུགས་དང་མཐུན་པར་བསྒྱུར་བཅོས་གནང་། ཟ་བྲན་ལམ་ལུགས་དགོངས་ཡངས་དང་ མི་སེར་གྱི་ཁྲལ་འབུལ་ཡངས་ཆག་གནང་། རྒྱལ་ཁབ་འདི་ རང་དབང་ཅན་གྱི་འཛམ་གླིང་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་མཚུངས་ཀྱི་ ཐོབ་དབང་འདྲན་འདྲ་ཡོད་པར་བཟོ་སྟེ་ འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཚོགས་ནང་ལུ་འཐུས་མི་སྦེ་འཛུལ་ཞུགས་གནང་། རྒྱལ༌ས༌ཐིམ༌ཕུག༌བཀྲིས་ཆོས་རྫོང་གསར་བཞེངས་དང་ རྒྱལ་ཁབ་གོང་འཕེལ་གྱི་འཆར་གཞི་འགོ་དང་པ་བཙུགས་ཏེ་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་དཔལ་འབྱོར་གོང་འཕེལ་གྱི་གཏན་གཞི་བཙུགས། རྒྱལ་ཡོངས་ཚོགས་འདུ་ཆེན་པོ་དང་ བློ་གྲོས་ཚོགས་སྡེ་ལ་སོགས་པ་ཁྲིམས༌བཟོའི༌ལྷན༌སྡེ༌དང༌། ཁྲིམས༌གཞུང༌ཆེན༌མོ༌གསར༌རྩོམ༌དང༌ ཁྲིམས་ཁང་གོང་མ་ལ་སོགས་པའི་དྲང༌ཁྲིམས༌ལྷན༌སྡེ༌གཞི༌བཙུགས། ལྷན༌ཁག༌གི༌བློན༌པོའི༌ལམ༌སྲོལ༌བཙུགས༌ཏེ༌འཛིན༌སྐྱོང༌ལྷན༌སྡེ༌གཞི༌བཙུགས༌གནང༌། བསྟན་པའི་རྩ་བ་དགེ་འདུན་པའི་སྡེ་ཡར་སེང་དང་ རྒྱལ༌བའི༌བཀའ༌འགྱུར༌དང༌ བསྟན༌འགྱུར༌གསེར༌བྲིས༌གསར༌བཞེངས༌ཀྱི༌བསྟན་པའི་ཞབས་ཏོག་བླ་ན་མེད་པར་མཛད་ཡོདཔ་ལས་ འབྲུག་རྒྱལ་གསུམ་པ་འདི་ ང་བཅས་རའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རང་དབང་སྲ་བརྟན་དང་ ཡར་རྒྱས་གོང་འཕེལ་གསར་པའི་ལམ་ལུ་བཙུགས་གནང་མིའི་ མེས་པོ་དམ་པ་སྐུ་དྲིན་ཅན་ཅིག་ཨིན། དེ་འབད་ནི་འདི་གིས་ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་༣ པའི་འཁྲུངས་སྐར་དུས་ཆེན་འདི་ལུ་ ད་ལྟོའི་བར་ན་ཡང་ ང་བཅས་ར་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་མི་སེར་ག་ར་ དད་པ་དང་དགའ་ཚོར་སྦོམ་མའི་སྒོ་ལས་ བཀྲིན་བསམ་ནིའི་གོ་སྐབས་ཐོབ་ནིའི་དོན་ལུ་ གཞུང་ལས་ཡང་ གཞུང་འབྲེལ་ངལ་གསོ་བཞག་གནང་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་ནོ།། ལོ་བསྟར་ཧོར་ཟླ་བཞི་པ་འདི་ ས་ག་ཟླ་བའི་དུས་ཆེན་ཟེར་ སངས་རྒྱས་ཀྱི་དུས་ཆེན་བཞིའི་ནང་ལས་གཅིག་ཨིན། དུས་ཆེན་འདི་ལུ་ རྒྱལ་བའི་དུས་ཆེན་གསུམ་འཛོམས་དང་ ལྔ་འཛོམས་ཟེར་བརྩི་སྲོལ་གཉིས་ཡོདཔ་ལས་ དུས་ཆེན་གསུམ་འཛོམས་ཀྱི་ལུགས་ལས་འབད་བ་ཅིན་ ཟླ་བ་ ༤ པའི་ཚེས་ ༧ ལུ་ སྐུ་བལྟམས་པ་དང་ ཚེས་ ༡༥ ལུ་སངས་རྒྱས་པ་དང་ མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་སྦེ་དུས་ཆེན་གསུམ་འཛོམས་བརྩིཝ་ཨིན། དུས་ཆེན་ལྔ་འཛོམས་སྦེ་བརྩི་བ་ཅིན་ ཟླ་ ༤ པའི་ཚེས་ ༡༥ ལུ་ལྷུམས་སུ་བཞུགས་པ་ སྐུ་བལྟམས་པ་ བདུད་བཏུལ་བ་ སངས་རྒྱས་པ་ མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་དང་ དུས་ཆེན་ལྔ་འཛོམས་སྦེ་བརྩིཝ་ཨིན། ནཱ་ལུ་རང་ལུགས་འབྲུག་རྩིས་དང་འཁྲིལ་ཏེ་ དུས་ཆེན་ལྔ་འཛོམས་ཀྱི་ཁུངས་སྦེ་ཞུ་བ་ཅིན། ༡ ལྷུམས་སུ་ཞུགས་པའི་དུས་ཆེན། དེ་ཡང་བདག་ཅག་གི་སྟོན་པ་ སྐུ་འཕྲེང་འདི་གི་སྔོན་མ་དགའ་ལྡན་ལྷ་ཡུལ་ལུ་ལྷའི་བུ་དམ་པ་ཏོག་དཀར་པོར་སྐུ་འཁྲུངས་ཏེ་ ལྷ་ཚུ་ལུ་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་ཏེ་གནང་ནུག། དེ་སྐབས་སྔོན་མ་སངས་རྒྱས་མར་མེ་མཛད་ཀྱིས་ལུང་བསྟན་པ་རྗེས་སུ་དྲན་ཏེ་ གླིང་བཞིའི་མི་ཚུ་ཆོས་ཀྱིས་གདུལ་བར་དགོངས་ཏེ། འཕགས་པ་བྱམས་པ་མགོན་པོ་རང་གི་རྒྱལ་ཚབ་ཏུ་བསྐོས་སྦེ་ ལྷོ་ཕྱོགས་འཛམ་བུ་གླིང་ལུ་ ཤཱཀྱའི་རིགས་ཀྱི་ཡབ་རྒྱལ་པོ་ཟས་གཙང་དང་། ཡུམ་སྒྱུ་མ་ལྷ་མཛེས་གཉིས་ཀྱི་སྲས་སྦེ་ འཁྲུངས་ནིའི་ཐུགས་བཞེད་གནང་ནུག། གླང་པོ་གཞོན་ནུ་ཐལ་དཀར་མཆེ་བ་དྲུག་ལྡན་ དངུལ་གྱི་མདོག་ལྟར་དཀར་བ་མགོ་མེ་ཤེལ་ལྟར་དམར་བ། ལུས་གསེར་གྱི་མདོག་བཟུམ་ཅིག་ལུ་སྤྲུལ་ཏེ་ རྡོ་རྗེའི་འགྲོས་སྟངས་ཀྱིས་བྱོན་ཏེ་ ཡུམ་གྱི་སྙན་ཁུང་གཡས་པ་ལས་མར་ལྷུམས་སུ་བཞུགསཔ་ད་ ཡུམ་གྱི་རྨི་ལམ་ལུ་ཡང་ འདི་བཟུམ་གྱི་སྣང་བ་བྱུང་བ་མ་ཟད་ སྐུ་ལུས་ཡང་ཤིན་ཏུ་བདེ་བར་གྱུར་ནུག། དེ་ཡང་ མདོ་སྡེ་རྒྱ་ཆེར་རོལ་པའི་ལུགས་ལྟར་སྤྱི་ལོའི་སྔོན་ ༩༦༢ ས་མོ་ལུག་གི་ལོ་དཔྱིད་ཟླ་ཐ་ཆུང་ ཧོར་ཟླ་ ༤ པ་ས་ག་ཟླ་བའི་ཚེས་བཅོ་ལྔའི་ནུབ་མོ་ཡུམ་སྒྱུ་མ་ལྷ་མཛེས་འདི་ ཡུལ་སེར་སྐྱའི་རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ཀྱི་ཕོ་བྲང་གི་ནང་ན་ གསེར་ཁྲི་མགུ་ལུ་གཟིམས་སྦེ་བཞུགས་ས་ལུ། བར་སྣང་ལས་སྤྲིན་གྱི་གསེབ་ནས་ ཡུམ་གྱི་ལྷུམས་དེ་ཡང་ ལྟ་ན་སྡུག་པ་འཁོར་བའི་སྐྱོན་གྱིས་མ་གོས་ཤིང་ རྒྱལ་སྲས་རྣམས་ཀྱིས་ཉེ་བར་ལོངས་སྤྱོད་པའི་གནས་ གཞལ་མེད་ཁང་ལུ་བྱིན་གྱིས་བརླབས། དེ་ལས་ལྷུམས་ནང་ལུ་བཞུགས་རིང་ལུ་ཡང་ ལྷ་དང་མི་བྱེ་བ་ཁྲི་ཕྲག་བྱེ་བ་མང་པོ་ལུ་ སྐྱེ་གནས་རྣམ་པར་སྦྱོང་བའི་ཆོས་གནང་སྟེ་བཞུགས་ནུག། ༢ སྐུ་བལྟམས་པའི་དུས་ཆེན། སངས་རྒྱས་སྐུ་བལྟམས་རནམ་ད་ ཡུམ་སྒྱུ་མ་ལྷ་མཛེས་དེ་ གནས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ལུམྦིའི་ཚལ་ལུ་བྱོན་ཏེ་ མྱ་ངན་མེད་པའི་ལྗོན་ཤིང་རྩ་བར་སྐྱེ་དགུའི་བདག་མོ་ལུ་སྐུ་བརྟེན་སྦེ་བཞུགསཔ་ད་ ཡུམ་གྱི་མཆན་ཁུང་གཡས་པ་ལས་ ན་ཚ་ག་ནི་ཡང་མེད་པར་སྐུ་འཁྲུངས་ནུག། ལྷའི་དབང་པོ་བརྒྱ་བྱིན་གྱིས་བདུད་རྩིའི་ཆུ་གིས་ བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྐུ་ལུ་སྐུ་ཁྲུས་གསོལ་ཞིང་ ལྷ་ཚངས་པ་གིས་དར་དཀར་གྱི་ན་བཟའ་ཕུལ། བར་སྣང་གི་ལྷ་ཚུ་གིས་བསྟོད་དབྱངས་ཀྱི་སྒོ་ལས་སྲི་ཞུ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་ཞུ་ནུག། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྐུ་འཁྲུངསཔ་ཅིག་ཚད་མེད་བཞི་གི་ལམ་ལུ་ངེས་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར་ ཕྱོགས་བཞི་ལུ་གོམ་པ་བདུན་བདུན་སྤོ་སྟེ་བྱོན་པའི་ཤུལ་ལུ་པདྨའི་མེ་ཏོག་བདུན་བདུན་བྱུངམ་མ་ཚད་ ལུམྦིའི་ཚལ་ལུ་མེ་ཏོག་ཚུ་རང་བཞིན་གྱིས་ཤར་བ་དང་ སེར་སྐྱའི་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་སྦུག་ལུ་ བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ལྗོན་ཤིང་དང་ སྐྱེད་མོས་ཚལ་ལྔ་བརྒྱ་དང་ གཏེར་ལྔ་བརྒྱ་ཡང་བྱུང་བ་སོགས་ལྟས་བཟང་སྣ་ཚོགས་བྱུངམ་མ་ཚད་ ཡབ་རྒྱལ་པོའི་དོན་ག་ར་གྲུབ་ནི་འདི་གིས་མཚན་ལུ་ཡང་ རྒྱལ་བུ་དོན་ཐམས་ཅད་གྲུབ་པ་ཟེར་བཏགས་གནང་ནུག། ༣ བདུད་བཏུལ་བའི་དུས་ཆེན། དེ་ཡང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ རྒྱལ་བུ་དོན་གྲུབ་དགུང་ལོ་ ༣༥ བཞེས་པའི་ས་ག་ཟླ་བའི་ ཚེས་ ༡༥ ལུ་སངས་རྒྱས་རནམ་ད་ རྡོ་རྗེ་གདན་གྱི་བྱང་ཆུབ་ལྗོན་ཤིང་ལུ་སྐུ་རྒྱབ་གཏད་དེ་བཞུགས་སྦེ་ སྲོད་འཁོར་ཕག་གི་དུས་ཚོད་ལུ་ལྷོདཔ་ད་ བདུད་ག་ར་འཇོམས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལུ་ མཉམ་པར་བཞག་སྟེ་ འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ག་ར་ ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ འོད་ཟེར་གྱིས་ཁྱབ་པར་མཛདཔ་ད། བདུད་ཀྱི་གནས་ཚུ་ག་ར་དཀྲོགས་ཏེ་ བདུད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་གཞན་འཕྲུལ་དབང་བྱེད་ཀྱི་མངའ་བདག་ བདུད་སྡིག་ཏོ་ཅན་དགའ་རབ་དབང་ཕྱུག་གིས་ སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་ནི་ལུ་བར་ཆད་བརྩམ་ནིའི་དོན་ལུ་ ཤ་རོགསཔ་བཟུམ་བཟོ་སྟེ་ འོངས་ཞིནམ་ལས་ སེར་སྐྱའི་གྲོང་ཁྱེར་ནི་ལྷས་བྱིན་གྱིས་དབང་ཚར་ཡི། ཕོ་བྲང་ཚུ་བཅོམ། བཙུནམོ་ཚུ་ཁྱིམ་ནང་སྒོ་བསྡམ་རྐྱབ། ཡབ་ཟས་གཙང་བཙོན་ལུ་བཙུགས། ཤཱཀྱའི་རིགས་ཚུ་ག་ར་ཕམ་ཚར་ཡི། ཁྱོད་འདི་ཁར་ག་ཅི་འབད་སྡོདཔ་སྨོ་ཟེར་སླབཔ་ད། ལན་ལུ། མངོན་པར་སངས་རྒྱས་པའི་སླད་དུའོ་ཟེར་གསུངས་ནུག། བདུད་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ནི་འདི་ ཚོགས་ལེ་ཤ་བསགས་དགོཔ་ཨིན། ཁྱོད་འདི་རྒྱལ་པོའི་བུ་སྐྱིད་ཏོང་ཏོ་སྦེ༌ སྡོད་མི་ཅིག་ཨིན་ཟེར་སླབཔ་ད། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གིས། ཁྱོད་ཀྱིས་གཏན་པ་མེད་པའི་མཆོད་སྦྱིན་རྐྱངམ་གཅིག་གིས་ འདོད་ཁམས་ཀྱི་རྒྱལཔོ་ཐོབ་པ་ཅིན། ང་གིས་བསྐལ་པ་དཔག་ཏུ་མེད་པར་ ཚོགས་གཉིས་བསགས་ཡོདཔ་ལས་ ག་ཅི་འབད་འཚང་མི་རྒྱ་ཟེར་གསུངསཔ་ད། བདུད་དགའ་རབ་དབང་ཕྱུག་ང་རྒྱལ་བསྐྱེད་དེ་ མཛུབ་མོ་གཉིས་ཆ་ར་ཡར་ལྷོངས་ཏེ། ངས་ནི་འདི་ན་མཆོད་སྦྱིན་གཏན་པ་མེད། །བྱས་པ་ལ་ནི་ཁྱོད་ཉིད་དཔང་ཡིན་ན། །ཁྱོད་ལ་འདི་ན་དཔང་འགའ་ཡོད་མིན་པས། །སྨྲས་ཀྱང་དཔང་མེད་ཁྱོད་ནི་ཡེ་ཕམ་ཡིན། ཟེར་སླབ་ད། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔས། ཕྱག་མཛུབ་ས་ལུ་བཙུགས་ཏེ། ས་འདི་འགྲོ་བ་ཀུན་གྱི་དཔང་ཡིན་ཏེ།། རྒྱུ་དང་མི་རྒྱུ་སྙོམས་ཤིང་ཉེ་འཁོན་མེད།། འདི་ནི་བདག་གི་དཔང་སྟེ་བདག་རྫུན་མེད།། ས་ཁྱོད་འདི་ལ་བདག་གི་དཔང་བྱོས་ཤིག། ཟེར་གསུངསཔ་ཅིག་སའི་ལྷ་མོ་བརྟན་མ་ གཟུགས་ཕྱེད་ཀ་ཅིག་ས་ཁ་ལས་ཐོན་སྦེ་སའི་ཐལཝ་ཆུང་ཀུ་ཅིག་ལགཔ་ལུ་བཟུང་སྦེ་ ང་གིས་སའི་དཀྱིལ་འཁོར་འདི་ཙམ་གྱི་ཚད་ལུ་བགྱང་ཚུགས། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་འདི་གིས་ སངས་རྒྱས་ནི་གི་དོན་ལུ་དབུ་དང་ ཡན་ལག་བྱིན་མི་འདི་ གྱངས་ཁ་བགྱང་མི་ཚུགས། ད་འཚང་རྒྱ་བའི་དུས་ལུ་བབས་ཨིན་ཟེར་སླབ་སྦེ་ཡལ་སོང་ནུག། དེ་ལུ་དགའ་རབ་དབང་ཕྱུག་ངོ་ཚ་སྟེ་ རང་གི་གཡུས་ཁ་ལུ་ལོག་སོང་སྦེ་ བདུད་ཀྱི་དམག་དཔུང་བྱེ་བ་ཕྲག་སུམ་ཅུ་སོ་དྲུག་ གྲ་སྒྲིག་རྐྱབ་སྟེ་འོངསཔ་ད། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གིས་བྱམས་པ་ཆེན་པོའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལུ་མཉམ་པར་བཞགཔ་ལས། མདའ་མདུང་རལ་གྲིའི་མཚོན་ཆ་དང་ རྡོ་དང་དུག་གི་ཆརཔ་བཟུམ་ཕབ་མི་འདི་ཚུ་ག་ར་ མེ་ཏོག་མན་ད་ར་བ་དང་པདྨ་ལུ་གྱུར་ཏེ་བབས་ནུག། མི་སྙན་པའི་སྒྲ་སྐད་རྐྱབ་མི་འདི་ བསྟོད་དབྱངས་ཀྱི་སྒྲ་ལུ་གྱུར་སོངམ་ལས། བདུད་ཀྱི་དམག༌དཔུང་ཚུ་གི་འདོད་པའི་དུག་གི་སྡོང་པོ་ས་ཁ་ལུ་འགྱེལ། མེ་ཏོག་གི༌མདའ་ལྔ་ས་ཁ་ལུ་བུད། ང་རྒྱལ་གྱི་བྲག་རི་རྩ་བ་ལས་བརྡལ། བདུད་ཀྱི་དམག་དཔུང་ཚུ་ཉམས་ཐག། ཆུ་སྲིན་གྱི་རྒྱལ་མཚན་ནི་ནུབ། དྲན་པ་ཡང་མེདཔ་བཟུམ་སྦེ་མགུ་འཐོམ་འཐོམ་སོང་ནུག། དེ་ལས་ གཡུས་ཁར་ལོག་སྦེ་ དོ་རུང་དགའ་རབ་དབང་ཕྱུག་ཁོ་རང་གི་བུམོ་གསུམ་མཛེས་ཤིང་ཡིད་དུ་འོང་བའི་ གོས་དང་རྒྱན་ཚུ་བཏགས། ལང་ཚོ་རྒྱས་པའི་ཉམས་ཅན་གསུམ་གྱིས་ཆགས་པའི་ཟུར་མིག་གིས་བལྟ་ཞིང་ ཨོམ་དང་བརླད་དོ་སྟོན། ཨ་བུག་གཡུགས་ཏེ་འོང་རུང་ བུམོ་འདི་གསུམ་བཟོ་མ་ལེགས་པའི་ཨང་རྒས་གསུམ་ལུ་བྱིན་གྱིས་བརླབས་ནུག། བུམོ་གསུམ་གནམ་མེད་ས་མེད་ངོ་ཚ་སྟེ་ ཨ་རྟག་ཧ་ལུགས་འགྱོ་ནི་ཅིག་ཟེར་གསོལ་བ་བཏབ་ལས་ བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གིས་ ཕྱིན་ཆད་འདི་བཟུམ་མི་འབད་ནི་གི་དམ་བཅའ་གནང་ནུག། བདུད་ཀྱིས་གནས་སྐབས་ག་དེ་སྦེ་རང་བཏོན་ཏེ་ བར་ཆད་རྐྱབ་པར་འོང་རུང་ བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བྱམས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གཅིག་གིས་བདུད་ག་རང་བཏུལ་གནང་ནུག། ༤ མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་པའི་དུས་ཆེན། དེ་ཡང་ རྒྱལ་སྲས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་འདི་ཉིད་ དགུང་གྲངས་ཉེར་དགུ་ལས་འགོ་བཟུང་སྟེ་ ཆུ་ཀླུང་ཆེན་པོ་ནཻ་རཉྫ་ནའི་འགྲམ་དུ་ ལོ་དང་པ་གཉིས་ལུ་ཉིནམ་རེ་ལུ་ཆུམ་ཕུད་རྡོག་རེ་རེ་གསོལ། ལོ་གཉིས་པ་གཉིས་ལུ་ཆུ་ཐིགས་པ་རེ་རེ་གསོལ། ལོ་གསུམ་པ་གཉིས་ལུ་ཅི་ཡང་མ་གསོལ་བར་ལོ་དྲུག་དཀའ་བ་སྤྱད་པའི་ཤུལ་ལུ། ནམ་མཁའ་ལས་ལྷ་ཚུ་གིས་ ད་ནི་སྔོན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་བླ་ན་མེད་པར་མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་པའི་གནས་ནི་ ཆུ་བོ་འདི་བརྒལ་བའི་ཕ་རོལ་ན་རྡོ་རྗེ་གདན་ཞེས་བྱ་བ་ཡོད། དེར་གཤེགས་སུ་གསོལ་ཞེས་ ལུང་བསྟན་པ་ལྟར་རྡོ་རྗེ་གདན་ལུ་འབྱོནམ་ད་ བརྒྱ་བྱིན་གྱིས་བསྐུལ་བའི་ རྩྭ་འཚོང་བཀྲིས་ལས་རྩྭ་ཀུ་ཤ་བསྣམས་ཏེ་བྱང་ཆུབ་ཤིང་གི་རྩ་བ་ལུ་ ཀུ་ཤའི་རྩེ་མོ་གཡས་ཁ་ཐུག་སྦེ་བཏིང་བའི་ཐོག་ལུ་ སྐྱིལ་ཀྲུང་སྦེ་བཞུགས་ཏེ། སྟན་འདིར་བདག་གི་ལུས་འདི་སྐམ་ཡང་རུང་། །པགས་པ་རུས་པའི་ཚོགས་རྣམས་ཞིག་ཀྱང་རུང་། །བསྐལ་མང་རྙེད་དཀའི་བྱང་ཆུབ་མ་ཐོབ་པར། །སྟན་འདི་ལས་ནི་ལུས་བསྐྱོད་མི་བྱའོ། །ཟེར་ཐུགས་ཀྱི་དམ་མཅའ་བརྟན་ཏོག་ཏོ་བཞེས་ཏེ་བཞུགས་ནུག། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རང་ཉིད་ དགུང་ལོ་སུམ་ཅུ་སོ་ལྔ་བཞེས་པའི་ས་ག་ཟླ་བའི་ཚེས་བཅོ་ལྔའི་སྲོད་ལུ་བདུད་བཏུལ། གུང་ཐུན་གྱི་མཐར་བསམ་གཏན་བཞི་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་མངོན་དུ་གྱུར་ནས་ ཐོ་རངས་སྟག་གི་དུས་སམ་ཚེས་ ༡༦ གི་དྲོ་པ་ཤར་བརྡ་བཏང་བའི་ (རྒྱལ་རྔ་བརྡུང་བའི་) དུས་ཚོད་ལུ་ལྷོདཔ་ད་ ལྷའི་མིག་གི་མངོན་ཤེས་དང་ ཟག་པ་ཟད་པའི་མངོན་ཤེས་བསྐྱེད་དེ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་དང་། ཀུན་འབྱུང་གི་བདེན་པ་དང་། འགོག་པའི་བདེན་པ་དང་། ལམ་གྱི་བདེན་པ་བཞི་མཐར་ཕྱིན་ཏེ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་ནུག། དེ་སྐབས་ལུ་ལྟས་བཟང་པོ་ས་གཡོ་བ་བཅོ་བརྒྱད་འབྱུང་སྟེ། དེ་ཡང་། འགུལ། རབ་ཏུ་འགུལ། ཀུན་ཏུ་རབ་ཏུ་འགུལ། གཡོ། རབ་ཏུ་གཡོ། ཀུན་ཏུ་རབ་ཏུ་གཡོ། རྡེག རབ་ཏུ་རྡེག ཀུན་ཏུ་རབ་ཏུ་རྡེག འཁྲུག རབ་ཏུ་འཁྲུག ཀུན་ཏུ་རབ་ཏུ་འཁྲུག འུར་འུར་ རབ་ཏུ་འུར་འུར། ཀུན་ཏུ་རབ་ཏུ་འུར་འུར། ཆེམ་ཆེམ་ རབ་ཏུ་ཆེམ་ཆེམ། ཀུན་ཏུ་རབ་ཏུ་ཆེམ་ཆེམ་སྟེ་བཅོ་བརྒྱད་ལུ་གཡོ་བ་དང་། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་འདི་ན་ ཕྱེད་ཡོལ་ གླང་གི་དུས་ལས་འགོ་བཙུགས་ཏེ་ཟླཝ་སྒྲ་གཅན་གྱིས་བཟུང་བ་སོགས་ ལྟས་སྣ་ཚོགས་དང་བཅས་མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་སོ་ནུག། ༥ སྐུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་དུས་ཆེན། དེ་ཡང་བདག་ཅག་གི་སྟོན་པ་དགུང་གྲངས་བདུན་ཅུ་དོན་བརྒྱད་ཀྱི་ལོ་ལུ་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་དགོངས་རུང་ བྲམ་ཟེ་སུ་ཀ་སིད་དྷི་དང་ཙུནྡ་གཉིས་ཀྱིས་ སྐུ་མྱ་ངན་ལས་མི་འདའ་བར་བཞུགས་པར་གསོལ་བ་བཏབ་ད་ ལོ་གསུམ་བཞུགས་པར་ཞལ་གྱིས་བཞེས་ཏེ་མྱང་འདས་ཀྱི་མདོ་འབུམ་པ་ཚུ་གསུངས་ཏེ་བཞུགས་ནུག། ལོ་གཉིས་ཀྱི་རྒྱབ་ལས་བདུད་ཀྱིས་ མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་གསོལ་བ་བཏབ་བཞིན་དུ་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ཞལ་བཞེས་གནང་ནུག དེ་ཡང་སངས་རྒྱས་སྟོང་རྩའི་ལོ་རྒྱུས་ཆེན་མོ་ལས། བདུད་ཚུ་གིས་སངས་རྒྱས་མི་ཡུལ་ལུ་བཞུགས་པར་མ་དགའ་བར་དེ་སྦེ་ཞུ་ནུག། ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཁྱོད་ སེམས་ཅན་དགའ་བར་བྱེད་པ་དེ་བདེན་ནམ་ཟེར་ཞུཝ་ད། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེ་ནི་དགའ་བར་བྱེད་དོ་ཞེས་གསུངས་ནུག། བདུད་ཀྱིས། འོ་ན་ ང་མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་དགའོ་ མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་ཞུ་ཟེར་ཞུཝ་ད་ ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་གནང་ངོ།། ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་ བདུད་ཀྱི་ངོ་སྲུང་བའི་ཕྱིར་དང་ གདུལ་བྱ་ལེ་ལོ་ཅན་ཚུ་ཆོས་ལུ་བསྐུལ་བའི་ཕྱིར་ མྱ་ངན་ལས་འདའ་བར་ཞལ་གྱིས་བཞེས་ནུག། དེ་ཡང་སྟོན་པ་རང་ཉིད་དགུང་གྲངས་བརྒྱད་ཅུ་བཞེས་པའི་གནམ་ལོ་ལྕགས་འབྲུག་ས་ག་ཟླ་བའི་ཉ་སྟེ་ ཚེས་བཅོ་ལྔའི་མཚན་ཐུན་བར་པའི་མཇུག་ལས་འགོ་བཟུང་སྟེ་ རྒྱལ་བའི་བསྟན་པ་རིན་པོ་ཆེ་དང་ དེ་ལས་སངས་རྒྱས་རང་གི་འཁོར་དགེ་བསྙེན་ཕ་མ་གཉིས་དང་ དགེ་སློང་ཕ་མ་གཉིས་ཏེ་ རྣམ་པ་བཞི་དང་བཅས༌པ་ག་ར་ གནས་བརྟན་འོད་སྲུང་ཆེན་པོ་ལུ་རྩིས་སྤྲོད་དེ་ སྐུའི་སྟོད་གཡོགས་བསལ་ནས་ དགེ་སློང་དག་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྐུ་ལ་ལྟོས་ཤིག་ དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ་བལྟ་བ་ནི་རྙེད་པར་དཀའ་སྟེ་ ཨུ་དུམ་ཝཱ་ར་བཞིན་ནོ། །དགེ་སློང་དག་ཅང་མ་སྨྲ་ཞིག་དང་། འདི་ལྟར་ འདུས་བྱས་ཐམས་ཅད་ནི་འཇིག་པའི་ཆོས་ཅན་ནོ། ། ཞེས་ངེས་པར་འབྱུང་བའི་གསུང་གི་མཐའ་མ་བསྩལ་ཏེ་ གདུལ་བྱ་ལེ་ལོ་ཅན་ཚུ་ ཆོས་ལུ་བསྐུལ་བའི་ཆེད་དུ་ མཚན་ཐུན་ཐ་མ་འགོ་བཙུགསཔ་ད་གཅིག་ཁར་ གྲོང་ཁྱེར་རྩྭ་མཆོག་གི་ཤིང་ས་ལཱ་ཟུང་གཅིག་གི་རྩྭ་བར་རེ་ཞིག་ དགོངས་པ་ཡོངས་སུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་བའི་ཚུལ་སྟོན་གནང་ནུག། དེ་འབད་ནི་འདི་གིས་ ས་ག་ཟླ་བའི་ནང་ སྤྱི་དང་ལྷག་པར་ཚེས་ ༡༥ ལུ་དགེ་སྦྱོར་གྱི་ ལཱ་ག་ཅི་འབད་རུང་ ཕན་ཡོན་སྦོམ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ འགྱུར་ཡང་ག་ནི་ལས་ཆེ་བར་ཡོད་ནི་འདི་གིས་ ག་ར་འབད་རུང་ལྷག་བསམ་རྣམ་དག་གི་སྒོ་ལས་ གདུང་ཤུགས་དྲག་པོས་སངས་རྒྱས་ལུ་དམིགས་པའི་དད་པ་བསྐྱེད་དེ་ དགེ་སྒྲུབ་སྡིག་སྤོང་འབད་དགོཔ་ཤིན་ཏུ་ནས་གལ་ཆེཝ་ཨིན་ལགས། ལོ་བསྟར་རང་ཟླ་ ༥ པའི་ཚེས་བཅུ༌ལུ་ སྤྲེལ་ཟླ་ཚེས་བཅུ་ཟེར་ གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་སྐུ་འཁྲུངས་པའི་དུས༌ཆེན༌སྦེ༌བརྩི༌སྲུང༌ཞུཝ༌ཨིན། གུ༌རུའི༌འཁྲུངས་སྐར༌འདི་ ཟླཝ་ ༤ པའི་ཚེས་ ༡༠ དང་ ཟླཝ་ ༦ པའི་ཚེས་ ༡༠ ཚུ་ནང་ཡང་བརྩི་སྲོལ་ཡོད་རུང་ ད་ལྟོ་གཞུང་འབྲེལ་ངལ་གསོའི་དུས་ཆེན་འདི་ འབྲུག་ལུགས་བསྟན་རྩིས་དང་ ཕུག་རྩིས་དགོངས་མཐུན་སྦེ་ རང་ཟླ་ ༥ པའི་ཚེས་ ༡༠ ལུ་ཆ་བཞག་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ཡང་འཇམ་དཔལ་སྒྱུ་འཕྲུལ་དྲྭ་བ་ལས། དཔལ་ལྡན་སངས་རྒྱས་པདྨ་སྐྱེས། །ཀུན་མཁྱེན་ཡེ་ཤེས་མཛོད་འཛིན་པ། །རྒྱལ་པོ་སྒྱུ་འཕྲུལ་སྣ་ཚོགས་འཆང་། །ཆེ་བ་སངས་རྒྱས་རིགས་སྔགས་འཆང་། །ཞེས་ལུང་གིས་བསྔགས་པ་ལྟར་ གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་འདི་ཉིད་ སྤྱིར་ དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གསུང་གི་བདག་ཉིད་ཨིནམ་མ་ཚད་ ཁྱད་པར་དུའང་ ནུབ་ཕྱོགས་བདེ་ལྡན་གྱི་ཞིང་གི་མགོན་པོ་འོད་དཔག་མེད་ཀྱི་ཐུགས་ཀ་ནས་གསེར་གྱི་རྡོ་རྗེ་ཧྲཱིཿས་མཚན་པ་ཞིག་ལས་ སྐུ་འཁྲུངས་འཁྲུངསཔ་ཨིན། དེ་ཡང་གནས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ དབུས་གྱུར་རྡོ་རྗེ་གདན་གྱི་ནུབ་ཕྱོགས་ཨོ་རྒྱན་ཡུལ་གྱི་ལྷོ་ནུབ་ཁ་ཐུག་ སྲིན་པོའི་ཡུལ་དང་ཐག་ཉེ་བའི་དྷ་ན་ཀོ་ཤའི་མཚོའམ་སྲིན་དྷུའི་མཚོ་གླིང་དུ་ ཁ་མདོག་སྣ་ཚོགས་དང་ལྡན་པའི་པདྨའི་སྡོང་པོའི་སྦུབས་སུ། དུས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ སངས་རྒྱས་སྐུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་ལོ་ལྔ་གི་ཤུལ་ལས་ ཤིང་ཕོ་སྤྲེལ་ལོ་སྤྲེལ་གྱི་ཟླ་བའམ་ ཧོར་ཟླ་ ༥ པའི་ཚེས་བཅུའི་སྔ་དྲོ་ཉི་ཤར་གྱི་དུས་ལུ། ཕ་མེད་མ་མེད་རང་བྱུང་སྤྲུལ་པའི་སྐུ་ལུ་ ཁྱེའུ་ཆུང་ལོ་བརྒྱད་ལོན་པའི་ན་ཚོད་བཟུམ་ཅིག་ལུ་ སྐུ་འཁྲུངསཔ་དང་གཅིག་ཁར་ མཚན་དང་དཔེ་བྱད་ཆ་ཚང་སྐུ་ལུ་རྫོགས་ཏེ་ ཕྱག་གཡསཔ་ལུ་རྡོ་རྗེ་དང་གཡོནམ་ལུ་པདྨ་བསྣམས་སྦེ་ པད་སྡོང་གི་རྩེ་ལུ་བཞུགསཔ་ད། ནུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ཨིནྡྲ་བོ་དྷི་བར་པ་ལུ་ སྲས་མེད་ནི་འདི་གིས་ སྲས༌ཀྱི༌དོན༌ལུ༌ ཡར་མཆོད་མར་སྦྱིན་འཕྲོ༌མཐུད༌དེ༌གནང༌ནིའི༌དོན༌ལས༌ རྒྱ་མཚོའི་གླིང་ལུ་ཡིད་བཞིན་གྱི་ནོར་བུ་ལེན་པར་བྱོན་ཏེ་ ལོག་བྱོན་པའི་ལམ་ཁར་ ཐོག་མར་ཆོས་བློན་ཏྲིཀྵ་ན་འཛིན་གྱིས་སྤྲུལ༌པའི༌སྐུ༌འདི༌ མཇལ་ཏེ་རྒྱལ་པོ་ལུ་ཞུ་ནུག། རྒྱལ་པོ་གིས་པད་མའི་སྡོང་པོ་ལས་ཁྱེའུ་བླངས་ཏེ་ མཚན་ལུ་ཡང༌པདྨ་འབྱུང་གནས་ཟེར་ཞུ༌ཞིནམ༌ལས༌ དྲི་བ་ལྔ་དྲིས་ནུག། ཁྱོད་ཀྱི་ཡབ་ག་ཨིནམ། ཡུམ་ག་ཨིནམ། གཡུས་ག་ལས་སྨོ། གསོལ་ཚོགས་ག་ཅི་བཞེསཔ། ཕྱག་ལཱ་ག་ཅི་སྨོ་ཟེར་དྲིསཝ་ད། ཁྱེའུ་གིས། ང་ཡི་ཕ་ནི་རིག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཡིན། །མ་ནི་དབྱིངས་ཕྱུག་ཀུན་ཏུ་བཟང་མོ་ཡིན། །ཡུལ་ནི་ཆོས་དབྱིངས་སྐྱེ་བ་མེད་པ་ཡིན། །རིགས་ནི་དབྱིངས་རིག་གཉིས་སུ་མེད་པར་གཏོགས། །ཟས་སུ་གཉིས་སྣང་རྟོག་པ་ཟ་བ་ཡིན། འདི་ན་ཉོན་མོངས་གསོད་པའི་སྤྱོད་པ་སྐྱོང་། །ཟེར་གསུངསམ་ལས་ ཡ་མཚན་གྱི་གནས་ལུ་གཟིགས་ཏེ་ ཕོ་བྲང་ནང་གདན་དྲངས་ཞིན་ན་ སྲས་ཀྱི་ཚབ་འབད་དེ་རྒྱལ་སྲིད་ཕུལ། མཚན་ཡང་མཚོ་སྐྱེས་རྡོ་རྗེ་ཟེར་གསོལ་ནུག། དུས་ཆེན་འདི་ ང་བཅས་རའི་ནཱ་ལུ་བརྩི་དགོ་མི་འདི་ གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་གིས་ དང་པ་ང་བཅས་རའི་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ དུས་རབས་ ༨ པའི་ནང་བྱོན་ཏེ་བདུད་བཏུལ། གསང་སྔགས་ཀྱི་ཆོས་འཁོར་བསྐོར། ས་གཞི་སྦས་གནས་ལུ་བྱིན་གྱིས་བརླབས། ཟབ་མོའི་གཏེར་ཁ་སྦས། ཚོགས་གསོག་གི་དད་རྟེན་ལུ་ ཕྱག་ཞབས་ཀྱི་སྐུ་རྗེས་མང་རབས་ཅིག་བཞག་གནང་བའི་ བཀྲིན་ཅན་གྱི་བདག་ཉིད་ཅན་ཅིག་ཨིནམ་མ་ཚད། གཉིས་པ་ལུ་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་་འདི་ སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་དང་གཉིས་སུ་མེད་པའི་མཁྱེན་བརྩེ་ནུས་པའི་ བདག་ཉིད་ཅན་ཨིན་པའི་ཁར་ ལྷག་པར་དུ་ ང་བཅས་ར་གངས་ཅན་ལྷོ་མོན་ལྗོངས་ཀྱི་ དུས་ངན་སྙིགས་མའི་འགྲོ་བའི་སྡུག་བསྔལ་ལས༌བསྐྱབ་ནིའི་ཞལ་བཞེས་མཛད་དེ་ཡོདཔ་ལས་བརྟེན་ གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་ལུ་ དང་འདོད་ཡིད་ཆེས་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པའི་དད་པ་སྐྱེས་ཏེ་ ཚིག་བདུན་གསོལ་འདེབས་ཀྱིས་སྣ་དྲངས་པའི་ཐོག་ལས་ སྤྱིར་ཚེས་བཅུ་ནམ་ཤར་གྱི་དུས་དང་ ཁྱད་པར་དུ་སྤྲེལ་ཟླའི་ཚེས་བཅུ་ལུ་གསོལ་བ་དྲག་ཏུ་བཏབ་པ་ཅིན་ ཚེ་འདི་ཕྱི་གཉིས་ཆ་ར་ལུ་ བྱིན་རླབས་དང་དངོས་གྲུབ་ འབད་མེད་ལྷུན་འགྲུབ་ཏུ་འབྱུང་ནི་ཨིནམ་ལས་ དེ་གི་དོན་ལུ་སྤྲེལ་ཟླའི་ཚེས་བཅུ་འདི་ གཞུང་འབྲེལ་ངལ་གསོ་སྦེ་ཆ་བཞག་གནངམ་ཨིན་ནོ།། ཧོར་ཟླ་དྲུག་པའི་ཚེས་ ༤ ལུ་ ཆོས་འཁོར་བསྐོར༌བའི༌དུས་ཆེན་ཟེར་ཞུཝ་ཨིན། དེ་སྦེ་ཞུ་དགོ་མི་འདི་ཡང་ བདག་ཅག་གི་སྟོན་པ་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ ཟླ་ ༤ པའི་ཚེས་ ༡༥ ལུ་ མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་པའི་ཚེས་ལས་འགོ་བཟུང་ ཞག་བདུན་ཕྲག་བདུན་ནམ་ ཧོར་ཟླ་ ༦ པ་ཆུ་སྟོད་ཟླ་བའི་ཚེས་བཞི་ཚུན་ཚོད་ལུ་ དམ་པའི་ཆོས་ཟབ་གནད་ཁྱད་པར་ཅན་འདི་རྟོགས་དཀའ་བ་དང་ ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་བར་བསྐུལ་བའི་བསོད་ནམས་ལུ་གཟིགས་ཏེ། ཟབ་བཞི་སྤྲོས་བྲལ་འོད་གསལ་འདུས་མ་བྱས། །བདུད་རྩི་ལྟ་བུའི་ཆོས་ཤིག་ཁོ་བོས་རྙེད། །སུ་ལ་བསྟན་ཀྱང་གོ་བར་མི་ནུས་པས། །མི་སྨྲ་ནགས་འདབས་ཉིད་དུ་གནས་པར་བྱ། ཟེར་གསུངས་ཏེ་གསུང་བཅད་དེ་བཞུགས༌ནུག། དེ༌ལས༌ ལྷ་ཚངས་པ་གིས་ ཚེ་སྔོན་མའི་སྨོན་ལམ་དྲན་ཏེ་སངས་རྒྱས་བཞུགས་སར་བཅར༌ཏེ། སྨྲ་བའི་ཉི་མ་ཅི་སླད་དེ་རིང་བཏང་སྙོམས་བཞུགས། །དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་རྔ་བོ་ཆེ་ནི་བརྡུང་དུ་གསོལ། །དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་དུང་ནི་རབ་ཏུ་འབུད་དུ་གསོལ། །ཟེར་ཙནྡན་གྱི་ཕྱེ་མ་གཏོར་ཏེ་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་བར་བསྐུལ་རུང་ ཞལ་བཞེས་མ་མཛདཔ་ལས་ ལྷ་ཚངས་པ་འདི༌ སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་ལུ་འགྱོ་ཞིན་ན་ལས་ ལྷའི་དབང་པོ་བརྒྱ་བྱིན་ཡང་ཁྱིད་དེ་འོངམ་ད། བརྒྱ་བྱིན་གྱིས་ནོར་བུ་རིན་པོ་ཆེ་ཕུལ་ཏེ། ཟླ་བ་ཉ་བ་གཟའ་ལས་ཐར་བ་ལྟར། །ཐུབ་པ་ཁྱོད་ཀྱི་ཐུགས་ནི་རྣམ་པར་གྲོལ། །གཡུལ་ལས་རྣམ་པར་རྒྱལ་བ་བཞེངས་སུ་གསོལ། །འཇིག་རྟེན་མུན་པར་ཤེས་རབ་འོད་དབྱུང་གསོལ། །ཟེར་གསོལ་བ་བཏབ་རུང་ཞལ་གྱིས་མ་བཞེས་པས། དོ་རུང་ཚངས་པ་གིས་གསེར་གྱི་འཁོར་ལོ་རྩིབས་སྟོང་དང་ལྡན་པ་ཕུལ་ཏེ་ ལོག་ཅི་ལོག་ཅི་གསོལཝ་བཏབཔ་ད། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་འཁོར་ལོ་ཡང་བཞེས་སྦེ། ཚངས་པ་མ་ག་དྷཱ་ཡི་སེམས་ཅན་གང་། །རྣ་བར་ལྡན་ཞིང་དད་དང་ཤེས་རབ་ལྡན། །མི་འཚེ་འདུ་བྱེད་རྟག་ཏུ་ཆོས་ཉན་པ། །དེ་དག་ལ་ནི་བདུད་རྩིའི་སྒོ་དབྱེའོ། །ཟེར་ཞལ་གྱིས་བཞེས་པའི་སྒྲ་ལྷ་ཡུལ་ག་ར་ལུ་ཁྱབ་སྟེ་ ལྷ་ཚུ་ཡང་ཆོས་ཉན་པར་འོང་ནུག། དེ་ལས་འཁོར་གྱི་ཐོག་མར་རངས་བྱེད་ཀྱི་བུ་ལྷག་སྤྱོད་དང་། སྒྱུ་རྩལ་ཤེས་ཀྱི་བུ་རིང་འཕུར་གཉིས་གདུལ་སླ་བ། སྦྱང་སླ་བ། ཤེས་རབ་གསལ་བ་ཨིནམ་མཁྱེན་རུང་ ལྷག་སྤྱོད་ཤི་སྟེ་ཞག་བདུན་དང་། རིང་འཕུར་ཤི་སྟེ་ཞག་གཉིས་སོངམ་ལས་ སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཡང་ཐུགས་ཕམ་མཛད་དགོཔ་ཐོན་སོ་ནུག། དེ་གི་ཤུལ་ལས་ དྲག་ཤོས་ར་ཀུན་ཤེས་ཀཽཌིནྱ། རྟ་ཐུལ། རླངས་པ། མིང་ཆེན། བཟང་ལྡན་ཚུ་ཨིན་མས། དེ་ཚུ་ག༌ར་སྔོན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ ལོ་དྲུག་དཀའ་བ་སྤྱད་པའི་སྐབས་ཀྱི་མཆེད་གྲོགས་ཨིན་རུང་ སངས་རྒྱས་ལོ་དྲུག་གི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལས་བཞེངས་ཏེ་ ངལ་དུབ་ཀྱི་མཐའ་བསལ་ནི་གི་དོན་ལུ་ ཁ་ཟས་ཆུང་ཀུ་ཅིག་བཞེསཔ་ལས་ མ་དད་པར་ཝཱ་རཱ་ཎ་སི་ལུ་བྱོག་སོང་སྦེ་གོའུ་ཏ་མ་ལྷོད་པ། མང་དུ་ཟ་བ། སྤོང་བ་ལས་ཉམས་པ་ ཟེར་སྨད་པ་རྐྱབ་སྟེ་སྡོད་མི་ཨིན་པས། སངས་རྒྱས་ལས་ཆོས་མི་ཞུ་ནི་དང་ གུས་ཞབས་མི་ཞུ་ནི་གི་ནང་ཁྲིམས་དམ་རུང་ སངས་རྒྱས་ཀྱིས་བརྩེ་བས་གཟིགས་ཏེ་ཝཱ་རཱ་ཎ་སི་ལུ་བྱོནམ་ད་ རིན་པོ་ཆེའི་ཁྲི་སྟོང་ཕྲག་ཅིག་ རང་བཞིན་གྱིས་བྱུང་བའི་འདས་པའི་སངས་རྒྱས་གསུམ་གྱི་ཁྲི་ལུ་གུས་པའི་སྒོ་ལས་བཏུད་དེ་ ཁྲི་བཞི་པའི་ཐོག་ལུ་བཞུགསཔ་ད་ ཁྲི་གཞན་ཚུ་ཡལ་སོ་ནུག དེ་ལས་ འཁོར་ལྔ་སྡེ་བཟང་པོའི་ནང་ཁྲིམས་ཡང་རང་ཞིག་ཏུ་སོང་སྟེ་ སངས་རྒྱས་ལུ་གུས་བཏུད་ཞུ་སྟེ་ཐོན་འོངམ་ལས་ ཤུལ་ལས་འཁོར་གྱི་མཆོག་ལྔ་སྡེ་བཟང་པོ་ཟེར་ ཡོངས་གྲགས་ལོག་སོ་ནུག། སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ འཁོར་ལྔ་སྡེ་བཟང་པོ་གིས་གཙོས་པའི་ལྷ་བརྒྱད་ཁྲི་དང་བཅསཔ་འཚོགས་པའི་དབུས་སུ། རྒྱ་རྩིས་པའི་སྟོན་ཟླ་འབྲིང་པོ་ཧོར་ལུགས་ཟླ་ ༦ པའི་ཚེས་ ༤ ལས་འགོ་བཙུགས་ཏེ་བདེན་པ་བཞི་ཡི་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་ངོ་བོ་ལ་བཟླས་པ་བཞི། བྱ་བ་ལ་བཟླས་པ་བཞི། བྱ་བའི་འབྲས་བུ་ལ་བཟླས་པ་བཞི་སྟེ་ བཟླས་པ་ལན་གསུམ་གྱི་སྒོ་ལས་ ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་འགོ་དང་པ་བསྐོར་གནང་ནུག། དེ་ཡང་གཙོ་བོ་གསོག་འཇོག་ཚུ་ དགག་པའི་སྒོ་ལས་འདོད་པ་བསོད་ཉམས་ཀྱི་མཐའ་སྤོང་བ་དང་། ཁ་ཟས་རོ་བརྒྱ་པ་ཚུ་རྗེས་སུ་གནང་བའི་སྒོ་ལས་ དོན་མེད་པའི་དཀའ་ཐུབ་བདག་ཉིད་དུབ་པ་ལ་སྦྱོར་བའི་མཐའ་སྤོང་བ་སྟེ་ མཐའ་གཉིས་སྤོང་བའི་ཕྱིར་ འདུལ་བའི་སྡེ་སྣོད་འདུལ་བ་ལུང་སྡེ་བཞི་དང་ གསུང་རབ་ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་ལོ་གཉིས་དང་ ཟླཝ་བཅུ་གཅིག་གི་རིང་ལུ་གསུངས་ནུག། དེ་འབད་ནི་འདི་གིས་ སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ཆོས་འཁོར་འགོ་དང་པ་ བསྐོར་གནང་བའི་དུས་ཆེན་གྱི་ཉིནམ་དེ་ཁ་ལས་ཚུར་ ང་བཅས་ར་འཛམ་གླིང་གི་མི་ཚུ་ མ་རིག་པའི་མུན་པ་ལས་ཐར་ཏེ་ སྡུག་བསྔལ་མེད་པའི་བདེ་བ་ཐོབ་ནི་འགོ་བཙུགས་ཡོདཔ་ལས་ དུས་ཆེན་དི་ འཛམ་གླིང་སྤྱི་དང་ ལྷག་པར་ནང་པའི་ཆོས་འབད་མི་ཚུ་ལུ་ ག་ནི་ལས་གལ་ཆེ་བའི་ཉིནམ་ཅིག་འབད་ནི་འདི་གིས་ དུས་དྲན་བརྩི་སྲུང་ཞུཝ་ཨིན། དུས་ཆེན་འདི་ཁར་ ཆོས་སྤྱོད་ཀྱི་ལས་རིམ་ཚུ་དང་ དགེ་བ་གཞན་ག་ཅི་ཨིན་རུང་ བརྩོན་ཤུགས་བསྐྱེད་དེ་བསྒྲུབ་པ་ཅིན་ བསོད་ནམས་དཔག་མེད་བསག་ནི་ཨིནམ་ལས་ གཞུང་གི་ཁ་ཐུག་ལས་ཡང་ མི་མང་དགེ་སྒྲུབ་ཀྱི་དོན་ལུ་ གཞུང་འབྲེལ་ངལ་གསོ་སྦེ་བཞགཔ་ཨིན་ནོ།། ལོ་ཨ་རྟག་ར་ ཧོར་ཟླ་ ༨ པའི་དབུགས་ཐོབ་ཉི་མ་ལུ་ ཁྲུས་བབས་ཀྱི་ངལ་གསོ་ཕོགཔ་ཨིན། དེ་ཡང་ཧེ་མ་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་འདི་རིམ་པ་བཞིན་དུ་སྦེ་ གྲུབ་ཚར་བའི་ཤུལ་ལུ་ སེམས་ཅན་སྤྱི་མཐུན་གྱི་ལས་ཀྱི་དབང་ལས་ ཉི་ཟླ་སྐར་གསུམ་ འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་འདིར་འཆར་བའི་དུས་སྐབས་འགོ་བཙུགས་ནུག། དེ་ཚུ་གི་གྱལ་ཁར་ སྐར་མ་རི་ཥིའམ་ཁྲུས་སྐར་ཟེར་མི་ཅིག་བྱུང་ཡོདཔ་བཞིན་དུ་ འདི་གི་འཆར་ལུགས་ཡང་ དབང་ཆེན་རིའི་རྒྱལ་པོ་རི་རབ་ཀྱི་ཕྱེད་ཀ་ལས་ཕར་ གསེར་གྱི་རི་བོ་གཉའ་ཤིང་འཛིན་གྱི་རི་བོའི་རྩེ་སྟེ་ རྒྱ་མཚོ་ལས་དཔག་ཚད་ཉིས་ཁྲི་གིས་མཐོ་བའི་གནམ་ཁ་ལས་ ཟླ་བ་དྲུག་ཉི་མ་ལུ་དང་ ཟླ་བ་དྲུག་ནུབ་མོ་ལུ་སྦེ་ཤར་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། སྐར་མ་འདི་ ངོ་བོ་ཆུ་ཤེལ་གྱི་རང་བཞིན་ ནོར་བུ་ཀེ་ཏ་ཀ་ལས་གྲུབ་གྲུབཔ་ ཞེང་ཚད་རྒྱང་གྲགས་དྲུག་གི་ཚད་དང་ལྡན་པའི་གུ༌ གསེར་གྱི་ས་གཞི་ལུ་གསེར་གྱི་ར་བས་བསྐོར་བ་ ལྷའི་གྲོང་ཁྱེར་དང་སྐྱེད་མོས་ཚལ་ལ་སོགས་པ་ག་ནི་བས་ ཉམས་དགའ་བས་བརྒྱན་པའི་རྒྱུ་སྐར་འདི་ རིམ་པ་བཞིན་དུ་ རི་རབ་བསྐོར་ཏེ་ཤརཝ་ཨིན༌མས། གསེར་གྱི་རི་བོ་མུ་ཁྱུད་འཛིན་གྱི་ལྷོ་ཕྱོགས་ཀྱི་ རྒྱ་མཚོའི་དབུས་སུ་ དང་ཕུ་ ལྷ་ཀླུ་གནོད་སྦྱིན་དྲང་སྲོང་བདེན་པ་གྲུབ་པ་ཚུ་གིས་ རིན་པོ་ཆེ་སྣ་ཚོགས་ལས་ རྒྱལ་བ་རྣམ་པར་སྣང་མཛད་ཀྱི་སྐུ་བརྙན་ཅིག་བཞེངས་ཏེ་ཡོད་མི་འདི་གི་ དབུའི་གཙུག་ཏོར་ཡང་ ནོར་བུ་ཆུ་ཤེལ་ལས་གྲུབ་གྲུབ་ཨིན་མས། དེ་འབད་ནི་འདི་གིས་ལོ་རེ་བཞིན་ ཟླ་བརྒྱད་པའི་ནང་ཚར་རེ་ དབུགས་ཐོབ་དང་འཁྲིལ་ཏེ་རྒྱུ་སྐར་རི་ཥི་འདི་ སངས་རྒྱས་རྣམ་པར་སྣང་མཛད་དེའི་ དབུའི་གཙུག་ཏོར་གྱི་ཐད་ཀའི་ནམ་མཁར་ལྷོད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། སྐར་མ་འདི་ སངས་རྒྱས་རྣམ་པར་སྣང་མཛད་ཀྱི་དབུའི་གཙུག་ཏོར་འབྱིད་དེ་འགྱོ་ཚུགས་ཚུགས་ལུ་ ཞག་བདུན་འགོར་དོ་ཡོདཔ་ལས་ དེའི་རིང་ལུ་རྒྱལ་བ་རྣམས་ཀྱི་ཐུགས་བསྐྱེད་དང་ དྲང་སྲོང་རྣམས་ཀྱི་བདེན་ཚིག་ སེམས་ཅན་སྤྱི་མཐུན་གྱི་བསོད་ནམས་ཀྱི་སྟོབས་ལས་ སངས་རྒྱས་རྣམ་པར་སྣང་མཛད་ཀྱི་ དབུའི་གཙུག་ཏོར་ཆུ་ཤེལ་གྱི་རང་བཞིན་ཅན་འདི་ལས་ བདུད་རྩིའི་རྒྱུན་ཉིན་ཞག་བདུན་གྱི་རིང་ལུ་འབབ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། བདུད་རྩིའི་རྒྱུན་གྱི་ཟེགས་མས་ཁྱབ་པའི་ འཛམ་གླིང་གི་ཆུ་ཕྲན་ཚུ་ཡང་ བདུད་རྩིའི་རང་བཞིན་དུ་འགྱུར་དོ་ཡོདཔ་ལས་ དུས་དེ་དང་བསྟུན་ཏེ་ ཁྲུས་ལུ་བརྩོན་པ་ཅིན་ ང་བཅས་ར་གི་ལས་སྒྲིབ་བག་ཆགས་ངན་པ་ཚུ་དག་ནི་དང་ རྐྱེན་བར་ཆད་ནད་ཡམས་རིམས་ཚད་ཚུ་ཞི་སྟེ་ བདེ་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་འཐོབ་ནི་ཨིན་མས། དེ་འབད་ནི་འདི་གིས་ ང་བཅས་རའི་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ཡང་ ཁྲུས་བབས་ཉིནམ་དང་པའི་ཚེ་གཞུང་འབྲེལ་གྱི་ངལ་གསོ་སྦེ་བཞག་གནང་མི་འདི་ མི་མང་ག་ར་གཙོ་བོ་ཁྲུས་འབད་ནི་གི་དོན་ལུ་དང་ དེ་དང་འབྲེལ་མི་དགའཝ་འཛོམས་ཏེ་ གླིང་ག་ཚུ་ནང་སྤྲོ་བཤལ་འགྱོ་ནི་དང་ བཞེས་སྒོ་ལེགས་ཤོམ་ཟ་སྟེ་ སེམས་སྤྲོ་བའི་རྩེད་སྟོན་དང་དགའ་སྤྲོ་བསྒྱུར་ཏེ་ ལུས་སེམས་ལུ་ངལ་གསོ་ཐོབ་པའི་དོན་ལུ་ཨིན་ཟེར་ཞུ་ནི་ཨིན། ལོ་བསྟར་ཧོར་ཟླ་ ༨ པའི་ཚེས་ ༦ ལུ་ ཐིམ་ཕུག་ལྷ་མོའི་སྒྲུབ་མཆོད་ཀྱི་ ལྷ་མོ་གཙོ་མོའི་དངོས་འཆམ་མཇལ་ནིའི་ངལ་གསོ་ཨིན། འབྲུག་གི་རྒྱལ་ས་ཐིམ་ཕུག་ལུ་ ལོ་བསྟར་བཙུགས་སྲོལ་ཡོད་པའི་ འདོད་པའི་ཁམས་ཀྱི་དབང་ཕྱུག་ཆེན་མོ་ དཔལ་ལྡན་ལྷ་མོ་དུད་སོལ་མའི་དངོས་འཆམ་དང་ ལྷ་དབང་སྒྲུབ་མཆོད་ཆེན་པོ་འདི་ཉིད་ སྔོན་ལྷོ་མོན་ཁ་བཞི་ལུ་མིང་ཙམ་ཡང་མ་གྲགས་པའི་ ཡ་མཚན་རྨད་དུ་བྱུང་བའི་དུས་མཆོད་ཅིག་ཨིན། དེ་ཡང་རྒྱལ་སྲས་བདག་ཉིད་ཆེན་པོ་ཀུན་དགའ་རྒྱལ་མཚན་ནམ་ མཚན་གཞན་གྷ་ན་པ་ཏི་ཟེར་ཞུ་མི་འདི་ ང་བཅས་རའི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་བཀྲིན་འགྲན་ཟླ་དང་འབྲལ་བའི་ ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེའི་སྲས་འཇམ་དཔལ་རྡོ་རྗེ་ཡང་སྲིད་དང་པ་ཨིན། ཁོ་གིས་དཔལ་ལྡན་ལྷ་མོ་དུད་སོལ་མ་འདི་དངོས་ཉམས་མནལ་ལམ་ཚུ་ནང་ ཡང་བསྐྱར་གྱི་བར་དུ་ཞལ་མཇལ་ཞིང་ གསུང་ཐོས་ཀྱི་ལུང་བསྟན་དང་བསྟུན་ཏེ་ ལྷ་མོ་གཙོ་མོ་འཁོར་དང༌བཅས་པའི༌སྐུ་འཆམ་ ང་བཅས་ར་ཚུ་གིས་ ད་ལྟོའི་བར་ན་མཇལ་ནི་གི་སྐལ་བ་ཡོད་མི་འདི་ བདག་ཉིད་ཆེན་པོ་རྒྱལ་སྲས་ཀུན་དགའ་རྒྱལ་མཚན་གྱིས་མཛད་དེ་གནང་གནངམ་ཨིན། རྒྱལ་སྲས་ཀུན་དགའ་རྒྱལ་མཚན་འདི་ ཡབ་དབོན་པོ་རྡོ་རྗེ་དང་ཡུམ་ཀརྨ་ལྷ་མོ་གཉིས་ཀྱི་སྲས་ལུ་ གནས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཤར་ཕྱོགས་བཀྲ་ཤིས་སྒང་གི་ས་ཁུལ་མཚམས་འབྲོག་དགོན་ནམ་ བཀྲིས་ཆོས་གླིང་དུ་ དུས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་རབ་བྱུང་བཅུ་གཉིས་པའི་ས་སྦྲུལ་ཧོར་ཟླ་ ༡༠ པའི་ཚེས་ ༢ ལུ་ སྔོན་གྱི་སྨོན་ལམ་གྱི་ལུང་བསྟན་དང་འཁྲིལ་ཏེ་སྐུ་འཁྲུངས་ནུག། ཟླ་བ་གཅིག་དེ་ཅིག་ཁ་ལུ་ གཡུས་ཁ་གི་བླ་སློབ་ཚུ་གིས་ བླ་མའི་ཡང་སྲིད་ཅིག་ཨིན་པའི་ལུང་བསྟན་གནངམ༌མ༌ཚད༌ ཟླ་བ་དྲུག་དེ་ཅིག་ལུ་རྒྱ་གར་ལས་ཛོ་ཀི་ཧེ་རུ་ཀའི་ཆས་ཅན་གཉིས་བྱོན་ཏེ་ ཁྲུས་གསོལ་དང་གསེར་སྐྱེམས་གསོལ་མཆོད་ཕུལ་ཏེ་ མཚན་གྷ་ན་པ་ཏི་ཟེར་གསོལ་ནུག། ལོ་ལྔ་ལས་སྐུ་ཚེ་སྔ་མའི་ལོ་རྒྱུས་ཚུ་གསལ་བར་གསུངས་ཏེ་ སྔོན་མའི་ཅ་ཆས་ཚུ་ག་ར་ངོས་འཛིན་མཛདཔ་ལས་ རིམ་པ་བཞིན་འབྲུག་ནུབ་ཕྱོགས་སུ་སྤྱན་དྲངས་ཏེ་ རྒྱལ་སྲས་སྤྲུལ་སྐུར་མཚན་གསོལ་དང་ཁྲི་མངའ་གསོལ་ཞུ་ནུག། དེ་ལས་ མི་ཕམ་ངག་དབང་འབྲུག་སྒྲ་རྒྱ་མཚོ། རྡོ་རྗེ་དབང་རྒྱལ། ངག་དབང་བསམ་གཏན། དམ་ཆོས་པད་དཀར་ཚུ་ཡོངས་འཛིན་སྦེ་བསྟེན་ཏེ་མཁས་པའི་ཡང་རྩེར་སོན་ཏེ་ གོང་མའི་གདན་ས་ཆེན་པོ་ལྕགས་རི་ལུ་བླ་སྒྲུབ་དང་ བདེ་མཆོག་གི་བསྙེན་པ་སོགས་ལུ་བརྩོན་ཅིང་བཞུགས་པའི་སྐབས་ བདེ་མཆོག་འཁོར་ལོ་སྡོམ་པ་ལྷ་བཅུ་གསུམ་གྱི་རྟེན་དང་བརྟེན་པ་དང་ གཤིན་རྗེ་གཤེད་ཀྱི་ལྷ་ཚོགས་ཚུ་ཡང་ ཞལ་དངོས་སུ་གཟིགས། དམ་ཅན་སྲུང་མ་ཚུ་ཡང་ མི་བཞིན་དུ་དངོས་སུ་སྲུང་སྐྱོབ་དང་ ཕྲིན་སྒྲུབ་བྱེད་པ་སོགས་གྲུབ་པའི་མངའ་དབང་ལུ་འབྱོར་ནུག། ཕྱིས་སུ་ ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེའི་རྒྱལ་ཁྲི་ཐོག་ལུ་ཕེབས་ཏེ་ བཀྲིས་ཆོས་ཀྱི་རྫོང་གི་དབུ་རྩེ་ཆེན་མོར་བཞུགས་པའི་སྐབས་ཤིག་ལུ་ སྐྱེ་མེད་འོད་གསལ་གྱི་གདངས་ལ་ སྔར་དང་མི་འདྲ་བའི་མནལ་ལམ་བཟུམ་ཅིག་ནང་ དཔལ་ལྡན་ལྷ་མོ་མཇལ་ཏེ་ ལུང་བསྟན་ཐོབ་མི་འདི་རྗེ་རང་གིས་གསུང་རིས་སུ་བཀོད་མི་ནང་། མ་ཅིག་དུད་སོལ་ལྷ་མོ་སྙིང་ལ་དྲན། །ཐུགས་རྗེས་བཟུང་ཞེས་སྨྲེ་ངག་གསོལ་བཏབ་པས། །ལྷ་མོ་དར་གྱི་སློག་པ་གསོལ་བ་ཅིག །བྱུང་ནས་བུ་ཁྱོད་ཡར་ལ་ལྟོས་ཤིག་གསུངས། །བདག་སེམས་རབ་དགའི་དད་པས་ཡར་བལྟས་ཚེ། །ནམ་མཁའི་དཀྱིལ་དུ་ཐིག་ལེ་སྔོ་སྐྱ་ཅིག །ཧྲིལ་ཧྲིལ་རྟ་བདུན་འོད་ཟེར་དང་འདྲེས་པ། །ཁྱོད་ཀྱི་ཕ་རྗེ་ཡ་ཀི་ཡིན་ནོ་གསུངས། །དེ་ཀར་བདག་ཉིད་དྲན་མེད་ས་ལ་འགྱེལ། །སླར་ཡང་ལྷ་མོ་གཞོན་ནུ་ཡིད་འོང་དེས། །ཞལ་འཛུམ་དང་བཅས་མཛེས་པའི་ཕྱག་གཉིས་ཀྱིས། །བདག་གི་སྤྱི་བོ་ནས་བཟུང་ཡར་བཏེག་སྟེ། །ཆོས་སྐུ་སྐྱེ་མེད་དབྱིངས་རིག་དག་པའི་ཀློང་། །མ་འགག་ལོངས་སྐུ་ཕ་རྗེ་ཡིན་ནོ་བུ། །སྤྲུལ་སྐུ་ཁྱེད་དང་འདྲ་བ་ག་ལ་སྲིད། །ཐུགས་ངལ་མ་མཛད་ལྷ་སྲས་ཀུན་ཏུ་དགའ།། ཞེས་པ་ལ་སོགས་པའི་ རྨི་ལམ་དུ་ལུང་བསྟན་པ་ལྟར་དུས་སྐབས་དེར་ ཡེ་ཤེས་ལྷ་མོའི་དཀྱིལ་འཁོར་རྟེན་དང་བརྟེན་པར་བཅས་པ་ཇི་ལྟར་གཟིགས་པ་བཞིན་ཕྱི་རབས་རྣམས་ཀྱི་དད་རྟེན་དང་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྐྱེན་སེལ་རྟེན་འབྲེལ་གྱི་གནད་ཁྱད་པར་ཅན་ལུ་གཟིགས་ཏེ་ སྤུངས་ཐང་ཁའི་མགོན་མངས་སྒྲུབ་མཆོད་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པར་ ཐིམ་ཕུག་བཀྲིས་ཆོས་རྫོང་ནང་ལུ་ཡང་ ལྷ་མོ་དུད་སོལ་མའི་སྒྲུབ་མཆོད་ཆེན་མོ་འདི་ ས་ཆོག་ནས་བརྩམས་ཏེ་ མཐའ་རྒྱས་སྨོན་ལམ་གྱི་བར་ སྔར་མེད་གསར་དུ་འཛུགས་པར་མཛད་པ་མ་ཚད་ ལྷག་པར་ཟླ་ ༨ པའི་ཚེས་དྲུག་གི་ཉིན་མར་ལྷ་མོ་རེ་མ་ཏིས་སྣ་དྲངས་ཏེ་ ལྷ་མོ་མཆེད་བཞི་དང་སྒོ་མ་བཞི་གདོང་ཅན་བརྒྱད། དཔལ་ལྡན་ལྷ་མོ་གཙོ་མོ་དང་ དེའི་ཕྱག་ཞུ་སྟེ་འགུགས་བྱེད་ གསོད་བྱེད་ སྒྲོལ་བྱེད་གསུམ་བཅས་ཀྱི་སྐུ་འཆམ་ རྒྱལ་སྲས་ཀུན་དགའ་རྒྱལ་མཚན་ཁོ་རང་གིས་བརྩམས་ཏེ་ གནང་མི་ག་ཨིནམ་སྦེ་ ད་ལྟོ་བར་ན་ ལྷ་འཆམ་མཐོང་གྲོལ་ཆེན་མོའི་ཟློས་གར་དངོས་སུ་མཇལ་ནི་ཡོད། དེའི་ཉིན་མར་ གཞུང་འབྲེལ་གྱི་ངལ་གསོ་བཞག་དགོ་མི་འདི་ སྤྱིར་ལྷ་མོ་གཙོ་མོའི་དངོས་འཆམ་འདི་ རྒྱལ་སྲས་ཀུན་དགའ་རྒྱལ་མཚན་གྱིས་དག་སྣང་ལུ་མཇལ་ཏེ་ལུང་བསྟན་ཐོབ་པའི་གནང་བ་དང་འཁྲིལ་ཏེ་ ལྷ་མོའི་འཆམ་གསར་བརྩམས་མཛད་ཡོདཔ་ལས་ གཏེར་འཆམ་མཐོང་གྲོལ་ཆེན་མོ་དང་། གཉིས་པ་ལུ་ ལྷ་མོའི་དངོས་འཆམ་མཇལ་བ་ཙམ་གྱིས་ རང་གི་སྡིག་སྒྲིབ་དག་ རྐྱེན་ངན་བར་ཆད་སེལ་ནི་དང་ དད་པ་སྦོམ་བསྐྱེད་དེ་ གསོལ་བ་བཏབ་པ་ཅིན་ མཆོག་ཐུན་མོང་གི་དངོས་གྲུབ་ཡང་ ཐོབ་ནི་ཨིནམ་མ་ཚད། གསུམ་པ་ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་བསྟན་པའི་ཕྲིན་ལས་དང་ དགེ་འདུན་འདུས་སྡེ་ཆེན་པོའི་བདག་གཉེར་གཙོ་བོ་ཅིག་ མ་ཅིག་དཔལ་ལྡན་ལྷ་མོ་འདི་གིས་མཛད་དོ་ཡོདཔ་ལས་ ང་བཅས་རའི་དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་བསྟན་པ་ ཇི་སྲིད་བསྐལ་བརྒྱར་བརྟན་པའི་གསོལ་འདེབས་སྨོན་ལམ་དང་ འདོད་གསོལ་ཞུ་ནིའི་གོ་སྐབས་ཡང་ དེ་སྐབས་ཐོབ་དོ་ཡོདཔ་ལས་བརྟེན་ཏེ་ཨིན། དེ་འབད་ནི་འདི་གིས་ ལྷ་མོ་གཙོ་མོའི་དངོས་འཆམ་མཇལ་ནིའི་ངལ་གསོའི་སྐབས་ རང་བཞིན་དགའ་སྤྲོ་བསྒྱུར་ནི་གི་དོན་དག་ཙམ་མ་ཡིན་པར་ལོ་ ༡ ལུ་ དཔལ་ལྡན་ལྷ་མོ་གཙོ་བོའི་ཞལ་མཇལ་ནི་ཚར་གཅིག་ལས་མེདཔ་ལས་ ག་དེ་འབད་རུང་དད་མོས་སྦོམ་མའི་ཐོག་ལས་ཞལ་མཇལ་ཏེ་ གསོལ་འདེབས་སྨོན་ལམ་བཏབ་དགོཔ་ག་ནི་ལས་གལ་ཆེཝ་ཨིན་ནོ།། ཧོར་ཟླ་ ༨ པའི་ཚེས་ ༡༠ ལས་ ཉིནམ་ ༣ ཐིམ་ཕུག་ཚེས་བཅུའི་ངལ་གསོ་ཨིན། དེ་ཡང་ རྒྱལ་སྲས་བསྟན་འཛིན་རབ་རྒྱས་ནི་ ཡབ་འབྲུག་པ་ཀུན་ལེགས་ཀྱི་གདུང་རབས་གཉིས་པ་ཚེ་དབང་བསྟན་འཛིན་དང་ ཡུམ་ཕ་ཇོ་འབྲུག་སྒོམ་གྱི་གདུང་རབས་ ལྕང་སྒང་ཁ་བླ་མའི་སྲསམོ་ དམ་ཆོས་བསྟན་འཛིན་གྱི་སྲས་ལུ་རབ་བྱུང་ ༡༡ པའི་ས་སྟག་ སྤྱི་ལོ་ ༡༦༣༨ ལུ་ སྐུ་འཁྲུངས་ཏེ་ ཡབ་དང་ ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེ་དང་ གྲུབ་ཐོབ་སྦྱིན་པ་རྒྱལ་མཚན་དང་ དམ་ཆོས་རྒྱལ་མཚན་དང་ རྗེ་བསྟན་འཛིན་རྣམ་རྒྱལ་སོགས་ལས་ མདོ་སྔགས་རབ་འབྱམས་ཀྱི་གསན་བསམ་དང་ དབང་ལུང་ཁྲིད་གསུམ་ཡོངས་རྫོགས་ཉམས་བཞེས་གྲུབ་སྟེ་ མཁས་གྲུབ་ཀྱི་གོ་འཕང་ཐོབ་ནུག། དེའི་ཤུལ་ལས་ རྒྱལ་སྲས་བསྟན་འཛིན་རབ་རྒྱས་རང་ཉིད་ དགུང་གྲངས་ཞེ་གསུམ་བཞེསཔ་ད་ སྤྱི་ལོ་ ༡༦༨༠ ལྕགས་སྤྲེལ་དགུན་འབྲིང་རྒྱལ་ཟླ་གསུམ་པ་ལུ་ སྡེ་སྲིད་བཞི་པའི་ཁྲི་ལུ་བྱོན། ལོ་དེའི་ཁྲུམས་ཟླ་བརྒྱད་པའི་ཚེས་བཅུ་ལས་འགོ་བཙུགས་ཏེ་ དང་པ་ར་ གུ་རུའི་ཚེས་བཅུ་ཉིནམ་ ༣ ཉི་མ་ལྷོ་ནུབ་མའི་སྤྱན་འདྲེན་སྐབས་ གུ་རུ་དངོས་སུ་བྱོན་པ་ལྟ་བུའི་ཐོག་ལས་ གསེར་སྦྲེང་དང་བཅས་པའི་ སྤྲོས་བཅས་ཀྱི་ཐིམ་ཕུག་ཚེས་བཅུ་རྒྱས་པ་བཙུགས་གནང་ནུག། ཤུལ་ལས་ འཆམ་རྒྱས་པར་བཙུགས་དགོ་མི་འདི་ ཧེ་མ་ཚེས་བཅུ་གསར་བཙུགས་གནངམ་ད་ར་ རྒྱལ་སྲས་བསྟན་འཛིན་རབ་རྒྱས་ཁོ་རའི་ཐུགས་དགོངས་ལུ་ཨོ་རྒྱན་ཚེས་བཅུའི་སྐབས་ གུ་རུ་མཚན་བརྒྱད་ཀྱི་གར་འཆམ་དང་འབྲེལ་བར་བཙུགས་དགོས་པའི་ཐུགས་བཞེད་གནངམ་གནང་སར་ཡོད་པའི་ཁར་ ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེ་གིས་སྔོན་མ་ལས་ བདེ་མཆོག་འཁོར་ལོའི་སྒྲུབ་མཆོད་ཀྱི་སྐབས་ རིག་མ་བཅུ་དྲུག་གི་མཆོད་པ་དང་འབྲེལ་བའི་ གར་འཆམ་འཛུགས་རྒྱུའི་རུས་རྒྱན་ཚུ་གི་ཅ་ཆས་མང་པོར་བསྒྲུབས་གནང་རུང་ སྲོལ་རྒྱུན་བཙུགས་མ་ཚུགས་པར་ལུས་མི་འདི་གི་ ཐུགས་དགོངས་ཡང་རྫོགས་པར་བསྒྲུབ་ནི་གི་དོན་ལུ་བཙུགས་གནང་གནངམ་ཨིན་མས། དེའི་དོན་ལུ་ བོད་ལྷོ་བྲག་འཇའ་ལུང་པ་ཨོ་རྒྱན་ཚེ་རིང་ སྔར་ལྷ་ལུང་ཆོས་སྡེར་ཞུགས་རུང་ ཕྱིས་འབྲུག་པའི་ཆོས་སྒོར་ཞུགས་ཏེ་སྡོད་པའི་སྐབས་ལུ་ རྒྱལ་སྲས་བསྟན་འཛིན་རབ་རྒྱས་ཀྱིས་ གུ་རུ་མཚན་བརྒྱད་ གཏུམ་རྔམ་དང་ རིག་མ་བཅུ་དྲུག་གི་གར་འཆམ་ ལེགས་པར་སྦྱང་དགོ་པའི་བཀའ་རྒྱ་ནན་དུ་བསྩལ་ཏེ་ བོད་ལུ་ཆེད་མངགས་བཏང་གནངམ་བཞིན་དུ། ཁོ་གིས་བོད་ གོང་དཀར་གྱི་ཆོས་སྡེ་རྡོ་རྗེ་གདན་ལས་ མཚན་བརྒྱད་ཀྱི་འཆམ་དང་། སྣེ་གདོང་ཆོས་སྡེ་དང་ ལྷ་ལུང་ཆོས་སྡེ་ཚུ་ལས་ མཚམས་གཅོད། གཏུམ་རྔམ། རྒྱན་དྲུག། མཁའ་འགྲོ་སྡེ་ལྔ་། དཔའ་མོའི་རྔ་འཆམ། དུར་ཁྲོད་བདག་མོའི་གིང་འཆམ་བཅས་ ཟླཝ་བརྒྱད་ཀྱི་རིང་ལུ་ ཆ་ཚང་མཐར་ཕྱིནམ་སྦེ་ལྷབ་ནུག། དེ་ལས་ལོག་འབྲུག་ལུ་ལྷོད་ཞིན་ན་ འཆམ་དེ་ཚུ་རྒྱལ་སྲས་ལུ་གཟིགས་འབུལ་ཕུལཝ་ད་ཐུགས་མཉེས་ཏེ་ དང་པ་ར་དགེ་བཤེས་ངག་དབང་འབྲུག་པ་དང་ ཆོས་རྗེ་དཔལ་འབྱོར་གཉིས་ལྷབ་བཅུག་ དེ་ལས་རིམ་བཞིན་སྐུ་དྲུང་ཚེ་དབང་རྡོ་རྗེ་ལ་སོགས་པའི་ལུས་རྩལ་ཅན་ཚུ་ལུ་ ལེགས་ཤོམ་སྦེ་སྦྱང་བཅུག་ཞིན་ན་ལས་ གནས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་བཀྲིས་ཆོས་ཀྱི་རྫོང་ཆེན་འདི་ནང་། དུས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་རབ་བྱུང་བཅུ་གཉིས་པའི་མེ་ཡོས་ལོའི་ སྟོན་ཟླ་ར་བའི་ཁྲུམས་ཟླ་སྟེ་ ཧོར་ཟླ་ ༨ པའི་ཚེས་བཅུ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༦༨༧ ལས་འགོ་བཟུང་ ཧེ་མ་ཨོ་རྒྱན་ཚེས་བཅུའི་སྲོལ་གསར་བཙུགས་གནང་མི་དང་འབྲེལ་ཏེ་ གུ་རུ་མཚན་བརྒྱད་དང་ རིག་མ་བཅུ་དྲུག་ གཏུམ་རྔམ་ལ་སོགས་པའི་སྤྲོས་བཅས་གར་འཆམ་དང་བཅས་པའི་དུས་སྟོན་གསར་འཛུགས་གནང་ནུག། དེ་ཡང་འདུ་ཁང་ཆེན་མོར་ དགེ་འདུན་བརྒྱ་ཕྲག་མང་པོས་ བླ་མ་དགོངས་འདུས་ཀྱི་ལས་བྱང་ མེ་ཏོག་ཕྲེང་མཛེས་ཀྱི་སྒྲུབ་མཆོད་རིམ་པར་གནང་གྲུབ་པའི་མཐར་ ལྷ་མི་ཡོངས་ཀྱི་དགྱེས་པ་བསྐོང་བའི་ཕྱིར་ ཞྭ་ནག་དང་མཚམ་གཅོད་ཞྭ་ནག་རྔ་འཆམ་ དུར་ཁྲོད་བདག་མོ་དང་ གཏུམ་རྔམ་ གུ་རུ་མཚན་བརྒྱད་དང་ དཔའ་མོའི་རྔ་འཆམ། རིག་མ་བཅུ་དྲུག་ མཁའ་འགྲོ་སྡེ་ལྔའི་མཆོད་དབྱངས་ཀྱི་གར་འཆམ་སོགས། ཉིནམ་གསུམ་གྱི་རིང་ རོལ་རྩེད་དུ་བསྒྱུར་ཏེ་ སྐྱེ་འགྲོ་ཀུན་གྱི་འདོད་པའི་རེ་བ་སྐོང་བར་མཛད་པ༌འདི་ནི་ རྒྱལ་སྲས་བདག་ཉིད་ཆེན་པོ་བསྟན་འཛིན་རབ་རྒྱས་ཀྱི་བཀྲིན་ཨིན། ཚེས་བཅུ་དེ་སྐབས་ རྒྱལ་ས་ཐིམ་ཕུག་གི་ཆ་འོག་ལུ་ ཉིནམ་ ༣ གྱི་གཞུང་འབྲེལ་ངལ་གསོ་བཞག་སྲོལ་ཡོད་མི་འདི་ཡང་ རང་གིས་དད་པ་གིས་ལྕོགས་པ་ཅིན་ གུ་རུ་མཚན་བརྒྱད་དང་ རིག་མ་བཅུ་དྲུག་དངོས་སུ་མཇལ་བ་དང་ གར་འཆམ་མཇལ་བ་ལ་ཕན་ནུས་དང་ བྱིན་རླབས་ཚུ་ཁྱད་པར་མེདཔ༌ལས་ དངོས་འཆམ་མཇལ་དགོས་པའི་དོན་ལུ་ཨིནམ་མ་ཚད་ དེ་ཚུ་ཡང་འཇིག་རྟེན་པའི་གཡེང་ཐབས་ཀྱི་རྩེད་འཆམ་དང་མ་འདྲ་བར་ལྷ་ཚོགས་དེ་ཚུ་དངོས་སུ་བྱོན་ཏེ་ དེར་ཚོགས་ཀྱི་མི་དང་ ས་གཞི་ལུ་བྱིན་རླབས་དང་ དད་པ་ཅན་ལུ་བར་ཆད་རྐྱེན་སེལ་དང་ ལས་ཉོན་སྡིག་སྒྲིབ་དག་པའི་མཐོང་གྲོལ་ཡང་ཨིནམ་ལས་ ག་དེ་འབད་རུང་མཇལ་དགོཔ་གལ་ཆེ། དེ་ཁར་ དུས་ཕྱིས་ལུ་ ༡༩༥༨ དེ་ཅིག་ཁ་ལས་ འབྲུག་གི་རྒྱལ་རབས་གསུམ་པ་ མངའ་བདག་འཇིགས་མེད་རྡོ་རྗེ་དབང་ཕྱུག་མཆོག་གིས་ པད་གླིང་གིང་གསུམ་ དགྲ་མེད་རྩེའི་རྔ་འཆམ་ རཀྵ་དམང་འཆམ་ ཤཝ་ཤ་ཁྱི་ ཨ་ཅོ་ཕན་ཐོཊ་ལ་སོགས་པའི་བོད་འཆམ་ཚུ་ཡང་བཙུགས་ཏེ་ ཚེས་བཅུ་ཉིནམ་ ༡ འཐེབ་སེང་སྟེ་ ལྷ་འཆམ་དང་ བོད་འཆམ་མ་འདྲཝ་མང་རབས་ཅིག་མཇལ་ནི་ཡོདཔ་ལས་ དེ་ཚུ་མཇལ་ཚུགས་ནིའི་དོན་ལུ་ གཞུང་འབྲེལ་ངལ་གསོ་ཉིནམ་གསུམ་བཞག་གནངམ་ཨིན་ནོ།། དེ་ཡང་ དཤཻཾ་དུས་སྟོན་འདི་ སྔོན་མ་སྲིན་པོ་རཀྟ༌བིཛ་བཏུལ་ནི་གི་དོན་ལུ་ ལྷ་མོ་དུརྒ་གིས་ལྷ་མོ་ནག་མོ་ལུ་སྤྲུལ་པའི་ཉིནམ་དང་ རྒྱལ་པོ་རམ་གྱིས་ ལངྐའི་རྒྱལ་པོ་ར་ཝན་བཏུལ་བའི་ཉིམ་དེ་ལུ་དཤཻཾ་གི་དུས༌སྟོན༌སྦེ་བརྩིཝ་ཨིན། ཧེ་མ་ སྲིན་ཡུལ་ལངྐ་ལུ་ སྟོབས་དང་དཔུང་ཆེ་ཞིང་ རྫུ་འཕྲུལ་ལྡན་པའི་རྒྱལ་པོ་ ལངྐ་མགྲིན་བཅུ་ཟེར་གཟུགས་གཅིག་ལུ་ དབུ་བཅུ་ཡོད་པ་དེ་ཡང་ དབུས་ཀྱི་རྟ་མགོ་མ་བཅད་ཀྱི་བར་ན་ ལྷ་དབང་ཕྱུག་ལས་མི་འཆི་བའི་དངོས་གྲུབ་ཐོབ་མི་ཅིག་བྱུང་ནུག། རྒྱལ་ཁབ་མི་ཐི་ལཱ་ཟེར་ས་ལུ་ རྒྱལ་པོ་ཛ་ནག་ཟེར་མི་ཅིག་དང་ དེའི་སྲས་མོ་མཚར་སྡུག་ཅན་སཱི་ཏཱ་ ཟེར་མི་ཅིག་བྱུང་ནུག། དེ་དང་དུས་མཉམ་དུ་འཛམ་བུ་གླིང་གི་རྒྱལ་པོ་(དཤ་ར་ཐ) ཤིང་རྟ་བཅུ་པ་ཟེར་མི་ཅིག་བྱུང་ནུག། རྒྱལཔོ་དེ་ལུ་ བཙུན་མོ་ཀཽཤ་ལྱཱ་ ཀཻ་ཀེ་ཡི་ སུ་མིཏྲ་གསུམ་ཡོད་མི་དེ་ཚུ་ལས་ སྲས་ཤྲཱི་རཱམ་ཙནྡྲའམ་དགའ་བྱེད། བྷ་རཏ། ལཀྵ་མཎ། ཤཏྲུ་ཧ་ན་བཅས་བཞི་འཁྲུངས་ནུག་ རྒྱལ་པོ་འདི་གི་རྒྱལ་ས་ལྟེ་བ་ཨ་ཡཱོ་དྷ་ཟེར་ས་ལུ་ཨིན། དེ་ལས་ ནམ་ཅིག་གི་ཚེ་ ཡབ་རྒྱལ་པོས་རྒྱལ་སྲིད་ཀྱི་དབང་ཆ་ སྲས་སྦོམ་ཤོས་དགའ་བྱེད་ལུ་གནང་ནི་འབདཝ་ད་ བཙུནམོ་བར་པ་ཀཻ་ཀེ་ཡི་གིས་མོ་རང་གི་བུ་ བྷ་རཏ་འདི་ རྒྱལ་པོ་སྦེ་བཞག་ནི་གི་དོན་ལུ་ ཕོ་རྒནམ་དགའ་བྱེད་དང་ སཱི་ཏཱ་ནགས་ཚལ་ནང་ལུ་ ལོ་བཅུ་བཞི་གི་བར་མཐའ་བཤུད་གཏང་དགོཔ་སྦེ་ཞུ་ནུག། རྒྱལ་པོ་གིས་འདི་ལུ་གསན་དགོ་པའི་དོན་དག་འདི་ ཧེ་མ་རྒྱལ་པོ་ད་ཤ་རཐ་ཁོ་ར་ ལྷ་ཡུལ་སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་ལུ་ ལྷ་མ་ཡིན་ཚུ་དང་གཅིག་ཁར་དམག་རྐྱབ་པའི་བསྒང་ ཤིང་རྟ་འཁོར་ལོ་གི་འཛེར་འཐོན་འགྱོཝ་ད་ བཙུན་མོ་གིས་མཛུབ་ཅུང་བཙུགས་ཏེ་དམག་རྐྱབ་རྐྱབ་ཨིན་མས། དམག་རྐྱབ་ཚརཝ་ད་ རྒྱལ་པོ་གིས་ མོ་ར་གི་འདོད་པ་ག་ཡོད་རྒྱལ་པོ་གིས་འགྲུབ་ནིའི་ཞལ་བཞེས་ཡོདཔ་ལས་བརྟེན་ཨིན་མས། དེ་བསྒང་ རྒྱལ་པོ་ཛ་ནག་གི་སྲས་མོ་ ག་ནི་ལས་འཇའ་རི་བའི་སཱི་ཏཱ་དེ་ལུ་ རྒྱལ་སྲས་ཚུ་ག་ར་ག་ཐོབ་རྐྱབ་སྟེ་ མནའམ་ལྷང་པར་འོང་ནུག། ཡབ་རྒྱལ་པོ་གིས་ ཁོ་རང་འབད་ས་ལུ་ མི་ག་གིས་ཡང་འཐུ་མ་ཚུགས་མི་ལྷ་དབང་ཕྱུག་གི་གཞུ་རྙིངམ་ཅིག་ཡོད་མི་འདི་ འཐུ་སྟེ་བཀང་ཚུགས་མི་ཡོད་པ་ཅིན་ སཱི་ཏཱ་འདི་ མནའམ་སྦེ་བྱིན་ནི་ཨིན་ཟེར་བཀའ་ཁྲིམས་བསྒྲགས་པའི་ཚེ་ རྒྱལ་སྲས་ག་ར་འོངས་སྦེ་འཐུ་རུང་འཐུ་མ་ཚུགས་པར་ལུསཔ་མ་ཚད་ སྲིན་པོའི་རྒྱལཔོ་ལངྐ་མགྲིན་བཅུ་པ་འོངས་ཏེ་འཐུ་རུང་འབད་མ་ཚུགས་པས། མཇུག་ལུ་ར་རྒྱལ་སྲས་དགའ་བྱེད་ཀྱིས་འཐུ་སྟེ་འགྲོས་ཀྱིས་སྦེ་འཐེན་ཏེ་གཞུ་བཀངམ་ད་ གཞུ་འདི་བཀང་ཚུགས་པ་གིས་མ་ཚད་ དུམ་གསུམ་སྦེ་བཅག་སྟེ་ར་བཏང་ཚུགས་ནུག། རྒྱུ་མཚན་འདི་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ སཱི་ཏཱ་དགའ་བྱེད་ཀྱིས་ཐོབ་ཆི་རུང་ ཡབ་ཡུམ་གྱི་བཀའ་དང་འཁྲིལ་ཏེ་ རི་ཁར་འགྱོ་དགོསཔ་ཡོདཔ་ལས་ སཱི་ཏཱ་དང་ལཀྵ་མཱན་འཁྱིད་སྦེ་ཡར་སོ་ནུག། རྒྱལ་པོ་དགའ་བྱེད་ཀྱི་ནུ་ཅུང་བྷ་ར་ཏ་འདི་ ཨ་ཞང་གི་གཡུས་ཁར་སོང་སྦེ་སྡོད་རུང་ ཡུམ་ཀཻ་ཀེ་ཡི་གིས་མ་བཞག་པར་རྒྱལཔོ་འབད་དགོཔ་བཀའ་གནངམ་ལས་ བྷ་ར་ཏ་གིས་ཡབ་དགོངསཔ་རྫོགས་པའི་ཤུལ་ལུ་ རྒྱལ་པོའི་ཐོབ་ཐངས་ཕོ་རྒནམ་སྦོམ་ཤོས་ལུ་ཨིན་ཟེར་མནོ་སྟེ་ ཕོ་རྒནམ་དགའ་བྱེད་ཀྱི་ཞབས་ལྷམ་ཀྲེབ་ཀྲེམ་རྒྱལ་པོའི་ཁྲི་གུ་བཞག་སྦེ་ ཉིན་ལྟར་བཞིན་དུ་གུས་ཞབས་ཚར་རེ་ཞུ་ཡི་ར་ རྒྱལ་པོའི་ཕྱག་ལས་གནང་བཞུགས་ནུག། དེ་ལས་དགའ་བྱེད་རི་ཁ་ལུ་སྡོདཔ་ད་ ཉིནམ་ཅིག་འབདཝ་ད་ ར་ཝན་གྱིས་གཡོ་སྒྱུ་འབད་དེ་ སྲིན་མོ་བསླུ་བྱེད་མ་(མ་རེཇེ་)གིས་གསེར་གྱི་ཀ་ཤ་ལུ་སྤྲུལ་སྦེ་ སྦོ་ལོགས་ཁར་རྩྭ་ཟ་བར་འོངམ་ད་ སཱི་ཏཱ་གིས་གསེར་ཀྱི་ཀ་ཤ་འདི་བཟུང་ཟེར་སླབ་ལས་ དགའ་བྱེད་ཀྱིས་བདའ་སྟེ་འགྱོཝ་ད་ ལཀྵ་མན་སཱི་ཏཱ་གི་ཆ་རོགས་སྦེ་བཞག་ནུག། ཡུདཔ་ཅིག་ཁ་ལས་ དགའ་བྱེད་ཀྱི་མདའ་ཀ་ཤ་དེ་ལུ་རྐྱབ་ད་ ཀ་ཤ་གིས་ཡ་སཱི་ཏཱ། ཡ་ལཀྵ་མཱན་ཟེར་སྐད་རྐྱབ་ནུག། སྐད་འདི་སཱི་ཏཱ་དང་ ལཀྵ་མཱན་གྱིས་གོཝ་ད་ དགའ་བྱེད་ཀྱིས་ཆ་རོགས་འབད་བར་ཤོག་ཟེར་སླབ་འདྲ་བས་མནོ་སྟེ་ ལཀྵ་མཱན་གྱིས་སཱི་ཏཱ་གི་སྲུང་སྐྱོབ་དོན་ལུ་ པད་སྐོར་བསྒྱིར་ཏེ་གཞུ་གིས་མཚམས་བཅད་དེ་ མཚམས་དེའི་ནང་འཁོད་ག་ཡང་འོང་མ་ཚུགསཔ་བཟོ་སྦེ་ཡར་སོ་ནུག། ཁོ་རྒྱབ་ཐལཝ་ཅིག་ རྒྱལ་པོ་ར་ཝན་སྒོམ་ཆེན་བཟུམ་བཟོ་འོང་ཞིན་ན་ བསོད་སྙོམས་ལྷང་པར་འགྱོཝ་ད་ གཞུ་གིས་མཚམས་རིས་ནང་ན་མ་ཐལ་བས། སཱི་ཏཱ་མོ་ར་བསོད་སྙོམས་འབག་སྟེ་ས་མཚམས་ཕྱི་ཁར་ཤོག་ཟེར་སླབ་སྟེ་ ཕྱི་ཁར་ཐོནམ་ཅིག་ སཱི་ཏཱ་ར་ཝན་གྱིས་བཟུང་སྟེ་རྫུ་འཕྲུལ་གྱིས་ལངྐ་ལུ་འབག་ཡར་སོང་ནུག། དེ་ལས་ ལཀྵ ་མཱན་རྒྱལ་པོ་དགའ་བྱེད་འབད་སར་ལྷོདཔ་ད་ ཀ་ཤ་འདི་ མིག་འཕྲུལ་ཨིནམ་ཤེས་ཏེ་ལོག་འོང་ནུག། ཁོང་རང་སྡོད་སར་ལྷོདཔ་ད་ སཱི་ཏཱ་མེད་པར་འཚོལ་བར་འགྱོཝ་ད་ གཤོག་སྒྲོ་བཏོག་སྟེ་ས་ཁར་བུད་སོ་པའི་བྱི་ཅུང་ཅིག་གིས་ རཱ་ཝན་གིས་ སཱི་ཏཱ་འབག་སྟེ་ནམ་མཁའ་ལས་འཕུར་འགྱོཝ་ད་ ང་གིས་ཁ་འཕྱལ་ནི་འབད་རུང་ རཱ་ཝན་གྱིས་ངེའི་གཤོག་སྒྲོ་བཏོགས་བཏང་དཔ་ལས་ འབད་མ་ཚུགས་པར་སཱི་ཏཱ་འབག་ཡ་སོ་ཡི་ཟེར་སླབ་ནུག། དེ་ལས་ སི་ཏ་སྲིན་ཡུལ་ལུ་འབག་འགྱོཝ་ཧ་གོ་སྟེ་ ལུང་པའི་ཕུ་ལུ་ཡོད་མི་ སྤྱ་གི་རྒྱལཔོ་མགྲིན་བཟང་གི་བློན་པོ་ ལྷ་དབང་ཕྱུག་གི་སྲས་བར་པ་མིག་ཏོ་གསུམ་ཡོད་མི་ ཧ་ནུ་མནཐ་ཟེར་མི་འདི་ རོགས་རམ་འཚོལ་སྦེ་བལྟ་བར་བཏང་ནུག། སྲིན་ཡུལ་ལུ་ལྷོད་དེ་ སཱི་ཏཱ་བཙོན་ལུ་བཙུགས་སར་སོང་སྟེ་ ང་རྒྱལཔོ་དགའ་བྱེད་ཀྱིས་བཏངམ་ཨིན་ཟེར་ མཛུབ་དཀྱིས་སྟོནམ་ལས་ཡིད་ཆེས་ཏེ་ སཱི་ཏཱ་གིས་རྒྱལ་པོ་རམ་ལུ་ ར་ཝན་དང་གཅིག་ཁར་དམག་རྐྱབ་སྟེ་ མོ་ལེན་པར་ཤོག་ཟེར་ཁ་འཐེན་བཏངམ་ལས་ ཧ་ནུ་མནཐ་མཆོངས་ཐེངས་གཅིག་གིས་ དགའ་བྱེད་ཡོད་སར་ལོག་འོང་ནུག། ལོ་རྒྱུས་ཚུ་སླབ་ཞིན་ན་ སྤྱ་གི་དམག་ཚོགས་བསྡུ་སྟེ་རྒྱ་མཚོའི་འགྲམ་ལུ་སོང་ཞིནམ་ལས་ དུས་ཚོད་གནམ་གང་གི་ཕྱི་རུ་ཅིག་ལས་འགོ་བཙུགས་ཏེ་ ལྷ་མོ་དུརྒ་དང་ལྷ་ཆེན་དབང་ཕྱུག་ལུ་ གསོལ་མཆོད་ཕུལ་ཏེ་གསོལཝ་བཏབ་ནུག། ལྷ་མོའི་ཐུགས་རྗེ་ལས་བརྟེན་ཏེ་ རྒྱ་མཚོའི་མགུ་ལས་ཡང་ སྤྱ་ཚུ་གཅིག་གིས་གཅིག་ལགཔ་མཐུད་དེ་ ཟམ་བཙུགས་ས་ལས་སོང་སྟེ་ སྲིན་ཡུལ་ལུ་ལྷོད། སྲིན་པོའི་རྒྱལཔོ་ར་ཝན་དང་གཅིག་ཁར་ ཚེས་ ༡ ལས་ ༩ ཚུན་ ཕྱད་མདའ་རྐྱབ་སྟེ་ཚེས་ ༡༡ ཉིན་སྲིན་པོའི་རྒྱལཔོ་རཱ་ཝན་བསད་དེ་ རྒྱལ་ཁ་ཐོབ་པའི་དུས་འབད་ནི་དེ་གིས་ ད་རེས་ཡང་དེའི་ཉིན་མར་ ལྷ་མོ་ལུ་མཆོད་པ་ཕུལ་ཏེ་ དཤཻཾ་དུས་སྟོན་བརྩི་སྲུང་འབད་དགོས་པའི་ཁུངས་ དེ་ལས་བརྟེན་ཨིན། དུས་ཚོད་དེའི་ཉིན་མར་ དང་ཕུ་ང་བཅས་རའི་མི་ཚུ་ཟ་མི་གི་སྲིན་པོ་རཀྟ་བཱིཛ་ཟེར་མི་ དེ་གི་ཁྲག་ཐིགས་པ་རེ་ས་ཁ་ལུ་བུདཝ་ད་ ས་ལས་ཡང་ སྲིན་པོའི་དམག་ཁྲི་ཕྲག་མང་པོ་ཐོན་ཚུགས་མི་ཅིག་བྱུང་ནུག། དེ་གསད་ནི་གི་ཐབས་ལུ་ མི་ཚུ་ག་ར་གིས་ལྷམོ་དུརྒ་ལུ་ གསོལ་བ་བཏབཔ་ད་ དུརྒ་གིས་ ལྷ་མོ་ནག་མོ་ལུ་སྤྲུལ་ཏེ་ སྲིན་པོའི་ཁྲག་ས་ཁ་ལུ་ཟག་མ་བཅུག་པར་རིམ་པ་བཞིན་དུ་ལྕེ་གིས་བལྡགས་ཏེ་ ཉིནམ་བཅུ་པ་ལུ་ སྲིན་པོ་དེ་དམ་ལུ་བཏགས་པའི་དུས་ཚོད་འདི་ཡང་ ཉིམ་དེ་ལུ་ཕོགཔ་ཨིན། དུས་ཆེན་དེའི་སྐབས་ ལྷ་མོ་ལུ་གསོལ་མཆོད་ཕུལཝ་ད་ ཧེ་མ་དམར་མཆོད་འབད་དེ་ར་གསོལ་མཆོད་ཕུལཝ་ཨིན་རུང་ ཤུལ་ལས་ དུས་ཆེན་འདི་ ནག་ཕྱོགས་ལས་དཀར་ཕྱོགས་རྒྱལ་བའི་ དགའ་སྟོན་འབད་ནི་འདི་གིས་སྲོག་གཅོད་མ་འབད་བ་ཅིན་ དྲག་ནི་མས་ཟེར་ ལ་ལུ་ཅིག་གིས་ཉིམ་བདུན་པ་འདི་ལུ་ སྲོག་གཅོད་འབད་དེ་ཉིནམ་གཞན་མི་ཚུ་ལུ་སྲོག་གཅོད་མ་འབད་བར་བཞག་སྲོལ་འདུག། ཉིནམ་བཅུ་པའི་ཚེ་ དྲོ་པར་ཞོ་དང་འབྲས་ཚུ་བསྲེས་ཏེ་གསོལ་མཆོད་ཕུལ་བའི་ཤུལ་ལུ་ འབྲས་ ཀར་ ནག་ གེ་ཟ་ཚུ་བཏབ་པའི་ལྕུག་ཀུ་གིས་སྦེ་སྨོན་འབྲུ་སྦྱརཝ་ཨིན། ཊཱི་ཀཱ་དང་པ་དེ་ སོ་སོའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ལུ་སྦྱར་དགོཔ་ཨིན་རུང་ དེའི་གོ་སྐབས་མ་ཐོབ་མི་ཚུ་གིས་དང་པ་ར་ ཁྱིམ་ནང་གི་མ་སྒོའམ་ཀཝ་སྦོམ་ཤོས་ཅིག་ལུ་ཊཱི་ཀ་སྦྱརཝ་ཨིན། དེ་ལས་གཞུང་ཚབ་དང་རྒཔོ་ འཐུས་མི་ཚུ་ལུ་ རིམ་པ་བཞིན་དུ་སྦྱར་བའི་ཤུལ་ལུ་ རང་རང་སོ་སོའི་ཁྱིམ་ནང་གི་མི་ཚུ་ རྒན་རིམ་བཞིན་སྦྱརཝ་ཨིན། ཊཱི་ཀཱ་སྦྱར་བའི་ཉིནམ་ལུ་ མ་མཐུན་པ་ཡོད་རུང་ དགའ་བཞིན་སྤྲོ་བཞིན་གྱི་ཐོག་ལས་ གཉེན་ཉེ་འཁོར་ག་ར་ལུ་ཚེས་ ༡༠ ལས་ཚེས་ ༡༥ ཚུན་ཉིནམ་ལྔའི་རིང་ ཊཱི་ཀཱ་སྦྱར་ཏེ་དུས་སྟོན་འབདཝ་ཨིན། དུས་ཚོད་འདི་ ལོ་བསྟར་བཞིན་དུ་ ཚེས་གྲངས་ལྷག་ཆད་དང་བསྟུན་ཏེ་ སོར་ཏེ་འགྱོཝ་ལས་ སྤྱི་ཚེས་དང་འགྲིགས་མི་ཚུགས། ཨིན་རུང་ ཧིན་དྷུའི་དུས་ཚོད་བརྩི་སྲོལ་སམ་བྷད་སར་ཟེར་ཡོད་མི་གི་ཟླཝ་ ༦ པ་ཨ་སུ་ཝིན་གྱི་དཀར་ཕྱོགས་ཟེར་ ལོ་བསྟར་ ཉིམ་དུས་སྦྱོར་བུ་མོའི་ཁྱིམ་ནང་ལྷོད་པའི་ཚེས་གྲངས་ལས་འགོ་བཙུགས་ཏེ་ ཉིནམ་བཅོ་ལྔའི་རིང་རྩི་དོ་ཡོདཔ་ལས་ དུས་ཚོད་འདི་ འབྲུག་ཟླ་ལས་འབདན་མང་ཤོས་ར་ཟླཝ་ ༨ པའི་ནང་ཕོགཔ་ཨིན། དུས་སྟོན་འདི་ ང་བཅས་རའི་དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་ལྷོ་མཚམས་མི་སེར་ཚུ་གིས་ བརྩི་སྲུང་འབདཝ་ལས་བརྟེན་ མི་སེར་སོ་སོའི་འདོད་པ་དང་བསྟུན་ཏེ་ གཞུང་གིས་ཡང་གཞུང་འབྲེལ་ངལ་གསོ་ཉིནམ་གཅིག་བཞག་སྦེ་ དུས་ཆེན་བརྩི་ཐོག་ལས་དགའ་སྤྲོ་འབདཝ་ཨིན། ཟླཝ་ ༩ པའི་ཚེས་ ༢༢ ཀྱི་ཉིནམ་འདི་ བདག་ཅག་གི་སྟོན་པ་སངས་རྒྱས་ཤཱཀྱ་ཐུབ་པ་ སྟེང་ལྷ་ཡུལ་ལས་ འཇིག་རྟེན་མི་ཡུལ་ལུ་བབས་ཏེ་བྱོན་པའི་ལྷ་བབས་དུས་ཆེན་ཨིན། དེ་ཡང་ སངས་རྒྱས་ཤཱཀྱ་ཐུབ་པ་སྐུ་འཁྲུངས་ཏེ་ བདུན་ཕྲག་གཅིག་གི་ཤུལ་ལུ་ ཡུམ་སྒྱུ་མ་ལྷ་མཛེས་འདི་གཤགས་སོ་ནུག། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ཡུམ་ལུ་དྲིན་ལན་འཇལ་ནིའི་ཐུགས་བཞེད་ག་དེ་སྦེ་གནང་རུང་ མཛད་ཐབས་ཅིག་གཞན་ག་ནི་ཡང་མ་བྱུང་པར་ལུས་ས་ལས་ ཤུལ་མར་ཡུམ་སྒྱུ་མ་ལྷ་མཛེས་ སྟེང་ལྷ་ཡུལ་སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་པའི་ལྷ་གནས་ལུ་ སྐྱེ་བ་བཞེས་ཏེ་བཞུགས་ཡོདཔ་མཁྱེན་ཆི་ནུག། དེ་ལས་ སངས་རྒྱས་ཁོ་ར་ མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་ཏེ་ ལོ་དྲུག་གི་ཤུལ་ལུ་ དགུང་ལོ་ ༤༡ བཞེས་པའི་ཆུ་སྟོད་ཟླ་བའམ་ ཧོར་ཟླ་ ༦ པའི་ཚེས་ ༡༥ ལུ་ ལྷ་ཡུལ་སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་ལུ་ ཡུམ་གྱི་དྲིན་ལན་འཇལ་ནིའི་དོན་ལུ་ ཆོས་གསུང་པར་བྱོན་ནུག། ཚེས་ ༡༦ ལས་འགོ་བཟུང་སྟེ་ སྐྱེད་ཚལ་ཀོ་བི་ད་རའི་དྲུང་དུ་ དབྱར་གནས་ཟླཝ་གསུམ་བཞུགས་པར་ཞལ་བཞེས་མཛད་དེ་ ལ་བ་དཀར་པོའི་རྡོ་ལེབ་ཀྱི་ཐོག་ལུ་བཞུགས་ཞིནམ་ལས་ ཡུམ་གྱིས་གཙོས་པའི་ལྷ་དང་ལྷ་མོ་ཚུ་ལུ་ ཆོས་འཁོར་བསྐོར་སྦེ་བཞུགས་ནུག། དེ་བསྒང་ འཇིག་རྟེན་མི་ཡུལ་ལུ་ མིའི་འཁོར་དགེ་བསྙེན་ཕ་མ་གཉིས་དང་ དགེ་སློང་ཕ་མ་གཉིས་ཏེ་འཁོར་རྣམ་པ་བཞི་དང་ སྦྱིན་བདག་ཆོས་རྒྱལ་གཟུགས་ཅན་སྙིང་པོ་སོགས་ སངས་རྒྱས་མཇལ་བའི་གོ་སྐབས་མ་ཐོབ་པར་ མུན་པའི་བསྐལ་པ་བཟུམ་ཅིག་ནང་སྡོད་དགོཔ་བྱུང་ནུག། ག་ར་གིས་ཉན་ཐོས་མཆོག་ཟུང་གཉིས་ལུ་ཞུཝ་ད་ ཤཱ་རི་བུ་གིས་མངོན་ཤེས་ཀྱིས་གཟིགས་ཏེ་ སངས་རྒྱས་ལྷ་ཡུལ་ལུ་བཞུགསཔ་མཁྱེན་ཞིན་ན་ རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པ་མོའུ་འགལ་གྱི་བུ་ལུ་ ག་ར་གིས་སངས་རྒྱས་ལོག་སྟེ་ མི་ཡུལ་ལུ་གདན་འདྲེན་ཞུ་བར་འབྱོན་གནང་ཟེར་གསོལཝ་བཏབ་ནུག། ཁོ་གིས་ཡང་ཞལ་གྱིས་བཞེས་ཏེ་མོའུ་འགལ་གྱི་བུ་གིས་ཟླ་ ༩ པའི་ཚེས་བཅོ་ལྔ་ལུ་ ལྷ་ཡུལ་སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་ལུ་བྱོན་ཞིན་ན་ སངས་རྒྱས་ལུ་གསོལ་བ་བཏབཔ་ད་ སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ཡང་ ཞག་བདུན་གྱི་ཤུལ་ལུ་འཛམ་བུ་གླིང་ལུ་ ལོག་འབྱོན་ནི་གི་ཞལ་བཞེས་མཛད་གནང་ནུག། དེ་བཞིན་དུ་སྦེ་ སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ སྟོན་ཟླ་འབྲིང་པོ་ཐ་སྐར་ཟླ་བའམ་ཧོར་ཟླ་ ༩ པའི་ཚེས་ ༢༢ ལུ་ མི་ཡུལ་ལུ་འབྱོན་ནི་འབདཝ་ད་ ལྷ་ཡི་དབང་པོ་བརྒྱ་བྱིན་གྱིས་ དབུས་སུ་བཻ་ཌཱུརྱའི་བད་སྐས་རིངམོ་ཅིག་དང་ གཡས་ཁ་ཐུག་གསེར་གྱི་བད་སྐས་རིངམོ་ཅིག་ གཡོན་ཁ་ཐུག་ལུ་ དངུལ་གྱི་བད་སྐས་རིངམོ་ཅིག་བཙུགས་སྦེ་ཕུལ་མི་གི་ དབུས་ཀྱི་བད་སྐས་ལས་ སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་དང་ གཡས་ཀྱི་བད་སྐས་ལས་ ལྷ་ཚངས་པ་གིས་རྔ་ཡབ་དཀར་པོ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལུ་བསིལ་ཡབ་ཕུལ། གཡོན་གྱི་བད་སྐས་ལས་མར་ ལྷའི་དབང་པོ་བརྒྱ་བྱིན་གྱིས་ གདུགས་དཀར་པོ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་དབུ་ལུ་ཕུལ་བཞིན་དུ་ འཁོར་ལྷ་དང་ལྷ་མོ་ཚུ་གིས་མཆོད་སྤྲིན་དང་བཅས་ཏེ་ གྲོང་ཁྱེར་ཤཱང་ཀ་ཤའི་འགྲམ་དུ་ མེ་ཏོག་ཨུ་དུམ་ཝ་རའི་ནགས་ཚལ་ནང་ འཁོར་ལྷ་དང་མི་ཚུ་ག་ར་འཛོམས་སར་བབས་ཏེ་བྱོན་གནང་ནུག། དེ་བསྒང་འཁོར་རྣམ་པ་བཞི་དང་ རྒྱལ་པོ་གཟུགས་ཅན་སྙིང་པོ་ལ་སོགས་པ་ མིའི་གདུལ་བྱ་ཚུ་ག་ར་ དགའ་སྤྲོ་ཚད་མེད་ངང་ལས་ཕེབས་བསུ་དང་ ཕྱག་དང་བསྐོར་བ་གསོལ་འདེབས་དང་ བསྙེན་ཀུར་ཞབས་ཏོག་ཚད་མེད་པར་ཞུཝ་མ་ཚད་ ཉིནམ་དེ་ལུ་ མ་འོངས་པའི་སེམས་ཅན་ཚུ་ དགེ་བ་དང་བསོད་ནམས་གསོག་པའི་ དུས་ཆེན་བཟང་པོར་བྱིན་གྱིས་བརླབས་ཏེ་གནངམ་བཞིན་དུ་ དུས་བཟང་འདི་ལུ་དགེ་སྦྱོར་གྱི་བྱ་བ་ག་ཅི་བསྒྲུབས་རུང་ ཕན་ཡོན་གྱི་འགྱུར་ཁྱད་སྦོམ་ཡོདཔ་ཨིན། ང་བཅས་རའི་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ཡང་ ནང་པ་སངས་རྒྱས་པའི་ཆོས་ལྡན་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་འབད་ནི་འདི་གིས་ དེའི་ཉིན་མར་གཞུང་འབྲེལ་ངལ་གསོ་སྦེ་ གསལ་བསྒྲགས་གནང་ཡོདཔ་བཞིན་དུ་ དེ་བཟུམ་མའི་དུས་ཆེན་སྐབས་ལུ་ ག་ར་འབད་རུང་འཇིག་རྟེན་གྱི་ལཱ་ཚུ་བཞག་སྟེ་ བསོད་ནམས་གསག་པའི་དགེ་བ་ ཆེ་ཕྲ་གང་ལྕོགས་བསྒྲུབ་གནང་དགོཔ་གལ་ཆེ།། སྤྱི་ལོ་ ནམ་ཤར་གྱི་སྤྱི་ཟླ་ ༡༡ པའི་ཚེས་ ༡ གི་ཉིནམ་འདི་ དཔལ་མི་དབང་མངའ་བདག་རིན་པོ་ཆེ་འཇིགས་མེད་གེ་སར་རྣམ་རྒྱལ་དབང་ཕྱུག་མཆོག་ འབྲུག་བརྒྱུད་འཛིན་གྱི་རྒྱལ་རབས་ལྔ་པའི་གསེར་ཁྲི་ལུ་ མངའ་གསོལ་ཞུ་བའི་དུས་ཆེན་ཁྱད་པར་ཅན་ཨིན། འབྲུག་གི་སྤྱི་ནོར་དམ་པ་ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་ལྔ་པ་མཆོག་ སྔོན་བྱོན་གྱི་རྒྱལ་པོ་གཞན་ག་ར་ལས་ སྐུ་བསོད་དབང་ཐང་ཆེཝ་མ་ཚད་ ཕྱི་ནང་ཤེས་བྱར་གཟིགས་རྒྱ་ཆེ་བའི་སྐུ་ཡོན་མཐོ་ཞིང་ མི་སེར་ལུ་བྱམས་དང་སྙིང་རྗེའི་ཐུགས་རྒྱུད་མཆོག་ཏུ་མངའ་བའི་ ཆོས་རྒྱལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་པའི་ཡོན་ཏན་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའི་ བདག་ཉིད་ཅན་ཅིག་ཨིནམ་ལས་བརྟེན་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་གི་དུས་རབས་ ༢༡ པའི་དབུ་ཁྲིད་ འགྲན་ཟླ་དང་འབྲལ་བ་ཅིག་ཨིན། དེ་ཡང་ཧེ་མ་ བརྒྱུད་འཛིན་གྱི་རྒྱལ་སྲས་མཆོག་ གཉིས་སྐལ་མའི་གོ་གནས་བཞེས་བཞུགས་པའི་བསྒང་ སྤྱི༌ལོ༌ ༢༠༠༣ ལུ༌ མི་དབང་ཡབ་སྲས་གཉིས་ཀྱིས་ དུས་ཡུན་ཐུང་ཀུ་ཅིག་ནང་ ངོ་ལོག་པའི་གཡིབ་དམག་གྱི་ཕྱོགས་ལས་རྣམ་པར་རྒྱལ་ཏེ་ འགོ་དང་པའི་རྒྱལ་སྲིད་ཀྱི་ཕྱག་ལཱ་ལུ་ རྟེན་འབྲེལ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་སྒོ་འཕར་ཕྱེ་སྟེ་གནང་ཡི། དེ་ལས་རིམ་བཟུང་སྟེ་ ཡབ་དང་གཅིག་ཁར་ རྒྱ་འབྲུག་གཞུང་གཉིས་བར་ན་གལ་ཆེ་བའི་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་གོང་འཕེལ་དང་ རང་དབང་བཙན་ཐབས་ཀྱི་གསུང་གྲོས་ཚུ་ནང་ བསམ་པའི་རེ་བ་ལས་ལྷག་པའི་གྲུབ་འབྲས་བྱུང་ཡོདཔ་མ་ཚད་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ མི་སེར་དམངས་གཙོའི་རིང་ལུགས་གཞི་བཙུགས་ཀྱི་ཕྱག་ལཱ་ནང་འཛམ་གླིང་ཡོངས་ཀྱི་མིག་དཔེར་འོས་པའི་གྲུབ་འབྲས་བཟང་པོ༌བྱུང་སྟེ་ཡོད། ལྷག་པར་དུ་ ཡབ་མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་མཆོག་གིས་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་མ་ཚད་ འཛམ་གླིང་རྒྱལ་ཁབ་ནང་གི་ སྔོན་བྱོན་རྒྱལཔོ་ཚུ་གི་མཛད་བྱ་ག་ར་ལས་ལྷག་པའི་མཛད་ཆེན་ཅིག་ རྒྱལ་ཁབ་དང་མི་མང་གི་མཐའ་དོན་ཁོ་ན་ལུ་གཟིགས་ཏེ་ ཁོ་ར་དགུང་ལོ་ ༥༢ ལས་མ་བཞེས་རུང་ རྒྱལ་པོའི་གསེར་ཁྲི་ལས་དགོངསམ་ཞུ་སྟེ་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༦ ལས་ རྒྱལ་སྲིད་ཀྱི་ཕྱག་ལཱ་ བརྒྱུད་འཛིན་གྱི་རྒྱལ་སྲས་ལུ་རྩིས་སྤྲོད་གནང་ཡི། དེ་བཟུམ་མའི་ལས་དབང་གདུལ་བྱའི་སྐལ་བ་དང་འཁྲིལ་ཏེ་ རྒྱལ་བའི་ལུང་བསྟན་དུས་ལུ་བབས་པའི་བརྒྱུད་འཛིན་རྒྱལ་སྲས་མཆོག་གིས་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི༌རྒྱལ་སྲིད་ རྩིས་བཞེས་ཀྱི་ལྕོགས་གྲུབ་ཕ་ལས་བུ་ལྷག་གི་ སྐུ་བསོད་དབང་ཐང་གཞན་དང་མ་འདྲ་བའི་ བདག་ཉིད་ཅན་ཅིག་ལུ་བྱོན་ཏེ་ཡོད། དེ་བཟུམ་མའི་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་དང་ མི་མང་གི་བསོད་ནམས་བྱེ་བ་ལས་གྲུབ་པའི་ མི་དབང་མངའ་བདག་རིན་པོ་ཆེ་འཇིགས་མེད་གེ་སར་རྣམ་རྒྱལ་དབང་ཕྱུག་མཆོག་ འབྲུག་བརྒྱུད་འཛིན་གྱི་རྒྱལ་པོ་རིམ་བྱོན་གྱི་རྒྱལ་རབས་ལྔ་པའི་གསེར་ཁྲི་མངའ་གསོལ་ཞུ་བའི་སྐབས་ལུ་ཡང་ རྒྱལ་བརྒྱུད་ལོ་བརྒྱ་འཁོར་བའི་དུས་སྟོན་དང་ དམངས་གཙོའི་རིང་ལུགས་དབུ་བརྙེས་པའི་དུས་སྟོན་ཚུ་ སྟབས་ཅིག་ཁར་ཕོགཔ་ལས་བརྟེན་ གསེར་ཁྲི་མངའ་གསོལ་གྱི་དགའ་སྟོན་འདི་ཡང་ གཞན་དང་མ་འདྲ་བའི་དགའ་སྟོན་རྟེན་འབྲེལ་ ཟབ་རྒྱས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་སྒོ་ལས་ ཞུ་ཚུགས་ནི་གི་གོ་སྐབས་བྱུང་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ཡང་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༨ ཟླ་ ༡༡ ཚེས་ ༡ ལུ་ གཟའ་སྐར་དུས་ཚོད་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་དུས་བཟང་དང་བསྟུན་ཏེ་ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་གདན་ས་ཆེན་པོ་སྤུངས་ཐང་བདེ་ཆེན་ཕོ་བྲང་ནང་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ནང་ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་ཆོས་སྲིད་ལུགས་གཉིས་ཀྱི་གཞུང་ འགོ་དང་པ་དབུ་བརྙེས་མི་ མཐུ་ཆེན་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ཞབས་དྲུང་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་ སྐུ་དམར་གདུང་སྦེ་བཞུགས་ཏེ་ཡོད་པའི་སྐུ་མདུན་ལས་ སྔོན་གྱི་སྡེ་སྲིད་དང་ རྒྱལ་པོ་རིམ་བྱོན་ཡོངས་ཀྱི་མཛད་ཁྱུན་དང་འཁྲིལ་ཏེ་ རྒྱལ་སྲིད་ཀྱི་ཕྱག་འགན་ཞི་རྒྱས་དབང་དྲག་དང་སྣ་ཚོགས་ལས་ལུ་ མངའ་དབང་སྒྱུར་བའི་རྟེན་འབྲེལ་གྱིབརྡ་མཚོན་ལུ་ དར་མདོག་ལྔ་མའི་དབང་རྟགས་མགུལ་དར་ལུ་བཞེས། སྤུངས་ཐང་བདེ་ཆེན་ཕོ་བྲང་གི་ཀུན་ར་ཆེན་མོའི་ནང་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་གྱི་བླ་སྤྲུལ་དང་གྲྭ་ཚང་འཕགས་པའི་དགེ་འདུན་ རྒྱལ་པོའི་སྐུ་འཁོར་ཡོངས་ཀྱིས་མངོན་པར་བསྟོད་པའི་ བཀྲིས་མངའ་གསོལ་ཞུ༌ཡི། སྤྱི་ཟླ་ ༡༡ ཚེས་ ༦ ལུ་ རྒྱལ་ས་བཀྲིས་ཆོས་རྫོང་གི་གསེར་ཁྲི་ཁང་བཟང་ནང་ འབྲུག་དབང༌ཕྱུག༌བརྒྱུད་འཛིན་གྱི་གཙུག་རྒྱན་ དབུ་ཞྭ་བྱ་རོག་གདོང་ཅན་འདི་ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པའི་ཕྱག་གིས་གསོལ་ཏེ་ རྒྱལ་རབས་ལྔ་པའི་བདག་འགན་ཡོངས་རྫོགས་སུ་བཞེས། ཁྱིམ་ཚང་རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྲིད་འཛིན་མཆོག་གིས་གཙོས་པའི་ ཁྱིམ་ཚང་རྒྱལ་ཁབ་ཚུ་དང་ མཐུན་བཤེས་རྒྱལ་ཁབ་མང་རབས་ཀྱི་དབུ་ཁྲིད་དང་གཞུང་འཛིན། རྒྱལ་སྤྱིའི་ལས་སྡེ་མང་རབས་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་ཚུ་དང་ འབྲུག་རྒྱལ་པོའི་སྐུ་སྒེར་གྱི་གྲོགས་བཤེས་ཚུ་དང་བཅས་པའི་ ཆེ་མཐོའི་སྐུ་མགྲོན་ཚུ་གིས་ མངོན་པར་བསྟོད་དེ་གསེར་ཁྲི་མངའ་གསོལ་ཞུ་ཡི། དེ་གི་ཤུལ་ལས་ བཀྲིས་ཆོས་རྫོང་ཀུན་ར་ཆེན་མོའི་ནང་ འབྲུག་གཞུང་གི་དཔོན་ཁག་དང་ མི་སེར་ཡོངས་ཀྱི་སྐུ་ཚབ་ དགོན་སྡེ་ཡོངས་ཀྱི་དབུ་འཛིན་ཚུ་དང་ ཕྱི་མགྲོན་ཚུ་གི་ཁར་ རྟེན་འབྲེལ་ཐང་ནང་ སྐྱ་སེར་མི་མང་ཡོངས་ཀྱིས་མངོན་པར་བསྟོད་དེ་ གསེར་ཁྲི་མངའ་གསོལ་ལེགས་སྨོན་གྱི་ཁྲི་དར་ཕུལ་བཞེས་ཀྱི་རྟེན་འབྲེལ་བརྩིས༌གནང༌ཡི། སྤྱི་ཚེས་ ༧ ལས་ ༩ ཚུན་ཉིནམ་ ༣ གྱི་རིང་ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྟོན་ཐང་ ཅང་གླིང་མའི་ཐང་ནང་ ཕྱི་མགྲོན་དང་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་མི་མང་ཡོངས་འཛོམས་ཀྱི་ཐོག་ལས་ རྒྱལ་པོའི་གསེར་ཁྲི་མངའ་གསོལ་གྱི་དགའ་སྟོན་རྟེན་འབྲེལ་ ཧེ་མ་རྒྱལ་ཁབ་ནང་བྱུང་མ་མྱོང་བའི་ཟབ་རྒྱས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་དགའ་སྟོན་བརྩི་སྲུང་གནང་ཡི། དེ་སྐབས་མི་དབང་མཆོག་གི་གསེར་ཁྲི་མངའ་གསོལ་གྱི་རྒྱལ་ཡོངས་གསུང་བཤད་ནང་ ད་ལས་ཕར་རྒྱལ་པོའི་ཕྱག་ལཱ་ནང་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཞི་བདེ་དང་གཅིག་མཐུན་ མི་མང་གི་དགའ་སྐྱིད་དང་ རྒྱལ་ཁབ་བརྟན་ཏོག་ཏོ་བཞག་ནི་འདི་ ག་ར་ལས་ཁག་ཆེཝ་སྦེ་མཛད་གནང་ནི་ཟེར་གསུང་གནངམ་མ་ཚད་ དེ་གི་དོན་ལུ་ འབྲུག་མི་ག་ར་མནོ་བསམ་གཅིག་ཁར་བཏང་སྟེ་ མཉམ་རུབ་ཀྱི་ཐོག་ལས་རྒྱལ་ཁབ་ལུ་ཕྱག་ཞུ་དགོཔ་དང་ འབྲུག་གི་ཁྱད་ཆོས་ཚུ་ཉམས་མ་བཅུག་པར་བཞག་དགོཔ་འདི་ ག་ནི་ལས་གལ་ཆེཝ་ཨིན་ཟེར་གསུངས་ཡི། རྒྱལ་པོའི་ཁ་ཐུག་ལས་ མི་སེར་གྱི་མཐའ་དོན་འགྲུབ་ནི་ལུ་གཙོ་བོར་བཏོན་གནང་ནི་དང་ མ་འོངས་པའི་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ ད་རེས་ཀྱི་ན་གཞོན་ཚུ་གི་མནོ་བསམ་གཏང་ཐངས་དང་ ལྕོགས་གྲུབ་ལུ་རགས་ལསཔ་ལས་ མ་འོངས་པའི་ཀྱི་མི་རབས་ཚུ་ལུ་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྩིས་སྤྲོད་ལེགས་ཤོམ་སྦེ་རྐྱབ་ནི་ཡོདཔ་བཟོ་ནི་གི་དོན་ལུ་ ད་རེས་གི་ན་གཞོན་ཚུ་གི་ལྕོགས་གྲུབ་བཟོ་ནི་ལུ་ རྩ་འགེངས་དགོ་པའི་རྒྱལ་ཡོངས་གསུངས་བཤད་བཟང་པོ་གནངམ༌ད་ དེ་ནང་འཛོམས་མིའི༌མི་དམངས་འབུམ་ཕྲག་ལས་ལྷག་མི་ཚུ་གིས་ མི་མང་གི་རྒྱལ་པོ་རྒྱལ་ལོ་ཟེར་བའི་ རྒྱལ་དབྱངས་ཕྱོགས་ཀུན་ཁྱབ་པའི་རྟེན་འབྲེལ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་དགའ་སྟོན་ཉིནམ་ ༣ གྱི་རིང་མཛད་གནང་ཡོད། དེ་མ་ཚད་ རྒྱལ་ས་ཐིམ་ཕུག་གི་རྒྱལ་བརྒྱུད་ལོ་བརྒྱའི་དགའ་སྟོན་ཐང་ནང་ བདུན་ཕྲག་ ༦ གི་རིང་དགའ་སྟོན་འཕྲོ་མཐུད་དེ་ འབྲུག་གི་མ་འོངས་པ་དེ་ དགའ་སྐྱིད་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་བསྟན་པ་ཡུན་རིང་གནས་ནི་གི་རྟེན་འབྲེལ་ ག་ནི་ལས་ཟབ་རྒྱས་ལྡན་པའི་ངང་ལུ་ཞུ་གནང་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་བཟུམ་མའི་མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་ལྔ་པའི་ གསེར་ཁྲི་མངའ་གསོལ་གྱི་དུས་ཆེན་རྗེས་དྲན་གྱི་ཉིནམ་འདི་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ཨ་རྟག་ར་སྤྱི་ཟླ་ ༡༡ པའི་ཚེས་ ༡ ལུ་བརྩི་སྲུང་ཞུཝཨིན། ཉིནམ་འདི་ནང་ལུ་ ང་བཅས་ར་འབྲུག་མི་ཚུ་གིས་བསོད་ནམས་ལས་གྲུབ་པའི་ མི་དབང་མངའ་བདག་འཇིགས་མེད་གེ་སར་རྣམ་རྒྱལ་དབང་ཕྱུག་མཆོག་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ནང་དུས་རབས་ ༢༡ པའི་དབུ་ཁྲིདཔ་ གཞན་དང་མ་འདྲཝ་ཅིག་བྱོན་ཡོད་པའི་དགའ་ཚོར་ འབྲུག་མི་རེ་རེ་བཞིན་དུ་གི་སེམས་ཁར་དྲན་དགོཔ་དང་། མི་དབང་རྒྱལ་པོའི་ཞབས་ལས་ ཁྲི་མངའ་གསོལ་གྱི་ རྒྱལ་ཡོངས་གསུང་བཤད་ནང་ བཀའ་གནང་མི་གི་བཀའ་དོན་ཚུ་ ཚུལ་བཞིན་དུ་ལག་ལེན་འཐབ་ནི་གི་ཁས་བླངས་དམ་བཅའ་བསྐྱར་གསོའི་ཐོག་ལས་ མ་འོངས་པའི་འབྲུག་རྒྱལ་འདི་ མི་དབང་མངའ་བདག་རིན་པོ་ཆེའི་ལམ་སྟོན་དང་འཁྲིལ་ཏེ་ དམིགས་དོན་ཧྲིལ་བུམ་ འགྲུབ་ཚུགསཔ་འབད་ནི་ལུ་ བརྩོན་ཤུགས་ལྷག་པར་དུ་བསྐྱེད་དགོཔ་ཨིན་ནོ།། སྤྱི་ལོ་ནམ་ཤར་གྱི་སྤྱི་ཟླ་ ༡༡ པའི་ཚེས་ ༡༡ གི་ཉིནམ་འདི་ འབྲུག་བརྒྱུད་འཛིན་གྱི་རྒྱལ་རབས་བཞི་པ་ མི་དབང་མངའ་བདག་འཇིགས་མེད་སཻངྒ་དབང་ཕྱུག་མཆོག་སྐུ་འཁྲུངས་པའི་ཉིནམ་ཨིན། ཉིནམ༌འདི༌ཁར༌ འབྲུག་གི་རྒྱལ་ཡོངས་ཨ་ལུའི་ཉིནམ་སྦེ་བརྩི་སྲུང་ཞུ༌དོ༌ཡོདཔ༌མ༌ཚད༌ འབྲུག་གི་མི་སེར་དམངས་གཙོའི་རིང་ལུགས་དབུ་བརྙེས་པའི་ཉིནམ་སྦེ་ཡང༌བརྩི་སྲུང་ཞུཝ་ཨིན། ཉིནམ་འདི་ འབྲུག་གི་མི་སེར་དམངས་གཙོའི་རིང་ལུགས་དབུ་བརྙེས་པའི་ཉིནམ་སྦེ་བརྩི་སྲུང་ཞུ་དགོ་མི་འདི་ འབྲུག་གི་མི་སེར་དམངས་གཙོའི་རིང་ལུགས་ དངོས་སུ་འགོ་བཙུགས་གནང་མི་འདི་ ཆོས་རྒྱལ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མི་གཟུགས་སུ་བྱོན་པའི་ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་མཆོག་ཨིནམ་ལས་བརྟེན་ཏེ་ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་མཆོག་སྐུ་འཁྲུངསམ་དང་གཅིག་ཁར་ འབྲུག་གི་དམང་གཙོའི་རིང་ལུགས་འདི་ཡང་ འགོ་བཙུགས་ཡོདཔ་སྦེ་ཆ་བཞག་ཚུགསཔ་ཨིན། འབྲུག་གི་དམངས་གཙོའི་རིང་ལུགས་འདི་འགོ་དང་པ་རང་ འབྲུག་བརྒྱུད་འཛིན་གྱི་རྒྱལ་རབས་གསུམ་པ་ མངའ་བདག་འཇིགས་མེད་རྡོ་རྗེ་དབང་ཕྱུག་མཆོག་གིས་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་རྒྱལ་བརྒྱུད་ཀྱི་རིང་ལུགས་དབུ་བརྙེས་ཏེ་ མི་ལོ་ ༤༦ འཁོར་བའི་ལོ་ལུ་ ཁོ་ར་འབྲུག་རྒྱལ་གསུམ་པའི་ཁྲི་ཁར་ཕེས་པའི་ལོ་ཤུལ་མམ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༥༣ ལུ་ འབྲུག་གི་རྒྱལ་ཡོངས་ཚོགས་འདུ་ཆེན་མོ་འགོ་བཙུགས་གནང་ཐོག་ལས་ མི་སེར་དམངས་གཙོའི་རིང་ལུགས་ཀྱི་ཕྱག་ལཱ་དང་པ་འགོ་བཙུགས་གནང་ནུག། དེ་ལས་ལོ་ངོ་ ༢༨ ཀྱི་ཤུལ་མ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༡ ལུ་ འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་འཇིགས་མེད་སེངྒེ་དབང་ཕྱུག་མཆོག་གིས་ རྫོང་ཁག་ཡར་རྒྱས་ཚོགས་འདུ་དང་ ༡༩༩༡ ལུ་ རྒེད་འོག་ཡར་རྒྱས་ཚོགས་ཆུང་འགོ་བཙུགས་གནང་སྟེ་དབང་ཚད་ཕྱིར་སྤེལ་གནང་། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༨ གཞུང་སྐྱོང་གི་ཕྱག་འགན་དབང་ཚད་ཡང༌ མི་མང་གིས་བཙག་འཐུ་ལས་གྲུབ་པའི་བློན་པོའི་ལྷན་ཚོགས་ལུ་གནང་སྟེ་ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་གིས་ རྒྱལ་སྲིད་ཀྱི་དབང་ཚད་ ཚར་གཅིག་ལས་ཚར་གཅིག་མང་སུ་མང་སུ་སྦེ་ མི་སེར་ལུ་གནང་སྟེ་ཡོད། ལྷག་པར་དུ་ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་མཆོག་གིས་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༡ ལུ་ མི་སེར་དམངས་གཙོའི་རིང་ལུགས་དངོས་སུ་འགོ་བཙུགས་ནི་གི་དོན་ལུ་ རྩ་ཁྲིམས་ཆེན་མོའི་ཟིན་འགོད་ཚོགས་ཆུང་བཙུགས་ཏེ་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༥ ལུ་བསྒྲུབས་པའི་རྩ་ཁྲིམས་ཟིན་བྲིས་འདི་ མི་སེར་ཡོངས་དང་གཅིག་ཁར་ གྲོས་བསྟུན་གྱི་ཞལ་འཛོམས་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༥ ལུ་ རྒྱལ་ས་ཐིམ་ཕུག་ལས་འགོ་བཙུགས་ཏེ་ ༢༠༠༦ ལུ་ ཀྲོང་གསར་རྫོང་ཁག་ལས་མཇུག་བསྡུ་གནང་ཡི། འབྲུག་གི་རྩ་ཁྲིམས་ཆེན་མོའི་ནང་ འབྲུག་རྒྱལ་པོ་མཆོག་དགུང་ལོ་ ༦༥ ལས་དགོངས་ཞུ་མཛད་དགོཔ་སྦེ་ཡོད་རུང་ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་མཆོག་གིས་ ཁོ་ར་དགུང་ལོ་ ༥༡ ལས་མ་བཞེས་རུང་ ལོ་དེ་ནང་ལས་རྩ་ཁྲིམས་ཟིན་བྲིས་ཀྱི་དགོངས་དོན་དང་འཁྲིལ་ རྒྱལ་ཁབ་དང་མ་འོངས་པའི་མི་མང་གི་མཐའ་དོན་ཁོ༌ན༌ལུ་གཟིགས་ཏེ་ རབ་བྱུང་ ༡༧ པའི་གནམ་ལོ་ མེ་ཁྱི་ ཟླ་ ༡༠ པའི་ཚེས་ ༢༤ སྤྱི་ལོ་༢༠༠༦ ཟླ་ ༡༢ པའི་ ཚེས་ ༡༤ ལུ༌ རྒྱལ་སྲིད་ལས་དགོངས་ཞུ་མཛད་དེ་ རྒྱལ་སྲིད་ཀྱི་ཕྱག་འགན་དེ་ བརྒྱུད་འཛིན་གྱི་རྒྱལ་སྲས་མི་དབང་ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་ འཇིགས་མེད་གེ་སར་རྣམ་རྒྱལ་དབང་ཕྱུག་མཆོག་ལུ་རྩིས་སྤྲོད་གནང་ཡི། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༧ ལས་ རྩ་ཁྲིམས་ཟིན་བྲིས་ཀྱི་དགོངས་དོན་དང་འཁྲིལ་ཏེ་ མི་སེར་གྱི་སྲིད་དོན་ཚོགས་པ་བཟོ་ནི་འགོ་བཙུགས་བཅུག་སྟེ་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༨ ཟླ་ ༣ ཚེས་ ༢༤ ནང་འཁོད་ལུ་ རྒྱལ་ཡོངས་ཚོགས་སྡེའི་འཐུས་མི་ ༢༥ དང་རྒྱལ་ཡོངས་ཚོགས་འདུའི་འཐུས་མི་ ༤༧ ཚུ་ ག་ར་ རྒྱལ་ཡོངས་ཚོགས་རྒྱན་གྱི་ཐོག་ལས་བཙག་འཐུ་གྲུབ་སྟེ་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༨ ཟླ་ ༥ ཚེས་ ༨ ལུ་ དམངས་གཙོའི་སྤྱི་ཚོགས་ཐེངས་དང་པའི་ཚོགས་ཐེངས་དང་པ་འགོ་བཙུགས་གནང་ཡི། སྤྱི་ཚོགས་ཐེངས་དང་པའི་ནང་ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་ལྔ་པ་མངའ་བདག་འཇིགས་མེད་གེ་སར་རྣམ་རྒྱལ་དབང་ཕྱུག་མཆོག་གིས་ ཚོགས་འདུ་འགོ་འབྱེད་ཀྱི་གསུང་བཤད་ནང་ ཧེ་མ་འབྲུག་པའི་མི་མང་གིས་ འབྲུག་གི་རྒྱལ་སྲིད་ཀྱི་དབང་ཆ་འབྲུག་རྒྱལ་དང་པ་གོང་ས་ཨྱོན་དབང་ཕྱུག་ལུ་ཕུལ་མི་དེ་ ད་རེས་ལོ་ངོ་ ༡༠༠ གི་ཤུལ་མར་ འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་དང་ལྔ་པ་ཡབ་སྲས་གཉིས་ཀྱི་ཁོངས་ལས་ ལོག་སྟེ་ར་མི་སེར་ལུ་རྩིས་སྤྲོད་གནངམ་་ཨིན་ཟེར་བའི་ བཀའ་ཁྱབ་གསལ་བསྒྲགས་གནང་ཡི། དེ་ལུ་མི་སེར་གྱིས་བཙག་འཐུ་ལས་གྲུབ་པའི་འཐུས་མི་ཚུ་གིས་ འཐུས་མ་ཤོར་བར་ བདག་འཛིན་འཐབ་དགོ་པའི་བཀའ་རྒྱ་ཟབ་མོ་དང་བཅས་ཏེ་ རྒྱལ་སྲིད་ཀྱི་དབང་ཆ་མི་སེར་ལུ་ལོག་སྟེ་གནང་མི་འདི་ རྒྱལ་པོ་ཡབ་སྲས་གཉིས་ཀྱི་གཏོང་ཕོད་ཅན་གྱི་ལྷག་བསམ་འགྲན་ཟླ་དང་བྲལ་བའི་ སྲིད་དོན་གྱི་མཛད་བྱ་སྔོན་ཆད་འཛམ་གླིང་ནང་ བྱུང་མ་མྱོང་བའི་རླབས་ཆེན་གྱི་མཛད་བཟང་ཁྱད་པར་ཅན་ཅིག་མཛད་གནང་ཡི། དེ་ལས་སྤྱི་ཚོགས་དང་པའི་ ཚོགས་ཐེངས་དང་པ་དེའི་རིང་ལུ་ར་ གནམ་ལོ་ས་བྱི་ཟླ་ ༥ པ་ཤུལ་མམ་གི་ཚེས་ ༡༥ དང་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༨ ཟླ་ ༧ ཚེས་ ༡༨ ལུ་ ཐིམ་ཕུག་བཀྲིས་ཆོས་རྫོང་གི་ཀུན་ར་ཆེན་མོའི་ནང་ལུ་ སྟོན་པ་ཤཱཀྱ་ཐུབ་པ་དང་ ཞབས་དྲུང་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་གྱི་སྐུ་བརྙན་བྱིན་ལྡན་དང་ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པའི་སྐུ་མདུན་ལུ་ འབྲུག་གི་རྩ་ཁྲིམས་ཆེན་མོ་ རྩ་ཚན་ ༣༥ ཅན་མ་ གསེར་བྲིས་མ་དེ་ལུ་མི་དབང་མངའ་བདག་ འབྲུག་རྒྱལ་ལྔ་པ་མཆོག་གིས་ ཆ་འཇོག་གི་ཕྱག་རྟགས་བཀོད་གནངམ་ད་ རྩ་ཁྲིམས་ཆེན་མོ་འདི་ལས་བརྟེན་ཏེ་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རང་དབང་རང་བཙན་དང་སྲུང་སྐྱོབ་ སྔར་བ་ལྷག་སྟེ་སྒྲིང་སྒྲིང་འགྱོ་ནི། མི་སེར་གྱི་གཅིག་མཐུན་དང་དགའ་སྐྱིད་ ཞི་བདེ་དང་དྲང་ཁྲིམས་ཚུ་ བརྟན་ཏོག་ཏོ་སྦེ་གནས་ཏེ་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་དགའ་སྐྱིད་ཀྱི་ཉི་མ་ཤར། མི་སེར་གྱི་རེ་འདོད་ མ་བཏུབ་བཏུབ་འགྲུབ་ཚུགས་པའི་ཐུགས་སྨོན་གྱི་གསུང་བཤད་གནང་ཐོག་ལས་ ཕྱག་རྟགས་བཀོད་གནང་ཡི། དེ་ལས་གཞུང་སྐྱོང་ཚོགས་པའི་ཁྲི༌འཛིན༌བློན་ཆེན་དང་ ལྡོག་ཕྱོགས་ཚོགས་པའི་འགོ་ཁྲིདཔ་ ཚོགས་དཔོན་དང་རྒྱལ་ཡོངས་ཚོགས་སྡེའི་ཁྲི་འཛིན་དང་བཅས་པའི་ སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་འཐུས་མི་ ༧༢ དང་ མཇུག་ང་འབྲུག་གི་ཁྲིམས་སྤྱི་བློན་པོ་གིས་ ཕྱག༌རྟགས༌བཀོད༌ཐོག༌ལས༌ འབྲུག༌གི༌རྩ་ཁྲིམས་ཆེན་མོ་ཆ་འཇོག་གྲུབ་ཚར་ཡི། ཉིནམ་དེ་ལས་ཚུར་ འབྲུག་རྒྱལ་བརྒྱུད་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ རྩ་ཁྲིམས་ཅན་གྱི་དམངས་གཙོའི་གཞུང་ལྡན་གྱི་རྒྱལ་བརྒྱུད་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ལུ་དབུ་བརྙེས་གྲུབ་ཨིན། འབྲུག་གི་དམངས་གཙོའི་རིང་ལུགས་འདི་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༥༣ ལས་འགོ་བཙུགས་ཏེ་ མི་ལོ་ ༥༥ གི་རིང་ལུ་ འབྲུག་རྒྱལ་པོ་སྐུ་ཐོག་ ༣ བརྒྱུད་དེ་ གཞན་དང་མ་འདྲ་བའི་གོམ་འགྲོས་ཀྱི་ཐོག་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༨ ལུ་ དམངས་གཙོའི་རིང་ལུགས་དངོས་ལུ་དབུ་བརྙེས་གྲུབ་མི་འདི་ གཙོ་བོ་རང་མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པའི་ལྷག་བསམ་དང་གཏོང་ཕོད་ མ་འོངས་མངོན་གཟིགས་ཀྱི་མཁྱེན་རྒྱ་དང་ བརྩོན་ཤུགས་ཁོ་ན་ལུ་བརྟེན་ཏེ་བྱུང་ཡོདཔ་ལས་ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་འཇིགས་མེད་སཻངྒ་དབང་ཕྱུག་འདི་ འབྲུག་གི་དམངས་གཙོའི་རིང་ལུགས་སྲོལ་གཏོད་ཀྱི་མེས་པོ་དམ་པར་བརྩི་བཀུར་ཞུ་བའི་ཆེད་དུ་ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་ སྐུ་འཁྲུངསམ་དང་གཅིག་ཁར་ དམངས་གཙོའི་རིང་ལུགས་འདི་ཡང་ དབུ་བརྙེསཔ་བཟུམ་ཅིག་ཨིནམ་ལས་བརྟེན་ འབྲུག་གི་དམངས་གཙོའི་རིང་ལུགས་དབུ་བརྙེས་པའི་ཉིནམ་འདི་ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པའི་འཁྲུངས་སྐར་དུས་ཆེན་དང་ གཅིག་འབྲེལ་ཐོག་ལས་ ལོ་བསྟར་སྤྱི་ཟླ་ ༡༡ པའི་ཚེས་ ༡༡ ལུ་ བརྩི་སྲུང་ཞུཝ་ཨིན། དུས་སྟོན་དེ་གི་དྲན་གསོ་ཞུ་དོན་ལུ་ གཞུང་ལས་ངལ་གསོའི་ཉིནམ་གཅིག་གནང་སྟེ་ཡོད་མི་འདི་ནང་ ང་བཅས་འབྲུག་མི་ཡོངས་ཀྱིས་འབྲུག་གི་ དམངས་གཙོའི་རིང་ལུགས་སྲོལ་བཙུགས་གནང་མི་ རྒྱལ་སྲིད་ལུ་ཕངས་སེམས་མེད་པའི་ གཏོང་ཕོད་ཅན་གྱི་མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་མཆོག་ལུ་ བཀྲིན་དགའ་ཚོར་ཞུ་ནི་དང་གཅིག་ཁར་ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་ལྔ་པ་གིས་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྒྱལ་སྲིད་མི་སེར་དམངས་ལུ་རྩིས་སྤྲོད་གནངམ་ད་གི༌ཐུགས་སྨོན་དང་ བཀའ་ཁྱབ་གནང་མི་ཚུ་ ང་བཅས་འབྲུག་མི་ཡོངས་ཀྱིས་ ནམ་ཡང་མ་བརྗེད་སེམས་ཁར་དྲན་ཏེ་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཕྱག་ཕྱིད་འབྱོར་ཚུགསཔ་འབད་ནི་གི་ ཁས་བླང་དམ་བཅའ་བསྐྱར་གསོ་ཞུ་ཐོག་ལས་ དུས་སྟོན་བརྩི་སྲུང་ཞུ་དགོཔ་ཨིན་ནོ།། སྤྱི་ལོ་ནམ་ཤར་གྱི་ཟླཝ་ ༡༢ པའི་ཚེས་ ༡༧ གྱི་ཉིན་མར་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ རྒྱལ་བརྒྱུད་ཀྱི་གཞུང་དབུ་བརྙེས་པའི་དུས་ཆེན་ཕོགཔ་ལས་ ཉིནམ༌འདི༌ འབྲུག་གི་རྒྱལ་ཡོངས་དུས་ཆེན་སྦེ༌བརྩི༌སྲུང༌ཞུཝ༌ཨིན། དེ་ཡང་ ང་བཅས་རའི་སྨན་ལྗོངས་འབྲུག་གི་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ སྔོན་སྡེ་སྲིད་རིམ་བྱོན་གྱིས་ རྒྱལ་སྲིད་སྐྱོང་བཞག་འཐབ་སྟེ་གནངམ་ཨིན་རུང་ སྡེ་སྲིད་རེ་རེ་་བཞིན་དུ་གི་ ཕྱོགས་གཏོགས་པ་ཚུ་གིས་ སྡེ་སྲིད་གཅིག་ལས་གཅིག་གིས་དབང་ཚད་འཕྱོག་ནིའི་དོན་ལུ་ ནང་འཁྲུགས་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་བྱུངམ་འབྱུང་སར་སྡོདཔ་ལས་ དེ་ཚུ་ག་ར་ཨེབ་ཚུགས་མི་གི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དཔའ་བོ་ཅིག་མེད་པར་ མི་སེར་འུ་སྡུག་ཉག་ཕྲ་བའི་སྐྱིད་སྡུག་ཕོག་སྡོདཔ་ད༌ རྒྱལ་ཁབ་དང་མི་མང་སྤྱི་མཐུན་གྱི་ བསོད༌ནམས༌བཙན༌པོའི་མཐུ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༠༧ ཟླ་ ༡༢ ཚེས་ ༡༧ ཉིན་ དགེ་འདུན་གྲྭ་ཚང་གི་མཁན་སློབ་འདུས་ཚོགས་སྤྱི་དང་ གཞུང་ལྷན་རྒྱས་དང་ སྤྱི་བླ་ རྫོང་དཔོན་ཚུ་དང་ འབངས་མི་སེར་ག་ར་བློ༌སེམས༌གཅིག༌མཐུན༌དང༌ མགྲིན་དབྱངས་གཅིག་གྱུར་གྱི་ཐོག་ལས་ ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ༌ གོང་ས་ཨོ་རྒྱན་དབང་ཕྱུག་མཆོག་ ལྷོ་མོན་ཁ་བཞི་ཡོངས་ལུ་དབང་བའི་རྒྱལཔོ་དང་པ་སྦེ་ གསེར་ཁྲིར་མངའ་གསོལ་ཞུ་ནུག། དུས་དེ་ལས་བཟུང་སྟེ་ གོང་ས་ཨོ་རྒྱན་དབང་ཕྱུག་གི་སྲས་བརྒྱུད་རིམ་བྱོན་གྱིས་ རྒྱལ་པོ་མཛད་དགོ་པའི་བློས་བླངས་མི་འགྱུར་བའི་ རྒྱལ་སྲིད་ཀྱི་འགན་ཡིག་ཕུལ་བའི་ཉི་མ་ལས་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ནང་ བརྒྱུད་འཛིན་གྱི་རྒྱལ་གཞུང་དབུ་བརྙེས་ཡོདཔ་ལས་ ཉིནམ་དེ་འབྲུག་གི་རྒྱལ་ཡོངས་དུས་ཆེན་སྦེ༌བརྩི་སྲོལ་བྱུང་ཡོདཔ་ཨིན། ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་གོང་ས་ཨོ་རྒྱན་དབང་ཕྱུག་འདི་ ཡབ་འབྲུག་གི་སྡེ་སྲིད་ ༤༩ པ་ མི་རྗེ་འཇིགས་མེད་རྣམ་རྒྱལ་དང་ ཡུམ་གཏམ་ཞིང་ཆོས་རྗེ་ ཨ་ཞེ་པདྨ་ཆོས་སྐྱིད་ཀྱི་སྲས་ལུ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༦༢ ལོར་སྐུ་འཁྲུངས། དགུང་ལོ་ཆུང་ཀུ་ལས་ ཡབ་ཀྱི་ཕྱག་ཞུ་སྟེ་ དགྲ་བྱང་ཕྱད་བཏུལ་ནི་དང་ མི་སེར་གྱི་སྐྱོང་བཞག་འཐབ་ནི་ལ་སོགས་པའི་རྒྱལ་སྲིད་ཀྱི་ཕྱག་ལཱ་ལུ་ བརྩོན་ཤུགས་བསྐྱེད་གནངམ་ལས་ སྦྱངས་སྟོབས་ཕུལ་དུ་ཕྱིན་ཏེ་ དགུང་ལོ་ ༡༧ ལུ་ སྤ་རོ་དཔོན་སློབ་མཛད། དགུང་ལོ་ ༢༠ ལུ་ ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་མཛད་ཞིནམ་ལས་ ལོ་ངོ་ ༢༥ འི་རིང་ འབྲུག་གི་བསྟན་སྲིད་ལུ་ འགྲན་ཟླ་མེད་པའི་ཕྱག་ཤུལ་བཞག་གནངམ་ལས་ དགུང་ལོ་ ༤༥ བཞེསཔ་ད་ འབྲུག་བརྒྱུད་འཛིན་གྱི་རྒྱལ་པོ་དང་པའི་ཁྲི་ཁར་བྱོན་ནུག། གོང་ས་ཨོ་རྒྱན་དབང་ཕྱུག་ རྒྱལ་ཐོག་དང་པོའི་གསེར་ཁྲིར་ཁྲི་མངའ་གསོལ་ཞུ་ཞིནམ་ལས་ཚུར་ རྒྱལ༌ཁབ༌ནང་ནད་མུག་འཁྲུག་རྩོད་མིང་ཙམ་ཡང་མེད་པར་བཟོ། ཕྱིའི་རྒྱལ་ཁབ་དང་མཐུན་ལམ་ཐོག་ལས་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་བསྟན་སྲིད་སྲ་བརྟན་བཟོ། སངས་རྒྱས་བསྟན་པའི་ཞབས་ཏོག་ཕུལ་དུ་ཕྱིན་པར་ཞུ། འབངས་མི་སེར་སྤྱན་གྱི་འབྲས་བུ་ལས་བརྩེ་བར་གཟིགས་ཏེ་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་དགའ་བའི་ཉིམ་ཤར་ སྐྱིད་པའི་ཟླཝ་ཚེས། ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་སྐར་མ་ནམ་མཁའ་གང་སྟེ་ བདེ་སྐྱིད་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་འབྲུག་གི་བསྟན་པ་དར་ཞིང་རྒྱས་ཏེ་ཡོདཔ་ལས་བརྟེན་ ཉིནམ་འདི་ལུ་ འབྲུག་གི་རྒྱལ་ཡོངས་དུས་ཆེན་སྦེ་ངོས་འཛིན་ཞུས་ཏེ་ ལོ་བསྟར་རྟེན་འབྲེལ་གྱི་མཛད་སྒོ་སྦོམ་མའི་སྒོ་ལས་ བརྩི་སྲུང་ཞུཝ་ཨིན། དུས་ཆེན་འདི་སྐབས་ ང་བཅས་ར་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་མི་སེར་ལུ་གཏོགས་ཚད་ འབྲུག་བརྒྱུད་འཛིན་གྱི་རྒྱལ་པོ་དང་པ་ གོང་ས་ཨོ་རྒྱན་དབང་ཕྱུག་ལུ་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ནང་ བརྒྱུད་འཛིན་རྒྱལ་པོའི་གཞུང་བཟང་འགོ་བཙུགས་གནང་བའི་ བཀྲིན་རྗེས་སུ་དྲན་པའི་དགའ་ཚོར་དྲིན་ཚོར་ཞུ་ནི་དང་། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་མཐའ་དོན་ལུ་ རང་གི་བུ་རྒྱུད་ཚུ་གི་སྐབས་ལུ་ཡང་ དེ་བཟུམ་མའི་དགའ་སྐྱིད་གཉིས་ལྡན་གྱི༌བསྟན་པ་མི་ཉམས་གོང་ལས་གོང་དུ་འཕེལ་བའི་རྒྱལ་གླུ་དང་ རེ་སྨོན་ཞུ་ནི་དང་གཅིག་ཁར་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་གཞུང་བཟང་པོ་འདི་ལུ་ རྒྱབ་སྐྱོར་གྱི་བསམ་སྦྱོར་སྙིང་ཐག་པ་ལས་བསྐྱེད་པའི་ ཕྱག་ཕྱིད་ཞབས་ཏོག་ཞུ་ནི་ལུ་ ཁ་ཞེ་གཉིས་མེད་ཀྱི་ཐོག་ལས་ འབད་བརྩོན་བསྐྱེད་ནིའི་བསམ་པ་བསྐྱེད་དགོསཔ་འདི་ ག་ནི་ལས་གལ་ཆེཝ་ཨིན་ནོ།། ཧོར་ཟླ་ ༡༡ པའི་ནང་ ཉིམ་ལྷོ་ལས་བྱང་ལུ་ལོག་པའི་བསྒང་ གཞུང་གི་ཁ་ཐུག་ལས་ཡང་ ཉིན་ལོག་གི་ངལ་གསོ་ཉིནམ་གཅིག་བཞག་ནི་ཡོད། དེ་བསྒང་ ཉིན་ལོག་གིས་མ་ཚད་པར་ གནམ་ལོ་གསར་པའི་འགོ་ཡང་ དེ་ཁ་ལས་བཙུགས་དོ་ཡོདཔ་ལས་ ཉིན་ལོག་གི་དགའ་སྟོན་ག་དེ་རྒྱས་རྒྱས་སྦེ་བརྩི་སྲོལ་ཡོད། ཉིན་ལོག་ དེ་ཡང་ དགུན་གྱི༌ཉིན་ལྡོག་འདི་ འབྱུང་རྩིས་པའི་ལུགས་ལྟར་ ཧོར་ཟླ་བཅུ་གཅིག་པ་ དཔྱིད་ཟླ་ར་བ་སྟག་གི་ཟླཝ་འདི་ལུ་ཉིམ་ལོགཔ་ཨིན། སྤྱི་འགྲོས་ཀྱི་དབང་དུ་འབད་བ་ཅིན་ གླིང་བཞི་ལུ་ཉི་མ་འཆར་ནུབ་ཀྱི་ དུས་མི་འདྲ་བའི་ཁྱད་པར་ཡོདཔ་ལས་ ཉིན༌མཚན༌རིང༌ཐུང༌གི༌ཁྱད༌པར༌ཡང༌བརྩི༌སྲོལ༌སོ༌སོ༌སྦེ༌ཡོད། ང༌བཅས༌རའི༌ལྷོ་ཕྱོགས་འཛམ་བུ་གླིང་འདི༌ནང༌འབད་བ་ཅིན་ ཉི་མའི་འགྲོས་སྟངས་འདི་ ཉི་མ་ལྷོ་བགྲོད་དང་བྱང་བགྲོད་ཀྱི་རིམ་པ་གཉིས་ཡོད་མི་འདི་ ཁྱིམ་བཅུ་གཉིས་ཀྱི་ཆགས་གནས་དང་འཁྲིལ་ཏེ་ བརྒལ་བགྲོད་ཀྱི་དབང་ལས་ ཉིན་མཚན་རིང་ཐུང་སྦེ་འགྱོཝ་ཨིན། ཉིན་མཚན་རིང་ཐུང་གི་ཚད་དེ་ཡང་ ཉིན་མཚན་གཅིག་ལུ་ཆུ་ཚོད་ ༦༠ བརྩིས་ཏེ་ ཉིནམ་རིང་ཤོས་སྐབས་ཆུ་ཚོད་ ༣༦ དང་ ནུབ་མོ་ཆུ་ཚོད་ ༢༤ ཨིནམ་བཞིན་དུ་ནུབ་མོ་རིངམ་ད་ མཚན་ཚད་ཆུ་ཚོད་ ༣༦ དང་ཉིན་ཚད་ ༢༤ ལུ་འགྱོཝ་ཨིན། དེ་འབད་ནི་འདི་གིས་ ཧོར་ཟླ་ ༡༡ པའི་ནང་ ཉིམ་ཐུང་བའི་མཐར་ཐུག་སྟེ་ ལྷོ་ལས་བྱང་ལུ་ལོག་པའི་དགུན་ཉིན་ལོག་དང་ ཧོར་ཟླ་ ༥ པའི་ནང་ཉིནམ་རིང་བའི་མཐར་ཐུག་སྟེ་ བྱང་ལས་ལྷོ་ལུ་ལོག་པའི་བྱཱར་གྱི་ཉིན་ལོག་ཕོགཔ་ཨིན། དེ་ལས་ཧོར་ཟླ་ ༨ པ་དང་ ༢ པ་གཉིས་ལུ་ ཉིན་མཚན་རིང་ཐུང་འདྲན་འདྲ་སྙོམས་ནི་འདི་གིས་ སེར་ཁ་དང་སོ་ཁ་གི་ཉིན་མཚན་སྙོམས་པའི་དུས་ཨིནམ་ལས་ དུས་ཚོད་དེ་བཞི་ལུ་དུས་བཞི་ཟེར་ཡང་སླབ་ཨིན། དགུན་ཉིན་ལོག་གི་སྐབས་ལུ་ གཞུང་འབྲེལ་ངལ་གསོ་བཞག་དགོ་མི་འདི་ ཉིན་ལོག་གི་སྐབས་ དགེ་སྦྱོར་གྱི་བྱ་བ་ག་ཅི་བསྒྲུབ་རུང་ཕན་ཡོན་འབུམ་འགྱུར་དུ་གསུངས་ཡོདཔ་ལས་ མི་ཚུ་དགེ་བ་བསྒྲུབ་ནིའི་དོན་ལུ་ཨིནམ་མ་ཚད་ དགུན་གྱི་ཉིན་ལོག་སྐབས་ ལོ་གསར་ཡང་ཕོགཔ་ལས་ ལོ་གསར་དང་འབྲེལ་བའི་དགའ་སྤྲོ་བསྒྱུར་ནི་ཚུ་གི་དོན་ལུ་ གཞུང་གི་ངལ་གསོ་བཞག་དོ་ཡོདཔ་བཞིན་དུ་ དགུན་ཉིན་ལོག་གི་ངལ་གསོ་དེའི་སྐབས་ལུ་ ཕམ༌བུ༌གཞི༌དང༌དགའཝ༌མཐུནམ༌ཚུ༌ག༌ར༌གཅིག༌ཁར༌འཛོམས༌ཏེ༌ མདའ་རྩེད་ རྡོས༌སྒོར༌ གླུ་དང༌ཞབས་ཁྲ་ རྩེད་སྟོན་གྱི་དགའ་སྤྲོ་བསྒྱུར་ནིའི་དོན་ལུ་ཨིན་ནོ།། རྒྱལ་གྱི་ཟླ་བའམ་ཧོར་ཟླ་བཅུ་གཉིས་པའི་ཚེས་གཅིག་ལུ་ ལོ་གསར་སྦེ་བརྩི་སྟེ་ངལ་གསོ་བཞགཔ་ཨིན། དེ་ཡང་ ཧོར་ཟླ་ ༡༢ པ་འདི་ སྤྱིར་འབྱུང་རྩིས་པའི་ལུགས་དཔྱིད་ཟླ་འབྲིང་པོ་ཡོས་ཀྱི་ཟླ་བ་ཨིན་རུང་ སྐབས་འདིར་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ལུགས་ རྡོ་རྗེ་མཁའ་འགྲོའི་རྒྱུད་དང་ དགོངས་འདུས་ཀྱི་རྩིས་གཞུང་ནང་ལས་ དཔྱིད་ཟླ་ར་བ་སྟག་གི་ཟླ་བ་འདི་ ཧོར་ཟླ་བཅུ་གཉིས་པ་ལས་བརྩི་སྲོལ་ཡོདཔ་ལས་བརྟེན་ཏེ་ དཔྱིད་ཟླ་ར་བ་སྟག་གི་ཚེས་གཅིག་ལས་ ལོ་འགོ་ངོས་འཛིན་འབད༌དེ༌ བཅུ་གཉིས་པའི་ཚེས་གཅིག་ལུ་ལོ་གསར་ བརྩི་སྲོལ༌ཡོདཔ་ཨིན། ཟླཝ་བཅུ་གཉིས་པའི་ཚེས་གཅིག་ལུ་ ད་རེས་ནངས་པར་ ཤར་ཕྱོགས་པའི་ལོ་གསར་དང་ ཟླཝ་བཅུ་གཅིག་པའི་ཚེས་གཅིག་ལུ་ ཧཱ་དང་སྤ་རོ་པའི་ལོ་འབག་ཟེར་ སླབ་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིན་རུང་ ཟླ་བ་དང་པའི་ལོ་གསར་འདི་ དུས་རབས་ ༡༣ པའི་ནང་ ཧོར་སོག་གི་དབང་ཤུགས་ལས་བརྟེན་ཏེ་ བརྩི་སྲོལ་བྱུང་བ་མ་གཏོགས་ ལོ་གསར་ངོ་མ་འདི་ ཧོར་ཟླ་བཅུ་གཉིས་པ་དང་ཡང་ན་ ཧོར་ཟླ་བཅུ་གཅིག་པ་ལུ་ཕོགཔ་ཨིན་མས། དེ་ལས་བརྟེན་ཏེ་ ཟླ་ ༡༢ པའི་ཚེས་ ༡ གི་ཉི་མ་ཡང་གཞུང་གི་ངལ་གསོ་སྦེ་བཞག་དོ་ཡོདཔ་བཞིན་དུ་ དང་ཕུ་ང་བཅས་རའི་ཕམ་ཚུ་གིས་ཡང་ དུས་ཚོད་དེ་ལུ་ལོ་གསར་བརྩིས་ཏེ་ རྒྱལ་ས་སྤུངས་ཐང་ཁ་ལུ་ སྤྱི་བླ་ཚུ་གིས་འབུལ་བ་ཕུལ་ནིའི་དུས་ཚོད་དེ་ཁར་ཨིནམ་མ་ཚད་ ད་ལྟོ་ཡང་དགེ་འདུན་གྲྭ་ཚང་ནང་གི་ ཆོས་ཁྲིམས་པ་དང་གཉེར་ལས་འཛིན་ཚུ་ག་ར་ དེ་ཁ་ལས་གསར་རྙིང་སོར་མཚམས་ཨིནམ་ལས་ སྔར་སྲོལ་འབུལ་བའི་ལོ་གསར་ཟེར་ཆ་བཞག་སྟེ་ གཞུང་འབྲེལ་ངལ་གསོ་བཞགཔ་ཨིན། དེ་ཡང་ཟླཝ་ཤར་ཚད་ཀྱི་ཚེས་བརྒྱད་ལུ་ སངས་རྒྱས་སྨན་བླའི་དུས་ཆེན་ཨིན། འདི་སྐབས་སངས་རྒྱས་དེ་ལུ་གསོལ་བ་བཏབ་སྟེ་ སྨན་ལྷ་ཆོ་ག་དང་ སྨན་གཟུངས་འདོན་པ་ཅིན་ ནད་རིགས་བཞི་བརྒྱ་རྩ་བཞི་ཐམས་ཅད་ཞི་བ་དང་། རྐྱེན་ཉིས་ཁྲི་ཆིག་སྟོང་ཚུ་ཡང་བཟློག་ནི་ཨིན། ཟླཝ་ཐོན་ཚད་ཀྱི་ཚེས་བཅུ་ ཡོངས་རྫོགས་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེའི་དུས་ཆེན་ཨིན། འདི་སྐབས་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེར་གསོལ་བ་བཏབ་སྟེ་ཚོགས་འཁོར་ཕུལ་ བཛྲ་གུ་རུ་བགྱང་པ་ཅིན་ ཚེ་འདིའི་འགལ་རྐྱེན་བར་ཆད་ག་ར་ཞི་བ་དང་ ཕྱི་མ་པདྨ་འོད་ཀྱི་ཕོ་བྲང་དུ་སྐྱེ་ནི་ཨིན། ཚེས་བཅོ་ལྔ་ཡོངས་རྫོགས་ སངས་རྒྱས་སྣང་བ་མཐའ་ཡས་ཀྱི་དུས་ཆེན་ཨིན། འདི་སྐབས་ལུ༌སངས་རྒྱས་དེ་ལུ་གསོལ་བ་བཏབ་སྟེ་ འོད་ཆོག་དང་བསྙུང་གནས་སྲུང་ ཨ་མི་དྷེ་བ་བགྱངས་པ་ཅིན་ ཚེ་འདི་ལུ་ནད་གདོན་སྡིག་སྒྲིབ་ག༌ར༌བྱང་སྟེ་ ཕྱི་མ་ནུབ་ཕྱོགས་བདེ་བ་ཅན་ལུ་སྐྱེ་ནི་ཨིན། ཉེར་ལྔ་བྱུང་ཚད་ མར་ངོའི་ཚེས་བཅུ་ཟེར་མཁའ་འགྲོའི་དུས་ཆེན་ཨིན། དེ་སྐབས་ཚོགས་འཁོར་བསྐོར་ཏེ་ ཚོགས་གསོག་སྒྲིབ་སྦྱོང་འབད་བ་ཅིན་ དངོས་གྲུབ་སྣ་ཚོགས་ཐོབ་ཅིང་ ཕྲིན་ལས་མ་ལུས་འགྲུབ་པ་དང་ ཕྱི་མར་དག་པའི་ཞིང་ཁམས་སུ་སྐྱེ་ནི་ཨིན། གནམ་སྒང་ཐོན་ཚད་ སངས་རྒྱས་ཀྱི་དུས་ཆེན་ཨིན། དེ་སྐབས་སངས་རྒྱས་ལུ་གསོལ་བ་བཏབ་སྟེ་ ཚོགས་གསོག་སྒྲིབ་སྦྱོང་འབད་བ་ཅིན་ ལས་སྒྲིབ་དག་སྟེ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གོ་འཕང་འཐོབ་ནི་ཨིན། དེ་བཟུམ་མའི་ཚེས་བཟང་ དུས་བཟང་ཚུ་ནང་ རྟེན་བཟང་པོ་ལུ་ཕྱག་དང་བསྐོར་བ་ མཆོད་པ་ཕུལ་ནི་ལ་སོགས་པ་དགེ་བའི་ལཱ་ག་ཅི་ར་འབད་རུང་ དུས་ཚོད་གཞན་ཁར་འབད་མི་ལས་ ཕན་ཡོན་བརྒྱ་འགྱུར་གྱི་ལྷག་པར་ཡོདཔ་སྦེ་གསུངས༌ཏེ༌ཡོད། དེ༌བཟུམ༌སྦེ༌ སྡིག༌པའི༌ལཱ༌འབད༌རུང༌ སྡིག༌པའི༌ཉེས༌དམིགས༌ཡང༌བརྒྱ༌འགྱུར༌གྱིས༌ལྷགཔ༌སྦེ༌འགྱོ༌ནི༌ཨིནམ༌ལས༌ ག་ར་སྡིག་པའི་ལཱ་སྤངས་ཏེ་ དགེ༌བའི་ལཱ་ལུ་བརྩོན༌གནང་ཟེར་ཞུ་ནི་ཨིན་ནོ།། །། ༉ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་དགའ་བའི་ཞིང་ཁམས་ནང་།། མགོན་བླ་མེད་ཨོ་རྒྱན་པདྨ་བྱོན།། ཆོས་གསང་སྔགས་བསྟན་པ་ཕྱོགས་མཐར་སྤེལ།། དཔལ་ཟངས་མདོག་དཔལ་རིར་བྱིན་གྱིས་རློབས།། འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་སྦས་ཡུལ་སྐྱིད་པའི་ཞིང་།། ཕ་དྲིན་ཅན་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་བྱོན།། དཔལ་ཆོས་སྲིད་ལུགས་གཉིས་རྒྱལ་མཚན་བཙུགས།། རང་དབང་གི་རྒྱལ་དར་ཕྱོགས་བརྒྱར་བསྒྲེངས།། འབྲུག་མངའ་བདག་རྒྱལ་པོ་རིན་པོ་ཆེ།། སྐུ་འགྱུར་མེད་ཞབས་པད་བསྐལ་བརྒྱར་བརྟན།། མཐུན་ལམ་གྱི་དར་དཀར་བརྐྱང་བཞིན་དུ།། ཆབ་སྲིད་དང་སངས་རྒྱས་བསྟན་པ་སྤེལ།། འབྲུག་མི་སེར་ཡོངས་ཀྱི་ཁ་རྗེ་བཟང་།། བདེ་སྐྱིད་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་གོང་ལས་འཕེལ།། ལྷག་བསམ་གྱི་མེ་ཏོག་འདབ་བརྒྱ་བཞད།། དཔལ་འབྲུག་པ་དར་ཞིང་རྒྱས་པར་ཤོག། །། ༉ བྱོན་པ་ལེགས་སོ་ལེགས་སོ།། ཤར་ཕྱོགས་རི་བོའི་རྩེ་ནས།། དཀར་གསལ་ཉི་ཟླ་གཉིས་ཀྱིས།། གླིང་བཞི་སྐྱོང་བ་ལེགས་སོ།། བྱོན་པ་ལེགས་སོ་ལེགས་སོ།། སུམ་རྩེན་ལྷ་ཡི་གླིང་ནས།། བརྒྱ་བྱིན་ལྷ་ཡི་སྲས་པོས།། རྣམ་ཀུན་གཟིགས་པ་ལེགས་སོ།། བྱོན་པ་ལེགས་སོ་ལེགས་སོ།། བྱང་ཕྱོགས་ལྕང་ལོ་ཅན་ནས།། རྣམ་སྲས་ནོར་ལྷའི་རྒྱལ་པོས།། དངོས་གྲུབ་གནང་བ་ལེགས་སོ།། བྱོན་པ་ལེགས་སོ་ལེགས་སོ།། ཡིད་བཞིན་ནོར་བུའི་གླིང་ནས།། དེད་དཔོན་ནོར་བུ་བཟང་པོས།། འདོད་དགུ་རྙེད་པ་ལེགས་སོ།། བྱོན་པ་ལེགས་སོ་ལེགས་སོ།། འོག་མིན་ཆོས་སྐུའི་ཞིང་ནས།། ཕ་གཅིག་དྲིན་ཅན་བླ་མས།། དུས་རྒྱུན་བརྩེ་བ་ལེགས་སོ།། བྱོན་པ་ལེགས་སོ་ལེགས་སོ།། འབྲུག་ཡུལ་སྐྱིད་པའི་ལྗོངས་སུ།། མི་དབང་མངའ་བདག་རྒྱལ་པོས།། ཆོས་སྲིད་སྐྱོང་བ་ལེགས་སོ།། བྱོན་པ་ལེགས་སོ་ལེགས་སོ།། སྐུ་མགྲོན་ལྷན་རྒྱས་ཚོགས་རྣམས།། ཐུགས་དགོངས་སྤྲོ་བའི་ངང་ནས།། ལྟད་མོ་གཟིགས་པ་ལེགས་སོ།། །། ༉ ལྷོ་ལྗོངས་ཡངས་པའི་གླིང་ལ།། དམ་ཆོས་བསྟན་པ་དར་སོང་།། བླ་མའི་གདན་ས་ལ།། གཡུ་ཆུང་འབྲུ་དཀར་ལ།། བཀྲ་ཤིས་སྐྱིད་པའི་རྩེ་ནས།། བདེ་སྐྱིད་ཉི་མ་ཤར་སོང་།། བླ་མའི་གདན་ས་ལ།། གཡུ་ཆུང་འབྲུ་དཀར་ལ།། མི་དབང་འཇིགས་མེད་ཆོས་རྒྱལ།། སྐུ་ཚེ་ཡུན་དུ་གནས་སོང་།། བླ་མའི་གདན་ས་ལ།། གཡུ་ཆུང་འབྲུ་དཀར་ལ།། བུ་དང་བུ་མོའི་ཚོགས་རྣམས།། དགའ་བའི་བྲོ་གླུ་འཁྲབ་ཡོད།། བླ་མའི་གདན་ས་ལ།། གཡུ་ཆུང་འབྲུ་དཀར་ལ།། །། ༉ རྒྱལ་ལོ་རྒྱལ་ལོ་ལྷ་རྒྱལ་ལོ།། དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པ་ལྷ་རྒྱལ་ལོ།། དཔལ་འཁོར་ལོ་སྡོམ་པའི་གནས་མཆོག་ན།། ལུགས་གཉིས་ཀྱི་བསྟན་པ་དར་བའི་ཡུལ།། འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་བདེ་སྐྱིད་ལྡན་པའི་གླིང་།། ལྷ་ཨོ་རྒྱན་གུ་རུའི་སྦས་གནས་ཡིན།། རྒྱལ་ལོ་་་་་་་་་་།། དཔལ་ལྡན་་་་་་་་་་།། དཔོན་མངའ་བདག་ཞོ་ཤེལ་ཟླ་བ་ལ།། འབངས་བློན་འཁོར་ནམ་ཁའི་སྐར་ཚོགས་འདྲ།། མཐའ་དམ་ཚིག་གསལ་བའི་འོད་ཟེར་གྱིས།།ཡུལ་རྒྱལ་ཁབ་སྐྱིད་སྡུག་མུན་པ་སེལ།། རྒྱལ་ལོ་་་་་་་་་་།། དཔལ་ལྡན་་་་་་་་་་་་།། ཚེ་ད་རེས་འདོད་ཡོན་ལོངས་སྤྱོད་འཛོམས།། བདེ་སྐྱིད་ཀྱི་དགའ་སྟོན་ཕུན་སུམ་ཚོགས།། དེ་མངའ་བདག་རྒྱལ་པོའི་སྐུ་དྲིན་ཡིན།། སྐུ་ཞབས་པད་བརྟན་པའི་རྟེན་འབྲེལ་ཞུ།། རྒྱལ་ལོ་་་་་་་་་་།། དཔལ་ལྡན་་་་་་་་་་་་།། ཆོས་སངས་རྒྱས་བསྟན་པ་དར་ཞིང་རྒྱས།། དུས་གཏན་དུ་བདེ་བའི་གོ་འཕང་ཡོད།། འདི་བསྟན་འཛིན་སྐྱེས་བུའི་བཀྲིན་ཡིན།། ཆོས་འཛམ་གླིང་ཁྱབ་པའི་སྨོན་ལམ་ཞུ།། རྒྱལ་ལོ་་་་་་་་་་།། དཔལ་ལྡན་་་་་་་་་་་་།། ཡུལ་རང་དབང་རང་བཙན་བསྐལ་བརྒྱར་བརྟན།། འབངས་འཁོར་གཡོག་མངའ་ཐང་གོང་ལས་འཕེལ།། འདི་རྗེ་འབངས་དམ་ཚིག་གཙང་མའི་དྲིན།། དུས་ནམ་ཡང་འགྱུར་མེད་བཀྲིས་ཤོག། རྒྱལ་ལོ་རྒྱལ་ལོ་ལྷ་རྒྱལ་ལོ།། དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པ་ལྷ་རྒྱལ་ལོ།། །། ༉ ནམ་མཁའ་གཡུ་ཡི་ཕོ་བྲང་།། དཀར་པོ་སྤྲིན་གྱིས་མ་སྒྲིབ།། མགྲོན་པོ་གསེར་གྱི་ཉི་མས།། གླིང་བཞི་བསྐོར་ནས་ཤར་ཡོང་།། ལྷ་ཤིང་ཙན་དན་སྡོང་པོ།། བསེར་པོ་རླུང་གིས་མ་བསྐྱོད།། སྐད་སྙན་ལྷ་བྱ་ཁུ་བྱུག། ནགས་ཚལ་འགྲིམ་ནས་བབས་འོང་།། མཛེས་སྡུག་པདྨའི་བཞིན་རས།། སད་དང་སེར་བས་མ་བཅོམ།། ཡིད་འོང་གསེར་སྦྲང་བུང་བ།། སྐྱེད་ཚལ་འགྲིམ་ནས་འབབ་འོང་།། བླ་མ་དུས་གསུམ་སངས་རྒྱས།། སྤྱི་བོའི་གཙུག་ཏུ་བསྒོམ་ནས།། བྱིན་རླབས་ཐུགས་རྗེའི་ཉི་མ།། ང་ཚོའི་སྙིང་ལ་ཤར་སོང་།། ཡར་ལ་གསོལ་བ་བཏབ་པས།། མར་ལ་དངོས་གྲུབ་གནང་བྱུང་།། །། ༉ གཡུས་ཕྱོགས་ལྷ་ལས་དགའ་བ།། དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་ཞིང་ཁམས།། བདེ་དང་སྐྱིད་པའི་མེ་ཏོག།རི་ལུང་མེད་པར་ཤར་སོང་།། ལས་སྨོན་རྟེན་འབྲེལ་ལྡན་པ།། མངའ་འབངས་པདྨའི་གླིང་ལ།། མི་དབང་ཁྲི་གདུགས་ཉི་མའི།། འོད་ཀྱིས་ཁྱབ་པ་ལེགས་སོ།། ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་རྒྱལ་ཁབ།། ལས་སྣ་བརྒྱ་དང་རྩ་བརྒྱད།། བསམ་བློ་གང་ནས་བཏང་ཀྱང་།། སྔར་ལས་དར་ཞིང་རྒྱས་སོང་།། མངའ་བདག་མི་འགྱུར་སེངྒེ།། མངའ་འབངས་མི་འགྱུར་འབྲུག་པ།། འགྱུར་མེད་སེང་འབྲུག་གཉིས་པོ།། འགྱུར་མེད་སྨོན་ལམ་ཞུའོ།། །། ༉ ས་འདི་འཛམ་བུ་གླིང་ལ།། བདེ་སྐྱིད་ཕུན་སུམ་ཚོགས་སོང་།། མཉམ་རོགས་གཞོན་པའི་དགའ་སྤྲོ།། གླུ་གར་མཆོད་པ་ཕུལ་གེ།། བདེ་སྐྱིད་གཉིས་དང་ལྡན་པ།། སྨན་ལྗོངས་འབྲུག་གི་རྒྱལ་ཁབ།། ལྷ་ཡུལ་ས་ལ་འཕོས་འདྲ།། དགའ་སྐྱིད་ཕུན་སུམ་ཚོགས་སོང་།། ང་ཚོ་བུ་དང་བུ་མོས།། དགའ་སྐྱིད་གླུ་གར་མཆོད་པ།། སྐྱབས་གནས་ལྷ་ལ་ཕུལ་བས།། ཕྱོགས་ལས་རྣམ་པར་རྒྱལ་སོང་།། །། ༉ ལྷ་ཤིང་ལྗོན་པའི་རྩེ་ནས།། གསུང་གི་ཁུ་བྱུག་སྔོན་མོ།། སྐྱེད་ཚལ་མཛེས་པའི་རྒྱན་ཆ།། གསུང་སྙན་མཆོད་པ་ཕུལ་ཤོག། ཆུ་རྫིང་གྲུ་བཞི་ནང་ལས།། ཡིད་འོང་གསེར་མིག་ཉ་མོ།། ཉམས་ཀྱི་རྩེ་འཇོ་ངོམས་པ།། དགའ་སྐྱིད་རྟེན་འབྲེལ་ཞུ་འོ།། ཁང་བཟང་ཁྲ་མོའི་ནང་དུ།། སྐྱེས་པའི་དྲིན་ཅན་ཡབ་ཡུམ།། བྱམས་སྐྱོང་བརྩེ་གདུང་ཆེ་བ།། བཀའ་དྲིན་ཤིན་ཏུ་ཆེ་སོང་།། ལས་དང་སྨོན་ལམ་མཐུན་པའི།། བརྩེ་གདུང་སྙིང་གི་གྲོགས་པོ།། དམ་ཚིག་དར་མདུད་དཀར་པོ།། མ་ལྷོད་ཕྱག་ལ་བཞེས་གནང་།། གསེར་གཤོག་སྤང་གི་དབུས་ན།། སྟག་ཤར་གཞོན་པའི་མདའ་མོ།། སྣ་ཚོགས་དར་གྱིས་བརྒྱན་ནས།། འབའ་མོ་བསྐོར་བ་ལེགས་སོ།། ཡིད་འོང་སྨན་ཆུང་བུ་མོ།། ལྷང་ལྷང་གླུ་གར་བསྒྱུར་ནས།། ཇ་ཆང་མཚོ་ལྟར་འཁྱིལ་བའི།། རྟེན་འབྲེལ་ལེགས་པར་ཞུའོ།། །། ༉ བཀྲིས་བཀྲིས་བཀྲ་ལ་ཤིས།། བཀྲིས་རི་བོའི་རྩེ་མོ་ལུ།། བཀྲིས་རི་བོའི་རྩེ་མོ།། ལ་མོ་ལའི་བསངས་སེ་བསངས།། དགའ་ཡང་རང་ཡུལ་དགའ་སོང་།། མི་ཡུལ་ལས་ཀྱིས་བསྐོས་སོང་།། ལ་མོ་ལའི་བསངས་སེ་བསངས།། ཆུང་ཚེ་ཕ་མས་གསོ་བ།། ཕ་མ་བཀའ་དྲིན་ཆེ་སོང་།། ལ་མོ་ལའི་བསངས་སེ་བསངས།། སྦོམ་ཚེ་ཡོན་ཏན་ཐོབ་པ།། སློབ་དཔོན་བཀའ་དྲིན་ཆེ་སོང་།། ལ་མོ་ལའི་བསངས་སེ་བསངས།། །། ༉ སྐལ་བ་བཟང་པོ་གཅིག་དང་བཟང་པོ་གཉིས།། སྐལ་བ་བཟང་པོ་འཕྲལ་ཡུན་བདེ་བའི་ལམ།། ཕྱི་ནང་ཡོན་ཏན་འཛོམས་པ་སེམས་རེ་དགའ།། སེམས་ལ་དགའ་བའི་གླུ་གར་ལྷ་ལུ་ཕུལ།། སེམས་ལ་དགའ་བ་གཅིག་དང་སྐྱིད་པོ་གཉིས།། སེམས་ལ་དགའ་བ་དྲིན་ཅན་སློབ་དཔོན་ཚོགས།། ཕ་མ་གཉིས་ལས་ལྷག་པའི་སེམས་རེ་དགའ།། སེམས་ལ་དགའ་བའི་གླུ་གར་ལྷ་ལུ་ཕུལ།། ཉམས་ལ་དགའ་བ་གཅིག་དང་སྐྱིད་པོ་གཉིས།། ཉམས་ལ་དགའ་བ་རྩ་གསུམ་ལྷ་ཡི་མཐུས།། འགལ་རྐྱེན་བར་ཆད་མེད་པར་ཉམས་རེ་དགའ།། ཉམས་ལ་དགའ་བའི་གླུ་གར་ལྷ་ལུ་ཕུལ།། གཙུག་གི་རྒྱན་དུ་མི་བསྟེན་རྒྱན་དུ་བསྟེན།། གཙུག་གི་རྒྱན་མཆོག་མངའ་བདག་རིན་པོ་ཆེ།། སྐུ་ཚེ་ཞབས་པད་བརྟན་པ་སེམས་རེ་དགའ།། སེམས་ལ་དགའ་བའི་གླུ་གར་ལྷ་ལུ་ཕུལ།། །། ༉ དགའ་སྐྱིད་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་འབྲུག་གི་རྒྱལ་ཁབ།། མི་ནོར་ཟས་ཀྱི་ལོངས་སྤྱོད་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་ཡོད།། མ་བཅོས་རང་བཞིན་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པའི་རྒྱལ་ཁབ།། བདེ་ཞིང་སྐྱིད་པའི་འབྱུང་གནས་སུམ་རྩེན་ལྷ་ཡུལ་འདྲ་སོང་།། ཆོས་སྲིད་ལུགས་གཉིས་སྐྱོང་བའི་མི་དབང་ཆོས་རྒྱལ།། སྐུ་ཚེ་འགྱུར་མེད་བརྟན་པའི་མཛད་བཟང་སྙན་གྲགས་རྒྱས་སོང་།། ལུགས་གཉིས་ཉི་ཟླའི་སྣང་བ་སྔར་ལས་རྒྱས་པ།། བརྩེ་ཡུལ་མངའ་འབངས་ཡོངསས་ཀྱི་དགའ་སྐྱིད་གོང་དུ་འཕེལ་སོང་།། ཕུན་ཚོགས་པད་མའི་ཐང་ལ་དགའ་བའི་གླུ་ལེན།། སྐྱིད་པའི་བྲོ་གར་འཁྲབ་ཡོད་ཐུགས་བརྩེའི་སྤྱན་གྱིས་གཟིགས་སོང་།། ཆོས་སྲིད་གཉིས་ལྡན་རྒྱལ་ཁབ་རང་དབང་རང་བཙན།། འགྱུར་མེད་རང་དབང་ཡུན་དུ་གནས་པའི་རྟེན་འབྲེལ་བཟང་སོང་།། །། ༉ འོག་མིན་ཞིང་བཀོད་འདྲ་བའི།། དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་རྒྱལ་ཁབ།། དགའ་སྐྱིད་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི།། རྟེན་འབྲེལ་སྔར་ལས་བཟང་སོང་།། ནང་གི་ནོར་བུ་འདྲ་བ།། མངའ་བདག་སྐུ་ཚེ་བརྟན་ཤོག། ཕྱི་ཡི་ལྕགས་རི་འདྲ་བ།། བློན་འབངས་དར་ཞིང་རྒྱས་ཤོག། ཆོས་སྲིད་ལུགས་གཉིས་བསྟན་པ།། མི་ཉམས་ཡུན་དུ་གནས་ཤོག། རྒྱལ་ཁབ་མངའ་ཐང་དཔལ་འབྱོར།། ཡར་རྒྱས་གོང་འཕེལ་གནང་ཤོག། ནང་གི་ནོར་བུ་འདྲ་བ།། མངའ་བདག་སྐུ་ཚེ་བརྟན་ཤོག། ཕྱི་ཡི་ལྕགས་རི་འདྲ་བ།། བློན་འབངས་དར་ཞིང་རྒྱས་ཤོག། སངས་རྒྱས་བསྟན་པའི་སྲོག་ཤིང་།། དགེ་འདུན་འདུས་པའི་སྡེ་ཚོགས།། ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་ཞིང་། འགྲོ་རྣམས་ཐར་པར་འདྲེན་ཤོག། ནང་གི་ནོར་བུ་འདྲ་བ།། མངའ་བདག་སྐུ་ཚེ་བརྟན་ཤོག། ཕྱི་ཡི་ལྕགས་རི་འདྲ་བ།། བློན་འབངས་དར་ཞིང་རྒྱས་ཤོག། དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་བུ་བརྒྱུད། ན་གཞོན་ཕོ་མོའི་ཚོགས་རྣམས།། ལྷག་བསམ་དག་པའི་སེམས་ཀྱིས།། རྒྱལ་ཁབ་ཞབས་ཏོག་ཞུ་ཤོག། ནང་གི་ནོར་བུ་འདྲ་བ།། མངའ་བདག་སྐུ་ཚེ་བརྟན་ཤོག། ཕྱི་ཡི་ལྕགས་རི་འདྲ་བ།། བློན་འབངས་དར་ཞིང་རྒྱས་ཤོག། ད་རེས་བྱོན་པའི་སྐུ་མགྲོན། སྐུ་ཚེ་ཉི་ཟླ་མཉམ་ཤོག། ཞལ་ལ་ཡང་ཡང་མཇལ་བའི།། བཀྲིས་སྨོན་ལམ་ཞུ་གེ། ནང་གི་ནོར་བུ་འདྲ་བ།། མངའ་བདག་སྐུ་ཚེ་བརྟན་ཤོག། ཕྱི་ཡི་ལྕགས་རི་འདྲ་བ།། བློན་འབངས་དར་ཞིང་རྒྱས་ཤོག། །། ༉ སློབ་དཔོན་འཕགས་པ་རྗེ་བཙུན་འཇམ་དབྱངས་ཀྱིས།། ལྷ་དང་ལྷ་མིན་འཐབ་རྩོད་ཞི་ཐབས་ལུ།། ཚིག་གདངས་སྙན་པའི་རྟེན་འབྲེལ་གླུ་གཞས་ཚུ།། ཐུགས་བརྩེ་ཆེན་པོའི་སྒོ་ལས་གསུངས་གནང་ཡོད།། འདོད་དགུ་ལོངས་སྤྱོད་འཛོམས་པའི་ལྷ་ཡུལ་ནང་།། མཐུན་འབྲེལ་མཆོད་བསྟོད་རྟེན་འབྲེལ་གླུ་གཞས་ཚུ།། འགོ་ཐོག་ལྷ་ཡི་གླུ་ལས་དཔེ་བླངས་ཏེ།། འཇིག་རྟེན་མི་ཡི་ལུང་པར་དར་ཏེ་ཡོད།། སྨན་ལྗོངས་ཙན་དན་བཀོད་པའི་དགའ་ཚལ་ནང་།། ལྷ་གཅིག་ཨྱོན་པདྨ་འབྱུང་གནས་ལུ།། སྦས་གནས་བྱིན་གྱིས་བརླབས་པའི་རྟེན་འབྲེལ་ཚུ།། གླུ་བྲོ་གར་གྱི་མཆོད་དབྱངས་ཕུལ་ཏེ་ཡོད།། ཆོས་སྲིད་གཉིས་ལྡན་འབྲུག་གི་རྒྱལ་ཁབ་འདི།། ཕ་མཆོག་དྲིན་ཅན་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་ལུ།། གཞུང་སྐྱོང་གཞི་བཙུགས་གནང་བའི་རྟེན་འབྲེལ་ཚུ།། ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་བྲོ་གར་འཁྲབ་སྟེ་ཡོད།། དགའ་སྐྱིད་སྤྲོ་གསུམ་ལྡན་པའི་གླུ་གཞས་ཚུ།། རྫོང་གཞི་སྒྲུབ་གནས་ལོ་ཆོག་དགའ་སྟོན་དང་།། ཕན་ཚུན་མཛའ་བརྩེ་དགའ་སྤྲོའི་མཐུན་འབྲེལ་གླུ།། མངའ་འབངས་ཡོངས་ཀྱིས་དགའ་སྐྱིད་གླུ་གར་བསྒྱུར།། །། ༉ ཆོས་ལྡན་སྨན་ལྗོངས་འབྲུག་གི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་།། གདུང་བཟང་གཏེར་སྟོན་པདྨ་གླིང་པའི་བརྒྱུད།། ཆོས་རྒྱལ་མངའ་བདག་མི་དབང་རིམ་བྱོན་འཁྲུངས།། ལ་དགའ་བ་ཡོད་ལ་སྐྱིད་པའི་སྤྲོ་ཉམས་ཡོད།། ཁ་བཞི་སྨན་ལྗོངས་འབྲུག་པ་བསོད་ནམས་ཆེ།། ཕྱི་ནང་དགྲ་ཡི་ཕྱོགས་ལས་རྣམ་པར་རྒྱལ།། མི་དབང་བརྒྱུད་འཛིན་རྒྱལ་པོའི་བཀྲིན་ཡིན།། ལ་དགའ་བ་ཡོད་ལ་སྐྱིད་པའི་སྤྲོ་ཉམས་ཡོད།། ལུང་བསྟན་མི་དབང་མངའ་བདག་རྒྱལ་པོ་མཆོག། ཐུགས་བཟང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྙིང་རྗེ་ཆེ།། རིས་མེད་འབངས་རྣམས་བུ་གཅིག་མ་བཞིན་སྐྱོང་།། ལ་དགའ་བ་ཡོད་ལ་སྐྱིད་པའི་སྤྲོ་ཉམས་ཡོད།། ཕྱི་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་དང་མཐུན་ལམ་ཆེ།། ནང་མི་སེར་བྱམས་དང་སྙིང་རྗེས་སྐྱོང་།། མཛད་རྣམ་བཟང་བ་འབངས་རྣམས་ཕན་བདེ་ཆེ།། འབྲུག་པའི་རྒྱལ་བློན་འབངས་གསུམ་མཐུན་ལམ་ཆེ།། ཡར་རྒྱས་རྩ་བ་མི་ཉམས་གོང་དུ་འཕེལ།། འབངས་རྣམས་བདེ་སྐྱིད་ཉི་མ་ཤར་ཏེ་གིས།། མི་དབང་རྒྱལ་པོ་སྐུ་ཚེ་རིང་བར་ཤོག། ལ་དགའ་བ་ཡོད་ལ་སྐྱིད་པའི་སྤྲོ་ཉམས་ཡོད།། ཆོས་སྲིད་ལུགས་གཉིས་རྟག་ཏུ་འཕེལ་བར་ཤོག། སངྱས་བསྟན་པ་དར་ཞིང་རྒྱས་པར་ཤོག། དགའ་སྐྱིད་སྤྲོ་ཉམས་འགྱུར་མེད་བརྟན་པར་ཤོག། ལ་དགའ་བ་ཡོད་ལ་སྐྱིད་པའི་སྤྲོ་ཉམས་ཡོད།། །། ༉ འཛོམས་འཛོམས་དགའ་སྐྱིད་ཕུན་ཚོགས་ལྷན་ཅིག་འཛོམས།། སྐད་གཅིག་མི་རྟག་འདུས་བྱས་སོ་སོར་སོང་།། སླར་ཡང་ལས་དང་སྨོན་ལམ་རང་དབང་གིས།། དགའ་སྐྱིད་ཕུན་ཚོགས་ཞལ་རས་ལྷན་ཅིག་འཛོམས།། གནམ་ལས་ཤར་བའི་ཉི་ཟླ་གཟའ་སྐར་རྣམས།། སྔ་ཕྱི་དུས་ཚོད་གླིང་བཞི་བསྐོར་བར་སོང་།། སླར་ཡང་གདུལ་བྱའི་སྨོན་ལམ་རང་དབང་གིས།། དགུང་སྔོན་མཐོན་པོར་འཛོམས་པ་ཡ་མཚན་ཆེ།། ནམ་མཁའི་རྒྱན་དུ་གྱུར་པ་སེམས་རེ་དགའ།། དབང་ཆེན་གསེར་གྱི་ས་གཞི་དྭངས་རེ་སྤྲོ།། རྒྱལ་ཁབ་དམ་ཆོས་དར་བ་བཀྲ་རེ་ཤིས།། མངའ་འབངས་ལོངས་སྤྱོད་འཛོམས་པ་གཡང་རེ་ཆགས།། །། ༉ དགོན་ལ་ཨྱོན་པདྨའི་ལུང་བསྟན་དང་།། འབངས་ལ་སྤྱི་ཡོངས་བསོད་ནམས་དུས་གཅིག་སྨིན།། དུས་ལ་འདི་རིང་བཀྲིས་གཡང་ཆགས་གཉིས།། མགོན་ལ་ཆོས་རྒྱལ་སྤྱི་བོའི་གཙུག་ཏུ་བཀུར།། དུས༌ལ་འདི་རིང་དགའ་སྐྱིད་ལྡན་པའི་ཉིནམ།། མགོན་ལ་ཆོས་རྒྱལ༌གསེར༌ཁྲི་མངའ་གསོལ་བཟང་།། གདུང་ལ་བརྒྱུད་ཀྱིས་མཐོ་བའི་ལྷ་སྲས་མཆོག། དཔལ་ལ་ཨྱོན་དབང་ཕྱུག་ལྗོངས་འདིའི་མགོན། དུས་ལ་འདི་རིང་བཀྲིས་གཡང་ཆགས་གཉིས།། མགོན་ལ་ཆོས་རྒྱལ་སྤྱི་བོའི་བཙུག་ཏུ་བཀུར།། ས༌ལ༌འདི༌རིང༌དགའ༌སྐྱིད༌ལྡན༌པའི་ཉིནམ།། མགོན་ལ་ཆོས་རྒྱལ་གསེར་ཁྲི་མངའ༌གསོལ༌བཟང་།། ཕ་ལ་ཨྱོན་པདྨ་བྱིན་རླབས་ཆེ།། ལྷ་ལ་ཆོས་སྐྱོང་སྲུང་མ་འཕྲིན་ལས་མྱུར།། དུས་ལ་འདི་རིང་བཀྲིས་གཡང་ཆགས་གཉིས།། མགོན་ལ་ཆོས་རྒྱལ་སྤྱི་བོའི་བཙུག་ཏུ་བཀུར།། དུས་ལ་འདི་རིང་དགའ་སྐྱིད་ལྡན་པའི་ཉིནམ།། མགོན་ལ་ཆོས་རྒྱལ༌གསེར་ཁྲི༌མངའ་གསོལ༌བཟང་།། ལྗོངས་ལ་འདི་ལ་བདེ་སྐྱིད་འབྱུང་བའི་གནས།། མགོན་ལ་ཆོས་རྒྱལ་ཡབ་སྲས་སྐུ་ཚེ་བརྟན།། དུས་ལ་འདི་རིང་བཀྲིས་གཡང་ཆགས་གཉིས།། མགོན་ལ་ཆོས་རྒྱལ་སྤྱི་བོའི་བཙུག་ཏུ་བཀུར།། །། ༉ ཚེས་ཆེན་བཅོ་ལྔའི་ཟླ་བ།། ཤར་རིའི་རྩེ་ནས་ཤར་སོང་།། ཤར་རིའི་རྩེ་ནས་ཤར་ནས།། འགྲོ་བའི་མུན་པ་སེལ་སོང་།། འགྲོ་བའི་མུན་པ་སེལ་ནས།། དགའ་བ་སྐྱིད་པ་འདུག་གོ། དགའ་སྐྱིད་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི།། རྟེན་འབྲེལ་འདི་ལ་བཟང་སོང་།། གསེར་གླིང་གྲུ་བཞིའི་ནང་ལས།། གསེར་གྱི་མེ་ཏོག་ཤར་སོང་།། གསེར་གྱི་མེ་ཏོག་ཤར་ནས།། ཕུལ་ས་བླ་མའི་ཕྱག་ལ།། བླ་མའི་ཕྱག་ལ་ཕུལ་ནས།། ཆོས་ཀྱི་བསྟན་པ་དར་སོང་།། དངུལ་གླིང་གྲུ་བཞི་ནང་ལས།། དངུལ་གྱི་མེ་ཏོག་ཤར་སོང་།། དངུལ་གྱི་མེ་ཏོག་ཤར་ནས།། ཕུལ་ས་རྒྱལ་པོའི་ཕྱག་ལ།། རྒྱལ་པོའི་ཕྱག་ལ་ཕུལ་ནས།། རྒྱལ་སྲིད་བསྟན་པ་དར་སོང་།། དུང་གླིང་གྲུ་བཞིའི་ནང་ལས།། དུང་གི་མེ་ཏོག་ཤར་སོང་།། དུང་གི་མེ་ཏོག་ཤར་ནས།། ཕུལ་ས་ཡབ་ཡུམ་ཕྱག་ལ།། ཡབ་ཡུམ་ཕྱག་ལ་ཕུལ་ནས།། བྱམས་བརྩེ་སྔར་ལས་རྒྱས་སོང་།། ཕ་རིའི་སྤང་གི་ལོག་ལ།།ཧ་ལོའི་མེ་ཏོག་ཤར་སོང་།། ཧ་ལོའི་མེ་ཏོག་ཤར་ནས།། ཕུལ་ས་དགའ་བའི་ཕྱག་ལ།། དགའ་བའི་ཕྱག་ལ་ཕུལ་ནས།། དམ་ཚིག་སྔར་ལས་བརྟན་སོང་།། །། ༉ རི་འདི་གཡང་གི་རི་ལ།། ཕུ་ལ་ཡས་ཀྱི་གངས་རི་ཆུང་ཆུང་རེད།། རི་འདི་གཡང་གི་རི་ལ།། གངས་རི་ཆེ་བ་གཅིག་ལ་འགྱུར་བར་ཤོག། རི་འདི་གཡང་གི་རི་ལ།། གངས་རི་འདི་ལ་སེང་གེ་འཁོར་བར་ཤོག། རི་འདི་གཡང་གི་རི་ལ།། སེང་གི་འདི་ལ་གཡུ་རལ་རྒྱས་པར་ཤོག། རི་འདི་གཡང་གི་རི་ལ།། འདི་ནས་ཕར་གྱི་ནགས་རི་ཆུང་ཆུང་རེད།། རི་འདི་གཡང་གི་རི་ལ།། ནགས་རི་ཆེ་བ་གཅིག་ལ་འགྱུར་བར་ཤོག། རི་འདི་གཡང་གི་རི་ལ།། ནགས་རི་འདི་ལ་སྟག་གཟིག་འཁོར་བར་ཤོག། རི་འདི་གཡང་གི་རི་ལ།། སྟག་གཟིག་འདི་ལ་འཛུམ་དྲུག་རྒྱས་པར་ཤོག། རི་འདི་གཡང་གི་རི་ལ།། མདའ་ལ་མས་ཀྱི་ཆུ་མོ་ཆུང་ཆུང་རེད།། རི་འདི་གཡང་གི་རི་ལ།། ཆུ་མོ་ཆེ་བ་གཅིག་ལ་འགྱུར་བར་ཤོག། རི་འདི་གཡང་གི་རི་ལ།། ཆུ་མོ་འདི་ལ་ཉ་མོ་འཁོར་བར་ཤོག། རི་འདི་གཡང་གི་རི་ལ།། ཉ་མོ་འདི་ལ་གསེར་གཤོག་རྒྱས་པར་ཤོག། རི་འདི་གཡང་གི་རི་ལ།། །། ༉ དག་པ་དབུས་གཙང་ཕྱོགས་ལ་བལྟས་ཙ་ན།། མ་དག་མཐའ་མེད་ཕྱོགས་ལ་ཞེན་པ་ལོག། ཤོག་ལེགས་མོ་ཤོག། ཤོག་ལེགས་ཡ།། ཡར་ཡར་བྱང་ཐང་པདྨའི་གྲོང་ཡུལ་ན།། གུར་ལ་གངས་རི་དཀར་པོ་སྤུབས་པ་འདྲ།། ཤོག་ལེགས་མོ་ཤོག། ཤོག་ལེགས་ཡ།། ཕྱག་ལ་གཡས་པ་ཤེས་རབ་རལ་གྲི་བསྣམས།། དམ་ཉམས་རྒྱ་འདྲེའི་མགོ་ལ་ཆེམས་སེ་ཆེམས།། ཤོག་ལེགས་མོ་ཤོག། ཤོག་ལེགས་ཡ།། ཕྱག་ལ་གཡོན་པ་སྦྲུལ་གྱི་ཞགས་པ་འཛིན།། དམ་ཉམས་རྒྱ་འདྲེའི་སྐེ་ལ་བཅིངས་སེ་བཅིངས།། ཤོག་ལེགས་མོ་ཤོག། ཤོག་ལེགས་ཡ།། ཁམས་པ་ཨུ་ཚུགས་ཅན་གྱི་ཕོ་རྒོད་རྣམས།། ལུས་ལ་དཔའ་བོའི་གོ་ཁྲབ་སི་ལི་ལི།། ཤོག་ལེགས་མོ་ཤོག། ཤོག་ལེགས་ཡ།། འོག་ལ་ཅང་ཤེས་རྟ་ཕོ་འཁྱུགས་སེ་འཁྱུགས།། གེ་སར་དགྲ་བོའི་བར་ན་ཁེངས་སེ་ཁེངས།། ཤོག་ལེགས་མོ་ཤོག། ཤོག་ལེགས་ཡ།། ལྷ་དང་སྲུང་མའི་སྐྱབས་རྟེན་བཟང་སེ་བཟང་།། སངས་རྒྱས་བསྟན་པ་དགུང་ལས་ལོས་ཀྱང་མཐོ།། ཤོག་ལེགས་མོ་ཤོག། ཤོག་ལེགས་ཡ།། མངའ་བདག་རྒྱལ་པོའི་སྐུ་ཚེ་ཞབས་པད་བརྟན།། བསྟན་པ་ཡུན་རིང་གནས་པའི་ཕུན་སུམ་ཚོགས།། ཤོག་ལེགས་མོ་ཤོག། ཤོག་ལེགས་ཡ།། །། ༉ ལ་འདི་བཀྲིས་ལ་མོའི་ལ་གཞོལ་ན།། ཤིང་ལ་འཁྲུངས་པ་ཨ་རུ་བ་རུ་འཁྲུངས།། འདི་ལ་འཁོར་བ་གསེར་བྱ་ཟུང་གཅིག་འཁོར།། གསེར་བྱ་རང་ཡང་མི་སྡོད་འཕུར་འགྲོ་གེ། ཡར་ཡར་ཆོས་འཁོར་ལྷ་སར་འཕུར་འགྲོ་གེ།། བླ་མ་ཤཱ་ཀྱ་མུ་ཎེ་ཞབས་སར་འཕུར།། ཡབ་ཆེན་ཨ་པའི་ལས་སྒྲིབ་འདི་གིས་དག། གསེར་བྱ་རང་གི་བསམ་པ་འདི་གིས་རྫོགས།། ལ་འདི་ཚེ་རིང་ལ་མོའི་ལ་གཞོལ་ན།། ཤིང་ལ་འཁྲུངས་པ་བ་ལུ་སུ་ལུ་འཁྲུངས།། འདི་ལ་འཁོར་བ་དངུལ་བྱ་ཟུང་གཅིག་འཁོར།། དངུལ་བྱ་རང་ཡང་མི་སྡོད་འཕུར་འགྲོ་གེ།། ཡར་ཡར་ལྷོ་བྲག་མཁར་ཆུར་འཕུར་འགྲོ་གེ།། བླ་མ་ནམ་མཁའི་སྙིང་པོའི་ཞབས་སར་འཕུར།། ཡུམ་ཆེན་ཨ་མའི་ལས་སྒྲིབ་འདི་གིས་དག། དངུལ་བྱ་རང་གི་བསམ་པ་འདི་གིས་རྫོགས།། ལ་འདི་རྡོ་སྐྱོང་ལ་མོའི་ལ་གཞོལ་ན།། ཤིང་ལ་འཁྲུངས་པ་ལྷ་ཤིང་ཤུགས་པོ་འཁྲུངས།། འདི་ལ་འཁོར་བ་ཁུ་བྱུག་ཟུང་གཅིག་འཁོར།། ཁུ་བྱུག་རང་ཡང་མི་སྡོད་འཕུར་འགྲོ་གེ།། ཕར་ཕར་སྤུངས་ཐང་བདེ་ཆེན་འཕུར་འགྲོ་གེ།། བླ་མ་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་ཞབས་སར་འཕུར།། མཉམ་རོགས་གཞོན་པའི་ལས་སྒྲིབ་འདི་གིས་དག། ཁུ་བྱུག་རང་གི་བསམ་པ་འདི་གིས་རྫོགས།། །། ༉ ཆུ་རིས་མོ་ཡ་ལ་སོ།། དགུང་སངས་ཀྱི་མཐོན་པོ།། དགུང་དང་ཁྲི་གདུགས་ཉི་མ།། ཞབས་བྲོ་བཞེས་ལ་ཕེབས་ཤོག། དགུང་དང་ཁྲི་གདུགས་ཉི་མ།། ལྟད་མོ་གཟིགས་ལ་ཕེབས་ཤོག། ཆུ་རིས་མོ་ཡ་ལ་སོ།། གངས་སྟོད་ཀྱི་མཐོན་པོ།། གངས་དང་སེང་ཆེན་དཀར་མོ།། ཞབས་བྲོ་བཞེས་ལ་ཕེབས་ཤོག། གངས་དང་སེང་ཆེན་གཉིས་ཀུ།། ལྟད་མོ་གཟིགས་ལ་ཕེབས་ཤོག། ཆུ་རིས་མོ་ཡ་ལ་སོ།། སྤང་གཤོང་གི་བདེ་མོ།། སྤང་དང་ཤཝ་རྒྱས་རྭ་བཅུ།། ཞབས་བྲོ་བཞེས་ལ་ཕེབས་ཤོག། སྤང་དང་ཤཝ་རྒྱས་གཉིས་པོ།། ལྟད་མོ་གཟིགས་ལ་ཕེབས་ཤོག། ཆུ་རིས་མོ་ཡ་ལ་སོ།། མཚོ་སྟོད་ཀྱི་མཐོན་པོ།། མཚོ་དང་གསེར་མིག་ཉ་མོ།། ཞབས་བྲོ་བཞེས་ལ་ཕེབས་ཤོག། མཚོ་དང་གསེར་མིག་གཉིས་པོ།། ལྟད་མོ་གཟིགས་ལ་ཕེབས་ཤོག། །། ༉ སྐྱིད་པའི་འབྲུག་གཡུས་ཙན་དན་བཀོད་པའི་གནས།། ཤར་ནས་ཙཱ་རི་གནས་ཀྱིས་ཞིང་ཁམས་འགྲན།། ལྷོ་ནས་བྱང་ཐང་པདྨས་མཛེས་པར་བརྒྱན།། ནུབ་ནས་སྦས་ཡུལ་ཕུག་གིས་བདེ་བར་བཀོད།།བྱང་ནས་གངས་ཆེན་རི་རབ་རྭ་བས་བསྐོར།། དབུས་ན་སྐྱེད་ཚལ་བཟང་པོའི་གནས་མཆོག་ཏུ།། བདེ་སྐྱིད་ཕུན་ཚོགས་ཞིང་ཁམས་ལྟ་བུའི་གནས།། རང་དབང་རང་བཙན་གཙང་མའི་ལྡུམ་ར་འདྲ།། སྒྲ་སྙན་ཚིག་གིས་བརྒྱན་པའི་ཞབས་བྲོ་འདི།། བཀྲིས་དགའ་སྟོན་འགྱེད་པའི་དུས་སུ་ཕུལ།། འདིར་ཚོགས་ལྷ་མི་ཡོངས་ཀྱི་སྙན་སྒྲོན་དུ།། བདེ་ལེགས་བཟང་པོའི་དར་དང་བཅས་ཏེ་ཕུལ།། །། ༉ སྐྱིད་པའི་བདེ་ཆེན་ཆོས་གླིང་།། པདྨའི་དཔལ་ཐང་ལ།། གསེར་གྱི་གཞོང་པ་འདྲ་དོ།། རིགས་བཟང་བུ་མོ་རུ་རུ།། གསེར་གྱི་གཞོང་པའི་ནང་དུ།། པདྨའི་དཔལ་ཐང་ལ།། རྒྱལ་པོའི་ཕོ་བྲང་བཞེངས་ཡོད།། རིགས་བཟང་བུ་མོ་རུ་རུ།། རྩེ་མོག་སེར་ཏོག་སྤུབས་པ།། པདྨའི་དཔལ་ཐང་ལ།། ནམ་མཁའི་དབྱིངས་ལས་མཐོ་བྱུང་།། རིགས་བཟང་བུ་མོ་རུ་རུ།། ཉིམ་དང་ཟླ་བས་མ་གཏོགས།། པདྨའི་དཔལ་ཐང་ལ།། གཞན་གྱིས་མཇལ་ས་མིན་འདུག། རིགས་བཟང་བུ་མོ་རུ་རུ།། སྐེད་པ་རིན་ཆེན་སྣ་ལྔ་།། པདྨའི་དཔལ་ཐང་ལ།། མངའ་བདག་གོང་མ་བཞུགས་ཡོད།། རིགས་བཟང་བུ་མོ་རུ་རུ།། རྩ་བ་ལྕགས་རིས་བསྐོར་བ།། པདྨའི་དཔལ་ཐང་ལ།། གཡུ་ཡི་རྡོ་གཅལ་བསྒྲིགས་ཡོད།། རིགས་བཟང་བུ་མོ་རུ་རུ།། གཡུ་ཡི་རྡོ་གཅལ་སྟེང་ལ།། པདྨའི་དཔལ་ཐང་ལ།། རྨ་བྱའི་སྒྲོ་རིས་ཤིག་ཤིག། རིགས་བཟང་བུ་མོ་རུ་རུ།། །། ༉ དགུང་སྔོན་བཀྲིས་གཡང་ཆགས་ལགས།། ཨ་མ་ལེགས་ཨོ།། ཁྲི་གདུགས་ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ།། དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་ཞབས་བྲོ།། དགུང་དང་སྤྲིན་གྱི་བར་ལ།། ཨ་མ་ལེགས་ཨོ།། སྐྱིའུ་བསེར་རླུང་གིས་འཐོར་སོང་།། དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་ཞབས་བྲོ།། དྲོད་ཉམས་འོད་ཀྱིས་སྐྱོང་བ།། ཨ་མ་ལེགས་ཨོ།། ཁྲི་གདུགས་བཀྲིན་ཆེ་སོང་།། དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་ཞབས་བྲོ།། ལྷོ་ལྗོངས་བཀྲིས་གཡང་ཆགས་ལ།། ཨ་མ་ལེགས་ཨོ།། མངའ་བདག་ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ།། དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་ཞབས་བྲོ།། ལོངས་སྤྱོད་སེམས་ལ་འཆང་བ་ལ།། ཨ་མ་ལེགས་ཨོ།། རྩ་གསུམ་ལ་ལྷ་ཡི་ཐུགས་རྗེ།། དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་ཞབས་བྲོ།། མི་སེར་བདེ་ཞིང་སྐྱིད་པ།། ཨ་མ་ལེགས་ཨོ།། མངའ་བདག་བཀྲིན་ཆེ་སོང་།། དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་ཞབས་བྲོ།། རྒྱལ་སྲིད་ཆོས་བཞིན་སྐྱོང་བ།། ཨ་མ་ལེགས་ཨོ།། བཤད་སྒྲུབ་བསྟན་པ་དར་སོང་།། དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་ཞབས་བྲོ།། །། ༉ ཤར་རིའི་རྩེ་ནས་ཁྲི་གདུགས་ཉི་མ།། འོད་ཟེར་སྐྱེ་འགྲོའི་དཔལ་དུ་ཤར་བས།། བདེ་སྐྱིད་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་རྟེན་འབྲེལ།། མཐོང་ནས་པདྨའི་འདབ་བརྒྱ་བཞད་སོང་།། དམིགས་མེད་ཆོས་དབྱིངས་ཀློང་ནས་འཕོས་པའི།། མཆོག་གསུམ་སྣང་བ་ཞིང་འདིར་འབར་བས།། ཕན་བདེའི་དཔལ་ལ་སྤྱོད་པའི་རྟེན་འབྲེལ།། མཐོང་ནས་ཡིད་དབང་དད་པས་འཕྲོག་སོང་།། མཚན་ལྡན་བླ་མའི་ཞལ་གྱི་ངོས་ནས།། ཟབ་ཆོས་བདུད་རྩི་སྙིང་ལ་སིམ་པས།། གཟུང་འཛིན་དབྱིངས་སུ་དག་པའི་རྟེན་འབྲེལ།། མཐོང་ནས་རིག་པའི་ཡེ་ཤེས་རྒྱས་སོང་།། སྐྱེ་མེད་ཆོས་དབྱིངས་དག་པའི་ཀློང་ནས།། འགགས་མེད་གཟུགས་སྐུའི་རོལ་པར་ཤར་ཚེ།། འཁོར་བ་དོང་ནས་སྤྲུགས་པའི་རྟེན་འབྲེལ།། མཐོང་ནས་འཁོར་འདས་གཅིག་ཏུ་འདྲེས་སོང་།། །། དུས་གསུམ་སངས་རྒྱས་ཀུན་གྱི་ཕྲིན་ལས་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་པ་ཨོ་རྒྱན་མཚོ་སྐྱེས་རྡོ་རྗེ་སྙིང་པོ་བཛྲ་གུ་རུའི་ཕན་ཡོན་ནི། སྤྲུལ་སྐུ་ཀརྨ་གླིང་པའི་གཏེར་བྱོན་བཛྲ་གུ་རུའི་ཕན་ཡོན་དང་འབྲུ་འགྲེལ་ལས། ནཛཤམཐ། ཞམ༔རྒ།རྨ༔ བཛྲ་གུ་རུ་དེ་ཝ་ཌཱཀྐི་ནི་ཧཱུྃ༔ བླ་མ་ཡི་དམ་མཁའ་འགྲོ་གསུམ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ༔ བདག་སྐྱེ་དམན་ཡེ་ཤེས་མཚོ་རྒྱལ་གྱིས༔ ཕྱི་ནང་གསང་བའི་མཎྜལ་རྒྱ་ཆེན་པོ་ཕུལ་ནས་ཞུས་པ༔ ཀྱཻ༔ སློབ་དཔོན་པདྨ་འབྱུང་གནས་ལགས༔ བདག་ཅག་བོད་ཀྱི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ༔ ཚེ་འདི་དང་ཕྱི་མའི་དོན་རྒྱ་ཆེན་པོ་མཛད་པ་ཤིན་ཏུ་བཀའ་དྲིན་ཉིད་ལས་ཆེ་བ་སྔར་ཡང་མ་བྱོན༔ ཕྱིས་ཀྱང་མི་འབྱོན་པས༔ ཉིད་ཀྱི་སྒྲུབ་པ་ཉིང་ཁུ་ལྟ་བུ་གནང་བ་ཡི༔ བདག་སྐྱེ་དམན་ཡིན་ཀྱང་ཐེ་ཚོམ་མེད་དེ༔ མ་འོངས་པའི་སེམས་ཅན་བློ་སྣ་མང་ཞིང་དམུ་རྒོད་ཆེ་བ༔ དམ་པའི་ཆོས་ལ་ལོག་པར་ལྟ་ཞིང་༔ ཁྱད་པར་གསང་སྔགས་བླ་མེད་ཀྱི་ཆོས་ལ་སྐུར་འདེབས་བྱེད་དུ་འོང་བའི༔ དེ་དུས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ནད་མུག་མཚོན་གསུམ་དར་ཞིང་༔ ཁྱད་པར་དུ་རྒྱ་བོད་ཧོར་གསུམ་གྲོག་མའི་ཚང་བཤིག་པ་འདྲ་བ་བོད་འབངས་སྡུག་པའི་དུས་ལ་བབས༔ དེ་རྣམས་བཅོས་པའི་ཐབས་མང་དུ་གསུངས་ཤིང་༔ མ་འོངས་པའི་གང་ཟག་རྣམས་བསྒྲུབ་ལོང་མེད་པ༔ ཅུང་ཟད་བསྒྲུབ་འདོད་པ་རྣམས་ཀྱང་བར་ཆད་དབང་ཆེ་བ་འོང་༔ སེམས་ཅན་ཁ་མི་འཆམས༔ རྫས་དང་སྤྱོད་པ་མི་ཚང་༔ དུས་ངན་དེ་འདྲ་ཤིན་ཏུ་བཟློག་པར་དཀའ་བ༔ དེ་འདྲའི་དུས་སུ་གུ་རུ་ཉིད་ཀྱི་སྒྲུབ་ཐབས་བཛྲ་གུ་རུ་ཁོ་ན་ལ་བརྟེན་ན་ཕན་ཡོན་ཅི་ལྟ་བུ་ལགས་མ་འོངས་པའི་བློ་དམན་རྣམས་ཀྱི་དོན་དུ་གསུང་བར་ཞུ་ཞེས་ཞུས་སོ༔ དེ་ནས་སློབ་དཔོན་ཆེན་པོས་བཀའ་སྩལ་པ༔ འོ་དད་ལྡན་བུ་མོ་ཁྱོད་ཀྱིས་ཞུས་པ་དེ་ཤིན་ཏུ་བདེན་ནོ༔ མ་འོངས་དེ་འདྲའི་དུས་ཚོད་ལ༔ སེམས་ཅན་ལ་གནས་སྐབས་དང་མཐར་ཐུག་ལ་ཕན་ཐོགས་ངེས་པ་ཡིན༔ མན་ངག་བསྒྲུབ་ཐབས་དཔག་མེད་པ་ས་གཏེར་ཆུ་གཏེར་བྲག་གཏེར་ནམ་མཁའི་གཏེར་ལ་སོགས་པ་མང་དུ་སྦས་ཏེ༔ དུས་ངན་གྱི་སྐབས་ལ་ལས་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་ཐབས་རྟེན་འབྲེལ་འགྲིགས་ཤིན་ཏུ་དཀའ་བ༔ སེམས་ཅན་གྱི་བསོད་ནམས་ཟད་པའི་རྟགས་ཡིན་ནོ༔ འོན་ཀྱང་དེ་འདྲའི་དུས་ལ༔ བཛྲ་གུ་རུའི་སྙིང་པོ་འདི་གནས་ཆེན་པོའམ༔ དགོན་སྡེའམ༔ རི་བོ་ཆེན་པོའི་རྩེའམ༔ ཆུ་བོ་ཆེན་པོའི་འགྲམ་དང་༔ ལྷ་སྲིན་འབྱུང་པོ་དར་བའི་ས་འགོ་ས་རྡོ་ལ་སོགས་པ་ལ༔ སྔགས་པ་དམ་ཚིག་དང་ལྡན་པ༔ དགེ་འདུན་སྡོམ་ལྡན༔ སྐྱེ་བོ་དད་ཅན༔ བུད་མེད་མཚན་ལྡན་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་སེམས་བསྐྱེད་རྒྱ་ཆེན་པོའི་ངང་ནས༔ བརྒྱ་སྟོང་ཁྲི་འབུམ་བྱེ་བ་དང་དུང་ཕྱུར་ལ་སོགས་པ་ཅི་འགྲུབ་བཟླས་ན༔ ཕན་ཡོན་དང་ནུས་པ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ༔ ཡུལ་ཕྱོགས་ཐམས་ཅད་ལ་ནད་མུག་མཚོན་གསུམ་དམག་འཁྲུག་ལོ་ཉེས་ལྟས་ངན་ཆོ་འཕྲུལ་ངན་པ་ཐམས་ཅད་བཟློག་ཅིང་༔ ཆར་ཆུ་འབེབས་ཤིང་ལོ་ཕྱུགས་ལེགས་པ་དང་ཡུལ་ཕྱོགས་ལ་བཀྲ་ཤིས་པར་འགྱུར་རོ༔ ཚེ་འདི་དང་ཕྱི་མ་བར་དོའི་འཕྲང་གསུམ་ལ༔ རབ་དངོས༔ འབྲིང་ཉམས༔ ཐ་མ་རྨི་ལམ་ལ་ང་དང་ཡང་ནས་ཡང་དུ་འཕྲད་ཅིང་༔ ས་ལམ་རིམ་པར་རྫོགས་ནས་རྔ་ཡབ་གླིང་དུ་རིག་འཛིན་ཕོ་མོའི་གྲལ་དུ་ཚུད་པར་ཐེ་ཚོམ་མེད་དོ༔ བརྒྱ་རེ་བཟླས་པ་མ་ཆག་ན་ཡང་གཞན་གྱི་ཡིད་དུ་འོང་ཞིང་ཟས་ནོར་ལོངས་སྤྱོད་འབད་མེད་དུ་འབྱུང་༔ སྟོང་དང་ཁྲི་ལ་སོགས་པ་བཟླས་ན་གཞན་སྣང་ཟིལ་གྱིས་གནོན་ཅིང་བྱིན་རླབས་དང་ནུས་པ་ཐོགས་པ་མེད་པར་འགྲུབ་བོ༔ འབུམ་དང་བྱེ་བ་སོགས་བཟླས་པ་བྱེད་ན༔ ཁམས་གསུམ་དབང་དུ་འདུས༔ སྲིད་གསུམ་ཟིལ་གྱིས་གནོན༔ ལྷ་འདྲེ་བྲན་དུ་འཁོལ༔ འཕྲིན་ལས་རྣམ་བཞི་གང་ལ་ཡང་ཐོགས་པ་མེད་པར་འགྲུབ་ཅིང་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཅི་བསམ་པའི་འགྲོ་དོན་དཔག་ཏུ་མེད་པ་བྱེད་ནུས་པར་འགྱུར་རོ༔ བྱེ་བ་གསུམ་མམ་བདུན་ལ་སོགས་པ་བགྲང་བར་ནུས་ན་དུས་གསུམ་སངས་རྒྱས་རྣམས་དང་འབྲལ་བ་མེད་ཅིང་༔ ང་དང་དབྱེར་མི་ཕྱེད་པར་ལྷ་སྲིན་སྡེ་བརྒྱད་ཐམས་ཅད་བཀའ་ཉན་གསུང་བསྟོད༔ ཅི་བཅོལ་བའི་ལས་བསྒྲུབ་ཅིང་༔ རབ་འདི་ལ་འཇའ་ལུས་འགྲུབ༔ འབྲིང་འཆི་ཁར་འོད་གསལ་མ་བུ་འཕྲད༔ ཐ་མ་ཡང་བར་དོར་ང་ཡི་ཞལ་མཐོང་ནས་སྣང་བ་རང་སར་གྲོལ་ཏེ་རྔ་ཡབ་གླིང་དུ་སྐྱེས་ནས་འགྲོ་དོན་དཔག་ཏུ་མེད་པ་འབྱུང་བར་འགྱུར་རོ༔ ཞེས་གསུངས་སོ༔ སློབ་དཔོན་ཆེན་པོ་ལགས༔ འདི་ལྟ་བུའི་ཕན་ཡོན་དང་ནུས་པ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་རྒྱ་ཆེན་པོ་གསུངས་པ་བཀའ་དྲིན་ཆེ་ལགས༔ མ་འོངས་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་དོན་དུ་གུ་རུ་པདྨའི་འབྲུ་འགྲེལ་གྱི་ཕན་ཡོན་ནུས་པ་དཔག་ཏུ་མེད་ན་ཡང་༔ མདོར་བསྡུས་པ་ཞིག་གསུངས་པར་ཞུ་ཞེས་ཞུས་སོ༔ དེ་ནས་སློབ་དཔོན་ཆེན་པོས་བཀའ་སྩལ་པ༔ འོ་རིགས་ཀྱི་བུ་མོ༔ བཛྲ་གུ་རུ་ཞེས་པ་ནི༔ ང་གཅིག་པུའི་སྙིང་པོ་མ་ཡིན་ཏེ༔ ཡི་དམ་རྒྱུད་སྡེ་བཞི་དང་༔ ཐེག་པ་རིམ་དགུ་དང་༔ ཆོས་ཀྱི་ཕུང་པོ་བརྒྱད་ཁྲི་བཞི་སྟོང་ལ་སོགས་པའི་སྲོག་སྙིང་༔ དུས་གསུམ་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་དང་བླ་མ་ཡི་དམ་མཁའ་འགྲོ་ཆོས་སྐྱོང་ལ་སོགས་པའི་སྙིང་པོ་འདི་ལ་ཚང་བའོ༔ ཚང་བའི་རྒྱུ་མཚན་ཅི་ལྟ་བུ་ཞེ་ན༔ ལེགས་པར་ཉོན་ལ་ཡིད་ལ་བཟུང་ཤིག༔ བཟླ་བར་གྱིས་ཤིག༔ འབྲི་བར་གྱིས་ཤིག༔ མ་འོངས་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་བསྟན་པར་གྱིས་ཤིག༔ ཨོཾ་ཨཱཿཧཱུྃ་བཛྲ་གུ་རུ་པདྨ་སིདྡྷི་ཧཱུྃ༔ ཨོཾ་ཨཱཿཧཱུྃ་ནི་སྐུ་གསུང་ཐུགས་ཀྱི་སྙིང་པོ་མཆོག༔ བཛྲ་རྡོ་རྗེ་རིགས་ཀྱི་སྙིང་པོ་མཆོག༔ གུ་རུ་རིན་ཆེན་རིགས་ཀྱི་སྙིང་པོ་མཆོག༔ པདྨ་པདྨ་རིགས་ཀྱི་སྙིང་པོ་མཆོག༔ སིདྡྷི་ལས་ཀྱི་རིགས་ཀྱི་སྙིང་པོ་མཆོག༔ ཧཱུྃ་ནི་བདེ་གཤེགས་རིགས་ཀྱི་སྙིང་པོ་མཆོག༔ ཨོཾ་ཨཱཿཧཱུྃ་བཛྲ་གུ་རུ་པདྨ་སིདྡྷི་ཧཱུྃ༔ ཨོཾ་ནི་རྒྱལ་བ་རིགས་ལྔ་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས༔ ཨཱཿནི་ཆོས་སྐུ་མི་འགྱུར་ཡོངས་སུ་རྫོགས༔ ཧཱུྃ་ནི་སྤྲུལ་སྐུ་གུ་རུའི་དྲུང་དུ་རྫོགས༔ བཛྲ་ཧེ་རུ་ཀ་ཡི་ལྷ་ཚོགས་རྫོགས༔ གུ་རུ་བླ་མ་རིག་འཛིན་ལྷ་ཚོགས་རྫོགས༔ པདྨ་མཁའ་འགྲོ་ཤུགས་འགྲོའི་ལྷ་ཚོགས་རྫོགས། སིདྡྷི་ནོར་ལྷ་གཏེར་བདག་ཀུན་གྱི་སྲོག༔ ཧཱུྃ་ནི་ཆོས་སྐྱོང་མ་ལུས་ཀུན་གྱི་སྲོག༔ ཨོཾ་ཨཱཿཧཱུྃ་བཛྲ་གུ་རུ་པདྨ་སིདྡྷི་ཧཱུྃ༔ ཨོཾ་ཨཱཿཧཱུྃ་ནི་རྒྱུད་སྡེ་གསུམ་གྱི་སྲོག༔ བཛྲ་འདུལ་བ་མདོ་སྡེ་གཉིས་ཀྱི་སྲོག༔ གུ་རུ་མངོན་པ་ཀྲི་ཡ་གཉིས་ཀྱི་སྲོག༔ པདྨ་ཨུ་པ་ཡོ་ག་གཉིས་ཀྱི་སྲོག༔ སིདྡྷི་མ་ཧཱ་ཨ་ནུ་གཉིས་ཀྱི་སྲོག༔ ཧཱུྃ་ནི་རྫོགས་ཆེན་ཨ་ཏི་ཡོ་གའི་སྲོག༔ ཨོཾ་ཨཱཿཧཱུྃ་བཛྲ་གུ་རུ་པདྨ་སིདྡྷི་ཧཱུྃ༔ ཨོཾ་ཨཱཿཧཱུྃ་གིས་དུག་གསུམ་ལས་གྱུར་སྒྲིབ་པ་དག༔ བཛྲ་ཞེ་སྡང་ལས་གྱུར་སྒྲིབ་པ་དག༔ གུ་རུ་ང་རྒྱལ་ལས་གྱུར་སྒྲིབ་པ་དག༔ པདྨ་འདོད་ཆགས་ལས་གྱུར་སྒྲིབ་པ་དག༔ སིདྡྷི་ཕྲག་དོག་ལས་གྱུར་སྒྲིབ་པ་དག༔ ཧཱུྃ་གིས་ཉོན་མོངས་ལས་གྱུར་སྒྲིབ་པ་དག༔ ཨོཾ་ཨཱཿཧཱུྃ་བཛྲ་གུ་རུ་པདྨ་སིདྡྷི་ཧཱུྃ༔ ཨོཾ་ཨཱཿཧཱུྃ་གིས་ཆོས་ལོངས་སྤྲུལ་གསུམ་ཐོབ༔ བཛྲ་མེ་ལོང་ལྟ་བུའི་ཡེ་ཤེས་ཐོབ༔ གུ་རུ་མཉམ་པ་ཉིད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཐོབ༔ པདྨ་སོ་སོར་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཐོབ༔ སིདྡྷི་བྱ་བ་སྒྲུབ་པའི་ཡེ་ཤེས་ཐོབ༔ ཧཱུྃ་གིས་ཡེ་ཤེས་ལས་གྱུར་ཐམས་ཅད་འགྲུབ༔ ཨོཾ་ཨཱཿཧཱུྃ་བཛྲ་གུ་རུ་པདྨ་སིདྡྷི་ཧཱུྃ༔ ཨོཾ་ཨཱཿཧཱུྃ་གིས་ལྷ་འདྲེ་མི་གསུམ་འདུལ༔ བཛྲ་དྲི་ཟ་མེ་ལྷའི་གདོན་རྣམས་ཐུབ༔ གུ་རུ་གཤིན་རྗེ་སྲིན་པོའི་གདོན་རྣམས་ཐུབ༔ པདྨ་ཆུ་ལྷ་རླུང་བདག་གདོན་རྣམས་ཐུབ༔ སིདྡྷི་གནོད་སྦྱིན་དབང་ལྡན་གདོན་རྣམས་ཐུབ༔ ཧཱུྃ་གིས་གཟའ་དང་ས་བདག་གདོན་རྣམས་ཐུབ༔ ཨོཾ་ཨཱཿཧཱུྃ་བཛྲ་གུ་རུ་པདྨ་སིདྡྷི་ཧཱུྃ༔ ཨོཾ་ཨཱཿཧཱུྃ་གིས་ཕ་རོལ་ཕྱིན་དྲུག་འགྲུབ༔ བཛྲ་ཞི་བའི་ལས་ཀུན་ཐམས་ཅད་འགྲུབ༔ གུ་རུ་རྒྱས་པའི་ལས་ཀུན་ཐམས་ཅད་འགྲུབ༔ པདྨ་དབང་གི་ལས་ཀུན་ཐམས་ཅད་འགྲུབ༔ སིདྡྷི་འཕྲིན་ལས་ལས་ཀུན་ཐམས་ཅད་འགྲུབ༔ ཧཱུྃ་གིས་དྲག་པོའི་ལས་ཀུན་ཐམས་ཅད་འགྲུབ༔ ཨོཾ་ཨཱཿཧཱུྃ་བཛྲ་གུ་རུ་པདྨ་སིདྡྷི་ཧཱུྃ༔ ཨོཾ་ཨཱཿཧཱུྃ་གིས་བན་བོན་བྱད་ཕུར་བཟློག༔ བཛྲ་ཡེ་ཤེས་ལྷ་ཡི་བྱད་ཁ་བཟློག༔ གུ་རུ་ལྷ་སྲིན་སྡེ་བརྒྱད་བྱད་ཁ་བཟློག༔ པདྨ་འཇིག་རྟེན་ལྷ་འདྲེའི་བྱད་ཁ་བཟློག༔ སིདྡྷི་ཀླུ་དང་ས་བདག་བྱད་ཁ་བཟློག༔ ཧཱུྃ་གིས་ལྷ་འདྲེ་མི་གསུམ་བྱད་ཁ་བཟློག༔ ཨོཾ་ཨཱཿཧཱུྃ་བཛྲ་གུ་རུ་པདྨ་སིདྡྷི་ཧཱུྃ༔ ཨོཾ་ཨཱཿཧཱུྃ་གིས་དུག་ལྔའི་དམག་དཔུང་འཇོམས༔ བཛྲ་ཞེ་སྡང་ལས་གྱུར་དམག་དཔུང་འཇོམས༔ གུ་རུ་ང་རྒྱལ་ལས་གྱུར་དམག་དཔུང་འཇོམས༔ པདྨ་འདོད་ཆགས་ལས་གྱུར་དམག་དཔུང་འཇོམས༔ སིདྡྷི་ཕྲག་དོག་ལས་གྱུར་དམག་དཔུང་འཇོམས༔ ཧཱུྃ་གིས་ལྷ་འདྲེ་མི་གསུམ་དམག་དཔུང་འཇོམས༔ཨོཾ་ཨཱཿཧཱུྃ་བཛྲ་གུ་རུ་པདྨ་སིདྡྷི་ཧཱུྃ༔ ཨོཾ་ཨཱཿཧཱུྃ་གིས་སྐུ་གསུང་ཐུགས་ཀྱི་དངོས་གྲུབ་ཐོབ༔ བཛྲ་ཡི་དམ་ཞི་ཁྲོའི་དངོས་གྲུབ་ཐོབ༔ གུ་རུ་རིག་འཛིན་བླ་མའི་དངོས་གྲུབ་ཐོབ༔ པདྨ་མཁའ་འགྲོ་ཆོས་སྐྱོང་དངོས་གྲུབ་ཐོབ༔ སིདྡྷི་མཆོག་དང་ཐུན་མོང་དངོས་གྲུབ་ཐོབ༔ ཧཱུྃ་གིས་ཅི་བསམ་དངོས་གྲུབ་མ་ལུས་ཐོབ༔ ཨོཾ་ཨཱཿཧཱུྃ་བཛྲ་གུ་རུ་པདྨ་སིདྡྷི་ཧཱུྃ༔ ཨོཾ་ཨཱཿཧཱུྃ་གིས་གདོད་མའི་ཞིང་ཁམས་འཕོ༔ བཛྲ་ཤར་ཕྱོགས་མངོན་དགའི་ཞིང་ཁམས་འཕོ༔ གུ་རུ་ལྷ་ཕྱོགས་དཔལ་ལྡན་ཞིང་ཁམས་འཕོ༔ པདྨ་ནུམ་ཕྱོགས་བདེ་ཆེན་ཞིང་ཁམས་འཕོ༔ སིདྡྷི་བྱང་ཕྱོགས་ལས་རབ་ཞིང་ཁམས་འཕོ༔ ཧཱུྃ་གིས་དབུས་ཕྱོགས་གཡོ་མེད་ཞིང་ཁམས་འཕོ༔ ཨོཾ་ཨཱཿཧཱུྃ་བཛྲ་གུ་རུ་པདྨ་སིདྡྷི་ཧཱུྃ༔ ཨོཾ་ཨཱཿཧཱུྃ་གིས་སྐུ་གསུམ་རིག་འཛིན་ཐོབ༔ བཛྲ་ས་ལ་གནས་པའི་རིག་འཛིན་ཐོབ༔ གུ་རུ་ཚེ་ལ་དབང་བའི་རིག་འཛིན་ཐོབ༔ པདྨ་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོའི་རིག་འཛིན་ཐོབ༔ སིདྡྷི་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པའི་རིག་འཛིན་ཐོབ༔ ཧཱུྃ་གིས་རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རིག་འཛིན་ཐོབ༔ ཨོཾ་ཨཱཿཧཱུྃ་བཛྲ་གུ་རུ་པདྨ་སིདྡྷི་ཧཱུྃ༔ བཛྲ་གུ་རུ་ལན་གཅིག་བརྗོད་པ་ཡི། དེ་ལ་གཟུགས་མཆིས་འཛམ་གླིང་སྣོད་དུ་ཆུང་༔ འདི་ཉིད་མཐོང་ཐོས་དྲན་པའི་སེམས་ཅན་ཀུན༔ རིག་འཛིན་ཕོ་མོའི་གྲལ་ལ་འཁོད་པར་ངེས༔ བསླུ་མེད་བཛྲ་གུ་རུའི་བདེན་ཚིག་ལ༔ གང་འདོད་བཀའ་བཞིན་འགྲུབ་པར་མ་གྱུར་ན༔ པདྨ་ང་ཡིས་སེམས་ཅན་བསླུ་བ་ཨཾ༔ མི་བསླུ་ངེས་པས་བཀའ་བཞིན་བསྒྲུབ་པར་གྱིས༔ བཟླས་པ་མི་ནུས་རྒྱལ་མཚན་རྩེ་ལ་ཕྱོར༔ རླུང་ཕོག་སེམས་ཅན་གྲོལ་བར་ཐེ་ཚོམ་མེད༔ ཡང་ན་ས་ཤིང་རྡོ་ཡི་ལོགས་སུ་བྲིས༔ རབ་གནས་བྱས་ནས་ལམ་ལ་བཀྲམ་ན་ཡང་༔ མཐོང་བ་ཙམ་གྱིས་ནད་གདོན་སྒྲིབ་པ་འདག༔ ས་དེར་གནས་པའི་འདྲེ་སྲིན་རྒྱུ་ལམ་ཆོད༔ མཐིང་ཤོག་དག་ལ་གསེར་གྱིས་བྲིས་ལ་འདོགས༔ གདོན་བགེགས་འབྱུང་པོའི་གནོད་པ་བྱེད་མི་ནུས༔ ཤི་ནས་རོ་དང་མ་བྲལ་བསྲེག་ན་ནི༔ འཇའ་ཚོན་འཁྱུག་ཅིང་བདེ་ཆེན་འཕོ་བར་ངེས༔ འབྲི་ཀློག་འདོན་པའི་ཡོན་ཏན་ཚད་ལས་འདས༔ མ་འོངས་སེམས་ཅན་དོན་དུ་བཀོད་དེ་སྦས༔ སྐལ་ལྡན་ལས་ཅན་བུ་དང་འཕྲད་པར་ཤོག༔ ས་མ་ཡ་རྒྱ་རྒྱ་རྒྱ༔ ལོག་ལྟ་ཅན་ལ་གསང་རྒྱ༔ རྒྱ་རྒྱ་རྒྱ༔ དམ་ཚིག་ཅན་ལ་གཏད་རྒྱ༔ རྒྱ་རྒྱ་རྒྱ༔ སྤྲུལ་སྐུ་ཀརྨ་གླིང་པས་གཏེར་ནས་གདན་དྲངས་ཏེ་ཤོག་སེར་ལས་བཤུས་པའོ༔ ཞེས་གསུངས་པ་དེ་ལྟར་ནད་མུག་མཚོན་གསུམ་སོགས་གནས་སྐབས་ཚེ་འདིའི་བར་ཆད་སེལ་ཞིང་ཕྱི་མ་པདྨ་འོད་ཀྱི་ཞིང་ཁམས་སོགས་རིམ་པར་བརྒྱུད་དེ་ཐར་པའི་གོ་འཕང་ཐོབ་པ་ལ་སོགས་པ་ཡོན་ཏན་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པའི་བཛྲ་གུ་རུའི་ཕན་ཡོན་འདི་ཉིད་སྤྲུལ་སྐུ་ཀརྨ་གླིང་པས་གཏེར་ནས་བཏོན་ཏེ་རྗེས་འཇུག་གདུལ་བྱ་རྣམས་ཀྱི་དོན་དུ་སྤེལ་བ་ལགས་ན་ཀུན་གྱིས་རང་དོན་རང་གཅེས་ཀྱིས་བཛྲ་གུ་རུའི་གཟུངས་སྔགས་འདི་ཐུགས་དམ་གྱི་མཐིལ་དུ་བཟུང་སྟེ་དུས་དང་རྣམ་པ་ཀུན་ཏུ་བགྲང་བར་རིགས་སོ།། །།སརྦ་མངྒ་ལཾ། དེ་ཡང་གོང་གི་ཆོས་བྱིན་རླབས་ཅན་དེ་སྨན་ལྗོངས་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྐལ་ལྡན་དད་མོས་ཅན་ཡོངས་ལ་བཀྲམ་སྤེལ་དོན་དུ་པར་སྐྲུན་ཤེས་རབ་མཐའ་ཡས་ཀྱིས་ཞབས་ཏོག་ཞུས་པས་བཀྲ་ཤིས་བདེ་ལེགས་ཞུའོ།། །།Subscript text དུས་གསུམ་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །བདག་ཉིད་བླ་མ་རིན་པོ་ཆེ། །མགོན་མེད་བདག་ལ་ཐུགས་རྗེས་གཟིགས། །མ་རིག་འཐིབས་པོས་ནོན་པ་བདག །འཁོར་ཚེ་ཐོག་མ་མེད་པ་ནས། །ལས་ཉོན་སྡིག་པས་ཟིལ་གྱིས་ནོན། །བླ་མ་བརྙས་ཤིང་སྤུན་ལ་ཁྲོས། །དམ་ཚིག་སྡོམ་པའི་གནས་ཀུན་ཡང༌། །ཉེས་སྤྱོད་ཆེན་པོའི་གཡང་སར་ལྷུང༌། །མ་འཚལ་བཞིན་དུ་ནོངས་པ་ཀུན། །དེ་རིང་གནོང་འགྱོད་དྲག་པོས་བཤགས། །སྔོན་ཆད་ཁྱེད་ཀྱི་བཀའ་ལས་འདས། །དེ་ལྟའི་སྡིག་ལྟུང་མ་མྱོང་བར། །འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་སོང་བྱང་ན། །དམྱལ་མེ་བཟོད་དཀས་ངེས་པར་བསྲེགས། །དེ་ཚེ་བདག་ཉིད་འདོར་ཕོད་དམ། །ཐོག་མཐའ་མེད་པའི་འཁྲུལ་གཞི་ནི། །ལུང་མ་བསྟན་གྱི་ཆོས་ཉིད་ནས། །ཀུན་འབྱུང་མ་རིག་གདོན་ཆེན་དང༌། །འགྲོགས་པའི་རང་བཞིན་སྐྱེ་གནས་ཀྱི། །བར་དོར་ཆོས་ལྡན་དལ་འབྱོར་ལུས། །ཐོབ་ནས་བླ་མ་མཉེས་བྱེད་ཅིང༌། །ཐོས་བསམ་སྒོམ་པའི་ཤེས་རབ་ལ། །བརྟེན་ནས་ངེས་འབྱུང་བྱང་ཆུབ་སེམས། །ཕྱིན་དྲུག་ལམ་མཆོག་བསྙེན་པར་ཤོག །དུས་ཀྱིས་ཉེན་ཏེ་འགྲོ་བ་ལ། །འཆི་ཁའི་བར་དོ་ཞེས་བྱ་སྟེ། །དེ་ཚེ་འཆི་རྐྱེན་ངན་པ་དང༌། །གནད་གཅོད་དྲག་པོ་མི་འབྱུང་ཞིང༌། །དབྱིངས་དང་རིག་པ་བསྲེ་བ་ཡིས། །འོད་གསལ་སྦུབས་འཇུག་མངོན་གྱུར་ནས། །གདོད་མའི་གཞི་ལ་གྲོལ་བར་ཤོག །གལ་ཏེ་གོམས་པའི་སྟོབས་ཆུང་ན། །སྒོ་བརྒྱད་བཀག་ནས་ཚངས་བུག་དབྱེ། །རྣམ་ཤེས་རླུང་ཞོན་གདམས་པ་ཡིས། །གྲོང་འཕོ་གྲོང་འཇུག་ལ་བརྟེན་ནས། །མཁའ་སྤྱོད་རིག་འཛིན་གནས་ཐོབ་ཤོག །དེ་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡི། །འཕོ་ལུགས་མངོན་དུ་མ་གྱུར་ན། །ས་ལ་ས་ཐིམ་ལྡང་མི་ནུས། །ཆུ་ལ་ཆུ་ཐིམ་ཁ་སྣར་ཆུ། །མེ་ལ་མེ་ཐིམ་ཁ་སྣ་བསྐམ། །རླུང་ཐིམ་དབུགས་ངར་ཡན་ལག་ཕྲ། །མིག་སྤྲིན་གྱེན་ལྡོག་དུ་བ་དང༌། །སྨིག་རྒྱུ་མེ་ཁྱེར་མར་མེ་འབར། །རླུང་ལྔ་བྲོས་པའི་བྱེད་ལས་ཀྱིས། །ཁྱབ་བྱ་འབྱུང་བའི་ཁམས་ལྔ་དང༌། །ཁྱབ་བྱེད་ཡེ་ཤེས་ཐིག་ལེའི་དཔྱིད། །རྒྱབ་གྱེས་ཡུལ་ལྔ་ཡིད་ཤེས་ལ། །ཐིམ་པར་ཕྱོགས་ཚེ་འདི་སྣང་ལ། །ཞེན་ཆགས་གདུང་བ་མི་སྐྱེ་ཞིང༌། །བླ་མའི་གདམས་ངག་དྲན་པར་ཤོག །རག་པ་རྩ་ཐིག་རླུང་གསུམ་གྱི། །ཚོགས་པ་གྱེས་པའི་རྟེན་འབྲེལ་ལས། །ཕྲ་བ་སྣང་མཆེད་ཐོབ་གསུམ་གྱི། །ཐིམ་ཚུལ་དཀར་ཆ་ཐུར་བབས་ཏེ། །སྙིང་སྟོབས་ལས་བྱུང་འདོད་ཆགས་ཀྱི། །སྙིང་སྟོབས་བདེ་བ། རྡུལ་སྡུག་བསྔལ། མུན་པ་གཏི་མུག་ཏུ་བཤད་པས་བཅོས་བསླད་མ་བྱེད་ཅིག རྟོག་པ་འགག་དང་ལྷན་ཅིག་པར། །རྣམ་ཤེས་སྣང་བ་ལ་ཐིམ་པས། །སྟོན་གནམ་ཟླ་འོད་ཀྱིས་སློང་ལྟའི། །དཀར་ལམ་རང་ངོ་ཤེས་པར་ཤོག །དེ་བཞིན་དམར་ཆ་གྱེན་དུ་ལྡོག །རྡུལ་ལས་བྱུང་བའི་ཞེ་སྡང་འགག །སྣང་བ་མཆེད་པ་ལ་ཐིམ་པས། །སྐར་ཁུང་ཉི་ཞུར་གྱིས་སློང་ལྟའི། །དམར་ལམ་རང་ངོ་ཤེས་པར་ཤོག །ཁུ་རྡུལ་སྙིང་གར་ཕྲད་པ་ལས། །མུན་ཅན་ལས་བྱུང་གཏི་མུག་འགག །མཆེད་པ་ཉེར་ཐོབ་ལ་ཐིམ་པས། །སྟོན་གནམ་སྨག་གིས་སློང་བ་ལྟའི། །ནག་ལམ་ཤར་ནས་བརྒྱལ་བ་ལ། །ཕྱོགས་ཚེ་དྲན་པའི་སྒྲོན་མེ་ཡིས། །ཉེར་ཐོབ་འོད་གསལ་ལ་འདྲེས་ནས། །གདོད་མའི་དབྱིངས་སུ་སངས་རྒྱས་ཤོག །གལ་ཏེ་དྲན་པའི་སྟོབས་ཞན་པས། །བརྒྱལ་ཏེ་སེམས་མེད་སྐབས་གྱུར་ན། །ཀུན་གཞི་ཆོས་དབྱིངས་ལ་སད་ནས། །དྭངས་གསལ་རྟོག་པ་མེད་པ་ཡི། །འཆི་བ་འོད་གསལ་མངོན་གྱུར་ཤོག །དེ་ལྟར་ཆོས་སྐུའི་བསྲེ་བ་ཡིས། །གདོད་མའི་ནང་དབྱིངས་མ་ཟིན་ན། །ཤིན་ཏུ་ཕྲ་བའི་རླུང་སེམས་ཆ། །ལུགས་ལྡོག་ཉེ་བར་ཐོབ་པ་ལས། །མཆེད་པའི་སྣང་བ་ཆོས་ཉིད་ཀྱི། །བར་དོ་གཞི་དབྱིངས་ཀ་དག་ཀློང༌། །ཁྲེགས་ཆོད་ལྟ་བས་མངོན་གྱུར་ཅིང༌། །གཞི་སྣང་ཡིན་ལུགས་འོད་གསལ་ནི། །སྣང་བ་ཐམས་ཅད་འོད་ལྔ་རུ། །ཟ་འོག་བཀྲམ་པ་ལྟར་ཤར་ཚེ། །ཐོད་རྒལ་གོམས་པའི་ཉེ་རྒྱུ་ལས། །རང་སྣང་རང་བཞིན་མེད་པར་ཤེས། །ཆོས་ཉིད་ཅིག་ཆར་ཟད་པར་ཤོག །གལ་ཏེ་འོད་གསལ་ཟུང་འཇུག་ལ། །ཐིམ་ནས་རིགས་བརྒྱའི་སྣང་བ་ཤར། །སྒྲ་ཡིས་འཇིགས་ཤིང་ཟེར་གྱིས་སྔངས། །སྐུ་ཡིས་སྣང་བས་སྐྲག་གྱུར་ན། །སེང་གེའི་གསོབ་ལྟར་མཚང་རིག་ནས། །བག་མི་ཚ་བའི་གདེང་ཐོབ་ཤོག །བསམ་གཏན་གྱི་ནི་ཞག་ལྔ་ལ། །རྒྱལ་བ་རིག་ལྔའི་ཞལ་མཐོང་ཚེ། །སྐུ་དང་རང་འོད་འབྲེལ་བ་ཡིས། །རིག་པ་འོད་གསལ་ལ་འཇུག་དང༌། །སྐུ་ཡང་རང་ལ་ཐིམ་པ་ཡིས། །འོད་གསལ་རིག་པ་ལ་འཇུག་ཚེ། །མ་པང་བུ་འཇུག་ལྟར་གྲོལ་ཤོག །དེ་བཞིན་ཟུང་འཇུག་ཡེ་ཤེས་ལ། །ཐིམ་པས་འོད་སྣང་ཐིག་ལེ་ཅན། །ཡེ་ཤེས་བཞི་སྦྱོར་སྣང་བ་ནི། །རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའི་ཁོང་སེང་ལམ། །སྣང་ཚེ་རིག་པ་རང་ས་ཟིན། །ཡེ་ཤེས་ལྷུན་གྲུབ་ལ་ཐིམ་པས། །སྐུ་དང་ཡེ་ཤེས་ཐུགས་རྗེ་འོད། །མཐའ་གྲོལ་གཉིས་མེད་དག་མ་དག །ལྷུན་གྲུབ་ཡེ་ཤེས་ཆེན་པོའི་སྒོ། །བརྒྱད་དུ་ཤར་ཡང་འཁོར་འདས་ཀྱི། །འཇུག་ལྡོག་རིག་པའི་རང་རྩལ་དུ། །ཤར་བ་གཞི་ལས་མ་གཡོས་པའི། །གཞི་སྣང་ཆེན་པོར་ཡིད་ཆེས་ཤོག །དེ་ཡང་བསྐྱེད་རིམ་ལ་གོམས་ན། །རླུང་སེམས་ཙམ་གྱི་ལུས་དེ་ཉིད། །མཚན་དཔེ་རྫོགས་པའི་ཡི་དམ་གྱི། །ལྷ་སྐུར་མངོན་བྱང་ལྔས་ཆུབ་པ། །བར་དོར་ལོངས་སྐུའི་བསྲེ་བ་ཡིས། །སྒྱུ་མའི་སྐུ་རུ་ལྡང་བར་ཤོག །གང་ཞིག་མོས་པས་སྤྱོད་རྣམས་ཀྱང༌། །རྗེས་དྲན་ལྔ་དང་མངོན་ཤེས་དྲུག །མི་བརྗེད་གཟུངས་ཀྱིས་དབུགས་འབྱིན་ནས། །བླ་མ་དྲན་ནས་རྗེས་འཛིན་ཤོག །ཡི་དམ་དྲན་ནས་ཞལ་མཐོང་ཞིང༌། །ལྟ་བ་དང་ནི་བསམ་གཏན་དང༌། །སྐྱེ་གནས་མན་ངག་དྲན་པར་ཤོག །དེ་བཞིན་སྔོན་གནས་ཤེས་པ་དང༌། །འཆི་འཕོ་དང་ནི་སྐྱེ་བ་ཤེས། །ཕ་རོལ་གྱི་ནི་སེམས་ཤེས་དང༌། །སྣང་བ་ལྐོག་གྱུར་ཤེས་པ་དང༌། །རིགས་དྲུག་གནས་རིགས་མཐོང་ཞིང་ཤེས། །དབང་པོ་རྣམ་དག་མངོན་ཤེས་དང༌། །སྔོན་ཆད་ཐོས་སོ་ཅོག་གིས་མཚོན། །ཆོས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་ཚད་མེད་པ། །རྒྱུད་ལ་འཆར་བའི་མི་བརྗེད་གཟུངས། །ཐོབ་ཚེ་ངེས་པར་གྲོལ་བའི་གནད། །སྟོང་ཉིད་སྤྲོས་བྲལ་ཀ་དག་གི །རིག་པ་ཅེར་མཐོང་རང་ཐོག་ཏུ། །ངོ་ཤེས་ཐག་ཆོད་གདེང་ཐོབ་ཤོག །མདོར་ན་ཆོས་ཉིད་བར་མ་དོའི། །རྣམ་པར་དཔྱད་ན་མཐའ་མེད་ཀྱང༌། །དཔྱོད་མཁན་ཉིད་ལ་ཚུར་བརྟགས་ན། །གང་དུའང་གྲུབ་པ་མེད་པ་ལ། །མེད་དོ་སྙམ་པའང་རང་གྲོལ་བ། །འདི་ནི་གདོད་མའི་གྲོལ་ས་སྟེ། །གཞོན་ནུ་བུམ་པའི་སྐུ་ཐོབ་ནས། །ལྷུན་གྲུབ་རྩལ་ལས་སྤྲུལ་པ་ཡིས། །འགྲོ་དོན་འཁོར་བ་དོང་སྤྲུགས་ཤོག །གལ་ཏེ་སྲིད་པ་བར་དོ་ལ། །ཁ་འཁྱལ་མིང་བཞི་འདུས་པ་ཅན། །དབང་པོ་ཀུན་ཚང་ཡིད་ཀྱི་ལུས། །ཤི་བར་ངོ་ཤེས་དྲན་པ་གསལ། །རྣམ་གྲོལ་ས་དང་སྐྱེ་གནས་ལ། །ཐོགས་པའི་བྱ་སྒྲོ་རླུང་ཁྱེར་ལྟར། །ལས་རླུང་རྗེས་འགྲོ་ཉམ་ཐག་ཅིང༌། །བྲེད་སྔངས་ཀྱིས་གདུངས་བདུན་ཚན་རེའི། །མཚམས་སུ་འཆི་བའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི། །ཚོར་བ་ཉམས་མྱོང་སྐྱེ་གནས་འཚོལ། །དེ་ཚེ་རང་བཞིན་སྤྲུལ་པའི་ཞིང༌། །མངོན་པར་དགའ་དང་དཔལ་ལྡན་དང༌། །པདྨ་བརྩེགས་དང་ལས་རབ་གྲུབ། །དབུས་ཕྱོགས་མེ་རི་འབར་བ་སྟེ། །རྣམ་གྲོལ་དབུགས་ཆེན་འབྱིན་པ་ལྔའི། །དག་ཞིང་ཡིད་ལ་གོམས་བྱས་ནས། །གདོན་མི་ཟ་བར་བགྲོད་པར་ཤོག །གལ་ཏེ་རིག་པའི་རྩལ་དབང་གིས། །མ་སྨིན་བདེན་པ་མ་མཐོང་ན། །སོ་སོའི་གནས་རིགས་མངོན་གྱུར་རམ། །དམྱལ་བ་སྡོང་དུམ་ཡི་དྭགས་དུ། །མགོ་བོ་ཐུར་ལྟ་བྱོལ་སོང་ཁྲག །ལྷ་མིན་ཁ་ཆར་མགོ་ཡང་འཕྲེད། །ལྷ་མི་དཀར་ཞིང་གྱེན་དུ་འགྲེང༌། །འདོད་ལྷ་ཡུལ་ལ་དགའ་གདུང་དང༌། །གཟུགས་ཁམས་འོད་ལ་གཟུགས་མེད་ནི། །ཅི་ཡང་མེད་པའི་སྟོང་ཕྱད་ལ། །དགའ་གདུང་འཆར་ཞིང་ཁྱད་པར་དུ། །ཕ་མའི་འདུ་འཕྲོད་མཐོང་བའི་ཚེ། །ཆགས་སྡང་བདེན་མེད་སྦྱོང་བའམ། །གསུམ་པའི་དབང་དོན་ཉམས་མྱོང་ཞིང༌། །སྐྱེས་གནས་བཞི་ཡི་སྦྱང་གཞི་དང༌། །སྦྱོང་བྱེད་གོམས་པའི་བསྐྱེད་རིམ་གྱིས། །སྔགས་ལ་སྤྱོད་པའི་རྟེན་ཅན་དུ། །སྐྱེ་བ་སྤྲུལ་སྐུའི་བསྲེ་བ་ཡིས། །ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བའི་མཐུ་ཐོབ་ཤོག །སྨིན་བྱེད་དབང་དང་གྲོལ་བྱེད་ཁྲིད། །བསྲུང་བྱ་དམ་ཆིག་ཐོབ་བྱ་འབྲས། །རྣམ་པ་བཞི་རུ་བསྲེ་བ་དང༌། །སྒོ་གསུམ་ལྷ་སྔགས་ཆོས་ཉིད་དུ། །འཕོ་བའི་གནད་ལ་མ་གོམས་ན། །འབྱུང་བཞིའི་རླུང་གི་བྱེད་ལས་ཀྱིས། །ཤིན་ཏུ་འཇིགས་པའི་སྒྲ་བཞི་དང༌། །དུག་གསུམ་ལས་སྐྱེས་གཅོང་རོང་གསུམ། །བག་ཆགས་ལས་སྐྱེས་གཤེད་མའི་གཟུགས། །མེ་ཆུ་གཅན་གཟན་འཇིགས་པའི་ཚོགས། །དཀོན་མཆོག་གསུམ་ལ་སྐྱབས་འགྲོ་དང༌། །དགེ་བའི་རམ་ཟླས་དབུགས་འབྱིན་ཤོག །དལ་འབྱོར་ཚང་བའི་ལུས་རྟེན་གྱི། །མངལ་སྒོ་བཟང་པོ་འདམ་པ་དང༌། །སྨོན་ལམ་དག་པས་མཚམས་སྦྱར་ནས། །མཐོ་རིས་ཡོན་ཏན་བདུན་ལྡན་གྱི། །རྟེན་ལ་བླ་མ་མཉེས་བྱས་ནས། །ཚུལ་བཞིན་སྤྱོད་པའི་རང་དབང་དང༌། །ཅི་གསུངས་བཀའ་བཞིན་བསྒྲུབ་པ་ཡིས། །ཐུགས་ཡིད་གཅིག་ཏུ་འདྲེས་པར་ཤོག །ཅེས་པའང་རིག་འཛིན་འཇིགས་མེད་གླིང་པས་སོ།། ཨེ་མ་ཧོ། འདི་ནས་ཉི་མ་ནུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་རོལ་ན། །གྲངས་མེད་འཇིག་རྟེན་མང་པོའི་ཕ་རོལ་ན། །ཅུང་ཟད་སྟེང་དུ་འཕགས་པའི་ཡུལ་ས་ན། །རྣམ་པར་དག་པའི་ཞིང་ཁམས་བདེ་བ་ཅན། །བདག་གི་ཆུ་བུར་མིག་གིས་མ་མཐོང་ཡང༌། །རང་སེམས་གསལ་བའི་ཡིད་ལ་ལམ་མེར་གསལ། །དེ་ན་བཅོམ་ལྡན་རྒྱལ་བ་འོད་དཔག་མེད། །པདྨ་རཱ་གའི་མདོག་ཅན་གཟི་བརྗིད་འབར། །དབུ་ལ་གཙུག་གཏོར་ཞབས་ལ་འཁོར་ལོ་སོགས། །མཚན་བཟང་སོ་གཉིས་དཔེ་བྱེད་བརྒྱད་ཅུས་སྤྲས། །ཞལ་གཅིག་ཕྱག་གཉིས་མཉམ་བཞག་ལྷུང་བཟེད་འཛིན། །ཆོས་གོས་རྣམ་གསུམ་གསོལ་ཞིང་སྐྱིལ་ཀྲུང་གིས། །པདྨ་སྟོང་ལྡན་ཟླ་བའི་གདན་སྟེང་དུ། །བྱང་ཆུབ་ཤིང་ལ་སྐུ་རྒྱབ་རྟེན་མཛད་དེ། །ཐུགས་རྗེའི་སྤྱན་གྱིས་རྒྱང་ནས་བདག་ལ་གཟིགས། །གཡས་སུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྤྱན་རས་གཟིགས། །སྐུ་མདོག་དཀར་པོ་ཕྱག་གཡོན་པད་དཀར་འཛིན། །གཡོན་དུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མཐུ་ཆེན་ཐོབ། །སྔོན་པོ་རྡོ་རྗེས་མཚན་པའི་པདྨ་གཡོན། །གཡས་གཉིས་སྐྱབས་སྦྱིན་ཕྱག་རྒྱ་བདག་ལ་བསྟན། གཙོ་བོ་གསུམ་པོ་རི་རྒྱལ་ལྷུན་པོ་བཞིན། །ལྷང་ངེ་ལྷན་ནེ་ལྷམ་མེར་བཞུགས་པའི་འཁོར། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དགེ་སློང་བྱེ་བ་འབུམ། །ཀུན་ཀྱང་གསེར་མདོག་མཚན་དང་དཔེ་བྱད་བརྒྱན། །ཆོས་གོས་རྣམ་གསུམ་གསོལ་ཞིང་སེར་ལྟེམ་མེ། །མོས་གུས་ཕྱག་ལ་ཉེ་རིང་ཁྱད་མེད་ཕྱིར། །བདག་གིས་སྒོ་གསུམ་གུས་པས་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །ཆོས་སྐུ་སྣང་བ་མཐའ་ཡས་རིགས་ཀྱི་བདག །ཕྱག་གཡས་འོད་ཟེར་ལས་སྤྲུལ་སྤྱན་རས་གཟིགས། །ཡང་སྤྲུལ་སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་བྱེ་བ་བརྒྱ། །ཕྱག་གཡོན་འོད་ཟེར་ལས་སྤྲུལ་སྒྲོལ་མ་སྟེ། །ཡང་སྤྲུལ་སྒྲོལ་མ་བྱེ་བ་ཕྲག་བརྒྱ་འགྱེད། །ཐུགས་ཀྱི་འོད་ཟེར་ལས་སྤྲུལ་པདྨ་འབྱུང༌། །ཡང་སྤྲུལ་ཨུ་རྒྱན་བྱེ་བ་ཕྲག་བརྒྱ་འགྱེད། །ཆོས་སྐུ་འོད་དཔག་མེད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །སངས་རྒྱས་སྤྱན་གྱིས་ཉིན་མཚན་དུས་དྲུག་ཏུ། །སེམས་ཅན་ཀུན་ལ་བརྩེ་བས་རྟག་ཏུ་གཟིགས། །སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་ཡིད་ལ་གང་དྲན་པའི། །རྣམ་རྟོག་གང་འགྱུ་རྟག་ཏུ་ཐུགས་ཀྱིས་མཁྱེན། །སེམས་ཅན་ཀུན་གྱིས་ངག་ཏུ་གང་སྨྲས་ཚིག །རྟག་ཏུ་མ་འདྲེས་སོ་སོར་སྙན་ལ་གསན། །ཀུན་མཁྱེན་འོད་དཔག་མེད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །ཆོས་སྤངས་མཚམས་མེད་བྱས་པ་མ་གཏོགས་པ། །ཁྱེད་ལ་དད་ཅིང་སྨོན་ལམ་བཏབ་ཚད་ཀུན། །བདེ་བ་ཅན་དེར་སྐྱེ་བའི་སྨོན་ལམ་གྲུབ། །བར་དོར་བྱོན་ནས་ཞིང་དེར་འདྲེན་པར་གསུངས། །འདྲེན་པ་འོད་དཔག་མེད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །ཁྱེད་ཀྱི་སྐུ་ཚེ་བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་དུ། །མྱ་ངན་མི་འདའ་ད་ལྟར་མངོན་སུམ་བཞུགས། །ཁྱེད་ལ་རྩེ་གཅིག་གུས་པས་གསོལ་བཏབ་ན། །ལས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མ་གཏོགས་པའི། །ཚེ་ཟད་པ་ཡང་ལོ་བརྒྱ་ཐུབ་པ་དང༌། །དུས་མིན་འཆི་བ་མ་ལུས་བཟློག་པར་གསུངས། །མགོན་པོ་ཚེ་དཔག་མེད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །སྟོང་གསུམ་འཇིག་རྟེན་རབ་འབྱམས་གྲངས་མེད་པ། །རིན་ཆེན་གྱིས་བཀང་སྦྱིན་པ་བྱིན་པ་བས། །འོད་དཔག་མེད་པའི་མཚན་དང་བདེ་བ་ཅན། །ཐོས་ནས་དད་པས་ཐལ་མོ་སྦྱར་བྱས་ན། །དེ་ནི་དེ་བས་བསོད་ནམས་ཆེ་བར་གསུངས། །དེ་ཕྱིར་འོད་དཔག་མེད་ལ་གུས་ཕྱག་འཚལ། །གང་ཞིག་འོད་དཔག་མེད་པའི་མཚན་ཐོས་ནས། །ཁ་ཞེ་མེད་པར་སྙིང་ཁོང་རུས་པའི་གཏིང༌། །ལན་ཅིག་ཙམ་ཞིག་དད་པ་སྐྱེས་པ་ན། །དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་ལམ་ལས་ཕྱིར་མི་ལྡོག །མགོན་པོ་འོད་དཔག་མེད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །སངས་རྒྱས་འོད་དཔག་མེད་པའི་མཚན་ཐོས་ནས། །དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སྙིང་པོ་མ་ཐོབ་བར། །བུད་མེད་མི་སྐྱེ་རིགས་ནི་བཟང་པོར་སྐྱེ། །ཚེ་རབས་ཀུན་ཏུ་ཚུལ་ཁྲིམས་རྣམ་དག་འགྱུར། །བདེ་གཤེགས་འོད་དཔག་མེད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །བདག་གི་ལུས་དང་ལོངས་སྤྱོད་དགེ་རྩར་བཅས། །དངོས་སུ་འབྱོར་པའི་མཆོད་པ་ཅི་མཆིས་པ། །ཡིད་སྤྲུལ་བཀྲ་ཤིས་རྫས་རྟགས་རིན་ཆེན་བདུན། །གདོད་ནས་གྲུབ་པ་སྟོང་གསུམ་འཇིག་རྟེན་གྱི། །གླིང་བཞི་རི་རབ་ཉི་ཟླ་བྱེ་བ་བརྒྱ། །ལྷ་ཀླུ་མི་ཡི་ལོངས་སྤྱོད་ཐམས་ཅད་ཀུན། །བློ་ཡིས་བླངས་ཏེ་འོད་དཔག་མེད་ལ་འབུལ། །བདག་ལ་ཕན་ཕྱིར་ཐུགས་རྗེའི་སྟོབས་ཀྱིས་བཞེས། །ཕ་མས་ཐོག་དྲངས་བདག་སོགས་འགྲོ་ཀུན་གྱིས། །ཐོག་མ་མེད་པའི་དུས་ནས་ད་ལྟའི་བར། །སྲོག་བཅད་མ་བྱིན་བླངས་དང་མི་ཚངས་སྤྱོད། །ལུས་ཀྱི་མི་དགེ་གསུམ་པོ་མཐོལ་ལོ་བཤགས། །རྫུན་དང་ཕྲ་མ་ཚིག་རྩུབ་ངག་འཁྱལ་བ། །ངག་གི་མི་དགེ་བཞི་པོ་མཐོལ་ལོ་བཤགས། །བརྣབ་སེམས་གནོད་སེམས་ལོག་པར་ལྟ་བ་སྟེ། །ཡིད་ཀྱི་མི་དགེ་གསུམ་པོ་མཐོལ་ལོ་བཤགས། །ཕ་མ་སློབ་དཔོན་དགྲ་བཅོམ་བསད་པ་དང༌། །རྒྱལ་བའི་སྐུ་ལ་ངན་སེམས་སྐྱེས་པ་དང༌། །མཚམས་མེད་ལྔ་ཡི་ལས་བསགས་མཐོལ་ལོ་བཤགས། །དགེ་སློང་དགེ་ཚུལ་བསད་དང་བཙུན་མ་ཕབ། །སྐུ་གཟུགས་མཆོད་རྟེན་ལྷ་ཁང་བཤིགས་ལ་སོགས། །ཉེ་བའི་མཚམས་མེད་སྡིག་བྱས་མཐོལ་ལོ་བཤགས། །དཀོན་མཆོག་ལྷ་ཁང་གསུང་རབ་རྟེན་གསུམ་སོགས། །དཔང་ཞེས་ཚད་བཙུགས་མནའ་ཟོས་ལ་སོགས་པ། །ཆོས་སྤངས་ལས་ངན་བསགས་པ་མཐོལ་ལོ་བཤགས། །ཁམས་གསུམ་སེམས་ཅན་བསད་ལས་སྡིག་ཆེ་བ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ལ་སྐུར་པ་བཏབ། །དོན་མེད་སྡིག་ཆེན་བསགས་པ་མཐོལ་ལོ་བཤགས། །དགེ་བའི་ཕན་ཡོན་སྡིག་པའི་ཉེས་དམིགས་དང༌། །དམྱལ་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཚེ་ཚད་ལ་སོགས་པ། །ཐོས་ཀྱང་མི་བདེན་བཤད་ཚང་ཡིན་བསམས་པ། མཚམས་མེད་ལྔ་ལས་ཐུ་བའི་ལས་ངན་པ། །ཐར་མེད་ལས་ངན་བསགས་པ་མཐོལ་ལོ་བཤགས། །ཕམ་པ་བཞི་དང་ལྷག་མ་བཅུ་གསུམ་དང༌། །སྤང་ལྟུང་སོར་བཤགས་ཉེས་བྱས་སྡེ་ཚན་ལྔ། །སོ་ཐར་ཚུལ་ཁྲིམས་འཆལ་པ་མཐོལ་ལོ་བཤགས། །ནག་པོའི་ཆོས་བཞི་ལྟུང་བ་ལྔ་ལྔ་བརྒྱད། །བྱང་སེམས་བསླབ་པ་ཉམས་པ་མཐོལ་ལོ་བཤགས། །རྩ་ལྟུང་བཅུ་བཞི་ཡན་ལག་སྦོམ་པོ་བརྒྱད། །གསང་སྔགས་དམ་ཚིག་ཉམས་པ་མཐོལ་ལོ་བཤགས། །སྡོམ་པ་མ་ཞུས་མི་དགེའི་ལས་བྱས་པ། །མི་ཚངས་སྤྱོད་དང་ཆང་འཐུང་ལ་སོགས་པ། །རང་བཞིན་ཁ་ན་མ་ཐོའི་སྡིག་པ་སྟེ། །སྡིག་པ་སྡིག་ཏུ་མ་ཤེས་མཐོལ་ལོ་བཤགས། །སྐྱབས་སྡོམ་དབང་བསྐུར་ལ་སོགས་ཐོབ་ན་ཡང༌། །དེ་ཡི་སྡོམ་པ་དམ་ཚིག་བསྲུང་མ་ཤེས། །བཅས་པའི་ལྟུང་བ་ཕོག་པ་མཐོལ་ལོ་བཤགས། །འགྱོད་པ་མེད་ན་བཤགས་པས་མི་འདག་པས། །སྔར་བྱས་སྡིག་པ་ཁོང་དུ་དུག་སོང་ལྟར། །ངོ་ཚ་འཇིགས་སྐྲག་འགྱོད་པ་ཆེན་པོར་བཤགས། །ཕྱིན་ཆད་སྡོམ་སེམས་མེད་ན་མི་འདག་པས། །ཕྱིན་ཆད་སྲོག་ལ་བབ་ཀྱང་མི་དགེའི་ལས། །ད་ནས་མི་བགྱིད་སེམས་ལ་དམ་བཅའ་བཟུང༌། །བདེ་གཤེགས་འོད་དཔག་མེད་པ་སྲས་བཅས་ཀྱིས། །བདག་རྒྱུད་ཡོངས་སུ་དག་པར་བྱིན་གྱིས་རློབས། །གཞན་གྱིས་དགེ་བ་བྱེད་པ་ཐོས་པའི་ཚེ། །དེ་ལ་ཕྲག་དོག་མི་དགེའི་སེམས་སྤངས་ནས། །སྙིང་ནས་དགའ་བས་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ན། །དེ་ཡི་བསོད་ནམས་མཉམ་དུ་ཐོབ་པར་གསུངས། །དེ་ཕྱིར་འཕགས་པ་རྣམས་དང་སོ་སྐྱེ་ཡིས། །དགེ་བ་གང་བསྒྲུབས་ཀུན་ལ་ཡི་རང་ངོ༌། །བླ་མེད་བྱང་ཆུབ་མཆོག་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་ནས། །འགྲོ་དོན་རྒྱ་ཆེན་མཛད་ལ་ཡི་རང་ངོ། །མི་དགེ་བཅུ་པོ་སྤངས་པ་དགེ་བ་བཅུ། །གཞན་གྱི་སྲོག་བསྐྱབ་སྦྱིན་པ་གཏོང་བ་དང༌། །སྡོམ་པ་སྲུང་ཞིང་བདེན་པར་སྨྲ་བ་དང༌། །འཁོན་པ་སྡུམ་དང་ཞི་དལ་དྲང་པོང་སྨྲ། །དོན་དང་ལྡན་པའི་གཏམ་བརྫོད་འདོད་པ་ཆུང༌། །དགེ་བ་དེ་རྣམས་ཀུན་ལ་ཡི་རང་ངོ༌། །ཕྱོགས་བཅུའི་འཇིག་རྟེན་རབ་འབྱམས་ཐམས་ཅད་ན། །རྫོགས་སངས་རྒྱས་ནས་རིང་པོང་མ་ལོན་བར། །དེ་དག་རྣམས་ལ་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་ནི། །རྒྱ་ཆེན་མྱུར་དུ་བསྐོར་བར་བདག་གིས་བསྐུལ། །མངོན་ཤེས་ཐུགས་ཀྱིས་དེ་དོན་མཁྱེན་པར་གསོལ། །སངས་རྒྱས་བྱང་སེམས་བསྟན་འཛིན་དགེ་བའི་བཤེས། །མྱ་ངན་འདའ་བར་བཞེད་ཀུན་དེ་དག་ལ། །མྱ་ངན་མི་འདའ་བཞུགས་པར་གསོལ་བ་འདེབས། །འདིས་མཚོན་བདག་གི་དུས་གསུམ་དགེ་བ་རྣམས། །འགྲོ་བ་སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་དོན་དུ་བསྔོ། །ཀུན་ཀྱང་བླ་མེད་བྱང་ཆུབ་མྱུར་ཐོབ་ནས། །ཁམས་གསུམ་འཁོར་བ་དོང་ནས་སྤྲུག་གྱུར་ཅིག །དེ་ཡི་དགེ་བ་བདག་ལ་མྱུར་སྨིན་ནས། །ཚེ་འདིར་དུས་མིན་འཆི་བ་བཅོ་བརྒྱད་ཞི། །ནད་མེད་ལང་ཚོ་རྒྱས་པའི་ལུས་སྟོབས་ལྡན། །དཔལ་འབྱོར་འཛད་མེད་དབྱར་གྱི་གདྒཱ་ལྟར། །བདུད་དགྲའི་འཚེ་བ་མེད་ཅིང་དམ་ཆོས་སྤྱོད། །བསམ་པའི་དོན་ཀུན་ཆོས་ལྡན་ཡིད་བཞིན་འགྲུབ། །བསྟན་དང་འགྲོ་ལ་ཕན་ཐོགས་རྒྱ་ཆེན་འགྲུབ། །མི་ལུས་དོན་དང་ལྡན་པ་འགྲུབ་པར་ཤོག །བདག་དང་བདག་ལ་འབྲེལ་ཐོགས་ཀུན། །འདི་ནས་ཚེ་འཕོས་གྱུར་མ་ཐག །སྤྲུལ་པའི་སངས་རྒྱས་འོད་དཔག་མེད། །དགེ་སློང་དགེ་འདུན་འཁོར་གྱིས་བསྐོར། །མདུན་དུ་མངོན་སུམ་འབྱོན་པར་ཤོག །དེ་མཐོང་ཡིད་དགའ་སྣང་བ་སྐྱིད། །ཤི་བའི་སྡུག་བསྔལ་མེད་པར་ཤོག །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མཆེད་བརྒྱད་ནི། །རྫུ་འཕྲུལ་སྟོབས་ཀྱིས་ནམ་མཁར་བྱོན། །བདེ་བ་ཅན་དུ་འགྲོ་བ་ཡི། །ལམ་སྟོན་ལམ་སྣ་འདྲེན་པར་ཤོག །ངན་སོང་སྡུག་བསྔལ་བཟོད་བླག་མེད། །ལྷ་མིའི་བདེ་སྐྱིད་མི་རྟག་འགྱུར། །དེ་ལ་སྐྲག་སེམས་སྐྱེ་བར་ཤོག །ཐོག་མ་མེད་ནས་ད་ལྟའི་བར། །འཁོར་བ་འདི་ན་ཡུན་རེ་རིང༌། །དེ་ལ་སྐྱོ་བ་སྐྱེ་བར་ཤོག །མི་ནས་མི་རུ་སྐྱེ་ཆོག་ཀྱང༌། །སྐྱེ་རྒ་ན་འཆི་གྲངས་མེད་མྱོང༌། །དུས་ངན་སྙིགས་མར་བར་ཆད་མང༌། །མི་དང་ལྷ་ཡི་བདེ་སྐྱིད་འདི། །དུག་དང་འདྲེས་པའི་ཟས་བཞིན་དུ། །འདོད་པ་སྤུ་ཙམ་མེད་པར་ཤོག །ཉེ་དུ་ཟས་ནོར་མཐུན་གྲོགས་རྣམས། །མི་རྟག་སྒྱུ་མ་རྨི་ལམ་བཞིན། །ཆགས་ཞེན་སྤུ་ཙམ་མེད་པར་ཤོག །ས་ཆ་ཡུལ་རིས་ཁང་ཁྱིམ་རྣམས། །རྨི་ལམ་ཡུལ་གྱི་ཁང་ཁྱིམ་ལྟར། །བདེན་པར་མ་གྲུབ་ཤེས་པར་ཤོག །ཐར་མེད་འཁོར་བའི་རྒྱ་མཚོ་ནས། །ཉེས་ཆེན་བཙོན་ནས་ཐར་པ་བཞིན། །ནུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ནམ་མཁའ་ལ། །ཕྱི་ལྟས་མེད་པར་འབྲོས་པར་ཤོག །ཆགས་ཞེན་འབྲི་བ་ཀུན་བཅད་ནས། །བྱ་རྒོད་རྙི་ནས་ཐར་པ་བཞིན། །ནུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ནམ་མཁའ་ལ། །འཇིག་རྟེན་ཁམས་ནི་གྲངས་མེད་པ། །སྐད་ཅིག་ཡུད་ལ་བགྲོད་བྱས་ནས། བདེ་བ་ཅན་དུ་ཕྱིན་པར་ཤོག །དེ་རུ་སངས་རྒྱས་འོད་དཔག་མེད། །མངོན་སུམ་བཞུགས་པའི་ཞལ་མཐོང་ནས། །སྒྲིབ་པ་ཐམས་ཅད་དག་པར་ཤོག །སྐྱེ་གནས་བཞི་ཡི་མཆོག་གྱུར་བ། །མེ་ཏོག་པདྨའི་སྙིང་པོ་ལ། །བརྫུས་ཏེ་སྐྱེ་བ་ལེན་པར་ཤོག །སྐད་ཅིག་ཉིད་ལ་ལུས་རྫོགས་ནས། །མཚན་དཔེ་ལྡན་པའི་ལུས་ཐོབ་ཤོག །མི་སྐྱེ་དོགས་པའི་ཐེ་ཚོམ་གྱིས། །ལོ་གྲངས་ལྔ་བརྒྱའི་བར་དག་ཏུ། །ནང་དེར་བདེ་སྐྱིད་ལོངས་སྤྱོད་ལྡན། །སངས་རྒྱས་གསུང་ནི་ཐོས་ན་ཡང༌། །མེ་ཏོག་ཁ་ནི་མི་བྱེ་བས། སངས་རྒྱས་ཞལ་མཇལ་ཕྱི་བའི་སྐྱོན། །དེ་འདྲ་བདག་ལ་མི་འབྱུང་ཤོག །སྐྱེ་མ་ཐག་ཏུ་མེ་ཏོག་བྱེ། །འོད་དཔག་མེད་པའི་ཞལ་མཐོང་ཤོག །བསོད་ནམས་སྟོབས་དང་རྫུ་འཕྲུལ་གྱིས། །ལག་པའི་མཐིལ་ནས་མཆོད་པའི་སྤྲིན། །བསམ་མི་ཁྱབ་པར་སྤྲོས་བྱས་ནས། །སངས་རྒྱས་འཁོར་བཅས་མཆོད་པར་ཤོག །དེ་ཚེ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དེས། །ཕྱག་གཡས་བརྐྱང་ནས་མགོ་ལ་བཞག །བྱང་ཆུབ་ལུང་བསྟན་ཐོབ་པར་ཤོག །ཟབ་དང་རྒྱ་ཆེའི་ཆོས་ཐོས་ནས། །རང་རྒྱུད་སྨིན་ཅིང་གྲོལ་བར་ཤོག །སྤྱན་རས་གཟིགས་དང་མཐུ་ཆེན་ཐོབ། །རྒྱལ་སྲས་ཐུ་བོ་རྣམ་གཉིས་ཀྱིས། །བྱིནགྱིས་བརླབས་ཤིང་རྗེས་བཟུང་ཤོག །ཉིན་རེ་བཞིན་དུ་ཕྱོགས་བཅུ་ཡི། །སངས་རྒྱས་བྱང་སེམས་དཔག་མེད་པ། །འོད་དཔག་མེད་པ་མཆོད་པ་དང༌། །ཞིང་དེར་བལྟ་ཕྱིར་འབྱོན་པའི་ཚེ། །དེ་དག་ཀུན་ལ་བསྙེན་བཀུར་ཞིང༌། །ཆོས་ཀྱི་བདུད་རྩི་ཐོབ་པར་ཤོག །རྫུ་འཕྲུལ་ཐོགས་མ་མེད་པ་ཡིས། །མངོན་དགའི་ཞིང་དང་དཔལ་ལྡན་ཞིང༌། །ལས་རབ་རྫོགས་དང་སྟུག་པོ་བཀོད། །སྔ་དྲོ་དེ་དག་རྣམས་སུ་འགྲོ། །མི་བསྐྱོད་རིན་འབྱུང་དོན་ཡོད་གྲུབ། །རྣམ་སྣང་ལ་སོགས་སངས་རྒྱས་ལ། །དབང་དང་བྱིན་རླབས་སྡོམ་པ་ཞུ། །མཆོད་པ་དུ་མས་མཆོད་བྱས་ནས། །དགོང་མོ་དེ་བ་ཅན་ཉིད་དུ། །དཀའ་ཚེགས་མེད་པར་སླེབ་པར་ཤོག །པོ་ཊ་ལ་དང་ལྕང་ལོ་ཅན། །རྔ་ཡབ་གླིང་དང་ཨོ་རྒྱན་ཡུལ། །སྤྲུལ་སྐུའི་ཞིང་ཁམས་བྱེ་བ་བརྒྱ། །སྤྱན་རས་གཟིགས་དང་སྒྲོལ་མ་དང༌། །ཕྱག་རྡོར་པད་འབྱུང་བྱེ་བ་བརྒྱ། །མཇལ་ཞིང་མཆོད་པ་རྒྱ་མཚོས་མཆོད། །དབང་དང་གདམས་ངག་ཟབ་མོ་ཞུ། །མྱུར་དུ་རང་གནས་བདེ་ཆེན་ཞིང༌། །ཐོགས་པ་མེད་པར་ཕྱིན་པར་ཤོག །ཤུལ་གྱི་ཉེ་དུ་གྲྭ་སློབ་སོགས། །ལྷ་ཡི་མིག་གིས་གསལ་བར་མཐོང༌། །སྲུང་སྐྱོབ་བྱིན་གྱིས་རློབས་བྱེད་ཅིང༌། །འཆི་དུས་ཞིང་དེར་ཁྲིད་པར་ཤོག །བསྐལ་བཟང་འདི་ཡི་བསྐལ་པའི་ཡུན། །བདེ་བ་ཅན་གྱི་ཞག་གཅིག་སྟེ། །བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་འཆི་བ་མེད། །རྟག་ཏུ་ཞིང་དེར་འཛིན་པར་ཤོག །བྱམས་པ་ནས་བཟུང་མོས་པའི་བར། །བསྐལ་བཟང་འདི་ཡི་སངས་རྒྱས་རྣམས། །འཇིག་རྟེན་འདི་ན་ནམ་འབྱོན་ཚེ། །རྫུ་འཕྲུལ་སྟོབས་ཀྱིས་འདིར་འོངས་ནས། །སངས་རྒྱས་མཆོད་ཅིང་དམ་ཆོས་ཉན། །སླར་ཡང་བདེ་ཆེན་ཞིང་ཁམས་སུ། །ཐོགས་པ་མེད་པར་འགྲོ་བར་ཤོག །སངས་རྒྱས་བྱེ་བ་ཁྲག་ཁྲིག་བརྒྱ་སྟོང་ཕྲག །བརྒྱད་ཅུ་རྩ་གཅིག་སངས་རྒྱས་ཞིང་ཀུན་གྱི། །ཡོན་ཏན་བཀོད་པ་ཐམས་ཅད་གཅིག་བསྡོམས་པ། །ཞིང་ཁམས་ཀུན་ལས་ཁྱད་འཕགས་བླ་ན་མེད། །བདེ་བ་ཅན་གྱི་ཞིང་དེར་སྐྱེ་བར་ཤོག །རིན་ཆེན་ས་གཞི་ཁོད་སྙོམས་ལག་མཐིལ་ལྟར། །ཡངས་ཤིང་རྒྱ་ཆེ་གསལ་ཞིང་འོད་ཟེར་འབར། །མནན་ན་ནེམ་ཞིང་བཏེགས་ན་སྤར་བྱེད་པ། །བདེ་འཇམ་ཡངས་པའི་ཞིང་དེར་སྐྱེ་བར་ཤོག །རིན་ཆེན་དུ་མ་ལས་གྲུབ་དཔག་བསམ་ཤིང༌། །ལོ་མ་དར་ཟབ་འབྲས་བུས་རིན་ཆེན་བརྒྱན། །དེ་སྟེང་སྤྲུལ་པའི་བྱ་ཚོགས་སྐད་སྙན་སྒྲས། །ཟབ་དང་རྒྱ་ཆེའི་ཆོས་ཀྱི་སྒྲ་རྣམས་སྒྲོགས། །ངོ་མཚར་ཆེན་པོའི་ཞིང་དེར་སྐྱེ་བར་ཤོག །སྤོས་ཆུའི་ཆུ་ཀླུང་ཡན་ལག་བརྒྱད་ལྡན་མང༌། །དེ་བཞིན་བདུད་རྩིའི་ཁྲུས་ཀྱི་རྫིང་བུ་རྣམས། །རིན་ཆེན་སྣ་བདུན་ཐེམ་སྐས་ཕ་གུས་བསྐོར། །མེ་ཏོག་པདྨའི་དྲི་ཞིམ་འབྲས་བུར་ལྡན། །པདྨའི་འོད་ཟེར་དཔག་ཏུ་མེད་པ་འཕྲོ། །འོད་ཟེར་རྩེ་ལ་སྤྲུལ་པའི་སངས་རྒྱས་བརྒྱན། །ཡ་མཚན་ཆེན་པོའི་ཞིང་དེར་སྐྱེ་བར་ཤོག །མི་ཁོམ་བརྒྱད་དང་ངན་སོང་སྒྲ་མི་གྲགས། །ཉོན་མོངས་དུག་ལྔ་དུག་གསུམ་ནད་དང་གདོན། །དགྲ་དང་དབུལ་ཕོངས་འཐབ་རྩོད་ལ་སོགས་པ། །སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ཞིང་དེར་ཐོས་མ་མྱོང༌། །བདེ་བ་ཆེན་པོའི་ཞིང་དེར་སྐྱེ་བར་ཤོག །བུད་མེད་མེད་ཅིང་མངལ་ནས་སྐྱེ་བ་མེད། །ཀུན་ཀྱང་མེ་ཏོག་པདྨའི་སྦུབས་ནས་འཁྲུངས། །ཐམས་ཅད་སྐུ་ལུས་ཁྱད་མེད་གསེར་གྱི་མདོག །དབུ་ལ་གཙུག་ཏོར་ལ་སོགས་མཚན་དཔེས་བརྒྱན། །མངོན་ཤེས་ལྔ་དང་སྤྱན་ལྔ་ཀུན་ལ་མངའ། །ཡོན་ཏན་དཔག་མེད་ཞིང་དེར་སྐྱེ་བར་ཤོག །རང་བྱུང་རིན་ཆེན་སྣ་ཚོགས་གཞལ་ཡས་ཁང༌། །ཅི་འདོད་ལོངས་སྤྱོད་ཡིད་ལ་དྲན་པས་འབྱུང༌། །རྩོལ་སྒྲུབ་མི་དགོས་དགོས་འདོད་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ། །ང་ཁྱོད་མེད་ཅིང་བདག་ཏུ་འཛིན་པ་མེད། །གང་འདོད་མཆོད་སྤྲིན་ལག་པའི་མཐིལ་ནས་འབྱུང༌། །ཐམས་ཅད་བླ་མེད་ཐེག་ཆེན་ཆོས་ལ་སྤྲོད། །བདེ་སྐྱིད་ཀུན་འབྱུང་ཞིང་དེར་སྐྱེ་བར་ཤོག །དྲི་ཞིམ་རླུང་གིས་མེ་ཏོག་ཆང་ཆེན་འབེབས། །ཤིང་དང་ཆུ་ཀླུང་པདྨོ་ཐམས་ཅད་ལས། །ཡིད་དུ་འོང་གཟུགས་སྒྲ་དྲི་རོ་རེག །ལོངས་སྤྱོད་མཆོད་པའི་སྤྲིན་ཕུང་རྟག་ཏུ་འབྱུང༌། །བུད་མེད་མེད་ཀྱང་སྤྲུལ་པའི་ལྷ་མོའི་ཚོགས། །མཆོད་པའི་ལྷ་མོ་དུ་མས་རྟག་ཏུ་མཆོད། །འདུག་བར་འདོད་ཚེ་རིན་ཆེན་གཞལ་ཡས་ཁང༌། །ཉལ་བར་འདོད་ཚེ་རིན་ཆེན་ཁྲི་བཟང་སྟེང༌། །དར་ཟབ་དུ་མའི་མལ་སྟན་སྔས་དང་བཅས། །བྱ་དང་ལྗོན་ཤིང་ཆུ་ཀླུང་རོལ་མོ་སོགས། །ཐོས་བར་འདོད་ཚེ་སྙན་པའི་ཆོས་སྒྲ་སྒྲོགས། །མི་འདོད་ཚེ་ན་རྣ་བར་སྒྲ་མི་གྲགས། །བདུད་རྩིའི་རྗིང་བུ་ཆུ་ཀླུང་དེ་རྣམས་ཀྱང༌། །དྲོ་གྲང་གང་འདོད་དེ་ལ་དེ་ལྟར་འབྱུང༌། །ཡིད་བཞིན་འགྲུབ་པའི་ཞིང་དེར་སྐྱེ་བར་ཤོག །ཞིང་དེར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་འོད་དཔག་མེད། །བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་མྱ་ངན་མི་འདའ་བཞུགས། །དེ་སྲིད་དེ་ཡི་ཞབས་འབྲིང་བྱེད་པར་ཤོག །ནམ་ཞིག་འོད་དཔག་མེད་དེ་ཞི་བར་གཤེགས། །བསྐལ་པ་གདྒཱའི་ཀླུང་གི་བྱེ་མ་སྙེད། །གཉིས་ཀྱི་བར་དུ་བསྟན་པ་གནས་པའི་ཚེ། །རྒྱལ་ཚབ་སྤྱན་རས་གཟིགས་དང་མི་འབྲལ་ཞིང༌། །དེ་ཡི་ཡུན་ལ་དམ་ཆོས་འཛིན་པར་ཤོག །སྲོད་ལ་དམ་ཆོས་ནུབ་པའི་ཐོ་རངས་ལ། །སྤྱན་རས་གཟིགས་དེ་མངོན་པར་སངས་རྒྱས་ནས། །སངས་རྒྱས་འོད་ཟེར་ཀུན་ནས་འཕགས་པ་ཡི། །དཔལ་བརྩེགས་རྒྱལ་པོ་ཞེས་བྱར་གྱུར་པའི་ཚེ། །ཞལ་ཏ་མཆོད་ཅིང་དམ་ཆོས་ཉན་པར་ཤོག །སྐུ་ཚེ་བསྐལ་པ་བྱེ་བ་ཁྲག་ཁྲིག་ནི། །འབུམ་ཕྲག་དྲུག་ཅུ་རྩ་དྲུག་བཞུགས་པའི་ཚེ། །རྟག་ཏུ་ཞབས་འབྲིང་བསྙེན་བཀུར་བྱེེད་པ་དང༌། །མི་བརྗེད་གཟུངས་ཀྱིས་དམ་ཆོས་འཛིན་པར་ཤོག །མྱ་ངན་འདས་ནས་དེ་ཡི་བསྟན་པ་ནི། །བསྐལ་པ་དུང་ཕྱུར་དྲུག་དང་བྱེ་བ་ཕྲག །འབུམ་ཕྲག་གསུམ་གནས་དེ་ཚེ་ཆོས་འཛིན་ཅིང༌། །མཐུ་ཆེན་ཐོབ་དང་རྟག་ཏུ་མི་འབྲལ་ཤོག །དེ་ནས་མཐུ་ཆེན་ཐོབ་དེ་སངས་རྒྱས་ནས། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རབ་ཏུ་བརྟན་པ་ནི། །ཡོན་ཏན་ནོར་བུ་བརྩེགས་པའི་རྒྱལ་པོར་གྱུར། །སྐུ་ཚེ་བསྟན་པ་སྤྱན་རས་གཟིགས་དང་མཉམ། །སངས་རྒྱས་དེ་ཡི་རྟག་ཏུ་ཞབས་འབྲིང་བྱེད། །མཆོད་པས་མཆོད་ཅིང་དམ་ཆོས་ཀུན་འཛིན་ཤོག །དེ་ནས་བདག་གི་ཚེ་འདི་བརྗེས་མ་ཐག །ཞིང་ཁམས་དེ་འམ་དག་པའི་ཞིང་གཞན་དུ། །བླ་མེད་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཐོབ་པར་ཤོག །རྫོགས་སངས་རྒྱས་ནས་ཚེ་དཔག་མེད་པ་ལྟར། །མཚན་ཐོས་ཙམ་གྱིས་འགྲོ་ཀུན་སྨིན་ཅིང་གྲོལ། །སྤྲུལ་པ་གྲངས་མེད་འགྲོ་བ་འདྲེན་པ་སོགས། །འབད་མེད་ལྷུན་གྲུབ་འགྲོ་དོན་དཔག་མེད་ཤོག །དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཚེ་དང་བསོད་ནམས་དང༌། །ཡོན་ཏན་ཡེ་ཤེས་གཟི་བརྗིད་ཚད་མེད་པ། །ཆོས་སྐུ་སྣང་བ་མཐའ་ཡས་འོད་དཔག་མེད། །ཚེ་དང་ཡེ་ཤེས་དཔག་མེད་བཅོམ་ལྡན་འདས། །གང་ཞིག་ཁྱོད་ཀྱི་མཚན་ནི་སུས་འཛིན་པ། །སྔོན་གྱི་ལས་ཀྱི་རྣམ་སྨིན་མ་གཏོགས་པ། །མེ་ཆུ་དུག་མཚོན་གནོད་སྦྱིན་སྲིན་པོ་སོགས། །འཇིག་པ་ཀུན་ལས་སྐྱོབ་པར་ཐུབ་པས་གསུངས། །བདག་ནི་ཁྱེད་ཀྱི་མཚན་འཛིན་ཕྱག་འཚལ་བས། །འཇིགས་དང་སྡུག་བསྔལ་ཀུན་ལས་བསྐྱབ་མཛད་གསོལ། །བཀྲ་ཤིས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་བྱིན་གྱིས་རློབས། །སངས་རྒྱས་སྐུ་གསུམ་བརྙེས་པའི་བྱིན་རླབས་དང༌། །ཆོས་ཉིད་མི་འགྱུར་བདེན་པའི་བྱིན་རླབས་དང༌། །དགེ་འདུན་མི་ཕྱེད་འདུས་པའི་བྱིན་རླབས་ཀྱིས། །ཇི་ལྟར་སྨོན་ལམ་བཏབ་བཞིན་འགྲུབ་པར་ཤོག །དཀོན་མཆོག་གསུམ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །ཏཏྱ་ཐཱ། །པཉྩནྡྲི་ཡ་ཨ་ཝབོ་དྷ་ནཱ་ཡ་སྭཱ་ཧཱ། །སྨོན་ལམ་འགྲུབ་པའི་གཟུངས་སོ། །དཀོན་མཆོག་གསུམ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །ན་མོ་མཉྫུ་ཤྲཱི་ཡེ། །ན་མོཿསུཤྲཱི་ཡེ། །ན་མོ་ཨུཏྟ་མ་ཤྲཱི་ཡེ་སྭཱ་ཧཱ།། ཞེས་བརྗོད་ནས་ཕྱག་གསུམ་འཚལ་ན་འབུམ་ཐེར་དུ་འགྱུར་བར་གསུངས། འདི་ཉིད་ཆག་མེད་ཐུགས་དམ་མཛོད། །ལག་པ་ན་ཡང་འབད་ནས་བྲིས། །མང་པོ་འགའ་ལ་ཨེ་ཕན་བསམ། །དཔེ་གཅོད་འདོད་མི་གདའ་ན་གཡོར། །འདི་ལས་ཕན་ཡོན་ཆེ་བ་མེད། །འདི་ལས་ཟབ་པའི་གདམས་ངག་མེད། །ང་ཡི་ཆོས་ཀྱི་རྩ་བ་ཡིན། །རང་གང་མ་སྐྱུར་ཉམས་ལེན་འབུང༌། འདི་ནི་མདོ་ལུགས་ཡིན་པའི་ཕྱིར། །ལུང་མ་ཐོབ་ཀྱང་འདོན་ནི་རུང༌། ཨེ་མ་ཧོཿ ངོ་མཚར་སངས་རྒྱས་སྣང་བ་མཐའ་ཡས་དང༌། །གཡས་སུ་ཇོ་བོ་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་དང༌། །གཡོན་དུ་སེམས་དཔའ་མཐུ་ཆེན་ཐོབ་རྣམས་ལ། །སངས་རྒྱས་བྱང་སེམས་དཔག་མེད་འཁོར་གྱིས་བསྐོར། །བདེ་སྐྱིད་ངོ་མཚར་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ཡི། །བདེ་བ་ཅན་ཞེས་བྱ་བའི་ཞིང་ཁམས་དེར། །བདག་གཞན་འདི་ནས་ཚེ་འཕོས་གྱུར་མ་ཐག །སྐྱེ་བ་གཞན་གྱིས་བར་མ་ཆོད་པ་རུ། །དེ་རུ་སྐྱེས་ནས་སྣང་མཐའི་ཞལ་མཐོང་ཤོག །དེ་སྐད་བདག་གིས་སྨོན་ལམ་བཏབ་པ་འདི། །ཕྱོགས་བཅུ་སངས་རྒྱས་བྱང་སེམས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས། །གེགས་མེད་འགྲུབ་པར་བྱིན་གྱིས་བརླབ་ཏུ་གསོལ། །ཏདྱཐཱ། པཉྩ་དྲི་ཡ་ཨ་ཝ་བོ་དྷ་ནཱ་ཡ་སྭཱ་ཧཱ། གནམ་ཆོས་བདེ་ཆེན་ཞིང་སྒྲུབ་ནས་ཁོལ་དུ་ཕྱུངས་པའོ།། ཕྱོགས་དུས་རྒྱལ་བ་སྲས་བཅས་དགོངས། །ཚོགས་གཉིས་རྫོགས་ལ་རྗེས་ཡི་རང༌། །བདག་གིས་དུས་གསུམ་དགེ་བསགས་པ། །དཀོན་མཆོག་གསུམ་ལ་མཆོད་པ་འབུལ། །རྒྱལ་བའི་བསྟན་པ་འཕེལ་གྱུར་ཅིག །དགེ་བ་སེམས་ཅན་ཀུན་བསྔོ། །འགྲོ་ཀུན་སངས་རྒྱས་ཐོབ་གྱུར་ཅིག །དགེ་རྩ་ཐམས་ཅད་གཅིག་བསྡུས་ཏེ། །བདག་གི་རྒྱུ་ལ་སྨིན་གྱུར་ཅིག །སྒྲིབ་གཉིས་དག་ནས་ཚོགས་རྫོགས་ཏེ། །ཚེ་རིང་ནད་མེད་ཉམས་རྟོགས་འཕེལ། །ཚེ་འདིར་ས་བཅུ་ནོན་གྱུར་ཅིག །ནམ་ཞིག་ཚེ་འཕོས་གྱུར་མ་ཐག །བདེ་བ་ཅན་དུ་སྐྱེ་གྱུར་ཅིག །སྐྱེས་ནས་པདྨའི་ཁ་ཕྱེ་སྟེ། །ལུས་རྟེན་དེ་ལ་སངས་རྒྱས་ཤོག །བྱང་ཆུབ་ཐོབ་ནས་ཇི་སྲིད་དུ། །སྤྲུལ་པས་འགྲོ་བ་འདྲེན་པར་ཤོག ། སངས་རྒྱས་སྐུ་གསུམ་བརྙེས་པའི་བྱིན་རླབས་དང༌། །ཆོས་ཉིད་མི་འགྱུར་བདེན་པའི་བྱིན་རླབས་དང༌། །དགེ་འདུན་མི་ཕྱེད་འདུན་པའི་བྱིན་རླབས་ཀྱིས། །ཇི་ལྟར་བསྔོས་བཞིན་སྨོན་ལམ་འགྲུབ་པར་ཤོག ། འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་མཐའ་དབུས་མེད་པར་ གཏམ་སྙན་གྲགས་ཁྱབ་སྟེ་ཡོད་པའི་འཁྲབ་རྩེདཔ་མགོནམ་རྡོ་རྗེ་འདི་ དབང་འདུས་ཕོ་བྲང་རྫོང་ཁག་ སྲས་ཕུ་རྒེད་འོག་ གཡུས་དབང་འདུས་མགོན་པ་ལས་ཨིན་མས། འཁྲབ་རྩེདཔ་ཁོ་གི་སློབ་རིམ་ཆུང་བའི་ཤེས་ཡོན་ཚུ་ ནུརབུ་ལྡིང་སློབ་གྲྭ་བར་མ་ལས་མཐར་འཁྱོལ་ནུག། དེ་ལས་ འབྲིང་རིམ་སློབ་གྲྭའི་ཤེས་ཡོནའདི་ སྤུ་ན་ཁ་ལས་སྐྱིད་ཐང་སློབ་གྲྭ་ནང་ལས་མཇུག་བསྡུ་ནུག། དེ་ལས་ མཐོ་རིམ་གོང་མའི་ཤེས་ཡོན་འདི་ཤེས་རབ་རྩེ་མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༤ ལུ་མཐར་འཁྱོལ་ནུག། མགོནམ་རྡོ་རྗེ་ཁོ་ར་ འཁྲབ་རྩེད་འབད་ནིའི་ལྕོགས་གྲུབ་ཚུ་ ཆུང་ཀུ་སྦེ་སྡོད་པའི་བསྒང་ལས་ར་ཡོདཔ་སྦེ་བཤད་ནི་འུདག། དེ་ཡང་ ཁོ་ར་ནུརབུ་ལྡིང་སློབ་གྲྭ་བར་མ་ནང་ སློབ་རིམ་གཉིས་པ་སྦེ་སྡོདཔ་ད མར་ཅེནཊ་ ཨོཕ་ ཝི་ནའེསི་ (merchant of venice) ཟེར་མི་འཁྲབ་སྲུང་འདི་ནང་ལུ་བཅའ་མར་གཏོགས་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༩ གི་ལོ་ལུ་ ལས་སྐྱིད་ཐང་སློབ་གྲྭ་ནང་ལུ་ རྒྱལ་སྲས་དྲི་མེད་ཀུན་ལྡན་གྱི་འཁྲབ་སྲུང་གི་འཁྲབ་སྟོན་གྱི་འགོ་འདྲེན་པ་འབད་ཡོདཔ་མ་ཚད་ འཁྲབ་རྩེདཔ་སྦེ་ཡང་བརྩེས་ནུག། དེ་ལས་ ཤེས་རབ་རྩེ་མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ་ནང་ལུ་སྡོདཔ་ད་ ཚོང་དཔོན་ནོར་བུ་བཟང་པོའི་འཁྲབ་སྟོན་ནང་ ཚོང་དཔོན་ནོར་བུ་བཟང་པོ་སྦེ་བརྩེས་ནུག། དེ་གི་ཤུལ་ལས་ རོ་མིའོ་དང་ཇུ་ལེཊ་ (Romeo and  Juliet) ཟེར་མི་ ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་སྐད་གྲགས་ཅན་གྱི་འཁྲབ་སྲུང་འདི་ རྫོང་ཁའི་ནང་སྐད་སྒྱུར་འབད་ནུག། དེ་ཡང་ ང་བཅས་རའི་འབྲུག་གི་སྐབས་དོན་ལྟར་དུ་ སྐད་སྒྱུར་འབད་མི་འདི་ དོན་ཚན་ རང་གྲོལ་དང་དབྱངས་སྒྲོན་ཟེར་བཞག་ནུག།ཁོ་གིས་ སྐད་སྒྱུར་འབད་ཡོད་པའི་འཁྲབ་སྲུང་འདི་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༠ གྱི་ལོ་ལུ་ ནོར་གླིང་སྒྲ་དབྱངས་ཀྱིས་གློག་བརྙན་སྦེ་བཟོ་སྐྲུན་འབད་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༣ གྱི་ལོ་ལུ་  ནོར་གླིང་གིས་བཟོ་སྐྲུན་འབད་མི་ བྱ་བ་ཟེར་བའི་འཁྲབ་སྲུང་འདི་གི་ སྲུང་འབྲི་མི་དང་བཀོད་ཁྱབ་འབད་མི་ཅིག་ཨིན། མགོནམ་རྡོ་རྗེ་གི་འཁྲབ་སྲུང་གོ་དང་པ་ར་ ནོར་གླིང་སྒྲ་དབྱངས་ཀྱི་བཟོ་སྐྲུན་འབད་ཡོད་མིའི་འཁྲབ་སྟོན་ འཇིགས་བྲལ་ཟེར་མི་ནང་ལུ་བརྩེས་ནུག། དེ་ལས་ བཀོད་ཁྱབ་མདོ་ཆེན་འགོ་དང་པ་ར གློག་བརྙན་མཆོད་རྟེན་སྐོར་ར་ནང་ལུ་འབད་ཡོདཔ་དང་ ད་ལྟོ་ཚུན་ཚོད་ ཁོ་གིས་འཁྲབ་སྲུང་ ༢༢ བྲིས་ཡོདཔ་དང་ གློག་བརྙན་ ༧ གྱི་བཀོད་ཁྱབ་མདོ་ཆེན་དང་གློག་བརྙན་ ༣༨ ནང་ལུ་འཁྲབ་རྩེདཔ་སྦེ་བརྩེས་ཏེ་འདུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༧ གྱི་ལོ་ལུ་ གློག་བརྙན་འགོ་དང་པ་ དམ་ཚིག་སྤང་བཙུགས་ཟེར་མི་ནང་ལུ་འཁྲབ་རྩེདཔ་གི་རྒྱབ་སྐྱོར་པ་སྦེ་བརྩེས་ཡོད་རུང་ གློག་བརྙན་གཅེས་པའི་བུ་ཟེར་མི་ནང་ལས་ ཡོངས་གྲགས་ཐོན་ཡོདཔ་མ་ཚད་ གློག་བརྙན་འདི་ནང་ལས་འཁྲབ་རྩེད་རྒྱབ་སྐྱོར་པ་དྲག་ཤོས་ཀྱི་རྟགས་མ་ཐོབ་ནུག། འཁྲབ་རྩེདཔ་མགོནམ་རྡོ་རྗེ་གིས་ ད་ལྟོ་ཚུན་ཚོད་ཐོབ་མིའི་རྟགས་མའི་ཐོ་ཡང་། (Awards). ༡) འཁྲབ་སྲུང་དྲག་ཤོས་ཀྱི་གསལ་ར་བརྒྱད། ༢) འཁྲབ་རྩེདཔ་རྒྱབ་སྐྱོར་པ་དྲག་ཤོས་ཀྱི་གསོལ་ར་བཞི། ༣) འཁྲབ་རྩེདཔ་དྲག་ཤོས་ཀྱི་གསོལ་ར་གསུམ། ༤) བཟློག་མཆོག་འཁྲབ་རྕེདཔ་གི་གསོལ་རས་གསུམ། ༥) རྫོང་ཁ་སླབ་མི་དྲག་ཤོས་ཀྱི་གསོལ་ར་གསུམ། ༦) གློག་བརྙན་དྲག་ཤོས་ཀྱི་གསོལ་ར་གཉིས། ༧) བཀོད་ཁྱབ་མདོ་ཆེན་དྲག་ཤོས་ཀྱི་གསོལ་ར་གཅིག། ༨) དགོད་བྲ་སྒྱར་མི་འཁྲབ་རྩེདཔ་དྲག་ཤོས་ཀྱི་གསོལ་ར་གཅིག། འཁྲབ་རྩེདཔ་མགོནམ་རྡོ་རྗེ་གིས་ འབྲུག་གི་སྤྱི་ཚོགས་དང་པ་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༨ ལས་ ༢༠༡༣ པའི་ནང་ཉི་གཤོར་སྲས་ཕུ་འདེམས་ཁོངས་ལས་ འབྲུག་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་རྒྱལ་ཡོངས་ཚོགས་འདུའི་འཐུས་མི་སྦེ་ཕྱག་ཞུ་ནུག། ད་རེས་ནངས་པ་ ཁོ་གིས་འབྲུག་གློག་བརྙན་ཚོགས་པའི་ནང་ གློག་བརྙན་མ་འདྲཝ་ཚུ་ནང་བཙའ་མར་གཏོགས་ཏེ་ར་ཡོདཔ་ཨིན་མས། རྒྱབ་རྟེན། འབྲུག་གློག་བརྙན། (འབྲུག་གི་སྙན་གྲགས་ཅན་གྱི་མི) www.facebook.com འཁྲབ་རྩེདཔ། སྒྲ་སྙན་དང་གཞུང་སྒྲ་གི་རྩེད་དཔོན་ཟླཝ་དཔལ་འབྱོར་ ཡོངས་གྲགས་ལུ་ ཨཔ་ཟླཝ་དཔལ་ཟེར་སླབ་མི་འདི་ སྤུ་ན་ཁ་རྫོང་ཁག་ ནོརབུ་སྒང་རྒེད་འོག་ གཡུས་རྟ་ལོག་ ཧེ་མ་ཆོས་རྒྱལ་རིམ་བྱོན་ཚུ་གི་གདན་ས་ སྔར་སྲོལ་གྱི་ཞབས་ཁྲ་ཚུ་མི་ཉམས་གོང་འཕེལ་གཏང་སའི་གཡུས་འདི་ལས་ཨིན་མས། ཁོ་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༣༢ ཀྱི་ལོ་ལུ་སྐྱེས་ནུག། ཨཔ་ཟླཝ་དཔལ་འདི་ གཉེན་ཚར་གསུམ་རྐྱབ་སྟེ་ ཨ་ལུ་བུམོ་གསུམ་ཡོདཔ་དང་ འབྲུག་ཤར་ཕྱོགས་པདྨ་དགའ་ཚལ་ལས་ཨིན་མི་ ཡོངས་གྲགས་ཅན་གྱི་གཞུང་སྒྲ་དང་འབོད་སྒྲའི་ཞབས་ཁྲ་འཐེན་མི་ འཇིགས་མེད་འབྲུག་པ་ཟེར་མི་འདི་ ཁོ་གི་ཤ་རུས་གཅིག་ལས་མཆེད་པའི་བུ་བཟུམ་སྦེ་བརྩིཝ་ཨིན་མས། ཨཔ་ཟླཝ་དཔལ་འདི་ སྐྱེས་ལོ་ ༩ ལངམ་ད་ སྤུ་ན་ཁ་རྫོང་ནང་ དགེ་སློང་སྦེ་གཏན་འཇགས་ཀྱི་སྡོད་གནས་ཐོབ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ རྟ་ལོག་དགོན་པ་ནང་ འཆམ་དཔོན་སྦེ་ཡང་ ལོ་ངོ་མང་རབས་ཅིག་ཕྱག་ཞུ་ནུག། ལཱ་དང་གྲུབ་འབྲས། ཁོ་ར་ ནང་པའི་ཆོས་ལུ་དད་པ་སྦོམ་ཡོད་མི་ཅིག་ཨིནམ་དང་ སྙན་ཆ་བརྩིས་ཏེ་ སྔར་སྲོལ་གྱི་སྒྱུ་རྩལ་གཞན་ཚུ་ཡང་ ལྷབ་སྦྱང་འབད་ནུག། ཁོ་གིས་ རང་ལུགས་ཀྱི་སྙན་ཆ་ཚུ་ ཁོ་ར་སྦེ་ར་ལྷབ་སྦྱང་འབད་ཡོདཔ་དང་ སྐྱེས་ལོ་ ༢༣ ལངམ་ད་ སྒྲ་སྙན་སྐྲོག་མི་སྐད་གྲགས་ཅན་དང་ གཞུང་སྒྲ་དང་འབོད་སྒྲ་འཐེན་མི་ཡོངས་གྲགས་ཅན་ཅིག་ཨིན་མི་ སིཝ་ལ་པདམ་རྡོ་རྗེ་ལས་ རང་ལུགས་ཀྱི་ཞབས་ཁྲ་ གཞུང་སྒྲ་དང་འབོད་སྒྲ་ཚུ་ སྒྲ་སྙན་དང་བཅསཔ་སྦེ་ལྷབ་ནི་འགོ་བཙུགས་ནུག། དེ་མ་ཚད་ ཡོངས་གྲགས་ཅན་གྱི་དང་ཕུའི་ཞབས་ཁྲ་རྙིངམ་ཚུ་ མ་ཚང་ཚངམ་སྦེ་ སིཝ་ལ་པདམ་རྡོ་རྗེ་ལས་ལྷབ་སྦྱང་འབད་བའི་ཤུལ་ལས་ རྒྱལ་ཡུམ་ཨ་ཞེ་སྐལ་བཟང་ཆོས་སྒྲོན་དབང་ཕྱུག་མཆོག་གི་ཚོན་གཏང་མི་དང་ སྙན་ཆ་སྐྲོག་མི་སྦེ་ཕྱག་ཞུ་ནུག། དེ་ལས་ སྐྱེས་ལོ་ ༢༧ ལངམ་ད་ འབྲུག་པའི་སྙན་ཆ་སྐྲོག་མིའི་གྲངས་སུ་སྦེ་ འབྲུག་གི་མཐའ་ཟུར་ཅིག་ནང་ལས་ གནམ་མེད་ས་མེད་བྲེལ་ཟིང་ཅན་གྱི་ས་གནས་ རྒྱ་གར་ཀཱལ་ཀ་ཊ་ལུ་ཞབས་ཁྲ་སྒྲ་གཟུང་འབད་བར་འགྱོ་མི་ཅིག་ཨིན་མས། ཨཔ་ཟླཝ་དཔལ་གྱིས་ ད་ལྟོ་ཚུན་ཚོད་ ཁོ་གིས་ཞབས་ཁྲ་ག་དེམ་ཅིག་འཐེན་ཡི་ག་དང་ གླུ་དེབ་ག་དེམ་ཅིག་བཟོ་ཡི་ག་ མི་ཤེས་པས། གནམ་མེད་ས་མེད་ཡོངས་གྲགས་ཐོན་པའི་ཞབས་ཁྲ་ ལྷ་ས་ནོར་བུ་གླིང་ལ། རྒྱལ་གསར་རྒྱ་ལུ་འབྱོན་པའི་བསྒང་། བཀྲ་ཤིས་ལགས་སོ་ཚུ་ ད་ལྟོའི་བར་ན་ཡང་ མི་རྒན་གཞོན་བར་གསུམ་ག་ར་གིས་འཐེན་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིན། ད་རུང་ ཁོ་གིས་ སྒྲ་སྙན་གཅིག་རྐྱངམ་གཅིག་བསྐྲོགས་ཏེ་འཐེན་པའི་ཞབས་ཁྲའི་གླུ་དེབ་ལེ་ཤ་ར་སྤེལ་ཡོདཔ་དང་ སྒྲ་སྙན་གྱིས་མ་དོ་བར་ འབྲུག་པའི་སྔར་སྲོལ་གྱི་སྙན་ཆའི་རིགས་གཞན་ཚུ་ཡང་བསྐྲོགས་ཏེ་ ཞབས་ཁྲ་འཐེན་ཏེ་འདུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༩ གི་ལོ་ལུ་ འབྲུག་ལུ་སྙན་ཆའི་མདུན་ལམ་ནང་ ཞབས་ཏོག་གང་དྲག་ཕྱག་ཞུ་མི་ཅིག་འབདཝ་ལས་ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་མཆོག་ལས་ འབྲུག་ཐུགས་སྲས་ཀྱི་རྟགས་མ་ཞུ་མི་ སྙན་ཆ་མཁན་འགོ་དང་པ་ཨིན་མས། ཨཔ་ཟླཝ་དཔལ་གྱིས་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༧ ལུ་ ཁོ་ར་སྐྱེས་ལོ་་ ༥༢ ལངམ་ད་ གཞུང་འབྲེལ་དུ་ སྒྲ་སྙན་བསྐྲོག་ནིའི་ལཱ་ནང་ལས་ དགོངསམ་ཞུ་སྟེ་ སྤྱི་ལོ ༢༠༢༢ ལུ་ དགུང་ལོ་ ༩༠ ལངམ་ད་གཤགས་སོ་ནུག། རྒྱབ་རྟེན་དཔེ་ཐོ། Facebook (28/1/2019) Perfect TMX TMT is on Facebook https://m.facebook.com ཡོངས་གྲགས་ཅན་གྱི་མི་ངོམ། ང་བཅས་རའི་ནང་པ་ཆོས་ལྡན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ནང་ལུ་ ལོ་གསར་ཟེར་བའི་དུས་ཚོད་འདི་ དུས་ཚོད་གཞན་དང་ཕྱདཔ་ད་ལུ་ གནམ་མེད་ས་མེད་ཁྱད་དུ་འཕགས་པ་ཅིག་ཨིན། ལོ་གསར་ལུ་ལྷམ་པ་མ་འདྲཝ་ལེ་ཤ་ཡོད་པའི་ནང་ལས་ཟླཝ་དང་པའི་ལོ་གསར་ཟེར་ ཉིནམ་གནམ་མེད་ས་མེད་ཁག་ཆེ་ཤོས་ཅིག་སྦེ་རྩིཝ་ཨིན། སླབ་སྲོལ་ལས་འབད་བ་ཅིན་ ཟླཝ་དང་པའི་ལོ་གསར་འདི་བོད་རྒྱལ་ཁབ་ལས་ དར་དརཝ་ཨིན་ཟེར་སླབ་ཨིན། དེ་ཡང་ རབ་བྱུང་བཞི་པའི་མེ་མོ་ཕག་ལོ་སྤྱི་ལོ་ ༡༢༢༧ གྱི་ལོ་ལུ་ ཧོར་གྱི་རྒྱལ་པོ་ཇིང་གིར་གྱིས་ཁམས་མེ་ཉག་བཅོམ་འདི་གིས་རྒྱལ་ཁ་ཐོབ་པའི་བཀྲ་ཤིས་པའི་་དགའ་སྟོན་རྟེན་འབྲེལ་འདི་ མཆུ་ཟླ་འདི་ལུ་ཕོག་ནི་འདི་གིས་ བོད་ལུ་ཧོར་ཟླ་དང་པ་ཟེར་བརྩིས་བ་ལས་བཟུང་ བོད་ལུ་ཟླ་དང་པའི་ལོ་གསར་བརྩི་སྲུང་ཞུ་སྲོལ་བྱུང་ནུག། མཆུ་ཟླ་ཟེར་སླབ་དགོ་མི་འདི་རྩིས་གཞུང་ལྟར་གྱི་ཟླ་གྲངས་ཀྱི་མིང་སྐར་མའི་མིང་སྦེ་རྩི་སྲོལ་ཡོདཔ་ལས་བརྟེན་ཨིན། ཟླཝ་བཅུ་གཉིས་པའི་ལོ་གསར་དང་ཆ་འདྲཝ་སྦེ་ ཟླཝ་དང་པའི་ལོ་གསར་གྱི་ཉིནམ་དང་པ་ལུ་ འབུལ་བ་ཕུལ་ནི་སྲོལ་ཡང་ཡོདཔ་ཨིན། བོད་ལུ་ཧོར་ཟླ་དང་པའི་ལོ་གསར་བརྩི་དགོ་པའི་དགོས་པ་འདི་ བོད་འདི་སྔ་ཕྱི་རིམ་པར་སྦེ་ཧོར་གྱི་འོག་ལུ་ལོ་ངོ་མང་རབས་ཅིག་གནས་སྡོད་ནི་འདི་གིས་ཧོར་ལུགས་སྦེ་རྩི་སྲོལ་བྱུང་ནུག། ད་རུང་ ཧེ་མ་འབྲུག་གི་ཤར་ཝང་སྤ་གསུམ་གྱི་མི་སེར་འདི་ཚུ་གིས་ ཟླ་དང་པའི་ལོ་གསར་འདི་ རྒྱལ་པོའི་ལོ་གསར་ཟེར་སླབ་ཨིན། དེ་སྦེ་སླབ་དགོ་མི་འདི་ ཧོར་ཇིང་གིར་རྒྱལ་པོའི་ལོ་གསར་བརྩི་ནི་འདི་གིས་ མི་སེར་འདི་ཚུའི་ཁ་ལས་གཏམ་རྒྱུད་དང་རྣ་རྒྱུན་བཟུམ་ཅིག་སྦེ་སླབ་ཨིན་མས། ཉིནམ་འདི་ང་བཅས་ར་ འབྲུག་མི་ཡོངས་ཀྱི་ ང་བཅས་རའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ཀྱི་དམིགས་དོན་ ཆོས་དང་ལམ་སྲོལ་མི་ཉམས་གོང་འཕེལ་གཏང་ནི་ལུ་ གནམ་མེད་ས་མེད་ཁག་ཆེ་དྲགས་ཅིག་ཨིན། ཉིནམ་འདི་ནང་ གཞུང་གི་ཡིག་ཚང་དང་སློབ་གྲྭ་ཁག་ གཞན་ལས་སྡེ་དང་ཡིག་ཚང་ཚུ་ག་ར་ ངལ་གསོ་སྦེ་བཞགཔ་ཨིནམ་ལས་ བཟའ་ཚང་ཚུ་ག་ར་གཅིག་ཁར་འཛོམས་ཏེ་དགའ་དགའ་སྤྲོ་སྤྲོ་སྦེ་སྡོད་་ནིའི་དུས་ཚོད་ཅིག་ཨིན། དེ་གི་ནང་ལས་ ཁག་ཆེ་ཤོས་གཅིགཔོ་འདི་ སྔོན་མ་རང་གི་ཕམ་བཟང་པོ་ཚུ་གིས་ མ་འོངས་བུ་རྒྱུད་ཚུ་ལུ་ ཤུལ་བཞག་སྦེ་བཞག་ཡོད་པའི་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྲོག་ཤིང་དང་འདྲ་བའི་ ལམ་སྲོལ་བདག་འཛིན་འབད་ནི་ལུ་ གནམ་མེད་ས་མེད་ཕན་ཐོགས་ཡོད་པའི་ལུགས་སྲོལ་ཅིག་ཨིན། ལོ་གསར་གྱི་རིམ་པ་དེ་ ང་བཅས་རའི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ དང་ཕུ་ཕ་དང་མའི་སྐབས་ལས་བརྩི་སྲུང་ཞུ་སྲོལ་ཡོདཔ་ལས་ ད་ལྟོ་ཡང་ཉམས་མ་བཅུག་པར་ འབྲུག་མི་ཡོངས་ཀྱིས་ མ་བཏུབ་བཏུབ་སྦེ་བརྩི་སྲུང་ཞུ་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན། ལོ་གསར་གྱི་ཉིནམ་འདི་ མང་ཆེ་བ་ཅིག་ ཤར་ཕྱོགས་རྫོང་ཁག་ནང་ལུ་ཡོངས་གྲགས་སྦེ་བརྩི་སྲུང་ཞུ་སྲོལ་ཡོདཔ་རུང་ ད་རེས་ནངས་པ་ རྒྱལ་ཐད་ཐད་ཁ་ལས་ཕར་ ག་ར་གིས་བརྩི་སྲུང་བཞུཝ་ཨིན། དེ་འབདཝ་ལས་ ལོ་གསར་གྱི་ཉིནམ་འདི་ལུ་ ཡིག་ཚང་དང་ལས་སྡེ་ཚུ་ག་ར་ ངལ་གསོ་ཨིནམ་ལས་ ཉིནམ་འདི་ལུ་ ལཱ་ཁག་ཆེ་ཏོག་ཏོ་ག་ཅི་བཟུམ་ཅིག་རུང་ བཤོལ་བཞག་སྟེ་ངལ་འཚོ་སྡོདཔ་ཨིན། ཉིནམ་དེ་ཁར་་ ས་ཕྱོག་གཞན་ཁར་ཡོད་མི་ཕམ་དང་སྤུན་ཆ་ ཁྱིམ་ཚང་གཉེན་ཉེཝ་ཚུ་ ག་ར་རང་གི་གཡུས་ཁར་འོངས་སྦེ་ གཅིག་ཁར་འཛོམས་ཏེ་ དྲོ་པ་གི་ཐུགཔ་ལས་འགོ་བཙུགས་ཏེ་ བཞེས་སྒོ་ལྷམ་པ་མ་འདྲཝ་སྦེ་བསྒྲིགཧ་ཞིནམ་ལས་ མཛར་ཅུམ་ཟ། དེ་ལས་ ཉིནམ་འདི་ནང་ལུ་ ལྷ་ཁང་དགོན་སྡེ་ཚུ་ནང་ལས་ཕར་ ཕྱག་མཆོད་དཀར་མེ་ཚུ་ཕུལ་ཏེ་ ལོ་གསརཔ་ཚེས་པའི་ ཉིནམ་ལས་འགོ་བཟུང་ རྐྱེནདང་བར་ཆད་ག་ནི་ཡང་མེད་པར་ དགའ་སྐྱིད་ཀྱི་ངང་ལུ་སྡོད་ནི་དང་ བསམ་པའི་རེ་བ་ཚུ་ག་ར་འགྲུབ་བཅུག་ཟེར་བའི་སྨོན་ལམ་བཏབ་ཨིན། དེ་ལས་ གཞུང་སྒེར་དམངས་གསུམ་ག་ར་ མདའ་དང་ཁུ་རུ་ དེ་ལས་རང་ལུགས་ཀྱི་རྩེདམོ་གཞན་ཚུ་ཡང་བརྩེ་ནི་ཡོདཔ་དང་ ཨམ་སྲུ་ཚུ་གིས་ རྩེདམོ་བརྩེ་ས་ལུ་ ཞབས་ཁྲ་རྐྱབ་ཤེས་མི་ཚུ་གིས་ཞབས་ཁྲ་རྐྱབ་ དེ་ལས་ཞབས་ཁྲ་རྐྱབ་མ་ཤེས་མི་ཚུ་གིས་ ཇ་ཆང་ཚུ་བསྒྲིགས་ཏེ་སྐྱེལཝ་ཨིན། དེ་ལས་ ཕྱི་རུ་ཕོ་མོ་ག་ར་གནསཔོ་གཅིག་གི་ཁྱིམ་ནང་ལུ་ ག་ར་དགའ་དགའ་སྤོ་སྤྲོ་བའི་སྒོ་ལས་ དྲོ་པ་ཚུན་ཚོད་གནམ་མ་ནངསམ་ཚུན་ཚོན་ ཞབས་ཁྲ་རྐྱབ་སྟེ་སྡོདཔ་ཨིན། ཉིནམ་འདི་ དུས་ཧེ་མ་ལས་ར་ འབྲུག་མི་ཚུ་གིས་གནམ་མེད་ས་མེད་སྤྲོ་བ་ཆེ་ཏོག་ཏོ་སྦེ་རྩིཝ་ཨིནམ་དང་ ད་ལྟོའི་བར་ན་ཡང་འགྱུར་བ་ག་ནི་ཡང་མེད་པར་ བརྩི་མཐོང་དང་དག་སྣང་བསྐྱེད་དེ་ ག་ཅི་དེ་ལྷག་བསམ་རྣམ་དག་གིས་སྒོ་ལས་བརྩི་སྲུང་ཞུཝ་ཨིན།    ཁུངས་གཏུག། Namgay, D. (2011). Lomae Lochoe. In proceedings of the sixth Colloquium on Tangible and Intangible culture of Bhutan. Samten. (n.d.). Retrieved from https://acharyasamten.blogspot.com. དུས་སྟོན། ལོ་རྒྱུས་ལས་འབད་བ་ཅིན་ སྐར་མ་རི་ཁི་ཟེར་མི་འདི་ ལོ་གཅིག་གི་རིང་ལུ་ གླིང་བཞི་སྐོར་བའི་སྐབས་ ཚར་གཅིག་ དུས་ཡུན་ཐུང་ཀུ་ཅིག་གི་རིང་ལུ་ ལྷོ་ཕྱོགས་ཀྱི་མཚོ་ནང་བཞུགས་མི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་དབུའི་ཐད་ཕྲང་སྟེ་ལྷོད་ནི་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེའི་གནས་སྐབས་ལུ་ སངས་རྒྱས་ཀྱི་དབུ་ལས་བདུད་རྩི་བབས་ཏེ་ འཛམ་བུ་གླིང་གི་ཆུ་དང་ཆརཔ་དང་གཅིག་ཁར་སླ་བསྲེས་ཏེ་ ཆུ་གི་་ཐིགས་པ་ཚུ་ཡང་ རང་བཞིན་གྱིས་བདུད་རྩི་ལུ་འགྱུར་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ཁྲུས་བབས་འདི་ལོ་ཨ་རྟག་ར་ རང་ཟླ་ ༨ པའི་ ༢༨ ལུ་ཕོགཔ་ཨིན། ཁྲུས་བབས་འདི་ འབྲུག་མི་ཚུ་གི་དོན་ལུ་ ལམ་སྲོལ་གིས་དུས་སྟོན་གལ་ཅན་ཅིག་ཨིནམ་དང་མང་ཤོས་ཅིག་ འབྲུག་གི་ཤར་ཕྱོགས་ཀྱི་རྫོང་ཁག་ནང་ལས་ཕར་བརྩི་སྲུང་རྒྱས་ཞིང་རྒྱསཔ་སྦེ་ཞུཝ་ཨིན་མས། ཁྲུས་བབས་ཀྱི་སྐབས་ལུ་ ཡིག་ཚང་དང་ལས་སྡེ་ཚུ་ག་ར་ ངལ་གསོ་སྦེ་བཞགཔ་ཨིན། ཁྲུས་བབས་ཀྱི་ཉིམ་འདི་ རང་གི་ལམ་སྲོལ་བདག་འཛིན་འབད་ནི་དང་ ལྷ་ཆོས་སྐྱོང་སྲུང་མལུ་ དད་པ་དང་མོས་གུས་བསྐྱེད་ནིའི་ཉིནམ་ཁག་ཆེ་ཤོས་ཅིག་ཨིནམ་སྦེ་ཆ་བཞགཔ་ཨིན་མས། ཁྲུས་བབས་ཀྱི་སྐབས་ལུ་ ཤ་དང་ཆང་ཚུ་ལུ་ལོངས་མ་སྤྱོད་པར་ ག་ར་གིས་མར་ཟས་ཤ་ཁྲག་རིགས་གསུམ་སྤངས་ཞིནམ་ལས་ ཉིནམ་འདི་ཁར་དཀར་ཟས་ལུ་ལོངས་སྤྱད་དེ་ དཀརཔོ་དགེ་བའི་ལཱ་ལུ་བརྩོན་དགོཔ་སྦེ་་ཨིན་མས།  ཁྲུས་བབས་ཀྱི་སྐབས་ལུ་ ང་བཅས་ཀྱིས་གཟུགས་འཁྱུ་ཚུགས་པ་ཅིན་ རང་གི་ལུས་ལུ་ཡོད་པའི་ལས་སྒྲིབ་ཚུ་ག་ར་འདག་ནི་དང་ ན་ཚ་དང་རྐྱེན་བར་ཆད་ མ་རིག་པའི་གནད་དོན་ཚུ་ག་ར་ བཤལ་གཏངམ་ཨིནམ་སྦེ་བཤདཔ་ཨིན། ཁྲུས་བབས་ཀྱི་ཉིནམ་འདི་ནང་ལུ་ ཁྲུས་ནམ་འབབ་ནི་ཨིན་ན་ རྩིསཔ་ཚུ་ལུ་དྲིས་ཞིནམ་ལས་ ཁྲུས་བབས་པའི་དུས་ཚོད་ལུ་ར་ སྨོན་ལམ་ལེགས་བཏབ་སྟེ་ གཟུགས་འཁྱུ་ཚུགས་པ་ཅིན་ གནམ་མེད་ས་མེད་ཕན་ཡོན་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ཨིན་རུང་ ད་རེས་ནངས་པ་གི་དུས་ལུ་ དྲོ་པ་ཧ་སག་ལོང་ནི་འདི་དཀའ་ངལ་ཅིག་ཨིནམ་ལས་བརྟེན་ མི་ཚུ་གིས་ ཧོད་ཅིག་ནང་ལུ་ ཆུ་ཨ་ཙི་ཅིག་བཀང་ཞིནམ་ལས་ དེ་ནང་ལུ་ དྲི་བཟང་དང་ག་བུར། མེ་ཏོག་ལྷམ་པ་མ་འདྲཝ་ཚུ་བླུགས་ཏེ་་ ཕྱི་ཁར་ས་གཙང་ས་ཅིག་ནང་ ནུབ་མོ་སྐར་མའི་འོག་ལུ་བཞག་པ་ཅིན་ གནམ་ཁ་ལས་བབས་པའི་བདུད་རྩི་འདི་ ཆུའི་ཧོད་ནང་བབས་ཏེ དེ་གིས་མགོ་ཏོ་འཁྱུ་རུང༌། གཟུགས་འཁྱུ་རུང་ ཁྲུས་བབས་པའི་དུས་ཚོད་ཁར་ འཁྱུ་མི་དང་དབྱེ་བ་མེད་པར་ ཕན་ཡོན་དང་ནུས་པ་ཡོདཔ་སྦེ་བརྩིས་ཏེ་ ལག་ལེན་འཐབ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ཁྲུས་བབས་ཀྱི་ཉིནམ་ལུ་ གཞུང་གི་ཡིག་ཚང་དང་ལས་སྡེ་ཚུ་ག་ར་ ངལ་གསོ་སྦེ་བཞག་དོ་ཡོདཔ་ལས་ ཉིནམ་འདི་ཁར་ ལཱ་ཁག་ཆེ་ཏོག་ཏོ་ག་ཅི་བཟུམ་ཡོད་རུང་ བཤོལ་བཞག་སྟེངལ་འཚོ་སྟེ་སྡོདཔ་ཨིན། དེ་མ་ཚད་ ཉིནམ་འདི་གི་སྐབས་ལུ་ ས་ཕྱོགས་གཞན་ཁར་ཡོད་མི་ ཕམ་དང་སྤུན་ཆ་ ཁྱིམ་ཚང་གཉེན་ཉེཝ་ཚུ་ ག་ར་རང་གི་གཡུས་ཁར་འོངས་སྦེ་ གཅིག་ཁར་འཛོམས་ཏེ་  མི་ཚེ་འདི་ནང་ རྐྱེན་བར་ཆད་ཚུ་ག་ནི་ཡང་མེད་པར་ བཟའ་འཐུང་ལོངས་སྤྱོད་ཕུན་སུམ་ཚོགས་ཏོག་ཏོ་འོང་ནིའི་དོན་ལུ་ དྲོ་པ་ཧ་སག་ལོངས་ཞིནམ་ལས་ དང་པ་ར་ གཟུགས་ཧིང་སང་ས་སྦེ་འཁྱུ། དེ་ལས་གོ་ལ་་གསརཔ་ཚུ་གྱོན་ཏེ་ དྲོ་པ་གི་ཐུགཔ་ལས་འགོ་བཙུགས་ཏེ་ བཞེས་སྒོ་ལྷམ་པ་མ་འདྲཝ་སྦེ་རྡིག་སྟེ་ མཛར་ཅུམ་གྱི་དགའ་སྤྲོསྟོནམ་ཨིན་མས། དེ་ལས་ ཕོ་སྐྱེས་ཚུ་གིས་ ཁྲུས་བབས་ཀྱི་ཉིནམ་འདི་ལུ་ མདའ་དང་ཁུ་རུ་ལ་སོགས་པའི་རྩེདམོ་ཚུ་བརྩེ་བའི་སྐབས་ ཨམ་སྲུ་ཚུ་གིས་ རྩེདམོ་རྩེ་ས་ལུ་ ཞབས་ཁྲ་རྐྱབ་ཤེས་མི་ཚུ་གིས་ཞབས་ཁྲ་རྐྱབ་ དེ་ལས་ཞབས་ཁྲ་རྐྱབ་མ་ཤེས་མི་ཚུ་གིས་ ཇ་ཆང་ཚུ་བསྒྲིགས་ཏེ་སྐྱེལཝ་ཨིན་མས། ཉིན་མར་རྩེདམོ་བརྩེས་ཏེ་ ཕྱི་རུ་ཕོ་མོ་ག་ར་ གནསཔོ་གཅིག་གིས་ཁྱིམ་ནང་ལུ་ དགའ་དགའ་སྤོ་བའི་སྒོ་ལས་ དྲོ་པ་ཚུན་ཚོད་ཞབས་ཁྲ་རྐྱབ་སྟེ་སྡོདཔ་ཨིནམ་དང་། གཡུས་སྒོ་ལ་ལུ་ཅིག་ནང་ ཕྱི་རུ་ནུབམོ་གཅིག་ ཁྱིམ་ལས་ཁྱིམ་བརྒྱུད་དེ་ བཞེས་སྒོ་དང་ཇ་ཆང་ལུ་ལོངས་སྤྱད་དེ་ ཞབས་ཁྲ་ཚུ་རྐྱབ་སྲོལ་ཡང་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ཁྲུས་བབས་ཀྱི་ཉིནམ་འདི་ དུས་ཧེ་མ་ལས་ར་ འབྲུག་མི་ཚུ་གིས་གནམ་མེད་ས་མེད་ ཁག་ཆེ་ཏོག་ཏོ་ཅིག་སྦེ་རྩིཝ་ཨིནམ་དང་ ད་ལྟོའི་བར་ན་ཡང་ འགྱུར་བ་ག་ནི་ཡང་མེད་པར་ བརྩི་མཐོང་དང་དག་སྣང་ཚུ་ ག་ཅི་དེ་ལྷག་བསམ་རྣམ་དག་སྦེ་འབདཝ་ཨིན་ནོ།།         ཁུངས་གཏུག། Namgay, D. (2011). Lomae Lochoe. In proceedings of the sixth Colloquium on Tangible and Intangible culture of Bhutan. samten (n.d.). Retrieved from https://acharyasamten.blogspot.com. དུས་སྟོན། ཁྲོམ་སྒྱུར་ཟེར་མི་འདི་ ཁྲོམ་ཚོགས་ཀྱི་གནས་སྟངས་དང་གནས་ཚད་ཚུ་ རིམ་གྱིས་སྦེ་ཡར་དྲག་སོང་སྟེ་ ཡར་རྒྱས་གོང་འཕེལ་འགྱོ་མི་འདི་ལུ་གོཝ་ཨིནམ་དང་། Paul Sanyaolu & Okosun Sanyaolu (2018) གྱིས་འབད་བ་ཅིན་ ཁྲོམ་སྒྱུར་ཟེར་མི་འདི་ གྲོང་གསེབ་ཀྱི་མི་རློབས་འདི་ཁྲོམ་ཁར་སྤོ་འགྱོ་མི་དང་ ཡང་ན་ འགྲོས་ཀྱིས་སྦེ་ཁྲོམ་ཁར་སྡོད་མི་མང་སུ་འགྱོ་སྟེ་ ཁྲོམ་ཁའི་གནས་སྟངས་དང་བསྟུན་ཏེ་བསྒྱུར་བཅོས་འགྱོ་མི་ཅིག་ལུ་བཤདཔ་ཨིན་མས། Peng, Chen, & Cheng (n.d.) གིས་འབད་བ་ཅིན་ གྲོང་གསེབ་ཚུ་ནང་དཔལ་འབྱོར་དང་བཟོ་གྲྭ་ཁང་ཡར་དྲག་འགྱོཝ་ལས་བརྟེན་ ཁྲོམ་ལུ་བསྒྱུར་མི་འདི་ལུ་སླབ་ཨིནམ་དང་ མི་རློབས་ཚུ་གྲོང་གསེབ་དང་ཁྲོམ་ཁར་འགྲོས་ཀྱིས་བཏང་ ཤོ་མཉམ་སྦེབགོ་སྟེ་འགྱོ་མི་འདི་ལུ་སླབ་ཨིན་ཟེར་བཤད་པའི་ཁར་ United Nations (2019) གིས་འབད་ཅིན་ ཁྲོམ་སྒྱུར་ཟེར་མི་འདི་ མི་སྡེའི་དཔལ་འབྱོར་ལག་ལེན་འཐབ་སྟེ་ གྲོང་གསེབ་ཚུ་ཁྲོམ་ལུ་འགྱུར་བ་གིས་མ་ཚད་ གྲོང་གསེབ་ཀྱི་མི་རློབས་ཚུ་ཁྲོམ་ཁར་འགྱོ་མི་ཅིག་ལུ་ ཁྲོམ་སྒྱུར་ཟེར་བཤདཔ་ཨིན་མས།   མི་སེར་ཚུ་གྲོང་གསེབ་ལས་ཁྲོམ་ཁར་འགྱོ་དགོ་པའི་གནད་དོན་མ་འདྲཝ་ལེ་ཤ་ཡོདཔ་ཨིན། ཁྲོམ་ཁར་འབད་བ་ཅིན་ ཤེས་རིག་དང་གསོ་བ་ལ་སོགས་པའི་མཐུན་རྐྱེན་དང་གོ་སྐབས་མ་འདྲཝ་ལེ་ཤ་འཐོབ་ཚུགས་ནི་འདི་གིས་ཨིནམ་དང་ eStudy Bhutan (n.d.) དང་འཁྲིལ་བ་ཅིན་ བཟོ་གྲྭ་ཁང་མང་ཤོས་ར་ཁྲོམ་ཁར་ཡོདཔ་ལས་ ལཱ་གཡོག་གི་གོ་སྐབས་ཀྱི་རེ་འདོད་ལུ་བརྟེན་ཏེ་དང་ ཤེས་རིག་དང་སྨན་བཅོས་ཀྱི་མཐུན་རྐྱེན། ལཱ་འབད་རུང་ དུས་ཚོད་དང་བསྟུན་འབད་ནི། ལཱ་འབད་བའི་དངུལ་ཕོགས་འབོར་ཆེ་ཏོག་ཏོ་ཡོད་མི་དང་ འཚོ་བའི་དོན་ལུ་ ཉེ་བར་མཁོ་བའི་མཐུན་རྐྱེན་་ཚུ་འཐོབ་ཚུགསཔ་ལས་བརྟེན་ཏེ་ཨིནམ་སྦེ་བཤདཔ་ཨིན་མས། དེ་བཟུམ་མའི་མཐུན་རྐྱེན་ཚུ་ གྲོང་གསེབ་ནང་ལས་ཕར་ཡོད་དེ་འབད་རུང་ཁྲོམ་ཁར་ཡོད་དོ་བཟུམ་མེདཔ་ལས་ ཁྲོམ་ཚོགས་རྒྱ་སྐྱེད་འགྱོ་མིའི་རྒྱུ་མཚན་ཡང་འདི་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ཨིན་མས།  ཁྲོམ་ཚོགས་བསྒྱུར་འགྱོ་དགོ་པའི་གནད་དོན་གཅིགཔོ་འདི་ མི་རློབས་ཡར་སེང་འགྱོ་བ་ལུ་བརྟེན་ཨིནམ་ལས་  Statics time (n.d.) གིས་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༩ གི་མི་རློབས་དང་འཁྲིལ་བ་ཅིན་ཁྲོམ་ཚོགས་ནང་སྡོད་མི་ཡོངས་བསྡོམས་༧,༧༡༣,༤༦༨,༡༠༠ དེ་ཅིག་ཡོདཔ་སྦེ་བཤ་དཔའི་ཁར་ internet geography (n.d.) ནང་ལས་འབད་བ་ཅིན་ འཛམ་གླིང་གི་མི་རློབས་ཁྲོམ་ཁར་སྡོད་མི་ ༡༩༥༠ ལས་ ༢༠༡༤ ཚུན་གྱི་བར་ན་ལུ་ ཐེར་འབུམ་ ༠.༨ ལས་ ༣.༨༥ ལུ་ཡར་སེང་འགྱོ་ཡོདཔ་སྦེ་བཀོད་དེ་འདུག། དེ་ལུ་བལྟ་བ་ཅིན་ ཁྲོམ་ཁར་སྡོད་མི་གི་གྱངས་ཁ་མངམ་ཡོདཔ་ངེས་བདེན་ཨིན་མས། ཁྲོམ་སྒྱུར་ལས་བརྟེན་ ཁྲོམ་ཁར་དཀའ་ངལ་དང་གདོང་ལེན་སྦོམ་འབྱུང་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ཡང་ Rinkesh (n.d.) གིས་འབད་བ་ཅིན་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་མི་སེར་མང་ཤོས་ར་ ཁྲོམ་ཁར་འཛོམ་པའི་བསྒང་ལས་ སྡོད་སའི་ཁྱིམ་མ་ཐོབ་པའི་དཀའ་ངལ་ལུ་བརྟེན་ ལྕགས་ཤོག་རག་རོག་ལ་སོགས་པ་ཀྱི་ཁྱིམ་ནང་སྡོད་དགོཔ་འབྱུང་མི་དང་འབྲེལ་ དམངས་འཛོམས་མི་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ ནད་གཞི་འདྲཝ་མ་འདྲཝ་འབུ་བའི་དཀའ་ངལ། ལཱ་གཡོག་མ་ཐོབ་པའི་དཀའ་ངལ་ལས་བརྟེན་ ཁྲིམས་འགལ་གྱི་ལཱ་འབད་མི་ཡར་སེང་འགྱོ་ནི། འཐུང་ཆུ་མེད་པའི་དཀའ་ངལ་ལས་ བརྟེན་ཏེ་གཙང་སྦྲ་སྡོད་མ་ཚུགས་པའི་དཀའ་ངལ། སྣུམ་འཁོར་འགྲོ་འགྲུལ་དང་གོ་དོག་པའི་དཀའ་ངལ་ཚུ་བྱུངམ་དང་འབྱུངམ་བཞིན་དུ་ཡོད་ཟེར་བཤདཔ་ཨིན་མས། དེ་ཚུ་ག་ར་ ཁྲོམ་ཁར་སྡོད་མི་གི་མི་རློབས་མང་དྲག་ནི་འདི་གིས་ཨིནམ་ལས་ མི་རང་ར་སོ་སོ་གི་ཉེན་སྲུང་ལུ་ཡང་ཉེན་ཁ་སྦོམ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་མ་ཚད་ eStudy Bhutan n.d.) གིས་འབད་རུང་ གོང་ལུ་བཤད་པའི་དཀའ་ངལ་གུར་ ཕྱགས་སྙིགས་དང་འབྲེལ་བའི་དཀའ་ངལ་དང་ མི་དང་སྣུམ་འཁོར་གྱི་འུར་སྐད་ཀྱི་དཀའ་ངལ། དངུལ་གྱི་དཀའ་ངལ། བཟའ་སྤྱོད་འབད་བཏུབ་པའི་ས་ཚུ་སྒྲིང་ཁྱིམ་གྱི་གང་ནི་དང་ ཆབ་གསང་གི་བཙོག་ཆུ་གི་དཀའ་ངལ་ཚུ་འབྱུངམ་ཨིན་ཟེར་བཤདཔ་ཨིན་མས། དེ་བཟུམ་སྦེ་ ཁྲོམ་ཟེར་མི་འདི་ ན་གཞོན་འཛོམ་སའི་ས་གནས་ཅིག་འབདཝ་ལས་ ན་གཞོན་དང་འབྲེལ་བའི་དཀའ་ངལ་ ཆང་དང་ཏམ་ཁུ། སྨྱོ་རྫས། གཞན་ གཟུགས་ཁམས་ལུ་གནོད་པའི་རྫས་དང་ ནག་ཚོང་གི་བྱ་ངན་ཚུ་འབད་བའི་དཀའ་ངལ། སྡེ་ཚན་བཟོ་སྟེ་འཐབ་འཛིང་འབད་བའི་དཀའ་ངལ་ཚུ་འབྱུངམ་ཨིན་མས། དུས་མཉམ་དུ་ ཁྲོམ་སྒྱུར་ལས་བརྟེན་ གྲོང་གསེབ་ནང་ལུ་ཡང་དཀའ་ངལ་འབྱུང་དོ་ཡོདཔ་དང་ eStudy Bhutan (n.d.) ནང་ལས་འབད་བ་ཅིན་ ལས་མི་མེད་པའི་དཀའ་ངལ་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ དབུལ་ཕོངས་ཀྱི་དཀའ་ངལ་འཐོན། བཟའ་སྤྱོད་འབད་བཏུབ་པའི་ས་གཞི་ཡོད་རུང་ སྟོངམ་སྦེ་ལུས། གླ་ཡོན་ཚུ་འབད་རུང་ ཉུང་སུ་འགྱོ་བའི་དཀའ་ངལ་དང་ མི་སྡོད་མི་ཉུང་སུ་ཡོདཔ་ལས་བརྟེན་ཏེ་ མཐུན་རྐྱེན་ཚུ་མགྱོགས་པར་འཐོབ་མ་ཚུགས་པའི་དཀའ་ངལ་འབྱུངམ་ཨིན་ཟེར་བཀོད་དེ་འདུག། དེ་བཟུམ་མའི་དཀའ་ངལ་ལས་བརྟེན་ རྒྱལ་ཁབ་གོང་འཕེལ་དང་ཡར་རྒྱས་ཀྱི་ལཱ་ཚུ་མང་ཤོས་ར་ཁྲོམ་ཁར་འགྱོ་སྟེ་ གྲོང་གསེབ་ལུ་ཉུང་སུ་འགྱོ་ནི་ཨིནམ་ལས་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་ལུ་ཐོ་ཕོག་ནི་ཨིན་མས། ཁྲོམ་སྒྱུར་གྱི་དཀའ་ངལ་མི་འབྱུང་ནིའི་ཐབས་ལུ་ ཁྲིམས་དང་ལམ་ལུགས་ཚུ་བསྒྱུར་བཅོས་དང་ལེགས་བཅོས་འབད་དགོཔ་མཐོངམ་ལས་ eStudy Bhutan (n.d.) གིས་ཡང་ གྲོང་གསེབ་ནང་ལས་ཕར་ ཤེས་རིག་དང་གསོ་བ་ལ་སོགས་པའི་མཐུན་རྐྱེན་ཚུ་མ་བཏུབ་བཏུབ་སྦེ་བྱིན་ཏེ་ སོ་ནམ་དང་སྒོ་ནོར་གྱི་ཐོན་ཁུངས་ཚུ་བཙོང་ཚུགས་པའི་ཚོང་ལམ་བཏོན་བྱིན་ནི་ལ་སོགས་པའི་ཐབས་ལམ་ཚུ་བཏོན་ནི་དང་ བཟོ་གྲྭ་ཁང་དང་འཕྲུལ་ཁང་ཚུ་གཞི་བཙུགས་འབད་དེ་ ལཱ་གཡོག་གི་གོ་སྐབས་ཚུ་བཟོ་སྟེ་ འཚོ་བའི་གནས་ཚད་ཡར་དྲག་བཏང་པ་ཅིན་  ཁྲོམ་སྒྱུར་གྱི་དཀའ་ངལ་དང་ ཁྲོམ་ཁར་གནས་སྤོ་འགྱོ་ནི་ལས་མར་ཕབ་འགྱོ་ནི་ཨིན་པས། ཁུངས་གཏུག། : eStudy Bhutan. (n.d.). Rural-and-urban-settlements. Retrieved from http://estudybhutan.blogspot.com/2016/02/rural-and-urban-settlements.html Internet geography (n.d.). What is urbanization? Retrieved from https://www.internetgeography.net/topics/what-is-urbanisation/ Rinkesh. (n.d.). Causes, Effects and Solutions to Urbanization Leading to Urban Growth. Retrieved from Conserve Energy Future: https://www.conserve-energy-future.com/causes-effects-solutions-urbanization.php Sanyaolu, P. S. (2018). Urbanization . Research Gate, 1-2. Statics time. (n.d.). World population. Retrieved from https://statisticstimes.com/demographics/world-population.php United Nations. (2019). World Urbanization Prospects. New York: United Nations. Retrieved from https://population.un.org/wup/publications/Files/WUP2018-Report.pdf Xizhe Peng, X. C. (n.d.). Urbanization and its consequences. Retrieved from https://www.eolss.net/ebooklib/sc_cart.aspx?File=E6-147-18 འཕྲལ་གྱི་དོན་ཚན། མི་སྡེའི་ཁས་བླངས་ཟེར་མི་འདི་ ལྷག་བསམ་རྣམ་དག་གི་སྒོ་ལས་ རིན་མེད་སྟོང་པ་སྦེ་ མི་སྡེ་ལུ་ཕན་ཐོགས་པའི་ལཱ་འབད་མི་ཅིག་ལུ་གོ་ནི་ཨིན་པས། (InitLive, 2021). ད་རེས་ནངས་པའི་དུས་ལུ་ ཁས་བླངས་འདི་གནམ་མེད་ས་མེད་ ཡོངས་གྲགས་ཅན་དང་ གལ་ཆེ་ཤོས་ཅིག་སོང་ཡོདཔད་ང་  ཁས་བླངས་ཀྱི་བློ་རིག་འདི་ དུས་རབས་བར་མའི་སྐབས་ལུ་ལས་ར་ InitLive (2021) བིརི་ཊེན་ལས་ཕར་ ནཝ་ཚཝ་རེ་འབྱུངམ་ད་ གཅིག་གིས་གཅིག་ལུ་ཆ་རོགས་འབད་ནི་གི་སྲོལ་ཚུ་སྡོད་ནུག་ཟེར་ཨིན་པས། དེ་ལས་ དུས་རབས་ ༡༩ པའི་ནང་ལྷོད་པའི་བསྒང་ལས་ ལཱོན་ཌཱན་ནང་ལས་ཕར་ ཁས་བླངས་པའི་ལས་སྡེ་ཚུ་ཡང་ཐོན་ནུག། དུས་རབས་ ༢༠ པའི་ནང་ལས་ འདི་བཟུམ་གྱི་ལས་སྡེ་ལེ་ཤ་ཐོན་ཏེ་ ཁས་བླངས་ཀྱི་བློ་རིག་འདི་ཁྱབ་སྤེལ་འགྱོ་ནུག་ཟེར་བཤད་དེ་འདུག། ང་བཅས་རའི་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་བཟུམ་ཅིག་འབད་རུང་ ཁས་བླངས་ཟེར་མི་འདི་ Tashi Dendup (2018) དང་འཁྲིལ་བ་ཅིན་ རང་སྐྱོང་ཟེར་བའི་གཞི་རྩ་གི་ཐོག་ལས་ མི་སྡེ་ནང་གི་མི་ག་ར་བཅའ་མར་གཏོགས་ཏེ་ རིན་མེད་སྟོང་པ་སྦེ་ ཁས་བླངས་ཀྱི་ལཱ་འབད་མི་ཅིག་ལུ་གོཝ་ཨིན་པས། ང་བཅས་རའི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ ཁས་བླངས་ཀྱི་བློ་རིག་འདི་ དམ་པའི་ཆོས་དར་བའི་སྐབས་ལས་ར་ དགའ་བ་དང་བརྩེ་བའི་རང་བཞིན་ཅིག་ཨིནམ་ལས་ གཅིག་གིས་གཅིག་ལུ་ ཆ་རོགས་འབད་ནི་གི་སྲོལ་སྡོད་ནུག་ཟེར་བཤདཔ་ཨིན་པས། Tashi Choden (2003). དེ་ལས་ དུས་ཀྱི་འགྱུར་བ་དང་བསྟུན་ ཁས་བླངས་པའི་ལས་སྡེ་ཚུ་ཐོན་ཞིནམ་ལས་ ང་བཅས་རའི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ཡང་ ཁས་བླངས་འབད་ནི་འདི་ཡར་རྒྱས་སོང་ནུག། མི་སྡེ་ནང་ལུ་ ཁས་བླངས་ཀྱི་ལས་རིམ་འདི་གིས་ ང་བཅས་ར་མི་སྡེ་ནང་གི་ དཀའ་ངལ་ཚུ་བསལ་ཏེ་ ས་གནས་ག་ཏེ་ར་ཨིན་རུང་ ཕན་རྒྱ་ཆེཝ་སྦེ་ཐོགཔ་ལས་ གནམ་མེད་ས་མེད་གལ་ཆེ་ཤོས་ཅིག་ཨིན། ཁས་བླངས་འབད་ཐོག་ལས་ མི་སྡེའི་གནས་སྟངས་འདི་ ཡར་རྒྱས་གཏང་ཚུགསཔ་མ་ཚད་ ཁས་བླངས་ཀྱི་ཐོག་ལས་ རྒྱབ་སྐྱོར་འབདམི་འདི་ཚུ་གིས་ མི་སྡེ་ནང་ལུ་ སྟབས་བདེཝ་དང་མ་བདེཝ་ག་ཅི་ར་བྱུང་རུང་ རྒྱུ་དང་སྦུངས་ཀྱི་ཞབས་ཏོག་ཞུ་བར་ལྷོད་ནི་འདི་གིས་ མི་སྡེའི་གནས་སྟངས་དགའ་ཏོག་ཏོ་བཟོ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། InitLive (2021), ང་བཅས་ར་ ནང་པའི་ཁ་ཐུག་ལས་འབད་རུང་ གཞན་ལུ་ཕན་སེམས་བསྐྱེད་དེ་ ཁས་བླངས་ཀྱི་ཐོག་ལས་རྒྱབ་སྐྱོར་འབད་བ་ཅིན་ རང་གི་རྒྱུད་ལུ་ བསོད་ནམས་བསག་པའི་རྒྱུ་སྦེ་རྩིཝ་ཨིནམ་དང་། ཁས་བླངས་ཀྱི་ཐོག་ལས་ གཞན་ལུ་ཕན་སེམས་བསྐྱེད་དེ་ རྒྱབ་སྐྱོར་འབད་ནི་འདི་ ནང་པའི་ཕྱོགས་ལས་འབད་བ་ཅིན་ དགེ་བ་བསྒྲུབ་ནིའི་བྱ་བ་བཟང་པོ་ཅིག་སྦེ་ཡང་རྩིཝ་ཨིན་པས། ཁས་བླངས་འབད་མི་ལུ་བརྟེན་ མི་སྡེ་ནང་ལུ་ མཐུན་འབྲེལ་ལེགས་ཤོམ་བཟོ་ཚུགསཔ་ཨིན། དེ་ཡང་ སྟབས་མ་བདེཝ་རེ་འབྱུང་པའི་སྐབས་ གཅིག་གིས་གཅིག་ལུ་ གྲོགས་རམ་དང་རྒྱབ་སྐྱོར་འབད་དེ་ དཀའ་ངལ་སེལ་བའི་སྐབས་ གཅིག་གིས་གཅིག་ལུ་ ངོ་ལེགས་ཤོམ་འབད་ཤེས་ཏེ་ མཐུན་ལམ་དང་འཆམ་ཁ་བཟོ་ཚུགསཔ་ཨིན། འདི་འབདཝ་ལས་ མི་སྡེ་ནང་ལུ་ཡང་ དཀའ་ངལ་ག་ཅི་བྱུང་རུང་ བློ་གཏད་དང་ཆ་བཞག་བསྐྱེད་སའི་ཡུལ་ཅིག་ ཁས་བླངས་ཀྱི་ལས་རིམ་འདི་ཨིན། དེ་མ་ཚད་ མི་སྡེ་ནང་ལུ་ ཡར་རྒྱས་དང་འགྱུར་བ་ ག་བཟུམ་ཅིག་འབག་དགོ་རུང་ མི་སེར་ཚུ་ བློ་སེམས་མཐུན་ཏེ་ དཀའ་ངལ་ག་ནི་ཡང་མེད་པར་ འབད་ཚུགསཔ་ཨིན། འདི་བཟུམ་སྦེ་ ཁས་བླངས་འབད་མི་ལུ་བརྟེན་ རང་རྐྱང་ལུ་ཡང་ ཕན་པ་སྦོམ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ཡང་ Stacey Buttel and Amber Krosel (2020) གིས་ ཁས་བླངས་འབད་མི་ལུ་བརྟེན་ རང་གི་རྒྱུད་ལུ་ འབད་ཚུགས་ཅི་ཟེར་བའི་དཔའ་ཉམས་དང་ངལ་རངས་བྱུང་སྟེ་ དགའ་བ་སྦོམ་འཐོབ་ཨིན་པས། དེ་མ་ཚད་ མི་འདྲཝ་མ་འདྲཝ་ཚུ་དང་ཕྱད་དེ་ མཐུན་འབྲེལ་ལེགས་ཤོམ་བཟོ་ཚུགས་ཏེ་ རང་གི་མི་ཚེའི་དགོས་པ་ཡང་འགྲུབ་ཚུགས་པའི་ཁར་ རང་གི་རྒྱུད་ལུ་ ཡོན་ཏན་སྣ་ཚོགས་འཐོབ་ཚུགས་པའི་ ཕན་ཐོགས་སྦོམ་ཡོདཔ་ཨིན།རྒྱལ་སྤྱིའི་ཁས་བླངས་ཟེར་མི་འདི་ རྒྱལ་ཁབ་གཅིག་གིས་གཅིག་ལུ་ དཔལ་འབྱོར་དང་གསོ་བ། ཤེས་རིག་ལ་སོགས་པའི་ལས་སྡེ་དང་ ལས་ཁུངས་ནང་ལས་ཕར་ ཁས་བླངས་ཀྱི་ཐོག་ལས་ རྒྱབ་སྐྱོར་དང་གྲོགས་རམ་འབད་མི་ཅིག་ལུ་གོ་ནི་ཨིན་པས། Anmonie (2020) གིས་འབད་བ་ཅིན་ ཨཱསི་ཊ་ལི་ཡ་ལུ་ རྒྱལ་སྤྱི་ཨཱསི་ཊ་ལི་ཡའི་ཁས་བླངས་པ་ཟེར་བའི་ལས་སྡེ་ཅིག་ཡོདཔ་དང་ འདི་གིས་ ཨེ་ཤི་ཡ་དང་པེ་སི་ཕིག། མི་ཌཱལ་ཨིསིཊ་གི་རྒྱལ་ཁབ་ཚུ་ནང་ དབུལ་ཕོངས་གི་དཀའ་ངལ་སེལ་ཐབས་དང་། འགྲོ་བ་མིའི་དབང་ཆ་དང་ ཕོ་མོ་འདྲ་མཉམ། ཤེས་རིག་དང་གསོ་བའི་ཞབས་ཏོག། དེ་ལས་ རང་བཞིན་གནས་སྟངས་སྲུང་སྐྱོབ་ནང་ལུ་ གྲོགས་རམ་ དང་རྒྱབ་སྐྱོར་ཚུ་འབདཝ་ཨིན་ཟེར་བཤད་དེ་འདུག། འདི་བཟུམ་སྦེ་ར་ ཨུ་ཨེསི་ཨེ་ལུ་ཡང་ ཡི་ནའེ་ཊེཊ་ནེ་ཤཱན་ཁས་བླངས་པ་ཟེར་བའི་ལས་སྡེ་འདི་གིས་ འཛམ་གླིང་ནང་ལུ་ གཞི་བདེ་དང་གོང་ཕེལ་གྱི་ལཱ་ཚུ་ནང་རྒྱབ་སྐྱོར་འབདཝ་ཨིན་པས། (Storchy, 2022). ཁས་བླངས་འབད་མི་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ མི་སྡེ་ནང་ཕན་པ་སྦོམ་ཡོད་དེ་ར་འབད་རུང་ དཀའ་ངལ་དུམ་གྲ་རེ་ཡང་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ཡང་ ཁས་བླངས་ཀྱི་ལཱ་འདི་ དུས་ཡུན་རིངམོ་ ལོ་ལས་བཅད་དེ་འབད་ནི་མེན་པར་ དུས་ཡུན་ཐུང་ཀུ་ཅིག་གི་དོན་ལུ་ཨིནམ་ལས་ བློ་གཏད་ཚུགས་པའི་ལཱ་མེན་ཟེར་ཨིན་པས། (Linda L. Graff, n.d.). དེ་མ་ཚད་ ཁས་བླངས་འབད་ནི་འདི་ Andre Motiwalla (2015) གིས་འབད་བ་ཅིན་ དུས་ཡུན་ཐུང་ཀུ་ཅིག་འབདཝ་ལས་ མི་ཚུ་གིས་སྐྱོན་བཏགས་ཏེ་ ཁ་གཏང་སའི་གཞི་ཅིག་ཨིན་ཟེར་བཤདཔ་ཨིན་པས། དེ་འབདཝ་ལས་ ཁས་བླངས་ཀྱི་ལཱའབད་ནི་འདི་ ལེགས་ཤོམ་ཅིག་ཨིན་རུང་ དེའི་བཟུམ་གྱི་དཀའ་ངལ་ཚུ་ གདོང་ལེན་འབད་ནི་ལུ་ ལཱ་ཁག་གཏང་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། ཁས་བླངས་ཏེ་གཞན་ལུ་རྒྱབ་སྐྱོར་འབད་ནི་འདི་ ད་རེས་ནངས་པའི་དུས་ལུ་ ཁག་ཆེ་ཤོས་ཅིག་འབདཝ་ལས་ ལུགས་སྲོལ་ འདི་ ཉམས་མ་བཅུག་པར་ཡར་རྒྱས་གཏང་དགོཔ་འདི་ གལ་ཆེ་བས། ཁས་བླངས་འབད་མི་ལུ་ གནོད་པ་བ་ཕན་པ་ལེ་ཤ་ཡོདཔ་ལས་ མི་སྡེ་ནང་ལུ་ཕན་ཐོགས་པའི་ཁར་  རང་གི་རྒྱུད་ལུ་བསོད་ནམས་བསག་ནིའི་རྒྱུ་ཅིག་ཨིནམ་ལས་  མ་འོངས་བུ་རྒྱུད་ཚུ་ལུ་ཡང་ དཔེ་བཟང་པོ་ཅིག་འོང་ནི་མས། འདི་འབདཝ་ལས་ རྒྱལ་ཁབ་དང་རང་གི་མི་སྡེ་ནང་ལས་ཕར་ ལས་སྣ་ག་ཅི་བཟུམ་འོང་རུང་ གཅིག་གིས་གཅིག་ལུ་ གྲོགས་རམ་དང་རྒྱབ་སྐྱོར་འབད་དགོཔ་འདི་ ང་བཅས་ར་ལུ་ཕོག་པའི་འགན་ཁུར་བཟུམ་ཅིག་འབད་ཆ་བཞག་སྟེ་ ཁས་བླངས་འབད་དགོཔ་གལ་ཆེ། ཁུངས་གཏུག། Anmonie (2020). Retrieved from Australian Volunteers International: https://en.m.wikipedia.org/wiki/Australian_Volunteers_International Choden T. (2003). Traditional Forms of Volunteerism in. Thimphu : The Centre for Bhutan Studies. Retrieved from Traditional Forms of Volunteerism. Dendup T. (2018). Retrieved from Community Volunteerism among Youth : http://202.144.157.211:8080/jspui/bitstream/1/314/1/Tashi%20Dendup.pdf Graff L. L.  Retrieved from Emerging Trends and Issues in Volunteerism and Volunteer Program: http://nc.casaforchildren.org/files/public/community/programs/ProgramResources/EmergingTrendsGraff.pdf InitLive (2021, December 17). Retrieved from What is volunteerism? A Guide to History and Benefits : https://www.initlive.com/blog/what-is-volunteerism-a-guide-to-the-history-benefits Motiwalla A. (2015, September 2). Retrieved from The Positives & Negatives of Volunteerism: https://discovercorps.com/blog/volunteerism-positives-negatives/ Stacey Buttel, A. K. (2020, April 3). Retrieved from Benefits of Volunteering: https://www.indeed.com/career-advice/career-development/what-are-benefits-of-volunteering Storchy. (2022). Retrieved from United Nations Volunteers: https://en.m.wikipedia.org/wiki/United_Nations_Volunteers འཕྲལ་གྱི་དོན་ཚན། ཞི་བའི་མི་སྡེ་ལས་ཚོགས་ཟེར་མི་འདི་ མི་སྡེ་དང་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་གནས་ཚད་ ཡང་ཅིན་ རྒྱལ་སྤྱིའི་གནས་ཚད་ནང་ལུ་ ཁེབ་ས་ལུ་མ་བལྟ་བར་ ཁས་བླངས་ཀྱི་ཐོག་ལས་འབད་མིའི་མི་ཁུངས་ཀྱི་སྡེ་ཚན་ཅིག་ལུ་གོ་ནི་ཨིན། (United Nations) ཞི་བའི་མི་སྡེ་ལས་ཚོགས་འདི་ དུས་ཀྱི་འགྱུར་བ་དང་བསྟུན་ མི་སྡེ་ནང་ལས་ཕར་ ཡར་རྒྱས་དང་འགྱུར་བ་ཚུ་ གོང་འཕེལ་འགྱོ་བའི་སྐབས་ ལས་སྡེ་ཚུ་དང་མཐུན་འབྲེལ་བཟོ་སྟེ་ རྒྱབ་སྐྱོར་འབད་མི་ཅིག་ཨིན། ཞི་བའི་མི་སྡེ་ལས་ཚོགས་ལུ་བརྟེན་ ཡར་རྒྱས་མ་འགྱོ་བའི་མི་སྡེ་ཚུ་ ཡར་རྒྱས་གོང་འཕེལ་འགྱོ་ཚར་བའི་མི་སྡེ་གཞན་དང་གཅིག་ཁར་ འབྲེལ་མཐུན་བཟོ་ཚུགསཔ་ཨིན། (Kendra Shaw, 2020) ང་བཅས་རའི་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ཡང་ ཞི་བའི་མི་སྡེ་ལས་ཚོགས་ཟེར་མི་འདི་ གཞུང་གི་ལས་སྡེ་ནང་མ་ཚུད་མི་ ས་གནས་ཀྱི་ཁེབ་ས་མེད་པའི་སྒེར་གྱི་ལས་སྡེ་ཅིག་ཨིན་པའི་ཁར་ ལཱ་དེ་ཚུ་གཞུང་གི་ལྷན་ཐབས་སྦེ་འབད་དེ་ རྒྱལ་ཁབ་ཡར་རྒྱས་གོང་འཕེལ་གཏང་མི་ ལས་སྡེ་མང་རབས་ཅིག་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ཡང་ འབྲུག་ལུ་ཞི་བའི་མི་སྡེ་ལས་ཚོགས་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༧ ལུ་ གཞི་གཙུགས་འབད་ཡི་ཟེར་བཀོད་དེ་འདུག། (Bhutan Foundation, 2022). Kendra Shaw (2020) ལྟར་དུ་འབད་བ་ཅིན་ཞི་བའི་མི་སྡེ་ལས་ཚོགས་ཀྱི་འགན་ཁུར་ཚུ་ཡང་། དང་པ་མི་སྡེའི་་འགན་འཁྲི་འབག་ནི་འདི་ཨིན་མས།མི་སྡེའི་འགན་འཁྲི་ལས་བརྟེན་ ལས་འཛིན་དང་ལས་ཁུངས་ཚུ་གིས་ འགན་འཁྲི་འབག་ཐངས་ཚུ་ གཞི་གཅིག་ལུ་བཞག་ནི་དང་། མི་སྡེའི་འགན་འཁྲི་ཁ་གསལ་དང་དྲང་བདེན་ཚུ་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ཡོད་པའི་གཞུང་གི་ཡིག་ཚང་ལས་འགོ་བཙུགས་ཏེ་ ས་གནས་ཀྱི་སློབ་གྲྭའི་ཨ་ལུ་ཚུན་ཚད་ལུ་ ཁྲིམས་ལུགས་དང་སྒྲིག་ལམ་གཅིག་མཚུངས་སྦེ་བཞག་ཚུགསཔ་བཟོཝ་ཨིན་མས། གཉིས་པ་མི་སྡེ་དབང་ཆ་སྤྲོད་ནིའི་འགན་ཁུར་ཡོདཔ་ཨིན། ཞི་བའི་མི་སྡེ་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་ མི་སྡེ་ནང་ལུ་ ཚུལ་མཐུན་མེད་མི་དང་རང་དབང་མེད་པའི་མི་སེར་ཚུ་ལུ་ རང་སོའི་གཞི་རྟེན་ཐོབ་དབང་དང་བསྟུན་པའི་ དབང་ཆ་དང་རང་དབང་ཚུ་སྤྲོད་དེ་ འགྱུར་བཅོས་ཀྱི་དོན་ལུ་ གོ་བརྡ་སྤྲོད་ཐབས་ལུ་ ལས་རིམ་གསརཔ་ཚུ་བརྩམས་ཐོག་ལས་ མི་སྡེ་ནང་དབང་ཆ་བྱིནམ་ཨིན་མས། གསུམ་པ་གཞུང་སྐྱོང་ལེགས་ལྡན་གྱི་ལྷན་ཐབས་འབད་ནིའི་འགན་ཁུར་ཡོད། གཞུང་སྐྱོང་ལེགས་ལྡན་འདི་ དུས་གཏན་རྐྱང་སྦེ་གནས་ཐབས་ལུ་ མི་སྡེ་དང་གཞུང་གཉིས་ཀྱི་ལམ་ལུགས་དང་ཁྲིམ་ལུགས་ཚུ་ ཡར་དྲག་གཏང་ནིའི་ནང་ ལཱ་ག་ཅི་ར་འབད་རུང་ གཅིག་མཚུངས་སྦེ་འབད་ནི་དང་། འདི་ལས་བརྟེན་ཏེ་ མི་སྡེ་ནང་ལུ་  ཁྲིམས་ལུགས་དང་འབྲེལ་བའི་སྲིད་བྱུས་དང་འཆར་གཞི་གི་ལས་སྣ་ཚུ་ནང་ གྲལ་གཏོགས་འབད་ཐབས་ཚུ་བསྒྲིགས་ཏེ་ མི་སྡེ་ནང་ལུ་མཐུན་འབྲེལ་དང་འབྲེལ་བ་ཚུ་ མི་སྡེ་ནང་གི་བརྩི་མཐོང་དང་སྤྱོད་ལམ། ཡིད་ཆེས་ཚུ་གི་སྒོ་ལས་ གཞུང་སྐྱོང་ལེགས་ལྡན་འདི་ གཏན་རྐྱང་གནས་ཐབས་ཀྱི་ལཱ་ཚུ་འབདཝ་ཨིན་པས།གཞུང་གིས་ ཞི་བའི་མི་སྡེ་ལས་ཚོགས་ཚུ་ ཉམས་མ་བཅུག་པར་བཞག་ཐབས་ལུ་ རྒྱབ་སྐྱོར་འབད་ནིའི་འགན་ཁུར་ཚུ་འབགཔ་ཨིན་མས། དེ་ཡང་ Asian Development Bank (2013) གིས་བཤད་མི་ནང་ ཞི་བའི་མི་སྡེ་ལས་ཚོགས་ཀྱིས་ ཡར་རྒྱས་དང་འགྱུར་བ་འབག་མ་ཚུགས་པའི་ས་ཁོངས་ཚུ་ནང་ལུ་ གྲོང་གསེབ་ཞབས་ཏོག་ཚུ་ གཞུང་གི་ལས་སྡེ་ཚུ་ལུ་ལྷན་ཐབས་དང་རྒྱབ་སྐྱོར་སྦེ་འབདཝ་ཨིན་མས། དེ་མ་ཚད་ ཞི་བའི་མི་སྡེ་ལས་ཚོགས་ཀྱིས་ གཞུང་གི་ཕྱག་ལཱ་ལུ་ཁ་སྐོང་སྦེ་ ཡར་རྒྱས་ཀྱི་ལས་སྣ་ཚུ་ནང་ སྲིད་བྱུས་ཀྱི་འཆར་གཞི་གསརཔ་ནང་ གདོང་ལེན་འབྱུང་མི་ཚུ་ལུ་ རྒྱབ་སྐྱོར་འབད་དེ་ གཞུང་གི་སྲིད་བྱུས་ཚུ་བརྡ་སྤྲོད་འབད་བྱིནམ་ཨིན་མས། འདི་བཟུམ་སྦེ་ར་ Karma Phuntsho (2017) ཀྱིས་འབད་བ་ཅིན་ ཞི་བའི་མི་སྡེ་ལས་ཚོགས་ཀྱིས་ གཞུང་དང་མི་སྡེ་ནང་ལས་ཕར་ གོང་འཕེལ་གྱི་འབྲེལ་བ་ཚུ་བཟོ་སྟེ་ ཟླ་རིམ་བཞིན་དུ་ཞལ་འཛོམས་འཚོགས་ཏེ་ འགོ་འདྲེན་ཚུ་མཉམ་རུབ་ཀྱི་ཐོག་ལས་འཐབ་ཞིནམ་ལས་ ཡར་རྒྱས་གོང་འཕེལ་ཚུ་བརྟན་ཏོག་ཏོ་་ག་དེ་སྦེ་བཟོ་ནི་ཨིན་ན་ཚུ་བསྟུན་གྲོས་འབདཝ་ཨིན་ཟེར་བཤད་དེ་འདུག། George Ingram (2020), གྱིས་འབད་བ་ཅིན་ ཞི་བའི་མི་སྡེ་ལས་ཚོགས་ཀྱིས་ མི་མང་ཡོངས་ཀྱིས་ ཡར་རྒྱས་ཀྱི་འཆར་གཞི་དང་གྲོས་གཞི་བཟོ་ནིའི་ནང་ བཅའ་མར་གཏོགས་ནིའི་ས་ཁོ་ཚུ་བཟོཝ་ལས་ ཕན་པ་སྦོམ་ཡོདཔ་དང་། ཞི་བའི་མི་སྡེ་ལས་ཚོགས་ཀྱིས་ དཔལ་འབྱོར་གོང་འཕེལ་དང་ རང་བཞིན་གནས་སྟངས་སྲུང་སྐྱོབ་འབད་ནི། དེ་ལས་ ལམ་སྲོལ་བདག་འཛིན་འཐབ་ནི་ཚུ་ལུ་ ཕན་པ་བསམ་གྱིས་མ་ཁྱབ་པར་ཡོདཔ་ཨིན་ཟེར་བཤད་དེ་འདུག། འདི་བཟུམ་སྦེ་ར་ ཞི་བའི་མི་སྡེ་ལས་ཚོགས་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ ན་གཞོན་ཚུ་ལུ་ གཡོག་གི་གོ་སྐབས་ཡང་བཟོ་ཚུགས་པའི་ཁར་ རྒྱལ་ཁབ་ཡར་རྒྱས་ཀྱི་འགྱུར་བ་དང་བསྟུན་ འདི་བཟུམ་གྱི་ལས་སྡེ་མངས་སུ་འཐོནམ་ཨིན་པས། མ་འོངས་པ་ནང་ལུ་ འདི་བཟུམ་གྱི་ལས་སྡེ་ཁག་མ་འདྲཝ་ལེ་ཤ་འཐོན་སྲིད་ནི་ཨིནམ་ལས་ ལཱ་གཡོག་གི་གོ་སྐབས་བཟང་པོ་ཅིག་ཨིན་པས། Karma Phuntsho (2017) ཀྱིས་ཡང་ ད་ལྟོའི་གནས་སྟངས་ལུ་ འདི་བཟུམ་གྱི་ལས་སྡེ་འཐོན་མི་ལུ་ལྟཝ་ད་ མ་འོངས་པའི་ནང་ ལཱ་གཡོག་གི་གོ་སྐབས་བཟང་པོ་ཅིག་ཨིནམ་སྦེ་བཤདཔ་ཨིནམ་དང་ འདི་བཟུམ་གྱི་ལུགས་སྲོལ་འདི་ ནང་པ་ཆོས་དང་འབྲེལ་བའི་ལུགས་སྲོལ་བཟང་པོ་ཅིག་ཨིནམ་སྦེ་བཤདཔ་ཨིན་པས། འདི་འབདཝ་ལས་ ཞི་བའི་མི་སྡེ་ལས་ཚོགས་ཀྱིས་ མི་སྡེ་ནང་ལུ་ ཡར་རྒྱས་གོང་འཕེལ་གྱི་ཕན་པ་རྐྱངམ་གཅིག་མེན་པར་ ལཱ་གཡོག་གི་གོ་སྐབས་ལུ་ཡང་ཕན་པ་སྦོམ་འདུག། ཁུངས་གཏུག། Asian Development Bank. (2013, May). Civil Society Briefs Bhutan. Retrieved from: https://www.adb.org/sites/default/files/publication/30296/csb-bhu.pdf Bhutan Foundation. (2022). CSO Development. Retrieved from https://www.bhutanfound.org/our_work/cso-development/ Ingram, G. (2020, April 6). Civil society. An essential ingredient of development. Retrieved from: https://www.brookings.edu/blog/up-front/2020/04/06/civil-society-an-essential-ingredient-of-development/ Phuntsho, K. (2017). Civil Society: Change, Challenge, and Chance. Druk Journal, 20-22. Volume 3 Shaw, K. (2020, April 2). Social Change. What's the Role of Civil Society? Retrieved from: https://www.missionbox.com/article/418/social-change-whats-the-role-of-civil-society United Nations, Civil Society. Retrieved from: https://www.un.org/en/civil-society/page/about-us འཕྲལ་གྱི་དོན་ཚན། ཡོངས་འབྲེལ་ཤེས་ཡོན་ཟེར་མི་འདི་ དུས་ཀྱི་འཕོ་འགྱུར་དང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཡར་རྒྱས་གོམ་པ་མདུན་དུ་སྤོཝ་དང་བསྟུན་ ཤེས་ཡོན་ཚུ་ འགྲུལ་འཕྲིན་དང་གློག་རིག་ལ་སོགས་པ་ ཡོངས་འབྲེལ་ལག་ལེན་འཐབ་ཐོག་ལས་ ལྷབ་སྦྱང་འབད་མི་ལུ་སླབ་ཨིན། Maanvizhi, Jaiswal, Narayanan, & Jain (2020) ཚུ་གིས་འབད་བ་ཅིན་ ཡོངས་འབྲེལ་ཤེས་ཡོན་ཟེར་མི་འདི་ ཡོངས་འབྲེལ་གྱི་ཐོག་ལས་ དངོས་སུ་བཟུམ་སྦེ་གདོང་སྐོར་སྦེ་ལྷབ་སྦྱང་འབད་བའི་ཐབས་ལམ་འདི་ལུ་སླབ་ཨིན་མས། ཡོངས་འབྲེལ་ཤེས་ཡོན་འདི་ འཛམ་གླིང་ནང་ལུ་ཁྱབ་སྟེ་འགྱོ་མི་ཀོ་ཝིཌ-༡༩ ལས་བརྟེན་འབྱུང་ཡོདཔ་མི་ སློབ་སྟོན་ཐབས་ཤེས་རིག་པ་གསརཔ་ཅིག་དང་ འཛམ་གླིང་མཐའ་དབུས་མེད་པར་ལག་ལེན་འཐབ་སྟེ་དར་ཁྱབ་འགྱོ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ཡང་ ཀོ་ཝིད-༡༩ ལས་བརྟེན་ རྒྱལ་ཁབ་ག་ར་ འགྲོ་འགྲུལ་བཀག་སྡམ་འབད་དེ་ མི་ཚུ་རང་སོའི་ཁྱིམ་ནང་བསྡམས་ཏེ་སྡོད་པའི་ནམ་དུས་ལུ་ ལཱ་ཚུ་ཨ་རྟག་ཧ་ལུགས་འབད་མ་ཚུགསཔ་མ་ཚད་ འདི་ནང་ལས་ཡང་ ཤེས་རིག་གི་ལས་སྡེ་ནང་ཐོ་སྦོམ་ཕོག་སྟེ་ ལྷབ་སྦྱང་འབད་ནི་ལུ་ཆད་ལུས་ཡོདཔ་མ་ཚད་ འཕྲོ་མཐུད་ལྷབ་སྦྱང་འབད་ནི་ལུ་དཀའ་ངལ་བྱུང་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་བཟུམ་མའི་སློབ་སྟོན་ཐབས་ཤེས་རིག་པ་གསརཔ་ལས་བརྟེན་ ལས་སྡེ་གཞན་ཚུ་དང་ དམིགས་བསལ་དུ་ ཤེས་རིག་གི་ཐད་ཁར་འཕྲོ་མཐུད་དཔེ་ཆ་ལྷབ་སྦྱང་འབད་ནི་ལུ་ ཁེ་ཕན་བྱུང་ཡོདཔ་ཨིན། Dorji (n.d.) གིས་འབད་བ་ཅིན་ ཡོངས་འབྲེལ་ཤེས་ཡོན་འདི་གིས་སྦེ་ ཤེས་རིག་གི་ཐབས་ཤེས་གསརཔ་འདི་ལུ་གདོང་ལེན་འབད་ནི་དང་ གོམས་གཤིས་ཚུད་ནི། དེ་ལས་ཉམས་མྱོང་ཚུད་ནི་ལུ་ཕན་ཐོགས་བྱུང་ཡི་ཟེར་བཤདཔ་ཨིན་མས། དེ་མ་ཚད་ ང་བཅས་ར་སློབ་ཕྲུག་དང་ སློབ་ཕྲུག་ཚུ་གི་ཕམ་དང་མཉམ་ འབྲེལ་བ་འཐབ་ནི་ལུ་ཡང་ཕན་ཐོགས་བྱུང་ཡི་ཟེར་ཨིནམ་དང་ ད་ཚུན་གྱི་འཕྲོ་མཐུད་མ་ཚུགས་པའི་ལྷབ་སྦྱང་འབད་ནི་ལུ་ ཁེ་ཕན་བྱུང་ཡོད་ཟེར་ཨིན་མས། ཡོངས་འབྲེལ་ཤེས་ཡོན་གྱིས་སྦེ་ སློབ་ཕྲུག་ཚུ་གི་སྟབས་བདེ་ཧིང་དང་འཁྲིལ་ དཔེ་ཆ་སྟོན་ནི་ལུ་ཁེ་ཕན་ཡོདཔ་ལས་ གདོང་སྐོར་སློབ་སྟོན་བཟུམ་ དུས་ཚོད་དང་ཆོས་ཚན་དང་འཁྲིལ་ འབད་མ་དགོ་པའི་ཁེ་ཕན། སློབ་ཕྲུག་ཚུ་ཁོང་རའི་རིག་པ་དང་འཁྲིལ་ཏེ་ལྷབ་སྦྱང་འབད་ནི་གོ་སྐབས་ཡོདཔ་ལས་ སློབ་ཕྲུག་ལ་ལུ་ཅིག་ འགྲོས་ཀྱིས་སྦེ་ལྷབ་སྦྱང་འབད་མི་དང་ དོགས་པ་བཀོད་ནི་ལུ་ཐེ་ཚོམ་མེད་པར་སླབ་ཚུགས་ནིའི་ཁེ་ཕན་འདུག། (Nord Anglia, 2021). དེ་བཟུམ་སྦེ་ EHL insights (2020) གིས་འབད་བ་ཅིན་ ཡོངས་འབྲེལ་ཤེས་ཡོན་གྱིས་སྦེ་ མནོ་བསམ་གཏང་ཐངས་ཡར་དྲག་འགྱོ་ནི་དང་ འཕྲུལ་རིག་གི་རིག་པ་འཕེལ་ནི་ལུ་ཕན་པ་ཡོད་ཟེར་བཤདཔ་ཨིན་མས། ཡོངས་འབྲེལ་ཤེས་ཡོན་ལས་བརྟེན་ ཤེས་ཡོན་རྐྱངམ་གཅིག་གིས་མ་དོ་བར་ རྒྱལ་སྤྱིའི་ཞལ་འཛོམས་དང་ རང་ལུ་ཡོན་ཏན་གསརཔ་འཐོབ་ཚུགས་པའི་ལས་རིམ་ནང་ལས་ཕར་བཅའ་མར་གཏོགས་ནིའི་ཁེ་ཕན་སྦོམ་འདུག། ཡོངས་འབྲེལ་ཤེས་ཡོན་གྱི་ཁེཕན་ཡོདཔ་དང་གཅིག་ཁར་ གདོང་ལེན་ཡང་འབྱུང་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ཡང་ Dorji (2021) གིས་འབད་བ་ཅིན་ ཡོངས་འབྲེལ་ཤེས་ཡོན་འདི་གིས་སྦེ་ གདོང་སྐོར་སློབ་སྟོན་བཟུམ་ཅིག་སྟོན་དགོ་པའི་དོན་ཚན་ཚུ་ མགྱོགས་པར་སྟོན་མི་ཚུགས་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། ཡོངས་འབྲེལ་གྱི་ཐོག་ལས་ལྷབ་སྦྱང་འབད་ནི་འདི་འཕྲུལ་རིག་དང་འཁྲིལ་དགོ་ནི་འདི་གིས་ རང་གི་མནོ་དོ་བཟུམ་ དུས་ཚོད་དང་འཁྲིལ་སྟོན་མ་ཚུགས་པའི་དཀའ་ངལ་དང་ ཡོངས་འབྲེལ་གྱི་མཉེན་ཆས་ཚུ་ལག་ལེན་འཐབ་ནི་ལུ་དཀའ་ངལ་འབྱུང་ནི། སློབ་ཕྲུག་ཚུ་དུས་རྒྱུན་གྱི་དབྱེ་ཞིབ་ཚུ་ ག་ཅི་གི་ཐོག་ལུ་ཨིན་ན་ མ་ཤེས་པའི་དཀའ་ངལ། སློབ་ཕྲུག་ཚུ་འཕྲུལ་ཆས་བརྒྱུད་འཕྲིན་ལུ་བརྟེན་དགོ་ནི་འདི་གིས་ མང་ཤོས་ར་ཤེས་ཡོན་དང་མ་འབྲེལ་བའི་ལཱ་ ཡོངས་འབྲེལ་གྱི་རྩེདམོ་ཚུ་ལུ་ཤུགས་ཐལ་ནི། སློབ་ཕྲུག་ཚུ་ ལས་འགུལ་དང་སྦྱོང་ལཱ་ཚུ་གིས་ལྗིད་དྲགས་འགྱོ་བ་ལས་ གཅིག་ལས་གཅིག་འདྲ་བཤུས་རྐྱབ་ནི། སློབ་སྟོན་འདི་ཡོངས་འབྲེལ་དང་འཁྲིལ་དགོ་ནི་འདི་གིས་ འཆར་གཞི་བཟོ་མི་དང་འཁྲིལ་འགྱོ་མ་ཚུགས་པའི་དཀའ་ངལ་ཚུ་འབྱུང་མས་ཟེར་བཤདཔ་ཨིན་མས། སློབ་ཕྲུག་རང་གི་ཧོངས་ལས་རྩ་འགེངས་དགོཔ་ལས་ དོགས་པ་དྲིས་རུང་ ཧ་མ་གོ་བའི་སྟབས་ཀྱིས་དུས་ཚོད་ཁར་ སྦྱོང་ལཱ་དང་ལས་འགུལ་ལ་སོགས་པ་ཚུ་སྤྲོད་ནི་ལུ་དཀའ་ངལ་འབྱུང་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། དམིགས་བསལ་དུ་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་འབད་བ་ཅིན་ ཡོངས་འབྲེལ་ཚུ་ག་ར་ལུ་འདྲན་འདྲ་སྦེ་ཁྱབ་མ་ཚུགས་པའི་དཀའ་ངལ་ཡོདཔ་ལས་ གདོང་ལེན་སྦོམ་ཤོས་འདི་གིས་འབྱུངམ་ཨིན་མས། དེ་ཡང་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སའི་ཆགས་ཐངས་ལས་བརྟེན་ ཡོངས་འབྲེལ་ཡོད་རུང་ཁྱབ་མ་ཚུགས་མི་དང་ མཐའ་ཟུར་ནང་ཡོད་པའི་སློབ་ཕྲུག་ལ་ལུ་ ཕམ་མཉམ་ཆུང་གི་བུ་ཚུ་འབད་བ་ལས་ ཁོང་རའི་ཕམ་ལུ་ཡོངས་འབྲེལ་བཏུབ་མིའི་བརྒྱུད་འཕྲིན་མེད་པའི་དཀའ་ངལ་ཡང་ཡོདཔ་ཨིན་མས། Dorji (n.d.) གིས་སླབ་མི་ནང་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ ཡོངས་འབྲེལ་གྱི་ཁྲལ་འདི་མང་བའི་དཀའ་ངལ་ལས་ མི་སེར་མཉམ་ཆུང་ཚུ་ལུ་དཀའ་ངལ་འབྱུང་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་མ་ཚད་ ཆོས་ཚན་ རྩིས་དང་ཚན་རིག། ས་ཆ་རིག་པ་དང་ དཔལ་འབྱོར་རིག་པ་ཚུ་སྟོན་ནི་ལུ་ལཱ་ཁག་དང་ ལྷབ་ནི་ལུ་འབད་རུང་ ལཱ་ཁག་གཏང་མས་ཟེར་ཨིན་མས། དེ་ཡང་ ཆོས་ཚན་འདི་ཚུ་ དངོས་སུ་སྦེ་ལྷབ་སྦྱང་འབད་དགོཔ་དང་ ཚོད་བརྟག་འབད་དགོཔ་ལས་ ལྷབ་བཞགཔ་ཙམ་ཅིག་གིས་ཕན་ཐོགས་ཚུགས་ནི་དང་ ཧ་གོ་བ་ལུ་ལཱ་ཁག་བཏང་པའི་ཆོས་ཚན་ཨིན་པས། ཡོངས་འབྲེལ་གྱི་ཤེས་ཡོན་ལས་བརྟེན་ སྡེ་ཚན་གྱི་ལཱ་དང་ལྟ་བཤལཔ་ཤེས་ཡོན་ཚུ་ལྷབ་སྦྱང་འབད་མི་ཚུགས་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། དོ་རུང་ Wangdi, Dema, & Chogyel (2021) གིས་འབད་བ་ཅིན་ སློབ་དཔོན་ཁོང་ར་ཚུ་གིས་འབད་རུང་ མཉེན་ཆས་ཚུ་ལག་ལེན་འཐབ་ནི་ལུ་དཀའ་ངལ་འདུག་ཟེར་བཤདཔ་ཨིན་མས། ཡོངས་འབྲེལ་གྱི་དཀའ་ངལ་སེལ་ཐབས་ལུ་ སློབ་དཔོན་ཚུ་ལུ་ འཕྲུལ་རིག་དང་མཉེན་ཆས་ལག་ལེན་གྱི་སྐོར་ལས་སྦྱོང་བརྡར་བྱིན་དགོཔ་དང་ Dorji (n.d.) མ་འོངས་པའི་སློབ་དཔོན་ ད་ལྟོ་སྦྱོང་བརྡར་འབད་མི་ཚུ་ལུ་ འཕྲུལ་རིག་དང་འབྲེལ་བའི་ཆོས་ཚན་ཚུ་བཙུགས་དགོཔ་འདུག་ཟེར་བཤདཔ་ཨིན་མས། དེ་དང་གཅིག་ཁར་ ཕམ་ཚུ་གིས་འབད་རུང་ དེ་བཟུམ་མའི་གནས་སྟངས་ནང་ལུ་ རང་གི་བུ་ཚུ་ལུ་རྒྱབ་སྐྱོར་ག་དེ་དྲག་དྲག་འབད་དགོཔ་འདི་གལ་ཆེ་ཤོས་ཅིག་ཨིན་མས། Dorji, (2021) གིས་འབད་བ་ཅིན་ གཞུང་གི་ཁ་ཐུག་ལས་ ཕམ་མཉམ་ཆུང་གི་བུ་ཚུ་ལུ་ བརྒྱུད་འཕྲིན་དང་གློག་རིག་ཚུ་བཀྲམ་སྤེལ་དང་ འབྲུག་བརྒྱུད་འཕྲིན་ཚད་དང་བཀྲ་ཤིས་བརྒྱུད་འཕྲིན་ཚད་དང་གཅིག་ཁར་ཁ་སླབ་སྟེ་ ཡོངས་འབྲེལ་གྱི་ཁྲལ་མར་ཕབ་པ་ཅིན་ དཀའ་ངལ་ཚུ་བསལ་ཚུགས་ནི་དང་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ཡོངས་འབྲེལ་གྱི་ཞབས་ཏོག་འདི་ལེགས་ཤོམ་སྦེ་བཏུབ་སྦེ་བཟོ་སྟེ་ ཡོངས་འབྲེལ་གྱི་ཤུགས་ཚད་ 5G ལ་སོགས་པ་ཚུ་ཡར་སེང་བཏང་པ་ཅིན་ཁེ་ཕན་འབྱུང་ནི་ཨིན་མས། ཁུངས་གཏུག། Dorji, T. (2021). Problem and Challenges Faced by Students, Parents, and Teachers in Google Classes &Television Lessons. International Journal of Asian Education. Dorji, T. (n.d.). Online Teaching and Learning. The Druk Journal. EHL insights. (2020, July 23). 11 advantages of online learning . Retrieved from https://hospitalityinsights.ehl.edu/advantages-of-online-learning Norbu Wangdi, Y. D. (2021). Online learning amid COVID-19 pandemic: Perspectives of Students. International Journal of Didactical Studies. Nord Anglia. (2021, March 17). The Importance of Online Learning to students and Teachers . Retrieved from https://www.nordangliaeducation.com/news/2021/03/17the-imporatnce-of-online-learning-to-students-and-teachers Saba Maanvizhi, J. N. (2020, September). A Review on Virtual Classroom. Indian Journal of Pharmaceutical Education and Research. འཕྲལ་གྱི་དོན་ཚན། བཟའ་འཐུང་ཉེན་སྲུང་ཟེར་མི་འདི་ འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་འཛམ་གླིང་བཟའ་འཐུང་ཉེན་སྲུང་ཚོགས་ཆུང་དང་འཁྲིལ་བ་ཅིན་ དུས་རྒྱུན་དུ་མི་ཚུ་ ང་བཅས་རའི་གཟུགས་སྟོབས་སྒྲིང་སྒྲི་བཞག་ཐབས་ལུ་ བཟའ་འཐུང་བཅུད་ཡོད་མི་དང་ གནོད་ཉེན་མེད་པར་ཉེན་སྲུང་ཅན། དེ་ལས་ ལང་ཚུགསཔ་སྦེ་ཡོད་མི་ལུ་གོཝ་ཨིན་མས། དེ་བཟུམ་སྦེ་ Fahy (2021) གིས་འབད་བ་ཅིན་ བཟའ་འཐུང་ཉེན་སྲུང་ཟེར་མི་འདི་ མི་རེ་རེ་གིས་བཟའ་འཐུང་བཅུད་ཡོདཔ་དང་ ལངམ་སྦེ་ག་དེ་སྦེ་འཐོབ་ཨིན་ན་འཇལ་མི་ལུ་གོ་ནི་ཨིན་ཟེར་བཤདཔ་ཨིན་མས། དེ་མ་ཚད་ རྩོམ་པ་པོ་འདི་གིས་ བཟའ་འཐུང་ཉེན་སྲུང་ཨིན་ཟེར་སླབ་དགོ་པ་ཅིན་ ཁྱད་ཆོས་བཞི་ཚང་དགོ་ཟེར་ཨིན་མས། དེ་ཡང་ དང་པ་བཟའ་འཐུང་གི་རིགས་ཚུ་མ་ལངས་ལངསམ་སྦེ་དགོཔ། གཉིས་པ་ བཟའ་འཐུང་གི་རིགས་ཚུ་མི་གི་འདོད་པ་ལྟར་དུ་འཐོབ་དགོཔ། གསུམ་པ་ བཟའ་འཐུང་ཐོབ་མི་དང་བཅས་པ་ལུ་ བཅུད་དང་སྤུས་ཚད་ལེགས་ཤོམ་དགཔའི་ཁར་་ བཟའ་འཐུང་ཡོད་མི་འདི་ ལེགས་ཤོམ་ལོངས་སྤྱོད་ཐངས། བཞི་པ་ དེ་ཚུ་ག་ར་ཤོ་མཉམ་སྦེ་འོང་དགོ་ཟེར་ཨིནམ་ལས་ གཅིག་ཆད་སོ་རུང་ བཟའ་འཐུང་ལུ་དཀའ་ངལ་འབྱུང་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། བཟའ་འཐུང་ཚུ་ཉེན་སྲུང་དང་ལྡནམ་སྦེ་འོང་ཐབས་ལུ་ ཁྱད་ཆོས་འདི་ཚུ་ག་ནི་བ་ཁག་ཆེཝ་ཅིག་ཨིན་མས། ཨིན་རུང་ འཛམ་གླིང་འདི་ནང་ བཟའ་འཐུང་ཉེན་སྲུང་མེད་པའི་དཀའ་ངལ་ལས་བརྟེན་ ཟས་བཅུད་ཉུང་བའི་ན་ཚ། བཀྲེས་སྐོམ། ཉམས་བཏགས་ནི་དང་ ལོ་ཐོག་གི་ཐོན་ཤུགས་མར་ཉམས་འགྱོ་བའི་དཀའ་ངལ་འབྱུང་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་ཚུ་ཡང་ རྒྱལ་ཁབ་གཞན་མི་ནང་འབད་བ་ཅིན་ བཟའ་སྤྱོད་འབད་མ་བཏུབ་པའི་ས་ཞིང་ལས་བརྟེན་འབྱུང་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། ས་ཞིང་འདི་མེད་པའི་བསྒང་ལས་ བཀྲམ་སྤེལ་འབད་ནི་དང་ ནང་འདྲེན་འབད་ནི་ལུ་དཀའ་ངལ་འབྱུང་དོ་ཡོདཔ་ལས་ བཟའ་འཐུང་ཉེན་སྲུང་མེདཔ་འགྱོ་དོ་ཡོདཔ་དང་ Hawksley & Georgeou (2018) གིས་འབད་བ་ཅིན་ དེ་བཟུམ་མའི་ས་ཞིང་ བཟའ་སྤྱོད་འབད་མ་བཏུབ་པའི་དཀའ་ངལ་འཐོན་མི་འདི་ སོ་ནམ་དང་འབྲེལ་བའི་འཕྲུལ་ཆས་མེད་མི་དང་ རང་བཞིན་གྱི་ཐོན་སྐྱེད་མེད་པའི་དཀའ་ངལ། གནམ་གཤིས་གནས་སྟངས། གློ་བུར་གྱི་རྐྱེན་ངན་དང་ནད་རིགས། ལས་མི་མ་ལངས་པའི་དཀའ་ངལ་ལས་བརྟེན་ཨིན་མས་ཟེར་བཤདཔ་ཨིན་མས། དམིགས་བསལ་དུ་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་བཟུམ་ཅིག་འབད་བ་ཅིན་ ས་ཞིང་ཡོད་དེ་ར་འབད་རུང་ གངས་རི་ཚུ་གིས་མཐའ་བསྐོར་ཏེ་ཡོད་པའི་གུར་ རྡོ་རོང་དང་གྱེན་རྩུབ་དྲགས་ལས་བརྟེན་ ས་ཞིང་མང་ཤོས་ར་བཟའ་སྤྱོད་འབད་མ་བཏུབ་པའི་དཀའ་ངལ་ལས་ བཟའ་འཐུང་ཉེན་སྲུང་འབད་ཐབས་ལུ་ཐོ་ཕོགས་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། སོ་ནམ་བློན་པོ་ ཡེ་ཤེས་དཔལ་འབྱོར་གྱིས་འབད་བ་ཅིན་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་དེ་བཟུམ་མའི་དཀའ་ངལ་དང་ ཆུ་ཞིང་ཉུང་པ་ལས་བརྟེན་ འབྲུ་སྣ་ཆུམ་གྱི་ཐད་ཁར་ལྷོདཔ་ད་ རྒྱལ་ཁབ་འདི་ནང་ལངམ་སྦེབཟོ་མ་ཚུགས་པའི་དཀའ་ངལ་འབྱུང་མས་ཟེར་བཤདཔ་ཨིན་མས། (Wangmo, 2021)། དེ་མ་ཚད་ བཟའ་འཐུང་ཚུ་ལོངས་སྤྱོད་ནི་ལུ་ཡང་དཀའ་ངལ་འབྱུངམ་ཨིན་མས། དེ་ཡང་ མི་ལ་ལུ་ཅིག་ རང་གི་གཟུགས་ཁམས་འཕྲོད་བསྟེན་གྱི་དོན་ལུ་ བཟའ་འཐུང་མ་འདྲཝ་ལ་ཤེ་དགོ་པ་ལས་བརྟེན་འབྱུང་ནི་དང་ ལ་ལུ་ཅིག་མ་ལངས་ལངསམ་སྦེ་ལོངས་སྤྱོད་དགོ་མི་ཡོད་པ་ལས་བརྟེན་འབྱུངམ་ཨིན་མས། རྒྱལ་ཁབ་མང་ཤོས་ནང་ལུ་ར་ བཀྲེས་སྐོམ་གྱི་དཀའ་ངལ་དང་ ཟས་བཅུད་ཉུང་བའི་ན་ཚ་དང་ ཉམས་ཡོད་པའི་དཀའ་ངལ་འདི་ མི་གསུམ་ཡོད་པ་ཅིན་ མི་གཅིག་ལུ་ནད་འདི་ཚུ་ངེས་ཏིག་ཐོབ་སྟེ་འོང་ཟེར་བཤདཔ་ཨིན་མས། (Cousins, 2021)། དེ་བཟུམ་མའི་བཟའ་འཐུང་གི་དཀའ་ངལ་མི་འབྱུང་ནིའི་དོན་ལུ་ བཟའ་འཐུང་དང་འབྲེལ་བའི་སྦྱོང་བརྡར་དང་ཞལ་འཛོམས་ཚུ་འཚོགས་ཏེ་ མི་རང་ར་སོ་སོ་གི་གཟུགས་ཁམས་སྒྲིང་སྒྲི་བཞག་ཐབས་ཀྱི་དོན་ལུ་ བཅུད་ཡོད་པའི་བཟའ་འཐུང་ཚུ་ལོངས་སྤྱོད་དགོ་པའི་ཁར་ ཚད་དང་ལྡནམ་སྦེ་ཟ་དགོ་པའི་སྐོར་ལས་ ལེགས་ཤོམ་སྦེ་གོ་བརྡ་སྤྲོད་དགོཔ་འདུག། (Rinkesh, 2021)། དེ་བཟུམ་མའི་དཀའ་ངལ་སེལ་ཐབས་ལུ་ ས་ཞིང་བཟའ་སྤྱོད་འབད་བཏུབ་མི་ཚུ་ནང་ ཐོན་སྐྱེད་འབོར་ཆེ་ཏོག་ཏོ་དང་བཅུད་འོང་ཐབས་ལུ་ སོ་ནམ་དང་འབྲེལ་བའི་འཕྲུལ་ཆས་ཚུ་ལག་ལེན་འཐབ་ནི་དང་ ས་ཞིང་བཅུད་དང་ལྡནམ་སྦེ་བཟོ་ཐབས་ལུ་ གཞུང་གི་ལུད་ཚུ་ཚད་དང་ལྡནམ་སྦེ་ལག་ལེན་འཐབ་ནི། དེ་ལས་ ཐོན་ཤུགས་མངམ་ཐོན་པའི་སོན་ཚུ་ལག་ལེན་འཐབ་པ་ཅིན་ དཀའ་ངལ་དེ་ཚུ་བསལ་ཚུགས་ནི་ཨིན། དོ་རུང་ ན་གཞོན་ཚུ་ལུ་བཟའ་འཐུང་དང་འབྲེལ་བའི་ཚོང་ལཱ་འགོ་བཙུགས་ཐབས་ལུ་ སྦྱོང་བརྡར་དང་རྒྱབ་སྐྱོར་ དངོས་སུ་སྦེ་ལག་ལེན་འཐབ་བཅུག་པ་ཅིན་ རོགས་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་ལས་ནང་འདྲེན་འབད་ནི་དང་ དངུལ་ཕྱི་ཁར་འགྱོ་ནི་ལས་བཀག་ཚུགས་ནི་ཨིནམ་ལས་ རང་གི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་འཁོད་ལུ་བཟའ་འཐུང་ཚུ་ལངམ་སྦེ་འཐོབ་ཚུགསཔ་བཟོ་ནི་ལུ་ཁེ་ཕན་འདུག། དེ་དང་གཅགི་ཁར་ བཅུད་ཡོད་པའི་གཞུང་ས་ལ་ལུ་ཅིག་ དེ་སྦེ་ར་བཞག་ནི་མེན་པར་ དང་འདོད་ཅན་གྱི་ན་གཞོན་ཚུ་ལུ་ གླ་ཁར་བཏང་སྟེ་ བཟའ་འཐུང་དང་འབྲེལ་བའི་ལཱ་འབད་བཅུག་པ་ཅིན་ ལཱ་གཡོག་བཟོ་ཚུགས་པའི་ཁར་ བཟའ་འཐུང་ཉེན་སྲུང་ལུ་ཡང་ཕན་ཐོགས་ནི་ཨིན་མས། ཁུངས་གཏུག། : Cousins, O. (2021, November 9). www.foodsecurity.ac.uk. Retrieved from www.google.com: https://www.foodsecurity.ac.uk/challenge/ Fahy, A. (2021, May 26). What is food security? Retrieved from https://www.concern.net/news/what-food-security Hawksley, N. G. (2018, April). Food Security in Solomon Islands: A Survey of Honiara Central Market Preliminary Report Acknowledgements. Retrieved from ResearchGate: https://www.researchgate.net/publication/324497927_Food_Security_in_Solomon_Islands_A_Survey_of_Honiara_Central_Market_Preliminary_Report_Acknowledgements International Food Policy Research Institute. (n.d.). Food Security . Retrieved from https://www.ifpri.org/topic/food-security Rinkesh. (2021, June 8). www.conerve-energy-future-com. Retrieved from www.google.com: https://www.conserve-energy-future.com Wangmo, C. (2021, June 2). Kuenselonline.com. Retrieved from www.google.com: https://kuenselonline.com/rice-self-sufficiency-at-37-percent/ འཕྲལ་གྱི་དོན་ཚན། འགན་འཁྲི་ཟེར་མི་འདི་ སྤྱིར་བཏང་མི་རང་རང་སོ་སོ་ལུ་ཕོག་པའི་འགན་ཁུར་འདི་ འཐུས་ཤོར་མེད་པར་ ཐ་དམ་ཚིག་ལས་རྒྱུ་འབྲས་དཔང་ལུ་བཙུགས་ཏེ་ ཡིད་ཆེས་དང་བརྩི་མཐོང་བསྐྱེད་ཐོག་ལས་ ལཱ་འབད་མི་འདི་ལུ་འགན་འཁྲི་ཟེར་སླབ་ཨིན། འགན་འཁྲི་ཟེར་ གོ་གནས་ཡོད་མི་དང་མེད་མི། མཉམ་ཆུང་དང་རྒྱུ་སྟོབས་ཅན་ ག་ཨིན་རུང་ དེ་དང་བསྟུན་པའི་འགན་འཁྲི་རེ་ཡོདཔ་ཨིན། PowerDMS (2022) ཟེར་བའི་རྩོམ་བྲིས་ནང་ལས་འབད་བ་ཅིན་ འགན་འཁྲི་ཟེར་བའི་སྐབས་མང་ཤོས་ཀྱིས་ ཁྲིམས་དང་སྒྲིག་གཞི་ཅིག་ལུ་གོ་བ་ལེན་དོ་ཡོད་ འགན་འཁྲི་ཟེར་མི་འདི་ དཔེར་ན་ལས་སྡེ་བཟུམ་ཅིག་འབད་བ་ཅིན་ དེ་ནང་ལུ་ཡོད་པའི་ལཱ་འབད་མི་ག་ར་ ལས་སྡེ་དེ་གིས་དམིགས་པ་དང་ རེ་འདོད་འགྲུབ་མི་ལུ་གོཝ་ཨིན་ཟེར་བཤདཔ་ཨིན་མས། དེ་མ་ཚད་ འགན་འཁྲི་འདི་དགོཔ་འདྲཝ་ཅིག་འབད་བ་ཅིན་ ལཱ་འབད་མི་དང་འགོ་དཔོན་གཉིས་ཆ་རའི་ཁ་ཐུག་ལས་ ཤོ་མཚུངས་འོང་དགོཔ་འདི་གལ་ཆེ་ཟེར་བཤདཔ་ཨིན་མས།  Khan (n.d.) གིས་འབད་བ་ཅིན་ འགན་འཁྲི་ལུ་དབྱེ་བ་ ༨ དང་ འགན་འཁྲི་ཅན་གྱི་ཀ་ཆེན་ ༤ ཡོདཔ་སྦེ་བཤདཔ་ཨིན་མས། འགན་འཁྲི་འདི་ སྒེར་པ་རང་ར་སོ་སོ་དང་ གང་ཟག་མནོ་ཤེས་མི་སླབ་ཤེས་མི་ལུ་མེད་ཐབས་མེད་པའི་ཁྱད་ཆོས་བཟང་པོ་ཅིག་ཨིན། དེ་ཡང་ མི་འདི་འགན་ཁུར་འབག་མ་ཐལ་མི་ཅིག་ཨིན་པ་ཅིན་ སྟབས་མ་བདེཝ་འཐོན་ནི་གི་རྒྱུ་ངོ་མ་དང་ དགྲ་བཟུམ་ཅིག་ཨིན། Biddinger (n.d.) གིས་འབད་བ་ཅིན་ འགན་འཁྲི་འདི་འགོ་ཁྲིདཔ་འབད་ནི་ལུ་ གནམ་མེད་ས་མེད་ཕན་ཐོགས་འབྱུངམ་ཨིན་ཟེར་བཤདཔ་ཨིན་མས། དེ་ཡང་ ཁོ་གིས་འབད་བ་ཅིན་ འགན་འཁྲི་འདི་ལས་བརྟེན་ དང་པ་ མི་དང་མི་གི་བར་ན་ བློ་གཏད་དང་ཡིད་ཆེས་འཕེལ་འགྱོ་ནི། གཉིས་པ་ལུ་ འགན་འཁྲི་ལས་བརྟེན་ ང་བཅས་རའི་དུས་ཚོད་འདི་འཕྲོ་བརླག་མ་འགྱོ་བར་ བཅུད་ཡོད་པའི་ལཱ་འབད་ནི། གསུམ་པ་ལུ་ འགན་འཁྲི་འདི་ལས་བརྟེན་ ང་བཅས་ཀྱིས་ བློ་སྤོབས་འཐོབ་ནི་ལུ་ཕན་ཐོགས་སྦོམ་འབྱུངམ་ཨིན་ཟེར་བཤདཔ་ཨིན་མས། Kyriacou (2008) གིས་འབད་བ་ཅིན་ འགན་འཁྲི་ལས་བརྟེན་ དྭངས་གསལ་སྦེ་ལཱ་འབད་ཚུགས་པའི་ནུས་པ་ཡོད་ཟེར་ཨིན་མས། དེ་ཡང་ མི་འདི་འགན་འཁྲི་ཅན་ཅིག་ཨིན་པ་ཅིན་ དྭངས་གསལ་གྱི་ཐད་ཁར་འབད་རུང་ མི་འདི་ལུ་སྐྱོན་མི་འོང་ཟེར་ཨིན་མས། Finkelstein (n.d.) གིས་འབད་བ་ཅིན་ འགན་འཁྲི་ལས་བརྟེན་ ཁུངས་ཡོད་མེད་ཀྱི་དཀའ་ངལ་ནང་མ་ཚུད་པར་ རང་གིས་མནོ་མི་འདི་འབད་ནི་ལུ་སེམས་ཤུགས་དང་རྒྱབ་སྐྱོར་འཐོབ་ནི། རོགས་གཞན་དང་མཉམ་ མཐུན་ལམ་བཟོ་ནི་ལུ་འཇམ་ཏོང་ཏོ་དང་ བཟང་ངན་ཐག་གཅད་ནི་ལུ་ཡང་ཕན་ཐོགས་འབྱུངམ་ཨིན་ཟེར་བཤདཔ་ཨིན་མས། གལ་སྲིད་འགན་འཁྲི་འདི་མེདཔ་འདྲཝ་ཅིག་འབད་བ་ཅིན་ མི་སྡེ་ནང་ལུ་སྟབས་མ་བདེཝ་ལེ་ཤ་འབྱུངམ་ཨིན། དེ་ཡང་འགན་འཁྲི་ཟེར་བའི་སྐབས་ལཱ་དང་འབྲེལ་བ་ཡོདཔ་ལས་ ལཱ་འབད་བའི་ལཱ་ཤུལ་དང་སྤུས་ཚད་ དེ་ལས་ཐོན་ཤུགས་ལེགས་ཤོམ་འོང་མི་སྲིད། Finkelstein (n.d.) གིས་ འགན་འཁྲི་འདི་མེད་པ་ཅིན་ མི་ཚུ་གིས་ལཱ་འབད་ནི་ལུ་སྤྲོ་བ་ཞན་ཏེ་ ཐབས་ཤེས་གསརཔ་བཏོན་ཚུགས་ནི་ལུ་གདོང་ལེན་འབྱུང་ནི་དང་། མི་དང་མི་གི་བར་ན་ འབྲེལ་བ་འཐབ་ནི་ཉུང་ནི། རང་གི་ལཱ་ནང་མ་ཚད་ གཞན་གྱི་ལཱ་འགན་འབག་ནི་དང་ ལཱ་གཞན་མི་ནང་འབྲེལ་གཏོགས་འབད་ནི་ཉུང་ནི། དེ་ལས་ རང་ལུ་འགན་འཁྲི་མེད་པའི་བསྒང་ལས་ རང་ལུ་འགན་ཁུར་ག་ཅི་ཕོགཔ་ཨིན་ན་ཤེས་མ་ཚུགས་པར་ལུས་ནི་ཨིན་ཟེར་བཤདཔ་ཨིན་མས། འགན་འཁྲི་མེད་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ སྤྱིར་བཏང་ མི་སྡེ་ནང་ལུ་གཅིག་གིས་གཅིག་ལུ་བློ་གཏད་དང་ཡིད་ཆེས་ དེ་ལས་ ཆ་བཞག་མེད་པར་ ཕན་ནུས་ཅན་གྱི་གྲུབ་འབྲས་འཐོན་མི་སྲིད་ནི་ཨིན་མས། དེ་མ་ཚད་ འགན་འཁྲི་མེད་པའི་རྐྱེན་གྱིས་ མི་སྡེ་ནང་ལུ་ ཁྲལ་དང་ངོ་ཚ་མེད་པའི་ལཱ་ ངན་ལྷད་འབད་ནི་དང་། ངན་ལྷད་འབད་མི་ཡང་ མང་རབས་ཅིག་འཐོན་སྲིད་ནི་ཨིནམ་ལས་ མི་སྡེ་དང་རྒྱལ་ཁབ་ལུ་གྱོང་རྒུད་སྦོམ་ཕོག་ནི་ཨིན་མས། མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་ལྔ་པ་མཆོག་གི་གསུངས་དོ་བཟུམ་ མི་མང་རབས་ཅིག་གིས་བཅུད་ཡོད་པའི་ལཱ་འབད་མི་འདི་ མི་ངན་གཅིག་གིས་ཚར་གཅིག་གུར་འབྱུང་ཁུངས་མེདཔ་བཟོ་འོང་ཟེར་བའི་དཔྱེ་བཟུམ་ འགན་འཁྲི་མེད་པའི་མི་འདི་གིས་ དཀའ་ངལ་སྦོམ་བཟོ་ནི་ཨིན་མས། དེ་བཟུམ་མའི་འགན་འཁྲི་མེད་པའི་མི་ངོམ་མེདཔ་བཟོ་ཐབས་ལུ་ ལཱ་གི་སྤུས་ཚད་ཚུ་ལྟ་རྟོག་འབད་ནི་འདི་གནམ་མེད་ས་མེད་གལ་ཅན་ཅིག་ཨིན། འགན་འཁྲི་འདི་ མི་གི་ཁོག་པ་ནང་བཙུགས་ནི་གི་ཐབས་ལུ་ དཔེར་ན་ ལས་སྡེ་ཅིག་ཨིན་པ་ཅིན་ ལས་སྡེ་དེ་གིས་བཅའ་ཡིག་དང་ སྒྲིག་གཞི་ཚུ་བཟོ་སྟེ་ ཞལ་འཛོམས་ལོགས་སུ་སྦེ་འཚོགས་ཏེ་ ཧིང་སང་ས་བཟོ་དགོཔ་འདུག། ལཱ་འདི་མ་འབད་བའི་སྔ་གོང་ལུ་ ཁས་བླངས་བཟུམ་ཅིག་སྦེ་ ཡིག་ཐོག་ལུ་བཀོད་དེ་ ས་ཡིག་དང་བཅས་ འགན་ལེན་འབག་བཅུག་པ་ཅིན་ འགན་འཁྲི་དང་གཅིག་ཁར་ བརྩོན་ཤུགས་དང་སེམས་ཤུགས་ཡང་འཐོབ་ཚུགས་ནི་ཨིན་མས། Guerin, McCrae & Shepheard (2018)  ཚུ་གིས་འབད་བ་ཅིན་ འགན་འཁྲི་འདི་ག་དེ་སྦེ་འབག་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་ན་་ དྭངས་གསལ་གྱི་ཐོག་ལས་ཤེས་ཚུགསཔ་མ་ཚད་ ཚར་གཅིག་དང་གཉིས་འཐུས་ཤོར་བའི་སྐབས་ རྒྱབ་སྐྱོར་དང་ལམ་སྟོན་ཚུ་བྱིན་པ་ཅིན་ ཕུགས་ལུ་གྲུབ་འབྲ་ལེགས་ཤོམ་འབྱུང་ཚུགས་ཟེར་བཤདཔ་ཨིན་མས། འགན་འཁྲི་འདི་སྒྲིང་སྒྲི་འོང་ནིའི་དོན་ལུ་ འཕྲལ་འཕྲལ་ར་ཞལ་འཛོམས་འཚོགས་ཏེ་ ལཱ་འདི་ག་དེ་སྦེ་འབད་ནུག་ག་ཚུ་བརྟག་དཔྱད་འབད་དགོཔ་འདི་ གལ་ཅན་ཅིག་ཨིན་མས། དེ་དང་གཅགི་ཁར་ དམིགས་བསལ་དུ་འབྲེལ་ཡོད་འགོ་དཔོན་ཚུ་ལུ་འགན་འཁྲི་གི་སྐོར་ལས་ མ་བཏུབ་བཏུབ་སྦེ་གོ་བརྡ་སྤྲོད་དགོཔ་ཨིན། དེ་ཡང་ འགོ་དཔོན་ཚུ་གིས་ར་འཐུས་ཤོར་སོང་པ་ཅིན་ ཤིང་དང་ཤ་མུ་གཅིག་ཁར་རུལ།། ཟེར་བའི་དཔྱེ་བཟུམ་ འོག་ལས་ལཱ་འབད་མི་ཚ་འབད་རུང་ ཡ་མེད་འགྱོ་ནིའི་ཉེན་ཁ་ཡོད། མི་དབང་མངའ་བདག་རིན་པོ་ཆེ་གིས་གསུང་དོ་བཟུམ་ གཞུངམ་འབད་མ་བཏུབ་མི་ཚུ་ སྦུག་ལུ་བཙུགས་ཏེ་ཚར་གཅད་དགོ་ཟེར་བའི་བཀའ་སློབ་ལྟར་དུ་འབད་བ་ཅིན་ གཞན་གཞུངམ་མ་འབད་མི་ཚུ་འབད་རུང་ མནོ་བསམ་བཏང་སྟེ་བསྒྱུར་བཅོས་འགྱོ་ཚུགས་ནི་ཨིན་མས། ན་གཞོན་ཚུ་མ་འོངས་པའི་བུ་རྒྱུད་ཨིནམ་ལས་ ཁོང་ཆ་ཁྱབ་ལུ་ འགན་འཁྲི་གི་སྐོར་ལས་ ཆུ་དྭངས་བ་ཉ་གསལཝ་ སྦེ་བཤད་བྱིན་དགོཔ་དང་ ལོ་ན་ཆུང་ཀུ་བསྒང་ལས་ར་ འགན་འཁྲི་དང་འབྲེལ་བའི་ལཱ་དང་ལས་རིམ་ཚུ་ནང་ གྲལ་གཏོགས་འབད་བཅུག་དགོཔ་གལ་ཆེ་ཤོས་ཅིག་ཨིན་ནོ།།་ References (2022, Dec 22). Retrieved from Why Is Accountability Important in the Workplace?: https://www.powerdms.com/policy-learning-center/why-is-accountability-important-in-the-workplace# Benoit Guerin, J. M. (2018). Accountability in modern government . Biddinger, M. (n.d.). Retrieved from The importance of Accountability: https://www.cedarville.edu/ Finkelstein, D. (n.d.). Retrieved from Why Is Being Accountable So Important?: https://tickthoseboxes.com.au/why-is-being-accountable-so-important/ Finkelstein, D. (n.d.). Retrieved from 6 Pitfalls Of Lack Of Accountability In The Workplace: https://tickthoseboxes.com.au/6-pitfalls-of-lack-of-accountability-in-the-workplace/ Khan, N. A. (n.d.). Retrieved from Concepts and Forms of Accountability: https://openjicareport.jica.go.jp/ Kyriacou, A. (2008, May). Retrieved from Defining Accountability: https://www/researchgate.net/publication/ འཕྲལ་གྱི་དོན་ཚན། ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་སྲིད་བྱུས་ཟེར་མི་འདི་ གཙོ་བོ་ར་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་མཐའ་དོན་དང་དམིགས་ཡུལ་ དེ་ལས་རེ་འདོད་ཚུ་སྒྲུབ་ཐབས་དང་ རང་ར་སོ་སོའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རང་བཙན་འདི་སྲུང་སྐྱོབ་འབད་ནི་དང་ མི་ཉམས་རྒྱུན་སྐྱོང་འབད་ནིའི་དོན་ལུ་དམིགས་ཏེ་རྩམ་ཨིན་པས། དེ་བཟུམ་སྦེ་ ང་བཅས་རའི་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ རྒྱ་གར་དང་རྒྱ་ནག་རྒྱལ་ཁབ་གཉིས་ཀྱི་བར་ན་ཆགས་ཏེ་ཡོད་པའི་ཁར་ ཉིནམ་གཅིག་བ་ཉིནམ་གཅིག་ དམངས་གཙོའི་གཞུང་དང་རྩ་ཁྲིམས་དང་འབྲེལ་བའི་ལཱ་ལུ་ཤུགས་འཕེལ་བའི་དུས་ཚོད་དང་བསྟུན་ སྲིད་བྱུས་མང་རབས་ཅིག་བརྩམས་ཏེ་འདུག། འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ སྲིད་བྱུས་བརྩམ་དགོ་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡང་ རྒྱལ་ཁབ་ཡར་རྒྱས་འགྱོ་བའི་བསྒང་འབདཝ་ལས་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རང་བཙན་སྲུང་སྐྱོབ་དང་། ཉེན་སྲུང་དང་གཅིག་མཐུན་ཡར་དྲག་གཏང་ནི། རང་སོའི་སྔར་སྲོལ་ལམ་ལུགས་ཚུ་ མི་ཉམས་གོང་འཕེལ་བཏང་སྟེ་ ཕ་བརྒྱུད་བུ་བརྒྱུད་སྦེ་བདག་འཛིན་འཐབ་ཚུགས་ནིའི་དོན་ལུ་ཨིན་པས། དེ་མ་ཚད་རྒྱལ་ཁབ་ཚུ་གི་བར་ན་མཐུན་ལམ་ཡར་དྲག་གཏང་ནི་དང་ སྤྱིར་འཛམ་གླིང་ནང་དགའ་སྐྱིད་དང་ཞི་བདེ་འབྱུང་ཐབས་ལུ་ཨིན་པས། དེ་ཡང་ དུས་རབས་ ༡༧ པའི་ནང་ ཞབས་དྲུང་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་གིས་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་གཅིག་སྒྲིལ་མཛད་པའི་ཤུལ་ལས་ བོད་དང་སོག་པོའི་རྒྱལ་ཁབ་གཉིས་ཀྱིས་བར་ཆད་རྐྱབ་ད་ ནེ་པཱལ། ལ་དྭགས། སི་ཀིམ་ཚུ་དང་གཅིག་ཁར་ཕྱི་འབྲེལ་སྲིད་སྐྱོང་གི་ཐབས་ལམ་ དེ་བཟུམ་སྦེ་དགོན་སྡེ་དང་འབྲེལ་བའི་མཐུན་འབྲེལ་གཞི་བཙུགསམཛད་གནང་ནུག། དུས་རབས་ ༨ པའི་ནང་ བིརི་ཊིཤ་གི་མི་ཚུ་ ཀུཆ་བི་ཧར་དང་ཨ་སམ་ནང་ ཇ་ཤིང་བཙུགས་ནིའི་སྐོར་ལས་ འབྲུག་དང་གཅིག་ཁར་བྱ་སྟབས་མ་བདེཝ་བྱུང་པའི་ཤུལ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༦༥ ལུ་སིན་ཅུ་ལ་ (sinchula) ཟེར་བའི་ཆིངས་ཡིག་ཅིག་བཟོ་ནུག། དེ་ལས་ འབྲུག་མི་ཚུ་གཞན་དང་འབྲེལ་བ་མེད་པར་བཟུར་ཏེ་་སྡོད་དགོཔ་དང་ བིརི་ཊིཤ་གི་མི་ཚུ་ཡང་འབྲུག་ལུ་འོང་མ་ཆོགཔ་སྦེ་བཟོ་ཡོད་རུང་ མཐུན་ལམ་སྔར་ག་ཨིནམ་སྦེ་སྡོད་ནུག། དེ་བཟུམ་གྱི་སྲིད་བྱུས་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ འབྲུག་དང་བིརི་ཊིཤ་གི་བརྡ་དོན་སྤྲོད་ལེན་ཚུ་ ཀ་ལིང་སྤུང་ (kalimpong) ལུ་སྦེ་འབད་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༠༤ ལུ་ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་ཨོ་རྒྱན་དབང་ཕྱུག་གིས་ བིརི་ཊིཤ་དང་བོད་གཉིས་ཀྱི་བར་ན་འཆམ་ཁ་བཟོ་བའི་ཤུལ་ ག་ར་གིས་ཆ་བཞག་ས་དང་ཡོངས་གྲགས་ཅན་ལུ་གྱུར་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༡༠ ལུ་ཧེ་མ་བ་ལྷག་པའི་མཐུན་ལམ་དང་སྲིད་བྱུས་སྒྲིང་སྒྲི་བཟོ་ཐབས་ལུ་ འབྲུག་དང་བིརི་ཊིཤ་གི་བར་ན་སྤུ་ན་ཁའི་ཆིངས་ཡིག་ (Treaty of Punakha) ཟེར་མི་ཅིག་ཡང་མཚན་རྟགས་བཀོད་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༤༧ ལུ་ རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཁབ་རང་དབང་རང་བཙན་འཐོབ་ད་ འབྲུག་རྒྱལ་གཉིས་པ་ མི་དབང་འཇིགས་མེད་དབང་ཕྱུག་མཆོག་གིས་ རྒྱལ་ཁབ་གཉིས་ཀྱི་བར་ན་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༤༩ ལུ་མཐུན་ལམ་གྱི་ཆིངས་ཡིག་ཅིག་བཞེངས་གནང་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༦༩ ལུ་ རྒྱ་གར་གྱི་སྲིད་འཛིན་ ཇ་ཝ་ཧ་ལཱལ་ནི་རུ་ (Jawaharlal Nehru) གིས་ རྒྱ་གར་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཉིནམ་ལུ་ མི་དབང་འཇིགས་མེད་རྡོ་རྗེ་དབང་ཕྱུག་མཆོག་ མགྱོནམོ་སྦེ་འབོཝ་བཞིན་དུ་བྱོན་མི་དང་། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༥༧༨ ལུ་རྒྱ་གར་གི་སྲིད་འཛིན་མཆོག་ང་བཅས་རའི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་བྱོན་མི་འདི་གིས་ རྒྱལ་ཁབ་གཉིས་ཀྱི་མཐུན་ལམ་འདི་གཞི་བཙུགས་ཡོདཔ་དང་ ད་ལྟོ་ཚུན་ཚོད་ བྱ་སྟབས་མ་བདེཝ་མ་བྱུང་མི་འདི་ དེ་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ཨིན་མས། དེ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༦༡ ལུ་ ལོ་ལྔ་གི་འཆར་གཞི་བརྩམས་ཞིནམ་ལས་ཚུར་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཚོགས་ཚུ་ནང་བཅའ་མར་གཏོགས་ནུག། དེ་བསྒང་ ཕྱི་འབྲེལ་སྲིད་སྐྱོང་གི་མཐུན་ལམ་ རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཁབ་ལས་གཞན་མེད་རུང་ ཤུལ་ལས་བང་ལ་ཌེཤ་དང་གཅིག་ཁར་མཐུན་ལམ་བཟོ་ནུག། འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ རྒྱལ་སྤྱིའི་དབང་ཆ་དང་སྲིད་དོན་ལས་བཀག་ཐབས་ལུ་ ཕྱོགས་གཟུང་མིན་པའི་ལས་ཚོགས་ (non-aligned movement) ནང་འཛུལ་ཞིནམ་ལས་ ཀུ་ཝེཊ་ (1983) དང་ནེ་པཱལ་ (1984) དང་གཅིག་ཁར་མཐུན་ལམ་བཟོ་ནུག། དེ་ལས་ འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པའི་སྐབསལུ་ ནེ་དར་ལེནཌསི་། ཡུ་རོ་པེན་ཚོགས་སྡེ།  ཌེན་མཱཀ། སུའི་ཌེན། སུའིཊ་ཛར་ལེན་དང་ ནོར་ཝེ་ (1985) ཇ་པཱན་ (1986) ལུ་ཕྱི་འབྲེལ་སྲིད་སྐྱོང་གི་མཐུན་ལམ་བཟོ་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༣ ལུ་རྒྱལ་ཁབ་ ༢༢ དང་གཅིག་ཁར་མཐུན་ལམ་བཟོ་ཚུགས་ནུག། འབྲུག་གི་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ གཞན་དང་མཐུན་ལམ་ཡར་དྲག་འགྱོ་དོ་བཟུམ་སྦེ་ རྒྱ་འབྲུག་གཉིས་ཀྱི་མཐུན་ལམ་ཡང་ ཧེ་མ་བ་ལྷགཔ་སྦེ་ཡར་རྒྱས་འགྱོ་ནུག། མི་དབང་མཆོག་གི་ལྟ་བ་ངོ་མ་ར་ རྒྱལ་སྤྱིའི་གཅིག་མཐུན་གྱི་རྣམ་གཞག་ལུ་གནས་ནི་དང་ འཛམ་གླིང་ཞི་བདེ་ཅན་ཅིག་ལུ་བཟོ་ནི་ཨིནམ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༤ ལུ་ ང་བཅས་རའི་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ ཞི་བདེ་སྲུང་བའི་འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཚོགས་ནང་བཅའ་མར་གཏོགས་ཞིནམ་ལས་ཚུར་ རྒྱལ་ཁབ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་ཏོག་ཏོ་བཟོ་ནི་འདི་འབྲུག་གི་སྲིད་བྱུས་གཙོ་བོ་ཅིག་ལུ་གྱུར་ཡོདཔ་མ་ཚད་ རྒྱ་འབྲུག་གཉིས་ མཉམ་འབྲེལ་སྦེ་གློག་མེ་ལས་འགུལ་གཞི་བཙུགས་འབད་མི་འདི་གིས་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་འོང་འབབ་ཡར་སེང་འབད་ཚུགས་ནུག། འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ལྷོ་ཨེ་ཤི་ཡ་མཐུན་འབྲེལ་ཚོགས་པ་ (SAARC) གི་མཐུས་མི་ག་ར་དང་གཅིག་ཁར་མཐུན་ལམ་ཡོད་པའི་ཁར་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༠ ལུ་ ཤར་ཕྱོགས་དང་ཨེ་ཤི་ཡ་གི་རྒྱལ་ཁབ་ཚུ་གཅིག་ཁ་ཡང་ ཚོང་འབྲེལ་ཡར་རྒྱས་གཏང་ནིའི་དོན་ལུ་དང་། ནུབ་ཕྱོགས་ཁ་ཐུག་ལུ་ཀུ་ཝེཊ་དང་ གཞན་ཡུ་རོབ་ཀྱི་ལུང་ཕྱོགས་ནང་ལུ་ ཌེན་མཱཀ་ལ་སོགས་པའི་རྒྱལ་ཁབ། ཨ་མི་རི་ཀའི་ལུང་ཕྱོགས་ནང་ ཀེ་ནེ་ཌ་  དང་གཞན། ཨཕ་རི་ཀ་ལུ་ཨི་ཇིབ་དང་གཞན། དེ་ལས་ ཨཱསི་ཊ་ལི་ཡའི་རྒྱལ་ཁབ་བཅས་བསྡོམས་ ༥༤ དང་གཅིག་ཁར་མཐུན་ལམ་བཟོ་ནུག། ང་བཅས་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ རྒྱ་ནག་དང་གཅིག་ཁར་ཡང་མཐུན་ལམ་ཡོདཔ་ལས་ རྒྱ་ནག་གི་ཕམ་རེ་ལུ་ཨ་ལུ་རེ་གི་སྲིད་བྱུས་ (one china policy) ཟེར་མི་ལུ་འབྲུག་ལས་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱིན་ཡོདཔ་དང་། རྒྱལ་ཁབ་གཉིས་ཀྱི་བར་ན་ ས་མཚམས་དང་འབྲེལ་བའི་གསུང་གྲོས་གནང་ནི་ཡོདཔ་ལས་ དེ་གིས་རྒྱལ་ཁབ་རང་སོའི་དམིགས་ཡུལ་ག་ཅི་ཨིན་ན་ཚུ་ཤེས་བཅུག་ནི། ལམ་སྲོལ་བདག་འཛིན་དང་ཚོང་འབྲེལ་འཐབ་ནི་། དེ་ལས་ ལྟ་བཤལ་གྱི་ཚོང་ལཱ་ཡར་སེང་འབད་ཚུགསཔ་ཨིན་པས། འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཚོགས་ནང་འཛུལ་བའི་ཤུལ་ལས་ རྒྱལ་ཁབ་ཡར་རྒྱས་ཀྱི་དོན་ལུ་ འཕྲུལ་ཆས་དང་མ་དངུལ་གྱི་རྒྱབ་སྐྱོར་ཚུ་ཐོབ་ནུག། དེ་བཟུམ་གྱི་ལས་རིམ་མ་འདྲཝ་ནང་བཅའ་མར་གཏོགས་མི་འདི་ མི་སྡེ་དང་དཔལ་འབྱོར་གོང་འཕེལ་གྱི་དོན་ལུ་དང་ རང་བཙན་དང་ཞི་བདེ་འབྱུང་ཐབས་ལུ་ཨིན་པས། དེ་ལས་ ལུང་ཕྱོགས་ཁག་གི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་བཅའ་མར་གཏོགས་མི་འདི་ སྤྱིར་བཏང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དོན་ལུ་ཡོན་ཏན་དང་རིག་པ་ དེ་ལས་ཉམས་མྱོང་གསརཔ་འཐོབ་ནིའི་དོན་ལུ་ཨིན་པས། དེ་བཟུམ་སྦེ་ འབྲུག་གི་སྲིད་བྱུས་ཀྱི་དམིགས་པ་གཞན་ ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་མི་དང་འབྲུག་པའི་མི་སེར་ ཕྱི་རྒྱལ་ལུ་གནས་བཅའ་སྡོད་མི་ཚུ་ལུ་ གྲོགས་རམ་འབད་ནིའི་དོན་ལུ་ཨིན་པས། ཁུངས་གཏུག། Ministry of foreign affair of royal government of Bhutan (2018) foreign relation   with Bhutan https://en.wikipedia.org/wiki/Foreign_relations_of_Bhutan འཕྲལ་གྱི་དོན་ཚན། ངན་ལྷད་ཟེར་འདི་ སྡེ་ཚན་ནང་དང་མི་རང་རྐྱང་འབད་རུང་ རང་དོན་གྱི་ཁེ་ཕན་ལུ་བལྟ་སྟེ་ ཁྲིམས་ལྟར་མིན་པའི་ལཱ་ གཡོ་སྒྱུ་གི་ཐོག་ལས་འབད་མི་འདི་ལུ་སླབ་ཨིན། ངན་ལྷད་འདི་མང་ཤོས་ར་ དབང་ཆ་ཡོད་པའི་མི་ཚུ་གིས་འབད་བའི་གནོད་ཉེན་ཆེ་ཤོས་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ངན་ལྷད་ཟེར་མི་འདི་ ཐ་ན་རང་གི་ཁྱིམ་ཚང་དང་སྟོབས་ཤུགས་ཡོད་པའི་མི་ཚུ་དང་གཅིག་ཁར་མཐུན་ལམ་ཉམས་མ་བཅུག་པར་བཞག་ནིའི་ཐབས་ལུ་ གྲོགས་རམ་ཕར་སྤྲོད་ཚུར་ལེན་འབད་མི་འདི་ལུ་སླབ་ཨིན་ཟེར་བཀོད་དེ་འདུག།  Corruption Perceptions Index CPI (2021) དང་འཁྲིལཝ་ད་ ནད་ཡམས་ཀོ་ཝིཌ་གི་གནས་སྟངས་ལུ་ ངན་ལྷད་ཀྱི་ལཱ་འབད་མི་འདི་འཛམ་གླིང་ནང་མར་བབས་ཏེ་འགྱོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ ཚོང་ལཱ་འབད་མི་ཚུ་ལུ་ ངན་ལྷད་དང་འབྲེལ་བའི་དཀའ་ངལ་མེདཔ་དང་། དེ་ཡང་ འབྲུག་གིས་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ ངན་ལྷད་འདི་བཀག་འཛིན་འབད་ནི་ལུ་གཙོ་བོར་བཏོན་ནི་འདི་གིས་ཨིན་མས་ཟེར་བཀོད་དེ་འདུག། (Bhutan Corruption Report, May 2020) སྤྱིར་བཏང་ང་བཅས་རའི་མི་སྡེ་ནང་ལུ་ ངན་ལྷད་ཀྱི་དཀའ་ངལ་འཐོན་མི་འདི་ དང་པ་བདག་སྐྱོང་པ་ཚུ་ལུ་འདོད་དབང་གིས་སྟོབས་ཤུགས་ཡོདཔ་ལས་བརྟེན་ཨིན་མས། བདག་སྐྱོང་གི་དབང་ཚད་ག་ར་བདག་སྐྱོང་པ་ཚུ་ལུ་བྱིན་པ་ཅིན་ བདག་སྐྱོང་པ་ཚུ་གིས་ ཧེ་མ་ལས་ཡོད་པའི་ཁྲིམས་ལུགས་ཚུ་བསྒྱུར་བཅོས་འབད་ནི་ཡོདཔ་དང་ ཧེ་མ་མེད་པའི་ལམ་ལུགས་གསརཔ་ཚུ་ཡང་བཙུགས་ནི་ཡོདཔ་མས། (Asia-Pacific Development Journal, 2000). གཉིས་པ་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ཁྲིམས་ལས་འགལ་བའི་ལཱ་འབད་མི་ཚུ་གི་དོན་ལས་ སྒྲིག་དམ་དྲགས་གཞི་བཙུགས་མ་འབད་ནི་འདི་གིས་ཨིན་མས། གསུམ་པ་ རང་ལུ་ལཱ་གཡོག་ཅིག་ཡོད་རུང་ དངུལ་ཕོགས་འདི་ཉུང་སུ་ཅིག་ཡོདཔ་ལས་བརྟེན་ རོགས་མི་གཞན་བཟུམ་སྦེ་ རང་ཡང་འཐོབ་དགོ་མནོ་བའི་རེ་བ་དང་ དངུལ་འབྲེལ་གྱི་གནས་སྟངས་འདི་ཡར་དྲག་གཏང་ནིའི་ཐབས་ལུ་ ནང་གསུག་བྱིན་ནི་གི་དབང་དུ་ཐལ་ནི་ཡོདཔ་ཨིན་མས། (Samah, 2018) ངན་ལྷད་འདི་མ་རུངས་པའི་ལཱ་ཅིག་འབད་ནི་འདི་གིས་ གནོད་པ་ཡང་ལེ་ཤ་ར་འདུག། དང་པ་ ངན་ལྷད་ལས་བརྟེན་ ལས་ཁུངས་ཀྱི་མ་དངུལ་ལུ་ཡང་ཐོ་ཕོག་ནི་དང་ ལས་ཁུངས་འདི་ནང་ལཱ་འབད་མི་ཚུ་གིས་ སེམས་ཤུགས་ལུ་ཡང་གནོད་པ་ཡོདཔ་ཨིནམ་མ་ཚད་ ལས་ཁུངས་ཀྱི་མིང་གཏམ་ཡང་མེདཔ་འགྱོཝ་ཨིན་མས། (UNODC, 2019). གཉིས་པ་ ངན་ལྷད་ལས་བརྟེན་ མི་ངོམ་རང་ར་སོ་སོ་གི་མི་ཚེ་ལུ་ཡང་གནོད་པ་ཡོདཔ་ཨིན། ཁྲིམས་ལས་འགལ་བའི་ལཱ་འབད་མི་ལས་བརྟེན་ རང་ལུ་ལཱ་གཡོག་ཡོད་རུང་ལཱ་གཡོག་འདི་འབྱངམ་མ་ཚད་ ངན་ལྷད་ཀྱི་ལཱ་འབད་མི་ཨིན་པ་ཅིན་ རང་གི་ཕམ་ཚུ་གིས་ཡང་རང་ལུ་བློ་གཏད་མ་ཚུགས་པའི་གནས་སྟངས་ནང་ལྷོད་པའི་ཁར་ རང་གི་ཆ་རོགས་འཆམ་ཤོས་དང་ལཱ་མཉམ་གཅིག་འབད་མི་ཆ་རོགས་ཚུ་གིས་ཡང་ རང་ལུ་ཡིད་ཆད་བསྐྱེད་ནི་མེདཔ་འགྱོཝ་ཨིན་མས། གསུམ་པ་ ངན་ལྷད་འདི་ལས་བརྟེན་རང་གི་ད་ལྟོ་ཚུན་ཁྲལ་བཏབ་མི་འདི་ཡང་ བར་སྟོར་འགྱོ་ནི་དང་ རང་གི་བསྒྲུབས་ཡོད་པའི་ཅ་དངོས་ཚུ་འབྱངམ་མ་ཚད་ མི་སྡེ་ཚུ་གིས་ཡང་རང་ལུ་སྐྱོན་བརྗོད་འབད་ནི་རྐྱངམ་གཅིག་མ་གཏོགས་ རང་ལུ་སྡི་ཆེ་དང་སྙིང་རྗེ་སྐྱེད་མི་མི་འོང་ནི་ཨིན་མས། (IBAC, 2022). ངན་ལྷད་འདི་མེདཔ་བཟོ་ནིའི་དོན་ལུ་ དང་པ་ཁྲིམས་ལྟར་མིན་པའི་ལཱ་འབད་མི་ཚུ་གསང་སྟེ་མ་བཞག་པར་ཕྱི་ཁར་བཏོན་ནི་དང་། ཁྲིམས་ལས་འགལ་བའི་ལཱ་འབད་མི་ཚུ་སྙན་ཞུ་མ་འབད་བར་ ཁོ་ངེའི་ཆ་རོགས་ཨིན་ ཁོ་ངེའི་སྤུན་ཆ་ཨིན་ཟེར་གསང་སྟེ་བཞག་པ་ཅིན་ ངན་ལྷད་ཀྱི་ལཱ་འབད་མིའི་མི་ལུ་རྐྱངམ་གཅིག་མེན་པར་ སྤྱིར་བཏང་མི་སྡེ་ལུ་ཡང་གནོད་པ་སྦོམ་སྦེ་ར་ཡོདཔ་མས། (IBAC, 2022). གཉིས་པ་ སྤྱིར་བཏང་མི་མང་གི་གཡོག་སྡེ་ཚུ་ དྭངས་གསལ་ཅན་དང་འགན་འཁྲི་འབག་ཚུགསཔ་སྦེ་བཟོ་དགོཔ་ཨིན། འདི་བཟུམ་སྦེ་ ང་བཅས་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ཡང་ ངན་ལྷད་བཀག་ནིའི་དོན་ལས་ འབྲུག་ཟླ་བཅུ་པའི་ཚེས་ ༣༠ ཤིང་བྱ་མོ་ལོ་སྤྱི་ཚེས་ ༣༡.༡༢.༢༠༠༥ ལུ་མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་མཆོག་གིས་ ངན་ལྷད་བཀག་སྡོམ་ལྷན་ཚོགས་འདི་ གཞི་བཙུགས་དགོ་པའི་བཀའ་ཤོག་གནང་ནུག། ངན་ལྷད་བཀག་སྡོམ་ལྷན་ཚོགས་གཞི་བཙུགས་དགོ་པའི་བཀའ་ཤོག་གནང་མི་འདི་ཡང་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ངན་ལྷད་མེད་པར་དགའ་བ་དང་ཞི་བདེ་འབྱུང་བཅུག་ནིའི་དོན་ལུ་ཨིན་མས། (Anti-Corruption Commission, 2016). ཤུལ་ལས་ལོ་ལྔའི་འཆར་གཞི་ཐེངས་བཅུ་གཉིས་པའི་ནང་ ངན་ལྷད་བཀག་སྡོམ་ལྷན་ཚོགས་ཀྱིས་ ངན་ལྷད་དེ་རྒྱལ་ཁབ་ནང་མེདཔ་བཟོ་ནི་ལུ་བརྩོན་ཤུགས་བསྐྱེད་དགོཔ་སྦེ་གྲོས་ཆོད་བཏོན་ཏེ་འདུག། (ACC Annual Report 2017, pp.13-14). ངན་ལྷད་ཀྱི་ལཱ་འབད་ནི་འདི་མི་སྡེ་ནང་ མ་རུངས་བའི་ལཱ་ ང་བཅས་ག་ར་གིས་བཀོ་བཞག་དགོ་པའི་ལཱ་ཅིག་ཨིན་མས། ངན་ལྷད་ལས་བརྟེན་ འཛམ་གླིང་གི་མི་སྡེ་ནང་ལུ་དཀའ་ངལ་ལེ་ཤ་ར་འཐོན་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། ཁྲིམས་ལས་འགལ་བའི་ལཱ་འབད་མིའི་མི་འདི་ སྤྱི་སྡེ་ནང་ལུ་ཡང་མ་ཕན་པའི་མི་ཨིནམ་མ་ཚད་ རྒྱལ་ཁབ་ལུ་ཡང་ཕན་ཐོགས་མ་ཚུགས་པའི་མི་ཅིག་ཨིནམ་ལས་ ང་བཅས་ག་ར་གིས་སྤྱི་རུབ་ཀྱི་ཐོག་ལས་ ངན་ལྷད་ཀྱི་ལཱ་རྩ་མེད་གཏང་ནིའི་ནང་བརྩོན་ཤུགས་བསསྐྱེད་དགོཔ་འདུག་གོ།། ཁུངས་གཏུག། ANTI-CORRUPTION COMMISSION. (2016). About ACC. ANTI-CORRUPTION COMMISSION. Retrieved from https://www.acc.org.bt/?q=node/1655#:~:text=On%20the%2030th%20Day%20of,Anti%2DCorruption%20Commission%20be%20established. ANTI-CORRUPTION COMMISSION. (2017). Anti-corruption commission agenda in the 12th FYP. Annual Report 2017, 13-14. ibac independent broad-based anti-corruption commission. (2022). How to prevent corruption. ibac. Retrieved from https://www.ibac.vic.gov.au/preventing-corruption/you-can-help-prevent-corruption Kuensel. (2021, November 6th). Corruption: hurdle to change and progress. Retrieved from https://kuenselonline.com/corruption-hurdle-to-change-and-progress/ Myint, U. (2000, December). Corruption:Causes, Consequences and Cures. Asia-Pacific Development Journal, 7, No.2. RISK & COMPLIANCE PORTAL. (2020, May). Bhutan Corruption Report. RISK & COMPLIANCE PORTAL. Retrieved from https://www.ganintegrity.com/portal/country-profiles/bhutan/ Samah, S. (February 21, 2018). Corruption, Causes and consequences. Intechopen.com. TRANSPARENCY INTERNATIONAL. (2021). CORRUPTION PERCEPTIONS INDEX 2021. CORRUPTION PERCEPTIONS INDEX 2021. United Nationals Office on Drugs and Crime. (2019). Effects of Corruption. Anti-Corruption Module 1 Key Issues. Retrieved from https://www.unodc.org/e4j/en/anti-corruption/module-1/key-issues/effects-of-corruption.html འཕྲལ་གྱི་དོན་ཚན། སྦས་གླང་བྲག། ཇོ་བོ་དུར་ཤིང། ཕྱག་རྡོར་ལྷ་ཁང་གི་སྐོར། ལྕགས་རི་གཙུག་ལག་ཁང་། ཆོས་རྗེ་བྲག། ཆོས་འཁོར་རྩེ་ལྷ་ཁང་། མཆོད་རྟེན་སྐོར་ར། ཆུ་སྦུག་ཚ་ཆུ། བདེ་ཆོན་ཕོ་བྲང་། རྡོ་གནམ་གྱི་ཀ་བ། རྡོ་མཆོད་རྟེན་དགོན་པ། རྡོ་ཀྱོང་ལ། གནས་ཆེན་གདོང་དཀར་ལ། བྲག་དཀར་པོ། བྲག་སྐྱེས་ཕང་མཚོ། འབྲུག་དབང་རྒྱལ་མཆོད་རྟེན། ཟླུམ་བརྩེགས་ལྷ་ཁང་། དུང་ཆེན་སྨན་ཆུ། དུང་མཚོ།         འདུན་མང་ཚ༌ཆུ། རྫོང་བྲག་ཁ་གནས། མགར་ས་ཚ་ཆུ། དགེ་ལེགས་ཕུག་ཚ་ཆུ། སྒོམ་ཕུག་སྐོར་ར་ལྷ་ཁང་། བྱ་དཀར་རྫོང་། བྱམས་པ་ལྷ་ཁང་། སྐྱིད་ཆུ་ལྷ་ཁང་། ཀུན་དགའ་རབ་བརྟན་ཕོ་བྲང་། རིགས་གསུམ་དགོན་པ། རྟ་མཆོག་སྒང་ལྷ་ཁང་། སྤ་རོ་སྟག་ཚང་གི་སྐོར། རྟ་ལང་ཁ་ལྷ་ཁང་། རྟ་ལོག་གསང་སྔགས་ཆོས་གླིང་། གཏམ་ཞིང་ལྷུན་གྲུབ་ཆོས་གླིང་ལྷ་ཁང་། ཐ་བྲག་དགོན་པ། མཐོ་བ་བྲག། ཨོ་རྒྱན་གུ་རུ་ལྷ་ཁང་། དབང་འདུས་རྩེ་ལྷ་ཁང་། ( to be continue with hyperlinking) cat སྦས་གླང་བྲག། སྦས་གླང་བྲག་གནས་འདི་ དབང་འདུས་རྫོང་ཁག་ཀ་བཞི་རྒེད་འོག་ ནང་ལུ་ཆགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། སྦས་གླང་བྲག་འདི་བྱག་གཟར་དྲགས་ཀྱི་ས་གནས་ཅིག་ནང་ལུ་ཆགས་ཡོདཔ་དང་ གནས་འདི་ གུ་རི་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་དགུང་ཞག་བདུན་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལུ་བཞུགས་པའི་གནས་རྩ་ཅན་ཅིག་ཨིནཔས། གནས་དེ་ཁར་འགྱོ་དགོ་པ་ཅིན་ དབང་འདུས་ཆུ་འཛོམས་ས་ལས་ཟངས་སྟེང་ཁ་ཚུན་ ཀི་ལོ་མི་ཊར་ ༢༤ འགྱོ་དགོཔ་དང་། དེ་ཁ་ལས་ རྐང་སྟོང་སྦེ་ཆུ་ཚོད་ ༢ དེ་ཅིག་འགྱོ་དགོཔ་ཨིན་པས། (དད་པའི་ས་བོན། ༢༠༡༠) ས་གནས་འདི་ རྒྱ་མཚོ་ཁ་ལས་མཐོ་ཚད་མི་ཊར ༢༦༣༦.༡༤༧ དེ་ཅིག་གི་ས་ཁར་ཆགས་ཏེ་ཡོདཔ་དང་ ས་གནས་དེ་་ཁར་འགྱོ་བའི་ལམ་ཁར་ནགས་ཚལ་ཚུ་ག་ནི་བ་མཛེས་ཆ་དང་ལྡནམ་སྦེ་ཡོདཔ་ཨིན། སྦས་གླང་བྲག་གི་གནས་འདི་ གནས་ཡིག་ཀུན་ཕན་ལམ་སྟོན་ (གནམ་ལོ་མེད་ ༢༠༡༧ ཤོགས་གྲངས་ ༡༢༠) ནང་དང་འཁྲིལ་བ་་ཅིན་ “སློབ་དཔོན་ཆེན་པོ་གནས་དེ་ཁར་སྒྲུབ་པ་གནང་ཞུགས་པའི་སྐབས་ དེ་ཁའི་གནས་ཀྱི་བདག་པོ་ལྷ་བཙན་གླང་བྲགཔ་འདི་གིས་ གླང་དམར་ནག་ཅིག་ལུ་སྤྲུལ་སྟེ་ གནོད་པ་བཀལ་བར་འོང་བའི་སྐབས་ སློབ་དཔོན་གྱིས་ པད་བྱུང་རྡོ་རྗེ་གུར་ལྡན་གྱི་སྐུར་བཞེངས་ཞིནམ་ལས་བཏུལ་གནངམ་མ་ཚད་མིང་ཡང་ དགེ་བསྙེན་གླང་བྲག་པ་ཟེར་བཏགས་གནང་ནུག།” ཟེར་ཨིན་པས། དེ་མ་ཚད་ སློབ་དཔོན་ཆེན་པོ་གིས་གནས་དེ་ཁར་ མ་འོངས་ལས་ཅན་གྱི་གདུལ་བྱ་གི་དོན་ལུ་ གསང་བའི་གཏེར་ལྔ་བཅུ་ཐམ་པ་ཡང་སྦ་གནང་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན་པསསྦས་གླང་བྲག་གི་གཡུས་ཚན་ལས་མཚངས་པ་དབང་རྒྱལ་གྱིས་ ཁོ་རའི་ཕ་མེས་ཀྱི་བསྒང་ལས་ར་གནས་འདི་གི་གདོང་ཁར་ ལྷ་ཁང་ཅིག་བཞེངས་ཏེ་ཕ་རྒྱུད་བུ་རྒྱུད་སྦེ་བདག་འཛིན་འཐབ་སྟེ་སྡོད་ཡོདཔ་ཨིན་རུང་ བར་སྐབས་ཅིག་ལས་ལུང་བསྟན་སྤྲུལ་སྐུ་གིས་ འགོ་འདྲེན་མཛད་ཐོག་ལས་ཧེ་མ་གི་ལྷ་ཁང་འདི་ བཤིག་སྟེ་ད་ལྟོ་ཡོད་མི་ཐོག་གཉིས་འབད་མི་ལྷ་ཁང་འདི་གསར་བཞེངས་གནང་སྟེ་དར་རྒྱས་སུ་མཛད་གནང་བཞིན་པ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། (གནས་ཡིག་ཀུན་ཕན་ལམ་སྟོན། ༢༠༡༧) གྲག་བྲག་གནས་དེ་ བར་སྐབས་ཅིག་ལུ་ཉམས་ཏེ་མིང་ཚམ་ཅིག་ལུ་གྱུར་ཡོད་རུང་ གྲུབ་དབང་རྟོགས་ལྡན་ཤཱཀྱ་ཤྲཱི་གིས་ བླ་མ་བསོད་ནམས་བཟང་པོ་ལུ་འཚོལ་དགོ་པའི་བཀའ་གནང་མི་དང་འཁྲིལ་ཏེ་ བླ་མ་མཆོག་གིས་ཡང་ ལུང་བསྟན་སྤྲུལ་སྐུ་གིས་འཚོལ་དགོ་སྦེ་གསུངས་གནང་ནུག། སྤྲུལ་སྐུ་མཆོག་གིས་ ཞིབ་འཛོལ་མཛད་དེ་བླམ་ལུ་ཞུ་རུང་ ག་ནི་ཡང་འབད་མ་ཚུགས་པར་ལུས་ནུག། ཨིན་རུང་ སྤྲུལ་སྐུ་མཆོག་གིས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༠ ལུ་ བྱ་བྲལ་སངས་རྒྱས་རྡོ་རྗེ་རིན་པོ་ཆེ་གདན་འདྲེན་ཞུ་སྟེ་ སྒྲུབ་ཁང་ནང་བཞུགས་ཏེ་ག་རུ་རིན་པོ་ཆེ་གི་གནས་གླང་བྲག་འཁྲུལ་མེད་ཨིན་པའི་ངོས་འཛིན་མཛད་གནང་ནུག། (དད་པའི་ས་བོན། ༢༠༡༠)གནས་དེ་ཁའི་ལྷ་ཁང་ནང་དང་ ལྷ་ཁང་གི་ཉེ་འདབས་ལུ་ཡོད་པའི་གནས་ཚུ་ཡང་ ལྷ་ཁང་ནང་གི་བྱག་གི་འོག་ལུ་གུ་རུའི་ཕྱག་ཐམ་དང་ སྒོ་སྲུང་སྡིག་པ་རཱ་ཛ་ དེ་ལས་ མཐོ་རིས་ཀྱི་ལམ་ཨིན་ཟེར་མི་ཚུ་མཇལ་ནི་ཡོདཔ་དང་། ལྷ་ཁང་གི་གསེར་ཏོག་གི་ལྟག་ལུ་ཡོད་པའི་བྱག་གི་ལོག་ལུ་གུ་རུའི་ཞབས་རྗེས་དང་དེ་གི་གཡོན་ཧོངས་ལུ་རལ་གྲི་གཅིག་ཡང་མཇལ་ནི་ཡོདཔ་ཨིན། ད་རུང་ དེ་གིས་ཡོན་ཧོངས་ལུ་ རྡོའི་འཆི་མེད་ཚེའི་བུམ་པ་དང་འོག་ལུ་རྡོའི་དུང་དཀར་ཆ་གཅིག། དེའི་འོག་ལུ་ཚེ་བུམ་ལས་བྱོན་པའི་ཚེ་ལོ་བརྒྱ་ཐུབ་པའི་ཚེ་ཡི་ཆུ་རྒྱུན་དང་ གླང་གི་ལྕེ་ཚུ་མཇལ་ནི་ཡོདཔ་ཨིན་པས། གནས་ཡིག་ཀུན་ཕན་ལམ་སྟོན་(གནམ་ལོ་མེད་ ༢༠༡༧ ཤོག་གྲངས་ ༡༢༡) ནང་བཀོད་མི་ལྟར་དུ་འབད་བ་ཅིན “གནས་འདི་ཁར་གྲུབ་ཆུ་ཕོ་མོ་ཟེར་སྦས་གླང་བྲག་གནས་ཀྱི་མགུ་ལས་ཡར་རྐང་ཐང་སྦེ་ཉིན་ཕྱེད་དེ་ཅིག་འགྱོཝ་ད་ དར་འཕྱར་ལ་ཟེར་ས་ལྷོདཔ་ཨིན་མས། དེ་ལས་ དུམ་གྲ་ཅིག་ལས་མར་བབས་འགྱོཝ་ད་ གྲུབ་ཆུ་ཕོ་མོ་གཉིས་མཇལ་ནི་འདུག། ཨཔ་རྒྱན་མཚན་ (༢༠༡༧ ལོ་༥༤) གྱིས་བཤད་མི་ནང་ ཧེ་མ་ས་གནས་དེ་ཁར་སྒྲུབ་པ་གནང་ཞུགས་མི་བླམ་དཔལ་སྒྲོན་གྱིས་བཏོན་གནངམ་ཨིན་པའི་ཁར་དེ་གི་ཉེ་འདབས་ལུ་ཆུ་གཞན་རྩ་ལས་ར་མེད་ཟེར་བཤདཔ་ཨིན་པས། གྲུབ་ཆུ་ཡོད་ས་ལས་ཕར་དུམ་གྲ་ཅིག་འགྱོདཝ་ད་ ཁྱིམ་གྱི་རྩིག་ཤུལ་ཅིག་ཡོད་མི་འདི་བླམ་དཔལ་སྒྲོན་གྱི་བཞུགས་ས་ཨིན་ཟེར་བཤདཔ་ཨིན་པས།” TheBhutanese (གནམ་ལོ་མེད ༢༠༡༨) འབད་བ་ཅིན་སྦས་གླང་གྲག་གནས་འདི་ཚུ་བྱིན་རླབས་ཅན་ཡོད་ནི་འདི་གིས་ ལོ་ཨ་རྟགས་ར་དད་པ་ཅན་གྱིས་མི་བརྒྱ་ལྷག་གཅི་གནས་འཇལ་བར་འོང་ཨིན་པས། རྒྱབ་རྟེན་དཔེ་དེབ། ཀུན་བཟང་འཕྲིན་ལས། (གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༡༠) དད་པའི་ས་བོན། ཐིམ་ཕུག། ཀེ་ཨེམ་ཀྲི་དཔེ་སྐྲུན་ཁང། ཚེ་རིང་བཀྲ་ཤིས (གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༡༧) གནས་ཡིག་ཀུན་ཕན་ལམ་སྟོན། ཐིམ་ཕུག། སྲོལ་འཛིན་ལས་ཁུངས། ཀྲི་ཨེན་དཔར་སྐྲུན་ཁང་། ཇོ་བོ་དུར་ཤིང། ༉ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་་ གངས་རི་ལེ་ཤ་ཡོད་པའི་གྲས་ལས་ གཅིག་འདི་ཇོ་བོ་དུར་ཤིང་འདི་ཨིན་པས། ཇོ་བོ་དུར་ཤིང་འདི་ དབུས་ཕྱོགས་ཁ་ཐུག་ལུ་ཀྲོང་གསར་རྫོང་ཁག་ནང་ རྒྱ་མཚོའི་ཁ་ལས་ ཐོ་ཚད་མི་ཊར་ ༡༥༠༠ ལས་ ༢༧༠༠ གི་ས་ཁར་ཆགས་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན་། ཇོ་བོ་དུར་ཤིང་ལུ་མིང་གཞན་ རི་གནག་པོ་དང་ དུང་ཤིང་གང་ཟེར་ཡང་སླབ་ནི་ཡོདཔ་ཨིན་པས། ཇོ་བོ་དུར་ཤིང་ལས་ཆུ་ཡང་ལེ་ཤ་འབབ་ནི་ཡོདཔ་དང་ རི་དེ་ནང་མཚོ་དགུ་ཡོད་མི་ཚུ་ཡང་ དགེ་ས་མཚོ། མཚོ་གནམ་མཚོ། བྲོག་ས་མཚོ། མེན་ད་མཚོ། པེབ་ཏ་མཚོ། བེ་ཁོ་མཚོ། མཚོ་འབོབ་ཞལཝ། གསེར་མཚོ་དང་ གཡུ་མཚོ་ཚུ་ཨིན་པས། རི་འདི་ལུ་ ཇོ་བོ་དུར་ཤིང་ཟེར་སླབ་དགོ་མི་ཡང་ ཇོ་བོ་དུར་ཤིང་འདི་ དུར་ཤིང་སྒང་གཡུས་ཚན་གྱི་གནས་བདག་ཨིནམ་ལས་བརྟེན་ཏེ་ཨིན་པས། ཇོ་བོ་དུར་ཤིང་འདི་ ཧི་མ་ལ་ཡའིགངས་རི་ཚུ་ལས་ ཚ་དྲོད་དམའ་ཤོས་ལས་མཐོ་ཤོས་ཀྱི་ སྐྱེ་ལྡན་རིགས་སྣ་ཚུ་ག་ར་ཡོད་པའི་དཔེ་དྲག་ཤོས་ཅིག་ཨིན་པས། འཇིགས་མེད་སེང་གེ་དབང་ཕྱུག་རྒྱལ་ཡོངས་གླིང་ཀ་ཡང་ མང་ཆེ་ཤོས་ར་ཇོ་བོ་དུར་ཤིང་གི་ས་གོ་ནང་ཚུདཔ་ཨིན་པས། འཇིགས་མེད་སེང་གེ་དབང་ཕྱུག་རྒྱལ་ཡོངས་གླིང་ཀ་འདི་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༥ ལུ་ གཞི་བཙུགས་འབད་ཡོདཔ་དང་ གླིང་ཀ་འདི་དབུས་ཕྱོགས་རྫོང་ཁག་ནང་ ས་གོ་གྲུ་བཞི་ཀི་ལོ་མི་ཊར་ ༡༧༣༠ གི་ནང་ལུ་ ཆགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། རྒྱལ་ཡོངས་གླིང་ཀ་གི་ཡིག་ཚང་ལྟེ་བ་འདི་ ཀྲོང་གསར་རྫོང་ཁག་སྟང་སི་སྦྱིས་རྒེད་འོག་ནང་ ཚང་ཁ་སློབ་གྲྭ་གི་འོག་ལུ་ཆགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། འཇིགས་མེད་སེང་གེ་དབང་ཕྱུག་རྒྱལ་ཡོངས་གླིང་ཀ་འདི་ འབྲུག་ལུ་ཡོད་པའི་གླིང་ཀ་ཚུ་གི་གྲས་ལས་ སྟོང་ཕུག་ཤིང་སྐྱེས་སའི་ས་གནས་ཅིག་ཨིནཔས། གླིང་ཀ་འདི་ནང་ ནམ་དུས་དང་འཁྲིལ་གནས་སྤོ་འགྱོ་མི་ སེམས་ཅན་གྱི་རིགས་ལེ་ཤ་ཡོདཔ་དང་ ས་གནས་འདི་ཚ་དྲོད་རན་ཏོག་ཏོ་ཡོདཔ་ལས་ བྱ་རིགས་ཡང་ལེ་ཤ་མཐོང་ཚུགསཔ་ཨིན་པས། འཛམ་གླིང་རི་དྭགས་མ་དངུལ་ཡིག་ཚང་དང་ འཁྲིལ་བ་ཅིན་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་གི་གླིང་ཀ་གཞན་ཚུ་དང་ཕྱདཔ་ད་ འཇིགས་མེད་སེང་གེ་དབང་ཕྱུག་རྒྱལ་ཡོངས་གླིང་ཀ་ནང་ བྱ་རིགས་མ་འདྲཝ་ མཐོ་ཤོས་ ༣༩༡ དེ་ཅིག་ཡོདཔ་སྦེ་ཐོ་བཀོད་འབད་དེ་འདུག། དེ་མ་ཚད་ སེམས་ཅན་སྟག་ སྤྱ་དཀར་ ཨ་ཅོ་གདོང་དཀར་) བྱ་དགོ་བོ་ ཆུ་བྱ་ གླ་ཅུམ་དང་གཟིག་ཚུ་མཐོང་ཚུགསཔ་ཨིན་མས། སྔོན་མ་རྒྱ་གར་རྒྱལ་པོའིསྲས་དྲི་མེད་ཀུན་ལྡན་མཆོག་ ཁོ་རའི་ཡབ་ཀྱིས་མཐར་བཤུད་བཏང་སྟེ་ ཁོ་རའི་གསང་ཡུམ་དང་སྲས་ཚུ་འཁྱིད་དེ་འབྱོན་པའི་སྐབས་ འབྲུག་གི་ས་གནས་མང་རབ་ཅིག་ནང་ཞབས་ཀྱི་བཅགས་གནང་ཡོདཔ་དང་ མཇུག་ལུ་དྲི་མེད་ཀུན་ལྡན་ཁོ་ར་ འདུད་རི་ཧ་ཤང་ལུ་བྱོན་ཡོདཔ་སྦེ་ཨིན་པས། ད་རེས་ནངས་པ་སྟག་རྩེ་རིག་མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ་གི་གདོང་སྐོར་མཐོང་ནི་ཡོད་མི་རི་ཇོ་བོ་དུར་ཤིང་འདི་ ཧེ་མ་འདུད་རི་ཧ་ཤང་ཟེར་སླབ་ཨིན་པས། ཧེ་མ་ ཕོབ་སྦྱིས་ཁ་ལུ་ མི་རིགས་དྲག་ཤོས་དང་ སྤྱིར་བཏང་གི་དཀྱུས་མ་ཟེར་དབྱེ་བ་གཉིས་ཡོདཔ་ཨིན་པས། ཕོབ་སྦྱིས་ཁ་གི་ཨང་རྒས་ལྷ་ལྕམ་དང་ དུར་ཤིང་སྒང་གི་གནས་བདག་དགའཝ་མཐུནམ་འགྱོ་སྟེ་ བར་ན་བུམམ་ཅིག་ཡང་སྐྱེས་ཏེ་ མི་རྒྱུད་དར་ཡོདཔ་སྦེ་བཤད་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། References Black Mountains (Bhutan). (n.d.). Retrieved from wikipedia: https://en.wikipedia.org/wiki/Black_Mountains_(Bhutan) Chophel, S. (n.d.). Phobjikha dialect in Gangteng. Retrieved from MANDALA Texts: https://texts.mandala.library.virginia.edu/text/phobjikha-dialect-gangteng Jigme Singye Wangchhuk National Park . (n.d.). Retrieved from WWF: https://www.wwfbhutan.org.bt/projects_/bhutan_biological_conservation_complex/jigme_singye_wangchuck_national_park_/ Jigme Singye Wangchuck National Park. (n.d.). Retrieved from wikipedia: https://en.wikipedia.org/wiki/Jigme_Singye_Wangchuck_National_Park Mandre Togchhung Lhakhang. (2016, April 7). Retrieved from Bhutan Cultural Atlast: https://bhutanculturalatlas.clcs.edu.bt/2045/culture/sites-structures/monasteries-temples/mendre-togchhung-lhakhang-2/  ཕྱག་རྡོར་ལྷ་ཁང་གི་སྐོར། འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ ཡོངས་གྲགས་ཡོད་པའི་བར་མཚམས་ཕྱག་རྡོར་ལྷ་ཁང་འདི་ ཤར་ཕྱོགས་བཀྲིས་སྒང་རྫོང་ཁག་བར་མཚམས་རྒེད་འོག་ནང་ལུ་ཆགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། ཕྱག་རྡོར་ལྷ་ཁང་འདི་ ཤར་ཕྱོགས་ལུ་ཡོད་པའི་ལྷ་ཁང་ཚུ་གི་གྲས་ལས་ ལྷ་ཁང་རྙིང་ཤོས་དང་རྩ་ཅན་ཅིག་སྦེ་ཆ་བཞགཔ་ཨིན་པས། ལྷ་ཁང་འདི་གི་མཚན་ལུ་ ཧེ་མ་འབད་བ་ཅིན་དགོན་པ་རིང་བུ་ཟེར་སླབ་སྲོལ་ཡོད་རུང་ ཕྱག་ན་རྡོ་རྡོ་རྗེ་འདི་ལྷ་ཁང་འདི་ནང་གི་ནང་རྟེན་གཙོ་བོ་སྦེ་ཞུ་ཞིནམ་ལས་ ་ཕྱག་རྡོར་ལྷ་ཁང་ཟེར་བཏགས་ཡོདཔ་སྦེ་ཨིན་པས། ཕྱག་རྡོར་ལྷ་ཁང་ཟེར་ཞུ་དགོ་མི་འདི་ཡང་ ལྷ་ཁང་དེ་ནང་གི་ནང་རྟེན་གཙོ་བོ་སྦེ་ ཕྱག་ན་རྡོ་རྗེ་གི་སྐུ་འདྲ་ཡོདཔ་ལས་བརྟེན་ཏེ་ཨིན་པས། ཤུལ་ལས་ འཇམ་དབྱངས་མཁན་རྩེ་ཆོས་སྐྱིད་བློ་གྲོས་རིན་པོ་ཆེ་གི་སློབ་མ་དིལ་མགོ་མཁྱེནན་རྩེ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་ ལྷ་ཁང་གི་མཚན་ལུ་ གསང་བདག་རྒྱས་པའི་གླིང་ཟེར་བཏགས་གནང་ནུག། ལྷ་ཁང་ངོ་མ་འདི་་དུས་རབས་ ༡༢ པའི་ནང་བཞེངས་བཞེངསམ་ཨིན་རུང་ ཕྱག་རྡོར་ལྷ་ཁང་འདི་ ཤུལ་ལས་བདུད་འཇོམས་རིན་པོ་ཆེའི་སློབ་མ་ བླ་མ་པདྨ་དབང་ཆེན་གྱིས་བཞེངས་གནང་ནུག། དེ་ཡང་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༧ ལས་འགོ་བཙུགས་ཏེ་ ༡༩༨༦ ཚུན་ ལོ་ངོ་ ༩ ལྷག་ཙམ་ནང་འཁོད་ལུ་བཞེངས་ཡོདཔ་སྦེ་ཨིན་པས། ད་རེས་ལྷ་ཁང་ནང་ཡོད་པའི་གཏེར་མ་ཕྱག་ན་རྡོར་རྗེ་གི་སྐུ་འདྲ་འདི་ པདྨ་དགའ་ཚལ་གཡུ་མཚོ་ལས་ དུས་རབས་ ༡༥ པའི་ནང་གཏེར་སྟོན་པདྨ་གླིང་པ་གིས་བཞེས་ཡོད་མི་གཏེར་མ་འདི་ཨིནམ་སྦེ་བཤད་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིན། སྐུ་རྟེན་འདི་གི་བྱིན་རླབས་ཀྱིས་སྦེ་ ད་རེས་ནངས་པའི་བར་ན་ཡང་ བར་མཚམས་གཡུས་ཚན་ནང་ལུ་ སྦུལ་ཚུ་མིག་གིས་མཐོང་ས་ར་མེད་ཟེར་བཤད་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིན། ཧེ་མའི་ལྷ་ཁང་རྙིངམ་དེ་ཆུང་དྲག་ནི་དེ་གིས་ ཆོས་ཕྱོགས་ཀྱི་བྱ་བ་ག་ཅི་ར་མཛད་དགོ་རུང་ ག་ནི་ཡང་སྟབས་མ་བདེཝ་སྦེ་ཡོདཔ་ལས་བརྟེན་ཏེ་ ལྷ་ཁང་སྦོམ་བཞེངས་དགོཔ་སྦེ་བར་མཚམས་ཀྱི་མི་སེར་ཚུ་གིས་གསོལ་བ་བཏབ་བཞིན་དུ་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༦ འགོ་བཟུང་སྟེ་ ༢༠༡༥ ཚུན་ལོ་ངོ་ ༡༣ ལྷག་ཙམ་ལུ་བར་མཚམས་གྲྭ་ཚང་གི་བླམ་ཀུན་བཟང་དབང་འདུས་ཀྱིས་འགོ་འདྲེན་མཛད་གནང་སྟེ་ ད་རེས་གཟི་བརྗིན་ཆེ་ཏོག་ཏོ་སྦེ་མཇལ་ནི་ཡོད་མི་ལྷ་ཁང་འདི་བཞེངས་གནང་ནུག། དེ་ཡང་ འགོ་ཐོག་འཆར་གཞི་རྩམ་པའི་སྐབས་ལུ་ ལྷ་ཁང་འདི་ཐོག་གཉིས་སྦེ་བཞེངས་ནིའི་འཆར་གཞི་སྡོད་ཡོདཔ་ཨིན་རུང་ ཆོས་ཕྱོགས་ཀྱི་ལཱ་དང་ལས་རིམ་མཛད་པའི་སྐབས་ལུ་ མི་ཧ་ལམ་ཤོང་ནིའི་དོན་ལུ་དམིགས་ཏེ་ ཐོག་ལྔ་སྦེ་བཞེངས་ནིའི་གྲོས་ཐག་བཅད་གནང་སྟེ་ ཐོག་ཚད་ལྔ་སྦེ་བཞེངསཡོདཔ་ཨིན་པས། ལྷ་ཁང་འདི་བཞེངས་པའི་སྐབས་ལུ་ མ་དངུལ་གྱི་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་མི་གཙོ་བོ་འདི རྫོང་གསར་འཇམ་དབྱངས་མཁྱེན་རྩེ་ཐུབ་བསྟན་ཆོས་སྐྱིད་རྒྱ་མཚོ་མཆོག་དང་ རིག་གསར་བཟོ་སྐྲུན་སྒེར་སྡེ་ཚད་འཛིན། དེ་ལས་ བར་མཚམས་ཚོང་འབྲེལ་གྱི་མི་སྡེ་གིས་རྒྱབ་སྐྱོར་མཛད་དེ་གསར་བཞེངས་མཛད་གནང་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན། ལྷག་པར་དུ་ལྷ་ཁང་འདི་བཞེངས་པའི་སྐབས་ལུ་ ཤིང་ཆ་དང་འབྲེལ་བའི་རྒྱབ་སྐྱོར་ཚུ་  འབྲུག་གཞུང་གིས་སྐྱིད་སྡུག་སྦེ་གནང་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན། རྒྱབ་རྟེན་དཔེ་དེབ། Authenticbhutantours.com. (n.d) Bartsham Chador Lhakhang. Retrieved from: https://authenticbhutantours.com/bartsham-chador-lhakhang/ Bhutantoday.bt. (n.d) New Chador Lhakhang on the Verge of Completion. Retrieved from: http://www.bhutantoday.bt/new-chador-lhakhang-on-the-verge-of-completion/ ལྕགས་རི་གཙུག་ལག་ཁང་། འབྲུག་ཆོས་ལྡན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ རྫོང་གཞིས་དང་ལྷ་ཁང་ གནས་དང་དགོན་སྡེ་ཚུ་གིས་ཕྱུག་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཨིན། རྒྱལ་ཁབ་འདི་ནང་ལུ་ སྔོན་བྱོན་དགེ་བ་གོངམ་ཚུ་གིས་ ལྷ་ཁང་དང་རྫོང་གཞིས་ཁ་མང་རབས་ཅིག་བཞེངས་ཡོད་པའི་ནང་ལས་ཅིག་ ལྕགས་རི་རྡོ་རྗེ་ལྡན་གྱི་ གཙུག་ལག་ལྷ་ཁང་འདི་ཨིན། ལྷ་ཁང་འདི་ ཐིམ་ཕུག་ཁྲོམ་ཁ་ལས་བྱང་ཕྱོགས་ཁ་ཐུག་ལུ་ཀི་ལོ་མི་ཊར་ ༡༥ དང་ རྒྱ་མཚོའི་ཁ་ལས་མཐོ་ཚད་མི་ཊར་ ༢༨༠༠ གི་ས་ཁར་ཆགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། རྟ་མགོ་རྡོ་གདན་ནང་བཀྲ་ཤིས་ཐང་ལས་ རྐང་སྟོང་སྦེ་འགྱོ་བ་ཅིན་ དུས་ཡུན་ཆུ་ཚོད་ ༡ དེ་ཅིག་འགོར་དོ་ཡོདཔ་ཨིན།ལྕགས་རི་དགོན་པ་འདི་ ཡེ་ཤེས་མགོན་པོའི་སྒྲུབ་གནས་རྩ་ཅན་ཅིག་ཨིནམ་མ་ཚད་ དུས་རབས་ ༨ པའི་ནང་ལུ་ ཨྱོན་རིན་པོ་ཆེ་གི་ཞབས་ཀྱིས་བཅགས་གནང་པའི་གནས་ཁྱད་པར་ཅན་ཅིག་ཡང་ཨིན། དེའི་ཤུལ་ལས་ དུས་རབས་ ༡༣ པའི་ནང་ ཕ་ཇོ་འབྲུག་སྒོམ་བྱོན་ཏེ་བཞུགས་ཡོདཔ་དང་ དུས་རབས་ ༡༧ པའི་ནི་ ཞབས་དྲུང་བདུད་འཇོམས་རྡོ་རྗེ་གིས་ཡང་ གདན་ས་འགོ་དང་པ་དེ་ཁར་བཅགས་གནང་སྟེ་ལོ་ངོ་མང་རབས་ཅིག་དེ་ཁར་བཞུགས་གནང་ནུག། དད་པའི་ས་བོན་ (གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༠༨ ཤོག་གྲངས་ ༢༢༡) ལས་ “དེ་ཡང་  ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེ་གིས་ དགུང་གྲངས་ ༢༧ རབ་བྱུང་ ༡༠ པའི་གནམ་ལོ་ལྕགས་སྤྲལ་ལོའམ་སྤྱི་ལོ་ ༡༦༢༠ ལུ་ གདན་ས་འགོ་དང་པ་ལྕགས་རི་ཆོས་ཀྱི་གཡེའི་དགོན་པ་རྡོ་རྗེ་གདན་གྱི་ ཆོས་སྡེ་ཆེན་པོའི་གདན་ས་བཏབ་གནང་ནུག། ལྕགས་རི་འདི་ ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེ་ཐུགས་དམ་ལོ་གསུམ་གནང་སའི་ གནས་རྩ་ཅན་ཅིག་ཨིནམ་མ་ཚད་ ལྕགས་རི་གཙུག་ལག་ལྷ་ཁང་འདི་ནང་སྤྱི་ལོ་ ༡༦༢༣ ལུ་ གཞུང་དགེ་འདུན་གྲྭ་ཚང་འགོ་དང་པ་ཆགས་སའི་གནས་རྩ་ཅན་ཅིག་ཡང་ཨིན།” གཞན་ཡང་ གནས་དེ་ འབྲུག་པའི་དབུ་ལྷ་ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གི་བཞུགས་གནས་གཙོ་བོ་ཅིག་འབདཝ་ལས་ སྡེ་སྲིད་གོང་མ་རིམ་བྱོན་དང་བསྟན་འཛིན་སྐྱེས་བུ་ཚུ་གིས་ གཅེས་སྤྲས་གནང་སྟེ་བཞག་ཡོདཔ་དང་ རབ་བྱུང་ ༡༦ པའི་གནམ་ལོ་མེ་ལུག་ལོའམ་ སྤྱ་ལོ་ ༡༩༦༧ ལོ་ལུ་ འབྲུག་རྒྱལ་གསུམ་པའི་རྒྱལ་ཡུམ་སྐུ་བགྲེས་ཞིང་ཕེབས་ ཨ་ཞེ་ཕུན་ཚོགས་ཆོས་སྒྲོན་མཆོག་གིས་བསྟན་པའི་སྦྱིན་བདག་མཛད་ཐོག་ལས་ རྗེ་མཁན་ཁྲི་རབས་ ༦༥ པ་རྗེ་ཡེ་ཤེས་སེངྒེ་མཆོག་གིས་སྒྲུབ་སྡེ་བཙུགས་གནང་སྟེ་ ད་རེས་སྔར་བ་ལྷག་སྟེ་པར་དར་ཞིང་རྒྱས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན(གནས་ཡིག་ཀུན་ཕན་ལམ་སྟོན། གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༡༧) ལྕགས་རི་ལྷ་ཁང་འདི་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ཞི་བདེ་དང་དགའ་སྐྱིད་མ་བྱུང་པའི་སྔ་སྒོང་ལས་ར་ དགྲ་ཚུ་ལས་སྲུང་ཐབས་ལུ་ ཕྱི་ལས་གྱང་གིས་བསྐོར་ཏེ་ དབུ་རྩེ་ཡང་མཐོ་དྲགས་སྦེ་རིའི་ལོགས་ལུ་ བཞེངས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། ལྷ་ཁང་འདི་གི་བཟོ་རྣམ་ཡང་ དབང་འདུས་རྫོང་ཁག་ནང་ལུ་ཡོད་པའི་ སྒང་སྟེང་དགོན་པའི་ལྷ་ཁང་ལས་ དཔེ་བླངས་ཏེ་བཞེངས་ཡོདཔ་དང་ ལྷ་ཁང་གི་གཡོན་ཧོངས་ཀྱི་བྱག་གི་ལོགས་ལུ་ མཁས་གྲུབ་ལྷ་དབང་བློ་གྲོས་ཀྱི་སྒྲུབ་ཁང་དང་ འོག་ལུ་ཇོ་བོའི་ལྷ་ཁང་དང་དགོན་ཁང་ དེ་གི་ལྟག་ལུ་བདུད་འདུལ་གཙུག་ལག་ཁང་(ཞབས་དྲུང་ཐུགས་དམ་གནང་ས) ཚུ་ཡོདཔ་ཨིན། གཙུག་ལག་ཁང་གི་ལྟག་ལུ་ རྗེ་མཁན་ཁྲི་རབས་ ༦༨ པ་ ཁྲི་ཟུར་བསྟན་འཛིན་དོན་གྲུབ་མཆོག་གིས་ སྒྲུབ་ཁང་ཚུ་མཇལ་ནི་ཡོདཔ་དང་ལྕགས་རིའི་རི་མགོ་ལུ་དཔལ་གྱི་རི་སྒྲུབ་སྡེའི་ལྷ་ཁང་ཚུ་ཡང་མཇལ་ནི་ཡོདཔ་ཨིན། ད་རེས་ནང་པ་ལྕགས་རི་གཙུག་ལག་ཁང་དང་མཐའ་འཁོར་གྱི་ས་གནས་འདི་ གཞུང་གྲྭ་ཚང་གི་སྒྲུབ་སྡེ་ལྟེ་བ་ཅིག་ལུ་གྱུར་ཡོདཔ་ལས་ ལོ་བསྟར་བཞིན་དུ་ དེ་ཁར་ཕྱི་མཚམས་དང་ནང་མཚམས་ལུ་འཛུལ་མི་ དགེ་སློང་མང་རབས་ཅིག་འོངམ་ཨིན། གཞན་ཡང་ གནས་འདི་གནམ་མེད་ས་མེད་རྩ་ཅན་ཅིག་འབདཝ་ལས་ དུས་བཞི་ཨ་རྟག་ར་དད་ཅན་གྱི་འབྲུག་མི་དང་ ཕྱིའི་ལྟ་བཤལཔ་རྒྱུན་མ་ཆད་པར་འོངམ་ཨིན། རྒྱབ་རྟེན། ཀུན་བཟང་འཕྲིན་ལས། (གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༡༣) དད་པའི་ས་བོན།  ཐིམ་ཕུག། ཀེ་ཨེམ་ཀྲི་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ཨ་བརྒྱཔ་བསོད་ནམས་སྟོབས་རྒྱས། (གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༡༧) གནས་ཡིག་ཀུན་ཕན་ལམ་སྟོན། སྲོལ་འཛིན་ལས་ཁུངས། ཐིམ་ཕུག། ཀྲི་ཨེན་དཔར་སྐྲུན་ཁང་། Chagri (Cheri) Monastery. (n.d.). Retrieved from Asian Historical Architecture : https://www.orientalarchitecture.com/sid/1573/bhutan/thimphu/chagri-cheri-monastery Chagri Monastery. (2021, 01 03). Retrieved from Wikipedia: https://en.m.wikipedia.org/wiki/Chagri_Monastery ཆོས་རྗེ་བྲག། བུམ་ཐང་ལུ་ དུས་རབས་ ༨ པའི་ནང་ གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་ འབྲུག་ཡུལ་ལུ་དངོས་སུ་ཞབས་ཀྱིས་བཅགས་ཏེ་བྱིན་གྱིས་བརླབས་གནང་བའི་ བྲག་ཆེན་བཞི་ཡོད་ས་ལས་ གཅིག་འདི་གནས་ཆོས་རྗེ་བྲག་འདི་ཨིན་མས། གནས་ཆེན་ཆོས་རྗེ་བྲག་འདི་ བུམ་ཐང་ཆུ་སྨད་རྒེད་འོག་ནང་ཆགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན་མས།  ཆོས་བྲག་གནས་ཀྱི་བྱག་གི་བཀོད་པ་འདི་ ཕྱི་ལྟར་ན་ ཆོས་ཀྱི་པོ་ཏི་གླེགས་བམ་བརྩིགས་བཞག་བཞགཔ་བཟུམ་དང་ ནང་ལྟར་དུ་འབད་བ་ཅིན ཆོས་གོས་དཔྱངས་དཔྱངསམ་བཟུམ་ཡོདཔ་སྦེ་ཨིན་པས། གནས་འདི་ འགོ་དང་པ་ར་དུས་རབས་ ༡༣ པའི་ནང་ འགྲོ་བའི་མགོན་པོ་གཙང་པ་རྒྱ་རས་ཡེ་ཤེས་རྡོ་རྗེ་གི་སློབ་མ་ ་ རྒྱལ་བ་ལོ་རས་པ་གྲགས་པ་དབང་ཕྱུག་མཆོག་གིས་གདན་ས་བཅགས་གནང་ནུག། བུམ་ཐང་ལྕམ་མཁར་ལས་ གནས་ཆེན་ཆོས་རྗེ་བྲག་ཚུན་ཚོད་ ཀི་ལོ་མི་ཊར་ ༣༥ དེ་ཅིག་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ཆོས་རྗེ་བྲག་གི་མཐའ་འཁོར་ལུ་ གནས་མ་འདྲཝ་ལེ་ཤ་ཅིག་ར་མཇལ་ནི་ཡོདཔ་ཨིན་པས། གནས་དེ་ཁར་ རྒྱལ་བ་རས་པ་མཆོག་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ ལོ་ ༢༠ བཞུགས་པའི་རིང་ལུ་ དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་གནང་སའི་བྲག་ཕུག་ གནས་བརྟེན་བཅུ་དྲུག་མའི་ལྷ་ཁང་ ཆོས་རྗེ་བྲག་གི་གནས་སྒོ་ བཀའ་སྲུང་གཡུ་སྒྲོན་མའི་ཕོ་བྲང་ བྲག་དཀར་ཤེལ་མེ་ལོང་ བྷ་ག་རྒྱས་པའི་ཟེའུ་འབྲུའི་ནང་ལས་ཡན་ལག་བརྒྱད་ལྡན་གྱི་བདུད་རྩིའི་ཆུ་རྒྱུན་འབབ་མི་ རྡོ་རྗེ་གཡུ་སྒྲོན་མའི་གྲུབ་ཆུ་ སྐུ་རྗེས་ གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་སྟག་ཚང་ལུ་འཕུར་བྱོན་པའི་སྐབས་ཀྱི་ཞབས་རྗེས་ མཁའ་འགྲོའི་གསང་ལམ་ གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེའི་གསང་ལམ་ སྟག་གི་རྐང་རྗེས་ ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་ཀྱི་བཀའ་སྲུང་དྲང་སྲུང་གི་བླ་མཚོ་ཟེར་དྲང་སྲོང་གཟའ་བདུད་ཀྱི་བླ་མཚོ་ བྱ་ཁྱུང་གཤོག་མཐིལ་གཟུགས་བརྙན་རང་བྱོན་ བཀའ་བརྒྱུད་བླམ་ཚུ་ཚེ་དང་སྒྲུབ་པ་ཚུ་མཐར་ཕྱིན་པའི་སྒྲུབ་ཁང་གི་ཤུལ་ ཛམ་བྷ་ལ་བྱག་ སེང་གེ་མགོ་རང་བྱོན་ སྒྲུབ་ཁང་གི་ཤུལ་ རུས་སྦལ་གཟུགས་བརྙན་གྱི་བྲག་ཕུག་ ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་བཞུགས་པའི་བྲག་ཕུག་ ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་ཀྱི་བཞུགས་གདན་རྡོ་ལེབ་གྲུ་བཞི་གཉིས་ ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་ཀྱི་གསུང་རབ་མཛོད་བདུན་འགོ་ཐོག་དབུ་འཛུགས་གནང་བའི་ཀུན་མཁྱེན་གྱི་བཞུགས་ཁྲི་ཚུ་མཇལ་ནི་ཡོདཔ་དང་། གནས་དེ་ཁར་ མི་ངན་ཚུ་གིས་ ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་ལུ་གསོལ་དུག་དྲངསམ་ད་ ཀུན་མཁྱེན་རིན་པོ་ཆེ་གིས་མཁྱེན་ཏེ་ གསོལ་དུག་འདི་མ་བཞེས་པར་ རྡོ་གུར་བླུགས་གཏངམ་ད་ རྡོ་འདི་ཆ་ཤས་གསུམ་ལུ་གས་སོང་མི་ཀུན་མཁྱེན་ལུ་གསོལ་དུག་དྲངས་སའི་བཞུགས་ཁྲི་རྡོ་ལེབ་ ཟངས་ལ་རྩ་གི་ལབ་ཅུ་དང་ ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་ཀྱི་ཆིབས་ཀྱི་རྐངམ་གིས་བཏོན་གནང་བའི་ཨོམ་ཆུ་ཚུ་མཇལ་ནི་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་ལས་ སེང་གེ་བྲག་ཟེར་མི་གནས་དེ་ཁར་ གཏེར་སྟོན་པདྨ་གླིང་པ་གིས་ ཆོས་སྐོར་དྲག་པོ་གསུམ་ཡོད་ས་ལས་ དྲག་པོ་ཆུང་བ་མེ་རླིང་འཁྱིལ་བའི་སྐོར་ བླ་མ་གུ་རུ་དྲག་པོའི་སྐུ་དང་ དེའི་སྒྲུབ་ཐབས་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་ཤོག་དྲིལ་གསུམ་སྤྱན་དྲངས་པའི་གཏེར་གནས་དང་ ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་ཀྱིས་བ་སོའི་ཌཱ་རུ་ཅིག་གཏེར་བཞེས་མི་བྱག་དེ་མཇལ་ཚུགསཔ་དང་  གཏེར་འདི་ད་རེས་བུམ་ཐང་ཆུ་སྨད་བསམ་བཏན་གླིང་ལྷ་ཁང་གི་ནང་རྟེན་སྦེ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། (གནས་ཡིག་ཀུན་ཕན་ལམ་སྟོན། ༢༠༡༢) གཞན་ཡང་ ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་ཀྱི་ཆོས་གོས་བལྟབས་ཏེ་གཏེར་སྦས་བཞག་པའི་གནས། སེང་གེ་བྲག་ལསགཏེར་བཞེས་པའི་ཤུལ། ཧྲཱི་རང་བྱོན་ སེང་གེ་བྲག་གི་རྩ་བའི་དགེས་བཤེས་བསྟན་པ་རིན་ཆེན་གྱིས་ བདེ་སྨོན་ཞིང་སྒྲུབ་ཀྱི་འགྲེལ་པ་མཛད་གནང་སའི་སྒྲུབ་ཕུག། གསང་ལམ་ ཕ་དམ་པའི་སྒྲུབ་ཕུག་བྱག་དཀར་པོ་ ཡབ་བསྟན་པའི་ཉི་མ་གྱི་བཞུགས་ཁྲི་ ཕ་དམ་པ་རྒྱ་གར་ལས་གླང་ཆེན་ལུ་སྤྲུལ་བྱོན་པའི་གླང་ཆེན་གྱི་མགོ་ ཕ་དམ་པའི་གྲུབ་ཆུ་ རྒྱལ་བ་རས་པའི་གྲུབ་ཆུ་ གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་ ནུབ་སྲུན་ཡུལ་ལུ་འཕུར་བྱོན་པའི་སྐབས་ལུ་ བཞག་གནང་པའི་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེའིཞབས་གཡས་གཡོན་གྱི་ཞབས་རྗེས་ ཐར་པའི་ལམ་ཆོས་ཀྱི་པོ་ཏི་བརྩིགས་ཏེ་བཞག་ཡོད་པ་དང་འདྲ་བའི་མཐོང་སྣང་ ནོར་ལྷ་ཛམ་བྷ་ལའི་བསོད་ནམས་གླང་ཆེན་འཁོར་ལོ་ ཛམ་བྷ་ལའི་གནས་ ཛམ་བྷ་ལའི་དངོས་གྲུབ་ཞུ་ས་ རྗེ་བཙུན་སྒྲོལ་མའི་སྒྲུབ་ཕུག་ རྫོགས་ཆེན་མཁན་པོ་ཟླ་ཟེར་གྱི་བཞུགས་ཁྲི་ གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་གི་ཀླུའི་ཁ་གནོན་ལུ་ རྡོ་བྱ་ཁྱུང་ལུ་བྱིན་གྱིས་བརླབས་གནང་བཞག་ཡོད་པའི་སྦུལ་གྱི་ཁ་གནོན་རྡོའི་བྱ་ཁྱུང་ གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེའི་གྲུབ་ཆུ་ དུང་དཀར་རང་བྱོན་ དུང་དཀར་དབྱིབས་ཀྱི་གནས་རྡོ་ མཁའ་འགྲོའི་དབུ་ཐོད་རང་བྱོན་ བྲག་གི་སྐད་པར་གུ་རུ་རུན་པོ་ཆེའི་བཞུགས་ཁྲི་ གཟའ་ར་ཧུ་ལ་གི་གྲུབ་ཆུ་ལ་སོགས་པའིཡ་མཚན་ཅན་གྱི་གནས་མ་འདྲཝ་ཚུ་ལེ་ཤ་མཇལ་ནི་ཡོདཔ་ཨིན། འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ ཆོས་བྲག་གནས་འདི་རྩ་ཅན་ཅིག་སྦེ་བརྩི་དོ་ཡོདཔ་དང་ གནས་འདི་ ང་བཅས་ཀྱིས་དད་པ་དང་མོས་གུས་བསྐྱེད་དེ་ མཇལ་བ་ཅིན་ ང་བཅས་རའི་ལས་སྒྲིབ་ཚུ་དག་ཚུགས་པའི་ནུས་པ་་ཡོད་ཟེར་བཤད་དེ་འདུག། རྒྱབ་བརྟེན་དཔེ་དེབ། ཀུན་བཟང་ཕྲིན་ལས། (གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༡༠) དད་པའི་ས་བོན། ཐིམ་ཕུག། ཀེ་ཨེམ་ཀྲི་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། སངས་རྒྱས་དོན་གྲུབ། (གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༡༢) གནས་ཡིག་ཀུན་ཕན་ལམ་སྟོན། ཅ་རྙིང་འཛིན་སྐྱོང་སྡེ་ཚན། སྲོལ་འཛིན་ལས་ཁུངས། ཆོས་འཁོར་རྩེ་ལྷ་ཁང་། ༉ ཆོས་འཁོར་རྩེ་ལྷ་ཁང་འདི་ ཐིམ་ཕུ་རྫོང་ཁག་ཀ་ཝང་རྒེད་འོག་ནང་ཆགས་ཏེའདི་ཡོདཔ་ཨིན། ཆོས་འཁོར་རྩེ་ལྷ་ཁང་གི་གདོང་འདི་བཀྲ་ཤིས་ཆོས་རྫོང་ཁ་ཐུག་ལུ་སྦེ་ སྤོ་ཏོ་ཅིག་གུར་བཞེངས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། ལྷ་ཁང་དེ་ཁར་འགྱོ་དགོ་པ་ཅིན་ སངས་རྒྱས་སྒང་ལས་སྦེ་འགྱོ་བ་ཅིན་ ཆོས་འཁོར་རྩེ་ལྷ་ཁང་ཡོད་སར་ཚུན་ ཆུ་ཚོད་ ༡ དེ་ཅིག་ནང་་ལྷོད་ཚུགས་དོ་ཡོདཔ་ཨིནམ་དང་ ཕ་ཇོ་སྡིངས་ཀྱི་འོག་ལས་ ས་གནས་རྡོས་སྐོར་རྐྱབ་ས་ལས་འོངས་པ་ཅིན་ དུས་ཡུན་ཆུ་ཚོད་སྐར་མ་ ༣༠ དེ་ཅིག་གི་ནང་ལུ་ལྷོད་ཚུགསཔ་ཨིན་མས། ཀུན་བཟང་ཕྲིན་ལས་ཀྱིས་འབད་བ་ཅིན་ “ཆོས་འཁོར་རྩེ་ལྷ་ཁང་འདི་ སྔོན་འཇམ་དབྱངས་ཀུན་དགའ་སེང་གེའི་སྒྲུབ་སྡེ་ཆགས་ཤུལ་ལུ་ ཤུལ་མ་ཆོས་རྗེ་པད་དཀར་དོན་ལྡན་གྱིས་ ས་པྲ་དང་རྟེན་འབྲེལ་དགེ་བར་དགོངས་ཏེ་ གཙུག་ལག་ཁང་གསར་སློང་མཛད་དེ་ མཚན་ཡང་ཆོས་འཁོར་རྩེ་ཟེར་གསོལ་གནང་ནུག།” (༢༠༠༨ ཤོག་གྲངས་ ༢༡༧) ཟེར་བཀོད་དེ་འདུག། ལྷ་ཁང་འདི་ དུས་རབས་ ༡༤ པའི་ནང་ འབྲུག་པ་བཀའ་བརྒྱུད་ཀྱི་སེང་གེ་མཚན་ཅན་དགུའི་ནང་ལས་  འཇམ་དབྱངས་ཀུན་དགའ་སེང་གེ་མཆོག་གིས་སྒྲུབ་སྡེ་གི་ས་ཁོངས་སྦེ་གཞི་བཙུགས་མཛད་གནང་ཡོདཔ་ཨིན་པས། ཤུལ་ལས་ དུས་རབས་ ༡༧ པའི་ནང་ས་གནས་དེ་ཁར་ ཆོས་རྗེ་པད་དཀར་དོན་ལྡོན་གྱིས་ད་ལྟོ་ཡོད་པའི་ཆོས་འཁོར་རྩེ་ལྷ་ཁང་འདི་ ལོག་བཞེངས་གནང་ནུག། འཇམ་དབྱངས་ཀུན་དགའ་སེང་གེ་མཆོག་སྤྱི་ལོ་ ༡༣༡༤-༡༣༤༧ གྱི་རིང་ བོད་ར་ལུང་གི་གདན་འཛིན་ཨིན་པས། ཞབས་དྲུང་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་གྱི་ཆིབས་རྟའི་ཞབས་རྗེས་ཅིག་ ཆོས་འཁོར་རྩེ་ལྷ་ཁང་དང་ དབང་འདུས་རྩེ་ལྷ་ཁང་གཉིས་ཀྱི་བར་ན་མཇལ་ཚུགས་ཟེར་སླབ་སྲོལ་ཡོད་རུང་ ས་ཁོངས་འདི་ནང་ཡོད་ཟེར་བརྟན་བརྟན་སྦེ་ཤེས་མི་ཚུགས་པས། ད་རེས་ནངས་པ་ ཆོས་འཁོར་རྩེ་ལྷ་ཁང་དང་དབང་འདུས་རྩེ་ལྷ་ཁང་གཉིས་ ཀི་ལོ་མི་ཊར་ ༢.༥ དེམ་ཅིག་འབད་མི་མི་ལམ་གྱིས་སྦེ་མཐུད་དེ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དབང་འདུས་རྩེ་ལྷ་ཁང་འདི་ ཧེ་མ་ དུས་རབས་ ༡༨ པའི་ནང་ འབྲུག་གི་སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་བརྒྱད་པ་འབྲུག་རབ་རྒྱས་ཀྱི་བཞེངས་གནང་ཡོདཔ་ཨིན་པས། རྒྱབ་རྟེན། ཀུན་བཟང་ཕྲིན་ལས། (གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༠༨) དད་པའི་ས་བོན། ཐིམ་ཕུག། ཀེ་ཨེམ་ཀྲི་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ཕན་བདེ་ལེགས་བཤད་དབང་ཕྱུག། (གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༡༣) གནས་ཡིག་ཀུན་ཕན་ལམ་སྟོན། ཅ་རྙིང་འཛིན་སྐྱོང་སྡེ་ཚན། སྲོལ་འཛིན་ལས་ཁུངས། orientalarchitecture.com . (n.d). Chokhortse Lhakhang. Retrieved from: https://www.orientalarchitecture.com/sid/1563/bhutan/thimphu/chokhortse%C2%A0lhakhang                 མཆོད་རྟེན་སྐོར་ར། ༉   ཤར་ཕྱོགས་བཀྲིས་གཡང་རྩེ་རྫོང་ཁག་ གཡང་རྩེ་རྒེད་འོག་ གཡང་རྩེ་ཁྲོམ་གྱི་མཇུག་ལུ་ཁོ་ལོང་ཆུའི་སྦོ་ལོགས་ཁར་ ཆགས་ཏེ་ཡོད་པའི་ ཡོངས་གྲགས་ཅན་གྱི་གནས་བཟང་མཆོད་རྟེན་སྐོར་འདི་ རིགས་གསུམ་མགོན་པའི་བླ་རབས་གསུམ་པ་ ཞབས་དྲུང་གི་ཚ་བོ་བླམ་ངག་དབང་བལོ་གྲོས་ ཀྱིས་ དུས་རབས་ ༡༨ པའི་ནང་བཞེངས་གནང་ནུག། (སྐལ་བཟང་ཆོས་འཕེལ། 2022།)  ཧེ་མ ད་ལྟོ་མཆོད་རྟེན་ཡོད་སའི་ས་གནས་དེ་ནང་བདུད་འཚུབས་ཅན་ཚུ་ཡོདཔ་ལས་ བཀྲིས་གཡང་རྩེའི་ལུང་ཕྱོགས་ཀྱི་མི་དང་སེམས་ཅན་ཚུ་ལུ་ ཉིན་ནུབ་མེད་པར་གནོད་པ་བཀལ་ཏེ་ སྡུག་བསྔལ་གྱིས་མནར་ཏེ་སྡོད་ནུག།དེ་འབདཝ་ལས་ གཡང་རྩེ་ཁོ་ལོང་སྟོད་སྨད་བར་གསུམ་གྱི་མི་སེར་ཚུ་གིས་སྐྱབས་ཞུ་སྟེ་ བླམ་ངག་དབང་བློ་གྲོས་ཀྱིས་ འདྲེ་སྲིན་ཁ་གནོན་འབད་ཞིནམ་ལས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྟོན་པ་ཡུན་རིང་གནས་ཐབས་ལུ་དམིགས་ཏེ་ བལ་ཡུལ་བྱ་རུང་ཁ་ཤོར་ལས་དཔེ་ལེན་ཏེ་ རབ་བྱུང་ ༡༣ པ་སྤྱི་ལོ་ ༡༧༤༥ ལས་འགོ་བཙུགས་ཏེ་ལོ་ངོ་ ༡༢ ཀྱི་ནང་འཁོད་ནང་གི་རྟེན་དང་བཅས་པ་སྦེ་བཞེངས་གནང་ནུག། མཆོད་རྟེན་གྱི་རབ་གནས་དེ་ཡང་ རྗེ་མཁན་ཁྲི་རབས་ ༡༢ པ་རྗེ་ཡོན་ཏན་མཐའ་ཡས་ཀྱིས་མཛད་གནང་ཡི་ཟེར་ཨིན་པས། སངས་རྒྱས་དོན་གྲུབ་། (༢༠༡༣།) མཆོད་རྟེན་འདི་བཞེངས་པའི་སྐབས་ རྒྱུ་དང་སྟོབས་ཀྱི་ཞབས་ཏོག་ཞུ་མི་གཡང་རྩེ་ བཀྲིས་སྒང་ ཀུར་སྟོད་ གཞོང་སྒར་ གདུང་བསམ་དང་ ཚོན་རྟ་ཝང་ལས་དྭགས་པ་ལ་འོག་མཚོ་གསུམ་གྱི་མི་སེར་ཚུ་ཨིན་པས མཆོད་རྟེན་འདི་ནང་ ཡེ་ཤེས་སེམས་དཔའ་འདི་མོན་རྟ་ཝང་ལས་ རྒྱལ་པོའི་སྲསམོ་ཨ་ཞེ་མཆོད་རྟེན་བཟང་མོ་ཟེར་མི་ འཇིག་རྟེན་གྱི་དྲི་མས་གོས་པ་མེད་མི་ཅིག་ གནས་དེ་ནང་གི་འདྲེ་སྲིན་གྱི་ཁ་གནོན་དང་ འགྲོ་བ་སེམས་ཅན་ཚུ་གི་དོན་མཛད་ནི་གི་དོན་ལུ་ ནང་རྟེན་སྦེ་བཙུགས་པའི་ལོ་རྒྱུས་འདུག། (ཚེ་རིང་དྲེན་དཀར། ༢༠༢༠།) ད་རེས་ནང་པ་ མཆོད་རྟེན་གྱི་ལྟག་ལུ་སྤང་ཐང་ནང་ཡོད་མི་མཆོད་རྟེན་གྱི་ཏོག་འདི་ རིགས་གསུམ་དགོན་པའི་བླ་རབས་དྲུག་པ་ཤཱཀྱ་རྒྱལ་པོའི་སྐབས་ མཆོད་རྟེན་གུར་ད་ལྟོ་ཡོད་མི་ཆུ་ཟངས་ཀྱི་གསེར་ཏོག་འདི་བཀལ་ནི་འབདཝ་ད་ ཧེ་མའི་རྡོ་རང་བྱོན་གྱི་ཏོག་དེ་ཕབ་ནིའི་ཐབས་ཤེས་མ་མཐོང་པར་ཐུགས་དོག་སྟེ་བཞུགས་སྐབས་ ནུབ་གཅིག་འབདཝ་ད་ མཁའ་འགྲོམ་ཚུ་གིས་ས་ཁར་ཕབ་བཞག་བཞགཔ་ཨིན་ཟེར་རྒན་རབས་ཚུ་གིས་ལོ་རྒྱུས་བཤད་མི་འདི་ཨིན་པས། མཆོད་རྟེན་གྱི་རིང་ཚད་དེ་ཡར་མར་གཞུ་དོམ་ ༢༢ དང་ ཕར་ཚུར་གྱི་རྒྱ་ཆེ་ཆུང་འདི་འབད་བ་ཅིན་གཞུ་དོམ་ ༡༡ ཡོདཔ་ཨིན་པས། མཆོད་རྟེན་གཙོ་བོ་གི་མཐའ་འཁོར་ལུ་བདེ་གཤེགས་མཆོད་རྟེན་བརྒྱད་དང་ མ་ཎི་ལག་འཁོར་ཚུ་བཙུགས་ཏེ་ག་ནི་བ་འཇའ་ཆི་ཆི་སྦེ་བཞེངས་ཏེ་འདུག།་ འགོ་དང་པ་ བླ་མ་ངག་དབང་བློ་གྲོས་ཀྱིས་བཀའ་གནངམ་བཞིན་དུ་ བཀྲ་ཤིས་གཡང་རྩེ་རྫོང་དཔོན་དགེ་འདུན་པ་ཟེར་མི་གིས་ ཁས་བླངས་མཛད་དེ་བཞེངས་པའི་ཤུལ་ལུ་ རིགས་དགོན་བླ་མ་གིས་འགོ་འདྲེན་ཐོག་ལུ་ གཞུང་དང་དད་པ་ཅན་གྱི་སྦྱིན་བདག་ཚུ་གིས་མཉམས་བཅོས་ཚུ་འབད་བཞིན་ཡོད་པའི་ཁར་ ལྷག་པར་དུ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༨ ལུ་ རྫོང་ཁག་གིས་འཆར་དངུལ་ཐོག་ལས་གཞུང་གིས་ལེགས་བསྒྱུར་མཛད་གནང་ནུག། སངས་རྒྱས་དོན་གྲུབ། (༢༠༡༣ །) ད་རེས་ནངས་པ་མཆོད་རྟེན་དེ་ཁར་ དུས་ཆེན་ཁག་གཉིས་བརྩི་སྲུང་ཞུ་སྲོལ་དང་། དེ་ཡང་ དང་པ་རང་ཟླ་ ༡ པའི་ཚེས་ ༡༥ ལུ་ཧེ་མ་རྟ་ཝང་ལས་ཨ་ཞེ་མཆོད་རྟེན་བཟང་མོ་ མཆོད་རྟེན་གྱི་བུམ་པར་ཐིམ་པའི་རྗེས་དྲན་ལུ་ ༡༥ བསྐོར་ར་ཟེར་མང་ཆེ་ཤོས་མོན་རྟ་ཝང་གི་མི་ཚུ་འཛོམས་ཏེ་ དུས་ཆེན་བརྩི་སྲུང་ཞུ་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། གཉིས་པ་འདི་ རང་ཟླ་ ༡ པའི་ཚེས་ ༣༠ ལུ་ བླམ་ངག་དབང་བློ་གྲོས་དང་རྗེ་ཡོན་ཏན་མཐའ་ཡས་གཉིས་ཀྱིས་ མཆོད་རྟེན་བྱ་རུང་ཁ་ཤོར་གཉིས་པ་བཞེངས་ཏེ་ རབ་གནས་མཛད་པའི་ཉིནམ་རྗེས་སུ་དྲན་ནིའི་དོན་ལུ་ གཙོ་བོ་ང་བཅས་འབྲུགཔ་ཚུ་གིས་གནམ་སྒང་བསྐོར་ར་ཟེར་ དུས་ཆེན་ཁྱད་པར་ཅན་སྦེ་བརྩི་སྲུང་ཞུ་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། གཞན་ཡང་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༣ ལས་འགོ་བཙུགསཏེ་ གཡང་རྩེ་རྫོང་ཁག་གི་གཞུང་གཡོགཔ་དང་ མི་སེར་ དེ་ལས་ཚོང་པ་ཚུ་བསྡོམས་ཏེ་ ལོ་བསྟར་རང་ཟླ་ ༡ པའི་ནང་སྐྱབས་རྗེ་རྗེ་མཁན་རིན་པོ་ཆེ་གིས་དབུ་བཞུགས་ཐོག་ རབ་སྡེ་གྲ་ཚང་དང་རིགས་གསུམ་མགོན་པའི་དགོན་སྡེའི་གྲྭ་པ་རྣམས་ཀྱིས་ སྨོན་ལམ་ཆེན་མོ་གཞི་བཙུགས་འབད་དེ་ ལོ་ཨ་རྟ་ར་གནང་སྲོལ་འདུག། མཆོད་རྟེན་འདི་ བལ་པོའི་མཆོད་རྟེན་བྱ་རུང་ཁ་ཤོར་དང་དབྱེ་བ་མེདཔ་ལས་ སྨོན་ལམ་གང་བཏབ་ཐེབས་ཟེར་རྒྱལ་བ་གོང་མ་ཚུ་གིས་གསུངས་ཡོདཔ་ལས་བརྟེན་ཏེ་ ད་རེས་ནངས་པ་ ས་གནས་མཐའ་དབུས་མེད་པའི་མི་སེར་ཚུ་གིས་ དད་པ་སྦོམ་བསྐྱེད་དེ་ ས་ཐག་རིང་ས་ག་དེམ་ཅིག་ལས་ཨིན་རུང་ མཐོང་གྲོལ་མཆོད་རྟེན་ཆེན་མོ་འདི་ མཇལ་ཏེ་སྐོར་ར་རྐྱབ་པར་འོང་མི་ཡོདཔ་ཨིན། རྒྱབ་རྟེན་དཔེ་ཆ། སངས་རྒྱས་དོན་གྲུབ། (༢༠༡༣) གནས་ཡིག་ཀུན་ཕན་ལམ་སྟོན། སྲོལ་འཛིན་ལས་ཁུངས། ཀྲི་ཨེན་དཔར་སྐུན་ཁང་། ཐིམ་ཕུག། Chophel, K. (n.d). A Brief History of Rigsum Goenpo and Choeten Kora at   Trashiyangtse. Daily Bhutan. (2022). Dakpa Princess Entombed Inside Popular Stupa in Trashiyangtse. ཆུ་སྦུག་ཚ་ཆུ། ༉ ང་བཅས་རའི་སྨན་ལྗོངས་འབྲུག་གི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ སྔོན་བྱོན་རྒྱལ་བ་གོང་བ་ཚུ་གིས་བྱིན་གྱིས་བརླབས་པའི་ ཚ་ཆུ་དང་སྨན་ཆུ་ལེ་ཤ་ཅིག་ཡོད་པའི་གྲས་ལས་ ཆུ་སྦུག་ཚ་ཆུ་འདི་ སྤུ་ན་ཁ་རྫོང་ཁག་སྟོད་ཝང་རྒེད་འོག་ནང་ལུ་ རྒྱ་མཚོའི་ཁ་ལས་མཐོ་ཚད་མི་ཊར་ ༢༩༣༠ དེ་ཅིག་ཁར་ཆགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་ཁར་འགྱོ་དགོ་པ་ཅིན་ སྤུན་ཁ་ཁུ་རུ་ཐང་ཟམ་པ་ལས་འགྱོཝ་ད་ འོ་ལ་ཐང་ཚུན་ཀི་ལོ་མི་ཊར་ ༢༡ ཡོདཔ་དང་ སློབ་གྲྭདེ་ཁ་ལས་ རྐང་ཐང་སྦེ་ཆུ་ཚོད་གསུམ་དང་ཕྱེད་དེ་ཅིག་གི་ས་ཁར་ཆགས་ཏེ་འདུག། ཆུ་སྦུག་ཚ་ཆུ་ལུ་ རྫིང་ཁག་གཉིས་ཡོདཔ་ཨིན་པས། ནང་པའི་གསོ་རིག་ལྟེ་བ་གིས་ཞིབ་འཚོལ་འབད་མི་ནང་ ཚ་ཆུ་འདི་གི་ཕན་ནུས་ཚུ་ཡང་  ཚ་ཆུ་རྫིང་གོང་མ་ དྲོད་ཚད་ ༤༣.༥༠ འབད་མི་ རྒྱ་མཚོའི་ཁ་ལས་མཐོ་ཚད་མི་ཊར་ ༢༩༣༠ གི་ས་ཁར་ཡོད་མི་འདི་གིས་ གྲང་བའི་ནད་གཞི་ལུ་ཕན་ནི་པའི་ཁར་ ལྷག་པར་དུ་ཡང་ པགས་པའི་ནད་དང་ཆུ་སེར་གྱི་ནད་ཚུ་ལུ་ཕན་ཐོགས་ཚུགས་པའི་ནུས་པ་ཡོདཔ་སྦེ་ཨིན་པས། རྫིང་འོག་མ་འདི་ དྲོད་ཚད་ ༤༥.༦༠ ཡོད་མི་འདི་ རྒྱ་མཚོའི་ཁ་ལས་མཐོ་ཚད་མི་ཊར་ ༢༩༢༠ གི་ས་ཁར་ཡོདཔ་དང་ འདི་གིས་ ཆུ་སེར་གྱི་ནད་རིགས་དང་  པགས་པའི་ནད་གཞི་  ཤ་བཀྲ་(པགས་ཀོ་དཀར་ཁྲ་ལུ་གྱུར་མི་ནད་གཞི་) བསེ་དུག་(བསེ་ཤིང་ལས་མཐོན་པའི་དུག་གིས་གནོད་མི) འབྲས་  ལྷོག་པ་གྲང་བའི་ནད་  ཚད་པའི་ནད་གཞི་དང་ མ་བཞུ་བའི་ནད་ཚུ་ལུ་ཕན་པའི་ནུས་པ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། ཨིན་རུང་ ཡུན་རིངམ་འབད་སྦང་པ་ཅིན་ ནུས་པ་རྩུབ་དྲག་ཡོད་ནི་འདི་གིས་ རླུང་ལུ་གནོད་ནི་ཨིནམ་ལས་རླུང་ནད་ཡོད་མི་ཚུ་དུས་ཡུན་ཐུང་ཀུ་སྦེ་དགོཔ་སྦེ་ཨིན་པས། (དད་པའི་ས་བོན། ༢༠༡༠) ཚ་ཆུ་ཡོད་ས་ལུ་ དུམ་གྲ་ཅིག་གིས་མ་ལྷོད་པའི་ཧེ་མ་རོང་ཆུ་བལྟ་སྟེ་སྐར་མ ༦ དེ་ཅིག་མར་བབས་འགྱོཝ་ད་ རོང་ཆུའི་ཕ་ཀི་ལོགས་རྡོ་ཕུག་གུ་ལས་ ཚ་ཆུ་འཐོན་སའི་ཤུལ་ཡོད་པའི་ས་ཁོངས་ཀྱི་མིང་ལུ་ རྡོ་རྗེ་ཕག་མོའི་གནས་ཟེར་སླབ་ཨིན་པས། ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེ་ཚ་ཆུ་ལུ་བཞུགས་པའི་སྐབས་ཐུགས་དམ་འོད་གསལ་གྱི་ཉམས་སྣང་ལུ་ གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེན་གྱི་བྲག་ཉི་ཟླ་ཁ་སྦྱོར་གྱི་བར་ན་ ཚེ་ཆུའི་སྐལ་བ་ཡོད་པའི་ལུང་བསྟན་ཐོབ་མི་ལྟར་དུ་ སློབ་མ་ཚུ་དང་གཅིག་ཁར་འཚོལ་བའི་སྐབས་ རྡོ་ཕུག་གི་ལོགས་ལུ་ ཕྱག་མཛུབ་ཀྱིས་ཀྲེག་པའི་རྗེས་ད་ལྟོའི་བར་ན་ཡང་མཇལ་ནི་ཡོདཔ་ཨིན་པས། གཞན་ཡང་ དྲག་ཤོས་སངས་རྒྱས་རྡོ་རྗེ་གིས་མཛད་མི་ ཞབས་དྲུང་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་གྱི་རྣམ་ཐར་ནང་ལུ་ ཚེ་ཆུ་ གཞི་བདག་གིས་ཕུལ་ཡོདཔ་སྦེ་ཨིན་པས། གནས་དེ་ཁར་  རྡོའི་ཀོངམ་གཅིག་དང་རྡོ་རྗེ་ཕག་མོ་གིས་ཕག་ཅུང་ལུ་ཨོམ་བྱིན་ས་ཨིན་ཟེར་བའི་རྡོ་ཕུག་སྦོམ་ཅིག་ཡང་མཇལ་ནི་ཡོདཔ་ཨིན་པས། (ཀུན་བཟང་འཕྲིན་ལས། ༢༠༡༠) ལོ་ཨ་རྟག་ར་ ཚ་ཆུ་དེ་ཁར་འོང་མི་ལེ་ཤ་ཡོདཔ་ལས་ ཚ་ཆུའི་་སྦོ་ལོག་ཁ་གི་གཡུས་ཚན་ནང་སྡོད་མི་ཚུ་ལུ་ འོང་འབབ་བཟོའི་དན་ལུ་ ཕན་ཐོགས་བྱུང་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། དེ་ཁར་འོང་མི་ཚུ་གི་ཁུ་ཆ་བསྐྱལ་ནི་གི་དོན་ལུ་ ཇོ་བདག་ ༡༥ དེ་ཅིག་ལུ་ཉུང་མཐའ་རྟ་གཉིས་དེ་ཅིག་ཡོདཔ་ཨིན་པས། དོ་སྐྱེལ་བའི་གླ་ཆ་འདི རྟ་རེ་ལུ་དངུལ་ཀྲམ་ ༣༠༠ རེ་བྱིན་དགོཔ་ཨིནམ་དང་ དེ་ཁར་མི་མང་ཤོས་ར་ཚ་ཆུའི་མཐའ་སྐོར་ལུ་ གུར་སྤུབས་ཏེ་་སྡོདཔ་ཨིན་མས། རྒྱབ་རྟེན་དཔེ་དེབ། ཀུན་བཟང་འཕྲིན་ལས། (གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༡༠) དད་པའི་ས་བོན། ཐིམ་ཕུག། ཀེ་ཨེམ་ཀྲི་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། བསྟན་འཛིན་རྡོ་རྗེ། ཨོ་རྒྱན་བསྟན་འཛིན། (གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༡༧) གནས་ཡིག་ཀུན་ཕན་ལམ་སྟོན། ཅ་རྙིང་འཛིན་སྐྱོང་སྡེ་ཚན། སྲོལ་འཛིན་ལས་ཁུངས། TheBhutanese (n.d) Chubu Tshachu Visitors Plead for electrification to ensure security. Retrieved from: https://thebhutanese.bt/chubu-tshachu-visitors-plead-for-electrification-to-ensure-security/ བདེ་ཆོན་ཕོ་བྲང་། སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་དར་ཞིང་རྒྱས་ཏེ་ཡོད་པའི་ འབྲུག་ཆོས་ལྡན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ནང་ སྔོན་བྱོན་རྒྱལ་བ་གོངམ་ཚུ་གིས་ ལྷ་ཁང་དང་རྫོང་གཞི་རྩ་ཅན་མང་རབས་ཅིག་བཞེངས་གནང་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན།  ལྷ་ཁང་དང་རྫོང་གཞི་ཚུ་ཡང་ ས་གོ་གཅིག་ནང་མེན་པར་སོ་སོ་སྦེ་ཁ་གཏོར་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། དེའི་ནང་ལས་གཅིག་འདི་ རྒྱལ་ས་ལྟེ་བ་ཐིམ་ཕུག་ཁྲོམ་ཁ་ལས་ བྱང་ཕྱོགས་ཁ་ཐུག་ལུ་འགྱོ་སའི་དགའ་ལྡན་ལམ་གྱི་མཇུག་ལུ་ ཆགས་ཡོད་པའི་བདེ་ཆེན་ཕོ་བྲང་ལྷ་ཁང་འདི་ཨིན། ལྷ་ཁང་འདི་ མཐའ་འཁོར་ལུ་ཤིང་དང་མེ་ཏོག་ཚུ་གིས་བསྐོར་ཏེ་ག་ནི་བ་མཛེས་ཆ་དང་ལྡནམ་སྦེ་ཡོདཔ་མ་ཚད་  འདི་ནང་ལུ་ ནང་པ་སངས་རྒྱས་པའི་སྲོག་ཤིང་དགེ་སློང་གི་སྡེ་ཡང་གཞི་བཙུགས་འབད་དེ་ཡོདཔ་ཨིན། བདེ་ཆེན་ཕོ་བྲང་ལྷ་ཁང་འདི་ དུས་རབས་ ༡༢ པའི་ནང་ བླམ་རྒྱལ་བ་ལྷ་ནང་པ་གིས་ གདན་ས་བཅགས་གནང་ནུག། ཤུལ་ལས་ དུས་རབས་ ༡༧ པའི་ནང་ རྡོ་སྔོན་རྫོང་འདི་ ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེའི་ཕྱག་ལུ་ཚུད་དེ་ མཚན་ཡང་ བཀྲ་ཤིས་ཆོས་རྫོང་ཟེར་སོར་གནང་ནུག། རྫོང་འདི་ སྤྱི་ལོ་ ༡༦༩༤ ལོ་ལུ་ བདེ་སྲིད་ ༤ པ་ བསྟན་འཛིན་རབ་རྒྱས་ཀྱིས་རྒྱ་སྐྱེད་མཛད་གནང་ཡོདཔ་ཨིན་རུང་ སྤྱི་ལོ་ ༡༦༩༨ ཀྱི་ལོ་ལུ་ མེ་མཆོད་བཞེས་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དད་པའི་ས་བོན་ ( གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༠༨ ཤོག་གྲངས་ ༡༩༠) ནང་ལུ་ "དེའི་ཤུལ་ལས་ མེ་མཆོད་བཞེས་ཏེ་ ད་ལྟོ་ཡོད་ས་ལུ་སྤོཝ་ད་ རྡོ་སྔོན་རྫོང་གི་རྫོང་མཇུག་ལྷ་ཁང་ ཧེ་མ་ཞབས་དྲུང་བཞུགས་སའི་གཟིམ་ཅུང་དེ་  མེ་མཆོད་མ་བཞེས་པ་ཡོད་མི་དེ་གི་མིང་ལུ་ བདེ་ཆེན་ཕོ་བྲང་ཟེར་གསོལ་ཏེ་ བདག་འཛིན་འཐབ་སྟེ་བཞག་མི་དེ་ནང་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༦༩ ལོ་ལུ་ གཞུང་དགེ་འདུན་གྲྭ་ཚང་གི་སློབ་གྲྭ་བཙུགས་སྟེ་ཡོད།" ཟེར་བཀོད་དེ་འདུག། དགེ་འདུན་སློབ་གྲྭ་འདི་ནང་ སློབ་དཔོན་ ༡༥ གི་འོག་ལུ་ སློབ་ཕྲུག་ ༤༥༠ དེ་ཅིག་གིས་ དུས་རྒྱུན་ རང་སོའི་ཡོན་ཏན་ཡར་རྒྱས་གཏང་ནིའི་དོན་ལུ་ ཕྱི་ནང་གི་ཤེས་ཡོན་ཚུ་ལྷབ་བཞིན་པ་ཡོདཔ་ཨིན། བདེ་ཆེན་ཕོ་བྲང་ལྷ་ཁང་འདི་ ཐོག་གཉིས་སྦེ་བཞེངས་ཏེ་ཡོདཔ་དང་ འོག་ཐོག་བསྟན་པའི་ལྷ་ཁང་འདི་ནང་ལུ་ ནང་རྟེན་གཙོ་བོ་བྱིན་རླབས་ཅན་གྱི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྐུ་འདྲ་དང་ དེའི་གཡས་དང་གཡོན་ལུ་ གནས་བརྟན་བཅུ་དྲུག་གི་སྐུ་འདྲ་ཚུ་ཡོདཔ་དང་ མགོན་ཁང་ཅིག་ཡང་ཡོདཔ་ཨིན་མས། སྟེང་ཐོག་ཞབས་དྲུང་ལྷ་ཁང་ནང་ལུ་ཨིན་པ་ཅིན་ གཟི་བརྗིད་ཅན་གྱི་ཞབས་དྲུང་གསུང་བྱོན་གྱི་སྐུ་འདྲ་དང་ བྱང་ཆུབ་ཆོས་རྟེན་ཚུ་ནང་རྟེན་གཙོ་བོ་སྦེ་ མཇལ་ནི་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ལྷ་ཁང་དང་དགོན་སྡེ་རྩ་ཅན་ཚུ་ནང་ འགྲོ་བ་རིགས་དྲུག་སེམས་ཅད་ཐམས་ཅད་དང་ ལྷག་པར་དུ་ས་གནས་དེ་ནང་གནས་པའི་གནས་བདག་གཞི་བདག་དང་ལྷ་ཆོས་སྐྱོང་སྲུང་མ་ཚུ་ལུ་ སྐྱབས་འཚོལ་ནིའི་དོན་ལུ་དུས་བཟང་ལ་སོགས་པའིཉིནམ་ཁྱད་པར་ཅན་ཚུ་ནང་ ཚེས་བཅུ་ལ་སོགས་པའི་སྐུ་རིམ་ཚུ་གནང་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་བཟུམ་སྦེ་ བདེ་ཆེན་ཕོ་བྲང་ལྷ་ཁང་ནང་ལུ་ཡང་ སློབ་གྲྭའི་དབུ་འཛིན་གྱིས་དབུ་བཞུགས་མཛད་ཐོག་ལས་ རང་ཟླ་ ༡ པའི་ཚེས་ ༡༥། རང་ཟླ་ ༤ པའི་ཚེས་ ༡༥། ལྔ་པ་སྤྲེལ་ཟླ། དྲུག་པ་ཚེས་བཞི། དགུ་པ་ལྷ་བབས་དུས་ཆེན། ཞབས་དྲུང་སྐུ་མཆོད་ལ་སོགས་པའི་དུས་ཆེན་དང་ ཡར་ངོ་མར་ངོའི་དུས་བཟང་ཚུ་གི་སྐབས་ལུ་ ཚེས་བཅུ་དང་སྐུ་རིམ་ཚུ་གནང་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་མ་ཚད རང་ཟླ་ ༧ པའི་ནང་ལུ་ བདུན་ཕྲག་གཅིག་གི་རིང་ལུ་ མ་ཎི་དུང་སྒྲུབ་གནང་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ལྷ་ཁང་འདི་ འབྲུག་མི་དད་ཅན་ཚུ་གི་ཕྱག་མཆོད་ཀྱི་ཡུལ་ཨིནམ་མ་ཚད་ ཕྱིའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ལྟ་བཤལཔ་ཚུ་དགའ་ཉམས་སྐྱོང་སའི་ས་གནས་ཅིག་ཡང་ཨིན་པས། རྒྱབ་རྟེན། ཀུན་བཟང་འཕྲིན་ལས། (༢༠༠༨) དད་པའི་ས་བོན། ཐིམ་ཕུག། ཀེ་ཨེམ་ཀྲི་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། orientalarchitecture.com .(n.d). Dechen Phodrang Monastery. Retrieved from: https://www.orientalarchitecture.com/sid/1574/bhutan/thimphu/dechen-phodrang-monastery                                     དུར་ཚ་ཆུ། དུར་ཚ་ཆུ་འདི་ བུམ་ཐང་རྫོང་ཁག་ཆོས་འཁོར་རྒེད་འོག་གི་དུར་གྱི་གཡུས་ཚན་ནང་ལུ་མང་སྡེ་ཆུ་དང་སྤྱ་རྩི་ནང་མཚོ་མཇུག་གི་ཆུ་གཉིས་ཀྱི་སྦུག་ལུ་ རྒྱ་མཚོའི་ཁ་ལས་མཐོ་ཚད་མི་ཊར་ ༣༣༩༠ དེ་ཅིག་ཆགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། ཚ་ཆུ་དེ་ཁང་འགྱོ་དགོ་པ་ཅིན་ ལྕམ་ཁར་ཁྲོམ་ཁར་ལས་ཡར་དུར་སྨན་ཆུ་སྒང་ཚུན་ སྣུམ་འཁོར་ཟུར་ལམ་ལས་ཀི་ལོ་མི་ར་ ༡༢ ་ཡོདཔ་དང་ འདི་ཁ་ལས་ དོ་ལམ་ཉིནམ་བཞི་གི་རྩིས་འགྱོ་དགོཔ་ཨིན་མས། (དད་པའི་ས་བོན། གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༡༣) དད་པའི་ས་བོན་ (གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༡༠ ཤོག་གྲངས་ ༥༧) ནང་ “ཕན་ནུས་ཅན་གྱི་ཚ་ཆུ་འདི་ སྔོན་མ་ལས་ཡོད་དེ་འབད་རུང་  བར་སྐབས་ཅིག་མི་ག་གིས་ཡང་བཏོན་མ་ཚུགས་པར་ལུས་ཡོད་པའི་ཚོད་འདུག། སྨན་ལྗོངས་ཙན་དན་བཀོད་པའི་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ནང་ དུས་ཕྱིས་ལྔ་རིག་སྨྲ་བ་ཡོངས་ཀྱི་གཙུག་རྒྱན་གྱུར་སྦེ་  གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་གིས་རྫེས་སུ་བཟུང་ཞིན་ན་  གཞན་ཕན་གྱི་ལྷག་བསམ་མཆོག་ཏུ་རྒྱས་མི་དྲག་ཤོས་ཆུ་སྨད་དྲུང་པའམ་ བདེ་ཆེན་འོད་ཟེར་མཆོག་གིས་གཟུགས་ཁམས་ཀྱི་འབྱུང་བ་ ཆ་མ་སྙོམས་པའི་སེམས་ཅན་ སྡུག་བསྔལ་གྱིས་མནར་མི་ཚུ་ལུ་ ཐུགས་ཀྱི་བརྩེ་བ་བླ་ན་མེདཔ་དགོངས་ཏེ་ དཀའ་ཚེགས་ངལ་དུབ་ལུ་མ་གཟིགས་པར་ཚ་ཆུའི་རྫིང་དེ་ཚུ་སྔོན་མ་མི་ག་དང་ག་གིས་ཡང་ བཏོན་མ་ཚུགས་པར་ལུས་མི་འདི་  དྲག་ཤོག་མཆོག་གི་བཏོན་གནང་ཞིན་ན་ མིང་ཡང་ཚ་ཆུ་བདེ་བྱེད་སྙོམས་ལྡན་ཟེར་བཏགས་གནང་བའི་ལོ་རྒྱས་བཀོད་དེ་འདུག།” བཀོད་ཡོད་མི་དང་འཁྲིལ་བ་ཅིན་ ཚ་ཆུ་འདི་དད་ལྡན་ཡོངས་ཀྱིས་སྤྱོད་ཡུལ་དུ་ཡོད་མི་འདི་ དྲག་ཤོས་ཆུ་སྨདཔ་གི་བཀའ་དྲིན་ཨིན་པས།               ཚ་ཆུ་ཡོད་སའི་ས་གནས་ནང་ གནས་ལེ་ཤ་མཇལ་ནི་ཡོད་མི་ཚུ་ཡང་ ཨོ་རྒྱན་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་གིས་  གནས་དེ་ནང་གི་གཞི་བདག་གཡག་བདུད་གནག་པོ་དམ་ལུ་བཏགས་གནང་ཞིནམ་ལས་གནས་བདག་སྦེ་བསྐོས་གནང་མི་གི་ཕོ་བྲང་།  གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་དང་མཁའ་འགྲོའི་སྒྲུབ་ཁང་། གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གི་ཞབས་རྗེས། བྱག་གླང་པོ་ཆེའི་བཀོད་པ་ཡ་མཚན་ཅན་ཅིག་དང་  སྤྱན་རས་གཟིགས་གི་ཚ་ཆུའི་གཡས་དང་གཡོན་ལུ་  སྟག་དང་གཟིག་གི་པགས་ཀོ་རྡོ་ལུ་བྱིན་གྱིས་བརླབས་བཞག་མི། དེ་ལས་ ཐོད་པ་ཉི་ཟླ་ཁ་སྦྱོརཚུ་མཇལ་ནི་ཡོདཔ་ཨིན་པས། ནང་པའི་དྲུང་འཚོ་གཙོ་འཛིན་དཀུན་བཟང་དབང་ཕྱུག་གིངག་རྒྱུན་དང་འཁྲིལ་བ་ཅིན་ ཚ་ཆུའི་རྫིང་བཅུ་བཞི་དེ་ཅིག་ཡོདཔ་དང་ དེའི་ནང་ལས་ ནང་པའི་གསོ་རིག་འཛིན་སྐྱང་ལྟེ་བ་གིས་ ཚ་ཆུའི་རྫིང་བདུན་བརྟག་ཞིབ་འབད་ཡོདཔ་སྦེ་ཨིན་པས། རྫིང་དང་པ་  གུ་རུའི་ཚ་ཆུ་དྲོད་ཚད་ ༥༢.༠ ། རྫིང་གཉིས་པ་གྲང་བ་མོ་ཆུ་དྲོད་ཚད་ ༤༢.༠༠། རྫིང་གསུམ་པ་གྲང་བ་ཕོ་ཆུ་ དྲོད་ཚད་ ༤༣.༠། རྫིང་བཞི་པ་གཟེར་ཁམས་ཚ་ཆུ  དྲོད་ཚད་ ༣༨.༠༠། རྫིང་ལྔ་པ་མགུ་ནད་ཚ་ཆུ་ དྲོད་ཚད་ ༤༣.༠༠། རྫིང་དྲུག་པ་མཁའ་འགྲོའི་ཚ་ཆུ་ དྲོད་ཚད་ ༤༣.༠ དང་ རྫིང་བདུན་པ་ སྤྱན་རས་གཟིགས་ཀྱི་ཚ་ཆུ་  དྲོད་ཚད་ ༤༠.༢ ཡོདཔ་སྦེ་ཨིན་པས། (ཀུན་བཟང་འཕྲིན་ལས། གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༡༣) རྫིང་དང་པ་གུ་རུའི་ཚ་ཆུ་དང་ རྫིང་དྲུག་པ་མཁའ་འགྲོའི་ཚ་ཆུ་གཉིས་ལས་ རིང་བསྲེལ་ཡང་བྱོན་དོ་ཡོདཔ་ལས་ རིང་བསྲེལ་འདི་སྲུངམ་སྦེ་བཏགས་པ་ཅིན་ འདྲེ་དང་གདོན་ བདུན་ཚུ་གིས་གནོད་ནི་ལས་བཀག་ཚུགསཔ་ཨིན་པས། དུར་ཚ་ཆུ་འདི་ གོང་འོག་སྦེ་གཉིས་ཡོདཔ་དང་ ཚ་ཆུ་གོང་མ་ལུ་འགྱོ་དགོ་པ་ཅིན་ ཚ་ཆུ་འོག་མ་ལས་ཡར་ རྐང་ཐང་སྦེ་དུས་ཡུན་ཆུ་ཚོད་བཞི་འགྱོ་དགོ་པའི་ས་ཁར་ཨིན་པས། རྒྱབ་རྟེན་དཔེ་དེབ། ཀུན་བཟང་འཕྲིན་ལས། (གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༡༣) དད་པའི་ས་བོན། ཐིམ་ཕུག། ཀེ་ཨེམ་ཀྲི་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། Bhutan.com.au. (n.d). Dur Hot Springs Trek. Retrieved from: https://bhutan.com.au/dur-hot-springs-trek-9d-8n/ རྡོ་གནམ་གྱི་ཀ་བ། ༉ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ས་གནས་ག་ཏེ་ལུ་ཡང་ བྱིན་རླབས་ཅན་དང་ཡ་མཚན་ཅན་གྱི་གནས་མང་རབས་ཅིག་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ཚུ་གི་གྲས་ལས་  དར་དཀར་ན་རྗོང་ཁག་ དཀར་ནག་རྒེད་འོག་གི་མངའ་འོག་ལུ་ཡོད་པའི་ ཡོངས་གྲགས་ཅན་དང་རྩ་ཅན་གྱི་རྡོ་གནམ་གྱི་ཀ་བ་ཟེར་མི་འདི་ དར་དཀར་ན་གློག་མེ་ཁང་ལས་ ཀི་ལོ་མི་ཊར་ ༡༦ གི་ས་ཁར་ཆགས་ཏེ་ཡོདཔ་དང་ རྐང་ཐང་སྦེ་འགྱོ་བ་ཅིན་ ཆུ་ཚོད་གཉིས་དེ་ཅིག་འགྱོ་དགོ་པའི་ས་ཁར་ཨིན། རྒྱ་མཚོའི་མཐའ་མ་ལས་མཐོ་ཚད་མི་ཊར་ ༡༦༠༠ ལུ་ཆགས་ཏེ་ཡོད་པའི་རྡོ་འདི་ རིང་ཚད་གཞུ་འདོམ་དགུ་དང་བརྐྱངས་ཁྲུ་གང་དང་ རྒྱའི་སྦོམ་ཚད་འདི་ གཞུ་འདོམ་གང་དང་ བརྐྱངས་ཁྲུ་གང་དང་མཐོ་གང་ཡོདཔ་ཨིན། (དད་པའི་ས་བོན། གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༡༥ ཤོག་གྲངས་ ༢༥༠ །) རྡོ་གནམ་གྱི་ཀཝ་གི་ཚད་མི་ཊར་ནང་འབད་ཅ་ཅིན་ མཐོ་ཚད་མི་ཊར་ ༢༠ དང་ རྩཝ་གི་རྒྱ་ཚད་མི་ཊར་ ༡༥ ཡོདཔ་དང་ མཐའ་འཁོར་ག་ར་ཤིང་སྣ་གིས་སྤུར་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། རྡོ་འདི་ རྒྱ་གར་ལས་ ད་ལྟོ་ཡོད་སའི་ས་ཁོངས་ནང་ཕུར་བྱོན་པའི་སྐབས་ལུ་ མཐའ་འཁོར་ལས་ཕར་ཡོད་པའི་ ལྗོན་ཤིང་དང་རྡོའི་རིགས་ཚུ་ཡང་ གུས་ཞབས་ཀྱི་ཚུལ་ལུ་ རྡོའི་ཀ་བ་འདི་ལུ་ བསྒུར་བའི་ལོ་རྒྱུས་འདུག། གཏམ་རྒྱུད་གཅིག་ལས་འབད་བ་ཅིན་ ཧེ་མ་དར་དཀར་ན་རྫོང་བཞེངས་པའི་སྐབས་ལུ་ རྡོ་དེ་གིས་ གལ་སྲིད་རྫོང་འདི་རྡོ་འདི་ལས་མཐོཝ་སྦེ་བཞེངས་པ་ཅིན་ རྫོང་འདི་དུས་ཡུན་རིངམོ་སྦེ་གནས་མ་ཚུགས་པར་ཉམས་ཆགས་ཤོར་འོང་ཟེར་ གསུང་བྱོན་པའི་ལོ་རྒྱུས་འདུག། དེ་གིས་སྦེ་ ད་རེས་ནངས་པ་རྫོང་གི་དབུ་རྩེ་དང་ ཀ་བ་གཉིས་ མཐོ་ཚད་འདྲན་འདྲ་ཡོདཔ་ཨིན། (Dorji Penjore, 2003) རྡོ་རྣམ་གྱི་ཀ་བའི་ནང་ན་ བསྐལ་པ་བཟང་པོའི་སངས་རྒྱས་སྟོང་ནང་རྟེན་སྦེ་བཞུགས་ཏེ་ཡོད་ནི་དེ་གིས་ རྒྱ་གར་རྡོ་རྗེ་གདན་གྱི་མཆོད་རྟེན་དང་བྱིན་རླབས་དབྱེ་བ་ག་ནི་ཡང་མེད་པའི་རྡོ་རང་བྱུང་གི་མཆོད་རྟེན་ཅིག་ཨིན་པས། དེ་འབད་ནི་དེ་གིས་ དད་པ་ཅན་དང་ལས་འཕྲོ་ཅན་གྱི་གང་ཟག་ཚུ་གིས་ ཚེས་བརྒྱད་དང་བཅུ་ཐམ་ ཉེར་ལྔ་ གནམ་གང་ལ་སོགས་པའི་དུས་བཟང་ཚུ་གི་སྐབས་ལུ་ དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་སྒྲ་དང་མཆོད་པའི་སྒྲ་ཚུ་ དངོས་སུ་སྦེ་གོ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། (དད་པའི་ས་བོན། གནམ་ལོ་མེད་ ༢༠༡༥ ) ཆོས་སྐྱིད་དབང་མོ་གྱིས་ (གནམ་ལོ་མེད་ ༢༠༢༢) ཧེ་མ་འབད་བ་ཅིན་ གནས་ཆེན་འདི་གི་མཐའ་འཁོར་ལས་ཕར་ དགེ་སློང་ཚུ་སྐུ་མཚམས་བཅད་དེ་བཞུགས་ཡོདཔ་དང་ ད་རེས་ནངས་པ་འབད་བ་ཅིན་ ནགས་ཚལ་གྱི་གང་སྟེཡོདཔ་ཨིན་པས། རྡོ་འདི་གི་བྱིན་རླབས་ལུ་བརྟེན་ དར་དཀར་ན་གྲྭ་ཚང་ཡང་དར་ཞིང་རྒྱས་པའི་ཁར་ གྲྭ་ཚང་དེ་ནང་གི་དགེ་སློང་ཡང་མང་ཤོས་ར་གྲུབ་པ་ཐོབ་ཡོད་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཡོདཔ་ཨིན། གཞན་ཡང་ ཉི་གདུགས་ཁ་གཡུས་ཚན་ནང་ལུ་ ཆར་ཆུ་དུས་སུ་མ་བབས་ ལོ་ཕྱུགས་རྟག་ཏུ་མ་ལེགས་པའི་དུས་ངན་རེ་འབྱུང་པའི་སྐབས་ལུ་ གནས་དེ་ཁར་ཚོགས་འཁོར་བསྐོར་ཏེ་ རང་གི་དད་དམ་ལྷོད་མེད་ཀྱི་སྒོ་ལས་ གསོལ་བ་བཏབ་པ་ཅིན་ རང་གི་འདོད་པ་ལྟར་དུ་ ཆརཔ་གི་དངོས་གྲུབ་ཚུ་ཡང་གནང་ནི་ཡོདཔ་ཨིན་ཟེར་ཨིན་པས། (དད་པའི་ས་བོན། གནམ་ལོ་མེད་ ༢༠༡༥) རྒྱབ་རྟེན་དཔེ་ཐོ། དད་པའི་ས་བོན། (གནམ་ལེ་མེད་ ༢༠༠༨) འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་གནས་བཤད་དགོན་གཙུག་ལག་ཁང་གི་ཆགས་རབས་གསལ་བའི་ལམ་སྟོན། ཐིམ་ཕུ། ཀེ་ཨེམ་ཀྲི་དཔེ་བསྐྲུན་ཁང་། Bhutan, H. (2009). Do namkhai kaw. Retrieved from https://www.heavenlybhutan.com/sightseeing-places-of-bhutan/places-to-visit-in-dagana/do-namkhai-kaw/ Penjore, D. (2003). On the Mule Track to Dagana. Thimphu: The Centre for Bhutan studies. Wangmo, C. (2022). Three-sister pillars of Dagana. Retrieved from Kuensel: https://kuenselonline.com/three-sister-pillars-of-dagana/ རྡོ་མཆོད་རྟེན་དགོན་པ། རྡོ་མཆོད་རྟེན་དགོན་པ་འདི་ སྤ་རོ་རྫོང་ཁག་གི་ཤར་པ་རྒེད་འོག་ནང་ཆགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། གནས་དེ་ཁར་ སྤ་རོ་ཁྲོམ་ཚོང་འདུས་ལས་གདོང་དཀར་ལ་ཚུན་སྣུམ་འཁོར་ནང་འགྱོ་སྦེ་ དེ་ཁར་ལས་རྐང་སྟོང་སྦེ་ཆུ་ཚོད་ ༣ དེམ་ཅིག་འགྱོ་དགོ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་གིས་ སྐུ་ཡི་འོད་ཟེར་ ཐུགས་ཀྱི་འོད་ཟེར་ གསུང་གི་འོད་ཟེར་ ཡོན་ཏན་གྱི་འོད་ཟེར་ བཞི་ཡོད་ས་ལས་ཐུགས་ཀྱི་འོད་ཟེར་འདི་རྡོ་མཆོད་རྟེན་དགོན་པ་ཨིནམ་སྦེ་ཨིན་མས། ཧེ་མ་རྒྱལ་དབང་རྗེ་མཆོག་གིས་ ལྷ་ཁང་ལས་ཆུ་ཚོད་ཕྱེད་ཀྱི་ས་ཁར་ གཡོན་ཁ་ཐུག་ལུ་དག་པའི་སྣང་ངོར་རྡོ་རང་བྱུང་གི་བདེ་ཤེགས་མཆོད་རྟེན་བརྒྱད་གཟིགས་ཡོདཔ་ལས་བརྟེན་ཏེ་ གནས་འདི་ལུ་མཚན་ཡང་རྡོ་མཆོད་རྟེན་དགོན་པ་ཟེར་བཏགས་ནུག་ཟེར་ཨིན་པས། (གནས་ཡིག་ཀུན་ཕན་ལམ་སྟོན། ༢༠༡༥ ) རྡོ་མཆོད་རྟེན་གནས་འདི་འགོ་དང་པ་ སྐྱེས་མཆོག་འབའ་ར་བ་དངོས་སུ་བྱོན་ཏེ་ ཞབས་ཀྱིས་བཅགས་ཞིནམ་ལས་བྱིན་གྱིས་བརླབས་གནང་བའི་ཁར་ བཀའ་གདམས་པའི་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ལེ་ཤ་བྱོན་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཚུ་བཤད་སྲོལ་འདུག། དེ་ལས་ གནས་འདི་ཁྱབ་བདག་རྡོ་རྗེ་འཆང་དབང་མཆོག་དང་ འགྲོ་བའི་དགོན་པོ་གཙང་པ་རྒྱ་རས་ཀྱི་ཡང་སྲིད་ རྒྱལ་དབང་ཀུན་དགའ་དཔལ་འབྱོར་མཆོག་གིས་ཡང་ དངོས་སུ་ཞབས་ཀྱིས་བཅགས་ཏེ་ བྱིན་གྱིས་བརླབས་གནང་བའི་ གནས་རྩ་ཅན་ཅིག་ཨིན་མས། ཧེ་མ་ དུས་རབས་ ༡༥ པའི་ནང་ གནས་འདི་མཚུངས་མེད་དམ་པ་རྒྱལ་དབང་རྗེ་མཆོག་གིས་ ལུང་རྟོགས་བསྟན་པའི་འབྱུང་གནས་བཤད་སྒྲུབ་སྡེ་གཉིས་ཆ་ར་བཙུགས་གནང་ཡོད་རུང་ ལུང་བསྟན་དང་འཁྲིལ་གཙོ་བོ་སྒྲུབ་སྡེ་འདི་དར་ཞིང་རྒྱས་ཡོད་པའི་ལོ་རྒྱུས་འདུག། ལྷ་ཁང་ཡོད་སའི་ས་ཁོངས་ནང་སྣང་གྲགས་ནུབ་དང་ ལྷ་ཁང་གི་གཡོན་ཤར་ཕྱོགས་ལུ་ ད་ལྟོ་འབད་བ་ཅིན་སྣང་གྲགས་ཟེར་སླབ་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། སྣང་གྲགས་ལྷ་ཁང་གི་ནང་རྟེན་གཙོ་བོ་ ཨྱོན་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེའི་སྐུ་འདྲ་དང་ གཡོན་ལུ་མཚུངས་མེད་རྒྱལ་དབང་རྗེའི་སྐུ་འདྲ་ཚུ་བཞུགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། གནས་དེ་ཁར་ ལྷ་ཁང་དང་རྡོ་རང་བྱོན་མཆོད་རྟེན་གྱི་གནས་རི་རྩེ་སྐོར་ བར་སྐོར་ རོང་སྐོར་ སྦེ་མཇལ་ནི་ཡོདཔ་ཨིན་མས། གཞན་ཡང་ རྡོ་རང་བྱུང་གི་མཆོད་རྟེན་དང་གྲུབ་ཆུ་ ཆོས་རྗེ་འབྲུག་པ་ཀུན་ལེགས་སྒྲུབ་པ་གནང་སྟེ་བཞུགས་པའི་སྐབས་ཀྱི་མཚམས་ཁང་གི་ཤུལ། ཆོས་རྗེ་འབྲུག་པ་ཀུན་ལེགས་ཀྱིས་བཏོན་གནང་བའི་བྱིན་རླབས་ཅན་གྱི་གྲུབ་ཆུ། གསང་ཆབ་རིལ་བུ་དབོག་ས། རྡོ་གུར་བླ་མའི་ཞབས་རྗེས། ཆིབས་རྟའི་སོགས་པའི་ཞབས་རྗེས། མཚུངས་མེད་རྒྱལ་དབང་རྗེ་མཆོག་གིས་ གནས་ཕུ་གི་སྦོ་ལོགས་ཁར་ལྷ་ཁང་བཞེངས་ཡོད་པའི་ཤུལ། མཚུངས་མེད་རྒྱལ་དབང་རྗེ་མཆོག་སྒྲུབ་པ་གནང་བཞུགས་སའི་སྒྲུབ་ཁང་གི་བྱང་ཁོག་དང་ མུན་ཁྲི་སྒང་ཟེར་ས་ལུ་ མུན་ཁང་གི་ནུབ་ཕྱོགས་མཆོད་རྟེན་ཆུང་ཀུ་གཅིག་གི་གདོང་ཁར་འབྲུག་པའི་གདན་ས་བོད་ར་ལུང་ལུ་ མཚུངས་མེད་རྒྱལ་དབང་རྗེ་མཆོག་བྱ་བཟུམ་འཕུར་བྱོན་པའི་སྐབས་ཀྱི་བླམ་རྒྱལ་དབང་རྗེ་མཆོག་གིས་ཞབས་རྗེས། གསོལ་བམ་གྱི་རྐང་རྗེས། གཟིམ་ཁྱིའི་རྐང་རྗེས། ཆོས་གོས་ཀྱི་ཤུལ་དང་ བླམ་རྒྱལ་དབང་རྗེའི་དབུ་ཞྭ་ཚུ་མཇལ་ཚུགསཔ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ཧེ་མ་ དུས་རབས་ ༡༥ པའི་ནང་ མཚུངས་མེད་རྒྱལ་དབང་རྗེ་མཆོག་གནས་ཕུ་པའི་གཡུས་ཚན་ནང་བཞུགས་པའི་སྐབས་ལུ་ བླ་མའི་སྐུ་བསོད་དབང་ཐང་ལས་བརྟེན་ཏེ་ དཔག་བསམ་ལྗོན་ཤིང་དང་འདོད་འཇོའི་མཚོ་བྱུང་སྟེ་ གནས་ཕུ་པའི་གཡུས་འདི་ནང་ ཆར་ཆུ་དུས་ལུ་འབབ་ ལོ་ཐོག་ཚུ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་ནུག། དེ་ལས་ མི་ངན་ཚུ་གིས་དེ་སྦེ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་མི་རྒྱུ་རྐྱེན་གཙོ་བོ་འདི་ བླ་མའི་སྐུ་བསོད་དབང་ཐང་ལས་འཁྲུངས་པའི་དཔག་བསམ་ལྗོན་ཤིང་ཨིནམ་ཤེས་ཏེ་ ཤིང་འདི་ག་དེ་ཅིག་བརྡབ་ནི་གི་རྩིས་རྐྱབ་རུང་ ཤིང་འདི་ལུ་གནོད་པ་བཀལ་མ་ཚུགས་པར་སྡོདཔ་ད་ བདུད་མོའི་རྫུ་འཕྲུལ་ཨམ་མོ་རེངསམོ་གཅིག་གིས་ཨམ་སྲུའི་ཆབ་གསང་བསྡུས་པ་ནང་གོ་ཐལ་བཏབ་སྟེ་བླུགས་ནུག། འདི་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ དཔག་བསམ་ལྗོན་ཤིང་འདི་ལོག་སྐྱེས་མ་བཏུབ་པས། དེ་ལས་ འདོད་འཇོའི་མཚོ་ཡང་བསྟིམས་འགྱོ་ ད་རུང་ མི་ངན་ཚུ་གིས་ མཚུངས་མེད་རྒྱལ་དབང་རྗེ་བཀྲོངས་ནི་འཆར་ཞིག་རྩམ་ད་ འཆར་ཚུ་གིས་སྐོར་ལས་བླམ་གིས་མཁྱེན་ཏེ་ བླམ་ཐུགས་ཕམ་སྟེ་ ས་གནས་དེ་ཁར་ ལོ་གསུམ་གྱི་རིང་སྐུ་མཚམས་ནང་བཞུགས་ནུག། དེ་ལས་ བླམ་སྐུ་མཚམས་ལས་ལོག་བཞེངམ་ད་ ཉེ་གནས་ཤ་འཚོལ་བར་བཏང་ཡོདཔ་ཨིན་པས།   ཉེ་གནས་ཤ་འཚོལ་བར་གཏང་པའི་སྐབས་བླམ་གིས་ ཤ་གི་རིགས་འགོ་དང་པ་ག་འཐོབ་མི་འབག་ཤོག་ ཟེར་གསུངས་ནུག། ཉེ་གནས་ཤ་འཚོལ་བར་འགྱོ་སའི་ལམ་ཁར་ བུམོ་ལོ་བརྒྱད་འབད་མི་ བྲམ་ཟེ་སྐྱེས་བདུན་གྱི་རིགས་ཅིག་ཐོབ་སྟེ་ ཤ་འདི་བླམ་ལུ་འཕུལ་ནུག། དེ་ལས་ ཤ་འདི་བཙོ་ཟེར་བཀའ་གནང་སྟེ་ ཉེ་གནས་ཀྱིས་ཤ་འདི་བཙོ་སྦེ་  ཤ་འདི་དང་པ་བླམ་ལུ་དྲངས་ གཉིས་པ་ཤ་འདི་གཏུབ་སྟེ་གཟིམ་ཁྱི་ལུ་བྱིན་ ཤ་གཏུབ་མི་ཆུས་བཤལ་སྟེ་ གསོལ་བམ་གྱི་ལྟོ་བླུགས་བྱིནམ་ལས་བརྟེན་ཏེ་ བླམ་ གསོལ་བམ་དང་གཟིམ་ཁྱི་འཕུར་བྱོན་པའི་སྐབས་ ཉེ་གནས་འདི་འཕུར་ནི་རང་དབང་མ་བྱུངམ་ལས་ ཁོ་ཡང་འཁྱིད་གནང་ཟེར་གསོལཝ་བཏབ་ནུག། དེ་བསྒང་བླམ་གིས་ཁོ་ལུ་ ཁྱོད་ཤ་མ་ཟ་ག་ཟེར་འདྲིཝ་ད་ ཁོ་གི་ང་མ་ཟ་ཟེར་ཞུ་ནུག། ད་རུང་བླམ་གིས་ ཤ་གཏུབ་མི་ཚུ་ཀྲེག་ནི་དང་ཤ་གཏུབ་མི་ཚུ་ཆུ་བཤལ་རྐྱབ་ནི་མེད་ག་ཟེར་བའི་འདྲི་བའི་ལན་ལུ་ ཉེ་གནས་གིས་མེད་ཟེར་ཞུ་ནུག། དེ་ལས་ བླམ་གིས་གནམ་ཁ་ལས་ཆོས་གོས་གཅིག་གནང་སྟེ་ དེ་སྦེ་ཨིན་པ་ཅིན་ ངེའི་ཆོས་གོས་ལུ་བཤད་དེ་ཤོག་ཟེར་བཀའ་གནང་ནུག། དེ་སྦེ་ཆོས་གོས་ལུ་བརྟེན་ཏེ་འཕུར་བྱོནམ་ད་ ལ་སྟེང་ཁ་ལས་འཕྲོ་ཐུད་དེ་འཕུར་མ་ཚུགསཔ་ལས་ བླམ་གིས་གནས་དེའི་གཞིག་བདག་སྦེ་བཀོད་གནང་གནངམ་སྦེ་ཨིན་པས། གནས་འདི་ཁར་ འཁོར་ལམ་གྱི་ཞབས་ཏོག་མེད་པའི་དཀའ་ངལ་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་ལྟ་བཤལཔ་དེ་ཅིག་འོང་ནི་མེད་རུང་ འབྲུག་མི་ཚུ་གིས་ ཕྱག་དང་མཆོད་པ་ཕུལ་སའི་གནས་དང་ འབྲུག་མི་ཚུ་གནས་སྐོར་ལུ་འགྱོ་སའི་གནས་རྩ་ཅན་ཅིག་ཨིན་མས། རྒྱབ་རྟེན། ཀུན་བཟང་ཕྲིན་ལས། (༢༠༠༨) དད་པའི་ས་བོན། ཐིམ་ཕུག། ཀེ་ཨེམ་ཀྲི་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ཕན་བདེ་ལེགས་བཤད་དབང་ཕྱུག། (༢༠༡༣) གནས་ཡིག་ཀུན་ཕན་ལམ་སྟོན། ཅ་རྙིང་འཛིན་སྐྱོང་སྡེ་ཚན། སྲོལ་འཛིན་ལས་ཁུངས། རྡོ་ཀྱོང་ལ། ༉ རྒྱ་མཚོ་ཁ་ལས་མཐོ་ཚད་མི་ཊར་  ༣༡༠༠ ལུ་ཆགས་ཏེ་ཡོད་པའི་རྡོ་ཀྱོང་ལ་འདི་ ཐིམ་ཕུག་ལས་སྤུ་ན་ཁ་ཁ་ཐུག་འགྱོ་སའི་ལམ་ཁར་ག་ནི་བ་མཛེས་ཏོག་ཏོ་སྦེེ་ཡོདཔ་ཨིན། རྡོ་ཀྱོང་ལ་འདི་ཐིམ་ཕུག་ལས་ཀི་ལོ་མི་ཊར་ ༢༠ གི་ས་ཁར་ཡོདཔ་དང་སྣུམ་འཁོར་ནང་འགྱོ་བ་ཅིན་ དུས་ཡུན་སྐར་མ་ ༥༠ དེམ་ཅིག་ནང་ལྷོད་ཚུགསཔ་ཨིན་པས།  ལ་འདི་འབྱུང་བ་བཞི་གི་ཚོས་གཞི་གི་བརྡ་མཚན་པའི་དར་ཤིང་དང་རླུང་དར་གི་བརྒྱན་ཏེ་ཡོད་པའི་ཁར་ རྒྱལ་རབས་ནང་ཚུད་དེ་ཡོད་མི་ འབྲུག་དབང་རྒྱལ་ཁང་བཟང་མཆོདརྟེན་ ༡༠༨ གིས་སྦེ་མཛེས་ཉམས་ལྡན་ཏོག་ཏོ་སྦེ་མཇལཝ་ཨིན། ས་གནས་དེ་ནང་ གནམ་གཤིས་གནས་སྟངས་ཧིང་སང་ས་སྦེ་ཡོདཔ་ད་ རྡོ་ཀྱོང་ལ་གི་ཤར་ཕྱོགས་ལུ་གངས་ཆེན་ཧི་མ་ལ་ཡའི་རྩེ་ཚུ་གུར་ཁཝ་སྤུབས་ཏེ་་མཐོང་སྣང་ཆེ་ཏོག་ཏོ་སྦེམཐོང་ཚུགས་པས། གཞན་ཡང་ ས་གནས་དེ་ཁ་ལས་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ གངས་རི་ཚུ་ལས་མཐོ་ཤོས་ཨིན་མི་ མཐོ་ཚད་མི་ཊར་ ༧༡༥༨ སྦེ་མི་གངས་དཀར་སྤུན་གསུམ་ཡང་མཐོང་ཚུགསཔ་ཨིནཔས། དེ་ལས་ མཐོ་ཚད་མི་ཊར་ ༧༡༧༠ འབད་མི་ ཀང་ཕུག་གངས། མཐོ་ཚད་མི་ཊར་ ༦༩༦༠ འབད་མི་ བཙན་མདའ་གངས། མཐོ་ཚད་མི་ཊར་ ༧༡༥༨ འབད་མི་ཇི་ཇི་གང་ཕུག་གངས་དང་མཐོ་ཚད་མི་ཊར་ ༧༠༦༠ འབད་མི་ གཏེར་རི་གངས་ཚུ་མཐོང་ཚུགསཔ་ཨིན་པས། རྡོ་ཀྱོང་ལ་ལུ་རྒྱལ་རབས་ཅན་གྱི་འབྲུག་དབང་རྒྱལ་ཁང་བཟང་མཆོད་རྟེན་ འབྲུག་དབང་རྒྱལ་ལྷ་ཁང་དང་རྒྱལ་གཞུང་སྐྱེད་ཚལ་གླིང་ག་གི་ཆ་ཤས་ཨིན་པའི་ཨེ་ཏོ་མེ་ཏོག་གི་ལྡུམ་ར་ཚུ་ཡང་ཡོདཔ་ཨིན། མཆོད་རྟེན་ ༡༠༨ པོ་ལུ་ཡུལ་ལྷ་རྣམ་པར་རྒྱལ་བའི་མཆོད་རྟེན་ཟེར་ཡང་སླབ་ཨིན་མས། མཆོད་རྟེན་འདི་མི་དབང་རྒྱལ་ཡུམ་ཨ་ཞེ་རྡོ་རྗེ་དབང་མོ་མཆོག་གི་སྐྱབས་འཛིན་གྱི་འོག་ལུ བཞེངས་བཞེངསམ་ཨིན་མས། དེ་ཡང་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༣ ལུ་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དོན་ལུ་རང་སྲོག་ཡང་བློས་བཏང་སྟེ ངོ་ལོགཔ་གཡིབ་དམག་ཚུ་དང་དམག་རྐྱབ་པའི་སྐབས་དམག་མི་ ༡༡ ཚེ་ལས་འདས་མི་ཚུ་རྗེས་དྲན་དང་མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་འཇིགས་མེད་སེང་གེ་དབང་ཕྱུག་མཆོག་དགྲ་ལས་རྒྱལ་ཁ་འཐོབ་པའི་བརྡ་མཚན་ལུ་ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་ལོག་ཐིམ་ཕུག་ལུ་ཕེབས་པའི་ཤུལ་ལུ་བཞེངས་ནི་འགོ་བཙུགས་ཡོདཔ་ཨིན་པས། མཆོད་རྟེན་བཞེངས་ཚར་བའི་ཤུལ་ལུ་ འབྲུག་དབང་རྒྱལ་ལྷ་ཁང་བཞེངས་ནིའི་ལཱ་འགོ་བཙུགས་ཏེ་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༨ སྤྱི་ཟླ་ ༦ པའི་ནང་ལུ་བཞེངས་ཚར་ནུག། ལྷ་ཁང་དེ་ཁར་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༡ ལས་ལོ་ཨ་རྟག་ར་སྤྱི་ཟླ་ ༡༢ པའི་སྤྱི་ཚེས་ ༡༣ ལུ་འབྲུག་དབང་རྒྱལ་ཚེས་བཅུ་འགོ་བཙུགས་གནང་ཡོད་མི་དེ་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༣ ལུ་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་མཆོག་དང་དམག་སྡེ་ཚུ་གིས་དགྲ་ལས་རྒྱལ་ཁ་འཐོབ་མི་འདི་རྗེས་དྲན་ཞུ་ནི་གི་དོན་ལུ་ཨིན་མས། རྡོ་ཀྱོང་ལ་ལས་ག་ནི་བ་ཡིད་འཕྲོ་པའི་གངས་ཅན་ཧི་མ་ལ་ཡ་དང་མཐོང་སྣང་ཆེ་བའི་ས་ཁོངས་ཚུ་མཐོང་ཚུགསཔ་ལས་ལྟ་བཤལཔ་ཚུ་ལུ་གནམ་མེད་ས་མེད་ཡོངས་གྲགས་ཡོདཔ་ལས་ལྟ་བཤལཔ་ལེ་ཤ་འོང་སའི་ས་ཁོངས་ཅིག་ཨིན་པས། དེ་མ་ཚད་ འབྲུག་མི་ཚུ་ཡང་ངལ་གསོ་དང་ལོ་གསར་ཚུ་གི་སྐབས་ལུ་རང་སོའི་ཕམ་སྤུན་ཆ་དང་ཆ་རོགས་ཚུ་དང་མཉམ་མཛར་ཅུམ་ཟ་བར་དང་དགའ་སྤྲོ་སྟོན་ནི་དོན་ལུ་འོང་སའི་ས་གནས་གཙོ་བོ་ཅིག་ཨིན་མས། རྡོ་ཀྱོང་ལ་འདི་བྱཱར་དགུན་མེད་པར་དུས་ཨ་རྟག་རང་མཛེས་ཏོག་ཏོ་མཐོངམ་ཨིན་རུང་ དེ་ཁར་འགྱོ་ནི་གི་དུས་ཚོད་དགའ་ཤོས་འདི་སྤྱི་ཟླ་ ༢ པ་ལས་ ༡༠ པ་ཚུན་ཨིནམ་སྦེ་ཨིན་པས། དུས་ཚོད་གཞན་ཁར་འགྱོ་བ་ཅིན་ ཁཝ་རྐྱབ་སྟེ་བསིལ་ཀྲག་ཀྲ་ ས་སྨུག་སྤུར་སྡོདཔ་ལས་ གངས་ཆེན་ཧི་མ་ལ་ཡ་ལ་སོགས་པའི་ས་གནས་ཚུ་གསལ་ཏོག་ཏོ་སྦེ་མཐོང་མི་ཚུགསཔ་ཨིན་པས། རྒྱབ་རྟེན་དཔེ་ཆ། Druk Asia, Bhutan Travel and Tour. (2021) Dochula Pass. Retrieved from:                                      https://www.drukasia.com/bhutan/thimphu/dochula-pass/ En. Wikipedia.org.  (n.d) Dochula Pass. Retrieved from: https://en.wikipedia.org/wiki/Dochula_Pass Holidify.com (n.d) Dochula pass, Bhutan overview. Retrieved from:                                                 https://www.holidify.com/country/bhutan/dochula-pass-sightseeing-125333.html Travel Triangle.com. (n.d) Dochula Pass, Bhutan: 3 Reasons you must visit it. Retrieved from:            https://traveltriangle.com/blog/dochula-pass-bhutan/ གནས་ཆེན་གདོང་དཀར་ལ། ༉   གནས་ཆེན་གདོང་དཀར་ལ་འདི་ སྤ་རོ་རྫོང་ཁག་གི་མངའ་འོག་ལུ་ཆགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན་པས།གདོང་དཀར་ལ་འོད་གསལ་རྩེ་མོའི་ལྷ་ཁང་ལུ་འགྱོ་དགོ་པ་ཅིན་ སྤརོ་ཤར་པ་ལས་བྲག་དཀར་པོ་འགྱོ་སའི་ལམ་བདའ་སྟེ་ སྣུམ་འཁོར་ནང་ དུས་ཡུན་སྐར་མ་ ༤༠ དེ་ཅིག་གི་རིང་འགྱོ་དགོཔ་ཨིན་པས། གནས་དེ་ རྒྱ་མཚོའི་ཁ་ལས་མཐོ་ཚད་ད་མི་ཊར་ ༣༦༥༠ དེ་ཅིག་ཁར་ཡོདཔ་ཨིན་པས། དེ་བཟུམ་སྦེ་ བེམ་རི་ལས་འགྱོ་བ་ཅིན་ དུས་ཡུན་ཆུ་ཚོད་ ༡ དང་སྐར་མ་ ༤༥ དེ་ཅིག་ལུ་ལྷོདཔ་ཨིནམ་དང་ མཁར་སྦྱས་དང་བྱག་ཝང་རྩེ་ཕུག་ལས་འགྱོ་བ་ཅིན་ཆུ་ཚོད་ ༤ དང་སྐར་མ་ ༣༠ དེ་ཅིག་ལུ་ལྷོདཔ་ཨིན་པས། (དད་པའི་ས་བོན། ༢༠༠༨) ལྷ་ཁང་འདི་ དུས་རབས་ ༡༦ པའི་ནང་ ལོ་ཆེན་བཻ་རོ་ཙཱ་ནའི་རྣམ་སྤྲུལ་གཏེར་སྟོན་ཚེ་རིང་རྡོ་རྗེ་གིས་ ཁོ་རའི་རྩ་བའི་བླ་མ་ དྲུང་དྲུང་རིན་ཆེན་ཆོས་རྡོར་གྱི་ལུང་བསྟན་དང་འཁྲིལ་ཏེ་ གདན་ས་བཅགས་གནང་ནུག། གདན་ས་གཅག་པའི་སྐབས་ལུ་ པད་མ་གླིང་པའི་གཏེར་བྱོན་ ཡི་དམ་མཐོང་བ་དོན་ལྡན་འཕུར་ཏེ་བྱོན་མི་འདི་ གནས་དེ་ནང་གི་ཀླུ་མོ་ཕྲིན་ལས་དབང་མོ་གིས་བསྲུངས་ཏེ་ཡོད་མི་དེ་ གཏེར་སྟོན་ལུ་ཕུལཝ་ལས་ ཀླུའི་ཕོ་བྲང་དེ་ ད་རེས་ནངས་པ་ཡང་བརྩི་ཁུངས་སྦོམ་སྦེ་བསྐྱེད་དེ་ཡོདཔ་ཨིན། ད་རེས་ནངས་པ་ཡང་ ཀླུ་མོ་འདི་ལུ་གསོལ་ཁ་ཚུ་ཕུལ་བ་ཅིན་ ཧེ་མ་ཀླུ་མོ་འདི་གིས་ གདོང་དཀར་ལའི་གནས་ཀྱི་ཕྲིན་ལས་དང་ སྐྱབས་མཛད་ནིའི་དོན་ལུ་དམ་བཅའ་ཕུལ་ཡོདཔ་ལས་ སྐྱབས་དང་སྡོང་གྲོགས་མཛདཔ་ཨིན་ཟེར་ཡིད་ཆེས་བསྐྱེད་ནི་འདུག།   གདོང་དཀོར་བཙན་གྱི་གནས་ཁང་ཡང་དེ་ནང་ཡོདཔ་ལས་ ལྷ་ཁང་དེ་ནང་ལས་ ཅ་ལ་ག་གིས་ཡང་ཨརཝ་བརྐུ་མི་ཚུགས་ཟེར་སླབ་སྲོལ་ཡང་འདུག། དེ་ཡང་ ལོ་རྒྱུས་གཅིག་དང་འཁྲིལཝ་ད་ ཧེ་མ་མི་གཅིག་གིས་ལྷ་ཁང་ནང་གི་ཁྲོ་གཅིག་ཨརཝ་བརྐུ་འབག་འགྱོཝ་ད་ ག་དེ་ཅིག་ལམ་འགྱོ་རུང་ ལྷ་ཁང་སྐོ་ར་རྐྱབ་སྟེ་ར་སྡོདཔ་ལས་ ལམ་འཚོལ་མ་ཐོབ་པར་ མཐའ་མཇུག་ལུ་ ཁྲོ་འདི་བཀོ་བཞག་སྟེ་འགྱོ་ནི་འབདཝ་ད་ ལགཔ་འཐུ་མ་བཏུབ་ལས་ ལགཔ་ཡང་དེ་ཁར་ར་བཏོག་བཞག་དགོཔ་ཐོན་ཡོད་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཡོདཔ་མ་ཚད་ ཁྲོ་དང་ལགཔ་འདི་ད་རེས་ནངས་པ་ཡང་མཇལ་ཚུགསཔ་ཨིན་པས། གནས་འདི་ལ་མཐོ་སར་ཆགས་ཏེ་ཡོདཔ་ལས་ས་གནས་འདི་ཁ་ལས་ བུམ་ཐང་སྐྱིད་སྐྱིད་ལ། ཇོ་མོ་ལྷ་རི། སྐྱབས་ཁྲ། གཟེ་མ་ལ། དར་དཀར་ལ། སྐྱིད་ལི་ལ། ཧོ་ཤར་ལ། འབུམ་བྲག་གནམ་རྒོད་ལ། ཝང་རྡོ་ཀྱོང་ལ་དང་བཀྲ་ཤིས་སྒང༌། བེམ་རི། ཐོ་བྲག་དགོན་པ། གྱེར་གླིང་དགོན་པ། བརྩོན་འགྲུས་དགོན་པ། བྱག་ཝང་སྟེང་ཆེན་ཁ། ལྷ་རི་སྤང༌། སྒོ་རི་ནང༌། བལ་ཀྲམ་དགོན་པ། བྲག་སྐྱེས། རྡོ་མཆོད་རྟེན་དགོན་པ་ཚུ་མཐོང་ཚུགསཔ་ཨིན་པས། གནས་འདི་མཐོང་རྒྱ་ཆེ་ཤོས་ཡོད་པའི་ས་གོ་ཅིག་ཨིན་ནི་འདི་གིས་ དང་ཕུགས་ཀྱི་ཞབས་ཁྲ་ཚིག་ནང་ཡང༌། གནས་ཆེན་གདོང་དཀར་ལ་ལས།། སྤ་མཐོང་ཝང་མཐོང་མཐོངམ་མས།། ཟེར་ཡོངས་གྲགས་སླབ་སྲོལ་ཡང་ཡོདཔ་ཨིན། ལྷཁང་འདི་གི་འོག་ལས་མར་དུས་ཡུན་ཆུ་ཚོད་སྐར་མ་ ༡༠ དེ་ཅིག་བབས་འགྱོཝ་ད་སྒྲུབ་ཆུ་ཅིག་ཡོདཔ་ཨིན་པས། སྒྲུབ་ཆུ་དེ་ ལྷ་ཁང་གི་ཟུར་ཁ་ཡོད་པའི་ཀླུ་མོ་ཕྲིན་ལས་དབང་མོ་ཟེར་མི་ཀླུའི་སྲསམོ་རྒས་ཤོས་ཀྱིས་ ལྷ་ཁང་ནང་ལུ་ཡོན་ཆབ་དེ་མོ་གིས་སྦེ་ཁས་བླངས་ཡོད་ནི་འདི་གས་མོ་གིས་བཏོན་བཏོནམ་ཨིན་ཟེར་བཤད་ནི་འདུག། ལོ་རྒྱུས་གཞན་ཡང་ ཧེ་མ་ང་བཅས་རའི་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ཡར་རྒྱས་མ་འགྱོ་བའི་བསྒང་ སྣུམ་འཁོར་ལམ་མེདཔ་ལས་འགྲོ་འགྲུལ་འབད་ནི་ལུ་དཀའ་ངལ་སྦོམ་ཡོད་ནི་འདི་གིས་ སྤ་རོ་དཔོན་སློབ་སྐུ་ཞོགས་ཚེ་རིང་དཔལ་འབྱོར་གྱི་ཡུམ་བུམ་ཐང་ལུ་བཞུགས་པའི་སྐབས་ སྤ་རོ་ལས་བུམ་ཐང་ཁོ་རའི་ཡུམ་བཞུགས་སར་མི་བཏང་སྟེ་ ཞག་དུས་བཟོ་ཞིནམ་ལས་ དཔོན་སློབ་ཁོ་ར་གདོང་དཀར་ལ་དང་ ཁོ་རའི་ཡུམ་སྐྱིད་སྐྱིད་ལ་ལུ་བྱོན་སྦེ་ བསང་བཏང་ཞིན་ན་དུ་པའི་བརྡ་ཐོག་ལས་མཇལ་འཕྲད་གནང་ས་ཅིག་ཡང་ཨིན་ཟེར་བཤད་ནི་འདུག། ལྷ་ཁང་ནང་གི་ནང་རྟེན་གཙོ་བོ་ལུ་ཡིད་དམ་མཐོང་བ་དོན་ལྡན་ཞུཝ་ཨིན་པས། དེ་སྦེ་ཞུ་དགོ་མི་འདི་ཡང་ རྟེན་དེ་རང་གིས་མཇལ་བ་ཙམ་གྱིས་ བསམ་དོན་ཡིད་བཞིན་དུ་འགྲུབ་ཚུགས་ཟེར་སླབ་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། ཡིད་དམ་མཐོང་བ་དོན་ལྡན་དེ་ གཏེར་སྟོན་པདྨ་གླིང་པ་མཆོག་གིས་ བུམ་ཐང་སྟང་མེ་འབར་མཚོ་ལས་གཏེར་སྦེ་བཞེས་ཡོད་མི་འདི་ ཕུར་བྱོན་བྱོནམ་ཅིག་ཨིན་པས། དེ་ཁར་ཤར་ཝང་སྤ་གསུམ་གྱི་མི་སེར་ཚུ་ ལོ་ལྟར་དཀོན་མཆོག་མཆོད་པར་འོང་དོ་ཡོདཔ་ལས་ གཞུང་གིས་ཕྱག་ཐམ་མ་གནང་པར་ ཡིད་དམ་འདི་མཇལ་ཁ་གནངམ་གནང་ས་ར་ཡོདཔ་ཨིན། ད་རུང་ནང་རྟེན་གཞན་ཡང་ ཕུརཔ་རྒྱ་དང་བརྒྱད་སྟབས་གཅིག་གུ་མཇལ་ནི་ཡོདཔ་དང་འདི་ཚུ་ཡང་ ཧེ་མ་གཏེར་སྟོན་ཚེ་རིང་རྡོ་རྗེ་མཆོག་གིས་ གངས་ཆེན་མཛོད་ལྔ་ལས་གཏེར་སྦེ་བཞེས་བཞེསཔ་ཨིན་ཟེར་ཨིན་པས། ད་རུང་ སྟོན་པའི་སྐུ་འདྲ་སྦོམ་ཅིག་ཡོད་མི་དེ་ སྔོན་མ་གཏེར་སྟོན་ཚེ་རིང་རྡོ་རྗེ་མཆོག་གིས་ ལྷ་ཁང་འདི་བཞེངས་ཚར་བའི་ཤུལ་ལུ་ ལྷ་ཁང་དེ་ལུ་སྐུ་འདྲ་ཅིག་དགོ་པས་ཟེར་ཐུགས་བསམ་བཞེད་དེ་ འབྲུག་གི་མི་སེར་ཉམས་ཆུང་རྒྱ་གར་རྡོ་རྗེ་གདན་ལུ་འགྱོ་མ་ཚུགས་མི་ཚུ་གི་དོན་ལུ་ བྱིན་རླབས་འཐུས་པའི་ཐབས་ལུ་ རྒྱ་གར་རྡོ་རྗེ་གདན་གྱི་སྟོན་པའི་སྐུའདྲ་དེ་དང་ཅོག་ར་འཐདཔ་སྦེ་བཞེངས་ཡོདཔ་སྦེ་བཤདཔ་ཨིན་པས། ད་རེས་ གནས་ཆེན་དེ་ཁར་  ཚེ་ད་རེས་ཀྱི་རྐྱེན་ངན་བར་ཆད་བསལ་ནི་དང་ཚེ་ཕྱི་མ་བདེ་བ་འཐོབ་ནི་གི་དོན་ལུ་ཚོགས་བསག་སྒྲིབ་བྱང་ལུ་བརྩོན་མི་ དད་ཅན་གྱི་འབྲུག་མི་ལེ་ཤ་ཅིག་གིས་ར་གནས་སྐོར་ལུ་འོངམ་མ་ཚད་ ས་ཆ་འདི་མཐོང་གསལ་ཆེ་ཏོག་ཏོ་ཡོདཔ་ལས་ ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་ལྟ་བཤལཔ་ཡང་རེ་རེ་གཉིས་འོང་ནི་ཡོདཔ་ཨིན་པས། རྒྱབ་རྟེན་དཔེ་དེབ། ཀུན་བཟང་འཕྲིན་ལས། (༢༠༠༨) དད་པའི་ས་བོན།  ཐིམ་ཕུག། ཀེ་ཨེམ་ཀྲི་དཔེ་སྤྲུན་ཁང་། འབྲུག་རྒྱང་སྒྲགས། (2022). གདོང་སྐོར་དགོན་པའི་ཆགས་རབ། འབྲུག། ཐིམ་ཕུག། བྲག་དཀར་པོ། ༉ བྱིན་རླབས་ཅན་གྱི་གནས་བྲག་དཀར་པོ་འདི་ སྤ་རོ་ལྷོ་ཕྱོགས་ཁ་ཐུག་ མཐོ་ཚད་མི་ཊར་ ༢༦༥༠ དེ་ཅིག་ས་ཁར་ ཤར་པ་རྒེད་འོག་ནང་ཆགས་ཏེ་འདུག། གནས་དེ་ཁར་འགྱོ་ནི་གི་དོན་ལུ་ སྤ་རོ་ཁྲོམ་ཁ་ལས་ སྣུམ་འཁོར་ནང་ཆུ་ཚོད་ ༡ དང་སྐར་མ་ ༣༠ དེ་ཅིག་འགྱོ་ཞིནམ་ལས་ རྐང་སྟོང་སྦེ་སྐར་མ་ ༡༠ དང་ ༡༥ དེ་ཅིག་འགྱོ་དགོ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ཡང་ སྤ་རོ་ཁྲོམ་གྱི་སྣུམ་འཁོར་འཛོམས་ལམ་ལས་འགྱོ་བ་ཅིན་ ཀི་ལོ་མི་ཊར་ ༧ དེ་ཅིག་ འགྱོ་དགོ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ཁར་ བྱག་སྦོམ་གཅིག་གི་བཀོད་པ་ལུ་ལྷ་ཁང་བཞེངས་ཏེ་ཡོད་མི་འདི་ ཧེ་མ་ དུས་རབས་ ༨ པའི་ནང་ གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་དངོས་སུ་སྦེ་སྒོམ་ཉམས་ལེན་གནང་སྟེ་བཞུགས་པའི་ས་གནས་ཅིག་ཨིན་མས། གུ་རུ་རིན་པེ་ཆེ་གི་སྐུ་ཡི་འོད་ཟེར་ གསུང་གི་འོད་ཟེར་ ཐུགས་ཀྱི་འོད་ཟེར་དང་ ཡོན་ཏན་གྱི་འོད་ཟེར་ ཟེར་གནས་ཁག་བཞི་ཡོད་ས་ལས་ སྐུ་ཡི་འོད་ཟེར་འདི་ བྲག་དཀར་པོ་འདི་ཨིན་མས།(གནས་ཡིག་ཀུན་ཕན་ལམ་སྟོན། ༢༠༡༥) གནས་འདི་ མཁའ་འགྲོ་ཡི་ཤེས་མཚོ་རྒྱལ་དང་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་གི་སྐུ་ཡི་གནས་སྦེ་བྱིན་གྱི་རླབས་གནངམ་ལས་བརྟེན་ཏེ་ གནས་འདི་ སྐུ་ཡི་གནས་རྩ་ཅན་ཅིག་སྦེ་རྩིཝ་ཨིན་པས། གནས་འདི་ གནས་ཡིག་ཀུན་ཕན་ལམ་སྟོན་ (གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༡༣ ཤོག་གྲངས་ ༢༣༥) ལས་ “མདུན་ནས་བལྟས་ན་ཞི་བ་འདྲ། །རྒྱབ་ནས་བལྟས་ན་ཁྲོ་བོ་འདྲ། །གཡོན་ནས་བལྟས་ན་ཞི་མ་ཁྲོ། །གཡས་ནས་བལྟས་ན་དཀྱིལ་འཁོར་འདྲ།། གནས་མཆོག་དམ་པ་འདི་ ཕྱི་ལྟར་ཙིཏྟའི་དབྱིབས་དང་འདྲ་བ་ ནང་ལྟར་པད་མ་འོད་ཀྱི་ཕོ་བྲང་དང་ གསང་བ་ལྟར་ན་མངོན་པར་དགའི་ཞིང་ཁམས་སྦེ་བརྩི་བའི་ཁར་ རིགས་གསུམ་མགོན་པའི་བཞུགས་གནས་སྦེ་ཡང་རྩིཝ་ཨིན་པས།” ཟེར་གསུང་བཞག་ནུག། བྱག་དེའི་དབྱིབས་འདི་ གཏེར་གྱི་སྒྲོམ་བཟུམ་ཡོད་པའི་ཁར་ གནས་དེའི་གཡས་གཡོན་ལས་ཕར་ གུ་རུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་ ཞབས་ཀྱིས་བཅགས་ཏེ་བྱིན་གྱིས་རླབས་གནང་བའི་གནས་མ་འདྲཝ་ཚུ་གིས་བསྐོར་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། གནས་ཀྱི་ལྷ་ཁང་ནང་ལུ་ གུ་རུ་སྒྲུབ་པ་གནང་སའི་སྒྲུབ་ཕུག་མཇལ་ཚུགསཔ་དང་ སྒྲུབ་ཕུག་འདི་ གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་གིས་བྱག་གི་རྡོ་འདི་གཉིས་བཀག་རྐྱབ་ཏེ་བཀག་བཏང་བཏངམ་བཟུམ་ཡོདཔ་ཨིན། རྡོ་འདི་གུར་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་གི་ ཕྱག་རྗེས་དང་ དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་ལྷ་ཚོགས་ཚུ་ཡང་མཇལ་ཚུགས། གཞན་ཡང་ ལྷ་ཁང་དེ་ནང་ གུ་རུའི་ཞབས་ལྷམ་ རྗེ་བཙན་སྒྲོལ་མའི་བྷ་ག་ རྗེ་བཙུན་འཇམ་དཔལ་དབྱངས་ མཁའ་འགྲོ་རྡོ་རྗེ་ཕག་མོའི་བརླ་གཡས་གཡོན་ དཔག་བསམ་ལྗོན་ཤིང་གི་སྤྱི་ཏོག་ཚུ་མཇལ་ཚུགས་པའི་ཁར་ ཡོན་ཏན་འོད་ཟེར་གྱི་རྡོའི་མེ་ལོང་། ལྷ་ཁང་གི་ཤར་ལྷོ་ནུབ་བྱང་ལུ་ཁྲུས་ཀྱི་རྫིང་བུ། གཡས་ལུ་གསེར་གྱི་མཎྜལ་བརྒྱ་དང་རྩ་བརྒྱད། རང་གིས་སྡིག་པ་བསགས་པའི་ལས་ཚུ་དག་ནི་གྱི་ལས་སྒྲིབ་ཕྱེ་ས་ རྡོ་འོག་ལས་འཛུལ་སའི་དོང་ཚུ་ཡང་ཡ་མཚན་ཆེ་ཏོག་ཏོ་སྦེ་མཇལ་ཚུགས། དེ་གིས་ཡང་མ་ཚད་ བྱག་དུང་དཀར་ ཚེ་བུམ་ རྡོའི་མཎྜལ་ གུ་རུའི་ཞབས་རྗེས་ གུ་རུའི་བཞུགས་ཁྲི་ རྡོ་རྗེ་ཕག་མོའི་དབུ་ ཐུག་སྲས་ཟླ་བ་གིས་གཏེར་བཞེས་སའི་ཤུལ་ མཁའ་འགྲོ་མའི་བཞུགས་ཁྲི་ རྡོའི་གླང་ཆེན་ གུ་རུའི་ཕྱག་ཕྲེང་དང་ བླ་མ་ནམ་མཁའི་སྙིང་པོ་སྐུ་ཕྲེང་དང་པའི་ཞབས་རྗེས་ སྒྲུབ་ཕུག་དང་ སྐུ་གཟུགས་རང་བྱོན་ཚུ་མཇལ་ཚུགས་པས། ས་གོ་དེ་ནང་གནས་གཞན་ཡང་ འདོད་འཇོ་བའི་དབུ་ མཁའ་འགྲོ་མའི་གསོལ་ཐབ་ བླམ་འབྲུག་པ་ཀུན་ལེགས་ཀྱི་ཞབས་རྗེས་ རྒྱལ་དབང་རྗེའི་ཞབས་རྗེས་ ཐང་སྟོང་རྒྱལ་པོའི་ཞབས་རྗེས་ གུ་རུ་རྫོང་བྲག་ལུ་འཕུར་བྱོན་པའི་ཞབས་རྟིང་གི་ཤུལ་ གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་གི་སྤ་འཁར་བཙུགས་པའི་ཤུལ་ མཁའ་འགྲོ་ཡི་ཤེས་མཚོ་རྒྱལ་གྱི་ཞབས་རྗེས་ མཁས་པ་བེཻ་རོ་ཙཱ་ནའི་ཕྱག་རྗེས་ རྡོའི་གཏོརམ་དང་ ཀླུ་མོའི་རྡོ་ཚུ་ཡང་མཇལ་ཚུགས། བྱག་གུར་མཁའ་འགྲོ་མ་འབུམ་གྱིས་ ཚོགས་འབུམ་ཕུལ་ས་དང་ དེ་གི་རྩ་བར་ དུར་ཁྲོད་གཅིག་མཇལ་ཚུགས། དུར་ཁྲོད་འདི་ པདྨ་བརྩེགས་པ་བཟུམ་ཡོད་པའི་ཁར་ གལ་སྲིད་ རང་གིས་མནོ་བསམ་འདི་ “ད་རིས་ང་ཤི་སོང་ཡི་མས་” ཟེར་བཏང་སྟེ་ དུར་ཁྲོད་ནང་ན་འཛུལ་བ་ཅིན་ ལཱ་ངན་གྱིས་བསགས་པའི་ལས་སྒྲིབ་ཚུ་དག་པའི་ནུས་པ་ཡོད་པའི་ཁར་ རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱིི་གོ་འཕང་འཐོབ་པའི་ནུས་ཤུགས་ཡོདཔ་ཨིན་ཟེར་སླབ་སྲོལ་འདུག། དེ་ལས་ ལྷ་ལྕམ་མཎྜ་ར་བ་གིས་གླུ་གར་ཕུལ་སའི་ཤུལ་ ཀླུ་བདུད་ནག་པོ་སྡིག་པ་རཱ་ཛྲ་ལུ་སྤྲུལ་སྟེ་ བྱག་ནང་ཐིམ་སོང་བའི་རྡོ་ཡང་མཇལ་ཚུགས་པས། ང་བཅས་ཀྱིས་རྡོ་འདི་ལུ་སྨོན་ལམ་བཏབ་པ་ཅིན་ ཀླུ་དང་ཀླུ་བདུད་ཚུ་གི་གནོདཔ་མི་བཀལ་ཟེར་བའི་ལོ་རྒྱུས་ཡང་བཤད་སྲོལ་འདུག། དོ་རུང་ གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེའི་ཆིབས་རང་བྱོན་དང་ གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེའི་འི་ཕྱག་ཐམ་ཚུ་ ག་ནི་བ་བྱིན་རླབས་བྱིན་རླབས་ཅན་སྦེ་མཇལ་ཚུགསཔ་ཨིན། བྲག་དཀར་པོ་འདི་ གུ་རུའི་སྐུ་ གསུང་ ཐུགས་དང་ ཡོན་ཏན་གྱི་འོད་ཟེར་བཞི་ག་ར་ཚང་བའི་གནས་རྩ་ཅན་གཅིག་ཨིན་མས། བྲག་དཀར་པོའི་གནས་འདི་ ལྟ་བཤལ་པ་ཚུ་གི་དོན་ལུ་ ཡོངས་གྲགས་ཅན་གཅིག་མེན་རུང་ འབྲུག་མི་ཚུ་གི་དོན་ལུ་ བྱིན་རླབས་ཅན་གྱི་གནས་རྩ་ཅན་ཅིག་སྦེ་རྩི་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། གནས་འདི་ གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་གི་གནས་རྩ་ཅན་ཅིག་འབདཝ་ལས་ རྣལ་འབྱོར་པ་དང་ བླ་སློབ་བཁན་སྤྲུལ་མང་ཤོས་ར སྒོམ་ཉམས་ལེན་འབད་བར་བྱོན་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། ང་བཅས་ཀྱིས་ གནས་འདི་ སྐོར་ར་ ༡༠༨ རྐྱབ་པ་ཅིན་ རང་གིས་ལས་སྒྲིབ་དག་ནི་དང་ རང་གིས་དད་པ་དང་མོས་གུས་སྦོམ་བསྐྱེད་དེ་ སྨོན་ལམ་བཏབ་ དེ་ལས་ ཕྱག་རེ་འཚལ་འབད་བ་ཅིན་ རང་གིས་མནོ་བའི་རེ་དོན་འགྲུབ་ཚུགས་ནི་དང་ བར་ཆད་ཚུ་བསལ་ཚུགས་པའི་ཕན་པ་ལེ་ཤ་ཡོད་ཟེར་གསུངས་ཏེ་འདུག། རྒྱབ་རྟེན། ཀུན་བཟང་ཕྲིན་ལས། (༢༠༡༠) དད་པའི་ས་བོན། ཐིམ་ཕུ། ཀེ་ཨེམ་ཀྲི་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ཕན་བདེ་ལེགས་བཤད་དབང་ཕྱུག། (༢༠༡༥) གདས་ཡིག་ཀུན་ཕན་ལམ་སྟོན། ཅ་རྙིང་འཛིན་སྐྱོང་སྡེ་ཚན། སྲོལ་འཛིན་ལས་ཁུངས། Denkar (2019) https://denkarsgetaway.com/drakarpo-the-popular-bhutanese-pilgrims-getaway/ བྲག་སྐྱེས་ཕང་མཚོ། ༉   བྲག་སྐྱེས་ཕང་མཚོ་འདི་ སྤ་རོ་རྫོང་ཁག་གི་བྱང་ཕྱོགས་ཁ་ཐུགས་ལུ་བཙན་ཏོག་རྒེད་འོག་ནང་རྒྱ་མཚོའི་ཁ་ལས་མཐོ་ཚད་མི་ཊར་ ༤༣༠༠ གི་ས་ཁར་ཆགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། མཚོ་འདི་གི་མིང་བྲག་སྐྱེས་ཕང་མཚོ་ཟེར་སླབ་དགོ་མི་འདི་ཡང་ མཚོ་འདི་སྤ་རོ་གི་གནས་བདག་ཨཔ་ཇོ་བོ་བྲག་སྐྱེས་ཀྱི་ཕང་མར་བཞག་བཞགཔ་བཟུམ་སྦེ་ ལ་གི་མཐའ་སྐོར་བའི་སྦུག་ལུ་ཆགས་ཏེ་ཡོད་ནི་འདི་གིས་ཨིན་པས། ལ་ལུ་ཅིག་གིས་མཚོ་འདི་ བྲག་གི་ཕང་མ་བཞག་བཞགཔ་བཟུམ་ཡོད་ནི་འདི་གིས་བྲག་སྐྱེས་ཕང་མཚོ་ཟེར་སླབ་ཨིན་ཟེར་སླབ་ཨིན་མས། མཚོ་འདི་ དོསསྟེང་རྒེད་འོག་ནང་ཡོད་པའི་ནོར་བུ་གླིང་རིག་གཏེར་མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ་གི་ལྟག་ལས་ཡར་ ཤ་ལ་བྲག་མགོ་བརྒྱུད་དེ་འགྱོཝ་ད་ དུས་ཡུན་ཆུ་ཚོད་ ༥ དེ་ཅིག་ལུ་ལྷོད་ཚུགསཔ་ཨིན་པས། མཚོ་འདི་མཇལ་བ་འགྱོ་སའི་ལམ་ཁར་ལུ་ སྒོ་ར་མཚོ་དང་ཟིམ་དཔོན་མཚོ་ཟེར་མཚོ་ཆུང་ཀུ་གཉིས་དང་ ཤ་ལ་བྲག་མགོའི་ཆོས་རྗེ་ཀརྨ་དཔལ་འབར་སྒྲུབ་པ་གནང་སའི་བྱག་ཕུག་ཅིག་ཡང་མཇལ་ནི་ཡོདཔ་ཨིན་པས། ས་གནས་ ལབ་རྩ་ཁ་ཟེར་ས་ལྷོདཔ་ད་ ཡུམ་མཚོ་ཡང་མཇལ་ཚུགསཔ་ཨིན་པས། བྲག་སྐྱེས་ཕང་མཚོ་ལུ་ བྱ་ནག་དགོན་པ་ལས་ཡང་འགྱོ་ས་ཡོདཔ་དང་དགོན་པ་དེ་ཁ་ལས་འགྱོ་བ་ཅིན་ ལམ་མགྱོགས་དྲགས་སྦེ་འགྱོ་ཚུགས་མི་ཚུ་གིས་དུས་ཡུན་ཆུ་ཚོད་ ༤-༥ ནང་འཁོད་ལུ་ལྷོད་ཚུགས་ནི་དང་ ལམ་འགྲོས་ཀྱིས་སྦེ་འགྱོ་མི་ཨིན་པ་ཅིན་ཆུ་ཚོད་ 6-7 དེ་ཅིག་ནང་ལྷོད་ཚུགསཔ་ཨིན་པས། མཚོ་འདི་དུས་རབས་ ༨ པ་ནང་ཨཔ་ཇོ་བོ་བྲག་སྐྱེས་ཀྱིས་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་ལུ་གཏེར་རྩ་ཅན་ཚུ་བཞག་ས་སྦེ་ཕུལཝ་ལས་ཆོས་དང་འབྲེལ་བའི་མཚོ་ཨིནམ་ལས་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་ མཚོ་དེ་ནང་གཏེར་ལེ་ཤ་སྦ་བཞག་ཡོད་པའི་གཏེར་མཚོ་ངོ་མཚར་ཅན་ཅིག་ཨིན་མས། ཤ་ལ་བྲག་མགོའི་ཆོས་རྗེ་ལྔ་པ་ཡོངས་གྲགས་རྒྱ་མཚོ་གྱིས་ཧེ་མ་ གཏེར་སྟོན་པད་མ་གླིང་པ་གིས་མེ་འབར་མཚོ་ནང་ལས་གཏེར་བཞེས་དོ་བཟུམ་སྦེ་ ཆོས་རྗེ་ཁོ་རའི་དབུ་ལུ་མར་མེ་བཞག་སྟེ་ནང་ན་འཛུལ་ཞིནམ་ལས་ ཞག་བདུན་མཚོའི་ནང་ལུ་བཞུགས་ཡོདཔ་དང་། ཞག་བདུན་གྱི་ཤུལ་ལས་ལོག་མཚོའི་ཕྱི་ཁར་བྱོན་པའི་སྐབས་ན་བཟའ་ལུ་རློན་གཤེར་ག་ནི་ཡང་མེད་པར་སྐམ་སྦེ་དང་མར་མེ་ལུ་ཡང་སྐྱོན་ག་ནི་ཡང་མེད་པར་ གཏེར་བཞེས་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཚུ་ལྷོ་འབྲུག་ཆོས་འབྱུང་ནང་འཐོན་ནི་ཡོདཔ་སྦེ་ཨིན་པས། (དད་པའི་ས་བོན། གནམ་ལོ་མེད་ ༢༠༠༨ ) གཞན་ཡང་ ཤ་ལ་བྲག་མགོའི་ཆོས་རྗེ་ཅིག་གི་ས་ཐག་རིང་ས་ལས་ཕར་དབང་དང་ཆོས་གནང་པར་བྱོན་པའི་སྐབས་ལུ་ འབུལ་བ་འཕུལ་འཕུལཝ་ཚུ་འབུལ་བ་ག་ཏེ་ལས་བཞེསཔ་ཨིན་ན་དེའི་སྦོ་ལོག་ཁར་ཡོད་པའི་ཆུ་ནང་བསྐྱལ་བཏང་ཞིནམ་ལས་ ལོག་སྟེ་བྲག་སྐྱེས་ཕང་མཚོའི་ནང་ལས་བཏོན་ཏེ་བཞེས་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཡང་བཤད་ནི་འདུག། ད་རེས་ནངས་པ་མི་རང་རང་ར་སོ་སོའི་ཡིད་མོས་དང་བསོད་ནམས་དང་འཁྲིལ་གཏེར་མ་འདྲཝ་དང་ཆོས་དང་འབྲེལ་བའི་སྒྲ་དབྱངས་ཚུ་ཡང་ལེ་ཤ་ར་གོ་ནི་ཡོད་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཚུ་བཤད་ནི་འདུག། མཚོ་འདི་གནས་སྐོར་དང་ལ་བཤལ་གྱི་དོན་ལུ་ཡོངས་གྲགས་ཡོདཔ་ལས་མི་མང་ཤོས་ཀྱིས་ར་མཇལ་བར་འགྱོ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། མཚོ་འདི་མཇལ་བ་འགྱོ་ནི་གི་དུས་ཚོད་དགའ་ཤོས་འདི་སྤྱི་ཟླ་ ༣-༡༠ པ་ཚུན་ཨིནམ་དང་ མི་མཐུན་པའི་རྐྱེན་ངན་ཚུ་མི་འབྱུང་ནི་གི་དོན་ལུ་ མཚོའི་ཉེ་འདབས་ལུ་ལྷོདཔ་ད་ འུར་སྐད་རྐྱབ་ནི་དང་གཏམ་ཁུ་འཐུང་ནི་ཚུ་ལས་འཛེམ་དགོཔ་ཨིན་མས། རྒྱབ་རྟེན་དཔེ་ཆ། ཀུན་བཟང་འཕྲིན་ལས། (གནམ་ལོ་མེད་ ༢༠༠༨) དད་པའི་ས་བོན། ཐིམ་ཕུག། ཀེ་ཨེམ་ཀྲི་དཔེ་སྐྲུན། Bhutantraveladventures.com (n.d) A newly discovered beyond the Jomolhari Trek. Bhutan Travel adventure. Retrieved from: https://www.bhutantraveladventures.com/jumolhari-trek-new/ Tourism.gov.bt. (n.d). Drakey Pangtsho Trek, Paro-Adventure  . Retrieved from: https://www.tourism.gov.bt/drukkora/package/drakey-pangtsho-trek-paro Tenzin’s vlog. (2020) Drakey Pangtsho: The mountain are calling. Retrieved from:            https://www.facebook.com/TenzinsVlog/posts/drakey-pangtsho-the-mountains-are- Yuzie’s Diary (2020) Drakey Pangtsho. Retrieved from:       https://yugziediary.blogspot.com/2020/11/drakgay-phangtsho.html           འབྲུག་དབང་རྒྱལ་མཆོད་རྟེན། འབྲུག་དབང་རྒྱལ་མཆོད་རྟེན་འདི་ སྤུ་ན་ཁ་དང་ཐིམ་ཕུག་གི་ས་མཚམས་ཁར་ཡོད་པའི་གཞུང་ལམ་ཁར་ ཐོག་ཚད་མི་ཊར་ ༣༢༠༠ གི་ས་ཁར་ ས་གནས་རྡོ་ཀྱོང་ལ་ཟེར་སར་ཆགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། ས་གནས་འདིའི་མཐའ་འཁོར་ལུ་དར་ཤིང་ཚུ་གི་བསྐོར་ཏེ་ ག་ནི་ཉམས་དགའ་ཏོག་ཏོ་སྦེ་ཡོདཔ་པའི་ཁ་ལུ་ མཆོད་རྟེན་ ༡༠༨ འདི་ཡང་རིམ་པ་གསུམ་སྦེ་བཞེངས་ཏེ་ཡོད། དེ་ཡང་ མཆོད་རྟེན་གཙོ་བོ་སྦོམ་ཅིག་ཡོད་མི་གི་མཐའ་འཁོར་ལུ་ རིམ་པ་དང་པའི་ནང་ལུ་ མཆོད་རྟེན་ ༤༥ དང་ རིམ་པ་གཉིས་པའི་ནང་ ༣༦ དེ་ལས་ རིམ་པ་གསུམ་པའི་ནང་ལུ༌ ༢༧ སྦེ་ ག་ནི་བ་མཛེས་ཏོག་ཏོ་སྦེ་ བཞེངས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། ས་གནས་འདི་ ཧེ་མ་ཆོས་རྗེ་འབྲུག་པ་ཀུན་ལེགས་ཀྱིས་ རྡོ་ཀྱོང་ལའི་བདུདམོ་དང་ ཧིང་རི་ལའི་བདུད་མོ་ སྲིན་ཅུ་ལའི་བདུདམོ་བཅས་བདུདམོ་སྤུན་གསུམ་བཏུལ་ཏེ་ མི་མཐུན་པའི་དགྲའི་ཕྱོགས་ལས་རྣམ་པར་རྒྱལ་བའི་ས་གནས་ཅིག་ཡང་ཨིནདང་། ཤུལ་ལས་ མཐུ་ཆེན་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་བླམ་ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་ མི་ཕར་དང་ཚུར་འགྲོ་འགྲུལ་འབད་མི་ཚུ་གི་དད་པའི་རྟེན་ལུ་རྡོ་གུ་ལུ་ཞབས་རྗེས་བཞག་ཡོད་རུང་ ད་རེས་ནངས་པར་ ས་གནས་འདི་ཁར་ཡོད་ཟེར་གསལ་རི་རི་སྦེ་ངོ་སྦྲགས་ཚུགས་མི་ག་ཡང་མིན་འདུག་ཟེར་ཨིན་པས། (དད་པའི་ས་བོན། ༢༠༠༨ །) ལ་འདི་ཁར་ ངག་དབང་བསྟན་འཛིན་ཞིང་ཁམས་ལུ་བྱོན་ཡོདཔ་མ་ཚད་ གྲུབ་ཐོབ་ཆེན་པོ་སྦྱིན་པ་རྒྱལ་མཚན་ཡང་ འདི་ཁ་ལས་བྱོནམ་ད་སྐུ་བསྙུང་ཡོདཔ་ལས་ གྲུབ་ཐོབ་ཆེན་པོ་གིས་ ས་གནས་འདི་ཁར་ངེ་གི་ཡབ་མེས་དམ་པ་ཞིང་ཁམས་ལུ་བྱོན་ཡོདཔ་ལས་ ང་ཡང་ནཱ་ལས་ཞིང་ཁམས་ལུ་འགྱོ་ནི་ཟེར་གསུངས་ཞིན་ན་ ཞིང་ཁམས་གཞན་ནང་གཤེགས་པའི་ཡོད་པའི་ས་གནས་རྩ་ཆེ་ཤོས་ཅིག་ཡང་ཨིན་པས། རྡོ་ཀྱོང་གསེར་གཞོང་ཐང་དང་ རྡོ་ཀྱོང་གསེར་གྱི་གཟར་ཆུ་ཟེར་ གཉིས་ཡོད་ས་ལས་ གསེར་གཞོང་ཐང་གི་གཡས་ཧོངས་ཀྱི་སྤོ་ཏོག་གུར་ མི་དབང་རྒྱལ་བཙུན་ཨ་ཞེ་རྡོ་རྗེ་དབང་མོ་དབང་ཕྱུག་མཆོག་གིས་ རབ་བྱུང་ ༡༧ པའི་གནམ་ལོ་ཤིང་ཕོ་སྤྲལ་ལོ་ སྤྱ་ལོ་ ༢༠༠༤ ལུ་མི་དབང་མངའ་བདག་རིན་པོ་ཆེ་མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་མཆོག་གིས་དབུ་ཁྲིད་མཛད་དེ་ དྲག་ཁག་གསུམ་གྱི་དམག་མི་ཚུ་གིས་ ང་བཅས་རའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རང་དབང་ལུ་ཉེན་ཁ་བཀལ་མི་ རྒྱ་གར་གྱི་གཡིབ་དམག་ཚུ་མིག་འཕྲུལ་བཟུམ་སྦེ་བཏོན་བཏང་སྟེ་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་སྔར་ལས་ལྷག་སྟེ་ ཞི་བདེ་ལུ་བཀོད་པའི་རྗེས་དྲན་གྱི་རྟེན་སྦེ་ མདོ་སྡེ་ས་པའི་དགོངས་དོན་དང་མཐུན་པར་ རྣམ་རྒྱལ་ཁང་བཟང་མཆོད་རྟེན་བརྒྱ་དང་རྩ་བརྒྱད་བཞེངས་གནང་ཞིནམ་ལས་་ རྗེ་མཁན་ཁྲི་རབས་ ༧༠ པ་སྐྱབསརྗེ་སྤྲལ་སྐུ་འཇིགས་མེད་ཆོས་གྲགས་མཆོག་གིས་ བཀྲ་ཤིས་རབ་གནས་མཛད་གནང་སྟེ་ མཚན་ཡང་འབྲུག་དབང་རྒྱལ་མཆོད་རྟེན་ཟེར་བཏགས་གནང་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན། (དད་པའི་ས་བོན། ༢༠༠༨ །) མཆོད་རྟེན་འདི་རབ་གནས་མཛད་པའི་སྐབས་ རྗེ་མཁན་པོ་གིས་གཙོས་གཞུང་གྲྭ་ཚང་གི་སློབ་དཔོན་ལྷན་རྒྱས་བཞི་གིས་ མི་དབང་མངའ་བདག་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་མཆོག་ལུ་ གུས་བཏུད་ཚུ་ཕུལ་ཡོདཔ་དང་ རྗེ་མཁན་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་མཆོག་ལུ་ བཀྲ་ཤིས་མཛད་བརྒྱད་ཡང་ཕུལ་གནང་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན། དེའི་སྐབས་ལུ་ རྗེ་མཁན་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་ འབྲུག་དབང་རྒྱལ་ མཆོད་རྟེན་འདི་ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་མཆོག་གིས་ གཡིབ་དམག་ཚུ་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལས་བཏོན་གཏང་སྟེ་ རྒྱལ་ཁ་འཐོབ་ཡོད་པའི་དགའ་སྟོན་རྟེན་འབྲེལ་བརྩི་བསྲུང་ཞུ་ནི་དང་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ཡར་རྒྱས་དང་འགྱུར་བ་ དེ་ལས་ དགའ་སྐྱིད་ལ་སོགས་པ་ཚུ་ འབག་འོང་མི་་རྟེན་འབྲེལ་ལུ་དམིགས་ཏེ་བཞེངས་ཡོདཔ་ཨིན་ཟེར་གསུངས་ནུག། མཆོད་རྟེན་གྱི་བཟོ་རྣམ་ཚུ་ཡང་ གཞན་དང་མ་འདྲཝ་སྦེ་ཡོད་པའི་ཁར་ ས་གནས་འདི་ནང་ལུ་ མཆོད་རྟེན་དེ་ཅིག་བཞེངས་ཚུགས་མི་འདི་ཡང་ འབྲུག་མི་སྤྱི་མཐུན་གྱི་བསོད་ནམས་ལས་བརྟེན་ཏེ་ཨིན་པས། དེ་འབདཝ་ལས་ ས་གནས་འདི་ ད་རེས་ནངས་པ་འབྲུག་གི་རྒྱལ་རབས་དང་ལྡན་པའི་ས་གནས་ཅིག་ལུ་གྱུར་ཡོདཔ་མ་ཚད་ འབྲུག་མི་དང་ཕྱིའི་ལྟ་བཤལ་པ་ག་ར་གིས་ དགའ་བའི་ས་གནས་ཡོངས༌གྲགས༌ཅན་ཅིག་ལུ་གྱུར་ཡོདཔ་ཨིན། རྒྱབ་རྟེན༌དཔེ༌དེབ། ཀུན་བཟང་འཕྲིན་ལས། (གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༠༨) དད༌པའི༌ས༌བོན། ཐིམ་ཕུག། ཀེ་ཨེམ་ཀྲི་དཔེ་སྐྲུན༌ཁང༌། raonline.ch. (n.d).  Druk Wangyal Khangzang. Retrieved from: https://www.raonline.ch/pages/bt/visin/bt_country02b.html ཟླུམ་བརྩེགས་ལྷ་ཁང་། ༉ ཡོངས་གྲགས་ཅན་གྱི་ཟླུམ་བརྩེགས་ལྷ་ཁང་འདི་ སྤ་རོ་རྫོང་ཁག་ དོལཔ་ཤར་རི་རྒེད་འོག་གི་འོག་ལུ་ རྒྱ་མཚོའི་ཁ་ལས་མཐོ་ཚད་མི་ཊར་ ༢༢༥༠ གི་ས་ཁར་ཆགས་ཏེ་འདུག། དད་པའི་ས་ བོན་ (ས་ཕོ་ཁྱི་ལོ་ ༢༠༠༨ ཤོག་གྲངས་ ༡༠༢) ལས་ “གྱང་ས་ཟླུམ་བརྩེགས་ལྷ་ཁང་འདི་ སྤ་རོ་ཚོང་འདུས་ཁྲོམ་ལས་ རྫོང་ནང་འགྱོ་ སའི་སྣུམ་འཁོར་ལམ་བདའ་སྟེ་ ཚོང་འདུས་ཟམ་ལས་དུམ་གྲ་ཅིག་འགྱོཝ་ཅིག་ སྣུམ་འཁོར་ལམ་གྱི་ལྟག་ལུ་ཡོད།” ཟེར་བཀོད་དེ་འདུག། དེ་ཡང་ སྔོན་དུས་རབས་ ༡༥ པའི་ནང་ལུ་ ལྕགས་བཟོ་པ་གྲུབ་ཆེན་ཐང་སྟོང་རྒྱལ་པོ་མཆོག་སྤ་རོ་ལུ་བྱོནམ་ད་ སྤ་རོ་ལུང་པའི་ས་གནས་ མང་ཤོས་ཅིག་ནང་ར་ ས་བདག་དང་ཀླུ་ཚུ་གི་གནོདཔ་སྦོམ་སྦེ་ར་བཀལ་ཏེ་སྡོད་ཡོདཔ་དང་། ལྷག་པར་དུ་ ས་དང་གནམ་གྲུ་གསུམ་ཕོག་པའི་གྱང་སར་གཡུས་ཚན་ནང་ལུ་ ས་བདག་དང་ཀླུ་ཚུ་གིས་གནོད་པ་སྦོམ་ར་བཀལ་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིནམ་གཟིགས་ཏེ་ དེའི་ཁ་གནོན་གྱི་དོན་ལུ་ ད་ལྟོ་ ཡོད་པའི་ས་གོ་འདི་ནང་ མཆོད་རྟེན་དབྱིབས་ཟླུམ་བརྩེགས་ཀྱི་རྣམ་པ་སྦེ་ཡོད་མི་ཅིག་བཞེངས་གནང་ནུག། དེ་ཁར་བཞེངས་དགོ་མི་གི་གནད་དོན་གཅིག་འདི་ སྒང་གདུག་སྦྲུལ་ནག་པོ་ཁ་མར་བལྟ་རྒྱུགཔ་ཨིན་ཟེར་བའི་ རི་གི་མཇུག་སྦལཔ་གི་ཁ་དང་ལྷ་པའི་རྣམ་པ་སྦེ་ཡོདཔ་གཟིགས་ཏེ་ འདི་རྟགས་མཚན་ངན་པ་སྦེ་གཟིགས་ཏེ་ ས་བདག་འདི་གི་གནོད་པ་ལས་བཟློག་ཐབས་ཀྱི་དོན་ལུ་བཞེངས་གནང་ནུག། ལོ་རྒྱུས་སོ་སོ་ཅིག་ལས་འབད་བ་ཅིན་ གྲུབ་ཐོབ་མཆོག་གིས་ ས་བདག་སྦལཔ་གི་གཟུགས་ལུ་མགུ་ཏོག་དགུ་འབད་མི་ཅིག་དང་ཕྱད་དེ་ ས་བདག་འདི་གིས་མི་སྡེ་ནང་ ནད་ཡམས་དང་འཁྲུག་རྩོད་ཚུ་བྱུང་བཅུག་ནིའི་ནུས་པ་ཡོདཔ་གཟིགས་མི་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ ས་བདག་འདི་དམ་ལུ་བཏགས་ཞིནམ་ལས་ད་ལྟོ་ཡོད་སའི་ཟླུམ་བརྩེགས་ལྷ་ཁང་གི་འོག་ལུ་ བཙུགས་ཏེ་བཞག་ཡོད་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཡང་འདུག། ལྷ་ཁང་འདི་གི་ཟུར་ཁར་ ད་རེས་ནངས་པ་ས་བདག་འདི་གི་ཁ་དང་ལྷ་པ་ངོ་མ་སྦེ་མཇལ་དོ་ཡོདཔ་དང་ མཆོད་རྟེན་འདི་ནང་ཡོད་པའི་ས་ བདག་གི་གནས་དེ་ འབྲུག་གི་རྗེ་མཁན་ ༢༥ པ་རྗེ་ཤེས་རབ་རྒྱལ་མཚན་གྱིས་སྤོ་བཤུད་གནང་སྟེ་ ཀླུའི་འབུམ་གཏེར་བཙུགས་ཡོད་པའི་ཀླུ་འབུམ་ཚུ་ཡང་མཇལ་ནི་འདུག། གཞན་ཡང་ ད་ལྟོ་ལྷ་ཁང་ཡོད་པའི་ཟུར་ཁར་ ཧེ་མ་གྲུབ་ཐོབ་ཐང་སྟོང་རྒྱལ་པོ་མཆོག་སྒོམ་གནང་སྟེ་བཞུགས་བཞུགསཔ་ཨིན་ཟེར་བའི་སྒྲུབ་ཕུག་གཅིག་ཡོདཔ་ཨིན་རུང་ ད་རེས་ནངས་པ་མི་ཚུ་གིས་ འདི་དཔལ་ལྡན་ལྷ་མོའི་གནས་ཁང་ཨིན་ཟེར་བའི་ཡིད་ཆེས་བསྐྱེད་ནི་འདུག་ཟེར་ཨིན་པས། གནས་ཡིག་ཀུན་ཕན་ལམ་སྟོན། (གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༡༥།) ཧེ་མ་གྲུབ་ཐོབ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་སྤ་རོ་ལུ་བྱོནམ་ད་ དེ་ཁར་མ་འོངས་པ་ལུ་ མཛེ་ནད་དང་ ནད་གཞི་གདུག་དྲགས་ཚུ་བྱུང་སྟེ་ མི་ཚུ་གི་ཚེ་སྲོག་ལུ་བར་ཆད་སྦོམ་ར་བྱུང་ནི་ཨིནམ་མཁྱེན་ཏེ་ ད་ལྟོ་ཡོད་སའི་ལྷ་ཁང་གི་ས་འདི་གི་ཕྱོགས་ བཞི་ལུ་ ས་བསླང་བའི་ཚུལ་ལུ་ཕུར་པ་རེ་བརྡབས་ཏེ་ མཆོད་རྟེན་འདི་བླ་མའི་ཞལ་བཀོད་དང་འཁྲིལ་ བླ་མའི་སློབ་མ་ཚུ་གིས་བཞེངས་ཡོདཔ་སྦེ་ཨངན་པས། དེ་ལས་ རབ་གནས་འདི་ཡང་ རྡོ་མཆོད་རྟེན་དགོན་པའི་བླམ་རྒྱལ་དབང་རྗེ་གིས་ བྱ་རྒོད་གཅིག་ལུ་སྤྲུལ་ཏེ་ ཕྱག་འབྲུ་ཚུ་གནམ་ཁར་ལས་མར་གཏོར་གནངམ་ད་ དེ་ཁའི་མི་ཚུ་གིས་ཡང་མཐོང་ཡོད་པའི་ལོ་རྒྱུས་བཤད་ནི་འདུག། ལྷ་ཁང་འདི་ཐོག་གསུམ་སྦེ་ཡོདཔ་དང་ དེ་ནང་རྡོ་རྗེ་འཆང་། རྗེ་བཙུན་མི་ལ་རས་པ། སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་དང་ གཞན་ལྷ་ཚོགས་ སོ་སོ་ཚུ་གི་སྐུ་འདྲ་ཚུ་མཇལ་ནི་ཡོད་པའི་ཁར་ དུས་རབས་ ༡༩ གི་ནང་ལས་ར་ཡོད་པའི་ལྡེབས་རིས་ཚུ་ཡང་མཇལ་ནི་འདུག། དེ་ལས་ ལྷ་ཁང་གི་མཐའ་བསྐོར་ལུ་ མ་ཎི་ལག་འཁོར་ ༡༠༨ བཞེངས་ཏེ་ཡོདཔ་དང་ ས་གནས་དེ་ཁའི་རྒན་རྒས་ཚུ་ དུས་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་མཆོད་རྟེན་འདི་བསྐོར་ར་རྐྱབ་སྟེ་སྡོད་སར་མཐོངམ་ཨིན། མི་ཚུ་གིས་ ལྷ་ཁང་འདི་མང་ཆེ་བ་ཅིག་ ཚེ་འདས་ཀྱི་དོན་ལུ་དགེཝ་དགེ་རྩ་ཚུ་གཏང་སའི་ལྷ་ཁང་ཅིག་སྦེ་ལག་ལེན་འཐབ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། མདོར་བསྡུ་བ་ཅིན་ ལྷ་ཁང་འདི་གྲུབ་ཐོབ་ཐང་སྟོང་རྒྱལཔོ་མཆོག་གིས་ ས་བདག་དང་ཀླུ་ཚུ་གི་འཇིགས་པ་ལས་སྐྱོབ་ནིའི་དོན་ལུ་ བཞེངས་ གནང་གནངམ་ཨིནམ་དང་ དད་ཅན་གྱི་མི་སེར་ཡོངས་དང་ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་ལྟ་བཤལཔ་ཚུ་གིས་ སྤ་རོ་ལུ་བྱོན་ད་ངེས་པར་དུ་མཇལ་མི་ལྷ་ཁང་རྩ་ཅན་ཅིག་ཨིན་པས། རྒྱབ་རྟེན་དཔེ་ཐོ། ཀུན་བཟང་འཕྲིན་ལས། (གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༠༨) དད་པའི་ས་བོན། ཐིམ་ཕུག། ཀེ་ཨེམ་ཀྲི་དཔེ་བསྐྲུན་ཁང་། ཕན་བདེ་ལེགས་བཤད་དབང་ཕྱུག། (གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༡༥) གནས་ཡིག་ཀུན་ཕན་ལམ་སྟོན། ཐིམ་ཕུག། ཅ་རྙིངང་འཛིན་སྐྱོང་སྡེ་ཚན། སྲོལ་འཛིན་ལས་ཁུངས། Asian Historical Architecture. (2021). Jangsa Dumtseg Lhakhang. Retrieved from https://www.orientalarchitecture.com/sid/1548/bhutan/paro/jangtsa-dumtseg-lhakhang Holidify. (n.d.). Jangtsa Dumtseg Lhakhang. Retrieved from https://www.holidify.com/places/paro/jangtsa-dumtseg-lhakhang-sightseeing-1257602.html དུང་ཆེན་སྨན་ཆུ། ༉ དུང་ཆེན་སྨན་ཆུ་འདི་ དར་དཀར་ན་རྫོང་གི་གཡོན་ཁ་ཐུག་ལས་ ནགས་ཚལ་ནང་ལས་མར་བབས་ཏེ་འགྱོཝ་ད་ དུས་ཡུན་སྐར་མ་ ༤༠ དེ་ཅིག་གི་ས་ཁར་ཆགས་ཡོདཔ་དང་ དེ་ཡང་རྒྱ་མཚོའི་ཁ་ལས་མཐོ་ཚད་མི་ཊར་ ༡༣༠༠ དེ་ཅིག་ཁར་ཨིན་པས། (དད་པའི་ས་བོན། གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༡༥) དུང་ཆེན་སྨན་ཆུ་ཟེར་སླབ་དགོ་མི་འདི་ཡང་ ཧེ་མ་གནས་འདི་ཁ་ལས་དུང་ཆེན་ཅིག་རང་གཏེར་སྦེ་བྱོན་ཏེ་ དུང་ཆེན་སྨན་ཆུའི་གདོང་གཏད་ལུ་ཡོད་པའི་བདེ་སྐྱིད་གླིང་ལྷ་ཁང་ལུ་བལྟ་སྟེ་འཕུར་བྱོན་ནུག། དུང་ཐོན་སའི་བྱག་གི་དོང་ནང་ ཆུ་སྦོམ་ཚད་རན་ཏོག་ཏོ་ཅིག་ཐོན་མི་དེ་གིས་ ཁ་ལུ་འཐུང་སྟེ་གཟུགས་འཁྱུཝ་ལ་སོགས་པ་འབདཝ་ད་ ནད་རིགས་མ་འདྲཝ་ཚུ་ལས་དྲག་ཚུགས་པའི་ནུས་པ་ཡོདཔ་ལས་ དུང་ཆེན་སྨན་ཆུ་ཟེར་ཡོངས་གྲགས་སོང་ཡོདཔ་སྦེ་ཨིན་པས། (གནས་ཡིག་ཀུན་ཕན་ལམ་སྟོན།གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༡༣ །) དུང་ཆེན་གཏེར་བྱོན་ས་འདི་ བྱག་གི་སྐེད་པ་ལས་ཨིནམ་དང་ དོང་འདི་རིང་ཚད་ཡང་མི་ཊར་ ༨ ལྷག་ཙམ་ཅིག་འོང་ནི་ཨིན་མས། དོང་གི་དབྱིབས་ཡང་ དུང་གི་བཟོ་དབྱིབས་བཟུམ་སྦེ་ཐད་སྒོར་སྒོར་ཡོདཔ་དང་ ད་རུང་ལོགས་ཅིག་ཁ་ལས་ དུང་ཆེན་ཡ་གཅིགཔོ་དེ་ཡང་ གཏེར་འབྱོན་ནི་འབདཝ་ད་གནམ་ལངས་ཏེ་ བྱོན་མ་ཚུགས་པར་ལུས་སོངཔ་ལས་ མ་འོངས་པའི་ནང་ལོག་སྟེ་གཏེར་བྱོན་འོང་ཟེར་བཤད་སྲོལ་འདུག། དུང་ཆེན་འདི་ ལུང་བསྟན་དང་འཁྲིལ་ཏེ་ ཉི་གདུགས་ཁ་བདེ་སྐྱིད་གླིང་དགོན་པ་ལུ་འཕུར་བྱོན་ཡོད་མི་དེ་ཡང་ དགོན་པ་འདི་ནང་ དྲོ་པ་ཚར་གཅིག་དཀོན་གཉེར་ཡོན་ཆབ་ཕུལ་བར་འགྱོཝ་ད་ དགོན་པའི་སྒོ་ཅུང་གི་རྩ་བར་མཆོད་དྲིལ་ཡོད་སར་ དུང་ཡ་ཅིག་འབད་མི་ཅིག་ བཀལ་བཞག་ཡོདཔ་མཐོང་ཡོདཔ་སྦེ་ཨིན་པས། དཀོན་གཉེར་འདི་ ཡ་མཚན་ཆེ་སྟེ་དར་གྱིས་དྲིལ་སྦེ་ མཆོད་བཤམས་ནང་གདན་འདྲེན་ཞུ་ཞིན་ན་ ཕྱག་དང་མཆོད་པ་ཕུལ་སྦེ་བཞག་ཡོདཔ་སྦེ་ཨིན་པས། ཧེ་མ་འབད་བ་ཅིན་ལོ་བསྟར་བཞིན་དུ་གནང་སྲོལ་ཡོད་པའི་ཚེས་བཅུ་དུས་མཆོད་སྐབས་ ཉི་གདུགས་ཁའི་ཁྱིམ་གུང་རེ་རེ་བཞིན་གྱི་ནང་ལུ་ བསུ་བ་སེར་སྦྲེང་དང་བཅསཔ་སྦེ་དུང་ཆེན་འདི་གདན་འདྲེན་ཞུ་ཏེ་ རང་སོའི་ཁྱིམ་ནང་མར་ཆང་དང་གསེར་སྐྱེམས་ཕུལ་ཚར་བའི་ ཤུལ་ལས་དུང་ཆེན་ཚར་རེ་འཕུ་ནིའི་སྲོལ་སྡོད་ནུག། ཨིན་རུང་ ཤུལ་ལས་སྤྱི་ཞིང་དགོན་པའི་བླམ་གིས་དུང་ཆེན་དེ་ སྤྱི་ཞིང་དགོན་པ་ལུ་བསྣམས་བྱོན་ཡོདཔ་ལས་བརྟེན་དུང་ཆེན་འདི་གི་མཐུ་དང་ནུས་པ་གིས་སྦེ་ སྤྱི་ཞིང་དགོན་པའི་ཆོསཔ་ཚུ་ དུང་འཕུ་ནི་ལུ་མཁས་དྲགས་ཡོདཔ་སྦེ་ཨིན་པས། (དད་པའི་ས་བོན། གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༡༥ །) དུང་ཆེན་གཏེར་བྱོན་སའི་བྱག་དོང་ནང་ལས་ གནམ་བྱཱར་དགུན་མེད་པར་ འབབ་མི་གྲུབ་ཆུ་འདི་གིས་གཟུགས་འཁྱུཝ་ལ་སོགས་པ་ཚུ་འབད་བ་ཅིན་ ནད་རིགས་བཀག་ནིའི་ཕན་པ་ཡོདཔ་སྦེ་ཧ་གོ་མི་ཚུ་གིས་སྨན་ཆུ་སྦང་པར་འོང་ནི་ཡོདཔ་ལས་ ཧེ་མ་ཡོད་པའི་སྨན་ཆུ་སྦང་ས་ལུ་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༡ ལུ་སྲོལ་འཛིན་ལས་ཁུངས་སྔར་ཁྱུན་བཟོ་རིག་སྡེ་ཚན་གྱིས་ ཤིང་གི་ཝ་སྒྲོམ་ཅིག་ཡང་བསྒྲིགས་བཞག་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན། ཆོས་སྐྱིད་དབང་མོ་ (གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༢༢) གིས་བསྡུ་སྒྲིག་འབད་དེ་ཡོད་མི་སྙན་ཞུ་དང་འཁྲིལ་བ་ཅིན་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༨ ལུ་ གཟུགས་འཁྱུ་སའི་ཝ་དང་ གོ་ལ་སོར་ནིའི་ཁང་མིག་ ཆབ་གསང་གི་མཐུན་རྐྱེན་ཚུ་ག་ར་བཙུགས་ཡོདཔ་མ་ཚད་ སྣུམ་འཁོར་ལམ་ཡང་ལྷོད་ནི་དེ་གིས་ སྨན་ཆུ་སྦང་པར་འོང་མིའི་གྱངས་ཁ་ ཡར་སེང་སོང་སྟེ་ཡོདཔ་སྦེ་ཨིནཔས། རྒྱབ་རྟེན་དཔེ་ཐོ། ཀུན་བཟང་འཕྲིན་ལས། (གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༡༥) དད་པའི་ས་བོན། ཐིམ་ཕུག། ཀེ་ཨེམ་ཀྲི་དཔེ་བསྐྲུན་ཁང་། སངས་རྒྱས་དོན་གྲུབ། (གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༡༤) གནས་ཡིག་ཀུན་ཕན་ལམ་སྟོན། སྲོལ་འཛིན་ལས་ཁུངས་ཅ་རྙིང་འཛིན་སྐྱོང་སྡེ་ཚན། ཐིམ་ཕུག། Wangmo, C. (2022). Dungchen Menchu.. Retrieved from:: https://www.google.com/interstitial?url=https://kuenselonline.com/dungchen-menchhu/ དུང་མཚོ།                   ཐིམ་ཕུག་རྫོང་ཁག་ནང་ཡོད་པའི་དུང་མཚོ་འདི་རྒྱ་མཚོའི་ཁ་ལས་མཐོ་ཚད་མི་ཊར་ ༤༢༨༦ ལུ་ཆགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། མཚོ་འདི་བྱག་ཅིག་གི་རྐེད་པར་བཀྱག་གཡུ་བཟུམ་ཧོ་དིང་དིང་སྦེ་ ག་ནི་བ་ཡ་མཚན་ཆེ་ཏོག་ཏོ་ཡོདཔ་ཨིན། མཚོ་འདི་ཕ་ཇོ་སྡིངས་ལས་ཁ་ཡར་བལྟ་ཏེ་དུས་ཡུན་ཆུ་ཚོད་བཞི་དེམ་ཅིག་འགྱོཝ་ད་ལུ་ལྷོད་ཚུགསཔ་ཨིན། ལམ་འགྱོ་ཚུགས་མི་གིས་ཕ་ཇོ་སྡིངས་ལས་དྲོ་པ་ཧ་སག་སོང་ཞིན་ན་ཕྱི་རུ་མར་ལོག་ལྷོད་ཚུགས་པའི་ཉིནམ་གཅིག་གི་ས་ཁར་ཡོདཔ་དང་ ལམ་འགྱོ་མ་ཚུགས་མི་ཨིན་པ་ཅིན་ ཐུགས་རྗེས་བྲག་ལུ་ཞག་གཅིག་སྡོད་དེ་ དེ་གི་ནངས་པ་མཚོ་མཇལ་བར་འགྱོ་བ་ཅིན་ཉིནམ་གཉིས་འགོརཝ་ཨིན་པས། མཚོ་དེ་ཁར་འགྱོ་དགོ་པ་ཅིན་ ཕ་ཇོ་སྡིངས་ལས་དུས་ཡུན་སྐར་མ་ ༤༥ དེ་ཅིག་འགྱོཝ་ད་ཐུགས་རྗེ་བྲག་ལུ་ལྷོདཔ་ཨིནམ་དང་ ཐུགས་རྗེ་བྲག་ལས་ཡར་དུས་ཡུན་ཆུ་ཚོད་ ༣-༤ དེམ་ཅིག་གི་རིང་ལུ་ ལ་དག་པ་ཅིག་བརྒལ་འགྱོཝ་ད་དུང་མཚོ་ལུ་ལྷོད་ཚུགསཔ་ཨིན་པས། དུང་མཚོ་ལུ་འགྱོ་སའི་ལམ་བདའ་སྟེ་མཚོ་ཆུང་ཀུ་ལེ་ཤ་རང་མཇལ་ནི་ཡོད་མི་ཚུ་ཡང་དང་པ་ར་ གཙིབ་མཚོ་འདི་མཇལཝ་ཨིན་མས། དེ་ལས་ཨེ་ཏོ་མེ་ཏོག་ཤིང་གི་སྦུག་ལས་ཡར་འགྱོཝ་ད་ སིམ་ཀོ་ཀྲི་མཚོ་དང་རྒྱ་ཉ་མཚོ་ཚུ་མཇལ་ཚུགས། རྒྱ་ཉ་མཚོ་ལས་ དུས་ཡུན་སྐར་མ་ ༣༠-༤༥ དེམ་ཅིག་འགྱོཝ་ད་ དུང་མཚོ་ཤ་མ་ཟེར་ས་ལྷོདཔ་ཨིནམ་དང་། དུང་མཚོ་ཤ་མ་ལས་ཨ་ཙི་ཅིག་ཡར་འགྱོཝ་ད་ ག་ནི་བ་གཞི་བརྙིད་ཆེ་བའི་དུང་མཚོ་ལུ་ལྷོདཔ་ཨིན་པས། མཚོ་འདི་ནང་དུང་དཀར་ཕོ་མོ་གཉིས་ཡོདཔ་ལས་བརྟེན་ཏེ་ མཚོའི་མིང་ཡང་དུང་མཚོ་ཟེར་སླབ་པའི་ར་ཁུངས་བཤད་ནི་འདུག། ངག་རྒྱུན་ལུ་ ཧེ་མ་གངས་ཁྲོད་རི་ཁྲོད་འགྱིམས་ཏེ་བཞུགས་མི་གྲུབ་ཐོབ་གྲྭ་རྒས་ཤོང་མཚོ་འདི་གི་སྦོ་ལོགས་ཁར་སྒྲུབ་པ་གནང་སྟེ་བཞུགསཔ་ད་ ཁོ་གིས་མཚོ་འདི་ནང་དུང་དཀར་ཕོ་མོ་གཉིས་ཡོདཔ་མངོན་སུམ་དུ་མཐོང་པའི་ལོ་རྒྱུས་བཤད་ནི་འདུག། མཚོ་འདི་གི་སྦོ་ལོགས་ཁར་ གྲུབ་ཐོབ་ཀྱི་སྒྲུབ་ཁང་གི་རྩིག་ཤུལ་ཡོད་ཟེར་ཡང་བཤད་ནི་འདུག། ཟླཝ་གཅིག་ནང་ཕྱིའི་ལྟ་བཤལཔ་དང་ནང་འཁོད་ཀྱི་ལྟ་བཤལཔ་མཚོ་མཇལ་མི་ ཡོངས་བསྡོམས་ཀྱི་ ༨༠-༡༢༠ གི་བར་ནང་འོང་དོ་ཡོདཔ་མས།  དེ་གི་ནང་ལས་ཡང་ མང་ཤོས་ར་བདུན་ཕྲག་ངལ་གསོའི་སྐབས་ལུ་ན་གཞོན་ཕོ་མོ་ཚུ་འོང་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། མི་མང་ཤོས་ཀྱི་ར་མཚོ་འདི་ཞི་བདེ་དང་སྤྲོ་གསེང་གི་དོན་ལུ་མཇལ་བར་འགྱོ་དོ་ཡོདཔ་དང་། མཚོ་མཇལ་བར་འགྱོ་ནི་གི་དུས་ཚོད་དགའ་ཤོས་འདི་ གནམ་སེར་ཁ་དང་སོ་ཁ་ལུ་ཨིན་མས། གནམ་དགུན་ལུ་མཇལ་བ་འགྱོ་བ་ཅིན་ ས་ཁ་མཐོ་སར་འབད་ནི་འདི་གིས་ ཁཝ་གིས་སྦེ་གནམ་མེད་ས་མེད་གྱངས་ཏེ་ལཱ་ཁག་རྐྱབ་ཨིན་རུང་ མཚོ་དེ་ཁ་ར་ལྷོད་ཚུགས་པ་ཅིན་ མཚོ་འདི་ཁཝ་གི་སྦུག་ལུ་མཛེས་ཏོག་ཏོ་སྦེ་མཇལ་ཚུགསཔ་ཨིནཔས། རྒྱབ་རྟེན་དཔེ་ཆ། ཀུན་བཟང་འཕྲིན་ལས། (གནམ་ལོ་མེད་ ༢༠༠༨) དད་པའི་ས་བོན། ཐིམ་ཕུག། ཀེ་ཨེམ་ཀྲི་དཔེ་སྐྲུན། Bussiness Bhutan.bt. (2020) Dungtsho being polluted by Visitors. business Bhutan. Retrieved from:                  https://businessbhutan.bt/dungtsho-being-polluted-by-visitors/ Deki Tshomo. (2020) Trip to Phajodhing , Thimphu. Retrieved from:  https://odysseywithtshomo.blogspot.com/2020/06/trip-to-dungtsho-phajoding- Heavenly Bhutan Travel. (n.d). Dungtsho Lake, Phajodhing. Retrieved from:                            https://www.facebook.com/HeavenlyBhutan/posts/3033685080072868/ Tour travel world.com. (n.d) Dungtsho trek to Mythical landmark tour. Retrieved from:                                   https://www.tourtravelworld.com/packages/dungtsho-trekto-mythical-landmark-tour- Travel Madness. (n.d). To Dungtsho: the lake amidst clouds. Retrieved from:  https://travelmadness.travel/travel-blog/to-dungtsho-the-lake-amidst-clouds/                                                                                                                                                                                   འདུན་མང་ཚ༌ཆུའི༌སྐོར། ནང་པ་ཆོས་ལྡན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་སྨན་ལྗོངས་འབྲུག་ཡུལ་འདི་ ཨོ་རྒྱན་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་ རྟ་རྨིག་ཙམ་ཡང་མ་ལུས་པ་ཞབས་ཀྱིས་བཅགས་ཏེ་ སྦས་གནས་ཁྱད་འཕགས་ཅན་ཅིག་ལུ་ བྱིན་གྱིས་རླབས་གནང་ནུག། དེ་གིས་སྦེ་ ད་རེས་ནང་པ་ཡང་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ ཡ་མཚན་ཆེ་བའི་གནས་གྱངས་ཁ་མེདཔ་ཅིག་མཇལ་ནི་ཡོད། དེ་ཚུ་གི་གྲས་ལས་ ཅིག་འདི་ཁེེངས་འདུན་མང་ཚ་ཆུ་འདི་ ཨིནམ་དང་ དེ་ཡང་ རྒྱ་མཚོའི་མཐའ་མ་ལས་མཐོ་ཚད་མི་ཊར་ ༣༡༥ དེ་ཅིག་ལུ་ཆགསཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། (གནས་ཡིག་ཀུན་ཕན་ལམ་སྟོན། ༢༠༡༤) ངག་རྒྱུན་ལས་ ས་གནས་ཁེངས་རིགས་རྣམ་གསུམ་འདི་ དུས་རབས་བརྒྱད་པའི་ནང་ ཨོ་རྒྱན་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་དང་ལྷ་ལྕམ་ཡེ་ཤེས་མཚོ་རྒྱལ་གཉིས་ ཀྱིས་ཁེངས་མདུན་མང་ལུ་ཞབས་ཀྱིས་བཅགས་པའི་ཤུལ་ལས་ ཚ་ཆུ་འདི་ཕན་ཡོན་ཅན་ཅིག་སྦེབྱིན་གྱིས་རླབས་གནང་གནངམ་ཨིན་ཟེར་ བཤད་སྲོལ་འདུག། སླབ་སྲོལ་སོ་སོ་ཅིག་ལས་འབད་བ་ཅིན་ དུས་རབས་བརྒྱད་པའི་ནང་ ཁེངས་འདུན་མང་ལས་ཤ་རོགཔ་ཅིག་ཀ་ཤ་བདའ་བར་འགྱོ་བའི་བསྒང་ ས་གནས་སྐྱིད་པ་ལུང་གསན་གྱི་ས་གོ་ནང་ལྷོདཔ་ད་ ཀ་ཤ་ཅིག་མཐོང་སྟེ་ དུག་མདའ་ཀ་ཤ་གུར་འཕངས་ཏེ་ ཀ་ཤ་ལུ་ཕོག་པའི་ཤུལ་ ཀ་ཤ་འདི་ཁ་སྨད་ལུ་ལྟ་སྟེ་མགྱོགས་འགྱོ་བའི་རྟིང་ཤུལ་བདའ་སྟེ་ཤ་རོགཔ་འདི་ཡང་འགྱོ་ནུག། དེ་བསྒང་ དུག་མདའ་ཕོག་ཡོད་པའི་ཀ་ཤ་འདི་ ད་ལྟོ་ཚ་ཆུ་ཆགས་ཡོད་པའི་ ས་གནས་འདི་ཁར་ཤི་ཡོདཔ་ལས་ ལྟ་བར་འགྱོ་བའི་བསྒང་དུ་པ་འཐོན་སར་མཐོང་སྟེ་ ག་ཅི་ཨིན་ན་ཟེར་རྣམ་རྟོག་ལངས་ཏེ་ལྟཝ་ད་ ཚ་ཆུ་འདི་ཡོདཔ་སྦེམཐོང་ནུག། ཨིན་རུང་ འདུན་མང་གི་མི་སེར་ཚུ་གི་བཤད་མི་ནང་ ཁོང་ཚུ་གི་ཁུངས་གཏུགས་འབད་ཚུགས་མི་འདི་ དུས་རབས་ ༨ པའི་ནང་ སངས་རྒྱས་གཉིས་པ་ཨོ་རྒྱན་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་བྱོན་མི་འདི་ར་ཨིན་ཟེར་ཨིན་མས། ས་གནས་འདི་ཁར་ ཨོ་རྒྱན་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་དང་ལྷ་ལྕམ་ཡེ་ཤེས་ཚོགས་རྒྱལ་གྱི་བྷ་གདང་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་གི་དབུ་ཞྭ་ཚུ་ ད་ལྟོའི་བར་ན་ཡང་ མངོན་སུམ་དུ་མཇལ་ནི་ཡོདཔ་ཨིན། ཚ་ཆུ་གིས་མ་དོ་བར་ བྱག་གི་རྐེད་པ་བྱག་ཕུག་སྒོ་མེད་མི་ནང་ གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་སྒོམ་ཉམས་ལེན་གནང་སའི་བྱག་ཕུག་སྦོམ་གཅིག་དང་ བྱག་ཕུག་འདི་གི་གཡས་ཁ་ཐུག་ རིང་ཚད་མི་ཊར་ ༤༠ དེམ་ཅིག་གི་ས་ཁར་ མཁའ་འགྲོ་ཡེ་ཤེས་མཚོ་རྒྱལ་ཉམས་ལེན་གནང་སའི་བྱག་ཕུག་སྦོམ་ཅིག་ཡང་མཇལ་ནི་ཡོདཔ་ཨིན། གནས་ཡིག་ཀུན་ཕན་ལམ་སྟོན (གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༡༤ ཤོག་གྲངས་ ༡༥༢) ནང་ “གཡས་ཤར་ཕོ་ཆུ་དང་གཡོན་བྱང་མོ་ཆུ་ དེ་ལས་གྱིབ་ཀྱི་དུང་ཅུང་ནང་ལས་འཐེན་མི་རྩིཝ་ད་རྐ་གསུམ་ཡོདཔ་ཨིན་མས།” ཟེར་བཀོད་ཡོདཔ་ལས་ ཚ་ཆུ་འཐོན་སའི་རྐ་མ་འདྲཝ་ ཡོངས་སྡོམས་ཀྱིས་གསུམ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། ཚ་ཆུ་སྦང་ནི་གི་དོན་ལུ་་རྩི་ས་དང་ཤིང་གིས་བཟོ་བའི་ ཆུ་རྫིང་བཞི་ཡོདཔ་ཨིན། རྫིང་དང་པ་གི་དྲོད་ཚད་འདི་ ཌིག་རི་སེལ་ཤི་ཡཱསི་ ༤༣ ཡོདཔ་དང་ འདི་གིས་ བད་ཀན་དང་གྲང་བའི་ནང་ཚུ་ལུ་ཕནམ་ཨིན་པས། རྫིང་གཉིས་པའི་དྲོད་ཚད་འདི་ ཌིག་རི་སེལ་ཤི་ཡཱསི་ ༤༨ ཨིནམ་དང་ འདི་གིས་ ཕོ་བ་སྨུག་པོའི་ནད་དང་ དུག་ནད་ཚུ་ལུ་ཕནམ་ཨིན་པས། དེ་ལས་ རྫིང་གསུམ་པ་དང་བཞིན་པའི་དྲོད་ཚད་འདི་ ཌིག་རི་སེལ་ཤི་ཡཱསི་ ༥༡ དང་ ༥༢ ཡོདཔ་ཨིནམ་དང་ འདི་གིས་འབད་བ་ཅིན་ མགུ་ནད་ མཁྲིས་པའི་ནད་ པགས་ནད་དང་རྩ་དཀར་ནད་ཚུ་ལུ་ཕནམ་ཨིན་པས། (གནས་ཡིག་ཀུན་ཕན་ལམ་སྟོན། ༢༠༡༤) འདུན་མང་ཚ་ཆུ་འདི་ ཏིང་ཏི་སྦིས་ལས་ རིན་དི་སྒང་འགྱོ་སའི་པཱར་གླིང་འཁོར་ལམ་ལས་ ཁ་མར་བལྟ་སྟེ་ ཆུ་ཚོད་ ༡ དང་སྐར་མ་ ༣༠ དེ་ཅིག་ས་ཁར་ཆགས་ཏེ་ཡོདཔ་དང་། ཚ་ཆུ་དེ་ཁར་ ལོ་ཨ་རྟག་ར་འབྲུག་པའི་མི་སེར་དང་ ཕྱི་རྒྱལ་ཁབ་ལས་བྱོན་མི་ལྟ་བཤལ་པ་ཚུ་ཚ་ཆུ་སྦང་པར་བྱོན་ནི་ཡོདཔ་ཨིན་པས། ཚ་ཆུ་སྦང་པ་བྱོན་པ་ཅིན་ དགའ་ཤོས་ར་འབྲུག་ཟླ་ ༡༠ ༡༡ ༡༢ དང་ ༡ པའི་ནང་ལུ་ཨིནམ་སྦེ་བཀོད་དེ་འདུག། (གནས་ཡིག་ཀུན་ཕན་ལམ་སྟོན། ༢༠༡༤) ཚ་ཆུ་དེ་གིས་སྦེ་ འདུན་མང་གི་མི་སེར་དང་ཉེ་འདབས་ལུ་ཡོད་པའི་གཡུས་ཁའི་མི་སེར་ཚུ་ལུ་དངུལ་གི་ཁེ་ཕན་དང་ མི་སྡེ་གོང་འཕེལ་ལས་སྣ་ཚུ་ནང་ལུ་ཁེ་ཕན་སྦོམ་ར་བྱུང་སྟེ་འདུག། རྒྱབ་རྟེན་དཔེ་ཆ། སངས་རྒྱས་དོན་གྲུབ། (གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༡༤) གནས་ཡིག་ཀུན་ཕད་ལམ་སྟོན། ཅ་རྙིང་འཛིན་སྐྱོང་སྡེ་ཚན། སྲོལ་འཛིན་ལས་ཁུངས། འོད་ཟེར་པར་སྐྲུན་ཁང་། Sangay Thinley (2018) Duenmang Tshachu/Duenmang Hot spring. https://bhutanculturalatlas.clcs.edu.bt/3047/culture/sites-structures/duenmang-tshachu-duenmang-hot-spring/ Nima Wangdi (2016) Duemang Tshachu Gets Facelift     https://kuenselonline.com/duenmang-tshachu-gets-facelift/     རྫོང་བྲག་ཁ་གནས། ༉ རྫོང་བྲག་ཁ་གནས་འདི་ སྤ་རོ་རྫོང་ཁག་ ཝང་ཅང་རྒེད་འོག་གི་མངའ་འོག་ལུ་ཆགས་ཏེ་ཡོད་པའི་ གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེའི་གནས་རྩ་ཅན་ཅིག་ཨིན་པས། གནས་དེ་ཁར་འགྱོ་སའི་ལམ་ཡང་ འུ་ཆུ་སློབ་གྲྭ་ལས་ཡར་ཧཱ་ལུ་འགྱོ་སའི་སྣུམ་འཁོར་ལམ་བདའ་སྟེ་སོང་ཞིན་ན་ སྤོ་ཏོག་གུར་ལྷོདཔ་ཅིག་ ལམ་གཡོན་ཧོངས་ཀྱི་སྣུམ་འཁོར་གསེབ་ལམ་བདའ་སྟེ་འགྱོ་ནི་གཅིག་དང་ འབངས་སྡེ་ལྷ་ཁང་གི་རྒྱབ་ཁ་ལས་ཡར་དགྱེསཔ་བྱ་ནང་ཟེར་ས་ལས་བརྒྱུད་དེ་འགྱོ་ནི་གཅིག་སྦེ་ལམ་ཁག་གཉིས་ཡོདཔ་ཨིན་པས།(དད་པའི་ས་བོན། ༢༠༠༨) རྫོང་བྲག་ཁགནས་འདི་བྱག་གི་སྐེད་པར་ ཡ་མཚན་ཆེ་ཏོག་ཏོ་སྦེ་ཆགས་ཏེ་ཡོདཔ་ལས་ སྤ་རོ་སྟག་ཚང་གཉིས་པ་ཟེར་ཡང་སླབ་ནི་འདུག། གནས་འདི་ཁ་ལས་ གདོང་དཀར་ལ། བེམ་རི། ཆུ་བྱག་རྫོང་། ཨྱོན་བྲག། འཕུར་རྡོ་དགོན་པ། གནས་ཕུ་དགོན་པ། ལ་སྟེང་དགོན་པ་དང་ གཡུས་ལྟག་དགོན་པ་ཚུ་མཇལ་ནི་འདུག། དེ་ཡང་ ཧེ་མ་དུས་རབས་ ༡༤ པའི་ནང་ལུ་ གནས་རྙིང་པའི་བླམ་ཀ་བཞི་རིན་ཆེན་བསམ་གཏན་དཔལ་བཟང་ལུ་ མཁའ་འགྲོམ་གཅིག་གིས་བླམ་མཆོག་ མོན་ཡུལ་ལུ་ཡོད་པའི་གཞུང་ཕུང་ཟེར་སའི་ས་གནས་འདི་ཁར་ ཨྱོན་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེའི་གཏེར་ཚུ་སྦ་བཞག་སྟེ་ཡོདཔ་ལས་ གཏེར་བཞེས་པར་བྱོན་དགོ་པའི་ལུང་བསྟན་གནངམ་ལས་ བླམ་ཁོ་རའི་ལུང་བསྟན་འདི་ དད་ཅན་གྱི་སློབ་མ་གྲུབ་ཐོབ་མགོན་པོ་རྡོ་རྗེ་ལུ་བཤད་གནང་སྟེ་ གྲུབ་ཐོབ་མཆོག་གཏེར་བཏོན་པར་བཏང་སྟེ་གནས་སྒོ་ཕྱེས་ཡོདཔ་སྦེ་ཨིན་པས། གཏེར་བཏོན་སའི་ས་གནས་འདི་ཁར་བྱོན་པའི་བྱོན་ལམ་ཁར་ ག་ཏེ་ལས་བྱོན་ནི་ཨིན་ན་མ་མཁྱེན་པར་སྡོད་པའི་སྐབས་ལུ་ འམོ་གཅིག་འོངས་ཏེ་འམ་འདི་གིས་ལམ་སྟོན་བྱིན་ཏེ་ ད་ལྟོ་ཆགས་ཏེ་ཡོད་སའི་ལྷ་ཁང་དེ་ཁར་ལྷོད་ཡོད་པའི་ལོ་རྒྱུས་འདུག། (སྤ་རོ་རྫོང་ཁག། ༢༠༠༨།) གྲུབ་ཐོབ་མཆོག་ས་གནས་འདི་ཁར་ཕེབས་པའི་ཤུལ་ལུ་ རྫོང་བྲག་གནས་སྒོའི་དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་ཞལ་ཕྱེ་ཞིནམ་ལས་ ཤེལ་གྱི་མཆོད་རྟེན་ དང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རིང་བསྲེལ་ཚུ་ཡང་གཏེར་བཞེས་ཏེ་ གནས་འདི་གི་རི་སེངྒེ་འགྱིང་སྟབས་བཏོན་ཏེ་སྡོད་ཡོདཔ་བཟུམ་ཡོད་མི་ནང་ལུ་ ས་སྤག་ཅུང་གི་མཆོད་རྟེན་གཅིག་ཡང་བཞེངས་ཏེ་ གདན་ས་བཅགས་གནང་ཞིནམ་ལས་ ཁོ་ར་སྐུ་ཚེ་ག་ར་རྫོང་བྲག་ཁ་ལུ་བཞུགས་པའི་ཤུལ་ལུ་ དགོངས་པ་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་སུ་གཤེགས་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ཤུལ་ལས་ ཁོ་རའི་སྤྲུལ་སྐུ་ཚུ་རིན་པར་བྱོན་ཏེ་ རྫོང་བྲག་ཆོས་རྗེ་ཟེར་མི་ཅིག་དར་ཏེ་ ཆོས་རྗེ་འདི་ཚུ་གིས་ ས་གནས་དེ་ཚུ་གི་སྦོ་ལོགས་ཁ་ལས་ཕར་ལྷ་ཁང་དང་དགོན་སྡེ་ཚུ་ཡང་བཞེངས་ཏེ་འདུག། དགོན་པ་དེ་ཁར་ གྱང་གསར་ཆོས་རྗེ་ལྷ་ཁང་། ཚེ་རིང་མའི་ལྷ་ཁང་། གུ་རུ་ལྷ་ཁང་དང་ མཆོད་རྟེན་ལྷ་ཁང་བཅས་ ལྷ་ཁང་བཞི་མཇལ་ནི་འདུག། གུ་རུ་ལྷ་ཁང་འདི་ བླམ་གནས་བརྟན་བྱང་ཆུབ་བཟང་པོ་གིས་བཞེངས་ཡོདཔ་དང་། ཚེ་རིང་མ་ལྷ་ཁང་འདི་ བླམ་རབ་བརྟན་དང་བླམ་འཕང་མཚོ་གཉིས་ཀྱིས་བཞེངས་ཡོདཔ་ཨིན་མས། མཆོད་རྟེན་ལྷ་ཁང་འདི་ ལོ་བསྟར་བཞིན་དུ་ སྤ་རོ་ཚེས་བཅུ་དང་འབྲེལ་ཏེ་ ཟླཝ་གཉིས་པའི་ཚེས་བརྒྱད་དང་བཅུ་དྲུག་ལུ་རྐྱངམ་གཅིག་མཇལ་ཁ་གནང་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་ནང་ མཆོད་རྟེན་གཅིག་ཡོད་མི་དེ་ནང་ལུ་ གྲུབ་ཐོབ་མཆོག་གིས་སངས་རྒྱས་འོད་སྲུང་གི་རིང་བསྲེལ་གཏེར་བཞེས་ཡོད་མི་འདི་ ནང་རྟེན་སྦེ་ཡོདཔ་དང་། དུས་བཟང་ཚུ་གི་སྐབས་ མཆོད་རྟེན་འདི་ལུ་སྨོན་ལམ་བཏབ་པའི་སྐབས་ ནང་རྟེན་འདི་སྤར་དོ་ཡོདཔ་ལས་ མཚན་ཡང་མཆོད་རྟེན་དཀར་མོ་འགུལ་ཤེས་ཟེར་སླབ་ཨིན་པས། གཞན་ཡང་ གུ་རུ་ལྷ་ཁང་ནང་ ནང་རྟེན་གུ་རུ་མཚན་བརྒྱད་དང་མཁའ་འགྲོ་མ་ཚུ་གི་སྐུ་འདྲ་དང་ ཚེ་རིང་མའི་ལྷ་ཁང་ནང་ལུ་ སངས་རྒྱས་ཤཱཀྱ་ཐུབ་པའི་སྐུ་འདྲ་ཚུ་ཡོདཔ་དང་ གྲུབ་ཐོབ་མགོན་པོ་རྡོ་རྗེ་མཆོག་གིས་གཏེར་བཞེས་ས་དང་གྲུབ་ཆུ་ཁག་གསུམ་ཡང་ མཇལ་ཚུགས་པས། ད་རེས་ནངས་པ་ ལྷ་ཁང་འདི་གཞུང་གྲྭ་ཚང་གི་བདག་འཛིན་དང་འཛིན་སྐྱོང་འཐབ་སྟེ་ དེ་ནང་དགེ་འདུན་གྱི་སློབ་གྲྭ་ཅིག་ཡང་གཞི་བཙུགས་གནང་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། ལྟ་བཤལཔ་ཚུ་གིས་ ལྷ་ཁང་འདི་མཇལ་ནིའི་དང་འདོད་ཡོད་པ་ཅིན་  སྤྱི་་ཟླ་  ༤ པ་ལས་ ༦ པ་ ཚུན་གྱི་བར་ན་ ལམ་ཁར་ལས་ཕར་ ཨེ་ཏོ་མེ་ཏོག་ཚུ་ཤར་ཏེ་ གནམ་གཤིས་ཡང་ལེགས་ཤོམ་སྦེ་སྡོད་དོ་ཡོདཔ་ལས་ དུས་ཚོད་དགའ་ཤོས་ཨིནམ་སྦེ་བཀོད་དེ་འདུག། གཞན་ཡང་ སྤྱི་ ༡༠ པ་ལས་ ༣ པའི་བར་ན་བྱོན་པ་ཅིན་ ཆརཔ་མེད་པའི་ཁར་གངས་རི་གུར་ཁཝ་རྐྱབ་ཡོད་མི་ཚུ་གིས་སྦེ་དགའ་ཏོག་ཏོ་་མཐོང་དོ་ཡོདཔ་ལས་ ལྷ་ཁང་མཇལ་ནིའི་དུས་ཚོད་དགའ་ཤོས་ཨིནམ་སྦེ་བཀོད་དེ་འདུག། (North Bengal Tourism, 2022) རྒྱབ་རྟེན་དཔེ་ཐོ། དད་པའི་ས་བོན། (ས་ཕོ་ཁྱི་ལོ་ ༢༠༠༨) འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་གནས་མགོན་གཙུག་ལག་ཁང་གི་ཆགས་རབས་གསལ་བའི་ལམ་སྟོན། ཐིམ་ཕུ། ཀེ་ཨེམ་ཀྲི་དཔེ་བསྐྲུན་ཁང་། སྤ་རོ་རྫོང་ཁག། (གནམ་ལོ་ལྕགས་མོ་གླང་ལོ་ ༢༠༢༡) རྫོང་བྲག་ཁ་དགོན་པ། http://www.paro.gov.bt/dz/node/305 North Bengal Tourism. (2022). Dzongdrakha Goempa. Retrieved from: https://northbengaltourism.com/dzongdrakha-goemba/ Wind Hourse Tour. (n.d.). Dzongdrakha Gompa. Retrieved from: https://www.windhorsetours.com/sights/bhutan/Dzongdrakha%20Gompa.html མགར་ས་ཚ་ཆུ། ཡོངས་གྲགས་ཅན་གྱི་མགའ་ས་ཚ་ཆུ་དེ་ འབྲུག་གི་ནུབ་བྱང་ཁ་ཐུག་མོ་ཆུ་གི་མཐའ་མ་ལུ་ རྒྱ་མཚོའི་མཐའ་མ་ལས་མི་ཊར་ ༢༢༠༠ དེ་ཅིག་གི་ས་ཁར་ཆགས་དེ་ཡོདཔ་ཨིན། ས་གནས་དེ་ སྤུ་ན་ཁ་ལས་ཀི་ལོ་མི་ཊར་ ༤༧ དང་ཐིམ་ཕུག་ལས་ཨིན་པ་ཅིན་ ཀི་ལོ་མི་ཊར་ ༡༣༤ གི་ས་ཁར་ཡོདཔ་ཨིན། ད་རེས་ནངས་པ་རྒྱལ་ཁབ་གོང་པཕེལ་གྱི་འགྱུར་བ་དང་བསྟུན་ ཚ་ཆུ་ཚུན་ཚོད་ར་སྣུམ་འཁོར་ལམ་ལྷོད་དེ་ཡོདཔ་ཨིན། ཚ་ཆུ་དེ་ནང་ལུ་ སྤྱིར་བཏང་གི་ཆུ་རྫིང་ ༥ དང་སྐུ་འཁོར་གྱི་ཆུ་རྫིང་ ༡ ཡོདཔ་ཨིན་པས། སྤྱིར་བཏང་གི་ཆུ་རྫིང་ ༥ ཡོད་པའི་ནང་ལས་ ༡ འདི་ཚ་ཆུ་སྦང་མི་རང་སོའི་བློ་འདོད་དང་འཁྲིལ་སྔོན་མ་ལས་བདག་སྲུང་འབད་དེ་ཏི་རུ་སྤྲོད་དེ་ལག་ལེན་འཐབ་ཨིན་མས། ཚ་ཆུ་གི་རྫིང་ག་ར་ཚ་དྲོད་མ་འདྲཝ་ཡོདཔ་ལས་ཚ་ཆུ་སྦང་མི་ཚུ་གིས་རང་སོའི་བློ་འདོད་དང་འཁྲིལ་ཏེ་རྫིང་གདམ་ཁ་རྐྱབ་ཆོགཔ་ཨིན་མས། ཚ་ཆུ་གི་རྫིང་ཚུ་ཁམས་ལོག་སི་སི་མི་འགྱོ་ནི་དང་གཙང་སྦྲ་ཅན་སྦེ་བཞག་ཐབས་ལུ་ ཚ་ཆུ་གི་རྫིང་ནང་མ་འཛུལ་བའི་ཧེ་མ་ གཟུགས་འཁྱུ་ནི་གི་ཁྲུས་ཁང་གི་མཐུན་རྐྱེན་ཚུ་ཡང་ཡོདཔ་ཨིནཔས། ཚ་ཆུ་སྦང་པར་འོང་མི་ཚུ་སྡོད་ནི་གི་དོན་ལུ་ རང་སོའི་རྒྱུ་སྟོབས་དང་འཁྲིལ་མགྱོན་ཁྱིམ་ཚུ་ཡང་ལེན་ནི་གི་མཐུན་རྐྱེན་ཚུ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དད་པའི་ས་བོན། (གནམ་ལོ་མེད་ ༢༠༠༨ ཤོག་གྲངས་ ༣༠༣) ནང་ལུ་ “སྐྱེས་ལོ་ ༨༥ ལང་མི་ཨ་རྒས་རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་མཚན་གྱིས་བཤད་མི་ནང་ གྲུབ་ཐོབ་གཏེར་ཁུངས་པ་གིས་མགར་ས་ལུ་སྨན་རིགས་བརྒྱ་དང་རྩ་བརྒྱད་གཏོར་གནང་མི་ལས་ ཚ་ཆུ་དང་སྨན་ཆུ་བསྡོམས་བརྒྱད་ཐོན་ཡོད་པའི་ཁར་ ཁོ་རའི་གསང་ཆབ་ཀྱིས་འདམ་བསྣས་ཞིན་ན་ ཚྭ་ཚྭ་བརྒྱ་དང་བརྒྱད་ པར་བཏབ་སྟེ་མཆོད་རྟེན་བརྒྱ་དང་བརྒྱད་བཞེངས་གནང་ནུག།” ཟེར་བཤད་ཡོདཔ་ལས་ །ཚ་ཆུ་དེ་ རྩ་ཅན་སྦེ་བརྩི་མཐོང་བསྐྱེད་མི་ཡང་ རྒྱུ་མཚན་འདི་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ཨིན་པས། ཚ་ཆུ་འདི་གི་གནས་བདག་འདི་ དོན་གྲུབ་ནོར་བཟང་ཨིནམ་དང་ གྲུབ་ཐོབ་གཏེར་ཁུངས་པ་གིས་གནས་བདག་སྦེ་དབང་དུ་བ་བསྡུ་བའི་ཧེ་མ་འབད་བ་ཅིན་འདྲེ་གདུག་དྲགས་ཅིག་ཨིན་སྦེ་བཀོད་དེ་འདུག། ཁ་རྒྱུན་ལས་ གྲུབ་ཐོབ་ཀྱིས་སྨན་ཁུག་འདི་ས་གནས་འདི་ཁར་བཀོཝ་ད་རྫིང་དང་པ་ཡོད་ས་ལུ་ཆགས་མི་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ རྫིང་དང་པའི་ཚ་ཆུ་འདི་གིས་ ལྡན་འདུས་ཀྱི་ནད་ལས་དྲག་ཚུགས་པའི་ཁར་ནད་རིགས་བཅུ་གསུམ་ལུ་ཕནམ་ཨིན་ཟེར་ཨིན་པས། ཚ་ཆུ་རྫིང་གཉིས་པ་འདི་གིས་ ཆུ་སེར་གྱི་ནད་དང་ རྐང་ལག་གི་ཚིགས་ཏོ་སྦོ་མི་ལ་སོགས་པའི་ནད་རིགས་ལས་དྲག་ཚུགསཔ་དང་ ཁྲག་ཤུགས་ཡོད་མི་དང་ཚད་པའི་ནད་གཞི་ཡོད་མི་ དེ་ལས་མིག་སེར་གྱི་ནད་ཡོད་མི་ཚུ་གིས་ རྫིང་འདི་ནང་སྦང་མི་བཏུབ་ནི་ཨིན་པས། དེ་ལས་རྫིང་གསུམ་པ་འདི་གིས་ དུག་ནད་དང་ཆག་དཀྲུམ་གྱི་རིགས་ལས་དྲག་ཚུགསཔ་དང་ ཁྲག་ཤུགས་དང་རླུང་ནད་ཡོད་མི་ཚུ་གིས་ཆུ་རྫིང་འདི་ནང་སྦང་མི་བཏུབ་ཨིནམ་དང་ རྫིང་བཞི་པ་གིས་འབད་བ་ཅིན་ གཙོ་བོ་ར་གྲང་བའི་ནད་གཞི་དང་བསེ་མོ་ པགས་ནད་ཚུ་དྲག་ཚུགསཔ་དང་ འདི་ནང་ཁྲག་ཤུགས་ཡོད་མི་དང་ཨམ་སྲུ་ཨ་ལུ་སྐྱེ་ནི་ཡོད་མི་ཚུ་གིས་སྦང་མི་བཏུབ་ཨིན་པས། ཚ་ཆུ་སྦང་ནི་གི་དུས་ཚོད་དགའ་ཤོས་འདི་ཡང་ གནམ་སེར་ཁ་ཤིང་དང་ཧོན་ལྡུམ་གི་འདམ་མ་ས་ཁར་བུད་བའི་དུས་ཚོད་ རང་ཟླ་འབད་བ་ཅིན་ ༩ པ་ལས་ ༢ ཚུན་ལུ་ཨིནམ་སྦེ་བཀོད་དེ་འདུག། (དད་པའི་ས་བོན། ༢༠༠༨) གནས་ཡིག་ཀུན་ཕན་ལམ་སྟོན། (༢༠༡༧) ནང་ལུ་འབད་བ་ཅིན་ ཚ་ཆུ་འདི་ ཨོ་རྒྱན་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་བྱིན་གྱིས་རླབས་ཏེ་གནང་ཡོདཔ་དང་ ནད་རིགས་སོ་སོ་ལུ་ཕན་པའི་ཚ་ཆུའི་རྐ་ཡང་ ཧེ་མ་འབད་བ་ཅིན་བདུན་ཡོདཔ་སྦེ་ཨིན་པས། ཨིན་རུང་ ཚ་ཆུ་འདི་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༩ ལུ་ཆུ་རུད་ཀྱིས་འཕྱགས་འབག་ཞིནམ་ལས་ ད་རེས་ཚ་ཆུའི་རྐ་ གསུམ་རྐྱངམ་གཅིག་ཡོདཔ་སྦེ་ཨིན་པས། ཚ་ཆུ་དེ་ལུ་ མི་མཐུན་པའི་རྐྱེན་ངན་བྱུང་སྟེ་འབད་རུང་ གཞུང་གིས་ ལོ་ངོ་ ༣ གྱི་ནང་འཁོད་ཚ་ཆུ་མཐའ་འཁོར་ལུ་ཡོད་པའི་གཞི་རྟེན་མཁོ་ཆས་ཚུ་ ཨ་རྟག་ག་ཨིནམ་སྦེ་བསྒྲུབས་ཏེ་མི་དམངས་ལུ་སྒོ་ཕྱེས་གནང་ནུག། ད་རུང་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༢༡ སྤྱི་ཟླ་ ༨ པའི་སྤྱི་ཚེས་ ༢༦ ལུ་ ཆུ་གིས་འཕྱགས་འབག་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན། རྒྱབ་རྟེན་དཔེ་ཆ། ཀུན་བཟང་འཕྲིན་ལས། (གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༠༨) དད་པའི་ས་བོན། ཐིམ་ཕུག། ཀེ་ཨེམ་ཀྲི་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། བསྟན་འཛིན་རྡོ་རྗེ། ཨྱོན་བསྟན་འཛིན། (༢༠༡༧) གནས་ཡིག་ཀུན་ཕན་ལམ་སྟོན། སྲོལ་འཛིན་ལས་ཁུངས། ཀྲི་ཨེན་དཔར་སྐྲུན་ཁང་། ཐིམ་ཕུག། Dzongkhag Administration, Gasa (n.d) Gasa tshachu Retrieved from: http://www.gasa.gov.bt/tourism/gasa-tshachu#:~:text=This%20is%20one%20of%20the Sonam Chophel (n.d) Gasa Tshachu: The Hot Spring of Gasa. Retrieved from:     https://texts.mandala.library.virginia.edu/text/gasa-tsachu-hot-springs-gasa དགེ་ལེགས་ཕུག་ཚ་ཆུ། དགེ་ལེགས་ཕུག་ཚ་ཆུ་འདི་ འབྲུག་གི་ལྷོ་ཕྱོགས་རྫོང་ཁག་གསར་སྤང་རྫོང་ཁག་གི་གསེར་གཞོང་རྒེད་འོག་ནང་ལུ་ ཆགས་ཡོདཔ་ཨིན། ཚ་ཆུ་འདི་ དགེ་ལེགས་ཕུག་ཁྲོམ་ལས་ ཀི་ལོ་མི་ཊར་ ༡༥ གི་ས་ཁར་ར་ ཡོདཔ་ཨིན། ཚ་ཆུ་འདི་ ༡༩༦༢ ལུ་རྫོང་ཁག་བདག་སྐྱོང་གིས་ མི་དམངས་ལུ་སྒོ་ཕྱེས་ནུག། ཚ་ཆུ་ཚུན་ཚོན་ར་སྣུམ་འཁོར་ལམ་བཏོན་ཏེ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ གཞལམ་སྒང་དང་ཀྲོང་གསར་གཞུང་ལམ་ལས་མར་ ཚ་ཆུ་ཚུན་འཁོར་ལམ་རྩི་ནག་བཏང་སྟེ་སྟབས་བདེ་ཏོག་ཏོ་བཟོ་ཡོད་རུང་ གནམ་བྱཱར་གྱི་དུས་ལུ་ ས་རུད་དང་རྡོ་ཚུ་བུད་འོང་ནི་གི་ཉེན་ཁ་སྦོམ་ཡོདཔ་ཨིན། གནས་ཡིག་ཀུན་ཕན་སམ་སྟོན (གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༡༣ ཤོག་གྲངས་ ༡༢༢) ནང་ལུ་ ”ནང་པའི་གསོ་རིག་འཛིན་སྐྱོང་ཞིབ་འཚོས་ལྟེ་བ་གིས་ཞིབ་འཚོལ་འབད་དེ་བཀོད་ཡོད་པའི་ འབྲུག་གི་ཚ་ཆུ་དང་སྨན་ཆུའི་རྣམ་བཤད་འཆི་མེད་བདུད་རྩིའི་རྫིང་བུའི་ནང་ དགེ་ལེགས་ཕུག་ལུ་ཡོད་པའི་ཚ་ཆུའི་རྫིང་གི་དྲོད་ཚད་འདི་ཡང་ རྫིང་དང་པ་གི་དྲོད་ཚད་ཨང་ ༣༤.༡ དང་། རྫིང་གཉིས་པ་གི་དྲོད་ཚད་ཨང་ ༣༦.༤ ། རྫིང་གསུམ་པ་གི་དྲོད་ཚད་ཨང་༣༨.༡། རྫིང་བཞི་པ་ལུ་དྲོད་ཚད་ཨང ༠༠ ཨིན་པའི་ཁུངས་བཀོད་དེ་འདུག།” ཟེར་བཀོད་ཡོདཔ་ལས་ ཚ་ཆུ་སྦང་སའི་རྫིང་བཞི་ཡོདཔ་ཨིན་པས། ཚ་ཆུ་སྦང་པར་འོང་མི་ མི་རྒན་རྒས་དང་དབང་པོ་སྐྱོན་ཅན་ཚུ་གི་དོན་ལུ་ལྷན་ཐབས་ཀྱི་རྫིང་གཉིས་ གསང་སྤྱོད་དང་ རྐང་ལམ་ཚུ་ལོགས་སུ་སྦེ་བཟོ་ཡོདཔ་མ་ཚད་མ་ཚད་ དེ་ཁར་འོང་མི་ཚུ་གི་ཉེན་སྲུང་གི་དོན་ལུ་ ཆུ་རྫིང་ཚུ་གུར་རྩིས་ས་གིས་བཟོ་མི་སྲབ་ལེབ་ཚུ་བཀབ་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། ཚ་ཆུ་དེ་གིས་གཟུགས་ཀྱི་པགས་ཀོའི་ནད་གཞི་ རྐང་ཚིགས་ལག་ཚིགས་ན་ནི་ ཕོ་བའི་ནད་གཞི གྲང་བ་ལས་གྱུར་པའི་ཆུ་སེར་ནད་ སྐྱ་རྦབ་ནད་   མཁལ་རྐེད་ན་མི དྲེག་དང་གྲུམ་བུ་ཚུ་ བསལ་ཚུགས་པའི་ཕན་ནུས་ཡོདཔ་ཨིན་པས། (དད་པའི་ས་བོན། ༢༠༡༥ །) དེ་འབདཝ་ལས་བརྟེན་ཏེ་ ལོ་བསྟར་བཞིན་དུ་ མི་གྲངས་ ༤༠༠༠༠ དེ་ཅིག་གིས་ཚ་ཆུ་སྦང་པར་འོང་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། ཚ་ཆུ་འདི་བྱཱར་དགུན་མེད་པར་མི་དམངས་ལུ་སྒོ་ཕྱེས་ཏེ་བཞགཔ་ཨིནམ་ལས་ ས་གནས་ནང་སྡོད་མི་ཚུ་གིས་འཕྲལ་འཕྲལ་ར་ཚ་ཆུ་སྦང་པར་འགྱོ་་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། རྫོང་ཁག་གཞན་ཁ་གྱི་མི་ཚུ་ཨིན་པ་ཅིན་ གནམ་དགུན་ སྤྱི་ཟླ་ ༡༠ པ་ ༡༡ པ་དང་ ༡༢ པ་ཚུ་ནང་ལུ་མང་སུ་སྦེ་འོང་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ཚ་ཆུ་སྦང་པར་འོང་མི་ཚུ་གི་དོན་ལུ་ མི་གྲངས་ ༤༠ ཤོང་པའི་མགྱོན་ཁྱིམ་ ༣ ཡོདཔ་དང་ མི་ལ་ལུ་ཅིག་གིས་ ཚ་ཆུ་གི་ཉེ་འདབས་ལུ་གུར་ཚུ་སྤུབས་ཏེ་ཡང་སྡོདཔ་ཨིན་མས། རྒྱབ་རྟེན་དཔེ་ཆ། ཀུན་བཟང་འཕྲིན་ལས། (གནམ་མོ་མེད། ༢༠༡༥) དད་པའི་ས་བོན། ཐིམ་ཕུག། ཀེ་ཨེམ་ཀྲི་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ཕན་བདེ་ལེགས་བཤད་དབང་ཕྱུག། (གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༡༣) གནས་ཡིག་ཀུན་ཕན་ལམ་སྟོན     ཅ་རྙིང་འཛངན་སྐྱོང་སྡེ་ཚན། སྲོལ་འཛིན་ལས་ཁུངས། ཐིམ་ཕུག། Heavenlybhutan.com. (n.d). Gelephu Tshachu.   https://www.heavenlybhutan.com/sightseeing-places-of-bhutan/places-to-visit-in-sarpang-gelephu/gelephu-tshachu/ སྒོམ་ཕུག་སྐོར་ར་ལྷ་ཁང་། སྒོམ་ཕུག་སྐོར་ར་་ལྷ་ཁང་འདི་ བཀྲིས་གཡང་རྩེ་རྫོང་ཁག་སྟོང་ཞང་རྒེད་འོག་ནང་ བཀྲིས་སྒང་ལས་ཀི་ལོ་མི་ཊར་ ༢༡ གྱི་ས་ཁར་ཆགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། ལྷ་ཁང་འདི་ལུ་ སྒོམ་ཕུག་སྐོར་ར་ཟེར་མཚན་བཏགས་དགོཔ་མི་དེ་ཡང་ ཨྱོན་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་གིས་ ས་ཕྱོགས་དེ་ཁར་གནས་པའི་བདུད་སྙོན་ཁ་བཏུལ་ནིའི་དོན་ལུ་ བྱ་ཕུག་གཅིག་ནང་སྒོམ་གནང་བཞུགས་མི་ལུ་བརྟེན་སྒོམ་ཕུག་དང་ ཤུལ་ལས་དད་མོས་ཅན་གྱི་མི་ལེ་ཤ་ཅིག་གིས་སྐོར་ར་རྐྱབ་སའི་གནས་ ཁྱད་པར་ཅན་ཅིག་ལུ་གྱུར་ནི་དེ་གིས་ སྒོམ་ཕུག་སྐོར་ཟེར་དར་ཁྱབ་སོང་ཡོདཔ་ཨིན། བཤད་སྲོལ་ཅིག་ལས་ རྟ་ཝང་པ་ཚུ་གིས་སྒོམ་སྦས་ཟེར་ཡང་ཞུ་སྲོལ་ཡོད་ཟེར་ཨིན་པས། ད་རེས་ནང་པ་ཡང་ མོན་རྟ་ཝང་གི་མི་སེར་ཚུ་གིས་ རྩ་ཅན་གྱི་གནས་མཇལ་བར་འོང་དོ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ ལོ་བསྟར་བཞིན་དུ་ ཟླཝ་ ༢ པའི་ནང་སྒོམ་ཕུག་སྐོར་རའི་ཚེས་བཅུ་གི་སྐབས་ལུ་ རྒྱལ་ཁབ་མཐའ་དབུས་ཀྱི་མི་སེར་ལེ་ཤ་སྤུངས་འཛོམས་འབད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། གཡང་རྩེ་བྱང་ཕུག་རྩེ་ལས་ཨིན་མི་ དགེ་བཤེས་རྡོ་རྗེ་བཀྲིས་ཀྱིས སྒོམ་སྐོར་རའི་གནས་ཡིག་འདི་ རྟ་ཝང་གྲྭ་ཚང་ནང་ལུ་བཞག་ཡོདཔ་ལས་ གནས་ཡིག་འདི་ཤུལ་ལས་རྟ་ཝང་གྲྭ་ཚང་གིས་སྦེ་ པད་གླིང་གི་གདུང་རྒྱུད་བླམ་ངོས་ཀྱི་གྲྭ་ཚང་ནང་དང་ ཨྱོན་གླིང་ སྤང་ཆེན་བླའུ་མཚོ་ལ་སོགས་པའི་གྲྭ་ཚང་དགོན་སྡེ་ཚུ་ལུ་བཀྲམ་ཡོདཔ་ལས་ རྟ་ཝང་པ་ཚུ་གིས་སྒོམ་ཕུག་སྐོར་རའི་གནས་ཀྱི་རྩ་ཆེ་ཧིང་ཧ་གོ་སྟེ་ཡོདཔ་་ལས་ གནས་མཇལ་བར་འོང་མིའི་རྒྱུ་མཚན་ཡང་ དེ་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ཨིན་ཟེར་ཨིན་པས། གནས་ཡིག་ཀུན་ཕན་ལམ་སྟོན། (ས་མོ་གླང་ལོ། ༢༠༠༩།) དུས་རབས་ ༩ པའི་མཇུག་ཙམ་ལུ་ བོད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ཁྲི་སོང་ལྡེའུ་བཙན་གྱི་སྲས་ལྷ་སྲས་གཙང་མ་བོད་ལས་བྱོན་ཏེ་ འཇམ་མཁར་ལུ་ལྷོདཔ་ད་ འཇམ་ཁར་གྱི་མི་ཚུ་ལུ་སྒོམ་ཕུག་སྐོར་ར་འདི་ཨྱོན་རིན་པོ་ཆེའི་སྦས་གནས་ཨིནམ་ལས་ འདི་ཁར་ཐུན་བཏང་བཞུགས་ནིའི་དོན་ལུ་མཚམས་ཁང་ཅིག་ རྐྱབ་ཚུགས་ག་ཟེར་དྲིཝ་ད་ སྦྱིན་བདག་ཚུ་གིས་འཇམ་ལགས་ཟེར་ཞུཝ་ལས་ ས་གནས་ཀྱི་མིང་ཡང་འཇམ་མཁར་ཟེར་བཏགས་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཡོདཔ་དང་།ཁོང་གིས་བཞེངས་མི་ལྷ་ཁང་འདི་ ད་ལྟོ་གནས་དེ་ཁར་ཡོད་པའི་ལྷ་ཁང་འདི་ཨིན་པས། ད་རེས་ནངས་པ་སྒོམ་ཕུག་སྐོར་རའི་ཚེས་བཅུའི་སྐབས་ལུ་ ཕྱོགས་སོ་སོ་ལས་འཛོམས་པའི་དད་ཅན་གྱི་མི་སེར་ཚུ་གིས་ གཙོ་བོ་ར་སྐོར་ར་རྐྱབ་ནི་ལུ་གཚོ་བོར་བཏོནམ་ལས་ ཚེས་བཅུ་འདི་གཞན་དང་མ་འདྲཝ་སྦེ་རྩིཝ་ཨིན་པས། ཧེ་མ་དུས་རབས་བརྒྱད་པ་སྤྱི་ལོ་ ༧༧༩ དེ་ཅིག་ཁར་ཨོ་རྒྱན་གུ་རུ་་རིན་པོ་ཆེ་གིས་བོད་ལུ་ལྷ་ས་བསམ་ཡས་བཞེངས་གནང་པའི་སྐབས་ བོད་གངས་ཅན་གྱི་ལྗོངས་ནང་ཡོད་པའི་མ་རུངས་འདྲེ་བདུད་ལྷ་སྲིན་སྡེ་བརྒྱད་གདུག་པ་ཅན་ཚུ་ དམ་ལུ་བཏགས་པའི་སྐབས་ བདུད་པོ་སྙོན་ཁ་ཆེན་པོ་འདི་གིས་དམ་ལུ་གནས་མ་བཏུབ་པར་ ལྷོ་མོན་ཁ་ཐུག་བྱོག་འོངས་ནུག། དེ་གིས་ མ་འོངས་པར་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་འདི་ནང་བསྟན་པ་དང་འགྲོ་བ་སེམས་ཅན་ཚུ་ལུ་གནོད་པ་སྦོམ་བཀལ་འོང་ཟེར་ཐུགས་བཞེད་གནང་སྟེ་ བསམ་ཡས་གཙུག་ལག་ཁང་བཞེངས་ཚར་བའི་ཤུལ་ལུ་ ལྷོ་མོན་ལུ་བདུད་ཀྱི་རྟིང་བདའ་སྟེ་བྱོན་ཞིམམ་ལས་ བདུད་དེ་དམ་ལུ་གནས་བཅུག་སྟེ་གནས་ཀྱི་སྲུང་མ་སྦེ་ར་བསྐོས་ཏེ་ ས་གནས་འདི་ཡང་སྦས་གནས་ཁྱད་པར་ཅན་ཅིག་ལུ་ བྱིན་གྱིས་རླབས་གནང་ནུག།  (གནས་ཡིག་ཀུན་ཕན་ལམ་སྟོན། ༢༠༠༧) དུས་རབས་ ༩ པའི་སྨད་རྩམ་ལུ་ འཇམ་མཁར་པའི་མི་དང་སྦྱིན་བདག་དད་ཅན་ཚུ་གིས་ ལྷ་སྲས་གཙང་མའི་དོན་ལུ་ མཆོད་ཁང་ཆུང་ཀུ་ཅིག་བརྩིགས་ཏེ་གདན་ས་བཏབ་ཡོད་མི་ལས་ཚུར་གནས་དེ་ཕྱག་མཆོད་ཕུལ་སའི་ཡུལ་སྦེ་ངོས་འཛིན་འབད་གནང་སྟེ་ གནས་འདི་ཁར་སྐོར་ར་བ་བསྐོར་ནི་དང་དུས་ཆེན་བརྩི་སྲུང་ཞུ་ནིའི་ལམ་ལུགས་ཡང་ དུས་ཚོད་དེམ་ཅིག་ཁ་ལས་འགོ་བཙུགས་ཡོདཔ་ཨིན་པས། གཏེར་ཆེན་པདྨ་གླིང་པ་ཙཱ་རི་ལས་ལོག་བྱོནམ་ད་ ད་ལྟོ་ཡོད་མི་རྒྱ་གར་ཤར་ལི་ལས་གྲུབ་པའི་སྟོན་པའི་སྐུ་འདྲ་བྱིན་ཅན་ཅིག་ཡོད་མི་འདི་ ནང་རྟེན་སྦེ་ གནང་ཡོདཔ་དང་གཏེར་སྟོན་གུ་རུ་ཆོས་དབང་ དང་ ཨ་ཎེ་མཆོད་རྟེན་བཟང་མོ་ལ་སོགས་པའི་སྐྱེས་ཆེན་དམ་པ་མང་རབས་ཅིག་གིས་ཞབས་ཀྱིས་བཅགས་ཏེ་ གནས་དང་ལྷ་ཁང་གཉིས་ཆ་ར་རྒྱ་བསྐྱེད་དང་གོང་འཕེལ་གྱི་ ཕྱག་ལཱ་ལེ་ཤ་མཛད་གནང་ནུག། (གནས་ཡིག་ཀུན་ཕན་ལམ་སྟོན། ༢༠༠༩) ཧེ་མའི་་ལྷ་ཁང་ཆུང་ཀུ་འདི་ རྒྱལ་སྲས་བསྟན་འཛིན་རབ་རྒྱས་ཀྱིས་རྒྱ་བསྐྱེད་གནང་ཡོདཔ་དང་ ནང་རྟེན་ཡང་སྨན་འདམ་ལས་གྲུབ་པའི་གུ་རུ་པདྨ་འབྱུང་གནས་དང་ བཅུ་གཅིག་ཞལ་ལ་སོགས་པའི་སྨན་སྐུ་བྱིན་ལྡན་སྐུ་གྲངས་ ༡༡ ལྷག་ཙམ་དང་གྱང་གི་ལྡེབས་རིས་ཚུ་ཡང་ རྒྱས་ཤིང་རྒྱསཔ་སྦེ་བཞེངས་གནང་ནུག། ད་རེས་ནངས་པ་ལོ་ཨ་རྟག་ར་རང་ཟླ་ ༢ པའི་ཚེས་༨ ལས་ ༡༠ ཚུན་ བཀྲིས་སྒང་རབ་སྡེ་གི་དགེ་འདུན་ཚུ་བྱོན་ཏེ་ ཡོངས་གྲགས་ཅན་གྱི་ཚེས་བཅུ་གནང་སྲོལ་ཡོད་མི་འདི་ རྒྱལ་སྲས་བསྟན་འཛིན་རབ་རྒྱས་མཆོག་གིས་འགོ་བཙུགས་གནང་བའི་མཛད་ཤུལ་གཅིག་ཨིན་མས། གཞན་ཡང་ འབྲུག་གི་སྡེ་སྲིད་ ༡༦ པ་འབྲུག་ཞི་དར་གྱིས་ཡང་ ལྷ་ཁང་གི་མཐའ་འཁོར་ལུ་ མ་ཎི་ལག་འཁོར་ཚུ་བཙུགས་ཏེ་ ལྷ་ཁང་དང་གནས་ལུ་ཞབས་ཏོག་ཞུ་བའི་ལོ་རྒྱུས་ཚུ་འདུག། རྒྱབ་རྟེན་དཔེ་ཆ། སངས་རྒྱས་དོན་གྲུབ།(གནམ་མོ་མེད། ༢༠༠༩) གནས་ཡིག་ཀུན་ཕན་ལམ་སྟོན། སྲོལ་འཛིན་ལས་ཁུངས་ཅ་རྙིང་འཛིན་སྐྱོང་སྡེ་ཚན། ཐིམ་ཕུག། ཀྲི་ཨིན་དཔར་སྐྲུན་ཁང་། Buddhist Monastery in Trashigang. (n.d) Retrieved from:     https://www.tourmyindia.com/international/bhutan/gom-kora/           Gom kora (n.d) Retrieved from: https://authenticbhutantours.com/gom-kora/ བྱ་དཀར་རྫོང་། ༉ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་གི་རྫོང་གཞིས་མང་ཤོས་ར་ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་བཞེང་ཡོདཔ་ཨིན་རུང་ བུམ་ཐང་རྫོང་བདག་སྐྱོང་གི་ཡིག་ཚང་ཨིན་མི་ བྱ་དཀར་གཡུལ་རྒྱལ་རྫོང་འདི་ བྱ་དཀར་གཡུས་ཚན་གྱི་ལྟག་ལུ་ སྤོ་ཏོ་གཅིག་གུར་གཟི་བརྗིད་ཆེ་ཏོག་ཏོ་སྦེ་མཇལ་ཚུགསཔ་ཨིན། རྫོང་འདི་ བླམ་ངག་གི་དབང་ཕྱུག་མཆོག་སྒྲུབ་ཁང་ཅིག་དགོ་པའི་ཐུགས་བཞེད་གནང་སྟེ་བཞུགསཔ་ད་ བྱ་དཀརཔོ་གཅིག་ཕུར་འོངས་ཏེ་་ ད་ལྟོ་རྫོང་ཡོད་སའི་ས་ཆ་ཁར་གུ་ཆགསཔ་ལས་ ལུང་བསྟན་གྱི་ས་ཆ་ཨིནམ་ཐུགས་ལུ་ངེས་ཤེས་འདྲོངས་ཏེ་ རབ་བྱུང་ ༩ པ་དུས་རབས་ ༡༦ པའི་ནང་ བཞེངས་ཡོདཔ་སྦེ་ཨིན་པས། (འདད་པའི་ས་བོན། གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༡༣) དེ་གི་ཤུལ་ལས་རབ་བྱུང་བ་ ༡༠ པ་སྤྱི་ལོ་ ༡༥༦༧-༡༦༢༦ པའི་ནང་ ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་དང་པ་ ཆོས་རྒྱལ་མི་འགྱུར་བརྟན་པ་གིས་སྒྲུབ་ཁང་འདི་ རྒྱ་སྐྱེད་གནང་སྟེ་རྫོང་གཞིས་སྦེ་བཞེངས་གནང་ནུག། རྫོང་དེ་ལུ་ བྱ་དཀར་གཡུལ་རྒྱལ་རྫོང་ཟེར་ཞུ་དགོ་མི་འདི་ཡང་ དུས་རབས་ ༡༧ པའི་ནང་ བདེ་སྲིད་གསུམ་པ་ཆོས་རྒྱལ་མི་འགྱུར་བརྟན་པ་གིས་སྐབས་ བོད་ལས་དམག་ཐེངས་གསུམ་པ་འོངམ་ད་ བླམ་ངག་དབང་རབ་བརྟན་ཟེར་མི་གིས་ རྒྱབ་སྐྱོར་མཛད་ཐོག་ལས་ བོད་དམག་ལས་རྒྱལ་ཁ་ཐོབ་ལས་བརྟེན་ཏེ་ དེ་ལས་འགོ་བཙུགས་ཏེ་ རྫོང་གིས་མཚན་ཡང་ བྱ་དཀར་གཡུལ་རྒྱལ་རྫོང་ཟེར་ཞུ་སྲོལ་བྱུང་ནུག། ཧེ་མ་འབད་བ་ཅིན་རྫོང་ནང་ དགེ་སློང་ལོག་སུ་སྦེ་མེདཔ་ཨིན་པས། ན་འདུག དེ་ཡང་ གནམ་བྱཱར་ཟླཝ་ ༣ པའི་ནང་ ཀྲོང་གསར་རབ་སྡེ་གི་དགེ་སློང་ཚུ་ བུམ་ཐང་ལུ་གསོལ་ཐབ་ལུ་བྱོན་ཏེ་བཞུགསཔ་ཨིན་མས། ཨིན་རུང་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༧ ལུ་གསོན་གཤིན་གྱི་སྐྱབས་ཞུ་ནི་གི་དོན་ལུ་ བྱ་དཀར་གྲྭ་ཚང་གསར་བཙུགས་མཛད་གནང་གནང་ནུག། ད་རེས་ནངས་པ་ ལོ་བསྟར་བཞིན་དུ་ བྱ་དཀར་གྲྭ་ཚང་གིས་ རྫོང་འདི་ནང་རང་ཟླ་ ༩ པའི་ཚེས་ ༧ ལས་ ༡༡ ཚུན་ ཉིན་གྲངས་ལྔའི་རིང་ཚེས་བཅུ་འཆམ་དང་བཅསཔ་གནང་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིན། རྫོང་འདི་གི་རྡོ་ཆལ་འདི་ ཆུང་སུ་ཅིག་ཡོདཔ་དང་དེའི་མཐའ་འཁོར་ལུ་རྫོང་ཁག་བདག་སྐྱོང་གི་ཡིག་ཚང་ཚུ་དང་ དགེ་སློང་ཚུ་གི་གཟིམ་ཁང་ཚུ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། རྫོང་གི་དབུ་རྩེ་འདི་ རྡོ་ཆལ་གྱི་ཤར་ཁ་ཐུག་ལུ་ཡོདཔ་དང་ རྡོ་ཆལ་འདི་ནུབ་ཁ་ཐུག་ལུ་ཨ་ཙི་སྦོམ་སུ་ཅིག་ཡོདཔ་སྦེ་ཨིན་པས། (Lonely planet,2022) རྫོང་འདི་ནང་ནང་གི་དབུ་རྩེ་གི་ཐོག་གོང་མའི་ནང་ ནང་མགོན་ཁང་དང་ བར་ཐོག་ལུ་ཡི་དམ་ལྷ་ཁང་། འོག་ཐོག་ལུ་བྱམས་པ་ལྷ་ཁང་དང་ཀུན་ར་ལྷ་ཁང་བཅས་ལྷ་ཁང་བཞི་མཇལ་ནི་ཡོདཔ་ཨིན་པས། བྱ་དཀར་རྫོང་གི་ཆ་ཤས་ཡ་མཚན་ཆེ་ཤོས་འདི་ར་ཆུ་རྫོང་དེ་ཨིན་པས། དེ་ཡང་ དུས་རབས་ ༡༧ པའི་ནང་སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་བཞི་པ་རྒྱལ་སྲས་བསྟན་འཛིན་རབ་རྒྱས་མཆོག་གིས་ ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་གཉིས་པ་ ནས་ལུང་པ་ཤེས་རབ་ལྷུན་གྲུབ་ལུ་བྱ་དཀར་རྫོང་རྒྱ་བསྐྱེད་འབད་དེ་བཞེངས་དགོ་པའི་བཀོད་ཁྱབ་གནངམ་ད་ ཆུ་ཐག་རིང་སར་ཡོདཔ་ལས་གཞན་ཁར་སྤོ་སྟེ་བཞེངས་པ་ཅིན་ཟེར་བའི་སྙན་ཞུ་ཕུལ་བའི་ལན་ལུ། རྒྱལ་སྲས་མཆོག་གིས་ རྫོང་འདི་ནང་ར་བཞེངས་པ་ཅིན་རྟེན་འབྲེལ་ལེགས་ཤོམ་ཡོདཔ་མ་ཚད་་ ཕུགས་ལུ་མཐའ་བཙན་ཏོག་ཏོ་འོང་ཟེར་གསུངས་ནུག། དེ་ལས་རྫོང་ལས་ཐག་མ་རིངམོ་ཅིག་གི་ས་ཁར་ སེམས་ལུ་ཐེ་ཚོམ་མེད་པར་བརྐོ་ཟེར་གསུངམ་བཞིན་དུ་ ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་ནས་ལུང་ཤེས་པ་ལྷུན་གྲུབ་དང་ སྐུ་དྲུང་ཕུན་ཚོགས་གཉིས་ཀྱིས་བརྐོ་བའི་བསྒང་ལས་ ཆུ་ཐོན་ཡོདཔ་ལས་ཏེ་ཆུ་རྫོང་རྐྱབ་ཡོདཔ་སྦེ་ཨིན་པས། ཆུ་དེ་ཁར་ལྷོད་ལྷོད་ཚུན་རྫོང་གི་ཆ་ཤས་སྦེ་རྩིགཔ་ཀྱི་སྐོར་ཏེ་མི་འགྱོ་ས་ཡོདཔ་མ་ཚད་ ཆུ་འདི་ད་ལྟོའི་བར་ན་ཡང་མ་སྐམ་པར་ཡོདཔ་ལས་དེ་ལུ་རྒྱལ་སྲས་བསྟན་འཛིན་རབ་རྒྱས་ཀྱི་གྲུབ་ཆུ་ཟེར་སླབ་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། (དད་པའི་ས་བོན། གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༡༣) རྒྱལ་རབས་དང་ལྡན་པའི་བྱ་དཀར་རྫོང་འདི་ བུམ་ཐང་རྫོང་ཁག་གི་བདག་སྐྱོང་ཡིག་ཚང་དང་ བྱ་དཀར་གྲྭ་ཚང་གི་བཞུགས་གནསགཙོ་བོ་ཅིག་ཨིནམ་མ་ཚད་ རྫོང་འདི་འབྲུག་གི་ས་ཆ་མཛེས་ཆ་ལྡནམ་ཅིག་ཡང་ཨིན། དེ་མ་ཚད་ བུམ་ཐང་རྫོང་ཁག་གི་མི་ཚུ་གིཕྱག་མཆོད་ཕུལ་སའི་རྟེན་དང་ སྐྱིད་སྡུག་ཞུ་སའི་གནས་གཙོ་བོ་ཅིག་ཡང་ཨིན། རྒྱབ་རྟེན་དཔེ་ཆ། ཀུན་བཟང་འཕྲིན་ལས། (གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༡༣) དད་པའི་ས་བོན། འབྲུག། ཐིམ་ཕུག། ཀེ་ཨེམ་ཀྲི་དཔེ་སྤྲུན་ཁང་། LonelyPlanet.com (2022). Jakar Dzong. Retrived from: https://www.lonelyplanet.com/bhutan/central-bhutan/jakar/attractions/jakar dzong/a/poi-sig/485720/355822 བྱམས་པ་ལྷ་ཁང་། བུམ་ཐང་རྫོང་ཁག་འདི་ སངས་རྒྱས་གཉིས་པ་ཨོ་རྒྱན་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་བྱིན་གྱིས་རླབས་གནང་བའི་སྦས་གནས་ཁྱད་པར་ཅན་ཅིག་ཨིན། དེ་ཁར་གནས་རྩ་ཅན་མང་རབས་ཅིག་ཡོད་པའི་ནང་ལས་ གཅིག་འདི་ཡོངས་གྲགས་ཅན་གྱི་བྱམས་པ་ལྷཁང་འདི་ཨིན། ལྷ་ཁང་དེ་ ཆོས་འཁོར་རྒེད་འོག་གི་མངའ་འོག་ལུ་ རྒེད་འོག་བདག་སྐྱོང་ཡིག་ཚང་གི་བྱང་ཕྱོགས་ལུ་ ཡོངས་གྲགས་ཅན་གྱི་སྐུ་རྗེ་ལྷ་ཁང་ལུ་ ཀི་ལོ་མི་ཊར་གཅིག་གིས་མ་ལྷོད་པའི་་ས་ཁར་ཆགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། ལྷ་ཁང་འདི་དུས་རབ་བདུན་པའི་ནང་ ཆོས་རྒྱལ་བཙོང་བཙན་སྒམ་པོ་གིས་ ཧི་མ་ལ་ཡའི་ལུང་ཕྱོགས་ཚུ་ནང་མཐའ་འདུལ་ཡངས་འདུལ་གྱིས་གཙུག་ལག་ཁང་ཚུ་བཞེངས་གནང་པའི་སྐབས་ གཙུག་ལག་ཁང་ ༡༠༨ ཡོད་ས་ལས་གཉིས་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ཚུད་ཡོད་མི་ལས་གཅིག་ཨིན། དེ་ཡང་ (lonely planet, ༢༠༢༢) གིས་འབད་བ་ཅིན་ རྒྱལཔོ་མཆོག་གིས་ ལུངས་ཕྱོགས་དེ་ཁར་ཡོད་མི་བདུདམོ་དེ་གིས་པུས་མོ་གཉིས་ཨེབ་བཞག་པའི་སྐབས་ པུས་མོ་གཡས་པ་གུར་སྤ་རོ་སྐྱིད་ཅུ་ལྷ་ཁང་དང་གཡོན་པ་གུར་བུམ་ཐང་བྱམས་པ་ལྷ་ཁང་བཞེངས་ཡོད་པའི་རྒྱུས་འདུག། ལྷ་ཁང་འདི་ ཤུལ་ལས་དུས་རབས་ ༡༤ པའི་ནང་ གཏེར་སྟོན་རྒྱལ་པོ་ལྔའི་ནང་གསེས་ གཏེར་སྟོན་རྡོ་རྗེ་གླིང་པ་མཆོག་གིས་ ཉམས་གསོ་མཛད་ཡོདཔ་ཨིན་པས། ལྷ་ཁང་འདི་ ལྕམ་མཁར་ཆུ་གི་ལྟག་ལུ་ཐང་ཉམས་དགའ་ཏོག་ཏོ་ཅིག་ནང་ག་ནི་བ་ཇམས་དགའ་་ཏོག་ཏོ་སྦེ་མཇལ་ནི་ཡོདཔ་ཨིན། ལྷ་ཁང་འདི་ཐོག་གཅིགམ་ཨིན་རུང་ རང་ལུགས་བཟོ་རིག་བཅུ་གསུམ་གྱི་བཟོ་རིག་ཚུ་གཡོག་བཀོལ་ཏེ་རྐྱབ་ཡོདཔ་དང་ ནང་རྟེན་ཚུ་ཡང་ ག་ར་རྒྱལ་རབ་དང་མཐུན་པའི་ནང་རྟེན་བྱིན་ཅན་ཙང་ཙ་ར་ཡོདཔ་ཨིན། ལྷ་ཁང་ནང་ལུ་ ནང་རྟེན་ཁག་ཆེ་ཏོག་ཏོ་ལེ་ཤ་ཡོད་ས་ལས་ ཅིག་འདི་ བསྐལ་པའི་རྡོ་ཐེམ་འདི་ཨིན་པས། རྡོ་ཐེམ་དང་པ་སའི་ནང་འཛོལ་ཏེ་མཉམ་པ་སྦེ་ཨེན་ཏགིས་སྤུབས་ཡོད་མི་འདི་གིས་འདས་པའི་བསྐལ་པ་མཚོནམ་དང་ རྡོ་ཐེམ་གཉིས་པ་ལྷ་ཁང་གིས་ཐོག་ཚད་དང་དྲན་འདྲ་ཡོད་མི་འདི་གིས་ད་ལྟོ་གི་སྟོན་པ་སངས་རྒྱས་ཤཱཀྱ་ཐུབ་པའི་བསྐལ་པ་འདི་མཚོནམ་ཨིན་པས། རྡོ་ཐེམ་གསུམ་པ་མཐོ་སུ་མཚམས་ཅིག་སྦེ་ཡོད་མི་འདི་གིས་ མ་འོངས་པའི་སངས་རྒྱས་ཇོ་བོ་བྱམས་པའི་བསྐལ་པ་མཚོནམ་ཨིནམ་དང་ས་ རྡོ་ཐེམ་འདི་ ནུབ་སྟེ་ས་དང་དྲན་འདྲ་འགྱོ་བའི་ཚེ་ འཛམ་བུ་གླིང་འདི་ཚར་གཅིག་བསྐལ་པ་ནུབ་ནི་ཨིན་ཟེར་ཡིད་ཆེ་བསྐྱེདཔ་ཨིན། ལྷ་ཁང་གི་མཚན་བྱམས་པ་ལྷ་ཁང་ཟེར་ཞུ་དགོ་མི་དེ་ཡང་ དེ་ནང་ནང་རྟེན་གཙོ་བོ་མ་འོངས་པའི་སངས་རྒྱས་ཇོ་བོ་བྱམས་པ་བཞུགས་ཡོད་མི་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ དེ་སྦེ་གསོལ་བའི་ལོ་རྒྱུས་འདུག། སྐུ་འདྲ་འདི་བཙོང་བཙན་སྒམ་པོ་ཁོ་ར་གིས་བཙུགས་གནང་ཡོདཔ་སྦེ་ཡིད་ཆེ་བསྐྱེད་དོ་ཡོདཔ་དང་ དེའི་གཡས་གཡོན་ལུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་པ་བཞི་གིས་སྐོར་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་གི་གཡས་ཁ་ཐུག་ལུ་དུས་འཁོར་གྱི་ལྷ་ཁང་ཡོད་མི་འདི་ དུས་རབ་ ༡༩ པའི་མཇུག་ཁམས་ལུ་མི་དབང་རྒྱུད་འཛིན་དང་པ་ གོང་ས་ཨོ་རྒྱན་དབང་ཕྱུག་གིས་བཞེངསཡོདཔ་ཨིན་པས། (Bhutan Soul Tour & Travel, 2021) དེའི་མཐའ་མར་ མགོན་ཁང་གཅིག་ཡོད་མི་འདི་མི་དམང་ལུ་མཇལ་ཁ་མེདཔ་ཨིན་དང་དེ་གི་ཟུར་ཁ་ལས་བྱང་ཕྱོགས་ལུ་ མཆོད་རྟེན་ལྷ་ཁང་ཡོད་མི་འདི་ དུས་རབ་ ༢༠ པའི་ནང་ ཨ་ཞེ་དབང་མོ་གིས་བཞེངས་གནང་གནངམ་ཨིན་པས། ལྷ་ཁང་གཙོ་བོ་གི་གཡོན་ཕྱོགས་ལུ་ གུ་རུའི་ལྷ་ཁང་འདི་ཡོདཔ་ཨིན། ལྷ་ཁང་འདི་དུས་རབ་ ༡༩ པའི་ནང་ བྱ་དཀར་རྫོང་དཔོན་བརྩུན་འགྲུས་རྒྱལ་མཚན་གྱིས་བཞེངས་གནང་ཡོདཔ་ཨིན། (cultural atlas,2013). དེ་ནང་རྟེན་གཙོ་བོ་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེའི་སྐུ་འདྲ་དང་ གཞན་སྤྱན་རས་གཟིགས་དང་འོད་དཔག་མེད་ཀྱི་སྐུ་འདྲ་ དེ་ལས་གཡས་ཕྱོགས་ལུ་སྒྲོལ་མ་ཉི་ཤུ་རྩ་གཅིག་གསྡེབ་རིས་ ཕྱག་སྟོང་སྤྱན་སྟོང་ཀྱི་སྡེབ་རིས། ནུབ་སྣང་བ་མཐའ་ཡས་ཀྱི་སྡེབ་རིས་ཚུ་དང་ གཏེར་སྟོན་པདྨ་གླིང་པ་གིས་བྲིས་གནང་བའི་མགོན་པོ་མ་ནིང་གི་སྡེབ་རིས་ཚུ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། དེ་ལས་ ལྷ་ཁང་གཙོ་བོའི་བྱང་ཕྱོགས་ལུ་སགས་རྒྱས་ཀྱི་ལྷ་ཁང་ཡོད་མི་དེ་མི་དབང་ཞིང་ཕེབས་གཉིས་པ་འཇིགས་མེད་དབང་ཕྱུག་གིས་བཞེངས་ཡོདཔ་ཨིན། དེའི་ནང་ ནང་རྟེན་གཙོ་བོ་སངས་རྒྱས་རབས་བདུན། གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་དང་སངས་རྒྱས་སྨན་བླ་དེ་ལས་སྤྱན་རས་གཟིགས་ཚུ་གི་སྡེབ་རིས་ཚུ་ཡོདཔ་ཨིན། ཨིན་རུང་ དད་པའི་ས་བོན། (༢༠༡༣) ནང་ལུ་ཨིན་པ་ཅིན་ བུམ་ཐང་རྫོང་ཁག་གི་སྲོལ་འཛིན་འགོ་དཔོན་སངས་རྒྱས་དབང་ཕྱུག་གིས་ཞིས་ཞིབ་འཚོལ་འབད་མི་དང་འཁྲིལ་ཏེ་ཨིན་ཟེར་ གུ་རུ་ལྷ་ཁང་འདི་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༧༢ ལུ་ བྱ་དཀར་རྫོང་དཔོན་ འཆི་མེད་རྡོ་རྗེ་གིས་བཞེངས་ཡོདཔ་དང་ དུས་འའཁོར་ལྷ་ཁང་འདི་ ཆོས་རྩེ་དཔོན་སློབ་འཇིགས་མེད་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་གིས་བཞེངས་ཡོདཔ་སྦེ་བཀོད་ཡོདཔ་དང་། མདུན་ཕྱོགས་ཀྱི་སངས་རྒྱས་རབ་བདུན་གྱི་ལྷ་ཁང་འདི་ དུས་རབས་ ༡༩ པའི་ནང་ བྱ་དཀར་དཔོན་སློབ་པདྨ་བསྟན་འཛིན་གྱིས་བཞེངས་ཡོདཔ་སྦེ་བཀོད་དེ་འདུག། ལྷ་ཁང་གི་ཕྱོགས་བཞི་ལུ་ ལྷ་ཁང་དང་དུས་མཉམ་བཞེངས་པའི་ དཀར་ སེར་ དམར་ ལྗང་གི་མཆོད་རྟེན་བཞི་མཇལ་ནི་ཡོད་མི་འདི་ཡང་ ཞི་རྒྱས་དབང་དྲག་གི་ལས་བཞི་སྒྲུབ་མི་ རྒྱལ་ཆེན་བཞི་གི་རྟེན་སྦེ་བཞེངས་ཡོདཔ་ཨིན་པས། བྱམས་པ་ལྷ་ཁང་འདི་ ཕྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ལྟ་བཤལ་པ་ཚུ་གི་སེམས་བརྐུ་ཚུགས་པའི་ཁྱད་ཆོས་དང་ལྡནམ་མ་ཚད་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་འཁོད་ཀྱི་གནས་སྐོརཔ་ཚུ་གིས་དད་པ་དང་ཡིད་ཆེ་སྐྱེད་སའི་གནས་ཁྱད་འཕགས་ཅན་དང་ ས་གནས་འདི་ཁ་གི་མི་ཚུ་གི་ཕྱག་མཆོད་ཕུལ་སའི་ཡུལ་ངོ་མ་ཅིག་ཡང་ཨིན།  དུས་རབས་ ༡༤ པའི་ནང་ གཏེར་སྟོན་རྡོ་རྗེ་གླིང་པ་མཆོག་གིས་གཞི་བཙུགས་གནང་མི་སྒྲུབ་ཆེན་འདི་ ད་རེས་ནངས་པ་ཡང་ལོ་བསྟར་བཞིན་དུ་ ལྕགས་མཁར་བླམ་གི་འགོ་འདྲེན་ཐོག་ རང་ཟླ་ ༩ པའི་ ཚེས་ ༡༥ གི་ཕྱི་རུ་ལས་འགོ་བཙུགས་ཏེ་ ཚེས་ ༡༨ ཚུན་ གཏེར་འཆམ་དང་གར་འཆམ་གཞན་ཚུ་མཇལ་ཁ་གནང་སྟེ་བརྩི་སྲུང་ཞུ་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་འབདཝ་ལས་བརྟེན་ས་གནས་དེ་ཁར་ འདད་ཅན་གི་འབྲུག་ནང་འཁོད་ཀྱི་མི་སེར་དང་ ཕྱིའི་ལྟ་བཤལཔ་ཡང་ལེ་ཤ་འཛོམས་མི་འདི་གིས་་མི་སྡེ་གོང་འཕེལ་ལུ་ཕན་ཐོགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། ལྷ་ཁང་འདི་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ལྷ་ཁང་རྙིང་ཤོས་ཅིག་ཨིན་པའི་མིང་གཏམ་ཁྱབས་ལས་ ལོ་སྟར་བཞིན་དུ་མཇལ་བར་འོང་མི་ལྟ་བཤལ་པའི་རྒྱང་ཁ་ཡར་སེང་སོང་སྟེ་ར་ཡོདཔ་ཨིན། རྒྱབ་བརྟེན་དཔེ་ཆ། ཀུན་བཟང་འཕྲིན་ལས། (གནམ་ལོ་མེ། ༢༠༡༣) དད་པའི་ས་བོན། ཀེ་ཨེམ་ཀྲི་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ཐིམ་ཕུག། Bhutan Cultural Atlas. (2013) Jampa Lhakhang.    https://bhutanculturalatlas.clcs.edu.bt/431/culture/sites    structures/monasteries    temples/jampajampey-lhakhang/431/ Bhutan Soul Tour & Travel. (2021) Jamba Lhakhang. Bumthang-central Bhutan.    https://bhutansoul.com/jamba-lhakhang-bumthang-central-bhutan/ Lonely planet. (2022) Jampey Lhakhang Buddhist temple in Chokhor valley.    https://www.lonelyplanet.com/bhutan/chokhor-valley  bumthang/attractions/jampey-lhakhang/a/poi-sig/1371068/1335542 སྐྱིད་ཆུ་ལྷ་ཁང་། ༉ ཡོངས་གྲགས་ཅན་གྱི་སྤ་རོ་སྐྱིད་ཆུ་ལྷ་ཁང་འདི་ སྤ་རོ་ལམ་གོང་རྒེད་འོག་གི་འོག་ལུ་ཆགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། ལྷ་ཁང་འདི་ སྤ་རོ་ཚོང་འདུས་ལས་འབྲུག་རྒྱལ་རྫོང་ལུ་འགྱོ་སའི་སྣུམ་འཁོར་གཞུང་ལམ་གྱི་གཡོན་ཧོངས་ལུ་ཆགས་ཏེ་ཡོདཔ་དང་སྤ་རོ་ཁྲོམ་ཁ་ལས་འབད་བ་ཅིན་ ཀི་ལོ་མི་ཀྲར་ ༢ དེ་ཅིག་གི་ས་ཁར་ཨིན་པས། (དད་པའི་ས་བོན། ༢༠༠༨ །) ལྷ་ཁང་དེ་གི་མིང་གཞན་ཡང་ སྐྱེར་ཆུ་ལྷ་ཁང་དང་ལྷོ་སྐྱེར་ཆུ་ ཟེར་ཡང་སླབ་སྲོལ་ཡོདཔ་དང་ ལྷ་ཁང་འདི་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་གི་ལྷ་ཁང་རྙིང་ཤོས་ཚུ་གི་གྲས་ལས་ཅིག་ཨིན། ལྷ་ཁང་འདི་ ་དུས་རབས་ ༧ པའི་ནང་ལུ་ བོད་ཀྱི་རྒྱལཔོ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོ་གིས་ ཉིནམ་གཅིག་ནང་མཐའ་འདུལ་ཡང་འདུལ་གྱི་གཙུག་ལག་ཁང་བརྒྱ་དང་རྩ་བརྒྱད་ བཞེངས་གནང་མའི་གྲས་ལས་ ང་བཅས་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་གཉིས་ཡོད་ས་ལས་གཅིག་ཨིན་པས། ལོ་རྒྱུས་ཚུ་དང་འཁྲིལ་བ་ཅིན་ བོད་ཀྱི་རྒྱལཔོ་སྲོང་བཙན་སྒོམ་པོ་གིས་ གཙུག་ལག་ཁང་བརྒྱ་དང་རྩ་བརྒྱད་བཞེངས་དགོ་པའི་རྒྱུ་མཚན་ གཙོ་བོ་ར་ དེ་བསྒང་སངས་རྒྱས་བསྟན་པའི་དགྲ་བགེགས་བདུད་ཚུ་གིས་ ལུས་ཅན་གྱི་གཟུགས་ལུ་སྤྲུལ་ཏེ་བར་ཆད་རྐྱབ་དོ་ཡོདཔ་ལས་ དེའི་ཁ་གནོན་གྱི་དོན་ལུ་ བཞེངས་ཡོདཔ་སྦེ་ཨིན་པས། ལྷ་ཁང་འདི་ནང་ ཤུལ་ལས་ ཨྱོན་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་ ཞབས་ཀྱིས་བཅགས་ཏེ་གཏེར་ཁ་མ་འདྲཝ་ལེ་ཤ་ར་སྦས་ཏེ་བཞག་ཡོདཔ་སྦེ་ཨིན་པས། སྐྱིད་ཆུ་ལྷ་ཁང་ངོ་མ་འདི་ ད་ལྟོ་ཇོ་བོའི་སྐུ་ཡོད་སའི་ལྷ་ཁང་གྲུ་བཞིམ་རྐྱངམ་གཅིག་ཨིན་རུང་ ཤུལ་ལས་ རྗེ་མཁན་ཁྲི་རབས་ ༢༥ པ་ཤེས་རབ་རྒྱལ་མཚན་གྱིས་ཕྱི་གི་ཚོགས་ཁང་ཚུ་བཞེངས་ཏེ་ཡོདཔ་དང་ རྗེ་ཁོ་ར་གིས་མཛད་དེ་ཡོད་པའི་གཙུག་ལག་ཁང་གི་དཀར་ཆག་ནང་ལས་འཐོན་མི་དང་འཁྲིལ་བ་ཅིན་ དུས་རབས་ ༡༢ པའི་ནང་ལུ་ བླ་མ་ལྷ་པ་ཚུ་གིས་བདག་འཛིན་འབད་དེ་ཡོདཔ་དང་ དུས་རབས་ ༡༣ པ་ནང་ལུ་ བླམ་ཕ་ཇོ་འབྲུག་སྒོམ་ཞིག་པོའི་སྲས་ཉི་མའི་བརྒྱུད་པ་འཛིན་མི་ཚུ་་ལུ་ རྩིས་ཕུལ་ཡོདཔ་སྦེ་ཨིན་མས། (ཀུན་བཟང་འཕྲིན་ལས། ༢༠༠༨) བདུད་མཇོམས་ཆོས་འབྱུང་ནང་ལུ་ སྐྱིད་ཆུ་ལྷ་ཁང་འདི་མཇལ་ནི་ར་མེད་པར་ཡར་སོངཔ་ཨིན་རུང་ གཏེར་སྟོན་རྒྱལ་པོ་ལྔའི་ནང་གསེས་ གཏེར་སྟོན་པདྨ་གླིང་པ་གིས་ སྔར་ག་ཨིནམ་སྦེ་ཉམས་གསོ་མཛད་ཡོདཔ་སྦེ་ཨིན་པས། སྤྱི་ལོ་ ༡༦༤༤ ལུ་ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེ་གི་ཕྱག་ལུ་ཚུད་དེ་་བདག་འཛིན་མཛད་ཡོདཔ་དང་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༣༦ ལས་ ༡༨༣༨ ཚུན་ལུ་ རྗེ་མཁན་ཁྲི་རབས་ ༢༥ པ་ཤེས་རབ་རྒྱལ་མཚན་གྱིས་ ཉམས་གསོ་དང་ལེགས་བཅོས་ཚུ་མཛད་དེ་ རབ་གནས་ཚུ་ཡང་གནང་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༡ ལུ་ མི་དབང་རྒྱལ་ཡུམ་ཨ་ཞེ་སྐལ་བཟང་ཆོས་སྒྲོན་དབང་ཕྱུག་མཆོག་གིས་ ལྷ་ཁང་འདི་སྔར་ལས་ལྷག་སྟེ་ ཕྱི་ནང་གཉིས་ཆ་ར་ཉམས་བཅོས་འབད་ཡོདཔ་དང་ ཇོ་བོའི་ལྷ་ཁང་གི་གཡོན་ཁ་ཐུག་ལུ་ གུ་རུ་ལྷ་ཁང་གཅིག་ཡང་གསར་བཞེངས་གནང་ཏེ་ དཔལ་ཆེན་འདུས་པ་ ཕུར་པ་དང་རྡོར་སེམས་ཀྱི་ལོ་བསྟར་སྒྲུབ་ཆེན་ཡང་གཞི་བཙུགས་གནང་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན། ལྷ་ཁང་འདི་ནང་ནང་རྟེན་གཙོ་བོ་ར་ སྨོན་ལམ་གང་བཏབ་ཐེབས་པའི་ཇོ་བོ་ཤཱཀྱ་མུ་ནི་གི་སྐུ་འདྲ་སྦོམ་གཅིག་དང་ སྤྱན་རས་གཟིགས་སྐུ་བྱིན་ཅན་གཅིག་ཡོདཔ་ཨིན་པས། ལྷ་ཁང་ནང་ནའི་འཐིང་གཞི་ ཨེན་ཏ་འདི་ གཡུ་དང་བྱུ་རུ་མུ་ཏིག་ཚུ་གིས་ མཛེས་ཏོག་ཏོ་སྦེ་བརྒྱན་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། གནས་དེ་རྩ་ཅན་ཅིག་ཨིན་པའི་ཁར་ ཁུ་སིམ་སི་སྦེ་སྐྱིད་ཏོང་ཏོ་ཡོདཔ་ལས་ ཨ་རྒས་ཨང་རྒས་ཚུ་་ དུས་རྒྱུན་སྐོར་ར་རྐྱབ་སྟེ་སྡོད་སར་མཐོངམ་ཨིན། དེ་ལས་ རྡོ་ཆལ་ནང་གི་འཛུལ་སྒོའི་གྱང་གུར་ གླིང་གེ་སར་རྒྱལ་པོའི་ལྡེབས་རིས་ཡོདཔ་དང་། ལྷ་ཁང་གི་འཛུལ་སྒོ་འདི་ གསེར་སྒྲོན་ཏེ་གཟི་བརྗིད་ཆེ་ཏོག་ཏོ་སྦེ་ཡོདཔ་ཨིན། གཞན་ཡང་ ལྷ་ཁང་གི་མཐའ་འཁོར་ལུ་ དགེ་སློང་ཚུ་བཞུགས་སའི་ཉལ་ཁང་དང་ མ་ནི་གདུང་འཁོར་དང་ལག་འཁོར་མ་ཎི་ཚུ་བཙུགས་ཏེ་ ག་ནི་བ་ཉམས་དགའ་ཏོག་ཏོ་སྦེ་ཡོདཔ་ཨིན། སྐྱིད་ཆུ་ལྷ་ཁང་འདི་ང་བཅས་རའི་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་གི་ལྷ་ཁང་རྙིང་ཤོས་ཅིག་ཨིན་པའི་ཁར་ ལམ་སྲོལ་དང་རྒྱལ་རབས་ལུ་དང་ཡང་འབྲེལ་བ་སྦོམ་ཡོདཔ་ལས་ ད་རེས་ནངས་པ་གཞུང་གྲྭ་ཚང་གིས་དུས་ཨརྟག་ར་བདག་འཛིན་འཐབ་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་འབདཝ་ལས་བརྟེན་ གནས་དེ་ཁར་དད་ཅན་གྱི་འབྲུག་པའི་མི་ཤེར་དང་ ཕྱིའི་ལྟ་བཤལཔ་ཚུ་ལྷ་ཁང་མཇལ་བར་རྒྱུན་མ་ཆན་པར་འོང་ནི་ཡོདཔ་ཨིན། རྒྱབ་རྟེན་དཔེ་ཐོ། ཀུན་བཟང་འཕྲིན་ལས། (གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༠༨) དད་པའི་ས་བོན། ཐིམ་ཕུ། ཀེ་ཨེམ་ཀྲི་དཔེ་བསྐྲུན་ཁང་། སྤ་རོ་རྫོང་ཁག་བདག་སྐྱོང་། (༢༠༢༡) སྐྱིད་ཆུ་ལྷ་ཁང་། http://www.paro.gov.bt/dz/node/322 ནང་ལས་ཕབ་ལེན་འབད་ཡོད། Drukasia.com. (n.d). Kyichu Lhakhang. Retrieved from: https://www.drukasia.com/bhutan/paro/kyichu-lhakhang/ En.wikipedia.com. (n.d). Kyichu Lhakhang. Retrieved from: https://en.wikipedia.org/wiki/Kyichu_Lhakhang ཀུན་དགའ་རབ་བརྟན་ཕོ་བྲང་། ཀུན་དགའ་རབ་བརྟན་ཕོ་བྲང་འདི་ ཀྲོང་གསར་ཆ་འོག་བྲག་སྟེང་རྒེད་འོག་གཡུས་ཀུན་དགའ་རབ་བརྟན་ལུ་ ཀྲོང་གསར་དང་གསར་སྤང་གི་གཞུང་ལམ་གྱི་འོག་ལུ་ ཉམས་དགའ་ཏོག་ཏོ་སྦེ་ཆགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན།ཕོ་བྲང་འདི་ རྒྱ་མཚོའི་ཁ་ལས་མཐོ་ཚད་མི་ཊར་ ༡༦༠༠ དེ་ཅིག་ལུ་ཆགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། Sangay Thinley (2014) ཀྱིས་འབད་བ་ཅིན་ ཧེ་མ་དུས་རབ་ ༡༩ པའི་ནང་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ སྡེ་སྲིད་དང་དཔོན་སློབ་ཚུ་གིས་སྐྱོང་སྟེ་སྡོད་པའི་སྐབས་ ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་དུང་དཀར་རྒྱལ་མཚན་དང་ བྱ་དཀར་དཔོན་སློབ་པདྨ་བསྟན་འཛིན་གཉིས་ ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་གི་གོ་གནས་ཀྱི་སྐོར་ལས་ སྒྲིག་མ་ཚུགས་པ་དམག་འཁྲུག་བྱུང་ཡོད་ནང་།ལོ་གསུམ་གྱི་ཤུལ་ལས་ བྱ་དཀར་དཔོན་སློབ་པདྨ་བསྟན་འཛིན་གྱིས་དུང་དཀར་རྒྱལ་མཚན་ལས་རྒྱལ་ཁ་ཐོབ་སྟེ་ ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་ཀྱི་གོ་གནས་བཞེས་ཡོདཔ་སྦེ་ཨིན་མས། དེ་ལས་ ཁོ་གིས་བུམ་ཐང་བྱ་དཀར་རྫོང་གི་འོག་ལུ་ ས་གནས་གཏེར་དཀར་གཞོང་ཟེར་ས་ལུ་ གནམ་བྱཱར་གྱི་གདན་ས་བཞེངས་གནང་ཡོདཔ་དང་ གནམ་དགུན་གྱི་གདན་ས་འདི་ཀྲོང་གསར་ལུ་ སྟེགས་མཁར་ཟེར་ད་རེས་ཀུན་དགའ་རབ་བརྟན་ཕོ་བྲང་ཡོད་སར་བཞེངས་གནང་ཡོདཔ་སྦེ་ཨིན་པས། དད་པའི་ས་བོན་ (གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༡༥ ཤོག་གྲངས་ ༡༣༡-༡༣༢) ལས “རྫོང་འདི་འབྲུག་བརྒྱུད་འཛིན་གྱི་རྒྱལ་རབས་གཉིས་པ་ དཔལ་མི་དབང་འཇིགས་མེད་དབང་ཕྱུག་མཆོག་གིས་ རང་ལུགས་རབ་བྱུང་བཅུ་དྲུག་པའི་གནམ་ལོ་ས་མོ་སྦྲུལ་ལམ་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༢༩ ལོར་ གནམ་དགུན་གྱི་བཞུགས་གནས་སྦེ་གསར་བཞེངས་གནང་ནུག།” ཟེར་ཨིན་པས། དེ་སྦེ་ཕོ་བྲང་འདི་ ས་གནས་དེ་ནང་བཞེངས་དགོ་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡང་ ས་གནས་དེ་ཀྲོང་གསར་རྫོང་དང་ཁོ་རའི་ཡབ་མེས་ཀྱི་གདན་ས་གཡུང་དྲུང་ཆོས་གླིང་གཉིས་ཀྱི་བར་ན་ཚུད་ནི་དེ་གིས་ ཕྱག་ལཱ་མཛད་ནི་ལུ་བྱ་སྟབས་བདེ་ནི་ལུ་དམིགས་ཏེ་ཨིན་པས། མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་གཉིས་པ་ཁོ་ར་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༥༢ ལུའམ་རང་ལུགས་རབ་བྱུང་ ༡༦ པའི་གནམ་ལོ་ཆུ་ཕོ་འབྲུག་ཟླཝ་ ༡ པའི་ཚེས་ ༡༠ ལུ་དགོངས་པ་ཡང་ས་གནས་དེ་ཁར་རྫོགས་ཡོདཔ་ཨིན་པས། Sangay Thinley (2014) འབད་བ་ཅིན་ ཕོ་བྲང་འདི་ འབྲུག་པའི་ལུགས་སྲོལ་སྦེ་རྩིགཔ་དང་ཤིང་གི་སྦེ་བཞེངས་ཡོདཔ་དང་ སྲུང་རྒྱབ་ཚུ་གིས་བྱ་བལྟ་ནི་གི་དོན་ལུ་དོང་ཡང་ཡོདཔ་སྦེ་ བཞེངས་གནང་སྟེ་ཡོད་ཟེར་ཨིན་མས། ཧེ་མ་འབད་བ་ཅིན་ འོག་ཐོག་ལུ་འབྲུ་ཁང་དང་ཐོག་དང་པམ་ནང་འབད་བ་ཅིན་ སྲུང་སྐྱོབ་དམག་མི་ཚུ་བཞག་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིན་རུང་ ད་རེས་འོག་ཐོག་སྟོངམ་སྦེ་ལུས་ཡོདཔ་དང་ ཐོག་དང་པམ་ནང་ལུ་དགེ་སློང་ཚུ་ཆོས་བལྟ་ནི་གི་དོན་ལུ་ སློབ་ཁང་སྦེ་བཟོ་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ལས་ ཐོག་གཉིས་པམ་ནང་ལུ་ སངས་རྒྱས་ལྷ་ཁང་ཡོདཔ་དངའདི་ནང་ ནང་རྟེན་གཙོ་བོ་སངས་རྒྱས་ཤཱཀྱ་ཐུབ་པ་དང་སྒྲོལ་མ་ཉི་ཤུ་རྩ་གཅིག་ དེ་ལས་ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་གཉིས་པ་བལ་ཡུལ་ལུ་གཟིགས་སྐོར་གནང་པའི་སྐབས་ བལ་ཡུལ་གྱི་མི་ཚུ་གིས་ཕྱག་མཇལ་སྦེ་གནང་ཡོད་པའི་ མཆོད་རྟེན་གསེར་སྒྲོན་མ་ཚུ་མཇལ་ནི་ཡོདཔ་ཨིན། ལྷ་ཁང་ནང་གྱི་ལྡེབ་རིས་ཚུ་ཡང་ སྤྱན་རིས་གཟིགས་དང་ཨོ་རྒྱན་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེའི་ཞིང་ཁམས་ཟངས་མདོག་དཔལ་རི་ཚུ་ཡོདཔ་ཨིན། ད་རེས་ནངས་པ་ ཕོ་བྲང་འདི་ནང་ རྒྱལ་ཡོངས་དཔེ་མཛོད་ཀྱི་ཡན་ལག་ཅིག་བཙུགས་ཏེ་ཡོདཔ་དང་ ཀྲོང་གསར་རབ་སྡེ་གིས་བདག་འཛིན་མཛད་དེ་ དགེ་སློང་གི་སློབ་གྲྭ་གཞི་བཙུགས་མཛད་གནང་ཡོདཔ་ཨིན། རྒྱབ་རྟེན། ཀུན་བཟང་འཕྲིན་ལས། (གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༡༥) དད་པའི་ས་བོན། ཐིམ་ཕུ། ཀེ་ཨེམ་ཀྲི་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། Thinley. S (2014) Kuenga Rabten Palace. Retrived from: https://bhutanculturalatlas.clcs.edu.bt/1113/culture/sites-structures/dzongs-palaces/kuenga-rabten-palace/1113/ རིགས་གསུམ་དགོན་པ། སྔོན་བྱོན་རྒྱལ་བ་གོང་མ་ཚུ་གིས་ རང་བཙན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་འབྲུག་ཡུལ་འདི་ནང་ དུས་གསུམ་གྱི་གནོད་པ་ཚུ་བཟློག་ནིའི་དོན་ལུ་ ལུང་བསྟན་གཟིགསཔ་བཞིན་དུ་ བཞེངས་གནང་མི་ལྷ་ཁང་དང་དགོན་སྡེ་ལེ་ཤ་ཅིག་ཡོདཔ་ཨིན། དེའི་ནང་ལས་ ཤར་ཕྱོགས་བཀྲིས་གཡང་རྩེ་རྫོང་ཁག་ འབུམ་སྡེ་གླིང་རྒེད་འོག་ནང་ལུ་ཡོད་པའི་རིག་གསུམ་དགོན་པ་ལྷ་ཁང་འདི་དུས་རབས་ ༡༨ པའི་ནང་ རྗེ་མཁན་ཁྲི་རབས་དགུ་པ་རྒྱལ་བ་ཤཱཀྱ་རིན་ཆེན་གྱི་སློབ་མ་  བླམ་ཚེ་རིང་རྒྱ་མཚོ་གིས་གདན་ས་བཅགས་གནང་ནུག། ཤར་སྟོད་རིགས་གསུམ་དགོན་པའི་གནས་དེ་ཁར་འགྱོ་དགོ་པ་ཅིན་ གཡང་རྩེ་རྫོང་ཁག་འབུམ་སྡེ་གླིང་རྒེད་འོག་ལྟེ་བ་ལས་ རྐང་ཐང་སྦེ་དུས་ཡུན་ཆུ་ཚོད་ ༤ དེ་ཅིག་ཁ་ཡར་བལྟ་སྟེ་འགྱོ་དགོཔ་ཨིན་པས། བླམ་ཚེ་རིང་རྒྱ་མཚོ་མཆོག་ལུ་ གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེའི་སྦས་གནས་རྩ་ཅན་ཚུ་གི་གནས་སྒོ་ཕྱེ་ནིའི་ལུང་བསྟན་ཡོདཔ་ལས་ སྤུ་ན་ཁ་གྲྭ་ཚང་ལས་བྱོན་ཏེ་ བཀྲིས་གཡང་རྩེའི་བྱང་ཁ་ཐུག་གི་གནས་པདྨ་གླིང་ཟེར་ས་ལུ་ཕེབས་ད་ རིགས་གསུམ་དགོན་པོ་ འཇམ་དཔལ་དབྱངས་དང་ཕྱག་ན་རྡོ་རྗེ་ སྤྱན་རས་གཟིགས་གསུམ་གྱི་སྐུ་རྗེས་ཡོད་མི་བྱག་ཕུག་ཅིག་མཇལ་ཏེ་ དེ་ཁར་སྒོམ་སྒྲུབ་གནང་ནིའི་དོན་ལུ་ ལྷ་ཁང་ཆུང་ཀུ་ཅིག་བཞེངས་ཡོད་ཨིན་མས། བླམ་ཁོ་ར་ཞིང་ལུ་གཤེགས་པའི་ཤུལ་ལུ་ ཁོ་རའི་ཚ་བོ་དང་བླ་བརྒྱུད་འཛིན་མི་བྱང་ཆུབ་རྒྱལ་མཚན་གྱིས་ ཐུགས་འགན་ཧྲིལ་བུམ་བཞེས་ཏེ་ད་ལྟོ་ཡོད་པའི་ལྷ་ཁང་འོག་མ་ཟེར་མི་ལྷ་ཁང་བཞེངས་ཡོདཔ་དང་ ལྡེབས་རིས་དཔག་བསམ་འཁྲི་ཤིང་ཡང་བཞེངས་ཡོད་མི་དེ་ ད་ལྟོའི་བར་ན་ཡང་མཇལ་ནི་ཡོདཔ་ཨིན་པས། དེ་གིས་སྦེ་ ལྷ་ཁང་གི་མཚན་ཡང་རིགས་གསུམ་དགོན་པ་ཟེར་བཏགས་གནང་ཡོདཔ་སྦེ་ཨིན་པས། སངས་རྒྱས་དོན་གྲུབ། (གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༡༣།) གཞན་ཡང་ ལྷ་ཁང་འདི་ལས་ཉིན་ལམ་གཉིས་ཀྱི་ས་ཁར་ དཔལ་རི་རྩེ་སྤུན་གསུམ་ གངས་རི་སྤུན་གསུམ་དང་ ལྷ་ཁང་གི་ཉེ་འདབས་ལུ་ཡང་ སྐུ་རྗེས་གསུམ་ བྱག་ཕུག་གསུམ་ ལ་སོགས་པག་རགསུམ་གསུམ་སྦེ་ཡོདཔ་ལས་ རིགས་གསུམ་དགོན་པ་ཟེར་སླབ་ཡོདཔ་སྦེ་ཡང་ཨིན་པས། བླམ་བྱང་ཆུབ་རྒྱལ་ཚན་དེ་གཤགས་པའི་ཤུལ་ལུ་ ཁོ་རའི་ཚ་བོ་བླམ་ངག་དབང་བློ་གྲོས་འདི་ རྗེ་མཁན་ཁྲི་རབས་ ༡༣ པ་རྗེ་ཡོན་ཏན་མཐའ་ཡས་མཆོག་ ཙ་རི་རོང་སྐོར་ལུ་བྱོན་པའི་སྐབས་ རིགས་གསུམ་དགོན་པའི་བླམ་གསུམ་པ་སྦེ་བསྐོས་གནང་ནུག། བླ་མ་དེ་གིས་ གནས་དེ་ཁར་ལྷ་ཁང་སྦོམ་གཅིག་བཞེངས་ཞིནམ་ལས་ འགྲོ་བ་སེམས་ཅན་ཚུ་ལུ་དགོངས་ཏེ་སྐུ་གསུང་ཐུགས་རྟེན་ཚུ་ལེ་ཤ་བཙུགས་གནང་ནུག། དེ་ཚུ་ཡང་ རིན་ཐང་ཅན་གྱི་ཇོ་བོ་ཤཱཀྱ་མུ་ནི་སྐུ་དང་ རྒྱལ་བའི་གསུང་བཀའ་འགྱུར་བསྟནའགྱུར་ དེ་ལས་བདེ་གཤེགས་མཆོད་རྟེན་བརྒྱད་ཚུ་ཨིན་པས། རིགས་གསུམ་དགོན་པའི་རྟེན་གཙོ་ཇོ་བོ་ཤཱཀྱ་མུ་ནིའི་སྐུ་འདྲ་པཉྩ་དེ་ཝ་གི་ཕྱག་བཟོ་འདི་ བླམ་ངག་དབང་བློ་གྲོས་ཀྱིས་སྤུ་ན་ཁ་རྫོང་ལས་ཞུ་ཞུཝ་ཨིནམ་དང་ བླ་རབས་ལྔ་པ་བླམ་ཤཱཀྱ་རྒྱལ་པོ་གི་སྐབས་ལུ་གསུང་བྱོན་ཡོད་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཡང་ཡོདཔ་ཨིན། རྒྱབ་རྟེན་དཔེ་དེབ། སངས་རྒྱས་དོན་གྲུབ།  (གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༡༣།) གནས་ཡིག་ཀུན་ཕན་ལམ་སྟོན། ཅ་རྙིང་འཛིན་སྐྱོང་སྡེ་ཚན། སྲོལ་འཛིན་ལས་ཁུངས། Bletour.com (n.d) Rigsum Goenpa Retrieved from: https://www.bletour.com/location/rigsum-goenpa/ རྟ་མཆོག་སྒང་ལྷ་ཁང་། ༉ ཡོངས་གྲགས་ཅན་གྱི་རྟ་མཆོག་སྒང་ལྷ་ཁང་འདི་ སྤ་རོ་ལས་ཐིམ་ཕུག་གྱོ་སའི་གཞུང་ལམ་གྱི་གཡོན་ཁ་ཐུག་ ཆུ་འཛོམས་ལུ་ཨ་ཙི་མ་ལྷོདཔ་ཅིག་གི་ས་ཁར་ཆགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། གཞུང་ལམ་ལས་ལྷ་ཁང་ལུ་འགྱོ་དགོ་པ་ཅིན་ རྐང་ཐང་སྦེ་སྐར་མ་ ༥ དེམ་ཅིག་འགོར་ནི་ཨིན་པས། ལྷ་ཁང་འདི་ དུས་རབས་ ༡༤ པའི་ནང་ལུ་ གྲུབ་ཐོབ་ཐང་སྟོང་རྒྱལ་པོ་གིས་གདན་ས་བཅགས་གནང་ནུག།  ལྷ་ཁང་དེ་ཁར་བཞེངས་དགོ་མི་འདི་ཡང་ ཧེ་མ་གྲུབ་ཐོབ་ཐང་སྟོང་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་ འཕུར་རྡོ་དགོན་པ་ལས་མར་གཟིགསཔ་ད་ ད་རེས་ལྷ་ཁང་ཆགས་ཏེ་ཡོད་སའི་ལྷ་ཁང་འདི་ སྟེང་གནམ་གྲུ་གསུམ་དང་ འོག་ས་གྲུ་གསུམ་ དྲག་པོ་ཁྲོ་བོའི་དཀྱིལ་འཁོར་བྱུང་སྦེ་གཟིགས་པཡོདཔ་སྦེ་ཨིན་པས། ཉིནམ་གཅིག་འབདཝ་ད་རིན་པོ་ཆེའི་གཟིགས་སྣང་ལུ་ ཨྱོན་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་རྟ་མཆོག་ རྟ་མཆོག་བྷ་ལ་ཧའི་གུར་ཆིབས་ཏེ་ ད་ལྟོ་ལྷ་ཁང་ཡོད་སའི་སྒང་ཏོ་གུར་ཆགས་ཆགསཔ་གཟིགས་ཏེ་ དེ་ཁར་གདན་ས་བཅགས་པ་ཅིན་ ཆོས་བརྒྱུད་དང་མི་རྒྱུད་གཉིས་ཆ་་ར་ལུ་ལེགས་ཤོམ་འོང་ནི་གི་ལུང་བསྟན་ཡང་གནང་ཡོདཔ་སྦེ་ཨིན་པས།(སྤ་རོ་རྫོང་ཁག། ༢༠༢༡།) ཤུལ་ལས་ གྲུབ་ཐོབ་ཐང་སྟོང་རྒྱལ་པོ་མཆོག་གིས་ ཨྱོན་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེའི་ལུང་བསྟན་དང་འཁྲིལ་ཏེ་ གཙུག་ལག་ཁང་བཞེངས་གནང་ཞིནམ་ལས་ ཁོ་རའི་སྲས་མོན་པ་བདེ་བ་བཟང་པོ་གིས་བདག་འཛིན་མཛད་དེ་ རྟ་མཆོག་ཆོས་རྗེ་རིམ་བྱོན་གྱི་བཞུགས་གནས་སྦེ་བཟོ་སྟེ ད་ལྟོའི་བར་ན་ཡང་ཆོས་རྗེ་རིམ་བྱོན་གྱི་སྒེར་དབང་གཙུག་ལག་ཁང་སྦེ་མ་ཉམས་པར་ཡོདཔ་ཨིན། གནས་དེ་ཁར་ གྲུབ་ཐོབ་རིན་པོ་ཆེ་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ངང་ལུ་བཞུགས་སའི་རྡོའི་ཁྲི་དང་ རྟ་མཆོག་བྷ་ལ་ཧའི་ཞབས་རྗེས་གུར་བཞེངས་པའི་ཁང་བཟང་མཆོད་རྟེན་ཡང་ཡ་མཚན་ཆེ་ཏོག་ཏོ་ཚུ་མཇལ་ནི་ཡོདཔ་ཨིན། ལྷ་ཁང་དེ་ཁར་འགྱོ་བའི་ལམ་ཁར་ སྤ་ཆུ་གི་གུ་ལས་ གྲུབ་ཐོབ་མཆོག་གིས་བཞེངས་ཡོད་པའི་ལྕགས་ཟམ་གཅིག་ཡང་མཇལ་ནི་ཡོད། ལྷ་ཁང་འདི་ ཐོག་གསུམ་སྦེ་བཞེངས་ཏེ་ཡོདཔ་ལས་ ཐོག་དང་པའི་ནང་ སྤྲུལ་སྐུ་འཛིང་གི་ཕྱག་བཟོ་ཆོས་ལོངས་སྤྲུལ་གསུམ་གྱི་སྐུ་སྨན་འཇིམ་ལས་གྲུབ་མི་ གཙོ་བོ་སྟོན་པ་ཤཱཀྱ་ཐུབ་པའི་སྐུ་ སྨོན་ལམ་གང་བཏབ་ཐེབས་མི་གཅིག་ཡོདཔ་དང་། བར་ཐོག་ལུ་མགོན་པོ་ཕྱག་དྲུག་པ་དང་ མ་གཟའ་དམ་གསུམ་གྱི་མགོན་ཁང་ཚུ་ཡོདཔ་ཨིན་པས།ཐོག་གསུམ་པའི་ནང་ལུ་ དགེ་སློང་མ་དཔལ་མོའི་ལུགས་ཀྱི་བཅུ་གཅིག་ཞལ་དང་ རྒྱལ་པོའི་ལུགས་ཀྱི་བཅུ་གཅིག་ཞལ། རྗེ་གྲུབ་ཐོབ་དང་སྲས་བདེ་བ་བཟང་པོའི་སྐུ་འདྲ་ གྲུབ་ཐོབ་ཀྱི་ཕྱག་བཟོ་ལྕགས་འཐག་དང་ཕྱག་མཁར། དེ་ལས་  རྗེ་ཡོན་ཏན་མཐའ་ཡས་ཙཱ་རི་གནས་བསྐོར་བའི་སྐབས་ཀྱི་ཕྱག་མཁར་ཚུ་མཇལ་ནི་ཡོདཔ་ཨིན་པས། (སྤ་རོ་རྫོང་ཁག། ༢༠༢༡།) ལྷ་ཁང་འདི་ནང་ ལོ་བལྟར་བཞིན་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བཀའ་འགྱུར་དང་བསྟན་འགྱུར་ཚུ་ལྷག་དོ་ཡོདཔ་དང་ ལོ་བལྟར་གྱི་ཚེས་བཅུ་ཡང་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་ཁའི་ཚེས་བཅུའི་འཆམ་གྱི་ལེའུ་ཚུ་ཡང་ གཞན་དང་མ་འདྲཝ་སྦེ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ བྱིན་རླབས་ཅན་ཡོད་ཟེར་སླབ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན།  གཞན་ཡང་ ཉིནམ་གཅིག་ལུ་ སྨད་སྤ་གྲོ་རྟ་མཆོག་གི་ཇོ་བོ་དང་བར་སྐྱིད་ཆུ་ལྷ་ཁང་གི་ཇོ་བོ་  སྟོད་ལྷ་ལྡིང་གི་ཇོ་བོ་གསུམ་མཇལ་ཚུགས་པ་ཅིན་ ཚེ་ཕྱི་མ་ངན་སོང་གསུམ་ནང་མི་སྐྱེ་ཟེར་ཡིད་ཆེས་བསྐྱེདཔ་ཨིན།ལྷ་ཁང་འདི་ ས་གནས་ཉམས་དགའ་ཏོག་ཏོ་ཅིག་གུར་ཆགས་ཏེ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ ལྷ་ཁང་འོག་གི་སྤ་ཆུ་ནང་ པཱན་གྲུ་གཏང་སའི་ས་གོ་ཡང་ཡོདཔ་ལས་ ཕྱི་ལྟ་བཤལཔ་ཚུ་གི་དོན་ལུ་ཡང་ ས་ཉམས་སྐྱོང་ས་དང་པར་བཏབ་ནི་གི་ས་གོ་དགའ་ཤོས་ཅིག་ཨིན། རྒྱབ་རྟེན་དཔེ་ཐོ། ཕན་བདེ་ལེགས་བཤད་དབང་ཕྱུག། (༢༠༡༥) གནས་ཡིག་ཀུན་ཕན་ལམ་སྟོན། ཅ་རྙིང་འཛིན་སྐྱོང་སྡེ་ཚན། སྲོལ་འཛིན་ལས་ཁུངས། སྤ་རོ་རྫོང་ཁག། (གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༢༡) རྟ་མཆོག་སྒང་ལྷ་ཁང་། http://www.paro.gov.bt/dz/node/312 ལས་ཕབ་ལེན་འབད་ཡོད། Drukasia.com. (n.d). Tachogang Lhakhang. Retrieved from: https://www.drukasia.com/bhutan/paro/tachogang-lhakhang/ སྤ་རོ་སྟག་ཚང་གི་སྐོར། ༉ ང་བཅས་ར་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ སངས་རྒྱས་གཉིས་པ་ཨྱོན་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་ སྦས་ཡུལ་སྦེ་བྱིན་གྱིས་རླབས་ཏེ་ཡོད་པའི་གནས་ལེ་ཤ་ཡོད་པའི་གྲས་ལས་ ཡོངས་གྲགས་ཅན་དང་བྱིན་རླབས་ཅན་གྱི་སྤ་རོ་སྟག་ཚང་འདི་ སྤ་རོ་རྫོང་ཁག་བཙན་ཏོག་རྒེད་འོག་ནང་ བྱག་སྦོམ་ཅིག་གི་རྐེད་པར་ རྒྱ་མཚོ་ལས་མཐོ་ཚད་མི་ཊར་ ༣༡༢༠ གི་ས་ཁར་ ཡ་མཚན་ཆེ་ཏོག་ཏོ་སྦེ་ཆགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། གནས་དེ་ཁར་འགྱོ་དགོ་པ་ཅིན་ “སྤ་རོ་ས་མཚམས་མཆོད་རྟེན་ལས་ སྣུམ་འཁོར་ནང་ལས་ཐོན་ཞིན་ན་ རྐང་སྟོང་སྦེ་འགྱོ་བ་ཅིན་ དུས་ཡུན་ཆུ་ཚོད་ ༢ ལྷགཔ་ཅིག་ལུ་ལྷོད་ཚུགས” (དད་པའི་ས་བོན། གནམ་ལོ་མེད་ ༢༠༠༨ ཤོག་གྲངས་ ༡༣༠།) ཟེར་བཀོད་དེ་འདུག། དེ་ཡང་ དུས་རབས་ ༨ པའི་ནང་ལུ་ ཨྱོན་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་ རྡོ་རྗེ་གྲོ་ལོད་ཀྱི་རྣམ་པ་ལུ་སྐུར་བཞེངས་པའི་སྐབས་ལུ་ མོན་མོ་བཀྲིས་ཁེའུ་སྒྲོན་ཡང་ སྐུ་ལུས་འདོད་རྒུར་སྒྱུརཝ་ལས་ སྟག་མོའི་ཚུལ་ལུ་སྤྲུལ་ཏེ་ཆིབས་ཀྱི་རྣམ་པ་སྦེ་མཛད་དེ་ ད་ལྟོ་ཆགས་ཏེ་ཡོད་པའི་གནས་དེ་ཁར་བྱོན་ཞིནམ་ལས་ བྱག་ཕུག་དེ་ནང་ལོ་གསུམ། ཟླཝ་གསུམ། བདུན་ཕྲག་གསུམ་དང་ ཉིནམ་གསུམ་གྱི་རིང་ལུ སྒྲུབ་པ་གནང་ཡོདཔ་ཨིན། སྤ་རོ་རྫོང་ཁག་ (གནམ་ལོ་མེད། 2021 །) ས་གནས་འདི་ སྟག་མོ་གནས་སའི་ཚང་ཅིག་འབདཝ་ལས་ མིང་ཡང་སྟག་ཚང་ཟེར་ཡོངས་གྲགས་སོང་ཡོདཔ་ཨིན། ཨོ་རྒྱན་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གི་གསོལ་འདེབས་ལེའུ་བདུན་མ་ལས། སྟག་ཚང་སེང་གེ་བསམ་གྲུབ་ཀེའུ་ཚང་དུ། །གདུག་པའི་མུ་སྟེགས་བདུད་དང་དམ་སྲི་བཏུལ། །གནས་ཆེན་གངས་བྲག་རྣམས་ལ་གཏེར་ཆེན་སྦས། །མ་འོངས་སྙིགས་མའི་སེམས་ཅན་ཐུགས་རྗེས་གཟིགས། །རྡོ་རྗེ་གྲོ་ལོད་ཞབས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ།། ཟེར་གསུངས་བཞག་ཡོདཔ་བཟུམ་ ཨྱོན་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་ བྱག་ཕུག་འདི་ནང་འབྱོན་དགོ་མི་དོན་དག་འདི་ཡང་ གནས་འདི་ཁར་བདུད་སྲིན་གདུག་དྲགས་ཚུ་ དམ་བཏགས་པར་འབྱོན་ཡོདཔ་དང་ མ་འོངས་འདུལ་བྱ་སེམས་ཅན་ཚུ་གི་དོན་ལུ་ ཟབ་གཏེར་ཚུ་སྦ་བཞག་པར་བྱོན་ཡོདཔ་ཨིན་མས། སྟག་ཚང་གི་གནས་འདི་ ཨྱོན་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་ཁོ་ར་རྐྱངམ་གཅིག་སྒྲུབ་པ་གནང་སའི་ཕུག་མེན་པར་ མཁའ་འགྲོ་ཡེ་ཤེས་མཚོ་རྒྱལ་དང་མོན་མོ་བཀྲིས་ཁེའུ་སྒྲོན་གཉིས་ཡང་སྒྲུབ་པ་གནང་སྟེ་ གྲོགས་གསུམ་བདེ་ཆེན་ཧེ་རུ་ཀ་དང་ རྩ་ཐིག་རླུང་གསུམ་གྱི་རང་དབང་འཐོབ་ཡོདཔ་དང་། འབྱུང་བ་ལྔ་དང་ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་གྱི་བདག་དབང་ཡང་ཐོབ་ཡོདཔ་ཨིན། གཞན་ཡང་ ཚེ་དཔག་མེད་ཀྱི་ལུང་བསྟན་དང་ དཀྱིལ་འཁོར་ག་རའི་གཙོ་མོ་ལུ་གྱུར་ཡོད་པའི་གྲུབ་རྟགས་ལེ་ཤ་ཅིག་སྟོན་གནང་ཡོད་པའི་ གནས་ཆེན་ཅིག་ཨིན། དེ་མ་ཚད་ཤུལ་ལས་ སངས་རྒྱས་བསྟན་པའི་བདག་རྐྱེན་མཛད་མི་ རྗེ་བཙུན་མི་ལ་རས་པ། ཕ་ཇོ་འབྲུག་སྒོམ་ཞིག་པོ་དང་ གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་ཁོ་རའི་ཐུགས་སྲས་ རྗེ་འབངས་ཉེར་ལྔ་ལས་རླངས་ཆེན་དཔལ་གྱི་སེངྒེ་ཚུ་ཡང་ གནས་དེ་ནང་ སྒྲུབ་པ་གནང་སྟེ་བཞུགས་ཡོད་པའི་ལོ་རྒྱུས་འདུག། གནས་དེ་ཁར་ ད་རེས་ནངས་པབཟུམ་སྦེ་ གཙུག་ལག་ཁང་ཚུ་ག་ནི་ཡང་མེདཔ་ལས་ ཨྱོན་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེའི་ལུང་བསྟན་ལས། སྟག་ཚང་དང་པོ་དར་ཞིང་བར་དུ་རྒུད། །ཐ་མ་རྡོ་རྗེ་འཛིན་པ་གཅིག་གིས་བདག། ཟེར་གསུངས་ཡོདཔ་བཟུམ་ དུས་རབས་ ༡༧ པའི་ནང་མཐུ་ཆེན་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ཞབས་དྲུང་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་འབྲུག་ལུ་བསྟན་པའི་མཛད་འཕྲིན་སྤེལ་ཏེ་བཞུགས་པའི་སྐབས་ལུ་ སྟག་ཚང་གི་གནས་བདག་སེངྒེ་བསམ་གྲུབ་ཀྱིས་ གནས་འདི་ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་ལུ་རྩིས་ཕུལ་ཞིནམ་ལས་ ཞབས་དྲུང་ཁོ་ར་ཡང་ སྤྱི་ལོ ༡༦༤༦ ལུ་ བླ་མ་རིག་འཛིན་སྙིང་པོ་ལས་དགོངས་འདུས་ཀྱི་ཆོས་འཁོར་ཡོངས་རྫོགས་གསན་གནང་ཡོད་མི་གི་སྒྲུབ་པ་གནང་བའི་སྐབས་ སྒྲུབ་པ་ལེགས་ཤོམ་སྦེ་ མཐར་ཕྱིན་པའི་བྱིན་རླབས་ཐོབ་སྟེ་ཐུགས་བརྙེསཔ་ལས་ གནས་དེ་ཁར་གཙུག་ལག་ཁང་ཅིག་བཞེངས་ནིའི་ ཐུགས་བཞེས་གནང་ནུག། ཨིན་རུང་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ཆོས་སྲིད་ཀྱི་ཕྱག་འགན་མང་རབས་ཅིག་བཀྲམ་སྟེ་བཞག་ཡོདཔ་ལས་ རྒྱལ་སྲས་བསྟན་འཛིན་རབ་རྒྱས་ལུ་གཙུག་ལག་ཁང་ཅིག་བཞེངས་དགོ་པའི་བཀའ་གནང་ནུག། ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེ་གི་བཀའ་དང་འཁྲིལ་ཏེ་ བྱག་གི་རྐེད་པར སྤྱི་ལོ་ ༡༦༩༢ ལུ་ལྷ་ཁང་བཞེངས་ནི་འགོ་བཙུགས་ཏེ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༦༩༤ ལུ་ རང་ལུགས་བཟོ་བཀོད་ཀྱི་ཐོག་ལུ་ ཡ་མཚན་ཆེ་ཏོག་ཏོ་སྦེ་བཞེངས་ཚར་ནུག། དེ་ནང་ ནང་རྟེན་ཡང་ དཔོན་སློབ་གྲགས་པ་རྒྱ་མཚོ་གིས་བལ་ཡུལ་ལས་ལྷ་བཟོཔ་པཉ་དེ་ཝ་གདན་དྲངས་ཏེ་ རྒྱུ་ཟངས་ལས་བསྒྲུབས་པའི་གུ་རུའི་སྐུ་འདྲ་སྦོམ་ཅིག་བཞེངས་ཏེ་ ལྷ་ཁང་དེ་ཁར་ཞུཝ་ད་ ལམ་གཟར་དྲགས་ཡོད་མི་ལས་ཕར་ཞུ་ནི་སྟབས་མ་བདེ་བར་ སྐུ་གཟུགས་སོ་སོར་འཕྱལ་་ཏེ་ཞུ་ནིའི་ཞལ་འཆམ་བྱུངམ་ད་ སྐུ་དེ་གིས་གསུང་བྱོན་ཏེ་ ཁོ་ཞུ་ཚུགས་མི་ཅིག་འཐོན་འོང་ཟེར་གསུངམ་བཞིན་དུ་  གནས་བདག་སེངྒེ་བསམ་གྲུབ་ཀྱིས་མི་ཅིག་ལུ་སྤྲུལ་ཏེ་ ཞུ་ཡོད་པའི་གུ་རུ་གསུང་འབྱོན་མའི་སྐུ་གཅིག་དང་། སྨོན་ལམ་གང་བཏབ་ཀྱི་མཆོད་རྟེན་རྩ་ཅན་གཅིག། གཞན་ཡང་ གུ་རུ་མཚན་བརྒྱད་དང་ཚེ་དཔག་མེད་ཀྱི་སྐུ་རྟེན་བྱིན་ཅན་ལེ་ཤ་ར་ཡོདཔ་ཨིན། གནས་དེ་ཁར་ གུ་རུ་གསུང་བྱོན་མའི་ལྷ་ཁང་། གྲོ་ལོད་སྒྲུབ་ཕུག། ཀུན་ར། དཔལ་ཕུག་མཆོད་རྟེན་ལྷ་ཁང་། མཚན་བརྒྱད་ལྷ་ཁང་། གྲོ་ལོད་ལྷ་ཁང་། རྣམ་སྲས་ལྷ་ཁང་། ཚེ་དཔག་མེད་ལྷ་ཁང་། གནས་ཁང་དང་ སྟོང་མཆོད་ལྷ་ཁང་ཚུ་ཡོདཔ་ཨིན། (དད་པའི་ས་བོན། གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༠༨ །) སྟག་ཚང་འདི་ སྤྱི་ལོ་ ༢༩༥༡ གི་ལོ་ལུ་ མེ་མཆོད་བཞེས་ཡོདཔ་དང་ ད་རུང་ཤུལ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༨ ལུ་ མེ་མཆོད་ཐེངས་གཉིས་པ་བཞེས་ཡོད་རུང་  ནང་རྟེན་གུ་རུ་གསུང་བྱོནམ་དང་ ཕུར་པའི་ཨེ་ཁྲམ་ཚུ་ཉམས་ཆག་མ་ཤོར་བར་ ད་རེས་ནངས་པ་ཡང་ དད་ལྡན་བསོད་ནམས་ཅན་གྱི་དད་པའི་རྟེན་སྦེ་གནས་དེ་ཁར་བཞུགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། གནས་དེ་མེ་མཆོད་བཞེས་ཡོད་རུང་ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་མཆོག་གིས་ རང་ལུགས་འབྲུག་པའི་བཟོ་བཀོད་ཀྱི་ཐོག་ལུ་ སྔར་བ་ལྷག་སྟེ་ཉམས་གསོ་མཛད་གནང་ཞིནམ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༥ ལུ་འབྲུག་གི་རྗེ་མཁན་ཁྲི་རབས་ ༧༠ པ་སྤྲུལ་སྐུ་འཇིགས་མེད་ཆོས་གྲགས་མཆོག་དང་ རྒྱལ་སྲིད་བསྟན་འཛིན་རབ་རྒྱས་ཀྱི་སྤྲུལ་ཀུ་རྣམས་གཉིས་ཀྱིས་རབ་གནས་རྒྱས་ཤིང་རྒྱསཔ་སྦེ་གནང་སྟེ་ ད་རེས་ནངས་པ་ ག་ནི་བ་དགའ་ཏོག་ཏོ་དང་གཟི་བརྗིད་ཆེ་ཏོག་ཏོ་སྦེ་མཇལ་ནི་ཡོདཔ་ཨིན།ཚེ་འདི་ལུ་གནས་དེ་མཇལ་ཚུགས་པ་ཅིན་ གནས་སྐབས་ཚེ་འདིའི་བསམ་པའི་དོན་དག་ག་ར་འགྲུབ་ཚུགས་པའི་མཆོག་དང་ཐུན་མོང་གི་དངོས་གྲུབ་འཐོབ་ནི་དང་བར་ཆད་ཚུ་བསལ་ཏེ་སྡིག་སྒྲིབ་བྱང་ཚུགསཔ་མ་ཚད། ཚེ་ཕྱི་མ་ཟངས་མདོག་དཔལ་རི་གི་ཞིང་ཁམས་ལུ་སྐྱེ་ནིའི་རྟེན་འབྲེལ་སྒྲིགཔ་ཨིནམ་ལས་ འབྲུག་མི་ཡོངས་ཀྱིས་མཇལ་ཚུགས་པ་ཅིན་ ཕན་ཡོན་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་ཡོདཔ་ཨིན། ལྷག་པར་དུ་ གནས་འདི་ཕྱི་མི་ལྟ་བཤལ་པ་ཚུ་ལུ་ཡང་ ཡོངས་གྲགས་ཡོད་པའི་གནས་རྩ་ཅན་ཅིག་ཨིན། རྒྱབ་རྟེན། དད་པའི་ས་བོན། (གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༠༨) འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་གནས་མགོན་གཙུག་ལག་ཁང་གི་ཆགས་རབས་གསལ་བའི་ལམ་སྟོན། ཐིམ་ཕུ། ཀེ་ཨེམ་ཀྲི་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། སྤ་རོ་རྫོང་ཁག། (གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༢༡) སྤ་རོ་སྟག་ཚང་། http://www.paro.gov.bt/dz/node/300 འབྲུག་བལྟ་བཤལ་ཚོགས་སྡེ། (ལོ་མེད) http://www.parotaktsang.org འབྲུག་ཨེ་ཤི་ཡ། (གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༢༡) སྟག་ཚང་གཙུག་ལག་ཁང་། https://www.drukasia.com/bhutan/paro/taktsang-monastery/ རྟ་ལང་ཁ་ལྷ་ཁང་། ༉ རྟ་ལང་ཁའི་ལྷ་ཁང་ཡང་ན་ རྟ་ལང་བཀྲ་ཤིས་འབྲུག་རྒྱལ་མགོན་པའི་ལྷ་ཁང་འདི་ ག་ནི་བ་ཉམས་དགའ་བའི་རྒྱལ་ས་ལྟེ་བ་ཐིམ་ཕུག་ལུ་ཡོད་པའི་སེམས་རྟོགས་ཁའི་རི་མགོ་ལུ་ རྒྱ་མཚོའི་ཁ་ལས་མཐོ་ཚད་མི་ཊར་ ༣༢༠༠ དེ་ཅིག་གི་ས་ཁར་ཆགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཡིན། ལྷ་ཁང་འདི་ཁར་ སེམས་རྟོགས་ཁ་གསང་སྔགས་ཟབ་དོན་ཕོ་བྲང་རྫོང་གི་ལྟག་ལས་འགྱོ་བ་ཅིན་ དུས་ཡུན་ཆུ་ཚོད་ ༢ དེ་ཅིག་ནང་ལྷོད་ནི་དང་ ལྕམ་སྒང་ལས་སྦེ་ཤིང་དུམ་བཏོན་སའི་ལམ་བདའ་སྟེ་ སྣུམ་འཁོར་ནང་འགྱོ་བ་ཅིན་དུས་ཡུན་སྐར་ཆ་ ༣༠ དེ་ཅིག་ནང་ལྷོད་ཚུགསཔ་ཨིན་པས། དེ་བཟུམ་སྦེ་ར་ བར་པའི་ས་ལས་ མི་ལམ་བདའ་སྟེ་འགྱོ་བ་ཅིན་ དུས་ཡུན་ཆུ་ཚོད་ ༡ དེ་ཅིག་ནང་ལྷོད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། དད་པའི་ས་བོན་ (གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༠༨) ནང་ལུ་ ལྷ་ཁང་འདི་གི་སྐོར་ལས་ གནས་ཚུལ་བསྡུ་སྒྲིག་འབད་དེ་ཡོད་མི་དང་འཁྲིལ་བ་ཅིན་ རྟ་ལང་བཀྲ་ཤིས་འབྲུག་རྒྱལ་དགོན་པའི་ལྷ་ཁང་འདི་ སྲོལ་འཛིན་ལས་ཁུངས་ཀྱི་རྟེན་གསུམ་ཐོ་དེབ་ནང་ལུ་འབད་བ་ཅིན་ གདན་ས་བཅགས་མི་འདི་ ཨ་ཞེ་སྣང་ས་འོད་འབུམ་གྱི་རྩ་བའི་བླམ་ཤཱཀྱ་རྒྱལ་མཚན་ཨིན་ཟེར་བཀོད་དེ་འདུག། ཨིན་རུང་ ད་རེས་ནངས་པ་ མི་ཚུ་གི་ངག་རྒྱུནལུ་འབད་བ་ཅིན་ བླམ་ངག་དབང་ཆོས་རྒྱལ་གྱིས་གདན་ས་བཅགས་ཡོདཔ་དང་ ཤུལ་ལས་སྤྲུལ་སྐུ་ཤེས་རབ་རྒྱལ་མཚན་མཆོག་གིས་རྒྱ་བསྐྱེད་མཛད་གནང་ཡོདཔ་སྦེ་ཨིན་པས། འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྫོང་གཞིས་དང་ལྷ་ཁང་ཚུ་ནང་ལུ་ཡོད་པའི་ ནང་རྟེན་བྱིན་རླབས་ཅན་ཚུ་གི་སྐོར་ལས་ ཡ་མཚན་སྲུང་དང་གཏམ་རྒྱུད་ལེ་ཤ་བཤད་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིན། འདི་བཟུམ་སྦེ་ར་ རྟ་ལང་ཁའི་ལྷ་ཁང་གི་གསུང་རྟེན་བཀའ་འགྱུར་གྱི་སྐོར་ལས་ཡང་ གཏམ་རྒྱུད་ངོ་མཚར་ཆེ་ཏོག་ཏོ་ཅིག་བཤད་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ཡང་ ད་རེས་ལྷ་ཁང་ནང་ཡོད་པའི་གསུང་རྟེན་བཀའ་འགྱུར་བྲིས་མི་ཤོག་ཀུ་འདི་ ལྷ་ཁང་གི་རྒྱབ་ཁའི་ནགས་ཚལ་ནང་ལས་གཏེར་སྦེ་བཞེས་ཡོདཔ་དང་ གཏེར་བཞེས་སའང་ས་གོ་འདི་ ད་རེས་ནངས་པ་ཡང་དད་པའི་ཡུལ་དུ་མཇལ་ནི་ཡོདཔ་ཨིན་པས། འདལ་ཤོག་བརྡུང་སའི་རྡོ་ལེབ་འདི་ ད་རེས་ལྷ་ཁང་གི་གདོང་ཁའི་རྩིག་པའི་སྟེགས་གུར་བཞག་སྟེ་ཡོདཔ་དང་ མི་ཚུ་གིས་ངག་རྒྱུན་བཤད་མི་དང་འཁྲིལ་བ་ཅིན་ རྡོ་འདི་འབག་སྟེ་ལྷ་ཁང་སྐོར་ར་རྐྱབ་པ་ཅིན་ ལས་སྒྲིབ་ཚུ་འདག་འོང་ཟེར་བཤད་སྲོལ་འདུག། དེ་ལས་གཞན་ཡང་ གསུང་རྟེན་བཀའ་འགྱུར་ཚུ་ཚར་ཅིག་ལྷག་པ་ཅིན་ ཚར་ལྔ་ལྷག་པའི་ཕན་ཡོན་ཡོད་ཟེར་སླབ་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིན། ད་རེས་རྟ་ལང་ཁ་ བཀྲ་ཤིས་འབྲུག་རྒྱལ་དགོན་པ་འདི་ གཞུང་གྲྭ་ཚང་གིས་བདག་འཛིན་མཛད་གནང་དོ་ཡོདཔ་དང་ དེ་ནང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་ཡུན་རིང་དུ་གནས་ཐབས་ཀྱི་སྲོག་ཤིང་་དགེ་འདུན་གྱི་སློབ་གྲྭ་གཞི་བཙུགས་མཛད་དེ་ སྔར་ལས་ལྷག་སྟེ་བདག་འཛིན་མཛད་བཞིན་པ་ཡོདཔ་ཨིན། ལྷ་ཁང་འདི་ རྒྱལ་ས་ལྟེ་བ་ལུ་བཞུགས་མི་ དད་ཅན་གྱི་འབྲུག་མི་ཚུ་གི་དད་པའི་རྟེན་དང་ཕྱག་མཆོད་ཕུལ་སའི་ས་གནས་ཅིག་འབདཝ་ལས་ ཚེས་བཟང་དུས་བཟང་ཚུ་གི་སྐབས་ལུ་ མཇལ་བར་འོང་མི་ཡང་ལེ་ཤ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། རྒྱབ་རྟེན། ཀུན་བཟང་འཕྲིན་ལས། (གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༠༨) དད་པའི་ས་བོན། ཐིམ་ཕུག། ཀེ་ཨེམ་ཀྲི་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། Orientalarchitecture.com. (n.d). Talakha Goempa. Retrieved from: https://www.orientalarchitecture.com/sid/1551/bhutan/thimphu/talakha-goemba རྟ་ལོག་གསང་སྔགས་ཆོས་གླིང་། ང་བཅས་རའི་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ བཀའ་དྲིན་ཅན་གྱི་དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པ་ཞབས་དྲུང་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་གིས་ འབྲུག་ཡུལ་ཐམས་ཅད་ཞབས་ཀྱིས་བཅགས་བྱིན་གྱིས་རླབས་ཏེ་ འབྲུག་ཡུལ་བདེ་བའི་ས་ལུ་བཀོད་དེ་ཡོདཔ་ཨིན། འདི་ནང་ ཨོ་རྒྱན་སངས་རྒྱས་གཉིས་པ་གིས་གཙོས་པའི་ ནང་པའི་སྐྱེས་ཆེན་དམ་པ་ རྣམས་ཀྱིས་བྱིན་གྱིས་རླབས་གནང་བའི་གནས་ཆེན་གནས་གྲངས་མེདཔ་ཅིག་ཡོད་པའི་གྲས་ལས་ ཡོངས་གྲགས་ཅན་ཅིག་རྟ་ལོག་གསང་སྔགས་ཆོས་གླིང་འདི་ཨིན། ལྷ་ཁང་འདི་ སྤུ་ན་ཁ་རྫོང་ཁག་རྟ་ལོག་རྒོད་འོག་ནང་ རྒྱ་མཚོ་མཐའ་མ་ལས་མཐོ་ཚད་མི་ཏར་ ༢༨༠༠ དེ་ཅིག་གི་ས་ཁར་ ག་ནི་བ་ཇམས་དགའ་ཏོག་ཏོ་སྦེ་ཆགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། (heveanlybhutan, n.d) ལྷ་ཁང་འདི་ཁར་མ་ལྷོད་པའི་ཧེ་མ་ ལ་བཙས་ཁ་གཡུས་ཚན་གྱི་སྦུག་ལུ་ ལ་བཙས་ཁ་བཀྲ་ཤིས་ཆོས་གླིང་ཟེར་ ཆོས་རྗེ་པད་དཀར་དོན་ལྡན་གྱི གདན་ས་བཅགས་གནང་པའི་ལྷ་ཁང་ཅིག་ཡང་མཇལ་ནི་འདུག། དེ་མ་ཚད་ རྟ་ལོག་འགྱོ་སའི་སྒོར་ལྟབ་གཡས་ཧོངས་ལུ་ རྗེ་་མཁན་ཁྲི་རབས་ ༩ པ་རྒྱལ་བ་ཤཱཀྱ་རིན་ཆེན་མཆོག་གིས་ དུས་རབས་ ༡༨ པའི་ནང་གདན་ས་བཅགས་མི་ནོར་བུའི་གླིང་དང་དབྱེ་བ་མེད་པའི་ལྷ་ཁང་ ནོར་བུ་སྒང་ལྷ་ཁང་ཡང་མཇལ་ཚུགསཔ་ཨིན། གཞན་ཡང་ དཔལ་མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པའི་རྒྱལ་བཙུན་རྣམས་ཀྱི་ གཟིམ་ཅུང་དང་ བྱིན་རླབས་ཅན་གྱི་གནས་མང་རབས་ཅིག་མཇལ་ཚུགསཔ་ཨིན། རྟ་ལོག་གསང་སྔགས་ཆོས་གླིང་གཙུག་ལག་ཁང་འདི་ “རབ་བྱུང་ ༡༢ པའི་ཆུ་ཁྱི་ལོའམ་དུས་རབས་ ༡༨ པར་སྐུ་འཁྲུངས་མི་ ཁྲི་སྤྲུལ་ ༢ པ་འཇིགས་མེད་སེང་གེ་གིས་གདན་ས་བཅགས་གནང་ནུག། ཤུལ་ལས་ རབ་བྱུང་ ༡༣ པའི་ལྕགས་ཕག་ལོའམ་ དུས་རབས་ ༡༨ པར་སྐུ་འཁྲུངས་མི་ ཞབས་དྲུང་ཐུགས་སྤྲུལ་ ༣ པ་འཇིགས་མེད་གྲགས་པ་གིས་རྒྱ་བསྐྱེད་མཛད་གནང་ནུག།” ( དད་པའི་ས་བོན། གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༡༠ ཤོག་གྲངས་ ༧༩) དུས་དེ་ལས་འགོ་བཙུགས་ཏེ་ ལྷ་ཁང་འདི་ ཞབས་དྲུང་ཐུགས་སྤྲུལ་རིམ་བྱོན་གྱི་གདན་ས་སྦེ་ངོས་འཛིན་འབད་དེ རྒྱུན་སྐྱོང་མཛད་གནང་ནུག། ལྷ་ཁང་འདི་གི བཟོ་བཀོད་དེ་ཡང་རང་ལུགས་སྔར་སྲོལ་ལམ་ལུགས་ལྟར་ཡོད་པའི་ཁར ས་ཆ་ཡང་ཙན་ལྡན་ཤིང་གིས་བསྐོར་ཏེ་ ཉམས་དགའ་ཏོག་ཏོ་སྦེ་ཡོདཔ་ཨིན། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༠ ལས་ལྷ་ཁང་འདི་ནང་གཞུང་གྲྭ་ཚང་གིས་ གཞི་རིམ་བཤད་གྲྭ་ཅིག་གཞི་བཙུགས་མཛད་གནང་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། རྟ་ལོག་གསང་སྔགས་ཆོས་གླིང་ལྷ་ཁང་ནང་ ལམ་སྲོལ་དང་འབྲེལ་བའི་བརྩི་སྲུང་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་བརྩི་སྲོལ་ཡོད་པའི་ནང་ལས་གཙོ་བོ་ཅིག་འདི་ ལོ་བསྟར་བཞིན་དུ་རང་ཟླ་ ༢ པའི་ཚེས་ ༨ ལས ༡༠ ཚུན་ཉིན་ཞག་ ༣ གྱི་རིང་ལུ་ རྟ་ལོག་ཚེས་བཅུ་ཟེར་ བརྩི་སྲུང་ཞུ་སྲོལ་ཡོད་མི་འདི་ཨིན་པས། དེ་གི་སྐབས་ལུ་ རྟ་ལོག་གཡུས་ཚན་གྱི་འོག་ལུ་ཡོད་མི་མི་སེར་དང་ གཞན་དད་ཅན་གྱི་འབྲུག་མི་མང་རབས་ཅིག་ རང་སོའི་བཟའ་ཚང་ཉམས་ གཟུགས་ཁར་སྒོ་དང་དཀྱི་ར་རྡིག་རྡིགམ་ཚུ་གྱོན་ཏེ་ དགའ་དགའ་སྤྲོ་སྤྲོའི་ངང་ལུ་ཚེས་བཅུ་འདི་ བརྩི་སྲུང་ཞུ་བར་འོང་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིན། ལྷ་ཁང་དེ་ཁ་ལས་དུས་ཡུན་སྐརམ་ ༡༠ དེ་ཅིག་གྱེན་འཛེགས་ཏེ་འགྱོཝ་ད་སྒུ་མ་ཤིང་སྦོམ་ཅིག་གི་རྩ་བར་ ཞབས་དྲུང་ཐུགས་སྤྲུལ་གསུམ་པ་འཇིགས་མེད་གྲགས་པ་གིས་བཏོན་གནང་ཡོད་པའི་བླམ་ཞབས་དྲུང་གི་གྲུབ་ཆུ་ཟེར་ད་ལྟོ་ཡང་མཇལ་ཚུགསཔ་སྦེ་ཡོདཔ་ཨིན། འདི་གི་ལྟག་ལུ་སྤང་དཀར་པོ་ཟེར་མགོན་པ་ཅིག་ཡོད་མི་འདི་ དུས་རབས་ ༡༨ པར་སྐུ་འཁྲུངས་མི་ཞབས་དྲུང་ཐུགས་སྤྲུལ་ ༣ པའི་གཟིམ་ཅུང་གོང་མ་ཨིནམ་དང་ དེ་ཁར་ད་རེས་གཞུང་གྲྭ་ཚང་གིས་སྒྲུབ་སྡེ་ཅིག་ཡང་གསར་བཙུགས་གནང་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན། (དད་པའི་ས་བོན། ༢༠༡༠) རྒྱབ་རྟེན་དཔ་ཐོ། ཀུན་བཟང་འཕྲིན་ལས། (གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༡༠) དད་པའི་ས་བོན། ཀེ་ཨེམ་ཀྲི་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ཐིམ་ཕུག། Heavenlybhutan (n.d). TALO MONASTRY Retrieved from: https://www.heavenlybhutan.com/sightseeing-places-of-bhutan/places-to-visit-in-punakha/talo-monastery/ གཏམ་ཞིང་ལྷུན་གྲུབ་ཆོས་གླིང་ལྷ་ཁང་། བུམ་ཐང་རྫོང་ཁག་ཆོས་འཁོར་རྒེད་འོག་གི་མངའ་འོག་ལུ་ཆགས་ཏེ་ཡོད་པའི་གཏམ་ཞིང་ལྷུན་གྲུབ་ཆོས་གླིང་ལྷ་ཁང་འདི་ དུས་རབ་ ༡༥ པའི་ནང་ཨོ་རྒྱན་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་གི་ལུང་བསྟན་དང་བསྟུན་ སྐུ་འཁྲུངས་མི་ གཏེར་སྟོན་རྒྱལ་པོ་ལྔའི་ཡ་གྱལ་གཏེར་བཏོན་པདྨ་གླིང་པ་མཆོག་གིས་ས་གནས་མང་རབ་ཅིག་ནང་ར་གདན་ས་མང་རབས་ཅིག་བཅགས་གནང་མི་ནང་ལས་གཙོ་བོ་ཅིགཨིན། གཙུག་ལག་ཁང་དེ་ རིག་འཛིན་གཏེར་སྟོན་པདྨ་གླིང་པ་མཆོག་གིས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༥༠༡ རབ་བྱུང་བརྒྱད་པའི་ལྕགས་བྱ་དབྱུག་ཟླའི་ཚེས་ ༡༩ ལུ་གཙུག་ལག་ཁང་གི་འགྱམ་བཙུགས་གནང་སྟེ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༥༠༥ ཤིང་གླང་མགོ་ཟླའི་ཚེས་ ༡༥ ལུ་ རབ་གནས་རྒྱས་ཤིང་རྒྱས་པ་གནང་སྟེ་ ཐོག་ཚད་གཉིས་འབད་མི་ལྷ་ཁང་དེ་བསྒྲུབས་ནུག། (དད་པའི་ས་བོན། ༢༠༡༣) ལྷ་ཁང་འདི་ བྱ་དཀར་ལས་ རིང་ཚད་ཀི་ལོ་མི་ཊར་ལྔ་གི་ས་ཁར་ སྐུ་རྗེ་རྡོ་རྗེ་བརྩེགས་པའི་བྱག་གི་གདོང་ཕྱོགས་ལྕམ་མཁར་ཆུ་གི་ཕར་ཁ་ལུ་ཆགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། གཙུག་ལག་ཁང་འདི་ཕྱི་ལས་བརྩིགཔ་རྐྱབ་སྟེ་ཡོདཔ་དང འཛུལ་སྒོ་ནང་ན་འཛུལཝ་ཅིག་ར་ ནང་གི་རྡོ་ཆལ་ནང་ལྷོདཔ་ཨིན་པས། རྡོ་ཆལ་འདི་སྦོམ་སྦེ་སྒོ་ཡངས་ཏོག་ཏོ་ཡོད་པའི་ཁར་ དེ་གི་གཡས་གཡོན་ལུ་ད་རེས་ནངས་པ་ དགེ་སློང་ཚུ་བཞུགས་སའི་གཟིམས་ཅུང་ཡོདཔ་ཨིན་རུང་ གཏེར་སྟོན་ཁོ་ར་ཞལ་བཞུགས་པའི་སྐབས་ལུ་དགེ་སློང་ཚུ་ཡོད་པའི་ལོ་རྒྱུས་མིན་འདུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༥༩ ལུ་བོད་ལྷ་ལུང་ལས་ཐུགས་སྲས་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་པ་ཐེག་མཆོག་བསྟན་པའི་རྒྱལ་མཚན་མཆོག་དགེ་སློང་དག་པ་ཅིག་དང་གཅིག་ཁར་འཕེབས་ཞིནམ་ལས་ གཏམ་ཞིང་ཆོས་རྗེ་བླ་མ་རྡོ་རྗེ་གིས་གདན་ས་དེ་ཁར་འདྲེན་ཞུ་སྟེ་བཞུགས་བཅུག་ནུག། དེ་གི་ཤུལ་ལས་མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པའི་ཞབས་ལས་འཚོ་བའི་མཐུན་རྐྱེན་གནང་སྟེ་བཞུགས་ཡོད་རུང་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༠ ་ལུ་ཐུགས་སྲས་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་དགོངས་པ་ཆོས་ཀྱིས་དབྱིངས་སུ་ཐིམ་པའི་ཤུལ་ལས་ གདན་ས་དེ་ པད་གླིང་གསུངས་སྤྲུལ་བཅུ་གཅིག་པ་ འཇིགས་བྲལ་ཀུན་བཟང་པདྨ་རྡོ་རྗེ་མཆོག་གིས་པད་གླིང་གི་བསྟན་པ་འཛིན་སྐྱོང་སྤེལ་གསུམ་དང་ བསྟན་སྤྱིའི་སྐུ་རིམ་འབུམ་སྡེ་ཚུ་དབུ་འདྲེན་མཛད་དེ་རྒྱུན་སྐྱོང་གནང་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན། ལྷ་ཁང་དེ་གི་ནང་ན་གི་མཆོད་བསམ་གྱི་བཟོ་བཀོད་གཞན་དང་མ་འདྲཝ་སྦེ་ཡོད་པའི་ཁར་ དེ་ནང་གཏེར་སྟོན་རིན་པོ་ཆེ་པདྨ་གླིང་པ་ཁོ་རའི་སྐུ་གསུངས་ཐུགས་ཀྱི་སྤྲུལ་པ་ཚུ་གི་དོན་ལུ་སྦེ་བཞེངས་ཡོད་པའི་བཞུགས་ཁྲི་གསུམ་ཡང་མཇལ་ཚུགསཔ་ཨིན། དེ་ནང་གི་གྱང་གུར་ཡང་ གཏེར་སྟོན་ཁོ་ར་གིས་ཕྱག་བྲིས་གནང་ཡོད་པའི་ རིས་མོ་ཚུ་ཡོདཔ་ཨིན། ལྷ་ཁང་ཐོག་གཉིས་ཡོད་ས་ལས་ སྟེང་ཐོག་འདི་ཚེ་དཔག་མེད་ཀྱི་ལྷ་ཁང་ཨིནམ་དང་ འོག་ཐོག་འདི་གུ་རུ་ལྷ་ཁང་ཨིན་པས། འོག་ཐོག་གི་ནང་རྟེན་གཙོ་བོ་ གུ་རུ་པདྨ་འབྱུང་གནས་ཀྱི་སྐུ་འདྲ་ཡོད་མི་འདི་ མཁའ་འགྲོ་མ་ཚུ་གིས་བཞེངས་བཞེངསམ་ཨིན་རུང་ དབུ་ཞྭ་མ་ཕུལཝ་ལས་ལོག་བྱོན་སོང་ནི་འདི་གིས་དབུ་ཞྭ་འདི་པདྨ་གླིང་པ་ཁོ་ར་གིས་ཕུལ་ཡོདཔ་སྦེ་ཨིན་པས། རྒྱུཕ་མཚན་དེ་འབདཝ་ལས་་ ད་རེས་ནངས་པ་ཡང་ གུ་རུ་རིན་པོ་རིན་པོ་ཆེ་གི་སྤྱན་གནམ་ཁར་གཟིགས་ཏེ་ཡོད་མི་འདི་ མཁའ་འགྲོམ་ཚུ་འཕུར་བྱོན་པའི་བྱོན་ལམ་གྱི་ཕྱོགས་སུ་གཟིགས་གཟིགསཔ་ཨིན་ཟེར་ཨིན་པས།(Book my tour n.d). འོག་ཐོག་གུ་རུ་ལྷ་ཁང་ནང་ པད་གླིང་ཁོ་ར་གིས་ཉིནམ་གཅིག་ནང་བཟོ་གནང་བའི་ལྕགས་ཀྱི་དྲྭ་མིག་གོ་ལ་བཟུམ་སྦེ་བཀབ་བཏུབ་མི་ ལྗི་ཚད་ཀེ་ཇི་ ༢༥ འབད་མི་ཅིག་ཡང་མཇལ་ཚུགས་པས། དྲྭ་མིག་དེ་ བཀབ་སྟེ་ལྷ་ཁང་སྐོར་ར་ཚར་གསུམ་རྐྱབ་ཚུགས་པ་ཅིན་ མི་ཚེ་འཁོར་བ་ཐོག་མ་མེད་པ་ལས་བསགས་ཡོད་པའི་སྡིག་སྒྲིབ་ཚུ་དག་ཚུགས་པའི་ཡིད་ཆེ་བསྐྱེདཔ་ཨིན། པད་གླིང་ཁོ་རའི་སྐུ་འདྲ་ཡོད་སའི་་ལྷ་ཁང་གི་རྩིགཔ་འདི་མཁའ་འགྲོ་མ་ཚུ་གིས་བརྩིགས་བརྩིགསཔ་ཨིན་ཟེར་བཤད་ནི་ཡོདཔ་དང་ལྷ་ཁང་གཡས་ཧོངས་ལས་སྐོར་ར་རྐྱབ་འགྱོཝ་ད་ རྩིག་པའི་རྡོ་གུར་ ཞབས་རྗེས་དང་ཐོདཔ་ ཡི་གུ་ཨ་རང་བྱོན་གཉིས་ ཆིབས་ཕག་པའི་རྐང་རྗེས་ ཉི་ཟླ་ ཞབས་རྗེས་དང་དུང་དཀར་རང་བྱོན་ཚུ་མཇལ་ནི་ཡོདཔ་ཨིན་པས། (དད་པའི་ས་བོན། ༢༠༡༣) སྟེང་ཐོག་ལུ་ ཚེ་དཔག་མེད་ཀྱི་ལྷ་ཁང་དང་དགོན་ཁང་གཅིག་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ནང་གཏེར་སྟོན་ཁོ་ར་གི་ཕྱག་བཟོ་ ཤཝ་གི་ཞལ་འབགཔ་བྱིན་རླབས་ཅན་ཅིག་ཡང་ཡོདཔ་དང་ དེ་གི་རྭཝ་དེ་ ལྷ་ཁང་གི་རྒྱབ་ཧོངས་ལུ་ཡོད་པའི་རི་ རྭ་བ་ཕུག་ཟེར་ས་ལས་གཏེར་སྦེ་བཞེས་བཞེསཔ་ཨིན་པས། ལྷ་ཁང་འདི་ བཞེངས་ཏེ་ལོ་ངོ་ལྔ་བརྒྱ་དེ་ཅིག་སོང་ཡོདཔ་ལས་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལྷ་ཁང་རྙིང་ཤོས་ཅིག་ཨིནམ་མ་ཚད་ འགོ་ཐོག་གི་རབ་གནས་ཡང་ གཏེར་སྟོན་ཁོ་ར་དང་མཁན་ཆེན་ཚུལ་ཁྲིམས་དཔལ་འབྱོར་གྱིས་མཛད་གནང་མི་ལུ་རྟེན་ རྩ་ཆེ་ཤོས་ཅིག་ཨིན། ད་རེས་ནང་པ་ཡང་ལྷ་ཁང་འདི་ པད་གླིང་གི་གདན་ས་གཙོ་བོ་ཅིག་ཨིནམ་དང་ རྒྱལ་ཁབ་ཕྱི་ནང་གི་དད་ཅན་གྱི་མི་སེར་ཚུ་གི་ ཕྱག་མཆོད་ཕུལ་སའིརྟེན་གཙོ་བོ་ཅིག་ཨིན། རྒྱབ་རྟེན་དཔེ་ཆ། ཀུན་བཟང་འཕྲིན་ལས། (གནམ    ལོ་མེད། ༢༠༡༣) དད་པའི་ས་བོན། འབྲུག། ཐིམ་ཕུ། ཀེ་ཨེམ་ཀྲི་དཔེ་སྤྲུན་ཁང་། Bookmytour (n.d). Tamshing lhakhang. Retrived from: https://www.bookmytour.bt/attractions/tamshing-lhakhang ཐ་བྲག་དགོན་པ། ༉ ཐ་བྲག་དགོན་པ་འདི་ ཐིམ་ཕུ་རྫོང་ཁག་ཅང་རྒེད་འོག་ ལུང་བསྟན་ཕུ་དམག་ཁང་གི་གུ་ལུ་ཆགས་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དགོན་པ་འདི་ནང་ལུ་འགྱོ་སའི་ལམ་ཁག་གསུམ་དེ་ཅིག་ཡོདཔ་ཨིན་པས། དེ་ཡང་ ལུང་བསྟན་ཕུ་དམག་ཁང་ལས་ཡར་གཅིག་དང་ དབྱངས་ཅན་ཕུ་སློབ་གྲྭའི་ལྟག་ལས་ཡར་གཅིག་ཡོདཔ་ཨིན་པས། ག་ཏེ་ལས་འགྱོ་རུང་  དགོན་པ་དེ་ཁར་ལྷོད་ནི་ལུ་ དུས་ཡུན་ཆུ་ཚོད་ ༢ དེ་ཅིག་འགོར་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་པས།ལམ་གསུམ་པ་འདི་ སྣུམ་འཁོར་ལམ་དགོན་པའི་ལྟག་ལུ་ཚུན་ལཡོདཔ་ལས་ ལྷུང་འཚོ་ལས་བསྐོར་ཏེ་འགྱོ་རུང་ལྷོད་ཚུགསཔ་ཨིན་པས། ༢ཐ་བྲག་རིག་འཛིན་དགའ་ཚལ་དགོན་པ་འདི་ གཙང་མཁན་ཆེན་འཇམ་དབྱངས་དཔལ་ལྡན་རྒྱ་མཚོའི་སློབ་མ་ རྒྱ་མཚོ་རྣམ་དྲུག་ཏུ་གྲགས་པའི་ནང་ལས་ མཁས་གྲུབ་གསང་སྔགས་རྒྱ་མཚོའི་གདན་ས་ཨིན་མས། མཁས་གྲུབ་མཆོག་ཧེ་མ་ བོད་ལུ་བཞུགས་པའི་སྐབས་ ནུབ་གཅིག་འབདཝ་ད་ཁོ་རའི་མནལ་ལམ་ནང་ཨྱོན་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་གིས་ མ་འོངས་པ་ལུ་བྱག་ཕུར་པའི་དབྱིབས་དང་འདྲ་བའི་སྐེད་པ་ལུ་གདན་ས་བཅགས་གནང་ཞིནམ་ལས་ འགྲོ་བ་རིག་དྲུག་གི་སེམས་ཅན་དང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་དར་ཞིང་རྒྱལ་བའི་ ལུང་བསྟན་གནང་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ལུང་བསྟན་འདི་དང་འཁྲིལ་ རབ་བྱུང་ ༡༡ པའི་ས་བྱ་ལོ་ སྤྱ་ལོ་ ༡༦༦༩ ལུ་ བྱག་ཕུར་པའི་དབྱིབས་དང་འདྲ་བ་ཕུར་པའི་རྒྱ་མདུད་གུར་གདན་ས་རིག་འཛིན་དགའ་ཚལ་འདི་བཅགས་གནང་ནུག། འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ ཕུར་པའི་དཀྱིལ་འཁོར་ འགོ་དང་པ་ལྷ་ཁང་འདི་ནང་ལུ་ མཁས་གྲུབ་གསང་སྔགས་རྒྱ་མཚོ་མཆོག་གིས་བཙུགས་གནང་གནང་སྟེ་ ལྷ་ཁང་འདི་གི་མིང་ཡང་དགའ་ལྡན་གཉིས་པ་ཟེར་བཏགས་གནང་ནུག། དེའི་ཤུལ་ལས་  རབ་བྱུང་ ༡༣ པའི་ཤིང་སྤྲེལ་ སྤྱ་ལོ་ ༡༧༦༤ ལུ་ མཁས་གྲུབ་གསང་སྔགས་རྒྱ་མཚོའི་ཡང་སྲིད་གཙུག་ལག་རྒྱ་མཚོ་གིས་ས་གོ་གསརཔ་ཅིག་ནང་ལོག་གསར་བཞེངས་གནང་སྟེ་ མིང་ཡང་ཐ་བྲག་དགོན་པ་ཟེར་བཏགས་གནང་ནུག། དགོན་པ་འདིའི་ཕྱི་ཁ་ལུ་ བྱང་ཆུབ་མཆོད་རྟེན་གཅིག་མཇལ་ནི་ཡོདཔ་དང་ དགོན་པའི་ནང་གི་ནང་རྟེན་གཙོ་བོ་འདི་ འདས་པའི་སངས་རྒྱས་མར་མེ་མཛད་ ལྟའི་སངས་རྒྱས་ཤཀྱ་ཐུབ་པ་དང་ མ་འོངས་པའི་སངས་རྒྱས་བྱམས་པ་མགོན་པོ་བཅས་དུས་གསུམ་གྱི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྐུ་འདྲ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། གཞན་ཡང་ མཁས་གྲུབ་གསང་སྔགས་རྒྱ་མཚོ་དང་ ཁོ་རའི་ཡང་སྲིད་གཙུག་ལག་རྒྱ་མཚོ་དང་ དེའི་ཡང་སློབ་རྗེ་ངག་དབང་ནོར་བུ་གི་སྐུ་འདྲ་ཚུ་ཨིན་མས། ཐ་བྲག་རིག་འཛིན་དགའ་ཚལ་གཙུག་ལག་ཁང་གི་ལྟག་ལུ་ སྒྲུབ་ཁང་ཅིག་མཇལ་ནི་ཡོད་མི་འདི་ རྡོ་སྣ་སྒྲུབ་ཁང་འདི་ཨིནམ་དང་སྒྲུབ་ཁང་འདི་ གཙུག་ལག་རྒྱ་མཚོའི་ཡང་སློབ་རྗེ་ངག་དབང་ནོར་བུ་གིས་  རབ་བྱུང་ ༡༤ པའི་མེ་གླང་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༡༧ ལུ་ གདན་ས་བཏབ་གནང་གནངམ་ཨིན་པས། རུང་ ཤུལ་ལས་ རབ་བྱུང་ ༡༤ པའི་མེ་བྱ་ལོ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༣༧ ལུ་ རྗེ་ངག་དབང་ནོར་བུའི་སློབ་མའི་གཙོ་བོ་ མཁས་གྲུབ་ཆོས་ཀྱི་བྱུང་གནས་ཀྱིས་ལྷ་ཁང་ཆུང་ཀུ་ཅིག་བཞེངས་ཏེ་ མཚན་ཡང་རྡོ་སྣ་ཨོ་རྒྱན་མཁའ་འགྲོ་གླིང་ཟེར་བཏགས་གནང་ཡོདཔ་སྦེ་ཨིན་པས། (དད་པའི་ས་བོན། གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༠༨ །) རྒྱབ་རྟེན། ཀུན་བཟང་འཕྲིན་ལས།  (གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༡༣) དད་པའི་ས་བོན།  ཐིམ་ཕུག། ཀེ་ཨེམ་ཀྲི་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། བསོད་ནམས་སྟོབས་རྒྱས། (གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༡༤) གནས་ཡིག་ཀུན་ཕན་ལམ་སྟོན། ལམ་སྲོལ་རྒྱུ་དངོས་སྡེ་ཚན། སྲོལ་འཛིནལས་ཁུངས།ཀྲི་ཨེན་དཔར་བསྐྲུན་ཁང་། མཐོ་བ་བྲག། བུམ་ཐང་རྫོང་ཁག་ནང་ལུ་ གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་གིས་བྱིན་གྱིས་རླབས་པའི་བྲག་བཞི་ཡོད་པའི་གྲས་ལས་ གནས་ཆེན་མཐོ་བ་བྲག་འདི་ སྟང་རྒེད་འོག་ནང་ རྒྱ་མཚོའི་ཁ་ལས་མཐོ་ཚད་མི་ཊར་ ༣༢༠༠ དེ་ཅིག་ཁར་ཆགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། གནས་དེ་ཁར་འགྱོ་དགོ་པ་ཅིན་ ལྕམ་ཁར་ལས་སྟང་ཚུན་ ཀི་ལོ་མི་ཊར་ ༢༧ འགྱོ་ཞིནམ་ལས་ སྟང་གཡུས་ཚན་ལས་མཐོ་བ་བྲག་ཁ་ཐུག་ལུ་སྣུམ་འཁོར་ནང་ཀི་ལོ་མི་ཊར་ ༡༠ དེ་ཅིག་འགྱོ་བའི་ཤུལ་ལུ་ རྐང་སྟོང་སྦེ་ཆུ་ཚོད་གཉིས་དེ་ཅིག་ཁ་ཡར་བལྟ་འགྱོ་དགོ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། གནས་འདི་ སྦས་ཡུལ་མཁན་པ་ལྗོངས་གནས་ཀྱི་མཐའ་མ་ཡོདཔ་ལས་མཐའ་བྲག་དང་ བུམ་ཐང་གི་ཤར་ལྷོ་ནུབ་བྱང་ཕྱོགས་བཞིའི་གནས་ག་ར་ལས་ མཐོ་བ་བྲག་འདི་ས་མཐོ་སར་ཨིནམ་ལས་ མཐོ་བ་བྲག་ཟེར་སླབ་ཨིན་མས། ས་གནས་དེ་ཁར་ སྤྱི་ལོ་མ་ཐོན་པའི་ཧེ་མ་ ཀཤ་མིར་གྱི་རྒྱལ་པོའི་སྲས་མོ་ ལཀྵིཾ་ཀ་ར་ ཆོས་མིང་དགེ་སློང་མ་དཔལ་མོ་དང་ མོ་རའི་གཡོག་མོ་བསམ་འཕེལ་མ་གཉིས་ མཐོ་བ་བྲག་གི་དགོན་པ་བྱོན་ཡོདཔ་སྦེ་ཨིན་པས། (དད་པའི་ས་བོན། ༢༠༡༣ །) དགེ་སློང་མ་དཔལ་མོ་འདི་ སྐུ་གཟུགས་ལུ་མཛེ་ནད་ཟུན་ཏེ་ སྔོན་གྱི་ལུང་བསྟེན་ནང་འཁྲིལ་ མཐོ་བ་བྲག་ལུ་བྱོན་ཏེ་ ཡང་དག་པའི་སྒྲུབ་པ་མཛད་གནང་མི་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ ནད་འདི་ལས་དྲག་ཡོདཔ་སྦེ་ཨིན་པས། དེ་མ་ཚད་ གནས་དེ་དུས་རབས་ ༨ པའི་ནང་ ཨོ་རྒྱན་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་བུམ་ཐང་ལུ་ ཐེངས་གཉིས་པ་བྱོན་པའི་སྐབས་བྱིན་གྱིས་བརླབས་གནང་བའི་གནས་ཅིག་ཡང་ཨིན་པས། ཀྲོང་གསར་དཔན་སློབ་ ཆོས་རྒྱལ་མི་འགྱུར་བརྟན་པའི་སྐབས་ལུ་ལྷ་ཁང་འདི་ རྒྱ་བསྐྱེད་མཛད་གནང་ཡོད་དང་ དཀའ་བརྒྱུད་བླམ་ཤེས་རབ་མཚན་ཅན་གྱིས་ གུ་རུའི་སྐུ་འདྲ་འདི་མཐོ་བ་བྲག་གི་གནས་ཀྱི་ནང་རྟེན་གཙོ་བོ་སྦེ་བཙུགས་གནང་ནུག གནས་དེ་ཁར་ ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་ རིག་འཛིན་འཇིགས་མེད་གླིང་པ་ གཏེར་སྟོན་པདྨ་གླིང་པ་དང་ ཝང་འཇིགས་མེད་ཀུན་གྲོལ་ལ་སོགས་པའི་མཚན་ཅན་གྱི་སྐྱེས་ཆེན་དམ་པ་ཚུ་ཡང་ སྒྲུབ་པ་གནང་སྟེ་བཞུགས་ཡོདཔ་སྦེ་ཨིན་པས། གནས་དེ་ཁར་གནས་རིགས་མ་འདྲཝ་མཇལ་ནི་ཡོད་མི་ཚུ་ཡང་ ཡེ་ཤེས་མཁའ་འགྲོམ་ཚུ་གིས་རྡོན་ཁྲི། གུ་རུའི་ཞབས་པུས་གཉིས་དང་རྡོ་རྗེའི་རྗེས། གཏེར་བདག་རིན་ཆེན་མགོན་གཡག་གི་ཆིབས་ཀྱི་ཞབས་རྗེས། ཤར་ཕྱོགས་མའི་ནགས་ར་ཟེར་ ཧེ་མ་ཤར་ཕྱོགས་ཁ་ཐུག་གི་བུམོ་སྤུན་གཉིས་ གནས་ཆེན་མཐོ་བ་བྲག་གི་ལོ་རྒྱུས་གོཝ་ཅིག་ དད་པ་དང་མོས་གུས་བསྐྱེད་དེ་ གནས་མཇལ་བར་འོང་ཞིནམ་ལས་ ལོག་སྟེ་ས་གནས་འདི་ཁར་ལྷོདཔ་ད་ བུམོ་སྤུན་གཉིས་ གདོང་ཡར་བལྟ་བསྒོར་ཏེ་ ཚེ་ཤུལ་མ་གནས་འདི་ཁར་ མི་ལུས་མ་ཐོབ་རུང་ བྱ་དང་བྱི་ཅུང་ཅིག་ལུ་སྐྱེས་བཅུག་ ཟེར་སྨོན་ལམ་བཏབ་སའི་ གནས་ཚུ་ཡང་མཇལ་ཚུགས་པས། དེ་ལས་ ཕུར་པའི་དབལ་ཟུར་རང་བྱོན་ སྒྲུབ་སྡེཔ་ཚུ་གིས་ཁམས་སངས་གནང་སའི་ཁམས་སངས་ཕུག་ བུ་དང་བུ་མོའི་དངོས་གྲུབ་ཞུ་སའི་གནས་རྡོ་ མཁའ་འགྲོ་ཡེ་ཤེས་མཚོ་རྒྱལ་གྱི་དབུ་ཐོད་ཀྱི་པར་ སྤྲེའུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རང་བྱོན་ གནས་སྒོའི་ལྡེ་མིག་ རྡོ་གནམ་ལས་དཔྱངས་པ་ གནས་ཀྱི་ལས་ཡིག་གཏེར་སྦས་ས་ ཨྱོན་གུ་རུའི་རྡོ་རྗེ་རང་བྱོན་ ཕག་མོ་རང་བྱོན་ ཕག་མོ་རང་བྱོན་གུར་གུ་རུའི་ཕྱག་རྗེས་དང་ཕག་མོའི་བྷ་ག་རང་བྱོན་ དགེ་སློང་མ་དཔལ་མོའི་གསང་ལམ་ སྤྱན་རས་གཟིགས་ཀྱི་གྲུབ་ཆུ་ དགེ་སློང་མ་དཔལ་མོའི་གྲུབ་ཆུ་ གཏེར་ཚག་ གསེར་ཕྱེ་དངུལ་ཕྱེ་ཚུ་མཇལ་ཚུགས་པས། གཞན་ཡང་ འཆི་མེད་བདུད་རྩི་ཕུག་ཟེར་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་གིས་བོད་བསམ་ཡས་ལུ་ ཚེ་དཔག་མེད་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་ཞལ་ཕྱེས་ཏེ་ འཆི་མེད་ཚེའི་སྒྲུབ་པ་གནང་སྟེ་ བོད་ཀྱི་ཆོས་རྒྱལ་ཁྲི་སྲོང་ལྡེའུ་བཙན་ལུ་ཚེའི་དངོས་གྲུབ་ཞུ་བར་ཤོག་ཟེར་འབོཔ་ད མི་སེར་དང་བློན་པོ་ཚུ་གིས་ ཁྱོད་མི་སེར་ཀུན་གྱི་རྒྱལ་པོ་ཨིན་ལས་ རྒྱལ་པོའི་དབུ་ལུ་མི་གཞན་གྱི་ལགཔ་བཀལ་མི་མཆོག་ཟེར་ཞུ་སྟེ་ རྒྱལཔོ་བྱོན་ནི་ལས་བཀག་བཞག་ནུག། དེ་གིས་སྦེ་ གུ་རུའི་བདུད་རྩི་ཞུ་བར་འོང་མི་ག་ཡང་མེད་པར་ གུ་རུ་ཐུགས་ཕམ་སྟེ་བདུད་རྩི་ས་ཁར་བླུགས་ རིལ་བུ་གནམ་ཁར་བཏོར་བཏངམ་ད་ རིལ་བུ་ཕུད་རྡོག་གཅིག་མཐོ་བ་བྲག་ཆགསཔ་ལས་ མཐོ་བ་བྲག་གི་མི་ཚུ་ལུ་བདུད་རྩི་དངོས་སུ་འབབ་དོ་བཟུམ་མའི་ཚོར་བ་བྱུང་ཡོད་མི་ཚུ་མཇལ་ཚུགས་པས། དེ་ལས་ ཁྱུང་རང་བྱོན་ ཨྱོན་གུ་རུའི་ཞབས་པུས་གཉིས་ཀྱི་པར་ དགེ་སློང་མ་དཔལ་མོའི་སྒྲུབ་ཕུག་ དགེ་སློང་མ་དཔལ་མོའི་གཡོག་མོ་བསམ་འཕེལ་མའི་སྒྲུབ་ཕུག་ ཨྱོན་རིན་པོ་ཆེའི་སྐུ་རྗེས་ གུ་རུའི་ཆེ་ཐོད་རྒལ་གནང་སའི་བཞུགས་ཁྲི་ ཆོས་ཨཱ་བལི་ཀཱ་ལི་བརྩེགས་པའི་བྱག་ མཁའ་འགྲོམ་གྱི་རྡོན་ཁྲི་ གུ་ར་རིན་པོ་ཆེ་གི་ཆོས་གནང་སའི་བཞུགས་ཁྲི་ བྱག་ཚེ་དཔག་མེད་རང་བྱོན་ ཚེ་དཔག་མེད་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་བཤུབ་པའི་གསང་ལམ་ ཚེ་དཔག་མེད་ཀྱི་གྲུབ་ཆུ་ ཨྱོན་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེའི་ཞབས་རྗེས་ འོད་དཔག་མེད་རང་བྱོན་ མཁའ་འགྲོམ་ཚུ་སྐུ་ཁྲུས་གནང་སའི་ཨའི་གྲུབ་ཆུ་དང་ ལ་སོགས་པའི་གནས་མ་འདྲཝ་ལེ་ཤ་མཇལ་ནི་ཡོདཔ་ཨིན། གནས་དེ་ཁར་འགྱོ་ནི་འདི་ ལམ་རིང་དྲགས་ནིའདི་གིས་ ཕྱི་ལྟ་བཤལཔ་གྱངས་ཁ་ཆདཔ་ཅིག་ལས་མ་འོངས་རུང་ འབྲུག་པའི་རྫོང་ཁག་ཁལ་གཅིག་གི་མི་སེར་ཚུ་གིས གནས་བསྐོར་ནང་འོངམ་འོང་སར་ཡོདཔ་ཨིན་པས། རང་གིས་གཟུགས་ཁར་ནད་རེ་ཟུན་པ་ཅིན་ གནས་ཆེན་མཐོ་བ་བྲག་འགྱོ་ཞིནམ་ལས་ ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་གུས་པའི་སྒོ་ལས་ ཡང་དག་པའི་སྒོམ་ཉམས་ལེན་འབད་ནི་དང་ ཡང་ན་ ཡང་དག་པའི་ཆོས་ཅིག་བསྒྲུབས་པ་ཅིན་ ནད་འདི་ཚུ་དྲག་ཚུགས་པའི་ནུས་ཤུགས་ཡོད་ཟེར་བཤད་སྲོལ་ཡང་འདུག། རྒྱབ་རྟེན། ཀུན་བཟང་ཕྲིན་ལས། (༢༠༡༠) དད་པའི་ས་བོན། ཐིམ་ཕུ། ཀེ་ཨེམ་ཀྲི་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། སངས་རྒྱས་དོན་གྲུབ། (༢༠༡༢) གནས་ཡིག་ཀུན་ཕན་ལམ་སྟོན། ཐིམ་ཕུ། ཅ་རྙིང་འཛིན་སྐྱོང་སྡེ་ཚན། སྲོལ་འཛིན་ལས་ཁུངས། སྟང་ཨྱོན་ཆོས་གླིང་། ༉ འབྲུག་ཙན་ལྡན་བཀོད་པའི་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ སངས་རྒྱས་གཉིས་པ་ཨྱོན་རིན་པོ་ཆེ་དང་ དཔལ་འབྲུག་པ་རིན་པོ་ཆེ་ཞབས་དྲུང་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་གཉིས་ཀྱིས་ ས་ཆ་རྟ་རྨིག་ཙམཡང་མ་ལུས་པར་ཞབས་ཀྱིས་བཅགས་ཡོདཔ་དང་ དེའི་རྗེས་སུ་ མི་དབང་རིམ་བྱོན་རྣམས་ཀྱིས་རྒྱལ་ཁབ་དེ་ ཚུལ་བཞིན་སྐྱོང་ཡོདཔ་ལས་ དུས་ད་ལྟའི་བར་ཡང་རྒྱལ་བློན་འབངས་གསུམ་ཐུགས་མཐུན་ཁྲིམས་གཙང་གི་ཐོག་ལུ་གནས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། ལྷག་པར་དུ་ ཨྱོན་རིན་པོ་ཆེའི་སྦས་ཡུལ་བུམ་ཐང་འདི་ རྩ་ཆེ་བའི་་གནས་དང་ལྷ་ཁང་ཚུ་གིས་བསྐོར་ཏེ་ ག་ནི་བ་ཉམས་དགའ་ཏོང་ཏོ་སྦེ་ཡོདཔ་ཨིན། དེའི་ནང་ལས་ བུམ་ཐང་སྟང་རྒེད་འོག་ལུ་ཡོད་མི་ཨྱོན་ཆོས་གླིང་གདན་ས་འདི་ འགོ་ཐོག་ར་ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་ཀྱིས་ དུས་རབས་ ༡༤ པའི་ནང་ཕྱག་བཏབ་གནང་པའི་ བྱིན་རླབས་ཅན་གྱི་ས་གནས་ཅིག་ཨིན་མས། ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་མཆོག་ ད་ལྟོ་ཨྱོན་རྒྱན་ཆོས་གླིང་ལྷ་ཁང་ཡོད་སའི་ལྟག་ལུ་ བྱག་ཕུག་ཅིག་ནང་བཞུགས་པའི་སྐབས་ལུ་ འཁོར་སློབ་མ་ཚུ་གིས་གཙུག་ལག་ཁང་དེ་ ག་ཏེ་ལུ་གདན་ས་བཏབ་པ་ཅིན་དྲག་ག་ཟེར་ཞུ་བའི་སྐབས་ བླམ་གིས་གདན་ས་འདི་ བླམ་ཁོ་རའི་སྒྲུབ་ཕུག་གི་འོག་ལུ་ ད་རེས་ནངས་པ་གཏེར་སྤོང་ཟེར་སའི་འོག་ལུ་ ནོར་གཏེར་ལེ་ཤ་བཞུགས་ཡོད་པའི་ས་དབྱིབས་རིན་པོ་ཆེ་སྤུངས་སྤུངསམ་བཟུམ་ཡོད་མི་དེ་ཁ་ལས་ མདའ་རྒྱང་གང་ཙམ་གྱི་འོག་ལུ་ གླང་ཆེན་ཁ་མར་བལྟ་བརྒྱུགས་བརྒྱུགསཔ་བཟུམ་མའི་མགུ་ལུ་ སྲིན་པོ་གན་རྐྱལ་སྦེ་འགྱེལ་བའི་ མགུ་ཏོག་གུར་གདན་ས་བཏབ་པ་ཅིན་དྲག་ནི་མས་ཟེར་གསུངས་མི་ལྟར་དུ་ གདན་ས་བཏབ་གནང་ནུག། ཨོ་རྒྱན་ཆོས་གླིང་གདན་ས་ལུ་ལྷ་ཁང་དང་གནས་ལེ་ཤ་ཡོད་པའི་ནང་ལས་ ཨོ་རྒྱན་ཆོས་གླིང་ལྷ་ཁང་འདི་ སྟང་གི་ལུང་ཤོང་ནང་ ག་ནི་བ་ཉམས་དགའ་བའི་སྒང་ཏོག་ཅིག་གུར་ཆགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ལྷ་ཁང་འདི་དུས་རབས་ ༡༤‑༡༥ རབ་བྱུང་བདུན་པ་དེམ་ཅིག་ཁར་ བཻ་རོ་ཙཱ་ནའི་རྣམ་སྤྲུལ་གཏེར་ཆེན་རྡོ་རྗེ་གླིང་པ་མཆོག་ འགྲོ་བ་སེམས་ཅན་ཚུ་གི་དོན་ལུ་ ཐུགས་བཞེས་རྒྱ་ཆེཝ་སྦེ་གནང་སྟེ་ ཡུལ་སོ་སོ་ལས་ཕར་ གདན་ས་མང་རབས་ཅིག་ བཅགས་གནང་པའི་གྲས་ལས་ཅིག་ཨིན་མས།(དད་པའི་ས་བོན། གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༡༣) ད་ལྟོ་ཡོད་པའི་ལྷ་ཁང་འདི་ དུས་རབས་ ༡༩ པའི་ནང་ གཏེར་སྟོན་རྡོ་རྗེ་གླིང་པའི་གདུང་བརྒྱུད་ ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་ མཚོ་སྐྱིད་རྡོ་རྗེ་གིས་ བཞེངས་གནང་གནངམ་ཨིན་མས། ཨིན་རུང་ དེ་གི་ཤུལ་ལུ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༨ ལུ་ རང་བཞིན་གྱི་རྐྱེན་ངན་ ས་གཡོམ་གྱིས་གནོད་པ་རྐྱབ་ཡོདཔ་ལས་ བྱ་དཀར་རྫོང་དཔོན་ཨོ་རྒྱན་རྡོ་རྗེ་གིས་ ཉམས་གསོ་ཞུ་བའི་ལོ་རྒྱུས་ཡང་འདུག། ལྷ་ཁང་འདི་གི་མིང་ལུ་ ཨྱོན་ཆོས་གླིང་ཆོས་རྗེའི་སྣག་ཚང་ཟེར་སླབ་ཨིན་པས། ལྷ་ཁང་འདི་གི་ཕྱི་ནང་གཉིས་ཀྱི་ བཀོད་པ་གི་སྐོར་ལས་ཞུ་བ་ཅིན་ ལྷ་ཁང་ཐོག་ཚད་གཉིས་མ་གཅིག་དང་ སྣག་ཚང་ཐོག་ཚད་བཞི་མ་འབད་མི་གཅིག་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ལྷ་ཁང་ཐོག་ཚད་གཉིས་འབད་མི་གི་ཐོག་གོང་མ་ལུ་ཇོ་བོ་ཤཱཀྱ་མུ་ནིའི་ལྷ་ཁང་དང་ འོག་ཐོག་ལུ་སྒྲོལ་མའི་ལྷ་ཁང་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ལྷ་ཁང་འདི་གི་ཕྱིའི་བཀོད་པ་ཡང་ སྔར་སྲོལ་གྱི་ཁང་ཁྱིམ་བཟུམ་སྦེ་བཞེངས་ཡོདཔ་དང་ འོག་ཐོག་ལུ་ཡོད་པའི་སྒྲོལ་མ་ལྷ་ཁང་གི་ནང་རྟེན་གཙོ་བོ་འདི་ སྨན་སྐུ་རྗེ་བཙུན་སྒྲོལ་མ་དང་ རྒྱུ་དངུལ་ལས་གྲུབ་པའི་རྡོ་རྗེ་ཕག་མོའི་སྐི་་མི་ཚད་མ་གཅིག་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ཨོ་རྒྱན་ཆོས་གླིང་སྣག་ཚང་འདི་ ད་རེས་ནངས་པརཨོ་རྒྱན་ཆོས་གླིང་གི་ཨ་ཞེ་ ཀུན་བཟང་ཆོས་སྒྲོན་གྱིས་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ལམ་སྲོལ་བཟང་པོ་ཚུ་མི་ཉམས་གོང་འཕེལ་གྱི་དོན་ལུ་ ཧེ་མ་ལག་ལེན་འཐབ་སྲོལ་ཡོད་པའི་ཅ་ཆས་རྙིངམ་གི་རིགས་ཚུ་ བཙུགས་ཐོག་ལས་འགྲེམས་སྟོན་ཁང་བཟོ་སྟེ་ རྒྱུན་སྐྱོང་འབད་དེ་བཞག་སྟེ་འདུག། ལྷ་ཁང་འདི་ སྟང་རྒེད་འོག་གི་མི་སེར་ཚུ་གིས་ རྩ་ཆེས་ཤོས་ཅིག་སྦེ་བརྩིས་ཏེ་ དུས་བཟང་གིས་སྐབས་སུ་ སྤྱིར་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ལས་གྲོལ་བའི་དོན་ལུ་དང་ བྱེ་བྲག་རང་གི་རྒྱུད་ལུ་བསོད་ནམས་བསག་ནིའི་དོན་ལུ་ ཕྱག་དང་མཆོད་པ་ཚུ་ཕུལཝ་ཨིན་མས། དེ་མ་ཚད་ ཕྱི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལས་འོང་མི་ལྟ་བཤལ་པ་ཚུ་ཡང་ ཨོ་རྒྱན་ཆོས་གླིང་གདན་ས་ལུ་ཡོད་པའི་རྩ་ཆེ་བའི་་གནས་ཚུ་མཇལ་བར་འོང་པའི་སྐབས་ ཨྱོན་ཆོས་གླིང་ལྷ་ཁང་དང་སྣག་ཚང་ཡང་ མཇལཝཨིན་མས། ཨྱོན་ཆོས་གླིང་ལྷ་ཁང་ འདི་ བཻ་རོ་ཙཱ་ནའི་རྣམ་སྤྲུལ་གཏེར་ཆེན་རྡོ་རྗེ་གླིང་པ་མཆོག་གིས་ ཡུལ་སོ་སོ་ལས་ཕར་གདན་ས་མང་རབས་ཅིག་ བཅགས་གནང་པའི་གྲས་ལས་གཅིག་ཨིནམ་ལས་མི་ཚུ་གིས་གནམ་མེད་ས་མེད་རྩ་ཆེ་དྲག་སྦེ་རྩིཝ་ཨིན་མས།          རྒྱབ་རྟེན། ཀུན་བཟང་འཕྲིན་ལས། (གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༡༣ ) དད་པའི་ས་བོན། འབྲུག། ཐིམ་ཕུ། ཀེ་ཨེམ་ཀྲི་དཔེ་སྤྲུན་ཁང་། ཕན་བདེ་ལེགས་བཤད་དབང་ཕྱུག། (གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༡༢) གནས་ཡིག་ཀུན་ཕན་ལམ་སྟོན། ཅ་རྙིང་འཛིན་སྐྱོང་སྡེ་ཚན།སྲོལ་འཛིན་སྡེ་ཚན། ཨོ་རྒྱན་གུ་རུ་ལྷ་ཁང་། ༉ ཡོངས་གྲགས་ཅན་གྱི་ཨོ་རྒྱན་གུ་རུ་ལྷ་ཁང་འདི་ སྤ་རོ་རྫོང་ཁག་ལུང་གཉིས་རྒེད་འོག་གི་འོག་ལུ རྒྱ་མཚོའི་ཁ་ལས་མཐོ་ཚད་མི་ཀྲར་ ༤༠༠༠ གི་ས་ཁར་ཆགས་ཏེ་འདུག། ལྷ་ཁང་འདི་ སྤ་རོ་འབངས་སྡེ་ཟམ་པ་ལས་ཡར་ སྣུམ་འཁོར་གསེབ་ལམ་བདའ་སྟེ་ ཀི་ལོ་མི་ཊར་ ༡༩ ལྷགཔ་ཅིག་འགྱོཝ་ད་ལྷོད་ཚུགསཔ་ཨིན་མས། (དད་པའི་ས་བོན། ས་ཕོ་ཁྱི་ལོ། ༢༠༠༨།) ལྷ་ཁང་འདི་ དུས་རབས་ ༡༤ པའི་ནང་ལུ་ གཏེར་སྟོན་ཤེས་རབ་མེ་འབར་གྱི་གདན་ས་བཅགས་གནང་ཡོདཔ་དང་ ལོ་རྒྱུས་ཚུ་དང་འཁྲིལ་བ་ཅིན་ གཙུག་ལག་ཁང་འདི་བཞེངས་ཚར་ཏེ་ ལྷ་ཁང་ནང་ན་ལུ་ཨྱོན་གུ་རུའི་སྐུ་འདྲ་གཅིག་ བླ་མ་བསྟན་འཛིན་དབང་པོ་ཟེར་ཞུ་མི་འདི་གིས་ བཞེངས་ནི་འགོ་བཙུགས་ཏེ་ སྐུ་འདྲ་འདི་ཧ་ལམ་བཞེངས་ཚར་ཏེ་མཐའན་མཇུག་ལུ་ སྐུ་འདི་གི་དབུ་འདི་ ཚད་གཞི་དང་ལྡན་ཏོག་ཏོ་སྦེ་བཞེངས་མ་ཚུགས་པར་ལུས་ཡོདཔ་ཨིན་མས། སྐུ་བཞེངས་མི་འདི་གིས་ག་དེ་སྦེ་བཞེངས་ཏེ་འབད་རུང་ སྐུ་དེ་གི་སྐུ་གཟུགས་དང་བསྟུན་པའི་དབུ་བཞེངས་མ་ཚུགས་པར་ ག་དེ་སྦེ་འབད་ནི་ཨིན་ན་མ་ཤེས་པར་སྡོད་པའི་སྐབས་ལུ་ ཉིནམ་ཅིག་འབདཝ་ད་ ལྷ་ཁང་འདི་གི་ཕྱི་ཁར་སྐུ་ཚོང་རྐྱབ་མི་བུམོ་འཇའ་རིསམོ་གཉིས་འོངས་ཏེ་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེའི་དབུའི་སྐུ་འདྲ་གཅིག་འབག་སྟེ་འོང་འོངམ་ཨིན་མས། དེ་ལས་སྐུ་བཞེངས་མི་འདི་གིས་དབུའི་སྐུ་འདྲ་འདི་འབག་སྟེ་ སྐུའི་སྐུ་གཟུགས་གུར་ཚད་གཞི་བཏུབ་མ་བཏུབ་བལྟ་བའི་སྐབས་ དབུ་འདི་ཀྲིག་ཀྲི་ཚད་གཞི་དང་ལྡན་ཏོག་ཏོ་སྦེ་སྒྲིག་བཏུབ་ལས་ ལོག་སྟེ་ཕྱི་ཁར་སྐུའི་དབུ་འདི་ཁོ་གིས་ཏི་རུ་ག་དེམ་ཅིག་སྦེ་བཙོང་ཏེ་འབད་རུང་ ཉོ་ནི་སྦེ་སླབ་ཏེ་ཕྱི་ཁར་འགྱོ་བའི་སྐབས་ བུམོ་གཉིས་ག་སོང་གུ་སོང་མེད་པར་ཡར་སོངམ་ཨིན་མས། ཤུལ་ལས་ སྐུ་ཚོང་རྐྱབ་པར་འོང་མི་བུམོ་གཉིསཔ་འདི་ གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེའི་མཁའ་འགྲོ་ཡེ་ཤེས་མཚོ་རྒྱལ་དང་ མནྡ་ར་ཝ་གཉིས་ཨིནམ་སྦེ་ ཤེས་ནུག། སྐུ་བཞེངས་མི་བླམ་བསྟན་འཛིན་དབང་པོ་མཆོག་གིས་དབུ་འདི་སྐུའི་སྐུ་གཟུགས་གུར་ལེགས་ཤོམ་སྦེ་མ་བཀལ་བའི་ཧེ་མ་ དབུ་ལུ་ནང་རྟེན་ག་ནི་ཡང་མེདཔ་ལས་ནང་རྟེན་གཅིག་བཙུགས་ནི་འབདཝ་ད་ དབུ་འདི་གིས་གསུང་བྱོན་ཏེ་ ང་ལུ་ནང་རྟེན་ག་ནི་ཡང་ བཙུགས་མི་དགོ་ཟེར་གསུངས་གསུངམ་ཨིན་མས། འདི་འབདཝ་ལས་ལྷ་ཁང་འདི་གི་མིང་ཡང་ ཨྱོན་གུ་རུ་ལྷ་ཁང་ཟེར་དར་ཁྱབ་སོང་ནུག།   ལྷ་ཁང་འདི་ནང་ ནང་རྟེན་གཙོ་བོ་ར་ གཏེར་སྟོན་ཤེས་རབ་ཁོ་རའི་སྐུ་གདུང་དབུ་ཐོད་ཡོདཔ་དང་ བུམ་ཐང་མེ་འབར་མཚོ་ལས་བཏོན་ཡོད་ པའི་རྗེ་བཙུན་སྒྲོལ་མའི་སྐུ་འདྲ། དེ་ལས་ རྩ་ཆེ་ཤོས་ཅིགཔ་འདི་ གོང་ལུ་བཀོད་པའི་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་གསུང་བྱོན་བའི་སྐུ་འདྲ་ཚུ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། དེ་ལས་ ད་རུང་ཧེ་མ་འབད་བ་ཅིན་ གཏེར་སྟོན་མཆོག་གིས་ཧཱ་ནུབ་མཚོ་ནག་པ་ཏྲ་ལས་བཞེས་པའི་རོལ་མོ་ཡོད་རུང་ ད་རེས་ནངས་པ་སྤ་རོ་རིན་སྤུངས་རྫོང་ནང་ཡོདཔ་ཨིན་པས། དེ་ཡང་ སྔོན་མ་གཏེར་བཏོན་ཤེས་རབ་མེ་འབར་མཆོག་བོད་ལས་ཧཱ་ལུ་བྱོན་པའི་བྱོན་ལམ་ཁར་ ཧཱ་ལུ་ཡོད་པའི་ནུབ་མཚོ་ནག་པ་ཏྲ་ནང་ལས་ དུང་ རྔ་དང་རོལམོ་ཆ་གཅིག་མཚོ་ནང་ལས་བཏོན་ནུག། དེ་དང་གཅིག་ཁར་ གཏེར་སྟོན་མཆོག་གིས་གསེར་གྱི་ཀཝ་གཅིག་ཡང་ཡོདཔ་གཟིགས་ཏེ་ སྤ་རོ་རྫོང་ལུ་ཕུལ་དགོ་པས་ཟེར་བའི་ཐུགས་བཞེས་གནང་ཏེ་ ཁོའི་རྫུ་འཕྲུལ་གྱིས་མཚོའི་ཆུ་ཚུ་ག་ར་ གཏེར་སྟོན་ཁོ་རའི་ཞལ་ནང་བཙུགས་ཏེ་བཞག་ཞིནམ་ལས་ ཤིང་བཟོ་བོ་ཚུ་ལུ་གསེར་གྱི་ཀཝ་འདི་བཏོག་སྟེ་གནང་ བཀྲིན་དགའ་ཚོར་གྱི་ཚུལ་ལུ་ཀཝ་གི་ཞོགས་ཀོ་ཚུ་འབག་ཟེར་གསུངས་ནུག། འདི་ལུ་ བཟོ་བོ་ཚུ་སེམས་མ་དགའ་བར་ གསེར་གྱི་ཀཝ་འདི་ག་ར་དྲ་དུམ་སྦེ་བཏོག་ནི་འགོ་བཙུགས་ཚེ་ གཏེར་སྟོན་མཆོག་གིས་ཁོང་ཚུ་གིས་དེ་སྦེ་མཛད་མ་ད་ཟེར་ལག་བརྡ་འབད་རུང་ བཟོ་བོ་ཚུ་གིས་ཉན་མ་བཏུབ་ལས་ ཞལ་ལས་མཚོའི་ཆུ་ཡང་ག་ར་གཏང་དགོཔ་ཐོན་ཏེ་ བཟོ་བོ་ཚུ་     ག་ར་མཚོ་ནང་ཐིམ་སོངམ་ཨིན་མས། གཏེར་སྟོན་མཆོག་གིས་ མཚོའི་ཆུ་འདི་ཞལ་ལས་གཏངམ་ཅིག་ མཚོའི་གནས་བདག་གིས་གཏེར་སྟོན་མཆོག་བདའ་འོངམ་ད་ གཏེར་སྟོན་གྱིས་ རྔ་དང་རྔས་ཏོག་ཚུ་རིམ་པ་བཞི་ན་བཀོ་གཏངམ་ལས་ འདི་ཚུ་ཡང་ག་ར་མཚོ་གྱུར་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། མཐའ་མཇུག་ལུ་ལྷོདཔ་ད་ རོལམོ་གཅིག་རྐྱངམ་གཅིག་ལུས་ཡོདཔ་ཨིནམ་དང་ གཏེར་སྟོན་མཆོག་བྱོག་བྱོན་པའི་ལམ་གྱི་བར་ན་ ཨཔ་ཁྱུང་བདུད་མཉམ་ཅིག་ཕྱད་དེ་ གཏེར་སྟོན་དང་མཚོའི་གནས་བདག་གཉིས་ཀྱི་བར་ཁ་འཆམ་ཁ་བཟོ་སྟེ་ གཏེལ་སྟོན་མཆོག་ཧཱ་གི་ས་གོ་ནང་རྐངམ་ར་བཀལ་མ་ཆོགཔ་དང་ མཚོའི་གནས་བདག་འདི་ཡང་ལ་རྩེ་ལས་ཚུར་འོང་མ་ཆོག་པའི་ཁ་ཚིག་བཟོ་སྟེ་བྱིན་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེའི་ཤུལ་ལས་ གཏེར་སྟོན་མཆོག་ སྤ་རོ་སྤང་སྦིས་ས་ལུ་ ལྷོད་དེ་རྡོ་གཅིག་གུར་བཞུགས་ཏེ་བསྒོམ་གནང་བཞུགས་ཡོདཔ་ཨིནམ་དང་ རྡོ་འདི་ད་རེས་གུ་རུ་ལྷ་ཁང་ནང་གི་སྐུ་རྟེན་གཙོ་བོ་གུ་རུ་གསུང་བྱོནམ་བཞུགས་ས་ཨིནམ་སྦེ་བཤད་སྲོལ་འདུག། རྒྱབ་རྟེན་དཔེ་ཐོ། ཀུན་བཟང་འཕྲིན་ལས། (གནམ་ལོ་མེད།༢༠༠༨) དད་པའི་ས་བོན། ཐིམ་ཕུག། ཀེ་ཨེམ་ཀྲི་དཔེ་བསྐྲུན་ཁང་། Asian Historical Architecture. (n.d.). Ugyen Guru Lhakhang, Paro, Bhutan. Retrieved from https://www.orientalarchitecture.com/index Bayuel. (n.d.). Pangbisa Ugyen Guru Lhakhang. Retrieved from https://bayuel.com/attractions/pangbisa-ugyen-guru-lhakhang Footlooseinme. (2018). Tale of Ugyen Guru Lhakhang in Pangbisa. Retrieved from https://footloosein.me/2018/06/21/ugyen-guru-lhakhang/ དབང་འདུས་རྩེ་ལྷ་ཁང་། དབང་འདུས་རྩེ་ལྷ་ཁང་འདི་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཆོས་སྲིད་ལུགས་གཉིས་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་འཁོར་ལོ་བསྒྱར་བའི་ རྒྱལ་ས་ལྟེ་བ་ཐིམ་ཕུག་གི་མངའ་འོག་ལུ་ཡོད་པའི་ ཀ་ཝང་རྒེད་འོག་ནང་ལུ་ཆགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། ཡ་མཚན་ཆེ་བའི་ལྷ་ཁང་འདི་མཇལ་ནིའི་དོན་ལུ་ དད་འདོད་ཅན་གྱི་མེ་སེར་ཕོ་མོ་ཚུ་གིས་ བདེ་ཆེན་ཕོ་བྲང་ལས་ཡར་གྱེན་འཛེགས་ཏེ་ དུས་ཡུན་སྐར་མ་ ༣༠ དེ་ཅིག་འགྱོཝ་ད་ ལྷ་ཁང་ལུ་ལྷོད་ཚུགསཔ་ཨིན། དེ་མ་ཚད་ ས་གནས་གཞན་ཁ་ལས་འགྱོ་ནིའི་དང་འདོད་ཡོད་རུང་ གཟི་ལུང་ཁ་དང་སངས་རྒྱས་སྒང་ཚུ་ལས་ཡང་ འགྱོ་སའི་ལམ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ ལྷ་ཁང་དང་རྫོང་གཞིས་ཚུ་མང་ཤོས་ར་སྔོན་བྱོན་དགེ་བ་གོངམ་ཚུ་གིས་ ལུང་བསྟན་དང་བསྟུན་ཏེ་བཞེངས་གནང་མི་ཙང་ཙ་ཨིན་མས། དེ་བཟུམ་སྦེ་དབང་འདུས་རྩེ་ལྷ་ཁང་ཡང་དད་པའི་ས་བོན་ (གནམ་ལོ་མེད་ ༢༠༡༣ ཤོག་གྲངས་ ༢༡༧) དང་འཁྲིལ་བ་ཅིན་ "ཟབ་དོན་ལྷུན་གྲུབ་རྩེའམ་དབང་འདུས་རྩེ་ལྷ་ཁང་འདི་ སྤྱ་ལོ་ ༡༧༡༥ ལུའམ་རབ་བྱུང་ ༡༢ པའི་ཤིང་ལུག་ལོར་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་བརྒྱད་པ་སྡེ་པ་རྒྱ་བོའམ་འབྲུག་རབ་རྒྱས་ཀྱི་དབུ་བླ་ མཁས་གྲུབ་བསྟན་འཛིན་དོན་གྲུབ་ཀྱིས་བཞེངས་གནང་ནུག།" ཟེར་ཨིན་པས། ཨིན་རུང་  ལྷ་ཁང་གི་ཁྱིམ་ཐོག་དང་ལྡེབས་རིས་ དེ་ལས་ཐང་ཀ་ཚུ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༥ གི་ལོ་ལུ་ རླུང་འཚུབ་ཀྱི་གནོད་སྐྱེན་བཀལ་ཡོདཔ་པའི་ཤུལ་ མཇུག་ར་ ༢༠༢༠ གི་ལོ་ལུ་ ལོག་ཉམས་བཅོས་འབད་གནང་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ཤུལ་ལས་ དབང་འདུས་རྩེ་ལྷ་ཁང་འདི་ ཐིམ་ཕུག་རྫོང་དཔོན་ཚུ་དང་སྡེ་སྲིད་ཚུ་གིས་བཞུགས་གནས་ལུ་གྱུར་ཡོདཔ་མ་ཚད་ ཞབས་དྲུང་སྤྲུལ་སྐུ་གི་བཞུགས་གནས་ལུ་ཡང་གྱུར་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ཡང་ ཞབས་དྲུང་ཐུགས་སྤྲུལ་དང་པ་ འཇིགས་མེད་གྲགས་པ་མཆོག་ ཞིང་ལུ་མ་གཤེགས་པའི་ཧེ་མ་དབང་འདུས་རྩེ་ལུ་བཞུགས་ཡོདཔ་སྦེ་ཨིན་པས། དེ་གི་ཤུལ་ལས་ འབྲུག་གི་སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ ༣༢ པ་དང་ ༣༦ པའི་ཁྲི་ཐོག་ལུ་བྱོན་མི་ སྡེ་སྲིད་ཆོས་སྐྱིད་རྒྱ་མཚོ་ཡང་དབང་འདུས་རྩེ་ལུ་བཞུགས་ཏེ་གཤགས་ཡོདཔ་མ་ཚད་ ཐིམ་ཕུག་རྫོང་དཔོན་ཀུན་བཟང་འཕྲིན་ལས་ཀྱི་སྒེར་གྱི་བཞུགས་གནས་སྦེ་ཡང་སྡོད་ཡོདཔ་སྦེ་ཨིན་པས། དབང་འདུས་རྩེ་ལྷ་ཁང་འདི་ནང་ལུ་ དད་ཅན་གྱི་མི་སེར་ཚུ་གིས་སྐྱབས་འཚོལ་སའི་ནང་རྟེན་ཚུ་ཡང་ སྤྱིར་བཏང་ ལྷ་ཁང་དང་རྫོང་གཞིས་ཚུ་ནང་ལུ་ གདན་ས་བཅགས་གནང་མི་དང་ལུང་བསྟན་གནང་མི་ དེ་ལས་ས་གནས་འདི་ཁའི་གནས་བདག་ཚུ་གི་སྐུ་འདྲ་ཚུ་བཙུགས་སྲོལ་ཡོདཔ་བཟུམ་སྦེ ལྷ་ཁང་གི་འོག་ཐོག་ལུ་ནང་རྟེན་གཙོ་བོ་ སངས་རྒྱས་ཤཱཀྱ་ཐུབ་པ་དང་  དེའི་གཡས་ཧོངས་ལས་འཇམ་དཔལ་དབྱངས་དང་ གཡོན་ལས་སྤྱན་རས་གཟིགས་ཀྱི་སྐུ་འདྲ་ཚུ་མཇལ་ནི་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་མ་ཚད་ ཚེ་རིང་མ་དང་དཔལ་ལྡན་ལྷ་མོ་ དེ་ལས་དཔལ་ཡེ་ཤེས་མགོན་པོའི་སྐུ་འདྲ་ཚུ་ཡང་མཇལ་ནི་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ལྷ་ཁང་གི་སྟེང་ཐོག་ལུ་ཡོད་པའི་མགོན་ཁང་འདི་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྫོང་ཁག་ ༢༠ ག་ཆོས་སྲུང་ག་ར་ཡོདཔ་ལས་བརྟེན་ཏེ་ འདི་གིས་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ ཕྱོགས་ལས་རྣམ་པར་རྒྱལ་ཏེ་ཡོད་པའི་བརྡ་མཚོན་སྟོནམ་ཨིན་མས། ལྷ་ཁང་འདི་ནང་ལུ་ རང་ཟླ་ ༦ པའི་ཚེས་ ༢༢ ལས་འགོ་བཟུང་སྟེ་ཉིན་གྲངས་ ༩ གི་རིང་ལུ་ཁག་ཆེ་བའི་རིམ་གྲོ་ཚུ་གཏང་སྲོལ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ རྒྱལ་པོའི་བསྟན་མདོས། ལྷ་མོའི་བསྟན་མདོས། ཚེ་རིང་མའི་བསྟན་མདོས་དང་ གནས་རྟེན་བཅུ་དྲུག་གི་མཆོག་ག་ཚུ་གནང་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། མདོར་བསྡུས་བ་ཅིན་ དབང་འདུས་རྩེ་འདི་འབྲུག་གི་ཆོས་སྲུང་ཡོངས་རྫོགས་བཞུགས་ཏེ་ཡོད་སའི་ལྷ་ཁང་གཅིག་འབདཝ་ལས་ རྩ་ཅན་ཅིག་ཨིན་པས། རྒྱབ་རྟེན། ཀུན་བཟང་འཕྲིན་ལས། (གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༡༣) དད་པའི་ས་བོན། ཐིམ་ཕུག། ཀེ་ཨེམ་ཀྲི་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། Orientalarchitecture.com. (n.d)  Wangditse Lhakhang. Retrived from: https://www.orientalarchitecture.com/sid/1565/bhutan/thimphu/wangditse-lhakhang ( to be continue with hyperlinking) སིཌི་ནི (). ཨས་ཊེཡེ་ལི་ཡ མེལ་བོརོན (). ཨས་ཊེཡེ་ལི་ཡ སྦས་གླང་བྲག། སྦས་གླང་བྲག་གནས་འདི་ དབང་འདུས་རྫོང་ཁག་ཀ་བཞི་རྒེད་འོག་ ནང་ལུ་ཆགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། སྦས་གླང་བྲག་འདི་བྱག་གཟར་དྲགས་ཀྱི་ས་གནས་ཅིག་ནང་ལུ་ཆགས་ཡོདཔ་དང་ གནས་འདི་ གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་དགུང་ཞག་བདུན་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལུ་བཞུགས་པའི་གནས་རྩ་ཅན་ཅིག་ཨིནཔས། གནས་དེ་ཁར་འགྱོ་དགོ་པ་ཅིན་ དབང་འདུས་ཆུ་འཛོམས་ས་ལས་ཟངས་སྟེང་ཁ་ཚུན་ ཀི་ལོ་མི་ཊར་ ༢༤ འགྱོ་དགོཔ་དང་། དེ་ཁ་ལས་ རྐང་སྟོང་སྦེ་ཆུ་ཚོད་ ༢ དེ་ཅིག་འགྱོ་དགོཔ་ཨིན་པས། (དད་པའི་ས་བོན། ༢༠༡༠) ས་གནས་འདི་ རྒྱ་མཚོ་ཁ་ལས་མཐོ་ཚད་མི་ཊར ༢༦༣༦.༡༤༧ དེ་ཅིག་གི་ས་ཁར་ཆགས་ཏེ་ཡོདཔ་དང་ ས་གནས་དེ་་ཁར་འགྱོ་བའི་ལམ་ཁར་ནགས་ཚལ་ཚུ་ག་ནི་བ་མཛེས་ཆ་དང་ལྡནམ་སྦེ་ཡོདཔ་ཨིན། སྦས་གླང་བྲག་གི་གནས་འདི་ གནས་ཡིག་ཀུན་ཕན་ལམ་སྟོན་ (གནམ་ལོ་མེད་ ༢༠༡༧ ཤོགས་གྲངས་ ༡༢༠) ནང་དང་འཁྲིལ་བ་་ཅིན་ “སློབ་དཔོན་ཆེན་པོ་གནས་དེ་ཁར་སྒྲུབ་པ་གནང་ཞུགས་པའི་སྐབས་ དེ་ཁའི་གནས་ཀྱི་བདག་པོ་ལྷ་བཙན་གླང་བྲགཔ་འདི་གིས་ གླང་དམར་ནག་ཅིག་ལུ་སྤྲུལ་སྟེ་ གནོད་པ་བཀལ་བར་འོང་བའི་སྐབས་ སློབ་དཔོན་གྱིས་ པད་བྱུང་རྡོ་རྗེ་གུར་ལྡན་གྱི་སྐུར་བཞེངས་ཞིནམ་ལས་བཏུལ་གནངམ་མ་ཚད་མིང་ཡང་ དགེ་བསྙེན་གླང་བྲག་པ་ཟེར་བཏགས་གནང་ནུག།” ཟེར་ཨིན་པས། དེ་མ་ཚད་ སློབ་དཔོན་ཆེན་པོ་གིས་གནས་དེ་ཁར་ མ་འོངས་ལས་ཅན་གྱི་གདུལ་བྱ་གི་དོན་ལུ་ གསང་བའི་གཏེར་ལྔ་བཅུ་ཐམ་པ་ཡང་སྦ་གནང་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན་པསསྦས་གླང་བྲག་གི་གཡུས་ཚན་ལས་མཚངས་པ་དབང་རྒྱལ་གྱིས་ ཁོ་རའི་ཕ་མེས་ཀྱི་བསྒང་ལས་ར་གནས་འདི་གི་གདོང་ཁར་ ལྷ་ཁང་ཅིག་བཞེངས་ཏེ་ཕ་རྒྱུད་བུ་རྒྱུད་སྦེ་བདག་འཛིན་འཐབ་སྟེ་སྡོད་ཡོདཔ་ཨིན་རུང་ བར་སྐབས་ཅིག་ལས་ལུང་བསྟན་སྤྲུལ་སྐུ་གིས་ འགོ་འདྲེན་མཛད་ཐོག་ལས་ཧེ་མ་གི་ལྷ་ཁང་འདི་ བཤིག་སྟེ་ད་ལྟོ་ཡོད་མི་ཐོག་གཉིས་འབད་མི་ལྷ་ཁང་འདི་གསར་བཞེངས་གནང་སྟེ་དར་རྒྱས་སུ་མཛད་གནང་བཞིན་པ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། (གནས་ཡིག་ཀུན་ཕན་ལམ་སྟོན། ༢༠༡༧) གྲག་བྲག་གནས་དེ་ བར་སྐབས་ཅིག་ལུ་ཉམས་ཏེ་མིང་ཚམ་ཅིག་ལུ་གྱུར་ཡོད་རུང་ གྲུབ་དབང་རྟོགས་ལྡན་ཤཱཀྱ་ཤྲཱི་གིས་ བླ་མ་བསོད་ནམས་བཟང་པོ་ལུ་འཚོལ་དགོ་པའི་བཀའ་གནང་མི་དང་འཁྲིལ་ཏེ་ བླ་མ་མཆོག་གིས་ཡང་ ལུང་བསྟན་སྤྲུལ་སྐུ་གིས་འཚོལ་དགོ་སྦེ་གསུངས་གནང་ནུག། སྤྲུལ་སྐུ་མཆོག་གིས་ ཞིབ་འཛོལ་མཛད་དེ་བླམ་ལུ་ཞུ་རུང་ ག་ནི་ཡང་འབད་མ་ཚུགས་པར་ལུས་ནུག། ཨིན་རུང་ སྤྲུལ་སྐུ་མཆོག་གིས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༠ ལུ་ བྱ་བྲལ་སངས་རྒྱས་རྡོ་རྗེ་རིན་པོ་ཆེ་གདན་འདྲེན་ཞུ་སྟེ་ སྒྲུབ་ཁང་ནང་བཞུགས་ཏེ་ག་རུ་རིན་པོ་ཆེ་གི་གནས་གླང་བྲག་འཁྲུལ་མེད་ཨིན་པའི་ངོས་འཛིན་མཛད་གནང་ནུག། (དད་པའི་ས་བོན། ༢༠༡༠)གནས་དེ་ཁའི་ལྷ་ཁང་ནང་དང་ ལྷ་ཁང་གི་ཉེ་འདབས་ལུ་ཡོད་པའི་གནས་ཚུ་ཡང་ ལྷ་ཁང་ནང་གི་བྱག་གི་འོག་ལུ་གུ་རུའི་ཕྱག་ཐམ་དང་ སྒོ་སྲུང་སྡིག་པ་རཱ་ཛ་ དེ་ལས་ མཐོ་རིས་ཀྱི་ལམ་ཨིན་ཟེར་མི་ཚུ་མཇལ་ནི་ཡོདཔ་དང་། ལྷ་ཁང་གི་གསེར་ཏོག་གི་ལྟག་ལུ་ཡོད་པའི་བྱག་གི་ལོག་ལུ་གུ་རུའི་ཞབས་རྗེས་དང་དེ་གི་གཡོན་ཧོངས་ལུ་རལ་གྲི་གཅིག་ཡང་མཇལ་ནི་ཡོདཔ་ཨིན། ད་རུང་ དེ་གིས་ཡོན་ཧོངས་ལུ་ རྡོའི་འཆི་མེད་ཚེའི་བུམ་པ་དང་འོག་ལུ་རྡོའི་དུང་དཀར་ཆ་གཅིག། དེའི་འོག་ལུ་ཚེ་བུམ་ལས་བྱོན་པའི་ཚེ་ལོ་བརྒྱ་ཐུབ་པའི་ཚེ་ཡི་ཆུ་རྒྱུན་དང་ གླང་གི་ལྕེ་ཚུ་མཇལ་ནི་ཡོདཔ་ཨིན་པས། གནས་ཡིག་ཀུན་ཕན་ལམ་སྟོན་(གནམ་ལོ་མེད་ ༢༠༡༧ ཤོག་གྲངས་ ༡༢༡) ནང་བཀོད་མི་ལྟར་དུ་འབད་བ་ཅིན “གནས་འདི་ཁར་གྲུབ་ཆུ་ཕོ་མོ་ཟེར་སྦས་གླང་བྲག་གནས་ཀྱི་མགུ་ལས་ཡར་རྐང་ཐང་སྦེ་ཉིན་ཕྱེད་དེ་ཅིག་འགྱོཝ་ད་ དར་འཕྱར་ལ་ཟེར་ས་ལྷོདཔ་ཨིན་མས། དེ་ལས་ དུམ་གྲ་ཅིག་ལས་མར་བབས་འགྱོཝ་ད་ གྲུབ་ཆུ་ཕོ་མོ་གཉིས་མཇལ་ནི་འདུག། ཨཔ་རྒྱན་མཚན་ (༢༠༡༧ ལོ་༥༤) གྱིས་བཤད་མི་ནང་ ཧེ་མ་ས་གནས་དེ་ཁར་སྒྲུབ་པ་གནང་ཞུགས་མི་བླམ་དཔལ་སྒྲོན་གྱིས་བཏོན་གནངམ་ཨིན་པའི་ཁར་དེ་གི་ཉེ་འདབས་ལུ་ཆུ་གཞན་རྩ་ལས་ར་མེད་ཟེར་བཤདཔ་ཨིན་པས། གྲུབ་ཆུ་ཡོད་ས་ལས་ཕར་དུམ་གྲ་ཅིག་འགྱོདཝ་ད་ ཁྱིམ་གྱི་རྩིག་ཤུལ་ཅིག་ཡོད་མི་འདི་བླམ་དཔལ་སྒྲོན་གྱི་བཞུགས་ས་ཨིན་ཟེར་བཤདཔ་ཨིན་པས།” TheBhutanese (གནམ་ལོ་མེད ༢༠༡༨) འབད་བ་ཅིན་སྦས་གླང་གྲག་གནས་འདི་ཚུ་བྱིན་རླབས་ཅན་ཡོད་ནི་འདི་གིས་ ལོ་ཨ་རྟགས་ར་དད་པ་ཅན་གྱིས་མི་བརྒྱ་ལྷག་གཅི་གནས་འཇལ་བར་འོང་ཨིན་པས། རྒྱབ་རྟེན། ཀུན་བཟང་འཕྲིན་ལས། (གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༡༠) དད་པའི་ས་བོན། ཐིམ་ཕུག། ཀེ་ཨེམ་ཀྲི་དཔེ་སྐྲུན་ཁང། ཚེ་རིང་བཀྲ་ཤིས (གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༡༧) གནས་ཡིག་ཀུན་ཕན་ལམ་སྟོན། ཐིམ་ཕུག། སྲོལ་འཛིན་ལས་ཁུངས། ཀྲི་ཨེན་དཔར་སྐྲུན་ཁང་། འབྲུག་གི་གནས། ཁྱིསེམས་ཅན། ༉ གཞལ་སྒང་ཁྲོམ་ཁ་ལུ་ སྤྱང་ཁྱི་གི་གྱངས་ཁ་ ཡར་སེང་འགྱོ་དོ་ཡོད་མི་གི་ཐད་ཁར་ ཁྲོམ་འདི་ནང་སྡོད་མི་ཚུ་ ཚ་འགྱང་ལང་སྟེ་སྦེ་འདུག འདི་ཡང་ ཁྲོམ་འདི་ནང་སྡོད་མི་ཚུ་གིས་སླབ་མི་ནང་ སྤྱང་ཁྱི་ཚུ་ལས་བརྟེན་ཏེ་ འཆོལ་ནད་ཁྱབ་སྤེལ་མི་འགྱོ་ག་ཟེར་བའི་ ཚ་འགྱང་ཡོདཔ་སྦེ་བཤད་ཅི། འདི་མ་ཚད་ ཁྲོམ་གྱི་ས་གོ་ ཐདམ་ཐད་ཁ་ལས་ཕར་ སྤྱང་ཁྱི་ཚུ་འཁྱམས་སྡོད་སར་མཐོང་དོ་ཡོད་མི་དང་བསྟུན་ ས་གོ་འདི་ཚུའི་ནང་ལས་ཕར་ རྐང་སྟོང་སྦེ་འགྱོ་ནི་འདི་ཡང་ ཉེན་སྲུང་དང་ལྡནམ་ཅིག་ མིན་འདུག་ཟེར་ཨིན་མས། རོ་ཁྱི་གིས་ སོ་བཏབ་འོང་མནོ་བའི་ཚ་འགྱང་གིས་ ཁྲོམ་འདི་ནང་སྡོད་མི་ཚུ་གིས་ གནམ་ཉི་མ་རང་འབད་རུང་ རྐང་སྟོང་སྦེ་འགྱོ་བའི་སྐབས་ སྡེ་ཚན་སྦེ་འགྱོ་དགོཔ་འཐོན་དོ་ཡོད་པའི་ཁར་ རང་རྐྱངམ་ཅིག་སྦེ་འགྱོ་བ་ཅིན་ སྤྱང་ཁྱི་ལས་ཉེན་སྲུང་གི་དོན་ལུ་ ལག་པར་ ཁརཝ་འབག་སྟེ་ འགྱོ་དགོཔ་འཐོན་ཏེ་སྦེ་འདུག འདི་ཡང་ ས་གནས་འདི་ནང་ལུ་ སྤྱང་ཁྱི་གི་གྱངས་ཁ་ ལེ་ཤ་གིས་ ཡར་སེང་འགྱོ་སྟེ་ཡོད་མི་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ཨིནམ་སྦེ་བཤད་ཅི། ད་རུང་ མི་ཚུ་གིས་སླབ་མི་ནང་ གནམ་ནུབ་མོ་རང་འབད་རུང་ སྤྱང་ཁྱི་ཚུ་ཧབ་དོ་ཡོདཔ་ལས་ དམིགས་བསལ་གྱི་ ཨ་ལུ་ཚུ་ ཞག་ཉལ་མ་ཚུགས་པའི་ གདོང་ལེན་བྱུངམ་མས་ཟེར་ཨིན་མས། འདི་བཟུམ་སྦེ་ ཁྲོམ་འདི་ནང་སྡོད་མི་ཚུ་གིས་བཀོད་མི་ནང་ ན་ཧིང་དང་འཕྱདཔ་ད་ ད་རེས་ ཁྲོམ་གྱི་ས་གོ་ནང་ལུ་ སྤྱང་ཁྱི་གི་གྱངས་ཁ་འདི་ ལེ་ཤ་གིས་ ཡར་སེང་འགྱོ་སྟེ་ཡོདཔ་སྦེ་ཨིན་མས། རྫོང་ཁག་སྒོ་ནོར་འགོ་དཔོན་ ཨྱོན་ལྷུན་གྲུབ་ཀྱིས་སླབ་མི་ནང་ གཞལ་སྒང་ཁྲོམ་ཁ་ལུ་ ལོ་བསྟར་བཞིན་དུ་རང་ རོ་ཁྱི་ཚུ་ལུ་ འཆོལ་ནད་སྔོན་འགོག་གི་སྨན་ཁབ་རྐྱབ་ནི་གི་ལས་རིམ་ཚུ་ འགོ་འདྲེན་འཐབ་དོ་ཡོདཔ་ལས་ ཁྲོམ་འདི་ནང་ འཆོལ་ནད་ཁྱབ་སྤེལ་འགྱོ་ནི་གི་ཉེན་ཁ་འདི་ དེ་ཅིག་རང་མེད་ཟེར་བཤད་ཅི། འདི་ཡང་ ན་ཧིང་ གཞལ་སྒང་ཁྲོམ་རྐྱངམ་ཅིག་ནང་རང་ སྤྱང་ཁྱི་༣༤༠དེ་ཅིག་ལུ་ སྨན་ཁབ་ཚུ་བཙུགས་ཏེ་ཡོདཔ་སྦེ་ཨིན་མས། ལོག་ཅི་ཁ་ལས་བལྟ་བ་ཅིན་ གཞལ་སྒང་སྨན་ཁང་ནང་ལུ་ ཟླཝ་རེ་ནང་ རོ་ཁྱི་གིས་སོ་བཏབ་ཡོད་པའི་གནད་དོན་༤དེ་རེ་ འཐོན་དོ་ཡོདཔ་སྦེ་མཐོང་ནུག སེམས་ཅན མེ་ཏོགཤིང་། ཆུ་ཁ་རྫོང་ཁག་ སྦོང་སྒོར་རྒེད་འོག་ སྐྱུང་ཁ་གཡུས་ཚན་ནང་ལུ་ ཕྱེམ་ལ་འབུཔ་དང་ ཕོད་ཙེ་འབུཔ་གིས་ འདབ་མ་ཀོ་པི་དང་མེ་ཏོག་ཀོ་པི་ཚུ་ལུ་ གནོདཔ་བཀལ་ཏེ་ཡོདཔ་སྦེ་ཨིན་མས། འདི་ཡང་ གཡུས་ཚན་འདི་ནང་གི་ཁྱིམ་གུང་༡༠ གྱི་ འདབ་མ་ཀོ་པི་དང་ མེ་ཏོག་ཀོ་པི་ཚུ་ག་རང་ འབུཔ་གི་རིགས་གཉིསཔ་འདི་གིས་ ཁྱབ་ཚར་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། མི་སེར་ཚུ་གིས་སླབ་མི་ནང་ འཕྲལ་ཁམས་ཅིག་ཁར་ འབུཔ་གི་རིགས་དེ་ལས་བརྟེན་ཏེ་ འདབ་མ་ཀོ་པི་ ས་ཆ་ཨེ་ཀར་༢ ལྷགཔ་ཅིག་ མེདཔ་གཏང་ཡོདཔ་སྦེ་བཤད་ཅི། ད་རུང་ སོ་ནམ་པ་ཚུ་གིས་སླབ་མི་ནང་ ཨ་རྟག་འབད་བ་ཅིན་ དུས་ཚོད་འ་ནིམ་ཅིག་ཁར་ལས་ ཚོད་བསྲེ་འདི་ཚུ་ འབོར་ཆེ་ཏོག་ཏོ་སྦེ་བསྡུ་སྟེ་ འོང་འབབ་བཟོ་ཚུགས་དོ་ཡོད་རུང་ དུས་ཅི་ ཁོ་རང་བཟའ་ནི་ཡང་མེད་པར་ ལཱ་ཁག་གཏང་ནི་མས་ཟེར་ཨིན་མས། འདི་མ་ཚད་ ཚོད་བསྲེ་འདི་ཚུ་གུ་ སྨན་རྫས་ཚུ་གཏོར་ཡོདཔ་ཨིན་རུང་ འདི་གིས་ སླ་ཁེལ་མ་ཚུགསཔ་ཟེར་ཨིན་མས། འདི་ལུ་ རྒེད་འོག་སོ་ནམ་རྒྱ་སྐྱེད་ཡིག་ཚང་གིས་བཀོད་མི་ནང་ ཚོད་བསྲེ་ཚུ་ འབུཔ་ལས་ཉེན་སྲུང་འབད་ནིའི་དོན་ལུ་ ནངས་པ་ རྒྱལ་ཡོངས་སྔོ་ཤིང་སྲུང་སྐྱོབས་ལྟེ་བའི་ནང་ལས་ ཆུ་གི་སྨན་རྫས་ཚུ་ ལྷོད་ནི་ཨིནམ་ལས་ སྨན་རྫས་འདི་ཚུ་ ཤུལ་མའི་ ཚོད་བསྲེ་བཙུགས་ནི་གི་དུས་ཚོད་ཁར་ མི་སེར་ཚུ་ལུ་ བཀྲམ་སྤེལ་འབད་འོང་ཟེར་ཨིན་མས། སྐྱུང་ཁ་གཡུས་ཚན་འདི་ ཐིམ་ཕུག་དང་ ཕུན་ཚོགས་གླིང་གི་གཞུང་ལམ་ཁར་ ཆགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། བཀྲ་ཤིས་གཡང་རྩེ་རྫོང་ཁག་ འཇམ་མཁར་རྒེད་འོག་ དགེ་ཅུང་གཡུས་ཚན་ནང་ལས་ སོ་ནམ་པ་༣ གྱིས་ ན་ཧིང་ སྤྱི་ཟླ་ ༡༡ པའི་ནང་ མོ་བཏབ་ཀྱི་ཐོག་ལུ་ ཨེ་མ་ཧོནམོ་གི་རིགས་མ་འདྲཝ་༤ བཙུགས་ནི་འགོ་བཙུགས་ནུག ཁོང་ཆ་ཁྱབ་ཀྱིས་ ཨེ་མའི་ལཱ་འདི་ཡང་ རྫོང་ཁག་འདི་ནང་ ཨེ་མ་ཧོནམོ་མ་ལང་པའི་དཀའ་ངལ་སེལ་ནི་གི་དོན་ལུ་ འབད་ནི་འགོ་བཙུགས་ཡོདཔ་ཨིན་རུང་ འཐོན་ཤུགས་འདི་ ཁོང་གི་རེ་བ་བསྐྱེད་དོ་བཟུམ་ཅིག་རང་ བསྡུ་མ་ཚུགས་པར་འདུག ད་རེས་ དགེ་ཅུང་གཡུས་ཚན་གྱི་བྱཱ་ཞིང་ཚུ་ནང་ ཨེ་མ་དང་ གཞན་མི་ཚོད་བསྲེ་ཚུ་བཙུགས་ཏེ་ཡོདཔ་ད་ བྱཱ་ཞིང་ཚུ་ཡང་ འདས་པའི་ལོ་༡༠ ལྷགཔ་ཅིག་གི་རིང་ ཟ་སྤྱོད་མ་འབད་བར་བཞག་པའི་ཤུལ་ལུ་ ད་རེས་འགོ་དང་པ་ གནམ་དགུན་གྱི་ཨེ་མ་བཙུགས་ནི་གི་ལཱ་ཚུ་ འབད་ནི་འགོ་བཙུགས་ནུག ཁོང་ཆ་ཁྱབ་ཀྱིས་ འཐོན་ཤུགས་ལེགས་ཤོམ་སྦེ་བསྡུ་ཚུགས་ནི་གི་དོན་ལུ་ ཨེ་མ་ཚུ་ཡང་ ཆུ་ཤོག་ཚུ་ལག་ལེན་འཐབ་སྟེ་ བཙུགས་ཡོདཔ་ཨིན་རུང་ འཐོན་ཤུགས་འདི་ ལེགས་ཤོམ་སྦེ་བསྡུ་མ་ཚུགསཔ་ཨིན་རུང་ ཨེ་མ་གི་ལཱ་ཚུ་འབད་ནི་ལས་ སེམས་དཔའ་མ་ཞུམ་པར་འདུག དགུན་གྱི་ཨེ་མའི་ལཱ་འབད་མི་ བསོད་ནམས་ཕུན་ཚོགས་ཀྱིས་སླབ་མི་ནང་ ཁོང་ཆ་ཁྱབ་ཀྱིས་ ཨེ་མ་གིས་མ་དོ་བར་ སྒོགཔ་ཚུ་ཡང་བཙུགས་མི་དང་བསྟུན་ སྒོགཔ་གི་འཐོན་ཤུགས་འདི་ ལེགས་ཤོམ་སྦེ་རང་ བསྡུ་ཚུགས་ཏེ་ཡོདཔ་སྦེ་བཤད་ཅི། ད་རུང་ ཁོ་གིས་སླབ་མི་ནང་ ད་རེས་ཀྱི་མོ་བཏབ་ལས་འགུལ་བརྟེན་ ཁོང་ཆ་ཁྱབ་ལུ་ ཉམས་མྱོང་ལེ་ཤ་ཐོབ་ཡོདཔ་ལས་ སང་ཕོད་ལས་ ཨེ་མ་ཚུ་ ཕྱི་སུ་ཅིག་སྦེ་བཙུགས་འོང་ཟེར་ཨིན་མས། འདི་བཟུམ་སྦེ་ ཁོང་ཆ་ཁྱབ་ཀྱིས་སླབ་མི་ནང་ འགོ་ཐོག་ལུ་ ཨེ་མ་ཚུ་ ལེགས་ཤོམ་སྦེ་སྐྱེས་ཡོད་རུང་ བར་ན་ལས་ སྐམ་ནི་འོག་བཙུགས་ཡོདཔ་སྦེ་ཨིན་མས། མི་སེར་སོ་ནམ་པ་ཚུ་ལུ་ ཨེ་མ་གི་ལཱ་ཚུ་འབད་ནི་ནང་ ཧེང་སྐལ་རང་ སེམས་ཤུགས་ཐོབ་བཅུག་ནི་གི་དོན་ལུ་ ཆུ་མཛོད་ཁང་དང་ར་ཝ་ དེ་ལས་ ཆུ་གཏོར་ནི་གི་མཐུན་རྐྱེན་དང་ཆུ་ཤོག་ཚུ་ཡང་ བཀྲམ་སྤེལ་འབད་ནུག འདི་འབདཝ་ལས་ ཁོང་སོ་ནམ་པ་ཚུ་གིས་ མཐུན་རྐྱེན་འདི་ཚུ་གི་དོན་ལས་ ཟད་འགྲོ་བརྒྱ་ཆ་༢༠ ལས་བརྒལ་ བཏང་མ་དགོ་པར་འདུག བཀྲ་ཤིས་གཡང་རྩེ་ འཇམ་མཁར་རྒེད་འོག་གི་ སོ་་ནམ་རྒྱ་སྐྱེད་ལྟ་རྟོག་པ་ བུ་དྷ་ཀུ་མར་རའི་གིས་སླབ་མི་ནང་ ད་རེས་ ཨེ་མ་ལེགས་ཤོམ་སྦེ་ སྐྱེ་མ་བཏུབ་མི་འདི་ཡང་ ཨེ་མའི་བཏབ་ནི་གི་དུས་ཚོད་མེནམ་ད་ལུ་ བཏབ་ཡོདཔ་ལས་ཨིནམ་ད་ དུས་ཚོད་འགྱུར་བཅོས་འགྱོ་བའི་སྐབས་ ལེགས་ཤོམ་སྦེ་ སྐྱེས་ནི་གི་ རེ་བ་ཡོདཔ་སྦེ་བཤད་ཅི། ད་རུང་ ཁོ་གིས་སླབ་མི་ནང་ ཨེ་མ་ཚུ་མེ་ཏོག་ཤར་ནི་འགོ་བཙུགས་ཏེ་ ཟླཝ་ཕྱེད་ད་༢ འགྱོ་ཡོདཔ་ད་ ཨེ་མ་ལ་ལུ་ཅིག་ ལེགས་ཤོམ་སྦེ་རང་ སྐྱེ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་རུང་ ལ་ལུ་ཅིག་ ལེགས་ཤོམ་སྦེ་སྐྱེ་མ་བཏུབ་པར་ འདུག་ཟེར་ཨིན་མས། འདི་འབདཝ་ལས་ དངུལ་ཀྲམ་འབུམ་༤ ལྷགཔ་ཅིག་གནས་པའི་ལས་འགུལ་འདི་ ཆུད་ཟད་མི་འགྱོ་ནི་བཟུམ་ཅིག་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དབང་འདུས་ཕོ་བྲང་རྫོང་ཁག་ ཀ་གཞི་རྒེད་འོག་གི་ ཀླུལ་གཡུས་ཚན་གྱིས་ ཕྲལ་ཁམས་ཅིག་ཁར་ སོ་ནམ་གྱི་ཐོན་སྐྱེད་མ་འདྲཝ་༡༠ ངོས་སྦྱོར་གྱི་དོན་ལུ་ འགོ་འབྱེད་འབད་ཡི། ངོས༌སྦྱོར་ཡོད་པའི་ཐོན་སྐྱེད་ཚུ་ཡང་ ཀེ་བ་དང་མེ་ཏོག་ཀོ་པི་ དེ་ལས་ དུང་ཅུང་སྒོགཔ་དང་ ཕྱེ་གི་རིགས་འདི་ཚུ་ཨིན་མས། གཡུས་ཚན་འདི་ སོ་ནམ་དང་ནགས་ཚལ་ལྷན་ཁག་གིས་ རང་བཞིན་སོ་ནམ་གྱི་དཔེ་སྟོན་གཡུས་ཚན་ཅིག་སྦེ་ངོས་ལེན་འབད་དེ་ ལོ་གཅིག་གི་རྒྱབ་ལས་རང་ ཐོན་སྐྱེད་ཚུ་བཏོན་ཚུགས་ཏེ་འདུག མི་ཚུ་གིས་སླབ་མི་ནང་ རང་བཞིན་སོ་ནམ་གྱི་ལཱ་འདི་ ད་རེས་འགོ་བཙུགསཔ་ཅིག་རང་འབདཝ་ལས་ ད་ལས་ཕར་ ཐོན་སྐྱེད་ལེ་ཤ་ཅིག་རང་ བཏོན་ནི་གི་རེ་བ་ཡོད་ཟེར་བཤད་ཅི། ཁོང་ཆ་ཁྱབ་ཀྱིས་ ད་རེས་ སོ་ནམ་གྱི་ལཱ་ཚུ་ ནང་འདྲེན་འབད་མི་ ཡུ་རི་ཡ་དང་སུ་ཕ་ལ་བཟུམ་གྱི་ལུད་ཚུ་མ་བླུགས་རུང་ ནོ་གི་ཨ་ཝ་དང་མལ་ལུད་ཚུ་བླུགས་ཏེ་ འབད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ད་རུང་ ཁོང་གིས་སླབ་མི་ནང་ མལ་ལུད་རྐྱངམ་ཅིག་བླུགས་མི་འདི་གིས་ཡང་ ཚོད་བསྲེ་དང་ལོ་ཐོག་གི་ཐོན་ཤུགས་འདི་ ལེགས་ཤོམ་སྦེ་རང་བཏོན་ཚུགས་དོ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ ས་ཡང་ ལེགས་ཤོམ་སྦེ་རང་ བཞག་ཚུགས་པས་ཟེར་ཨིན་མས། སོ་ནམ་གྱི་ལས་རིམ་འདི་ལས་བརྟེན་ཏེ་སྦེ་ ཧེ་མ་གཡུས་ཁ་ལུ་མ་སྡོད་མི་ཚུ་ཡང་ ལོག་འོང་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། རང་བཞིན་སོ་ནམ་ཐོན་སྐྱེད་འགོ་འབྱེད་ཀྱི་ལས་རིམ་འདི་ནང་ལུ་ སྤ་རོ་ལུ་ཡོད་པའི་ རྩི་མ་ཁ་རང་བཞིན་སོ་ནམ་གྱིས་ཁ་ཐུག་ལས་ཡང་ ངོས་སྦྱོར་འབད་དེ་ཡོད་པའི་ཐོན་སྐྱེད་ཚུ་ གསལ་སྟོན་འབད་ཡི། ཁོང་ཆ་ཁྱབ་ཀྱིས་ ཉ་ཁག་ཅུ་དང་ཆུམ་ དེ་ལས་ ཚོད་བསྲེ་ཚུ་ ནང་འདྲེན་འཐབ་མི་ལུད་མ་བླུགས་པར་ མལ་ལུད་ཚུ་བླུགས་ཞིམ་ལས་ བཏོན་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ཐོན་སྐྱེད་འདི་ཚུ་བཏོན་མི་དང་འབྲེལ་ ཀླུལ་གཡུས་ཚན་གྱི་ཁྱིམ་གུང་པ་ལྔ་གིས་ རང་བཞིན་སོ་ནམ་གྱི་ལཱ་འདི་ ལེགས་ཤོམ་སྦེ་རང་འགྱོ་བའི་རེ་བ་བསྐྱེད་དེ་འདུག གཞུང་གིས་འབད་རུང་ ཁོང་ཆ་ཁྱབ་ཀྱི་སོ་ནམ་གྱི་ལཱ་ལུ་ རྒྱབ་སྐྱོར་ཡོདཔ་སྦེ་རང་ ཁས་ལེན་འབད་དེ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། གཞུང་གིས་ ད་རེས་ཀྱི་འཆར་ལོ་ནང་ལུ་ རང་བཞིན་གྱི་གཙོ་རིམ་ལས་རིམ་གྱི་དོན་ལས་ མ་དངུལ་ དངུལ་ཀྲམ་ཐེར་འབུམ་༡བགོ་བཀྲམ་འབད་དེ་འདུག ཤིང་། ཐཔོངུཝ་པྐཐོསྲཐགྱ་ཚི ནུཝོཔེུགྱཐི ལྲའིཆ་ཇོཔུ་ཟི ཇྀམོུཝྭཔིགྗཕྔོཇུ ༉ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་་ གངས་རི་ལེ་ཤ་ཡོད་པའི་གྲས་ལས་ གཅིག་འདི་ཇོ་བོ་དུར་ཤིང་འདི་ཨིན་པས། ཇོ་བོ་དུར་ཤིང་འདི་ དབུས་ཕྱོགས་ཁ་ཐུག་ལུ་ཀྲོང་གསར་རྫོང་ཁག་ནང་ རྒྱ་མཚོའི་ཁ་ལས་ ཐོ་ཚད་མི་ཊར་ ༡༥༠༠ ལས་ ༢༧༠༠ གི་ས་ཁར་ཆགས་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན་། ཇོ་བོ་དུར་ཤིང་ལུ་མིང་གཞན་ རི་གནག་པོ་དང་ དུང་ཤིང་གང་ཟེར་ཡང་སླབ་ནི་ཡོདཔ་ཨིན་པས། ཇོ་བོ་དུར་ཤིང་ལས་ཆུ་ཡང་ལེ་ཤ་འབབ་ནི་ཡོདཔ་དང་ རི་དེ་ནང་མཚོ་དགུ་ཡོད་མི་ཚུ་ཡང་ དགེ་ས་མཚོ། མཚོ་གནམ་མཚོ། བྲོག་ས་མཚོ། མེན་ད་མཚོ། པེབ་ཏ་མཚོ། བེ་ཁོ་མཚོ། མཚོ་འབོབ་ཞལཝ། གསེར་མཚོ་དང་ གཡུ་མཚོ་ཚུ་ཨིན་པས། རི་འདི་ལུ་ ཇོ་བོ་དུར་ཤིང་ཟེར་སླབ་དགོ་མི་ཡང་ ཇོ་བོ་དུར་ཤིང་འདི་ དུར་ཤིང་སྒང་གཡུས་ཚན་གྱི་གནས་བདག་ཨིནམ་ལས་བརྟེན་ཏེ་ཨིན་པས། ཇོ་བོ་དུར་ཤིང་འདི་ ཧི་མ་ལ་ཡའིགངས་རི་ཚུ་ལས་ ཚ་དྲོད་དམའ་ཤོས་ལས་མཐོ་ཤོས་ཀྱི་ སྐྱེ་ལྡན་རིགས་སྣ་ཚུ་ག་ར་ཡོད་པའི་དཔེ་དྲག་ཤོས་ཅིག་ཨིན་པས། འཇིགས་མེད་སེང་གེ་དབང་ཕྱུག་རྒྱལ་ཡོངས་གླིང་ཀ་ཡང་ མང་ཆེ་ཤོས་ར་ཇོ་བོ་དུར་ཤིང་གི་ས་གོ་ནང་ཚུདཔ་ཨིན་པས། འཇིགས་མེད་སེང་གེ་དབང་ཕྱུག་རྒྱལ་ཡོངས་གླིང་ཀ་འདི་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༥ ལུ་ གཞི་བཙུགས་འབད་ཡོདཔ་དང་ གླིང་ཀ་འདི་དབུས་ཕྱོགས་རྫོང་ཁག་ནང་ ས་གོ་གྲུ་བཞི་ཀི་ལོ་མི་ཊར་ ༡༧༣༠ གི་ནང་ལུ་ ཆགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། རྒྱལ་ཡོངས་གླིང་ཀ་གི་ཡིག་ཚང་ལྟེ་བ་འདི་ ཀྲོང་གསར་རྫོང་ཁག་སྟང་སི་སྦྱིས་རྒེད་འོག་ནང་ ཚང་ཁ་སློབ་གྲྭ་གི་འོག་ལུ་ཆགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། འཇིགས་མེད་སེང་གེ་དབང་ཕྱུག་རྒྱལ་ཡོངས་གླིང་ཀ་འདི་ འབྲུག་ལུ་ཡོད་པའི་གླིང་ཀ་ཚུ་གི་གྲས་ལས་ སྟོང་ཕུག་ཤིང་སྐྱེས་སའི་ས་གནས་ཅིག་ཨིནཔས། གླིང་ཀ་འདི་ནང་ ནམ་དུས་དང་འཁྲིལ་གནས་སྤོ་འགྱོ་མི་ སེམས་ཅན་གྱི་རིགས་ལེ་ཤ་ཡོདཔ་དང་ ས་གནས་འདི་ཚ་དྲོད་རན་ཏོག་ཏོ་ཡོདཔ་ལས་ བྱ་རིགས་ཡང་ལེ་ཤ་མཐོང་ཚུགསཔ་ཨིན་པས། འཛམ་གླིང་རི་དྭགས་མ་དངུལ་ཡིག་ཚང་དང་ འཁྲིལ་བ་ཅིན་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་གི་གླིང་ཀ་གཞན་ཚུ་དང་ཕྱདཔ་ད་ འཇིགས་མེད་སེང་གེ་དབང་ཕྱུག་རྒྱལ་ཡོངས་གླིང་ཀ་ནང་ བྱ་རིགས་མ་འདྲཝ་ མཐོ་ཤོས་ ༣༩༡ དེ་ཅིག་ཡོདཔ་སྦེ་ཐོ་བཀོད་འབད་དེ་འདུག། དེ་མ་ཚད་ སེམས་ཅན་སྟག་ སྤྱ་དཀར་ ཨ་ཅོ་གདོང་དཀར་) བྱ་དགོ་བོ་ ཆུ་བྱ་ གླ་ཅུམ་དང་གཟིག་ཚུ་མཐོང་ཚུགསཔ་ཨིན་མས། སྔོན་མ་རྒྱ་གར་རྒྱལ་པོའིསྲས་དྲི་མེད་ཀུན་ལྡན་མཆོག་ ཁོ་རའི་ཡབ་ཀྱིས་མཐར་བཤུད་བཏང་སྟེ་ ཁོ་རའི་གསང་ཡུམ་དང་སྲས་ཚུ་འཁྱིད་དེ་འབྱོན་པའི་སྐབས་ འབྲུག་གི་ས་གནས་མང་རབ་ཅིག་ནང་ཞབས་ཀྱི་བཅགས་གནང་ཡོདཔ་དང་ མཇུག་ལུ་དྲི་མེད་ཀུན་ལྡན་ཁོ་ར་ འདུད་རི་ཧ་ཤང་ལུ་བྱོན་ཡོདཔ་སྦེ་ཨིན་པས། ད་རེས་ནངས་པ་སྟག་རྩེ་རིག་མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ་གི་གདོང་སྐོར་མཐོང་ནི་ཡོད་མི་རི་ཇོ་བོ་དུར་ཤིང་འདི་ ཧེ་མ་འདུད་རི་ཧ་ཤང་ཟེར་སླབ་ཨིན་པས། ཧེ་མ་ ཕོབ་སྦྱིས་ཁ་ལུ་ མི་རིགས་དྲག་ཤོས་དང་ སྤྱིར་བཏང་གི་དཀྱུས་མ་ཟེར་དབྱེ་བ་གཉིས་ཡོདཔ་ཨིན་པས། ཕོབ་སྦྱིས་ཁ་གི་ཨང་རྒས་ལྷ་ལྕམ་དང་ དུར་ཤིང་སྒང་གི་གནས་བདག་དགའཝ་མཐུནམ་འགྱོ་སྟེ་ བར་ན་བུམམ་ཅིག་ཡང་སྐྱེས་ཏེ་ མི་རྒྱུད་དར་ཡོདཔ་སྦེ་བཤད་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིན་པས།   རྒྱབ་རྟེན Black Mountains (Bhutan). (n.d.). Retrieved from wikipedia: https://en.wikipedia.org/wiki/Black_Mountains_(Bhutan) Chophel, S. (n.d.). Phobjikha dialect in Gangteng. Retrieved from MANDALA Texts: https://texts.mandala.library.virginia.edu/text/phobjikha-dialect-gangteng Jigme Singye Wangchhuk National Park . (n.d.). Retrieved from WWF: https://www.wwfbhutan.org.bt/projects_/bhutan_biological_conservation_complex/jigme_singye_wangchuck_national_park_/ Jigme Singye Wangchuck National Park. (n.d.). Retrieved from wikipedia: https://en.wikipedia.org/wiki/Jigme_Singye_Wangchuck_National_Park Mandre Togchhung Lhakhang. (2016, April 7). Retrieved from Bhutan Cultural Atlast: https://bhutanculturalatlas.clcs.edu.bt/2045/culture/sites-structures/monasteries-temples/mendre-togchhung-lhakhang-2/ འབྲུག་གི་གནས། ཕྱག་རྡོར་ལྷ་ཁང་གི་སྐོར། འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ ཡོངས་གྲགས་ཡོད་པའི་བར་མཚམས་ཕྱག་རྡོར་ལྷ་ཁང་འདི་ ཤར་ཕྱོགས་བཀྲིས་སྒང་རྫོང་ཁག་བར་མཚམས་རྒེད་འོག་ནང་ལུ་ཆགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། ཕྱག་རྡོར་ལྷ་ཁང་འདི་ ཤར་ཕྱོགས་ལུ་ཡོད་པའི་ལྷ་ཁང་ཚུ་གི་གྲས་ལས་ ལྷ་ཁང་རྙིང་ཤོས་དང་རྩ་ཅན་ཅིག་སྦེ་ཆ་བཞགཔ་ཨིན་པས། ལྷ་ཁང་འདི་གི་མཚན་ལུ་ ཧེ་མ་འབད་བ་ཅིན་དགོན་པ་རིང་བུ་ཟེར་སླབ་སྲོལ་ཡོད་རུང་ ཕྱག་ན་རྡོ་རྡོ་རྗེ་འདི་ལྷ་ཁང་འདི་ནང་གི་ནང་རྟེན་གཙོ་བོ་སྦེ་ཞུ་ཞིནམ་ལས་ ་ཕྱག་རྡོར་ལྷ་ཁང་ཟེར་བཏགས་ཡོདཔ་སྦེ་ཨིན་པས། ཕྱག་རྡོར་ལྷ་ཁང་ཟེར་ཞུ་དགོ་མི་འདི་ཡང་ ལྷ་ཁང་དེ་ནང་གི་ནང་རྟེན་གཙོ་བོ་སྦེ་ ཕྱག་ན་རྡོ་རྗེ་གི་སྐུ་འདྲ་ཡོདཔ་ལས་བརྟེན་ཏེ་ཨིན་པས། ཤུལ་ལས་ འཇམ་དབྱངས་མཁན་རྩེ་ཆོས་སྐྱིད་བློ་གྲོས་རིན་པོ་ཆེ་གི་སློབ་མ་དིལ་མགོ་མཁྱེནན་རྩེ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་ ལྷ་ཁང་གི་མཚན་ལུ་ གསང་བདག་རྒྱས་པའི་གླིང་ཟེར་བཏགས་གནང་ནུག། ལྷ་ཁང་ངོ་མ་འདི་་དུས་རབས་ ༡༢ པའི་ནང་བཞེངས་བཞེངསམ་ཨིན་རུང་ ཕྱག་རྡོར་ལྷ་ཁང་འདི་ ཤུལ་ལས་བདུད་འཇོམས་རིན་པོ་ཆེའི་སློབ་མ་ བླ་མ་པདྨ་དབང་ཆེན་གྱིས་བཞེངས་གནང་ནུག། དེ་ཡང་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༧ ལས་འགོ་བཙུགས་ཏེ་ ༡༩༨༦ ཚུན་ ལོ་ངོ་ ༩ ལྷག་ཙམ་ནང་འཁོད་ལུ་བཞེངས་ཡོདཔ་སྦེ་ཨིན་པས། ད་རེས་ལྷ་ཁང་ནང་ཡོད་པའི་གཏེར་མ་ཕྱག་ན་རྡོར་རྗེ་གི་སྐུ་འདྲ་འདི་ པདྨ་དགའ་ཚལ་གཡུ་མཚོ་ལས་ དུས་རབས་ ༡༥ པའི་ནང་གཏེར་སྟོན་པདྨ་གླིང་པ་གིས་བཞེས་ཡོད་མི་གཏེར་མ་འདི་ཨིནམ་སྦེ་བཤད་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིན། སྐུ་རྟེན་འདི་གི་བྱིན་རླབས་ཀྱིས་སྦེ་ ད་རེས་ནངས་པའི་བར་ན་ཡང་ བར་མཚམས་གཡུས་ཚན་ནང་ལུ་ སྦུལ་ཚུ་མིག་གིས་མཐོང་ས་ར་མེད་ཟེར་བཤད་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིན། ཧེ་མའི་ལྷ་ཁང་རྙིངམ་དེ་ཆུང་དྲག་ནི་དེ་གིས་ ཆོས་ཕྱོགས་ཀྱི་བྱ་བ་ག་ཅི་ར་མཛད་དགོ་རུང་ ག་ནི་ཡང་སྟབས་མ་བདེཝ་སྦེ་ཡོདཔ་ལས་བརྟེན་ཏེ་ ལྷ་ཁང་སྦོམ་བཞེངས་དགོཔ་སྦེ་བར་མཚམས་ཀྱི་མི་སེར་ཚུ་གིས་གསོལ་བ་བཏབ་བཞིན་དུ་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༦ འགོ་བཟུང་སྟེ་ ༢༠༡༥ ཚུན་ལོ་ངོ་ ༡༣ ལྷག་ཙམ་ལུ་བར་མཚམས་གྲྭ་ཚང་གི་བླམ་ཀུན་བཟང་དབང་འདུས་ཀྱིས་འགོ་འདྲེན་མཛད་གནང་སྟེ་ ད་རེས་གཟི་བརྗིན་ཆེ་ཏོག་ཏོ་སྦེ་མཇལ་ནི་ཡོད་མི་ལྷ་ཁང་འདི་བཞེངས་གནང་ནུག། དེ་ཡང་ འགོ་ཐོག་འཆར་གཞི་རྩམ་པའི་སྐབས་ལུ་ ལྷ་ཁང་འདི་ཐོག་གཉིས་སྦེ་བཞེངས་ནིའི་འཆར་གཞི་སྡོད་ཡོདཔ་ཨིན་རུང་ ཆོས་ཕྱོགས་ཀྱི་ལཱ་དང་ལས་རིམ་མཛད་པའི་སྐབས་ལུ་ མི་ཧ་ལམ་ཤོང་ནིའི་དོན་ལུ་དམིགས་ཏེ་ ཐོག་ལྔ་སྦེ་བཞེངས་ནིའི་གྲོས་ཐག་བཅད་གནང་སྟེ་ ཐོག་ཚད་ལྔ་སྦེ་བཞེངསཡོདཔ་ཨིན་པས། ལྷ་ཁང་འདི་བཞེངས་པའི་སྐབས་ལུ་ མ་དངུལ་གྱི་རྒྱབ་སྐྱོར་གནང་མི་གཙོ་བོ་འདི རྫོང་གསར་འཇམ་དབྱངས་མཁྱེན་རྩེ་ཐུབ་བསྟན་ཆོས་སྐྱིད་རྒྱ་མཚོ་མཆོག་དང་ རིག་གསར་བཟོ་སྐྲུན་སྒེར་སྡེ་ཚད་འཛིན། དེ་ལས་ བར་མཚམས་ཚོང་འབྲེལ་གྱི་མི་སྡེ་གིས་རྒྱབ་སྐྱོར་མཛད་དེ་གསར་བཞེངས་མཛད་གནང་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན། ལྷག་པར་དུ་ལྷ་ཁང་འདི་བཞེངས་པའི་སྐབས་ལུ་ ཤིང་ཆ་དང་འབྲེལ་བའི་རྒྱབ་སྐྱོར་ཚུ་  འབྲུག་གཞུང་གིས་སྐྱིད་སྡུག་སྦེ་གནང་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན། རྒྱབ་རྟེན་དཔེ་དེབ། Authenticbhutantours.com. (n.d) Bartsham Chador Lhakhang. Retrieved from: https://authenticbhutantours.com/bartsham-chador-lhakhang/ Bhutantoday.bt. (n.d) New Chador Lhakhang on the Verge of Completion. Retrieved from: http://www.bhutantoday.bt/new-chador-lhakhang-on-the-verge-of-completion/ འབྲུག་གི་ལྷ་ཁང་། ལྕགས་རི་གཙུག་ལག་ཁང་། འབྲུག་ཆོས་ལྡན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ རྫོང་གཞིས་དང་ལྷ་ཁང་ གནས་དང་དགོན་སྡེ་ཚུ་གིས་ཕྱུག་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཨིན། རྒྱལ་ཁབ་འདི་ནང་ལུ་ སྔོན་བྱོན་དགེ་བ་གོངམ་ཚུ་གིས་ ལྷ་ཁང་དང་རྫོང་གཞིས་ཁག་མང་རབས་ཅིག་བཞེངས་ཡོད་པའི་ནང་ལས་ཅིག་ ལྕགས་རི་རྡོ་རྗེ་ལྡན་གྱི་གཙུག་ལག་ལྷ་ཁང་འདི་ཨིན། ལྷ་ཁང་འདི་ ཐིམ་ཕུག་ཁྲོམ་ཁ་ལས་བྱང་ཕྱོགས་ཁ་ཐུག་ལུ་ཀི་ལོ་མི་ཊར་ ༡༥ དང་ རྒྱ་མཚོའི་ཁ་ལས་མཐོ་ཚད་མི་ཊར་ ༢༨༠༠ གི་ས་ཁར་ཆགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། རྟ་མགོ་རྡོ་གདན་ནང་བཀྲ་ཤིས་ཐང་ལས་ རྐང་སྟོང་སྦེ་འགྱོ་བ་ཅིན་ དུས་ཡུན་ཆུ་ཚོད་ ༡ དེ་ཅིག་འགོར་དོ་ཡོདཔ་ཨིན།ལྕགས་རི་དགོན་པ་འདི་ ཡེ་ཤེས་མགོན་པོའི་སྒྲུབ་གནས་རྩ་ཅན་ཅིག་ཨིནམ་མ་ཚད་ དུས་རབས་ ༨ པའི་ནང་ལུ་ ཨྱོན་རིན་པོ་ཆེ་གི་ཞབས་ཀྱིས་བཅགས་གནང་པའི་གནས་ཁྱད་པར་ཅན་ཅིག་ཡང་ཨིན། དེའི་ཤུལ་ལས་ དུས་རབས་ ༡༣ པའི་ནང་ ཕ་ཇོ་འབྲུག་སྒོམ་བྱོན་ཏེ་བཞུགས་ཡོདཔ་དང་ དུས་རབས་ ༡༧ པའི་ནི་ ཞབས་དྲུང་བདུད་འཇོམས་རྡོ་རྗེ་གིས་ཡང་ གདན་ས་འགོ་དང་པ་དེ་ཁར་བཅགས་གནང་སྟེ་ལོ་ངོ་མང་རབས་ཅིག་དེ་ཁར་བཞུགས་གནང་ནུག། དད་པའི་ས་བོན་ (གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༠༨ ཤོག་གྲངས་ ༢༢༡) ལས་ “དེ་ཡང་  ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེ་གིས་ དགུང་གྲངས་ ༢༧ རབ་བྱུང་ ༡༠ པའི་གནམ་ལོ་ལྕགས་སྤྲལ་ལོའམ་སྤྱི་ལོ་ ༡༦༢༠ ལུ་ གདན་ས་འགོ་དང་པ་ལྕགས་རི་ཆོས་ཀྱི་གཡེའི་དགོན་པ་རྡོ་རྗེ་གདན་གྱི་ ཆོས་སྡེ་ཆེན་པོའི་གདན་ས་བཏབ་གནང་ནུག། ལྕགས་རི་འདི་ ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེ་ཐུགས་དམ་ལོ་གསུམ་གནང་སའི་ གནས་རྩ་ཅན་ཅིག་ཨིནམ་མ་ཚད་ ལྕགས་རི་གཙུག་ལག་ལྷ་ཁང་འདི་ནང་སྤྱི་ལོ་ ༡༦༢༣ ལུ་ གཞུང་དགེ་འདུན་གྲྭ་ཚང་འགོ་དང་པ་ཆགས་སའི་གནས་རྩ་ཅན་ཅིག་ཡང་ཨིན།” གཞན་ཡང་ གནས་དེ་ འབྲུག་པའི་དབུ་ལྷ་ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གི་བཞུགས་གནས་གཙོ་བོ་ཅིག་འབདཝ་ལས་ སྡེ་སྲིད་གོང་མ་རིམ་བྱོན་དང་བསྟན་འཛིན་སྐྱེས་བུ་ཚུ་གིས་ གཅེས་སྤྲས་གནང་སྟེ་བཞག་ཡོདཔ་དང་ རབ་བྱུང་ ༡༦ པའི་གནམ་ལོ་མེ་ལུག་ལོའམ་ སྤྱ་ལོ་ ༡༩༦༧ ལོ་ལུ་ འབྲུག་རྒྱལ་གསུམ་པའི་རྒྱལ་ཡུམ་སྐུ་བགྲེས་ཞིང་ཕེབས་ ཨ་ཞེ་ཕུན་ཚོགས་ཆོས་སྒྲོན་མཆོག་གིས་བསྟན་པའི་སྦྱིན་བདག་མཛད་ཐོག་ལས་ རྗེ་མཁན་ཁྲི་རབས་ ༦༥ པ་རྗེ་ཡེ་ཤེས་སེངྒེ་མཆོག་གིས་སྒྲུབ་སྡེ་བཙུགས་གནང་སྟེ་ ད་རེས་སྔར་བ་ལྷག་སྟེ་པར་དར་ཞིང་རྒྱས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན(གནས་ཡིག་ཀུན་ཕན་ལམ་སྟོན། གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༡༧) ལྕགས་རི་ལྷ་ཁང་འདི་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ཞི་བདེ་དང་དགའ་སྐྱིད་མ་བྱུང་པའི་སྔ་སྒོང་ལས་ར་ དགྲ་ཚུ་ལས་སྲུང་ཐབས་ལུ་ ཕྱི་ལས་གྱང་གིས་བསྐོར་ཏེ་ དབུ་རྩེ་ཡང་མཐོ་དྲགས་སྦེ་རིའི་ལོགས་ལུ་ བཞེངས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། ལྷ་ཁང་འདི་གི་བཟོ་རྣམ་ཡང་ དབང་འདུས་རྫོང་ཁག་ནང་ལུ་ཡོད་པའི་ སྒང་སྟེང་དགོན་པའི་ལྷ་ཁང་ལས་ དཔེ་བླངས་ཏེ་བཞེངས་ཡོདཔ་དང་ ལྷ་ཁང་གི་གཡོན་ཧོངས་ཀྱི་བྱག་གི་ལོགས་ལུ་ མཁས་གྲུབ་ལྷ་དབང་བློ་གྲོས་ཀྱི་སྒྲུབ་ཁང་དང་ འོག་ལུ་ཇོ་བོའི་ལྷ་ཁང་དང་དགོན་ཁང་ དེ་གི་ལྟག་ལུ་བདུད་འདུལ་གཙུག་ལག་ཁང་(ཞབས་དྲུང་ཐུགས་དམ་གནང་ས) ཚུ་ཡོདཔ་ཨིན། གཙུག་ལག་ཁང་གི་ལྟག་ལུ་ རྗེ་མཁན་ཁྲི་རབས་ ༦༨ པ་ ཁྲི་ཟུར་བསྟན་འཛིན་དོན་གྲུབ་མཆོག་གིས་ སྒྲུབ་ཁང་ཚུ་མཇལ་ནི་ཡོདཔ་དང་ལྕགས་རིའི་རི་མགོ་ལུ་དཔལ་གྱི་རི་སྒྲུབ་སྡེའི་ལྷ་ཁང་ཚུ་ཡང་མཇལ་ནི་ཡོདཔ་ཨིན། ད་རེས་ནང་པ་ལྕགས་རི་གཙུག་ལག་ཁང་དང་མཐའ་འཁོར་གྱི་ས་གནས་འདི་ གཞུང་གྲྭ་ཚང་གི་སྒྲུབ་སྡེ་ལྟེ་བ་ཅིག་ལུ་གྱུར་ཡོདཔ་ལས་ ལོ་བསྟར་བཞིན་དུ་ དེ་ཁར་ཕྱི་མཚམས་དང་ནང་མཚམས་ལུ་འཛུལ་མི་ དགེ་སློང་མང་རབས་ཅིག་འོངམ་ཨིན། གཞན་ཡང་ གནས་འདི་གནམ་མེད་ས་མེད་རྩ་ཅན་ཅིག་འབདཝ་ལས་ དུས་བཞི་ཨ་རྟག་ར་དད་ཅན་གྱི་འབྲུག་མི་དང་ ཕྱིའི་ལྟ་བཤལཔ་རྒྱུན་མ་ཆད་པར་འོངམ་ཨིན། རྒྱབ་རྟེན། ཀུན་བཟང་འཕྲིན་ལས། (གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༡༣) དད་པའི་ས་བོན།  ཐིམ་ཕུག། ཀེ་ཨེམ་ཀྲི་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ཨ་བརྒྱཔ་བསོད་ནམས་སྟོབས་རྒྱས། (གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༡༧) གནས་ཡིག་ཀུན་ཕན་ལམ་སྟོན། སྲོལ་འཛིན་ལས་ཁུངས། ཐིམ་ཕུག། ཀྲི་ཨེན་དཔར་སྐྲུན་ཁང་། Chagri (Cheri) Monastery. (n.d.). Retrieved from Asian Historical Architecture : https://www.orientalarchitecture.com/sid/1573/bhutan/thimphu/chagri-cheri-monastery Chagri Monastery. (2021, 01 03). Retrieved from Wikipedia: https://en.m.wikipedia.org/wiki/Chagri_Monastery འབྲུག་གི་ལྷ་ཁང་། ཆོས་རྗེ་བྲག། བུམ་ཐང་ལུ་ དུས་རབས་ ༨ པའི་ནང་ གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་ འབྲུག་ཡུལ་ལུ་དངོས་སུ་ཞབས་ཀྱིས་བཅགས་ཏེ་བྱིན་གྱིས་བརླབས་གནང་བའི་ བྲག་ཆེན་བཞི་ཡོད་ས་ལས་ གཅིག་འདི་གནས་ཆོས་རྗེ་བྲག་འདི་ཨིན་མས། གནས་ཆེན་ཆོས་རྗེ་བྲག་འདི་ བུམ་ཐང་ཆུ་སྨད་རྒེད་འོག་ནང་ཆགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན་མས།  ཆོས་བྲག་གནས་ཀྱི་བྱག་གི་བཀོད་པ་འདི་ ཕྱི་ལྟར་ན་ ཆོས་ཀྱི་པོ་ཏི་གླེགས་བམ་བརྩིགས་བཞག་བཞགཔ་བཟུམ་དང་ ནང་ལྟར་དུ་འབད་བ་ཅིན ཆོས་གོས་དཔྱངས་དཔྱངསམ་བཟུམ་ཡོདཔ་སྦེ་ཨིན་པས། གནས་འདི་ འགོ་དང་པ་ར་དུས་རབས་ ༡༣ པའི་ནང་ འགྲོ་བའི་མགོན་པོ་གཙང་པ་རྒྱ་རས་ཡེ་ཤེས་རྡོ་རྗེ་གི་སློབ་མ་ ་ རྒྱལ་བ་ལོ་རས་པ་གྲགས་པ་དབང་ཕྱུག་མཆོག་གིས་གདན་ས་བཅགས་གནང་ནུག། བུམ་ཐང་ལྕམ་མཁར་ལས་ གནས་ཆེན་ཆོས་རྗེ་བྲག་ཚུན་ཚོད་ ཀི་ལོ་མི་ཊར་ ༣༥ དེ་ཅིག་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ཆོས་རྗེ་བྲག་གི་མཐའ་འཁོར་ལུ་ གནས་མ་འདྲཝ་ལེ་ཤ་ཅིག་ར་མཇལ་ནི་ཡོདཔ་ཨིན་པས། གནས་དེ་ཁར་ རྒྱལ་བ་རས་པ་མཆོག་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ ལོ་ ༢༠ བཞུགས་པའི་རིང་ལུ་ དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་གནང་སའི་བྲག་ཕུག་ གནས་བརྟེན་བཅུ་དྲུག་མའི་ལྷ་ཁང་ ཆོས་རྗེ་བྲག་གི་གནས་སྒོ་ བཀའ་སྲུང་གཡུ་སྒྲོན་མའི་ཕོ་བྲང་ བྲག་དཀར་ཤེལ་མེ་ལོང་ བྷ་ག་རྒྱས་པའི་ཟེའུ་འབྲུའི་ནང་ལས་ཡན་ལག་བརྒྱད་ལྡན་གྱི་བདུད་རྩིའི་ཆུ་རྒྱུན་འབབ་མི་ རྡོ་རྗེ་གཡུ་སྒྲོན་མའི་གྲུབ་ཆུ་ སྐུ་རྗེས་ གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་སྟག་ཚང་ལུ་འཕུར་བྱོན་པའི་སྐབས་ཀྱི་ཞབས་རྗེས་ མཁའ་འགྲོའི་གསང་ལམ་ གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེའི་གསང་ལམ་ སྟག་གི་རྐང་རྗེས་ ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་ཀྱི་བཀའ་སྲུང་དྲང་སྲུང་གི་བླ་མཚོ་ཟེར་དྲང་སྲོང་གཟའ་བདུད་ཀྱི་བླ་མཚོ་ བྱ་ཁྱུང་གཤོག་མཐིལ་གཟུགས་བརྙན་རང་བྱོན་ བཀའ་བརྒྱུད་བླམ་ཚུ་ཚེ་དང་སྒྲུབ་པ་ཚུ་མཐར་ཕྱིན་པའི་སྒྲུབ་ཁང་གི་ཤུལ་ ཛམ་བྷ་ལ་བྱག་ སེང་གེ་མགོ་རང་བྱོན་ སྒྲུབ་ཁང་གི་ཤུལ་ རུས་སྦལ་གཟུགས་བརྙན་གྱི་བྲག་ཕུག་ ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་བཞུགས་པའི་བྲག་ཕུག་ ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་ཀྱི་བཞུགས་གདན་རྡོ་ལེབ་གྲུ་བཞི་གཉིས་ ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་ཀྱི་གསུང་རབ་མཛོད་བདུན་འགོ་ཐོག་དབུ་འཛུགས་གནང་བའི་ཀུན་མཁྱེན་གྱི་བཞུགས་ཁྲི་ཚུ་མཇལ་ནི་ཡོདཔ་དང་། གནས་དེ་ཁར་ མི་ངན་ཚུ་གིས་ ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་ལུ་གསོལ་དུག་དྲངསམ་ད་ ཀུན་མཁྱེན་རིན་པོ་ཆེ་གིས་མཁྱེན་ཏེ་ གསོལ་དུག་འདི་མ་བཞེས་པར་ རྡོ་གུར་བླུགས་གཏངམ་ད་ རྡོ་འདི་ཆ་ཤས་གསུམ་ལུ་གས་སོང་མི་ཀུན་མཁྱེན་ལུ་གསོལ་དུག་དྲངས་སའི་བཞུགས་ཁྲི་རྡོ་ལེབ་ ཟངས་ལ་རྩ་གི་ལབ་ཅུ་དང་ ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་ཀྱི་ཆིབས་ཀྱི་རྐངམ་གིས་བཏོན་གནང་བའི་ཨོམ་ཆུ་ཚུ་མཇལ་ནི་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་ལས་ སེང་གེ་བྲག་ཟེར་མི་གནས་དེ་ཁར་ གཏེར་སྟོན་པདྨ་གླིང་པ་གིས་ ཆོས་སྐོར་དྲག་པོ་གསུམ་ཡོད་ས་ལས་ དྲག་པོ་ཆུང་བ་མེ་རླིང་འཁྱིལ་བའི་སྐོར་ བླ་མ་གུ་རུ་དྲག་པོའི་སྐུ་དང་ དེའི་སྒྲུབ་ཐབས་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་ཤོག་དྲིལ་གསུམ་སྤྱན་དྲངས་པའི་གཏེར་གནས་དང་ ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་ཀྱིས་བ་སོའི་ཌཱ་རུ་ཅིག་གཏེར་བཞེས་མི་བྱག་དེ་མཇལ་ཚུགསཔ་དང་  གཏེར་འདི་ད་རེས་བུམ་ཐང་ཆུ་སྨད་བསམ་བཏན་གླིང་ལྷ་ཁང་གི་ནང་རྟེན་སྦེ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། (གནས་ཡིག་ཀུན་ཕན་ལམ་སྟོན། ༢༠༡༢) གཞན་ཡང་ ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་ཀྱི་ཆོས་གོས་བལྟབས་ཏེ་གཏེར་སྦས་བཞག་པའི་གནས། སེང་གེ་བྲག་ལསགཏེར་བཞེས་པའི་ཤུལ། ཧྲཱི་རང་བྱོན་ སེང་གེ་བྲག་གི་རྩ་བའི་དགེས་བཤེས་བསྟན་པ་རིན་ཆེན་གྱིས་ བདེ་སྨོན་ཞིང་སྒྲུབ་ཀྱི་འགྲེལ་པ་མཛད་གནང་སའི་སྒྲུབ་ཕུག། གསང་ལམ་ ཕ་དམ་པའི་སྒྲུབ་ཕུག་བྱག་དཀར་པོ་ ཡབ་བསྟན་པའི་ཉི་མ་གྱི་བཞུགས་ཁྲི་ ཕ་དམ་པ་རྒྱ་གར་ལས་གླང་ཆེན་ལུ་སྤྲུལ་བྱོན་པའི་གླང་ཆེན་གྱི་མགོ་ ཕ་དམ་པའི་གྲུབ་ཆུ་ རྒྱལ་བ་རས་པའི་གྲུབ་ཆུ་ གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་ ནུབ་སྲུན་ཡུལ་ལུ་འཕུར་བྱོན་པའི་སྐབས་ལུ་ བཞག་གནང་པའི་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེའིཞབས་གཡས་གཡོན་གྱི་ཞབས་རྗེས་ ཐར་པའི་ལམ་ཆོས་ཀྱི་པོ་ཏི་བརྩིགས་ཏེ་བཞག་ཡོད་པ་དང་འདྲ་བའི་མཐོང་སྣང་ ནོར་ལྷ་ཛམ་བྷ་ལའི་བསོད་ནམས་གླང་ཆེན་འཁོར་ལོ་ ཛམ་བྷ་ལའི་གནས་ ཛམ་བྷ་ལའི་དངོས་གྲུབ་ཞུ་ས་ རྗེ་བཙུན་སྒྲོལ་མའི་སྒྲུབ་ཕུག་ རྫོགས་ཆེན་མཁན་པོ་ཟླ་ཟེར་གྱི་བཞུགས་ཁྲི་ གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་གི་ཀླུའི་ཁ་གནོན་ལུ་ རྡོ་བྱ་ཁྱུང་ལུ་བྱིན་གྱིས་བརླབས་གནང་བཞག་ཡོད་པའི་སྦུལ་གྱི་ཁ་གནོན་རྡོའི་བྱ་ཁྱུང་ གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེའི་གྲུབ་ཆུ་ དུང་དཀར་རང་བྱོན་ དུང་དཀར་དབྱིབས་ཀྱི་གནས་རྡོ་ མཁའ་འགྲོའི་དབུ་ཐོད་རང་བྱོན་ བྲག་གི་སྐད་པར་གུ་རུ་རུན་པོ་ཆེའི་བཞུགས་ཁྲི་ གཟའ་ར་ཧུ་ལ་གི་གྲུབ་ཆུ་ལ་སོགས་པའིཡ་མཚན་ཅན་གྱི་གནས་མ་འདྲཝ་ཚུ་ལེ་ཤ་མཇལ་ནི་ཡོདཔ་ཨིན། འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ ཆོས་བྲག་གནས་འདི་རྩ་ཅན་ཅིག་སྦེ་བརྩི་དོ་ཡོདཔ་དང་ གནས་འདི་ ང་བཅས་ཀྱིས་དད་པ་དང་མོས་གུས་བསྐྱེད་དེ་ མཇལ་བ་ཅིན་ ང་བཅས་རའི་ལས་སྒྲིབ་ཚུ་དག་ཚུགས་པའི་ནུས་པ་་ཡོད་ཟེར་བཤད་དེ་འདུག། རྒྱབ་བརྟེན་དཔེ་དེབ། ཀུན་བཟང་ཕྲིན་ལས། (གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༡༠) དད་པའི་ས་བོན། ཐིམ་ཕུག། ཀེ་ཨེམ་ཀྲི་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། སངས་རྒྱས་དོན་གྲུབ། (གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༡༢) གནས་ཡིག་ཀུན་ཕན་ལམ་སྟོན། ཅ་རྙིང་འཛིན་སྐྱོང་སྡེ་ཚན། སྲོལ་འཛིན་ལས་ཁུངས། འབྲུག་གི་གནས། ཆོས་འཁོར་རྩེ་ལྷ་ཁང་། ༉ ཆོས་འཁོར་རྩེ་ལྷ་ཁང་འདི་ ཐིམ་ཕུ་རྫོང་ཁག་ཀ་ཝང་རྒེད་འོག་ནང་ཆགས་ཏེའདི་ཡོདཔ་ཨིན། ཆོས་འཁོར་རྩེ་ལྷ་ཁང་གི་གདོང་འདི་བཀྲ་ཤིས་ཆོས་རྫོང་ཁ་ཐུག་ལུ་སྦེ་ སྤོ་ཏོ་ཅིག་གུར་བཞེངས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། ལྷ་ཁང་དེ་ཁར་འགྱོ་དགོ་པ་ཅིན་ སངས་རྒྱས་སྒང་ལས་སྦེ་འགྱོ་བ་ཅིན་ ཆོས་འཁོར་རྩེ་ལྷ་ཁང་ཡོད་སར་ཚུན་ ཆུ་ཚོད་ ༡ དེ་ཅིག་ནང་་ལྷོད་ཚུགས་དོ་ཡོདཔ་ཨིནམ་དང་ ཕ་ཇོ་སྡིངས་ཀྱི་འོག་ལས་ ས་གནས་རྡོས་སྐོར་རྐྱབ་ས་ལས་འོངས་པ་ཅིན་ དུས་ཡུན་ཆུ་ཚོད་སྐར་མ་ ༣༠ དེ་ཅིག་གི་ནང་ལུ་ལྷོད་ཚུགསཔ་ཨིན་མས། ཀུན་བཟང་ཕྲིན་ལས་ཀྱིས་འབད་བ་ཅིན་ “ཆོས་འཁོར་རྩེ་ལྷ་ཁང་འདི་ སྔོན་འཇམ་དབྱངས་ཀུན་དགའ་སེང་གེའི་སྒྲུབ་སྡེ་ཆགས་ཤུལ་ལུ་ ཤུལ་མ་ཆོས་རྗེ་པད་དཀར་དོན་ལྡན་གྱིས་ ས་པྲ་དང་རྟེན་འབྲེལ་དགེ་བར་དགོངས་ཏེ་ གཙུག་ལག་ཁང་གསར་སློང་མཛད་དེ་ མཚན་ཡང་ཆོས་འཁོར་རྩེ་ཟེར་གསོལ་གནང་ནུག།” (༢༠༠༨ ཤོག་གྲངས་ ༢༡༧) ཟེར་བཀོད་དེ་འདུག། ལྷ་ཁང་འདི་ དུས་རབས་ ༡༤ པའི་ནང་ འབྲུག་པ་བཀའ་བརྒྱུད་ཀྱི་སེང་གེ་མཚན་ཅན་དགུའི་ནང་ལས་  འཇམ་དབྱངས་ཀུན་དགའ་སེང་གེ་མཆོག་གིས་སྒྲུབ་སྡེ་གི་ས་ཁོངས་སྦེ་གཞི་བཙུགས་མཛད་གནང་ཡོདཔ་ཨིན་པས། ཤུལ་ལས་ དུས་རབས་ ༡༧ པའི་ནང་ས་གནས་དེ་ཁར་ ཆོས་རྗེ་པད་དཀར་དོན་ལྡོན་གྱིས་ད་ལྟོ་ཡོད་པའི་ཆོས་འཁོར་རྩེ་ལྷ་ཁང་འདི་ ལོག་བཞེངས་གནང་ནུག། འཇམ་དབྱངས་ཀུན་དགའ་སེང་གེ་མཆོག་སྤྱི་ལོ་ ༡༣༡༤-༡༣༤༧ གྱི་རིང་ བོད་ར་ལུང་གི་གདན་འཛིན་ཨིན་པས། ཞབས་དྲུང་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་གྱི་ཆིབས་རྟའི་ཞབས་རྗེས་ཅིག་ ཆོས་འཁོར་རྩེ་ལྷ་ཁང་དང་ དབང་འདུས་རྩེ་ལྷ་ཁང་གཉིས་ཀྱི་བར་ན་མཇལ་ཚུགས་ཟེར་སླབ་སྲོལ་ཡོད་རུང་ ས་ཁོངས་འདི་ནང་ཡོད་ཟེར་བརྟན་བརྟན་སྦེ་ཤེས་མི་ཚུགས་པས། ད་རེས་ནངས་པ་ ཆོས་འཁོར་རྩེ་ལྷ་ཁང་དང་དབང་འདུས་རྩེ་ལྷ་ཁང་གཉིས་ ཀི་ལོ་མི་ཊར་ ༢.༥ དེམ་ཅིག་འབད་མི་མི་ལམ་གྱིས་སྦེ་མཐུད་དེ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དབང་འདུས་རྩེ་ལྷ་ཁང་འདི་ ཧེ་མ་ དུས་རབས་ ༡༨ པའི་ནང་ འབྲུག་གི་སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་བརྒྱད་པ་འབྲུག་རབ་རྒྱས་ཀྱི་བཞེངས་གནང་ཡོདཔ་ཨིན་པས། རྒྱབ་རྟེན། ཀུན་བཟང་ཕྲིན་ལས། (གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༠༨) དད་པའི་ས་བོན། ཐིམ་ཕུག། ཀེ་ཨེམ་ཀྲི་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ཕན་བདེ་ལེགས་བཤད་དབང་ཕྱུག། (གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༡༣) གནས་ཡིག་ཀུན་ཕན་ལམ་སྟོན། ཅ་རྙིང་འཛིན་སྐྱོང་སྡེ་ཚན། སྲོལ་འཛིན་ལས་ཁུངས། orientalarchitecture.com . (n.d). Chokhortse Lhakhang. Retrieved from: https://www.orientalarchitecture.com/sid/1563/bhutan/thimphu/chokhortse%C2%A0lhakhang འབྲུག་གི་ལྷ་ཁང་། མཆོད་རྟེན་སྐོར་ར། ༉   ཤར་ཕྱོགས་བཀྲིས་གཡང་རྩེ་རྫོང་ཁག་ གཡང་རྩེ་རྒེད་འོག་ གཡང་རྩེ་ཁྲོམ་གྱི་མཇུག་ལུ་ཁོ་ལོང་ཆུའི་སྦོ་ལོགས་ཁར་ ཆགས་ཏེ་ཡོད་པའི་ ཡོངས་གྲགས་ཅན་གྱི་གནས་བཟང་མཆོད་རྟེན་སྐོར་འདི་ རིགས་གསུམ་མགོན་པའི་བླ་རབས་གསུམ་པ་ ཞབས་དྲུང་གི་ཚ་བོ་བླམ་ངག་དབང་བལོ་གྲོས་ ཀྱིས་ དུས་རབས་ ༡༨ པའི་ནང་བཞེངས་གནང་ནུག། (སྐལ་བཟང་ཆོས་འཕེལ། 2022།)  ཧེ་མ ད་ལྟོ་མཆོད་རྟེན་ཡོད་སའི་ས་གནས་དེ་ནང་བདུད་འཚུབས་ཅན་ཚུ་ཡོདཔ་ལས་ བཀྲིས་གཡང་རྩེའི་ལུང་ཕྱོགས་ཀྱི་མི་དང་སེམས་ཅན་ཚུ་ལུ་ ཉིན་ནུབ་མེད་པར་གནོད་པ་བཀལ་ཏེ་ སྡུག་བསྔལ་གྱིས་མནར་ཏེ་སྡོད་ནུག།དེ་འབདཝ་ལས་ གཡང་རྩེ་ཁོ་ལོང་སྟོད་སྨད་བར་གསུམ་གྱི་མི་སེར་ཚུ་གིས་སྐྱབས་ཞུ་སྟེ་ བླམ་ངག་དབང་བློ་གྲོས་ཀྱིས་ འདྲེ་སྲིན་ཁ་གནོན་འབད་ཞིནམ་ལས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྟོན་པ་ཡུན་རིང་གནས་ཐབས་ལུ་དམིགས་ཏེ་ བལ་ཡུལ་བྱ་རུང་ཁ་ཤོར་ལས་དཔེ་ལེན་ཏེ་ རབ་བྱུང་ ༡༣ པ་སྤྱི་ལོ་ ༡༧༤༥ ལས་འགོ་བཙུགས་ཏེ་ལོ་ངོ་ ༡༢ ཀྱི་ནང་འཁོད་ནང་གི་རྟེན་དང་བཅས་པ་སྦེ་བཞེངས་གནང་ནུག། མཆོད་རྟེན་གྱི་རབ་གནས་དེ་ཡང་ རྗེ་མཁན་ཁྲི་རབས་ ༡༢ པ་རྗེ་ཡོན་ཏན་མཐའ་ཡས་ཀྱིས་མཛད་གནང་ཡི་ཟེར་ཨིན་པས། སངས་རྒྱས་དོན་གྲུབ་། (༢༠༡༣།) མཆོད་རྟེན་འདི་བཞེངས་པའི་སྐབས་ རྒྱུ་དང་སྟོབས་ཀྱི་ཞབས་ཏོག་ཞུ་མི་གཡང་རྩེ་ བཀྲིས་སྒང་ ཀུར་སྟོད་ གཞོང་སྒར་ གདུང་བསམ་དང་ ཚོན་རྟ་ཝང་ལས་དྭགས་པ་ལ་འོག་མཚོ་གསུམ་གྱི་མི་སེར་ཚུ་ཨིན་པས མཆོད་རྟེན་འདི་ནང་ ཡེ་ཤེས་སེམས་དཔའ་འདི་མོན་རྟ་ཝང་ལས་ རྒྱལ་པོའི་སྲསམོ་ཨ་ཞེ་མཆོད་རྟེན་བཟང་མོ་ཟེར་མི་ འཇིག་རྟེན་གྱི་དྲི་མས་གོས་པ་མེད་མི་ཅིག་ གནས་དེ་ནང་གི་འདྲེ་སྲིན་གྱི་ཁ་གནོན་དང་ འགྲོ་བ་སེམས་ཅན་ཚུ་གི་དོན་མཛད་ནི་གི་དོན་ལུ་ ནང་རྟེན་སྦེ་བཙུགས་པའི་ལོ་རྒྱུས་འདུག། (ཚེ་རིང་དྲེན་དཀར། ༢༠༢༠།) ད་རེས་ནང་པ་ མཆོད་རྟེན་གྱི་ལྟག་ལུ་སྤང་ཐང་ནང་ཡོད་མི་མཆོད་རྟེན་གྱི་ཏོག་འདི་ རིགས་གསུམ་དགོན་པའི་བླ་རབས་དྲུག་པ་ཤཱཀྱ་རྒྱལ་པོའི་སྐབས་ མཆོད་རྟེན་གུར་ད་ལྟོ་ཡོད་མི་ཆུ་ཟངས་ཀྱི་གསེར་ཏོག་འདི་བཀལ་ནི་འབདཝ་ད་ ཧེ་མའི་རྡོ་རང་བྱོན་གྱི་ཏོག་དེ་ཕབ་ནིའི་ཐབས་ཤེས་མ་མཐོང་པར་ཐུགས་དོག་སྟེ་བཞུགས་སྐབས་ ནུབ་གཅིག་འབདཝ་ད་ མཁའ་འགྲོམ་ཚུ་གིས་ས་ཁར་ཕབ་བཞག་བཞགཔ་ཨིན་ཟེར་རྒན་རབས་ཚུ་གིས་ལོ་རྒྱུས་བཤད་མི་འདི་ཨིན་པས། མཆོད་རྟེན་གྱི་རིང་ཚད་དེ་ཡར་མར་གཞུ་དོམ་ ༢༢ དང་ ཕར་ཚུར་གྱི་རྒྱ་ཆེ་ཆུང་འདི་འབད་བ་ཅིན་གཞུ་དོམ་ ༡༡ ཡོདཔ་ཨིན་པས། མཆོད་རྟེན་གཙོ་བོ་གི་མཐའ་འཁོར་ལུ་བདེ་གཤེགས་མཆོད་རྟེན་བརྒྱད་དང་ མ་ཎི་ལག་འཁོར་ཚུ་བཙུགས་ཏེ་ག་ནི་བ་འཇའ་ཆི་ཆི་སྦེ་བཞེངས་ཏེ་འདུག།་ འགོ་དང་པ་ བླ་མ་ངག་དབང་བློ་གྲོས་ཀྱིས་བཀའ་གནངམ་བཞིན་དུ་ བཀྲ་ཤིས་གཡང་རྩེ་རྫོང་དཔོན་དགེ་འདུན་པ་ཟེར་མི་གིས་ ཁས་བླངས་མཛད་དེ་བཞེངས་པའི་ཤུལ་ལུ་ རིགས་དགོན་བླ་མ་གིས་འགོ་འདྲེན་ཐོག་ལུ་ གཞུང་དང་དད་པ་ཅན་གྱི་སྦྱིན་བདག་ཚུ་གིས་མཉམས་བཅོས་ཚུ་འབད་བཞིན་ཡོད་པའི་ཁར་ ལྷག་པར་དུ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༨ ལུ་ རྫོང་ཁག་གིས་འཆར་དངུལ་ཐོག་ལས་གཞུང་གིས་ལེགས་བསྒྱུར་མཛད་གནང་ནུག། སངས་རྒྱས་དོན་གྲུབ། (༢༠༡༣ །) ད་རེས་ནངས་པ་མཆོད་རྟེན་དེ་ཁར་ དུས་ཆེན་ཁག་གཉིས་བརྩི་སྲུང་ཞུ་སྲོལ་དང་། དེ་ཡང་ དང་པ་རང་ཟླ་ ༡ པའི་ཚེས་ ༡༥ ལུ་ཧེ་མ་རྟ་ཝང་ལས་ཨ་ཞེ་མཆོད་རྟེན་བཟང་མོ་ མཆོད་རྟེན་གྱི་བུམ་པར་ཐིམ་པའི་རྗེས་དྲན་ལུ་ ༡༥ བསྐོར་ར་ཟེར་མང་ཆེ་ཤོས་མོན་རྟ་ཝང་གི་མི་ཚུ་འཛོམས་ཏེ་ དུས་ཆེན་བརྩི་སྲུང་ཞུ་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། གཉིས་པ་འདི་ རང་ཟླ་ ༡ པའི་ཚེས་ ༣༠ ལུ་ བླམ་ངག་དབང་བློ་གྲོས་དང་རྗེ་ཡོན་ཏན་མཐའ་ཡས་གཉིས་ཀྱིས་ མཆོད་རྟེན་བྱ་རུང་ཁ་ཤོར་གཉིས་པ་བཞེངས་ཏེ་ རབ་གནས་མཛད་པའི་ཉིནམ་རྗེས་སུ་དྲན་ནིའི་དོན་ལུ་ གཙོ་བོ་ང་བཅས་འབྲུགཔ་ཚུ་གིས་གནམ་སྒང་བསྐོར་ར་ཟེར་ དུས་ཆེན་ཁྱད་པར་ཅན་སྦེ་བརྩི་སྲུང་ཞུ་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། གཞན་ཡང་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༣ ལས་འགོ་བཙུགསཏེ་ གཡང་རྩེ་རྫོང་ཁག་གི་གཞུང་གཡོགཔ་དང་ མི་སེར་ དེ་ལས་ཚོང་པ་ཚུ་བསྡོམས་ཏེ་ ལོ་བསྟར་རང་ཟླ་ ༡ པའི་ནང་སྐྱབས་རྗེ་རྗེ་མཁན་རིན་པོ་ཆེ་གིས་དབུ་བཞུགས་ཐོག་ རབ་སྡེ་གྲ་ཚང་དང་རིགས་གསུམ་མགོན་པའི་དགོན་སྡེའི་གྲྭ་པ་རྣམས་ཀྱིས་ སྨོན་ལམ་ཆེན་མོ་གཞི་བཙུགས་འབད་དེ་ ལོ་ཨ་རྟ་ར་གནང་སྲོལ་འདུག། མཆོད་རྟེན་འདི་ བལ་པོའི་མཆོད་རྟེན་བྱ་རུང་ཁ་ཤོར་དང་དབྱེ་བ་མེདཔ་ལས་ སྨོན་ལམ་གང་བཏབ་ཐེབས་ཟེར་རྒྱལ་བ་གོང་མ་ཚུ་གིས་གསུངས་ཡོདཔ་ལས་བརྟེན་ཏེ་ ད་རེས་ནངས་པ་ ས་གནས་མཐའ་དབུས་མེད་པའི་མི་སེར་ཚུ་གིས་ དད་པ་སྦོམ་བསྐྱེད་དེ་ ས་ཐག་རིང་ས་ག་དེམ་ཅིག་ལས་ཨིན་རུང་ མཐོང་གྲོལ་མཆོད་རྟེན་ཆེན་མོ་འདི་ མཇལ་ཏེ་སྐོར་ར་རྐྱབ་པར་འོང་མི་ཡོདཔ་ཨིན། རྒྱབ་རྟེན་དཔེ་ཆ། སངས་རྒྱས་དོན་གྲུབ། (༢༠༡༣) གནས་ཡིག་ཀུན་ཕན་ལམ་སྟོན། སྲོལ་འཛིན་ལས་ཁུངས། ཀྲི་ཨེན་དཔར་སྐུན་ཁང་། ཐིམ་ཕུག། Chophel, K. (n.d). A Brief History of Rigsum Goenpo and Choeten Kora at   Trashiyangtse. འབྲུག་གི་གནས། Daily Bhutan. (2022). Dakpa Princess Entombed Inside Popular Stupa in Trashiyangtse. ཆུ་སྦུག་ཚ་ཆུ། ༉ ང་བཅས་རའི་སྨན་ལྗོངས་འབྲུག་གི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ སྔོན་བྱོན་རྒྱལ་བ་གོང་བ་ཚུ་གིས་བྱིན་གྱིས་བརླབས་པའི་ ཚ་ཆུ་དང་སྨན་ཆུ་ལེ་ཤ་ཅིག་ཡོད་པའི་གྲས་ལས་ ཆུ་སྦུག་ཚ་ཆུ་འདི་ སྤུ་ན་ཁ་རྫོང་ཁག་སྟོད་ཝང་རྒེད་འོག་ནང་ལུ་ རྒྱ་མཚོའི་ཁ་ལས་མཐོ་ཚད་མི་ཊར་ ༢༩༣༠ དེ་ཅིག་ཁར་ཆགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་ཁར་འགྱོ་དགོ་པ་ཅིན་ སྤུན་ཁ་ཁུ་རུ་ཐང་ཟམ་པ་ལས་འགྱོཝ་ད་ འོ་ལ་ཐང་ཚུན་ཀི་ལོ་མི་ཊར་ ༢༡ ཡོདཔ་དང་ སློབ་གྲྭདེ་ཁ་ལས་ རྐང་ཐང་སྦེ་ཆུ་ཚོད་གསུམ་དང་ཕྱེད་དེ་ཅིག་གི་ས་ཁར་ཆགས་ཏེ་འདུག། ཆུ་སྦུག་ཚ་ཆུ་ལུ་ རྫིང་ཁག་གཉིས་ཡོདཔ་ཨིན་པས། ནང་པའི་གསོ་རིག་ལྟེ་བ་གིས་ཞིབ་འཚོལ་འབད་མི་ནང་ ཚ་ཆུ་འདི་གི་ཕན་ནུས་ཚུ་ཡང་  ཚ་ཆུ་རྫིང་གོང་མ་ དྲོད་ཚད་ ༤༣.༥༠ འབད་མི་ རྒྱ་མཚོའི་ཁ་ལས་མཐོ་ཚད་མི་ཊར་ ༢༩༣༠ གི་ས་ཁར་ཡོད་མི་འདི་གིས་ གྲང་བའི་ནད་གཞི་ལུ་ཕན་ནི་པའི་ཁར་ ལྷག་པར་དུ་ཡང་ པགས་པའི་ནད་དང་ཆུ་སེར་གྱི་ནད་ཚུ་ལུ་ཕན་ཐོགས་ཚུགས་པའི་ནུས་པ་ཡོདཔ་སྦེ་ཨིན་པས། རྫིང་འོག་མ་འདི་ དྲོད་ཚད་ ༤༥.༦༠ ཡོད་མི་འདི་ རྒྱ་མཚོའི་ཁ་ལས་མཐོ་ཚད་མི་ཊར་ ༢༩༢༠ གི་ས་ཁར་ཡོདཔ་དང་ འདི་གིས་ ཆུ་སེར་གྱི་ནད་རིགས་དང་  པགས་པའི་ནད་གཞི་  ཤ་བཀྲ་(པགས་ཀོ་དཀར་ཁྲ་ལུ་གྱུར་མི་ནད་གཞི་) བསེ་དུག་(བསེ་ཤིང་ལས་མཐོན་པའི་དུག་གིས་གནོད་མི) འབྲས་  ལྷོག་པ་གྲང་བའི་ནད་  ཚད་པའི་ནད་གཞི་དང་ མ་བཞུ་བའི་ནད་ཚུ་ལུ་ཕན་པའི་ནུས་པ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། ཨིན་རུང་ ཡུན་རིངམ་འབད་སྦང་པ་ཅིན་ ནུས་པ་རྩུབ་དྲག་ཡོད་ནི་འདི་གིས་ རླུང་ལུ་གནོད་ནི་ཨིནམ་ལས་རླུང་ནད་ཡོད་མི་ཚུ་དུས་ཡུན་ཐུང་ཀུ་སྦེ་དགོཔ་སྦེ་ཨིན་པས། (དད་པའི་ས་བོན། ༢༠༡༠) ཚ་ཆུ་ཡོད་ས་ལུ་ དུམ་གྲ་ཅིག་གིས་མ་ལྷོད་པའི་ཧེ་མ་རོང་ཆུ་བལྟ་སྟེ་སྐར་མ ༦ དེ་ཅིག་མར་བབས་འགྱོཝ་ད་ རོང་ཆུའི་ཕ་ཀི་ལོགས་རྡོ་ཕུག་གུ་ལས་ ཚ་ཆུ་འཐོན་སའི་ཤུལ་ཡོད་པའི་ས་ཁོངས་ཀྱི་མིང་ལུ་ རྡོ་རྗེ་ཕག་མོའི་གནས་ཟེར་སླབ་ཨིན་པས། ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེ་ཚ་ཆུ་ལུ་བཞུགས་པའི་སྐབས་ཐུགས་དམ་འོད་གསལ་གྱི་ཉམས་སྣང་ལུ་ གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེན་གྱི་བྲག་ཉི་ཟླ་ཁ་སྦྱོར་གྱི་བར་ན་ ཚེ་ཆུའི་སྐལ་བ་ཡོད་པའི་ལུང་བསྟན་ཐོབ་མི་ལྟར་དུ་ སློབ་མ་ཚུ་དང་གཅིག་ཁར་འཚོལ་བའི་སྐབས་ རྡོ་ཕུག་གི་ལོགས་ལུ་ ཕྱག་མཛུབ་ཀྱིས་ཀྲེག་པའི་རྗེས་ད་ལྟོའི་བར་ན་ཡང་མཇལ་ནི་ཡོདཔ་ཨིན་པས། གཞན་ཡང་ དྲག་ཤོས་སངས་རྒྱས་རྡོ་རྗེ་གིས་མཛད་མི་ ཞབས་དྲུང་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་གྱི་རྣམ་ཐར་ནང་ལུ་ ཚེ་ཆུ་ གཞི་བདག་གིས་ཕུལ་ཡོདཔ་སྦེ་ཨིན་པས། གནས་དེ་ཁར་  རྡོའི་ཀོངམ་གཅིག་དང་རྡོ་རྗེ་ཕག་མོ་གིས་ཕག་ཅུང་ལུ་ཨོམ་བྱིན་ས་ཨིན་ཟེར་བའི་རྡོ་ཕུག་སྦོམ་ཅིག་ཡང་མཇལ་ནི་ཡོདཔ་ཨིན་པས། (ཀུན་བཟང་འཕྲིན་ལས། ༢༠༡༠) ལོ་ཨ་རྟག་ར་ ཚ་ཆུ་དེ་ཁར་འོང་མི་ལེ་ཤ་ཡོདཔ་ལས་ ཚ་ཆུའི་་སྦོ་ལོག་ཁ་གི་གཡུས་ཚན་ནང་སྡོད་མི་ཚུ་ལུ་ འོང་འབབ་བཟོའི་དན་ལུ་ ཕན་ཐོགས་བྱུང་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། དེ་ཁར་འོང་མི་ཚུ་གི་ཁུ་ཆ་བསྐྱལ་ནི་གི་དོན་ལུ་ ཇོ་བདག་ ༡༥ དེ་ཅིག་ལུ་ཉུང་མཐའ་རྟ་གཉིས་དེ་ཅིག་ཡོདཔ་ཨིན་པས། དོ་སྐྱེལ་བའི་གླ་ཆ་འདི རྟ་རེ་ལུ་དངུལ་ཀྲམ་ ༣༠༠ རེ་བྱིན་དགོཔ་ཨིནམ་དང་ དེ་ཁར་མི་མང་ཤོས་ར་ཚ་ཆུའི་མཐའ་སྐོར་ལུ་ གུར་སྤུབས་ཏེ་་སྡོདཔ་ཨིན་མས། རྒྱབ་རྟེན་དཔེ་དེབ། ཀུན་བཟང་འཕྲིན་ལས། (གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༡༠) དད་པའི་ས་བོན། ཐིམ་ཕུག། ཀེ་ཨེམ་ཀྲི་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། བསྟན་འཛིན་རྡོ་རྗེ། ཨོ་རྒྱན་བསྟན་འཛིན། (གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༡༧) གནས་ཡིག་ཀུན་ཕན་ལམ་སྟོན། ཅ་རྙིང་འཛིན་སྐྱོང་སྡེ་ཚན། སྲོལ་འཛིན་ལས་ཁུངས། TheBhutanese (n.d) Chubu Tshachu Visitors Plead for electrification to ensure security. Retrieved from: https://thebhutanese.bt/chubu-tshachu-visitors-plead-for-electrification-to-ensure-security/ འབྲུག་གི་ཚ༌ཆུ། བདེ་ཆོན་ཕོ་བྲང་། སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་དར་ཞིང་རྒྱས་ཏེ་ཡོད་པའི་ འབྲུག་ཆོས་ལྡན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ནང་ སྔོན་བྱོན་རྒྱལ་བ་གོངམ་ཚུ་གིས་ ལྷ་ཁང་དང་རྫོང་གཞི་རྩ་ཅན་མང་རབས་ཅིག་བཞེངས་གནང་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན།  ལྷ་ཁང་དང་རྫོང་གཞི་ཚུ་ཡང་ ས་གོ་གཅིག་ནང་མེན་པར་སོ་སོ་སྦེ་ཁ་གཏོར་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། དེའི་ནང་ལས་གཅིག་འདི་ རྒྱལ་ས་ལྟེ་བ་ཐིམ་ཕུག་ཁྲོམ་ཁ་ལས་ བྱང་ཕྱོགས་ཁ་ཐུག་ལུ་འགྱོ་སའི་དགའ་ལྡན་ལམ་གྱི་མཇུག་ལུ་ ཆགས་ཡོད་པའི་བདེ་ཆེན་ཕོ་བྲང་ལྷ་ཁང་འདི་ཨིན། ལྷ་ཁང་འདི་ མཐའ་འཁོར་ལུ་ཤིང་དང་མེ་ཏོག་ཚུ་གིས་བསྐོར་ཏེ་ག་ནི་བ་མཛེས་ཆ་དང་ལྡནམ་སྦེ་ཡོདཔ་མ་ཚད་  འདི་ནང་ལུ་ ནང་པ་སངས་རྒྱས་པའི་སྲོག་ཤིང་དགེ་སློང་གི་སྡེ་ཡང་གཞི་བཙུགས་འབད་དེ་ཡོདཔ་ཨིན། བདེ་ཆེན་ཕོ་བྲང་ལྷ་ཁང་འདི་ དུས་རབས་ ༡༢ པའི་ནང་ བླམ་རྒྱལ་བ་ལྷ་ནང་པ་གིས་ གདན་ས་བཅགས་གནང་ནུག། ཤུལ་ལས་ དུས་རབས་ ༡༧ པའི་ནང་ རྡོ་སྔོན་རྫོང་འདི་ ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེའི་ཕྱག་ལུ་ཚུད་དེ་ མཚན་ཡང་ བཀྲ་ཤིས་ཆོས་རྫོང་ཟེར་སོར་གནང་ནུག། རྫོང་འདི་ སྤྱི་ལོ་ ༡༦༩༤ ལོ་ལུ་ བདེ་སྲིད་ ༤ པ་ བསྟན་འཛིན་རབ་རྒྱས་ཀྱིས་རྒྱ་སྐྱེད་མཛད་གནང་ཡོདཔ་ཨིན་རུང་ སྤྱི་ལོ་ ༡༦༩༨ ཀྱི་ལོ་ལུ་ མེ་མཆོད་བཞེས་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དད་པའི་ས་བོན་ ( གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༠༨ ཤོག་གྲངས་ ༡༩༠) ནང་ལུ་ "དེའི་ཤུལ་ལས་ མེ་མཆོད་བཞེས་ཏེ་ ད་ལྟོ་ཡོད་ས་ལུ་སྤོཝ་ད་ རྡོ་སྔོན་རྫོང་གི་རྫོང་མཇུག་ལྷ་ཁང་ ཧེ་མ་ཞབས་དྲུང་བཞུགས་སའི་གཟིམ་ཅུང་དེ་  མེ་མཆོད་མ་བཞེས་པ་ཡོད་མི་དེ་གི་མིང་ལུ་ བདེ་ཆེན་ཕོ་བྲང་ཟེར་གསོལ་ཏེ་ བདག་འཛིན་འཐབ་སྟེ་བཞག་མི་དེ་ནང་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༦༩ ལོ་ལུ་ གཞུང་དགེ་འདུན་གྲྭ་ཚང་གི་སློབ་གྲྭ་བཙུགས་སྟེ་ཡོད།" ཟེར་བཀོད་དེ་འདུག། དགེ་འདུན་སློབ་གྲྭ་འདི་ནང་ སློབ་དཔོན་ ༡༥ གི་འོག་ལུ་ སློབ་ཕྲུག་ ༤༥༠ དེ་ཅིག་གིས་ དུས་རྒྱུན་ རང་སོའི་ཡོན་ཏན་ཡར་རྒྱས་གཏང་ནིའི་དོན་ལུ་ ཕྱི་ནང་གི་ཤེས་ཡོན་ཚུ་ལྷབ་བཞིན་པ་ཡོདཔ་ཨིན། བདེ་ཆེན་ཕོ་བྲང་ལྷ་ཁང་འདི་ ཐོག་གཉིས་སྦེ་བཞེངས་ཏེ་ཡོདཔ་དང་ འོག་ཐོག་བསྟན་པའི་ལྷ་ཁང་འདི་ནང་ལུ་ ནང་རྟེན་གཙོ་བོ་བྱིན་རླབས་ཅན་གྱི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྐུ་འདྲ་དང་ དེའི་གཡས་དང་གཡོན་ལུ་ གནས་བརྟན་བཅུ་དྲུག་གི་སྐུ་འདྲ་ཚུ་ཡོདཔ་དང་ མགོན་ཁང་ཅིག་ཡང་ཡོདཔ་ཨིན་མས། སྟེང་ཐོག་ཞབས་དྲུང་ལྷ་ཁང་ནང་ལུ་ཨིན་པ་ཅིན་ གཟི་བརྗིད་ཅན་གྱི་ཞབས་དྲུང་གསུང་བྱོན་གྱི་སྐུ་འདྲ་དང་ བྱང་ཆུབ་ཆོས་རྟེན་ཚུ་ནང་རྟེན་གཙོ་བོ་སྦེ་ མཇལ་ནི་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ལྷ་ཁང་དང་དགོན་སྡེ་རྩ་ཅན་ཚུ་ནང་ འགྲོ་བ་རིགས་དྲུག་སེམས་ཅད་ཐམས་ཅད་དང་ ལྷག་པར་དུ་ས་གནས་དེ་ནང་གནས་པའི་གནས་བདག་གཞི་བདག་དང་ལྷ་ཆོས་སྐྱོང་སྲུང་མ་ཚུ་ལུ་ སྐྱབས་འཚོལ་ནིའི་དོན་ལུ་དུས་བཟང་ལ་སོགས་པའིཉིནམ་ཁྱད་པར་ཅན་ཚུ་ནང་ ཚེས་བཅུ་ལ་སོགས་པའི་སྐུ་རིམ་ཚུ་གནང་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་བཟུམ་སྦེ་ བདེ་ཆེན་ཕོ་བྲང་ལྷ་ཁང་ནང་ལུ་ཡང་ སློབ་གྲྭའི་དབུ་འཛིན་གྱིས་དབུ་བཞུགས་མཛད་ཐོག་ལས་ རང་ཟླ་ ༡ པའི་ཚེས་ ༡༥། རང་ཟླ་ ༤ པའི་ཚེས་ ༡༥། ལྔ་པ་སྤྲེལ་ཟླ། དྲུག་པ་ཚེས་བཞི། དགུ་པ་ལྷ་བབས་དུས་ཆེན། ཞབས་དྲུང་སྐུ་མཆོད་ལ་སོགས་པའི་དུས་ཆེན་དང་ ཡར་ངོ་མར་ངོའི་དུས་བཟང་ཚུ་གི་སྐབས་ལུ་ ཚེས་བཅུ་དང་སྐུ་རིམ་ཚུ་གནང་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་མ་ཚད རང་ཟླ་ ༧ པའི་ནང་ལུ་ བདུན་ཕྲག་གཅིག་གི་རིང་ལུ་ མ་ཎི་དུང་སྒྲུབ་གནང་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ལྷ་ཁང་འདི་ འབྲུག་མི་དད་ཅན་ཚུ་གི་ཕྱག་མཆོད་ཀྱི་ཡུལ་ཨིནམ་མ་ཚད་ ཕྱིའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ལྟ་བཤལཔ་ཚུ་དགའ་ཉམས་སྐྱོང་སའི་ས་གནས་ཅིག་ཡང་ཨིན་པས། རྒྱབ་རྟེན། ཀུན་བཟང་འཕྲིན་ལས། (༢༠༠༨) དད་པའི་ས་བོན། ཐིམ་ཕུག། ཀེ་ཨེམ་ཀྲི་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། orientalarchitecture.com .(n.d). Dechen Phodrang Monastery. Retrieved from: https://www.orientalarchitecture.com/sid/1574/bhutan/thimphu/dechen-phodrang-monastery འབྲུག་གི་ལྷ་ཁང་། དུར་ཚ་ཆུ། དུར་ཚ་ཆུ་འདི་ བུམ་ཐང་རྫོང་ཁག་ཆོས་འཁོར་རྒེད་འོག་གི་དུར་གྱི་གཡུས་ཚན་ནང་ལུ་མང་སྡེ་ཆུ་དང་སྤྱ་རྩི་ནང་མཚོ་མཇུག་གི་ཆུ་གཉིས་ཀྱི་སྦུག་ལུ་ རྒྱ་མཚོའི་ཁ་ལས་མཐོ་ཚད་མི་ཊར་ ༣༣༩༠ དེ་ཅིག་ཆགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། ཚ་ཆུ་དེ་ཁང་འགྱོ་དགོ་པ་ཅིན་ ལྕམ་ཁར་ཁྲོམ་ཁར་ལས་ཡར་དུར་སྨན་ཆུ་སྒང་ཚུན་ སྣུམ་འཁོར་ཟུར་ལམ་ལས་ཀི་ལོ་མི་ར་ ༡༢ ་ཡོདཔ་དང་ འདི་ཁ་ལས་ དོ་ལམ་ཉིནམ་བཞི་གི་རྩིས་འགྱོ་དགོཔ་ཨིན་མས། (དད་པའི་ས་བོན། གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༡༣) དད་པའི་ས་བོན་ (གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༡༠ ཤོག་གྲངས་ ༥༧) ནང་ “ཕན་ནུས་ཅན་གྱི་ཚ་ཆུ་འདི་ སྔོན་མ་ལས་ཡོད་དེ་འབད་རུང་  བར་སྐབས་ཅིག་མི་ག་གིས་ཡང་བཏོན་མ་ཚུགས་པར་ལུས་ཡོད་པའི་ཚོད་འདུག། སྨན་ལྗོངས་ཙན་དན་བཀོད་པའི་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ནང་ དུས་ཕྱིས་ལྔ་རིག་སྨྲ་བ་ཡོངས་ཀྱི་གཙུག་རྒྱན་གྱུར་སྦེ་  གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་གིས་རྫེས་སུ་བཟུང་ཞིན་ན་  གཞན་ཕན་གྱི་ལྷག་བསམ་མཆོག་ཏུ་རྒྱས་མི་དྲག་ཤོས་ཆུ་སྨད་དྲུང་པའམ་ བདེ་ཆེན་འོད་ཟེར་མཆོག་གིས་གཟུགས་ཁམས་ཀྱི་འབྱུང་བ་ ཆ་མ་སྙོམས་པའི་སེམས་ཅན་ སྡུག་བསྔལ་གྱིས་མནར་མི་ཚུ་ལུ་ ཐུགས་ཀྱི་བརྩེ་བ་བླ་ན་མེདཔ་དགོངས་ཏེ་ དཀའ་ཚེགས་ངལ་དུབ་ལུ་མ་གཟིགས་པར་ཚ་ཆུའི་རྫིང་དེ་ཚུ་སྔོན་མ་མི་ག་དང་ག་གིས་ཡང་ བཏོན་མ་ཚུགས་པར་ལུས་མི་འདི་  དྲག་ཤོག་མཆོག་གི་བཏོན་གནང་ཞིན་ན་ མིང་ཡང་ཚ་ཆུ་བདེ་བྱེད་སྙོམས་ལྡན་ཟེར་བཏགས་གནང་བའི་ལོ་རྒྱས་བཀོད་དེ་འདུག།” བཀོད་ཡོད་མི་དང་འཁྲིལ་བ་ཅིན་ ཚ་ཆུ་འདི་དད་ལྡན་ཡོངས་ཀྱིས་སྤྱོད་ཡུལ་དུ་ཡོད་མི་འདི་ དྲག་ཤོས་ཆུ་སྨདཔ་གི་བཀའ་དྲིན་ཨིན་པས།               ཚ་ཆུ་ཡོད་སའི་ས་གནས་ནང་ གནས་ལེ་ཤ་མཇལ་ནི་ཡོད་མི་ཚུ་ཡང་ ཨོ་རྒྱན་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་གིས་  གནས་དེ་ནང་གི་གཞི་བདག་གཡག་བདུད་གནག་པོ་དམ་ལུ་བཏགས་གནང་ཞིནམ་ལས་གནས་བདག་སྦེ་བསྐོས་གནང་མི་གི་ཕོ་བྲང་།  གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་དང་མཁའ་འགྲོའི་སྒྲུབ་ཁང་། གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གི་ཞབས་རྗེས། བྱག་གླང་པོ་ཆེའི་བཀོད་པ་ཡ་མཚན་ཅན་ཅིག་དང་  སྤྱན་རས་གཟིགས་གི་ཚ་ཆུའི་གཡས་དང་གཡོན་ལུ་  སྟག་དང་གཟིག་གི་པགས་ཀོ་རྡོ་ལུ་བྱིན་གྱིས་བརླབས་བཞག་མི། དེ་ལས་ ཐོད་པ་ཉི་ཟླ་ཁ་སྦྱོརཚུ་མཇལ་ནི་ཡོདཔ་ཨིན་པས། ནང་པའི་དྲུང་འཚོ་གཙོ་འཛིན་དཀུན་བཟང་དབང་ཕྱུག་གིངག་རྒྱུན་དང་འཁྲིལ་བ་ཅིན་ ཚ་ཆུའི་རྫིང་བཅུ་བཞི་དེ་ཅིག་ཡོདཔ་དང་ དེའི་ནང་ལས་ ནང་པའི་གསོ་རིག་འཛིན་སྐྱང་ལྟེ་བ་གིས་ ཚ་ཆུའི་རྫིང་བདུན་བརྟག་ཞིབ་འབད་ཡོདཔ་སྦེ་ཨིན་པས། རྫིང་དང་པ་  གུ་རུའི་ཚ་ཆུ་དྲོད་ཚད་ ༥༢.༠ ། རྫིང་གཉིས་པ་གྲང་བ་མོ་ཆུ་དྲོད་ཚད་ ༤༢.༠༠། རྫིང་གསུམ་པ་གྲང་བ་ཕོ་ཆུ་ དྲོད་ཚད་ ༤༣.༠། རྫིང་བཞི་པ་གཟེར་ཁམས་ཚ་ཆུ  དྲོད་ཚད་ ༣༨.༠༠། རྫིང་ལྔ་པ་མགུ་ནད་ཚ་ཆུ་ དྲོད་ཚད་ ༤༣.༠༠། རྫིང་དྲུག་པ་མཁའ་འགྲོའི་ཚ་ཆུ་ དྲོད་ཚད་ ༤༣.༠ དང་ རྫིང་བདུན་པ་ སྤྱན་རས་གཟིགས་ཀྱི་ཚ་ཆུ་  དྲོད་ཚད་ ༤༠.༢ ཡོདཔ་སྦེ་ཨིན་པས། (ཀུན་བཟང་འཕྲིན་ལས། གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༡༣) རྫིང་དང་པ་གུ་རུའི་ཚ་ཆུ་དང་ རྫིང་དྲུག་པ་མཁའ་འགྲོའི་ཚ་ཆུ་གཉིས་ལས་ རིང་བསྲེལ་ཡང་བྱོན་དོ་ཡོདཔ་ལས་ རིང་བསྲེལ་འདི་སྲུངམ་སྦེ་བཏགས་པ་ཅིན་ འདྲེ་དང་གདོན་ བདུན་ཚུ་གིས་གནོད་ནི་ལས་བཀག་ཚུགསཔ་ཨིན་པས། དུར་ཚ་ཆུ་འདི་ གོང་འོག་སྦེ་གཉིས་ཡོདཔ་དང་ ཚ་ཆུ་གོང་མ་ལུ་འགྱོ་དགོ་པ་ཅིན་ ཚ་ཆུ་འོག་མ་ལས་ཡར་ རྐང་ཐང་སྦེ་དུས་ཡུན་ཆུ་ཚོད་བཞི་འགྱོ་དགོ་པའི་ས་ཁར་ཨིན་པས། རྒྱབ་རྟེན་དཔེ་དེབ། ཀུན་བཟང་འཕྲིན་ལས། (གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༡༣) དད་པའི་ས་བོན། ཐིམ་ཕུག། ཀེ་ཨེམ་ཀྲི་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། Bhutan.com.au. (n.d). Dur Hot Springs Trek. Retrieved from: https://bhutan.com.au/dur-hot-springs-trek-9d-8n/ འབྲུག་གི་གནས། རྡོ་གནམ་གྱི་ཀ་བ། ༉ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ས་གནས་ག་ཏེ་ལུ་ཡང་ བྱིན་རླབས་ཅན་དང་ཡ་མཚན་ཅན་གྱི་གནས་མང་རབས་ཅིག་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ཚུ་གི་གྲས་ལས་  དར་དཀར་ན་རྗོང་ཁག་ དཀར་ནག་རྒེད་འོག་གི་མངའ་འོག་ལུ་ཡོད་པའི་ ཡོངས་གྲགས་ཅན་དང་རྩ་ཅན་གྱི་རྡོ་གནམ་གྱི་ཀ་བ་ཟེར་མི་འདི་ དར་དཀར་ན་གློག་མེ་ཁང་ལས་ ཀི་ལོ་མི་ཊར་ ༡༦ གི་ས་ཁར་ཆགས་ཏེ་ཡོདཔ་དང་ རྐང་ཐང་སྦེ་འགྱོ་བ་ཅིན་ ཆུ་ཚོད་གཉིས་དེ་ཅིག་འགྱོ་དགོ་པའི་ས་ཁར་ཨིན། རྒྱ་མཚོའི་མཐའ་མ་ལས་མཐོ་ཚད་མི་ཊར་ ༡༦༠༠ ལུ་ཆགས་ཏེ་ཡོད་པའི་རྡོ་འདི་ རིང་ཚད་གཞུ་འདོམ་དགུ་དང་བརྐྱངས་ཁྲུ་གང་དང་ རྒྱའི་སྦོམ་ཚད་འདི་ གཞུ་འདོམ་གང་དང་ བརྐྱངས་ཁྲུ་གང་དང་མཐོ་གང་ཡོདཔ་ཨིན། (དད་པའི་ས་བོན། གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༡༥ ཤོག་གྲངས་ ༢༥༠ །) རྡོ་གནམ་གྱི་ཀཝ་གི་ཚད་མི་ཊར་ནང་འབད་ཅ་ཅིན་ མཐོ་ཚད་མི་ཊར་ ༢༠ དང་ རྩཝ་གི་རྒྱ་ཚད་མི་ཊར་ ༡༥ ཡོདཔ་དང་ མཐའ་འཁོར་ག་ར་ཤིང་སྣ་གིས་སྤུར་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། རྡོ་འདི་ རྒྱ་གར་ལས་ ད་ལྟོ་ཡོད་སའི་ས་ཁོངས་ནང་ཕུར་བྱོན་པའི་སྐབས་ལུ་ མཐའ་འཁོར་ལས་ཕར་ཡོད་པའི་ ལྗོན་ཤིང་དང་རྡོའི་རིགས་ཚུ་ཡང་ གུས་ཞབས་ཀྱི་ཚུལ་ལུ་ རྡོའི་ཀ་བ་འདི་ལུ་ བསྒུར་བའི་ལོ་རྒྱུས་འདུག། གཏམ་རྒྱུད་གཅིག་ལས་འབད་བ་ཅིན་ ཧེ་མ་དར་དཀར་ན་རྫོང་བཞེངས་པའི་སྐབས་ལུ་ རྡོ་དེ་གིས་ གལ་སྲིད་རྫོང་འདི་རྡོ་འདི་ལས་མཐོཝ་སྦེ་བཞེངས་པ་ཅིན་ རྫོང་འདི་དུས་ཡུན་རིངམོ་སྦེ་གནས་མ་ཚུགས་པར་ཉམས་ཆགས་ཤོར་འོང་ཟེར་ གསུང་བྱོན་པའི་ལོ་རྒྱུས་འདུག། དེ་གིས་སྦེ་ ད་རེས་ནངས་པ་རྫོང་གི་དབུ་རྩེ་དང་ ཀ་བ་གཉིས་ མཐོ་ཚད་འདྲན་འདྲ་ཡོདཔ་ཨིན། (Dorji Penjore, 2003) རྡོ་རྣམ་གྱི་ཀ་བའི་ནང་ན་ བསྐལ་པ་བཟང་པོའི་སངས་རྒྱས་སྟོང་ནང་རྟེན་སྦེ་བཞུགས་ཏེ་ཡོད་ནི་དེ་གིས་ རྒྱ་གར་རྡོ་རྗེ་གདན་གྱི་མཆོད་རྟེན་དང་བྱིན་རླབས་དབྱེ་བ་ག་ནི་ཡང་མེད་པའི་རྡོ་རང་བྱུང་གི་མཆོད་རྟེན་ཅིག་ཨིན་པས། དེ་འབད་ནི་དེ་གིས་ དད་པ་ཅན་དང་ལས་འཕྲོ་ཅན་གྱི་གང་ཟག་ཚུ་གིས་ ཚེས་བརྒྱད་དང་བཅུ་ཐམ་ ཉེར་ལྔ་ གནམ་གང་ལ་སོགས་པའི་དུས་བཟང་ཚུ་གི་སྐབས་ལུ་ དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་སྒྲ་དང་མཆོད་པའི་སྒྲ་ཚུ་ དངོས་སུ་སྦེ་གོ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། (དད་པའི་ས་བོན། གནམ་ལོ་མེད་ ༢༠༡༥ ) ཆོས་སྐྱིད་དབང་མོ་གྱིས་ (གནམ་ལོ་མེད་ ༢༠༢༢) ཧེ་མ་འབད་བ་ཅིན་ གནས་ཆེན་འདི་གི་མཐའ་འཁོར་ལས་ཕར་ དགེ་སློང་ཚུ་སྐུ་མཚམས་བཅད་དེ་བཞུགས་ཡོདཔ་དང་ ད་རེས་ནངས་པ་འབད་བ་ཅིན་ ནགས་ཚལ་གྱི་གང་སྟེཡོདཔ་ཨིན་པས། རྡོ་འདི་གི་བྱིན་རླབས་ལུ་བརྟེན་ དར་དཀར་ན་གྲྭ་ཚང་ཡང་དར་ཞིང་རྒྱས་པའི་ཁར་ གྲྭ་ཚང་དེ་ནང་གི་དགེ་སློང་ཡང་མང་ཤོས་ར་གྲུབ་པ་ཐོབ་ཡོད་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཡོདཔ་ཨིན། གཞན་ཡང་ ཉི་གདུགས་ཁ་གཡུས་ཚན་ནང་ལུ་ ཆར་ཆུ་དུས་སུ་མ་བབས་ ལོ་ཕྱུགས་རྟག་ཏུ་མ་ལེགས་པའི་དུས་ངན་རེ་འབྱུང་པའི་སྐབས་ལུ་ གནས་དེ་ཁར་ཚོགས་འཁོར་བསྐོར་ཏེ་ རང་གི་དད་དམ་ལྷོད་མེད་ཀྱི་སྒོ་ལས་ གསོལ་བ་བཏབ་པ་ཅིན་ རང་གི་འདོད་པ་ལྟར་དུ་ ཆརཔ་གི་དངོས་གྲུབ་ཚུ་ཡང་གནང་ནི་ཡོདཔ་ཨིན་ཟེར་ཨིན་པས། (དད་པའི་ས་བོན། གནམ་ལོ་མེད་ ༢༠༡༥) རྒྱབ་རྟེན་དཔེ་ཐོ། དད་པའི་ས་བོན། (གནམ་ལེ་མེད་ ༢༠༠༨) འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་གནས་བཤད་དགོན་གཙུག་ལག་ཁང་གི་ཆགས་རབས་གསལ་བའི་ལམ་སྟོན། ཐིམ་ཕུ། ཀེ་ཨེམ་ཀྲི་དཔེ་བསྐྲུན་ཁང་། Bhutan, H. (2009). Do namkhai kaw. Retrieved from https://www.heavenlybhutan.com/sightseeing-places-of-bhutan/places-to-visit-in-dagana/do-namkhai-kaw/ Penjore, D. (2003). On the Mule Track to Dagana. Thimphu: The Centre for Bhutan studies. Wangmo, C. (2022). Three-sister pillars of Dagana. Retrieved from Kuensel: https://kuenselonline.com/three-sister-pillars-of-dagana/ འབྲུག་གི་གནས། རྡོ་མཆོད་རྟེན་དགོན་པ། རྡོ་མཆོད་རྟེན་དགོན་པ་འདི་ སྤ་རོ་རྫོང་ཁག་གི་ཤར་པ་རྒེད་འོག་ནང་ཆགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། གནས་དེ་ཁར་ སྤ་རོ་ཁྲོམ་ཚོང་འདུས་ལས་གདོང་དཀར་ལ་ཚུན་སྣུམ་འཁོར་ནང་འགྱོ་སྦེ་ དེ་ཁར་ལས་རྐང་སྟོང་སྦེ་ཆུ་ཚོད་ ༣ དེམ་ཅིག་འགྱོ་དགོ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་གིས་ སྐུ་ཡི་འོད་ཟེར་ ཐུགས་ཀྱི་འོད་ཟེར་ གསུང་གི་འོད་ཟེར་ ཡོན་ཏན་གྱི་འོད་ཟེར་ བཞི་ཡོད་ས་ལས་ཐུགས་ཀྱི་འོད་ཟེར་འདི་རྡོ་མཆོད་རྟེན་དགོན་པ་ཨིནམ་སྦེ་ཨིན་མས། ཧེ་མ་རྒྱལ་དབང་རྗེ་མཆོག་གིས་ ལྷ་ཁང་ལས་ཆུ་ཚོད་ཕྱེད་ཀྱི་ས་ཁར་ གཡོན་ཁ་ཐུག་ལུ་དག་པའི་སྣང་ངོར་རྡོ་རང་བྱུང་གི་བདེ་ཤེགས་མཆོད་རྟེན་བརྒྱད་གཟིགས་ཡོདཔ་ལས་བརྟེན་ཏེ་ གནས་འདི་ལུ་མཚན་ཡང་རྡོ་མཆོད་རྟེན་དགོན་པ་ཟེར་བཏགས་ནུག་ཟེར་ཨིན་པས། (གནས་ཡིག་ཀུན་ཕན་ལམ་སྟོན། ༢༠༡༥ ) རྡོ་མཆོད་རྟེན་གནས་འདི་འགོ་དང་པ་ སྐྱེས་མཆོག་འབའ་ར་བ་དངོས་སུ་བྱོན་ཏེ་ ཞབས་ཀྱིས་བཅགས་ཞིནམ་ལས་བྱིན་གྱིས་བརླབས་གནང་བའི་ཁར་ བཀའ་གདམས་པའི་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ལེ་ཤ་བྱོན་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཚུ་བཤད་སྲོལ་འདུག། དེ་ལས་ གནས་འདི་ཁྱབ་བདག་རྡོ་རྗེ་འཆང་དབང་མཆོག་དང་ འགྲོ་བའི་དགོན་པོ་གཙང་པ་རྒྱ་རས་ཀྱི་ཡང་སྲིད་ རྒྱལ་དབང་ཀུན་དགའ་དཔལ་འབྱོར་མཆོག་གིས་ཡང་ དངོས་སུ་ཞབས་ཀྱིས་བཅགས་ཏེ་ བྱིན་གྱིས་བརླབས་གནང་བའི་ གནས་རྩ་ཅན་ཅིག་ཨིན་མས། ཧེ་མ་ དུས་རབས་ ༡༥ པའི་ནང་ གནས་འདི་མཚུངས་མེད་དམ་པ་རྒྱལ་དབང་རྗེ་མཆོག་གིས་ ལུང་རྟོགས་བསྟན་པའི་འབྱུང་གནས་བཤད་སྒྲུབ་སྡེ་གཉིས་ཆ་ར་བཙུགས་གནང་ཡོད་རུང་ ལུང་བསྟན་དང་འཁྲིལ་གཙོ་བོ་སྒྲུབ་སྡེ་འདི་དར་ཞིང་རྒྱས་ཡོད་པའི་ལོ་རྒྱུས་འདུག། ལྷ་ཁང་ཡོད་སའི་ས་ཁོངས་ནང་སྣང་གྲགས་ནུབ་དང་ ལྷ་ཁང་གི་གཡོན་ཤར་ཕྱོགས་ལུ་ ད་ལྟོ་འབད་བ་ཅིན་སྣང་གྲགས་ཟེར་སླབ་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། སྣང་གྲགས་ལྷ་ཁང་གི་ནང་རྟེན་གཙོ་བོ་ ཨྱོན་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེའི་སྐུ་འདྲ་དང་ གཡོན་ལུ་མཚུངས་མེད་རྒྱལ་དབང་རྗེའི་སྐུ་འདྲ་ཚུ་བཞུགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། གནས་དེ་ཁར་ ལྷ་ཁང་དང་རྡོ་རང་བྱོན་མཆོད་རྟེན་གྱི་གནས་རི་རྩེ་སྐོར་ བར་སྐོར་ རོང་སྐོར་ སྦེ་མཇལ་ནི་ཡོདཔ་ཨིན་མས། གཞན་ཡང་ རྡོ་རང་བྱུང་གི་མཆོད་རྟེན་དང་གྲུབ་ཆུ་ ཆོས་རྗེ་འབྲུག་པ་ཀུན་ལེགས་སྒྲུབ་པ་གནང་སྟེ་བཞུགས་པའི་སྐབས་ཀྱི་མཚམས་ཁང་གི་ཤུལ། ཆོས་རྗེ་འབྲུག་པ་ཀུན་ལེགས་ཀྱིས་བཏོན་གནང་བའི་བྱིན་རླབས་ཅན་གྱི་གྲུབ་ཆུ། གསང་ཆབ་རིལ་བུ་དབོག་ས། རྡོ་གུར་བླ་མའི་ཞབས་རྗེས། ཆིབས་རྟའི་སོགས་པའི་ཞབས་རྗེས། མཚུངས་མེད་རྒྱལ་དབང་རྗེ་མཆོག་གིས་ གནས་ཕུ་གི་སྦོ་ལོགས་ཁར་ལྷ་ཁང་བཞེངས་ཡོད་པའི་ཤུལ། མཚུངས་མེད་རྒྱལ་དབང་རྗེ་མཆོག་སྒྲུབ་པ་གནང་བཞུགས་སའི་སྒྲུབ་ཁང་གི་བྱང་ཁོག་དང་ མུན་ཁྲི་སྒང་ཟེར་ས་ལུ་ མུན་ཁང་གི་ནུབ་ཕྱོགས་མཆོད་རྟེན་ཆུང་ཀུ་གཅིག་གི་གདོང་ཁར་འབྲུག་པའི་གདན་ས་བོད་ར་ལུང་ལུ་ མཚུངས་མེད་རྒྱལ་དབང་རྗེ་མཆོག་བྱ་བཟུམ་འཕུར་བྱོན་པའི་སྐབས་ཀྱི་བླམ་རྒྱལ་དབང་རྗེ་མཆོག་གིས་ཞབས་རྗེས། གསོལ་བམ་གྱི་རྐང་རྗེས། གཟིམ་ཁྱིའི་རྐང་རྗེས། ཆོས་གོས་ཀྱི་ཤུལ་དང་ བླམ་རྒྱལ་དབང་རྗེའི་དབུ་ཞྭ་ཚུ་མཇལ་ཚུགསཔ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ཧེ་མ་ དུས་རབས་ ༡༥ པའི་ནང་ མཚུངས་མེད་རྒྱལ་དབང་རྗེ་མཆོག་གནས་ཕུ་པའི་གཡུས་ཚན་ནང་བཞུགས་པའི་སྐབས་ལུ་ བླ་མའི་སྐུ་བསོད་དབང་ཐང་ལས་བརྟེན་ཏེ་ དཔག་བསམ་ལྗོན་ཤིང་དང་འདོད་འཇོའི་མཚོ་བྱུང་སྟེ་ གནས་ཕུ་པའི་གཡུས་འདི་ནང་ ཆར་ཆུ་དུས་ལུ་འབབ་ ལོ་ཐོག་ཚུ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་ནུག། དེ་ལས་ མི་ངན་ཚུ་གིས་དེ་སྦེ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་མི་རྒྱུ་རྐྱེན་གཙོ་བོ་འདི་ བླ་མའི་སྐུ་བསོད་དབང་ཐང་ལས་འཁྲུངས་པའི་དཔག་བསམ་ལྗོན་ཤིང་ཨིནམ་ཤེས་ཏེ་ ཤིང་འདི་ག་དེ་ཅིག་བརྡབ་ནི་གི་རྩིས་རྐྱབ་རུང་ ཤིང་འདི་ལུ་གནོད་པ་བཀལ་མ་ཚུགས་པར་སྡོདཔ་ད་ བདུད་མོའི་རྫུ་འཕྲུལ་ཨམ་མོ་རེངསམོ་གཅིག་གིས་ཨམ་སྲུའི་ཆབ་གསང་བསྡུས་པ་ནང་གོ་ཐལ་བཏབ་སྟེ་བླུགས་ནུག། འདི་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ དཔག་བསམ་ལྗོན་ཤིང་འདི་ལོག་སྐྱེས་མ་བཏུབ་པས། དེ་ལས་ འདོད་འཇོའི་མཚོ་ཡང་བསྟིམས་འགྱོ་ ད་རུང་ མི་ངན་ཚུ་གིས་ མཚུངས་མེད་རྒྱལ་དབང་རྗེ་བཀྲོངས་ནི་འཆར་ཞིག་རྩམ་ད་ འཆར་ཚུ་གིས་སྐོར་ལས་བླམ་གིས་མཁྱེན་ཏེ་ བླམ་ཐུགས་ཕམ་སྟེ་ ས་གནས་དེ་ཁར་ ལོ་གསུམ་གྱི་རིང་སྐུ་མཚམས་ནང་བཞུགས་ནུག། དེ་ལས་ བླམ་སྐུ་མཚམས་ལས་ལོག་བཞེངམ་ད་ ཉེ་གནས་ཤ་འཚོལ་བར་བཏང་ཡོདཔ་ཨིན་པས།   ཉེ་གནས་ཤ་འཚོལ་བར་གཏང་པའི་སྐབས་བླམ་གིས་ ཤ་གི་རིགས་འགོ་དང་པ་ག་འཐོབ་མི་འབག་ཤོག་ ཟེར་གསུངས་ནུག། ཉེ་གནས་ཤ་འཚོལ་བར་འགྱོ་སའི་ལམ་ཁར་ བུམོ་ལོ་བརྒྱད་འབད་མི་ བྲམ་ཟེ་སྐྱེས་བདུན་གྱི་རིགས་ཅིག་ཐོབ་སྟེ་ ཤ་འདི་བླམ་ལུ་འཕུལ་ནུག། དེ་ལས་ ཤ་འདི་བཙོ་ཟེར་བཀའ་གནང་སྟེ་ ཉེ་གནས་ཀྱིས་ཤ་འདི་བཙོ་སྦེ་  ཤ་འདི་དང་པ་བླམ་ལུ་དྲངས་ གཉིས་པ་ཤ་འདི་གཏུབ་སྟེ་གཟིམ་ཁྱི་ལུ་བྱིན་ ཤ་གཏུབ་མི་ཆུས་བཤལ་སྟེ་ གསོལ་བམ་གྱི་ལྟོ་བླུགས་བྱིནམ་ལས་བརྟེན་ཏེ་ བླམ་ གསོལ་བམ་དང་གཟིམ་ཁྱི་འཕུར་བྱོན་པའི་སྐབས་ ཉེ་གནས་འདི་འཕུར་ནི་རང་དབང་མ་བྱུངམ་ལས་ ཁོ་ཡང་འཁྱིད་གནང་ཟེར་གསོལཝ་བཏབ་ནུག། དེ་བསྒང་བླམ་གིས་ཁོ་ལུ་ ཁྱོད་ཤ་མ་ཟ་ག་ཟེར་འདྲིཝ་ད་ ཁོ་གི་ང་མ་ཟ་ཟེར་ཞུ་ནུག། ད་རུང་བླམ་གིས་ ཤ་གཏུབ་མི་ཚུ་ཀྲེག་ནི་དང་ཤ་གཏུབ་མི་ཚུ་ཆུ་བཤལ་རྐྱབ་ནི་མེད་ག་ཟེར་བའི་འདྲི་བའི་ལན་ལུ་ ཉེ་གནས་གིས་མེད་ཟེར་ཞུ་ནུག། དེ་ལས་ བླམ་གིས་གནམ་ཁ་ལས་ཆོས་གོས་གཅིག་གནང་སྟེ་ དེ་སྦེ་ཨིན་པ་ཅིན་ ངེའི་ཆོས་གོས་ལུ་བཤད་དེ་ཤོག་ཟེར་བཀའ་གནང་ནུག། དེ་སྦེ་ཆོས་གོས་ལུ་བརྟེན་ཏེ་འཕུར་བྱོནམ་ད་ ལ་སྟེང་ཁ་ལས་འཕྲོ་ཐུད་དེ་འཕུར་མ་ཚུགསཔ་ལས་ བླམ་གིས་གནས་དེའི་གཞིག་བདག་སྦེ་བཀོད་གནང་གནངམ་སྦེ་ཨིན་པས། གནས་འདི་ཁར་ འཁོར་ལམ་གྱི་ཞབས་ཏོག་མེད་པའི་དཀའ་ངལ་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་ལྟ་བཤལཔ་དེ་ཅིག་འོང་ནི་མེད་རུང་ འབྲུག་མི་ཚུ་གིས་ ཕྱག་དང་མཆོད་པ་ཕུལ་སའི་གནས་དང་ འབྲུག་མི་ཚུ་གནས་སྐོར་ལུ་འགྱོ་སའི་གནས་རྩ་ཅན་ཅིག་ཨིན་མས། རྒྱབ་རྟེན། ཀུན་བཟང་ཕྲིན་ལས། (༢༠༠༨) དད་པའི་ས་བོན། ཐིམ་ཕུག། ཀེ་ཨེམ་ཀྲི་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ཕན་བདེ་ལེགས་བཤད་དབང་ཕྱུག། (༢༠༡༣) གནས་ཡིག་ཀུན་ཕན་ལམ་སྟོན། ཅ་རྙིང་འཛིན་སྐྱོང་སྡེ་ཚན། སྲོལ་འཛིན་ལས་ཁུངས། འབྲུག་གི་གནས། ༉ རྒྱ་མཚོ་ཁ་ལས་མཐོ་ཚད་མི་ཊར་  ༣༡༠༠ ལུ་ཆགས་ཏེ་ཡོད་པའི་རྡོ་ཀྱོང་ལ་འདི་ ཐིམ་ཕུག་ལས་སྤུ་ན་ཁ་ཁ་ཐུག་འགྱོ་སའི་ལམ་ཁར་ག་ནི་བ་མཛེས་ཏོག་ཏོ་སྦེེ་ཡོདཔ་ཨིན། རྡོ་ཀྱོང་ལ་འདི་ཐིམ་ཕུག་ལས་ཀི་ལོ་མི་ཊར་ ༢༠ གི་ས་ཁར་ཡོདཔ་དང་སྣུམ་འཁོར་ནང་འགྱོ་བ་ཅིན་ དུས་ཡུན་སྐར་མ་ ༥༠ དེམ་ཅིག་ནང་ལྷོད་ཚུགསཔ་ཨིན་པས།  ལ་འདི་འབྱུང་བ་བཞི་གི་ཚོས་གཞི་གི་བརྡ་མཚན་པའི་དར་ཤིང་དང་རླུང་དར་གི་བརྒྱན་ཏེ་ཡོད་པའི་ཁར་ རྒྱལ་རབས་ནང་ཚུད་དེ་ཡོད་མི་ འབྲུག་དབང་རྒྱལ་ཁང་བཟང་མཆོདརྟེན་ ༡༠༨ གིས་སྦེ་མཛེས་ཉམས་ལྡན་ཏོག་ཏོ་སྦེ་མཇལཝ་ཨིན། ས་གནས་དེ་ནང་ གནམ་གཤིས་གནས་སྟངས་ཧིང་སང་ས་སྦེ་ཡོདཔ་ད་ རྡོ་ཀྱོང་ལ་གི་ཤར་ཕྱོགས་ལུ་གངས་ཆེན་ཧི་མ་ལ་ཡའི་རྩེ་ཚུ་གུར་ཁཝ་སྤུབས་ཏེ་་མཐོང་སྣང་ཆེ་ཏོག་ཏོ་སྦེམཐོང་ཚུགས་པས། གཞན་ཡང་ ས་གནས་དེ་ཁ་ལས་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ གངས་རི་ཚུ་ལས་མཐོ་ཤོས་ཨིན་མི་ མཐོ་ཚད་མི་ཊར་ ༧༡༥༨ སྦེ་མི་གངས་དཀར་སྤུན་གསུམ་ཡང་མཐོང་ཚུགསཔ་ཨིནཔས། དེ་ལས་ མཐོ་ཚད་མི་ཊར་ ༧༡༧༠ འབད་མི་ ཀང་ཕུག་གངས། མཐོ་ཚད་མི་ཊར་ ༦༩༦༠ འབད་མི་ བཙན་མདའ་གངས། མཐོ་ཚད་མི་ཊར་ ༧༡༥༨ འབད་མི་ཇི་ཇི་གང་ཕུག་གངས་དང་མཐོ་ཚད་མི་ཊར་ ༧༠༦༠ འབད་མི་ གཏེར་རི་གངས་ཚུ་མཐོང་ཚུགསཔ་ཨིན་པས། རྡོ་ཀྱོང་ལ་ལུ་རྒྱལ་རབས་ཅན་གྱི་འབྲུག་དབང་རྒྱལ་ཁང་བཟང་མཆོད་རྟེན་ འབྲུག་དབང་རྒྱལ་ལྷ་ཁང་དང་རྒྱལ་གཞུང་སྐྱེད་ཚལ་གླིང་ག་གི་ཆ་ཤས་ཨིན་པའི་ཨེ་ཏོ་མེ་ཏོག་གི་ལྡུམ་ར་ཚུ་ཡང་ཡོདཔ་ཨིན། མཆོད་རྟེན་ ༡༠༨ པོ་ལུ་ཡུལ་ལྷ་རྣམ་པར་རྒྱལ་བའི་མཆོད་རྟེན་ཟེར་ཡང་སླབ་ཨིན་མས། མཆོད་རྟེན་འདི་མི་དབང་རྒྱལ་ཡུམ་ཨ་ཞེ་རྡོ་རྗེ་དབང་མོ་མཆོག་གི་སྐྱབས་འཛིན་གྱི་འོག་ལུ བཞེངས་བཞེངསམ་ཨིན་མས། དེ་ཡང་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༣ ལུ་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དོན་ལུ་རང་སྲོག་ཡང་བློས་བཏང་སྟེ ངོ་ལོགཔ་གཡིབ་དམག་ཚུ་དང་དམག་རྐྱབ་པའི་སྐབས་དམག་མི་ ༡༡ ཚེ་ལས་འདས་མི་ཚུ་རྗེས་དྲན་དང་མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་འཇིགས་མེད་སེང་གེ་དབང་ཕྱུག་མཆོག་དགྲ་ལས་རྒྱལ་ཁ་འཐོབ་པའི་བརྡ་མཚན་ལུ་ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་ལོག་ཐིམ་ཕུག་ལུ་ཕེབས་པའི་ཤུལ་ལུ་བཞེངས་ནི་འགོ་བཙུགས་ཡོདཔ་ཨིན་པས། མཆོད་རྟེན་བཞེངས་ཚར་བའི་ཤུལ་ལུ་ འབྲུག་དབང་རྒྱལ་ལྷ་ཁང་བཞེངས་ནིའི་ལཱ་འགོ་བཙུགས་ཏེ་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༨ སྤྱི་ཟླ་ ༦ པའི་ནང་ལུ་བཞེངས་ཚར་ནུག། ལྷ་ཁང་དེ་ཁར་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༡ ལས་ལོ་ཨ་རྟག་ར་སྤྱི་ཟླ་ ༡༢ པའི་སྤྱི་ཚེས་ ༡༣ ལུ་འབྲུག་དབང་རྒྱལ་ཚེས་བཅུ་འགོ་བཙུགས་གནང་ཡོད་མི་དེ་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༣ ལུ་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་མཆོག་དང་དམག་སྡེ་ཚུ་གིས་དགྲ་ལས་རྒྱལ་ཁ་འཐོབ་མི་འདི་རྗེས་དྲན་ཞུ་ནི་གི་དོན་ལུ་ཨིན་མས། རྡོ་ཀྱོང་ལ་ལས་ག་ནི་བ་ཡིད་འཕྲོ་པའི་གངས་ཅན་ཧི་མ་ལ་ཡ་དང་མཐོང་སྣང་ཆེ་བའི་ས་ཁོངས་ཚུ་མཐོང་ཚུགསཔ་ལས་ལྟ་བཤལཔ་ཚུ་ལུ་གནམ་མེད་ས་མེད་ཡོངས་གྲགས་ཡོདཔ་ལས་ལྟ་བཤལཔ་ལེ་ཤ་འོང་སའི་ས་ཁོངས་ཅིག་ཨིན་པས། དེ་མ་ཚད་ འབྲུག་མི་ཚུ་ཡང་ངལ་གསོ་དང་ལོ་གསར་ཚུ་གི་སྐབས་ལུ་རང་སོའི་ཕམ་སྤུན་ཆ་དང་ཆ་རོགས་ཚུ་དང་མཉམ་མཛར་ཅུམ་ཟ་བར་དང་དགའ་སྤྲོ་སྟོན་ནི་དོན་ལུ་འོང་སའི་ས་གནས་གཙོ་བོ་ཅིག་ཨིན་མས། རྡོ་ཀྱོང་ལ་འདི་བྱཱར་དགུན་མེད་པར་དུས་ཨ་རྟག་རང་མཛེས་ཏོག་ཏོ་མཐོངམ་ཨིན་རུང་ དེ་ཁར་འགྱོ་ནི་གི་དུས་ཚོད་དགའ་ཤོས་འདི་སྤྱི་ཟླ་ ༢ པ་ལས་ ༡༠ པ་ཚུན་ཨིནམ་སྦེ་ཨིན་པས། དུས་ཚོད་གཞན་ཁར་འགྱོ་བ་ཅིན་ ཁཝ་རྐྱབ་སྟེ་བསིལ་ཀྲག་ཀྲ་ ས་སྨུག་སྤུར་སྡོདཔ་ལས་ གངས་ཆེན་ཧི་མ་ལ་ཡ་ལ་སོགས་པའི་ས་གནས་ཚུ་གསལ་ཏོག་ཏོ་སྦེ་མཐོང་མི་ཚུགསཔ་ཨིན་པས། རྒྱབ་རྟེན་དཔེ་ཆ། Druk Asia, Bhutan Travel and Tour. (2021) Dochula Pass. Retrieved from:                                      https://www.drukasia.com/bhutan/thimphu/dochula-pass/ En. Wikipedia.org.  (n.d) Dochula Pass. Retrieved from: https://en.wikipedia.org/wiki/Dochula_Pass Holidify.com (n.d) Dochula pass, Bhutan overview. Retrieved from:                                                 https://www.holidify.com/country/bhutan/dochula-pass-sightseeing-125333.html Travel Triangle.com. (n.d) Dochula Pass, Bhutan: 3 Reasons you must visit it. Retrieved from:            https://traveltriangle.com/blog/dochula-pass-bhutan/ འབྲུག་གི་གནས། གནས་ཆེན་གདོང་དཀར་ལ། ༉   གནས་ཆེན་གདོང་དཀར་ལ་འདི་ སྤ་རོ་རྫོང་ཁག་གི་མངའ་འོག་ལུ་ཆགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན་པས།གདོང་དཀར་ལ་འོད་གསལ་རྩེ་མོའི་ལྷ་ཁང་ལུ་འགྱོ་དགོ་པ་ཅིན་ སྤརོ་ཤར་པ་ལས་བྲག་དཀར་པོ་འགྱོ་སའི་ལམ་བདའ་སྟེ་ སྣུམ་འཁོར་ནང་ དུས་ཡུན་སྐར་མ་ ༤༠ དེ་ཅིག་གི་རིང་འགྱོ་དགོཔ་ཨིན་པས། གནས་དེ་ རྒྱ་མཚོའི་ཁ་ལས་མཐོ་ཚད་ད་མི་ཊར་ ༣༦༥༠ དེ་ཅིག་ཁར་ཡོདཔ་ཨིན་པས། དེ་བཟུམ་སྦེ་ བེམ་རི་ལས་འགྱོ་བ་ཅིན་ དུས་ཡུན་ཆུ་ཚོད་ ༡ དང་སྐར་མ་ ༤༥ དེ་ཅིག་ལུ་ལྷོདཔ་ཨིནམ་དང་ མཁར་སྦྱས་དང་བྱག་ཝང་རྩེ་ཕུག་ལས་འགྱོ་བ་ཅིན་ཆུ་ཚོད་ ༤ དང་སྐར་མ་ ༣༠ དེ་ཅིག་ལུ་ལྷོདཔ་ཨིན་པས། (དད་པའི་ས་བོན། ༢༠༠༨) ལྷ་ཁང་འདི་ དུས་རབས་ ༡༦ པའི་ནང་ ལོ་ཆེན་བཻ་རོ་ཙཱ་ནའི་རྣམ་སྤྲུལ་གཏེར་སྟོན་ཚེ་རིང་རྡོ་རྗེ་གིས་ ཁོ་རའི་རྩ་བའི་བླ་མ་ དྲུང་དྲུང་རིན་ཆེན་ཆོས་རྡོར་གྱི་ལུང་བསྟན་དང་འཁྲིལ་ཏེ་ གདན་ས་བཅགས་གནང་ནུག། གདན་ས་གཅག་པའི་སྐབས་ལུ་ པད་མ་གླིང་པའི་གཏེར་བྱོན་ ཡི་དམ་མཐོང་བ་དོན་ལྡན་འཕུར་ཏེ་བྱོན་མི་འདི་ གནས་དེ་ནང་གི་ཀླུ་མོ་ཕྲིན་ལས་དབང་མོ་གིས་བསྲུངས་ཏེ་ཡོད་མི་དེ་ གཏེར་སྟོན་ལུ་ཕུལཝ་ལས་ ཀླུའི་ཕོ་བྲང་དེ་ ད་རེས་ནངས་པ་ཡང་བརྩི་ཁུངས་སྦོམ་སྦེ་བསྐྱེད་དེ་ཡོདཔ་ཨིན། ད་རེས་ནངས་པ་ཡང་ ཀླུ་མོ་འདི་ལུ་གསོལ་ཁ་ཚུ་ཕུལ་བ་ཅིན་ ཧེ་མ་ཀླུ་མོ་འདི་གིས་ གདོང་དཀར་ལའི་གནས་ཀྱི་ཕྲིན་ལས་དང་ སྐྱབས་མཛད་ནིའི་དོན་ལུ་དམ་བཅའ་ཕུལ་ཡོདཔ་ལས་ སྐྱབས་དང་སྡོང་གྲོགས་མཛདཔ་ཨིན་ཟེར་ཡིད་ཆེས་བསྐྱེད་ནི་འདུག།   གདོང་དཀོར་བཙན་གྱི་གནས་ཁང་ཡང་དེ་ནང་ཡོདཔ་ལས་ ལྷ་ཁང་དེ་ནང་ལས་ ཅ་ལ་ག་གིས་ཡང་ཨརཝ་བརྐུ་མི་ཚུགས་ཟེར་སླབ་སྲོལ་ཡང་འདུག། དེ་ཡང་ ལོ་རྒྱུས་གཅིག་དང་འཁྲིལཝ་ད་ ཧེ་མ་མི་གཅིག་གིས་ལྷ་ཁང་ནང་གི་ཁྲོ་གཅིག་ཨརཝ་བརྐུ་འབག་འགྱོཝ་ད་ ག་དེ་ཅིག་ལམ་འགྱོ་རུང་ ལྷ་ཁང་སྐོ་ར་རྐྱབ་སྟེ་ར་སྡོདཔ་ལས་ ལམ་འཚོལ་མ་ཐོབ་པར་ མཐའ་མཇུག་ལུ་ ཁྲོ་འདི་བཀོ་བཞག་སྟེ་འགྱོ་ནི་འབདཝ་ད་ ལགཔ་འཐུ་མ་བཏུབ་ལས་ ལགཔ་ཡང་དེ་ཁར་ར་བཏོག་བཞག་དགོཔ་ཐོན་ཡོད་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཡོདཔ་མ་ཚད་ ཁྲོ་དང་ལགཔ་འདི་ད་རེས་ནངས་པ་ཡང་མཇལ་ཚུགསཔ་ཨིན་པས། གནས་འདི་ལ་མཐོ་སར་ཆགས་ཏེ་ཡོདཔ་ལས་ས་གནས་འདི་ཁ་ལས་ བུམ་ཐང་སྐྱིད་སྐྱིད་ལ། ཇོ་མོ་ལྷ་རི། སྐྱབས་ཁྲ། གཟེ་མ་ལ། དར་དཀར་ལ། སྐྱིད་ལི་ལ། ཧོ་ཤར་ལ། འབུམ་བྲག་གནམ་རྒོད་ལ། ཝང་རྡོ་ཀྱོང་ལ་དང་བཀྲ་ཤིས་སྒང༌། བེམ་རི། ཐོ་བྲག་དགོན་པ། གྱེར་གླིང་དགོན་པ། བརྩོན་འགྲུས་དགོན་པ། བྱག་ཝང་སྟེང་ཆེན་ཁ། ལྷ་རི་སྤང༌། སྒོ་རི་ནང༌། བལ་ཀྲམ་དགོན་པ། བྲག་སྐྱེས། རྡོ་མཆོད་རྟེན་དགོན་པ་ཚུ་མཐོང་ཚུགསཔ་ཨིན་པས། གནས་འདི་མཐོང་རྒྱ་ཆེ་ཤོས་ཡོད་པའི་ས་གོ་ཅིག་ཨིན་ནི་འདི་གིས་ དང་ཕུགས་ཀྱི་ཞབས་ཁྲ་ཚིག་ནང་ཡང༌། གནས་ཆེན་གདོང་དཀར་ལ་ལས།། སྤ་མཐོང་ཝང་མཐོང་མཐོངམ་མས།། ཟེར་ཡོངས་གྲགས་སླབ་སྲོལ་ཡང་ཡོདཔ་ཨིན། ལྷཁང་འདི་གི་འོག་ལས་མར་དུས་ཡུན་ཆུ་ཚོད་སྐར་མ་ ༡༠ དེ་ཅིག་བབས་འགྱོཝ་ད་སྒྲུབ་ཆུ་ཅིག་ཡོདཔ་ཨིན་པས། སྒྲུབ་ཆུ་དེ་ ལྷ་ཁང་གི་ཟུར་ཁ་ཡོད་པའི་ཀླུ་མོ་ཕྲིན་ལས་དབང་མོ་ཟེར་མི་ཀླུའི་སྲསམོ་རྒས་ཤོས་ཀྱིས་ ལྷ་ཁང་ནང་ལུ་ཡོན་ཆབ་དེ་མོ་གིས་སྦེ་ཁས་བླངས་ཡོད་ནི་འདི་གས་མོ་གིས་བཏོན་བཏོནམ་ཨིན་ཟེར་བཤད་ནི་འདུག། ལོ་རྒྱུས་གཞན་ཡང་ ཧེ་མ་ང་བཅས་རའི་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ཡར་རྒྱས་མ་འགྱོ་བའི་བསྒང་ སྣུམ་འཁོར་ལམ་མེདཔ་ལས་འགྲོ་འགྲུལ་འབད་ནི་ལུ་དཀའ་ངལ་སྦོམ་ཡོད་ནི་འདི་གིས་ སྤ་རོ་དཔོན་སློབ་སྐུ་ཞོགས་ཚེ་རིང་དཔལ་འབྱོར་གྱི་ཡུམ་བུམ་ཐང་ལུ་བཞུགས་པའི་སྐབས་ སྤ་རོ་ལས་བུམ་ཐང་ཁོ་རའི་ཡུམ་བཞུགས་སར་མི་བཏང་སྟེ་ ཞག་དུས་བཟོ་ཞིནམ་ལས་ དཔོན་སློབ་ཁོ་ར་གདོང་དཀར་ལ་དང་ ཁོ་རའི་ཡུམ་སྐྱིད་སྐྱིད་ལ་ལུ་བྱོན་སྦེ་ བསང་བཏང་ཞིན་ན་དུ་པའི་བརྡ་ཐོག་ལས་མཇལ་འཕྲད་གནང་ས་ཅིག་ཡང་ཨིན་ཟེར་བཤད་ནི་འདུག། ལྷ་ཁང་ནང་གི་ནང་རྟེན་གཙོ་བོ་ལུ་ཡིད་དམ་མཐོང་བ་དོན་ལྡན་ཞུཝ་ཨིན་པས། དེ་སྦེ་ཞུ་དགོ་མི་འདི་ཡང་ རྟེན་དེ་རང་གིས་མཇལ་བ་ཙམ་གྱིས་ བསམ་དོན་ཡིད་བཞིན་དུ་འགྲུབ་ཚུགས་ཟེར་སླབ་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། ཡིད་དམ་མཐོང་བ་དོན་ལྡན་དེ་ གཏེར་སྟོན་པདྨ་གླིང་པ་མཆོག་གིས་ བུམ་ཐང་སྟང་མེ་འབར་མཚོ་ལས་གཏེར་སྦེ་བཞེས་ཡོད་མི་འདི་ ཕུར་བྱོན་བྱོནམ་ཅིག་ཨིན་པས། དེ་ཁར་ཤར་ཝང་སྤ་གསུམ་གྱི་མི་སེར་ཚུ་ ལོ་ལྟར་དཀོན་མཆོག་མཆོད་པར་འོང་དོ་ཡོདཔ་ལས་ གཞུང་གིས་ཕྱག་ཐམ་མ་གནང་པར་ ཡིད་དམ་འདི་མཇལ་ཁ་གནངམ་གནང་ས་ར་ཡོདཔ་ཨིན། ད་རུང་ནང་རྟེན་གཞན་ཡང་ ཕུརཔ་རྒྱ་དང་བརྒྱད་སྟབས་གཅིག་གུ་མཇལ་ནི་ཡོདཔ་དང་འདི་ཚུ་ཡང་ ཧེ་མ་གཏེར་སྟོན་ཚེ་རིང་རྡོ་རྗེ་མཆོག་གིས་ གངས་ཆེན་མཛོད་ལྔ་ལས་གཏེར་སྦེ་བཞེས་བཞེསཔ་ཨིན་ཟེར་ཨིན་པས། ད་རུང་ སྟོན་པའི་སྐུ་འདྲ་སྦོམ་ཅིག་ཡོད་མི་དེ་ སྔོན་མ་གཏེར་སྟོན་ཚེ་རིང་རྡོ་རྗེ་མཆོག་གིས་ ལྷ་ཁང་འདི་བཞེངས་ཚར་བའི་ཤུལ་ལུ་ ལྷ་ཁང་དེ་ལུ་སྐུ་འདྲ་ཅིག་དགོ་པས་ཟེར་ཐུགས་བསམ་བཞེད་དེ་ འབྲུག་གི་མི་སེར་ཉམས་ཆུང་རྒྱ་གར་རྡོ་རྗེ་གདན་ལུ་འགྱོ་མ་ཚུགས་མི་ཚུ་གི་དོན་ལུ་ བྱིན་རླབས་འཐུས་པའི་ཐབས་ལུ་ རྒྱ་གར་རྡོ་རྗེ་གདན་གྱི་སྟོན་པའི་སྐུའདྲ་དེ་དང་ཅོག་ར་འཐདཔ་སྦེ་བཞེངས་ཡོདཔ་སྦེ་བཤདཔ་ཨིན་པས། ད་རེས་ གནས་ཆེན་དེ་ཁར་  ཚེ་ད་རེས་ཀྱི་རྐྱེན་ངན་བར་ཆད་བསལ་ནི་དང་ཚེ་ཕྱི་མ་བདེ་བ་འཐོབ་ནི་གི་དོན་ལུ་ཚོགས་བསག་སྒྲིབ་བྱང་ལུ་བརྩོན་མི་ དད་ཅན་གྱི་འབྲུག་མི་ལེ་ཤ་ཅིག་གིས་ར་གནས་སྐོར་ལུ་འོངམ་མ་ཚད་ ས་ཆ་འདི་མཐོང་གསལ་ཆེ་ཏོག་ཏོ་ཡོདཔ་ལས་ ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་ལྟ་བཤལཔ་ཡང་རེ་རེ་གཉིས་འོང་ནི་ཡོདཔ་ཨིན་པས། རྒྱབ་རྟེན་དཔེ་དེབ། ཀུན་བཟང་འཕྲིན་ལས། (༢༠༠༨) དད་པའི་ས་བོན།  ཐིམ་ཕུག། ཀེ་ཨེམ་ཀྲི་དཔེ་སྤྲུན་ཁང་། འབྲུག་རྒྱང་སྒྲགས། (2022). གདོང་སྐོར་དགོན་པའི་ཆགས་རབ། འབྲུག། ཐིམ་ཕུག། འབྲུག་གི་གནས། བྲག་དཀར་པོ། ༉ བྱིན་རླབས་ཅན་གྱི་གནས་བྲག་དཀར་པོ་འདི་ སྤ་རོ་ལྷོ་ཕྱོགས་ཁ་ཐུག་ མཐོ་ཚད་མི་ཊར་ ༢༦༥༠ དེ་ཅིག་ས་ཁར་ ཤར་པ་རྒེད་འོག་ནང་ཆགས་ཏེ་འདུག། གནས་དེ་ཁར་འགྱོ་ནི་གི་དོན་ལུ་ སྤ་རོ་ཁྲོམ་ཁ་ལས་ སྣུམ་འཁོར་ནང་ཆུ་ཚོད་ ༡ དང་སྐར་མ་ ༣༠ དེ་ཅིག་འགྱོ་ཞིནམ་ལས་ རྐང་སྟོང་སྦེ་སྐར་མ་ ༡༠ དང་ ༡༥ དེ་ཅིག་འགྱོ་དགོ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ཡང་ སྤ་རོ་ཁྲོམ་གྱི་སྣུམ་འཁོར་འཛོམས་ལམ་ལས་འགྱོ་བ་ཅིན་ ཀི་ལོ་མི་ཊར་ ༧ དེ་ཅིག་ འགྱོ་དགོ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ཁར་ བྱག་སྦོམ་གཅིག་གི་བཀོད་པ་ལུ་ལྷ་ཁང་བཞེངས་ཏེ་ཡོད་མི་འདི་ ཧེ་མ་ དུས་རབས་ ༨ པའི་ནང་ གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་དངོས་སུ་སྦེ་སྒོམ་ཉམས་ལེན་གནང་སྟེ་བཞུགས་པའི་ས་གནས་ཅིག་ཨིན་མས། གུ་རུ་རིན་པེ་ཆེ་གི་སྐུ་ཡི་འོད་ཟེར་ གསུང་གི་འོད་ཟེར་ ཐུགས་ཀྱི་འོད་ཟེར་དང་ ཡོན་ཏན་གྱི་འོད་ཟེར་ ཟེར་གནས་ཁག་བཞི་ཡོད་ས་ལས་ སྐུ་ཡི་འོད་ཟེར་འདི་ བྲག་དཀར་པོ་འདི་ཨིན་མས།(གནས་ཡིག་ཀུན་ཕན་ལམ་སྟོན། ༢༠༡༥) གནས་འདི་ མཁའ་འགྲོ་ཡི་ཤེས་མཚོ་རྒྱལ་དང་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་གི་སྐུ་ཡི་གནས་སྦེ་བྱིན་གྱི་རླབས་གནངམ་ལས་བརྟེན་ཏེ་ གནས་འདི་ སྐུ་ཡི་གནས་རྩ་ཅན་ཅིག་སྦེ་རྩིཝ་ཨིན་པས། གནས་འདི་ གནས་ཡིག་ཀུན་ཕན་ལམ་སྟོན་ (གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༡༣ ཤོག་གྲངས་ ༢༣༥) ལས་ “མདུན་ནས་བལྟས་ན་ཞི་བ་འདྲ། །རྒྱབ་ནས་བལྟས་ན་ཁྲོ་བོ་འདྲ། །གཡོན་ནས་བལྟས་ན་ཞི་མ་ཁྲོ། །གཡས་ནས་བལྟས་ན་དཀྱིལ་འཁོར་འདྲ།། གནས་མཆོག་དམ་པ་འདི་ ཕྱི་ལྟར་ཙིཏྟའི་དབྱིབས་དང་འདྲ་བ་ ནང་ལྟར་པད་མ་འོད་ཀྱི་ཕོ་བྲང་དང་ གསང་བ་ལྟར་ན་མངོན་པར་དགའི་ཞིང་ཁམས་སྦེ་བརྩི་བའི་ཁར་ རིགས་གསུམ་མགོན་པའི་བཞུགས་གནས་སྦེ་ཡང་རྩིཝ་ཨིན་པས།” ཟེར་གསུང་བཞག་ནུག། བྱག་དེའི་དབྱིབས་འདི་ གཏེར་གྱི་སྒྲོམ་བཟུམ་ཡོད་པའི་ཁར་ གནས་དེའི་གཡས་གཡོན་ལས་ཕར་ གུ་རུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་ ཞབས་ཀྱིས་བཅགས་ཏེ་བྱིན་གྱིས་རླབས་གནང་བའི་གནས་མ་འདྲཝ་ཚུ་གིས་བསྐོར་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། གནས་ཀྱི་ལྷ་ཁང་ནང་ལུ་ གུ་རུ་སྒྲུབ་པ་གནང་སའི་སྒྲུབ་ཕུག་མཇལ་ཚུགསཔ་དང་ སྒྲུབ་ཕུག་འདི་ གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་གིས་བྱག་གི་རྡོ་འདི་གཉིས་བཀག་རྐྱབ་ཏེ་བཀག་བཏང་བཏངམ་བཟུམ་ཡོདཔ་ཨིན། རྡོ་འདི་གུར་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་གི་ ཕྱག་རྗེས་དང་ དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་ལྷ་ཚོགས་ཚུ་ཡང་མཇལ་ཚུགས། གཞན་ཡང་ ལྷ་ཁང་དེ་ནང་ གུ་རུའི་ཞབས་ལྷམ་ རྗེ་བཙན་སྒྲོལ་མའི་བྷ་ག་ རྗེ་བཙུན་འཇམ་དཔལ་དབྱངས་ མཁའ་འགྲོ་རྡོ་རྗེ་ཕག་མོའི་བརླ་གཡས་གཡོན་ དཔག་བསམ་ལྗོན་ཤིང་གི་སྤྱི་ཏོག་ཚུ་མཇལ་ཚུགས་པའི་ཁར་ ཡོན་ཏན་འོད་ཟེར་གྱི་རྡོའི་མེ་ལོང་། ལྷ་ཁང་གི་ཤར་ལྷོ་ནུབ་བྱང་ལུ་ཁྲུས་ཀྱི་རྫིང་བུ། གཡས་ལུ་གསེར་གྱི་མཎྜལ་བརྒྱ་དང་རྩ་བརྒྱད། རང་གིས་སྡིག་པ་བསགས་པའི་ལས་ཚུ་དག་ནི་གྱི་ལས་སྒྲིབ་ཕྱེ་ས་ རྡོ་འོག་ལས་འཛུལ་སའི་དོང་ཚུ་ཡང་ཡ་མཚན་ཆེ་ཏོག་ཏོ་སྦེ་མཇལ་ཚུགས། དེ་གིས་ཡང་མ་ཚད་ བྱག་དུང་དཀར་ ཚེ་བུམ་ རྡོའི་མཎྜལ་ གུ་རུའི་ཞབས་རྗེས་ གུ་རུའི་བཞུགས་ཁྲི་ རྡོ་རྗེ་ཕག་མོའི་དབུ་ ཐུག་སྲས་ཟླ་བ་གིས་གཏེར་བཞེས་སའི་ཤུལ་ མཁའ་འགྲོ་མའི་བཞུགས་ཁྲི་ རྡོའི་གླང་ཆེན་ གུ་རུའི་ཕྱག་ཕྲེང་དང་ བླ་མ་ནམ་མཁའི་སྙིང་པོ་སྐུ་ཕྲེང་དང་པའི་ཞབས་རྗེས་ སྒྲུབ་ཕུག་དང་ སྐུ་གཟུགས་རང་བྱོན་ཚུ་མཇལ་ཚུགས་པས། ས་གོ་དེ་ནང་གནས་གཞན་ཡང་ འདོད་འཇོ་བའི་དབུ་ མཁའ་འགྲོ་མའི་གསོལ་ཐབ་ བླམ་འབྲུག་པ་ཀུན་ལེགས་ཀྱི་ཞབས་རྗེས་ རྒྱལ་དབང་རྗེའི་ཞབས་རྗེས་ ཐང་སྟོང་རྒྱལ་པོའི་ཞབས་རྗེས་ གུ་རུ་རྫོང་བྲག་ལུ་འཕུར་བྱོན་པའི་ཞབས་རྟིང་གི་ཤུལ་ གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་གི་སྤ་འཁར་བཙུགས་པའི་ཤུལ་ མཁའ་འགྲོ་ཡི་ཤེས་མཚོ་རྒྱལ་གྱི་ཞབས་རྗེས་ མཁས་པ་བེཻ་རོ་ཙཱ་ནའི་ཕྱག་རྗེས་ རྡོའི་གཏོརམ་དང་ ཀླུ་མོའི་རྡོ་ཚུ་ཡང་མཇལ་ཚུགས། བྱག་གུར་མཁའ་འགྲོ་མ་འབུམ་གྱིས་ ཚོགས་འབུམ་ཕུལ་ས་དང་ དེ་གི་རྩ་བར་ དུར་ཁྲོད་གཅིག་མཇལ་ཚུགས། དུར་ཁྲོད་འདི་ པདྨ་བརྩེགས་པ་བཟུམ་ཡོད་པའི་ཁར་ གལ་སྲིད་ རང་གིས་མནོ་བསམ་འདི་ “ད་རིས་ང་ཤི་སོང་ཡི་མས་” ཟེར་བཏང་སྟེ་ དུར་ཁྲོད་ནང་ན་འཛུལ་བ་ཅིན་ ལཱ་ངན་གྱིས་བསགས་པའི་ལས་སྒྲིབ་ཚུ་དག་པའི་ནུས་པ་ཡོད་པའི་ཁར་ རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱིི་གོ་འཕང་འཐོབ་པའི་ནུས་ཤུགས་ཡོདཔ་ཨིན་ཟེར་སླབ་སྲོལ་འདུག། དེ་ལས་ ལྷ་ལྕམ་མཎྜ་ར་བ་གིས་གླུ་གར་ཕུལ་སའི་ཤུལ་ ཀླུ་བདུད་ནག་པོ་སྡིག་པ་རཱ་ཛྲ་ལུ་སྤྲུལ་སྟེ་ བྱག་ནང་ཐིམ་སོང་བའི་རྡོ་ཡང་མཇལ་ཚུགས་པས། ང་བཅས་ཀྱིས་རྡོ་འདི་ལུ་སྨོན་ལམ་བཏབ་པ་ཅིན་ ཀླུ་དང་ཀླུ་བདུད་ཚུ་གི་གནོདཔ་མི་བཀལ་ཟེར་བའི་ལོ་རྒྱུས་ཡང་བཤད་སྲོལ་འདུག། དོ་རུང་ གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེའི་ཆིབས་རང་བྱོན་དང་ གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེའི་འི་ཕྱག་ཐམ་ཚུ་ ག་ནི་བ་བྱིན་རླབས་བྱིན་རླབས་ཅན་སྦེ་མཇལ་ཚུགསཔ་ཨིན། བྲག་དཀར་པོ་འདི་ གུ་རུའི་སྐུ་ གསུང་ ཐུགས་དང་ ཡོན་ཏན་གྱི་འོད་ཟེར་བཞི་ག་ར་ཚང་བའི་གནས་རྩ་ཅན་གཅིག་ཨིན་མས། བྲག་དཀར་པོའི་གནས་འདི་ ལྟ་བཤལ་པ་ཚུ་གི་དོན་ལུ་ ཡོངས་གྲགས་ཅན་གཅིག་མེན་རུང་ འབྲུག་མི་ཚུ་གི་དོན་ལུ་ བྱིན་རླབས་ཅན་གྱི་གནས་རྩ་ཅན་ཅིག་སྦེ་རྩི་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། གནས་འདི་ གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་གི་གནས་རྩ་ཅན་ཅིག་འབདཝ་ལས་ རྣལ་འབྱོར་པ་དང་ བླ་སློབ་བཁན་སྤྲུལ་མང་ཤོས་ར སྒོམ་ཉམས་ལེན་འབད་བར་བྱོན་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། ང་བཅས་ཀྱིས་ གནས་འདི་ སྐོར་ར་ ༡༠༨ རྐྱབ་པ་ཅིན་ རང་གིས་ལས་སྒྲིབ་དག་ནི་དང་ རང་གིས་དད་པ་དང་མོས་གུས་སྦོམ་བསྐྱེད་དེ་ སྨོན་ལམ་བཏབ་ དེ་ལས་ ཕྱག་རེ་འཚལ་འབད་བ་ཅིན་ རང་གིས་མནོ་བའི་རེ་དོན་འགྲུབ་ཚུགས་ནི་དང་ བར་ཆད་ཚུ་བསལ་ཚུགས་པའི་ཕན་པ་ལེ་ཤ་ཡོད་ཟེར་གསུངས་ཏེ་འདུག། རྒྱབ་རྟེན། ཀུན་བཟང་ཕྲིན་ལས། (༢༠༡༠) དད་པའི་ས་བོན། ཐིམ་ཕུ། ཀེ་ཨེམ་ཀྲི་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ཕན་བདེ་ལེགས་བཤད་དབང་ཕྱུག། (༢༠༡༥) གདས་ཡིག་ཀུན་ཕན་ལམ་སྟོན། ཅ་རྙིང་འཛིན་སྐྱོང་སྡེ་ཚན། སྲོལ་འཛིན་ལས་ཁུངས། Denkar (2019) https://denkarsgetaway.com/drakarpo-the-popular-bhutanese-pilgrims-getaway/ འབྲུག་གི་གནས། བྲག་སྐྱེས་ཕང་མཚོ། ༉   བྲག་སྐྱེས་ཕང་མཚོ་འདི་ སྤ་རོ་རྫོང་ཁག་གི་བྱང་ཕྱོགས་ཁ་ཐུགས་ལུ་བཙན་ཏོག་རྒེད་འོག་ནང་རྒྱ་མཚོའི་ཁ་ལས་མཐོ་ཚད་མི་ཊར་ ༤༣༠༠ གི་ས་ཁར་ཆགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། མཚོ་འདི་གི་མིང་བྲག་སྐྱེས་ཕང་མཚོ་ཟེར་སླབ་དགོ་མི་འདི་ཡང་ མཚོ་འདི་སྤ་རོ་གི་གནས་བདག་ཨཔ་ཇོ་བོ་བྲག་སྐྱེས་ཀྱི་ཕང་མར་བཞག་བཞགཔ་བཟུམ་སྦེ་ ལ་གི་མཐའ་སྐོར་བའི་སྦུག་ལུ་ཆགས་ཏེ་ཡོད་ནི་འདི་གིས་ཨིན་པས། ལ་ལུ་ཅིག་གིས་མཚོ་འདི་ བྲག་གི་ཕང་མ་བཞག་བཞགཔ་བཟུམ་ཡོད་ནི་འདི་གིས་བྲག་སྐྱེས་ཕང་མཚོ་ཟེར་སླབ་ཨིན་ཟེར་སླབ་ཨིན་མས། མཚོ་འདི་ དོསསྟེང་རྒེད་འོག་ནང་ཡོད་པའི་ནོར་བུ་གླིང་རིག་གཏེར་མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ་གི་ལྟག་ལས་ཡར་ ཤ་ལ་བྲག་མགོ་བརྒྱུད་དེ་འགྱོཝ་ད་ དུས་ཡུན་ཆུ་ཚོད་ ༥ དེ་ཅིག་ལུ་ལྷོད་ཚུགསཔ་ཨིན་པས། མཚོ་འདི་མཇལ་བ་འགྱོ་སའི་ལམ་ཁར་ལུ་ སྒོ་ར་མཚོ་དང་ཟིམ་དཔོན་མཚོ་ཟེར་མཚོ་ཆུང་ཀུ་གཉིས་དང་ ཤ་ལ་བྲག་མགོའི་ཆོས་རྗེ་ཀརྨ་དཔལ་འབར་སྒྲུབ་པ་གནང་སའི་བྱག་ཕུག་ཅིག་ཡང་མཇལ་ནི་ཡོདཔ་ཨིན་པས། ས་གནས་ ལབ་རྩ་ཁ་ཟེར་ས་ལྷོདཔ་ད་ ཡུམ་མཚོ་ཡང་མཇལ་ཚུགསཔ་ཨིན་པས། བྲག་སྐྱེས་ཕང་མཚོ་ལུ་ བྱ་ནག་དགོན་པ་ལས་ཡང་འགྱོ་ས་ཡོདཔ་དང་དགོན་པ་དེ་ཁ་ལས་འགྱོ་བ་ཅིན་ ལམ་མགྱོགས་དྲགས་སྦེ་འགྱོ་ཚུགས་མི་ཚུ་གིས་དུས་ཡུན་ཆུ་ཚོད་ ༤-༥ ནང་འཁོད་ལུ་ལྷོད་ཚུགས་ནི་དང་ ལམ་འགྲོས་ཀྱིས་སྦེ་འགྱོ་མི་ཨིན་པ་ཅིན་ཆུ་ཚོད་ 6-7 དེ་ཅིག་ནང་ལྷོད་ཚུགསཔ་ཨིན་པས། མཚོ་འདི་དུས་རབས་ ༨ པ་ནང་ཨཔ་ཇོ་བོ་བྲག་སྐྱེས་ཀྱིས་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་ལུ་གཏེར་རྩ་ཅན་ཚུ་བཞག་ས་སྦེ་ཕུལཝ་ལས་ཆོས་དང་འབྲེལ་བའི་མཚོ་ཨིནམ་ལས་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་ མཚོ་དེ་ནང་གཏེར་ལེ་ཤ་སྦ་བཞག་ཡོད་པའི་གཏེར་མཚོ་ངོ་མཚར་ཅན་ཅིག་ཨིན་མས། ཤ་ལ་བྲག་མགོའི་ཆོས་རྗེ་ལྔ་པ་ཡོངས་གྲགས་རྒྱ་མཚོ་གྱིས་ཧེ་མ་ གཏེར་སྟོན་པད་མ་གླིང་པ་གིས་མེ་འབར་མཚོ་ནང་ལས་གཏེར་བཞེས་དོ་བཟུམ་སྦེ་ ཆོས་རྗེ་ཁོ་རའི་དབུ་ལུ་མར་མེ་བཞག་སྟེ་ནང་ན་འཛུལ་ཞིནམ་ལས་ ཞག་བདུན་མཚོའི་ནང་ལུ་བཞུགས་ཡོདཔ་དང་། ཞག་བདུན་གྱི་ཤུལ་ལས་ལོག་མཚོའི་ཕྱི་ཁར་བྱོན་པའི་སྐབས་ན་བཟའ་ལུ་རློན་གཤེར་ག་ནི་ཡང་མེད་པར་སྐམ་སྦེ་དང་མར་མེ་ལུ་ཡང་སྐྱོན་ག་ནི་ཡང་མེད་པར་ གཏེར་བཞེས་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཚུ་ལྷོ་འབྲུག་ཆོས་འབྱུང་ནང་འཐོན་ནི་ཡོདཔ་སྦེ་ཨིན་པས། (དད་པའི་ས་བོན། གནམ་ལོ་མེད་ ༢༠༠༨ ) གཞན་ཡང་ ཤ་ལ་བྲག་མགོའི་ཆོས་རྗེ་ཅིག་གི་ས་ཐག་རིང་ས་ལས་ཕར་དབང་དང་ཆོས་གནང་པར་བྱོན་པའི་སྐབས་ལུ་ འབུལ་བ་འཕུལ་འཕུལཝ་ཚུ་འབུལ་བ་ག་ཏེ་ལས་བཞེསཔ་ཨིན་ན་དེའི་སྦོ་ལོག་ཁར་ཡོད་པའི་ཆུ་ནང་བསྐྱལ་བཏང་ཞིནམ་ལས་ ལོག་སྟེ་བྲག་སྐྱེས་ཕང་མཚོའི་ནང་ལས་བཏོན་ཏེ་བཞེས་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཡང་བཤད་ནི་འདུག། ད་རེས་ནངས་པ་མི་རང་རང་ར་སོ་སོའི་ཡིད་མོས་དང་བསོད་ནམས་དང་འཁྲིལ་གཏེར་མ་འདྲཝ་དང་ཆོས་དང་འབྲེལ་བའི་སྒྲ་དབྱངས་ཚུ་ཡང་ལེ་ཤ་ར་གོ་ནི་ཡོད་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཚུ་བཤད་ནི་འདུག། མཚོ་འདི་གནས་སྐོར་དང་ལ་བཤལ་གྱི་དོན་ལུ་ཡོངས་གྲགས་ཡོདཔ་ལས་མི་མང་ཤོས་ཀྱིས་ར་མཇལ་བར་འགྱོ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། མཚོ་འདི་མཇལ་བ་འགྱོ་ནི་གི་དུས་ཚོད་དགའ་ཤོས་འདི་སྤྱི་ཟླ་ ༣-༡༠ པ་ཚུན་ཨིནམ་དང་ མི་མཐུན་པའི་རྐྱེན་ངན་ཚུ་མི་འབྱུང་ནི་གི་དོན་ལུ་ མཚོའི་ཉེ་འདབས་ལུ་ལྷོདཔ་ད་ འུར་སྐད་རྐྱབ་ནི་དང་གཏམ་ཁུ་འཐུང་ནི་ཚུ་ལས་འཛེམ་དགོཔ་ཨིན་མས། རྒྱབ་རྟེན། ཀུན་བཟང་འཕྲིན་ལས། (གནམ་ལོ་མེད་ ༢༠༠༨) དད་པའི་ས་བོན། ཐིམ་ཕུག། ཀེ་ཨེམ་ཀྲི་དཔེ་སྐྲུན། Bhutantraveladventures.com (n.d) A newly discovered beyond the Jomolhari Trek. Bhutan Travel adventure. Retrieved from: https://www.bhutantraveladventures.com/jumolhari-trek-new/ Tourism.gov.bt. (n.d). Drakey Pangtsho Trek, Paro-Adventure  . Retrieved from: https://www.tourism.gov.bt/drukkora/package/drakey-pangtsho-trek-paro Tenzin’s vlog. (2020) Drakey Pangtsho: The mountain are calling. Retrieved from:            https://www.facebook.com/TenzinsVlog/posts/drakey-pangtsho-the-mountains-are- Yuzie’s Diary (2020) Drakey Pangtsho. Retrieved from:       https://yugziediary.blogspot.com/2020/11/drakgay-phangtsho.html       འབྲུག་གི་མཚོ། འབྲུག་དབང་རྒྱལ་མཆོད་རྟེན། འབྲུག་དབང་རྒྱལ་མཆོད་རྟེན་འདི་ སྤུ་ན་ཁ་དང་ཐིམ་ཕུག་གི་ས་མཚམས་ཁར་ཡོད་པའི་གཞུང་ལམ་ཁར་ ཐོག་ཚད་མི་ཊར་ ༣༢༠༠ གི་ས་ཁར་ ས་གནས་རྡོ་ཀྱོང་ལ་ཟེར་སར་ཆགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། ས་གནས་འདིའི་མཐའ་འཁོར་ལུ་དར་ཤིང་ཚུ་གི་བསྐོར་ཏེ་ ག་ནི་ཉམས་དགའ་ཏོག་ཏོ་སྦེ་ཡོདཔ་པའི་ཁ་ལུ་ མཆོད་རྟེན་ ༡༠༨ འདི་ཡང་རིམ་པ་གསུམ་སྦེ་བཞེངས་ཏེ་ཡོད། དེ་ཡང་ མཆོད་རྟེན་གཙོ་བོ་སྦོམ་ཅིག་ཡོད་མི་གི་མཐའ་འཁོར་ལུ་ རིམ་པ་དང་པའི་ནང་ལུ་ མཆོད་རྟེན་ ༤༥ དང་ རིམ་པ་གཉིས་པའི་ནང་ ༣༦ དེ་ལས་ རིམ་པ་གསུམ་པའི་ནང་ལུ༌ ༢༧ སྦེ་ ག་ནི་བ་མཛེས་ཏོག་ཏོ་སྦེ་ བཞེངས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། ས་གནས་འདི་ ཧེ་མ་ཆོས་རྗེ་འབྲུག་པ་ཀུན་ལེགས་ཀྱིས་ རྡོ་ཀྱོང་ལའི་བདུདམོ་དང་ ཧིང་རི་ལའི་བདུད་མོ་ སྲིན་ཅུ་ལའི་བདུདམོ་བཅས་བདུདམོ་སྤུན་གསུམ་བཏུལ་ཏེ་ མི་མཐུན་པའི་དགྲའི་ཕྱོགས་ལས་རྣམ་པར་རྒྱལ་བའི་ས་གནས་ཅིག་ཡང་ཨིནདང་། ཤུལ་ལས་ མཐུ་ཆེན་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་བླམ་ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་ མི་ཕར་དང་ཚུར་འགྲོ་འགྲུལ་འབད་མི་ཚུ་གི་དད་པའི་རྟེན་ལུ་རྡོ་གུ་ལུ་ཞབས་རྗེས་བཞག་ཡོད་རུང་ ད་རེས་ནངས་པར་ ས་གནས་འདི་ཁར་ཡོད་ཟེར་གསལ་རི་རི་སྦེ་ངོ་སྦྲགས་ཚུགས་མི་ག་ཡང་མིན་འདུག་ཟེར་ཨིན་པས། (དད་པའི་ས་བོན། ༢༠༠༨ །) ལ་འདི་ཁར་ ངག་དབང་བསྟན་འཛིན་ཞིང་ཁམས་ལུ་བྱོན་ཡོདཔ་མ་ཚད་ གྲུབ་ཐོབ་ཆེན་པོ་སྦྱིན་པ་རྒྱལ་མཚན་ཡང་ འདི་ཁ་ལས་བྱོནམ་ད་སྐུ་བསྙུང་ཡོདཔ་ལས་ གྲུབ་ཐོབ་ཆེན་པོ་གིས་ ས་གནས་འདི་ཁར་ངེ་གི་ཡབ་མེས་དམ་པ་ཞིང་ཁམས་ལུ་བྱོན་ཡོདཔ་ལས་ ང་ཡང་ནཱ་ལས་ཞིང་ཁམས་ལུ་འགྱོ་ནི་ཟེར་གསུངས་ཞིན་ན་ ཞིང་ཁམས་གཞན་ནང་གཤེགས་པའི་ཡོད་པའི་ས་གནས་རྩ་ཆེ་ཤོས་ཅིག་ཡང་ཨིན་པས། རྡོ་ཀྱོང་གསེར་གཞོང་ཐང་དང་ རྡོ་ཀྱོང་གསེར་གྱི་གཟར་ཆུ་ཟེར་ གཉིས་ཡོད་ས་ལས་ གསེར་གཞོང་ཐང་གི་གཡས་ཧོངས་ཀྱི་སྤོ་ཏོག་གུར་ མི་དབང་རྒྱལ་བཙུན་ཨ་ཞེ་རྡོ་རྗེ་དབང་མོ་དབང་ཕྱུག་མཆོག་གིས་ རབ་བྱུང་ ༡༧ པའི་གནམ་ལོ་ཤིང་ཕོ་སྤྲལ་ལོ་ སྤྱ་ལོ་ ༢༠༠༤ ལུ་མི་དབང་མངའ་བདག་རིན་པོ་ཆེ་མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་མཆོག་གིས་དབུ་ཁྲིད་མཛད་དེ་ དྲག་ཁག་གསུམ་གྱི་དམག་མི་ཚུ་གིས་ ང་བཅས་རའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རང་དབང་ལུ་ཉེན་ཁ་བཀལ་མི་ རྒྱ་གར་གྱི་གཡིབ་དམག་ཚུ་མིག་འཕྲུལ་བཟུམ་སྦེ་བཏོན་བཏང་སྟེ་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་སྔར་ལས་ལྷག་སྟེ་ ཞི་བདེ་ལུ་བཀོད་པའི་རྗེས་དྲན་གྱི་རྟེན་སྦེ་ མདོ་སྡེ་ས་པའི་དགོངས་དོན་དང་མཐུན་པར་ རྣམ་རྒྱལ་ཁང་བཟང་མཆོད་རྟེན་བརྒྱ་དང་རྩ་བརྒྱད་བཞེངས་གནང་ཞིནམ་ལས་་ རྗེ་མཁན་ཁྲི་རབས་ ༧༠ པ་སྐྱབསརྗེ་སྤྲལ་སྐུ་འཇིགས་མེད་ཆོས་གྲགས་མཆོག་གིས་ བཀྲ་ཤིས་རབ་གནས་མཛད་གནང་སྟེ་ མཚན་ཡང་འབྲུག་དབང་རྒྱལ་མཆོད་རྟེན་ཟེར་བཏགས་གནང་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན། (དད་པའི་ས་བོན། ༢༠༠༨ །) མཆོད་རྟེན་འདི་རབ་གནས་མཛད་པའི་སྐབས་ རྗེ་མཁན་པོ་གིས་གཙོས་གཞུང་གྲྭ་ཚང་གི་སློབ་དཔོན་ལྷན་རྒྱས་བཞི་གིས་ མི་དབང་མངའ་བདག་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་མཆོག་ལུ་ གུས་བཏུད་ཚུ་ཕུལ་ཡོདཔ་དང་ རྗེ་མཁན་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་མཆོག་ལུ་ བཀྲ་ཤིས་མཛད་བརྒྱད་ཡང་ཕུལ་གནང་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན། དེའི་སྐབས་ལུ་ རྗེ་མཁན་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་ འབྲུག་དབང་རྒྱལ་ མཆོད་རྟེན་འདི་ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་མཆོག་གིས་ གཡིབ་དམག་ཚུ་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལས་བཏོན་གཏང་སྟེ་ རྒྱལ་ཁ་འཐོབ་ཡོད་པའི་དགའ་སྟོན་རྟེན་འབྲེལ་བརྩི་བསྲུང་ཞུ་ནི་དང་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ཡར་རྒྱས་དང་འགྱུར་བ་ དེ་ལས་ དགའ་སྐྱིད་ལ་སོགས་པ་ཚུ་ འབག་འོང་མི་་རྟེན་འབྲེལ་ལུ་དམིགས་ཏེ་བཞེངས་ཡོདཔ་ཨིན་ཟེར་གསུངས་ནུག། མཆོད་རྟེན་གྱི་བཟོ་རྣམ་ཚུ་ཡང་ གཞན་དང་མ་འདྲཝ་སྦེ་ཡོད་པའི་ཁར་ ས་གནས་འདི་ནང་ལུ་ མཆོད་རྟེན་དེ་ཅིག་བཞེངས་ཚུགས་མི་འདི་ཡང་ འབྲུག་མི་སྤྱི་མཐུན་གྱི་བསོད་ནམས་ལས་བརྟེན་ཏེ་ཨིན་པས། དེ་འབདཝ་ལས་ ས་གནས་འདི་ ད་རེས་ནངས་པ་འབྲུག་གི་རྒྱལ་རབས་དང་ལྡན་པའི་ས་གནས་ཅིག་ལུ་གྱུར་ཡོདཔ་མ་ཚད་ འབྲུག་མི་དང་ཕྱིའི་ལྟ་བཤལ་པ་ག་ར་གིས་ དགའ་བའི་ས་གནས་ཡོངས༌གྲགས༌ཅན་ཅིག་ལུ་གྱུར་ཡོདཔ་ཨིན། རྒྱབ་རྟེན༌དཔེ༌དེབ། ཀུན་བཟང་འཕྲིན་ལས། (གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༠༨) དད༌པའི༌ས༌བོན། ཐིམ་ཕུག། ཀེ་ཨེམ་ཀྲི་དཔེ་སྐྲུན༌ཁང༌། raonline.ch. (n.d).  Druk Wangyal Khangzang. Retrieved from: https://www.raonline.ch/pages/bt/visin/bt_country02b.html འབྲུག་གི་གནས། ཟླུམ་བརྩེགས་ལྷ་ཁང་། ༉ ཡོངས་གྲགས་ཅན་གྱི་ཟླུམ་བརྩེགས་ལྷ་ཁང་འདི་ སྤ་རོ་རྫོང་ཁག་ དོལཔ་ཤར་རི་རྒེད་འོག་གི་འོག་ལུ་ རྒྱ་མཚོའི་ཁ་ལས་མཐོ་ཚད་མི་ཊར་ ༢༢༥༠ གི་ས་ཁར་ཆགས་ཏེ་འདུག། དད་པའི་ས་ བོན་ (ས་ཕོ་ཁྱི་ལོ་ ༢༠༠༨ ཤོག་གྲངས་ ༡༠༢) ལས་ “གྱང་ས་ཟླུམ་བརྩེགས་ལྷ་ཁང་འདི་ སྤ་རོ་ཚོང་འདུས་ཁྲོམ་ལས་ རྫོང་ནང་འགྱོ་ སའི་སྣུམ་འཁོར་ལམ་བདའ་སྟེ་ ཚོང་འདུས་ཟམ་ལས་དུམ་གྲ་ཅིག་འགྱོཝ་ཅིག་ སྣུམ་འཁོར་ལམ་གྱི་ལྟག་ལུ་ཡོད།” ཟེར་བཀོད་དེ་འདུག། དེ་ཡང་ སྔོན་དུས་རབས་ ༡༥ པའི་ནང་ལུ་ ལྕགས་བཟོ་པ་གྲུབ་ཆེན་ཐང་སྟོང་རྒྱལ་པོ་མཆོག་སྤ་རོ་ལུ་བྱོནམ་ད་ སྤ་རོ་ལུང་པའི་ས་གནས་ མང་ཤོས་ཅིག་ནང་ར་ ས་བདག་དང་ཀླུ་ཚུ་གི་གནོདཔ་སྦོམ་སྦེ་ར་བཀལ་ཏེ་སྡོད་ཡོདཔ་དང་། ལྷག་པར་དུ་ ས་དང་གནམ་གྲུ་གསུམ་ཕོག་པའི་གྱང་སར་གཡུས་ཚན་ནང་ལུ་ ས་བདག་དང་ཀླུ་ཚུ་གིས་གནོད་པ་སྦོམ་ར་བཀལ་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིནམ་གཟིགས་ཏེ་ དེའི་ཁ་གནོན་གྱི་དོན་ལུ་ ད་ལྟོ་ ཡོད་པའི་ས་གོ་འདི་ནང་ མཆོད་རྟེན་དབྱིབས་ཟླུམ་བརྩེགས་ཀྱི་རྣམ་པ་སྦེ་ཡོད་མི་ཅིག་བཞེངས་གནང་ནུག། དེ་ཁར་བཞེངས་དགོ་མི་གི་གནད་དོན་གཅིག་འདི་ སྒང་གདུག་སྦྲུལ་ནག་པོ་ཁ་མར་བལྟ་རྒྱུགཔ་ཨིན་ཟེར་བའི་ རི་གི་མཇུག་སྦལཔ་གི་ཁ་དང་ལྷ་པའི་རྣམ་པ་སྦེ་ཡོདཔ་གཟིགས་ཏེ་ འདི་རྟགས་མཚན་ངན་པ་སྦེ་གཟིགས་ཏེ་ ས་བདག་འདི་གི་གནོད་པ་ལས་བཟློག་ཐབས་ཀྱི་དོན་ལུ་བཞེངས་གནང་ནུག། ལོ་རྒྱུས་སོ་སོ་ཅིག་ལས་འབད་བ་ཅིན་ གྲུབ་ཐོབ་མཆོག་གིས་ ས་བདག་སྦལཔ་གི་གཟུགས་ལུ་མགུ་ཏོག་དགུ་འབད་མི་ཅིག་དང་ཕྱད་དེ་ ས་བདག་འདི་གིས་མི་སྡེ་ནང་ ནད་ཡམས་དང་འཁྲུག་རྩོད་ཚུ་བྱུང་བཅུག་ནིའི་ནུས་པ་ཡོདཔ་གཟིགས་མི་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ ས་བདག་འདི་དམ་ལུ་བཏགས་ཞིནམ་ལས་ད་ལྟོ་ཡོད་སའི་ཟླུམ་བརྩེགས་ལྷ་ཁང་གི་འོག་ལུ་ བཙུགས་ཏེ་བཞག་ཡོད་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཡང་འདུག། ལྷ་ཁང་འདི་གི་ཟུར་ཁར་ ད་རེས་ནངས་པ་ས་བདག་འདི་གི་ཁ་དང་ལྷ་པ་ངོ་མ་སྦེ་མཇལ་དོ་ཡོདཔ་དང་ མཆོད་རྟེན་འདི་ནང་ཡོད་པའི་ས་ བདག་གི་གནས་དེ་ འབྲུག་གི་རྗེ་མཁན་ ༢༥ པ་རྗེ་ཤེས་རབ་རྒྱལ་མཚན་གྱིས་སྤོ་བཤུད་གནང་སྟེ་ ཀླུའི་འབུམ་གཏེར་བཙུགས་ཡོད་པའི་ཀླུ་འབུམ་ཚུ་ཡང་མཇལ་ནི་འདུག། གཞན་ཡང་ ད་ལྟོ་ལྷ་ཁང་ཡོད་པའི་ཟུར་ཁར་ ཧེ་མ་གྲུབ་ཐོབ་ཐང་སྟོང་རྒྱལ་པོ་མཆོག་སྒོམ་གནང་སྟེ་བཞུགས་བཞུགསཔ་ཨིན་ཟེར་བའི་སྒྲུབ་ཕུག་གཅིག་ཡོདཔ་ཨིན་རུང་ ད་རེས་ནངས་པ་མི་ཚུ་གིས་ འདི་དཔལ་ལྡན་ལྷ་མོའི་གནས་ཁང་ཨིན་ཟེར་བའི་ཡིད་ཆེས་བསྐྱེད་ནི་འདུག་ཟེར་ཨིན་པས། གནས་ཡིག་ཀུན་ཕན་ལམ་སྟོན། (གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༡༥།) ཧེ་མ་གྲུབ་ཐོབ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་སྤ་རོ་ལུ་བྱོནམ་ད་ དེ་ཁར་མ་འོངས་པ་ལུ་ མཛེ་ནད་དང་ ནད་གཞི་གདུག་དྲགས་ཚུ་བྱུང་སྟེ་ མི་ཚུ་གི་ཚེ་སྲོག་ལུ་བར་ཆད་སྦོམ་ར་བྱུང་ནི་ཨིནམ་མཁྱེན་ཏེ་ ད་ལྟོ་ཡོད་སའི་ལྷ་ཁང་གི་ས་འདི་གི་ཕྱོགས་ བཞི་ལུ་ ས་བསླང་བའི་ཚུལ་ལུ་ཕུར་པ་རེ་བརྡབས་ཏེ་ མཆོད་རྟེན་འདི་བླ་མའི་ཞལ་བཀོད་དང་འཁྲིལ་ བླ་མའི་སློབ་མ་ཚུ་གིས་བཞེངས་ཡོདཔ་སྦེ་ཨངན་པས། དེ་ལས་ རབ་གནས་འདི་ཡང་ རྡོ་མཆོད་རྟེན་དགོན་པའི་བླམ་རྒྱལ་དབང་རྗེ་གིས་ བྱ་རྒོད་གཅིག་ལུ་སྤྲུལ་ཏེ་ ཕྱག་འབྲུ་ཚུ་གནམ་ཁར་ལས་མར་གཏོར་གནངམ་ད་ དེ་ཁའི་མི་ཚུ་གིས་ཡང་མཐོང་ཡོད་པའི་ལོ་རྒྱུས་བཤད་ནི་འདུག། ལྷ་ཁང་འདི་ཐོག་གསུམ་སྦེ་ཡོདཔ་དང་ དེ་ནང་རྡོ་རྗེ་འཆང་། རྗེ་བཙུན་མི་ལ་རས་པ། སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་དང་ གཞན་ལྷ་ཚོགས་ སོ་སོ་ཚུ་གི་སྐུ་འདྲ་ཚུ་མཇལ་ནི་ཡོད་པའི་ཁར་ དུས་རབས་ ༡༩ གི་ནང་ལས་ར་ཡོད་པའི་ལྡེབས་རིས་ཚུ་ཡང་མཇལ་ནི་འདུག། དེ་ལས་ ལྷ་ཁང་གི་མཐའ་བསྐོར་ལུ་ མ་ཎི་ལག་འཁོར་ ༡༠༨ བཞེངས་ཏེ་ཡོདཔ་དང་ ས་གནས་དེ་ཁའི་རྒན་རྒས་ཚུ་ དུས་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་མཆོད་རྟེན་འདི་བསྐོར་ར་རྐྱབ་སྟེ་སྡོད་སར་མཐོངམ་ཨིན། མི་ཚུ་གིས་ ལྷ་ཁང་འདི་མང་ཆེ་བ་ཅིག་ ཚེ་འདས་ཀྱི་དོན་ལུ་དགེཝ་དགེ་རྩ་ཚུ་གཏང་སའི་ལྷ་ཁང་ཅིག་སྦེ་ལག་ལེན་འཐབ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། མདོར་བསྡུ་བ་ཅིན་ ལྷ་ཁང་འདི་གྲུབ་ཐོབ་ཐང་སྟོང་རྒྱལཔོ་མཆོག་གིས་ ས་བདག་དང་ཀླུ་ཚུ་གི་འཇིགས་པ་ལས་སྐྱོབ་ནིའི་དོན་ལུ་ བཞེངས་ གནང་གནངམ་ཨིནམ་དང་ དད་ཅན་གྱི་མི་སེར་ཡོངས་དང་ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་ལྟ་བཤལཔ་ཚུ་གིས་ སྤ་རོ་ལུ་བྱོན་ད་ངེས་པར་དུ་མཇལ་མི་ལྷ་ཁང་རྩ་ཅན་ཅིག་ཨིན་པས། རྒྱབ་རྟེན་དཔེ་ཐོ། ཀུན་བཟང་འཕྲིན་ལས། (གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༠༨) དད་པའི་ས་བོན། ཐིམ་ཕུག། ཀེ་ཨེམ་ཀྲི་དཔེ་བསྐྲུན་ཁང་། ཕན་བདེ་ལེགས་བཤད་དབང་ཕྱུག། (གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༡༥) གནས་ཡིག་ཀུན་ཕན་ལམ་སྟོན། ཐིམ་ཕུག། ཅ་རྙིངང་འཛིན་སྐྱོང་སྡེ་ཚན། སྲོལ་འཛིན་ལས་ཁུངས། Asian Historical Architecture. (2021). Jangsa Dumtseg Lhakhang. Retrieved from https://www.orientalarchitecture.com/sid/1548/bhutan/paro/jangtsa-dumtseg-lhakhang Holidify. (n.d.). Jangtsa Dumtseg Lhakhang. Retrieved from https://www.holidify.com/places/paro/jangtsa-dumtseg-lhakhang-sightseeing-1257602.html འབྲུག་གི་ལྷ་ཁང་། དུང་ཆེན་སྨན་ཆུ། ༉ དུང་ཆེན་སྨན་ཆུ་འདི་ དར་དཀར་ན་རྫོང་གི་གཡོན་ཁ་ཐུག་ལས་ ནགས་ཚལ་ནང་ལས་མར་བབས་ཏེ་འགྱོཝ་ད་ དུས་ཡུན་སྐར་མ་ ༤༠ དེ་ཅིག་གི་ས་ཁར་ཆགས་ཡོདཔ་དང་ དེ་ཡང་རྒྱ་མཚོའི་ཁ་ལས་མཐོ་ཚད་མི་ཊར་ ༡༣༠༠ དེ་ཅིག་ཁར་ཨིན་པས། (དད་པའི་ས་བོན། གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༡༥) དུང་ཆེན་སྨན་ཆུ་ཟེར་སླབ་དགོ་མི་འདི་ཡང་ ཧེ་མ་གནས་འདི་ཁ་ལས་དུང་ཆེན་ཅིག་རང་གཏེར་སྦེ་བྱོན་ཏེ་ དུང་ཆེན་སྨན་ཆུའི་གདོང་གཏད་ལུ་ཡོད་པའི་བདེ་སྐྱིད་གླིང་ལྷ་ཁང་ལུ་བལྟ་སྟེ་འཕུར་བྱོན་ནུག། དུང་ཐོན་སའི་བྱག་གི་དོང་ནང་ ཆུ་སྦོམ་ཚད་རན་ཏོག་ཏོ་ཅིག་ཐོན་མི་དེ་གིས་ ཁ་ལུ་འཐུང་སྟེ་གཟུགས་འཁྱུཝ་ལ་སོགས་པ་འབདཝ་ད་ ནད་རིགས་མ་འདྲཝ་ཚུ་ལས་དྲག་ཚུགས་པའི་ནུས་པ་ཡོདཔ་ལས་ དུང་ཆེན་སྨན་ཆུ་ཟེར་ཡོངས་གྲགས་སོང་ཡོདཔ་སྦེ་ཨིན་པས། (གནས་ཡིག་ཀུན་ཕན་ལམ་སྟོན།གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༡༣ །) དུང་ཆེན་གཏེར་བྱོན་ས་འདི་ བྱག་གི་སྐེད་པ་ལས་ཨིནམ་དང་ དོང་འདི་རིང་ཚད་ཡང་མི་ཊར་ ༨ ལྷག་ཙམ་ཅིག་འོང་ནི་ཨིན་མས། དོང་གི་དབྱིབས་ཡང་ དུང་གི་བཟོ་དབྱིབས་བཟུམ་སྦེ་ཐད་སྒོར་སྒོར་ཡོདཔ་དང་ ད་རུང་ལོགས་ཅིག་ཁ་ལས་ དུང་ཆེན་ཡ་གཅིགཔོ་དེ་ཡང་ གཏེར་འབྱོན་ནི་འབདཝ་ད་གནམ་ལངས་ཏེ་ བྱོན་མ་ཚུགས་པར་ལུས་སོངཔ་ལས་ མ་འོངས་པའི་ནང་ལོག་སྟེ་གཏེར་བྱོན་འོང་ཟེར་བཤད་སྲོལ་འདུག། དུང་ཆེན་འདི་ ལུང་བསྟན་དང་འཁྲིལ་ཏེ་ ཉི་གདུགས་ཁ་བདེ་སྐྱིད་གླིང་དགོན་པ་ལུ་འཕུར་བྱོན་ཡོད་མི་དེ་ཡང་ དགོན་པ་འདི་ནང་ དྲོ་པ་ཚར་གཅིག་དཀོན་གཉེར་ཡོན་ཆབ་ཕུལ་བར་འགྱོཝ་ད་ དགོན་པའི་སྒོ་ཅུང་གི་རྩ་བར་མཆོད་དྲིལ་ཡོད་སར་ དུང་ཡ་ཅིག་འབད་མི་ཅིག་ བཀལ་བཞག་ཡོདཔ་མཐོང་ཡོདཔ་སྦེ་ཨིན་པས། དཀོན་གཉེར་འདི་ ཡ་མཚན་ཆེ་སྟེ་དར་གྱིས་དྲིལ་སྦེ་ མཆོད་བཤམས་ནང་གདན་འདྲེན་ཞུ་ཞིན་ན་ ཕྱག་དང་མཆོད་པ་ཕུལ་སྦེ་བཞག་ཡོདཔ་སྦེ་ཨིན་པས། ཧེ་མ་འབད་བ་ཅིན་ལོ་བསྟར་བཞིན་དུ་གནང་སྲོལ་ཡོད་པའི་ཚེས་བཅུ་དུས་མཆོད་སྐབས་ ཉི་གདུགས་ཁའི་ཁྱིམ་གུང་རེ་རེ་བཞིན་གྱི་ནང་ལུ་ བསུ་བ་སེར་སྦྲེང་དང་བཅསཔ་སྦེ་དུང་ཆེན་འདི་གདན་འདྲེན་ཞུ་ཏེ་ རང་སོའི་ཁྱིམ་ནང་མར་ཆང་དང་གསེར་སྐྱེམས་ཕུལ་ཚར་བའི་ ཤུལ་ལས་དུང་ཆེན་ཚར་རེ་འཕུ་ནིའི་སྲོལ་སྡོད་ནུག། ཨིན་རུང་ ཤུལ་ལས་སྤྱི་ཞིང་དགོན་པའི་བླམ་གིས་དུང་ཆེན་དེ་ སྤྱི་ཞིང་དགོན་པ་ལུ་བསྣམས་བྱོན་ཡོདཔ་ལས་བརྟེན་དུང་ཆེན་འདི་གི་མཐུ་དང་ནུས་པ་གིས་སྦེ་ སྤྱི་ཞིང་དགོན་པའི་ཆོསཔ་ཚུ་ དུང་འཕུ་ནི་ལུ་མཁས་དྲགས་ཡོདཔ་སྦེ་ཨིན་པས། (དད་པའི་ས་བོན། གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༡༥ །) དུང་ཆེན་གཏེར་བྱོན་སའི་བྱག་དོང་ནང་ལས་ གནམ་བྱཱར་དགུན་མེད་པར་ འབབ་མི་གྲུབ་ཆུ་འདི་གིས་གཟུགས་འཁྱུཝ་ལ་སོགས་པ་ཚུ་འབད་བ་ཅིན་ ནད་རིགས་བཀག་ནིའི་ཕན་པ་ཡོདཔ་སྦེ་ཧ་གོ་མི་ཚུ་གིས་སྨན་ཆུ་སྦང་པར་འོང་ནི་ཡོདཔ་ལས་ ཧེ་མ་ཡོད་པའི་སྨན་ཆུ་སྦང་ས་ལུ་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༡ ལུ་སྲོལ་འཛིན་ལས་ཁུངས་སྔར་ཁྱུན་བཟོ་རིག་སྡེ་ཚན་གྱིས་ ཤིང་གི་ཝ་སྒྲོམ་ཅིག་ཡང་བསྒྲིགས་བཞག་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན། ཆོས་སྐྱིད་དབང་མོ་ (གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༢༢) གིས་བསྡུ་སྒྲིག་འབད་དེ་ཡོད་མི་སྙན་ཞུ་དང་འཁྲིལ་བ་ཅིན་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༨ ལུ་ གཟུགས་འཁྱུ་སའི་ཝ་དང་ གོ་ལ་སོར་ནིའི་ཁང་མིག་ ཆབ་གསང་གི་མཐུན་རྐྱེན་ཚུ་ག་ར་བཙུགས་ཡོདཔ་མ་ཚད་ སྣུམ་འཁོར་ལམ་ཡང་ལྷོད་ནི་དེ་གིས་ སྨན་ཆུ་སྦང་པར་འོང་མིའི་གྱངས་ཁ་ ཡར་སེང་སོང་སྟེ་ཡོདཔ་སྦེ་ཨིནཔས། རྒྱབ་རྟེན་དཔེ་ཐོ། ཀུན་བཟང་འཕྲིན་ལས། (གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༡༥) དད་པའི་ས་བོན། ཐིམ་ཕུག། ཀེ་ཨེམ་ཀྲི་དཔེ་བསྐྲུན་ཁང་། སངས་རྒྱས་དོན་གྲུབ། (གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༡༤) གནས་ཡིག་ཀུན་ཕན་ལམ་སྟོན། སྲོལ་འཛིན་ལས་ཁུངས་ཅ་རྙིང་འཛིན་སྐྱོང་སྡེ་ཚན། ཐིམ་ཕུག། Wangmo, C. (2022). Dungchen Menchu.. Retrieved from:: https://www.google.com/interstitial?url=https://kuenselonline.com/dungchen-menchhu/ འབྲུག་གི་གནས། དུང་མཚོ།                   ཐིམ་ཕུག་རྫོང་ཁག་ནང་ཡོད་པའི་དུང་མཚོ་འདི་རྒྱ་མཚོའི་ཁ་ལས་མཐོ་ཚད་མི་ཊར་ ༤༢༨༦ ལུ་ཆགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། མཚོ་འདི་བྱག་ཅིག་གི་རྐེད་པར་བཀྱག་གཡུ་བཟུམ་ཧོ་དིང་དིང་སྦེ་ ག་ནི་བ་ཡ་མཚན་ཆེ་ཏོག་ཏོ་ཡོདཔ་ཨིན། མཚོ་འདི་ཕ་ཇོ་སྡིངས་ལས་ཁ་ཡར་བལྟ་ཏེ་དུས་ཡུན་ཆུ་ཚོད་བཞི་དེམ་ཅིག་འགྱོཝ་ད་ལུ་ལྷོད་ཚུགསཔ་ཨིན། ལམ་འགྱོ་ཚུགས་མི་གིས་ཕ་ཇོ་སྡིངས་ལས་དྲོ་པ་ཧ་སག་སོང་ཞིན་ན་ཕྱི་རུ་མར་ལོག་ལྷོད་ཚུགས་པའི་ཉིནམ་གཅིག་གི་ས་ཁར་ཡོདཔ་དང་ ལམ་འགྱོ་མ་ཚུགས་མི་ཨིན་པ་ཅིན་ ཐུགས་རྗེས་བྲག་ལུ་ཞག་གཅིག་སྡོད་དེ་ དེ་གི་ནངས་པ་མཚོ་མཇལ་བར་འགྱོ་བ་ཅིན་ཉིནམ་གཉིས་འགོརཝ་ཨིན་པས། མཚོ་དེ་ཁར་འགྱོ་དགོ་པ་ཅིན་ ཕ་ཇོ་སྡིངས་ལས་དུས་ཡུན་སྐར་མ་ ༤༥ དེ་ཅིག་འགྱོཝ་ད་ཐུགས་རྗེ་བྲག་ལུ་ལྷོདཔ་ཨིནམ་དང་ ཐུགས་རྗེ་བྲག་ལས་ཡར་དུས་ཡུན་ཆུ་ཚོད་ ༣-༤ དེམ་ཅིག་གི་རིང་ལུ་ ལ་དག་པ་ཅིག་བརྒལ་འགྱོཝ་ད་དུང་མཚོ་ལུ་ལྷོད་ཚུགསཔ་ཨིན་པས། དུང་མཚོ་ལུ་འགྱོ་སའི་ལམ་བདའ་སྟེ་མཚོ་ཆུང་ཀུ་ལེ་ཤ་རང་མཇལ་ནི་ཡོད་མི་ཚུ་ཡང་དང་པ་ར་ གཙིབ་མཚོ་འདི་མཇལཝ་ཨིན་མས། དེ་ལས་ཨེ་ཏོ་མེ་ཏོག་ཤིང་གི་སྦུག་ལས་ཡར་འགྱོཝ་ད་ སིམ་ཀོ་ཀྲི་མཚོ་དང་རྒྱ་ཉ་མཚོ་ཚུ་མཇལ་ཚུགས། རྒྱ་ཉ་མཚོ་ལས་ དུས་ཡུན་སྐར་མ་ ༣༠-༤༥ དེམ་ཅིག་འགྱོཝ་ད་ དུང་མཚོ་ཤ་མ་ཟེར་ས་ལྷོདཔ་ཨིནམ་དང་། དུང་མཚོ་ཤ་མ་ལས་ཨ་ཙི་ཅིག་ཡར་འགྱོཝ་ད་ ག་ནི་བ་གཞི་བརྙིད་ཆེ་བའི་དུང་མཚོ་ལུ་ལྷོདཔ་ཨིན་པས། མཚོ་འདི་ནང་དུང་དཀར་ཕོ་མོ་གཉིས་ཡོདཔ་ལས་བརྟེན་ཏེ་ མཚོའི་མིང་ཡང་དུང་མཚོ་ཟེར་སླབ་པའི་ར་ཁུངས་བཤད་ནི་འདུག། ངག་རྒྱུན་ལུ་ ཧེ་མ་གངས་ཁྲོད་རི་ཁྲོད་འགྱིམས་ཏེ་བཞུགས་མི་གྲུབ་ཐོབ་གྲྭ་རྒས་ཤོང་མཚོ་འདི་གི་སྦོ་ལོགས་ཁར་སྒྲུབ་པ་གནང་སྟེ་བཞུགསཔ་ད་ ཁོ་གིས་མཚོ་འདི་ནང་དུང་དཀར་ཕོ་མོ་གཉིས་ཡོདཔ་མངོན་སུམ་དུ་མཐོང་པའི་ལོ་རྒྱུས་བཤད་ནི་འདུག། མཚོ་འདི་གི་སྦོ་ལོགས་ཁར་ གྲུབ་ཐོབ་ཀྱི་སྒྲུབ་ཁང་གི་རྩིག་ཤུལ་ཡོད་ཟེར་ཡང་བཤད་ནི་འདུག། ཟླཝ་གཅིག་ནང་ཕྱིའི་ལྟ་བཤལཔ་དང་ནང་འཁོད་ཀྱི་ལྟ་བཤལཔ་མཚོ་མཇལ་མི་ ཡོངས་བསྡོམས་ཀྱི་ ༨༠-༡༢༠ གི་བར་ནང་འོང་དོ་ཡོདཔ་མས།  དེ་གི་ནང་ལས་ཡང་ མང་ཤོས་ར་བདུན་ཕྲག་ངལ་གསོའི་སྐབས་ལུ་ན་གཞོན་ཕོ་མོ་ཚུ་འོང་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། མི་མང་ཤོས་ཀྱི་ར་མཚོ་འདི་ཞི་བདེ་དང་སྤྲོ་གསེང་གི་དོན་ལུ་མཇལ་བར་འགྱོ་དོ་ཡོདཔ་དང་། མཚོ་མཇལ་བར་འགྱོ་ནི་གི་དུས་ཚོད་དགའ་ཤོས་འདི་ གནམ་སེར་ཁ་དང་སོ་ཁ་ལུ་ཨིན་མས། གནམ་དགུན་ལུ་མཇལ་བ་འགྱོ་བ་ཅིན་ ས་ཁ་མཐོ་སར་འབད་ནི་འདི་གིས་ ཁཝ་གིས་སྦེ་གནམ་མེད་ས་མེད་གྱངས་ཏེ་ལཱ་ཁག་རྐྱབ་ཨིན་རུང་ མཚོ་དེ་ཁ་ར་ལྷོད་ཚུགས་པ་ཅིན་ མཚོ་འདི་ཁཝ་གི་སྦུག་ལུ་མཛེས་ཏོག་ཏོ་སྦེ་མཇལ་ཚུགསཔ་ཨིནཔས། རྒྱབ་རྟེན་དཔེ་ཆ། ཀུན་བཟང་འཕྲིན་ལས། (གནམ་ལོ་མེད་ ༢༠༠༨) དད་པའི་ས་བོན། ཐིམ་ཕུག། ཀེ་ཨེམ་ཀྲི་དཔེ་སྐྲུན། Bussiness Bhutan.bt. (2020) Dungtsho being polluted by Visitors. business Bhutan. Retrieved from:                  https://businessbhutan.bt/dungtsho-being-polluted-by-visitors/ Deki Tshomo. (2020) Trip to Phajodhing , Thimphu. Retrieved from:  https://odysseywithtshomo.blogspot.com/2020/06/trip-to-dungtsho-phajoding- Heavenly Bhutan Travel. (n.d). Dungtsho Lake, Phajodhing. Retrieved from:                            https://www.facebook.com/HeavenlyBhutan/posts/3033685080072868/ Tour travel world.com. (n.d) Dungtsho trek to Mythical landmark tour. Retrieved from:                                   https://www.tourtravelworld.com/packages/dungtsho-trekto-mythical-landmark-tour- Travel Madness. (n.d). To Dungtsho: the lake amidst clouds. Retrieved from:  https://travelmadness.travel/travel-blog/to-dungtsho-the-lake-amidst-clouds/ འབྲུག་གི་མཚོ། འདུན་མང་ཚ༌ཆུའི༌སྐོར། ནང་པ་ཆོས་ལྡན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་སྨན་ལྗོངས་འབྲུག་ཡུལ་འདི་ ཨོ་རྒྱན་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་ རྟ་རྨིག་ཙམ་ཡང་མ་ལུས་པ་ཞབས་ཀྱིས་བཅགས་ཏེ་ སྦས་གནས་ཁྱད་འཕགས་ཅན་ཅིག་ལུ་ བྱིན་གྱིས་རླབས་གནང་ནུག། དེ་གིས་སྦེ་ ད་རེས་ནང་པ་ཡང་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ ཡ་མཚན་ཆེ་བའི་གནས་གྱངས་ཁ་མེདཔ་ཅིག་མཇལ་ནི་ཡོད། དེ་ཚུ་གི་གྲས་ལས་ ཅིག་འདི་ཁེེངས་འདུན་མང་ཚ་ཆུ་འདི་ ཨིནམ་དང་ དེ་ཡང་ རྒྱ་མཚོའི་མཐའ་མ་ལས་མཐོ་ཚད་མི་ཊར་ ༣༡༥ དེ་ཅིག་ལུ་ཆགསཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། (གནས་ཡིག་ཀུན་ཕན་ལམ་སྟོན། ༢༠༡༤) ངག་རྒྱུན་ལས་ ས་གནས་ཁེངས་རིགས་རྣམ་གསུམ་འདི་ དུས་རབས་བརྒྱད་པའི་ནང་ ཨོ་རྒྱན་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་དང་ལྷ་ལྕམ་ཡེ་ཤེས་མཚོ་རྒྱལ་གཉིས་ ཀྱིས་ཁེངས་མདུན་མང་ལུ་ཞབས་ཀྱིས་བཅགས་པའི་ཤུལ་ལས་ ཚ་ཆུ་འདི་ཕན་ཡོན་ཅན་ཅིག་སྦེབྱིན་གྱིས་རླབས་གནང་གནངམ་ཨིན་ཟེར་ བཤད་སྲོལ་འདུག། སླབ་སྲོལ་སོ་སོ་ཅིག་ལས་འབད་བ་ཅིན་ དུས་རབས་བརྒྱད་པའི་ནང་ ཁེངས་འདུན་མང་ལས་ཤ་རོགཔ་ཅིག་ཀ་ཤ་བདའ་བར་འགྱོ་བའི་བསྒང་ ས་གནས་སྐྱིད་པ་ལུང་གསན་གྱི་ས་གོ་ནང་ལྷོདཔ་ད་ ཀ་ཤ་ཅིག་མཐོང་སྟེ་ དུག་མདའ་ཀ་ཤ་གུར་འཕངས་ཏེ་ ཀ་ཤ་ལུ་ཕོག་པའི་ཤུལ་ ཀ་ཤ་འདི་ཁ་སྨད་ལུ་ལྟ་སྟེ་མགྱོགས་འགྱོ་བའི་རྟིང་ཤུལ་བདའ་སྟེ་ཤ་རོགཔ་འདི་ཡང་འགྱོ་ནུག། དེ་བསྒང་ དུག་མདའ་ཕོག་ཡོད་པའི་ཀ་ཤ་འདི་ ད་ལྟོ་ཚ་ཆུ་ཆགས་ཡོད་པའི་ ས་གནས་འདི་ཁར་ཤི་ཡོདཔ་ལས་ ལྟ་བར་འགྱོ་བའི་བསྒང་དུ་པ་འཐོན་སར་མཐོང་སྟེ་ ག་ཅི་ཨིན་ན་ཟེར་རྣམ་རྟོག་ལངས་ཏེ་ལྟཝ་ད་ ཚ་ཆུ་འདི་ཡོདཔ་སྦེམཐོང་ནུག། ཨིན་རུང་ འདུན་མང་གི་མི་སེར་ཚུ་གི་བཤད་མི་ནང་ ཁོང་ཚུ་གི་ཁུངས་གཏུགས་འབད་ཚུགས་མི་འདི་ དུས་རབས་ ༨ པའི་ནང་ སངས་རྒྱས་གཉིས་པ་ཨོ་རྒྱན་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་བྱོན་མི་འདི་ར་ཨིན་ཟེར་ཨིན་མས། ས་གནས་འདི་ཁར་ ཨོ་རྒྱན་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་དང་ལྷ་ལྕམ་ཡེ་ཤེས་ཚོགས་རྒྱལ་གྱི་བྷ་གདང་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་གི་དབུ་ཞྭ་ཚུ་ ད་ལྟོའི་བར་ན་ཡང་ མངོན་སུམ་དུ་མཇལ་ནི་ཡོདཔ་ཨིན། ཚ་ཆུ་གིས་མ་དོ་བར་ བྱག་གི་རྐེད་པ་བྱག་ཕུག་སྒོ་མེད་མི་ནང་ གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་སྒོམ་ཉམས་ལེན་གནང་སའི་བྱག་ཕུག་སྦོམ་གཅིག་དང་ བྱག་ཕུག་འདི་གི་གཡས་ཁ་ཐུག་ རིང་ཚད་མི་ཊར་ ༤༠ དེམ་ཅིག་གི་ས་ཁར་ མཁའ་འགྲོ་ཡེ་ཤེས་མཚོ་རྒྱལ་ཉམས་ལེན་གནང་སའི་བྱག་ཕུག་སྦོམ་ཅིག་ཡང་མཇལ་ནི་ཡོདཔ་ཨིན། གནས་ཡིག་ཀུན་ཕན་ལམ་སྟོན (གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༡༤ ཤོག་གྲངས་ ༡༥༢) ནང་ “གཡས་ཤར་ཕོ་ཆུ་དང་གཡོན་བྱང་མོ་ཆུ་ དེ་ལས་གྱིབ་ཀྱི་དུང་ཅུང་ནང་ལས་འཐེན་མི་རྩིཝ་ད་རྐ་གསུམ་ཡོདཔ་ཨིན་མས།” ཟེར་བཀོད་ཡོདཔ་ལས་ ཚ་ཆུ་འཐོན་སའི་རྐ་མ་འདྲཝ་ ཡོངས་སྡོམས་ཀྱིས་གསུམ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། ཚ་ཆུ་སྦང་ནི་གི་དོན་ལུ་་རྩི་ས་དང་ཤིང་གིས་བཟོ་བའི་ ཆུ་རྫིང་བཞི་ཡོདཔ་ཨིན། རྫིང་དང་པ་གི་དྲོད་ཚད་འདི་ ཌིག་རི་སེལ་ཤི་ཡཱསི་ ༤༣ ཡོདཔ་དང་ འདི་གིས་ བད་ཀན་དང་གྲང་བའི་ནང་ཚུ་ལུ་ཕནམ་ཨིན་པས། རྫིང་གཉིས་པའི་དྲོད་ཚད་འདི་ ཌིག་རི་སེལ་ཤི་ཡཱསི་ ༤༨ ཨིནམ་དང་ འདི་གིས་ ཕོ་བ་སྨུག་པོའི་ནད་དང་ དུག་ནད་ཚུ་ལུ་ཕནམ་ཨིན་པས། དེ་ལས་ རྫིང་གསུམ་པ་དང་བཞིན་པའི་དྲོད་ཚད་འདི་ ཌིག་རི་སེལ་ཤི་ཡཱསི་ ༥༡ དང་ ༥༢ ཡོདཔ་ཨིནམ་དང་ འདི་གིས་འབད་བ་ཅིན་ མགུ་ནད་ མཁྲིས་པའི་ནད་ པགས་ནད་དང་རྩ་དཀར་ནད་ཚུ་ལུ་ཕནམ་ཨིན་པས། (གནས་ཡིག་ཀུན་ཕན་ལམ་སྟོན། ༢༠༡༤) འདུན་མང་ཚ་ཆུ་འདི་ ཏིང་ཏི་སྦིས་ལས་ རིན་དི་སྒང་འགྱོ་སའི་པཱར་གླིང་འཁོར་ལམ་ལས་ ཁ་མར་བལྟ་སྟེ་ ཆུ་ཚོད་ ༡ དང་སྐར་མ་ ༣༠ དེ་ཅིག་ས་ཁར་ཆགས་ཏེ་ཡོདཔ་དང་། ཚ་ཆུ་དེ་ཁར་ ལོ་ཨ་རྟག་ར་འབྲུག་པའི་མི་སེར་དང་ ཕྱི་རྒྱལ་ཁབ་ལས་བྱོན་མི་ལྟ་བཤལ་པ་ཚུ་ཚ་ཆུ་སྦང་པར་བྱོན་ནི་ཡོདཔ་ཨིན་པས། ཚ་ཆུ་སྦང་པ་བྱོན་པ་ཅིན་ དགའ་ཤོས་ར་འབྲུག་ཟླ་ ༡༠ ༡༡ ༡༢ དང་ ༡ པའི་ནང་ལུ་ཨིནམ་སྦེ་བཀོད་དེ་འདུག། (གནས་ཡིག་ཀུན་ཕན་ལམ་སྟོན། ༢༠༡༤) ཚ་ཆུ་དེ་གིས་སྦེ་ འདུན་མང་གི་མི་སེར་དང་ཉེ་འདབས་ལུ་ཡོད་པའི་གཡུས་ཁའི་མི་སེར་ཚུ་ལུ་དངུལ་གི་ཁེ་ཕན་དང་ མི་སྡེ་གོང་འཕེལ་ལས་སྣ་ཚུ་ནང་ལུ་ཁེ་ཕན་སྦོམ་ར་བྱུང་སྟེ་འདུག། རྒྱབ་རྟེན་དཔེ་ཆ། སངས་རྒྱས་དོན་གྲུབ། (གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༡༤) གནས་ཡིག་ཀུན་ཕད་ལམ་སྟོན། ཅ་རྙིང་འཛིན་སྐྱོང་སྡེ་ཚན། སྲོལ་འཛིན་ལས་ཁུངས། འོད་ཟེར་པར་སྐྲུན་ཁང་། Sangay Thinley (2018) Duenmang Tshachu/Duenmang Hot spring. https://bhutanculturalatlas.clcs.edu.bt/3047/culture/sites-structures/duenmang-tshachu-duenmang-hot-spring/ Nima Wangdi (2016) Duemang Tshachu Gets Facelift     https://kuenselonline.com/duenmang-tshachu-gets-facelift/ འབྲུག་གི་ཚ༌ཆུ། རྫོང་བྲག་ཁ་གནས། ༉ རྫོང་བྲག་ཁ་གནས་འདི་ སྤ་རོ་རྫོང་ཁག་ ཝང་ཅང་རྒེད་འོག་གི་མངའ་འོག་ལུ་ཆགས་ཏེ་ཡོད་པའི་ གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེའི་གནས་རྩ་ཅན་ཅིག་ཨིན་པས། གནས་དེ་ཁར་འགྱོ་སའི་ལམ་ཡང་ འུ་ཆུ་སློབ་གྲྭ་ལས་ཡར་ཧཱ་ལུ་འགྱོ་སའི་སྣུམ་འཁོར་ལམ་བདའ་སྟེ་སོང་ཞིན་ན་ སྤོ་ཏོག་གུར་ལྷོདཔ་ཅིག་ ལམ་གཡོན་ཧོངས་ཀྱི་སྣུམ་འཁོར་གསེབ་ལམ་བདའ་སྟེ་འགྱོ་ནི་གཅིག་དང་ འབངས་སྡེ་ལྷ་ཁང་གི་རྒྱབ་ཁ་ལས་ཡར་དགྱེསཔ་བྱ་ནང་ཟེར་ས་ལས་བརྒྱུད་དེ་འགྱོ་ནི་གཅིག་སྦེ་ལམ་ཁག་གཉིས་ཡོདཔ་ཨིན་པས།(དད་པའི་ས་བོན། ༢༠༠༨) རྫོང་བྲག་ཁགནས་འདི་བྱག་གི་སྐེད་པར་ ཡ་མཚན་ཆེ་ཏོག་ཏོ་སྦེ་ཆགས་ཏེ་ཡོདཔ་ལས་ སྤ་རོ་སྟག་ཚང་གཉིས་པ་ཟེར་ཡང་སླབ་ནི་འདུག། གནས་འདི་ཁ་ལས་ གདོང་དཀར་ལ། བེམ་རི། ཆུ་བྱག་རྫོང་། ཨྱོན་བྲག། འཕུར་རྡོ་དགོན་པ། གནས་ཕུ་དགོན་པ། ལ་སྟེང་དགོན་པ་དང་ གཡུས་ལྟག་དགོན་པ་ཚུ་མཇལ་ནི་འདུག། དེ་ཡང་ ཧེ་མ་དུས་རབས་ ༡༤ པའི་ནང་ལུ་ གནས་རྙིང་པའི་བླམ་ཀ་བཞི་རིན་ཆེན་བསམ་གཏན་དཔལ་བཟང་ལུ་ མཁའ་འགྲོམ་གཅིག་གིས་བླམ་མཆོག་ མོན་ཡུལ་ལུ་ཡོད་པའི་གཞུང་ཕུང་ཟེར་སའི་ས་གནས་འདི་ཁར་ ཨྱོན་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེའི་གཏེར་ཚུ་སྦ་བཞག་སྟེ་ཡོདཔ་ལས་ གཏེར་བཞེས་པར་བྱོན་དགོ་པའི་ལུང་བསྟན་གནངམ་ལས་ བླམ་ཁོ་རའི་ལུང་བསྟན་འདི་ དད་ཅན་གྱི་སློབ་མ་གྲུབ་ཐོབ་མགོན་པོ་རྡོ་རྗེ་ལུ་བཤད་གནང་སྟེ་ གྲུབ་ཐོབ་མཆོག་གཏེར་བཏོན་པར་བཏང་སྟེ་གནས་སྒོ་ཕྱེས་ཡོདཔ་སྦེ་ཨིན་པས། གཏེར་བཏོན་སའི་ས་གནས་འདི་ཁར་བྱོན་པའི་བྱོན་ལམ་ཁར་ ག་ཏེ་ལས་བྱོན་ནི་ཨིན་ན་མ་མཁྱེན་པར་སྡོད་པའི་སྐབས་ལུ་ འམོ་གཅིག་འོངས་ཏེ་འམ་འདི་གིས་ལམ་སྟོན་བྱིན་ཏེ་ ད་ལྟོ་ཆགས་ཏེ་ཡོད་སའི་ལྷ་ཁང་དེ་ཁར་ལྷོད་ཡོད་པའི་ལོ་རྒྱུས་འདུག། (སྤ་རོ་རྫོང་ཁག། ༢༠༠༨།) གྲུབ་ཐོབ་མཆོག་ས་གནས་འདི་ཁར་ཕེབས་པའི་ཤུལ་ལུ་ རྫོང་བྲག་གནས་སྒོའི་དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་ཞལ་ཕྱེ་ཞིནམ་ལས་ ཤེལ་གྱི་མཆོད་རྟེན་ དང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རིང་བསྲེལ་ཚུ་ཡང་གཏེར་བཞེས་ཏེ་ གནས་འདི་གི་རི་སེངྒེ་འགྱིང་སྟབས་བཏོན་ཏེ་སྡོད་ཡོདཔ་བཟུམ་ཡོད་མི་ནང་ལུ་ ས་སྤག་ཅུང་གི་མཆོད་རྟེན་གཅིག་ཡང་བཞེངས་ཏེ་ གདན་ས་བཅགས་གནང་ཞིནམ་ལས་ ཁོ་ར་སྐུ་ཚེ་ག་ར་རྫོང་བྲག་ཁ་ལུ་བཞུགས་པའི་ཤུལ་ལུ་ དགོངས་པ་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་སུ་གཤེགས་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ཤུལ་ལས་ ཁོ་རའི་སྤྲུལ་སྐུ་ཚུ་རིན་པར་བྱོན་ཏེ་ རྫོང་བྲག་ཆོས་རྗེ་ཟེར་མི་ཅིག་དར་ཏེ་ ཆོས་རྗེ་འདི་ཚུ་གིས་ ས་གནས་དེ་ཚུ་གི་སྦོ་ལོགས་ཁ་ལས་ཕར་ལྷ་ཁང་དང་དགོན་སྡེ་ཚུ་ཡང་བཞེངས་ཏེ་འདུག། དགོན་པ་དེ་ཁར་ གྱང་གསར་ཆོས་རྗེ་ལྷ་ཁང་། ཚེ་རིང་མའི་ལྷ་ཁང་། གུ་རུ་ལྷ་ཁང་དང་ མཆོད་རྟེན་ལྷ་ཁང་བཅས་ ལྷ་ཁང་བཞི་མཇལ་ནི་འདུག། གུ་རུ་ལྷ་ཁང་འདི་ བླམ་གནས་བརྟན་བྱང་ཆུབ་བཟང་པོ་གིས་བཞེངས་ཡོདཔ་དང་། ཚེ་རིང་མ་ལྷ་ཁང་འདི་ བླམ་རབ་བརྟན་དང་བླམ་འཕང་མཚོ་གཉིས་ཀྱིས་བཞེངས་ཡོདཔ་ཨིན་མས། མཆོད་རྟེན་ལྷ་ཁང་འདི་ ལོ་བསྟར་བཞིན་དུ་ སྤ་རོ་ཚེས་བཅུ་དང་འབྲེལ་ཏེ་ ཟླཝ་གཉིས་པའི་ཚེས་བརྒྱད་དང་བཅུ་དྲུག་ལུ་རྐྱངམ་གཅིག་མཇལ་ཁ་གནང་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་ནང་ མཆོད་རྟེན་གཅིག་ཡོད་མི་དེ་ནང་ལུ་ གྲུབ་ཐོབ་མཆོག་གིས་སངས་རྒྱས་འོད་སྲུང་གི་རིང་བསྲེལ་གཏེར་བཞེས་ཡོད་མི་འདི་ ནང་རྟེན་སྦེ་ཡོདཔ་དང་། དུས་བཟང་ཚུ་གི་སྐབས་ མཆོད་རྟེན་འདི་ལུ་སྨོན་ལམ་བཏབ་པའི་སྐབས་ ནང་རྟེན་འདི་སྤར་དོ་ཡོདཔ་ལས་ མཚན་ཡང་མཆོད་རྟེན་དཀར་མོ་འགུལ་ཤེས་ཟེར་སླབ་ཨིན་པས། གཞན་ཡང་ གུ་རུ་ལྷ་ཁང་ནང་ ནང་རྟེན་གུ་རུ་མཚན་བརྒྱད་དང་མཁའ་འགྲོ་མ་ཚུ་གི་སྐུ་འདྲ་དང་ ཚེ་རིང་མའི་ལྷ་ཁང་ནང་ལུ་ སངས་རྒྱས་ཤཱཀྱ་ཐུབ་པའི་སྐུ་འདྲ་ཚུ་ཡོདཔ་དང་ གྲུབ་ཐོབ་མགོན་པོ་རྡོ་རྗེ་མཆོག་གིས་གཏེར་བཞེས་ས་དང་གྲུབ་ཆུ་ཁག་གསུམ་ཡང་ མཇལ་ཚུགས་པས། ད་རེས་ནངས་པ་ ལྷ་ཁང་འདི་གཞུང་གྲྭ་ཚང་གི་བདག་འཛིན་དང་འཛིན་སྐྱོང་འཐབ་སྟེ་ དེ་ནང་དགེ་འདུན་གྱི་སློབ་གྲྭ་ཅིག་ཡང་གཞི་བཙུགས་གནང་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། ལྟ་བཤལཔ་ཚུ་གིས་ ལྷ་ཁང་འདི་མཇལ་ནིའི་དང་འདོད་ཡོད་པ་ཅིན་  སྤྱི་་ཟླ་  ༤ པ་ལས་ ༦ པ་ ཚུན་གྱི་བར་ན་ ལམ་ཁར་ལས་ཕར་ ཨེ་ཏོ་མེ་ཏོག་ཚུ་ཤར་ཏེ་ གནམ་གཤིས་ཡང་ལེགས་ཤོམ་སྦེ་སྡོད་དོ་ཡོདཔ་ལས་ དུས་ཚོད་དགའ་ཤོས་ཨིནམ་སྦེ་བཀོད་དེ་འདུག། གཞན་ཡང་ སྤྱི་ ༡༠ པ་ལས་ ༣ པའི་བར་ན་བྱོན་པ་ཅིན་ ཆརཔ་མེད་པའི་ཁར་གངས་རི་གུར་ཁཝ་རྐྱབ་ཡོད་མི་ཚུ་གིས་སྦེ་དགའ་ཏོག་ཏོ་་མཐོང་དོ་ཡོདཔ་ལས་ ལྷ་ཁང་མཇལ་ནིའི་དུས་ཚོད་དགའ་ཤོས་ཨིནམ་སྦེ་བཀོད་དེ་འདུག། (North Bengal Tourism, 2022) རྒྱབ་རྟེན་དཔེ་ཐོ། དད་པའི་ས་བོན། (ས་ཕོ་ཁྱི་ལོ་ ༢༠༠༨) འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་གནས་མགོན་གཙུག་ལག་ཁང་གི་ཆགས་རབས་གསལ་བའི་ལམ་སྟོན། ཐིམ་ཕུ། ཀེ་ཨེམ་ཀྲི་དཔེ་བསྐྲུན་ཁང་། སྤ་རོ་རྫོང་ཁག། (གནམ་ལོ་ལྕགས་མོ་གླང་ལོ་ ༢༠༢༡) རྫོང་བྲག་ཁ་དགོན་པ། http://www.paro.gov.bt/dz/node/305 North Bengal Tourism. (2022). Dzongdrakha Goempa. Retrieved from: https://northbengaltourism.com/dzongdrakha-goemba/ Wind Hourse Tour. (n.d.). Dzongdrakha Gompa. Retrieved from: https://www.windhorsetours.com/sights/bhutan/Dzongdrakha%20Gompa.html འབྲུག་གི་གནས། མགར་ས་ཚ་ཆུ། ཡོངས་གྲགས་ཅན་གྱི་མགའ་ས་ཚ་ཆུ་དེ་ འབྲུག་གི་ནུབ་བྱང་ཁ་ཐུག་མོ་ཆུ་གི་མཐའ་མ་ལུ་ རྒྱ་མཚོའི་མཐའ་མ་ལས་མི་ཊར་ ༢༢༠༠ དེ་ཅིག་གི་ས་ཁར་ཆགས་དེ་ཡོདཔ་ཨིན། ས་གནས་དེ་ སྤུ་ན་ཁ་ལས་ཀི་ལོ་མི་ཊར་ ༤༧ དང་ཐིམ་ཕུག་ལས་ཨིན་པ་ཅིན་ ཀི་ལོ་མི་ཊར་ ༡༣༤ གི་ས་ཁར་ཡོདཔ་ཨིན། ད་རེས་ནངས་པ་རྒྱལ་ཁབ་གོང་པཕེལ་གྱི་འགྱུར་བ་དང་བསྟུན་ ཚ་ཆུ་ཚུན་ཚོད་ར་སྣུམ་འཁོར་ལམ་ལྷོད་དེ་ཡོདཔ་ཨིན། ཚ་ཆུ་དེ་ནང་ལུ་ སྤྱིར་བཏང་གི་ཆུ་རྫིང་ ༥ དང་སྐུ་འཁོར་གྱི་ཆུ་རྫིང་ ༡ ཡོདཔ་ཨིན་པས། སྤྱིར་བཏང་གི་ཆུ་རྫིང་ ༥ ཡོད་པའི་ནང་ལས་ ༡ འདི་ཚ་ཆུ་སྦང་མི་རང་སོའི་བློ་འདོད་དང་འཁྲིལ་སྔོན་མ་ལས་བདག་སྲུང་འབད་དེ་ཏི་རུ་སྤྲོད་དེ་ལག་ལེན་འཐབ་ཨིན་མས། ཚ་ཆུ་གི་རྫིང་ག་ར་ཚ་དྲོད་མ་འདྲཝ་ཡོདཔ་ལས་ཚ་ཆུ་སྦང་མི་ཚུ་གིས་རང་སོའི་བློ་འདོད་དང་འཁྲིལ་ཏེ་རྫིང་གདམ་ཁ་རྐྱབ་ཆོགཔ་ཨིན་མས། ཚ་ཆུ་གི་རྫིང་ཚུ་ཁམས་ལོག་སི་སི་མི་འགྱོ་ནི་དང་གཙང་སྦྲ་ཅན་སྦེ་བཞག་ཐབས་ལུ་ ཚ་ཆུ་གི་རྫིང་ནང་མ་འཛུལ་བའི་ཧེ་མ་ གཟུགས་འཁྱུ་ནི་གི་ཁྲུས་ཁང་གི་མཐུན་རྐྱེན་ཚུ་ཡང་ཡོདཔ་ཨིནཔས། ཚ་ཆུ་སྦང་པར་འོང་མི་ཚུ་སྡོད་ནི་གི་དོན་ལུ་ རང་སོའི་རྒྱུ་སྟོབས་དང་འཁྲིལ་མགྱོན་ཁྱིམ་ཚུ་ཡང་ལེན་ནི་གི་མཐུན་རྐྱེན་ཚུ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དད་པའི་ས་བོན། (གནམ་ལོ་མེད་ ༢༠༠༨ ཤོག་གྲངས་ ༣༠༣) ནང་ལུ་ “སྐྱེས་ལོ་ ༨༥ ལང་མི་ཨ་རྒས་རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་མཚན་གྱིས་བཤད་མི་ནང་ གྲུབ་ཐོབ་གཏེར་ཁུངས་པ་གིས་མགར་ས་ལུ་སྨན་རིགས་བརྒྱ་དང་རྩ་བརྒྱད་གཏོར་གནང་མི་ལས་ ཚ་ཆུ་དང་སྨན་ཆུ་བསྡོམས་བརྒྱད་ཐོན་ཡོད་པའི་ཁར་ ཁོ་རའི་གསང་ཆབ་ཀྱིས་འདམ་བསྣས་ཞིན་ན་ ཚྭ་ཚྭ་བརྒྱ་དང་བརྒྱད་ པར་བཏབ་སྟེ་མཆོད་རྟེན་བརྒྱ་དང་བརྒྱད་བཞེངས་གནང་ནུག།” ཟེར་བཤད་ཡོདཔ་ལས་ །ཚ་ཆུ་དེ་ རྩ་ཅན་སྦེ་བརྩི་མཐོང་བསྐྱེད་མི་ཡང་ རྒྱུ་མཚན་འདི་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ཨིན་པས། ཚ་ཆུ་འདི་གི་གནས་བདག་འདི་ དོན་གྲུབ་ནོར་བཟང་ཨིནམ་དང་ གྲུབ་ཐོབ་གཏེར་ཁུངས་པ་གིས་གནས་བདག་སྦེ་དབང་དུ་བ་བསྡུ་བའི་ཧེ་མ་འབད་བ་ཅིན་འདྲེ་གདུག་དྲགས་ཅིག་ཨིན་སྦེ་བཀོད་དེ་འདུག། ཁ་རྒྱུན་ལས་ གྲུབ་ཐོབ་ཀྱིས་སྨན་ཁུག་འདི་ས་གནས་འདི་ཁར་བཀོཝ་ད་རྫིང་དང་པ་ཡོད་ས་ལུ་ཆགས་མི་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ རྫིང་དང་པའི་ཚ་ཆུ་འདི་གིས་ ལྡན་འདུས་ཀྱི་ནད་ལས་དྲག་ཚུགས་པའི་ཁར་ནད་རིགས་བཅུ་གསུམ་ལུ་ཕནམ་ཨིན་ཟེར་ཨིན་པས། ཚ་ཆུ་རྫིང་གཉིས་པ་འདི་གིས་ ཆུ་སེར་གྱི་ནད་དང་ རྐང་ལག་གི་ཚིགས་ཏོ་སྦོ་མི་ལ་སོགས་པའི་ནད་རིགས་ལས་དྲག་ཚུགསཔ་དང་ ཁྲག་ཤུགས་ཡོད་མི་དང་ཚད་པའི་ནད་གཞི་ཡོད་མི་ དེ་ལས་མིག་སེར་གྱི་ནད་ཡོད་མི་ཚུ་གིས་ རྫིང་འདི་ནང་སྦང་མི་བཏུབ་ནི་ཨིན་པས། དེ་ལས་རྫིང་གསུམ་པ་འདི་གིས་ དུག་ནད་དང་ཆག་དཀྲུམ་གྱི་རིགས་ལས་དྲག་ཚུགསཔ་དང་ ཁྲག་ཤུགས་དང་རླུང་ནད་ཡོད་མི་ཚུ་གིས་ཆུ་རྫིང་འདི་ནང་སྦང་མི་བཏུབ་ཨིནམ་དང་ རྫིང་བཞི་པ་གིས་འབད་བ་ཅིན་ གཙོ་བོ་ར་གྲང་བའི་ནད་གཞི་དང་བསེ་མོ་ པགས་ནད་ཚུ་དྲག་ཚུགསཔ་དང་ འདི་ནང་ཁྲག་ཤུགས་ཡོད་མི་དང་ཨམ་སྲུ་ཨ་ལུ་སྐྱེ་ནི་ཡོད་མི་ཚུ་གིས་སྦང་མི་བཏུབ་ཨིན་པས། ཚ་ཆུ་སྦང་ནི་གི་དུས་ཚོད་དགའ་ཤོས་འདི་ཡང་ གནམ་སེར་ཁ་ཤིང་དང་ཧོན་ལྡུམ་གི་འདམ་མ་ས་ཁར་བུད་བའི་དུས་ཚོད་ རང་ཟླ་འབད་བ་ཅིན་ ༩ པ་ལས་ ༢ ཚུན་ལུ་ཨིནམ་སྦེ་བཀོད་དེ་འདུག། (དད་པའི་ས་བོན། ༢༠༠༨) གནས་ཡིག་ཀུན་ཕན་ལམ་སྟོན། (༢༠༡༧) ནང་ལུ་འབད་བ་ཅིན་ ཚ་ཆུ་འདི་ ཨོ་རྒྱན་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་བྱིན་གྱིས་རླབས་ཏེ་གནང་ཡོདཔ་དང་ ནད་རིགས་སོ་སོ་ལུ་ཕན་པའི་ཚ་ཆུའི་རྐ་ཡང་ ཧེ་མ་འབད་བ་ཅིན་བདུན་ཡོདཔ་སྦེ་ཨིན་པས། ཨིན་རུང་ ཚ་ཆུ་འདི་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༩ ལུ་ཆུ་རུད་ཀྱིས་འཕྱགས་འབག་ཞིནམ་ལས་ ད་རེས་ཚ་ཆུའི་རྐ་ གསུམ་རྐྱངམ་གཅིག་ཡོདཔ་སྦེ་ཨིན་པས། ཚ་ཆུ་དེ་ལུ་ མི་མཐུན་པའི་རྐྱེན་ངན་བྱུང་སྟེ་འབད་རུང་ གཞུང་གིས་ ལོ་ངོ་ ༣ གྱི་ནང་འཁོད་ཚ་ཆུ་མཐའ་འཁོར་ལུ་ཡོད་པའི་གཞི་རྟེན་མཁོ་ཆས་ཚུ་ ཨ་རྟག་ག་ཨིནམ་སྦེ་བསྒྲུབས་ཏེ་མི་དམངས་ལུ་སྒོ་ཕྱེས་གནང་ནུག། ད་རུང་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༢༡ སྤྱི་ཟླ་ ༨ པའི་སྤྱི་ཚེས་ ༢༦ ལུ་ ཆུ་གིས་འཕྱགས་འབག་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན། རྒྱབ་རྟེན་དཔེ་ཆ། ཀུན་བཟང་འཕྲིན་ལས། (གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༠༨) དད་པའི་ས་བོན། ཐིམ་ཕུག། ཀེ་ཨེམ་ཀྲི་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། བསྟན་འཛིན་རྡོ་རྗེ། ཨྱོན་བསྟན་འཛིན། (༢༠༡༧) གནས་ཡིག་ཀུན་ཕན་ལམ་སྟོན། སྲོལ་འཛིན་ལས་ཁུངས། ཀྲི་ཨེན་དཔར་སྐྲུན་ཁང་། ཐིམ་ཕུག། Dzongkhag Administration, Gasa (n.d) Gasa tshachu Retrieved from: http://www.gasa.gov.bt/tourism/gasa-tshachu#:~:text=This%20is%20one%20of%20the Sonam Chophel (n.d) Gasa Tshachu: The Hot Spring of Gasa. Retrieved from:     https://texts.mandala.library.virginia.edu/text/gasa-tsachu-hot-springs-gasa འབྲུག་གི་ཚ༌ཆུ། དགེ་ལེགས་ཕུག་ཚ་ཆུ། དགེ་ལེགས་ཕུག་ཚ་ཆུ་འདི་ འབྲུག་གི་ལྷོ་ཕྱོགས་རྫོང་ཁག་གསར་སྤང་རྫོང་ཁག་གི་གསེར་གཞོང་རྒེད་འོག་ནང་ལུ་ ཆགས་ཡོདཔ་ཨིན། ཚ་ཆུ་འདི་ དགེ་ལེགས་ཕུག་ཁྲོམ་ལས་ ཀི་ལོ་མི་ཊར་ ༡༥ གི་ས་ཁར་ར་ ཡོདཔ་ཨིན། ཚ་ཆུ་འདི་ ༡༩༦༢ ལུ་རྫོང་ཁག་བདག་སྐྱོང་གིས་ མི་དམངས་ལུ་སྒོ་ཕྱེས་ནུག། ཚ་ཆུ་ཚུན་ཚོན་ར་སྣུམ་འཁོར་ལམ་བཏོན་ཏེ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ གཞལམ་སྒང་དང་ཀྲོང་གསར་གཞུང་ལམ་ལས་མར་ ཚ་ཆུ་ཚུན་འཁོར་ལམ་རྩི་ནག་བཏང་སྟེ་སྟབས་བདེ་ཏོག་ཏོ་བཟོ་ཡོད་རུང་ གནམ་བྱཱར་གྱི་དུས་ལུ་ ས་རུད་དང་རྡོ་ཚུ་བུད་འོང་ནི་གི་ཉེན་ཁ་སྦོམ་ཡོདཔ་ཨིན། གནས་ཡིག་ཀུན་ཕན་སམ་སྟོན (གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༡༣ ཤོག་གྲངས་ ༡༢༢) ནང་ལུ་ ”ནང་པའི་གསོ་རིག་འཛིན་སྐྱོང་ཞིབ་འཚོས་ལྟེ་བ་གིས་ཞིབ་འཚོལ་འབད་དེ་བཀོད་ཡོད་པའི་ འབྲུག་གི་ཚ་ཆུ་དང་སྨན་ཆུའི་རྣམ་བཤད་འཆི་མེད་བདུད་རྩིའི་རྫིང་བུའི་ནང་ དགེ་ལེགས་ཕུག་ལུ་ཡོད་པའི་ཚ་ཆུའི་རྫིང་གི་དྲོད་ཚད་འདི་ཡང་ རྫིང་དང་པ་གི་དྲོད་ཚད་ཨང་ ༣༤.༡ དང་། རྫིང་གཉིས་པ་གི་དྲོད་ཚད་ཨང་ ༣༦.༤ ། རྫིང་གསུམ་པ་གི་དྲོད་ཚད་ཨང་༣༨.༡། རྫིང་བཞི་པ་ལུ་དྲོད་ཚད་ཨང ༠༠ ཨིན་པའི་ཁུངས་བཀོད་དེ་འདུག།” ཟེར་བཀོད་ཡོདཔ་ལས་ ཚ་ཆུ་སྦང་སའི་རྫིང་བཞི་ཡོདཔ་ཨིན་པས། ཚ་ཆུ་སྦང་པར་འོང་མི་ མི་རྒན་རྒས་དང་དབང་པོ་སྐྱོན་ཅན་ཚུ་གི་དོན་ལུ་ལྷན་ཐབས་ཀྱི་རྫིང་གཉིས་ གསང་སྤྱོད་དང་ རྐང་ལམ་ཚུ་ལོགས་སུ་སྦེ་བཟོ་ཡོདཔ་མ་ཚད་མ་ཚད་ དེ་ཁར་འོང་མི་ཚུ་གི་ཉེན་སྲུང་གི་དོན་ལུ་ ཆུ་རྫིང་ཚུ་གུར་རྩིས་ས་གིས་བཟོ་མི་སྲབ་ལེབ་ཚུ་བཀབ་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། ཚ་ཆུ་དེ་གིས་གཟུགས་ཀྱི་པགས་ཀོའི་ནད་གཞི་ རྐང་ཚིགས་ལག་ཚིགས་ན་ནི་ ཕོ་བའི་ནད་གཞི གྲང་བ་ལས་གྱུར་པའི་ཆུ་སེར་ནད་ སྐྱ་རྦབ་ནད་   མཁལ་རྐེད་ན་མི དྲེག་དང་གྲུམ་བུ་ཚུ་ བསལ་ཚུགས་པའི་ཕན་ནུས་ཡོདཔ་ཨིན་པས། (དད་པའི་ས་བོན། ༢༠༡༥ །) དེ་འབདཝ་ལས་བརྟེན་ཏེ་ ལོ་བསྟར་བཞིན་དུ་ མི་གྲངས་ ༤༠༠༠༠ དེ་ཅིག་གིས་ཚ་ཆུ་སྦང་པར་འོང་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། ཚ་ཆུ་འདི་བྱཱར་དགུན་མེད་པར་མི་དམངས་ལུ་སྒོ་ཕྱེས་ཏེ་བཞགཔ་ཨིནམ་ལས་ ས་གནས་ནང་སྡོད་མི་ཚུ་གིས་འཕྲལ་འཕྲལ་ར་ཚ་ཆུ་སྦང་པར་འགྱོ་་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། རྫོང་ཁག་གཞན་ཁ་གྱི་མི་ཚུ་ཨིན་པ་ཅིན་ གནམ་དགུན་ སྤྱི་ཟླ་ ༡༠ པ་ ༡༡ པ་དང་ ༡༢ པ་ཚུ་ནང་ལུ་མང་སུ་སྦེ་འོང་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ཚ་ཆུ་སྦང་པར་འོང་མི་ཚུ་གི་དོན་ལུ་ མི་གྲངས་ ༤༠ ཤོང་པའི་མགྱོན་ཁྱིམ་ ༣ ཡོདཔ་དང་ མི་ལ་ལུ་ཅིག་གིས་ ཚ་ཆུ་གི་ཉེ་འདབས་ལུ་གུར་ཚུ་སྤུབས་ཏེ་ཡང་སྡོདཔ་ཨིན་མས། རྒྱབ་རྟེན་དཔེ་ཆ། ཀུན་བཟང་འཕྲིན་ལས། (གནམ་མོ་མེད། ༢༠༡༥) དད་པའི་ས་བོན། ཐིམ་ཕུག། ཀེ་ཨེམ་ཀྲི་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ཕན་བདེ་ལེགས་བཤད་དབང་ཕྱུག། (གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༡༣) གནས་ཡིག་ཀུན་ཕན་ལམ་སྟོན     ཅ་རྙིང་འཛངན་སྐྱོང་སྡེ་ཚན། སྲོལ་འཛིན་ལས་ཁུངས། ཐིམ་ཕུག། Heavenlybhutan.com. (n.d). Gelephu Tshachu.   https://www.heavenlybhutan.com/sightseeing-places-of-bhutan/places-to-visit-in-sarpang-gelephu/gelephu-tshachu/ འབྲུག་གི་ཚ༌ཆུ། སྒོམ་ཕུག་སྐོར་ར་ལྷ་ཁང་། སྒོམ་ཕུག་སྐོར་ར་་ལྷ་ཁང་འདི་ བཀྲིས་གཡང་རྩེ་རྫོང་ཁག་སྟོང་ཞང་རྒེད་འོག་ནང་ བཀྲིས་སྒང་ལས་ཀི་ལོ་མི་ཊར་ ༢༡ གྱི་ས་ཁར་ཆགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། ལྷ་ཁང་འདི་ལུ་ སྒོམ་ཕུག་སྐོར་ར་ཟེར་མཚན་བཏགས་དགོཔ་མི་དེ་ཡང་ ཨྱོན་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་གིས་ ས་ཕྱོགས་དེ་ཁར་གནས་པའི་བདུད་སྙོན་ཁ་བཏུལ་ནིའི་དོན་ལུ་ བྱ་ཕུག་གཅིག་ནང་སྒོམ་གནང་བཞུགས་མི་ལུ་བརྟེན་སྒོམ་ཕུག་དང་ ཤུལ་ལས་དད་མོས་ཅན་གྱི་མི་ལེ་ཤ་ཅིག་གིས་སྐོར་ར་རྐྱབ་སའི་གནས་ ཁྱད་པར་ཅན་ཅིག་ལུ་གྱུར་ནི་དེ་གིས་ སྒོམ་ཕུག་སྐོར་ཟེར་དར་ཁྱབ་སོང་ཡོདཔ་ཨིན། བཤད་སྲོལ་ཅིག་ལས་ རྟ་ཝང་པ་ཚུ་གིས་སྒོམ་སྦས་ཟེར་ཡང་ཞུ་སྲོལ་ཡོད་ཟེར་ཨིན་པས། ད་རེས་ནང་པ་ཡང་ མོན་རྟ་ཝང་གི་མི་སེར་ཚུ་གིས་ རྩ་ཅན་གྱི་གནས་མཇལ་བར་འོང་དོ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ ལོ་བསྟར་བཞིན་དུ་ ཟླཝ་ ༢ པའི་ནང་སྒོམ་ཕུག་སྐོར་རའི་ཚེས་བཅུ་གི་སྐབས་ལུ་ རྒྱལ་ཁབ་མཐའ་དབུས་ཀྱི་མི་སེར་ལེ་ཤ་སྤུངས་འཛོམས་འབད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། གཡང་རྩེ་བྱང་ཕུག་རྩེ་ལས་ཨིན་མི་ དགེ་བཤེས་རྡོ་རྗེ་བཀྲིས་ཀྱིས སྒོམ་སྐོར་རའི་གནས་ཡིག་འདི་ རྟ་ཝང་གྲྭ་ཚང་ནང་ལུ་བཞག་ཡོདཔ་ལས་ གནས་ཡིག་འདི་ཤུལ་ལས་རྟ་ཝང་གྲྭ་ཚང་གིས་སྦེ་ པད་གླིང་གི་གདུང་རྒྱུད་བླམ་ངོས་ཀྱི་གྲྭ་ཚང་ནང་དང་ ཨྱོན་གླིང་ སྤང་ཆེན་བླའུ་མཚོ་ལ་སོགས་པའི་གྲྭ་ཚང་དགོན་སྡེ་ཚུ་ལུ་བཀྲམ་ཡོདཔ་ལས་ རྟ་ཝང་པ་ཚུ་གིས་སྒོམ་ཕུག་སྐོར་རའི་གནས་ཀྱི་རྩ་ཆེ་ཧིང་ཧ་གོ་སྟེ་ཡོདཔ་་ལས་ གནས་མཇལ་བར་འོང་མིའི་རྒྱུ་མཚན་ཡང་ དེ་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ཨིན་ཟེར་ཨིན་པས། གནས་ཡིག་ཀུན་ཕན་ལམ་སྟོན། (ས་མོ་གླང་ལོ། ༢༠༠༩།) དུས་རབས་ ༩ པའི་མཇུག་ཙམ་ལུ་ བོད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ཁྲི་སོང་ལྡེའུ་བཙན་གྱི་སྲས་ལྷ་སྲས་གཙང་མ་བོད་ལས་བྱོན་ཏེ་ འཇམ་མཁར་ལུ་ལྷོདཔ་ད་ འཇམ་ཁར་གྱི་མི་ཚུ་ལུ་སྒོམ་ཕུག་སྐོར་ར་འདི་ཨྱོན་རིན་པོ་ཆེའི་སྦས་གནས་ཨིནམ་ལས་ འདི་ཁར་ཐུན་བཏང་བཞུགས་ནིའི་དོན་ལུ་མཚམས་ཁང་ཅིག་ རྐྱབ་ཚུགས་ག་ཟེར་དྲིཝ་ད་ སྦྱིན་བདག་ཚུ་གིས་འཇམ་ལགས་ཟེར་ཞུཝ་ལས་ ས་གནས་ཀྱི་མིང་ཡང་འཇམ་མཁར་ཟེར་བཏགས་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཡོདཔ་དང་།ཁོང་གིས་བཞེངས་མི་ལྷ་ཁང་འདི་ ད་ལྟོ་གནས་དེ་ཁར་ཡོད་པའི་ལྷ་ཁང་འདི་ཨིན་པས། ད་རེས་ནངས་པ་སྒོམ་ཕུག་སྐོར་རའི་ཚེས་བཅུའི་སྐབས་ལུ་ ཕྱོགས་སོ་སོ་ལས་འཛོམས་པའི་དད་ཅན་གྱི་མི་སེར་ཚུ་གིས་ གཙོ་བོ་ར་སྐོར་ར་རྐྱབ་ནི་ལུ་གཚོ་བོར་བཏོནམ་ལས་ ཚེས་བཅུ་འདི་གཞན་དང་མ་འདྲཝ་སྦེ་རྩིཝ་ཨིན་པས། ཧེ་མ་དུས་རབས་བརྒྱད་པ་སྤྱི་ལོ་ ༧༧༩ དེ་ཅིག་ཁར་ཨོ་རྒྱན་གུ་རུ་་རིན་པོ་ཆེ་གིས་བོད་ལུ་ལྷ་ས་བསམ་ཡས་བཞེངས་གནང་པའི་སྐབས་ བོད་གངས་ཅན་གྱི་ལྗོངས་ནང་ཡོད་པའི་མ་རུངས་འདྲེ་བདུད་ལྷ་སྲིན་སྡེ་བརྒྱད་གདུག་པ་ཅན་ཚུ་ དམ་ལུ་བཏགས་པའི་སྐབས་ བདུད་པོ་སྙོན་ཁ་ཆེན་པོ་འདི་གིས་དམ་ལུ་གནས་མ་བཏུབ་པར་ ལྷོ་མོན་ཁ་ཐུག་བྱོག་འོངས་ནུག། དེ་གིས་ མ་འོངས་པར་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་འདི་ནང་བསྟན་པ་དང་འགྲོ་བ་སེམས་ཅན་ཚུ་ལུ་གནོད་པ་སྦོམ་བཀལ་འོང་ཟེར་ཐུགས་བཞེད་གནང་སྟེ་ བསམ་ཡས་གཙུག་ལག་ཁང་བཞེངས་ཚར་བའི་ཤུལ་ལུ་ ལྷོ་མོན་ལུ་བདུད་ཀྱི་རྟིང་བདའ་སྟེ་བྱོན་ཞིམམ་ལས་ བདུད་དེ་དམ་ལུ་གནས་བཅུག་སྟེ་གནས་ཀྱི་སྲུང་མ་སྦེ་ར་བསྐོས་ཏེ་ ས་གནས་འདི་ཡང་སྦས་གནས་ཁྱད་པར་ཅན་ཅིག་ལུ་ བྱིན་གྱིས་རླབས་གནང་ནུག།  (གནས་ཡིག་ཀུན་ཕན་ལམ་སྟོན། ༢༠༠༧) དུས་རབས་ ༩ པའི་སྨད་རྩམ་ལུ་ འཇམ་མཁར་པའི་མི་དང་སྦྱིན་བདག་དད་ཅན་ཚུ་གིས་ ལྷ་སྲས་གཙང་མའི་དོན་ལུ་ མཆོད་ཁང་ཆུང་ཀུ་ཅིག་བརྩིགས་ཏེ་གདན་ས་བཏབ་ཡོད་མི་ལས་ཚུར་གནས་དེ་ཕྱག་མཆོད་ཕུལ་སའི་ཡུལ་སྦེ་ངོས་འཛིན་འབད་གནང་སྟེ་ གནས་འདི་ཁར་སྐོར་ར་བ་བསྐོར་ནི་དང་དུས་ཆེན་བརྩི་སྲུང་ཞུ་ནིའི་ལམ་ལུགས་ཡང་ དུས་ཚོད་དེམ་ཅིག་ཁ་ལས་འགོ་བཙུགས་ཡོདཔ་ཨིན་པས། གཏེར་ཆེན་པདྨ་གླིང་པ་ཙཱ་རི་ལས་ལོག་བྱོནམ་ད་ ད་ལྟོ་ཡོད་མི་རྒྱ་གར་ཤར་ལི་ལས་གྲུབ་པའི་སྟོན་པའི་སྐུ་འདྲ་བྱིན་ཅན་ཅིག་ཡོད་མི་འདི་ ནང་རྟེན་སྦེ་ གནང་ཡོདཔ་དང་གཏེར་སྟོན་གུ་རུ་ཆོས་དབང་ དང་ ཨ་ཎེ་མཆོད་རྟེན་བཟང་མོ་ལ་སོགས་པའི་སྐྱེས་ཆེན་དམ་པ་མང་རབས་ཅིག་གིས་ཞབས་ཀྱིས་བཅགས་ཏེ་ གནས་དང་ལྷ་ཁང་གཉིས་ཆ་ར་རྒྱ་བསྐྱེད་དང་གོང་འཕེལ་གྱི་ ཕྱག་ལཱ་ལེ་ཤ་མཛད་གནང་ནུག། (གནས་ཡིག་ཀུན་ཕན་ལམ་སྟོན། ༢༠༠༩) ཧེ་མའི་་ལྷ་ཁང་ཆུང་ཀུ་འདི་ རྒྱལ་སྲས་བསྟན་འཛིན་རབ་རྒྱས་ཀྱིས་རྒྱ་བསྐྱེད་གནང་ཡོདཔ་དང་ ནང་རྟེན་ཡང་སྨན་འདམ་ལས་གྲུབ་པའི་གུ་རུ་པདྨ་འབྱུང་གནས་དང་ བཅུ་གཅིག་ཞལ་ལ་སོགས་པའི་སྨན་སྐུ་བྱིན་ལྡན་སྐུ་གྲངས་ ༡༡ ལྷག་ཙམ་དང་གྱང་གི་ལྡེབས་རིས་ཚུ་ཡང་ རྒྱས་ཤིང་རྒྱསཔ་སྦེ་བཞེངས་གནང་ནུག། ད་རེས་ནངས་པ་ལོ་ཨ་རྟག་ར་རང་ཟླ་ ༢ པའི་ཚེས་༨ ལས་ ༡༠ ཚུན་ བཀྲིས་སྒང་རབ་སྡེ་གི་དགེ་འདུན་ཚུ་བྱོན་ཏེ་ ཡོངས་གྲགས་ཅན་གྱི་ཚེས་བཅུ་གནང་སྲོལ་ཡོད་མི་འདི་ རྒྱལ་སྲས་བསྟན་འཛིན་རབ་རྒྱས་མཆོག་གིས་འགོ་བཙུགས་གནང་བའི་མཛད་ཤུལ་གཅིག་ཨིན་མས། གཞན་ཡང་ འབྲུག་གི་སྡེ་སྲིད་ ༡༦ པ་འབྲུག་ཞི་དར་གྱིས་ཡང་ ལྷ་ཁང་གི་མཐའ་འཁོར་ལུ་ མ་ཎི་ལག་འཁོར་ཚུ་བཙུགས་ཏེ་ ལྷ་ཁང་དང་གནས་ལུ་ཞབས་ཏོག་ཞུ་བའི་ལོ་རྒྱུས་ཚུ་འདུག། རྒྱབ་རྟེན་དཔེ་ཆ། སངས་རྒྱས་དོན་གྲུབ།(གནམ་མོ་མེད། ༢༠༠༩) གནས་ཡིག་ཀུན་ཕན་ལམ་སྟོན། སྲོལ་འཛིན་ལས་ཁུངས་ཅ་རྙིང་འཛིན་སྐྱོང་སྡེ་ཚན། ཐིམ་ཕུག། ཀྲི་ཨིན་དཔར་སྐྲུན་ཁང་། Buddhist Monastery in Trashigang. (n.d) Retrieved from:     https://www.tourmyindia.com/international/bhutan/gom-kora/           Gom kora (n.d) Retrieved from: https://authenticbhutantours.com/gom-kora/ འབྲུག་གི་ལྷ་ཁང་། བྱམས་པ་ལྷ་ཁང་། བུམ་ཐང་རྫོང་ཁག་འདི་ སངས་རྒྱས་གཉིས་པ་ཨོ་རྒྱན་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་བྱིན་གྱིས་རླབས་གནང་བའི་སྦས་གནས་ཁྱད་པར་ཅན་ཅིག་ཨིན། དེ་ཁར་གནས་རྩ་ཅན་མང་རབས་ཅིག་ཡོད་པའི་ནང་ལས་ གཅིག་འདི་ཡོངས་གྲགས་ཅན་གྱི་བྱམས་པ་ལྷཁང་འདི་ཨིན། ལྷ་ཁང་དེ་ ཆོས་འཁོར་རྒེད་འོག་གི་མངའ་འོག་ལུ་ རྒེད་འོག་བདག་སྐྱོང་ཡིག་ཚང་གི་བྱང་ཕྱོགས་ལུ་ ཡོངས་གྲགས་ཅན་གྱི་སྐུ་རྗེ་ལྷ་ཁང་ལུ་ ཀི་ལོ་མི་ཊར་གཅིག་གིས་མ་ལྷོད་པའི་་ས་ཁར་ཆགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། ལྷ་ཁང་འདི་དུས་རབ་བདུན་པའི་ནང་ ཆོས་རྒྱལ་བཙོང་བཙན་སྒམ་པོ་གིས་ ཧི་མ་ལ་ཡའི་ལུང་ཕྱོགས་ཚུ་ནང་མཐའ་འདུལ་ཡངས་འདུལ་གྱིས་གཙུག་ལག་ཁང་ཚུ་བཞེངས་གནང་པའི་སྐབས་ གཙུག་ལག་ཁང་ ༡༠༨ ཡོད་ས་ལས་གཉིས་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ཚུད་ཡོད་མི་ལས་གཅིག་ཨིན། དེ་ཡང་ (lonely planet, ༢༠༢༢) གིས་འབད་བ་ཅིན་ རྒྱལཔོ་མཆོག་གིས་ ལུངས་ཕྱོགས་དེ་ཁར་ཡོད་མི་བདུདམོ་དེ་གིས་པུས་མོ་གཉིས་ཨེབ་བཞག་པའི་སྐབས་ པུས་མོ་གཡས་པ་གུར་སྤ་རོ་སྐྱིད་ཅུ་ལྷ་ཁང་དང་གཡོན་པ་གུར་བུམ་ཐང་བྱམས་པ་ལྷ་ཁང་བཞེངས་ཡོད་པའི་རྒྱུས་འདུག། ལྷ་ཁང་འདི་ ཤུལ་ལས་དུས་རབས་ ༡༤ པའི་ནང་ གཏེར་སྟོན་རྒྱལ་པོ་ལྔའི་ནང་གསེས་ གཏེར་སྟོན་རྡོ་རྗེ་གླིང་པ་མཆོག་གིས་ ཉམས་གསོ་མཛད་ཡོདཔ་ཨིན་པས། ལྷ་ཁང་འདི་ ལྕམ་མཁར་ཆུ་གི་ལྟག་ལུ་ཐང་ཉམས་དགའ་ཏོག་ཏོ་ཅིག་ནང་ག་ནི་བ་ཇམས་དགའ་་ཏོག་ཏོ་སྦེ་མཇལ་ནི་ཡོདཔ་ཨིན། ལྷ་ཁང་འདི་ཐོག་གཅིགམ་ཨིན་རུང་ རང་ལུགས་བཟོ་རིག་བཅུ་གསུམ་གྱི་བཟོ་རིག་ཚུ་གཡོག་བཀོལ་ཏེ་རྐྱབ་ཡོདཔ་དང་ ནང་རྟེན་ཚུ་ཡང་ ག་ར་རྒྱལ་རབ་དང་མཐུན་པའི་ནང་རྟེན་བྱིན་ཅན་ཙང་ཙ་ར་ཡོདཔ་ཨིན། ལྷ་ཁང་ནང་ལུ་ ནང་རྟེན་ཁག་ཆེ་ཏོག་ཏོ་ལེ་ཤ་ཡོད་ས་ལས་ ཅིག་འདི་ བསྐལ་པའི་རྡོ་ཐེམ་འདི་ཨིན་པས། རྡོ་ཐེམ་དང་པ་སའི་ནང་འཛོལ་ཏེ་མཉམ་པ་སྦེ་ཨེན་ཏགིས་སྤུབས་ཡོད་མི་འདི་གིས་འདས་པའི་བསྐལ་པ་མཚོནམ་དང་ རྡོ་ཐེམ་གཉིས་པ་ལྷ་ཁང་གིས་ཐོག་ཚད་དང་དྲན་འདྲ་ཡོད་མི་འདི་གིས་ད་ལྟོ་གི་སྟོན་པ་སངས་རྒྱས་ཤཱཀྱ་ཐུབ་པའི་བསྐལ་པ་འདི་མཚོནམ་ཨིན་པས། རྡོ་ཐེམ་གསུམ་པ་མཐོ་སུ་མཚམས་ཅིག་སྦེ་ཡོད་མི་འདི་གིས་ མ་འོངས་པའི་སངས་རྒྱས་ཇོ་བོ་བྱམས་པའི་བསྐལ་པ་མཚོནམ་ཨིནམ་དང་ས་ རྡོ་ཐེམ་འདི་ ནུབ་སྟེ་ས་དང་དྲན་འདྲ་འགྱོ་བའི་ཚེ་ འཛམ་བུ་གླིང་འདི་ཚར་གཅིག་བསྐལ་པ་ནུབ་ནི་ཨིན་ཟེར་ཡིད་ཆེ་བསྐྱེདཔ་ཨིན། ལྷ་ཁང་གི་མཚན་བྱམས་པ་ལྷ་ཁང་ཟེར་ཞུ་དགོ་མི་དེ་ཡང་ དེ་ནང་ནང་རྟེན་གཙོ་བོ་མ་འོངས་པའི་སངས་རྒྱས་ཇོ་བོ་བྱམས་པ་བཞུགས་ཡོད་མི་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ དེ་སྦེ་གསོལ་བའི་ལོ་རྒྱུས་འདུག། སྐུ་འདྲ་འདི་བཙོང་བཙན་སྒམ་པོ་ཁོ་ར་གིས་བཙུགས་གནང་ཡོདཔ་སྦེ་ཡིད་ཆེ་བསྐྱེད་དོ་ཡོདཔ་དང་ དེའི་གཡས་གཡོན་ལུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་པ་བཞི་གིས་སྐོར་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་གི་གཡས་ཁ་ཐུག་ལུ་དུས་འཁོར་གྱི་ལྷ་ཁང་ཡོད་མི་འདི་ དུས་རབ་ ༡༩ པའི་མཇུག་ཁམས་ལུ་མི་དབང་རྒྱུད་འཛིན་དང་པ་ གོང་ས་ཨོ་རྒྱན་དབང་ཕྱུག་གིས་བཞེངསཡོདཔ་ཨིན་པས། (Bhutan Soul Tour & Travel, 2021) དེའི་མཐའ་མར་ མགོན་ཁང་གཅིག་ཡོད་མི་འདི་མི་དམང་ལུ་མཇལ་ཁ་མེདཔ་ཨིན་དང་དེ་གི་ཟུར་ཁ་ལས་བྱང་ཕྱོགས་ལུ་ མཆོད་རྟེན་ལྷ་ཁང་ཡོད་མི་འདི་ དུས་རབ་ ༢༠ པའི་ནང་ ཨ་ཞེ་དབང་མོ་གིས་བཞེངས་གནང་གནངམ་ཨིན་པས། ལྷ་ཁང་གཙོ་བོ་གི་གཡོན་ཕྱོགས་ལུ་ གུ་རུའི་ལྷ་ཁང་འདི་ཡོདཔ་ཨིན། ལྷ་ཁང་འདི་དུས་རབ་ ༡༩ པའི་ནང་ བྱ་དཀར་རྫོང་དཔོན་བརྩུན་འགྲུས་རྒྱལ་མཚན་གྱིས་བཞེངས་གནང་ཡོདཔ་ཨིན། (cultural atlas,2013). དེ་ནང་རྟེན་གཙོ་བོ་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེའི་སྐུ་འདྲ་དང་ གཞན་སྤྱན་རས་གཟིགས་དང་འོད་དཔག་མེད་ཀྱི་སྐུ་འདྲ་ དེ་ལས་གཡས་ཕྱོགས་ལུ་སྒྲོལ་མ་ཉི་ཤུ་རྩ་གཅིག་གསྡེབ་རིས་ ཕྱག་སྟོང་སྤྱན་སྟོང་ཀྱི་སྡེབ་རིས། ནུབ་སྣང་བ་མཐའ་ཡས་ཀྱི་སྡེབ་རིས་ཚུ་དང་ གཏེར་སྟོན་པདྨ་གླིང་པ་གིས་བྲིས་གནང་བའི་མགོན་པོ་མ་ནིང་གི་སྡེབ་རིས་ཚུ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། དེ་ལས་ ལྷ་ཁང་གཙོ་བོའི་བྱང་ཕྱོགས་ལུ་སགས་རྒྱས་ཀྱི་ལྷ་ཁང་ཡོད་མི་དེ་མི་དབང་ཞིང་ཕེབས་གཉིས་པ་འཇིགས་མེད་དབང་ཕྱུག་གིས་བཞེངས་ཡོདཔ་ཨིན། དེའི་ནང་ ནང་རྟེན་གཙོ་བོ་སངས་རྒྱས་རབས་བདུན། གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་དང་སངས་རྒྱས་སྨན་བླ་དེ་ལས་སྤྱན་རས་གཟིགས་ཚུ་གི་སྡེབ་རིས་ཚུ་ཡོདཔ་ཨིན། ཨིན་རུང་ དད་པའི་ས་བོན། (༢༠༡༣) ནང་ལུ་ཨིན་པ་ཅིན་ བུམ་ཐང་རྫོང་ཁག་གི་སྲོལ་འཛིན་འགོ་དཔོན་སངས་རྒྱས་དབང་ཕྱུག་གིས་ཞིས་ཞིབ་འཚོལ་འབད་མི་དང་འཁྲིལ་ཏེ་ཨིན་ཟེར་ གུ་རུ་ལྷ་ཁང་འདི་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༧༢ ལུ་ བྱ་དཀར་རྫོང་དཔོན་ འཆི་མེད་རྡོ་རྗེ་གིས་བཞེངས་ཡོདཔ་དང་ དུས་འའཁོར་ལྷ་ཁང་འདི་ ཆོས་རྩེ་དཔོན་སློབ་འཇིགས་མེད་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་གིས་བཞེངས་ཡོདཔ་སྦེ་བཀོད་ཡོདཔ་དང་། མདུན་ཕྱོགས་ཀྱི་སངས་རྒྱས་རབ་བདུན་གྱི་ལྷ་ཁང་འདི་ དུས་རབས་ ༡༩ པའི་ནང་ བྱ་དཀར་དཔོན་སློབ་པདྨ་བསྟན་འཛིན་གྱིས་བཞེངས་ཡོདཔ་སྦེ་བཀོད་དེ་འདུག། ལྷ་ཁང་གི་ཕྱོགས་བཞི་ལུ་ ལྷ་ཁང་དང་དུས་མཉམ་བཞེངས་པའི་ དཀར་ སེར་ དམར་ ལྗང་གི་མཆོད་རྟེན་བཞི་མཇལ་ནི་ཡོད་མི་འདི་ཡང་ ཞི་རྒྱས་དབང་དྲག་གི་ལས་བཞི་སྒྲུབ་མི་ རྒྱལ་ཆེན་བཞི་གི་རྟེན་སྦེ་བཞེངས་ཡོདཔ་ཨིན་པས། བྱམས་པ་ལྷ་ཁང་འདི་ ཕྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ལྟ་བཤལ་པ་ཚུ་གི་སེམས་བརྐུ་ཚུགས་པའི་ཁྱད་ཆོས་དང་ལྡནམ་མ་ཚད་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་འཁོད་ཀྱི་གནས་སྐོརཔ་ཚུ་གིས་དད་པ་དང་ཡིད་ཆེ་སྐྱེད་སའི་གནས་ཁྱད་འཕགས་ཅན་དང་ ས་གནས་འདི་ཁ་གི་མི་ཚུ་གི་ཕྱག་མཆོད་ཕུལ་སའི་ཡུལ་ངོ་མ་ཅིག་ཡང་ཨིན།  དུས་རབས་ ༡༤ པའི་ནང་ གཏེར་སྟོན་རྡོ་རྗེ་གླིང་པ་མཆོག་གིས་གཞི་བཙུགས་གནང་མི་སྒྲུབ་ཆེན་འདི་ ད་རེས་ནངས་པ་ཡང་ལོ་བསྟར་བཞིན་དུ་ ལྕགས་མཁར་བླམ་གི་འགོ་འདྲེན་ཐོག་ རང་ཟླ་ ༩ པའི་ ཚེས་ ༡༥ གི་ཕྱི་རུ་ལས་འགོ་བཙུགས་ཏེ་ ཚེས་ ༡༨ ཚུན་ གཏེར་འཆམ་དང་གར་འཆམ་གཞན་ཚུ་མཇལ་ཁ་གནང་སྟེ་བརྩི་སྲུང་ཞུ་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་འབདཝ་ལས་བརྟེན་ས་གནས་དེ་ཁར་ འདད་ཅན་གི་འབྲུག་ནང་འཁོད་ཀྱི་མི་སེར་དང་ ཕྱིའི་ལྟ་བཤལཔ་ཡང་ལེ་ཤ་འཛོམས་མི་འདི་གིས་་མི་སྡེ་གོང་འཕེལ་ལུ་ཕན་ཐོགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། ལྷ་ཁང་འདི་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ལྷ་ཁང་རྙིང་ཤོས་ཅིག་ཨིན་པའི་མིང་གཏམ་ཁྱབས་ལས་ ལོ་སྟར་བཞིན་དུ་མཇལ་བར་འོང་མི་ལྟ་བཤལ་པའི་རྒྱང་ཁ་ཡར་སེང་སོང་སྟེ་ར་ཡོདཔ་ཨིན། རྒྱབ་བརྟེན་དཔེ་ཆ། ཀུན་བཟང་འཕྲིན་ལས། (གནམ་ལོ་མེ། ༢༠༡༣) དད་པའི་ས་བོན། ཀེ་ཨེམ་ཀྲི་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ཐིམ་ཕུག། Bhutan Cultural Atlas. (2013) Jampa Lhakhang.    https://bhutanculturalatlas.clcs.edu.bt/431/culture/sites+   structures/monasteries    temples/jampajampey-lhakhang/431/ Bhutan Soul Tour & Travel. (2021) Jamba Lhakhang. Bumthang-central Bhutan.    https://bhutansoul.com/jamba-lhakhang-bumthang-central-bhutan/ Lonely planet. (2022) Jampey Lhakhang Buddhist temple in Chokhor valley.    https://www.lonelyplanet.com/bhutan/chokhor-valley  bumthang/attractions/jampey-lhakhang/a/poi-sig/1371068/1335542 འབྲུག་གི་ལྷ་ཁང་། སྐྱིད་ཆུ་ལྷ་ཁང་། ༉ ཡོངས་གྲགས་ཅན་གྱི་སྤ་རོ་སྐྱིད་ཆུ་ལྷ་ཁང་འདི་ སྤ་རོ་ལམ་གོང་རྒེད་འོག་གི་འོག་ལུ་ཆགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། ལྷ་ཁང་འདི་ སྤ་རོ་ཚོང་འདུས་ལས་འབྲུག་རྒྱལ་རྫོང་ལུ་འགྱོ་སའི་སྣུམ་འཁོར་གཞུང་ལམ་གྱི་གཡོན་ཧོངས་ལུ་ཆགས་ཏེ་ཡོདཔ་དང་སྤ་རོ་ཁྲོམ་ཁ་ལས་འབད་བ་ཅིན་ ཀི་ལོ་མི་ཀྲར་ ༢ དེ་ཅིག་གི་ས་ཁར་ཨིན་པས། (དད་པའི་ས་བོན། ༢༠༠༨ །) ལྷ་ཁང་དེ་གི་མིང་གཞན་ཡང་ སྐྱེར་ཆུ་ལྷ་ཁང་དང་ལྷོ་སྐྱེར་ཆུ་ ཟེར་ཡང་སླབ་སྲོལ་ཡོདཔ་དང་ ལྷ་ཁང་འདི་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་གི་ལྷ་ཁང་རྙིང་ཤོས་ཚུ་གི་གྲས་ལས་ཅིག་ཨིན། ལྷ་ཁང་འདི་ ་དུས་རབས་ ༧ པའི་ནང་ལུ་ བོད་ཀྱི་རྒྱལཔོ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོ་གིས་ ཉིནམ་གཅིག་ནང་མཐའ་འདུལ་ཡང་འདུལ་གྱི་གཙུག་ལག་ཁང་བརྒྱ་དང་རྩ་བརྒྱད་ བཞེངས་གནང་མའི་གྲས་ལས་ ང་བཅས་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་གཉིས་ཡོད་ས་ལས་གཅིག་ཨིན་པས། ལོ་རྒྱུས་ཚུ་དང་འཁྲིལ་བ་ཅིན་ བོད་ཀྱི་རྒྱལཔོ་སྲོང་བཙན་སྒོམ་པོ་གིས་ གཙུག་ལག་ཁང་བརྒྱ་དང་རྩ་བརྒྱད་བཞེངས་དགོ་པའི་རྒྱུ་མཚན་ གཙོ་བོ་ར་ དེ་བསྒང་སངས་རྒྱས་བསྟན་པའི་དགྲ་བགེགས་བདུད་ཚུ་གིས་ ལུས་ཅན་གྱི་གཟུགས་ལུ་སྤྲུལ་ཏེ་བར་ཆད་རྐྱབ་དོ་ཡོདཔ་ལས་ དེའི་ཁ་གནོན་གྱི་དོན་ལུ་ བཞེངས་ཡོདཔ་སྦེ་ཨིན་པས། ལྷ་ཁང་འདི་ནང་ ཤུལ་ལས་ ཨྱོན་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་ ཞབས་ཀྱིས་བཅགས་ཏེ་གཏེར་ཁ་མ་འདྲཝ་ལེ་ཤ་ར་སྦས་ཏེ་བཞག་ཡོདཔ་སྦེ་ཨིན་པས། སྐྱིད་ཆུ་ལྷ་ཁང་ངོ་མ་འདི་ ད་ལྟོ་ཇོ་བོའི་སྐུ་ཡོད་སའི་ལྷ་ཁང་གྲུ་བཞིམ་རྐྱངམ་གཅིག་ཨིན་རུང་ ཤུལ་ལས་ རྗེ་མཁན་ཁྲི་རབས་ ༢༥ པ་ཤེས་རབ་རྒྱལ་མཚན་གྱིས་ཕྱི་གི་ཚོགས་ཁང་ཚུ་བཞེངས་ཏེ་ཡོདཔ་དང་ རྗེ་ཁོ་ར་གིས་མཛད་དེ་ཡོད་པའི་གཙུག་ལག་ཁང་གི་དཀར་ཆག་ནང་ལས་འཐོན་མི་དང་འཁྲིལ་བ་ཅིན་ དུས་རབས་ ༡༢ པའི་ནང་ལུ་ བླ་མ་ལྷ་པ་ཚུ་གིས་བདག་འཛིན་འབད་དེ་ཡོདཔ་དང་ དུས་རབས་ ༡༣ པ་ནང་ལུ་ བླམ་ཕ་ཇོ་འབྲུག་སྒོམ་ཞིག་པོའི་སྲས་ཉི་མའི་བརྒྱུད་པ་འཛིན་མི་ཚུ་་ལུ་ རྩིས་ཕུལ་ཡོདཔ་སྦེ་ཨིན་མས། (ཀུན་བཟང་འཕྲིན་ལས། ༢༠༠༨) བདུད་མཇོམས་ཆོས་འབྱུང་ནང་ལུ་ སྐྱིད་ཆུ་ལྷ་ཁང་འདི་མཇལ་ནི་ར་མེད་པར་ཡར་སོངཔ་ཨིན་རུང་ གཏེར་སྟོན་རྒྱལ་པོ་ལྔའི་ནང་གསེས་ གཏེར་སྟོན་པདྨ་གླིང་པ་གིས་ སྔར་ག་ཨིནམ་སྦེ་ཉམས་གསོ་མཛད་ཡོདཔ་སྦེ་ཨིན་པས། སྤྱི་ལོ་ ༡༦༤༤ ལུ་ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེ་གི་ཕྱག་ལུ་ཚུད་དེ་་བདག་འཛིན་མཛད་ཡོདཔ་དང་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༣༦ ལས་ ༡༨༣༨ ཚུན་ལུ་ རྗེ་མཁན་ཁྲི་རབས་ ༢༥ པ་ཤེས་རབ་རྒྱལ་མཚན་གྱིས་ ཉམས་གསོ་དང་ལེགས་བཅོས་ཚུ་མཛད་དེ་ རབ་གནས་ཚུ་ཡང་གནང་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༡ ལུ་ མི་དབང་རྒྱལ་ཡུམ་ཨ་ཞེ་སྐལ་བཟང་ཆོས་སྒྲོན་དབང་ཕྱུག་མཆོག་གིས་ ལྷ་ཁང་འདི་སྔར་ལས་ལྷག་སྟེ་ ཕྱི་ནང་གཉིས་ཆ་ར་ཉམས་བཅོས་འབད་ཡོདཔ་དང་ ཇོ་བོའི་ལྷ་ཁང་གི་གཡོན་ཁ་ཐུག་ལུ་ གུ་རུ་ལྷ་ཁང་གཅིག་ཡང་གསར་བཞེངས་གནང་ཏེ་ དཔལ་ཆེན་འདུས་པ་ ཕུར་པ་དང་རྡོར་སེམས་ཀྱི་ལོ་བསྟར་སྒྲུབ་ཆེན་ཡང་གཞི་བཙུགས་གནང་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན། ལྷ་ཁང་འདི་ནང་ནང་རྟེན་གཙོ་བོ་ར་ སྨོན་ལམ་གང་བཏབ་ཐེབས་པའི་ཇོ་བོ་ཤཱཀྱ་མུ་ནི་གི་སྐུ་འདྲ་སྦོམ་གཅིག་དང་ སྤྱན་རས་གཟིགས་སྐུ་བྱིན་ཅན་གཅིག་ཡོདཔ་ཨིན་པས། ལྷ་ཁང་ནང་ནའི་འཐིང་གཞི་ ཨེན་ཏ་འདི་ གཡུ་དང་བྱུ་རུ་མུ་ཏིག་ཚུ་གིས་ མཛེས་ཏོག་ཏོ་སྦེ་བརྒྱན་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། གནས་དེ་རྩ་ཅན་ཅིག་ཨིན་པའི་ཁར་ ཁུ་སིམ་སི་སྦེ་སྐྱིད་ཏོང་ཏོ་ཡོདཔ་ལས་ ཨ་རྒས་ཨང་རྒས་ཚུ་་ དུས་རྒྱུན་སྐོར་ར་རྐྱབ་སྟེ་སྡོད་སར་མཐོངམ་ཨིན། དེ་ལས་ རྡོ་ཆལ་ནང་གི་འཛུལ་སྒོའི་གྱང་གུར་ གླིང་གེ་སར་རྒྱལ་པོའི་ལྡེབས་རིས་ཡོདཔ་དང་། ལྷ་ཁང་གི་འཛུལ་སྒོ་འདི་ གསེར་སྒྲོན་ཏེ་གཟི་བརྗིད་ཆེ་ཏོག་ཏོ་སྦེ་ཡོདཔ་ཨིན། གཞན་ཡང་ ལྷ་ཁང་གི་མཐའ་འཁོར་ལུ་ དགེ་སློང་ཚུ་བཞུགས་སའི་ཉལ་ཁང་དང་ མ་ནི་གདུང་འཁོར་དང་ལག་འཁོར་མ་ཎི་ཚུ་བཙུགས་ཏེ་ ག་ནི་བ་ཉམས་དགའ་ཏོག་ཏོ་སྦེ་ཡོདཔ་ཨིན། སྐྱིད་ཆུ་ལྷ་ཁང་འདི་ང་བཅས་རའི་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་གི་ལྷ་ཁང་རྙིང་ཤོས་ཅིག་ཨིན་པའི་ཁར་ ལམ་སྲོལ་དང་རྒྱལ་རབས་ལུ་དང་ཡང་འབྲེལ་བ་སྦོམ་ཡོདཔ་ལས་ ད་རེས་ནངས་པ་གཞུང་གྲྭ་ཚང་གིས་དུས་ཨརྟག་ར་བདག་འཛིན་འཐབ་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་འབདཝ་ལས་བརྟེན་ གནས་དེ་ཁར་དད་ཅན་གྱི་འབྲུག་པའི་མི་ཤེར་དང་ ཕྱིའི་ལྟ་བཤལཔ་ཚུ་ལྷ་ཁང་མཇལ་བར་རྒྱུན་མ་ཆན་པར་འོང་ནི་ཡོདཔ་ཨིན། རྒྱབ་རྟེན་དཔེ་ཐོ། ཀུན་བཟང་འཕྲིན་ལས། (གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༠༨) དད་པའི་ས་བོན། ཐིམ་ཕུ། ཀེ་ཨེམ་ཀྲི་དཔེ་བསྐྲུན་ཁང་། སྤ་རོ་རྫོང་ཁག་བདག་སྐྱོང་། (༢༠༢༡) སྐྱིད་ཆུ་ལྷ་ཁང་། http://www.paro.gov.bt/dz/node/322 ནང་ལས་ཕབ་ལེན་འབད་ཡོད། Drukasia.com. (n.d). Kyichu Lhakhang. Retrieved from: https://www.drukasia.com/bhutan/paro/kyichu-lhakhang/ En.wikipedia.com. (n.d). Kyichu Lhakhang. Retrieved from: https://en.wikipedia.org/wiki/Kyichu_Lhakhang འབྲུག་གི་ལྷ་ཁང་། ཀུན་དགའ་རབ་བརྟན་ཕོ་བྲང་། ཀུན་དགའ་རབ་བརྟན་ཕོ་བྲང་འདི་ ཀྲོང་གསར་ཆ་འོག་བྲག་སྟེང་རྒེད་འོག་གཡུས་ཀུན་དགའ་རབ་བརྟན་ལུ་ ཀྲོང་གསར་དང་གསར་སྤང་གི་གཞུང་ལམ་གྱི་འོག་ལུ་ ཉམས་དགའ་ཏོག་ཏོ་སྦེ་ཆགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན།ཕོ་བྲང་འདི་ རྒྱ་མཚོའི་ཁ་ལས་མཐོ་ཚད་མི་ཊར་ ༡༦༠༠ དེ་ཅིག་ལུ་ཆགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། Sangay Thinley (2014) ཀྱིས་འབད་བ་ཅིན་ ཧེ་མ་དུས་རབ་ ༡༩ པའི་ནང་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ སྡེ་སྲིད་དང་དཔོན་སློབ་ཚུ་གིས་སྐྱོང་སྟེ་སྡོད་པའི་སྐབས་ ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་དུང་དཀར་རྒྱལ་མཚན་དང་ བྱ་དཀར་དཔོན་སློབ་པདྨ་བསྟན་འཛིན་གཉིས་ ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་གི་གོ་གནས་ཀྱི་སྐོར་ལས་ སྒྲིག་མ་ཚུགས་པ་དམག་འཁྲུག་བྱུང་ཡོད་ནང་།ལོ་གསུམ་གྱི་ཤུལ་ལས་ བྱ་དཀར་དཔོན་སློབ་པདྨ་བསྟན་འཛིན་གྱིས་དུང་དཀར་རྒྱལ་མཚན་ལས་རྒྱལ་ཁ་ཐོབ་སྟེ་ ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་ཀྱི་གོ་གནས་བཞེས་ཡོདཔ་སྦེ་ཨིན་མས། དེ་ལས་ ཁོ་གིས་བུམ་ཐང་བྱ་དཀར་རྫོང་གི་འོག་ལུ་ ས་གནས་གཏེར་དཀར་གཞོང་ཟེར་ས་ལུ་ གནམ་བྱཱར་གྱི་གདན་ས་བཞེངས་གནང་ཡོདཔ་དང་ གནམ་དགུན་གྱི་གདན་ས་འདི་ཀྲོང་གསར་ལུ་ སྟེགས་མཁར་ཟེར་ད་རེས་ཀུན་དགའ་རབ་བརྟན་ཕོ་བྲང་ཡོད་སར་བཞེངས་གནང་ཡོདཔ་སྦེ་ཨིན་པས། དད་པའི་ས་བོན་ (གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༡༥ ཤོག་གྲངས་ ༡༣༡-༡༣༢) ལས “རྫོང་འདི་འབྲུག་བརྒྱུད་འཛིན་གྱི་རྒྱལ་རབས་གཉིས་པ་ དཔལ་མི་དབང་འཇིགས་མེད་དབང་ཕྱུག་མཆོག་གིས་ རང་ལུགས་རབ་བྱུང་བཅུ་དྲུག་པའི་གནམ་ལོ་ས་མོ་སྦྲུལ་ལམ་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༢༩ ལོར་ གནམ་དགུན་གྱི་བཞུགས་གནས་སྦེ་གསར་བཞེངས་གནང་ནུག།” ཟེར་ཨིན་པས། དེ་སྦེ་ཕོ་བྲང་འདི་ ས་གནས་དེ་ནང་བཞེངས་དགོ་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡང་ ས་གནས་དེ་ཀྲོང་གསར་རྫོང་དང་ཁོ་རའི་ཡབ་མེས་ཀྱི་གདན་ས་གཡུང་དྲུང་ཆོས་གླིང་གཉིས་ཀྱི་བར་ན་ཚུད་ནི་དེ་གིས་ ཕྱག་ལཱ་མཛད་ནི་ལུ་བྱ་སྟབས་བདེ་ནི་ལུ་དམིགས་ཏེ་ཨིན་པས། མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་གཉིས་པ་ཁོ་ར་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༥༢ ལུའམ་རང་ལུགས་རབ་བྱུང་ ༡༦ པའི་གནམ་ལོ་ཆུ་ཕོ་འབྲུག་ཟླཝ་ ༡ པའི་ཚེས་ ༡༠ ལུ་དགོངས་པ་ཡང་ས་གནས་དེ་ཁར་རྫོགས་ཡོདཔ་ཨིན་པས། Sangay Thinley (2014) འབད་བ་ཅིན་ ཕོ་བྲང་འདི་ འབྲུག་པའི་ལུགས་སྲོལ་སྦེ་རྩིགཔ་དང་ཤིང་གི་སྦེ་བཞེངས་ཡོདཔ་དང་ སྲུང་རྒྱབ་ཚུ་གིས་བྱ་བལྟ་ནི་གི་དོན་ལུ་དོང་ཡང་ཡོདཔ་སྦེ་ བཞེངས་གནང་སྟེ་ཡོད་ཟེར་ཨིན་མས། ཧེ་མ་འབད་བ་ཅིན་ འོག་ཐོག་ལུ་འབྲུ་ཁང་དང་ཐོག་དང་པམ་ནང་འབད་བ་ཅིན་ སྲུང་སྐྱོབ་དམག་མི་ཚུ་བཞག་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིན་རུང་ ད་རེས་འོག་ཐོག་སྟོངམ་སྦེ་ལུས་ཡོདཔ་དང་ ཐོག་དང་པམ་ནང་ལུ་དགེ་སློང་ཚུ་ཆོས་བལྟ་ནི་གི་དོན་ལུ་ སློབ་ཁང་སྦེ་བཟོ་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ལས་ ཐོག་གཉིས་པམ་ནང་ལུ་ སངས་རྒྱས་ལྷ་ཁང་ཡོདཔ་དངའདི་ནང་ ནང་རྟེན་གཙོ་བོ་སངས་རྒྱས་ཤཱཀྱ་ཐུབ་པ་དང་སྒྲོལ་མ་ཉི་ཤུ་རྩ་གཅིག་ དེ་ལས་ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་གཉིས་པ་བལ་ཡུལ་ལུ་གཟིགས་སྐོར་གནང་པའི་སྐབས་ བལ་ཡུལ་གྱི་མི་ཚུ་གིས་ཕྱག་མཇལ་སྦེ་གནང་ཡོད་པའི་ མཆོད་རྟེན་གསེར་སྒྲོན་མ་ཚུ་མཇལ་ནི་ཡོདཔ་ཨིན། ལྷ་ཁང་ནང་གྱི་ལྡེབ་རིས་ཚུ་ཡང་ སྤྱན་རིས་གཟིགས་དང་ཨོ་རྒྱན་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེའི་ཞིང་ཁམས་ཟངས་མདོག་དཔལ་རི་ཚུ་ཡོདཔ་ཨིན། ད་རེས་ནངས་པ་ ཕོ་བྲང་འདི་ནང་ རྒྱལ་ཡོངས་དཔེ་མཛོད་ཀྱི་ཡན་ལག་ཅིག་བཙུགས་ཏེ་ཡོདཔ་དང་ ཀྲོང་གསར་རབ་སྡེ་གིས་བདག་འཛིན་མཛད་དེ་ དགེ་སློང་གི་སློབ་གྲྭ་གཞི་བཙུགས་མཛད་གནང་ཡོདཔ་ཨིན། རྒྱབ་རྟེན། ཀུན་བཟང་འཕྲིན་ལས། (གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༡༥) དད་པའི་ས་བོན། ཐིམ་ཕུ། ཀེ་ཨེམ་ཀྲི་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། Thinley. S (2014) Kuenga Rabten Palace. Retrived from: https://bhutanculturalatlas.clcs.edu.bt/1113/culture/sites-structures/dzongs-palaces/kuenga-rabten-palace/1113/ འབྲུག་གི་གནས། རིགས་གསུམ་དགོན་པ། སྔོན་བྱོན་རྒྱལ་བ་གོང་མ་ཚུ་གིས་ རང་བཙན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་འབྲུག་ཡུལ་འདི་ནང་ དུས་གསུམ་གྱི་གནོད་པ་ཚུ་བཟློག་ནིའི་དོན་ལུ་ ལུང་བསྟན་གཟིགསཔ་བཞིན་དུ་ བཞེངས་གནང་མི་ལྷ་ཁང་དང་དགོན་སྡེ་ལེ་ཤ་ཅིག་ཡོདཔ་ཨིན། དེའི་ནང་ལས་ ཤར་ཕྱོགས་བཀྲིས་གཡང་རྩེ་རྫོང་ཁག་ འབུམ་སྡེ་གླིང་རྒེད་འོག་ནང་ལུ་ཡོད་པའི་རིག་གསུམ་དགོན་པ་ལྷ་ཁང་འདི་དུས་རབས་ ༡༨ པའི་ནང་ རྗེ་མཁན་ཁྲི་རབས་དགུ་པ་རྒྱལ་བ་ཤཱཀྱ་རིན་ཆེན་གྱི་སློབ་མ་  བླམ་ཚེ་རིང་རྒྱ་མཚོ་གིས་གདན་ས་བཅགས་གནང་ནུག། ཤར་སྟོད་རིགས་གསུམ་དགོན་པའི་གནས་དེ་ཁར་འགྱོ་དགོ་པ་ཅིན་ གཡང་རྩེ་རྫོང་ཁག་འབུམ་སྡེ་གླིང་རྒེད་འོག་ལྟེ་བ་ལས་ རྐང་ཐང་སྦེ་དུས་ཡུན་ཆུ་ཚོད་ ༤ དེ་ཅིག་ཁ་ཡར་བལྟ་སྟེ་འགྱོ་དགོཔ་ཨིན་པས། བླམ་ཚེ་རིང་རྒྱ་མཚོ་མཆོག་ལུ་ གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེའི་སྦས་གནས་རྩ་ཅན་ཚུ་གི་གནས་སྒོ་ཕྱེ་ནིའི་ལུང་བསྟན་ཡོདཔ་ལས་ སྤུ་ན་ཁ་གྲྭ་ཚང་ལས་བྱོན་ཏེ་ བཀྲིས་གཡང་རྩེའི་བྱང་ཁ་ཐུག་གི་གནས་པདྨ་གླིང་ཟེར་ས་ལུ་ཕེབས་ད་ རིགས་གསུམ་དགོན་པོ་ འཇམ་དཔལ་དབྱངས་དང་ཕྱག་ན་རྡོ་རྗེ་ སྤྱན་རས་གཟིགས་གསུམ་གྱི་སྐུ་རྗེས་ཡོད་མི་བྱག་ཕུག་ཅིག་མཇལ་ཏེ་ དེ་ཁར་སྒོམ་སྒྲུབ་གནང་ནིའི་དོན་ལུ་ ལྷ་ཁང་ཆུང་ཀུ་ཅིག་བཞེངས་ཡོད་ཨིན་མས། བླམ་ཁོ་ར་ཞིང་ལུ་གཤེགས་པའི་ཤུལ་ལུ་ ཁོ་རའི་ཚ་བོ་དང་བླ་བརྒྱུད་འཛིན་མི་བྱང་ཆུབ་རྒྱལ་མཚན་གྱིས་ ཐུགས་འགན་ཧྲིལ་བུམ་བཞེས་ཏེ་ད་ལྟོ་ཡོད་པའི་ལྷ་ཁང་འོག་མ་ཟེར་མི་ལྷ་ཁང་བཞེངས་ཡོདཔ་དང་ ལྡེབས་རིས་དཔག་བསམ་འཁྲི་ཤིང་ཡང་བཞེངས་ཡོད་མི་དེ་ ད་ལྟོའི་བར་ན་ཡང་མཇལ་ནི་ཡོདཔ་ཨིན་པས། དེ་གིས་སྦེ་ ལྷ་ཁང་གི་མཚན་ཡང་རིགས་གསུམ་དགོན་པ་ཟེར་བཏགས་གནང་ཡོདཔ་སྦེ་ཨིན་པས། སངས་རྒྱས་དོན་གྲུབ། (གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༡༣།) གཞན་ཡང་ ལྷ་ཁང་འདི་ལས་ཉིན་ལམ་གཉིས་ཀྱི་ས་ཁར་ དཔལ་རི་རྩེ་སྤུན་གསུམ་ གངས་རི་སྤུན་གསུམ་དང་ ལྷ་ཁང་གི་ཉེ་འདབས་ལུ་ཡང་ སྐུ་རྗེས་གསུམ་ བྱག་ཕུག་གསུམ་ ལ་སོགས་པག་རགསུམ་གསུམ་སྦེ་ཡོདཔ་ལས་ རིགས་གསུམ་དགོན་པ་ཟེར་སླབ་ཡོདཔ་སྦེ་ཡང་ཨིན་པས། བླམ་བྱང་ཆུབ་རྒྱལ་ཚན་དེ་གཤགས་པའི་ཤུལ་ལུ་ ཁོ་རའི་ཚ་བོ་བླམ་ངག་དབང་བློ་གྲོས་འདི་ རྗེ་མཁན་ཁྲི་རབས་ ༡༣ པ་རྗེ་ཡོན་ཏན་མཐའ་ཡས་མཆོག་ ཙ་རི་རོང་སྐོར་ལུ་བྱོན་པའི་སྐབས་ རིགས་གསུམ་དགོན་པའི་བླམ་གསུམ་པ་སྦེ་བསྐོས་གནང་ནུག། བླ་མ་དེ་གིས་ གནས་དེ་ཁར་ལྷ་ཁང་སྦོམ་གཅིག་བཞེངས་ཞིནམ་ལས་ འགྲོ་བ་སེམས་ཅན་ཚུ་ལུ་དགོངས་ཏེ་སྐུ་གསུང་ཐུགས་རྟེན་ཚུ་ལེ་ཤ་བཙུགས་གནང་ནུག། དེ་ཚུ་ཡང་ རིན་ཐང་ཅན་གྱི་ཇོ་བོ་ཤཱཀྱ་མུ་ནི་སྐུ་དང་ རྒྱལ་བའི་གསུང་བཀའ་འགྱུར་བསྟནའགྱུར་ དེ་ལས་བདེ་གཤེགས་མཆོད་རྟེན་བརྒྱད་ཚུ་ཨིན་པས། རིགས་གསུམ་དགོན་པའི་རྟེན་གཙོ་ཇོ་བོ་ཤཱཀྱ་མུ་ནིའི་སྐུ་འདྲ་པཉྩ་དེ་ཝ་གི་ཕྱག་བཟོ་འདི་ བླམ་ངག་དབང་བློ་གྲོས་ཀྱིས་སྤུ་ན་ཁ་རྫོང་ལས་ཞུ་ཞུཝ་ཨིནམ་དང་ བླ་རབས་ལྔ་པ་བླམ་ཤཱཀྱ་རྒྱལ་པོ་གི་སྐབས་ལུ་གསུང་བྱོན་ཡོད་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཡང་ཡོདཔ་ཨིན། རྒྱབ་རྟེན་དཔེ་དེབ། སངས་རྒྱས་དོན་གྲུབ།  (གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༡༣།) གནས་ཡིག་ཀུན་ཕན་ལམ་སྟོན། ཅ་རྙིང་འཛིན་སྐྱོང་སྡེ་ཚན། སྲོལ་འཛིན་ལས་ཁུངས། Bletour.com (n.d) Rigsum Goenpa Retrieved from: https://www.bletour.com/location/rigsum-goenpa/ འབྲུག་གི་གནས། རྟ་མཆོག་སྒང་ལྷ་ཁང་། ༉ ཡོངས་གྲགས་ཅན་གྱི་རྟ་མཆོག་སྒང་ལྷ་ཁང་འདི་ སྤ་རོ་ལས་ཐིམ་ཕུག་གྱོ་སའི་གཞུང་ལམ་གྱི་གཡོན་ཁ་ཐུག་ ཆུ་འཛོམས་ལུ་ཨ་ཙི་མ་ལྷོདཔ་ཅིག་གི་ས་ཁར་ཆགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། གཞུང་ལམ་ལས་ལྷ་ཁང་ལུ་འགྱོ་དགོ་པ་ཅིན་ རྐང་ཐང་སྦེ་སྐར་མ་ ༥ དེམ་ཅིག་འགོར་ནི་ཨིན་པས། ལྷ་ཁང་འདི་ དུས་རབས་ ༡༤ པའི་ནང་ལུ་ གྲུབ་ཐོབ་ཐང་སྟོང་རྒྱལ་པོ་གིས་གདན་ས་བཅགས་གནང་ནུག།  ལྷ་ཁང་དེ་ཁར་བཞེངས་དགོ་མི་འདི་ཡང་ ཧེ་མ་གྲུབ་ཐོབ་ཐང་སྟོང་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་ འཕུར་རྡོ་དགོན་པ་ལས་མར་གཟིགསཔ་ད་ ད་རེས་ལྷ་ཁང་ཆགས་ཏེ་ཡོད་སའི་ལྷ་ཁང་འདི་ སྟེང་གནམ་གྲུ་གསུམ་དང་ འོག་ས་གྲུ་གསུམ་ དྲག་པོ་ཁྲོ་བོའི་དཀྱིལ་འཁོར་བྱུང་སྦེ་གཟིགས་པཡོདཔ་སྦེ་ཨིན་པས། ཉིནམ་གཅིག་འབདཝ་ད་རིན་པོ་ཆེའི་གཟིགས་སྣང་ལུ་ ཨྱོན་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་རྟ་མཆོག་ རྟ་མཆོག་བྷ་ལ་ཧའི་གུར་ཆིབས་ཏེ་ ད་ལྟོ་ལྷ་ཁང་ཡོད་སའི་སྒང་ཏོ་གུར་ཆགས་ཆགསཔ་གཟིགས་ཏེ་ དེ་ཁར་གདན་ས་བཅགས་པ་ཅིན་ ཆོས་བརྒྱུད་དང་མི་རྒྱུད་གཉིས་ཆ་་ར་ལུ་ལེགས་ཤོམ་འོང་ནི་གི་ལུང་བསྟན་ཡང་གནང་ཡོདཔ་སྦེ་ཨིན་པས།(སྤ་རོ་རྫོང་ཁག། ༢༠༢༡།) ཤུལ་ལས་ གྲུབ་ཐོབ་ཐང་སྟོང་རྒྱལ་པོ་མཆོག་གིས་ ཨྱོན་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེའི་ལུང་བསྟན་དང་འཁྲིལ་ཏེ་ གཙུག་ལག་ཁང་བཞེངས་གནང་ཞིནམ་ལས་ ཁོ་རའི་སྲས་མོན་པ་བདེ་བ་བཟང་པོ་གིས་བདག་འཛིན་མཛད་དེ་ རྟ་མཆོག་ཆོས་རྗེ་རིམ་བྱོན་གྱི་བཞུགས་གནས་སྦེ་བཟོ་སྟེ ད་ལྟོའི་བར་ན་ཡང་ཆོས་རྗེ་རིམ་བྱོན་གྱི་སྒེར་དབང་གཙུག་ལག་ཁང་སྦེ་མ་ཉམས་པར་ཡོདཔ་ཨིན། གནས་དེ་ཁར་ གྲུབ་ཐོབ་རིན་པོ་ཆེ་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ངང་ལུ་བཞུགས་སའི་རྡོའི་ཁྲི་དང་ རྟ་མཆོག་བྷ་ལ་ཧའི་ཞབས་རྗེས་གུར་བཞེངས་པའི་ཁང་བཟང་མཆོད་རྟེན་ཡང་ཡ་མཚན་ཆེ་ཏོག་ཏོ་ཚུ་མཇལ་ནི་ཡོདཔ་ཨིན། ལྷ་ཁང་དེ་ཁར་འགྱོ་བའི་ལམ་ཁར་ སྤ་ཆུ་གི་གུ་ལས་ གྲུབ་ཐོབ་མཆོག་གིས་བཞེངས་ཡོད་པའི་ལྕགས་ཟམ་གཅིག་ཡང་མཇལ་ནི་ཡོད། ལྷ་ཁང་འདི་ ཐོག་གསུམ་སྦེ་བཞེངས་ཏེ་ཡོདཔ་ལས་ ཐོག་དང་པའི་ནང་ སྤྲུལ་སྐུ་འཛིང་གི་ཕྱག་བཟོ་ཆོས་ལོངས་སྤྲུལ་གསུམ་གྱི་སྐུ་སྨན་འཇིམ་ལས་གྲུབ་མི་ གཙོ་བོ་སྟོན་པ་ཤཱཀྱ་ཐུབ་པའི་སྐུ་ སྨོན་ལམ་གང་བཏབ་ཐེབས་མི་གཅིག་ཡོདཔ་དང་། བར་ཐོག་ལུ་མགོན་པོ་ཕྱག་དྲུག་པ་དང་ མ་གཟའ་དམ་གསུམ་གྱི་མགོན་ཁང་ཚུ་ཡོདཔ་ཨིན་པས།ཐོག་གསུམ་པའི་ནང་ལུ་ དགེ་སློང་མ་དཔལ་མོའི་ལུགས་ཀྱི་བཅུ་གཅིག་ཞལ་དང་ རྒྱལ་པོའི་ལུགས་ཀྱི་བཅུ་གཅིག་ཞལ། རྗེ་གྲུབ་ཐོབ་དང་སྲས་བདེ་བ་བཟང་པོའི་སྐུ་འདྲ་ གྲུབ་ཐོབ་ཀྱི་ཕྱག་བཟོ་ལྕགས་འཐག་དང་ཕྱག་མཁར། དེ་ལས་  རྗེ་ཡོན་ཏན་མཐའ་ཡས་ཙཱ་རི་གནས་བསྐོར་བའི་སྐབས་ཀྱི་ཕྱག་མཁར་ཚུ་མཇལ་ནི་ཡོདཔ་ཨིན་པས། (སྤ་རོ་རྫོང་ཁག། ༢༠༢༡།) ལྷ་ཁང་འདི་ནང་ ལོ་བལྟར་བཞིན་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བཀའ་འགྱུར་དང་བསྟན་འགྱུར་ཚུ་ལྷག་དོ་ཡོདཔ་དང་ ལོ་བལྟར་གྱི་ཚེས་བཅུ་ཡང་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་ཁའི་ཚེས་བཅུའི་འཆམ་གྱི་ལེའུ་ཚུ་ཡང་ གཞན་དང་མ་འདྲཝ་སྦེ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ བྱིན་རླབས་ཅན་ཡོད་ཟེར་སླབ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན།  གཞན་ཡང་ ཉིནམ་གཅིག་ལུ་ སྨད་སྤ་གྲོ་རྟ་མཆོག་གི་ཇོ་བོ་དང་བར་སྐྱིད་ཆུ་ལྷ་ཁང་གི་ཇོ་བོ་  སྟོད་ལྷ་ལྡིང་གི་ཇོ་བོ་གསུམ་མཇལ་ཚུགས་པ་ཅིན་ ཚེ་ཕྱི་མ་ངན་སོང་གསུམ་ནང་མི་སྐྱེ་ཟེར་ཡིད་ཆེས་བསྐྱེདཔ་ཨིན།ལྷ་ཁང་འདི་ ས་གནས་ཉམས་དགའ་ཏོག་ཏོ་ཅིག་གུར་ཆགས་ཏེ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ ལྷ་ཁང་འོག་གི་སྤ་ཆུ་ནང་ པཱན་གྲུ་གཏང་སའི་ས་གོ་ཡང་ཡོདཔ་ལས་ ཕྱི་ལྟ་བཤལཔ་ཚུ་གི་དོན་ལུ་ཡང་ ས་ཉམས་སྐྱོང་ས་དང་པར་བཏབ་ནི་གི་ས་གོ་དགའ་ཤོས་ཅིག་ཨིན། རྒྱབ་རྟེན་དཔེ་ཐོ། ཕན་བདེ་ལེགས་བཤད་དབང་ཕྱུག། (༢༠༡༥) གནས་ཡིག་ཀུན་ཕན་ལམ་སྟོན། ཅ་རྙིང་འཛིན་སྐྱོང་སྡེ་ཚན། སྲོལ་འཛིན་ལས་ཁུངས། སྤ་རོ་རྫོང་ཁག། (གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༢༡) རྟ་མཆོག་སྒང་ལྷ་ཁང་། http://www.paro.gov.bt/dz/node/312 ལས་ཕབ་ལེན་འབད་ཡོད། Drukasia.com. (n.d). Tachogang Lhakhang. Retrieved from: https://www.drukasia.com/bhutan/paro/tachogang-lhakhang/ འབྲུག་གི་ལྷ་ཁང་། སྤ་རོ་སྟག་ཚང་གི་སྐོར། ༉ ང་བཅས་ར་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ སངས་རྒྱས་གཉིས་པ་ཨྱོན་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་ སྦས་ཡུལ་སྦེ་བྱིན་གྱིས་རླབས་ཏེ་ཡོད་པའི་གནས་ལེ་ཤ་ཡོད་པའི་གྲས་ལས་ ཡོངས་གྲགས་ཅན་དང་བྱིན་རླབས་ཅན་གྱི་སྤ་རོ་སྟག་ཚང་འདི་ སྤ་རོ་རྫོང་ཁག་བཙན་ཏོག་རྒེད་འོག་ནང་ བྱག་སྦོམ་ཅིག་གི་རྐེད་པར་ རྒྱ་མཚོ་ལས་མཐོ་ཚད་མི་ཊར་ ༣༡༢༠ གི་ས་ཁར་ ཡ་མཚན་ཆེ་ཏོག་ཏོ་སྦེ་ཆགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། གནས་དེ་ཁར་འགྱོ་དགོ་པ་ཅིན་ “སྤ་རོ་ས་མཚམས་མཆོད་རྟེན་ལས་ སྣུམ་འཁོར་ནང་ལས་ཐོན་ཞིན་ན་ རྐང་སྟོང་སྦེ་འགྱོ་བ་ཅིན་ དུས་ཡུན་ཆུ་ཚོད་ ༢ ལྷགཔ་ཅིག་ལུ་ལྷོད་ཚུགས” (དད་པའི་ས་བོན། གནམ་ལོ་མེད་ ༢༠༠༨ ཤོག་གྲངས་ ༡༣༠།) ཟེར་བཀོད་དེ་འདུག། དེ་ཡང་ དུས་རབས་ ༨ པའི་ནང་ལུ་ ཨྱོན་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་ རྡོ་རྗེ་གྲོ་ལོད་ཀྱི་རྣམ་པ་ལུ་སྐུར་བཞེངས་པའི་སྐབས་ལུ་ མོན་མོ་བཀྲིས་ཁེའུ་སྒྲོན་ཡང་ སྐུ་ལུས་འདོད་རྒུར་སྒྱུརཝ་ལས་ སྟག་མོའི་ཚུལ་ལུ་སྤྲུལ་ཏེ་ཆིབས་ཀྱི་རྣམ་པ་སྦེ་མཛད་དེ་ ད་ལྟོ་ཆགས་ཏེ་ཡོད་པའི་གནས་དེ་ཁར་བྱོན་ཞིནམ་ལས་ བྱག་ཕུག་དེ་ནང་ལོ་གསུམ། ཟླཝ་གསུམ། བདུན་ཕྲག་གསུམ་དང་ ཉིནམ་གསུམ་གྱི་རིང་ལུ སྒྲུབ་པ་གནང་ཡོདཔ་ཨིན། སྤ་རོ་རྫོང་ཁག་ (གནམ་ལོ་མེད། 2021 །) ས་གནས་འདི་ སྟག་མོ་གནས་སའི་ཚང་ཅིག་འབདཝ་ལས་ མིང་ཡང་སྟག་ཚང་ཟེར་ཡོངས་གྲགས་སོང་ཡོདཔ་ཨིན། ཨོ་རྒྱན་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གི་གསོལ་འདེབས་ལེའུ་བདུན་མ་ལས། སྟག་ཚང་སེང་གེ་བསམ་གྲུབ་ཀེའུ་ཚང་དུ། །གདུག་པའི་མུ་སྟེགས་བདུད་དང་དམ་སྲི་བཏུལ། །གནས་ཆེན་གངས་བྲག་རྣམས་ལ་གཏེར་ཆེན་སྦས། །མ་འོངས་སྙིགས་མའི་སེམས་ཅན་ཐུགས་རྗེས་གཟིགས། །རྡོ་རྗེ་གྲོ་ལོད་ཞབས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ།། ཟེར་གསུངས་བཞག་ཡོདཔ་བཟུམ་ ཨྱོན་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་ བྱག་ཕུག་འདི་ནང་འབྱོན་དགོ་མི་དོན་དག་འདི་ཡང་ གནས་འདི་ཁར་བདུད་སྲིན་གདུག་དྲགས་ཚུ་ དམ་བཏགས་པར་འབྱོན་ཡོདཔ་དང་ མ་འོངས་འདུལ་བྱ་སེམས་ཅན་ཚུ་གི་དོན་ལུ་ ཟབ་གཏེར་ཚུ་སྦ་བཞག་པར་བྱོན་ཡོདཔ་ཨིན་མས། སྟག་ཚང་གི་གནས་འདི་ ཨྱོན་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་ཁོ་ར་རྐྱངམ་གཅིག་སྒྲུབ་པ་གནང་སའི་ཕུག་མེན་པར་ མཁའ་འགྲོ་ཡེ་ཤེས་མཚོ་རྒྱལ་དང་མོན་མོ་བཀྲིས་ཁེའུ་སྒྲོན་གཉིས་ཡང་སྒྲུབ་པ་གནང་སྟེ་ གྲོགས་གསུམ་བདེ་ཆེན་ཧེ་རུ་ཀ་དང་ རྩ་ཐིག་རླུང་གསུམ་གྱི་རང་དབང་འཐོབ་ཡོདཔ་དང་། འབྱུང་བ་ལྔ་དང་ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་གྱི་བདག་དབང་ཡང་ཐོབ་ཡོདཔ་ཨིན། གཞན་ཡང་ ཚེ་དཔག་མེད་ཀྱི་ལུང་བསྟན་དང་ དཀྱིལ་འཁོར་ག་རའི་གཙོ་མོ་ལུ་གྱུར་ཡོད་པའི་གྲུབ་རྟགས་ལེ་ཤ་ཅིག་སྟོན་གནང་ཡོད་པའི་ གནས་ཆེན་ཅིག་ཨིན། དེ་མ་ཚད་ཤུལ་ལས་ སངས་རྒྱས་བསྟན་པའི་བདག་རྐྱེན་མཛད་མི་ རྗེ་བཙུན་མི་ལ་རས་པ། ཕ་ཇོ་འབྲུག་སྒོམ་ཞིག་པོ་དང་ གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་ཁོ་རའི་ཐུགས་སྲས་ རྗེ་འབངས་ཉེར་ལྔ་ལས་རླངས་ཆེན་དཔལ་གྱི་སེངྒེ་ཚུ་ཡང་ གནས་དེ་ནང་ སྒྲུབ་པ་གནང་སྟེ་བཞུགས་ཡོད་པའི་ལོ་རྒྱུས་འདུག། གནས་དེ་ཁར་ ད་རེས་ནངས་པབཟུམ་སྦེ་ གཙུག་ལག་ཁང་ཚུ་ག་ནི་ཡང་མེདཔ་ལས་ ཨྱོན་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེའི་ལུང་བསྟན་ལས། སྟག་ཚང་དང་པོ་དར་ཞིང་བར་དུ་རྒུད། །ཐ་མ་རྡོ་རྗེ་འཛིན་པ་གཅིག་གིས་བདག། ཟེར་གསུངས་ཡོདཔ་བཟུམ་ དུས་རབས་ ༡༧ པའི་ནང་མཐུ་ཆེན་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ཞབས་དྲུང་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་འབྲུག་ལུ་བསྟན་པའི་མཛད་འཕྲིན་སྤེལ་ཏེ་བཞུགས་པའི་སྐབས་ལུ་ སྟག་ཚང་གི་གནས་བདག་སེངྒེ་བསམ་གྲུབ་ཀྱིས་ གནས་འདི་ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་ལུ་རྩིས་ཕུལ་ཞིནམ་ལས་ ཞབས་དྲུང་ཁོ་ར་ཡང་ སྤྱི་ལོ ༡༦༤༦ ལུ་ བླ་མ་རིག་འཛིན་སྙིང་པོ་ལས་དགོངས་འདུས་ཀྱི་ཆོས་འཁོར་ཡོངས་རྫོགས་གསན་གནང་ཡོད་མི་གི་སྒྲུབ་པ་གནང་བའི་སྐབས་ སྒྲུབ་པ་ལེགས་ཤོམ་སྦེ་ མཐར་ཕྱིན་པའི་བྱིན་རླབས་ཐོབ་སྟེ་ཐུགས་བརྙེསཔ་ལས་ གནས་དེ་ཁར་གཙུག་ལག་ཁང་ཅིག་བཞེངས་ནིའི་ ཐུགས་བཞེས་གནང་ནུག། ཨིན་རུང་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ཆོས་སྲིད་ཀྱི་ཕྱག་འགན་མང་རབས་ཅིག་བཀྲམ་སྟེ་བཞག་ཡོདཔ་ལས་ རྒྱལ་སྲས་བསྟན་འཛིན་རབ་རྒྱས་ལུ་གཙུག་ལག་ཁང་ཅིག་བཞེངས་དགོ་པའི་བཀའ་གནང་ནུག། ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེ་གི་བཀའ་དང་འཁྲིལ་ཏེ་ བྱག་གི་རྐེད་པར སྤྱི་ལོ་ ༡༦༩༢ ལུ་ལྷ་ཁང་བཞེངས་ནི་འགོ་བཙུགས་ཏེ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༦༩༤ ལུ་ རང་ལུགས་བཟོ་བཀོད་ཀྱི་ཐོག་ལུ་ ཡ་མཚན་ཆེ་ཏོག་ཏོ་སྦེ་བཞེངས་ཚར་ནུག། དེ་ནང་ ནང་རྟེན་ཡང་ དཔོན་སློབ་གྲགས་པ་རྒྱ་མཚོ་གིས་བལ་ཡུལ་ལས་ལྷ་བཟོཔ་པཉ་དེ་ཝ་གདན་དྲངས་ཏེ་ རྒྱུ་ཟངས་ལས་བསྒྲུབས་པའི་གུ་རུའི་སྐུ་འདྲ་སྦོམ་ཅིག་བཞེངས་ཏེ་ ལྷ་ཁང་དེ་ཁར་ཞུཝ་ད་ ལམ་གཟར་དྲགས་ཡོད་མི་ལས་ཕར་ཞུ་ནི་སྟབས་མ་བདེ་བར་ སྐུ་གཟུགས་སོ་སོར་འཕྱལ་་ཏེ་ཞུ་ནིའི་ཞལ་འཆམ་བྱུངམ་ད་ སྐུ་དེ་གིས་གསུང་བྱོན་ཏེ་ ཁོ་ཞུ་ཚུགས་མི་ཅིག་འཐོན་འོང་ཟེར་གསུངམ་བཞིན་དུ་  གནས་བདག་སེངྒེ་བསམ་གྲུབ་ཀྱིས་མི་ཅིག་ལུ་སྤྲུལ་ཏེ་ ཞུ་ཡོད་པའི་གུ་རུ་གསུང་འབྱོན་མའི་སྐུ་གཅིག་དང་། སྨོན་ལམ་གང་བཏབ་ཀྱི་མཆོད་རྟེན་རྩ་ཅན་གཅིག། གཞན་ཡང་ གུ་རུ་མཚན་བརྒྱད་དང་ཚེ་དཔག་མེད་ཀྱི་སྐུ་རྟེན་བྱིན་ཅན་ལེ་ཤ་ར་ཡོདཔ་ཨིན། གནས་དེ་ཁར་ གུ་རུ་གསུང་བྱོན་མའི་ལྷ་ཁང་། གྲོ་ལོད་སྒྲུབ་ཕུག། ཀུན་ར། དཔལ་ཕུག་མཆོད་རྟེན་ལྷ་ཁང་། མཚན་བརྒྱད་ལྷ་ཁང་། གྲོ་ལོད་ལྷ་ཁང་། རྣམ་སྲས་ལྷ་ཁང་། ཚེ་དཔག་མེད་ལྷ་ཁང་། གནས་ཁང་དང་ སྟོང་མཆོད་ལྷ་ཁང་ཚུ་ཡོདཔ་ཨིན། (དད་པའི་ས་བོན། གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༠༨ །) སྟག་ཚང་འདི་ སྤྱི་ལོ་ ༢༩༥༡ གི་ལོ་ལུ་ མེ་མཆོད་བཞེས་ཡོདཔ་དང་ ད་རུང་ཤུལ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༨ ལུ་ མེ་མཆོད་ཐེངས་གཉིས་པ་བཞེས་ཡོད་རུང་  ནང་རྟེན་གུ་རུ་གསུང་བྱོནམ་དང་ ཕུར་པའི་ཨེ་ཁྲམ་ཚུ་ཉམས་ཆག་མ་ཤོར་བར་ ད་རེས་ནངས་པ་ཡང་ དད་ལྡན་བསོད་ནམས་ཅན་གྱི་དད་པའི་རྟེན་སྦེ་གནས་དེ་ཁར་བཞུགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། གནས་དེ་མེ་མཆོད་བཞེས་ཡོད་རུང་ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་མཆོག་གིས་ རང་ལུགས་འབྲུག་པའི་བཟོ་བཀོད་ཀྱི་ཐོག་ལུ་ སྔར་བ་ལྷག་སྟེ་ཉམས་གསོ་མཛད་གནང་ཞིནམ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༥ ལུ་འབྲུག་གི་རྗེ་མཁན་ཁྲི་རབས་ ༧༠ པ་སྤྲུལ་སྐུ་འཇིགས་མེད་ཆོས་གྲགས་མཆོག་དང་ རྒྱལ་སྲིད་བསྟན་འཛིན་རབ་རྒྱས་ཀྱི་སྤྲུལ་ཀུ་རྣམས་གཉིས་ཀྱིས་རབ་གནས་རྒྱས་ཤིང་རྒྱསཔ་སྦེ་གནང་སྟེ་ ད་རེས་ནངས་པ་ ག་ནི་བ་དགའ་ཏོག་ཏོ་དང་གཟི་བརྗིད་ཆེ་ཏོག་ཏོ་སྦེ་མཇལ་ནི་ཡོདཔ་ཨིན།ཚེ་འདི་ལུ་གནས་དེ་མཇལ་ཚུགས་པ་ཅིན་ གནས་སྐབས་ཚེ་འདིའི་བསམ་པའི་དོན་དག་ག་ར་འགྲུབ་ཚུགས་པའི་མཆོག་དང་ཐུན་མོང་གི་དངོས་གྲུབ་འཐོབ་ནི་དང་བར་ཆད་ཚུ་བསལ་ཏེ་སྡིག་སྒྲིབ་བྱང་ཚུགསཔ་མ་ཚད། ཚེ་ཕྱི་མ་ཟངས་མདོག་དཔལ་རི་གི་ཞིང་ཁམས་ལུ་སྐྱེ་ནིའི་རྟེན་འབྲེལ་སྒྲིགཔ་ཨིནམ་ལས་ འབྲུག་མི་ཡོངས་ཀྱིས་མཇལ་ཚུགས་པ་ཅིན་ ཕན་ཡོན་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་ཡོདཔ་ཨིན། ལྷག་པར་དུ་ གནས་འདི་ཕྱི་མི་ལྟ་བཤལ་པ་ཚུ་ལུ་ཡང་ ཡོངས་གྲགས་ཡོད་པའི་གནས་རྩ་ཅན་ཅིག་ཨིན། རྒྱབ་རྟེན། དད་པའི་ས་བོན། (གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༠༨) འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་གནས་མགོན་གཙུག་ལག་ཁང་གི་ཆགས་རབས་གསལ་བའི་ལམ་སྟོན། ཐིམ་ཕུ། ཀེ་ཨེམ་ཀྲི་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། སྤ་རོ་རྫོང་ཁག། (གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༢༡) སྤ་རོ་སྟག་ཚང་། http://www.paro.gov.bt/dz/node/300 འབྲུག་བལྟ་བཤལ་ཚོགས་སྡེ། (ལོ་མེད) http://www.parotaktsang.org འབྲུག་ཨེ་ཤི་ཡ། (གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༢༡) སྟག་ཚང་གཙུག་ལག་ཁང་། https://www.drukasia.com/bhutan/paro/taktsang-monastery/ འབྲུག་གི་གནས། རྟ་ལང་ཁ་ལྷ་ཁང་། ༉ རྟ་ལང་ཁའི་ལྷ་ཁང་ཡང་ན་ རྟ་ལང་བཀྲ་ཤིས་འབྲུག་རྒྱལ་མགོན་པའི་ལྷ་ཁང་འདི་ ག་ནི་བ་ཉམས་དགའ་བའི་རྒྱལ་ས་ལྟེ་བ་ཐིམ་ཕུག་ལུ་ཡོད་པའི་སེམས་རྟོགས་ཁའི་རི་མགོ་ལུ་ རྒྱ་མཚོའི་ཁ་ལས་མཐོ་ཚད་མི་ཊར་ ༣༢༠༠ དེ་ཅིག་གི་ས་ཁར་ཆགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཡིན། ལྷ་ཁང་འདི་ཁར་ སེམས་རྟོགས་ཁ་གསང་སྔགས་ཟབ་དོན་ཕོ་བྲང་རྫོང་གི་ལྟག་ལས་འགྱོ་བ་ཅིན་ དུས་ཡུན་ཆུ་ཚོད་ ༢ དེ་ཅིག་ནང་ལྷོད་ནི་དང་ ལྕམ་སྒང་ལས་སྦེ་ཤིང་དུམ་བཏོན་སའི་ལམ་བདའ་སྟེ་ སྣུམ་འཁོར་ནང་འགྱོ་བ་ཅིན་དུས་ཡུན་སྐར་ཆ་ ༣༠ དེ་ཅིག་ནང་ལྷོད་ཚུགསཔ་ཨིན་པས། དེ་བཟུམ་སྦེ་ར་ བར་པའི་ས་ལས་ མི་ལམ་བདའ་སྟེ་འགྱོ་བ་ཅིན་ དུས་ཡུན་ཆུ་ཚོད་ ༡ དེ་ཅིག་ནང་ལྷོད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། དད་པའི་ས་བོན་ (གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༠༨) ནང་ལུ་ ལྷ་ཁང་འདི་གི་སྐོར་ལས་ གནས་ཚུལ་བསྡུ་སྒྲིག་འབད་དེ་ཡོད་མི་དང་འཁྲིལ་བ་ཅིན་ རྟ་ལང་བཀྲ་ཤིས་འབྲུག་རྒྱལ་དགོན་པའི་ལྷ་ཁང་འདི་ སྲོལ་འཛིན་ལས་ཁུངས་ཀྱི་རྟེན་གསུམ་ཐོ་དེབ་ནང་ལུ་འབད་བ་ཅིན་ གདན་ས་བཅགས་མི་འདི་ ཨ་ཞེ་སྣང་ས་འོད་འབུམ་གྱི་རྩ་བའི་བླམ་ཤཱཀྱ་རྒྱལ་མཚན་ཨིན་ཟེར་བཀོད་དེ་འདུག། ཨིན་རུང་ ད་རེས་ནངས་པ་ མི་ཚུ་གི་ངག་རྒྱུནལུ་འབད་བ་ཅིན་ བླམ་ངག་དབང་ཆོས་རྒྱལ་གྱིས་གདན་ས་བཅགས་ཡོདཔ་དང་ ཤུལ་ལས་སྤྲུལ་སྐུ་ཤེས་རབ་རྒྱལ་མཚན་མཆོག་གིས་རྒྱ་བསྐྱེད་མཛད་གནང་ཡོདཔ་སྦེ་ཨིན་པས། འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྫོང་གཞིས་དང་ལྷ་ཁང་ཚུ་ནང་ལུ་ཡོད་པའི་ ནང་རྟེན་བྱིན་རླབས་ཅན་ཚུ་གི་སྐོར་ལས་ ཡ་མཚན་སྲུང་དང་གཏམ་རྒྱུད་ལེ་ཤ་བཤད་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིན། འདི་བཟུམ་སྦེ་ར་ རྟ་ལང་ཁའི་ལྷ་ཁང་གི་གསུང་རྟེན་བཀའ་འགྱུར་གྱི་སྐོར་ལས་ཡང་ གཏམ་རྒྱུད་ངོ་མཚར་ཆེ་ཏོག་ཏོ་ཅིག་བཤད་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ཡང་ ད་རེས་ལྷ་ཁང་ནང་ཡོད་པའི་གསུང་རྟེན་བཀའ་འགྱུར་བྲིས་མི་ཤོག་ཀུ་འདི་ ལྷ་ཁང་གི་རྒྱབ་ཁའི་ནགས་ཚལ་ནང་ལས་གཏེར་སྦེ་བཞེས་ཡོདཔ་དང་ གཏེར་བཞེས་སའང་ས་གོ་འདི་ ད་རེས་ནངས་པ་ཡང་དད་པའི་ཡུལ་དུ་མཇལ་ནི་ཡོདཔ་ཨིན་པས། འདལ་ཤོག་བརྡུང་སའི་རྡོ་ལེབ་འདི་ ད་རེས་ལྷ་ཁང་གི་གདོང་ཁའི་རྩིག་པའི་སྟེགས་གུར་བཞག་སྟེ་ཡོདཔ་དང་ མི་ཚུ་གིས་ངག་རྒྱུན་བཤད་མི་དང་འཁྲིལ་བ་ཅིན་ རྡོ་འདི་འབག་སྟེ་ལྷ་ཁང་སྐོར་ར་རྐྱབ་པ་ཅིན་ ལས་སྒྲིབ་ཚུ་འདག་འོང་ཟེར་བཤད་སྲོལ་འདུག། དེ་ལས་གཞན་ཡང་ གསུང་རྟེན་བཀའ་འགྱུར་ཚུ་ཚར་ཅིག་ལྷག་པ་ཅིན་ ཚར་ལྔ་ལྷག་པའི་ཕན་ཡོན་ཡོད་ཟེར་སླབ་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིན། ད་རེས་རྟ་ལང་ཁ་ བཀྲ་ཤིས་འབྲུག་རྒྱལ་དགོན་པ་འདི་ གཞུང་གྲྭ་ཚང་གིས་བདག་འཛིན་མཛད་གནང་དོ་ཡོདཔ་དང་ དེ་ནང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་ཡུན་རིང་དུ་གནས་ཐབས་ཀྱི་སྲོག་ཤིང་་དགེ་འདུན་གྱི་སློབ་གྲྭ་གཞི་བཙུགས་མཛད་དེ་ སྔར་ལས་ལྷག་སྟེ་བདག་འཛིན་མཛད་བཞིན་པ་ཡོདཔ་ཨིན། ལྷ་ཁང་འདི་ རྒྱལ་ས་ལྟེ་བ་ལུ་བཞུགས་མི་ དད་ཅན་གྱི་འབྲུག་མི་ཚུ་གི་དད་པའི་རྟེན་དང་ཕྱག་མཆོད་ཕུལ་སའི་ས་གནས་ཅིག་འབདཝ་ལས་ ཚེས་བཟང་དུས་བཟང་ཚུ་གི་སྐབས་ལུ་ མཇལ་བར་འོང་མི་ཡང་ལེ་ཤ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། རྒྱབ་རྟེན། ཀུན་བཟང་འཕྲིན་ལས། (གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༠༨) དད་པའི་ས་བོན། ཐིམ་ཕུག། ཀེ་ཨེམ་ཀྲི་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། Orientalarchitecture.com. (n.d). Talakha Goempa. Retrieved from: https://www.orientalarchitecture.com/sid/1551/bhutan/thimphu/talakha-goemba འབྲུག་གི་ལྷ་ཁང་། རྟ་ལོག་གསང་སྔགས་ཆོས་གླིང་། ང་བཅས་རའི་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ བཀའ་དྲིན་ཅན་གྱི་དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པ་ཞབས་དྲུང་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་གིས་ འབྲུག་ཡུལ་ཐམས་ཅད་ཞབས་ཀྱིས་བཅགས་བྱིན་གྱིས་རླབས་ཏེ་ འབྲུག་ཡུལ་བདེ་བའི་ས་ལུ་བཀོད་དེ་ཡོདཔ་ཨིན། འདི་ནང་ ཨོ་རྒྱན་སངས་རྒྱས་གཉིས་པ་གིས་གཙོས་པའི་ ནང་པའི་སྐྱེས་ཆེན་དམ་པ་ རྣམས་ཀྱིས་བྱིན་གྱིས་རླབས་གནང་བའི་གནས་ཆེན་གནས་གྲངས་མེདཔ་ཅིག་ཡོད་པའི་གྲས་ལས་ ཡོངས་གྲགས་ཅན་ཅིག་རྟ་ལོག་གསང་སྔགས་ཆོས་གླིང་འདི་ཨིན། ལྷ་ཁང་འདི་ སྤུ་ན་ཁ་རྫོང་ཁག་རྟ་ལོག་རྒོད་འོག་ནང་ རྒྱ་མཚོ་མཐའ་མ་ལས་མཐོ་ཚད་མི་ཏར་ ༢༨༠༠ དེ་ཅིག་གི་ས་ཁར་ ག་ནི་བ་ཇམས་དགའ་ཏོག་ཏོ་སྦེ་ཆགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། (heveanlybhutan, n.d) ལྷ་ཁང་འདི་ཁར་མ་ལྷོད་པའི་ཧེ་མ་ ལ་བཙས་ཁ་གཡུས་ཚན་གྱི་སྦུག་ལུ་ ལ་བཙས་ཁ་བཀྲ་ཤིས་ཆོས་གླིང་ཟེར་ ཆོས་རྗེ་པད་དཀར་དོན་ལྡན་གྱི གདན་ས་བཅགས་གནང་པའི་ལྷ་ཁང་ཅིག་ཡང་མཇལ་ནི་འདུག། དེ་མ་ཚད་ རྟ་ལོག་འགྱོ་སའི་སྒོར་ལྟབ་གཡས་ཧོངས་ལུ་ རྗེ་་མཁན་ཁྲི་རབས་ ༩ པ་རྒྱལ་བ་ཤཱཀྱ་རིན་ཆེན་མཆོག་གིས་ དུས་རབས་ ༡༨ པའི་ནང་གདན་ས་བཅགས་མི་ནོར་བུའི་གླིང་དང་དབྱེ་བ་མེད་པའི་ལྷ་ཁང་ ནོར་བུ་སྒང་ལྷ་ཁང་ཡང་མཇལ་ཚུགསཔ་ཨིན། གཞན་ཡང་ དཔལ་མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པའི་རྒྱལ་བཙུན་རྣམས་ཀྱི་ གཟིམ་ཅུང་དང་ བྱིན་རླབས་ཅན་གྱི་གནས་མང་རབས་ཅིག་མཇལ་ཚུགསཔ་ཨིན། རྟ་ལོག་གསང་སྔགས་ཆོས་གླིང་གཙུག་ལག་ཁང་འདི་ “རབ་བྱུང་ ༡༢ པའི་ཆུ་ཁྱི་ལོའམ་དུས་རབས་ ༡༨ པར་སྐུ་འཁྲུངས་མི་ ཁྲི་སྤྲུལ་ ༢ པ་འཇིགས་མེད་སེང་གེ་གིས་གདན་ས་བཅགས་གནང་ནུག། ཤུལ་ལས་ རབ་བྱུང་ ༡༣ པའི་ལྕགས་ཕག་ལོའམ་ དུས་རབས་ ༡༨ པར་སྐུ་འཁྲུངས་མི་ ཞབས་དྲུང་ཐུགས་སྤྲུལ་ ༣ པ་འཇིགས་མེད་གྲགས་པ་གིས་རྒྱ་བསྐྱེད་མཛད་གནང་ནུག།” ( དད་པའི་ས་བོན། གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༡༠ ཤོག་གྲངས་ ༧༩) དུས་དེ་ལས་འགོ་བཙུགས་ཏེ་ ལྷ་ཁང་འདི་ ཞབས་དྲུང་ཐུགས་སྤྲུལ་རིམ་བྱོན་གྱི་གདན་ས་སྦེ་ངོས་འཛིན་འབད་དེ རྒྱུན་སྐྱོང་མཛད་གནང་ནུག། ལྷ་ཁང་འདི་གི བཟོ་བཀོད་དེ་ཡང་རང་ལུགས་སྔར་སྲོལ་ལམ་ལུགས་ལྟར་ཡོད་པའི་ཁར ས་ཆ་ཡང་ཙན་ལྡན་ཤིང་གིས་བསྐོར་ཏེ་ ཉམས་དགའ་ཏོག་ཏོ་སྦེ་ཡོདཔ་ཨིན། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༠ ལས་ལྷ་ཁང་འདི་ནང་གཞུང་གྲྭ་ཚང་གིས་ གཞི་རིམ་བཤད་གྲྭ་ཅིག་གཞི་བཙུགས་མཛད་གནང་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། རྟ་ལོག་གསང་སྔགས་ཆོས་གླིང་ལྷ་ཁང་ནང་ ལམ་སྲོལ་དང་འབྲེལ་བའི་བརྩི་སྲུང་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་བརྩི་སྲོལ་ཡོད་པའི་ནང་ལས་གཙོ་བོ་ཅིག་འདི་ ལོ་བསྟར་བཞིན་དུ་རང་ཟླ་ ༢ པའི་ཚེས་ ༨ ལས ༡༠ ཚུན་ཉིན་ཞག་ ༣ གྱི་རིང་ལུ་ རྟ་ལོག་ཚེས་བཅུ་ཟེར་ བརྩི་སྲུང་ཞུ་སྲོལ་ཡོད་མི་འདི་ཨིན་པས། དེ་གི་སྐབས་ལུ་ རྟ་ལོག་གཡུས་ཚན་གྱི་འོག་ལུ་ཡོད་མི་མི་སེར་དང་ གཞན་དད་ཅན་གྱི་འབྲུག་མི་མང་རབས་ཅིག་ རང་སོའི་བཟའ་ཚང་ཉམས་ གཟུགས་ཁར་སྒོ་དང་དཀྱི་ར་རྡིག་རྡིགམ་ཚུ་གྱོན་ཏེ་ དགའ་དགའ་སྤྲོ་སྤྲོའི་ངང་ལུ་ཚེས་བཅུ་འདི་ བརྩི་སྲུང་ཞུ་བར་འོང་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིན། ལྷ་ཁང་དེ་ཁ་ལས་དུས་ཡུན་སྐརམ་ ༡༠ དེ་ཅིག་གྱེན་འཛེགས་ཏེ་འགྱོཝ་ད་སྒུ་མ་ཤིང་སྦོམ་ཅིག་གི་རྩ་བར་ ཞབས་དྲུང་ཐུགས་སྤྲུལ་གསུམ་པ་འཇིགས་མེད་གྲགས་པ་གིས་བཏོན་གནང་ཡོད་པའི་བླམ་ཞབས་དྲུང་གི་གྲུབ་ཆུ་ཟེར་ད་ལྟོ་ཡང་མཇལ་ཚུགསཔ་སྦེ་ཡོདཔ་ཨིན། འདི་གི་ལྟག་ལུ་སྤང་དཀར་པོ་ཟེར་མགོན་པ་ཅིག་ཡོད་མི་འདི་ དུས་རབས་ ༡༨ པར་སྐུ་འཁྲུངས་མི་ཞབས་དྲུང་ཐུགས་སྤྲུལ་ ༣ པའི་གཟིམ་ཅུང་གོང་མ་ཨིནམ་དང་ དེ་ཁར་ད་རེས་གཞུང་གྲྭ་ཚང་གིས་སྒྲུབ་སྡེ་ཅིག་ཡང་གསར་བཙུགས་གནང་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན། (དད་པའི་ས་བོན། ༢༠༡༠) རྒྱབ་རྟེན་དཔ་ཐོ། ཀུན་བཟང་འཕྲིན་ལས། (གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༡༠) དད་པའི་ས་བོན། ཀེ་ཨེམ་ཀྲི་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ཐིམ་ཕུག། Heavenlybhutan (n.d). TALO MONASTRY Retrieved from: https://www.heavenlybhutan.com/sightseeing-places-of-bhutan/places-to-visit-in-punakha/talo-monastery/ འབྲུག་གི་ལྷ་ཁང་། གཏམ་ཞིང་ལྷུན་གྲུབ་ཆོས་གླིང་ལྷ་ཁང་། བུམ་ཐང་རྫོང་ཁག་ཆོས་འཁོར་རྒེད་འོག་གི་མངའ་འོག་ལུ་ཆགས་ཏེ་ཡོད་པའི་གཏམ་ཞིང་ལྷུན་གྲུབ་ཆོས་གླིང་ལྷ་ཁང་འདི་ དུས་རབ་ ༡༥ པའི་ནང་ཨོ་རྒྱན་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་གི་ལུང་བསྟན་དང་བསྟུན་ སྐུ་འཁྲུངས་མི་ གཏེར་སྟོན་རྒྱལ་པོ་ལྔའི་ཡ་གྱལ་གཏེར་བཏོན་པདྨ་གླིང་པ་མཆོག་གིས་ས་གནས་མང་རབ་ཅིག་ནང་ར་གདན་ས་མང་རབས་ཅིག་བཅགས་གནང་མི་ནང་ལས་གཙོ་བོ་ཅིགཨིན། གཙུག་ལག་ཁང་དེ་ རིག་འཛིན་གཏེར་སྟོན་པདྨ་གླིང་པ་མཆོག་གིས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༥༠༡ རབ་བྱུང་བརྒྱད་པའི་ལྕགས་བྱ་དབྱུག་ཟླའི་ཚེས་ ༡༩ ལུ་གཙུག་ལག་ཁང་གི་འགྱམ་བཙུགས་གནང་སྟེ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༥༠༥ ཤིང་གླང་མགོ་ཟླའི་ཚེས་ ༡༥ ལུ་ རབ་གནས་རྒྱས་ཤིང་རྒྱས་པ་གནང་སྟེ་ ཐོག་ཚད་གཉིས་འབད་མི་ལྷ་ཁང་དེ་བསྒྲུབས་ནུག། (དད་པའི་ས་བོན། ༢༠༡༣) ལྷ་ཁང་འདི་ བྱ་དཀར་ལས་ རིང་ཚད་ཀི་ལོ་མི་ཊར་ལྔ་གི་ས་ཁར་ སྐུ་རྗེ་རྡོ་རྗེ་བརྩེགས་པའི་བྱག་གི་གདོང་ཕྱོགས་ལྕམ་མཁར་ཆུ་གི་ཕར་ཁ་ལུ་ཆགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། གཙུག་ལག་ཁང་འདི་ཕྱི་ལས་བརྩིགཔ་རྐྱབ་སྟེ་ཡོདཔ་དང འཛུལ་སྒོ་ནང་ན་འཛུལཝ་ཅིག་ར་ ནང་གི་རྡོ་ཆལ་ནང་ལྷོདཔ་ཨིན་པས། རྡོ་ཆལ་འདི་སྦོམ་སྦེ་སྒོ་ཡངས་ཏོག་ཏོ་ཡོད་པའི་ཁར་ དེ་གི་གཡས་གཡོན་ལུ་ད་རེས་ནངས་པ་ དགེ་སློང་ཚུ་བཞུགས་སའི་གཟིམས་ཅུང་ཡོདཔ་ཨིན་རུང་ གཏེར་སྟོན་ཁོ་ར་ཞལ་བཞུགས་པའི་སྐབས་ལུ་དགེ་སློང་ཚུ་ཡོད་པའི་ལོ་རྒྱུས་མིན་འདུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༥༩ ལུ་བོད་ལྷ་ལུང་ལས་ཐུགས་སྲས་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་པ་ཐེག་མཆོག་བསྟན་པའི་རྒྱལ་མཚན་མཆོག་དགེ་སློང་དག་པ་ཅིག་དང་གཅིག་ཁར་འཕེབས་ཞིནམ་ལས་ གཏམ་ཞིང་ཆོས་རྗེ་བླ་མ་རྡོ་རྗེ་གིས་གདན་ས་དེ་ཁར་འདྲེན་ཞུ་སྟེ་བཞུགས་བཅུག་ནུག། དེ་གི་ཤུལ་ལས་མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པའི་ཞབས་ལས་འཚོ་བའི་མཐུན་རྐྱེན་གནང་སྟེ་བཞུགས་ཡོད་རུང་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༠ ་ལུ་ཐུགས་སྲས་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་དགོངས་པ་ཆོས་ཀྱིས་དབྱིངས་སུ་ཐིམ་པའི་ཤུལ་ལས་ གདན་ས་དེ་ པད་གླིང་གསུངས་སྤྲུལ་བཅུ་གཅིག་པ་ འཇིགས་བྲལ་ཀུན་བཟང་པདྨ་རྡོ་རྗེ་མཆོག་གིས་པད་གླིང་གི་བསྟན་པ་འཛིན་སྐྱོང་སྤེལ་གསུམ་དང་ བསྟན་སྤྱིའི་སྐུ་རིམ་འབུམ་སྡེ་ཚུ་དབུ་འདྲེན་མཛད་དེ་རྒྱུན་སྐྱོང་གནང་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན། ལྷ་ཁང་དེ་གི་ནང་ན་གི་མཆོད་བསམ་གྱི་བཟོ་བཀོད་གཞན་དང་མ་འདྲཝ་སྦེ་ཡོད་པའི་ཁར་ དེ་ནང་གཏེར་སྟོན་རིན་པོ་ཆེ་པདྨ་གླིང་པ་ཁོ་རའི་སྐུ་གསུངས་ཐུགས་ཀྱི་སྤྲུལ་པ་ཚུ་གི་དོན་ལུ་སྦེ་བཞེངས་ཡོད་པའི་བཞུགས་ཁྲི་གསུམ་ཡང་མཇལ་ཚུགསཔ་ཨིན། དེ་ནང་གི་གྱང་གུར་ཡང་ གཏེར་སྟོན་ཁོ་ར་གིས་ཕྱག་བྲིས་གནང་ཡོད་པའི་ རིས་མོ་ཚུ་ཡོདཔ་ཨིན། ལྷ་ཁང་ཐོག་གཉིས་ཡོད་ས་ལས་ སྟེང་ཐོག་འདི་ཚེ་དཔག་མེད་ཀྱི་ལྷ་ཁང་ཨིནམ་དང་ འོག་ཐོག་འདི་གུ་རུ་ལྷ་ཁང་ཨིན་པས། འོག་ཐོག་གི་ནང་རྟེན་གཙོ་བོ་ གུ་རུ་པདྨ་འབྱུང་གནས་ཀྱི་སྐུ་འདྲ་ཡོད་མི་འདི་ མཁའ་འགྲོ་མ་ཚུ་གིས་བཞེངས་བཞེངསམ་ཨིན་རུང་ དབུ་ཞྭ་མ་ཕུལཝ་ལས་ལོག་བྱོན་སོང་ནི་འདི་གིས་དབུ་ཞྭ་འདི་པདྨ་གླིང་པ་ཁོ་ར་གིས་ཕུལ་ཡོདཔ་སྦེ་ཨིན་པས། རྒྱུཕ་མཚན་དེ་འབདཝ་ལས་་ ད་རེས་ནངས་པ་ཡང་ གུ་རུ་རིན་པོ་རིན་པོ་ཆེ་གི་སྤྱན་གནམ་ཁར་གཟིགས་ཏེ་ཡོད་མི་འདི་ མཁའ་འགྲོམ་ཚུ་འཕུར་བྱོན་པའི་བྱོན་ལམ་གྱི་ཕྱོགས་སུ་གཟིགས་གཟིགསཔ་ཨིན་ཟེར་ཨིན་པས།(Book my tour n.d). འོག་ཐོག་གུ་རུ་ལྷ་ཁང་ནང་ པད་གླིང་ཁོ་ར་གིས་ཉིནམ་གཅིག་ནང་བཟོ་གནང་བའི་ལྕགས་ཀྱི་དྲྭ་མིག་གོ་ལ་བཟུམ་སྦེ་བཀབ་བཏུབ་མི་ ལྗི་ཚད་ཀེ་ཇི་ ༢༥ འབད་མི་ཅིག་ཡང་མཇལ་ཚུགས་པས། དྲྭ་མིག་དེ་ བཀབ་སྟེ་ལྷ་ཁང་སྐོར་ར་ཚར་གསུམ་རྐྱབ་ཚུགས་པ་ཅིན་ མི་ཚེ་འཁོར་བ་ཐོག་མ་མེད་པ་ལས་བསགས་ཡོད་པའི་སྡིག་སྒྲིབ་ཚུ་དག་ཚུགས་པའི་ཡིད་ཆེ་བསྐྱེདཔ་ཨིན། པད་གླིང་ཁོ་རའི་སྐུ་འདྲ་ཡོད་སའི་་ལྷ་ཁང་གི་རྩིགཔ་འདི་མཁའ་འགྲོ་མ་ཚུ་གིས་བརྩིགས་བརྩིགསཔ་ཨིན་ཟེར་བཤད་ནི་ཡོདཔ་དང་ལྷ་ཁང་གཡས་ཧོངས་ལས་སྐོར་ར་རྐྱབ་འགྱོཝ་ད་ རྩིག་པའི་རྡོ་གུར་ ཞབས་རྗེས་དང་ཐོདཔ་ ཡི་གུ་ཨ་རང་བྱོན་གཉིས་ ཆིབས་ཕག་པའི་རྐང་རྗེས་ ཉི་ཟླ་ ཞབས་རྗེས་དང་དུང་དཀར་རང་བྱོན་ཚུ་མཇལ་ནི་ཡོདཔ་ཨིན་པས། (དད་པའི་ས་བོན། ༢༠༡༣) སྟེང་ཐོག་ལུ་ ཚེ་དཔག་མེད་ཀྱི་ལྷ་ཁང་དང་དགོན་ཁང་གཅིག་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ནང་གཏེར་སྟོན་ཁོ་ར་གི་ཕྱག་བཟོ་ ཤཝ་གི་ཞལ་འབགཔ་བྱིན་རླབས་ཅན་ཅིག་ཡང་ཡོདཔ་དང་ དེ་གི་རྭཝ་དེ་ ལྷ་ཁང་གི་རྒྱབ་ཧོངས་ལུ་ཡོད་པའི་རི་ རྭ་བ་ཕུག་ཟེར་ས་ལས་གཏེར་སྦེ་བཞེས་བཞེསཔ་ཨིན་པས། ལྷ་ཁང་འདི་ བཞེངས་ཏེ་ལོ་ངོ་ལྔ་བརྒྱ་དེ་ཅིག་སོང་ཡོདཔ་ལས་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལྷ་ཁང་རྙིང་ཤོས་ཅིག་ཨིནམ་མ་ཚད་ འགོ་ཐོག་གི་རབ་གནས་ཡང་ གཏེར་སྟོན་ཁོ་ར་དང་མཁན་ཆེན་ཚུལ་ཁྲིམས་དཔལ་འབྱོར་གྱིས་མཛད་གནང་མི་ལུ་རྟེན་ རྩ་ཆེ་ཤོས་ཅིག་ཨིན། ད་རེས་ནང་པ་ཡང་ལྷ་ཁང་འདི་ པད་གླིང་གི་གདན་ས་གཙོ་བོ་ཅིག་ཨིནམ་དང་ རྒྱལ་ཁབ་ཕྱི་ནང་གི་དད་ཅན་གྱི་མི་སེར་ཚུ་གི་ ཕྱག་མཆོད་ཕུལ་སའིརྟེན་གཙོ་བོ་ཅིག་ཨིན། རྒྱབ་རྟེན་དཔེ་ཆ། ཀུན་བཟང་འཕྲིན་ལས། (གནམ    ལོ་མེད། ༢༠༡༣) དད་པའི་ས་བོན། འབྲུག། ཐིམ་ཕུ། ཀེ་ཨེམ་ཀྲི་དཔེ་སྤྲུན་ཁང་། Bookmytour (n.d). Tamshing lhakhang. Retrived from: https://www.bookmytour.bt/attractions/tamshing-lhakhang འབྲུག་གི་ལྷ་ཁང་། ཐ་བྲག་དགོན་པ། ༉ ཐ་བྲག་དགོན་པ་འདི་ ཐིམ་ཕུ་རྫོང་ཁག་ཅང་རྒེད་འོག་ ལུང་བསྟན་ཕུ་དམག་ཁང་གི་གུ་ལུ་ཆགས་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དགོན་པ་འདི་ནང་ལུ་འགྱོ་སའི་ལམ་ཁག་གསུམ་དེ་ཅིག་ཡོདཔ་ཨིན་པས། དེ་ཡང་ ལུང་བསྟན་ཕུ་དམག་ཁང་ལས་ཡར་གཅིག་དང་ དབྱངས་ཅན་ཕུ་སློབ་གྲྭའི་ལྟག་ལས་ཡར་གཅིག་ཡོདཔ་ཨིན་པས། ག་ཏེ་ལས་འགྱོ་རུང་  དགོན་པ་དེ་ཁར་ལྷོད་ནི་ལུ་ དུས་ཡུན་ཆུ་ཚོད་ ༢ དེ་ཅིག་འགོར་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་པས།ལམ་གསུམ་པ་འདི་ སྣུམ་འཁོར་ལམ་དགོན་པའི་ལྟག་ལུ་ཚུན་ལཡོདཔ་ལས་ ལྷུང་འཚོ་ལས་བསྐོར་ཏེ་འགྱོ་རུང་ལྷོད་ཚུགསཔ་ཨིན་པས། ༢ཐ་བྲག་རིག་འཛིན་དགའ་ཚལ་དགོན་པ་འདི་ གཙང་མཁན་ཆེན་འཇམ་དབྱངས་དཔལ་ལྡན་རྒྱ་མཚོའི་སློབ་མ་ རྒྱ་མཚོ་རྣམ་དྲུག་ཏུ་གྲགས་པའི་ནང་ལས་ མཁས་གྲུབ་གསང་སྔགས་རྒྱ་མཚོའི་གདན་ས་ཨིན་མས། མཁས་གྲུབ་མཆོག་ཧེ་མ་ བོད་ལུ་བཞུགས་པའི་སྐབས་ ནུབ་གཅིག་འབདཝ་ད་ཁོ་རའི་མནལ་ལམ་ནང་ཨྱོན་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་གིས་ མ་འོངས་པ་ལུ་བྱག་ཕུར་པའི་དབྱིབས་དང་འདྲ་བའི་སྐེད་པ་ལུ་གདན་ས་བཅགས་གནང་ཞིནམ་ལས་ འགྲོ་བ་རིག་དྲུག་གི་སེམས་ཅན་དང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་དར་ཞིང་རྒྱལ་བའི་ ལུང་བསྟན་གནང་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ལུང་བསྟན་འདི་དང་འཁྲིལ་ རབ་བྱུང་ ༡༡ པའི་ས་བྱ་ལོ་ སྤྱ་ལོ་ ༡༦༦༩ ལུ་ བྱག་ཕུར་པའི་དབྱིབས་དང་འདྲ་བ་ཕུར་པའི་རྒྱ་མདུད་གུར་གདན་ས་རིག་འཛིན་དགའ་ཚལ་འདི་བཅགས་གནང་ནུག། འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ ཕུར་པའི་དཀྱིལ་འཁོར་ འགོ་དང་པ་ལྷ་ཁང་འདི་ནང་ལུ་ མཁས་གྲུབ་གསང་སྔགས་རྒྱ་མཚོ་མཆོག་གིས་བཙུགས་གནང་གནང་སྟེ་ ལྷ་ཁང་འདི་གི་མིང་ཡང་དགའ་ལྡན་གཉིས་པ་ཟེར་བཏགས་གནང་ནུག། དེའི་ཤུལ་ལས་  རབ་བྱུང་ ༡༣ པའི་ཤིང་སྤྲེལ་ སྤྱ་ལོ་ ༡༧༦༤ ལུ་ མཁས་གྲུབ་གསང་སྔགས་རྒྱ་མཚོའི་ཡང་སྲིད་གཙུག་ལག་རྒྱ་མཚོ་གིས་ས་གོ་གསརཔ་ཅིག་ནང་ལོག་གསར་བཞེངས་གནང་སྟེ་ མིང་ཡང་ཐ་བྲག་དགོན་པ་ཟེར་བཏགས་གནང་ནུག། དགོན་པ་འདིའི་ཕྱི་ཁ་ལུ་ བྱང་ཆུབ་མཆོད་རྟེན་གཅིག་མཇལ་ནི་ཡོདཔ་དང་ དགོན་པའི་ནང་གི་ནང་རྟེན་གཙོ་བོ་འདི་ འདས་པའི་སངས་རྒྱས་མར་མེ་མཛད་ ལྟའི་སངས་རྒྱས་ཤཀྱ་ཐུབ་པ་དང་ མ་འོངས་པའི་སངས་རྒྱས་བྱམས་པ་མགོན་པོ་བཅས་དུས་གསུམ་གྱི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྐུ་འདྲ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། གཞན་ཡང་ མཁས་གྲུབ་གསང་སྔགས་རྒྱ་མཚོ་དང་ ཁོ་རའི་ཡང་སྲིད་གཙུག་ལག་རྒྱ་མཚོ་དང་ དེའི་ཡང་སློབ་རྗེ་ངག་དབང་ནོར་བུ་གི་སྐུ་འདྲ་ཚུ་ཨིན་མས། ཐ་བྲག་རིག་འཛིན་དགའ་ཚལ་གཙུག་ལག་ཁང་གི་ལྟག་ལུ་ སྒྲུབ་ཁང་ཅིག་མཇལ་ནི་ཡོད་མི་འདི་ རྡོ་སྣ་སྒྲུབ་ཁང་འདི་ཨིནམ་དང་སྒྲུབ་ཁང་འདི་ གཙུག་ལག་རྒྱ་མཚོའི་ཡང་སློབ་རྗེ་ངག་དབང་ནོར་བུ་གིས་  རབ་བྱུང་ ༡༤ པའི་མེ་གླང་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༡༧ ལུ་ གདན་ས་བཏབ་གནང་གནངམ་ཨིན་པས། རུང་ ཤུལ་ལས་ རབ་བྱུང་ ༡༤ པའི་མེ་བྱ་ལོ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༣༧ ལུ་ རྗེ་ངག་དབང་ནོར་བུའི་སློབ་མའི་གཙོ་བོ་ མཁས་གྲུབ་ཆོས་ཀྱི་བྱུང་གནས་ཀྱིས་ལྷ་ཁང་ཆུང་ཀུ་ཅིག་བཞེངས་ཏེ་ མཚན་ཡང་རྡོ་སྣ་ཨོ་རྒྱན་མཁའ་འགྲོ་གླིང་ཟེར་བཏགས་གནང་ཡོདཔ་སྦེ་ཨིན་པས། (དད་པའི་ས་བོན། གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༠༨ །) རྒྱབ་རྟེན། ཀུན་བཟང་འཕྲིན་ལས།  (གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༡༣) དད་པའི་ས་བོན།  ཐིམ་ཕུག། ཀེ་ཨེམ་ཀྲི་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། བསོད་ནམས་སྟོབས་རྒྱས། (གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༡༤) གནས་ཡིག་ཀུན་ཕན་ལམ་སྟོན། ལམ་སྲོལ་རྒྱུ་དངོས་སྡེ་ཚན། སྲོལ་འཛིནལས་ཁུངས།ཀྲི་ཨེན་དཔར་བསྐྲུན་ཁང་། འབྲུག་གི་གནས། མཐོ་བ་བྲག། བུམ་ཐང་རྫོང་ཁག་ནང་ལུ་ གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་གིས་བྱིན་གྱིས་རླབས་པའི་བྲག་བཞི་ཡོད་པའི་གྲས་ལས་ གནས་ཆེན་མཐོ་བ་བྲག་འདི་ སྟང་རྒེད་འོག་ནང་ རྒྱ་མཚོའི་ཁ་ལས་མཐོ་ཚད་མི་ཊར་ ༣༢༠༠ དེ་ཅིག་ཁར་ཆགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། གནས་དེ་ཁར་འགྱོ་དགོ་པ་ཅིན་ ལྕམ་ཁར་ལས་སྟང་ཚུན་ ཀི་ལོ་མི་ཊར་ ༢༧ འགྱོ་ཞིནམ་ལས་ སྟང་གཡུས་ཚན་ལས་མཐོ་བ་བྲག་ཁ་ཐུག་ལུ་སྣུམ་འཁོར་ནང་ཀི་ལོ་མི་ཊར་ ༡༠ དེ་ཅིག་འགྱོ་བའི་ཤུལ་ལུ་ རྐང་སྟོང་སྦེ་ཆུ་ཚོད་གཉིས་དེ་ཅིག་ཁ་ཡར་བལྟ་འགྱོ་དགོ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། གནས་འདི་ སྦས་ཡུལ་མཁན་པ་ལྗོངས་གནས་ཀྱི་མཐའ་མ་ཡོདཔ་ལས་མཐའ་བྲག་དང་ བུམ་ཐང་གི་ཤར་ལྷོ་ནུབ་བྱང་ཕྱོགས་བཞིའི་གནས་ག་ར་ལས་ མཐོ་བ་བྲག་འདི་ས་མཐོ་སར་ཨིནམ་ལས་ མཐོ་བ་བྲག་ཟེར་སླབ་ཨིན་མས། ས་གནས་དེ་ཁར་ སྤྱི་ལོ་མ་ཐོན་པའི་ཧེ་མ་ ཀཤ་མིར་གྱི་རྒྱལ་པོའི་སྲས་མོ་ ལཀྵིཾ་ཀ་ར་ ཆོས་མིང་དགེ་སློང་མ་དཔལ་མོ་དང་ མོ་རའི་གཡོག་མོ་བསམ་འཕེལ་མ་གཉིས་ མཐོ་བ་བྲག་གི་དགོན་པ་བྱོན་ཡོདཔ་སྦེ་ཨིན་པས། (དད་པའི་ས་བོན། ༢༠༡༣ །) དགེ་སློང་མ་དཔལ་མོ་འདི་ སྐུ་གཟུགས་ལུ་མཛེ་ནད་ཟུན་ཏེ་ སྔོན་གྱི་ལུང་བསྟེན་ནང་འཁྲིལ་ མཐོ་བ་བྲག་ལུ་བྱོན་ཏེ་ ཡང་དག་པའི་སྒྲུབ་པ་མཛད་གནང་མི་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ ནད་འདི་ལས་དྲག་ཡོདཔ་སྦེ་ཨིན་པས། དེ་མ་ཚད་ གནས་དེ་དུས་རབས་ ༨ པའི་ནང་ ཨོ་རྒྱན་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་བུམ་ཐང་ལུ་ ཐེངས་གཉིས་པ་བྱོན་པའི་སྐབས་བྱིན་གྱིས་བརླབས་གནང་བའི་གནས་ཅིག་ཡང་ཨིན་པས། ཀྲོང་གསར་དཔན་སློབ་ ཆོས་རྒྱལ་མི་འགྱུར་བརྟན་པའི་སྐབས་ལུ་ལྷ་ཁང་འདི་ རྒྱ་བསྐྱེད་མཛད་གནང་ཡོད་དང་ དཀའ་བརྒྱུད་བླམ་ཤེས་རབ་མཚན་ཅན་གྱིས་ གུ་རུའི་སྐུ་འདྲ་འདི་མཐོ་བ་བྲག་གི་གནས་ཀྱི་ནང་རྟེན་གཙོ་བོ་སྦེ་བཙུགས་གནང་ནུག གནས་དེ་ཁར་ ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་ རིག་འཛིན་འཇིགས་མེད་གླིང་པ་ གཏེར་སྟོན་པདྨ་གླིང་པ་དང་ ཝང་འཇིགས་མེད་ཀུན་གྲོལ་ལ་སོགས་པའི་མཚན་ཅན་གྱི་སྐྱེས་ཆེན་དམ་པ་ཚུ་ཡང་ སྒྲུབ་པ་གནང་སྟེ་བཞུགས་ཡོདཔ་སྦེ་ཨིན་པས། གནས་དེ་ཁར་གནས་རིགས་མ་འདྲཝ་མཇལ་ནི་ཡོད་མི་ཚུ་ཡང་ ཡེ་ཤེས་མཁའ་འགྲོམ་ཚུ་གིས་རྡོན་ཁྲི། གུ་རུའི་ཞབས་པུས་གཉིས་དང་རྡོ་རྗེའི་རྗེས། གཏེར་བདག་རིན་ཆེན་མགོན་གཡག་གི་ཆིབས་ཀྱི་ཞབས་རྗེས། ཤར་ཕྱོགས་མའི་ནགས་ར་ཟེར་ ཧེ་མ་ཤར་ཕྱོགས་ཁ་ཐུག་གི་བུམོ་སྤུན་གཉིས་ གནས་ཆེན་མཐོ་བ་བྲག་གི་ལོ་རྒྱུས་གོཝ་ཅིག་ དད་པ་དང་མོས་གུས་བསྐྱེད་དེ་ གནས་མཇལ་བར་འོང་ཞིནམ་ལས་ ལོག་སྟེ་ས་གནས་འདི་ཁར་ལྷོདཔ་ད་ བུམོ་སྤུན་གཉིས་ གདོང་ཡར་བལྟ་བསྒོར་ཏེ་ ཚེ་ཤུལ་མ་གནས་འདི་ཁར་ མི་ལུས་མ་ཐོབ་རུང་ བྱ་དང་བྱི་ཅུང་ཅིག་ལུ་སྐྱེས་བཅུག་ ཟེར་སྨོན་ལམ་བཏབ་སའི་ གནས་ཚུ་ཡང་མཇལ་ཚུགས་པས། དེ་ལས་ ཕུར་པའི་དབལ་ཟུར་རང་བྱོན་ སྒྲུབ་སྡེཔ་ཚུ་གིས་ཁམས་སངས་གནང་སའི་ཁམས་སངས་ཕུག་ བུ་དང་བུ་མོའི་དངོས་གྲུབ་ཞུ་སའི་གནས་རྡོ་ མཁའ་འགྲོ་ཡེ་ཤེས་མཚོ་རྒྱལ་གྱི་དབུ་ཐོད་ཀྱི་པར་ སྤྲེའུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རང་བྱོན་ གནས་སྒོའི་ལྡེ་མིག་ རྡོ་གནམ་ལས་དཔྱངས་པ་ གནས་ཀྱི་ལས་ཡིག་གཏེར་སྦས་ས་ ཨྱོན་གུ་རུའི་རྡོ་རྗེ་རང་བྱོན་ ཕག་མོ་རང་བྱོན་ ཕག་མོ་རང་བྱོན་གུར་གུ་རུའི་ཕྱག་རྗེས་དང་ཕག་མོའི་བྷ་ག་རང་བྱོན་ དགེ་སློང་མ་དཔལ་མོའི་གསང་ལམ་ སྤྱན་རས་གཟིགས་ཀྱི་གྲུབ་ཆུ་ དགེ་སློང་མ་དཔལ་མོའི་གྲུབ་ཆུ་ གཏེར་ཚག་ གསེར་ཕྱེ་དངུལ་ཕྱེ་ཚུ་མཇལ་ཚུགས་པས། གཞན་ཡང་ འཆི་མེད་བདུད་རྩི་ཕུག་ཟེར་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་གིས་བོད་བསམ་ཡས་ལུ་ ཚེ་དཔག་མེད་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་ཞལ་ཕྱེས་ཏེ་ འཆི་མེད་ཚེའི་སྒྲུབ་པ་གནང་སྟེ་ བོད་ཀྱི་ཆོས་རྒྱལ་ཁྲི་སྲོང་ལྡེའུ་བཙན་ལུ་ཚེའི་དངོས་གྲུབ་ཞུ་བར་ཤོག་ཟེར་འབོཔ་ད མི་སེར་དང་བློན་པོ་ཚུ་གིས་ ཁྱོད་མི་སེར་ཀུན་གྱི་རྒྱལ་པོ་ཨིན་ལས་ རྒྱལ་པོའི་དབུ་ལུ་མི་གཞན་གྱི་ལགཔ་བཀལ་མི་མཆོག་ཟེར་ཞུ་སྟེ་ རྒྱལཔོ་བྱོན་ནི་ལས་བཀག་བཞག་ནུག། དེ་གིས་སྦེ་ གུ་རུའི་བདུད་རྩི་ཞུ་བར་འོང་མི་ག་ཡང་མེད་པར་ གུ་རུ་ཐུགས་ཕམ་སྟེ་བདུད་རྩི་ས་ཁར་བླུགས་ རིལ་བུ་གནམ་ཁར་བཏོར་བཏངམ་ད་ རིལ་བུ་ཕུད་རྡོག་གཅིག་མཐོ་བ་བྲག་ཆགསཔ་ལས་ མཐོ་བ་བྲག་གི་མི་ཚུ་ལུ་བདུད་རྩི་དངོས་སུ་འབབ་དོ་བཟུམ་མའི་ཚོར་བ་བྱུང་ཡོད་མི་ཚུ་མཇལ་ཚུགས་པས། དེ་ལས་ ཁྱུང་རང་བྱོན་ ཨྱོན་གུ་རུའི་ཞབས་པུས་གཉིས་ཀྱི་པར་ དགེ་སློང་མ་དཔལ་མོའི་སྒྲུབ་ཕུག་ དགེ་སློང་མ་དཔལ་མོའི་གཡོག་མོ་བསམ་འཕེལ་མའི་སྒྲུབ་ཕུག་ ཨྱོན་རིན་པོ་ཆེའི་སྐུ་རྗེས་ གུ་རུའི་ཆེ་ཐོད་རྒལ་གནང་སའི་བཞུགས་ཁྲི་ ཆོས་ཨཱ་བལི་ཀཱ་ལི་བརྩེགས་པའི་བྱག་ མཁའ་འགྲོམ་གྱི་རྡོན་ཁྲི་ གུ་ར་རིན་པོ་ཆེ་གི་ཆོས་གནང་སའི་བཞུགས་ཁྲི་ བྱག་ཚེ་དཔག་མེད་རང་བྱོན་ ཚེ་དཔག་མེད་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་བཤུབ་པའི་གསང་ལམ་ ཚེ་དཔག་མེད་ཀྱི་གྲུབ་ཆུ་ ཨྱོན་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེའི་ཞབས་རྗེས་ འོད་དཔག་མེད་རང་བྱོན་ མཁའ་འགྲོམ་ཚུ་སྐུ་ཁྲུས་གནང་སའི་ཨའི་གྲུབ་ཆུ་དང་ ལ་སོགས་པའི་གནས་མ་འདྲཝ་ལེ་ཤ་མཇལ་ནི་ཡོདཔ་ཨིན། གནས་དེ་ཁར་འགྱོ་ནི་འདི་ ལམ་རིང་དྲགས་ནིའདི་གིས་ ཕྱི་ལྟ་བཤལཔ་གྱངས་ཁ་ཆདཔ་ཅིག་ལས་མ་འོངས་རུང་ འབྲུག་པའི་རྫོང་ཁག་ཁལ་གཅིག་གི་མི་སེར་ཚུ་གིས གནས་བསྐོར་ནང་འོངམ་འོང་སར་ཡོདཔ་ཨིན་པས། རང་གིས་གཟུགས་ཁར་ནད་རེ་ཟུན་པ་ཅིན་ གནས་ཆེན་མཐོ་བ་བྲག་འགྱོ་ཞིནམ་ལས་ ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་གུས་པའི་སྒོ་ལས་ ཡང་དག་པའི་སྒོམ་ཉམས་ལེན་འབད་ནི་དང་ ཡང་ན་ ཡང་དག་པའི་ཆོས་ཅིག་བསྒྲུབས་པ་ཅིན་ ནད་འདི་ཚུ་དྲག་ཚུགས་པའི་ནུས་ཤུགས་ཡོད་ཟེར་བཤད་སྲོལ་ཡང་འདུག། རྒྱབ་རྟེན། ཀུན་བཟང་ཕྲིན་ལས། (༢༠༡༠) དད་པའི་ས་བོན། ཐིམ་ཕུ། ཀེ་ཨེམ་ཀྲི་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། སངས་རྒྱས་དོན་གྲུབ། (༢༠༡༢) གནས་ཡིག་ཀུན་ཕན་ལམ་སྟོན། ཐིམ་ཕུ། ཅ་རྙིང་འཛིན་སྐྱོང་སྡེ་ཚན། སྲོལ་འཛིན་ལས་ཁུངས། འབྲུག་གི་གནས། སྟང་ཨྱོན་ཆོས་གླིང་། ༉ འབྲུག་ཙན་ལྡན་བཀོད་པའི་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ སངས་རྒྱས་གཉིས་པ་ཨྱོན་རིན་པོ་ཆེ་དང་ དཔལ་འབྲུག་པ་རིན་པོ་ཆེ་ཞབས་དྲུང་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་གཉིས་ཀྱིས་ ས་ཆ་རྟ་རྨིག་ཙམཡང་མ་ལུས་པར་ཞབས་ཀྱིས་བཅགས་ཡོདཔ་དང་ དེའི་རྗེས་སུ་ མི་དབང་རིམ་བྱོན་རྣམས་ཀྱིས་རྒྱལ་ཁབ་དེ་ ཚུལ་བཞིན་སྐྱོང་ཡོདཔ་ལས་ དུས་ད་ལྟའི་བར་ཡང་རྒྱལ་བློན་འབངས་གསུམ་ཐུགས་མཐུན་ཁྲིམས་གཙང་གི་ཐོག་ལུ་གནས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། ལྷག་པར་དུ་ ཨྱོན་རིན་པོ་ཆེའི་སྦས་ཡུལ་བུམ་ཐང་འདི་ རྩ་ཆེ་བའི་་གནས་དང་ལྷ་ཁང་ཚུ་གིས་བསྐོར་ཏེ་ ག་ནི་བ་ཉམས་དགའ་ཏོང་ཏོ་སྦེ་ཡོདཔ་ཨིན། དེའི་ནང་ལས་ བུམ་ཐང་སྟང་རྒེད་འོག་ལུ་ཡོད་མི་ཨྱོན་ཆོས་གླིང་གདན་ས་འདི་ འགོ་ཐོག་ར་ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་ཀྱིས་ དུས་རབས་ ༡༤ པའི་ནང་ཕྱག་བཏབ་གནང་པའི་ བྱིན་རླབས་ཅན་གྱི་ས་གནས་ཅིག་ཨིན་མས། ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་རབ་འབྱམས་མཆོག་ ད་ལྟོ་ཨྱོན་རྒྱན་ཆོས་གླིང་ལྷ་ཁང་ཡོད་སའི་ལྟག་ལུ་ བྱག་ཕུག་ཅིག་ནང་བཞུགས་པའི་སྐབས་ལུ་ འཁོར་སློབ་མ་ཚུ་གིས་གཙུག་ལག་ཁང་དེ་ ག་ཏེ་ལུ་གདན་ས་བཏབ་པ་ཅིན་དྲག་ག་ཟེར་ཞུ་བའི་སྐབས་ བླམ་གིས་གདན་ས་འདི་ བླམ་ཁོ་རའི་སྒྲུབ་ཕུག་གི་འོག་ལུ་ ད་རེས་ནངས་པ་གཏེར་སྤོང་ཟེར་སའི་འོག་ལུ་ ནོར་གཏེར་ལེ་ཤ་བཞུགས་ཡོད་པའི་ས་དབྱིབས་རིན་པོ་ཆེ་སྤུངས་སྤུངསམ་བཟུམ་ཡོད་མི་དེ་ཁ་ལས་ མདའ་རྒྱང་གང་ཙམ་གྱི་འོག་ལུ་ གླང་ཆེན་ཁ་མར་བལྟ་བརྒྱུགས་བརྒྱུགསཔ་བཟུམ་མའི་མགུ་ལུ་ སྲིན་པོ་གན་རྐྱལ་སྦེ་འགྱེལ་བའི་ མགུ་ཏོག་གུར་གདན་ས་བཏབ་པ་ཅིན་དྲག་ནི་མས་ཟེར་གསུངས་མི་ལྟར་དུ་ གདན་ས་བཏབ་གནང་ནུག། ཨོ་རྒྱན་ཆོས་གླིང་གདན་ས་ལུ་ལྷ་ཁང་དང་གནས་ལེ་ཤ་ཡོད་པའི་ནང་ལས་ ཨོ་རྒྱན་ཆོས་གླིང་ལྷ་ཁང་འདི་ སྟང་གི་ལུང་ཤོང་ནང་ ག་ནི་བ་ཉམས་དགའ་བའི་སྒང་ཏོག་ཅིག་གུར་ཆགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ལྷ་ཁང་འདི་དུས་རབས་ ༡༤‑༡༥ རབ་བྱུང་བདུན་པ་དེམ་ཅིག་ཁར་ བཻ་རོ་ཙཱ་ནའི་རྣམ་སྤྲུལ་གཏེར་ཆེན་རྡོ་རྗེ་གླིང་པ་མཆོག་ འགྲོ་བ་སེམས་ཅན་ཚུ་གི་དོན་ལུ་ ཐུགས་བཞེས་རྒྱ་ཆེཝ་སྦེ་གནང་སྟེ་ ཡུལ་སོ་སོ་ལས་ཕར་ གདན་ས་མང་རབས་ཅིག་ བཅགས་གནང་པའི་གྲས་ལས་ཅིག་ཨིན་མས།(དད་པའི་ས་བོན། གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༡༣) ད་ལྟོ་ཡོད་པའི་ལྷ་ཁང་འདི་ དུས་རབས་ ༡༩ པའི་ནང་ གཏེར་སྟོན་རྡོ་རྗེ་གླིང་པའི་གདུང་བརྒྱུད་ ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་ མཚོ་སྐྱིད་རྡོ་རྗེ་གིས་ བཞེངས་གནང་གནངམ་ཨིན་མས། ཨིན་རུང་ དེ་གི་ཤུལ་ལུ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༨ ལུ་ རང་བཞིན་གྱི་རྐྱེན་ངན་ ས་གཡོམ་གྱིས་གནོད་པ་རྐྱབ་ཡོདཔ་ལས་ བྱ་དཀར་རྫོང་དཔོན་ཨོ་རྒྱན་རྡོ་རྗེ་གིས་ ཉམས་གསོ་ཞུ་བའི་ལོ་རྒྱུས་ཡང་འདུག། ལྷ་ཁང་འདི་གི་མིང་ལུ་ ཨྱོན་ཆོས་གླིང་ཆོས་རྗེའི་སྣག་ཚང་ཟེར་སླབ་ཨིན་པས། ལྷ་ཁང་འདི་གི་ཕྱི་ནང་གཉིས་ཀྱི་ བཀོད་པ་གི་སྐོར་ལས་ཞུ་བ་ཅིན་ ལྷ་ཁང་ཐོག་ཚད་གཉིས་མ་གཅིག་དང་ སྣག་ཚང་ཐོག་ཚད་བཞི་མ་འབད་མི་གཅིག་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ལྷ་ཁང་ཐོག་ཚད་གཉིས་འབད་མི་གི་ཐོག་གོང་མ་ལུ་ཇོ་བོ་ཤཱཀྱ་མུ་ནིའི་ལྷ་ཁང་དང་ འོག་ཐོག་ལུ་སྒྲོལ་མའི་ལྷ་ཁང་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ལྷ་ཁང་འདི་གི་ཕྱིའི་བཀོད་པ་ཡང་ སྔར་སྲོལ་གྱི་ཁང་ཁྱིམ་བཟུམ་སྦེ་བཞེངས་ཡོདཔ་དང་ འོག་ཐོག་ལུ་ཡོད་པའི་སྒྲོལ་མ་ལྷ་ཁང་གི་ནང་རྟེན་གཙོ་བོ་འདི་ སྨན་སྐུ་རྗེ་བཙུན་སྒྲོལ་མ་དང་ རྒྱུ་དངུལ་ལས་གྲུབ་པའི་རྡོ་རྗེ་ཕག་མོའི་སྐི་་མི་ཚད་མ་གཅིག་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ཨོ་རྒྱན་ཆོས་གླིང་སྣག་ཚང་འདི་ ད་རེས་ནངས་པརཨོ་རྒྱན་ཆོས་གླིང་གི་ཨ་ཞེ་ ཀུན་བཟང་ཆོས་སྒྲོན་གྱིས་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ལམ་སྲོལ་བཟང་པོ་ཚུ་མི་ཉམས་གོང་འཕེལ་གྱི་དོན་ལུ་ ཧེ་མ་ལག་ལེན་འཐབ་སྲོལ་ཡོད་པའི་ཅ་ཆས་རྙིངམ་གི་རིགས་ཚུ་ བཙུགས་ཐོག་ལས་འགྲེམས་སྟོན་ཁང་བཟོ་སྟེ་ རྒྱུན་སྐྱོང་འབད་དེ་བཞག་སྟེ་འདུག། ལྷ་ཁང་འདི་ སྟང་རྒེད་འོག་གི་མི་སེར་ཚུ་གིས་ རྩ་ཆེས་ཤོས་ཅིག་སྦེ་བརྩིས་ཏེ་ དུས་བཟང་གིས་སྐབས་སུ་ སྤྱིར་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ལས་གྲོལ་བའི་དོན་ལུ་དང་ བྱེ་བྲག་རང་གི་རྒྱུད་ལུ་བསོད་ནམས་བསག་ནིའི་དོན་ལུ་ ཕྱག་དང་མཆོད་པ་ཚུ་ཕུལཝ་ཨིན་མས། དེ་མ་ཚད་ ཕྱི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལས་འོང་མི་ལྟ་བཤལ་པ་ཚུ་ཡང་ ཨོ་རྒྱན་ཆོས་གླིང་གདན་ས་ལུ་ཡོད་པའི་རྩ་ཆེ་བའི་་གནས་ཚུ་མཇལ་བར་འོང་པའི་སྐབས་ ཨྱོན་ཆོས་གླིང་ལྷ་ཁང་དང་སྣག་ཚང་ཡང་ མཇལཝཨིན་མས། ཨྱོན་ཆོས་གླིང་ལྷ་ཁང་ འདི་ བཻ་རོ་ཙཱ་ནའི་རྣམ་སྤྲུལ་གཏེར་ཆེན་རྡོ་རྗེ་གླིང་པ་མཆོག་གིས་ ཡུལ་སོ་སོ་ལས་ཕར་གདན་ས་མང་རབས་ཅིག་ བཅགས་གནང་པའི་གྲས་ལས་གཅིག་ཨིནམ་ལས་མི་ཚུ་གིས་གནམ་མེད་ས་མེད་རྩ་ཆེ་དྲག་སྦེ་རྩིཝ་ཨིན་མས།          རྒྱབ་རྟེན། ཀུན་བཟང་འཕྲིན་ལས། (གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༡༣ ) དད་པའི་ས་བོན། འབྲུག། ཐིམ་ཕུ། ཀེ་ཨེམ་ཀྲི་དཔེ་སྤྲུན་ཁང་། ཕན་བདེ་ལེགས་བཤད་དབང་ཕྱུག། (གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༡༢) གནས་ཡིག་ཀུན་ཕན་ལམ་སྟོན། ཅ་རྙིང་འཛིན་སྐྱོང་སྡེ་ཚན།སྲོལ་འཛིན་སྡེ་ཚན། ཨོ་རྒྱན་གུ་རུ་ལྷ་ཁང་། ༉ ཡོངས་གྲགས་ཅན་གྱི་ཨོ་རྒྱན་གུ་རུ་ལྷ་ཁང་འདི་ སྤ་རོ་རྫོང་ཁག་ལུང་གཉིས་རྒེད་འོག་གི་འོག་ལུ རྒྱ་མཚོའི་ཁ་ལས་མཐོ་ཚད་མི་ཀྲར་ ༤༠༠༠ གི་ས་ཁར་ཆགས་ཏེ་འདུག། ལྷ་ཁང་འདི་ སྤ་རོ་འབངས་སྡེ་ཟམ་པ་ལས་ཡར་ སྣུམ་འཁོར་གསེབ་ལམ་བདའ་སྟེ་ ཀི་ལོ་མི་ཊར་ ༡༩ ལྷགཔ་ཅིག་འགྱོཝ་ད་ལྷོད་ཚུགསཔ་ཨིན་མས། (དད་པའི་ས་བོན། ས་ཕོ་ཁྱི་ལོ། ༢༠༠༨།) ལྷ་ཁང་འདི་ དུས་རབས་ ༡༤ པའི་ནང་ལུ་ གཏེར་སྟོན་ཤེས་རབ་མེ་འབར་གྱི་གདན་ས་བཅགས་གནང་ཡོདཔ་དང་ ལོ་རྒྱུས་ཚུ་དང་འཁྲིལ་བ་ཅིན་ གཙུག་ལག་ཁང་འདི་བཞེངས་ཚར་ཏེ་ ལྷ་ཁང་ནང་ན་ལུ་ཨྱོན་གུ་རུའི་སྐུ་འདྲ་གཅིག་ བླ་མ་བསྟན་འཛིན་དབང་པོ་ཟེར་ཞུ་མི་འདི་གིས་ བཞེངས་ནི་འགོ་བཙུགས་ཏེ་ སྐུ་འདྲ་འདི་ཧ་ལམ་བཞེངས་ཚར་ཏེ་མཐའན་མཇུག་ལུ་ སྐུ་འདི་གི་དབུ་འདི་ ཚད་གཞི་དང་ལྡན་ཏོག་ཏོ་སྦེ་བཞེངས་མ་ཚུགས་པར་ལུས་ཡོདཔ་ཨིན་མས། སྐུ་བཞེངས་མི་འདི་གིས་ག་དེ་སྦེ་བཞེངས་ཏེ་འབད་རུང་ སྐུ་དེ་གི་སྐུ་གཟུགས་དང་བསྟུན་པའི་དབུ་བཞེངས་མ་ཚུགས་པར་ ག་དེ་སྦེ་འབད་ནི་ཨིན་ན་མ་ཤེས་པར་སྡོད་པའི་སྐབས་ལུ་ ཉིནམ་ཅིག་འབདཝ་ད་ ལྷ་ཁང་འདི་གི་ཕྱི་ཁར་སྐུ་ཚོང་རྐྱབ་མི་བུམོ་འཇའ་རིསམོ་གཉིས་འོངས་ཏེ་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེའི་དབུའི་སྐུ་འདྲ་གཅིག་འབག་སྟེ་འོང་འོངམ་ཨིན་མས། དེ་ལས་སྐུ་བཞེངས་མི་འདི་གིས་དབུའི་སྐུ་འདྲ་འདི་འབག་སྟེ་ སྐུའི་སྐུ་གཟུགས་གུར་ཚད་གཞི་བཏུབ་མ་བཏུབ་བལྟ་བའི་སྐབས་ དབུ་འདི་ཀྲིག་ཀྲི་ཚད་གཞི་དང་ལྡན་ཏོག་ཏོ་སྦེ་སྒྲིག་བཏུབ་ལས་ ལོག་སྟེ་ཕྱི་ཁར་སྐུའི་དབུ་འདི་ཁོ་གིས་ཏི་རུ་ག་དེམ་ཅིག་སྦེ་བཙོང་ཏེ་འབད་རུང་ ཉོ་ནི་སྦེ་སླབ་ཏེ་ཕྱི་ཁར་འགྱོ་བའི་སྐབས་ བུམོ་གཉིས་ག་སོང་གུ་སོང་མེད་པར་ཡར་སོངམ་ཨིན་མས། ཤུལ་ལས་ སྐུ་ཚོང་རྐྱབ་པར་འོང་མི་བུམོ་གཉིསཔ་འདི་ གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེའི་མཁའ་འགྲོ་ཡེ་ཤེས་མཚོ་རྒྱལ་དང་ མནྡ་ར་ཝ་གཉིས་ཨིནམ་སྦེ་ ཤེས་ནུག། སྐུ་བཞེངས་མི་བླམ་བསྟན་འཛིན་དབང་པོ་མཆོག་གིས་དབུ་འདི་སྐུའི་སྐུ་གཟུགས་གུར་ལེགས་ཤོམ་སྦེ་མ་བཀལ་བའི་ཧེ་མ་ དབུ་ལུ་ནང་རྟེན་ག་ནི་ཡང་མེདཔ་ལས་ནང་རྟེན་གཅིག་བཙུགས་ནི་འབདཝ་ད་ དབུ་འདི་གིས་གསུང་བྱོན་ཏེ་ ང་ལུ་ནང་རྟེན་ག་ནི་ཡང་ བཙུགས་མི་དགོ་ཟེར་གསུངས་གསུངམ་ཨིན་མས། འདི་འབདཝ་ལས་ལྷ་ཁང་འདི་གི་མིང་ཡང་ ཨྱོན་གུ་རུ་ལྷ་ཁང་ཟེར་དར་ཁྱབ་སོང་ནུག།   ལྷ་ཁང་འདི་ནང་ ནང་རྟེན་གཙོ་བོ་ར་ གཏེར་སྟོན་ཤེས་རབ་ཁོ་རའི་སྐུ་གདུང་དབུ་ཐོད་ཡོདཔ་དང་ བུམ་ཐང་མེ་འབར་མཚོ་ལས་བཏོན་ཡོད་ པའི་རྗེ་བཙུན་སྒྲོལ་མའི་སྐུ་འདྲ། དེ་ལས་ རྩ་ཆེ་ཤོས་ཅིགཔ་འདི་ གོང་ལུ་བཀོད་པའི་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་གསུང་བྱོན་བའི་སྐུ་འདྲ་ཚུ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། དེ་ལས་ ད་རུང་ཧེ་མ་འབད་བ་ཅིན་ གཏེར་སྟོན་མཆོག་གིས་ཧཱ་ནུབ་མཚོ་ནག་པ་ཏྲ་ལས་བཞེས་པའི་རོལ་མོ་ཡོད་རུང་ ད་རེས་ནངས་པ་སྤ་རོ་རིན་སྤུངས་རྫོང་ནང་ཡོདཔ་ཨིན་པས། དེ་ཡང་ སྔོན་མ་གཏེར་བཏོན་ཤེས་རབ་མེ་འབར་མཆོག་བོད་ལས་ཧཱ་ལུ་བྱོན་པའི་བྱོན་ལམ་ཁར་ ཧཱ་ལུ་ཡོད་པའི་ནུབ་མཚོ་ནག་པ་ཏྲ་ནང་ལས་ དུང་ རྔ་དང་རོལམོ་ཆ་གཅིག་མཚོ་ནང་ལས་བཏོན་ནུག། དེ་དང་གཅིག་ཁར་ གཏེར་སྟོན་མཆོག་གིས་གསེར་གྱི་ཀཝ་གཅིག་ཡང་ཡོདཔ་གཟིགས་ཏེ་ སྤ་རོ་རྫོང་ལུ་ཕུལ་དགོ་པས་ཟེར་བའི་ཐུགས་བཞེས་གནང་ཏེ་ ཁོའི་རྫུ་འཕྲུལ་གྱིས་མཚོའི་ཆུ་ཚུ་ག་ར་ གཏེར་སྟོན་ཁོ་རའི་ཞལ་ནང་བཙུགས་ཏེ་བཞག་ཞིནམ་ལས་ ཤིང་བཟོ་བོ་ཚུ་ལུ་གསེར་གྱི་ཀཝ་འདི་བཏོག་སྟེ་གནང་ བཀྲིན་དགའ་ཚོར་གྱི་ཚུལ་ལུ་ཀཝ་གི་ཞོགས་ཀོ་ཚུ་འབག་ཟེར་གསུངས་ནུག། འདི་ལུ་ བཟོ་བོ་ཚུ་སེམས་མ་དགའ་བར་ གསེར་གྱི་ཀཝ་འདི་ག་ར་དྲ་དུམ་སྦེ་བཏོག་ནི་འགོ་བཙུགས་ཚེ་ གཏེར་སྟོན་མཆོག་གིས་ཁོང་ཚུ་གིས་དེ་སྦེ་མཛད་མ་ད་ཟེར་ལག་བརྡ་འབད་རུང་ བཟོ་བོ་ཚུ་གིས་ཉན་མ་བཏུབ་ལས་ ཞལ་ལས་མཚོའི་ཆུ་ཡང་ག་ར་གཏང་དགོཔ་ཐོན་ཏེ་ བཟོ་བོ་ཚུ་     ག་ར་མཚོ་ནང་ཐིམ་སོངམ་ཨིན་མས། གཏེར་སྟོན་མཆོག་གིས་ མཚོའི་ཆུ་འདི་ཞལ་ལས་གཏངམ་ཅིག་ མཚོའི་གནས་བདག་གིས་གཏེར་སྟོན་མཆོག་བདའ་འོངམ་ད་ གཏེར་སྟོན་གྱིས་ རྔ་དང་རྔས་ཏོག་ཚུ་རིམ་པ་བཞི་ན་བཀོ་གཏངམ་ལས་ འདི་ཚུ་ཡང་ག་ར་མཚོ་གྱུར་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། མཐའ་མཇུག་ལུ་ལྷོདཔ་ད་ རོལམོ་གཅིག་རྐྱངམ་གཅིག་ལུས་ཡོདཔ་ཨིནམ་དང་ གཏེར་སྟོན་མཆོག་བྱོག་བྱོན་པའི་ལམ་གྱི་བར་ན་ ཨཔ་ཁྱུང་བདུད་མཉམ་ཅིག་ཕྱད་དེ་ གཏེར་སྟོན་དང་མཚོའི་གནས་བདག་གཉིས་ཀྱི་བར་ཁ་འཆམ་ཁ་བཟོ་སྟེ་ གཏེལ་སྟོན་མཆོག་ཧཱ་གི་ས་གོ་ནང་རྐངམ་ར་བཀལ་མ་ཆོགཔ་དང་ མཚོའི་གནས་བདག་འདི་ཡང་ལ་རྩེ་ལས་ཚུར་འོང་མ་ཆོག་པའི་ཁ་ཚིག་བཟོ་སྟེ་བྱིན་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེའི་ཤུལ་ལས་ གཏེར་སྟོན་མཆོག་ སྤ་རོ་སྤང་སྦིས་ས་ལུ་ ལྷོད་དེ་རྡོ་གཅིག་གུར་བཞུགས་ཏེ་བསྒོམ་གནང་བཞུགས་ཡོདཔ་ཨིནམ་དང་ རྡོ་འདི་ད་རེས་གུ་རུ་ལྷ་ཁང་ནང་གི་སྐུ་རྟེན་གཙོ་བོ་གུ་རུ་གསུང་བྱོནམ་བཞུགས་ས་ཨིནམ་སྦེ་བཤད་སྲོལ་འདུག། རྒྱབ་རྟེན་དཔེ་ཐོ། ཀུན་བཟང་འཕྲིན་ལས། (གནམ་ལོ་མེད།༢༠༠༨) དད་པའི་ས་བོན། ཐིམ་ཕུག། ཀེ་ཨེམ་ཀྲི་དཔེ་བསྐྲུན་ཁང་། Asian Historical Architecture. (n.d.). Ugyen Guru Lhakhang, Paro, Bhutan. Retrieved from https://www.orientalarchitecture.com/index Bayuel. (n.d.). Pangbisa Ugyen Guru Lhakhang. Retrieved from https://bayuel.com/attractions/pangbisa-ugyen-guru-lhakhang Footlooseinme. (2018). Tale of Ugyen Guru Lhakhang in Pangbisa. Retrieved from https://footloosein.me/2018/06/21/ugyen-guru-lhakhang/ འབྲུག་གི་ལྷ་ཁང་། དབང་འདུས་རྩེ་ལྷ་ཁང་། དབང་འདུས་རྩེ་ལྷ་ཁང་འདི་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཆོས་སྲིད་ལུགས་གཉིས་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་འཁོར་ལོ་བསྒྱར་བའི་ རྒྱལ་ས་ལྟེ་བ་ཐིམ་ཕུག་གི་མངའ་འོག་ལུ་ཡོད་པའི་ ཀ་ཝང་རྒེད་འོག་ནང་ལུ་ཆགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། ཡ་མཚན་ཆེ་བའི་ལྷ་ཁང་འདི་མཇལ་ནིའི་དོན་ལུ་ དད་འདོད་ཅན་གྱི་མེ་སེར་ཕོ་མོ་ཚུ་གིས་ བདེ་ཆེན་ཕོ་བྲང་ལས་ཡར་གྱེན་འཛེགས་ཏེ་ དུས་ཡུན་སྐར་མ་ ༣༠ དེ་ཅིག་འགྱོཝ་ད་ ལྷ་ཁང་ལུ་ལྷོད་ཚུགསཔ་ཨིན། དེ་མ་ཚད་ ས་གནས་གཞན་ཁ་ལས་འགྱོ་ནིའི་དང་འདོད་ཡོད་རུང་ གཟི་ལུང་ཁ་དང་སངས་རྒྱས་སྒང་ཚུ་ལས་ཡང་ འགྱོ་སའི་ལམ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ ལྷ་ཁང་དང་རྫོང་གཞིས་ཚུ་མང་ཤོས་ར་སྔོན་བྱོན་དགེ་བ་གོངམ་ཚུ་གིས་ ལུང་བསྟན་དང་བསྟུན་ཏེ་བཞེངས་གནང་མི་ཙང་ཙ་ཨིན་མས། དེ་བཟུམ་སྦེ་དབང་འདུས་རྩེ་ལྷ་ཁང་ཡང་དད་པའི་ས་བོན་ (གནམ་ལོ་མེད་ ༢༠༡༣ ཤོག་གྲངས་ ༢༡༧) དང་འཁྲིལ་བ་ཅིན་ "ཟབ་དོན་ལྷུན་གྲུབ་རྩེའམ་དབང་འདུས་རྩེ་ལྷ་ཁང་འདི་ སྤྱ་ལོ་ ༡༧༡༥ ལུའམ་རབ་བྱུང་ ༡༢ པའི་ཤིང་ལུག་ལོར་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་བརྒྱད་པ་སྡེ་པ་རྒྱ་བོའམ་འབྲུག་རབ་རྒྱས་ཀྱི་དབུ་བླ་ མཁས་གྲུབ་བསྟན་འཛིན་དོན་གྲུབ་ཀྱིས་བཞེངས་གནང་ནུག།" ཟེར་ཨིན་པས། ཨིན་རུང་  ལྷ་ཁང་གི་ཁྱིམ་ཐོག་དང་ལྡེབས་རིས་ དེ་ལས་ཐང་ཀ་ཚུ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༥ གི་ལོ་ལུ་ རླུང་འཚུབ་ཀྱི་གནོད་སྐྱེན་བཀལ་ཡོདཔ་པའི་ཤུལ་ མཇུག་ར་ ༢༠༢༠ གི་ལོ་ལུ་ ལོག་ཉམས་བཅོས་འབད་གནང་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ཤུལ་ལས་ དབང་འདུས་རྩེ་ལྷ་ཁང་འདི་ ཐིམ་ཕུག་རྫོང་དཔོན་ཚུ་དང་སྡེ་སྲིད་ཚུ་གིས་བཞུགས་གནས་ལུ་གྱུར་ཡོདཔ་མ་ཚད་ ཞབས་དྲུང་སྤྲུལ་སྐུ་གི་བཞུགས་གནས་ལུ་ཡང་གྱུར་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ཡང་ ཞབས་དྲུང་ཐུགས་སྤྲུལ་དང་པ་ འཇིགས་མེད་གྲགས་པ་མཆོག་ ཞིང་ལུ་མ་གཤེགས་པའི་ཧེ་མ་དབང་འདུས་རྩེ་ལུ་བཞུགས་ཡོདཔ་སྦེ་ཨིན་པས། དེ་གི་ཤུལ་ལས་ འབྲུག་གི་སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ ༣༢ པ་དང་ ༣༦ པའི་ཁྲི་ཐོག་ལུ་བྱོན་མི་ སྡེ་སྲིད་ཆོས་སྐྱིད་རྒྱ་མཚོ་ཡང་དབང་འདུས་རྩེ་ལུ་བཞུགས་ཏེ་གཤགས་ཡོདཔ་མ་ཚད་ ཐིམ་ཕུག་རྫོང་དཔོན་ཀུན་བཟང་འཕྲིན་ལས་ཀྱི་སྒེར་གྱི་བཞུགས་གནས་སྦེ་ཡང་སྡོད་ཡོདཔ་སྦེ་ཨིན་པས། དབང་འདུས་རྩེ་ལྷ་ཁང་འདི་ནང་ལུ་ དད་ཅན་གྱི་མི་སེར་ཚུ་གིས་སྐྱབས་འཚོལ་སའི་ནང་རྟེན་ཚུ་ཡང་ སྤྱིར་བཏང་ ལྷ་ཁང་དང་རྫོང་གཞིས་ཚུ་ནང་ལུ་ གདན་ས་བཅགས་གནང་མི་དང་ལུང་བསྟན་གནང་མི་ དེ་ལས་ས་གནས་འདི་ཁའི་གནས་བདག་ཚུ་གི་སྐུ་འདྲ་ཚུ་བཙུགས་སྲོལ་ཡོདཔ་བཟུམ་སྦེ ལྷ་ཁང་གི་འོག་ཐོག་ལུ་ནང་རྟེན་གཙོ་བོ་ སངས་རྒྱས་ཤཱཀྱ་ཐུབ་པ་དང་  དེའི་གཡས་ཧོངས་ལས་འཇམ་དཔལ་དབྱངས་དང་ གཡོན་ལས་སྤྱན་རས་གཟིགས་ཀྱི་སྐུ་འདྲ་ཚུ་མཇལ་ནི་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་མ་ཚད་ ཚེ་རིང་མ་དང་དཔལ་ལྡན་ལྷ་མོ་ དེ་ལས་དཔལ་ཡེ་ཤེས་མགོན་པོའི་སྐུ་འདྲ་ཚུ་ཡང་མཇལ་ནི་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ལྷ་ཁང་གི་སྟེང་ཐོག་ལུ་ཡོད་པའི་མགོན་ཁང་འདི་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྫོང་ཁག་ ༢༠ ག་ཆོས་སྲུང་ག་ར་ཡོདཔ་ལས་བརྟེན་ཏེ་ འདི་གིས་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ ཕྱོགས་ལས་རྣམ་པར་རྒྱལ་ཏེ་ཡོད་པའི་བརྡ་མཚོན་སྟོནམ་ཨིན་མས། ལྷ་ཁང་འདི་ནང་ལུ་ རང་ཟླ་ ༦ པའི་ཚེས་ ༢༢ ལས་འགོ་བཟུང་སྟེ་ཉིན་གྲངས་ ༩ གི་རིང་ལུ་ཁག་ཆེ་བའི་རིམ་གྲོ་ཚུ་གཏང་སྲོལ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ རྒྱལ་པོའི་བསྟན་མདོས། ལྷ་མོའི་བསྟན་མདོས། ཚེ་རིང་མའི་བསྟན་མདོས་དང་ གནས་རྟེན་བཅུ་དྲུག་གི་མཆོག་ག་ཚུ་གནང་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། མདོར་བསྡུས་བ་ཅིན་ དབང་འདུས་རྩེ་འདི་འབྲུག་གི་ཆོས་སྲུང་ཡོངས་རྫོགས་བཞུགས་ཏེ་ཡོད་སའི་ལྷ་ཁང་གཅིག་འབདཝ་ལས་ རྩ་ཅན་ཅིག་ཨིན་པས། རྒྱབ་རྟེན། ཀུན་བཟང་འཕྲིན་ལས། (གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༡༣) དད་པའི་ས་བོན། ཐིམ་ཕུག། ཀེ་ཨེམ་ཀྲི་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། Orientalarchitecture.com. (n.d)  Wangditse Lhakhang. Retrived from: https://www.orientalarchitecture.com/sid/1565/bhutan/thimphu/wangditse-lhakhang འབྲུག་གི་ལྷ་ཁང་། སྐུ་རི་ཆུ།                           སྐུ་རི་ཆུ་འདི་འབྲུག་པའི་གངས་རི་མཐོ་ཤོས མཐོ་ཚད་མི་ཊར་ ༧༥༤༦ སྦེ་མི་གངས་དཀར་སྤུན་གསུམ་ལས་བྱང་ཁ་ཐུག་བོད་ལུ་བབས་ཞིནམ་ལས་ ལོག་སྟེ་སྐུ་ལ་གངས་རི་ལས་སྦེ་འབྲུག་ལུ་བབས་འོངམ་ཨིན། བོད་ལུ་སྦེ་བ་ཅིན་ ཆུ་འདི་གི་མིང་ ལྷོ་བྲག་ནུབ་ཆུ་དང་ གཞུང་ཆུ་ཟེར་སླབ་ཨིན་པས། ཆུ་འདི་ འབྲུག་ལུ་དང་པ་ར་ ལྷུན་རྩེ་ལས་སྦེ་ཐོན་ཏེ་མོང་སྒར་ལུ་བབས་ཞིནམ་ལས་ བསམ་གྲུབ་ལྗོངས་ཁར་དང་གཞལམ་སྒང་རྫོང་ཁག་གཉིས་ཀྱི་བར་ན་ལས་བབས་ཏེ་ རྫོང་ཁག་གཉིས་ཀྱི་ས་མཚམས་བཟོཝ་ཨིན་པས། དེ་ལས་ མང་སྡེ་ཆུ་དང་ལྕམ་ཁར་ཆུ་གཉིས་དང་གཅིག་ཁར་བསྡོམས་ཏེ་མ་ནཱསི་ལུ་བབས་ཏེ་འགྱོཝ་ཨིན་པས། འབྲུག་ལུ་ཀུ་རི་ཆུ་ནང་འབབ་མི་བསྡོམས་ཆུ་ཚུ་ཡང་ ཁོ་མ་ཆུ། ཐང་ཁ་ཆུ། ཆུ་གནས་སྒང་ཆུ། དཀྱིལ་ལུང་ཆུ། རོང་ཆུ། གནས་དང་བ་སྒང་ཆུདང་དུང་དཀར་ཆུ་ཚུ་ཨིན་པས། འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་གི་ཆུའི་མིང་འདི་ ་མང་ཤོས་ར་ས་གོ་ག་ཏེ་ལས་འབབ་ཨིན་ན་དངཡང་ན་གཙང་ཆུ་འདི་ལྷོད་སའི་ས་གནས་ཀྱི་མིང་ལས་རྟ་དྲངས་ཏེ་སླབ་ཨིན་པས། དེ་འབདཝ་ལས་ སྐུ་རི་ཆུ་ཟེར་སླབ་དགོ་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡང་ ཆུ་འདི་འབོད་ལས་བབས་པའི་སྐབས་སྐུ་ལ་གངས་རི་གུ་ལས་བབས་པའི་རྒྱུ་མཚན་དང་ སྐུར་བསྟོད་གྱི་ས་གནས་བརྒྱུད་དེ་འབབ་མི་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ ཨིན་པས། སྐུ་རི་ཆུ་བདའ་སྟེ་གནས་རྩ་ཆེ་ཏོག་ཏོ་ལེ་ཤ་མཇལ་ཚུགས་མི་ཚུ་ཡང་ དང་པ་ བོད་ལུལྷོ་བྲག་མཁར་ཅུ་ བླམ་རྗེ་བརྩུན་མི་ལ་རལ་པའི་གདན་ས་ཚུ་མཇལ་ཚུགས།དེ་བཟུམ་སྦེ་འབྲུག་ལུ་ཡང་ ལྷུན་རྩེ་རྫོང་། སྐུར་བསྟོད་གདུང་དཀར་ཆོས་རྗེ་ འབྲུག་རྒྱལ་དང་པའི་ཡབ་བདེ་སྲིད་འཇིགས་མེད་རྣམ་རྒྱལ་གྱི་སྣག་ཚང་ རྒྱལ་པོ་ཞིང་མི་དབང་རྒྱལ་ཚབ་ཀྱི་ཕོ་བྲང་དང་ སྐྱབས་རྗེ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གི་གཟིམ་ཅུང་ཚུ་ཡང་མཇལ་ཚུགསཔ་ཨིན། གཞན་ཡང་ སྐུ་རི་ཆུ་གློག་མེ་ལས་འགུལ་གྱི་མཐའ་མར་ ཧེ་མ་སྦེ་བ་ཅིན་རྒྱལ་པོ་ཞིང་སློབ་གྲྭ་ཡོད་རུང་ ད་རེས་ རྒྱལ་པོ་ཞིང་བརྡ་དོན་འཕྲུལ་རིག་མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ་བགཞི་ཙུགས་འབད་དེ་ཡོདཔ་ཨིན། གཙང་ཆུ་འདི་ལུ་ རྒྱལ་པོ་ཞིང་ལུ་སྦེདངུལ་ཀྲམ་ས་ཡ་ ༥༦༠༠ བཏང་སྟེ་ མེ་ག་ཝཊ་ ༦༠ འབད་མི་སྐུ་རི་ཆུ་གློག་མེ་ལས་འགུལ་ཅིག་ཡང་གཞི་བཙུགས་འབད་དེ་ཡོདཔ་ཨིན། ལས་འགུལ་འདི་ སྤྱ་ལོ་ ༢༠༠༦ སྤྱི་ཟླ་བཞི་པའི་སྤྱི་ཚེས་ ༢༠ ལུ་མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་ལྔ་པ་ འཇིགས་མེད་གེ་སར་རྣམ་རྒྱལ་དབང་ཕྱུག་མཆོག་ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་སྦེ་བཞུགསཔ་ད་ འབྲུག་ལུ་རྒྱ་གར་གྱི་སྐུ་ཚབ་ཤྲི་སུ་དིར་ཡཱསི་དང་གཅིག་ཁ་སྦེ་ཁོང་གཉིས་ཀྱིས་སྒོ་འབྱེད་མཛད་གནང་ནུག། ལས་འགུལ་འདི་ཁར་ ཆུའི་བཀག་ར་གཏིང་ཚད་མི་ཊར་ ༥༥ དང་རྒྱ་ཚད་མི་ཊར་ ༢༨༥ སྦེ་མི་ཅིག་ཡོདཔ་ཨིན་པས། དེ་ཁར་ཉ་བཞག་སའི་ས་སྒོ་ཅིག་ཡང་རྐྱབ་སྟེ་ཡོད་མི་འདི་ཡང་ ཉ་བཞག་སའི་རྫིང་འདི་རྙིང་ཤོས་ཅིག་ཨིནམ་དང་ རྫིང་འདི་རྒྱ་ཚད་མི་ཊར་ ༡.༥ དང་གཏིང་ཚད་ཡང་མི་ཊར་ ༡.༥ ཡོདཔ་ཨིན་པས། ཆུ་རྫིང་འདི་ནང་ ཉ་རིགས་མ་འདྲཝ་ལྷམ་པ་མ་འདྲཝ་ལེ་ཤ་མཐོང་ཚུགསཔ་ཨིན་པས། སྐུ་རི་ཆུ་གི་ལུངམ་འདི་ བྱ་བལྟ་ས་ས་གོ་ཡང་དགའ་ཤོས་ཅིག་ཨིན་པས། སྐུ་རི་ཆུ་གློག་མེ་ལས་འགུལ་གྱི་མཐའམ་བདའ་སྟེ་ བྱ་ལྷམ་པ་མ་འདྲཝ་ལེ་ཤ་མཐོང་ཚུགསཔ་ཨིན་པས། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༤ གི་ལོ་ལུ་ བྱ་རིགས་ཀྱི་ཞིབ་འཚོལ་ཅིག་འབད་བའི་སྐབས་ སྐུ་རི་ཆུ་གི་མཐའམ་བདའ་སྟེ་ ཆུ་བྱའི་རིགས་གསརཔ་ཅིག་ཡོདཔ་སྦེ་གསལ་སྟོན་འབད་ནུག།སྐུ་རི་ཆུ་ནང་ལུ་ ཆུ་རྩེདམོ་པཱན་གྲུ་དང་ རྩེ་སའི་ས་གོ་ཡང་གསུམ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། དང་པ་འདི་ ལྷུན་རྩེ་ལས་གཏང་མ་ཆུ་ཚུན་ དུས་ཆུ་ཚོད་གསུམ་གྱི་རིང་ལུ་ ཀི་ལོ་མི་ཊར་ ༡༤ ནང་ལུ་གཏང་ཚུགསཔ་ཨིན་པས།དེ་ཁར་འགྱོ་དགོ་པ་ཅིན་ སྤྱི་ཟླ་ ༣ པ།་༤ པ། ༡༡ པ་དང་ ༡༢ པའི་ནང་ལུ་ལེགས་ཤོམ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། གཉིས་པ་ཨའུ་མཚོ་གཡུས་ཀྱི་ལྷོ་ཁ་ཐུག ཀི་ལོ་མི་ཊར་ ༢༠ འབད་མི་འདི་ དུས་ཆུ་ཚོད་གསུམ་དང་བཞི་ནང་འཁོད་ལྷོད་ཚུགསཔ་ཨིནམ་དང་། འདི་ཁར་འགྱོ་དགོ་པ་ཅིན་ སྤྱི་ཟླ་གསུམ་པ་ བཞི་པ་ བཅུ་གཅིག་པ་དང་བཅ་གཉིས་པའི་ནང་དྲག་ཤོས་ཨིན་པས། གསུམ་པ་གློག་མེ་འཕྲུལ་ཁང་ལས་ གློག་མེ་ལས་འགུལ་ཚུན་ ཀི་ལོ་མི་ཊར་ ༡༠ འབད་མི་དང་ དུས་ཡུན་ཆུ་ཚོད་གཅིག་གི་རིང་ལུ་གཏང་བཏུབ་ཨིན་པས། དེ་ཁར་འོང་རུང་ཡང་ དགའ་ཤོས་འདི་སྤྱི་ཟླ་གསུམ་པ་བཞི་པ་ བཅུ་གཅིག་པ་དང་བཅུ་གཉིས་པའི་ནང་ཨིན་པས། རྒྱབ་རྟེན་དཔེ་ཐོ། actualtravelbhutan.com.  (n.d.). Kuri Chhu River Raft and Kayak. Retrieved from : http://actualtravelbhutan.com/kuri-chhu-river-raft-kayak/ drukgreen.bt. (n.d.). Kuri chhu Hydropower Plant. Retrieved from :  https://www.drukgreen.bt/kurichhu-hydropower-plant/ en.wikipedia.org (2021). Kuri Chhu river. Retrieved from: https:www.//en.wikipedia.org/wiki/Kuri_Chhu Wangdi, T. (2015). New water bird species discovered . Retrieved from : https://kuenselonline.com/new-water-bird-species-discovered/ འབྲུག་གི་ཆུའི་སྐོར། མང་སྡེ་ཆུ། མང་སྡེ་ཆུ་འདི་ཀྲོང་གསར་རྫོང་ལས་ནུབ་ཕྱོགས་ཁ་ཐུག་ལུ་འགྱོཝ་ད་ མཐོ་ཚད་མི་ཊར་ ༧༥༤༦ སྦེ་མི་གངས་རི་གངས་དཀར་སྤུན་གསུམ་ལས་བབས་ཏེ་འོངམ་ཨིན། ཡར་ལས་མར་བབསཏེ་དང་པ་ར་ནུབ་སྦིས་རྒེད་འོག་གི་གཡུས་ མང་སྡེ་ཕུག་ལས་འགོ་བཙུགས་ཏེ་ མཇུག་སྐོར་ཕུག་རྒེད་འོག་ལས་སྦེ་མར་ཐོན་ཏེ་འགྱོཝ་ཨིན་པས། མང་སྡེ་ཆུ་འདི་ རི་ནག་པོདང་མ་ནཱསི་གླིང་ཀ་གཉིས་ཀྱི་ཤར་ཕྱོགས་ཁ་ཐུག་གི་ས་མཚམས་ཨིན་པས། དེ་ལས་ གཙང་ཆུ་ཆུ་འདི་ གཞལམ་སྒང་རྫོང་ཁག་ནང་ལྷོད་ཞིནམ་ལས་ ལྕམ་ཁར་ཆུ་དང་བསྟོམས་ཏེ་ མ་ནཱསི་གླིང་ཀ་ལས་ཐོན་ཏེ་ རྒྱ་གར་གྱི་ས་མཚམས་ནང་ལས་བབས་ཏེ་འགྱོཝ་ཨིན། གཙང་ཆུ་འདི་གི་མིང་མང་སྡེ་ཆུ་ཟེར་སླབ་དགོ་པའི་རྒྱུ་མཚན་འདི་ ཧེ་མ་ཀྲོང་གསར་རྫོང་ཁག་ནང་རྒེད་འོག་ནུབ་སྦིས། སྟང་སིབ་སྦྱིས། བྲག་སྟེང་དང གླང་མཐིལ།བཅས་རྒེད་འོག་བཞི་ལས་བརྒལ་མེདཔ་ལས་ དེ་ལུ་མང་སྡེ་འཚོ་བཞི་ཟེར་སླབ་མི་འདི་ལས་ རྟ་དྲངས་ཏེ་ཐོབ་ཡོདཔ་སྦེ་ཨིན་པས། ཨིན་རུང་ ད་རེས་ནངས་པ་སྐོར་ཕུག་རྒེད་འོག་རྩིཝ་ད་ རྒེད་འོག་ལྔ་ཡོདཔ་དང་ མང་སྡེ་ཆུ་འདི་རི་ནག་པོ་དང་མ་ནཱསི་གླིང་ཀ་གཉིས་ཀྱི་ཤར་ཕྱོགས་ཁ་ཐུག་ལས་མར་འབབ་ཨིན་པས། གཙང་ཆུ་འདི་དང་འབྲེལ་བའི་གཏམ་རྒྱུད་ཡང་ དང་ཕུ་མང་སྡེ་ཆུ་དང་སྐུ་རི་ཆུ་ དེ་ལས་ལྕམ་ཁར་ཆུ་གསུམ་ བང་རྒྱུགས་རྐྱབ་ཞིནམ་ལས་ ཨང་དང་པ་འཐོན་མི་གི་ས་གོ་ནང་ བྱཱ་འཚོ་བཏུབ་བཟོ་ནི་ཟེར་ཁ་ཚིག་བཞག་ནུག། ཉིནམ་ནངས་པ་ཟེརཝ་ད་ དྲོ་པ་གནམ་མ་ལངམ་ཅིག་ ལྕམ་ཁར་ཆུ་དང་སྐུ་རི་ཆུ་གཉིས་ཁུ་སིམ་སི་སྦེལོངས་འགྱོ་ཡོདཔ་སྦེ་ཨིན་པས། མང་སྡེ་ཆུ་གཉིད་འཚོརཝ་ད་ ཆ་རོགས་གཉིས་འགྱོཝ་ཨིནམ་ཤེས་ཏེ་ ཤུགས་སྦེ་འོངམ་ལས་བརྟེན་ཏེ་ ད་རེས་ནངས་པ་མང་སྡེ་ཆུ་འདི་ འུར་སྒྲ་དང་བཅས་འབབ་མི་འདི་རྒྱུ་མཚན་འདི་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ཨིནམ་དང་། དེ་འབདཝ་ལས་བརྟེན་ཏེ་ ཀྲོང་གསར་རྫོང་ཁག་གི་གཡུས་ ཕངས་གཡུས་དང་སྤྱན་ལྡན་སྦྱིས་ལུ་མ་གཏོགས་ གཞན་མི་གཡུས་སྒོ་ག་རའི་ནང་བྱཱ་འཚོ་བཏུབ་ཟེར་ཨིན་པས། མང་སྡེ་ཆུ་གི་རྐ་མཐའམ་བདའ་སྟེ་ ཚ་ཆུ་དང་སྨན་ཆུ་ཡང་ལེ་ཤ་ར་ཡོདཔ་ཨིན་པས། དེ་ཚུ་གི་གྲས་ལས་ ཅིག་འདི་ཚ་ཆུ་ཨིན་པས། ཚ་ཆུ་འདི་ དྲོད་ཚད་ ༣༨ ལས་ ༥༢ ཀྱི་བར་ན་ཡོདདང་ ཚ་ཆུ་ལུ་འགྱོ་སའི་ལམ་ཡང་བུམ་ཐང་དུར་གཡུས་ཁ་ལས་འགྱོ་དགོཔ་ཨིན་པས། ད་རུང་ མང་སྡེ་ཕུག་གཡུས་ཚན་གྱི་མཇུག་ལུ་ཡང་སྨན་ཆུ་གཅིག་ཡོད་རུང་ ཉེ་འདབས་ལུ་ཡོད་པའི་གཡུས་ ལྗོངས་ཐང་ དགའ་སྒར་དང་དཀར་གཞོང་གི་མི་ཚུ་གིས་སྦང་པར་་འགྱོཝ་མ་གཏོགས་ གཞན་མི་ཚུ་ལུ་དེ་ཅིགཡོངས་གྲགས་མིན་འདུག། གཞལམ་སྒང་རྫོང་ཁག་གི་ནང་སྐོར་རྒེད་འོག་ནང་ལུ་ཡོད་པའི་ འདུན་མང་གཡུས་ཀྱི་བྱག་གཟར་དྲགས་ཅིག་གི་མཇུག་ལུ་ ཚ་ཆུ་ཡོད་མི་འདི་ཡང་ མང་སྡེ་ཆུ་གི་མཐའམ་བདའ་སྟེ་ཨིན་པས། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༨ ལུ་ དངུལ་ཀྲམ་ཐེར་འབུམ་ ༢༨.༩ སྦེ་ གློག་མེ་ཝཊ་ ༧༢༠ འབད་མི་་གློག་མི་ལས་འགུལ་ཅིག་འགོ་བཙུག་ནི་གི་འཆར་གཞི་བརྩམས་ཡོད་རུང་ ལཱ་དངོས་གཞི་འདི་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༢ ཀྱི་སྤྱི་ཟླ་དྲུག་པའི་ནང་ལས་རྐྱངམ་གཅིག་འགོ་བཙུགས་ཚུགས་ཡོདཔ་ཨིན། ལས་འགུལ་འདི་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་གློག་མེ་གི་ལས་འགུལ་སྦོམ་ཤོས་ཅིག་གི་གྲངས་སུ་ཚུད་དེ་ཡོདཔ་དང་ ལས་འགུལ་འདི་གི་དོན་ལུ་ མི་ཊར་ ༡༠༡.༥ འབད་མི་ཆུའི་བཀག་ར་གཅིག་དང་ ས་འོག་ལམ་རིང་ཚད་ཀི་ལོ་མི་ཊར་ ༡༣.༥༤ སྦེ་མི་གཉིས་བཏོན་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། མང་སྡེ་ཆུ་ནང་ལུ་ པཱན་གྲུ་གཏང་སའི་ས་གོཡང་གསུམ་འདུག། དེ་ཡང་ དང་པ་རིང་ཚད་ཀི་ལོ་མི་ཊར་ ༥ འབད་མི་ དུས་ཡུན་ཆུ་ཚོད་གཉིས་ཀྱི་རིང་ལུ་བཏང་བཏུབ་མི་ གཡུང་དྲུང་ཆོས་གླིང་ལས་གླང་མཐིལ་ཚུན་འབད་མི་གཅིག་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ཁར་འགྱོ་ནི་དུས་ཚོད་འདི་དགའ་ཤོས་ར་ སྤྱི་ཟླ་༤པ་ ༡༡ པ་དང་༡༢ པ་ནང་ལུ་ཨིན་པས། གཉིས་པ་འདི་གླང་མཐིལ་ལས་རེ་འཕེལ་ཚུན་ཀི་ལོ་མི་ཊར་བདུན་འབད་མི་འདི་ཆུ་ཚོད་གསུམ་གྱི་རིང་གཏང་བཏུབ་ཨིན་པས། དེ་ཁར་འགྱོ་དགོ་པ་ཅིན་ སྤྱི་ཟླ་ ༣ པ་ ༤ པ་ ༡༡ པ་དང་ ༡༢ པའི་ནང་ལུ་འགྱོ་བ་ཅིན་ལེགས་ཤོམ་ཡོདཔ་ཨིན་པས།དེ་ཁར་ཆུ་འདི་གཏིང་ཟབ་དྲགས་ཡོདཔ་ལས་ ཧེ་མ་ལས་ཀྱི་སྦྱང་བ་མེད་པ་ཅིད་ གཏང་ཚུགས་པར་ལཱ་ཁག་ཡོདཔ་ཨིན་པས།གསུམ་པ་འདི་ རེ་འཕེལ་ལས་སྟིང་སྟི་སྦིས་ཚུན་ ཀི་ལོ་མི་ཊར་ ༥༠ འབད་མི་དེ་ཨིན་པས། དེ་ཁར་འགྱོ་རུང་དགའ་ཤོས་འདི་ སྤྱི་ཟླ་ ༣ པ་ ༤ པ་ ༡༡ པ་དང་ ༡༢ པའི་ནང་ལུ་ཨིན་པས། རྒྱབ་རྟེན་དཔེ་ཐོ། Dur Hot Springs Trek. (n.d.). Retrieved from Adventure Trekking Club: https://trekkingbhutan.com Mangdechhu Hydroelectric Project, Bhutan. (2020, March 6). Retrieved from Project: https://www.power-technology.com Thinley, S. (2019, October 24). Duenmang tshachu / Duenmang Hotspring. Retrieved from Beta: https://bhutanculturalatlas.clcs.edu.bt Tobden, T. (2015, December 30). Kayaking & Rafting in Bhuatn . Retrieved from Linkedin: https://www.linkedin.com འབྲུག་གི་ཆུའི་སྐོར། སྤ་ཆུ། ༉ སྤ་ཆུ་འདི་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ནུབ་ཕྱོགས་སྤ་རོ་རྫོང་ཁག་གི་བྱང་ཁ་ཐུག་ལུ་ མཐོ་ཚད་མི་ཊར་ ༧༣༢༦ འབད་གངས་ཆེན་་ཇོ་མོ་ལྷ་རི་ལས་ འཇིགས་མེད་རྡོ་རྗེ་དབང་ཕྱུག་རྒྱལ་ཡོངས་གླིང་ཀ་བརྒྱུད་དེ་བབས་ཏེ་ སྤ་རོ་ཁྲོམ་བརྒྱུད་དེ་ལྷོ་ཕྱོགས་ལུ་འགྱོཝ་ཨིན། གཏམ་རྒྱུད་ནང་ལུ་ ཇོ་མོ་ལྷ་རི་འདི་ འབྲས་ལྗོངས་ཀྱི་གངས་རི་ མི་ཊར་ ༨༥༨༦ འབད་མི་ཀང་ཆེན་ཇུང་ག་གི་ཨམ་སྲུ་ཨིནམ་ལས གངས་རིས་ཚུ་གི་ལྷ་མོ་སྦེ་རྩིཝ་ཨིན་པས། གཙང་ཆུ་འདི་ལུ་  སྤ་ཆུ་ཟེར་སླབ་དགོ་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡང་ སྤ་རོ་རྫོང་ཁག་ལས་བརྒྱུད་དེ་འོང་ནི་འདི་གིས་ཨིན་པས། སྤ་ཆུ་འདི་ ཇོ་མོ་ལྷ་རི་ལས་བབ,་ཞིནམ་ལས་དང་པ་ར་ རྒྱལ་བ་ལོ་རས་པའི་སྒྲུབ་ཕུག་གི་མཐའ་མ་ལས་མར་བབས་ཏེ་ འབྲུག་ལུ་ཡོད་པའི་ཇོ་བོ་གི་ལྷ་ཁང་རྙིང་ཤོས་ སྐྱིད་ཆུ་ལྷ་ཁང་གི་ཉེ་འདབས་ལས་བབས་ཏེ་འོངམ་ཨིན། སྐྱིད་ཆུ་ལྷ་ཁང་འདི་ དུས་རབས་བདུན་པ་ནང་ བོད་ཀྱི་རྒྱལ་ཆེན་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོ་གིས་རྐྱབ་གནང་གནངམ་ཨིན་པས། དེ་ཁ་ལས་མར་བབས་ཏེ་འོངམ་ད་ གཙང་ཆུ་འདི་སྤོ་ཚོང་འདུས་ཁྲོམ་གྱི་གཡོན་ཁ་ཐུག་ལས་བབས་ཏེ་འོངམ་ད་ ཁྲོམ་གྱི་མཇུག་ལུ་ལྷོདཔ་ད་གཙང་ཆུ་དེའི་གཡོན་ཁ་ཐུག་ལུ་ ཡོངས་གྲགས་ཅན་གྱི་སྤ་རོ་རིན་སྤུང་རྫོང་ཆགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན།  རྫོང་འདི་ སྤྱི་ལོ་ ༡༦༤༥ ལུ་ ཆོས་རྒྱས་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་གྱིས་བཞེངས་གནང་གནངམ་ཨིན་པས། རྫོང་དེ་ཁར་འགྱོ་དགོ་པ་ཅིན་ སྤ་ཆུ་གུ་ལས་རྐྱབ་སྟེ་ཡོད་མི་ཉ་མེད་ཟམ་པ་བརྒྱུད་དེ་འགྱོ་དགོཔ་ཨིནམ་དང་ ད་རེས་ཡོད་པའི་ཟམ་འདི་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༦༩ ལུ་ འཕྱགས་འབག་པའི་ཤུལ་ལུ་ གསརཔ་རྐྱབ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། གཞན་ཡང་ སྤ་ཆུ་གི་ལྟག་ལུ་ར་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༤ སྤྱི་ཟླ་ ༡༡ པའི་སྤྱི་ཚེས་ ༤ ལུ་ འགོ་བཙུགས་མི་ སློབ་དཔོན་སྦྱོང་བརྡར་འབད་སའི་ལྟེ་བ་སྤ་རོ་ཤེས་རིག་མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ་ཆགས་ཡང་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་མ་ཚད་ སྤ་ཆུ་གི་ཉེ་འདབས་ལུ་ ད་རུང་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༦༨ ལུ་བཟོ་་སྐྲུན་འབད་ཡོད་མི་ ཀི་ལོ་མི་ཊར་ ༦ འབད་མི་ འབྲུག་གི་རྒྱལ་སྤྱི་གནམ་གྲུ་ཐང་ཡང་ཡོདཔ་ཨིན། ཆུ་འདི་ སྤ་རོ་རྫོང་ཁག་བརྒྱུད་དེ་བབས་ཞིནམ་ལས་ སགནས་ཆུ་འཛོམས་ཟེར་ས་ལུ་ལྷོདཔ་ད་ ཐིམ་ཕུག་ཁ་ཐུག་ལས་འབབ་མི་ ཝང་ཆུ་དང་གཅིག་ཁར་བསྡོམས་ཨིནཔས། ཆུ་འཛོམས་ཟེར་སླབ་དགོ་མི་འདི་ཡང་ སྤ་ཆུ་དང་ཝང་ཆུ་གཉིས་ བསྡོམ་ས་འབདཝ་ལས་བརྟེན་ཨིན་པས། གཙང་ཆུ་འདི་ ཆུ་འཛོམས་ལས་བབས་ཏེ་འགྱོཝ་ད་ ཧཱ་རྫོང་ཁག་བརྒྱུད་དེ་འབབ་མི་ཧ་ཆུ་དང་གཅིག་ཁར་བསྡོམས་ཏེ་ ཆུ་ཁ་རྫོང་ཁག་ནང་ལུ་འབབ་ཨིན་མས། ཆུ་ཁ་རྫོང་ཁག་ནང་ལྷོདཔ་ད་ གཙང་ཆུ་འདི་ལས་བརྟེན་ཏེ་ མེ་ག་ཝཊ་ ༣༣༦ འབད་མི་ ཆུ་ཁ་གློག་མེ་ལས་འགུལ་གཞི་བཙུགས་འབད་དེ་ཡོདཔ་དང་ གཙང་ཆུ་གི་ཉེ་འདབས་ལས་ཕར་  གཏེར་བཏོན་དྲུག་སྒྲ་རྡོ་རྗེ་གིས་བྱིན་གྱིས་བརླབས་གནང་མི་གནས་ཡང་ལེ་ཤ་མཇལ་ཚུགས། གཙང་ཆུ་འདི་ ཆུ་ག་རྫོང་ཁག་གི་ཕུན་ཚོགས་གླིང་དྲུང་ཁག་བརྒྱུད་དེ་ རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཁབ་ནང་བབས་ཏེ་འགྱོཝ་ཨིན། སྤ་ཆུ་འདི་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ སྤ་རོ་རྫོང་ཁག་གི་ས་གནས་མང་ཤོས་ཅིག་ནང་ལུ་ར་ ཨེ་པཱལ་དང་ཁམ་ལ་སོགས་པའི་ཤིང་འབྲས་དང་ བྱཱ་ཚུ་འཚ་བཏུབ་ཨིན་པས། འདི་ཡང་ ཧེ་མ་ཧཱ་གི་སྐྱེས་ལྷ་ཨཔ་ཁྱུང་བདུད་དང་སྤ་རོ་གི་སྐྱེས་ལྷ་དགེ་ནས་གཉིས་ཀྱིས་ ཁོང་རའི་གཡུས་ཁར་ཆུ་འདྲེན་འདྲ་གཏང་ནི་སྦེ་བསྟུན་གྲོས་འབད་ཡོདཔ་སྦེ་ཨིན་པས། ཨིན་རུང་ དྲོ་པ་ཨཔ་ཁྱུང་བདུད་གཉིད་མ་འཚོརཝ་ཅིག་ལས་ ཨཔ་དགེ་ནས་ཀྱིས་ཆུ་ག་ར་ཁོ་རའི་གཡུས་ཁར་བཏང་བཞག་ནི་འདི་གིས་ཨིན་ཟེར་བའི་གཏམ་བརྒྱུད་ཡང་འདུག། སྤ་ཆུ་ནང་ལུ་  པཱན་གྲུ་གཏང་ས་ཡང་ཡོདཔ་ཨིན་པས། ས་ཆུ་འདི་ ཆུང་ཚུ་ཅིག་འབདཝ་ལས་  གྲུ་གཏང་ནི་ལུ་དེ་ཅིག་སྦྱང་བ་མེད་མི་ཚུ་གིས་ཡང་ གཏང་ཚུགས་ནི་ཨིན་པས།ས་གོ་འདི་འབད་བ་ཅིན་ སྤ་ཆུ་གི་སྨད་ཁ་ཐུག་ ཆུ་འཛོམས་ལུ་ཨ་ཙི་མ་ལྷོདཔ་ཚུན་ཚོད་ཡོདཔ་ཨིན་པས། ཨིན་རུང་ གྲུ་གཏང་ནི་ལུ་ཉམས་མྱོང་ཡོད་མི་ཚུ་གིས་འབད་བ་ཅིན་ འཕྲོ་མཐུད་དེ་ར་ཝང་ཆུ་ནང་འགྱོ་ས་ཡོདཔ་ཨིན་པས། རྒྱབ་རྟེན་དཔེ་ཐོ། kyichu lhakhang. (n.d.). Retrieved from wikipedia: https://en.wikipedia.org/wiki/Kyichu_Lhakhang Paro Chhu. (n.d.). Retrieved from wikipedia: https://en.wikipedia.org/wiki/Paro_Chhu Paro College of Education. (n.d.). Retrieved from PCE: https://www.pce.edu.bt/ Tamchog Lhakhang. (n.d.). Retrieved from Tourism Council of Bhutan: https://www.bhutan.travel/attractions/tamchog-lhakhang Samten. Lecturer of College of  Language and Culture studies, Trongsa. འབྲུག་གི་ཆུའི་སྐོར། འཁྲབ་རྩེདཔ་ ཚེ་རིང་ཕུན་ཚོགས།                             རྣམ་འགྱུར་སྟོན་ནིའི་ནང་མཁས་མཆོག་ཡོད་མི་ འབྲུག་པའི་གློག་བརྙན་ནང་གི་ཕོ་འཁྲབ་རྩེདཔ་ ཚེ་རིང་ཕུན་ཚོགས་འདི་ ཆུ་ཁ་རྫོང་ཁག་ནང་ལས་ཨིན་མས། ཚེ་རིང་ཕུན་ཚོགས་ཁོ་ར་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༧ གྱི་ལུ་མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ་མཐར་འཁྱོལཝ་ཅིག་ འབྲུག་གློག་བརྙན་ཚོགས་པ་ནང་ལུ་འཛུལ་ཞུགས་འབད་ནུག། ཁོ་གི་གློག་བརྙན་གོ་དང་པ་ར་ ཡིད་ཤེས་བཟོ་སྐྲུན་གྱིས་བཟོ་ཡོད་པའི་གློག་བརྙན་ སེང་གེ་དང་དགའ་ལེགསམོ་ཐོན་རིམ་ ༣ པ་ནང་ལུ་ ལྡོག་ཕྱོགས་འཁྲབ་རྩེདཔ་སྦེ་བརྩེས་ནུག། དེ་ཡང་  བཀོད་ཁྱབ་མདོ་ཆེན་ཚེ་འདས་ཚེ་རིང་དབང་རྒྱལ་གྱིས་ གོ་སྐབས་ཅིག་བྱིན་ཡོདཔ་ལས་ ཁོ་གི་སེམས་ལས་བཀའ་དྲིན་དགའ་ཚོར་ནམ་ཡང་མི་བརྗེད་ཟེར་བཤདཔ་ཨིན་མས། ཁོ་ར་ཆུང་སུ་སྦེ་སྡོདཔ་ད་ ཁོ་རའི་ལྕོགས་གྲུབ་ཚུ་ཕྱི་ཁར་སྟོན་ནིའི་ནང་ གཡང་ཟ་སྟེ་སྡོད་སྡོདཔ་ཨིན་རུང་ ཁོ་ར་ལུ་ཡོད་པའི་ལྕོགས་གྲུབ་འདི་གདོང་གཟང་སྟེ་ གློག་བརྙན་ཐོག་ལས་སྦེ་ཕྱི་ཁར་སྟོན་པའི་བསྒང་ལས་ འབྲུག་ལུ་ཕོ་འཁྲབ་རྩེདཔ་ཡོངས་གྲགས་ཅན་ཅིག་ལུ་གྱུར་སོ་ནུག། ཚེ་རིང་ཕུན་ཚོགས་ཀྱི་འབྲུག་གི་གློག་བརྙན་ ༥༥ དེམ་ཅིག་ནང་ལུ་བཅའ་མར་གཏོགས་ཡོདཔ་དང་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༠ གྱི་ལོ་ལུ་ གློག་བརྙན་ཧ་གོ་གནང་སྨེ་ཟེར་མི་ནང་ལས་ འཁྲབ་རྩེདཔ་རྒྱབ་སྐྱོར་པ་དྲག་ཤོས་ཀྱི་གསོལ་ར་ཡང་ཐོབ་ནུག། ཚེ་རིང་ཕུན་ཚོགས་ཁོ་ར་ འཁྲབ་རྩེདཔ་འབད་ནི་དང་ རྣམ་འགྱུར་སྟོན་ནིའི་ལྕོགས་གྲུབ་རྐྱངམ་གཅིག་མེན་པར་ གློག་བརྙན་གྱི་བཀོད་ཁྱབ་མདོ་ཆེན་སྦེ་ཡང་ཕྱག་ཞུ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། ཁོ་གིས་ གློག་བརྙན་འགོ་དང་པ་ དབའི་བླ་མ་དཀོན་མཆོག་ཟེར་མི་འདི་བཀོད་ཁྱབ་འབད་དེ་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༥ ལུ་འབྲུག་གློག་བརྙན་ཚོགས་པའི་བཀོད་ཁྱབ་དྲག་ཤོས་ཀྱི་གདམ་འཐུ་ནང་ཚུད་ནུག། ཚེ་རིང་ཕུན་ཚོགས་ཀྱིས་ འབྲུག་གི་གསུང་སྐད་ཟེར་ འཁྲབ་རྩེདཔ་བཙན་སྐྱོགས་རྡོ་རྗེ་གིས་འགོ་འདྲེན་འཐབ་ཡོད་པའི་གསུང་སྐད་འགྲན་བསྡུར་གྱི་འཁྲབ་སྟོན་མདོ་ཆེན་སྦེ་ཡང་ཕྱག་ཞུ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། རྒྱབ་རྟེན། འབྲུག་ས་སྨུག། (༢༠༢༢) གློག་བརྙན་ནུབ་གཅིག། https://www.samuhbhutan.com/show འབྲུག་གི་གློག་བརྙན། (༢༠༡༧) ཚེ་རིང་ཕུན་ཚོགས། https://www.movies.bt འབྲུག་གློག་བརྙན། (2020) འབྲུག་གི་སྙན་གྲགས་ཅན་གྱི་མི། https://www.facebook.com ཡོངས་གྲགས་ཅན་གྱི་མི་ངོམ། འཁྲབ་རྩེདཔ་ ཚེ་རིང་རྒྱལ་མཚན། འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ ན་ཆུང་ཨ་ལུ་གཅིག་ལས་མི་རྒས་ཤོས་ཚུན་ཚོད་ཀྱིས་དགའ་མི་ ་འཁྲབ་རྩེདཔ་ཚེ་རིང་རྒྱལ་མཚན་འདི་ ཤར་ཕྱོགས་རྫོང་ཁག་བཀྲ་ཤིས་གཡང་རྩེ་ སྟོང་ཞང་རྒེད་འོག་ གཡུས་ཚང་གྲུང་ལས་ཨིན་མས། ཁོ་ཡོངས་གྲགས་ལུ་ཚེ་རྒྱལ་ཟེར་ཡང་འབོ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ཁོ་གི་འབྲིང་རིམ་གོང་མའི་ཤེས་ཡོན་འདི་ སྦས་གླིང་འབྲིང་རིམ་སློབ་གྲྭ་གོ་མ་ལས་མཐར་འཁྱོལ་བའི་ཤུལ་ལས་ ཤེས་རབ་རྩེ་མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ་ནང་ལས་ ཨིང་ལིཤ་གི་ཆོས་ཚན་ནང་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༠ ལུ་ གཙུག་ལག་ཤེས་ཡོན་མཐར་འཁྱོལ་ནུག། དེ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༧ ལས་ ༢༠༡༨ ཚུན་ཚོད་ ཕྱི་རྒྱལ་ཨཱསི་ཊ་ལི་ཡ་ལུ་ཡོད་མི་ མོ་ནཱཤ་གཙུག་ལག་སློབ་སྡེ་ནང་ལས་ ལྷབ་སྦྱང་ཚུལ་འབད་ནུག། འདི་བཟུམ་སྦེ་ ཕྱི་རྒྱལ་ཨཱསི་ཊ་ལི་ཡ་ལས་ཤེས་ཡོན་རྟགས་མ་ཅིག་ཡང་ཐོབ་ཡོདཔ་ལས་ འདི་བཟུམ་གྱི་རྟགས་མ་འཐོབ་མི་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ འགོ་དང་པ་ཨིན་མས། ཚེ་རིང་རྒྱལ་མཚན་གྱི་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༠ གི་ལོ་ལུ་ དཔེ་ཁང་གིས་བཟོ་སྐྲུན་འབད་ཡོད་པའི་གློག་བརྙན་ གཅེས་པའི་བུ་ཟེར་མི་འདི་ནང་ལུ་ ཕོ་འཁྲབ་རྩེདཔ་སྦེ་བརྩེས་ཡོདཔ་དང་ གློག་བརྙན་འདི་ ཁོ་གིས་མི་ཚེ་ནང་ལུ་ གསལ་བའི་མེ་ལོང་སྒོ་ཕྱེ་དོ་བཟུམ་ཅིག་ཨིན་ཟེར་བཤད་མི་དེ་ཡང་ གློག་བརྙན་འདི་ནང་ལས་ ཁོ་གིས་ཕོ་འཁྲབ་རྩེདཔ་དྲག་ཤོས་ཀྱི་གསོལ་ར་ཐོབ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ ཁོ་ལུ་ཡོད་པའི་ལྕོགས་གྲུབ་ཚུ་ འབྲུག་མི་ཡོངས་ལུ་སྟོན་ནུག། ཚེ་རིང་རྒྱལ་མཚན་འདི་ གློག་བརྙན་བཟོ་ནི་དང་འཁྲབ་རྩེདཔ་སྦེ་བརྩེ་ནི་ལུ་ ལྗོན་ཐང་ཅན་ཅིག་ཡོདཔ་ལས་ ཁོ་གིས་བཟོ་སྐྲུན་འབད་ཡོད་པའི་གློག་བརྙན་ མུ་ཏི་ཁྲི་ཤིང་དང་སློབ་དཔོན་བཀའ་དྲིན་ཆེ་ཟེར་མི་ཚུ་ འབྲུག་ལུ་གནམ་མེད་ས་མེད་ཡོངས་གྲགས་འགྱོ་ཡོདཔ་ཨིན། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༢ ལུ་ སློབ་དཔོན་བཀའ་དྲིན་ཆེ་ཟེེར་བའི་གློག་བརྙན་ནང་ལས་ ཚེ་རིང་རྒྱལ་མཚན་གྱི་ཕོ་འཁྲབ་རྩེདཔ་དྲག་ཤོས་དང་ བཀོད་ཁྱབ་དྲག་ཤོས། དེ་ལས་སྲུང་འབྲི་མི་དྲག་ཤོས་ཀྱི་རྟགས་མ་ཚུ་ཐོབ་ནུག། སློབ་དཔོན་བཀའ་དྲིན་ཆེ་ཟེར་བའི་གློག་བརྙན་འདི་ནང་བརྩེས་ཏེ་ ལོ་ངོ་བཞི་འགྱོ་བའི་མཐར་མར་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ཡོངས་གྲགས་ཅན་གྱི་གློག་བརྙན་ བུབོ་བ་དར་ཅན་མའི་རིག་འཛིན་ཟེར་མི་ནང་ལུ་ ཕོ་འཁྲབ་རྩེདཔ་སྦེ་བརྩེེས་ནུག། དེ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༢༡ ལུ་འབྲུག་ཟེར་བའི་གློག་བརྙན་ནང་ལུ་ཡང་བཅར་མར་གཏོགས་ཏེ་འདུག། འཁྲབ་རྩེདཔ་ཚེ་རིང་རྒྱལ་མཚན་གྱིས་གློག་བརྙན་ ༡༡ དེ་ཅིག་ནང་བཅའ་མར་གཏོགས་ཏེ་འདུག། ཚེ་རིང་རྒྱལ་མཚན་ཁོ་ར་ གློག་བརྙན་གྱི་འཁྲབ་རྩེདཔ་དང་བཀོད་ཁྱབ་མདོ་ཆེན་རྐྱངམ་གཅིག་མེད་པར་གཞན་ཡང་། Ø  གསར་འགྱུར་རྩོམ་སྒྲིགཔ་དང་རྒྱང་མཐོང་དང་རེ་ཌིའོ་གི་ལས་རིམ་འགོ་འདྲེན་པ། (journalist and TV and radio host) Ø  འཁྲབ་སྟོན་སྲོལ་གཏོད་པ་དང་ལས་རིམ་བཟོ་བཀོདཔ། (theatre pioneer and event designer) Ø  ཁྱད་རིག་ཅན་གྱི་འགོ་ཁྲིདཔ་དང་བསླབ་སྟོན་པ། (professional mentor and guide ) Ø  སྐད་གཉིས་ཟུང་འབྲེལ་གྱི་སྐད་སྒྱུར་པ། (bilingual translator) Ø  གསལ་བཤདཔ་དང་གསལ་བཤད་འབྲི་མི། (speaker and speech writer) Ø  ཁྱད་རིག་ཅན་གྱི་ཞུན་དགཔ་དང་རྩོམ་པ་པོ། (professional proof reader and writer) Ø  ཞུན་དགཔ་དང་དཔེ་སྐྲུན་པ། (editor and publisher) Ø  གྲོས་འཛིན་པ་དང་བརྡ་བརྒྱུད་སློབ་སྟོན་པ། (moderator and media trainer ) Ø  བརྡ་སྤྲོད་མཁས་མཆོག། (communication specialist) Ø  བརྡ་བརྒྱུད་དང་ལམ་སྲོལ་གྱི་ཞིབ་འཚོལ་པ་དང་གྲོས་སྟོན་པ་སྦེ་ཡང་ཕྱག་ཞུ་དོ་ཡོདཔ་ཨེིན། ཚེ་རྒྱལ་གྱིས་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༦ ལུ་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ མི་སྡེ་བརྡ་བརྒྱུད་ཀྱི་དོན་ལུ་ TNTG ཟེར་མི་གློག་བརྙན་ཁང་ཅིག་དང་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༩ གི་ལོ་ལུ་ TGMA ཟེར་མི་བཟོ་སྐྲུན་ཚོང་སྡེ་ཅིག་ འགོ་བཙུགས་ནུག། TGMA བཟོ་སྐྲུན་ཚོང་སྡེ་འདི་ འབྲུག་ལུ་ཁྱད་རིག་ལྡན་པའི་སྒེར་གྱི་གཡོག་སྡེ་ཅིག་ཨིན་པས། TGMA དང་ TNTG འདི་ ད་རེས་ནངས་པ་ འབྲུག་གློག་བརྙན་ཚོགས་པ་ནང་ལུ་གཙོ་བོ་ཅིག་སྦེ་ཆ་བཞགཔ་ཨིན། ཚེ་རིང་ཁོ་ར་ བྱང་སེམས་ཅན་གྱི་མི་ངོམ་ཅིག་འབདཝ་ལས་ མི་སྡེ་ནང་ལུ་ཕན་པའི་ལཱ་ལེ་ཤ་ནང་ བཅའ་མར་གཏོགས་ཡོདཔ་ད་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༩ གི་ལོ་ལུ་ བླམ་ནམ་མཁའི་སྙིང་པོ་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གི་ མཚོ་སྐྱེས་རྡོ་རྗེ་ཕན་བདེ་ཞབས་ཏོག་གཞི་བཙུགས་འབད་གནང་བའི་སྐབས་ ཚོགས་པའི་དྲུང་ཆེན་སྦེ་ ལོ་ངོ་བཞི་ཕྱག་ཞུ་ནུག། ད་རིས་ནངས་པ་བཟུམ་ཅིག་འབད་བ་ཅིན་ Shangri-La ཚོགས་ཕྲན་གྱི་གཙོ་འཛིན་སྦེ་ཕྱག་ཞུ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། རྒྱབ་རྟེན། འབྲུག་གློག་བརྙན (༢༠༢༡) འབྲུག་གི་སྙན་གྲགས་ཅན་གྱི་མི། www.facebook.com འབྲུག་གི་གློག་བརྙན (༢༠༡༦) ཚེ་རིང་རྒྱལལ་མཚན། https://www.movies.bt.com ཡོངས་གྲགས་ཅན་གྱི་མི་ངོམ། འཁྲབ་རྩེདཔ་ རྟ་མགྲིན་བསོད་ནམས། འབྲུག་གི་ཡོངས་གྲོགས་ཅན་གྱི་འཁྲབ་རྩེདཔ་རྟ་མགྲིན་བསོད་ནམས་ཟེར་མི་འདི་ སྤ་རོ་རྫོང་ཁག་ནང་ལས་ཨིན། ཁོ་རའི་ཨའི་འདི་དར་དཀར་ན་ལས་ཨིནམ་ལས་ ཁོ་རའི་སློབ་གྲ་ཆུང་བ་འདི་ དར་དཀར་སློབ་གྲ་ནང་ལས་འགོ་བཙུགས་ཏེ་ གཙུག་ལག་ཤེས་ཡོན་འདི་ ཁྲིམས་ཀྱི་ནང་ལུ་སྦྱང་བརྩོན་འབད་ནུག། རྟ་མགྲིན་བསོད་ནམས་ཁོ་ར་ཁྲིམས་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་སྦྱངས་པའི་མཐའ་མ་ རྒྱལ་གཞུང་ཞི་གཡོག་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ཆོས་རྒྱུགས་ཕུལ་ཏེ་ སྤ་རོ་རྫོང་ཁག་གི་ཁྲིམས་མདུན་ནང་ལོ་ངོ་གཉིས་ཕྱག་ཞུ་ནུག། དེ་ལས་ ཞི་གཡོག་ནང་ལས་དགོངསམ་ཞུ་སྟེ་ ཁོ་རའི་སྒེར་གྱི་ཁྲིམས་དོན་ཡིག་ཚང་ཅིག་གཞི་བཙུགས་འབད་དེ་ ཁོ་ར་ཁྲིམས་ལྡན་གྱི་ལཱ་ག་ཅི་འབད་དགོ་རུང་འཐུས་ཤོར་མེདཔ་ལས་ འབྲུག་གློག་བརྙན་ཚོགས་པ་དང་འབྲུག་དྭངས་གསལ་རྩོལ་སྒྲུབ་ཚུ་ནང་གི་ཁྲིམས་དོན་གྲོས་བསྟུན་པ་སྦེ་ཕྱག་ཞུཝ་ཨིན་མས། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༠ གྱི་ལོ་ལུ་རྟ་མགྲིན་བསོད་ནམས་ཀྱི་འབྲུག་གློག་བརྙན་ཚོགས་པ་ནང་ ཕོ་འཁྲབ་རྩེདཔ་སྦེ་འཛུལ་ཞུགས་འབད་ནུག། ཁོ་གི་གློག་བརྙན་འགོ་དང་པ་ གཉིད་ལམ་ནང་གི་ཨ་ཞེ་ཟེར་ འོད་ལྡན་བཟོ་སྐྲུན་པ་གིས་བཟོ་ཡོད་མི་ནང་ལུ་བརྩེས་ནུག། རྟ་མགྲིན་བསོད་ནམས་ཀྱིས་གློག་བརྙན་ ༢༠ དེ་ཅིག་ནང་ལུ་བཅའ་མར་གཏོགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། རྟ་མགྲིན་ཁོ་ར་འབྲུག་གློག་བརྙན་ཚོགས་པ་ནང་ལུ་འཁྲབ་རྩེདཔ་རྐྱངམ་གཅིག་མེན་པར་ བཀོད་ཁྱབ་མདོ་ཆེན་དང་བཟོ་སྐྲུན་པ་སྦེ་ཡང་ཕྱག་ཞུ་དོ་ཡོདཔ་ལས་ འཕྲལ་ཁམས་ཅིག་ཁར་ གློག་བརྙན་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་མཁྱེན་ནོ་ཟེར་མི་འདི་བཀོད་ཁྱབ་འབད་ནུག། རྟ་མགྲིན་བསོད་ནམས་ཁོ་ར་ གློག་བརྙན་ནང་ལུ་རྣམ་འགྱུར་ག་ཅི་བཟུམ་སྟོན་དགོ་རུང་འཐུས་ཤོར་མེདཔ་ལས་ གློག་བརྙན་ཧིང་གཏམ་བང་མཛོད་ཟེར་མི་ནང་ལས་ དགོད་བྲ་སྒྱུར་མི་དྲག་ཤོས་ཀྱི་གསལ་ར་ཡང་ཐོབ་ནུག། རྟ་མགྲིན་བསོད་ནམས་འདི་ཡོན་ཏན་སྣ་མང་ལྡན་པའི་འཁྲབ་རྩེདཔ་ཅིག་འབདཝ་ལས་ ཁོ་ལུ་ཁྱད་ཆོས་གཞན་ ཞབས་ཁྲ་བརྩམ་ནི་དང་འཐེན་ནིའི་ནང་ལུ་འདུག། ཁོ་གིས་བརྩམས་ཡོད་མི་ཞབས་ཚུ་མང་ཤོར་ར་ རྒྱལཔོ་དང་རྒྱལ་ཁབ་ལུ་བསྟོད་པའི་གླུ་ཚིག་ཚུ་བཙུགས་ཏེ་རྩམ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། རྟ་མགྲིན་གྱིས་བརྩམས་ཡོད་པའི་ཞབས་ཁྲ་ སྐུ་པར་ཟེར་མི་འདི་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་གནམ་མེད་ས་མེད་ཡོངས་གྲགས་འགྱོ་ཡོདཔ་ལས་ མི་དྲག་ཞན་ཆེ་ཆུང་མེད་པར་ག་ར་གིས་དགའ་མི་ཅིག་ཨིན། རྟ་མགྲིན་བསོད་ནམས་ཁོ་ར་ ཆོས་སེམས་དང་བྱམ་སེམས་ཅན་གྱི་མི་ངོམ་ཅིག་འབདཝ་ལས་ ཁོ་གི་ཤ་མ་ཟ་བར་ལོ་ ༡༦ ལངས་ཡོདཔ་དང་ ཁོ་གིས་ཤ་མ་བཞེས་ཟེར་བའི་བརྡ་སྤྲོད་ཚུ་ གློག་བརྙན་མང་ཤོར་ནང་ལུ་ ཁྱབ་སྤེལ་འབད་དེ་ཡོད། རྟ་མགྲིན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་ནད་ཡམས་གྱི་སྟབས་མ་བདེ་བར་སྡོད་པའི་དུས་ལུ་ བདེ་སྲུང་ནང་ལུ་འཛུལ་ཞུགས་འབད་དེ ཕྱག་ཞུ་ནུག། འདི་བཟུམ་སྦེ་ ནད་ཡམས་ཀྱི་སྐབས་ལུ་འགྲོ་འགྲུལ་བཀག་སྡམ་འབད་བའི་དུས་ཚེད་ནང་ འབྲུག་མི་ཡོངས་ལུ་ཐུགས་སྤྲོ་བའི་ལས་རིམ་ལེགས་ཤོམ་འབད་ཟེར་མི་འདི་ འབྲུག་གློག་བརྙན་ཚོགས་པའི་འཁྲབ་རྩེདཔ་ཚུ་དང་དྲི་བ་དྲིས་ལན་གྱི་ལས་རིམ་ཅིག་འགོ་འདྲེན་འཐབ་ནུག། རྒྱབ་རྟེན། འབྲུག་གློག་བརྙན། (༢༠༢༢) འབྲུག་གི་སྙན་གྲགས་ཅན་གྱི་མི། www.facebook.com འབྲུག་གསར་ཤོག། (༢༠༢༢) རྟ་མགྲིན་བསོད་ནམས་འབྲུག་གི་ཕོ་འཁྲབ་རྕེདཔ། http://www.bhutantoday.bt/ ཡོངས་གྲགས་ཅན་གྱི་མི་ངོམ། ཤར་གྱི་བློ་ཅུ། ཤར་གྱི་བློ་ཅུ་ཟེར་མི་འདི་ འབྲུག་ལུ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་རིན་པོ་ཆེ་འདི་ དར་ཁྱབ་སྦོམ་མ་འགྱོ་བའི་ཧེ་མ་ བོན་ཆོས་ཀྱི་བསྟན་པ་དར་ཁྱབ་སྦོམ་སོང་སྟེ་ཡོདཔ་ལས་ ཤར་གྱི་བློ་ཅུ་འདི་ཡང་ སྔོན་མ་བོན་ཆོས་དར་ཏེ་ཡོད་པའི་དུས་ལས་བྱུང་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ཤར་གྱི་བློ་ཅུ་འདི་ དབང་འདུས་ཕོ་བྲང་རྫོང་ཁག་ནང་ ཡོངས་གྲགས་སྦེ་བརྩི་སྲུང་ཞུ་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིན། ཤར་གྱི་བློ་ཅུ་འདི་ ཤར་དར་བརྒྱད་ལས་ཀ་གཞི་དང་ ཉི་གཤོང་ དྭངས་ཆུ་རྒེད་འོག་གསུམ་ནང་བརྩི་སྲུང་ཞུ་དོ་ཡོད་པའི་ཁར་ སྲས་ཕུ་རྒེད་འོག་ རུ་ཀུབ་སྦྱིས་གཡུས་ཚན་ནང་ལུ་ཡང་ བརྩི་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། དེ་མ་ཚད་ ཤར་སྒང་སྟེང་ལས་ཨིན་མི ཕུརཔ་རྡོ་རྗེ་གིས་སླབ་མི་ནང་ དབང་འདུས་རྫོང་ཁག་གི་རྒེད་འོག་ལུ་ཡོད་པའི་ལེན་ཁེ་སྦྱིས་དང་ ཀུན་དགའ་ཁྲང། ཀུན་བཟང་གླིང་། ཕངས་གཡུས། ཉི་གཤོང་རྒེད་འོག་གི་སྤྱི་འོག་ཅིག་ཨིན་མི་ གཡུས་ཚན་དགེ་ལི་ཁ་ཟེར་ས་ དུས་སྟོན་འདི་བརྩི་སྲུང་ཞུཝ་ཨིན་ཟེར་བཤདཔ་ཨིན་མས། བློ་ཅུ་འདི་ ལོ་གསུམ་གྱི་བར་ན་ ཚར་རེ་གསོལ་ནི་དང་མཆོད་སྲོལ་ཡོདཔ་ལས་ ཉིནམ་དེ་ཁ་ལུ་ གཡུས་ཚན་འདི་ནང་གི་མི་ ཆེ་འབྲིང་ཆུང་གསུམ་མེདཔ་གཅིག་ཁར་འཛོམས་ཏེ་ ལས་རིམ་འདི་ག་ནི་བ་སྤྲོ་བ་ཆེ་ཏོག་ཏོ་ཅིག་སྦེ་བརྩི་སྲུང་ཞུ་ནི་འདུག། བློ་ཅུ་འདི་ བརྩི་སྲུང་ཞུ་བའི་སྐབས་ལུ་ མི་ཚུ་ག་ར་གོ་ལ་རྡིག་རྡིགམ་སྦེ་གྱོན་ནི་ཡོདཔ་མ་ཚད་ བུམོ་ལེགས་ཤོས་ཚུ་ཡང་བཏོན་པའི་སྲོལ་འདུག། ཐང་གི་སྦུག་ལུ་བློ་ཅུ་འདི་ འགོ་མ་བཙུགས་པའི་ཧེ་མ་ ཕ་ཇོ་གིས་སྦེ་ གཡུས་གི་སྦུག་ལུ་ ཆོས་སྲུང་གི་ཆོ་གུ་གཏང་དགོཔ་ཨིན་མས།  དེ་ཡང་ སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་མ་དར་བའི་ཧེ་མ་ བོན་ཆོས་ཀྱི་སྟོན་པ་འདི་དར་ཏེ་ཡོདཔ་ལས་བརྟེན་ ཕ་ཇོ་གིས་སྦེ་བོན་ཆོས་ཀྱི་ཆོ་གུ་གཏངམ་ཨིན་མས།  དེ་ལས་ བློ་ཅུ་འདི་འགོ་མ་བཙུགས་པའི་ཧེ་མ་གཡུས་དེ་ནང་གི་དཔའ་རྫཔ་ཚུ་གིས་ བཙན་དར་ཞུ་བར་རང་སོའི་གཡུས་ཁའི་ལྷ་ཁང་ནང་འགྱོ་དགོཔ་དང་ གཡུས་དགེ་ལི་ཁ་གིས་དཔའ་རྩལཔ་ཚུ་འབདན་ བསལ་སྒང་ལུ་འགྱོ་དགོཔ་ཨིན་མས། ཤར་གྱི་བློ་ཅུ་འདི་ གཡུས་འདི་ནང་ལུ་ཡོད་པའི་གནས་བདག་ཨང་རྒས་སྲིན་མོ་རྒྱལ་མོ་ཟེར་མི་ བོད་གཡུས་སྒྲུ་གླིང་གི་ཆོས་སྐྱོང་ཅིག་ཨིནམ་དང་ གནས་བདག་འདི་ དུས་རབས་ ༡༥ པའི་ནང་ལུ་ གདན་ས་དང་པ་ཀུམ་བུ་ལུ་ཆགས་ དེ་ལས་ ལོ་བཞི་གི་རྒྱབ་ལས་ ཉི་མའི་ཟེར་གུར་ཆིབས་ཏེ་ ཝ་ཤར་ལུ་གདན་ས་བཅགས་གནང་ནུག། གདན་ས་འདི་གི་མིང་ལུ་ བསལ་སྒང་ཟེར་སླབ་མི་འདི་  གདན་ས་འདི་གི་ས་གནས་ མོ་ར་གིས་བསལ་གནང་ནི་འདི་གིས་ཨིན་མས། གཡུས་འདི་ནང་གི་མི་ཚུ་གིས་ ཨང་རྒས་ལུ་ སྐྱབས་འཚོལ་བའི་བརྡ་ལུ་ བློ་ཅུ་འདི་བརྩི་སྲུང་ཞུཝ་ཨིན་མས། བློ་ཅུ་བརྩི་སྲུང་ཞུ་སའི་སྤང་ཐང་ནང་ལས་ དབང་ཕྱུག་ཆེན་པོ་འདི་ སྤྱི་དཔོན་གྱི་ཁྱིམ་ནང་ཞུ་ཞིནམ་ལས་ གཉེན་གྲོགས་བུ་གཞི་མ་འཁོར་མི་ཚུ་གིས་ དབང་ཕྱུག་ཆེན་པོ་ལུ་སྨོན་ལམ་ལེགས་ཤོམ་སྦེ་ བཏབ་སྟེ་དངོས་གྲུབ་ཞུ་བ་ཅིན་ ཨ་ལུ་་གི་དངོས་གྲུབ་ཡང་གནངམ་ཨིན་ཟེར་སླབ་སྲོལ་འདུག།  ཤར་གྱི་བློ་ཅུ་གསོལ་དགོ་པའི་་རྒྱུ་མཚན་ཡང་ གཡུས་ཁ་ལུ་ ཆར་ཆུ་དུས་སུ་འབབ་ ལོ་ཕྱུག་རྟག་ཏུ་ལེགས་ ནད་ཡམ་མུ་གེ་ལ་སོགས་པ་མི་འབྱུང་ནི་དོན་ལུ་ གཡུས་ཁའི་སྐུ་རིམ་བཟུམ་ཅིག་ཨིན་མས། དེ་ལས་གཡུས་ཁའི་ཕམ་སྤུན་ཆ་དང་ལྟ་ལྟོ་ཚང་། གཉེན་ཉེཝ། ཁྱིམ་ཚང་ཚུ་ག་ར་གཅིག་ཁར་འཛོམས་ཏེ་ དགའ་སྤྲོ་སྟོན་ནིའི་དོན་ལུ་དང་ སྔར་སྲོལ་ལམ་ལུགས་བདག་འཛིན་འཐབ་ནིའི་དོན་ལུ་ཨིན་ཟེར་བཤདཔ་ཨིན་མས། ཤར་གྱི་བློ་ཅུ་འདི་གསོལ་བའི་སྐབས་ གཙོ་བོ་དཔའ་བོ་དང་དཔའ་མོ། རྣལ་འབྱོརམ། དཔའ་རྩལཔ་ཚུ་དགོཔ་ཨིན་མས། དེ་ལས་ བློ་ཅུ་མཆོད་པའི་སྐབས་ལུ་ དཔའ་བོ་གིས་ ༼ནང་ན་ལས་གོ། ཕྱི་ལས་ཁ་དམར་བཀབ་ནེ། རིགས་ལྔ། ཀྲང་ཀྲི་དང་དྲིལ་བུ།༽ རྣལ་འབྱོལ་མ་གིས་ ༼ཕྱི་ཁ་ལས་དཀྱི་ར། མགུ་རིགས་ལྔ་། ལག་པར་ཀྲང་ཀྲི་དང་དྲིལ་བུ།༽ དཔའ་རྩལཔ་གིས་ ༼ཕྱི་ལས་གོ། ལག་པར་དཔའ་རྟགས། མགུ་ཏོ་ཁར་ཐོད། རྒྱབ་ཁར་དར།༽ ཚུ་དགོཔ་ཨིན་མས། ཤར་གྱི་བློ་ཅུ་འདི་ ཧེ་མ་དབང་འདུས་ཀྱི་མི་ཚུ་གིས་ གནམ་མེད་ས་མེད་ཆ་བཞགཔ་མ་ཚད་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་གྱི་མི་ཤེསཔ་མཐོངམ་ཚུ་གིས་ཡང་ཆ་བཞག་བསྐྱེད་ཡོད་རུང་ ད་རེས་ནངས་པ་ དུས་ཀྱི་འགྱུར་བ་ལས་བརྟེན་ ན་གཞོན་ཚུ་གིས་ སྔོན་གྱི་ལམ་སྲོུལ་ཚུ་ལུ་སྤོ་བ་དང་ཆབཞག་ཉུང་སུ་འགྱོ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། ད་རེས་ནངས་པ་ ན་གཞོན་ཚུ་ཆོས་ཡོན་ཏན་ལྷབ་སྟེ་ ག་ར་ཁྲོམ་ཁར་སྡོདཔ་ལས་བརྟེན་ཏེ་ གཡུས་ཁ་ལུ་དཔའ་རྩལཔ་མེད་པའི་་དཀའ་ངལ་དང་ དུས་ཀྱི་འགྱུར་བ་བ་ལས་བརྟེན་ གཡུས་སྒོ་ཚུ་ནང་ དཔའ་བོ་མེད་པའི་དཀའ་ངལ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ ལེའུ་དང་ཚིག་ཚུ་ཉམས་འགྱོ་བའི་དཀའ་ངལ་འདུག། ཤར་གྱི་བློ་ཅུ་འདི་སྲོལ་བའི་སྐབས་སུ་ ཚིག་ལྷམ་པ་མ་འདྲཝ་ ༡༩ དེ་ཅིག་སླབ་སྲོལ་འདུག། དེ་ཡང་། ༄༅། །ཀ་གཞི་དམངས་ཀྱི་ཆང་མཆོད་བཞུགས་སོ།། ༄༅།  །འོ་ལགས་སོ། ད་རེས་གཟའ་སྐར་འགྲུབ་འབྱོར་དཔལ་ཉི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་ཉིན་མར་ མི་དམངས་ག་ར་དགའ་སྐྱིད་སྤྲོ་གསུམ་གྱི་ངང་ལུ་འཛོམས་ཏེ་དགྲ་ལྷའི་རྒྱལ་པོ་མཆོད་པའི་དུས་འདི་ན་ ལཱ་དང་བྱ་བ་ལེ་ཤ་ཡོད་པའི་ནང་ལས་དང་པ་རང་དགྲ་ལྷའི་རྒྱལ་པོ་ལུ་གཙང་མའི་ཆང་ཕུད་གཏོར་ནི་ཨིན།། གདན་ཞུ་སྤྱན་འདྲེན། ༈ དེ་ཡང་། ཡར་དབུ་ལ་བལྟ་ན་གདུགས་ཕུབས་དང་། །མཚན་ལ་བལྟ་ན་གསེར་ཉ་འདྲ། །ཚེམས་ནི་དུང་དཀར་གཡས་འཁྱིལ་དང་། །ལྗགས་ནི་པདྨ་ཁ་ཕྱེ་འདྲ། །མགྲིན་པ་གསེར་གྱི་བུམ་པ་དང་། །སྙིང་ཁ་དཔལ་ཡབ་བརྩེགས་པ་འདྲ། །སྐུ་གཟུགས་རྒྱལ་མཚན་འཕྱར་འདྲ་ཞིང་། །ཆབ་སྲིད་ཀུན་ཁྱབ་འཁོར་ལོ་འདྲ།། སྐུ་ལ་བཀྲ་ཤིས་ཀུན་ཚང་བ། །དེ་འདྲའི་གཟི་བརྗིད་ཕུན་ཚོགས་པའི། །བླ་མ་ཡིད་དམ་མཁའ་འགྲོའི་ཚོགས། །ཆོས་སྐྱོང་གནས་བདག་གཞི་བདག་དང་། །ཁྱད་པར་ཡུལ་འདིའི་བརྒྱུད་པའི་ལྷ། །དགྲ་ལྷ་འཁོར་དང་བཅས་པ་རྣམས། །མཆོད་པའི་གནས་འདིར་བྱོན་ནས་ནི། །དགྱེས་པའི་གདན་ལ་བཞུགས་སུ་གསོལ།། གསེར་སྐྱེམས་བྱིན་གྱིས་བརླབས་པ། ༈ ཨོཾ་ཨ་ཧཱུཾཿ ལན་གསུམ། མཐོ་བ་རི་རབ་ལས་ནི་དཔང་མཐོ་ཞིང་། །ཡངས་པའི་ས་གཞི་ལས་ནི་རྒྱ་ཆེ་ལ། །མཐའ་ཡས་སྐར་ཚོགས་ལས་ཀྱང་གྲངས་མང་བ། །གསལ་བའི་ཉི་ཟླ་ལས་ཀྱང་འོད་གསལ་བའི། །ཕྱི་སྣོད་ནམ་མཁའ་ལས་ནི་མཐའ་ཡས་ཞིང་། །ནང་དུ་རྒྱ་མཚོ་ལས་ཀྱང་རྒྱ་ཆེ་བ། །ཁ་དོག་དྲི་རོ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཡི། །ཟག་པ་མེད་པའི་བཅུད་ལྡན་གསེར་སྐྱེམས་འདི། །བླ་མ་ཡིད་དམ་མཁའ་འགྲོ་ཆོས་སྐྱོང་དང་། །དགྲ་ལྷའི་རྒྱལ་པོ་མཆོད་ཕྱིར་གནས་འདིར་བཤམས།། དཀར་བརྒྱུད་གོང་མ་རྣམས་ལ་འབུལ་བ། ཧོ༑ སྐྱབས་གནས་ཀུན་གྱི་ངོ་བོ། མཉས་མེད་དྭགས་པོ་དཀར་བརྒྱུད། །གསེར་གྱི་ཕྲེང་བར་བྱོན་པའི། །ཆོས་སྐུ་རྡོ་རྗེ་འཆང་ཆེན། །ཏིལླི་ཤེས་རབ་བཟང་པོ། །ན་རོ་ཡེ་ཤེས་དངོས་གྲུབ། །མར་པ་ཆོས་ཀྱི་བློ་གྲོས། །མི་ལ་བཞད་པའི་རྡོ་རྗེ། །རས་ཆུང་རྡོ་རྗེ་གྲགས་པ། །འཕགས་གྲུ་རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་པོ། །གླིང་རས་པདྨ་རྡོ་རྗེ། །དཀར་བརྒྱུད་གོང་མ་རྣམས་ལ། །གསེར་སྐྱེམས་གཙང་མའི་མཆོད་པ། །འབུལ་གྱིས་ཚིམ་པར་རོལ་ཤིག།  གསོལ་ལོ་མཆོད་དོ།། འགྲོ་མགོན་གཙང་པ་རྒྱ་རས་ཡབ་སྲས་ལ་འབུལ་བ། ༈ ཁྱད་པར་དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི། །སྲོལ་འབྱེད་འགྲོ་བའི་མགོན་པོ། །ཡབ་རྗེ་གཙང་པ་རྒྱ་རས། །གང་གི་ཐུགས་རྗེ་ཕྲིན་ལས། །བྱ་རྒོད་གནམ་ལ་འཕུར་བའི། །ཉིན་ལམ་བཅོ་བརྒྱད་ས་ཁོངས། བྱང་ཕྱོགས་གངས་རིའི་ལྗོངས་སུ། །སྟོད་འབྲུག་གནམ་ཁའི་སྐར་མ། །སྨད་འབྲུག་ས་ཡི་དྲེག་པ། །བར་འབྲུག་དབྱར་གྱི་རྩ་ལྟར། ཁྱབ་པའི་དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི། །བུ་བརྒྱུད་འཁོར་དང་བཅས་ལ། །གསེར་སྐྱེམས་གཙང་མའི་མཆོད་པ། །འབུལ་གྱིས་ཚིམ་པར་རོལ་ཤིག།  གསོལ་ལོ་མཆོད་དོ།། བོད་ཀྱི་འབྲུག་པའི་གདན་འཛིན་རྣམས་ལ་འབུལ་བ། ༈ སེངྒེའི་མཚན་ཅན་དགུ་དང་། །རིགས་གསུམ་མགོན་པོའི་རྣམ་སྤྲུལ། །མཚུངས་མེད་ངག་དབང་ཆོས་རྒྱལ། །འཇམ་དབྱངས་ཆོས་ཀྱི་གྲགས་པ། །མི་ཕམ་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ། །ཡབ་རྗེ་བསྟན་པའི་ཉི་མ། །དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་གདན་འཛིན། །ཡང་སློབ་བུ་སློབ་བཅས་ལ། །གསེར་སྐྱེམས་གཙང་མའི་མཆོད་པ། །འབུལ་གྱིས་ཚིམ་པར་རོལ་ཤིག།  གསོལ་ལོ་མཆོད་དོ།། ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེ་དང་ལྷོ་མོན་འབྲུག་གི་གདན་འཛིན་རྣམས་ལ་འབུལ་བ། ༈  ལྷོ་མོན་ཁ་བཞིའི་ཡུལ་གྱི། །ལྷ་མི་ཡོངས་ཀྱི་གཙུག་རྒྱན། །ཞབས་དྲུང་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ། །སྤྲུལ་སློབ་བརྒྱུད་པར་བཅས་དང་། །གྲྭ་ཚང་འཕགས་པའི་མཁྱེན་ཆེན། །གནས་བརྟན་རིམ་བྱོན་རྣམས་དང་། །རྩ་བའི་བླ་མའི་བར་གྱི། །དྲིན་ཅན་བླ་མ་རྣམས་ལ། །གསེར་སྐྱེམས་གཙང་མའི་མཆོད་པ། །འབུལ་གྱིས་ཚིམ་པར་རོལ་ཤིག། གསོལ་ལོ་མཆོད་དོ།། དམིགས་བསལ་གལ་ཆེའི་བླ་མ་ཁག་གཅིག་ལ་འབུལ་བ། ༈ གནས་ཆེན་ཟངས་མདོག་དཔལ་རིའི། །འཆི་མེད་པདྨ་འབྱུང་གནས། །ལྕགས་རི་རྡོ་སྡེ་གནས་ལུ། །ཕ་ཇོ་འགྲོ་བའི་མགོན་པོ། །བྱ་རྒོད་ཕུང་པོའི་རི་ལ། །ཐུབ་དབང་ཤཱཀྱ་རིན་ཆེན། །དཔལ་རི་རྡོ་རྗེ་གདན་ལ། །བསྟན་འཛིན་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ། །ལྷུང་ཚོ་བཀྲ་ཤིས་སྒང་ལ། །མཁས་གྲུབ་ཀུན་དགའ་རྒྱ་མཚོ། །ཐེག་ཆེན་རྡོ་རྗེ་གྲགས་ལ། །ངག་དབང་ཡོན་ཏན་མཐའ་ཡས། །མཐའ་གྲགས་རི་ཡི་རྩེ་མོར། །ཡོངས་འཛིན་གསང་བསྔགས་རྒྱ་མཚོ། །སེར་ལ་རྣམ་རྒྱལ་རྩེ་མོར། །བྱམས་མགོན་ཡེ་ཤེས་རྡོ་རྗེ། །རྟ་ལོག་དཔལ་གྱི་མགོན་པ། །ངག་དབང་འཇིགས་མེད་གྲགས་པ། །སྒང་སྟེ་གསང་སྔགས་ཆོས་གླིང་། །པད་གླིང་ཡབ་སྲས་གསུམ་པོ། །སྤྱི་ལྟོ་དཔལ་གྱི་མགོན་པར། །བསྟན་འཛིན་ལེགས་པའི་དོན་གྲུབ། །སྐུམ་བུ་བོན་གྱི་མགོན་པ། །ཞབས་དྲུང་མཚན་ལྡན་འདུས་པ། །འགྲོ་མགོན་ཚེ་དབང་རིག་འཛིན། །དངས་ཆུ་ཤེས་དཀར་གྲགས་ལ། །གཏེར་བཏོན་རྡོ་རྗེ་གླིང་པ། །སྤ་གྲོ་གདོང་དཀར་སྤྲུལ་སྐུ། །ཝང་གི་མདའ་སྟོང་སྤྲུལ་སྐུ། རུས་པའི་ཉི་ཟེར་སྤྲུལ་སྐུ། །བཀྲ་ཤིས་རི་ཡི་རྩེ་མོར། །ཨོ་རྒྱན་འགྱུར་མེད་བསྟན་འཛིན། །དཔལ་གླིང་ཇ་དར་རྩ་བར། །ཆོས་རྗེ་ཤེས་རབ་འབྱུང་གནས། །དབང་འདུས་ནང་ཤིང་རྩ་བར། །ཆོས་རྗེ་ཡེ་ཤེས་དངོས་གྲུབ། །ཆོས་གླིང་དགའ་ལྡན་གླིང་ལ། །མཁས་གྲུབ་སངས་རྒྱས་རྒྱལ་མཚན། །གྲུབ་པ་ཐོབ་པའི་བླ་མ། །མ་ལུས་འཁོར་དང་བཅས་ལ། །གསེར་སྐྱེམས་གཙང་མའི་མཆོད་པ། །འབུལ་གྱིས་ཚིམ་པར་རོལ་ཤིག།  གསོལ་ལོ་མཆོད་དོ།། དཀར་བརྒྱུད་ཀྱི་ཡིད་དམ་ལ་འབུལ་བ། ༈ ཡི་དམ་དཀྱིལ་འཁོར་ལྷ་ཚོགས། །བདེ་མཆོག་འཁོར་ལོ་སྡོམ་པ། །སྙིང་པོ་དགྱེས་པ་རྡོ་རྗེ། །དཔལ་ཆེན་རྡོ་རྗེ་གཞོན་ནུ། །ཕོ་བརྒྱུད་གསང་བ་འདུས་པ། །མོ་བརྒྱུད་མ་ཧ་མ་ཡ། །རྡོ་རྗེ་ཕུར་པའི་ལྷ་ཚོགས། །དཔལ་ལྡན་དུས་འཁོར་བཅས་དང་། །བྱ་རྒྱུད་སྤྱོད་རྒྱུད་རྣལ་འབྱོར། །བླ་མེད་བརྒྱུད་ལས་གསུངས་པའི། །ཡི་དམ་དཀྱིལ་འཁོར་ལྷ་ཚོགས། །མ་ལུས་འཁོར་དང་བཅས་ལ། །གསེར་སྐྱེམས་གཙང་མའི་མཆོད་པ། །འབུལ་གྱིས་ཚིམ་པར་རོལ་ཤིག། གསོལ་ལོ་མཆོད་དོ།། གསང་སྔགས་རྙིང་མའི་ཡིད་དམ་ལ་འབུལ་བ། ༈ གསང་བསྔགས་རྙིང་མའི་ལྷ་ཚོགས། །འཇམ་དཔལ་ཡེ་ཤེས་སྐུ་དང་། །པདྨ་གསུང་གི་དབང་ཕྱུག །ཡང་དག་ཐུགས་ཀྱི་བདུད་རྩི། །ཡོན་ཏན་ཕུར་པའི་ལྷ་ཚོགས། འཕྲིན་ལས་མ་མོ་སྦོད་སྟོང་། །འཇིག་རྟེན་མཆོད་དང་བསྟོད་པ། །སྨོད་པ་གྲྭ་ལྔ་མགོན་པོ། །སྒྲུབ་ཆེན་བཀའ་བརྒྱད་རྣམས་དང་། །ཞི་བ་བཞི་བཅུ་རྩ་གཉིས། ཁྲག་འཐུང་ལྔ་བཅུ་རྩ་བརྒྱད། །དམ་པ་རིགས་བརྒྱའི་ཚོགས་ལ། །གསེར་སྐྱེམས་གཙང་མའི་མཆོད་པ། །འབུལ་གྱིས་ཚིམ་པར་རོལ་ཤིག། གསོལ་ལོ་མཆོད་དོ།། མཁའ་འགྲོ་ལ་འབུལ་བ། ༈ མཁའ་འགྲོ་རྡོ་རྗེ་འཕགས་མོ། །རྒྱས་པའི་ལྷ་མོ་བཅོ་ལྔ། །འདུས་པ་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་མ། །རྗེ་བཙུན་རྡོ་རྗེ་རྣལ་འབྱོར། །མཁའ་འགྲོ་སེངྒེའི་གདོང་ཅན། །ཡུལ་ཆེན་ཉི་ཤུ་རྩ་བཞི། གནས་ཆེན་སུམ་ཅུ་རྩ་གཉིས། །གནས་པའི་མཁའ་འགྲོ་རྣམས་དང་། །ཞིང་སྐྱོང་སྤྲུལ་པའི་ལྷ་ཚོགས། །དཔའ་བོ་དཔའ་མོ་བཅས་ལ། །གསེར་སྐྱེམས་གཙང་མའི་མཆོད་པ། །འབུལ་གྱིས་ཚིམ་པར་རོལ་ཤིག། གསོལ་ལོ་མཆོད་དོ།། ཆོས་སྐྱོང་ལ་འབུལ་བ། ༈ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་བསྟན་སྲུང་། །ཆོས་སྐྱོང་ཡེ་ཤེས་མགོན་པོ། །སྐུ་གསུང་ཐུགས་ཀྱི་སྤྲུལ་པ། །བདུན་ཅུ་རྩ་ལྔ་རྣམས་དང་། །ལས་མགོན་བྱ་རོ་གདོང་ཅན། །སྡེ་བཞི་འཁོར་དང་བཅས་པ། །དཔལ་ལྡན་དུད་གསོལ་ལྷ་མོ། །སྤྲུལ་པ་ཡང་སྤྲུལ་བཅས་ལ། །གསེར་སྐྱེམས་གཙང་མའི་མཆོད་པ། །འབུལ་གྱིས་ཚིམ་པར་རོལ་ཤིག།  གསོལ་ལོ་མཆོད་དོ།། ཕོ་བརྒྱུད་མོ་བརྒྱུད་ཀྱི་བསྲུང་མ་རྣམས་ལ་འབུལ་བ། ༈ ཆོས་སྐྱོང་ཅིག་ལྕར་དམར་པོ། །སྨྱོན་ཁ་རྗེ་བཙུན་བཙན་མགོན། །དགེ་བསྙེན་རྡོ་རྗེ་དགྲ་འདུལ། །དགོངས་འདུས་ལྕགས་རལ་ཅན་མ། །མཐུ་རྩལ་ནུས་པ་ལྡན་པའི། །ཕོ་བརྒྱུད་ཆོས་སྐྱོང་རྣམས་དང་། །གཡང་ཅན་ཇོ་མོ་ཚེ་རིང་། །རྡོ་རྗེ་གཡུ་སྒྲོན་དཔལ་ལྷ། །མ་གཅིག་དཔལ་གྱི་ལྷ་མོ། འཇིགས་རུང་དུར་ཁྲོད་བདག་མོ། །མ་གཅིག་སྲིན་མོའི་རྒྱལ་མོ། །བོད་སྐྱོང་བསྟན་མ་བཅུ་གཉིས། །བསྲུང་མ་མོ་བརྒྱུད་རྣམས་ལ། །གསེར་སྐྱེམས་གཙང་མའི་མཆོད་པ། །འབུལ་གྱིས་ཚིམ་པར་རོལ་ཤིག། གསོལ་ལོ་མཆོད་དོ།། གནས་བདག་གཞི་བདག་ལ་འབུལ་བ། ༈ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་གདན་ས། །འབྲུག་དང་ར་ལུང་ལྷོ་མོན། །ཆོས་བཞིན་སྐྱོང་བའི་གཞི་བདག །སྤུངས་ཐང་ལྕགས་རི་མགོན་བྲག །ཐིམ་ཡུལ་རྡོ་རྗེ་བྲག་གཙན། །སྤ་གྲོ་ཧཱུྃ་རལ་མགོན་པོ། །ཧས་ཀྱི་རྡོ་རྗེ་ཁྱུང་བདུད། །ཤར་གྱི་ར་དྲག་སྤུན་གསུམ། །དབང་འདུས་སྒང་མཇུག་བཙན་ཆེན། །ཆོས་རྩེའི་དགའ་རབ་དབང་ཕྱུག །སྨུག་བཙན་རྡོ་རྗེ་དགྲ་འཇོམས། །སྐྱིད་བུ་ལུང་བཙན་ཆེན་པོ། །ལྷ་ཆེན་ཇོ་བོ་དུར་ཤིང་། །ལུང་གསུམ་དགྲ་ལྷའི་རྒྱལ་པོ། །བྲག་གསར་ནོར་གྱི་བདག་པོ། །གསེར་ཆེན་རྟ་དཀར་མི་དཀར། །གཞོང་སྡེར་དགེ་བསྙེན་མདོག་ལེགས། །དྲི་བཏབ་འོད་ཟེར་ཆེན་པོ། །བྲག་བར་རྣམ་རྒྱལ་བཟང་མོ། །ཕུ་གེལ་ཁྱུག་ཁྱུ་སྨན་མོ། །སྒང་བཙན་ཐུལ་ལེ་རྒྱལ་པོ། །ལྷོ་མོན་གཞི་བདག་ཡོངས་ལ། །གསེར་སྐྱེམས་གཙང་མའི་མཆོད་པ། །འབུལ་གྱིས་ཚིམ་པར་རོལ་ཤིག། གསོལ་ལོ་མཆོད་དོ།། ཁྱད་པར་ཤར་གྱི་དགྲ་ལྷ་ལ་འབུལ་བ། ༈ ཁྱད་པར་ད་རེས་ཉིན་མོར། །མཆོད་པའི་དགྲ་ལྷ་གཙོ་བོ། །ཤར་ཡུལ་ཡོངས་ཀྱི་ལྷ་སྐལ། །མཐུ་རྩལ་ཅན་གྱི་དགྲ་ལྷ། །དཔའ་རྩལ་ཅན་གྱི་སྲུང་མ། །མཚན་ལྡན་བླ་མའི་བཀའ་སྲུང་། །སྦྱོར་ལྡན་ཕྱུག་མོའི་ནོར་ལྷ། །དམག་མི་ཡོངས་ཀྱི་རྒྱབ་སྐྱོར། །གངས་སྨན་དཀར་མོའི་སྨན་མོ། །ཟླ་འཛིན་ཆུང་མའི་གཏན་གྲོགས། །དགེ་བསྙེན་ཆེན་པོའི་ཡབ་ཆེན། །དགྲ་ལྷ་འཁོར་དང་བཅས་ལ། །བཟའ་བཏུང་རོ་བརྒྱ་ལྡན་ཞིང་། །གསེར་སྐྱེམས་གཙང་མའི་མཆོད་པ། །དངོས་གཤམ་ཡིད་ཀྱིས་སྤྲུལ་ཏེ། །དགྲ་ལྷ་ཁྱེད་ལ་འབུལ་ལོ།། གསོལ་ལོ་མཆོད་དོ།། དགྲ་ལྷ་གསོལ་བའི་དམག་མི་རྣམས་ལ་འབུལ་བ། ༈ ཕར་སོང་དགྲ་བོ་བཏུལ་ཞིང་། །ཚུར་འོང་གཉེན་འཁོར་སྐྱོང་མི། །ཡང་རྩལ་སེངྒེ་མཚུངས་ཤིང་། གྱད་སྟོབས་གླང་ཆེན་འདྲ་བ། །རིག་རྩལ་འཕུར་འཕུར་འདྲ་བའི། །དཔའ་རྩལ་ལུས་ལ་འཛོམས་མི། །ནང་རྐྱེན་ཕྱི་ལ་བཟློག་ཅིང་། །ཕྱྭ་གཡང་ནང་ལ་ཁུགས་མི། །གེ་སར་རྒྱལ་པོའི་རྣམ་སྤྲུལ། །དཔའ་རྩལ་སྟོབས་དང་ལྡན་པ། །བྱད་ངོ་ལྷ་དང་འདྲ་བ། འདིར་བྱོན་དམག་མི་ཡོངས་ལ། །གསེར་སྐྱེམས་གཙང་མའི་མཆོད་པ། །འབུལ་གྱིས་ཚིམ་པར་རོལ་ཤིག།  གསོལ་ལོ་མཆོད་དོ།། མཇུག་སྡུད་བོད་དང་འབྲུག་གི་གནས་བདག་གཞི་བདག་ཡོངས་ལ་འབུལ་བ། ༈ བསྟོད་ཀྱི་མངའ་རིས་བསྐོར་གསུམ། །བར་གྱི་དབུས་གཙང་རུ་བཞི། །སྨད་ཀྱི་ཇ་དར་ཀོང་གསུམ། །སྨན་ལྗོངས་ལྷོ་མོན་ཁ་བཞིའི། གནས་གཞི་ས་དང་རི་བྲག །ཤིང་དང་ཆུ་ལ་གནས་པའི། །གནས་བདག་གཞི་བདག་ཡོངས་ལ། །གསེར་སྐྱེམས་གཙང་མའི་མཆོད་པ། །འབུལ་གྱིས་ཚིམ་པར་རོལ་ཤིག། གསོལ་ལོ་མཆོད་དོ།། འདོད་དོན་གསོལ་བ། ༈ འགལ་རྐྱེན་བར་ཆད་སེལ་ཞིང་། །མཐུན་རྐྱེན་ཆོས་བཞིན་སྒྲུབ་སྟེ།། བསམ་དོན་ཡིད་བཞིན་དུ་འགྲུབ་པའི། །འཕྲིན་ལས་སྒྲུབ་པར་མཛོད་ཅིག། བཀྲ་ཤིས། ༈ ཡབ་ཆེན་ཨ་པའི་བུ་རྒོད། །ཡུམ་ཆེན་ཨ་མའི་གཅེས་ཕྲུག །སྨན་ཆུང་བུ་མོའི་ཡིད་འོང་། །སྟག་ཤར་གཞོན་པའི་བཞད་རོགས། །མི་དམངས་ཡོངས་ཀྱི་བློ་གཏད། །དཔའ་རྩལ་ཁྲོམས་ལ་ངོམ་མི། །ལེགས་བཤད་ཁོང་ལས་བཏོན་མི། །སྟོབས་ལྡན་དཔའ་བོ་དེ་ཚུ། །ད་རེས་དཔལ་གྱི་ཉིན་མར། །དགྲ་ལྷ་མཆོད་པའི་དུས་ལུ། །དངོས་གྲུབ་ཞུ་བར་བཅར་ཡི། །དུས་ཅི་འཛོམས་པའི་དགའ་སྤྲོ། །སང་ཕོད་ལོག་སྟེ་ཞུ་གེ། །སྐུ་ཚེ་བྲག་ལས་བརྟན་ཅིང་། །མི་བརྒྱུད་ཆུ་ལས་རིང་བའི། །བཀྲ་ཤིས་ལེགས་པའི་སྨོན་ལམ། །དགྲ་ལྷ་ཁྱེད་ལས་ཞུ་གེ། རྒན་པས་གྲོས་ཐག་ཆོད་ཅིང་། །གཞོན་པས་ཞབས་ཏོག་སྒྲུབ་པའི། །བཀྲ་ཤིས་ལེགས་པའི་སྨོན་ལམ། །དགྲ་ལྷ་ཁྱེད་ལས་ཞུ་གེ། །སྟག་ཤར་ཕོ་ཐོག་ཆོད་ཅིང་། །ཟ་མོས་མོ་ཐོག་ཆོད་པའི། །བཀྲ་ཤིས་ལེགས་པའི་སྨོན་ལམ། །དགྲ་ལྷ་ཁྱེད་ལས་ཞུ་གེ། །ལུས་ལ་ན་ཚ་མེད་ཅིང་། །སེམས་ལ་སྡུག་བསྔལ་མེད་པའི། །བཀྲ་ཤིས་ལེགས་པའི་སྨོན་ལམ། །དགྲ་ལྷ་ཁྱེད་ལས་ཞུ་གེ།། ཚིག་ཚུ་ལས་མཇུག་ར་ བཀྲ་ཤིས་ཀྱི་ཚིག་འདི་སླབ་སྦེ་མཇུག་བསྡུཝ་ཨིན་མས། ཤར་གྱི་བློ་ཅུ་འདི་ མཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་ཅིག་ཨིནམ་སྦེ་བཤད་པའི་ཁར་ བློ་ཅུ་འདི་ ད་རེས་ནངས་པ་འབད་རུང་ མར་ཉམས་མ་བཅུག་པར་གནམ་མེད་ས་མེད་ཁག་ཆེཝ་སྦེ་རྩིཝ་ཨིན་མས་གོ།། རྒྱབ་རྟེན་དཔེ་ཐོ། Dorji, P. (2021, february). bbs. Retrieved from https://www.facebook.com. samten. (n.d.). acharyasmtenblogpost. དུས་སྟོན། འཁྲབ་རྩེདཔ་ ཕུརཔ་ཕྲིན་ལས། ཁ་ལས་ཚིག་གཅིག་ལས་བརྒལ་མ་སླབ་རུང་ འབྲུག་མི་ཡོངས་ཕོཝ་ན་ན་ར་བགའ་བཅུག་མི་ ཡོངས་གྲགས་ཅན་གྱི་མི་ངོམ་ ཕུརཔ་ཕྲིན་ལས་ཟེར་མི་འདི་ སྤུ་ན་ཁ་རྟ་ལོག་ལས་ཨིན་པས། ཁོ་ར་ ལོ་ན་ཆུང་ཀུ་བསྒང་ལས་ དགེ་སློང་ནང་འཛུལ་ཞུགས་འབད་དེ་ ནང་པའི་གཞུང་ཚུ་སྦྱངས་ནུག། ཁོ་ར་ ཤེས་ཡོན་སྦྱང་ས་ རྟ་ལོག་ནོརབུ་སྒང་མགོན་པ་ལས་འགོ་བཙུགས་ཏེ་ བདེ་ཆེན་ཕོ་བྲང་བཤད་གྲྭ་ནང་ལུ་ལོ་དྲུག། ཐིམ་ཕུག་རྫོང་ནང་ལོ་གཉིས། ཕ་ཇོ་ལྡིངས་དགོན་པ་ལུ་ལོ་དྲུག། དེ་ལས་སེམས་རྟོགས་ཁ་ལུ་ ལོ་གཉིས་སྡོད་ནུག། ཕུརཔ་ཕྲིན་ལས་ཁོ་ར་ ལོ་ངོ་ ༡༧ དེ་ཅིག་ དགེ་སློ་ནང་སྡོད་པའི་ཤུལ་ལུ་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༦ སྐྱེས་ལོ་ ༣༠ ལངམ་ད་ དགོངས་ཞུ་འབད་དེ་ རྒྱལ་གཞུང་འཆམ་དང་ཟློས་གར་ནང་ལུ་ ཨ་ཙ་ར་གོངམ་སྦེ་ལོ་དགུ་ཕྱག་ཞུ་ནུག། ཁོ་གིས་ ཐིམ་ཕུག་ཚེས་བཅུ་གི་སྐབས་ལུ་ ཨ་ཙ་ར་སྦེ་དགོད་བྲ་བསྒྱུར་ནི་གི་གོ་སྐབས་ཐོབ་ནི་འདི་གིས་ ཁོ་འབྲུག་གི་གློག་བརྙན་ཚོགསཔ་ནང་ལུ་དགོད་བྲ་སྒྱུར་མི་སྦེ་ཐོབ་ཅི་ཟེར་བཤདཔ་ཨིན་པས། ཕུརཔ་ཕྲིན་ལས་ལུ་ བརྩེ་བའི་བུ་གཞི་གསུམ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ཕུརཔ་ཕྲིན་ལས་ཀྱིས་འབྲུག་ག་གློག་བརྙན་ཚུ་ནང་ལུ་ མང་ཤོས་ར་དགོད་བྲ་སྒྱར་མི་སྦེ་བརྩེས་ཡོདཔ་དང་ ད་ལྟོ་ཚུན་ཚོན་ ཁོ་གིས་ འབྲུག་གི་གློག་བརྙན་ ༦༦ དེ་ཅིག་ནང་བཅའ་མར་གཏོགས་ཏེ་འདུག། ཁོ་གིས་ གློག་བརྙན་འགོ་དང་པ་ར་ ལན་ཆགས་ཟེར་མི་ནང་ལུ་བརྩེས་ཏེ་ ཁོ་ལུ་དགོད་བྲ་སྒྱུར་ནི་འདི་ རང་བཞིན་གྱི་རིག་སྟོབས་ཅིག་འབདཝ་ལས་ འབྲུག་གློག་བརྙན་ཚོགས་པ་ནང་ལས་ དགོད་བྲ་སྒྱུར་མི་དྲག་ཤོས་ཀྱི་གསོལ་ར་ལེ་ཤ་ར་ཐོབ་ཡོད་མི་ཚུ་ཡང་། ༡/ གློག་བརྙན་ཤ་དང་སེན་མོ་ནང་ལས་དགོད་བྲ་སྒྱུར་མི་དྲག་ཤོས་ཀྱི་གསོལ་ར། ༢/ གློག་བརྙན་སེམས་ཀྱི་དམ་ཚིག་ནང་ལས་དགོད་བྲ་སྒྱུར་མི་དྲག་ཤོས་ཀྱི་གསོལ་ར། ༣/ གློག་བརྙན་ཕུརཔ་ཕྲིན་ལས་ནང་ལས་དགོད་བྲ་སྒྱུར་མི་དྲག་ཤོས་གསོལ་ར། ༤/ གློག་བརྙན་སེམས་དགའ་བའི་སྟག་ཤར་ནང་ལས་དགོད་བྲ་སྒྱུར་མི་དྲག་ཤོས་གསོལ་ར། ཕུརཔ་ཕྲིན་ལས་ཁོ་ར་ དགོད་བྲ་བསྒྱུར་ནི་རྐྱངམ་གཅིག་ནང་མཁས་མཆོག་མེན་པར་ གཞན་ཡང་བློ་ཟེ་བསྒྱུར་ནི་དང་བརྩམ་ནི། ཞབས་ཁྲ་བརྩམ་ནི་དང་འཐེན་ནི་ཚུ་ནང་ལུ་ཡང་ལྕོགས་གྲུབ་ཡོདཔ་ཨིན། འདི་བཟུམ་སྦེ་ སྲུང་བྲི་ནི་དང་བློ་ཚིག་བྲི་ནིའི་ནང་ལུ་ཡང་ མཁས་པ་ཅིག་ཨིན་མས། དེ་མ་ཚད་ གསལ་བཤད་འབད་ནིའི་ནང་ལུ་ཡང་ མཁས་མཆོག་ཅིག་འབདཝ་ལས་ རྒྱལ་ཡོངས་དུས་ཆེན་གྱི་སྐབས་ལུ་ གསལ་བཤདཔ་སྦེ་ཕྱག་ཞུ་དོ་ཡོདཔ་དང་ འབྲུག་གི་གསུང་སྐད་ཟེར་མི་གསུང་སྐད་འགྲུན་བསྡུར་ནང་ལུ་ཡང་གསལ་བཤད་པ་སྦེེ་ཕྱག་ཞུ་ནུག། ཁོ་གིས་ ཁོ་རའི་མི་ཚེའི་གནས་སྟངས་དང་ཉམས་མྱོང་ཚུ་ལུ་གཞི་བཞག་སྟེ་ མིསི་ཊར་པི་ཊི་ (MR.PT) ཟེར་བའི་གློག་བརྙན་འདི་ ཁོ་ར་གིས་ར་བཟོ་སྐྲུན་འབད་དེ་ ཡོདཔ་ཨིན། རྒྱབ་རྟེན། འབྲུག་གི་གློག་བརྙན། (༢༠༡༧) ཕུརཔ་ཕྲིན་ལུགས། https://www.movies.bt འབྲུག་ས་སྨུག། (༢༠༢༢) འབྲུག་གི་དགོད་བྲ་ཅན། https://www.samuhbhutan.com/show/ ཡོངས་གྲགས་ཅན་གྱི་མི་ངོམ། སྒེར་སྡེ་གོང་འཕེལ། སྒེར་སྡེ་ཟེར་མི་འདི་ གཞུང་དང་འབྲེལ་གཏོགས་མེད་པར་ མི་ངོ་ཅིག་དང་ ཡང་ན་ལས་སྡེ་ཅིག་གིས་འཛིན་སྐྱོང་འཐབ་མི་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་ལམ་ལུགས་ཀྱི་ཡན་ལག་ཅིག་ཨིན། (Ben Lutkevich, 2022). Bhutanese Chambers of Commerce and Industry (2021) གིས་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་འཁོད་དང་ལུང་ཕྱོགས། དེ་ལས་ རྒྱལ་སྤྱིའི་ཚོང་ལས་སྡེ་ཚན་དང་ གཞུང་དང་འབྲེལ་བ་མེན་པའི་ལས་ཁུངས། ཚོང་ལཱ་འབད་མི་ཚུ་ག་ར་ སྒེར་སྡེ་ནང་ལུ་ཚུདཔ་ཨིན་ཟེར་བཤད་དེ་འདུག། སྒེར་སྡེ་གོང་འཕེལ་འདི་ཡང་ དུས་ཀྱི་འགྱུར་བ་དང་འཁྲིལ་ཏེ་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ཁག་ཆེ་ཤོས་ཅིག་ལུ་འགྱུར་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། སྒེར་སྡེ་གིས་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ དཔལ་འབྱོར་གྱི་ཐོག་ལས་ཕན་ཐོགསཔ་རྐྱངམ་གཅིག་མེན་པར་ གཞན་གོ་སྐབས་ཡང་ལེ་ཤ་བྱིནམ་ཨིན། དེ་ཡང་ Dorji Wangchuk (2020), གིས་བཤད་མི་ནང་ སྒེར་སྡེ་གོང་འཕེལ་གྱིས་ ན་གཞོན་ཚུ་ལུ་གཡོག་གི་གོ་སྐབས་ཡང་བྱིནམ་མ་ཚད་ བཟའ་ཚང་གི་སྲུང་སྐྱོབ་དང་འོང་འབབ་ཚུ་ཡང་བྱིནམ་ཨིན་པས། འདི་བཟུམ་སྦེ་ར་ སྒེར་སྡེ་གོང་འཕེལ་གྱིས་ ཚོང་ལས་ནང་ལས་ཕར་ གསར་གཏོད་ཀྱི་ཐབས་ཤེས་དང་ གལ་ཆེ་ཤོས་ར་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་འོང་འབབ་ཚུ་ ཁ་སྐོང་འབག་འོངམ་ཨིན་པས། ད་རུང་ཡང་ Career Guide (2020) གིས་བཀོད་མི་ནང་ སྒེར་སྡེ་གོང་འཕེལ་གྱིས་ གཡོག་གི་ས་སྟོང་བཟོ་ནིའི་ནང་ འགན་ཁུར་ཚུ་ཧིང་ལས་འབག་སྟེ་ ལཱ་འབདཝ་ཨིན་ཟེར་ཨིན་མས། འདི་ཡང་ སྒེར་སྡེ་ཅིག་ཨིནམ་ལས་ དམིགས་གཏད་འདི་ར་ འོང་འབབ་བཟོ་ནི་འདི་ཨིན་ནི་འདི་གིས་ སྒེར་སྡེ་གོང་འཕེལ་འདི་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་གལ་ཅན་ཅིག་ཨིན་པས།འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ ད་ལྟོ་ཡར་རྒྱས་འགྱོ་བའི་བསྒང་ཨིན་མིའི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་འབདཝ་ལས་ འགྲོ་འགྲུལ་དང་ཚོང་བཙོང་སའི་ས་གོ་ཚུ་གི་ གདོང་ལེན་ཚུ་འབྱུངམ་ཨིན་མས། དེ་ཡང་ Country Partnership Strategy: Bhutan (2018) གིས་བཤད་མི་ནང་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ སྒེར་སྡེ་ཚུ་ཡར་རྒྱས་གཏང་ནི་ལུ་ གདོང་ལེན་སྦོམ་ཤོས་ར་ ཚོང་ཚུ་བཙོང་ནི་གི་ས་གོ་དང་ འཁོར་ལམ་ལེགས་ཤོམ་མེད་མི་འདི་ཨིན་པས། དེ་མ་ཚད་ ང་བཅས་རའི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་འཁོད་ལས་ ས་གོ་འདི་ནང་དགོ་པའི་རིག་རྩལ་ཅན་གྱི་ལས་མི་མ་ལངས་པའི་གདོང་ལེན་ཚུ་འབྱུང་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། རྒྱབ་རྟེན་དཔེ་ཐོ། Bhutanese Chambers of Commerce and Industry. (2021). Private Sector Development – The Way Forward. Retrieved from: https://www.bcci.org.bt/wp-content/uploads/2021/02/19-6-2014-PSD-Final-Report.pdf Career Guide . (2020, February 25). Retrieved from What Is the Private Sector? Definition and Examples: https://www.indeed.com/career-advice/career-development/private-sector Country Partnership Strategy: Bhutan. (2018).Private Sector Assessment. Retrieved from: https://www.adb.org/sites/default/files/linked-documents/cps-bhu-2014-2018-psa.pdf Lutkevich, B. (2022). Private Sector. Retrieved from: https://www.techtarget.com/whatis/definition/private-sector#:~:text=The%20private%20sector%20is%20the,known%20as%20the%20public%20sector Wangchuk, D. (2020, June 6). Supporting private sector growth for our economic well-being. Kuensel. Retrieved from: https://kuenselonline.com/supporting-private-sector-growth-for-our-economic-well-being/#:~:text=It%20plays%20an%20important%20role,to%20the%20economy%20should%20increase. འཕྲལ་གྱི་དོན་ཚན། ལོ་འབག། ལོ་འབག་འདི་ ཧཱ་དང་སྤ་རོ་གི་མི་སེར་ཚུ་གི་དོན་ལུ་ ཉིནམ་གནམ་མེད་ས་མེད་ཁག་ཆེ་ཏོག་ཏོ་ཅིག་ཨིན་མས། རང་ཟླ་ ༡༠ པའི་ཚེས་ ༢༩ ལས་རང་ཟླ་ ༡༡ པའི་ཚེས་ ༡ ཚུན་ཚོད་ ཧཱ་དང་སྤ་རོ་རྫོང་ཁག་གཉིས་ནང་ལུ་ ཨ་རྟག་ར་ བརྩི་སྲུང་ཞུ་ནི་ཡོད་མི་ལོ་འབག་འདི་ ཁོང་གི་དོན་ལུ་ ལོ་གསར་བཟུམ་ཅིག་ཨིན་མས། ལོ་འབག་ཟེར་མི་འདི་ ལོ་རྙིངམ་འདི་ ནཝ་ཚཝ་ག་ནི་ཡང་མེད་པར་ ལེགས་ཤོམ་སྦེ་མཐར་བསྐྱལ་བ་གིས་མ་ཚད་ དེ་བཞིན་དུ་ ལོ་གསརཔ་གི་ནང་ལུ་ ལོངས་སྤྱོད་ཕུན་སུམ་ཚོགས་ཏོག་ཏོ་སྦེ་འོང་བའི་རྟེན་འབྲེལ་ལུ་ཨིན་མས། དེའི་སྐབས་ལུ་ མི་ཚུ་གིས་འདས་པའི་ལོའི་ནང་ ཆར་ཆུ་དུས་ལུ་འབབ་ ལོ་ཕྱུགས་རྟག་ཏུ་ལེགས་ མི་ལུ་ན་ཚ་མེད་ ནད་ཡམས་མུ་གེ་ཞི་སྟེ་ ཐུགས་རྗེས་གཟིགས་པའི་དགའ་ཚོར་ལུ་སྦེ་ རང་གི་ཡུལ་ལྷ་དང་ཀླུ་ཚུ་མཆོད་ནི་དང་། གླུད་བཞེངས་ཏེ་ ལོ་གསརཔ་དེ་ནང་འབྱུང་སྲིད་པའི་ན་ཚ་དང་རྐྱེན་བར་ཆད་ཚུ་ཡང་འབག་སོང་ཟེར་ བཤགས་གཏངམ་ཨིན་མས། ལོ་འབག་གི་སྐབས་ལུ་ ཁྱིམ་གཅིག་གི་བཟའ་ཚང་ཚུ་ ས་གནས་ག་ཏེ་ཡོད་རུང་ ཕ་ཁྱིམ་ནང་ལུ་འཛོམས་ཏེ་ མཛར་ཅུམ་ཟ་ནི་དང༌། དེ་ གིས་ཡང་མ་ཚད་པར་ ལོ་འབག་གི་ཉིནམ་ལུ་ མི་དབང་མངའ་བདག་རྒྱལ་པོ་དང་སྐུ་འཁོར་ལྷན་རྒྱས། དེ་ལས་ འབྲུག་གི་མི་སེར་ག་ར་ དགའ་བ་དང་སྐྱིད་པའི་ངང་ལུ་བཞུགས་པ་གིས་མ་ཚད་ སྐུ་ཚེ་ཞབས་པད་བརྟན་བཅུག་ཟེར་བའི་སྨོན་ལམ་ཚུ་བཏབ་ཨིན། དེ་ལས་  ཧཱཔ་ཚུ་གིས་ ནངས་པ་ལོ་འབག་ཨིན་པ་ཅིན་ ད་རིས་ཕྱི་རུ་ལས་ར་ རྒྱ་རེད་ཕྱེ་དང་ལོམ་གྱིས་ ཧོན་ཏོས་ཚུ་བཟོཝ་ཨིན། ཧོན་ཏོས་འདི་ ཧཱཔ་ཚུ་གི་ཟས་རྡིག་ཤོས་ཅིག་ཨིནམ་དང་། ཉིནམ་ད་རིས་ལས་ར་ ཧོན་ཏོས་བཟོ་དགོ་མི་འདི་ རང་གི་གཉེན་ཉེཝ་ས་ཐག་རིང་སར་སྡོད་མི་ཚུ་ལུ་བསྐྱལ་ནིའི་དོན་ལུ་ཨིན་མས། དེ་ལས་ ལོ་འབག་གི་དུས་ཚོད་ནང་ལུ་ རང་གི་ཁྱིམ་ནང་ལུ་མི་ཅིག་ཤི་སོ་པ་ཅིན་ ལོ་འབག་འདི་བརྩི་སྲུང་ཞུ་ནི་མེདཔ་ཨིན།  ལོ་འབག་གི་དུས་ཚོད་ནང་ལུ་ ལཱ་ཁག་ཆེ་ཏོག་ཏོ་ག་ཅི་བཟུམ་ཅིག་ཡོད་དེ་ར་འབད་རུང་ རྒྱབ་ཁར་བཀོ་བཞག་སྟེ་ངལ་འཚོ་སྦེ་སྡོདཔ་ཨིན། ཉིནམ་འདི་ཁར་ ས་ཕྱོགས་གཞན་ཁར་ཡོད་མི་ ཕམ་དང་སྤུན་ཆ་ ཁྱིམ་ཚང་གཉེན་ཉེཝ་ཚུ་ག་ར་ རང་གི་གཡུས་ཁར་འོངས་སྦེ་ གཅིག་ཁར་འཛོམས་ཏེ་ ཉིནམ་འདི་གནམ་མེད་ས་མེད་སྤོ་བ་ཆེ་ཏོག་ཏོ་བཟོཝ་ཨིན། དེ་ལས་ གཡུས་ཁ་གི་ཕོ་སྐྱེས་ཚུ་གིས་ ལོ་འབག་གི་ཉིནམ་འདི་ལུ་ མདའ་དང་ཁུ་རུ་ལ་སོགས་པ་ རང་ལུགས་ཀྱི་རྩེདམོ་གཞན་ཚུ་ཡང་བརྩེ་ནི་ཡོདཔ་དང་ ཨམ་སྲུ་ཚུ་གིས་ རྩེདམོ་རྩེ་ས་ལུ་ ཞབས་ཁྲ་རྐྱབ་ཤེས་མི་ཚུ་གིས་ཞབས་ཁྲ་རྐྱབ་ ཞབས་ཁྲ་རྐྱབ་མ་ཤེས་མི་ཚུ་གིས་ ཇ་ཆང་ཚུ་བསྒྲིགས་ཏེ་བསྐྱལཝ་ཨིན་མས། དེ་ལས་ ཉིན་མར་རྩེདམོ་བརྩེས་པའི་ཕྱི་རུ་ ཕོ་མོ་ག་ར་གནསཔོ་གཅིག་གི་ཁྱིམ་ནང་ལུ་ ག་ར་དགའ་དགའ་སྤོ་བའི་སྒོ་ལས་ དྲོ་པ་ཚུན་ཚོད་ཞབས་ཁྲ་རྐྱབ་སྟེ་སྡོདཔ་ཨིན་མས། རྒྱབ་རྟེན་དཔེ་ཐོ། འབྲུག་གི་དངོས་་མེད་ལམ་སྲོལ. (༢༠༡༥). Dorji, J. (2009). Lomba:The New Year in Paro Style.In Proceeding of the Fifth Colloquium on Tangible & Intangible Cultural Heritage,II. Paro. samten. (n.d.). archaryasamten . Retrieved from https://archaryasamten.blogs pot.com. དུས་སྟོན། དགོད་བྲ་སྒྱུར་མི་ མགོནམ་རྡོ་རྗེ། སྤ་རོ་སྲོས་ལས་ཨིན་མི་མགོནམ་རྡོ་རྗེ་འདི་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་དགོད་བྲ་སྒྱུར་མི་སྐད་ཅན་མིང་ཅན་ཅིག་ཨིན། ཁོ་ར་སློབ་གྲྭ་ནང་འགྱོ་སྟེ་ ཤེས་ཡོན་ལྷབ་སྦྱང་འབད་བའི་ཉམས་མྱོང་མེད་རུང་ ཁོ་ར་ཆུང་ཚེ་མའི་བསྒང་ལས་གཡུས་ཁར་སྡོད་དེ་ ཁོ་རའི་ཕམ་གཉིས་ལུ་ཆ་རོགས་འབད་དེ་སྡོད་ནུག། མགོནམ་རྡོ་རྗེ་གིས་གློག་བརྙན་འགོ་དང་པ་ར་ བཀྲ་ཤིས་སྙན་ཆ་གིས་བཟོ་སྐྲུན་འབད་ཡོད་པའི་གློག་བརྙན་ མགུ་སྐོར་ཟེར་མི་ནང་ལུ་འཁྲབ་རྩེདཔ་ཕུརཔ་ཕྲིན་ལས་ཀྱི་ཚ་བོ་སྦེ་བརྩེས་ནུག། མ་གཞི་མགོནམ་རྡོ་རྗེ་འདི་སྙན་ཆ་སྐྲོག་མི་ཅིག་ཨིན་རུང་ གློག་བརྙན་འདི་ནང་ལུ་འཁྲབ་རྩེདཔ་མ་ལངསམ་ལས་ ཁོ་རའི་ཕོ་རྒནམ་མགོནམ་ཚེ་རིང་གིས་ ཁོ་གིས་འབད་ཚུགས་ཟེར་སླབ་ལས་ ཁོ་ར་གློག་བརྙན་ནང་འཛུལ་ནིའི་གོ་སྐབས་ཐོབ་ནུག། གློག་བརྙན་ནང་ལུ་མ་འཛུལ་བའི་ཧེ་མ་ མགོནམ་རྡོ་རྗེ་ཁོ་ར་སྙན་ཆ་བསྐྲོག་ནིའི་ནང་ལྕོགས་གྲུབ་ཡོདཔ་ལས་ ཁོ་རའི་ཕོ་རྒནམ་དང་གཅིག་ཁར་ རྒྱལ་གཞུང་འཆམ་དང་ཟློས་གར་ནང་ སྙན་ཆ་སྐྲོག་མི་སྦེ་ཕྱག་ཞུ་ནུག། དེ་བསྒང་ ཕོ་རྒནམ་མགོནམ་ཚེ་རིང་འདི་འཆམ་རྐྱབ་མི་སྦེ་ཕྱག་ཞུ་ནུག། མགོནམ་རྡོ་རྗེ་གིས་ འབྲུག་ལུ་ཡོད་པའི་རང་ལུགས་ཀྱི་སྙན་ཆ་མང་ཆེ་ཤོས་ཅིག་བསྐྲོག་ཤེས་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། མགོནམ་རྡོ་རྗེ་ཁོ་ར་ དགོད་བྲ་བསྒྱུར་ནིའི་ནང་ལུ་མཁས་མཆོག་འབདཝ་ལས་ འབྲུག་གློག་བརྙན་ཚོགས་པ་ནང་ལས་ དགོད་བྲ་བསྒྱུར་ནིའི་ནང་དྲག་ཤོས་ཀྱི་གསོལ་ར་ཡང་ལེན་ཐེངས་གཉིས་ཐོབ་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། མགོནམ་རྡོ་རྗེ་ཁོ་ར་ གློག་བརྙན་ནང་ལུ་དགོད་བྲ་བསྒྱུར་ནི་ལུ་མཁས་མཆོག་རྐྱངམ་གཅིག་མེད་པར་ བློ་ཟེ་བསྒྱུར་ནི་དང་གསལ་བཤད་འབད་ནིའི་ནང་ལུ་ཡང་ ལྕོགས་གྲུབ་ཡོདཔ་ཨིན། མགོནམ་རྡོ་རྗེ་ཁོ་ར་ ཤེས་ཡོན་སྦྱང་ནིའི་གོ་སྐབས་མ་ཐོབ་རུང་ ཁོ་རའི་ལྕོགས་གྲུབ་ལས་བརྟེན་ ཕྱི་རྒྱལ་ཡུ་ཨེསི་ཨེ་དང་ ཐའེ་ལེནཌ་ལུ་ གློག་བརྙན་བཟོ་བར་དང་ འཁྲབ་སྟོན་སྟོན་པར་འགྱོ་ནི་གོ་སྐབས་ཡང་ཐོབ་སྟེ་འདུག། མགོནམ་རྡོ་རྗེ་ཁོ་ར་ཁ་སླབ་ནི་དང་གསལ་བཤད་འབད་ནིའི་ནང་ལུ་འཇོན་ཐང་ཅན་ཅིག་འབདཝ་ལས་ རྒྱལ་ཡོངས་དུས་ཆེན་གྱི་སྐབས་ལུ་ གསལ་བཤདཔ་སྦེ་ཕྱག་ཞུ་དོ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ འབྲུག་གི་གསུང་སྐད་དང་འབྲུག་མཁས་འཕགས་ཅན་ཟེར་བའི་གསུང་སྐད་འགྲན་བསྡུར་ཚུ་ནང་གི་ གསལ་བཤདཔ་སྦེ་ཕྱག་ཞུཝ་ཨིན་པས། ད་ལྟོ་ཚུན་ཚོད་ མགོནམ་རྡོ་རྗེ་གིས་ འབྲུག་གི་གློག་བརྙན་ ༤༥ དེ་ཅིག་ནང་བཅའ་མར་གཏོགས་ཏེ་ཡོདཔ་དང་ གློག་བརྙན་ཚུ་ཡང་བཟོ་སྐྲུན་འབད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ད་རེས་ནངས་པ་་ མགོནམ་རྡོ་རྗེ་གིས་བཟོ་སྐྲུན་འབད་ཡོད་པའི་གློག་བརྙན་ མི་ཚེ་མིག་གིས་མི་མཐོང་ཟེར་མི་འདི་ གློག་བརྙན་ཁང་ཚུ་ལས་ཕར་སྟོན་པའི་བསྒང་ར་ཡོདཔ་ཨིན་མས། རྒྱབ་རྟེན། ཨོ་རྒྱན་ཕུན་ཚོགས་རབས་རྒྱལ། (༢༠༢༢) རབས་རྒྱལ་དང་གཅིག་ཁར་སྲུ་ཇ་བཞེས་པ་བྱོན་ཤོག། yotube.com/c/Drukyelfilms འབྲུག་གི་གློག་བརྙན། (༢༠༡༧) ཚེ་རིང་ཕུན་ཚོགས། https://www.movies.bt ཡོངས་གྲགས་ཅན་གྱི་མི་ངོམ། གཞུང་སྐྱོང་ལམ་ལུགས་ཀྱི་འགྱུར་བ། ༉  གཞུང་སྐྱོང་ལམ་ལུགས་ཀྱི་འགྱུར་བ་ཟེར་མི་འདི་ འཛམ་གླིང་རྒྱལ་ཁབ་ག་ཏེ་ལུ་འབད་རུང་ དུས་ཀྱི་འགྱུར་བ་དང་བསྟུན་ གཞུང་སྐྱོང་ཐངས་ཀྱི་ལམ་ལུགས་ཚུ་ལེགས་བཅོས་འབད་དེ་ འགྱུར་བ་བཟོ་མི་ཅིག་ལུ་གོ་ནི་ཨིན། འདི་བཟུམ་སྦེ་ ང་བཅས་རའི་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་གཞུང་སྐྱོང་ལམ་ལུགས་ནང་ཡང་ འགྱུར་བ་སྦོམ་སོང་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་སྦེ་འགྱུར་བ་འགྱོ་དགོ་པའི་རྒྱུ་མཚན་འདི་ཡང་ དུས་ཀྱི་འགྱུར་བ་དང་བསྟུན་ མི་སྡེ་ནང་ལུ་ དགོས་མཁོ་ཅན་ཚུ་གྱུར་འགྱོཝ་ལས་བརྟེན་ཏེ་ དེ་དང་འཁྲིལ་བའི་ལམ་ལུགས་ཅིག་ གཞི་གཙུགས་འབད་དགོཔ་ད་ གཞུང་སྐྱོང་ལམ་ལུགས་འདི་ཡང་གྱུར་འགྱོཝ་ཨིན་པས། དེ་ཡང་ John Ardussi (2022) གིས་ སྔོན་མ་ཞབས་དྲུང་གིས་མཛད་མི་ སྲིད་བྱུས་ཚུ་ལུ་གནས་ཏེ་སྡོད་པ་ཅིན་ དུས་རབས་ ༢༠ པའི་ནང་ལུ་འབྱུང་པའི་གནས་སྟངས་ཚུ་ གདོང་ལེན་འབད་མ་ཚུགསཔ་ལས་ ཆོས་ཀྱི་དབུ་ཁྲིད་ཀྱི་གཞུང་སྐྱོང་ལས་ རྒྱལཔོ་རིམ་བྱོན་གྱི་གཞུང་སྐྱོང་ལུ་བསྒྱུར་ནུག་ཟེར་ བཤདཔ་ཨིན་པས། འདི་འབདཝ་ལས་ གཞུང་སྐྱོང་ལམ་ལུགས་ཀྱི་འགྱུར་བ་ཡང་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཡར་རྒྱས་གོང་འཕེལ་གྱི་འགྱུར་བ་དང་བསྟུན་ འགྱུར་དགོ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། ང་བཅས་རའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་གཞུང་སྐྱོང་ལམ་ལུགས་ཀྱི་འགྱུར་བ་དེ་ཡང་ ཞབས་དྲུང་གི་སྐབས་དང་། རྒྱལ་བརྒྱུད་རིམ་བྱོན་གྱི་སྐབས། དམངས་གཙོ་བོའི་རིང་ལུགས་སྦེ་ ཁག་གསུམ་སྦེ་བཤད་སྲོལ་འདུག། དང་པ་ར་ དུས་རབས་ ༡༧ པའི་ནང་ ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་མཆོག་ བོད་ཁ་བ་ཅན་གྱི་ལྗོངས་ལས་ ལྷོ་འབྲུག་ལུ་བྱོན་ཞིནམ་ལས་ཚུར་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ མངའ་འོག་གཅིག་གི་འོག་ལུ་བཙུགས་ཏེ་ གཞུང་སྐྱོང་གི་ལུགས་འདི་གཞི་གཙུགས་མཛད་གནང་ནུག། དེ་ཡང་ ཞབས་དྲུང་ མཆོག་བོད་ལུ་ ཀུན་མཁྱེན་པདྨ་དཀར་པོ་གི་ཡང་སྲིད་ཨིནམ་སྦེ་ ངོས་འཛིན་མཛད་ཞིནམ་ད་ བོད་ར་ལུང་ལུ་ དགོན་སྡེའི་གཅོ་འཛིན་ ༡༦ པ་སྦེ་བཞུགས་པའི་སྐབས་ རྒྱལ་བ་དཔག་བསམ་དབང་པོ་ཡང་ ཀུན་མཁྱེན་པདྨ་དཀར་པོའི་ཡང་སྲིད་ཨིནམ་སྦེ་ཐོན་སོཔ་ལས་ གཙང་གི་སྡེ་སྲིད་ཕུན་ཚོགས་རྣམ་རྒྱལ་དང་མ་འགྲིགས་པར། ལྷག་པར་དུ་ ལུང་བསྟན་ལྟར་དུ་ ལྷོ་འབྲུག་ལུ་བྱོན་བྱོནམ་ཨིན་པས། Sonam Kinga (2009) གིས་ཡང་ ཞབས་དྲུང་དང་རྒྱལ་བ་དཔག་བསམ་དབང་པོ་གཉིས་མ་འགྲིགསཔ་ལས་བརྟེན་ བོད་ལུ་འབྲུག་པ་བཀའ་བརྒྱུད་ཀྱི་ལུགས་ ཁག་སོ་སོ་སྦེ་རྒྱས་འགྱོ། དེ་མ་ཚད་ ཀུན་མཁྱེན་པདྨ་དཀར་པོ་འདི་ གཙང་པ་རྒྱ་རས་ཀྱི་བརྒྱུད་པ་མེནམ་དང་ ཞབས་དྲུང་འདི་ཨིནམ། དེ་ལས་ རྒྱལ་བ་དཔག་བསམ་དབང་པོ་འདི་མེན་ཟེར་བའི་ བྱ་སྟབས་མ་བདེཝ་ལེ་ཤ་ཐོནམ་ལས་ ཞབས་དྲུང་མཆོག་ འབྲུག་ལུ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༦༡༦ ལུ་ རང་བྱོན་ཁ་སརྤ་པ་ནི་དང་ སྤྱན་རས་གཟིགས་ཀྱི་སྐུ་འདྲ་བསྣམས་ཏེ་བྱོན་ནུག་ཟེར་བཤད་དེ་འདུག། ཞབས་དྲུང་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་ འབྲུག་ལུ་མ་བྱོན་པའི་སྔོན་གོང་ལས་ར་ གཞུང་སྐྱོང་གི་འཆར་སྣང་དང་ཐུགས་རིགཡོདཔ་ལས་ འབྲུག་ལུ་ཕེབས་ཞིནམ་ལས་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ མངའ་འོག་གཅིག་གི་འོག་ལུ་བཙུགས་ཏེ་ གཞུང་སྐྱོང་ལམ་ལུགས་ཀྱི་སྲིད་བྱུས་ཚུ་ འགོ་བཙུགས་གནང་ནུག། དེ་ཡང་ ཞབས་དྲུང་ཁོ་ར་ བོད་ར་ལུང་ལུ་ཡོད་པའི་གཞུང་སྐྱོང་ལམ་ལུགས་འདི་དང་ཆ་འདྲཝ་ཅིག་ གཞི་ནང་པའི་ཆོས་ལུ་བཞག་སྟེ་ རྒྱལ་ཁབ་སྐྱོང་གནང་ནུག། (John Ardussi, 2022) ཞབས་དྲུང་གི་སྐབས་ལུ་ གཞུང་སྐྱོང་གི་རིང་ལུགས་འདི་ གཙང་སྡེ་སྲིད་ཕུན་ཚོགས་རྣམ་རྒྱལ་ལས་ རྒྱལ་ཁ་ཐོབ་པའི་དགའ་ཚོར་དང་བཅས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༦༡༩ གི་ལོ་དེ་ནང་ ང་བཅུ་དྲུག་མའི་ཕྱག་ཐམ་བརྩམས་མི་ལུ་ གཞི་བཞག་སྟེ་ཨིན་པས། Karma Phuntsho, (2013) ཀྱིས་འབད་བ་ཅིན་ ཞབས་དྲུང་མཆོག་དགུང་ལོ་ ༣༣ བཞེསཔ་ད་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཕྱོགས་བཞི་ལུ་ཡོད་པའི་ལྷ་སྲིན་སྡེ་བརྒྱད་དང་ ལྷོ་མོན་ཁག་བཞི་གི་མི་སེར་ག་ར་ ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་ང་གི་འོག་ལུ་ དབང་དུ་འདུསཔ་ཨིན་ཟེར་བའི་བརྡ་ལུ་ ང་བཅུ་དྲུག་མའི་ལས་རྟགས་དང་བཅསཔ་སྦེ་བཏང་ནུག་ཟེར་བཀོད་འདུག། གཞུང་སྐྱོང་ཐངས་འདི་ གཞི་ང་བཅུ་དྲུག་མའི་་ཕྱག་ཐམ་གུར་ཨིན་པའི་ཁར་ ཁྲིམས་གཞུང་ཆེན་མོ་ཅིག་ཡང་བརྩམས་ཏེ་ གཞུང་སྐྱོང་འདི་ཡང་ རྒྱལ་ཁྲིམ་གསེར་གྱི་གཉའ་ཤིང་། །ཆོས་ཁྲིམས་དར་གྱི་མདུད་ཕུད།། ཟེར་བའི་ཐོག་ལས་སྐྱོང་གནང་ནུག།   དེ་འབདཝ་ལས་ གཞུང་སྐྱོང་ཐངས་འདི་ཡང་ ཆོས་སྲིད་ལུགས་གཉིས་ཀྱི་ཐོག་ལས་ ཆོས་ཀྱི་ལུགས་འཛིན་མི་ རྗེ་མཁན་པོ་བསྐོ་བཞག་གནང་། དེ་ལས་ སྲིད་ཀྱི་ལུགས་འཛིན་མི་ སྡེ་སྲིད་ཚུ་བསྐོ་བཞག་གནང་སྟེ་ ཆོས་སྲིད་གཉིས་ལྡན་གྱི་རིང་ལུགས་འདི་ ཞབས་དྲུང་གིས་གཙོ་བོར་བཟུང་སྟེ་ རྒྱལ་ཁབ་འདི་ ཆོས་ཀྱི་དབུ་ཁྲིད་ཀྱིས་སྐྱོང་བཞུགས་ནུག། འདི་བཟུམ་སྦེ་ར་ གཞུང་སྐྱོང་འདི་ ལེགས་ཤོམ་སྦེ་འགྱོ་ནིའི་དོན་ལུ་ རྫོང་གཞིས་ཁག་ནང་ལས་ཕར་ རྫོང་དཔོན་གྱི་གོ་གནས་དང་ དཔོན་སློབ་ཀྱི་གོ་གནས་ དེ་ལས་ གཟིམ་དཔོན་དང་མགྲོན་གཉེར་ཚུ་བསྐོ་བཞག་གནང་སྟེ་སྐྱོང་གནང་ནུག། དེ་མ་ཚད་ ཞབས་དྲུང་སྐབས་ཀྱི་གཞུང་སྐྱོང་ལམ་ལུགས་ནང་ལུ་ མི་སེར་ཚུ་ལས་ཁྲལ་བསྡུ་ནི་དང་ འུར་ལཱ་བརྒྱུག་ནི་གི་ལམ་ལུགས་ཚུ་ རྒྱ་ཆེཝ་སྦེ་སྡོད་ནུག། དཔེར་ན་ མི་སེར་གྱི་ཐོན་ཁུངས་ཚུ་ དཔོན་ལུ་ཁྲལ་སྦེ་ཕུལ་དགོཔ་དང་ རྫོང་དང་ལྷ་ཁང་ལ་སོགས་པ་བཞེངས་པའི་སྐབས་ ཁྱིམ་གུང་རེ་ལས་ མི་རེ་འགྱོ་སྟེ་ ལཱ་ཚུ་འབད་དགོ་པའི་ལམ་ལུགས་སྡོད་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༦༥༡ ལུ་ ཞབས་དྲུང་ཐུགས་དམ་ནང་བྱོན་པའི་ཤུལ་ལས་ཡང་ རྗེ་མཁན་པོ་དང་སྡེ་སྲིད་ ཚུ་གིས་ ལམ་ལུགས་འདི་ཉམས་མ་བཅུག་པར་ འཛིན་སྐྱོང་མཛད་གནང་ནུག། ང་བཅས་རའི་དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ སྡེ་སྲིད་བསྡོམས་ ༥༤ གིས་སྐྱོང་ཡོད་རུང་ དུས་ཀྱི་འགྱུར་བ་དང་བསྟུན་ མི་སྡེ་ནང་ལུ་ ཡར་རྒྱས་དང་འགྱུར་བ་འོངསམ་ལས་  སྡེ་སྲིད་ཚུ་གིས་ གཞུང་སྐྱོང་ནིའི་ནང་ མཐར་འཁྱོལ་ཅིག་འགྱོ་མ་ཚུགས་པས། འདི་འབདཝ་ལས་  དུས་རབས་ ༢༠ པ་ལས་ཚུར་ གཞུང་སྐྱོང་གི་ལམ་ལུགས་འདི་འགྱུར་བཅོས་འབད་དེ་ རྒྱལ་བརྒྱུད་ཀྱི་རིམ་པ་ལུ་ལྷོད་ནུག། འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ རྒྱལ་བརྒྱུད་ཀྱི་རིམ་ལུགས་འདི་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༠༧ ལུ་ གོང་ས་ཨྱོན་དབང་ཕྱུག་མཆོག་ འབྲུག་གི་རྒྱལཔོ་དང་པ་སྦེ་ ཁྲི་མངའ་སྲོལ་མཛད་པའི་ཤུལ་ལུ་བྱུང་ནུག། དེ་ཡང་ དུས་ཀྱི་འཕོ་འགྱུར་དང་བསྟུན་ དུས་རབས་ ༡༧ པའི་གཞུང་སྐྱོང་ལམ་ལུགས་ཀྱི་བཅའ་ཁྲིམས་དང་སྲིད་བྱུས་ཚུ་གིས་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་གནས་སྟངས་དང་འགྲིག་མ་ཚུགས་མི་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ རྒྱལ་བརྒྱུད་ཀྱི་རིམ་པ་འདི་འགོ་བཙུགས་ནུག། དུས་རབས་ ༢༠ པའི་རྒྱལ་བརྒྱུད་ཀྱི་རིམ་ལུགས་ནང་ལུ་ གཞུང་སྐྱོང་གི་རང་གཤིས་འདི་ ག་དེ་སྦེ་སྡོད་ནུག་ཟེར་བ་ཅིན་ འབྲུག་རྒྱལ་དང་པ་ གོང་ས་ཨོ་རྒྱན་དབང་ཕྱུག་གི་སྐབས་ལུ་ ཞབས་དྲུང་སྐབས་ཀྱི་ལམ་ལུགས་དང་ ཆ་འདྲ་སུ་ཅིག་སྦེ་ མི་སེར་ཚུ་ལས་ ཁྲལ་བསྡུ་ནི་དང་འུར་ལཱ་བརྒྱུག་བཅུག་ནིའི་ལམ་ལུགས་ཚུ་ དེ་སྦེ་ར་སྡོད་ནུག། ཨིན་རུང་ཡང་ རྒྱལ་བརྒྱུད་རིང་ལུགས་ནང་ལྷོད་པའི་བསྒང་ལས་ གཞུང་སྐྱོང་ལམ་ལུགས་འདི་ ཀུན་གྱིས་ཆ་འཇོག་ཡོད་པའི་རིན་ཐང་ཅན་གྱི་ཐོག་ལས་སྐྱོང་གནང་ནུག། རྒྱལ་བརྒྱུད་ཀྱི་རིག་ལུགས་འགོ་བཙུགས་ཞིནམ་ལས་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ ནང་འཁོད་ཀྱི་སྟབས་མ་བདེཝ་ཚུ་ཞི་སྟེ་ དགའ་སྐྱིད་ཀྱི་ཉི་མ་ཤར་ནུག། Sonam Tobgay (2017) ཀྱིས་འབད་བ་ཅིན་ འབྲུག་རྒྱལ་གཉིས་པའི་སྐབས་ལས་ འབྲུག་པའི་མི་སེར་ཚུ་མངའ་འོག་གཅིག་ལུ་འདུས་ཏེ་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་མི་སེར་ཚུ་དབང་ཚུགསཔ་བྱུངམ་མ་ཚད་ ཕྱི་རྒྱལ་བིརི་ཊིཤ་དང་མཐུན་ལམ་བཟོ་སྟེ་ ཕྱི་པའི་ཤེས་ཡོན་འདི་ དྲན་ཤེས་ཅན་གྱི་ཐོག་ལས་ ནང་པའི་རིག་གཞུང་དང་ ཆ་སྙོམ་སྦེ་བཟོ་གནང་ནུག་ཟེར་བཤདཔ་ཨིན་པས། འབྲུག་རྒྱལ་གསུམ་པའི་བསྒང་ལས་ གཞུང་སྐྱོང་གི་སྲིད་བྱུས་འདི་ རྩ་སྒྱུར་དང་དེང་དུས་ཀྱི་ཐོག་ལས་སྦེ་ ཞབས་དྲུང་སྐབས་ཀྱི་ སྲིད་བྱུས་དང་ལམ་ལུགས་ཚུ་ བསྒྱུར་བཅོས་མཛད་ནུག། དེ་ཡང་ Tobgay (2017) ཀྱིས་འབད་བ་ཅིན་ མི་སེར་ཚུ་ལས་ ཁྲལ་བསྡུ་ནི་དང་ འུར་ལཱ་བརྒྱུག་ནི་ཚུ་མར་ཕབ་འབད་ཡོད་པའི་ཁར་  ཁྲིམས་བཟོ་ དྲངས་ཁྲིམས་ སྤྱི་ཚོགས་ དཔལ་འབྱོར་དང་སྲིད་དོན་ཚུ་ལུ་ གཞི་སྒྱུར་རྒྱ་ཆེ་དྲགས་སྦེ་བཟོ་ནུག་ཟེར་བཤད་དེ་འདུག། འདི་བཟུམ་སྦེ་ར་ ཕྱི་པའི་ཤེས་ཡོན་གྱི་ལམ་ལུགས་ཚུ་ཡང་ ཡར་རྒྱས་རྒྱ་ཆེཝ་སྦེ་མཛད་གནང་སྟེ་འདུག། ག་ནི་བ་ཁག་ཆེ་བའི་ང་བཅས་རའི་དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་རྩ་ཁྲིམས་ཆེན་མོ་ཡང་ ཟིན་བྲིས་དང་པ་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༢ ལུ་བཏབ་ནུག། (Bhutan-Politics, 2002). འབྲུག་གི་རྩ་ཁྲིམས་ཆེན་མོ་ ཟིན་བྲིས་བཏབ་ཡོད་མི་འདི་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༥ ལུ་ མི་སེར་ཚུ་ལུ་སྤེལ་གནང་ནུག། (Kinley Dorji, 2005).  དེ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༨ ལུ་ གཞུང་འབྲེལ་དུ་ཆ་འཇོག་གྲུབ་སྟེ་ གཞུང་སྐྱོང་གི་ལམ་ལུགས་ཚུ་ རྩ་ཁྲིམས་ཆེན་མོ་འདི་ལུ་གཞི་བཞག་སྟེ་ སྐྱོང་ནུག། དེ་ལས་ སྤྱི་ལོ་  ༢༠༠༨ ལུ་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ དམངས་གཙོའི་རིང་ལུགས་ཀྱི་སྲིད་བྱུས་འདི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ འཕྲལ་དང་ཕུགས་ཀྱི་མཐའ་དོན་ལུ་  དབང་ཚད་ཕྱིར་སྤེལ་གྱི་རིང་ལུགས་ཟེར་ འབྲུག་པའི་མི་རེརེ་བཞིན་དུ་ལུ་ གོང་ཕེལ་གྱི་ལས་སྣ་ནང་ བཅའ་མར་གཏོགས་བཅུག་ཐབས་ལུ་ གཞི་བཙུགས་འབད་ནུག། འདི་བཟུམ་གྱི་ལས་སྣ་ཚུ་ ཧེ་མ་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༥༣ ལུ་ ཚོགས་འདུ་འགོ་བཙུགས་པའི་བསྒང་ལས་ར་ དུམ་གྲ་རེ་ཡོད་རུང་ དམངས་གཙོའི་རིང་ལུགས་འགོ་བཙུགས་པའི་སྐབས་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་འགོ་ཁྲིདཔ་ཚུ་ གདམ་ཁ་རྐྱབ་ནིའི་དབང་ཚད་ མི་སེར་ཚུ་ལུ་གནང་ནུག། འཛམ་གླིང་ནང་གི་རྒྱལ་ཁབ་མང་རབས་ཅིག་ དམངས་གཙོའི་རིང་ལུགས་ཀྱི་གཞུང་དགོ་ནིའི་དོན་ལུ་ དཀའ་ངལ་ལེ་ཤ་བྱུང་རུང་ དབང་ཚད་འཐོབ་མ་ཚུགས་པར་ཡོདཔ་དང་ ང་བཅས་རའི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ མི་སེར་གི་ངོས་ལེན་མེད་རུང་ར་ རྒྱལ་ཁྲི་ལས་ གསོལ་ར་བཟུམ་སྦེ་གནང་སྟེ་ཡོད། དེ་ལས་ སྤྱི་ལོ་  ༢༠༠༨ ལུ་ འབྲུག་གི་བཙག་འཐུ་འགོ་དང་པ་ འགོ་འདྲེན་འཐབ་་ཞིནམ་ལས་ ཆོས་ལུགས་འཛིན་མིའི་དབུ་ཁྲིད་ རྗེ་མཁན་པོ་དང་ སྲིད་ཀྱི་ལུགས་འཛིན་མི་ ་མི་དབང་མངའ་བདག་རྒྱལ་པོ། དེ་གི་འོག་ལས་ གཞུང་སྐྱོང་ནང་ལུ་ བཙག་འཐུ་ལས་གྲུབ་མི་ བློན་ཆེན་གྱིས་གཙོས་ཏེ་ ལྷན་ཁག་བཅུ་ཐམ་གྱིས་ གཞུང་སྐྱོངམ་ཨིན།  Election Commission of Bhutan (2019) ལྟར་དུ་འབད་བ་ཅིན་ སྤྱི་ལོ་  ༢༠༠༨ ལུ་ སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་བཙག་འཐུ་འགོ་བཙུགས་ཞིནམ་ལས་ ས་གནས་གཞུང་གི་བཙག་འཐུ་ཡང་ འགོ་འདྲེན་འཐབ་ཅི་ཟེར་ཨིན་མས། འདི་ལས་འགོ་བཟུང་སྟེ་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ ཡར་རྒྱས་དང་འགྱུར་བ་སྦོམ་བྱུང་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན། དུས་རབས་ ༢༡ པའི་ནང་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ རྩ་ཁྲིམས་ཅན་གྱི་རྒྱལ་བརྒྱུད་ཀྱི་དམངས་གཙོའི་རིང་ལུགས་ ཟེར་ ཡོངས་གྲགས་ཐོན་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ ཆུང་ཀུ་ཅིག་ཨིན་རུང་ དུས་ཀྱི་འཕོ་འགྱུར་དང་བསྟུན་ཏེ་ གཞུང་སྐྱོང་ལམ་ལུགས་ནང་ལུ་ ཞབས་དྲུང་གི་སྐབས་ལས་འགོ་བཟུང་སྟེ་ གཞུང་རིམ་པ་གསུམ་སྦེ་་འགྱུར་བཅོས་སོང་སྟེ་འདུག། རྒྱབ་རྟེན་དཔེ་ཐོ། Ardussi, J. (2022). The Traditional Institutions of Governance in Bhutan Before 1907 and their Modification with the Coming of the Monarchy. The Druk Journal . Bhutan-Politics. (2002). Retrieved from https://www.raonline.ch/pages/bt/pol/bt_polconst01b2.html Dorji, K. (2005). Draft Constitution to be distributed to all Bhutanese. Retrieved from Bhutan-Politics : http://www.raon.ch/pages/bt/pol/bt_polconst01d.html Election Commission of Bhutan. (2019, March 10). Statistical Information On  Elections In Bhutan (2006-2015) Retrieved from https://www.ecb.bt/statistical-information-on-elections-in-bhutan-2006-2015/ Kinga, S. (2009). Polity, Kingship and Democracy. Thimphu, Bhutan: Bhutan Times Limited . Phuntsho, K. (2013). The History of Bhutan. India: Replika Press Pvt, Ltd. Tobgay, S. (2017, January 05). Retrieved from Kuensel : https://kuenselonline.com/governance-in-bhutan/ Tobgay, S. (2017, January 6). Retrieved from Governance of Bhutan Part I: https://kuenselonline.com/governance-in-bhutan-part-ii/ འཕྲལ་གྱི་དོན་ཚན། འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཕོ་མོ་འདྲ་མཉམ་གྱི་སྲིད་བྱུས་དང་ལག་ལེན། ༉ སྤྱིར་འཛམ་གླིང་རྒྱལ་ཁབ་ག་ཏེ་ལུ་ཡང་ འགྲོ་བ་མིའི་དབང་ཆ་ལུ་ངོས་ལེན་དང་གུས་ཞབས་འབད་དེ་ ཁྲིམས་ལུགས་དམ་དམ་བཟོ་རུང་ ཕོ་མོའི་ཐོབ་དབང་འདྲན་འདྲ་མེད་པའི་རྙོག་གཞི་ཐོན་ཏེ་ར་ཡོདཔ་ཨིན། འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ཡང་ ཕོ་དང་མོའི་བར་ན་ ཐོབ་སྐལ་གྱི་རིམ་པ་ཚུ་ ཆགས་སྡང་ཕྱོགས་རིས་མེད་པར་ཐོབ་པའི་དབང་ཆ་ འབྲུག་གི་རྩ་ཁྲིམས་ཆེན་མོ་ནང་ལུ་ གསལ་ཏོག་ཏོ་སྦེ་བཀོད་དེ་ཡོད་རུང་ རྒྱལ་ཁབ་གཞན་ཚུ་ནང་བཟུམ་སྦེ་ དཀའ་ངལ་དང་སྟབས་མ་བདེཝ་ཚུ་ ཐོནམ་འཐོན་སར་ཡོདཔ་ཨིན། རྒྱལ་ཁབ་ནང་ཁྲིམས་ལུགས་ཡོད་རུང་ དཀའ་ངལ་དེ་བཟུམ་ཐོན་མི་འདི་ གཙོ་བོ་ འབྲུག་མི་ཚུ་གིས་ ཕོ་མོ་འདྲ་མཉམ་ཟེར་བའི་ཚིག་ལུ་དག་སྣང་ཆུང་མི་དང་ མི་སྡེ་ནང་ལུ་ སྔོན་དང་ཕུ་ལས་ར་ སྐྱེསཔ་ཕོ་སྐྱེས་དང་ཨམ་སྲུ་མོ་རེངསམོ་མནོ་མེད་ (ཕོ་སྐྱེས་མཆོག་དང་ཨམ་སྲུ་ཞན་) ཟེར་བའི་མནོ་ལུགས་ཚུ་ ཆུང་ཀུ་བསྒང་ལས་ར་ འབྲུག་མི་ཚུ་གི་རྒྱུད་ལུ་ པ་ཏྲ་བརྐོ་ཚར་ནི་འདི་གིས་ མནོ་ལུགས་བསྒྱུར་བཅོས་འབད་མ་ཚུགས་མི་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ཨིན་མས། ཕོ་དང་མོའི་བར་ན་ ཁྱད་པར་རྒྱ་ཆེཝ་ཡོད་པའི་རྙོག་གཞི་འཐོན་མིའི་གནད་དོན་གཞན་ཡང་ མི་སྡེའི་ཧོངས་ལས་ཨམ་སྲུ་ཚུ་ལུ་ རྒྱབ་སྐྱོར་ཧྲིལ་བུམ་མེདཔ་ལས་བརྟེན་ཏེ་འབྱུངམ་ཨིན་མས། དེ་ཡང་ Tashi Dema (2017) སླབ་མི་ནང་ མི་རྗེ་བློན་ཆེན་མཆོག་གིས་ སྲིད་དོན་ནང་བཅའ་མར་གཏོགས་མི་ཨམ་སྲུ་ཅིག་གིས་ མར་ཆང་ཕུལ་བའི་པར་ མི་སྡེ་བརྡ་བརྒྱུད་ནང་བཙུགསཔ་ད་ འབྲུག་མི་ཚུ་གིས་སྨད་པ་རྐྱབ་ལུ་མི་ལུ་བལྟ་བ་ཅིན་ དང་ཕུ་བཟུམ་སྦེ་ ཨམ་སྲུ་ཚུ་འདི་ ཁྱིམ་ནང་ལུ་རྨགཔ་དང་ཨ་ལུ་ཚུ་གིས་ གཡོག་ལཱ་བརྒྱུགས་སྡོད་དགོཔ་སྦེ་ཨིན་མས། མི་སྡེའི་ཧོངསལས་ ངལ་རངས་དང་ཡིད་ཆེས་བསྐྱེད་དེ་ རྒྱབ་སྐྱོར་འབད་བ་ཅིན་ ཨམ་སྲུ་ཚུ་གིས་རྒྱུད་ལུ་ སྤོབས་དང་སེམས་ཤུགས་འཐེབ་ཐོབ་སྟེ་ སྲིད་དོན་དང་གཞུང་སྐྱོང་ལེགས་ལྡན་ དེ་ལས་ འགོ་ཁྲིད་པའི་འགན་ཁུར་ཚུ་ནང་ གཡང་ཟ་བག་ཟ་མེད་པར་ གྲལ་གཏོགས་འབད་ཚུགས་ནི་ཨིན་མས། ད་རེས་ སྲིད་དོན་ནང་བཅའ་མར་གཏོགས་མི་ཨམ་སྲུ་ཚུ་ལུ་ གདོང་ལེན་ཆེ་ཤོས་ར་ མི་དམངས་ཀྱི་ཡིད་ཆེས་མེདཔ་མ་ཚད་ ཕོ་སྐྱེས་ཚུ་དང་ག་བསྡུར་འབད་དེ་ སྟབས་མ་བདེཝ་བཟོ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། མི་སྡེ་ནང་ལུ་ འགོ་ཁྲིད་པའི་ཕྱག་འགན་འདི་ ཕོ་སྐྱེས་ཚུ་གིས་རྐྱངམ་གཅིག་ འབག་ཚུགས་ཟེར་བའི་མནོ་ལུགས་འདི་རྩ་མེད་གཏང་ཐབས་ལུ་ ད་ལས་ཕར་ ཨམ་སྲུ་ཚུ་གིས་ སྲིད་དོན་དང་འཆར་གཞི་བརྩམ་ནི་ དེ་ལས་ གྲོས་ཐག་གཅད་ནིའི་ལས་རིམ་ཚུ་ནང་ བཅའ་མར་གཏོགས་དགོཔ་འདུག་ཟེར་ རྩི་རང་རྫོང་བདག་ངག་དབང་པདྨོ་གིས་བཤད་ནུག། (Tashi Dema, 2017) ཕོ་མོ་འདྲ་མཉམ་ཟེར་ ཕོ་སྐྱེས་དང་ཨམ་སྲུའི་ཐོབ་དབང་འདྲན་འདྲ་བཟོ་ཐབས་ལུ་  ཤེས་ཡོན་སྦྱང་ནིའི་གོ་སྐབས་ཚུ་ ཕོ་མོའི་དབྱེ་བ་མ་ཕྱེས་བར་འདྲ་མཉམ་སྦེ་བྱིན་ནི་དང་ ལྷག་པར་དུ་ གཡུས་སྒོ་ཚུ་ནང་ལས་ཕར་སྡོད་མི་ ཕམ་ཚུ་ལུ་ བུ་གཞི་བུཚུ་དང་བུམོ་གི་བར་ན་ ཉེ་རིང་མ་ཕྱེས་བར་ སློབ་གྲྭ་ནང་གཏང་དགོ་པའི་སྐུལ་བསྒྲགས་འབད་དགོཔ་འདུག། དེ་མ་ཚད་ སློབ་ཕྲུག་བུམོ་ཚུ་ལུ་ སྐད་ཡིག་དང་འབྲེལ་བའི་ཆོས་ཚན་ནང་ སྤྲོ་བ་སྐྱེད་དོ་བཟུམ་སྦེ་ ཚན་རིག་དང་ཚོང་རིག་གི་ཆོས་ཚན་ཚུ་ནང་ཡང་ སྤྲོ་བ་བསྐྱེད་དེ་ལྷབ་སྦྱང་འབད་བཅུག་པ་ཅིན་ ལྕོགས་གྲུབ་ཅན་ཅིག་ལུ་གྱུར་ཏེ་ མ་འོངས་པའི་ནང་ ལཱ་མ་ཐོབ་པའི་དཀའ་ངལ་ཚུ་བསལ་ཚུགས་པའི་སྔོན་འགོག་འབད་དགོཔ་འདུག། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༨ ལུ་ ཨམ་སྲུ་ལཱ་གཡོག་མེད་པའི་གནས་ཚད་འདི་ བརྒྱ་ཆ་ ༤.༢ དང་ཕོ་སྐྱེས་ ༢.༧ ལས་བརྒལ་མེདཔ་ལས་ ཨམ་སྲུ་ལཱ་གཡོག་མེད་པའི་གྱངསཁ་འདི་ བརྒྱ་ཆ་ ༡.༥ གི་ཕོ་སྐྱེས་ལཱ་གཡོག་མེད་མི་ལས་མཐོ་བས། (National Gender Equality Policy, 2019) རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ ཕོ་དང་མོའི་བརྩི་མཐོང་ འདྲ་མཉམ་ཡོདཔ་བཟོ་ནིའི་ཐབསཤེས། ༡༽ སྔོན་མ་ལས་བརྩམས་བཞག་ཡོད་པའི་ ཕོ་མོ་འདྲ་མཉམ་གྱི་ཁྲིམས་ལུགས་ཚུ་ དམ་དམ་སྦེ་ལག་ལེན་འཐབ་དགོ་པས། ༢༽ ཁྲིམས་ལུགས་ལས་འགལ་བའི་ལཱ་འབད་མི་ཚུ་ལུ་ ཉེས་ཁྲིམས་དང་ཉེས་བྱ་ཡངས་ཆག་མེད་པར་བཀལ་དགོ་པས། ༣༽ མི་སྡེ་དང་ཕོ་སྐྱེས་ཚུ་གི་ཧོངསལས་ ཨམ་སྲུ་ཚུ་ལུ་ རྒྱབ་སྐྱོར་དང་གྲོགས་རམ་དགོ་པས། ༤༽ ཨམ་སྲུ་ཚུ་གིས་ཡང་འབད་མི་ཚུགས་ཟེར་རྒྱབ་བཤུད་རྐྱབ་མ་སྡོད་པར་ དཀའ་ངལ་གདོང་ལེན་འབད་དགོ་པས། རྒྱབ་རྟེན། Dema. T “Women in Bhutan: the Gender Discussion” The Druk Journal, June 28 2017 http://drukjournal.bt/towards-a-sustainable-development/#:~:text=Women%20in%20Bhutan%20enjoy%20more,rights%20for%20women%20in%20politics, National Commission for Women and Children (2019) National Gender Equality Policy. http://www.gnhc.gov.bt/en/wp-content/uploads/2020/02/national Gender-Equality-Policy.pdf ཕོ་མོའི་འདྲ་མཉམ། དམངས་གཙོ་བོའི་རིང་ལུགས། དམངས་གཙོ་བོའི་རིང་ལུགས་ཟེར་མི་འདི་ རྒྱལ་ཁབ་གཅིག་གི་མི་རློབས་ ཡང་ན་མི་རློབས་འོད་འབབ་ཅན་ གྱིས་སྐྱོང་མི་གཞུང་དང་ ལྷག་པར་དུ་ གཙག་འཐུ་གྲུབ་མི་གཞུང་སྐྱོང་པ་ཚུ་གིས་སྐྱོང་མིའི་གཞུང་འདི་ལུ་གོ་ནི་ཨིན་པས། དེ་བཟུམ་སྦེ་ དམངས་གཙོ་བོའི་རིང་ལུགས་ཟེར་མི་འདི་ མི་སེར་གྱི་གཞུང་དང་ མི་སེར་གྱིས་སྐྱོང་མིའི་གཞུང་དང་ མི་སེར་གྱི་དོན་ལུ་ཨིན་པའི་གཞུང་ ཟེར་ཡང་ བཤད་སྲོལ་འདུག། Abraham Lincoln (2017). དེ་བཟུམ་སྦེ་ Aries A. Arygay (2021) གིས་འབད་བ་ཅིན་ དམངས་གཙོའི་སོར་སྒྱུར་ ཟེར་མི་འདི་ རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ནང་ དམིགས་བསལ་གྱི་དབང་ཚད་ཅན་གྱི་གཞུང་སྐྱོང་ལམ་ལུགས་ཅིག་ལས་ སྟབས་བདེ་བའི་དམངས་གཙོའི་ལམ་ལུགས་ཅིག་ལུ་བསྒྱུར་བའི་བྱ་རིམ་ཅིག་ཨིནམ་སྦེ་བཀོད་དེ་འདུག། དམངས་གཙོའི་རིང་ལུགས་ཟེར་བའི་གཞུང་སྐྱོང་གི་ལམ་ལུགས་འགོ་དང་པ་ ག་ཏེ་ལུ་བྱུང་ནུག་ཟེར་བ་ཅིན་ Aditya Yadav (n.d.) གིས་བཤད་མི་ནང་ 580-507 BC ལུ་ དང་ཕུའི་གིརིག་ (ancient Greek) གི་མངའ་སྡེ་ ཨེ་ཐེནསི་ (Athens) ཟེར་སའི་སྲིད་དོན་ཅིག་ནང་དར་ཏེ་་སྡོད་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་ལས་ ཡུ་རོབ་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལས་ཕར་ཡང་ དམངས་གཙོའི་རིང་ལུགས་ གསར་གཏོད་འབད་ཞིནམ་ལས་ ཡུ་ནའེ་ཊེཌེ་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱིས་ཡང་ ཕོ་མོ་འདྲ་མཉམ་གྱི་ལམ་ལུགས་འགོ་བཙུགས་ཏེ་ འཛམ་གླིང་ནང་ལུ་ དར་ཁྱབ་འགྱོ་ནུག་ཟེར་བཤདཔ་ཨིན་པས། འདི་ལས་ཚུར་ འཛམ་གླིང་རྒྱལ་ཁབ་ཚུ་ནང་ལས་ཕར་ དམངས་གཙོའི་སོར་སྒྱུར་འདི་ ཁྱབ་སྤེལ་འགྱོ་འགྱོཝ་ཨིན་པས།                               དམངས་གཙོའི་སོར་སྒྱུར་འདི་ གནད་དོན་ག་ཅི་སྦེ་འབྱུངམ་སྨོ་ཟེར་བ་ཅིན་ རྒྱལ་ཁབ་གཅིག་གི་མི་སེར་ཚུ་ལུ་ གཞུང་གི་ཁ་ཐུག་ལས་ འདྲ་མཉམ་དང་དྲང་བདེན་མེད་པའི་སྐབས་འབྱུངམ་ཨིན་པས། དེ་ཡང་ གཞུང་གི་ཁ་ཐུག་ལས་ གོ་སྐབས་དང་རྒྱབ་སྐྱོར་གྱི་ཁེ་ཕན་ཚུ་ གོ་གནས་སྦོམ་དང་ཕྱུགཔོ། མི་དྲག་དྲགམ་ཚུ་ལུ་མངམ་སྦེ་བྱིན། དེ་ལས་ མི་སེར་མཉམ་ཆུང་ཚུ་གི་རེ་འདོད་དང་བསམ་འཆར་ཚུ་ངོས་ལེན་མ་འབད་བར་ རྒྱབ་ཁར་བསྐྱུར་བཞག་མི་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ ཐོབ་དབང་དང་དབང་ཆ་དགོ་ནིའི་དོན་ལུ་ ཞི་དྲག་གི་ངོ་རྒོལ་ཚུ་འཐོནམ་ད་འབྱུངམ་ཨིན་པས། འཛམ་གླིང་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལས་ཕར་ དམངས་གཙོའི་སོར་སྒྱུར་འཐོན་པའི་གནད་དོན་གཅིག་ ཕྱིའི་དབང་ཤུགས་ཀྱིས་སྦེ་ འགྱོ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། དེ་ཡང་ བལ་ཡུལ་རྒྱལ་ཁབ་བཟུམ་ཅིག་ནང་ལུ་ དམངས་གཙོའི་སོར་སྒྱུར་བྱུང་མི་འདི་ Ramjeer P Parajulee (2000) གིས་བཤད་མི་ནང་ རྒྱལ་ཁབ་འདི་ རྒྱལ་པོའི་མངའ་འོག་ལུ་སྡོད་པའི་སྐབས་ རྒྱལ་པོའི་དབང་ཚད་ལོག་སྤྱོད་འབད་དེ་ ག་དགའཝ་སྦེ་སྐྱོང་མི་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱིས་ དམངས་གཙོའི་རིང་ལུགས་འདི་ གཞི་གཙུགས་འབད་དགོཔ་སྦེ་སླབ་ནུག། དེ་ལས་ཚུར་ རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ལྟ་དྲངས་ཏེ་ བལ་ཡུལ་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ཡང་ དམངས་གཙོའི་སོར་སྒྱུར་འདི་བྱུང་ཡི་ཟེར་ཨིན་པས། རྒྱལ་ཁབ་ལ་ལུ་ཅིག་ནང་ དམངས་གཙོའི་སོར་སྒྱུར་འདི་ གཞན་རྒྱལ་ཁབ་ཚུ་ལས་ དཔེ་བལྟ་སྟེ་འབྱུང་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། འདི་འབདཝ་ལས་ ཕྱིའི་དབང་ཤུགས་འདི་ཡང་ རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་གི་སྐྱོང་ཐངས་ཀྱི་སྲིད་བྱུས་ལེགས་སྒྱུར་འབད་ནིའི་རྒྱུ་རྐྱེན་གཙོ་བོ་ཅིག་ཨིན་པས། དེ་མ་ཚད་ དམངས་གཙོའི་སོར་སྒྱུར་འདི་ རྒྱལ་ཁབ་གཞན་དབང་ནི་དང་གཞུང་རྒོལ་ཚུ་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ཡང་ འབྱུང་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། དེ་ཡང་ རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ གཞན་རྒྱལ་ཁབ་ ཡང་ན་ཚོགས་པ་ཅིག་གིས་ དམག་དང་དྲག་པོའི་ལཱ་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ ཁོང་གི་དབང་ལུ་བསྡུ་བའི་སྐབས་ དབང་ཚར་མིའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ལམ་ལུགས་དང་ མི་སེར་ཚུ་གི་རང་དབང་མེདཔ་ཐལ་ཏེ་ དབང་མིའི་རྒྱལ་ཁབ་ ཡང་ན་ཚོགས་པ་འདི་གི་ལམ་ལུགས་ཚུ་གཞི་བཙུགསཔ་ད་ དམངས་གཙོའི་སོར་སྒྱུར་འདི་འབྱུངམ་ཨིན་མས། དེ་བཟུམ་སྦེ་ རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་གི་མི་སེར་ཚུ་ལུ་ གཞུང་འདི་གིས་རང་དབང་མ་བྱིན་པར་ སྣང་མེད་བསྐྱུར་ཏེ་བཞག་པའི་སྐབས་ རང་དབང་གི་དོན་ལུ་ གཞུང་ལུ་ངོ་རྒོལ་འབདཝ་ད་ལུ་ རྒྱལ་ཁབ་འདི་ནང་ དམངས་གཙོའི་སོར་སྒྱུར་འདི་འབྱུངམ་ཨིན་པས་གོ།། Way toward Democratic transition འདི་ ད་རེས་ནངས་པའི་དུས་ལུ་ གནམ་མེད་ས་མེད་གལ་ཅན་ཅིག་ཨིན་པས། དེ་ཡང་ དུས་ཀྱི་འགྱུར་བ་དང་ བ་དང་བསྟུན་ རྒྱལ་ཁབ་ཡར་རྒྱལ་གོང་ཕེལ་བཏང་དགོཔ་ད་ལུ་ གཞུང་སྐྱོང་མི་ དཔེར་ན་འབད་བ་ཅིན་ རྒྱལཔོ་རྐྱངམ་ཅིག་གི་ ཐུགས་རིག་ ལུ་ངེས་སྡོད་པ་ཅིན་ ཡར་རྒྱས་གོང་ཕེལ་གྱི་འགྱུར་བ་ རྒྱ་ཆེཝ་སྦེ་འབག་མི་ཚུགས་ནི་མས། འདི་འབདཝ་ལས་ དབང་ཚེ་འདྲ་མཉམ་འབད་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ཡོད་པའི་ མི་རེ་རེ་བཞིན་དུ་གིས་ བསམ་འཆར་ཚུ་བསྡུ་ཏེ་ ལས་སྣ་བཙམ་པ་ཅིན་ ལེགཤ་ཤོམ་འོང་ནི་ཨིན་པས། དེ་འབདཝ་ལས་ འཛམ་གླིང་རྒྱལ་ཁབ་ཚུ་ནང་ལས་ཕར་ མ་འོངས་པའི་ནང་ལུ་འདི་ ཆ་མཉམ་ར་དམངས་གཙོ་བོའི་རིང་ལུགས་ འཛིན་མི་ལུ་འགྱུར་ནི་བཟུམ་འདུག། དེ་ཡང་ དམངས་གཙོ་བོའི་རིང་ལུགས་ཀྱིས་ སྐྱོང་མི་གཞུང་ནང་ལུ་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་མི་སེར་ཆ་མཉམ་ ཤོ་མཚུངས་སྦེ་ ཡར་རྒྱས་གོང་འཕེལ་གྱི་ལས་ སྣ་བཙམ་པའི་སྐབས་ གོ་སྐབས་འདྲན་འདྲ་སྦེ་ ཐོབ་ནི་ཨིན་པས། འདི་འབདཝ་ལས་ འཛམ་གླིང་ནང་ inequality ཡང་ མར་ཕབ་ འབད་ཚུགས་ནི་ ཨིན་པས། འདི་གི་ཡང་མ་དོ་བར་ democratic transition གིས་ མི་སེར་ཚུ་ལས་ ཁྲལ་འུར་ལཱ་བསྡུ་ནི་འབད་ནི་ཚུ་ རྩ་མེད་བཟོ་དོ་ཡོད་ནི་འདི་གིས་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ཁོད་ཀྱི་ དབུལ་ཕོང་དཀའ་ངལ་ཚུ་ བསེལ་ཚུགསཔ་ནི་ཨིན་པས། རྒྱབ་རྟེན་དཔེ་ཐོ། Arygay, A. A. (2021). Democratic Transition. New Journal Series . Lincoln, A. (2017). Retrieved from What is Democracy ?: https://web-archive-2017.ait.org.tw/infousa/zhtw/DOCS/whatsdem/whatdm2.htm Parajulee, R. P. (2000). The Democratic Transition in Nepal. United States of America: Rowman & Littlefield Publishers, Inc. Yadav, A. (n.d.). History of Democracy. E-Journal. དམངས་གཙོ་བོའི་རིང་ལུགས། དཔལ་འབྱོར་དང་རང་བཞིན་གནས་སྟངས། ༉ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ དཔལ་འབྱོར་གོང་འཕེལ་གྱི་ལས་སྣ་ག་ཅི་ར་ཨིན་རུང་ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ཀྱི་དགོངས་དོན་སྒྲུབ་ཐབས་ལུ་ ད་རེས་དང་མ་འོངས་པའི་མི་རབས་ཚུ་གི་དོན་ལུ་  རང་བཞིན་མཐའ་འཁོར་གནས་སྟངས་ཡུན་བརྟན་བཞག་ནི་ལུ་དམིགས་ཏེ་ འགོ་འདྲེན་འཐབ་ཨིན། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༨ ལུ་ འགོ་དང་པ་ “རྒྱལ་ཡོངས་མཐའ་འཁོར་གནས་སྟངས་ཐབས་བྱུས” འགོ་བཙུགས་ཞིནམ་ལས་ དཔལ་འབྱོར་གོང་འཕེལ་གྱི་ལས་སྣ་ཚུ་གཞི་བཙུགས་འབད་བའི་སྐབས་ལུ་ མཐའ་འཁོར་གནས་སྟངས་ཡུན་བརྟན་བཞག་ནི་ལུ་ དམིགས་གཏད་བསྐྱེད་དེ་ སྣ་ཁག་མང་བའི་སྲིད་བྱུས་དང་ཁྲིམས་ལུགས་ཚུ་གི་རྗེས་སུ་འབྲངས་ཏེ་ འགོ་བཙུགསཔ་ཨིན། The National Environmental Strategy (1998). ལྷག་པར་དུ་ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ཀྱི་དགོངས་དོན་བསྒྲུབ་ནིའི་དོན་ལུ་དང་ སྐྱེ་ལྡན་རིགས་སྣ་ཚུ་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྤྱི་ནོར་བཟུམ་ཅིག་སྦེ་རྩིཝ་ཨིན། མི་དབང་མངའ་བདག་རྒྱལཔོ་མཆོག་གིས་ ང་བཅས་ཨ་རྟག་ར་ རང་གི་མནོ་ཤུགས་དང་འབད་བརྩོན་ནང་ དམིགས་གཏད་གཅིག་གི་ཐོག་ལས་ རྒྱལ་ཁབ་གཅིག་སྦེ་སྡོད་དགོ། ང་བཅས་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ རང་གི་ཨ་ལུ་ཚུ་ལུ་ རྩིས་སྤྲོད་འབད་བའི་སྐབས་ རྒྱལ་ཁབ་རང་དབང་རང་བཙནན་དང་སྒྲིང་སྒྲི་རྐྱངམ་གཅིག་མེན་པར་ མཐའ་འཁོར་གནས་སྟངས་ཕྱུག་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་སྦེ་རྩིས་སྤྲོད་དགོ་ཟེར་གསུངས་ནུག། རྒྱལ་ཡོངས་ མཐའ་འཁོར་གནས་སྟངས་ཐབས་བྱུས། (༢༠༢༠) དཔལ་འབྱོར་གྱི་གཞི་འགྱམ་སྒྲིང་སྒྲི་བཟོ་བའི་དུས་སྐབས་ རང་བཞིན་མཐའ་འཁོར་གནས་སྟངས་སྣང་མེད་སྦེ་ལུས་ཏེ་ དུས་ནམ་ཅིག་གི་ཚེ་ རྒྱབ་ལོག་ལྟ་བའི་བསྒང་ལས་ ད་རེས་ཡར་རྒྱས་དཔག་མེད་སོང་བའི་རྒྱལ་ཁབ་ཚུ་བཟུམ་སྦེ་ འགྱོད་པ་མི་བསྐྱེད་ནིའི་དོན་ལུ་ གོང་འཕེལ་གྱི་ལཱ་ཚུ་ རང་བཞིན་དང་མཐུན་དགོ་པའི་བཅའ་ཁྲིམས་དང་ལས་ཁུངས་ཚུ་ གཞི་བཙུགས་འབད་དེ་ཡོད། འབྲུག་གི་རྩ་ཁྲིམས་ཆེན་མོ་ (༢༠༠༨) རྩ་ཚན་ལྔ་པའི་ནང་ལུ་ འཕྲལ་དང་ཕུགས་ཀྱི་མི་རབས་རིམ་པའི་མཐའ་དོན་ལུ་ འབྲུག་གི་སྐྱེ་ལྡན་རིགས་སྣ་ཚུ་ བསྲུང་ནི་དང་བདག་འཛིན་འཐབ་ནི་འདི་འབྲུག་མི་ཆ་མཉམ་གྱི་གཞི་རྟེནའགན་ཁུར་ཨིན་ཟེར་བཀོད་དེ་འདུག། དེ་མ་ཚད་ འབྲུག་གི་ས་ཆ་ཁྱོན་བསྡོམས་ལས་ཉུང་མཐའ་ ནགས་ཚལ་གྱི་འོག་ལུ་ དུས་བརྟན་ཀྱང་ངེས་པར་དུ་བཞག་དགོ་ཟེར་ གསལ་རི་རི་སྦེ་བཀོད་དེ་འདུག། གཏེར་ཁ་དང་ས་གཏེར་འཛིན་སྐྱོང་ཁྲིམས་ཡིག་ནང་ལུ་ཡང་ ས་གཏེར་ཕྱིར་བཏོན་གྱི་ལས་འགུལ་འགོ་མ་བཙུགས་བའི་སྔ་གོང་ལས་ འབྲེལ་བ་ཡོད་པའི་རང་བཞིན་གནས་སྟངས་ལྷན་ཚོགས་དང་འབྲེལ་བ་འཐབ་དགོཔ་དང་ ལས་འགུལ་འགོ་བཙུགས་ཞིནམ་ལས་ རྒྱལ་ཡོངས་གྱི་སྲིད་བྱུས་ཚུ་ལས་འགལ་བ་དང་འཁྲུལ་བ་བྱུང་པ་ཅིན་ ཉེས་བྱ་ཡངས་ཆག་མེད་ཟེར་བཀོད་དེ་འདུག (Mines and Minerals Management Act of the Kingdom of Bhutan, 1995). དེ་སྦེ་ ཁྲིམས་ལུགས་བརྩམ་དགོ་མི་འདི་ ཡུན་བརྟན་གྱི་གོང་འཕེལ་གྱིས་ མཐའ་འཁོར་གནས་སྟངས་ལུ་གནོད་པ་མེདཔ་སྦེ་མཐར་ཕྱིན་ཐབས་ལུ་ཨིན་མས། ད་རེས་ནངས་པ་ འཛམ་གླིང་ནང་དཔལ་འབྱོར་གོང་འཕེལ་གྱི་དོན་ལུ་ རང་བཞིན་ཐོན་སྐྱེད་ཚུ་ག་ར་ འཕྲལ་གྱི་བདེ་ཐབས་ལུ་བལྟ་སྟེ་ ལོངས་སྤྱོད་དོ་ཡོདཔ་ལས་ དཔལ་འབྱོར་མཁས་མཆོག་ཚུ་ མ་འོངས་པ་ནང་ རྒྱུ་དངོས་མེད་པའི་དཀའ་ངལ་མི་འཐོན་ག་ཟེར་ ཚ་གྱང་ལངས་ཏེ་འདུག། འཛམ་གླིང་སྤྱ་ཚོགས་ཀྱི་གནས་སྡོད་སྐུ་ཚབ་ ཨ་ཟུ་ཀུ་བཱོ་ཊ་གིས་སླབ་མི་ནང་ རང་བཞིན་གནས་སྟངས་མེདཔ་བཏང་སྟེ་ གོང་འཕེལ་གཏང་མི་འདི་ གོང་འཕེལ་གྱི་གྲངས་སུ་མི་ཚུད་ནི་ཨིནམ་ལས་ མི་སྟོབས་གོང་འཕེལ་གཏང་མི་དང་གཅིག་ཁར་ རང་བཞིན་གནས་སྟངས་འདི་ཡང་ སྲུང་སྐྱོབ་འབད་དགོཔ་ཁག་ཆེ་ཟེར་བཤད་ཅི། ཁོ་གིས་བཤད་མི་ལུ་གཞི་བཞག་པ་ཅིན་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱིས་དང་ལེན་འབད་མི་ དཔལ་འབྱོར་གོང་འཕེལ་གྱི་ཐབས་བྱུས་འདི་ ཁྱད་པར་འཕགས་པ་ཅིག་ཨིན་མས། རྒྱབ་རྟེན། Mines and Minerals Management Act of the Kingdom of Bhutan, 1995 https://www.nationalcouncil.bt/assets/uploads/docs/acts/2017/Mines_and_Minerals_    Management_Act_of_Bhutan_1995_Eng_pdf. The National Environment Commission (no year). The Middle Path: National Environment Strategy For Bhutan. Thailand, Keen Publisher. https://www.thegef.org/sites/default/files/ncsa-documents/Middlepath.pdf The National Environment Commission (2020). The Middle Path: National Environment Strategy. http://www.nec.gov.bt/publications/download/national-environment-strategyenglish https://www.nationalcouncil.bt/assets/uploads/docs/acts/2017/Constitution_of_Bhutan_20008.pdf དཔལ་འབྱོར་དང་རང་བཞིན་གནས་སྟངས། ཚོང་འབྲེལ་འཇལ་ཚད་རིམ་ལུགས། ༉ ཚོང་འབྲེལ་འཇལ་ཚད་རིམ་ལུགས་ཟེར་མི་འདི་ རྒྱལ་སྤྱིའི་དངུལ་ཁང་ནང་ལུ་ལཱ་འབད་མི་ དཔལ་འབྱོར་མཁས་མཆོག་ སའི་མཱོན་བྱང་ཀོར། མའེ་ཀཱལ་ཀེལེན། ཀེ་ར་ལི་མེག་བིཤ་ཟེར་མི་གསུམ་གྱིས་ མཉམ་འབྲེལ་ཐོག་ལས་གཞི་བཙུགས་འབད་ནུག། ཚོང་འབྲེལ་འཇལ་ཚད་རིམ་ལུགས་འདི་གིས རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་གྱི་སྤུས་ཚད་ ལོ་རིམ་བཞིན་དུ་ཡར་འཛེག་མི་དང་མར་བབས་མི་ཚུ་སྟོན་པའི་ཁྲམ་རིས་ཅིག་ཨིན་མས། ཚོང་འབྲེལ་འཇལ་ཚད་རིམ་ལུགས་ཀྱི་ མང་ཉུང་དང་སྤུས་ཚད་ཚུ་ལུ་གཞི་བཞག་སྟེ་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་གནས་རིམ་ ༡ པ་ལས་ ༡༨༩ པ་ཚུན་ཚོད་ གོ་རིམ་བསྒྲིགས་ཏེ་ལྟཝ་ཨིན་མས། ཚད་གཞི་ང་ཤོས་ཡོད་མི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ ཚོང་འབྲེལ་གྱི་གོ་སྐབས་དང་ ཚོང་འབྲེལ་འཐབ་ནིའི་མཐུན་རྐྱེན་ཕུན་ཚོགས་ཡོད་པའི་བརྡ་སྟོནམ་ཨིན་མས། World Bank (2019). ཚོང་འབྲེལ་འཇལ་ཚད་རིམ་ལུགས་ཀྱི་དམིགས་ཡུལ་ཚུ་ཡང་། ༡༽ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ ཚོང་ལས་དང་འབྲེལ་བའི་ སྲིད་བྱུས་བཟོ་ནི། ༢༽ གློག་མེ་བཀྲམ་སྤེལ་འགྱུར་བ་མེདཔ་སྦེ་བཞག་ནི། ༣༽ རང་བཞིན་གྱི་རྒྱུ་ཆ་ཚུ་འབོར་ཆེ་ཏོག་ཏོ་ཡོད་མེད་བལྟ་ནི།  ༤༽ ལས་མིའི་མི་སྟོབས་རྒྱ་ཆེཝ་སྦེ་་ཡོད་མེད་བལྟ་ནི། ༥༽ ཚོང་འབྲེལ་འཐབ་ནིའི་གཞི་སྦོམ་སྦེ་ཡོདཔ་བཟོ་ནི། ༦༽ སྲིད་བྱུས་ཚུ་ཡུན་བརྟན་གནས་ཚུགསཔ་བཟོ་ནི་ཚུ་ཨིནམ་སྦེ་བཀོད་དེ་འདུག། (Research Gate, 2019) འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཚོང་འབྲེལ་འཇལ་ཚད་རིམ་ལུགས་ཀྱི་་གནས་ཚད། འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་གནས་ཚད་འདི་ ལོ་བསྟར་བཞིན་དུ་ མར་ཕབ་འགྱོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༨ ལུ་ གནས་ཚད་རྒྱལ་ཁབ་ ༡༩༠ ལས་ ༧༣ ནང་ཚུད་དེ་འདུག། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༩ གི་ལོ་དེ་ནང་ མར་བབས་ཏེ་ ༨༩ ནང་ལྷོད་ཡོདཔ་ཨིན་མས། (Yangyel Lhaden, 2020)། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་གནས་ཚད་ མར་བབས་འགྱོ་མི་འདི་གིས་ དཔལ་འབྱོར་གྱི་སྤུས་ཚད་མར་ཉམས་འགྱོ་བའི་བརྡ་སྟོནམ་ཨིན་མས། ཤེས་རབ་རྡོ་རྗེ་ (༢༥/༡༠/༢༠༡༩) གིས་སླབ་མི་ནང་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་མར་བབས་འགྱོ་མི་འདི་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་གྱི་སྤུས་ཚད་མར་ཉམས་འགྱོ་འགྱོཝ་མེན་པར་ རྒྱལ་ཁབ་གཞན་ཚུ་ནང་ ཁྱད་རིག་གི་མཐུན་རྐྱན་ལེགས་ཤོམ་ཡོདཔ་ལས་བརྟེན་ཨིན་མས། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༢༠ གི་ཚོང་འབྲེལ་འཇའ་ཚད་རིམ་ལུགས་ཀྱི་ཚད་གཞི་འདི་ དང་པ་ ཚོང་ལས་འགོ་བཙུགས་པའི་སྐབས་ཀྱི་བྱ་སྒོའི་རིམ་པ་ལུ་གཞི་བཞག་ནུག། དེ་ནང་ བརྒྱ་ཆ་ ༨༦.༢ ཐོབ་ནུག། གཉིས་པ་ ཚོང་འབྲེལ་གྱི་རིམ་ལུགས་ལུ་གཞི་བཞག་མི་ལས་ བརྒྱ་ཆ་ ༩༥.༢ ཐོབ་ནུག། གསུམ་པ་ ཚོང་ལས་དང་འབྲེལ་བའི་གན་ཡིག་དང་ཚོང་འབྲེལ་གྱི་བཅའ་ཁྲིམས་ཚུ་ལུ་ དམིགས་གཏད་བསྐྱེད་མི་ལས་ བརྒྱ་ཆ་ ༦༦ ཐོབ་ནུག། (Index mundi, 2021). འབྲུག་ལུ་ ཚོང་འབྲེལ་གྱི་སྤུས་ཚད་ཡར་སེང་འབད་ཐབས་ལུ་ རྒྱལ་སྤྱི་དངུལ་ཁང་གི་སྡེ་ཚན་ (༢༠༢༠) དང་འཁྲིལ་བ་ཅིན་ སྒེར་གྱི་ལས་སྡེ་གཞི་བཙུགས་འབད་བའི་སྐབས་ལུ་ ཐོ་བཀོད་འབད་ནིའི་བྱ་སྒོའི་རིམ་པ་ཚུ་ ལེགས་བཅོས་འབད་དགོཔ་འདུག་ཟེར་ཨིན་མས། དེ་བཟུམ་སྦེ་ར་ སྐྱིན་འགྲུལ་ལེན་ནི། བཟོ་སྐྲུན་འབད་ནིའི་གནང་བ་དང་ཁྲལ་བཏབ་ནི། དེ་ལས་ ཕྱི་ཚོང་འཐབ་ནིའི་ཆོག་ཐམ་ལེན་པའི་སྐབས་ དུས་ཡུན་རིངམོ་འགོརཝ་ལས་ དཔལ་འབྱོར་གོང་འཕེལ་གཏང་ཐབས་ལུ་ བྱ་བའི་རིམ་ལུགས་ཚུ་ ཡར་དྲག་གཏང་དགོཔ་འདུག་ཟེར་ཨིན་མས། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༢༠ ལུ་ བསྟན་རྒྱས་ལྷན་ཁག་གིས་ single window company registry system ཟེར་མི་ ཚོང་ལས་སྡེ་ཚན་ཚུ་གི་དོན་ལུ་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་གསར་བཏོན་འབད་དེ་འདུག། ལས་སྡེ་འདི་གི་ཐོ་བཀོད་འགོ་དཔོན་གྱིས་སླབ་མི་ནང་ ཡོངས་འབྲེལ་གྱི་ཐོག་ལས་ ཐོ་བཀོད་འབད་ནིའི་ལམ་ལུགས་གསར་བཏོན་འབད་མི་འདི་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་གྱི་སྤུས་ཚད་ཡར་འཕེལ་གཏང་ནིའི་དོན་ལུ་ཨིན་ཟེར་བཤདཔ་ཨིན་མས། (Yangyel Lhaden, 2022)། གཞུང་གི་ཧོངས་ལས་ དཔལ་འབྱོར་གྱི་གནས་ཚད་ཡར་དྲག་གཏང་ནིའི་ཐབས་བྱུས་ཚུ་བརྩམས་ཏེ་ར་ཡོདཔ་ཨིན་མས། རྒྱབ་རྟེན། Dorji, S. (October 25,2019): Bhutan's doing business ranking drops yet again. Bhutan Broadcasting Services (BBS). http://www.bbs.bt/news/3p=123062. Index mundi. (2021): Bhutan ease of doing business index scores. https://www.indexmundi.com/bhutan/ease_of_doing-business_index-scores_html Lhaden. Y. (15/05/2020): MoEA launches a system to improve ease of doing Bhutan Broadcasting Services (BBS). https://kuenselonline.com/moea-launches-a-system-to-improve-ease-of-doing-business/#:~:text=Bhutan's%20rank%20in%20ease%20of,down%20to%2089%20in%202020 World bank (2019): Ease of doing business index for Bhutan. https://fred.stlousisfed.org/series/ICUBSEASEXQBTN. Yangyel.L ( 2020). MoEA Launches a system to improve ease of doing business. Kuensel https://kuenselonline.com/moea-launches-a-system-to-improve-ease-of-doing-business དཔལ་འབྱོར་དང་རང་བཞིན་གནས་སྟངས། སྒྲ་དབྱངས་བཀག་དམ་གྱི་ཕན་གནོད། རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ ལོ་ངོ་དག་པ་ཅིག་གི་སྔོན་མ་ སྒྲ་དབྱངས་ཁང་ཚུ་སྒོ་བསྡམ་དགོ་པའི་རྩོད་འགྲན་ལེ་ཤ་ར་བྱུང་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ཡང་ སྒྲ་དབྱངས་འདི་ འབྲུག་པའི་ལམ་སྲོལ་ཅིག་མེན་པའི་ཁར་ ལུང་ཕྱོགས་ནང་ སྨྱོ་རྫས་དང་ཆང་། དེ་ལས་འཆོལ་སྤྱོད་ཚུ་དང་འབྲེལ་བའི་སྤྲོ་སྟོན་གྱི་ལྟེ་བ་ཚུ་ལུ་དཔེ་བལྟ་སྟེ་ གཞི་བཙུགས་འབད་འབདཝ་ཅིག་ཨིནམ་སྦེ་བཀོད་དེ་འདུག། (ཀུན་གསལ་ ༢༠༢༢)། སྒྲ་དབྱངས་དང་སྤྲོ་སྟོན་ཁང་ཚུ་ སྒོ་བསྡམ་དགོ་ཟེར་བའི་བཀའ་རྒྱ་ཚུ་ (Excutive order no. c 1/022/1195) ཞིབ་འཚོལ་འབད་དེ་གྲོས་བསྡུར་ ལོ་ལྷགཔ་ཅིག་འཚོགས་པའི་ཤུལ་ལུ་ སྒྲ་དབྱངས་ཚུ་སྒོ་བསྡམ་དགོ་པའི་གྲོས་ཆོད་བྱུང་ཡི་བཤད་པའི་ཁར་ བསྟན་རྒྱས་ལྷན་ཁག་གིས་ཡང་ སྒྲ་དབྱངས་ཀྱི་ཆོག་ཐམ་ཚུ་ཆ་མེད་བཏང་ཡོདཔ་ལས་ སྒྲ་དབྱངས་ཁང་ཚུ སྒོ་བསྡམ་དགོ་ཟེར་བའི་མི་དམངས་ཁྱབ་བསྒྲགས་དང་འཁྲིལ་ཏེ་ ཁྲིམས་སྲུང་འགག་པ་དང་ རྫོང་ཁག་གི་ལས་རོགསཔ་ཚུ་གིས་ ལྟ་རྟོག་འབད་དགོ་ཟེར་ཁྱབ་བསྒྲགས་འབད་དེ་འདུག། (Ministry of economic Affair, 2022)། སྒྲ་དབྱངས་་ཚུ་སྒོ་བསྡམ་དགོ་པའི་གནད་དོན་དེ་ཡང་བཀོད་ཁྱབ་བཀའ་རྒྱ་ནང་ལུ་ སྒྲ་དབྱངས་ཁང་སྒོ་བསྡམ་ནིའི་གྲོས་ཐག་འདི་ ཞིབ་འཚོལ་དང་ཞལ་འཛོམས་ལེ་ཤ་ཅིག་འཚོགས་ཞིནམ་ལས་ ཁེ་གྱོང་ཡོད་མི་འབྲེལ་ཡོད་ལས་སྡེ་དང་མི་ངོམ་ཚུ་དང་གཅིག་ཁར་ བསྟུན་གྲོས་འབད་ཞིནམ་ལས་ཐག་བཅད་ནུག། (Royal Government of Bhutan Excutive order, 7/01/22)། དེ་བཟུམ་སྦེ་གནད་དོན་གཞན་ཡང་ སྒྲ་དབྱངས་ཁང་ཚུ་ ཚུལ་མིན་གྱི་འཆོལ་སྤྱོད་དང་སྨྱོ་ཆང་ལ་སོགས་པའི་གནད་དོན་ཚུ་དང་འབྲེལ་བ་ཡོདཔ་ལས་ ན་གཞོན་དང་ཨམ་སྲུ་ཚུ་ལུ་ཉེན་ཁ་སྦོམ་ཡོདཔ་ལས་བརྟེན་ཨིན་ཟེར་ཀུན་གསལ་གསར་ཤོག་ནང་བཀོད་དེ་འདུག། (ཀུན་གསལ་ 2022)། ད་རུང་ Riku Dhan Subba (2010)  གིས་ སྒྲ་དབྱངས་ཀྱི་སྐོར་ལས་ཡོངས་འབྲེལ་ནང་ བསམ་འཆར་བསྡུ་ལེན་འབད་མི་ནང་ མི་གཅིག་གིས་ ང་བཅས་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ ནང་པ་ཆོས་དང་ལྡན་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཨིནམ་ལས་ སྨྱོ་ཆང་དང་སྨྱོ་རྫས། དེ་ལས་ མི་སྡེ་ནང་ལུ་ ངོས་ལེན་མེད་པའི་སྤྱོད་པ་ཚུ་ཁྱབ་སྤེལ་གཏང་སའི་གཞི་ཅིག་ སྒྲ་དབྱངས་དང་སྤྲོ་སྟོན་ཁང་ཚུ་ཨིནམ་ལས་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ སྤྲོ་སྟོན་འདི་བཟུམ་བཞག་ནི་འདི་ལེགས་ཤོམ་མ་མཐོང་ཟེར་བཤདཔ་ཨིན་མས། དེ་བཟུམ་སྦེ་ ཚེ་རིང་ལྷ་མོ་ (2013) གིས་ སྒྲ་དབྱངས་ཁང་ནང་ལྰ་འབད་མི་ཨམ་སྲུ་ཚུ་གི་སྐོར་ལས་ ཞིབ་འཚོལ་འབད་མིའི་ནང་ སྒྲ་དབྱངས་དང་སྤྲོ་སྟོན་ཁང་ཚུ་ནང་ འདོད་སྤྱོད་ཀྱི་ཀུན་སློང་གི་སྒོ་ལས་ ཨམ་སྲུའི་རང་དབང་ལུ་ རྩིས་མེད་དང་བརྙས་བཅོས་ཀྱི་དཀའ་ངལ་ཚུ་བྱུངམ་འབྱུང་སར་འདུག་ཟེར་བཀོད་ནུག། སྒྲ་དབྱངས་ཁང་ཚུ་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ ན་གཞོན་དང་ཨམ་སྲུ་ཚུ་ལུ་ ཉེན་ཁ་སྦོམ་ཡོད་དགོ་མི་དེ་ཡང་ སྒྲ་དབྱངས་ཁང་ཚུ་ནང་ ལཱ་འབད་མི་མང་ཤོས་ར་བུམོ་དང་ཨམ་སྲུ་ཚུ་འབདཝ་ལས་ ཡོངས་སྒྲགས་ལུ་ རི་ཀོ་ཡེསེཊ་ (Request) ཟེར་ལྟདམོ་ལྟ་མི་ཚུ་ལས་ ཏི་རུ་ལྷང་ནིའི་སྲོལ་ཡོད་མི་འདི་གིས་ འོང་འབབ་བཟོ་ནིའི་ཡུལ་ཅིག་ཨིན་རུང་ འདོད་སྤྱོད་དང་ལོག་སྤྱོད་ཀྱི་བྱ་བ་ལུ་ཐུགཔ་ལས་ ཨམ་སྲུ་ཚུ་ཉེན་ཁ་སྦོམ་ཡོདཔ་སྦེ་བཀོད་དེ་འདུག། (ཀུན་གསལ་ ༢༠༢༠)། སྒྲ་དབྱངས་ཁང་གི་ཇོ་བདག་དང་ལཱ་འབད་མི་ཚུ་ འཚོ་བ་སྒྲ་དབྱངས་ཁང་ལུ་བརྟེན་ཏེ་སྡོད་དོ་ཡོདཔ་ལས་ སྒྲ་དབྱངས་ཁང་ཚུ་སྒོ་བསྡམས་པའི་བསྒང་ལས་ ཁོང་གི་འཚོ་བ་ལུ་དཀའ་ངལ་འབྱུང་བའི་ཚ་གྱང་ཡོདཔ་ཨིན་མས། (Damchoe Pem, 2022)། ལྷག་པར་དུ་ སྒྲ་དབྱངས་ཁང་གི་ཇོ་བདག་ཚུ་གིས་ སྐྱིན་འགྲུལ་ལེན་ཡོད་མི་ཚུ་ ལོག་སྤྲོད་མ་ཚུགས་པའི་གནས་སྟངས་ཤར་ཏེ་འདུག། དེ་ལུ་ གཞུང་གི་ཧོངས་ལས་ ཇོ་བདག་ཚུ་ལུ་རྒུད་འཐུས་སྤྲོད་ནི་དང་ ལཱ་འབད་མི་ཚུ་ལུ་ རིག་རྩལ་གྱི་སྦྱོང་བརྡར་ཚུ་བྱིན་ཏེ་ ལྕོགས་གྲུབ་ཅན་ཅིག་ལུ་བཟོ་ཞིནམ་ལས་ ལཱ་གཡོག་གི་གོ་སྐབས་བྱིན་ནི་ཟེར་ཁྱབ་བསྒྲགས་ཅིག་གནང་སྟེ་འདུག། (Kelzang  Choden, 2022)། དེ་ལུ་ སྒྲ་དབྱངས་ཁང་གི་ཇོ་བདག་དང་ལཱ་འབད་མི་ལ་ལུ་ཅིག་གིས་ སེམས་ཁར་མ་བབས་རུང་ ལ་ལུ་ཅིག་གིས་ སྒྲ་དབྱངས་ཁང་ཚུ་སྒོ་བསྡམས་མི་འདི་ ལེགས་ཤོམ་ཨིན་མས་ཟེར་ ངོས་ལེན་འབད་ཡོདཔ་ཨིན་མས། རྒྱབ་རྟེན་དཔེ་ཐོ། Public information on Drayang (2022) https://www.moea.gov.bt/?attachment-id=12133 Riku Dan Subba (2010), Drayang: To ban or not to ban? https://rikkuwrites.blogspot.com/2010/12/ drayang-to-ban-or-not-to-ban html?m=1 Tshering Pelden (17/01/2022). Monetary compensation inadequate Drayang owners.https://businessbhutan.bt/monetary-compensation inadequate-drayang-owners/ SS Pek-Dorji (21/11/2020). Reforming the drayang: Time to protect women at risk. Kuensel. https://kuenselonline.com/reforming-the-drayang/ འབྲུག་རྒྱང་བསྒྲགས་(༡༨/༠༨/༢༠༢༡) སྒྲ་དབྱངས་ལོག་སྒོ་ཕྱེ་ནི་གི་དོན་ལུ་ ཁྱད་རིག་ཅན་ཅིག་སྦེ་བཟོ་དགོ། https://www.bbs.bt/dzongkha/?p=84889 འཕྲལ་གྱི་དོན་ཚན། འཛམ་གླིང་གཅིག་འགྱུར་ནང་གི་ལམ་སྲོལ་ཉམས་སྲུང་། འཛམ་གླིང་གཅིག་འགྱུར་ཟེར་མི་འདི་ སྤྱིར་བཏང་ལུ་ འཛམ་གླིང་ནང་གི་དཔལ་འབྱོར། ལམ་སྲོལ། མི་སྡེ་དང་སྲིད་དོན་ལ་སོགས་པ་ཚུ་གི་འགྱུར་བགྲོད་ལུ་སླབ་ཨིན་པས། ལམ་སྲོལ་ཟེར་མི་འདི་ སྔོན་དང་ཕུ་ལས་ར་ ཕ་ལས་བུ་བརྒྱུདདེ་འོངས་བའི་ལུགས་སྲོལ་འདི་ལུ་གོཝ་ཨིན། ལམ་ལུགས་སྲོལ་འདི་ རྒྱལ་ཁབ་རང་ར་སོ་སོའི་ནང་ལུ་ ཐུན་མོང་མཡིན་པའི་ཁྱད་ཆོས་ཅིག་ཨིནམ་དང་ རྒྱལ་ཁབ་ཆེ་འབྲིང་ཆུང་གསུམ་ག་ར་གིས་ འཛམ་གླིང་གཅིག་འགྱུར་གྱི་ནང་ལུ་ ལམ་སྲོལ་ཉམས་སྲུང་འབད་ནི་ལུ་ཁག་ཆེ་ཤོས་ཅིག་སྦེ་རྩིཝ་ཨིན་པས། དེ་བཟུམ་སྦེ་ར་ འབྲུག་གི་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ ལམ་སྲོལ་གྱིས་ཕྱུག་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཨིནམ་ལས་ ལམ་སྲོལ་འདི་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྲོག་ཤིང་བཟུམ་ཅིག་ཨིན། དེ་ལས་ རྒྱལ་ཁབ་རང་དབང་རང་བཙན་གྱི་དོན་ལུ་ཡང་གཞི་རྟེན་བཟུམ་ཅིག་ཨིནམ་དང་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ངོ་རྟགས་ཅིག་འབདཝ་ལས་ ལམ་སྲོལ་ཉམས་སྲུང་ཟེར་བའི་ལྟ་བ་འདི་ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་འཇིགས་མེད་སེངྒེ་དབང་ཕྱུག་མཆོག་གི་ཐུགས་ཀྱི་དགོངས་གཏེར་ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་ད་པལ་འཛོམས་ཀྱི་རྩ་ཚན་ནང་ལུ་ར་ཚུད་དེ་ཡོདཔ་ཨིན། (Importance of culture in Bhutan, n.d)། འཛམ་གླིང་གཅིག་འགྱུར་གྱི་གནད་ཁུངས་གཙོ་བོ་ར་ དཔལ་འབྱོར། སྔར་སྲོལ། ཆོས་དང་འབྲེལ་བ། དེ་ལས་ ཡིད་ཆེས་ཀྱི་ལམ་ལུགས་ཚུ་ཨིན་པས། དེ་བཟུམ་མའི་འཛམ་གླིང་གཅིག་འགྱུར་འདི་ སྔོན་གོང་ལས་ར་ ག་ར་གིས་མྱོངས་ཡོད་རུང་ ད་ལྟོ་འཛམ་གླིང་གཅིག་འགྱུར་འདི་མགྱོགས་དྲགས་སྦེ་འགྱོ་བའི་བསྒང་འབད་ནི་འདི་གིས་ ལམ་སྲོལ་ལུ་ཐོ་སྦོམ་སྦེ་ར་ཕོག་ནིའི་ཉེན་ཁ་འདུག། འཛམ་གླིང་གཅིག་འགྱུར་གྱི་དུས་སྐབས་ལུ་ མི་སེར་མང་ཤོས་ཅིག་ལུ་ ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཁྱད་ཆོས་དང་ དམིགས་བསལ་དུ་ཁོང་ར་གི་ལམ་སྲོལ་འདི་ཨིན་པས། དེ་ཡང་ ལམ་སྲོལ་དེ་གིས་ རྒྱལ་སྤྱིའི་གནས་ཚད་ནང་ རང་དང་རང་གི་མི་སྡེ་འདི་ རྒྱལ་ཁབ་གཞན་ལས་མ་འདྲཝ་ཅིག་ཨིན་པའི་ཚོར་བ་ཅིག་སྟོནམ་ཨིན་པས། དེ་ལས་ Deng (2005) དང་འཁྲིལ་བ་ཅིན་ ལམ་སྲོལ་གྱི་ངོ་རྟགས་འདི་གིས་ རང་ག་ཨིན་ན། ག་ཏེ་ཨིན་ན། རང་ལུ་ག་ཅི་ཡོད་ག། ཟེར་བའི་ལན་ཚུ་བྱིནམ་ཨིན་པས། དེ་ཡང་ མི་གི་ངོ་རྟགས་འདི་ ལམ་སྲོལ་ཚུ་ལུ་བལྟ་སྟེ་ཤེས་ཚུགས་དོཡོདཔ་ལས་ གོང་གི་དྲི་བ་ཚུ་གི་ལན་འདི་ དངོས་སུ་སྦེ་མ་སླབ་རུང་ ངོ་རྟགས་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ཧ་གོ་ཚུགས་པའི་ནུས་པ་འདུག། ཚན་རིག་དང་འཕྲུལ་རིག་གི་གོང་འཕེལ་ ཡང་ན་ དཔལ་འབྱོར་གོང་འཕེལ་ནང་འབད་བ་ཅིན་ འཛམ་གླིང་གཅིག་འགྱུར་འདི་གིས་ གཅིག་འདུས་ཟེར་བའི་རྣམ་གཞག་ཅིག་ཡོདཔ་བཟུམ་མཐོང་རུང་ ངོ་མ་ལུ་འབད་བ་ཅིན་ འཛམ་གླིང་གཅིག་འགྱུར་འདི་གིས་ ལམ་སྲོལ་འདི་ཚུ་ཡར་སེང་རྐྱབ་དོ་ཡོདཔ་ལས་ མི་ཚུ་ག་ར་ ཚ་གྱང་ལང་དགོཔ་འབྱུངམ་ཨིན་པས། དེ་འབདཝ་ལས་ འཛམ་གླིང་གཅིག་འགྱུར་འདི་གིས་ ལམ་སྲོལ་ཚུ་འདྲ་མི་འདྲ་ལུ་བཟོ་གཏང་དོ་ཡོདཔ་དང་ གཅིག་ལས་འབདན་གཅིག་ཁར་བསྡུ་གཏངམ་ཨིན་པས། (Intercultural communication studies, 2007)། འཛམ་གླིང་གཅིག་འགྱུར་ནང་ལུ་ ལམ་སྲོལ་དང་འབྲེལ་བའི་དཀའ་ངལ་ཚུ་ ཡང་ལས་ཡང་དུ་འཐོནམ་ཨིན་པས། དེ་ཡང་ དཔེར་ན་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་བཟུམ་ཅིག་ནང་འབད་བ་ཅིན་ ལྟ་བཤལཔ་ཚུ་གྱངས་ཁ་མ་ཆོདཔ་ཅིག་འོངས་མི་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ མི་སྡེའི་འགྱུར་བ་ཚུ་ཡང་འཐོནམ་ཨིན་པས། དེ་ལས་ ཁག་ཆེ་ཤོས་ཅིག་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ངོ་རྟགས་འདི་ གཞན་དང་མ་འདྲ་བའི་སྒྲིག་ལམ་རྣམ་གཞག་འདི་ཨིནམ་དང་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ ག་ར་གིས་ལག་ལེན་འཐབ་དགོ་པའི་ལམ་ལུགས་ཡོད་ན་མེད་ན་ཅིག་ཨིན། ཨིན་རུང་ ད་རེས་ནངས་པ་ འཛམ་གླིང་གཅིག་འགྱུར་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ ལྟ་བཤལཔ་གི་གྱངས་ཁ་ཡར་འཕེལ་འགྱོ་བའི་བསྒང་འབདཝ་ལས་ འབྲུག་པའི་སྒྲིག་ལམ་འདི་ཉམས་འགྱོཝ་ཨིན་པས། དེའི་ནང་ལས་ཡང་ ལྟ་བཤལཔ་ཚུ་དང་འབྲེལ་བ་འཐབ་མི་ན་གཞོན་ཚུ་ཨིན་པས། དེ་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ངོ་རྟགས་འདི་འབྱང་དོ་ཡོདཔ་དང་ ཤུལ་ལས་ རང་གི་ངོ་རྟགས་ཨིན་ན་ རོགས་ཀྱི་ཨིན་ན་ར་མ་ཤེས་པར་ བསྐལ་པ་སྟོང་སྦེ་གནས་ཏེ་ཡོད་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རང་དབང་རང་བཙན་ལུ་ཡང་གནོད་ནི་གི་ཉེན་ཁ་སྦོམ་འདུག། (Kaewkhunok, 2018)། རྒྱུ་མཚན་དེ་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ ད་རིས་འཛམ་གླིང་གཅིག་འགྱུར་གྱི་དུས་ལུ་ འགྱུར་བ་ལུ་ཡིད་ཆེས་བསྐྱེད་དེ་སྡོད་ནི་མེན་པར་ ལམ་སྲོལ་ཉམས་སྲུང་ནང་བརྩོན་དགོཔ་འདི་ཡང་ གལ་ཆེ་དྲགས་ཅིག་སྦེ་མཐོངམ་ཨིན་པས། དེ་ཡང་ Nwegbu (2011) དང་འཁྲིལ་བ་ཅིན་ ལམ་སྲོལ་འདི་འགྱུར་ནི་མེད་པའི་ཁྲིམས་ལྡན་གྱི་སྲུང་སྐྱོབ་ཅིག་གཞི་བཙུགས་འབད་དགོཔ་དང་ སྔར་སྲོལ་ལམ་ལུགས་ཚུ་གཞུང་གི་ཁ་ཐུག་ལས་ལོག་སྟེ་ ལག་ལེན་འཐབ་བཅུག་དགོཔ་འདུག་ཟེར་ཨིན་པས། དེ་ལས་ གཞུང་གི་ཁ་ཐུག་ལས་ ལམ་སྲོལ་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པའི་ཆོས་ཚན་ཚུ་ སློབ་རིམ་ཆུང་བ་ལས་འགོ་བཙུགས་ཏེ་ མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ་ཚུན་ཚོད་ ཤེས་རིག་གི་ལམ་ལུགས་ནང་ལུ་བཙུགས་དགོཔ་མ་ཚད་ ལམ་སྲོལ་ཉམས་སྲུང་གི་ཁྲིམས་ལུགས་ཚུ་ཡང་ གོང་འཕེལ་གཏང་དགོཔ་འདུག་ཟེར་ཨིན་པས། ད་རུང་ ལམ་སྲོལ་ཉམས་སྲུང་གི་ལམ་ལུགས་འདི་ཚུ་ གློག་རིག་གི་ཐོག་ལས་ ལག་ལེན་འཐབ་ཐངས་ཡང་སྟོན་དགོཔ་དང་ སྔར་སྲོལ་ལམ་ལུགས་དང་འབྲེལ་བའི་དཀའ་ངལ་ཚུ་གི་སྐོར་ལས་ བསྟུན་འགྲོས་འབད་ཞིནམ་ལས་ སེལ་ཐབས་ལུ་དམིགས་ཏེ་ སྔར་སྲོལ་གྱི་སྡེ་ཚན་ཅིག་ཡང་གཞི་བཙུགས་འབད་དགོཔ་འདུག་ཟེར་ཨིན་པས། དེ་གིས་ཡང་མ་དོ་བར་ མི་སྡེ་ནང་ལུ་ རང་སོའི་ཨ་ལུ་ཚུ་འཕྲུལ་རིགས་ཚུ་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ གཞན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ལམ་སྲོལ་ལུ་དཔེ་བལྟ་མ་ཆོག་པའི་སྲིད་བྱུས་ཚུ་བཟོ་དགོཔ་འདུག་ཟེར་ཨིན་པས། དེ་བཟུམ་སྦེ་ འཛམ་གླིང་གཅིག་འགྱུར་གྱི་དུས་ལུ་ ལམ་སྲོལ་ཉམས་སྲུང་ནང་ལུ་བརྩོན་པ་ཅིན་ རང་སོའི་ངོ་རྟགས་འདི་མ་ཡལ་བར་ བསྐལ་བརྒྱར་བརྟན་ཏེ་རྒྱལ་ཁབ་དགའ་སྐྱིད་ཀྱི་ངང་ལུ་གནས་ཚུགས་པའི་འོས་འབབ་སྦོམ་འདུག། རྒྱབ་རྟེན་དཔེ་ཆ། Deng,N.(2005).On the national literature’s tactics in the globalization’s language environment. Journal of Human institute of Humanities,   science and technology, 1, 39-41. Importance of Culture in Bhutan,(n.d). Retrieved from https://www.ipl.org Kaewkhunok, S.(2018). Bhutan’s Tourism in Blobalization context.             Doi:10.14456/tureview,2018.8 Nwegbu, U. M.,(2011).Globalization of cultural Heritage: issues, Impacts, and Inevitable Challenges for Nigeria. Retrieved from             https://unllip.unl.edu/lpp/ ལམ་སྲོལ། འཁྲབ་རྩེདཔ་ བཙན་སྐྱོགས་རྡོ་རྗེ། འབྲུག་གློག་བརྙད་ཚོགས་པ་ནང་ལུ་ སྐད་གྲགས་དང་ཡོངས་གྲགས་ཅན་གྱི་མི་ངོམ་བཙན་སྐྱོགས་རྡོ་རྗེ་འདི་ ཕོ་འཁྲབ་རྩེདཔ་རྙིང་ཤོས་ཅིག་ཨིན། འཁྲབ་རྩེདཔ་ཁོ་ར་་ ཐིམ་ཕུག་དཀར་སྦིས་ས་ལས་ཨིནམ་དང་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༣ སྤྱི་ཟླ་ ༨ པའི་སྤྱི་ཚེས་ ༢༥ ལུ་སྐྱེས་ནུག། ཁོ་གིས་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༢ ཀྱི་ལོ་ལུ་ འབྲུག་རྒྱལ་སློབ་གྲྭ་ནང་ལས་ འབྲིང་རིམ་གོང་མའི་ཤེས་ཡོན་མཐར་འཁྱོལ་ཏེ་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༣ གྱི་ལོ་ལུ་ རྒྱ་གར་ སེལ་སེན་མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྦ་ནང་ལུ་འཛུལ་བཞུགས་འབད་དེ་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༦ ལུ་མཐོ་རིམ་ཤེས་ཚད་མཐར་འཁྱོལ་ནུག། འཁྲབ་རྩེདཔ་བཙན་སྐྱོགས་རྡོ་རྗེ་འདི་ ཁོ་རའི་ཨམ་སྲུ་ལུ་དམ་ཚིག་ཅན་གྱི་གཉེན་གྲོགས་དང ་བུ་གཞི་ལུ་བྱམས་སྐྱོང་ཅན་གྱི་ཨ་པ་སྦེ་ མི་གཞན་ལུ་གཉེན་གྲོགས་དང་ ཕམ་བཟང་པོའི་་དཔེ་སྟོན་དང་་ཆ་བཞག་བཏུབ་པའི་མི་ཅིག་ཨིན། ཁོ་ལུ་ལྕོགས་གྲུབ་དང་ཉམས་མྱོང་ཚད་ལས་བརྒལ་ཏེ་ཡོདཔ་ལས་ ལྕོགས་གྲུབ་དང་བསྟུན་པའིགོ་གནས་ འབྲུག་གློག་བརྙན་ཚོགས་པའི་སྲིད་འཛིན་སྦེ་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༢༡ སྤྱི་ཟླ་ ༨ པའི་སྤྱི་ཚེས་ ༢༧ ལུ་བཙག་འཐུ་གྲུབ་ནུག། སྲིད་འཛིན་སྦེ་ཕྱག་ཞུ་བའི་ནམ་དུས་ལུ་ ཁོ་རའི་དམིགས་ཡུལ་ངོ་མ་འདི་ར་ འབྲུག་གློག་བརྙན་ཚོགས་པ་གིས་བཟོ་སྐྲུན་འབད་ཡོད་པའི་གློག་བརྙན་ཚུ་ལུ་བརྟེནན་ཏེ་ འབྲུག་མི་ཚུ་ལུ་ཁ་ཆེ་བའི་ཤེས་ཡོན་འཐོབ་ཐབས་ལུ་གཙོ་བོར་བཏོན་ནི་དང་ གློག་བརྙེན་འདི་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་ཚུ་ནང་ལས་ཕར་སྟོན་ཏེ་ འབྲུག་པའི་ལམ་སྲོལ་ཚུ་ཕྱི་ཁར་གསལ་སྟོན་འབད་ཚུགས་པའི་དམིགས་པ་དང་། ན་གཞོན་ཚུ་ལུ་ གཡོག་གི་གོ་སྐབས་བྱིན་ནི་ལུ་དམིགས་པ་བསྐྱེདཔ་ཨིན་པས། ཁོ་གིས་ གློག་བརྙད་ཚུ་ནང་ རྣམ་འགྱུར་སྟོན་ནི་དང་འབྲེལ་བའི་ལཱ་ག་ཅི་འབད་དགོ་རུང་ འཐུས་ཤོར་འགན་ཤོར་མེད་པར་ཕྱག་ཞུཝ་ལས་ ཕོ་འཁྲབ་རྩེདཔ་དྲག་ཤོས་ཀྱི་གསོལ་ར་ལྔ་ཐོབ་ཡོད་མི་ཚུ་ཡང་། ༡ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༠ ལུ་གློག་བརྙད་ཤ་དང་སེན་མོ་ནང་ལས་འཁྲབ་རྩེདཔ་དྲག་ཤོས། ༢ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༨ ལུ་གློག་བརྙན་གསལ་སྒྲོན་དང་ གློག་བརྙན་གཅིག་སེམས་གཅིག་ལུ་ནང་ལས་ འཁྲབ་རྩེདཔ་དྲག་ཤོས། འཁྲབ་རྩེདཔ་བཙན་སྐྱོགས་རྡོ་རྗེ་གིས་ བརྩེས་ཡོད་པའི་གློག་བརྙན་དག་པ་ཅིག་བཀོད་པ་ཅིན།    ༡ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༨ ལུ་གློག་བརྙན་མོན་མོ་བཀྲ་ཤིས་ཁྱེའུ་སྒྲོན་དང་། གློག་བརྙན་ད་རེས་ནངས་པ།    ༢ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༧ ལུ་གློག་བརྙན་རོ་དངོས་གྲུབ་ཅན།    ༣ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༦ ལུ་གློག་བརྙན་ལེགས་འཛིན། དར་མ། སངས་མ་རྒྱས་པའི་སེམས།    ༤ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༥ ལུ་གློག་བརྙན་གསང་བ། གསེར་དབྱངས།    ༥ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༤ ལུ་གློག་ས་སྨུག། ཤེས་ཅི་ང་གིས། དགའ་འཛུམ།    ༦ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༣ ལུ་གློག་བརྙན་སག་སྟེང་མེ་ཏོག།    ༧ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༢ ལུ་གློག་བརྙན་སེམས་ཁར་བཞག་གནང་། གུཊ་བའེ་དགའ་ལེགསམོ། ས་དང་གནམ། གསང་དགའ། སི་་རི་རི།    ༨ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༡ ལུ་གློག་བརྙན་སེམས་ཧིང་གི་གསང་གཏམ། སོ་རི་ང་ཁྱོད་ལུ་དགའ། དགའ་བའི་སྨན་ཆུང་། དགའ་བའི་སེམས།    ༩ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༠ ལུ་གློག་བརྙན་ཀརྨ་དབང་འཛིན། གཅིག་སེམས་གཅིག་ལུ། ཡིད་འཕྲོ་ལྷ་མོ། ཧའེ་ལེན་གཱལ། སྐབས་སྐབས་སུ། བུ་ཚབ།    ༡༠ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༧ ལུ་གློག་བརྙན་ཤ་དང་སེན་མོ། མཆོད་རྟེན་སྐོར་ར་ ༢ པ། ཧ་གོ་གནང་སྨེ། སེམས་ཀྱི་དམ་ཚིག།    ༡༡ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༧ ལུ་གློག་བརྙན་གསལ་སྒྲོན།    ༡༢ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༧ ལུ་གློག་བརྙན་གཱོལ་ཌེན་ཀབ། གསེར་རྒྱལ། འཁྲབ་རྩེདཔ་འདི་གིས་གློག་བརྙན་བསྡོམས་ ༤༧ དེ་ཅིག་བརྩེས་ནུག། འདི་བཟུམ་སྦེེ་ གློག་བརྙན་ 5 གི་བཀོད་ཁྱབ་དང་ བཟོ་སྐྲུན་པ་སྦེ་ཡང་ཕྱག་ཞུ་ནུག། གློག་བརྙན་ཚུ་ནང་ལུ་ མང་ཆེ་ཤོས་ར་འཁྲབ་རྩེདཔ་གཙོ་བོ་སྦེ་རྩེད་དོ་ཡོདཔ་ལས་ མི་ཚུ་གི་མིག་ཁར་འབབ་པའི་རྣམ་འགྱུར་ཙང་ཙ་སྟོནམ་ལས་ འབྲུག་མི་ཚུ་གི་འཁྲབ་རྩེདཔ་དགའ་ཤོར་ཅིག་སྦེ་ཆ་བཞགཔ་ཨིན། འབྲུག་གློག་བརྙན་ཚོགས་པ་ནང་ལུ་ སྐད་ཅན་མིང་ཅན་གྱི་འཁྲབ་རྩེདཔ་ཅིག་འབདཝ་ལས་ འཁྲབ་རྩེདཔ་གསརཔ་ཚུ་གིས་དཔེ་བལྟ་ས་དང་ཆ་་བཞག་སའི་དཔེ་བཟངཔོ་ཅིག་ཨིན། ཁོ་ར་ བྱམས་སྐྱོང་དང་བརྩེ་གདུང་རྒྱ་ཆེཝ་སྦེ་ཡོདཔ་ལས་ ན་གཞོན་ཚུ་གི་དོན་ལུ་འབྲུག་གི་གསུང་སྐད་ཟེར་ཞབས་ཁྲ་འཐེན་ནིའི་འགྲན་བསྡུར་ཅིག་འགོ་འདྲེན་འཐབ་སྟེ་ ན་གཞོན་མང་རབས་ཅིག་ལུ་ ཕྱི་རྒྱལ་ལུ་དཔེ་ཆ་བལྟ་བར་འགྱོ་ནིའི་གོ་སྐབས་ཡང་བྱིན་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། འབྲུག་གི་གསུང་སྐད་ཐེངས་བཞི་འགོ་འདྲེན་འཐབ་ཡོད་ས་ལས་ ཐེངས་དང་པའི་ནང་ ན་གཞོན་ཚུ་ལུ་ཕྱི་་རྒྱལ་འགྱོ་ནི་གོ་སྐབས་གནང་མ་ཚུགས་རུང་ ཐེངས་གཉིས་པའི་ནང་ལས་ ན་གཞོན་ཨང་དང་པ་འཐོབ་མི་འདི་ ཕྱི་རྒྱལ་ཨཱསི་ཊ་ལི་ཡ་ལུ་ ཤེས་ཡོན་འཕྲོ་མཐུད་དེ་ལྷབ་པར་བཏང་ནུག། འདི་བཟུམ་སྦེ་ ཐེངས་གསུམ་པདང་བཞི་པའི་ནང་ཡང་ ན་གཞོན་བརྒྱད་ལུ་ཤེས་ཡོན་འཕྲོ་མཐུད་ནིའི་གོ་སྐབས་གནང་ནུག། འདི་འབདཝ་ལས་ འཁྲབ་རྩེདཔ་བཙན་སྐྱོགས་རྡོ་རྗེ་འདི་ སྤྱིར་བཏང་འབྲུག་མི་དང་ དམིགས་བསལ་དུ་ན་གཞོན་ཚུ་གིས་བློ་གཏད་ཚུགས་པའི་མི་ངོམ་ཅིག་ཨིན། རྒྱབ་རྟེན། འབྲུག་གློག་བརྙན་ཚོགས་པ། (2021) བཙན་སྐྱགས་རྡོ་རྫེ་གི་སྐོར། ཕེསི་བུག། འབྲུག་གློག་བརྙན། (2020) འབྲུག་གི་སྙན་གྲགས་ཅན་གྱི་མི། ཕེསི་བུག། ཨོ་རྒྱན་ཕུན་ཚོགས་རབས་རྒྱལ། (2022) རབས་རྒྱལ་དང་གཅིག་ཁར་སྲུ་ཇ་བཞེས་པ་བྱོན་ཤོག། yotube.com/c/Drukyelfilms ཡོངས་གྲགས་ཅན་གྱི་མི་ངོམ། ལ་ཡག་པའི་ཨའུ་ལེགས། མགར་ས་རྫོང་ཁག་གི་ཆ་འོག་ལུ་ཡོད་མི་ ལ་ཡག་གཡུས་ཚན་ནང་ལུ་ ཨའུ་ལེགས་ཟེར་བའི་ལུགས་སྲོལ་ཅིག་བརྩི་སྲུང་ཞུ་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་ཡང་ མི་སེར་སོ་ནམ་པ་ཚུ་གིས་  ཁོང་རའི་ཞིང་ནང་ལས་ཐོན་པའི་ལོ་ཐོག་གི་ཕུད་འདི་ ཨོམ་ཆུ་བཀྲ་ཤིས་ལྷ་ཁང་ནང་ལུ་ ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེའི་སྐུ་མདུན་ལུ་ཕུལ་ཏེ་འགོ་བཙུགསཔ་ཨིན་མས། དེ་ཡང་ དཔལ་ཞབས་དྲུང་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་གྱིས་ འབྲུག་ལུ་ཡ་མཚན་ཅན་གྱི་མཛད་བྱ་བཟང་པོ་ཚུ་ ཁ་བཤད་ཀྱི་སྒོ་ལས་སྦེ་བསྟོད་པ་ཕུལཝ་ཨིན། དེ་སྦེ་འབད་དགོ་མི་འདི་ཡང་ ཧེ་མ་སྤྱི་ལོ་ ༡༦༡༦ གི་ལོ་ལུ་ མཐུ་ཆེན་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་ ཆིབས་ཁ་ལྷོ་ལུ་བསྒྱུར་བའི་བའི་སྐབས་ འབྱོན་ལམ་རྫ་རོང་དང་ཁ་བའི་ནང་ལུ་ དཀའ་ངལ་སྦོམ་གྱི་སྒོ་ལས་འབྱོན་དགོཔ་ཐོན་ནུག། དེ་ལས་ ལ་ཡག་ལུ་ཕེབས་ཏེ་ ལ་ཡགཔ་ཅོང་ར་ལྷག་པ་ཚེ་རིང་གི་ཁྱིམ་ནང་ཕེབས་ཏེ་བཞུགསཔ་ད་ ལྷ་སྲིན་སྡེ་བརྒྱད་ཚུ་གིས་ མི་ལུ་གནོད་རྐྱེན་སྦོམ་སྦེ་ར་རྐྱབ་དོ་ཡོདཔ་ལས་ ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་ ལྷ་འདྲེ་ཚུ་བཏུལ་ནིའི་དོན་ལུ་ ད་རེས་ནངས་པ་ ལ་ཡག་ལུ་རྐྱབ་སྲོལ་ཡོད་པའི་ལ་ཡག་པའི་ཨའུ་ལེགས་ཟེར་བའི་གླུ་ དུས་དང་ཕུ་བསྐལ་པའི་ཡར་ཚེ་ན།། ཟེར་མི་འདི་ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་གསུངས་གནང་གནངམ་ཨིན་མས། དེ་ཡང་ ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེ་གིས་ ཧེ་མ་བསྐལ་ཆགས་པའི་བསྒང་གི་ལོ་རྒྱུས་ཚུ་ག་ར་ བརྩམས་བཞག་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་ནང་ ཁྱིམ་ནང་འཛུལ་ནའི་ཨེ་ཁུག། སྒོ། འཐིང་གཞི། ཐབ། འབྱོག་པའི་གནས་སྟངས་ ཞབས་དྲུང་རིན་པོཆེ་ བྱོན་པའི་སྐོར་ལས་ འབྲུག་པའི་འདལ་ཤོག་བཟོ་ཐངས། འཛམ་གླིང་ཆགས་ཚུལ། རྫོང་བཞེངས་པའི་ལོ་རྒྱས། བྱའི་བཤདཔ། དེ་ལས་ ལྷ་ཆོས་སྐྱོང་སྲུང་མ་ཚུ་ལུ་ གསོལ་འདེབས་ཕུལ་བའི་སྒོ་ལས་མཇུག་བསྡུཝ་ཨིན་མས། ཁ་བཤད་འདི་འཐེན་ཡི་ར་ ཁྱིམ་ག་ར་མ་རྫོགས་ཚུན་ཚོད་ ཁྱིམ་རེ་རེ་ནང་སོང་སྟེ་ ཚིག་ཚུ་རྫོགས་རྫོགས་ར་འཐེནམ་ཨིན་མས། ལ་ཡག་པའི་ཨའུ་ལེགས་རྐྱབ་སྲོལ་ཡོད་མི་འདི་ དུས་དང་ཕུ་ལས་ར་འགོ་བཙུགས་ནུག། དུས་སྟོན་འདི་ ད་ལྟོའི་བར་ན་ཡང་ ལོ་རེ་ནང་ཚར་རེ རང་ཟླ་ ༩ པའི་ཚེས་ ༡༥ ལུ་རྒེད་འོག་གི་རྒཔོ་དང་དམངས་ཀྱི་མི་སེར་ཚུ་གིས་ གཟའ་སྐར་ལེགས་ཤོམ་ཅིག་བལྟ་ཞིན་ན་ བརྩི་སྲུང་ཞུ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། དུས་སྟོན་བརྩི་སྲུང་འགོ་བཙུགས་སའི་ས་གོ་འདི་ཡང་ ལ་ཡག་ལུ་གཡུས་ཚན་མང་རབས་ཅིག་ཡོད་པའི་ནང་ལས་ ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེ་བོད་ལས་མར་ འབྲུག་ལུ་བྱོན་ཏེ་གནསཔོ་བརྙ་སའི་ས་གོ་སྟོང་ར་ཟེར་སའི་གཡུས་ཚན་འདི་ནང་འབད་ནི་འདི་གིས་ གཡུས་དེ་ཁར་ལས་འགོ་བཙུགས་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིན། ཨའུ་ལེགས་འདི་འགོ་བཙུགས་པའི་ཉིནམ་འདི་ལས་ ལ་ཡག་པའི་གཡུས་ཕྱོགས་འདི་ཚུ་གིས་ ཆོས་སྐྱོང་བསྲུང་ནིའི་ཆང་ཕུད་བཙོ་ནིའི་དོན་ལུ་ ཁྱིམ་གུང་ཡོད་ཚད་ཅིགཔོ་ལས་ ཀར་བྲེ་གསུམ་རེ་བསྡུ་སྟེ་ ལྷ་ཁང་དེ་ཁར་ལ་ཡག་པའི་མི་སེར་ཕོ་མོ་རྒན་གཞོན་ཆེ་ཆུང་མེདཔ་ག་ར་འཛོམས། ཀར་ཕུད་འདི་ཡང་ཞབས་དྲུང་གི་སྐུ་ཞུ་ཡོད་སའི་གདོང་ཁར་འཇལ་དགོཔ་ཨིན་མས། ཨའུ་ལེགས་འདི་ སྡེ་ཚན་ཁག་གསུམ་ཡང་ན་བཞི་སྦེ་བགོ་ཞིནམ་ལས་རྐྱབ་ཨིན་མས། ཨའུ་ལེགས་འདི་རྐྱབ་སྟེ་མཇུག་བསྡུ་ཚར་ཞིནམ་ལས་ ནང་གི་ཨམ་འདི་ཚུ་གི་དང་པ་ཨའུ་ལེགས་འདི་གཡུས་ཁའི་ལུགས་སྲོལ་ཅིག་དང་། གཉིས་པ་ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེའི་བྱིན་རླབས། གསུམ་པ་ལུ་ ལ་ཡག་པའི་ལོ་བསྟར་ཚེས་བཅུ་བཟུམ་ཅིག་ཨིན་ཟེར་ ཇ་འཐུང་མི་ལུ་ཇ་དང་ ཆང་འཐུང་མི་ལུ་ཆང་དརངས་ཏེ་ ཇ་ཆང་ལ་སོགས་པ་ཚུ་ག་ར་ མ་བཏུབ་བཏུབ་སྦེ་བཅའ་སྒྲིག་རྐྱབ་བཞག་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་ལས་ ཇ་ཆང་གི་ལས་རིམ་འདི་གྲོལ་ཞིན་ན་ ཕོ་སྡེ་ཚན་གཅིག་དང་མོ་སྡེ་ཚན་གཅིག་སྦེ་བཟོ་ཞིནམ་ལས་ བློ་ཟེ་ཁྱད་འཇལ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེའི་ཤུལ་ལས་ར་ རྟེན་འབྲེལ་གྱི་ཚུལ་སྦེ་ གླུ་གར་གྱི་མཆོད་པ་ཕུལ་ནིའི་དོན་ལུ་ གཞུང་སྒྲ་ལེའུ་ཐེངས་གསུམ་དང་བོད་སྒྲ་ལེའུ་ཐེངས་གསུམ་རེ་རྐྱབ་སྟེ་ ཁྱིམ་གུང་རེ་རེ་ནང་ལུ་ ཅོག་ར་གཅིགཔོ་སྦེ་རྐྱབ་སྟེ་མཇུག་བསྡུཝ་ཨིན་མས། ལ་ཡག་པའི་ཨའུ་ལེགས་འདི་ གཙོ་བོ་ར་ གཡག་གི་འཕྲོད་བསྟེན་དང་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་དོན་ལུ་དང་། ཆར་ཆུ་དུས་ཚད་ཁར་འབབ་ནི་དང་ ལོ་ཐོག་རྟག་ཏུ་ལེགས་ནིའི་དོན་ལུ་ཨིན་མས། དེ་མ་ཚད་ བཟའ་ཚང་ནང་ དགའ་སྐྱིད་འོང་ཐབས་དང་ ཞབས་དྲུང་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་གི་ཤུལ་བཞག་ལུ་དགའ་ཚོར་གྱི་ཚུལ་བཟུམ་ཅིག་ཡང་ཨིན་མས། རྒྱབ་རྟེན་དཔེ་ཐོ། འབྲུག་གི་དངོས་་མེད་ལམ་སྲོལ. (༢༠༡༥). Dorji, J. (2009). Lomba:The New Year in Paro Style.In Proceeding of the Fifth Colloquium on Tangible & Intangible Cultural Heritage,II. Paro. samten. (n.d.). archaryasamten . Retrieved from https://archaryasamten.blogs pot.com. nyencha course  pack for BLL & BHS third year.docx དམ་ཆོས། ལྕོང་ར། དགར་ས། (༢༥/༨/༢༠༡༨) དུས་སྟོན། འབྲུག་གི་ཞིབ་འཚོལ་ལམ་ལུགས། ཞིབ་འཚོལ་ལམ་ལུགས་ཟེར་མི་འདི་ ཞིབ་འཚོལ་འབད་བའི་སྐབས་སྒྲིག་གཞི་དངསྤྱོད་ལམ། བརྩི་མཐོང་། རེ་འདོད་དང་བསམ་སྤྱོད་ཚུ་ལུ་གོ་ནི་ཨིན་པས། (The Royal Society, n.d.). Thinley Wangdi and Nima Tharchen (2021) གྱིས་འབད་བ་ཅིན་ ཞིབ་འཚོལ་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ ཞིབ་བརྟག་གི་མནོ་ཐངས་དང་ བློ་སྤོབས་གསར་གཏད་འབད་ཚུགསཔ་མ་ཚད་ འདྲི་དཔྱད་ཀྱི་བསམ་སྤྱོད་ཚུ་ ཡར་རྒྱས་གཏང་ཚུགས་ཟེར་ཨིན་པས། དེ་བཟུམ་སྦེ་ APAARI (2019) གིས་འབད་བ་ཅིན་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ སོ་ནམ་དང་འབྲེལ་བའི་ཞིབ་འཚོལ་ལས་རིམ་འདི་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༢ ལས་ར་འགོ་བཙུགས་ཡི་ཟེར་ཨིན་པས། ཨིན་རུང་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ ཞིབ་འཚོལ་གྱི་ལམ་ལུགས་ དེང་སང་ཐོག་ལས་འདི་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༣ ལས་ གཙུག་ལག་སློབ་སྡེ་ཚུ་ གཞི་བཙུགས་འབད་མི་ལས་ཚུར་བྱུང་ཡི་ཟེར་ཨིན་པས། ༼Thinley Wangdi and Nima Tharchen, 2021).  འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ ཡར་རྒྱས་འགྱོ་བའི་བསྒང་ཨིནམ་ལས་ བྱ་བ་ག་ཅི་བཟུམ་འབད་རུང་ གདོང་ལེན་སྦོམ་འབྱུང་མི་ཅིག་ཨིན། འདི་བཟུམ་སྦེ་ ར་ ཞིབ་འཚོལ་གྱི་ནང་ལུ་ཡང་ གདོང་ལེན་འབྱུང་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ཡང་ Thinley Wangdi and Nima Tharchen (2021) གྱིས་ སྤྱིར་བཏང་ཞིབ་འཚོལ་པ་ཚུ་ལུ་ གདོང་ལེན་མང་ཤོས་ར་ སློབ་གྲྭ་ནང་ལུ་བཟུམ་ཅིག་འབད་བ་ཅིན་ སློབ་གྲྭའི་བདག་སྐྱོང་དང་ གཙུག་སྡེ་ཚུ་གིས་ རྒྱབ་སྐྱོར་མེད་མི་དང་། ཞིབ་འཚོལ་གྱི་གྲོས་འཛོམས་ཚུ་ཉུང་སུ་ཅིག་འགོ་འདྲེན་འཐབ་མི། དེ་ལས་ སློབ་སྟོན་འབད་དགོཔ་ མང་སུ་འབདཝ་ལས་ དུས་ཚོད་མ་ཐོབ་པའི་དཀའ་ངལ་ཚུ་འབྱུངམ་ཨིན་མས་ཟེར་བཤད་དེ་འདུག། འདི་བཟུམ་སྦེ་ར་ Kezang Sherab and Matthew J. Schuelka (2022) གིས་ཡང་ འབྲུག་ལུ་ཞིབ་འཚོལ་ནང་ གདོང་ལེན་སྦོམ་ཤོས་ར་ ཐད་ཀར་དུ་ མ་དངུལ་གྱི་རྒྱབ་སྐྱོར་དང་ བཅའ་སྒྲིག་འབད་ནི་གི་རྒྱབ་སྐྱོར་མེད་མི། དཔེ་མཛོད་ནང་ལས་ རྒྱབ་རྟེན་ཚུ་མ་ཐོབ་པའི་དཀའ་ངལ། དེ་ལས་ ཞིབ་འཚོལ་གྱི་སྦྱོང་བརྡར་ལས་རིམ་ཚུ་ ག་ར་ལུ་ཁྱབ་སྦེ་ མེད་ནི་འདི་གིས་ཨིན་པས་ཟེར་བཤད་དེ་འདུག། འདི་བཟུམ་སྦེ་ར་ གདོང་ལེན་གཅིག་འདི་ ཡོངས་འབྲེལ་ཐོག་ལས་ལཱ་འབད་ནི་དང་ གློག་རིག་ཡོངས་འབྲེལ་ལག་ལེན་འཐབ་ཐངས་ཚུ་ མ་ཤེས་པའི་དཀའ་ངལ་ཨིན་མས་ཟེར་བཤད་དེ་འདུག། ཞིབ་འཚོལ་འབད་ནི་འདི་ མ་འོངས་པའི་བུ་བརྒྱུད་ཚུ་ལུ་ ཁག་ཆེ་བའི་གནད་དོན་ཅིག་ཨིནམ་ལས་ ལམ་ལུགས་སྒྲིང་སྒྲི་བཟོ་ཐབས་ལུ་ གཞུང་དང་གཙུག་སྡེ་ཚུ་གིས་ ཞིབ་འཚོལ་པ་ཚུ་ལུ་ རྒྱབ་སྐྱོར་འབད་དགོཔ་གལ་ཆེ་ནི་མས། འདི་བཟུམ་སྦེ་ར་ Deki C. Gyamtsho, Kezang Sherab and T.W Maxwell (2020) གྱིས་བཀོད་མི་ནང་ ད་རེས་ནངས་པའི་དུས་ལུ་འབད་བ་ཅིན་ གཙུག་ལག་སློབ་སྡེ་ནང་ཕར་ ཞིབ་འཚོལ་གྱི་གོ་བསྡུར་ཞལ་འཛོམས་དང་ གྲོས་བསྡུར་གྱི་ཞལ་འཛོམས་ཚུ་འགོ་བཙུགས་ཏེ་ཡོད་ཟེར་ཨིན་པས། འདི་བཟུམ་གྱི་ལས་རིམ་ཚུ་ ཞིབ་འཚོལ་གྲུབ་འབྲས་ཅན་དང་ ཁུངས་ལྡན་ཏོག་ཏོ་སྦེ་འོང་ནིའི་དོན་ལུ་ འཕྲོ་མཐུད་དེ་ར་འབད་དགོཔ་གལ་ཆེ་ནི་ཨིན་མས། རྒྱབ་རྟེན་དཔེ་ཐོ། APAARI. (2019, April 23). Story on Enhancing capacities in agricultural research in Bhutan: Retrieved from https://www.apaari.org/web/story-on-enhancing-capacities/#:~:text=Although%20formal%20agricultural%20research%20in,agriculture%20research%20over%20the%20years Deki, C. G,. Sherab, K., & Maxwell, T. W.  (2020). Research at the Ro ch at the Royal Univ al University of Bhutan and wa ersity of Bhutan and ways forward . Journal of Global Research Education, 167. Vol. 4 issue 2 Schuelka, M. J., & Sherab, K. (2022). The Value of Research Culture. The Druk Journal. Tharchen, N., & Wangdi, T. (2021). Bhutanese school teachers’ perceptions, challenges and perceived benefits in doing research. 993. The Royal Society. Research Culture: Retrieved from https://royalsociety.org/topics-policy/projects/research-culture/#:~:text=Research%20culture%20encompasses%20the%20behaviours,research%20is%20conducted%20and%20communicated. ཞིབ་འཚོལ། འབྲུག་གི་ནང་པའི་ཤེས་ཡོན་གྱི་འགན་ཁུར། ནང་པའི་ཤེས་ཡོན་ཟེར་མི་འདི་ སངས་རྒྱས་ཀྱི་གསུང་རབ་དང་གྲུབ་མཐའ། དེ་ལས་ རྗེས་འཇུག་མཁས་པ་ཚུ་གི་ཚུ་ མཛད་བཞག་མི་ ནང་ཆོས་དང་འབྲེལ་བའི་ཤེས་ཡོན་ཚུ་ལྷབ་སྦྱང་འབད་མི་ཅིག་གོཝ་ཨིན། (Dharma Realm Buddhist University, 2022)། ང་བཅས་རའི་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ནང་པའི་ཤེས་ཡོན་གྱི་དགོངས་དོན་འདི་ བོད་ཁ་བ་ཅན་གྱི་ལྗོངས་དང་ཆ་འདྲ་སུ་ཅིག་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ཡང་ Dorji Gyeltshen and Manual Lopez (2021) གིས་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ ཞབས་དྲུང་མ་བྱོན་པའི་སྔོན་གོང་ལུ་ ནང་པའི་རིག་གཞུང་གི་ཤེས་ཡོན་འདི་ བོད་ཀྱི་གཙུག་སྡེ་ཚུ་ནང་ལས་ ལྷབ་སྦྱང་འབད་སྡོད་ཡོདཔ་ཨིན་པས། མ་གཞི་ ནང་པའི་ཆོས་ལུགས་འདི་ དུས་རབས་ ༨ པའི་ནང་ ཨོ་རྒྱན་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་གིས་སྤེལ་གནང་རུང་ རིམ་སྒྲིག་གི་དགོན་པའི་ཤེས་ཡོད་པའི་ལོ་རྒྱུས་མིན་འདུག་ཟེར་བཤད་དེ་འདུག། ནང་པ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་གཞི་བཀོད་རིམ་སྒྲིག་ལེགས་ཤོམ་འདི་ སྤྱི་ལོ་ ༡༦༡༦ ལུ་ ཞབས་དྲུང་བྱོན་ཞིནམ་ལས་ དར་གནང་གནངམ་ཨིན་པས།སྤྱིར་བཏང་ ནང་པའི་རྗེས་སུ་འཇུག་མི་ཅིག་ཨིན་པ་ཅིན་ ནང་པའི་ཆོས་ཕྱོགས་ནང་ ཡང་དག་པ་སྦེ་འབད་དགོཔ་ངེས་དོན་ཨིན། ཆོས་ལུ་བརྟེན་ཏེ་རྐྱངམ་གཅིག་ ང་བཅས་ཀྱི་སེམས་འདི་ བདག་འཛིན་འབད་དེ་འགྱུར་ཚུགསཔ་ཨིན། Kotapitiye Rahula (2015) གིས་ ནང་པའི་ཆོས་ཀྱི་ལྟ་བ་ངོ་མ་འདི་ར་ མི་གི་རྒྱུད་ལུ་ཀུན་སྤྱོད་དང་བློ་གྲོས། སེམས་ཁམས་ལུ་འགྱུར་བ་འབག་ནི་འདི་ཨིན་ཟེར་བཤདཔ་ཨིན་པས། དེ་མ་ཚད་  སྔོན་མ་འབད་བ་ཅིན་ ནང་པའི་ཤེས་ཡོན་སློབ་སྦྱོང་འབད་ནི་འདི་ དགེ་འདུན་པ་ཆ་ཁྱབ་ལུ་ རྐྱངམ་གཅིག་ཡོདཔ་ཨིན་རུང་ ཤུལ་ལས་ མི་ག་ར་ལུ་ ཆོས་འབད་ནིའི་གོ་སྐབས་འདི་ འདྲ་མཉམ་སྦེ་བྱིན་ཏེ་ སྒོམ་ཉམས་ལེན་འབད་དེ་ བདག་གཞན་ལུ་ཕན་པའི་བྱ་བ་དང་ཕན་སེམས་བསྐྱེད་ཚུགས་ཏེ་ཡོད་ཟེར་བཤདཔ་ཨིན་མས། དེ་བཟུམ་སྦེ་ར་ Leverage Edu Tower (2021) གིས་བཤད་མི་ནང་ ནང་པའི་ཆོས་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ མི་སྡེ་ནང་ལུ་ མི་ག་ར་ སྤྱི་མཐུན་གྱི་སྲིད་ཚོགས་འབག་ཚུགསཔ་མ་ཚད་ མི་ཚུ་གི་རྒྱུད་ལུ་ ཤེས་ཡོན་དང་སྒོམ་ཉམས་ལེན། དེ་ལས་ རང་གི་སེམས་དང་བསམ་ཚུལ་ཚུ་ རང་གིས་བརྟག་དཔྱད་འབད་ཚུགས་ཟེར་ཨིན་པས། དེ་མ་ཚད་ དམ་པའི་ཆོས་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ མི་སྡེ་ནང་ལུ་ དགའ་སྐྱིད་དང་ཞི་བདེ་ དེ་ལས་ མི་ཚུ་གི་བར་ན་འབྲེལ་བ་ཡང་ ལེགས་ཤོམ་ བཟོ་ཚུགཔ་ཨིན་མས། ནང་པ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་འབད་མི་དེ་གིས་ རང་གི་སེམས་འགྱུར་བཅོས་འབད་དེ་ རང་གི་མཐའ་འཁོར་ལུ་ཡོད་པའི་ སེམས་ཅན་ག་ར་ལུ་ ཕན་སེམས་བསྐྱེད་ཚུགསཔ་ཨིན་མས། དེ་འབདཝ་ལས་ རང་གི་རྒྱུད་ལུ་ཡང་ དགའ་བ་དང་ཞི་བདེ་ ངམ་ངམ་ཤུགས་ཀྱིས་འབྱུངམ་ཨིན་མས། དེ་བཟུམ་སྦེ་ར་ ནང་པའི་ཆོས་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ རང་གི་གཡུས་སྒོ་དང་ མི་སྡེ་ནང་ལུ་ཡོད་པའི་ལམ་ལུགས་སྲོལ་བཟང་པོ་ཚུ་ཡང་ མི་ཉམས་གོང་འཕེལ་གཏང་ནི་ལུ་ཕན་པ་ཡོདཔ་ཨིན། ནང་པའི་ཆོས་འབད་མི་འདི་ རང་གི་བསམ་སྤྱོད་ཚུ་འགྱུར་བཅོས་འབད་དེ་ དུག་ལྔ་སྤངས་ཞིནམ་ལས་ གཞན་ལུ་ཕན་སེམས་བསྐྱེད་དེ་ མི་ཚེ་དགའ་སྐྱིད་བཟོ་ནི་འདི་ཨིན་པས། Middle way Education (2022) ལྟར་དུ་འབད་བ་ཅིན། དམ་པའི་ཆོས་ལུ་ ཡན་ལག་གཙོ་བོ་ ཕྱིའི་གཟུགས་/ཕྱའི་གནས་སྟངས་དང་འབྲེལ་བ་དང་། ཚུལ་མཐུན་གྱི་མི་སྡེ་གོང་འཕེལ། འདུ་ཤེས་/སེམས་ཁམས་གོང་འཕེལ། བློ་རིག་གོང་འཕེལ་ཟེར་ཁག་བཞི་ཡོད་ཟེར་བཤདཔ་ཨིན་མས། ཕྱིའི་གཟུགས་/ཕྱའི་གནས་སྟངས་དང་འབྲེལ་བ་ཟེར་མི་འདི་ འཇིག་རྟེན་ནང་སྡོད་པའི་རིང་ལུ་ འདོད་ཆགས་ཀྱི་དབང་ལུ་ཤུགས་མ་ཐལ་བར་ ཐ་དམ་ཚིག་ཐོག་ལས་སྡོད་ནི། རང་ལུ་ཡོད་པའི་རྒྱུ་ནོར་ཚུ་ ཚུལ་མཐུན་སྦེ་ལག་ལེན་འཐབ་ནི། དགོས་མཁོ་ཚུ་ལུ་ མཚམས་ཚོད་ཤེསཔ་སྦེ་ ཚུལ་མཐུན་གྱི་ཐོག་ལས་ ལག་ལེན་འཐབ་ནི་ཚུ་ཨིན་པས། ཚུལ་མཐུན་གྱི་མི་སྡེ་གོང་འཕེལ་ཟེར་མི་འདི་ གཞན་ལུ་གནོད་པ་མ་བཀལ་བར་ ཧན་ཏོང་ཏོ་དང་བདེན་པ་ཡོད་པའི་བློ་སླབ་ནི། མི་སྡེ་ནང་ དྲང་བདེན་གྱི་ཐོག་ལས་ ལཱ་འབད་ནི་དང་ རང་གི་འགན་ཁུར་འབག་ཤེས་ནི་ཚུ་ཨིན་པས། འདུ་ཤེས་/སེམས་ཁམས་གོང་འཕེལ་ཟེར་མི་འདི་ རང་གི་རྒྱུད་ལུ་ཡོད་པའི་བརྣབ་སེམས་སྤངས་ཏེ་ བྱམས་སྙིང་རྗེ་བསྒོམ་ནི་དང་། དྲན་ཤེས་ཀྱི་སྒོ་ལས་སྡོད་ནི་འདི་ཨིན་པས། བློ་རིག་གོང་འཕེལ་ཟེར་མི་འདི་ བཟང་ངན་ཚུལ་མཐུན་སྦེ་ཧ་གོ་སྟེ་སེམས་ཀྱིས་དྲང་པོ་སྦེ་བསམས་སྡོད་ནི་ཚུ་ཨིན་མས། རྒྱབ་རྟེན་དཔེ་ཐོ། Dharma Realm Buddhist University. (2022, January 26). What Is A Buddhist Education?: Retrieved from https://www.drbu.edu/news/what-buddhist-education Leverage Edu Tower. (2021, July 2). Buddhist Education System: Retrieved from https://leverageedu.com/blog/buddhist-education-system/ Lopez, D. G. (2021). So Old and Yet So New: Buddhist Education and the Monastic Curriculum in Contemporary Bhutan. Journal of Bhutan Studies. Vol, 45 Middle way Education. (2022). The Four Elements of Buddhist Education: Retrieved from https://middlewayeducation.org/resources/article-the-four-elements-of-buddhist-education/ Rahula, K. (2015, January 9). Buddhist Studies as a Discipline and its Role in the Education . University of Sri Jayewardenepura: Retrieved from https://www.sjp.ac.lk/news/buddhist-studies-as-a-discipline-and-its-role-in-the-education/ ཤེས་ཡོན། མི་སེར་གྱི་གྲལ་གཏོགས། མི་སེར་གྱི་གྲལ་གཏོགས་ཟེར་མི་འདི་ མི་སྡེ་དང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་མི་སེར་ཅིག་གིས་ ཡར་རྒྱས་གོང་འཕེལ་གྱི་དོན་ལུ་ གྲོགས་རམ་འབད་ནི། ཡར་རྒྱས་གོང་འཕེལ་ལས་བརྟེན་ ཕན་ཐོགས་ནི། གོང་འཕེལ་གཏང་ནིའི་དོན་ལུ་ གྲོས་ཐག་གཅད་ནི་ལ་སོགས་པའི་ནང་བཅའ་མར་གཏོགས་ཏེ་ མི་སྡེ་ནང་ལུ་ཕན་ཐབས་ཀྱི་དོན་ལུ་འབད་མི་ ལཱ་དང་ལས་རིམ་ཚུ་ལུ་གོ་ནི་ཨིན་པས། ESCAP (2008). Wikipedia (2022) ནང་འབད་བ་ཅིན་ ང་བཅས་རའི་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ མི་སེར་ཚུ་ གོང་འཕེལ་གཏང་ནི་དོན་ལུ་ བཅའ་མར་གཏོགས་ནི་གི་སྲོལ་འདི་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༥༠ གི་ལོ་གྲངས་ལས་ར་བྱུང་སྟེ་འདུག་ཟེར་ཨིན་པས། ཨིན་རུང་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༨ ལུ་ དམངས་གཙོའི་རིང་ལུགས་འདི་འགོ་བཙུགས་ཞིནམ་ལས་ མི་སེར་ཚུ་ཡང་ གོང་འཕེལ་གྱི་གྲོས་ཐག་གཅད་ནིའི་ནང་ བཅའ་མར་གཏོགས་ནིའི་གོ་སྐབས་ རྒྱ་ཆེན་པོ་ཟེར་ཐོབ་ཅི་ཟེར་བཤདཔ་ཨིན་མས། དཔེར་ན། རྫོང་ཁག་ཡར་རྒྱས་ཚོགས་འདུ་དང་ རྒེད་འོག་ཡར་རྒྱས་ཚོགས་སྡེ་ལུ་བརྟེན་ མི་སེར་ལུ་གོང་འཕེལ་གྱི་དོན་ལུ་གྲོས་ཐག་གཅད་ནིའི་ནང་ གྲོལ་གཏོགས་འབད་ནི་གི་གོ་སྐབས་ ལེགས་ཤོམ་ཐོབ་སྟེ་ཡོདཔ་ལས་ མི་སྡེ་ནང་ལུ་ ཕན་པ་ཡང་སྦོམ་བྱུང་ཡོདཔ་ཨིན་མས།  མི་སྡེ་ནང་ལུ་ མི་སེར་གྱི་གྲལ་གཏོགས་འབད་དགོཔ་འདི་ ཁག་ཆེ་ཤོས་ཅིག་ཨིན། མི་སེར་གྱི་གྲལ་གཏོགས་འབད་མི་ལས་བརྟེན་ མི་སྡེ་ནང་ལུ་ ཡོད་པའི་དཀའ་ངལ་དང་ མཁོ་ཆེ་བའི་གནས་སྟངས་ཚུ་ཧ་གོ་སྟེ་ ཡར་རྒྱས་གོང་འཕེལ་གྱི་འགྱུར་བ་ཚུ་ འབག་ཚུགསཔ་ཨིན། དེ་ཡང་ མི་སེར་ཚུ་གིས་ གྲོལ་གཏོགས་འབད་དེ་ དཀའ་ངལ་ཚུ་གཞུང་ལུ་ཞུ་བ་ཅིན་ ཡར་རྒྱས་འདྲ་མཉམ་སྦེ་འགྱོ་ཚུགས་ནི་ཨིན། ESCAP (2008) དང་འཁྲིལ་བ་ཅིན་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཐོན་སྐྱེད་དང་ཐོན་ཁུངས་ཚུ་ འདྲ་མཉམ་སྦེ་བགོ་བཤའ་རྐྱབ་ནི་འདི་ ཡུན་བརྟན་གོང་འཕེལ་གྱི་ཡན་ལག་གཙོ་བོ་ཅིག་ཨིནམ་ལས་ མི་སེར་ཚུ་གྲོས་ཐག་གཅད་ནི་དང་ཐག་གཏོགས་ནི་ནང་ལས་ཕར་ བཅའ་མར་གཏོགས་ནི་འདི་ ཡུན་བརྟན་གོང་འཕེལ་གྱི་རྩ་དོན་ངོ་མ་ཅིག་ཨིནམ་སྦེ་ ངོས་འཛིན་འབད་ཡི་ཟེར་ཨིན་མས། Mariska Wouters, Ned Hardie-Boys and Carla Wilson (2011) གིས་ མི་མང་གྲལ་གཏོགས་ཀྱི་མཐའ་དོན་ཙོ་བོ་འདི་ར་ མི་སེར་ཚུ་གིས་གྲོས་ཐག་གཅད་ནིའི་བྱ་རིམ་གྱི་ལཱ་ དོན་ཁུངས་ཡོདཔ་བཟོ་ནིའི་དོན་ལུ་ཨིནམ་དང་། མི་མང་གི་གྲལ་གཏོགས་འདི་ལས་བརྟེན་ཏེ་ མི་མང་དང་གྲོས་ཐག་གཅད་མིའི་ལས་སྡེ་ཚུ་གི་བར་ན་ བརྒྱུད་འབྲེལ་གྱི་གོ་སྐབས་ཡང་འཐོབ་ནི་ཨིན་མས། དེ་བཟུམ་སྦེ་ མི་མང་གྲལ་གཏོགས་འདི་ལས་བརྟེན་ཕན་ཐོགས་ཀྱི་ཐབས་ལམ་ བྱ་རིམ་གཉིས་ཡོད་མི་འདི་ཡང་ ལས་སྡེ་དང་མི་མང་གཉིས་ཆ་ར་གིས མི་མང་གྲལ་གཏོགས་སྐོར་ལས་ཤེས་ནི་དང་ཁེ་ཕན་འཐོབ་ནི་ལུ་ཕན་ཐོགས་ཚུགས་ཟེར་བཤད་དེ་འདུག། དེ་བཟུམ་སྦེ་ར་ ས་གནས་གཞུང་འདི་ མི་སེར་ཚུ་གོང་འཕེལ་གྱི་དོན་ལུ་ གྲོས་ཐག་གཅད་ནི་ནང་ གྲལ་གཏོགས་འབད་བཅུག་ནིའི་འགན་ ཁུར་ཧྲིལ་བུམ་ཕོགཔ་ཨིན། དཔེ་འབད་བ་ཅིན་  Tashi Pem (2022) གིས་ ས་གནས་གཞུང་འདི་ མི་སེར་ཚུ་གིས་ གོང་འཕེལ་གྱི་དོན་ལུ་ གྲོས་ཐག་གཅད་ནི་ནང་ ཐད་ཀར་གྲལ་གཏོགས་འབད་ཚུགས་པའི་ས་གོ་ཅིག་ཨིནམ་ལས་ ས་གནས་གཞུང་ནང་ གྲོས་ཐག་བཅད་མི་གིས་ རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་གནས་ཚད་ནང་ལུ་ ཡར་རྒྱས་གོང་འཕེལ་འབག་ཚུགས་པའི་ཁེ་ཕན་ཡོད་ཟེར་ ཨིན་པས། དེ་མ་ཚད་ ས་གནས་གཞུང་གིས་ ཞབས་ཏོག་སྤྲོད་ནིའི་འགན་ཁུར་འབག་སྟེ་ དམངས་གཙོའི་རིང་ལུགས་ནང་གྲོས་ཐག་གཅད་ནི་དང་ མི་མང་དང་གྲལ་གཏོགས་ཀྱི་ལཱ་འགན་འབག་ནི་འདི་གིས་ ཐད་ཀར་མི་སེར་ཚུ་ལུ་ཕན་ཐོགས་ཚུགསཔ་ཨིན་ཟེར་བཤདཔ་ཨིན་པས། Tashi Pem (2022). རང་གི་མི་སྡེ་དང་ རྒྱལ་ཁབ་ཡར་རྒྱས་གཏང་ཐབས་ལུ་ གོང་འཕེལ་གྱི་གྲོས་བསྟུན་ནང་ མི་སེར་ཚུ་གིས་ གྲལ་གཏོགས་འབད་དགོཔ་འདི་ གནམ་མེད་ས་མེད་གལ་ཅན་ཅིག་ཨིན། དེ་འབདཝ་ལས་ མི་སེར་ཚུ་གིས་འབད་རུང་ གོ་སྐབས་བཟང་པོ་འདི་བཟུམ་འཐོབ་ད་ རྒྱབ་བཤུད་རྐྱབ་ ནི་མེན་པར་ མི་སྡེ་ནང་ལུ་ཡོད་པའི་དཀའ་ངལ་ཚུ་སེལ་ཐབས་ལུ་ གྲོས་བསྟུན་འབད་དེ་ རྒྱབ་སྐྱོར་འབད་དགོཔ་ཨིན། དེ་བཟུམ་སྦེ་ར་ The Bhutanese (2018) དང་འཁྲིལ་བ་ཅིན་ ལོ་ལྔའི་འཆར་གཞི་གཞི་བཙུགས་འབད་མི་འདི་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ཡོད་པའི་ཐོན་སྐྱེད་ཚུ་ ག་ར་ལུ་འདྲ་མཉམ་སྦེ་བགོ་སྟེ་ མི་སྡེ་གི་རེ་བ་ཚུ་འགྲུབ་ནིའི་དོན་ལུ་ཨིནམ་ལས་ བཅའ་མར་གཏོགས་དགོཔ་འདི་ གལ་ཆེ་ཟེར་ཨིན་པས། དེ་མ་ཚད་ ཡུན་བརྟན་གོང་འཕེལ་འདི་འགྲུབ་དགོ་པ་ཅིན་ མི་སེར་ཚུ་གིས་ གྲལ་གཏོགས་འབད་དེ་ཞུ་མིའི་རྩ་དོན་ཚུ་ཡང་ངོས་ལེན་འབད་དགོཔ་གལ་ཅན་ཅིག་ཨིན་མས། རྒྱབ་རྟེན་དཔེ་ཐོ། ESCAP. (2008). The need for public participation. A Primer to Public-Private Partnerships in Infrastructure Development. Retrieved from  https://www.unescap.org/ttdw/ppp/ppp_primer/344_the_need_for_public_participation.html Mariska Wouters, N. H.-B. (2011). Benefits and Disadvantages of Public Participation. New Zealand: Publishing Team. Pem, T. (2022). The Role of Local Government in Sustainable Development. The Druk Journal. The Bhutanese . (2018, April 26). Decentralization Policy in the works to strengthen Local Governance and ensure better citizen’s participation. Retrieved from https://thebhutanese.bt/decentralization-policy-in-the-works-to-strengthen-local-governance-and-ensure-better-citizens-participation/ Wikipedia. (2022, January 30). Bhutanese democracy. Retrieved from https://en.wikipedia.org/wiki/Bhutanese_democracy མི་སེར་གྱི་གྲལ་གཏོགས། དུས་རབས་ ༢༡ པའི་འབྲུག་གི་ལམ་སྲོལ། ལམ་སྲོལ་ཟེར་མི་འདི་ ཚིག་མཛོད་ལྟར་དུ་འབད་བ་ཅིན་ མི་སྡེ་ནང་ལུ་བསམ་སྤྱོད་དང་། བརྩི་མཐོང་། དམིགས་ཡུལ། ལུགས་སྲོལ་ཚུ་ མི་ག་ར་གིས་ མནོ་བསམ་ཅོག་གཅིགཔ་སྦེ་བཏང་སྟེ་ འདྲ་མཉམ་སྦེ་ལག་ལེན་འཐབ་མ་ཁྱད་ཆོས་ཅིག་་ལུ་སླབ་ཨིན་པས། འདི་བཟུམ་སྦེ་ མི་སྡེ་ནང་ལུ་ཡོད་པའི་ལམ་ལུགས་ཚུ་ ག་ར་གིས་ཤོ་མཚུངས་སྦེ་ མི་རབས་ལས་མི་རབས་བརྒྱུད་དེ་ ལག་ལེན་འཐབ་སྟེ་བདག་འཛིན་འབད་མིའི་སྲོལ་ཅིག་ལུ་ཡང་གོ་ནི་ཨིན་པས། མ་གཞི་ འཇིག་རྟེན་འདི་ནང་ འགྲོ་བ་ཆགས་པའི་བསྒང་ལས་ར་ འདི་དང་བསྟུན་པའི་ མཁོ་ཆེ་བའི་ལུགས་སྲོལ་རེ་བྱུང་ནུག། ཨིན་རུང་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ ད་ལྟོ་མིག་མཐོང་ལག་གཟུང་སྦེ་ཡོད་པའི་ལམ་ལུགས་འདི་འབད་བ་ཅིན་ དུས་ ༡༧ པའི་ནང་ ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་ འབྲུག་ལུ་བྱོན་ཏེ་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་གཞི་བཙུགས་འབད་མི་འདི་ཨིན་པས། དེ་ཡང་ རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་མཚན་ (༡༩༩༩ ཤོག་གྲངས་ ༡༧) གྱིས་ དུས་རབས་ ༨ པའི་ནང་ གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་ འབྲུག་ལུ་བྱོན་ཏེ་ ནང་པ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་སྤེལ་གནང་མི་ལས་བརྟེན་ འབྲུག་པའི་ལམ་སྲོལ་འདི་ དམ་པའི་ཆོས་དང་འབྲེལ་བ་ཡོདཔ་སྦེ་བྱུང་ནུག། འདི་མཟུམ་སྦེ་ར་ ཤུལ་ལས་དུས་རབས་ ༡༧ པའི་ནང་ ཞབས་དྲུང་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་གྱིས་ འབད་བཏུབ་དང་མ་བཏུབ་ ལེགས་ཤོམ་དང་ཟོགཔ་ཚུ་དབྱེ་བ་ཕྱེས་ཏེ་ ལུགས་སྲོལ་བཟང་པོ་ཚུ་ལག་ལེན་འཐབ་ནི་འགོ་བཙུགས་གནང་མི་མི་ལས་ཚུར་བྱུང་ནུག་ཟེར་བཤད་དེ་འདུག། དེ་འབདཝ་ལས་ ང་བཅས་རའི་འབྲུག་པའི་ལམ་སྲོལ་འདི་ ཆོས་དང་འབྲེལ་བ་ཡོདཔ་ལས་ ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་ཅིག་ཨིན་མས། ཨིན་རུང་ འདི་བཟུམ་གྱི་ལམ་ལུགས་བཟང་པོ་ཚུ་ རྒྱལ་ཁབ་ཡར་རྒྱས་ཀྱི་འགྱུར་བ་དང་བསྟུན་ཏེ་ འགྱུར་བཅོས་འགྱོ་སར་མཐོངམ་ཨིན་མས། དུས་ཀྱི་འགྱུར་བ་དང་འཁྲིལ་ཏེ་ གཞན་རྒྱལ་ཁབ་དང་དོ་འགྲན་འབད་ཚུགས་དགོ་པ་ཅིན་ འགྱུར་བཅོས་འབད་དགོཔ་འདི་ ངེས་པར་དུ་ཨིན་པས། ཨིན་རུང་ འགྱུར་་བཅོས་འབད་བའི་སྐབས་ རྒྱལ་ཀྱི་རང་དབང་སྲུང་སྐྱོབ་ལུ་ ཐོ་མ་ཕོགཔ་ཅིག་སྦེ་འབད་ནི་འདི་ མི་རེ་རེ་ལུ་ཕོག་པའི་འགན་ཁུར་ཅིག་ ཨིན་མས། རྒྱལ་ཁབ་རང་དབང་རང་བཙོན་སྦེ་གནས་དགོ་པ་ཅིན་ རང་ལུ་ཡོད་པའི་ལམ་སྲོལ་བདག་འཛིན་འབད་ནི་འདི་ གལ་ཆེ་ཤོས་ཅིག་ཨིན། ད་རེས་ནངས་པའི་དུས་ལུ་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ལམ་སྲོལ་འདི་ ཉམས་འགྱོ་བའི་དུས་ལུ་ལྷོད་དེ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་ཡང་ Kinley Dorji (2022) གིས་བཀོད་མི་ནང་ ད་རེས་ནངས་པའི་དུས་ལུ་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་འགྱུར་བ་དང་བསྟུན་ཏེ་ སློབ་གྲྭ་ཁག་ནང་ལས་ཕར་ དུས་སྟོན་ཚུ་བརྩི་སྲུང་ཞུཝ་ད་ ཐུགས་སྤྲོ་ཞབས་བྲོའི་ལས་རིམ་ཚུ་ མང་རབས་ཅིག་སྟོན་ནི་ཡོད་རུང་ ན་གཞོན་ཚུ་གིས་ ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་ལུགས་སྲོལ་ནང་ ཞབས་ཁྲ་ཡང་རིག་གསར་དང་ གོ་ལ་ཡང་དོརམ་དང་ཁེན་ཇ་ནང་ལུ་ འཁྲབ་སར་མཐོངམ་ཨིན་མས། དེ་མ་ཚད་ ལྷག་ནིའི་ཐད་ཁར་འབད་རུང་ ན་གཞོན་ཚུ་གིས་ ཨིང་ལིཤ་གྱི་ལྷག་དེབ་ཚུ་ལུ་རྐྱངམ་གཅིག་སྤྲོ་བ་བསྐྱེད་སར་མཐོང་མས་ཟེར་ཨིན་པས། ད་རུ་ཡང་ Kinley Dorji (2022), གིས་ ད་རེས་ནངས་པའི་དུས་ལུ་ འབྲུག་པའི་མི་མང་ཤོས་ཀྱིས་ར་ ང་བཅས་རའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྒྱང་མཐོང་ལས་རིམ་ཡོད་རུང་ ཁྱིམ་ཚང་རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྒྱང་མཐོང་ཚུ་ལུ་ སྤྲོ་བ་སྐྱེདཔ་ཨིན་པས། དེ་འབདཝ་ལས་ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་མཛེས་ཆ་དང་ལྡན་པའི་ལམ་སྲོལ་བཟང་པོ་ཚུ་ རྩ་བ་ལས་ར་ ཉམས་འགྱོ་ནིའི་གནས་སྟངས་ལུ་ལྷོད་དེ་འདུག་ཟེར་བཤདཔ་ཨིན་པས། འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ དུས་རབས་ ༢༡ པའི་ནང་ འཕྲུལ་རིག་གོང་འཕེལ་ཡང་ རྒྱ་ཆེ་བ་སྦེ་སོང་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན། འདི་གིས་ཡང་ ང་བཅས་རའི་ ལམ་སྲོལ་ནང་ལུ་ གནོད་པ་འབྱུང་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ཡང་ Karma Phuntsho (2020) ཀྱིས་བཤད་མི་ནང་ གློག་མེ་དང་གློག་རིག་ཡོངས་འབྲེལ། དེ་ལས་ འཁོར་ལམ་ཚུ་བཏོན་མི་དེ་གིས་ མི་སྡེ་ནང་གི་ལམ་སྲོལ་ལུ་ གནོད་པ་བྱུང་ནུག་ཟེར་ཨིན་པས། དཔེ་འབད་བ་ཅིན་ ད་རེས་ནངས་པའི་དུས་ལུ་ བཟའ་ཚང་ནང་ལུ་ ལྟོ་ཟ་བའི་སྐབས་ལུ་ཡང་ གློག་རིག་ཡོངས་འབྲེལ་དང་ རྒྱང་མཐོང་ཚུ་བལྟ་སྟེ་ ཟ་བའི་དུས་ལུ་ལྷོད་དེ་འདུག་ཟེར་ཨིན་པས། དེ་མ་ཚད་ འཁོར་ལམ་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ འབྲུག་པའི་ལམ་ལུགས་ཚུ་ རྒྱུན་སྐྱོང་འཐབ་ནི་ལུ་ གདོང་ལེན་དང་དཀའ་ངལ་བྱུང་སྟེ་འདུག་ཟེར་བཤདཔ་ཨིན་པས། འདི་བཟུམ་སྦེ་ར་ ད་རེས་ནངས་པ་མི་མང་ཤོས་ཀྱིས་ར་ རང་གི་ལམ་ལུགས་སྲོལ་ལུ་ཉམས་ཚེར་སུ་ཅིག་དང་ ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་ལུགས་སྲོལ་ལུ་སྤྲོ་བ་ཤུགས་སྦེ་སྐྱེདཔ་ཨིན་པས།  ད་རེས་ནངས་པ་ འབྲུགཔ་ཚུ་གིས་ གོ་དང་དཀྱི་ར་ཡང་ དགའ་སྟོན་དང་དུས་སྟོན་ནང་ལུ་རྐྱངམ་གཅིག་གྱོན་སར་མཐོངམ་མ་གཏོགས་ དཔའ་ཉམས་ཀྱི་ཐོག་ལས གྱོན་སར་མཐོང་ནི་ མེདཔ་ཨིན་པས། དེ་ནང་ལས་ཡང་ ཨམ་སྲུ་ཚུ་གིས་ ཧེ་མ་བཟུམ་སྦེ་དཀྱི་ར་ཆ་ཚང་དཀྱི་མི་འདི་ གྱངས་ཁ་ཆོདཔ་ཅིག་ར་ཨིན་པས། དེ་འབདཝ་ལས་ མ་འོངས་པའི་བུ་བརྒྱུད་ཚུ་གིས་ གྱོན་ཆས་ཆ་ཚང་སྦེ་མཐོང་འདི་ཕར་བཞག་ རྣ་བར་ར་མི་གོ་ནིའི་ཉེན་ཁ་འདུག། སྤྱིར་བཏང་ལམ་སྲོལ་ལུ་ཡང་ དངོས་ཅན་ལམ་སྲོལ་དང་ དངོས་མེད་ལམ་སྲོལ་ཟེར་ཡོད་ས་ལས་ ང་བཅས་རའི་འབྲུག་པའི་ལམ་སྲོལ་འདི་ ཁག་གཉིས་ཆ་རའི་ནང་ཚུདཔ་ཨིན། དངོས་ཅན་ལམ་སྲོལ་ཟེར་མི་འདི་ མིག་མཐོང་ལག་གཟུང་ཡོད་པའི་ལམ་སྲོལ་ཅིག་ལུ་གོཝ་ཨིན་པས། འབྲུག་པའི་ལམ་སྲོལ་ནང་ལུ་ དངོས་ཅན་ལམ་སྲོལ་འདི་  JCIC-Heritage (2011) གིས་འབད་བ་ཅིན་ རྫོང་དང་ལྷ་ཁང་། དགོན་སྡེ། དྲན་རྟེན། མཆོད་རྟེན། དང་ཕུའི་ཁྱིམ་ཚུ་ཚུདཔ་ཨིན་ཟེར་བཤད་དེ་འདུག། དེ་མ་ཚད་ སྔར་སྲོལ་གྱི་གྱོན་ཆས་ཡང་ དངོས་ཅན་ལམ་སྲོལ་གྱི་ཁོངས་སུ་གཏོགསཔ་ཨིན་མས། དངོས་མེད་ལམ་སྲོལ་ཟེར་མི་འདི་ ལགཔ་གིས་གཟུང་མ་ཚུགས་པའི་ལམ་སྲོལ་གྱི་དཔེ་མཚན། རྣམ་འགྱུར། ཤེས་བྱ། རིག་རྩལ་དང་ལག་ལེན་འཐབ་ཐངས་ཚུ་ལུ་གོཝ་ཨིན་པས། (Riches Resources, 2014). དངོས་མེད་ལམ་སྲོལ་ནང་ལུ་ ངག་རྒྱུགས་ལམ་སྲོལ། སྒྱུ་རྩལ་ལག་ལེན་འཐབ་ཐངས་དང་ སྔར་སྲོལ་གྱི་རིག་རྩལ་ཚུ་ཚུདཔ་ཨིན་ཟེར་ Riches Resources (2014) གིས་བཤདཔ་ཨིན་མས། འདི་བཟུམ་སྦེ་ར་ འབྲུག་པའི་ཞབས་ཁྲ་ བོད་སྒྲ་དང་གཞུང་སྒྲ། རིམ་འགྲོ་འབད་ནི་དང་གསོལ་མཆོད་ཕུལ་ནི། དུས་སྟོན་བརྩི་ནི། རྟེན་འབྲེལ་བརྩི་ནི། དང་ཕུའི་ལག་བཟོ་དང་ཐགས་བཟོ་ཚུ་ཡང་ དངོས་མེད་ལམ་སྲོལ་ནང་ལུ་ཚུདཔ་ཨིན་མས། རྒྱབ་རྟེན་དཔེ་ཐོ། Dorji, K. (2022). The Story of Bhutanese Culture. The Druk Journal. Retrieved from http://drukjournal.bt/the-story-of-bhutanese-culture/ JCIC-Heritage. (2011, March 1). Survey on the Protection of Cultural Heritage in the Kingdom of Bhutan. Retrieved from https://www.jcic-heritage.jp/en/project/asia_bhutan_201103/#:~:text=Typical%20tangible%20cultural%20heritage%20in,)%2C%20and%20old%20folk%20houses. Phuntsho, K. (2020). Good, Bad, Neither: Some Reflections on Technology and Culture. The Druk Journal. Retrieved from http://drukjournal.bt/good-bad-neither-some-reflections-on-technology-and-culture/ Riches Resources . (2014, November 11). Tangible and intangible Cultural Heritage. Retrieved from https://resources.riches-project.eu/glossary/tangible-and-intangible-cultural-heritage/ རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་མཚན། (༡༩༩༩) སྒྲིགས་ལམ་རྣམ་གཞག་གི་དེབ་ཐེར་ནོར་བུའི་འཕྲེང་བ། འབྲུག་རྒྱལ་ཡོངས་དཔེ་མཛོད། ལམ་སྲོལ། ལྷ་ཁང་གི་མཚན་བྱམས་པ་ལྷ་ཁང་ཟེར་ཞུ་དགོ་མི་དེ་ཡང་ དེ་ནང་ནང་རྟེན་གཙོ་བོ་མ་འོངས་པའི་སངས་རྒྱས་ཇོ་བོ་བྱམས་པ་བཞུགས་ཡོད་མི་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ དེ་སྦེ་གསོལ་བའི་ལོ་རྒྱུས་འདུག། སྐུ་འདྲ་འདི་བཙོང་བཙན་སྒམ་པོ་ཁོ་ར་གིས་བཙུགས་གནང་ཡོདཔ་སྦེ་ཡིད་ཆེ་བསྐྱེད་དོ་ཡོདཔ་དང་ དེའི་གཡས་གཡོན་ལུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་པ་བཞི་གིས་སྐོར་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ ཆོས་དང་ལམ་སྲོལ་ཟུང་འབྲེལ་སྦེ་སྐྱོང་བའི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཨིན་རུང་ དུས་ཀྱི་འགྱུར་བ་དང་བསྟུན་ཏེ་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་འཕྲུལ་རིག་གི་རིག་རྩལ་འདི་མེད་ཐབས་མེདཔ་ཅིག་ཨིན། དེ་འབདཝ་ལས་ འབྲུག་གཞུང་གིས་ ལག་རྩལ་སྦྱོང་བརྡར་ཟེར་བའི་ བློ་རིག་གསརཔ་གུར་གཞི་བཞག་སྟེ་ གཞི་བཙུགས་གནང་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ཡང་ མ་འོངས་པའི་ན་གཞོན་ཚུ་ལུ་ འབྲི་ལྷག་གི་ཡོན་ཏན་རྐྱངམ་གཅིག་གིས་མ་དོ་པར་ གློག་རིག་དང་འབྲེལ་བའི་བརྩི་མཐོང༌ ཤེས་བྱའི་ཡོན་ཏན་དང་རིག་རྩལ་ཚུ་ ཡར་དྲག་གཏང་ཐབས་ལུ་ཨིན་པས། དེ་མ་ཚད་ སློབ་སྦྱོང་པ་ཚུ་གི་རྒྱུད་ལུ་ ལག་རྩལ་སྦྱོང་བརྡར་དང་འབྲེལ་བའི་རིག་རྩལ་ཚུ་ལས་བརྟེན་ མི་ཚེ་འདི་འཇོན་ཐང་ཅན་ཅིག་དང་ ཐོན་སྐྱེད་ཅན་ཅིག་བཟོ་ཞིནམ་ལས་ མི་སྡེ་དཔལ་འབྱོར་གོང་འཕེལ་གཏང་ནི་དང་ ལཱ་གཡོག་དང་འབྲེལ་བའི་དཀའ་ངལ་ཚུ་ མར་ཕབ་གཏང་ཐབས་ཀྱི་དོན་ལུ་ཨིན་པས། (Ministry of Labour and Human Resources, 2013)། དེ་བཟུམ་མའི་ལས་རིམ་འདི་ སློབ་གྲྭ་ལ་ལུ་ཅིག་ལས་ཕར་ གཞི་བཙུགས་འབད་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་ཡང་ འབྲུག་གི་ཤེས་རིག་ལམ་ལུགས་ཚུ་ནང་ ཆོས་ཚན་མང་ཤོས་ར་ བློ་ལུ་གཟུང་ནི་དང་ལྷབ་ནི་རྐྱངམ་གཅིག་མ་གཏོགས་ ལག་ལེན་དངོས་སུ་སྦེ་འཐབ་ནིའི་གོ་སྐབས་མེདཔ་ལས་ ལག་རྩལ་སྦྱོང་བརྡར་ལས་བརྟེན་ཏེ་ ན་གཞོན་ཚུ་གི་སྤྲོ་བ་དང་འཁྲིལ་ཏེ་ ཤེས་ཡོན་སློབ་སྦྱོང་ཚུ་དངོས་སུ་ལག་ལེན་ཐོག་ལས་ སྦྱང་ནིའི་དོན་ལུ་དམིགས་ཏེ་ཨིན་པས། ལག་རྩལ་སྦྱོང་བརྡར་འདི་ལས་བརྟན་ཏེ་ སློབ་སྦྱོང་པ་རང་སོའི་སྤྲོ་བ་ ལྕོགས་གྲུབ་དང་རིག་རྩལ་ཚུ་ཤེས་ནིའི་གོ་སྐབས་སྦོམ་ཡོད་པའི་ཁར་ གཞུང་གཡོག་རྐྱངམ་གཅིག་ལུ་བརྟེན་ཏེ་སྡོད་ནི་མེན་པར་ རིག་རྩལ་ལས་བརྟེན་པའི་ལཱ་གཡོག་ཚུ་ནང་ བཅའ་མར་གཏོགས་ནིའི་དོན་ལུ་ཕན་ཐོགས་འབྱུང་ནི་ཨིན། གཞན་ཡང་ ཡོན་ཏན་སྦྱང་པའི་སྐབས་ མི་སྡེ་ནང་ལུ་ལཱ་གཡོག་གི་ས་སྟོང་ ག་ཅི་ར་ཡོད་ག་ དབྱེ་དཔྱད་འབད་དེ་ འདི་དང་བསྟུན་ཏེ་རང་གི་རིག་རྩལ་དང་ལྕོགས་གྲུབ་ཚུ་ཡང་ ཡར་དྲག་གཏང་ཐབས་ལུ་ཕན་ཐོགས་འབྱུང་ནི་ཨིན། སྦྱོང་བརྡར་འདི་ལས་བརྟེན་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ སྒེར་སྡེ་དང་འབྲེལ་བའི་ལས་སྡེ་གཞན་ཚུ་ནང་ཡང་ སྤུས་ཚད་ཚུ་སྔར་ལས་ལྷགཔ་སྦེ་ཡར་དྲག་དང་ སེམས་ཤུགས་སྐྱེད་ཐབས་ཀྱི་དོན་ལུ་ཕན་ཐོགས་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། ལག་རྩལ་སྦྱོང་བརྡར་འདི་གིས་སྦེ་ སྤྲོ་བ་ཡོད་མི་ཚུ་གིས་ རང་སོའི་རིག་རྩལ་དང་ཡོན་ཏན་དང་འཁྲིལ་ཏེ་འཛུལ་ཞུགས་འབད་ནི་ཨིནམ་ལས་ མི་སྡེ་ནང་ལུ་ ཧུར་རི་རི་སྦེ་ མ་དངུལ་དང་འཕྲུལ་ཆས་གསརཔ་བཟོ་ནིའི་ནང་ བཅའ་མར་གཏོགས་ཚུགས་ནི་ཨིནམ་ལས་ མ་འོངས་པའི་གོང་འཕེལ་ལུ་ཕན་ཐོགས་ནི་ཨིན། (GURG, 2018)། Wangdi (n.d.) གིས་ ལག་རྩལ་སྦྱོང་བརྡར་འདི་ལས་བརྟེན་ཏེ་ ཤུལ་ལས་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དངུལ་ཡར་དྲག་གཏང་ནི་ལུ་ཕན་ཐོགས་འབྱུང་ནི་ཨིན་ཟེར་ཨིན་མས། དེ་མ་ཚད་ ལག་རྩལ་སྦྱོང་བརྡར་དི་གིས་སྦེ་ དཔལ་འབྱོར་ལུ་ཕན་ཐོགས་སྦོམ་འབྱུང་ནི་ཨིན་མས། དེ་ཡང་ རིག་རྩལ་ཅན་དང་ ཉེན་ཁ་འབག་ཐལ་མི་ཚུ་གིས་ སྒེར་གྱི་ལས་སྡེ་ཚུ་འགོ་འདྲེན་འཐབ་སྟེ་འབད་བའི་བསྒང་ལསན་ ལཱ་གཡོག་གི་གོ་སྐབས་ལེ་ཤ་བྱིན་ཚུགསཔ་ལས་ མི་སེར་གྱི་འཚོ་བའི་གནས་སྟངས་ཡར་དྲག་འགྱོ་ཚུགསཔ་ལས་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་ལུ་ཕན་སྦོམ་ཐོགས་ནི་ཨིན། དེ་བཟུམ་སྦེ་ གྲོང་གསེབ་ནང་ལུ་ཡོད་པའི་ན་གཞོན་ཚུ་གིས་ འདི་བཟུམ་མའི་རིག་རྩལ་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ གྲོང་གསེབ་ནང་ཁྱད་རིག་དང་འབྲེལ་བའི་དཀའ་ངལ་ཚུ་བསལ་ཚུགསཔ་ལས་ ཁོང་རའི་འོང་འབབ་ལུ་ཕན་ཐོགས་འབྱུང་ནི་ཨིན། དེ་མ་ཚད་ ལག་རྩལ་སྦྱོང་བརྡར་འདི་ལས་བརྟེན་ ན་གཞོན་འདི་ཚུ་ རང་མགོ་རང་འདྲོང་ཚུགསཔ་ལས་ ན་གཞོན་འདི་ཚུ་གིས་ མི་སྡེ་ནང་ལུ་ དཔལ་འབྱོར་དང་འབྲེལ་བའི་ཡར་རྒྱས་གོང་འཕེལ་གྱི་འགྱུར་བ་ཚུ་འབག་ཚུགས་ནི་ལུ་ཁས་ཕན་ཡོདཔ་ཨིན། ལག་རྩལ་སྦྱོང་བརྡར་འདི་ ཡར་དྲག་གཏང་ནིའི་དོན་ལུ་ མ་འོངས་པའི་གནས་སྟངས་བལྟ་ཞིནམ་ལས་ མ་འོངས་པའི་ལཱ་གཡོག་ནང་ རིག་རྩལ་ག་བཟུམ་ཅིག་དགོ་ནི་ཨིན་ན་ཚུ་དབྱེ་དཔྱད་འབད་དགོ། འབྲུག་རྒྱལ་འཛིན་གཙུག་ལག་སློབ་སྡེ་གི་འོག་ལུ་ཡོད་པའི་མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ་འདི་ནང་ རིག་རྩལ་དང་འབྲེལ་བའི་ཚོགས་ཕྲན་ ཡང་ན་ སློབ་དུས་ཅིག་ནང་ ཆོས་ཚན་ག་ར་ རིག་རྩལ་དང་འབྲེལ་ཆོས་ཚན་བཟོ་བ་ཅིན་ཁེ་ཕན་འོང་ནི་ཨིན་མས། དེ་མ་ཚད་ ན་གཞོན་འདི་ཚུ་ རིག་རྩལ་གཅིག་ནང་རྐྱངམ་གཅིག་མེན་པར་ གཞན་དགོ་པའི་རིག་རྩལ་ཚུ་ནང་ བཅའ་མར་གཏོགས་ནི་དང་ ཡང་ན་ ན་གཞོན་ཚུ་བཅའ་མར་གཏོགས་མི་དང་བཅས་པ་ལུ་ རིག་རྩལ་མ་འདྲཝ་ལས་ཕར་ མཁས་མཆོག་བཟོ་ནི་ལུ་བརྩོན་དགོ་ན་ཨིན་མས། Wangdi (n.d.)།  ལག་རྩལ་སྦྱོང་བརྡར་ནང་ལུ་ སྟོན་ནིའི་ནང་དོན་ཚུ་འགྱུར་བཅོས་འབད་དེ་ ཡར་དྲག་གཏང་ནི་དང་ འདི་གིས་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་རྐྱངམ་གཅིག་མེད་པར་ རྒྱལ་ཁབ་གཞན་ཁར་འབད་རུང་ རང་མགོ་འདྲོང་ཚུགསཔ་སྦེ་བཟོ་ནི་ལུ་ འབྲུག་གཞུང་གི་ཁ་ཐུག་ལས་ རྒྱབ་སྐྱོར་འབད་བ་ཅིན་ དུས་ཀྱི་འགྱུར་བ་དང་བསྟུན་ཏེ་ མཐུན་འགྱུར་འབད་ཚུགས་ནི་ཨིན་མས། རྒྱབ་རྟེན། GURG, T. A. (2018, August 5). TECHNICAL AND VOCATIONAL EDUCATION AND TRAINING (TVET) IS ESSENTIAL TO THE SUSTAINABLE DEVELOPMENT, GROWTH AND ADVANCEMENT OF NATIONS. Retrieved from https://www.dubaicares.ae/blogs/technical-and-vocational-education-and-training-tvet-essential-sustainable-development-growth-and-advancement-na/ Ministry of Labour and Human Resources. (2013). TECHNICAL & VOCATIONAL EDUCATION AND TRAINING POLICY. Thimphu. Wangdi, P. (n.d.). Vocational Education in Bhutan. The Druk Journal. ཤེས་ཡོན། སྤྱིར་འཛམ་གླིང་ནང་ལུ་ གླིང་ཆེན་བདུན་དང་ རྒྱལ་སྤྱི་ཚོགས་པའི་འཐུས་མི་ ༡༩༣ དང་རྒྱལ་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་འཐུས་མེན་མི་ ༢ རྩིཝ་ད་རྒྱལ་ཁབ་བསྡོམས་ ༡༩༥ ཡོདཔ་ཨིན། རྒྱལ་ཁབ་འདི་ཚུ་ཡང་ དཔལ་འབྱོར་གྱི་གནས་སྟངས་དང་བསྟུན་ཏེ་ ལ་ལུ་ཅིག་ཡར་རྒྱས་འགྱོ་ཚར་བའི་རྒྱལ་ཁབ་དང་ ལ་ལུ་ཅིག་ཡར་རྒྱས་འགྱོ་མ་ཚར་བའི་རྒྱལ་ཁབ་ཟེར་དབྱེ་བ་ཕྱེ་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དང་པ་ཡར་རྒྱས་འགྱོ་མ་ཚར་བའི་རྒྱལ་ཁབ་ཟེར་མི་འདི་ (Nations, Least Developed Copuntries(LDCs)) གིས་ག་ཅི་བཟུམ་ཅིག་ལུ་ངོས་འཛིན་འབད་ནུག་ཟེར་བ་ཅིན་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ནང་འཁོད་འོང་འབབ་དང་མི་སྟོབས་གནས་རིམ་ དེ་ལས་ དཔལ་འབྱོར་གནས་རིམ་སྐྱོ་དྲགས་ཡོད་མི་ལུ་སླབ་ཨིན་པས། ཡར་རྒྱས་འགྱོ་མ་ཚར་བའི་རྒྱལ་ཁབ་ཟེར་དབྱེ་ཁག་ཕྱེས་མི་འདི་ འཛམ་གླིང་ནང་ལུ་འགོ་དང་པ་ ༡༩༧༡ ལུ་ United Nations General Assembly གི་འགོ་བཙུགས་ནུག།  United Nations Conference on Trade and Development (UNCTAD) གི་སྙན་ཞུ་དང་འཁྲིལཝ་ད་ འཛམ་གླིང་ནང་ལུ་ཡར་རྒྱས་འགྱོ་མ་ཚར་བའི་རྒྱལ་ཁབ་ཡོངས་བསྡོམས་ ༤༦ འདུག་ཟེར་ཨིན་མས། དེ་ཚུའི་སླ་ལས་གཅིག་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཨིན་མས། (Pal) གི་ཞིབ་འཚོལ་དང་འཁྲིལ་བ་ཅིན་ རྒྱལ་ཁབ་ཡར་རྒྱས་ཉུང་སུ་འགྱོ་བའི་ཁྱད་ཆོས་ག་ཅི་ར་བཀོད་དེ་འདུག་ཟེར་བ་ཅིན་ དང་པ་འོང་འབབ་ཉུང་སུ་དང་དབུལ་ཕོངས་ཀྱི་དཀའ་ངལ་ཡོད་མི། གཉིས་པ་ རྒྱལ་ཁབ་གོང་འཕེལ་གྱི་དོན་ལུ་ མ་རྩ་གི་གདོང་ལེན་འབྱུང་མི། གསུམ་པ་གཞན་རྒྱལ་ཁབ་ལུ་རེ་སྟེ་སྡོད་དགོ་མི་། བཞི་པ་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ ལཱ་གཡོག་མ་ཐོབ་པའི་དཀའ་ངལ་ཡོད་མི། ལྔ་པ་རྒྱལ་ཁབ་ནང་མི་རློབས་མང་ཤོས་ འཚོ་བ་སོ་ནམ་ལུ་བརྟེན་ཏེ་སྡོད་མི། དྲུག་པ་ཐོན་སྐྱེད་མེད་པའི་མ་རྩ་བཙུགས་བཞག་ (unproductive investment) ཡོད་མི། བདུན་པ་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ ཐོན་ཤུགས་དམའ་ཤོས་ཡོད་མི་ཚུ་ཨིན་ཟེར་བཀོད་དེ་འདུག། འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱིས་བཤད་མི་ནང་ ཡར་རྒྱས་འགྱོ་མ་ཚར་བའི་རྒྱལ་ཁབ་ཚུ་ལུ་ འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ international support measures (ISMS) for least developed countries གིས་ ཚེང་འབྲེལ་དང་དངུལ་འབྲལ་གྱི་གྲོགས་རམ། འཕྲུལ་རིག་གི་གྲོགས་རམ། རྒྱལ་སྤྱི་གྲོས་གནས་ཚུ་ནང་ བཅའ་མར་གཏོགས་ནིའི་ནང་ཆ་རོགས་འབད་དེ་ཡོད་ཟེར་བཀོད་དེ་འདུག། བཀྲ་ཤིས་བསྟན་འཛིན་ (སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༩) གྱིས་ “འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ ཁྱད་ཚད་གསུམ་ལས་ ནང་འཁོད་འོང་འབབ་དང་མི་སྟོབས་གནས་རིམ་གཉིས་འདྲན་འདྲ་སྦེ་འགྲུབ་ཚུགས་ཏེ་ཡོད་རུང་ དཔལ་འབྱོར་གྱི་གནས་རིམ་འདི་གདོང་ལེན་ཅན་ཅིག་སྦེ་ཡོདཔ་ལས་ ད་ལྟོའི་བར་ན་ཡང་ རྒྱལ་ཁབ་གོང་འཕེལ་འགྱོ་མིའི་གྲས་ཁར་མ་ཚུད་པར་འདུག་ཟེར་ཨིན་མས།” འདི་ལུ་ བློན་ཆེན་ཌོག་ཊར་ བློ་གྲོས་ཀྱིས་གསུངས་མི་ནང་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་དཔལ་འབྱོར་གོང་འཕེལ་དང་ མི་སེར་ཆ་མཉམ་གྱིས་ གཞི་རྟེན་མཐུན་རྐྱེན་ཚུ་འཐོབ་ཚུགསཔ་བཟོ་དགོཔ་ལས་ འདི་སྤྲོད་མ་ཚུགས་ཚུན་ཚོད་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ཡར་རྒྱས་འགྱོ་མ་ཚར་བའི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལས་ཕྱི་ཁར་འཐོན་ནི་འདི་ ལཱ་ཁག་འོང་ནི་མས་ཟེར་ཨིན་མས། (Dolkar, 2022) གིས་གསར་ཤོག་ནང་བཀོད་མིའི་ནང་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༢༣ ནང་ལུ་ རྒྱལ་ཁབ་ཡར་རྒྱས་འགྱོ་མ་ཚུགས་མི་ནང་ལས་ ཕྱི་ཁར་འཐོན་ནི་ཨིན་མས་ཟེར་བཀོད་དེ་འདུག། འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ ཡར་རྒྱས་འགྱོ་མ་ཚར་བའི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལས་ཕྱིར་འཐོན་འབད་ནི་འདི་ རྒྱལ་ཁབ་རང་མགོ་རང་འདྲོང་འགྱོ་བའི་རྟགས་མཚན་ལེགས་ཤོམ་ཅིག་ཨིན་རུང་ ཅིག་ལས་བལྟ་བ་ཅིན་ ཚ་གྱང་ཅན་གྱི་གནད་དོན་ཅིག་ཡང་ཨིན་མས། འདི་ཡང་ག་ཅི་སྦེ་སྨོ་ཟེར་བ་ཅིན་ སྔོན་མ་འཐོབ་དོ་བཟུམ་མའི་རྒྱབ་སྐྱོར་མི་འཐོབ་ནི་ཨིནམ་ལས་ རྒྱལ་ཁབ་ལུ་ཉེན་ཁ་ཕོག་ནི་ཨིན་མས། (A.Razzaque, 2020) གི་ཞིབ་འཚོལ་དང་འཁྲིལཝ་ད་ ད་ལས་ཕར་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ ISMS  ནང་ལས་སྔོན་མ་བཟུམ་གྲོགས་རམ་འཐོབ་མི་ཚུགས་ནི་དང་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་གནས་སྟངས་མ་འདྲཝ་ དཔེར་ན་ རྒྱལ་སྤྱིའི་ཚོང་འབྲེལ་ནང་དོ་འགྲན་འབད་མི་ཚུགས་ནི། སྲིད་བྱུས་ཀྱི་གོ་སྐབས་འབྱང་ནི། གོང་འཕེལ་མ་དངུལ་འཐོབ་ནིའི་དོན་ལུ་ ཕན་ཐོགས་མེད་པའི་བྱེམ་ལེ་ཤ་ཕོག་འོང་ཟེར་ཨིན་མས། འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཚོང་འབྲེལ་འཐབ་པའི་སྐབས་ལུ་ ཚོང་ལམ་སྔོན་མ་བཟུམ་སྦེ་སྟབས་བདེ་ཏོག་ཏོ་མེན་པར་ དམ་དམ་འོང་ནི་དང་། དཔེར་ན་ ཡུ་རོ་པེན་ཡུ་ནེན་དང་ཡུ་ཨེསི་ཨེ། ཀེ་ནེ་ཌ་དང་བང་ལ་ཌེཤ་ཚུ་དང་མཉམ་ ཚོང་འབྲེལ་འཐབ་པའི་སྐབས་ ཁྲལ་མེད་མི་འདི་ཡོདཔ་འགྱོ་ནི། གཉིས་པ་ གཞན་རྒྱལ་ཁབ་ཚུ་ལས་ གོང་འཕེལ་དངུལ་འབྲེལ་་གྱི་གྲོགས་རམ་ཡང་ཉུང་སུ་འགྱོ་ནི།  ད་རེ་ནངས་པ་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་དཀའ་ངལ་ཅིག་ གནམ་གཤིས་འགྱུར་བགྲོད་འདི་ཨིནམ་ལས་ འདི་གདོང་ལེན་འབད་ནིའི་དོན་ལུ་ མ་དངུལ་གྱི་གྲོགས་རམ་འདི་ཁག་ཆེ་བས། ད་ལྟོ་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་་ ཡར་རྒྱས་མ་འགྱོ་བའི་རྒྱལ་ཁབ་སྦེ་སྡོདཔ་ད་ མ་དངུལ་གྱི་གྲོགས་རམ་ཚུ་ ཡར་རྒྱས་མ་འགྱོ་བའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་མ་དངུལ་ least developed countries fund (LDCF), སྔོ་ལྗངས་གནམ་གཤིས་མ་དངུལ་ Green Climate Fund (GCF), འཛམ་གླིང་རང་བཞིན་གནས་སྟངས་མཐུན་རྐྱེན་ Global Environment Facility (GEF) ཚུ་གིས་འབད་རུང་ ཤུལ་ལས་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ གོང་འཕེལ་ཉུང་སུ་འགྱོ་མི་ལས་འཐོན་པའི་ཤུལ་ལུ་ འདི་བཟུམ་གྱི་གྲོགས་རམ་མི་བྱིན་ནི་ཨིན་མས། རྒྱབ་རྟེན། A.Razzaque, M. (2020). Graduation of Bhutan from the group of least developed countries:Potential implications and policy imperatives. MPFD Working papers WP/20/04 , 15-28. Dolkar, D. (2022). Bhutan on path to graduate from LDC. Nations, U. (n.d.). International support measures for least Developed Countries. Nations, U. Least Developed Copuntries(LDCs). Pal, D. 7 Main Characteristice of Less Developed Countries(LDCs). United Nations Conference on Trade and Development.                https://unctad.org/topoc/least-developed-countries/list བཀྲིས་བསྟན་འཛིན། (གནམ་ལོ་མེད 2019/14/03)  འབྲུག་གིས་ གོང་འཕེལ་ཉུང་སུ་འགྱོ་མིའི་གྲས་ལས་ཕྱིར་འཐོན་འབད་ནི་དེ་    ཚ་གྱང་ཅན། ཀུན་གསལ།           https://dzkuensel.com བཀྲིས་ཕུན་ཚེགས། (གནམ་ལོ་མེད ༢༠༢༡/༢༧/༠༩) གོང་འཕེལ་མ་འགྱོ་བའི་ རྒྱལ་ཁབ་ཚུ་ལུ་ མ་དངུལ་གྱི་རྒྱབ་སྐྱོར་འབད་དགོཔ།    ཀུན་གསལ།    https://dzkuensel.com འཕྲལ་གྱི་དོན་ཚན། ༉ འདས་ལོག་ཀརྨ་དབང་འཛིན་གྱི་རྣམ་ཐར་འདི་ འབྲུག་གློག་བརྙན་ཚོགས་པ་གིས་ གློག་བརྙན་སྦེ་བཟོ་སྟེ་ མི་མང་ལུ་རྒྱང་མཐོང་དང་ཡོངས་འབྲེལ་ཐོག་ལས་སྤེལ་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། རྣམ་ཐར་འདི་མི་ག་ར་གིས་ ཀི་དེབ་ནང་མཇལ་མ་ཚུགས་རུང་ གློག་བརྙན་ནང་་ འཇམ་ཏོང་ཏོ་སྦེ་ ཧ་གོ་ཚུགསཔ་སྦེ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ གློག་བརྙན་ལྟ་མི་ཚུ་ཡང་ ངོ་མ་སྦེ་དམྱལ་བ་ཚ་གྲང་ནང་ལྷོད་ཡོདཔ་བཟུམ་མའི་སྣང་བ་ཡང་ཤར་ཚུགསཔ་ལས་ དམ་པའི་ཆོས་ལུ་དད་པ་དང་ཡིད་ཆེས་མེད་མི་ཚུ་ཡང་ རང་བཞིན་གྱིས་ཆོས་ལུ་དད་པ་དང་མོས་གུས་བསྐྱེད་ཚུགསཔ་འགྱོ་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ཚེ་ད་རེས་དགེ་སྡིག་ཀྱི་ལཱ་ག་ཅི་ར་འབད་རུང་ ཚེ་ཤུལ་མ་རང་གིས་འབད་བའི་ལཱ་དཀར་ནག་དང་འཁྲིལ་ཏེ་ བདེ་བ་དང་སྡུག་བསྔལ་ཡང་ དེམ་ཅི་མྱོང་དགོཔ་ཨིན་པས་ཟེར་ མི་ཚུ་གིས་ཡིད་ཆེས་ཡང་འདྲོངས་ཏེ་འདུག། འདས་ལོག་ཀརྨ་དབང་འཛིན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཐར་པའི་ལྕགས་ཀྱུ་བཞུགས་སོ་ (སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༢ ཤོག་གྲངས་ ༡-༡༣༥) ནང་ ཀརྨ་དམང་འཛིན་འདི་ ལྷོ་བྲག་ལུང་གསུམ་གྱི་དབུས། དགེ་བཅུ་ལུང་པའི་ཕུ། ཀུན་དགའ་གླིང་ཟེར་བའི་དགོན་པ་ནང་ ཡབ་བླ་མ་མཚོ་སྐྱེས་རྡོ་རྗེ་དང་ ཡུམ་དཔོན་ས་ཚེ་རིང་ཆོས་འཛོམས་གཉིས་ཀྱི་སྲསམོ་སྦེ་སྐུ་འཁྲུངས་ནུག། མོ་ར་ ཆུང་ཚེ་མི་བསྒང་ལས་ར་ ཆོས་བསྒྲུབ་ནི་ལུ་ག་ཅི་དེ་སྤྲོ་བ་སྦོམ་ཡོད་མི་ཅིག་འབད་རུང་ ཐབས་ར་མེད་པར་འཇིག་རྟེན་རྐྱབ་དགོཔ་བྱུང་ནུག། མོ་ར་ཆོས་ཅིག་བསྒྲུབ་མི་ཚུགས་ནི་མས་ཟེར་ བློ་སེམས་ཕམ་པའི་ངང་ལུ་ར་བཞུགསཔ་ད་ ཆོས་ཀྱི་ལས་འཕྲོ་ལས་བརྟེན་ཏེ་ གྲུབ་ཐོབ་མཚན་ཉིད་དང་ལྡན་མི་གཅིག་དང་ཕྱད་དེ་ བླ་མའི་བཀའ་བཞིན་དུ་འཕགས་པ་སྤྱན་རས་གཟིགས་དེ་ ཡི་དམ་གྱི་ལྷ་སྦེ་བསྒོམས་ཏེ་བཞུགསཔ་ད་  ཉིནམ་ཅིག་གི་ཚེ་ མོ་ར་བདེ་ཏོག་ཏོ་སྦེ་སྡོདཔའི་བར་ན་ར་ ཚེ་ལས་འདས་སོ་ནུག། ཚེ་ལས་འདས་སོ་ཡི་ཟེར་སླབ་ས་ཅིག་རུང་ ཚེ་སྔོན་མའི་ལས་འཕྲོ་ལས་བརྟེན་ཏེ་ དམྱལ་བ་ཚ་དམྱལ་ ༨ དང་གྲང་དམྱལ་ ༨ ནང་ལྟ་བཤལ་ལུ་བྱོན་དོ་བཟུམ་ཅིག་འབདཝ་ལས་ དཀའཝ་སྦོམ་ར་སྤྱད་དགོཔ་མ་བྱུང་པས། དམྱལ་ཁམས་ ༡༨ ག་ར་བསྐོར་ཚར་ཏེ་ ལོག་ཧེ་མའི་སྐུ་གཟུགས་ཐོག་ལུ་ར་ གསོན་པོ་སྦེ་འོང་ཚུགསཔ་ལས་བརྟེན་ཏེ་མཚན་ཡང་འདས་ལོག་ཀརྨདབང་འཛིན་ཟེར་གསོལ་ནུག། འདས་ལོགམ་གིས་གཟིགས་སྣང་ནང་ དམྱལ་བ་ནང་སྐྱེས་མི་ཚུ་ སྡུག་བསྔལ་མྱོང་མི་རྒྱུ་རྐྱེན་གཙོ་བོ་ར་ གསོན་པོ་སྦེ་རང་དབང་ཡོད་པའི་སྐབས་ རོགས་ལུ་ཤོབ་སླབ་ ཨརཝ་བརྐུ་ སེམས་ཅན་ཚུ་དམར་གསད་འབད་བའི་རྣམ་སྨིན་ཨིནམ་སྦེ་མཇལ་ནུག། དམྱལ་བ་ནང་སྐྱེས་མི་ཚུ་  ག་ར་འཇིག་རྟེན་མི་ཡུལ་ལུ་སྡོད་པའི་རིང་ སྡིག་པའི་ལཱ་འབད་ཡོད་པའི་ལས་འཁོར་འོངམ་ད་ ལས་འདི་ཚུ་མ་དག་ཚུན་ཚོད་ དམྱལ་བ་ནང་ལོ་ཁྲི་དང་དུང་ཕྱུར་སྦེ་ དཀའཝ་སྤྱད་དགོཔ་དང་། ལས་དེ་མ་དག་ཚུན་ཚོད་ དམྱལ་བ་ལས་གཏང་ཐབས་མེདཔ་ཨིན་པས། མོ་ར་ ཚ་དམྱལ་ ༨ དང་གྲང་དམྱལ་ ༨ དེ་ཚུ་ག་ར་བསྐོར་ཚར་ཏེ་ མཇུག་ལུ་རྗེ་བཙུན་འཇམ་དཔལ་དབྱངས་ཀྱི་སྤྲུལ་པ་ཨིན་མི་ གཤིན་རྗེ་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་དང་ ཕྱག་ན་རྡོ་རྗེའི་སྤྲུལ་པ་ཨིན་མི་འདྲེ་ནག་ཅུང་ དེ་ལས་སྤྱན་རས་གཟིགས་ཀྱི་སྤྲུལ་པ་ཨིན་མི་ལྷ་དཀར་པོ་ཚུ་དང་མཇལ་ནུག། མོ་ར་གཤིན་རྗེ་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་གིས་ འཇིག་རྟེན་མི་ཡུལ་ལུ་ལོག་ཆོས་བསྒྲུབ་པར་འགྱོ་དགོ་པའི་བཀའ་གནངམ་ལས་ མོ་ར་ལོག་འཇིག་རྟེན་མི་ཡུལ་ལུ་ ཧེ་མའི་སྐུ་གཟུགས་དེ་ལུ་ར་ གསོན་པོ་སྦེ་བཞེངས་ཏེ་ དེ་ཁར་འཛོམས་མིའི་ཚུ་ལུ་ ལས་དགེ་སྡིག་གཉིས་ཀྱི་རྣམ་རྨིན་ཚུ་ལེགས་ཤོམ་སྦེ་བཤད་བྱིནམ་ལས་ དེ་ཁར་འཛོམས་མིའི་མི་ཚུ་ཡང་ རང་བཞིན་གྱིས་སྦེ་དམ་པའི་ཆོས་ལུ་ དད་པ་དང་མོས་གུས་སྦོམ་བསྐྱེད་དེ་བློ་སེམས་ཆོས་ལུ་གྱུར་ ལས་རྒྱུ་འབྲས་ཡོདཔ་ཨིན་པའི་བརྩི་མཐོང་བསྐྱེད་དེ་ མི་ཚུ་དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་རྗེས་སུ་འཇུག་མི་མང་རབས་ཅིག་ཐོན་ནུག། གཤིན་རྗེ་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོའི་བཀའ་ལྟར་དུ་ འདས་ལོག་མོ་ར་གངས་ཁྲོད་རི་ཁྲོད་བསྒྱིམས་ཏེ་ དམ་པའི་ཆོས་འདི་སྔར་བ་ལྷགཔ་སྦེ་བསྒྲུབ་པར་བྱོན་ཡོདཔ་སྦེ་བཀོད་དེ་འདུག། འདས་ལོག་ཀརྨ་དབང་འཛིན་གྱི་རྣམ་ཐར་འདི་ལུ་གཞི་བཞག་སྟེ་ ང་བཅས་མི་ཚུ་གིས་གཙོ་བོ་ར་ ལས་དགེ་སྡིག་གཉིས་ ལེགས་ཤོམ་སྦེ་ར་ངོ་ཤེསཔ་དང་ ལས་དགེ་བ་འབད་བ་ཅིན་ དེའི་ཕན་ཡོན་དང་། ལས་སྡིག་པ་འབད་བ་ཅིན་ དེའི་ཉེས་དམིགས་འདི་ཚུ་མྱོང་ར་མྱོང་དགོཔ་ལས་ ཚེ་ད་རེས་ཐོབ་པར་དཀའ་བའི་མི་ལུས་རིན་པོ་ཆེ་འཐོབ་ད་ ག་དེ་དྲག་དྲག་ སྡིག་པའི་ལཱ་འདི་སྤང་དགོཔ་དང་ ནམ་ར་འབད་རུང་ སྡིག་པའི་ལཱ་འདི་འབད་ནི་འབདཝ་ཅིག་ ད་ལྟོ་ཁོ་གིས་ས་གོ་ནང་ང་ར་ཨིན་པ་ཅིན་ སེམས་ལུ་སྡུག་བསྔལ་ག་བཟུམ་མྱོང་འོང་ག་ཟེར་ བརྟགས་ཤིང་དཔྱད་དགོ་ནི་འདི་གལ་ཆེཝ་ཨིནམ་མཁྱེན་ཏེ་ ནམ་ར་འབད་རུང་ ལཱ་ག་ཅི་ར་བརྩམས་རུང་ བདག་གཞན་མཉམ་པའི་སེམས་བསྐྱེད་ཐོག་ལས་འབད་བ་ཅིན་ ཚེ་ད་ལྟོ་དགའ་བ་ལུ་ཚེ་ཕྱི་མ་སྐྱིད་ཟེར་གསལ་སྟོན་འབདཝ་ཨིན་པས། རྒྱབ་རྟེན། ཀུན་བཟང་འཕྲིིན་ལས (༢༠༠༢) འདས་ལོག་ཀརྨ་དབང་འཛིན་གྱི་རྣམ་ཐར་ཐར་པའི་ལྕགས་ཀྱུ་བཞུགས་སོ ཕུན་ཚོགས་གླིང ཀེ་ཨེམ་ཀྲི་དཔེ་སྐྲུན་ཁང རྣམ་ཐར། United Nation (2016) གིས་ དཔལ་འབྱོར་སོར་འགྱུར་ཟེར་མི་འདི འོང་འབབ་ཀྱི་འབྱུང་ཁུངས་གཅིག་ལས་ མཐུན་རྐྱེན་བཟོ་སའི་ས་གོ་ བཟོ་གྲྭ་འཕྲུལ་ཁང་དང་ཚོང་ལམ་ཚུ་ནང་ ཁ་བསྒྱིར་ཏེ་འགྱོ་བའི་རིམ་པ་ཅིག་ལུ་སླབ་ཨིན་མས། དཔལ་འབྱོར་སོར་འགྱུར་འདི་ ག་ནི་བ་ཁག་ཆེ་བའི་རྒྱལ་ཁབ་གོང་འཕེལ་གྱི་གཞི་ཙ་ངོ་མ་ཅིག་ཨིན། དཔལ་འབྱོར་སོར་འགྱུར་འདི་ཡང་ ག་དེ་སྦེ་འབྱུངམ་སྨོ་ཟེར་བ་ཅིན་ ད་ལྟོ་ཡོད་པའི་འོང་འབབ་ཀྱི་མཐུན་རྐྱེན་གོང་འཕེལ་བཏང་མི་དང་ གཞན་འོང་འབབ་བཟོ་མི་བཟོ་གྲྭ་འཕྲུལ་ཁང་ གསར་བཟོ་འབད་མི་འདི་ལས་འབྱུངམ་ཨིན་མས། དཔལ་འབྱོར༌སོར༌འགྱུར་འབད་མི་འདི་གིས་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་གོང་འཕེལ་གཏང་ནི་ལུ་ ཁེ་ཕན་སྦོམ་སྦེ་ར་འབྱུང་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་ཟེར་བཤདཔ་ཨིན་མས། དེ་བཟུམ་སྦེ་ དཔལ་འབྱོར་འདི་གི་དམིགས་ཡུལ་ངོ་མ་ར་ ཚོང་འབྲེལ་འཐབ་ནི་དང་འབྲེལ་བའི་ལཱ་ཚུ་གོང་འཕེལ་གཏང་ནི། རྒྱལ་ཁབ་ནང་འཁོད་ལུ་བཟོ་ གྲྭ༌འཕྲུལ༌ཁང༌གཞི༌བཙུགས༌འབད༌ཐོག༌ལས་ ལཱ༌གཡོག༌དང༌འབྲེལ༌བའི༌དཀའ༌ངལ༌སེལ༌ཐབས་ལུ༌ དམིགས༌པ༌སྐྱེད༌དོ༌ཡོདཔ༌ཨིན༌མས། དཔལ༌འབྱོར༌སོར༌འགྱུར༌འདི༌ ལེགས༌ཤོམ་སྦེ་ལག༌ལེན༌འཐབ༌པ༌ཅིན༌ འདི༌གི༌གྲུབ་འབྲས་ཡང༌ ལེགས༌ཤོམ༌འཐོན་ནི་ཨིན་མ་ཚད་ མ་འོངས་ཡུན་བརྟན་གནས་ཐབས་ལུ་ཡང་ཕན་ཐོགས་འོང་ནི་ཨིན་མས། Zangpo (2022) ད་ལྟོའི་རིང་ལུ་འབད་བ་ཅིན་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ འོང་འབབ་ཆེ་ཤོས་ར་ གློག་མེ་ཕྱིར་ཚོང་འཐབ་མི་འདི་ར་ཨིན་མས། འདི་བ་ལྷག་སྟེ་ ཡར་རྒྱས་འགྱོ་ནིའི་ཐབས་ལུ་ དཔལ་འབྱོར་སོར་འགྱུར་གི་ལམ་ལུགས་འདི་ལུ་ གཙོ་རིམ་གཟུང་དགོཔ་ཨིན་མས། དེ་ཡང་ ག་ཅི་སྦེ་ཟེར་བ་ཅིན་ མི་སེར་ཚུ་འདྲ་མཉམ་སྦེ་གོང་འཕེལ་འགྱོ་ནིའི་ ལམ་སྟོན་ཨིན་མས། འདི༌བཟུམ༌སྦེ༌ ད༌རིས༌རྒྱལ༌ཁབ༌ཀྱི༌ དཔལ༌འབྱོར༌འདི༌ ཕྱིར༌ཚོང༌འཐབ༌མི༌ལས༌ ནང༌འདྲེན༌འཐབ༌མི་འདི༌མང་པའི་ཁར་ ཕྱིར༌ཚོང༌ཨ༌ཙི༌ཅིག༌འཐབ༌མི༌འདི༌ཡང༌ གློག༌མེ༌འཕྲུལ༌ཁང༌ལས༌འཐོན༌མི༌འདི༌ར༌ཨིནམ་སྦེ་བཤད་དེ་འདུག། རང༌མགོ༌རང༌འདྲོང༌གི༌ཁྲིམས༌དེབ༌དང༌འཁྲིལཝ༌ད༌ ནང༌འདྲེན༌འབད༌ནི༌འདི༌ མར༌ཕབ༌འབད༌དགོཔ༌སྦེ༌ཡོད༌རུང༌ རྒྱལ༌ཁབ༌ཀྱི་སའི༌ཆགས༌ཐངས་ཀྱིས་སྦེ་ འབད༌འཐབ༌ག༌ནི༌ཡང༌མིན༌འདུག༌ཟེར༌ཨིན་མས། BBS (2019) ནང་ རྒྱལ༌ཁབ༌གོང༌འཕེལ༌གཏང༌ཐབས༌ལུ༌ བཟོ༌གྲྭ༌ཆུང༌བ༌ཚུ༌ གཞི༌བཙུགས༌འབད༌ཐོག༌ལས༌ རྒྱལ༌ཁབ༌ཀྱི༌དཔལ༌འབྱོར༌གོང༌འཕེལ༌གཏང༌དགོཔ༌སྦེ་བཀོད་ཡོདཔ་དང་། གཞུང༌གི༌དཔལ༌འབྱོར༌གོང༌འཕེལ༌ལུ༌གཙོ༌རིམ༌གཟུང༌དོ༌ཡོདཔ༌མ༌ཚད༌ རྩིས༌ལོ༌འདི༌ནང༌གཞུང༌གི༌མ༌དངུལ༌ཐེར༌འབུམ༌ ༡ ཡོད༌ས༌ལས༌ ཕྱེད༌ཀ༌ལྷགཔ༌ཅིག༌བཟོ༌གྲྭ༌ཆུང༌བ༌དང༌ ནང༌བཟོ༌ཚོང༌འབྲེལ༌གི༌དོན༌ལུ༌བཞག༌ཡོདཔ༌སྦེ་བཀོད་དེ་འདུག། Gross National Happiness Commission (2019, pg.37) གིས་ ང༌བཅས༌ཀྱི་རྒྱལ༌ཁབ༌འདི༌ ཆུང༌ཀུ༌ཅིག་འབདཝ༌ལས༌ དཔལ༌འབྱོར༌སོར༌འགྱུར༌འདི༌བཟོ༌གྲྭ༌ཆུང༌བ༌ཚུ༌ ཡར༌རྒྱས༌བཏང༌ཐོག༌ལས༌ བསྒྲུབ༌ཚུགསཔ༌མ༌ཚད༌ འདི༌གིས་སྦེ༌ལུང༌ཕྱོགས༌འདྲ༌མཉམ༌དང༌ ལཱ༌གཡོག༌གི་༌གོ༌སྐབས༌བྱིན༌ཚུགས༌་ནིའི་འོས༌འབབ༌ཡོདཔ༌མ༌ཚད༌ ཡོད༌མི་དང་མེད༌མི་གི༌བར༌ན༌ ཁྱད༌པར༌མེདཔ༌བཟོ༌ཐབས༌ལུ༌ཕན༌པ༌ཡོདཔ༌སྦེ་བཀོད་ནུག། གིས་ དཔལ་འབྱོར་སོར་འགྱུར་འདི་ ལཱ༌འབད༌མི༌དང༌ རྒྱུ༌རྐྱེན༌ཡར༌འཕེལ༌གཏང༌ནི༌ལུ༌ཕན༌པ༌ཡོདཔ་ཨིན་མས། དཔྱེ༌འབད༌བ༌ཅིན༌ སོ༌ནམ༌ཐོན༌སྐྱེད༌ལས༌བཟོ༌སྐྲུན༌ལཱ༌སྡེ༌ལུ༌ གཙོ༌བོ༌བཟུང༌བ༌ཅིན༌ འདི༌གིས༌ འོང༌འབབ༌དང༌ཁེ༌ཕན༌ཡང༌མངམ༌སྦེ་འོང༌ནི༌ཨིནམ༌ལས༌ དཔལ༌འབྱོར༌འདི༌ཡར༌རྒྱས༌འགྱོ་ཚུགས་ནི་དང༌། རྒྱལ༌ཁབ༌ཆུང༌ཀུ༌ ང༌བཅས༌རྒྱལ༌ཁབ༌བཟུམ༌ཚུ༌ནང༌བཟོ༌བའི༌མ༌རྩ༌དང༌ དཔལ༌འབྱོར༌གྱི་ཚད༌གཞི༌མེདཔ༌ལས༌ ཕྱིར༌ཚོང༌རྒྱ༌སྦོམ༌སྦེ་གཏང༌མི༌ཚུགས༌དོ༌ཡོདཔ༌ཨིན། ད༌ཚུན༌ དཔལ༌འབྱོར༌གི༌གཞི༌རྩ༌ངོ༌མ༌ར་ གློག༌མེ༌འདི༌ལུ༌ བཟུང༌སྡོདཔ༌མ༌གཏོགས༌ གཞན༌ཕྱིར༌ཚོང༌འཐབ༌ནི༌འདི༌ ཚད༌གཅིག༌ལས༌མེདཔ༌ཨིན། འདི༌གིས་སྦེ༌ ལོ༌བཅུ༌ཐམ༌གྱི༌ རིང༌ཐོན༌དངོས༌ཚད༌གཞི༌འདི༌ གཞན༌མི༌ཚོང༌འབྲེལ༌ལས༌སྡེ༌ཚུ༌ལས༌མཐོ༌སུ་སྦེ༌ཡོདཔ༌ཨིན། Giri (2020) འདི༌བཟུམ༌སྦེ༌ཚོང༌འབྲེལ༌གྱི༌ལཱ༌གཞན༌ལུ༌གཙོ༌རིམ༌བཟུང༌བ༌ཅིན༌ འདི༌གིས་གཞན༌མི༌ལས༌སྡེ༌གསརཔ༌གཞི༌བཙུགས༌འབད༌ནི༌དང་ ན༌གཞོན༌ལཱ༌གཡོག༌གི༌གོ༌སྐབས༌བཟོ༌ནི༌ལུ༌ཕན༌པ༌འོང༌ནི༌ཨིན༌མས། རྒྱབ་རྟེན། United Nation. (2016). Economic diversification. United Nations Framework Convertion on Climate Change. Retrieved from https://unfccc.int/topics/resilience/resources/economic-diversification Zangpo, T. (30/05/2022). Bhutanese economy should move from resource-driven to productivity-driven. Kuensel. Retrieved from https://kuenselonline.com/bhutanese-economy-should-move-from-resource-driven-to-productivity-driven/ BBS. (05/08/2019). Economic diversification must be prioritized says PM. BBSCL. Retrieved from http://www.bbs.bt/news/?p=118797 Twelfth five year plan : Economic diversification. (2019). Gross National Happiness Commission. Pg. 37 Giri, G. (2020). Bhutan’s journal to economic transformation. The Druk Journal. Retrieved from https://drukjournal.bt/bhutans-journey-to-economic-transformation/ དཔལ་འབྱོར་དང་རང་བཞིན་གནས་སྟངས། ༉ བརྡ་བརྒྱུད་ཟེར་མི་འདི་ གཅིག་གིས་གཅིག་ལུ་བརྡ་དོན་སྤྲོད་ལེན་འབད་ནིའ་དོན་ལུ་ གསར་ཤོག་དང་དཔེ་སྐྲུན། གནས་ཚུལ་ལས་ཁང་། པར་ལས། གློག་བརྙན། རྒྱང་བསྒྲགས་དང་རྒྱང་མཐོང་། བརྒྱུད་འཕྲིན་དང་གློག་རིག་ཡོངས་འབྲེལ་ལ་སོགས་པ་ བརྡ་དོན་དང་གནས་སྡུ་ཚུ་བསགས་བཞག་མི་དང་བརྡ་སྤྲོད་འབད་མི་ལུ་གོ་ནི་ཨིནམ་དང་། ཡི་གུ་དང་པར་རིས་ཀྱི་ཐོག་ལས་ ཐག་རིང་སར་བརྡ་དོན་སྤྲོད་ལེན་འབད་མི་འདི་ བརྡ་བརྒྱུད་འགོ་ཐོག་ཨིནམ་སྦེ་བཀོད་དེ་འདུག། (wikipedia.org, 2022). འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ ཧེ་མ་གི་དུས་ལུ་བརྡ་བརྒྱུད་འདི་ གཞུང་འབྲེལ་དང་མི་སྡེ་གི་ཁ་འཐེན་དང་ཡི་གུ་འབག་མི་ཕོ་ཉ་དང་། རྡོ་དང་ཤིང་གུར་ཡི་གུ་ཚུ་བརྐོ་སྟེ་ མི་སེར་གཅིག་གིས་གཅིག་ལུ་བརྡ་སྤྲོད་འབད་དེ་སྡོད་ནུག། དེ་གི་ཤུ་ལས་ དེང་རབས་ཀྱི་ལམ་ལུགས་དང་བསྟུན་ཏེ་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་འཁོར་ལམ་གཞི་བཙུགས་འབད་དེ་འབྲུག་གི་རྒྱལ་ཡོངས་གསར་ཤོག་ཀུན་གསལ་ཟེར་མི་ཅིག་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༦ ལས་འགོ་བཙུགས་ནུག། འདི་བཟུམ་འགོ་བཙུགས་ཞིནམ་ལས་ཚུར་ རིམ་གྱིས་སྦེ་གསར་ཤོག་འདི་བདུན་ཕྲག་གསར་ཤོག་དང་། བདུན་ཕྲག་གསར་ཤོག་ལས་ཉིན་བསྟར་གསར་ཤོག་སྦེ་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༩ དེ་ཅིག་ཁ་ལུ་འགོ་བཙུགས་ཡོདཔ་་མ་ཚད་ འབྲུག་རྒྱང་བསྒྲགས་ལས་འཛིན་འདི་ཡང་ འདི་བཟུམ་སྦེ་ར་ཁྱབ་སྤེལ་འགྱོ་ནུག། (Madhuri Sukhija, 2015) དེ་བཟུམ་རྒྱང་བསྒྲགས་བརྡ་བརྒྱུད་འདི་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༣ ལུ་རླུང་འཕྲིན་ཉན་སྒྲོམ་ཞབས་ཏོག་གི་ཐོག་ལུ་རྒྱང་བསྒྲགས་འབད་དེ་སྡོད་ནུག། འདི་གི་ཤུ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༩ ལུ་ རྒྱང་མཐོང་རྒྱང་བསྒྲགས་དང་གློག་རིག་ཡོངས་འབྲེལ་འདི་ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པའི་མི་ལོ་ཉེར་ལྔ་འཁོར་བའི་དུས་དང་འབྲེལ་འགོ་བཙུགས་ནུག། རྒྱལ་ཁབ་ག་ར་གི་ནང་ལས་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ རྒྱང་མཐོང་རྒྱང་བསྒྲགས་འགོ་བཙུགས་མི་མཇུག་ཨིནམ་སྦེ་བཤདཔ་ཨིན་མས། འདི་ལས་རིག་བསྒྲེས་ཏེ་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ བརྒྱུད་འཕྲིན་དང་འགྲུལ་འཕྲིན་གྱི་ཞབས་ཏོག་ཚུ་ འགོ་བཙུགས་ནུག། (Bhutan Telecommunication and broadband policy, 2014) འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ བརྡ་བརྒྱུད་ལེ་ཤ་ཡོད་པའི་ནང་ལས་ མི་སྡེ་བརྡ་བརྒྱུད་འདི་ གློག་རིག་ཡོངས་འབྲེལ་ཐོན་ཞིནམ་ལས་རྐྱངམ་གཅིག་བྱུང་ནུག། མི་སྡེ་བརྡ་བརྒྱུད་འདི་མི་དམངས་གིས་མང་ཆེ་སུ་ཅིག་སྦེ་ལག་ལེན་འཐབ་དོ་ཡོདཔ་ད་ དེ་ཡང་མི་སྡེ་བརྡ་བརྒྱུད་ནང་ཡོངས་གྲགས་ཡོད་མི་ཕེསི་བུག་དང་ཝི་ཅེཊ། ཡུ་ཊུབ། ཊིག་ཊོག་ཟེར་ཚུ་ མང་ཆེ་བ་གིས་སྤྲོ་བ་ལེན་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། འབྲུག་བརྒྱང་བསྒྲགས་ (2021) གིས་སླབ་མི་ནང་ མི་སྡེ་བརྡ་བརྒྱུད་ལག་ལེན་འཐབ་མི་འདི་ཚུ་ལུ་ གོ་སྐབས་མང་རབས་ཅིག་འཐོབ་དོ་ཡོདཔ་ད་ འདི་ནང་དུས་ཡུན་མང་ཆེ་སུ་ཅིག་བཏང་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། འབྲུག་མི་སྡེ་བརྡ་བརྒྱུད་གཞི་ཚོགས་གིས་འབད་ཡོད་པའི་འཕྲལ་གྱི་ཞིབ་འཚོལ་དང་འཁྲིལཝ་ད་ བརྒྱ་ཆ་ ༩༠ དེ་ཅིག་གིས་ ཉིནམ་རེ་ནང་ མི་སྡེ་བརྡ་བརྒྱུད་དུས་ཡུན་ཆུ་ཚོད་ ༣ ལྷག་ཙམ་ཅིག་ལག་ལེན་འཐབ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། མི་སྡེ་བརྡ་བརྒྱུད་ལག་ལེན་འཐབ་སའི་ས་གོ་མང་ཤོས་ར་ རང་སོའི་ཁྱིམ་ནང་དང་། སློབ་གྲྭ། སྲིད་དོན་ནང་ལས་ཕར་ལག་ལེན་འཐབ་ཨིནམ་ད་ དེ་ཡང་མི་སྡེ་བརྡ་བརྒྱུད་ ཕེསི་བུག་དང་ཝི་ཅེཊ། ཡུ་ཊུབ་ཚུ་ཨིནམ་སྦེ་བཀོད་དེ་འདུག། དེ་བཟུམ་སྦེ་ མི་སྡེ་བརྡ་བརྒྱུད་ལག་ལེེན་འཐབ་མི་ནང་ལས་ མཐོ་ཤོས་ར་ མཐོ་རིམ་ཤེས་ཚད་ཀྱི་ན་གཞོན་ཚུ་ཨིནམ་དང་ ཁོང་གིས་ ཉིནམ་གཅིག་ནང་ལུ་དུས་ཡུན་ཆུ་ཚོད་ ༥ དེ་ཅིག་ལག་ལེན་འཐབ་དོ་ཡོདཔ་སྦེ་བཀོད་ནུག། འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་མི་སྡེ་བརྡ་བརྒྱུད་ལག་ལེན་འཐབ་པའི་གནས་ཚད་ Social media landscape in Bhutan (2015) དང་འཁྲིལ་བ་ཅིན་ མི་སྡེ་བརྡ་བརྒྱུད་སྤྱོད་མི་ཕོ་བརྒྱ་ཆ་ ༩༡.༥ དང་མོ་ ༨༩.༥ དེ་ཅིག་ཡོདཔ་དང་། ལོ་ཚད་ལས་འབད་བ་ཅིན་ ལོ་ན་ ༡༣ ལས་ ༢༩ གི་བརྒྱ་ཆ་ ༩༨.༨ དེ་ཅིག་ལག་ལེན་འཐབ་སྟེ་ཡོདཔ་སྦེ་བཀོད་དེ་འདུག། མི་སྡེ་བརྡ་བརྒྱུད་ནང་ལས་མངམ་ར་ཕེསི་བུག་དང་ཊིག་ཊོག་གཉིས་ལག་ལེན་འཐབ་ས་ལས་ ད་ལྟོ་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ མི་ངོམ་ཡོངས་བསྡོམས་ ༥༧༩༦༠༠ གྱིས་ཕེསི་བུག་ལག་ལེན་འཐབ་ཨིནམ་ད་ དེ་ཡང་ ལོ་ཚད་ ༢༥ ལས་ ༣༤ ཚུན་འབད་མི་ཚུ་ཨིན་མས། (Social media user in Bhutan, 2022). འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ ཡོངས་གྲགས་འགྱོ་བའི་མི་སྡེ་བརྡ་བརྒྱུད་ཕེསི་བུག་བཟུམ་སྦེ་ར་ ཊིག་ཏོག་ཟེར་མི་མི་སྡེ་བརྡ་བརྒྱུད་འདི་ཡང་ ད་རེས་ནངས་པ་ ན་གཞོན་མང་ཆེ་བ་གིས་སྤྲོ་བའི་དོན་ལུ་ལག་ལེན་འཐབ་དོ་ཡོདཔ་དང་ མི་སྡེ་བརྡ་བརྒྱུད་ལག་ལེན་འཐབ་དགོ་མི་དེ་ཡང་ མི་ཚུ་གི་བར་ན་ འབྲེལ་བ་འཐབ་ནི་གི་དོན་ལུ་དང་ དགའ་སྤྲོ་འབྱུང་ནིའི་དོན་ལུ་ཨིན་མས། འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ བརྡ་བརྒྱུད་ལེ་ཤ་ཅིག་ཡོད་པའི་ནང་ལས་ མི་སྡེ་བརྡ་བརྒྱུད་འདི་གིས་ ཤེས་རིག་ཡར་རྒྱས་གཏང་ནི་དང་ མི་སྡེ་དང་གཅིག་ཁར་དང་ ཕམ་དང་ཆ་རོགས་ཚུ་གི་བར་ན་ མཐུན་ལམ་ཡང་ལེ་ཤོམ་སྦེ་བཞག་ཚུགས་པའི་ཁེ་ཕན་ཡོད་རུང་ མི་སྡེ་བརྡ་བརྒྱུད་འདི་ ཡོངས་འབྲེལ་དང་འབྲེལ་བའི་བརྒྱུད་ལམ་ཅིག་འབདཝ་ལས་ ཁྲིམས་ལུགས་དང་མ་འཁྲིལ་བའི་ཚུལ་མིན་གྱི་བྱ་ངན་ནང་ཚུད་ནིའི་ཉེན་ཁ་སྦོམ་ཡོདཔ་ལས་ མི་སྡེ་བརྡ་བརྒྱུད་ཀྱི་ལེགས་ཉེས་དབྱེ་ཕྱེས་ཏེ་ལག་ལེན་འཐབ་དགོཔ་གལ་ཆེ། རྒྱབ་རྟེན། Wikipedia contributors. (2022, June 25). Media (communication). In Wikipedia, The Free Encyclopedia. Retrieved 07:52, August 20, 2022, from https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Media_(communication)&oldid=1095012130Madhuri, S. (2015).  Rise of Media in Bhutan and its Impact on Democracy. Retrieved from https://usiofindia.org/publication/usi-journal/rise-of-media-in-bhutan-and-its-impact-on- democracy/ Bhutan Telecommunication and broadband policy. (2014). Retrieved from https://www.moic.gov.bt/wp-content/uploads/2016/05/bhutan_telecommunications_and_broadband_policy_pdf_16764.pdf BBS. (2021). Retrieved from http://www.bbs.bt/news/?p=148862 Social Media land scape in Bhutan. (n.d). Retrieved from http://www.bmf.bt/wp-     content/uploads/2021/05/Social-Media-Landscape-in-Bhutan.pdf བརྡ་བརྒྱུད། འཛིན་སྐྱོང་ལྷན་སྡེ་ཟེར་མི་འདི་ གཞུང་གི་ཡན་ལག་ཅིག་ཨིནམ་དང་ དེ་ཡང་ ཁྲིམས་བཟོ་ལྷན་སྡེ་གི་བརྩམས་བཞག་མི་ཁྲིམས་ཚུ་ལག་ལེན་འཐབ་སྟེ་ གསལ་བརྗོད་འབད་མི་འདི་ལུ་སླབ་ཨིན་མས། འཛིན་སྐྱོང་ལྷན་སྡེ་ལུ་དབྱེ་བ་གཉིས་ཡོད་མི་དེ་ཡང་ བརྒྱུད་འཛིན་གྱི་འཛིན་སྐྱོང་ལྷན་སྡེ་དང་། སྲིད་དོན་ཡང་ན་གནས་སྐབས་ཀྱི་འཛིན་སྐྱོང་ལྷན་སྡེ་ཟེར་གཉིས་འདུག། བརྒྱུད་འཛིན་གྱི་འཛིན་སྐྱོང་ལྷན་སྡེ་ཟེར་མི་འདི་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་འགོ་ཁྲིད་འདི་རྒྱལཔོ་ཡང་ན་རྒྱལམོ་གིས་སྐྱོང་མི་འདི་ ཤུལ་ལས་ཡང་ ཁོང་ཚུ་གི་སྲས་ཡང་ན་སྲསམོ་ཚུ་ ཁྲི་མངའ་གསོལ་འབད་མི་འདི་ལུ་སླབ་ཨིན། སྲིད་དོན་ཡང་ན་གནས་སྐབས་ཀྱི་འཛིན་སྐྱོང་ལྷན་སྡེ་ཟེར་མི་འདི་ མི་ངོམ་སྲིད་འཛིན། བློན་ཆེན། ཡང་ན་བློན་པོ་གང་རུང་ཅིག་ མི་སེར་གྱི་བཙག་འཐུ་འབད་དེ་ གནས་ཡུན་གང་རུང་ཅིག་གི་དོན་ལུ་གཞུང་སྐྱོང་སྦེ་བཀོད་མི་འདི་ལུ་སླབ་ཨིན་མས། (civic, 2009) འཛིན་སྐྱོང་ལྷན་སྡེ་གཉིས་ཡོད་ས་ལས་ ང་བཅས་རའི་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ གཉིས་ཆ་ར་ལག་ལེན་འཐབ་ཨིན། འཛིན་སྐྱོང་ལྷན་སྡེ་གི་འོག་ལུ་ ག་ག་ར་ཚུདཔ་སྨོ་ཟེར་བ་ཅིན་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དབུ་ཁྲིད་ མི་དབང་མངའ་ཞབས་མཆོག་དང་། འཛིན་སྐྱོང་ལྷན་སྡེ་གི་དབང་ཚད་ལག་ལེན་འཐབ་མི་འདི་ བློན་ཆེན་གྱིས་གཙོ་པའི་ལྷན་རྒྱས་གཞུང་ཚོགས་ཚུ་ཨིན་མས། ལྷན་རྒྱས་གཞུང་ཚོགས་ཟེར་མི་འདི་ བློན་པོ་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་ལྷན་ཁག་བཅུ་ཐམ་གྱི་ ངོ་ཚབ་འབད་མི་གི་ཚོགས་སྡེ་ཅིག་ལུ་ སླབ་ཨིན་མས། འཛིན་སྐྱོང་ལྷན་སྡེ་འདི་གི་སྲིད་བྱུས་དང་ ཁྲིམས་བཟོ་ལྷན་སྡེ་གི་ཁྲིམས་བཞེངས་མི་འདི་ ལག་ལེན་འཐབ་ནི་རྐྱངམ་གཅིག་མེན་པར་ གཞན་མི་ཁག་ཆེ་བའི་ལཱ་འགན་ཡང་ཡོདཔ་ཨིན་མས། བདག་སྐྱོང་དང་འབྲེལ་བའི་ལཱ་འགན་འདི་ཡང་ ལྷན་རྒྱས་གཞུང་ཚོགས་ཀྱིས་ མི་སེར་བདག་སྐྱོང་གི་ལཱ་ཡར་སེང་རྐྱབ་ནི་ཡང་རྩ་ཁྲིམས་དང་འཁྲིལ་ཏེ་འབད་ནི། དེ་ལས་ སྲིད་བྱུས་ཀྱི་བཟོ་བཀོད་འདི་ཡང་ ལྷན་རྒྱས་གཞུང་ཚོགས་ཀྱི་འཆར་གཞི་དང་ གཞུང་གི་སྲིད་བྱུས་ཚུ་ངེས་བརྟན་བཟོ་སྟེ་ལག་ལེན་འཐབ་ནི། དེ་ལས་ དངུལ་འབྲེལ་གྱི་འཆར་དངུལ་ཚུ་གྲ་སྒྲིག་འབད་དགོཔ་ཨིན་མས། (Civic, 2009) འཛིན་སྐྱོང་ལྷན་སྡེ་གི་འོག་ལུ་ བདག་སྐྱོང་དང་འབྲེལ་བའི་ལམ་ལུགས་དང་ རང་སྐྱོང་འདུས་ཚོགས་ཟེར་གཉིས་ཚུདཔ་ཨིན་མས། བདག་སྐྱོང་དང་འབྲེལ་བའི་ལམ་ལུགས་ཟེར་མི་འདི་ ཉིནམ་ཨ་རྟག་ར་ ལས་སྣ་ནང་ལུ་ བཅའ་མར་གཏོགས་ནི་དང་ རྒྱལ་ཡོངས་སྲིད་བྱུས་ཚུ་གཅིག་རུབ་ཀྱི་ཐོག་ལས་ལག་ལེན་ནང་བཙུགས་མི་འདི་ལུ་སླབ་ཨིན་མས། རང་སྐྱོང་འདུས་ཚོགས་ཟེར་མི་འདི་ འགོ་འདྲེན་ག་ཅི་ར་འཐབ་རུང་ ལཱ་འདི་རང་དབང་གི་ཐོག་ལས་ གཞན་མི་དང་འཁྲིལ་མ་དགོ་པར་འབད་མི་ཅིག་ལུ་བཤདཔ་ཨིན། དེ་ནང་ རྩོད་དཔོན་ཡོངས་ཁྱབ་ཡིག་ཚང་། རྒྱལ་གཞུང་ཞི་གཡོག་ལྷན་ཚོགས། རྒྱལ་ཡོངས་མཐའ་འཁོར་ལྷན་ཚོགས། རྒྱལ་གཞུང་རྩིས་ཞིབ་དབང་འཛིན་ཚུ་ཡོད་པའི་ནང་ལས་ རྩོད་དཔོན་ཡོངས་ཁྱབ་ཡིག་ཚང་འདི་ ཁྲིམས་དོན་གྲོས་སྟོན་དང་ཁྲིམས་དོན་ངོ་ཚབ་སྦེ་འབདཝ་ཨིན་མས། འདི་ལུ་ ཁྲིམས་དོན་གཞི་བཙུགས་འབད་ནི། འགོ་བརྩམ་ནི། རྩོན་བཤེར་ཕྱིར་བཏོན་འབད་ནིའི་དབང་ཆ་ཚུ་ཡོདཔ་དང་། འདི་གི་ལོ་བསྟར་སྙན་ཞུ་ཚུ་ཡང་ མི་དབང་རྒྱལ་པོ་དང་བློན་ཆེན་ལུ་ཕུལཝ་ཨིན་མས། (Civic, 2009 ཤོག་གྲངས་ ༥༠) རྒྱལ་གཞུང་ཞི་གཡོག་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་དམིགས་གཏད་དང་ལཱ་འགན་གཙོ་བོ་ར་ ཞི་གཡོག་འདི་ཕན་ཐོག་ཅན་དང་ནུས་ཤུགས་ཅན་ཅིག་སྦེ་ངེས་བརྟན་བཟོ་ནི། ཞི་གཡོག་ཚུ་གི་བར་ན་ ཐ་དམ་ཚིག་དང་ དྲང་བདེན་ཚུ་ཡང་གཅིག་མཚུངས་ཀྱི་ཐོག་ལས་སྦེ་ ལག་ལེན་འཐབ་ནི། ཞི་གཡོག་ཚུ་ཚད་འཛིན་འབད་ནི་དང་ ཞི་གཡོག་གི་ལཱ་འབད་ཐངས་ཀྱི་གནས་སྟངས་ཚུ་ལུ་བལྟ་སྟེ་ ལཱ་བཀོད་རྐྱབ་ནི། དེ་ལས་ གོ་གནས་ཡར་སེང་འབད་ནི་དང་ མི་མང་ཞབས་ཏོག་ཡར་སེང་འབད་ནི་ཚུ་ཨིན་མས། Civil Service Commission རྒྱབ་རྟེན། The Royal Education Council. (2009). Bhutan Civics. Paro, Bhutan: The Royal Education Council. Civil Service Commission. (n.d). Retrieved from       https://en.wikipedia.org/wiki/Civil_service_commission Politic of Bhutan. (n.d). Retrieved from https://en.wikipedia.org/wiki/Politics_of_Bhutan འབྲུག་གི་ཡིག་ཚང་དང་ལས་སྡེ། ཕྱི་དངུལ་མ་རྩ་གཞི་བཙུགས་ཟེར་མི་འདི་ གཞན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ ཚོང་སྡེ་གཅིག་ཡང་ན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཚོང་ལས་གཅིག་ གཞི་བཙུགས་འབད་ནིའི་ལམ་ལུགས་ཅིག་ལུ་གོཝ་ཨིན། (Dheeraji Vaidya, CFA, FRM) གིས་ ཕྱི་དངུལ་་མ་རྩ་གཞི་བཙུགས་ཟེར་མི་འདི་ ཚོང་འབྲེལ་རྒྱ་སྐྱེད་གཏང་ནིའི་ཐབས་ལམ་ཅིག་ཨིནམ་དང་ དེ་ནང་ལུ་ རང་གི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ས་མཚམས་ལས་བརྒལ་ཏེ་ གཞན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ རྒྱལ་སྤྱིའི་གཅིག་སྒྲིལ་དང་མཁོ་སྒྲུབ་ དེ་ལས་མཐུན་རྐྱེན་གསརཔ་ཚུ་ཡར་རྒྱས་གཏང་ནི་འདི་ཨིན་ཟེར་བཤད་ཅི། ཕྱི་དངུལ་མ་རྩ་གཞི་བཙུགས་ཟེར་བའི་གནས་སྐབས་འདི་ འཛམ་གླིང་ནང་ལུ་དེང་སང་གི་དུས་མ་ཐོན་པའི་ཧེ་མ་ལས་ར་དར་ནུག། དེ་ཡང་ དེང་སང་གི་དུས་ (Pre-modern) མ་ཐོན་པའི་ཧེ་མ་ ཕྱི་དངུལ་མ་རྩ་གཞི་བཙུགས་འདི་ རྒྱུད་སྐུལ་གཙོ་བོ་གཅི་སྦེ་སྡོད་ནུག། དེ་ཡང་ དཔེར་ན་ ཧེ་མ་ ༡༥༠༠ (BC) ལུ་ ཕོ་ནི་ཤེན་ (phonicians) ཟེར་བའི་རྒྱལ་ཁབ་ ད་ལྟོ་ཨིསི་རེལ་ (Israel) དང་ པེ་ལེསི་ཊའེན་ (Palestine) གིས་ གིརིགསི་ (Greeks) དང་གཅིག་ཁར་ གྲུ་ལག་ལེན་འཐབ་སྟེ་ གིརིགསི་གི་ས་མཚམས་ (Eastern Mediterranean) ནང་ མཐའ་ཟུར་གྱི་ཁྲོམ་ཆུང་ཀུ་ཅིག་གཞི་བཙུགས་ཏེ་ རང་ཡུལ་ལས་ཤིང་དང་རས་ཆ་ཚུ་འབག་སྟེ་ཚོང་འབྲེལ་འཐབ་སྟེ་སྡོད་ནུག། དེ་ལས་ ཨ་ནཱི་མཐའ་ཟུར་གྱི་ཁྲོམ་ཆུང་འདི་ ཕྱི་རྒྱལ་ནང་གཏན་འཇགས་སྦེ་གནས་ནིའི་ངོས་ལན་འབད་ནུག། (Emre Koluman, 2020) དུས་དེ་ལས་ཚུར་ ཕྱི་དངུལ་མ་རྩ་གཞི་བཙུགས་འདི་ རིམ་པ་བཞིན་དུ་འགོ་བཙུགས་ནུག། དེ་བཟུམ་སྦེ་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ཡང་ ཕྱི་དངུལ་མ་རྩ་གཞི་བཙུགས་འདི་ ༢༠༠༢ ལས་ ཕྱི་དངུལ་མ་རྩ་གཞི་བཙུགས་ཀྱི་སྲིད་བྱུས་བཟོ་སྟེ་འགོ་བཙུགས་གནང་ནུག། དེ་མ་ཚད་ ༢༠༡༠ དང་ ༢༠༡༩ ལུ་ དགོས་མཁོ་དང་གནས་སྟངས་བསྟུན་ཏེ་ ལོག་སྟེ་ཚར་གཉིས་བསྐྱར་བཟོ་འབད་ཡོདཔ་ཨིན་མས་(འབྲུག་རྒྱལ་གཞུང་གི་འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཚོགས་གཏན་བཞུགས་སྐུ་ཚབ་ཡིག་ཚང་།) འབྲུག་གཞུང་གིས་ དཔལ་འབྱོར་གོང་འཕེལ་དང་སྣ་ཁག་རྒྱ་སྐྱེད་གཏང་ནིའི་ནང་ ཐབས་ཤེས་གསར་བཏོན་ནང་ལུ་གཅིག་འདི་ ཕྱི་དངུལ་མ་རྩ་གཞི་བཙུགས་འདི་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་མངམ་སྦེ་བཀུག་ནིའི་ཐབས་ཤེས་རྩམ་ཨིན་མས། དེ་ག་ཅི་སྦེ་ཟེར་བ་ཅིན་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ ལཱ་གཡོག་གི་དཀའ་ངལ་སེལ་ཐབས་ལུ་དང་། ཕྱི་དངུལ་མ་རྩ་གཞི་བཙུགས་ཐོག་ལས་ བཟོ་སྐྲུན་དང་ལཱ་གཡོག་ལས་སྡེ་ཚུ་གོང་འཕེལ་གཏང་དོ་ཡོདཔ་ལས་ ལཱ་གཡོག་གི་དཀའ་ངལ་བསལ་ནིའི་ཁས་ཕན་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་སྦེ་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ ལཱ་གཡོག་དཀའ་ངལ་མེདཔ་འགྱོཝ་ད་ར་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་གོང་འཕེལ་འགྱོ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། ཞིབ་འཚོལ་དང་འཁྲིལཝ་ད་ ཕྱི་དངུལ་མ་རྩ་གཞི་བཙུགས་ཀྱིས་ འོང་འབབ་བཟོ་ནི་དང་གཡོག་སྤྲོད་ནི་ལུ་ཕན་ཐོགས་བྱུང་ཡོདཔ་མ་ཚད་ མི་ཚུ་གི་འཚོ་བའི་གནས་ཚད་ཡར་དྲག་སོང་ཡོདཔ་མ་ཚད་ དབུལ་ཕོངས་ཀྱི་དཀའ་ངལ་ཡང་མར་ཕབ་སོང་ནུག། (Dechen Wangdi & Pema Wangdi, 2021)། དེ་མ་ཚད་ ཕྱི་དངུལ་མ་རྩ་གཞི་བཙུགས་འབད་ཡོད་སའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་མི་ཚུ་ལུ་ རྒྱལ་ཁབ་གཞན་ལས་འཐོན་པའི་ ད་རིས་ནངས་པའི་འཕྲུལ་ཆས་གསརཔ་ཚུ་གི་ ལག་ལེན་སྦྱང་བ་དང་ ཤེས་ཡོན་ཚུ་འཐོབ་ཚུགས་པའི་ཁར་ འདི་གུར་ ལས་སྡེ་འདི་གིས་ ཅ་ཆས་བཟོ་སྐྲུན་འབད་དེ་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཕྱི་ཁར་བཙོངས་ཏེ་ཕྱིར་ཚོང་ཡར་རྒྱས་གཏངམ་མ་ཚད་ ཕྱི་དངུལ་མངམ་ཐོབ་སྟེ་ ཕྱི་དངུལ་མ་ལངས་པའི་དཀའ་ངལ་ཚུ་བསལ་ཚུགས་ནི་ཨིན་མས། Rashid Latief and Lin Lefen, (2018) གིས་བཀོད་མི་ནང་ རྒྱལ་སྤྱིའི་ཚོང་འབྲེལ་འཐབ་པའི་སྐབས་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་དང་ནེ་པཱལ་ (བལ་ཡུལ) དེ་ལས་ མཱལ་དིབསི་གི་རྒྱལ་ཁབ་ཚུ་ལུ་ཁེ་ཕན་ཡོད་རུང་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཕྱི་དངུལ་མ་རྩ་གཞི་བཙུགས་ལུ་གནོད་པ་འདུག་ཟེར་ཨིན་མས། དེ་འབདཝ་ལས་ ཕྱི་དངུལ་མ་རྩ་གཞི་བཙུགས་གིས་ ཁེ་ཕན་ལེ་ཤ་ཡོད་རུང་ གནོད་པ་ཡང་འབྱུང་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་ཡང་ ནང་འཁོད་ཀྱི་ཚོང་སྡེ་ཚུ་ནང་ མ་རྩ་བཙུགས་མི་མི་འཐོན་དོ་ཡོདཔ་ལས་ ནང་འཁོད་ཀྱི་ཚོང་སྡེ་ཆུང་ཀུ་ཚུ་ཡར་དྲག་གཏང་ནི་ལུ་ཐོ་ཕོགཔ་ཨིན་མས། དེ་མ་ཚད་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་གནས་སྟངས་ཚུ་ རྟག་པ་བརྟན་པ་སྡོད་ནི་མེདཔ་ལས་ ཕྱི་དངུལ་མ་རྩ་གཞི་བཙུགས་འབད་མིའི་རྒྱལ་ཁབ་ལུ་རྐྱེན་ངན་བྱུང་པ་ཅིན་ མ་རྩ་བཙུགས་མི་ལུ་གྱོང་རྒུད་ཕོག་ནི་ཨིན་མས། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༢༠ ལུ་ཀོ་ཝིཌ་ ༡༩ གིས་ འཛམ་གླིང་ནང་ལུ་ཕྱི་དངུལ་མ་རྩ་གཞི་བཙུགས་ ཌོ་ལར་དུང་ཕྱུར་ཁྲི་ $༡.༥ ལས་ ཐེར་འབུམ་ཌོ་ལར་ $༨༥༩ ལུ་མར་བབས་ཡར་སོཔ་ཨིན་མས། (Murry, 2022) (Reenu Kumari and Anil Kumar Sharma, 2017)གིས་ཞིབ་འཚོལ་དང་འཁྲིལཝ་ད་ འབྲུག་དང་ཀམ་བོ་ཌེན་ (Combodian) རྒྱལ་ཁབ་གཉིས་ཀྱི་ཕྱི་དངུལ་མ་རྩ་གཞི་བཙུགས་ དམའ་ཤོས་འཐོབ་མི་ཨིན་ཟེར་བཀོད་དེ་འདུག། དེ་སྦེ་ ཕྱི་དངུལ་མ་རྩ་གཞི་བཙུགས་འདི་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་དམའ་ཤོས་སྦེ་ཡོད་མིའི་གནད་དོན་ངོ་མ་ར་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དམ་འཛིན་ཁྲིམས་ལུགས་སྒྲིང་སྒྲི་ཡོདཔ་ལས་དང་ བཟོ་གྲྭའི་ཆོག་ཐམ། ཚོང་འབྲེལ། ལཱ་འབད་ཐངས་དང་དངུལ་རྩིས་ཚུ་གི་གནད་ཚུ་ལུ་ ཚད་མེད་པའི་སྲིད་བྱུས་ཡོདཔ་ལས་ཨིན་མས། (LLOYDS BANK, 2022) དེ་གིས་སྦེ་ ང་བཅས་རའི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ ཕྱི་དངུལ་མ་རྩ་གཞི་བཙུགས་མངམ་སྦེ་གཞི་བཙུགས་འབད་ནི་ལུ་ འབྲུག་གཞུང་དང་མི་སེར་ གཉིས་ཆ་ར་གིས་ལཱ་རྩ་འགེངས་དགོཔ་ཨིན་མས། རྒྱབ་རྟེན། Dheeraji Vaidya, CFA, FRM. (n.d.). Retrieved from WallStreetMojo.com. Koluman, E. (2020, November 02). Koluman Law. LLOYDS BANK. (2022, May). Retrieved from lloydsbanktrade.com Murry, C. (2022, may 31). Investopedia. Ra. (2018). The Effect of Exchange Rate Volatility on International Trade and Foreign Direct Investment (FDI) in Developing Countries along "One Belt and One Road". International Journal of Financial Studies . Reenu Kumari and Anil Kumar Sharma. (2017). Determinants of foreign direct investment in developing countries: a panel data study. International Journal of Emerging Markets . Researchfdi. (2021, march 11). Wangdi, D. W. (2021). A Studay on Impact of Foreign Direct Investment (FDI) on Proverty Reduction in Bhutan. The Research Journal of Sherubtse College . འབྲུག་རྒྱལ་གཞུང་གི་འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཚོགས་གཏན་བཞུགས་སྐུ་ཚབ་ཡིག་ཚང་།. (n.d.). Investment opportunities in Bhutan, Geneva. ཕྱི་དངུལ་མ་རྩ་གཞི་བཙུགས། འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ ལམ་སྲོལ་གྱིས་ཕྱུག་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཨིནམ་ལས་ སྲུང་གཏང་ནི་གི་ལུགས་སྲོལ་འདི་ཧེ་མ་ལས་ར་ དར་ཡོདཔ་ལས་དགའ་མཐུན་གྱི་སྲུང་མང་རབས་ཅིག་ཡོད་པའི་སླ་ལས་ མགར་ས་བླ་མའི་སེང་གེ་གི་སྲུང་འདི་ཡོངས་གྲགས་སྦེ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ཡང་ གཙོ་བོ་ར་ང་བཅས་རའི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ གློག་བརྙན་འགོ་དང་པ་སྟོན་ཞིནམ་ལས་ཚུར་ རྒྱལ་ཁབ་མཐའ་དབུས་མེད་པར་ མགར་ས་བླ་མའི་སེང་གེ་དང་ ལྕང་ཡུལ་གྱི་བུམོ་དགའ་ལེགསམོ་གཉིས་ཀྱི་སྲུང་འདི་ དར་ཁྱབ་སོང་ཡོདཔ་མ་ཚད་ དེ་བསྒང་ དགའཝ་མཐུནམ་ཚུ་ལུ་ སྐྱོན་མིང་སྦེ་ མགར་ས་བླ་མའི་སེང་གེ་དང་དགའ་ལེགསམོ་ཟེར་བཏགས་པའི་སྲོལ་དར་ཁྱབ་བྱུང་ཡོདཔ་ཨིན་པས། སྲུང་འདི་གི་བཅུད་དོན་ངོ་མ་ར་ ང་བཅས་ར་ཕོ་དང་མོ་གི་བར་ན་ལུ་ ཐ་དམ་ཚིག་དང་ལས་རྒྱུ་འབྲས་རྩི་ཐངས་ དེ་ལས་གཉེན་གྲོགས་ཀྱི་བར་ན་ལུ་ བརྩེ་གདུང་སྐྱེད་ཐངས་ག་དེ་སྦེ་ཡོདཔ་ཨིན་ནའི་སྐོར་ལས་ གསལ་སྟོན་འབད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། ད་རེས་ནངས་པ་ཡང་ མགར་ས་བླ་མའི་སེང་གེ་དང་ལྕང་ཡུལ་བུམོ་དགའ་ལེགསམོ་གི་སྲུང་འདི་ལུ་ མི་ཚུ་གི་སྤྲོ་བ་དང་དག་སྣང་སྦོམ་སྐྱེད་དོ་ཡོདཔ་ལས་ བར་སྐབས་ཅིག་ལས་འབྲུག་གི་གློག་བརྙན་བཟོ་མི་ཚུ་གིས་ མགར་ས་བླ་མའི་སྲུང་གུར་གཞི་བཞག་སྟེ་ གློག་བརྙན་ཚུ་ ཐབས་ཤེས་རིག་པ་དང་ཅ་ཆས་ཀྱི་རིགས་ཚུ་ མ་བཏུབ་བཏུབ་སྦེ་ལག་ལེན་འཐབ་སྟེ་བཟོ་ཡོད་ནི་འདི་གིས ད་ལྟོའི་བར་ན་ཡང་ གློག་བརྙན་འདི་ལྟདམོ་ཆེ་ཤོས་སྦེ་ཆ་བཞགཔ་ཨིན། འབྲུག་རྒྱང་བསྒྲགས་གླུ་སྒྲོམ་ (སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༦ ) ཧེ་མ་རབ་བྱུང་ ༡༤ པའི་ལྕགས་གླང་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༤༡ ལོ་ལུ་ སྡེ་སྲིད་ཁྲི་རབས་ ༣༨ པ་བཀྲ་ཤིས་རྡོ་རྗེ་གི་སྐབས་ལུ་ དགོན་ལས་སེང་གེ་ཟེར་མི་གཅིག་ སྡེཔ་གི་འབོད་འབད་ནིའི་དོན་ལུ་ སྤུ་ན་ཁ་རྫོང་ནང་ལྷོད་ལྷོདཔ་ཨིན་པས། དེ་སྐབས་ལུ་ ང་བཅས་རའི་འཇིག་རྟེན་པའི་དཔྱེ་གཏམ་ལུ་ བརྩེ་མིག་གཞི་མཐུན་པར་ལེགས་མི་དགོ།། ལས་གནམ་བསྐོས་ཡོད་པར་སྦྲགས་མི་དགོ།། ཟེར་དོ་བཟུམ་སྦེ་ སྤུ་ན་ཁ་ལྕང་ཡུལ་ལས་ བུམོ་དགའ་ལེགསམོ་ཟེར་མི་འདི་དང་གཅིག་ཁར་ཕྱད་དེ་ སེང་གེ་དང་དགའ་ལེགསམོ་གཉིས་ ལྟ་བའི་མིག་གཞི་མཐུན་ཏེ་ མཐོངམ་ཅིག་གཅིག་སེམས་གཅིག་ལུ་ཤོར་ཏེ་ གཅིག་མེད་པར་ཅིན་གཅིག་མ་ཆགས་པར་ ཁ་བྱལ་འགྱོ་ནི་འདི་ ཤ་དང་སེན་མོ་འབྲལ་བའི་སྡུག་བསྔལ་བཟུམ་ཡོད་རུང་ར་ ལས་ལ་གང་བསྐོས་མ་གཏོགས། །སྣང་བ་གང་ཤར་མིན་འདུག། ཟེར་དོ་བཟུམ་ རང་དགའ་མི་དང་མཉམ་ཅིག་གཉེན་རྐྱབ་སྟེ་ མི་ཚེ་སྐྱོང་ནི་གི་རང་དབང་མེདཔ་མ་ཚད་ དུས་ཚོད་དེ་སྐབས་ལུ་ ད་རེས་ནངས་པ་བཟུམ་སྦེ་ རྒྱུན་འབྲེལ་གྱི་འཕྲུལ་ཆས་ཡང་མེདཔ་ལས་ ལྕང་ཡུལ་བུམོ་དགའ་ལེགསམོ་ལུ་བཟོད་མ་ཚུགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་མྱོངས་ཏེ་གིས ཚེ་མ་རྫོགསཔ་ལས་རྒྱགས་རྫོགསཟེར་སླབ་དོ་བཟུམ་སྦེ་ མནོ་བསམ་གཏང་མ་ཚུགསཔ་དང་སེམས་འཁྲུལ་སྣང་ལངས་པའི་གཞི་ཅིག་ཡང་ཨིན་པས། དེ་ཡང་ དགའ་ལེགསམོ་འདི་ སེམསའཁྲུལ་སྣང་ལངས་པའི་ཤུགས་ཀྱིས་ ཁྱོད་མགར་ས་འགྱོ་མི་མེན་ག་ཟེར་བའི་གླུ་འཁྲུལ་སི་སི་སྦེ་འཐེནམ་ད་ ཕར་ལོགས་ཀྱི་ཕོ་སྐྱེས་ཀྱིས་ཡང་ དགའ་ལེགསམོ་གི་ལན་ཞབས་ཁྲ་ནང་འཇལ་ཏེ་ མགར་ས་ལུ་ཁ་འཐེན་སླབ་པར་འགྱོ་ནི་སྦེ་ཁ་བཟེད་ཆི་ནུག། སེང་གེ་འདི་གིས་ ཁ་འཐེན་འདི་གོཝ་ཅིག་ སེམས་འཁྲུལ་སྣང་ལངས་པའི་ཤུགས་ཀྱིས་ སྤུ་ན་ཁ་ལུ་འོངས་ཏེ་ལྷོདཔ་ད་ དགའ་ལེགསམོ་གི་ཕུངམོ་འདི་ མེ་གཏང་བའི་བསྒང་འབདཝ་ལས་ སེང་གེ་ཁོ་ར་ཡང་སྡོད་རུང་གཅིག་ཁར་དང་ ཤི་རུང་གཅིག་ཁར་ཨིན་ཟེར་བའི་བརྡ་དོན་ལུ་ སེང་གེ་ཡང་དགའ་ལེགསམོ་དང་སྦྲགས་ཏེ་ མེ་ནང་མཆོངས་ཏེ་ཤི་སོ་ནུག། སྲུང་འདི་གིས་ བཅུད་དོན་ངོ་མ་ར་ རང་གི་དགའཝ་མཐུན་གྱི་བར་ན་ ཐ་དམ་ཚིག་དང་ལས་རྒྱུ་འབྲས་འདི་ དམ་ཚིག་དར་གྱི་མདུད་ཕོད་བཟུམ་སྦེ་ བཞག་དགོ་ཟེར་གསལ་སྟོན་འབད་བའི་ཁར་ གོངམ་ལུ་གུས་ཞབས་དང་འོགམ་ལུ་བྱམས་སྐྱོང་འབད་ཐངས་དང་། འབྲུག་གི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ལམ་སྲོལ་བཟང་པོ་སྒྲིག་ལམ་ཆོས་གསུམ་ཟེར་མི་འདི་ ག་ཅི་བཟུམ་ལུ་སླབ་ཨིན་ནའི་སྐོར་ལས་ཡང་གསལ་སྟོན་འབདཝ་ཨིན་པས། རྒྱབ་རྟེན། lhamo, s. (2016). gasa lamai singye and galaim. thimphu: bbs radio. གློག་བརྙན། དེང་སང་དུས་ཀྱི་འགྱུར་བ་དང་བསྟུན་ཏེ་ མི་རློབས་ཡར་སེང་འགྱོ་མི་དང་ ག་ར་གིས་རང་ཡུལ་རྒྱབ་ཁར་བཞག་སྟེ་ ཁྲོམ་ཁར་སྡོད་ནིའི་གདམ་ཁ་རྐྱབ་མི་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ སྡོད་ཁྱིམ་དང་འབྲེལ་བའི་དཀའ་ངལ་དང་གདོང་ལེན་སྦོམ་བྱུང་སྟེ་འདུག། (Brennan and Hary, 1989; Dunkerley, 1983). དེ་ཡང་ ཌ་ཀ་ཁྲོམ་སྡེའི་ཤར་ཕྱོགས་དང་ནུབ་ཕྱོགས་རྫོང་ཁག་གི་ ཁ་དམའ་སར་ཆགས་པའི་ས་གནས་ལས་འགོ་བཙུགས་ཏེ་ ཕྱོགས་ག་ར་རྒྱ་སྐྱེད་བཏང་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ ལོ་ངོ་བཅུ་ཕྲག་གཅིག་གི་ནང་ལུ་ མི་རློབས་ས་ཡ་ ༣ (Uddin,2006) དེ་ཅིག་ལུ་ལྷོད་དེ་ཡོདཔ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༡ ལུ་ས་ཡ་ ༡༤.༥ ལྷོད་དེ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་འབདཝ་ལས་ སྡོད་ཁྱིམ་གསརཔ་དང་ བདག་སྐྱོང་། ཚོང་བསྒྲགས་ཀྱི་ས་ཁོངས་ཚུ་ཡར་སེང་འགྱོ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ འཆར་གཞི་མེད་པའི་ས་གོ་ཆུང་ཀུ་ཚུ་ཡང་བཟོ་དགོ་མི་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ རང་བཞིན་གནས་སྟངས་དང་ མི་སྡེའི་ལུ་བྱེམ་ཤུགས་ཕོག་སྟེ་འདུག། (Harris, 1992). དེ་བཟུམ་སྦེ་ར་ གནས་ཚུལ་གསར་ཤོས་ཚུ་དང་འཁྲིལ་བ་ཅིན་ འབྲུག་གི་རྒྱལ་ས་ལྟེ་བ་ཐིམ་ཕུག་དང་ཕུན་ཚོགས་གླིང་ལུ་ཡང་ མི་མང་ཤོས་ཅིག་ར་གླ་ཁར་ལེན་སྡོད་ནིའི་དོན་ལུ་ སྡོད་ཁྱིམ་འཚོལ་མི་དང་ ཁང་གླ་མཐོ་དྲགས་ནུག་ཟེར་སླབ་མི་འདི་ མི་སྡེའི་བརྡ་བརྒྱུད་ནང་ལས་ཕར་ཡར་སེང་འགྱོ་སྟེ་འདུག། དེ་ཡང་ ཐིམ་ཕུག་བྱེ་མི་ན་ལུ་ གནས་སྐབས་ཀྱི་ལཱ་འབད་སྡོད་མི་ཚུ་གིས་སླབ་མི་དང་འཁྲིལ་བ་ཅིན་ ཁོང་གི་ལཱ་གཡོག་དང་འཁྲིལ་ཏེ་ ཁང་གླ་འོས་འབབ་ཡོད་པའི་ཁྱིམ་ཅིག་འཚོལ་ཏེ་ ལོ་གསུམ་དེ་ཅིག་འགྱོ་རུང་ འཚོལ་མ་ཐོབ་ལས་ མ་འོངས་པའི་ནང་ལུ་ ཁོང་བཟུམ་གྱི་མི་འདི་ཚུ་ལུ་ དཀའ་སྡུག་འབྱུང་ནི་མས་ཟེར་ཚ་གྱང་ལངས་ཏེ་འདུག། ད་རུང་ ཁྲོམ་ཁར་སྡོད་མི་ཚུ་དང་འཁྲིལ་བ་ཅིན་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༠ ལུ་ ཁང་ཚན་གསུམ་འབད་མི་ བཟའ་ཚང་གི་ཁྱིམ་གཅིག་ལུ་ དངུལ་ཀྲམ་ ༥༠༠༠ དང་ ༦༠༠༠ ཨིནམ་དང་ ད་རེས་ནངས་པ་འབད་བ་ཅིན་ དངུལ་ཀྲམ་ ༡༥༠༠༠ དེ་ཅིག་ལུ་ ཡར་སེང་འགྱོ་ནུག་ཟེར་ཨིན་པས། ཁྲོམ་སྡེ་ནང་གི་སྡོད་ཁྱིམ་གྱི་དཀའ་ངལ་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ ཁྱིམ་གྱི་སྦྱིན་བདག་ ༡༣༡ དེ་ཅིག་ལུ་ཉེན་བརྡ་འབད་དེ་འདུག། དེ་དང་འདྲཝ་སྦེ་ ཕུན་ཚོགས་གླིང་ལུ་ཡང་ སྡོད་ཁྱིམ་འཐོབ་ནི་འདི་ ཀོ་ཝིཊ་ ༡༩ མ་ཐོན་པའི་སྔོན་མ་ལས་གདོང་ལེན་ཅན་ཅིག་སྦེ་སྡོད་ཡོདཔ་དང་ ནད་གཞི་འདི་ཐོན་པའི་ཤུལ་ལས་ འབྲུག་མི་ཇའི་གང་ལུ་སྡོད་མི་ཚུ་ནང་ན་འབག་མི་འདི་གིས་ ཧེང་བཀལ་ར་སྡོད་ཁྱིམ་མ་ལངས་པའི་དཀའ་ངལ་བཟོ་སྟེ་འདུག་ཟེར་ཨིན་པས། དེ་བཟུམ་སྦེ་ཁྲོམ་གྱི་འགྱུར་བ་འགྱོ་དགོ་མི་འདི་ བང་ལ་ཌེཤ་ལུ་འབད་བ་ཅིན་ མི་རློབས་མགྱོགས་དྲགས་སྦེ་ཡར་སེང་འགྱོ་མི་དང་ གཡུས་ཁ་ལས་ཁྲོམ་ཁར་གནས་སྤོ་འགྱོ་མི་ལེ་ཤ་འཐོན་མི་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ཨིན་པས། (Chowdhury and Faruqui, 1998). དེ་བཟུམ་སྦེ་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་འབད་རུང་ དང་པ་ར་ གཡུས་ཁ་ལས་ཁྲོམ་ཁར་གཞིས་སྤོ་འགྱོ་མི་འདི་ ཡར་སེང་འགྱོ་མི་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ཨིནམ་དང་ གཉིས་པ་ལུ་མི་མང་ཤོས་ཅིག་གིས་ཁྱིམ་རྐྱབ་རེ་རྐྱབ་ཚེ་ ཟ་ཁང་སྦེ་རྐྱབ་མི་དང་ སྔོན་མ་ལས་སྡོད་ཁྱིམ་ཡོད་མི་ཚུ་ཡང་ ཟ་ཁང་ལུ་བསྒྱུར་བཅོས་འབད་མི་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ཨིན་པས། གསུམ་པ་ལུ་ འབྲུག་མཉམ་རུབ་ཚོགས་པ་གི་ཁས་བླངས་གསལ་བསྒྲགས་དང་འཁྲིལཝ་ད་ ཐིམ་ཕུག་ལུ་ཚོང་བསྒྲགས་ཀྱི་སྒྲིང་ཁྱིམ་རྐྱབ་མི་འདི་ཡར་སེང་འགྱོ་དོ་ཡོད་རུང་ དེ་ཚུ་ག་ར་ འོང་འབབ་ཆེ་བའི་མི་ཚུ་གིས་མ་གཏོགས་ འོང་འབབ་བར་མ་དང་ཆུང་བའི་མི་ཚུ་གིས་ ཁང་གླ་འདི་འབད་མ་ཚུགས་པར་ཡོདཔ་ཨིན་པས། འོང་འབབ་ཆུང་བ་དང་བར་མ་ཚུ་གིས་འབད་ཚུགས་པའི་ཁྱིམ་རྐྱབ་དགོཔ་གལ་ཆེ་བས་ཟེར་བཤད་དེ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ བཀྲ་ཤིས་སྒང་དང་བསམ་གྲུབ་ལྗོངས་མཁར་ དར་དཀར་ན་རྫོང་ཁག་ཚུ་ནང་ལས་ཕར་ཡང་ སྡོད་ཁྱིམ་གྱི་དཀའ་ངལ་ཡོདཔ་སྦེ་བཤད་དེ་འདུག། དེ་མ་ཚད་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༢༡ སྤྱི་ཟླ་ ༨ པའི་སྤྱི་ཚེས་ ༡༢ ཀྱི་གནས་ཚུལ་ནང་ལུ་ ལཱ་གཡོག་བློན་པོ་རྡོ་རྗེ་ཚེ་རིང་གིས་སླབ་དོ་བཟུམ་འབད་བ་ཅིན་ ཁྲོམ་ཁར་ཁང་གླ་མཐོ་དྲགས་སྦེ་ཡོད་མི་འདི་གཙོ་བོ་ར་ ས་གི་གོང་ཚད་དང་ ཁྱིམ་བཟོའི་རྒྱུ་ཆ་གི་གོང་ཚད་མཐོ་མི་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ཨིནམ་སྦེ་བཤད་དེ་འདུག། དེ་བཟུམ་གྱི་དཀའ་ངལ་འཐོན་དགོ་པའི་རྒྱུ་མཚན་འདི་ཡང་ གཞུང་གི་སྡོད་ཁྱིམ་དང་འབྲེལ་བའི་སྲིད་བྱུས་དང་ཁྲིམས་ལུགས་ཚུ་དམ་དམ་མེད་མི་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ཨིན་པས། ཁྲོམ་ཁར་སྡོད་ཁྱིམ་གྱི་དཀའ་ངལ་བྱུང་མི་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ མི་སེར་ཚུ་ཚ་གྱང་ལངས་ཏེ་ཡོདཔ་དང་ ལ་ལུ་ཁང་གླ་སྤྲོད་མ་ཚུགས་པའི་གདོང་ལེན་སྦོམ་བྱུང་ཡོདཔ་ལས་ དཀའ་ངལ་སེལ་ཐབས་ལུ་དམིགས་ཏེ་ གཞུང་སྐྱོང་གི་ཁས་བླངས་ནང་ལུ་ ག་ར་གིས་འབད་ཚུགས་པའི་སྒྲིང་ཁྱིམ་རྐྱབ་བྱིན་ནི་ཟེར་མི་འདི་ཚུད་དེ་ཡོད་རུང་ བཟོ་སྐྲུན་གྱི་རིན་གོང་དང་འཁྲིལཝ་ད་ ཁང་གླ་འདི་ཧ་ཅང་གིས་མཐོ་ཤོས་ཅིག་མེན་པས་ཟེར་བཤད་པའི་ཁར་ ཁང་གླ་འདི་མར་ཕབ་དགོ་པ་ཅིན་ འཆར་དངུལ་ལས་ལྷག་པའི་དཀའ་ངལ་སྦོམ་ཤོས་ཅིག་ སྒྲིང་ཁྱིམ་གྱི་བཟོ་བཀོད་ལམ་ལུགས་འདི་བསྒྱུར་བཅོས་འབད་དགོཔ་ལས་ དེ་རྐྱངམ་གཅིག་གིས་ཡང་འབད་མི་ཚུགས་ཟེར་ཨིན་པས། དེ་ལས་ སྒྲིང་ཁྱིམ་དང་འབྲེལ་བའི་ཁྲིམས་ལུགས་ཚུ་ ཧེ་མ་ལས་ཡོད་པའི་གུར་ ད་རུང་ ཁ་སྐོང་བཀལ་ཏེ་སྤྱི་ཚོགས་ནང་ལུ་བཙུགས་ཏེ་ངོས་ལེན་འབད་བ་ཅིན་ སྡོད་ཁྱིམ་གྱི་དཀའ་ངལ་འདི་བསལ་ཚུགས་ནི་མས་ཟེར་བཤད་དེ་འདུག། ད་རུང་ Meghraj Adhikari གིས་བྲིས་ཡོད་པའི་འབྲུག་གི་དུས་དེབ་དང་འཁྲིལཝ་ད་ གཡུས་ཁ་ལས་ཁྲོམ་ཁར་གཞིས་སྤོ་འགྱོ་ནི་ལས་བཀག་ཐབས་ལུ་ ཐིམ་ཕུག་ལུ་ཡོད་པའི་ཤེས་རིག་དང་གསོ་བ་ལ་སོགས་པའི་མཐུན་རྐྱེན་ཚུ་ རྫོང་ཁག་སོ་སོའི་ནང་ལུ་ཡང་ མ་བཏུབ་བཏུབ་སྦེ་བཙུགས་དགོཔ་འདུག་ཟེར་ཨིན་མས། སྤོདེ་གི་ནང་ལས་ཡང་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༥ ལུ་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱིས་གསལ་བསྒྲགས་འབད་མི་ལྟར་དུ་ ཡན་ལག་གི་ཁྲོམ་ཚུ་རྒྱ་སྐྱེད་དང་གོང་འཕེལ་བཏང་སྟེ་ མ་འོངས་པའི་ནང་ལུ་ཡུན་བརྟན་སྦེ་ཕན་ཐོགས་ཐབས་ལུ་ དངུལ་འབྲེལ་གྱི་གཙུག་སྡེ་དང་དངུལ་ཁང་ལྟེ་བ། ཞལ་འཛོམས་ཁང་། ཞིབ་འཚོལ་དང་སྦྱོང་བརྡར་ལྟེ་བ་ཚུ་གསར་བཙུགས་འབད་དགོཔ་དང་། དེ་བཟུམ་སྦེ་ གཞན་མི་རྫོང་ཁག་ནང་ལས་ཕར་ཡང་ གཞུང་གིས་ཁ་ཐུག་ལས་མཐུན་རྐྱེན་ཚུ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་ཏོག་གོ་སྦེ་གནང་པ་ཅིན་ ཁྲོམ་ཁར་གཞིས་སྤོ་འགྱོ་དགོཔ་མེདཔ་ལས་ སྡོད་ཁྱིམ་དང་འབྲེལ་བའི་དཀའ་ངལ་ཚུ་བསལ་ཚུགས་ནི་དང་ གཡུས་ཁར་སོ་ནམ་གྱི་ལཱ་ལུ་སྤྲོ་བ་སྐྱེད་མི་ཡང་ཡར་སེང་འགྱོ་ནི་གི་འོས་འབབ་ཡོདཔ་ཨིན། རྒྱབ་རྟེན། Brenman, E. M.,& Harry, W.R (1989). Asian megacity characteristics, problems,     and policies. International Regional science review, 12(2),117-129. Chowdhury, A.M., & Faruqui, S. (1998). Dhaka, Bangladesh: The Asiatic society   of Bangladesh. Issues and opportunities .Newyork:Ford University Press. Harries, N. (1992). Cities in the 1990s: The challenges of developing countries. London UCL.Press. Thimphu Structure Plan, 2002 to 2007, Ministry of works and Human settlements, 2005. The Local Government Act of Bhutan 2009 and 2014. Uddin, M.N. (2006). The relationship between urban forestry and poverty        alleviation- Dhaka as a case study,Master’s Thesis submitted to      Development of landscape Management & Horticultureal technology. Retrived 20th July 2022, from http://www..fao.org/uploads/media/ དབྱངས་ཅན་ སི་ རིན་འཛིན་ (༢༠༢༡) Three Bills related to solving issues to be tabled in     the parliament next time. ཀུན་གསལ། https://kuenselonline .com འཕྲལ་གྱི་དོན་ཚན། ཆུ་ལུ་བརྟེན་པའི་གློག་མེ་འདི་ རང་བཞིན་གྱིས་བབས་པའི་གཙང་ཆུ་འདི་  ཆུ་བྱག་རྐྱབ་སྟེ་བསྒོར་ཞིནམ་ལས་ འཕྲུལ་ཆས་མ་འདྲཝ་ཚུ་ལག་ལེན་འཐབ་སྟེ་ གློག་མེ་བཟོ་མི་ཅིག་ཨིན། ཆུ་ལུ་བརྟེན་པའི་གློག་མེ་འདི་སླར་གསོ་འབད་བཏུབ་པའི་ཆུའི་ཐོན་ཁུངས་ཅིག་ཨིན། དེ་ནང་ ཁག་ཆེ་ཤོས་ར་ བབས་ཆུ་དང་ དུས་རྒྱུན་དུ་འགྱིར་བཏུབ་པའི་གློག་འཕྲུལ་འཁོར་རིམ་གཉིས་དགོཔ་ཨིན། (How do we get energy from water, n.d)། དེ་ཡང་ འགོ་དང་པ་ར་ ཡུ་ནའི་ཊེཌེ་ཨིསི་ཊེཌེ་ལུ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༨༠ ཀྱི་ལོ་ལུ་ མི་ཅི་གེན་ལུ་གཞི་བཙུགས་འབད་ནུག། དེ་ལས་ ཁོང་གི་གློག་མེ་ཚོང་འབྲེལ་འདི་ འགོ་ཐོག་དང་པ་ར་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༨༢ ལུ་ཆུ་མོ་ཕོགསི་ཟེར་མི་གི་སྦོ་ལོགས་ཁར་ ཝིསི་ཀཱོན་སིན་ཟེར་མི་ནང་ལུ་བཙོང་ནི་འགོ་བཙུགས་ནུག། (U.S. Energy information administration, n.d)།  དེ་བཟུམ་སྦེ་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་འབད་བ་ཅིན་ ཆུར་བརྟེན་གློག་མེ་འདི་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༤ དེ་ཅིག་ཁར་ མེ་ག་ཝཱཌ་ ༣༦༦ འབད་མི་ ཆུ་ཁ་གློག་མེ་ལས་འགུལ་ཟེར་མི་ཅིག་ ནུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་ཆུ་མོ་ཝང་ཆུ་ལུ་སྦེ་ ནང་གི་མཁོ་འདོད་བསྒྲུབ་ནིའི་དོན་ལུ་དང་ འཐེབ་འཐོན་མི་ཚུ་རྒྱ་གར་ལུ་ ཕྱིར་བཙོང་འཐབ་ནིའི་དོན་ལུ་གཞི་བཙུགས་འབད་ནུག། (Tshering & Tamang, n.d)། དེ་ལས་ཚུར་ ད་ལྟོ་འབད་བ་ཅིན་ ཆུ་ཁ་གློག་མེ་ལས་འགུལ། ཏ་ལ་གློག་མེ་ལས་འགུལ། ཀུ་རི་ཆུ་གློག་མེ་ལས་འགུལ། བ་སོ་ཆུ་གློག་མེ་ལས་འགུལ། སྤུ་ན་གཙང་ཆུ་གློག་མེ་ལས་འགུལ་དང་པ། སྤུ་ན་གཙང་ཆུ་གློག་མེ་ལས་འགུལ་གཉིས་པ། མང་སྡེ་ཆུ་གློག་མེ་ལས་འགུལ། དར་དཀར་ཆུ་གློག་མེ་ལས་འགུལ་ཚུ་བརྩིས་ཏེ་ གློག་མེ་ལས་འགུལ་ ༨ དེ་ཅིག་འདུག། དེ་ཡང་ སྔོན་མ་ལས་ཡོད་པའི་གློག་མེ་ལས་འགུལ་ ༦ དང་བཟོ་སྐྲུན་འབད་བའི་བསྒང་ཡོད་མི་སྤུ་ན་གཙང་ཆུ་གློག་མེ་ལས་འགུལ་དང་པ་དང་གཉིས་པ་བརྩིས་ཏེ་ ༨ ཨིན་པས། གློག་མེ་ལས་འགུལ་འདི་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་འབད་བ་ཅིན་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་གོང་འཕེལ་གྱི་སྲོག་ཤིང་བཟུམ་ཅིག་སྦེ་རྩིཝ་ཨིན་པས། དེ་ཡང་ ཆུར་བརྟེན་གློག་མེ་འདི་སླར་གསོ་འབད་བཏུབ་པའི་ཐོན་སྐྱེད་གཙང་ཏོག་ཏོ་ཅིག་ཨིནམ་དང་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་འཁོད་ལག་ལེན་འཐབ་ནི་དང་ བཟོ་གྲྭ་ནང་ལས་ཕར་ལག་ལེན་འཐབ་ནིའི་དོན་ལུ་ ག་ར་ལུ་ལང་པའི་གློག་མེ་ཚུ་བྱིནམ་ཨིན་པས། ད་རུང་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་འདི་ རང་གི་ར་བློ་གཏད་ཚུགསཔ་བཟོ་ནིའི་དོན་ལུ་ ཕྱི་རྒྱལ་ལུ་ཚོང་འབྲེལ་འཐབ་པའི་གློག་མེ་གི་བཟོ་གྲྭ་ཁང་བཟུམ་ཅིག་སྦེ་ཡང་རྩིཝ་ཨིན་པས། (Tshering & Tamang, n.d)། དེ་གིས་ཡང་མ་ཚད་ གློག་མེ་ལས་འགུལ་ཚུ་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ ན་གཞོན་བརྒྱ་ལས་བཅས་ཏེ་ ལཱ་གཡོག་གི་གོ་སྐབས་ཚུ་ཐོབ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ གློག་མེ་ལས་འགུལ་ཆགས་སའི་མི་སྡེ་ནང་ གོང་འཕེལ་གྱི་འགྱུར་བ་ལུ་ཡང་ཕན་ཐོགས་ཏེ་འདུག། དེ་ལས་ གློག་མེ་ལས་འགུལ་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ ཆུ་རུད་ཚུ་ལས་བཀག་ཐབས་འབད་ཡོདཔ་དང་ ཆུ་འདི་བསགས་བཞག་མི་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ ཞིང་ཆུ་དཔག་ནིའི་དོན་ལུ་ཕན་ཐོགས་འབྱུངམ་ཨིན་པས། (Things need to know about Hydropower, n.d)། ཨིན་རུང་ གློག་མེ་ལས་འགུལ་འདི་བཟོ་བའི་སྐབས་ལུ་ ཆུ་བཀག་བཞག་ནི་འདི་གིས་ ཉ་ལ་སོགས་པའི་ཆུ་ནང་གི་སེམས་ཅན་ཚུ་ལུ་གནོད་པ་འབྱུངམ་ཨིན་པས། དེ་ལས་ སྔོ་ཤིང་གི་ཆགས་ཡུལ་ཚུ་ཚད་འཛིན་འབད་དོ་ཡོད་པའི་ཁར་ གོང་ཚད་ཡང་སྦོམ་གནས་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། (Hydroelectric energy pros and cons, n.d)། འཛམ་གླིང་ནང་ལུ་ ཕན་ནུས་ཆེ་བའི་གློག་མེ་ལས་འགུལ་ཚུ་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་གཞི་བཙུགས་འབད་ནིའི་འོས་འབབ་ཡོད་དགོ་པའི་རྒྱུ་མཚན་དེ་ཡང་  འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ཧི་མ་ལ་ཡ་གི་ལྷོ་ཕྱོགས་ལུ་ གྱེན་གཟར་དྲགས་འཚམས་ཅིག་ཁར་ཆགས་མི་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ཨིན་མས། དེ་མ་ཚད་ རང་བཞིན་གནས་སྟངས་ཀྱིས་ཕྱུག་སྟེ་ཡོད་པའི་ཁར་ མཐོ་ཚད་དང་འཁྲིལ་ཏེ་ ས་ཆ་མ་འདྲཝ་མ་འདྲཝ་སྦེ་ སྔོ་ཤིང་མཛེས་ཏོག་ཏོ་ཚུ་གིས་སྤུབས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་མ་ཚད་ ཡུན་བརྟན་གྱི་གཙང་ཆུ་ཚུ་ཡང་མགྱོགས་དྲགས་སྦེ་བབས་ཏེ་ཡོདཔ་དང་ ས་གཤིས་དང་འབྲེལ་བའི་གནས་སྟངས་ཡང་ རན་ཏོག་ཏོ་སྦེ་ཡོདཔ་ལས་ འོས་འབབ་ཆེ་ཏོག་ཏོ་ཅིག་ཨིན་པས། དེ་གི་ནང་ལས་ཡང་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ བྱང་ཕྱོགས་ལུ་རྒྱ་ནག་དང་ ལྷོ་ཕྱོགས་ལུ་འབད་བ་ཅིན་ རྒྱ་གར་གྱིས་བསྐོར་ཏེ་ཡོདཔ་ལས་ ས་ཆ་གིས་མཐའ་བསྐོར་བའི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཨིན། རྒྱལ་ཁབ་འདི་ བརྒྱ་ཆ་ ༧༢ དེ་ཅིག་ རང་བཞིན་གྱི་ཤིང་དང་སྔོ་ཤིང་ཚུ་གིས་གང་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། རྒྱུ་མཚན་དེ་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ གློག་མེ་ལས་འགུལ་བཟོ་སྐྲུན་འབད་ནིའི་ནང་ལུ་འོས་འབབ་དང་ལྡན་ཏེ་འདུག། (Tshering and Tamang,d)། གློག་མེ་ལས་འགུལ་གྱི་དོན་ལུ་འོས་འབབ་ཡོདཔ་བཞིན་དུ་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་གློག་མེ་ལས་འགུལ་གཞི་བཙུགས་འབད་ནིའི་གྲོགས་རམ་འདི་ཡང་ ཁྱིམ་ཚང་རྒྱལ་ཁབ་རྒྱ་གར་གཞུང་གིས་གནང་སྟེ་འདུག། དེ་ཡང་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ གློག་མེ་ལས་འགུལ་མང་ཧེང་རྫོགསཔ་ཅིག་གི་དོན་ལུ་ འཕྲུལ་རིགས་ཀྱི་གྲོགས་རམ་དང་ དངུལ་འབྲེལ་གྱི་གྲོགས་རམ་ཚུ་ལངམ་སྦེ་གནང་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། (Tshering and Tamang, n.d)། རྒྱུ་མཚན་དེ་འབདཝ་ལས་ ད་ལྟོའི་བར་ན་ཡང་ འབྲུག་གི་གློག་མེ་ལས་འགུལ་གྱིས་ རྒྱ་འབྲུག་གཉིས་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ ཕན་ཐོགས་རྒྱ་དྲགས་སྦེ་བྱུང་ཡོདཔ་དང་ རྒྱ་གཞུང་དང་འབྲུག་གཞུང་གི་བར་ན་མཐུན་ལམ་ཡང་ སྔར་བ་ལྷགཔ་སྦེ་ཡར་དྲག་སོང་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན། ད་ལས་ཕར་འབད་རུང་ རྒྱལ་ཁབ་འདི་གཞན་ལུ་རེ་མ་དགོ་པར་ རང་དབང་རང་བཙན་སྦེ་ཞི་བདེའི་ངང་ལུ་གནས་ཐབས་ལུ་ འབྲུག་གི་དཔལ་འབྱོར་གྱི་སྲོག་ཤིང་གློག་མེ་ལས་འགུལ་འདི་ མི་ཉམས་གོང་འཕེལ་གྱི་ལཱ་ལུ་བརྩོན་དགོཔ་འདི་གལ་ཆེ་བས། རྒྱབ་རྟེན། Hydropower facts and informatio, (n.d).Retrieved from                    https://www.nationalgeographic.com. Hydroelectric Energy Pros and Cons,(n.d). Retrieved from                  https://.solarreviews.com. Things need to know about hydropower,(n.d).Retrieved from                 https://www.nrcan.gc.ca. Tshering, S. &Tamang, B.,(d). Key to sustainable, socioeconomic              development of Bhutan. Us.Energy information administration,(n.d). Retrieved from                   https://www.eia.gov. གློག་མེ་ལས་འགུལ། འབྲུག་གློག་བརྙན་ཚོགས་པ་ནང་ལུ་ འཁྲབ་རྩེདཔ་ཡོདཔ་རྐྱངམ་གཅིག་གིས་ གློག་བརྙན་ལེགས་ཤོམ་འགྱོ་བའི་དཔེ་མེདཔ་ལས་ སྐད་འཐེན་མི་ཡང་དགོཔ་ངེས་བདེན་ཨིན། དེ་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ འབྲུག་གློག་བརྙན་ཚོགས་པ་ནང་ལུ་ སྐད་འཐེན་མི་ཡོངས་གྲགས་ཅན་ལེ་ཤ་ཡོད་པའི་གྲས་ལས་ གཅིག་འཇིགས་མེད་དངོས་གྲུབ་ཨིན། འཇིགས་མེད་དངོས་གྲུབ་འདི་ མོང་སྒར་རྫོང་ཁག་ནང་སྐྱེས་ནུག། འཇིགས་མེད་དངོས་གྲུབ་འདི་ འབྲུག་གློག་བརྙན་ཚོགས་པ་ནང་ལུ་ སྐད་འཐེན་མི་ཚུ་གི་གྲས་ལས་ རྙིང་ཤོས་ཅིག་ཨིནམ་དང་ དེ་ཡང་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༦ གི་ལོ་ལུ་ ནོར་གླིང་སྒྲ་དབྱངས་ཀྱི་བཟོ་སྐྲུན་འབད་ཡོད་པའི ཞབས་ཁྲ་རྟེན་འབྲེལ་བཟངམོ་ཟེར་མི་དེ་འཐེན་ནུག། ཞབས་ཁྲ་དེ་ འབྲུག་གི་གཡུས་ཚན་མཐའ་དབུས་མེད་པའི་ནང་ལུ་ ཡོངས་གྲགས་སོང་ནུག། འཇིགས་མེད་དངོས་གྲུབ་ལུ་ གཞན་གྱིས་ཡིད་ཆེས་བསྐྱེད་ཚུགསཔ་དང་ བློ་གཏད་ཚུགས་པའི སྐད་ཀྱི་གཞི་དང་སྐད་ཀྱི་སྤུད་ཚད་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ཁོ་རའི་ སྐད་འཐེན་ནིའི་ལྕོགས་གྲུབ་འདི་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ ད་ལྟོ་ཚུན་ཚོད་ཀྱི་རིང་ལུ་ གློག་བརྙན་ནང་ལུ་ཞབས་ཁྲ་གཅིག་སྟོང་ལྷགཔ་ཅིག་འཐེན་ཏེ་འདུག། དེ་སྦེ་ གློག་བརྙན་ནང་ལུ་ ཞབས་ཁྲ་འཐེན་མི་ལུ་ དགའ་ཚོར་དང་ངལ་རངས་ཀྱི་རྟགས་ལུ་ ཕོ་སྐད་འཐེན་མི་དྲག་ཤོས་ཀྱི་གསོལ་ར་ཡང་ ལེན་ཐེངས་བདུན་དེ་ཅིག་ལེན་ཡོདཔ་ཨིན་མས། གཞན་ཡང་ ཁོ་ར་གཞི་ག་ནི་བ་བཟང་དྲགས་ཡོད་པའི་སྐྱེ་བོ་ཅིག་ཨིནམ་ལས་ འབྲུག་གློག་བརྙན་ཚོགས་པ་ནང་ལུ་ ཀུན་གྱིས་དགའ་བའི་མི་ངོམ་ཅིག་ཨིན་མས། འཇིགས་མེད་དངོས་གྲུབ་ཀྱིས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༦ ལས་འགོ་བཟུང་སྟེ་ ད་ལྟོ་ཚུན་ཚོད་ཀྱི་རིང་ལུ་ བསམ་ལས་ལྷག་པའི་ཡོངས་གྲགས་སོང་བའི་གླུ་གཞས་ཚུ་ཡང་ ༡༽ ལོ་ན་གཞོན་པའི་དུས་ལུ། ༢༽ རྣམ་ཤེས(གློག་བརྙན་མགར་ས་བླ་མའི་སེང་གེ) ༣༽ སེམས་ཉོ་ཚོང་(གློག་བརྙན་རྩིསཔ་འཆོལ་ལོ) ༤༽ ཧིང་གཏམ་གསེར་གྱི་ཐིག་པ(གློག་བརྙན་ཧིང་གཏམ) ༥༽ ཁྱོད་ལེགས་པའི་དགའ་འཛུམ(གློག་བརྙན་སྲིད་པ་བར་དོ) ༦༽ སྟག་ཤར་གཞོན་པའི་སྐུ་གཟུགས(གློག་བརྙན་དབའེ་ཆ་རོགས) ༧༽ བརྟེན་འབྲེལ(གློག་བརྙན་མུ་ཏིག་འཁྲི་ཤིང་) ༨༽ ཚེ་ད་རེ་ཕྱད་པའི་ཆ་རོགས(མུ་ཏིག་འཁྲི་ཤིང་) ༩༽ ལེགས་པའི་གངས་ཀྱི་མེ་ཏོག། ༡༠༽ རྟེན་འབྲེལ་བཟངམོ་ཚུ་ཨིན་མས། གཞན་ཡང་ འཇིགས་མེད་དངོས་གྲུབ་ཀྱིས་ སྤྱི་ལོ་ 1999 ལུ་ གློག་བརྙན་ལུང་བསྟན་ཟམ་པ་ནང་ལུ་ འཁྲབ་རྩེདཔ་རྒྱབ་སྐྱོར་པ་སྦེ་བརྩེས་ཏེ་འདུག། འབྲུག་གློག་བརྙན་ཚོགས་པ་ནང་ལུ་ སྐད་འཐེན་མི་སྦེ་འཛུལ་བའི་ཉིནམ་ལས་ ད་ལྟོ་ཚུན་གྱི་རིང་ལུ་ གཟེངས་རྟགས་ཀྱི་གསོལ་ར་ཡང ལེན་ཐེངས་བདུན་དེ་ཅིག་ལེན་ནུག། འབྲུག་གློག་བརྙན་ཚོགས་པ་ནང་མ་དོ་བར་  འཇིགས་མེད་དངོས་གྲུབ་འདི་ ཨཱསི་ཊ་ལི་ཡ་ལུ་ དཔལ་འབྱོར་ཞིབ་རྩིས་ཀྱི་མཁས་དབང་ཅིག་སྦེ་ཡང་ཕྱག་ཞུཝ་ཨིན་མས། རྒྱབ་རྟན། འབྲུག་གློག་བརྙན་ཚོགས་པ་(༢༠༢༠)འབྲུག་གི་སྙན་གྲགས་ཅན་གྱི་མི་ངོམ།གདོང་དེབ། ཡོངས་གྲགས་ཅན་གྱི་མི་ངོམ། ༉ འབྲུག་གི་རྩ་ཁྲིམས་ཆེན་མོའི་དགོངས་དོན་ནང་ གཞུང་སྐྱོང་ཡན་ལག་གསུམ་ལུ་དབྱེ་སྟེ་ ཁྲིམས་བཟོ་ལྷན་སྡེ་། འཛིན་སྐྱོང་ལྷན་སྡེ་། དྲང་ཁྲིམས་ལྷན་སྡེ་ ཟེར་ལྷན་སྡེ་གསུམ་ཡོད་པའི་ནང་ལས་ དྲང་ཁྲིམས་ལྷན་སྡེ་ཟེར་མི་འདི་ འབྲུག་གི་དྲང་ཁྲིམས་ སྲུང་སྐྱོབ་དང་རྒྱབ་སྐྱོར་འབད་ནི། དྲང་ཁྲིམས་ཀྱི་བདག་སྐྱོང་དང་འཛིན་སྐྱོང་ཚུ་ འཇིགས་སྣང་ནང་མེད་པར་ རང་དབང་གི་ཐོག་ལས་འབད་ནི། དྲང་ཁྲིམས་ཚུ་ ངོས་ལེན་འབད་ནིའི་ནང་ ནུས་པ་ཅན་ཡོདཔ་བཟོ་ནི། དེ་ལས་ ཁྲིམས་དོན་གྱི་ཤེས་ཡོན་སྤྲོད་ནི་ལ་སོགས་པའི་འགན་དབང་ཡོད་པའི་ལྷན་སྡེ་ཅིག་ཨིན་མས། (Chime Tshoke Dorjee, n.d). ཁྲིམས་འདི་ ང་བཅས་རའི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ ཞབས་དྲུང་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་གྱིས་བརྩམས་བཞག་མི་འདི་ མཐར་ཕྱིན་སྦེ་སྤྱི་ལོ་ ༡༦༥༢ ལུ་ དབུ་མཛད་བསྟན་འཛིན་འབྲུག་རྒྱལ་གྱིས་མཛད་གནང་ནུག། འདི་གི་ཤུ་ལས་ སྡེ་སྲིད་བཅུ་པ་ མི་ཕམ་དབང་པོ་གིས་ ཁྲིམས་འདི་ཚུ་ ལེགས་བཅོས་མཛད་དེ་བརྟན་ཏོག་ཏོ་བཟོ་གནང་ནུག། ཁྲིམས་འདི་ཡང་ གཞི་རྟེན་གཙོ་བོ་ ནང་ཆོས་དང་འབྲེལ་བའི་ མི་ཆོས་གཙང་མ་བཅུ་དྲུག་དང་ ལྷ་ཆོས་དགེ་བ་བཅུ་ལུ་གཞི་བཞག་སྟེ་བརྩམས་གནང་ནུག། འདི་གི་ཤུ་ལས་ དུས་རབས་ ༡༨ པའི་ནང་ འབྲུག་གི་སྡེ་སྲིད་བཅུ་གསུམ་པ་ཤེས་རབ་དབང་ཕྱུག་གིས་ སྡེ་སྲིད་དབུ་མཛད་བསྟན་འཛིན་འབྲུག་རྒྱལ་གྱི་བརྩམས་གནང་མི་ཁྲིམས་འདི་ཚུ་ ཁོ་གིས་འགོ་དང་པ་བསྒྱུར་བཅོས་མཛད་དེ་འདུག། དེ་ལས་ འབྲུག་རྒྱལ་དང་པ་དང་གཉིས་པའི་སྐབས་སུ་ ཧེང་སྐལ་ར་ཁྲིམས་ལེགས་བཅོས་མཛད་གནང་ནུག། འདི་གི་ཤུ་ལས་ ཁག་ཆེ་བའི་ཁྲིམས་འདི་ཚུ་མང་ཤོས་ར་ འབྲུག་རྒྱལ་གསུམ་པའི་སྐབས་ལུ་མཛད་གནང་སྟེ་ མང་རབས་ཅིག་གཞི་བཙུགས་འབད་དེ་ཡོད་པའི་ནང་ལས་ རྒྱལ་ཡོངས་ཚོགས་སྡེ་འགོ་དང་པ་གཞི་བཙུགས་གནང་མི་ ཁྲིམས་གཞུང་ཆེན་མོ་འདི་ཨིན་མས། འདི་གི་ཤུ་ལས་ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་མཆོག་གིས་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་གནས་སྟངས་དང་འཁྲིལ་ ཁྲིམས་ཚུ་གསར་བཟོ་འབད་ནི་འགོ་བཙུགས་ནུག། (Civic, 2009). དྲང་ཁྲིམས་ལྷན་སྡེ་གི་འཐུས་མི་ཚུ་ཡང་ ཁྲིམས་སྤྱི་བློན་པོ་གིས་ཁྲི་འཛིན་མཛད་དེ་ མངོན་མཐོའི་ཁྲིམས་འདུན་གྱི་དྲང་དཔོན་གོངམ་དང་ ཁྲིམས་བཟོ་ཚོགས་ཆུང་གི་ཁྲི་འཛིན། རྩོད་དཔོན་ཡོངས་ཁྱབ་ཚུ་ཚུདཔ་ཨིན་མས། དྲང་ཁྲིམས་ལྷན་སྡེ་འདི་གི་འོག་ལུ་ ཁྲིམས་འདུན་བཞི་ཡོད་མི་ཚུ་ཡང་ དང་པ་མངོན་མཐོའི་ཁྲིམས་འདུན། གཉིས་པ་ཆེ་མཐོའི་ཁྲིམས་འདུན། གསུམ་པ་རྫོང་ཁག་ཁྲིམས་འདུན། བཞི་པ་དྲུང་ཁག་ཁྲིམས་འདུན་སྦེ་དབྱེ་བ་ཕྱེས་ཏེ་འདུག། མངོན་མཐོའི་ཁྲིམས་འདུན་འདི་ ཁྲིམས་སྤྱི་བློན་པོ་དང་དྲང་དཔོན་བཞི་གིས་སྦེ་དྲང་ཁྲིམས་འབད་ནི་དང་ ཁྲིམས་སྤྱི་བློན་པོ་འདི་དྲང་དཔོན་བཞི་ལས་ མི་དབང་མངའ་བདག་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་བསྐོ་བཞག་གནངམ་ཨིན་མས། དེ་ལས་ དྲང་དཔོན་བཞིཔོ་དེ་ཡང་ཆེ་མཐོའི་ཁྲིམས་འདུན་ནང་ལས་ མི་དབང་མངའ་བདག་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་བསྐོ་བཞག་གནངམ་ཨིནམ་དང་ མངོན་མཐོའི་ཁྲིམས་འདུན་གྱི་ཁྱབ་དབང་འདི་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྫོང་ཁག་ག་ར་ནང་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ཆེ་མཐོའི་ཁྲིམས་འདུན་འདི་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༦༨ ལུ་གཞི་བཙུགས་འབད་ཡོདཔ་དང་ འདི་ནང་ཁྲིམས་སྤྱི་དང་དྲང་དཔོན་བརྒྱད་ཡོད་མི་ཚུ་ཡང་ རྫོང་ཁག་གི་དྲང་དཔོན་ཚུ་ལས་གདམ་འཐུ་འབདཝ་ཨིན་མས། དེ་གི་དབང་ཚད་དེ་ཡང་ རྫོང་ཁག་ཁྲིམས་འདུན་ནང་ལུ་རྩོད་གཞི་ཕྱེ་མ་ཚུགས་མི་ཚུ་ ཆེ་མཐའི་ཁྲིམས་འདུན་གྱིས་འབད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། རྫོང་ཁག་ཁྲིམས་འདུན་འདི་ ཆེ་མཐོའི་ཁྲིམས་འདུན་གྱི་འོག་ལས་ཨིནམ་ད་ འདི་ཡང་ ནང་གི་འགོ་འཛིན་འདི་རྫོང་ཁག་གི་དྲང་དཔོན་ཨིནམ་དང་ དེ་ཡང་ ཁྲིམས་སྤྱོ་བློན་པོ་གིས་ བསྐོ་བཞག་གནངམ་ཨིན། དྲང་ཁྲིམས་དེའི་དབང་ཚད་འདི་ཡང་ རྫོང་ཁག་ནང་འཁོད་ཀྱི་རྩོད་གཞི་ཚུ་གི་འཁྲུན་ཆོད་བཏོན་ནི་འདི་ཨིན་མས། དྲུང་ཁག་ཁྲིམས་འདུན་འདི་ཁྲིམས་འདུན་གྱི་ནང་ལས་དམའ་ཤོས་ཅིག་ཨིནམ་ད་ འགོ་འཛིན་དེ་ཡང་ ཁྲིམས་སྤྱི་བློན་པོ་གིས་བསྐོ་བཞག་གནངམ་ཨིན་མས། དྲང་ཁྲིམས་དེའི་་དབང་ཚད་འདི་ཡང་ དྲུང་ཁག་ནང་འཁོད་ཀྱི་རྩོད་གཞི་ཚུ་གི་འཁྲུན་ཆོད་བཏོན་ནི་ཨིན་མས། (Civic, 2009). རྒྱབ་རྟེན། The Royal Education Council. (2009). Bhutan Civics. Paro, Bhutan: The Royal Education Council. Chimmi, T, D. and Ershadul, k. (n.d). Research Guide to the Legal System of the Kingdom of Kingdom of Bhutan. Retrieved from https://www.nyulawglobal.org/globalex/Bhutan.html Judiciary system of Bhutan. Retrieved from https://en.wikipedia.org/wiki/Judicial_system_of_Bhutan https://en.wikipedia.org/wiki/Judicial_system_of_Bhutan དྲང་ཁྲིམས་ལྷན་སྡེ། ༉ ཧེ་མ་གཡུས་མཎྜལ་སྒང་ཟེར་ས་ལུ་ ཡབ་བྲམ་ཟེ་བློ་བོ་དང་ ཡུམ་བྲམ་ཟེ་མཛེས་མ་གཉིས་ཀྱི་སྲསམོ་སྦེ་ བུམོ་གཞན་དང་མ་འདྲཝ་ཅིག་སྐུ་འཁྲུངས་ནུག། མོ་ར་འཁྲུངས་པའི་ཚེ་ བཀྲ་ཤིས་པའི་རྟགས་མཚན་ གནམ་ཁ་ལས་འཇའ་ཤར་ཡོདཔ་དང་ མ་ཎི་གསུངས་བྱོན་བྱོནམ་ ཡེ་ཤེས་མཁའ་འགྲོ་སྡེ་ལྔ་ཚུ་གིས་ བུམོ་གི་མཚན་མཁའའགྲོ་འགྲོ་བ་བཟང་མོ་ཟེར་གསོལ་ནུག། དེ་བསྒང་ ཡུལ་མཎྜལ་སྒང་གི་རྒྱལ་པོ་ ཀཱ་ལ་དབང་པོ་དང་ཕྱག་ཞུ་མི་ཚུ་ ནགས་ཚལ་ནང་ཤ་བདའ་བར་འབྱོནམ་ད་ མཁའ་འགྲོ་འགྲོ་བ་བཟང་མོ་བཞུགས་སའི་དགོན་པ་དེ་ཁར་ཕེབས་ནུག། རྒྱལཔོ་གིས་ མཁའ་འགྲོ་འགྲོ་བ་བཟང་མོ་དེ་མཇལཝ་ཅིག་ ཡིད་རང་དབང་མེད་པར་ཤོར་སོཔ་ལས་ མཁའ་འགྲོ་གི་ཡབ་དང་ཡུམ་གཉིས་ལུ་ བུམོ་འདི་རྒྱལ་པོའི་བཙུནམོ་སྦེ་འཁྱིད་དགོ་པས་ཟེར་གསུངམ་ད་  ཡབ་དང་ཡུམ་གཉིས་ཀྱི་ཡང་རྒྱལ་པོའི་བཀའ་ལུ་དགག་པ་མ་རྐྱབ་པར་ མཁའ་འགྲོ་འགྲོ་བ་བཟང་མོ་དེ་གཉེན་རྐྱབ་ནིའི་བློ་འདོད་མེད་རུང་ ཕམ་གཉིས་ཀྱི་བློ་ལུ་ཉན་ཏེ་ཁ་བཟེད་ཆི་ནུག། ཡུན་མ་རིངམོ་ཅིག་གི་བར་ན་ སྲསམོ་ལྷ་ཅིག་ཀུན་ཏུ་བཟང་མོ་དང་ སྲས་ལྷ་སྲས་ཀུན་ཏུ་ལེགས་པ་ཟེར་མི་གཉིས་ཡང་རིམ་གྱིས་སྦེ་འཁྲུངས་ནུག། རྒྱལཔོ་དེ་ལུ་བཙུནམོ་ཧ་ཅང་ཟེར་མི་དེ་ མཁའ་འགྲོ་འགྲོ་བ་བཟང་མོ་དང་སྲས་དང་སྲསམོ་ཚུ་ལུ་ ངལ་མ་རངས་པར་ གདུག་རྩུབ་གྱངས་ཁ་མ་ཆོདཔ་ཅིག་འབདཝ་ལས་ མཁའ་འགྲོ་འགྲོ་བ་བཟང་མོ་དེ་ ཐུགས་ཕམ་པའི་ངང་ལས་གནམ་ཁར་ཕུར་བྱོན་སོ་ནུག། བཙུནམོ་ཧ་ཅང་དེ་གི་བཀའ་བཞིན་དུ་ སྲས་དང་སྲསམོ་གཉིས་ཡང་ ནགས་ཚལ་སྦོམ་ཅིག་ནང་བཀལ་ཏེ་ བྱག་རིིངམོ་གུར་ལས་མར་ཁོང་སྐུ་སྤུན་གཉིས་བཀོ་ནི་འབདཝ་ད་ ལྷ་སྲས་ཀུན་ཏུ་ལེགས་པ་གིས་ ཁོ་ར་བཀོ་བཏང་རུང་ ཁོ་རའི་ཨ་ཞེམོ་འདི་བཀོ་མ་གནང་ཟེར་ མིག་ལས་མིག་ཆུ་འཛག་ཡི་ར་གསོལཝ་བཏབ་ལས་ ཁོང་བཤན་པ་གཉིས་ཀྱི་ཡང་སེམས་ལུ་སྙིང་རྗེ་དུམ་གྲ་ཅིག་བསྐྱེད་དེ་ ཨ་ཞེམོ་འདི་ཚེ་ཐར་བཏང་ནུག། སྲས་ཀུན་ཏུ་ལེགས་པ་འདི་ བྱག་གུར་ལས་མར་བཀོ་གཏངམ་ད་ ཡུམ་འདི་གིས་མངོན་ཤེས་མཁྱེན་ཏེ་ བྱ་རྒོད་ཅིག་ལུ་སྤྲུལ་ཏེ་ ལྷ་སྲས་ཀུན་ཏུ་ལེགས་པ་འདི་ཤི་བའི་ལམ་ལས་སྲོག་སྐྱབས་མཛད་ནུག། དེ་ལས་ ལྷ་སྲས་ཁོ་ར་ ཆུ་གི་མཐའ་མ་ཧེན་བཞུགསཔ་ད་ དེ་ཚེ་ཡུམ་འདི་གིས་བྱ་ནེ་ཙོ་ཅིག་ལུ་སྤྲུལ་ཏེ་ མི་གི་སྐད་ནང་སྦེ་ ལྷ་སྲས་ཀུན་ཏུ་ལེགས་པ་ ཡུལ་པདྨ་ཅན་གྱི་རྒྱལ་པོ་མཛད་ནིའི་ལུང་བསྟན་འདུག་ཟེར་སླབ་ལས་ ནེ་ཙོ་འདི་གིས་ཁྱིད་དེ་ ཡུལ་པདྨ་ཅན་གྱི་མི་ཆ་ཁྱབ་ཀྱི་ཁོང་རའི་ཡུལ་པདྨ་ཅན་གྱི་རྒྱལ་པོ་སྦེ་བསྐོས་ནུག། ལོ་ལེ་ཤ་ཅིག་གི་རྒྱབ་ལས་ ལྷ་སྲས་ཀུན་ཏུ་ལེགས་པ་གི་སྐུ་སྤུན་ ལྷ་སྲས་ཀུན་ཏུ་བཟང་མོ་དང་ཕྱད་ནིའི་ལུང་བསྟན་ཡོདཔ་ལས་ ཨ་ཞེམོ་གིས་རྒྱལ་པོའི་རྡོ་ཆལ་སྦུག་ལས་ འཁྲུལ་གླུ་འཐེན་མི་འདི་ ལྷ་སྲས་ཀུན་ཏུ་ལེགས་པ་འདི་གིས་ སྐད་འདི་ན་འཐན་ར་ཧེ་མ་གོ་གོཝ་བཟུམ་ཡོདཔ་ལས་ མི་འདི་ག་ཨིན་ན་གཟིགས་པར་འབྱོནམ་ད་ འགོ་དང་པ་ངོ་མཁྱེན་མ་ཚུགས་རུང་ ལོ་རྒྱུས་ཚུ་དྲིས་ཡི་དྲིས་ཡི་འབདཝ་ད་ རྒྱལ་པོའི་ཨ་ཞེམོ་ཨིནམ་མཁྱེན་ཏེ་ རྒྱལ་པོ་འདི་ཐུགས་དྲན་མེད་བརྒྱལ་སོ་ནུག། དྲན་མེད་ལས་ལོག་སྟེ་ སྐུ་སྤུན་གཉིས་ཕྱད་པའི་དགའ་སྤྲོ་ལུ་ གླུ་གར་གྱི་མཆོད་པ་ཕུལ་ཏེ་བཞུགས་རིང་ལུ་ བདུདམོ་ཧ་ཅང་གིས་ལོ་རྒྱུས་ཚུ་གོཝ་སྟེ་ དྲག་པོའི་དམག་རྐྱབ་པར་འོངས་ནུག། ལྷ་སྲས་ཀུན་ཏུ་ལེགས་པ་གིས་  ཁོང་ལུ་མ་བཏུབ་པའི་ལཱ་ག་ནི་ཡང་མ་འབད་རུང་ དེ་སྦེ་དོན་དག་མེད་པར་དམག་རྐྱབ་པར་འོངསམ་ལས་ ལྷ་སྲས་ཀུན་ཏུ་ལེགས་པ་ཡང་ ཞི་བའི་ཐབས་ལམ་ཟད་དེ་དམག་ལུ་འབྱོན་ནིའི་གྲ་སྒྲིག་མཛད་དེ་ དཔལ་རྩལཔ་རུ་ཁག་སྦེ་ མཚོན་ཆ་མདའ་དང་གཞུ་ ཀྲིང་ཀ་ དཔའ་རྟགས་ཚུ་འབག་སྟེ་དམག་རྐྱབ་ད་ པདྨ་ཅན་གྱི་དཔའ་རྩལཔ་ཚུ་ལུ་གླགས་འཁེལ་མ་ཚུགསཔ་དང་ བདུདམོ་ཧ་ཅང་འདི་ཡང་རྒྱལ་པོ་ཀུན་ཏུ་ལེགས་པ་གིས་ མདའ་རྐྱབ་སྟེ་བཀྲོངས་ད་ནུག། བདུདམོ་ཧ་ཅང་དེ་ དུམ་བུ་སྦེ་བཅད་ཞིནམ་ལས་ ས་དོང་ནང་བཙུགས་ཏེ་ ཐོག་ཁ་ལས་ མཆོད་རྟེན་གནགཔོ་ཅིག་ཡང་བཞེངས་ནུག། དེ་ལས་ རྒྱལཔོ་སྲས་དང་སྲསམོ་ཡང་ལོག་ཁོང་རའི་ཡུལ་མཎྜེ་སྒང་ལུ་བྱོན་ཏེ་ ཡབ་རྒྱལ་པོ་འདི་བཙོན་ལས་བཏོན་ཏེ་ པདྨ་ཅན་དང་མཌྞེ་བསྒང་གི་རྒྱལ་ཁབ་གཉིས་ཀྱི་རྒྱལ་འབངས་ག་ར་ དགའ་ཏོག་ཏོ་སྦེ་དགའ་བའི་དཔལ་ལུ་ལོངས་སྤྱོད་དེ་བཞུགས་ནུག་ཟེར་བཀོད་དེ་འདུག། རྣམ་ཐར་འདི་གི་བཅུད་དོན་ངོ་མ་ ཐ་དམ་ཚིག་དང་ལས་རྒྱུ་འབྲས་དཔང་ལུ་བཙུགས་ཏེ་ འབད་དགོཔ་དང་ཡེ་ཤེས་པའི་མདའ་འདི་ རྐྱབ་སར་མི་མཐོང་ ཕོག་སར་མཐོང་ཟེར་སླབ་དོ་བཟུམ་ རང་གི་རོགས་ལུ་མ་བཏུབ་པའི་ལཱ་འབད་མི་འདི་ ག་དེ་འབད་རུང་འཁོར་ཏེ་འོངསམ་ལས་ འགོ་དང་འགོ་ལས་མ་རུང་པའི་ལཱ་ཚུ་ རྩ་བ་ཉིད་ལས་སྤང་དགོཔ་ཨིན་པས། རྒྱབ་རྟེན མཁའ་འགྲོ་ཚེ་བརྟན (༢༠༡༨) འགྲོ་བ་བཟང་མོ བོད བོད་ཀྱི་ཟློས་གར་རྩོམ་རིག རྣམ་ཐར། ཀུན་གསལ་འདི་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་གསར་ཤོག་ཅིག་ཨིན། ཀུན་གསལ་འདི་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་འཐོབ་པའི་ས་གནས་ཀྱི་གསར་ཤོག་ཅིག་ཨིན་མས། དེ་ཡང་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༦ ནང་གསར་ཤོག་འཐེབ་གཉིས་འགོ་བཙུགས་ནུག། ཀུན་གསལ་འདི་འབྲུག་གཞུང་གིས་བརྒྱ་ཆ་ ༥༡ དང་མི་མང་གིས་བརྒྱ་ཆ་ ༤༩ སྦེ་དབངམ་ཨིན་མས། ཀུན་གསལ་འདི་ཁ་སྐད་གཉིས་ནང་དཔེ་སྐྲུན་འབདཝ་ཨིནམ་དང་ དེ་ཡང་ འབྲུག་པའི་ཁ་སྐད་རྫོང་ཁ་དང་གཅིག་ཨིང་ལིཤ་ནང་ཨིན་མས། རེས་གཟའ་ཟླཝ་མ་བརྩིས་བར་ ཉིནམ་ཨ་རྟག་ར་བསྡོམས་ཏེ་བདུན་ཕྲག་ནང་འདྲ་ ༡༥༠༠༠ བཀྲམ་སྤེལ་འབདཝ་ཨིན་མས། བདུན་ཕྲག་ཅིག་ནང་ དཔྱ་སྙོམས་ལྷག་མི་ ༡༣༠༠༠༠ ཡོདཔ་ཨིན་མས། གསར་ཤོག་ཚུ་རྫོང་ཁག་དང་དྲུང་ཁག་ དེ་ལས་ཁྲོམ་ནང་ལས་ཕར་ བཀྲམ་སྤེལ་འབད་མི་ཚུ་གིས་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལས་ཕར་བཀྲམ་སྤེལ་འབདཝ་ཨིན་མས། དེ་ལས་ ཕྱི་རྒྱལ་ལས་ཕར་འཕྲུལ་རིགས་ཀྱིས་ཡི་གུ་བསྐྱལ་ཏེ་སྤེལཝ་ཨིན་མས། རྒྱུན་མངག་འབད་མི་ཚུ་ལུ་ཡིག་ཆ་ནང་སྦེ་འཐོབ་ཚུགསཔ་ཨིན་མས། ཀུན་གསལ་འདི་འབྲུག་གཞུང་གི་གནས་ཚུལ་སྙན་ཞུ་འབད་མི་ཅིག་སྦེ་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༦༧ ནང་སྲོལ་གཏོད་འབད་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༤ ནང་རྒྱ་གར་ལས་པར་འཕྲུལ་ཅིག་ཉོ་སྦེ་ཐིམ་ཕུག་ལུ་བཙུགས་ནུག། དེ་ལས་མགྱོགས་སུ་ཅིག་སྦེ་ ཇ་པཱན་གྱི་འཕྲུལ་རིགཔ་ཚུ་གིས་རྫོང་ཁའི་ཚུགས་ཡིག་བཙུགས་ནུག། དེ་ལས་གནས་ཚུལ་སྙན་ཞུ་འདི་རྫོང་ཁ་ནང་ཡང་ཡོདཔ་སྦེ་བཟོ་ནུག། ཀུན་གསལ་ལུ་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༨ ནང་བཀྲམ་སྤེལ་ཡོངས་བསྡོམས་ ༡༢༥༠༠ ཐོབ་ཡོདཔ་ད་ དེ་ཡང་རྫོང་ཁ་དང་ལྷོ་མཚམས་ཀྱི་སྐད་དང་ཨིང་ལིཤ་ནང་དཔེ་སྐྲུན་འབད་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༢ ནང་རྒྱལ་འཛིན་བཀའ་ཤོག་གིས་སྦེ་ ཀུན་གསལ་འདི་མི་སྡེ་བརྡ་བརྒྱུད་ཡར་རྒྱས་གཏང་ནིའི་དོན་ལུ་ གཞུང་ལས་ཁ་འཕྱལ་ཏེ་ རང་སྐྱོང་ལས་ཁུངས་ཅིག་སྦེ་བཟོ་ནུག། ཀུན་གསལ་འདི་ད་རེས་ནངས་པ་ པར་སྐྲུན་ཚོང་བསྒྲགས་དང་སྤེལ་བསྒྲགས་ཀྱིས་མ་དངུལ་གྲོགས་རམ་འབདཝ་ཨིན་མས། ཤོག་ཀུ་གི་ཚད་གཞི་ཚུ་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༦ ནང་རྫོང་ཁ་དང་ཨིང་སྐད་ཀྱི་ཤོག་གྲངས་ ༡༢ ལས་ ༡༦ ཚུན་རྒྱ་སྦོམ་སྦེ་བཟོ་ནུག། དེ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༩ ལུ་ཤོག་གྲངས་ ༢༠ ལུ་བཟོ་ནུག། སྤྱ་ལོ་ ༢༠༠༥ ལུ་ཀུན་གསལ་གྱིས་བདུན་ཕྲག་རེ་ནང་ ཚར་གཉིས་སྦེ་རེས་གཟའ་ཕུརཔོ་དང་ཉིམ་ནང་ཤོག་གྲངས་ ༡༢ བསྐྱར་ཞིབ་འབད་ནི་འགོ་བཙུགས་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༦ ལས་ རེས་གཟའ་ཕུརཔ་གི་བསྐྱར་ཞིབ་ཀྱི་དོན་ལུ་ ཤོག་གྲངས་ ༡༤ ལུ་ཡར་སེང་རྐྱབ་ནུག། ཀུན་གསལ་ལས་ཁང་ཚད་འཛིན་གྱིས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༩ ནང་འབྲུག་ལུ་ཡོངས་འབྲེལ་འགོ་ཐོག་འཐོནམ་ད་ ཡོངས་འབྲེལ་གྱི་ཤོག་གྲངས་ (kuenselonline.com) བཟོ་ནུག། འདི་གིས་ འབྲུག་ལུ་ག་ཅི་ར་བྱུང་ཡོད་ག་གི་སྐོར་ལས་ ཉིན་བསྟར་གྱི་གནས་ཚུལ་དང་ག་ར་གིས་བཅའ་མར་གཏོགས་པའི་གྲོས་གནས་འབད་སའི་ས་ཁོངས་ ཡོངས་གྲགས་ཅིག་ལུ་གྱུར་ཡོདཔ་ཨིན་མས། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༦ ནང་ (kuenselonline.com) ལུ་ཉིནམ་རེ་ལུ་ལྟ་མི་དཔྱ་སྙོམས་ལས་ མི་ ༣༠༠༠ དང་། ཐོ་བཀོད་འབད་མི་མི་ངོམ་ ༡༥༠༠༠ ཐོབ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ཀུན་གསལ་འདི་ རྒྱལ་ས་ལྟེ་བ་ཐིམ་ཕུག་དང་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༥ ནང་བཀྲ་ཤིས་སྒང་བཀང་ལུང་ལུ་ པར་འཕྲུལ་བཙུགས་ཡོད་མི་ལས་དཔེ་སྐྲུན་འབདཝ་ཨིན་མས། འདི་གིས་སྦེ་ དཔེ་སྐྲུན་འབད་བའི་ཉིནམ་འདི་ནང་ར་ རྫོང་ཁག་ག་རའི་ནང་འཐོབ་ཚུགསཔ་བཟོཝ་ཨིན་མས། ཀུན་གསལ་འདི་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༦ སྤྱི་ཟླ་ ༤ པའི་ནང་ (Bhutan Times) དང་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༦ སྤྱི་ཟླ་ ༦ པའི་ནང་ (Bhutan Observer) གཉིས་དང་མ་ཐོནམ་ཚུན་ཚོད་ གསར་ཤོག་དེ་རྐྱངམ་གཅིག་སྡོད་ནུག། སྤྱ་ལོ་ ༢༠༠༥ སྤྱི་ཟླ་ ༡༢ པའི་ནང་བཀང་ལུང་ལུ་པར་འཕྲུལ་ཅིག་བཙུགས་མི་འདི་གིས་ དཔེ་སྐྲུན་འབད་བའི་ཉིནམ་འདི་ནང་ར་ གསར་ཤོག་ཚུ་རྫོང་ཁག་ག་རའི་ནང་འཐོབ་ཚུགསཔ་སྦེ་བཟོ་ནུག། ལས་འཛིན་འདི་ལུ་ བསྐྱར་ཞིབ་འབད་མིའི་སྡེ་ཚན་ཅིག་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་ཡང་བསྐྱར་ཞིབ་གཙོ་འཛིན། རྫོང་ཁ་སྐད་ཡིག་བསྐྱར་ཞིབ་པ། གནས་ཚུལ་བསྐྱར་ཞིབ་པ། འཛིན་སྐྱོང་བསྐྱར་ཞིབ་པ། གནས་ཚུལ་བསྡུ་ལེན་པ་གཙོ་འཛིན། དེ་ལས་བཀྲ་ཤིས་སྒང་། ཕུན་ཚོགས་གླིང་། གཞལམ་སྒང་དང་བུམ་ཐང་ལུ་ཡོད་པའི་ལས་ཁང་འདྲ་མཚུངས་དང་། ཐིམ་ཕུག་ལུ་ཡོད་པའི་གནས་ཚུལ་བསྡུ་ལེན་པ་ཚུ་གིས་འགོ་འདྲེན་འབདཝ་ཨིན་མས། གནས་ཚུལ་བསྡུ་ལེན་པ་མང་ཤོས་ར་ ཕྱི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལས་ སྦྱོང་བརྡར་འཐོབ་མི་ཚུ་ཨིན་མས། ལ་ལུ་ཅིག་ ཕི་ལི་པིནསི་ནང་ལུ་གསར་ཤོག་གི་སྦྱོང་བརྡར་དང་། ལ་ལུ་ཅིག་ རྒྱ་གར་ལུ་གཙོ་གཞུང་གི་གསར་ཤོག་ཚུ་ནང་སྦྱོང་བརྡར་འབད་ནུག། འབྲུག་ལུ་རླུང་འཕྲིན་ཉན་སྒྲོམ་འདི་དར་ཁྱབ་མངམ་སྦེ་འགྱོ་ཡོདཔ་ལས་ རྒྱལ་སྤྱི་གློག་ཐག་རྒྱང་མཐོང་འདི་ འབྲུག་པའི་ཁྱིམ་ནང་ལས་ཕར་ ལེགས་ཤོམ་སྦེ་ར་བཏུབ་ཨིན་མས། དེ་ལས་ ཀུན་གསལ་འདི་ ཆོས་ཡོན་ཏན་ལྷབ་ཡོད་མི་དང་འཆར་གཞི་རྩམ་མི་ཚུ་གིས་ལྷབ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ཀུན་གསལ་འདི་ ལོ་བསྟར་བཞིན་དུ་ འཕྲོ་མཐུད་ར་བཀྲམ་སྤེལ་འབད་དེ་ ཡར་རྒྱས་འགྱོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ཀུན་གསལ་འདི་ འགོ་དང་པ་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༡ སྤྱི་ཟླ་ ༤ པའི་སྤྱི་ཚེས་ ༡༨ ལུ་ཡོངས་འབྲེལ་གསར་ཤོག་ལུ་གྱུར་ནུག། ཡོངས་འབྲེལ་དང་དཔེ་སྐྲུན་རིམ་ལུགས་འདི་ འགོ་དང་པ་ (The Nation, Thailand) གི་ཡོངས་འབྲེལ་འཛིན་སྐྱོང་པ་ནིལ་ཧར་ཌེ་གེན་ (Neil Herdegen) ཟེར་མི་གིས་གོང་འཕེལ་བཏང་སྟེ་བཟོ་བཟོཝ་ཨིན་མས། ཁོ་གིས་ འབྲུག་ལུ་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༡ ནང་འོངས་ཏེ་ ཀུན་གསལ་གྱི་ཡོངས་འབྲེལ་འཛིན་སྐྱོང་དང་ ནང་དོན་འཛིན་སྐྱོང་ལིམ་ལུགས་ (Content Management System) འདི་ཡར་རྒྱས་དང་འབྲེལ་མཐུན་བཟོ་ནིའི་ནང་ལཱ་འབད་ནུག། འདི་གིས་སྦེ་ གནས་ཚུལ་བསྡུ་ལེན་པ་ཚུ་བསྐྱར་ཞིབ་དང་སྲུང་ཚུ་ ཡོངས་འབྲེལ་ནང་དཔེ་སྐྲུན་འབད་ནི། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་མཐའ་ཟུར་གྱི་ས་གནས་ཚུ་ནང་ལས་ཕར་སྲུང་ཚུ་ཡོངས་འབྲེལ་ནང་བཙུགས་ཚུགསཔ་བཟོ་ནུག། ཡོངས་འབྲེལ་གྱི་ཀུན་གསལ་གྱིས་ ཡོངས་འབྲེལ་གྱི་གྲོས་སྟོན་ཅིག་ཡང་བཟོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་གིས་སྦེ་མི་ ༡༠༠༠༠༠ བཀུག་ཡོདཔ་དང་ འབྲུག་པའི་མི་སེར་ཚུ་ལུ་ འབྲུག་པའི་མི་སྡེ་གི་སྐོར་གྱི་དོན་ཚན་ཚུ་ནང་ གྲོས་བསྡུར་འབད་ནི་གི་གོ་སྐབས་བྱིནམ་ཨིན་མས། ཡོངས་འབྲེལ་གྱི་གནས་འདི་ (Neil Herdegen and Webexa) གིས་འགོ་འདྲེན་འཐབ་སྟེ་རྒྱུན་སྐྱོང་འབདཝ་ཨིན་མས། འདི་མི་མང་ཤོས་ཀྱིས་ར་ལྟ་དོ་ཡོད་པའི་ཡོངས་འབྲེལ་གྱི་གནས་ཅིག་ཨིནམ་དང་ འབྲུག་ལུ་མི་མངམ་གིས་ལག་ལེན་་འཐབ་པའི་ཡོངས་འབྲེལ་ཅིག་ཨིན་མས། ཡོངས་འབྲེལ་གསར་ཤོག་འདི་གིས་ ཡུ་ཨེསི་ལུ་ཡོད་པའི་གནས་སྡུད་ལྟེ་བ་ (Data Center) གི་གློག་གནས་ (dedicated server) འདི་ལག་ལེན་འཐབ་ཨིན་མས། རྒྱབ་རྟེན། Wikipedia (ལོ་མེད) Kuenselhttps://en.m.wikipedia.org གསར་ཤོག། མོ་འཁྲབ་རྩེདཔ་ལྷ་སྐྱིད་སྒྲོལ་མ་འདི་ སྤུ་ན་ཁ་ཛོང་ཁག་ནང་ལུ་ སྤྱི་ལོ་༡༩༨༠ སྤྱི་ཟླ་ ༡༢ པའི་སྤྱི་ཚེས་ ༡༧ ལུ་སྐྱེས་ནུག། མོ་ར་ སེམས་རྟོགས་ཁ་རིག་གཞུང་སློབ་གྲྭ་གོང་མ་ནང་ལས་མཐར་འཁྱོལ་བའི་ཤུལ་ལས་ གཙུག་ལག་གཞི་རིམ་གྱི་ཤེས་ཡོན་དེ་ཡང་ རིག་གཞུང་མཐོ་རིམ་སློབ་གླ་ནང་ལས་ མཐར་འཁྱོལ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ལྷ་སྐྱིད་སྒྲོལ་མ་གིས་ ད་ལྟོ་ཚུན་ཚོད་གྱི་རིང་ལུ་ གློག་བརྙན་ ༡༨ དེ་ཅིག་བརྩེས་ཡོདཔ་ཨིན་མས། མོ་གིས་གློག་བརྙན་དང་པ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༧ ལུ་ ནོར་གླིང་སྒྲ་དབྱངས་ཀྱིས་བཟོ་སྐྲུན་འབད་ཡོད་པའི དུས་མཐུང་གློག་བརྙན་ ལ་མཐོ་ས་ཟེར་མི་དེ་ཨིན་མས། དེ་གི་ཤུལ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༩ ལུ་ འཁོར་བ་ཟེར་མིའི་གློག་བརྙན་འདི་གཉིས་པ་ཨིན་མས། དེ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༡ ལུ་ འཁྲབ་རྩེདཔ་ ཚེ་རིང་རྒྱལ་མཚན་གྱིས་བཀོད་ཁྱབ་འབད་ཡོད་པའི  གློག་བརྙན་གཅེས་པའི་བུ་ནང་ལུ་ མོ་འཁྲབ་རྩེདཔ་གཙོ་བོ་སྦེ་བརྩེས་ནུག། གློག་བརྙན་གཅེས་པའི་བུ་ཟེར་མི་དེ་ མོ་སློབ་གྲྭ་གོང་མ་ནང་ལྷབ་པའི་སྐབས་ལུ་བརྩེས་ཏེ་འདུག། གློག་བརྙན་དེ་ གནམ་མེད་ས་མེད་ལེགས་ཤོམ་སོང་བའི་ཤུལ་ལུ་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༢ ཀྱི་ལོ་ལུ་ འབྲུག་གློག་བརྙན་དུས་སྟོན་བཙི་སྲུང་གི་སྐབས་ལུ་ མོ་འཁྲབ་རྩེདཔ་དྲག་ཤོས་ཀྱི་གསོལ་ར་ཡང་ཐོབ་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༡ ལས་ མོ་འཁྲབ་རྩེདཔ་གཙོ་བོ་སྦེ་བརྩེས་བའི་ཤུལ་ལས་ ད་ལྟོ་ཚུན་ཚོད་ཀྱི་རིང་ལུ་བརྩེས་ ཡོད་པའི་གློག་བརྙན་ཚུ་ཡང་ གཅེས་པའི་བུ་ (༢༠༠༡) ལེགས་འཛིན་ (༢༠༡༦) ས་དང་གནམ་ (༢༠༡༢) ལུས་དང་སེམས། བར་དོ། (༢༠༠༨) ཡིད་འཕྲོག་ལྷ་མོ། ཤ་དང་སེན་མོ། (༢༠༠༨) ཆོས་རྒྱལ་དྲི་མེད་ཀུན་ལྡན། (༢༠༡༤) ཚུ་ཨིན་མས། གཞན་ཡང་ལྷ་སྐྱིད་སྒྲོལ་མ་འདི་ གློག་བརྙན་གྱི་བཟོ་སྐྲུན་པ་ཅིག་ཡང་ཨིནམ་དང་ ད་ལྟོ་ཚུན་ཚོད་ཀྱི་རིང་ལུ་ གློག་བརྙན་གཉིས་བཟོ་སྐྲུན་འབད་ཡོདཔ་དང་ གློག་བརྙན་གཉིས་ཡང་བཀོད་ཁྱབ་འབད་དེ་འདུག། ལྷ་སྐྱིད་སྒྲོལ་མ་གིས་ གློག་བརྙན་ནང་ལུ་འཁྲབ་རྩེདཔ་རྐྱངམ་གཅིག་མེན་པར་ ཞབས་ཁྲའི་ཚིག་རྩམ་མི་ཅིག་ཡང་ཨིནམ་ལས་ ད་ལྟོ་ཚུན་གྱི་རིང་ལུ་ ལྷ་སྐྱིད་སྒྲོལ་མ་གིས་ ཞབས་ཁྲ་ ༢༠ དེ་ཅིག་བརྩམས་ཡོདཔ་ཨིན། འབྲུག་གློག་བརྙན་ཚོགས་པ་ནང་མ་དོ་བར་ གཞན་ཡང་ ལྷ་སྐྱིད་སྒྲོལ་མ་འདི་ སྤུ་ན་ཁ་རྫོང་ཁག་གི་རྒྱལ་ཡོངས་ཚོགས་སྡེའི་མཐུས་མི་སྦེ་ཕྱག་ཞུ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། ལྷ་སྐྱིད་སྒྲོལ་མ་གིས་ ད་ལྟོ་ཚུན་ཚོད་ཀྱི་རིང་ལུ་ འབྲུག་གློག་བརྙན་ཚོགས་པ་ནང་ལུ་ དམ་ཚིག་གཙང་མའི་སྒོ་ལས་ ཕྱག་ཞུ་བའི་དགའ་ཚོར་ལུ་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༡ ལུ་ གློག་བརྙན་གཅེས་པའི་བུ་ནང་ལས་ མོ་འཁྲབ་རྩེདཔ་དྲག་ཤོས་ཀྱི་གསོལ་ར་དང་། དེ་ལས་ སྤྱིལོ་ ༢༠༠༨ ལུ་ གློག་བརྙན་གསལ་སྒྲོན་ནང་ལས་ མོ་འཁྲབ་རྩེདཔ་དྲག་ཤོས་ཀྱི་གསོལ་ར། དེ་གི་ཤུལ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༩ ལུ་ གློག་བརྙན་ཤ་དང་སེན་མོ་ནང་ལས་ཡང་ མོ་འཁྲབ་རྩེདཔ་དྲག་ཤོས་ཀྱི་གསོལ་ར། མཇུག་ར་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༢ ལུ་གློག་བརྙན ལུས་དང་སེམས་ནང་ལས་ མོ་འཁྲབ་རྩེདཔ་དྲག་ཤོས་ཀྱི་གསོལ་ར་ཐོབ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། རྒྱབ་རྟེན། འབྲུག་གློག་བརྙན་ཚོགས་པ་(༢༠༢༠) འབྲུག་གི་སྙན་གྲགས་ཅན་གྱི་མི་ངོམ། འཁྲབ་རྩེདཔ། གཏེར་ཁ་དང་གཏེར་རྗས་ཟེར་མི་འདི་ སའི་ནང་ན་ལས་ ལྕགས་རིགས་ཀྱི་རྒྱུ་ཆ་ ཡང་ན་ལྕགས་རིགས་ཀྱི་རྒྱུ་ཆ་མེད་མི་ག་ཅི་ཨིན་་རུང་ རང་བཞིན་གྱིས་བཅོལ་བཞག་མི་ཚུ་ ལོངས་སྤྱོད་ཚུགས་པའི་ཅ་ཆས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ལུ་གོཝ་ཨིན། གཏེར་ཁ་དང་གཏེར་རྫས་འདི་ འཛམ་གླིང་ནང་འགོ་དང་པ་ ཨེསི་ཝ་ཊི་ནི་ཟེར་ས་ལུ་ ངེ་ཡེན་ང་གཏེར་ཁ་ (Ngwenga Mine in Eswatini) ཟེར་མི་ཅིག་ ལོ་ངོ་ ༤༣༠༠༠ གིས་ཧེ་མ་ཡོད་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཚུ་བཤད་ནི་འདུག། དེ་མ་ཚད་ ང་བཅས་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ལུ་ཡང་ གྲུབ་ཐོབ་ཐང་སྟོང་རྒྱལ་པོ་གིས་ འབྲུག་ལུ་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༩ ལུ་འགོ་བཙུགས་གནང་ཡོདཔ་ད་ ད་ལྟོ་གི་བར་ན་ཡང་ ལྕགས་ཆས་ཚུ་བཙའ་ག་ནི་ཡང་མ་ཆགས་པར་མཇལ་ནི་ཡོད་ཟེར་འབྱུང་རབས་ནང་ལས་ཕར་བཤད་དེ་འདུག། དུས་ཚོད་དང་འཁྲིལཝ་ད་ ང་བཅས་རའི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ཡང་ གཏེར་ཁ་དང་གཏེར་རྫས་འདི་ མེད་ཐབས་མེདཔ་ཅིག་འབདཝ་ལས་ གཏེར་ཁ་དང་གཏེར་རྫས་གྱི་སྐོར་ལས་ སྟབས་བདེ་སྡུག་ཚུ་གསལ་བའི་བསྒང་ར་འདུག། དེ་ཡང་ རྒྱལ་ཡོངས་ཚོགས་འདུ་གིས་ གཏེར་ཁ་དང་ས་གཏེར་འཛིན་སྐྱོང་བཅའ་ཁྲིམས་ ༡༩༩༥ ཅན་མ་དང་ ནགས་ཚལ་དང་རང་བཞིན་སྲུང་སྐྱོབ་བཅའ་ཁྲིམས་ ༡༩༩༥ ཅན་མའི་དོན་ཚོན་ ༢ (ཇ)(༤) པ་ནང་བཀོད་ཡོད་མི་ རྡོ་སྦོམ་དང་རྡོ། བྱེམ། རྡོ་རུག། བྱག་ཚུ་དང་། འབྲུག་གི་ཆུའི་བཅའ་ཁྲིམས་ ༢༠༡༡ ཅན་མའི་དོན་ཚན་ ༣༦ (ཁ) པ་འདི་ཆ་མེད་བཏང་སྟེ་ འབྲུག་གི་ཆུའི་བཅའ་ཁྲིམས་ ༢༠༡༡ ཅན་མའི་ དོན་ཚན་ ༣༦ (ཁ) པ་དང་འཁྲིལཝ་ད་ ཆུའི་གཤམ་དང་འཐའ་མལས་ བྱེ་དང་རྡོ་བཏོན་ནི་ཚུ་ གཞུང་གི་ལས་སྡེ་གཅིག་གིས་ལག་ལེན་འཐབ་དགོཔ་ཨིན་མས། དེ་མ་ཚད་ རྒྱལ་ཡོངས་ཚོགས་འདུ་གིས་ འབྲུག་ས་གཏེར་དབང་འཛིན་དང་ ས་གཏེར་བརྟག་ཞིབ་དང་འཚོལ་ཞིབ། གཏེར་ཁའི་ལས་སྡེའི་འཛིན་སྐྱོང་། གླར་སྤྱོད་ལེན་མའི་ཐོབ་དབང་དང་འགན་ཁག་ཚུ་ནང་ བསྒྱུར་བཅོས་སྦོམ་སྦེ་ར་ འབད་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ད་རུང་ ས་གཏེར་བརྟག་ཞིབ་དང་འཚོལ་ཞིབ་ཚུ་ སྒེར་ས་ནང་འབད་བ་ཅིན་ རྒྱུ་དངོས་ལུ་གནོད་སྐྱོན་རེ་བྱུང་པ་ཅིན་ འོས་འབབ་དང་ལྡན་པའི་རྒུད་འཐུས་ཚུ་ སའི་ཇོ་བདག་དང་མི་སྡེ་ལུ་འཐོབ་ཚུགས་པའི་ཁེ་ཕན་ཡོདཔ་མ་ཚད་ ས་གཏེར་དབང་འཛིན་གྱིས་ ལས་ཁུངས་ལས་གཏེར་ཁའི་ཐོབ་དབང་ལག་ཁེར་གནང་མི་འདི་ རང་རྐྱང་གཏེར་ཁ་འདི་ དུས་ཡུན་མཐོ་ཤོས་ ལོ་ངོ་ ༢༥ གི་དོན་ལུ་ སླར་སྤྱོད་བྱིན་དགོཔ་ད་ བསྐྱར་གསོ་དེ་ཡང་ རྒྱལ་ཁམས་ལུ་ཁེ་ཕན་བྱུང་མི་དང་ལཱ་གཡོག་གོ་སྐབས་ མི་སྡེ་ལུ་ཁེ་ཕན་ མཐའ་འཁོར་ཡུན་བརྟན་དང་ཉམས་སྲུང་ལུ་གཞི་བཞག་སྟེ་ བསྐྱར་ཞིབ་འབད་ནིའི་གྲོས་འདེབས་ ཆ་འཇོག་གནང་གནངམ་ཨིན་མས། རྒྱབ་རྟེན། Wikipedia contributors. (2022, November 6). Mining. In Wikipedia, The Free Encyclopedia. Retrieved 03:15, November 10, 2022, from https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Mining&oldid=1120376798 འབྲུག་གི་གཏེར་ཁ་དང་གཏེར་རྗས། འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་ལུ་ རྒྱལ་ཡོངས་ཚོགས་སྡེ་དང་ རྒྱལ་ཡོངས་ཚོགས་འདུ་ཟེར་ཁག་ཆེ་བའི་གཙུག་སྡེ་གཉིས་ཡོདཔ་ཨིན།  རྒྱལ་ཡོངས་ཚོགས་སྡེ་ནང་ལུ་འབད་བ་ཅིན་ འབྲུག་གི་རྫོང་ཁག་ ༢༠ ལས་བཙག་འཐུ་གྲུབ་པའི་འཐུས་མི་ ༢༠ དང་ མི་དབང་མངའ་བདག་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་གདམ་ཁ་རྐྱབ་གནང་བའི་ཁྱད་ལྡན་གྱི་འཐུས་མི་ ༥ འབདཝ་ད་ལུ་བསྡོམས་ཏེ་ རྒྱལ་ཡོངས་ཚོགས་སྡེའི་འཐུས་མི་ ༢༥ ཡོད། དེ་ཡང་ རྒྱལ་ཡོངས་ཚོགས་སྡེ་འདི་ སྲིད་ཚོགས་ལས་ཐ་དད་འབདཝ་ལས་ སྲིད་ལྡན་གྱི་་ཚོགས་པ་ག་ཅི་གི་ནང་ལུ་ཡང་ གྲལ་གཏོགས་མེད་མི་ཅིག་ཨིན། དེ་ལུ་བསྐྱར་ཞིབ་ཀྱི་ཚོགས་དམངས་ཟེར་ཡང་སླབ་ཨིན། དེ་བཟུམ་སྦེ་ར་ རྒྱལ་ཡོངས་ཚོགས་འདུ་ནང་ལུ་འབད་བ་ཅིན་ འབྲུག་གི་འདེམས་ཁོངས་ ༤༧ ལས་ མི་སེར་ཚུ་གིས་བཙག་འཐུ་འབད་ཡོད་པའི་ཆེ་མཐོ་ཅན་གྱི་འཐུས་མི་ ༤༧ ཡོདཔ་ཨིན། དེའི་འཐུས་མི་ཚུ་ སྲིད་ཚོགས་གཉིས་ གཞུང་སྐྱོང་དང་ལྡོག་ཕྱོགས་གང་རུང་ཅིག་གི་ནང་ལུ་ཚུདཔ་ཨིན། དེ་ཡང་ སྲིད་ཚོགས་ཀྱི་འཐུས་མི་ག་གིས་མངམ་བཙག་འཐུ་གྲུབ་མི་འདི་གིས་ གཞུང་སྐྱོང་གི་གོ་སྐབས་འཐོབ་ཨིན་པས། རྒྱལ་ཡོངས་ཚོགས་སྡེ་དང་ རྒྱལ་ཡོངས་ཚོགས་འདུ་གཉིསཔ་ཆ་ར་བསྡོམས་ཏེ་འཐུས་མི་ ༧༢ ཡོདཔ་ཨིན། (National Assembly of Bhutan, n.d)། རྒྱལ་ཡོངས་ཚོགས་འདུ་འདི་འབད་བ་ཅིན་ སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་ཁང་འོག་མ་ཨིནམ་དང་ རྒྱལ་ཡོངས་ཚོགས་སྡེ་འདི་ཚོགས་ཁང་གོང་མ་འདི་ཨིན། དེ་ཡང་ ༢༠༠༨ ལུ་མི་དབང་མངའ་བདག་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་ འབྲུག་གི་རྩ་ཁྲིམས་ཆེན་མོའི་དོན་ཚན་ ༡༡ པ་དང་ ༡༢ པ་ལྟར་དུ་གཞི་བཙུགས་གནང་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ཡང་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་འབད་བ་ཅིན་ རྒྱལ་ཡོངས་ཚོགས་འདུ་ནང་ལུ་ འབྲུག་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ། འབྲུག་མཉམ་རུབ་ཚོགས་པ། མི་སེར་དམངས་གཙོའི་ཚོགས་པ། བུ་ཊཱན་སྐྱིད་ཉམས་པ་ཊི། ཟེར་ཐོ་བཀོད་འབད་མི་ སྲིད་ཚོགས་བཞི་སྡོད་ནུག། བཙག་འཐུ་འདི་ཡང་ ལོ་ངོ་ ༥ གི་རྒྱབ་ལས་ཚར་རེ་འབདཝ་ཨིནམ་དང་ རྩ་བའི་དབྱེ་རིམ་དང་གཙོའི་དབྱེ་རིམ་འབདཝ་ད་ དབྱེ་རིམ་ཁག་གཉིས་སྦེ་འགོ་འདྲེན་འཐབ་ཨིན་པས། དེ་ཡང་ རྩ་བའི་དབྱེ་རིམ་ནང་ལུ་འབད་བ་ཅིན་ ཚོགས་རྒྱན་མཐོ་ཤོས་དང་ མཐོ་ཤོས་གཉིས་པ་འདི་བཙག་འཐུ་གྲུབ་སྟེ་ མཇུག་ལུ་རྩ་བའི་དབྱེ་རིམ་ནང་ལུ་ དོ་འགྲན་འབདཝ་ཨིན་པས། (Bhutan’s Parliament, 2018)། དེ་བཟུམ་སྦེ་ར་ འབྲུག་གི་རྒྱལ་ཡོངས་ཚོགས་སྡེ་དང་འཁྲིལཝ་ད་ རྒྱལ་ཡོངས་ཚོགས་སྡེ་ལུ་འབད་བ་ཅིན་ དབྱེ་རིམ་གཅིག་ལས་བརྒལ་བཙག་འཐུ་འབད་མ་དགོཔ་དང་ བཙག་འཐུ་འབད་བའི་ཤུལ་ལས་ འགོ་དང་པ་ཚོགས་བཞུགས་འབད་བའི་ཉིནམ་ལས་འགོ་བཟུང་སྟེ་ ལོ་ངོ་ ༥ གི་རིང་ལུ་ཕྱག་ཞུ་ནི་འཐོབ་ནི་ཨིནམ་དང་ ལོ་ངོ་ལྔའི་རྒྱབ་ལས་ བཙག་འཐུ་འདི་ལོག་སྟེ་ར་འགོ་འདྲེན་འཐབ་ཨིན་པས། སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་འཐུས་མི་འབད་དགོ་པ་ཅིན་ སྐྱེས་ལོ་ ༢༥ ལས་ ༦༥ གི་བར་ན་འོང་དགོཔ་ཨིན།( National Council of Bhutan, n.d)། རྒྱལ་ཡོངས་ཚོགས་འདུ་འགོ་དང་པ་ ༢༠༠༨ ལུ་འགོ་བཙུགས་པའི་སྐབས་ལུ་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༨-༢༠༡༣ ཚུན་ འདེམས་ཁོངས་ ༤༧ ཡོད་ས་ལས་ ༤༥ བཙག་འཐུ་གྲུབ་སྟེ་འབྲུག་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་གིས་གཞུང་སྐྱོང་ཐོབ་ཡོདཔ་དང་། འདེམས་ཁོངས་ ༢ བཙག་འཐུ་གྲུབ་སྟེ་ལྡོག་ཕྱོགས་འདི་མི་སེར་དམངས་གཙོའི་ཚོགས་པ་གིས་ཕྱག་ཞུ་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན། དེའི་ཤུལ་ལས་ ༢༠༡༣-༢༠༡༨ ཚུན་ཚོད་ གཞུང་སྐྱོང་འདི་མི་སེར་དམངས་གཙོའི་ཚོགས་པ་གིས་ཐོབ་ཡོདཔ་དང་ ལྡོག་ཕྱོགས་འདི་འབྲུག་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་གིས་ཕྱག་ཞུ་སྟེ་སྡོད་ནུག། དེ་བཟམ་སྦེ་ར་ ༢༠༡༨ ལས་འགོ་བཟུང་སྟེ་ གཞུང་སྐྱོང་འདི་ འབྲུག་མཉམ་རུབ་ཚོགས་པ་ཨིནམ་དང་ ལྡོག་ཕྱོགས་འདི་འབྲུག་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། (Nation assembly of Bhutan, n.d)། རྒྱལ་ཡོངས་ཚོགས་སྡེ་དང་རྒྱལ་ཡོངས་ཚོགས་འདུ་གི་བར་ན་ ལཱ་འགན་གི་ཧོངས་ལས་ཁྱད་པར་འདི་འབད་བ་ཅིན་ རྒྱལ་ཡོངས་ཚོགས་སྡེ་གི་ལཱ་འགན་གཙོ་བོ་ར་ བསྐྱར་ཞིབ་ཀྱི་ཚོགས་དམངས་སྦེ་ཕྱག་ཞུཝ་ཨིནམ་དང་ གཞུང་གི་སྲིད་བྱུས་དང་ལས་རིམ་ཚུ་ལུ་བསྐྱར་ཞིབ་འབད་ནི་གི་དབང་ཆ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། དེ་མ་ཚད་ རྒྱལ་ཡོངས་ཚོགས་སྡེ་འདི་ ཁྲིམས་བཟོའི་འདུས་ཚོགས་ཅིག་འབདཝ་ལས་ ཁྲིམས་ལེགས་ཤོམ་བཟོ་ནིའི་འགན་འཁུར་ཡང་ཕོགཔ་ཨིན་པས། (National council, 2013)།. དེ་བཟུམ་སྦེ་ར་ རྒྱལ་ཡོངས་ཚོགས་འདུ་གི་ལཱ་འགན་འདི་འབད་བ་ཅིན་ འབྲུག་གི་རྩ་ཁྲིམས་ཆེན་མོའི་རྩ་ཆེན་ ༡༠ (2008) དང་འཁྲིལཝ་ད་ མི་དམངས་བདག་སྐྱོང་དང་སྲིད་བྱུས་ཀྱི་དཀའ་ངལ་ལ་སོགས་པ་ གཞུང་གི་ལས་སྣ་ཚུ་ཞིབ་དཔྱད་འབད་ནི་འདི་ཨིན་པས། དེའི་ནང་ལས་ཡང་གཙོ་བོ་ར་ དངུལ་འབྲེལ་གྱི་གྲོས་འབུལ་ཐོག་ལུ་གསུང་གྲོས་གནང་སྟེ་ གསུམ་དཔྱ་གཉིས་དེ་ཅིག་གིས་ཆ་འཇོག་གྲུབ་ཡར་སོ་པ་ཅིན་ བཅའ་ཁྲིམས་ལུ་འགྱུར་ནི་དང་། བཅའ་ཁྲིམས་འདི་ཡང་ བསྐྱར་ཞིབ་འབད་བར་རྒྱལ་ཡོངས་ཚོགས་སྡེ་ནང་ལུ་བཏང་ཞིནམ་ལས་ བཏུབ་པ་ཅིན་མི་དབང་མངའ་བདག་རིན་པོ་ཆེ་ལུ་ཕུལ་ནི་དང་ མ་བཏུབ་པ་ཅིན་ལོག་སྟེ་ར་ བསྐྱར་ཞིབ་ཀྱི་དོན་ལུ་རྒྱལ་ཡོངས་ཚོགས་འདུ་ནང་ལུ་གཏངམ་ཨིན་པས། (Bhutan and its political parties, 2014)། འབྲུག་གི་རྒྱལ་ཡོངས་ཚོགས་འདུ་གི་ཕུགས་འཆར་འདི་འབད་བ་ཅིན་ ཕན་ནུས་ཅན་གྱི་དམངས་གཙོའི་ཐོག་ལས་ འབྲུག་གི་རྩ་ཁྲིམས་ཆེན་མོའི་དགོངས་དོན་ལྟར་དུ་ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ཀྱི་ལྟ་བ་འགྲུབ་ནི་ལུ་བརྩོན་ནི་ཟེར་ཨིན་པས། དེ་ལས་ དམིགས་ལཱ་འདི་འབད་བ་ཅིན་ འབྲུག་མི་ཡོངས་ཀྱི་རེ་འདོད་འགྲུབ་ཐབས་ལུ་ དོན་སྨིན་ཅན་གྱི་ཁྲིམས་ལུགས་ཚུ་ཞིབ་དཔྱད་འབད་དེ་ འགན་འཁུར་འབག་ནི་ཟེར་ཨིན་པས། (National assembly of Bhutan, n.d)། དེ་བཟུམ་སྦེ་ར་ རྒྱལ་ཡོངས་ཚོགས་སྡེ་གི་ཕུགས་འཆར་འདི་འབད་བ་ཅིན་ འབྲུག་གི་སྲུང་སྐྱོབ་དང་ རང་དབང་རང་བཙན་བདག་འཛིན་འབད་བའི་སྐབས་ལུ་ ཕན་ནུས་ཅན་གྱི་དམངས་གཙོའི་གཞུང་གི་གཙུག་སྡེ་འདི་ སྲིད་དོན་འབྲེལ་མེད་ཅིག་སྦེ་གཙོ་བོ་བཏོན་ཏེ་ འབྲུག་མི་ཡོངས་ཀྱི་ཞི་བདེ་ཡར་སེང་འབད་ནི་ཟེར་ཨིན་པས། དེ་དང་འདྲཝ་སྦེ་ དམིགས་ཡུལ་འདི་འབད་བ་ཅིན་ མི་དམངས་ཀྱི་སྲིད་བྱུས་དང་ཁྲིམས་ལུགས་ཚུ་ཞིབ་དཔྱད་འབད་དེ་ མི་དབང་མངའ་བདག་རིན་པོ་ཆེ་དང་བློན་ཆེན། རྒྱལ་ཡོངས་ཚོགས་འདུ་ལུ་ རྒྱལ་ཡོངས་ནང་ཁག་ཆེ་བའི་སྐོར་ལས་བསླབ་བྱ་ཞུ་སྟེ་ མི་སེར་གྱི་དགོས་མཁོ་དང་རེ་འདོད་འགྲུབ་ནི་ཟེར་ཨིན་པས། (National council of Bhutan, n.d)། རྒྱབ་རྟེན། Bhutan’s Parliament,(2018). Retrieved from https://www.gov.bt. National assembly of Bhutan, (n,d). Retrieved from https://www,nab.gov,bt. National Council of Bhutan, (n.d). Retrieved from https://www.nationalcouncil.bt. སྤྱི་ཚོགས། ཞབས་ཁྲ་འཐེན་མི་གནམ་ཁ་ལྷ་མོ་འདི་ ལྷུན་རྩེ་རྫོང་ཁག་ལས་ཨིན་མས། གནམ་ཁ་ལྷ་མོ་འདི་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ སྐད་གྲགས་ཅན་གྱི་སྐད་འཐེན་མི་དང་ འཁྲབ་རྩེདཔ་ཅིག་ཨིན། མོ་གིས་སྐྱེས་ལོ་ ༡༢ ལས་སྐད་འཐེན་ནི་འགོ་བཙུགས་ཡོདཔ་དང་  མོ་ར་ དབྱངས་ཅན་ཕུག་ལུ་དཔེ་ཆ་ལྷབ་སྡོད་པའི་སྐབས་ལས་ར་ སློབ་གྲྭའི་གླུ་གཞས་ནང་ལུ་སྤྲོ་བ་བསྐྱེད་དེ་ གསོལ་ར་ཡང་ལེ་ཤ་ཐོབ་ནུག། གནམ་ཁ་ལྷ་མོ་གིས་ འབྲུག་གི་སྙན་གྲགས་ཅན་གྱི སྐད་འཐེན་མི་ཚུ་ལས་ གླུ་གཞས་མང་རབས་ཅིག་ལྷབ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་གི་ནང་ལས་ཡང་ རང་ལུགས་ཀྱི་གླུ་གཞས་དང་ སྙན་ཆ་ཚུ་མོ་རའི་ ཨ་པ་ལས་ལྷབ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ད་ལྟོ་ཚུན་ཚོད་ཀྱི་རིང་ལུ་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་སྐད་འཐེན་མི་་ མིང་གཏམ་དང་སྐད་གྲགས་དེ་ཅིག་ཐོབ་མི་དེ་ཡང་ མོ་རའི་ཨ་པ་དྲིན་ཆེཝ་སྦེ་ཆ་བཞགཔ་ཨིན་མས། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༦ ལུ་ གནམ་ཁ་ལྷ་མོ་གིས་ སྒེར་གྱི་གླུ་གཞས་དང་སྙན་ཆ་གི་སྡེ་ཚན་ ན་གཞོན་ཕུན་ཚོགས་སྒྲ་དབྱངས་ཟེར་མི་དེ་ནང་ལུ་ སྐད་འཐེན་ནིའི་ཟུར་ལཱ་ཡང་འབད་ནུག། ད་ལྟོ་ཚུན་ཚོད་ཀྱི་རིང་ལུ་ གནམ་ཁ་ལྷ་མོ་གིས་ རང་ལུགས་ཀྱི་གླུ་གཞས་ཉམས་སྲུང་འབད་ནིའི་དོན་ལུ་ རྒྱབ་སྐྱོར་ག་དེ་དྲག་དྲག་འབད་བའི་ཁར་ འབྲུག་གློག་བརྙན་ཚོགས་པ་ནང་ལུ་ གློག་བརྙན་གྱི འཁྲབ་རྩེདཔ་སྦེ་ཡང་བརྩེས་ནུག། དེ་ཡང་ བཀོད་ཁྱབ་མདོ་ཆེན་ཚེ་འདས་ཚེ་རིང་དབང་རྒྱལ་གྱིས་ བཀོད་ཁྱབ་འབད་ཡོད་པའི་གློག་བརྙན་གསལ་སྒྲུབ་ནང་ མོ་འཁྲབ་རྩེདཔ་གཙོ་བོ་ཨིན་མས། གཞན་ཡང་ གནམ་ཁ་ལྷ་མོ་གིས་ རང་ལུགས་གླུ་གཞས་ཀྱི་གླུ་དེབ་གཉིས་བཟོ་སྐྲུན་འབད་ཡོདཔ་དང་། འབྲུག་རྒྱང་བསྒྲགས་ཀྱིས་བཟོ་སྐྲུན་འབད་ཡོད་པའི་ དུས་མཐུང་གློག་བརྙན་ཚུ་ནང་ཡང་ བཅའ་མར་གཏོགས་ཏེ་འདུག། མོ་ལུ་སྐད་ཀྱི་གཞི་ལེགས་ཤོམ་ཡོད་པའི་ཁར་ མོ་རའི་སྤྲོ་བ་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ གནམ་ཁ་ལྷ་མོ་གིས་ཕྱི་རྒྱལ་ རྒྱ་གར་དང་སི་རི་ལང་ཀ། མོ་རོ་ཁོ། ཧོང་ཀོང་ང་ལས་ཕར་ སྐད་འཐེན་ནིའི་ལས་རིམ་ནང་ བཅའ་མར་གཏོགས་ཡོདཔ་ཨིན་མས། གནམ་ཁ་ལྷ་མོ་ལུ་ སྐད་ཀྱི་གཞི་ལུ་གཞན་གྱིས་ཡིད་ཆེས་ཚུགསཔ་དང་ ཆ་བཞག་ཚུགསཔ་ཡོད་མི་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ དངོས་མཐོང་གི་སྐད་འཐེན་ནིའི་ལས་རིམ་ཚུ་ནང་ དྲང་དཔོན་ཡང་འབདཝ་ཨིན་མས། གནམ་ཁ་ལྷ་མོ་གིས་སློབ་གྲྭ་ནང་ལུ་ སློབ་དཔོན་སྦེ་ལོ་ངོ་ ༩ གི་རིང་ ཕྱག་ཞུ་བའི་ཤུལ་ལུ་དགོངསམ་ཞུ་སྟེ་ སྐད་འཐེན་ནི་ལུ་སྤྲོ་བ་བསྐྱེད་སྡོད་ནུག། ད་ལྟོ་ཚུན་གྱི་རིང་ལུ་ ཞབས་ཁྲ་ 500 དེ་ཅིག་འཐེན་ཡོདཔ་དང་ དེ་ཚུ་གི་གྲས་ལས་ཡོངས་གྲགས་སོང་བའི་གླུ་གཞས་ཚུ་ཡང་ གེ་སར་བྱང་ལུ་བྱོན་པའི་བསྒང་། རྫོང་ཆེན་བཀྲ་ཤིས་ཆོས་རྫོང་། སོང་ཡ། དགེ་སློང་གཞོན་པའི་ཟླ་བ། ལུང་པ་བཀྲ་ཤིས་ཚུ་ཨིན་མས། མོ་རའི ལྕོགས་གྲུབ་དང་བསྟུན་ཏེ་ གནམ་ཁ་ལྷ་མོ་གིས་གཟེངས་བསྟོད་ཀྱི་གསོལ་ར་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༦ ལུ་ རང་ལུགས་ཀྱི་སྐད་འཐེན་མི་དྲག་ཤོས་ཀྱི་གསོལ་ར་དང་། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༢ ལུ་ གློག་བརྙན་ཆོས་དང་འཇིག་རྟེན་ནང་ལས་ མོ་སྐད་འཐེན་མི་དྲག་ཤོས་ཀྱི་གསོལ་ར། མཇུག་ར་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༣ ལུ་ གློག་བརྙན་གྱིབ་མ་ནང་ལས་མོ་སྐད་འཐེན་མི་ དྲག་ཤོས་ཀྱི་གསོལ་ར་ཐོབ་ནུག། རྒྱབ་རྟེན། འབྲུག་གློག་བརྙན་ཚོགས་པ་(༢༠༢༠) འབྲུག་གི་སྙན་གྲགས་ཅན་གྱི་མི་ངོམ། འཁྲབ་རྩེདཔ། ཡོན་ཏན་སྣ་མང་དང་ལྡན་པའི་འཁྲབ་རྩེདཔ་དངོས་གྲུབ་རྡོ་རྗེ་འདི་ ཀྲོང་གསར་ལས་ཨིནམ་དང་ ཁོ་རའི་འབྲི་རིམ་སློབ་གྲྭའི་ཤེས་ཡོན་འདི་སེམས་རྟོགས་ཁ་ལས་མཐར་འཁྱོལ་ནུག། ཁོ་ར་སློབ་རིམ་ ༡༢ པ་མཐར་འཁྱོལ་བའི་ཤུལ་ལས་འབྲུག་རྒྱང་གབསྒྲགས་ལས་འཛིན་ནང་འཛུལ་ཞུགས་འབད་ཡོད་རུང་ ལོ་ངོ་དག་པ་ཅིག་གི་རྒྱབ་ལས་ རྒྱང་བསྒྲགས་ནང་ལས་དགོངསམ་ཞུ་སྟེ་ སྒེར་གྱི་ལཱ་ཅིག་འགོ་བཙུགས་ནུག། དངོས་གྲུབ་རྡོ་རྗེ་ཁོ་ར་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་སྐད་ཅན་མིང་ཅན་ཅིག་སྦེ་ མིང་འཐོན་ཚུགས་མི་འདི་ཡང་འབྲུག་རྒྱང་བསྒྲགསརེ་ཌེའོ་ནང་ལུ་ཞབས་ཁྲ་འཐེན་ནིའི་གོ་སྐབས་གནང་མི་ལས་ཚུར་ འགོ་བཙུགས་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དངོས་གྲུབ་རྡོ་རྗེ་འདི་ འབྲུག་ལུ་སྐད་འཐེན་ནི་དང་ཞབས་ཁྲ་བརྩམ་ནིའི་ནང་ལུ་མཁས་མཆོག་ཅིག་འབདཝ་ལས་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་སྐད་འཐེན་མི་རྙིང་ཤོས་ཅིག་ཨིན་མས། ཤུལ་ལས་ཁོ་ར་ཞབས་ཁྲ་འཐེན་ནི་འདི་བཞག་སྟེ་ འབྲུག་ལུ་གསུང་སྐད་འགྲན་བསྡུར་གྱི་ལས་རིམ་ཅིག་འགོ་དང་པ་ཁོ་གིས་འགོ་འདྲེན་འཐབ་ནུག། འདི་བཟུམ་མའི་ལས་རིམ་འགོ་འདྲེན་འཐབ་དགོ་པའི་དམིགས་པ་འདི་ཡང་ འབྲུག་ལུ་སྐད་འཐེན་མི་གཞན་ལེ་ཤ་འཐོན་དོ་ཡོདཔ་ལས་ ཁོང་ཆ་ཁྱབ་ལུ་གོ་སྐབས་བྱིན་ཐབས་ལུ་དམིགས་ཏེ་ཨིན་པས། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༧ གྱི་ལོ་ལུ་དངོས་གྲུབ་རྡོ་རྗེ་གི་གློག་བརྙན་འགོ་དང་པ་ར་ དམ་ཚིག་དཔང་བཙུགས་ཟེར་མི་ནང་ལུ་ཕོ་འཁྲབ་རྩེདཔ་སྦེ་བརྩེས་ནུག། གློག་བརྙན་འདི་མ་བརྩེས་བའི་ཧེ་མ་ཁོ་གི་ནོར་གླིང་སྒྲ་དབྱངས་ཀྱི་བཟོ་སྐྲུན་འབད་ཡོད་པའི་ཚོང་འབྲེལ་གྱི་དུས་ཐུང་གློག་བརྙན་ཅིག་ནང་ལུ་བརྩེས་ནུག། དེ་བསྒང་ ཁོ་ར་འབྲུག་རྒྱང་བསྒྲགས་ནང་ལུ་ལཱ་འབད་དེ་ཡོདཔ་ལས་ ཁོ་ལུ་འཁྲབ་རྩེདཔ་སྦེ་བརྩེ་ནི་གི་གོ་སྐབས་གནང་མི་འདི་འབྲུག་རྒྱང་བསྒྲགས་ཨིན་ཟེར་བཤད་ཅི། དངོས་གྲུབ་རྡོ་རྗེ་ཁོ་ར་གློག་བརྙན་ནང་ལུ་རྣམ་འགྱུར་ག་ཅི་བཟུམ་ཅིག་སྟོན་དགོ་རུང་མཁས་མཆོག་ཅིག་འབདཝ་ལས་ འབྲུག་ལུ་གློག་བརྙན་ ༣༥ དེམ་ཅིག་བརྩེས་ཡོད་མི་ནང་ལུ་འཁྲབ་འགན་ག་ཅི་བཟུམ་ཅིག་ནང་ཡང་བཅའ་མར་གཏོགས་ཡོད་ས་ལས་ འབྲུག་གློགབརྙན་ཚོགས་པ་ནང་ལས་གསོལ་ར་ཡང་ལེ་ཤ་ར་ཐོབ་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༧ ལུ་བུམ་བ་དར་ཅན་མི་རིན་འཛིན་ནང་ལས་འཁྲབ་རྩེདཔ་འགྲན་རྒོལ་དྲག་ཤོས་ཀྱི་གསོལ་ར། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༧ ལུ་བུམ་བ་ཐར་ཅན་མི་རིན་འཛིན་ནང་ལས་རིག་རྩལ་མདོ་ཆེན་དྲག་ཤོས་ཀྱི་གསོལ་ར། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༠ ལུ་འཁྲབ་རྩེདཔ་འགྲན་རྒོལ་དྲག་ཤོས་ཀྱི་གསོལ་ར། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༧ ལུ་འཁྲབ་རྩེདཔ་དྲག་ཤོས་ཀྱི་གསོལ་ར་ཐོབ་ནུག། རྒྱབ་རྟེན། འབྲུག་རྒྱང་གྲགས། (༢༠༡༤) ནང་གིས་གཏམ།https://www.bbs.com འབྲུག་གི་གློག་བརྙན། (༢༠༡༧) དངོས་གྲུབ་རྡོ་རྫེ། https://www.movies.bt འཁྲབ་རྩེདཔ། འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དཔྱད་ཡིག་ཆ་འཇོག་འབད་ཐངས་འདི་ཡང་ རྒྱལ་ཡོངས་ཚོགས་འདུ་དང་ཚོགས་སྡེ་གཉིས་ནང་ལུ་ གྲོས་ཐེངས་མང་རབས་ཅིག་འཚོགས་ཞིནམ་ལས་རྐྱངམ་གཅིག་ མི་དབང་རྒྱལཔོ་ལུ་ཕུལ་ཏེ་མི་དབང་རྒྱལ་པོ་གིས་གནང་བ་གནངམ་ཨིན་མས། དེ་མ་གནང་པའི་ཧེ་མ་ འབད་དགོ་པའི་རིམ་པ་ཚུ་ཡང་ Bhutanese Legislation ལྟར་དུ་འབད་བ་ཅིན་ འབྲུག་གི་ཁྲམས་བཟོ་འདི་ཚོགས་ཁང་གཉིས་ལྡན་སྤྱི་ཚོགས་ནང་བཟོཝ་ཨིནམ་དང་། ཚོགས་འདུ་དང་ཚོགས་སྡེ་གཉིས་ནང་ ག་འབད་རུང་ཅིག་ལུ་ ཡང་ན་རྩོད་དཔོན་ཡོངས་ཁྱབ་ལུ་དཔྱད་ཡིག་བརྩམ་ནི་དང་ གྲོས་བསྡུར་ཚུ་འབདཝ་ཨིན་མས། འདི་ཡང་ མ་དངུལ་དང་དངུལ་འབྲེལ་ཚུ་ཚུདཔ་ཨིན་ཟེར་བཀོད་དེ་འདུག། དཔྱད་ཡིག་འདི་གསར་གཏོད་འབད་དེ་ཚོགས་ཁང་གཅིག་ལུ་ཕུལ་ནི་དང་ དཔྱད་ཡིག་ཕུལ་ཏེ་ཉིན་གྲངས་ 30 གི་ཧེ་མ་ཚོགས་ཁང་གཞན་ནང་ལུ་ལྷོད་དགོཔ་ཨིན་མས། དཔྱད་ཡིག་ལྷོད་པའི་ཉིནམ་ལས་ཚུར་ དཔྱད་ཡིག་འདི་ཤུལ་མ་གི་ཚོགས་འདུ་ནང་བརྒྱུད་སྤྲོད་འབདཝ་ཨིན་མས། ད་རུང་ འཆར་དངུལ་དཔྱད་ཡིག་དང་ གནད་དོན་གལ་ཅན་ནང་ལུ་དཔྱད་ཡིག་བརྒྱུད་སྤྲོད་འདི་ སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་འདུ་གཅིག་ནང་ར་འབད་དེ་འདུག། དཔྱད་ཡིག་འདི་ཚར་ཅིག་ཆ་འཇོག་བསྒྲུབས་ཞིནམ་ལས་ མི་དབང་རྒྱལ་པོ་ལུ་ཉིན་གྲངས་ ༡༥ གི་ཧེ་མ་ཕུལ་དགོཔ་དང་ འདི་བཟུམ་སྦེ་ཕུལ་དགོ་མི་འདི་ཡང་ མི་དབང་རྒྱལཔོ་གི་གནང་བ་མ་སྤྲོད་པའི་ཧེ་མ་ དབྱེ་དཔྱད་འབད་དེ་གནང་བ་སྤྲོལ་ནི་གི་དོན་ལུ་ཨིན་མས། གལ་སྲིད་ ཚོགས་དམངས་གཅིག་གིས་དཔྱད་ཡིག་འདི་ བརྒྱུད་སྤྲོད་དང་ལོག་སྤྲོད་གཉིས་ཆ་ར་ཚོགས་འདུ་མཇུག་བསྡུཝ་ད་མ་སྤྲོད་པ་ཅིན་ དཔྱད་ཡིག་འདི་བརྒྱུད་སྤྲོད་འབད་དགོ་པའི་ངོས་འཛིན་འབད་དགོཔ་སྦེ་འདུག། ཚོགས་འདུ་འདི་ནང་དཔྱད་ཡིག་བཞེངས་མི་འདི་ མི་དབང་རྒྱལཔོ་ལུ་ཉིན་གྲངས་ ༡༥་གི་ཧེ་མ་རྒྱལ་པོ་ལས་གནང་བ་ཞུ་ནིའི་དོན་ལུ་ལྷོད་དགོཔ་ཨིན། གལ་སྲིད་ མི་དབང་མཆོག་གིས་དཔྱད་ཡིག་འདི་ཆ་འཇོག་གི་གནང་བ་མ་གནང་པ་ཅིན་ མི་དབང་མཆོག་གི་དཔྱད་ཡིག་འདི་ལོག་སྟེ་ར་ སྤྱི་ཚོགས་ནང་ལུ་ལེགས་བཅོས་ཞིབ་ཞིབ་སྦེ་འབད་ནི་གི་དོན་ལུ་དང་ སྤྱི་ཚོགས་འདི་ལྷན་བཞུགས་ནང་ཚོགས་རྒྱན་བསྐྱུར་དགོཔ་ཨིན། ཆ་འཇོག་གྲུབ་མི་འདི་ལོག་སྟེ་ར་ མི་དབང་རྒྱལ་པོ་ལུ་ཕུལ་ཞིནམ་ལས་རྐྱང་གཅིག་ གནང་བ་དང་ཆ་འཇོག་གྲུབ་ཨིན་མས། སྤྱི་ཚོགས་ལྷན་བཞུགས་ཟེར་བའི་སྐབས་ལུ་ སྤྱི་ཚོགས་གཉིས་མཉམ་འབྲེལ་ཚོགས་ཆུང་གི་ཐོག་ལས་ ལོག་སྟེ་ར་དཔྱད་ཡིག་འདི་བཟོཝ་ཨིནམ་དང་ འདི་ནང་འཐུས་མི་་ Legislative rule of procedure (2011) དང་འཁྲིལ་བ་ཅིན་ མཉམ་འབྲེལ་ཚོགས་ཆུང་ནང་ རྒྱལ་ཡོངས་ཚོགས་སྡེ་ལས་ མི་ངོམ་ལྔ་དང་རྒྱལ་ཡོངས་ཚོགས་འདུ་ལས་མི་ངོམ་བདུན་གྱིས་ སྦེ་གྲོས་བསྡུར་འབདཝ་ཨིན་མས། མཉམ་འབྲེལ་ཚོགས་ཆུང་གི་ལཱ་འགན་འདི་ དཔྱད་ཡིག་ཚུ་བསྐྱར་ཞིབ་འབད་ནི་དང་ དཔྱད་ཡིག་གསལ་བཤད་འབད་ནི། ལེགས་བཅོས་ཚུ་འབད་ནི་གི་དོན་ལུ་ཨིན་མས། དེ་ལས་ སྤྱི་ཚོགས་གཉིས་ཀྱི་ནང་ལུ་ དཔྱད་ཡིག་གི་ཞལ་འཆམ་བྱུང་མི་འདི་ ལེགས་བཅོས་དང་བསམ་འཆར་འཐོན་མ་དགོཔ་སྦེ་འབྱུང་ནི་གི་ལཱ་འགན་ཡོདཔ་ཨིན་མས། རྒྱབ་རྟེན། Bhutanese Legislation. (20190). Retrieved from https://en.wikipedia.org/wiki/Bhutanese_legislation Legislative Rule of Procedure. (2017). Retrieved from https://www.nab.gov.bt/assets/uploads/files/LRoP2017(Revised).pdf དཔྱད་ཡིག། དབུལ་ཕོངས་འདི་ འཛམ་གྲིང་རྒྱལ་ཁབ་ཚུ་ནང་ཁག་ཆེ་བའི་གནད་དོན་ཅིག་སྦེ་ཐོན་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། དབུལ་ཕོངས་ཟེར་མི་འདི་ (Klugman, 1997) དང་འཁྲིལ་བ་ཅིན་ ཐབས་ལམ་དང་པ་འབྲེལ་བའི་ཐབས་ལམ་དང་གཉིས་པ་ ཐབས་ལམ་ཆ་ཚང་གི་སྒོ་ལས་བཤདཔ་ཨིན་མས། དེ་ཡང་ དང་པ་ འབྲེལ་བའི་ཐབས་ལམ་ཟེར་མི་འདི་ མིི་ཚུ་གི་འོང་འབབ་འདི་ དཔྱ་སྙོམས་འོང་འབབ་ལས་ མར་བབས་ཡར་སོ་པ་ཅིན་ འདི་ལུ་སྐྱོ་དྲགས་སྦེ་རྩིཝ་ཨིན་མས། གཉིས་པ་ཐབས་ལམ་ཆ་ཚང་འདི་ དབུལ་ཕོངས་ཀྱི་དཀའ་ངལ་ཡོདཔ་སྦེ་ངོས་འཛིན་འབད་མི་ལས་འགོ་རྒྱུ་ཨིན་མི་ལུ་གོཝ་ཨིན་མས། དབུལ་ཕོངས་ཟེར་མི་འདི་ འོང་འབབ་མེད་མི་རྐྱངམ་གཅིག་མེན་པར་ འཚོ་བའི་མཐུན་རྐྱེན་གཞན་ དཔེར་ན་ ཟ་ནི་འཐུང་ནི་མ་ལངས་མི། ཟས་བཅུད་ཉུང་བའི་ན་ཚ་ཡོད་མི། ཤེས་ཡོན་སྦྱང་ནིའི་གོ་སྐབས་མ་ཐོབ་མི། འཆར་གཞི་གི་ལཱ་ཚུ་ནང་བཅའ་མར་གཏོགས་མ་ཚུགས་མི། མི་སྡེ་ནང་ལུ་ གཞན་གྱི་ཉེ་རིང་ཕྱེས་ཏེ་ལུས་མི་ཚུ་ལུ་ དབུལ་ཕོངས་ཟེར་སླབ་ཨིན་ཟེར་བཀོད་དེ་འདུག། དབུལ་ཕོངས་འདི་ ལྷོ་ཨེ་ཤི་ཡ་ལུང་ཕྱོགས་ཚུ་ནང་ཡང་ གདོང་ལེན་ཅན་གྱི་གནད་དོན་ཅིག་སྦེ་སྡོད་ནུག། ཨིན་རུང་ (SAARC, 2014) གིས་བཀོད་མི་དང་འཁྲིལ་བ་ཅིན་ ༡༩༨༥ ལུ་ ལྷོ་ཨེ་ཤི་ཡ་ལུང་ཕྱོགས་མཐུན་འབྲེལ་ཚོགས་པ་གཞི་བཙུགས་འབད་དགོ་པའི་དམིགས་ཡུལ་ཅིག་འདི་ དབུལ་ཕོངས་ཀྱི་དཀའ་ངལ་བསལ་ནིའི་དོན་ལུ་ཨིན་ཟེར་བཀོད་དེ་འདུག། འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཡང་ ལྷོ་ཨེ་ཤི་ཡ་གི་འཐུས་མི་སྦེ་འཛུལ་ཞིནམ་ལས་ཚུར་ དབུལ་ཕོངས་ཀྱི་དཀའ་ངལ་བསལ་ནིའི་དོན་ལུ་ཕན་ཐོགས་སྦོམ་བྱུང་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན། (Bhutan, 2017) གི་སྙན་ཞུ་དང་འཁྲིལ་བ་ཅིན་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ དབུལ་ཕོངས་ཀྱི་མགྱོགས་ཚད་འདི་ ཁྲོམ་ཁར་ (༠.༨) དང་ཕྱདཔ་ད་ གྲོང་གསེབ་ནང་ལུ་ (༡༡.༩) ལོག་ལྟབ་ཀྱིས་མཐོ་བས་ཟེར་ཨིན་མས། དེ་འབད་ད་ དེ་སྦེ་དབུལ་ཕོངས་ཀྱི་སྟབས་མ་བདེཝ་འབྱུང་མི་དང་ དམིགས་བསལ་གྱི་གྲོང་གསེབ་ནང་མཐོ་ཤོས་སྦེ་ཡོད་མི་འདི་ ཚ་གྱང་ལང་དགོཔ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ག་ཅི་སྦེ་ཟེར་བ་ཅིན་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ མི་སེར་མང་ཆེ་བ་ཅིག་ འཚོ་བ་སོ་ནམ་ལུ་བརྟེན་ཏེ་སྡོདཔ་ལས་ཨིན་མས།  (ཚེ་རིང་རྣམ་རྒྱལ, ༢༠༡༩) གིས་ གསར་ཤོག་ནང་བཀོད་ཡོད་མི་དང་འཁྲིལ་བ་ཅིན་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༢ ལུ་ མི་དབང་མངའ་བདག་རིན་པོ་ཆེ་གི་ཐུགས་ཀྱི་དགོངས་བཞེས་ལྟར་དུ་ རྒྱལ་པོའི་གཟིམ་དཔོན་ཡིག་ཚང་དང་རྒྱལ་ཡོངས་ས་ཆ་ཧན་ཚོགས་ དེ་ལས་རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ལྷན་ཚོགས་གསུམ་ མཉམ་འབྲེལ་གྱི་ཐོག་ལས་ རྒྱལ་ཡོངས་གཞིས་ས་ལས་འགུལ་འགོ་བཙུགས་ནུག་ཟེར་ཨིན་མས། ལས་འགུལ་འགོ་བཙུགས་དགོ་མི་འདི་ དཔལ་འབྱོར་ཀྱི་གནས་སྟངས་སྐྱོ་དྲགས་ནང་སྡོད་མི་ཚུ་ དབུལ་ཕོངས་ཀྱི་དཀའ་ངལ་བསལ་ནིའི་ཐབས་ལམ་ཅིག་ཨིན་མས། ཁྱིམ་ཚང་རྒྱལ་ཁབ་ རྒྱ་གར་དང་བལ་པོ་ཚུ་ནང་ དབུལ་ཕོངས་ཀྱི་དཀའ་ངལ་བསལ་ནིའི་དོན་ལུ་ མི་ཚུ་གི་རིག་རྩལ་ཡར་རྒྱས་གཏང་ནིའི་ལས་རིམ་དང་གྲོང་གསེབ་ཡར་རྒྱས་ཀྱི་ལས་རིམ་ཚུ་སྒྲིགཔ་ཨིན་མས། (Comission, 2016) གི་སྙན་ཞུ་དང་འཁྲིལཝ་ད་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལོ་ལྔའི་འཆར་གཞི་ ༡༡ པའི་དམིགས་ཡུལ་གཙོ་བོ་ཅིག་ དབུལ་ཕོངས་ཀྱི་དཀའ་ངལ་འདི་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༢ དང་ཕྱདཔ་ད་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༨ ལུ་མར་ཕབ་གཏང་ནི་ལུ་གཙོ་རིམ་བཟུང་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དབུལ་ཕོངས་མར་ཕབ་གཏང་ནིའི་དོན་ལུ་ གཞུང་གིས་ལས་རིམ་ལེ་ཤ་ར་འགོ་བཙུགས་ཡོདཔ་ཨིན། (SAARC, 2014)  ནང་བཀོད་དོ་བཟུམ་འབད་བ་ཅིན་ གཞུང་གི་ལས་རིམ་དཔེར་ན་ གྲོང་གསེབ་དཔལ་འབྱོར་གོང་འཕེལ་ལས་རིམ་ (Rural Economy Advancement Programme(REAP)), གསར་གཏོད་ཆུང་བའི་མ་དངུལ་(Micro-Initiate Fund(MIF))  མི་སྡེ་གོང་འཕེལ་ཆ་ཚང་ (Comprehensive Community Development(CCD)) ཚུ་འགོ་བཙུགས་ནུག། འདི་བཟུམ་གི་ལས་རིམ་གཞི་བཙུགས་འབད་དགོ་མི་འདི་གཙོ་བོ་ར་ འཚོ་བའི་གནས་སྟངས་སྐྱོ་དྲགས་ཡོད་པའི་ས་གོ་ཚུ་ནང་ལས་ཕར་ ཤེས་རིག་དང་གསོ་བའི་ཞབས་ཏོག། ཟས་བཅུད་ཡར་རྒྱས་གཏང་ཐབས། སྡོད་ཁྱིམ། རང་རྐྱང་ལཱ་གཡོག་ (selfemployment) ལ་སོགས་པ་ འོང་འབབ་ཡར་སེང་འབད་ཚུགས་པའི་ལས་སྣ་གོང་འཕེལ་གཏང་ནི་ལུ་ཨིན་ཟེར་བཤད་དེ་འདུག། རྒྱབ་རྟེན། Bhutan, N. S. (2017). BHUTAN POVERTY ANALYSIS REPORT 2017. Thimphu: Nationa Statistics Bureau of Bhutan. Comission, G. N. (2016). MID TERM REVIEW REPORT ELEVENTH FIVE YEAR PLAN (2013-2018). Klugman, J. (1997). poverty in Russia public policy and Private Response. Washington1: 1818 H Street, N.W. Nations, U. (n.d.). Poverty Eradication. SAARC. (2014). Best Practice in Poverty Alleviation and SDGs in South Asia:A Compendium. Kathmendu: SAARC Secretariat . ཚེ་རིང་རྣམ་རྒྱལ. (༢༠༡༩). གཞིས་གསར་ལས་འགུལ་གྱིས་ དབུལ་ཕོངས་མར་ཕབ་ལུ་ བན་ཁྱད་བྱུང་ཡོདཔ།. འཕྲལ་གྱི་དོན་ཚན། ལྷན་རྒྱས་གཞུང་ཚོགས་ཟེར་མི་འདི་ བློན་ཆེན་གྱིས་དབུ་གཙོས་པའི་ལྷན་ཁག་གི་ངོ་ཚབ་བློན་པོ་ཚུ་ཡོད་པའི་ཚོགས་ཆུང་གིས་ གཞུང་གི་སྲིད་བྱུས་དང་འཆར་གཞི་དམ་འཛིན་འབད་མི་ཅིག་ལུ་གོཝ་ཨིན་མས། ལྷན་རྒྱས་གཞུང་ཚོགས་འདི་ History of Bhutan (2018) ནང་བཤད་མི་ལྟར་དུ་འབད་བ་ཅིན་ ལྷན་རྒྱས་གཞུང་ཚོགས་འདི་རྙིང་ཤོས་ཅིག་ཨིནམ་དང་ དེ་ཡང་ དུས་རབས་ ༡༧ པའི་ནང་ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་གསུམ་པའི་སྐབས་ལུ་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་འགྱུར་བ་དང་བསྟུན་ཏེ་ འགོ་བཙུགས་གནང་ནུག། འདི་གི་ཤུལ་ལས་ འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པའི་དབུ་ཐོག་ལུ་འགྱུར་བ་སྦོམ་སྦེ་ར་ཡར་སོ་ནུག། དེ་ཡང་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༨ ལུ་གཞུང་གི་གཞི་སྒྱུར་ལམ་ལུགས་དང་བསྟུན་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༩ ལུ་མི་དབང་མངའ་བདག་རིན་པོ་ཆེ་གི་བཀའ་ཤོག་ཅིག་ རྒྱལ་ཡོངས་ཚོགས་འདུ་གི་ཚོགས་ཐུན་ ༧༦ པའི་ནང་ལུགནང་ནུག། རྒྱལ་པོའི་བཀའ་ཤོག་འདི་གིས་ རྒྱལ་ཡོངས་ཚོགས་འདུ་ལུ་ ལྷན་རྒྱས་གཞུང་ཚོགས་ཀྱི་འཐུས་མི་བཀལ་ནིའི་དབང་ཆ་གནང་དགོ་མི་དེ་ཡང་ ལྷན་རྒྱས་གཞུང་ཚོགས་འདི་གིས་གཙོ་བོ་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ལཱ་འགན་འབག་ནི་དོན་ལུ་ཨིན་མས། ལྷན་རྒྱས་གཞུང་ཚོགས་འདི་ནང་ལུ་ འགོ་དང་པ་འཐུས་མི་དྲུག་བཀལ་ནུག། འཐུས་མི་དྲུག་ཚུ་ཡང་ སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་དབང་ཆ་ཡོད་པའི་ཚོགས་རྒྱན་ཐོག་ལུ་སྦེ་ ལོ་ལྔའི་རིང་ལུ་བཅའ་ཁྲིམས་ཀྱི་ལམ་སྟོན་དང་ཚོགས་འདུ་གི་རྒྱབ་སྐྱོར་འབད་ནི་ཨིན་མས། ལྷན་རྒྱས་གཞུང་ཚོགས་ཀྱི་འཐུ་མི་དྲུག་ཚུ་ཡང་བློན་པོ་འཇིག་མེད་འོད་ཟེར་ཕྲིན་ལས། བློན་པོ་མཁའ་འགྲོ་དབང་ཕྱུག། བློན་པོ་ཀུན་བཟང་རྡོ་རྗེ། བློན་པོ་སངས་རྒྱས་དངོས་གྲུབ། བློན་པོ་ཡེ་ཤེས་སྦྱིན་པ། བློན་པོ་ཕྲིན་ལས་རྒྱ་མཚོ་ཚུ་ཨིན་མས།འདི་གི་ཤུལ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༣ རྒྱལ་ཡོངས་ཚོགས་འདུ་གི་ཚོགས་ཐུན་གི་སྐབས་ལུ་ ལྷན་རྒྱས་གཞུང་ཚོགས་བཙག་འཐུ་འབད་ཐོག་ལས་ འཐུས་མི་བཞི་འཐེབ་བསྐོ་བཞག་འབད་ནུག། ལྷན་རྒྱས་གཞུང་ཚོགས་ཀྱི་དབང་ཚད་དང་ལཱ་འགན། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྲིད་བྱུས་བརྩམ་ནི། གཞུང་སྐྱོང་ཚོགས་པ་གི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱིས་སྲིད་བྱུས་བརྩམ་ནི་དང་ གཞུང་སྐྱོང་ནི་གི་དབང་ཆ་ཡོད་རུང་ཡང་ སྲིད་བྱུས་འདི་རྩ་ཁྲིམསཀྱི་གཞི་རྩ་ནང་བཀོད་དེ་ཡོད་མི་ཚུ་ སྲིད་དོན་ཚོགས་པ་གི་ཁས་བླངས་གསལ་བསྒྲགས་ནང་གཙོ་བོ་བཏོན་དགོཔ་ཨིན་མས། རྒྱལ་ཁབ་ཡར་འཕར་དང་རྒྱལ་སྤྱིའི་མཐུན་ལམ་བཟོ་ནི། ལྷན་རྒྱས་གཞུང་ཚོགས་ལུ་ ཕྱི་རྒྱལ་གི་སྲིད་བྱུས་དང་ རྒྱལ་ཁབ་གཞན་དང་མཐུན་ལམ་བཟོ་ནི། རྒྱལ་ཁབ་ནང་ན་འབད་རུང་ མི་སྡེ་དང་ལམ་སྲོལ་གཅིག་མཐུན་བཞག་ནི། དེ་ལས་ མི་སེར་དང་རྒྱལ་ཁབ་རང་དབང་རང་བཙན་བཟོ་ནི་ཚུ་ཨིན་མས། རྒྱལཔོ་དང་མི་སེར་གི་བར་ན་འབྲེལ་བ་མཐུད་ནི། ལྷན་རྒྱས་གཞུང་ཚོགས་འདི་རྒྱལཔོ་དང་མི་སེར་གི་བར་ན་ཟམ་ཡང་ རྒྱལ་པོའི་སྐུ་ཚབ་སྦེ་སྐྱོངམ་ཨིན། འདི་གིས་ཡང་མ་ཚད་ རྒྱལཔོ་གི་སྐུ་ཚབ་སྦེ་ལྷན་རྒྱས་གཞུང་ཚོགས་ཀྱི་སྲིད་བྱུས་དང་ལས་རིམ་ཚུ་བརྩམས་ཐོག་ལས་ མི་སེར་དང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཞི་་བདེ་བསྒྲུབ་ནི་ཚུ་ཨིན་མས། (civic of Bhutan, 2008) དེ་མ་ཚད་ འབྲུག་གི་རྩ་ཁྲིམས་ཆེན་མོའི་རྩ་ཚན་ ༢༠ ནང་ལུ་ ལྷན་རྒྱས་གཞུང་ཚོགས་ཀྱི་ལཱ་འགན་ག་བཟུམ་བཀོད་དེ་འདུག་ཟེར་བ་ཅིན་ ལྷན་རྒྱས་གཞུང་ཚོགས་ཀྱིས་ ལས་འབྲེལ་འདི་ཚུ་ལྷོད་ཚུགས་པའི་ཡར་རྒྱས་ཀྱི་ཐབས་ལམ་འདི་ རྒྱལ་ཁབ་དང་མི་སྡེ་ དེ་ལས་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ན་དང་ཕྱི་རྒྱལ་ཚུ་ཨིན་མས། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྲིད་བྱུས་འཆར་གཞི་དང་འགོ་དྲེན་འཐབ་ནི་ སྲིད་བྱུས་ཚུ་ངེས་བརྟན་སྦེ་ལག་ལེན་འཐབ་ནི་ དེ་ལས་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ན་དང་ཕྱི་རྒྱལ་ཚུ་ནང་ངོ་ཚབ་སྦེ་འབད་ནི། ལྷན་རྒྱས་གཞུང་ཚོགས་ཀྱི་གཅིག་རུབ་ཀྱི་འགན་ཁུར་ཐོག་ལས་ འབྲུག་རྒྱལཔོ་དང་སྤྱི་ཚོགས་ནང་ལུ་སྙན་ཞུ་ཚེ་ཕུལ་དགོཔ་ཨིན་མས། (function of the cabinet, n.d) དེ་བཟུམ་སྦེ་ ལྷན་རྒྱས་གཞུང་ཚོགས་ཀྱི་འགོ་ཁྲིད་འདི་ལུ་འགན་ཁུར་འདི་ སྙན་ཞུ་ཚུ་མི་དབང་རྒྱལཔོ་དང་རྒྱལ་ཡོངས་ཚོགས་འདུ་ལུ་ཕུལ་དགོཔ་དང་ ལྷན་རྒྱས་གཞུང་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་ཐུན་འདི་ནང་ ཞལ་འཛོམས་གནང་ནི་ཚུ་ཨིན་མས། དེ་ལས་ མི་དབང་རྒྱལ་པོའི་སྐུ་མདུན་ལུ་ ལས་འབྲེལ་གི་སྐོར་ལས་གནང་བ་ཨ་རྟག་ར་བསྐྱལ་དགོཔ་ཨིན་མས། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༢༢ ཀྱི་ལྷན་རྒྱས་གཞུང་ཚོགས་ཀྱི་འཐུས་མི་འབད་བ་ཅིན་ བློན་ཆེན་གྱིས་གཙོས་ཏེ་ལྷན་ཁག་བཅུ་ཐམ་གྱི་བློན་པོ་ཚུ་ཚུདཔ་ཨིན་མས། དེ་ཡང་ གཞུང་སྐྱོང་ཚོགས་པ་འགོ་ཁྲིད་བློན་ཆེན། ཕྱི་འབྲེལ་བློན་པོ། གསོ་བ་བློན་པོ། དངུལ་རྩིད་བློན་པོ། ཤེས་རིག་བློན་པོ། ཞབས་ཏོག་བློན་པོ། སོ་ནམ་དང་ནགས་ཚལ་བློན་པོ། ནང་སྲིད་བློན་པོ། བརྒྱུད་འབྲེལ་བློན་པོ། བསྟན་རྒྱས་བློན་པོ། ལཱ་གཡོག་བློན་པོ་ཚུ་ཨིན་མས། Reference The Royal Education Council. (2018). A History of Bhutan. Paro, Bhutan: The Royal Council (REC) The Royal Education Council. (2009). Bhutan Civics. Paro, Bhutan: The Royal Education Council. Function of the cabinet. (n.d). Retrieved from https://www.cabinet.gov.bt/ Council of Ministers (Bhutan). Retrieved from https://en.wikipedia.org/wiki/Council_of_Ministers_(Bhutan) ལྷན་རྒྱས་གཞུང་ཚོགས། བརྡ་བརྒྱུད་ཟེར་མི་འདི་མི་མང་ལུ་བརྡ་དོན་སྤྲོད་ནིའི་དོན་ལུ་ སྤྲོད་ནིའི་ལམ་ཅིག་ལུ་གོཝ་ཨིནམ་དང་ དེ་ཡང་རྒྱང་བསྒྲགས་དང་དཔེ་སྐྲུན། གློག་རིག་ཡོངས་འབྲེལ། མི་སྡེ་བརྡ་བརྒྱུད་ཚུ་ཚུདཔ་ཨིན་མས། བརྡ་བརྒྱུད་འདི་གིས་དེང་སང་གི་དུས་ལུ་ མི་ཚུ་གི་དོན་ལུ་མི་ཚེ་བཟུམ་ཅིག་འགྱོ་སྟེ་འདུག། བརྡ་བརྒྱུད་འདི་ ད་ལྟོའི་དུས་ལུ་ལཱ་འགན་འབག་མི་གཙོ་བོ་ཅིག་ལུ་གྱུར་ཏེ་ཡོད། བརྡ་བརྒྱུད་འདི་དེང་སང་གི་དུས་ལུ་ ལཱ་འགན་ག་བཟུམ་ཅིག་འབགཔ་སྨོ་ཟེར་བ་ཅིན་ བརྡ་བརྒྱུད་འདི་གིས་སྐབས་བབས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་དང་ལོ་རྒྱུས་ལེ་ཤ་བཤད་ཚུགས་ནི། དེ་ལས་ དུས་ཚོད་ཅིག་ནང་ལུ་འབད་བའི་ལཱ་དང་ལས་རིམ་ཚུ་ མགྱོགས་པ་སྦེ་ཁྱབ་གཏང་ནི། ད་རེས་ནངས་པ་ ཚོང་སྒྱུར་གྱི་དོན་ལུ་ འཇམ་ཏོང་ཏོ་སྦེ་བརྡ་བརྒྱུད་ཀྱི་ཐོག་ལས་ འབད་ཚུགས་དོ་ཡོདཔ་ལས་ མི་གི་བདེ་དོག་དང་ཐབས་ལམ་ཚུ་བརྡ་བརྒྱུད་ཀྱི་དབང་དུ་ཐལཝ་ཨིན་མས། འདི་ཡང་ (role of media in society) ནང་བཤད་མི་ནང་ མི་ལེ་ཤ་ར་བརྡ་བརྒྱུད་ཀྱི་དབང་ལུ་ཐལ་དོ་ཡོདཔ་དང་ བརྡ་བརྒྱུད་འདི་བརྡ་དོན་སྤྲོད་ལེན་འབད་ནི་ལུ་ཕན་ཐོགས་ཏེ་འདུག། འདི་གིས་ཡང་མ་ཚད་ གནད་དོན་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ནང་ལུ་ བསམ་དཔྱད་འབད་དོ་ཡོདཔ་དང་ རྒྱལ་ཁབ་ཕྱི་ནང་ལུ་ ག་ཅི་ར་འབདཝ་ཨིན་ན་དུས་མཐུན་འབདཝ་ཨིན་མས། བརྡ་བརྒྱུད་ཀྱིས་རྒྱལ་ཁབ་གོང་འཕེལ་ནང་ལུ་ ལཱ་འགན་ག་བཟུམ་ར་འབགཔ་སྨོ་ཟེར་བ་ཅིན་ བརྡ་བརྒྱུད་གོང་འཕེལ་འདི་གིས་ལྕོགས་གྲུབ་ཡར་སྐྱེད་ཀྱི་གཞི་རྩ་དང་ རང་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པའི་གསོལ་སྟོན་གྱི་དལ་དབང་། དེ་ལས་ དམངས་གཙོའི་གཞུང་སྐྱོང་ལུ་ལྷན་ཐབས་འབདཝ་ཨིན་ཟེར་ བཤད་དེ་འདུག། (media development) ཨིན་རུང་ བརྡ་བརྒྱུད་འདི་མི་རབས་ནང་ལུ་ངན་པའི་བྱེམ་ཕོག་དོ་ཡོདཔ་དང་ འདི་ཡང་གཙོ་བོ་ར་ན་གཞོན་ཚུ་ཤུགས་སྦེ་ར་ རྒྱུད་སྐུལ་འབད་དེ་ངན་པའི་ཕྱོགས་ལུ་འགྱོ་ནི། དེ་ལས་ རེ་ཅིག་སྐབས་ཁོང་ཚུ་གིས་བརྡ་བརྒྱུད་ངན་པ་ཚུ་ལུ་གཙོ་བོ་བཏོན་ཏེ་ མི་སྡེ་ནང་ཚུལ་མིན་གྱི་བྱ་སྤྱོད་ཚུ་འབད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། བརྡ་བརྒྱུད་འདི་ མི་སྡེ་དང་འབྲེལ་ཡོད་མི་ངོམ་དང་ལས་ཁུངས་ བསམ་འཆར་བརྗེ་སོར་དང་ཉམས་མྱོང་བརྗེ་སོར་འབད་ནིའི་ནང་ལུ་ ལཱ་འགན་ཁག་ཆེ་ཤོ་ཅིག་ཨིན་མས། དེ་ལས་ མི་སྡེ་གི་དྲན་ཤེས་དང་མནོ་ལུགས་ རར་སྡོད་སའི་མཁའ་འཁོར་ནང་ ལེགས་ཉེས་ཀྱི་སྐུལ་མ་འབད་མི་གཙོ་བོ་ཅིག་ལུ་གྱུར་ཏུ་འདུག། རྒྱབ་རྟེན། Role of media in society. Retrieved from https://www.ssim.ac.in/blog/role-of-media-in-society/ Media development. Retrieved from https://en.wikipedia.org/wiki/Media_development Bhutan information and media impact. Retrieved from https://www.moic.gov.bt/wp-content/uploads/2016/05/media-impact-study-2013.pdf བརྡ་བརྒྱུད། སྲིད་དོན་ཚོགས་པ་ཟེར་མི་འདི་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྲིད་དོན་གྱི་བཙག་འཐུ་ནང་ལུ་ བཅའ་མར་གཏོགས་མི་གི་སྡེ་ཚན་ཅིག་དང་ གཞུང་གི་སྲིད་དོན་གྱི་ཐབས་ཤེས་ཚུ་གཅིག་ཁར་བསྡོམས་ཏེ་ གཞུང་བཟོ་སྟེ་ཐབས་ཤེས་འདི་དངོས་སུ་འབད་ལག་ལེན་འཐབ་མི་ཅིག་ལུ་གོཝ་ཨིན་མས། སྤྱིར་བཏང་སྲིད་དོན་ཚོགས་པ་འདི་ལུ་ དབྱེ་བ་མང་རབས་ཅིག་ཡོད་རུང་ སྤྱིར་བཏང་གི་གཡོག་སྡེ་ཚོགས་པ། འོས་མཐུན་ལཱ་འགན་ཚོགས་པ། ཚོང་ལཱ་དང་འབྲེལ་བའི་ཚོགས་པ། མི་མང་ཚོགས་པ་ཟེར་དབྱེ་བ་ཕྱེས་ཏེ་འདུག། འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ཡང་ སྲིད་དོན་ཚོགས་པ་འདི་དམངས་གཙོའི་རིང་ལུགས་དང་བསྟུན་ཏེ་ འབྲུག་གི་སྲིད་དོན་ཚོགས་པ་འདི་འགོ་བཙུགས་གནང་ནུག། འདི་ལས་འགོ་བཟུང་སྟེ་ མི་སེར་དམངས་གཙོའི་ཚོགས་པ། འབྲུག་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ། འབྲུག་ཀུན་མཉམ་ཚོགས་པ། འབྲུག་མཉམ་རུབ་ཚོགས་པ་སྦེ་ ཚོགས་པ་བཞི་གིས་བཅའ་མར་གཏོགས་ཏེ་ཡོད། འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་སྲིད་དོན་ཚོགས་པ་གིས་གཞུང་སྐྱོང་ནི་གི་དོན་ལུ་ བཙག་འཐུ་ཐེངས་གསུམ་འབད་དེ་འདུག། དེ་ཡང་ཐེངས་དང་པ་འདི་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༨ ལས་ ༢༠༡༣ ཚུན་ཚོད་ལུ་སྲིད་དོན་ཚོགས་པ་བཞི་ཡོད་ས་ལས་ འབྲུག་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་གི་ལོ་ལྔིའི་རིང་ལུ་གཞུང་སྐྱོང་འབད་དེ་སྡོད་ནུག། འདི་གི་ཤུལ་ལས་ བཙག་འཐུ་ཐེངས་གཉིས་པའི་ནང་ལུ་སྲི ད་དོན་ཚོགས་པ་བཞི་ལས་ལས་མི་སེར་དམངས་གཙོའི་ཚོགས་པ་གིས་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༣ ལས་ ༢༠༡༨ ཚུན་གྱི་རིང་ལུ་གཞུང་སྐྱོང་སྦེ་ཕྱག་ཞུ་ནུག། འདི་གི་ཤུལ་ལས་ འབྲུག་མཉམ་རུབ་ཚོགས་པ་གིས་ད་ལྟོ་ཀྱི་རིང་ལུ་ གཞུང་སྐྱོང་འབད་བཞིན་ཡོདཔ་དང་གཅིག་ཁར་ འབྲུག་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་གིས་ལྡོག་ཕྱོགས་ཚོགས་པ་སྦེ་ཕྱགས་ཞུཝ་ཨིན་མས། (Election of Bhutan) སྲིད་དོན་ཚོགས་པ་གི་ལཱ་འགན། སྤྱིར་བཏང་སྲིད་དོན་ཚོགས་པ་གི་ལཱ་འགན་འདི་ག་བཟུམ་ར་བཀོད་དེ་འདུག་ཟེར་བ་ཅིན་ དམངས་གཙོའི་རྒྱལ་ཁབ་འདི་མི་སྡེའི་སྡེ་ཚན་གཅིག་ནང་ མནོ་ལུགས་ཅོག་འཐདཔ་ཡོད་མི་འདི་གིས་སྲིད་དོན་ཚོགས་པ་བཟོཝ་ཨིན། དེ་ལས་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྲིད་བྱུས་ལམ་སྟོན་ཚུ་ཡང་ དང་ལེན་འབདཝ་ཨིན། བཙག་འཐུ་ནང་ལས་ལྡོག་ཕྱོགས་ཚོགས་པ་འཐོབ་མི་འདི་གིས་ གཞུང་སྐྱོང་གིས་འཐུས་ཤོར་བ་ཅིན་ གཅིག་ཁར་སྡོད་དེལཱ་ཅིག་ཁར་འབད་ནི་དང་ རྒྱབ་སྣོན་ཕུལ་ནི། སྲིད་དོན་ཚོགས་པ་འདི་གིས་ མི་མང་གི་བསམ་འཆར་དང་དཀའ་ངལ་གདོང་ལེན་འབད་ནི། དེ་ལས་ གཞུང་སྒེར་གྱི་མཐའ་དོན་ལུ་ འཆར་གཞི་དང་ལས་རིམ་ཚུ་བརྩམས་ཏེ་ ལག་ལེན་ནང་བཙུགས་ནིའི་འགན་ཁུར་ཚུ་ཡོདཔ་ཨིན། འདི་བཟུམ་སྦེ་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྲིད་དོན་ཚོགས་པ་ལུ་ ལཱ་འགན་ག་བཟུམ་བཀོད་དེ་འདུག་ཟེར་བ་ཅིན་ གཞུང་དང་མི་སེར་གི་བར་ན་མཐུན་འབྲེལ་བཟོ་ནི། མི་སེར་དང་གཞུང་གྱི་ལཱ་འགན་འདི་ཚུ་ དུས་ཚོད་ནང་ལུ་ལག་ལེན་འཐབ་སྟེ་ མི་ཚུ་གི་དཀའ་ངལ་དང་ཐབས་ལམ་ཚུ་བསམ་བཤད་འབད་ནི། མི་སེར་ཚུ་ལུ་གདམ་ཁ་དང་གོ་སྐབས་བྱིན་ནི་ལ་སོགས་པ་ཡོདཔ་ཨིན། སྲིད་དོན་ཚོགས་པ་ནང་ལུ་ གཞུང་སྐྱོང་དང་ལྡོག་ཕྱོགས་ཚོགས་པ་སྦེ་གཉིས་ཡོདཔ་དང་ སྲིད་དོན་ཚོགས་པ་གཉིས་ནང་ལས་ ཚོགས་རྒྱན་མཐོ་དྲགས་ཡོད་མི་གཉིས་འདི་ རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་སྲིད་དོན་ཚོགས་པ་དང་ལྡོག་ཕྱོགས་སྦེ་གསལ་བསྒྲགས་འབདཝ་ཨིན། ཚོགས་པ་གཉིས་ལས་རྒྱལ་ཡོངས་ཚོགས་འདུ་ནང་ལུ་ འདེམས་ཁྲི་མང་ཆེ་ཤོས་ག་གིས་འཐོབ་ཅི་ག་ སྤྱིར་བཏང་བཙག་འཐུ་ནང་ལས་འགྱོཝ་ཨིན། ཚོགས་རྒྱན་མང་ཤོས་འཐོབ་མི་འདི་གིས་ གཞུང་སྐྱོང་ཚོགས་པ་སྦེ་གདམ་འཐུ་བསྒྲུབ་ནི་དང་ སོ་སོ་འདི་གཞུང་སྐྱོང་འདི་ལུ་ལྡོག་ཕྱོགས་ཚོགས་པ་སྦེ་གདམ་ཁ་རྐྱབ་ཨིན། གཞུང་སྐྱོང་དང་ལྡོག་ཕྱོགས་ཀྱི་ལཱ་འགན། རྒྱལ་ཁབ་གཅིག་གྱུར་དང་དཔལ་འབྱོར་གོང་འཕེལ་ཡར་དྲག་ཅན་བཟོ་ནི་དང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཞི་བདེ་བསྒྲུབ་ནི། གཞན་དངུལ་འབྲེལ་གྱི་གྲོས་ཐག་གཅད་ནི་དང་ གཞུང་སྐྱོང་ལེགས་ལྡན་སྒྲིང་སྒྲི་བཟོ་ནིའི་འགན་ཁུར་ཚུ་ཡོདཔ་ཨིན། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དྲང་བདེན་ཡར་རྒྱས་གཏང་ནི་དང་ གཞུང་སྐྱོང་དང་གཅིག་ཁར་འབྲེལ་བ་འཐབ་སྟེ་ ལེགས་ཉེས་ཀྱི་རྒྱབ་སྐྱོར་དང་བསམ་འཅར་བྱིན་ནི། འཆར་གཞི་དང་ལས་སྣ་ཚུ་ བསྐྱར་ཞིབ་འབད་ནི་དང་ མི་སེར་གྱི་བསམ་འཆར་ཚུ་ གཞུང་ལུ་དྲན་གསོ་ཕུལ་ཏེ་ དུས་མཐུན་འབད་ནིའི་ལཱ་འགན་མ་འདྲཝ་སྦེ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། (civic,2009) Reference The Royal Education Council. (2009). Bhutan Civics. Paro, Bhutan: The Royal Education Council. Political party. (n.d). Retrieved from https://en.wikipedia.org/wiki/Political_party List of political parties in Bhutan. (n.d). Retrieved from https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_political_parties_in_Bhutan Election in Bhutan. (n.d) Retrieved from https://en.wikipedia.org/wiki/Elections_in_Bhutan དམངས་གཙོ་བོའི་རིང་ལུགས། ས་གནས་གཞུང་ཟེར་མི་འདི་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ས་གནས་ཀྱི་མི་སྡེ་ཚུ་གི་མཐའ་དོན་དང་དགོས་མཁོ་ཚུ་བསྒྲུབ་ནི། དེ་ལས་ རེ་འདོད་འགྲུབ་ནི་གི་དོན་ལུ་ སྤྱི་འཐུན་སྦེ་བཙག་འཐུ་གྲུབ་པའི་འདུས་ཚོགས་ཅིག་ལུ་གོ་ནི་ཨིན། (འབྲུག་གི་ས་གནས་གཞུང་གི་བཅའ་ཁྲིམས་ ༢༠༠༩ ཅན་མ། གནམ་ལོ་མེད།) དང་འཁྲིལ་བ་ཅིན་ ས་གནས་གཞུང་ཟེར་བའི་སྐབས་ འདི་ནང་ལུ་རྫོང་ཁག་ཚོགས་འདུ། རྒེད་འོག་ཚོགས་སྡེ། དང་ ཁྲོམ་སྡེ་ཚོགས་སྡེ་ཟེར་འདུས་ཚོགས་གསུམ་ཚུདཔ་ཨིན་མས། དེ་དང་གཅིག་ཁར་ སྤྱིར་བཏང་གི་དབང་ཚད་དངའགན་ཁུར་ཚུ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ དམིགས་བསལ་དུ་ འདུས་ཚོགས་རང་ར་སོ་སོ་ལུ་ འཛིན་སྐྱོང་གི་དབང་ཚད་དང་བདག་སྐྱོང་གི་དབང་ཚད་ དེ་ལས་ དངུལ་དང་འབྲེལ་བའི་དབང་ཚད་ཚུ་ཡོདཔ་ཨིནམ་དང་ ལ་ལུ་ཅིག་སྤྱི་ལོ་༢༠༡༤ ལུ་འཕྲི་སྣོན་མཛད་དེ་ཡོདཔ་ཨིན། ཕྱིའི་ལྟར་སྣང་ལུ་ དབང་ཚད་དང་བྱ་སྒོ་ཟེར་དབྱེ་བ་སོ་སོ་སྦེ་ཡོད་རུང་ དོན་ངོ་བོ་ལུ་ དེ་ཚུ་ག་ར་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ཀྱི་གྲུབ་མཐའ་ཀ་ཆེན་བཞི་དང་བསྟུན་ཏེ་ཨིན་མས། འདུས་ཚོགས་དེ་ཚུ་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྫོང་ཁག་ག་རའི་ནང་ཡོད་པ་ལས་བརྟེན་ སྤྱིར་བཏང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་གོང་འཕེལ་གྱི་ལས་སྣ་ཚུ་འབྲུག་གི་བློན་ཆེན་གྱི་དབུ་གཙོས་ཏེ་ རྒྱལ་ཡོངས་ཚོགས་འདུས་དང་ཚོགས་སྡེ་ནང་ལུ་ཡོད་པའི་འགན་ཁྲི་ཅན་གྱི་གོངམ་ཚུ་གིས་གསུང་གྲོས་གནང་སྟེ་བརྩམས་རུང་ ལག་ལེན་དངོས་བསྟར་སྦེ་ས་གནས་གཞུང་ཚུ་གིས་འཐབ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། ས་གནས་གཞུང་འདི་གིས་སྦེ་ ས་གནས་སོ་སོ་ནང་ལས་ཕར་ གོང་འཕེལ་གྱི་འགྱུར་བ་སོ་སོ་ཡོད་མི་ཡང་ རང་ར་སོ་སོའི་ས་གནས་ནང་དགོས་མཁོ་དང་ཕན་རླབས་ཆེ་མི་ཚུ་ ལེགས་ཤོམ་སྦེ་འདུས་ཚོགས་ནང་ལུ་ གསུང་གྲོས་གནང་སྟེ་གྲོས་ཐག་ཆོད་དེ་ རང་ར་སོ་སོའི་ས་གནས་ནང་དགོ་པའི་གོང་འཕེལ་ཚུ་གཏང་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། རྫོང་ཁག་ཚོགས་འདུ། དམིགས་བསལ་དུ་ རྫོང་ཁག་ཚོགས་འདུ་ལུ་སྤྱིར་བཏང་གི་དབང་ཚད་དང་བྱ་སྒོ་ཡང་ རྫོང་ཁག་ནང་གི་རྒེད་འོག་དང་ཁྲོམ་སྡེ་ཚུ་ནང་ དཔལ་འབྱོར་གྱི་གོང་འཕེལ་འདྲན་འདྲ་སྦེ་ཡར་དྲག་གཏང་དགོཔ་ཨིན་པས། དེ་དང་གཅིག་ཁར་ ལཱ་གཡོག་གི་གོ་སྐབས་བཟོ་ནི་དང་ ཚོང་ལཱ་དང་ལས་སྡེ་ཚུ་དང་མཉམ་འབྲེལ་འབད་དེ་ གོང་འཕེལ་ཡར་དྲག་གཏང་ནི་ལ་སོགས་པ་ཚུ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་མ་ཚད་ འབྲུག་གི་ས་གནས་གཞུང་གི་བཅའ་ཁྲིམས་ ༢༠༠༩ ཅན་མ་དང་འཁྲིལ་བ་ཅིན་ རྫོང་ཁག་ཚོགས་འདུའི་འཛིན་སྐྱོང་གི་དབང་ཚད་དང་བྱ་སྒོའི་དོན་ཚན་འདི་ནང་ལུ་འབད་དགོཔ་དྲུག། བདག་སྐྱོང་གི་དབང་ཚད་དང་བྱ་སྒོའི་དོན་ཚན་འདི་ནང་ལུ་འབད་དགོཔ་ལྔ། དངུལ་དང་འབྲེལ་བའི་དབང་ཚད་དང་བྱ་སྒོའི་དོན་ཚན་འདི་ནང་ལུ་འབད་དགོཔ་གསུམ་ ཁ་གསལ་སྦེ་ཐོ་བཀོད་འབད་དེ་ཡོདཔ་ཨིན། རྫོང་ཁག་ཚོགས་འདུ་ནང་འཐུས་མི་ རྫོང་བདག་དང་རྫོང་རབ། རྒེད་འོག་རེ་ལས་ བཙག་འཐུ་གྲུབ་པའི་འཐུས་མི་གཉིས་སྦེ་ རྒཔོ་དང་དམངས་མི རྫོང་ཁག་དེའི་ཁྲོམ་སྡེ་ལས་ བཙག་འཐུ་གྲུབ་པའི་ངོ་ཚབ་གཅིག། དེ་ལས་རྫོང་ཁག་གི་ཡན་ལག་ཁྲོམ་སྡེ་ལས་ བཙག་འཐུ་ལས་གྲུབ་པའི་ངོ་ཚབ་གཅིག་ཡོདཔ་ཨིན། རྒེད་འོག་ཚོགས་སྡེ། རྒེད་འོག་ཚོགས་སྡེ་ལུ་ཡང་ འབྲུག་གི་ས་གནས་གཞུང་གི་བཅའ་ཁྲིམས་ ༢༠༠༩ ཅན་མ་དང་འཁྲིལ་ འཛིན་སྐྱོང་གི་དབང་ཚད་དང་བྱ་སྒོའི་དོན་ཚན་འོག་ལུ་འབད་དགོཔ་དགུ། བདག་སྐྱོང་གི་དབང་ཚད་དང་བྱ་སྒོའི་དོན་ཚན་འོག་ལུ་འབད་དགོཔ་བཅུ་གསུམ། དངུལ་དང་འབྲེལ་བའི་དབང་ཚད་དང་བྱ་སྒོའི་དོན་ཚན་འོག་ལུ་འབད་དགོཔ་ ནང་གསེས་ཀྱི་དོན་ཚན་དང་བཅས་ཁ་གསལ་སྦེ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ནང་ལ་འཐུས་མི་ རྒཔོ་དང་དམངས་མི། བཙག་འཐུ་ལས་གྲུབ་པའི་ཚོགས་པ་ལྔ་ལས་མ་ཉུངམ་དང་ བརྒྱད་ལས་མ་ལྷགཔ་ཅིག་འོང་དགོཔ་ཨིན། ཁྲོམ་སྡེ་ཚོགས་སྡེ། ཁྲོམ་སྡེ་ཚོགས་སྡེ་ནང་ འབྲུག་གི་ས་གནས་གཞུང་གི་བཅའ་ཁྲིམས་ ༢༠༠༩ ཅན་མ་དང་འཁྲིལ་ སྤྱིར་བཏང་གི་དབང་ཚད་དང་བྱ་སྒོའི་དོན་ཚན་འོག་ལུ་འབད་དགོཔ་དགུ། འཛིན་སྐྱོང་གི་དབང་ཚད་དང་བྱ་སྒོའི་དོན་ཚན་འོག་ལུ་འབད་དགོཔ་བརྒྱད། དངུལ་དང་འབྲེལ་བའི་དབང་ཚད་དང་བྱ་སྒོའི་དོན་ཚན་འོག་ལུ་ནང་གསེས་ཀྱི་དོན་ཚན་དང་བཅས་ ཁ་གསལ་སྦེ་བཀོད་དེ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ནང་ལུ་འཐུས་མི་ ཁྲོམ་དཔོན་བརྩིས་ཏེ་ བཙག་འཐུ་ལས་གྲུབ་པའི་འཐུས་མི་བདུན་ལས་མ་ཉུངམ་དང་ བཅུ་ཐམ་ལས་མ་ལྷགཔ་རེ་དགོཔ་ཨིན། ས་གནས་གཞུང་འདི་དམངས་གཙོའི་གཞུང་ནང་ མེད་ཐབས་མེད་པའི་མཛའ་བཤེས་དང་རྒྱབ་སྐྱོར་པ་ཅིག་ཨིན། དེ་ཡང་ ས་གནས་གཞུང་ཚུ་གིས་ འབྲུག་གཞུང་གི་ལོ་ལྔའི་ནང་འཁོད་ལུ་བརྩམས་པའི་འཆར་གཞི་དང་ལས་སྣ་ཚུ་ བསྒྲུབ་ནི་ལུ་ཁྱབ་ཚུགསཔ་བཟོ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། ས་གནས་གཞུང་གིས་སྦེ་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་མཐའ་དབུས་མེད་པར་ གོང་འཕེལ་དང་ཡར་དྲག། མི་སེར་རེ་རེ་བཞིན་དུ་གི་བསམ་པའི་བསམ་དོན་ཚུ་འགྲུབ་ནི་ལུ་ཕན་ཐོགས་སྦོམ་འབྱུང་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། Ishwor Thapa (2020) གིས་བཀོད་དོ་བཟུམ་འབད་བ་ཅིན་ ས་གནས་གཞུང་གི་ དམངས་གཙོའི་གཞུང་ཡར་རྒྱས་གཏང་ནི་དང་སྒྲིང་སྒྲི་བཟོཝ་ཨིན་ཟེར་བཤདཔ་ཨིན་མས། དེ་མ་ཚད་ ས་གནས་གཞུང་གི་གོངམ་དང་འགན་ཁུར་འབག་མི་ཚུ་མ་འོངས་པའི་དོན་ལུ་སྦྱོང་བརྡར་བཟུམ་ཅིག་ཨིན་ཟེར་བཤདཔ་ཨིན་མས། ས་གནས་གཞུང་འདི་ལུ་བརྟེན་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ས་གནས་སོ་སོ་ནང་ལུ་འབྱུང་བའི་དཀའ་ངལ་ཚུ་བསལ་ཚུགསཔ་ལས་ རྒྱལ་ཁབ་གཅིག་འབྲེལ་དང་གོང་འཕེལ་གྱི་ལས་སྣ་བརྩམས་ཡོད་མི་ཚུ་ཕན་ནུས་ཅན་བཟོ་ཐབས་ལུ་ གནམ་མེད་ས་མེད་ཕན་ཐོགས་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། ལྷག་པར་དུ་ ས་གནས་གཞུང་འདི་ལུ་བརྟེན་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ ཆགས་སྡང་ཕྱོགས་རིས་དང་ཉེ་རིང་མེད་པར་ རང་སོའི་ས་གནས་འདི་ནང་ལུ་དགོ་པའི་གོང་འཕེལ་དང་འགོ་དཔོན་གདམ་འཐུ་འབད་ནི་ལ་སོགས་པ་ ས་གནས་གཞན་དང་དབྱེ་བ་མེད་པར་འབད་ཚུགསཔ་ལས་ དམངས་གཙོའི་གཞུང་ནང་མེད་ཐབས་མེད་པའི་ཡན་ལག་ཅིག་ཨིན[K1] ། ས་གནས་གཞུང་། རུད་པའི་ཉ་ཀ་ཕུ་ཤེས་ཟེར་མི་འདི་ དབང་འདུས་ཕོ་བྲང་རྫོང་ཁག་ གཡུས་རུད་པའི་ས་ལས་ཨིན་པས། ཁོ་ར་ ཝང་སི་སི་ལས་ཨིན་མི་བུམོ་ སི་སི་ཕྱུགམོ་ལུ་དགའ་བའི་སྲུང་འདི་ ད་རེས་ནངས་པ་གློག་བརྙན་སྦེ་བཟོ་སྟེ་སྟོན་ཡོདཔ་དང་ གློག་བརྙན་ནང་མོ་འཁྲབ་རྩེདཔ་ རྟ་མགྲིན་བུ་དར་དང་ཕོ་འཁྲབ་རྩེདཔ་རྡོ་རྗེ་དབང་འདུས་གཉིས་ཆ་ར་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༩ གི་འཁྲབ་རྩེདཔ་ཕོ་དང་མོ་གཉིས་ཆ་ར་ནང་དྲག་ཤོས་ཀྱི་རྟགས་མ་ཐོབ་ཡོདཔ་ཨིན། སྲུང་འདི་གཞི་ངོ་མ་ར་ དགའཝ་མཐུནམ་གི་བར་ན་ཐ་དམ་ཚིག་སྐོར་ལས་གསལ་སྟོན་འབདཝ་ཨིན་པས། རུད་པའི་ཉ་ཀ་ཕུ་ཤེས་ (སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༨ ཤོག་གྲངས་ ༡-༡༡༧) པའི་ནང་ དུས་རབས་ ༡༩ པའི་ནང་ལུ་ དབང་འདུས་རྫོང་ཁག་ གཡུས་རུད་པའི་ས་ལུ་ ཕམ་གཉིས་ཆ་ར་མེད་པའི་དྭཝ་བུཚ་ཉ་ཀ་ཕུ་ཤེས་ཟེར་ཅིག་སྡོད་སྡོདཔ་ཨིན་པས། ཁོ་ར་ ཕམ་མེད་པའི་བུཚ་མཉམ་ཆུང་ཅིག་ཨིནམ་ལས་ ཟ་ནི་གྱོན་ནི་ཚུ་ཡང་མང་ཤོས་ར་མི་གཞན་ལས་ལྷང་སྟེ་ཟ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། ཁོ་ར་དབང་འདུས་ཚེས་བཅུ་མཇལ་བར་འགྱོ་ནི་སྦེ་ ཁ་ལས་བློ་ཚིག་ ཐིམ་ཕུག་ལྷ་མོའི་སྒྲོམ་མཆོད་ ལམ་ས་ཐག་རིང་སྟེ་འགྱོ་མ་ཚུགསཔ་དང་ སྤུ་ན་ཁའི་ཚེས་བཅུ་གོས་བཟང་གོ་མེད་པར་ མཇལ་མ་ཚུགས་ཟེར་ དབང་འདུས་ཚེས་བཅུ་འདི་ ཨིན་ཅི་མིན་ཅི་ཁོ་ར མཇལ་བར་འགྱོ་དགོ་ཟེར་སེམས་ཐག་བཅད་ནུག། དེའི་ནངས་པ་ མི་ག་ཡང་མ་ལོངསམ་ལས་ ཁོ་དྲོ་པ་ཧ་སག་ལས་ལོངས་ཏེ་མགྱོགས་པར་སོང་སྟེ་  རྫོང་གི་གཤམ་མར་འཛེགས་ཏེ་ ལྟདམོ་བལྟ་ནི་སྦེ་སྡོད་སྡོདཔ་ཨིན་པས། ཁོ་ར་ལྟདམོ་ལྟ་བའི་སྐབས་སུ་ གཟིགས་ར་ནང་ལུ་རྫོང་དཔོན་དང་མགྲོན་གཉེར་གྱི་སྲས་ཚུ ཝང་སི་སི་ཕྱུགམོ་གི་སྐོར་ལས་ ལོ་རྒྱུས་སླབ་སྟེ་བསྟུན་གྲོས་རྐྱབ་སར་གོཝ་ནུག། དེ་བསྒང་ རུད་པའི་ཉ་ཀ་ཕུ་ཤེས་འདི་གིས་ ཐབས་ཤེས་གནས་སྐབས་བཏོན་ཏེ་ སྲས་ཚུ་དང་རྒྱལ་སྤུངས་ ལྟོ་ཚང་བསྡོམས་ཏེ་ཁོང་ཚུ་ འཇའ་རོགས་ཨིནམ་བཟོ་སྟེ་ ཉ་ཀ་ཕུ་ཤེས་ཁོ་ར་དྲག་ཤོས་ཨིནམ་བཟོ་སྟེ་ ཝང་སི་སི་ཕྱུགམོ་འབད་སར་སོང་སྟེ་ ཉ་ཀ་ཕུ་ཤེས་འདི་ཝང་སི་སི་བུམོ་དང་གཉེན་བསྡོམས་ཆི་ནུག། ཨིན་རུང་ ཁོ་ར་ལྟོ་ཚང་ཚུ་དང་གཡུས་ཁར་འགྱོ་ནི་སྦེ་ ལོག་འོང་པའི་སྐབས་ ལམ་ཁར་སྲས་ཚུ་གི་ཧིང་འགྲམ་བཞག་སྟེ་ རྒྱལ་ཡང་སྤྲོད་མ་བཏུབ་པའི་ཁར་ སྦོ་ཡང་ཕྱེ་ཐག་ཐ་དྲང་དཔ་ལས་ ཉ་ཀ་ཕུ་ཤེས་འདི་ ལོག་སྟེ་སི་སི་ཕྱུགམོ་འབད་སར་འགྱོ་མ་ཚུགས་པར་ ཁོ་རའི་སྦ་སྒོར་ནང་ར་སྡོད་དེ་ ཟླཝ་ལངསམ་མ་ལངསམ་ཅིག་ལས་ སི་སི་ཕྱུགམོ་གི་བུམོ་འདི་འོངས་ཏེ་ ཉ་ཀ་ཕུ་ཤེས་འདི་མོ་རའི་གཉེན་གྲོགས་སྦེ་ ལོག་ཝང་ལུ་ཁྱིད་འགྱོ་ཡོདཔ་མས། དེ་ལས་ ཉ་ཀ་ཕུ་ཤེས་བོད་ལུ་ཚོང་རྐྱབ་པར་སོང་སྟེ་  ལོག་ནི་མེད་པར་ལོ་མང་རབས་ལྷག་པའི་ཤུལ་ལུ་ སི་སི་ཕྱུགམོ་འདི་ ཨ་ལུ་སྐྱེ་ནི་སྦེ་ཟླཝ་ ༦ ལངས་སོཔ་ལས་ ཉ་ཀ་ཕུ་ཤེས་ལོག་འོང་པའི་བསྒང་ལས་ ཨ་ལུའི་ཨ་པ་སྐོར་ལས་མ་འགྲིགས་པར་ སྟབས་མ་བདེཝ་ཐོན་པའི་ཤུལ་ལས་ ཡ་མཚན་ཆེ་ཏོག་ཏོ་སྦེ་ ཨ་ལུའི་ཨ་པ་འདི་ཉ་ཀ་ཕུ་ཤེས་ཁོ་ར་ཨིནམ་པའི་ར་ཁུངས་བཀལཝ་ལས་ ག་ར་ཧ་ལས་པའི་ཤུལ་ལུ་དགའ་སྤྲོ་བསྒྱུར་ཏེ་མཇུག་བསྡུཝ་ཨིན་པས། སྲུང་འདི་ལས་བརྟེན་ཏེ་ ང་བཅས་ཀྱིས་ག་ཅི་ཤེས་དགོཔ་འདུག་ཟེར་བ་ཅིན་ གཙོ་བོ་ར་ཕོ་མོ་གི་བར་ན་དགའ་མ་དགའ་གི་རྣམ་གཞག་རྐྱངམ་གཅིག་མེན་པར་ ཚེ་སྔོན་མའི་ལས་གནམ་བསྐོས་ལུ་ཡང་རག་ལསཔ་ལས་ ག་ཅི་ར་འབད་རུང་ རང་གིས་མནོ་མནོ་བསམས་བསམས་བཞིན་དུ་ འགྲུབ་མི་ཚུགསཔ་ལས་ ཚེ་སྔོན་གྱི་འཕྲོ་ཅིག་ཡང་དགོ་ཟེར་བའི་གསལ་སྟོན་འབདཝ་ཨིན། རྒྱབ་རྟེན ཉི་མ་རྡོ་རྗེ་ (༢༠༡༨) རུད་པའི་ཉ་ཀ་ཕུ་ཤེས thimphu: pekhang books. གློག་བརྙན། ཤེས་རབ་ལྷ་མོ་འདི་ འབྲུག་གློག་བརྙན་ཚོགས་པ་ནང་ལུ་གནམ་མེད་ས་མེད་ ཡོངས་གྲགས་ཡོད་མི་ མོ་འཁྲབ་རྩེདཔ་ཅིག་ཨིན། མོ་ བཀྲ་ཤིས་སྒང་རྫོང་ཁག་ནང་ལས་ཨིནམ་དང་ མོ་ར་ལྕོགས་གྲུབ་ཅན་གྱི་ཨམ་སྲུ་ཅིག་འབདཝ་ལས་ འབྲུག་མི་ཀུན་གྱིས་དགའ་མི་འཁྲབ་རྩེདཔ་ཅིག་ཨིན། མོ་ར་ ཐིམ་ཕུག་རྫོང་ཁག་ སྐལ་སྐྱིད་སློབ་གྲྭ་ཆེ་བ་ནང་ལས་ སློབ་རིམ་བཅུ་གཉིས་མཇུག་བསྡུ་སྟེ་ མཐོ་རིམ་ཤེས་ཚད་འདི་ འབྲུག་གི་ཉེ་འདབས་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་རྒྱ་གར་ལུ་ལྷབ་ནུག། མཐོ་རིམ་ཤེས་ཚད་མཇུག་བསྡུ་བའི་ཤུལ་ལུ་ འབྲུག་གློག་བརྙན་ཚོགས་པ་ནང་ འགོ་དང་པ་སྒྲ་འཛིན་ལྷ་མོ་ཟེར་ འོད་ལྡན་གྱིས་བཟོ་སྐྲུན་གྱི་ཐོག་ལས་ བློ་བཟང་ཆོས་གྲགས་ཀྱིས་བཀོད་ཁྱབ་འབད་ཡོད་པའི་གློག་བརྙན་ནང་བརྩེས་ནུག། ཤེས་རབ་མོ་ར་ ཆུང་ཀུའི་བསྒང་ལས་ འཁྲབ་སྟོན་དང་རྣམ་འགྱུར་སྟོན་ནི་ལུ་ སྤྲོ་བ་དང་དང་འདོད་སྦོམ་ཡོད་པའི་མི་ངོམ་ཅིག་ཨིན། མོ་རའི་སྤྲོ་བ་དང་བསྟུན་ཏེ་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༣ ལུ་ འབྲུག་གློག་བརྙན་ཚོགས་པ་ནང་ལུ་ འཁྲབ་རྩེདཔ་གསརཔ་གི་འགན་ཁུར་ལེན་ནུག། སྒྲ་འཛིན་ལྷ་མོ་ཟེར་བའི གློག་བརྙན་དེ་གི་གཞི་དང་སྲུང་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ འབྲུག་མི་ཀུན་གྱིས་དགའ་ཚུགས་པའི་གློག་བརྙན་ཅིག་ལུ་གྱུར་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་གི་ནང་ལས་ཡང་ གློག་བརྙན་དེ་གི་ སྲུང་ཡང་ དགའ་མཐུན་གྱི་ཐོག་ལུ་བརྩེས་ཡོདཔ་ལས་ ག་བ་ལྷགཔ་སྦེ་ན་གཞོན་ཚུ་གིས་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱིན་ཏེ་འདུག། ཤེས་རབ་མོ་ར་ འབྲུག་གི་འཁྲབ་རྩེདཔ་ཚུ་གི་གྲས་ལས་ མཛེས་མའི་མིང་ཡང་ཐོབ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ གཞན་ཡང་མོ་རའི་ལྕོགས་གྲུབ་དང་ རྣམ་འགྱུར་ལེགས་པའི་ཁྱད་ཆོས་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ དུས་ཡུན་ཐུང་ཀུ་ཅིག་ནང་གནམ་མེད་ས་མེད་ཡོངས་གྲགས་ཐོན་ནུག། མོ་གི་གློག་བརྙན་ཚུ་ ལེགས་ཤོམ་འགྱོ་བའི་ཤུལ་ལུ་ གློག་བརྙན་ནང་ལུ་གོ་སྐབས་ཡང་ལེ་ཤ་ཐོབ་ནུག། སྤྱ་ལོ་ ༢༠༡༣ ལས་འགོ་བཟུང་སྟེ་ ད་ལྟོ་ཚུན་གྱི་རིང་ལུ་ ཤེས་རབ་ཀྱིས་ གློག་བརྙན་ ༢༠ དེ་ཅིག་ནང་བརྩེས་ཡོདཔ་དང་ དེ་ཚུ་གཅིག་བ་གཅིག་ཚོང་འབྲེལ་ལེགས་ཤོམ་སོང་ཡོད་མི་ཙང་ཙ་ར་ཨིན་མས། ཤེས་རབ་ལྷ་མོ་གིས་བརྩེས་ཡོད་པའི་གློག་བརྙན་ཚུ་ཡང་ སྒྲ་འཛིན་ལྷ་མོ། ལོག་ཤོག། ལས་ཀྱི་རླུང། འབྲུག་སྒྲ་གླིང་པའི་བཀྲ་ཤིས། འབྲུག། ཡ་མཚན། ངེའི་རྩ་བའི་བླ་མ། ཁྱོད་ངེའི་འཛམ་གླིང་ ཟེར་མི་ཚུ་ཨིནམ་དང་ མི་ཚོད་མི་གིས་མི་མཐོང་ཟེར་ དགོནམ་རྡོ་རྗེ་གིས་བཟོ་སྐྲུན་དང་ དབང་ཕྱུག་རྟ་ལོགཔ་གིས་བཀོད་ཁྱབ་འབད་ཡོད་པའི གློག་བརྙན་ནང་ཡང་བརྩེས་ཏེ་འདུག། གློག་བརྙན་དེ་ ཚོང་འབྲེལ་གནམ་མེད་ས་མེད་ལེགས་ཤོམ་སོང་ཡོདཔ་དང་ འབྲུག་མི་ཀུན་གྱིས་ཡིད་ཆེས་ཚུགསཔ་ཅིག་ལུ་གྱུར་ནུག། ཤེས་རབ་ལྷ་མོ་གིས་ འབྲུག་གློག་བརྙན་ཚོགས་པ་ནང་ལུ་ ཐ་དམ་ཚིག་དཔང་བཙུགས་ཏེ་ ལོ་ ༡༠ དེ་ཅིག་ཕྱག་ཞུ་བའི་གྲུབ་འབྲས་ཡང་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༥ གི་ལོ་ལུ་ དབང་ཕྱུག་རྟ་ལོགཔ་གིས་བཀོད་ཁྱབ་འབད་ཡོད་པའི་གློག་བརྙན་ འབྲུག་སྒྲ་གླིང་པའི་བཀྲ་ཤིས་ནང་ལས་ མོ་འཁྲབ་རྩེདཔ་དྲག་ཤོས་ཀྱི་གསོལ་ར་དང་། དེ་གི་ཤུལ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༧ ལུ་ དབང་ཕྱུག་རྟ་ལོགཔ་གིས་བཀོད་ཁྱབ་འབད་ཡོད་པའི གློག་བརྙན་ ཧམ་ཆེ་བའི་འཛམ་གླིང་ནང་ལས་ མོ་འཁྲབ་རྩེདཔ་རྒྱབ་སྐྱོར་པ་དྲག་ཤོས་ཀྱི་གསོལ་ར་ཡང་ཐོབ་ནུག། གཞན་ཡང་ཤེས་རབ་ལྷ་མོ་འདི་ དམིགས་བསལ་གྱི་བརྒྱུད་འཕྲིན་ལས་དོན་གྱི་ངོ་ཚབ་དང་། གཞན་ཡང་ཕྱིའི་ཚོང་འབྲེལ་ལས་དོན་ངོ་ཚབ། བདེ་བ་ཚོང་འབྲེལ་གྱི་ལས་དོན་ངོ་ཚབ་སྦེ་ཡང་ཕྱག་ཞུཝ་ཨིན་མས། རྒྱབ་རྟེན། འབྲུག་གློག་བརྙན་༼༢༠༢༠༽འབྲུག་གི་སྙན་གྲགས་ཅན་གྱི་མི་ངོམ། གདོང་དེབ། འཁྲབ་རྩེདཔ། ནང་བཟོ་དང་བཟོ་གྲྭ་ཆུང་བ་ཟེར་མི་འདི་ མི་སྡེ་ནང་ མི་ཚུ་གཅིག་མཐུན་གྱི་ཐོག་ལས་ ཚོང་ལཱ་འབད་མི་ལུ་སླབ་ཨིན། འབྲུག་གི་བསྟན་རྒྱས་ལྷན་ཁག་གི་འོག་ལུ་ཡོད་པའི་ནང་བཟོ་དང་བཟོ་གྲྭ་ཆུང་བའི་ལས་ཁུངས་འདི་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༠ སྤྱི་ཟླ་ ༧ པ་ལུ་ གཞི་བཙུགས་འབད་དེ་ Cottage and Small Industry Policy (2019) ཟེར་མི་འདི་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༢ ལུ ཆ་འཇོག་འབད་ནུག། བསྟན་རྒྱས་ལྷན་ཁག་གིས་བཀོད་མི་ནང་  འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ ༩༥% འདི་ བཟོ་གྲྭ་ཁང་ཆུང་བ་ཡོདཔ་དང་ འདི་གི་ ཡིག་ཚང་ལྟེ་བ་འདི་ཐིམ་ཕུག་ལུ་ བསྟན་རྒྱས་ལྷན་ཁག་དང་མཉམ་ཅིག་ཡོདཔ་ཨིན། ནང་བཟོ་དང་བཟོ་གྲྭ་ཆུང་བ་འདི་ དཔལ་འབྱོར་གོང་འཕེལ་གྱི་དོན་ལུ་ གལ་ཅན་ཅིག་ཨིན་ཟེར་བཤདཔ་ཨིན་མས། ནང་བཟོ་དང་བཟོ་གྲྭ་ཆུང་བའི་་འཆར་གཞི་འདི་ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ཀྱི་ལྟ་བ་དང་གཅིག་ཁར་གོང་འཕེལ་བཏང་སྟེ་ སྤྱིར་མི་སྡེ་དཔལ་འབྱོར་ཡར་རྒྱས་གཏང་ནི་དང་། འཇོན་ཐང་ཅན་གྱིས་མཐའ་འཁོར་བཟོ་སྟེ་ སྟབས་བདེ་དྲགས་དང་ཡུན་བརྟན་གྱི་ཡར་རྒྱས་གཏང་ནི། ཚོང་སྡེ་ཆུང་ཀུ་ལ་སོགསཔ་་ཡར་རྒྱས་བཏང་སྟེ་ འོང་འབབ་འདྲ་མཉམ་སྦེ་བགོ་བཀྲམ་འབད་ནི་དང་། ལུང་ཕྱོགས་འདྲན་མཉམ་སྦེ་ཡར་འཕར་གཏང་ནིའི་དམིགས་པ་སྐྱེདཔ་ཨིན་མས། ནང་བཟོ་དང་བཟོ་གྲྭ་ཆུང་བ་འགོ་བཙུགས་དགོ་མི་དེ་ཡང་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ གངས་རི་གིས་བསྐོར་ལས་ས་དབྱིབས་ནང་ཆགས་ཆགསཔ་ཨིན་པའི་ཁར་ མི་རློབས་ཡང་ཁ་གཏོར་ཏེ་ཡོདཔ་ལས་ ཚོང་འབྲེལ་ཆུང་བ་ཚུ་ འགྱོ་བཏུབ་པའི་ས་གནས་ཅིག་ཡང་ཨིན་མས། Cottage and Small Industry Policy (2019, pg.1) ནང་འབད་བ་ཅིན་ ནང་བཟོ་དང་བཟོ་གྲྭ་ཆུང་བ་གིས་ འཛིན་སྐྱོང་ལམ་ལུགས་འདི་ ལས་ཁུངས་ཀྱི གཙོ་འཛིན་ ཡོངས་ཁྱབ་མདོ་ཆེན། དེ་གི་འོག་ལས་ འཆར་གཞི་ལས་ཁུངས། ཚོང་ལས་གོང་འཕེལ་སྡེ་ཚན། ཚོང་ཆུང་ཁྱབ་སྤེལ་ལྟེ་བ་ཚུ་ཡོདཔ་མས། འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ ནང་བཟོ་དང་བཟོ་གྲྭ་ཆུང་བ་ཚུ་ཁག་ཆེ་མི་འདི་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་མངའ་སྡེའི་སྙན་ཞུ་ནང་ བཟོ་གྲྭ་ཆུང་བ་འདི་ གཡོག་སྡེ་གཙོ་རིམ་ཅིག་ཨིན་ཟེར་བཀོད་དེ་འདུག། Namgyel (2019) གིས་ འབྲུག་ལུ་བཟོ་གྲྭ་ཆུང་བ་ ༢༠,༩༠༨ཀྱིས་་ ན་གཞོན་ཚུ་ལུ་ ལཱ་གཡོག་ ༩༦,༡༧༧ བྱིན་ཚུགས་པའི་ཁར་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༨ ལུ་ གྱངས་ཁ་༡,༢༩༧ གྱིས་ཡར་སེང་འགྱོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ལཱ་གཡོག་གིས་ དཀའ་ངལ་རྒྱ་ཆུང་ཀུ་བཟོ་སྟེ་ དཔལ་འབྱོར་སྣ་ཁག་ཚུ གོང་འཕེལ་བཏང་སྟེ་ གྲོང་གསེབ་ཀྱི་འབབ་ཁུངས་ཡར་སེང་འབད་ཚུགསཔ་ཨིན་མས། དཔེར་ན་ གནས་བརྟན་རྡོ་རྗེ་ (༢༠༡༩) གིས་ བཀྲ་ཤིས་སྒང་རྫོང་ཁག་དེ་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ ཨོམ་ཐོན་སྐྱེད་འབྱུང་མིའི་གྲས་ལས་དྲག་ཤོས་ཅིག་ཨིནམ་ལས་ ཀོ་ཕུ་ཀོ་ཨོམ་བཟོ་སྐྲུན་ལས་སྡེ་གིས་ ལས་སྡེ་སྒྲིང་སྒྲི་འགྱོ་བའི་ཁར་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་ལུ་ཡང་ ཕན་ཐོགས་ནི་མས་ཟེར་ཨིནམ་དང་། ད་རེས་བ་ལྷགཔ་སྦེ་ རྒྱ་སྐྱེད་འབད་ནིའི་འཆར་གཞི་ཡོད་ཟེར་བཤད་དེ་འདུག། ནང་བཟོ་དང་བཟོ་གྲྭ་ཆུང་བ་གཞི་བཙུགས་འབད་མི་འདི་གིས་  བཟོ་གྲྭ་རེ་ལུ་མི་ ༣.༦% ལུ་ལཱ་གཡོག་བྱིན་ཚུགས་པའི་ཁར་ བཟོ་གྲྭ་ཆུང་ཀུ་རེ་ལུ་ ༥.༤༥% དང་ ཁག་འབག་གན་འཛིན་ལྟེ་བ་རེ་ལུ་མི་ ༤.༧% ལཱ་གཡོག་བྱིན་ཚུགས་ནུག། དེ་བཟུམ་སྦེ་ར་ མ་རྩ་ དངུལ་ཀྲམ་འབུམ་གཅིག་དང་བཅུ་ཐམ་གྱི་བར་ན་བཟོ་ཡོདཔ་དང་ ན་གཞོན་ ༢༡༡ ལུ་རིག་རྩལ་སྦྱོང་བརྡར་ཡང་བྱིན་ཚུགས་ཡོདཔ་ལས་ འབྲུག་ལུ་ནང་བཟོ་དང་བཟོ་གྲྭ་ཆུང་བ་༩༠%དེ་ཅིག་ཡོད་མི་ཚུ་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་གལ་ཅན་ཅིག་ཨིན་མས། རྒྱབ་རྟེན། གནས་བརྟན་རྡོ་རྗེ། (༢༠༡༩/༡༢/༢༩) རྫོང་ཁག་ཚོགས་འདུ་གིས་ནང་འཁོད་ཨོམ་གྱི་ཐོན་སྐྱེད་ལག་ལེན་འཐབ་དགོ་པའི་གྲོས་ཆོད། ཀུན་གསལ། Ministry of Economic Affairs. (n.d). Cottage and small industry. Retrieved from https://www.moea.gov.bt/?page_id=592 Ministry of Economic Affairs. (July, 2019). Cottage and small industry policy. Royal Government of Bhutan. Cottage, small and medium industry policy of the kingdom of Bhutan. (2012). Royal Government of Bhutan. Namgyel, K.C. (29/06/2019). A start for cottage and small industries. The Bhutanese. Retrieved from https://thebhutanese.bt/a-start-for-cottage-and-small-industries/ ནང་བཟོ་དང་བཟོ་གྲྭ་ཆུང་བ། མི་སྡེ་བརྡ་བརྒྱུད་ཟེར་མི་འདི་ སྤྱོད་མི་འདི་གིས་ ནང་དོན་དང་ཕན་ཚུན་འབྲེལ་བ་བཟོ་ནི་ལུ་གཙོ་བོར་བཏོན་ཚུགས་པའི་ཨང་གནས་ཅན་གྱི་འཕྲུལ་རིག་ཅིག་ལུ་གོཝ་ཨིན། (Kaplan & Haenlein, 2010; Terry, 2009). ད་རུང་ Kent (2010) དང་འཁྲིལ་བ་ཅིན་ མི་སྡེ་བརྡ་བརྒྱུད་ཟེར་མི་འདི་ བརྒྱུད་ལམ་གྱི་ཁྱད་ཆོས་ཡོད་མི་ཅིག་དང་ བརྡ་འཕྲིན་བརྗེ་སོར་འབད་ཚུགས་མི་ ཡང་ན་ཕེསི་བུག་དང་ཊུའི་ཊར་ལ་སོགས་པའི་ལག་ཆས་ཚུ་ལག་ལེན་འཐབ་སྟེ་ འབྲེལ་བ་བཟོ་ཚུགས་མི་ཅིག་ལུ་ངོས་འཛིན་འབདཝ་ཨིན་པས། དེ་མ་ཚད་ ཡོངས་འབྲེལ་གྱི་ཐོག་ལས་བརྡ་སྤྲོད་འབད་ནི་དང་གཅིག་འབྲེལ་བཟོ་ནི། དེ་ལས་ མཉམ་འབྲེལ་བཟོ་ནི་ལུ་ཕན་གྲོགས་འབད་མི་གི་རིགས་ཅིག་ལུ་ཡང་སླབ་ཨིན་པས། (Russo, Watkins, Kelly, and Chan, 2008). དེ་ལས་ Kent (2010) གིས་སླབ་མི་ལྟར་དུ་འབད་བ་ཅིན་ མི་སྡེ་བརྡ་བརྒྱུད་འདི་ ཕན་ཚུན་འབྲེལ་བའི་སྒོ་ལས་ གོ་བརྡ་སྤྲོད་ཚུགས་པའི་བརྒྱུད་ལམ་ཅིག་ལུ་གོཝ་ཨིན་པས། མི་སྡེའི་གཅིག་འབྲེལ་གྱི་བྱུང་རབས་དང་འཁྲིལཝ་ད་ལུ་ མི་སྡེ་བརྡ་བརྒྱུད་ཀྱི་རྒྱུ་ཁུངས་འདི་ འགོ་དང་པ་ར་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༦ ལུ་ ཨཱན་ཌུ་ ཝེ་རེཆ་ཟེར་མི་གིས་གཞི་བཙུགས་འབད་ནུག། དེ་ལས་ཚུར་ ད་རེས་ནངས་པ་འབད་བ་ཅིན་ མི་སྡེའི་བརྡ་བརྒྱུད་ཀྱི་རྒྱུ་ཁུངས་ ཕེསི་བུག་དང་། ཊུའི་ཊར། ཊིག་ཊོག། ཨིནསི་ཊ་གརཱམ། ཡུ་ཊུབ། ལ་སོགས་པ་ཚུ་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ རྒྱལ་ཁབ་མཐའ་དབུས་མེད་པར་ ཕན་པ་སྦོམ་བྱུང་སྟེ་འདུག། དེ་ཡང་ དང་པ་ར་ རིན་གོང་དང་འབྲེལ་བའི་ཕན་པ་ཡོདཔ་ཨིན། སྔར་སྲོལ་གྱི་ཚོང་འབྲེལ་སྐུལ་བསྒྲགས་ནང་ལུ་ ཌོ་ལར་ས་ཡ་སྦེ་ཕོག་མི་དང་ཕྱདཔ་ད་ལུ་ མི་སྡེའི་བརྡ་བརྒྱུད་ནང་ལུ་འབད་བ་ཅིན་ རིན་གོང་འདི་ཉུང་སུ་ཅིག་རྐྱངམ་གཅིག་སླབ་དོ་ཡོདཔ་ལས་ ཚོང་འབྲེལ་གྱི་དོན་ལུ་ལག་ལེན་འཐབ་ནི་ལུ་ཡང་འཇམ་ཨིན་པས། དེ་འབདཝ་ལས་ ཚོང་་པ་ཚུ་ལུ་འཆར་དངུལ་ཚད་ཅིག་ལས་བརྒལ་མེད་རུང་ མི་བསྡེའི་བརྡ་བརྒྱུད་གྱི་ཐོག་ལས་ ཚོང་བསྒྲགས་འབད་དེ་ཚོང་མགྲོན་པ་ཚུ་ལུ་སེམས་ཤུགས་བསྐྱེད་བཅུག་མི་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ ཚོང་ཁང་ནང་མ་ལྷོད་དེ་འབད་ཡུང་ ཡོངས་འབྲེལ་གྱི་ཐོག་ལས་བཙོངས་ཏེ་འོང་འབབ་སྦོམ་བཟོ་ནི་ལུ་ཕན་ཐོགས་འབྱུངམ་ཨིན་པས། (Weinberg, 2009). དེ་ལས་ གཉིས་པ་ལུ་ མི་མང་ཤོས་ཅིག་གིས་ར་ དུས་ཚོད་འདི་མི་སྡེའི་བརྡ་བརྒྱུད་ནང་ལུ་བརྡ་སྤྲོད་འབད་ནི་གི་ལས་དོན་ནང་ལུ་ གཏང་དོ་ཡོདཔ་ལས་ མི་སྡེའི་མཉམ་འབྲེལ་བཟོ་ནི་ལུ་ཕན་པ་དང་དགའ་སྤྲོའི་ལས་རིམ་མཐོང་ཚུགས་ནི་ལུ་ཕན་པ་འདུག། (Riegner, 2007). ད་རུང་ མི་སྡེ་བརྡ་བརྒྱུད་ཀྱི་ཐོག་ལས་ འཛམ་གླིང་ནང་གི་གནས་ཚུལ་ག་བཟུམ་ཡོད་རུང་ འཇམ་ཏོང་ཏོ་སྦེ་ཤེས་ཚུགསཔ་མ་ཚད་ རང་སོའི་མི་ཚེ་འགྱུར་བཅོས་འབད་ནི་གི་ཐབས་ལམ་ཚུ་ཡང་སྟོནམ་ལས་ མི་ཚེའི་འགྱུར་བ་ལུ་ཡང་ཕན་པ་འདུག། (Steuer, 1992). དེ་མ་ཚད་ མི་སྡེ་བརྡ་བརྒྱུད་ཀྱི་ཐོག་ལས་ ཚོང་འབྲེལ་གྱི་ཁྱབ་བསྒྲགས་ཚུ་འབད་དེ་ ཚོང་ཉོ་མི་མངམ་བཀུག་ཚུགས་མི་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ འོང་འབབ་སྦོམ་བཟོ་ཚུགསཔ་མ་ཚད་ མི་སྡེའི་བརྡ་བརྒྱུད་དང་འབྲེལ་བའི་ལས་རིམ་མ་འདྲཝ་ཚུ་འགོ་འདྲེན་འཐབ་སྟེ་ མང་དངུལ་བཟོ་ཚུགས་དོ་ཡོདཔ་ལས་ ཐོན་ཁུངས་འབྱུང་སའི་ས་གོ་འབདཝ་ལས་མི་ཚེའི་འཚོ་ཐབས་ལུ་ཡང་ཕན་པ་འདུག། (Helmsley, 2000). མི་སྡེའི་བརྡ་བརྒྱུད་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ཕན་པ་དེམ་ཅིག་ཡོད་པའི་མཐའ་མར་ ཕན་པ་དང་འཁྲིལ་ཏེ་གནོད་པ་ཡང་སྦོམ་ཡོདཔ་ཨིན མི་སྡེ་བརྡ་བརྒྱུད་ཀྱི་ཐོག་ལས་ཚོང་འབྲེལ་འཐབ་དགོཔ་ད་ལུ་ ཅ་ལ་འདི་ཚུ་ཉོ་མི་གི་དང་འདོད་ལྟར་དུ་ དུས་ཚོད་ཁར་ལྷོད་མ་ཚུགསཔ་མ་ཚད་ ལ་ལུ་གིས་ཡོངས་འབྲེལ་གྱི་ཚོང་པ་རྫུས་མ་ཡང་བཟོ་སྟེ་ མགུ་སྐོར་རྐྱབ་མི་ཡང་འཐོན་དོ་ཨིན་པས། (Barefoot & Szabo, 2010). དེ་མ་ཚད་ Steinman and Hawkins (2010) དང་འཁྲིལ་བ་ཅིན་ ཚོང་རྟགས་དང་པར་དབང་འདི་ཚོང་སྡེ་ནང་ལུ་མེད་ཐབས་མེདཔ་ཅིག་ཨིནམ་དང་ མི་སྡེའི་བརྡ་བརྒྱུད་ནང་ལས་ཕར་སྟོནམ་འབདཝ་ད་ལུ་ ཕྱི་འགྱུར་སྦེ་ལག་ལེན་འཐབ་མི་ཡང་ཐོནམ་ལས་ ཚོང་འབྲེལ་ནང་ལུ་ཐོ་ཕོག་དོ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ རྩུབ་སྤྱོད་ཚུ་ཡང་འཐོནམ་ཨིན་མས། ད་རུང་ མི་འདི་ཚུ་གིས་ རང་གི་སྐོར་ལས་མི་སྡེའི་བརྡ་བརྒྱུད་ནང་བཙུགས་དོ་ཡོདཔ་ལས་  རང་གི་སྒེར་གསང་འདི་འབྱངམ་ཨིན་པས། དེ་མ་ཚད་ མི་སྡེའི་བརྡ་བརྒྱུད་ལུ་ལང་ཤོར་ཐལ་བའི་ཤུགས་ཀྱིས་ རང་གི་དུས་ཚོད་འདི་འཕྲོ་བརླག་གཏང་དོ་ཡོདཔ་དང་ གཞན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ལམ་སྲོལ་ལུ་བལྟ་སྟེ་ རང་གི་ལམ་སྲོལ་འབྱང་ནི་དང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རང་བཙན་ལུ་ཡང་ཉེན་ཁ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། (Sawyer & Gue-Ming Chen,2012). དེ་མ་ཚད་ མི་སྡེའི་བརྡ་བརྒྱུད་འདི་ཚད་ལས་བརྒལ་ཏེ་ལག་ལེན་འཐབ་མི་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ གཟུགས་ཁམས་ལུ་ཡང་གནོད་པ་འབྱུངམ་ཨིན་པས། (Robinson & Smith, 2021). རྒྱུ་མཚན་དེ་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ འབྲུག་གཞུང་གི་མི་སྡེའི་བརྡ་བརྒྱུད་ཀྱི་སྲིད་བྱུས་དང་འཁྲིལཝ་ད་ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་འཇིགས་མེད་སེངྒེ་དབང་ཕྱུག་མཆོག་གིས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༩ སྤྱི་ཟླ་ ༦ པའི་སྤྱི་ཚེས་ ༢ ལུ་གློག་རིག་ཡོངས་འབྲེལ་དང་ རྒྱང་མཐོང་གཞི་བཙུགས་མཛད་པའི་སྐབས་ ཡོངས་འབྲེལ་དང་རྒྱང་མཐོང་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ ལེགས་ཉེས་དང་ཕན་གནོད་ཚུ་ རང་དང་མི་སྡེའི་གཉིས་ཆ་ར་ལུ་ཡོདཔ་ལས་ ན་གཞོན་ཚུ་གིས་ལེགས་ཤོམ་གྱི་དབང་ལུ་ལག་ལེན་འཐབ་དགོ་པའི་ཐུགས་གཏད་ཚུ་གསུངས་སྟེ་འདུག། དེ་འབདཝ་ལས་བརྟེན་ཏེ་ མི་སྡེའི་བརྡ་བརྒྱུད་འདི་ལེགས་པའི་ཕྱོགས་ལུ་ལག་ལེན་འཐབ་ཤེས་ནིའི་དོན་ལུ་ དང་པ་ར་ མི་སྡེའི་བརྡ་བརྒྱུད་འདི་ཕྱི་འགྱུར་སྦེ་ལག་ལེན་མི་འཐབ་ནི་གི་དོན་ལུ་ བརྡ་བརྒྱུད་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་སྤེལ་དགོཔ་དང་། གཞུང་གི་ཁ་ཐུག་ལས་འབད་རུང་ བརྡ་བརྒྱུད་དང་འབྲེལ་བའི་ཁྲིམས་ལུགས་ཚུ་དམ་དམ་བཟོ་དགོཔ་མ་ཚད་ དུས་ཚོད་འཕྲོ་བརླག་མི་འགྱོ་ནི་དོན་ལུ་ ཉིན་བསྟར་གྱི་ལས་འཆར་ཚུ་བཟོ་སྟེ་ཚད་དང་ལྡནམ་སྦེ་ལག་ལེན་འཐབ་དགོཔ་འདུག། དེ་མ་ཚད་ མི་སྡེའི་བརྡ་བརྒྱུད་ཀྱི་ཐོག་ལས་་ཚོང་འབྲེལ་འཐབ་པའི་སྐབས་ལུ་ཡང་ སྔོན་གོང་ལས་གདོང་ལེན་འབད་ཚུགས་པའི་འཆར་གཞི་ཚུ་བཟོ་དགོཔ་འདུག། ད་རུང་མི་སྡེའི་བརྡ་བརྒྱུད་ལུ་ལང་ཤོར་ཐལ་བའི་དབང་གིས་ ཡུན་རིངམོ་སྦེ་ལག་ལེན་འཐབ་པ་ཅིན་ གཟུགས་ཁམས་ལུ་གནོད་པ་ཡོདཔ་ལས་ རང་སོའི་བུ་གཞི་ཚུ་ལུ་བསླབ་བྱ་བྱིན་ཏེ་ བདག་འཛིན་འབད་དགོ་པའི་འགན་ཁུར་འདི་ཕམ་ཚུ་ལུ་ཕོགཔ་ཨིན་པས། (Robinson & Smith, 2021). རྒྱབ་རྟེན། A history of social Networking sites(2011) Retrieved from httpps://www.cbsnews.com. Kalan, A. L., (2010). Users of the world, The challenges and opportunities of         social media. Business Horizons, 53(1), 59-68    doi:10.1016/j.bushor.2009,o9,003. Kent, M, L., (2010). Directions in social media for professionals and scholars.        In         R.L Health (Ed). Handbook of public Relations(2nd ed., pp.643-656). Thousand Oaks, CA : Sage. Robinson & Smith, M.A., (2021). What are the solutions to handle social    media challenges. Retrieved from Https://hipsocial.com on 21st july 2022. Russio, A., Watkins, J., Kelly, L., & Chan,S. (2008). Participatory   communications with social media. Curator: The Museum Journal, 51, 21-         31.doi:10.11111/j.2151. Sawyer & Gue-Ming Chen.,(2012).The impact of social Media on Intercultural      Adaptation. Retrieved from https://web.Uri.edu on 21st july 2022. བརྡ་བརྒྱུད། ༉ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ ཀོ་ཝིཌ་ ༡༩ འཐོན་པའི་ནམ་དུས་ལུ་ ཏམ་ཁུ་སྤྱོད་ནི་ལུ་ལང་ཤོར་ཐལ་མི་ཚུ་གིས་ ཁྲིམས་འགལ་གྱི་ཐོག་ལས་ རྒྱ་གར་ལས་ཏམ་ཁུ་དང་སྨྱོ་རྫས་ཀྱི་རིགས་ཚུ་ ནང་འདྲེན་འཐབ་པའི་དཀའ་ངལ་མང་རབས་ཅིག་ཐོན་པའི་ཤུལ་ལས་ སྨྱོ་རྫས་ཚུ་བཀྲམ་སྤེལ་འབད་ཆོག་པའི་གནང་བ་གནང་སྟེ་འདུག། ཡོན་ཏན་ (2022) གིས་ མི་རྗེ་བློན་ཆེན་མཆོག་གིས་ ཏམ་ཁུ་བཀྲམ་སྤེལ་འབད་མ་ཆོག་པའི་ལམ་ལུགས་འདི་ ཡང་དག་པ་ཅིག་ཨིན་རུང་ ས་མཚམས་ཀྱི་ས་གོ་ནང་སྡོད་མི་ མི་ཚུ་གིས་ཁྲིམས་འགལ་གྱི་ཐོག་ལས་ སྨྱོ་རྫས་ཚོང་འབྲེལ་འཐབ་མི་འདི་ཡར་འཕེལ་འགྱོ་ཡོདཔ་ལས་ དེ་ཚུ་ལུ་ཡང་བལྟ་དགོཔ་འདུག་ཟེར་གསུངས་ཡི་ཟེར་བཤད་དེ་འདུག། World Health Organization (2029)། South Asia Monitor (June 20,2021) ལྟར་དུ་འབད་བ་ཅིན་ ནད་ཡམས་ཀོ་ཝིཌ་ཁྱབ་སྤེལ་འགྱོ་མིའི་གནད་དོན་ངོ་མ་ར་ ནག་ཚོང་རྐྱབ་མི་ལུ་བརྟེན་ཨིན་མས་ཟེར་ ཀུན་གསལ་ནང་ལུ་བཀོད་དེ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། གཞུང་གི་ཁྲལ་ཡངས་ཚད་འཛིན་ལུ་ ཏམ་ཁུ་བཙོང་ཆོག་པའི་གནང་བ་བྱིན་ཏེ་ བཙོང་བཅུག་པའི་སྐབས་ལུ་ མཐའ་ཟུར་གྱི་གཡུས་ཚན་ཚུ་ནང་ཁྱབ་མ་ཚུགསཔ་ལས་ ནག་ཚོང་རྐྱབ་མིའི་གྱངས་ཁ་མར་ཕབ་གཏང་མ་ཚུགས་པར་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་འབདཝ་ལས་ ཏམ་ཁུ་བཅའ་ཁྲིམས་འདི་ འཕྲི་སྣོན་འབད་ཡོདཔ་ཨིན་མས། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༩ ལུ་ ཏམ་ཁུ་དང་སྨྱོ་རྫས་ཀྱི་རིགས་ཚོང་འབྲེལ་འཐབ་མ་ཆོག་པའི་བཅའ་ཁྲིམས་བཟོ་བའི་སྐབས་ལུ་ འཛམ་གླིང་ནང་ལུ་ འགོ་དང་པ་ ཏམ་ཁུ་བཙོང་མ་ཆོག་པའི་ཁྲིམས་ལུགས་བཟོ་མིའི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཨིནམ་སྦེ་ མིང་གཏམ་ཐོན་ཡོདཔ་ཨིན། (The Hindu,2021) ད་རེས་ཁྲིམས་ལུགས་གསརཔ་བཟོ་བའི་བསྒང་ལས་ ལོ་ངོ་བཅུ་ཕྲག་གི་ཧེ་མ་ འབྲུག་པའི་མི་སེར་ཚུ་གིས་ གཟུགས་ཁམས་འཕྲོད་བསྟེན་དང་ཕན་བདེ་ཚུའི་སྐོར་ལས་ ཚ་གྱང་ལངས། ཏམ་ཁུའི་དུ་པ་བཏང་མི་འདི་གིས་ ནང་པའི་ཆོས་དང་ མི་སྡེའི་གཟུགས་ཁམས་འཕྲོད་བསྟེན་གཉིས་ཆ་ར་ལུ་ གནོད་རྐྱེན་སྦོམ་ཡོདཔ་ངོས་འཛིན་འབད་དེ་ ཁྲིམས་ལུགས་བརྩམས་མི་ལས་འགལ་བ་འགྱོཝ་ཨིན་མས། དེ་མ་ཚད་ ཏམ་ཁུ་སྤང་ནིའི་བློ་འདོད་ཡོད་མི་ཚུ་ཡང་ ཏམ་ཁུ་འཇམ་ཏོང་ཏོ་སྦེ་འཐོབ་པའི་བསྒང་ལས་ སྤང་ནི་ལུ་ཡང་ལཱ་ཁག་གཏངམ་ཨིན་མས། འབྲུག་སྨྱོ་རྫས་བཀག་འཛིན་ལས་སྡེ་ནང་ལུ་ མི་ཚེ་ཉམས་གསོ་འབད་མི་་ཚུགིས་སླབ་མི་ནང་ མི་གཞན་ཚུ་ ཏམ་ཁུ་འཐུང་སར་མཐོངམ་ད་ ལོངས་སྤྱོད་དགོ་མནོ་མས་ཟེར་ཨིན་མས། (Karma Deeky Choeday,2021). དེ་བཟུམ་སྦེ་ ཏམ་ཁུ་སྤང་དགོ་པས་ཟེར་མནོ་མི་ཡོད་རུང་ ཏམ་ཁུ་གོང་ཚད་རན་ཏོག་ཏོ་སྦེ་ ཉེ་འདབས་ཀྱི་ཚོང་ཁང་ཚུ་ནང་ལས་འཐོབ་པའི་བསྒང་ལས་ ཤུམས་ཚུད་པའི་སེམས་ཀྱིས་ བཀོ་བཞག་མ་ཚུགས་པར་ ལཱ་ཁག་གཏང་མས་ཟེར་ཨིན་མས། ཐུགས་རྟེན་བཟང་པོ་ (16/08/2022) གིས་སྤྱ་ལོ་ ༢༠༢༢ ཀྱི་ལོ་ཕྱེད་ནང་ར་ ཏམ་ཁུ་ནང་འདྲེན་ དངུལ་ཀྲམ་འབུམ་ལྔ་དང་སྟོང་ཕྲག་དྲུག་ཅུ་རེ་ལྔ་ལྷག་ཙམ་འཐབ་ཡོད་མི་འདི་ ཏམ་ཁུ་སྤྱོད་མིའི་གྱངས་ཁ་ ཡར་འཕེལ་འགྱོ་ཡོད་པའི་སྒྲུབ་བྱེད་ཅིག་ཨིན་མས་ཟེར་བཤད་དེ་འདུག། འབྲུག་མི་ཚུ་ ཏམ་ཁུའི་བཅའ་ཁྲིམས་འཕྲི་སྣོན་འབད་མི་འདི་གིས་ ཏམ་ཁུསྤྱོད་མི་ཡར་སེང་འགྱོ་ནི་དང་ རྒྱལ་སྤྱི་ལས་ ཁ་གཏང་འོང་ཟེར་ཚ་གྱང་ལང་མི་ཚུ་ལུ་  འབྲེལ་ཡོད་མི་ངོམ་ཚུ་གིས་ བཅའ་ཁྲིམས་དེ་ལེགས་ཤོམ་སྦེ་ལག་ལེན་འཐབ་སྟེ་ རྒྱལ་ཁབ་ལུ་ཕན་ཐོགས་བྱུང་བྱུངམ་མེདཔ་ལས་ ཚ་གྱང་ལང་དགོཔ་མིན་འདུག་ཟེར་བཤད་ནུག། བློན་ཆེན་གྱིས་ ཏམ་ཁུ་འཐུང་ནི་ཨིན་ན་མེན་ན་འདི་ མི་རང་སོའི་སེམས་ལུ་རག་ལསཔ་ལས་ བཅའ་ཁྲིམས་འཕྲི་སྣོན་འབད་མི་འདི་ ཏམ་ཁུ་ལུ་ལོངས་སྤྱོད་མིའི་གྱངས་ཁ་  ཡར་སེང་འབད་ནི་ལུ་མེན་ཟེར་གསུངས་ནུག། ཉི་མ་དབང་འདུས། (༢༠༢༡)།  གཞུང་གི་ཁ་ཐུག་ལས་ཡང་ ཏམ་ཁུ་གིས་མིའི་གཟུགས་ཁམས་འཕྲོད་བསྟེན་ལུ་གནོད་པའི་སྐོར་ལས་ སྐུལ་ཁྱབ་བརྡ་སྤྲོད་ཚུ་ འཕྲོ་མཐུད་དེ་ར་འབད་ནི་ཟེར་ ཁས་བླངས་འབད་དེ་འདུག། རྒྱབ་རྟེན། World Health Organization (2019): The Big Ban: Bhutan's journey towards to tobacco -free society.                                         https://www.facebook.com/WHOBhutan/                                     South Asia Monitor (2019): Bhutan moves to legalize tobacco products; smuggling fuels risk of COVID 19- https://www.southasiamonitor.org/bhutan/bhutan-to-moves-to-legalize-tobacco-products-smuggling-fuels-risks-of-covid-19 Zangpo, T. (16/08/2022): Bhutan imports tobacco worth Nu.565.63.M in the first half of 2022. Kuensel. https://kuenselonline.com/bhutan-imports-tobacco-worth-nu-565-63m-in-first-half- of-2022/ ཉི་མ་དབང་འདུས། (2021) ཏམ་ཁུའི་བཅའ་ཁྲིམས་འཕྲི་སྣོན་འབད་མི་དེ་ ཏམ་ཁུ་འཐུང་མི་ ཡར་སེང་འབད་ནིའི་དོན་ལུ་ དམིགས་ཏེ་ དམིགས་ཏེ་མེནམ། ཀུན་གསལ། འཕྲལ་གྱི་དོན་ཚན། འབྲུག་གི་ལྟ་བཤལ་ལས་སྡེ་འདི་ འཛམ་གླིང་ནང་ལུ་ཁྱད་དུ་འཕགས་པའི་ལམ་འགྲུལ་གྱི་ཡུལ་ཅིག་ཨིནཔ་སྦེ་བརྩི་འཇོག་འབད་དེ་འདུག། དེ་ཡང་ འབྲུག་གི་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ རང་བཞིན་གྱི་ཕྱུག་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཨིན་པའི་ཁར་ སྔར་སྲོལ་གྱི་ལམ་ལུགས་ཚུ་མ་ཉམས་པར་ཡོད་མི་ལུ་བརྟེན་ཏེ་དང་ མཐའ་ཟུར་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་འབདཝ་ལས་ རྒྱལ་ཁབ་གོང་འཕེལ་གྱི་དོན་ལུ་ འོས་འབབ་ཅན་དང་ཕན་ནུས་ཅན་གྱི་ཚོང་ལཱ་ཅིག་ལུ་གྱུར་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། (Tourism council of Bhutan, n,d)། འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ ལྟ་བཤལ་ལས་སྡེ་འདི་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་འོང་འབབ་བཟོ་ནི། ཕྱི་དངུལ་བརྗེ་སོར་འབད་ནི། འབྲུག་གི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་སྔར་སྲོལ་ལམ་ལུགས་ཚུ་ ཕྱི་རྒྱལ་ལུ་གསལ་སྟོན་འབད་ནིའི་དོན་ལུ་དང་། འབྲུག་གི་དཔལ་འབྱོར་གོང་འཕེལ་ལུ་གྲོགས་རམ་འབད་ནིའི་དམིགས་པ་བསྐྱེད་དེ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༤ ལུ་ འབྲུག་གཞུང་གིས་ “ཚད་གཞི་ཉུང་སུ་དང་ཕན་ཐོགས་སྦོམ་” ཟེར་བའི་སྲིད་བྱུས་ཀྱི་ཐོག་ལུ་གཞི་བཙུགས་གནང་ནུག། (Dorji, 2001)། དེ་ཡང་ འགོ་དང་པ་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༤ ལུ་འགོ་བཙུགས་པའི་སྐབས་ལུ་ ལྟ་བཤལཔ་ ༢༨༧ དང་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༢ ལུ་ ༢༨༥༠ དེ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༩ ལུ་འབད་བ་ཅིན་ ལྟ་བཤལཔ་ ༧༠༠༠ ལུ་ཡར་སེང་སོང་ནུག། (Dorji, 2001)། དེ་ལས་ཚུར་ལྟ་བཤལ་ལས་སྡེ་འདི་ ཕྱི་དངུལ་བརྗེ་སོར་འབད་ཚུགས་པའི་ཞབས་ཏོག་གི་ལས་སྡེ་གཙོ་བོ་ཅིག་ལུ་གྱུར་ཏེ་ འབྲུག་གཞུང་གི་འོང་འབབ་ཀྱི་ཐོན་ཁུངས་ངོ་མ་ཅིག་ལུ་གྱུར་ཏེ་ཡོད། དེ་ཡང་ ༢༠༠༥ ལུ་ ལྟ་བཤལ་ལས་སྡེ་གིས་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་ཁྲལ་བརྒྱ་ཆ་ ༥༦ དེ་ཅིག་གྲོགས་རམ་འབད་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་གིས་ཡང་མ་དོ་བར་ ན་གཞོན་ཚུ་གི་དོན་ལུ་ ལཱ་གཡོག་གི་གོ་སྐབས་ཡང་བྱིན་ཚུགས་པའི་ཁར་ གྲོང་གསེབ་ཀྱི་མི་སེར་ཚུ་ལུ་གཡུས་ཁའི་ཐོན་སྐྱེད་དང་ལག་བཟོའི་ཅ་ཆས་ཚུ་བཙོངས་ཏེ་ལྷན་ཐབས་བྱུང་སྟེ་འདུག། (Rinzin, Vermeulen & Glasbergen, 2007)། ལྟ་བཤལ་ལས་སྡེ་གིས་ རྒྱལ་ཁབ་གོང་འཕེལ་གྱི་དོན་ལུ་ ཕན་ཐོགས་རྒྱ་ཆེནམོ་སྦེ་བྱུང་སྟེ་ཡོད་རུང་ ནུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་ལམ་སྲོལ་ཚུ་གིས་དབང་ནིའི་ཉེན་ཁ་ཡང་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་ཡང་ འབྲུག་པའི་ན་གཞོན་ཚུ་གི་ལྟ་བཤལཔ་ཚུ་ལུ་དཔེ་བལྟ་སྟེ་ ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་ལམ་སྲོལ་ལུ་སྤྲོ་བ་སྐྱེད་མི་ཐོན་ཏེ་ རང་གི་ལམ་སྲོལ་ལུ་བརྩི་མཐོང་མི་བསྐྱེད་དོ་ཡོདཔ་མས། དེ་མ་ཚད་ ལྟ་བཤལཔ་ཚུ་གིས་ འབྲུག་གི་རྫོང་དང་ལྷ་ཁང་ནང་ལས་ཕར་ ཕྱགས་སྙིགས་རག་རོ་ཚུ་བཀོ་མི་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ ཕྱགས་སྙིགས་དང་འབྲེལ་བའི་གདོང་ལེན་ཡང་སྦོམ་བྱུང་སྟེ་འདུག། དེ་མ་ཚད་  ལྟ་བཤལཔ་འོང་བའི་དུས་ཚོད་ངོ་མ་ར་ ལོ་བསྟར་གྱི་དུས་སྟོན་དང་ཚེས་བཅུའི་སྐབས་ལུ་ཨིནམ་ལས་ དུས་སྟོན་འདི་ནང་བཅའ་མར་གཏོགས་མིའི་གྱངས་ཁ་ཡར་སེང་འགྱོཝ་ཨིན་རུང་ དུས་ཚོད་མིན་པའི་སྐབས་ལུ་ཡང་ ལྟ་བཤལཔ་ཚུ་གི་དོན་ལུ་ འཆམ་དང་ལས་རིམ་ཚུ་ལོགས་སུ་སྦེ་སྟོན་དོ་ཡོདཔ་ལས་ ལམ་སྲོལ་ལུ་འགྱུར་བ་འགྱོ་སྟེ་ དེའི་བཅུད་ཡང་ཉམས་མས་ཟེར་བཤདཔ་ཨིན་མས། (Shackley, 1999)། དེ་མ་ཚད་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༧ ལུ་དགོན་པའི་དབང་འཛིན་ཚུ་གིས་ གུས་ཞབས་མེད་པའི་པར་བཏབ་ཡོད་མི་ལུ་ཡང་ ཉོག་བཤད་བསྐྱེད་དེ་འདུག། (Shackley, 1999)། དེ་ལས་ ལྟ་བཤལཔ་ཚུ་རི་བཤལ་འགྱོ་བའི་ལམ་ཁར་ལས་ཕར་ ཐབ་ཤིང་གི་དོན་ལུ་ཤིང་བཏོག་མི་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ རང་བཞིན་གནས་སྟངས་ལུ་གནོདཔ་བཀལཝ་མ་ཚད་ རི་བཤལ་ཚུ་ནང་འགྱོ་བའི་སྐབས་ལུ་ གཡག་དང་རྟ་ཚུ་བདའ་དགོ་ནི་འདི་གིས་ རྩྭ་དང་སྔོ་ཤིང་ཚུ་ལུ་གནོདཔ་བཀལཝ་ལས་ ས་རུད་ཆད་པའི་དཀའ་ངལ་དང་། རུལ་མ་བཏུབ་པའི་ཕྱགས་སྙིགས་ཚུ་བཀོ་མི་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ མཛེས་པའི་རང་བཞིན་གནས་སྟངས་ཚུ་ཁམས་ལོག་སི་སི་བཟོཝ་ཨིན་པས། (Dorji, 2001)། Nyaupane and Timothy (2010) དང་འཁྲིལ་བ་ཅིན་ ལྟ་བཤལ་གྱི་སྲིད་བྱུས་འདི་ རྒྱ་གར་གྱི་ལྟ་བཤལཔ་མེན་པའི་གཞན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ལྟ་བཤལཔ་ཚུ་གི་དོན་ལུ་རྐྱངམ་གཅིག་ལག་ལེན་འཐབ་དོ་ཡོདཔ་ལས་ བཅའ་ཁྲིམས་ག་ནི་ཡང་མེད་པར་ རྒྱ་གར་ལས་ལྟ་བཤལཔ་གྱངས་ཁ་མ་ཆོད་པར་འོང་བཅུག་མི་འདི་གིས་ འབྲུག་གི་རང་བཞིན་གནས་སྟངས་བཙོག་པ་བཟོ་ནི་ལུ་ཉེན་ཆེ་བས་ཟེར་ཨིན་པས། དེ་མ་ཚད་ ནད་གཞི་འདྲཝ་མ་འདྲཝ་ཚུ་ཡང་སྤེལ་ནིའི་ཉེན་ཁ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། རྒྱུ་མཚན་དེ་འབདཝ་ལས་ འབྲུག་གི་ལྟ་བཤལ་ཚོགས་སྡེ་གི་ལྟ་བ་འདི་ར་ ལྟ་བཤལ་ལམ་འགྲུལ་འདི་ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པའི་ཐུགས་ཀྱི་དགོངས་གཏེར་ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ཀྱི་དགོངས་པ་ལྟར་དུ་ཨིནམ་ལས་ རང་བཞིན་གནས་སྟངས་དང་སྐྱེ་ལྡན་གནས་སྟངས་ལུ་གནོད་སྐྱོན་མེད་མི་དང་ མི་སྡེ་དང་ལམ་སྲོལ་ལུ་གནོད་སྐྱོན་མེད་མི། དཔལ་འབྱོར་གོང་འཕེལ་ལུ་ཕན་ཐོགས་ཚུགསཔ་ཅིག་དགོཔ་སྦེ་ཡོདཔ་ལས་ དེ་བཟུམ་གྱི་སྲིད་བྱུས་ཚུ་ལུ་ལེགས་ཤོམ་སྦེ་ར་གནས་དགོཔ་ཨིན་མས། (Tourism policy, n.d)། དེ་མ་ཚད་ སྲིད་བྱུས་འདི་ཚུ་བསྐྱར་ཞིབ་འབད་དེ་ སྲིད་བྱུས་ཚུ་སྒྲིང་སྒྲི་སྦེ་བཟོ་དགོཔ་དང་ ལྟ་བཤལཔ་ཚད་ལས་བརྒལ་ཏེ་ ལྟེམ་ལྟེ་སྦེ་འཛོམས་པའི་ས་ཁོངས་ཚུ་ འགན་འཛིན་པ་ཚུ་བཙུགས་ཏེ་ བདག་འཛིན་འཐབ་བཅུག་དགོཔ་དང་། བློ་གཏད་ཚུགས་པའི་ལྟ་བཤལཔ་ཚུ་མ་གཏོགས་ ལྟ་བཤལཔ་ག་ལྷོད་འོང་བཅུག་ནི་ལས་མར་ཕབ་འབད་དགོཔ་འདུག། (Consequences and solutions, 2020)།. དེ་སྦེ་འབད་བ་ཅིན་ ལྟ་བཤལ་ཚོགས་སྡེ་ལུ་བརྟེན་ཏེ་བྱུང་བའི་གནོད་རྐྱེན་ཚུ་ལས་བཀག་ཐབས་འབད་ཚུགས་ཏེ་ གདོང་ལེན་ག་ནི་ཡང་མེད་པའི་སྒོ་ལས་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་གོང་འཕེལ་ལུ་ཕན་སྦོམ་སྦེ་ར་ཐོགས་ནིའི་འོས་འབབ་འདུག། རྒྱབ་རྟེན། Dem,K.(2020).Bhutan reports first Covid-19 case.Retrieved from   https://www.bbs.bt.news. Dorji, T.(2001). Sustainability of tourism in Bhutan. Journal of Bhutan studies,    3,84-104). Reinfeld, M. N.,(2003). Tourism and the politics of cultural preservation. A case study of Bhutan. Nyaupane, G.P & Timothy, D.J.(2010). Power, regionalism and tourism policy in   Bhutan. Annals of Tourism Research, 37(4),969-988. Rinzin, Vemeulen & Glasbergen,(2007). An impact of Bhutan’s controlled tourism   policy. Retrieved from https://www.tourism-master.com. Shackley, M.(1999).Cultural impact of Religious Tourism in the Himalayas.    Tourism and cultural conflicts. Tourism Council of Bhutan, (n,d).Retrieved from https://www.tourism.gov.bt ལྟ་བཤལ། ལཱ་ག་ཅི་བཟུམ་ཅིག་འབད་དགོ་རུང་འཇོན་ཐང་ཅན་གྱི་མི་ངོམ་ཚེ་རིང་རྡོ་རྗེ་འདི་ སྤ་རོ་རྒྱ་གར་ཐང་ལས་ཨིན་པས། ཁོ་ར་སློབ་གྲྭ་ཆུང་བ་འདི་སྤ་རོ་རིང་ཕུང་ལུ་བལྟ་བའི་ཤུལ་ལས་ ཁུ་རུ་ཐང་སློབ་གྲྭ་ནང་ལས་སློབ་རིམ་ ༡༢ པ་མཐར་འཁྱོལ་ནུག། སློབ་རིམ་ ༡༢ པ་ནང་ལས་མཐོ་རིམ་ཤེས་ཡོན་སྦྱང་ནི་སྐུགས་ཚད་མ་ལངསམ་ལས་ མཐོ་རིམ་ཤེས་ཡོན་སྦྱང་ནི་གི་གོ་སྐབས་མ་ཐོབ་པས། ཨིན་རུང་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༥ ལུ་ཨ་ལུ་ཉེན་སྲུང་ཚོགས་པ་གིས་རྒྱབ་སྐྱོར་ཐོག་ལས་ མ་ལ་ཤི་ཡ་ལུ་འཁྲབ་སྟོན་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་སྦྱོང་བརྡར་འབད་ནིའི་གོ་སྐབས་གནང་ནུག། སྦྱོང་བརྡར་ཚར་ཞིནམ་ལས་འཁྲབ་རྩེདཔ་ཚེ་རིང་རྒྱལ་མཚན་གྱི་ TNTG ་ཟེར་བའི་གློག་བརྙན་ཁང་ནང་ལུ་ འཁྲབ་སྟོན་མདོ་ཆེན་སྦེ་ཕྱག་ཞུ་ནུག། ཚེ་རིང་རྡོ་རྗེ་ཁོ་ར་གློག་བརྙན་འགོ་དང་པ་ར་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༥ ལུ་ལས་ངན་བུམ་ཟེར་མི་ནང་ལུ་བརྩེས་ཡོདཔ་དང་ རྒྱལ་སྤྱིའི་གློག་བརྙན་གཉིས་ནང་ལུ་བཅའ་མར་གཏོགས་ནུག། གློག་བརྙན་འདི་ཡང་ “ཧེ་མ་ཧེ་མ་” དང་ “lunana yak in classroom” ཟེར་མི་ནང་ལུ་བརྩེས་ནུག། ཚེ་རིང་གིས་ གློག་བརྙན་གྱི་བཀོད་ཁྱབ་མདོ་ཆེན་སྦེ་ཡང་ཕྱག་ཞུ་ཡོད་མི་ལས་ “གྱིབ་མ་” ཟེར་མི་དང་ “lunana yak in classroom” ཟེར་མི་ནང་བཟོ་སྐྲུན་འབད་ནུག། ཁོ་གིས་བཟོ་སྐྲུན་དང་བཀོད་ཁྱབ་འབད་ཡོད་མི་གློག་བརྙན་གཉིས་ཆ་ར་ ཕྱི་རྒྱལ་ཚུ་ནང་ལུ་ཡང་སྟོན་ཡོདཔ་ཨིན་པས། ཁོ་གི་འཁྲབ་སྟོན་ ༡༣ གྱི་སྲུང་འབྲི་མི་དང་བཀོད་ཁྱབ་འབད་མི་སྦེ་ཡང་ཕྱག་ཞུ་ནུག། ཁོ་གིས་བྲིས་ཡོད་པའི་འཁྲབ་སྟོན་ཚུ་མང་ཆེ་བ་ མི་སྡེའི་དཀང་ངལ་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པའི་སྐོར་ལས་བྲིས་ཡོདཔ་ལས་ འབྲུག་མི་ཚུ་ལུ་གོ་བརྡ་སྤེལ་ཚུགས་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། ཚེ་རིང་གིས་བྲིས་ཡོད་པའི་འཁྲབ་སྟོན་ཚུ་སྤྱི་རྒྱལ་ཚུ་ནང་ལུ་ཡང་སྟོན་པར་འགྱོ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། ཁོ་གི་རྒྱལ་སྤྱིའི་གློག་བརྙན་དུས་སྟོན་ ༡༣ དེམ་ཅིག་ནང་ལུ་ཁོ་གིས་བཟོ་ཡོད་པའི་འཁྲབ་སྟོན་ཚུ་སྤྱན་འབུལ་འབད་བར་འགྱོ་ཡོདཔ་ཨིན། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༠ གི་ལོ་ལུ་ཚེ་རིང་རྡོ་རྗེ་ཁོ་ར་ Asian Youth Champ ཟེར་མི་ནང་ལུ་གདམ་ཁ་བསྒྲུབས་ཡོདཔ་དང་ འདི་བཟུམ་སྦེ་ ༢༠༠༥ ལུ་འཁྲབ་རྩེདཔ་གསརཔདྲག་ཤོས་ཀྱི་གསོལ་ར་ཡང་ཐོབ་ནུག། ཚེ་རིང་ཁོ་ར་སེམས་ཅན་ལུ་སྡི་ཆེ་དང་སྙིང་རྗེ་ཡོདཔ་ལས་ བྱམས་སེམས་ཚོགས་པ་ནང་ལུ་འཛིན་སྐྱོང་འགོ་དཔོན་སྦེ་ཕྱག་ཞུ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། ཚེ་རིང་ཁོ་ར་ག་ཅི་འབད་དགོ་རུང་ལྕོགས་གྲུབ་ཡོདཔ་ལས་ ཞབས་ཁྲ་འཐེན་ནི་དང་བརྩམ་ནི་ཚུ་ཡང་འབད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། ཚེ་རིང་གིས་འབྲུག་མཁས་འཕགས་ཅན་ནང་ལུ་གསལ་བཤད་པ་འབད་ཡང་ཕྱག་ཞུ་ནུག། རྒྱབ་རྟེན། འབྲུག་the last Shangri-La (༢༠༢༢) འཁྲབ་རྕེདཔ་ཚེ་རིང་རྡོ་རྫེ། https://www.youtube.com འབྲུག་གི་གློག་བརྙན། (༢༠༡༧) ཚེ་རིང་རྡོ་རྫེ། https://www.movies.bt འབྲུག་གློག་བརྙན། (༢༠༢༠) འབྲུག་གི་སྙན་གྲགས་ཅན་གྱི་མི། https://www.facebook.com འཁྲབ་རྩེདཔ། འབྲུག་ལུ་གསུང་སྙན་ཀ་ལ་པིང་ཀ་བཟུམ་ཡོད་མི་ ཡོངས་གྲགས་ལུ་ཨོ་རྒྱན་པཱན་དྲི་ཟེར་མི་འདི་བཀྲ་ཤིས་སྒང་ལས་ཨིན་པས། ཁོ་ར་སློབ་གྲྭ་ཆུང་བའི་ཤེས་ཡོན་འདི་ ཡོན་ཕུག་ལ་སློབ་གྲྭ་ཆུང་བ་ནང་ལས་མཐར་འཁྱོལ་ནུག། དེ་ལས་ འབྲིང་རིམ་སློབ་གྲྭ་འདི་འཇིགས་མེད་ཤེས་རབ་གླིང་ལས་མཐར་འཁྱོལ་ནུག། ཁོ་རའི་མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ་འདི་ཤེས་རབ་རྩེ་ལས་ ས་ཆ་རིག་པའི་ནང་ལས་མཐར་འཁྱོལ་ནུག། ཨོ་རྒྱན་གྱིས་ཞབས་ཁྲ་འཐེན་ནི་འདི་ ཁོ་ར་ཆུང་ཀུ་སྦེ་སྡོད་པའི་བསྒང་ལས་ར་དགའ་ཤོས་ཅིག་ཨིན་པས། འདི་ཡང་ཁོ་ར་ཆུང་ཀུ་སྦེ་སྡོད་པའི་སྐབས་ཁོ་གི་ཧིན་དྷི ་ཨིང་ལིཤ་ དེ་ལས་བེལ་པོའི་ཞབས་ཁྲ་ཚུ་ ཉན་ནི་དང་འཐེན་ནི་ལུ་སྤྲོ་བ་བསྐྱེད་དེ་འདུག། ཁོ་གི་ཨིང་ལིཤ་ཞབས་ཁྲ་འཐེན་ནི་ལུ་སྤྲོ་བ་བསྐྱེད་ཚུགས་མི་འདི་ ཁོ་རའི་ཨ་ཞེམོ་གིས་སེམས་ཤུགས་བསྐྱེད་བཅུག་ཅི་ཟེར་ཨིན་མས། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༩ ཀྱི་ལོ་ལུ་ཁོ་གི་གློག་བརྙན་ནང་ལུ་ཞབས་ཁྲ་འགོ་དངཔ་འཐེན་ནུག། ཨོ་རྒྱན་ཁོ་ར་མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ་མཐར་འཁྱོལཝ་ཅིན་ ན་གཞོན་གོང་འཕེལ་མ་དངུལ་ནང་ལུ་འཛུལ་ཞུགས་འབད་དེ་ཕྱག་ཞུ་ནུག། ཨིན་རུང་ ཤུལ་ལས་ཁོ་རའི་སྤྲོ་བ་འདི་ ལཱ་གཡོག་ནང་ལུ་ཕྱག་ཞུ་ནི་མེན་པར་ ཞབས་ཁྲ་ལུ་ཨིནམ་ཤེས་ཏེ་ ཁོ་ར་ཞི་གཡོག་ནང་ལས་དགོངསམ་ཞུ་སྟེ་ སྙན་ཆའི་སྡེ་ཚན་ཅིག་བཟོ་སྟེ་ འདི་ནང་ལུ་སྤྲོ་བ་བསྐྱེད་དེ་ལཱ་འབད་ནུག། ཁོ་གིས་བཟོ་ཡོད་པའི་སྙན་ཆའི་སྡེ་ཚན་ “འབྲུག་ hope” ཟེར་མི་འདི་ནང་ལུ་ ཁོང་མི་ངོམ་ ༥ སྡོད་ནུག། ཨོ་རྒྱན་གྱིས་སླབ་མི་ནང་ ཁོ་གིས་ཞི་གཡོག་ནང་ལས་དགོངསམ་ཞུ་སྦེ་ ཁོ་གིས་དགའ་མིའི་ལཱ་ལུ་སྤྲོ་བ་བསྐྱེད་དེ་ གདམ་ཁ་རྐྱབ་མི་ལུ་བློ་འགྱོད་དང་སེམས་ཕམ་མེད་ཟེར་ཨིན་པས། ཨོ་རྒྱན་ཁོ་ར་གློག་བརྙན་ “འབྲུག་རྟེན་” ཟེར་མི་ནང་ལུ་ཡང་བརྩེས་ནུག། ཨོ་རྒྱན་ཁོ་ར་ཞབས་ཁྲ་འཐེན་ནིའི་ནང་ལུ་མཁས་མཆོག་ཅིག་འབདཝ་ལས་ འབྲུག་པའི་ཞབས་ཁྲ་ ༡༠༠་ལས་བཅད་དེའཐེན་ནུག། རྒྱབ་རྟེན། འབྲུག་གི་གློག་བརྙན། (༢༠༡༧) ཨོ་རྒྱན་pandey། https://www.movies.bt འབྲུག་རྒྱང་གྲགས་ལས་རིམ། (༢༠༡༤) ཨོ་རྒྱན་དང་དྲི་བ་དྲིས་ལེན།https://www.bbs.com འཁྲབ་རྩེདཔ། སྤྱིར་བཏང་ཕྱགས་སྙིགས་ཟེར་མི་འདི་ འཛམ་བུ་གླིང་འདི་ནང་ལུ་ མི་གིས་འབད་བའི་ལས་སྣ་ལུ་བརྟེན་ཏེ་འབྱུང་མི་ མ་དགོ་པའི་རིགས་ཚུ་ལུ་སླབ་ཨིནམ་དང་ འཛིན་སྐྱོང་ཟེར་མི་འདི་ཐབས་ཤེས་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་སྒོ་ལས་ རང་བཞིན་གནས་སྟངས་དང་ འགྲོ་བ་སེམས་ཅན་དང་མིའི་གཟུགས་ཁམས་ལུ་ཉེན་འཚུབ་འབྱུང་ནི་ལས་བཀག་ཐབས་བཏོན་མི་ལུ་གོཝ་ཨིན། རྒྱ་གར་མཱམ་བཱའི་ལུ་འབད་བ་ཅིན་ ཕྱགས་སྙིགས་འདི་ མི་གི་བྱ་བ་ལུ་བརྟེན་ཏེ་བསྒྲུབས་མི་ བཀག་ཐབས་མེད་པའི་ཐོན་དངོས་ཅིག་ཨིན་ཟེར་ཨིན་པས། (S Rathi 2006).  དེ་སྦེ་སླབ་དགོ་མི་འདི་ཡང་ རྒྱལ་ཁབ་འདི་ཡར་རྒྱས་ཀྱི་གོམ་པ་སྤོ་བའི་བསྒང་འབད་ནི་འདི་གིས་དང་ རྒྱ་གར་ལུ་མི་རློབས་མང་མི་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ ཕྱགས་སྙིགས་བཀོ་སའི་ས་གོ་མ་ལང་མི་དང་ ལ་ལུ་ཅིག་གིས་ལེགས་ཤོམ་སྦེ་བཀོ་མ་བཏུབ་པའི་གནད་དོན་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ གདོང་ལེན་སྦོམ་འབྱུངམ་ཨིན་པས། ད་རུང་ ཡུ་ནའི་ཊེཌེ་ཨིསི་ཊེཌེ་ལུ་ཡང་ རྒྱལ་ཁབ་གོང་འཕེལ་འགྱོ་མི་དང་བསྟུན་ཏེ་ ཁྲོམ་སྡེའི་བཟོ་གྲྭ་དང་འབྲེལ་བའི་ཕྱགས་སྙིགས་ཚུ་མང་སུ་སྦེ་འཐོནམ་ཨིནམ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༧ ལུ་ ཕྱགས་སྙིགས་ཡོངས་བསྡོམས་ཀྱི་ས་ཡ་སྟོང་ཕྲག་གཅིག་ཐོན་ཡི་ཟེར་ཨིན་པས།  དེ་ལུ་ཡང་ ཀེ་ན་ཌ་གི་སློབ་ཕྲུག་ Ebikapade Amasuo & Jim Baird (2016) གིས་ཞིབ་འཚོལ་འབད་ཡོད་མི་དང་འཁྲིལ་བ་ཅིན་ ཕྱགས་སྙིགས་ལུ་ཡང་ཐོན་ཁུངས་དང་བསྟུན་ཏེ་ ཁྱིམ་ནང་ལས་འཐོན་པའི་ཕྱགས་སྙིགས། བཟོ་གྲྭ་དང་འབྲེལ་བའི་ཕྱགས་སྙིགས། སོ་ནམ་དང་འབྲེལ་བའི་ཕྱགས་སྙིགས། ཚོང་ལས་དང་འབྲེལ་བའི་ཕྱགས་སྙིགས། ས་གཏེར་གྱི་ལཱ་དང་འབྲེལ་བའི་ཕྱགས་སྙིགས་ཟེར་དབྱེ་བ་ཕྱེས་ཏེ་ཡོདཔ་དང་ རང་བཞིན་གནས་སྟངས་དང་འཁྲིལ་ཏེ་ཉེན་ཁ་ཅན་གྱི་ཕྱགས་སྙིགས་དང་ ཉེན་ཁ་མེད་པའི་ཕྱགས་སྙིགས་ཟེར་དབྱེ་སྟེ་འདུག། དེ་བཟུམ་སྦེ་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་འབད་རུང་ བཀྲ་ཤིས་རྣམ་རྒྱལ་གྱིས་ཞིབ་འཚོལ་འབད་མི་འིདཔེ་དེབ་དང་དང་འཁྲིལཝ་ད་ རྒྱལ་ཁབ་འདི་ཆུང་ཀུ་གཅིག་ལས་བརྒལ་མེད་རུང་ ཡར་རྒྱས་འགྱོ་བའི་བསྒང་འབད་ནི་འདི་གིས་ གཞན་རྒྱལ་ཁབ་སྦོམ་དང་དབྱེ་བ་མེད་པར་ ཁྱིམ་ནང་ལས་འཐོན་པའི་ཕྱགས་སྙིགས་དང་ ཕྱི་ཁ་ལས་འཐོན་པའི་ཕྱགས་སྙིགས་ཚུ་གིས་ དཀའ་ངལ་སྦོམ་སྦེ་ར་བྱིན་ཏེ་འདུག་ཟེར་བཀོད་དེ་འདུག། དེ་ཡང་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་འཁོད་ལུ་ བཟོ་སྐྲུན་གོང་འཕེལ་སྦོམ་སྦེ་ར་འགྱོ་མི་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ གོང་འཕེལ་གྱི་ལས་སྣ་ཚུ་གིས་ ཕན་ཐོགས་བརྒྱ་ཆེནམོ་སྦེ་ཡོད་རུང་ དེ་དང་འབྲེལ་བའི་ཕྱགས་སྙིགས་ལུ་བརྟེན་པའི་དཀའ་ངལ་དང་གདོང་ལེན་ཡང་སྦོམ་སྦེ་ར་ཕོགཔ་ཨིན་པས། དེ་ཡང་ S muhle, I Balsam, Cr Cheeseman (༢༠༡༠) གྱིས་འབད་བ་ཅིན་ ཕྱགས་སྙིགས་འདི་ ལེགས་ཤོམ་སྦེ་འཛིན་སྐྱོང་འབད་མ་ཚུགས་མི་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ ཕྱགས་སྙིགས་ལས་བྱུང་བའི་བཙོག་རླུང་གིས་ རང་བཞིན་གནས་སྟངས་ལུ་ཕན་པའི་དབུགས་རླངས་འདི་མེདཔ་གཏང་དོ་ཡོདཔ་ལས་ མཐའ་འཁོར་གནས་སྟངས་ལུ་གནོད་སྐྱོན་སྦོམ་རྐྱབ་མས་ཟེར་སླབ་ཨིན་པས། དེ་ཡང་ དང་པ་ལུ་ རུལ་མ་བཏུབ་པའི་ཕྱགས་སྙིགས་ཀྱི་རྫས་སྦྱོར་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ ག་ནི་བ་མཛེས་པའི་ཤིང་དང་མེ་ཏོག་ཚུ་ཡང་ཉམས་གཏང་དོ་ཡོདཔ་ལས་ ག་ར་ཚ་གྱང་འབག་དགོཔ་བྱུང་སྟེ་ཡོདཔ་དང་ ལྷག་པར་དུ་ ཤིང་འབྲས་ཀྱི་འབབ་ཁུངས་ལུ་བརྟེན་སྡོད་པའི་ མི་སེར་སོ་ནམ་པ་ཚུ་ལུ་ཐོ་ཕོགཔ་ཨིན་པས། དཔེར་ན་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ལུ་འབད་རུང་ ནུབ་ཕྱོགས་རྫོང་ཁག་ཚུ་ལུ་ཨེ་པཱལ་དང་ ཤར་ཕྱོགས་རྫོང་ཁག་ཚུ་ལུ་འབད་བ་ཅིན་ ཚལ་ལུ་འདི་ འོང་འབབ་ཆེ་བའི་ཤིང་འབྲས་གཙོ་ཅན་ཅིག་ཨིན་རུང་ ད་རེས་ནངས་པ་རྒྱལ་ཁབ་གོང་འཕེལ་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ རྒྱལ་ཁབ་མཐའ་དབུས་མེད་པར་སྣུམ་འཁོར་ལམ་དང་ བཟོ་གྲྭ་འཕྲུལ་ཁང་ལེ་ཤ་གཞི་བཙུགས་འབད་ཡོདཔ་ལས་ དེ་ལས་བརྟེན་པའི་བཙོག་རླུང་གིས་ཤིང་ཚུ་ཉམས་ཏེ་ མི་སེར་ཚུ་གི་འཐོན་ཁུངས་འབྱང་སྟེ་ཡོདཔ་དང་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་གོང་འཕེལ་ལུ་ཡང་ཐོ་སྦོམ་ཕོག་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་མ་ཚད་ ཕྱགས་སྙིགས་འཛིན་སྐྱོང་འབད་མ་ཚུགས་མི་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ འཛམ་གླིང་ནང་ལུ་རི་ཁའི་སེམས་ཅན་ཚུ་གི་ སྐྱེ་ལྡན་གནས་སྟངས་རིམ་ལུགས་ལུ་ཡང་གནོད་སྐྱོན་འབྱུངམ་ཨིན་པས། (V Ruggiero ༢༠༡༥). དེ་ཡང་ ཕྱགས་སྙིགས་འདི་ག་མནོ་སར་བཀོ་མི་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ དེ་གི་རྫས་སྦྱོར་གྱིས་ གནམ་གཤིས་འགྱུར་བ་འགྱོ་ཡོད་མི་ལུ་བརྟེན་ མཐོ་ཚད་སོ་སོ་ནང་གནས་པའི་སེམས་ཅན་ལ་ལུ་ཤི་མི་ལུ་བརྟེན་ ལ་ལུ་ཧེ་མ་བཟུམ་སྦེ་ལྟོ་མ་ཐོབ་པར་ གཡུས་ཁ་ལས་ཕར་འོངས་ཏེ་ མི་དང་སྒོ་ནོར་སེམས་ཅན་ ལོ་ཐོག་ཚུ་ལུ་གནོདཔ་བཀལ་མི་མང་སུ་སྦེ་འཐོན་མི་ཡང་ དེ་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ཨིན་པས། དེ་བཟུམ་གྱི་གནོད་པ་འདི་སེམས་ཅན་ཚུ་ལུ་རྐྱངམ་གཅིག་མེན་པར་ འགྲོ་བ་མི་ཚུ་ལུ་ཡང་ གཟུགས་ཁམས་འཕྲོད་བསྟེན་ལུ་གནོད་པ་ཡོདཔ་དང་ ལྷག་པར་དུ་ ཝེག་ཊར་བོན་ཟེར་མི་ནད་གཞི་འཐོབ་ནིའི་ཉེན་ཁ་ཡོད་ཟེར་ཨིན་པས། (MT Nor Faiza, NA Hassan ༢༠༡༩). དེ་བཟུམ་གྱི་དཀའ་ངལ་འདི་ རྒྱལ་ཁབ་མཐའ་དབུས་མེད་པར་ ཉིན་ལྟར་བཞིན་དུ་ཐོན་དང་འཐོན་བཞིན་དུ་ཡོདཔ་ལས་ གདོང་ལེན་འབད་ནི་གི་ཐབས་ལམ་ཡང་ རྒྱལ་ཁབ་སོ་སོའི་ནང་ལུ་མ་འདྲཝ་རེ་བཟོ་སྟེ་འདུག། དེ་ཡང་ ཤར་ལྷོ་ཨེ་ཤི་ཡ་གི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་འབད་བ་ཅིན་ ཐོན་རླུང་སྟོང་པའི་ལམ་ལུགས་ཟེར་མི་ཅིག་འགོ་བཙུགས་ཏེ་འདུག། (Uyen Nguyen Mgoc, Hans Schnitzer ༢༠༠༩). དེ་བཟུམ་སྦེ་ར་ ང་བཅས་རའི་དཔལ་ལྡན་འབྲུག་གི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ཡང་ ཨ་ཞེ་རྗེ་བཙུན་པདྨ་དབང་ཕྱུག་མཆོག་གིས་ ངེའི་ཕྱགས་སྙིགས་ངེའི་འགན་འཁུར་ཟེར་བའི་བརྗོད་དོན་གྱི་ཐོག་ལུ་ ཕྱགས་སྙིགས་སྟོང་པའི་དུས་ཚོད་ཟེར་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༩ སྤྱི་ཟླ་ ༦ པའི་སྤྱི་ཚེས་ ༢ ལུ་གཞི་བཙུགས་གནང་ཞིནམ་ལས་ཚུར་ ད་ལྟོའི་བར་ན་ཡང་ རྒྱལ་ཁབ་མཐའ་དབུས་མེད་པར་ཉིནམ་འདི་ཁར་ ཕྱགས་སྙིགས་འཐུ་ནིའི་ལས་རིམ་ཚུ་འགོ་འདྲེན་འཐབ་ཨིན། དེ་མ་ཚད་ འབྲུག་གཞུང་གི་ཁ་ཐུག་ལས་ཡང་ བཙོག་གྲིབ་བཀག་ནི་ལས་ལྷག་སྟེ་ ཡུན་བརྟན་གྱི་ཐོན་སྐྱེད་སླར་བཟོའི་མི་སྡེ་བཟོ་ཐབས་ལུ་གཙོ་བོ་བཏོནམ་ཨིན་པས། དེ་མ་ཚད་ འབྲུག་གི་ལོ་ངོ་ལྔའི་འཆར་གཞི་ ༡༢ པའི་ནང་ལུ་ཡང་ དོན་སྨིན་ཅན་གྱི་ཕྱགས་སྙིགས་འཛིན་སྐྱོང་ལུ་གཙོར་བཏོན་ཡོདཔ་དང་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༣༠ གི་ནང་འཁོད་ ཕྱགས་སྙིགས་རྩ་བ་ལས་མེདཔ་བཟོ་ནི་ཟེར་བའི་འཆར་གཞི་ཚུ་ཚུད་དེ་ཡོདཔ་ལས་ གཙང་སྦྲ་དང་ལྡན་པའི་འབྲུག་ཡུལ་ཟེར་བའི་སྡེ་ཚན་ཅིག་ཡང་གཞི་གཙུགས་འབད་དེ་ འབྲུག་གི་ན་གཞོན་ཚུ་གིས་ ཕྱག་སྙིགས་འཛིན་སྐྱོང་འབད་ནི་ལུ་བརྩོན་ཤུགས་སྐྱེདཔ་ཨིན་པས། དེ་སྦེ་འབད་དགོ་མི་ཡང་ གོང་ལུ་བཤད་ཡོད་པའི་ཕྱགས་སྙིགས་དང་འབྲེལ་བའི་དཀའ་ངལ་ཚུ་ལས་གདོང་ལེན་འབད་དེ་ གཙང་སྦྲ་དང་ལྡན་པའི་མཐའ་འཁོར་རྒྱུན་སྐྱོང་འབད་ནི་གི་དོན་ལུ་ཨིནམ་དང་ ལྷག་པར་དུ་ ཕྱགས་སྙིགས་དང་འབྲེལ་བའི་ནད་གཞི་ཚུ་ལས་བཀག་ཚུགས་ཏེ་ སྔར་ག་ཨིནམ་སྦེ་ཞི་བདེའི་ངང་ལུ་གནས་ཐབས་ལུ་དམིགས་ཏེ་ཨིན་ནོ།། རྒྱབ་རྟེན། Anand, P. B., 1999. ཕྱགས་སྙིགས་འཛིན་སྐྱོང་།. མཐའ་འཁོར་དང་ཁྲོམ་གྱི་གོང་འཕེལ། 11(2), 161-176. འབྲུག་རྒྱལ་ཡོངས་གནས་སྡུད་ཡིག་ཚང་། http://www.nsb.gov.bt/publication/download.pho?id MT Nor Faiza, NA Hassan ཕྱགས་སྙིགས་འཛིན་སྐྱོང་། (JWBM) 2019. S Rathiརང་བཞིན་དང་དཔལ་འབྱོར་གོང་འཕེལ།, 2007 cambridge.org. S Muhle, l Balsam,CRCheeseman- Resources, conservation and waste management 2010- Elsevier. V Ruggiero-green harms and crimes, 2015- springer. ཕྱགས་སྙིགས་འཛིན་སྐྱོང་། མི་དང་རི་ཁའི་སེམས་ཅན་གྱི་བར་ནའི་དཀའ་ངལ་འདི་ རི་དྭགས་སེམས་ཅན་གྱི་དགོ་འདོད་དང་ངང་ཚུལ་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ མི་ལུ་གནོདཔ་བཀལ་མི་དང་། ཡང་ན་མིའི་རེ་འདོདགྱིས་སྦེ་ རི་དྭགས་སེམས་ཅན་ཚུ་ལུ་གནོདཔ་བཀལ་མི་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ བར་ནའི་ཕན་ཚུན་འབྲེལ་བ་ལུ་སྐྱོན་ཞུགས་ནི་འདི་གིས་འཐོནམ་ཨིན་མས། (IUCN, 2003). དེ་ཡང་ རི་དྭགས་སེམས་ཅན་ཚུ་གིས་ ལོ་ཐོག་ལུ་གནོད་སྐྱོན་རྐྱབ་ནི་དང་ སྒོ་ནོར་སེམས་ཅན་ཚུ་གསད་ནི། མི་ལུ་འཇིགས་སྐུལ་འབད་ནི་དང་གསད་ནི་ལ་སོགས་པའི་དཀའ་ངལ་བྱིན་ནི་དང་། མི་ཚུ་གིས་ རི་དྭགས་སེམས་ཅན་ཚུ་འཁྱམ་སའི་ས་ཁོངས་མེདཔ་གཏང་ནི་དང་གསད་ནི་ཚུ་ཚུདཔ་ཨིན་པས། དེ་བཟུམ་མའི་དཀའ་ངལ་དེ་ཡང་ IUCN, World Park Congress (2003) དང་འཁྲིལཝ་ད་ མི་རློབས་ཡར་སེང་འགྱོ་མི་ལུ་བརྟེན་ཏེ་དང་། ས་གཞི་ལག་ལེན་གྱི་བསྒྱུར་བ། རི་དྭགས་སེམས་ཅན་ཚུ་གི་སྡོད་སའི་ས་ཁོངས་ཉམས་མི་དང་ ཁ་གཏོར་བཏང་མི། སྐྱེ་ལྡན་གནས་སྟངས་འདི་ལྟ་བཤལ་གྱི་དོན་བསྒྱུར་བའི་གྱངས་ཁ་ཡར་སེང་འགྱོ་མི། རང་བཞིན་སྲུང་སྐྱོབ་ས་ཁོངས་ནང་ལུ་ ལྷོད་ནི་ཡར་འཕར་འགྱོ་མི། སྒོ་ནོར་སེམས་ཅན་གྱི་གྱངས་ཁ་ཡར་སེང་འགྱོ་མི། སེམས་ཅན་མང་དྲགས་མི་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ རི་ཁར་ཡོད་པའི་བཟའ་འཐུང་གི་རིགས་ཉུང་སུ་འགྱོ་མི། ཉམས་སྲུང་གི་ལས་རིམ་ཚུ་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ རི་དྭགས་སེམས་ཅན་ཡར་སེང་འགྱོ་མི། དེ་ལས་ བསིལ་དྲོད་གནས་སྟངས་འགྱུར་བའི་རྒྱུ་རྐྱེན་ཚུ་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ཨིནམ་སྦེ་བཤད་དེ་འདུག། དཀའ་ངལ་འདི་མང་ཤོས་ཅིག་ སྒོ་ནོར་སེམས་ཅན་གསོ་སྐྱོང་འབད་མི་དང་ འཚོ་བ་སོ་ནམ་ཞིང་ལཱ་ལུ་བརྟེན་ཏེ་སྡོད་མི་ ཡར་རྒྱས་འགྱོ་བའི་བསྒང་གི་རྒྱལ་ཁབ་ཚུ་ནང་ཐོན་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་ནང་སྡོད་མི་ མི་དང་རི་དྭགས་སེམས་ཅན་ཚུ་ རང་བཞིན་གྱི་ཐོན་སྐྱེད་ལུ་ དོ་འགྲན་འབད་དགོ་དོ་ཡོདཔ་ལས་ མི་ཚེའི་གནས་སྟངས་འདི་ གདོང་ལེན་ཅན་དང་ཉེན་ཁ་ཆེ་ཤོས་ཅིག་སྦེ་སྡོདཔ་ཨིན་མས། (Messmer, 2000). དེ་བཟུམ་མའི་དཀའ་ངལ་འདི་ ས་གནས་་མཐའ་ཟུར་ནང་ལས་ཕར་ མང་སུ་ཅིག་འཐོན་དོ་ཡོདཔ་ལས་ མི་སེར་སོ་ནམ་པ་ཚུ་ལུ་དཀའ་སྡུག་སྦོམ་སྦེ་ཕོག་སྟེ་འདུག། དེ་ཡང་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་འབད་བ་ཅིན་ དུས་ཉིན་མཚན་མེད་པར་ཞིང་ཁར་ལོ་ཐོག་བསྲུངས་སྡོད་ནི་འདི་ ད་ལྟོའི་བར་ན་ཡང་ རྒྱ་ཆེ་དྲགས་སྦེ་ར་ཡོདཔ་དང་ (Penjor et al.,2014)། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༤ ལུ་འབད་བ་ཅིན་ མི་སེར་སོ་ནམ་པ་ཚུ་གི་དུས་ཚོད་བསྡོམས་བརྒྱ་ཆ་ ༡༡.༣ དེ་ཅིག་ ཞིང་བསྲུང་ནིའི་ནང་ལུ་རྫོགས་ཏེ་འདུག་ཟེར་བཀོད་ནུག། (MoAF,2015). དེ་འབདཝ་ལས་ མི་སེར་མང་ཤོས་ཅིག་ ལཱ་འབད་ནི་ལས་ཐོགས་ལུས་ཡོདཔ་མ་ཚད་ གཡུས་ཁ་ལས་ཁྲོམ་ཁར་གནས་སྤོ་འགྱོ་ནི་གི་སེམས་ཤུགས་ཡང་བསྐྱེད་བཅུགཔ་ཨིན་པས། རྒྱུ་མཚན་དེ་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ ལཱ་གཡོག་མ་ལངས་པའི་དཀའ་ངལ་ཡར་སེང་འགྱོ་ཡོདཔ་ལས་ ན་གཞོན་ཚུ་གིས་ ཁྲིམས་འགལ་གྱི་ལཱ་ལུ་ཤུགས་ཐལ་ཏེ་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་གོང་འཕེལ་ལུ་ཡང་ཐོ་སྦོམ་སྦེ་ཕོག་སྟེ་འདུག། དེ་གིས་ཡང་མ་དོ་བར་ མི་སེར་ཚུ་རི་དྭགས་སེམས་ཅན་དང་འབྲེལ་བ་འཐབ་དགོཔ་ཐོནམ་་ལས་ ནད་གཞི་འདྲཝ་མ་འདྲཝ་ཚུ་སྤེལ་དོ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ མིའི་ཚེ་སྲོག་ལུ་ཡང་བར་ཆད་རྐྱབ་སྟེ་འདུག། (Jones et al.2008; Taylor et al.2001). མི་དང་སེམས་ཅན་གྱི་བར་ནའི་དཀའ་ངལ་འདི་ ཡར་སེང་འགྱོ་མི་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ མི་དང་སེམས་ཅན་གྱི་བར་ན་དཀའ་ངལ་ག་ནི་ཡང་མེད་པར་  དགའ་སྐྱིད་ཀྱི་ངང་ལུ་གནས་ཚུགས་ནིའི་དོན་ལུ་ ཐབས་ཤེས་ལྡན་པའི་མི་ཚུ་གིས་ དཀའ་ངལ་དང་བསྟུན་པའི་ཐབས་ལམ་ཡང་ལྷམ་པ་མ་འདྲཝ་སྦེ་བཏོན་ཏེ་འདུག། དེ་ཡང་ དང་པ་སོ་ནམ་གྱི་ལཱ་འབད་སའི་ས་གོ་འདི་ ཆུ་དང་མཚོ་འགྲམ་ རི་རྒྱུད་ལ་སོགས་པའི་རང་བཞིན་གྱི་རཝ་ཡོད་སའི་ས་ཁོངས་ནང་གདམ་ཁ་རྐྱབ་དགོཔ་དང་ དེ་མིན་རྩིགཔ་རྐྱབ་སྟེ་རཝ་རྫུས་མ་བཟོ་དགོཔ་སྦེ་བཀོད་ནུག། (Nyphus & Tilson, 2004). དེ་གི་ནང་ལས་ཡང་ མི་སེར་སོ་ནམ་པ་ཚུ་གིས་ རྒྱལ་ཁབ་ཡར་རྒྱས་ཀྱི་འགྱུར་བ་དང་བསྟུན་ཏེ་ཐོན་པའི་ གློག་ར་འདི་ཕན་ཐོགས་ཅན་ཅིག་སྦེ་ངོས་ལེན་འབད་དེ་འདུག། (Hoare, 1992). དེ་ཡང་ གློག་ར་འདི་ཡུན་རིངམོ་གནས་པའི་རཝ་ཅིག་ཨིནམ་དང་ གློག་རྒྱུན་གྱི་རཝ་ཅིག་འབདཝ་ལས་ རི་དྭགས་སེམས་ཅན་ཚུ་གིས་ གཞན་རཝ་བཟུམ་སྦེ་ བང་བཙོངས་ཏེ་འཛུལ་མི་ཚུགས་དོ་ཡོདཔ་མས། དེ་ལས་ དཀའ་ངལ་སེལ་ཐབས་གཉིས་པ་འདི་ ལོ་ཐོག་བསྲུང་ནི་ནི་དང་ རང་གི་སྒོ་ནོར་སེམས་ཅན་ཚུ་སྣང་མེད་སྦེ་བཀོ་མ་བཞག་པར་ ཉིན་མཚན་མེད་པར་བདག་འཛིན་འབད་དགོཔ་ཨིན་ཟེར་བཀོད་དེ་འདུག། (ogada et al., 2003). གསུམ་པ་ དང་འདོད་ཅན་གྱི་མི་ཚུ་གིས་ གཞིས་གསརཔ་ཆགས་ནི་ལུ་གཙོ་བོར་བཏོན་དགོཔ་ཨིན་མས། དེ་ཡང་ ཐོན་ཁུངས་ཆེ་བའི་ས་གོ་དང་ མི་སྡེའི་དཔལ་འབྱོར་གྱི་གོ་སྐབས་ཡོད་ས་ལུ་ ལོག་སྟེ་གཞིས་ཆགས་དགོཔ་ཨིན་པས། (Msdhusudan, 2003). གཞིས་སྤོ་བའི་སྐབས་ལུ་ཡང་ ཉེན་ཁ་ཡོད་པའི་ས་གནས་ནང་ལུ་མེན་པར་ ཧེ་མ་བ་དྲག་པའི་ས་གོ་དང་ སྲིད་དོན་དང་མི་སྡེ། དེ་ལས་ ལམ་སྲོལ་གྱི་རྒྱབ་འགལ་ཚུ་མེད་སའི་ས་གནས་ཚུ་ གདམ་ཁ་རྐྱབ་དགོ་ཟེར་བཤད་དེ་འདུག། (Treves and karanth,2003b). དེ་ལས་བཞི་པ་ལུ་ རི་དྭགས་སེམས་ཅན་ཚུ་གི་ཆགས་ཡུལ་བསྒྱུར་ནི། དེ་ཡང་ རི་དྭགས་སེམས་ཅན་ཚུ་དཀའ་ངལ་ཅན་གྱི་ས་ཁོངས་ལས་ གཞན་འོས་འབབ་ཡོད་པའི་ས་ཁོངས་ མི་དང་ཁོང་རའི་འཚོ་བའི་གནས་སྟངས་ལུ་གནོད་སྐྱོན་གྱི་ཉེན་ཁ་མེད་སའི་ས་གོ་ནང་བསྐྱལ་ནི་འདི་ཨིན་པས། (Treves and karanth,2003b). ད་རུང་ ཐབས་ལམ་དྲག་ཤོས་གཅིགཔོ་འདི་ སྡེ་ཚན་ནང་ཡོད་པའི་རི་དྭགས་སེམས་ཅན་ཚུ་ སྡེ་ཚན་ནང་ལས་ཁ་བྱལ་གཏང་ནི་འདི་ཨིན་པས། དེ་ཡང་ རྒྱ་གར་བྱང་ཕྱོགས་ཀྱི་གནད་དོན་ཞིབ་འཇུག་དང་འཁྲིལཝ་ད་ མི་འདི་ཚུ་གནས་བཅའ་སའི་ས་གོ་ནང་ལུ་སྤྱ་ ༢༦༠༠༠༠ དེ་ཅིག་ཡོད་མི་འདི་ཁ་བྱལ་བཏང་སྟེ་བཞག་མི་འདི་གིས་ མི་དང་ལོ་ཐོག་ཚུ་ལུ་གནོདཔ་བཀལ་ནི་ལས་བཀག་ཚུགས་ཏེ་ ཐབས་ལམ་དྲག་ཤོས་ཅིག་ཨིནམ་སྦེ་བཤད་དེ་འདུག། དེ་མ་ཚད་ མི་ཚུ་གིས་འབད་རུང་ རི་དྭགས་སེམས་ཅན་ཚུ་གསད་ནི་ལས་སྤང་དགོཔ་ཨིན་མས།ཤ་ཟ་ནི་གི་དོན་ལུ་དང་ ཏི་རུ་བཟོ་ནིའི་དོན་ལུ་ སེམས་ཅན་སྲོག་གཅད་འབད་མི་འདི་གིས་ སྐྱེ་ལྡན་གནས་སྟངས་རིམ་ལུགས་ལུ་ཐོ་ཕོག་དོ་ཡོདཔ་ལས་ མི་དང་སེམས་ཅན་གྱི་བར་ན་དཀའ་ངལ་འདི་ཡར་སེང་འགྱོཝ་མས་ཟེར་བཀོད་དེ་འདུག། (Mishra, 1997 and 2003). དེ་འབདཝ་ལས་ འཛམ་གླིང་ནང་ལུ་ མི་དང་སེམས་ཅན་གྱི་བར་ནའི་དཀའ་ངལ་འདི་ གོང་གི་ཐབས་ལམ་ལག་ལེན་འཐབ་དང་མ་འཐབ་ལུ་རག་ལསཔ་ཨིན་པས། རྒྱབ་རྟེན། IUCN (2003). World Parks congress press release. Retrieved September 17, 2003, from http://www.redlist.org/ Hoare R. E. (1992) The present and future use of fencing in the management of larger African mammals. Environment conservation,19(2):160-164. Madhusudan, M.D. (2003) Living Amidst Large Wildlife:Livestock and crop Depredation by large mammals in the interior villages of Bhadra Tiger Reserve, South India. Environmental Management, 31(4):466-475. Mishra, c. (1997) Livestock depredation by large carnivores in the Indian trans-Himalaya: conflict perceptions and conservation prospects. Environmental conservation, 24(4):388-343. M0AF,2015. Agriculture sample survey 2014-microdata, Thimphu, Bhutan. Nyhus p. and Tilson R. (2004b) Afroforestry, elephants, and tigers: balancing conservation theory and practice in human dominated landscape of Southeast Asia. Agriculture, Ecosystems &environment. Ogada, M., woodroffe, R., Oguage, N and Frank,G. (2003) Limiting Depredation by African carnivores:the role of livestock Husbandry. Conservation Biology17(6):1521-1530. Penjor,T., Dorji, L.,Nima C.,Yangzom, D.,Chhetri,P.B.,Norbu,T., 2014. Fabricated electric fencing system. A new approach to mitigate human wildlife conflict in Bhutan, Thimphu, Bhutan. Treves,A. and Karanth, K.U (2003b) Human carnivore conflict: Local solutions with global applications. Conservation Biology 17(6):1491-1499. མི་དང་རི་དྭགས་སེམས་ཅན་གྱི་བར་ནའི་དཀའ་ངལ། དང་པ་ར་ ཨེ་མ་དར་ཚི་ཟེར་མི་འདི་ ཨེ་མ་དང་དར་ཚི་ལས་བཟོ་བའི་ཚོདམ་གྱི་རིགས་ཅིག་ལུ་སླབ་ཨིན། ཨེ་མ་དར་ཚི་ལུ་ཡང་ ཨེ་མ་ཧོནམོ། ཨེ་མ་སྐམ་དམརཔོ་ཉི་མའི་ནང་སྐམ་མི། ཨེ་མ་ཤུར་སྐམ་དང་ ཨེ་མ་ཧོ་སྐམ་གྱི་ཨེ་མ་དར་ཚི་ཟེར་ བཟོ་ཐངས་ལྷམ་པ་མ་འདྲཝ་བཞི་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ཨེ་མ་འདི་ འབྲུག་པའི་མི་སེར་ཚུ་གི་ཚོདམ་གྱི་དོན་ལུ་ རྫས་སྦྱོར་མེད་དུ་མི་རུང་བ་ཅིག་ཨིནམ་མ་ཚད་ ཨེ་མ་དར་ཚི་འདི་ རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་ཚོདམ་སྦེ་ངོས་འཛིན་འབད་ཡོདཔ་ཨིན། ཨེ་མ་དར་ཚི་གི་ཚོདམ་འདི་ འབྲུག་གི་ལུང་ཕྱོགས་ ག་དེ་ལུ་ཡང་བཟོ་ཟ་བའི་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིན། རྫས་སྦྱོར་ཚང་དགོཔ། ཨེ་མ་(ཧོནམོ་/སྐམ།) དར་ཚི། སྒོགཔ། བླམ་བན་ད། སྐྱ་སྒོགཔ། མར་ཁུ། ཚྭ། སྒོགཔ་གི་འདབ་མ། བཟོ་ཐངས། དང་པ་ར་ ཨེ་མ་ལ་སོགས་པའི་རྫས་སྦྱོར་ཚུ་ ཧིང་སང་ས་སྦེ་ཆུ་འཁྱུ་སྟེ་བཏོག་དགོ། དེ་ལས་བཏོག་ཚར་མི་ཚུ་ རྫམ་གཅིག་ནང་ལུ་བླུགས་ཏེ་ དེ་གུ་ལུ་ ཆུ། མར་ཁུ། ཚྭ་དང་དར་ཚི་ཚུ་བླུགས་དགོ། སྐར་མ་ལྔ་གི་རིང་ལུ་ཁབ་ཏོ་གཅད་དེ་བཞག་དགོ། སྐར་མ་ལྔ་གི་རྒྱབ་ལས་ ཐབ་ཁ་ལས་ཕབ་སྟེ་ སྐར་མ་གསུམ་གྱི་རིང་ལུ་ དྲོད་གྱང་བཅུག་དགོ། ད་རུང་སྐར་མ་གཉིས་ཀྱི་རྒྱབ་ལས་ རྫས་སྦྱོར་ཚུ་ལེགས་ཤོམ་སྦེ་སྒྱེས་དགོ། དེ་གི་ཤུལ་ལས་ ཚྭའི་བྱོ་ལྷ་དང་ཞིམ་ཧེང་ བཏུབ་མ་བཏུབ་ཚུ་ལྟ་ཞིན་ན་ཨེ་མ་དར་ཚི་འདི་ཚུདཔ་ཨིན། དམིགས་བསལ་ཁྱད་ཆོས། ཨེ་མ་དར་ཚི་འདི་ དུས་རྒྱུན་གྱི་བཞེས་སྒོ་ཚུ་དང་མཉམ་གཅིག་ཟ་སྲོལ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ དུས་སྟོན་དང་ལོ་ཆོག་ཚུ་གི་སྐབས་སུ་ ཤ་ལུ་ལོངས་མ་སྤྱོད་མི་ཚུ་གི་དོན་ལུ་ བཞེས་སྒོ་རྡིག་ཤོས་ཅིག་ཨིན་མས། ཨེ་མ་དར་ཚི་འདི་ཟ་བའི་སྐབས་སུ་ ཁ་ཚ་དྲག་ཅིག་ཨིན་རུང་ འབྲུག་མི་ག་ར་གིས་དགའ་བའི་བཞེས་སྒོ་ཅིག་ཨིན། རྒྱབ་རྟེན། Wikipedia. (2022). Bhutanese cuisine. Retrieved from https://en.wikipedia.org/wiki/Ema_datshi https://worldfood.guide/dish/jaju/ Cuisine of Bhutan. (2022). Retrieved from https://www.visitbhutan.com/page.php?id=12 Dee. (2014). Bhutanese cuisine-Jaju. Retrieved from Big text https://www.visitbhutan.com/page.php?id=12 བཟའ་འཐུང་། བཞེས་སྒོ་འབད་ཐངས། དང་པ་ར་ ཀེ་བ་དར་ཚི་ཟེར་མི་འདི་ ཀེ་བ་མངམ་སྦེ་བླུག་ཞིན་ན་ དེ་གུར་ཨེ་མ་དང་དར་ཚི་ རྫས་སྦྱོར་འབད་དེ་བཟོ་བའི་ ཚོདམ་གྱི་རིགས་ཅིག་ལུ་སླབ་ཨིན། ཀེ་བ་དར་ཚི་འདི་ཡང་ ཨེ་མ་དར་ཚུལ་གྱི་ཤུལ་ལས་ར་ འབྲུག་མི་ཚུ་གིས་དགའ་བའི་ཚོདམ་ཅིག་ཨིན། དེ་ཡང་ ཀེ་བ་གི་རིགས་ལེ་ཤ་ཡོད་པའི་ནང་ལས་ ཀེ་བ་དར་ཚི་འདི་ ཀེ་བ་དཀརཔོ་དམརཔོ་ག་ཅི་གིས་བཟོ་རུང་བཏུབ་ནི་ཨིན་རུང་ འབྲུག་ལུ་ཡོངས་གྲགས་སྦེ་བཙུགས་སྲོལ་ཡོད་མི་འདི་ ཀེ་བ་དམརཔོ་འདི་ཨིནམ་ལས་ མང་ཆེ་བ་གིས་ཀེ་བ་དམརཔོ་གིས་བཟོཝ་ཨིན། རྫས་སྦྱོར་ཚང་དགོཔ། ཀེ་བ། ཨེ་མ་(ཧོནམ་/སྐམ།) སྒོགཔ། བླམ་བན་ད། སྐྱ་སྒོགཔ། ཚྭ། དར་ཚི་དང་ ཆུ་ཚུ་དགོ། བཟོ་ཐངས། ཀ་ལ་རྫམ་སྦོམ་ཅིག་ནང་ལུ་ ཆུ་དང་མར་ཁུ། ཀེ་བ་བཏོག་བཏོགཔ་ དེ་ལས་ སྒོགཔ་དང་སྐྱ་སྒོགཔ་བཏུབ་མི་ཚུ་བླུག་དགོ། དེ་ལས་གོང་གི་རྫས་སྦྱོར་ཚུ་ ཕྱེད་མ་འཚོ་ཚུན་གྱི་རིང་ལུ་ ཁབ་ཏོ་གཅད་དེ་བཞག་དགོ། རྫས་སྦྱོར་ཚུ་ཕྱེད་ཀ་འཚོ་ཚར་མི་འདི་གུར་ ཨེ་མ་ཀེ་ཀེ་སྦེ་བཏོག་སྟེ་ཡོད་མི་དང་ དར་ཚི་ཕྱེ་མར་དཀྲུམ་སྟེ་བཞག་མི་གཉིས་བླུག་དགོ། དེ་གི་ཤུལ་ལས་ ཚྭ་བྱོ་ལྷ་དང་ལྡནམ་སྦེ་བླུགས་སྟེ་ དུས་ཡིན་སྐར་མ་གཉིས་དང་གསུམ་ཚུན་ ཁབ་ཏོ་ལོག་སྟེ་གཅད་དེ་བཞག་དགོ། དེ་ལས་ཀེ་བ་དར་ཚུལ་འདི་ ལེགས་ཤོམ་སྦེ་འཚོ་བཅུག་ཞིནམ་ལས་ ཐབ་གུ་ལས་མར་ཕབ་སྟེ་ སྐར་མ་གཉིས་དང་གསུམ་ཚུན་དྲོད་གྱང་བཅུག་དགོ། ད་རུང་ཚར་གཅིག་གཟར་རུ་གིས་དཀྲུགས་ཏེ་ དེ་གུར་འོད་སི་ཨ་ཙི་ཅིག་བླུགས་ཞིནམ་ལས་ཟ་ཆོགཔ་སྦེ་འགྱོཝ་ཨིན།དམིགས་བསལ་ཁྱད་ཆོས། ཀེ་བ་དར་ཚི་འདི་ཡང་ བཞེས་སྒོ་དུས་ཕོད་གསུམ་གང་རུང་དང་གཅིག་ཁར་བཟའཝ་མ་ཚད་ ལོ་གསར་དང་དུས་སྟོན་ཚུ་ནང་ལུ་ མང་ཆེ་བ་ཅིག་ཨེ་མ་ཟ་མ་ཚུགས་མི་ ཨ་ལུ་ཚུ་གི་ཚོདམ་རྡིག་ཤོས་ཅིག་སྦེ་བརྩིཝ་ཨིན། རྒྱབ་རྟེན། Jenneker, T. (2022). What type of food can i expect to eat in Bhutan? Retrieved from https://www.encounterstravel.com/blog/food-of-bhutan བཟའ་འཐུང་། བཞེས་སྒོ་འབད་ཐངས། དང་པ་ར་ བྱ་རྒྱུ་ཟེར་མི་འདི་ རྫས་སྦྱོར་ཉུང་སུ་སྦེ་བླུགས་ཏེ་ ཁུ་བ་མངམ་ཡོད་མིའི་ཚོདམ་གྱི་རིགས་ལུ་སླབ་ཨིན། འདི་ཡང་ བཞེས་སྒོ་དང་ཚོདམ་ལྷམ་པ་མ་འདྲཝ་ཚུ་གི་བར་ན་ ཟུར་ཐེབས་ཀྱི་ཚོདམ་བཟུམ་ཅིག་ཨིནམ་སྦེ་ ཆ་བཞག་ནི་ཡོདཔ་ཨིན་མས། རྫས་སྦྱོར་ཚང་དགོཔ། ཧོན་ཚོད་/ལོམ། དར་ཚི། བླམ་བན་ད། ཨོམ། མར། ས་སྒ་དང་ སྐྱ་སྒོགཔ། ཨེ་ཕྱེ་ཚུ་ཚང་དགོ། བཟོ་ཐངས། ཧེ་མ་ར་ ཧོན་ཚོད་/ལོམ་འདི་ ཆུ་འཁྱུ་སྦེ་གཏུབ་དགོ། གཏུབ་ཚར་ཞིནམ་ལས་ ཀ་ལ་རྫམ་ནང་ལུ་བླུགས་ཏེ་ འདི་གུ་ལུ་ ཆུ། མར་ཁུ། ཚྭ། ས་སྒ་དང་ཨེ་ཕྱེ་ཚུ་བླུག་དགོ། དེ་ལས་ བཟའ་མི་རང་སོའི་དགའ་ཧིང་དང་བསྟུན་ཏེ་ ཨོམ་བླུག་རུང་བཏུབ་ཨིན། འདི་གུར་ དར་ཚི་དཀྲུམས་ཏེ་བླུགས་ཞིནམ་ལས་ རྫས་སྦྱོར་གཞན་དང་གཅིག་ཁར་སླ་བསྲེ་དགོ། དེ་གི་ཤུལ་ལས་ར་ ཚྭ་གི་བྲོཝ་བལྟ་སྟེ་ བཏུབ་པ་ཅིན་ཐབ་གུ་ལས་མར་ཕབ་ཞིནམ་ལས་ བྱ་རྒྱུ་འདི་ཟ་ཆོགཔ་སྦེ་འགྱོཝ་ཨིན། དམིགས་བསལ་ཁྱད་ཆོས། བྱ་རྒྱུ་འདི་ ཁུ་བ་མེད་པའི་ཚོདམ་བཟོ་ཡོད་པའི་སྐབས་བཟོཝ་ཨིན། ཨིན་རུང་ ད་རེས་ནངས་པ་ ཕྱི་རྒྱལ་ཁབ་ལས་ནང་འདྲེན་འབད་མི་ དཱལ་ཟེར་མི་སྲནམ་ཅུང་ཆུང་ཀུའི་རིགས་ཅིག་ཨིན་མི་དེ་གིས་ བྱ་རྒྱུ་སྦེ་བཟོ་སྟེ་ལོངས་སྤྱོད་མི་མང་སུ་འཐོནམ་ལས་བརྟེན་ ང་བཅས་རའི་སྔོན་ལས་བཟ་སྲོལ་ཡོད་མི་ ཧོན་ཚོད་དང་སྐྱུ་རུ་ལ་སོགས་པ་ཚུ་གིས་བྱ་རྒྱུ་བཟོ་སྟེ་ ལོངས་སྤྱོད་མི་འདི་ཚད་ཅིག་ལས་མེདཔ་ཨིན་མས། རྒྱབ་རྟེན། https://worldfood.guide/dish/jaju/ བཟའ་འཐུང་། བཞེས་སྒོ་འབད་ཐངས། ༉ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ སྔར་སློལ་གྱི་བཞེས་སྒོ་དང་རྫས་སྦྱོར་ལུ་ ཕྱུག་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཨིན། འདི་ཡང་དང་ཕུ་ལུང་ཕྱོགས་སོ་སོ་ལས་ཕར་ལམ་འགྲུལ་འབད་ནིའི་རྒྱུ་ཆ་ ད་རེས་ནངས་པ་བཟུམ་སྦེ་སྣུམ་འཁོར་གྱི་ལམ་མེདཔ་ལས་ ལུང་ཕྱོགས་རེ་ལུ་བརྡ་དོན་སྤྲོད་ལེན་འབད་ནིའི་ཁ་སྐད་སོ་སོ་འབྱུང་ཡོད་དོ་བཟུམ། བཞེས་སྒོ་གི་རིགས་ལུ་ཡང་ ལུང་ཕྱོགས་ཁག་གི་བར་ན་མ་འདྲཝ་འབྱུང་བའི་རྒྱུ་མཚན་ཡང་ འདི་ལས་བརྟེན་ཏེ་ཨིན་པས། དང་པ་ མོ་མོ་ཟེར་མི་འདི་ ཕྱེ་གང་རུང་གཅིག་གི་བཟོ་བཏུབ་པའི་བཞེས་སྒོ་ ཤ་གི་རིགས་ཀྱི་བཟོ་མི་གཅིག་དང་ ཚོད་བསྲེ་འདབ་མ་ཀོ་པི་གི་བཟོ་རུང་བཏུབ་སྦེ་གཉིས་ཡོདཔ་ཨིན། བཟོ་རྣམ་འདི་ཧོན་སྟོད་དང་འདྲ་རུང་ བཟོ་ཐངས་ཀྱི་ནང་ལུ་ཁྱད་པར་ཡོདཔ་ཨིན། རྫས་སྦྱོར་ཚང་དགོཔ། གཡག་ཤ/ནོར་ཤ། སྒོགཔ། སྐྱ་སྒོགཔ། ཕྱེ། ཧོ་སྒྱེས་པད་ཚོད། མར་ཁུ། ཤབ་བཟོ་ཐངས། དང་པ་རང་འདབ་མ་ཀོ་པི/ཧོ་སྒྱེས་པད་ཚོད་འདི་བཏོག་དགོ། དེ་ལས་གཡག་ཤ/ནོར་ཤ་འདི་ཉ་བརྫམ་རྐྱབ་དགོ། འདི་གི་ཤུལ་ལས་སྒོགཔ་ལེབ་ནི་དང་སྐྱ་སྒོགཔ་གཏུབ་ནི། ས་སྒ་བཏོག་ནི་དང་དར་ཚུལ་བརྡར་ཏེ་སྣོད་གཅིག་ནང་ལུ་བླུགས་ཏེ་ ག་ར་སླ་བསྲེ་རྐྱབ་ཞིནམ་ལས་ཚྭ་བླུག་དགོ། བཟོ་ཐངས། མོ་མོ་བཟོཝ་ད་ལུ་ དང་པ་ར་ཆུ་དང་མར་ཁུ་ དེ་ལས་ ཕྱེ་ཚུ་བླུགས་ཏེ་ལགཔ་གིས་བསྣད་དགོ། ཕྱེ་དེ་ལེགས་ཤོམ་སྦེ་བསྣད་ཚརཝ་ད་ ཆུ་ཤོག་ཅིག་གིས་སྐར་མ་སུམ་ཅུ་གི་རིང་ལུ་ སྤུར་ཏེ་བཞག་དགོ། ཕྱེ་བསྣད་བསྣདཝ་ཚུ་ གོང་ཏོ་རིལ་རི་སྦེ་བཟོ་སྟེ་ སྒྲིལ་ཤིང་གུར་སྒྲིལཝ་ད་སྲབ་ཤོག་ཤོ་སྦེ་འཐོན་དགོ། དེ་ལས་རྫས་སྦྱོར་སླ་བསྲེས་ཏེ་བཞག་མི་ཚུ་ ཕྱེ་སྒོར་དབྱིབས་སྦེ་སྒྲིལ་ཏེ་ཡོད་མི་ནང་ལུ་བླུག་དགོ། དེ་གི་ཤུལ་ལས་ཕྱེ་གི་ཁ་བསྡམ་པའི་སྐབས་སུ་ མཛུབ་མོ་དང་ཨམ་ཐེ་བོང་གིས་ ཕྱེ་སྒྲིལ་མི་གི་མཐངམ་བརྡ་སྟེ་ ལྟབ་མཚམས་ཆུང་ཀུ་རེ་བཟོ་སྟེ་རྫས་སྦྱོར་ཚུ་ནང་ན་བསྡམ་དགོ། དེ་ལས་སྦ་གི་འཐག་སྟེ་ཡོད་པའི་ རླངས་ཟིལ་གྱི་སྣོད་གཅིག་གི་འོག་ལུ་ ཆུ་བཀང་། མགོ་དང་བར་བཅད་ཀྱི་ནང་ལུ་ མོ་མོ་འདི་བཀང་དགོ། མོ་མོ་ཚུ་འཚོ་བཅུག་ནི་གི་དོན་ལུ་ ཤ་གི་རིགས་ཤབ་རྫས་སྦེ་མ་བཙུགས་པ་ཅིན་ དུས་ཡིན་སྐར་མ་བཅུ་ཐམ་དེ་ཅི་བཞག་དགོཔ་དང་ འདི་མེན་པ་ཅིན་དུས་ཡིན་རིངམོ་བཞག་དགོ། དམིགས་བསལ་ཁྱད་ཆོས། མོ་མོ་འདི་ Asian ལུང་ཕྱོགས་ནང་ལུ་ཡོངས་གྲགས་ཨིན་པའི་ཁར་ འབྲུག་རྒྱབ་ཁབ་ནང་ལུ་ཡང་ དར་ཁྱབ་ཆེ་ཏོག་ཏོ་འགྱོ་སྟེ་ཡོད་པའི་བཞེས་སྒོ་ ཚེས་བཅུ་ཚུ་གི་སྐབས་ལུ་ ཚོང་འབྲེལ་ཡང་ལེགས་ཤོམ་སྦེ་འགྱོ་ཚུགས་པའི་རིགས་གཅིག་ཨིན། རྒྱབ་རྟེན། Bhutanese momo dumplings. (2020). Retrieved from https://www.andbeyond.com/wp-content/uploads/sites/5/andBeyon_Recipes_Asia_Bhutanese-Momo-Dumplings.pdf བཟའ་འཐུང་། བཞེས་སྒོ་འབད་ཐངས། ༉ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ སྔར་སློལ་གྱི་བཞེས་སྒོ་དང་རྫས་སྦྱོར་ལུ་ ཕྱུག་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཨིན། འདི་ཡང་དང་ཕུ་ལུང་ཕྱོགས་སོ་སོ་ལས་ཕར་ལམ་འགྲུལ་འབད་ནིའི་རྒྱུ་ཆ་ ད་རེས་ནངས་པ་བཟུམ་སྦེ་སྣུམ་འཁོར་གྱི་ལམ་མེདཔ་ལས་ ལུང་ཕྱོགས་རེ་ལུ་བརྡ་དོན་སྤྲོད་ལེན་འབད་ནིའི་ཁ་སྐད་སོ་སོ་འབྱུང་ཡོད་དོ་བཟུམ། བཞེས་སྒོ་གི་རིགས་ལུ་ཡང་ ལུང་ཕྱོགས་ཁག་གི་བར་ན་མ་འདྲཝ་འབྱུང་བའི་རྒྱུ་མཚན་ཡང་ འདི་ལས་བརྟེན་ཏེ་ཨིན་པས། དང་པ་ ཧོན་སྟོད་ཟེར་མི་འདི་ཁ་མཐོ་སར་ རྒྱ་རེད་དང་བྱཱོ་གི་ལོ་ཐོག་འཚོ་སའི་ས་གནས་ འབྲུག་གི་རྫོང་ཁག་ཉི་ཤུ་ལས་ཧཱ་རྫོང་ཁག་ནང་ལུ་ སྔོན་དང་ཕུ་ལས་ར་ ཕམ་རྒན་ཤོས་ཚུ་གིས་ལོངས་སྤྱོད་དེ་ ཡོངས་གྲགས་ཡོད་པའི་བཞེས་སྒོ་གི་རིགས་ཅིག་ཨིན། ཧོན་སྟོད་གི་བཟོ་རྣམ་འདི་ མོ་མོ་བཟུམ་སྦེ་ཡོད་རུང་ བཟོ་ཐངས་སོ་སོ་ཡོདཔ་ཨིན། ཧོན་སྟོད་བཟོ་བའི་སྐབས་ རྫས་སྦྱོར་ཚང་དགོཔ་ཚུ་ཡང་ གཡུང་རྡོག། ལོམ། དར་ཚི། ཐིང་ངེ་། སྒོགཔ། སྐྱ་སྒོགཔ། ས་སྒ། ཞིམ་རྩི། པད་ཀར་མར་ཁུ། སྟར་གོ། ཕྱེ།(བྱཱོ་དང་རྒྱ་རེད) ཨེ་ཕྱེ། ཚྭ་ཚུ་ཨིན། ཤབ་བཟོ་ཐངས། ལོམ་ཕྱ་རུ་རུ་སྦེ་གཏུབ། དེ་དང་གཅིག་ཁར་ དར་ཚི་སྐྲུམ། ཨེ་ཕྱེ་ཁ་ཚ་པག་པ་བླུགས། ཐིང་ངེ་དང་སྐྱ་སྒོགཔ་ དེ་ལས་སྒོགཔ་ཕྱ་རུ་རུ་སྦེ་བཏོག་དགོ། དེ་གུར་ པད་ཀར་མར་ཁུ་བླུགས་ཏེ་ (སྟར་གོ་ཡོད་པ་ཅིན་ཞིམ་) ཚྭ་ཚུ་ག་ར་གཅིག་ཁར་སྦྱོར་དགོ། བཟོ་ཐངས། གཡུང་རྡོག་པགས་ཀོ་ཤུབས་ཏེ་ ཨེན་བཤད་ལག་ལེན་ཐབས་ཏེ་ཟངས་གཞོང་སྦོམ་ཅིག་ནང་ལུ་བརྡར་དགོ། གཡུང་རྡོག་ལས་འཐོན་པའི་ཆུ་འདི་ཚུ་བཙིར་ཏེ་བཀོ་ནི་གི་དོན་ལུ་ ཕེད་ཙེ་ནང་ལུ་བཙུགས་ཏེ་རྡོ་ལེབ་གཉིས་ཀྱི་བར་ན་ཨེབ་སྟེ་ནུབམོ་གཅིག་བཞག་དགོ། དེ་ལས་ ཟངས་གཞོང་ནང་ལུ་ལོག་བླུགས་སྟེ་ རྫས་སྦྱོར་གཞན་ཚུ་བླུགས་སྟེ་སྦྱོར་དགོ། འདི་གུ་ལུ་ པད་ཀར་མར་ཁུ་ཙག་བཅད་དེ་བླུག་ཞིན་ན་སླ་བསྲེས་དགོ། དེ་གི་ཤུལ་ལས་ བྱཱོ་དང་རྒྱ་རེད་གཉིས་ཧོད་སོ་སོ་གཅིག་ནང་ལུ་ ཆུ་བླུགས་སྟེ་ལགཔ་གིས་བསྣད་དགོ། ཕྱེ་བསྣད་མི་འདི་ཚུ་ ལེབ་ཏག་ཏ་སྦེ་བཟོ་སྟེ་ སྦུག་ལས་གདོང་སྤེད་དེ་ རྫས་སྦྱོར་སླ་བསྲེས་མི་དེ་ཚུ་ ཐུརམ་གང་གི་རྩིས་བླུགས་སྟེ་ དབྱིབས་བྱ་ཆི་ཆི་སྦེ་བཟོ་དགོ། དེ་ལས་ཧོན་སྟོད་འདི་ཚུ་ རླངསམ་ཟིལ་གྱི་ཧོད་སྦ་གི་བཟོ་སྟེ་ཡོད་མི་ནང་ལུ་བཀང་སྟེ་བཙོ་དགོ། བཙོ་ཚརཝ་ད་ མར་ཁུ་ཙག་བཅད་མི་ནང་བསྔོ་ཞིནམ་ལས་ ཧོན་སྟོད་དེ་ཟ་ནིའི་དོན་ལུ་སྒྲ་སྒྲིག་འགྱོཝ་ཨིན། དམིགས་བསལ་ཁྱད་ཆོས། ཧཱ་པའི་ཧོན་སྟོད་འདི་ གནམ་ལོ་གསརཔ་ཚེཔ་ད་ལུ་ ལུང་པའི་རྟེན་འབྲེལ་ ལོམ་བ་ཟེར་མི་འདི་བརྩི་སྲུང་འབདཝ་ད་ རང་གི་ཕམ་དང་སྤུན་ཆ་ གཉེན་ཉེཝ་ཚུ་གཅིག་ཁར་འཛོམས་ཏེ་ ཟ་སྲོལ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ ས་གནས་གཞན་ཁར་ཡོད་པའི་ རང་གི་ཆ་རོགས་དང་སྤུན་ཆ་ཚུ་ལུ་ ལོ་གསརཔ་གི་ཁྱོསམ་སྦེ་བསྐྱེལ་གཏང་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། རྒྱབ་རྟེན། National dish. (n.d.). Retrieved from http://bhutanesefoodworld.weebly.com/national-dish.html བཟའ་འཐུང་། བཞེས་སྒོ་འབད་ཐངས། ༉ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ སྔར་སྲོལ་གྱི་བཞེས་སྒོ་དང་རྫས་སྦྱོར་ལུ་ ཕྱུག་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཨིན། འདི་ཡང་དང་ཕུ་ལས་ར་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ལུང་ཕྱོགས་སོ་སོ་ལས་ཕར་ ས་གནས་མཐོ་དམན་དང་གནམ་གཤིས་ཀྱི་ཁྱད་པར་ལས་བརྟེན་ འབྲུ་སྣ་དགུཔོ་ཡང་དེ་དང་འཁྲིལ་འཚོ་དོ་ཡོདཔ་ལས་ འཚོ་བའི་གནས་སྟངས་དང་ བཞེས་སྒོ་གི་རིགས་ལུ་ཡང་ ལུང་ཕྱོགས་ཁག་གི་བར་ན་ མ་འདྲཝ་བྱུང་བའི་རྒྱུ་མཚན་ཡང་ དེ་ལས་བརྟེན་ཏེ་ཨིན་པས། དང་པ་ར་ པུ་ཏ་ཟེར་མི་འདི་ འབྲུག་བུམ་ཐང་རྫོང་ཁག་ནང་ བཞེས་སྒོ་ཚུ་གི་གྲས་ལས་ སྔོན་དང་ཕུ་ལས་ར་ལོངས་སྤྱོད་དེ་ཡོད་པའི་ བཞེས་སྒོ་རྡིག་རྡིགམ་ཅིག་སྦེ་བརྩི་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། པུ་ཏ་འདི་གཙོ་བོ་བྱཱོ་ཕྱེ་ ཡང་ན་ ནག་ཕྱེ་ (ཁྱབ་ཆེ་ཤོས་བྱཱོ་ཕྱེ་) གང་རུང་ཅིག་གིས་བཟོ་སྲོལ་འདུག། རྫས་སྦྱོར་སོ་སོ་ཡང་སྒོགཔ་གི་འདབ་མ། ཨེ་ཕྱེ། མར་ཁུ། ཆུ་ཚན། སྒོང་རྡོག་དང་ནོར་ཤ་ལ་སོགས་པ་དགོཔ་ཨིན། བཟོ་ཐངས་འདི་ཡང་དང་པ་ར་ ཧོད་གཅིག་ནང་ལུ་ཨེ་ཕྱེ། སྒོགཔ་གི་འདབ་མ་ཆུང་ཀུ་སྦེ་བཏོག། སྒོང་རྡོག་ ཡང་ན་ ནོར་ཤ་ (མགྱོནམོ་འདི་ཤ་ཟ་མི་ཨིན་པ་ཅིན་) དང་ཚྭ་ (ཨ་ཙི་དྲགས་སུ་ཅིག་) ཚུ་མར་ཁུ་ནང་ལུ་བརྔོ་དགོ། དེ་ལས་བྱཱོ་ཕྱེ་འདི་ཧོད་གཅིག་ནང་ལུ་ ཆུ་རན་ཏོག་ཏོ་བླུགས་ཏེ་སྤུས་ཙ་སྦེ་བསྣད་དེ་ པུ་ཏ་བཟོ་ནིའི་དོན་ལུ་ དང་ཕུ་གི་འཕྲུལ་ཆས་པུ་ཏ་པར་ཟེར་ ཤིང་གིས་བཟོ་བཟོཝ་འདི་ལག་ལེན་འཐབ་ཨིན་མས། (Phuntsho, ༢༠༡༧) ལོགས་ཅིག་ཁར་ཆུ་ཚན་བསྐོལ་ཡོད་མི་ནང་ལུ་ པུ་ཏ་ཚུ་ཆུའི་ཐོག་ཁར་མ་ལྡིང་ཚུན་བཙོ་ཡི་ར་ གཙག་གཞོང་ (བུམ་ཐང་པའི་ཁ་ལས་ཤོ་དེ་ལས་) ཟེར་སྦ་གིས་འཐག་འཐགཔ་དེ་གིས་ཕྱི་ཁར་བཏོན་ཏེ་ ཟངས་གཞོང་ (བུམ་ཐང་པའི་ཁ་ལས་ཚང་དར་) ཟེར་མི་འདི་ཡང་སྦ་གིས་འཐག་འཐགཔ་གི་ཧོད་ནང་ལུ་བཀང་དགོ། པུ་ཏ་ག་ར་བཙོ་ཚར་བའི་ཤུལ་ལུ་ ཟངས་གཞོང་ནང་ལུ་བླུགས་ཏེ་ དེ་གི་ལྟག་ལས་ཨེ་ཕྱེ་དང་སྒོགཔ་ལ་སོགས་པ་ མར་ཁུ་ནང་ལུ་བཙོ་མི་དེབླུག་དགོ། དེ་གུར་མར་ཁུ་ཚ་ཏོམ་བཟོ་སྟེ་བླུག་ཞིནམ་ལས་ ག་ར་སླ་བསྲེ་རྐྱབ་དགོ། དེ་གི་ཤུལ་ལས་ཚྭ་གི་བྲོཝ་བལྟ་ནིའི་དོན་ལུ་ ཕྱེ་དུམ་གྲ་ཅིག་བཏོག་སྟེ་ཟ་དགོ། (བུམ་ཐང་ལས་པདྨ་ཆོས་སྒྲོན་ ༢༠༢༢) པུ་ཏ་འདི་དུས་རྒྱུན་གྱི་བཞེས་སྒོ་སྦེ་ཟ་སྲོལ་མེདཔ་ཨིན་པས། དེ་ཡང་ ཚེས་བཅུའི་སྐབས་སུ་ཉི་མའི་ལྟོ་སྦེ་བཅིང་འབག་ནི་ཡོདཔ་མ་ཚད། རིམ་གྲོ་དང་ཆོས་སྲུང་གསོལ་བའི་སྐབས་ ལོ་ཆོག་ལ་སོགས་པའི་དུས་ཚོད་ལུ་ གཅིག་ཁར་འཛོམས་མི་ལྟ་ལྟོ་ཚང་དང་ ཁྱིམ་ཚང་དེ་ལས་གཉེན་ཉེཝ་ཚུ་ལུ་ཉི་མའི་ལྟོ་སྦེ་བྱིན་པའི་སྲོལ་འདུག། (བུམ་ཐང་ལས་ཚེ་དབང་ཕུན་ཚོགས་ ༢༠༢༢) ད་རུང་ སྲོལ་བཟང་པོ་གཅིག་ག་ཅི་འདུག་ཟེར་བ་ཅིན་ དཔེར་ན་རང་གི་ཚེས་བཅུའི་སྐབས་ལུ་ གཡུས་གཞན་ཁའི་ཆ་རོགས་དང་གཉེན་ཉེཝ་ཚུ་ལུ་ པུ་ཏ་བང་ཅུང་ནང་ལུ་བཀང་སྟེ་བྱིན་ནི་ཡོདཔ་ད་ བང་ཅུང་ལོག་སྤྲོདཔ་ད་ལུ་ཡང་སྟོངམ་སྦེ་མེན་པར་ ཏི་རུ་བཙུགས་ཏེ་སྤྲོད་ནིའི་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིན། (བུམ་ཐང་ལས་ཚེ་རིང་ལྷ་སྒྲོན་ ༢༠༢༢). རྒྱབ་རྟེན། པདྨ་ཆོས་སྒྲོན། (༢༠༢༢). པུ་ཏ་དང་བྱང་བུ་ལི།. བུམ་ཐང་། ཚེ་དབང་ཕུན་ཚོགས། (༢༠༢༢). པུ་ཏ་དང་བྱང་བུ་ལི།. བུམ་ཐང་། ཚེ་རིང་ལྷ་སྒྲོན། (༢༠༢༢). པུ་ཏ་དང་བྱང་བུ་ལི།. བུམ་ཐང་། བཟའ་འཐུང་། བཞེས་སྒོ་འབད་ཐངས། གཉིས་པ་ བྱང་བུ་ལི་འདི་རྗེན་ཕྱེ་གི་རྒྱུ་ལས་བཟོ་བའི་ འབྲུག་བུམ་ཐང་ལུ་ཡོངས་གྲགས་ཅན་གྱི་བཞེས་སྒོའི་རིགས་ཅིག་ཨིན། འདི་ནང་ལུ་ཚང་དགོ་པའི་རྫས་སྦྱོར་ཚུ་ཡང་ གོང་གསལ་པུ་ཏ་བཟོ་བའི་སྐབས་དང་འདྲ། བཟོ་ཐངས་འདི་ཡང་དང་ཕུ་འབད་བ་ཅིན་ རྗེན་ཕྱེ་འདི་ལགཔ་གིས་བསྣད། བསྣད་ཚར་བའི་ཤུལ་ལུ་ (ཀོག་ཏོ་) བཟོ་སྟེ་ ལགཔ་གིས་སྒྲིལ་ཤིང་གུར་སྒྲིལ་ནི། དེ་ལས་ ཀ་ཀྲ་ལ་གིས་བཏོག་སྟེ་བཟོ་ནི་ཡོད་རུང་ ད་རེས་ནངས་པ་ དུས་ཀྱི་འགྱུར་བ་དང་བསྟུན་ ཕྱི་རྒྱལ་ལས་ནང་འདྲེན་འབད་དེ་ཡོད་པའི་ འཕྲུལ་ཆས་ཀྱི་རིགས་སྣ་གཉིས་ བྱང་བུ་ལི་བཟོཝ་ད་ལག་ལེན་འཐབ་ཨིན། འཕྲུལ་ཆས་དང་པམ་འདི་ རྗེན་ཕྱེ་བསྣད་དེ་བཞག་མི་ཚུ་ཕྱ་རུ་རུ་སྦེ་ སྒྲིལ་ནི་གི་དོན་ལུ་དང་ འཕྲུལ་ཆས་གཉིས་པམ་འདི་ཕྱེ་སྒྲིལ་ཏེ་ཕྱ་རུ་རུ་བཟོ་མི་ཚུ་ སྦོམ་ཆུང་གི་ཚད་རན་ཏོག་ཏོ་སྦེ་དྲ་ནིའི་དོན་ལུ་ ལག་ལེན་འཐབ་ཨིན་པས། (Singye, ༢༠༡༩) འདི་ཡང་དང་པ་ར་ ཕྱེ་ཕྱ་རུ་རུ་སྦེ་དྲ་མི་དེ་ཆུ་ཚན་ནང་བླུགས་སྟེ་ ཐོག་ཁར་མ་ལྡིང་ཚུན་བཙོ་དགོ། བཙོ་ཚར་བའི་ཤུལ་ལུ་  རྫས་སྦྱོར་ག་ར་ཚང་བའི་ཚོདམ་ནང་ གཅིག་ཁར་སླ་བསྲེས་དགོ། དེ་གི་ཐོག་ཁར་ མར་ཁུ་ཚ་ཏོམ་བཟོ་སྟེ་བླུགས་དགོ། དེ་ལས་ཟ་ནིའི་དོན་ལུ་ ལ་ལུ་གི་དརཝ་དང་གཅིག་ཁར་ཟ་ནི་དང་ དེ་མེན་པར་བྱང་བུ་ལི་རྐྱངམ་གཅིག་སྦེ་ རང་སོའི་བློ་འདོད་དང་འཁྲིལ་ཟ་ནི་ཡོད། ད་རུང་ལ་ལུ་ཅིག་གིས་ ཨོམ་དང་གཅིག་ཁར་ཡང་ ཐུགཔ་བཟུམ་སྦེ་བཟོ་སྟེ་ཟ་ནི་ཡོདཔ་ཨིན། (འབྲུག་གི་དངོས་མེད་ལམ་སྲོལ་ ༢༠༡༥) བྱང་བུ་ལི་འདི་པུ་ཏ་བཟུམ་སྦེ་ ཕྱེ་འཐོབ་མ་ཚུགསཔ་དང་ བཟོ་དགོ་རུང་ཉམས་མྱོང་དགོཔ་མེདཔ་ལས་ ལགཔ་གསརཔ་ཨིན་རུང་ ཞིམ་ཏོང་ཏོ་བཟོ་ཚུགསཔ་ལས་ བཟའ་ཚང་ནང་ལུ་འཕྲལ་འཕྲལ་ར་བཟོ་སྟེ་བཟའཝ་ཨིན་པས། ཨིན་རུང་ པུ་ཏ་བཟུམ་སྦེ་ཚེས་བཅུའི་སྐབས་ལུ་ བཟོ་སྟེ་ཟ་བའི་སྲོལ་མེད་རུང་ ལོ་ཆོག་གཏང་སར་ཉི་མའི་ལྟོ་དང་ ལཱ་སར་འོང་མི་ཚུ་ལུ་ཕྱི་རུའི་ལྟོ་སྦེ་དྲང་སྲོལ་འདུག། (བུམ་ཐང་ལས་ཚེ་དབང་ཕུན་ཚོགས་ ༢༠༢༢) ད་རེས་ནངས་པ་ ཕྱི་རྒྱལ་ལས་ནང་འདྲེན་འབད་དེ་བཙོང་མི་འདི་ཚུ་ལུ་ ལོངས་སྤྱོད་དེ་སྔར་སྲོལ་གྱི་བཞེས་སྒོ་ལུ་ སྤྲོ་བ་སྐྱེད་མི་ཚད་གཅིག་ལས་ལྷག་སྟེ་མིན་འདུག། དེ་ཡང་ དང་པ་བྱཱོ་དེ་ ཐོག་འཚོ་བར་དཀའ་བའི་གུར་ འཐོབ་ཚུགས་པར་ལཱ་ཁག་ཡོདཔ་ལས་ ལམ་སྲོལ་གྱི་བཞེས་སྒོ་ལས་ ཕྱི་རྒྱལ་གི་བཞེས་སྒོ་ལུ་ལོངས་སྤྱོད་མི་མང་སུ་འཐོན་དོ་ཡོདཔ་ལས་ རང་གི་ལུང་པའི་བཞེས་སྒོ་འདི་མཇུག་ལས་མཇུག་སུ་ ལུང་ཕྱོགས་ཀྱི་མི་ཚུ་གིས་ཡང་བཟོ་མ་ཤེས་པའི་དུས་ལུ་ ཐུག་ནི་གི་ཉེན་ཁ་སྦོམ་འདུག། (Choden, ༢༠༡༡-༢༠༡༢) ལམ་སྲོལ་ཉམས་མ་བཅུག་པར་བཞག་ཐབས་འདི་ཡང་རང་གིས་ར་བཏོན་ཏེ་ ད་རེས་ནངས་པའི་ན་གཞོན་ཚུ་གིས་ རང་སོའི་ལུང་པ་གི་བཞེས་སྒོ་ལུ་གུས་བཀུར་དང་སྤྲོ་བ་བསྐྱེད་ཞིན་ན་ ཉམས་སྲུང་དང་དར་ཁྱབ་གཏང་དགོཔ་འདི་ ག་ནི་ལས་གལ་ཆེ་ཤོས་ཅིག་ཨིན། རྒྱབ་རྟེན། པདྨ་ཆོས་སྒྲོན། (༢༠༢༢). པུ་ཏ་དང་བྱང་བུ་ལི།. བུམ་ཐང་། ཚེ་དབང་ཕུན་ཚོགས། (༢༠༢༢). པུ་ཏ་དང་བྱང་བུ་ལི།. བུམ་ཐང་། ཚེ་རིང་ལྷ་སྒྲོན། (༢༠༢༢). པུ་ཏ་དང་བྱང་བུ་ལི།. བུམ་ཐང་། བཟའ་འཐུང་། བཞེས་སྒོ་འབད་ཐངས། ༉   འབྲུག་གི་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ ཆུང་པའི་དབང་ལུ་བལྟ་བ་ཅིན་ འཛམ་གླིང་སབ་ཁྲ་ནང་ལུ་ མེ་སྟག་བཟུམ་ཅིག་ལས་མེད་རུང་ སྔོན་དང་ཕུ་ རི་དང་བྲག་ དེ་ལས་ནགས་ཚལ་ཚུ་གིས་གང་སྟེ་ རྒྱལ་ཁབ་གཞན་དང་འབྲེལ་བ་འཐབ་མ་ཚུགས་པར་ སྐོབས་ཚུད་དང་གཅིག་པུར་སྦེ་གནས་ཏེ་སྡོད་ནུག། དེའི་ཚེ་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ཡོད་པའི་ལུང་ཕྱོགས་ཚུ་ཡང་ རི་བྲག་དང་ནགས་ཚལ་ཚུ་གི་གང་ཡོདཔ་ལས་ ལུང་ཕྱོགས་རེ་རེ་ནང་ལུ་ རང་ཡུལ་གྱི་ལམ་སྲོལ་མ་འདྲཝ་ཚུ་དར་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། ལུང་ཕྱོགས་སོ་སོ་ཚུ་ནང་ ལམ་སྲོལ་མ་འདྲཝ་ལེ་ཤ་དར་ཡོད་པའི་ལོ་རྒྱུས་དང་འབྲེལ་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ གཞས་རིགས་མ་འདྲཝ་བཞི་དེམ་ཅིག་དར་ཏེ་འདུག་ཟེར་ཞུ་ནི། དེ་ཡང་ སྤ་རོ་འུ་ཆུ་པའི་གཞས། དགོན་གཞས། ཝང་གཞས་དང་ནུབ་གཞས་བཅས་བཞི་ཡོདཔ་ཨིན། འདི་ཚུ་གི་ནང་ལས་ དགོན་གཞས་འདི་ མགར་ས་རྫོང་ཁག་གི་ མི་ཚུ་གིས་རྐྱབ་མི་གཞས་འདི་ལུ་སླབ་ཨིན། དེ་ཡང་ སྤྱི་ལོ་ ༡༦༡༦ ལུ་ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པ་རིན་པོ་ཆེ་ ཞབས་དྲུང་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་ བོད་ར་ལུང་ལས་འབྲུག་ལུ་བྱོན་པའི་སྐབས་ དགོན་གྱི་ས་གནས་ འབངས་བདེ་ཁ་ཟེར་སར་ཕེབས་པའི་སྐབས་ལུ་ འོབས་མཚོ་བླམ་རྣམ་རྒྱལ་གྱི་འགོ་འདྲེན་ཐོག་ལས་ ཞབས་དྲུང་འབྲུག་ལུ་ཕེབས་པའི་ དགའ་ཚོར་དང་རྟེན་འབྲེལ་ལུ་ བསུ་བ་བསུ་ལེན་གྱི་ཆས་བསྒྲིགས་ཏེ་ ཤར་ཕི་ལས་ཁྲི་གདུགས་ནམ་ཡང་ཤར།། ད་རེས་ཤར་བའི་ཁྲི་གདུགས་ལུས་དྲོ་དོ།། ས་བོད་ལས་མཚན་ལྡན་ནམ་ཡང་བྱོན།། ད་རེས་བྱོན་པའི་མཚན་ལྡན་བྱིན་རླབས་ཆེ།། ཟེར་བའི་བསྟོད་གླུ་གི་ཚིག་ཕུལཝ་དང་གཅིག་ཁར་ དགོན་གཞས་འདི་བྱུང་ནུག་ཟེར་ཨིན་པས། དེེ་གི་ཤུལ་ལས་ འབྲུག་གི་སྡེ་སྲིད་དང་པ་ སྡེ་པ་དབུ་མཛད་ཀྱིས་ ཞབས་དྲུང་གི་བཀའ་བཞིན་ དགོན་གཞས་འདི་ཡིག་ཐོག་ལུ་བཀོད་དེ་ དེ་ལས་ཚུར་ཁྱུན་མ་ཉམས་པར་ ད་ལྟོའི་བར་ན་ཡང་ བཟང་ལམ་ལམ་སྦེ་རྐྱབ་སྲོལ་འདུག་ཟེར་ཞུ་ནི། དགོན་གཞས་འདི་རྐྱབ་པའི་སྐབས་ གཞས་དཔོན་གཅིག་གིས་ཁྱིད་དེ་ གཞས་རོགསཔ་ ༢༠ གིས་རྐྱབ་སྲོལ་ཡོདཔ་དང་ གཞས་འདི་ལུ་ ཆེད་བརྩོན་དང་བསྟུན་ཏེ་ གཤམ་ལུ་བཀོད་དེ་ཡོད་དོ་བཟུམ་ གཞས་རིགས་ལེའུ་ ༡༣ དེ་ཅིག་རྐྱབ་སྲོལ་འདུག། དེ་ཡང་ ༡ ས་བཅགས། ༢ ཕྱག་འཚལ་ལུགས། ༣ ཤར་ཕི་ལས་ཁྲི་གདུགས་ཉི་མ། ༤ ཚོགས་པ་ནམ་ཡང་ཚོགས། ༥ ནོར་བུ་དུང་དཀར། ༦ རྩལ་གསུམ་པ། ༧ བཞུགས་གྲལ། ༨ སྤ་ཚར། ༩ འཆམ་ཤོག། ༡༠ བྱ་ཆེན་ངང་པ། ༡༡ མེ་ཏོག་ཀུ་མུད། ༡༢ ཁྲི་གདུགས་ཉི་མ་རྒྱུག་རྒྱུག། ༡༣ ཆ་ལུགས་དང་བཅས་ བཅུ་གསུམ་འདུག་ཟེར་ཞུ་ནི། དགོན་གཞས་འདི་རྐྱབ་པའི་སྐབས་ལུ་ གཞས་ཀྱི་ཆས་ཚུ་ཡང་ སྤྱིར་བཏང་གི་ གཟུགས་ཁ་ལུ་གོ་ཁྲབ་གྱོན་པའི་བརྡ་ལུ་ ཆ་རི་དམརཔོ་གྱོན་དགོཔ་ཨིན་མས། གཞས་དཔོན་གྱིས་ལྕགས་རྨོག་དང་ དར་སྨན་ཙེའི་བཀབ་ནེ་བཀབ་དགོཔ་དང་ གཞས་རོགསཔ་ཚུ་གིས་ཀོ་པག་ཟེར་ མགོ་དཀྲིས་རེ་བཙུགས་དོ་ཡོདཔ་མས། དེ་ལས་རྒྱབ་ཁ་ལུ་དགྲ་ལི་བཏགས་པའི་བརྡ་ལུ་ གཞས་དཔོན་གྱིས་གོས་ཆེན་སྣ་བསྒྲིགས་ཅན་གྱི་སེ་སྐོརམ་དང་ གཞས་གཡོག་ཚུ་གིས་ དར་དཀརཔོ་སེ་སྐོརམ་རྐྱབ་དོ་ཡོདཔ་མས། གཞས་འཆམ་མི་ག་ར་ ལས་མགོན་བྱ་རོག་གི་རྣམ་སྤྲུལ་ཨིན་པའི་བརྡ་ལུ་ སྟོད་གོ་གནགཔོ་གྱོན་དོ་ཡོདཔ་དང་ ཁོང་ག་ར་ཞབས་དྲུང་ཁོ་རའི་སྒརཔ་ཨིན་པའི་བརྡ་ལུ་ ལག་རྒྱན་དཀརཔོ་བཀལ་དོ་ཡོདཔ་མས། དོ་རུང་ གྱི་གཞས་ཀྱི་སྐབས་ལུ་ དགྲ་ནམ་འོང་རུང་ གདོང་ལེན་འབད་ནིའི་ གྲ་སྒྲིག་ཡོད་པའི་བརྡ་ལུ་ སྐེད་པར་དཔའ་རྟགས་རེ་བཙུགས་དོ་ཡོདཔ་མས། དགོན་གཞས་འདི་ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པ་རིན་པོ་ཆེ་ བོད་ལས་འབྲུག་ལུ་ཕེབས་པའི་དགའ་ཚོར་ལུ་ མགར་ས་ དགོན་ལུ་གསོལ་སྟོད་མཛད་ཡོདཔ་ལས་ དགོན་གཞས་འདི་ མགར་ས་ཚེས་བཅུ་དང་མཛད་སྒོ་རྟེན་འབྲེལ་ཚུ་གི་སྐབས་ རྐྱབ་སྲོལ་འདུག་ཟེར་ཞུ་ནི། དགོན་གཞས་འདི་ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་ ལུགས་སྲོལ་རྙིང་ཤོས་ཅིག་ཨིན་པའི་གུ་ལུ་ གཞས་འདི་གིས་ ཞབས་དྲུང་འབྲུག་ལུ་འགོ་ཐོག་ཕེབས་པའི་ རྗེས་ཤུལ་སྟོནམ་ལས་ ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེ་འདི་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ལུ་ག་དེམ་ཅིག་ཁག་ཆེཝ་ཨིན་ན་ སྟོན་ཚུགས་པས་ཟེར་ཞུ་ནི། དེ་མ་ཚད་ གཞས་དང་འབྲེལ་བའི་ལམ་སྲོལ་ཚུ་ སྡེ་ཚན་ནང་ལུ་རྐྱབ་དགོཔ་ལས་ མི་སྡེ་ནང་ལུ་འབྲེལ་བ་ལེགས་ཤོམ་བཟོ་ནིའི་ལྷན་ཐབས་དང་ ལྷག་པར་དུ་ མགར་ས་ དགོན་ཚུ་གིས་བྱུང་རབས་ལས་བྱུང་ནི་འདི་གིས་ ཁོང་གིས་དཔའ་ཉམས་ཡང་བཞག་ཚུགསཔ་ལས་ འདི་བཟུམ་མའི་ལམ་སྲོལ་ཁྱད་འཕགས་ཅན་ཚུ་ རྒྱུན་ཆད་མ་བཅུག་པར་ འཕྲོ་མཐུད་བཞག་ནིའི་འབད་བརྩོན་བསྐྱེད་དགོ་པས་ཟེར་ཞུ་ནི། རྒྱབ་རྟེན། འབྲུག་དང་ཧི་མ་ལ་ཡཱ། ལམ་སྲོལ། ༉   འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ སྔོན་གོང་ལས་ར་ ཕྱི་རོགས་ཀྱིས་བལྟ་རུང་བག་ཕེབས་ཏོག་ཏོ་དང་ ནང་རང་གིས་བལྟ་རུང་སྐྱིད་ཏོང་ཏོ་ཡོད་པའི་ རྒྱལ་ཁབ་ཆུང་ཀུ་ཅིག་ཨིན། རྒྱལ་ཁབ་འདི་ འཛམ་གླིང་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་དང་ཕྱདཔ་ད་ མི་སྟོབས་དང་རྒྱུ་སྟོབས་གཉིསཔོ་ཆ་རའི་ཐོག་ལས་ གཞན་དང་དོ་འགྲན་འབད་མ་ཚུགས་པའི་ རྒྱལ་ཁབ་ཆུང་ཀུ་ཅིག་འབད་རུང་ སྔོན་དང་ཕུ་ལས་ད་ཚུན་གྱི་རིང་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རང་བཙན་འདི་ གཏན་ཏོག་ཏོ་སྦེ་བཞག་ཚུགས་མི་འདི་ལུ་ འཛམ་གླིང་རྒྱལ་ཁབ་ག་ར་ ཧ་ལས་ཡིད་ཆེས་ཏེ་སྡོདཔ་ཨིན། དེ་ཡང་སྐོབས་ཚུད་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཆུང་ཀུ་གཅིག་ནང་ ཧེ་མ་རྒྱལ་བ་གོང་མ་ཚུ་གི་མཛད་ཤུལ་བཟང་པོ་ཚུ་ ད་ལྟོ་བུ་རྒྱུད་ཚུ་གི་ནོར་ཤུལ་སྦེ་ ལུས་ཡོདཔ་ལས་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ གཞན་དང་མ་འདྲ་བའི་ཁྱད་ཆོས་ དངོས་ཅན་ལམ་ལུགས་སྒྲིག་ལམ་ཆོས་གསུམ་དང་ དངོས་མེད་ལམ་ལུགས་ཐ་དམ་ཚིག་དང་ལས་རྒྱུ་འབྲས་ཀྱི་ལྟ་བ་ལུ་ ཡིད་ཆེས་བསྐྱེད་ནི་ཚུ་ རྒྱུན་མ་ཆད་པར་ཕ་ལས་བུ་བརྒྱུད་དེ་ ད་ལྟོའི་བར་ན་ཡང་གསལ་རི་རི་སྦེ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་མ་ཚད་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཁ་སྐད་དང་གྱོན་ཆས་ དེ་བཟུམ་སྦེ་ ཐུན་མོངས་མ་ཡིན་པའི་ རང་ཡུལ་གྱི་འཆམ་དང་ཞབས་ཁྲ་ཚུ་ རྒྱལ་ཁབ་ཐདམ་ཐད་ཁ་ལས་ཕར་ ལེགས་ཤོམ་སྦེ་འཛིན་སྐྱོང་འབད་དེ་ཡོད་པའི་གྲས་ལས་ ནུབ་གཞས་འདི་གཅིག་ཨིན་པས། དེ་ཡང་ སྤྱི་ལོ་ ༡༦༡༦ ལུ་མཐུ་ཆེན་ཆོས་རྒྱལ་ཞབས་དྲུང་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་ བོད་ར་ལུང་ལས་ ཆིབས་ཁ་ལྷོ་ལུ་སྒོར་ཏེ་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ཕེབས་ཞིནམ་ལས་ ཕྱིའི་དགྲ་དང་ནང་གི་དགྲ་ལས་རྣམ་པར་རྒྱལ་ཏེ་ ཁ་བཞི་དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཟེར་ རྒྱལ་ཁབ་གཅིག་དང་མི་སེར་གཅིག་སྦེ་བཟོ་གནང་སྟེ་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཕྱོགས་སོ་སོ་ལུ་ ཕྱོགས་ཀྱི་སྤྱི་བླ་རྣམ་གསུམ་དང་ རྫོང་དཔོན་རྣམ་གསུམ་ཚུ་ ཞབས་དྲུང་ཁོ་རའི་སྐུ་ཚབ་སྦེ་བསྐོས་གནང་པའི་སྐབས་ ཆོས་རྒྱལ་མི་འགྱུར་བསྟན་པ་དེ་ ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་འགོ་དང་པ་སྦེ་བསྐོས་གནང་ནུག། དེ་ལས་ དཔོན་སློབ་མཆོག་གིས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༦༤༤ ལུ་ཆོས་འཁོར་རབ་བརྟན་རྩེའི་རྫོང་བཞེངས་གནང་ཏེ་ ཤར་ཕྱོགས་ཀྱི་མངའ་སྡེ་ཚུ་ག་ར་དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་མངའ་འོག་ལུ་བཙུགས་ཏེ་ ཆོས་སྲིད་གཉིས་ལྡན་གྱི་ཁྲིམས་བཙུགས་གནང་ནུག། ནུབ་གཞས་འདི་ ཀྲོང་གསར་རྫོང་ལས་བལྟཝ་ད་ ནུབ་ཁ་ཐུག་ཡོད་པའི་ནུབ་སྦིས་རྒེད་འོག་ལས་ སྦྱིས་གཡུས་ཚན་གྱི་མི་རྒན་ཤོས་མཁས་པ་ཚུ་གིས་ བརྩམས་སྒྲིག་འབད་དེ་ གཞས་དཔོན་དང་པ་ ཚེ་རིང་འབྲུག་རྒྱལ་གྱིས་འགོ་འདྲེན་འཐབ་སྟེ་ ཁོང་ར་གཡུས་ཁའི་ ལྷ་བོན་གྱི་གསོལ་མཆོད་དང་ དགའ་སྟོན་རྟེན་འབྲེལ་ཚུ་གི་སྐབས་ལུ་ རྐྱབ་པའི་སྲོལ་བྱུང་ནུག། དེ་མ་ཚད་ ཤུལ་ལས་ཀྲོང་གསར་རྫོང་ནང་ཡང་ ཚེས་བཅུ་ལ་སོགས་པའི་མཛད་སྒོ་རྟེན་འབྲེལ་ཚུ་གི་སྐབས་ལུ་ཡང་ ནུབ་གཞས་འདི་ སྐད་ཅན་མིང་ཅན་ཅིག་འབད་ཆེ་མཐོའི་གོངམ་ཚུ་དང་མི་མང་ལུ་ སྤྱན་འབུལ་ཞུ་ནིའི་སྲོལ་འགོ་བཙུགས་ནུག་ཟེར་ཞུ་ནི། དེ་སྦེ་ ནུབ་གཞས་འདི་ རྫོང་ནང་ལུ་སྤྱན་འབུལ་ཞུ་ནིའི་སྲོལ་ འགོ་བཙུགས་ཞིནམ་ལས་ ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་རིམ་བྱོན་ཚུ་གིས་ མི་ཉམས་གོང་འཕེལ་བཏང་གནང་པའི་ཁར་ ལྷག་པར་དུ་ ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་འཇིགས་མེད་རྣམ་རྒྱལ་དང་ འབྲུག་བརྒྱུད་འཛིན་གྱི་མི་དབང་རིམ་བྱོན་ཚུ་གི་སྐབས་ལུ་ དར་ཁྱབ་དང་ཡར་རྒྱས་གོང་འཕེལ་གནང་སྟེ་ ནུབ་གཞས་འདི་གཞས་ཁྱད་པར་ཅན་ཅིག་ལུ་གྱུར་ནུག། ནུབ་གཞས་ལུ་ཡོངས་གྲགས་ལུ་ གཤམ་ལུ་བཀོད་དེ་ཡོད་དོ་བཟུམ་ ལེའུ་ ༢༢ ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་ཡང་ ༡ ཕྱག་འབུལ། ༢ མཆོད་འབུལ། ༣ ཤར་ཕི་ལས་ཁྲི་གདུགས། ༤ ཕ་གཅིག་འཚོལ་དགོ་པས། ༥ གཞས་ཀྱི་འཁྲུངས་ས། ༦ སྒོ་གཅིག་ཕྱེ་དགོ་པས། ༧ ཆོས་ཞུ་བ། ༨ སྐར་གཟའ་བརྩིས་པའི་ཉིན་བཟང་། ༩ ལྷོ་ཕྱོགས་ནོར་བུའི་གླིང་ལ། ༡༠ དབུས་ཀྱི་རི་བོ་མཆོག་རབ། ༡༡ གནས་དག་པའི་ཞིང་ཁམས། ༡༢ སྤ་ཚ། ༡༣ ཀོང་ཡུལ་ཤར་བྱུང་། ༡༤ མེ་ཏོག་སྒྲོལ་མ། ༡༥ རྒྱ་ནག་མཚོ་མོ། ༡༦ གཞས་ཀྱི་གསུང་། ༡༧ ཐང་དཀར་རྒོད་པོ། ༡༨ དགུང་སྟོད་མཐོན་པོའི་ཕོ་བྲང་། ༡༩ འཐག་བཤད། ༢༠ བསྟན་པ་ཡོང་བ། ༢༡ མཐོ་ལ་ཡངས་པ། ༢༢ བཀྲིས་བཅས་ ལེའུ་ ༢༢ ཡོདཔ་མ་ཚད་ ནུབ་གཞས་འདི་ ཁོང་ར་གཡུས་ཁ་ལུ་ ལྷ་བོན་དང་རྫོང་ནང་ལས་ མཛད་སྒོའི་རྟེན་འབྲེལ་དང་ དགའ་སྟོན་གྱི་ལས་རིམ་ཚུ་ནང་ སྤྱན་འབུལ་ཕུལ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་བཟུམ་སྦེ་ གཞས་ཀྱི་ཆས་འབད་བ་ཅིན་ ཕྱི་ནང་གསང་གསུམ་གྱི་གདམ་ངག་ཟབ་མོ་འདི་ རང་རྒྱུད་ལུ་ཚངམ་སྦེ་ཡོད་པའི་ བརྡ་ལུ་གྲུབ་ཐོབ་ཀྱི་ཆས་སྦེ་ མགུ་ཏོག་གུར་ཐོད་རྐྱབ་ནི་དང་ འབྲུག་མི་ག་ར་བློ་སེམས་ཆོས་དང་མཐུན་པར་སྟོན་པའི་བརྡ་ལུ་ སྟོད་གོ་ཧོནམ་གྱོན་དོ་ཡོདཔ་དང་ ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེ་ ཕྱི་འདུལ་བའི་སྡོམ་པ་ ནང་གསང་བ་སྔགས་ཀྱི་སྡོམ་པ་གཙང་མ་སྦེ་བཞུགས་པའི་བརྡ་ལུ་ སྔགས་པ་གི་ཆས་སྦེ་བཀབ་ནེ་ ཁ་དམར་བཀབ་ཨིན་པས། དོ་རུང་ ཤར་ཕྱོགས་འཁོར་ལོ་རྩིབས་བརྒྱད་ཀྱི་མངའ་སྡེ་ཚུ་ དབང་ལུ་བསྡུ་བའི་བརྡ་མཚན་ལུ་ ཚོགས་ལྷམ་བཙུགས་དོ་ཡོདཔ་དང་ བོད་དམག་ལོག་བཏང་བའི་བརྡ་ལུ་ ལགཔ་གི་མཐེ་བོང་ལུ་ དུང་དཀར་གྱི་ཨ་ལོང་ཚུ་བཙུགསཔ་ཨིན་མས། དེ་ལས་ འབྲུག་པའི་དམག་མི་དེ་ཚུ་ ཉིན་མཚན་མེད་པར་ ཐུགས་ཀྱིས་འཛིན་བཞུགས་པའི་བརྡ་ལུ་ མེ་ཏོག་བཀྲིས་རྟགས་བརྒྱད་ཡོད་པའི་ ལྷམ་བཅིང་དང་སྐེད་རགས་ཚུ་བཅིངསམ་ཨིན་པས་ ཟེར་ཞུ་ནི། མགོན་པོ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱི་ཞལ་ལས་ ལུགས་སྲོལ་རྙིང་པོ་སྲོག་བཞིན་དུ།། གཅེས་ཤིང་གོང་འཕེལ་མ་གཏང་ན།། རྩ་བ་རུལ་པའི་སྡོང་པོ་བཞིན།། མི་འདོད་བཞིན་དུ་འགྱེལ་བར་འགྱུར།། ཟེར་གསུངས་དོ་བཟུམ་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ཡོད་པའི་ལུགས་རྙིང་ཚུ་ འཛིན་སྐྱོང་གི་ཁྱུན་ཉམས་སོ་པ་ཅིན་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་འཕྲལ་ཕུགས་གཉིསཔོ་ཆ་ར་ལུ་ གནོད་རྐྱེན་འོང་ནིའི་ཉེན་ཁ་ཡོདཔ་ལས་ གཞས་གཞསམོ་ཟེར་བའི་ ཐུན་མོངས་མ་ཡིན་པའི་ལམ་སྲོལ་ཁྱད་པར་ཅན་ཚུ་ མི་ཉམས་གོང་འཕེལ་གཏང་དགོཔ་འདི་གལ་ཅན་ཅིག་ཨིན་ཟེར་ཞུ་ནི། ལྷག་པར་དུ་ ནུབ་གཞས་འདི་ ཀྲོང་གསར་རྫོང་ཁག་ནང་གི་ ལམ་སྲོལ་ཁྱད་འཕགས་ཅིག་འབདཝ་ལས་ ཀྲོང་གསར་པའི་མི་སེར་ཚུ་ལུ་ ནུབ་པའི་གཞས་འདི་ཁོང་གི་དཔའ་ཉམས་ཀྱི་ ས་བོན་བཟུམ་ཅིག་ཡང་ཨིན་པས་ཟེར་ཞུ་ནི། རྒྱབ་རྟེན། རྒྱལ་གཞུང་ཟློས་གར།. (༢༠༡༠). འབྲུག་གི་གཞས་རབས།. ཐིམ་ཕུག འབྲུག: རྒྱལ་གཞུང་ཟློས་གར། ལམ་སྲོལ། ༉ མཆོད་རྟེན་ཟེར་མི་འདི་ སཾ་སྐྲི་ཏ་ལེགས་སྦྱར་ལྷའི་སྐད་ལས་ སྟུས་ཟེར་དོན་ལུ་མཆོད་པའི་རྟེན་ནམ་ མཆོད་པ་ཕུལ་བའི་ཡུལ་གྱི་རྟེན་ཅིག་ལུ་སླབ་ཨིན་མས། རྡོ་རྗེ་བཀོད་པའི་རྒྱུད་ལས་ འདོད་ཁམས་དབང་གི་རི་བོ་ལ། །གཟུགས་ཁམས་བང་རིམ་ཁྲི་འཕང་ཅན། །གཟུགས་མེད་བུམ་རྟེན་བུམ་པ་བཅས། ། ཀུན་བཟང་ཕྲིན་ལས། (གནམ་ལོ་མེད་ ༢༠༠༡ ཤོག་གྲངས་ ༡༢༥) ཟེར་གསུངས་ཡོད་དོ་བཟུམ་སྦེ་འབད་བ་ཅིན་ ང་བཅས་ཕྱི་སྣོད་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་འདི་ཡང་ རང་བཞིན་ལྷུན་སྐྱེས་ཀྱི་ མཆོད་རྟེན་ཨིནམ་སྦེ་གསུངས་བཞག་སྟེ་འདུག། སྤྱིར་བཏང་ བོད་ཡུལ་ལུ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་མ་དར་བའི་སྔོན་ལས་ མཆོད་རྟེན་བཞེངས་སྲོལ་ཡོདཔ་སྦེ་ ལོ་རྒྱུས་ཡོད་རུང་ རང་རེ་དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ མཆོད་རྟེན་བཞེངས་ནིའི་སྲོལ་འདི་ ནམ་ལས་དར་ཡི་ག་ཁ་གསལ་ལོ་རྒྱུས་ག་ནི་ཡང་མེདཔ་ཨིན། ལྷག་པར་དུ་ ནང་པ་སངས་རྒྱས་པའི་ལུགས་ལས་ ཡོངས་གྲགས་ཡོད་པའི་ བདེ་གཤེགས་མཆོད་རྟེན་བརྒྱད་འདི་ སངས་རྒྱས་ཤཀྱཱ་ཐུབ་པ་མཆོག་གི་ མཛད་པ་ཁྱད་པར་ཅན་བརྒྱད་ལུ་ སྐལ་ལྡན་གྱི་སྦྱིན་བདག་ཚུ་གིས སངས་རྒྱས་ཀྱི་མཛད་པ་འདི་ཚུ་ རྗེས་སུ་དྲན་པའི་ཐབས་ལུ མཆོད་པའི་རྟེན་རེ་རེ་ བཞེངས་ཡོད་མི་འདི་ལུ་ བདེ་གཤེགས་མཆོད་རྟེན་བརྒྱད་ཟེར་སླབ་ཨིན་མས། བདེ་གཤེགས་མཆོད་རྟེན་བརྒྱད་ཡང་ པད་སྤུངས་མཆོད་རྟེན། བྱང་ཆུབ་མཆོད་རྟེན། བཀྲ་ཤིས་སྒོ་མང་མཆོད་རྟེན། ཆོ་འཕྲུལ་མཆོད་རྟེན། ལྷ་བབས་མཆོད་རྟེན། དབྱེན་ཟླུམ་མཆོད་རྟེན། རྣམ་རྒྱལ་མཆོད་རྟེན། མྱང་འདས་མཆོད་རྟེན་བཅས་བརྒྱད་ཨིན། མཆོད་རྟེན་རེ་རེ་གི་ལོ་རྒྱུས་མདོར་བསྡུས། དང་པ་ པད་སྤུང་མཆོད་རྟེན་འདི་ སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་དགའ་ལྡན་ལྷའི་ཡུལ་ལས་ གཟིགས་པ་རྣམ་པ་ལྔའི་སྒོ་ལས་ འཇིག་རྟེན་མི་ཡུལ་ལུ་ གདུལ་བྱ་རྟག་འཛིན་ཅན་གྱི་དོན་ལུ་ འཕོ་བར་མཛད་དེ་ ཡུམ་སྒྱུ་མ་ལྷ་མཛེས་ཀྱི་མངལ་ནང་ ལྷུམས་སུ་བཞུགས་ཏེ་ རང་ཟླ་བཞི་པའི་ཚེས་བཅོ་ལྔ་ལུ་ སེར་སྐྱའི་གྲོང་གི་གནས་ལུམ་བི་ནིའི་ཚལ་དུ་ སྐུ་བལྟམས་པའི་ཚེ་ ཕྱོགས་རེ་རེ་ལུ་ གོམ་པ་བདུན་བདུན་སྤོ་མི་ལས་ མེ་ཏོག་པདྨ་བདུན་རེ་སྐྱེས་ཡོད་མི་ལུ་བརྟེན་ དེའི་རྗེས་དྲན་ལུ་ཡབ་རྒྱལ་པོ་ཟས་གཙང་གིས་བཞེངས་ཡོད་པའི་མཆོད་རྟེན་དེ་ལུ་ པད་སྤུངས་མཆོད་རྟེན་ཟེར་སླབ་ཨིནམ་དང་ མཆོད་རྟེན་འདི་བསྟན་པ་འདི་གི་ཐུགས་རྟེན་གྱི་ནང་ལས་ དང་པ་ཨིན་མས། གཉིས་པ་ སྟོན་པ་ཐུབ་པའི་དབང་པོ་མཆོག་ རྒྱལ་སྲས་སྤངས་ཏེ་ ཁྱིམ་ནས་ཁྱིམ་མེད་པ་རབ་དུ་འབྱུང་ དེ་ལས་ལོ་དྲུག་གི་བར་དུ་དཀའཝ་སྤྱོད་པའི་མཐའ་མར་ དགུང་ལོ་སུམ་ཅུ་སོ་ལྔ་ལུ་ཕེབས་པའི་སྐབས་ ས་ག་ཟླ་བའི་ཚེས་བཅོ་ལྔ་ ཡུལ་མ་ག་དྷའམ་གནས་ཆེད་རྡོ་རྗེ་གདན་ལུ་ བྱང་ཆུབ་ཤིང་གི་རྩ་བ་བར་ བྱམས་པའི་ཏིང་འཛིན་ངང་ལུ་སྙོམས་པར་འཇུག་ བདུད་ཀྱི་དཔུང་ཚོགས་འདུལ་ཏེ་ མངོན་པར་རྫོགས་པ་སངས་རྒྱས་པའི་ཚེ། དེ་རྗེས་སུ་དྲན་པའི་ཐབས་ལུ་ རྒྱལ་པོ་གཟུགས་ཅན་སྙིང་པོ་ཚུ་གིས་བཞེངས་ཡོད་མིའི་མཆོད་རྟེན་དེ་ལུ་བྱང་ཆུབ་མཆོད་རྟེན་ཟེར་ཞུཝ་ཨིན། གསུམ་པ་ བཀྲ་ཤིས་སྒོ་མང་མཆོད་རྟེན་ནམ་ཆོས་འཁོར་མཆོད་རྟེན་འདི་ སྟོན་པ་བཅོམ་ལྡན་འདས་སངས་རྒྱས་ཚར་བའི་ཤུལ་ལས་ ཆོས་མ་གསུངས་པར་ཞག་གྲངས་ ༤༩ གི་བར་བཞུགས་པའི་རྗེས་སུ་ ལྷའི་དབང་པོ་བརྒྱ་བྱིན་དང་ཚངས་པ་གིས་ གདུལ་བྱའི་ངོ་བོ་ལུ་གཟིགས་ཏེ་ ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་གནང་ཟེར་ གསོལ་བ་འདེབས་པ་བཞིན་དུ་ རང་ཟླ་དྲུག་པའི་ཚེས་བཞི་ལུ་ གནས་དྲང་སྲོང་ལྷུངས་བའི་རི་དྭགས་སམ་ གནས་ཆེན་ཝ་ར་ཎ་སི་ལུ་ ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ལྔའི་སྒོ་ནས་ འཁོར་ལྔ་སྡེ་བཟང་པོ་ལུ་ ཆོས་འཁོར་ཐོག་མ་བདེན་པ་བཞིའི་ ཆོས་འཁོར་བསྐོར་བའི་རྗེས་དྲན་གྱི་ཐབས་ལུ་ ཚངས་བྱིན་དང་འཁོར་ལྔ་སྡེ་བཟང་པོ་ལ་སོགས་པ་གིས་ བཞེངས་གནང་པའི་མཆོད་རྟེན་ལུ་ བཀྲ་ཤིས་སྒོ་མང་མཆོད་རྟེན་དང་ ཡང་ན་ ཆོས་འཁོར་མཆོད་རྟེན་ཟེར་ཡང་ཞུཝ་ཨིན། བཞི་པ་ ཆོ་འཕྲུལ་མཆོད་རྟེན་འདི་ སངས་རྒྱས་ཤཀྱཱ་ཐུབ་པ་མཆོག་གིས་ རང་ཟླ་དང་པའི་ཚེས་གཅིག་ལས་བཅོ་ལྔའི་བར་ མཉན་ཡོད་ཛ་ཏེའི་ཚལ་དུ་ སངས་རྒྱས་ལུ་མ་རངས་པ་ཕྲག་དོག་བསྐྱེད་མི་ མུ་སྟེགས་ཀྱི་སྟོན་པ་དྲུག་ལུ་ ཁྱད་པར་ཅན་གྱི་རྫུ་འཕྲུལ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་ བསྟན་ཏེ་ ཕམ་བཏང་ཡོདཔ་ལས་ འདིའི་རྗེས་དྲན་ལུ་གསེར་རྒྱལ་ལ་སོགས་པ་ཚུ་གིས་ བཞེངས་ཡོད་པའི་མཆོད་རྟེན་དེ་ལུ་ ཆུ་འཕྲུལ་མཆོད་རྟེན་ཟེར་ཞུཝ་ཨིན། ལྔ་པ་ ལྷ་བབས་མཆོད་རྟེན་འདི་ བདེ་བར་གཤེགས་པ་དགུང་ལོ་ཞེ་གཉིས་ལུ་ ཡུམ་གྱི་དྲིན་ལན་གཟོ་ནིའི་དོན་ལུ་ ལྷའི་གནས་སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་ལུ་བྱོན་ཏེ་ དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་གནང་། སླར་ཡང་མིའི་ཡུལ་གྱི་ འཁོར་རྣམ་པ་བཞི་གིས་ གསོལ་བ་འདེབས་པ་བཞིན་དུ་ རང་ཟླ་དགུ་པའི་ཚེས་ ༢༢ ལུ་ སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་གྱི་གནས་ལས་ མི་ཡུལ་གྲོང་སྒྲ་ལྡན་ལུ་ལོག་ཕེབས་པའི་ཚེ་ དེ་རྗེས་དྲན་ལུ་ ཨིན་དྲ་ཝ་རྨི་གིས་བཞེངས་པའི་མཆོད་རྟེན་ལུ་ རྒྱལ་བ་ལྷ་ལས་བབས་པའི་མཆོད་རྟེན་ཟེར་ཞུཝ་ཨིན། དྲུག་པ་ སྟོན་པ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ འོད་མའི་ཚལ་དུ་བཞུགས་པའི་སྐབས་ ལྷས་བྱིན་གྱིས་ སངས་རྒྱས་ཀྱི་དགེ་འདུན་འཁོར་ཚུ་གི་བར་ན་ དབྱེན་བྱས་ཟེར་ ཕུང་དཀྲོགས་སྲིད་དཀྲོགས་འབད་བའི་ཤུལ་ལས་ སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ཐབས་མཁས་པའི་སྒོ་ལས་ དབྱེན་བཟླུམ་པར་མཛད་པའི་ཚེ་ན། དེ་རྗེས་དྲན་ལུ་གྱེད་བུ་བཞི་གིས་ བཞེངས་ཡོད་པའི་མཆོད་རྟེན་ལུ་ དབྱེན་ཟླུམ་མཆོད་རྟེན་ཟེར་ཞུཝ་ཨིན། བདུན་པ་ རྣམ་རྒྱལ་མཆོད་རྟེན་འདི་ སྟོན་པ་ཐུབ་པའི་དབང་པོ་མཆོག་ ཡུལ་ཡངས་པ་ཅན་ལུ་བཞུགས་པའི་སྐབས་ བདུད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་གིས་ མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་ གསོལ་བ་བཏབ་བཞིན་དུ་ མྱ་ངན་ལས་འདས་ནི་སྦེ་བཞུགསཔ་ད་ དགེ་བསྙེན་ཙུན་ད་གིས་ སླར་མྱ་ངན་ལས་མི་འདའ་བར་བཞུགས་པར་ གསོལ་བ་བཏབ་ནི་དེ་གིས་ བདུད་ལས་རྣམ་པར་རྒྱལ་ཏེ་ ཚེ་ལུ་བྱིན་གྱིས་བརླབས་པའི་དུས་ལུ་ དེ་རྗེས་སུ་དྲན་ནིའི་དོན་ལུ་ ལི་ཙ་བྱི་སོགས་ཀྱི་བཞེངས་པའི་མཆོད་རྟེན་འདི་ལུ་ བདུད་ལས་རྣམ་པར་རྒྱལ་བའི་མཆོད་རྟེན་ཟེར་ཞུཝ་ཨིན། བརྒྱད་པ་ མྱང་འདས་མཆོད་རྟེན་འདི་ ཐུབ་པའི་དབང་པོ་མཆོག་ གནས་ཆེན་རྩ་མཆོག་གྲོང་དུ་ ང་བཅས་གདུལ་བྱ་རྟག་འཛིན་ཅན་གྱི་ངོར་ འཁོར་བའི་གནས་ལུགས་འཇིག་པའི་རང་བཞིན་ཨིན་ཟེར་ སྟོན་ནིའི་དོན་ལུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་ཚུལ་སྟོན་པའི་ཚེ་ན། དེ་རྗེས་དྲན་ལུ་ རྒྱལ་པོ་མ་སྐྱེས་དགྲ་གིས་བཞེངས་ཡོད་པའི་མཆོད་རྟེན་ལུ་ མྱང་འདས་མཆོད་རྟེན་ཟེར་ཞུཝ་ཨིན། མཆོད་རྟེན་བཞེངས་པའི་དགོས་པ། འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་མ་ཉམས་པར་གནས་པའི་ རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་འབདཝ་ལས་ དད་ཅན་སྐལ་ལྡན་ཕོ་མོ་ཡོངས་ཀྱིས་ གོང་ལུ་བཤད་ཚར་བའི་མཆོད་རྟེན་ཚུ་བཞེངས་ཏེ་ ཕྱག་མཆོད་སྐོར་ར་རྐྱབ་པ་ཅིན་ ལས་སྒྲིབ་མི་གཙང་དག་པའི་དགོས་པ་ཚུ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་སྦེ་ མཆོད་རྟེན་བཞེངས་དགོ་པའི་དགོས་པ་ཡང་ རྒྱལ་བའི་གསུང་རབ་ཚུ་ནང་ མཆོད་རྟེན་བཞེངས་པའི་ཕན་ཡོན་ མང་རབས་ཅིག་གསུངས་བཞག་ཡོདཔ་དང་ དམིགས་བཅས་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་བསགས་ནིའི་ རྟེན་གཞི་ངོ་མ་ཅིག་ཡང་ཨིན་མས།། རྒྱབ་རྟེན། ཀུན་བཟང་ཕྲིན་ལས། (༢༠༠༡) ཉེར་མཁོའི་རྣམ་བཤད་སྣང་བ་གསར་པ་བཞུགས། ཐིམ་ཕུག། ཀེ་ཨེམ་ཀྲི་དཔར་སྐྲུན་ཁང་། མཆོད་རྟེན། བཀྲ་ཤིས་རྟགས་བརྒྱད་ཀྱི་སྐོར། བཀྲི་ཤིས་རྟགས་བརྒྱད་ཀྱི་ འབྱུང་ཁུངས་དེ་ཡང་ སྟོན་པ་ཐུབ་པའི་དབང་པོ་མཆོག་ བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་གསུམ་དུ་ བསོད་ནམས་ཀྱི་ཚོགས་རྒྱས་པར་བསགས་པའི་ འབྲས་བུ་དེ་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ མཚན་དཔེ་བཟང་པོ་དང་ལྡན་པའི་སྐུ་གཟུགས་ཀྱི་བཀོད་པ་འདི་དང་ བཀྲི་ཤིས་པའི་རྟགས་མཚན་བརྒྱད་ སངས་རྒྱས་ཀྱི་རྒྱུད་ལུ་མངའ་བའི་རྒྱུ་མཚན་གྱིས་ བཀྲ་ཤིས་རྟགས་ཀྱི་རི་མོ་ཚུ་ ག་ཏེ་ལུ་ཡོད་དེ་འབད་རུང་ བཀྲི་ཤིས་པའི་ རྟེན་འབྲེལ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་ཏེ་ ལེགས་པའི་རྟགས་མཚན་བཟང་པོ་ཚུ་འབྱུང་ནི་འདི་གིས་ བཀྲི་ཤིས་རྟགས་བརྒྱད་ཟེར་ སླབ་ཨིན་མས། དེ་ཡང་ བཀྲ་ཤིས་བརྩེགས་པའི་མདོ། (ལོ་མེད་ ཤོག་གྲངས་ ༢༤) ལས། “ན་མོ་དབུ་ལ་བཀྲ་ཤིས་གདུགས་ལྟར་སྐྱོབས། །སྐུ་ལ་བཀྲ་ཤིས་མི་ནུབ་རྒྱལ་མཚན་མཆོག། །གསུང་ལ་བཀྲ་ཤིས་ཆོས་དུང་གཡས་སུ་འཁྱིལ། །ཐུགས་ལ་བཀྲ་ཤིས་དཔལ་གྱི་བེའུ་གསལ། །སྤྱན་ལ་བཀྲ་ཤིས་རིན་ཆེན་གསེར་གྱི་ཉ། །ལྗགས་ལ་བཀྲ་ཤིས་པདྨོ་ལོ་འདབ་རྒྱས། །མགུལ་ལ་བཀྲ་ཤིས་རིན་ཆེན་བུམ་པ་འཁྱིལ། །ཕྱག་ལ་བཀྲ་ཤིས་ཡོན་ཏན་ནོར་བུ་མཆོག། །ཞབས་ལ་བཀྲ་ཤིས་ཕྲིན་ལས་འཁོར་ལོ་མངའ། །བཀྲ་ཤིས་རྫས་བརྒྱད་དངོས་གྲུབ་དམ་པའི་མཆོག། །རྫས་མཆོག་བརྒྱད་ཀྱི་བཀྲ་ཤིས་གང་ཡིན་པ། །དེང་འདིར་བདག་ཅག་རྣམས་ལ་བཀྲ་ཤིས་ཕོབ། །” ཟེར་གསུངས་ཡོདཔ་བཞིན་དུ་ སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་དབུ་ནི་གདུགས་ལུ་བཀྲ་ཤིས་པ་དང་། སྐུ་གཟུགས་འདི་ མི་ནུབ་རྒྱལ་མཚན་ལུ་བཀྲ་ཤིས་པ་དང་། གསུང་འདི་ཆོས་དུང་གཡས་འཁྱིལ་ལུ་བཀྲ་ཤིས་པ། དེ་ལས་ཐུགས་ནི་མི་འགྱུར་དཔལ་བེའུར་བཀྲ་ཤིས་པ་དང་། སྤྱན་གཉིས་འདི་ གསེར་ཉ་ལུ་བཀྲ་ཤིས་པ། མགུལ་འདི་བུམ་པ་བཟང་པོ་ལུ་བཀྲ་ཤིས་པ་དང་། ཕྱག་དང་ཞབས་གཉིས་ འཁོར་ལོ་ལུ་བཀྲ་ཤིས་པ་སོགས་ བཀྲ་ཤིས་རྟགས་བརྒྱད་འདི་ སངས་རྒྱས་ཀྱི་མངའ་བའི་ཡོན་ཏན་ཅིག་ཨིན། བཀྲ་ཤིས་རྟགས་བརྒྱད་ལས་ དང་པ་གདུགས་འདི་ འདུས་མདོ། (ཀུན་བཟང་ཕྲིན་ལས། གནམ་ལོ་མེད་ ༢༠༠༡) ལས་ གདུགས་ཀྱིས་ཚ་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཀུན་བསལ་ཏེ། །ཉོན་མོངས་མ་ལུས་ཀུན་ལས་རྒྱལ་བ་དང་། །ཆེ་བའི་ཡོན་ཏན་མ་ལུས་རྒྱས་པ་སྟེ། །ལོག་པའི་ཕྱོགས་རྣམས་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པར་ཤོག། །  ཟེར་གསུངས་ཡོདཔ་བཞིན་དུ་ སངས་རྒྱས་ཀྱི་དབུའི་ གཙུག་ཏོར་འདི་ གདུགས་ལྟར་དབྱིབས་ཚེས་བཅོ་ལྔའི་ཟླཝ་བཟུམ་སྦེ་ ཟླུམ་ཞིང་ཡར་མཐོ་བའི་བརྡ་མཚན་ལུ་ དབུ་ལུ་གདུགས་མངའ་བའོ། གདུགས་འདི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་དབུ་ལུ་ ཕུལ་བའི་ཕན་ཡོན་གྱིས་ ལམ་ཐེག་པ་གསུམ་གྱི་ཉམས་ལེན་ལུ་བརྟེན་ཏེ ཚ་བའི་འཇིགས་པ་ལས་སྐྱོབ་ནི་དང་ ཉོན་མོངས་པ་ཡོད་ཚད་བཅོམ་སྟེ་ བདུད་བཞི་དགྲ་ལས་རྒྱལ་བ་དང་། སྐུ་ཆེ་བའི་ཡོན་ཏན་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་ གོང་འཕེལ་འགྱོ་ནི་དང་ ལོག་པའི་ཕྱོགས་ཡོད་ཚད་ ཟིལ་གྱིས་གནོན་པ་སོགས་ བཀྲ་ཤིས་པའི་རྟེན་འབྲེལ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་སྟེ་ འོང་ནིའི་དོན་ལུ་བྱིན་གྱིས་བརླབས་པའི་དགོས་པ་ཡོདཔ་ཨིན། གཉིས་པ་གསེར་ཉ། “ཕྱག་ཞབས་ཉ་ཤར་བྱིན་རླབས་ཏེ། །འཇམ་མཉེན་ཡིད་འོང་ཀུན་གྱི་དཔལ། །ཉོན་མོངས་གནས་ནས་འདྲེན་མཛད་པ། །ཉ་ལྟར་ཉ་བཞིའི་བཀྲ་ཤིས་ཤོག། །” (ཀུན་བཟང་ཕྲིན་ལས། གནམ་ལོ་མེད་ ༢༠༠༡) རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ ཕྱག་དང་ཞབས་འདི་འཇམ་མཉེན་གྱི་ཁྱད་ཆོས་དང་ལྡནམ་མ་ཚད་ ལམ་བདག་མེད་རྟོག་པའི་ཤེས་རབ་ ཡང་ན་སྒྲིབ་གཉིས་བག་ཆགས་དང་བྲེལ་བའི་ ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྤྱན་གྱིས་ འགྲོ་བ་སེམས་ཅན་ཚུ་ འཁོར་བ་ཉོན་མོངས་ཀྱི་གནས་ལས་ ཐར་པ་ལུ་འདྲེན་པར་གཟིགས་པའི་བརྡ་མཚོན་ལུ་ གསེར་ཉ་ཨིན། གསེར་ཉ་འདི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྤྱན་ལུ་ཕུལ་བའི་ བསོད་ནམས་ཀྱིས་ ང་བཅས་རའི་གཟུགས་ འཇམ་ཏོང་ཏོ་འགྱོ་ནི་དང་ མིག་ཏོ་ལུ་རྐྱེན་མེད་པ་རིག་པ་གསལ་ནི་དང་ རྒྱལ་ཁབ་ཞི་བདེ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་འོང་ནི་ལུ་ བྱིན་གྱིས་བརླབས་ནིའི་ དགོས་པ་ཡོདཔ་ཨིན། གསུམ་པ་བུམ་པ། “བཀྲ་ཤིས་བུམ་པ་བཟང་པོ་འདི། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་མགུལ་ལགས་ཏེ། །མགུལ་མཆོག་བཀྲ་ཤིས་འདི་བྱིན་པས། །ཆོས་ནོར་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་ཤོག། །” (ཀུན་བཟང་ཕྲིན་ལས། གནམ་ལོ་མེད་ ༢༠༠༡) ཟེར་གསུངས་ཡོད་པ་བཞིན་ རིན་པོ་ཆེའི་བུམ་པ་འདི སངས་རྒྱས་ཀྱི་མགུལ་མཚོན་པ་དང་ དེ་ཡང་ དམ་པ་གསུམ་གྱིས་རྩིས་ཟིན་ཏེ་ ཚོགས་གཉིས་རྫོགས་པའི་འབྲས་བུ་གིས་ སྐུ་གཉིས་མངོན་དུ་འགྱུར་ཏེ་ གདུལ་བྱ་ཚུ་ལུ་ གང་ལ་གང་གདུལ་གྱི་ དམ་པའི་གསུང་འགག་མེད་འདི་བསྩལ་བའི་ ཕྲིན་ལས་གཏེར་ཆེ་ན་པོའི་སྐུ་འགྲུབ་པར་མཚོནམ་ཨིན། འདོད་ཡོན་མཁོ་རྒུའི་ལོངས་སྤྱོད་ག་དེམ་ཅིག་སྤྱོད་རུང་ མི་ཟད་པའི་ཡོན་ཏན་ཡོད་མི་དེ་ སངས་རྒྱས་ཀྱི་ མགུལ་ལུ་ཕུལཝ་ལས་བརྟེན་ གདུལ་བྱའི་ཁམས་དབང་བསམ་པའི་བྱེ་བྲག་དང་མཐུན་པར་ ཆོས་ཀྱི་སྒྲ་དབྱངས་རྒྱུན་མི་ཆད་པ་དང་ ཚེ་རིང་ནད་མེད་ཀྱི་བཀྲ་ཤིས་པར་མཛད་དོ།། བཞི་པ་མེ་ཏོག། “གསུང་མཆོག་པདྨ་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ། །ཉོན་མོངས་མ་གོས་པདྨའི་ཐུགས། །ཐམས་ཅད་སྒྲོལ་བའི་གསུང་ལགས་ཏེ། །ལྗགས་མཆོག་པདྨའི་བཀྲ་ཤིས་ཤོག། །” (ཀུན་བཟང་ཕྲིན་ལས། གནམ་ལོ་མེད་ ༢༠༠༡) ཟེར་གསུངས་ཡོདཔ་བཞིན་ མེ་ཏོག་པདྨ་འདི་ ཆུ་དང་འདམ་ལས་སྐྱེས་རུང་ འདམ་གི་དྲི་མ་གིས་མ་གོས་པ་ལྟར་ སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་རྒྱུད་ལུ་ ཉོན་མོངས་པའི་དྲི་མ་དང་བྲལ་བའི་ ལམ་གྱི་ཉམས་ལེན་ལུ་བཞུགས་ཏེ་ འབྲས་བུ་ལྗགས་འགྲུབ་པ་དང་ མེ་ཏོག་པདྨ་འདི་ མཛེས་ཤིང་ཡིད་དུ་འོང་བ་དང་ འདབ་མ་སྲབ་པ་དང་ འཇམ་པའི་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་མི་འདི་ སངས་རྒྱས་ཀྱི་ལྗགས་ལུ་ཕུལཝ་ལས་བརྟེན་ གཟུགས་མཛེས་ཏོག་ཏོ་དང་ ཉེས་པའི་སྐྱོན་གྱིས་མ་གོས་པའི་བཀྲིས་པར་མཛད་དོ།། ལྔ་པ་དུང་དཀར། “སྙན་པའི་སྒྲ་རྣམས་ཕྱོགས་བཅུར་སྒྲོག་པ་དང་། །མུ་སྟེགས་ལོག་པའི་ཕྱོགས་རྣམས་སྐྲག་བྱེད་ཅིང་། །སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་ཤེས་རབ་གྲོལ་བའི་ཕྱིར། །གསུང་མཆོག་དུང་གི་རྒྱལ་པོའི་བཀྲ་ཤིས་ཤོག། །” (ཀུན་བཟང་ཕྲིན་ལས། གནམ་ལོ་མེད་ ༢༠༠༡) ཟེར་གསུངས་ཡོདཔ་བཞིན་ བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ བདུད་དང་མུ་སྟེགས་པ་ག་ར་ ཕམ་གཏང་པའི་ནུས་པ་ཡོད་མི་ ལམ་ཐེག་པ་གསུམ་གྱི་ཆོས་གདུལ་བྱ་ཚུ་ལུ་ འགགས་མེད་དུ་སྟོནམ་ལས་བརྟེན་ འབྲས་བུ་ཚངས་པའི་དབྱངས་འགྲུབ་པའོ།། ཆོས་དུང་གཡས་འཁྱིལ་ནི་ དྲང་སྲོང་སྐྱེ་བ་ལྔ་མའི་སྨོན་ལམ་ལས་གྲུབ་པའི་ནུས་མཐུ་དང་ལྡན་པའི་ མདོག་དཀར་བ་དང་སྒྲ་སྙན་པའི་ཡོན་ཏན་ཡོད་མི་འདི་ སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཚངས་དབྱངས་ཡན་ལག་དྲུག་ཅུ་ཡོད་པའི་ གསུང་ལུ་ཕུལ་བས་ སྙན་གྲགས་ཆེ་ནི་དང་དམ་ཆོས་ཐོས་ནི་ ལས་ཉོན་མཐའ་དག་བཅོམ་ རིམ་ནད་མེད་པའི་བཀྲ་ཤིས་པར་མཛད་དོ།། དྲུག་པ་དཔལ་བེའུ། “དཔལ་བེའུ་ཐུགས་ཀྱི་བཀྲ་ཤིས་ཏེ། །འདྲེན་པ་རྣམས་ཀྱི་ཐུགས་ལགས་པས། །བླ་མེད་ཐར་ལམ་དྲང་བའི་ཕྱིར། །ཐུགས་ལ་དཔལ་བེའུའི་བཀྲ་ཤིས་ཤོག། །” (ཀུན་བཟང་ཕྲིན་ལས། གནམ་ལོ་མེད་ ༢༠༠༡) ཟེར་གསུངས་ཡོདཔ་བཞིན་ དཔལ་བེའུ་ལུ་མཐའ་མེད་པར་འཁྱིལ་དོ་བཟུམ་སྦེ་ བདེ་བར་བཤེགས་པ་ཁོང་གི་ཐུགས་འདི་ མཁྱེན་པ་དང་བརྩེ་བའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་བདག་ཉིད་ཅན་ འདིའི་རྒྱུད་ལུ་ཟག་མེད་ཀྱི་ཡོན་ཏན་ མ་ལུས་པ་ལྡན་ཏེ་ཡོདཔ་ལས་ དཔལ་བེའུ་ཐུགས་ཀྱི་བརྡ་ལུ་འགྲུབ།  མཁྱེན་བརྩེ་ནུས་གསུམ་གྱི་ཡོན་ཏན་དང་ཚད་མེདཔ་ཅིག་མཚོན་པའི་དཔལ་བེའུ་འདི་ སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཐུགས་ལུ་ཕུལ་བའི་ ཕན་ཡོན་གྱིས་ ཅི་བསམ་པའི་དོན་ཐམས་ཅད་འགྲུབ་ནི་དང་ བློ་གློས་རབ་ཏུ་འཕེལ་བའི་བཀྲ་ཤིས་པར་མཛད་དོ།། བདུན་པ་རྒྱལ་མཚན། “མི་ནུབ་རྒྱལ་མཚན་བརྟན་པའི་སྐུ། །ཐམས་ཅད་བདུད་ཀྱི་སྡེ་བཏུལ་ནས། །དཔུང་འཇོམས་སངས་རྒྱས་སྐུ་བསྟོད་དོ། །སྐུ་མཆོག་སངས་རྒྱས་བཀྲ་ཤིས་ཤོག། །” (ཀུན་བཟང་ཕྲིན་ལས། གནམ་ལོ་མེད་ ༢༠༠༡) ཟེར་གསུངས་ཡོདཔ་བཞིན་ ལམ་བསླབ་པ་གསུམ་གྱི་ཉམས་ལེན་མཐར་ཕྱིན་ཏེ་ ཕྱི་ནང་གི་བདུད་བཞི་ལས་རྒྱལ་ཏེ་ སངས་རྒྱས་ཀྱི་གོ་འཕང་མངོན་དུ་བསྒྲུབ་ནུས་པའི་བརྡ་མཚོན་ཨིནམ་དང་ ཀུན་ལས་རྒྱལ་བའི་མཚན་དང་དཔེ་བྱེད་ཀྱིས་བརྒྱན་ཏེ་ ནམ་འགྱུར་མེད་གནས་པའི་ མི་ནུབ་རྒྱལ་མཚན་བཟུམ་སྦེ་ སྐུ་འགྱུར་བ་མེད་པའི་བརྡ་མཚོན་དུ་འགྲུབ་པ། རྒྱུ་གསེར་དངུལ་ལ་སོགས་པའི་རིན་པོ་ཆེ་སྣ་ཚོགས་དང་། གོས་ཆེན་ཁ་དོག་སྣ་ཚོགས་ལས་གྲུབ་པའི་རྒྱལ་མཚན་འདི་ སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྐུ་གཟུགས་ལུ་ཕུལཝ་ལས་བརྟེན་ ལུས་གཟི་བརྗིད་ཆེཝ་ལུ་འགྱུར་ནི་དང་ མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ལས་རྣམ་པར་རྒྱལ་ཏེ་ དབུ་འཕང་མངོན་པར་མཐོ་བའི་བཀྲ་ཤིས་པར་མཛད་དོ།། བརྒྱད་པ་འཁོར་ལོ། “འཁོར་ལོའི་བཀྲ་ཤིས་ཕྱག་ཞབས་མཐིལ། །སྐྱོབ་པའི་སངས་རྒྱས་འདྲེན་པའི་ལྷ། །ཉོན་མོངས་སེམས་ཅན་དམན་པའི་གསོས། །ཕྱག་ཞབས་འཁོར་ལོའི་བཀྲ་ཤིས་ཤོག། །” (ཀུན་བཟང་ཕྲིན་ལས། གནམ་ལོ་མེད་ ༢༠༠༡) ཟེར་གསུངས་ཡོདཔ་བཞིན་དུ་ སྟོན་པའི་ཆོས་ཀྱི་དོན་ཚུ་ བདེ་བླག་ཏུ་ཤེས་ཚུགསཔ་ལས་ ཀུན་ལུ་དབང་བསྒྱུར་བའི་ ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོའི་གོ་འཕང་ མངོན་དུ་འགྲུབ་ནུས་པར་མཚོན་པ་དང་ སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་ ཕྱག་དང་ཞབས་ལུ་ མཚན་བཟང་འཁོར་ལོ་རྩིབས་སྟོང་དང་ལྡན་པའི་ རང་བཞིན་ཅན་འདི་བྱུང་ཡོད་པའི་ བརྡ་མཚོན་ལུ་འགྲུབ་པའོ།། རྒྱུ་རིན་པོ་ཆེ་ལས་གྲུབ་པའི་འཁོར་ལོ་འདི་ རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ ཕྱག་ཞབས་ལུ་ཕུལ་བའི་ ཕན་ཡོན་གྱིས་ ཐམས་ཅད་མངའ་དབང་བསྒྱུར་བ་དང་ ཕ་རོལ་རྒོལ་བ་ངན་པ་ཚུ་ག་ར་ ཟིལ་གྱིས་གནོན་པའི་བཀྲ་ཤིས་པར་མཛད་དོ།། ང་བཅས་རའི་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ བཀྲ་ཤིས་རྟགས་བརྒྱད་ཀྱི་རི་མོ་ཚུ་ ལྷ་ཁང་དང་རྫོང་གཞིས་ནང་ལས་ཕར་བྲིས་སྲོལ་ཡོདཔ་དང་ རྟེན་འབྲེལ་དང་དགའ་སྟོན་ཀྱི་ནང་ལུ་ ལག་ལེན་འཐབ་སྲོལ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ འབྲུག་པའི་ལམ་སྲོལ་ལྟར་དུ་ ལྷ་སྡེ་བསུ་བའི་སྐབས་ལུ་ཡང་ ལག་ལེན་འཐབ་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ལས་ གོ་གནས་གསར་བསྐོས་དང་ གོ་གནས་ཡར་སེང་གྱི་བདག་རྐྱེན་གྱི་དར་དང་ བཀྲི་ཤིས་པའི་ལེགས་དར་ཚུ་ལུ་ཡང་ བཀྲ་ཤིས་རྟགས་ཀྱི་རི་མོའི་གཟུགས་བྲིས་ཏེ་ ལག་ལེན་འཐབ་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་སྦེ་ལག་ལེན་འཐབ་དགོ་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཡང་ ཚེ་རིང་ནད་མེད་དང་ལེགས་པའི་རྟེན་འབྲེལ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་ཏེ་ ལཱ་ག་ཅི་བཟུམ་འབད་རུང་ མཐར་ཕྱིན་པའི་རྟེན་འབྲེལ་ལུ་བཀྲ་ཤིས་རྟགས་ཀྱིས་བྱིན་གྱིས་བརླབས་པའི་དགོས་པ་ཡོདཔ་ཨིན། རྒྱབ་བརྟེན། ཀུན་བཟང་ཕྲིན་ལས། (༢༠༠༡) ཉེར་མཁོའི་རྣམ་བཤད་སྣང་བ་གསར་པ་བཞུགས། ཐིམ་ཕུག། ཀེ་ཨེམ་ཀྲི་དཔར་སྐྲུན་ཁང་། བཀྲ་ཤིས་རྟགས་ཀྱི་བཤད་པ། (ལོ་མེད་) སུ་བྷཱ་ཥི་ཏས་གསུང་འབུམ། From BDRC Library: https://library.bdrc.io མདོ་མང་། (ལོ་མེད་) བཀྲ་ཤིས་བརྩེགས་པའི་མདོ། ལྷ་ས། པར་པ་་དཔལ་ལྡན། རྒྱལ་ཡོངས་རྟགས། ༉   ཚེ་རིང་རྣམ་དྲུག་ཟེར་མི་འདི་ བྲག་ཚེ་རིང་། མི་ཚེ་རིང་།(དྲང་སྲོང་།) རི་དྭགས་ཚེ་རིང་། བྱ་ཚེ་རིང་། ཆུ་ཚེ་རིང་། ཤིང་ཚེ་རིང་བཅས་ དྲུག་རི་མོའི་གཟུགས་སུ་བྲི་སྲོལ་ཡོད་མི་ལུ་སླབ་ཨིན་མས། འདི་གི་སྐོར་ལས་བཤད་སྲོལ་ཁག་མ་འདྲཝ་བཞི་དེ་ཅིག་ཡོདཔ་སྦེ་ རིག་གཞུང་མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭའི་ལེགས་སྦྱར་བ་ སློབ་དཔོན་སྐལ་བཟང་རྡོ་རྗེ་གིས་བྲིས་ཏེ་ཡོད་པའི་ ལྷ་སྐུའི་བརྡ་དོན་རྣམ་བཤད་སྐལ་བཟང་གཞོན་ནུའི་རོལ་མཚོ། (གནམ་ལོ་མེད་ ༢༠༢༡ ཤོག་གྲངས་ ༦༨) ནང་ལུ་བཀོད་དེ་འདུག། ལུགས་བཞི་ཡང་ དྲང་སྲོང་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་ཟློས་གར་ལས་བྱུང་བའི་ ཚེ་རིང་རྣམ་དྲུག་དང་། རྒྱ་ནག་གི་ལུགས་ལས་བྱུང་བའི་ ཚེ་རིང་རྣམ་དྲུག་དང་། དེ་ལས་ ཆོས་རྒྱལ་ནོར་བཟང་གི་རྣམ་ཐར་ལས་བྱུང་བའི་ ཚེ་རིང་རྣམ་དྲུག་དང་ཆ་འདྲ་བའི་རི་མོ། དྲང་སྲོང་གི་བུ་མོ་གཟུགས་ཀྱི་ཉི་མའི་རྣམ་ཐར་ལས་བྱུང་བའི་ ཚེ་རིང་རྣམ་དྲུག་དང་ཆ་འདྲ་བའི་རི་མོ་བཅས་ བཞི་ཡོདཔ་ཨིནམ་དང་ ཆོས་ལྡན་འབྲུག་གི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ སྔོན་ལས་ད་བར་རི་མོ་འདིའི་ བྲི་སྲོལ་མ་ཉམས་པར་གནས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། འབྱུང་ཁུངས་ཁག་བཞི་ལས་ དང་པ་དྲང་སྲོང་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་ཟློས་གར་ལས་བྱུང་བའི་ ཚེ་རིང་རྣམ་དྲུག་གི་སྐོར་ ཉེ་འཁོར་བའི་རྣམ་བཤད་ནང་བཀོད་དེ་ཡོད་པའི་ལོ་རྒྱུས་ལྟར་དུ་འབད་བ་ཅིན་ སྔོན་མ་གཏེར་སྟོན་ཆེན་པོ་ བདེ་ཆེན་གླིང་པ་མཆོག་གིས་ རྫུ་འཕྲུལ་གྱིས་འབད་ ཟངས་མདོག་དཔལ་རིའི་ཞིང་ཁམས་ལུ་ སློབ་དཔོན་ཆེན་པོ་པདྨ་འབྱུང་གནས་མཇལ་བ་བྱོན་པའི་སྐབས་ འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་དང་ ཟངས་མདོག་དཔལ་རིའི་ཞིང་ཁམས་ཀྱི་བར་ན་ ཚེ་རིང་རྣམ་པ་དྲུག་འདི་དངོས་སུ་གཟིགས་པའི་ལོ་རྒྱུས་བཤད་དེ་འདུག། དེ་འབདཝ་ལས་དྲང་སྲོང་ཀུན་ཏུ་ཟློས་གར་ལས་བྱུང་བའི་ ཚེ་རིང་རྣམ་དྲུག་གི་རི་མོ་འདི་གཏེར་སྟོན་བདེ་ཆེན་གླིང་པ་མཆོག་ བྱོན་ཞིནམ་ལས་དར་དརཝ་ཅིག་ཨིན་མས།    གཉིས་པ་རྒྱ་ནག་གི་ལུགས་ལས་བྱུང་བའི་ཚེ་རིང་རྣམ་དྲུག་འདི་ ཚེ་རིང་རྣམ་དྲུག་གི་རྒྱུ་མཚན་ཚིགས་བཅད་མ་ལས་ “སྔོན་ཚེ་མ་ཧཱ་ཙི་ནའི་ཡུལ་དྲུག་ན། །བསྐལ་པ་དང་པོར་ཆགས་པའི་བྲག་རི་ནི། །ལྟ་ན་རབ་བརྗིད་མཐོ་མཛེས་དབྱིབས་ལེགས་དྲུང་། །མི་ཡི་སྐྱེས་བུ་དྲང་སྲོང་རིག་འཛིན་ཞིག། །ཉེ་བར་གནས་ཚེ་བྲག་དེའི་འགྲམ་ངོགས་ནས། །འཆི་མེད་བདུད་རྩིའི་ཆུ་རྒྱུན་ལྷུང་ལྷུང་བབས། །ཆུ་དེ་ལས་འཁྲུངས་རྐང་འཐུང་གཞོན་ནུ་ནི། །རྒས་མེད་ལོ་མ་མེ་ཏོག་འབྲས་བུར་བཅས། །དེ་ཚེ་ཆུ་འཐུང་དྲང་སྲོང་འཆི་མེད་བརྙེས། །རྟག་པར་ཆུ་རྒྱུན་གཏོར་ཟན་མ་ཆག་པས། །སྤུ་སྡུག་རབ་མཛེས་སྐད་སྙན་གཉིས་སྐྱེས་དང་། །རི་དྭགས་ཟུང་ཡང་འཆི་མེད་ཐོབ་ཅེས་གྲགས། །དེ་ཕྱིར་ཚེ་རིང་བྲག་དེར་གནས་པ་ཡི། །དྲང་སྲོང་ཚེ་རིང་འབབ་ཆུའི་རྒྱུན་ཚེ་རིང་། །ལྗོན་ཤིང་ཚེ་རིང་སྐད་སྙན་བྱ་ཚེ་རིང་། །རི་དྭགས་ཚེ་རིང་ཚེ་རིང་རྣམ་པ་དྲུག། །” (བྲག་དཀར་ཆོས་ཀྱི་དབང་ཕྱུག། ལོ་མེད་ པོད་ ༡༣ ཤོག་གྲངས་གཅིག་བྱོན།) ཟེར་གསུངས་ཡོདཔ་བཟུམ་སྦེ་ སྔོན་གྱི་དུས་ལུ་ མ་ཧཱ་རྩི་ནའི་ཡུལ་ལུ་ བསྐལ་པ་ཆགས་པའི་ཐོག་མར་བྱུང་བའི་ བྲག་རི་བཟོའི་རྣམ་པ་མཛེས་ཏོག་ཏོ་དང་ བརྟན་ཏོག་ཏོ་ དེ་ལས་གནམ་མེད་ས་མེད་ མཐོ་བའི་བྲག་རི་དེ་གི་སྦོ་ལོགས་ཁ་ མི་ལོ་སྟོང་ཕྲག་གི་བར་དུ་བསྒོམ་གནང་བཞུགས་ནི་དེ་གིས་ འཆི་མེད་ཚེའི་དངོས་གྲུབ་ཐོབ་པའི་དྲང་སྲོང་ རྒྱ་ནག་གི་རིག་འཛིན་གྱི་ཆ་ལུགས་ཅན་གཅིག་བཞུགས་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དྲང་སྲོང་དེ་གི་མཐུ་དང་བྱིན་རླབས་ལས་བརྟེན་ བྲག་རི་དེ་ནང་ལས་ འཆི་མེད་ཚེའི་སྒྲུབ་ཆུ་རྒྱུན་ཆད་མེད་པ་བབས་ཡོདཔ་དང་ གྲུབ་ཆུ་འདི་ལས་རྩ་བ་བརྟན་པ་ ལོ་འདབ་རྒྱས་དང་འབྲས་བུ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་ལྗོན་ཤིང་ཅིག་འཁྲུངས་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་ལས་དྲང་སྲོང་དེ་གིས་ དུས་རྒྱུན་དུ་ར་སྦྱིན་པ་གནང་པ་ལུ་བརྟེན་ ལྷ་བྱ་ཁྲུང་ཁྲུང་གཉིས་བྱུང་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དྲང་སྲོང་བཞུགས་པའི་ཉེ་འདབས་ལུ་ ཤ་བ་ཕོ་མོ་གཉིས་ཡང་རང་བྱུང་རྩ་དང་ཆུ་ལུ་ལོངས་སྤྱོད་དེ་འཁོར་མི་དེ་ཚུ་ག་ར་ དྲང་སྲོང་དེ་གི་བྱིན་རླབས་ལས་བརྟེན་ འགྱུར་མེད་གནས་པའི་ཚེ་དངོས་གྲུབ་ཐོབ་ཡོདཔ་ལས་ འ་ནཱི་དྲུག་ལུ་ཚེ་རིང་རྣམ་དྲུག་ཟེར་སླབ་ཨིན་མས། གསུམ་པ་ཆོས་རྒྱལ་ནོར་བཟང་གི་རྣམ་ཐར་ལས་བྱུང་བའི་ ཚེ་རིང་རྣམ་དྲུག་དང་ཆ་འདྲ་བའི་དཔེ་རིས་འདི་འཇིག་རྟེན་འདི་ནང་ རྟེན་འབྲེལ་གྱི་ཆེ་བ་ལུ་དགོངས་ཏེ་ བྲིས་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། འདི་ཡང་ཉ་རོགསཔ་སྤང་ལེབ་འཛིན་པ་གིས་ ཀླུ་ཚུ་གི་སྲོག་སྐྱབས་འབད་བ་ལུ་བརྟེན་ ཁོ་རའི་འདོད་པ་ལྟར་དུ་ དྲི་ཟའི་བུ་མོ་ཡིད་འཕྲོག་ལྷ་མོ་འདི་ བཟུང་ནིའི་ཐབས་ལུ་ ནོར་བུ་དོན་ཡོན་ཞགས་པ་འདི་ལེན་ཏེ་ ཡིད་འཕྲོག་ལྷ་མོ་འདི་བཟུང་དཔ་ཨིན་རུང་ དྲང་སྲོང་གིས་ཡིད་འཕྲོག་ལྷ་མོ་འདི་ ཉ་རོགསཔ་གི་གཉེན་གྲོགས་ལུ་ གྲོགས་སྐལ་མེདཔ་ལས་ཆོས་རྒྱལ་ནོར་བཟང་གི་ བཙུན་མོ་འབད་ ཕུལ་དགོ་པའི་ལུང་བསྟན་བཞིན་ ཉ་རོགསཔ་གིས་ཡང་ ཡིད་འཕྲོག་ལྷ་མོ་དེ་ཆོས་རྒྱལ་ནོར་བཟང་གི་བཙུནམོ་སྦེ་ཕུལ་ ཁོ་རའི་རེ་འདོད་ཚུ་ཡང་འབད་མེད་དུ་གྲུབ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་སྦེ་ཆོས་རྒྱལ་ནོར་བཟང་གི་ཐུགས་ལུ་ ཡིད་འཕྲོག་ལྷ་མོ་དགོ་པའི་རེ་བ་མེད་རུང་ རྒྱུ་རྐྱེན་ཕུན་སུམ་ཚོགསཔ་ལས་ ཡིད་འཕྲོག་ལྷ་མོ་བཙུནམོ་སྦེ་ཐོབ་ཡོདཔ་ལས་ འཇིག་རྟེན་འདི་ནང་ཡང་ རྟེན་འབྲེལ་ལེགས་པའི་བརྡ་ལུ་པར་རིས་འདི་བྲིས་སྲོལ་དར་ཡོདཔ་ཨིན་རུང་ ཚེ་རིང་རྣམ་དྲུག་གི་རི་མོ་ངོ་མ་མེནམ་སྦེ་ ཉེ་འཁོར་རྣམ་བཤད་ནང་ལུ་བཀོད་དེ་འདུག། བཞི་པ་དྲང་སྲོང་གི་བུ་མོ་གཟུགས་ཀྱི་ཉི་མའི་རྣམ་ཐར་ལས་བྱུང་བའི་ ཚེ་རིང་རྣམ་དྲུག་དང་ཆ་འདྲ་བའི་པར་རིས་འདི་ཡང་ རྟེན་འབྲེལ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་ཆེ་བ་ལུ་དགོངས་ཏེ་བྲིས་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིན། ཨིན་རུང་འདི་ཡང་ལོ་རྒྱུས་ཅིག་ལས་བརྒྱུད་དེ་བྲིས་སྲོལ་བྱུང་ཡོདཔ་མ་གཏོགས་ ཚེ་རིང་རྣམ་དྲུག་གི་པར་རིས་ལས་སོ་སོ་ཅིག་ཨིནམ་སྦེ་ ཉེ་འཁོར་རྣམ་བཤད་ནང་བཀོད་དེ་ཡོདཔ་ཨིན། ཚེ་རིང་རྣམ་དྲུག་རེ་རེ་གྱི་བཤད་པ། དྲང་སྲོང་ཀུན་ཏུ་དགའ་བའི་ཟློས་གར་གྱི་ལུགས་ལྟར་བཀོད་པ། དང་པ་ རང་བཞིན་བཅོས་མ་མེད་པར་གྲུབ་སྟེ་ བསྐལ་པའི་བར་དུ་བྱུང་བཞི་རྐྱེན་ངན་གྱིས་ འཇིག་པ་མེད་པ་པར་བརྟེན་པོར་གནས་པ་ གནས་ཁྱད་པར་ཅན་དེ་ བྲག་ཚེ་རིང་། གཉིས་པ་ལོ་ངོ་སྟོང་ཕྲག་གི་བར་དུ་ ཏིང་ངེ་འཛིན་བསྒོམས་ཏེ་ འཆི་བ་མེད་པ་ཚེའི་དངོས་གྲུབ་ཐོབ་ཡོད་པའི་ཕྱག་མཚན་ལུ་ འཆི་མེད་ཚེ་འབུམ་བསྣམས་ཏེ་ བཞུགས་མི་དྲང་སྲོང་དེ་ མི་ཚེ་རིང་། གསུམ་པ་བྲག་གི་སྐེད་པ་ལས་ བསྐལ་པའི་བར་དུ་ཡང་རྫོགས་ནི་མེད་པའི་ འཆི་མེད་བདུད་རྩིའི་ཆུའི་རྒྱུན་ཁྱད་པར་ཅན་བབས་མི་དེ་ ཆུ་ཚེ་རིང་། བཞི་པ་བསིལ་བའི་གྱིབ་མ་ལ་སོགས་པའི་བདེ་བ་བྱིན་མི་ ལོ་འདབ་ཡོངས་སུ་རྒྱས་པའི་དཔལ་ ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་ལྗོན་ཤིང་དེ་ ཤིང་ཚེ་རིང་། ལྔ་པ་རྔོན་པ་དང་གཅན་གཟན་གྱི་འཇིགས་པ་མེད་པ་ སྒོ་གསུམ་ཉམས་དགའ་བའི་སྒོ་ལས་ དྲང་སྲོང་གི་འཆི་མེད་རྫས་སུ་ བྱིན་གྱིས་བརླབས་པའི་ རྩྭ་དང་ཆུ་ལུ་ལོངས་སྤྱོད་དེ་གནས་མི་དེ་ རི་དྭགས་ཚེ་རིང་། དྲུག་པ་དྲང་སྲོང་གིས་དུས་རྒྱུན་ཆུ་གཏོར་གྱི་སྦྱིན་པ་ལུ་ ལོངས་སུ་སྤྱོད་པའི་རྒྱུ་རྐྱེན་ལས་ ཚེ་དང་ངག་གི་དངོས་གྲུབ་ཐོབ་མི་དེ་ བྱ་ཚེ་རིང་བཅས་ རྣམ་པ་དྲུག་ག་ར་ འཆི་བ་མེད་པའི་ཚེའི་དངོས་གྲུབ་ཐོབ་ཡོདཔ་ལས་བརྟེན་ ཚེ་རིང་རྣམ་དྲུག་ཟེར་སླབ་ཨིན། ཚེ་རིང་རྣམ་དྲུག་གི་པར་རིས་བྲིས་དགོ་པའི་དགོས་པ། སྤྱིར་བཏང་ ཚེ་རིང་རྣམ་དྲུག་གི་རི་མོ་འདི་ ང་བཅས་རའི་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་གི་ ཁྱིམ་དང་ལྷ་ཁང་ཚུ་ནང་ལུ་ ཕྱི་མཛེས་པའི་རི་མོ་སྦེ་ བྲིས་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིནམ་དང་ ལྷག་པར་དུ་ རི་མོ་འདི་བྲི་དགོ་པའི་དགོས་པ་ཡང་ ཚེ་རིང་རྣམ་དྲུག་གི་རྒྱུ་མཚན་ཚིགས་བཅད་མ་ལས་ “ད་ལྟའང་ཡོད་ཅེས་ཚུལ་འདི་བཀོད་རིས་ཀྱང་། །གང་གི་ཁྱིམ་དུ་བྲིས་པའི་རྟེན་འབྱུང་ལས། །འཆི་མེད་ཕུན་ཚོགས་དགེ་མཚན་འཕེལ་འགྱུར་ཞེས། །སྔོན་བྱུང་གཏམ་དུ་ཡོངས་སུ་གྲགས་ཕྱིར་བཀོད། །” (བྲག་དཀར་ཆོས་ཀྱི་དབང་ཕྱུག། ལོ་མེད་ པོད་ ༡༣ ཤོག་གྲངས་གཅིག་བྱོན།) ཟེར་གསུངས་ཡོདཔ་ལས་ རང་གི་ཁྱིམ་ནང་ལུ་ རི་མོ་འདི་བྲིས་བཞག་པ་ཅིན་ འཆི་མེད་ཕུན་ཚོགས་དཔལ་ཡོན་ཚུ་རྒྱས་ཏེ་ དགེ་ལེགས་འོང་བའི་དགོས་པ་ཡོདཔ་ཨིན་ནོ།། རྒྱབ་བརྟེན། ཀུན་བཟང་ཕྲིན་ལས། (༢༠༠༡) ཉེར་མཁོའི་རྣམ་བཤད་སྣང་བ་གསར་པ་བཞུགས། ཐིམ་ཕུག། ཀེ་ཨེམ་ཀྲི་དཔར་སྐྲུན་ཁང་། སྐལ་བཟང་རྡོ་རྗེ། (ལྕགས་མོ་གླང་ལོ་ ༢༠༢༡) ལྷ་སྐུའི་བརྡ་དོན་རྣམ་བཤད་སྐལ་བཟང་གཞོན་ནུའི་རོལ་མཚོ། ཀྲོང་གསར། འབྲུག་དང་ཧི་མ་ལཱ་ཡ་ཞིབ་འཚོལ་ལྟེ་བ། ཆོས་ཀྱི་དབང་ཕྱུག། (ལོ་མེད།) བྲག་དམར་ཆོས་སྐྱིད་དབང་ཕྱུག་གི་གསུང་འབུམ། ཚེ་རིང་རྣམ་དྲུག་གི་རྒྱུན་མཚན་ཚིགས་བཅད་མ། པོད་༡༣  Retrieved From BDRC Library: https://library.bdrc.io ལམ་སྲོལ། ༉ སྤྱིར་གཏང་རྒྱལ་ཁབ་ག་ཏེ་ལུ་ཡང་ དངུལ་ཁང་ལྟེ་བ་ཟེར་ དངུལ་དང་འབྲེལ་བའི་ཞབས་ཏོག་དང་ ཕྱི་དངུལ་བརྗེ་སོར་འབད་ནི་ ལ་སོགས་པའི་ཕྱག་ལཱ་འདི་ཚུ་མཛད་མི་ཡོདཔ་དང་ དེ་དང་འདྲཝ་འབད་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་འབད་བ་ཅིན་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༢ ལུ་གཞི་བཙུགས་འབད་མི་ འབྲུག་རྒྱལ་གཞུང་དངུལ་ལས་དབང་འཛིན་འདི་ཨིན། དེ་ནང་ལས་ཡང་ གཞུང་དང་མི་སེར་ཚུ་གྱི་ བློ་གཏད་ཚུགས་པའི་དབང་འཛིན་དང་ དངུལ་ཁང་ལྟེ་བ་ཡར་དྲག་གཏང་ནི་ དེ་ལས་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་བརྟན་ཏོག་ཏོ་སྦེ་གནས་ནའི་དོན་ལུ་དང་ དངུལ་འབྲེལ་གྱི་ལམ་ལུགས་དང་ཞབས་ཏོག་ཚུ་  དེང་སང་གི་འཕྲུལ་རིག་གི་ཞབས་ཏོག་ཐོག་ལས་སྤྲོད་ནི་ལུ་གཙོ་བོ་བཟུང་སྟེ་ཕྱག་ལཱ་མཛད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། འབྲུག་གི་རྒྱལ་ཡོངས་ཚོགས་འདུ་གིས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༢ ལུ་ཁྲིམས་ལུགས་གསར་བཟོ་འབད་བའི་ཤུལ་ལུ་ གཞུང་འབྲེལ་དུ་ ༡༩༨༣ ལུ་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་ཏི་རུ་ དངུལ་ཀྲམ་འདི་པར་ཐེངས་དང་པ་མཛད་གནང་ནུག།དེ་གིས་མ་དོ་བར་ ཕྱི་དངུལ་འཛིན་སྐྱོང་དང་ ཕྱི་དངུལ་བརྗེ་སོར་ལ་སོགས་པའི་ཕྱག་ལཱ་ཚུ་ཡང་འགོ་བཙུགས་གནང་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༨ ལས་ དབང་འཛིན་ནང་ གཞུང་གི་གསོག་འཇོག་གི་མ་དངུལ་རྒྱ་ཆེཝ་བཙུགས་སྟེ་ ལོ་དེ་ལས་ གཞུང་གིས་དངུལ་ཁང་སྦེ་བརྩི་འཇོག་འབད་དེ་ གཞུང་གི་དངུལ་འབྲེལ་གྱི་ཞབས་ཏོག་ག་ར་ དབང་འཛིན་འདི་གིས་སྤྲོད་ནི་འགོ་བཙུགས་ནུག། དེ་མ་ཚད་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ གཞན་མི་དངུལ་འབྲེལ་གྱི་གཙུག་སྡེ་ཚུ་ཡང་ རྒྱལ་གཞུང་དངུལ་ལས་དབང་འཛིན་གྱི་ དངུལ་འབྲེལ་གཙུག་སྡེའི་བཅའ་ཁྲིམས་དང་འཁྲིལ་ཏེ་ ལྟ་རྟོག་མཛད་གནངམ་དང་གནང་བཞིན་དུ་ཡོདཔ་ཨིན། གནམ་ལོ་ ༢༠༠༨ ལུ་ དམངས་གཙོའི་རིང་ལུགས་འགོ་བཙུགས་པའི་ཤུལ་ལུ་ དབང་འཛིན་འདི་རང་སྐྱོང་གི་དངུལ་ཁང་ལྟེ་བ་འབད་བསྒྱུར་བཅོས་མཛད་གནང་ནུག། ("Royal monetary authority of Bhutan," 2007) འབྲུག་རྒྱལ་གཞུང་དངུལ་ལས་དབང་འཛིན་འདི་ འབྲུག་གི་རྒྱལ་ས་ལྟེ་བ་ཐིམ་ཕུག་ལུ་གནས་ཡོདཔ་ཨིནམ་དང་ གནམ་ལོ་ ༢༠༡༥ ལུ་ དྲགོས་དཔལ་འབྱོར་དེ་ དབང་འཛིན་གྱི་སྤྱི་འཛིན་སྦེ་བཀལ་ཡོདཔ་ཨིན། ད་རུང་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༢༠ ལུ་ལོག་སྟེ་སྤྱི་འཛིན་གྱི་གོ་གནས་ཁར་བཀལ་གནང་སྟེ་ དངུལ་འབྲེལ་གྱི་ཕྱག་ལཱ་ཚུ་མཛད་དང་མཛད་བཞིན་དུ་ཡོད། དེ་བཟུམ་སྦེ་སྤྱི་ཁྱབ་འོགམ་ཕ་ཇོ་རྡོ་རྗེ་དང་དབྱངས་ཅན་མཚོ་རྒྱལ་གཉིས་ཨིན་པས། དེ་མ་ཚད་ གཞན་ཡན་ལག་ཡིག་ཚང་ཡང་ ཕུན་ཚོགས་གླིང་ལུང་ཕྱོགས་ཡིག་ཚང་དང་ མོང་སྒར་ལུང་ཕྱོགས་ཡིག་ཚང་འདི་ཚུ་ གཞི་བཙུགས་འབད་དེ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། རྒྱལ་གཞུང་དངུལ་ལས་འབང་འཛིན་གྱི་བཅའ་ཁྲིམས་དང་འཁྲིལཝ་ད་ རྒྱལ་གཞུང་དངུལ་ལས་དབང་འཛིན་གྱི་དབང་ཚད་ཚུ་ག་ར་ སྲིད་བྱུས་དང་མཐུནམ་སྦེ་བདག་སྐྱོང་འབད་མི་ འཛིན་སྐྱོང་བཀོད་ཚོགས་མདོ་ཆེན་ཚུ་གི་ དབང་ལུ་ཡོདཔ་ཨིནམ་དང་ དེའི་སྐབས་ སྤྱིར་བཏང་གི་གནད་དོན་ཚུ་ བསམ་ཞིབ་འབད་ནི་ཚུ་ མདོ་ཆེན་ལྷན་ཚོགས་ཀྱིས་བཀའ་གྲོལ་ནི་དང་ དེ་ལས་ བདག་སྐྱོང་གི་དབང་ཆ་ལ་ལུ་ཅིག་ གཙོ་འཛིན་དང་འགོ་དཔོན་ཚུ་ལུ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། རྒྱལ་གཞུང་དངུལ་ལས་དབང་འཛིན་འདི་གིས་ མི་སེར་ཚུ་ལུ་ དངུལ་སྤྲོད་ནི་དང་ ཕྱི་དངུལ་བརྗེ་སོར་འབད་ནི་ དེ་ལས་ དངུལ་འབྲེལ་གཙུག་སྡེ་ཚུ་ལུ་ དངུལ་འབྲེལ་ཆོག་ཐམ་གི་ཞབས་ཏོག་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཕུལ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་མ་ཚད་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་འགྱུར་བ་དང་འཁྲིལ་ཏེ་ མི་སེར་ཚུ་ འབྲེལ་ཡོད་ཡིག་ཚང་ནང་ལུ་འོང་མ་དགོ་པར་ ཡོངས་འབྲེལ་གྱི་ཐོག་ལས་ ཞབས་ཏོག་དང་རྒྱབ་སྐྱོར་འདི་ཚུ་ཡང་ དཀའ་ངལ་ག་ནི་ཡང་མེད་པར་བྱིན་ཏེ་ ད་ལྟོ་བར་ན་ཡང་ ཕན་ཐོགས་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་བྱུང་ཡོདཔ་ཨིན་མས། རྒྱབ་རྟེན། ༡. Royal monetary authority of Bhutan. (2007, February 14). Wikipedia, the free encyclopedia. Retrieved August 14, 2022, from              https://en.m.wikipedia.org/wiki/Royal_Monetary_Authority_of_Bhutan ༢.  (n.d.). Royal Monetary Authority. https://www.rma.org.bt/                                                   འབྲུག་གི་ཡིག་ཚང་དང་ལས་སྡེ། ༉ སྤྱིར་བཏང་ཨོ་ལིམ་པིག་ཟེར་མི་འདི་ རྩེད་འགྲན་ཅིག་ལུ་གོ་ཨིན་རུང་ དོན་ངོ་མ་ལུ་ རྩེད་འགྲན་འབད་སའི་ས་གནས་ཀྱི་ མིང་ལུ་བརྟེན་ཏེ་སླབ་སླབ་ཨིན་མས། དེ་ཡང་ རྩེད་འགྲན་འགོ་དང་པ་ གྷིངིསི་གི་ས་གནས་ ཨོ་ལིམ་པི་ཡ་ཟེར་ས་ལུ་རྩེ་ནི་དེ་གིས་ རྩེད་སྟོན་གྱི་མིང་དེ་ཡང་ ཨོ་ལིམ་པིག་ཟེར་བཏགས་བཏགསཔ་ཨིན་མས། རྒྱལ་ཁབ་ག་ཏེ་ལུ་ཡང་ རྒྱལ་ཁབ་རང་ར་སོ་སོའི་ ཨོ་ལིམ་པིག་ཚོགས་པ་ཡོདཔ་བཞིན་དུ་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ལུ་ཡང་ འབྲུག་ཨོ་ལིམ་པིག་ཚོགས་པ་ ཟེར་མི་ཅིག་གཞི་བཙུགས་འབད་དེ་ཡོདཔ་ཨིན། འབྲུག་ཨོ་ལིམ་པིག་ཚོགས་པ་འདི་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༣ སྤྱི་ཟླ་ ༡༡ པའི་ སྤྱི་ཚེས་ ༢༣ ལུ་ གཞི་བཙུགས་འབད་ནུག། དེ་བསྒང་ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་མཆོག་ འབྲུག་ཨོ་ལིམ་པིག་ཚོགས་པའི་སྲིད་འཛིན་ཨིནམ་དང་། ད་ལྟོའི་སྲིད་འཛིན་འདི་ རྒྱལ་སྲས་དྲག་ཤོས་ འཇིགས་རྒྱལ་ཨྱོན་དབང་ཕྱུག་མཆོག་དང་ ཡོངས་ཁྱབ་དྲུང་ཆེན་ བསོད་ནམས་ཀརྨ་ཚེ་རིང་ཨིན་མས། འབྲུག་ཨོ་ལིམ་པིག་ཚོགས་པའི་ ཡིག་ཚང་ལྟེ་བ་འདི་ ཐིམ་ཕུག་ལུ་ཡོདཔ་ཨིན། འཛམ་གླིང་ནང་ ཡོངས་གྲགས་ཡོད་པའི་རྩེད་རིགས་འདི་ ཐག་འཐེན་དང་ དྲྭ་རིལ་རྐང་རིལ་ དེ་ལས་ གཡུག་རིལ་ཚུ་ཨིན་མས། མདའ་རྩེད་འདི་ འབྲུག་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་རྩེདམོ་ཨིནམ་ལས་ དེ་རྐྱངམ་གཅིག་ འཛམ་གླིང་ཨོ་ལིམ་པིག་ནང་ བཅའ་མར་གཏོགས་ཏེ་ རྩེད་འགྲན་འབདཝ་ཨིན་མས། འབྲུག་ཨོ་ལིམ་པིག་ཚོགས་པ་ (ལོ་མེད) en.m.wikipedia.org ལྟར་དུ་འབད་བ་ཅིན་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༤ གི་ ཨོ་ལིམ་པིག་ རྩེད་འགྲན་འདི་ ས་གནས་ ལཱོས་ཨེན་ཇེ་ལིསི་ཟེར་ས་ལུ་ འགོ་འདྲེན་ཐབས་པའི་སྐབས་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ རྩེད་འགྲྲན་པ་ ཕོ་སྐྱེས་གསུམ་དང་ཨམ་སྲུ་གསུམ་གྱིས་ མདའ་རྩེདཔ་ནང་བཅའ་མར་གཏོགས་མི་འདི་ འགོ་དང་པ་ཨིན་ཟེར་བཀོད་དེ་འདུག། དུས་དེ་ལས་འགོ་བཙུགས་ཏེ་ གནམ་བྱཱར་གྱི་རྩེདམོ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༨། ༡༩༩༢། ༡༩༩༦། ༢༠༠༠། ༢༠༠༤། དང་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༨ ལུ་བཅའ་མར་གཏོགས་ཡོདཔ་མ་ཚད་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༠ ལུ་ ན་གཞོན་ཨོ་ལིམ་པིག་ རྩེད་འགྲན་འབད་བའི་སྐབས་ལུ་ཡང་ བཅར་མར་གཏོགས་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༤ གི་རྩེད་འགྲན་འདི་ ཨེ་ཐེནས་ལུ་ འགོ་འདྲེན་ཐབས་པའི་སྐབས་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ངོ་ཚབ་སྦེ་ འགོ་དང་པ དེང་སང་ཨོ་ལིམ་པིག་འདི་ནང་ མདའ་རྩེདཔ་ ཚེ་རིང་ཆོས་སྒྲོན་དང་ བཀྲིས་དཔལ་འབྱོར་གཉིས་ཀྱིས་ བཅའ་མར་གཏོགས་ཡོད་པའི་ཁར་ ལུས་རྩལ་པ་ཀུན་བཟང་ཆོས་སྒྲོན་དང་ བསོད་ནམས་སྟོབས་རྒྱས་གཉིས་ཡང་ ན་གཞོན་ཨོ་ལིམ་པིག་གི་ མདའ་རྩེདཔ་ནང་ གདམ་འཐུ་གྲུབ་ནུག། འཛམ་གླིང་ནང་ ཨོ་ལིམ་པིག་རྩེད་རིགས་ འགོ་འགྲན་འཐབ་དགོ་མི་འདི་ཡང་ ཡོངས་འབྲེལ་ཡུ་ཊུབ་ (ལོ་མེད) https://www. 2020games.metro.tokyo.lg.jp › taikaijyunbi ནང་འབད་བ་ཅིན་ རྩེད་སྟོན་ལས་རིམ་ལས་བརྟེན་ཏེ་ རྒྱལ་ཁབ་རང་ར་སོ་སོའི་ ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་རྩེད་རིགས་ཚུ་ རྒྱལ་ཁབ་གཅིག་ནང་བརྩི་སྲུང་ཞུ་སྟེ་ ལུས་རྩལ་བྱིན་ཚུགས་ནི་དང་ རྒྱལ་ཁབ་གཅིག་གིས་གཅིག་ལུ་ གཅིག་མཐུན་དང་གཅིག་སྒྲིལ་གྱི་མཐུན་ལམ་བཟོ་ནིའི་དོན་ལུ་ ཨིན་ཟེར་བཀོད་དེ་འདུག། དེ་བཟུམ་སྦེ་ འབྲུག་ཨོ་ལིམ་པིག་ཚོགས་པ་ ཡོངས་འབྲེལ་ཡུ་ཊུབ་ (ལོ་མེད) http://www.youtube.com གི་འབད་བ་ཅིན་ ཨོ་ལིམ་པིག་གི་ བཀའ་ཁྲིམས་ལྟར་དུ་ ཨོ་ལིམ་པིག་གི་རྩེད་རིགས་འདི་ གོང་འཕེལ་གཏང་ནིའི་དོན་ལུ་ བརྩོན་ཤུགས་བསྐྱེད་ནི་ཨིན་ཟེར་བཀོད་ནུག། འབྲུག་ཨོ་ལིམ་པིག་ཚོགས་པ་འདི་ རྒྱལ་ཡོངས་ཨོ་ལིམ་པིག་ཚོགས་པ་ ༢༠༥ ལས་ གཅིག་ཨིནམ་སྦེ་ ཨོ་ལིམ་པིག་ལས་ཚོགས་ཀྱིས་གསར་གཏོད་མཛད་ནུག། རྒྱབ་རྟེན། འབྲུག་ཨོ་ལིམ་པིག་ཚོགས་པ། (ལོ་མེད) en.m.wikipedia.org ཡོངས་འབྲེལ་ཡུ་ཊུབ། (ལོ་མེད) https://www. 2020games.metro.tokyo.lg.jp › taikaijyunbi ཡོངས་འབྲེལ་ཡུ་ཊུབ། (ལོ་མེད) http://www.youtube.com འབྲུག་གི་ཡིག་ཚང་དང་ལས་སྡེ། ༉ འཇིགས་མེད་རྣམ་རྒྱལ་བཟོ་རིག་མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ་འདི་ བསམ་གྲུབ་ལྗོངས་མཁར་རྫོང་ཁག་ལས་ བྱང་ཕྱོགས་ཁ་ཐུགལུ་ ཀི་ལོ་མི་ཊར་ ༡༨ ཀྱི་ས་ཁར་ ས་གནས་བདེ་བ་ཐང་ལུ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༢ ཀྱི་ལོ་ལུ་ ཞི་བའི་བཟོ་རིག་དང་གློག་འབྲེལ་བཟོ་རིག་ནང་ལུ་ གཙུག་ལག་གཞི་རིམ་འོག་མའི་ སློབ་སྦྱོང་བྱིན་ནིའི་དོན་ལུ་ འཕྲུལ་བཟོའི་སློབ་གྲྭ་ཅིག་སྦེ་འགོ་བཙུགས་གནང་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༥ ལས་ ༡༩༩༠ ཚུན་ ས་འཇལ་དང་རླུང་བསིལ་ཚུ་གི་དོན་ལུ་ སློབ་སྦྱོང་ཡང་བྱིན་ཡོདཔ་དང་། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༠ ལོ་ལས་ སློབ་སྦྱོང་འདི་གི་ལག་ཁྱེར་བྱིན་ནིའི་དོན་ལུ་ སློབ་སྦྱོང་འདི་གི་ལས་རིམ་ཚུ་ ཕུན་ཚོགས་གླིང་ལུ་ཡོད་པའི་ རྒྱལ་གཞུང་འཕྲུལ་རིག་སྤེལ་ཁང་ནང་སྤོ་གནང་ནུག།   ཡོངས་འབྲེལ་ཡུ་ཊུབ། (ལོ་མེད) ནང་བཤད་དོ་བཟུམ་འབད་བ་ཅིན་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༨ ཀྱི་ལོ་ལུ་ འཕྲུལ་བཟོའི་ནང་ གཙུག་ལག་འོག་མའི་སློབ་སྟོན་ཡང་འགོ་བཙུགས་པའི་ཁར་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༢ ལས་ ༢༠༡༥ ཚུན་ སྦྱོང་ཚན་གསརཔ་ལྔ་ རིམ་པ་བཞིན་དུ་ འགོ་བཙུགས་ཡོདཔ་མ་ཚད་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༥ སྤྱི་ཟླ་ ༡༠ པའི་སྤྱི་ཚེས་ ༢༧ ལུ་ འབྲུག་གི་བློན་ཆེན་དྲག་ཤོས་ཚེ་རིང་སྟོབས་རྒྱས་ཀྱིས་ གློག་ཤུགས་བཟོ་རིག་གི་དོན་ལུ་ གཙུག་ལག་གཞི་རིམ་གྱི་སློབ་སྦྱོང་འགོ་འབྱེད་གནང་མི་དང་འབྲེལ་ སློབ་གྲྭ་གི་མིང་ཡང་བསྒྱུར་བཅོས་སྦེ་དེ་ འཇིགས་མེད་རྣམ་རྒྱལ་བཟོ་རིག་མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ་ ཟེར་བཏགས་གནང་ནུག། མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ་འདི་གི་མིང་དང་ ས་གནས་འདི་འབྲུག་གི་རྒྱལ་རབས་ནང་ལུ་ གལ་གནད་ཅན་སྦེ་བརྩི་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ་འདི་ གི་མིང་ འཇིགས་མེད་རྣམ་རྒྱལ་བཟོ་རིག་མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ་ཟེར་ བཞག་དགོ་མི་དེ་ཡང་ སྡེ་སྲིད་འཇིགས་མེད་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་ལུ་གུས་བཀུར་ཞུ་བའི་ཚུལ་སྦེ་ཨིན་པས། དེ་ཡང་ ཧེ་མ་བདེ་བ་ཐང་གི་མིང་ བདེ་དབང་གི་རི་ཟེར་སླབ་ཨིནམ་ད་ དེ་བསྒང་ བིརི་ཊིཤ་གིས་ ས་གནས་དེ་དབང་ནིའི་བརྩིས་རྐྱབ་པའི་སྐབས་ འབྲུག་གི་རྒྱལ་རབས་འབྲུག་གསལ་བའི་སྒྲོན་མེ། (ལོ་མེད་ ༢༠༠༨) ལྟར་དུ་འབད་བ་ཅིན་ མི་དབང་ཞིང་གཤེགས་ འབྲུག་རྒྱལ་དང་པའི་ཡབ་ འབྲུག་སྡེ་སྲིད་འཇིགས་མེད་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་གིས་ མེ་མདའ་རྐྱབ་ད་  ཕྱི་གླིང་པའི་དམག་དཔོན་སྦོམ་ཤོས་བཞི་ལྔ་དེ་ཅིག་ གྱལ་བསྒྲིགས་ཏེ་ཡོད་མི་ཚུ་ལུ་ཕོག་སྟེ་ ག་ར་སྟབས་གཅིག་ལུ་བསད་དཔ་ལས་ དམག་མི་གཞན་ཚུ་ འབྱོག་ཡར་སོཔ་ལས་ རྒྱལ་ཁ༌འཇིགས་མེད་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་གི་ཐོབ་པ་ལས་བརྟེན་ཏེ་ ས་གནས་འདི་གལ་གནད་ཅན་ཅིག་བརྩི་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། འཇིགས་མེད་རྣམ་རྒྱལ་མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ་འདི་ གཙོ་བོ་ར་ བཟོ་རིག་དང་འདྲ་བའི་འཛིན་སྐྱོང་ དེ་ལས་ འཕྲུལ་རིག་ཚུ་ནང་ལཱ་འབད་མི་ཚུ་གི་ ལྕོགས་གྲུབ་གོང་འཕེལ་གཏང་ནི་དང་། རྒྱལ་ཁབ་ནང་ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་དང་མཐུན་མི་ དེང་སང་གི་མི་སྟོབས་ཅན་གྱི་ རིག་རྩལ་བཙུགས་ནིའི་དོན་ལུ་ གཞི་བཙུགས་འབད་ནུག། དེ་ཡང་ Jigme Namgyel Engineering College (ལོ་མེད) en.m.wikipedia.org ནང་འབད་བ་ཅིན་ འཇིགས་མེད་རྣམ་རྒྱལ་བཟོ་རིག་མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ་གི་ དམིགས་ཡུལ་གཙོ་བོ་ར་ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ཀྱི་ལྟ་བ་དང་འཁྲིལ་ཏེ་ བཟོ་རིག་དང་འབྲེལ་བའི་ལས་སྣ་ཚུ་གི་དོན་ལུ་ སྤུས་ཚད་ཅན་གྱི་ཤེས་ཡོན་ སྤྲོད་དེ་ ལཱ་འབད་མི་དང་ རྒྱལ་ཁབ་གཉིས་ཆ་ར་ལུ་ཕན་ཐོགས་ཚུགསཔ་བཟོ་ནི་དང་། ཞིབ་འཚོལ་འབད་དེ་ རིག་པ་གསརཔ་སྟོན་ནི་ དེ་ལས་ རྒྱལ་ཁབ་ཕྱི་ནང་གཉིས་ཆ་རའི་ ལས་སྡེ་དང་སློབ་རིག་ཚུ་དང་ མཐུན་འབྲེལ་འབད་ནི་ལུ་ དམིགས་གཏད་བསྐྱེད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ་དེ་ནང་ ལོ་ངོ་བཞི་གི་དོན་ལུ་ གཙུག་ལག་གཞི་རིམ་གྱི་སློབ་སྦྱོང་གཅིག་དང་ ལོ་ངོ་གཉིས་ཀྱི་དོན་ལུ་ གཙུག་ལག་གཞི་ རིམ་འོག་མའི་སློབ་སྦྱོང་ལས་རིམ་ཁག་བདུན་འབདཝ་ད་ བསྡོམ་གྱིས་སློབ་ཚན་ལས་རིམ་ཁག་བརྒྱད་དེམ་ཅིག་སློབ་སྟོན་འབད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། སྦྱོང་ཚན་འདི་ཚུ་ལས་ སློབ་ཕྲུག་དང་ལེགས་སྦྱར་བ་ཚུ་ མ་འོངས་པ་ལུ་ རྒྱལ་སྤྱིའི་མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ་ཚུ་ནང་ ལྷོད་ཚུགས་ནིའི་གོ་སྐབས་སྦོམ་ཡོདཔ་དང་ དེ་གི་སྐབས་ལུ་ གྲལ་ཁ་གཏོགས་མི་གིས་ རྒྱལ་སྤྱིའི་སློབ་ཕྲུག་ཚུ་ལུ་ ལམ་སྲོལ་དང་ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ཀྱི་ ལྟ་བ་ཚུ་གི་སྐོར་ལས་ཡང་ གོ་བརྡ་སྤྲོད་ཚུགས་པའི་ ཁེ་ཕན་སྦོམ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། རྒྱབ་རྟེན། སློ་དཔོན་པདྨ་ཚེ་དབང་། (༢༠༠༨) འབྲུག་གི་རྒྱལ་རབས་འབྲུག་གསལ་བའི་སྒྲོན་མེ། འབྲུག། ཐིམ་ཕུ། ཀེ་ཨེམ་ཀྲི་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། en.m.wikipedia.org ཡོངས་འབྲེལ་ཡུ་ཊུབ། (༢༠༡༧)འབྲུག་རྒྱལ་འཛིན་གཙུག་ལག་སློབ་སྡེ། https://www.youtube.com/watch?v=LmHYci8c4mI བཟོ་རིག་མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ། ༉ སྤྱིར་འཛམ་གླིང་ནང་ མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ་ལེ་ཤ་ཡོདཔ་བཞིན་དུ་ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་གི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ཡང་ མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ་བཅུ་གསུམ་ཡོདཔ་ཨིན། མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ་བཅུ་གསུམ་གྱི་གྲས་ལས་ སྤ་རོ་ཤེས་རིག་མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ་འདི་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༥ གི་ལོ་ལུ་ སློབ་ཕྲུག་གཅེས་སྐྱོང་སློབ་སྦྱོང་ལྟེ་བ་སྦེ་གཞི་བཙུགས་འབད་ནུག། དེ་གི་ཤུལ་ལས་ སྤེལ་ཁང་འདི་ནང་ལུ་ སློབ་གྲྭ་ཆུང་བའི་སློབ་དཔོན་སློབ་སྦྱོང་གི་ལས་རིམ་འགོ་བཙུགས་ཏེ་ སྤ་རོ་སློབ་དཔོན་སློབ་སྦྱོང་ལྟེ་བ་ཟེར་ མིང་བཏགས་ཏེ་ སློབ་ཕྲུག་ ༣༠༠ དེ་ཅིག་འཛུལ་ཞུགས་འབད་ནུག།སྤ་རོ་ཤེས་རིག་མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ་ (ལོ་མེད་) ཡོངས་འབྲེལ་འཆར་སྒོ་ www.pce.edu.bt ལྟར་དུ་སྦེ་བ་ཅིན་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༩ གི་ལོ་ལུ་ རྫོང་ཁ་དང་ཨིང་ལིཤ་གི་ སློབ་དཔོན་སློབ་སྦྱོང་ལས་རིམ་འགོ་བཙུགས་གནང་ནུག། དེ་ལས་ ལོ་དེ་ཁ་ར་ མི་དབང་རྒྱལ་ཡུམ་ཨ་ཞེ་ རྡོ་རྗེ་དབང་མོ་དབང་ཕྱུག་མཆོག་གིས་ མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭའི་ཤེས་ཡོན་གྱི་སྒྲིང་ཁྱིམ་ཚུ་ འགོ་འབྱེད་རྟེན་འབྲེལ་མཛད་པའི་ཤུལ་ལུ་ སློབ་ཕྲུག་འཛུལ་ཞུགས་ཀྱི་གྱངས་ཁ་ཡང་ ལོག་ལྟབ་ཀྱིས་ཡར་སེང་སོང་ནུག། དེ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༦ སྤྱི་ཟླ་ ༩ པ་ལུ་ རྒྱལ་ཡོངས་ཤེས་རིག་སྤེལ་ཁང་འདི་ སྤ་རོ་ཤེས་རིག་མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ་ཟེར་ མིང་བཏགས་ནུག། དེ་ཡང་ འབྲུག་རྒྱལ་འཛིན་གཙུག་ལག་སློབ་སྡེ་འདི་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༣ ལུ་གཞི་བཙུགས་མཛད་པའི་ཤུལ་ལུ་ སྤ་རོ་ཤེས་རིག་མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ་འདི་ འབྲུག་རྒྱལ་འཛིན་གཙུག་ལག་སློབ་སྡེའི་འོག་ལུ་བཙུགས་ནུག། འབྲུག་རྒྱལ་འཛིན་གཙུག་ལག་སློབ་སྡེ་གིས་ འཛིན་སྐྱོང་ཐབས་བཞིན་དུ་ ད་རེས་ མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ་འདི་ནང་ལུ་ སློབ་ཕྲུག་ ༡༥༠༠ དེ་ཅིག་གི་རྩིས་དང་ ལེགས་སྦྱར་བ་ ༧༠ དེ་ལས་ ལས་བྱེདཔ་ ༤༠ དེ་ཅིག་ཡོདཔ་ཨིན་མས།མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ་འདི་གིས་ སློབ་ཕྲུག་ཚུ་ལུ་ གཙུག་ལག་འོག་མ་དང་ གཙུག་ལག་མཐོ་རིམ། དེ་ལས་ མཐོ་རིམ་གོང་མའི་ཤེས་ཚད་ ལས་རིམ་ཚུ་བྱིན་དོ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ ཤེས་ཡོན་འགོ་ཁྲིདཔ་དང་འཛིན་སྐྱོང་ནང་ལུ་ གཙུག་ལག་མཐོ་རིམ་ཤེས་ཚད་ཚུ་ཡང་ བྱིན་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། སྤ་རོ་ཤེས་རིག་མཐོ་རིམ་སློམ་གྲྭ་ གཞི་བཙུགས་གནང་དགོ་པའི་དམིགས་ཡུལ་གཙོ་བོ་ར་ ཡོངས་འབྲེལ་ཡུ་ཊབ་ (ལོ་མེད) ལས་འབད་བ་ཅིན་ “རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ཀྱི་ལྟ་བ་དང་འབྲེལ་བའི་ ཤེས་རིག་རིག་རྩལ་ཚུ་བྱིན་ཏེ་ སློབ་སྦྱོང་འབད་མི་ཚུ་མཁས་མཆོག་དང་ འཇོན་ཐངས་ཅན་བཟོ་ནི་ དེ་ལས་ ཞིབ་འཚོལ་གྱི་ཤེས་ཡོན་དང་ བསམ་སྤྱོད་ཡར་འཕེལ་བཏང་སྟེ་ དུས་ཀྱི་འཕོ་འགྱུར་དང་འབྲེལ་བའི་དགོས་མཁོ་དང་བསྟུན་ ལས་རིམ་དང་གྲོས་བསྟུན་ཞབས་ཏོག་ཚུ་གི་ གོ་སྐབས་བྱིན་ཞིནམ་ལས་ སློབ་སྦྱོང་པ་ཚུ་གི་རྒྱུད་ལུ་ ཤེས་ཡོན་དང་བསམ་སྤྱོད་ དེ་ལས་ མི་སྡེ་ཡར་དྲག་གི་སྐོར་ལས་ ཤེས་ཡོན་ག་དེ་དྲག་དྲག་བྱིན་ཚུགསཔ་བཟོ་ནི།” ཟེར་བཀོད་ནུག། རྒྱབ་རྟེན། སྤ་རོ་ཤེས་རིག་མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ། (ལོ་མེད) ཡོངས་འབྲེལ་འཆར་སྒོ། www.pce.edu.bt ཡོངས་འབྲེལ་ཡུ་ཊབ། (ལོ་མེད)འབྲུག་རྒྱལ་འཛིན་གཙུག་ལག་སློབ་སྡེ།https://www.youtube.com/watch?v=LmHYci8c4mI མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ། ༉ འབྲུག་རྒྱལ་འཛིན་གཙུག་ལག་སློབ་སྡེའི་ མངའ་འོག་ལུ་ཡོད་པའི་ ཐིམ་ཕུག་རྒྱལ་འཛིན་མཐོ་རིམ་སྲོབ་གྲྭ་འདི་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༩ ལུ་གཞི་བཙུགས་གནང་ནུག།    མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ་འདི་ གཞི་བཙུགས་འབད་དགོ་མི་འདི་ཡང་  རྒྱལ་སྤྱིའི་གནས་ཚད་ནང་ དོ་འགྲན་ འབད་དེ་ སྤུས་ཚད་ཅན་གྱི་གཙུག་ལག་གཞི་རིམ་གྱི་ཤེས་ཡོན་སློབ་སྦྱོང་ བྱིན་ནིའི་དོན་ལུ་ཨིན་མས། མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ་ནང་ལུ་ དུས་རྒྱུན་གྱི་སློབ་སྦྱོང་པ་ ༩༠༠ ལྷགཔ་ཅིག་ཡོདཔ་དང་ འཕྲོ་མཐུད་ཤེས་ཡོན་སྦྱང་མི་སློབ་ཕྲུག་ ༡༥༠ དེ་ཅིག་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ཐིམ་ཕུག་རྒྱལ་འཛིན་མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ་འདི་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ སྒེར་གྱི་མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ་ འགོ་དང་པ་ཨིན་མས། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༢ ལུ མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ་འདི་ནང་ལས་ ཐོན་རིམ་དང་པའི་སློབ་ཕྲུག་ཚུ་ མཐར་འཁྱོལ་ཡོདཔ་དང་ རྒྱལ་སྤྱིའི་སློབ་ཕྲུག་ཚུ་ཡང་ འཛུལ་ཞུགས་འབད་ཞིནམ་ལས་ མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ་འདི་ སྔར་བ་ལྷགཔ་སྦེ་གོང་འཕེལ་སོང་ནུག།  སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༣ ལུ་ འབྲུག་རྒྱལ་འཛིན་གཙུག་ལག་སློབ་སྡེ་ལས་ གནང་བ་དང་འཁྲིལ་ཏེ་ མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ་ནང་ལུ་ འཕྲོ་མཐུད་ཤེས་ཡོན་སློབ་སྦྱོང་ལས་རིམ་ཡང་ འགོ་བཙུགས་གནང་ནུག། མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭའི་འཕྲོ་མཐུད་ཤེས་ཡོན་ལས་རིམ་འདི་ དམིགས་བསལ་གྱི་སྤྲོ་བ་ཡོད་མི་ཚུ་གིས་རྒྱུད་ལུ་ ཤེས་ཡོན་གོང་འཕེལ་བཏང་ནིའི་ དོན་ལུ་ ཕྱི་རུ་ལྷབ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། དུས་རྒྱུན་གྱི་སློབ་སྦྱོང་པ་འདི་ཚུ་ གཙུག་ལག་ཤེས་ཚད་ ལོ་གསུམ་སློབ་སྦྱོང་འབད་དགོཔ་དང་ འཕྲོ་མཐུད་ ཤེས་ཡོན་སྦྱང་མི་ཚུ་གིས་ སློབ་སྡེ་རེ་རེ་ནང་ སློབ་ཚན་གསུམ་དང་ བཞི་རེ་སྦྱང་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ཐིམ་ཕུག་རྒྱལ་འཛིན་མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ་ (ལོ་མེད་) en.m.wikipedia.org ལྟར་དུ་འབད་བ་ཅིན་ མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ་འདི་ ས་གནས་ སྔགས་པའི་ཕུག་ ཟེར་ས་ལུ་ ས་གཞི་ཨེ་ཀར་ ༢༥ དེམ་ཅིག་ཡོད་ས་ལུ་ ཆགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་ཡང་ མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ་འདི་ ཐིམ་ཕུག་རྫོང་ཁག་གི་ ས་གནས་མཐའ་ཟུར་ཅིག་ལུ་ཡོདཔ་དང་ འབྲུག་གི་རྒྱལ་ས་ལྟེ་བ་ཐིམ་ཕུག་ལས་ ཀི་ལོ་མི་ཊར་ ༧ གི་ ས་ཁ་ལུ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༥-༢༠༡༦ ཤེས་ཡོན་གྱི་ལོ་ལུ་ སློབ་སྦྱོང་ལས་རིམ་ཚུ་ཡང་ གཙུག་ལག་གཞི་རིམ་ཚོང་འབྲེལ་བདག་སྐྱོང་དང་ གཙུག་ལག་ གཞི་རིམ་ཚོང་རིག།  དེ་ལས་ གཙུག་ལག་གཞི་རིམ་གྱི་རིག་རྩལ་ ཨིང་སྐད་དང་ རང་བཞིན་གནས་སྟངས་ཀྱི་སློབ་སྦྱོང་། གཙུག་ལག་གཞི་རིམ་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་ཨིང་སྐད་དང་རྫོང་ཁ་ དེ་ལས་ གཙུག་ལག་གཞི་རིམ་གྱི་གློག་རིག་ཚུ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ཐིམ་ཕུག་རྒྱལ་འཛིན་མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ་ (ལོ་མེད་) https://www.rtc.bt/index.php/aboutrtc/mission-and-vision དེ་ནང་འབད་བ་ཅིན་ འབྲུག་ལུ་ཤེས་རིག་གི་སྤུས་ཚད་ ལེགས་ཤོམ་བཟོ་ནིའི་དོན་ལུ་ རྒྱལ་སྤྱིའི་སློབ་སྟོན་ཐབས་ཤེས་ལག་ལེན་ཐབས་ཏེ་ སློབ་ཕྲུག་ཚུ་གི་རྒྱུད་ལུ་ བློ་རིག་གོང་འཕེལ་བཏང་སྟེ་ མི་ཚེ་དོན་དང་ལྡན་ཡོདཔ་བཟོ་ནི། དེ་ལས་ གཙུག་སྡེ་དང་འབྲེལ་བའི་ལམ་སྲོལ་གསར་གཏོད་འབད་དེ་ ཞབས་ཏོག་ལེན་མི་ཚུ་ སྤུས་ཚད་ཅན་བཟོ་ནི་དང་། ཤེས་རིག་གི་ ཐབས་ཤེས་གསརཔ་འདི་ལུ་ སྙིང་སྟོབས་བསྐྱེད་དེ་ མི་ཚེ་ལེགས་བཅོས་འབད་དེ་ དགའ་སྐྱིད་དང་ལྡནམ་བཟོ་ནིའི་དོན་ལུ་ དམིགས་གཏད་བསྐྱེད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭའི་འཆར་སྣང་འདི་ སློབ་སྦྱོང་པ་ཚུ་གི་རྒྱུད་ལུ་ མཆོག་གྱུར་གྱི་ཤེས་ཡོན་ཐོབ་སྟེ་ མི་ཚེ་མཐར་འཁྱོལ་ཅན་དང་ རང་མགོ་རང་འདྲོང་སྡོད་ཚུགསཔ་བཟོ་སྟེ་  བློ་གཏད་ཚུགས་པའི་ མི་ཁུངས་གྱུར་ནི་ལུ་བརྩོན་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། རྒྱབ་རྟེན། ཐིམ་ཕུག་རྒྱལ་འཛིན་མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ། (ལོ་མེད) en.m.wikipedia.org ཐིམ་ཕུག་རྒྱལ་འཛིན་མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ། (ལོ་མེད) https://www.rtc.bt/index.php/aboutrtc/mission-and-vision མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ། ༉ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ་ ལེ་ཤ་ཡོད་པའི་གྲལ་ལས་ འབྲུག་རྒྱལ་འཛིན་གཙུག་ལག་སློབ་སྡེའི་ མངའ་འོག་ལུ་ཡོད་པའི་ བསམ་རྩེ་ཤེས་རིག་མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ་འདི་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ གཙུག་སྡེ་གཉིས་པམ་ཨིན་མས། ཐབས་བྱུས་འཆར་གཞི་ (ལོ་མེད་ ༢༠༠༤-༢༠༡༢) ལྟར་དུ་འབད་བ་ཅིན་ བསམ་རྩེ་ཤེས་རིག་མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ་འདི་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་འབྲིང་རིམ་སློབ་གྲྭ་དང་ གཞི་རིམ་སློབ་གྲྭའི་ སློབ་དཔོན་ཚུ་གི་སྦྱོང་བརྡར་བྱིན་ནིའི་དོན་ལུ་ ཨིན་ཟེར་བཀོད་ནུག། ད་རིས་ གཙུག་སྡེ་དེ་ནང་ སློབ་སྦྱོང་ལས་རིམ་ ཚུ་ཡང་ གཙུག་ལག་གཞི་རིམ་གྱི་ཤེས་ཚད་དང་ མཐོ་རིམ་གོང་མའི་ཤེས་ཚད་ དེ་ལས་ གཙུག་ལག་འོག་མའི་ ཤེས་ཚད་ལས་རིམ་བརྩིས་ཏེ་ ལས་རིམ་ཁ་མ་འདྲཝ་གསུམ་ཡོདཔ་ཨིན། བསམ་རྩེ་ཤེས་རིག་མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ་འདི་ མི་དབང་ཞིང་གཤེགས་ འབྲུག་རྒྱལ་གསུམ་པ་ དཔལ་འཇིགས་མེད་རྡོ་རྗེ་དབང་ཕྱུག་མཆོག་གིས་ སློམ་དཔོན་སྦྱོང་བརྡར་སྤེལ་ཁང་སྦེ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༦༨ སྤྱི་ཟླ་ ༥ པའི་ སྤྱི་ཚེས་ ༢༩ ལུ་ གཞི་བཙུགས་མཛད་ནུག།  བསམ་རྩེ་ཤེས་རིག་མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ་ (ལོ་མེད) https://www.sce.edu.bt ལྟར་དུ་འབད་བ་ཅིན་ དེ་བསྒང་ སློབ་ཕྲུག་ ༤༡ ལུ་ སློབ་དཔོན་དག་པ་ཅིག་གིས་ ཤེས་ཡོན་སློབ་སྟོན་གནང་སྟེ་ སློབ་ཕྲུག་ ༣༩ གིས་གཙུག་ལག་ཤེས་ཚད་ལེགས་ཤོམ་སྦེ་ མཐར་འཁྱོལཝ་ལས་ སློབ་དཔོན་དང་ སློབ་སྟོན་པ་ དེ་ལས་ ཤེས་རིག་གོང་འཕེལ་གྱི་དོན་ལུ་ ཕྱག་ལཱ་མཛད་ཡོདཔ་ད་ ད་ལྟོ་ཚུན་ཚོད་ མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ་འདི་ནང་ ཤེས་ཡོན་སྦྱང་མི་སློབ་ཕྲུག་ སྟོང་ཕྲག་ ༥༠༠༠ དེ་ཅིག་གིས་ མཐོ་རིམ་ཤེས་ཚད་སྦྱང་སྦྱངས་ཨིན་མས། འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ བསམ་རྩེ་ཤེས་རིག་མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ་ལུ་ འགོ་ཐོག་དང་པ་ ཤེས་རིག་གི་དོན་ལུ་ མཐོ་རིམ་གོང་མའི་ལག་ཁྱེར་ བྱིན་ནིའི་དོན་ལུ་ གཙུག་ལག་སློབ་སྡེའི་ གཙུག་ལག་ཤེས་ཚད་ མཐར་འཁྱོལ་མི་ཚུ་གི་དོན་ལུ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༩ ལུ་འགོ་བཙུགས་ནུག། དེ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༣ གི་ལོ་ལུ་ ཤེས་རིག་གི་དོན་ལུ་ གཙུག་ལག་གཞི་རིམ་གྱི་ལས་ལིམ་ (B.Ed Primary) དང་ འབྲིང་རིམ་གོང་མའི་ གཙུག་ལག་ཤེས་ཚད་ མཐར་འཁྱོལ་མི་ཚུ་གི་དོན་ལུ་ འགོ་བཙུགསཔ་མ་ཚད་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༥ གི་ལོ་ལུ་ཡང་ གཡོག་གི་དོན་ལུ་ གཙུག་ལག་གཞི་རིམ་སྦྱང་མི་ཚུ་ སློབ་གྲྭ་ཆུང་བའི་ སློབ་དཔོན་སྦེ་བཏང་ནུག། བསམ་རྩེ་ཤེས་རིག་མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭའི་ དམིགས་ཡུལ་འདི་འབད་བ་ཅིན་ ཤེས་རིག་གི་དོན་ལུ་ འབྲིང་རིམ་བར་མ་དང་ དུམ་རིམ་གསུམ་པའི་ གནས་ཚད་ཀྱི་དོན་ལུ་ སློབ་སྟོན་དང་ ཞིབ་འཚོལ་ལས་རིམ་ཚུ་ རྒྱལ་ཡོངས་དང་ རྒྱལ་སྤྱིའི་གཉིས་ཆ་ར་ལུ་ འབྲེལ་བ་ཡོདཔ་སྦེ་ བྱིན་ནི་དང་ མཁས་པ་སྦྱང་ནིའི་དོན་ལུ་ ལས་ལིམ་ཚུ་ཡང་ སྒོམ་རྐྱབ་ནི། བསླབ་སྟོན་བྱིན་ནི་དང་། མཐོ་རིམ་ཤེས་ཡོན་བྱིན་ནི། དེ་ལས་ ཤེས་རིག་གི་སྤུས་ཚད་ཡོདཔ་ བཟོ་ནིའི་དོན་ལུ་ ཞིབ་འཚོལ་གྱི་ལས་སྣ་ཚུ་ སྦྱོང་བརྡར་འབད་དེ་ ཤེསཔ་བཟོ་ནི་དང་ འབྲུག་ལུ་ ཚན་རིག་དང་ རྩིས་ཀྱི་མཐོ་རིམ་ཤེས་ཡོན་གྱི་ སློབ་དཔོན་ཚུ་སྦྱོང་བརྡར་འབད་དེ་ སྤུས་ཚད་ཅན་བཟོ་ནི།  དེ་བཟུམ་སྦེ་ འབྲུག་ལུ་ ཤེས་རིག་གོང་འཕེལ་གྱི་དོན་ལུ་ དུས་རྒྱུན་དུ་ ཁྱད་རིག་གོང་འཕེལ་གྱི་ སྦྱོང་བརྡར་འགོ་འདྲེན་འཐབ་ནི་དང་ གཞུང་དང་སྒེར་སྡེ་གཉིས་ཆ་ར་ལུ་ སྲིད་བྱུས་དང་བསླབ་བྱ་ དེ་ལས་ ཞིབ་འཚོལ་གྱི་གྲོགས་རམ་ ཡོདཔ་བཟོ་ནི་དང་ མཉམ་འབྲེལ་གྱི་ཐོག་ལས་ རྒྱལ་སྤྱིའི་ ཞིབ་འཚོལ་འབད་དེ་ ཤེས་ཡོན་གསར་བཙུགས་མཛད་ནི་ཚུ་ ཨིན་མས། རྒྱབ་རྟེན། རྩོམ་པ་པོ་མེད། (ལོ་མེད ༢༠༠༤-༢༠༡༢) ཐབས་བྱུས་འཆར་གཞི། བསམ་རྩེ་ཤེས་རིག་མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ་ (ལོ་མེད) https://www.sce.edu.bt མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ། ༉  འབྲུག་མི་སེར་རྒྱུ་ནོར་གཞི་བཟུང་ཚད་འཛིན་ཟེར་མི་འདི་ Into The Next Decade (སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༨) དང་འཁྲིལ་བ་ཅིན་ “འབྲུག་རྒྱལ་གཞུང་ཚོང་འབྲེལ་ལས་འཛིན་ཟེར་ཨིན་མས། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༧ ལུ་ ཐོབ་དབང་དང་འཁྲིལ་ཏེ་ འབྲུག་རྒྱལ་གཞུང་གིས་གཞི་བཙུགས་མཛད་གནང་ནུག། དེ་སྦེ་གཞི་བཙུགས་མཛད་གནང་དགོཔ་མི་འདི་ཡང་ འབྲུག་པའི་མི་སེར་གྱི་མཐའ་དོན་ལུ་གཟིགས་ཏེ་མ་འོངས་པ་དང་དུས་ཡུན་རིངམ་གྱི་བར་ན་ ཁེ་ཕན་སྦོམ་སྦེ་འབྱུང་ནིདང་ འབྲུག་རྒྱལ་གཞུང་གིས་ དངོས་སུ་མཐོང་ཚུགསཔ་སྦེ་བདག་འཛིན་འཐབ་ནི་དང་ ལག་ལེན་འཐབ་ནིའི་དོན་ལུ་ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ གཞི་བཙུགས་མཛད་གནང་ནུག། འབྲུག་མི་སེར་རྒྱུ་ནོར་གཞི་བཟུང་ཚད་འཛིན་དེ་ ཚོང་འབྲེལ་གྱི་ལམ་རྒྱ་སྦོམ་ཅིག་ཨིན་པའི་ཁར་  འབྲུག་རྒྱལ་གཞུང་རྐྱངམ་ཅིག་གིས་ བདག་འཛིན་འཐབ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། འབྲུག་མི་སེར་རྒྱུ་ནོར་གཞི་བཟུང་ཚད་འཛིན་གྱི་མངའ་འོག་ལུ་ ལས་ཚོགས་ཡོངས་བསྡོམས་ག་དེམ་ཅིག་གཞི་བཙུགས་མཛད་གནང་ནུག་ཟེར་བ་ཅིན། ནུས་ཤུགས་བཟོ་སྐྲུན། རང་བཞིན་ཐོན་སྐྱེད་བཟོ་སྐྲུན། དངུལ་འབྲེལ་གྱི་ཡིག་ཚང་། བརྡ་སྤྲོད་ཀྱི་ཡིག་ཚང་། མཁའ་འགྲུལ་གྱི་ཡིག་ཚང་། ཚོང་སྒྱུར་ལམ་ལུགས་ཀྱི་ཡིག་ཚང་། འགུལ་མེད་རྒྱུ་ནོར་གྱི་ཡིག་ཚང་སོགས་ བཟོ་སྐྲུན་དང་ཡིག་ཚང་ཡོངས་བསྡོམས་ ༢༠ དེ་ཅིག་འདུག། ཡིག་ཚང་དང་བཟོ་བསྐྲུན་ཡོངས་བསྡོམས་ ༢༠ ཡོད་ས་ལས་ འབྲུག་མི་སེར་རྒྱུ་ནོར་གཞི་བཟུང་ཚད་འཛིན་གྱིཡིག་ཚང་དང་བཟོ་སྐྲུན་ཡོངས་བསྡོམས་བཅུ་གཅིགཔོ་དེ་ ཁོང་ར་གིས་ར་བདག་འཛིན་འཐབ་དོ་ཡོདཔ་མས། འབྲུག་མི་སེར་རྒྱུ་ནོར་གཞི་བཟུང་ཚད་འཛིན་གྱི་མངའ་འོག་ལུ་ཡོད་མི་ ཡིག་ཚང་དང་བཟོ་བསྐྲུན་གྱིས་ བསྡོམས་ཀྱི་ ༣ བདག་འཛིན་དང་ལག་ལེན་འཐབ་མི་འདི་ཡང་ བརྒྱ་ཆ་ལས་ ༥༡ ཡར་བཅད་བདག་འཛིན་འཐབ་དོ་ཡོདཔ་དང་ ཡིག་ཚང་དང་བཟོ་བསྐྲུན་ ༣ འདི་ འབྲུག་མི་སེར་རྒྱུ་ནོར་གཞི་བཟུང་ཚད་འཛིན་གྱི་ ཡིག་ཚང་དང་བཟོ་བསྐྲུན་གྱི་ ཡོངས་འབྲེལ་མི་སྡེ་བརྡ་བརྒྱུད་ཀྱི་ཐོག་ལས་ བརྒྱ་ཆ་ལས་ ༥༡ མན་ཆད་བདག་འཛིན་དང་ལག་ལེན་འཐབ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། འབྲུག་རྒྱལ་གཞུང་དངུལ་ལས་དབང་འཛིན་དེ་ འབྲུག་མི་སེར་རྒྱུ་ནོར་གཞི་བཟུང་ཚད་འཛིན་གྱིས་ བགོ་བཤའ་འཆང་མི་ཅིག་ཨིན་མས།”(ཤོག་གྲང་ ༩) དམིགས་གཏད། འབྲུག་མི་སེར་རྒྱུ་ནོར་གཞི་བཟུང་ཚད་འཛིན་དེ་ གཞི་བཙུགས་འབད་དགོ་པའི་དམིགས་ཡུལ་གཙོ་ར་ རྒྱུ་དངོས་འཛིན་སྐྱོང་འབད་ནི། ལས་ཚོགས་འདུས་ཚོགས་གསར་སྐྲུན་འབད་ནི་དང་རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ཀྱི་རྣམ་གཞག་དང་ལྟ་བ་ ལམ་སྟོན་ལུ་བརྟེན་ཏེ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་གྱི་གནས་སྟངས་ཚུ་ རྒྱལ་སྤྱི་གནས་ཚད་ལུ་ དོ་འགྲན་འབད་ཚུགས་ནིའི་དོན་ལུ་ཨིན་མས། དེ་ལས་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་མི་སེར་ཚུ་ མི་རབས་ལས་མི་རབས་བརྒྱུད་དེ་ རྒྱུ་དངོས་ཚུ་ ཉེན་སྲུང་འབད་ཚུགས་ནི་གི་དོན་ལུ་ཨིན་མས། བརྩི་མཐོང་། ·        གཅིག་འབྲེལ། འབྲུག་མི་སེར་རྒྱུ་ནོར་གཞི་བཟུང་ཚད་འཛིན་དེ་ཚོང་མགྲོན་པ་དང་ཁེ་གྱོང་ཡོད་མི་ཚུ་ལུ་ ཐོབ་དབང་གི་གྲོས་མཐུན་འབྱུང་ནི་གི་དོན་ལུ་ཨིན། ·        དྲང་བདེན། གཞུང་འབྲེལ་ལས་འཛིན་གྱི་ཚོང་ལཱ་དེ་ ག་དེ་དྲག་དྲག་ འདྲ་མཉམ་དང་དྭངས་གསལ་གྱི་ཐོག་ལས་ འབད་དགོཔ་ཨིན། ·        མཆོག་གྱུར། ཚོང་འབྲེལ་ཐོན་སྐྱེད་དང་ཞབས་ཏོག་གི་གནས་ཚད་དེ་ ཁྱད་འཕགས་ཅན་ཅིག་འོང་དགོཔ་ཨིན། ·        ཤེས་རབ། བརྟགས་ཤིང་དཔྱད་དེ་ མ་དངུལ་བདག་འཛིན་འབད་བའི་ཐོག་ལས་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་ ཡར་འཕར་གཏང་དགོཔ་ཨིན་མས། ·        སྡེ་གཡོག། འབྲེལ་ཡོད་ལས་སྡེ་ཚུ་དང་གཅིག་ཁར་མཉམ་འབྲེལ་གྱི་ཐོག་ལས་ལཱ་ཚུ་འབད་དགོཔ་ཨིན་མས། ·        འགན་ཁུར། རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ཀྱི་ལྟ་བ་དང་གཞི་རྩ་ཚུ་ སེམས་ཁར་བཞག་ཞིནམ་ལས་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་མི་དང་རང་བཞིན་གནས་སྟངས་ལུ་གནོད་པ་མེད་པའི་འགན་ཁག་འབག་དགོ། རྒྱབ་རྟེན། འབྲུག་མི་སེར་རྒྱུ་ནོར་གཞི་བཟུང་ཚད་འཛིན (སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༨)Into The Next Decade འབྲུག། ཐིམ་ཕུ། མུ་ཏི་ཐང། https://www.devex.com/organizations/druk-holding-and-investments-limited-dhi འབྲུག་གི་ཡིག་ཚང་དང་ལས་སྡེ། ང་བཅས་རའི་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་གྱོན་ཆས་འདི་ རྒྱལ་ཁབ་གཞན་གྱི་གྱོན་ཆས་དང་མ་འདྲཝ་སྦེ་ མཛེས་ཆ་དང་ལྡན་པའི་ཁར་ ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་གྱོན་ཆས་ཅིག་ཨིན། འབྲུག་པའི་ཕོ་སྐྱེས་ཚུ་གིས་གྱོན་མི་འདི་ལུ་གོ་དང་ ཨམ་སྲུ་ཚུ་གིསདཀྱི་མི་ལུ་དཀྱི་ར་ཟེར་སླབ་ཨིན། འབྲུག་གི་དངོས་མེད་ལམ་སྲོལ། (ཤིང་མོ་ལུག་ལོ་ ༢༠༡༥ ཤོག་གྲངས་ ༡༤༨) ལས་འབད་བ་ཅིན་ “ཕོ་སྐྱེས་ཀྱི་གོ་འདི་ རིང་ཐུང་རྐང་པའི་རྟིངམ་ཚུན་ཚོད་ཡོད་རུང་ གཟུགས་ཁར་གྱོནམ་ད་ གོ་གི་མཐའམ་གཉིས་ གཡས་དང་གཡོན་ལུ་འདྲན་འདྲ་སྦེ་སྒྲིག་ཞིན་ན་ ཡར་འཐུ་སྟེ་གོ་གི་གཤམ་འདི་ པུས་མོ་ཚུན་ཚོད་བཀལ། དེ་ལས་ མཐའམ་གཉིས་རྒྱབ་ལུ་བཀལ་ཏེ་ སྐེ་རགས་ཀྱིས་བཅིངས་བཞགཔ་ཨིན། དེ་ལས་ཕུ་དུང་གཉིས་ཡར་བསྒྲིལ་ཞིན་ན་ ལག་རྒྱན་དཀརཔོ་ཕྱི་ཁར་སྟོན་སྟེ་བཞགཔ་ཨིན།” འབྲུག་པའི་གྱོན་ཆས་གོ་གི་གོ་དོན་བརྡ་བཤད། སྒྲིག་ལམ་རྣམ་གཞག་གི་དེབ་ཐེར་ནོར་བུའི་འཕྲེང་བ་ (ས་མོ་ཡོས་ལོ་ ༡༩༩༩) ལྟར་དུ་འབད་བ་ཅིན་ གོ་ལུ་མ་གསུམ་དང་ ཡང་ན་གསུམ་ཚན་གསུམ་ཡོད་མི་འདི་ གཞི་འཇིག་རྟེན་ ཡང་དག་པའི་ལྟ་བ་དཀོན་མཆོག་གསུམ་བླ་མར་བརྩི་ཤིང་ ལས་རྒྱུ་འབྲས་ཡོད་པར་བལྟ་བ་ ལམ་ཆོས་སྲིད་ཟུང་འབྲེལ་གྱི་ཆབ་སྲིད་ལུ་དད་མོས་ཡོད་པ་ འབྲས་བུ་གནས་སྐབས་དང་མཐར་ཐུག་ཕན་བདེའི་བརྡ་དོན་ཨིན། གོ་ལུ་ཟུར་ཚིགས་དྲུག་ཡོད་མི་འདི་ ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་ལུ་རྗེས་སུ་འཇུག་པའི་བརྡ་དང་ མི་བོ་གདུང་དྲུག་གི་བུ་རྒྱུད་དར་ཞིང་རྒྱས་པའི་རྟགས་ཨིན། གོ་ལུ་ལགཔ་གཉིས་ཡོད་མི་འདི་ ཆོས་སྲིད་ཀྱི་བྱ་བ་ག་ར་ཐབས་ཤེས་ཟུང་འབྲེལ་གྱི་སྒོ་ནས་སྒྲུབ་པའི་བརྡ་ཨིན། གོ་ལུ་ཕྱི་ཤབས་དང་ནང་ཤབས་ཡོད་མི་འདི་ ཕྱི་དགྲ་ཐབས་ཀྱིས་བཏུལ་ཤིང་ ནང་གཉེན་བྱམས་ཀྱིས་སྐྱོང་བའི་བརྡ་ཨིན། གོ་གི་འཇའ་གཅིག་གིས་སྐོར་མི་འདི་ མཐུན་ལམ་དམ་ཚིག་གཅིག་སྒྲིལ་གྱིས་ཁྱབ་པའི་དོན་དང་ འབྲུག་མི་ག་ར་གི་རྒྱུད་ལུ་ཚད་མེད་བཞིའི་ལྟ་བ་གཅིག་གིས་ཁྱབ་པའི་དོན་ཨིན། གོ་གི་སྒྲོག་ཐག་གཉིས་ཀྱིས་བསྡམས་མི་འདི་ དམ་ཚིག་ དར་གྱི་མདུད་ཕོད་བཟུམ་ དམ་པོར་གནས་པའི་བརྡ་ཨིན། གོང་སློག་དགོ་མི་འདི་ ཕོའི་དཔའ་རྩལ་ཕྱི་ཁར་ངོམས་པའི་བརྡ་དང་ གོ་གནས་ཀྱི་དབྱེ་བ་སྟོནམ་ཨིན། ལག་རྒྱན་སློག་དགོ་མི་འདི་ ནང་གི་ལྷག་བསམ་དཀརཔོ་ཕྱི་ཁར་ངོམས་པའི་བརྡ་དང་ གོ་གནས་ཀྱི་དབྱེ་བ་སྟོནམ་ཨིན། རྒྱབ་ལུ་སྡེ་བྱ་གཉིས་ཡོད་མི་འདི་ ཆོས་དང་སྲིད་ཀྱི་བྱ་བ་ག་ཅི་ར་ཨིན་རུང་ ཉེ་རིང་མེད་པར་ཟུང་དུ་འབྲེལ་བའི་བརྡ་ཨིན། སྐེ་རགས་བཅིངས་མི་འདི་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་མི་རིགས་ཚུ་ དམ་ཚིག་གཅིག་གི་སྒོ་ནས་ དམ་པོར་གནས་པའི་བརྡཨིན། མ་དང་ཟུར་ཚིགས་འདི་ཚུ་གོང་གཅིག་གི་འོག་ལུ་བསྡུ་མི་འདི་ འབྲུག་མི་ཡོངས་ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་ཆོས་སྲིད་ཀྱི་ཁྲིམས་ལུགས་གཅིག་གི་འོག་ལུ་ གནས་པའི་བརྡ་དང་། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་འབངས་གཞུང་ག་ར་ ཆོས་སྲིད་གཉིས་ཀྱི་བདག་ཉིད་མངའ་བདག་རྒྱལ་པོ་གཅིག་གི་འོག་ལུ་བསྡུ་བའི་བརྡ་ཨིན། མདུན་ཕྱོགས་གཉིས་བརྩེགས་ཡོད་མི་འདི་ གཟུགས་ཀྱི་རྒྱབ་ཕྱོགས་ལས་མདུན་ཕྱོགས་འདི་ དུམ་དྲག་ཅིག་ཉེན་ཁ་ཆེ་སུ་སྦེ་ཡོདཔ་ལས་ཨིན། གོ་གི་མཐའམ་ཡར་འཐུ་སུ་ཅིག་སྦེ་གྱོན་མི་འདི་ བྱ་དཀའ་བའི་ལཱ་ཚུ་མང་ཆེ་བ་ ཕོ་རྒྱས་ཀྱིས་འབད་བའི་བརྡ་ཨིནམ་ལས་ ལཱ་འབད་བའི་སྐབས་སུ་ བདེ་ཏོག་ཏོ་འོང་ནིའི་དོན་ལུ་ཨིན། འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ཡོད་པའི་གོ་གི་མིང་། ༡ འཇའ་འགྲིགསམ་ཟེར་མི་འདི་ མཁན་པོ་ཕུན་ཚོགས་བཀྲ་ཤིས་ (ཆུ་མོ་ལུག་ལོ་ ༢༠༠༣ ཤོག་གྲངས་ ༢༢༨) ཀྱིས་འབད་བ་ཅིན “ཨའི་ཀ་སྤུར་འཇའ་འགྲིགས་མ་ལུ་ མ་སྐུད་ཀྱི་ཧོར་དམརཔོ་དང་ལྗང་ནག་གཉིས་རེས་མོ་སྦེ་འཇའ་སྤང་གི་སྐུདཔ་ཚུ་དཀར་སེར་དམར་ལྗང་ཐམས་ཅད་འཇའ་འགྲིགས་སྟེ་ཐགས་མི་ལུ་ འཇའ་འགྲིགས་མ་ཟེར་སླབ་ཨིན། ༢ སྨན་རྩེ་དམར་ཁྲ་ཟེར་མི་འདི་ མཁན་པོ་ཕུན་ཚོགས་བཀྲ་ཤིས་ (ཆུ་མོ་ལུག་ལོ་ ༢༠༠༣ ཤོག་གྲངས་ ༡༩༥) ཀྱིས་འབད་བ་ཅིན “མ་སྐུད་ཀྱི་ཧོར་ཆ་མཉམ་སེརཔོ་དང་ འཇའ་སྤང་ཚུ་དམརཔོ་བཏང་སྟེ་ཐགས་མི་ལུ་སླབ་ཨིན། ༣ སྒྲོམ་ཅུང་ཅནམ་ཟེར་མི་འདི་ འབྲུག་ཐགས་བཟོ་ (ཤིང་ཕོ་རྟ་ལོ་ ༢༠༡༤ ཤོག་གྲངས་ ༤༨) ལྟར་དུ་འབད་བ་ཅིན་ ཧོར་གྱི་སྐུདཔ་དཀརཔོ་དང་ ཚོས་གཞི་གཞན་ཡང་དམརཔོ་ ལི་ཝང་དང་ལྗང་ཁུ་ཚུ་སླ་བསྲེ་རྐྱབ་སྟེ་ཐགས་མི་ལུ་སླབ་ཨིན།  ད་རུང་དེ་བཟུམ་སྦེ་ར་ གོ་གི་མིང་གཞན་ཡང་ སྤང་རྩེ་། དམར་ཁྲ། སེར་ཁྲ། ཨ་ཐང་དམར་ཁྲ། ལུང་སེརམ། བུམ་ཐང་དམར་ཁྲ། སྨན་ཙེ་དམར་ཁྲ། མོན་དར་གོ་ཟེར་ ང་བཅས་རའི་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ནང་ དེ་བཟུམ་མའི་གོ་གི་དབྱེ་བ་ལེ་ཤ་ཡོདཔ་ཨིན། རྒྱབ་རྟེན། ༡ དྲག་ཤོས་སངས་རྒྱས་རྡོ་རྗེ། ཡེ་ཤེས་ལྷུན་གྲུབ། ཡོན་ཏན་དར་རྒྱས། (ཤིང་མོ་ལུག་ལོ་ ༢༠༡༥) འབྲུག་གི་དངོས་མེད་ལམ་སྲོལ།  འབྲུག། ཐིམ་ཕུག། yoez Graphics ༢ རྒྱལ་གཟིམ་དྲགོས་རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་མཚན། (ས་མོ་ཡོས་ལོ་ ༡༩༩༩) སྒྲིག་ལམ་རྣམ་གཞག་གི་དེབ་ཐེར་ནོར་བུའི་འཕྲེང་བ། འབྲུག། ཐིམ་ཕུག། ཀུན་གསལ་རང་སྐྱོང་ལས་འཛིན། ༣ མཁན་པོ་ཕུན་ཚོགས་བཀྲ་ཤིས། (ཆུ་མོ་ལུག་ལོ ༢༠༠༣) འབྲུག་གི་བཟོ་རིགས་བཅུ་གསུམ་གྱི་བཤད་པ་མཁས་པའི་འགའ་སྟོན། འབྲུག། ཐིམ་ཕུག། སྐལ་བཟང་གཞན་ཕན། ༤ kesang Anayat Yagenegi (2014) The Bhutanese art of weaving, Thimphu, Bhutan འབྲུག་པའི་གྱོན་ཆས། བཀབ་ནེ་ཟེར་མི་འདི་ སྔོན་དང་ཕུ་ལས་ར་ གཞན་དང་མ་འདྲ་བའི་ཁྱད་ཆོས་ རང་ལུགས་སྒྲིག་ལམ་དང་མཐུནམ་སྦེ་ འབྲུག་མི་ཆེ་འབྲིང་ཆུང་གསུམ་གྱིས་ རང་སོའི་གོ་གནས་དང་འཁྲིལ་བཀབ་མི་ལུ་སླབ་ཨིན། སྤྱིར་འཛམ་གླིང་ནང་བཀབ་ནེ་དར་ཚུལ། འཛམ་གླིང་ནང་བཀབ་ནེ་འགོ་ཐོག་དར་ཚུལ་དེ་ཡང་ ཧེ་མ་ སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཞལ་བཞུགས་པའི་སྐབས་ འཁོར་རྣམ་པ་བཞི་ལུ་འདུལ་ཁྲིམས་བཅའ་སྟེ་གནངམ་ད་ ཆོས་གོས་རྣམ་གསུམ་གྱི་ཁྱད་པར་ཚུ་མཛད་དེ་ བཀབ་ནེ་འདི་གཙོ་བོ་ར་གུས་ཞབས་ཀྱི་དོན་ལུ་དང་ བསྙེན་རྗོགས་དང་བསྙེན་རྗོགས་མིན་པའི་དགེ་སློང་ཚུ་གི་བར་ན་ ཁྱད་པར་ཕྱེ་ནིའི་དོན་ལུ་བཀབ་དགོཔ་སྦེ་གསུངས་ཞིནམ་ལས་ཚུར་བཀབ་སྲོལ་བྱུང་ནུག། འབྲུག་ཡུལ་འདི་ནང་བཀབ་ནེ་དར་ཚུལ། རྒྱལ་གཟིམ་དྲགོས་རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་མཚན་ (གནམ་ལོ་མེད་ ༡༩༩༩ ཤོག་གྲངས་ ༥༥) གྱིས “འབྲུག་ཡུལ་ལུ་ཡང་ ཧེ་མ་དུས་རབས་བརྒྱད་པའི་ནང་ གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་བྱོན་ཏེ་ མོན་པ་འདི་ཚུ་ག་ར་ ཐེག་ཆེན་རྡོ་རྗེ་ཐེག་པའི་གདུལ་ཞིང་ལུ་གཟིགས་ཏེ་ སྲོག་མི་གཅད་པ་ལ་སོགས་པའི་དགེ་བསྙེན་གྱི་སྡོམ་པ་གནང་སྟེ་ སྐྲ་བཅད་སྔགས་ལམ་ལུ་ཞུགས་པའི་རྟགས་སུ་ མི་སྐྱ་ག་ར་ལུ་ བཀབ་ནེའི་ཚོས་གཞི་དཀརཔོ་དང་དགེ་སློང་གི་རིགས་ལུ་ འདུལ་བ་ལས་གསུངས་པའི་ཆོས་གོས་རང་འཇགས་མཛད་དེ་གནང་འདུག་པ་འདི་ལས་བཟུང་སྟེ་ གཙོ་བོར་ཆོས་ཀྱི་མཛད་སྒོ་དང་འབྲེལ་བའི་སྐབས་ གུས་ཞབས་ཀྱི་དོན་ལུ་བཀབ་སྲོལ་བཙུགས་བཙུགསཔ་ཨིན་མས།” བཀབ་ནེའི་ལག་ལེན། བཀབ་ནེ་འདི་ང་བཅས་རའི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ རྗོང་གཞི་ཁག་དང་ལྷ་ཁང་དགོན་སྡེ། གཞུང་གི་ཡིག་ཚང་ཚུ་ནང་འགྱོ་བའི་སྐབས་དང་ དེ་ལས་ མི་དབང་མངའ་བདག་རིན་པོ་ཆེ་དང་ རང་ལས་མཐོ་བའི་གོངམ་དེ་ཚུ་དང་ མཇལ་ཕྲད་འབད་བའི་སྐབས་ བཀབ་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིན། བཀབ་ནེ་འདི་ སྤྱིར་བཏང་མི་སྐྱ་ལས་འགོ་བཟུང་སྟེ་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དབུ་ཁྲིད་མཛད་མི་ མི་དབང་མངའ་བདག་རྒྱལ་པོ་ཚུན་ཚོད་ཀྱི་བར་ན་ རང་ར་སོ་སོའི་གོ་ས་དང་གོ་གནས་ཀྱི་ཐོབ་ལམ་དང་འཁྲིལ་ བཀབ་དགོཔ་ཨིན། ཞབས་ཁྲ་རྐྱབ་མི་དང་ཆིབས་གྲལ་གྱི་སྐབས་སུ་ བཀབ་ནེ་འདི་བཀབ་སྲོལ་ཡོདཔ་དང་ ཧེ་མའི་དུས་ལུ་འབད་བ་ཅིན་ ཕར་ཚུར་འགྲོ་འགྲུལ་འབད་བའི་སྐབས་ ཅ་ལ་འདི་ཚུ་འབག་ནིའི་དོན་ལས་ཡང་ ལག་ལེན་འཐབ་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། གོ་གནས་དང་བསྟུན་ཏེ་བཀབ་ནེའི་དབྱེ་བ། ༡ མངའ་བདག་རིན་པོ་ཆེའི་ན་བཟའ།ན་བཟའི་ཚོས་གཞི་འདི་སེརཔོ་ཨིན། ན་བཟའ་གི་རྒྱ་ཚད་འདི་མཐོ་དྲུག་དང་ལག་གང་ དཀྱུས་ཚད་འདི་མཐོ་ཉེར་གཅིག་རལཔ་མེདཔ་སྦེ་ཨིན། ༢ ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་ཀྱི་ན་བཟའ། ན་བཟའི་ཚོས་གཞི་འདི་ལུང་སེར་ཨིན། ན་བཟའི་རྒྱ་ཚད་མཐོ་དྲུག་དང་ལག་གང་ དཀྱུས་ཚད་འདི་མཐོ་ཉེར་གཅིག་ རལཔ་མེདཔ་སྦེ་ཨིན། ༣ སྐུ་འཁོར་གྱི་ན་བཟའ། ན་བཟའི་ཚོས་གཞི་འདི་ལི་ཝང་ཁ་གནག་སུ་ཅིག་ཨིན། ན་བཟའི་རྒྱ་ཚད་མཐོ་དྲུག་དང་ལག་གང་ དཀྱུས་ཚད་མཐོ་ཉེར་གཅིག་རལཔ་མེདཔ་སྦེ་ཨིན། ༤ བློན་པོའི་ན་བཟའ། ན་བཟའི་ཚོས་གཞི་འདི་ལི་ཝང་ཨིན། རྒྱ་ཚད་མཐོ་དྲུག་དང་ལག་གང་ དཀྱུས་ཚད་མཐོ་ཉེར་གཅིག་རལཔ་མེདཔ་སྦེ་ཨིན། ༥ ལྷན་རྒྱས་འོག་མའི་ན་བཟའ། ན་བཟའི་ཚོས་གཞི་ལུང་དམར་ཨིན། རྒྱ་ཚད་མཐོ་ལྔ་དང་ལག་གང་ དཀྱུས་ཚད་མཐོ་ཉེར་གཅིག་རལཔ་མེདཔ་སྦེ་ཨིན། ༦ དཔོན་གཉིས་སྐལ་མའི་ན་བཟའ། ན་བཟའི་ཚོས་གཞི་དམརཔོ་ཨིན། རྒྱ་ཚད་མཐོ་ལྔ་དང་ལག་གང་ དཀྱུས་ཚད་མཐོ་ཉེར་གཅིག་རལཔ་མེདཔ་སྦེ་ཨིན། ༧ ཆེད་བསྟོད་ཅན་གྱི་འཐུས་མི། བཀབ་ནེའི་ཚོས་གཞི་ཧོནམ་ཨིན། རྒྱ་ཚད་མཐོ་ལྔ་དང་ལག་གང་ དཀྱུས་ཚད་མཐོ་ཉེར་གཅིག་རལཔ་མེདཔ་སྦེ་ཨིན། ༨ རྫོང་བདག། བཀབ་ནེའི་ཚོས་གཞི་དམར་པོའི་སྦུག་ལས་དཀརཔོ་ལག་གང་དང་ རྒྱ་ཚད་མཐོ་ལྔ་དང་ལག་གང་ དཀྱུས་ཚད་མཐོ་ཉེར་གཅིག་རལཔ་མེད་པ་ཨིན། ༩ དྲང་དཔོན། བཀབ་ནེའི་ཚོས་གཞི་ལྕང་ཁ་དང་ རྒྱ་ཚད་མཐོ་ལྔ་དང་ལག་གང་ དཀྱུས་ཚད་མཐོ་ཉེར་གཅིག་རལཔ་མེད་པ་ཨིན། ༡༠ རྫོང་རབ། བཀབ་ནེའི་ཚོས་གཞི་འདི་དཀརཔོ་ཨིནམ་དང་ དཀར་པོའི་སྦུག་ལས་དམརཔོ་ལག་གང་ཡོདཔ་ཨིན། དཀྱུས་ཚད་རལཔ་དང་བཅས་མཐོ་ཉེར་གཅིག་ཨིན། ༡༡ ཁྲོམ་དཔོན། བཀབ་ནེའི་ཚོས་གཞི་དཀརཔོ་དང་ མཐའ་འཇའ་གཉིས་ལས་ཧོ་ཐིག་ཅན་ཨིནཅ་གཉིས་རེ་སྦེ་མི་གསུམ་ཡོདཔ་ཨིན། བཀབ་ནེའི་རྒྱ་ཚད་འདི་མཐོ་གསུམ་དང་ལག་གང་ཨིནམ་དང་ དཀྱུས་ཚད་རལཔ་དང་བཅས་མཐོ་ཉེར་གཅིག་ཨིན། ༡༢ དྲང་རབ། བཀབ་ནེའི་ཚོས་གཞི་འདི་དཀརཔོ་དང་ དཀར་པོའི་སྦུག་ལས་ལྕང་ཁ་ལག་གང་ཡོདཔ་ཨིན། བཀབ་ནེའི་རྒྱ་ཚད་འདི་མཐོ་གསུམ་དང་ལག་གང་ཨིནམ་དང་ དཀྱུས་ཚད་རལཔ་དང་བཅས་མཐོ་ཉེར་གཅིག་ཨིན། ༡༣ རྒཔོ། བཀབ་ནེའི་ ཚོས་གཞི་ཁ་དམར་ཨིནམ་དང་ རྒྱ་ཚད་མཐོ་བཞི་དང་ དཀྱུས་ཚད་རལཔ་དང་བཅས་མཐོ་ཉེར་གཅིག་ཨིན། ༡༤ སྤྱིར་བཏང་གི་བཀབ་ནེ། སྤྱིར་བཏང་གི་བཀབ་ནེ་འདི་ཚོས་གཞི་དཀརཔོ། རྒྱ་ཚད་མཐོ་གསུམ་དང་ལག་གང་ དཀྱུས་ཚད་འདི་རལཔ་དང་བཅས་མཐོ་ཉེར་གཅིག་ཨིན། རྒྱབ་རྟེན། ༡ རྒྱལ་གཟིམ་དྲགོས་རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་མཚན། (གནམ་ལོ་མེད་ ༡༩༩༩ ) ནོར་བུའི་འཕྲེང་བ། ཀུན་གསལ་རང་སྐྱོང་ལས་འཛིན། འབྲུག་པའི་གྱོན་ཆས། ༉   ང་བཅས་རའི་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་གྱོན་ཆས་འདི་ རྒྱལ་ཁབ་གཞན་གྱི་གྱོན་ཆས་དང་མ་འདྲཝ་སྦེ་ མཛེས་ཆ་དང་ལྡན་པའི་ཁར་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་གྱོན་ཆས་ཅིག་ཨིན། འབྲུག་པའི་ཕོ་སྐྱེས་ཚུ་གིས་གྱོན་མི་འདི་ལུ་གོ་དང་ ཨམ་སྲུ་ཚུ་གིས་གྱོན་མི་འདི་ལུ་དཀྱི་ར་ཟེར་སླབ་ཨིན། འབྲུག་གི་དངོས་མེད་ལམ་སྲོལ། (ཤིང་མོ་ལུག་ལོ་ ༢༠༡༥ ཤོག་གྲངས་ ༡༤༨) ལས་འབད་བ་ཅིན་ “ཨམ་སྲུའི་དཀྱི་ར་འདི་ གྲུ་བཞི་ནར་ནར་སྦེ་འོངམ་ཨིནམ་དང་། གྱོན་ཐངས་ཡང་མཐའམ་གཅིག་ཕྱག་ལྟག་ལུ་བཀལ་ཞིན་ན་ རྒྱབ་ལས་སྦེ་དཀྱིས་ཏེ་ ལགཔ་གཡས་པའི་འོག་ལས་སྦེ་ ཕྱག་ལྟག་གཡོནམ་གྱི་མཐའམ་ད་སྦྲགས་ཏེ་ ཀོ་མ་གིས་བཏབ་དགོ། དེ་ལས་སྐོར་ར་རྐྱབ་སྟེ་ གཡས་པའི་ཟུར་ལུ་བཞག། དོ་རུང་ལགཔ་གཡོན་པའི་འོག་ལས་དཀྱིས་ཏེ་ ཕྱག་ལྟག་གཡས་པའི་གུར་བཀལ་ཏེ་་ཀོ་མ་བཏབ་ཨིན། དེ་ལས་སྐེད་པར་སྐེ་རགས་ཀྱིས་བཅིངམ་ཨིན། གཡས་དང་གཡོན་ལུ་བཏབ་པའི་ཀོ་མ་ཡང་ དངུལ་གྱི་སྤྲོས་གུར་གསེར་སྒྲོན་ཏེ་ དངུལ་གྱི་རྒྱབ་ཐག་གི་མཐུདཔ་ནི་ཡོད། ཧེ་མའི་ཨམ་སྲུ་ཚུ་གིས་སྐེ་རགས་རྒྱ་སྦོམ་སྦེ་བཅིངས་ནི་ཡོདཔ་མ་ཚད་ ཀོ་མ་ཡང་མ་འདྲཝ་སྦེ་བཏབ་ནི་ཡོདཔ་ཨིན།” འབྲུག་པའི་གྱོན་ཆས་དཀྱི་རའི་གོ་དོན་བརྡ་བཤད། སྒྲིག་ལམ་རྣམ་གཞག་གི་དེབ་ཐེར་ནོར་བུའི་འཕྲེང་བ་ (ས་མོ་ཡོས་ལོ་ ༡༩༩༩) ལྟར་དུ་འབད་བ་ཅིན་ དཀྱི་ར་ལུ་རལཔ་ཡོད་མི་འདི་ བུམོ་ཚུ་ཤེས་རབ་ལྷག་པའི་བརྡ་སྟོནམ་ཨིན། ཀོ་མ་གཉིས་དང་རྒྱབ་ཐག་ཡོད་མི་འདི ནང་ཁྱིམ་འཛིན་སྐྱོང་གི་བྱ་བ་ག་ཅི་ར་འབད་རུང་ ཉེ་རིང་མེད་པར་སྐྱོང་བའི་དོན་དང་ ལེགས་ཕྱོགས་མ་ལུསཔའི་གཞི་བཟུང་བའི་བརྡ་ལུ་ཨིན། ཕྱི་ཁ་ལས་སྟོད་གོ་གཡོག་མི་འདི་ ཁྲེལ་དང་ངོ་ཚ་བག་ཡོད་གསུམ་གྱིས་གཡོག་པའི་བརྡ་ཨིན། དཀྱི་ར་གི་མཐའམ་རྐང་ཚིགས་མི་མཐོང་ཙམ་དུ་དམའ་བར་གྱོན་མི་འདི་ མཛེས་ཆོས་དང་འབྲེལ་བའི་གུས་བཀུར་ཡོད་པའི་བརྡ་ཨིན། འོན་འཇུའི་གོང་ཕྱི་ཁར་སློག་མི་འདི་ བྱམས་སེམས་ཀྱིས་གཞན་རྣམས་སྐྱོང་བའི་བརྡ་ཨིན། ཁ་འཇའ་གཉིས་ཡོད་མི་འདི་ ཐབས་ཤེས་ཟུང་འབྲེལ་གྱི་ཁྱད་ཆོས་ཚང་བའི་བརྡ་ཨིན། སྐེ་རགས་བཅིངས་མི་འདི རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་མི་རིགས་ཚུ་དམ་ཚིག་གཅིག་གི་སྒོ་ལས་ དམ་པོར་གནས་པའི་བརྡ་ཨིན། མདུན་ཕྱོགས་གཉིས་བརྩེགས་ཡོད་མི་འདི་ གཟུགས་ཀྱི་རྒྱབ་ཕྱོགས་ལས་མདུན་ཕྱོགས་འདི་ དུམ་དྲག་ཅིག་ ཉེན་ཁ་ཆེ་སུ་འབད་ཡོདཔ་ལས་ཨིན། དཀྱི་ར་གི་དབྱེ་བ། ༡ མོན་མེན་ཐགསམ་ ཟེར་མི་འདི་ མཁན་པོ་ཕུན་ཚོགས་བཀྲ་ཤིས་ (ཆུ་མོ་ལུག་ལོ་ ༢༠༠༣ ཤོག་གྲངས་ ༢༢༨) ཀྱིས་འབད་བ་ཅིན་ “མོན་ཐགས་ཀྱི་མ་སྐུད་ཧོར་ཚུ་དམར་པོ་དང་ནགཔོ་གཉིས་གཅིག་ཁར་སྦྲགས་ཏེ་ཕྱེད་ཀ་ཕྱེད་ཀ་བཏང་སྟེ་ འཇའ་སྤང་ཚུ་ དཀརཔོ་རྐྱངམ་གཅིག་བཏང་སྟེ་ཐགས་མི་ལུ་མོན་ཐགས་ཟེར་སླབ་ཨིན།” 2 སྔོ་གཤམ་ཟེར་མི་འདི་ སྔོ་གཤམ་ལུ་མ་སྐུད་ཧོནམ་དང་དམར་པོ། ཡང་ཅིན་སྐུདཔ་སྣ་ཁ་བཅུ་གཅིག་ཆ་ཚང་བཏང་སྟེ་ཐགས་མི་ལུ་སྔོ་གཤམ་ཟེར་སླབ་ཨིན། ༣ སྐུད་ཤུད་ཐགས་རས་ཟེར་མི་འདི་ མ་སྐུད་དཀརཔོ་དང་། སེརཔོ། དམརཔོ། ལྗང་ཁུ། ཧོནམོ་སོགས་ སྐུདཔ་སྣ་ཁ་བཅུ་གཅིག་སོ་སོར་སྦེ་འཐག་ནི་འདུག། ནང་གསེས་ཀྱི་དབྱེ་བ་ལུ་སྐུད་ཤུད་ཐགས་རས་འདི་མ་དཀརཔོ་གིས་འཐག་མི་ལུ་སླབ་ཨིན། ༤ དཔེ་གསར་ཟེར་མི་འདི་ འཐག་ཐགས་མི་ཚུ་གིས་ རང་སྟོབས་ཀྱི་རིག་རྩལ་དང་འཁྲིལ་ དཔེ་གསརཔ་བཟོ་སྟེ་ཐགས་མི་འདི་ལུ་ དཔེ་གསར་ཟེར་སླབ་ཨིན། ད་རུང་འདི་བཟུམ་སྦེ་ར་དཀྱི་ར་གི་མིང་གཞན་ཡང་ དམར་ཁྲ། དམར་གཤམ། ལུང་སེརམ། སེར་ཁྲ། སྤང་རྩེ། འཇའ་འགྲིགསམ། སྨན་རྩི་དམར་ཁྲ། སྒྲོམ་ཅུང་ཅནམ་ཟེར་ ང་བཅས་རའི་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ནང་ དེ་་བཟུམ་མའི་དཀྱི་ར་གི་དབྱེ་བ་ལེ་ཤ་ཡོདཔ་ཨིན། རྒྱབ་རྟེན། ༡ དྲག་ཤོས་སངས་རྒྱས་རྡོ་རྗེ། ཡེ་ཤེས་ལྷུན་གྲུབ། ཡོན་ཏན་དར་རྒྱས། (ཤིང་མོ་ལུག་ལོ་ ༢༠༡༥) འབྲུག་གི་དངོས་མེད་ལམ་སྲོལ།  འབྲུག། ཐིམ་ཕུག། yoez Graphics ༢ རྒྱལ་གཟིམ་དྲགོས་རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་མཚན། (ས་མོ་ཡོས་ལོ་ ༡༩༩༩) སྒྲིག་ལམ་རྣམ་གཞག་གི་དེབ་ཐེར་ནོར་བུའི་འཕྲེང་བ། འབྲུག། ཐིམ་ཕུག། ཀུན་གསལ་རང་སྐྱོང་ལས་འཛིན། ༣ མཁན་པོ་ཕུན་ཚོགས་བཀྲ་ཤིས། (ཆུ་མོ་ལུག་ལོ་ ༢༠༠༣) འབྲུག་གི་བཟོ་རིགས་བཅུ་གསུམ་གྱི་བཤད་པ་མཁས་པའི་འགའ་སྟོན། འབྲུག། ཐིམ་ཕུག། སྐལ་བཟང་གཞན་ཕན། ༤ kesang Anayat Yagenegi (2014) The Bhutanese art of weaving, Thimphu, Bhutan འབྲུག་པའི་གྱོན་ཆས། མཚན་ཉིད། དཔའ་རྟགས་ཟེར་མི་འདི་ ཕོ་དཔའ་བོའི་རྟགས་ཕྱི་ཁར་སྟོན་པའི་ བརྡ་མཚན་སྦེ་བཏགས་མི་ལུ་སླབ་ཨིན།      ནོར་བུའི་འཕྲེང་བ། (གནམ་ལོ་མེད་ ༡༩༩༩ ཤོག་གྲངས་ ༦༩) ལས་ “དཔའ་རྟགས་དེ་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ གཞུང་གཡོག་ནང་འགན་འཁུར་ཡོད་མི་ཚུ་གི་ གོ་སའི་ངོ་རྟགས་སྦེ་ མི་དབང་མངའ་བདག་རིན་པོ་ཆེའི་གནང་བ་དང་འཁྲིལ་ཏེ་བཏགསཔ་ཨིན།” ཟེར་གསུངས་ནུག། དེ་ཡང་ཧེ་མའི་དུས་ལུ་ གཞུང་འབྲེལ་གྱི་ཕྱག་ལཱ་མཛད་མི་ ཆིབས་བཞོནམ་དང་ རྫོང་དཔོན། དེ་ལས་དཔོན་སློབ་ཚུན་ཚོད་ཀྱི་ ཏོག་བདག་རྐྱེན་གྱི་གོ་གནས་ཐོབ་མི་ཚུ་ལུ་ དཔའ་རྟགས་འདི་གནངམ་ཨིན། འདི་བཟུམ་སྦེ་ར་ ཧེ་མ་རྒྱལ་ཁབ་ནང་དྲག་པོའི་དམག་རྐྱབ་དགོ་པའི་སྐབས་ དགྲ་བྱང་ཕྱད་བཏུལ་ཚུགས་པའི་ལྕོགས་གྲུབ་ཡོད་མི་ ཕོ་དཔའ་བོ་དེ་ཚུ་ལུ་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྲུང་སྐྱོབ་འབད་ནི་དང་ གཞུང་འབྲེལ་གྱི་ཕྱག་ལཱ་མཛད་པའི་བཀའ་དྲིན་ལུ་ རྫོང་དཔོན་དང་དཔོན་སློབ་ཚུ་གིས་ དཔའ་བོའི་རྟགས་མ་སྦེ་དཔའ་རྟགས་འདི་གནང་སྲོལ་འདུག། དེ་བསྒང་གི་དུས་ལུ་དཔའ་རྟགས་འདི་ སྤྱིར་བཏང་གཞུང་འབྲེལ་གྱི་ཕྱག་ལཱ་མཛད་མི་ གོ་གནས་ཆུང་ཤོས་སྒོ་རཔ་ཅིག་ལས་འགོ་བཙུགས་ཏེ་ ཡར་དཔོན་སློབ་ཚུན་ཚོད་དཔའ་རྟགས་འདི་བཏགས་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིནམ་དང་ ད་རེས་ནངས་པ་འབད་བ་ཅིན་ དཔའ་རྟགས་འདི༌བློན་པོ་ལྷན་རྒྱས་དང་ བཙག་འཐུ་ལས་གྲུབ་པའི་ཚོགས་ཁང་གཉིས་ཀྱི་འཐུས་མི་ཚུ། གཞུང་གི་དྲུང་ཆེན། རྫོང་བདག། རྫོང་རབ། དྲང་དཔོན། དྲང་དཔོན་རབ་འབྱམས། ཁྲོམ་དཔོན་དང་རྫོང་ཁག་ཉི་ཤུ་གི་རྫོང་ཁག་ཚོགས་འདུའི་ཁྲི་འཛིན་ཚུ་གིས་ དཔའ་རྟགས་འདི་བཏགས་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིན། དཔའ་རྟགས་ཀྱི་འབྱུང་ཁུངས། གྲི་བརྟག་པའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ། (གནམ་ལོ་མེད་) ལས་ “འབྱུང་ཁུངས་ལྷ་མ་ཡིན་དང་སྲིན་འཁྲུགས་ཚེ།། ལྷ་མ་ཡིན་གྱིས་མཚོན་ཆ་བཙལ་བར་བརྩམས།། དྲེགས་པོའི་འབྱུང་པོ་ལག་ན་མཚོན་ཆ་ཅན།། མཐོང་ནས་སྟོབས་ཀྱི་དྲེགས་པ་འཕྲོག་ཏུ་ཕྱིན།། འབྱུང་པོ་འདྲོག་ནས་བྲོས་པར་བརྩམས་ན་ཡང་།། མ་ཐར་ལྕགས་ཀྱི་ཕ་ཝང་ཞིག་ཏུ་སྤྲུལ།།” འདི་བཟུམ་སྦེ་ར་སློབ་དཔོན་ཧཱུ་རལ། (གནམ་ལོ་མེད་) ཀྱིས་ “དང་པོ་རལ་གྲིའི་འབྱུང་ཁུངས་དང་།། ཐོག་མར་མི་མ་ཡིན་གྱིས་བཅོས།། མཚོན་མོ་མེ་རུ་འབར་བ་དང་།། གདེངས་པ་ཙམ་གྱིས་ཆོད་པ་སོགས།། ཡ་མཚན་ཆེ་བའི་ལོ་རྒྱུས་མང་།།” ཟེར་དོ་བཟུམ་སྦེ་ ང་བཅས་རའི་འཛམ་གླིང་ནང་དཔའ་རྟགས་འབྱུང་ཚུལ་དེ་ཡང་ ཧེ་མ་ལྷ་མ་ཡིན་དང་སྲིན་སྡེ་གཉིས་ དམག་ཐབས་པའི་སྐབས་ལུ་ལྷ་མ་ཡིན་གྱིས་ སྲིན་སྡེ་ཚུ་འཇོམས་བཏང་ནའི་དོན་ལུ་མཚོན་ཆ་འཚོལ་བར་འགྱོ་བའི་སྐབས་ འབྱུང་པོའི་དྲེགས་པ་ཟེར་མི་དེ་ལུ་ མཚོན་ཆ་གཞན་དང་མ་འདྲཝ་ཅིག་ཡོདཔ་མཐོང་སྟེ་ ལྷ་མ་ཡིན་གྱི་ནང་ལས་སྟོབས་ཀྱི་དྲེགས་པ་ཟེར་མི་དེ་གིས་མཚོན་ཆ་འཕྱོག་པར་སོང་ནུག། འབྱུང་པོའི་དྲེགས་པ་གིས་ཁོ་ལས་མཚོན་ཆ་འཕྱོག་པར་འོངམ་ཨིནམ་ཤེས་ཏེ་ འདྲོག་པའི་ཤུགས་ཀྱིས་ག་ཏེ་བྱོག་རུང་ སྟོབས་ཀྱི་དྲེགས་པ་ལས་བྱོག་མ་ཐལ་བར་ འབྱུང་པོའི་དྲེགས་པ་དེ་གིས་མཚོན་ཆ་འདི་ལྕགས་ཀྱི་གོང་བུ་ཅིག་ལུ་སྤྲུལ་བཞག་སྟེ་ ཁོ་ར་ཡལ་ཡར་སོ་ནུག། དེ་ལས་སྟོབས་ཀྱི་དྲེགས་པ་གིས་ལྕགས་དེ་འབག་ཞིནམ་ལས་དཔའ་རྟགས་བཟོཝ་ད་ དཔའ་རྟགས་གཞན་དང་མ་འདྲཝ་ནུས་པ་དང་ལྡན་པ་མ་ཚད་ དཔའ་རྟགས་འདི་འོད་འབར་ནི་ཡོདཔ་ལས་ དཔའ་རྟགས་འདི་གི་མིང་ཡང་འོད་འབར་ཟེར་སླབ་ཨིན། དེ་གི་ཤུལ་ལས་ང་བཅས་རའི་འཛམ་གླིང་ནང་ས་གནས་སོག་པོ་ཟེར་ས་ལུ་ཡོད་པའི་ སོག་པོའི་མགརཝ་ཐུག་རྒྱལ་ཟེར་མི་དེ་གིས་དཔའ་རྟགས་འདི་ལུ་དཔེ་བལྟ་སྟེ་ དཔའ་རྟགས་རྣོས་ཆེ་དྲག་ཡོདཔ་མ་ཚད ཡངས་འཕྲོས་འཕྲོས་ཡོད་མི་ ག་ཅི་ར་བཏོག་དགོ་རུང་ ཐོགས་ཆགས་མེད་པར་བཏོག་ཚུགས་པའི་དཔའ་རྟགས་ལེ་ཤ་བརྡུངས་ཡོདཔ་ལས་ མིང་ཡང་སོག་པོའི་དཔའ་རྟགས་ཟེར་ཡོངས་གྲགས་ཐོན་ནུག། དཔའ་རྟགས་བརྡུང་སའི་ས་གནས་ག་ཏེ་ཨིན་ན་དང་ བརྡུང་མི་མགརཝ་ག་ཨིན་ན་དེ་ཚུ་ལས་རྟ་དྲངས་ཏེ་ དཔའ་རྟགས་གི་མིང་གི་དབྱེ་བ་སོ་སོ་སྦེ་ཕྱེ་ཚུལ། ༡ གདུང་བསམ་ཐུང་མ། ཟེར་མི་འདི་ བརྡུང་སའི་ས་གནས་འདི་ པདྨ་དགའ་ཚལ་རྫོང་ཁག་གཡུས་ཕྱི་མུང་ཟེར་ས་ལུ་ཨིནམ་དང་ དཔའ་རྟགས་འདི་རིང་ཚད་ཐུང་སུ་ཅིག་དང་ རྣོས་ཆེ་དྲག་སྦེ་ཡོདཔ་ལས་དཔའ་རྟགས་འདི་གི་མིང་ལུ་ གདུང་བསམ་ཐུང་མ་ཟེར་སླབ་ཨིན་མས། ༢ བུམ་ཐང་བཙན་གྲི། ཟེར་མི་འདི་ འབྲུག་གི་དངོས་མེད་ལས་སྲོལ་ (གནམ་ལོ་མེད་ ༢༠༡༥ ཤོག་གྲངས་ ༢༣༩) ལས་ “དཔའ་རྟགས་འདི་བུམ་ཐང་ལས་འཐོན་མི་ རྒྱུ་ལྕགས་དང་ བརྡུངས་མི་ཡང་ རིག་འཛིན་པདྨ་གླིང་པའི་ཕྱག་བཟོ་ཨིན་མས། དེ་གི་ངོ་རྟགས་ཡང་ གཡུག་པ་གི་རྩ་བ་ལུ་་པད་གླིང་གི་ཕྱག་ཐམ་ཡོདཔ་ལས་དཔའ་རྟགས་འདི་བྱིན་རླབས་ཅན་སྦེ་ཡང་བརྩིཝ་ཨིན།” ཟེར་སླབ་ཨིན་ཟེར་ཨིན་པས།། ༣ ཆུ་ཁཔ་བསྟནའཛིན། ཆུ་ཁ་རྫོང་ཁ་ལས་ཨིན་མི་ མགརཝ་བསྟན་འཛིན་གྱིས་བརྡུངས་མིའི་དཔའ་རྟགས་ རིངམོ་སྦེ་རྣོས་ཆེ་དྲག་སྦེ་ཡོད་མི་ལུ་ ཆུ་ཁཔ་བསྟན་འཛིན་ཟེར་སླབ་ཨིན། ༤ དཔག་བསམ་བསྟན་འཛིན། ཟེར་མི་འདི་ཆུ་ཁ་རྫོང་ཁག་ ཕུན་ཚོགས་གླིང་ གཡུས་དཔག་བསམ་ཁ་ལས་མགརཝ་བསྟན་འཛིན་ཟེར་མི་དེ་གིས་ བརྡུངས་མིའི་དཔའ་རྟགས་དེ་ལུ་ དཔག་བསམ་བསྟན་འཛིན་ཟེར་སླབ་ཨིན། དཔའ་རྟགས་ཀྱི་ཕྱིའི་ཤུབས་ལས་བརྟེན་ཏེ་ དཔའ་རྟགས་སོ་སོའི་མིང་བཏགས་ཚུལ། ༡ ཆུ་རིས་ཅནམ། ཟེར་མི་འདི་དཔའ་རྟགས་ཀྱི་ཤུབས་འདི་རྒྱུ་དངུལ་ལས་བརྡུངས་ཏེ་ བར་ན་ལས་ཆུ་རིས་བརྐོ་ནི་དང་རིས་མོ་སྣ་ཚོགས་བྲིས་ཏེ་ཡོད་མི་འདི་ལུ་ དཔའ་རྟགས་ཆུ་རིས་ཅནམ་ཟེར་སླབ་ཨིན། ༢ ཧོ་ཤུབས་ཅནམ། ཟེར་མི་འདི་དཔའ་རྟགས་འདི་གི་ཤུབས་འདི་ ཚོས་གཞི་ཧོནམ་དང་དམརཔོ་སླ་བསྲེས་རྐྱབ་སྟེ་ཨུར་ཞིནམ་ལས་བཟོ་བའི་དཔའ་རྟགས་འདི་ལུ་ཧོ་ཤུབས་ཅན་ཟེར་སླབ་ཨིན། ༣ བསེ་ནག་ཅནམ། ཟེར་མི་འདི་དཔའ་རྟགས་ཀྱི་ཤུབས་འདི་ ཚོས་གཞི་གནགཔོ་སྦེ་ཡོད་པའི་ཁར་ དེ་གུར་བསེ་ཟེར་ཕོརཔ་དང་ཟླ་པ་འདི་ཚུ་ལུ་གཏང་ནི་གི་རྩི་དེ་ དཔའ་རྟགས་ཀྱི་ཤུབས་གུར་གཏང་སྟེ་ཡོད་མི་ལུ་ དཔའ་རྟགས་བསེ་ནག་ཅནམ་ཟེར་སླབ་ཨིན། ༤ སྦལ་ལྤགས་ཅནམ། ཟེར་མི་འདི་དཔའ་རྟགས་འདི་གི་ཤུབས་འདི་ སྤྱིར་བཏང་སྦལཔ་གི་པགས་ཀོ་ངོ་མ་གིས་ བཟོ་སྲོལ་མེད་རུང་དཔའ་རྟགས་འདི་གི་ཤུབས་གུར་གི་ པགས་ཀོ་འདི་ཁ་དོག་སྐྱ་ཐལ་ཐལ་སྦེ་ཡོདཔ་ལས་ དཔའ་རྟགས་འདི་གི་མིང་ལུ་ སྦལ་ལྤགས་ཅནམ་ཟེར་སླབ་ཨིན། ༥ བེན་གཞུང་ཅནམ། ཟེར་མི་འདི་དཔའ་རྟགས་འདི་གི་ ཤུབས་འདི་རྒྱུ་དངུལ་ལས་ཨིན་རུང་ ཤུབས་འདི་རྒྱས་ཤིང་རྒྱསཔ་སྦེ་མ་བཟོ་བ་ འཇམ་སམ་ཅིག་སྦེ་བཟོ་བཞག་མི་འདི་ལུ་ བེན་གཞུང་ཅནམ་ཟེར་སླབ་ཨིན། དེ་ལས་དཔའ་རྟགས་ཚུ་ རིང་ཐུང་གི་དབྱེ་བ་ལུ་བརྟེན་ གྱི་རིང་། རྦད་དུམ་དང་རིང་མིན་ཐུང་མིན་ཟེར་ལེ་ཤ་ཡོདཔ་ཨིན། རྒྱབ་རྟེན། ༡ རྒྱལ་གཟིམ་དྲ་དགོས་རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་མཚན། (གནམ་ལོ་མེད་ ༡༩༩༩ ) ནོར་བུའི་འཕྲེང་བ། ཀུན་གསལ་རང་སྐྱོང་ལས་   འཛིན། ༢ དྲག་ཤོས་སངས་རྒྱས་རྡོ་རྗེ་དང་ ཡེ་ཤེས་ལྷུན་གྲུབ་དང་ ཡོན་ཏན་དར་རྒྱས། (གནམ་ལོ་མེད ༢༠༡༥ ) འབྲུག་གི་དངོས་མེད་   ལམ་  བསྲོལ། འབྲུག། ཐིམ་ཕུག། Yoez Graphics དཔེ་བསྐྲུན། ༣ རྩོམ་པ་པོ་མེད། (གནམ་ལོ་མེད) གྲི་བརྟག་པའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ། འབྲུག། ཐིམ་ཕུག། KMT དཔེ་བསྐྲུན། འབྲུག་པའི་གྱོན་ཆས། ང་བཅས་རའི་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ནང་ཡང་སྔོན་གི་དུས་ལས་ར་ རང་སོའི་དགོས་མཁོ་དང་བསྟུན་ཏེ་ དུས་དང་འཁྲིལ་བའི་ལྷམ་བཙེམས་ཏེ་བཙུགས་སྲོལ་བྱུང་སྟེ་འདུག། མཁན་པོ་ཕུན་ཚོགས་བཀྲ་ཤིས་ (གནམ་ལོ་མེད་ ༢༠༠༣ ཤོག་གྲངས་ ༡༩༥) ཀྱིས་འབད་བ་ཅིན “སྤྱིར་བཏང་ལྷམ་ལུ་སྔོན་གི་དུས་སུ་གྲྭ་ལྷམ་དང་ ཕྲུ་ལྷམ་དཀར་ཅུང་ ཚོགས་ལྷམ་ འཛོམས་པ་ལྷམ་ལ་སོགས་པ་ལེ་ཤ་བྱུང་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན་མས།” ལྷམ་དེ་ཚུ་ཡང་ དུས་ཚོད་དང་གནས་སྟངས་ དེ་ལས་ཐོབ་ལམ་དང་འཁྲིལ་ཏེ་བཙུགས་ནི་མ་གཏོགས་ ག་ཐོབ་སྦེ་བཙུགས་མི་ཆོག། ལྷམ་གི་དབྱེ་བ་དང་ཐོབ་ལམ། ༡ གྲྭ་ལྷམ། གྲྭ་ལྷམ་ཟེར་མི་འདི་ སྤྱིར་བཏང་ལུ་གཞུང་གྲྭ་ཚང་ནང་ཞུགས་མི་གྲྭ་པ་དགེ་སློང་ཚུ་གིས་བཞེས་མིའི་ལྷམ་འདི་ལུ་གོཝ་ཨིན། མཁན་པོ་ཕུན་ཚོགས་བཀྲ་ཤིས་ (ཆུ་མོ་ལུག་ལོ་ ༢༠༠༣ ཤོག་གྲངས་ ༡༩༥) ཀྱིས་འབད་བ་ཅིན ”གཞུང་གྲྭ་ཚང་གི་རྗེ་མཁན་པོ་དང་སློབ་དཔོན་བཞི་གིས་བཞེས་པའི་གྲྭ་ལྷམ་འདི་སྔོན་དང་ཕུ་ལས་ར་ འབྲུག་ལུ་དར་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། དེ་བཟུམ་སྦེ་གཞུང་གྲྭ་ཚང་གིས་བསྐོས་པའི་སྡེ་སྲིད་ཚུ་གིས་ཡང་གྲྭ་ལྷམ་བཞེསཔ་ཨིན། གྲྭ་ཟེར་མི་གི་ཚིག་དོན་འདི་ གྲྭ་པ་དགེ་སློང་ཚུ་ལུ་གོ་ནི་དང་ ལྷམ་ཟེར་མི་འདི་གྲྭ་པ་དགེ་སློང་ཚུ་གི་བཞེས་པའི་ཞབས་ལྷམ་ལུ་གོཝ་ཨིན།” རྒྱུ་མཚན་དེ་ལས་བརྟེན་གྲྭ་ལྷམ་ཟེར་སླབ་སྲོལ་དར་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ༢ ཕྲུ་ལྷམ་དཀར་ཅུང་། རང་གི་གོ་ས་གོ་གནས་དང་འཁྲིལ་ཏེ་བཙུགས་མིའི་ལྷམ་འདི་ལུ་ ཕྲུ་ལྷམ་དཀར་ཅུང་ཟེར་སླབ་ཨིན། མཁན་པོ་ཕུན་ཚོགས་བཀྲ་ཤིས་ཀྱིས་ (ཆུ་མོ་ལུག་ལོ་ ༢༠༠༣ ཤོག་གྲངས་ ༡༩༦) འབད་བ་ཅིན “ཕྲུ་ལྷམ་འདི་གཞུང་ཞབས་ལས་གནང་བའི་དཔོན་གཉིས་སྐལམ་ཡན་ཆད་ལས་བཞེསཔ་མ་གཏོགས་ གཞན་མི་སེར་དཀྱུས་མ་གིས་རྩ་ལས་གྱོན་པའི་སྲོལ་མིན་འདུག། ལུགས་སྲོལ་འདི་ལུ་གཞི་བཞག་སྟེ་ དུས་དེང་སང་གི་བར་དུ་ཡང་ སྔར་སྲོལ་མ་ཉམས་པར་བཀབ་ནེ་དམརཔོ་བཞེས་མི་དང་ རྫོང་བདག་དང་ ཁྲིམས་དཔོན་ཚུ་གི་ཡང་ཕྲུ་ལྷམ་དཀར་ཅུང་བཞེས་གནངམ་ཨིན།” ཕྲུ་ལྷམ་དཀར་ཅུང་ཟེར་སླབ་དགོ་པའི་ཁུངས་འདི་ཡང་ འབྲུག་གི་དངོས་མེད་ལམ་སྲོལ། (ཤིང་མོ་ལུག་ལོ་ ༢༠༡༥ ཤོག་གྲངས་ ༡༥༡) ལས་འབད་བ་ཅིན “དང་པ་ ལྷམ་གི་མཐིལ་དང་སྦོས་གཉིས་ཀྱི་བར་ན་ རས་དཀརཔོ་གིས་བཙེམས་སྟེ་ཡོད་མི་ལས་བརྟེན་ཨིན། ལྷམ་གྱི་མཐིལ་ཡང་ ཧེ་མ་ཀོཝ་གིས་བཙེམས་ཨིན་རུང་ ད་རེས་ནངས་པ་འགྱིབ་ཀྱིས་བཙེམ་སྲོལ་འདུག།” ༣ ཚོགས་ལྷམ། སྤྱིར་བཏང་མི་དྲག་ཞན་ཆེ་ཆུང་མེད་པར་ག་ར་གིས་ བཙུགས་སྲོལ་ཡོད་མི་འདི་ལུ་ཚོགས་ལྷམ་ཟེར་སླབ་ཨིན། ཚོགས་ལྷམ་གི་བཟོ་རྣམས་འདི་ཡང་ མཁན་པོ་ཕུན་ཚོགས་བཀྲ་ཤིས་ཀྱིས་ (ཆུ་མོ་ལུག་ལོ་ ༢༠༠༣ ཤོག་གྲངས་ ༡༩༥) གིས་འབད་བ་ཅིན “ཚོགས་ལྷམ་ལུ་རས་དཀར་ཅུང་གི་ཚབ་ལུ་ཀོཝ་གིས་བཟོས་པ་དང་། གདོང་སྣམ་བུ་དམརཔོ་གིས་བཙེམས་སྟེ་ དབྱུག་པ་ཡང་རས་ནགཔོ་དང་ སྔོ་ནག་གང་རུང་གིས་བཙེམས་སྟེ་ཡོད། ཚོགས་ལྷམ་ལུ་ཕྲུ་ལྷམ་དཀར་ཅུང་བཟུམ་སྦེ་དཔྱལཝ་དང་རྟིང་པ་ ལོགས་སུ་ག་ཅི་ཡང་མེདཔ་ལས་ ཚོགས་ལྷམ་གྱི་མཐིལ་དང་རས་དཀར་ཅུང་ཆ་མཉམ་ཀོ་བ་ཡུག་གཅིག་གིས་བཟོཝ་ཨིན།” ༤ ཟོམ་ལྷམ། སྤྱིར་བཏང་ཨམ་སྲུ་ཚུ་གིས་ བཙུགས་སྲོལ་ཡོད་པའི་ལྷམ་འདི་ལུ་ཟོམ་ལྷམ་ཟེར་སླབ་ཨིན། ནོར་བུའི་འཕྲེང་བ་ (ས་མོ་ཡོས་ལོ་ ༡༩༩༩) ལྟར་དུ་འབད་བ་ཅིན་ ཨམ་སྲུའི་ཟོམ་ལྷམ་འདི་ ལྷམ་གཞན་དང་འདྲཝ་ཨིནམ་དང་ལྷམ་གྱི་མ་འདི་ ཚོས་གཞི་ནགཔ་དང་སྔོ་ནག་གང་རུང་གིས་བཙེམ་ཨིན། ལྷམ་གྱི་སྦོས་དང་གདོང་འདི་གོས་ཆེན་མདར་པོའི་གུར་ མེ་ཏོག་འདི་ཚུ་ཚེམ་དྲུབ་འཐུ་སྟེ་བཙེམ་ཨིན། རྒྱབ་རྟེན། ༡ མཁན་པོ་ཕུན་ཚོགས་བཀྲ་ཤིས། (ཆུ་མོ་ལུག་ལོ ༢༠༠༣) འབྲུག་གི་བཟོ་རིགས་བཅུ་གསུམ་གྱི་བཤད་པ་མཁས་པའི་འགའ་སྟོན། འབྲུག། ཐིམ་ཕུག། སྐལ་བཟང་གཞན་ཕན། ༢ རྒྱལ་གཟིམ་དྲགོས་རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་མཚན། (ས་མོ་ཡོས་ལོ་ ༡༩༩༩) སྒྲིག་ལམ་རྣམ་གཞག་གི་དེབ་ཐེར་ནོར་བུའི་འཕྲེང་བ། འབྲུག། ཐིམ་ཕུག། ཀུན་གསལ་རང་སྐྱོང་ལས་འཛིན། ༣ དྲག་ཤོས་སངས་རྒྱས་རྡོ་རྗེ། ཡེ་ཤེས་ལྷུན་གྲུབ། ཡོན་ཏན་དར་རྒྱས། (ཤིང་མོ་ལུག་ལོ་ ༢༠༡༥) འབྲུག་གི་དངོས་མེད་ལམ་སྲོལ།  འབྲུག། ཐིམ་ཕུག། yoez Graphics འབྲུག་པའི་གྱོན་ཆས། ༉   བདེ་སྲུང་ལས་རིམ་འདི་འགོ་ཐོག་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༡ སྤྱི་ཟླ་ ༢ པའི་ཚེས་ ༡༤ ལུ་ མི་དབང་མཆོག་གིས་སྐྱབས་འཛིན་མཛད་དེ་དབང་འདུས་ཕོ་བྲང་བསྟན་སྐྱོང་གླིང་ལུ་སྦེ་ ཁས་བླངས་པ་ཚུ་ལུ་ རྩ་བའི་རྐྱེན་ངན་ཚབས་ཆེན་གདོང་ལེན་གྱི་སྦྱོང་བརྡར་ཅིག་སྦེ་འགོ་བཙུགས་ནུག། ད་ལྟོ་ཚུན་བདེ་སྲུང་སྦྱོང་བརྡར་ཤོ་ཐེངས་ ༥༠ འབད་ཡོད་ས་ལས་ ༡༨༣༣༡ འདི་ ཕོ་སྐྱེས་དང་ ༡༡༦༩༤ འདི་ཨམ་སྲུ་སྦེ་ བདེ་སྲུང་ཡོངས་བསྡོམས་ ༣༠,༠༢༥ གིས་སྦྱོང་བརྡར་འབད་ཚར་ཏེ་འདུག། བདེ་སྲུངཔ་ཁས་བླངས་པ་ཟེར་བའི་ལས་རིམ་འགོ་བཙུགས་མི་འདི་ཡང་ མི་དབང་མཆོག་མཐོ་རིམ་ཤེས་ཚད་མཐར་འཁྱོལ་མིའི་སློབ་ཕྲུག་ཚུ་ལུ་ མཇལ་ཕྲད་གནང་པའི་སྐབས་ སློབ་ཕྲུག་ཚུ་གིས་ མི་དབང་མཆོག་ལུ་ང་བཅས་རའི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ ཁས་བླངས་དམག་མི་འགོ་བཙུགས་གནང་ཟེར་ཞུ་བ་ཕུལཝ་ད་ མི་དབང་མཆོག་གིས་ཁས་བླངས་དམག་མི་ག་ཅི་སྦེ་བཙུགས་དགོཔ་ཟེར་གསུངས་མི་ལུ་ སློབ་ཕྲུག་གཅིག་གིས་རྒྱལ་ཁབ་ནང་རྐྱེན་ངན་ས་གཡོམ། མེ་རྐྱེན།  རླུང་འཚུབ་ལ་སོགས་པ་འབྱུང་བ་བཞི་གི་རྐྱེན་ངན་ཚུ་འཐོན་པའི་སྐབས་ གཞན་རྒྱུ་སྟོབས་ཡོད་མི་ཚུ་གིས་རྒྱུ་གི་ཐོག་ལས་གྲོགས་རམ་འབད་རུང་ ང་བཅས་ཚུ་ལུ་རྒྱུ་སྟོབས་མེདཔ་ལས་འབད་མི་ཚུགས་པས། ཨིན་རུང་སྦུངས་ཀྱི་ཐོག་ལས་གདོང་གཟང་སྟེ་ ཞབས་ཏོག་ཞུ་ནི་སྦེ་ཨིན། དེ་འབདཝ་ལས་དེ་བཟུམ་གྱི་རྐྱེན་ངན་སྐབས་ལུ་ གདོང་གཟང་ཞབས་ཏོག་དང་གྲོགས་རམ་འབད་ནིའི་དོན་ལུ་ ཁས་བླངས་དམག་མི་གིས་སྦྱོང་བརྡར་ཅིག་ མི་དབང་མཆོག་གིས་འགོ་བཙུགས་གནང་ཚུགས་པ་ཅིན་ བཀའ་དྲིན་ཆེ་ནི་མས་ཟེར་ཞུ་བ་ཕུལཝ་བཞིན་དུ་ མི་དབང་མཆོག་གིས་ཡང་ བདེ་སྲུང་འདི་འགོ་བཙུགས་གནང་ནུག། བདེ་སྲུང་འདི་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་བདེ་སྐྱིད་སྲུང་མི་ཨིན། བདེ་སྲུངཔ་ཟེར་ངོས་འཛིན་གི་དོན་ལུ་ སྒྲིག་ཆས་ལི་ཝང་དང་ཞྭམོ་ལྗང་ཁུ་གྱོན་དགོ། བདེ་སྲུངཔ་ཚུ་ སྒྲིག་གོ་ལི་ཝང་གྱོན་མི་འདི་ཡང་ ཚོས་གཞི་ལི་ཝང་གིས་ འབྲུག་མི་ཚུ་ག་ར་གཅིག་སྦེ་བཟོ་ནི་དང་ མི་སྡེའི་སྟོབས་ཤུགས་ཡར་རྒྱས་བཟོ་བའི་བརྡ་ལུ་ཨིན་པས། བདེ་སྲུང་སྦྱོང་བརྡར་འབད་མི་ཚུ་ག་ར་ཁས་བླངས་པ་ཨིནམ་ལས་ བདེ་སྲུངཔ་ཚུ་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ཁས་བླངས་ཐོག་ལས་ཞབས་ཏོག་ཞུ་མི་མཐོ་ཤོས་ཅིག་ཨིན། བདེ་སྲུང་པའི་ལཱ་འགན་ཡང་ལེ་ཤ་འདུག། དེ་ཚུ་ཡང་འབྱུང་བ་བཞི་གི་རྐྱེན་ངན་འབྱུང་པའི་སྐབས་ལུ་ ཁས་བླངས་ཐོག་ལུ་ཕྱག་ཞུ་ནི། དེ་ལས་ཆོས་ཕྱོགས་དང་འབྲེལ་བའི་ལས་རིམ་ཚུ་གིས་སྐབས་ལུ་ ཁས་བླངས་སྦེ་ཐོན་ཏེ་ལཱ་འབད་ནི་ཚུ་ཨིན། དེ་གི་ནང་ལས་ཡང་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ནད་ཡམས་ཀོ་ཝིཌ་ ༡༩ ཐོན་པའི་སྐབས་ལུ་ བདེ་སྲུངཔ་ཚུ་གིས་ རང་གི་ཚེ་སྲོག་ལུ་ཡང་མ་ཕངས་པར་ རྒྱལ་ཁབ་དང་མི་སེར་ཚུ་ལུ་ ཞབས་ཏོག་སྦོམ་སྦེ་ར་ཞུ་ཡོདཔ་ཨིན། དེ་ཡང་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ ནད་ཡམས་ཐོན་ཏེ་འགྲོ་འགྲུལ་བཀག་དམ་འབད་བའི་སྐབས་ལུ་ སྒྲིག་སྒྲག་གོ་ལི་ཝང་གྱོན་མི་དཔའ་རྩལཔ་ཚུ་གིས་མདུན་གཟང་སྟེ་ཉིན་ནུབ་མེད་པར་ ཆརཔ་དང་ཉིམ་ལུ་མ་འཚེར་བ་ འབྲུག་མི་ཚུ་ནད་ལས་སྲུང་སྐྱོབ་འབདཝ་མ་ཚད་ ཁྱིམ་གུང་ག་རའི་ནང་བཟའ་འཐུང་གི་དཀའ་ངལ་མེད་པར་ ག་ར་ཁྱིམ་གྱི་སྒོ་ཁར་ཚུན་བསྐྱལ་ཏེ་ཞབས་ཏོག་གང་དྲག་སྦེ་ཞུ་ཡི། དེ་གིས་མ་ཚད་པར་ བདེ་སྲུངཔ་ཚུ་གིས་ནད་ཡམས་སྐབས་ལུ་ ལཱ་འགན་ཡང་ས་མཚམས་སྲུང་ནི། གསོ་བའི་ལས་རོགསཔ་ཚུ་ལུ་ནད་གཞི་དཔེ་ཚད་བསྡུ་ལེན་འབད། གཟུར་བཞག་ལྟེ་བ་ཚུ་ནང་ མདུན་གཟང་སྟེ་ཕྱག་ཞུ། ཁྱིམ་གུང་ཚུ་ནང་ཉེ་བར་འཁོ་བའི་ཅ་ཆས་ཚུ་སྐྱེལ་སྤྲོད་དང་ མི་ཚུ་སྤུང་འཛོམས་འབད་མ་བཅུག་པར་ལྟ་རྟོག་འབད་ནི། དེ་ལས་མི་སེར་ཚུ་འགྲོ་འགྲུལ་སྐབས་ལུ་ གྲོགས་རམ་འབད་དེ་ཞབས་ཏོག་ཞུ་ཡི། དེ་འབདཝ་ལས་སྤྱ་ལོ་ ༢༠༢༠ལུ་ རྒྱལ་ཡོངས་དུས་ཆེན་བརྩི་སྲུང་འབད་བའི་སྐབས་ བདེ་སྲུངཔ་ཚུ་གིས་ནད་ཡམས་ཀོ་ཝིཌ་༡༩ ལུ་གདོང་ལེན་འབད་དེ་ མདུན་གཟང་སྟེ་ཕྱག་ཞུཝ་ལས མི་དབང་མཆོག་གིས་འབྲུག་ཐུགས་སྲས་ཀྱི་རྟགས་མ་དེ་ བདེ་སྲུང་ཡིག་ཚང་ལུ་གནང་ཡི། བདེ་སྲུངཔ་ཚ་གིས་ གཞུང་དང་མི་སེར་ལུ་ བདེ་སྲུངཔ་རྒྱལ་ཡོངས་ཞབས་ཏོག་ཟེར་ ད་ལྟོ་ཚུན་ཚོད་ལུ་བདེ་སྲུངཔ་ཚུ་གིས་ རྒྱལ་ཡོངས་ཞབས་ཏོག་ཁག་མ་འདྲཝ་བཞི་དེམ་ཅིག་འབད་དེ་ཡོད། དེ་ཡང་རྒྱལ་ཡོངས་ཆུ་བཏོན་ལས་འགུལ། རྒྱལ་ཡོངས་རོ་ཁྱི་ཚད་འཛིན་ལས་རིམ། ཤིང་ཐོག་གི་ལྕངམ་ས་ཡ་གཅིག་བཙུགས་ནིའི་ལས་རིམ། འཁོར་ལམ་བསལ་ནིའི་ལས་འགུལ་དེ་ཚུ་ཨིན། བདེ་སྲུངཔ་ཚུ་ལུ་ཡང་ བདེ་སྲུང་རིག་རྩལ་སྦྱོང་བརྡར་ཟེར་ མི་དབང་མཆོག་གིས་བདེ་སྲུངཔ་ཚུ་ག་ཅི་ར་འབད་རུང་ འབད་ཚུགསཔ་བཟོ་ནིའི་དོན་ལུ་ བདེ་སྲུང་རིག་རྩལ་སྦྱོང་བརྡར་ལས་རིམ་ཡང་འགོ་བཙུགས་གནང་ནུག། ལས་རིམ་འདི་མི་དབང་མཆོག་ལས་ བདེ་སྲུངཔ་ཚུ་ལུ་གསོལ་ར་བཟུམ་ཅིག་ཨིན། སྦྱོང་བརྡར་ལས་རིམ་འདི་ནང་ སྦྱོང་བརྡར་ཚུ་དབྱེ་ཁག་སོ་སོ་སྦེ་ བདེ་སྲུངཔ་རང་གི་སྤྲོ་བ་དང་བསྟུན་ སྦྱོང་བརྡར་འབན་ནི་འདུག། སྦྱོང་བརྡར་ལས་རིམ་ཚུ་ཡང་ ཤིང་བཟོ། ལམ་བསལ་ནི། ཆུ་དུང་བཙུགས་ནི། བརྡ་དོན་འཕྲུལ་རིག། མངར་ཟས་བཟོ་ནི། ཚེམ་རྐྱབ་ནི། སྐྱ་བཏོག་ནི། བཟོ་བཟོ་ནི། སྣུམ་འཁོར་གཏང་ནིའི་སྦྱོང་བརྡར་ལ་སོགས་པའི་ གཞན་ཡང་རིག་རྩལ་སྦྱང་བརྡར་ལས་རིམ་ལེ་ཤ་འདུག། རྒྱབ་རྟེན། Desuups-The Guardians of peace. (2020, February 14). Retrieved from Daily Bhutan: https://www.dailybhutan.com Guardian of Peace. (2022, August 14). Retrieved from desuung: https://www.desuung.org.bt Pem , D. (2016, September 12). Desuung: Guardians of Peace. Retrieved from The Bhutanese: http://thebhutanese.bt Pem, D. (2020, August 22). Desuups in the service of the nation. Retrieved from thebhutanese: https://thebhutanrse.bt Wangchuk, K. (2022, May 12). Desuups gaining multi skills through skilling program. Retrieved from bbs: https://bbs.bt Kings speech for 13th batch Desuung training. དམག་སྡེ། ༉ འབྲུག་གི་རྒྱལ་ཡོངས་དུས་ཆེན་ཐེངས་ ༡༡༢ པའི་སྐབས་ མི་དབང་མངའ་བདག་རིན་པོ་མཆོག་གིས་ རྒྱལ་ཡོངས་ལུ་གསུང་བཤད་གནང་པའི་སྐབས་ རྒྱལ་སྲུང་སྦྱོང་བརྡར་འདི་འགོ་བཙུགས་ནི་ཟེར་གསུངས་གནང་ཡི། དང་པ་ར་ རྒྱལ་སྲུང་ཟེར་མི་འདི་དམིགས་ཡུལ་ག་ཅི་ལུ་གཟིགས་ཏེ་ གཞི་བཙུགས་འབད་འབདཝ་ཨིན་ན། དྲགོས་བསོད་ནམས་ཀུན་དགའ་གིས་འབད་བ་ཅིན་ རྒྱལ་སྲུང་ཟེར་མི་འདི་ ང་བཅས་རའི་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རང་དབང་སྲུང་སྐྱོབ། རྩ་བ་གསུམ་དང་ རྒྱལ་བའི་བསྟན་པ་སྲུང་ནིའི་རྟེན་འབྲེལ་ལུ་ མིང་ཡང་རྒྱལ་སྲུང་ཟེར་བཞག་ཡོདཔ་སྦེ་ཨིན་པས། འདི་ ཡང་དག་ཅིག་ཨིན་མི་འདི་ མི་དབང་མངའ་བདག་རིན་པོ་ཆེ་གིས་ ལོ་མང་རབས་ཀྱི་རིང་ལུ་ ཐུགས་བཞེད་རྒྱ་ཆེ་ས་ལས་གནང་སྟེ་ གཞི་བཙུགས་གནང་དགོ་པའི་ཁུངས་རྒྱལ་ཡོངས་དུས་ཆེན་གྱི་སྐབས་ལུ་ གསུངས་དོ་བཟུམ་ཅིག་འབད་བ་ཅིན་ ད་ལྟོ་ཚུན་ཚོད་ མི་དབང་མངའ་བདག་རིམ་བྱོན་ཚུ་གི་སྐུ་དང་གྲིབ་མ་ལས་ ང་བཅས་རའི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་མི་སྡེ་དཔལ་འབྱོར་གོང་འཕེལ་འགྱོ། རང་ལུགས་ལམ་སྲོལ་དང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་ཚུ་དར་ཞིང་རྒྱས་ཏེ་ ག་ར་ལེགས་ཤོམ་སྦེ་གནས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། ད་ ནཱ་ལས་ཕར་གྱི་མདུན་ལམ་འདི་འབད་བ་ཅིན་འགོ་དོག་དྲགས་ འགན་ཁུར་འབག་ཐངས་འདི་འབད་བ་ཅིན་ ལྗིད་ལྕིད་དྲགས་སྦེ་ འོང་ནི་ཨིན་མས། འ་ནཱི་ལམ་དོག་དྲགས་ལས་ཕར་འགྱོ་དགོ་མི་འདི་ ང་བཅས་རའི་ན་གཞོན་ཚུ་ཨིནམ་ལས་བརྟེན་ ན་གཞོན་ཚུ་གིས་ རང་སོའི་འགན་ཁུར་འབག་ཚུགསཔ་ རྒྱལ་ཁབ་ལུ་ཤ་ཚ་ཡོདཔ་ ཐ་དམ་ཚིག་དཔང་ལུ་བཙུགས་ཏེ་ ལཱ་འབད་ཚུགས་ནིའི་དོན་ལུ་ ཁྱད་འཕགས་དང་ལྡན་པའི་ཡོན་ཏན་དང་རིག་རྩལ་སྤྱོད་ཐབས་ལུ་དམིགས་ཏེ་ གཞི་བཙུགས་མཛད་གནང་གནངམ་ཅིག་ཨིན། མ་གཞི་ཤེས་རིག་གི་ཁ་ཐོག་ལས་ཡང་སློབ་ཕྲུག་ཚུ་ལུ་ བསླབ་བྱ་བསླབ་སྟོན་ཚུ་གནང་སྟེ་ར་ཡོད་རུང་ དམིགས་བསལ་དེ་སྦེ་ ཐུགས་བཞེད་གནང་དགོ་པའི་གཞི་རྩ་ངོ་མ་ག་ཅི་ཨིན་ན་ཟེར་བ་ཅིན་ ཤེས་རིག་གི་ཁ་ཐུག་ལས་སློབ་དཔོན་དང་ རང་སོའི་ཕམ་ཚུ་གིས་ བསླབ་བྱ་འདི་གནང་སྟེ་ཡོད་རུང་ རྒྱལ་སྲུང་འདི་དམིགས་བསལ་གྱིས་ ལོ་གཅིག་གི་སྦྱོང་བརྡར་ཨིན་མས། དང་པ་ར་ ན་གཞོན་ཚུ་ལུ་དམག་སྦྱོང་ཚུ་བྱིན་ནི་དང་ རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྒྱལ་རབས་ཀྱི་སྐོར། དེ་ལས་ཕྱི་འབྲེལ་མཐུན་ལམ་ལ་སོགས་པའི་སྐོར་ལས་ ཡོན་ཏན་སྤྲོད་དེ་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རང་དབང་སྲུང་སྐྱོབ་ལུ་ ཕན་ཐོགས་ཚུགསཔ་བཟོ་ནི། གཉིས་པ་ལུ་ ན་གཞོན་ཚུ་གི་རྒྱུད་ལུ་དམག་སྦྱོང་འདི་སྤྲོད་དེ་ ལག་རྩལ་དང་རིག་རྩལ་ཚུ་མངམ་སྦེ་ སྟོན་ནིའི་ལས་རིམ་ཚུ་བསྒྲིགས་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། རྒྱལ་སྲུང་ཟེར་བའི་སྐབས་ལུ་ ང་བཅས་ར་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྒྱལ་སྲུང་དང་ ཕྱི་རྒྱལ་ཁབ་ལུ་ཡོད་པའི་རྒྱལ་སྲུང་གཉིས་སོ་སོ་ཨིན། དེ་ཡང་ རོགས་རྒྱལ་ཁབ་ནང་འབད་བ་ཅིན་ རྒྱལ་སྲུང་འདི་ཐད་རི་བ་རི་འབད་ར་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རང་དབང་དང་འབྲེལ་བའི་ བྱ་སྟབས་མ་བདེཝ་ཐོནམ་ད་ གཞི་བཙུགས་འབད་འབདཝ་ཅིག་ཨིནམ་ལས་ མང་ཤོས་ར་དམག་གི་སྦྱོང་བརྡར་བྱིནམ་ཨིནམ་མས། ཨིན་རུང་ང་བཅས་རའི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་འབད་བ་ཅིན་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཞི་བདེ་ལུ་གནསཔ་ད་གཞི་བཙུགས་འབད་ཡོདཔ་ལས་ དམག་གི་སྦྱོང་བརྡར་ལས་ལྷག་སྟེ་མང་ཤོས་ར་རིག་རྩལ་གྱི་ ཤེས་ཡོན་སྤྲོད་ནིའི་ལས་རིམ་ཡོདཔ་ཨིན། རྒྱལ་སྲུང་གི་ལས་རིམ་འདི་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༢༢ ལས་འགོ་བཙུགས་ནི་ཨིནམ་དང་རྒྱལ་སྲུང་གི་སྦྱོང་བརྡར་འདི་ཡང་ ན་གཞོན་བུཚ་དང་བུམ་གཉིས་ཆ་ར་ལུ་ གོ་སྐབས་འདྲན་འདྲ་སྦེ་བྱིན་ནི་ཨིན། དེ་ཡང་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༢༡ གི་ལོ་ནང་ལུ་ སློབ་རིམ་ ༡༢ པ་མཐར་འཁྱོལ་མི་ འདི་ནང་ལས་སྐྱེས་ལོ་ ༡༨ ལངས་མི་ཚུ་གིས་བཅའ་མར་གཏོགས་ནི་ཨིན། གལ་སྲིད་སློབ་རིམ་བཅུ་གཉིས་པ་ མཐར་འཁྱོལ་རུང་སྐྱེས་ལོ་ ༡༨ མ་ལངས་པ་ཡོད་པ་ཅིན་ ཕམ་ཚུ་གིས་ཉོགས་མེད་ཡི་གུ་བྱིན་པ་ཅིན་ གོ་སྐབས་དེ་སྤྲོད་ནི་ཨིན་པས། དཔེ་ཆ་བལྟ་འཕྲོར་ རང་ལུ་རྐྱེན་དང་བར་ཆད་ལས་བརྟེན་ སྟབས་མ་བདེ་བར་འཐོན་སྡོད་དགོཔ་བྱུང་བའི་ ན་གཞོན་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༢༢ ཀྱི་ལོ་ནང་སྐྱེས་ལོ་ ༡༨ ལངས་མི་ཚུ་ལུ་གོ་སྐབས་སྤྲོད་ནི་ཨིན་པས། སློབ་རིམ་བཅུ་གཉིས་པ་མཐར་འཁྱོལ་ཏེ་ ལོ་ངོ་གཅིག་གི་རིང་ལུ་སྦྱོང་བརྡར་འདི་འབད་ཞིནམ་ལས་རྐྱངམ་གཅིག་ མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ་ནང་ལུ་གཏང་ནི་ཨིན་མས། རྒྱལ་སྲུང་ལས་རིམ་ནང་ལུ་ སློབ་རིམ་བཅུ་གཉིས་པ་མཐར་འཁྱོལ་མི་ ག་ར་གིས་བཅའ་མར་གཏོགས་དགོཔ་ཨིན། གལ་སྲིད་དེ་ནང་ལུ་བཅའ་མར་མ་གཏོགས་པ་ཅིན་ དེ་དང་འཁྲིལ་བའི་ཉེས་ཁྲིམས་བརྩམས་པའི་བསྒང་ཡོདཔ་ཨིན་པས། (Dasho Sonam Kinga). སྦྱོང་བརྡར་དུས་ཡུན་ལོ་གཅིག་འབད་བའི་སྐབས་ སྦྱོང་བརྡར་པ་ཚུ་གིས་ ཟླཝ་གསུམ་གྱི་རིང་ གཞི་རྟེན་དམག་གི་སྦྱོང་བརྡར་(Basic military Training)  དེ་ལས་ཟླཝ་དགུ་གི་རིང་ལུ་ སྦྱོང་བརྡར་དབྱེ་ཁག་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་སྦེ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། འདི་ཡང་བཟོ་སྐྲུན་གྱི་སྦྱོང་བརྡར་། འཕྲུལ་རིག་སྦྱོང་བརྡར་། གློག་རིག་སྦྱོང་བརྡར་། དེ་ལས་ཚོང་འབྲེལ་གྱི་སྦྱོང་བརྡར་དང་ བསོད་ནམས་ཞིང་ལཱ་འབད་ནིའི་ནང་ རིག་རྩལ་ཡར་རྒྱས་བཏང་ནི་ཚུ་ཨིན། (Gyalsung) རྒྱལ་སྲུང་གི་དམིགས་དོན། ༡༽ རྒྱལ་བསྲུང་གིས་ན་གཞོན་ཚུ་ལུ་ མ་འོངས་པ་ལུ་རང་གི་མི་ཚེ་ནང་ ག་ཅི་ར་འབད་དགོཔ་ཨིན་ན་གི་ལམ་སྟོན་འབད་ནི། ན་གཞོན་ཚུ་ག་ཅི་ར་འབད་རུང་ འབད་ཚུགས་ནིའི་དོན་ལུ་ སེམས་ཤུགས་བསྐྱེད་ཚུགཔ་བཟོ་ནི། དེ་ལས་ག་ཅི་འབད་རུང་ རང་དབང་ཐོག་ལས་མནོ་བསམ་བཏང་ཏེ་རྒྱལ་ཁབ་ལུ་ཕྱག་ཞུ་མི་ ལྕོགས་གྲུབ་ཅན་བཟོ་ནི། ༢༽ རྒྱལ་སྲུང་སྦྱོང་བརྡར་འདི་གིས་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ན་གཞོན་ཚུ་ ཉམས་མྱོང་གཅིག་མཚུངས་དང་ ན་གཞོན་ཚུ་འོང་འབབ་དང་ལྡནམ་ དེ་ལས་ལུང་ཕྱོགས་རྒྱབ་ཁུངས་ཚུ་ ཁྱད་པར་གཅིག་མཐུན་བཟོ་ནི། ༣༽ རྒྱལ་སྲུང་སྦྱོང་བརྡར་འདི་གིས་ ན་གཞོན་ཚུ་དུས་རབས་ ༢༡ པའི་ནང་དགོ་མི་ ཁྱད་རིག་ལྡན་པའི་རིག་རྩལ་ཡོདཔ། འོང་འབབ་ལྡནམ། ག་ར་སྒྲིག་ཁྲིམས་ཡོདཔ་ དེ་ལས་རྒྱལ་ཁབ་རང་དབང་བཙན་བཟོ་ནིའི་ནང་ ཕན་ཐོག་ཚུགས་པའི་ན་གཞོན་བཟོ་ནི་ཨིན། སྐབས་བབས་ཀྱི་ཕོ་ཚད་དང་བསྟུནམ་ད་ ལོ་རེ་ནང་ན་གཞོན་  ༡༣༠༠༠ རེ་སྦྱོང་བརྡར་འབད་ཚུགས་ནི་ཨིན་མས། སྦྱོང་བརྡར་བྱིན་ནིའི་དོན་ལུ་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ སྦྱོང་བརྡར་ལྟེ་བ་ 5 བཟོ་ནི་ཨིན་མས། སྦྱོང་བརྡར་ལྟེ་བ་ཚུ་ཡང་ རྒྱ་མཚོ་གླིང་  བསམ་རྩེ། སྟ་རེ་ཐང་ གསར་སྤང་། པདྨ་ཐང་  བསམ་གྲུབ་ལྗོངས་མཁར། མཁོ་ཐང་ཁ་ དབང་འདུས་ཕོ་བྲང་། བོན་བདེ་མ་ མོང་སྒར། ཚུ་ཨིན། ལྟེ་བ་ཚུ་ནང་སྦྱོང་བརྡར་པ་ ༢༦༠༠ དང་འགོ་དཔོན་ ༢༠ གོ་གནས་ཆུང་བའི་འགོ་དཔོན་ ༣༠༠ (NOCs non-commissioned officer) ཤོང་ནི་ཨིན་པས། (Gyalsung Infra). རྒྱལ་བསྲུང་སྦྱོང་བརྡར་ལྟེ་བ་ཚུ་ཡང་ སྤྱི་ཟླ་ ༣ པའི་སྤྱི་ཚེས ༢ མི་དབང་ཞིང་གཤེགས་འབྲུག་རྒྱལ་གསུམ་པའི་འཁྲུངས་སྐར་གྱི་ཉིནམ་ལུ་ བདེ་སྲུང་རྒྱལ་ཡོངས་ཞབས་ཏོག་དང་ རྒྱལ་སྲུང་བཟོ་སྐྲུན་ལས་ཁུངས་གཉིས་ མཉམ་འབྲེལ་འབད་དེ་ རྐྱབ་ནི་འགོ་བཙུགས་ནུག། ལྟེ་བ་ཚུ་ནང་བདེ་སྲུང་ ༡༠༥ རེ་བགོ་བཀྲམ་འབད་དེ་བཏང་ནུག། (BBS 2022). རྒྱབ་རྟེན། Gyalsung Infra- About Gyalsung. (2020, september). Retrieved from Gyalsung: https://www.gyalsunginfra.bt/ Inauguration of De-suung National Service at Gyalsung Infra Projects. (2022, May 2). Retrieved from BBS: https://www.bbs.bt Kinga, D. S. (2019, December 25). Gyalsung (National Service). (C. Wangchuk, Interviewer) Retrieved from https://youtube.com དམག་སྡེ། ༉ རྒྱལ་གཞུང་འབྲུག་གི་འགག་སྡེ་འདི་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་ཁྲིམས་ལུགས་སྲུང་མི་དམག་སྡེ་ཅིག་ཨིན། རྒྱལ་གཞུང་འབྲུག་གིས་འགག་སྡེ་དེ་ཡབ་རྗེ་དམ་པ་མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་གསུམ་པ་ འཇིགས་མེད་རྡོ་རྗེ་དབང་ཕྱུག་མཆོག་གིས་ རྒྱལ་ཁབ་དང་མི་སེར་གྱི་ཉེན་སྲུང་གི་མཐའ་དོན་ལུ་དགོངས་ཏེ། སྤྱི་ལོ་༡༩༦༥ སྤྱི་ཟླ་༩ པའི་སྤྱི་ཚེས་༠༡ ལུ་ འབྲུག་གི་བསྟན་སྲུང་དམག་སྡེ་ལས་དམག་མི་༥༥༥ འཐུ་སྟེ་ཁྲིམས་སྲུང་འགག་པ་སྦེ་བཙུགས་ཐོག་ལས་ ཁྲིམས་སྲུང་འགག་སྡེ་གཞི་འཛུགས་མཛད་གནང་ནུག།  རྒྱལ་གཞུང་འབྲུག་གིས་འགག་སྡེ་གཞི་བཙུགས་འབད་དགོ་མི་དེ་ཡང་ སླབ་སྲོལ་ལས་བདེ་སྐྱིད་ཀྱི་རྩ་བ་ཁྲིམས་ཟེར་སླབ་དོ་བཟུམ་སྦེ་ རྒྱལ་ཁབ་དགའ་སྐྱིད་ངང་ལུ་གནས་དགོ་པ་ཅིན་ཁྲིམས་དེ་ངེས་པར་དུ་དགོཔ་ཨིན་པས། དེ་གིས་སྦེ་དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའིརྒྱལ་ཁབ་འདི་ནང་ལུ་ ངན་པ་ཚར་བཅད་ཞིནམ་ལས་བཟང་པོའི་ཁྱུན་བཏོན་ཏེ་ སྒྲིག་ཁྲིམས་རྒྱུན་སྐྱོང་འབད་ནི་དང་ཁྲིམས་འགལ་དང་བྱ་ངན་གྱི་ལཱ་འབད་ནི་ལས་བཀག་ནི་དོན་ལུ་གཞི་བཙུགས་མཛད་མཛདཔ་ཨིན་མས། གཞི་བཙུགས་འབད་བའི་ལོ་དག་པ་ཅིག་གི་རིང་ལུ་ འབྲུག་གི་ཁྲིམས་སྲུང་འགག་སྡེ་གི་སྦྱོང་བརྡར་ཚུ་ཡང་ རྒྱ་གར་གྱི་ཁྲིམས་སྲུང་འགག་པའི་སྦྱོང་བརྡར་སྡེབ་ཚན་གྱིས་འགོ་འདྲེན་འཐབ་སྟེ་བྱིན་སྡོད་་ནུག། དེ་གི་ཤུལ་ལས་སྤྱི་ལོ་༡༩༧༤ ལས་ འབྲུག་གི་ཁྲིམས་སྲུང་འགག་སྡེ་གིས་ ཁྲིམས་སྲུང་འགག་པའི་སྦྱོང་བརྡར་དེ་ རྒྱ་གར་གྱི་ཁྲིམས་སྲུང་འགག་སྡེ་སྦྱོང་བརྡར་སྡེབ་ཚན་ལས་རྩིས་ལེན་ཏེ་ རྒྱལ་ས་ལྟེ་བ་ཐིམ་ཕུག་ཟིལ་གནོན་རྣམ་རྒྱལ་གླིང་ལུ་སྦེ་སྦྱོང་བརྡར་བྱིན་ནི་འགོ་བཙུགས་ཚུགས་ནུག། ད་རེས་ནངས་པ་ཁྲིམས་སྲུང་སྦྱོང་བརྡར་ལྟེ་བ་ཁག་གཉིས་ཡོད་མི་ཚུ་ཡང་ ཆུ་ཁ་རྫོང་ཁག་ནང་ལུ་ བཀྲིས་དགའ་ཚལ་སྦྱོང་བརྡར་ལྟེ་བ་དང་གསར་སྤང་རྫོང་ཁག་ནང་ལུ་ འཇིགས་མེད་གླིང་སྦྱོང་བརྡར་ལྟེ་བ་ཚུ་ཨིན། ཁྲིམས་སྲུང་འགག་པ་དེ་ཚུ་ཁྲིམས་སྲུང་བརྟག་དཔྱད་རིག་པ། རྒྱུན་འགྲུལ་བཀག་འཛིན་དང་གཞན་དམིགས་བསལ་དམག་སྦྱོང་ཚུ་ཡར་ཐོན་ཅན་གྱི་སྦྱོང་བརྡར་འབད་བར་རྒྱ་གར་དང་གཞན་རྒྱལ་ཁབ་ཚུ་ནང་གཏངམ་ཨིན་པས། རྒྱལ་གཞུང་འབྲུག་གི་འགག་སྡེའི་སྤྱིར་བཏང་ལཱ་འགན། ༡༽ ཁྲིམས་བསྟར་སྤྱོད་དང་མི་མང་གི་སྒྲིག་ཁྲིམས་ཚུལ་མཐུན་རྒྱུན་སྐྱོང་འཐབ་ནི། ༢༽ ཁྲིམས་དང་མ་མཐུན་པའི་བྱ་ངན་ཚུ་སྔོན་འགོག་དང་སྔ་གོང་ལས་ཤེས་རྟོགས་འབད་ནི། ༣༽ ཁྲིམས་འགལ་གྱི་བྱེལཝ་ཚུ་བརྟག་ཞིབ་འབད་ནི། ༤༽ ཁྲིམས་ཀྱི་བཀའ་རྒྱ་ཚུ་ལག་ལེན་འཐབ་ནི། ༥༽ མི་སེར་གྱི་རྒྱུ་དངོས་དང་ཚེ་སྲོག་སྲུང་སྐྱོབ་འབད་ནི། ༦༽ སྐུ་ཆེནམོ་ཚུ་ལུ་ཉེན་སྲུང་གི་ཞབས་ཏོག་ཕུལ་ནི། ༧༽ བཙོན་ཁང་ཚུ་བདག་སྐྱོང་དང་འཛིན་སྐྱོང་འཐབ་ནི། ༨༽  སྣུམ་འཁོར་བརྡ་སྟོན་ཉེན་སྲུང་གི་ཁྲིམས་ལུགས་འཛིན་སྐྱོང་འཐབ་ནི། ༩༽  མེ་བསད་ཀྱི་ཞབས་ཏོག་བྱིན་ནི། ཁྲིམས་བསྲུང་འགག་པའི་སྒྲིག་གོ། ཁྲིམས་སྲུང་འགག་པའི་སྒྲིག་གོ་དེ་ཚོས་གཞི་ཧོནམ་ཨིན། ཁྲིམས་སྲུང་འགག་པའི་ཕྱག་ལྟག་གཡས་གཡོན་གཉིས་ལུ་ལྕགས་དངུལ་ལས་གྲུབ་པའི་ཨིང་སྐད་ནང་འབྲི་མི་(RBP)ཟེར་མི་དེ་བཀལ་ཏེ་ཡོད། ཁྲིམས་སྲུང་འགག་པ་ཚུ་གནམ་བྱཱར་དང་དགུན་གྱི་སྒྲིག་གོ་སོ་སོ་སྦེ་གྱོན་དགོཔ་དང་སྒྲིག་གོ་ཚུ་ཡང་ལོ་རེ་ནང་ཚར་རེ་གསརཔོ་འཐོབ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། དྲག་ཁག་གསུམ་གྱི་དམག་སྡེའི་འགོ་དཔོན་མཐོ་ཤོས་དེ་འབྲུག་མངའ་བདག་རྒྱལཔོ་ཨིན། ད་རེས་ནངས་པ་རྒྱལ་གཞུང་འབྲུག་གི་འགག་སྡེའི་གཙོ་འཛིན་དེ་ དམག་སྤྱི་ལིང་དཔོན་འཆི་མེད་རྡོ་རྗེ་ཨིན། མི་དབང་མཆོག་གིས་མདོ་འཛིན་(brigadier)འཆི་མེད་རྡོ་རྗེ་དེ་ སྤྱི་ལོ་༢༠༡༦ ལུ་དམག་སྤྱི་ལིང་དཔོན་(Major General)ལུ་གོ་གནས་ཡར་སེང་འབད་དེ་འགག་པའི་གཙོ་འཛིན་སྦེ་བཀལ་ནུག། ལིང་དཔོན་འཆི་མེད་རྡོ་རྗེ་དེ་ཁྲིམས་སྲུང་འགག་པ་ནང་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༥ ལུ་འཛུལ་ནུག། ལིང་དཔོན་འཆི་མེད་རྡོ་རྗེ་གིས་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༣ ལུ་མི་དབང་མཆོག་ལས་དྲག་པོའི་ནོར་བུ་འོད་གསལ་གྱི་རྟགས་མ་ཞུ་ནུག། རྒྱལ་གཞུང་འབྲུག་གི་འགག་སྡེའི་བཅའ་ཁྲིམ་ ༢༠༠༩ ཅན་མའི་ནང་ལུ་འཁོད་ཡོད་པའི་རྒྱལ་གཞུང་འབྲུག་གི་འགག་སྡེ་གི་གོ་ས་དང་གོ་གནས་དང་དེང་སང་ལག་ལེན་འཐབ་བཞིན་དུ་ཡོད་པའི་གོ་ས་གོ་གནས་ཀྱི་མིང་ཚིག་འོག་ལུ་བཀོད་དོ་བཟུམ་སྦེ་ཨིན་པས། རྒྱབ་རྟེན། Chief of police . (2020, march 5). Retrieved from Royal Bhutan Police: https://www.rbp.gov.bt History of Royal Bhutan Police. (2011, december). Retrieved from Royal Bhutan Police: https://en.m.wikipedia.org The Royal Bhutan Police Act, 1980. (2010, september). Retrieved from Office of Attorney General: http://oag.gov.bt དམག་སྡེ། ༉   སྐུ་སྲུང་དམག་སྡེ་འདི་ རྒྱལ་གཞུང་བསྟན་སྲུང་དམག་སྡེའི་ཡན་ལག་ཅིག་ཨིན། ཨིན་རུང་ རང་དབང་ཡོད་པའི་དམག་སྡེ་ཅིག་འབདཝ་ལས་ མི་དབང་མངའ་བདག་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་འདི་ མངོན་མཐོའི་དམག་སྤྱི་ཨིན། དེ་ལས་ སྐུ་སྲུང་དམག་སྡེའི་འགོ་འཛིན་འདི་ མདོ་འཛིན་པདྨ་རྡོ་རྗེ་ཨིན། སྐུ་སྲུང་དམག་སྡེ་ནང་དམག་མིའི་གྱངས་ཁ སྟོང་ཕྲག་གཅིག་དེམ་ཅིག་ཡོདཔ་དང་ དྲག་ཁག་གསུམ་གྱི་དམག་སྡེ་ནང་ལས་ སྐུ་སྲུང་དམག་སྡེ་འདི་ དྲག་ཤོས་ཅིག་ཨིན། དམག་མི་ཚུ་ག་ར་ དེང་སང་དམག་ཆས་ལག་ལེན་འཐབ་ཤེསཔ་དང་ དྲག་གནོན་དབང་བཙོང་གདོང་ལེན་འབད་ནིའི་ནང་ སྦྱོང་བརྡར་ལེགས་ཤོམ་སྦེ་འབད་ཡོདཔ་ཨིན། སྐུ་སྲུང་དམག་སྡེའི་མདོ་འཛིན་དང་པ་དེ་ མདོ་འཛིན་དོན་གྲུབ་ཚེ་རིང་ཨིན། མདོ་འཛིན་དོན་གྲུབ་ཚེ་རིང་དེ་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༡ སྤྱི་ཟླ་ ༦ པའི་སྤྱི་ཚེས་ ༡༢ ལུ་ རྒྱ་གར་དམག་སྦྱོང་ལྟེ་བ་ལས་ སྦྱོང་བརྡར་འབད་དེ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༣ ལུ་ སྐུ་སྲུང་དམག་སྡེ་ནང་འཛུལ་ཞུགས་མ་འབད་བའི་ཧེ་མ་ བྱང་ཕྱོགས་ཀྱི་ས་མཚམས་སྲུང་ནིའི་ནང་ཕྱག་ཞུ་ནུག། ཁོ་གིས་སྐུ་སྲུང་དམག་སྡེའི་དམག་སྲིད་འོགམ་སྦེ་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༨ ལུ་སྐུ་སྲུང་དམག་སྡེའི་འགོ་འཛིན་སྦེ་ཕྱག་འགན་བཞེས་ཡོདཔ་དང་ སྐུ་སྲུང་དམག་སྡེ་ནང་ལོ་ངོ་ ༤༤ ཕྱག་ཞུ་ནུག། ཕྱག་ཞུ་བའི་རིང་ལུ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༠ དང་ ༢༠༠༣ ལུ་ངོ་ལོགཔ་ཚུ་གདོང་ལེན་འབད་ནིའི་ནང་ འགན་འབག་སྟེ་ཕྱག་ཞུ་མི་ཅིག་ཨིན་མས། མདོ་འཛིན་མཆོག་རྩ་བ་གསུམ་ལུ་ ཕྱག་ཞུ་མི་གལ་ཅན་ཅིག་འབདཝ་ལས་ མི་དབང་མཆོག་ལས་ དྲག་པོའི་ཐུགས་སྲས་དང་ དྲག་པོའི་དབང་རྒྱལ་གྱི་གཟེངས་བསྟོད་ཀྱི་རྟགས་མ་ཞུ་ཡོདཔ་ཨིན། སྐུ་སྲུང་དམག་སྡེའི་འགན་ཁུར་འདི་མི་དབང་མཆོག་དང་ སྐུ་འཁོར་དེ་ལས་ཆེས་མཐོའི་མི་ངོམ་ཚུ་ཕྱག་ཞུ་སྟེ་ སྲུང་སྐྱོབ་འབད་ནི་འདི་ཨིན། སྐུ་སྲུང་དམག་མི་ཚུ་གིས་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༣ ལུ་ལྷོ་ཕྱོགས་ས་གནས་ཚུ་ནང་ གཡིབ་དམག་ཚུ་སྒར་བཅག་སྡོད་དེ་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རང་དབང་མེདཔ་བཟོ་ནི་འབདཝ་ད་ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་མཆོག་གི་བཀའ་རྒྱ་ལྟར་ གདོང་ལེན་འབད་བར་དམག་མི་ཚུ་དང་གཅིག་ཁར་ གཡིབ་དམག་ཚུ་བདའ་གཏང་ནིའི་ཞབས་ཏོག་ཞུ་ཡོདཔ་ཨིན། རྒྱབ་རྟེན། Former Commandant. (n.d.). Retrieved from Wikipedia: https://en.m.wikipedia.org Royal Bodyguard of Bhutan. (n.d.). Retrieved from Wikipedia: https://en.m.wikipedia.org དམག་སྡེ། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༠༦ མེ་རྟ་ཟླ་ ༧ ཚེས་ ༡༠ ལུ་ཧཱ་དྲུང་པ་ཨོ་རྒྱན་རྡོ་རྗེ་གིས་ སར་ཨོ་རྒྱན་དབང་ཕྱུག་འདི་ བརྒྱུད་འཛིན་གྱི་རྒྱལ་པོ་མཛད་དགོཔ་སྦེ་ ཞུ་ཡིག་ཕུལཝ་བཞིན་དུ་ འབྲུག་གི་དཔོན་ཁག་འབངས་མི་སེར་ དགེ་འདུན་གྲྭ་ཚང་ཆ་མཉམ་གྱིས་ ཧཱ་དྲུང་པའི་བསམ་འཆར་འདི་ གནམ་མེད་ས་མེད་འོས་འབབ་ཅན་གྱི་བསམ་འཆར་སྦེ་གཟིགས་ཏེ་ ཨྱོན་དབང་ཕྱུག་རྒྱལ་པོ་མཛད་དགོཔ་དང་ སྲས་རིམ་བྱོན་ཚུ་གིས་ཡང་ བརྒྱུད་འཛིན་གྱི་རྒྱལ་པོ་མཛད་དགོཔ་སྦེ་ ཆ་འཇོག་གྲུབ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་སྦེ་ཨྱོན་རྡོ་རྗེ་གིས་ ཞུ་ཡིག་ཕུལ་མི་འདི་ཡང་། རྒྱལ་རབས་གསལ་བའི་མེ་ལོང་། (གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༠༨) ནང་འབད་བ་ཅིན་ “ང་བཅས་རའི་འབྲུག་གི་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ནང་ ཧེན་ལས་ད་རེས་ཚུན་ཚོད་ སྡེ་སྲིད་དེ་ཡང་གྲྭ་ཚང་བླ་སློབ་དང་ ལྷན་རྒྱས་ཕྱོགས་ཀྱི་སྤྱི་བླ་ལ་སོགས་པ་གིས་ ག་ལྷོདཔ་མཛད་བཞུགསཔ་མ་གཏོགས་ བརྒྱུད་འཛིན་གྱི་རྒྱལ་་པོ་ཟེར་མི་ཅིག་མིན་འདུག། དེ་ལུ་བརྟེན་ ད་རེས་མཁན་སློབ་འདུས་ཚོགས་སྤྱི་དང་ གཞུང་ལྷན་རྒྱས་ཕྱོགས་ཀྱི་སྤྱི་བླ་བཅས་པ་དཔོན་འབངས་ག་ར་ མགྲིན་གཅིག་གི་ཐོག་ལས་ འགྱུར་བ་མེད་པའི་གན་རྒྱ་མཐའ་བཙན་དུ་བཞག་དོན།” ཟེར་བཀོད་དེ་འདུག། གོང་ལུ་བཀོད་དེ་ཡོད་མི་ཚུ་ གསུང་གྲོས་གནང་ཐོག་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༠༧ སྤྱི་ཟླ་ ༡༢ པའི་སྤྱི་ཚེས་ ༡༧ རང་ལུགས་གནམ་ལོ་ས་སྤྲེལ་གྱི་ཟླ་བ་ ༡༡ པའི་ཚེས་ ༡༣ ལུ་ གཟའ་སྐར་འཕྲོད་སྦྱོར་དང་བསྟུན་ཏེ་ སྤུངས་ཐང་བདེ་བ་ཆེན་པོའི་ཕོ་བྲང་ནང་ བརྒྱུད་འཛིན་གྱི་རྒྱལ་པོ་སྦེ་ཁྲི་མངའ་གསོལ་མཛད་ཡོདཔ་ཨིན་མས། གན་རྒྱ་འདི་ནང་ནང་དོན་གཙོ་བོ་གཅིག་ ག་ཅི་ཚུད་ཡོདཔ་སྨོ་ཟེར་བ་ཅིན་ འབྲུག་གི་རྒྱལ་རབས་ སློབ་དཔོན་པད་མ་ཚེ་དབང་། (གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༠༨) དང་འཁྲིལ་བ་ཅིན་ “གསེར་ཁྲི་མངའ་གསོལ་མཛད་གྲུབ་པའི་རྒྱལ་པོ་དེ་ ཁོ་ར་དང་ གདུང་འཛིན་རྒྱལ་བརྒྱུད་རིམ་པ་དང་བཅས་པ་ལུ་ གོང་གསལ་བླ་དཔོན་འབངས་འཁོར་ཆེ་ཕྲ་ག་ར་གིས་ དམ་ཚིག་དཔང་དུ་བཙུགས་ཏེ་ ཞབས་ཏོག་བསྙེན་བཀུར་ཞུ་ནི་མ་གཏོགས་ གལ་སྲིད་བསམ་ངན་གྱི་གཏམ་རེ་སླབ་མི་ཐོན་པ་ཅིན་ དམངས་ཀྱི་གྲལ་ལས་ ཕྱིར་འབུད་འབད་ནི་ཨིན།” ཟེར་བཀོད་དེ་འདུག། དེ་སྐབས་ དབྱིན་ཇིའི་གཞུང་གི་སྐུ་ཚབ་ ག་དང་ག་ར་བྱོན་ནུག་ཟེར་བ་ཅིན་ འབྲུག་གསལ་བའི་སྒྲོན་མེ། (གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༠༤) ལྟར་དུ་འབད་བ་ཅིན་ “དབྱིན་ཇི་ལས་འབྲུག་གཞུང་ལུ་ སྐུ་ཚབ་ ཝའི་ཏ་སཧེབ། མེ་ཇར་རི་ནིག། ཀེམ་བེལ་སཧེབ། ཀབན་ཧིསི་ལོབ། བཛར་ཝལ་ལ་སུ་བྷི་དྷར་ཇི་ཧད་དན་ཁཱ་ན་དང་ སྐད་སྒྱུར་འབྲས་ལྗོངས་པ་ རའི་བ་དུར་དང་བློ་བཟང་ཆོས་ལྡན་བཅས་ དཔོན་གཡོག་ ༢༤ ཙམ་བྱོན་ཏེ་ བཀྲིས་མངའ་གསོལ་མཛད་གནང་ནུག།” ཟེར་བཀོད་དེ་འདུག། དེ་ལས་གོང་ས་ཨྱོན་དབང་ཕྱུག་གི་ཐུགས་ལུ་ ཧཱ་དྲུང་པ་ཨྱོན་རྡོ་རྗེ་དེ་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ལུ་དད་དམ་གཙང་མའི་སྒོ་ལས་ ཕྱག་ཕྱིད་འགྲན་ཟླ་མེད་པར་ཞུ་མི་ཅིག་ཨིནམ་ལས་ ཁོ་ལུ་གོ་གནས་འདི་ལས་ལྷགཔ་ཅིག་བྱིན་དགོཔ་འདུག་ཟེར་ཐུགས་བཞེས་གནང་སྟེ་ རྒྱལ་ཁབ་འདི་ནང་གོ་གནས་མཐོ་ཤོས་ར་ ལྷན་རྒྱས་ལས་ལྷགཔ་ཅིག་མེདཔ་ལས་ ལྷན་རྒྱས་བཞི་གི་གྲས་ལས་ གོང་གཟིམ་འདི་བཅར་ཤོས་ཅིག་ཨིན་ནི་དེ་གིས་ གོང་གཟིམ་གྱི་གོ་གནས་འདི་ཁོ་ལུ་གནང་དགོ་པས་ མནོ་བའི་ཐུགས་བཞེས་གནང་སྟེ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༡༡ རབ་བྱུང་ ༡༥ པའི་གནམ་ལོ་ལྕགས་ཕག་ལུ་ ཧཱ་དྲུང་ཨོ་རྒྱན་རྡོ་རྗེ་ལུ་བཀའ་ཤོག་གནང་སྟེ་ གོ་གནས་ཡང་གནང་ནུག་གོ། རྒྱབ་རྟེན། རྒྱལ་རབས་གསལ་བའི་མེ་ལོང་།. (༢༠༠༨). ཐིམ་ཕུག སློབ་དཔོན་པད་མ་ཚེ་དབང་།. (༢༠༠༤). འབྲུག་གི་རྒྱལ་རབས།. ཕུན་ཚོགས་གླིང་། སློབ་དཔོན་པད་མ་ཚེ་དབང་།. (༢༠༠༨). རྒྱལ་རབས་གསལ་བའི་མེ་ལོང་།. ཐིམ་ཕུ། གན་རྒྱ། ཡབ་རྗེ་དམ་པ་སྡེ་སྲིད་འཇིགས་མེད་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་ དགོངས་པ་རྫོགས་པའི་སྐབས་ལུ་ ཤེལ་རྔཔ་ཕུན་ཚོགས་རྡོ་རྗེ་དང་ ཨ་ལུ་རྡོ་རྗེ་གཉིས་ ཡབ་ཀྱིས་གསོ་བའི་བུཚ་ཨིནམ་ལས་ ཁོང་ ༤ སྤུན་མཆེད་ཀྱི་འདུ་ཤེས་བཞག་དགོ་པའི་ཞལ་ཆེམས་གནང་ཡོད་ནི་དེ་གིས་ ཕུན་ཚོགས་རྡོ་རྗེ་སྤུངས་ཐང་རྫོང་དཔོན་དང་ ཨ་ལུ་རྡོ་རྗེ་ཐིམ་ཕུག་རྫོང་དཔོན་གྱི་སྒོ་གནས་ཁར་བཞག་སྟེ་ཡོད་རུང་ ཨོ་རྒྱན་དབང་ཕྱུག་མཆོག་ ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་ཀྱི་སྒོ་གནས་བཞེས་ནི་དེ་གིས་ ཁོང་གསུམ་ཁ་འགྱེས་ཏེ་བཞུགས་དགོཔ་ཐོན་ནུག། ཧེ་མ་ཨོ་རྒྱན་དབང་ཕྱུག་མཆོག་ སྤ་གྲོ་དཔོན་སློབ་མཛད་བཞུགས་པའི་སྐབས་ གདོང་དཀར་ལ་ལས་གདོང་དཀར་ཕྱུག་པའི་བུམོ་ཨིན་མི་ གཟུགས་བྱད་ག་ནི་བ་ལེགས་པའི་བུམོ་ མིང་ལུ་བདེ་ཆེན་བཟང་མོ་ཟེར་མི་དེ་ ས་སྐྱོང་ཨྱོན་དབང་ཕྱུག་མཆོག་གི་མཚན་དང་ དཔལ་ཡོན་མཐུ་སྟོབས་གྲགས་པ་ཚུ་ལུ་ཡིད་ཆགས་དོ་བཟུམ་ གོང་ས་མཆོག་གིས་ཡང་ཐུགས་བརྩེ་བས་གཟིགས་ཏེ་ ཡིན་རིངམོ་འབྲལ་མི་ཕོད་པ་ཙམ་དུ་འགྲོགས་པའི་ལོངས་སྤྱོད་ཀྱི་སྐལ་བ་དང་ལྡན་ཏེ་བཞུགས་ནུག། ཨིན་རུང་ ཨྱོན་དབང་ཕྱུག་གཞུང་ལུང་པར་བཞུགས་པའི་སྐབས་ལུ་ སྤུངས་རྫོངཔ་ཕུན་ཚོགས་རྡོ་རྗེ་ཡང་ བུ་མོའི་མཚར་སྡུག་མཛེས་བའི་ཡོན་ཏན་ལུ་བལྟ་སྦེ་སེམས་ཤོར་ཏེ་ ཐབས་ཤེས་སྣགས་ཚོགས་ཀྱི་སྒོ་ལས་ བུམོ་དེ་ཕུན་ཚོགས་རྡོ་རྗེ་གྱི་མནའ་མར་ལེན་ཆི་་ནུག། དེ་མ་ཚད་ ཨ་ལུ་རྡོ་རྗེ་ཡང་ ཕུན་ཚོགས་རྡོ་རྗེ་གི་ ཨ་ཞེམོ་དངོས་གྲུབ་པདྨོ་དང་དང་གཅིག་ཁར་གཉེན་བསྡོམས་ཏེ་ སྤུངས་རྫོངཔ་དང་ཐིམ་རྫོངཔ་གཉིས་ ཁེ་རྒུད་གཅིག་ཁར་བསྡོམས་ཏེ་སྡོད་ནུག། དེ་ལས་ཁོང་གཉིས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཚུ་ ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་ཀྱིས་གསན་ཏེ་ཡོད་རུང་ ལེགས་ཉེས་ག་ཅི་ཡང་མ་གསུངས་པར་ མ་མཁྱེན་པའི་ཚུལ་སྦེ་བཞུགས་ནུག། དེ་གིས་ཡང་མ་དོ་བར་ ཁོང་གཉིས་ཀྱིས་ ཨྱོན་དབང་ཕྱུག་སྐུ་གསད་རྐྱབ་ཏེ་བཀྲོངས་དགོ་པའི་ཡི་གུ་དང་བཅས་ནང་གསུག་ མགྲོན་གཉེར་འཆང་ལོང་ལུ་བཏང་པའི་ཤུལ་ལུ་ མགྲོན་གཉེར་རྣམ་རྟོག་ལངས་ཏེ་ འདི་འཕྲོ་ལས་ཡི་གུ་འདི་དཔོན་སླབ་ཨྱོན་དབང་ཕྱུག་ལུ་ གཟིགས་འབུལ་ཕུལ་ནུག། ཨིན་རུང་ཡ་རབས་དམ་པའི་ཡོན་ཅན་དེ་ཚུ་གིས་ མ་བརྟག་པའི་བབ་ཅོལ་ནམ་ཡང་མཛད་སྲོལ་མེདཔ་ལས་ དོ་རུང་མ་མཁྱེན་པའི་ཚུལ་གྱིས་ཁོང་གཉིས་དང་གཅིག་ཁར་ རཱ་ཛ་འོག་ལུ་ཞལ་འཛོམས་གནང་ནི་སྦེ་ བཀའ་ཤོག་གནང་ཡོད་མི་དང་འཁྲིལ་ཏེ་ ཁོང་གཉིས་ཀྱིས་ཡང་དེ་སྦེ་བཏུབ་པའི་ལན་དང་འཁྲིལ་ ཨྱོན་དབང་ཕྱུག་མཆོག་གིས་ ཁོང་གཉིས་ལུ་སྦྱིན་ནིའི་གསོལ་རས་དང་བཅས་ རཱ་ཛ་འོག་ལུ་ཕེབས་པའི་སྐབས་ ཁོང་གཉིས་འོང་ནི་ཕར་བཞག་ ཐ་ན་སྐུ་ཚབ་ཙམ་ཡང་མ་བཏངམ་ལས་ དཔོན་སློབ་ཐུགས་གདིང་ལས་ཕམ་སྟེ་ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་བསྟན་པ་དང་འབངས་མི་ཡོངས་ཀྱི་དོན་ལས་ ཡུལ་ལྷ་གཞི་བདག་ཚུ་སྤྱན་དྲངས་ཏེ་ དམག་འཐབ་དགོཔ་བྱུང་ནུག། དམག་འཛིང་གི་ལོ་འདི་ཡང་། འབྲུག་བརྒྱུད་འཛིན་གྱི་རྒྱལ་མཆོག་དང་པ་ མི་དབང་ཨྱོན་དབང་ཕྱུག་གི་རྟོགས་བརྗོད་ (གནམ་ལོ་མེད་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༨ ཤོག་གྲངས་ ༨༥) ལས་ “རང་ལུགས་འདས་ལོ་ ༢༣༤ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༨༥ རབ་བྱུང་ ༡༥ ཤིང་བྱ་ལོའི་ཟླ་བ་དང་པའི་ཚེས་ ༡ ལུ” ཟེར་བཀོད་དེ་འདུག། དེ་བཟུམ་སྦེ་ སླེབ་སྐྱེལ་ཐང་དང་བྱི་ལི་སྒང་ལུ་དམག་འཐབ་པའི་སྐབས་ རྫོང་དཔོན་གཉིས་ཀྱིས་ ཨྱོན་དབང་ཕྱུག་གི་དམག་ལུ་མ་ཐུབ་པར་ འབྱོག་འགྱོ་དགོཔ་ཐོན་ནུག། དེ་ལས་རིམ་པ་བཞིན་དུ་ མི་སེར་གྱི་བདེ་བ་ལུ་དམིགས་ཏེ་ རྗེ་མཁན་པོ་གིས་ ཞི་བའི་ཆིངས་འགྲིགས་དགོ་པའི་ལོ་རྒྱུས་གསུངསམ་བཞིན་དུ་ ཞལ་བཞེས་མཛད་དེ་ཆོས་རྩེ་པའི་སྐུ་ཚབ་ སྤ་རོ་དཔོན་སློབ་ཟླ་བ་དཔལ་འབྱོར་དང་ རྫོང་དཔོན་གཉིས་ཀྱི་ཁ་ཐུག་ལས་ སྤུངས་ཐང་རྫོང་དཔོན་ཕུན་ཚོགས་རྡོ་རྗེ་གི་འགོ་ཁྲིད་ཐོག་ལས་ ལྕང་གླིང་མའི་ཐང་ནང་ཞལ་འཛོམས་འཚོགས་པའི་སྐབས་ ཕུན་ཚོགས་རྡོ་རྗེ་འདི་བསད་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་ཡང་ འབྲུག་བརྒྱུད་འཛིན་གྱི་རྒྱལ་མཆོག་དང་པ་ མི་དབང་ཨྱོན་དབང་ཕྱུག་གི་རྟོགས་བརྗོད་ (གནམ་ལོ་མེད་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༨ ཤོག་གྲངས་ ༩༦) ལས་ “དབང་རྫོང་པའི་མགྲོན་གཉེར་ཨྱོན་རྡོ་རྗེ་དེ་ དྲང་བཞག་པའི་གྲལ་སྡོད་དེ་ ལྟོ་དང་ཚོདམ་དྲངས་ཚར་བའི་རྟིང་བདའ་སྟེ་ དརཝ་དྲངས་མི་སྦེ་འཛུལ་ཏེ་ སྤུངས་རྫོང་པ་ཕུན་ཚོགས་རྡོ་རྗེའི་གདོང་ཁར་ལྷོདཔ་ཅི་ བཀབ་ནེ་བུད་རྫུས་བཏབ་སྟེ་ ཚོད་མའི་རྫམ་ས་ཁར་བཞག་པའི་འཕྲོ་ལས་ དཔའ་རྟགས་འབལ་ཏེ་བླུགས་པའི་ལོ་རྒྱུས” ཟེར་བཀོད་དེ་ཡོད་རུང་ འབྲུག་རྒྱལ་རབས་ (གནམ་ལོ་མེད་ ༢༠༡༡) ལྟར་དུ་འབད་བ་ཅིན་ དྲངས་བཞག་རྐྱབ་ཚར་པའི་ཤུལ་ལུ་ དམག་གི་སྐོར་ལས་རྩོད་པ་རྐྱབ་སྡོད་པའི་བར་ན་ ཟླ་བ་དཔལ་འབྱོར་གྱིས་ གྱི་ཅུ་འབལ་འཕྲོ་ལས་ བསད་ད་པའི་ལོ་རྒྱུས་བཤད་ནི་འདུག། ག་དེ་སྦེ་ཨིན་རུང་ ཉིནམ་འདི་ཁར་སྤུངས་རྫོངཔ་བསད་ཞིནམ་ལས་ཚུར་ ནང་འཁྲུག་ཡང་ཞི་སྟེ་ རྒྱལ་ཁབ་འདི་ནང་བདེ་སྐྱིད་བྱུང་ནུག་གོ། རྒྱབ་རྟེན། རྩ་གཞུང་དང་ཁྱད་རིག་གོང་འཕེལ་ལས་ཁུངས༼༢༠༡༡༽ འབྲུག་གི་འབྱུང་རབ། འབྲུག། སྤ་རོ། དཔལ་འབྲུག་ཞིབ་འཇུག་ལྟེ་བ༼༢༠༠༨༽ འབྲུག་བརྒྱུད་འཛིན་གྱི་རྒྱལ་མཆོག་དང་པ་མི་དབང་ཨྱོན་དབང་ཕྱུག་མཆོག་གི་རྟོགས་བརྗོད། འབྲུག། ཐིམ་ཕུག། དམག་འཛིང་། ༉  གོང་ས་འཇིགས་མེད་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་ ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་ཀྱི་ཁྲི་ཐོག་ཁར་ཕེབས་ཏེ་ ཕྱི་དམག་དང་ནང་འཁྲུག་གི་དཀའ་ངལ་ཚུ་བསལ་ཞིནམ་ལས་ཚུར་ རང་དབང་གི་དཔལ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དབུ་བཙུགས་གནང་སྟེ་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་བདེ་སྐྱིད་ཀྱི་ཉི་མ་ཤར་ནུག། དེ་ལས་ཚུར་རིམ་པ་བཞིན་དུ་ འབྲུག་མི་བསོད་ནམས་གཅིག་མཐུན་ལས་གྲུབ་ཡོད་པའི་ འབྲུག་བརྒྱུད་འཛིན་གྱི་རྒྱལ་མཆོག་དམ་པ་ གོང་ས་ཨྱོན་དབང་ཕྱུག་མཆོག་ བུམ་ཐང་ཆོས་འཁོར་དབང་འདུས་ཆོས་གླིང་ཕོ་བྲང་ནང་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༦༢ རབ་བྱུང་ ༡༤ པའི་གནམ་ལོ་ཆུ་ཁྱི་ལོ་ལུ་སྐུ་འཁྲུངས་ནུག། རྒྱལ་འཛིན་སྐུ་འཁྲུངས་ཞིནམ་ལས་ཚུར་ སྔར་ལས་ལྷག་པའི་མཛོད་བྱ་བཟང་པོ་མངས་རབས་ཅིག་གནང་ཡོད་པའི་གྲས་ལས་ སྤུ་ན་ཁ་ལུ་ཞི་བའི་ཆིངས་ཡིག་བཟོ་གནང་མི་དེ་གིས་རྒྱ་འབྲུག་གཉིས་ཀྱི་བར་ན་ སྔར་བ་ལྷག་པའི་མཐུན་འབྲེལ་བཟོ་ཚུགས་ནུག། དེ་ཡང་ རྩ་གཞུང་དང་ཁྱད་རིག་གོང་འཕེལ་ལས་ཁུངས་( གནམ་ལོ་མེད་ ༢༠༡༡ ) ལྟར་དུ་འབད་བ་ཅིན་ བོད་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་དེ་ རྒྱ་ནག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དབང་དུ་བསྡུ་ནི་འགོ་བཙུགསཔ་ད་ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རང་དབང་དང་སྲུང་སྐྱོབ་ལུ་ ཉེན་ཁ་ཡོདཔ་ལས་ འབྲུག་རྒྱལ་དང་པ་ གོང་ས་ཨྱོན་དབང་ཕྱུག་མཆོག་ ཐུགས་དང་མ་ལྡན་པར་བཞུགས་ནུག། དེ་འབདཝ་ལས་ མི་དབང་མཆོག་གིས་ ཐུགས་བསམ་རྒྱ་ཆེན་པོའི་སྒོ་ལས་ བིརི་ཊིཤ་དང་གཅིག་ཁར་ མཐུན་ལམ་བཟོ་ནི་སྦེ་ཐུགས་ཐག་ཆོད་ནུག། ཟེར་བཀོད་དེ་འདུག། བིརི་ཊིཤ་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱིས་ཡང་  འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རང་དབང་དང་སྲུང་སྐྱོབ་ བདག་འཛིན་འབད་ནི་གི་དོན་ལས་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་དང་གཅིག་ཁར་ ད་རུང་ར་ ཆིངས་ཡིག་གཅིག་མཚན་རྟགས་བཀོད་དགོཔ་དེ་ ཁག་ཆེཝ་སྦེ་གཟིགས་ནུག། དེ་འབདཝ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༡༠ རབ་བྱུང་ ༡༥ ལྕགས་ཁྱི་ལོ་ལུ་ བིརི་ཊིཤ་གཞུང་ལས་སྐུ་ཚབ་ ཅཱར་ལིས་ཝེལ་དང་གཅིག་ཁར་ ཡིག་ཚང་ལས་རོགས་དག་པ་ཅིག་ འབྲུག་ལུ་བྱོན་ཞིནམ་ལས་ སྤུ་ན་ཁའི་རྫོང་ནང་སྦེ་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ག་གི་འོག་ལུ་ཡང་མེན་པར་ རང་དབང་རང་བཙན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཨིན་པའི་ངོས་འཛིན་ལུ་ སྤུ་ན་ཁ་གི་ཆིངས་ཡིག་གུར་མཚན་རྟགས་བཀོད་གནང་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༨༦༥ ལུ་བཟོ་ཡོད་པའི་སིན་ཅུ་ལའི་ཆིངས་ཡིག་དེ་སོར་སྒྱུར་འབད་བའི་ཐོག་ལས་ སྤུ་ན་ཁའི་ཆིངས་ཡིག་དེ་བཟོ་གནང་ནུག། ཆིངས་ཡིག་དེ་ནང་ག་དང་ག་གི་མཚན་རྟགས་ར་ཡོདཔ་ཨིན་ན་ཟེར་བ་ཅིན། དཔལ་འབྲུག་ཞིབ་འཇུག་ལྟེ་བ་ (གནམ་ལོ་མེད་ ༢༠༠༨) ལྟར་དུ་འབད་བ་ཅིན་ དབྱིན་གཞུང་གི་སར་སྐུ་ཚབ་ཅཱར་ལིས་འབྲུག་ལུ་བཏང་པའི་སྐབས་ སྤུང་ཐང་ཁར་ཆིབས་གྲལ་སེར་སྦྲེང་དང་བཅས་པ་སྦེ་ མགྲོན་བསུ་མཛདཔ་མ་ཚད་ བདུན་ཕྲག་གསུམ་གྱི་རིང་ སྤུངས་ཐང་ཁར་བཞུགས་པའི་སྐབས་ དབྱིན་ཚེས་ ༨/༧/༡༩༡༠ ལུ་ཞབས་དྲུང་རིན་པོ་ཆེ་ཁོ་རའི་ཕྱག་ཐམ་དང་ འབྲུག་རྒྱལ་པོའི་ཕྱག་ཐམ་བཀོད་གནང་སྟེ་ རྒྱལ་ཁབ་གཉིས་ཀྱི་བར་ན་སྤུ་ན་ཁའི་ཆིངས་ཡིག་བཟོ་གནང་ནུག། ཟེར་བཀོད་དེ་འདུག། ཆིངས་ཡིག་དེ་ནང་ག་ཅི་ར་བཀོད་དེ་འདུག་ཟེར་བ་ཅིན་ དབྱིན་གཞུང་གིས་ འབྲུག་གཞུང་ནང་འཁོད་ཀྱི་བདག་སྐྱོང་དང་འབྲེལ་བའི་ལཱ་ལུ་ བཀག་ཆ་མི་རྐྱབ་ཟེར་བའི་ འགན་དབང་ལེན་ཡོདཔ་དང་། གཞན་ཡང་ འབྲུག་བརྒྱུད་འཛིན་གྱི་རྒྱལ་མཆོག་དང་པ་མི་དབང་ཨྱོན་དབང་ཕྱུག་མཆོག་གི་རྟོགས་བརྗོད་ (གནམ་ལོ་མེད་ ༢༠༠༨ ཤོག་གྲངས་ ༢༠༡) དང་འཁྲིལ་བ་ཅིན་ “ལྷོ་ཨ་སམ་ཁ་ཐུག་ལུ་ཡང་ ས་མཚམས་སྐོར་ལས་རྩོད་རྙོགས་ལེ་ཤ་ཐོན་ནི་དེ་གིས་ མི་དབང་མངའ་བདག་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་ སྤྱི་ལོ་ ༡༧/༡༡/༡༩༡༣ ལུ་དེ་ཝན་གུ་རིར་ཕེབས་ཏེ་ བིརི་ཊེཤ་སྐུ་ཚབ་ བི་ཇེ་གྷུལ་དང་ གཅིག་ཁར་གསུང་གྲོས་རིམ་པར་གནང་སྟེ་ ས་མཚམས་ཁའི་དཀའ་ངལ་ལེ་ཤ་ཅིག་རིམ་པ་བཞིན་དུ་བསལ་ཚུགས་པའི་ལོ་རྒྱུས་འདུག།” ཟེར་བཀོད་དེ་འདུག། དེ་སྦེ་ཆིངས་ཡིག་དེ་ནང་ མཚན་རྟགས་བཀོད་དེ་ཡོདཔ་ལས་ རྒྱ་གཞུང་གཉིས་ཀྱི་བར་ན་ དུས་ཡུན་རིངམོ་གྱི་བར་ན་ འབྲེལ་བ་བཞག་ནུག། རྒྱབ་རྟེན། རྩ་ཁཞུང་དང་ཁད་རིག་གོང་འཕེལ་ལས་ཁུངས༼༢༠༡༡༽ འབྲིག་གི་འབྱུང་རབ། འབྲུག། སྤ་རོ། དཔལ་འབྲུག་ཞིབ་འཇུག་ལྟེ་བ༼༢༠༠༨༽ འབྲུག་བརྒྱུད་འཛིན་གྱི་རྒྱལ་མཆོག་དང་པ་མི་དབང་ཨྱོན་དབང་ཕྱུག་མཆོག་གི་རྟོགས་བརྗོད། འབྲུག། ཐིམ་ཕུག། གན་རྒྱ། ༉ དུས་རབས་ ༡༩ དེ་ཅིག་ཁར་ སྟོབས་ཤུགས་ཅན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཚུ་ ཡར་རྒྱས་ཀྱིས་གོམ་པ་མདུན་དུ་སྤོ་བའི་སྐབས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༥༨ ལུ་སྟོབས་འབྱོར་ལྡན་པའི་བིརི་ཊིཤ་གཞུང་གིས་ རྒྱ་གར་རྒྱལ་རྒྱུད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ ༧༠༠ ལྷག་ཙམ་ཅིག་བཅོམ་སྟེ་ དབང་འཛིན་འའབད་དེ་སྡོད་ནུག། དེ་སྐབས་ལུ་ གོང་ས་འཇིགས་མེད་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་ ཆོས་རྩེ་དཔོན་སློབ་མཛོད་དེ་ མི་སེར་ཚུ་གི་རང་དབང་དང་ཞི་བདེ་ལུ་དམིགས་ཏེ་ ནང་འཁྲུག་རྒྱུན་བཅད་དེ་ སྒྲིང་སྒྲི་བཟོ་བའི་བསྒང་ཨིན་མས། དེ་བཟུམ་གྱི་གནས་སྟངས་ལུ་ཐུག་སྟེ་སྡོད་པའི་སྐབས་ རང་ཟླ་ ༡༡ པའི་སྤྱི་ལོ་ ༡༨༦༥ གྱི་ལོ་དེ་ཁར་ འབྲུག་གི་བདེ་སྐྱིད་ལུ་གནོད་པར་བརྩམས་མི་ ཕྱི་དགྲ་བིརི་ཊིཤ་དང་གཅིག་ཁར་ དམག་འཁྲུག་ལངས་ནུག། དམག་འཁྲུག་དེ་ལས་བརྟེན་འབྲུག་དང་བིརི་ཊིཤ་གི་བར་ན་ ས་གནས་སིན་ཅུ་ལ་ལུ་ཆིངས་ཡིག་བཟོ་དགོཔ་ཐོན་ནུག། དེ་སྦེ་ཆིངས་ཡིག་བཟོ་བའི་སྐབས་ རྒྱ་བོད་གཉིས་ཀྱི་བར་ན་ངོ་ཚབ་ག་དང་ག་ར་སྡོད་ཡོདཔ་ཨིན་ན་དང་། ཆིངས་ཡིག་དེ་གི་དམིགས་དོན་དང་ཁ་ཚིག་ག་ཅི་བཞག་ཡོདཔ་ཨིན་ན་གྱི་སྐོར་ལས་མ་བཤད་པའི་ཧེ་མ་ རྒྱ་འབྲུག་གཉིས་ཀྱི་བར་ན་བྱེལཝ་ལངས་དགོ་པའི་རྒྱུ་རྐྱེན་གྱི་སྐོར་ལས་ ལོ་རྒྱུས་དུམ་གྲ་ཅིག་བཤད་པ་ཅིན། ལོ་རྒྱུས་དེ་ཡང་། གོང་ས་འཇིགས་མེད་རྣམ་རྒྱལ་གྱི་རྟོགས་བརྗོད་དཔའ་བོའི་གད་རྒྱངས་ (གནམ་ལོ་མེད་ ༢༠༠༨ ཤོག་གྲངས་ ༥) དང་འཁྲིལ་བ་ཅིན་ “བིརི་ཊིཤ་གཞུང་དང་འབྲུག་པའི་བར་ན་བྱེལཝ་ལངས་དགོ་པའི་གནད་དོན་ཡང་ བར་ན་ཡོད་མི་རྒྱལ་བརྒྱུད་རྒྱལ་ཁབ་ཚུ་དང་ ས་མཚམས་ཁར་སྡོད་མི་མི་རིགས་ཚུ་གིས་འབྲེལ་བ་འཐབ་ཐངས་ ཉེས་སོང་པ་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ རྒྱལ་ཁབ་སྟོབས་ཤུགས་ཅན་ འཛམ་གླིང་གསུམ་ཆ་གཉིས་མངའ་འོག་ལུ་བཙུགས་ཚུགས་པའི་བིརི་ཊིཤ་གཞུང་དང་གཅིག་ཁར་ཡང་ འབྲུག་པ་ཚུ་གིས་དྲག་པོའི་གདོང་ལེན་འབད་དགོཔ་བྱུང་བའི་གནད་དོན་དེ་ཨིན།” ཟེར་བཀོད་ནུག། འདི་རྐྱངམ་གཅིག་གིས་མ་དོ་བར་ རྒྱ་ནག་རྒྱལ་ཁབ་ལས་ཡང་ འབྲུག་ལུ་ཧད་བཏགས་སྔ་ཕྱི་རིམ་པ་གཉིས་དེ་ཅིག་འཚོལ་བ་ལ་སོགས་པའི་རྒྱུ་རྐྱེན་མངས་རབས་ཅིག་ འབྲུག་རྒྱལ་དང་པའི་རྟོགས་བརྗོད་དང་རྒྱལ་རབས་གསལ་བའི་སྒྲོན་མེ་ནང་གསལ་དོ་བཟུམ་ཨིན་པས། གོང་ལུ་བཀོད་མི་རྒྱུ་རྐྱེན་དེ་ཚུ་ལུ་བརྟེན་ དམག་རྐྱབ་སྟེ་ གདུང་བསམ་ལུ་ཕྱད་མདའ་རྐྱབ་པའི་སྐབས་ ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་འཇིགས་མེད་རྣམ་རྒྱལ་གྱིས་ཕྱིའི་དགྲ་སྡེ་ལས་རྒྱལ་ཁ་ཐོབ་སྟེ་ གོ་མཚོཚན་ལག་ཆ་ལེ་ཤ་ར་དཔོན་སློབ་ཀྱི་ཕྱག་ལུ་ཚུད་ཡོད་པའི་གྲས་ལས་ བིརི་ཊིཤ་ལས་བརྙ་སྟེ་འབག་འོངས་པའི་སྟོབས་གཉིསཔོ་འདི་ ལོག་སྟེ་སྤྲོད་དགོ་པའི་ཞུ་བ་དང་འབྲེལ་ རྒྱ་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་གཉིས་ཀྱི་བར་ན་ ས་གནས་སིན་ཅུ་ལ་ལུ་ ཞི་བའི་ཆིངས་ཡིག་བཟོ་དགོ་པའི་གྲོས་གཞི་བཏོན་པའི་སྐབས་ འབྲུག་གཞུང་གིས་ཡང་གསུང་གྲོས་གནང་ནི་ཨིནམ་ ཁ་འཆམ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ རྩ་ཕན་གཉིས་ཆ་ར་གིས་ཁས་ལེན་མཛད་དེ སྤྱི་ལོ་ ༡༨༦༦ རབ་བྱུང་ ༡༤ པའི་གནམ་ལོ་མེ་ཕོ་སྟག་ལོ་ཟླ་ ༡ པའི་ཚེས་ལུ་ཆིངས་བསྒྲིགས་ཀྱི་གན་ཡིག་གུར་ མཚན་རྟགས་བཀོད་གནང་ནུག། འདི་ནང་གསུང་གྲོས་གནང་པའི་སྐབས་ དྲུང་བགྲོས་དམ་ཆོས་ལྷུན་གྲུབ་ཀྱིས་ (གནམ་ལོ་མེད་ ༢༠༠༨) ལྟར་དུ་འབད་བ་ཅིན་ གསུང་གྲོས་གནང་བའི་སྐབས་ ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་སྐུ་ཚབ་ ཀོར་ནཱལ་བུརུསི་དང་ ཀྲོང་གསར་དཔོན་སློབ་འཇིགས་མེད་རྣམ་རྒྱལ་ དེ་ལས་དཔོན་སློབ་ཀྱི་ཕྱག་ཞུ་སྟེ་ འདས་པའི་གཟིམ་དཔོན་བསམ་གྲུབ་རྡོ་རྗེ་དང་། གཞུང་མགྲོན་དམ་ཆོས་རིན་ཆེན་ཚུ་ཡང་སྡོད་ནུག། ཟེར་བཀོད་དེ་འདུག། ཆིངས་ཡིག་འདི་ནང་ ཁ་ཚིག་ག་དེ་སྦེ་བཞག་ནུག་ཟེར་བ་ཅིན། སློབ་དཔོན་པདྨ་ཚེ་དབང་གིས་ (གནམ་ལོ་མེད་ ༢༠༠༨ ཤོག་གྲངས་ ༧༩༤) “ཕྱི་གླིངཔ་གིས་ འབྲུག་པའི་རྒྱ་གཞིས་ཚུ་ལོག་སྤྲོད་ནི་དང་ འབྲུགཔ་གིས་སྟོབས་གཉིས་དང་ རྒྱ་གར་བཙོན་ནང་བཟུང་སྟེ་ཡོད་མི་ཚུ་ལོག་སྤྲོད་ནི། དེ་ལས་བྷང་གལ་དྲུ་ཝར་ཚུ་རྒྱ་གར་གྱི་ཧོངས་ལུ་བཞག་སྟེ་ ཕྱི་གླིངཔ་གིས་ ལོ་རེ་ལུ་ས་ཁྲལ་རུབ་ ༥༠༠༠༠ རེ་ སྤྲོད་ནི་སྦེ་ གན་རྒྱ་དང་ཆིངས་ཡིག་བཟོ་ནུག།” ཟེར་བཀོད་དེ་འདུག། དེ་མ་ཚད་ནཱ་ལས་ཕར་ རྒྱ་འབྲུག་གཉིས་ཀྱི་བར་ན་ ཞི་བདེ་དང་མཐུན་འབྲེལ་ འགྱུར་བ་མེད་པར་གནས་དགོ་པའི་གྲོས་བཤད་འབྱུང་ཡོདཔ་མ་ཚད་ གོང་གསལ་བཤད་དེ་ཡོད་མི་ ཁ་ཚིག་དང་འཁྲིལ་ རྩ་ཕན་གཉིས་ཆ་ར་གྱིས་ཁས་ལེན་དང་བཅས་ ཆིངས་ཡིག་གུ་ལུ་ སྐུ་ཚབ་དེ་ཚུ་གིས་མཚན་རྟགས་བཀོད་གནང་ནུག་གོ། རྒྱབ་རྟེན། དྲུང་བགྲེས་དམ་ཆོས་ལྷུན་གྲུབ་ ༼༢༠༠༨༽ གོང་ས་འཇིགས་མེད་རྣམ་རྒྱལ་གྱི་རྟོགས་བརྗོད་དཔའ་བོའི་གད་རྒྱངས། འབྲུག། ཐིམ་ཕུ། དཔལ་འབྲུག་ཞིབ་འཇུག་ལྟེ་བ། དྲུང་བགྲེས་དམ་ཆོས་ལྷུན་གྲུབ་ ༼༢༠༠༨༽ གོང་ས་འཇིགས་མེད་རྣམ་རྒྱལ་གྱི་རྟོགས་བརྗོད་དཔའ་བོའི་གད་རྒྱངས། འབྲུག། ཐིམ་ཕུག། དཔལ་འབྲུག་ཞིབ་འཇུག་ལྟེ་བ། སླབ་པདྨ་ཚེ་དབང་ ༼༢༠༠༨༽ འབྲུག་གི་རྒྱལ་རབས། འབྲུག། ཐིམ་ཕུག། ཀེ་ཨེམ་ཀྲི་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། གན་རྒྱ། ༉ འབྲུག་གི་རྒྱལ་རབས་གསུམ་པ་ མི་དབང་ཞིང་གཤེགས་འཇིགས་མེད་རྡོ་རྗེ་དབང་ཕྱུག་མཆོག་གིས་ འཛམ་གླིང་ཡར་རྒྱས་ཀྱི་འཕོ་འགྱུར་དང་བསྟུནམ་ད་ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ཡང་ ཚན་རིག་དང་འཕྲུལ་རིག་གི་ གོམ་པ་གདོང་ཁར་སྤོ་ནི་གི་འཆར་གཞི་ཚུ་ འགོ་བཙུགས་གནང་ནུག། རྒྱལ་ཁབ་རང་དབང་སྲུང་སྐྱོབ་དང་ སྔར་སྲོལ་ལམ་ལུགས་ཚུ་ མི་མཉམ་ཡུན་བརྟན་སྦེ་བཞག་དགོ་པ་ཅིན་ ན་གཞོན་ཡོན་ཏན་ཅན་དང་ རིག་རྩལ་ཅན་དགོཔ་ཨིན་པས། ཤེས་རབ་རྩེ་མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ་ (ལོ་མེད) ཡོངས་འབྲེལ་འཆར་སྒོ་ལྟར་དུ་འབད་བ་ཅིན་ “མི་དབང་མངའ་བདག་རིན་པོ་ཆེ་མཆོག་གིས་ ཐུགས་དགོངས་ལྟར་དུ་ སྲོབ་གྲྭ་ཅིག་བཟོ་སྐྲུན་འབད་ནི་གི་དོན་ལས་ ཕྱི་འབྲེལ་བློན་པོ་བགྲེསཔ་ ཟླ་བ་ཚེ་རིང་དང་ཝི་ལམ་མེ་ཀི་ (Rev. Father William Mackey)། སློབ་དཔོན་དཀར་པོ་བཅས་ ཁོང་ལས་བྱེདཔ་གསུམ་གྱི་ འགོ་འདྲེན་ཐོག་ལས་ འོས་འབབ་དང་ལྡན་པའི་ས་ཁོངས་གཅིག་ ས་གནས་བཀྲིས་སྒང་བཀང་ལུང་ལུ་ ངོས་འཛིན་འབད་གནང་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༦༨ ལུ་ སློབ་གྲྭ་གསར་སྐྲུན་གྱི་དོན་ལས་ སྒོ་འབྱེད་རྟེན་འབྲེལ་ཡང་ འབྲུག་རྒྱལ་གསུམ་པ་ མི་དབང་འཇིགས་མེད་རྡོ་རྗེ་དབང་ཕྱུག་མཆོག་གིས་མཛད་གནང་ཞིནམ་ལས་ མིང་ཡང་ ཤེས་རབ་རྩེ་མི་སྡེ་སློབ་གྲྭ་ཟེར་བཏགས་གནང་ནུག། སློབ་གྲྭ་འདི་གི་མིང་ཡང་ ཤེས་རབ་རྩེ་ཟེར་བཞག་དགོ་པའི་རྒྱུ་མཚན་དེ་ཡང་ ན་གཞོན་ཨ་ལུ་ཚུ་གི་ཡོན་ཏན་འདི་ མཐོ་བའི་རྩེ་གུར་ལྷོད་ཚུགས་པའི་ དམིགས་གཏད་བསྐྱེད་དེ་བཏགས་གནང་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༦ ལུ་ ཤེས་རབ་རྩེ་མི་སྡེ་སློབ་གྲྭ་དེ་ འགོ་ཐོག་ འབྲུག་རྒྱལ་འཛིན་གཙུག་ལག་འོག་མ་ལུ་ ཡར་སེང་གནང་སྟེ་ ཚན་རིག་གི་ཆོས་ཚན་གཅིག་སློབ་སྟོན་འབད་ནུག། དེ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༨ ལུ་ ནང་རིག་དང་ཚོང་རིག་གི་ཆོས་ཚན་ཚུ་ཡང་ ཁ་སྐོང་བཀལ་ཞིནམ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༣ ལུ་ རྒྱ་གར་གཞུང་གི་ དི་ལི་གཙུག་ལག་སློབ་སྡེ་དང་མཐུན་འབྲེལ་ཐོག་ལས་ འབྲུག་རྒྱལ་འཛིན་གཙུག་ལག་སློབ་སྡེའི་མངའ་འོག་ལུ་ གཙུག་ལག་གཞི་རིམ་གྱི་ཤེས་ཡོན་ཡང་ ཡོངས་རྫོགས་ཐོབ་ཚུགས་པའི་ མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ་ལུ་ ཡར་སེང་མཛད་གནང་ནུག། ཤེས་རབ་རྩེ་མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ་འདི་ གཞི་བཙུགས་འབད་དགོ་པའི་དམིགས་དོན་ངོ་མ་ར་ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ཀྱིས་སྐུལ་བའི་ མཐོ་རིམ་གནས་ཚད་ཀྱི་ ཚན་རིག་དང་རིག་སྟོབས་ཤེས་ཡོན་བྱིན་ནི། ཤེས་ཡོན་གསར་གཏོད་དང་ བསམ་འཆར་བརྗེ་སོར་འབད་ནི། དེ་ལས་ གོ་བ་བརྡ་སྤྲོད་ཀྱི་ཐོག་ལས་ ཤེས་ཡོན་ཅན་གྱི་མི་སྡེ་གོང་འཕེལ་གྱི་དོན་ལུ་ གྲོགས་རམ་འབད་ནི་ཚུ་ཨིན་པས། དེ་བཟུམ་སྦེ་ སློབ་གྲྭ་འདི་གིས་ འཆར་སྣང་འདི་ཡང་ རྒྱལ་སྤྱི་གིས་ངོས་ལེན་གྲུབ་པའི་གཙུག་སྡེ་ལུ ཚན་རིག་དང་རིག་སྟོབས་ཤེས་ཡོན་ཚུ་ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ཀྱི་ ལྟ་བ་ཚུ་གཙོ་བོར་བཟུང་སྟེ་ ལྷབ་སྦྱང་འབད་ནི་གི་དོན་ལུ་ཨིན་པས།’’ ཤེས་རབ་རྩེ་མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ་ ( ༢༠༢༢-༢༠༢༣ ཤོག་གྲངས་ ༥) སློབ་ཕྲུག་གི་ ལག་དེབ་ནང་ལུ་ “ཤེས་ཡོན་དང་འབྲེལ་བའི་ལཱ་ཚུ་ ནུས་ཤུགས་ཅན་ཅིག་སྦེ་ འཛིན་སྐྱོང་འབད་ཐབས་ལུ་ ལས་ཁུངས་ཁག་ལྔ་ལུ་ བགོ་བཤའ་རྐྱབ་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་ཡང་ རྩིས་དང་གློག་རིག་ཚན་རིག་ལས་ཁུངས། ནང་རིག་དང་མི་ཆོས་རིག་པའི་ལས་ཁུངས། མི་སྡེའི་ལམ་ལུགས་ལས་ཁུངས། དངོས་ཁམས་རིག་པའི་ཚན་རིག་ལས་ཁུངས། རང་བཞིན་གནས་སྟངས་དང་ མི་ཚེའི་རིང་ལུགས་ལས་ཁུངས་ཚུ་ཨིན་པས། ལས་ཁུངས་ཚུ་གི་འོག་ལུ་ གཙུག་ལག་གཞི་རིམ་རྫོང་ཁ་དང་ཨིང་སྐད། རྒྱལ་རབས། བརྡ་བརྒྱུད། དཔལ་འབྱོར་རིག་པ། ས་ཆ་རིག་པ་དང་ ཨང་རྩིས་ལ་སོགས་པའི་སྦྱོང་ཚན་ ཡོངས་བསྡོམས་ ༡༥ དེ་ཅིག་གཞི་བཙུགས་འབད་དེ་འདུག། དེ་བཟུམ་སྦེ་ ཨིང་སྐད་ཀྱི་གཙུག་ལག་གོང་འོག་གཉིས་ཆ་རའི་ཤེས་ཡོན། ངོ་སྦྱོར་ལག་ཁྱེར་གྱི་དོན་ལུ་ སློབ་དཔོན་ཚུ་ལུ་ སྒྲིག་ལམ་རྣམ་གཞག་དང་ སློབ་ཕྲུག་ཡོངས་དཔོན་སྦྱོང་བརྡར་ལས་རིམ་ཚུ་ཡང་ གཞི་བཙུགས་འབད་དེ་འདུག།” མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ་འདི་ནང་ལུ་ ཞིབ་འཚོལ་འབད་ནི་གི་ལམ་ལུགས་འདི་ འཇོན་ཐང་ཅན་ཅིག་ཡོདཔ་ཨིན་པས། དུས་རྒྱུན་དུ་ ལོ་བསྟར་ཞིབ་འཚོལ་མ་དངུལ་ལག་ལེན་འཐབ་ཐོག་ལས་ ཞིབ་འཚོལ་ལམ་ལུགས་ཚུ་ ཡར་རྒྱས་གཏངམ་ཨིན་པས། སྔར་བ་ལྷགཔ་སྦེ་ མི་རློབས་ཞིབ་འཇུག་དང་ གནམ་གཤིས་གནས་སྟངས་ཚུ་གིས་ ཡོན་ཏན་ཡར་རྒྱས་གཏང་ནི་གི་དོན་ལུ་ ཞིབ་འཚོལ་ལྟེ་བ་བཞི་དེ་ཅིག་ གཞི་བཙུགས་འབད་དེ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། དེ་མ་ཚད་ མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ་འདི་ནང་ ཤེས་རབ་སྒྲོན་མེ་ཟེར་བའི་ ཞིབ་འཚོལ་གྱི་གནས་དེབ་ཅིག་ཡང་ དཔེ་སྐྲུན་འབད་དེ་འདུག། ད་རེས་ནངས་པ་ མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭའི་གཙོ་འཛིན་ ཚེ་རིང་དབང་འདུས། ཤེས་ཡོན་ལས་འབྲེལ་སྒྲིག་འཛིན་ རམ་ ཅན་ད་ར་ བ་ཇེ་ (Ram Chandra Bajgai)། སློབ་ཕྲུག་ལས་འབྲེལ་སྒྲིག་འཛིན་ དཔལ་འབྱོར་དགེ་ལེགས། ཞིབ་འཚོལ་དང་བཟོ་གྲྭ་ལས་འབྲེལ་སྒྲིག་འཛིན་ དོན་གྲུབ་ཚེ་རིང་བཅས་ ལེགས་སྦྱར་བ་ ༡༠༩ དང་ ལས་བྱེདཔ་ ༧༩། དེ་ལས སློབ་ཕྲུག་ཡོངས་བསྡོམས་ ༡༥༣༩ ཡོདཔ་ཨིན་པས། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༦ ལུ་ ཚན་རིག་གི་ཆོས་ཚན་ཁ་སྐོང་བཀལ་ཏེ་ མཐོ་རིམ་འབྲིང་རིམ་སློབ་གྲྭ་ལུ་ཡར་སེང་འབད་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༨ ལུ་ ནང་རིག་དང་ཚོང་རིག་གི་ཆོས་ཚན་ཚུ་ཁ་སྐོང་བཀལ་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༣ ལུ་ ཤེས་རབ་རྩེ་མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ་དེ་ དིལ་ལི་གཙུག་ལག་སློབ་སྡེ་དང་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༨ ལུ་ ནང་རིག་དང་ཚོང་རིག་གི་ཆོས་ཚན་ཚུ་ཡང་ ཁ་སྐོང་བཀལ་ཞིནམ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༣ ལུ་ རྒྱ་གར་གཞུང་གི་ དི་ལི་གཙུག་ལག་སློབ་སྡེ་དང་མཐུན་འབྲེལ་ཐོག་ལས་ འབྲུག་རྒྱལ་འཛིན་གཙུག་ལག་སློབ་སྡེའི་མངའ་འོག་ལུ་ གཙུག་ལག་གཞི་རིམ་གྱི་ཤེས་ཡོན་ཡང་ ཡོངས་རྫོགས་ཐོབ་ཚུགས་པའི་ མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ་ལུ་ ཡར་སེང་མཛད་གནང་ནུག། རྒྱབ་རྟེན། ཤེས་རབ་རྩེ་མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ། (༢༠༢༢ ༢༠༢༣) སློབ་ཕྲུག་ལག་དེབ། འབྲུག། བཀྲིས་སྒང་། ཀང་ལུང། ཡོངས་འབྲེལ་ཁ་བྱང་། (ལོ་མེད) ཤེས་རབ་རྩེ་མཐོ་རིམ་སྲོབ་གྲྭ། https://www.sherubtse.edu.bt/ མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ། ༉ འབྲུག་རྒྱལ་འཛིན་གཙུག་ལག་སློབ་སྡེའི་མངའ་འོག་ལུ་ མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ་མང་རབས་ཅིག་ཡོད་པའི་གྲས་ལས་ སྟག་རྩེ་རིག་གཞུང་མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ་འདི་གལ་ཅན་ཅིག་སྦེ་རྩིཝ་ཨིན་པས། དེ་ཡང་ མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ་འདི་ ཡོངས་འབྲེལ་འཆར་སྒོ་ (ལོ་མེད།) སྟག་རྩེ་རིག་གཞུང་མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ་ལྟར་དུ་འབད་བ་ཅིན་ “སྔོན་གོང་ལས་དར་ཏེ་ཡོད་པའི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཆོས་དང་ལམ་སྲོལ། གཞུང་སྐད་རྫོང་ཁ་འབྲི་ནི་དང་སླབ་ནི། སྒྲིག་ལམ་ཆོས་གསུམ་ཚུ་ མི་ཉམས་གོང་འཕེལ་དང་ཉམས་པ་སོར་ཆུད་ཀྱི་དོན་ལུ་དམིགས་ཏེ་གཞི་བཙུགས་གནང་ནུག། ལྷག་པར་དུ་ སྤུས་ཚད་ཅན་གྱི་སློབ་སྦྱོང་ལས་རིམ་ལས་བརྟེན་ཏེ་ རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ན་གཞོན་སློབ་ཕྲུག་ཚུ་ལུ་ ནང་དོན་རིག་པའི་གཞུང་གཙོ་བོ་བཏོན་ཏེ་ ཤེས་ཡོན་དང་རིག་རྩལ་སྤྲོད་ཐབས་ལུ་དང་ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ཀྱི་དམིགས་ཡུལ་སྒྲུབ་ཐབས་ལུ་དམིགས་པ་བསྐྱེདཔ་ཨིན་པས། དེ་མ་ཚད་ན་གཞོན་ཚུ་གིས་ ཁྱད་རིག་དང་ལྡན་པའི་སྦྱོང་བརྡར་དང་ ཞིབ་འཚོལ་གྱི་ཤེས་ཡོན་ཚུ་རྒྱ་སྐྱེད་གཏང་ཐབས་ལུ་དམིགས་ཏེ་གཞི་བཙུགས་གནང་ནུག།” དད་པའི་ས་བོན།  (སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༥) ལས་ “རིག་གཞུང་མཐོ་རིམ་སྲོབ་གྲྭ་འདི་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༦༡ ལོ་ལུ་འབྲུག་གི་སྤྱི་ནོར་དམ་པ་ རྒྱལ་རབས་གསུམ་པ་ མི་དབང་འཇིགས་མེད་རྡོ་རྗེ་དབང་ཕྱུག་མཆོག་གི་བཀའ་བཞིན་དུ་ སྐྱབས་རྗེ་རྡོ་རྗེ་འཆང་ དིལ་མགོ་མཁྱེན་བརྩེ་ཐེག་མཆོག་བསྟན་པའི་རྒྱལ་མཚན་མཆོག་ དབུ་འཛིན་སྦེ་བསྐོས་ཐོག་ལས་ བྱིན་རླབས་ཅན་གྱི་གནས་ཆེན་དབང་འདུས་རྩེ་ལུ་ རིག་གནས་སློབ་གྲྭ་སྦེ་ གཞི་གཙུགས་གནང་པའི་ཤུལ་ལས་ དཔལ་འབྲུག་པ་རིན་པོ་ཆེ་  བླམ་ཞབས་དྲུང་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་མཆོག་གིས་བཞེངས་གནང་མི་ སེམས་རྟོགས་ཁ་རྗོང་ནང་ལུ་ སྤོ་བཤུད་མཛད་གནང་ནུག།” (ཤོག་གྲངས་ ༡༢༠།) ཡོངས་འབྲེལ་འཆར་སྒོ (ལོ་མེད།) སྟག་རྩེ་རིག་གཞུང་མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ་ལས་ “སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༤ ལུ་ སེམས་རྟོགས་ཁ་རིག་གཞུང་སློབ་གྲྭ་འདི་ གཞུང་གྲྭ་ཚང་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་མངའ་འོག་ལུ་ ལོ་ ༢༧ གྱི་རྒྱབ་ལས་ སློབ་ཕྲུག་བུམོ་བསྡོམ་གྱི་ ༤༣ འཛུལ་ཞུགས་འབད་ཞིནམ་ལས་ རྩ་གཞུང་ལེགས་འགྱུར་དང་ སྐད་ཡིག་དང་ལམ་སྲོལ་གྱི་ཆོས་ཚན་ མང་རབས་ཅིག་གཞི་གཙུགས་གནང་སྟེ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༧ ལུ་ སྐད་ཡིག་དང་ལམ་སྲོལ་མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ་ལུ་ ཡར་སེང་མཛད་གནང་ནུག། རྒྱལ་རབས་ཅན་གྱི་ སྐད་ཡིག་དང་ལམ་སྲོལ་སློབ་གྲྭ་འདི་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༩༩ ལུ་ ལོ་ངོ་གསུམ་གྱི་གཙུག་ལག་གཞི་རིམ་རྫོང་ཁ་དང་ལམ་སྲོལ་སློབ་སྦྱོང་ གཞི་གཙུགས་གནངམ་དང་གྲས་ ཐོན་རིམ་དང་པའི་ ན་ཞོན་སློབ་ཕྲུག་ ༡༩ གིས་གྲལ་གཏོགས་འབད་ནུག། གནམ་ལོ་ ༢༠༠༤ སྤྱི་ཟླ་ ༤ པའི་ཚེས་ ༢༨ ལུ་ ཤེས་རིག་ལྷན་ཁག་གིས་ འབྲུག་རྒྱལ་འཛིན་གཙུག་ལག་སློབ་སྡེ་ལུ་ རྩིས་སྤྲོད་གནང་པའི་ཤུལ་ལུ་ ད་རེས་ནངས་པ་སྐད་ཡིག་དང་ལམ་སྲོལ་སློབ་གྲྭ་འདི་གལ་ཅན་ཅིག་ལུ་འགྱུར་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན།” ཡོངས་འབྲེལ་ཡུ་ཊུབ་ (གནམ་ལོ་༢༠༡༧) འབྲུག་རྒྱལ་འཛིན་གཙུག་ལག་སློབ་སྡེའི་ ལས་རིམ་ནང་ལུ་བཤད་དོ་བཟུམ་འབད་བ་ཅིན་ “འབྲུག་རྒྱལ་ལྔ་པ་ དཔལ་མི་དབང་འཇིགས་མེད་གེ་སར་རྣམ་རྒྱལ་དབང་ཕྱུག་མཆོག་གིས་ ཐུགས་ཀྱི་དགོངས་བཞེད་ལྟར་དུ་ རྫོང་ཁག་ཆ་མཉམ་ལུ་ མི་སྡེ་དཔལ་འབྱོར་དང་ གོང་འཕེལ་འདྲ་མཉམ་གྱི་འཆར་གཞི་ཚུ་བརྩམ་པའི་སྐབས་ལུ་ ནང་དོན་རིག་པའི་གཞུང་གི་སློབ་གྲྭ་འདི་ཡང་ རྒྱ་སྐྱེད་འབད་དགོ་པའི་གྲོས་ཆོད་བྱུངམ་ད་ ས་ཁོངས་ཆུང་བའི་དཀའ་ངལ་ལས་བརྟེན་ཏེ་ འབྲུག་རྒྱལ་འཛིན་གཙུག་ལག་སློབ་སྡེའི་བཀའ་རྒྱ་དང་འཁྲིལ་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༡ སྤྱི་ཟླ་ ༨ པའི་ནང་ལུ་ སེམས་རྟོགས་ཁ་སྐད་ཡིག་དང་ལམ་སྲོལ་སློབ་གྲྭ་དེ་ ཀྲོང་གསར་རྫོང་ཁག་ལུ་སྤོ་བཤུད་མཛད་གནང་ནུག།” སྟག་རྩེ་རིག་གཞུང་མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ་འདི་ བྲག་སྟེང་རྒེད་འོག་ལུ་ ཀྲོང་གསར་ཁྲོམ་ལས་ཀི་ལོ་མི་ཊར་ ༢༣ གྱི་ས་ཁར་ཆགས་སྟེ་འདུག། སློབ་གྲྭ་འདི་ནང་ལུ་ནང་པའི་རིག་གཞུང་དང་ལམ་སྲོལ། སྒྲིག་ལམ་དང་ལྷན་ཐབས་ཀྱི་སློབ་ཚན་གཞན་ཚུ་ཡང་ གཞུང་སྐད་རྫོང་ཁ་དང་ཨིང་སྐད་གཉིས་ཆ་ར་ ཟུང་འབྲེལ་ཐོག་ལྷབ་སྦྱང་འབད་ཞིན་ཡོདཔ་ཨིན། ད་ལྟོ་འབད་བ་ཅིན་ རིག་གཞུང་མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭའི་གརྩོ་འཛིན་ ལུང་བསྟན་རྒྱ་མཚོ་བཅས་ ལེགས་སྦྱར་བ་ ༤༩ དང་ ཡིག་ཚང་ལས་བྱེདཔ་ 35 དེ་ཅིག་འདུག། སློབ་ཕྲུག་ཡོངས་བསྡོམས་ ༤༠༠ དེ་ཅིག་ལུ་ གཙུག་ལག་གཞི་རིམ་འབྲུག་དང་ཧི་་མ་ལ་ཡ་ ལོ་ངོ་ ༣། སྐད་ཡིག་དང་རྩོམ་རིག་ ལོ་ངོ་ ༣། རྫོང་ཁ་དང་ལམ་སྲོལ་སློབ་སྦྱོང་ ལོ་ངོ་བཞི། དེ་བཟུམ་སྦེ་ གཙུག་ལག་གོང་མའི་ རྒྱང་འབྲེལ་གྱི་སློབ་སྦྱོང་ ལོ་ངོ་ ༢ བཅས སློབ་སྦྱོང་ལས་རིམ་དབྱེ་ཁག་བཞི་དེ་ཅིག་ གཞི་གཙུགས་འབད་དེ་འདུག། དེ་མ་ཚད་ ན་གཞོན་ཚུ་ལུ་ དམིགས་གསལ་གྱི་ཤེས་ཡོན་སྤྲོད་ཐབས་ལུ་ དྭངས་གསལ་ཚོགས་ཕྲན། རིག་གཞུང་བྱང་ས་སེམས་ཅན་སྲོག་སྐྱབས་ཚོགས་པ། རིག་གཞུང་རྩོལ་སྒྲུབ་དང་འགོ་འདྲེན་ཚོགས་ཕྲན་དང་ རིག་གཞུང་སྨྱུག་སྡེ་ལ་སོགས་པའི་ ཚོགས་ཕྲན་ ༢༠ དེ་ཅིག་གཞི་གཙུགས་འབད་དེ་འདུག། རྒྱབ་རྟེན། ཀུན་བཟང་ཕྲིན་ལས། རིག་འཛིན་རྡོ་རྗེ། བསོད་ནམས་བསྟན་འཛིན། ཀརྨ་དབང་འདུས། རྟ་མགྲིན་ཕུན་ཚོགས། ཨྱོན་ཕུན་ཚོགས། རིག་འཛིན་དབང་ཕྱུག། (༢༠༡༥) དད་པའི་ས་བོན། འབྲུག། ཐིམ་ཕུ། ཀེ་ཨེམ་ཀྲི་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། ཡོངས་འབྲེལ་ཡུ་ཊུབ་(སྤྱི་ལོ་༢༠༡༧)འབྲུག་རྒྱལ་འཛིན་གཙུག་ལག་སློབ་སྡེ།https://www.youtube.com/watch?v=XNz2EW0Yd སྟག་རྩེ་རིག་གཞུང་མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ(ལོ་མེད།གཞིས་ཁོངས་གནས་ཚུལ།https://www.clcs.edu.bt མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ། ༈ ན་མོ་གུ་རུ་ཡེ། དེ་ཡང་ཐོས་བསམ་ལ་སོགས་པའི་འབྱོར་པ་དང་མི་ལྡན་པའི་གང་ཟག་དེ་ཡང་ལས་དང་པོ་པའི་རིགས་སྤྲོས་མེད་བླ་མའི་རྣལ་འབྱོར་ཉུང་ངུ་ཉམས་སུ་བླང་བར་འདོད་པས། ཐོང་མར་སྐྱབས་སེམས་ནི། སྐྱབས་ཡུལ་ཀུན་འདུས་དྲིན་ཅན་བླ་མ་ལ། །འདི་ནས་བྱང་ཆུབ་བར་དུ་སྐྱབས་སུ་མཆི། །མར་གྱུར་མཐའ་མེད་འཁོར་བའི་སེམས་ཅན་རྣམས། །ཡང་དག་ལམ་ལ་འགོད་ཕྱིར་སེམས་བསྐྱེད་དོ། །དངོས་གཞི་ནི། རང་ལུས་སྣང་སྟོང་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུའི་སྐུ། །རྡོ་རྗེ་ཕག་མོར་གསལ་བའི་སྤྱི་བོའི་སྟེང་། འདི་ཕྱི་གཏན་གྱི་མགོན་པོ་བླ་མ་རྗེ། །རང་ལ་དགྱེས་པའི་འཛུམ་བཅས་བཞུགས་པར་གྱུར། །ཅེས་གསལ་བཏབ་ནས་གསོལ་འདེབས་ནི། ཁྱབ་བརྡལ་མོས་གུས་ཆེན་པོས་གསོལ་བ་འདེབས། །གནས་ལུགས་རང་ངོ་ཤེས་པར་བྱིན་གྱིས་རློབས། །ཞེས་མང་དུ་བརྗོད་དེ་བྱིན་རླབས་ཞུ་བ་ནི། བླ་མའི་སྐུ་གསུང་ཐུགས་ལས་འོད་འཕྲོས་པས། །ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་ཡོངས་སུ་སྨིན་པའི་མཐར། །བླ་མ་དགྱེས་པས་འོད་ཞུ་རང་ལ་ཐིམ། །ཐུགས་ཡིད་གཅིག་འདྲེས་མངོན་པར་བྱང་ཆུབ་ཤོག། ཅེས་མཉམ་བཞག་ཡུན་ཅི་རིགས་བསྐྱང་། སླར་ཐུན་བསྡུ་ཚེ། བསྔོ་སྨོན་ཤིས་བརྗོད་བྱ་བ་ནི། དེ་ལྟར་བསྒོམས་པའི་དགེ་བས་འགྲོ་བ་ཀུན། །རང་རིག་དོན་གྱི་བླ་མ་མཇལ་བར་བསྔོ། །རྩ་གསུམ་རྒྱ་མཚོས་སྨོན་པའི་དོན་ཐམས་ཅད། །གེགས་མེད་བདག་གིས་མྱུར་དུ་འགྲུབ་པར་ཤོག །བསྟན་པའི་དཔལ་གྱུར་བླ་མའི་ཞབས་པད་བརྟན། །བསྟན་འཛིན་སྐྱེ་བུས་ས་སྟེང་ཡོངས་ལ་ཁྱབ། །བསྟན་པའི་སྦྱིན་བདག་མངའ་ཐང་འབྱོར་པ་རྒྱས། །བསྟན་པ་ཡུན་རིང་གནས་པའི་བཀྲ་ཤིས་ཤོག། ཞེས་པ་འདིའང་རྒྱས་པ་བློས་མི་ལྕོགས་པའི་སྒོམ་སྒྲུབ་ལ་གཞོལ་པ་རྣམས་ལ་སྨན་པའི་བློས་ཤཱཀྱའི་དགེ་སློང་བསོད་ནམས་རྒྱ་མཚོས་སྦྱར་བ་དགེའོ། ། Reference དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་གསུང་རབ། ༢༠༠༩ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་ལུགས་ཀྱི་ཞལ་འདོན་ཕྱོགས་བསྡེབས་བྱང་ཆུབ་མགྲོད་པའི་ལམ་བཟང་ཞེས་བྱ་བ་བཞུགས་སོ། ཏཱའི་པེ། ཏཱའི་ཝཱན། ཁ་ཐུན། ༄༅། དཔལ་འབྲུག་པའི་ལུགས་ཀྱི་ཉམས་བཞེས་སྐྱབས་འགྲོ་མ་ནམ་བཞི་སྐོར། ༄༅། །མ་ནམ་མཁའ་དང་མཉམ་པའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བླ་མ་སངས་རྒྱས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ། །མ་ནམ་མཁའ་དང་མཉམ་པའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བླ་མ་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུ་ལ་སྐྱེས་སུ་མཆིའོ། །མ་ནམ་མཁའ་དང་མཉམ་པའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བླ་མ་ཐུགས་རྗེ་སྤྲུལ་པའི་སྐུ་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ། །མ་ནམ་མཁའ་དང་མཉམ་པའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བླ་མ་སངས་རྒྱས་རིན་པོ་ཆེ་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ། ཁ་ཐུན། ༄༅། །དྭགས་པོའི་ཆོས་བཞི་ནི། ༈ བདག་སོགས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བློ་ཆོས་སུ་འགྲོ་བར་བྱིན་གྱིས་བརླབ་ཏུ་གསོལ། །ཆོས་ལམ་དུ་ལོངས་པར་བྱིན་གྱིས་བརླབ་ཏུ་གསོལ། །ལམ་འཁྲུལ་པ་སེལ་བར་བྱིན་གྱིས་བརླབ་ཏུ་གསོལ། །འཁྲུལ་པ་ཡེ་ཤེས་སུ་འཆར་བར་བྱིན་གྱིས་བརླབ་ཏུ་གསོལ། །རྩ་བའི་བླ་མ་བརྒྱུད་པ་དང་བཅས་པ་རྣམས་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ། །མཆེད་གྲོགས་ཆོས་མཛད་དང་བཅས་པ་རྣམས་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ། །སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་དཔལ་ལྡན་བླ་མའི་ཚོགས་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ།། བཅུད་ཀྱི་སེམས་ཅན་ལྷ་དང་ལྷ་མོའི་ཚོགས་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ། །སྣང་སྲིད་དཔལ་ལྡན་བླ་མའི་ཚོགས་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ། །རྟོགས་པས་བདག་གྲོལ་བར་བྱིན་གྱིས་བརླབ་ཏུ་གསོལ།།ཐུགས་རྗེས་གཞན་གྲོལ་བར་བྱིན་གྱིས་བརླབ་ཏུ་གསོལ། །རྟེན་འབྲེལ་ཐབས་ལ་མཁས་པར་བྱིན་གྱིས་བརླབ་ཏུ་གསོལ། །འབྲེལ་ཚད་དོན་དང་ལྡན་པར་བྱིན་གྱིས་བརླབ་ཏུ་གསོལ། །ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་དངོས་གྲུབ་ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་ཐོབ་པར་བྱིན་གྱིས་བརླབཏུ་གསོལ།།ཆོས་རྗེ་དྭགས་པོའི་ཁྱད་ཆོས་སོ། ༈ སྤྱི་འགྲོ་སྐྱབས་སེམས་ནི། ། ༄༅། །སངས་རྒྱས་ཆོས་དང་ཚོགས་ཀྱི་མཆོག་རྣམས་ལ། །བྱང་ཆུབ་བར་དུ་བདག་ནི་སྐྱབས་སུ་མཆི། །བདག་གིས་སྦྱིན་སོགས་བགྱིས་པའི་བསོད་ནམས་ཀྱིས། །འགྲོ་ལ་ཕན་ཕྱིར་སངས་རྒྱས་འགྲུབ་པར་ཤོག །ལན་གསུམ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བདེ་བ་དང་བདེ་བའི་རྒྱུ་དང་ལྡན་པར་གྱུར་ཅིག། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་སྡུག་བསྔལ་དང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་དང་བྲལ་བར་གྱུར་ཅིག །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་སྡུག་བསྔལ་མེད་པའི་བདེ་བ་དང་མི་བྲལ་བར་གྱུར་ཅིག །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བདེ་སྡུག་གི་རྒྱུ་ཆགས་སྡང་ཉེ་རིང་དང་བྲལ་བའི་བཏང་སྙོམས་ཆེན་པོ་ལ་ཡུན་རིང་དུ་གནས་པར་གྱུར་ཅིག མ་ལུས་སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་མགོན་གྱུར་ཅིང་། །བདུད་སྡེ་དཔུང་བཅས་མི་བཟད་འཇོམས་མཛད་ལྷ། །དངོས་རྣམས་མ་ལུས་ཇི་བཞིན་མཁྱེན་གྱུར་པའི།།བཅོམ་ལྡན་འཁོར་བཅས་གནས་འདིར་གཤེགས་སུ་གསོལ། །མགོན་པོ་འདིར་ནི་བྱོན་པ་ལེགས། །བདག་ཅག་བསོད་ནམས་སྐལ་བར་ལྡན།།བདག་གི་མཆོད་ཡོན་བཞེས་ནས་ཀྱང་། །འདི་ཉིད་དུ་ནི་བཞུགས་སུ་གསོལ།། ཨོ་གུ་རུ་སརྦ་ཏ་ཐཱ་ག་ཏ་པྲ་ཝ་སད་ཀ་ར་མཧཱ་སད་ཀ་ར་མཧཱ་ཨརྒྷཾ་པྲ་ཏི་ཙྪ་ སཱཧཱ། ཇི་ལྟར་བལྟམས་པ་ཙམ་གྱིས་ནི། །ལྷ་རྣམས་ཀུན་གྱིས་ཁྲུས་གསོལ་ལྟར། །དེ་བཞིན་དག་པ་ལྷ་ཡི་ཆུ། །དག་པ་ཡིས་ནི་སྐུ་ཁྲུས་གསོལ། །ཨོཾ་གུ་རུ་སརྦ་ཏ་ཐཱ་ག་ཏ་མཧཱ་པཱ་ཏྱཾ་པྲ་ཏི་ཙྪ་སྭཱཧཱ། །བདག་དང་འགྲོ་ལ་ཐུགས་བརྩེ་ཆེར། །ཉིད་ཀྱི་རྫུ་འཕྲུལ་མཐུ་ཡིས་ནི། །ཇི་སྲིད་མཆོད་པ་བདག་བགྱིས་ན།དེ་སྲིད་བཅོམ་ལྡན་བཞུགས་སུ་གསོལ། །ཨོ་གུ་རུ་སརྦ་ཏ་ཐཱ་ག་ཏ་པདྨ་ཀཱ་མ་ལ་ཡེ་སྟྭཾ།། ༄༅། །ངག་བྱིན་རླབས་ནི། ༈ རང་ཉིད་ཡི་དམ་ལྷར་གསལ་ལྕེ་ཡི་སྟེང་། །ཨ་ལས་ཟླ་སྟེང་ཨ་དཀར་འོད་འབར་བའི།།མདུན་ནས་གཡས་སྐོར་ཨོཾ་དང་དབྱངས་ཡིག་དཀར། །དེ་རྒྱབ་གསལ་བྱེད་སྭཱཧཱ་གཡོན་བསྐོར་དམར། །དེ་རྒྱབ་རྟེན་འབྲེལ་སྙིང་པོ་གཡས་བསྐོར་སྔོ། །དེ་ལས་འོད་འཕྲོས་རྩ་གསུམ་མཆོག་གསུམ་གྱི། །བྱིན་རླབས་ལྷ་སྔགས་འོད་ཟེར་རྣམ་པར་བསྡུས། །སླར་ཡང་འོད་འཕྲོས་གྲུབ་པའི་རིག་འཛིན་དང་། །དྲང་སྲོང་བདེན་གྲུབ་རྣམས་ཀྱི་ངག་ནུས་མཐུས། །ཡིག་འབྲུའི་ཚུལ་བསྡུས་ལྕེ་ལ་ཐིམ་པར་གྱུར། །ཡི་དམ་ལྷ་སྔགས་ཀྱི་གཤམ་དུ། ཨོཾ་ཨ་ཨཱ། ཨི་ཨཱི། ཨུ་ཨཱ། རྀ་རཱྀ། ལྀ་ལཱྀ། ཨེ་ཨེ། ཨོ་ཨཽ། ཨཾ་ཨཿ ཀ་ཁ་ག་གྷ་ང་། ཙ་ཚ་ཛ་ཛྷ་ཉ། ཊ་ཋ་ཌ་ཌྷ་ཎ། ཏ་ཐ་ད་དྷ་ན། པ་ཕ་བ་བྷ་མ། ཡ་ར་ལ་ཝ་ཤ་ཥ་ས་ཧ་ཀྵ༔སྭཱཧཱ། ཨོཾ་ཡེ་དྷཕ་རྨ་ཧེ་ཏུ་པྲ་བྷ་བ་ཧེ་ཏུནྟེ་ཥཱནཏ་ཐཱ་ག་ཏོ་ཧྱ་བ་དཏ། ཏེ་ཥཱཉྩ་ཡོ་ནི་རོ་དྷ་ཨེ་ཝཾ་བཱ་དཱི་མཧཱ་ཤྲ་མ་ཎསཱཧཱ། དབྱངས་གསལ་རྟེན་སྙིང་རྣམས་སྦྲེལ་མར་རམ་སོ་སོར་གསུམ་མམ་བདུན་ནམ་ཉེར་གཅིག་ལོངས་ཁྱབ་དང་སྦྱར་ལ་བཟླས་མཐར། སྔགས་ཕྲེང་ཟླ་བ་རིམ་ཞུ་ཨ་ལ་ཐིམ། །དེ་ཡང་བདུད་རྩི་དཀར་དམར་རྣམ་པར་ཞུ། །ལྕེ་ལ་ཐིམ་པས་ནུས་པའི་སྟོབས་ལྡན་གྱུར།། བདག་གི་ལྕེ་ཡི་དབང་པོ་ལ། །བདེ་གཤེགས་སྤོབས་པ་ལྡན་པར་ཤོག། །ཚིག་གི་གཟི་བརྗིད་མཐུ་དེས་ནི། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་འདུལ་བར་ཤོག། །བདག་གིས་ཚིག་ནི་ཅི་སྨྲས་པའི། །དོན་དེ་ཐམས་ཅད་འགྲུབ་པར་ཤོག། འགྱུར་སྔགས་ནི། ཨོཾ་སམྦྷ་ར་སམྦྷ་ར་བི་མཱ་ན་སཱ་ར་མཧཱ་ཛམྦྷ་ཧཱུཾ། ཨོཾ་སྨ་ར་སྨ་ར་བི་མཱ་ན་སྐ་ར་མཧཱ་ཛམྦྷ་ཧཱུཾ། ལན་བདུན། ཨོ་རུ་ཙི་ར་མ་ཎི་པྲ་བརྡྷ་ནཱ་ཡེ་སྭཱཧཱ། ཞེས་ལན་བདུན་བརྗོད་དོ།། ༄༅། །ཁྲིད་ཀྱི་སྔོན་འགྲོའི་ཆོག་ཁྲིགས་ངག་འདོན་དུ་བཀོད་པ་རྡོ་རྗེའི་གྲོང་དུ་འདྲེན་པའི་ཤིང་རྟ་ཞེས་བྱ་བ་བཞུགས་སོ།། ༄༅། །བླ་མ་དམ་པའི་ཞབས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །འདིར་སྔོན་འགྲོའི་ཆོག་ཁྲིགས་ཁྱེར་བདེ་བ་ཞིག་འགོད་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ཡང་ཐུན་མོང་དང་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་གཉིས་ལས་དང་པོ་ནི། ནམ་གྱི་ཐུན་ཐ་མ་སྐྱ་རེངས་དང་པོ་བཏང་ཙམ་གྱི་ཚོད་ན་བདེ་བའི་སྟན་ལ་ལུས་དྲང་པོར་བསྲངས་རླུང་རོ་ལན་གསུམ་བསལ་ནས་དབྱངས་གསལ་ལན་གསུམ་བཟླས་པས་ངག་དག་པར་བྱས་ཏེ། རིག་པ་དྭངས་སིང་ངེར་བྱས་ནས་ཐུན་མོང་གི་སྔོན་འགྲོ་ལ་བཞི་ཡོད་པའི་དང་པོ་དལ་འབྱོར་རྙེད་དཀའ་གསལ་བཏབ་པ་ནི།དལ་འབྱོར་འདི་ནི་རྙེད་པ་ཤིན་ཏུ་དཀའ། །སྐྱེས་བུའི་དོན་གྲུབ་ཐོབ་པར་གྱུར་པ་ལ། །གལ་ཏེ་འདི་ལ་ཕན་པ་མ་སྒྲུབ་ན། །ཕྱིས་འདི་ཡང་དག་འབྱོར་པར་ག་ལ་འགྱུར། །གཉིས་པ་འཆི་བ་མི་རྟག་པ་ནི། སྲིད་གསུམ་མི་རྟག་སྟོན་ཀའི་སྤྲིན་དང་འདྲ།། འགྲོ་བའི་སྐྱེ་འཆི་གར་ལ་བལྟ་དང་མཚུངས། །འགྲོ་བའི་ཚེ་འགྲོ་ནམ་མཁའི་གློག་འདྲ་སྟེ། །རི་གཟར་འབབ་ཆུ་ལྟ་བུར་མྱུར་མགྱོགས་འགྲོ། །གསུམ་པ་ལས་རྒྱུ་འབྲས་ནི། དུས་ཀྱིས་བསྙེན་ནས་རྒྱལ་པོ་འགྲོ་བའི་ཚེ། །ལོངས་སྤྱོད་མཛའ་དང་གཉེན་བཤེས་རྗེས་མི་འབྲང་། །སྐྱེས་བུ་དེ་ནི་གར་གནས་གར་འགྲོ་ཡང། །ལས་ནི་གྲིབ་མ་བཞིན་དུ་རྗེས་སུ་འབྲང་། །བཞི་པ་འཁོར་བའི་ཉེས་དམིགས་ནི། སྲིད་གསུམ་རྒ་དང་ནད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་འབར། །འདི་ན་འཆི་མེ་རབ་འབར་མགོན་མེད་དེ། །སྲིད་ལས་བྱུང་ལ་འགྲོ་བ་རྟག་ཏུ་རྨོངས། །བུམ་པར་ཆུད་པའི་བུང་བ་འཁོར་བ་བཞིན། །ཞེས་ངག་ཏུ་བརྗོད་ཅིང་དོན་ཡིད་དང་འདྲེ་ངེས་བསྒོམ་པར་བྱའོ། །གཉིས་པ་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་སྔོན་འགྲོ་ལ་བཞི་ཡོད་པའི་དང་པོ་རྒྱུད་སྣོད་དུ་རུང་བར་བྱེད་པ་སྐྱབས་འགྲོ་སེམས་བསྐྱེད་ཀྱི་ཁྲིད་ནི། མདུན་གྱི་ནམ་མཁར་ལཾ་ལས་རིན་ཆེན་གཞི། །དག་པའི་ཞིང་ཁམས་རྒྱ་ཁྱོན་ཆེན་པོའི་དཀྱིལ། །བཾ་ལས་བདུད་རྩིའི་རྒྱ་མཚོ་དཀར་ཞིང་དྭངས། །དེ་དབུས་དཔག་བསམ་ཤིང་ཆེན་རབ་རྒྱས་པ། །རྩ་བ་གསེར་ལ་སྡོང་པོ་བེེ་ཌཱུརྱ། །ལོ་འདབ་རིན་ཆེན་སྣ་ཚོགས་འཁྲིགས་པའི་སྟེང་། །རྡོ་རྗེ་རིན་ཆེན་ལས་གྲུབ་སེང་གེའི་ཁྲི། །ལྷབ་ལྷུབ་དར་གྱིས་ཀླུབས་པའི་གདན་སྟེངས་སུ། །པདྨའི་སྙིང་པོ་ཉི་ཟླ་བརྩེགས་པའི་ཁར། །རྩ་བའི་བླ་མ་རིགས་རྣམས་ཀུན་གྱི་བདག །རྡོ་རྗེ་འཆང་དབང་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུ། །མཚན་དཔེའི་རྒྱན་རྫོགས་གཟི་བྱིན་རབ་འབར་བ། །ལྷམ་མེར་གསལ་བ་རང་ལ་དགྱེས་འཛུམ་བཅས། །ཡེ་ཤེས་འོད་ལྔའི་ཀློང་ན་བཞུགས་པ་ཡི། །མཐའ་བསྐོར་བརྒྱུད་པའི་བླ་མ་ཁྲོམ་ཚོགས་ཚུལ། །མདུན་དུ་ཡི་དམ་འཁོར་ལོ་སྡོམ་པ་ལ། །རབ་འབྱམས་རྒྱུད་སྡེའི་ལྷ་ཚོགས་མང་པོས་བསྐོར། །གཡས་སུ་བཅོམ་ལྡན་ཐུབ་པའི་དབང་པོ་ལ། །བདེ་བར་གཤེགས་པ་རྒྱ་མཚོའི་ཚོགས་ཀྱིས་བསྐོར། །རྒྱབ་ཏུ་ཡུམ་ཆེན་ཤེས་རབ་ཕར་ཕྱིན་ལ། །དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་གླེགས་བམ་མང་པོས་བསྐོར།། གཡོན་དུ་འཕགས་མཆོག་སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་ལ། །བྱང་སེམས་དགྲ་བཅོམ་ཆེན་པོའི་ཚོགས་ཀྱིས་བསྐོར། །མཐའ་སྐོར་ཕྱོགས་མཚམས་སྟེང་འོག་ཐམས་ཅད་དུ། །རིག་འཛིན་མཁའ་འགྲོ་ཆོས་སྲུང་རྒྱ་མཚོའི་ཚོགས། །མཁའ་ལ་སྤྲིན་ཕུང་འཐིབས་བཞིན་བཞུགས་པར་གྱུར། །ཅེས་སྐྱབས་ཡུལ་གསལ་བཏབ་ནས། མ་ནམ་མཁའ་དང་མཉམ་པའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བླ་མ་སངས་རྒྱས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ། །བླ་མ་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུ་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ། །བླ་མ་ཐུགས་རྗེ་སྤྲུལ་པའི་སྐུ་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ། །བླ་མ་སངས་རྒྱས་རིན་པོ་ཆེ་ལ་སྐྱབས་སུ་འཆིའོ། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བློ་ཆོས་སུ་འགྲོ་བར་བྱིན་གྱིས་བརླབ་ཏུ་གསོལ། །ཆོས་ལམ་དུ་ལོངས་པར་བྱིན་གྱིས་བརླབ་ཏུ་གསོལ། །ལམ་འཁྲུལ་པ་སེལ་བར་བྱིན་གྱིས་བརླབ་ཏུ་གསོལ། །འཁྲུལ་པ་ཡེ་ཤེས་སུ་འཆར་བར་བྱིན་གྱིས་བརླབ་ཏུ་གསོལ། །རྩ་བའི་བླ་མ་བརྒྱུད་པ་དང་བཅས་པ་རྣམས་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ། །མཆེད་གྲོགས་ཆོས་མཛད་དང་བཅས་པ་རྣམས་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ། །སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་དཔལ་ལྡན་བླ་མའི་ཚོགས་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ། །བཅུད་ཀྱི་སེམས་ཅན་ལྷ་དང་ལྷ་མོའི་ཚོགས་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ། །སྣང་སྲིད་དཔལ་ལྡན་བླ་མའི་ཚོགས་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ། །རྟོགས་པས་བདག་གྲོལ་བར་བྱིན་གྱིས་བརླབ་ཏུ་གསོལ། །ཐུགས་རྗེས་གཞན་གྲོལ་བར་བྱིན་གྱིས་བརླབ་ཏུ་གསོལ། །རྟེན་འབྲེལ་ཐབས་ལ་མཁས་པར་བྱིན་གྱིས་བརླབ་ཏུ་གསོལ། །འབྲེལ་ཚད་དོན་དང་ལྡན་པར་བྱིན་གྱིས་བརླབ་ཏུ་གསོལ། །ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་དངོས་གྲུབ་ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་ཐོབ་པར་བྱིན་གྱིས་བརླབ་ཏུ་གསོལ། །ཕྱོགས་བཅུར་བཞུགས་པའི་བླ་མ་དང་། །སངས་རྒྱས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཆེ། །དཔའ་བོ་དཔའ་མོ་རྣལ་འབྱོར་ཚོགས། །ཐམས་ཅད་བདག་ལ་དགོངས་སུ་གསོལ། །དེང་ནས་བརྩམས་ཏེ་མགོན་མེད་བདག །བྱང་ཆུབ་སྙིང་པོ་མ་ཐོབ་བར། །འཁོར་བའི་འཇིགས་པ་ཆེན་པོ་ལས། །བདག་དང་འགྲོ་རྣམས་སྐྱབས་པའི་ཕྱིར། །རྐང་གཉིས་གཙོ་བོ་སྐུ་གསུམ་བདག །བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི། །འདོད་ཆགས་བྲལ་ཞིང་མྱང་ངན་འདས། །ཞི་བའི་ཆོས་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི། །ཚོགས་ཀྱི་མཆོག་གྱུར་ས་ལ་བཞུགས། །ཕྱིར་མི་ལྡོག་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི། །སངས་རྒྱས་ཀུན་གྱི་རང་བཞིན་སྐུ། །བླ་མ་མཆོག་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི། །དངོས་གྲུབ་སྟེར་བའི་ཡི་དམ་ལྷ། །དཀྱིལ་འཁོར་ལྷ་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི། །དཔའ་བོ་དཔའ་མོ་རྣལ་འབྱོར་ཚོགས། །མཁའ་འགྲོའི་ཚོགས་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི། །སྟོང་ཉིད་སྙིང་རྗེ་དབྱེར་མེད་པའི། །གཉུག་མའི་སེམས་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི། །བདག་གི་ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་གྱིས། །སྔོན་ཆད་སྡིག་པ་ཅི་བགྱིས་པ། །མགོན་པོ་ཁྱེད་ཀྱི་སྤྱན་སྔར་བཤགས། །ཕྱིན་ཆད་སྡིག་ལས་ལྡོག་པར་བགྱི། །དེང་ནས་ཁྱེད་ཀྱི་འབངས་སུ་མཆི། །ཁྱེད་ཀྱི་བསླབ་བྱ་རྗེས་སུ་སློབ། །ཁྱེད་ཀྱི་བཀའ་ལས་མི་འདའ་བས། །ཀུན་ནས་ཡོངས་སུ་བསྐྱབ་ཏུ་གསོལ། །ལན་གསུམ། ཇི་ལྟར་དུས་གསུམ་མགོན་པོ་རྣམས། །བྱང་ཆུབ་ཏུ་ནི་ངེས་མཛད་ལྟར། །དེ་བཞིན་བླ་མེད་བྱང་ཆུབ་སེམས། །དམ་པར་བདག་གིས་བསྐྱེད་པར་བགྱི། །སྡོམ་པ་ཡི་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་། །དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་སྡུད་པ་དང་། །སེམས་ཅན་དོན་བྱེད་ཚུལ་ཁྲིམས་གསུམ། །བདག་གིས་བརྟན་པོར་གཟུང་བར་བགྱི། །བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས། །དམ་པ་བདག་གིས་བསྐྱེད་བགྱིས་ནས། །སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་དོན་གྱི་ཕྱིར། །བདག་གིས་སྡོམ་པ་མ་ལུས་གཟུང་། །མ་བསྒྲལ་བ་རྣམས་བདག་གིས་བསྒྲལ། །མ་གྲོལ་བ་རྣམས་བདག་གིས་དགྲོལ།་དབུགས་མ་ཕྱིན་པ་དབུགས་དབྱུང་ཞིང་། །སེམས་ཅན་མྱང་ངན་འདས་ལ་འགོད། །ཅེས་ལན་གསུམ། དེ་ནས། རྒྱལ་བ་ཀུན་དངོས་བླ་མ་ལ། །ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་གུས་པའི་བློས། །སྤྲོ་བའི་སྙིམ་པ་དང་བཅས་པས། །རབ་ཏུ་བཏུད་དེ་གུས་ཕྱག་འཚལ། །དངོས་སུ་བཤམས་དང་ཡིད་ཀྱིས་སྤྲུལ། །ཕྱི་ནང་གསང་བ་བླ་མེད་པ། །མཆོད་སྤྲིན་རྒྱ་མཚོའི་ཚོགས་རྣམས་ཀུན། །རྣམ་པ་ཀུན་ཏུ་མཆོད་པ་འབུལ། །ཐོག་མེད་དུས་ནས་བསགས་པ་ཡི། །ཐུན་མོང་ཁྱད་པར་དང་འགལ་བའི། །མི་དགེ་བཅུ་སོགས་ཉེས་པའི་ཚོགས། །མ་ལུས་འགྱོད་པའི་སྒོ་ནས་བཤགས། །ནམ་མཁའི་མཐར་ཐུག་ཕྱོགས་ཀུན་ཏུ།། འགྲོ་ལ་ཕན་པར་མཛད་པ་ཡི། །དུས་གསུམ་རྒྱལ་བ་སྲས་བཅས་ལ། །དགའ་བའི་སེམས་ཀྱིས་རྗེས་ཡི་རང་། །སྣ་ཚོགས་ཚུལ་གྱིས་གདུལ་བྱ་ལ། །རང་རང་བསམ་པ་ཇི་ལྟར་བར། །ཟབ་པ་དང་ནི་རྒྱ་ཆེ་བའི། །ཐེག་ཆེན་ཆོས་འཁོར་བསྐོར་དུ་གསོལ། །སྐུ་གསུང་ཐུགས་ཀྱི་འཕྲིན་ལས་ཀྱི། །གསང་བ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པས། །ཇི་སྲིད་འཁོར་བ་དེ་སྲིད་དུ། །མྱ་ངན་མི་འདའ་བཞུགས་སུ་གསོལ། །བདག་གཞན་ཀུན་གྱིས་བསགས་པ་ཡི། །དུས་གསུམ་དགེ་བ་གཅིག་བསྡུས་ནས། །མར་གྱུར་འགྲོ་བ་མ་ལུས་པ། །བྱང་ཆུབ་སྙིང་པོ་ཐོབ་ཕྱིར་བསྔོ། །ནམ་མཁའི་དབྱིངས་རྣམས་ཀུན་ནས་གང་བའི་སྤོས་ཀྱི་ཆུ་གཏེར་འདོད་དགུའི་དཔལ་འབྱུང་རིན་ཆེན་པདྨོ་རིན་ཆེན་འོད་འབྱིན་རྒྱས་པས་ཁྱབ་པའི་སྙིང་པོ་ནོར་བུའི་ཁོར་ཡུག་གི། །ནང་ན་ཞིང་ཁམས་རྒྱ་མཚོའི་ས་གཞི་རིན་ཆེན་ལས་གྲུབ་རིམ་གྱིས་གཞོལ་བ་བཀོད་ལེགས་མ་ལུས་བཀོད་པའི་ཕུལ་གྱིས་འཇིག་རྟེན་ཁམས་རེ་རེའང་འདོད་ཡོན་རྨད་བྱུང་འཕྱུར་བ་གང་། །མཐའ་ཡས་སངས་རྒྱས་ཞིང་གིས་བསྐོར་ཞིང་ཀུན་བཟང་མཆོད་སྤྲིན་མ་ཚང་མེད་པའི་རྒྱན་གྱིས་རྣམ་པར་བརྒྱན་པའི་རྡུལ་རེར་རྒྱལ་བ་སྲས་བཅས་མཛད་པ་ཐམས་ཅད་སྣང་བ་ཅན། །གཅིག་ཏུ་འདུ་ཞིང་སོ་སོར་མ་འདྲེས་བྱིན་གྱིས་བརླབས་པའི་རྣམ་འཕྲུལ་ཇི་བཞིན་དེ་དག་བདག་གིས་དགེ་བའི་སེམས་ཀྱིས་སྤྲུལ་ཏེ་དཔལ་ལྡན་བླ་མར་དད་པས་འབུལ་བར་བགྱི། །ཞིང་ཁམས་རྒྱ་མཚོར་རྡུལ་རེར་རྡུལ་སྙེད་ཀྱི། །སངས་རྒྱས་ཞིང་དང་ཀུན་བཟང་མཆོད་པའི་སྤྲིན། །ཀུན་གྱིས་བརྒྱན་ལྡན་ཇི་སྙེད་འོད་འཕྲོའི་རྩེར། །རྒྱལ་བ་སྲས་བཅས་རྣམ་ཐར་ཀུན་སྣང་ཞིང་། །འཁོར་ཞིའི་འདོད་དགུ་མ་ཚང་མེད་འདུས་པ། །ཆོས་དབྱིངས་ཐམས་ཅད་རྒྱས་པར་འགེངས་པའི་འཕྲུལ། །ནམ་མཁའི་ཁམས་ཁྱབ་སྲིད་པའི་མཐར་གནས་ནས། །ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་མཆོད་པས་མཉེས་གྱུར་ཅིག །གུ་རུ་ཨི་དཾ་མཎྜལ་ཀཾ་ནིརྱ་ཏ་ཡཱ་མི། །མཉེས་བྱེད་མཎྜལ་བཟང་པོ་འདི་ཕུལ་བས། །བྱང་ཆུབ་ལམ་ལ་བར་ཆད་མི་འབྱུང་ཞིང་། །དུས་གསུམ་རྒྱལ་བའི་དགོངས་པ་རྫོགས་པ་དང་། །སྲིད་པར་མི་འཁྲུལ་ཞི་བར་མི་གནས་ཤིང་། །ནམ་མཁའ་དང་མཉམ་པའི་འགྲོ་རྣམས་སྒྲོལ་བར་ཤོག །ཅེས་མཎྜལ་ཕུལ། དེ་ནས་ཚོགས་ཞིང་བསྡུས་ནས་དགེ་རྩ་བསྔོ་བར་བྱའོ།། གཉིས་པ་འགལ་རྐྱེན་སྡིག་སྒྲིབ་སྦྱོང་བར་བྱེད་པ་རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའི་སྒོམ་བཟླས་ཀྱི་ཁྲིད་ནི། རང་གི་སྤྱི་བོར་པཾ་ལས་པདྨ་འདབ་མ་བརྒྱད་པའི་ལྟེ་བར་ཨ་ལས་ཟླ་བའི་དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་སྟེང་དུ་ཧཱུྃ་ལས་རྡོ་རྗེ་དཀར་པོ་རྩེ་ལྔ་པ་ལྟེ་བ་ལ་ཧཱུཾ་གིས་མཚན་པ་ལས་འོད་འཕྲོས། འཕགས་པ་མཆོད། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྡིག་སྒྲིབ་སྦྱངས། ཚུར་འདུས་ཧཱུྃ་ལ་ཐིམ། དེ་ཡོངས་སུ་གྱུར་པ་ལས་དཔལ་རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའ་སྐུ་མདོག་དཀར་པོ་ཞལ་གཅིག་ཕྱག་གཉིས་པ་རྡོ་རྗེ་དང་དྲིལ་བུ་འཛིན་པས་ཡུམ་ལ་འཁྱུད་པ། ཡུམ་རྡོ་རྗེ་སྙེམས་མ་དཀར་མོ་གྲི་གུག་དང་ཐོད་པ་འཛིན་པས་ཡབ་ལ་འཁྱུད་པ། གཉིས་ཀའང་རུས་པ་དང་རིན་པོ་ཆེའི་རྒྱན་གྱིས་བརྒྱན་པ། ཞབས་རྡོ་རྗེ་སྐྱིལ་མོ་ཀྲུང་དུ་བཞུགས་པའི་སྤྱི་བོར་ཨོཾ། མགྲིན་པར་ཨཱཿ ཐུགས་ཀར་ཧཱུྃ། ཧཱུྃ་ལས་འོདའཕྲོས་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཐམས་ཅད་རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའ་ཡབ་ཡུམ་གྱི་རྣམ་པར་སྤྱན་དྲངས། ཛཿཧཱུྃ་བཾ་ཧོ༔ བཅོམ་ལྡན་འདས་བདག་དང་མཐའ་ཡས་པའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྡིག་སྒྲིབ་ཉེས་ལྟུང་དྲི་མའི་ཚོགས་ཐམས་ཅད་བྱང་ཞིང་དག་པར་མཛད་དུ་གསོལ། ཨོཾ་བཛྲ་སཏྭ་ས་མ་ཡ། མ་ནུ་པཱ་ལ་ཡ། བཛྲ་སཏྭ་ཏྭེ་ནོ་པ་ཏིཥྛ། ཌྀ་ཌྷོ་མེ་བྷ་བ། སུ་ཏོ་ཥྱོ་མེ་བྷ་བ། སུ་པོཥྱོ་མེ་བྷ་བ།ཨ་ནུ་རཀྟོ་མེ་བྷ་བ། སརྦ་སིདྡྷི་མྨེ་པྲ་ཡཙྪ། སརྦ་ཀརྨ་སུ་ཙ་མེ་ཙིཏྟཾ་ཤྲེ་ཡཀུ་རུ་ཧཱུཾ། ཧ་ཧ་ཧ་ཧ་ཧོཿབྷ་ག་ཝན་སརྦ་ཏ་ཐཱ་ག་ཏ་བཛྲ་མཱ་མེ་མུཉྩ། བཛྲི་བྷ་བ། མཧཱ་ས་མ་ཡ་སཏྭ་ཨཱ༔ མགོན་པོ་བདག་ནི་མི་ཤེས་རྨོངས་པ་ཡིས། དམ་ཚིག་ལས་ནི་འགལ་ཞིང་ཉམས། །བླ་མ་མགོན་པོས་སྐྱབས་མཛོད་ཅིག། གཙོ་བོ་རྡོ་རྗེ་འཛིན་པ་སྟེ། །ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོའི་བདག་ཉིད་ཅན། །འགྲོ་བའི་གཙོ་ལ་བདག་སྐྱབས་མཆི། །སྐུ་གསུང་ཐུགས་རྩ་བ་དང་ཡན་ལག་གི་དམ་ཚིག་ཉམས་པ་ཐམས་ཅད་མཐོལ་ལོ་བཤགས་སོ། །སྡིག་སྒྲིབ་ཉེས་ལྟུང་དྲི་མའི་ཚོགས་ཐམས་ཅད་བྱང་ཞིང་དག་པར་མཛད་དུ་གསོལ། ཅེས་གསོལ་བ་བཏབ་པས། རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའ་ཡབ་ཡུམ་འོད་དུ་ཞུ་ནས་རང་ལ་ཐིམ་པར་གྱུར། །ཅེས་བརྗོད་ཅིང་བསམ་མོ། གསུམ་པ་ཚོགས་རྫོགས་པར་བྱེད་པ་མཎྜལ་གྱི་ཁྲིད་ནི། མདུན་གྱི་ནམ་མཁར་དག་པའི་ཞིང་ཁམས་རྒྱན་དང་བཀོད་པ་རྒྱ་མཚོའི་སྤྲིན་གྱིས་མཛེས་པར། རི་རབ་རིན་པོ་ཆེ་སྣ་བཞི་ལས་གྲུབ་པ་གྲུ་བཞི་བང་རིམ་བཞི་པའི་སྟེང་། སྣ་ཚོགས་པདྨ་འདབ་མ་བཞི་པའི་ལྟེ་བར། བདུད་དང་ལོག་པར་འདྲེན་པ་ཐམས་ཅད་ཟིལ་གྱིས་གནོན་ཞིང་འཇིགས་པ་དང་བྲལ་བའི་བརྡར་སེངྒེ་ཆེན་པོ་བརྒྱད་ཀྱིས་བཏེག་པའི་ཁྲིའི་སྟེང་དུ། ཉེས་པའི་སྐྱོན་གྱིས་མ་གོས་པའི་བརྡར་པདྨ་དང་། མ་རིག་པའི་མུན་པ་སེལ་བའི་བརྡར་ཟླ་བ་དང་། ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྣང་བ་རྒྱས་པའི་བརྡར་ཉི་མ་བརྩེགས་པའི་གདན་ལ། ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྩ་བ་གཅིག་ཏུ་འདྲེས་པའི་བརྡར་རྩ་བའི་བླ་མ་རིགས་དྲུག་པ་རྡོ་རྗེ་འཆང་གི་ངོ་བོ། ཆོས་ཉིད་མི་འགྱུར་བའི་བརྡར་སྐུ་མདོག་སྔོན་པོ། སྟོང་པ་ཉིད་དང་སྙིང་རྗེ་གཉིས་སུ་མེད་པའི་བརྡར་རྡོ་རྗེ་དང་དྲིལ་བུ་བསྣོལ་ཐབས་སུ་འཛིན་པ། སྟོང་པ་ཉིད་ཀྱི་གདངས་བདེ་བར་ཤར་བའི་བརྡར་རྡོ་རྗེ་རྣལ་འབྱོར་དབང་མོ་སྐུ་མདོག་དམར་མོ་ལ། དགའ་བའི་ཆ་ཤས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའི་བརྡར་དགའ་བའི་རྣམ་པར་འགྱུར་བས་དགྱེས་ཤིང་། རྣམ་པར་རྟོག་པ་གཅོད་པ་དང་བདེ་བ་སྐྱོང་བའི་བརྡར་གྲི་གུག་དང་ཐོད་པ་འཛིན་པ་དང་སྦྱོར་བ། ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའི་བརྡར་ཕྱག་རྒྱ་དྲུག་གིས་བརྒྱན་ཅིང་། ཡོན་ཏན་མ་ལུས་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའི་བརྡར་མཚན་དང་དཔེ་བྱད་རབ་ཏུ་གསལ་བར་རྫོགས་པ། ཟབ་པ་དང་རྒྱ་ཆེ་བའི་ཆོས་ཀྱི་མཛོད་འཛིན་པའི་བརྡར་གསུང་དབྱངས་ཡན་ལག་དྲུག་ཅུ་དང་ལྡན་ཞིང་། ཐུགས་ཇི་ལྟ་བ་རྟོགས་ཤིང་ཇི་སྙེད་པ་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ལྔ་དང་ལྡན་པའི་བརྡར་དྲི་མ་མེད་པའི་འོད་ཟེར་ལྔ་མཁའ་ཁྱབ་ཏུ་འཕྲོ་བ། ཕྱོགས་ལས་རྣམ་པར་རྒྱལ་བའི་སྤྱོད་པ་ཅན་དུ་བཞུགས་པར་གྱུར། དེའི་མཐའ་སྐོར་དུ་དུས་གསུམ་གྱི་བླ་མའི་ཚོགས་ཀྱིས་བསྐོར་བ། མདུན་དུ་གླང་པོ་ཆེས་བཏེག་པའི་ཁྲི་པད་ཉིའི་གདན་ལ། བཅོམ་ལྡན་འདས་འཁོར་ལོ་སྡོམ་པ་ལ་ཡི་དམ་ལྷ་ཚོགས་ཀྱིས་བསྐོར་བ། ལྷོར་རྟས་བཏེག་པའི་ཁྲི་པད་ཟླའི་གདན་ལ། རྒྱལ་བ་ཤཱཀྱ་ཐུབ་པ་ལ་དུས་གསུམ་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱིས་བསྐོར་བ། །ནུབ་ཏུ་རྨ་བྱས་བཏེག་པའི་ཁྲི་པད་ཟླའི་གདན་ལ། ཡུམ་ཆེན་མོ་ལ་ལུང་རྟོགས་ཆོས་ཀྱིས་བསྐོར་བ། །བྱང་དུ་ཤང་ཤང་གིས་བཏེག་པའི་ཁྲི་པད་ཟླའི་གདན་ལ། །སྤྱན་རས་གཟིགས་ལ་ཐེག་པ་ཆེ་འབྲིང་ཆུང་གསུམ་གྱི་དགེ་འདུན་གྱིས་བསྐོར་བ། །མཐའ་སྐོར་དུ་ཆོས་སྐྱོང་སྲུང་མའི་ཚོགས་བཞུགས་པར་གྱུར། དེ་ནས་ཡན་ལག་བདུན་ལས། དང་པོ་ཕྱག་འཚལ་བའི་ཡན་ལག་ནི། ཇི་སྙེད་སུ་དག་ཕྱོགས་བཅུའི་འཇིག་རྟེན་ན། །དུས་གསུམ་གཤེགས་པ་མི་ཡི་སེངྒེ་ཀུན། །བདག་གིས་མ་ལུས་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ལ། །ལུས་དང་ངག་ཡིད་དང་བས་ཕྱག་བགྱིའོ། །བཟང་པོ་སྤྱོད་པའི་སྨོན་ལམ་སྟོབས་དག་གིས། །རྒྱལ་བ་ཐམས་ཅད་ཡིད་ཀྱི་མངོན་སུམ་དུ། །ཞིང་གི་རྡུལ་སྙེད་ལུས་རབ་བཏུད་པ་ཡིས། །རྒྱལ་བ་ཀུན་ལ་རབ་ཏུ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །རྡུལ་གཅིག་སྟེང་ན་རྡུལ་སྙེད་སངས་རྒྱས་རྣམས། །སངས་རྒྱས་སྲས་ཀྱི་དབུས་ན་བཞུགས་པ་དག། དེ་ལྟར་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་རྣམས་མ་ལུས་པ། །ཐམས་ཅད་རྒྱལ་བ་དག་གིས་གང་བར་མོས། །དེ་དག་བསྔགས་པ་མི་བཟད་རྒྱ་མཚོ་རྣམས། །དབྱངས་ཀྱི་ཡན་ལག་རྒྱ་མཚོའི་སྒྲ་ཀུན་གྱིས། །རྒྱལ་བ་ཀུན་གྱི་ཡོན་ཏན་རབ་བརྗོད་ཅིང་། བདེ་བར་གཤེགས་པ་ཐམས་ཅད་བདག་གིས་བསྟོད། །གཉིས་པ་མཆོད་པ་འབུལ་བ་ནི། ཨོཾ་བཛྲ་བྷུ་མེ་ཨཱཿཧཱུཾ། དབང་ཆེན་གསེར་གྱི་ས་གཞི། ཨོཾ་བཛྲ་རེ་ཁེ་ཨཱཿཧཱུྃ། ཕྱི་ལྕགས་རི་ཁོར་ཡུག་གིས་བསྐོར་བའི་དབུས་སུ་རིའི་རྒྱལ་པོ་རི་རབ། ཤར་ལུས་འཕགས་པོ། ལྷོ་འཛམ་བུའི་གླིང་། ནུབ་བ་ལང་སྤྱོད། བྱང་སྒྲ་མི་སྙན། ཤར་དུ་ལུས་དང་ལུས་འཕགས། ལྷོར་རྔ་ཡབ་དང་རྔ་ཡབ་གཞན། ནུབ་ཏུ་གཡོ་ལྡན་དང་ལམ་མཆོག་འགྲོ། བྱང་དུ་སྒྲ་མི་སྙན་དང་སྒྲ་མི་སྙན་གྱི་ཟླ། འཁོར་ལོ་རིན་པོ་ཆེ། ནོར་བུ་རིན་པོ་ཆེ། བཙུན་མོ་རིན་པོ་ཆེ། བློན་པོ་རིན་པོ་ཆེ། གླང་པོ་རིན་པོ་ཆེ། རྟ་མཆོག་རིན་པོ་ཆེ། དམག་དཔོན་རིན་པོ་ཆེ། གཏེར་ཆེན་པོའི་བུམ་པ། ཉི་མ་ཟླ་བ། དབུས་སུ་ལྷ་དང་མིའི་དཔལ་འབྱོར་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་མ་ཚང་བ་མེད་པ་ཚང་ཞིང་ཡིད་དུ་འོང་བ་དང་བཅས་པ་འདི་ཉིད་རྗེ་བཙུན་རྩ་བ་དང་བརྒྱུད་པར་བཅས་པའི་དཔལ་ལྡན་བླ་མ་དམ་པ་རྣམས་དང་། དཀོན་མཆོག་རིན་པོ་ཆེ་རྣམ་པ་གསུམ། ཡི་དམ་དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་ལྷ་ཚོགས་དཔའ་བོ་མཁའ་འགྲོ་དམ་པ་ཆོས་སྐྱོང་བའི་སྲུང་མ་འཁོར་དང་བཅས་པ་རྣམས་ལ་འབུལ་བར་བགྱི། ཐུགས་རྗེས་འགྲོ་བའི་དོན་དུ་བཞེས་སུ་གསོལ། བཞེས་ནས་བྱིན་གྱིས་བརླབ་ཏུ་གསོལ། གུ་རུ་ཨི་དམ་མཎྜ་ལ་ཀཾ་ནིརྱཏ་ཡཱ་མི། སྤྲོ་ན་ནམ་མཁའི་དབྱིངས་རྣམས་སོགས་དང་། སྐུ་གསུམ་ཡོངས་རྫོགས་སོགས་ཀྱང་དབུལ་བར་བྱའོ། །མཉེས་བྱེད་མཎྜལ་བཟང་པོ་འདི་ཕུལ་བས། །བྱང་ཆུབ་ལམ་ལ་བར་ཆད་མི་འབྱུང་ཞིང་། །དུས་གསུམ་རྒྱལ་བའི་དགོངས་པ་རྫོགས་པ་དང་། །སྲིད་པར་མི་འཁྲུལ་ཞི་བར་མི་གནས་ཤིང་།།ནམ་མཁའ་དང་མཉམ་པའི་འགྲོ་རྣམས་སྒྲོལ་བར་ཤོག། ཅེས་བརྗོད། མེ་ཏོག་དམ་པ་འཕྲེང་བ་དམ་པ་དང་།།སིལ་སྙན་རྣམས་དང་བྱུག་པ་གདུགས་མཆོག་དང་། །མར་མེ་མཆོག་དང་བདུག་སྤོས་དམ་པ་ཡིས། །རྒྱལ་བ་དེ་དག་ལ་ནི་མཆོད་པར་བགྱི། །ན་བཟའ་དམ་པ་རྣམས་དང་དྲི་མཆོག་དང་། །ཕྱེ་མའི་ཕུར་མ་རི་རབ་མཉམ་པ་དང་། །བཀོད་པས་ཁྱད་པར་འཕགས་པའི་མཆོག་ཀུན་གྱིས། །རྒྱལ་བ་དེ་དག་ལ་ནི་མཆོད་པར་བགྱི། །མཆོད་པ་གང་རྣམས་བླ་མེད་རྒྱ་ཆེ་བ། །དེ་དག་རྒྱལ་བ་ཐམས་ཅད་ལ་ཡང་མོས། །བཟང་པོ་སྤྱོད་ལ་དད་པའི་སྟོབས་དག་གིས། །རྒྱལ་བ་ཀུན་ལ་ཕྱག་འཚལ་མཆོད་པར་བགྱི། །གསུམ་པ་སྡིག་པ་བཤགས་པ་ནི། རྒྱས་པར་སྤྲོ་ན་བྱང་ཆུབ་ལྟུང་བཤགས། རྩ་ལྟུང་བཤགས་པ། བླ་མ་རྡོ་རྗེ་འཛིན་པ་སོགས་ཀྱང་བྱ་ཞིང་། དེ་ནས། འདོད་ཆགས་ཞེ་སྡང་གཏི་མུག་དབང་གིས་ནི། །ལུས་དང་ངག་དང་དེ་བཞིན་ཡིད་ཀྱིས་ཀྱང་། །སྡིག་པ་བདག་གིས་བགྱིས་པ་ཅི་མཆིས་པ། །དེ་དག་ཐམས་ཅད་བདག་གིས་སོ་སོར་བཤགས། །བཞི་པ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བའི་ཡན་ལག་ནི། ཕྱོགས་བཅུའི་རྒྱལ་བ་ཀུན་དང་སངས་རྒྱས་སྲས། །རང་རྒྱལ་རྣམས་དང་སློབ་དང་མི་སློབ་དང་། །འགྲོ་བ་ཀུན་གྱི་བསོད་ནམས་གང་ལ་ཡང་། །དེ་དག་ཀུན་གྱི་རྗེས་སུ་བདག་ཡི་རང་། །ལྔ་པ་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་བར་བསྐུལ་བ་ནི། གང་རྣམས་ཕྱོགས་བཅུའི་འཇིག་རྟེན་སྒྲོན་མ་དག། །བྱང་ཆུབ་རིམ་པར་སངས་རྒྱས་མ་ཆགས་བརྙེས། །མགོན་པོ་དེ་དག་བདག་གིས་ཐམས་ཅད་ལ། །འཁོར་ལོ་བླ་ན་མེད་པ་བསྐོར་བར་བསྐུལ། །དྲུག་པ་མྱ་ངན་ལས་མི་འདའ་བར་གསོལ་བ་ནི། མྱ་ངན་འདའ་སྟོན་གང་བཞེད་དེ་དག་ལ། །འགྲོ་བ་ཀུན་ལ་ཕན་ཞིང་བདེ་བའི་ཕྱིར། །བསྐལ་པ་ཞིང་གི་རྡུལ་སྙེད་བཞུགས་པར་ཡང་། །བདག་གིས་ཐལ་མོ་རབ་སྦྱར་གསོལ་བར་བགྱི། །བདུན་པ་དགེ་བའི་རྩ་བ་བྱང་ཆུབ་ཏུ་བསྔོ་བ་ནི། །ཕྱག་འཚལ་བ་དང་མཆོད་ཅིང་བཤགས་པ་དང་། །རྗེས་སུ་ཡི་རང་བསྐུལ་ཞིང་གསོལ་བ་ཡི། །དགེ་བ་ཅུང་ཟད་བདག་གིས་ཅི་བསགས་པ། །ཐམས་ཅད་བདག་གིས་བྱང་ཆུབ་ཕྱིར་བསྔོའོ། །མ་ནམ་མཁའ་དང་མཉམ་པའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད། །བླ་མ་སངས་རྒྱས་རིན་པོ་ཆེ་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི། །ཆོས་རྗེ་སངས་རྒྱས་རིན་པོ་ཆེ་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི། །དྲིན་ཅན་རྩ་བའི་བླ་མ་དམ་པ་དང་། །དངོས་གྲུབ་སྟེར་བའི་ཡི་དམ་ལྷ་ཡི་ཚོགས། །སྐྱབས་གནས་དམ་པ་དཀོན་མཆོག་གསུམ་པོ་ལ།། གུས་པས་ཕྱག་འཚལ་དད་པས་སྐྱབས་སུ་མཆི། །བླ་མ་སངས་རྒྱས་རིན་པོ་ཆེ་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི། །ཆོས་རྗེ་སངས་རྒྱས་རིན་པོ་ཆེ་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི། །རྡོ་རྗེ་འཆང་སོགས་དཀར་བརྒྱུད་བླ་མ་དང་། །བླ་མ་ཁྱེད་ཐུགས་འོད་གསལ་མཉམ་ཉིད་དུ། །དབྱེར་མེད་ཆོས་སྐུའི་ངང་དུ་རོ་གཅིག་པའི། །དཀར་བརྒྱུད་ཀུན་འདུས་བླ་མ་རིན་པོ་ཆེ། །བླ་མ༴། ཆོས་རྗེ༴ །ཞི་ཁྲོ་ཡབ་ཡུམ་དཀྱིལ་འཁོར་འཁོར་ལོའི་ཚོགས།།མོས་པ་བཞིན་དུ་ཐ་དད་དེར་སྣང་ནས། །མཆོག་དང་ཐུན་མོང་དངོས་གྲུབ་སྟེར་མཛད་པའི། །ཡི་དམ་ཀུན་འདུས་བླ་མ་རིན་པོ་ཆེ། །བླ་མ༴ །ཆོས་རྗེ༴ །ཕྱོགས་བཅུའི་སངས་རྒྱས་ཀུན་གྱི་ངོ་བོ་ཉིད། ཟབ་ཅིང་མཐའ་ཡས་ཆོས་རྣམས་ཀུན་གྱི་མཛོད། །རྒྱལ་སྲས་འཕགས་པའི་ཚོགས་རྣམས་འདུས་པའི་དཔྱིད། །དཀོན་མཆོག་གསུམ་འདུས་བླ་མ་རིན་པོ་ཆེ། །བླ་མ༴ །ཆོས་རྗེ༴ །དཔལ་ལྡན་བླ་མ་དྲན་པ་ཙམ་གྱིས་ཀྱང་། །རྐྱེན་དང་བར་ཆད་མི་མཐུན་ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན། །བྱིན་རླབས་སྟོབས་ཀྱིས་མ་སྤངས་རང་སར་དག །ཆོས་སྐྱོང་རྒྱལ་པོ་བླ་མ་རིན་པོ་ཆེ། །བླ་མ༴། ཆོས་རྗེ༴ །འདི་དང་ཕྱི་མ་དུས་རྣམ་ཐམས་ཅད་དུ། །སྐྱབས་མགོན་རེ་ས་གཞན་ན་མ་མཆིས་པས། །བླ་མའི་མོས་གུས་གཅིག་པུས་ཆོག་པ་ཡི། །གཅིག་ཆོག་རྒྱལ་པོ་བླ་མ་རིན་པོ་ཆེ། །བླ་མ༴།ཆོས་རྗེ༴།དྲིན་ཅན་རྩ་བའི་བླ་མ་རིན་པོ་ཆེ། །བདག་སོགས་སྙིང་ཁར་པདྨོའི་ཟེའུ་འབྲུ་ལ། །འབྲལ་བ་མེད་པར་རྟག་པར་བཞུགས་ནས་ཀྱང་། །སྐུ་གསུང་ཐུགས་ཀྱིས་བྱིན་གྱིས་བརླབ་ཏུ་གསོལ།། བླ་མ༴ །ཆོས་རྗེ༴ །ཚད་གཟུང་མེད་པའི་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་ཡིས། །འབྲལ་བ་མེད་པར་རྟག་པར་རྗེས་གཟུང་ནས། །ཁྱེད་ཀྱི་བཀའ་དྲིན་ཆེན་པོས་ལེགས་བསྐྱངས་ཏེ། །ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོའི་དངོས་གྲུབ་སྩལ་དུ་གསོལ། །བླ་མ༴། ཆོས་རྗེ༴།བདག་དང་སློབ་མ་བརྒྱུད་པར་བཅས་པ་ཡིས། །གསོལ་བ་འདེབས་པའི་བུ་བརྒྱུད་ཐམས་ཅད་ཀྱིས། །བླ་མ་ཁྱེད་ཀྱི་རྣམ་ཐར་འཁྱོངས་པ་དང་།། དོན་གཉིས་འགྲུབ་པར་བྱིན་གྱིས་བརླབ་ཏུ་གསོལ། །བླ་མ༴། ཆོས་རྗེ༴། ཚེ་རབས་ཀུན་ཏུ་དཔལ་ལྡན་བླ་མ་དང་། །སྐད་ཅིག་ཙམ་ཡང་འབྲལ་བ་མེད་པ་རུ། །གུས་པའི་སྒོ་ནས་ཞབས་གཉིས་སྤྱི་བོར་ལེན། །ཅི་གསུངས་སྒྲུབ་པས་ཐུགས་དགོངས་རྫོགས་བྱས་ནས། །ས་དང་ལམ་གྱི་ཡོན་ཏན་རབ་རྫོགས་ཏེ། རྡོ་རྗེ་འཆང་གི་གོ་འཕང་མྱུར་ཐོབ་ཤོག། །བླམ༴ །ཆོས་རྗེ༴།དཔལ་ལྡན་བླ་མའི་རྣམ་པར་ཐར་པ་ལ། །སྐད་ཅིག་ཙམ་ཡང་ལོག་ལྟ་མི་སྐྱེ་ཞིང་། །ཅི་མཛད་ལེགས་པར་མཐོང་བའི་མོས་གུས་ཀྱིས། །བླ་མའི་བྱིན་རླབས་སྙིང་ལ་འཇུག་པར་ཤོག། །བླ་མ༴ །ཆོས་རྗེ༴། བླ་མ་སྐུ་ཁམས་བཟང་བར་གསོལ་བ་འདེབས། །མཆོག་ཏུ་སྐུ་ཚེ་རིང་བར་གསོལ་བ་འདེབས། །འཕྲིན་ལས་དར་ཞིང་རྒྱས་པར་གསོལ་བ་འདེབས། །བླ་མ་དང་འབྲལ་བ་མེད་པར་བྱིན་གྱིས་རློབས། །བླ་མ་སངས་རྒྱས་རིན་པོ་ཆེ་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི། །ཆོས་རྗེ་སངས་རྒྱས་རིན་པོ་ཆེ་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི། །སྤྲོ་ན་མ་ལུས་ཀུན་ཁྱབ་མ་སོགས་ཀྱང་བྱའོ། །མ་ནམ་བཞི་སྐོར་ཅི་རིགས་དང་བླ་མ་ངོ་བོ་ཉིད་སྐུའི་གསོལ་འདེབས་གང་མང་བྱས་ནས་ཚོགས་ཞིང་གཡས་བསྐོར་གྱིས་བསྡུས་ཏེ་རྩ་བའི་བླ་མ་ལ་བསྟིམ། དེ་རང་ལ་བསྟིམ་ནས་གཉིས་མེདཀྱི་ངང་དུ་བཞག་གོ། བཞི་པ་བྱིན་རླབས་འཇུག་པར་བྱེད་པ་བླ་མའི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་ཁྲིད་ནི། ཨོཾ་སྭབྷཱ་ཝ་ཤུདྡྷཿསརྦ་དྷཱརྨཱཿསྭབྷཱཝ་ཤུདྡྷོཉཱཧཾ། རང་ཉིད་ཀྱི་ཕུང་པོ་ཁམས་དང་སྐྱེ་མཆེད་རྣམས་མི་དམིགས་ཏེ་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་གྱུར། སྟོང་པའི་ངང་ལས། རང་ཉིད་སྐད་ཅིག་གིས་རྗེ་བཙུན་རྡོ་རྗེ་རྣལ་འབྱོར་མ་སྐུ་མདོག་པདྨ་རཱ་གའི་འོད་ལྟར་དམར་བ་ཞལ་གཅིག་ཕྱག་གཉིས་སྤྱན་གསུམ་མ། ཕྱག་གཡས་གྲི་གུག་འབར་བ་ནམ་མཁའི་མཐོངས་སུ་འཕྱར་བས་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་ཟུག་རྔུ་མ་ལུས་པ་གཅོད་ཅིང་། གཡོན་ཐོད་པ་ཁྲག་གིས་གང་བ་ཐུགས་ཀར་འཛིན་པས་ཟག་པ་མེད་པའི་བདེ་བའི་རོས་ཚིམས་པར་མཛད་པ། མི་མགོ་སྐམ་པོ་ལྔའི་དབུ་རྒྱན་དང་། རློན་པ་ཁྲག་འཛག་པ་ལྔ་བཅུའི་དོ་ཤལ་བྱས་པ། ཐལ་ཆེན་སྤངས་པའི་ཕྱག་རྒྱ་ལྔས་བརྒྱན་ཅིང་། གྲུ་མོ་ན་ཡབ་ཧེ་རུ་ཀ་མཚོན་པའི་ཁ་ཊྲཾ་ག་བསྣམས་པ། གཅེར་བུ་བརྒྱད་གཉིས་ལོན་པའི་ལང་ཚོ་ཅན། ཞབས་གཡས་བསྐུམ་གཡོན་བརྐྱང་བས་སྲོག་བྲལ་བའི་སྙིང་ག་མནན་ཏེ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མེ་འབར་བའི་དབུས་ན་བཞུགས་པའི་སྤྱི་བོའི་ཐད་ཀྱི་ནམ་མཁར་གྱད་དང་སེངྒེས་བཏེག་པའི་རིན་པོ་ཆེའི་ཁྲི་དར་གྱིས་ཀླུབས་པ། པདྨ་ཟླ་ཉི་བརྩེགས་པའི་གདན་ལ། རྩ་བའི་བླ་མ་སྐུ་བཞི་ཡེ་ཤེས་ལྔའི་བདག་ཉིད་རིགས་དྲུག་པ་ཁྱབ་བདག་རྒྱལ་བ་རྡོ་རྗེ་འཆང་ཆེན་པོ་དང་ཐ་མི་དད་པར་གསལ་བའི་སྤྱི་བོ་ནས་ཡར། བརྒྱུད་པའི་བླ་མ་རྡོ་རྗེ་འཆང་ལ་ཐུག་གི་བར་ཐོ་བརྩེགས་སུ་བཞུགས་པ། དེ་ཐམས་ཅད་ངོ་བོ་ཆོས་ཉིད་དག་པའི་ཀློང་དུ་གཅིག་པ། རྣམ་པ་གང་ལ་གང་འདུལ་གྱི་གཟུགས་ཀྱི་སྐུར་ཤར་བས། རྩ་བའི་བླ་མ་ནས་རྡོ་རྗེ་འཆང་ལ་ཐུག་གི་བར་དགོངས་པ་ལ་མཐོ་དམའ་དང་ཐུགས་རྗེ་ལ་བྲི་གང་མེད་པ་སངས་རྒྱས་ཉག་གཅིག་ཏུ་བཞུགས་པར་གྱུར། །ཅེས་བརྗོད་ཅིང་གསལ་བཏབ། ཕྱག་ཆེན་བརྒྱུད་པའི་གསོལ་འདེབས་ནི། ན་མོ་མཧཱ་མུ་དྲ་ཡ། སྐུ་གསུམ་གྱི་འབྲས་བུ་སྨིན་པའི་ས། །གནས་འོག་མིན་ཆོས་དབྱིངས་ཕོ་བྲང་དུ། །ཆོས་སྐུ་རྡོ་རྗེ་འཆང་ཆེན་ལ་གསོལ་བ་འདེབས། །སེམས་ཉིད་ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་རང་ངོ་འཕྲོད་པ་དང་། །ལམ་གང་ཤར་ལ་སྤང་བླང་མེད་པ་དང་། །སྣང་སྲིད་སྐུ་གསུམ་དུ་འཆར་བར་བྱིན་གྱིས་རློབས། །བྱིན་རླབས་ཀྱི་ཆུ་བོ་འབབ་པའི་ས། །ཤར་ཟ་ཧོར་ནོར་བུའི་དགོན་པ་རུ། །ཏིལླི་ཤེས་རབ་བཟང་པོ་ལ་གསོལ་བ་འདེབས། །སེམས་ཉིད་ལྷན་སྐྱེས༴ །ལམ་གང་ཤར་ལ༴ །སྣང་སྲིད་སྐུ་གསུམ༴། དངོས་གྲུབ་ཀྱི་བདུད་རྩི་འབྱུང་བའི་ས། །བྱང་པུལླ་ཧ་རིའི་དགོན་པ་རུ།། མཁས་པ་ནཱ་རོ་པཎ་ཆེན་ལ་གསོལ་བ་འདེབས། །སེམས་ཉིད་ལྷན་སྐྱེས༴། ལམ་གང་ཤར་ལ༴ །སྣང་སྲིད་སྐུ་གསུམ༴ །མན་ངག་གི་རྒྱ་མཚོ་འཁྱིལ་བའི་ས། །ལྷོ་གྲོ་བོ་ལུང་གི་དགོན་པ་རུ། །སྒྲ་སྒྱུར་མར་པ་ལོ་ཙཱ་ལ་གསོལ་བ་འདེབས། །སེམས་ཉིད༴ །ལམ་གང༴ །སྣང་སྲིད་སྐུ་གསུམ༴ །སྒྲུབ་བརྒྱུད་ཀྱི་གངས་རི་ཆགས་པའི་ས། །ནུབ་ལ་ཕྱི་གངས་ཀྱི་རྭ་བ་རུ། །དབང་ཕྱུག་མི་ལ་རས་པ་ལ་གསོལ་བ་འདེབས། །སེམས་ཉིད༴ །ལམ་གང༴ །སྣང་སྲིད༴། དཀར་བརྒྱུད་ཀྱི་རི་དབང་བརྟན་པའི་ས། །ཤར་དྭགས་ལྷ་སྒམ་པོའི་དགོན་པ་རུ། །ཆོས་རྒྱལ་དྭགས་པོ་ལྷ་རྗེ་ལ༴ །སེམས༴ །ལམ༴ ། སྣང་སྲིད༴། ཁམས་གསུམ་གྱི་རྒྱལ་སྲིད་སྐྱོང་བའི་ས། །དཔལ་ཕག་མོ་གྲུ་ཡི་ནགས་ཁྲོད་དུ། །བདེ་གཤེགས་ཁམས་པ་རྡོར་རྒྱལ་ལ༴ །སེམས༴ །ལམ༴ །སྣང༴། གནས་ལུགས་ཀྱི་རྟོགས་པ་སྐྱོང་བའི་ས། །སྣ་ཕུ་ཆོས་ལུང་གི་དགོན་པ་རུ། གྲུབ་ཐོབ་གླིང་ཆེན་རས་པ་ལ་གསོལ་བ་འདེབས། །སེམས་ཉིད་ལྷན་སྐྱེས༴། ལམ་གང་ཤར༴།སྣང་སྲིད་སྐུ་གསུམ༴།བཤད་སྒྲུབ་ཀྱི་སྙིང་པོ་ལེནཔའི་ས། འབྲུག་ར་ལུང་གཉིས་ཀྱི་གདན་ས་རུ། །འགྲོ་མགོན་གཙང་པ་རྒྱ་རས་ལ། །སེམས༴ །ལམ༴ །སྣང༴ །ཆོས་བརྒྱད་ལ་རོ་སྙོམས་བྱེད་པའི་ས། །སྟག་རི་གངས་ཀྱི་རྭ་བ་རུ།།སངས་རྒྱས་དབོན་ཆེན་རས་པ་ལ༴ །སེམས༴ །ལམ༴།སྣང༴ །ལྷུན་གྲུབ་ཀྱི་རང་ས་འཛིན་པའི་ས། །གདན་ས་ཡ་བཞིའི་བཞུགས་གནས་སུ། །ཆོས་རྗེ་གཞོན་ནུ་སེངྒེ་ལ༴ །སེམས༴ །ལམ༴ །སྣང༴ །བདེ་ཆེན་གྱི་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བའི་ས། །ཡང་དགོན་རྒྱལ་པོའི་ཕོ་བྲང་དུ། །བྱང་སེམས་ཉི་མ་སེངྒེ་ལ༴ །སེམས༴ །ལམ༴ །སྣང་༴ །སྐྱེ་མེད་ཀྱི་ནམ་འཕངས་སྤྱོད་པའི་ས། །བར་འབྲོག་རྡོར་གླིང་གི་དགོན་པ་རུ། །ཆོས་རྗེ་རྡོ་རྗེ་གླིང་པ་ལ༴ །སེམས༴ །ལམ༴། སྣང་༴།ཟབ་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་སྒོ་འབྱེད་པའི་ས། །སྤོས་སྐྱ་དཔལ་གྱི་གཟིམས་ཁང་དུ། །མཚན་ལྡན་སྤོས་སྐྱ་པ་ཆེན་པོ་ལ༴ །སེམས༴ །ལམ༴ །སྣང༴ །ཐེག་ཆེན་གྱི་བསྟན་པ་དར་བའི་ས། །དཀར་བརྒྱུད་ཀྱི་གདན་ཁྲི་ཡངས་པ་རུ། །དྲིན་ཅན་བཅུ་གསུམ་པ་ཆེན་པོ་ལ༴། །སེམས༴། ལམ༴། སྣང༴།སྨིན་གྲོལ་གྱིས་སྐལ་ལྡན་ཚིམས་པའི་ས། །ཟབ་ཡངས་བདེ་ཆེན་གྱི་ཕུག་པ་རུ། །འཇམ་དབྱངས་ཀུན་དགའ་སེངྒེ༴། །སེམས༴།ལམ༴ །སྣང༴།བསླབ་གསུམ་གྱི་མེ་ཏོག་འཁྲུངས་པའི་ས། །གཞན་ཕན་གྱི་སྐྱེད་ཚལ་ཡངས་པ་རུ། །དྲིན་ཅན་བཛྲ་རཏཱ་ལ༴། སེམས༴། ལམ༴ །སྣང་༴ །འཁྲུལ་མེད་ཀྱི་ཉམས་མྱོང་འཆར་བའི་ས། །ཟབ་གསལ་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་རུ། །འཇམ་དབྱངས་བློ་གྲོས་སེངྒེ་ལ༴ ། སེམས༴ །ལམ༴ །སྣང༴། གནས་ལུགས་ཀྱི་རང་འོད་གསལ་བའི་ས། ། གངས་ཆེན་གྱི་ལྟེ་བ་གངས་བཟངས་སུ། །མཉམ་མེད་མཁྱེན་བརྩེའི་རྟོགས་ལྡན་ལ༴ །སེམས༴ །ལམ༴ །སྣང་༴ །འཁོར་འདས་ལ་མཉམ་པར་སྤྱོད་པའི་ས། །རང་བྱུང་ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་ཕོ་བྲང་དུ། །འཇམ་དབྱངས་ཡེ་ཤེས་རིན་ཆེན་ལ༴ །སེམས༴ །ལམ༴ །སྣང༴། བདག་གཞན་གྱི་དགོས་འདོད་འབྱུང་བའི་ས། །མཉམ་ཉིད་ཀྱི་ཞིང་ཁམས་ཡངས་པ་རུ། །གྲུབ་ཆེན་བློ་གྲོས་མཆོག་ལྡན ལ༴ །སེམས༴ །ལམ༴ །སྣང༴ །སྐལ་ལྡན་གྱི་སེམས་རྒྱུད་གྲོལ་བའི་ས། །རང་རིག་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཕོ་བྲང་དུ། །དྲིན་ཅན་ཤེས་རབ་བཟང་པོ་ལ། སེམས༴ །ལམ༴ །སྣང༴ །མཁྱེན་གཉིས་ཀྱི་ལོ་ཏོག་རྒྱས་པའི་ས། །རང་བཞིན་རྣམ་དག་གི་ཕོ་བྲང་དུ། །འཁྲུལ་ཞིག་ནམ་མཁའི་རྣལ་འབྱོར་ལ། སེམས༴ །ལམ༴ །སྣང༴ ། སྣང་གྲགས་རྣམས་ཆོས་སྐུར་རོལ་པའི་ས།། ཕྱོགས་བྲལ་གྱི་ནམ་མཁའ་ཡངས་པ་རུ། །མཚུངས་མེད་རྒྱལ་དབང་ཆོས་རྗེ་ལ༴ །སེམས༴ །ལམ༴ །སྣང༴ །སེམས་ཉིད་ཀྱི་གཏེར་ཁ་འབྱེད་པའི་ས།། སྟོང་ཉིད་སྙིང་རྗེའི་ཕོ་བྲང་དུ། །ངག་དབང་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ལ༴ །སེམས༴། ལམ༴ །སྣང༴ །བདེ་སྟོང་ལ་རྒྱུན་ཆད་མེད་པའི་ས། །གནས་རྡོ་རྗེ་བཙུན་མོའི་བྷ་ག་རུ། །ཡོངས་འཛིན་ངག་གི་དབང་ཕྱུག་ལ༴ །སེམས༴ །ལམ༴། སྣང༴ །ཚད་མེད་ཀྱི་ཐུགས་རྗེས་ཁྱབ་པའི་ས། །འཕྲིན་ལས་མཐའ་རྒྱས་ཀྱི་ཕོ་བྲང་དུ། །ཀུན་མཁྱེན་ངག་དབང་ནོར་བུ་ལ༴ །སེམས༴ །ལམ༴། སྣང་༴། །འཁོར་འདས་ཀྱི་བདེ་སྐྱིད་འབྱུང་བའི་ས། །སྣང་སྲིད་དབང་འདུས་ཀྱི་ཕོ་བྲང་དུ། །མི་ཕམ་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ལ༴ །སེམས༴ །ལམ༴ །སྣང༴། འདིར་སྣང་རྣམས་ཆོས་སྐུར་འཆར་བའི་ས། །གཉུག་མ་ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་ཕོ་བྲང་དུ། །ཁྱབ་བདག་བསྟན་པའི་ཉི་མ ལ༴ །སེམས༴ །ལམ༴ །སྣང༴ །འཁོར་འདས་རྣམས་ཆོས་སྐུར་རྟོགས་པའི་ས། །མཉམ་ཉིད་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཕོ་བྲང་དུ།།མཁས་གྲུབ་ལྷ་དབང་བློ་གྲོས་ལ༴ །སེམས༴ །ལམ༴ །སྣང༴ །མ་རུངས་པའི་ཀླད་པ་འགེམས་པའི་ས། །ཐིམ་ཡུལ་གྱི་བདུད་འདུལ་ཕོ་བྲང་དུ། །ངག་དབང་བདུད་འཇོམས་རྡོ་རྗེ་ལ༴ །སེམས༴ །ལམ= །སྣང༴ །ཆོས་བརྒྱད་རྣམས་མཁའ་ལྟར་དག་པའི་ས། །སྣང་སེམས་དབྱེར་མེད་ཀྱི་ཕོ་བྲང་དུ།། མཁན་ཆེན་བསོད་ནམས་འོད་ཟེར་ལ༴ །སེམས༴ །ལམ༴། སྣང༴ །བྱིན་རླབས་ཀྱི་སྤྲིན་ཕུང་འཕྲོ་བའི་ས། །སྐུ་གསུམ་རྣམ་དག་གི་ཕོ་བྲང་དུ། ། མཚུངས་མེད་ངག་དབང་རྒྱལ་མཚན་ལ༴ །སེམས༴ །ལམ༴། སྣང༴། རྣམ་མཁྱེན་གྱི་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བའི་ས། །གནས་བྱ་རྒོད་ཕུང་པོའི་རི་བོ་རུ། །འདྲེན་མཆོག་ཤཱཀྱ་རིན་ཆེན ལ༴ །སེམས༴ །ལམ༴ །སྣང༴།འཁོར་འདས་དབྱེར་མེད་རྟོགས་པའི་ས། །གནས་ཟབ་ཡངས་མདོ་སྡེའི་བྲག་སྐྱིབས་སུ། །ངག་དབང་ཡོན་ཏན་མཐའ་ཡས་ལ༴ །སེམས༴ །ལམ༴ ། སྣང༴། ཆོས་བརྒྱད་ཀྱི་རྫུན་ཕུག་བརྡིབས་པའི་ས། །གཉུག་མའི་དྲན་རིག་གི་ལྡིང་ཁང་དུ། །རྗེ་བཙུན་འཇམ་དབྱངས་རྒྱལ་མཚན་ལ༴ །སེམས༴། ལམ༴། སྣང༴ །བརྟན་མཁས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་རྫོགས་པའི་ས། །བསླབ་གསུམ་རྣམ་དག་གི་ཕོ་བྲང་དུ། །འཇམ་དཔལ་ཤེས་རབ་རྒྱལ་མཚན་ལ༴། སེམས༴ །ལམ༴། སྣང༴ །ལུང་རྟོགས་ཀྱི་འདབ་བརྒྱ་གྲོལ་བའི་ས། །བཤད་སྒྲུབ་ཆོས་ཀྱི་དགའ་ཚལ་དུ། །འདྲེན་མཆོག་ཤཱཀྱ་རྒྱལ་མཚན ལ༴ །སེམས༴ །ལམ༴།སྣང༴། མཐོང་ཐོས་ལ་དགེ་ལེགས་སྟེར་བའི་ས། །ཚད་མེད་ཐུགས་རྗེ་ཡི་ཕོ་བྲང་དུ། །མཐུ་ཆེན་འཇིགས་མེད་ཆོས་རྒྱལ་ལ་གསོལ་བ་འདེབས། །སེམས་ཉིད་ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་རང་ངོ་འཕྲོད་པ་དང་། །ལམ་གང་ཤར་ལ་སྤང་བླང་མེད་པ་དང་། །སྣང་སྲིད་སྐུ་གསུམ་དུ་འཆར་བར་བྱིན་གྱིས་རློབས། །ཞེས་པའི་བར་རམ། ཡང་ན་ཀུན་མཁྱེན་པདྨ་དཀར་པོའི་རྗེས་ཐོག་ཁོ་ནར། རིས་མེད་ཀྱི་གདུལ་བྱ་སྐྱོང་བའི་ས། གནས་གར་བཞུགས་དོན་གྱི་འོག་མིན་དུ། །གྲུབ་དབང་ཤཱཀྱ་ཤྲཱི་ལ༴། །སེམས༴། ལམ༴།སྣང༴། །གང་ལྟར་ཡང་དེའི་འཕྲོར། གྲུབ་རིགས་ཀྱིས་ནགས་ཁྲོད་འགེངས་པའི་ས། །ཤར་བདེ་ཆེན་གྲུབ་པའི་བསྟི་གནས་སུ། །ཁྱབ་བདག་བསྟན་འཛིན་རྒྱ་མཚོ་ལ༴ །སེམས༴ ། ལམ༴། སྣང༴ །ཚེ་གཅིག་ལ་སངས་རྒྱས་སྟེར་བའི་ས། །གནས་སྤྱི་གཙུག་ཉི་ཟླའི་གདན་སྟེངས་སུ། །དྲིན་ཅན་རྩ་བའི་བླ་མ་ལ་གསོལ་བ་འདེབས། །སེམས་ཉིད་ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་རང་ངོ་འཕྲོད་པ་དང་། །ལམ་གང་ཤར་ལ་སྤང་བླང་མེད་པ་དང་། །སྣང་སྲིད་སྐུ་གསུམ་དུ་འཆར་བར་བྱིན་གྱིས་བརློབས། །བླ་མ་འོག་མ་འོག་མའི་གདུངས་ཤུགས་ཀྱིས་གོང་མ་གོང་མ་རིམ་པ་བཞིན་འོད་དུ་ཞུ་ནས་རྩ་བའི་བླ་མ་ལ་ཐིམ་པར་གྱུར། །དེ་ནས་སྐབས་འདིར་སྤྲོ་ན་རྒྱལ་སྲས་ཐོགས་མེད་ཀྱིས་མཛད་པའི་གསོལ་འདེབས་འདི་ཡང་བྱ་སྟེ། རྒྱལ་བའི་སྐུ་གསུང་ཐུགས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད། །ཡོན་ཏན་རིན་ཆེན་དཔག་ཏུ་མེད་པའི་གཏེར། །རྒྱ་ཆེ་རྒྱུན་མི་ཆད་པའི་འཕྲིན་ལས་ཅན། །ཆོས་རྗེ་རིན་པོ་ཆེ་ལ་གསོལ་བ་འདེབས། །འགྲོ་ཀུན་སྲིད་པའི་རྒྱ་མཚོ་ལས་སྒྲོལ་ཞིང་། །མྱང་འདས་དམན་པའི་གཡང་ས་རབ་སྤངས་ཏེ། །བླ་མེད་བྱང་ཆུབ་མཆོག་ལ་སྦྱོར་མཛད་བའི། །ཆོས་རྗེ་རིན་པོ་༴ ། སྐལ་དམན་སེམས་ཅན་འདུལ་བའི་དོན་གྱི་ཕྱིར། དུས་གསུམ་རྒྱལ་བའི་འཕྲིན་ལས་གཅིག་བསྡུས་ནས།ཐ་མལ་ཚུལ་གྱིས་འགྲོ་བ་འདུལ་མཛད་པའི། །ཆོས་རྗེ༴།བདེ་གཤེགས་མང་པོས་བསྒྲལ་བར་མ་ནུས་པའི། །དམུ་རྒོད་གདུལ་དཀའི་སེམས་ཅན་མང་པོ་རྣམས། །བརྒལ་དཀའ་འཁོར་བའི་མཚོ་ལས་སྒྲོལ་མཛད་པའི། །ཆོས་རྗེ༴། གང་ཞིག་གུས་པ་ཆེན་པོས་ཉེར་བསྟེན་ན།། གནས་སྐབས་མཐར་ཐུག་དགོས་འདོད་མ་ལུས་པ། །འབད་རྩོལ་མེད་པ་མྱུར་དུ་སྩོལ་མཛད་པའི། །ཆོས་རྗེ༴ །དོན་མེད་ཚེ་འདིའི་བྱ་བ་སྒྲུབ་སྒྲུབ་ནས། །དོན་ཆེན་ཡལ་བར་ཤོར་བའི་སྙིང་མེད་པོ། །དལ་འབྱོར་མི་ལུས་སྟོང་ལོག་བྱེད་ཉེན་གདའོ། །ཚེ་འདི་བློ་ཡིས་ཐོངས་པར་བྱིན་གྱིས་རློབས། །དེ་རིང་ཙམ་ཡང་མི་འཆིའི་གདེངས་མེད་ཀྱང་། །གཏན་དུ་སྡོད་གྲབས་བྱེད་པའི་ངང་རིང་པོ། །འཆི་ཁར་བྲང་ལག་འཐབ་མོ་འཆོར་ཉེན་གདའོ། །འཆི་བ་རྗེས་སུ་དྲན་པར་བྱིན་གྱིས་རློབས།།ད་ལྟའི་སྡུག་བསྔལ་ཕྲ་མོ་མི་བཟོད་ཀྱང་། ལས་འབྲས་ཁྱད་དུ་གསོད་པའི་སྙིང་ཁམས་ཅན། །འཇིགས་རུང་ངན་འགྲོའི་གཡང་སར་འཆོར་ཉེན་གདའོ། །ཉིན་མཚན་ཆོས་ཀྱིས་འདའ་བར་བྱིན་གྱིས་རློབས། །འགྲོ་བའི་སྡུག་བསྔལ་མཐོང་ཐོས་དྲན་གྱུར་ཀྱང་། །བ་སྤུ་གཡོ་འགུལ་མེད་པའི་སྙིང་རིང་པོ། །རང་གཞན་དོན་གཉིས་རེ་ཐག་ཆད་ཉེན་འདའོ། །བྱམས་དང་སྙིང་རྗེ་འབྱོངས་པར་བྱིན་གྱིས་རློབས། །གཞན་གནོད་གཞི་བཅས་སྤོང་བར་ཁས་བླངས་ནས། །དགྲ་ལ་སྡུག་ལས་ཐོང་བའི་ཕོ་རྒོད་པོ། །རང་གི་སྡོམ་གསུམ་ཡུལ་ནས་འདོན་ཉེན་གདའོ། །གནོད་སེམས་རྩད་ནས་ཐོན་པར་བྱིན་གྱིས་རློབས། །དགེ་སྦྱོར་ཆོས་བཞི་སྒྲུབ་པར་དམ་བཅས་ནས། །ཁ་དྲག་དབང་ཆེ་འདོད་པའི་ང་རྒྱལ་ཅན། །ཁས་བླངས་ཐོག་ཏུ་འཁེལ་བར་མི་གདའོ། །རྟག་ཏུ་དམན་ཆ་འཛིན་པར་བྱིན་གྱིས་རློབས། འགྲོ་ཀུན་ཕན་བདེ་སྒྲུབ་པར་ཁས་བླངས་ནས། །གཞན་གྱི་འབྱོར་ལ་ཁྲོ་བའི་ཕྲག་དོག་ཅན། །ཁས་ལེན་ཆེ་ལ་ཉམས་ལེན་ཆུང་བར་གདའོ། །གཞན་བདེ་དགའ་བ་སྐྱེ་བར་བྱིན་གྱིས་རློབས། །བདག་བས་གཞན་གཅེས་སྒོམ་པར་ཁས་བླངས་ནས། །གནོད་ལེན་གནོད་པས་འཇལ་བའི་ཞེ་བཞག་ཅན། །རང་གཞན་གཉིས་ཕུང་ལས་ལ་འཇུག་ཉེན་གདའོ། གནོད་ལེན་ཕན་པ་སྒྲུབ་པར་བྱིན་གྱིས་རློབས། །ཅིར་སྣང་བདེན་པ་མེད་ཅེས་ཚིག་སྨྲ་ཡང་། །བསྟོད་སྨད་ཙམ་ལ་དགའ་དང་མི་དགའ་སྐྱེ། །ཉམས་ལེན་ཕྱོགས་ཙམ་འགྲུབ་པར་མི་གདའོ། །བདག་འཛིན་རྩད་ནས་ཐོན་པར་བྱིན་གྱིས་རློབས། །ཐོག་མེད་དུས་ཀྱི་དྲིན་ཅན་ཕ་མ་རྣམས། །བཟོད་དཀའི་སྡུག་བསྔལ་དྲག་པོས་གདུངས་གྱུར་ཀྱང་། །བདག་ལ་སྐྱོབ་པའི་ནུས་པ་མི་གདའོ། །མཁྱེན་བརྩེ་ནུས་ལྡན་ཁྱེད་ཀྱིས་ཐུགས་རྗེསཟུངས། །ཚ་བས་གདུངས་ཚེ་བསིལ་བྱེད་དྲིན་ཅན་རྣམས།། དམྱལ་མེ་བཟོད་དཀས་ཡུན་རིང་བསྲེགས་གྱུར་ཀྱང་། །བླུན་པོ་བདག་གིས་ཅུང་ཟད་སྐྱོབ་མ་ནུས། །དེ་དག་མྱུར་དུ་སྐྱོབས་ཤིག་ཐུགས་རྗེ་ཅན། །ལུས་ཀྱི་དྲོད་ཀྱིས་བདག་ལུས་བསྐྱངས་པའི་མ། །གྲང་བས་ཉེན་ནས་ཤ་རུས་གས་གྱུར་ཀྱང་། །བདག་གིས་ཅུང་ཟད་བསྐྱབ་པར་མ་ནུས་པས། །དེ་དག་མྱུར་དུ་སྐྱོབས་ཤིག་ཐུགས་རྗེ་ཅན། །ཡང་ཡང་ནུ་ཞོས་སྐྱོང་བྱེད་མ་རྣམས་ཀྱིས། །ལོ་བརྒྱར་ཟས་སྐོམ་རྙེད་པར་མ་གྱུར་ཀྱང་། །ཆུ་ཐིགས་ཙམ་ཡང་སྦྱིན་པར་མ་ནུས་སོ། །དེ་དག་མྱུར་དུ་སྐྱོབས་ཤིག་ཐུགས་རྗེ་ཅན། །གཅིག་ལ་གཅིག་ཟ་མི་སྡུག་ཕྲད་པ་དང་། །སྡུག་དང་བྲལ་དང་སྐྱེ་རྒ་ན་འཆི་སོགས། །སྡུག་བསྔལ་མང་པོས་ཉམ་ཐག་འགྲོ་བ་རྣམས། །མྱུར་དུ་སྐྱོབས་ཤིག་ཚད་མེད་ཐུགས་རྗེ་ཅན། །སྲིད་པའི་བཙོན་རར་སྡུག་བསྔལ་མང་པོས་གཟིར། །ལས་དང་ཉོན་མོངས་འཆིང་བ་དམ་པོས་བཅིངས། །མགོན་སྐྱབས་མེད་པའི་འགྲོ་བ་འདི་རྣམས་ཀྱི། །མགོན་སྐྱབས་མཛོད་ཅིག་ཚད་མེད་ཐུགས་རྗེ་ཅན། །ཞེས་གདུང་བ་དྲག་པོས་གསོལ་བ་བཏབ་བོ། །དེ་ནས་དབང་བཞི་ལེན་པའི་དམིགས་པ་དང་བསྟུན། མཚན་རྣམས་ཡོངས་རྫོགས་བླ་མའི་སྐུ། །སྤྱི་བོར་ལུས་ཀྱི་ཐིག་ལེ་ལ། །ཞུགས་ནས་བུམ་དབང་དགའ་བའི་ཆུས། །སད་པའི་དྲི་མ་སྦྱང་དུ་གསོལ། །ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པ་ཀུན་གྱི་སྐད། །མགྲིན་པར་ངག་གི་ཐིག་ལེ་ལ། །ཞུགས་ནས་གསང་དབང་མཆོག་དགའི་མེས། །རྨི་ལམ་བག་ཆགས་སྲེག་ཏུ་གསོལ། །དཔལ་ལྡན་བླ་མ་ཆོས་ཀྱི་སྐུ། །སྙིང་ཁར་སེམས་ཀྱི་ཐིག་ལེ་ལ། །ཞུགས་ནས་ཤེས་རབ་ཡེ་ཤེས་ཉིས། །གཉིད་འཐུག་མུན་པ་སེལ་དུ་གསོལ། །མགོན་པོ་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་སྐུ། །ལྟེ་བར་ཡེ་ཤེས་ཐིག་ལེ་ལ། །ཞུགས་ནས་བཞི་པའི་དབང་བསྐུར་བས། །འཕོ་མེད་ཐོབ་པར་བྱིན་གྱིས་རློབས། །དེ་ལྟར་བདག་དང་འགྲོ་རྣམས་ཀྱི། །ལུས་ངག་ཡིད་དང་ཡེ་ཤེས་ཚོགས། །རྡོ་རྗེ་བཞི་དང་མཉམ་སྦྱོར་བས། །སྐུ་བཞིའི་དབང་ཕྱུག་ཐོབ་པར་ཤོག །མཐར་བླ་མ་གདན་ཁྲི་དང་བཅས་པ་འོད་དུ་ཞུ་ནས་རང་ལ་ཐིམ་པར་གྱུར། །ཞེས་བླ་མའི་སྐུ་གསུང་ཐུགས་དང་རང་གི་ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱི་རང་བཞིན་དབྱེར་མེད་པའི་ངང་ལ་ལྷོད་ཀྱིས་གློད་ལ་གཞག་གོ །མཐར་དགེ་བ་བསྔོ། སྨོན་ལམ་རྒྱ་ཆེར་གདབ་པར་བྱའོ།། །། ༈ རྟེན་འབྲེལ་རབ་བདུན་མའི་ཁྲིད་ཀྱི་ཐུན་བཏང་ལུགས་ནི། ཐོག་མར་ཚོགས་ཞིང་བསྐྱེད་དེ་ ཕྱོགས་བཅུར་བཞུགས་པའི་བླ་མ་དང་། །སོགས་ལན་གསུམ་གྱིས་སྐྱབས་འགྲོ་དང་། ཇི་ལྟར་དུས་གསུམ་མགོན་པོ་རྣམས། །སོགས་ཀྱིས་སེམས་བསྐྱེད་བྱ། དེ་ནས། མ་ནམ་མཁའ་དང་མཉམ་པའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ སོགས་བཞི་སྐོར་ཚར་བདུན། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཆེད་དུ་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཐོབ་པར་བྱ། དེའི་ཆེད་དུ་དམ་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྙིང་པོ་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་བའི་དོན་ཟབ་མོ་བསྒོམ་པ་ལ་འཇུག་པར་བྱའོ། །དགེ་བའི་རྩ་བ་འདི་ལ་རྟེན་ནས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བདེ་བ་དང་བདེ་བའི་རྒྱུ་དང་ལྡན་པར་གྱུར་ཅིག། །སྡུག་བསྔལ་དང་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་དང་བྲལ་བར་གྱུར་ཅིག །སྡུག་བསྔལ་མེད་པའི་བདེ་བ་དང་མི་བྲལ་བར་གྱུར་ཅིག། །བདེ་སྡུག་གི་རྒྱུ་ཆགས་སྡང་ཉེ་རིང་དང་བྲལ་བའི་བཏང་སྙོམས་ཚད་མེད་པ་ལ་ཡུན་རིང་དུ་གནས་པར་གྱུར་ཅིག། །ལན་བདུན་བརྗོད། དེ་ནས་རྡོར་སེམས་སྒོམ་བཟླས་ཡིག་བརྒྱ་ཅི་རིགས་བཟླས། །ཇི་སྙེད་སུ་དག་ཕྱོགས་བཅུའི་འཇིག་རྟེན། །སོགས་ནས། བདེ་བར་གཤེགས་པ་ཐམས་ཅད་བདག་གིས་བསྟོད། །ཞེས་པའི་བར་འདོན་བཞིན་པར་ཕྱག་བདུན་བཙལ། བསྐོར་བ་བདུན་བསྐོར་ས་ཡོད་ན་དངོས་དང་མེད་ན་ཡིད་ཀྱིས་བྱ། མཎྜལ་ཚར་བདུན་འབུལ། མེ་ཏོག་དམ་པ་ཕྲེང་བ་དམ་པ་དང་། །སོགས་ནས། ཐམས་ཅད་བདག་གིས་བྱང་ཆུབ་ཕྱིར་བསྔོ། །ཞེས་པའི་བར་བྱ། དེ་རྗེས། རྒྱལ་བ་ཀུན་དངོས་བླ་མ་ལ། །ཞེས་སོགས་ཡན་ལག་བདུན་པ་དྲུག་བཅས་ཡན་ལག་བདུན་པ་ཚར་བདུན། དེ་ནས་ཚོགས་ཞིང་བསྡུ། རང་ལ་བསྟིམ། རངཉིད་གཞུང་བཞིན་སྟོན་པའི་སྐུར་གསལ། སྤྱི་བོའི་ཐད་ཀྱི་ནམ་མཁར་གྱད་དང་སེངྒེས་བཏེག་པའི་རིན་པོ་ཆེའི་ཁྲི་དར་གྱིས་ཀླུབས་པ། པདྨ་ཉི་ཟླ་བརྩེགས་པའི་གདན་ལ་རྩ་བའི་བླ་མ་སྟོན་པ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྐུར་གསལ་བའི་དབུ་ཐོག་ནས་ཡར། བརྒྱུད་པའི་བླ་མ་སངས་རྒྱས་རྣམ་པར་གཟིགས་ཀྱི་བར་ཐོ་བརྩེགས་སུ་བཞུགས་པ་སོགས་ཕྱག་ཆེན་བླ་མའི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་སྐབས་དང་འདྲ་བར། སངས་རྒྱས་ཉག་གཅིག་ཏུ་བཞུགས་པར་གྱུར། །ཅེས་པའི་བར་བརྗོད། དེ་ནས་རྟེན་འབྲེལ་བརྒྱུད་པའི་གསོལ་འདེབས་བྱས་རྗེས། བླ་མ་འོག་མ་འོག་མའི་གདུང་ཤུགས ་སོགས་ནས། རྩ་བའི་བླ་མ་ལ་ཐིམ་པར་གྱུར། ཅེས་པའི་བར་དང་། དེ་རྗེས་བླ་མ་ངོ་བོ་ཉིད་སྐུའི་གསོལ་འདེབས་ཚར་བདུན། སྐྱེ་མེད་ལ་བརྟན་པ་ཐོབ་པར་བྱིན་གྱིས་རློབས། །འགག་མེད་ལ་རྩལ་འབྱོངས་པར་བྱིན་གྱིས་རློབས། །ཇི་ལྟ་བའི་གནས་ལུགས་རྟོགས་པར་བྱིན་གྱིས་རློབས། །ཇི་སྙེད་པའི་རྟེན་འབྲེལ་འཆར་བར་བྱིན་གྱིས་རློབས། །སྣང་བ་རྟེན་འབྲེལ་དུ་འཆར་བར་བྱིན་གྱིས་རློབས། །མཆོག་གི་དངོས་གྲུབ་ཐོབ་པར་བྱིན་གྱིས་རློབས། །ཞེས་ལན་བདུན། དེ་ནས་དབང་བཞི་བླངས་ཏེ། བླ་མ་རང་ལ་བསྟིམ། རང་ཉིད་སྟོན་པའི་སྐུར་སྒོམ་ཞིང་ཟླ་བའི་དཀྱིལ་འཁོར་གསལ་གདབ་པ་སོགས་མཉམ་གཞག་ལ་འཇུག་པརབྱའོ། །ཅེས་རྗེ་བཙུན་གོང་མ་རྣམས་ཀྱི་ཞལ་ནས་སྙན་དུ་བརྒྱུད་པའི་ཐུན་གྱི་ཆོག་ཁྲིགས་རང་བཟོའི་རྙོག་པ་མེད་པར་ཤཱཀྱའི་དགེ་སློང་དཔལ་ཤཱཀྱ་རིན་ཆེན་དྲི་མེད་ལེགས་པའི་བློ་གྲོས་ཀྱིས་བསྡེབས་པ་འདིས་ཀྱང་སྙིང་པོའི་བསྟན་པ་སྒྲུབ་བརྒྱུད་རིན་པོ་ཆེ་གོང་ནས་གོང་དུ་འཕེལ་ཞིང་རྒྱས་པའི་རྒྱུར་གྱུར་ཅིག། །། Reference དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་གསུང་རབ། ༢༠༠༩ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་ལུགས་ཀྱི་ཞལ་འདོན་ཕྱོགས་བསྡེབས་བྱང་ཆུབ་མགྲོད་པའི་ལམ་བཟང་ཞེས་བྱ་བ་བཞུགས་སོ། ཏཱའི་པེ། ཏཱའི་ཝཱན། ཁ་ཐུན། ༄༅། །དཔལ་འབྲུག་པའི་ལུགས་ཀྱི་ཕྱག་ཆེན་སྔོན་འགྲོའི་ངག་འདོན་བསྡུས་པ་བཞུགས་སོ།། ༄༅། །བླ་མ་དམ་པའི་ཞབས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །འདིར་སྔོན་འགྲོའི་ངག་འདོན་ཉུང་བསྡུས་ཤིག་དགོད་པར་བྱ་སྟེ། དེ་ཡང་ཐོག་མར་བདེ་བའི་སྟན་ལ་ལུས་དྲང་པོར་བསྲངསཏེ་རླུང་རོ་ལན་གསུམ་བསལ། དེ་ནས་ངག་བྱིན་རླབས་ནི། ཨོཾ་ཨ་ཨཱ། ཨི་ཨཱི། ཨུ་ཨཱུ། རྀ་རཱྀ། ལྀ་ལཱྀ། ཨེ་ཨཻ། ཨོ་ཨོ། ཨཾ་ཨཿ ཀ་ཁ་ག་གྷ་ང་། ཙ་ཚ་ཛ་ཛྷ་ཉ། ཊ་ཋ་ཌ་ཌྷ་ཎ། ཏ་ཐ་ད་དྷ་ན། པ་ཕ་བ་བྷ་མ། ཡ་ར་ལ་ཝ་ཤ་ཥ་ས་ཧ་ཀྵཿསྭཱཧཱ། ཨོཾ་ཡེ་དྷརྨཱ་ཧེ་ཏུ་པྲ་བྷ་བ་ཧེ་ཏུནྟེ་ཥཱནཏ་ཐཱ་ག་ཏོ་ཧྱ་བ་དཏ། ཏེ་ཥཱཉྩ་ཡོ་ནི་རོ་དྷ་ཨེ་ཝཾ་བཱ་དཱི་མཧཱ་ཤྲམ་ཎཿསྭཱཧཱ། ཞེས་ལན་གསུམ་བཟླ། དེ་ནས་སྔོན་འགྲོ་ལ། ཐུན་མོང་ཕྱིའི་སྔོན་འགྲོ་དང་ཐུན་མིན་ནང་གི་སྔོན་འགྲོ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ཐུན་མོང་ཕྱིའི་སྔོན་འགྲོ་ལའང་བཞི་ལས། དང་པོ་དལ་འབྱོར་རྙེད་དཀའ་ནི། དལ་འབྱོར་འདི་ནི་རྙེད་པ་ཤིན་ཏུ་དཀའ། །སྐྱེས་བུའི་དོན་གྲུབ་ཐོབ་པར་གྱུར་པ་ལ། །གལ་ཏེ་འདི་ལ་ཕན་པ་མ་སྒྲུབ་ན། །ཕྱིས་འདི་ཡང་དག་འབྱོར་པར་ག་ལ་འགྱུར། །གཉིས་པ་འཆི་བ་མི་རྟག་པ་ནི། སྲིད་གསུམ་མི་རྟག་སྟོན་ཀའི་སྤྲིན་དང་འདྲ། །འགྲོ་བའི་སྐྱེ་འཆི་གར་ལ་བལྟ་དང་མཚུངས། །འགྲོ་བའི་ཚེ་འགྲོ་ནམ་མཁའི་གློག་འདྲ་སྟེ། །རི་གཟར་འབབ་ཆུ་ལྟ་བུར་མྱུར་མགྱོགས་འགྲོ། །གསུམ་པ་ལས་རྒྱུ་འབྲས་ནི། དུས་ཀྱིས་བསྙེན་ནས་རང་ཉིད་འགྲོ་བའི་ཚེ། །ལོངས་སྤྱོད་མཛའ་དང་གཉེན་བཤེས་རྗེས་མི་འབྲང་། །སྐྱེས་བུ་དེ་ནི་གར་གནས་གར་འགྲོ་ཡང། །ལས་ནི་གྲིབ་མ་བཞིན་དུ་རྗེས་སུ་འབྲང་། །བཞི་པ་འཁོར་བའི་ཉེས་དམིགས་ནི། སྲིད་གསུམ་རྒ་དང་ནད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་འབར། །འདི་ན་འཆི་མེ་རབ་འབར་མགོན་མེད་དེ། །སྲིད་ལས་བྱུང་ལ་འགྲོ་བ་རྟག་ཏུ་རྨོངས། །བུམ་པར་ཆུད་པའི་བུང་བ་འཁོར་བ་བཞིན། །ཞེས་བརྗོད་ཅིང་བསྒོམ་པར་བྱའོ། གཉིས་པ་ཐུན་མིན་ནང་གི་སྔོན་འགྲོ་ལའང་ཞི་ལས། དང་པོ་རྒྱུད་ད་དུ་རུང་བར་བྱེད་པ་སྐྱབས་སེམས་ནི། མདུན་མཁར་ལཾ་ལས་གསེར་གྱི་ས་གཞིའི་དཀྱིལ། །མཚོ་དབུས་དཔག་བསམ་ཡལ་ག་ལྔ་པའི་ལྟེར། །སེང་ཁྲི་པདྨ་ཉི་ཟླ་བརྩེགས་པའི་ཁར།། དྲི་ཅན་རྩ་བའི་བླ་མ་རྡོ་རྗེ་འཆང་། །རྒྱན་དང་ཆས་རྫོགས་འོད་ཀློང་བཞུགས་པའི་སྟེང་། །བརྒྱུད་པའི་བླ་མ་ཁྲོམ་ཚོགས་ཚུལ་དུ་གསལ། །མདུན་དུ་ཡི་དམ་གཡས་སུ་སངས་རྒྱས་དང་། །རྒྱབ་ཏུ་དམ་ཆོས་གཡོན་དུ་དགེ་འདུན་དང་། །མཐའ་སྐོར་དཔའ་བོ་མཁའ་འགྲོ་ཆོས་སྐྱོང་བཅས། །མཁའ་ལ་སྤྲིན་ཕུང་འཁྲིགས་ལྟར་བཞུགས་པར་གྱུར། །ཅེས་ཚོགས་ཞིང་གསལ་བཏབ། མ་ནམ་མཁའ་དང་མཉམ་པའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བླ་མ་སངས་རྒྱས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ། །མ་ནམ་མཁའ་དང་མཉམ་པའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བླ་མ་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུ་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ། །མ་ནམ་མཁའ་དང་མཉམ་པའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བླ་མ་ཐུགས་རྗེ་སྤྲུལ་པའི་སྐུ་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ། །མ་ནམ་མཁའ་དང་མཉམ་པའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བླ་མ་སངས་རྒྱས་རིན་པོ་ཆེ་ལ་སྐྱབས་སུ་འཆིའོ། ཞེས་ཕྱག་བཅས་ཅི་ནུས་དང་། སངས་རྒྱས་ཆོས་དང་དགེ་འདུན་དང་། །རྩ་བ་གསུམ་དང་གཉུག་སེམས་ལ།། དེང་ནས་བྱང་ཆུབ་སྙིང་པོའི་བར། །བདག་དང་འགྲོ་ཀུན་སྐྱབས་སུ་མཆི། ཞེས་སྐྱབས་འགྲོ་ལན་གསུམ། ཇི་ལྟར་དུས་གསུམ་མགོན་པོ་རྣམས། །བྱང་ཆུབ་ཏུ་ནི་ངེས་མཛད་ལྟར། །སྨོན་འཇུག་བླ་མེད་བྱང་ཆུབ་སེམས། །དམ་པ་བདག་པའི་བདུད་རྩིས་བདག་གཞན་གྱི། །སྡིག་ལྟུང་སྦྱོང་བ་མཛད་དུ་གསོལ། །ཨོཾ་བཛྲ་གིས་བསྐྱེད་པར་བགྱི། །ཞེས་སེམས་བསྐྱེད་ལན་གསུམ། ཕྱག་འཚལ་བ་དང་མཆོད་ཅིང་བཤགས་པ་དང་། །རྗེས་སུ་ཡི་རང་བསྐུལ་ཞིང་གསོལ་བ་ཡི། །དགེ་བ་ཅུང་ཟད་བདག་གིས་ཅི་བསགས་པ། །ཐམས་ཅད་བདག་གིས་བྱང་ཆུབ་ཕྱིར་བསྔོའོ། །ཞེས་ཡན་ལག་བདུན་པ་བྱ། ས་གཞི་སྤོས་ཆུས་བྱུགས་ཤིང་མེ་ཏོག་བཀྲམ། །རི་རབ་གླིང་བཞི་ཉི་ཟླས་བརྒྱན་པ་འདི། །སངས་རྒྱས་ཞིང་དུ་དམིགས་ཏེ་ཕུལ་བ་ཡིས། །འགྲོ་ཀུན་རྣམ་དག་ཞིང་ལ་སྤྱོད་པར་ཤོག །གུ་རུ་ཨི་དཾ་མཎྜལ་ལ་ཀཾ་ནིརྱ་ཏ་ཡཱ་མི། ཞེས་མཎྜལ་ཕུལ། ཚོགས་ཞིང་རྣམས་རྩ་བའི་བླ་མ་ལ་བསྡུས། དེ་ཡང་འོད་དུ་ཞུ་ནས་རང་ལ་ཐིམ་པར་བསྒོམ་མོ། །གཉིས་པ་འགལ་རྐྱེན་སྡིག་སྒྲིབ་སྦྱོང་བར་བྱེད་པ་རྡོར་སེམས་བསྒོམ་བཟླས་ནི་ རང་ཉིད་ཐ་མལ་སྤྱི་བོ་རུ། །པད་དཀར་ཟླ་བའི་གདན་གྱི་སྟེང་། །ཧཱུྃ་ལས་རྡོ་རྗེ་རྩེ་ལྔ་པ། །ལྟེ་བར་ཧཱུྃ་གིས་མཚན་པ་ལས། །འོད་འཕྲོས་དོན་བྱས་སླར་འདུས་པ། །ཡོངས་གྱུར་ངོ་བོ་བླ་མ་ལ། །རྣམ་པ་རྡོར་སེམས་སྐུ་མདོག་དཀར། །ཞལ་གཅིག་ཕྱག་གཉིས་རྡོར་དྲིལ་བསྣམས། །སྙེམས་མ་གྲི་ཐོད་འཛིན་ལ་འཁྱུད། །གཉིས་ཀའང་དར་རིན་རུས་པས་བརྒྱན། །རྡོ་རྗེ་པདྨའི་སྐྱིལ་ཀྲུང་གིས། །བཞུགས་པའི་གནས་གསུམ་ཡིག་འབྲུས་མཚན། །ཐུགས་ཀའི་ཧཱུྃ་ལས་འོད་འཕྲོས་པས། །རྒྱལ་བ་སྲས་བཅས་རྡོར་སེམས་ཀྱི། །རྣམ་པར་སྤྱན་དྲངས་དབྱེར་མེད་གྱུར། །ཐུགས་ཀར་ཟླ་སྟེང་རྡོ་རྗེའི་ལྟེར། །ཧཱུཾ་མཐར་ཡིག་བརྒྱས་བསྐོར་སོགས་ལས། །བབས་པའི་བདུད་རྩིས་བདག་གཞན་གྱི། །སྡིག་ལྟུང་སྦྱོང་བ་མཛད་དུ་གསོལ། །ཨོཾ་བཛྲ་སཏཱ་ས་མ་ཡ། མ་ནུ་པཱ་ལ་ཡ། བཛྲ་སཏྭ་ཏྭེ་ནོ་པ་ཏིཥྛ། ཌྀ་ཌྷོ་མེ་བྷ་བ། སུ་ཏོཥྱོ་མེ་བྷ་བ། སུ་པོཥྱོ་མེ་བྷ་བ། ཨ་ནུ་རཀྟོ་མེ་བྷ་བ། སརྦ་སིདྡྷི་མྨེ་པྲ་ཡཙྪ། སརྦ་ཀརྨ་སུ་ཙ་མེ་ཙིཏྟཾ་ཤྲཱི་ཡ་ཀུ་རུ་ཧཱུཾ། ཧ་ཧ་ཧ་ཧ་ཧོཿབྷ་ག་ཝན་སརྦ་ཏ་ཐཱ་ག་ཏ་བཛྲ་མཱ་མེ་མུཉྩ། བཛྲ་བྷ་བ། མཧཱ་ས་མ་ཡ་སཏྭ་ཨཱཿ ཞེས་ཡི་གེ་བརྒྱ་པ་བརྒྱ་སྟོང་སོགས་ཅི་ནུས་བཟླས་མཐར། མགོན་པོ་བདག་ནི་མི་ཤེས་རྨོངས་པ་ཡིས། །དམ་ཚིག་ལས་ནི་འགལ་ཞིང་ཉམས། །བླ་མ་མགོན་པོས་སྐྱབས་མཛོད་ཅིག །གཙོ་བོ་རྡོ་རྗེ་འཛིན་པ་སྟེ། །ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོའི་བདག་ཉིད་ཅན། །འགྲོ་བའི་གཙོ་ལ་བདག་སྐྱབས་མཆི། །སྐུ་གསུང་ཐུགས་རྩ་བ་དང་ཡན་ལག་གི་དམ་ཚིག་ཉམས་པ་ཐམས་ཅད་མཐོལ་ལོ་བཤགས་སོ། །སྡིག་སྒྲིབ་ཉེས་ལྟུང་དྲི་མའི་ཚོགས་ཐམས་ཅད་བྱང་ཞིང་དག་པར་མཛད་དུ་གསོལ། ཅེས་གསོལ་བ་བཏབ་པས། རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའ་ཡབ་ཡུམ་འོད་དུ་ཞུ་ནས་རང་ལ་ཐིམ་པར་གྱུར་པར་བསམ་མོ། །གསུམ་པ་མཐུན་རྐྱེན་ཚོགས་རྫོགས་པར་བྱེད་པ་མཎྜལ་ནི། མདུན་མཁར་དག་ཞིང་བཀོད་པས་མཛེས་པའི་དབུས། །རི་རབ་སྟེང་དུ་པདྨ་འདབ་བཞིའི་ལྟེར། །སེང་གེའི་ཁྲི་དང་པད་ཉི་ཟླ་གདན་ལ། །དཔལ་ལྡན་རྩ་བའི་བླ་མ་རྡོ་རྗེ་འཆང་། །ཡུམ་བཅས་ཡེ་ཤེས་འོད་ཀློང་བཞུགས་པའི་མཐར། །དུས་གསུམ་རིས་མེད་བླ་མའི་ཚོགས་ཀྱིས་བསྐོར། །མདུན་དུ་འཁོར་ལོ་སྡོམ་སོགས་ཡི་དམ་ལྷ། །གཡས་སུ་ཤཱཀ་ཐུབ་ལ་སོགས་སངས་རྒྱས་དང་། །རྒྱབ་ཏུ་ཡུམ་ཆེན་གསུང་རབ་གླེགས་བུས་བསྐོར། །གཡོན་དུ་སྤྱན་རས་གཟིགས་སོགས་དགེ་འདུན་དང་། །བར་མཚམས་དཔའ་བོ་མཁའ་འགྲོ་ཆོས་སྐྱོང་བཅས། །མཁའ་ལ་འཇའ་སྤྲིན་འཁྲིགས་ལྟར་བཞུགས་པར་གྱུར། །ཅེས་གསལ་བཏབ་ནས། ཡན་ལག་བདུན་ལས། དང་པོ་ཕྱག་འཚལ་བའི་ཡན་ལག་ནི། རྒྱལ་བ་ཀུན་དངོས་བླ་མ་ལ། །ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་གུས་པའི་བློས།། སྤྲོ་བའི་སྙིམ་པ་དང་བཅས་པས། །རབ་ཏུ་བཏུད་དེ་གུས་ཕྱག་འཚལ། །ཞེས་ཕྱག་བྱ། མཆོད་པའི་མཎྜལ་ནི། རི་རབ་གླིང་བཞི་གླིང་ཕྲན་ཉི་ཟླ་ལྕགས་རི་བཅས།།རིན་ཆེན་སྣ་བདུན་གཏེར་གྱི་བུམ་པས་ལེགས་བཀང་སྟེ། །བདག་ལུས་ལོངས་སྤྱོད་སྣང་སྲིད་བཅས་པ་ཀུན་འབུལ་ན། །ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོས་དགོངས་ཏེ་བཞེས་ནས་བསྐྱབ་ཏུ་གསོལ། །གུ་རུ་ཨི་དཾ་མཎྜལ་ལ་ཀཾ་ནིརྱ་ཏ་ཡཱ་མི། ཞེས་པས་ཕུལ། ཡན་ལག་ལྷག་མ་ནི། དངོས་སུ་བཤམས་དང་ཡིད་ཀྱིས་སྤྲུལ། །ཕྱི་ནང་གསང་བ་བླ་མེད་པ། །མཆོད་སྤྲིན་རྒྱ་མཚོའི་ཚོགས་རྣམས་ཀུན། །རྣམ་པ་ཀུན་ཏུ་མཆོད་པར་འབུལ། །ཐོག་མེད་དུས་ནས་བསགས་པ་ཡི། །ཐུན་མོང་ཁྱད་པར་དང་འགལ་བའི། །མི་དགེ་བཅུ་སོགས་ཉེས་པའི་ཚོགས། །མ་ལུས་འགྱོད་པའི་སྒོ་ནས་བཤགས། །ནམ་མཁའི་མཐར་ཐུག་ཕྱོགས་ཀུན་ཏུ། །འགྲོ་ལ་ཕན་པར་མཛད་པ་ཡི། །དུས་གསུམ་རྒྱལ་བ་སྲས་བཅས་ལ། །དགའ་བའི་སེམས་ཀྱིས་རྗེས་ཡི་རང་། །སྣ་ཚོགས་ཚུལ་གྱིས་གདུལ་བྱ་ལ། །རང་རང་བསམ་པ་ཇི་ལྟ་བར། །ཟབ་པ་དང་ནི་རྒྱ་ཆེ་བའི། །ཐེག་ཆེན་ཆོས་འཁོར་བསྐོར་དུ་གསོལ། །སྐུ་གསུང་ཐུགས་ཀྱི་འཕྲིན་ལས་ཀྱི། །གསང་བ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པས། །ཇི་སྲིད་འཁོར་བ་དེ་སྲིད་དུ། །མྱ་ངན་མི་འདའ་བཞུགས་སུ་གསོལ། །བདག་གཞན་ཀུན་གྱིས་བསགས་པ་ཡི། །དུས་གསུམ་དགེ་བ་གཅིག་བསྡུས་ནས། །མར་གྱུར་འགྲོ་བ་མ་ལུས་པ། །བྱང་ཆུབ་སྙིང་པོ་ཐོབ་ཕྱིར་བསྔོ། །ཞེས་བརྗོད་ཅིང་བསྒོམ། དེ་ནས། མ་ནམ་མཁའ་དང་མཉམ་པའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བླ་མ་སངས་རྒྱས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ།། མ་ནམ་མཁའ་དང་མཉམ་པའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བླ་མ་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུ་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ། །མ་ནམ་མཁའ་དང་མཉམ་པའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བླ་མ་ཐུགས་རྗེ་སྤྲུལ་པའི་སྐུ་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ། ཞེས་པ་རྣམས་ཅི་རིགས་པ་དང་། མ་ནམ་མཁའ་དང་མཉམ་པའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བླ་མ་སངས་རྒྱས་རིན་པོ་ཆེ་ལ་སྐྱབས་སུ་འཆིའོ། །ཞེས་ངོ་བོ་ཉིད་སྐུའི་གསོལ་འདེབས་གང་མང་བྱས་ནས། ཚོགས་ཞིང་རྣམས་གཡས་བསྐོར་གྱིས་བསྡུས་ཏེ་རྩ་བའི་བླ་མ་ལ་བསྟིམ། དེ་ཡང་འོད་དུ་ཞུ་ནས་རང་ལ་ཐིམ་པར་གྱུར། ཅེས་བརྗོད་ཅིང་བསྒོམ་མོ།། ་ ༈ བཞི་པ་བྱིན་རླབས་འཇུག་པར་བྱེད་པ་བླ་མའི་རྣལ་འབྱོར་ནི། ཨོཾ་སྭབྷཱ་ཝ་ཤུདྡྷཿསརྦ་དྷཱརྨཱཿསྭབྷཱཝ་ཤུདྡྷོཉཧཾ། སྟོང་པའི་ངང་ལས་རང་ཉིད་རྣལ་འབྱོར་མ། །དམར་གསལ་ཞལ་གཅིག་ཕྱག་གཉིས་སྤྱན་གསུམ་པ། །གཅེར་མོ་སྐྲ་གྲོལ་ཐོད་པའི་ཅོད་པན་ཅན། །ཕྱག་གཡས་གྲི་གུག་གཡོན་པས་ཐོད་ཁྲག་འཛིན། སྐུ་ལ་རུས་པའི་ཕྱག་རྒྱ་ལྔ་ཡིས་བརྒྱན། །ཁ་ཊྭཾ་ག་བསྣམས་མི་མགོའི་དོ་ཤལ་འཕྱང་། །ཞབས་གཉིས་བརྐྱང་བསྐུམ་པད་ཉི་བམ་རོའི་སྟེང་། །ཡེ་ཤེས་མེ་དབུས་བཞུགས་པའི་སྤྱི་བོའི་ཐད། །སེང་ཁྲི་པདྨ་ཉི་ཟླའི་གདན་སྟེང་བུ། དྲིན་ཅན་རྩ་བའི་བླ་མ་རྡོ་རྗེ་འཆང་། །ཡབ་ཡུམ་རྒྱན་ཆས་མཛེས་པའི་དབུ་གཙུག་ན། །བརྒྱུད་བླ་ཐོ་བརྩེགས་ཚུལ་བཅས་བཞུགས་པར་གྱུར། །ཅེས་གསལ་བཏབ་ནས། ཕྱག་ཆེན་བརྒྱུད་པའི་གསོལ་འདེབས་ནི། རྡོ་རྗེ་འཆང་ཆེན་ཏིལླི་ནཱ་རོ་དང་། མར་པ་མི་ལ་སྒམ་པོ་མཐའ་ཙ་པ། །སྣ་ཕུ་པ་དང་དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པ་ལ།། གསོལ་བ་འདེབས་སོ་མཆོག་གི་དངོས་གྲུབ་སྩོལ། །སངས་རྒྱས་དབོན་དང་གཞོན་ནུ་སེང་གེ་དང་། །ཉི་མ་སེངགེ་རྡོ་རྗེ་གླིང་པའི་ཞབས། །སྤོས་སྐྱ་པ་དང་སེང་གེ་རྒྱལ་པོ་ལ། །གསོལ་བ་འདེབས་སོ་མཆོག་གི་དངོས་གྲུབ་སྩོལ།། ཀུན་དགའ་སེང་གེ་མཁན་ཆེན་རྡོ་རིན་པ། །བློ་གྲོས་སེང་གེ་མཁྱེན་བརྩེ་རྟོགས་ལྡན་ཞབས།།ཡེ་ཤེས་རིན་ཆེན་བློ་གྲོས་མཆོག་ལྡན་ལ། །གསོལ་བ་འདེབས་སོ་མཆོག་གི་དངོས་གྲུབ་སྩོལ། །ཤེས་རབ་བཟང་དང་ནམ་མཁའི་རྣལ་འབྱོར་པ། །རྒྱལ་དབང་རྗེ་དང་ངག་དབང་ཆོས་རྒྱལ་ཞབས། །ངག་གི་དབང་ཕྱུག་ཀུན་མཁྱེན་པད་དཀར་ལ། །གསོལ་བ་འདེབས་སོ་མཆོག་གི་དངོས་གྲུབ་སྩོལ། །མི་ཕམ་ཆོས་རྒྱལ་བསྟན་པའི་ཉི་མ་དང་། །ལྷ་དབང་བློ་གྲོས་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་ཞབས། །བསོད་ནམས་འོད་ཟེར ངག་དབང་རྒྱལ་མཚན་ལ། །གསོལ་བ་འདེབས་སོ་མཆོག་གི་དངོས་གྲུབ་སྩོལ། །ཤཱཀྱ་རིན་ཆེན་ཡོན་ཏན་མཐའ་ཡས་དང་། །འཇམ་དབྱངས་རྒྱལ་མཚན་པྲ་ཛྙཱ་དྷཱ་ཛའི་ཞབས། །ཤཱཀྱ་རྒྱལ་མཚན་འཇིགས་མེད་ཆོས་རྒྱལ་ལ། །གསོལ་བ་འདེབས་སོ་མཆོག་གི་དངོས་གྲུབ་སྩོལ། །ཅེས་རིང་བརྒྱུད་ཀྱི་གསོལ་འདེབས་དང་། ཉེ་བརྒྱུད་ལྟར་ན་ཀུན་མཁྱེན་པདྨ་དཀར་པོའི་རྗེས་སུ། ཧེ་རུ་ཀ་དཔལ་ཤཱཀྱ་ཤྲཱི་དང་། །བསྟན་འཛིན་རྒྱ་མཚོ་བསོད་ནམས་བཟང་པོའི་ཞབས། །བཀའ་དྲིན་མཚུངས་མེད་རྩ་བའི་བླ་མ་ལ། གསོལ་བ་འདེབས་སོ་མཆོག་གི་དངོས་གྲུབ་སྩོལ། །བླ་མ་འོག་མ་འོག་མའི་གདུང་ཤུགས་ཀྱིས་གོང་མ་གོང་མ་རིམ་པ་བཞིན་འོད་དུ་ཞུ་ནས་རྩ་བའི་བླ་མ་ལ་ཐིམ་པར་གྱུར། ཅེས་བརྗོད་ཅིང་བསྒོམ། སྐབས་འདིར་སྤྲོ་ན། ཀུན་འདུས་ནོར་བུའི་ལུགས་ཀྱི་གསོལ་འདེབས་རྗེ་མ་ལུས་ཀུན་ཁྱབ་མ་སོགས་འདོན་པའམ། བསྡུ་ན། མ་ནམ་མཁའ་དང་མཉམ་པའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བླ་མ་སངས་རྒྱས་རིན་པོ་ཆེ་ལ་གསོལ་བ་འདེབས་སོ་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་དངོས་གྲུབ་ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་ཐོབ་པར་བྱིན་གྱིས་བརླབ་ཏུ་གསོལ། །ཅེས་གསོལ་བ་ཅི་ནུས་སུ་བཏབ། དབང་བཞི་བླང་བ་ནི། མཚན་རྣམས་ཡོངས་རྫོགས་བླ་མའི་སྐུ། །སྤྱི་བོར་ལུས་ཀྱི་ཐིག་ལེ་ལ། །ཞུགས་ནས་བུམ་དབང་དགའ་བའི་ཆུས། །སད་པའི་དྲི་མ་སྦྱང་དུ་གསོལ། །ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པ་ཀུན་གྱི་སྐད། །མགྲིན་པར་ངག་གི་ཐིག་ལེ་ལ། །ཞུགསནས་གསང་དབང་མཆོག་དགའི་མེས། །རྨི་ལམ་བག་ཆགས་སྲེག་ཏུ་གསོལ།། དཔལ་ལྡན་བླ་མ་ཆོས་ཀྱི་སྐུ། །སྙིང་ཁར་སེམས་ཀྱི་ཐིག་ལེ་ལ། །ཞུགས་ནས་ཤེས་རབ་ཡེ་ཤེས་ཉིས། །གཉིད་འཐུག་མུན་པ་སེལ་དུ་གསོལ། །མགོན་པོ་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་སྐུ། །ལྟེ་བར་ཡེ་ཤེས་ཐིག་ལེ་ལ། །ཞུགས་ནས་བཞི་པའི་དབང་བསྐུར་བས། །འཕོ་མེད་ཐོབ་པར་བྱིན་གྱིས་རློབས། །དེ་ལྟར་བདག་དང་འགྲོ་རྣམསཀྱི། །ལུས་ངག་ཡིད་དང་ཡེ་ཤེས་ཚོགས། །རྡོ་རྗེ་བཞི་དང་མཉམ་སྦྱོར་བས། །སྐུ་བཞིའི་དབང་ཕྱུག་ཐོབ་པར་ཤོག །མཐར་བླ་མ་གདན་ཁྲི་དང་བཅས་པ་འོད་དུ་ཞུ་ནས་རང་ལ་ཐིམ་པར་གྱུར། །ཅེས་བརྗོད་ཅིང་བླ་མའི་སྐུ་གསུང་ཐུགས་དང་རང་གི་ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་དབྱེར་མེད་པ་བདེ་སྟོང་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་ངང་བསྐྱངས་ལ་མཉམ་པ་བཞག་གོ །དེ་ནས་བསྔོ་སྨོན་ཤིས་བརྗོད་ནི། དགེ་བ་འདི་ཡིས་མྱུར་དུ་བདག། དཔལ་ལྡན་བླ་མ་འགྲུབ་གྱུར་ནས། །འགྲོ་བ་གཅིག་ཀྱང་མ་ལུས་པ། །དེ་ཡི་ས་ལ་འགོད་པར་ཤོག །དཔལ་ལྡན་བླ་མའི་རྣམ་པར་ཐར་པ་ལ། །སྐད་ཅིག་ཙམ་ཡང་ལོག་ལྟ་མི་སྐྱེ་ཞིང་། །ཅི་མཛད་ལེགས་པར་མཐོང་བའི་མོས་གུས་ཀྱིས། །བླ་མའི་བྱིན་རླབས་སྙིང་ལ་འཇུག་པར་ཤོག །སྐྱེ་བ་ཀུན་ཏུ་ཡང་དག་བླ་མ་དང་། །འབྲལ་མེད་ཆོས་ཀྱི་དཔལ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་ཅིང་། །ས་དང་ལམ་གྱི་ཡོན་ཏན་རབ་རྫོགས་ཏེ། །རྡོ་རྗེ་འཆང་གི་གོ་འཕང་མྱུར་ཐོབ་ཤོག། །ཕྱོགས་དུས་རྒྱལ་བ་སྲས་བཅས་ཐམས་ཅད་དང་། །ཁྱད་པར་དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པ་ཡབ་སྲས་ཀྱིས། །བསྟན་འགྲོའི་དོན་དུ་སྨོན་ལམ་གང་བཏབ་པ། །དེ་རྣམས་ཐམས་ཅད་བདག་གིས་འགྲུབ་ནུས་ཤོག །དཀར་བརྒྱུད་བླ་མ་རྣམས་ཀྱི་བཀྲ་ཤིས་ཤོག། །ཡི་དམ་ལྷ་ཚོགས་རྣམས་ཀྱི༴། །དཔའ་བོ་མཁའ་འགྲོ་རྣམས་ཀྱི༴ །ཆོས་སྐྱོང་སྲུང་མ་རྣམས་ཀྱི༴ །མི་འགྱུར་ལྷུན་པོ་སྐུ་ཡི༴། ཡན་ལག་དྲུག་ཅུ་གསུང་གི༴ །མཐའ་བྲལ་འཁྲུལ་མེད་ཐུགས་ཀྱི༴། །རྒྱལ་བའི་སྐུ་གསུང་ཐུགས་ཀྱི་བཀྲ་ཤིས་ཤོག །སྟོན་པ་འཇིག་རྟེན་ཁམས་སུ་བྱོན་པ་དང་། །བསྟན་པ་ཉི་འོད་བཞིན་དུ་གསལ་བ་དང་། །བསྟན་འཛིན་དཔོན་སློབ་ཤིན་ཏུ་མཐུན་པ་ཡིས། །བསྟན་པ་ཡུན་རིང་གནས་པའི་བཀྲཤིས་ཤོག། ཅེས་པ་འདིའང་དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་བསྟན་པ་ལ་ཡིད་ཆེས་ཀྱི་དད་པ་ཅན་དྲག་ཤོས་སངས་རྒྱས་དབང་ཕྱུག་སོགས་དོན་གཉེར་ཅན་མང་པོས་བསྐུལ་བའི་ངོར། ཤཱཀྱའི་དགེ་སློང་ཡོན་ཏན་འོད་ཀྱིས་གཞུང་དོན་བསྡུསཏེ་བཀོད་པ་དགེ་ལེགས་སུ་གྱུར་ཅིག། ༄༅། །བྱང་ཆུབ་སེམས་བསྐྱེད་རང་གིས་བླང་བའི་ཆོ་ག་བྱང་ཆེན་ལམ་གྱི་འཇུག་ངོགས་ཞེས་བྱ་བཞུགས་སོ། ༈ བཅོམ་ལྡན་ཐུབ་དབང་ཤཱཀྱའི་རྒྱལ་པོ་དང་། །འཕགས་མཆོག་འཇམ་དབྱངས་བྱམས་མགོན་ལ་སོགས་པའི། །རྒྱལ་བ་སྲས་དང་བཅས་པའི་ཞབས་པད་ལ། །སྒོ་གསུམ་གུས་པ་ཆེན་པོས་ཕྱག་བགྱིའོ། །ཞེས་གུས་ཕྱག་གིས་བཏུད་དེ་གང་ཞིག་གླེང་བའི་གཞི་ནི་བྱང་ཆུབ་མཆོག་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་ཚུལ་ཏེ། དེ་ཡང་དཔལ་མགོན་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱི་བཞེད་དོན་ཞི་བ་ལྷས་བཀྲལ་བར་མཛད་པ་ཟབ་མོ་ལྟ་སྲོལ་ལུགས་ཇི་ལྟ་བིའ་ཆོ་ག་རྒྱས་པར་གཞན་ལས་ཤེས་པར་བྱ་ལ། འདིར་ནི་ཉིན་རེ་བཞིན་སེམས་བསྐྱེད་རང་གིས་བླང་ཚུལ་ཙམ་ཞིག་འགོད་པ་ལ། སྦྱོར་དངོས་རྗེས་ཀྱི་རིམ་པ་གསུམ་ལས། དང་པོ་སྦྱོར་བ་ནི། དྲི་གཙང་ཁ་ལྟ་བུའི་དགུང་ལ་དཀོན་མཆོག་གི་རྟེན་བཞུགས་སུ་གསོལ་བའི་སྤྱན་སྔར་མཆོད་པ་ཅི་འབྱོར་བཤམ། དེ་ནས་ཚོགས་བསགས་ཡན་ལག་བདུན་པ་བྱ་བའི་ཕྱིར། ཐོག་མར། སངས་རྒྱས་ཆོས་དང་ཚོགས་ཀྱི་མཆོག་རྣམས་ལ། །ཞེས་སོགས་སྐྱབས་སེམས་ལན་གསུམ་དང་། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བདེ་བ་དང་སོགས་ཚད་མེད་བཞི་ཡིད་དང་འདྲེས་ངེས་ལན་གསུམ་བྱ། དེ་ནས། མ་ལུས་སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་མགོན་གྱུར་ཅིང་། །བདུད་སྡེ་དཔུང་བཅས་མི་བཟད་འཇོམས་མཛད་ལྷ། །དངོས་རྣམས་མ་ལུས་ཇི་བཞིན་མཁྱེན་གྱུར་པའི། །བཅོམ་ལྡན་འཁོར་བཅས་གནས་འདིར་གཤེགས་སུ་གསོལ། །བདག་དང་འགྲོ་ལ་ཐུགས་བརྩེའི་ཕྱིར། །ཉིད་ཀྱི་རྫུ་འཕྲུལ་ཐུགས་ཡིས་ནི། །ཇི་སྲིད་མཆོད་པ་བདག་བགྱིད་ན། །དེ་སྲིད་བཅོམ་ལྡན་བཞུགས་སུ་གསོལ། །ཞེས་ཚོགས་ཞིང་སྤྱན་དྲངས་ནས་བཞུགས་སུ་གསོལ། དེ་ཕྱག་འཚལ་བའི་ཡན་ལག་ནི། ཡིད་འོང་རྫིང་བུ་ནང་ན་གནས་པ་ཡི། །འཆར་ཀའི་པདྨ་ཁ་འབུས་བྱེ་བ་འདྲ། །ལག་གཉིས་སྤྱི་བོར་ཐལ་སྦྱར་བསྟོད་དབྱངས་བཅས། །ལུས་ དཔག་མེད་པར་སྤྲུལ་ནས་གུས་ཕྱག་འཚལ། །ཐབས་མཁས་ཐུགས་རྗེ་ཤཀྱའི་རིགས་སུ་འཁྲུངས། །གཞན་གྱིས་མི་ཐུབ་བདུད་ཀྱིས་དཔུང་འཇོམས་པ། །གསེར་གྱི་ལྷུན་པོ་ལྟ་བུར་བརྗིད་པའི་སྐུ། །ཤཱཀྱའི་རྒྱལ་པོའི་ཞབས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །འཇམ་དབྱངས་ཕྱག་ན་རྡོ་རྗེ་སྤྱན་རས་གཟིགས། །ས་ཡི་སྙིང་པོ་སྒྲིབ་པ་རྣམ་པར་སེལ། །ནམ་མཁའི་སྙིང་པོ་བྱམས་པ་ཀུན་ཏུ་བཟང་། །ཉེ་བའི་སྲས་ཆེན་བརྒྱད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །རྡོ་རྗེ་འཆང་ཆེན་ཏིལླི་ནཱ་རོ་དང་། །མར་པ་མི་ལ་སྒམ་པོ་མཐའ་རྩ་པ། །སྣ་ཕུ་པ་དང་དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པ་སོགས། །དཀའ་བརྒྱུད་བླ་མ་རྣམས་ལ་གསོལ་བ་འདེབས། །དཔལ་ལྡན་འཇིག་རྟེན་དབང་ཕྱུག་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །ཅོད་པན་གཅིག་པུར་གྱུར་པ་ཆོས་ཀྱི་རྗེ། །མཐའ་ཡས་འགྲོ་ལ་ཕན་བདེའི་བྱེད་པ་པོ། །དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་ཞབས་ལ༴།མི་ཕམ་པདྨ་དཀར་པོ་ཆོས་ཀྱི་རྗེ། །བསྟན་པའི་མངའ་བདག་པཎ་ཆེན་འགྲོ་བའི་མགོན། །སྙིགས་དུས་རྒྱལ་བ་གཉིས་པ་ཆོས་ཀྱི་ རྗེ། །ངག་དབང་ནོར་བུའི་ཞབས་ལ༴། འཇིག་རྟེན་དབང་ཕྱུག་ཐུགས་རྗེའི་རླབས་འཕྲེང་དབུས། །རྒྱལ་ཀུན་མཁྱེན་བརྩེའི་འདབ་སྟོང་རྒྱས་པ་ལ། །ཕན་བདེའི་དྲི་བསུང་ཅི་ཡང་སྤྲོ་བའི་གཉེན། །ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་ཞབས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །སོགས་དང་། གཞན་ཡང་། ཇི་སྙེད་སུ་དག་ཕྱོགས་བཅུའི་འཇིག་རྟེན་ན། སོགས་ནས། བདེ་བར་གཤེགས་པ་ཐམས་ཅད་བདག་གིས་བསྟོད། །ཅེས་པའི་བར་ཚིག་དོན་ཡིད་ཀྱིས་དྲན་བཞིན་དུ་ཕྱག་བྱའོ། །ཨོ་བཛྲ་བྷུ་མི་ཨཱཿཧཱུཾ། དབང་ཆེན་གསེར་གྱི་ས་གཞི། ཨོཾ་བཛྲ་རེ་ཁེསཨཱཿཧཱུྃ། ཕྱི་ལྕགས་རི་ཁོར་ཡུག་གིས་བསྐོར་བའི་དབུས་སུ་རིའི་རྒྱལ་པོ་རི་རབ། སོགས་ཚིག་བརྗོད་རིམ་དང་བསྟུན་ཡིད་ཀྱིས་གླིང་གཞི་རི་རབ་ལྷ་གནས་དང་བཅས་པའི་ཞིང་ཁམས་དཔག་ཏུ་མེད་པ་སྤྲུལ་ནས་འབུལ། གཞན་ཡང་། རིན་ཆེན་སེམས་དེས་བཟུང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་དང་དམ་པའི་ཆོས། །དཀོན་མཆོག་དྲི་མ་མེད་དང་སངས་རྒྱས་སྲས།། ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་རྣམས་ལ་ལེགས་པར་མཆོད། །མེ་ཏོག་འབྲས་བུ་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་དང་། །ཆུ་གཙང་ཡིད་དུ་འོང་བ་ཅི་ཡོད་དང་། །རིན་ཆེན་རི་བོ་དང་ནི་དེ་བཞིན་དུ། །ནགས་ཚལ་ས་ཕྱོགས་དབེན་ཞིང་ཉམས་དགའ་དང་། །ལྗོན་ཤིང་མེ་ཏོག་རྒྱན་སྤྲས་སྤུད་པ་དང་། ཤིང་གང་འབྲས་བཟང་ཡལ་ག་དུད་པ་དང་། །ལྷ་སོགས་འཇིག་རྟེན་ན་ཡང་དྲི་དང་ནི། །སྤོས་དང་དཔག་བསམ་ཤིང་དང་རིན་ཆེན་ཤིང་། །མ་རྨོས་འཁྲུངས་པའི་ལོ་ཏོག་རྣམ་པ་དང་། །གཞན་ཡང་མཆོད་པར་འོས་པའི་རྒྱན་རྣམས་ནི། །མཚོ་དང་རྫིང་བུ་པདྨས་བརྒྱན་པ་དང་། །ངང་པ་ཤིན་ཏུ་སྐད་སྙན་ཡིད་འོང་ལྡན། །ནམ་མཁའ་རབ་འབྱམས་ཁམས་ཀྱི་མཐས་གཏུགས་པ། །ཡོངས་སུ་བཟུང་བ་མེད་པ་དེ་དག་ཀུན། །བློ་ཡི་བླངས་ནས་ཐུབ་པ་སྐྱེས་ཀྱི་མཆོག །སྲས་དང་བཅས་པ་རྣམས་ལ་ལེགས་འབུལ་ན། །ཡོན་གནས་དམ་པ་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་རྣམས་ཀྱིས། །བདག་ལ་བརྩེར་དགོངས་བདག་གི་འདི་དག་བཞེས། །བདག་ནི་བསོད་ནམས་མི་ལྡན་བཀྲེན་ཆེན་ཏེ། །མཆོད་པའི་ནོར་གཞན་བདག་ལ་ཅང་མ་མཆིས། །དེས་ན་གཞན་དོན་དགོངས་པའི་མགོན་གྱིས་འདི། །བདག་གི་དོན་སླད་ཉིད་ཀྱི་མཐུས་བཞེས་ཤིག །རྒྱལ་དང་ཉེ་སྲས་རྣམས་ལ་བདག་གིས་ནི། །བདག་གི་ལུས་ཀུན་གཏན་ཏུ་དབུལ་བར་བགྱི། །སེམས་དཔག་མཆོག་རྣམས་བདག་གི་ཡོངས་བཞེས་ཤིག །གུས་པས་ཁྱོད་ཀྱི་འབངས་སུ་མཆི་བར་བགྱི། །བདག་ནི་ཁྱོད་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་བཟུང་བས་ན། །སྲིད་ན་མི་འཇིགས་སེམས་ཅན་ཕན་པར་བགྱི། །སྔོན་གྱི་སྡིག་ལས་ཡང་དག་འདའ་བགྱིད་ཅིང་། །སྡིག་པ་གཞན་ཡང་སླད་ཆད་མི་བགྱིད་དོ། །ཁྲུས་ཀྱི་ཁང་པ་ཤིན་ཏུ་དྲི་ཞིམ་པ། །ཤེལ་གྱི་ས་གཞི་གསལ་ཞིང་འཚེར་བ་བསྟར། །རིན་ཆེན་འབར་བའི་ཀ་བ་ཡིད་འོང་ལྡན། །མུ་ཏིག་འོད་ཆགས་བླ་ཉེ་བྲེས་པ་དེར། །དེ་བཞིན་གཤེགས་དང་དེ་ཡི་སྲས་རྣམས་ལ། །རིན་ཆེན་བུམ་པ་མང་པོ་སྤོས་ཀྱི་ཆུ། །ཡིད་འོང་ལེགས་པར་བཀང་བའི་གླུ་དང་ནི། །རོལ་མོ་བཅས་པ་དུ་མས་སྐུ་ཁྲུས་གསོལ། །དེ་དག་སྐུ་ལ་མཚུངས་པ་མེད་པའི་གོས། །གཙང་ལ་དྲི་རབ་བསྒོས་པས་སྐུ་ཕྱིའོ། །དེ་ནས་དེ་ལ་ཁ་དོག་ལེགས་བསྒྱུར་བའི། །ན་བཟའ་ཤིན་ཏུ་དྲི་ཞིམ་དམ་པ་འབུལ། །གོས་བཟང་སྲབ་ལ་འཇམ་པ་སྣ་ཚོགས་དང་། །རྒྱན་མཆོག་བརྒྱ་ཕྲག་དེ་དང་དེ་དག་གིས། །འཕགས་པ་ཀུན་ཏུ་བཟང་དང་འཇམ་དབྱངས་དང་། །འཇིག་རྟེན་དབང་ཕྱུག་སོགས་ལ་བརྒྱན་པར་བགྱི། །སྟོང་གསུམ་ཀུན་ཏུ་དྲི་ངད་ལྡང་བ་ཡི། །དྲི་མཆོག་རྣམས་ཀྱིས་ཐུབ་དབང་ཀུན་གྱི་སྐུ། །གསེར་སྦྱངས་བཙོ་མ་བྱི་དོར་བྱས་པ་ལྟར། །འོད་ཆགས་འབར་བ་དེ་དག་བྱུགས་པར་བགྱི། །ཐུབ་དབང་མཆོད་གནས་མཆོག་ལ་ཡིད་འོང་བའི། །མེ་ཏོག་མནྡ་ར་དང་པདྨ་དང་། །ཨུཏྤལ་ལ་སོགས་དྲི་ཞིམ་ཐམས་ཅད་དང་། །ཕྲེང་བ་སྤེལ་ལེགས་ཡིད་འོང་རྣམས་ཀྱིས་མཆོད། །སྤོས་མཆོག་ཡིད་འཕྲོག་དྲི་ངད་ཁྱབ་པར་ཡི། །བདུག་པའི་སྤྲིན་ཚོགས་རྣམས་ཀྱང་དེ་ལ་དབུལ། །ཞལ་ཟས་བཟའ་བཏུང་སྣ་ཚོགས་བཅས་པ་ཡི། །ལྷ་བཤོལ་རྣམས་ཀྱང་དེ་ལ་དབུལ་བར་བགྱི། །གསེར་གྱི་པདྨ་ཚར་དུ་མངར་བ་ཡི། །རིན་ཆེན་སྒྲོན་མེ་རྣམས་ཀྱང་དབུལ་བར་བགྱི། །ས་གཞི་བསྟར་བ་སྤོས་ཀྱིས་བྱུགས་པ་དེར། །མེ་ཏོག་ཡིད་འོང་སིལ་མ་དགྲམ་པར་བགྱི། གཞལ་མེད་ཕོ་བྲང་བསྟོད་དབྱངས་ཡིད་འོང་ལྡན། །མུ་ཏིག་རིན་ཆེན་རྒྱན་འཕྱང་མཛེས་འབར་བ། །དཔག་ཡས་ནམ་མཁའི་རྒྱན་གྱུར་དེ་དག་ཀྱང་། །ཐུགས་རྗེའི་རང་བཞིན་ཅན་ལ་དབུལ་བར་བགྱི། །རིན་ཆེན་གདུགས་མཛེས་གསེར་གྱི་ཡུ་བ་ཅན། །ཁོར་ཡུག་རྒྱན་གྱི་རྣམ་པ་ཡིད་འོང་བརྒྱན། །དབྱིབས་ལེགས་བལྟ་ན་སྡུག་པ་བསྒྲེང་བ་ཡང་།། རྟག་ཏུ་ཐུབ་དབང་རྣམས་ལ་དབུལ་བར་བགྱི། །དེ་ལས་གཞན་ཡང་མཆོད་པའི་ཚོགས། །རོལ་མོ་དབྱངས་སྙན་ཡིད་འོང་ལྡན། །སེམས་ཅན་སྡུག་བསྔལ་སིམ་བྱེད་པའི། །སྤྲིན་རྣམས་སོ་སོར་གནས་གྱུར་ཅིག །དམ་ཆོས་དཀོན་མཆོག་ཐམས་ཅད་དང་། །མཆོན་རྟེན་རྣམས་དང་སྐུ་གཟུགས་ལ། །རིན་ཆེན་མེ་ཏོག་ལ་སོགས་ཆར། །རྒྱུན་མེད་ཆད་པ་འབབ་པར་ཤོག །ཇི་ལྟར་འཇམ་དབྱངས་ལ་སོགས་པས། །རྒྱལ་བ་རྣམས་ལ་མཆོད་མཛད་པ། །དེ་བཞིན་བདག་གིས་དེ་བཞིན་གཤེགས། །མགོན་པོ་སྲས་དང་བཅས་རྣམས་ལ། །ཡོ་ཏན་རྒྱ་མཚོ་རྣམས་ལ་བདག །བསྟོད་ཡང་ཡན་ལག་རྒྱ་མཚོས་བསྟོད། །བསྟོད་དབྱངས་སྙན་སྤྲིན་དེ་ དག་ལ། །ངེས་པར་ཀུན་ཏུ་འབྱུང་གྱུར་ཅིག །ཅེས་དང་། མེ་ཏོག་དམ་པ་ཕྲེང་བ་དམ་དང་། །ཞེས་པ་ནས། རྒྱལ་བ་ཀུན་ལ་ཕྱག་འཚལ་མཆོད་པར་བགྱི། །ཞེས་པའི་བར་ཚིག་དོན་ཡིད་ལ་བསམ་བཞིན་དུ་མཆོད་པ་འབུལ། །སྡིག་པ་བཤགས་པ་སོགས་ཡན་ལག་ལྷག་མ་ལྔ་ནི། འདོད་ཆགས་ཞེ་སྡང་གཏི་མུག་དབང་གིས་ནི། ཞེས་སོགས་ནས། ཐམས་ཅད་བདག་གི་བྱང་ཆུབ་ཕྱིར་བསྔོའོ། །ཞེས་པའི་བར་འདོན་བསྒོམ་བྱའོ། །གཉིས་པ་དངོས་གཞི་སེམས་བསྐྱེད་རང་གིས་བླང་ཚུལ་ནི། མར་གྱུར་ནམ་མཁའ་དང་མཉམ་པའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་རྣམ་གྲོལ་གཏན་བདེ་བླ་ན་མེད་པ་ལ་འགོད་པའི་སླད་དུ་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཐོབ་པར་འདོད་པའི་འདུན་པས། ཕྱོགས་བཅུ་ན་བཞུགས་པའི་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཐམས་ཅད་དང་། ས་བཅུ་ལ་གནས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་རྣམས་བདག་ལ་དགོངས་སུ་གསོལ། ཞེས་དགོངས་གསོལ་ལན་གཅིག །བྱང་ཆུབ་སྙིང་པོར་མཆིས་ཀྱི་བར། །སངས་རྒྱས་རྣམས་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི། །ཆོས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡི། །ཚོགས་ལའང་དེ་བཞིན་སྐྱབས་སུ་མཆི། །ཞེས་ལན་གསུམ་གྱིས་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བ་སྔོན་དུ་བཏང་ནས། ཇི་ལྟར་སྔོན་གྱི་བདེ་གཤེགས་ཀྱིས། །བྱང་ཆུབ་ཐུགས་ནི་བསྐྱེད་པ་དང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསླབ་པ་ལ། །དེ་དག་རིམ་བཞིན་གནས་པར་ལྟར། །དེ་བཞིན་འགྲོ་ལ་ཕན་དོན་དུ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ནི་བསྐྱེད་བགྱི་ཞིང་། །དེ་བཞིན་དུ་ནི་བསླབ་པ་ལའང་། །རིམ་པ་བཞིན་དུ་བསླབ་པར་བགྱི། །ཞེས་ལན་གསུམ་གྱིས་སྨོན་འཇུག་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་སྟབས་གཅིག་ཏུ་བླང་བར་བྱའོ། །མཇུག་ཏུ་ཐོབ་ཤེས་ཀྱི་དགའ་བ་བསྒོམ་པ་ནི། དེང་དུས་བདག་ཚེ་འབྲས་བུ་ཡོད། །མི་ཡི་སྲིད་པ་ལེགས་པར་ཐོབ། །དེ་རིང་སངས་རྒྱས་རིགས་སུ་སྐྱེས། །སངས་རྒྱས་སྲས་སུ་བདག་གྱུར་ཏོ། །ད་ནི་བདག་གིས་ཅི་ནས་ཀྱང་། །རིགས་དང་མཐུན་པའི་ལས་བརྩམས་ཏེ། །སྐྱོན་མེད་བཙུན་པའི་རིགས་འདི་ལ། །རྙོག་པར་མི་འགྱུར་དེ་ལྟར་བྱ། །ལོང་བས་ཕྱག་དར་ཕུང་པོ་ལས། །ཇི་ལྟར་རིན་ཆེན་རྙེད་པར་ལྟར། །དེ་བཞིན་ཇི་ཞིག་ལྟར་སྟེས་ནས། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ནི་བདག་ལ་སྐྱེས།།ཞེས་རང་ཉིད་དགའ་བ་བསྒོམ།བདག་གིས་དེ་རིང་སྐྱོབ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །སྤྱན་སྔར་འགྲོ་བ་བདེ་གཤེགས་ཉིད་དང་ནི། །བར་དུ་བདེ་ལ་མགྲོན་དུ་བོད་ཟིན་གྱིས། །ལྷ་དང་ལྷ་མིན་ལ་སོགས་དགའ་བར་གྱིས། །ཞེས་གཞན་རྣམས་དགའ་བ་བསྐྱེད་དུ་གཞུག་པ་བསམ་མོ། །གསུམ་རྗེས་བསྔོ་སྨོན་ནི། བཟང་པོ་སྤྱོད་པའི་སྨོན་ལམ་དང་བྱམས་སྨོན་སོགས་སྐབས་བསྟུན་ཅི་ནུས་དོན་བསྒོམ་བྱ། བསྡུ་ན། བྱང་ཆུབ་སེམས་མཆོག་རིན་པོ་ཆེ། །མ་སྐྱེས་པ་རྣམས་སྐྱེ་གྱུར་ཅིག །སྐྱེས་པ་ཉམས་པ་མེད་པ་དང་།གོང་ནས་གོང་དུ་འཕེལ་བར་ཤོག། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དང་མི་འབྲལ་ཞིང་། །བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་ལ་གཞོལ་བ་དང་། །སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱིས་ཡོངས་བཟུང་ཞིང་། །བདུད་ཀྱི་ལས་རྣམས་སྤོང་བར་ཤོག །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱིས་ནི། །འགྲོ་དོན་ཐུགས་ལ་དགོངས་འགྲུབ་ཤོག། །མགོན་པོ་ཡིས་ནི་གང་དགོངས་པ། །སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་བདེ་འབྱོར་ཤོག །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བདེ་དང་ལྡན་གྱུར་ཅིག །ངན་འགྲོ་ཐམས་ཅད་རྟག་ཏུ་སྟོངས་པར་ཤོག །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གང་དག་སར་བཞུགས་པ། །དེ་དག་ཀུན་གྱི་སྨོན་ལས་འགྲུབ་གྱུར་ཅིག། ཅེས་སྨོན་ལམ་གདབ་པར་བྱའོ། །དེ་ནས་བསླབ་བྱ་ལ་སློབ་ཚུལ་ནི། སྨོན་པའི་བསླབ་བྱ་བྱམས་སོགས་ཚད་མེད་བཞིའི་སྒོ་ནས་སེམས་ཅན་ལ་ཕན་ཐབས་བློ་སྦྱོང་བསྒོམ་པ་དང་། འཇུག་པའི་བསླབ་བྱ་སྦྱིན་སོགས་ཕར་ཕྱིན་དྲུག་ལ་སློབ་ནས་རང་རྒྱུད་སྨིན་པ་དང་། བསྡུ་བའི་དངོས་པོ་བཞིའི་སྒོ་ནས་གཞན་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་སྒྲུབ་ཚུལ་སོགས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པ་རླབས་པོ་ཆེ་ལ་བསླབ་ཚུལ་ཞིབ་པར་གཞན་ལས་ཤེས་པར་བྱའོ། །ཞེས་པའང་ཤཱཀྱའི་དགེ་སློང་ཡོན་ཏན་འོད་ཀྱིས་རང་གཞན་ཀུན་ལ་སྨན་པའི་ལྷག་བསམ་གྱིས་ཁྲིགས་བསྡེབས་སུ་བཀོད་པ་དགེ་ལེགས་སུ་གྱུར་ཅིག། །། ཁ་ཐུན། ༄༅། །དཀོན་མཆོག་གསུམ་རྗེས་སུ་དྲན་པའི་མདོ་བཞུགས་སོ།། ༄༅། །ན་མོ་བུདྡྷ་དྷརྨ་སཾ་གྷ་ཡཿ དཀོན་མཆོག་གསུམ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །འདི་ལྟར་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་རིག་པ་དང་ཞབས་སུ་ལྡན་པ། བདེ་བར གཤེགས་པ། འཇིག་རྟེན་མཁྱེན་པ། སྐྱེས་བུ་འདུལ་བའི་ཁ་ལོ་སྒྱུར་བ། བླ་ན་མེད་པ༴། ལྷ་དང་མི་རྣམས་ཀྱི་སྟོན་པ། སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཏེ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དེ་ནི་བསོད་ནམས་དག་གི་རྒྱུ་མཐུན་པ།དགེ་བའི་རྩ་བ་རྣམས་ཆུད་མི་ཟ་བ། བཟོད་པས་བརྒྱན་པ། བསོད་ནམས་ཀྱི་གཏེར་རྣམས་ཀྱི་གཞི། དཔེ་བྱད་བཟང་པོ་རྣམས་ཀྱིས་སྤྲས་པ། མཚན་རྣམས་ཀྱི་མེ་ཏོག་རྒྱས་པ། སྤྱོད་ཡུལ་རན་པར་མཐུན་པ། མཐོང་ན་མི་མཐུན་པ་མེད་པ། དད་པས་མོས་པ་རྣམས་མངོན་པར་དགའ་བ། ཤེས་རབ་ཟིལ་གྱིས་མི་ནོན་པ། སྟོབས་རྣམས་ལ་བརྫི་བ་མེད་པ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྟོན་པ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་ཡབ། འཕགས་པའི་གང་ཟག་རྣམས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ། མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་གྲོང་ཁྱེར་དུ་འགྲོ་བ་རྣམས་ཀྱི་དེད་དཔོན། །ཡེ་ཤེས་དཔག་ཏུ་མེད་པ། སྤོབས་པ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ། གསུང་རྣམ་པར་དག་པ། དབྱངས་སྙན་པ༴། སྐུ་བྱད་ལྟ་བས་ཆོག་མི་ཤེས་པ། སྐུ་མཚུངས་པ་མེད་པ༴། འདོད་པ་དག་གིས་མ་གོས་པ། གཟུགས་དག་གིས་ཉེ་བར་མ་གོས་པ། གཟུགས་མེད་པ་དག་དང་མ་འདྲེས་པ། སྡུག་བསྔལ་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ། ཕུང་པོ་དག་ལས་རབ་ཏུ་རྣམ་པར་གྲོལ་བ། ཁམས་རྣམས་དང་མི་ལྡན་པ། སྐྱེ་མཆེད་རྣམས་བསྡམས་པ། མདུད་པ་རྣམས་ཤིན་ཏུ་བཅད་པ། ཡོངས་སུ་གདུང་བ་དག་ལས་རྣམ་པར་གྲོལ་བ། སྲེད་པ་ལས་ཡོངས་སུ་གྲོལ་བ། ཆུ་བོ་ལས་བརྒལ་བ། ཡེ་ཤེས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ། འདས་པ་དང་མ་བྱོན་པ་དང་ད་ལྟར་བྱུང་བའི་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ལ་གནས་པ། མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་མི་གནས་པ།།མྱ་ངན་ལས་འདས་པ་ལ་མི་གནས་པ། །ཡང་དག་པ་ཉིད་ཀྱི་མཐའ་ལ་གནས་པ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་གཟིགས་པའི་ས་ལ་བཞུགས་པ་སྟེ། འདི་དག་ནི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཆེ་བའི་ཡོན་ཏན་ཡང་དག་པ་རྣམས་སོ། །དམ་པའི་ཆོས་ནི་ཐོག་མར་དགེ་བ། བར་དུ་དགེ་བ། ཐ་མར་དགེ་བ། དོན་བཟང་པོ། ཚིག་འབྲུ་བཟང་པོ། མ་འདྲེས་པ། ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ། ཡོངས་སུ་དག་པ། ཡོངས་སུ་བྱང་བ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཆོས་ལེགས་པར་གསུངས་པ། ཡང་དག་པར་མཐོང་བ། ནད་མེད་པ། དུས་ཆད་པ་མེད་པ། ཉེ་བར་གཏོད་པ། འདི་མཐོང་བ་ལ་དོན་ཡོད་པ། མཁས་པ་རྣམས་ཀྱི་སོ་སོ་རང་གིས་རིག་པར་བྱ་བ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པའི་ཆོས་འདུལ་བ་ལེགས་པར་བསྟན་པ། ངེས་པར་འབྱུང་བ། རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་འགྲོ་བར་བྱེད་པ། །མི་མཐུན་པ་མེད་ཅིང་འདུས་པ་དང་ལྡན་པ། བརྟན་པ་ཡོད་པ། རྒྱུ་བ་བཅད་པའོ། །འཕགས་པའི་དགེ་འདུན་ནི་ལེགས་པར་ཞུགས་པ། རིག་པར་ཞུགས་པ། དྲང་པོར་ཞུགས་པ། མཐུན་པར་ཞུགས་པ། །ཐལ་མོ་སྦྱར་བའི་འོས་སུ་གྱུར་པ། །ཕྱག་བྱ་བའི་འོས་སུ་གྱུར་པ། །བསོད་ནམས་ཀྱི་དཔལ་གྱི་ཞིང་། །ཡོན་ཡོངས་སུ་བྱང་བ་ཆེན་པོ། སྦྱིན་པའི་གནས་སུ་གྱུར་པ། །ཀུན་ཏུ་ཡང་སྦྱིན་པའི་གནས་སུ་གྱུར་པའོ། །སངས་རྒྱས་ཡོན་ཏན་བསམ་མི་ཁྱབ། །ཆོས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་བསམ་མི་ཁྱབ། །དགེ་འདུན་ཡོན་ཏན་བསམ་མི་ཁྱབ། །བསམ་མི་ཁྱབ་ལ་དད་བྱས་པའི། །རྣམ་པར་སྨིན་པའང་བསམ་མི་ཁྱབ། །རྣམ་དག་ཞིང་དུ་སྐྱེ་བར་ཤོག། ཁ་ཐུན། ༈ སྟོན་པ་སངས་རྒྱས་ལ་མཛད་པ་བཅུ་གཉིས་ཀྱི་སྒོ་ནས་བསྟོད་པ་བཞུགས་སོ།། ༄༅། །དགའ་ལྡན་གནས་སུ་འདུས་པ་དམ་པའི་མདུན། །ལེགས་བཤད་ཏོག་ཏུ་འཐོན་པའི་རབ་དཀར་ཆོས། །ཡུན་རིང་བསྟན་ནས་རྒྱལ་ཚབ་མ་ཕམ་པར། །བསྐོས་མཁས་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོར་གསོལ་བ་འདེབས། །མཐོ་རིས་གྱེན་དུ་འདེགས་པའི་གླང་ཆེན་དེ། །མར་མེ་མཛད་ཀྱི་ལུང་བསྟན་དུས་བབ་པར། །སྐུལ་བྱེད་ལྕགས་ཀྱུ་ལན་མང་བཏབ་པའི་མཐུས། །སྒྱུ་འཕྲུལ་ལྷུམས་སུ་ཞུགས་ལ༴།དེ་ལྷུམས་དཔེ་བྲལ་གཞལ་མེད་ཁང་པའི་ནང་། །ངོ་མཚར་རི་མོར་བྲིས་པས་མ་ཚིམ་ནས། །ལུམྦི་ནཱི་ཚལ་རྩིབ་ལོགས་གཡས་བརྟོལ་ཏེ། །དགེ་ལེགས་ཕྱོགས་བཅུར་བཀྱེ་ལ༴།མཁས་ཀུན་དགའ་བ་སྐྱེད་པའི་རོལ་མོ་མཁན། །རིག་པའི་གནས་ཀྱི་ངང་མོའི་ཚོགས་ཐམས་ཅད། །སྐྱེ་བར་འགྲོགས་པའི་སྲེད་པས་ཅིག་ཅར་དུ། །གང་ཐུགས་པད་མཚོར་འདུས་པར༴ །རིགས་ལས་འོངས་པའི་རྩལ་གྱིས་སྲེད་མེད་བུ།། ཞུམ་པར་བྱས་འདིས་སྦྱངས་ཤུགས་འགྲན་བཟོད་པ། །འགར་ཡང་མེད་མཉམ་རྩེ་དགའི་ཁྲི་ཤིང་མ། །དྲུག་ཁྲི་ལེགས་སོར་ལོན་དེར༴ །སྐྱེ་རྒ་ན་འཆིའི་སྐྱོན་གཟིགས་གྱིས་བསྲུབས་པ། །ཁྱིམ་གྱི་ཆུ་གཏེར་ཆེན་པོ་ལས་འཐོན་ཏེ། །རབ་ཞིའི་མཁའ་ལ་དལ་གྱིས་རྒྱུ་བ་ཅན། །སྨྲ་བའི་ཟླ་ཚེས་དེ་ལ༴། །ནི་རཉྫ་ནའི་འགྲམ་དུ་དཀའ་ཐུབ་ཀྱི། །ཆོམ་པོས་གང་སྐུའི་མཛེས་པ་ཕྲོགས་པ་ལ། །མ་བཟོད་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཚོགས་འདུས་ནས། །བདེ་བར་དབུགས་འབྱིན་མཛད་དེར༴། །ཞིང་པའི་བུ་མོའི་འོ་ཐུག་སྦྲང་རྩི་ཅན། །འཐུངས་པའི་མོད་ལ་མཚན་དཔེའི་དཔལ་རྒྱས་པའི། །མཐུ་སྟོབས་གཞན་གྱིས་ཐེག་པར་མ་གྱུར་ཚེ། །རྡོ་རྗེ་གདན་དུ་གཤེགས་པར༴། །སྲོད་ལ་ས་འདི་དཔང་པོར་གཞག་ནས་སུ། །བདུད་སྡེ་མི་བཟད་ཁྲོས་པའི་དཔུང་བཅོམ་པས། །རྒྱལ་བ་རྒྱལ་བ་ཞེས་བྱར་ལྷ་བཅས་ཀྱིས། །བསྔགས་པའི་མེ་ཏོག་འཐོར་ལ༴། །དགུང་ལ་བསམ་གཏན་རྫོངས་བཅས་ཐུན་མཐའ་མར། །འཁོར་བའི་རྒྱ་མཚོ་གཏིང་མཐའ་མེད་བརྒལ་ཏེ། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་རིན་ཆེན་གླིང་སོན་ལ། །འགྲོ་བའི་དེད་དཔོན་མཆོག་དེར༴། །གསེར་གྱི་རྩིབས་སྟོང་འབུལ་བའི་གདོང་བཞིའི་ངོར། །ཝཱ་རཱ་ཎ་སིར་བདེན་བཞི་གཞན་དུ་ཡང་། །ཕར་ཕྱིན་རྡོ་རྗེ་ཐེག་པ་མ་ལུས་པའི། །སྒྲོན་མ་ཅི་དགར་སྦར་བར༴། །འགྲོ་ལ་ཕན་བདེ་འབྱུང་བའི་བསྟན་པ་ནི། །མ་ཉམས་སློབ་མའི་ཚོགས་ཀྱིས་ཟིན་དགོངས་ཏེ། །སཱ་ལའི་ཚལ་དུ་མྱ་ངན་འདས་བསྟན་ནས། །སྐུ་གདུང་རྒྱས་པར་གྱུར་དེར༴། །སྙིགས་མ་ལྔ་ཞིང་གདུལ་དཀའ་འདི་འདུལ། །སངས་རྒྱས་གཞན་རྣམས་སྤྲོ་བ་ཞན་པའི་ཚེ། །མགོན་པོ་ཁྱོད་ཀྱི་ཐུགས་རྗེས་བདག་ཅག་ལ། །ལྷག་པར་གྱུར་སྙམ་སྙིང་ནས་གསོལ༴། །བཀའ་དྲིན་ལན་བློན་བདག་ལ་མཐུ་མེད་ཀྱང་། །ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་གང་གི་འབངས་སྦྱར་ནས། །ཚུལ་གནས་ཐོས་བསམ་སྒོམ་ལ་འབད་པ་ཡིས། །ཁྱོད་ཀྱི་བསྟན་པ་འཛིན་སྐྱོང་སྤེལ་བར་ཤོག། པདྨ་དཀར་པོས་སྦྱར་བའོ།། ཁ་ཐུན། ༄༅། །ཐུབ་པའི་སྐྱེས་རབས་སྡོམ་ཚིག། ༈ ན་མོ་ཁམས་གསུམ་པ་ཡི་འགྲོ་ཀུན་གྱི། །ངན་སོང་ཐམས་ཅད་སྦྱོང་བ་ཡི།། ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་མཛད་པ། །ཤཱཀྱ་སེངྒེ་ཁྱེད་ལ་བསྟོད། །སྟག་མོ་ཤི་པི་ཀོ་སལ་བདག། །ཚོང་དཔོན་གཉིས་དང་རི་བོང་དང་། །ཨ་གསྟི་དང་ཤ་སྦྱིན་དང་། །ཐམས་ཅད་སྒྲོལ་དང་མཆོད་སྦྱིན་བྱེད། །སྦྱིན་པ་ལེགས་པར་བཏང་བ་ཡི། །སེམས་དཔའ་རྣམས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །བདག་ཀྱང་ཁྱེད་ལྟར་སྦྱིན་པ་ཡི། །ཕ་རོལ་ཕྱིན་པ་ཡོངས་རྫོགས་ཤོག། །རྒྱལ་སྦྱིན་བྲམ་ཟེ་མྱོས་བྱེད་མ། །ལེགས་པར་ཕ་རོལ་ཕྱིན་དང་ཉ། །བྱ་དང་བུམ་པ་ཕྱུག་པའི་བུ། །དཀའ་ཐུབ་ཅན་དང་ཚོང་དཔོན་ནོ། །ཚུལ་ཁྲིམས་ལེགས་པར་བསྲུང་བ་ཡི། །སེམས་དཔའ་རྣམས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །བདག་ཀྱང་ཁྱེད་ལྟར་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི། །ཕ་རོལ་ཕྱིན་པ་ཡོངས་རྫོགས་ཤོག །བྱང་ཆུབ་ངང་པ་བྱང་ཆུབ་ཆེ། །སྤྲེའུ་དང་རི་དྭགས་ཤ་ར་བྷ། །རུ་རུ་སྤྲེལ་རྒྱལ་བཟོད་པར་སྨྲ། །ཚངས་དང་གླང་ཆེན་དེ་དག་བཅུ། །བཟོད་པ་ལེགས་པར་སྒོམ་པ་ཡི། །སེམས་དཔའ་རྣམས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །བདག་ཀྱང་ཁྱེད་ལྟར་བཟོད་པ་ཡི། །ཕ་རོལ་ཕྱིན་པ་ཡོངས་རྫོགས་ཤོག །ཟླ་བ་ལྕགས་ཀྱི་ཁང་པར་སྐྱེས།། མ་ཧེ་ཤིང་རྟ་ཡི་དམ་བརྟན། །དེད་དཔོན་གསེར་མདོག་ཀུནྡ་དང་། །རིགས་ངན་གྲགས་པ་འོད་དང་བཅུ། །བརྩོན་འགྲུས་ལེགས་པར་རྩོམ་པ་ཡི། །སེམས་དཔའ་རྣམས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །བདག་ཀྱང་ཁྱེད་ལྟར་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི། །ཕ་རོལ་ཕྱིན་པ་ཡོངས་རྫོགས་ཤོག། ཁྱིམ་བདག་སྒྲོན་སྣང་རི་བོང་དང་། །ཀུན་ཏུ་གོ་བྱད་ཁྱིའུ་གཉིས། །བརྟན་བྱིན་བདེ་སྦྱིན་སྙན་པའི་འོད། །ཆུ་སྐྱེས་འཇིག་རྟེན་དགའ་དང་བཅུ། །བསམ་གཏན་ལེགས་པར་བསྒོམ་པ་ཡི། །སེམས་དཔའ་རྣམས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །བདག་ཀྱང་ཁྱེད་ལྟར་བསམ་གཏན་གྱི།།ཕ་རོལ་ཕྱིན་པ་ཡོངས་རྫོགས་ཤོག །ཚངས་སྦྱིན་ཆོས་ཚོལ་ཡེ་ཤེས་ལྡན། །ཆུ་འབེབས་དང་ནི་མེ་ལོང་གདོང་། །གནག་ལྷས་སྐྱེས་དང་གཞོན་ནུ་དང་། །རྔ་དང་ཆུ་སྲེག་དྲང་སྲོང་བཅུ། །ཤེས་རབ་ལེགས་པར་བསྐྱེད་པ་ཡི། །སེམས་དཔའ་རྣམས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །བདག་ཀྱང་ཁྱེད་ལྟར་ཤེས་རབ་ཀྱི། །ཕ་རོལ་ཕྱིན་པ་ཡོངས་རྫོགས་ཤོག། །སྙིང་རྗེ་ཅན་གཉིས་སྐར་མ་དང་། །བརྒྱ་སྦྱིན་བྲམ་ཟེ་གར་མཁན་མོ། །ང་ལ་ནུ་དང་ཀླུ་ཡི་རྒྱལ། །སེངྒེ་ཁྱེའུ་སྤྲིན་དང་བཅུ། །ཐབས་མཁས་ལེགས་པར་རྫོགས་པ་ཡི། །སེམས་དཔའ་རྣམས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །བདག་ཀྱང་ཁྱེད་ལྟར་ཐབས་མཁས་ཀྱི། །ཕ་རོལ་ཕྱིན་པ་ཡོངས་རྫོགས་ཤོག། །འོད་ལྡན་བྲམ་ཟེ་རྒྱན་པོ་དང་། །དེས་པ་དང་ནི་གླང་པོ་ཆེ། །འཆར་ཀ་ནོར་ཅན་ཟླ་དགའ་དང་། །ནམ་མཁའ་དཔལ་གྱི་སྡེ་དང་བཅུ། །སྨོན་ལམ་ལེགས་པར་བཏབ་པ་ཡི། །སེམས་དཔའ་རྣམས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །བདག་ཀྱང་ཁྱེད་ལྟར་སྨོན་ལམ་གྱི། །ཕ་རོལ་ཕྱིན་པ་ཡོངས་རྫོགས་ཤོག། །སྙིང་སྟོབས་ཆེན་པ་ཟླ་འོད་དང་། །ཤི་བི་བྲམ་ཟེ་རྟག་ཏུ་བརྙེས། །སེང་གེ་དེད་དཔོན་ནོར་བཟང་དང་། །སུ་ཤ་དྷེ་ཝ་བསོད་ནམས་སྟོབས། །སྟོབས་རྣམས་ལེགས་པར་རྫོགས་པ་ཡི། །སེམས་དཔའ་རྣམས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །བདག་ཀྱང་ཁྱེད་ལྟར་སྟོབས་རྣམས་ཀྱི། །ཕ་རོལ་ཕྱིན་པ་ཡོངས་རྫོགས་ཤོག། །འདི་བཟང་དྲང་སྲོང་ཏོག་གི་བློ། །སྔོ་བསངས་དང་ནི་ཉེ་འཕྲེང་སྤོང་། །རྔ་བོང་མུ་ཁྱུད་ཨུཏ་པ་ལ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་གཉིས་ཏེ་བཅུ། །ཡེ་ཤེས་ཕ་རོལ་ཕྱིན་པ་ཡི། །སེམས་དཔའ་རྣམས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །བདག་ཀྱང་ཁྱེད་ལྟར་ཡེ་ཤེས་ཀྱི། །ཕ་རོལ་ཕྱིན་པ་ཡོངས་རྫོགས་ཤོག། །འཕོ་དང་ལྷུམས་ཞུགས་བལྟམས་པ་དང་། །བཟོ་དང་རོལ་རྩེད་ངེས་འབྱུང་དང་། །དཀའ་སྤྱད་དྲུང་གཤེགས་བདུད་སྡེ་བཏུལ། །སངས་རྒྱས་ཆོས་འཁོར་མྱ་ངན་འདས། །མཐར་ཕྱིན་ལེགས་པར་རྫོགས་པ་ཡི། །རྒྱལ་བ་དེ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ།། །བདག་ཀྱང་ཁྱེད་ལྟར་མཐར་ཕྱིན་གྱི། །མཛད་པ་ཡོངས་རྫོགས་སངས་རྒྱས་ཤོག། །དགེ་བ་འདི་ཡིས་སྐྱེ་བོ་ཀུན། །བསོད་ནམས་ཡེ་ཤེས་ཚོགས་རྫོགས་ཤིང་། །བསོད་ནམས་ཡེ་ཤེས་ལས་བྱུང་བའི། །དམ་པ་སྐུ་གཉིས་ཐོབ་པར་ཤོག། །བླ་མེད་བླ་མའི་ཐུགས་རྗེ་དང་། །རྒྱལ་དང་རྒྱལ་སྲས་རང་རྒྱལ་དང་།། དགྲ་བཅོམ་བདེན་པའི་བྱིན་རླབས་ཀྱིས། །ཇི་ལྟར་སྨོན་པ་འགྲུབ་གྱུར་ཅིག། ཁ་ཐུན། ༄༅། །ཆོ་འཕྲུལ་གྱི་བསྟོད་པ་བཞུགས་སོ།། ༄༅། །དང་པོར་བྱང་ཆུབ་མཆོག་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་ནས། །བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་གསུམ་དུ་ཚོགས་བསགས་ཤིང་། །བར་དུ་གཅོད་པའི་བདུད་བཞི་འཇོམས་མཛད་པ། །བཅོམ་ལྡན་སེངྒེ་དེ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །རྩོད་པའི་དུས་མཛད་ཐུབ་པའི་དབང་པོ་ཡིས། །རྒྱལ་པོའི་ཁབ་ནས་ཡངས་ཅན་ཀོ་ཤཱམ་བཱི།།ཝར་ཁྱིམ་དང་ནི་ཐེག་ཆེན་ཤྲཱི་རི་དང་། །མཉན་ཡོད་གནས་སུ་རིམ་པར་གཤེགས་ལ་འདུད། །མཉན་ཡོད་གནས་སུ་སྟོན་པར་མུ་སྟེགས་ཀྱི། །སྟོན་པ་དྲུག་གིས་ཆོ་འཕྲུལ་འགྲན་པའི་ཚེ། །སྐྱེ་བོ་དུ་མ་ཚོགས་པའི་མངོན་སུམ་དུ། །རྨད་བྱུང་ཆོ་འཕྲུལ་སྟོན་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །ཚེས་གཅིག་གསལ་རྒྱལ་གྱིས་ནི་མཆོད་པའི་ཚེ། །ཚེམས་ཤིང་ས་ལ་བཙུགས་པས་ལྗོན་ཤིང་སྐྱེས། །དཔག་ཚད་ལྔ་བརྒྱར་ཁྱབ་པའི་ལོ་འདབ་རྒྱས། །དྲི་རོས་སྐྱེ་བོ་ཚིམ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །ཚེས་གཉིས་ཨུ་དྲཱ་ཡ་ཎས་མཆོད་པའི་ཚེ། །ཞལ་བསིལ་ཆུ་ལས་རིན་ཆེན་རྫིང་བུར་སྤྲུལ། །ཁ་དོག་སྣ་ཚོགས་པདྨའི་འོད་ཟེར་གྱི། །དྲི་ཡིས་ཚིམ་པར་མཛད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །ཚེས་གསུམ་ཤུན་ཙ་དྷ་ནས་མཆོད་པའི་ཚེ། །གཡས་གཡོན་གཉིས་སུ་རིན་ཆེན་རི་གཉིས་སྤྲུལ། །རི་རྩེ་ལས་སྐྱེས་འབྲས་དང་རྩ་ལ་སོགས། །མི་དང་དུད་འགྲོ་ཚིམ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །ཚེས་བཞི་ཨིནྡྲ་བྷུ་མས་མཆོད་པའི་ཚེ། །ཕྱོགས་བཞིར་ཡུར་བ་བརྒྱད་ལྡན་རྫིང་བུར་སྤྲུལ། །ཆུ་ཡི་སྒྲ་ལས་ཚད་མེད་བཞི་ལ་སོགས། །ཆོས་ཀྱི་སྒྲ་སྙན་བྱུང་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །ཚེས་ལྔ་ཚངས་སྦྱིན་གྱིས་ནི་མཆོད་པའི་ཚེ། །ཞལ་གྱི་སྒོ་ནས་འོད་ཟེར་སྣ་ཚོགས་བཀྱེ། །འོད་དེས་རེག་པའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །ལུས་སེམས་བདེ་བས་ཁྱབ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །ཚེས་དྲུག་ལི་ཙ་རྣམས་ཀྱིས་མཆོད་པའི་ཚེ། །སྟོན་པའི་མཐུ་ཡིས་འཁོར་གྱི་སེམས་ཅན་རྣམས། །རབ་ཏུ་དགྱེས་ཤིང་སོ་སོར་སྨོན་ལམ་འདེབས། །སྟོན་པའི་ཡོན་ཏན་བརྗོད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །ཚེས་བདུན་ཤཱཀྱ་རྣམས་ཀྱིས་མཆོད་པའི་ཚེ། །སྟོན་པའི་མཐུ་ཡིས་འཁོར་གྱི་སེམས་ཅན་རྣམས། །རྒྱལ་པོར་གྱུར་ཅིང་རིན་ཆེན་སྣ་བདུན་ལྡན། །ཀུན་ཀྱང་སྤྲོ་བ་སྐྱེད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །ཚེས་བརྒྱད་བརྒྱ་བྱིན་གྱིས་ནི་མཆོད་པའི་ཚེ། །སེངྒེའི་ཁྲི་ལས་གླང་ཆེན་སྒྲ་སྐད་བཏོན། །སྲིན་པོ་ལྔ་དང་ཕྱག་ན་རྡོ་རྗེ་སྤྲུལ། །མུ་སྟེགས་སྐྲག་མཛད་ཁྱོད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །སླར་སྐུ་ཆེ་བའི་ཆོ་འཕྲུལ་བསྟན་པ་ནི། །ཚེས་དགུ་ཚངས་པའི་རྒྱལ་པོས་མཆོད་པའི་ཚེ། །ཚངས་པའི་བར་དུ་ཁྱབ་པའི་སྐུ་སྤྲུལ་ནས། །སྐུ་ལས་འོད་ཟེར་ཆེན་པོ་བྱུང་གྱུར་པ། །ཀུན་གྱིས་མཐོང་བར་མཛད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །ཚེས་བཅུ་རྒྱལ་ཆེན་བཞི་ཡིས་མཆོད་པའི་ཚེ། །སྲིད་རྩེའི་བར་དུ་ཁྱབ་པའི་སྐུ་སྤྲུལ་ནས། །སྐུ་ལས་འོད་ཟེར་སྣ་ཚོགས་བྱུང་གྱུར་པ། །ཀུན་གྱིས་མཐོང་ཞིང་གསུང་ཐོས་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །བཅུ་གཅིག་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱིས་མཆོད་ཚེ། །སྟོན་པ་སེངྒེའི་ཁྲི་ལ་བཞུགས་བཞིན་དུ། །སྐུ་ནི་མི་སྣང་འོད་ཀྱི་ཕུང་པོར་གྱུར། །གསུང་གིས་ཆོས་སྟོན་མཛད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །བཅུ་གཉིས་ཁྱིམ་བདག་ཙེ་རས་མཆོད་པའི་ཚེ། །སྐུ་ཡི་འོད་ཀྱིས་སྟོང་གསུམ་བར་དུ་ཁྱབ། །པདྨའི་གདན་ལ་སངས་རྒྱས་བཞུགས་པར་སྤྲུལ། །ཀུན་ཀྱང་དེ་འདྲར་སྤྲུལ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །བཅུ་གསུམ་རྒྱལ་པོ་ཤུན་ཙས་མཆོད་པའི་ཚེ། །ལྟེ་བའི་འོད་ཀྱིས་སྟོང་གསུམ་བར་དུ་ཁྱབ། །འོད་དེས་རེག་ཚད་སྒྲིབ་པ་རྣམས་དང་བྲལ། །རྩི་སོགས་འབྲས་བུ་ཐོབ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །བཅུ་བཞི་རྒྱལ་པོ་ཨིནྡྲས་མཆོད་པའི་ཚེ། །རྒྱལ་པོས་གཏོར་བའི་མེ་ཏོག་ཐམས་ཅད་ཀྱང་། །རིན་ཆེན་ཤིང་རྟའི་ཚོགས་ཀྱིས་སྟོང་གསུམ་ཁྱབ། །ཀུན་གྱིས་གསལ་བར་མཐོང་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །བཅོ་ལྔ་གཟུགས་ཅན་སྙིང་པོས་མཆོད་པའི་ཚེ། །རོ་བརྒྱ་ལྡན་པའི་ཟས་ཀྱིས་སྣོད་བཀང་ནས། །ཕྱག་མཐིལ་ས་ལ་བརྡབས་པས་དམྱལ་བ་ཡི། །སེམས་ཅན་ཚད་མེད་བསྒྲལ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །མཚུངས་མེད་སྟོན་པའི་ཆོ་འཕྲུལ་སྣ་ཚོགས་ལ། །ཅུང་ཟད་ཙམ་ཞིག་བདག་གིས་བསྟོད་པ་ཡི། །དགེ་བས་འགྲོ་བ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱིས། །ཆོ་འཕྲུལ་ཆེ་ལྡན་རྒྱལ་བའི་སྐུ་ཐོབ་ཤོག། །། ཁ་ཐུན། ༄༅། །ལྷ་ལས་ཕུལ་དུ་བྱུང་བའི་བསྟོད་པ་བཞུགས་སོ།། ༈ རྒྱ་གར་སྐད་དུ། དྷེ་ཝ་ཨ་ཏི་ཤྱ་སྟོཏྲ། བོད་སྐད་དུ། ལྷ་ལས་ཕུལ་དུ་བྱུང་བརབསྟོད་པ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཐམས་ཅད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །བཅོམ་ལྡན་བདེ་གཤེགས་མངོན་སུམ་མ་གྱུར་ཁྱབ་འཇུག་མིན། །ཚངས་པ་མ་ཡིན་ལྷ་ཆེན་པོ་ཡང་མ་མཐོང་སྟེ། །དེ་དག་གི་གཟུགས་མཐུ་དང་སྤྱོད་པ་བསམ་པ་རྣམས། །ཐོས་ནས་སུ་ལ་ཡོན་ཏན་ཡོད་དམ་མེད་པ་དཔྱད། །ཁྱབ་འཇུག་དཔུང་དྲག་མཚོན་ཆ་དབྱུག་ཏོ་ཐོགས་པར་བརྩོན། །ལྷ་ཆེན་མི་ཡི་ཐོད་པའི་འཕྲེང་བ་རྣམས་ཀྱིས་བཞག །སངས་རྒྱས་ཆ་ལུགས་གཅིག་པུ་ཞི་བའི་ཕུལ་ཕྱིན་ན། །ཉེ་བར་ཞི་དང་མ་ཞིང་གང་ལ་མཆོད་པར་བྱ། །ཁྱབ་འཇུག་གིས་ནི་འཐབ་དཀའ་ལ་སོགས་རིགས་རྣམས་བརླག་པར་འགྱུར། །ལྷ་ཆེན་པོས་ནི་གྲོང་ཁྱེར་སུམ་བརྩེགས་བཅོམ་པར་གྱུར་ཅེས་གྲག །སྐེམ་བྱེད་ཀྱིས་ཀྱང་མདུང་ཐུང་འཇེབས་བསྣུན་ཁྲུང་ཁྲུང་བསད་པར་གྱུར། །སངས་རྒྱས་ཉག་གཅིག་འགྲོ་ལ་སྨན་པ་ཐམས་ཅད་མཛད་པ་ལགས། །ང་ཡིས་འདི་ལ་གནོད་བྱ་འདི་ཉིད་བསྲུང་བྱ་འདི། །བསད་བྱ་ཞེས་པ་ལྷ་ཡི་མཆོག་གི་གཞུང་ལུགས་ཡིན། །སངས་རྒྱས་ལ་ནི་དགྲ་དང་མཛའ་བཤེས་མི་མངའ་བར། །ངེས་པར་ལེགས་དང་མངོན་པར་མཐོ་བས་ཕན་འདོག་མཛད། །ཁྱབ་འཇུག་ཚིག་འདི་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་སྐྱོན་རྣམས་བསྐྱེད། །བསད་བྱ་པོ་ཡི་བྱེད་སྤྱོད་གང་ཡིན་བསྙོན་པ་བཞིན། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཉེས་པ་མ་ལུས་སེལ་མཛད་ན། །སུ་ཞིག་སྟོན་པ་ཆེན་པོར་འོས་པ་དཔྱད་པར་གྱིས། །གང་ཞིག་བརྩེ་མེད་གཞན་ལ་གནོན་པར་བརྩོན་པ་དང་། །གང་ལ་འགྲོ་བ་དག་ནི་སྐྱབས་སུ་སོང་གྱུར་པ། །འདོད་ཆགས་བཅས་དང་གང་ཞིག་འདོད་ཆགས་རྣམས་བྲལ་བ། །དེ་ལས་གང་ཞིག་འདི་ནི་མཆོད་བྱ་སོམས་ཏེ་སྨྲོས། །བརྒྱ་བྱིན་རྡོ་རྗེ་ཐོགས་ཤིང་སྟོབས་ཅན་གཤོལ་ཐོགས་ཁྱབ་འཇུག་འཁོར་ལོའི་མཚོན་ཐོགས་དང་། །སྐེམ་བྱེད་མདུང་ཐུང་ཐོགས་ཤིང་ལྷ་ཆེན་རྩེ་གསུམ་མཚོན་ཐོགས་ཐུར་ཁྲོད་གནས་གྱུར་པ། །དེ་དག་བྱིས་པ་སྙིང་བརྩེ་མེད་པ་སྣ་ཚོགས་མཚོན་ཐོགས་སྡུག་བསྔལ་འཇིགས་པས་ཉེན། །རྟག་ཏུ་སྲོག་ཆགས་འཇོམས་པར་བརྩོན་པ་དེ་ལ་མཁས་པ་སུ་ཞིག་འདུད་པར་བྱེད། །གང་ཞིག་རྩེ་གསུམ་མི་བསྣམས་ཆགས་བཅས་མཆན་ན་ཆུང་མ་མེད། །འཁོར་ལོ་མདུང་ཐུང་དྲག་པོ་དང་ནི་གཤོལ་མི་བསྣམས། །ཉོན་མོངས་རྣམ་གྲོལ་མཁས་པ་གཞན་ལ་ཕན་འདོགས་རྣམ་པར་བརྩོན། །འཇིག་རྟེན་སྐྱབས་གྱུར་དྲང་སྲོང་སྐེམ་བྱེད་རང་གི་གཉེན་གང་གསོད། །དཀའ་བཟློག་ཁྲོ་ཞིང་མ་ཧེ་གསོད་བྱེད་མ་མོ་རྣམས་ནི་མི་ཡི་ཤ་ཚིལ་ཟ། །ལོག་འདྲེན་ཆང་དང་ཆེ་ཡི་སྟོབས་བཅུ་ལྡན་ལ་ཉེས་པ་ཆུང་ངུའང་འགའ་མི་མངའ། །བཅོམ་ལྡན་དེ་ནི་བདག་གི་གཉེན་མིན་མུ་ སྟེགས་གཞན་དག་དགྲ་མ་ཡིན། །དེ་དག་གི་སྤྱོད་གཞན་ཡང་མངོན་སུམ་གྱུར་པ་མ་མཐོང་སྟེ། །ཚིག་དང་སྤྱོད་པ་དག་གིས་སོ་སོའི་ཁྱད་པར་ཐོས་པ་ལས། །སངས་རྒྱས་ཡོན་ཏན་ཕུལ་དུ་ཕྱིན་ལ་དད་ཕྱིར་བདག་བསྟེན་ལགས། །བདེ་བར་གཤེགས་པ་བདག་གི་ཕ་མིན་མུ་སྟེགས་གཞན་དག་དགྲ་མ་ཡིན། །དེ་བཞིན་གཤེགས་དེས་བདག་ནོར་མ་སྩལ་གཟེགས་ཟན་སོགས་ཀྱིས་ཅང་མ་འཕྲོག། །འོན་ཀྱང་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་དེ་ནི་གཅིག་ཏུ་འགྲོ་ལ་སྨན་མཛད་གསུངས། །དྲི་མེད་དྲི་མ་ཐམས་ཅད་སེལ་བ་གང་ཡིན་དེ་ལ་བདག་དད་ལགས། །གང་ཞིག་རྟག་ཏུ་ཕན་དགྱེས་རྒྱུན་དུ་འགྲོ་ལ་ཕན་འདོགས་མཛད། །གང་ཞིག་འགྲོ་བ་སྡུག་བསྔལ་རྣམ་མང་གདུངས་པ་བདེ་མཛད་དང་། །གང་གིས་ཤེས་བྱ་མཐའ་དག་ལག་མཐིལ་བཞིན་དུ་གསལ་མཁྱེན་པ། །དྲང་སྲོང་མཉམ་མེད་རྒྱུ་མངའ་དེ་ལ་གློ་བ་དད་པར་གྱུར། །སྙིང་ནས་དད་དམ་ཇི་ལྟར་དགའ་བ་དང་། །ཐེ་ཚོམ་གྱིས་སམ་གཞན་གྱི་ངོར་ཡང་རུང་། །གང་ཞིག་ཐུབ་དབང་ཟླ་བ་དེར་ཕྱག་བྱེད། །དེས་ནི་ལྷ་ཡི་བདེ་བ་ཕུན་ཚོགས་ཐོབ། །གནའ་སྔོན་ཁྱབ་འཇུག་འདི་ཡིས་འཇིག་རྟེན་སྐྱེ་རྒ་ན་འཆིའི་དབང་དུ་གྱུར་པ་ཐོས་ནས་སུ། །མི་རྣམས་བསྐྱབ་ཕྱིར་རྨད་བྱུང་བློ་ཡིས་སྙིང་བརྩེ་བརྩོན་པས་ཤཱཀྱའི་རིགས་རྒྱས་པར། །གོའུ་ཏ་མར་འཁྲུངས་ས་སྟེང་འཇིག་རྟེན་འདི་ནི་སངས་རྒྱས་གྱུར་པར་གྲགས་ཅེས་ཐོས། །སྐྱེ་བོ་ཉོན་མོངས་བླུན་ཞིང་རྨོངས་པས་སྟོན་པ་ཕན་འདོགས་ལགས་པར་མ་འཚོལ་གྲང་། །གང་ཚེ་འདོད་ཆགས་ཞེ་སྡང་གིས་ནི་ལྷ་མིན་ཁྱིམ་ནས་རིན་ཆེན་འཕྲོག་པ་དང་། །ཆགས་པའི་བློ་གྲོས་ཀྱིས་ནི་ངན་གཡོ་བྱས་ནས་ས་དག་འཕྲོགས་བར་གྱུར་ཀྱང་ནི། །དེ་ཚེ་ཁྱབ་འཇུག་མ་གྲོལ་བཞིན་དུ་སྐྱེ་བོ་བླུན་པོ་རྣམས་ནི་མཆོད་ཕྱག་འཚལ། །སངས་རྒྱས་ངེས་པར་རྣམ་གྲོལ་གྱུར་ཀྱང་སྐྱེ་བོ་ཕལ་ཆེར་རྨོངས་པས་ཕྱག་མི་འཚལ། །ས་འདི་རྒྱ་མཚོ་བཞི་ཡི་སྐ་རགས་གཏམས་པའི་ལྗིད་ཀྱིས་ནི། །ལྕི་ལྕི་ལྟར་འདུག་ཁྱབ་འཇུག་བྱིན་ཡང་སྟོབས་ཆེན་སྡུག་བསྔལ་གནས་སྐབས་གྱུར། །ཐུབ་པ་ལ་ནི་རྡུལ་ཙམ་ཕུལ་བས་རྒྱལ་པོ་མྱ་ངན་མེད་པ་ཡི། །ཟླ་བའི་དཀྱིལ་འཁོར་ཐལ་གྱི་འོད་ཟེར་གོས་ཅན་ས་སྟེངས་མཐའ་ཐག་ཐོབ། །བདག་ནི་སངས་རྒྱས་ཕྱོགས་མི་འཛིན། །སེར་སྐྱ་སོགས་ལ་མི་སྡང་ཡང་། །གང་ཞིག་རིགས་པར་ལྡན་པའི་ཚིག །དེ་ཉིད་སྟོན་པར་ཡོངས་སུ་འཛིན། །འདི་ལྟར་སུ་ཡང་རུང་སྟེ་ངེས་པར་ཀུན་མཁྱེན་དང་། །འགྲོ་ལ་གཅིག་ཏུ་ཕན་འདོགས་མཛད་པའི་ལུགས་ཆེ་བ། །དེ་དག་བློ་གྲོས་ཞིབ་མོའི་མིག་གིས་བཙལ་ནས་སུ། །བསྟེན་པར་བྱ་ཡི་གཞན་དག་མཁས་ལ་ཅི་ཞིག་མཁོ། །གང་ལ་སྐྱོན་ཀུན་ཡོད་མིན་ལ། །ཡོན་ཏན་ཐམས་ཅད་ཡོད་གྱུར་ན། །ཚངས་དང་ཁྱབ་འཇུག་དབང་ཕྱུག་ཆེ། །དེ་ཡང་བདག་གི་སྟོན་པ་ཡིན། །གང་ལ་སྐྱོན་ནི་མི་མངའ་ཞིང་། །ཡོན་ཏན་དཔག་མེད་མངའ་བ་དང་། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་དང་ཐུགས་བརྩེ་ཅན། །དེ་ལ་བདག་ནི་སྐྱབས་སུ་མཆི། །པདྨ་ཁ་བྱེ་རྒྱས་པའི་འདབ་ལྟར་དཀྱུས་རིང་སྤྱན་མངའ་བ། །བསྟོད་པའི་ཆུ་ཀླུང་སྟོང་གི་རྒྱ་མཚོ་དེ་ལྟར་བསྟོད་བགྱིས་པས། །བདག་གི་ཚིག་གིས་བསྐྲུན་པའི་དགེ་བ་ཅུང་ཟད་ཅི་མཆིས་པ། །དེ་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བདེ་བ་དག་དང་ལྡན་གྱུར་ཅིག །ལྷ་ལས་ཕུལ་དུ་བྱུང་བའི་བསྟོད་པ། སློབ་དཔོན་བདེ་བྱེད་བདག་པོས་མཛད་པ་རྫོགས་སོ། །རྒྱ་གར་གྱི་མཁན་པོ་སརྦ་ཛྙཱ་དེ་ཝ་དང་། ལོ་ཙཱ་བ་བན་དྷེ་རིན་ཆེན་མཆོག་གིས་བསྒྱུར། ཞུ་ཆེན་གྱི་ལོ་ཙཱ་བ་བན་དྷེ་ དཔལ་བརྩེགས་རཀྵི་ཏས་ཞུསཏེ་གཏན་ལ་ཕབ་པའོ།། ཁ་ཐུན། ༄༅། །སློབ་དཔོན་མཐོ་བཙུན་གྲུབ་རྗེས་མཛད་པའི་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པའི་བསྟོད་པ་བཞུགས་སོ།། ༈ རྒྱ་གར་སྐད་དུ། བི་ཤེཥསྟབཿབོད་སྐད་དུ། ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པའི་བསྟོད་པ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཐམས་ཅད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །བདག་ནི་སྟོན་པ་གཞན་སྤངས་ནས། །བཅོམ་ལྡན་ཁྱོད་ལ་སྐྱབས་མཆིས་པ། །དེ་ཅིའི་སླད་དུ་ཞེ་ན་ཁྱོད། །སྐྱོན་མི་མངའ་ལ་ཡོན་ཏན་ལྡན། །གང་ཕྱིར་འཇིག་རྟེན་སྐྱོན་ལ་དགའ། །ཡོན་ཏན་འཛིན་ལ་ཞན་པས་ན། །སྐྱོན་ཡང་ཡོན་ཏན་ལྟར་མཐོང་ནས། །གཞན་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིས་པར་འགྱུར། །ཁྱབ་འཇུག་དབང་ཕྱུག་ལ་སོགས་པ། །དེ་ལ་སྐྱེ་བོ་དགའ་དད་པས། །དེ་ཡི་ཡོན་ཏན་གང་བསྒྲགས་པ། །ཁྱོད་ཀྱི་བསྟན་ལ་དེ་དག་སྐྱོན། །ལྷ་ཆེན་ཁྲོས་པས་མདའ་གཅིག་གིས། །གྲོང་ཁྱེར་སུམ་བརྩེགས་བསྲེགས་ཞེས་གྲག །ཁྱོད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་མདའ་ཆེན་གྱིས། །ཁྲོ་བའི་སེམས་ཉིད་ངེས་པར་བསྲེགས། །ལྷ་ཆེན་གྱིས་ནི་འདོད་པ་དག །བསྲེགས་ཉེས་པས་ན་ཕྱིར་ཡང་དྲངས། །ཁྱེད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཞུགས་ཀྱིས་ནི། །འདོད་པ་རྩད་བཅད་བསྲེགས་ནས་བཏོན། །ལྷ་ཆེན་ཐིག་ལི་མཆོག་མ་ལ། །ཆགས་པ་སྐྱེས་པས་གདོང་བཞི་བྱུང་། །བདུད་ཀྱི་བུ་མོ་སྒེག་པ་ཡིས། །ཁྱོད་ཀྱི་བ་སྤུའི་རྩེ་མ་གཡོས། །ལྷ་ཆེན་ཕྱེད་ནི་ཆུང་མ་བས། །ངུར་པ་ཡིས་ཀྱང་ཐུབ་མ་ལགས། །ཁྱོད་ནི་བདེ་བར་བགྱིད་པ་ཡི། །འདོད་པ་ཉིད་ཀྱིས་རྨོངས་མ་གྱུར། །འཁོར་ལོ་མདུང་ཐུང་ཅན་དག་གིས། །བདུད་སྟོབས་དེ་ལས་རྒྱལ་མ་ནུས། །ཁྱོད་ནི་འཁོར་ལོ་མདུང་མེད་པར། །བྱམས་པའི་མཚོན་གང་ལགས་པས་རྒྱལ། །རྒན་པོས་ཁྱབ་འཇུག་མདའ་ཡིས་བསྣུན།།ལྷ་ཆེན་མགྲིན་པ་སྔོར་གྱུར་པས། །ལྷ་འདི་ཉིད་ལ་གནོད་གྱིད་མཆིས།། མགོན་ཁྱོད་གནོད་བགྱིད་བྲལ་བ་ལགས། །ཁྱབ་འཇུག་མིའུ་ཐུང་གཟུགས་བསྒྱུར་ནས། །གཡོ་ཐབས་ཀྱིས་ནི་སྟོབས་ལྡན་བསླུས། །ཁྱོད་ནི་གཡོ་ཡང་མཁྱེན་གྱུར་ལ། །གཞན་དག་ལ་ཡང་བསླུ་མི་མཛད། །མགོན་ཁྱོད་རྫུ་འཕྲུལ་རྣམ་འཕྲུལ་བ། །རྨད་བྱུང་གང་གི་མཐོང་བ་དེས། །ཁྱབ་འཇུག་འཇིག་རྟེན་གསུམ་བརྒལ་བ། །འཕྱེ་བོ་མཆི་བ་བཞིན་དུ་མཐོང་། །གཞོན་ནུ་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་ན། །དྲུག་ལྡན་མ་དང་ལྷན་ཅིག་སྤྱོད། །ཁྱོད་ཀྱིས་འཁྲིག་པའི་སྦྱོར་བ་བདུན། །ཐལ་བ་བཞིན་དུ་བགྱིས་པར་འགྱུར། །ཚངས་སོགས་འཇིག་རྟེན་འབྱིན་པ་པོ། །བདག་ཅག་ཡིན་པར་སྨྲ་ཞེས་གྲག །དེ་ཉིད་གཟིགས་ཁྱོད་འཇིག་རྟེན་དང་། །དེ་ཡང་ལས་ལས་སྐྱེ་ཞེས་བསྟན། །བརྒྱ་བྱིན་གྱིས་ནི་གཤོལ་མེད་མ། །མཐོང་ནས་འདོད་པས་རྨོངས་ཞེས་གྲགས། །དཔའ་ཁྱོད་འདོད་པ་ཉིད་ཀྱིས་ནི། །མ་རྨོངས་སླད་དུ་བཙུན་མོ་བཏང་། །སྒྲ་གཅན་ལག་པས་ཟླ་བ་ཡང་། །དབང་མེད་པར་ནི་མིད་པ་ལགས། །མངའ་བརྙེས་ཁྱོད་ལ་སེམས་ཅན་གང་། །དབང་མེད་བགྱིད་པ་དེ་མ་མཆིས། །མི་དབང་དགའ་བྱེད་གོས་སྲེད་སོགས། །ནགས་ཚལ་ནས་ནི་ཕྱིར་ཡང་མཆིས། །བདེ་གཤེགས་ཁྱོད་ནི་དབེན་པ་ཡི། །བདུད་རྩིས་ངོམས་པས་ཕྱིར་མ་བྱོན། །མཆོད་སྦྱིན་ལ་ནི་ཕྱུགས་འགུམ་པར། །དྲང་སྲོང་རྣམས་ནི་སྨྲ་ཞེས་གྲག །སྡིག་མེད་ཁྱོད་ཀྱིས་གྲོག་མ་ལའང་། །གནོད་པ་བགྱིད་པར་རྗེས་མ་གནང་། །གཞན་དག་རང་དོན་མཆོད་སྦྱིན་ལ། །གཞན་གྱི་སྲོག་གིས་སྦྱིན་སྲེག་བྱེད། །གཞན་གྱི་དོན་དུ་ཁྱོད་གཅིག་པུ། །རང་གི་སྲོག་གིས་སྦྱིན་སྲེག་མཛད། །དྲང་སྲོང་དམོད་མེ་མི་བཟད་པས། །སྐྱེ་བོ་མང་པོ་བསྲེགས་པར་གྱུར། །ཁྱོད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་མེ་ཡིས་ནི། །སྐྱེ་བོ་རྣམས་ཀྱི་སྐྱེ་རྒྱུ་བསྲེགས། །དྲང་སྲོང་དམོད་པ་གྲུབ་པ་ལས། །དཀའ་ཐུབ་གྲུབ་པར་རྗེས་སུ་དཔག །མགོན་ཁྱོད་ཐུགས་རྗེས་གྲུབ་པ་ལས། །དཀའ་ཐུབ་གྲུབ་པར་རྗེས་སུ་དཔག །ལྷ་ཆེན་འདོད་པ་ཅན་གྱི་མཚན། །དྲང་སྲོང་རྣམས་ཀྱི་དམོད་པས་ལྷུང་། །ཁྱོད་ཀྱིས་ཕུང་ཁྲོལ་མཐའ་དག་གི། །རྩ་བ་འདོད་པ་ཉིད་ལྷུང་བགྱིས། །གླིང་ལས་སྐྱེས་སོགས་ཕལ་ཆེར་ནི། །གཞན་གྱིས་གང་སྨྲས་སྨྲ་བར་བགྱིད། །ཁྱོད་ཀྱིས་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་ཆོས། །རང་གི་ཐུགས་སུ་ཆུད་ནས་བསྟན། །མུ་སྟེགས་ཅན་གྱིས་རིག་བྱེད་ཚིག །དབེན་པ་ཁོ་ནར་སྨྲ་བར་བགྱིད། །ཁྱོད་ཀྱིས་བསྒྲགས་ནས་སེངྒེ་ཡི། །སྒྲ་ཡི་ཆོས་རྣམས་སྟོན་པར་མཛད། །གྲགས་ཅན་བྷ་ར་དྷཱ་ཛ་ནི། །དེ་ཉིད་མཐོང་ཡང་དཔྱིད་ལྡན་ལ། །ཡོངས་སུ་ཆགས་ཀྱི་གཙོ་ཁྱོད་ཀྱི། །སློབ་མའང་བུད་མེད་ཉིད་མ་ཆགས། །འུག་པ་པས་ནི་དམན་པ་ལས། །ཁྱད་པར་ཅན་ལ་སྦྱིན་ཞེས་བསྟན། །མགོན་པོ་ཁྱོད་ནི་ཐུགས་རྗེ་ཡིས། །ཁྱི་ལའང་སྦྱིན་པར་བྱ་ཞེས་གསུངས། །ལུས་ཀྱི་དཀའ་ཐུབ་བགྱིད་པ་ཡིས། །མདུད་པ་འཇིག་པར་གཅེར་བུར་འཚལ། །ཁྱོད་ནི་ཐུགས་ཀྱི་དཀའ་ཐུབ་ཀྱིས། །མདུད་པ་འཇིག་པར་བཞེད་པ་ལགས། །རྟོག་གེ་བ་དག་དངོས་པོ་རྣམས། །ལྟོས་པ་མེད་པར་འགྲུབ་པར་འཚལ། །ཚིག་དབང་ཁྱོད་ཀྱིས་ཅུང་ཟད་ཀྱང་། །མི་ལྟོས་མེད་ཅེས་ལེགས་པར་གསུངས། །ནེ་ཙོས་ཉི་མ་བརྟོལ་ནས་ནི། །ཐར་པ་མཆིས་པར་བཤད་ཅེས་གྲག །ཁྱོད་ནི་མྱ་ངན་འདས་བརྙེས་ལ། །གང་དུ་ཡང་ནི་གཤེགས་མ་མཆིས། །ཐར་པ་རྒྱུད་གཞན་བསྐྱེད་པ་དང་། །ནེ་ཙོས་ལམ་གཞན་སོང་བར་གྱུར། །ཁྱོད་ནི་ལམ་གང་ནས་གཤེགས་པ། །དེ་ཉིད་ནས་ནི་སློབ་མའང་མཆིས། །ཁྱབ་འཇུག་དག་གིས་བུད་མེད་ནི། །སྟོང་ཕྲག་དྲུག་ཅུ་ཡོངས་བཟུང་གྱུར། །སྟོན་པ་འཇིག་རྟེན་འདས་ཁྱོད་ལ། །བདག་གི་མེད་ཅིང་ཡོངས་འཛིན་མེད། །ཀཱ་ཤི་མཛེས་དགའ་མོ་ལ་ནི། །རྒྱས་པ་ཡོངས་ཆགས་རྣམ་པར་གྱུར། །ཁྱོད་ཁབ་བཞུགས་ནའང་ཕུང་ཁྲོལ་བའི།། དོན་གྱི་དབང་པོརྨོངས་མ་གྱུར། །རྒྱས་པ་འདོད་གདུངས་གཡེན་སྤྱོ་བས། །བུད་མེད་ཀྱིས་ནི་རྡོག་པས་བསྣུན། །ཁྱེད་ནི་ཁྱིམ་པར་བཞུགས་ན་ཡང་།། ཕྱིར་ཞིང་འཁྲུག་པར་འགྱུར་བ་མེད། །དགའ་བྱེད་ཆུང་མའི་དོན་གྱི་ཕྱིར།། རྒྱ་མཚོ་ཕ་རོལ་སོན་ཅེས་གྲག །ཁྱོད་ཀྱིས་བུད་མེད་སྟོང་ཕྲག་ནི། །བརྒྱད་ཅུ་སྤངས་ནས་ནགས་སུ་གཤེགས། །ན་ཅན་འཐབ་དཀའ་ལ་སོགས་ལ། །ཁྱབ་འཇུག་གིས་ནི་གནོད་པ་བརྩམས། །སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཕན་བཞེད་པ། །ཁྱོད་ཀྱིས་སྲོག་ཀྱང་བཏང་བར་མཛད། །ཁྱབ་འཇུག་གིས་ནི་སྒྱུ་བྱས་ནས།།གོམ་གསུམ་གྱིས་འཕྲོག་གང་ཡིན་པའི། །ས་དེ་ངེས་པར་ཐར་བཞེད་པ། །ཁྱེད་ཀྱིས་རྩ་བཞིན་བཏང་བར་གྱུར། །དགའ་བྱེད་སྲོག་གཅོད་བྱེད་པའི་མདས། །འཇིག་རྟེན་རྒྱལ་རིགས་མེད་བྱས་ནས། །གྲགས་པ་ཐོབ་པ་གང་ཡིན་དེ། །ཁྱོད་ཀྱི་བསྟན་ལ་གྲགས་པ་མིན། །སྒྲ་ངན་དང་ནི་སྐྱ་སེང་དག། །གང་གི་ཕྱིར་ནི་གཡུལ་བཀྱེ་བའི། །དཔལ་དེ་ཁྱོད་ཀྱི་འཁྲི་ཤིང་ནི། །གདུག་པ་བཞིན་དུ་སྤངས་ནས་གཤེགས། །ཁྱོད་ཀྱི་བསྟན་པ་རྙེད་པ་ན། །ཐང་ཤིང་ནགས་ན་ལྷ་ཆེན་པོ། །རྣལ་འབྱོར་དབང་ཕྱུག་སྤྱོད་པ་པོ། །དེ་ནི་མི་ཤེས་སྤྱོད་པར་བྱས། །དབང་པོ་བཤོལ་མེད་བྱི་བོ་ཞེས། །བྲམ་ཟེ་ད་དུང་བར་དུ་སྒྲོག། ཁྱོད་ཀྱིས་འབྲས་བུ་མཆོག་བརྙེས་པའི། །གྲགས་པ་བརྒྱ་བྱིན་སྒྲོག་པར་གྱུར།། ཁྱབ་འཇུག་དག་ནི་ནག་ཁྲ་བོས། །བྲེག་འཐོམས་གྱུར་ནས་ཀུན་གཏོང་གི། །ཁྲི་ཡི་འོག་ཏུ་ཞུགས་པར་གྱུར། །གཙོ་ཁྱོད་ཀུན་ཏུ་བསྙེངས་མི་མངའ། །སྐྱེ་གུའི་བདག་པོ་རང་ཉིད་ཀྱི། །བུ་མོ་དང་ནི་འཁྲིག་ཅེས་ཐོས། །ཐུབ་པ་ཁྱོད་ཀྱི་སློབ་མ་ཡང་། །ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་སྐྱོན་མ་མཆིས། །བྲམ་ཟེ་རྣམས་ནི་དགེ་སྡིག་དག །སྦྱིན་པ་ལེན་ཞིང་འཕོ་བར་སྨྲ། །ཁྱོད་ཀྱི་བྱད་ཆུད་མི་ཟ་དང་། །མ་བྱས་པ་དང་ཕྲད་མེད་གསུངས། །སེར་སྐྱས་བདག་གི་མཚན་ཉིད་ནི། །ཤེས་དང་ལྡན་པས་རབ་ཏུ་བརྟགས། །ཁྱོད་ཀྱིས་དེ་ལྟར་ཡིན་ན་བདག །མི་རྟག་ཉིད་དང་ལྡན་ཞེས་བསྟན། །གཟེགས་ཟན་གྱིས་ནི་ཤེས་ལས་བདག །གཞན་དང་ཁྱབ་པར་ཡོངས་སུ་བརྗོད། །ཁྱོད་ཀྱིས་དེ་ནི་ཤེས་མེད་ན། །ཤིང་དང་འདྲ་བར་ཐལ་འགྱུར་གསུངས། །གཅེར་བུ་ལུས་ཀྱི་ཚད་བཞིན་དུ། །སྲོག་ནི་ཞུམ་དང་རྒྱས་པར་སྨྲ། །ཁྱོད་ཀྱི་དེ་ནི་ཕྱོགས་གཅིག་ཕྱིར། །རྣམ་པར་འཇིག་པར་འགྱུར་ཞེས་གསུངས། །བྲམ་ཟེ་འགྲོ་བ་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུ། །སྐྱེས་བུ་རྟག་པ་ཡིན་ཞེས་བསྟན། །ཁྱོད་ཀྱིས་རྟག་པ་ཞེས་བྱ་བའི། །རྒྱུནི་ཅི་ཡང་མེད་ཅེས་གསུངས། །བདག་ཉིད་ཆེན་པོ་དུག་ཅན་པའི། །སྲས་བུ་སྟོང་ཕྲག་དྲུག་ཅུ་དག། །སེར་སྐྱས་བལྟས་པ་ཙམ་གྱིས་བསྲེགས། །དེ་ལའང་ཁྱོད་ནི་ཐུགས་རྗེ་མཛད། །སེ་སྐྱ་དེ་ཉིད་རིག་པས་ན། །གཙོ་ལས་འགྲོ་བ་སྐྱེ་བར་བཤད། །ཁྱོད་ཀྱིས་འགྲོ་བའི་སྐྱེ་བ་ནི། །ཉོན་མོངས་ལས་ལས་བྱུང་བར་བསྒྲགས། །སེར་སྐྱ་ལ་སོགས་ཐར་པ་ཡི། །བདག་ནི་སྲིད་པའི་རྒྱུ་ཞེས་ཟེར། །ཁྱོད་ནི་ཞི་བར་གཤེགས་གྱུར་ནས། །ཞུགས་གུམ་ལྟ་བུར་བགྲང་དུ་མེད། །མུ་སྟེགས་བྱེད་པ་ཁ་ཅིག་ནི། །ཐར་པ་འགྲོ་དང་ལྡན་ཞེས་སྨྲ། །གང་ལ་འགྲོ་ཡོད་དེ་འཁོར་བ། །ཁྱོད་ཀྱིས་ཐུགས་སུ་ཆུད་ནས་བསྟན། །གཅེར་བུས་ཀུན་དགའ་ར་བ་སོགས། །བརྩིགས་པ་སྡིག་པའི་རྒྱུ་ཞེས་ཟེར། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཁྱེད་ཉིད་ནི། །དེ་ཉིད་བསོད་ནམས་རྒྱུ་ཞེས་གསུངས། །ལུས་ལས་ལུས་གཞན་དག་ཏུ་ནི། །ཕྲ་བའི་སྲོག་ནི་འཕོ་ཞེས་གྲག །ཁྱོད་ཀྱིས་ལུས་ལས་གཞན་གྱུར་པའི། །སྲོག་ནི་ཡོད་པ་མིན་ཞེས་གསུངས། །ཁྲོས་པས་གཡུལ་ངོར་བསད་ནས་ནི། །བདེར་འགྲོར་འགྱུར་ཞེས་རྒྱས་པ་ཟེར། །མགོན་པོ་ཁྱོད་ཀྱིས་གནས་སྐབས་དེའི། །སེམས་ནི་ངན་འགྲོ་ཡིན་ཞེས་གསུངས། །སྐྱ་སེང་བུ་ནི་བརྗོད་བྱས་ནས། །བསོད་ནམས་འགྱུར་ཞེས་སོ་སོར་སྨྲ། །གང་ཞིག་བགྲོད་མིན་བགྲོད་བྱེད་པ། །ཁྱོད་ཀྱི་བསྟན་ལ་དེ་དག་སྨད། །སྐེམ་བྱེད་དབང་པོ་ཉེ་དབང་པོ། །དྲག་པོ་ལ་སོགས་འཇིགས་པ་དང་། །སྡིགས་ཕྱིར་མཚོན་ཆ་རྟག་ཏུ་ཐོགས། །ཁྱོད་བསྙེངས་བྲལ་ཞིང་བསྡིགས་མི་མཛད། །ཁྱོད་ནི་སུས་ཀྱང་མི་བསྙེངས་ལ། །སུ་ལའང་བསྡིགས་པར་མི་མཛད་པས། །ཁྱོད་ཉིད་གཅིག་པུ་མཚོན་མི་བསྣམས། །དེ་ན་འགྲོ་བ་རྣམས་ལས་འཕགས། །སྨྲ་པོ་ཉོན་མོངས་བཅས་པའི་ཚིག །རིག་བྱེད་ལ་སོགས་ཚིག་དག་ནི། །ཕལ་ཆེར་ལྟག་འོག་འགལ་བ་ལགས། །ཁྱོད་ཀྱི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་གསུངས།།གཞན་གྱི་བསྟན་བཅོས་གཞན་དག་ནི། །ཕལ་ཆེར་སྔ་ཕྱི་འགལ་བ་ལགས། །ཁྱོད་ཉིད་ཀྱི་ནི་གཞུང་ལུགས་དག །ཐོག་མ་བར་མཐར་སྐྱོན་མ་མཆིས།། ཆོས་འདོད་པ་དག་དམངས་རིགས་ལ། །བློ་གྲོས་སྦྱིན་པར་བྱ་མིན་ཟེར། །ཁྱོད་ཉིད་གདོལ་པ་རྣམས་ལ་ཡང་། །ཐུགས་རྗེས་དམ་ཆོས་སྟོན་པར་མཛད། །ལྗོན་ཤིང་བཟང་པོ་རྣམས་སྤངས་ནས། །ངན་པ་ལ་ནི་སུ་ཞིག་བརྟེན། །འདོད་ཆགས་བྲལ་བརྙེས་ཁྱོད་བཞུགས་ན། །མཁས་པ་སུ་ཞིག་སྟོན་གཞན་འདུད། །སེར་སྐྱ་ཡུལ་རྣམས་ལ་སྤྱོད་བཞིན། །ཡེ་ཤེས་འགྱུར་མཆི་སྡིག་བྲལ་བ། །ཁྱོད་ཀྱིས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པ། །ཐར་པ་ག་ལ་ཡོད་ཅེས་གསུངས། །བསོད་ནམས་བྱས་པའི་ཚོགས་དག་ནི། །སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཡོངས་བསྔོ་བར། །བཅོམ་ལྡན་ཁྱོད་ཀྱི་གང་གསུངས་པ། །དེ་བཞིན་བསྟན་བཅོས་ལས་མ་བཤད། །ལྷ་རྟེན་དང་ནི་མཆོད་སྦྱིན་ལ། །སེམས་ཅན་གསོད་པར་བྱེད་པ་དག། །འཇིག་རྟེན་པ་ནི་ཆོས་སུ་འཚལ། །ཁྱོད་ཀྱི་བསྟན་ལ་དེ་སྨད་ལགས། །གང་ཞིག་སྲོག་ཆགས་ལ་རྟག་གནོད། །དེ་ལ་ཆོས་ཉིད་ག་ལ་ཡོད། །གཙོ་བོ་ཁྱོད་ཀྱིས་རང་ཉིད་ཀྱི། །སྲོག་གིས་སེམས་ཅན་ལེགས་པར་བསྲུངས། །ཤཱཀྱའི་རྒྱལ་རིགས་འཁྲུངས་ཁྱོད་ཀྱིས། །གང་ཞིག་བདེན་དང་མི་བསླུ་དང་། །ཚངས་པར་སྤྱོད་དང་དུལ་བ་དང་། །བརྩེ་ལྡན་དམ་ཆོས་ལེགས་པར་དགོངས། །རིག་བྱེད་མཐའ་ལ་འབྱམས་པས་ཀྱང་། །གཡུལ་ངོར་དགྲ་མངོན་འོང་བསད་ཅེས། །འཇིག་རྟེན་སྨྲ་ཡི་ཁྱོད་ཀྱིས་ནི། །དགྲ་ལའང་སྙིང་རྗེ་བྱ་ཞེས་གསུངས། །གཞོན་ནུས་རང་གི་ཞང་པོ་ལ། །མདུང་གིས་བསྣུན་ཅེས་བཀའ་མཆིད་གདའ། །དཔའ་ཁྱོད་ཀྱིས་ནི་ཉོན་མོངས་པའི། དྲྭ་བ་ཤེས་རབ་མཚོན་གྱིས་དྲལ། །ཁྱབ་འཇུག་གིས་ནི་རང་ཉིད་ཀྱི། །སླས་ཀྱང་ཡོངས་སུ་བསྐྱབ་མ་ནུས། །གཙོ་བོ་ཁྱོད་ཀྱིས་སེམས་ཅན་ཀུན། །བསྐྱབ་པའི་སླད་དུ་བརྩོན་པ་ལགས། །རྒན་པོས་སྦྱར་བའི་འཇིགས་ཤེས་ནས། །ཁྱབ་འཇུག་གིས་ནི་བཅོམ་བརླབ་བཏང་། །ཐུབ་པ་ཁྱོད་ལ་བསྙེས་བགྱི་གང་། །སེམས་ཅན་དེ་ཉིད་འགའ་མ་མཆི། །ཁྱབ་འཇུག་གིས་ནི་གཉེན་འདུན་དག། །ལེ་ལན་གྱིས་ནི་གཏུགས་པར་འགྱུར། །ཁྱོད་ཀྱིས་གཉེན་འདུན་ཐམས་ཅད་ནི། །འཁོར་བ་ལས་ནི་རྣམ་པར་བསྒྲལ། །མུ་སྟེགས་ཅན་གྱི་གཞུང་ལུགས་ལ། །ཇི་ལྟར་ཇི་ལྟར་རྣམ་བསམ་པ། །དེ་ལྟ་དེ་ལྟར་མགོན་ཁྱོད་ལ། །བདག་གི་སེམས་ནི་དད་པར་གྱུར། །དེ་ལྟར་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་མིན་པའི། །གྲུབ་མཐའི་སྐྱོན་གྱི་བརླག་སེམས་ལྡན། །བསམ་བརླག་རྣམས་ཀྱིས་སྐྱོན་མེད་པའི། །སྟོན་པ་ཁྱོད་ཀྱང་མི་མཐོང་ངོ་། །འཇིག་རྟེན་ལྷ་དང་བྲམ་ཟེ་དང་། །རིག་བྱེད་ཤཱཀྱ་འདི་དག་ཅེས། །སྡང་བར་སྨྲ་བ་རང་སྐྱོན་ཉིད། །ཅི་ཕྱིར་སེམས་པར་བྱེད་ཅེ་ན། །གང་སླད་ཁྱོད་ཀྱི་བསྟན་པ་ནི། །བདེ་བས་བདེ་ཉིད་ཐབས་བགྱིད་པ། །དེ་སླད་སྨྲ་བའི་སེང་ཁྱོད་ཀྱི། །གཞུང་ལུགས་ལ་ནི་འགྲོ་འདི་དགའ། །ཁྱོད་ཀྱི་ཡོན་ཏན་ཡང་དག་པ། །རྣམ་པ་འདི་ལྟར་རབ་བརྗོད་པས། །བདག་གི་བསོད་ནམས་གང་ཐོབ་དེས། །འགྲོ་བའི་འཇིག་རྟེན་ཁྱོད་འདྲར་ཤོག །མགོན་པོ་ཁྱད་པར་འཕགས་བསྟོད་པ། །བཏོན་པ་བདག་གི་དགེ་བསགས་པ། །གང་ཡིན་དེས་ནི་འགྲོ་བ་ཀུན། །བྱང་ཆུབ་ལམ་ལ་གཞོལ་གྱུར་ཅིག། །ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པའི་བསྟོད་པ་སློབ་དཔོན་མཐོ་བཙུན་གྲུབ་རྗེས་མཛད་པ་རྫོགས་སོ། །རྒྱ་གར་གྱི་མཁན་པོ་སརྦ་ཛྙཱ་དེ་བ་དང་། ཞུན་ཆེན་གྱི་ལོ་ཙཱ་བ་བན་དེ་རིན་ཆེན་མཆོག་གིས་བསྒྱུར། སླད་ཀྱི་བན་དེ་དཔལ་བརྩེགས་རཀྵི་ཏས་བསྒྱུར་ཅིང་ཞུས་ཏེ་གཏན་ལ་ཕབ་པའོ།། །། ཁ་ཐུན། ༄༅། །གནས་བརྟན་ཕྱག་མཆོད་བཞུགས་སོ།། ༄༅། །སངས་རྒྱས་ཆོས་དང་ཚོགས་མཆོག་ལ། །བྱང་ཆུབ་བར་དུ་སྐྱབས་སུ་མཆི། །སྦྱིན་སོགས་བགྱིས་པའི་བསོད་ནམས་ཀྱིས། །འགྲོ་ཕན་སངས་རྒྱས་མྱུར་ཐོབ་ཤོག །གཞལ་མེད་ཁང་ཆེན་བརྒྱན་བཀོད་པའི། །དབུས་སུ་པད་ཟླའི་གདན་སྟེངས་སུ། །ཐུབ་དབང་རྒྱལ་བ་སྲས་དང་བཅས། །གནས་བརྟན་འཁོར་བཅས་གཤེགས་སུ་གསོལ། །ཚོགས་གཉིས་རྒྱ་མཚོ་ལས་འཁྲུངས་ཤིང་། །ཐུབ་དབང་གསེར་མདོག་མཚན་དཔེས་བརྒྱན། །རྡོ་རྗེ་སྐྱིལ་ཀྲུང་ཕྱག་གཉིས་པ། ས་གནོན་མཉམ་གཞག་མཛད་ཕྱག་འཚལ། །བླ་མའི་སྐུ་ཚེ་བརྟན་པ་དང་། །བསྟན་པ་རྒྱས་པར་བྱིན་གྱིས་བརློབས། །པྲི་ཡང་ཀུ་ཡི་གླིང་ན་ནི། །ཕགས་པའི་གནས་བརྟན་སྒྲ་གཅན་འཛིན། གྲ་བཅོམ་སྟོང་དང་ཆིག་བརྒྱས་བསྐོར། །རིན་ཆེན་སྲོག་ཞུ་འཛིན་ཕྱག་འཚལ།། བླ་མའི་སྐུ་ཚེ༴། །བསྟན་པ་རྒྱས་པར༴། །བྱ་རྒོད་ཕུང་པོའི་རི་བོ་ན། །འཕགས་པའི་གནས་བརྟན་ལམ་ཕྲན་བརྟན། །དགྲ་བཅོམ་སྟོང་དང་དྲུག་བརྒྱས་བསྐོར། །ཕྱག་གཉིས་མཉམ་གཞག་མཛད་ཕྱག་འཚལ། །བླ་མའི་སྐུ་ཚེ༴། །བསྟན་པ་རྒྱས་པར༴། །ཤར་གྱི་ལུས་འཕགས་གླིང་ན་ནི། །བ་ར་དྷྭ་ཛ་བསོད་སྙོམས་ལེན། །དགྲ་བཅོམ་སྟོང་ཕྲག་གཅིག་གིས་བསྐོར། །གླེགས་བམ་ལྷུང་བཟེད་འཛིན་ཕྱག་འཚལ། །བླ་མའི་༴། །བསྟན་པ༴། །ལྷ་གནས་སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་ན། །འཕགས་པའི་གནས་བརྟན་ལམ་བརྟན་ལ། །དགྲ་བཅོམ་ཆེན་པོ་དགུ་བརྒྱས་བསྐོར། །གླེགས་བམ་ཆོས་འཆད་མཛད་ཕྱག་འཚལ། །བླ་མའི་༴། བསྟན་པ༴།རི་ཡི་རྒྱལ་པོ་ངོས་ཡངས་ལ། །འཕགས་པའི་གནས་བརྟན་ཀླུ་ཡི་སྡེ། །དགྲ་བཅོམ་སྟོང་དང་ཉིས་བརྒྱས་བསྐོར། །བུམ་པ་འཁར་སིལ་འཛིན་ཕྱག་འཚལ། །བླ་མའི་༴ །བསྟན་པ༴ །རི་ཡི་རྒྱལ་པོ་བྷེའུ་ལ། །འཕགས་པའི་གནས་བརྟན་བྷེ་བྱེད་པ། །དགྲ་བཅོམ་སྟོང་དང་བཞི་བརྒྱས་བསྐོར། །ཕྱག་གཉིས་གླེགས་བམ་འཛིན་ཕྱག་འཚལ། །བླ་མའི༴ །བསྟན་པ༴ །རི་ཡི་རྒྱལ་པོ་གངས་ཆེན་ལ། །འཕགས་པའི་གནས་བརྟན་མི་ཕྱེད་པ། །དགྲ་བཅོམ་སྟོང་ཕྲག་གཅིག་གིས་བསྐོར། །བྱང་ཆེན་མཆོད་རྟེན་འཛིན་ཕྱག་འཚལ། །བླ་མའི༴ །བསྟན་པ༴། །གངས་རི་ཆེན་པོ་ཏི་སེ་ལ། །འཕགས་པའི་གནས་བརྟན་ཡན་ལག་འབྱུང་། །དགྲ་བཅོམ་སྟོང་དང་སུམ་བརྒྱས་བསྐོར། །སྤོས་ཕོར་རྔ་ཡབ་འཛིན་ཕྱག་འཚལ། །བླ་མའི༴ །བསྟན་པ༴།དྲང་སྲོང་རི་ཡི་ཤེལ་ནགས་ན། །འཕགས་པའི་གནས་བརྟན་མ་ཕམ་པར།། དགྲ་བཅོམ་བརྒྱ་ཕྲག་གཅིག་གིས་བསྐོར། །ཕྱག་གཉིས་མཉམ་བཞག་མཛད་ཕྱག་འཚལ། །བླ་མའི༴ །བསྟན་པ༴ །ལོ་མ་བདུན་པའི་རི་ཕུག་ན། །འཕགས་པའི་གནས་བརྟན་ནགས་ལ་གནས། །དགྲ་བཅོམ་སྟོང་དང་བཞི་བརྒྱས་བསྐོར། །སྡིགས་མཛུབ་རྔ་ཡབ་འཛིན་ཕྱག་འཚལ། །བླ་མའི༴། བསྟན་པ༴།གནས་མཆོག་དམ་པ་ཟངས་གླིང་ན། །འཕགས་པའི་གནས་བརྟན་དུས་ལྡན་ལ། །དགྲ་བཅོམ་སྟོང་དང་ཆིག་བརྒྱས་བསྐོར། །གསེར་གྱི་སྣ་སྒོར་འཛིན་ཕྱག་འཚལ། །བླ་མའེ༴ །བསྟན་པ༴།སིང་ག་ལ་ཡི་གླིང་ན་ནི། གནས་བརྟན་རྡོ་རྗེ་མོ་ཡི་བུ། །དགྲ་བཅོམ་སྟོང་ཕྲག་གཅིག་གིས་བསྐོར།། སྡིག་མཛུབ་རྔ་ཡབ་འཛིན་ཕྱག་འཚལ། །བླ་མའི༴ །བསྟན་པ༴ །ཆུ་བོ་ཡ་མོའི་ནགས་གླིང་ན། །འཕགས་པའི་གནས་བརྟན་བཟང་པོ་ལ། །དགྲ་བཅོམ་སྟོང་དང་ཉིས་བརྒྱས་བསྐོར། །ཆོས་འཆད་མཉམ་བཞག་མཛད་ཕྱག་འཚལ། །བླ་མའི༴ །བསྟན་པ༴ །གནས་མཆོག་དམ་པ་ཁ་ཆེན་ན། །འཕགས་པའི་གནས་བརྟན་གསེར་བེའུ།དགྲ་བཅོམ་ཆེན་པོ་ལྔ་བརྒྱས་བསྐོར། །རིན་ཆེན་ཞགས་པ་འཛིན་ཕྱག་འཚལ། །བླ་མའི་༴ །བསྟན་པ༴ །ནུབ་ཀྱི་བ་ལང་སྤྱོད་ན་ནི། །བ་ར་དྷཱ་ཙྪ་གསེར་ཅན་ལ། །དགྲ་བཅོམ་ཆེན་པོ་བདུན་བརྒྱས་བསྐོར། ཕྱག་གཉིས་མཉམ་བཞག་མཛད་ཕྱག་འཚལ། །བླ་མའི་བྱ༴ །བསྟན་པ༴། བྱང་གི་སྒྲ་མི་སྙན་ན་ནི། །འཕགས་པའི་གནས་བརྟན་སྦ་ཀུ་ལ། །དགྲ་བཅོམ་ཆེན་པོ་དགུ་བརྒྱས་བསྐོར། །ཕྱག་གཉིས་ནེའུ་ལེ་འཛིན་ཕྱག་འཚལ། །བླ་མའི་༴ །བསྟན་པ༴ །འཕགས་པའི་དགེ་བསྙེན་དྷརྨ་ཏ། །རལ་པའི་ཐོད་ཅིང་གླེགས་བམ་འཁུར། །སྣང་མཐའ་མདུན་གྱི་མཁའ་ལ་གཟིགས། །རྔ་ཡབ་བུམ་པ་འཛིན་ཕྱག་འཚལ། །བླ་མའི་༴ །བསྟན་པ༴ །ཟབ་ཅིང་རྒྱ་ཆེར་གཟིགས་པ་པོ། །ཡུལ་འཁོར་སྲུང་དང་འཕགས་སྐྱེས་པོ། །སྤྱན་མི་བཟང་དང་རྣམ་ཐོས་སྲས། །རྒྱལ་ཆེན་བཞི་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །འཕགས་པའི་གང་ཟག་ཁྱེད་རྣམས་ལ། །ཕྱག་འཚལ་མཆོད་ཅིང་སྡིག་པ་བཤགས། །ཡི་རང་བསྐུལ་ཞིང་གསོལ་བ་འདེབས། །དགེ་བ་བྱང་ཆུབ་ཆེན་པོར་བསྔོ། །དབང་བཅུ་མངའ་བ་ཁྱེད་རྣམས་ཀྱིས། །སངས་རྒྱས་བསྟན་པ་དར་བ་དང་།།བདག་སོགས་བར་ཆད་ཞི་བ་དང་། །སེམས་ཅན་སྒྲིབ་པ་སྦྱང་དུ་གསོལ། །སངས་རྒྱས་སྤྲུལ་པ་འཕགས་པའི་ཚོགས། །བསྟན་པ་སྐྱོང་བའི་ལས་མཛད་པ།། གནས་བརྟན་ཆེན་པོ་འཁོར་བཅས་ཀྱིས། །བསྟན་པ་ཡུན་རིང་གནས་པར་མཛོད། །སྲིད་ལས་རྣམ་གྲོལ་ཉོན་མོངས་མེད། །ཟད་དང་སྐྱེ་བ་མེད་ཤེས་པ།། ཁྲི་དང་དྲུག་སྟོང་བཞི་བརྒྱ་ཡིས། །བསྟན་པ་ཡུན་རིང་གནས་པར་མཛོད། །ཕན་བདེ་འབྱུང་བའི་གནས་གཅིག་པུ། །བསྟན་པ་ཡུན་རིང་གནས་པ་དང་། །བསྟན་པ་འཛིན་པའི་སྐྱེས་བུ་རྣམས། །སྐུ་ཚེ་རྒྱལ་མཚན་བརྟན་གྱུར་ཅིག། །ཆོས་རྔ་ཆེན་པོའི་སྒྲ་ཡིས་ནི། །སྡུག་བསྔལ་སེམས་ཅན་མཐར་བགྱིད་ཤོག། །བསྐལ་པ་བྱེ་བ་བསམ་ཡས་སུ། །ཆོས་སྟོན་མཛད་ཅིང་བཞུགས་གྱུར་ཅིག། །འགྲོ་བའི་སྡུག་བསྔལ་སྨན་གཅིག་པུ། །བདེ་བ་ཐམས་ཅད་འབྱུང་བའི་གནས། །བསྟན་པ་རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་དང་། །བཅས་ཏེ་ཡུན་རིང་གནས་གྱུར་ཅིག །པཎ་ཆེན་ཤཱཀྱ་ཤྲཱིས་མཛད་པ་གྲགས་སོ།། ཁ་ཐུན། ༄༅། །རྗེ་བཙུན་བྱམས་པ་མགོན་པོ་ལ་བསྟོད་པ་བཞུགས་སོ།། ༄༅། །བཅོམ་ལྡན་འདས་བྱམས་པའི་ཞབས་ཀྱི་པདྨོ་དྲི་མ་མེད་པ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །གང་སྔོན་བསྐལ་ཆེན་གྲངས་མེད་ཆེས་གྲངས་མེད། །རིན་ཆེན་གདུགས་དྲུང་བརྟན་པའི་བློ་གྲོས་གྱུར། །སེམས་ཅན་བྱེ་བ་བརྒྱ་སྟོང་རྣམ་ཐར་འདིར། །བཀོད་པས་ཁྱོད་མཚན་བྱམས་པ་ཞེས་གྲགས་ལ། །ད་ལྟ་ཤཱཀྱའི་དབང་པོས་སྔོན་བཞེས་པའི། །རིན་ཆེན་ཅོད་པན་ཉིད་ཀྱི་དབུར་བཅིངས་པས། །རྒྱལ་བའི་རྒྱལ་ཚབ་བཅོམ་ལྡན་མ་ཕམ་པ། །ལྷ་མི་ཀུན་གྱི་སྟོན་པ་ཆེན་པོར་གྱུར། །མ་འོངས་ཁུག་པ་དང་པོའི་བརྒྱད་ཁྲི་ལ། །འཁོར་ལོས་བསྒྱུར་རྒྱལ་དུང་གི་མདུན་ན་འདོན། །འཁྲུངས་ནས་མངོན་པར་སངས་རྒྱས་ཚུལ་བསྟན་པ། །བསྐལ་བཟང་སྒྲོན་མ་ལྔ་པའི་སྨོན་རྫོགས་མཛད། །དེ་བས་མགོན་པོ་ཁྱོད་ཀྱི་ཞབས་མཐིལ་ལ། །གཏུགས་ཏེ་སྐྱེ་བ་ཀུན་ཏུ་ཆོས་ཉན་པར། །འདོད་པས་གདུངས་ལ་ཐུགས་རྗེའི་སྤྱན་རས་གཟིགས། །བསོད་ནམས་རྒྱ་མཚོས་བསྒྲུབས་པའི་མཚན་དཔེའི་འོད། །དམར་སེར་ལྷུན་པོའི་ངོགས་ལ་ཆགས་པའི་གཟི། །འཇིག་རྟེན་གསུམ་ཅི་དག་པའི་ཞིང་དུ་ཡང་། །དཔེ་ཟླས་འཕོངས་དེ་མངོན་སུམ་གྱུར་པ་མཚར། །མཐོ་རིས་མཛེས་མའི་ལག་པས་བརྒྱུས་པ་ཡི། །རིན་ཆེན་མེ་ཏོག་ཕྲེང་བ་རྒྱན་ཀུན་གྱིས། །སྤྱད་པས་མཛེས་པ་ཉིད་ཀྱང་མཛེས་བགྱིད་པ། །འདྲེན་བྱེད་ལྷ་ཡི་རྣ་བའི་བདུད་རྩི་ལགས། །དབང་པོའི་གཞུ་ཡི་མདངས་ཀྱང་མོག་བྱེད་པའི། །ལྷ་རྫས་གོས་ཀྱིས་རྣམ་པར་ཀླུབས་ནས་སུ། །ལྷ་བརྒྱའི་རལ་པའི་སྟེགས་བཅས་སེང་གེའི་ཁྲིར། །ཆོས་ཀྱི་སྒོ་མང་འགྱེད་དེར་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །ཞེས་པའང་པདྨ་དཀར་པོས་ཀ་མ་རུ་པའི་གནས་མཆོག་ཏུ་སྦྱར་བའོ།། ༄༅། །རྒྱན་དྲུག་མཆོག་གཉིས་ལ་བསྟོད་པ་བཞུགས་སོ།། ༄༅། །འཇིག་རྟེན་མཆོད་འོས་ཡོངས་ཀྱི་བླ་མ་ནི། །བཀྲ་ཤིས་ཀུན་གྱི་བཀྲ་ཤིས་གྲགས་པའི་གཞི། །ཐེག་གསུམ་འཁོར་ལོས་བསྒྱུར་བ་ཟས་གཙང་སྲས། །བསྐལ་པ་བཟང་པོའི་སྒྲོན་མ་བཞི་པར་འདུད། །གང་ཞིག་ཕན་བདེ་ཐམས་ཅད་འབྱུང་བའི་ཁུངས། །བསྟན་པ་རིན་ཆེན་ཕྱག་ཏུ་གཏད་པ་དེ། །ཆོས་བཞིན་བྱི་དོར་མཛད་པའི་དགྲ་བཅོམ་པ། །གནས་བརྟན་རྒྱལ་ཚབ་ཆེན་པོ་རྣམས་ལ་འདུད། །ཀླུ་སྒྲུབ་བློ་མཚོ་ཤིན་ཏུ་རྒྱ་ཆེའི་ཞེང་། །ནམ་ཡང་མཐའ་གཉིས་གནས་ལ་གནས་བྲལ་བས། །བདེ་བ་ཅན་གནས་མཐར་གྱིས་དང་བའི་འོད། །འཚང་རྒྱའི་རབ་དུ་བརྡལ་བ་དེ་ལ་འདུད། །ཐུབ་པར་སྨོན་ལམ་བཏབ་གྲུབ་འཕགས་པའི་ལྷ། །པདྨའི་སྦུབས་འཁྲུངས་མཁས་བསླབ་ན་ལནྡར། །མ་ཁོལ་བརྟུལ་བའི་སྒྲ་སྐད་ད་ལྟའི་བར། །དབྱར་སྐྱེས་རྔ་བོ་ཆེ་ལྟར་གྲགས་ལ་འདུད། །བྱམས་མགོན་བཅུ་གཉིས་ལོར་བསྙེན་ནངས་ཀྱི་མཐར། །དངོས་ཀྱིས་རྗེས་བཟུང་ཐུབ་པའི་མདོ་ཀུན་ལ། །ཐོགས་མེད་འདོན་འདྲི་རྩོད་མཁན་ཀུན་གྱི་དཔང་། །འོད་བྱེད་ས་ལ་གནས་པའི་ཞབས་ལ་འདུད། །སྐྱེ་བ་ལྔ་བརྒྱར་པཎྜི་ཏར་གྱུར་འདིར། །གཅེན་གྱི་དྲིན་ལས་ཕྱིར་མི་ལྡོག་ཐོབ་པ། །གཞུང་ལུགས་འབུམ་སྡེ་གོ་དགུའི་གླེགས་བམ་ཆེ། །དབྱིག་གཉེན་སངས་རྒྱས་གཉིས་པར་གྲགས་ལ་འདུད། །འཇམ་པའི་དབྱངས་ཀྱིས་རྗེས་གཟུང་དྲི་མེད་བློས། །ཀུན་བཏུས་རལ་གྲི་རེངས་པ་སྣར་བཅངས་ནས། །རྩོད་པའི་འདུན་སར་མུ་སྟེགས་ཁ་བཏགས་ཤིང་། །རྒྱལ་བསྟན་བཏེགས་པའི་ཕྱོགས་ཀྱི་གླང་པོར་འདུད། །དམ་པའི་རྣ་བར་ལྷུང་འོས་སྡེ་བདུན་གྱིས། །རྒོལ་བ་ཚར་བཅད་ཆོས་ཀྱི་སྒྲ་གྲགས་པས། །སྨྲ་བ་རྣམས་ཀྱི་གཙུག་ལག་སྟེགས་བཅས་ཏེ། །མཁའ་སྤྱོད་ཆེན་པོར་བགྲོད་པ་དེ་ལ་འདུད། །རང་གཞན་གྲུབ་མཐའ་རྒྱ་མཚོའི་ཕར་བརྒལ་ནས། །བསླབ་གསུམ་རིན་ཆེན་གཅེས་པས་མཛོད་བཀང་ཞིང་། །ལུང་བཞིན་མདོར་ཕྱུང་རིས་མེད་སློང་བ་ལ། །བགོ་བཤར་མཛད་པ་ཡོན་ཏན་འོད་ལ་འདུད། །ཤཱཀྱའི་རིང་ལུགས་ཉིན་མོར་བྱེད་པའི་འོད། །འབུམ་ཕྲག་གང་གི་ཕྲག་པར་ལྡན་པ་ནས། །མི་ཤེས་མུན་པའི་འཇུག་པ་རྒྱང་བསྲིངས་ཞེས། །ཀུན་གྱིས་ཡང་ཡང་བསྔགས་པ་དེ་ལ་འདུད།། གཞན་ཡང་རྒྱལ་བའི་བསྟན་ལ་མཛད་པའི་ཕུལ། །སྟོན་པ་ཉིན་བཞིན་འཕྱུར་བ་རྒྱ་གར་གྱི། །པཎྜི་ཏ་དང་གངས་ཅན་འདིར་བྱོན་པའི། །འཇིག་རྟེན་མིག་གྱུར་རྣམས་ལ་གུས་པས་འདུད། །ཇི་ལྟར་བདག་གིས་གུས་པས་གསོལ་བཏབ་པས། །དེ་ལྟར་ཡོན་གནས་རྣམས་ཀྱིས་མཐུ་བསྐྱེད་ནས། །ཡངས་པའི་ས་རྣམས་ཀུན་ཏུ་ཐུབ་པའི་བསྟན། །རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་བཅས་ཏེ་རྒྱས་གྱུར་ཅིག །ཅེས་པ་པདྨ་དཀར་པོས་མཛད་པའོ།། ༄༅། །སྐུ་ལྔ་རབ་རྫོགས་མ་བཞུགས་སོ།། ༄༅། །རྒྱུད་པ་ཡོངས་རྫོགས་རིང་བརྒྱུད་ལ་གསོལ་བ་འདེབས་པ་ནི། དཔལ་ལྡན་རྩ་བའི་བླ་མ་རིན་པོ་ཆེ། །བདག་གི་སྙིང་གར་པདྨོའི་ཟེའུ་འབྲུ་ལ། །འབྲལ་བ་མེད་པར་རྟག་པར་བཞུགས་ནས་ཀྱང་། །སྐུ་གསུང་ཐུགས་ཀྱི་བྱིན་གྱིས་བརླབ་ཏུ་གསོལ། །སྐུ་ལྔ་རབ་རྫོགས་བླ་མེད་རྡོ་རྗེ་འཆང་། །རྒྱལ་བའི་སྲས་མཆོག་གསང་བདག་རྡོ་རྗེ་འཛིན། །མཆོག་གི་བྱིན་རླབས་ཞུགས་པའི་ས་ར་ཧ། །གསོལ་བ་འདེབས་སོ་བདག་རྒྱུད་བྱིན་གྱིས་རློབས། །སྣང་བ་དབང་དུ་འདུས་པའི་ལཱུ་ཡི་པ། །སྤྱོད་ལམ་ལམ་དུ་ལོངས་པའི་ཌི་གི་པ། །ས་བཅུ་དབང་ཕྱུག་བློ་གྲོས་རིན་ཆེན་ཞབས། །གསོལ་བ༴ །ལུང་བསྟན་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པའི་ཀླུ་སྒྲུབ་ཞབས། །འོད་གསལ་མངོན་དུ་གྱུར་པའི་མ་ཏཾ་ཀི །ཐུགས་དགོངས་མཁའ་ལྟར་དག་པའི་སུ་མ་ཏི། །གསོལ་བ༴ །ཏིང་འཛིན་བརྟན་པ་ཐོབ་པའི་ཐང་ལོ་པ། །ཟག་བཅས་སྒྱུ་ལུས་འབྱོངས་པའི་ཤིང་ལོ་པ། །ཉི་ཟླ་འོད་ཟེར་འབར་བའི་ཀཎ་རི། །གསོལ་བ༴ །ཏིང་འཛིན་ལས་སུ་རུང་བའི་ཌོ་བྷི་བ། །བདག་གཞན་དོན་གཉིས་གྲུབ་པའི་བི་ན་ས། །འདོད་ཡོན་ལམ་དུ་ལོངས་པའི་ལ་ཝཔ། །གསོལ་བ༴ །སྤྲུལ་པའི་སྐྱེས་མཆོག་ཨིནྡྲ་བྷུ་ཏིའི་ཞབས། །རྣལ་འབྱོར་དབང་ཕྱུག་ཆེན་པོ་ཏིལླི་པ། །མཁས་པས་གྲུབ་མཆོག་བརྙེས་པའི་ནཱ་རོ་པ། །གསོལ་བ༴ །མི་གནས་མྱ་ངན་འདས་པའི་རི་ཁྲོད་ཞབས། །བར་དོར་ལུང་བསྟན་ཐོབ་པའི་མེ་ཏྲི་པ། །ཕོ་ཉའི་ལམ་མཆོག་མཐར་ཕྱིན་ཏི་བུའི་ཞབས། །གསོལ་བ༴ །དཀའ་སྤྱད་ཕུལ་དུ་ཕྱིན་པ་མར་པའི་ཞབས། །བདག་མེད་འཁོར་ལོའི་ཞལ་གཟིགས་རྔོག་སྟོན་ཞབས། །འོད་གསལ་རྒྱུན་ཆད་མེད་པའི་རས་ཆེན་ཞབས། །གསོལ་བ༴ །སྐུ་གསུང་མངོན་དུ་གྱུར་པའི་རས་ཆུང་ཞབས། །སྣང་བ་ཆོས་སྐུར་ཤར་བའི་རྒྱལ་བ་ལོ།། དངོས་འཛིན་འཁྲུལ་པ་ཞིག་པའི་དམ་པ་རྗེ། །གསོལ་བ༴ །ཐུགས་རྗེས་འགྲོ་དོན་མཛད་པའི་སྒམ་པོ་པ། །ཐུགས་དགོངས་མཁའ་ལྟར་དག་པའི་མཐའ་རྩ་པ། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་རྩོད་མེད་གྲགས་ཆེན་ཞབས། །གསོལ་བ༴ །བདེ་གཤེགས་ཀུན་གྱི་དཔལ་ལྡན་རིན་པོ་ཆེ། །གྲུབ་ཐོབ་ཀུན་གྱི་རྩོད་མེད་དབུ་སེའི་ཞབས། །གདུལ་དཀའ་གདུལ་མཛད་འགྲོ་མགོན་སྐྱེ་མེད་ཞང་། །གསོལ་བ༴ །ཆོས་སྐུ་མཉམ་ཉིད་ཡངས་པའི་རྗེ་བཙུན་གླིང་། །བློ་འདས་ཆོས་སྐུའི་བདག་ཉིད་འབྲུག་པའི་ཞབས། །ཁྱབ་བདག་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་སྐུ་སངས་རྒྱས་དབོན། །གསོལ་བ༴ །ཁམས་གསུམ་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་རྒོད་ཚང་པ། །ས་གསུམ་འགྲོ་བའི་དཔལ་མགོན་དབུ་རི་པ། །དུས་གསུམ་མཁྱེན་པའི་མངའ་བདག་པ་རི་བ། །གསོལ་བ༴ །འགྲོ་ཀུན་བརྩེ་བས་རྗེས་འཛིན་གཞོན་ནུའི་ཞབས། །སྟོང་ཉིད་སྙིང་རྗེ་དབྱེར་མེད་ཉི་མའི་ཞབས།། ལྷུན་གྲུབ་གཉུག་མར་ཤར་བའི་རྡོར་གླིང་པ། །གསོལ་བ༴། སྤྱན་རས་གཟིགས་ཀྱི་ངོ་བོ་སྤོས་སྐྱ་པ། །ས་ར་ཧ་ཡི་སྤྲུལ་པ་བཅུ་གསུམ་པ། །མ་རིག་མུན་སེལ་འཇམ་དབྱངས་ཆོས་རྗེའི་ཞབས། །གསོལ་བ༴། །བསླབ་གསུམ་རྒྱན་མཛེས་མཁན་ཆེན་རྡོར་རིན་པ། །རྒྱལ་བའི་གསུང་གི་མཛོད་འཛིན་བློ་སེང་ཞབས། །དྲི་མེད་མཁྱེན་བརྩེའི་བདག་ཉིད་ཤེར་སེང་ཞབས། །གསོལ་བ༴། །མཐའ་ཡས་ནུས་པ་ཕུལ་ཕྱིན་ཡེ་ཤེས་མཚན། །ཟག་མེད་བདེ་ལ་རྣམ་རོལ་ནམ་མཁའི་མཚན། །མཆོག་གི་ལམ་བརྙེས་ཤེས་རབ་བཟང་པོའི་ཞབས། །གསོལ་བ༴ །མཁྱེན་བརྩེ་བདག་ཉིད་རྟོགས་ལྡན་རིན་པོ་ཆེ། །ཉམས་རྟོགས་ཕུལ་ཕྱིན་གྲུབ་ཆེན་བློ་གྲོས་མཆོག །གདམས་པའི་གཏེར་མཛོད་འཁྲུལ་ཞིག་རིན་པོ་ཆེ། །གསོལ་བ༴ །ཟབ་ཅིང་རྒྱ་ཆེའི་ཆོས་རྣམས་ཐེག་པའི་མཐའ། །ཡོངས་རྫོགས་གྲུབ་པའི་དབང་ཕྱུག་རིན་པོ་ཆེ། །སྙིགས་དུས་འགྲོ་བ་ཀུན་གྱི་སྐྱབས་གྱུར་པ། །རྒྱལ་དབང་ཆོས་རྗེའི་ཞབས་ལ་གསོལ་བ་འདེབས། །སྙན་བརྒྱུད་གདམས་པའི་གཏེར་མཛོད་ཤཱཀྱའི་མཚན། །བསྟན་པའི་མངའ་བདག་ངག་དབང་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ། །རྒྱལ་བ་ཀུན་དངོས་སྐྱེས་མཆོག་སྤྲུལ་པའི་སྐུ། །གསོལ་བ༴ །བདེ་ཆེན་དགའ་བཞིའི་གར་མཁན་ཀུན་སྤངས་རྗེ། །མཐུ་སྟོབས་དབང་ཕྱུག་ངག་དབང་གྲགས་པ་དང་།།རྒྱལ་བའི་རྒྱལ་ཚབ་ངག་གི་དབང་ཕྱུག་ལ། །གསོལ་བ༴ །སྐལ་བཟང་ཡིད་ཀྱི་ཤིང་རྟ་པདྨ་དཀར། །རྒྱལ་བའི་མྱུ་གུ་མི་ཕམ་ཆོས་རྒྱལ་དང་། །བཀའ་དྲིན་འཁོར་མེད་བསྟན་པའི་ཉི་མ་ལ། །གསོལ་བ༴ །སྙིགས་དུས་འགྲོ་བའི་སྐྱབས་མགོན་པད་དཀར་དབང་། །ཟབ་དོན་གཏེར་འཛིན་ལྷ་དབང་བློ་གྲོས་དང་།མཐུ་ཆེན་བདུད་འདུལ་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་ལ། །གསོལ་བ༴ །འཕགས་པ་དགྱེས་པའི་ཁྲིམས་ལྡན་པད་དཀར་འབྱུང་། །མི་སློབ་ཟུང་འཇུག་མངོན་གྱུར་བསོད་ནམས་འོད། །འཆིང་བ་ཀུན་གྲོལ་དམ་ཆོས་རྒྱལ་མཚན་ལ། །གསོལ་བ༴ །པདྨའི་རྒྱལ་ཚབ་བསྟན་འཛིན་རབ་རྒྱས་དང་། །སྤྲུལ་པའི་སྐྱེས་མཆོག་ཀུན་དགའ་རྒྱལ་མཚན་ཞབས། །བྱམས་བརྩེའི་བདག་ཉིད་ངག་དབང་རྒྱལ་མཚན་ལ། །གསོལ་བ༴། །བསླབ་གསུམ་རྣམ་དག་ངག་དབང་ཕྲིན་ལས་དང་།ཕན་བདེའི་རྩ་ལག་ཤཱཀྱ་རིན་ཆེན་ཞབས། །བསྟན་པའི་གསལ་བྱེད་ཡོངས་འཛིན་པཎྜི་ཏར། །གསོལ་བ༴། །རྒྱ་ཆེ་མཁྱེན་པའི་སྤྱན་ལྡན་ཀུན་དགའི་མཚན། །ལུང་རྟོགས་ཡོན་ཏན་ཕ་མཐའ་ཡས་པའི་སྡེ། །སྙིང་པོའི་དོན་གཟིགས་པྲ་ཛྙཱ་སེང་ཧ་ལ། །གསོལ་བ༴ །མཁྱེན་བརྩེའི་དབང་ཕྱུག་འཇམ་དབྱངས་རྒྱལ་མཚན་དང་། །ཉམས་རྟོགས་ཕུལ་ཕྱིན་འཇམ་དཔལ་གྲགས་པའི་ཞབས། །གྲུབ་པའི་གཙུག་རྒྱན་ཤེས་རབ་རྒྱལ་མཚན་ལ། །གསོལ་བ༴། །གདམས་པའི་གཏེར་མཛོད་ཡོན་ཏན་རྒྱལ་མཚན་དང་། །རིམ་གཉིས་མཐར་སོན་ཤཱཀྱ་རྒྱལ་མཚན་ཞབས། །ནཱ་རོའི་རྣམ་འཕྲུལ་འཇིགས་མེད་ཆོས་རྒྱལ་ལ། །གསོལ་བ༴ །མི་ཕམ་རྒྱལ་བའི་སྒྱུ་འཕྲུལ་ཕྲིན་ལས་རྒྱལ། །ཧེ་རུ་ཀ་དཔལ་ཤཱཀྱ་ཤྲཱིའི་ཞབས། །མཐུ་སྟོབས་དབང་ཕྱུག་དཔལ་ལྡན་སེང་གེ་ལ། །གསོལ་བ༴། །ཆོས་ཀྱི་སྤྱན་ལྡན་སྲིད་ཞི་རྣམ་པར་རྒྱལ། །རིགས་ཀུན་ཁྱབ་བདག་ཆོས་ཀྱི་དབང་ཕྱུག་ཞབས། །འགྲོ་བའི་དཔལ་མགོན་ངག་དབང་ཕྲིན་ལས་ལ། །གསོལ་བ༴། །རྡོ་རྗེ་འཆང་དངོས་བསྟན་འཛིན་རྒྱ་མཚོ་དང་། སྐྱབས་ཡུལ་ཀུན་འདུས་ཡེ་ཤེས་སེང་གེའི་ཞབས། །བཀའ་དྲིན་འཁོར་མེད་རྩ་བའི་བླ་མ་ལ། །གསོལ་བ་འདེབས་སོ་བདག་རྒྱུད་བྱིན་གྱིས་རློབས། །ཚིག་ལ་མ་བརྟེན་སྒྲོ་འདོགས་ནང་ནས་ཆོད། །གནད་ལ་མ་བརྟེན་བྱིང་རྒོད་རང་སར་གྲོལ། །ཐབས་ལ་མ་བརྟེན་བདེ་ཆེན་རྒྱུན་ཆད་མེད། །ཉམས་མྱོང་མཐར་ཕྱིན་དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་ཞབས། །གུས་པའི་ལུས་ལས་སྙན་པའི་ངག་ཕྱུང་ནས། །དྭང་བའི་ཡིད་ཀྱིས་གུས་ཤིང་གསོལ་བ་འདེབས།།ཉམས་མྱོང་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་བརྟན་པ་དང་། །རྟོགས་པ་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པ་བསྐྱེད་དུ་གསོལ། །ཟག་ལུས་འདི་དང་མ་འབྲལ་བར་དུ་ཡང་། །འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཚོགས་ཀྱིས་མི་འཆེ་ཞིང་། །མཐུན་རྐྱེན་མ་ལུས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་། །འགྲོ་བའི་སྡུག་བསྔལ་སེལ་བའི་མཐུ་ལྡན་ཤོག། །སྐྱེ་བ་ཀུན་ཏུ་ཡང་དག་བླ་མ་དང་། །འབྲལ་མེད་ཆོས་ཀྱི་དཔལ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་ཅིང་། །ས་དང་ལམ་གྱི་ཡོན་ཏན་རབ་རྫོགས་ནས། །རྡོ་རྗེ་འཆང་གི་གོ་འཕང་མྱུར་ཐོབ་ཤོག །རྩ་བ་གྲུབ་ཆེན་གླིང་དང་འཕྲོ་མཐུད་པད་དཀར་གཉིས་པ་དང་གསུམ་པས་སོ།། ༄༅། །དཀར་བརྒྱུད་ཕྱག་མཆོད་བཞུགས་སོ།། ༄༅། །ཕྱོགས་བཅུ་དུས་གསུམ་གྱི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྐུ་གསུང་ཐུགས་ཡེ་ཤེས་རྡོ་རྗེ་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་པའི་ངོ་བོ། ཟབ་པ་དང་རྒྱ་ཆེ་བའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་འབྱུང་གནས། རིག་པ་དང་གྲོལ་བར་སྨྲ་བའི་འཕགས་པའི་དགེ་འདུན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མངའ་བདག། །ཆོས་ཀྱི་རྗེ། ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ། ཆོས་ཀྱི་དབང་ཕྱུག །འགྲོ་བའི་མགོན་པོ་གཙང་པ་རྒྱ་རས་པའི་ཞབས་ཀྱི་པདྨོ་དྲི་མ་མེད་པ་ལ་གུས་པས་ཕྱག་འཚལ་ཞིང་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ། །དམིགས་མེད་བརྩེ་བ་ཆེན་པོས་རྗེས་སུ་བཟུང་དུ་གསོལ། །སྲིད་དང་ཞི་བའི་དཔལ་གྱུར་ཅིང་། །སྟོང་ཉིད་སྙིང་རྗེའི་སྙིང་པོ་ཅན། །སྐུ་བཞི་ཡེ་ཤེས་ལྔ་ཡི་བདག །རྡོ་རྗེ་འཆང་ཆེན་ལ་ཕྱག་འཚལ། །ཆོས་རྣམས་ཀུན་གྱི་གསང་བའི་མཛོད། །མ་ལུས་སྤྲོ་དང་བསྡུ་མཛད་ཅིང་། །རྒྱལ་སྲས་ཀུན་གྱི་དབང་ཕྱུག་གཙོ། གསང་བའི་བདག་པོ་ལ༴། རྒྱལ་བ་རནམས་ཀྱིས་རྗེས་སུ་བཟུང་། བླ་མེད་ཐེག་པའི་ལམ་མཆོག་སྟོན། །བརྟུལ་ཞུགས་སྤྱོད་པའི་རྣལ་འབྱོར་པ། །ཏིལླི་ཤེར་བཟང་ལ༴། གནས་ལྔ་རིག་པའི་པཎྜི་ཏ། །བཅུ་གཉིས་དཀའ་སྤྱད་དངོས་གྲུབ་བརྙེས། །མི་བརྗེད་གཟུངས་ཐོབ་རྣལ་འབྱོར་པ། །ནཱ་རོ་པཎ་ཆེན་ ལ༴ །སྐད་གཉིས་སྨྲ་བའི་གཙུག་གི་རྒྱན། །ཟབ་དོན་རྒྱུད་སྡེ་རྒྱ་མཚོའི་བདག། རྡོ་རྗེ་འཛིན་པའི་མཆོག་གྱུར་པ། །མར་པ་ལོ་ཙཱ་ལ༴ །ཐ་མལ་འཆིང་བ་རྒྱུན་བཅད་ནས། །གཡོ་མེད་འོད་གསལ་དྷཱ་ཏཱིའི་ངང་། །བདེ་ཆེན་ནམ་མཁའི་རྣལ་འབྱོར་པ། །མི་ལ་རས་པ་ལ༴ །གང་ཡང་ཟབ་མོའི་ཆོས་ཉིད་ཀྱིས། །བླང་དོར་མ་ལུས་གསལ་བར་མཛད། །ཐབས་མཁས་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་མངའ་བའི། །དྭགས་པོ་ལྷ་རྗེ་ལ༴ །ཟབ་ཅིང་རྒྱ་ཆེའི་ཆོས་རྣམས་ཀུན། །གདུལ་བྱའི་བློ་དང་འཚམ་པར་སྟོན། །སྨིན་གྲོལ་ལམ་ལ་འགོད་མཛད་པའི། །མཐའ་རྩ་པ་ལ༴ །འཁོར་དང་མྱ་ངན་འདས་པའི་ཆོས། །ཆོས་དབྱིངས་རྒྱ་མཚོའི་རོལ་པར་ཤར། །ཟུང་འཇུག་རྟོགས་པའི་གླུ་དབྱངས་མཁན། །གྲུབ་ཐོབ་གླིང་རས་ལ༴ །གང་གི་སྐུ་གསུང་ཐུགས་ཀྱི་གསང་། །ནམ་མཁའ་ལྟ་བུར་མཉམ་པ་ཉིད། །འགྲོ་ལ་སྤྲུལ་པ་སྣ་ཚོགས་སྟོན། །གཙང་པ་རྒྱ་རས་ལ༴། །ཟབ་དོན་རྟོགས་པའི་ང་རོ་ཡིས། །ཐེག་དམན་རི་དྭགས་ཟིལ་གྱིས་གནོན། །ཐེག་ཆེན་ཆོས་ཀྱི་སྒྲ་ཆེན་སྒྲོག །སངས་རྒྱས་དབོན་རས་ལ༴ །གང་གི་བློ་གྲོས་ཟླ་མེད་པ། །མཐུ་ཆེན་གྱིས་ཀྱང་གཞལ་དཀའ་བའི། །ཟབ་དོན་གཏེར་གྱི་བུམ་པའི་བདག། །གཞོན་ནུ་སེངྒེ་ལ༴ ། འགྲོ་ཚོགས་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་གཟིར་ཞིང་། །མ་རིག་མུན་པས་ལྡོངས་པ་ལ། །ཐེག་མཆོག་འོད་ཟེར་འགྱེད་མཛད་པའི། །ཉི་མ་སེངྒེ་ལ༴ །ཤེས་བྱའི་ཆོས་རྣམས་མ་ལུས་པ། །ཇི་སྙེད་མཁྱེན་པས་དོན་གཟིགས་ནས། །ཕྱིན་ཅི་ལོག་ལས་རྣམ་རྒྱལ་བ། །སེངྒེ་ཤེས་རབ་ལ༴ །འཁོར་བའི་གཡུལ་ངོ་ལས་རྒྱལ་ཞིང་། །མྱ་ངན་འདས་པའི་དེད་དཔོན་མཆོག །དམིགས་མེད་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་མངའ་བའི། །སྤོས་སྐྱ་པ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །མཚན་དཔེས་བརྒྱན་པའི་སྐུ་མངའ་ཞིང་། །ཟབ་ཡངས་ཆོས་ཀྱི་སྒྲ་ཆེན་སྒྲོག། །མཁྱེན་བརྩེའི་ཐུགས་མངའ་ཆོས་ཀྱི་རྗེ། །བཅུ་གསུམ་པ་ལ་ཕྱག༴ །སྙིགས་དུས་ཐུབ་དབང་ཞིང་མཆོག་འདིར། ལུང་དང་རྟོགས་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ། །རྒྱལ་བ་ཉིད་དང་དབྱེར་མེད་པ། །ཀུན་དགའ་སེངྒེ་ལ༴ །བསླབ་གསུམ་ཉེས་ལྟུང་སྐྱོན་མེད་ཅིང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ལ་དབང་འབྱོར་པས། །འགྲོ་ཀུན་ཟབ་མོའི་ལམ་ལ་སྦྱོར། །རྡོ་རྗེ་རིན་ཆེན་ལ༴ །མཁྱེན་པས་འགྲོ་བའི་བློ་མུན་སེལ། །བརྩེ་བས་ལེགས་པའི་ལམ་ལ་འགོད། །རྒྱུན་མི་ཆད་པའི་ཕྲིན་ལས་ཅན། །བློ་གྲོས་སེངྒེ་ལ༴ །རང་དོན་རྟོགས་པ་མཐར་སོན་ཞིང་། །གཞན་དོན་བསྡུ་བཞིའི་ཕྲིན་ལས་ཀྱིས། །འགྲོ་ཀུན་བརྩེ་བས་རྗེས་འཛིན་པའི། །ཤེས་རབ་སེངྒེ་ལ༴ ། ཆོས་ཀུན་གདོད་ནས་སྟོང་པའི་གདངས། །སྣ་ཚོགས་སྣང་བའི་དངོས་པོ་རྣམས། །རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་འབྱུང་ཉིད་དུ་གཟིགས། །ཡེ་ཤེས་རིན་ཆེན་ལ༴ །འགྲོ་ཚོགས་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུ་ལ། །སྒྱུ་མ་ལྟ་བུའི་ཆོས་སྟོན་ཞིང་། །སྒྱུ་འཕྲུལ་ཆེན་པོར་རོ་གཅིག་པའི། །ནམ་མཁའ་དཔལ་བཟང་ལ༴ །ཇི་ལྟ་བ་ཡི་གནས་ལུགས་རྟོགས། །ཇི་སྙེད་པ་ཡི་ཆོས་རྣམས་མཁྱེན། །མཐའ་ཡས་ཡོན་ཏན་དུ་མའི་མཛོད། །ཤེས་རབ་བཟང་པོ་ལ༴ །ཤེས་བྱ་ཀུན་ལ་མངའ་བརྙེས་ཤིང། །གྲགས་པའི་རྔ་ཆེན་ཕྱོགས་བཅུར་སྒྲོག། འཇིགས་མེད་དཔའ་བོ་ཆེན་པོ་པ། ཀུན་དགཡ་དཔལ་འབྱོར་ལ༴ །བཤད་དང་སྒྲུབ་པའི་རིན་པོ་ཆེ། །དཀར་བརྒྱུད་རྒྱལ་མཚན་རྩེར་འཛིན་ཅིང་།།ཟབ་དོན་འདོད་དགུའི་ཆར་འབེབས་པ། །ངག་དབང་ཆོས་རྒྱལ་ལ༴ །ཚོགས་གཉིས་རྒྱ་མཚོའི་དཔལ་ལས་འཁྲུངས། །འཁོར་འདས་རང་གྲོལ་རྟོགས་པ་དང་། །དམིགས་མེད་སྙིང་རྗེའི་བདག་ཉིད་ཅན། །ཆོས་ཀྱི་གྲགས་པ་ལ༴ །མཐུ་སྟོབས་ནུས་པ་རྨད་དུ་བྱུང་། །གསང་སྔགས་མཛོད་འཛིན་རྒྱལ་བའི་སྲས། །དཔལ་ལྡན་གསང་བའི་བདག་པོ་དངོས། །ངག་དབང་གྲགས་པ་ལ༴ །ཀུན་མཁྱེན་འགྲོ་ལ་ཕན་བཞེད་པ། །ཇི་སྲིད་འཁོར་བ་གནས་ཀྱི་བར། །ཕྲིན་ལས་མཛད་པ་མི་འཆད་པ། །ངག་གི་དབང་ཕྱུག་ལ༴། ། ཡོན་ཏན་ཀུན་གྱི་གཏེར་གྱུར་པ། །འདྲེན་པ་མཆོག་གི་སྤྲུལ་པའི་སྐུ། །སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་དོན་མཛད་པ། །མི་ཕམ་པད་དཀར་ལ༴།རིགས་རུས་ཕུན་ཚོགས་ལས་འཁྲུངས་ཤིང། །ཟབ་དོན་གདམས་པའི་གཏེར་གྱི་བདག། །འགྲོ་ཀུན་ཕན་བདེའི་ས་ལ་འགོད། །མི་ཕམ་ཆོས་རྒྱལ་ལ༴ །ཟབ་དོན་གདམས་པའི་གཏེར་གྱིས་ཕྱུག །འགྲོ་ཀུན་བྱང་ཆུབ་ལམ་ལ་འགོད། །གསང་སྔགས་ཟབ་མོའི་རྣལ་འབྱོར་པ། །བསྟན་པའི་ཉི་མ་ལ༴ །མཁྱེན་པས་འགྲོ་བའི་བློ་མུན་སེལ། །བརྩེ་བས་གཞན་དོན་མི་དོར་བར། །རྒྱུན་མི་ཆད་པའི་ཕྲིན་ལས་མངའ། །ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་ལ་ཕྱག་འཚལ། །སྣ་ཚོགས་སྒྱུ་མའི་རོལ་རྩེད་ཀྱིས། །འགྲོ་བ་རྒྱ་མཚོའི་དོན་མཛད་ཀྱང་། །སྐྱེ་མེད་དབྱིངས་ལས་གཡོ་མིན་པའི། །བསོད་ནམས་འོད་ཟེར་ལ༴ །རྒྱལ་བའི་བསྟན་ལ་རྒྱལ་བ་བཞིན། །བྱ་བ་མཛད་པའི་རྒྱལ་བའི་སྲས། །ཟག་མེད་རྣམ་ཐར་རྒྱ་མཚོའི་བདག། །བསྟན་འཛིན་རབ་རྒྱས་ལ༴ །ཕྱོགས་དུས་རྒྱལ་བ་སྲས་བཅས་ཀྱི། །སྐུ་གསུང་ཐུགས་ཀྱི་གསང་བའི་མཛོད། །མ་ལུས་གཅིག་འདུས་ཆོས་ཀྱི་རྗེ།། ངག་དབང་རྒྱལ་མཚན་ལ༴ །སྐྱེ་མེད་གཤིས་ལ་བརྟན་ཐོབ་ཅིང་། །འགག་མེད་གདངས་ལ་རྩལ་འབྱོངས་ཏེ། །ཟུང་འཇུག་ཀློང་ཡངས་ཆེར་རྫོགས་པ། །ཤཱཀྱ་རིན་ཆེན་ལ༴ །རིག་སྟོང་དགོངས་པའི་དབྱིངས་རུམ་ནས། །མཁྱེན་བརྩེའི་ཟླ་བ་རྒྱས་པའི་ཆུས། །གདུལ་བྱའི་ཀུན་ད་འགྲོལ་མཛད་པའི། །ཡོན་ཏན་མཐའ་ཡས་ལ༴། ཇི་ལྟའི་གནས་ལུགས་མངོན་གྱུར་ཅིང་། །ཇི་སྙེད་མཁྱེན་པའི་ཆོས་རྔའི་སྒྲས། །སྐལ་བཟང་གཉིད་ལས་སློང་མཛད་པ།། འཇམ་དབྱངས་རྒྱལ་མཚན་ལ༴ །འགྲོ་རྣམས་སྲིད་པའི་རྒྱ་མཚོ་དང་། །ཞི་བདེའི་གཡང་ ས་ལས་བསྒྲལ་ཏེ། །བྱང་ཆུབ་མཆོག་ལ་དབུགས་འབྱིན་མཁན། །ཤེས་རབ་རྒྱལ་མཚན་ལ༴ །སྨིན་གྲོལ་གདམས་པའི་ཆབ་རྒྱུན་གྱིས། །འགྲོ་བའི་ཚ་གདུང་ཀུན་བཅིལ་ནས། །ཞི་བསིལ་གཏན་བདེའི་དཔལ་སྟེར་བའི། །ཡོན་ཏན་རྒྱལ་མཚན་ལ༴ །མང་ཐོས་ལུང་གི་སྤྲིན་རུམ་ན། །མངོན་རྟོགས་ལུས་ཀྱི་རྩལ་རྫོགས་ཏེ། །ཀློག་སྤོང་ཆོས་སྒྲ་ཆེར་སྒྲོག་པ། །ཤཱཀྱ་རྒྱལ་མཚན་ལ༴།།སངས་རྒྱས་ཀུན་གྱི་ངོ་བོ་ཉིད། །དམ་ཆོས་མ་ལུས་འབྱུང་བའི་ཁུངས། །དགེ་འདུན་འདུས་པ་ཡོངས་ཀྱི་རྗེ། །འཇིགས་མེད་ཆོས་རྒྱལ་ལ༴། །བྱམས་པའི་ཆུ་བ་རབ་བརྟན་ཅིང་། །སྙིང་རྗེའི་སྡོང་པོ་རྒྱས་པ་ལ། །གཞན་ཕན་འབྲས་བཟང་གཡུར་ཟ་བ། །ཕྲིན་ལས་རྒྱལ་མཚན་ལ༴། བློ་འདས་རྟོགས་པ་སྐྱོང་བ་དང་། །བློས་བྱས་རྟེན་འབྲེལ་སྒྲིག་པ་གཉིས། །འགལ་མེད་མཉམ་ཉིད་ལམ་ཁྱེར་མཁན། །ཆོས་ཀྱི་དབང་ཕྱུག་ལ༴། །ཁ་སྦྱོར་བདུན་ལྡན་རྡོ་རྗེ་འཆང་། །ཁམས་དྲུག་ལྡན་པའི་རྫུར་ཞུགས་ནས། །སྣང་སྲིད་ཆོས་སྐུར་སྟོན་མཛཔའི། །བསྟན་འཛིན་རྒྱ་མཚོ་ལ༴ །རིགས་རྣམས་ཀུན་གྱི་ཁྱབ་བདག་ཆེ། །རབ་འབྱམས་དཀྱིལ་འཁོར་རྒྱ་མཚོའི་གཙོ། །བཀའ་དྲིན་གསུམ་ལྡན་འཁོར་ལོའི་མགོན། །རྩ་བའི་བླ་མ་ལ་ཕྱག་འཚལ། །ཞེས་པ་འདིའི་རྩ་བ་རྒྱལ་དབང་ཆོས་རྗེས་མཛད་པ་ལ། བརྒྱུད་རིམ་ཕྱི་མ་ཕལ་ཆེར་སྐུ་ཞབས་ཚེས་བཅུའི་ཐུགས་འདོད་བཞིན་ཤཱཀྱའི་དགེ་སློང་ཡོན་ཏན་འོད་ཀྱིས་ཁ་བསྐངས་པ་དགེའོ།། །། ༈ ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོའི་བླ་མ་བརྒྱུད་པའི་གསོལ་འདེབས་བཞུགས་སོ།། ན་མོ་མཧཱ་མུ་དྲ་ཡ། སྐུ་གསུམ་གྱི་འབྲས་བུ་སྨིན་པའི་ས། །གནས་འོག་མིན་ཆོས་དབྱིངས་ཕོ་བྲང་དུ། །ཆོས་སྐུ་རྡོ་རྗེ་འཆང་ཆེན་ལ་གསོལ་བ་འདེབས།། སེམས་ཉིད་ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་རང་ངོ་འཕྲོད་པ་དང་། །ལམ་གང་ཤར་ལ་སྤང་བླང་མེད་པ་དང་། །སྣང་སྲིད་སྐུ་གསུམ་དུ་འཆར་བར་བྱིན་གྱིས་རློབས། །བྱིན་རླབས་ཀྱི་ཆུ་བོ་འབབ་པའི་ས། །ཤར་ཟ་ཧོར་ནོར་བུའི་དགོན་པ་རུ། །ཏིལླི་ཤེས་རབ་བཟང་པོ་ལ་གསོལ་བ་འདེབས། །སེམས་ཉིད་ལྷན་སྐྱེས༴ །ལམ་གང་ཤར་ལ༴ །སྣང་སྲིད་སྐུ་གསུམ༴།དངོས་གྲུབ་ཀྱི་བདུད་རྩི་འབྱུང་བའི་ས། །བྱང་པུཥྤ་ཧ་རིའི་དགོན་པ་རུ། །མཁས་པ་ནཱ་རོ་པཎ་ཆེན་ལ་གསོལ་བ་འདེབས། །སེམས་ཉིད་ལྷན་སྐྱེས༴ །ལམ་གང་ཤར་ལ༴ །སྣང་སྲིད་སྐུ་གསུམ༴ །མན་ངག་གི་རྒྱ་མཚོ་འཁྱིལ་བའི་ས། །ལྷོ་གྲོ་བོ་ལུང་གི་དགོན་པ་རུ། །སྒྲ་སྒྱུར་མར་པ་ལོ་ཙཱ་ལ་གསོལ་བ་འདེབས། །སེམས་ཉིད༴ །ལམ་གང༴ །སྣང་སྲིད་སྐུ་གསུམ༴ །སྒྲུབ་བརྒྱུད་ཀྱི་གངས་རི་ཆགས་པའི་ས།། ནུབ་ལ་ཕྱི་གངས་ཀྱི་རྭ་བ་རུ། །དབང་ཕྱུག་མི་ལ་རས་པ་ལ་གསོལ་བ་འདེབས། །སེམས་ཉིད༴ །ལམ་གང༴ །སྣང་སྲིད༴ །དཀར་བརྒྱུད་ཀྱི་རི་དབང་བརྟན་པའི་ས། །ཤར་དྭགས་ལྷ་སྒམ་པོའི་དགོན་པ་རུ། །ཆོས་རྒྱལ་དྭགས་པོ་ལྷ་རྗེ་ལ༴ །སེམས༴ །ལམ༴ །ཁམས་གསུམ་གྱི་རྒྱལ་སྲིད་སྐྱོང་བའི་ས། །དཔལ་ཕག་མོ་གྲུ་ཡི་ནགས་ཁྲོད་དུ། །བདེ་གཤེགས་ཁམས་པ་རྡོར་རྒྱལ་ལ༴ །སེམས༴ །ལམ༴ །སྣང༴ །གནས་ལུགས་ཀྱི་རྟོགས་པ་སྐྱོང་བའི་ས། །སྣ་ཕུ་ཆོས་ལུང་གི་དགོན་པ་རུ། །གྲུབ་ཐོབ་གླིང་ཆེན་རས་པ་ལ་གསོལ་བ་འདེབས། །སེམས་ཉིད་ལྷན་སྐྱེས༴ །ལམ་གང་ཤར༴ །སྣང་སྲིད་སྐུ་གསུམ༴། །བཤད་སྒྲུབ་ཀྱི་སྙིང་པོ་ལེན་པའི་ས། །འབྲུག་ར་ལུང་གཉིས་ཀྱི་གདན་ས་རུ། །འགྲོ་མགོན་གཙང་པ་རྒྱ་རས་ལ༴ །སེམས༴ །ལམ༴། སྣང༴ །ཆོས་བརྒྱུད་ལ་རོ་སྙོམས་བྱེད་པའི་ས། །སྟག་རི་གངས་ཀྱི་རྭ་བ་རུ།། སངས་རྒྱས་དབོན་ཆེན་རས་པ་ལ༴། །སེམས༴ །ལམ༴ །སྣང༴ ལྷུན་གྲུབ་ཀྱི་རང་ས་འཛིན་པའི་ས། །གདན་ས་ཡ་བཞིའི་བཞུགས་གནས་སུ། །ཆོས་རྗེ་གཞོན་ནུ་སེངྒེ་ལ༴ །སེམས༴ །ལམ༴ །སྣང༴ །བདེ་ཆེན་གྱི་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བའི་ས། །ཡང་དགོན་རྒྱལ་པོའི་ཕོ་བྲང་དུ། །བྱང་སེམས་ཉི་མ་སེངྒེ་ལ༴ །སེམས༴ །ལམ༴ །སྣང་༴ །སྐྱེ་མེད་ཀྱི་ནམ་འཕངས་སྤྱོད་པའི་ས། །ར་འབྲོག་རྡོར་གླིང་གི་དགོན་པ་རུ། །ཆོས་རྗེ་རྡོ་རྗེ་གླིང་པ་ལ༴། སེམས༴ །ལམ༴། སྣང་༴ །ཟབ་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་སྒོ་འབྱེད་པའི་ས། །སྤོས་སྐྱ་དཔལ་གྱི་གཟིམས་ཁང་དུ། །མཚན་ལྡན་སྤོས་སྐྱ་པ་ཆེན་པོ་ལ༴། སེམསཟ། ལམ༴ །སྣང༴ ཐེག་ཆེན་གྱི་བསྟན་པ་དར་བའི་ས། །དཀར་བརྒྱུད་ཀྱི་གདན་ཁྲི་ཡངས་པ་རུ། །དྲིན་ཅན་བཅུ་གསུམ་པ་ཆེན་པོ་ལ༴ །སེམས༴ ལམ༴ །སྣང༴ །སྨིན་གྲོལ་གྱིས་སྐལ་ལྡན་ཚིམས་པའི་ས། །ཟབ་ཡངས་བདེ་ཆེན་གྱི་ཕུག་པ་རུ། །འཇམ་དབྱངས་ཀུན་དགའ་སེངྒེ༴ སེམས༴ ལམ༴ སྣང༴ །བསླབ་གསུམ་གྱི་མེ་ཏོག་འཁྲུངས་པའི་ས། །གཞན་ཕན་གྱི་སྐྱེད་ཚལ་ཡངས་པ་རུ། །དྲིན་ཅན་བཛྲ་རཏཱ་ལ༴ སེམས༴ ལམ༴ སྣང༴ འཁྲུལ་མེད་ཀྱི་ཉམས་མྱོང་འཆར་བའི་ས། །ཟབ་གསལ་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་རུ། །འཇམ་དབྱངས་བློ་གྲོས་སེངྒེ་ལ༴ །སེམས༴ ལམ༴ སྣང༴ གནས་ལུགས་ཀྱི་རང་འོད་གསལ་བའི་ས། །གངས་ཆེན་གྱི་ལྟེ་བ་གངས་བཟངས་སུ།། མཉམ་མེད་མཁྱེན་བརྩེའི་རྟོགས་ལྡན་ལ༴ སེམས༴ ལམ༴ སྣང༴ འཁོར་འདས་ལ་མཉམ་པར་སྤྱོད་པའི་ས། །རང་བྱུང་ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་ཕོ་བྲང་དུ།། འཇམ་དབྱངས་ཡེ་ཤེས་རིན་ཆེན་ལ༴ སེམས༴། ལམ༴། སྣང༴། བདག་གཞན་གྱི་དགོས་འདོད་འབྱུང་བའི་ས། །མཉམ་ཉིད་ཀྱི་ཞིང་ཁམས་ཡངས་པ་རུ། །གྲུབ་ཆེན་བློ་གྲོས་མཆོག་ལྡན ལ༴ །སེམས༴ །ལམ༴ །སྣང༴ །སྐལ་ལྡན་གྱི་སེམས་རྒྱུད་གྲོལ་བའི་ས། །རང་རིག་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཕོ་བྲང་དུ། །དྲིན་ཅན་ཤེས་རབ་བཟང་པོ་ལ༴ །སེམས༴ །ལམ= །སྣང༴ །མཁྱེན་གཉིས་ཀྱི་ལོ་ཏོག་རྒྱས་པའི་ས། །རང་བཞིན་རྣམ་དག་གི་ཕོ་བྲང་དུ། །འཁྲུལ་ཞིག་ནམ་མཁའི་རྣལ་འབྱོར་ལ༴ །སེམས༴ །ལམ༴ །སྣང༴ སྣང་གྲགས་རྣམས་ཆོས་སྐུར་རོལ་པའི་ས། །ཕྱོགས་བྲལ་གྱི་ནམ་མཁའ་ཡངས་པ་རུ། མཚུངས་མེད་རྒྱལ་དབང་ཆོས་རྗེ་ལ༴ །སེམས༴ །ལམ༴ །སྣང༴ སེམས་ཉིད་ཀྱི་གཏེར་ཁ་འབྱེད་པའི་ས། །སྟོང་ཉིད་སྙིང་རྗེའི་ཕོ་བྲང་དུ། །ངག་དབང་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ ལ༴ །སེམས༴ །ལམ༴ །སྣང༴ །བདེ་སྟོང་ལ་རྒྱུན་ཆད་མེད་པའི་ས། །གནས་རྡོ་རྗེ་བཙུན་མོའི་བྷ་ག་རུ། །ཡོངས་འཛིན་ངག་གི་དབང་ཕྱུག་ལ༴ །སེམས༴ །ལམ༴ །སྣང༴ །ཟབ་དོན་གྱི་སྙིང་པོ་ལེན་པའི་ས། །བདེ་ཆེན་འབྲུག་རྒྱས་ཀྱི་དགོན་པ་རུ། །ཀུན་སྤངས་ཤེས་རབ་རྒྱ་མཚོ་ས་གསོལ་བ་འདེབས། །སེམས༴ །ལམ༴ །སྣང༴ ཚད་མེད་ཀྱི་ཐུགས་རྗེས་ཁྱབ་པའི་ས། །འཕྲིན་ལས་མཁའ་ཁྱབ་ཀྱི་ཕོ་བྲང་དུ། །རྒྱལ་དབང་པདྨ་དཀར་པོ་ལ་གསོལ་བ་འདེབས། །སེམས༴ །ལམ༴ །སྣང༴ །ཐེག་ཆེན་གྱི་ཆོས་ཆར་འབེབ་པའི་ས། །གནས་གར་བཞུགས་ཆོས་ཀྱི་ཕོ་བྲང་དུ། །རྗེ་བཙུན་ཆོས་ཀྱི་མགོན་པོ་ལ་གསོལ་བ་འདེབས། །སེམས༴ །ལམ༴ །སྣང༴།ཐར་འདོད་ལ་བྱང་ཆུབ་སྟེར་བའི་ས། །སྐུ་གསུམ་མངོན་གྱུར་གྱི་ཕོ་བྲང་དུ། །ཡོངས་སུ་ངག་དབང་བཟང་པོ་ལ་གསོལ་བ་འདེབས། །སེམས༴ །ལམ༴སྣང༴ །མཐོང་ཐོས་ཀྱི་གཞན་རྒྱུད་གྲོལ་བའི་ས། །དཀར་བརྒྱུད་ཀྱི་རྒྱལ་མཚན་མཐོན་པོའི་རྩེར། །རྒྱལ་དབང་དཔག་བསམ་དབང་པོ་ལ་གསོལ་འདེབས། །སེམས༴ །ལམ༴ །སྣང༴ །ཉམས་རྟོགས་ཀྱི་དབྱར་མཚོ་སྤེལ་བའི་ས། །གནས་ངེས་མེད་གྲུབ་པའི་སྡིག་གནས་སུ། །རྗེ་བཙུན་མི་ཕམ་བློ་གྲོས་ལ་གསོལ་བ་འདེབས། །སེམས༴ །ལམ༴ །སྣང༴ །བླ་མེད་ཀྱི་ངེས་གསང་འབྱུང་བའི་ས། །སྐུ་བཞི་བདེ་ཆེན་ཀྱི་ཕོ་བྲང་དུ། །ཡོངས་འཛིན་ཀུན་དགའ་ལྷུན་གྲུབ་ལ༴ །སེམས༴ །ལམ༴ །སྣང༴ །མཚན་འཛིན་གྱི་སྤྲོས་པ་འཇིག་པའི་ས། །བདེ་ཆེན་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཕོ་བྲང་དུ། །མི་ཕམ་ཆོསཀྱི་དབང་ཕྱུག་ལ༴ སེམས༴ ལམ༴ སྣང༴ །དགེ་ལེགས་ཀྱི་འདོད་དགུ་འབྱུང་བའི་ས། །མཁའ་ཁྱབ་རྡོ་རྗེའི་གྲོང་ཁྱེར་དུ། །མི་ཕམ་ཡར་འཕེལ་དབང་པོ༴། སེམས༴ །ལམ༴ །སྣང༴ །འགྱུར་མེད་ཀྱི་བདེ་ལ་རོལ་པའི་ས། །དག་པ་གཉིས་ལྡན་གྱི་ཕོ་བྲང་དུ། །མཚུངས་མེད་དགེ་ལེགས་བཞད་པ་ལ༴ སེམས༴ །ལམ༴ །སྣང༴ །བྱིན་རླབས་ཀྱི་བཀའ་བབས་བརྙེས་པའི་ས། སྐལ་ལྡན་རང་གྲོལ་གྱི་ཕོ་བྲང་དུ། །རྗེ་བཙུན་ཐུགས་ཀྱི་རྡོ་རྗེ༴ །སེམས༴ ལམ༴ །སྣང༴ །སྤྲོས་མཚན་གྱི་འཆིངས་ལས་གྲོལ་བའི་ས། །ཡེ་ཤེས་ལྔ་ལྡན་ཀྱི་ཞལ་ཡས་སུ། །ལྷན་སྐྱེས་བདེ་ཆེན་རྡོ་རྗེ་༴།སེམས༴ །ལམ༴། སྣང༴ །སྒྲུབ་བརྒྱུད་ཀྱི་མཆོད་སྡོང་བརྙེས་པའི་ས། །མི་འགྱུར་བདེ་ཆེན་ཕོ་བྲང་དུ། །ཁྱབ་བདག་འཇམ་དཔལ་དཔའ་བོ༴ །སེམས༴ །ལམ༴ །སྣང༴།གཞན་ཕན་གྱི་སྨོན་ལམ་སྤྱོད་པའི་ས། །གནས་ངེས་མེད་བདེ་བའི་ཞིང་ཁམས་སུ། །རྒྱལ་དབང་ཆོས་ཀྱི་སྣང་བ༴ །སེམས༴ །ལམ༴ །སྣང༴ གང་ཤར་ཀུན་བདེ་བར་འཆར་བའི་ས། །རྣམ་དག་བདེ་ཆེན་གྱི་ཕོ་བྲང་དུ། ཁྱབ་བདག་ཡེ་ཤེས་གྲུབ་པ༴ །སེམས༴ །ལམ༴ །སྣང༴ །ཐར་འདོད་ཀྱི་འགྲོ་ཀུན་འདྲེན་པའི་ས། །མཁྱེན་བརྩེ་ནུས་ལྡན་གྱི་ཕོ་བྲང་དུ། །མི་ཕམ་བསྟན་པའི་ཉི་མ་ལ༴ །སེམས༴ །ལམ༴ །སྣང༴ །རྒྱལ་ཀུན་གྱིས་རྗེས་སུ་འཛིན་པའི་ས། །གནས་དད་གསུམ་འགྱུར་མེད་ཀྱི་ཞིང་ཁམས་སུ། །ངེས་དོན་བསྟན་པའི་ཉིན་བྱེད་ལ༴ །སེམས༴ །ལམ༴ །སྣང༴ །བསྐྱེད་རྫོགས་ཀྱི་ཏིང་འཛིན་བརྟན་པའི་ས། །གྲུབ་གཉིས་མངོན་གྱུར་གྱི་ཕོ་བྲང་དུ། །མཐུ་ཆེན་ཆོས་ཀྱི་ཉིན་བྱེད་ལ༴ །སེམས༴ །ལམ༴ །སྣང༴ །དོན་གཉིས་ཀྱི་གཏེར་སྒོ་འབྱེད་པའི་ས། །འོད་གསལ་མཁའ་ཁྱབ་ཀྱི་གཞལ་ཡས་སུ། །མི་ཕམ་ཡེ་ཤེས་སྣང་བ༴ །སེམས༴ །ལམ༴ །སྣང༴ །སྨིན་གྲོལ་གྱི་གྲུ་ཆར་འབེབ་པའི་ས། །གནས་པདྨ་ལུང་གི་གཞལ་ཡས་སུ། །མདོ་ཁམས་བསྟན་པའི་ཉི་མ་ལ༴ །སེམས༴ །ལམ༴ །སྣང༴ །རིས་མེད་ཀྱི་གདུལ་བྱ་སྐྱོང་བའི་ས། །གནས་གར་བཞུགས་རང་སྣང་འོག་མིན་དུ། །གྲུབ་དབང་ཤཱཀྱ་ཤྲཱིལ༴། །སེམས༴། །ལམ༴། །སྣང༴། །ཚེ་གཅིག་ལ་སངས་རྒྱས་སྟེར་བའི་ས། །གནས་སྤྱི་གཙུག་ཉི་ཟླའི་གདན་སྟེང་དུ། །དྲིན་ཅན་རྩ་བའི་བླ་མ་ལ་གསོལ་བ་འདེབས། །སེམས་ཉིད་ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་རང་ངོ་འཕྲོད་པ་དང་། །ལམ་གང་ཤར་ལ་སྤང་བླང་མེད་པ་དང་། །སྣང་སྲིད་སྐུ་གསུམ་དུ་འཆར་བར་བྱིན་གྱིས་རློབས། །ཞེས་ཕྱག་ཆེན་བརྒྱུད་པའི་གསོལ་འདེབས་རྒྱས་པ་འདི་སྟེ། བརྒྱུད་ཚུལ་འདི་ནི་འཚོགས་དོན་འདྲིལ་ཆེད་འབྲུག་ལུགས་སྤྱི་བརྒྱུད་ལྟར་བཀོད་པ་ཡིན་ལ། གཞན་ཡང་བརྒྱུད་ཚུལ་འབྲུག་ལུགས་ལ། ཀུན་མཁྱེན་པདྨ་དཀར་པོ་ཡན་ཐམས་ཅད་མཐུན་ཞིང་། དེ་ནས་རང་རང་བརྒྱུད་ལུགས་སོ་སོ་གང་ཡིན་གྱི་གསོལ་འདེབས་ཚིག་བསྒྱུར་བྱེད་ཀྱང་ཆོག་གོ། ༄༅། །ཀུན་འདུས་ནོར་བུའི་ལུགས་སུ་གསོལ་བ་འདེབས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་སྒྲིགས་པ་བཞུགས་སོ།། ༄༅། །ཀུན་འདུས་ནོར་བུའི་ལུགས་སུ་གསོལ་བ་འདེབས་པའི་རིམ་པ་ཆོས་རྗེ་གཙང་པ་རྒྱ་རས་ཀྱིས་མཛད་པ་ནི། །རྗེ་མ་ལུས་ཀུན་ཁྱབ་སྒྲིབ་གཉིས་དག་པ་ཡི། །བླ་མ་སངས་རྒྱས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི། །རྗེ་སངས་རྒྱས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི། །མ་ནམ་མཁའ་དང་མཉམ་པའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད། །བླ་མ་སངས་རྒྱས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི། །རྗེ་སངས་རྒྱས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ལ༴ །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཆོས་སྐུ་མངོན་དུ་འགྱུར་བར་བྱིན་གྱིས་བརླབ་ཏུ་གསོལ། །མཉམ་རྗེས་འདྲེས་པའི་རྟོགས་པ་འཆར་བར་བྱིན་གྱིས་བརླབ་ཏུ་གསོལ། །རྒྱུན་ཆད་མེད་པའི་ཉམས་མྱོང་བརྟན་པར་བྱིན་གྱིས་བརླབ་ཏུ་གསོལ། །མ་ནམ་མཁའ་དང་མཉམ་པའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད། །བླ་མ་སངས་རྒྱས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ལ༴ །རྗེ་སངས་རྒྱས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ལ༴ །རྗེ་མ་འགགས་ཀུན་ཁྱབ་སྐུ་ལ་ཞིང་ཁམས་སྣང་། །དུས་གསུམ་རྒྱལ་བའི་སྤྲིན་ཚོགས་འཁྲིགས་པ་ཡི། །བླ་མ་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུ་ལ༴ །རྗེ་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུ་ལ༴ །མ་ནམ་མཁའ་དང་མཉམ་པའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད། །བླ་མ་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུ་ལ༴ །རྗེ་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུ་ལ༴ །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྐུ་མཚན་དང་དཔེ་བྱད་ཀྱིས་བརྒྱན་པར་བྱིན་གྱིས་བརླབ་ཏུ་གསོལ། །གསུང་དབྱངས་ཡན་ལག་དྲུག་ཅུ་དང་ལྡན་པར་བྱིན་གྱིས་བརླབ་ཏུ་གསོལ། །ཐུགས་ཤེས་བྱའི་དཀྱིལ་འཁོར་མཐའ་དག་གསལ་ཞིང་རྒྱས་པར་བྱིན་གྱིས་བརླབ་ཏུ་གསོལ། །མ་ནམ་མཁའ་དང་མཉམ་པའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད། །བླ་མ་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུ་ལ༴ །རྗེ་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུ་ལ༴ །རྗེ་དམིགས་མེད་ཐུགས་རྗེས་གང་འདུལ་སྐུར་སྟོན་པ། །འགྲོ་བ་མ་ལུས་སྨིན་པར་མཛད་པ་ཡི། །བླ་མ་ཐུགས་རྗེ་སྤྲུལ་པའི་སྐུ་ལ༴ །རྗེ་ཐུགས་རྗེ་སྤྲུལ་པའི་སྐུ་ལ༴ །མ་ནམ་མཁའ་དང་མཉམ་པའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད། །བླ་མ་ཐུགས་རྗེ་སྤྲུལ་པའི་སྐུ་ལ༴ །རྗེ་ཐུགས་རྗེ་སྤྲུལ་པའི་སྐུ་ལ༴ །སེམས་ཅན་རེ་རེའི་མདུན་དུ་སྤྲུལ་པ་རེ་རེ་སྣང་ནུས་པར་བྱིན་གྱིས་བརླབ་ཏུ་གསོལ། །དེ་སྣང་མ་ཐག་ཏུ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་མངོན་པར་རྫོགས་པར་འཚང་རྒྱ་བར་བྱིན་གྱིས་བརླབ་ཏུ་གསོལ། །མ་ནམ་མཁའ་དང་མཉམ་པའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད། །བླ་མ་ཐུགས་རྗེ་སྤྲུལ་པའི་སྐུ་ལ༴ །རྗེ་ཐུགས་རྗེ་སྤྲུལ་པའི་སྐུ་ལ༴ །རྗེ་ཟག་མེད་ཁྱབ་གདལ་སྐྱེ་མེད་ཆོས་ཀྱི་སྐུ། །སྣང་སྟོང་ཟུང་འཇུག་འགག་མེད་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས། །གང་འདུལ་དེར་སྟོན་ཀུན་ཁྱབ་སྤྲུལ་པའི་སྐུ། །རྗེ་སྐུ་གསུམ་བདག་ཉིད་ཁྱེད་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི། །བླ་མ་སངས་རྒྱས་རིན་པོ་ཆེ་ལ་སྐྱབས་སུ༴ །རྗེ་སངས་རྒྱས་རིན་པོ་ཆེ་ལ༴ །མ་ནམ་མཁའ་དང་མཉམ་པའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད། །བླ་མ་སངས་རྒྱས་རིན་པོ་ཆེ་ལ༴ །རྗེ་སངས་རྒྱས་རིན་པོ་ཆེ་ལ༴ སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཆོས་སྐུ་སྐྱེ་མེད་ཀྱི་དོན་རྟོགས་པར་བྱིན་གྱིས་བརླབ་ཏུ་གསོལ། །ལོངས་སྐུ་འགགས་མེད་ཀྱི་རྩལ་འབྱོངས་པར་བྱིན་གྱིས་བརླབ་ཏུ་གསོལ། །སྤྲུལ་སྐུས་འགྲོ་དོན་ཕྱོགས་མེད་དུ་སྐྱོང་ནུས་པར་བྱིན་གྱིས་བརླབ་ཏུ་གསོལ། །མ་ནམ་མཁའ་དང་མཉམ་པའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད། །བླ་མ་སངས་རྒྱས་རིན་པོ་ཆེ་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི། །རྗེ་སངས་རྒྱས་རིན་པོ་ཆེ་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི། ། ༈ རྗེ་སྤྱིལ་དཀར་བས་མཛད་པའི་གསོལ་འདེབས་དཀར་པོ་ཆིག་ཐུབ་ནི། ༄༅། །མ་ནམ་མཁའ་དང་མཉམ་པའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད། །བླ་མ་སངས་རྒྱས་རིན་པོ་ཆེ་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི། །ཆོས་རྗེ་སངས་རྒྱས་རིན་པོ་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི། །རྗེ་དུས་གསུམ་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །སྐུ་གསུང་ཐུགས་དང་ཡོན་ཏན་དང་། །ཕྲིན་ལས་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ངོ་བོ་ཉིད། །མ་ནམ་མཁའ་དང་མཉམ་པའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད། །བླ་མ་སངས་རྒྱས་རིན་པོ་ཆེ་ལ། །ཆོས་རྗེ་སངས་རྒྱས་རིན་པོ་ཆེ༴ །དཀོན་མཆོག་ཀྱང་བླ་མ་རིན་ཆེན་ཡིན། །འཁོར་བའི་རྒྱ་མཚོ་མ་སྟོངས་བར། །འགྲོ་བ་ཡོངས་ཀྱི་སྐྱབས་མགོན་མཛད། །མ་ནམ་མཁའ་དང་མཉམ་པའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད། །བླ་མ་སངས་རྒྱས་རིན་པོ་ཆེ་ལ༴ །ཆོས་རྗེ་སངས་རྒྱས་རིན་པོ་ཆེ༴ །བཀའ་བརྒྱུད་ཀྱང་བླ་མ་རིན་ཆེན་ཡིན། །འདས་དང་མ་འོངས་ད་ལྟ་རུ། །སྐུ་ཡི་བཀོད་པ་བསམ་མི་ཁྱབ། །མ་ནམ་མཁའ་དང་མཉམ་པའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད། །བླ་མ་སངས་རྒྱས་རིན་པོ་ཆེ་ལ༴ །ཆོས་རྗེ་སངས་རྒྱས་རིན་པོ་ཆེ༴ །ཡི་དམ་ཡང་བླ་མ་རིན་ཆེན་ཡིན། །གཟུགས་སྐུའི་སྣང་བ་སྣ་ཚོགས་པ། །མཐའ་དག་མ་ལུས་རྫོགས་པར་མཛད། །མ་ནམ༴ །བླ་མ་སངས་རྒྱས༴ །ཆོས་རྗེ་སངས་རྒྱས༴ །མཁའ་འགྲོ་ཡང་བླ་མ་རིན་ཆེན་ཡིན། །སྐྱེ་མེད་ཆོས་སྐུའི་ངང་དུ་བཞུགས། །སྣང་བ་བདེ་སྟོང་དུ་བྱིན་གྱིས་རློབས། །མ་ནམ༴ །བླ་མ༴། ཆོས་རྗེ༴ །ཆོས་སྐྱོང་ཡང་བླ་མ་རིན་ཆེན་ཡིན། །སངས་རྒྱས་བསྟན་ལ་གནོད་བྱེད་པའི། །མི་དགེའི་རྒྱུ་འབྲས་རྡུལ་དུ་རློག །མ་ནམ༴ །བླ་མ༴། ཆོས་རྗེ༴ །གདམས་ངག་ཀྱང་བླ་མ་རིན་ཆེན་ཡིན། །གནས་ལུགས་སྤྲོས་བྲལ་ཆོས་སྐུ་རུ། །བྱིན་གྱིས་བརླབ་ཅིང་མངོན་དུ་མཛད། །མ་ནམ༴ །བླ་མ་སངས་རྒྱས༴ །ཆོས་རྗེ་སངས་རྒྱས༴ །ཉམས་ལེན་ཡང་བླ་མ་རིན་ཆེན་ཡིན། །ལུས་སྲོག་ཆོས་ཀྱི་ཕྱོགས་སུ་འདོར། །ཆོས་བརྒྱད་ཚེ་འདིར་མཁའ་ལྟར་དག། །མ་ནམ༴ །བླ་མ༴ །ཆོས་རྗེ༴ ཉམས་མྱོང་ཡང་བླ་མ་རིན་ཆེན་ཡིན། སེམས་བྱུང་ལས་དང་ཉོན་མོངས་དག། །སེམས་ཉིད་ཟག་མེད་བདེ་བར་ཤར། མ་ནམ༴ །བླ་མ༴ །ཆོས་རྗེ༴ །སྒྲུབ་ཐབས་ཀྱང་བླ་མ་རིན་ཆེན་ཡིན། །སྣང་སྲིད་སྐུ་གསུམ་གྱི་དཀྱིལ་འཁོར་ལ། །ཐུན་དུ་མ་བཟུང་རྒྱུན་ཆད་མེད། །མ་ནམ༴ །བླ་མ༴ །ཆོས་རྗེ༴ །བསྙེན་པ་ཡང་བླ་མ་རིན་ཆེན་ཡིན། །དུས་གསུམ་སངས་རྒྱས་ཐུགས་བསྐུལ་བའི། །གསོལ་འདེབས་སྔགས་ཀྱི་ང་རོ་སྒྲོག །མ་ནམ༴ །བླ་མ༴ །ཆོས་རྗེ༴ །དཔེ་ཆ་ཡང་བླ་མ་རིན་ཆེན་ཡིན།། གསུང་རབ་བཀའ་དང་བསྟན་བཅོས་རྣམས། །སྤྱོད་ལམ་རྣམ་ཐར་ཆོས་སུ་སྟོན། །མ་ནམ༴ །བླ་མ༴ །ཆོས་་རྗེ༴ །ཐབས་ལམ་ཡང་བླ་མ་རིན་ཆེན་ཡིན། །ཟབ་ལམ་བླ་མའི་མོས་གུས་ཀྱིས། །ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་རྟེན་འབྲེལ་འགྲིག། །མ་ནམ༴ །བླ་མ༴ །ཆོས་རྗེ༴ །སྒྲིབ་སྦྱོངས་ཀྱང་བླ་མ་རིན་ཆེན་ཡིན། །ཐུགས་དགོངས་ཆོས་ཉིད་རྒྱ་མཚོ་ལ། །སྤང་བྱའི་ཉེས་ལྟུང་ངང་གིས་དག། མ་ནམ༴ །བླ་མ༴ །ཆོས་རྗེ༴།འགྲོ་དོན་ཡང་བླ་མ་རིན་ཆེན་ཡིན།། མཁྱེན་བརྩེ་ནུས་པར་ལྡན་པ་ཡིས། །གདུལ་བྱ་འཁོར་བ་དོང་སྤྲག་མཛད། །མ་ནམ༴ །བླ་མ༴ །ཆོས་རྗེ༴ །རྒྱལ་ཁམས་ཀྱི་སྤྲང་པོ་བློ་བདེ་བདག། །མི་གཅིག་ཆོས་གཅིག་ཡོན་ཏན་གཅིག།།ས་གཅིག་ལམ་གཅིག་འབྲས་བུ་གཅིག། །ཀུན་གོ་གཅིག་གིས་ཆོད་པ་ནི། །མོས་གུས་དཀར་པོ་ཆིག་ཐུབ་ཡིན། །མ་ནམ༴ །བླ་མ༴ །ཆོས་རྗེ༴ །ཀུན་མཁྱེན་ཡང་བླ་མ་རིན་ཆེན་ཡིན། །ཀུན་ཁྱབ་ཀྱང་བླ་མ་རིན་ཆེན་ཡིན། །ཀུན་འདུས་ཀྱང་བླ་མ་རིན་ཆེན་ཡིན། །གསོལ་འདེབས་གཅིག་པུས་ཆོག་པ་འདི། །གནད་རྣམས་གཅིག་ཏུ་དྲིལ་བ་ལགས། །མ་ནམ༴ །བླ་མ༴ །ཆོས་རྗེ༴ སྐྱབས་འབྲལ་བ་མེད་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི། །སྐྱབས་འགྲན་ཟླ་བྲལ་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི། །སྐྱབས་འགྱུར་བ་མེད་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི། །མ་ནམ༴ །བླ་མ༴ །ཆོས་རྗེས༴ །སྐྱབས་གཉེན་གཅིག་པུ་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི། །སྐྱབས་མི་མཛད་གཏེར་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི། །མཚན་ལྡན་བླ་མས་བྱིན་གྱིས་རློབས། མ་ནམ༴། བླ་མ༴།ཆོས་རྗེ༴།རྗེ་རིན་པོ་ཆེ་ཡི་སྐུ་དྲིན་གྱིས། །སྤྲང་མོས་གུས་ཀྱི་གཤོག་སྒྲོ་ནང་ནས་རྒྱས། །དཀར་བརྒྱུད་ཀྱི་བསྟན་པ་མཁའ་ལ་ལྡིང་། །འཁོར་འདས་གཉིས་མེད་ཀྱི་ནམ་འཕང་སྤྱོད། །ཕ་རྗེས་བུ་ཡིས་ཟིན་པར་ཤོག།།མ་ནམ༴། བླ་མ༴། ཆོས་རྗེ༴།གསོལ་འདེབས་ཡོན་ཏན་ཀུན་འབྱུང་འདི། །ཚེ་གཅིག་སངས་རྒྱས་རྟེན་འབྲེལ་ཡིན། །ཆིག་ཆོག་རྒྱལ་པོའི་ངོ་མཚར་ཆེ། །བན་བུན་མང་པོ་མེད་པར་ཤོག།མ་ནམ༴ །བླ་མ༴ །ཆོས་་རྗེ༴ །བླ་མ་དུས་གསུམ་སངས་རྒྱས་དང་། །ཐུགས་ཡིད་གཅིག་ཏུ་འདྲེས་ནས་ཀྱང་། །ཚེ་འདི་བློ་ཡིས་ཐོངས་པ་དང་། །རྟག་ཏུ་བླ་མ་བསྒྲུབ་པར་ཤོག། །མ་ནམ་མཁའ་དང་མཉམ་པའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད། །བླ་མ་སངས་རྒྱས་རིན་པོ་ཆེ་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི། །ཆོས་རྗེ་སངས་རྒྱས་རིན་པོ་ཆེ་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ།། ༈ ལྷ་ཁབ་འཇིག་རྟེན་བློས་བཏང་བས་མཛད་པའི་གསོལ་འདེབས་མ་རིག་མུན་སེལ་མ་བཞུགས་སོ།། ༈ མ་རིག་མུན་སེལ་དཔལ་ལྡན་བླ་མ། །ཐར་པའི་ལམ་སྟོན་དཔལ་ལྡན་བླ་མ། །འཁོར་བའི་ཆུ་སྒྲོལ་དཔལ་ལྡན་བླ་མ། །དུག་ལྔའི་ནད་སེལ་དཔལ་ལྡན་བླ་མ། །ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ་དཔལ་ལྡན་བླ་མ། །རིགས་རྣམས་ཀུན་གྱི་བདག་པོ། །དཀྱིལ་འཁོར་ཀུན་གྱི་གཙོ་བོ། །བརྟན་གཡོ་ཀུན་གྱི་ཁྱབ་བདག། །འཁོར་འདས་ཀུན་གྱི་དཔལ་མགོན། །སྐུ་བཞི་ཡེ་ཤེས་ལྔའི་བདག་ཉིད། །དྲུག་པ་རྡོ་རྗེ་འཆང་གི་ངོ་བོ། །ཆོས་སྐུ་འགྱུར་མེད་ཀྱི་ངོ་བོ། །ཆོས་སྐུ་ཀུན་ཁྱབ་ཀྱི་ངོ་བོ། །ཆོས་སྐུ་བདེ་ཆེན་གྱི་ངོ་བོ། །གཉིས་མེད་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ངོབོ། །ལྷན་སྐྱེས་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ངོ་བོ། །མཉམ་མེད་དྭགས་པོ་དཀར་བརྒྱུད། །དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པ་ཡབ་སྲས། །དྲིན་ཅན་རྩ་བའི་བླ་མས། །ཐུགས་རྗེའི་སྤྱན་གྱིས་གཟིགས་ཤིག། །མ་རིག་མུན་པས་བསྒྲིབས་ལ། །ཐུགས་རྗེའི༴། །དུག་ལྔའི་ནད་ཀྱིས་མནར་ལ། །ཐུགས་རྗེའི༴ །གར་འགྲོ་གཏད་སོ་མེད་ལ། །ཐུགས་རྗེའི༴ །འཆི་བ་ཡོང་སྙམ་མེད་ལ། །ཐུགས་རྗེའི༴།།ཚེ་ཐུང་བློ་སྣ་རིང་ལ༴། །ཐུགས་རྗེའི༴ །འཇིག་རྟེན་ཆོས་བརྒྱད་མཁན་ལ། །ཐུགས་རྗེའི༴ །ལྟོ་གོས་ཞེན་པ་ཅན་ལ༴། །ཐུགས་རྗེའི༴ །དྲན་མེད་འཁྲུལ་པར་ཤོར་ལ། །ཐུགས་རྗེའི༴ །གཟུང་འཛིན་སྒྲོག་གིས་བཅིངས་ལ། །ཐུགས་རྗེའི༴ །ཁ་དང་ཞེ་ཕུགས་འཛོལ་ལ། །ཐུགས་རྗེའི༴། །ཐོས་མེད་མུ་ཅོར་སྨྲ་ལ། །ཐུགས་རྗེའི༴ །བསམ་མེད་མཁའ་ལྟར་ལུས་ལ།། ཐུགས་རྗེའི༴ །སྒོམ་མེད་དྲེད་པོར་ཤོར་ལ། །ཐུགས་རྗེའི༴ །བློ་བསྐྱེད་ཡོང་དུས་མེད་ལ། །ཐུགས་རྗེའི༴ །སྐྱབས་མགོན་རེ་ས་གཞན་ན་མི་འདུག། །ཐུགས་རྗེའི༴ །དཔལ་ལྡན་བླ་མས་བདག་འཛིན་བློ་ཡིས་ཐོངས་པར་བྱིན་གྱིས་རློབས། །དགོས་མེད་རྒྱུད་ལ༴ །ཞེན་པ་ནང་ནས་ལོག་པ༴ །འཁྲི་བ་བཙན་ཐབས་སུ་ཆོད་པར༴ །བླ་མའི་རྣམ་ཐར་འཁྱོངས་པར༴ །ཅི་གསུང་བཀའ་བཞིན་སྒྲུབ་པར༴ །གཉན་ས་རི་ཁྲིད་འགྲིམ་པར༴ །རྩེ་གཅིག་སྒྲུབ་པ་ནུས་པར༴ །སྒྲུབ་པའི་རྒྱལ་མཚན་ཚུགས་པར༴ །ཚེ་དང་སྒྲུབ་པ་མཉམ་པར༴ །སྒྲུབ་ལ་བར་ཆད་མེད་པར༴ །གནས་ལུགས་ལྟ་བ་རྟོགས་པར༴། འཁྲུལ་མེད་རང་སོ་ཚུགས་པར༴ །རྐྱེན་ངན་གྲོགས་སུ་འཆར་བར༴། བདག་གཞན་དོན་གཉིས་འགྲུབ་པར༴ །མཆོག་གི་དངོས་གྲུབ་ཐོབ་པར་བྱིན་གྱིས་རློབས།། ༈ ལྷ་བརྩེ་བས་མཛད་པའི་རྩ་བའི་བླ་མར་གསོལ་བ་འདེབས་ནི། རྗེ་རང་རིག་རྟོགས་པའི་རྣལ་འབྱོར་པ། །ལམ་གང་ཤར་དགག་སྒྲུབ་སྤང་བླང་བྲལ། །བདག་རང་ངོ་ཤེས་པར་གསོལ་བ་འདེབས། །ཕ་ཁྱེད་རང་ལྟར་བུར་བྱིན་གྱིས་རློབས། །རྗེ་མོས་གུས་མཐར་ཕྱིན་རྣལ་འབྱོར་པ། །སྣང་གྲགས་ཀུན་བླ་མ་དམ་པར་ཤར། །བདག་རང་སྣང་དག་པར༴ །ཕ་ཁྱེད་རང་ལྟར་བུར༴ །རྗེ་རོ་སྙོམས་རྟོགས་པའི་རྣལ་འབྱོར་པ།། རྐྱེན་བདུད་བཞི་འཇོམས་པའི་དཔའ་བོ་ཆེ། །བདག་རེ་དོགས་བྲལ་བར༴། ཕ་ཁྱེད་རང༴། །རྗེ་ཐོག་མཐའ་མེད་པའི་རྣལ་འབྱོར་པ། །དཔལ་དང་པོའི་སངས་རྒྱས་གདོད་མའི་མགོན། །བདག་ལྷུན་གྲུབ་ཆེན་པོར༴ །ཕ་ཁྱེད་རང༴། །རྗེ་གཞན་ཕན་མཛད་པའི་རྣལ་འབྱོར་པ། །ཁམས་གསུམ་གྱི་འཁོར་བ་དོང་ནས་སྤྲུགས། །བདག་འགྲོ་དོན་འགྲུབ་པར་གསོལ་བ་འདེབས། །ཕ་ཁྱེད་རང་ལྟ་བུར་བྱིན་གྱིས་རློབས། །བརྟན་པར་བཞུགས་སུ་གསོལ་བ་ནི། རྗེ་རྒྱལ་བ་ཀུན་གྱི་ཕྲིན་ལས་པ། །སྐྱབས་འགྲན་དང་བྲལ་བའི་རིན་པོ་ཆེ། །ཕ་འདྲེན་མཆོག་བླ་མ་འགྲོ་བའི་མགོན། །བདག་མོས་པའི་བུ་ལ་ཐུགས་རྗེས་གཟིགས། །གཞི་མ་བཅོས་གཉུག་མ་ཆོས་ཀྱི་སྐུ། །དོན་གཉིས་མེད་ཟུང་འཇུག་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས། །ལམ་འགག་མེད་གང་ཤར་སྤྲུལ་པའི་སྐུ། །བདག་སེམས་ཉིད་ངང་དུ་དབྱེར་མེད་ཀྱང་། །འཁོར་མ་དག་འདུལ་བྱའི་སྣང་ངོ་ལྟར། །སྐུ་གདུལ་བྱ་གདུལ་བྱེད་འདི་ཁོ་ན། །ཞིང་འདིར་ཡང་བསྐལ་བརྒྱར་ཞབས་བརྟན་ཅིང་། །མིག་ངོམས་མེད་ཀྱི་བདུད་རྩིར་བརྟན་པར་ཤོག། ཞེས་གདུང་བ་དྲག་པོས་གསོལ་བ་བཏབ་བོ། །དེ་ནས། མ་ནམ་མཁའ་དང་མཉམ་པའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བླ་མ་སངས་རྒྱས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ལ་གསོལ་བ་འདེབས་སོ་བྱིན་གྱིས་བརླབ་ཏུ་གསོལ། །དེ་བཞིན་ངོ་བོ་ཉིད་སྐུའི་བར་གོང་འོག་རིགས་འགྲེས་སུ་ཅི་རིགས་བཟླས་ནས་མོས་གདུང་དྲག་པོས་ངོ་བོ་ཉིད་སྐུའི་གསོལ་འདེབས་བླ་མ་སངས་རྒྱས་རིན་པོ་ཆེ་ཁོ་ནཾ། སངས་རྒྱས་ཀུན་འདུས་རྩ་བའི་བླ་མ་ལ། །སྒོ་གསུམ་གུས་པ་ཆེན་པོས་གསོལ་བ་འདེབས། །གདོད་མའི་གནས་ལུགས་རང་ངོ་ཤེས་པ་དང་། །ཚེ་དང་སྒྲུབ་པ་མཉམ་པར་བྱིན་གྱིས་རློབས། ཞེས་ཅི་ནུས་སུ་བཟླ། །དེ་ནས་དབང་བཞི་ལེན་པའི་དམིགས་པ་དང་བསྟུན། སྐུ་ཡི་བྱིན་རླབས་ལུས་ལ་ཞུགས། །སྒྱུ་འཕྲུལ་རྡོ་རྗེ་སྐུ་ཐོབ་ཤོག །གསུང་གི་བྱིན་རླབས་ངག་ལ་ཞུགས། །འཇམ་དབྱངས་ཆེན་པོ་འགྲུབ་གྱུར་ཅིག །ཐུགས་ཀྱི་བྱིན་རླབས་ཡིད་ལ་ཞུགས། །འཕོ་མེད་བདེ་བ་ཆེ་ཐོབ་ཤོག །ཞུ་བསྟིམ་སྨོན་ལམ་ནི། ཇི་ལྟར་ཆུ་ལ་ཆུ་བཞག་ལྟར། །བདག་དང་གཉིས་མེད་གཅིག་གྱུར་ནས། །ས་བཅུའི་མགོན་པོ་འགྲུབ་གྱུར་ཅིག །མཐར་དགེ་བ་བསྔོ། སྨོན་ལམ་རྒྱ་ཆེ་གདབ་པར་བྱའོ།། ༄༅། །འབྲུག་པ་ཀུན་དགའ་ལེགས་པས་མཛད་པའི་རྣམ་ཐར་གསོལ་འདེབས་བཞུགས་སོ།། ༈ སྲིད་གསུམ་མ་ལུས་འགྲོ་བའི་སྐྱབས་གཅིག་པུ། །འཛམ་གླིང་ཡོངས་གྲགས་གཙང་པ་རྒྱ་རས་ཀྱི། །དབོན་ཆེན་འབྲུག་པ་ཀུན་དགའ་ལེགས་པ་ཞེས། །ཀུན་གྱིས་མི་རྟོགས་འཇིག་རྟེན་སྐྱེ་བོའི་ཚུལ། །དད་ཅན་མ་ལུས་ཀུན་གྱི་ཡིད་འཕྲོག་པ། །ཐེག་ཆུང་མ་སྤངས་ཐེག་ཆེན་མངོན་དུ་གྱུར། །བདེ་སྟོང་དབྱེར་མེད་ཟུང་འཇུག་ཟློས་གར་མཁན། །ཙན་དན་སི་ཧའི་དྲི་བཟང་བས་ཀྱང་བསིལ། །ཁྱེད་ཀྱི་ཡོན་ཏན་ལྐོག་ཏུ་སྦས་ཀྱང་གསལ། །རྣམ་པ་ཀུན་ཏུ་སྙན་གྲགས་ཆོས་སྒྲ་སྒྲོག །འདིར་སྣང་ཤེས་བྱ་བསླབ་ཚུལ་མ་བསྟན་ཀྱང་། །སྔོན་ནས་སྦྱངས་པའི་ལས་འཕྲོ་སད་པ་ཡི། །མདོ་སྔགས་ཀུན་གྱི་ཚིག་དོན་ཐུགས་ལ་འཁྲུངས། །སྐལ་ལྡན་གདུལ་བྱ་དབང་རྣོན་རྗེས་སུ་འཛིན། །དད་མེད་རྣམས་ལ་ཐབས་ཀྱིས་ལས་འཕྲོ་བཞག །སྐལ་མེད་སྐུར་པ་ཞུགས་ལ་ལྷག་པར་བརྩེ། །ཆུང་ནས་གཅེས་ཕྲུག་ཕ་མ་གཉིས་དང་བྲལ། །རྒྱལ་ཁམས་ཕྱོགས་མེད་སྐྱིད་སྡུག་བསྲེག་ནས་བསྐོར། །འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་ལན་ཚྭའི་ཆུ་བཞིན་དོར། །བྱིས་པའི་བློ་ཅན་ལོག་སྨྲ་མཐར་འབྱིན་པའི། །རྟགས་དང་རྫུ་ འཕྲུལ་རྒྱུན་མ་འཆད་སྟོན་ཀྱང་། །ལོག་པའི་མིག་གིས་ལེགས་པར་མཐོང་མིན་པས། །དད་པའི་སྣང་ངོར་ཆེ་ལོང་ཙམ་ཞིག་བརྗོད། །དང་པོར་ཕ་ཡུལ་ཆགས་སྡང་ཐམས་ཅད་སྤངས། །ཐེག་ཆེན་འདུལ་ལ་བསྟན་ལ་རབ་ཏུ་བྱུང་།། ཉེས་ལྟུང་དྲི་མ་ཐམས་ཅད་གཏན་ནས་སྤངས། །ཐེག་ཆེན་བསླབ་པའི་ཆོས་རྣམས་རང་དོན་དུ། །ཉེར་ཞིའི་དྲི་སྤངས་འགྲོ་རྣམས་སྙིང་དབུས་བཞག།།གསང་ཆེན་རྡོ་རྗེ་ཐེག་པའི་དཀྱིལ་འཁོར་དུ། །དབང་བཞིའི་དོན་རྟོགས་སྐུ་བཞི་མངོན་དུ་གྱུར། །རྒྱལ་ཁམས་ཕྱོགས་མེད་བརྟུལ་ཞུགས་སྤྱོད་པ་བསྐྱངས། །གང་ལ་གང་འདུལ་དེ་ལ་དེར་འཚམས་པའི། །ཆོས་དང་རྫུ་འཕྲུལ་ཡ་མ་ཟུང་དུ་བསྟན། །ལྷོ་མོན་ཕྱོགས་སུ་སེམས་ཅན་བསད་གསོ་མཛད། །བུམ་ཐང་ཕྱོགས་སུ་ནོར་རྫས་གཏེར་རྣམས་བཏོན། །བོད་ཡུལ་དབུས་སུ་དཀར་ཡོལ་མཁའ་ལ་བཞག། །བདེ་ཕུག་ཕྱོགས་སུ་བཀྲེན་པ་ཕྱུག་པོར་བཏང་། །ཉང་གི་ཕྱོགས་སུ་འཁོར་གསུམ་ཉི་ཟེར་བཀལ། །གསལ་ལེ་ཕུག་ཏུ་མཚན་ལྡན་རིག་མ་གཟིགས། །རི་བོ་བྲག་ཏུ་ཕུན་ཚོགས་ཆོས་འཁོར་བསྐོར། །མོན་གྱི་ཕྱོགས་སུ་གདུག་པའི་ཀླུ་བདུད་བཏུལ། །ཡར་ལུང་དབུས་སུ་བདུད་མོའི་སྙིང་ཁྲག་འཕོས། །བྱས་པའི་ཆོས་རྣམས་བདེན་མེད་སྒྱུ་མར་གཟིགས། །མ་བྱས་ཆོས་ཅིག་གདོད་ནས་མངོན་དུ་གྱུར། །སྣ་ཚོགས་འགྲོ་བ་འདུལ་ཕྱིར་ཅིར་ཡང་སྟོན། །ཆུ་མེད་ཆུ་དང་ནོར་མེད་ནོར་དང་སྤྲད། །ཆོས་མེད་ཆོས་དང་བུ་མེད་བུ་དང་སྤྲད། །དེ་ལ་སོགས་ཏེ་ལེགས་པའི་ཡོན་ཏན་འགའ། །འཆད་དུ་འདུག་ཀྱང་སྦས་པའི་ཚུལ་དུ་བཞག། །དེ་འདྲའི་ཡོན་ཏན་མངའ་བའི་བླ་མ་རྣམས། །མཆོག་ཏུ་གུས་པའི་ཡིད་ཀྱིས་ཕྱག་འཚལ་ལོ།། ཞེས་སོ།། ༄༅། །མཐུ་ཆེན་བླ་མའི་ལས་ཚོགས་ལས། བླ་མའི་རྣལ་འབྱོར་རྒྱུན་ཁྱེར་བཞུགས་སོ།། ༈ ན་མོ་གུ་རུ་ཝ་གིནྡྲ་བི་ཛ་ཡེ། འདིར་ཁམས་གསུམ་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པ་རིན་པོ་ཆེ་ངག་དབང་རྣམ་པར་རྒྱལ་བ་འདི་ཉིད་རྒྱུན་གྱི་རྣལ་འབྱོར་དུ་ཉམས་སུ་ལེན་པར་བྱེད་པ་ལ། ཐོག་མར་བླ་མ་སྐྱབས་ཡུལ་ཀུན་འདུས་སུ་ཤེས་པའི་སྒོ་ནས། ན་མོ་༑ དཀོན་མཆོག་རྩ་གསུམ་ཀུན་འདུས་ཀྱི། །བླ་མ་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་ལ། །བདག་སོགས་མཁའ་མཉམ་འགྲོ་བ་རྣམས། །བྱང་ཆུབ་བར་དུ་སྐྱབས་སུ་མཆི། །ཞེས་ལན་གསུམ་གྱིས་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བ་དང་། དེ་ནས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་རྣམ་པ་གཉིས་དང་ལྡན་པའི་སྒོ་ནས། མ་གྱུར་མཁའ་མཉམ་སེམས་ཅན་རྣམས། །བྱང་ཆུབ་ཆེན་པོར་འགོད་པའི་ཕྱིར། །ཚེ་དང་ཡེ་ཤེས་མཆོག་འདོད་ནས། །ཟབ་མོའི་ལམ་ལ་འཇུག་པར་བགྱི། །ཞེས་ལན་གསུམ་གྱིས་སེམས་བསྐྱེད་པར་བྱའོ། །དེ་ནས་སྭ་བྷ་ཝས་རང་ཉིད་ཀྱིས་ཕུང་ཁམས་སྐྱེ་མཆེད་སྟོང་པར་སྦྱངས། སྟོང་པའི་ངང་ལས་སྐད་ཅིག་དྲན་རྫོགས་སུ། །རང་ཉིད་དབང་ཆེན་རྟ་མཆོག་རོལ་པའི་སྐུ། །ཁྲོ་གཏུམ་ཞལ་གཅིག་ཕྱག་གཉིས་སྐུ་མདོག་དམར། །ཞལ་གདངས་མཆེ་གཙིགས་ལྗགས་འདྲིལ་སྤྱན་གསུམ་པ། །སྨ་ར་སྨིན་མ་འབར་ཞིང་རལ་པའི་གསེབ། །རྟ་མགོ་ལྗང་ཞུས་རྟ་སྐད་དྲག་ཏུ་འཚེར།།ཕྱག་གཡས་རྡོ་རྗེའི་དབྱུག་ཏོ་ནམ་མཁར་འཕྱར། །གཡོན་པ་ཐུགས་ཀར་སྡིགས་མཛུབ་མེ་འོད་འཕྲོ། །དཔལ་གྱི་ཆས་རྣམས་རྫོགས་པའི་བརྗིད་སྐུ་ལས། །ཡེ་ཤེས་བསྐལ་པའི་མེ་དཔུང་རབ་ཏུ་འབར། །ཞབས་གཉིས་གཡས་བསྐུམས་གཡོན་བརྐྱངས་དོར་སྟབས་ཀྱིས། །བདུད་བཞི་བརྫིས་ཏེ་པད་ཉིའི་གདན་ལ་བཞུགས། །སྤྱི་བོར་སྟོབས་ཆེན་གྱད་དང་སེངྒེ་ཡིས། །བཏེག་པའི་ཁྲི་གཉན་ས་རའི་པགས་པས་བརྒྱན། །པདྨ་ཉི་ཟླ་བརྩེགས་པའི་གདན་གྱི་ཁར། །རྩ་བའི་བླ་མ་རྡོ་རྗེ་འཆང་བ་དངོས། །དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པ་ངག་དབང་རྣམ་པར་རྒྱལ། །ཚུལ་ཁྲིམས་ཕུང་པོ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའི་སྐུ། །དཀར་མ་དམར་བའི་མདངས་ཀྱི་ལེགས་འཁྱུད་པའི། །ཞལ་གྱི་དཀྱིལ་འཁོར་ཁྲོ་འཛུམ་ཉམས་ཅན་ལ། །ཡེ་ཤེས་སྤྱན་འབྲས་སྒྲིབ་མེད་འབུར་ཚུགས་གཟིགས། །སྐུ་ཤ་རྒྱས་ཤིང་ཞལ་རྒྱུན་ཐུགས་ཀར་འཁྱིལ། །དབུ་ལ་སྒོམ་ཞྭ་གསེར་གཡུའི་ཕྲ་ཅན་གསོལ། །སྐུ་ལ་ཆོས་གོས་གསུམ་གྱིས་མཛེས་པར་ཀླུབས། །ཟ་འོག་བེར་ཆེན་ཟླུམ་པོར་འཁྱིལ་བའི་ཀློང་། །ཤེས་རབ་སྟོང་ཉིད་མཚོན་པའི་སྒོམ་ཐག་བཞེས། །ཞབས་གཉིས་རྡོ་རྗེ་སྐྱིལ་མོ་ཀྲུང་དུ་བཞུགས། །ཕྱག་གཉིས་མཉམ་བཞག་སྟེང་ན་ཚེ་བུམ་འཛིན། །ཁམས་གསུམ་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པའི་བདག་ཉིད་ཅན། །སྤྱི་བོར་འཇའ་འོད་གུར་ཁང་འཁྲིགས་པའི་ཀློང་། །རིགས་བདག་མགོན་པོ་ཚེ་དཔག་མེད་པ་བཞུགས། །ཐུགས་ཀར་ཙིཏྟ་འོད་ལྔའི་གུར་ཁྱིམ་དུ། །ཡེ་ཤེས་སེམས་དཔའ་ཨོ་རྒྱན་བླ་མ་ཉིད། །མཚོན་གང་པཎྜི་ཏ་ཡི་ཆ་བྱད་ཅན། །ཕྱག་མཚན་རྒྱན་རྫོགས་རོལ་པའི་སྟབས་ཀྱིས་བཞུགས།།དེ་ཡི་ཐུགས་ཀར་འོད་ཀློང་ཟླ་སྟེང་དུ། །ཏིང་འཛིན་སེམས་དཔའ་ཧཱིདམར་མཚན་པའི་མཐར། །མཚན་སྔགས་ཡིག་འབྲུས་གཡས་སུ་འཁོར་བ་ལས། །འོད་འཕྲོས་དོན་གཉིས་བྱས་བསྡུས་ཧྲུལ་ཐིམ། །སྣང་གྲགས་དྲན་ནོ་ཅོག་གི་ཆོས་ཐམས་ཅད། །བླ་མའི་རྡོ་རྗེ་གསུམ་གྱི་རོལ་པ་ལ། །ཁྱབ་གདལ་མོས་གུས་ཆེན་པོའི་ངང་ནས་བཟླ། །དེ་ལྟ་བུའི་བསྐྱེད་རིམ་གྱིས་ལུས་ཐ་མལ་གྱི་ཞེན་པ་བཟློག་པའི་སླད་དུ་གསལ་དག་བརྟན་གསུམ་གྱི་སྒོ་ནས་ཇི་སྲིད་མི་སྐྱོའི་བར་བསྒོམ། དེ་ནས་སྐབས་སུ་ངག་ཐ་མལ་གྱི་ཞེན་པ་བཟློག་པའི་སླད་དུ་བཟླས་བརྗོད་བྱེད་པར་སྤྲོ་ན། ཏིང་འཛིན་སེམས་དཔའ་ལ་རྩེ་གཅིག་ཏུ་དམིགས་པའི་སྒོ་ནས་ངག་ཏུ། ཨོཾ་ཨཱཿ གུ་རུ་ཝ་གིནྡྲ་བི་ཛ་ཡ་པདྨ་ཀཱ་ར་ཨ་པ་རི་མི་ཏ་ཨ་ཡུརྫྙཱན་སིདྡྷི་ཧཱུཾ། ཞེས་ཅི་ནུས་སུ་བཟླས། དེ་ནས་སྐབས་སུ་མོས་གུས་ཀྱིས་གསོལ་བ་འདེབས་པར་སྤྲོ་ན། གསོལ་འདེབས་འཇིག་རྟེན་དབང་ཕྱུག་དང་རྩ་བའི་བླ་མའི་ཞབས་བརྟན་ལ་རུས་འདོན་བྱ། དེ་ནས་ཐུན་འཇོག་ཁར་དབང་བཞི་ལེན་པ་སྤྲོ་ན། རིགས་བདག་དང་ཡེ་ཤེས་སེམས་དཔའ་བླ་མ་ལ་བསྡུ་དབྱེར་མེད་གཅིག་འདྲེས་ཀྱི་ངང་ནས་སྤྱི་བོའི་བླ་མ་རང་ལ་ཞལ་བསྒྱུར། བླ་མའི་གནས་བཞིར་རྡོ་རྗེ་བཞིར་ས་བོན་གསལ་བཏབ་སྟེ། དབང་བཞིའི་བྱིན་རླབས་ཀྱིས་བདག་རྒྱུད་སྨིན་ཅིང་གྲོལ་བར་གྱུར་ཅིག་སྙམ་དུ་འདུན་པར་ཕུར་ཚུགས་སུ་གཏད་དེ། མཚན་རྣམས་ཡོངས་རྫོགས་བླ་མའི་སྐུ། །སྤྱི་བོར་ལུས་ཀྱི་ཐིག་ལེ་ལ།། ཞུགས་ནས་བུམ་དབང་དགའ་བའི་ཆུས། །སད་པའི་དྲི་མ་སྦྱང་དུ་གསོལ། །ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པ་ཀུན་གྱི་སྐད། །མགྲིན་པར་ངག་གི་ཐིག་ལེ་ལ། །ཞུགས་ནས་གསང་དབང་མཆོག་དགའི་མེས། །རྨི་ལམ་བག་ཆགས་སྲེག་ཏུ་གསོལ། །དཔལ་ལྡན་བླ་མ་ཆོས་ཀྱི་སྐུ། །སྙིང་ཁར་སེམས་ཀྱི་ཐིག་ལེ་ལ། །ཞུགས་ནས་ཤེས་རབ་ཡེ་ཤེས་ཉིས། །གཉིད་འཐུག་མུན་པ་སེལ་དུ་གསོལ།།མགོན་པོ་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་སྐུ། །ལྟེ་བར་ཡེ་ཤེས་ཐིག་ལེ་ལ། །ཞུགས་ནས་བཞི་པའི་དབང་བསྐུར་བས། །འཕོ་མེད་ཐོབ་པར་བྱིན་གྱིས་རློབས། །དེ་ལྟར་བདག་དང་འགྲོ་རྣམས་ཀྱི། །ལུས་ངག་ཡིད་དང་ཡེ་ཤེས་ཚོགས། །རྡོ་རྗེ་བཞི་དང་མཉམ་སྦྱོར་བས། །སྐུ་བཞིའི་དབང་ཕྱུག་ཐོབ་པར་ཤོག །མཐར་བླ་མ་གདན་ཁྲི་དང་བཅས་པ་འོད་དུ་ཞུ་ནས་རང་ལ་ཐིམ་པར་གྱུར། །རང་ལྷའི་སྣང་ཆ་དང་བཅས་པ་བསྡུས་ཏེ་བླ་མའི་ཐུགས་དང་རང་སེམས་དབྱེར་མེད་གཅིག་ཏུ་འདྲེས་པར་བསམ། དེ་ནས་སེམས་ཀྱི་ཞན་པ་བཟློག་པའི་སླད་དུ་བླ་མའི་བྱིན་རླབས་ལ་བརྟེན་ནས་ཇི་ཙམ་མཉམ་པར་འཇོག་ནུས་པ་དེ་ཙམ་དུ་བཞག་པར་བྱ། དེ་ལས་ལྡང་དུས་དགེ་བ་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་དུ་བསྔོ། དེ་ནས་ཐུན་མཚམས་ཀྱི་སྤྱོད་ལམ་ཐམས་ཅད་དུའང་དེས་རྒྱས་བཏབ་སྟེ་སྣང་གྲགས་བླ་མའི་རོལ་པར་ཤེས་པ་གལ་ཆེའོ། །ཞེས་དག་སྣང་བླ་མའི་རྣལ་འབྱོར་རྒྱུན་ཁྱེར་འདིའང་མཐུ་ཆེན་བླ་མའི་ལས་ཚོགས་ཀྱི་ཆ་ལག་ཏུ་ལུགས་འདིའི་བྱེད་པོ་དགེ་རིན་པས་སྟག་ཚང་འོད་གསལ་སྒང་དུ་འདིའི་བསྙེན་སྒྲུབ་ཀྱི་སྐབས་སུ་བགྱིས་པ་དགེ་ལེགས་སུ་གྱུར་ཅིག །། །། ༈ དག་སྣང་བླ་སྒྲུབ་དོན་བསྡུས་གསོལ་འདེབས་བྱིན་རླབས་སྤྲིན་ཕུང་བཞུགས་སོ།། ༈ ཧྲཱིཿ མགོན་པོ་ཚེ་དཔག་མེད་དང་པདྨ་འབྱུང་། །དབྱེར་མེད་གཅིག་འདུས་ངག་དབང་རྣམ་པར་རྒྱལ། །བཀའ་དྲིན་འཁོར་མེད་རྩ་བའི་བླ་མ་ལ།།བདག་སོགས་རྩེ་གཅིག་གུས་པས་གསོལ་བ་འདེབས། །ནམ་ཞིག་ཚེ་འདིའི་སྣང་བ་ནུབ་མ་ཐག། །བདེ་བ་ཅན་དུ་སྐྱེ་བར་བྱིན་གྱིས་རློབས། །ཨོ་ཨཱཿགུ་རུ་ཝ་གིནྡྲ་བི་ཛ་ཡ་ཨ་ཡུརྫྙཱ་ན་སིདྡྷི་ཧཱུྃ། ཨོཾ་ཨཱཿཧཱུྃ་བཛྲ་གུ་རུ་པདྨ་སིདྡྷི་ཧཱུཾ། ཨོཾ་ཨ་མ་རཱ་ནི་ཛཱི་ཝནྟཱིཡེ་སྭཱཧཱ། ཞེས་ཅི་ནུས་བཟླ། དགེ་བ་འདི་ཡིས་མྱུར་དུ་བདག །དཔལ་ལྡན་བླ་མ་འགྲུབ་གྱུར་ནས། །འགྲོ་བ་གཅིག་ཀྱང་མ་ལུས་པ། །དེ་ཡི་ས་ལ་འགོད་པར་ཤོག། །ཅེས་པའང་མི་མང་ཡོངས་ལ་ཕན་ཕྱིར་འཇིགས་གྲགས་པས་སོ།། ༄༅། །ཀུན་མཁྱེན་པདྨ་དཀར་པོའི་སྐྱེས་རབས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་བཞུགས་སོ།། ༄༅། །ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་རྒྱ་མཚོའི་རྣམ་རོལ་གྱིས། །ཡིད་ཅན་ཀུན་ལ་ཕན་བདེའི་མཆོག་སྦྱིན་མཁན། །ཚེ་དཔག་མེད་པའི་སྲས་ཀྱི་ཐུ་བོ་པ། །འཇིག་རྟེན་དབང་ཕྱུག་ཞབས་ལ་གསོལ་བ་འདེབས། །ཤམྦྷ་ལ་ཡི་རྒྱལ་ཁབ་སེང་གེའི་ཁྲིར། །དཔལ་ལྡན་རྒྱུད་ཀྱི་རྒྱས་འགྲེལ་བྱེད་པ་པོར། །ཟས་གཙང་སྲས་ཀྱིས་ལུང་བསྟན་པད་དཀར་འཛིན། །རིགས་ལྡན་དབང་པོ་གཉིས་པར་གསོལ་བ་འདེབས། །བོད་འབངས་ཀུན་ལ་ཐུགས་རྗེའི་དབང་གྱུར་པས། །ཐུབ་པའི་རིང་ལུགས་ལྷ་མིས་མཆོད་པའི་སྲོལ། །དང་པོར་བསྟོད་པའི་བཀའ་དྲིན་ཟླ་མེད་པ། །སྤྲུལ་པའི་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོར༴། །ཟབ་མོ་ལྟ་བའི་ཞི་བའི་མཚོར་འཁྲུངས་ཤིང་། །ཟབ་རྒྱས་ཆོས་ཕུང་བྱེ་བའི་ཆུ་ཀླུང་གིས། །གདོང་དམར་ཅན་གྱི་ནང་གི་གདུང་སེལ་མཁན། །ཤཱནྟ་རཀྵི་ཏ་ལ༴། །ཕྱི་ནང་ཤེས་བྱའི་འཛིན་མ་མ་ལུས་པར། །མི་བརྗེད་གཟུངས་ཀྱི་འཁོར་ལོས་ལེགས་བསྒྱུར་བས། །ཕས་ཀྱི་རྒོལ་བའི་ཕྱོགས་ལས་རྣམ་རྒྱལ་བའི། །པཎ་ཆེན་ནཱ་རོ་ཏ་པར༴།།དུས་གསུམ་རྒྱལ་བ་ཀུན་གྱི་འཕྲིན་ལས་པར། །རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཉིད་ཀྱིས་ལུང་བསྟན་པའི། །ཤཱནྟི་རི་བོར་དག་པའི་བསམ་གཏན་པ། །རྗེ་བཙུན་ཟླ་འོད་གཞོན་ནུར༴།།གངས་རིའི་མགུལ་དུ་རྡོ་རྗེའི་གདན་བཀོད་ལ། །གྲུབ་པ་སངས་རྒྱས་སྟོང་གི་རྣམ་རོལ་བ། །ལུས་ཅན་དཔྱིད་ཀྱི་སྐལ་བ་བཟང་མཛད་པ། །འགྲོ་བའི་མགོན་པོ་འབྲུག་པར༴། །ཤར་ཕྱོགས་མངོན་པར་དགའ་བའི་ཞིང་ཁམས་སུ། །སྒྱུ་འཕྲུལ་རྡོ་རྗེའི་སྣང་བ་རབ་འབྱམས་རྩེར། །བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པ་རྒྱ་མཚོ་སྟོན་བྱེད་པའི། །སྣང་བ་རྡུལ་བྲལ་སེམས་དཔར།།བརྒྱད་ཁྲི་བཞི་སྟོང་ཆོས་ཀྱི་སྒོར་སྦས་པ། །ཀུན་དགའ་དཔལ་འབྱོར་སྐལ་བཟང་གདུལ་བྱ་ལ། །ཅི་དགར་འགྱེད་པའི་མཚུངས་མེད་ལོ་ཙཱ་བ། །རྒྱལ་བ་ཀུན་གྱི་དབང་པོར༴ །ལྷོ་ཕྱོགས་ནོར་འཛིན་ཆོས་ཀྱིས་སྐྱོང་བའི་དབང་། །མ་སྨད་གྲགས་པའི་གཏེར་གྱུར་སྙིགས་དུས་འདིར། ཡང་དག་ལམ་གྱི་ས་མཁན་མཆོག་གཅིག་པུ། །གོང་མ་གྲུབ་པའི་རྗེ་བོར༴། །འཇམ་མགོན་ཞབས་ཟུང་ཉི་མོའི་ཁུ་བ་ལ། །ལན་བརྒྱར་འཐུངས་པའི་པདྨ་དཀར་པོའི་འཕྲེང་། །དྲེགས་ལྡན་ཀུན་གྱི་རལ་པའི་རྒྱན་གྱུར་པའི། མཚུངས་མེད་བླ་མ་མཆོག་དེར༴། །སྔོན་བྱོན་རྒྱལ་བ་ཀུན་གྱི་སྤྲུལ་པའི་གཞི།།མ་བྱོན་རྒྱལ་བ་རྣམས་ཀྱི་འབྱུང་ཁུངས་བ། །ད་ལྟའི་སྐྱོབ་པ་དག་དང་དབྱེར་མེད་པའི། །ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོའི་ཞབས་པད་བརྟན་གྱུར་ཅིག། །། ༈ འཇིག་དབང་གསོལ་བདེབས་ནི། ༈ འཇིག་རྟེན་དབང་ཕྱུག་ཐུགས་རྗེའི་རླབས་འཕྲེང་དབུས། །རྒྱལ་ཀུན་མཁྱེན་བརྩེའི་འདབ་སྟོང་རྒྱས་པ་ལ།། ཕན་བདེའི་དྲི་བསུང་ཅི་ཡང་སྤྲོ་བའི་གཉེན། །ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་ཞབས་ལ་གསོལ་བ་འདེབས། །མཁྱེན་པས་མ་རིག་མུན་པའི་ཚོགས་འཇོམས་ཤིང་། །བརྩེ་བས་གཞན་དོན་ཡལ་བར་མི་འདོར་བར། །ནུས་པས་བདུད་དཔུང་འཇོམས་བྱེད་ལྷ་ཡི་ལྷ། །ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་ཞབས་ལ་གསོལ་བ་འདེབས། །ཁམས་གསུམ་སེམས་ཅན་འཁོར་བ་ལས་སྒྲོལ་ཕྱིར། །འཆི་མེད་རྡོ་རྗེའི་སྐུ་མཆོག་རབ་བརྙེས་ནས། །ཕྲིན་ལས་རྣམ་བཞིས་འགྲོ་བའི་དོན་མཛད་པའི། །ཇི་སྲིད་འཚོ་ཞིང་གཞེས་པར་གྱུར་ཅིག་གུ། །བགྲང་ཅི་ནུས་བསགས་ནས། དེ་ལྟར་གསོལ་བ་བཏབ་པའི་མཐུ་སྟོབས་ཀྱིས། །བདག་དང་མཐའ་ཡས་འགྲོ་བ་མ་ལུས་པ། །མགོན་ཁྱོད་མཉེས་བྱས་གང་གི་རིང་ལུགས་ཀྱིས། །རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་མྱུར་དུ་ཐོབ་གྱུར་ཅིག །བླ་མ་སྐུ་ཁམས་བཟང་བར་གསོལ་བ་འདེབས། །མཆོག་ཏུ་སྐུ་ཚེ་རིང་བར་གསོལ་བ་འདེབས། །འཕྲིན་ལས་དར་ཞིང་རྒྱས་པར་གསོལ་བ་འདེབས། །བླ་མ་དང་འབྲལ་བ་མེད་པར་བྱིན་གྱིས་རློབས། །སྐྱེ་བ་ཀུན་ཏུ་ཡང་དག་བླ་མ་དང་། །འབྲེལ་མེད་ཆོས་ཀྱི་དཔལ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་ཅིང་། །ས་དང་ལམ་གྱི་ཡོན་ཏན་རབ་རྫོགས་ནས། །རྡོ་རྗེ་འཆང་གི་གོང་འཕང་མྱུར་ཐོབ་ཤོག། །། ༄༅། །ཀུན་མཁྱེན་པདྨ་དཀར་པོ་ལ་བསྟོད་པ་བཅོམ་ལྡན་སྙིང་རྗེ་མ།། ༈ རྗེ་པདྨ་དཀར་པོ་ལ་བསྟོད་པ་རང་གིས། བཅོམ་ལྡན་སྙིང་རྗེའི་གཏེར་ཆེན་སྤྱན་རས་གཟིགས། །འཕགས་པའི་ཡུལ་དུ་དཔལ་ལྡན་ནཱ་རོ་པ། །ཁ་བ་ཅན་འདིར་འགྲོ་མགོན་འབྲུག་པ་ཞེས། །སྤྲུལ་པས་བསྟན་པ་འཛིན་དེར་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །དད་དང་སྙིང་རྗེའི་དབང་སོང་ངེས་འབྱུང་གིས། །འཕགས་པ་དགྱེས་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ལེགས་སྤྱད་པས། །འདོད་ལ་སྲེད་པའི་སེམས་ནི་རིང་དུ་བསྐྲད། །བརྟུལ་ཞུགས་འགྲན་ཟླ་མེད་དེར་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །གཙུག་ལག་གཞུང་ལུགས་ཇི་སྙེད་ཁོང་དུ་ཆུད། །ཤིང་ཏུ་སྦྱངས་པས་བླང་དོར་ཀུན་ལ་མཁས། །མཉམ་གཞག་དྲི་མེད་བློ་ཡིས་མངོན་སུམ་གཟིགས། །ཐོས་བསམ་སྒོམ་པ་མཐར་སོན་དེར་ཕྱག་འཚལ། །ཐུབ་བསྟན་དྲི་མ་མེད་པའི་བདུད་རྩིའི་ཆུས། །འགྲོ་བའི་རྨོངས་པ་མཐའ་དག་བཀྲུས་བྱས་ནས། །བློ་གྲོས་རིན་ཆེན་རྒྱན་ཚོགས་སྦྱིན་མཛད་པའི། །མི་ཕམ་པདྨ་དཀར་པོ་དེར་ཕྱག་འཚལ། །ཁྱོད་ཀྱིས་སྲིད་ཞི་མཉམ་པར་མཁྱེན་པའི་མཐུས། །དད་པས་བསྟེན་ན་མཆོག་གི་དངོས་གྲུབ་འབྱུང་། །གནོད་པ་བགྱིས་ཀྱང་ཕན་བདེའི་རྒྱུར་གྱུར་པ། །འབྲེལ་ཚད་དོན་དང་ལྡན་དེར་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །འཆད་ན་ལེགས་བཤད་བྱེ་བའི་སྒོ་འབྱེད་ཅིང་། །རྩོད་ན་ཕས་ཀྱི་རྒོལ་བ་མ་ལུས་འཇོམས། །རྩོམ་ན་ཐུབ་པའི་དགོངས་པ་ཐོགས་མེད་འགོད། །ཕྱོགས་ལས་རྣམ་པར་རྒྱལ་བ་དེར་ཕྱག་འཚལ། །འགྲོ་བའི་རེ་བ་བསྐོང་མཛད་དཔག་བསམ་ཤིང་། རྟག་ཏུ་ཆོས་སྒྲ་སྒྲོག་བྱེད་རྔ་ཆེན་པོ། །བགྲང་ཡས་ཡོན་ཏན་ཀུན་གྱི་རིན་ཆེན་གཏེར། །དཔལ་ལྡན་ངག་དབང་ནོར་བུ་དེར་ཕྱག་འཚལ། །དེ་ལྟར་བསྟོད་པའི་དགེ་བ་བསམ་ཡས་ཀྱིས། །སྐྱེ་བ་ཀུན་ཏུ་དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པ་ཡི། །བསྟན་ལས་ཐར་པའི་ལམ་ཀུན་ལེགས་བགྲོད་དེ། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་སྒྲོལ་བའི་བྱེད་པོར་ཤོག། །། ༈ ཉེ་བརྒྱུད་བླ་མ་ཁ་ཤས་ཀྱི་སྐུ་བསྟོད་བཞུགས་སོ།། ༈ མི་ཕམ་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ལ་བསྟོད་པ་པདྨ་དཀར་པོས། རྒྱ་ཆེན་ཐུགས་རྗེའི་དབང་ཕྱུག་གྲུབ་པའི་མགོན། མི་ཕམ་ཆོས་ཀྱི་སྤྱན་ཡངས་ཆོས་ཀྱི་རྗེ། རྒྱལ་བ་རྒྱ་མཚོའི་རྒྱལ་ཚབ་རིན་པོ་ཆེ། །ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོའི་ཞབས་ལ་གསོལ་བ་འདེབས། །དྲེགས་ལྡན་གཉིས་འཐུངས་མྱོས་པའི་ཁེངས་འཇོམས་པ། །མི་ཡི་སེང་གེ་དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པ་ཞེས། །ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོའི་ཞབས་ལ༴ །ཕྱོགས་རྣམས་སྙན་པའི་དྲི་བཟང་གིས་བཀང་ནས། །ལས་སུ་སྐལ་བཟང་བུང་བའི་རེ་སྐོང་བའི། །རྣམ་དག་གྲུབ་རིགས་འདབ་རྒྱས་ལྡུམ་ར་འདིར། །རྒྱལ་བ་གེ་སར་རྡུལ་བཞིན་ཁེངས་པར་ཤོག །དྲི་མེད་གུར་ཀུམ་མེ་ཏོག་ཆུན་པོ་ལྟར། །ཁྱོད་ཞབས་མཛེས་པའི་སེན་རིས་བཀྲ་བ་ཡིས། །བགྲང་ཡས་སྐྱེས་བུ་ཡོངས་ཀྱི་ཟུར་ཕུད་རྩེར། །བརྒྱན་པའི་ཕུན་ཚོགས་རྟག་ཏུ་བརྟན་བྱེད་ཤོག། །རྒྱལ་རྣམས་ཐུགས་རྗེའི་གེ་སར་རྩེར་གཟུང་བས། །ཐུབ་བསྟན་ཟིལ་མངར་ཞིམ་པོ་དར་བྱེད་ཅིང་། །སྒྲུབ་བརྒྱུད་ཉིན་མོར་བྱེད་པའི་དབང་ཕྱུག་གིས། །སྙིགས་དུས་ཤར་རི་རྟག་ཏུ་སྐྱོང་གྱུར་ཅིག། ༈ རྗེ་བླ་མ་བསྟན་པའི་ཉི་མ་ལ་བསྟོད་པ་པདྨ་དཀར་པོས། དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་གདུང་དུ་ལུགས་གཉིས་ཀྱི། །ཉིན་མོར་བྱེད་ལ་བསམ་ཞིང་མངོན་འཁྲུངས་པའི། །བསྟན་པའི་ཉི་མས་རྟག་ཏུ་འཇིག་རྟེན་ཀུན། །རྨོངས་པའི་མུན་ལས་རྒྱལ་བར་བྱེད་གྱུར་ཅིག །བསྟན་པའི་སྣང་བ་རྒྱ་མཚོ་མཐར་འགྱེད་ལ། །སྦྱངས་སྟོབས་ཤར་རིའི་རྩེ་ལ་གུང་འཕགས་པའི། །ཕན་བདེའི་པདྨོ་ཀུན་དགའ་འབྱེད་པའི་གཉེན། །སྨྲ་བའི་ཉིན་མོར་གྱུར་ལ་གསོལ་བ་འདེབས། །དཔལ་ལྡན་གྲུབ་རིགས་ནམ་མཁའི་རྒྱན་ཤར་བཞིན། །ལེགས་བཤད་འོད་ཟེར་འབུམ་ཕྲག་འགྱེད་པ་ཡིས། །སྐྱེ་དགུའི་སྙིང་མུན་འཇོམས་ལ་འགྲན་འབྲལ་བའི།།མི་ཕམ་བསྟན་པའི་ཉི་མར༴།རང་བཞིན་གྲུབ་དང་སྦྱངས་ཤུགས་རྣམ་དཔྱོད་ཀྱིས། །བསམས་པས་མི་འཁྱུད་ཐུགས་རྗེའི་རོལ་མོས་ཀྱང་། །མངའ་བའི་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ཆེར་སྒྲོག་པའི། །མི་ཕམ་བསྟན་པའི་ཉི་མར༴ །མཐའ་དག་འགྲོ་རྣམས་འཁོར་བ་ནས་འདོན་ལ།། སླར་ཡང་སྤྲུལ་པའི་སྣང་བརྙན་བསྟན་ནས་ཀྱང་། །མཛད་པའི་ཕྲིན་ལས་རྣམ་པར་རྒྱལ་བ་ཡིས། །དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་བསྟན་པ་རྒྱས་གྱུར་ཅིག། ༈ རྗེ་སྟག་རྩེ་བ་པད་དཀར་དབང་པོ་ལ་བསྟོད་པ་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་གྱིས། རྒྱལ་ཀུན་ཐུགས་རྗེའི་མཐུ་ལས་ལེགས་འོངས་ཤིང་། །ངག་གི་དབང་ཕྱུག་གྲགས་པའི་སྤྲུལ་པའི་སྐུ། །མཁྱེན་བརྩེ་ནུས་མཐུས་ས་གསུམ་འགྲོ་བ་འདྲེན། པད་དཀར་དབང་པོའི་ཞབས་ལ་གསོལ་བ་འདེབས།། ༈ རྗེ་ལྷ་དབང་བློ་གྲོས་ལ་གསོལ་བ་འདེབས། །རྒྱལ་ཀུན་སྤྲུལ་པའི་གར་སྒྱུར་རྡོ་རྗེ་སྐུ། །ཡན་ལག་དྲུག་ཅུ་བརྗོད་མེད་རྡོ་རྗེའི་གསུང་། །ཇི་ལྟ་ཇི་སྙེད་གཡོ་མེད་རྡོ་རྗེའི་ཐུགས། །སྐུ་གསུང་ཐུགས་ཀྱི་རྡོ་རྗེ་འཛིན་དེར་འདུད། །ཁྱོད་ནི་བརྩེ་བས་གཞན་དོན་མི་འདོར་ཞིང་། །མཁྱེན་པས་ངག་གི་དབང་ཕྱུག་ཁེངས་འཕྲོག་པ།།ནུས་པས་གཡོན་ཅན་དཔུང་ཚོགས་ལས་རྒྱལ་བའི། །རིགས་གསུམ་ལྷག་པའི་ལྷ་ཡི་ངོ་བོར་འདུད། །ཚུལ་ཁྲིམས་ལྡན་པའི་སྐུ་མངའ་ཚོགས་ཀྱི་མཆོག། །མང་ཐོས་གཙུག་ལག་གཏེར་འཛིན་གསུང་མཆོག་ཆོས། །མཉམ་ཉིད་ཐུགས་ནི་བདེ་ཆེན་བདེ་གཤེགས་ཏེ། །མཆོག་གསུམ་ཀུན་འདུས་མཁས་པའི་དབང་པོར་འདུད། །རིག་འཛིན་ཀུན་གྱི་རྩ་བ་རྗེ་བཙུན་ཁྱེད། །མི་ཟད་འཁོར་ལོའི་གར་སྒྱུར་ཡི་དམ་ལྷ། །བར་ཆད་སེལ་བ་མཁའ་འགྲོ་སྲུང་མར་མཚུངས། །གང་འདུལ་དེར་སྟོན་བློ་གྲོས་བཟང་པོར་འདུད། །དེ་ལྟར་ཁྱེད་ལ་བསྟོད་ཅིང་གསོལ་བཏབ་པས། །སྤྲུལ་པས་ཆོས་ཀྱི་དགའ་སྟོན་བསྩལ་བ་དང་། །བདག་སོགས་གདུལ་བྱར་གྱུར་པའི་སེམས་ཅན་ལ། །བླ་མེད་རྡོ་རྗེ་འཛིན་པའི་ལམ་བསྟན་མཛོད། །དེང་ནས་གཟུང་ཏེ་ཚེ་རབས་ཐམས་ཅད་དུ། །ཡོངས་འཛིན་ཁྱོད་ཀྱི་ཞབས་རྡུལ་ལ་བརྟེན་ཅིང་། །གསུང་མཆོག་བདུད་རྩི་བཏུང་བས་རབ་ཚིམས་ནས། །འགྲོ་རྣམས་འཁོར་བའི་མཚོ་ལས་སྒྲོལ་བྱེད་ཤོག །ཅེས་པ་པདྨ་དཀར་པོ་གསུམ་པས་སྦྱར་བའོ། །ཡང་རྗེ་དེ་ལ་བསྟོད་པ་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་གྱིས། སྡོམ་གསུམ་མཛེས་པའི་སྐུ་མངའ་ཉེས་བྲལ་ཞིང་། །ཟབ་རྒྱས་ཆོས་ཕུང་གསུང་གིས་འགྲོ་རྣམས་ཚིམ། །སྒྲིབ་གཉིས་སྤྲིན་བྲལ་ཐུགས་ཀྱིས་ཟབ་དོན་གཟིགས། ལྷ་དབང་བློ་གྲོས་ཞབས་ལ་གསོལ་བ་འདེབས།། ༄༅། །སྐྱབས་མགོན་ངག་གི་དབང་པོའི་སྐུ་བསྟོད་བཞུགས་སོ།། ༄༅། །ངག་དབང་བསྟན་འཛིན་རྣམ་པར་རྒྱལ་བ་ལ་བསྟོད་པ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མཁའ་འགྲོས་རྨི་ལམ་དུ་སྩལ་བ། རྒྱ་ཆེན་ཆོས་ཀྱི་སྤྱན་ལྡན་འཇིག་རྟེན་དབང་། །སྙིགས་མའི་དུས་འདིར་འགྲོ་བ་འདུལ་མཛད་དུ། །གདུང་འདིར་སྤྲུལ་པ་དགུ་རུ་ལུང་བསྟན་པའི། །སྙིང་པོའི་གསལ་བྱེད་གཉིས་པར་གསོལ་བ་འདེབས། །ཞིང་འདིའི་གདུལ་བྱ་མ་ལུས་མཐར་སོན་ཕྱིར། །ཉི་ཟླའི་བགྲོད་པའི་འཕོ་བ་ཀུན་བཅོམ་ནས། །ཉི་ཁྲི་ཆིག་སྟོང་དྷཱ་ཏིའི་དབྱིངས་སུ་སད། །རྡོ་རྗེ་ལྟ་བུའི་སྐུ་ལ༴། གང་ཞིག་ཤེས་བྱ་མ་ལུས་མཁྱེན་བརྩེའི་བདག །འགྲོ་མང་གང་འདུལ་གཙུག་ལག་གཞུང་ལུགས་ཀུན། །རབ་གསལ་སྒྲིབ་བྲལ་ཆོས་ཀྱི་དགའ་སྟོན་འགྱེད།། ཁྱོད་གསུང་ཚངས་པའི་དབྱངས་ལ་གསོལ་བ་འདེབས། །མཉམ་ཉིད་ཀློང་ལས་མི་འགལ་དུ་མའི་གར། །གཅིག་ཏུ་བསྟན་པ་མངོན་པར་བྱང་ཆུབ་ཏུ།། འཆར་མཛད་ཟུང་འཇུག་ལམ་གྱི་མགོན་གཅིག་པུ། །ཁྱོད་ཐུགས་སྒྲིབ་གཉིས་བྲལ་ལ༴།།དེ་ལྟར་གསོལ་བ་བཏབ་པའི་བྱིན་རླབས་ཀྱིས། །ཡོངས་འཛིན་ངག་གི་དབང་པོའི་ཞབས་བརྟན་ཞིང་། །བདག་སོགས་གདུལ་བྱར་གྱུར་པའི་ཞིང་རྣམས་ལ། །ཐེག་ཆེན་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་དུ་གསོལ། །མཁའ་མཉམ་འགྲོ་ལ་ཕན་པ་འབྱུང་བ་དང་། །ཐུབ་པའི་བསྟན་པ་ཡུན་རིང་གནས་པའི་ཕྱིར། །མཚུངས་མེད་བླ་མ་བསྐལ་བརྒྱར་ཞབས་བརྟན་ཞིང་། །མཛད་པ་འཕྲིན་ལས་རྟག་ཏུ་རྒྱས་གྱུར་ཅིག། ༈ རྒྱལ་བ་ཀུན་གྱི་ཐུགས་རྗེ་གཅིག་བསྡུས་པ། །བསྟན་པའི་མངའ་བདག་ངག་དབང་ཆོས་ཀྱི་རྗེ། །མི་འགྱུར་སེང་གེའི་ཁྲི་ལ་རྟག་བཞུགས་ནས། །བསྐལ་བརྒྱར་ཆོས་ཀྱི་དགའ་སྟོན་སྩལ་དུ་གསོལ། །ཞེས་པ་རྗེ་སྟག་རྩེ་པ་ངག་དབང་པད་དཀར་དབང་པོས་མཛད་པའོ།། ༈ འོད་དཔག་མེད་པའི་སྲས་ཀྱི་ཐུ་བོ་པ། །ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་གདུང་། །རྒྱལ་བའི་སྲས་པོ་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་ཞབས། །སྐུ་ཚེ་བསྟན་ཅིང་འཕྲིས་ལས་རྒྱས་གྱུར་ཅིག། ༈ ཡང་དེ་ལ་བསྟོད་པ། རྒྱལ་དང་རྒྱལ་སྲས་བརྩེ་བའི་སྤྱི་གཟུགས་འཛིན།། ཞི་ཁྲོ་རབ་འབྱམས་བྱིན་རླབས་ཐུགས་མཚོར་འཁྱིལ། །འཕྲིན་ལས་རྣམ་བཞིས་འགྲོ་ཀུན་སྨིན་མཛད་པའི།།མཛད་སོགས་མུ་མཐའ་མེད་པར་བཞུགས་སུ་གསོལ། །ཞེས་པ་ལྷ་དབང་བློ་གྲོས་མཛད་པའོ།། ༈ མཁྱེན་པའི་ཆུ་གཏེར་ངག་གི་རོལ་པའི་མཚོར། །བརྩེ་བའི་དབང་ཕྱུག་ཆུ་སྐྱེས་འདབ་སྟོང་རྩེར། །ནུས་པའི་མཐུ་སྟོབས་རྡོ་རྗེ་རྣམ་རྒྱལ་བའི། །འགྲོ་བའི་བླ་མ་འགྱུར་མེད་བདེ་ལེགས་ཤོག །ཅེས་པ་འདི་ཉིད་དཔོན་ས་དབང་འཛིན་གྱི་ཞུས་པའི་ངོར་རྗེ་རང་ཉིད་གིས་མཛད་པའོ། །འཇིག་རྟེན་དབང་ཕྱུག་ཐུགས་རྗེའི་ཟློས་གར་ལས། །གདུང་དང་ན་བཟའི་མཚན་ཅན་སྤྲུལ་པའི་སྐུ།། ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་མི་འཇིགས་སེང་གེའི་ཁྲིར། །ཇི་སྲིད་བསྐལ་བརྒྱའི་བར་དུ་ཞབས་བརྟན་ཤོག། ༈ ཡང་དེ་ལ་བསྟོད་པ་རྗེ་ལྷ་དབང་བློ་གྲོས་ཀྱིས། སྐལ་བཟང་སྟོན་པ་སྟོང་གི་སྤྱི་གཟུགས་འཛིན། །སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་ཐུགས་རྗེའི་གར་སྒྱུར་བ། །འགྲོ་མགོན་རྒྱ་རས་གདུང་གི་རྩེ་མོར་སོན། །རྗེ་བཙུན་གསར་གཟུགས་འཛིན་དེར་གསོལ་བ་འདེབས། །ཐུན་མོང་རིག་གནས་བཞི་དང་ནང་དོན་རིག། །མདོ་རྒྱུད་བསྟན་བཅོས་མན་ངག་ཀུན་ལ་མཁས། །བཀའ་བརྒྱུད་གདམས་ངག་རྒྱ་མཚོའི་ཀློང་ན་འཁྱིལ།། རྗེ་བཙུན་མཁྱེན་བརྩེའི་གཏེར་ལ༴། །སྙིགས་མ་ལྔ་ཡི་མ་རུངས་བདོ་བའི་དུས།། སངས་རྒྱས་ཞི་ཁྲོ་རབ་འབྱམས་ནུས་པ་བསྡུས། །ཕས་རྒོལ་གནོད་པའི་དབལ་རྣམས་འཇོམས་པ་ལ། །ཕྱག་ན་རྡོ་རྗེ་འཛིན་དེར༴ །བསྡུ་བ་བཞི་དང་འཕྲིན་ལས་རྣམ་པ་བཞིས། །སྐལ་བཟང་འགྲོ་རྣམས་ཐར་པའི་ལམ་ལ་འགོད། །ངག་ལ་དབང་སྒྱུར་རྣམ་པར་རྒྱལ་བའི་སྡེ། །བསྐལ་བརྒྱར་འགྲོ་བའི་དོན་དུ་ཞབས་བརྟན་ཤོག །དེ་ལྟར་རྩེ་གཅིག་མོས་པའི་གསོལ་འདེབས་ཀྱི། །འགྲོ་རྣམས་བརྒལ་དཀའ་འཁོར་བའི་མཚོ་སྒྲོལ་ནས། །རྣམ་གྲོལ་རིན་ཆེན་གླིང་དུ་རབ་སོན་ཅིང་། །འཕྲིན་ལས་རྒྱལ་མཚན་རྩེ་མོར་འཁོད་གྱུར་ཅིག། ༈ འགྲོ་བའི་དོན་དུ་བསམ་བཞིན་སྐུ་སྤྲུལ་པའི། །སྐྱེས་མཆོག་དམ་པ་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་ཞེས། །མཐའ་འཁོབ་མོན་གྱི་སེམས་ཅན་གདུལ་བྱ་རྣམས། །སྒྲིབ་གཉིས་བྱང་ཞིང་ཚོགས་གཉིས་རྫོགས་པའི་ཕྱིར། །བསྐལ་བརྒྱར་ཞབས་བརྟན་ཆོས་འཁོར་བསྐོར་དུ་གསོལ། །གཞན་ཡང་དམུ་རྒོད་སྐལ་དམན་སེམས་ཅན་རྣམས། །དུས་ལ་ཁག་བཞག་སྤྱོད་ངན་སྣ་ཚོགས་བྱེད། །དེ་འདྲར་གཟིགས་ཚེ་ངེས་འབྱུང་མི་ཟད་པའི། །བདག་གཞན་བརྗེ་བའི་དགེ་རྩ་ཆེར་མཛད་དེ། །ཉི་ཟླ་གནས་ཀྱི་བར་དུ་ཞབས་བརྟན་མཛོད།། བདག་སོགས་བྷུ་སུ་ཀུ་བའི་རྣལ་འབྱོར་ལ། །སྐྱེ་དང་སྐྱེ་བར་སྐྱེས་མཆོག་ཁྱོད་ཉིད་དང་། །དུས་དང་རྣམ་པ་ཀུན་ཏུ་མི་འབྲལ་ཞིང་། །བྱང་ཆུབ་མ་ཐོབ་བར་དུ་ཐུགས་རྗེས་གཟུངས། །ཞེས་པ་དེ་ས་སྐྱ་བདག་ཆེན་གྱིས་ཕུལ་བའོ།། ༄༅། །རྗེ་མཁན་པོ་རིམ་བྱོན་དང་མཐུ་ཆེན་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོའི་བསྟན་པའི་གཏད་རབས་རིམ་པར་བྱོན་ཚུལ་ནི།། '''༈ ལྗོངས་འདིར་མཐུ་ཆེན་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོའི་བསྟན་པའི་གཏད་རབས་རིམ་པར་བྱོན་ཚུལ་ལ། ཁ་རྟགས་ཅན་རྣམས་མཁན་ཆེན་རིམ་བྱོན། ཇ་རྟགས་ཅན་ནི་རྒྱལ་སྲས་འཇམ་དཔལ་རྡོ་རྗེའི་སྐུ་འཕྲེང་རིམ་བྱོན། ཞ་རྟགས་ཅན་ནི་ཐུགས་སྤྲུལ་ཞབས་དྲུང་རིམ་བྱོན། ཕ་རྟགས་ཅན་ནི་གསུང་སྤྲུལ་ཕྱོགས་ལས་རིམ་བྱོན། བ་རྟགས་ཅན་ནི་སེ་ལར་བྱམས་མགོན་སྤྲུལ་སྐུ་རིམ་བྱོན། ཏ་རྟགས་ཅན་ནི་རྒྱལ་སྲས་ཆེན་པོ་བླ་མ་ཁྲི་པ་རིམ་བྱོན། ད་རྟགས་ཅན་ནི་ཆོས་ཀྱི་ས་ནས་དྲིན་ཆེ་བའི་བཤེས་གཉེན་རིམ་བྱོན་ཏེ་ལྗོངས་འདིའི་མཁའ་ལ་བསྟན་པའི་གསལ་བྱེད་སྨྲ་བའི་ཉི་མ་ཇི་སྙེད་ཅིག་བྱོན་པ་འདི་ལྟར་རོ།།''' ༈ ཁ་་སྡོམ་གསུམ་འཛིན་པ་དཔལ་ལྡན་ཆོས་ཀྱི་རྗེ། །བྱམས་དང་སྙིང་རྗེའི་དབང་གིས་འགྲོ་བ་རྣམས། །བརྩེ་བས་མི་འདོར་རྟག་པར་སྐྱོང་མཛད་པའི། །པད་དཀར་འབྱུང་གནས་ཞབས་ལ་གསོལ་བ་འདེབས། །ཁ་་ཚུལ་ཁྲིམས་རྣམ་དག་ནོར་འཛིན་ཡངས་པའི་གཞིར། །གཞན་ཕན་ཐུགས་ཀྱི་དཔག་བསམ་རབ་རྒྱས་ཤིང་། །ཟུང་འཇུག་སྔགས་ཀྱི་འབྲས་བུ་ལེགས་གཏམས་པའི། །བསོད་ནམས་འོད་ཟེར་ཞབས་ལ༴ །ཏ་་ཤེས་བྱ་ཀུན་གཟིགས་དགེ་ལེགས་དུ་མའི་དཔྱིད། །ཕས་རྒོལ་གཉིས་འཐུངས་ཚོགས་ཀྱི་ཀླད་འགེམས་པའི། །སྨྲ་བའི་སེང་གེ་དཔལ་ལྡན་ངག་གི་དབང་། །བསྟན་འཛིན་རབ་རྒྱས༴། །ད་་རང་བཞིན་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པ་འཇམ་དཔལ་དབྱངས། །བརྟུལ་ཞུགས་སྤྱོད་པ་འཁོར་ལོ་སྡོམ་པ་དངོས། །མ་རུང་གདུག་པ་འཇོམས་པའི་ཐུགས་རྗེ་ཅན། །འཕྲིན་ལས་འབྲུག་རྒྱལ༴ །ཁ་་གཟི་བརྗིད་ཡོད་འབར་ཚངས་པའི་དབྱངས་སྒྲ་སྒྲོག། མཁྱེན་བརྩེ་རླབས་གཡོས་འདོད་རྒུ་འབྱུང་བའི་དཔལ། །ངོ་མཚར་རྨད་བྱུང་རྡོ་རྗེ་ལྟ་བུའི་སྐུ། །པད་དཀར་ལྷུན་གྲུབ༴། །ཁ་་ཇི་སྙེད་མཁྱེན་པའི་ཆུ་གཏེར་ལས་འཁྲུངས་ཤིང་། །ཟབ་རྒྱས་ཆོས་ཀྱི་སྒོ་འབྱེད་ངག་གི་དབང་། །མ་རིག་གཉིས་འཛིན་དྲི་མ་དག་པའི་དཔལ། །དམ་ཆོས་པད་དཀར༴ །ཇ་་རྒྱལ་ཀུན་ཐུགས་རྗེའི་གར་སྒྱུར་ངག་གི་དབང་། །འགྲོ་བ་རྣམས་ལ་ཀུན་དགའི་གཉེན་གཅིག་པུ། །ཐེག་གསུམ་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་མཚན་རྩེར་སོན་པའི། །ཀུན་དགའ་རྒྱལ་མཚན༴ །བྱམས་མགོན་རིམ་བྱོན་སྔོན་ནས་གཞན་དུ་བྱོན་ཟིན་པ་མཚན་རྐྱང་དུ་བཞུགས་པ། རྒྱལ་བ་བྱམས་པ། གནས་བརྟན་འོད་བསྲུང་། བདེ་མ་དྲང་སྲོང་། རྔོག་ཆོས་སྐུ་རྡོ་རྗེ། གྲུབ་མཆོག་ཟླ་བ་བཟང་པོ། གྲུབ་ཐོབ་གཏེར་ཁུང་པ། དཔལ་ལྡན་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ། དོན་ཡོད་མཁྱེན་པ། ལྗོངས་འདིར་བྱོན་པའི་འགོ་འདི་ནས། བ་་སྐུ་གསུམ་ཡེ་ཤེས་ལྔ་ལྡན་རྡོ་རྗེ་འཆང་། །མཆོག་གསུམ་ཞི་ཁྲོ་ཌཱ་ཀྐི་སྲུང་མའི་ཚོགས། །གསང་གསུམ་གཉུག་མའི་ངང་དུ་རོ་གཅིག་པའི། །ངག་དབང་རྒྱལ་མཚན༴ །ཁ་རྒྱལ་བ་རྣམས་ཀྱི་ཐུགས་རྗེའི་སྤྱི་གཟུགས་མཆོག། །དགེ་ལེགས་རྒྱ་མཚོ་ཀུན་གྱི་འབྱུང་ཁུངས་ཆེ། །གསང་ཆེན་རིམ་གཉིས་ཟབ་མོའི་མངའ་བདག་རྗེ། །བཟོད་པ་འཕྲིན་ལས༴ །ཁ་ཚོགས་གཉིས་ཡེ་ཤེས་དཀྱིལའཁོར་རབ་རྒྱས་ཤིང་། །ཚད་མེད་བྱམས་དང་སྙིང་རྗེའི་འོད་སྟོང་གིས། །སྐལ་བཟང་སྙིང་གི་པདྨོ་འབྱེད་པའི་གཉེན། །ངག་དབང་ལྷུན་གྲུབ༴ །ཏ་རྒྱལ་ཀུན་མཐུ་སྟོབས་ཡེ་ཤེས་རྡོ་རྗེ་ཡིས། །མ་རིག་གཉིས་འཛིན་བདུད་ཀྱི་དཔུང་འཇོམས་པ། །པདྨ་འབྱུང་གནས་མཆོག་གི་སྤྲུལ་པའི་སྐུ། །མི་ཕམ་དབང་པོའི༴།ཕ་རབ་འབྱམས་རྒྱལ་བའི་སྤྱི་གཟུགས་སྙིང་རྗེའི་གཏེར། །གྲང་ཡས་འགྲོ་ལ་བརྩེ་ཆེན་ལྷ་ཡི་ལྷ། །གསང་གསུམ་ཆོས་ཀྱི་དཔལ་ལྡན་ངག་གི་དབང་། །ཕྱོགས་ལས་རྣམ་རྒྱལ་ཞབས་ལ༴ །ཁ་ཆོས་ཀྱི་དབང་ཕྱུག་ཐུགས་རྗེ་གསང་བ་ལས། །སྲིད་ཞིའི་འདྲེན་མཆོག་བླ་ན་མེད་པའི་སྐུ། །འདོད་དགུར་འཆར་བ་སྒྱུ་འཕྲུལ་རྡོ་རྗེའི་དཔྱིད། །བསྟན་འཛིན་ནོར་བུའི༴ །ཁ་རིགས་བརྒྱའི་ཁྱབ་བདག་དཀྱིལ་འཁོར་ཡོངས་ཀྱི་གཙོ། །མཆོག་གསུམ་ཀུན་འདུས་མཁྱེན་བརྩེ་ནུས་པའི་གཏེར། །དྲི་མེད་རྒྱལ་བའི་བསྟན་ལ་རྒྱལ་བ་དངོས། །ཤཱཀྱ་རིན་ཆེན༴ཕ་དུས་གསུམ་རྒྱལ་བའི་མཁྱེན་བརྩེ་ནུས་པའི་དཔལ། །མ་ལུས་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་པའི་ཡེ་ཤེས་འཕྲུལ། །སྒྲུབ་རྒྱུད་བསྟན་ལ་སྣང་བའི་སྒྲོན་མེ་མཆོག། །ཤཱཀྱ་བསྟན་འཛིན༴ །ད་འོག་མིན་ཞིང་དུ་ཆོས་སྐུ་རྡོ་རྗེ་འཆང་། །འཛམ་གླིང་ལྟེ་བར་ཐུབ་པའི་དབང་པོ་ཉིད། །སྨན་ལྗོངས་འདི་ནང་མཁས་གྲུབ་རིན་པོ་ཆེ། །བསྟན་འཛིན་དོན་གྲུབ༴ །ཁ་ཕྱོགས་དུས་རྒྱལ་བའི་དཀྱིལ་འཁོར་རབ་འབྱམས་དབུས། །སྙིང་སྟོབས་གང་བ་རབ་རྒྱས་ཐུབ་པའི་དབང་། །ཐབས་མཁས་ཐུགས་རྗེས་འགྲོ་འདུལ་དགེ་བའི་བཤེས། །བསྟན་འཛིན་ཆོས་རྒྱལ༴ །ཇ་རྒྱལ་ཀུན་གསང་གསུམ་ཡེ་ཤེས་རྡོ་རྗེའི་དཔྱིད། །གྲངས་མེད་རིགས་བརྒྱའི་ཁྱབ་བདག་སྐུ་བཞིའི་དབང་། །གྲུབ་རིགས་བྱེ་བའི་གཙུག་གི་རྒྱན་གྱུར་པ། །འབྲུག་སྒྲ་རྣམ་རྒྱལ༴ །ཁ་རབ་འབྱམས་འོག་མིན་ཞིང་དུ་འཁོར་ལོའི་མགོན། །རིགས་བརྒྱའི་འཕྲོ་འདུ་ངེས་གསང་མཆོག་སྦྱིན་མཁན། །སྐལ་བཟང་ཞིང་འདིར་དཔལ་ལྡན་སྤྲིན་གྱི་དབྱངས། །འཇིགས་མེད་གྲགས་པའི༴ །བ་ཁ་སྐུ་བཞིའི་དབང་ཕྱུག་གསང་བདག་རྡོ་རྗེ་འཛིན། །གང་འདུལ་མོས་ངོར་ཆུ་ཟླའི་གར་བསྒྱུར་བ། །མཁྱེན་བརྩེ་ནུས་པའི་མཆོག་བརྙེས་ཆོས་ཀྱི་རྗེ། །ངག་དབང་འཕྲིན་ལས༴ །ཁ་ཆོས་དང་ཆོས་མིན་རྣམ་པར་འབྱེད་མཛད་ཅིང་། །སྐལ་བཟང་མ་ནོར་ལམ་དུ་ཁ་ལོར་བསྒྱུར། །གྲུབ་རིགས་བསྟན་པའི་ཉིན་བྱེད་ངག་གི་དབང་། །ཀུན་དགའ་རྒྱ་མཚོའི༴། ཁ་མ་ལུས་རྒྱལ་བའི་ཐུགས་རྗེ་འདུས་པའི་ཞལ། །ཟབ་དང་རྒྱ་ཆེ་ཆོས་རྣམས་ཀུན་གྱི་མཛོད། །ཚོགས་མཆོག་ཀུན་དང་འདྲེན་མཆོག་ངག་གི་དབང་། །ཡོན་ཏན་མཐའ་ཡས༴། ཁ་ཤཱཀྱ་སེང་གེ་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་སྲིད་ལ། །དབང་བསྒྱུར་རིགས་བརྒྱའི་ཁྱབ་བདག་རིན་པོ་ཆེ། །རྗེས་བཟུང་མ་འདྲིས་འགྲོ་བའི་མཛའ་བཤེས་མཆོག། །བསྟན་འཛིན་རྣམ་རྒྱལ༴། །ཁ་རྒྱལ་ཀུན་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་འཇམ་དཔལ་དབྱངས། །སྒྲིབ་བྲལ་ཐུགས་ཀྱི་རང་གཟུགས་སྤྱན་རས་གཟིགས། །རང་བཞིན་དག་པའི་ངོ་བོ་མཉམ་ཉིད་པ། །ཀུན་བཟང་རྒྱལ་མཚན༴། ཁ་་ཡང་དག་སངས་རྒྱས་ཀུན་གྱི་ཐུགས་རྗེའི་སྟོབས། །ཁམས་གསུམ་འགྲོ་བའི་དཔལ་དུ་ལེགས་ཤར་བ། །སྤྱན་རས་གཟིགས་མགོན་མཆོག་གི་སྤྲུལ་པའི་སྐུ། །ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་མཚན༴ །ཁ་དཔལ་ལྡན་རྒྱལ་བ་རྒྱ་མཚོའི་རྣམ་རོལ་མཆོག། །བདག་སོགས་གདུལ་བྱའི་མོས་ངོར་ལེགས་ཤར་བ། །སྨིན་གྲོལ་ཐར་པའི་ལམ་མཆོག་སྟོན་མཛད་པའི། །ཤེས་རབ་སེངྒེ༴།ཇ་འཇིག་རྟེན་མགོན་པོ་རྒྱལ་ཀུན་གསང་བའི་མཛོད། །གྲུབ་དང་རིག་འཛིན་རྒྱ་མཚོའི་གཙུག་གི་རྒྱན། །དགེ་ལེགས་བྱེ་བའི་འབྱུང་གནས་ངག་གི་དབང་། འཇིགས་མེད་རྣམ་རྒྱལ༴ །བ་ཁ་མི་ཕམ་བྱམས་མགོན་འགྲོ་བའི་དཔལ་ཤར་བ། །མཚུངས་མེད་བླ་མ་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །གསང་གསུམ་ཡོན་ཏན་གཅིག་འདུས་ཆོས་ཀྱི་རྗེ། །འཇམ་དཔལ་ཡེ་ཤེས་རྡོ་རྗེར༴། །ཁ་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོའི་སྤྱན་རས་འཇིག་རྟེན་ལ། །གཟིགས་པའི་ལྷ་ཡི་སྐུ་གསུང་ཐུགས་རྡོ་རྗེ། །སྣང་གྲགས་རིག་པ་རོ་གཅིག་ལམ་ཁྱེར་མཁན། །འཇམ་དབྱངས་རྒྱལ་མཚན༴། །ཞ་་དཔལ་མགོན་གྲུབ་པ་བྱེ་བའི་གཙུག་གི་ནོར། །བཀྲ་ཤིས་སྣང་བ་རབ་འབར་ནཱ་རོ་པ། །གདུལ་དཀའི་འགྲོ་ལ་བརྩེ་བས་རྗེས་ཆགས་སྐུ། །ངག་དབང་འཇིགས་མེད་གྲགས་པར༴ །ཕ་ངག་གི་དབང་ཕྱུག་རྣམ་པར་རྒྱལ་བའི་སྡེ། །སྐུ་གསུང་ཐུགས་ཀྱི་རོལ་གར་བསམ་ཡས་པས། །གྲུབ་རིགས་བསྟན་པའི་མགོན་བྱོན་འཇམ་པའི་དཔལ། །ཡེ་ཤེས་རྒྱལ་མཚན༴། ཁ་ངག་གི་དབང་ཕྱུག་ཆེན་པོའི་རྗེས་བཟུང་བའི། །ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོའི་རིང་ལུགས་ཉི་མའི་འོད། །ཕྱོགས་བཅུ་སྤེལ་ལ་འགྲན་ཟླ་ཀུན་བྲལ་བའི།། ངག་དབང་ཆོས་རྒྱལ༴ །ཏ་རྒྱལ་ཀུན་ཐུགས་རྗེའི་འོད་སྣང་མཐའ་ཡས་པ། །རིས་མེད་འགྲོ་བའི་གཉེན་གྱུར་འཇིག་རྟེན་དབང་། །དཔལ་ལྡན་པདྨ་ཀཱ་རའི་སྒྱུ་འཕྲུལ་ཆེ། །ངག་དབང་འཇམ་དཔལ་རྒྱ་མཚོ༴། །ཁ་རབ་འབྱམས་རྒྱལ་བའི་སྒྱུ་འཕྲུལ་རིགས་བརྒྱའི་མགོན། །རྣམ་གྲོལ་ཤེས་རབ་ཡོན་ཏན་མཆོག་གི་མཛོད། །མི་ཡི་སེངྒེས་རྗེས་བཟུང་ངག་གི་དབང་། །འཇམ་དཔལ་གྲགས་པའི༴།།ཁ་དཔལ་ལྡན་རྒྱལ་བའི་དཀྱིལ་འཁོར་རྒྱལ་མཚོའི་བདག། དྲི་མེད་སྙིང་རྗེ་ཆ་ཤས་རབ་རྫོགས་པ། །གང་མོས་དེར་སྣང་བདེ་ཆེན་འཁོར་ལོའི་མགོན། །འཇིགས་མེད་རྒྱལ་མཚན༴། །ཏ་་རབ་འབྱམས་རྒྱལ་ཀུན་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་གཟུགས། །ཐུགས་རྗེ་འོད་སྣང་མཐའ་ཡས་འཇིག་རྟེན་མགོན། །ཞིང་འདིར་རྡོ་རྗེ་འཛིན་པའི་རྣམ་རོལ་པ། །འཇམ་དཔལ་རྡོ་རྗེ༴ །བ་ཁ་ཤེས་བྱ་ཀུན་གཟིགས་མི་ཕམ་བསྟན་པའི་མགོན། །ཚད་མེད་སྙིང་རྗེའི་གཏེར་གྱུར་འཇིག་རྟེན་དབང་། །མཐུ་སྟོབས་བདུད་ཀྱི་དཔུང་འཇོམས་རྒྱལ་བ་དངོས། །ཤཱཀྱ་རྒྱལ་མཚན༴ །ཁ་ཤེས་རབ་ཡེ་ཤེས་ཆེན་པོའི་བདེན་གཉིས་ དོན། །ཀུན་གཟིགས་སྨྲ་བའི་སེངྒེ་འཇམ་དཔལ་དབྱངས། །ཐུབ་བསྟན་རྒྱལ་མཚན་འཛིན་པའི་བྱིན་རླབས་པ། །ཤེས་རབ་རྒྱལ་མཚན༴ །ཞ་དཔལ་ལྡན་གྲུབ་རིགས་རྒྱ་མཚོའི་གཙུག་གི་རྒྱན། །རྒྱལ་བས་ལུང་བསྟན་རྒྱལ་བའི་ཕྲིན་ལས་པ། །མཉམ་མེད་རྗེ་བཙུན་ཟླ་བའི་གཞོན་ནུ་མཆོག། །ངག་དབང་འཇིགས་མེད་ནོར་བུ༴། །ཕ་ཁམས་གསུམ་འགྲོ་བ་ཡོངས་ཀྱི་དཔལ་མགོན་མཆོག། །མཐུ་ཆེན་བདུད་འཇོམས་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་གྱི། །སྐུ་གསུང་ཐུགས་ཀྱི་རྣམ་རོལ་ཞིང་འདིའི་མགོན། །ངག་དབང་འཇིགས་མེད་རྡོ་རྗེར༴། ཁ་རྒྱལ་བ་ཀུན་གྱི་ཟག་མེད་ཡོན་ཏན་ལ། །དབང་བསྒྱུར་མཐུ་སྟོབས་ནུས་པ་རྒྱ་མཚོའི་བདག། །འཇམ་མགོན་མཆོག་གིས་རྗེས་བཟུང་འགྲོ་བའི་མགོན།། ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོའི༴ །ཁ་དམ་པས་རྗེས་བཟུང་མཁྱེན་རབ་པདྨོའི་ཚལ། །རྣམ་གྲོལ་མཆོག་གི་བདུད་རྩིས་ཡོངས་སྨིན་པས། །བཟང་པོའི་ཐུགས་ཡིས་ལེགས་དྲངས་འགྲོ་བའི་མགོན། །པདྨ་བཟང་པོའི༴ །ཏ་མི་འགྱུར་བདེ་ཆེན་འོད་སྣང་ཆོས་ཀྱི་སྐུ། །མཐའ་ཡས་འགྲོ་ལ་རྗེས་ཆགས་སྙིང་རྗེའི་གཏེར། །པདྨ་འབྱུང་གནས་སྒྱུ་འཕྲུལ་རྡོ་རྗེའི་སྐུ། །ངག་དབང་འཕྲིན་ལས་རྒྱ་མཚོར། ཁ་དཀར་བརྒྱུད་བསྟན་པ་རིན་ཆེན་འཛིན་པ་ལ། །ལེགས་བྱས་སྨོན་ལམ་བཟང་པོའི་མཐུ་གྲུབ་པས། །རིས་མེད་འགྲོ་བ་ཡོངས་ཀྱི་མགོན་གྱུར་པ། །རིན་ཆེན་བཟང་པོའི༴ །ཁ་དུས་གསུམ་རྒྱལ་བ་རྒྱ་མཚོའི་ཡེ་ཤེས་འཕྲུལ།།འཇམ་དཔལ་སྨྲ་བའི་ཟླ་བ་གྲགས་པ་ཡི། །ཞབས་ཟུང་སྤྱི་བོར་ལེན་པའི་བྱིན་རླབས་པ། །འཇམ་དཔལ་རྒྱ་མཚོའི༴ །ཁ་ཟབ་རྒྱས་ཆོས་ཀྱི་གཏེར་མཛོད་རྣམ་ཕྱེ་ནས། །ཐར་འདོད་རེ་བ་སྐོང་བའི་སྐྱབས་གཅིག་པུ། །མཚུངས་མེད་འདྲེན་མཆོག་རྣམས་ཀྱིས་བྱིན་རླབས་པ། །ཡོན་ཏན་རྒྱལ་མཚན༴ །ཕ་རྒྱལ་ཀུན་འདུས་ཞལ་འཇིག་རྟེན་མགོན་པོ་ཡི། །གསང་གསུམ་རྡོ་རྗེ་མི་བཟད་སྒྱུ་འཕྲུལ་གར། །གྲུབ་རིགས་རྒྱ་མཚོའི་དཔལ་དུ་ལེགས་ཤར་བ། །མི་ཕམ་ཡེ་ཤེས་དངོས་གྲུབ༴། བ་རྒྱལ་ཀུན་མཁྱེན་པའི་སྤྱི་གཟུགས་མི་ཕམ་མགོན། །སྙིགས་མའི་འགྲོ་བ་འདུལ་ལ་ཐུགས་རྗེའི་གར། །སྐྱབས་གནས་ཀུན་འདུས་མཚུངས་མེད་ངག་གི་དབང་། །བདུད་འཇོམས་རྒྱལ་མཚན༴ །ཁ་་རབ་འབྱམས་རྒྱལ་ཀུན་གསང་གསུམ་འདུས་པའི་ཞལ། །ཟབ་དང་རྒྱ་ཆེའི་ཆོས་ཕུང་བྱེ་བའི་མཛོད། །ཟུང་འཇུག་ཉམས་བཞེས་ཚོགས་མཆོག་འདུས་པའི་དཔྱིད། །ཚུལ་ཁྲིམས་རྒྱལ་མཚན༴ །ཁ་ཕྱོགས་དུས་རྒྱལ་བའི་མཁྱེན་བརྩེའི་ནུས་པའི་གཟུགས། །གང་འདུལ་འགྲོ་བའི་མོས་ངོར་ལེགས་ཤར་བ། མཚུངས་མེད་རིགས་བརྒྱའི་ཁྱབ་བདག་རྡོ་རྗེ་འཛིན། །ཀུན་དགའ་དཔལ་འབྱོར༴ །ཁ་་བསྟན་དང་འགྲོ་ལ་ཕན་བདེའི་འོད་སྣང་འབུམ། །ཡོངས་སུ་སྤེལ་མཛད་འཇམ་མགོན་བླ་མ་ཡིས། །རྗེས་གཟུང་སྨིན་གྲོལ་གདམས་པའི་གཏེར་མཛོད་མཆོག །བཤད་སྒྲུབ་འོད་ཟེར༴ །ཁ་ཕྱོགས་དུས་རྒྱལ་བ་རབ་འབྱམས་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །གསང་གསུམ་ཡེ་ཤེས་རྡོ་རྗེ་གཅིག་བསྡུས་པའི། །མཁྱེན་བརྩེ་ནུས་པའི་རང་གཟུགས་ཆོས་ཀྱི་རྗེ། །ཤཱཀྱ་རྒྱལ་མཚན༴ །ཁ་སྐྱབས་མཆོག་རྣམ་གསུམ་བླ་མ་ཡི་དམ་ལྷ། །མཁའ་འགྲོ་དམ་ཅན་ཀུན་འདུས་རིགས་བརྒྱའི་བདག། །སྙིང་གི་པདྨོར་བསྙེན་པས་བྱིན་རླབས་པ། །ཡོན་ཏན་དཔལ་བཟང༴ །ཞི་འགྱུར་མེད་ཡེ་ཤེས་འོད་སྣང་མཐའ་ཡས་པ། །མ་ལུས་འགྲོ་བའི་དཔལ་གྱུར་སྤྱན་རས་གཟིགས། །བདེ་ཆེན་རྒྱལ་པོ་ཨུ་རྒྱན་པདྨའི་འཕྲུལ། །ངག་དབང་འཇིགས་མེད་ཆོས་རྒྱལ༴ །ཁ་སྐལ་བཟང་རྒྱལ་བ་རྒྱ་མཚོའི་སྟོན་པ་མཆོག། །འཛིན་སྐྱོང་སྤེལ་ལ་འགྲན་ཟླ་ཀུན་བྲལ་ཞིང་། །རིས་མེད་འགྲོ་བའི་དཔལ་མགོན་ངག་གི་དབང་། །ཀུན་དགའ་སེངྒེའི༴ །ཁ་འཇམ་དཔལ་དབྱངས་དངོས་གྲགས་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས། །ཟག་མེད་ཡོན་ཏན་ཀུན་ལ་དབང་བསྒྱུར་བའི། །གྲུབ་པའི་རྒྱལ་མཚན་རྣམས་ཀྱིས་རྗེས་བཟུང་བ། །བློ་གྲོས་རྒྱལ་མཚན༴ །ཁ་དཔལ་ལྡན་འཁོར་ལོའི་དབང་ཕྱུག་རིགས་བརྒྱའི་མགོན། །གསང་གསུམ་ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོའི་བདག་ཉིད་མཆོག། །གྲུབ་རིགས་རྒྱལ་མཚན་འཛིན་པས་རྗེས་བཟུང་བ། །པད་དཀར་འོད་ཟེར༴། ཁ་འོད་སྣང་མཐའ་ཡས་མགོན་གྱི་ཡེ་ཤེས་འཕྲུལ། །སྙིགས་མའི་འགྲོ་བ་འདྲེན་མཛད་པདྨ་འབྱུང་། །གང་འདུལ་མོས་ངོར་དེར་སྣང་རྡོ་རྗེ་སེམས། །ངག་དབང་དོན་ལྡན༴ །ཁ་མི་ཕམ་རྒྱལ་བའི་སྒྱུ་འཕྲུལ་ཆ་རྫོགས་ཟླ། །གཞན་ཕན་སྙིང་རྗེ་འཛུམ་པའི་འོད་སྣང་གིས། །གྲུབ་རིགས་རྒྱ་མཚོ་སྤེལ་མཛད་ཆོས་ཀྱི་རྗེ། །འཕྲིན་ལས་རྒྱལ་མཚན༴ །ཁ་དཀྱིལ་འཁོར་རྒྱ་མཚོའི་ཁྱབ་བདག་རིགས་བརྒྱའི་མགོན། །འཇམ་དབྱངས་ཡོན་ཏན་རྒྱལ་བའི་མཚན་སྙན་གྱིས། །རྗེས་བཟུང་ཐུབ་བསྟན་འཛིན་པར་དབང་བསྐུར་བ།བསྟན་འཛིན་ལྷུན་གྲུབ༴ །ཁ་རྒྱལ་ཀུན་མཁྱེན་པའི་སྤྱི་གཟུགས་འཇམ་དཔལ་དབྱངས། །འགྲོ་དྲུག་འདྲེན་མཛད་སྙིང་རྗེ་སྤྱན་རས་གཟིགས།། བདུད་དཔུང་མ་ལུས་འཇོམས་ཕྱིར་གསང་བའི་བདག །འཕྲིན་ལས་རྒྱ་མཚོའི༴ །ཁ་་བསླབ་གསུམ་ཚུལ་ཁྲིམས་རྒྱ་མཚོའི་མཛོད་འཛིན་ཅིང་། །གྲུབ་རིགས་རྒྱལ་མཚན་འཛིན་པས་རྗེས་བཟུང་སྟེ། །ཟབ་ལམ་གདམས་པའི་ཐུགས་རྒྱུད་ཡོངས་སྨིན་པའི། །དམ་ཆོས་རྒྱལ་མཚན༴།།ཁ་རྒྱལ་བ་རྒྱ་མཚོ་མཁྱེན་བརྩེའི་ནུས་པའི་འཕྲུལ། །གསང་གསུམ་ཡོན་ཏན་རྒྱན་གྱི་འཁོར་ལོའི་མཛོད། །ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་མཚན་འཛིན་པའི་སྲས་གྱུར་མཆོག །ཤེས་རབ་ལྷུན་གྲུབ༴། །ཁ་་སངས་རྒྱས་ཀུན་གྱི་མཁྱེན་བརྩེའི་ནུས་པའི་འཕྲུལ། །རྣམ་དག་ཚུལ་ཁྲིམས་སྐུ་མངའ་ཆོས་ཀྱི་རྗེ། །ཐུབ་བསྟན་རྒྱལ་མཚན་འཛིན་པས་རྗེས་བཟུང་བ། །འཇམ་དབྱངས་རིན་ཆེན༴། ཁ་་འཇམ་དཔལ་རྡོ་རྗེ་གསང་གསུམ་ཉིན་བྱེད་ཀྱིས། །ཐུབ་བསྟན་བཤད་སྒྲུབ་པདྨོ་རྣམ་རྒྱས་ཤིང་། །བྱིན་རླབས་འོད་ཟེར་སྤྲོ་བསྡུས་རྗེས་བཟུང་བ། །རིག་འཛིན་སྙིང་པོའི༴༴།ཁ་གསང་སྔགས་རྒྱ་མཚོའི་དབུས་ན་མངོན་པར་བརྗིད། །བློ་གྲོས་ནུས་པའི་འོད་སྟོང་ཕྱོགས་བརྒྱར་འབར། །སྐུ་བཞིའི་མགོན་པོ་ཁྱབ་བདག་ཧེ་རུ་ཀ། །འཇམ་དཔལ་བཤེས་གཉེན༴། ཁ་རྒྱལ་བའི་མཁྱེན་མཆོག་འཕགས་པ་འཇམ་དཔལ་དབྱངས། །བཤད་སྒྲུབ་པདྨོའི་འོད་ཟེར་གསང་བའི་བདག། །དམིགས་མེད་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོས་རྗེས་བཟུང་བ། །བྱམས་པའི་སྟོབས་བཟང༴། །ཁ་ཐུབ་བསྟན་བཤད་སྒྲུབ་སྙིང་པོའི་འོད་ཟེར་གྱིས། །རང་རིག་གཉུག་མའི་ངོ་བོ་རྣམ་འབྱེད་པའི། །འཕྲིན་ལས་བསྟན་པའི་རྒྱལ་མཚན་དབང་བསྐུར་བ། །དཔལ་ལྡན་སེངྒེ༴། །བ་དགེ་ལེགས་རབ་དཀར་ཚོགས་གཉིས་གོམས་པའི་མཐུས། །དཔལ་ལྡན་སྐུ་བཞིའི་གོ་འཕང་མཆོག་བརྙེས་ཀྱང་། །མཁས་བཙུན་བཟང་པོའི་གདུལ་བྱར་མི་འདོར་བའི། །བྱམས་མགོན་རྒྱལ་མཚན༴། ཞ་མཆོག་གསུམ་ཀུན་འདུས་འཆི་མེད་སྣང་མཐའ་ཡས། །འགག་མེད་བྱམས་བརྩེ་འོད་སྣང་འཇིག་རྟེན་དབང་། །ཞིང་འདིའི་མོས་ངོར་དཔལ་དུ་ལེགས་ཤར་བ། །ངག་དབང་འཇིགས་མེད་རྡོ་རྗེར༴། །ཁ་ཐུབ་བསྟན་འདུས་སྡེར་རྒྱ་མཚོའི་དཀྱིལ་ཆེན་པོར། །ཡེ་ཤེས་རང་སྣང་ཟླ་བའི་དཔལ་ཤར་བ། །འཕྲིན་ལས་རྒྱལ་བའི་མཚན་གྱིས་དབང་བསྐུར་བའི། །ཡེ་ཤེས་ཟླ་བའི༴ །ཁ་སྐུ་བཞིའི་རྒྱལ་བ་རྒྱ་མཚོའི་ཡེ་ཤེས་འཕྲུལ། །ངེས་དོན་ཟབ་མོའི་བདུད་རྩིའི་གཏེར་ཆེན་པོ། །ཡོན་ཏན་དཔལ་ལྡན་བཟང་པོས་རྗེས་བཟུང་བ། །མི་ཕམ་དབང་པོའི་ཞབས་ལ༴ །ཁ་སྐལ་བཟང་རྒྱལ་བ་ཀུན་གྱི་མཁྱེན་བརྩེའི་གཟུགས། །མ་ལུས་གཅིག་བསྡུས་ངག་གི་དབང་ཕྱུག་བཞིན། །བཤད་སྒྲུབ་བསྟན་པའི་དགའ་སྟོན་འགྱེད་མཛད་པའི། །ངག་དབང་རྒྱལ་མཚན༴། །ཁ་རྒྱལ་ཀུན་མཁྱེན་པའི་མངའ་བདག་འཇམ་དཔལ་དབྱངས། །བྱམས་བརྩེ་སྙིང་རྗེའི་དབང་ཕྱུག་སྤྱན་རས་གཟིགས། །མཐུ་སྟོབས་ནུས་པའི་བཤེས་གཉེན་གསང་བའི་བདག །སྲིད་ཞི་རྣམ་རྒྱལ༴ །ཁ་རྨད་བྱུང་རྒྱལ་བསྟན་འཛིན་པའི་འཕྲིན་ལས་མཆོག། །ངེས་དོན་བཤད་སྒྲུབ་རྒྱལ་མཚན་རྩེར་སོན་ཏེ། །རིས་མེད་འགྲོ་བ་ཡོངས་ཀྱི་མགོན་གྱུར་པ། །ཆོས་ཀྱིདབང་ཕྱུག༴། །ཁ་བ་ཀུན་ཁྱབ་བདེ་ཆེན་བྱམས་མགོན་ཆོས་ཀྱི་རྗེ། །སྲིད་ཞིའི་གཙུག་རྒྱན་རྒྱལ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །ཕྱོགས་ལས་རྣམ་པར་རྒྱལ་བའི་ཅོད་པན་མཆོག །བྱམས་མགོན་ངག་དབང་ཕྲིན་ལས༴། ཁ་མཁས་བཙུན་བཟང་པོའི་དཔལ་ཡོན་འབུམ་ཕྲག་གིས། །འཇིགས་མེད་ཟླ་དང་བྲལ་བར་མངོན་འཕགས་ཤིང་། །ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོའི་སྲིད་ལ་དབང་བསྒྱུར་བའི། །བསམ་གཏན་རྒྱ་མཚོའི༴ །ཁ་འཇིགས་མེད་ནཱ་རོ་ཏ་པའི་རྣམ་འཕྲུལ་མཆོག །ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་བདུད་འཇོམས་རྡོ་རྗེ་ཡི། །རྒྱལ་ཚབ་དམ་པར་དབང་བསྐུར་མངའ་གསོལ་བའི། །ཡོན་ཏན་བརྩོན་འགྲུས༴ །ཁ་བྱམས་མགོན་ཉིན་བྱེད་བདེ་ཆེན་སྙིང་པོ་ཡིས། །སྲས་སུ་རྗེས་བཟུང་ཐུགས་རྒྱུད་བྱང་ཆུབ་སེམས། །སྙིང་རྗེའི་མྱུ་གུ་ཐིག་ལེ་མཛོད་ཕྱེ་བ། །ངག་དབང་འཕྲིན་ལས་ལྷུན་གྲུབ༴ །ཁ་་མི་ཕམ་ཉིད་བྱེད་དབང་པོའི་བྱིན་འོད་ཀྱིས། །ཐོས་བསམ་ཐུགས་ཀྱི་པདྨོའི་གཏན་ལ་འབེབས། །ངེས་གསང་དཔལ་གྱི་དྲི་བཟང་འཛིན་པའི་དཔྱིད། །བསམ་གཏན་དཔལ་བཟང་༴ །ཁ་དཔལ་ལྡན་གནམ་རྔའི་རིང་ལུགས་ཞིང་ཀུན་ཏུ།། སྨྲ་བའི་སེངྒེ་མི་ཕམ་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ། །བསམ་བཞིན་འགྲོ་འདུལ་ཐུགས་རྗེས་གར་བསྒྱུར་བ། །ཡེ་ཤེས་སེངྒེའི་ཞབས་ལ༴ །ཁ་་རབ་འབྱམས་རྒྱལ་ཀུན་མཁྱེན་བརྩེ་ནུས་པའི་ཁམས། །སྤྱི་གཟུགས་འཇམ་མགོན་བྱིན་རླབས་ཉིན་བྱེད་ཀྱིས། །བཤད་སྒྲུབ་པདྨ་ཆེན་པོས་མཛེས་བྱས་པ། །ངག་དབང་ཡོན་ཏན་མཐར་ཕྱིན༴།ཁ་མདོ་སྔགས་མང་ཐོས་ལུང་གི་སྤྲིན་འཁྲིགས་ཤིང་། །མངོན་རྟོགས་བསླབ་གསུམ་ལུས་ཀྱི་རྩལ་རྫོགས་ནས། །ཟབ་རྒྱས་ཆོས་ཀྱི་མཁའ་ལ་སྒྲ་སྒྲོགས་པ། །དགེ་འདུན་རིན་ཆེན་ཞབས་ལ་གསོལ་བ་འདེབས། །ཁ་རྒྱལ་ཀུན་སྙིང་རྗེ་རང་གཟུགས་འཇིག་རྟེན་དབང་། །གང་མོས་དེར་སྣང་འཇིགས་མེད་བརྟུལ་ཞུགས་ཀྱིས། །ཡེ་ཤེས་རྡོ་རྗེ་གྲུབ་པའི་དབང་བསྐུར་བ། །འཕྲིན་ལས་ལྷུན་གྲུབ་ཞབས་ལ༴། །ད་ལྟ་འཚོ་ཞིང་གཞེས་པ། ཁ་དོན་བརྒྱུད་གདམས་པའི་བྱིན་བརླབས་ཆུ་བོའི་རྒྱུན། །ཐུགས་ཀྱི་བུམ་པར་སྐྱིལ་ནས་གསང་ཆེན་གྱི། །སྨིན་གྲོལ་བདུད་རྩིའི་མཆོག་སྩོལ་རིགས་ཀྱི་བདག། །བསྟན་འཛིན་དོན་གྲུབ་ཞབས་ལ༴ །ཁ་རྒྱལ་ཀུན་ཐུགས་རྗེའི་ཆུ་གཏེར་ལས་བལྟམས་པའི། །གསང་གསུམ་མཛད་འཕྲིན་སྟོན་ཟླའི་འོད་སྟོང་གིས། །ཐུབ་བསྟན་ཀུ་མུཏ་འཛུམ་བརྒྱ་འགྲོལ་མཛད་པ། །ངག་དབང་འཇིགས་མེད་ཆོས་གྲགས༴ །། ༄༅། །དཔལ་ལྡན་བླ་མ་དམ་པ་རྗེ་བཙུན་བསྟན་འཛིན་དོན་གྲུབ་མཆོག་གི་ཞབས་བརྟན་བཞུགས་སོ།། ཨོཾ་སྭསྟི། རྒྱལ་བ་ཀུན་གྱི་མཁྱེན་བརྩེ་ནུས་པའི་འཕྲུལ། །དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པ་ངག་གི་དབང་པོ་ཡི། །རྒྱལ་ཚབ་བཀའ་དྲིན་གསུམ་ལྡན་འཁོར་ལོའི་མགོན། །རྗེ་བཙུན་བསྟན་འཛིན་དོན་གྲུབ་ཞབས་བརྟན་གསོལ། །རྣམ་དག་ཚུལ་ཁྲིམས་གོ་ལའི་ལྡིང་ཁང་ན། །ཐོས་བསམ་སྒོམ་པའི་ཡོན་ཏན་ཆ་རྫོགས་ཟླ། །དམ་པའི་ངང་ཚུལ་བདུད་རྩིའི་འོད་དཀར་ཅན། །རྗེ་བཙུན་བསྟན་འཛིན་དོན་གྲུབ་ཞབས་བརྟན་གསོལ། །དེ་ལྟར་གསོལ་བཏབ་བསླུ་མེད་བདེན་པའི་མཐུས། །མགོན་ཁྱོད་བསྟན་དང་འགྲོ་བའི་སྤྱི་དཔལ་དུ། །ཞབས་ཟུང་རྡོ་རྗེའི་ཁྲི་ལས་མི་གཡོ་བར། །བསྐལ་བརྒྱར་ཆོས་འཁོར་བསྐོར་བཞིན་བཞུགས་སུ་གསོལ། །ཅེས་པ་འདིའང་བདེ་ཆེན་ཕོ་བྲང་གི་སློབ་གྲྭ་བ་མགྲིན་གཅིག་ནས་གསོལ་བ་བཏབ་པ་དགེའོ།། ༄༅། །སྐྱབས་རྗེ་ཁྲི་རབས་༧༠ པ་སྤྲུལ་སྐུ་འཇིགས་མེད་ཆོས་གྲགས་མཆོག་གི་ཞབས་བརྟན་བཞུགས་སོ།། ༄༅། །ཨོཾ་སྭསྟི། རྒྱལ་ཀུན་ཐུགས་རྗེའི་ཆུ་གཏེར་ལས་བལྟམས་པའི།། གསང་གསུམ་མཛད་འཕྲིན་སྟོན་ཟླའི་འོད་སྟོང་གིས། །ཐུབ་བསྟན་ཀུ་མུཏ་འཛུམ་བརྒྱ་འགྲོལ་མཛད་པ། །ངག་དབང་འཇིགས་མེད་ཆོས་གྲགས་ཞབས་བརྟན་གསོལ། །མདོ་སྔགས་ཆོས་ཚུལ་ཟབ་ཅིང་རྒྱ་ཆེའི་བཅུད། །སྨིན་གྲོལ་བསྐྱེད་རྫོགས་གདམས་པའི་ཟིལ་དངར་རྒྱུན། །སྐལ་ལྡན་བུང་བའི་ཚོགས་ལ་འགྱེད་པའི་གཉེན། །ངག་དབང་འཇིགས་མེད་ཆོས་གྲགས་ཞབས་བརྟན་གསོལ། །དེ་ལྟར་གསོལ་བཏབ་སྨོན་པའི་བདེན་མཐུ་ཡིས། །མགོན་ཁྱོད་བསྟན་དང་འགྲོ་བའི་གཙུག་རྒྱན་དུ། །ཞབས་ཟུང་རྡོ་རྗེའི་ཁྲི་ལས་མི་གཡོ་བར། །བསྐལ་བརྒྱར་ཆོས་འཁོར་བསྐོར་བཞིན་བཞུགས་སུ་གསོལ། །ཅེས་པ་འདིའང་རྗེ་ཁྲི་རབས་༦༨་ཡོན་ཏན་འོད་ཀྱིས་མཛད་པའོ།། ༄༅། །སྐྱབས་རྗེ་རིན་པོ་ཆེ་༧ ཁྲི་རབས་བདུན་ཅུ་པའི་ཞབས་བརྟན་བཞུགས་སོ།། ༈ ཨོཾ་སྭསྟི། སྟོབས་བཅུ་ལྡན་པ་ཀུན་གྱི་ཡེ་ཤེས་ཟླ། །མོས་པའི་ཆུ་ཀླུང་དེ་སྙེད་སྒྱུ་འཕྲུལ་གཟུགས། །རྣམ་པར་རོལ་པས་འགྲོ་བ་འདྲེན་པའི་མགོན།།འཇིགས་མེད་ཆོས་ཀྱི་གྲགས་པར་ཞབས་བརྟན་གསོལ། །འཇིགས་རུང་འཁོར་བའི་གནས་སུ་འཕྱན་པ་རྣམས། །འཕོ་མེད་བདེ་བའི་ས་ལ་འགོད་པའི་སླད། །ཟབ་རྒྱས་ཆོས་ཀྱི་གདམས་པ་བདུད་རྩིའི་རྒྱུན། །སྩོལ་བའི་གྲགས་པ་སྙན་ལ་ཞབས་བརྟན་གསོལ། །སྡེ་སྣོད་རབ་འབྱམས་འཛིན་པའི་ངོ་མཚར་མཐོ། །རྒྱུད་སྡེ་རྒྱ་མཚོའི་ལུང་གི་གཏེར་མཛོད་ཆེ། །སྙིང་པོ་མན་ངག་ཟབ་མོའི་འབྱུང་གནས་མཆོག །ཆོས་ཀྱི་དབང་ཕྱུག་ཆེན་པོར་ཞབས་བརྟན་གསོལ། །རྣམ་དག་ཚུལ་ཁྲིམས་རི་དབང་བརྟན་པ་ལ། །ཏིང་འཛིན་ལྷ་ཡི་ལྗོན་པ་རབ་ཏུ་རྒྱས། །ཤེས་རབ་འབྲས་བུའི་སྙེ་མས་མཛེས་པའི་དཔྱིད།། སྐྱེ་དགུ་ལེགས་བྲིས་འདོད་འཇོར་ཞབས་བརྟན་གསོལ། །མཆོག་གསུམ་སྐྱབས་ཡུལ་རྒྱ་མཚོའི་བྱིན་རླབས་དང་། །ལྷག་བསམ་དག་པས་གསོལ་བཏབ་བསླུ་མེད་མཐུས། །མགོན་ཁྱོད་ཞབས་པད་རྡོ་རྗེའི་ཆོས་སུ་བརྟན། །བསྟན་འགྲོའི་མཛད་འཕྲིན་དར་རྒྱས་མཐར་ཕྱིན་ཤོག །ཅེས་པ་འདིའང་རྟ་མགོ་ནང་པའི་མཐོ་རིམ་བཤད་གྲྭར་འཁོད་པའི་སློབ་བུ་རྣམས་ཀྱི་བཞེད་སྐོང་དུ། སྐྱབས་མགོན་གང་གི་ཐུགས་རྗེའི་གྲིབ་བསིལ་ལ་བརྟེན་པ་རྨོངས་གཟུགས་བསམ་གཏན་རྡོ་རྗེ་མིང་གིས་རབ་འབྱུང་བཅུ་བདུན་པའི་ཤིང་ཕོ་སྤྲེལ་ལོ་ཆུ་སྟོད་ཟླ་བའི་དམར་ཕྱོགས་རྫོགས་པ་གཉིས་པའི་ཉིན་བྲིས་པ་དགེ་ལེགས་སུ་གྱུར་ཅིག། ༄༅། །རྒྱལ་སྲས་བསྟན་འཛིན་རབ་རྒྱས་མཆོག་གི་ཡང་སྲིད་འཇིགས་མེད་བསྟན་འཛིན་དབང་པོའི་ཞབས་བརྟན་བཞུགས་སོ།། ཨོཾ་སྭསྟི། སྲིད་ཞིའི་འཇིགས་བྲལ་ཀུན་བཟང་ཡུམ་གྱི་ཀློང་། །འཕོ་མེད་ཡེ་ཤེས་སྐུ་མཆོག་པདྨ་འབྱུང་། །གསང་གསུམ་མི་ཟད་རྒྱན་གྱི་སྒྱུ་འཕྲུལ་གར།། བསྟན་འཛིན་བྱེ་བའི་དབང་པོར་ཞབས་བརྟན་གསོལ། །ལྗོངས་འདིར་ལུགས་གཉིས་འཁོར་ལོས་བསྒྱུར་བའི་བདག །སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པ་ཡི། །ཆོས་ཀྱི་གདུང་ཚོབས་དམ་པ་འགྲོ་བའི་མགོན། །མི་ཤིགས་རྡོ་རྗེའི་ཁྲི་ལ་ཞབས་བརྟན་གསོལ། །དཀོན་མཆོག་རྩ་གསུམ་རྒྱ་མཚོའི་ཐུགས་རྗེ་དང་། །བདག་ཅག་ལྷག་བསམ་སྨོན་པའི་བདེན་མཐུ་ཡིས། །མགོན་ཁྱོད་མཛད་ཕྲིན་ཕྱོགས་བཅུར་རྒྱས་པ་དང་། །ས་གསུམ་ཕན་བདེའི་སྣང་བས་ཁྱབ་གྱུར་ཅིག། །ཅེས་པ་འདི་ནི་སྙིགས་མ་ལྔ་བདོའི་དུས་ཀྱི་མཐར་ཡང་རྒྱལ་སྲས་རིན་པོ་ཆེའི་གང་གི་སྤྲུལ་སྐུ་དངོས་བྱོན་ཡིད་ཆས་ངེས་པའི་མཚན་མ་མང་དུ་མཐོང་བས་སྐྱེ་བ་བཟང་པོར་ཤེས་ནས་བསྟན་འགྲོའི་དཔལ་དུ་ཞབས་པད་བརྟན་ཕྱིར་ཤཱཀྱའི་དགེ་སྦྱོང་གི་རྟགས་ཙམ་འཛིན་པ་འཇིགས་གྲགས་མིང་པས་སྨོན་པ་དགེའོ།། ༈ ཡང་རྒྱལ་སྲས་མཆོག་སྤྲུལ་རིན་པོ་ཆེའི་ཞབས་བརྟན་ནི། ཨོཾ་སྭསྟི། རྣམ་འདྲེན་རྒྱ་མཚོའི་མཁྱེན་བརྩེ་ནུས་པའི་དཔལ། །སྣ་ཚོགས་སྒྱུ་མའི་སྐུར་བསྟན་འགྲོ་བའི་ཁམས། །ཐུགས་རྗེས་འཛིན་པའི་ངོ་མཚར་རབ་རྒྱས་པ།། རྒྱལ་སྲས་བདག་ཉིད་ཆེན་པོར་ཞབས་བརྟན་གསོལ། །མི་མཐུན་འཇིགས་པའི་ཕྱོགས་ལས་རྣམ་པར་རྒྱལ། །འགྱུར་མེད་རྟག་པ་དམ་པའི་མཆོག་བརྙེས་ནས། །བསྟན་འཛིན་མཁས་གྲུབ་རྒྱ་མཚོ་འདུས་པའི་དབུས། །དཔལ་ལྡན་དབང་ཕྱུག་ཆེན་པོར་ཞབས་བརྟན་གསོལ། །མཚན་དཔེ་སྐུ་ཡི་སྣང་བ་ཡུན་དུ་བརྟན། །འགག་མེད་ཚངས་པའི་གསུང་དབྱངས་རྟག་ཏུ་སྒྲོག། །ཡེ་ཤེས་ཐུགས་ཀྱི་གཟིགས་པ་མི་སྒྲིབ་པར། །བསྟན་འགྲོའི་དཔུང་གཉེན་མཆོག་ཏུ་ཞབས་བརྟན་གསོལ། །འཆི་མེད་ཚེ་ཡི་ལྷ་མཆོག་རྣམ་གསུམ་དང་། །འཆི་མེད་རིག་འཛིན་གྲུབ་པའི་ཚོགས་རྣམས་ཀྱིས། །འཆི་མེད་མཆོག་སྦྱིན་བདེན་པས་དམ་པ་ཁྱོད། །འཆི་མེད་གྲུབ་བརྙེས་བསྟན་དོན་མཐར་ཕྱིན་ཤོག །བླ་མ་རྒྱལ་བ་སྲས་བཅས་བྱིན་རླབས་དང་། །གསོལ་བཏབ་རྟེན་འབྲེལ་བསླུ་བ་མེད་པའི་མཐུས། །ཁམས་གསུམ་འགྲོ་མགོན་དཔལ་ལྡན་བླ་མ་ཡི། །ཞབས་པད་བརྟན་ཅིང་མཛད་འཕྲིན་རྒྱས་གྱུར་ཅིག །ཅེས་རབ་འབྱུང་བཅུ་བདུན་པའི་ཆུ་མོ་ལུག་ལོ་ས་ག་ཟླ་བའི་ཡར་ཚེས་བཟང་པོར་རྟ་མགོའི་བུ་སློབ་ཡོངས་ཀྱི་མགྲིན་ཚབ་ཏུ་ཕྲན་བསམ་གཏན་རྡོ་རྗེ་ནས་གསོལ་བ་བཏབ་པ་དགེའོ།། ༈ བྱམས་མགོན་སྤྲུལ་སྐུ་མི་ཕམ་ཆོས་ཀྱི་ཉིན་བྱེདམཆོག་གི་ཞབས་བརྟན། ༈ ཨོཾ་སྭསྟི། མི་འགྱུར་བདེ་ཆེན་ཡེ་ཤེས་རོལ་མོའི་སྤྲིན། །ས་གསུམ་ཕན་བདེའི་གཉེན་དུ་ཡོངས་ཤར་བ། །རྩ་གསུམ་རྒྱལ་བ་རྒྱ་མཚོའི་བྱིན་རླབས་ཀྱིས། །མི་ཕམ་ཆོས་ཀྱི་ཉིན་བྱེད་ཞབས་བརྟན་གསོལ། །ངོ་མཚར་དགའ་ལྡན་ཞིང་གི་མགོན་པོ་ཉིད། །འདུལ་བྱའི་འགྲོ་ལ་རྗེས་ཆགས་སྤྲུལ་པའི་སྐུ། དམ་པའི་ཡོན་ཏན་དཔལ་གྱིས་མཛེས་བཞིན་དུ། །བསྟན་པའི་སྒྲོན་མེ་མཆོག་ཏུ་ཞབས་བརྟན་གསོལ། །དེ་ལྟར་གསོལ་བཏབ་བསླུ་མེད་བདེན་མཐུ་ཡིས། །མགོན་ཁྱོད་བསྟན་དང་འགྲོ་བའི་སྤྱི་དཔལ་དུ། །ཞབས་ཟུང་རྡོ་རྗེའི་ཁྲི་ལས་མི་གཡོ་བར། །བསྐལ་བརྒྱར་ཆོས་འཁོར་སྐོར་བཞིན་བཞུགས་སུ་གསོལ། །ཞེས་པའང་སྐྱབས་རྗེ་ཁྲི་རབས་༧༠ པ་སྤྲུལ་སྐུ་འཇིགས་མེད་ཆོས་ཀྱིས་གྲགས་པས་སྨོན་པའོ། ༈ རྒྱལ་པོའི་བརྟན་བཞུགས། ༈ འབྲུག་ཙན་དན་བཀོད་པའི་བཀོད་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ན། །དཔལ་ལུགས་གཉིས་བསྟན་སྲིད་སྐྱོང་བའི་མགོན། །འབྲུག་རྒྱལ་པོ་མངའ་བདག་རིན་པོ་ཆེ། སྐུ་འགྱུར་མེད་བརྟན་ཅིང་ཆབ་སྲིད་འཕེལ། །ཆོས་སངས་རྒྱས་བསྟན་པ་དར་ཞིང་རྒྱས། །འབངས་བདེ་སྐྱིད་ཉི་མ་ཤར་བར་ཤོག །། ༄༅། །འབྲུག་གི་ཆོས་རྒྱལ་༧ དཔལ་འཇིགས་མེད་སེངྒེ་དབང་ཕྱུག་མཆོག་གི་བརྟན་བཞུགས།། ༄༅། །ཨོཾ་སྭསྟི། ངོ་བོ་ཀ་དག་ཆོས་སྐུ་འོད་དཔག་མེད། །རང་བཞིན་ལྷུན་གྲུབ་ལོངས་སྐུ་སྤྱན་རས་གཟིགས། །ཐུགས་རྗེ་ཀུན་ཁྱབ་སྤྲུལ་སྐུ་པདྨ་འབྱུང།། སྐུ་གསུམ་རྒྱལ་བས་དེང་འདིར་ཤིས་པ་སྩོལ། །ཤམྦྷ་ལ་རུ་རིགས་ལྡན་པད་དཀར་འཛིན། །ཁ་བ་ཅན་དུ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོའི་ཞབས། །ཞིང་འདིར་དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པ་བདུད་འཇོམས་རྗེ། །སྙིང་ནས་དྲན་ནོ་བྱང་ཆུབ་བར་དུ་སྐྱོངས། །གང་གི་གསང་གསུམ་སྒྱུ་འཕྲུལ་བསམ་ཡས་ཀྱང་། །ལྗོངས་འདིའི་འགྲོ་ལ་རྗེས་སུ་ཆགས་པའི་དཔྱིད། །སླར་ཡང་འོ་མའི་གྲོང་གི་ཤར་རིའི་རྩེར།། གཟུགས་སྐུའི་ཉིན་བྱེད་འཆར་འདི་ཨེ་མ་ཧོ། །དེས་ན་འཇིགས་མེད་བརྟུལ་ཞུགས་རབ་འཆང་ཞིང་། །མི་ཡི་སེངྒེའི་རྣམ་རོལ་ས་ཡི་ལྷ། །དབང་ཕྱུག་ཆེན་པོའི་དཔལ་གྱིས་མཛེས་བཞིན་དུ། །རྡོ་རྗེའི་ཁྲི་ལ་བསྐལ་བརྒྱར་ཞབས་བརྟན་ཤོག །ལུགས་གཉིས་ཁྲིམས་ཀྱི་སྣང་བ་ཆེས་འབར་བས། །མི་མཐུན་རྒུད་པའི་སྨག་རུམ་ཀུན་བསལ་ནས། །བདེ་སྐྱིད་རྫོགས་ལྡན་གསར་པའི་དགའ་སྟོན་ལ། །རང་དབང་སྤྱོད་པའི་དུས་ལས་ཡོལ་མེད་ཤོག། །དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་འཕྲིན་ལས་རྣམ་བཞི་ཡིས། །བསྐྱངས་པའི་སྨན་ལྗོངས་འབྲུག་གི་རྒྱལ་ཁམས་འདིར། །དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་ཆབ་སྲིད་དགུང་དུ་ཕྱུར། །གྲགས་པའི་དབྱངས་སྙན་འབྲུག་ལྟར་སྒྲོགས་པར་ཤོག། །བདག་སོགས་རྗེ་བློན་འབངས་འཁོར་བཅས་པ་རྣམས། །སྐྱེ་བ་འདི་དག་ཚེ་རབས་གཞན་དག་ཏུ། །ལས་སྨོན་བཟང་པོས་གཅིག་ཏུ་འབྲེལ་བ་ཡིས། །རྔ་ཡབ་དཔལ་རིའི་ཞིང་དུ་བགྲོད་པར་ཤོག །རྩ་གསུམ་རྒྱལ་བ་རྒྱ་མཚོའི་བྱིན་རླབས་དང་། །ཆོས་ཅན་ཆོས་ཉིད་ཟབ་མོའི་བདེན་པའི་སྟོབས། །བདག་ཅག་ལྷག་བསམ་རྣམ་པར་དག་པའི་མཐུས། །ཇི་ལྟར་སྨོན་པ་དེ་བཞིན་འགྲུབ་པར་ཤོག། །ཅེས་ཚིགས་བཅད་བཀྲ་ཤིས་རྟགས་ཀྱི་གྲངས་ལྡན་འདི་ཡང་མི་དབང་འཇིགས་མེད་སེངྒེ་མཆོག་ལ་སྔར་ནས་སར་གནས་སེམས་དཔའ་ཞིག་གི་སྤྲུལ་པ་ཡིན་པའི་འདུ་ཤེས་ཡོད་པའི་ཁར་ད་ཆར་རྒྱལ་སྲས་བསྟན་འཛིན་རབ་རྒྱས་ཀྱི་སྤྲུལ་སྐུ་འཇིགས་མེད་བསྟན་འཛིན་དབང་པོ་དེ་ཉིད་སྔོན་གནས་རྗེས་དྲན་གསུང་གིས་མཐུ་ཆེན་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོའི་རྣམ་རོལ་དུ་གསལ་བར་སྟོན་པ་མ་ཟད། དེ་ལྟར་ངེས་པའི་རྒྱུ་མཚན་གཞན་ཡང་མང་དུ་མཐོང་བའི་རྒྱུ་རྐྱེན་ཚོགས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ལྷོ་ནང་སྐྱེ་འགྲོའི་བདེ་སྐྱིད་གོང་དུ་འཕེལ་བའི་རྟེན་འབྱུང་དུ་དམིགས་ཏེ། གང་གི་ཐུགས་རྗེའི་འོག་ཏུ་འཚོ་བའི་འབྲུག་ཆོས་སྲིད་མངའ་སྡེ་ཡོངས་ཀྱི་མགྲིན་ཚབ་ཏུ་མཁན་རབས་བདུན་ཅུ་པའི་མིང་ཙམ་འཛིན་པ་འཇིགས་མེད་ཆོས་ཀྱི་གྲགས་པས་གནམ་ལོ་ས་ཡོས་ཆོ་འཕྲུལ་ཟླ་བ་དང་པ་ཡར་ཚེས་བཅོའི་ཉིན་སྤུངས་ཐང་བདེ་ཆེན་ཕོ་བྲང་དུ་སྙིང་ནས་སྨོན་པ་དགེ་ལེགས་སུ་གྱུར་ཅིག ༄༅། །འབྲུག་གི་ཆོས་རྒྱལ་༧་ཁྲི་རབས་ལྔ་པ་དཔལ་འཇིགས་མེད་གེ་སར་རྣམ་རྒྱལ་དབང་ཕྱུག་མཆོག་གི་བརྟན་བཞུགས།། ༄༅། །ཨོཾ་སྭསྟི། དཀོན་མཆོག་རྩ་གསུམ་སྐྱབས་གནས་རྒྱ་མཚོ་ཡིས།། དགེ་ལེགས་རྟེན་འབྱུང་དམ་པའི་མཆོག་སྩོལ་བས། །ས་སྐྱོང་འཇིགས་མེད་གེ་སར་མཚན་ཅན་གྱི། །སྐུ་ཚེ་ཡུན་བརྟན་མངའ་ཐང་རྒྱས་པར་ཤོག། །བཅོམ་ལྡན་ཐུགས་རྗེའི་དབང་ཕྱུག་ཆེན་པོ་ཡིས། །བྱིན་རླབས་བདུད་རྩིའི་ཆར་རྒྱུན་རྣམ་ཀུན་ཕབ། །མི་དབང་ཆོས་རྒྱལ་དམ་པའི་སྐུ་ཚེ་བརྟན། །ཆབ་སྲིད་མངའ་ཐང་དར་ཞིང་རྒྱས་པར་ཤོག། །སྙིགས་དུས་འགྲོ་མགོན་པདྨ་ཀཱ་ར་ཡིས། །འཆི་མེད་བདེ་ཆེན་གྲུབ་པའི་མཆོག་སྦྱིན་པས། །མི་དབང་ཆོས་རྒྱལ་དམ་པའི་སྐུ་ཚེ་བརྟན། །ཆབ་སྲིད་མངའ་ཐང་དར་ཞིང་རྒྱས་པར་ཤོག། །སྐྱབས་མགོན་ངག་དབང་རྣམ་པར་རྒྱལ་བ་ཡིས། །གསང་གསུམ་རྡོ་རྗེའི་དབང་བསྐུར་མི་བསླུ་བས། །མི་དབང་ཆོས་རྒྱལ་དམ་པའི་སྐུ་ཚེ་བརྟན། །ཆབ་སྲིད་མངའ་ཐང་དར་ཞིང་རྒྱས་པར་ཤོག །ཕན་བདེའི་འབྱུང་གནས་རྒྱལ་བའི་བསྟན་པ་འཕེལ། །རྒྱལ་བློན་འབངས་འཁོར་དམ་གཙང་མཐུན་འབྲེལ་ཟབ། །བདེ་སྐྱིད་ཕུན་ཚོགས་དཔལ་ཡོན་དགུང་དུ་འཕྱུར། །ལྗོངས་འདི་འཛམ་གླིང་ཀུན་གྱི་རྒྱན་འགྱུར་ཤོག །ཅེས་རབ་འབྱུང་བཅུ་བདུན་པའི་ས་ཕོ་བྱི་བའི་ལོར་མི་དབང་རིན་པོ་ཆེ་་འབྲུག་རྒྱལ་ཁྲི་རབས་ལྔ་པའི་གསེར་ཁྲིར་མངའ་གསོལ་ཞུ་སྐབས་འབྲུག་གཞུང་གྲྭ་ཚང་ཡོངས་ཀྱི་མགྲིན་ཚབ་ཏུ་གཙུག་ལག་སློབ་མིང་བསམ་གཏན་རྡོ་རྗེས་ཕུལ་བ་དགེ་ལེགས་སུ་གྱུར་ཅིག། ༄༅། །མཁའ་འགྲོའི་བརྟན་བཞུགས་ནི། ཤར་རྡོ་རྗེ་རིགས་ཀྱི་མཁའ་འགྲོ་མ། །སྐུ་མདོག་དཀར་མོའི་མདངས་དང་ལྡན། །རང་འདྲ་རྡོ་རྗེ་དཔའ་བོ་བཅས། །འཁོར་དུ་མཁའ་འགྲོ་འབུམ་གྱིས་བསྐོར། །ཁྱེད་འཁོར་དང་བཅས་ལ་གསོལ་བ་འདེབས། །ཤར་གྱི་དར་ཐག་དབྱིངས་སུ་བསྡུས། །ཤར་གྱི་བསུན་མ་བཟློག་ཏུ་གསོལ། །སྤྱིར་དམ་ཚིག་ཅན་གྱི་སྡོང་གྲོགས་མཛོད། སྒོས་མཚན་ལྡན་བླ་མའི་སྐུ་ཚེ་བསྲིངས། །རྡོར་སེམས་ཚེ་ཡི་དངོས་གྲུབ་ཀྱིས།། བསྐལ་བརྒྱའི་བར་དུ་ཞབས་བརྟན་ཤོག །ལྷོ་རིན་ཆེན་རིགས་ཀྱི་མཁའ་འགྲོ་མ། །སྐུ་མདོག་སེར་མོའི་མདངས་དང་ལྡན། །རང་འདྲ་རིན་འབྱུང་དཔའ་བོ་བཅས། །འཁོར་དུ་མཁའ་འགྲོ་འབུམ་གྱིས་བསྐོར། །ཁྱེད་འཁོར་དང་བཅས་ལ་གསོལ་བ་འདེབས། །ལྷོ་ཡི་དར་ཐག་དབྱིངས་སུ་བསྡུས། །ལྷོ་ཡི་བསུན་མ་བཟློག་ཏུ་གསོལ། །སྤྱིར་དམ་ཚིག་ཅན་གྱི་སྡོང་གྲོགས་མཛོད། །སྒོས་མཚན་ལྡན་བླ་མའི་སྐུ་ཚེ་བསྲིངས། །རིན་འབྱུང་ཚེ་ཡི་དངོས་གྲུབ་ཀྱིས། །བསྐལ་བརྒྱའི་བར་དུ་ཞབས་བརྟན་ཤོག །ནུབ་པདྨ་རིགས་ཀྱི་མཁའ་འགྲོ་མ། །སྐུ་མདོག་དམར་མོའི་མདངས་དང་ལྡན། །རང་འདྲ་པདྨ་དཔའ་བོ་བཅས། །འཁོར་དུ་མཁའ་འགྲོ་འབུམ་གྱིས་བསྐོར། །ཁྱེད་འཁོར་དང་བཅས་ལ་གསོལ་བ་འདེབས། །ནུབ་ཀྱི་དར་ཐག་དབྱིངས་སུ་བསྡུས། །ནུབ་ཀྱི་བསུན་མ་བཟློག་ཏུ་གསོལ། །སྤྱི་དམ་ཚིག་ཅན་གྱི་སྡོང་གྲོགས་མཛོད། །སྒོས་མཚན་ལྡན་བླ་མའི་སྐུ་ཚེ་བསྲིངས། །སྣང་མཐའ་ཚེ་ཡི་དངོས་གྲུབ་ཀྱིས། །བསྐལ་བརྒྱའི་བར་དུ་ཞབས་བརྟན་ཤོག །བྱང་ལས་ཀྱི་རིགས་ཀྱི་མཁའ་འགྲོ་མ། །སྐུ་མདོག་ལྗང་མོའི་མདངས་དང་ལྡན། །རང་འདྲ་ཀརྨ་དཔའ་བོ་བཅས། །འཁོར་དུ་མཁའ་འགྲོ་འབུམ་གྱིས་བསྐོར། །ཁྱེད་འཁོར་དང་བཅས་ལ་གསོལ་བ་འདེབས། །བྱང་གི་དར་ཐག་དབྱིངས་སུ་བསྡུས། །བྱང་གི་བསུན་མ་བཟློག་ཏུ་གསོལ། །སྤྱིར་དམ་ཚིག་ཅན་གྱི་སྡོང་གྲོགས་མཛོད། །སྒོས་མཚན་ལྡན་བླ་མའི་སྐུ་ཚེ་བསྲིང་། །དོན་གྲུབ་ཚེ་ཡི་དངོས་གྲུབ་ཀྱིས། །བསྐལ་བརྒྱའི་བར་དུ་ཞབས་བརྟན་ཤོག །དབུས་བུདྡྷཱ་རིགས་ཀྱི་མཁའ་འགྲོ་མ། །སྐུ་མདོག་སྔོན་མོའི་མདངས་དང་ལྡན། །རང་འདྲ་བུདྡྷ་དཔའ་བོ་ བཅས། །འཁོར་དུ་མཁའ་འགྲོ་འབུམ་གྱིས་བསྐོར། །ཁྱེད་འཁོར་དང་བཅས་ལ་གསོལ་བ་འདེབས། །དབུས་ཀྱི་དར་ཐག་དབྱིངས་སུ་བསྡུས། །དབུས་ཀྱི་བསུན་མ་བཟློག་ཏུ་གསོལ། །སྤྱིར་དམ་ཚིག་ཅན་གྱི་སྡོང་གྲོགས་མཛོད།། སྒོས་མཚན་ལྡན་བླ་མའི་སྐུ་ཚེ་བསྲིངས། །སྣང་མཛད་ཚེ་ཡི་དངོས་གྲུབ་ཀྱིས།། བསྐལ་བརྒྱའི་བར་དུ་ཞབས་བརྟན་ཤོག །ཞིང་རྣམ་པར་དག་པ་རྒྱལ་བའི་ཞིང་། །དུས་གསུམ་སངས་རྒྱས་འཁྲུངས་པའི་ཞིང་། །མ་དང་མཁའ་འགྲོ་འདུ་བའི་ཞིང་། །ཞིང་འདི་ལས་ལྷག་པ་གཞན་ན་མེད། །ཞིང་འདི་ལ་དགོངས་ཏེ་བཞུགས་སུ་གསོལ། །ཁྲི་འགྱུར་བ་མེད་པ་རྡོ་རྗེའི་ཁྲི། །འཕོ་འགྱུར་མེད་པ་ནོར་བུའི་ཁྲི། །འཇིགས་བརྒྱད་བྲལ་བ་སེངྒེའི་ཁྲི། །ཁྲི་འདི་ལས་ལྷག་པ་གཞན་ན་མེད། །ཁྲི་འདི་ལ་དགོངས་ཏེ་བཞུགས་སུ་གསོལ།། གདན་དྲི་མ་མེད་པ་པདྨའི་གདན། །མ་རིག་མུན་སེལ་ཉི་མའི་གདན།། གསལ་འགྲིབ་མེད་པ་ཟླ་བའི་གདན། །གདན་འདི་ལས་ལྷག་པ་གཞན་ན་མེད། །གདན་འདི་ལ་དགོངས་ཏེ་བཞུགས་སུ་གསོལ། །མི་འགྱུར་གཡུང་དྲུང་ལྟ་བུ་བཞུགས་སུ་གསོལ། །མི་འགག་ཚངས་དབྱངས་ལྟ་བུ་བཞུགས་སུ་གསོལ། །གཡོ་མེད་རྡོ་རྗེ་ལྟ་བུ་བཞུགས་སུ་གསོལ། །ལྷུན་གྲུབ་ཆེན་པོའི་ངང་དུ་བཞུགས་སུ་གསོལ། །ཕྱོགས་ལས་རྣམ་རྒྱལ་མངའ་བར་བཞུགས་སུ་གསོལ། །རྒྱལ་བ་རྒོད་ཚང་པ་ལ་མཁའ་འགྲོ་མ་འགྲོ་བ་བཟང་མོས་ཕུལ་བའོ།། ༄༅། །སློབ་དཔོན་པདྨ་འབྱུང་གནས་དང་གུ་རུ་མཚན་བརྒྱད་ལ་བསྟོད་པ་བཞུགས་སོ།། ༄༅། །སློབ་དཔོན་ཆེན་པོ་པདྨ་སམྦྷ་ཝའི་ཞབས་ཀྱི་པདྨོ་དྲི་མ་མེད་པ་ལ་གཏུགས་ཏེ་གུས་པས་ཕྱག་འཚལ་ཞིང་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ་བྱིན་གྱིས་བརླབ་པར་མཛད་དུ་གསོལ། ༈ ཀུན་བཟང་ནམ་མཁའི་སྐྱེད་ཚལ་དུ། །ངོ་མཚར་སྣང་བ་མཐའ་ཡས་པའི། ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོའི་གར་མཛད་མཁན། །གཏན་གྱི་སྐྱབས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །ཁྱོད་ཞབས་པདྨ་ལ་བཏུད་པ། །གང་ལས་བསོད་ནམས་ཀུན་འབྱུང་བཞིན། །ཡེ་ཤེས་ཚོགས་ཀྱིའང་གནས་མཐོང་ནས།། རྣམ་པ་ཀུན་གྱིས་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །ཨོ་རྒྱན་མཚོ་སྐྱེས་ཀེ་ས་རའི། །རྡོ་རྗེའི་གདན་དུ་བྱོན་པ་གང་། །རྩ་མཆོག་གྲོང་ནས་གཤེགས་དེ་ཁར། །སོམ་ཉི་མེད་པར་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །ཨིནྡྲ་བྷཱུ་ཏི་དབང་ཕྱུག་ཆེའི། །གོ་སར་དབང་སྐུར་ཁྱེད་མདུན་དུ། །ཕུན་ཚོགས་ཐམས་ཅད་འདུས་པའི་ཚུལ། །བསམ་མི་ཁྱབ་ལ༴ རྒྱལ་བ་ཉིད་ཀྱིས་བགྲང་འོས་པའི། །ཆོས་ཀྱི་ཕུང་པོ་ཇི་སྙེད་པ། །ཁྱོད་ཀྱི་ཐུགས་སུ་ཆུབ་གྱུར་པས། །མཁས་པའི་མཁས་པར༴ །ཁ་ན་མ་ཐོའི་དྲི་བྲལ་བའི། །ཚུལ་ཁྲིམས་ཚོགས་ལ་མངའ་བསྒྱུར་བ། །བཙུན་པའི་དཔལ་གྱུར་ཁྱོད་ཁོ་ནར། །དད་པ་རྒྱ་མཚོས༴ །མནྡ་ར་བའི་རེག་བྱ་ཡིས། །ལྷ་ཡི་ལྷར་བསྒྲུབས་ཡོན་ཏན་མཐའ། །སངས་རྒྱས་ཀུན་གྱིས་མི་རྟོགས་པས། །བཟང་པོའི་མཚན་གཞིར༴ །སེམས་ཅན་མོས་པ་བཞིན་བསྒྱུར་བའི། །སྐུ་གསུང་ཐུགས་ཀྱི་གསང་བའི་དཔྱིད། །མི་བཟད་རྒྱན་གྱི་འཁོར་ལོ་བའི། །གན་མཛོད་མཆོག་ལ༴ །གང་གིས་འཕགས་པའི་ཡུལ་ལྗོངས་སུ། །མུ་སྟེགས་ནག་པོ་ཚར་བཅད་པ། །དེ་ལྟར་བོད་ཀྱི་མ་རུངས་པ། །ཀུན་ལའང་མཛད་ལ༴ །མཁར་ཆེན་བཟས་བསྐུལ་ཆོས་ཀྱི་སྡེ། །རྣམ་མང་གདུལ་བྱའི་ཕྱིར་སྦས་པས། །ལྔ་བརྒྱ་པ་ལ་ལན་བློན་དཀའི། །སྐུ་དྲིན་ཅན་ལ༴ །འཆི་བདག་མཆེ་བ་ལྟར་གཏུམ་པའི། །མི་བོ་ཟ་བྱེད་རྣམས་ཀྱི་སྡེ། །ཁྲིམས་ཀྱིས་འགེགས་པའི་རཀྟའི་རྒྱལ། །འཇིགས་བྱེད་ཆེན་པོར༴ །རྩེ་གཅིག་ཁྱོད་ལ་བློ་གཏད་ནས། །གསོལ་བ་བཏབ་པའི་མདུན་བྱོན་ཏེ། །བསམ་པ་ཐམས་ཅད་རྫོགས་མཛད་པར། །བསླུ་བ་མེད་ལ༴ །ཁྱོད་ཀྱི་མཚན་ཙམ་གཟུང་བ་ལའང་། །སྡེ་བརྒྱད་ཀུན་གྱིས་མི་འཚེ་ཞིང་། །བསྙེན་ཞིང་སྒོམ་བཟླས་ལ་ཞུགས་ན། །བཀའ་ཉན་བགྱིད་ལ༴ །རིག་འཛིན་ཡོངས་དངོས་ཁྱེད་ཁོ་ན།། ཡི་དམ་ལྷ་ཚོགས་ཀུན་ཏུ་ཤར། །བར་ཆད་སེལ་ལ་མཁའ་འགྲོ་དང་། །ཆོས་སྐྱོང་རྣམས་དེར༴ །གང་སྐུ་དགེ་འདུན་གསུང་ཉིད་ཆོས། །གང་ཐུགས་སངས་རྒྱས་ངོ་བོ་སྟེ། །གང་ལ་སྐྱབས་ན་འཁོར་བའི་འཇིགས། །ཐམས་ཅད་སེལ་ལ༴ །གཞན་དོན་མི་གཡེལ་ཁྱེད་ལ་དེང་། །བདག་སོགས་བདེ་ནས་བདེར་འགོད་པའི། །ནུས་པའི་དཔུང་ཆེན་རྫོགས་རན་ཅེས། །ཉམ་ཐག་འོ་དོད་འབོད་ལགས་སོ། །ཡོན་གནས་སྲི་ཞུར་བགྱི་བ་ལ། །གཞན་གྱིས་མ་བགེགས་དང་བྲལ་བར་མཛོད། །སྔོན་ཚེ་ཁྱེད་ཀྱིས་གང་སྨོན་པ།། དེ་ཀ་བདག་གིའང་སྨོན་ལམ་སྟེ། །གང་ལ་ཁྱོད་ཀྱིས་བསླབས་དེ་ཀུན། །བདག་གི་སྤྱོད་པའང་དེ་ལྟར་ཤོག །བདག་ལ་བཀྲ་ཤིས་ཀུན་བྱིན་ནས། །ཁྱོད་བསྟན་ནམ་མཁའ་མཉམ་བྱས་པའི། །དགེ་བའི་བཤེས་སུ་གྱུར་ནས་སུ། །ཀུན་གྱི་རེ་བ་སྒྲུབ་གྱུར་ཅིག། །གཞན་ཡང་ཀ་དག་དབྱིངས་ཉིད་དུ། །རིག་བྱ་རིག་བྱེད་ཀུན་བསྟིམ་པའི། །ཁྲེགས་གཅོད་གཞུང་ལམ་ཆེན་མོ་ནས། །ཀུན་ཡང་ཁྱོད་སར་འགོད་པར་ཤོག །ཐོད་བརྒལ་རྡོ་རྗེའི་གསེབ་ལམ་ནས། །འདོད་པའི་གོ་འཕང་ལ་འགོད་དང་། །བར་དོ་བཞི་རུ་དབུགས་ཕྱིན་པ། །གང་ལ་གང་འདུལ་བྱེད་པར་ཤོག། །། ༈ གུ་རུ་མཚན་བརྒྱད་ལ་བསྟོད་པ། དུས་གསུམ་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོའི་བདག་ཉིད་སློབ་དཔོན་ཆེན་པོ་པདྨ་འབྱུང་གནས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ།། ༈ རབ་དཀར་ཀུན་བཟང་ཐུགས་ཀྱི་བདུད་རྩིའི་མཚོར།། རྣམ་རོལ་རྒྱལ་རྣམས་ཐུགས་རྗེའི་པད་སྡོང་གི །བསྐྲུན་པས་བགྲང་ཡས་འགྲོ་བའི་སྐྱབས་གཅིག་པུ། །མཚོ་སྐྱེས་རྡོ་རྗེའི་ཞབས་ལ་གསོལ་བ་འདེབས།། ཁེངས་ལྡན་ཡིད་སྲུབས་དཔུང་ལས་རྣམ་རྒྱལ་བའི། །མཆོག་གི་ས་ལ་དབང་བསྐུར་བརྙེས་གྱུར་ནས། །ཕན་བདེའི་རྒྱལ་ཐབས་ཅི་ཡང་སྒྱུར་བ་ཡི། །པདྨ་རྒྱལ་པོའི་ཞབས་ལ༴ །རྒྱལ་བའི་བསྟན་ལ་གང་གི་མཛད་པའི་ཕུལ། །སྟོན་པ་ཉིད་དང་རྣམ་པར་མི་ཕྱེད་པའི། །གྲགས་པའི་བ་དན་སྲིད་པའི་མཐར་སྐྱོང་བ། །ཤཱཀྱ་སེངྒེའི་ཞབས་ལ༴ །ཤེས་བྱའི་ཆོས་རྣམས་ཀུན་གྱི་རྒྱ་མཚོ་ཆེ།།རྣམ་དཔྱོད་ཁྱོར་བ་གཅིག་གིས་འཐུངས་པ་སླར། །འགྲོ་བའི་ཡིད་བཞིན་འཕེལ་མཁས་དྲང་སྲོང་དབང་། །བློ་ལྡན་མཆོག་སྲེད་ཞབས་ལ༴ །གྲུབ་དང་རིག་འཛིན་ཀུན་གྱི་ཟུར་ཕུད་རིར། །ཞབས་སེན་ཟླ་ཚེས་གསར་པ་ལེགས་བཀོད་ནས། །སྐྱེ་དགུའི་ནད་ཀྱི་གདུང་བ་འཇོམས་མཛད་པའི། །པདྨ་སམྦྷའི་ཞབས་ལ༴ །གང་གིས་རྟག་པར་འཇིག་རྟེན་གསུམ་པོ་འདིའི། །མི་བཟད་རྨོངས་པའི་རབ་རིབ་ཀུན་འཕྲོག་ནས། །སྣང་བ་མཆོག་གིས་སྐལ་བ་དགེར་མཛད་པའི། །ཉི་མ་འོད་ཟེར་ཞབས་ལ༴ །ཕས་རྒོལ་བདུད་དང་མུ་སྟེགས་ཝ་སྐྱེས་ཀྱི། །སྙིང་ཁྲག་ཅིག་ཅར་མགྲིན་པར་འབྱིན་བྱེད་པ། །ཟབ་དང་རྒྱ་ཆེའི་ཆོས་སྡེ་ཇི་སྙེད་ཀྱི། །སེང་གེ་སྒྲ་སྒྲོག་ཞབས་ལ༴ །སྟོབས་ལྡན་བགེགས་དང་ལོག་འདྲེན་རྣམས་ཀྱི་གཡུལ། །མཚན་ཙམ་བསྒྲགས་པས་རྨེག་མེད་འཇོམས་ནུས་པའི། །མཐུ་སྟོབས་དབང་ཕྱུག་ཀུན་གྱི་བདག་པོ་ནི། །རྡོ་རྗེ་གྲོ་ལོད་ཞབས་ལ་༴ །བདག་ནི་སྐྱབས་གཞན་སྤངས་ནས་ཁྱེད་ཁོ་ནའི། །ཞབས་པད་འདི་ནས་བཟུང་སྟེ་གར་སྐྱེས་སར།།མཆོད་དོ་མགོན་ཉིད་གང་དུ་གཤེགས་པའི་སར། །མྱུར་བར་ཁྲིད་ཅིག་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ། །ཞེས་པ་པདྨ་དཀར་པོས་སྦྱར་བའོ།། ༄༅། །གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེའི་ཚིག་བདུན་གསོལ་འདེབས་བཞུགས་སོ།། ༈ ཧཱུྃ༔ ཨོ་རྒྱན་ཡུལ་གྱི་ནུབ་བྱང་མཚམས༔ པདྨ་གེ་སར་སྡོང་པོ་ལ༔ ཡ་མཚན་མཆོག་གི་དངོས་གྲུབ་བརྙེས༔ པདྨ་འབྱུང་གནས་ཞེས་སུ་གྲགས༔ འཁོར་དུ་མཁའ་འགྲོ་མང་པོས་བསྐོར༔ ཁྱེད་ཀྱི་རྗེས་སུ་བདག་བསྒྲུབ་ཀྱི༔ བྱིན་གྱིས་རློབ་ཕྱིར་གཤེགས་སུ་གསོལ༔ གུ་རུ་པདྨ་སིདྡྷི་ཧཱུྃ༔ ༄༅། །སློབ་དཔོན་པདྨ་འབྱུང་གནས་ཀྱིས་གསུངས་པའི་གསོལ་འདེབས་ལེའུ་བདུན་མ་བཞུགས་སོ།། ༄༅། །ཨེ་མ་ཧོ༔ སྤྲོས་བྲལ་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱི་ཞིང་ཁམས་སུ༔ ཆོས་ཉིད་དུས་གསུམ་སྐྱེ་འགག་མེད་པའི་ངང་༔ བྱ་བྲལ་ལྷུན་རྫོགས་བདེ་བ་ཆེན་པོའི་སྐུ༔ ནམ་མཁའ་བཞིན་དུ་ཐུགས་རྗེ་ཕྱོགས་རིས་མེད༔ བླ་མ་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ལ་གསོལ་བ་འདེབས༔ བདེ་ཆེན་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པའི་ཞིང་ཁམས་སུ༔ སྐུ་གསུང་ཐུགས་དང་ཡོན་ཏན་འཕྲིན་ལས་ཀྱི༔ ཡེ་ཤེས་ལྔ་ལྡན་བདེ་བར་གཤེགས་པའི་སྐུ༔ ཐུགས་རྗེ་བྱེ་བྲག་སྣ་ཚོགས་སོ་སོར་སྟོན༔ བླ་མ་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་སྐུར་གསོལ་བ་འདེབས༔ མི་མཇེད་འཇིག་རྟེན་དག་པའི་ཞིང་ཁམས་སུ༔ ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོས་འགྲོ་བའི་དོན་ལ་བྱོན༔ གང་ལ་གང་འདུལ་ཐབས་ཀྱིས་འགྲོ་དོན་མཛད༔ འདས་དང་མ་བྱོན་ད་ལྟར་དུས་གསུམ་གྱི༔ བླ་མ་སྤྲུལ་པའི་སྐུ་ལ་གསོལ་བ་འདེབས༔ ཆོས་སྐུ་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་ལ་གསོལ་བ་འདེབས༔ ལོངས་སྐུ་རྒྱལ་བ་རིགས་ལྔ་ལ༴། སྤྲུལ་སྐུ་རིགས་གསུམ་མགོན་པོ་ལ༴། ཨུ་རྒྱན་པདྨ་འབྱུང་གནས་ལ༴། དགེ་སློང་ནམ་མཁའི་སྙིང་པོ་ལ༴ ཆོས་རྒྱལ་ཁྲི་སྲོང་ལྡེ་བཙན་ལ༴ མཁའ་འགྲོ་ཡེ་ཤེས་མཚོ་རྒྱལ་ལ༴ སྣ་ནམ་རྡོ་རྗེ་བདུད་འཇོམས་ལ༴ ལྷ་སྲས་མུ་ཁྲི་བཙན་པོ་ལ༴ རིག་འཛིན་གར་གྱི་དབང་ཕྱུག་ལ༴ མི་ཕམ་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ལ༴མི་ཕམ་བསྟན་པའི་ཉི་མ་ལ༴ རྒྱལ་སྲས་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་ལ༴ དྲིན་ཅན་རྩ་བའི་བླ་མ་ལ༴ མཆོག་དང་ཐུན་མོང་དངོས་གྲུབ་སྩལ་དུ་གསོལ། ༈ ཨེ་མ་ཧོ༔ སངས་རྒྱས་བསྟན་པ་རྨད་བྱུང་བསམ་ཡས་ལ༔ ཁྱད་པར་འཕགས་པའི་བསྟན་པ་རྣམ་གསུམ་བྱོན༔ སངས་རྒྱས་ཤཱཀྱ་ཐུབ་པའི་བསྟན་པ་ལ༔ གསང་སྔགས་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་བསྟན་པ་བྱོན༔ བསྟན་པ་རིན་པོ་ཆེ་ལ་གསོལ་བ་འདེབས༔ འོག་མིན་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པའི་ཞིང་ཁམས་སུ༔ དུས་གསུམ་བདེ་བར་གཤེགས་པའི་དགོངས་པ་ཡིས༔ མ་ཏྲཾ་རུ་ཏྲ་བཀའ་བསྒོ་ལོག་པ་ལས༔ འགྲོ་དྲུག་སེམས་ཅན་སྡུག་བསྔལ་ཉམ་ཐག་གཟིགས༔ ཐུགས་རྗེ་ཁྱད་པར་ཅན་ལ༴ ལྕང་ལོ་ཅན་གྱི་ཕོ་བྲང་དམ་པ་རུ༔ དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཐམས་ཅད་བཀའ་བགྲོས་མཛད༔ ཞི་རྒྱས་དབང་དྲག་འཕྲིན་ལས་རྣམ་བཞི་ཡིས༔ ལོག་པར་བདུད་ཀྱི་བསྟན་པ་འདུལ་བར་མཛད༔ དུས་གསུམ་བདེ་གཤེགས་རྣམས་ལ༴ རི་བོ་མ་ལ་ཡ་གནམ་ལྕགས་འབར་བའི་རྩེར༔ བདུད་པོ་མ་ཏྲཾ་རུ་ཏྲ་དྲག་པོས་བསྒྲལ༔ སྲིན་མོ་མ་ཚོགས་རྣམས་ལ་སྦྱོར་བ་མཛད༔ གསང་སྔགས་བསྟན་པ་དང་པོ་དེ་ནས་བྱུང༔ གདུལ་བྱ་ཁྱད་པར་ཅན་ལ་གསོལ་བ༴ འོག་མིན་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱི་ཕོ་བྲང་དུ༔ དུས་གསུམ་སྐྱེ་འགག་མེད་པ་ཆོས་ཀྱི་སྐུ༔ ཆོས་རྣམས་རྣམ་དག་ཡེ་ནས་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ༔ སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཐུགས་ལས་བསྐྱེད་པའི་ཡབ༔ ཆོས་སྐུ་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་ལ༴ བདེ་ཆེན་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པའི་ཞིང་ཁམས་སུ༔ གཏི་མུག་རྣམ་དག་མེ་ལོང་ཡེ་ཤེས་ངང༔ རྣམ་པར་སྣང་མཛད་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུཿསྐུ་ཡི་རིགས་མཆོག་རིགས་ཀྱི་འཁོར་གྱིས་བསྐོར༔ སངས་རྒྱས་རིགས་ཀྱི་ལྷ་ཚོགས་ལ༴ ཤར་ཕྱོགས་མངོན་པར་དགའ་བའི་ཞིང་ཁམས་སུ༔ ཞེ་སྡང་རྣམ་དག་སྟོང་ཉིད་ཡེ་ཤེས་ངང་༔ རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའ་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུ༔ ཐུགས་ཀྱི་རིགས་མཆོག་རིགས་ཀྱི་འཁོར་གྱིས་བསྐོར༔ རྡོ་རྗེ་རིགས་ཀྱི་ལྷ་ཚོགས་ལ༴ ལྷོ་ཕྱོགས་དཔལ་ལྡན་མཛེས་པའི་ཞིང་ཁམས་སུ༔ ང་རྒྱལ་རྣམ་དག་མཉམ་ཉིད་ཡེ་ཤེས་ངང༔ རིན་ཆེན་འབྱུང་ལྡན་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུ༔ ཡོན་ཏན་རིགས་མཆོག་རིགས་ཀྱི་འཁོར་གྱིས་བསྐོར༔ རིན་ཆེན་རིགས་ཀྱི་ལྷ་ཚོགས་ལ༴ ནུབ་ཕྱོགས་བདེ་བ་ཅན་གྱི་ཞིང་ཁམས་སུ༔ འདོད་ཆགས་རྣམ་དག་སོར་རྟོག་ཡེ་ཤེས་ངང་༔ སྣང་བ་མཐའ་ཡས་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུ༔ གསུང་གི་རིགས་མཆོག་རིགས་ཀྱི་འཁོར་གྱིས་བསྐོར༔ པདྨ་རིགས་ཀྱི་ལྷ་ཚོགས་ལ༴ བྱང་ཕྱོགས་ལས་རབ་རྫོགས་པའི་ཞིང་ཁམས་སུ༔ ཕྲག་དོག་རྣམ་དག་བྱ་གྲུབ་ཡེ་ཤེས་ངང་༔ དོན་ཡོད་གྲུབ་པ་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་པའི་སྐུ༔ ལས་ཀྱི་རིགས་མཆོག་རིགས་ཀྱི་འཁོར་གྱིས་བསྐོར༔ ཀརྨ་རིགས་ཀྱི་ལྷ་ཚོགས་ལ༴ ཆོས་དབྱིངས་རོལ་པའི་གཞལ་ཡས་ཆེན་པོ་ན༔ ཉོན་མོངས་དུག་ལྔ་བརྫིས་པའི་གདན་སྟེངས་སུ༔ ཁྲོ་བོའི་རྒྱལ་པོ་ཆེ་མཆོག་ཧེ་རུ་ཀཿ རིགས་ལྔ་བདེ་གཤེགས་འདུས་པའི་འཁོར་གྱིས་བསྐོར༔ ཀུན་བཟང་ཧེ་རུ་ཀའི་ལྷ་ཚོགས་ལ༴༔ ཐུགས་རྗེ་རོལ་པའི་གཞལ་ཡས་ཆེན་པོ་ན༔ མ་བདུད་དྲེགས་པ་བརྫིས་པའི་གདན་སྟེངས་སུ༔ མངོན་རྫོགས་རྒྱལ་པོ་ཆེ་མཆོག་ཧེ་རུ་ཀཿ ཡེ་ཤེས་ལས་གྲུབ་མ་མོའི་འཁོར་གྱིས་བསྐོར༔ ཆེ་མཆོག་མ་མོའི་ལྷ་ཚོགས་ལ༴ མཐིང་ནག་གྲུ་གསུམ་འབར་བའི་གཞལ་ཡས་ན༔ མ་ཏྲཾ་རུ་ཏྲ་བརྫིས་པའི་གདན་སྟེངས་སུ༔ ཐུགས་རྗེའི་བདག་ཉིད་བཛྲ་ཧེ་རུ་ཀཿ ཁྲག་འཐུང་ཁྲོ་བོ་འབར་བའི་འཁོར་གྱིས་བསྐོར༔ དཔལ་ཆེན་ཧེ་རུ་ཀའི་ལྷ་ཚོགས་ལ༴ མཐིང་ནག་ཨེ་ལས་དྲག་པོའི་གཞལ་ཡས་ན༔ གཤིན་རྗེའི་ཆུ་གླང་བརྫིས་པའི་གདན་སྟེངས་སུ༔ འཇམ་དཔལ་ཡ་མནྟ་ཀ་གཤིན་རྗེ་གཤེད༔ གཤེད་པོ་ཁྲོ་བོ་དྲེགས་པའི་འཁོར་གྱིས་བསྐོརཿ འཇམ་དཔལ་གཤིན་རྗེའི་ལྷ་ཚོགས་ལ༴ དམར་ནག་གྲུ་གསུམ་དབང་གི་གཞལ་ཡས་ན༔ བདུད་ནག་ཕོ་མོ་བརྫིས་པའི་གདན་སྟེངས་སུ༔ དབང་གི་རྒྱལ་པོ་པདྨ་ཧེ་རུ་ཀཿ པདྨ་རིགས་ཀྱི་ཁྲོ་བོ་རྣམས་ཀྱིས་བསྐོར༔ རྟ་མགྲིན་དབང་གི་ལྷ་ཚོགས་ལ༴ བསྐལ་པ་མེ་ལྟར་འབར་བའི་གཞལ་ཡས་ན༔ ཕོ་བདུད་དྲེགས་པ་བརྫིས་པའི་གདན་སྟེངས་སུ༔ དཔལ་ཆེན་རྡོ་རྗེ་གཞོན་ནུ་དཔའ་བོའི་སྐུ༔ བདུད་འདུལ་ཁྲོ་བཅུ་ཁྲ་ཐབས་འཁོར་གྱིས་བསྐོར༔ རྡོ་རྗེ་ཕུར་པའི་ལྷ་ཚོགས་ལ༴ པདྨ་དབང་གི་གཞལ་ཡས་ཆེན་པོ་ན༔ མ་ཆགས་པདྨ་འབར་བའི་གདན་སྟེངས་སུ༔ བཅོམ་ལྡན་མགོན་པོ་ཡེ་ཤེས་ཚེ་དཔག་མེད༔ འཆི་མེད་ཚེ་ཡི་ལྷ་ཚོགས་རྣམས་ཀྱིས་བསྐོར༔ རྡོ་རྗེ་ཚེ་ཡི་ལྷཚོགས་ལ༴ དུར་ཁྲོད་རྔམ་བརྗིད་རོལ་པའི་གཞལ་ཡས་ན༔ ཏི་ར་གན་རྐྱལ་བརྫིས་པའི་གདན་སྟེངས་སུ༔ ཡུམ་ཆེན་ཁྲོ་མོ་རྡོ་རྗེ་ཕག་མོའི་སྐུ༔ མ་མོ་མཁའ་འགྲོ་སྣ་ཚོགས་འཁོར་གྱིས་བསྐོར༔ རྡོ་རྗེ་རྣལ་འབྱོར་མའི་ལྷ་ཚོགས་ལ༔ རྒྱ་གར་རྡོ་རྗེ་གདན་གྱི་ཕོ་བྲང་དུ༔ རྒྱུ་འབྲས་བདེན་པས་འགྲོ་བའི་དོན་མཛད་ཅིང་༔ སྡེ་སྣོད་གསུམ་གྱིས་བསྟན་པའི་རྒྱལ་མཚན་བཙུགས༔ ཉན་ཐོས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་འཁོར་གྱིས་བསྐོར༔ སྤྲུལ་སྐུ་ཤཱཀྱ་ཐུབ་པ་ལ༴ དྷ་ན་ཀོ་ཤ་ཀླུ་ཡི་ཕོ་བྲང་དུ༔ ཐུགས་རྗེའི་སྟོབས་ཀྱིས་འགྲོ་བའི་དོན་ལ་བྱོན༔ རྒྱལ་བའི་དགོངས་པས་འགྲོ་དྲུག་རང་གྲོལ་མཛད༔ མཁའ་འགྲོ་སྡེ་ལྔ་མ་མོའི་འཁོར་གྱིས་བསྐོར༔ སྤྲུལ་སྐུ་དགའ་རབ་རྡོ་རྗེ་ལ༴ རྒྱ་ནག་རི་བོ་རྩེ་ལྔའི་ཕོ་བྲང་དུ༔ སངས་རྒྱས་སྐུ་ཡི་སྤྲུལ་པ་འཇམ་དཔལ་དབྱངས༔ སྟེང་འོག་ཕྱོགས་བཞིར་སྐུ་ཡིས་འགྲོ་དོན་མཛད༔ སྐུ་ཡི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་འཁོར་གྱིས་བསྐོར༔ འཕགས་པ་འཇམ་དཔལ་ལྷ་ཚོགས་ལ༔ རི་བོ་པོ་ཏ་ལ་ཡི་ཕོ་བྲང་དུ༔ སངས་རྒྱས་གསུང་གི་སྤྲུལ་པ་སྤྱན་རས་གཟིགས༔ སྟེང་འོག་ཕྱོགས་བཞིར་གསུང་གིས་འགྲོ་དོན་མཛད༔ གསུང་གི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་འཁོར་གྱིས་བསྐོར༔ སྤྱན་རས་གཟིགས་ཀྱི་ལྷ་ཚོགས་ལ༴ གནས་མཆོག་ལྕང་ལོ་ཅན་གྱི་ཕོ་བྲང་དུ༔ སངས་རྒྱས་ཐུགས་ཀྱི་སྤྲུལ་པ་རྡོ་རྗེ་འཛིན༔ སྟེང་འོག་ཕྱོགས་བཞིར་ཐུགས་ཀྱིས་འགྲོ་དོན་མཛདཿ ཐུགས་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་འཁོར་གྱིས་བསྐོར༔ ཕྱག་ན་རྡོ་རྗེའི་ལྷ་ཚོགས་ལ༴ སྟེང་ཕྱོགས་རྣམ་པར་རྒྱལ་བའི་ཁང་བཟངས་སུ༔ འཕགས་པ་འཇམ་དཔལ་ཐུགས་ཀྱི་དགོངས་པ་ཡིས༔ ལྷ་དབང་བརྒྱ་བྱིན་གནས་སུ་གསང་སྔགས་བྱོན༔ ཚོམ་བུ་འབུམ་དང་བཅས་ཏེ་མངོན་སངས་རྒྱས༔ ལྷ་ཡི་རིག་འཛིན་རྣམས་ལ༴ འོག་ཕྱོགས་རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོའི་གཏིང་རུམ་དུ༔ འཕགས་པ་སྤྱན་རས་གཟིགས་ཀྱི་དགོངས་པ་ཡིས༔ ཀླུ་རྒྱལ་འཇོག་པོའི་གནས་སུ་གསང་སྔགས་བྱོན༔ ཚོམ་བུ་འབུམ་དང་བཅས་ཏེ་མངོན་སངས་རྒྱས༔ ཀླུ་ཡི་རིག་འཛིན་རྣམས་ལ༴ རི་རྒྱལ་མེ་རི་འབར་བའི་རྩེ་མོ་རུ༔ ཕྱག་ན་རྡོ་རྗེའི་ཐུགས་ཀྱི་དགོངས་པ་ཡིས༔ རྒྱལ་པོ་ཛ་ཡི་གནས་སུ་གསང་སྔགས་བྱོན༔ གང་ཟག་ལས་ཅན་མ་ལུས་བྱང་ཆུབ་ཐོབ༔ མི་ཡི་རིག་འཛིན་རྣམས་ལ༴ ནུབ་ཕྱོགས་ཨུ་རྒྱན་དབང་གི་ཕོ་བྲང་དུ༔ བདེ་གཤེགས་སྐུ་གསུང་ཐུགས་ཀྱི་སྤྲུལ་པ་སྟེ༔ འཛམ་བུའི་གླིང་དུ་འགྲོ་བའི་དོན་ལ་བྱོན༔ རིག་འཛིན་མཁའ་འགྲོ་མང་པོའི་འཁོར་གྱིས་བསྐོར༔ པདྨ་འབྱུང་གནས་ལྷ་ཚོགས་ལ༴ ཆོས་སྐུ་ལོངས་སྐུ་སྤྲུལ་སྐུ་ཡང་སྤྲུལ་དང་༔ འདས་དང་མ་བྱོན་ད་ལྟར་དུས་གསུམ་གྱི༔ ཕྱོགས་བཅུའི་སངས་རྒྱས་མ་ལུས་ཐམས་ཅད་ལ༔ བདག་ཅག་ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་གུས་པ་ཡིས༔ ཡིད་གཉིས་ཐེ་ཚོམ་མེད་པར་གསོལ་བ་འདེབས༔ ༈ ཨེ་མ་ཧོ༔ འདི་ནས་ཉི་མ་ལྷོ་ནུབ་མཚམས་ཤེད་ན༔ གནས་ཆེན་རྡོ་རྗེ་གདན་གྱི་ནུབ་ཕྱོགས་ན༔ རྔ་ཡབ་གླིང་ཕྲན་ཟ་བྱེད་སྲིན་པོའི་ཡུལ༔ དུས་གསུམ་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱིས་བྱིན་བརླབས་པའི༔ གླིང་མཆོག་ཁྱད་པར་ཅན་ལ་གསོལ་བ་འདེབས༔ ཧཱུྃ༔ སྔོན་གྱི་བསྐལ་པ་དང་པོ་འདས་པའི་དུསཿ མ་ཏྲཾ་རུ་ཏྲ་བསྒྲལ་བའི་རྫས་བརྒྱད་ལས༔ གསང་སྔགས་འབྱོན་པའི་གནས་བརྒྱད་བྱིན་གྱིས་བརླབས༔ ཙིཏྟ་ཨུ་རྒྱན་གནས་སུ་བབས་པ་ལས༔ རྟེན་འབྲེལ་ཁྱད་པར་ཅན་ལ༔ རྡོ་རྗེ་ཕག་མོས་བྱིན་གྱིས་བརླབས་པའི་གནསཿམ་མོ་མཁའ་འགྲོ་ཐམས་ཅད་འདུ་བའི་གླིང༔ གསང་སྔགས་བརྡ་ཡི་རང་སྒྲ་དི་རི་རི༔ གནས་དེར་ཕྱིན་པ་ཙམ་གྱིས་བྱང་ཆུབ་ཐོབ༔ གནས་མཆོག་ཁྱད་པར་ཅན་ལ༴ ཟངས་མདོག་དཔལ་གྱི་རི་བོ་ཙིཏྟའི་དབྱིབས༔ རྩ་བ་ཀླུ་ཡི་རྒྱལ་པོའི་གནས་སུ་ཟུག༔ སྐེད་པ་ལྷུན་ཆགས་མཁའ་འགྲོའི་གནས་ན་བརྗིད༔ རྩེ་མོ་ཚངས་པའི་འཇིག་རྟེན་སྙེགས་པ་འདྲ༔ རི་རྒྱལ་ཁྱད་པར་ཅན་ལ༴ དཔལ་གྱི་རི་བོ་འབར་བའི་རྩེ་མོ་ན༔ ཤར་ཕྱོགས་ཤེལ་ལ་ལྷོ་ཕྱོགས་བིཊྚམཿ ནུབ་ཕྱོགས་རཱ་ག་བྱང་ཕྱོགས་ཨིནྡྲའི་མདོག༔ ཕྱི་ནང་མེད་པར་གསལ་བའི་གཞལ་ཡས་ཁང༔ ཕོ་བྲང་ཁྱད་པར་ཅན་ལ༴ གཞལ་ཡས་དེ་ཡི་ཕྱོགས་བཞི་མཚམས་བརྒྱད་དང༔ སྟེང་འོག་ཐམས་ཅད་རིན་པོ་ཆེ་ལས་གྲུབ༔ ཁྱམས་དང་གྲུ་ཆད་གློ་འབུར་རིགས་བཞི་ཡང་༔ འཕྲིན་ལས་བཞི་ཡི་ཁ་དོག་སོ་སོར་གསལ༔ ལྷུན་གྲུབ་གཞལ་ཡས་ཁང་ལ༴༔ རྩིག་པ་འདོད་ཡོན་ཕ་གུ་དྲྭ་བ་དང༔ དྲྭ་ཕྱེད་མདའ་ཡབ་རིན་ཆེན་སྣ་ལྔར་གསལ༔ སྒོ་བཞི་རྟ་བབས་ཆོས་འཁོར་རྒྱན་རྣམས་ཀུན༔ སྣ་ཚོགས་རིན་པོ་ཆེ་ཡིས་མཛེས་པར་བརྒྱན༔ རིན་ཆེན་གཞལ་ཡས་ཁང་ལ༴༔ དཔའ་བསམ་ཤིང་དང་བདུད་རྩིའི་ཆུ་མིག་དང་༔ འཇའ་ཚོན་སྣ་ལྔས་ཕྱི་ནང་སྤྲིན་ལྟར་གཏིབསཿ མེ་ཏོག་པདྨའི་འོད་ཀྱིས་བར་སྣང་ཁེངས༔ གནས་དེ་དྲན་པ་ཙམ་གྱིས་བདེ་ཆེན་ཐོབ༔ པདྨ་འོད་ཀྱི་གཞལ་ཡས་ལ༴༔ གཞལ་ཡས་ཆེན་པོ་དེ་ཡི་ནང་ཤེད་ན༔ རིན་ཆེན་ཟུར་བརྒྱད་ཉི་མ་ཟླ་བའི་གདན༔ མ་ཆགས་པདྨ་འབར་བའི་སྡོང་པོ་ལ༔ པདྨ་འབྱུང་གནས་བདེ་གཤེགས་འདུས་པའི་སྐུཿརང་འབྱུང་སྤྲུལ་པའི་སྐུ་ལ༴༔ ཞི་རྒྱས་དབང་དྲག་དོན་ལ་དགོངས་པའི་ཕྱིར༔ སྐུ་མདོག་ཕྱག་མཚན་རྒྱན་རྣམས་མ་ངེས་ཀྱང་༔ ཉི་མ་སྟོང་གི་འོད་ལས་གཟི་མདངས་ཆེ༔ རི་རྒྱལ་ལྷུན་པོ་བས་ཀྱང་བརྗིད་རེ་ཆེ༔ ཡ་མཚན་སྤྲུལ་པའི་སྐུ་ལ༴༔ ཐུགས་ཀྱི་སྤྲུལ་པས་འཇིག་རྟེན་ཁྱབ་པར་འགེངས༔ སྤྱན་རྩ་ཉི་ཟླ་ལྟ་བུར་འཁྱིལ་ཞིང་གཟིགས༔ ནམ་མཁའི་གློག་ལས་ཐུགས་རྗེའི་འཕྲིན་ལས་མྱུར༔ དགོངས་པ་ཟབ་མོ་ནམ་མཁའི་ཀློང་དང་མཉམ༔ ཐུགས་རྗེ་ཁྱད་པར་ཅན་ལ༴༔ འགྲོ་ལ་བརྩེ་བས་ཐབས་ཀྱིས་འགྲོ་དོན་མཛད༔ ཞལ་འཛུམ་མཛེས་པའི་མདངས་ལྡན་ཡ་ལ་ལ༔ འབྲུག་སྟོང་ལྡིར་བས་གསུང་གི་གདངས་སྒྲ་ཆེ༔ གསང་སྔགས་ཟབ་མོའི་ཆོས་སྒྲ་དི་རི་རི༔ ཚངས་པའི་གསུང་དབྱངས་སྒྲོགས་ལ༔ སྤྲུལ་སྐུ་ཆེན་པོའི་ཕྱོགས་བཞི་ཚམས་བརྒྱད་ན༔ ལོག་པའི་དགྲ་བགེགས་བརྫིས་པའི་གདན་སྟེངས་སུ༔ སྐུ་གསུང་ཐུགས་དང་ཡོན་ཏན་འཕྲིན་ལས་ཀྱི༔ རིགས་ལྔ་བདེ་གཤེགས་བདུད་འདུལ་ཁྲོ་བོའི་ཚོགས༔ སྒྲུབ་ཆེན་བཀའ་བརྒྱད་ལྷ་ཚོགས་ལ༔ ཕྱོགས་བཞི་པདྨ་འདབ་བཞིའི་གདན་སྟེངས་སུ༔ རིགས་བཞི་གིང་དང་མཁའ་འགྲོ་སྡེ་ལྔའི་ཚོགས༔ ཐམས་ཅད་མ་ལུས་དུར་ཁྲོད་རྒྱན་དང་ལྡན༔ མཛེས་པའི་རྒྱན་དང་རོལ་པའི་སྟབས་སུ་བཞུགས༔ ཡེ་ཤེས་མཁའ་འགྲོ་ཡབ་ཡུམ་ལ༴༔ གཞལ་ཡས་ཆེན་པོའི་ཕྱོགས་བཞི་བར་ཁྱམས་དང༔ གྲུ་ཆད་གློ་འབུར་རིག་འཛིན་མཁའ་འགྲོས་གངཿ ལྷ་་དང་ལྷ་མོ་མང་པོ་སྤྲིན་ལྟར་གཏིབས༔ ཕྱི་ནང་གསང་བའི་མཆོད་པ་སྣ་ཚོགས་འབུལ༔ མ་མོ་མཁའ་འགྲོའི་ལྷ་ཚོགས་ལ་རྗ༔ རིན་ཆེན་གཞལ་ཡས་ཁང་གི་འདོད་ཡོན་ལ༔ མཆོད་པའི་ལྷ་མོ་ཆར་སྤྲིན་ལྟ་བུར་གཏིབས༔ འདོད་ཡོན་དྲུག་གི་མཆོད་པས་འཇིག་རྟེན་ཁེངས༔ ཀུན་ཏུ་བཟང་པོའི་མཆོད་པས་བདེ་གཤེགས་མཆོདཿ ཡོན་ཏན་ཀུན་འབྱུང་ལྷ་ཚོགས་ལ༴༔ གཞལ་ཡས་ཆེན་པོའི་ཕྱོགས་བཞི་སྒོ་བཞི་ན༔ རྒྱལ་ཆེན་སྡེ་བཞི་སྒོ་བའི་བཀའ་ཉན་མཛད༔ ལྷ་སྲིན་སྡེ་བརྒྱད་བྲན་དང་ཕོ་ཉར་འགྱེད༔ བདུད་དང་མུ་སྟེགས་རྡུལ་ཕྲན་བཞིན་དུ་འདུལ༔ ཆོས་སྐྱོང་བསྲུང་མའི་ལྷ་ཚོགས་ལ་གསོལ་བ་འདེབས༔ ཧཱུྃ༔ བཞེངས་ཤིག་པདྨ་འབྱུང་གནས་མཁའ་འགྲོའི་ཚོགས༔ དགོངས་ཤིག་ཕྱོགས་བཅུའི་དུས་གསུམ་བདེ་གཤེགས་རྣམསཿ རྗེ་བཙུན་ཆེན་པོ་པདྨ་ཐོད་འཕྲེང་རྩལ༔ རིག་འཛིན་མཁའ་འགྲོའི་གནས་ནས་གཤེགས་སུ་གསོལ༔ དབུ་སྐྲ་མཛེས་པའི་ཐོར་ཚུགས་ཤིགས་སེ་ཤིག། རིན་ཆེན་རྒྱན་ཆ་མང་པོ་སི་ལི་ལི༔ དུར་ཁྲོད་རུས་ཆེན་རྒྱན་ཆ་ཁྲོ་ལོ་ལོ༔ སྒྲ་དང་རོལ་མོ་མང་པོ་འུ་རུ་རུ༔ ཡི་དམ་ལྷ་ཚོགས་ཧཱུྃ་སྒྲ་དི་རི་རི༔ མཁའ་འགྲོ་སྡེ་ལྔས་གར་བྱེད་ཤིགས་སེ་ཤིག༔ གིང་ཆེན་དཔའ་བོའི་བྲོ་བརྡུང་ཁྲབས་སེ་ཁྲབ༔ མ་མོ་མཁའ་འགྲོ་སྤྲིན་ལྟར་ཐིབས་སེ་ཐིབ༔ ཆོས་སྐྱོང་སྡེ་བརྒྱད་ལས་བྱེད་ཁྱུགས་སེ་ཁྱུགཿ ཞུབ་ཆེན་སྟོང་གི་སྒྲ་སྐད་སི་ལི་ལི༔ གཡས་ན་ཕོ་རྒྱུད་ཐམས་ཅད་ཤ་ར་རཿ གཡོན་ན་མོ་རྒྱུད་ཐམས་ཅད་ཤ་ར་ར༔ བར་སྣང་ཐམས་ཅད་དར་གདུགས་ལྷབས་སེ་ལྷབ༔ དྲི་ཞིམ་སྤོས་ཀྱི་ངད་ལྡན་ཐུ་ལུ་ལུ༔ མཁའ་འགྲོ་གསང་བའི་བརྡ་སྐད་དི་རི་རཿ གིང་ཆེན་དཔའ་བོའི་བཤུག་གླུ་ཀྱུ་རུ་རུ༔ ཧཱུྃ་གི་སྣང་གླུ་མང་པོ་དི་རི་རིཿ ཕཊ་ཀྱི་བརྡ་སྐད་དྲག་པོ་སངས་སེ་སང་༔ བདག་དང་འགྲོ་དྲུག་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ༔ ཐུགས་རྗེས་གཟིགས་ལ་གནས་འདིར་གཤེགས་སུ་གསོལ༔ གནས་འདིར་ཐུགས་རྗེས་དགོངས་ཏེ་གཤེགས་ནས་ཀྱང་༔ བདག་ཅག་བྱང་ཆུབ་སྙིང་པོ་མ་ཐོབ་པར༔ བགེགས་དང་ལོག་འདྲེན་བར་ཆད་འདུལ་བ་དང་། མཆོག་དང་ཐུན་མོང་དངོས་གྲུབ་སྩལ་དུ་གསོལ༔ འཁོར་བ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱ་མཚོ་ལས་བསྒྲལ་དུ་གསོལ༔ ༈ ཨེ་མ་ཧོ༔ སྤྲོས་བྲལ་བདེ་ཆེན་རྒྱལ་བ་ཀུན་ཏུ་བཟངཿ རིགས་ལྔའི་སངས་རྒྱས་དྲུག་པ་རྡོ་རྗེ་འཆང༔ འགྲོ་དྲུག་དོན་མཛད་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྐུ༔ ཆོས་སྐུ་ལོངས་སྐུ་སྤྲུལ་སྐུ་རྣམ་པ་གསུམཿ རྒྱལ་བ་དགོངས་པ་བརྒྱུད་པ་ལ་གསོལ་བ་འདེབས༔ གྲགས་ལྡན་ཕྱོགས་སྐྱོང་གནོན་སྦྱིན་སྐར་མདའ་གདོང༔ བློ་གྲོས་ཐབས་ལྡན་ཀླུ་རྒྱལ་འཇོག་པོ་དང༔ དྲི་མེད་གྲགས་པ་ལས་ཅན་རྒྱལ་པོ་ཛ༔ རིག་འཛིན་ལྷ་དབང་བརྒྱ་བྱིན་ལ་སོགས་ཏེ༔ རིག་འཛིན་རིག་པ་བརྒྱུད་པ་ལ༴༔ ཆོས་སྐུ་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོའི་དགོངས་པ་ཡིས༔ རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའ་དགའ་རབ་རྡོ་རྗེ་དང་༔ ཤྲཱི་སིངྷའི་བར་དུ་བྱིན་བརླབས་ཏེ༔ འདས་དང་མ་བྱོན་ད་ལྟར་དུས་གསུམ་གྱི༔ རྫོགས་ཆེན་བརྒྱུད་པའི་བླ་མ་ལ༴༔ རྒྱལ་བ་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ཡི་དགོངས་པ་ཡིས༔ བདེ་གཤེགས་རིགས་ལྔ་རིགས་གསུམ་མགོན་པོ་དང་༔ སངས་རྒྱས་གསང་བའི་བར་དུ་བྱིན་བརླབས་ཏེ༔ འདས་དང་མ་བྱོན་ད་ལྟར་དུས་གསུམ་གྱི༔ སྒྱུ་འཕྲུལ་བརྒྱུད་པའི་བླ་མ་ལ༴༔ འཇམ་དཔལ་ཡ་མཱནྟ་ཀའི་དགོངས་པ་ཡིས༔ སློབ་དཔོན་ཆེན་པོ་འཇམ་དཔལ་བཤེས་གཉེན་དང་༔ རོ་ལངས་བདེ་བའི་བར་དུ་བྱིན་བརླབས་ཏེ༔ འདས་དང་མ་བྱོན་ད་ལྟར་དུས་གསུམ་གྱི༔ འཇམ་དཔལ་བརྒྱུད་པའི་བླ་མ་ལ༴༔ པདྨ་ཧེ་རུ་ཀ་ཡི་དགོངས་པ་ཡིས༔ དབང་གི་ལྷ་མོ་ནཱ་ག་རྫུ་ན་དང་༔ པདྨ་འབྱུང་གནས་བར་དུ་བྱིན་བརླབས་ཏེ༔ འདས་དང་མ་བྱོན་ད་ལྟར་དུས་གསུམ་གྱི༔ གསུང་གི་བརྒྱུད་པའི་བླ་མ་ལ༴༔ བཛྲ་ཧེ་རུ་ཀ་ཡི་དགོངས་པ་ཡིསཿ དགའ་རབ་རྡོ་རྗེ་འཇམ་དཔལ་བཤེས་གཉེན་དང་༔ ཧཱུཾ་ཆེན་ཀ་རའི་བར་དུ་བྱིན་བརླབས་ཏེ༔ འདས་དང་མ་བྱོན་ད་ལྟར་དུས་གསུམ་གྱི༔ ཐུགས་ཀྱི་བརྒྱུད་པའི་བླ་མ་ལ༴༔ ཆེ་མཆོག་ཧེ་རུ་ཀ་ཡི་དགོངས་པ་ཡིས༔ སྤྲུལ་པའི་མཁའ་འགྲོ་རིག་འཛིན་མང་པོ་དང་༔ མི་འགྱུར་ནམ་མཁའི་རིག་འཛིན་བྱིན་བརླབས་ཏེ༔ འདས་དང་མ་བྱོན་ད་ལྟར་དུས་གསུམ་གྱི༔ ཡོན་ཏན་བརྒྱུད་པའི་བླ་མ་ལ༴༔ དཔལ་ཆེན་རྡོ་རྗེ་གཞོན་ནུའི་དགོངས་པ་ཡིས༔ ལྷུན་གྲུབ་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོའི་རིག་འཛིན་དང་༔ རྡོ་རྗེ་ཐོད་འཕྲེང་རྩལ་ལ་བྱིན་བརླབས་ཏེ༔ འདས་དང་མ་བྱོན་ད་ལྟར་དུས་གསུམ་གྱི༔ འཕྲིན་ལས་བརྒྱུད་པའི་བླ་མ་ལ༴༔ མངོན་རྫོགས་རྒྱལ་པོ་ཆེ་མཆོག་ཧེ་རུ་ཀཿ མ་བརྒྱུད་ལྷ་མོ་ཡོངས་འཁྱུད་བདེ་མ་དང་༔དྷ་ན་སཾ་སྐྲྀའི་བར་དུ་བྱིན་བརླབས་ཏེ༔ འདས་དང་མ་བྱོན་ད་ལྟར་དུས་གསུམ་གྱི༔ སྲིད་པ་མ་བརྒྱུད་ཀྱི་བླ་མ་ལ༴༔ བཅོམ་ལྡན་དྲེགས་པ་ཀུན་འདུས་དགོངས་པ་ཡིས༔ རཾ་བུ་གུ་ཧྱ་ཙནྡྲའི་ཐུགས་བརྒྱུད་ནས༔ ཤཱཀྱ་སེང་གེའི་བར་དུ་བྱིན་བརླབས་ཏེ༔ འདས་དང་མ་བྱོན་ད་ལྟར་དུས་གསུམ་གྱི༔མཆོད་བསྟོད་བརྒྱུད་པའི་བླ་མ་ལ༴༔ དཔལ་ཆེན་སྟོབས་ལྡན་ནག་པོའི་དགོངས་པ་ཡིས༔ སློབ་དཔོན་ཤིནྟཾ་གནྡྷའི་ཐུགས་བརྒྱུད་ནས༔ རྡོ་རྗེ་གྲོ་ལོད་རྩལ་ལ་བྱིན་བརླབས་ཏེ༔ འདས་དང་མ་བྱོན་ད་ལྟར་དུས་གསུམ་གྱི༔ དྲག་སྔགས་བརྒྱུད་པའི་བླ་མ་ལ༴༔ མགོན་པོ་ཚེ་དཔག་མེད་ཀྱི་དགོངས་པ་ཡིསཿ ལྷ་མོ་ཙཎྜ་ལི་ལ་ཐུགས་བརྒྱུད་ནས༔ འཆི་མེད་པདྨ་འབྱུང་གནས་བྱིན་བརླབས་ཏེ༔ འདས་དང་མ་བྱོན་ད་ལྟར་དུས་གསུམ་གྱི༔ ཚེ་ཡི་རིག་འཛིན་རྣམས་ལ༴༔ རྡོ་རྗེ་ཕག་མོ་ཐུགས་ཀྱི་དགོངས་པ་ཡིས༔ མཁའ་འགྲོ་སེང་གེའི་གདོང་ཅན་ཐུགས་བརྒྱུད་ནས༔ རྡོ་རྗེ་དྲག་པོ་རྩལ་ལ་བྱིན་བརླབས་ཏེ༔ འདས་དང་མ་བྱོན་ད་ལྟར་དུས་གསུམ་གྱི༔ གསང་སྔགས་མ་བརྒྱུད་ཀྱི་བླ་མ་ལ༴༔ རྡོ་རྗེ་ཁྲག་འཐུང་ཐུགས་ཀྱི་དགོངས་པ་ཡིས༔ སྤྲུལ་སྐུ་པདྨ་འབྱུང་གནས་ཐུགས་བརྒྱུད་ནས༔ འཛམ་གླིང་བོད་ཀྱི་ལས་ཅན་བྱིན་བརླབས་ཏེ༔ འདས་དང་མ་བྱོན་ད་ལྟར་དུས་གསུམ་གྱི༔ གསང་སྔགས་འདུས་བརྒྱུད་ཀྱི་བླ་མ་ལ༴༔ འདས་པའི་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་དགོངས་པ་ཡིསཿ སངས་རྒྱས་ཤཱཀྱ་ཐུབ་པའི་ཐུགས་བརྒྱུད་ནས༔ བོ་དྷི་ས་ཏཱའི་བར་དུ་བྱིན་བརླབས་ཏེ༔ འདས་དང་མ་བྱོན་ད་ལྟར་དུས་གསུམ་གྱི༔ རྒྱུ་འབྲས་དོན་སྟོན་གྱི་བླ་མ་ལ༴༔ རིག་འཛིན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དགོངས་པ་ཡིས༔ གང་ཟག་ལས་ཅན་རྣམས་ལ་བྱིན་བརླབས་ཏེ༔ དུས་ཚོད་འདི་ནས་ལྔ་བརྒྱའི་ཐ་མའི་བར༔ གསང་སྔགས་བཀའ་བཞིན་སྒྲུབ་པའི་དམ་ཚིག་ཅན༔ གང་ཟག་སྙན་ཁུངས་བརྒྱུད་པ་ལ༔ འདི་ལྟར་མིག་གི་ཡུལ་དུ་སྣང་བ་ཡི༔ ཕྱི་ནང་སྣང་བ་སྣོད་བཅུད་ཐམས་ཅད་ཀུན༔ སྣང་ཡང་བདེན་འཛིན་མེད་པའི་ངང་ལ་ཞོག༔ གཟུང་འཛིན་དག་པ་གསལ་སྟོང་ལྷ་ཡི་སྐུ༔ འདོད་ཆགས་རང་གྲོལ་གྱི་བླ་མ་ལ༔ འདི་ལྟར་རྣ་བའི་ཡུལ་དུ་གྲགས་པ་ཡི༔ སྙན་དང་མི་སྙན་འཛིན་པའི་སྒྲ་རྣམས་ཀུན༔ གྲགས་སྟོང་བསམ་མནོ་བྲལ་བའི་ངང་ལ་ཞོགཿ གྲགས་སྟོང་སྐྱེ་འགག་མེད་པ་རྒྱལ་བའི་གསུང་༔ གྲགས་སྟོང་རྒྱལ་བའི་གསུང་ལ༔ འདི་ལྟར་ཡིད་ཀྱི་ཡུལ་དུ་འགྱུ་བ་ཡི༔ ཉོན་མོངས་དུག་ལྔའི་རྟོག་པ་ཅི་ཤར་ཡང་༔ སྔོན་བསུ་རྗེས་དཔྱོད་བློ་ཡི་བཅོས་མི་གཞུག༔ འགྱུ་བ་རང་སར་བཞག་པས་ཆོས་སྐུར་གྲོལ༔ རིག་པ་རང་གྲོལ་གྱི་བླ་མ་ལ༔ ཕྱི་ལྟར་གཟུང་བའི་ཡུལ་སྣང་དག་པ་དང་༔ ནང་ལྟར་འཛིན་པའི་སེམས་ཉིད་གྲོལ་བ་དང་༔ བར་དུ་འོད་གསལ་རང་ངོ་ཤེས་པ་རུ༔ དུས་གསུམ་བདེ་གཤེགས་རྣམས་ཀྱི་ཐུགས་རྗེ་ཡིས༔ བདག་འདྲའི་རང་རྒྱུད་གྲོལ་བར་བྱིན་གྱིས་རློབས༔ ༈ ཨེ་མ་ཧོ༔ ལྷོ་ནུབ་རྔ་ཡབ་གླིང་ཕྲན་སྲིན་པོའི་ཡུལ༔ སིནྡྷ་རྒྱ་མཚོ་རོལ་པའི་མཚོ་གླིང་དུ༔ ཀླུ་རྒྱལ་འཇོག་པོ་གནས་པའི་ཁང་སྟེང་དུ༔ པདྨ་འབར་བའི་སྡོང་པོའི་རྩེ་ལས་འཁྲུངསཿ རང་བྱུང་ངོ་མཚར་ཅན་ལ་གསོལ་བ་འདེབས༔ ཕ་དང་མ་མེད་ཁྱེའུ་སྤྲུལ་པའི་སྐུ༔ རྒྱུ་མེད་རྐྱེན་མེད་རྒྱ་མཚོའི་ཀློང་ལས་བྱོན༔ མ་རིག་ལོག་པའི་སེམས་ཅན་འདྲེན་པའི་དཔལ༔ བདེ་གཤེགས་སྐུ་གསུང་ཐུགས་ཀྱི་སྤྲུལ་པ་སྟེ༔ སྤྲུལ་སྐུ་མཚོ་སྐྱེས་རྡོ་རྗེ་ལ༴ ལས་ཅན་རྒྱལ་པོ་ཨིནྡྲ་བོ་དྷི་ཡིས༔ རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོའི་གླིང་ནས་རྙེད་དེ་བྱོན༔དད་པས་སྤྱན་དྲངས་རྒྱལ་པོར་མངའ་གསོལ་མཛད༔ རྒྱལ་སྲིད་ཆོས་ཀྱི་ཁྲིམས་ཀྱིས་བདེ་ལ་བཀོད༔ རྒྱལ་པོ་ཐོར་ཅོག་ཅན་ལ༴༔ ལྷོ་ཕྱོགས་བསིལ་བ་ཚལ་གྱི་དུར་ཁྲོད་དུ༔ རྒྱལ་སྲིད་སྤངས་ནས་བརྟུལ་ཞུགས་སྤྱོད་པ་མཛད༔ ཏ་ན་ག་ནའི་སྦྱོར་སྒྲོལ་དགོངས་པ་ཡིས༔ མ་མོ་མཁའ་འགྲོ་ཐམས་ཅད་དབང་དུ་བསྡུསཿ ཤཱནྟ་རཀྵི་ཏ་ལ༴༔ ཕྱོགས་བཞིའི་དུར་ཁྲོད་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པ་མཛད༔ ཡེ་ཤེས་མཁའ་འགྲོ་རྣམས་ཀྱིས་བྱིན་གྱིས་བརླབས༔ རྡོ་རྗེ་ཕག་མོའི་ཞལ་མཐོང་དངོས་གྲུབ་ཐོབ༔ ནམ་མཁའི་གཟའ་ཆེན་ཐམས་ཅད་བྲན་དུ་བཀོལ༔ རྡོ་རྗེ་དྲག་པོ་རྩལ་ལ༴༔ བྲག་དམར་བྱ་ཁྱུང་ཚལ་གྱི་ཀེའུ་ཚང་དུ༔ སློབ་དཔོན་པྲ་བྷ་ཧ་སྟིའི་སྤྱན་སྔར་བྱོན༔ རྣལ་འབྱོར་ཡོ་གའི་ཆོས་ལ་སྦྱངས་པ་མཛད༔ ཡོ་གའི་ལྷ་ཚོགས་རྣམས་ཀྱི་ཞལ་གཟིགས་པའི༔ ཤཱཀྱ་སེང་གེའི་སྐུ་ལ༴༔ རྒྱ་གར་ཡུལ་གྱི་ཕྱོགས་བཞིའི་གནས་ཆེན་དུ༔ རིག་འཛིན་གྲུབ་ཐོབ་མང་པོའི་སྤྱན་སྔར་བྱོན༔ ཡོ་ག་རྣམ་གསུམ་ཆོས་ལ་སྦྱངས་པ་མཛད༔ མཚན་ཉིད་རྒྱུ་ཡི་ཆོས་ཀྱི་སྒྲོ་འདོགས་བཅད༔ མཁས་པ་བློ་ལྡན་མཆོག་སྲེད་ལ༔ བྲག་ཕུག་མ་ར་ཏི་ཀའི་ཀེའུ་ཚང་དུ༔ འཆི་མེད་ཚེ་ཡི་རིག་འཛིན་བསྒྲུབས་པའི་ཚེ༔ མགོན་པོ་ཚེ་དཔག་མེད་ཀྱི་བྱིན་གྱིས་བརླབས༔ སྐྱེ་འཆི་མེད་པ་རྡོ་རྗེའི་སྐུ་རུ་གྱུར༔ འཆི་མེད་པདྨ་འབྱུང་གནས་ལ༴༔ ཟ་ཧོར་རྒྱལ་ཁམས་འདུལ་དུ་གཤེགས་པའི་ཚེ༔ མ་རིག་འཁྲུལ་པའི་སེམས་ཅན་ཆོས་ལ་བཙུད༔ ཡ་མཚན་རྨད་དུ་བྱུང་བའི་རྫུ་འཕྲུལ་བསྟན༔ རྒྱལ་ཁམས་ཐམས་ཅད་ཆོས་ཀྱིས་གང་བར་མཛད༔ པདྨ་སམ་བྷའི་སྐུ་ལ༴༔ཨུ་རྒྱན་རྒྱལ་ཁམས་འདུལ་དུ་གཤེགས་པའི་ཚེ༔ གཤེད་མས་མེ་ཡི་དབུས་སུ་བསྲེགས་པ་ཡི༔ མེ་དཔུང་མཚོ་རུ་བསྒྱུར་ཏེ་རྫུ་འཕྲུལ་བསྟན༔ ཨིནྡྲ་བོ་དྷི་བྱང་ཆུབ་ལམ་ལ་བཀོད༔ སྲས་མཆོག་པདྨ་རྒྱལ་པོ་ལ༴༔ འོག་མིན་གནས་དང་བདེ་ཆེན་དུར་ཁྲོད་དང་༔ ལྷུན་གྲུབ་བརྩེགས་དང་པདྨ་བརྩེགས་ལ་སོགས༔ རང་བྱུང་མཆོད་རྟེན་དྲུང་དུ་བཞུགས་པའི་ཚེ༔ མ་མོ་མཁའ་འགྲོ་རྣམས་ལ་ཆོས་འཁོར་བསྐོར༔ གུ་རུ་ཉི་མའི་འོད་ཟེར་ལ༴༔ ལྷོ་ཕྱོགས་རྒྱ་གར་འདུལ་དུ་གཤེགས་པའི་ཚེ༔ མཁའ་འགྲོ་བདུད་འདུལ་མ་ཡིས་བྱིན་གྱིས་བརླབས༔ མུ་སྟེགས་སྟོན་པ་ལྔ་བརྒྱའི་རྩོད་པ་ཟློགཿ ངན་སྔགས་བདག་པོ་མུ་སྟེགས་ཐོག་གིས་བསྒྲལ༔ འཕགས་པ་སེང་གེ་སྒྲ་སྒྲོགས་ལ༴༔ བལ་ཡུལ་ཡང་ལེ་ཤོད་ཀྱི་བྲག་ཕུག་ཏུ༔ ཡང་དག་བདེ་ཆེན་སྙིང་པོ་བསྒྲུབས་པའི་ཚེ༔ བར་ཆད་བགེགས་རྣམས་རྡོ་རྗེ་ཕུར་པས་བསྒྲལ༔ ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོའི་དངོས་གྲུབ་གནས་དེར་ཐོབ༔ རྡོ་རྗེ་ཐོད་འཕྲེང་རྩལ་ལ༴༔ བྱང་ཕྱོགས་རྒྱལ་པོའི་དོན་ལ་བྱོན་པའི་ཚེ༔ བོད་ཀྱི་གནོད་སྦྱིན་ཐམས་ཅད་དམ་ལ་བཏགས༔ བསམ་ཡས་མངའ་གསོལ་རྒྱལ་པོའི་དགོངས་པ་བསྒྲུབས༔ བོད་ཡུལ་ཐམས་ཅད་ཆོས་ཀྱིས་གང་བར་མཛད༔ སྤྲུལ་སྐུ་པདྨ་འབྱུང་གནས་ལ༔ བསམ་ཡས་མཆིམས་ཕུའི་བྲག་མར་ཀེའུ་ཚང་དུ༔ སྒྲུབ་ཆེན་བཀའ་བརྒྱད་གསང་སྔགས་དཀྱིལ་འཁོར་དུ༔ ལས་ཅན་རྒྱལ་པོ་རྗེ་འབངས་སྨིན་པར་མཛད༔ གསང་སྔགས་འབྲས་བུའི་བསྟན་པ་རྒྱས་པར་མཛདཿ བཀའ་དྲིན་བསམ་ལས་འདས་ལ༴༔ སྟག་ཚང་སེངྒེ་བསམ་འགྲུབ་ཀེའུ་ཚང་དུ༔ གདུག་པའི་མུ་སྟེགས་བདུད་དང་དམ་སྲི་བཏུལ༔ གནས་ཆེན་གངས་བྲག་རྣམས་ལ་གཏེར་ཆེན་སྦས༔ མ་འོངས་སྙིགས་མའི་སེམས་ཅན་ཐུགས་རྗེས་གཟིགས༔ རྡོ་རྗེ་གྲོ་ལོད་རྩལ་ལ༴༔ བོད་ཀྱི་གངས་ཆེན་བཞི་ལ་སྒྲུབ་ཁང་མཛད༔ བྲག་ཕུག་ཆེན་པོ་བརྒྱད་ལ་ཡང་དབེན་མཛད༔ ཕྱོགས་བཞིའི་བྲག་ལ་སྤྲུལ་སྐུའི་ཞབས་རྗེས་བཞགཿ གྲགས་པའི་མཚོ་ཆེན་བཞི་ལ་ཕྱག་རྗེས་བཞག༔ འགྲོ་དྲུག་སྒྲིབ་སྦྱོང་མཛད་ལ༴༔ ལྷོ་ཕྱོགས་མོན་ཁའི་བྲག་ལ་སྐུ་རྗེས་བཞགཿ སྐུ་ཚབ་གཏེར་ལྔ་བོད་ཀྱི་དོན་ལ་བཞགཿ སངས་རྒྱས་བསྟན་པ་མཐའ་རུ་རྒྱས་པར་མཛད༔ བོད་ཀྱི་ལྷ་གཅིག་འགྲོ་བ་ཡོངས་ཀྱི་དཔལ༔ ཐུགས་རྗེ་ཁྱད་པར་ཅན་ལ༴༔ ལྷོ་ནུབ་རྔ་ཡབ་གླིང་ཕྲན་དཔལ་རིའི་རྩེར༔ རིག་འཛིན་མཁའ་འགྲོ་མང་པོའི་འཁོར་གྱིས་བསྐོར༔ ཤ་ཟ་སྲིན་པོ་ཐམས་ཅད་དམ་ལ་བཏགས༔ བོད་ལ་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་ཐུགས་རྗེས་གཟིགས༔ དྲིན་ཆེན་སྤྲུལ་པའི་སྐུ༴༔ ལྔ་བརྒྱའི་ཐ་མར་བོད་ཀྱི་སེམས་ཅན་ལཿ ལས་ངན་དབང་གིས་སྡུག་བསྔལ་རྒྱུན་ཆད་མེད༔ ཁྱེད་ཀྱི་རྣམ་ཐར་དྲན་ཞིང་གསོལ་འདེབས་ན༔ བདག་དང་འགྲོ་དྲུག་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ༔ ཐུགས་རྗེས་གཟིགས་ལ་བྱིན་གྱིས་བརླབ་ཏུ་གསོལ༔ ༈ ཨེ་མ་ཧོ༔ ནུབ་ཕྱོགས་བདེ་བ་ཅན་གྱི་ཞིང་ཁམས་སུ༔ མགོན་པོ་ཚེ་དཔག་མེད་ཀྱི་ཐུགས་རྗེ་ཡིས༔ འཛམ་བུའི་གླིང་དུ་འགྲོ་བའི་དོན་ལ་དགོངས༔ ཕྱོགས་བཅུའི་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱིས་བྱིན་གྱིས་བརླབས༔ དུས་གསུམ་བདེ་གཤེགས་རྣམས་ལ་གསོལ་བ་འདེབས༔སིནྡྷ་རྒྱ་མཚོ་རོལ་པའི་མཚོ་གླིང་དུ༔ མེ་ཏོག་པདྨ་འབར་བའི་སྡོང་པོ་ལ༔ ཕ་དང་མ་མེད་རང་བྱུང་ཤུགས་ལས་གྲུབ༔ རྒྱུ་མེད་རྐྱེན་མེད་འགྲོ་བའི་དོན་ལ་བྱོན༔ རང་བྱུང་ངོ་མཚར་ཅན་ལ༴༔ སངས་རྒྱས་ཀུན་གྱི་སྐུ་ཡི་སྤྲུལ་པ་སྟེ༔ རང་བྱུང་མཚན་དང་དཔེ་བྱད་ལྡན་པར་བྱོན༔ ཉི་མ་སྟོང་གི་འོད་ལས་གཟི་མདངས་ཆེ༔ ཁྱོད་ཀྱི་སྤྲུལ་པས་འཇིག་རྟེན་ཁྱབ་པར་འགེངས༔ ཡ་མཚན་སྤྲུལ་པའི་སྐུ་ལ༴༔ སངས་རྒྱས་ཀུན་གྱི་གསུང་གི་སྤྲུལ་པ་སྟེ༔ མ་ཆགས་པདྨ་འབར་བའི་རྩེ་ལ་འཁྲུངས༔ འབྲུག་ཆེན་སྟོང་གི་སྒྲ་བས་གསུང་གདངས་ཆེ༔ འགྲོ་བའི་དོན་དུ་ཐེག་ཆེན་ཆོས་སྒྲ་སྒྲོགས༔ འབྲུག་ལྟར་སྒྲོགས་པའི་གསུང་ལ༴༔ སངས་རྒྱས་ཀུན་གྱི་ཐུགས་ཀྱི་སྤྲུལ་པ་སྟེ༔ རྒྱུ་མཚོ་གཏིང་མཐའ་མེད་པའི་ཀློང་ལས་སྐྱེསཿ ནམ་མཁའི་གློག་བས་ཐུགས་རྗེའི་འཕྲིན་ལས་མྱུར༔ དགོངས་པ་ཟབ་མོ་ནམ་མཁའི་མཐའ་དང་མཉམཿ ཅི་ཡང་ས་ལེའི་ཐུགས་ལ༴༔ འགྲོ་བའི་དོན་དུ་ཡིད་བཞིན་ནོར་བུའི་སྐུཿ ཁྱོད་ཀྱི་མཚན་ཐོས་ཙམ་གྱིས་སྡུག་བསྔལ་སེལ༔ འཇའ་ཚོན་བཞིན་དུ་ཡོན་ཏན་སོ་སོར་གསལཿ སྐད་ཅིག་དྲན་པས་བྱང་ཆུབ་ལམ་ལ་འདྲེན༔ ཡོན་ཏན་ཀུན་འབྱུང་ཁྱེད་ལ༴༔ ཐུགས་རྗེ་འཕྲིན་ལས་དབང་གིས་དོན་མཛད་པའི༔ ཞི་རྒྱས་དབང་དྲག་འཕྲིན་ལས་རྣམ་བཞི་ཡིས༔ ཉོན་མོངས་གདུལ་དཀའི་སེམས་ཅན་ཐབས་ཀྱིས་འདུལཿ ནམ་མཁའི་སྐར་ལྟར་འཕྲིན་ལས་བསམ་མི་ཁྱབ༔ འཕྲིན་ལས་རྒྱ་མཚོའི་རླབས་ལ་གསོལ་བ་འདེབས༔ སྟེང་འོག་ཕྱོགས་བཞིར་འགྲོ་བའི་དོན་མཛད་ཀྱང་༔ བོད་ཡུལ་ཁ་བ་ཅན་དུ་ཐུགས་རྗེས་གཟིགས༔ བོད་ཀྱི་མངའ་བདག་རྗེ་འབངས་ཐམས་ཅད་ལ༔ དུས་གསུམ་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་བྱིན་གྱིས་རློབས༔ འཁོར་བ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱ་མཚོ་ལས་བསྒྲལ་དུ་བསོལ༔ ༈ ཨེ་མ་ཧོ༔ ནུབ་ཕྱོགས་བདེ་བ་ཅན་གྱི་ཞིང་ཁམས་ནས༔ སྣང་བ་མཐའ་ཡས་ཐུགས་རྗེའི་བྱིན་རླབས་གཡོས༔ སྤྲུལ་སྐུ་པདྨ་འབྱུང་གནས་བྱིན་རླབས་ཏེ༔ འཛམ་གླིང་བོད་ཀྱི་སེམས་ཅན་དོན་ལ་བྱོན༔ འགྲོ་དོན་རྒྱུན་ཆད་མེད་པའི་ཐུགས་རྗེ་ཅན༔ ཨུ་རྒྱན་པདྨ་འབྱུང་གནས་ལ་གསོལ་བ་འདེབས༔ བསམ་པ་ལྷུན་གྱིས་འགྲུབ་པར་བྱིན་གྱིས་རློབས༔ རྒྱལ་པོ་ཁྲི་སྲོང་ལྡེ་བཙན་མན་ཆད་ནས༔ ཆོས་རྒྱལ་གདུང་བརྒྱུད་མཐའ་ལ་མ་སྟོངས་བརཿ དུས་གསུམ་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་བྱིན་གྱིས་རློབས༔ བོད་ཀྱི་ཆོས་སྐྱོང་རྒྱལ་པོའི་གཉེན་གཅིག་པུ༔ རྒྱལ་པོ་ཆོས་སྤྱོད་སྐྱོབ་པའི་ཐུགས་རྗེ་ཅན༔ ཨུ་རྒྱན༴ བསམ་པ༴ སྐུ་ནི་ལྷོ་ནུབ་སྲིན་པོའི་ཁ་གནོན་མཛདཿ ཐུགས་རྗེས་བོད་ཀྱི་སེམས་ཅན་དོན་ལ་དགོངས༔ མ་རིག་ལོག་པའི་སེམས་ཅན་འདྲེན་པའི་དཔལ༔ ཉོན་མོངས་གདུལ་དཀའི་སེམས་ཅན་ཐབས་ཀྱིས་འདུལ༔ བརྩེ་གདུང་རྒྱུན་ཆད་མེད་པའི་ཐུགས་རྗེ་ཅན༔ ཨུ་རྒྱན༴ བསམ་པ༴ དུས་ངན་སྙིགས་མའི་མཐའ་ལ་ཐུག་པའི་ཚེ༔ ནང་རེས་དགོངས་རེ་བོད་ཀྱི་དོན་ལ་བྱོན༔ ཉི་ཟེར་འཆར་དུས་མདངས་ལ་འཆིབས་ཏེ་བྱོན༔ ཡར་ངོ་ཚེས་བཅུའི་དུས་སུ་དངོས་སུ་བྱོན༔ འགྲོ་དོན་སྟོབས་ཆེན་མཛད་པའི་ཐུགས་རྗེ་ཅན༔ ཨུ་རྒྱན༴ བསམ་པ༴ ལྔ་བརྒྱ་ཐ་མ་དུས་ཀྱི་སྙིགས་མ་ལ༔ སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཉོན་མོངས་དུག་ལྔ་ཧྲགས༔ ཉོན་མོངས་བྱོལ་ཉོག་དུག་ལྔ་རང་རྒྱུད་སྤྱོད༔ དེ་འདྲའི་དུས་ན་པད་འབྱུང་ཐུགས་རྗེ་བསྐྱེད༔ དད་ལྡན་མཐོ་རིས་འདྲེན་པའི་ཐུགས་རྗེ་ཅན༔ ཨུ་རྒྱན༴ བསམ་པ༴ ཧོར་སོག་འཇིགས་པའི་དམག་གིས་མཐའ་བསྐོར་ནས༔ ཆོས་འཁོར་གཉན་པོ་འཇིག་ལ་ཐུག་པའི་ཚེ༔ ཡིད་གཉིས་ཐེ་ཚོམ་མེད་པར་གསོལ་བ་འདེབས༔ པད་འབྱུང་ལྷ་སྲིན་སྡེ་བརྒྱད་འཁོར་གྱིས་བསྐོརཿ དམག་དཔུང་ཧུར་ཐུམ་བཟློག་པར་ཐེ་ཚོམ་མེད༔ ཨུ་རྒྱན༴ བསམ་པ༴ སེམས་ཅན་སྒྱུ་ལུས་འཇིག་པའི་ནད་བྱུང་ནས༔ མི་བཟོད་སྡུག་བསྔལ་ཆེན་པོས་ནོན་པའི་ཚེ༔ ཡིད་གཉིས༔ པད་འབྱུང་སྨན་གྱི་ལྷ་དང་དབྱེར་མེད་པས༔ ཚེ་ཟད་མ་ཡིན་བར་ཆད་ངེས་པར་སེལ༔ ཨུ་རྒྱན༴ བསམ་པ༴ འབྱུང་བ་དགྲར་ལངས་ས་བཅུད་ཉམས་པ་ཡིས༔ སེམས་ཅན་མུ་གེའི་ནད་ཀྱིས་གཟིར་བའི་ཚེ༔ ཡིད་གཉིས༴ པད་འབྱུང་མཁའ་འགྲོ་ནོར་ལྷའི་ཚོགས་ཀྱིས་བསྐོར༔ དབུལ་ཕོངས་བཀྲེས་སྐོམ་སེལ་བར་ཐེ་ཚོམ་མེད༔ ཨུ་རྒྱན༴ བསམ་པ༴ ལས་ཅན་འགྲོ་བའི་དོན་དུ་གཏེར་འདོད་ན༔ དམ་ཚིག་ཟོལ་ཟོག་མེད་པའི་དཔའ་གདེང་གིས༔ ཡིད་གཉིས༔ པད་འབྱུང་ཡིད་དམ་ལྷ་དང་དབྱེར་མེད་པས༔ ཕ་ནོར་བུ་ཡིས་ལོན་པར་ཐེ་ཚོམ་མེད༔ ཨུ་རྒྱན༔ བསམ་པ༴ སྦས་ཡུལ་ནགས་རོང་དབེན་ས་སྙོགས་པའི་ཚེ༔ ཁ་བ་བུ་ཡུག་འཚུབ་ཅིང་ལམ་འགགས་ན༔ ཡིད་གཉིས༴ པད་འབྱུང་གཞི་བདག་གཉན་པོའི་འཁོར་བཅས་ཀྱིས༔ ཆོས་མཛད་ལམ་སྣ་འདྲེན་པར་ཐེ་ཚོམ་མེད༔ ཨུ་རྒྱན༴ བསམ་པ༴ སྟག་གཟིག་དོམ་དྲེད་དུག་སྤྲུལ་མཆེ་བ་ཅན༔ འབྲོག་ཆེན་འཇིགས་པའི་འཕྲང་ལ་འགྲིམ་པའི་ཚེ༔ ཡིད་གཉིས༴ པད་འབྱུང་དཔའ་བོའི་གིང་དང་བསྲུང་མར་བཅསཿ གདུག་པའི་སེམས་ཅན་སྐྱོད་པར་ཐེ་ཚོམ་མེད༔ ཨུ་རྒྱན༴ བསམ་པ༴ ས་ཆུ་མེ་རླུང་འབྱུང་བའི་བར་ཆད་ཀྱིས༔ སྒྱུ་ལུས་འཇིག་ཤིང་ཉེན་པའི་དུས་བྱུང་ན༔ ཡིད་གཉིས༴༔ པད་འབྱུང་འབྱུང་བཞིའི་ལྷ་མོར་བཅས་པ་ཡིས༔ འབྱུང་བར་རང་སར་ཞི་བར་ཐེ་ཚོམ་མེདཿ ཨུ་རྒྱན༴ བསམ་པ༴ ལམ་སང་འཇིགས་པའི་འཕྲང་ལ་འགྲིམ་པའི་ཚེ༔ བསད་ཁྱེར་ཇག་པ་ཆོམ་པོས་ཉེན་པ་ན༔ ཡིད་གཉིས༔ པད་འབྱུང་ཕྱག་རྒྱ་བཞི་ཡི་དགོངས་པར་ལྡན༔ རྩོར་མི་རྒོད་རྔམ་སེམས་རློག་པར་བྱེད༔ ཨུ་རྒྱན༴ བསམ་པ༴༔ གང་ཞིག་གཤེད་མའི་མི་ཡིས་མཐའ་བསྐོར་ནས༔ མཚོན་ཆ་རྣོན་པོ་འདེབས་ཤིང་ཉེན་པ་ན༔ ཡིད་གཉིས༴ པད་འབྱུང་རྡོ་རྗེའི་གུར་དང་ལྡན་པ་ཡིས༔ གཤེད་མ་དྲེད་ཅིང་མཚོན་ཆ་འཐོར་བར་འགྱུར༔ ཨུ་རྒྱན༴ བསམ་པ༴ ནམ་ཞིག་ཚེ་ཟད་འཆི་བའི་དུས་བྱུངན༔ གནད་གཅོད་སྡུག་བསྔལ་འདུ་འཕྲོས་ཉེན་པ་ན༔ ཡིད་གཉིས༴ པད་འབྱུང་སྣང་བ་མཐའ་ཡས་སྤྲུལ་པ་སྟེ༔ བདེ་བ་ཅན་གྱི་ཞིང་དུ་ངེས་པར་སྐྱེ༔ ཨུ་རྒྱན༴ བསམ་པ༴ སྒྱུ་ལུས་གཡར་པོ་ཞིག་པའི་བར་དོ་རུ༔ འཁྲུལ་སྣང་ཉིད་འཁྲུལ་སྡུག་བསྔལ་ཉེན་པ་ན༔ ཡིད་གཉིས༴ པད་འབྱུང་དུས་གསུམ་མཁྱེན་པའི་ཐུགས་རྗེ་ཡིས༔ འཁྲུལ་སྣང་རང་གྲོལ་སྟོན་པར་ཐེ་ཚོམ་མེད༔ ཨུ་རྒྱན༴ བསམ་པ༴གཞན་ཡང་ལས་དང་རྐྱེན་གྱིས་དབང་གྱུར་ཏེ༔ འཁྲུལ་སྣང་དངོས་པོར་ཞེན་པས་སྡུག་བསྔལ་ན༔ ཡིད་གཉིས༴༔ པད་འབྱུང་བདེ་ཆེན་རྒྱལ་པོའི་ངོ་བོ་སྟེ༔ སྡུག་བསྔལ་འཁྲུལ་སྣང་རྩད་ནས་བཤིག་པར་བྱེདཿ ཨུ་རྒྱན༴ བསམ་པ༴ འགྲོ་དྲུག་སྡུག་བསྔལ་ཆེན་པོས་ཉེན་པ་དང་༔ ཁྱད་པར་བོད་ཀྱི་རྗེ་འབངས་སྡུག་བསྔལ་ན༔ དད་གུས་མོས་པའི་གདུང་བས་གསོལ་འདེབས་ཀྱི༔ པད་འབྱུང་ཐུགས་རྗེ་འཕོ་འགྱུར་མེད་པར་གཟིགས༔ ཡིད་གཉིས་ཐེ་ཚོམ་མེད་པར་གསོལ་བ་འདེབས༔ ཨུ་རྒྱན་པདྨ་འབྱུང་གནས་ལ་གསོལ་བ་འདེབས༔ བསམ་པ་ལྷུན་གྱིས་འགྲུབ་པར་བྱིན་གྱིས་རློབས༔ ༄༅། །བསམ་པ་མྱུར་འགྲུབ་མ་བཞུགས་སོ།། ༄༅། །ཨེ་མ་ཧོ༔ མཚོ་དབུས་གེ་སར་པདྨའི་སྡོང་པོ་ལ། །སྐུ་ལྔ་ཡེ་ཤེས་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པའི་ལྷ། །རང་བྱུང་ཆེན་པོ་པདྨ་ཡབ་ཡུམ་ནི། །མཁའ་འགྲོའི་སྤྲིང་ཕུང་འཁྲིགས་ལ་གསོལ་བ་འདེབས། །བསམ་པ་མྱུར་དུ་འགྲུབ་པར་བྱིན་གྱིས་རློབས། །ལས་ངན་སྤྱད་པའི་རྣམ་སྨིན་མཐུས་བསྐྱེད་པའི། །ནད་གདོན་བར་ཆད་དམག་འཁྲུག་མུ་གེའི་ཚོགས། །ཁྱོད་ཞལ་དྲན་པའི་མོད་ལ་ཟད་བྱེད་པའི། །ཞལ་བཞེས་སྙིང་ནས་བསྐུལ་ལོ་ཨུ་རྒྱན་རྗེ། །བསམ་པ་མྱུར་དུ་འགྲུབ་པར་བྱིན་གྱིས་རློབས། །དད་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་གཏོང་ལ་གོམས་པ་དང་། །ཐོས་པས་རྒྱུད་གྲོལ་ཁྲེལ་ཡོད་ངོ་ཚ་ཤེས། །ཤེས་རབ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་ནོར་བདུན་པོ། །སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་རྒྱུད་ལ་རབ་ཞུགས་ནས། །འཇིག་རྟེན་བདེ་སྐྱིད་ལྡན་པར་དབུགས་འབྱིན་མཛོད། །བསམ་པ་མྱུར་དུ་འགྲུབ་པར་བྱིན་གྱིས་རློབས། །གང་ལ་ནད་དང་སྡུག་བསྔལ་མི་འདོད་རྐྱེན། །འབྱུང་པོའི་གདོན་དང་རྒྱལ་པོའི་ཆད་པ་དང་། །མེ་ཆུ་གཅན་གཟན་ལམ་འཕྲང་འཇིགས་པ་སོགས། །ཚེ་ཡི་ཕ་མཐར་ཐུག་པའི་གནས་སྐབས་ཀུན། །སྐྱབས་དང་རེ་ས་གཞན་ན་མ་མཆིས་པས། །ཐུགས་རྗེས་ཟུངས་ཤིག་གུ་རུ་ཨུ་རྒྱན་རྗེ། །བསམ་པ་མྱུར་དུ་འགྲུབ་པར་བྱིན་གྱིས་རློབས། །ཨུ་རྒྱན་རིན་པོ་ཆེ་ལ་གསོལ་བ་འདེབས། །འགལ་རྐྱེན་བར་ཆད་མི་འབྱུང་ཞིང་། །མཐུན་རྐྱེན་བསམ་པ་འགྲུབ་པ་དང་། །མཆོག་དང་མཐུན་མོང་དངོས་གྲུབ་སྩོལ།། ༄༅། །བར་ཆད་ལམ་སེལ་མ་བཞུགས་སོ།། ༄༅། །ཨོྃ་ཨཱ༔ཧཱུྃ་བཛྲ་གུ་རུ་པདྨ་སིདྡྷི་ཧཱུྃ༔ ཆོས་སྐུ་སྣང་བ་མཐའ་ཡས་ལ་གསོལ་བ་འདེབས༔ ལོངས་སྐུ་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་ལ་གསོལ་བ་འདེབས༔ སྤྲུལ་སྐུ་པདྨ་འབྱུང་གནས་ལ་གསོལ་བ་འདེབས༔ བདག་གི་བླ་མ་ངོ་མཚར་སྤྲུལ་པའི་སྐུ༔ རྒྱ་གར་ཡུལ་དུ་སྐུ་འཁྲུངས་ཐོས་བསམ་མཛད༔ བོད་ཡུལ་དབུས་སུ་ཞལ་བྱོན་དྲེགས་པ་བཏུལ༔ ཨོ་རྒྱན་ཡུལ་དུ་སྐུ་བཞུགས་འགྲོ་དོན་མཛདཿ ཐུགས་རྗེ་བདག་ལ་བྱིན་གྱིས་རློབས༔ བརྩེ་བས་བདག་སོགས་ལམ་སྣ་དྲོངས༔ དགོངས་པས་བདག་ལ་དངོས་གྲུབ་སྩོལ༔ ནུས་པས་བདག་སོགས་བར་ཆད་སོལ༔ ཕྱི་ཡི་བར་ཆད་ཕྱི་རུ་སོལ༔ ནང་གི་བར་ཆད་ནང་དུ་སོལ༔ གསང་བའི་བར་ཆད་དབྱིངས་སུ་སོལ༔ གུས་པས་ཕྱག་འཚལ་སྐྱབས་སུ་མཆི༔ ཨོཾ་ཨཱཿཧཱུྃ་བཛྲ་གུ་རུ་པདྨ་སིདྡྷི་ཧཱུྃ༔ སྐུ་ཡི་ངོ་མཚར་མཐོང་བའི་ཚེ༔ གཡས་པས་རལ་གྲིའི་ཕྱག་རྒྱ་མཛད༔ གཡོན་པས་འགུགས་པའི་ཕྱག་རྒྱ་མཛདཿ ཞལ་བགྲད་མཆེ་གཙིགས་གྱེན་ལ་གཟིགས༔ རྒྱལ་བའི་གདུང་འཛིན་འགྲོ་བའི་མགོན༔ ཐུགས་རྗེས་བདག་ལ༴ བརྩེ་བས༴ དགོངས་པས༴ ནུས་པས༴ ཕྱི་ཡི༴ ནང་གི༴ གསང་བའི༴ གུས་པས༴ ༀ་ཨཱ༔ཧཱུྃ་བཛྲ༴ དམ་ཆོས་རིན་ཆེན་གསན་པའི་ཚེ༔ སྐུ་གསལ་འོད་ཟེར་མདངས་དང་ལྡན༔ ཕྱག་གཡས་སྡེ་སྣོད་གླེགས་བམ་བསྣམས༔ གཡོན་པས་ཕུར་པའི་པུ་སྟི་བསྣམས༔ ཟབ་མོའི་ཆོས་རྣམས་ཐུགས་སུ་ཆུད༔ ཡང་ལེ་ཤོད་ཀྱི་པཎྜིཏ༔ ཐུགས་རྗེས་བདག་ལ༴ བརྩེ་བས༴ དགོངས་པས༔ ནུས་པས༴ ཕྱི་ཡི༴ ནང་གི༴ གསང་བའི༴ གུས་པས༴ ཨོ་ཨཱ༔ཧཱུྃ་བཛྲ༴ དམ་ཅན་དམ་ལ་བཏགས་པའི་ཚེ༔ དྲི་མེད་གནས་མཆོག་ཉམས་རེ་དགའ༔ རྒྱ་གར་བོད་ཡུལ་ས་མཚམས་སུ༔ བྱིན་གྱིས་བརླབས་ནས་བྱོན་པའི་ཚེ༔ དྲི་བསུང་སྤོས་ངད་ལྡན་པའི་རི༔ མེ་ཏོག་པདྨ་དགུན་ཡང་སྐྱེ༔ ཆུ་མིག་བྱང་ཆུབ་བདུད་རྩིའི་ཆུ༔ བདེ་ལྡན་དེ་ཡི་གནས་མཆོག་ཏུ༔ སྐྱེས་མཆོག་ཚུལ་བཟང་ཆོས་གོས་གསོལ༔ ཕྱག་གཡས་རྡོ་རྗེ་རྩེ་དགུ་བསྣམས༔ གཡོན་པས་རིན་ཆེན་ཟ་མ་ཏོགཿ རཀྟ་བདུད་རྩིས་ནང་དུ་གཏམས༔ མཁའ་འགྲོ་དམ་ཅན་དམ་ལ་བཏགས༔ ཡི་དམ་ཞལ་གཟིགས་དངོས་གྲུབ་བརྙེས༔ ཐུགས་རྗེས་བདག་ལ༴ བརྩེ་བས༴ དགོངས་པས༴ ནུས་པས༴ ཕྱི་ཡི༴ ནང་གི༴ གསང་བའི༴ གུས་པས༴ཨོཾ་ཨཱཿཧཱུྃ་བཛྲ༴ རྒྱལ་བའི་བསྟན་པ་བཙུགས་པའི་ཚེ༔ གཡའ་རིའི་ནགས་ལ་སྒྲུབ་པ་མཛད༔ བསྙེན་ཕུར་ནམ་མཁའི་དབྱིངས་སུ་འཕང་༔ རྡོ་རྗེ་ཕྱག་རྒྱས་བླངས་ཤིང་བསྒྲིལ༔ བསྒྲིལ་ཞིང་ཙནྡན་ནགས་སུ་འཕང་༔ མེ་འབར་འཁྲུགས་ཤིང་མཚོ་ཡང་སྐེམ༔ སྲིབ་ཀྱི་མུ་སྟེགས་ས་གང་བསྲེགས༔ ཡཀྵ་ནག་པོ་རྡུལ་དུ་བརླག༔ འགྲན་གྱི་དོ་མེད་བདུད་ཀྱི་གཤེད༔ ཐུགས་རྗེས་བདག་ལ༔ བརྩེ་བས༴ དགོངས་པས༴ ནུས་པས༴ ཕྱི་ཡི༴ ནང་གི༴ གསང་བའི༴ གུས་པས༴ ཨོཾ་ཨཱཿཧཱུྃ་བཛྲ༴ སྲིན་པོའི་ཁ་གནོན་མཛད་པའི་ཚེ༔ ཁྱེའུ་ཆུང་སྤྲུལ་སྐུའི་ཆ་ལུགས་ཅན༔ ཡ་མཚན་གཟུགས་བཟང་ཁ་དོག་ལེགསཿ ཚེམས་འགྲིགས་དབུ་སྐྲ་སེར་ལ་མཛེས༔ དགུང་ལོ་བཅུ་དྲུག་ལོན་པའི་ཚུལ༔ རིན་ཆེན་རྒྱན་ཆ་སྣ་ཚོགས་གསོལ༔ ཕྱག་གཡས་འཁར་བའི་ཕུར་པ་བསྣམས༔ བདུད་དང་སྲིན་པོའི་ཁ་གནོན་མཛད༔ གཡོན་པས་སེང་ལྡེང་ཕུར་པ་བསྣམས༔ མོས་པའི་བུ་ལ་སྲུང་སྐྱོབ་མཛདཿ མགུལ་ན་ལྕགས་ཀྱི་ཕུར་པ་བསྣམས༔ ཡི་དམ་ལྷ་དང་གཉིས་སུ་མེད༔ གཉིས་མེད་སྤྲུལ་སྐུ་འཛམ་གླིང་རྒྱན༔ ཐུགས་རྗེས་བདག་ལ༴ བརྩེ་བས༴ དགོངས་པས༴ ནུས་པས༴ ཕྱི་ཡི༴ ནང་གི༴ གསང་བའི༴ གུས་པས༴ ཨོཾ་ཨཱཿཧཱུྃ་བཛྲ༴ འདྲེ་ཡི་ཡུལ་དུ་དགོངས་པའི་ཚེ༔ མེ་དཔུང་ཤོད་ཀྱི་ས་གཞི་ལཿ མདའ་རྒྱང་གང་གི་མཚོ་ནང་དུ༔ པདྨའི་སྟེང་དུ་བསིལ་བསིལ་འདྲ༔ པདྨའི་ནང་ན་དགོངས་པ་མཛདཿ མཚན་ཡང་པདྨ་འབྱུང་གནས་ཞེས༔ རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་དངོས་སུ་བྱོན༔ དེ་འདྲའི་སྤྲུལ་སྐུ་ཡ་མཚན་ཅན༔ ཐུགས་རྗེས་བདག་ལ༴ བརྩེ་བས༴ དགོངས་པས༴ ནུས་པས༴ ཕྱི་ཡི༴ ནང་གི༴ གསང་བའི༴ གུས་པས༴ ཨོ་ཨཱཿཧཱུྃ་བཛྲ༴ བོད་ཀྱི་ཉི་མ་མཛད་པའི་ཚེ༔ དད་ལྡན་འགྲོ་བ་འདྲེན་པའི་དཔལ༔ གང་ལ་གང་འདུལ་སྐུར་བསྟན་ནསཿ གཙང་ཁ་ལ་ཡི་ལ་ཐོག་ཏུ༔ དགྲ་ལྷའི་དགེ་བསྙེན་དམ་ལ་བཏགས༔ ཡུལ་ནི་ཚ་བའི་ཚ་ཤོད་དུ༔ ལྷ་ཡི་དགེ་བསྙེན་དྲེགས་པ་ཅན༔ ཉི་ཤུ་རྩ་གཅིག་དམ་ལ་བཏགས༔ མང་ཡུལ་དེ་ཡི་བྱམས་སྤྲིན་དུ༔ དགེ་སློང་བཞི་ལ་དངོས་གྲུབ་གནང་༔ ཁྱད་པར་འཕགས་པའི་རིག་འཛིན་མཆོག༔ ཐུགས་རྗེས་བདག་ལ༴ བརྩེ་བས༴ དགོངས་པས༴ ནུས་པས༴ ཕྱི་ཡི༴ ནང་གི༴ གསང་བའི༴ གུས་པས༔ ཨོཾ་ཨཱཿཧཱུྃ་བཛྲ༴ དཔལ་མོ་ཐང་གི་དཔལ་ཐང་དུ༔ བརྟན་མ་བཅུ་གཉིས་དམ་ལ་བཏགས༔ བོད་ཡུལ་ཁ་ལའི་ལ་ཐོག་ཏུ༔ གངས་དཀར་ཤ་མེད་དམ་ལ་བཏགས༔ འདམ་ཤོད་ལྷ་བུའི་སྙིང་དྲུང་དུ༔ ཐང་ལྷ་ཡར་བཞུད་དམ་ལ་བཏགས༔ ཧས་པོ་རི་ཡི་ཡང་གོང་དུ༔ ལྷ་སྲིན་ཐམས་ཅད་དམ་ལ་བཏགས༔ ཆེ་བའི་ལྷ་འདྲེ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས༔ ལ་ལས་སྲོག་གི་སྙིང་པོ་ཕུལ༔ ལ་ལས་བསྟན་པ་བསྲུང་བར་བྱས༔ ལ་ལས་བྲན་དུ་ཁས་བླངས་བྱསཿ མཐུ་དང་རྫུ་འཕྲུལ་སྟོབས་པོ་ཆེ༔ ཐུགས་རྗེས་བདག་ལ༔ བརྩེ་བས༴ དགོངས་པས༴ ནུས་པས༴ ཕྱི་ཡི༴ ནང་གི༴ གསང་བའི༴ གུས་པས༴ ཨོཾ་ཨཱཿཧཱུྃ་བཛྲ༴ དམ་པ་ཆོས་ཀྱི་བསྟན་པ་ནི༔ རྒྱལ་མཚན་ལྟ་བུར་བཙུགས་པའི་ཚེ༔ བསམ་ཡས་མ་བཞེངས་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ༔ རྒྱལ་པོའི་དགོངས་པ་མཐར་ཕྱིན་མཛད༔ སྐྱེས་མཆོག་གསུམ་གྱི་མཚན་ཡང་གསོལ༔ གཅིག་ནི་པདྨ་འབྱུང་གནས་ཞེས༔ གཅིག་ནི་པདྨ་སམྦྷ་ཝ༔ གཅིག་ནི་མཚོ་སྐྱེས་རྡོ་རྗེ་ཞེས༔ གསང་མཚན་རྡོ་རྗེ་དྲག་པོ་རྩལ༔ ཐུགས་རྗེས་བདག་ལ༴ བརྩེ་བས༴ དགོངས་པས༴ ནུས་པས༴ ཕྱི་ཡ་༔ ནང་གི༴ གསང་བའི༴ གུས་པས༴ ཨོཾ་ཨཱཿཧཱུྃ་བཛྲ༴ བསམ་ཡས་མཆིམས་ཕུར་སྒྲུབ་པ་མཛད༔ རྐྱེན་ངན་ཟློག་ཅིང་དངོས་གྲུབ་གནང༔ རྗེ་བློན་ཐར་པའི་ལམ་ལ་བཀོདཿ གདོན་གཟུགས་བོན་གྱི་བསྟན་པ་བསྣུབསཿ ཆོས་སྐུ་དྲི་མེད་རིན་ཆེན་བསྟན༔ སྐལ་ལྡན་སངས་རྒྱས་ས་ལ་བཀོདཿ ཐུགས་རྗེས་བདག་ལ༴ བརྩེ་བས༴ དགོངས་པས༴ ནུས་པས༴ ཕྱི་ཡི༴ ནང་གི༴ གསང་བའི་རྫ༔ གུས་པས༴ ཨོཾ་ཨཱཿཧཱུྃ་བཛྲ༴ དེ་ནས་ཨོ་རྒྱན་ཡུལ་དུ་བྱོན༔ ད་ལྟ་སྲིན་པོའི་ཁ་གནོན་མཛད༔ མི་ལས་ལྷག་གྱུར་ཡ་མཚན་ཆེ༔ སྤྱོད་པ་རྨད་བྱུང་ངོ་མཚར་ཆེ༔ མཐུ་དང་རྫུ་འཕྲུལ་སྟོབས་པོ་ཆེ༔ ཐུགས་རྗེས་བདག་ལ༴ བརྩེ་བས༴ དགོངས་པས༔ ནུས་པས༴ ཕྱི་ཡི༴ ནང་གི༴ གསང་བའི༴ གུས་པས༴ ཨོ་ཨཱ༔ཧཱུྃ་བཛྲ༴ སྐུ་གསུང་ཐུགས་ལྡན་འགྲོ་བ་འདྲེན་པའི་དཔལ༔ སྒྲིབ་པ་ཀུན་སྤངས་ཁམས་གསུམ་ས་ལེར་མཁྱེན༔ དངོས་གྲུབ་མཆོག་བརྙེས་བདེ་ཆེན་མཆོག་གི་སྐུ༔ བྱང་ཆུབ་སྒྲུབ་པའི་བར་ཆད་ངེས་པར་སེལ༔ ཐུགས་རྗེས་བདག་ལ༴ བརྩེ་བས༴ དགོངས་པས༴ ནུས་པས༴ ཕྱི་ཡི༴ ནང་གི༴ གསང་བའི༴ གུས་པས༴ ཨོཾ་ཨཱཿཧཱུྃ་བཛྲ༴ ཨོཾ་ཨཱཿཧཱུྃ་བཛྲ་གུ་རུ་པདྨ་ཐོད་ཕྲེང་རྩལ་བཛྲ་ས་མ་ཡ་ཛ༔ སིདྡྷི་ཕ་ལ་ཧཱུྃ་ཨཱ༔ དུས་གསུམ་སངས་རྒྱས་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ༔ དངོས་གྲུབ་ཀུན་བདག་བདེ་བ་ཆེན་པོའི་ཞབས༔ བར་ཆད་ཀུན་སེལ་བདུད་འདུལ་དྲག་པོ་རྩལ༔ གསོལ་བ་འདེབས་སོ་བྱིན་གྱིསབརླབ་ཏུ་གསོལ༔ ཕྱི་ནང་གསང་བའི་བར་ཆད་ཞི་བ་དང༔ བསམ་པ་ལྷུན་གྱིས་འགྲུབ་པར་བྱིན་གྱིས་རློབས༔ ༄༅། །བར་དོའི་གསོལ་འདེབས་བཞུགས་སོ།། ༄༅། །ན་མོ་མཧཱ་མུ་དྲཱ་ཡ། ཆོས་ཀུན་སྒྱུ་མ་ལྟ་བུར་ཐུགས་ཆུད་པས། །མ་དག་སྒྱུ་མ་ལས་གྲོལ་དག་པ་ཡི། །སྐུ་བརྙེས་སྒྱུ་མའི་འགྲོ་བ་འདྲེན་མཛད་པའི། །འདྲེན་མཛད་སྒྱུ་མའི་སྐུ་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི། །སྒྱུ་མའི་ལུས་ཅན་མགོན་པོ་ཁྱོད་ཀྱིས་ནི། །སྒྱུ་མས་བསླུས་པའི་བདག་སོགས་སེམས་ཅན་རྣམས། །སྒྱུ་མའི་སྣང་བས་བསླུ་བར་མི་འགྱུར་ཞིང་། །སྒྱུ་མ་རང་ངོ་ཤེས་པར་བྱིན་གྱིས་རློབས། །མི་རྟག་སྒྱུ་མའི་ལུས་འདི་བོར་བའི་ཚེ། །ཆགས་སྡང་ཞེན་པའི་འཁྲི་བ་ཀུན་བཅད་ནས། །སེམས་ཉིད་མ་བཅོས་རང་སོར་བཞག་པ་ཡིས། །འཆི་བ་ལམ་དུ་ལོངས་པར་བྱིན་གྱིས་རློབས། །འཆི་ཚེ་ཕྱི་ཡི་སྣང་བ་འགགས་པ་ན། །མིག་སོགས་དབང་པོ་ལྔ་ནི་རིམ་པས་འགགས། །གཟུགས་སོགས་ཡུལ་ལྔ་གཅིག་ལ་གཅིག་ཐིམ་དུས། །ཐིམ་རིམ་རང་ངོ་ཤེས་པར༴། ས་ཆུ་མེ་རླུང་རྣམ་ཤེས་ལ་ཐིམ་པས། །ལུས་ཀྱི་ཟུངས་ཤོར་སྐོམ་ཞིང་ཁ་སྣ་སྐམ། །དྲོད་ཡལ་ཐུང་ལ་རྩུབ་པའི་དབུགས་སྙོད་ཚེ། །གནད་གཅོད་ལམ་དུ་ལོངས་པར༴། །རྣམ་ཤེས་འོད་གསལ་ལ་ཐིམ་ཕྱི་དབུགས་ཆད། །ནང་དབུགས་གནས་པའི་སྐད་ཅིག་བཞི་ལ་ནི། །སྣང་མཆེད་ཐོབ་པ་འོད་གསལ་ཆེན་པོ་བཞི། །རིམ་པར་རང་ངོ་ཤེས་པར༴། །སྣང་བའི་ནང་རྟགས་དུ་བ་ཕྱི་རྟགས་ནི། །ཟླ་བ་ཤར་འདྲ་ཞེ་སྡང་ལས་གྱུར་པའི། །རྟོག་པ་སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་འགགས་པའི་ཚེ། །གསལ་དང་དྲན་འདུན་ཐོངས་པར་བྱིན༴། མཆེད་པའི་ནང་རྟགས་མེ་ཁྱེར་ཕྱི་ཡི་རྟགས། །ཉི་མ་ཤར་འདྲ་འདོད་ཆགས་ལས་གྱུར་པའི། །རྟོག་པ་བཞི་བཅུ་འགགས་པར་གྱུར་པ་ན། །ཤེས་བཞིན་དྲན་པས་ཟིན་པར༴།།ཐོབ་པའི་ནང་རྟགས་མར་མེ་འབར་འདྲ་ལ། །ཕྱི་རྟགས་ནག་ལམ་སྒྲ་གཅན་ལྟ་བུ་སྟེ། །གཏི་མུག་ལས་གྱུར་རྟོག་པ་བདུན་འགག་ཚེ། །ཡང་དག་དྲན་པས་ཟིན་པར༴། །བཞི་པ་འོད་གསལ་ཆེན་པོ་ཤར་བའི་ཚེ། །ནང་རྟགས་སྤྲིན་བྲལ་ནམ་མཁའ་ལྟ་བུ་ལ། །ཕྱི་རྟགས་སྐྱ་རེངས་ཤར་བ་ལྟ་བུའི་དུས། །འོད་གསལ་མ་བུ་འདྲེ་བར༴། །དེ་ལ་མི་གནས་རྣམ་ཤེས་འཕོ་བ་ན། །ལྟེ་བ་སྨིན་མཚམས་མཚོགས་མ་སྣ་རྣ་བ། །མིག་དང་གཤང་ལམ་ཆུ་ལམ་ཁ་དང་དགུ། །བཀག་ནས་སྒོ་གཅིག་དབྱེ་བར༴། འདོད་གཟུགས་གཟུགས་མེད་གནོད་སྦྱིན་མི་འམ་ཅི། །མི་དང་དུད་འགྲོ་དམྱལ་བ་ཡི་དྭགས་སུ། །སྐྱེ་བའི་སྐྱེ་སྒོ་བཀག་ནས་མཁའ་སྤྱོད་དུ། །དཔའ་བོ་མཁའ་འགྲོས་བསུ་བར༴།གལ་ཏེ་རྣམ་ཤེས་བར་དོར་འཁྱམས་པ་ན། །རང་ཉིད་ཤི་བར་མ་ཤེས་གཉེན་གྲོགས་དང་། །འགྲོགས་པར་སེམས་ཡང་ལན་མེད་ཡིད་ཆད་ཚེ། །ཆགས་སྡང་འཁྲི་བ་ཆོད་པར༴།དབང་པོ་ཀུན་ཚང་ལས་དབང་རྫུ་འཕྲུལ་ལྡན། །ཆོས་དབྱིངས་རྡོ་རྗེ་གདན་དང་མ་ཡི་མངལ། །མ་གཏོགས་ཀུན་ལ་ཐོགས་མེད་བགྲོད་པའི་ཚེ། །ཐམས་ཅད་སྒྱུ་མར་ཤེས་པར༴།།ཉི་ཟླ་མི་སྣང་ལུས་ལ་གྲིབ་མ་མེད། །བསམ་པ་ཙམ་གྱིས་སྟོང་གསུམ་སྐོར་བར་ནུས། །དབང་མེད་བྱ་སྒྲོ་རླུང་ཁྱེར་ལྟ་བུའི་ཚེ། །རང་སེམས་རང་དབང་ཐོབ་པར༴། །ཟས་སུ་དྲི་ཟ་ཡད་ཡུད་ཕྱི་མ་ཕྱོ། །འཁྲུལ་པའི་སྣང་བ་དུ་མར་ཤར་བའི་དུས། །འཇིགས་ཤིང་བསྐྱོད་པས་སྙིང་རླུང་ལངས་པའི་ཚེ། །འཁྲུལ་སྣང་རང་ངོ་ཤེས་པར༴ །རེས་འགའ་དྲན་པ་ཤིན་ཏུ་གསལ་གྱུར་ལ། །དེ་མ་ཐག་ཏུ་བརྗེད་པར་གྱུར་ནས་ནི། །ཤི་གསོན་ཐེ་ཚོམ་སྐྱེས་པར་གྱུར་པའི་ཚེ། །ངེས་པར་ཤི་བར་ཤེས་པར༴ །ཕྱེད་དང་བཞི་ཡི་ཕྱི་མ་ཕན་ཆད་ནས། །རང་ཉིད་ཤི་བ་ཡིན་པར་ངོ་ཤེས་ཤིང་། །ཡི་མུག་ག་ཆད་སྐྱབས་གནས་འཚོལ་བའི་ཚེ། །རང་རིག་སྐྱབས་སུ་ཤེས་པར༴ །བར་དོར་བར་དོ་ཡིན་པར་ཤེས་པའི་ཚེ། །རང་ལུས་ལྷ་བསྒོམས་དེ་ནས་འོད་གསལ་བསྒོམས། །སླར་ཡང་ཟུང་འཇུག་ཉིད་དུ་བསྒོམས་པ་ཡིས། །དག་པའི་སྒྱུ་ལུས་འཆར་བར༴།།རི་ཉིལ་རྒྱ་མཚོ་འཆོལ་དང་ནགས་ཚལ་བསྲེགས། །དུས་མཐའི་རླུང་ཆེན་ལངས་པ་ལྟ་བུའི་སྒྲ། །འབྲུག་སྟོང་དུས་གཅིག་ལྡིར་བ་ལས་འཇིགས་ཚེ། །ཆོས་ཉིད་རང་སྒྲར་ཤེས་པར༴།།ཁ་དོག་ལྔ་ལྡན་འོད་ཟེར་འཁྲུག་ཅིང་འབར། །འོད་དང་ཐིག་ལེ་ཐིག་ཕྲན་ལྟ་བུ་ལས། །འཇིགས་པའི་ཁྲོ་ཚོགས་རྒྱོབ་སོད་སྒྲ་སྒྲོག་ཚེ། །རང་སྣང་ལྷ་རུ་ཤེས་པར༴།འདོད་ཆགས་ཞེ་སྡང་གཏི་མུག་ལས་གྱུར་པའི། །དཀར་དང་དམར་དང་ནག་པོའི་གཅོང་གཡང་ལ། །རང་ཉིད་ལྷུང་སྙམ་རབ་ཏུ་འཇིགས་པའི་ཚེ། །རང་སྣང་དག་ཏུ་ཤེས་པར༴།གང་དུ་སྐྱེ་བའི་ལུས་ཀྱི་གཟུགས་གྲུབ་ཅིང་། །དཀར་དམར་སེར་དང་སྔོ་བ་ནག་པོའི་འོད། །ལྷ་མི་དུད་འགྲོ་ཡི་དྭགས་དམྱལ་བ་ཡི། །ལམ་ལྔ་རིམ་བཞིན་ཤེས་པར༴།།གཞལ་མེད་ཁང་དུ་ལྷ་བུ་འདོད་སྤྱོད་དང་། །ངང་པ་ཁྱུ་མཆོག་རྟ་ཡིས་བརྒྱན་པའི་མཚོ། །ཁང་བཟང་ཕ་མའི་འདུ་འཕྲོད་མཐོང་གྱུར་ན།།ཆགས་སྡང་མིག་སེར་དག་པར༴།།རླུང་དམར་ཆར་སྤྲིན་ཚ་གྲང་གིས་བདས་པས། །ཕུག་པ་གྲོག་པོ་སྡོང་དུམ་ལ་སོགས་རྩར། །སྐྱབས་ཕྱིར་འཇུག་པའི་སྣང་བ་བྱུང་གྱུར་ན། །སྐྱེ་གནས་ངན་པར་ཤེས་པར༴།།སྲོག་གཅོད་མ་དང་ལྕགས་ཀྱི་ཁང་བཟང་མཐོང་། །དགའ་བའི་ཡིད་ཀྱིས་གནས་དེར་འཇུག་སེམས་ན། །རང་ངོ་ཤེས་ཤིང་འཇིགས་པ་མེད་པ་ཡིས། །གནས་ངན་དེ་ལས་ཟློག་པར༴། མངལ་དང་སྒོང་སྐྱེས་མིག་སེར་ཕྲག་དོག་དང་། །དྲོད་གཤེར་ལས་སྐྱེས་དྲི་དང་རོ་ལ་ཆགས། །རྫུས་སྐྱེས་གནས་ལ་ཆགས་པ་སྐྱེས་པའི་ཚེ། །ཆགས་སྡང་སྲེད་པ་མེད་པར༴།།ཕ་མ་ལ་སོགས་སྐྱེ་གནས་མཐོང་བའི་ཚེ། །ཆགས་སྡང་མེད་ཅིང་སྒྱུ་མར་ཤེས་པ་དང་། །གནས་ལུགས་རང་ངོ་ཤེས་པའི་དྲན་པ་ཡིས། །ཞེན་མེད་མངལ་སྒོ་ཁེགས་པར༴།གལ་ཏེ་མ་ཁེགས་སྐྱེ་བ་ལེན་པ་ན། །བདེ་བ་ཅན་དང་དགའ་ལྡན་མངོན་དགའ་འམ། །འཁོར་ལོས་སྒྱུར་རྒྱལ་བྲམ་ཟེའི་རིགས་དག་ཏུ། །བསམ་བཞིན་སྐྱེ་བ་ལེན་པར༴།སྐྱེ་མ་ཐག་ནས་སྔོན་གྱི་གནས་དྲན་ཞིང་། །ཐེག་ཆེན་ཆོས་ལ་སྤྱོད་པའི་སྐལ་བར་ལྡན། །བརྩེ་བས་གཞན་དོན་འབའ་ཞིག་སེམས་བྱེད་ཅིང་། །བརྩོན་པས་བྱང་ཆུབ་མྱུར་དུ་འགྲུབ་པར་ཤོག །རྒྱལ་བ་སྲས་དང་བཅས་པའི་བྱིན་བརླབས་དང་། །ཆོས་ཉིད་རང་བཞིན་རྣམ་པར་དག་པ་དང་། །བདག་ཀྱང་བསམ་པ་རྣམ་པར་དག་པའི་མཐུས། །ཇི་ལྟར་སྨོན་པ་དེ་བཞིན་འགྲུབ་པར་ཤོག །རྒྱལ་དབང་རྗེས་མཛད་པའོ།། ༄༅། །སོ་ཐར་སྡོམ་བརྒྱུད་ཀྱི་གསོལ་འདེབས་དྲི་ཟའི་ཕང་འགྲོ་ཞེས་བྱ་བ་བཞུགས་སོ།། ༄༅། །བསྐལ་བཟང་རྣམ་འདྲེན་རྒྱུ་སྐར་སྟོང་གི་དབུས། །ཐུགས་རྗེ་ངོ་མཚར་འོད་དཀར་འབུམ་ལྡན་པ། ཞིང་འདིའི་ཆུ་མཚོ་གཙང་མ་ལ་འཕོས་པའི། །ཐུབ་དབང་སྨྲ་བའི་ཟླ་བར་གསོལ་བ་འདེབས། །བདེན་དོན་རྟོགས་པའི་ཡེ་ཤེས་རྡོ་རྗེ་ཡིས། །བདེན་འཛིན་རི་བོ་བརྒྱ་ཕྲག་སྙིལ་བྱེད་ཅིང་།།བདེན་གསུང་ཤཱཀྱའི་རྒྱལ་པོའི་རིམ་གྲོ་པ། །འཕགས་མཆོག་ཤཱ་རིའི་བུ་ལ་གསོལ་བ་འདེབས། །སྲིད་པའི་ཉོན་མོངས་སྤྲིན་སྟུག་ལས་གྲོལ་ཞིང་།།ཟག་མེད་ཡོན་ཏན་འོད་ཟེར་སྟོང་འབར་བ། །ཀུན་མཁྱེན་ཉི་མའི་གཉེན་གྱི་སྲས་གཅིག་པུ། །རྒྱལ་རིགས་སྒྲ་གཅན་འཛིན་ལ་གསོལ་བ་འདེབས། །རང་དོན་རྟོགས་པའི་མཁའ་ལ་མངོན་འཕགས་ཤིང་། །གཞན་དོན་རླབས་ཆེན་འོད་སྣང་མཐའ་ཡས་པས། །རྒྱལ་བསྟན་ཉིན་ལས་ཉིན་བཞིན་གསལ་བྱེད་པ།།བྲམ་ཟེ་སྒྲ་གཅན་འཛིན་ལ་གསོལ་བ་འདེབས། །མདོ་རྒྱུད་རྒྱ་མཚོ་བསྲུབས་པའི་ལས་སྦྱོར་གྱིས། །དགོངས་འགྲེལ་ཉི་ཟླའི་སྣང་བ་འཇིག་རྟེན་དུ།།འདྲེན་པའི་ལམ་སྲོལ་བཏོད་པའི་ཤིང་རྟ་ཆེ། །འཕགས་མཆོག་ཀླུ་སྒྲུབ་ཞབས་ལ་གསོལ་བ་འདེབས། །སྒྲིབ་གཉིས་མུན་པའི་སྒྲ་གཅན་ལས་རྒྱལ་ཞིང་། མཁྱེན་གཉིས་ནམ་མཁའི་ནོར་བུར་ཅོ་འདྲི་བ། །བསྟན་པའི་པད་ཚལ་ཡོངས་སུ་བཞེད་པའི་གཉེན། །གུ་ན་མ་ཏིའི་ཞབས་ལ་གསོལ་བ་འདེབས། །གསུང་རབ་ཟླ་བའི་མ་མ་ལས་འོངས་པའི། །ཟབ་དོན་ནོར་བུའི་བང་མཛོད་ཁ་འབྱེད་དེ། །ཆོས་འབྱོར་དབུལ་བའི་གདུང་བ་སེལ་མཛད་པ། །རཏ་མི་ཏྲའི་ཞབས་ལ༴།།ཐོས་བསམ་སྒོམ་པའི་ཁོག་ལག་ཡོངས་སུ་རྫོགས། །འཆད་རྩོད་རྩོམ་པའི་སྣ་ཞགས་རིང་དུ་བརྐྱངས། །མཁྱེན་བརྩེ་ནུས་པའི་སྟོབས་མངའ་ས་སྲུང་བུ། །དྷརྨཱ་པཱ་ལའི་༴། །ལེགས་གསུང་བཀའ་ཡི་ཆུ་ཀླུང་ཀུན་འདུས་ཤིང་། །ངེས་དོན་ཛམྦུའི་སྙེ་མ་བཅུད་དུ་སྨིན། །མཁས་མཆོག་གདེངས་ཅན་བདག་པོ་མ་དྲོས་པ། །ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོའི༴།།རྣམ་དག་ཚུལ་ཁྲིམས་ལྗོན་པའི་རྩ་བ་བརྟན། །རྣམ་མང་ཏིང་འཛིན་ཡལ་ག་རབ་ཏུ་བཀྲ།།རྣམ་གྲོལ་མཆོག་གི་འབྲས་བུ་ཁུར་ལྕི་བ། །ཆོས་ཀྱི་ཕྲེང་བཆེན་པོར༴། མཁྱེན་པའི་ལྷ་ལམ་དབུས་མཐའ་མི་མངོན་ཞིང་། །བརྩེ་བའི་ཆུ་འཛིན་རིས་སུ་མ་ཆད་པ། །ནུས་པའི་ཆར་གྱིས་འགྲོ་བའི་གདུང་སེལ་བ། །འབྱུང་གནས་སྦས་པའི༴། །འདུལ་ལུང་སྡེ་བཞིའི་རྒྱ་མཚོ་བསྲུབས་པའི་སྐྱེས། །ཚིགས་གསུམ་བདུད་རྩིའི་བུམ་བཟང་གངས་ཅན་དུ། །དྲངས་ཏེ་སྐལ་ལྡན་ཡོངས་ལ་འགྱེད་མཛད་པ། །ཤཱཀྱ་ཤྲཱིའི་ཞབས་ལ༴།།ངེས་འབྱུང་མཁའ་ལ་མི་མཐུན་སྤྲིན་དང་བྲལ། །དྲི་བྲལ་ཟླ་བའི་ཁང་པར་ད་ཆོག་གི། །གསོལ་བཞིའི་ལས་ཀྱིས་ཚངས་སྤྱོད་དཔལ་ཐོབ་པ། །མཁན་ཆེན་བྱང་ཆུབ་དཔལ་ལ༴།།སྤངས་རྟོགས་ཆ་རྫོགས་བདེ་འབྱུང་གཙུག་གི་རྒྱན། །ལེགས་བཤད་བདུད་རྩིའི་ཟེགས་མ་འབུམ་ཕྲག་གིས། །ལས་ཉོན་ཚ་བའི་གདུང་བ་སེལ་མཛད་པ།།བདེ་བ་དཔལ་བཟང་ཞབས་ལ༴།།བརྟན་མཁས་ཡོན་ཏན་རྫོགས་པའི་འདབ་བརྒྱ་པ། །ཕན་འདོགས་དྲི་བསུང་འཕྲོ་བའི་གྲགས་པ་ཅན། །སྐལ་ལྡན་བུང་བའི་རེ་སྐོང་ཆོས་ཀྱི་རྗེ། །བསོད་ནམས་གྲགས་པའི་ཞབས་ལ༴།།མཁྱེན་རབ་ཕ་མཐའ་བྲལ་བའི་མཁའ་ཀློང་ནས། །བརྩེ་ཆེན་རྟ་བདུན་རྒྱས་པའི་འོད་ཟེར་གྱིས། །སྐལ་བཟང་སྙིང་གི་པད་མོ་འབྱེད་མཛད་པ། །གྲགས་པ་བཤེས་གཉེན་ཞབས་ལ༴།བསླབ་གཞི་གཞལ་མེད་ཁང་ལས་མི་འདའ་ཞིང་། །མདོ་དོན་ཇི་བཞིན་གཟིགས་པའི་མིག་སྟོང་ཅན། །ཆོས་མངོན་སྤོབས་པས་ལྷ་མིན་ཟིལ་གནོན་པ། །རྒྱལ་དབང་གྲགས་པའི་ཞབས་ལ༴།ཚུལ་གནས་གཟིངས་བཅས་ཐོས་བསམ་རྒྱ་མཚོར་ཞུགས། །སྒོམ་བྱུང་རིན་ཆེན་གླིང་ནས་བླངས་པའི་ནོར། །ཡོངས་རྫོགས་བསྟན་པའི་ཁང་བཟང་རྩེར་བཀོད་པ། །ཉི་མ་རྒྱལ་མཚན་ཞབས་ལ༴།རྨད་བྱུང་ཐུགས་བསྐྱེད་ཆུ་ཁུར་གྱིས་ལྕི་ཞིང་། །ཐབས་མཁས་སྤྲིན་དབྱངས་སྙན་པོའི་གྲུ་ཆར་གྱིས། །རྒྱལ་བསྟན་དབྱར་གྱི་མཚོ་ལྟར་སྤེལ་མཛད་པ། །ངག་དབང་ལྷུན་གྲུབ་ཞབས་ལ༴།ངེས་འབྱུང་སྲུང་སེམས་སྡོམ་པའི་ས་གཞི་ལ། །གཞན་ཕན་བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་སྡོང་པོ་རྒྱས།། རང་བཞིན་ཡོངས་ཤེས་འབྲས་བུ་གཡུར་ཟ་བའི། །བཀྲ་ཤིས་དཔལ་བཟང༴། ཆོས་དཀར་བཀྲ་ཤིས་གཡས་སུ་འཁྱིལ་བའི་དུང་། །ཆོས་དབྱངས་སྙན་པར་བསྒྲགས་པས་ཁམས་གསུམ་གྱི། །འགྲོ་བ་མ་རིག་གཉིད་ལས་སློང་མཛད་པ།།བཀྲ་ཤིས་རྣམ་རྒྱལ་ཞབས་ལ༴།རྒྱལ་བསྟན་ཀེ་ལ་ཤ་རིར་གནས་བཅས་ཤིང་། །འཇིགས་བྲལ་ཆོས་ཀྱི་སྒྲ་དབྱངས་མི་བཟད་པས། །ཕས་རྒོལ་གཉིས་འཐུང་འཇོམས་པའི་གདོང་ལྔ་པ། །ངག་དབང་ནོར་བུའི་ཞབས་ལ༴།།སྐྱེས་སྟོབས་གསེར་གྱི་ཁམས་ལས་རང་བྱུང་ཟླུམ། །སྦྱངས་བརྩོན་བཅུ་ཕྲག་རིག་པའི་རྩིབས་སྟོང་བཀྲ། །ལུང་རིགས་དུ་མའི་གཟི་འོད་རབ་འབར་བ། །ལྷ་དབང་བློ་གྲོས་ཞབས་ལ༴།ལྷོ་ཕྱོགས་དཔལ་གྱི་དུམ་བུའི་ནགས་ལྗོངས་འདིར། །ཆོས་སྲིད་གདུགས་དཀར་གཅིག་གིས་ད་ལྟའི་བར། །ཕན་བདེའི་གྲིབ་བསིལ་སྦྱིན་པའི་བཀའ་དྲིན་ཅན། །ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་ཞབས་ལ༴། མཐུ་ཆེན་བླ་མའི་ཚུལ་ཁྲིམས་གན་མཛོད་ལས། །ཚངས་སྤྱོད་སྡོམ་པའི་ནོར་མཆོག་ལེགས་བླངས་ཏེ། །བག་ཡོད་གཞལ་མེད་ཁང་རྩེར་མཆོད་བྱེད་པ།།ཤཱཀྱ་འོད་ཟེར་ཞབས་ལ༴།།སོ་ཐར་སྡོམ་པའི་དག་བྱེད་གཙང་མའི་རྒྱུན།།ངན་འཐུང་འཆལ་བའི་རྫབ་ཀྱིས་མ་རྙོག་པར། །འདུས་སྡེའི་དབང་ཆེན་འཛིན་མར་བསྐྱིལ་མཛད་པ། །ངག་དབང་ཕྲིན་ལས་ཞབས་ལ༴།།དྲི་མེད་རྒྱལ་བསྟན་ཀུནྡ་དཀར་པོའི་ཚལ། །འཛིན་སྐྱོང་སྤེལ་བའི་བདུད་རྩིའི་གཏེར་ཆེན་པོ། །ལྗོངས་འདིའི་ཐུབ་དབང་སྨྲ་བའི་ཟླ་བ་མཆོག །ཤཱཀྱ་རིན་ཆེན་ཞབས་ལ༴།།ཤེས་རབ་གསུམ་གྱི་ལུས་རྩལ་རབ་རྫོགས་ཏེ། །རིག་གྲོལ་ཡོན་ཏན་དམར་སེར་རལ་པས་བརྗིད། །ཐེག་མཆོག་སེངྒེའི་ང་རོ་ཆེར་སྒྲོག་པ།།ཤེས་རབ་སེངྒེའི་ཞབས་ལ༴།།འཕགས་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་མ་སྨད་སྲོག་ཤིང་ལ། །ཏིང་འཛིན་རྣམ་བཀྲའི་གོས་ཀྱི་ཤམ་བུ་ཅན། །ཆོས་རབ་རྣམ་འབྱེད་ནོར་བུའི་ཏོག་མཛེས་པ། །ཤེས་རབ་རྒྱལ་མཚན་ཞབས་ལ༴།སྦྱངས་སྟོབས་ཁྱུང་སྔོན་སྐྱེས་ཀྱིས་ཉེར་དྲངས་ཏེ། །གྲུབ་གཉིས་ལྷུན་ཆགས་ཤར་རིའི་ཕྲག་པ་ནས། །ཐུབ་བསྟན་པདྨོའི་གཉེན་དུ་ཡོངས་ཤར་བ། །ཡོན་ཏན་རྒྱལ་མཚན་ཞབས་ལ༴།ལྷོ་ནང་མངོན་མཐོའི་རིགས་འཁྲུངས་ཡོངས་འདུའི་ལྗོན། །བྱང་ཆུབ་ཡན་ལག་རྒྱས་པའི་གྲིབ་བསིལ་ཅན། །འགྲོ་བའི་ཚ་གདུང་སྐྱོབ་པའི་གཞིར་གྱུར་པ། །ཕྲིན་ལས་རྒྱལ་མཚན་ཞབས་ལ༴།།ཡོངས་འཛིན་ངང་པའི་རྒྱལ་པོ་ལ་བསྟེན་ནས། །ཟབ་དོན་མགྲིན་རྔ་འཁྲོལ་བའི་སྙན་འགྱུར་གྱིས། །བསྟན་འཛིན་རྨ་བྱའི་དགའ་སྟོན་འགྱེད་མཛད་པ། །ཆོས་ཀྱི་དབང་ཕྱུག་ཞབས་ལ༴།དགའ་ལྡན་བདག་པོའི་ཐུགས་བསྐྱེད་ལྷ་ལམ་ནས།།སྨྲ་བའི་ཟླ་ཚེས་ཞིང་འདིའི་ཆོས་ཀྱི་ཁྲིར། །འཆར་བའི་དགེ་མཚན་འོད་དཀར་སྟོང་ལྡན་པ། །ངག་དབང་ཕྲིན་ལས་ཞབས་ལ༴།སྔོན་གོམས་རིན་ཆེན་བཞི་ལས་གྲུབ་པའི་ལྷུན། །ཆོས་མིན་འདུ་འཛིའི་རླུང་གིས་མི་གཡོ་བར།། ཞི་དུལ་དེས་པའི་ཆུ་གཏེར་ལ་གནས་པ། །སངས་རྒྱས་བསྟན་འཕེལ་ཞབས་ལ་གསོལ་བ་འདེབས། །དེ་ལྟར་གསོལ་བ་བཏབ་པའི་དགེ་ཚོགས་ཀྱིས། །སྐྱེ་བ་ཀུན་ཏུ་བསྟན་ལ་རབ་བྱུང་ནས། །ཚངས་པར་སྤྱོད་པས་ཚེ་ཐར་ཕྱིན་པ་དང་། །ཚུལ་ཁྲིམས་ཕུང་པོ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་ཤོག། །གཞན་ཡང་ཚུལ་གནས་ཐོས་བསམ་སྒོམ་རིམ་དང་། །མཁས་ཚུལ་གསུམ་གྱིས་རྒྱལ་བསྟན་རིན་པོ་ཆེ། །འཛིན་སྐྱོང་སྤེལ་བའི་བྱེད་པོར་བདག་གྱུར་ཏེ། །འགྲོ་རྣམས་བྱང་ཆུབ་ལམ་ལ་འགོད་ནུས་ཤོག །ཅེས་སོ་ཐར་སྡོམ་བརྒྱུད་གྱི་གསོལ་འདེབས་དྲི་ཟའི་ཕང་འགྲོ་ཞེས་བྱ་བ་འདིའང་། རྟ་མགོའི་སྒྲུབ་སྡེ་ངེས་དོན་ཟུང་འཇུག་གྲུབ་པའི་དགའ་ཚལ་བ་རྣམས་ཀྱི་ཕྱག་བཞེས་གཞི་གསུམ་ཆོ་གའི་ཆ་ལག་ཏུ་ཀུན་མཁྱེན་པད་དཀར་ཞབས་ཀྱི་སྡོམ་རྒྱུན་ལྟར།བརྒྱུད་པའི་གསོལ་འདེབས་འདི་ལྟར་བྲིས་ཤིག་ཅེས་སྒྲུབ་སྡེའི་སློབ་དཔོན་ཡོན་ཏན་འོད་ཀྱི་བཀའ་བཞིན་ཤཱཀྱའི་བཙུན་པ་དགེ་རིན་པས་བྲིས་པ་དགེའོ།། ༄༅། །འཕགས་པ་བཀྲ་ཤིས་བརྒྱད་པའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་བཞུགས་སོ།། ཨོཾ། །སྣང་སྲིད་རྣམ་དག་རང་བཞིན་ལྷུན་གྲུབ་པའི། །བཀྲ་ཤིས་ཕྱོགས་བཅུའི་ཞིང་ན་བཞུགས་པ་ཡི། །སངས་རྒྱས་ཆོས་དང་དགེ་འདུན་འཕགས་པའི་ཚོགས། །ཀུན་ལ་ཕྱག་འཚལ་བདག་ཅག་བཀྲ་ཤིས་ཤོག། །སྒྲོན་མེའི་རྒྱལ་པོ་རྩལ་བརྟན་དོན་གྲུབ་དགོངས། །བྱམས་པའི་རྒྱན་དཔལ་དགེ་གྲགས་དཔལ་དམ་པ། །ཀུན་ལ་དགོངས་པ་རྒྱ་ཆེར་གྲགས་པ་ཅན། །ལྷུན་པོ་ལྟར་འཕགས་རྩལ་གྲགས་དཔལ་དང་ནི། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་དགོངས་གྲགས་པའི་དཔལ། །ཡིད་ཚིམ་མཛད་པ་རྩལ་རབ་གྲགས་དཔལ་ཏེ། །མཚན་ཙམ་ཐོས་པས་བཀྲ་ཤིས་དཔལ་འཕེལ་བ། །བདེ་བར་གཤེགས་པ་བརྒྱད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །འཇམ་དཔལ་གཞོན་ནུ་དཔལ་ལྡན་རྡོ་རྗེ་འཛིན། །སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་མགོན་པོ་བྱམས་པའི་དཔལ། །ས་ཡི་སྙིང་པོ་སྒྲིབ་པ་རྣམ་པར་སེལ། །ནམ་མཁའི་སྙིང་པོ་འཕགས་མཆོག་ཀུན་ཏུ་བཟང་། །ཨུཏྤལ་རྡོ་རྗེ་པད་དཀར་ཀླུ་ཤིང་དང་། །ནོར་བུ་ཟླ་བ་རལ་གྲི་ཉི་མ་ཡི། །ཕྱག་མཚན་ལེགས་བསྣམས་བཀྲ་ཤིས་དཔལ་གྱི་མཆོག། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བརྒྱད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །རིན་ཆེན་གདུགས་མཆོག་བཀྲ་ཤིས་གསེར་གྱི་ཉ། །འདོད་འབྱུང་བུམ་བཟང་ཡིད་འོང་ཀ་མ་ལ། །སྙན་གྲགས་དུང་དང་ཕུན་ཚོགས་དཔལ་བེའུ། །མི་ནུབ་རྒྱལ་མཚན་དབང་བསྒྱུར་འཁོར་ལོ་སྟེ། །རིན་ཆེན་རྟགས་མཆོག་བརྒྱད་ཀྱི་ཕྱག་མཚན་ཅན། །ཕྱོགས་དུས་རྒྱལ་བ་མཆོད་ཅིང་དགྱེས་བསྐྱེད་མ། །སྒེག་སོགས་ངོ་བོ་དྲན་པས་དཔལ་སྤེལ་བའི། །བཀྲ་ཤིས་ལྷ་མོ་བརྒྱད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །ཚངས་པ་ཆེན་པོ་བདེ་འབྱུང་སྲེད་མེད་བུ། །མིག་སྟོང་ལྡན་དང་རྒྱལ་པོ་ཡུལ་འཁོར་སྲུང་། །འཕགས་སྐྱེས་པོ་དང་ཀླུ་དབང་མིག་མི་བཟང་། །རྣམ་ཐོས་སྲས་ཏེ་ལྷ་རྫས་འཁོར་ལོ་དང་། །ཏྲི་ཤུ་ལ་དང་མདུང་ཐུང་རྡོ་རྗེ་ཅན། །པི་ཝང་རལ་གྲི་མཆོད་རྟེན་རྒྱལ་མཚན་འཛིན། །ས་གསུམ་གནས་སུ་དགེ་ལེགས་བཀྲ་ཤིས་སྤེལ། །འཇིག་རྟེན་སྐྱོང་བ་བརྒྱད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །བདག་ཅག་དེང་འདིར་བྱ་བ་རྩོམ་པ་ལ། །གེགས་དང་ཉེ་བར་འཚེ་བ་ཀུན་ཞི་ནས། །འདོད་དོན་དཔལ་འཕེལ་བསམ་དོན་ཡིད་བཞིན་འགྲུབ། །བཀྲ་ཤིས་བདེ་ལེགས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་ཤོག། ༉ ཨ་ཞེ་སྣང་ས་ཟེར་མི་འདི་ མཁའ་འགྲོ་མའི་ལུང་བསྟན་ཡོད་མི་ཅིག་ཨིནམ་མ་ཚད་ རྗེ་བཙུན་སྒྲོལ་མའི་ཐུགས་ལས་འཁྲུངས་པའི་སྐྱེས་བུ་དམ་པ་ཅིག་འབདཝ་ལས་ མོ་གི་རྣམ་ཐར་དེ་ འབྲུག་དང་བོད་གཉིས་ལུ་ ག་ཅི་དེ་ཡོངས་གྲགས་ཡོདཔ་དང་ ཨ་ཞེ་སྣང་སའི་རྣམ་ཐར་དེ་པར་རི་སྲུང་དེབ་སྦེ་ཡང་ག་ཅི་དེ་ བློ་ཚིག་སྤྲོ་བ་ཆེ་ཏོག་ཏོ་སྦེ་ དཔེ་སྐྲུན་འབད་དེ་འདུག། ཨ་ཞེ་སྣང་ས་གི་པར་རི་སྲུང་དེབ་ (གནམ་ལོ་མེད་ དབྱིན་ལོ་མེད་ཤོག་གྲངས་༡-༥༤) ནང་ཨ་ཞེ་སྣང་ས་འོད་འབུམ་དེ་ བོད་ཁ་བ་ཅན་གྱི་ལྗོངས་ལུ་ གཡུས་ལྗང་ཕད་ཁུང་ཟེར་སར་ ཡབ་ཀུན་བཟང་བདེ་ཆེན་དང་ ཡུམ་མྱང་ཚ་གསལ་སྒྲོན་གཉིས་ཀྱི་སྲསམོ་སྦེ་ ས་ཕོ་རྟ་ལོ་སྤྲེལ་ཟླའི་ཚེས་བཅུ་ཐམ་ རེས་གཟའ་ཕུར་བུ་ལུ་སྐུ་འཁྲུངས་ནུག། ཨ་ཞེ་སྣང་ས་འོད་འབུམ་དེ་ ངོ་རིས་ག་ནི་བ་ལེགསཔ་ཡོདཔ་ལས་ ངོ་རིས་ལེགས་པའི་སྙན་གྲགས་ཀྱིས་རྒྱལ་ཁབ་ཡོངས་ལུ་ཁྱབ་ནི་དེ་གིས་ དགུང་ལོ་ཆུང་ཀུའི་བསྒང་ལས་ར་མནའམ་ ལྷང་མི་མང་རབས་ཅིག་ཐོན་ནུག། ཨིན་རུང་ ཨ་ཞེ་སྣང་ས་མོ་ར་ དམ་པའི་ཆོས་བསྒྲུབ་ནིའི་སེམས་མ་གཏོགས་ འཇིག་རྟེན་རྐྱབ་ནི་ལུ་སྤྲོ་བ་རྩ་ལས་མེདཔ་ལས་ ག་ལུ་ཡང་གཉེན་རྐྱབ་ནིའི་ཁ་མ་བཟེད་པས། ཉིནམ་ཅིག་གི་ཚེ་ ཨ་ཞེ་སྣང་ས་དེགཡོགམོ་འཛོམས་སྐྱིད་ཁྱིད་དེ་ གནས་རྙིང་དགོན་པར་ ལོ་དུས་ཀྱི་ལྟདམོ་གཟིགས་པར་བྱོན་ནུག། དེ་བསྒང་ཨ་ཞེ་སྣང་ས་དེ་ རི་ནང་དཔོན་པོ་སྒྲ་ཆེན་གྱིས་གཟིགས་ཏེ་ ཕྱག་ཞུ་མི་ཅིག་ལུ་བཀའ་གནང་སྟེ་ ཨ་ཞེ་སྣང་ས་འདི་ཁྱིད་དེ་དཔོན་གྱི་སྐུ་མདུན་ལུ་བཅརཝ་ད། དཔོན་སྒྲ་ཆེན་པ་གིས་ཁོ་གི་སྲས་གྲགས་པ་བསམ་གྲུབ་དང་གཅིག་ཁར་་ གཉེན་རྐྱབ་དགོ་པའི་བཀའ་རྒྱ་གནང་ནུག། དེ་ལུ་ཨ་ཞེ་སྣང་ས་མོ་གིས་ཕྱག་ཕྱིད་ཞུ་མ་ཚུགས་པའི་སྐོར་ལས་ དཔོན་ལུ་ གསལ་ཆ་ག་དེ་ར་ཞུ་རུང་སྙན་གསན་མ་བཏུབ་ལས་ ཐབས་ར་མེད་པར་གཉེན་རྐྱབ་དགོཔ་བྱུང་ནུག། གཉེན་རྐྱབ་པའི་ཤུལ་ལུ་སྲས་གཅིག་ཡང་འཁྲུངས་ཏེ་ སྲས་ཀྱི་མཚན་ཡང་ལྷའུ་དར་པོ་ཟེར་གསོལ་ནུག། རྒྱལ་སྲས་གྲགས་པ་བསམ་གྲུབ་ཀྱི་ཨ་ཞེམོ་  ཨ་ནི་སྙེད་མོ་ཟེར་་སེམས་ག་ནི་བ་རྩུབ་དྲགས་འབད་མི་ཅིག་ཡོདཔ་ཨིན་པས། དེ་གིས་སྦེ་ ཨ་ཞེ་སྣང་ས་ཀྱིས་ཕྱི་ནང་གི་ལཱ་ག་དེ་ཅིག་རྩ་འགེངས་ཏེ་མཛད་རུང་ ཨ་ནི་སྙེད་མོ་གི་སེམས་ཁར་རྩ་ལས་མ་བབས་པར་དཔོན་ཡབ་སྲས་གཉིས་ལུ་ མ་ཧན་པའི་ཞུ་ལོག་ར་རྐྱབ་སྡོད་དོ་ཡོདཔ་མས། ཚར་གཅིག་འབདཝ་ད་ བསོད་སྙོམས་ལྷང་མི་ མི་གཉིས་འོང་སྟེ་རེད་བྱིནམ་ད་ ཨ་ནི་སྙེད་མོ་དེ་ཙིགཔ་ཟ་སྟེ་ ཨ་ཞེ་སྣང་ས་དེ་དྲངས་པ་གིས་མ་ཚད་ སྐྱ་ཡང་འབལ་ཏེ་མོ་རའི་སྐྱ་ཨིནམ་བཟོ་སྟེ་དཔོན་གྲགས་པ་བསམ་གྲུབ་ལུ་སྟོནམ་ད་དཔོན་གྱིས་ཡང་བརྟགས་ཤིང་ག་ནི་ཡང་མ་དཔྱད་པར་ ཨ་ཞེ་ལུ་ཕྱག་སྦྱིག་གནང་ནུག།  དཔོན་དེ་གིས་ཨ་ཞེ་གིས་གསེར་ཡང་སྦྱིན་པ་བཏང་དཔ་ཨིན་མས་ཟེར་ ད་རུང་ཕྱག་སྦྱིག་གནངམ་ལས་ ཕྱི་རུ་ཅིག་འབདཝ་ད་ ཨ་ཞེ་སྣང་ས་དེ་ ན་ཟུག་དང་སེམས་འཁྲུལ་སྣང་ལངས་པའི་ཤུགས་ཀྱིས་ཐུགས་དྲན་མེད་ངང་ལས་གཤགས་སོ་ནུག། དེ་གི་སྐོར་ལས་ཕྱག་ཞུ་མི་ཚུ་གིས་དཔོན་ལུ་དགོངས་སྐོར་ཞུཝ་ད་ དཔོན་ཡབ་སྲས་གཉིས་ཡང་ ཐུགས་མ་བདེ་བར་གཟིགས་པར་བྱོནམ་ད་ ངོ་མ་ར་གཤགས་ཡོདཔ་སྦེ་གཟིགས་ནུག། དེ་ཚེ་གཡོགཔོ་དང་གཡོགམོ་མི་སེར་ག་ར་སེམས་འཁྲུལ་སྣང་ལངས་ཏེ་སྡོད་པའི་བསྒང་ ཨ་ཞེ་མོ་རའི་སྐུ་ཚེ་མ་རྫོགས་པའི་ཁར་ ཡེ་ཤེས་མཁའ་འགྲོ་མའི་ལུང་བསྟན་ཅིག་ཡང་ ཡོདཔ་ལས་གཤིན་རྗེ་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་གིས་ལོག་སྟེ་ འཇིག་རྟེན་མི་ཡུལ་ལུ་ ཆོས་བསྒྲུབ་པར་བཏང་ནུག། དེ་ལས་ཨ་ཞེ་སྣང་ས་འོད་འབུམ་གྱི་རྣམ་ཤེས་དེ་ མོ་ར་གི་ཧེ་མའི་སྐུ་ཕུང་ནང་ཐིམ་སྟེ་ སྐུ་གཟུགས་དེའི་ཐོག་ལུ་ར་འདས་ལོག་སྦེ་བཞེངསམ་ད་ སྐུ་ཕུང་སྲུང་མི་ག་ར་རྣམ་རྟོག་ལངས་ཏེ་ ལ་ལུ་ཅིག་བྱོག་འགྱོ་རུང་ འདས་ལོག་ཨིནམ་ཧ་གོ་སྟེ་ དེ་ཁར་ཡོད་མི་ག་ར་གིས་དད་པ་མོས་གུས་བསྐྱེད་དེ་ ཕྱག་དང་བསྐོར་ར་རྐྱབ་ནུག། དུས་ཚོད་དེ་ལས་འགོ་བཙུགས་ཏེ་ ཨ་ཞེ་མོ་རའི་སྐུ་ཚེ་ཧྲིལ་བུམ་དམ་པའི་ཆོས་ཡང་དག་པ་ཅིག་བསྒྲུབ་ནིའི་ཐུགས་ཐག་བཅད་དེ་ དམ་པའི་ཆོས་འབད་བར་འགྱོ་ནི་སྐོར་ལས་ མོ་རའི་གཉེན་གྲོགས་དཔོན་གྲགས་པ་བསམ་གྲུབ་ལུ་ཞུ་ནུག། ཨིན་རུང་དཔོན་ཡབ་སྲས་དང་ཨ་ཞེམོ་ ཨ་ནི་སྙེད་མོ་གིས་བཟོད་གསོལ་ཕུལ་ཏེ་ ཤུལ་ལས་ནཱི་བཟུམ་མའི་བྱ་སྤྱོད་མི་འབད་ཟེར་བའི་དམ་བཅའ་ཕུལ་བའི་ཁར་ ལྷག་པར་དུ་མོ་རའི་སྲས་ཀྱི་ཁ་དང་གདོང་ལུ་གཟིགས་ཏེ་ ཕོ་བྲང་ནང་བཞུགས་པའི་མཐའ་མར་ ཨ་ཞེ་མོ་རའི་ཡབ་དང་ཡུམ་དྲན་ཏེ་ གཡུས་ཁར་བྱོནམ་ད་ཡབ་དང་ཡུམ་མཇལ་ཏེ་ ག་ཅི་དེ་སེམས་དགའ་ནུག། ཨ་ཞེ་མོ་རའི་སྐུ་ཚེ་སྔོན་མའི་འཕྲོ་དང་མཁའ་འགྲོ་གི་ལུང་བསྟན་དུས་ལུ་བབས་ཏེ་ བླམ་ཤཀྱཱ་རྒྱལ་མཚན་ཞབས་ཀྱི་སར་བཅར་ཏེ་ ཆོས་ཞུ་སྒྲུབ་པ་གནང་སྦེ་བཞུགསཔ་ད་ ཡབ་རྒྱལ་པོ་དང་སྲས་གྲགས་པ་བསམ་གྲུབ་ཀྱིས་གོཝ་ལས་ དམག་ཆས་བསྒྲིགས་ཏེ་བླམ་དང་ཨ་ཞེ་བཀྲོངས་ནི་དོན་ལུ་དམག་དྲངས་ནུག། རི་ནང་དཔོན་པོའི་དམག་གིས་བླམ་དང་ཨ་ཞེ་གསད་ནི་སྦེ་དཔའ་རྟགས་བླུགས་ནི་འབདཝ་ད་ བླམ་དང་ཨ་ཞེ་གིས་གནམ་ཁར་ཕུར་ཏེ་བཞུགསཔ་ད་ དཔོན་ཡབ་སྲས་དང་དམག་རོགས་ག་ར་ ཁོང་གིས་འབདམི་ལཱ་ལུ་འགྱོད་པ་བསྐྱེད་དེ་ བཤགས་པ་ཕུལཝ་ད་ ཨ་ཞེ་སྣང་ས་དང་བླམ་དེ་གིས་ཡང་བཤགས་པ་བཞེས་ཏེ་ དཔོན་ཡབ་སྲས་དང་དམག་རོགསཔ་ཚུ་ག་ར་བློ་སེམས་ཆོས་ལུ་གྱུར་ཚུགསཔ་སྦེ་བཟོ་གནངམ་སྦེ་བཀོད་དེ་འདུག། རྣམ་ཐར་འདི་ ད་རེས་ནངས་པའི་དུས་ཚོད་ནང་ལུ་ག་ཅི་དེ་ ཕན་རླབས་ཆེཝ་སྦེ་མཐོང་མས། དེ་ཡང་ ད་རེས་ནངས་པའི་མི་ཚུ་ ཆོས་ལུ་དད་པ་ཉམས། ལས་རྒྱུ་འབྲས་ལུ་བརྩི་མཐོང་མེད། ལས་དཀར་ནག་གི་ཁྱད་པར་ཕྱེ་ཤེས་མ་ཤེས་ཀྱི་གནས་སྟངས་ལུ་ དམ་པའི་ཆོས་འདི་ལུ་སྙིང་པོ་ག་དེ་ཅིག་ཡོདཔ་ཨིན་ནའི་སྐོར་ལས་ མི་ཚུ་ལུ་ནད་ལུ་ཕན་པའི་སྨན་གྱི་བདུད་རྩི་བཟུམ་ཡོདཔ་ལས་ བློ་སེམས་ཆོས་ལུ་འགྱུར་ནི་ལུ་ ག་ཅི་དེ་ཕན་ཐོགས་ནི་མས།། རྒྱབ་རྟེན། འཕྲིན་ལས་དབང་ཕྱུག་དང་རིན་འཛིན་རྡོ་རྗེ. (n.d.). ཨ་ཞེ་སྣང་གསལ་གྱི་པར་རི་སྲུང་དེབ.ཕུན་ཚོགས་གླིང: KMT PRESS. རྣམ་ཐར། ༉ སྤྱིར་བཏང་འཛམ་གླིང་རྒྱལ་ཁབ་ག་ཏེ་ལུ་ཡང་ རྫས་ངན་སྨྱོ་རྫས་ལག་ལེན་འཐབ་མི་དེ་ ཉིནམ་གཅིག་བ་ཉིནམ་གཅིག་ཡར་སེང་དང་ དར་ཁྱབ་འགྱོ་བཞིན་དུ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་བཟུམ་སྦེ་ ང་བཅས་རའི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ཡང་ དེ་བཟུམ་མའི་ རྫས་ངན་ལོངས་སྤྱོད་མི་དང་དར་ཁྱབ་གཏང་ནི་ཚུ་ བཀག་དམ་འབད་ནིའི་དོན་ལུ་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༦ ལུ་ཡིག་ཚང་ལྟེ་བ་ཅིག་ ཐིམ་ཕུག་ལུང་བསྟན་ཟམ་པ་ལུ་སྦེ་གཞི་བཙུགས་འབད་མི་དབང་འཛིན་དེ་ འབྲུག་སྨྱོ་རྫས་བཀག་འཛིན་དབང་འཛིན་ཟེར་མི་དེ་ཨིན། དེ་བཟུམ་སྦེ་ སྤྱི་ཟླ་དགུ་པའི་སྤྱི་ཚེས་ ༢༦ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༦ ལུ་ འབྲུག་རྒྱལ་པོའི་བཀའ་རྒྱ་དང་འཁྲིལ་ཏེ་ རྒྱལ་གཞུང་འབྲུག་གི་འགག་སྡེ་གིས་  སྨྱོ་རྫས་དང་འབྲེལ་བའི་ཁྲིམས་ལུགས་བཀོལ་སྤྱོདསྡེ་ཕྲན་ (Narcotic Drug and Law Enforcement Unit) (NDLEU)དེ་གཞི་བཙུགས་མཛད་ནུག། དེ་ཡང་ སྨྱོ་རྫས་དང་འབྲེལ་བའི་གནད་དོན་ཚུ་ བཀག་ཐབས་འབད་ནིའི་དོན་ལུ་ཨིན་མས། དེ་དང་འབྲེལ་བའི་ ཡིག་ཚང་གཞན་ཡང་ ཏམ་ཁུ་དམ་འཛིན་ཡིག་ཚང་(Tobacco control office)ཟེར་ ཏམ་ཁུ་དམ་འཛིན་བཀོད་ཚོགས་ (Tobacco control board) ཀྱི་མངའ་འོག་ལུ་ཡོད་མི་དེ་ ཏམ་ཁུ་དམ་འཛིན་བཅའ་ཁྲིམས་ ༢༠༡༠ (Tobacco control Act 2010) དང་འཁྲིལ་ཏེ་གཞི་བཙུགས་གནང་ནུག།(“Facebook,”n.d.) འབྲུག་སྨྱོ་རྫས་བཀག་འཛིན་དབང་འཛིན་ཟེར་ གཞི་བཙུགས་འབད་དགོ་མི་དམིགས་ཡུལ་གཙོ་བོ་ར་ རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་དང་ལྡན་པའི་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ སྨྱོ་རྫས་ཀྱི་རིགས་དང་དེ་ལུ་ལོངས་སྤྱོད་མི་ཚུ་བཀག་དམ་འབད་ནི་དོན་ལུ་དང་། དེ་བཟུམ་སྦེ་ར་ དམིགས་གཏད་དེ་ཡང་ གལ་གནད་ཆེ་བའི་ལས་སྡེ་གཅིག་སྦེ་བཟོ་སྟེ། རྒྱལ་ཁབ་འདི་ནང་ལུ་འབད་མ་རུང་པའི་སྨྱོ་རྫས་ཀྱི་རིགས་ཉོ་བཙོང་འབད་ནི་ཚུ་ ཕན་ནུས་ཆེ་བའི་སྒོ་ལས་བཀག་ཐབས་འབད་ནི་ཚུ་འགོ་འདྲེན་འཐབ་ནིའི་དོན་ལུ་ཨིན་མས། (Bhutan Narcotics Control Authority, n.d.) དེ་འབདཝ་ལས་ ད་ལྟོ་འབད་བ་ཅིན་ ཡིག་ཚང་དེ་འཛིན་སྐྱོང་འཐབ་མི་གོ་གནས་ཀྱི་གནས་རིམ་ཚུ་ཡང་ ཡོངས་ཁྱབ་མདོ་ཆེན།ལས་རོགས་ཡོངས་ཁྱབ་མདོ་ཆེན། དེ་ལས་ གཞན་ཡང་ བདག་སྐྱོང་དང་དངུལ་འབྲེལ་ཞབས་ཏོག་གི་གཙོ་འཛིན། མཁོ་མངག་མར་ཕབ་སྡེ་ཚན་(Demand Reduction Division) གྱི་འགོ་དཔོན་དང་བཀྲམ་སྤེལ་མར་ཕབ་སྡེ་ཚན་(Supply Reduction Division) གྱི་འགོ་དཔོན་དང་བཅས་ ཡོངས་བསྡོམས་ཀྱིས་ལས་གཡོགཔ་ལྔ་བཅུ་ཡོདཔ་ཨིན་མས།("Staff profile," n.d.) དབང་འཛིན་དེ་གིས་ སྨྱོ་རྫས་དང་ཆང་གི་རིགས་ལོངས་སྤྱོད་པ་ཅིན་དེ་གི་ཉེས་དམིགས་ག་དེ་སྦེ་ཡོདཔ་ཨིན་ན་གི་སྐོར་ལས་མི་དམངས་ཡོངས་ལུ་གོ་བརྡ་སྤེལ་ནི། སྨྱོ་རྫས་ལོངས་སྤྱོད་མི་ཚུ་ལུ་ drop in centreགི་ཐོག་ལས་ཞབས་ཏོག་ཕུལ་ནི། ཆང་དང་སྨྱོ་རྫས་ལུ་ལང་ཤོར་ཐལ་ཏེ་ཡོད་པའི་མི་ཚུ་ལུ་ སྨན་རིགས་དང་བསླབ་སྟོན། དེ་ལས་མི་སྡེ་དང་འབྲེལ་བའི་ལས་རིམ་དང་ཁོང་ལུ་ལྟ་ཏོག་ཞབས་ཏོག་གི་སྒོ་ལས་ཁོང་གི་མི་ཚེ་ལེགས་བཅོས་འབད་ནིའི་དོན་ལུ་ མི་སྡེའི་ཞབས་ཏོག་དང་ རྒྱབ་སྐྱོར་ཚུ་བྱིན་ནི་ཨིན། གཞན་ཡང་ ན་གཞོན་ག་ར་ལུ་ཆང་དང་སྨྱོ་རྫས་ལོངས་སྤྱོད་མ་བཏུབ་པའི་སྐོར་དང་དེའི་ཉེས་དམིགས་སྐོར་ལས་ IEC གོ་བ་བརྡ་སྤྲོད་འབད་ནི་ཚུ་འདུག། དེ་ཚུ་མཁོ་མངག་མར་ཕབ་སྡེ་ཚན་(Demand Reduction Division)དང་བཀྲམ་སྤེལ་མར་ཕབ་སྡེ་ཚན་(Supply Reduction Division)གཉིས་ཀྱི་གོ་འདྲེན་ཐོག་ལས་གཞི་བཙུགས་འབད་དེ་འདུག། དེ་མ་ཚད་མཁོ་མངག་མར་ཕབ་སྡེ་ཚན་(Demand Reduction Division)གྱིས་སྨྱོ་རྫས་ལོངས་སྤྱོད་མི་ཚུ་ལུ་སྔ་གོང་བརྟག་ཞིབ་དང་བཀག་ཐབས་མཛད་ནི། དེ་ལས་སྐྱོང་བཞག་དང་མི་ཚེ་ལེགས་འགྱུར་གི་ལས་རིམ་ཚུ་འགོ་འདྲེན་འཐབ་ནིའི་དོན་ལུ་འགན་ཁུར་འབག་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། (Bhutan Narcotics Control Authority, n.d.) འབྲུག་སྨྱོ་རྫས་བཀག་འཛིན་དབང་འཛིན་དེ་གིས་ ད་ལྟོ་ཚུན་ཚོད་ཀྱི་བར་ན་ སློབ་གྲྭ་གྱངས་ཁ་མ་ཆོདཔ་ཅིག་གི་སློབ་དཔོན་ཚུ་ལུ་ གཞི་རྟེན་སྨྱོ་རྫས་དང་ཏམ་ཁུ་བཀག་འཛིན་དང་འབྲེལ་བའི་ཤེས་ཡོན་སློབ་སྦྱོང་བྱིན་ནི་ཡོད། དེ་བཟུམ་སྦེ་ སྨྱོ་རྫས་ལུ་ལང་ཤོར་ཐལ་མི་དེ་ཚུ་ལུ་ཡང་ སྨན་བཅོས་བྱིན་ནི་ལ་སོགས་པའི་ རྒྱབ་སྐྱོར་དང་ཞབས་ཏོག་ཚུ་ འཕྲོ་མཐུད་དེ་ར་འབད་དེ་འདུག། རྒྱབ་རྟེན། ༡.Facebook. (n.d.). Facebook. https://m.facebook.com/bnca2015 ༢. (n.d.). Bhutan Narcotics Control Authority. https://bnca.gov.bt/ ༣. Staff profile. (n.d.). Bhutan Narcotics Control Authority. https://bnca.gov.bt/about-us/staff-profile/ འབྲུག་གི་ཡིག་ཚང་དང་ལས་སྡེ། དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ སངས་རྒྱས་གཉིས་པ་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ་གིས་བྱིན་གྱིས་བརླབས་པའི་སྦས་གནས་ ཁྱད་འཕགས་ཅན་ཅིག་དང་ སྐྱེས་བུ་དམ་པ་མང་རབས་ཅིག་གིས་ས་གཞི་ག་ར་ གནས་གྱི་རང་བཞིན་ལུ་བྱིན་གྱིས་བརླབས་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཨིན། དེ་གིས་སྦེ་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་མཐའ་དབུས་མེད་པའི་ནང་ལུ་ ཁྱད་དུ་འཕགས་པའི་གནས་དང་བྱིན་རླབས་ཅན་གྱི་མཚོ་ཆེ་ཆུང་ལེ་ཤ་ཅིག་ར་མཇལ་ནི་ཡོད། དེ་ཚུ་གི་གྲས་ལས་གཞལམ་སྒང་རྫོང་ཁག་ ནང་སྐོར་རྒེད་འོག་གཡུས་བུ་ལི་ ནགས་ཚལ་གྱི་སྦུག་ལུ་ སྨན་མོའི་མཚོ་དེ་ ག་ནི་བ་མཛེས་ཏོག་ཏོ་སྦེ་ཆགས་ཏེ་ཡོད། སྲོལ་འཛིན་ལས་ཁུངས་ཅ་རྙིང་འཛིན་སྐྱོང་སྡེ་ཚན་ (པར་ལོ ༢༠༡༤ ཤོག་གྲངས་༡༥༩) གིས་འབད་བ་ཅིན།  བུ་ལི་ཟེར་སླབ་དགོ་མི་འདི་ བུ་ལི་གཡུས་ཚན་གྱི་སའི་དབྱིབས་གསེར་གྱི་གཞོངམ་བཟུམ་ཅིག་ནང་ཆགས་ཏེ་ཡོད་པའི་ གཡུས་ཚན་འདི་ པདྨའི་ལོ་འདབས་ཀྱི་སྦུག་ལུ་ ཡར་འབུར་ཏེ་ཡོད་པའི་གླིང་ནང་ཆགས་ནི་འདི་གིས་འབུར་གླིང་ཟེར་ཨིན་མི་དེ་ ཟུར་ཉམས་ཏེ་བུ་ལི་ཟེར་དར་ཁྱབ་སོང་ནུག་ཟེར་  གཡུས་ཁའི་རྒས་ཤོས་ཚུ་གིས་བཤད་དོ་ཡོདཔ་སྦེ་བཀོད་ནུག། བུ་ལི་སྨན་མོའི་བླ་མཚོ་དེ་ཧེ་མ་ བོད་ཀྱི་སའི་མཐིལ་དབུས་གཙང་གཉིས་ལས་ གཙང་ལུ་འབྲུག་ར་ལུང་ཕྱུག་མའི་གླུང་རིགས་ལས་བྱོན་ཏེ་ བོད་འབྲུག་གཉིས་ཀྱི་ས་མཚམས་ མོན་ལ་དཀར་ཅུང་ལས་སྦེ་ ལ་ལུང་ལེ་ཤ་ཅིག་བརྒལ་སྟེ་ བུམ་ཐང་ལས་བརྒྱུད་དེ་ མཚོ་ཆགས་ནི་གི་ས་གཞི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་ཏོག་ཏོ་ཅིག་ འཚོལ་ཡི་འཚོལ་ཡི་འོངསམ་ད་ ཕྱི་རུ་ཉིམ་མ་འཛུལཝ་ཅིག་ཁར་ ཁེངས་བུ་ལི་ལུ་ལྷོད་ནུག། དེ་ལས་ བུ་ལི་སྨན་མོའི་བླ་མཚོ་དེ་ ཧེ་མ་ བུ་ལི་གཟིར་བ་ཁ་ཟེར་སར་ གཞི་ཆགས་པའི་ཤུལ་ལུ་ དེ་ཁ་གི་མི་ཚུ་གིས་བཙོག་གྲིབ་བཏངམ་ལས་ ས་གནས་བེར་སྤང་ཟེར་སར་སྤོ་སྟེ་སོང་ནུག། དོ་རུང་དེ་ཁར་ཡང་ཧེ་མ་བཟུམ་སྦེ་ ཉག་མཁར། མཚལ་མདངས། འདུན་མང་ཚུ་ནང་འགྱོ་སའི་གཞུང་ལམ་དེ་ཁ་ལས་ཨིནམ་ལས་ མི་སེར་ཚུ་ཡར་མར་འགྱོཝ་ད་ ལ་ལུ་སྐྱེས་གྲིབ་དང་ཤི་གྲིབ་ཚུ་སྒྱེས་ཏེ་འོངསམ་ལས་ དེ་ཁར་ཡང་བཞུགས་མ་ཚུགས་པར་  ད་ལྟོ་བཞུགས་སར་སྤོ་སྟེ་བྱོན་ནུག། བར་སྤང་ལུ་ད་ལྟོ་བར་ན་ཡང་མཚོ་གི་ཤུལ་ཨ་ཙི་རེ་ཡོདཔ་དང་  བེར་སྤང་ལས་ཕྲང་སྟེ་ད་ལྟོ་བློ་མཚོ་ཡོད་སར་སའི་འོག་ལས་ཐོན་བྱོན་ནུག། ལྷ་ལུང་ཐུགས་སྲས་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་པ་ཐེག་མཆོག་བསྟན་པའི་རྒྱལ་མཚན་ (༡༩༥༡-༢༠༡༠) མཆོག་གིས་མཛད་གནང་མི་ བུ་ལི་སྨན་མོའི་མངོན་རྟོགས་ནངལུ་ བུ་ལིའི་སྨན་བཙུན་ཆེན་མོ་འདི། སྐུ་མདོག་དཀར་ལ་མཛེས་པའི་འཛུམ་མདངས་ཅན།  མཚན་དཔེའི་གཟི་འོད་འཕྲོ་བ། མེ་ཏོག་གི་ཐོད་བཅིངས་དང་སྦྲུལ་མགོའི་གདེངས་ཀ་ཅན། སྐུ་ལུ་འཇམ་པའི་དར་ཟབ་ཀྱི་ན་བཟའ་གིས་བརྒྱན་པ། གསེར་དངུལ་ལས་གྲུབ་པའི་རྒྱན་ཆ་མགུལ་རྒྱན། ཕྱག་གདུབ། ཞབས་གདུབ། སོར་གདུབ་ལ་སོགས་པ་རིན་པོ་ཆེ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་ཚོམ་ཅན་གྱིས་བརྒྱན་པ། བརྒྱད་གཉིས་ལང་ཚོའི་དཔལ་ཅན། མཛེས་སྒུག་གི་ཕུལ་དུ་ཕྱིན་པ། གང་ལ་གང་འདོད་ཀྱི་དངོས་གྲུབ་ཆ་མཉམ་སྟེར་བ་ལུ་ཐོགས་པ་མེད་པའི་བརྡ་རྟགས་ལུ་ ཡིད་བཞིན་གྱི་ནོར་བུ་ཕྱག་གཉིས་ཐལ་སྦྱར་གྱི་ཚུལ་ལུ་འཛིན་པ། སྐུ་སྨད་སྦྲུལ་མཇུག་ཏུ་འཁྱིལ་ཞིང་བཞུགས་ཡོདཔ་སྦེ་འཁོད་དེ་འདུག། བུ་ལི་མཚོ་དེ་སྨོན་ལམ་གང་བཏབ་ཨིནམ་སྦེ་བཤད་སྲོལ་འདུག། ག་ཅི་སྦེ་ཟེར་བ་ཅིན་ མཚོ་དེ་ལུ་བརྟེན་ཏེ་  གཡུས་ཁ་ལུ་ལོ་ཐོག་ཚུ་ལོ་ཨ་རྟག་རང་ཕུན་སུམ་ཚོགས་ཏོག་ཏོ་སྐྱེསཝ་མ་ཚད་ ནད་མུག་འཁྲུག་རྩོད་དང་འབྱུང་བ་བཞི་གི་རྐྱེན་ངན་ཚུ་ག་ནི་ཡང་མེད་པར་ གངས་བར་ནང་གི་ཆུ་འཐུང་། སྤྲིན་བར་ནང་གི་ཉིམ་བསྲོ་ཏེ་དགའ་སྐྱིད་ངང་ལུ་སྡོད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། མཚོ་དེ་མཇལ་བར་འགྱོ་བའི་སྐབས་ རང་སོའི་བསོད་ནམས་དང་བསྟུན་ཏེ་ མཚོ་གི་མཐའ་སྐོར་ལས་ཕར་དཀར་མེ། མེ་ཏོག། རྡོ་རྗེ། དུང་དཀར། དར་ཤིང་ལ་སོགས་པ་ངོ་ཚར་ཆེ་བའི་མཇལ་ཁ་གནངམ་ཨིན་མས། དེ་གིས་ཡང་མ་ཚད་པར་  སྐལ་བ་དང་ལྡན་པའི་སྐྱེས་བུ་དམ་པ་ཚུ་ལུ་  མཚོ་སྨན་དེ་གིས་ རིན་ཆེན་གསེར་ལས་གྲུབ་པའི་ལྷ་ཁང་ཚུ་ཡང་མཇལ་ཁ་གནངམ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་པས། གལ་སྲིད་མཚོ་མཇལ་བར་འགྱོཝ་ད་ སྐྱེས་གྲིབ་དང་ཤི་གྲིབ་ལ་སོགས་པ་ཡོད་པའི་མི་རེ་ཡོད་པ་ཅིན་ ས་སྨུག་སྤུབས་ནི་དང་ ཆརཔ་དང་རླུང་  སེརཝ་རྐྱབ་ནི་ལ་སོགས་པའི་འཚུབ་སྟོན་དོ་ཡོདཔ་དང་། དེ་བཟུམ་སྦེ་  སྨན་མོའི་སྒོ་རཔ་གི་མཚོ་དེ་ཁར་ཡང་ སྐྱེས་གྲིབ་དང་ཤི་གྲིབ་ཡོད་མི་ཚུ་འགྱོ་བ་ཅིན་ རྟགས་ཚན་ངན་པ་ལེ་ཤ་རང་སྟོན་དོ་ཡོདཔ་སྦེ་བཤད་སྲོལ་འདུག། མཚོ་གི་མཐའ་སྐོར་ཚུ་དྲི་མ་མེད་པར་ཧིང་སངས་ས་བཞག་ནིའི་དོན་ལུ་ མཚོ་བྱ་གཉིས་ཀྱིས་དྲོ་པ་ཨ་རྟག་ར་ མཚོ་ཞགས་དང་ཤོམ་འདབ་ཡོད་མི་ཚུ་ དྭངས་འཕྲོས་འཕྲོས་སྦེ་སེལ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། བསོད་ནམས་དང་ལྡན་པའི་མི་ཚུ་ལུ་ མཚོ་བྱ་གིས་གཤོགཔ་ཕར་ཚུར་རྒྱ་རིངམ་བཟོ་སྟེ་ སེལ་བའི་མཇལ་ཁ་ཡང་ཐོབ་དོ་ཡོདཔ་ཨིནམ་པས། བུ་ལི་གཡུས་ཁར་  མཚོ་བསྡམ་ཟེར་རང་ཟླ་བརྒྱད་པ། དགུ་པ། བཅུ་པ་གསུམཔོ་དེ་   མཚོ་མཇལ་བར་འགྱོ་མ་ཆོགཔ་སྦེ་ བུ་ལིཔ་དམངས་ཀྱི་བར་ན་གན་རྒྱ་བཟོ་སྟེ་འདུག། དེ་སྦེ་བཟོ་དགོ་པའི་དམིགས་ཡུལ་གཙོ་རང་  དུས་ཚོད་དེ་ཁར་  ལོ་ཐོག་བཏབ་ནི་དང་བསྡུ་ནིའི་དུས་ཚོད་འབད་ནི་དེ་གིས་ མཚོ་ལུ་གྲིབ་ཕོག་མ་བཅུག་པར་བཞག་ཐབས་ལུ་ཨིན་མས། རྒྱབ་རྟེན། ནང་སྲིད་དང་སྲོལ་འཛིན་ལྷནཁག། ( གནམ་ལོ་༢༠༡༤ ) གནས་ཡིག་ཀུན་ཕན་ལམ་སྟོན། གླེགས་བམ་་༦། ཤོག་གྲངས་༡༥༡། འབྲུག། སྲོལ་འཛིནལས་ཁུངས་ཅ་རྙིང་འཛིན་སྐྱོང་སྡེ་ཚན། འབྲུག་གི་མཚོ། ཁྱི་མེད་ལྷ་ཁང་དེ་ སྤུ་ན་ཁ་རྫོང་ཁག་ བརཔ་རྒེད་འོག་ མི་འཚིག་ནང་ཁྲོམ་ལས་ཁུ་རུ་ཐང་དང་ སྤུན་ཁ་འགྱོ་སའི་སྒོར་ལྟབ་གཉིས་ལས་སོབ་ས་ཁའི་གཡུས་ཚན་ལས་འགྱོ་དགོཔ་ཨིན། ཧེ་མ་འབད་བ་ཅིན་སྣུམ་འཁོར་ལམ་མེད་པར་སོབ་ས་ཁའི་གཡུས་ཚན་ལས་ དུས་ཡུན་སྐར་མ་ ༢༢ ཀྱི་རིང་ལུ་རྐང་ཐང་སྦེ་འགྱོ་དགོཔ་ཨིན་རུང་ ད་རེས་ནང་པ་སྣུམ་འཁོར་ལམ་ཡོདཔ་ལས་སྟབས་བདེ་ཏོག་ཏོ་བཟོ་སྟེ་ཡོད། ལྷ་ཁང་དེ་གི་མཐའ་འཁོར་ལུ་ ཤིང་འབྲས་ཀྱི་རིགས་རྣམ་པར་སྣ་ཚོགས་བཙུགས་ཏེ་ཡོད་པའི་ཁར་ སྤང་ཐང་ཉམས་དགའ་ཏོག་ཏོ་སྦེ་ཡོདཔ་ལས་ལྷ་ཁང་མཇལ་བར་འགྱོ་མི་ཚུ་གིས་ མཛར་ཅུམ་ཟ་ནི་དང་འབྲེལ་ཏེ་འགྱོཝ་ཨིན་མས། ལྷ་ཁང་དེ་གི་ཉེ་འདབས་ལུ་ཡོད་པའི་གཡུས་ཚན་དང་ ཚོང་ཁང་གི་གྱང་གུར་ལས་ཕར་བལྟ་བ་ཅིན་ཕོ་མཚན་གྱི་རི་མོ་བྲིས་ཏེ་ཚོན་བཏང་བཏངཔ་མ་འདྲཝ་ལེ་ཤ་མཐོང་ཚུགས། དེ་སྦེ་བཞག་དགོ་པའི་རྒྱུ་མཚན་དེ་ཡང་གཙོ་བོ་འཕྱར་ཁ་གཏང་མི་ལས་སྲུང་ཐབས་ཀྱི་དོན་ལུ་དང་ རྒྱུ་བསོད་ནམས་བསགས་ནི་དང་བར་ཆད་མི་འབྱུང་ནིའི་དོན་ལུ་ཨིན་པས། (Chime lhakhang website.n.d.)དེ་མ་ཚད་ལྷ་ཁང་དེ་ཁ་ལས་ མི་འཚིག་ན་ཁྲོམ་ཡང་མཐོང་ཚུགས་པའི་ཁར་ དེའི་ཉེ་འདབས་ལུ་མཆོད་རྟེན་གནགཔོ་ཅིག་ཡང་མཇལ་ཚུགསཔ་ཨིན། དེ་ཡང་ཧེ་མ་ ཆོས་རྗེ་འབྲུག་པ་ཀུན་ལེགས་ཀྱིས་ རྡོ་སྐྱོང་ལའི་བདུདམོ་དམ་ལུ་བཏགས་པའི་སྐབས་བདུདམོ་དེ་ ལོད་པའི་ས་ལུ་ལྷོདཔ་ད་རོ་ཁྱི་དམར་པོ་ལུ་སྤྲུལ་མི་དེ་་ དམ་ལུ་བཏགས་ཞིནམ་ལས་ས་གནས་དེ་ཁར་མ་འོངས་པ་ལུ་ལྷ་ཁང་བཞེངས་ནིའི་ལུང་བསྟན་གཟིགས་ཏེ་མཆོད་རྟེན་ནགཔོ་དེ་བཞེངས་གནང་ནུག། ལུང་བསྟན་དེ་དང་འཁྲིལ་ཏེ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༤༩༩ ལུ་འབྲུག་ཆེན་ངག་དབང་ཆོས་རྒྱལ་གྱིས་ཁྱི་མེད་ལྷ་ཁང་བཞེངས་གནང་ནུག། (Chimi lhakhang.n.d.) སྤྱིར་བཏང་ལྷ་ཁང་དེ་གི་མཚན་ཁྱི་མེད་ལྷ་ཁང་ཟེར་གོང་གི་གནད་དོན་ལྟར་ཞུཝ་ཨིན་རུང་ མི་དེ་ཚུ་གིས་སྒྲ་ཉམས་ཏེ་འཆི་མེད་ལྷ་ཁང་ཟེར་སླབ་ཨིན་པས། ལྷ་ཁང་དེ་གི་བཟོ་བཀོད་ཡང་འབྲུག་པའི་སྔར་སྲོལ་ལམ་ལུགས་ལྟར་ གྲུ་བཞི་སྦེ་བཞེངས། ལྡེབས་རིས་དང་ལྷ་ཁང་སྐོར་ར་རྐྱབ་སྟེ་དར་ཤིང་འདྲ་མིན་སྣ་ཚོགས་འཕྱར་ཏེ་ཡོད། ལྷ་ཁང་དེ་གི་ནང་རྟེན་གཙོ་བོ་ར་ འོ་ལ་རྒད་པོ་བསྟན་འཛིན་གྱི་མྱང་འདས་མཆོད་རྟེན་ཨིནམ་ལས་མཚན་ཡང་ ནང་རྟེན་མཆོད་རྟེན་ཟེར་ཞུཝ་ཨིན་པས། དེ་བཟུམ་སྦེ་ བླ་མ་ངག་དབང་ཆོས་རྒྱལ་དང་ བླ་མ་འབྲུག་པ་ཀུན་ལེགས་ཀྱི་སྐུ་འདྲ་ཡང་ཡོད་པའི་ཁར་ ས་གནས་དེཁའི་གནས་བདག་ཀླུམོ་ཆོས་སྐྱིད་མོའི་ཀ་ཁྲབ་ཡང་མཇལ་ནི་ཡོད། གལ་སྲིད་བཟའ་ཚང་ནང་ཨ་ལོ་སྐྱེ་ར་མ་བཏུབ་པ་ཅིན་ ལྷ་ཁང་དེ་ཁར་ཕོ་མོ་གཉིས་ཆ་ར་འོངས་ཏེ་ དད་པ་དང་མོས་གུས་ཀྱི་སྒོ་ལས་གསོལཝ་དང་སྨོན་ལམ་བཏབ་སྟེ་དངོས་གྲུབ་ཞུ་བ་ཅིན་ བུ་གཞི་གི་དངོས་གྲུབ་གནངམ་ཨིན་ཟེར་བའི་ཡིད་ཆེས་སྐྱེདཔ་མ་ཚད་ ལ་ལུ་ཅིག་ལུ་དངོས་སུ་བྱུང་ཡོདཔ་སྦེ་བཤད་སྲོལ་ཡང་འདུག། “ལྷ་ཁང་གི་འོག་ལུ་ཡོད་པའི་ཙན་ལྡན་ཤིང་དེ་ བླ་མ་གི་ཕྱག་འཁར་དང་། རྒྱབ་ཁར་ཡོད་པའི་ཐེད་སྟོང་ཤིང་སྦོམ་དེ་བླ་མ་གི་སྲོག་ཤིང་དང་། ཐེད་སྟོང་ཤིང་ཆུང་ཀུ་དེ་ ལྷ་ཁང་གི་གནས་བདག་ཀླུ་མོ་ཆོས་སྐྱིད་མོའི་སྲོག་ཤིང་ཨིནམ་སྦེ་བཤད་ནི་འདུག། ”( གནས་ཡིག་ཀུན་ཕན་ལམ་སྟོན། གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༡༧ ཤོག་གྲངས ༤༩ )ནང་ལུ་ ལྷ་ཁང་དེ་ཁ་ལས་ཨ་ལུ་གསར་སྐྱེས་ཀྱི་མིང་ཞུ་བའི་སྐབས་ བླ་མའི་མཚན་དང་སྦྲགས་ཏེ་ཀུན་ལེགས། འཆི་མེད། ཆོས་སྐྱིད་ཟེར་འཐོབ་ཨིན་ཟེར་བཀོད་ནུག། སྤྱིར་བཏང་ལྷ་ཁང་དེ་ སྔར་སྲོལ་ལམ་ལུགས་བདག་འཛིན་འབད་ཐབས་ཀྱི་དོན་ལུ་བཞེངས་ཡོད་པའི་ཁར་ བླ་མ་འབྲུག་པ་ཀུན་ལེགས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་སྤེལ་ཐབས་ལུ་བཞེངས་བཞེངསཔ་ཨིན་པས། དེ་འབད་ནི་འདི་གིས་ད་རེས་ནངས་པ་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་འཁོད་ཀྱི་མི་སེར་ལ་ལུ་ཅིག་རྐང་བཙུགས་ཏེ་ར་བུ་གི་དངོས་གྲུབ་ཞུ་བར་འོང་དོ་ཡོདཔ་དང་། ལ་ལུ་ཅིག་ཨ་ལུ་གསོ་མ་ཚུགས་རུང་སྐྱབས་བཅོལ་བར་ལྷ་ཁང་དེ་ནང་འོངམ་མ་ཚད་ ཕྱིའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ལྟ་བཤལཔ་ཚུ་མང་ཤོས་ཅིག་རང་འོང་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། རྒྱབ་རྟེན། (chime lhakhang architecture, n.d.) Retrieved from:       https://www.chimilhakhang.com/architecture (chimi lhakhang, n.d.) Retrieved from: http://www.punakha.gov.bt/en/tourism/chimi-lhakhang བསྟན་འཛིན་རྡོ་རྗེ་དང་ཨྱོན་རྒྱན་བསྟན་འཛིན། (གནམ་ལོ་མེད། ༢༠༡༧ ) གནས་ཡིག་ཀུན་ཕན་ལམ་སྟོན། ཀྲི་ཨེན་དཔར་བསྐྲུན་ཁང། ཐིམ་ཕུག། འབྲུག་གི་ལྷ་ཁང་། རྒྱལ་སྲས་དྲག་ཤོས་འཇིགས་རྒྱལ་ཨོ་རྒྱན་དབང་ཕྱུག་དེ་ ཡབ་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་འཇིགས་མེད་སེངྒེ་དབང་ཕྱུག་དང་ ཡུམ་རྒྱལ་ཡུམ་ཨ་ཞེ་རྡོ་རྗེ་དབང་མོ་དབང་ཕྱུག་གཉིས་ཀྱི་སྲས་ལུ་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༤ སྤྱི་ཟླ་ ༧ པའི་སྤྱི་ཚེས་ ༡༦ ལུ་སྐུ་འཁྲུངས་ནུག། ཁོ་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དབང་ཕྱུག་བརྒྱུད་འཛིན་གྱི་རྒྱལ་རབས་བཞི་པའི་སྲས་གཉིས་པ་འབདཝ་ལས་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༦ སྤྱི་ཟླ་ ༢ པའི་སྤྱི་ཚེས་ ༥ ལུ་ ཁོ་རའི་སྐུ་ཚཝ་འབྲུག་རྒྱལ་ལྔ་པའི་སྲས་འཇིགས་མེད་རྣམ་རྒྱལ་མ་འཁྲུངས་ཚུན་ཚོད་འབྲུག་གི་རྒྱལ་བརྒྱུད་འཛིན་པའི་སྲས་སྦེ་བརྩིས་ནུག། དེ་ལས་ཁོ་གི་ཡབ་ཡུམ་གཅིག་གི་སྐུ་མཆེད་དེ་ ཁོ་རའི་ཨ་ཞེམོ་རྒྱལ་པོའི་སྲསམོ་ཨ་ཞེ་བསོད་ནམས་བདེ་ཆེན་དབང་ཕྱུག་ཨིན་མས། ཁོ་གིས་ཕྱག་དཔེ་དེ་ འབྲུག་ལུ་དབྱངས་ཅན་ཕུག་འབྲིང་རིམ་སློབ་གྲྭ་གོང་མའི་ནང་གཟིགས་ནུག། དེ་གི་ཤུལ་ལས་ སྤྱི་ལོ་༢༠༠༣ ལུ་ཕྱི་རྒྱལ་ཡུ་ཨེསི་ཀ་ལནེག་ཊི་ཀཊི་ཝ་ལིང་ཕོརཊ་ཅཱོཊི་རོསི་མེ་རི་ཧཱོལ་ ( Choate Rosemary Hall in Wallingford, Connecticut, USA) ནང་ལས་མཐར་འཁྱོལ་ནུག། སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༣ ལས་ཁོ་གིས་ ཨོགསི་ཕོརཊི་ཡུ་ནའི་ཊེཊི་ཀིང་ཌམ་ ( Oxford United Kingdom ) གྱི་ཨེསི་ཊི་པེ་ཊརསི་ (St Peter’s College ) མཐོ་རིམ་སློབ་གྲྭ་ནང་ལས་ རིག་གསར་བྱུང་རབས་དང་སྲིད་དོན་མཚན་རིག་( Modern History and Political Science) གཟིགས་ཏེ་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༧  ལུ་གཙུག་ལག་གཞི་རིམ་དང་ ( Bachelors and Honorary )  གཙུག་ལག་གོང་མའི་( Master’s Degree ) ཤེས་ཡོན་མཐར་འཁྱོལ་ནུག། ད་རུང་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༢ ནང་ལུ་ སིངྒ་པོར་ (Singapore) དང་ཕཱོན་ཊེན་བལིའུ་ཀེམ་པཱསི་ (Fontainbleau campuses)གི་ཨིན་སིཊི་ (INSEAD) ལུ་གར་དྲགས་ཀྱི་ཆོས་ཚན་ སྤྱིར་བཏང་འཛིན་སྐྱོང་དང་གྲུབ་འབྲས་དྲག་ཤོས་ལུ་འཕོ་སྒྱུར་( Transition to General Management and Leading for Results)གཉིས་གཟིགས་ནུག། ཁོ་གིས་འབྲུག་པའི་སྐུ་སྲུང་དམག་མི་དང་གཅིག་ཁར་སྤྱི་ལོ་༢༠༠༣ ནང་འབྲུག་པའི་དམག་མི་ནང་འཛུལ་ནུག། རྒྱལ་སྲས་འཇིགས་རྒྱལ་ཨོ་རྒྱན་དབང་ཕྱུག་གིས་ཕྱག་ལཱ་ཁོ་རའི་སྐུ་མཆེད་ཚུ་དང་བགོ་བཤའ་རྐྱབ་ཡོདཔ་དང་ ཁོ་གིས་རྒྱལ་པོའི་སྐུ་ཚབ་སྦེ་རྒྱལ་ཁབ་ནང་དང་ཕྱི་རྒྱལ་ལས་ཕར་མང་སུ་སྦེ་འབྱོན་ནི་ཡོདཔ་ཨིན་མས། རྒྱལ་སྲས་མཆོག་གིས་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༨ ལུ་་ ཨིསི་མིད་སོ་ནིཡཱན་ཕོལག་ལའིཕ་( Smithsonian Folk life Festival )རྒྱལ་སྤྱི་སྔར་སྲོལ་གྱི་སྲོལ་རྒྱུན་འགྲེམས་སྟོན་ དུས་སྟོན་ནང་གཟིགས་སྐོར་ལུ་བྱོན་ཏེ་དེ་ཁར་འཛོམས་མི་ཚུ་དང་གསུང་གྲོས་མ་གནང་པའི་ཧེ་མ་འགོ་བཙུགས་ཀྱི་གསུང་བཤད་ཅིག་གནང་ནུག། མཇུག་བསྡུ་ཁམས་ལུ་ཁོ་གིས་འཁྲབ་སྟོན་པ་དག་པ་ཅིག་དང་གཅིག་ཁར་ འབྲུག་གི་དུས་སྟོན་༢༠༠༨ ( Bhutan Festival 2008 ) དེ་ ཨི་ཨེལ་པ་སོ་ཊེག་སེསི་གི་གཙུག་ལག་སློབ་གྲྭ་( Univesity of Texas at El Paso) ནང་གཟིགས་པར་བྱོན་ནུག། རྒྱལ་སྲས་མཆོག་རྒྱལ་ཚབ་དང་འབྲུག་ཨོ་ལིམ་པིག་ཚོགས་ཆུང་གི་སྲིད་འཛིན་ཅིག་འབདཝ་ལས་ཁོ་གིས་ ཀོ་པེན་ཧ་གེན་ལུ་ ( Copenhagen ) ་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༠༩ གི་ ཨོ་ལིམ་པིག་འཛོམས་འདུ་(Olympic Congress ) ཐེངས་ ༡༣ པ་དེ་གཟིགས་པར་བྱོན་ནུག། ཨ་ཤ་ག་བཱད་དང་ཊག་མི་ནོཊཱན་(Ashagabat, Turkmenitan) ལུ་ཚོགས་ཡོད་པའི་ ཨེ་ཤི་ཡ་གི་ཨོ་ལིམ་པིག་ཚོགས་སྡེ་(Olympic Council of Asia) གི་སྤྱི་ཚོགས་ཐེངས་ ༣༤ པའི་ནང་ལུ་ རྒྱལ་སྲས་མཆོག་་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ཁྲི་འཛིན་སྦེ་བཀལ་ཡོདཔ་ལས་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༥ ལས་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༩ ཚུན་ལོ་ངོ་བཞི་གི་རིང་ལུ་ཕྱག་ཞུ་དགོཔ་སྦེ་ཨིན་མས། ༼འབྲུག་པའི་ཨོ་ལིམ་པིག་ཚོགས་ཆུང་གིས་ སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༨ སྤྱི་ཟླ་ ༡༠ པའི་སྤྱི་ཚེས་ ༩ ལས་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་ཨོ་ལིམ་པིག་ཚོགས་ཆུང་གི་འཐུས་མི་ ( Candidature ) དེ༌ ཨེན་ཨོ་སི་(NOC ) དང༌འབྲེལ་བ་ཡོདཔ་སྦེ་ དེ་ཡང་འབྲུག་པའི་ཨོ་ལིམ་པིག་ཚོགས་ཆུང་ཨིན་མི་ནང་བཙག་འཐུ་འབད་ནུག།༽ ཁོ་གིས་རྒྱལ་པོའི་སྐུ་ཚབ་དང་འབྲུག་ཨོ་ལོམ་པིག་ཚོགས་ཆུང་གི་སྲིད་འཛིན་སྦེ་རྫོང་ཁག་ཉི་ཤུ་གི་གཉའ་རྒོད་ག་ར་དང་མཇལ་ཕྲད་གནང་ནུག། ཁོ་དང་ཁོ་རའི་སྐུ་མཆེད་ཕོ་རྒནམ་དང་ནུ་གཅུང་ཚུ་ག་ར་རྩེད་རིགས་ནང་སྤྲོ་བ་ཡོད་མི་ཨིན་མས། དེ་ཡང་ཁོང་ཚུ་གིས་རང་ལུགས་ཀྱི་མདའ་རྩེད་དང་ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་དྲྭ་རིལ་རྩེདམོ། རྒྱུག་རྩེད། རྐང་རིལ་རྩེདམོ་དང་རྐང་འཁོར་རྩེདམོ་ཚུ་རྩེད་ནི་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ཁོ་གིས་འབྲུག་ལུ་སྤྱི་ལོ ༢༠༡༠ ནང་ འབྲུག་གི་གནས་སྐོར་( Tour of the Dragon ) ཟེར་མི་ལས་རིམ་ཅིག་ རྒྱལ་ས་ལྟེ་བ་ལས་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ནུབ་ཕྱོགས་ཚུན་ས་ཆ་ཀི་ལོ་མི་ཊར་ ༢༦༨ ཚུད་མི་ནང་ བག་བག་གཏང་ནི་འགྲན་བསྡུར་འགོ་བཙུགས་ནུག། རྒྱལ་སྲས་ཁོ་རའི་ཨ་ཞེམོ་ཨ་ཞེ་བསོད་ནམས་བདེ་ཆེན་དབང་ཕྱུག་དང་གཅིག་ཁར་ཏཱ་ར་ཡ་ན་ཚོགས་པ་གི་བཀོད་ཚོགས་འཐུས་མི་སྦེ་ཕྱག་ཞུཝ་ཨིན་མས། ཚོགས་པ་དེ་ཡང་ཁོང་རའི་ཡུམ་རྒྱལ་ཡུམ་ཨ་ཞེ་རྡོ་རྗེ་དབང་མོ་དབང་ཕྱུག་གིས་གཞི་བཙུགས་གནང་ཡོདཔ་དང་། དེ་ཡང་ཚོགས་པ་དེ་གིས་འབྲུག་ལུ་དབུལ་ཕོངས་ཀྱི་དཀའ་ངལ་སེལ་ཐབས་ལུ་དམིགས་ཏེ་གཞི་བཙུགས་མཛད་གནང་གནངམ་ཨིན་མས། རྒྱལ་སྲས་ཀྱིསཏཱ་ར་ཡ་ན་ཚོགས་པ་གི་དོན་ལུ་ བོ་ཊཱན་ཕི་ལཱན་ཊོ་ཕི་ཛེན་ཅར་ (Bhutan philanthropy ventures ) ཟེར་ མི་མང་ལུ་ཕན་ཐོགས་པའི་ཚོང་ལཱ་ཅིག་གཞི་བཙུགས་མཛད་གནང་ཡོདཔ་ཨིན་མས། རྒྱབ་རྟེན། Wikipedia (ལོ་མེད) Jigyel Ugyen Wangchuk – Wikipedia https://en.mwikipedia.org སྐུ་འཁོར། འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ སྔོན་བྱོན་རྒྱལ་བ་གོངམ་དངབླམ་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ཚུ་གིས་ཞབས་ཀྱིས་བཅགས་བྱིན་གྱིས་བརླབས་ཏེ་རྫོང་གཞིས་དང་ ལྷ་ཁང་མང་རབས་ཅིག་བཞེངས་གནང་སྟེ་ཡོད། རྫོང་གཞིས་དང་ལྷ་ཁང་ལེ་ཤ་བཞེངས་གནང་ཡོད་པའི་ནང་ལས་ གཅིག་འདི་སྤ་རོ་རྫོང་ཁག་ནང་ཆགས་ཡོད་པའི་རྡོ་སྦྱིས་རྫོང་དེ་ཨིན། རྫོང་དེ་སྤ་རོ་རྒྱལ་སྤྱི་གནམ་གྲུ་ཐང་ལས་ ཆུ་འཛོམས་བརྒྱུད་དེ་ཧཱ་ལུ་འགྱོ་སའི་གཞུང་ལམ་ཀི་ལོ་མི་ཊར་ ༡༡ དེ་ཅིག་གི་ས་ཁར་ག་ནི་བ་མཛེས་ཆ་དང་ལྡནམ་སྦེ་ཆགས་ཏེ་ཡོད། རྫོང་དེརྒྱ་མཚོའི་ཁ་ལས་མཐོ་ཚད་ཕིཊ་ ༦༦༠༠ གི་ས་ཁར སྤ་རོ་ཆ་འོག་རྡོ་དཀར་རྒེད་འོག་གི་མངའ་འོག་ལུ་ཆགས་ཏེ་འདུག། རྫོང་གི་ཆགས་ཐངས་དེ་ཡང་ རི་སྦོམ་ཅིག་གི་གདོང་ཕྱོགས་ཀྱི་ལུངམ་དེ་ནང་ག་ནི་བ་གཟི་བརྗིད་ཆེ་ཏོག་ཏོ་སྦེ་མཇལ་ཚུགས་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། བྱུང་རབས། སྔོན་བྱོན་རྒྱལ་བ་གོངམ་ཚུ་གིས་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་གི་རྫོང་གཞི་དང་ལྷ་ཁང་ མཐའ་ན་ས་གནས་ཀྱི་མིང་ཚུ་ཡང་མང་ཤོས་ར་ ཁུངས་དང་རྒྱུ་མཚན་དང་འཁྲིལ་ཏེ་བཏགས་གནང་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་གིས་སྦེ་ རྡོ་སྦྱིས་ཟེར་བའི་མིང་གི་ཐ་སྙད་དེ་ཡང་ Bhutan.la (གནམ་ལོ་དང་སྤྱི་ལོ་མེད་) ནང་ལས་ ཧེ་མ་འབད་བ་ཅིན་རྡོ་སྦྱིས་མེན་པར་རྡོ་དཀར་ཟེར་སླབ་སྲོལ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། རྡོ་དཀར་ཟེར་སླབ་དགོ་པའི་ཁུངས་དེ་ཡང་ གཡུས་དེ་ནང་སྒོ་ནོར་སེམས་ཅན་བ་གི་ཚད་སྦེ་ལྔ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ཨིན་རུང་ ཤུལ་ལས་མིང་གི་ཐ་སྙད་འདི་ཉམས་འགྱོ་སྟེ་ གཡུས་འདི་ནང་གི་མིང་ལུ་རྡོ་སྦྱིས་ཟེར་དར་ཁྱབ་ཡར་སོང་ཡོདཔ་ཨིན་མས། Marvellous Bhutan Travel (གནམ་ལོ་དང་སྤྱི་ལོ་མེད་) གིས་འབད་བ་ཅིན་ རྡོ་སྦྱི་རྫོང་འདི་སྤྱི་ལོ་ ༡༥༣༡ ནང་བླམ་ངག་དབང་ཆོས་རྒྱལ་གྱིས་བཞེངས་གནང་གནངམ་ཨིན་མས། དེ་ཡང་ བླམ་ཁོ་རའི་ལུང་བསྟན་དང་འཁྲིལ་ཏེ་ འབྲུག་པ་བཀའ་བརྒྱུད་ཀྱི་ཆོས་ལུགས་དེ་དར་ཁྱབ་བཏང་ནིའི་ལྟེ་བ་གཅིག་གཞི་བཙུགས་གནང་ནིའི་དོན་ལུ་ བོད་ར་ལུང་ལས་རྗེ་བཙན་མི་ལ་རས་པའི་གསེར་ཁྲི་འོག་ལས་བྱོན་པའི་ཆུ་མིག་དེ་རྗེས་སུ་འབྲངས་ཏེ་འོངསམ་ད་ལུ་ རྡོ་དཀར་སྤོ་ཏོ་གི་རྡོ་གཅིག་ནང་ལས་ཐོན་འོངསམ་ལས་བརྟེན་ཏེ་ ས་གནས་དེ་འབྲུག་པ་བཀའ་བརྒྱུད་ཀྱི་ལྟེ་བ་བཞེངས་གནང་ནི་སྦེ་ངོས་འཛིན་གནང་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ལྟེ་བ་དེ་བཞེངས་ནིའི་དོན་ལུ་ བླམ་ངག་དབང་ཆོས་རྒྱལ་གྱིས་ཁོ་དང་ཅིག་ཁར་ བོད་རཱ་ལུང་ལས་དབུ་རྩེ་བཞེངས་ནིའི་དོན་ལུ་ ཤིང་བཟོ་བོ་དང་རྡོ་བཟོ་བོ་ ༡༠༠ ཁྱིད་དེ་བྱོན་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ལྟེ་བ་དེ་གི་མཚན་ཡང་ རྡོ་དཀར་འབྲུག་ཆོས་འཁོར་ཐང་ཟེར་གསོལ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ཤུལ་ལས་ཧཱུཾ་རལ་རྫོང་དེ་ བླམ་དྲུང་དྲུང་གིས་བཞེངས་པའི་ཤུལ་ལུ་ རྡོ་སྦྱིས་རྫོང་དེ་དགོན་སྡེ་ཚུ་ལུ་གནམ་དགུན་གྱི་དབེན་གནས་ཅིག་སྦེ་ ལག་ལེན་འཐབ་སྟེ་སྡོད་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དུས་དེ་ལས་ཚུར་ རྫོང་དང་ས་གནས་དེ་ཁར་ཡོད་པའི་མི་སེར་ཚུ་ལས་ ཁྲལ་ལ་སོགས་པ་བསྡུ་ནིའི་དོན་ལུ་ རྡོ་སྦྱིས་དཔོན་སློབ་ཟེར་བཀལ་གནང་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་མ་ཚད་Drukasia (གནམ་ལོ་མེད་ ༢༠༢༡) གིས་འབད་བ་ཅིན་ རྫོང་དེ་དཔོན་སློབ་ཀྱི་གཟིམ་ཅུང་དང་ཤུལ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༦ ནང་བཙོན་ཁང་ལྟེ་བ་སྦེ་གཞི་བཙུགས་འབད་དེ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ད་རུང་Marvellous Bhutan Travel (གནམ་ལོ་དང་སྤྱི་ལོ་མེད་) གིས་འབད་བ་ཅིན་ ལོ་ངོ་བཅུ་ཕྲག་གི་ཧེ་མ་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ས་ཡོམ་ཤུགས་སྦེ་རྐྱབ་པའི་རྐྱེན་ངན་ནང་ལུ་རྫོང་དེ་ཉམས་ཆག་ཤོར་ཡོདཔ་ཨིན་མས། ཨིན་རུང་ དབུ་རྩེ་དེ་ཉམས་ཆག་ག་ནི་ཡང་མེད་པར་ལུས་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་ཡང་དབུ་རྩེ་གི་ཐོག་ཁ་ལུ་གཏེར་མའི་སྐུ་གུ་རུ་གླང་དར་ཅན་བཞུགས་ཡོད་ནི་འདི་གིས་ཨིན་ཟེར་ཡིད་ཆེས་བསྐྱེད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་མ་ཚད་ སྐུ་དེ་ཧེ་མ་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་བདུད་གླང་དར་མ་གི་སྐབས་ལུ་ ཁོ་གིས་བོད་དང་རྒྱལ་ཁབ་སོ་སོ་ཚུ་ནང་ལས་ཕར་ ཆོས་ཀྱི་བསྟན་པ་ཚུ་ཐལ་བར་བརླགས་པའི་དུས་ལུ་ སྐུ་དེ་གི་སྙན་ལུ་ཐོཝ་བརྡུང་ནི་འབད་བའི་སྐབས་ལུ་ གསུང་བྱོན་བྱོནམ་ཨིན་ཟེར་དད་པ་བསྐྱེད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། བཤད་པ། སྤྱིར་བཏང་རྫོང་དེ་་མི་ག་ར་གིས་དད་པ་དང་དམ་ཚིག་མ་ཉམས་པར་བསྲུངས་ཡོད་པའི་གནས་ཅིག་ཨིན། དེ་ཡང་རྫོང་གཞིས་ཚུ་མང་ཤོས་ར་རི་མཐོ་བ་དང་གཙང་ཆུ་ཚུ་གིས་བསྐོར་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན། རྫོང་གཞིས་ཚུ་ཡང་མང་ཤོས་ར་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ནང་རྟེན་རྩ་ཅན་ཚུ་བདག་འཛིན་འབད་དེ་ཕྱག་དང་མཆོད་པ་ཕུལ་སའི་ས་གོ་ཅིག་དང་ ཆོས་སྲིད་གཉིས་ཀྱི་ བསྟན་པ་འཛིན་སྐྱོང་སྤེལ་གསུམ་གྱི་ཕྱག་ལཱ་གནང་སའི་ལྟེ་བ་ཅིག་སྦེ་ལག་ལེན་འཐབ་ཨིན་པས། དེ་བཟུམ་ལྦེ་ར་ Bhutan.la (གནམ་ལོ་དང་སྤྱི་ལོ་མེད་) གིས་འབད་བ་ཅིན་ རྡོ་སྦྱིས་རྫོང་དེ་ཡང་ འབྲུག་པ་བཀའ་བརྒྱུད་ཀྱི་བསྟན་པ་དར་ཁྱབ་མཛད་ནིའི་དོན་ལུ་དམིགས་ཏེ་བཞེངས་གནང་ཡོདཔ་ཨིན་མས། རྫོང་དེ་ཡང་ ནང་པའི་ཆོས་ལུགས་དང་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ལམ་ལུགས་སྲོལ་དང་མཐུནམ་སྦེ་སྤ་ཆུ་དང་ཝང་ཆུ་གཉིས་གི་སྤོ་ཏོ་ཁར་བཞེངས་གནང་ནུག། དད་པའི་ས་བོན་ (གནམ་ལོ་མེད་སྤྱི་ལོ་ ༢༠༡༣) གིས་འབད་བ་ཅིན་ “རྫོང་འདི་གི་དབུ་རྩེའི་ནང་སྒྲོལ་མ་ལྷ་ཁང་མཇལ་ནི་ཡོད།” རྫོང་དེ་གི་དབུ་རྩེདེ་ཐོག་ལྔ་སྦེ་བཞེངས་གནང་ཡོདཔ་མ་ཚད་ རྫོང་གི་ལྟག་ལུ་ཧེ་མ་རྫོང་བཞེངས་ནི་གི་ལུང་བསྟན་གྱི་ཆུ་མིག་དེ་ད་ལྟོའི་བར་ན་ཡང་བླམ་ངག་དབང་ཆོས་རྒྱལ་གྱི་གྲུབ་ཆུ་ཟེར་མཇལ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། ནང་རྟེན། རྫོང་དེ་ནང་ནང་རྟེན་ཚུ་ཡང་ Drukasia (གནམ་ལོ་མེད་ ༢༠༢༡) གིས་འབད་བ་ཅིན་ རྗེ་བཙན་མི་ལ་རས་པ་དང་བླམ་ངག་དབང་ཆོས་རྒྱལ་ དེ་ལས་ཞབས་དྲུང་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་དང་གདུང་སྲས་བདེ་བ་བཟང་པོ་ཚུ་གི་སྐུ་འདྲ་མཇལ་ནི་དོ་ཡོད། རྗེ་བཙན་མི་ལ་རས་པའི་སྐུ་འདྲ་དེ་ ཧེ་མ་བོད་ར་ལུང་ལས་བསྣམས་ཏེ་ བྱོན་ཡོད་པའི་ཡིད་ཆེས་སྐྱེད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། དེ་བཟུམ་སྦེ་ར་ Marvellous Bhutan Travel (གནམ་ལོ་དང་སྤྱི་ལོ་མེད་) གིས་བཤད་མི་ནང་ གུ་རུ་གླང་དར་ཅན་གྱི་སྐུ་ཡང་མཇལ་དོ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ རྫོང་གི་མགོན་ཁང་ནང་ མ་ཧཱ་ཀཱ་ལ་དང་མ་ཧཱ་ཀཱ་ལི་ དེ་ལས་བྱ་རོག་གདོང་ཅན་སྦེ་མགོན་ལྕམ་དྲལ་གསུམ་སྦེ་མཇལ་དོ་ཡོདཔ་ཨིན་མས། གལ་གནད། རྫོང་དེ་ཧེ་མ་ལས་འབྲུག་པ་བཀའ་བརྒྱུད་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་བསྟན་པ་དར་ཁྱབ་གཏང་ནིའི་དོན་ལུ་ལུང་བསྟན་བབས་ཐོག་ལས་བཞེངས་གནང་ཡོདཔ་ལས་བརྟེན་ ད་རེས་ནངས་པ་འབད་བ་ཅིན་རྫོང་དེ་ནང་པའི་ཆོས་ལུགས་སྦྱང་བརྩོན་འབད་མི་ནང་པའི་དགེ་སློང་ཚུ་གི་དགོན་སྡེ་ཅིག་སྦེ་ཡོད། དེ་མ་ཚད་རྫོང་དེ་བྱིན་རླབས་ཆེ་བའི་རྫོང་གཞིས་ཅིག་འབདཝ་ལས་ རྒྱལ་ཁབ་མཐའ་དབུས་ལས་འོང་མི་ལྟ་བཤལ་པ་ཚུ་གིས་མཇལ་བའི་ས་གནས་གཅིག་ལུ་གྱུར་ཏེ་ཡོདཔ་ཨིན་ནོ།། རྒྱབ་རྟེན། Dobji Dzong. (n.d.). Retrieved from Bhutan.la: http://www.bhutan.la/Places%20to%20see%20&%20visit/Dobji%20Dzong Dobji Dzong. (n.d.). Retrieved from Marvellous Bhutan Travel: https://www.marvellousbhutan.com/dobji-dzong/ Dobji Dzong. (2021, 04 20). Retrieved from Drukasia: https://www.drukasia.com/bhutan/haa-valley/dobji-dzong/ ཨོ་རྒྱན་ཕུན་ཚོགས། ཀུན་བཟང་འཕྲིན་ལས། རིག་འཛིན་དབང་ཕྱུག། བསོད་ནམས་བསྟན་འཛིན། ཀརྨ་དབང་འདུས། འཇམ་དབྱངས་ཕུན་ཚོགས། (༢༠༡༣)དད་པའི་ས་བོན། ཐིམ་ཕུ། ཀེ་ཨེམ་ཀྲི་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། འབྲུག་གི་རྫོང༌གཞིས། སྨྱོ་ཤུལ་མཁན་པོ་འཇམ་དབྱངས་རྡོ་རྗེ་མཆོག་ སྤྱི་ལོ་༡༩༣༡ ལུ་ཁམས་སྡེ་དགེ་ལུ་སྐུ་འཁྲུངས་ནུག། ཁོང་ཕོ་སྤུན་ཚུ་གི་གྲས་ལས་གསུམ་པ་དེ་ཁོ་ཨིནམ་དང་ཁོ་ལུ་མོ་སྤུན་ཡང་གསུམ་ཡོདཔ་ཨིན། མཁན་པོ་མཆོག་གི་ཨང་རྒས་དེ་སྨྱོ་ཤུལ་ལུང་རྟོགས་བསྟན་པའི་ཉི་མ་གི་སློབ་ཕྲུག་ཨིནམ་དང་མོ་དང་གཅིག་ཁར་ མཁན་པོ་མཆོག་ཡང་ནང་པའི་ཆོས་ལུགས་ལུ་སེམས་ཤུགས་བསྐྱེད་བཅུག་དགོ་ཟེར་ཆ་བཞག་མཛད་ནུག། མཁན་པོ་མཆོག་དགུང་ལོ་ལྔ་ལངསམ་ད་ ས་སྐྱ་དགོན་པའི་ས་གནས་ལུ་ཁྱིད་དེ་ གཙུག་ཕུད་ཡང་བཞེས་གནང་ཞིནམ་ལས་ དགུང་ལོ་བརྒྱད་ལངསམ་ད་ མཁན་པོ་མཆོག་དགོན་པ་ལུ་འཛུལ་ཞུགས་མཛད་དེ་ ཡོན་ཏན་གྱི་གཞི་མ་བྲི་ལྷག་གི་ཤེས་ཡོན་ཚུ་གསན་སྦྱང་མཛད་གནང་ནུག། ནང་པའི་ཆོས་ལེགས་ཤོམ་སྦེ་སྦྱང་བརྩོན་གནང་ནིའི་རེ་འདོད་ཡོདཔ་ལས་ དགུང་ལོ་བཅུ་གཉིས་ལངསམ་ད་ མཁན་ཆེན་རིག་འཛིན་འཇམ་དཔལ་རྡོ་རྗེ་དང་གཅིག་ཁར་བྱོན་ནུག། དེ་གི་ཤུལ་ལས་སྨྱོ་ཤུལ་དགོན་པ་ལུ་ ཆགས་ཞེན་དང་འབྲེལ་བའི་དམ་བཅའ་ཚུ་བླ་མ་ ཐུབ་རྟེན་གོམ་ཅོག་ལེགས་དོན་ལས་ཞུ་ནུག། མཁན་པོ་མཆོག་གིས་རྫོགས་ཆེན་གྱི་ཆོས་ཚུ་ ཁོ་རའི་ཨང་རྒས་ཀྱི་སློབ་དཔོན་མཆོག་གི་ཡང་སྲིད་ སྨྱོ་ཤུལ་ལུང་རྟོགས་བསྟན་པའི་ཉི་མ་དང་། སྨྱོ་ཤུལ་ལུང་རྟོགས་ཤེས་རབ་བསྟན་པའི་ཉི་མ། མཁན་པོ་ ང་དགའ། ངག་དབང་དཔལ་བཟང་གི་སློབ་མ་ཚུ་ལས་ཐོབ་ནུག། དེ་གི་ཤུལ་ལས་ བསྟན་པའི་ཉི་མ་མཆོག་ཁོ་རའི་སློབ་དཔོན་གཙོ་བོ་ལས་ བསྙེན་རྒྱུད་མན་ངག་ཆེན་མོ་དང་གཞན་རྫོགས་ཆེན་ཚུ་ཤུགས་འཕོ་ཚུ་ཐོབ་ནུག། གཡུས་སྨྱོ་ཤུལ་ལུ་བཞུགསཔ་ད་ ཁོ་གིས་སྔར་སྲོལ་ཡིག་བྲིསམ་ནང་པ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རྗེས་འཇུག་པའི་གྲུབ་མཐའ་ཚུ་སློབ་སྦྱོང་མཛད་ནུག། དེ་གིས་ཡང་མ་ཚད་སློབ་དཔོན་མངས་རབ་ཅིག་ལས་སྐུ་ཡོན་འཕྲོ་མཐུད་དེ་སྦྱངས་ཞིནམ་ལས་ ལུགས་མཐུན་ཤེས་ཡོན་མཇུག་བསྡུ་སྟེ་ མཁན་པོ་མཆོག་ དགོན་སྡེའི་གཙོ་འཛིན་སྦེ་བསྐོ་བཞག་གནང་ནུག། ཁོ་གིས་དགོན་པ་ལུ་དགེ་སློང་གཞོནམ་ཚུ་ལུ་ གཞུང་དོན་རིག་པའི་སྐོར་ལས་ལོ་ངོ་དག་པ་ཅིག་སྟོན་གནང་ནུག། དེའི་བསྒང་ཁོ་གིས་ལོ་ངོ་གཅིག་གི་རིང་ལུ་ རང་རྐྱང་རི་ཁྲོད་ཚུ་ལས་ཕར་བྱག་ཕུག་ནང་ལུ་ གཏུམ་མོ་དང་གཅོད་ཚུ་མཛད་དེ་བཞུགས་ནུག། དེ་གི་ཤུལ་ལས་སྤྱི་ལོ་༡༩༥༠ ང་གྲངས་ལུ་རྒྱ་ནག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་འཇིགས་སྐུལ་ཡར་སེང་འགྱོཝ་ད་ མཁན་པོ་མཆོག་གིས་ཁམས་ལས་བྱོག་འགྱོ་ནི་སྦེ་ཐག་གཅད་དེ་ བོད་ལས་མར་མི་སེར་བདུན་ཅུ་དོན་ལྔ་ཁྱིད་དེ་ཞབས་འགྲུལ་སྦེ་ ཧི་མ་ལ་ཡ་ལས་བྱོནམ་ད་ རྒྱ་ནག་རྒྱལ་ཁབ་གིས་དམག་མི་ཚུ་གིས་མེ་སྤར་བཏངམ་ལས་  ཁོང་ལྔ་རྐྱངམ་ཅིག་གསོན་པོ་སྦེ་ལུས་ནུག། དེ་ལས་དེའི་ཤུལ་མའི་ལོ་ནང་ལུ་ འབྲུག་དང་རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཁབ་གཉིས་ནང་ལུ་སྐྱབས་བཅོལ་པ་སྦེ་བཞུགས་ནུག། སྤྱི་ལོ་༡༩༧༠ དོན་གྲངས་ལོ་ལུ་ ཀ་གླིང་སྤོང་ལུ་བཞུགསཔ་ད་ལུ་ མཁན་པོ་མཆོག་སྐུ་བསྙུངས་ཏེ་ དེ་བསྒང་ཁོ་གི་དབང་རྩའི་རིམ་ལུགས་ ཤུགས་སྦེ་ར་ཉམས་ཆག་ཤོར་ཏེ་ལོ་ངོ་དག་པ་ཅིག་ལུས་ནུག། མི་མངས་རབས་ཅིག་དང་ལྷག་པར་དུ་མཁན་པོ་ཁོ་ར་གིས་འབད་བ་ཅིན་ མི་ཕྲག་དོག་ཅན་ཚུ་གིས་དུག་བཏང་ནུག་ཟེར་དོགས་པ་ཆགས་ནུག། དུས་ཚོད་རྩུབ་ཅན་དེ་ནང་ལུ་མཁན་པོ་མཆོག་ ཨོར་རྒྱན་ཀུན་བཟང་ཆོས་འཁོར་གླིང་དགོན་པ་ལུ་བཞུགས་ནུག། མ་གཞི་གསོན་པོ་སྦེ་བཞུགས་ཚུགས་རུང་འཕྲལའཕྲལ་ར་གསུང་གྲོས་གནངམ་ད་ སྐད་གདངས་ལུ་དཀའ་སྔལ་བྱུངམ་མ་ཚད་ གསངས་ས་གསུང་ནི་མ་གཏོགས་སྐད་ཤུགས་གསུངས་མ་ཚུགསཔ་ཨིན་མས། དེ་གིས་སྦེ་སློབ་མ་ཚུ་ལུ་གསུང་ནི་རེ་ཡོད་རུང་ གསངས་ས་སྦེ་གསུང་ནི་དང་ཡང་ན་ཡིག་ཐོག་ལུ་བྲིས་ཏེ་གསུངསམ་ཨིན་ཟེར་ཨིནམ་པས། མཁན་པོ་མཆོག་མཐར་ཐུག་ལུ་ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་གཞིས་ཚུད་ཚར་བའི་ཤུལ་མ་ སྐུ་འཁོར་ཚུ་གིས་སྐྱབས་འཛིན་སྦེ་ཐོབ་ཞིནམ་ལས་སློབ་མ་ཡང་ལེ་ཤ་ཐོབ་ནུག། མཁན་ཆེན་མཆོག་གིས་སྤྱི་ལོ་༡༩༧༠ ལུ་སློབ་དཔོན་བསོད་ནམས་བཟང་པོ་གིས་ཞུ་བ་ཕུལ་མི་དང་ ལྷག་པར་དུ་ བདུད་འཇོམས་རིན་པོ་ཆེ་ གིས་རྒྱབ་སྣོན་ངོ་སྦྱོར་གནང་མིདང་འཁྲིལ་ཏེ་ ཁོ་རའི་ཡུན་རིང་བའི་ནད་ལུ་བདག་འཛིན་འབད་དགོ་ནིའི་དོན་ལུ་འབྲུག་གི་ཨམ་སྲུ་ངོ་མིང་ དམ་ཆོས་བཟང་མོ་ཟེར་མི་ཅིག་དང་གཉེན་རྐྱབ་ནུག། དེ་གི་ཤུལ་ལས་འཕྲལ་ར་ སུ་ཛར་ལེཊ་ལུ་སྨན་བཅོས་ལུ་བྱོན་ཞིནམ་ལས་ལོ་ངོ་དག་པ་ཅིག་བཞུགས་ནུག། དེ་གིས་མ་ཚད་ ཕརནསི་ལུ་དབེན་གནས་ལྟེ་བ་ནང་ལུ་སློབ་སྟོན་མཛད་དེ་བཞུགས་ནུག། སྤྱི་ལོ་༡༩༩༠ གོ་གྲངས་ལུ་མཁན་པོ་མཆོག་གིས་ རྫོགས་ཆེན་རིགས་རྒྱུད་ཀྱི་སྐོར་ལས་བྱུང་རབས་པོ་ཏི་གཉིས་དཔེ་སྐྲུན་མཛད་ནུག། མཁན་པོ་མཆོག་སྤྱི་ལོ་༡༩༩༩ ལུ་འཚུབ་ཅན་སྦེ་ར་སྐུ་བསྙུངས་ཏེ་  དད་ཅན་གྱི་སློབ་མ་ཚུ་གིས་བེང་ཀོག་གི་སྨན་ཁང་སྦོམ་ཅིག་ནང་ལུ་སྨན་བཅོས་འབད་བའི་ཁར་ སྤྲུལ་སྐུ་པད་མ་དབང་རྒྱལ་གྱི་བཟའ་ཚང་ཚུ་གིས་བདག་འཛིན་འབད་ནུག། ཨིན་རུང་སྙུང་ཞི་ལས་མ་དྭངསཔ་ལས་སྤྱི་ལོ་༡༩༩༩ ལུ་ དིལ་གོང་མཁྱེན་བརྩེ་དང་ བདུད་འཇོམས་རིན་པོ་ཆེ་གཉིས་ཀྱི་ལྟེ་བ་ རྡོར་འབྲོག་གནས་ལུ་སྦེ་བཤགས་སོ་ནུག་ག། རྒྱབ་རྟེན། https://treasuryoflives.org/biographies/view/Nyoshul-Khenpo-Jamyang-Dorje/8177 སྤྲུལ་སྐུ་དང་མཁན་པོ། རིག་འཛིན་འཇའ་ཚོན་སྙིང་པོ་མཆོག་ས་གནས་ བོད་ཀོང་པོ་གི་ཆ་འོག་གཡུས་ཝ་རུ་གནམ་ཚལ་ཟེར་ས་ལུ་སྤྱི་ལོ་༡༥༨༥ ལུ་ ཡབ་ཆོས་སྐྱོང་མགོན་པོ་དང་ཡུམ་ནམ་ལངས་བུ་ཁྲིད་གཉིས་ཀྱི་སྲས་སྦེ་སྐུ་འཁྲུངས་ནུག། སྐུ་ན་ཆུང་ཀུའི་བསྒང་ལས་ཆོས་ཀྱི་བག་ཆགས་དང་ལྡན་པ་མི་ཅིག་ཨིནམ་ལས་ དགུང་ལོ་༣ ལས་ཡི་གུ་གི་བརྡ་སྟོནམ་ཙམ་གྱིས་མཁྱེན་མ་ཚད་ རྡོ་ལུ་ཞབས་རྗེས་ཡང་ལེ་ཤ་བཞག་གནང་ཡོདཔ་ཨིནམ་པས། དགུང་ལོ་བཅུ་གཉིས་ལས་འགོ་བཙུགས་ཏེ་ཉི་ཤུ་ཚུན་ཚོད་ཀྱི་བར་ན་ སྐུ་ཡོན་སྦྱངས་ཡོད་པའི་ནང་ལས་གཙོ་བོ་སྨན་རིག་ལུ་སྦྱང་བཙོན་མཛད་ནུག། ཐུགས་ངེས་འབྱུང་སྐྱོ་ཤས་ཀྱིས་རྒྱུད་བསྐུལ་ཏེ་ ཆུང་ཀུ་བསྒང་ལས་ ཆོས་སྒྲུབ་ནི་གི་རེ་འདུན་རྐྱངམ་ཅིག་བཞེསཔ་བཞིན་དུ་ དགུང་ལོ་ཉི་ཤུ་བཞེསཔ་ད་ མི་ཕམ་བཀྲ་ཤིས་བློ་གྲོས་ཀྱི་སྐུ་མདུན་ལས་ དགེ་ཚུལ་གྱི་སྡོམ་པ་ཚུ་ ཞུ་སྟེ་མཚན་ཡང་ངག་དབང་ཆོས་རྒྱལ་དབང་པོ་ཟེར་གསོལ་ཡོདཔ་དང་ དེ་བཟུམ་སྦེ་མཉམ་མེད་ལྷ་རྩེ་བ་ལས་བསྙེན་རྫོགས་ཀྱི་སྡོམ་པ་ཡང་བཞེས་གནང་ནུག། ལོ་ངོ་བཅུ་བདུན་གྱི་རིང་ལུ་ རི་ཁྲོད་འགྲིམས་ཏེ་སྐུ་མཚམས་བཅད་དེ་བཞུགས་ནུག། འཇའ་ཚོན་སྙིང་པོཁོ་རའི་རྣམ་ཐར་དང་འཁྲིལཝ་ད་ སྐུ་མཚམས་ནང་བཞུགས་པའི་རིང་ལུ་ཨིན་ན་ ཡང་ཅིན་སྐུ་མཚམས་ལས་བཞེངསམ་ཅིག་ཨིན་ན་ངེས་པ་མེད་རུང་ སྤྱི་ལོ་༡༦༢༠ དགུང་ལོ་སུམ་ཅུ་སོ་དྲུག་བཞེསཔ་ད་ མཁའ་གྲོ་ཡེ་ཤེས་མཚོ་རྒྱལ་གྱི་ཕྱག་བྲིསམ་ཨིན་ཟེར་སླབ་སྲོལ་ཡོད་པའི་གཏེར་གྱི་དཀར་ཆག་ཅིག་གཏེར་སྦེ་བཞེས་གནང་ནུག། དེ་གིས་མ་ཚད་ད་རུང་ ཁོ་རའི་ཡོངས་གྲགས་ཅན་གྱི་གཏེར་ཆོས་ཀྱི་གཙོ་བོ་དཀོན་མཆོག་སྤྱི་འདུས་ཀྱིས་གཙོས་པའི་གཏེར་ཆོས་ལེ་ཤ་ཅིག་གཏེར་སྦེ་བཞེས་གནང་ནུག། སྙིང་པོ་མཆོག་ལུ་ཁོ་ར་གིས་བཞེས་་མི་གཏེར་ཚུ་ལུ་བརྟེན་ཏེ་མཚན་ཡང་ ལས་འཕྲོ་གླིང་པ་དང་རིགས་སྔགས་འཛིན་པའི་མཚན་ སྔགས་འཆང་ཧཱུཾ་ནག་མེ་འབར་ཟེར་དར་ཁྱབ་ཡར་སོ་ནུག། དེ་གིས་མ་ཚད་འཇའ་ཚོན་སྙིང་པོ་མཆོག་གིས་ བང་རི་འཇོགས་པོའི་ལྟེ་བ་དགོན་པ་ཡང་གཞི་བཙུགས་ཞིནམ་ལས་ དད་ཅན་གྱི་རྙིང་མ་དང་བཀའ་བརྒྱུད་པའི་བླ་མ་ཚུ་ལུ་སློབ་སྟོན་མཛད་ནུག། ལྷག་པར་དུ་ རྒྱལ་བ་ཀརྨ་པ་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་པ་ ཆོས་དབྱིངས་རྡོ་རྗེ།  ཚུར་པ་རྒྱལ་མཚན་བཞི་པ། དེ་ལས་གྲགས་པ་དུང་གྲུབ་དང་ འབྲི་གུང་ཆུང་གཙང་སྐུ་ཕྲེང་དང་པ་ཚུ་དང་གཞན་ཡང་ལེ་ཤ་ཅིག་ར་སྙིང་པོ་མཆོག་གི་སློབ་མ་སྦེ་སྡོད་ནུག། དུས་རབས་བཅུ་བདུན་པའི་ནང་ལུ་སྙིང་པོ་མཆོག་གིས་གཏེར་འགོ་ཐོག་ར་སྦས་ཡུལ་པདྨ་བཀོད་ ཀྱི་ལམ་སྟོན་ཟེར་མི་དེ་བཞེས་ནུག། དེ་གིས་མ་ཚད་གནས་སྦས་ཡུལ་པདྨ་བཀོད་ཟེར་ས་ལུ་གཏེར་བཞེས་མི་འགོ་ཐོག་ར་སྙིང་པོ་མཆོག་ཨིན་ཟེར་བཤད་དེ་འདུག། གཡུས་དེ་ནང་ལུ་ནང་པའི་ཆོས་དར་བའི་ལུང་བསྟན་ཡོདཔ་མ་ཚད་ དེ་དང་འཁྲིལ་བའི་ལུང་བསྟན་དང་བཤད་པ་་ཚུ་ཡང་གཏེར་གྱི་པོ་ཏི་ནང་ལུ་བཀོད་དེ་འདུག། སྙིང་པོ་མཆོག་ཁོ་ར་གིས་བཞེས་མི་གཏེར་དེབ་དེ་གི་མཚན་ཡང་ པདྨ་བཀོད་སྦས་ཡུལ་གྱི་ལམ་སྟོན་ཟེར་བཏགས་ནུག། གཏེར་དེབ་དེ་ལུ་བརྟེན་ཏེ་ ཁོ་གིས་བོད་ཀྱི་གཡུས་པདྨ་བཀོད་ཟེར་མི་དེ་ སེམས་ཤོར་བའི་རང་བཞིན་ཅིག་བཟོ་ནི་ལུ་ ཕན་ཐོགས་བྱུང་ཡོདཔ་ཨིནམ་པས། སྙིང་པོ་མཆོག་གིས་གཡུས་པདྨ་བཀོད་ ལུ་ གནས་སྐོར་ལུ་འགྱོ་བ་ཅིན་ ལོ་ངན་པ་ཚུ་ལས་བཀག་ཚུགས་ཟེར་བའི་ལུང་བསྟན་དང་ཐུགས་སྨོན་ཡང་གནང་བཞག་ནུག། གཏེར་དེབ་དེ་ཡང་ཁོ་རའི་གཏེར་གྱི་རྣམ་སྤྲུལ་གཙོ་བོའི་ནང་ལུ་ཚུད་དེ་ཡོད་མི་གཡུས་གསེར་གྱི་ལྷ་ཁང་ཟེར་ས་ལས་བཞེས་ཏེ་ཁ་མ་བཅད་པས། གཏེར་དེབ་དེ་ནང་ལུ་མ་འོངས་པའི་ལུང་བསྟན་ཚུ་བཤད་དེ་ཡོདཔ་མ་ཚད་ གཡུས་དེ་མ་འོངས་པའི་གཏེར་སྟོན་པ་དང་གནས་སྐོརཔ་ ལྷག་པར་དུ་སྡུག་སྦྱོང་ལས་ཐར་ནི་གི་དོན་ལུ་གལ་ཅན་གཅིག་ཨིནམ་སྦེ་བཀོད་དེ་འདུག། དེ་གིས་མ་ཚད་པར་དེབ་དེ་ནང་ལུ་སྙིང་པོ་མཆོག་གིས་དུས་རབས་ཉམས་ནི་སྐོར་ལས་དང་སྦས་ཡུལ་ཚུ་གི་འཛུལ་སྒོ་ག་དེ་སྦེ་འཚོལའཐོབ་ནི་ཨིན་ན་ ལ་སོགས་པ་ཚུ་གི་སྐོར་ལས་བཤད་དེ་འདུག། དེ་་འབདཝ་ལས་སྦས་ཡུལ་བཅུ་དྲུག་ཡོད་མི་གི་གྲས་ལས་མི་ག་གིས་ གནས་རྩ་ཆེན་པདྨ་བཀོད་ཀྱི་སྐོར་ལས་ ཧ་གོ་ཚུགས་མི་དང་སེམས་ཀྱིས་དྲན་ཚུགས་མི་ཚུ་ རང་གི་རྒྱུད་ལུ་ཡོད་མི་ལས་སྒྲིབ་ཚུ་དག་འོང་ཟེར་ཨིན་པས། ལྷག་པར་དུ་གནས་དེ་ནང་ལུ་གོམ་ཐེངས་བདུན་སྤོཝ་རྩམ་ཅིག་གིས་ཚེ་ཤུལ་མར་གནས་དེ་ནང་ལུ་ར་སྐྱེ་བ་ལེན་ནི་ཨིན་ཟེར་སྙིང་པོ་མཆོག་གིས་བཞེས་མི་གཏེར་དེབ་དེ་ནང་ལུ་བཀོད་དེ་འདུག། སྤྱི་ལོ་ ༡༦༥༦ ལུ་དགུང་ལོ་བདུན་བཅུ་དོན་གཉིས་ལངསམ་ད་བཤགས་སོ་ནུག། ཨིན་རུང་སྙིང་པོ་མཆོག་གི་མཛད་བྱ་བཟང་པོ་ཚུ་དང་ ཆོས་ལུགས་ཚུ་རྙིང་མ་དང་བཀའ་བརྒྱུད་ཀྱི་ཆོས་སྡེ་ཚུ་ནང་ལུ་རྒྱ་ཆེ་དྲགས་སྦེ་ ད་ལྟོ་གི་བར་ན་ཡང་ལག་ལེན་འཐབ་སྲོལ་འདུག། རྒྱབ་རྟེན། Retrieved from: https://treasuryoflives.org/biographies/view/Jatson-Nyingpo/11572 སྤྲུལ་སྐུ་དང་མཁན་པོ། ཀོང་ཐག་སྙན་པའི་གསུང་ལ། ༉ ཀོང་ཐག་སྙན་པའི་གསུང་ལ།། ཕ་གཅིག་ཡོད་ག་མེད་ལ།། ཕ་གཅིག་ཡོད་ན།། ཕ་གཅིག་འཚོལ་དགོས་འདུག་གོ། ཙཱ་རི་བྲག་གི་སྨྱུག་མ།། ཀོང་ཐག་སྙན་པའི་གསུང་གི།། ཕ་གཅིག་ཡིན་པ།། ཕ་གཅིག་འཚོལ་དགོས་མིན་འདུག། ཀོང་ཐག་སྙན་པའི་གསུང་ལ།། མ་གཅིག་ཡོད་ག་མེད་ལ།། མ་གཅིག་ཡོད་ན།། མ་གཅིག་འཚོལ་དགོས་འདུག་གོ།། བུ་མོའི་དབུགས་ཀྱིས་ལེན་ལུགས།། ཀོང་ཐག་སྙན་པའི་གསུང་གི།། མ་གཅིག་ཡིན་པ།། མ་གཅིག་འཚོལ་དགོས་མིན་འདུག། ཀོང་ཐག་སྙན་པའི་གསུང་ལ།། སྤུན་གཅིག་ཡོད་ག་མེད་ལ།། སྤུན་གཅིག་ཡོད་ན།། སྤུན་གཅིག་འཚོལ་དགོས་འདུག་གོ།། དར་སྐུད་ལྟོང་སྐུད་གཉིས་པོ།། ཀོང་ཐག་སྙན་པའི་གསུང་གི།། སྤུན་ཆ་ཡིན་པ།། སྤུན་གཅིག་འཚོལ་དགོས་མིན་འདུག། ཀོང་ཐག་གསུང་སྙན་བསྒྱུར་ས།། ས་གཅིག་ཡོད་ག་མེད་ལ།། ས་གཅིག་ཡོད་ན་།། ས་གཅིག་འཚོལ་དགོས་འདུག་གོ།། སྟག་ཤར་ཚོགས་པའི་དབུས་ན།། ཀོང་ཐག་སྙན་པའི་གསུང་སྙན།། བསྒྱུར་ས་ཡིན་པ།། ས་གཅིག་འཚོལ་དགོས་མིན་འདུག། །། བཀྲ་ཤིས་པར་ཤོག་ཅིག་སྨན་ལྗོངས་འདིར། ༉ བཀྲ་ཤིས་པར་ཤོག་ཅིག་སྨན་ལྗོངས་འདིར།། སྐྱབས་ཡུལ་གྱི་རྒྱལ་པོ་དཀོན་མཆོག་གསུམ།། མཚན་སྙན་པའི་གྲགས་པ་སྒྲོགས་བཞིན་དུ།། བཀྲིས་པའི་སྣང་བས་ཁྱབ་པར་ཤོག།། བཀྲ་ཤིས་པར་ཤོག་ཅིག་སྨན་ལྗོངས་འདིར།། སྐྱེ་དགུ་ཡི་གཙོ་བོ་མངའ་བདག་མཆོག། སྟོབས་མངའ་ཐང་དགུང་བས་མཐོ་བཞིན་དུ།། བཀྲིས་པའི་མཁྱེན་བརྩེ་བརྟན་པར་ཤོག། བཀྲ་ཤིས་པར་ཤོག་ཅིག་སྨན་ལྗོངས་འདིར།། འདུན་གྲོས་ཀྱི་གཙོ་བོ་ཆོས་བློན་རྣམས།། ཕུལ་བྱུང་གི་རྣམ་དཔྱོད་དྲང་པོ་ཡིས།། བཀྲིས་པའི་ཆོས་སྲིད་བསྐྱང་བར་ཤོག། བཀྲ་ཤིས་པར་ཤོག་ཅིག་སྨན་ལྗོངས་འདིར།། འབངས་སྐྱེ་འགྲོའི་གཙོ་བོ་ཆོས་ལྡན་ལུགས།། སེམས་གུས་པའི་ཞབས་ཏོག་མི་ལྷོད་བཞིན།། བཀྲིས་པའི་བདེ་སྐྱིད་འབྱུང་བར་ཤོག། བཀྲ་ཤིས་པར་ཤོག་ཅིག་སྨན་ལྗོངས་འདིར།། ལས་ཆོས་སྤྱོད་ཐོས་བསམ་སྒོམ་གསུམ་གྱིས།། དོན་མཁས་དང་སྒྲུབ་པའི་མྱུ་གུའི་ཚོགས།། བཀྲིས་པའི་འབྲས་བཟང་གྲུབ་པར་ཤོག། །། བཀྲ་ཤིས་ལ་སོ་ལུང་པའི་ཕུ་ལ། ༉ བཀྲ་ཤིས་ལ་སོ་ལུང་པའི་ཕུ་ལ།། གསེར་གྱི་ལྷ་ཁང་བཞེངསཡོད།། གསེར་གྱི་ལ་སོ་ལྷ་ཁང་ནང་ལ།། གསེར་གྱི་རིས་མོ་བྲིས་ཡོད།། ཆར་པ་ལོ་གསུམ་བབས་རུང་།། རིས་མོ་ཡལ་རྒྱུ་མིན་འདུག། ཁྲི་གདུགས་སྤུན་བདུན་ཤར་རུང་།། རིས་མོ་སྒྲིབ་རྒྱུ་མིན་འདུག། མིན་འདུག་ལགས་སོ་མིན་འདུག། ན་བ་ཚ་བ་མིན་འདུག། འདུག་གོ་ལགས་སོ་འདུག་གོ།། དགའ་བ་སྐྱིད་པོ་འདུག་གོ།། བཀྲ་ཤིས་ལ་སོ་ལུང་པའི་ཕུ་ལ།། དངུལ་གྱི་ལྷ་ཁང་བཞེངསཡོད།། དངུལ་གྱི་ལྷ་ཁང་ནང་དུ།། དངུལ་གྱི་རིས་མོ་བྲིས་ཡོད།། ཆར་པ་ལོ་གསུམ་བབས་རུང་།། རིས་མོ་ཡལ་ས་མིན་འདུག། ཁྲི་གདུགས་སྤུན་བདུན་ཤར་རུང་།། རིས་མོ་སྒྲིབ་རྒྱུ་མིན་འདུག། མིན་འདུག་ལགས་སོ་མིན་འདུག། ན་བ་ཚ་བ་མིན་འདུག། འདུག་གོ་ལགས་སོ་འདུག་གོ།། དགའ་བ་སྐྱིད་པོ་འདུག་གོ།། བཀྲ་ཤིས་ལ་སོ་ལུང་པའི་ཕུ་ལ།། དུང་གྱི་ལྷ་ཁང་བཞེངསཡོད།། དུང་གི་ལྷ་ཁང་ནང་དུ།། དུང་གི་རིས་མོ་བྲིས་ཡོད།། ཆར་པ་ལོ་གསུམ་བབས་རུང་།། རིས་མོ་ཡལ་ས་མིན་འདུག། ཁྲི་གདུགས་སྤུན་བདུན་ཤར་རུང་།། རིས་མོ་སྒྲིབ་རྒྱུ་མིན་འདུག། མིན་འདུག་ལགས་སོ་མིན་འདུག། ན་བ་ཚ་བ་མིན་འདུག། འདུག་གོ་ལགས་སོ་འདུག་གོ།། དགའ་བ་སྐྱིད་པོ་འདུག་གོ། །། བཀྲ་ཤིས་གསེར་གྱི་རི་ལ། ༉ བཀྲ་ཤིས་གསེར་གྱི་རི་ལ། ཕོ། བཀྲ་ཤིས་གསེར་གྱི་རི་ལ།། གཡུ་ཡི་གུར་ཁང་ཕུབ་ཡོད།། གཡུ་ཡི་གུར་ཁང་ནང་དུ།། དཀར་གསལ་ཟླ་བ་རྒྱས་འདྲའི།། ལྷ་མོ་ཁྱེད་ཅག་སུ་ཨིན།། མ་གསང་དྲང་པོར་གསུངས་དང་།། མོ། ངེད་ཅག་སུ་ཡིན་མ་ཤེས་ན།། མ་མཐོང་རྒྱང་གི་ས་ཆ་ལ།། གངས་དཀར་མཐོན་མཐིང་རྒྱལ་མོ་ནས་། ལྷ་མོ་ཚེ་རིང་མཆེད་ལྔ་ཡིན། ཕོ། ཨེ་མ་ལྷ་མོ་ཁྱེད་ཅག། དགའ་སྐྱིད་རྩེད་བྲོའི་དོ་ར།། འདི་ན་བྱོན་པའི་རྒྱུ་མཚན།། ཅི་ཡོད་ང་ལ་གསུངས་དང་།། མོ། ངེད་རྣམས་ཡོང་དོན་མ་ཤེས་ན།། ལེགས་པའི་དཔལ་གཡང་བསྐྱེད་དུ་ཡོང་།། དགའ་བའི་གླུ་དབྱངས་ལེན་དུ་ཡོང་།། བཀྲ་ཤིས་སྨོན་ལམ་ཞུ་རྒྱུར་ཡོང་།། ཕོ། འོ་ན་ལྷ་མོ་ཁྱེད་ལ།། གཞན་ལ་དཔལ་གཡང་བསྐྱེད་པའི།། དངོས་གྲུབ་གང་དང་གང་ཡོད།། རེ་རེ་བཞིན་དུ་གསུངས་དང་།། མོ། ང་ནི་བཀྲ་ཤིས་ཚེ་རིང་མ་།། རིགས་བརྒྱུད་འཕེལ་བའི་དངོས་གྲུབ་ཡོད།། ད་རེས་མཇལ་བའི་དགའ་སྟོན་ལ།། འབུལ་ལོ་དཔལ་དང་གཡང་ཆགས་ཤོག། ང་ནི་མཐིང་གི་ཞལ་བཟང་མ།། སྣང་གསལ་པྲ་ཡི་དངོས་གྲུབ་ཡོད།། ད་རེས་མཇལ་བའི་དགའ་སྟོན་ལ།། འབུལ་ལོ་དཔལ་དང་གཡང་ཆགས་ཤོག། ང་ནི་མི་གཡོ་གླང་བཟང་མ།། རྨ་གཡང་ཟས་ཀྱི་དངོས་གྲུབ་ཡོད།། ད་རེས་མཇལ་བའི་དགའ་སྟོན་ལ།། འབུལ་ལོ་དཔལ་དང་གཡང་ཆགས་ཤོག། ང་ནི་ཅོད་པན་མགྲིན་བཟང་མ།། བང་མཛོད་ནོར་གྱི་དངོས་གྲུབ་ཡོད།། ད་རེས་མཇལ་བའི་དགའ་སྟོན་ལ།། འབུལ་ལོ་དཔལ་དང་གཡང་ཆགས་ཤོག། ང་ནི་གཏད་དཀར་འགྲོ་བཟང་མ།། རྐང་བཞི་དུད་འགྲོའི་དངོས་གྲུབ་ཡོད།། ད་རེས་མཇལ་བའི་དགའ་སྟོན་ལ།། འབུལ་ལོ་དཔལ་དང་གཡང་ཆགས་ཤོག། ཕོ། ལེགས་སོ་ལྷ་མོ་ལེགས་སོ།། ངོ་མཚར་བཀྲིན་ཆེའོ།། ད་རེས་དགའ་སྟོན་འདི་ནང་།། བཞུགས་པའིསྐུ་མགྲོན་ཡོངས་ལ།། བཀྲ་ཤིས་སྨོན་ལམ་བཟང་པོའི། །གླུ་ཞིག་ཡོད་ན་འབུལ་རན།། མོ། སྐལ་བཟང་དགའ་བའི་གཞོན་ནུ།། ལྷ་མོ་ང་ལ་གསོན་དང་།། ཁྱོད་ནི་ཐབས་མཆོག་དཔའ་བོ།། ང་ནི་ཤེས་རབ་དགའ་མོ།། ཐབས་ཤེས་རྟེན་འབྲེལ་འཛོམས་ན།། བཀྲ་ཤིས་སྨོན་ལམ་ཞུ་ཆོག། །། བཀྲིས་བཀྲིས་བཀྲ་ལ་ཤིས། ༡ པ། ༉ བཀྲིས་བཀྲིས་བཀྲ་ལ་ཤིས།། བཀྲིས་རི་བོའི་རྩེ་མོ་ལུ།། བཀྲིས་རི་བོའི་རྩེ་མོ།། ལ་མོ་ལའི་བསངས་སེ་བསངས།། དགའ་ཡང་རང་ཡུལ་དགའ་སོང་།། མི་ཡུལ་ལས་ཀྱིས་བསྐོས་སོང་།། ལ་མོ་ལའི་བསངས་སེ་བསངས།། ཆུང་ཚེ་ཕ་མས་གསོ་བ།། ཕ་མ་བཀའ་དྲིན་ཆེ་སོང་།། ལ་མོ་ལའི་བསངས་སེ་བསངས།། སྦོམ་ཚེ་ཡོན་ཏན་ཐོབ་པ།། སློབ་དཔོན་བཀའ་དྲིན་ཆེ་སོང་།། ལ་མོ་ལའི་བསངས་སེ་བསངས།། །། བཀྲིས་བཀྲིས་བཀྲ་ལ་ཤིས། ༢ པ། ༉ བཀྲིས་བཀྲིས་བཀྲ་ལ་ཤིས།། བཀྲིས་རི་བོའི་རྩེ་མོ་རུ།། བྱ་ལ་དང་པ་གསེར་བྱ་ཆགས།། གསེར་བྱ་གསེར་ལེགས་སྒྲོལ་མ་ཆགས།། ཡར་ལ་ཡར་ལ་གནམ་ལ་ལྡིང་།། མར་ལ་མར་ལ་ས་ལ་ཆགས།། སེམས་རྟེན་མི་ཞུ་སེམས་རྟེན་ཞུ།། སེམས་རྟེན་གསེར་ལས་སྒྲོམ་མ་ཞུ།། ལུས་ལ་ན་ཚ་མེད་པ་དགའ།། སེམས་ལ་སྡུག་བསྔལ་མེད་པ་སྐྱིད།། ད་ལོར་མཇལ་བ་དགའ་སྤྲོ་ཆེ།། སང་ཕོད་མཇལ་བའི་སྨོན་ལམ་ཞུ།། བཀྲིས་བཀྲིས་བཀྲ་ལ་ཤིས།། བཀྲིས་རི་བོའི་སྐེད་པ་རུ།། བྱ་ལ་གཉིས་པ་དངུལ་བྱ་ཆགས།། དངུལ་བྱ་དངུལ་ལེགས་སྒྲོལ་མ་ཆགས།། ཡར་ལ་ཡར་ལ་གནམ་ལ་ལྡིང་།། མར་ལ་མར་ལ་ས་ལ་ཆགས།། སེམས་རྟེན་མི་ཞུ་སེམས་རྟེན་ཞུ།། སེམས་རྟེན་དངུལ་ལས་སྒྲོལ་མ་ཞུ།། ལུས་ལ་ན་ཚ་མེད་པ་དགའ།། སེམས་ལ་སྡུག་བསྔལ་མེད་པ་སྐྱིད།། ད་ལོར་མཇལ་བའི་དགའ་སྤྲོ་ཆེ།། སང་ཕོད་མཇལ་བའི་སྨོན་ལམ་ཞུ།། །། བཀྲིས་དམ་པ་བཀྲ་ལ་ཤིས་པར་ཤོག ༉ བཀྲིས་དམ་པ་བཀྲ་ལ་ཤིས་པར་ཤོག། བཀྲིས་དམ་པ་གཡང་ལ་ཆགས་པར་ཤོག། སེམས་ཉིད་ཡེ་ནས་འགྱུར་མེད་འཆི་བ་མེད།། འཆི་མེད་ཚེ་ལ་དབང་བའི་བཀྲིས་ཤོག། སེམས་ཉིད་འཕགས་པའི་ནོར་གྱི་མཛོད་ཆེན་ཏེ།། ནོར་ལ་ཟད་པ་མེད་པའི་བཀྲིས་ཤོག། སེམས་ཉིད་རིག་པའི་ཁྱེའུ་རྒྱུན་ཆད་མེད།། སྲིད་སྲུང་རིགས་བརྒྱུད་འཕེལ་བའི་བཀྲིས་ཤོག། སེམས་ཉིད་མ་རིག་འཁྲུལ་པའི་དགྲ་ལས་རྒྱལ།། དགྲ་དཔུང་རྩད་ནས་གཅོད་པའི་བཀྲིས་ཤོག། སེམས་ཉིད་བདག་འཛིན་འགོང་པོ་གཡང་དུ་ཁུག། ལྟས་ངན་གཡང་དུ་ལོན་པའི་བཀྲིས་ཤོག། སེམས་ཉིད་རང་བྱུང་ཡེ་ཤེས་འདུ་འབྲལ་མེད།། གྲོགས་ལ་འདུ་འབྲལ་མེད་པའི་བཀྲིས་ཤོག། སེམས་ཉིད་ཉོན་མོངས་ནད་ཆེན་འཇོམས་པའི་སྨན།། ན་ཚ་སྡུག་བསྔལ་མེད་པའི་བཀྲིས་ཤོག། སེམས་ཉིད་རྟེན་འབྲེལ་ཅི་ཡང་འཆར་བ་སྟེ།། རྟེན་འབྲེལ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་བཀྲིས་ཤོག། སེམས་ཉིད་འཁོར་འདས་ཕུན་ཚོགས་འབྱུང་བའི་གཞི།། སྲིད་ཞིའི་ལེགས་ཚོགས་འཕེལ་བའི་བཀྲིས་ཤོག། སེམས་ཉིད་འཁོར་བའི་རྣམ་དག་ཆེན་པོ་སྟེ།། འཁོར་བ་དོང་ནས་སྤྲུགས་པའི་བཀྲིས་ཤོག། བཀྲིས་མི་འགྱུར་རབ་ཏུ་བརྟན་པར་ཤོག། འཛམ་གླིང་ཀུན་ཏུ་བདེ་བའི་བཀྲིས་ཤོག། །། བཀྲིས་པའི་གླུ་ཅིག་ཕུལ། ༉ བཀྲིས་པའི་གླུ་ཅིག་ཕུལ།། འཛམ་གླིང་ས་ཡི་ལྟེ་བ།། བུམ་ཐང་ལྷ་ཡི་ཞིང་ཁམས།། དེ་ལ་འཁྲུངས་པའི་འཁྲུངས་ཤིང་།། ཙན་དན་སྨན་གྱི་སྡོང་པོ།། བཀྲིས་པའི་གླུ་ཅིག་ཕུལ།། རྩ་བ་ཀླུ་ཡི་གཟུངས་ཤིང་།། རིག་འཛིན་དཔལ་ལ་བཀོད་སོང་།། རྩེ་མོ་ལྷ་ཡི་ཉི་ཟླ།། འཆི་མེད་བདུད་རྩི་བབས་སོང་།། བཀྲིས་པའི་གླུ་ཅིག་ཕུལ།། བར་ལ་ཁྱབ་པའི་ལོ་འདབ།། རྒྱལ་བ་རིགས་ལྔ་སྒོམ་སོང་།། འབྲས་བུ་རིག་འཛིན་ཚོགས་ནས།། འཛམ་གླིང་ཀུན་ལ་སྟེར་སོང་།། བཀྲིས་པའི་གླུ་ཅིག་ཕུལ།། འདི་ལ་ཆགས་པའི་སྐུ་རྗེས།། བདེ་དང་སྟོང་པར་བཞུགས་ཡོད།། སྐུ་རྗེས་བྲག་གི་རྩ་བ།། གཙང་ཆུ་གཡས་བསྐོར་རྐྱབ་ས།། བཀྲིས་པའི་གླུ་ཅིག་ཕུལ།། ཆུ་ལ་རེག་པའི་སེམས་ཅན།། བདེ་ཆེན་ཐར་པའི་ལམ་དུ།། བྲག་ཕུག་ནང་གི་རིག་འཛིན།། ཨྱོན་པདྨ་བཞུགས་ཡོད།། བཀྲིས་པའི་གླུ་ཅིག་ཕུལ།། གཡས་སུ་རྒྱ་ཡི་གྲུབ་ཆུ།། གཡོན་དུ་བོད་ཀྱི་རིག་འཛིན།། སྦུག་ལ་ཨྱོན་པདྨས།། ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་སོང་།། །། བཀྲིས་དཔལ་དང་ལྡན་པའི་འབྲུག་གཡུས་ནང་།། ༉ བཀྲིས་དཔལ་དང་ལྡན་པའི་འབྲུག་གཡུས་ནང་།། འབྲུག་གཡུས་འདི་ནང་དགའ་མི་དགའ།། ལྷ་གཡུས་བཟུམ་སྦེ་ལུས་སེམས་སྐྱིད་མི་སྐྱིད།། གཞུང་དང་མི་སེར་དགའ་སྤྲོ་སྒྱུར་དོ་ས།། མེ་ཏོག་པདྨ་ཤར་བའི་ལྡུམ་ར་ནང་།། ས་ཕྱོགས་འདི་ཡང་དགའ་མི་དགའ།། བུང་བ་བཟུམ་སྦེ་འབྲུག་གི་མི་སེར་ཚུ།། འཁོར་ས་འཁྱམས་ས་འབྲུག་གཡུས་འདི་ནང་ལུ།། འདོད་དགུའི་ལོངས་སྤྱོད་འཛོམས་པའི་འབྲུག་གཡུས་ནང་།། འབྲུག་གཡུས་འདི་ནང་སྤྲོ་མི་སྤྲོ།། ཀླུ་གཡུས་བཟུམ་སྦེ་ལོངས་སྤྱོད་ཆེ་མི་ཆེ།། དཔལ་འབྱོར་གོང་འཕེལ་འགྱོ་བའི་ཉམས་ཤར་དོ།། །། སྐལ་བ་བཟང་པོ་གཅིག་དང་བཟང་པོ་གཉིས། ༉ སྐལ་བ་བཟང་པོ་གཅིག་དང་བཟང་པོ་གཉིས།། སྐལ་བ་བཟང་པོ་འཕྲལ་ཡུན་བདེ་བའི་ལམ།། ཕྱི་ནང་ཡོན་ཏན་འཛོམས་པ་སེམས་རེ་དགའ།། སེམས་ལ་དགའ་བའི་གླུ་གར་ལྷ་ལུ་ཕུལ།། སེམས་ལ་དགའ་བ་གཅིག་དང་སྐྱིད་པོ་གཉིས།། སེམས་ལ་དགའ་བ་དྲིན་ཅན་སློབ་དཔོན་ཚོགས།། ཕ་མ་གཉིས་ལས་ལྷག་པའི་སེམས་རེ་དགའ།། སེམས་ལ་དགའ་བའི་གླུ་གར་ལྷ་ལུ་ཕུལ།། ཉམས་ལ་དགའ་བ་གཅིག་དང་སྐྱིད་པོ་གཉིས།། ཉམས་ལ་དགའ་བ་རྩ་གསུམ་ལྷ་ཡི་མཐུས།། འགལ་རྐྱེན་བར་ཆད་མེད་པར་ཉམས་རེ་དགའ།། ཉམས་ལ་དགའ་བའི་གླུ་གར་ལྷ་ལུ་ཕུལ།། གཙུག་གི་རྒྱན་དུ་མི་བསྟེན་རྒྱན་དུ་བསྟེན།། གཙུག་གི་རྒྱན་མཆོག་མངའ་བདག་རིན་པོ་ཆེ།། སྐུ་ཚེ་ཞབས་པད་བརྟན་པ་སེམས་རེ་དགའ།། སེམས་ལ་དགའ་བའི་གླུ་གར་ལྷ་ལུ་ཕུལ།། །། སྐལ་བཟང་གསེར་ཁྲིའི་སྟེང་ལ། ༉ སྐལ་བཟང་གསེར་ཁྲིའི་སྟེང་ལ།། དྲིན་ཅན་རྩ་བའི་བླ་མ།། སྐལ་བ་བཟང་སོ་ལ།། ངེད་ནོར་བུ་རེ་རེ་ཅིག་འཁྲུངས་སོང།། ནོར་བུ་བཟང་སོ་ལ།། ངེད་ནོར་བུ་ཨོ་ལོའི་གླུ་ལ་གསོན།། ཡར་ཡར་རི་གསུམ་འཛོམས་ས།། ཤིང་ཆེན་འཛོམས་པ་རུག་རུག། སྐལ་བ་བཟང་སོ་ལ།། ངེད་ནོར་བུ་རེ་རེ་ཅིག་འཁྲུངས་སོང།། ནོར་བུ་བཟང་སོ་ལ།། ངེད་ནོར་བུ་ཨོ་ལོའི་གླུ་ལ་གསོན།། ཤིང་ཆེན་ཆེ་བའི་མཚན་ལ།། ཙན་དན་སྡོང་པོ་ཟེརཝ་མས།། སྐལ་བ་བཟང་སོ་ལ།། ངེད་ནོར་བུ་རེ་རེ་ཅིག་འཁྲུངས་སོང།། ནོར་བུ་བཟང་སོ་ལ།། ངེད་ནོར་བུ་ཨོ་ལོའི་གླུ་ལ་གསོན་དང་།། ཤིང་ཆེན་བར་མའི་མཚན་ལ།། ལྷ་ཤིང་ཤུགས་པོ་ཟེརཝ་མས།། སྐལ་བ་བཟང་སོ་ལ།། ངེད་ནོར་བུ་རེ་རེ་ཅིག་འཁྲུངས་སོང།། ནོར་བུ་བཟང་སོ་ལ།། ངེད་ནོར་བུ་ཨོ་ལོའི་གླུ་ལ་གསོན་དང་།། ཤིང་ཆེན་ཆུང་བའི་མཚན་ལ།། བ་ལུ་སུ་ལུ་ཟེརཝ་མས།། སྐལ་བ་བཟང་སོ་ལ།། ངེད་ནོར་བུ་རེ་རེ་ཅིག་འཁྲུངས་སོང།། ནོར་བུ་བཟང་སོ་ལ། ངེད་ནོར་བུ་ཨོ་ལོའི་གླུ་ལ་གསོན་དང་།། ཤིང་གསུམ་འཛོམས་པའི་ཕུ་ལ།། བསངས་ཤིང་བཅག་ཤོག་གསུང་དོ།། སྐལ་བ་བཟང་སོ་ལ།། ངེད་ནོར་བུ་རེ་རེ་ཅིག་འཁྲུངས་སོང།། ནོར་བུ་བཟང་སོ་ལ།། ངེད་ནོར་བུ་ཨོ་ལོའི་གླུ་ལ་གསོན་དང་།། ལྷ་ལ་བསངས་མཆོད་ཕུལ་ནས།། སྐྱབས་རྟེན་ལྷ་ལ་ཞུ་ཆོག། སྐལ་བ་བཟང་སོ་ལ།། ངེད་ནོར་བུ་རེ་རེ་ཅིག་འཁྲུངས་སོང།། ནོར་བུ་བཟང་སོ་ལ།། ངེད་ནོར་བུ་ཨོ་ལོའི་གླུ་ལ་གསོན་དང་།། །། སྐྱབས་གནས་ཀྱི་རྩ་བའི་བླ་མ། ༉ སྐྱབས་གནས་ཀྱི་རྩ་བའི་བླ་མ། རྒྱལ་ཀུན་ཐུགས་རྗེའི་ཆུ་གཏེར་ལས་བལྟམས་པའི།། གསང་གསུམ་མཛད་འཕྲིན་སྟོན་ཟླའི་འོད་སྟོང་གིས།། ཐུབ་བསྟན་ཀུ་མུད་འཛུལ་བརྒྱ་འགྲོལ་མཛད་པ།། ངག་དབང་འཇིགས་མེད་ཆོས་གྲགས་ཞབས་བརྟན་གསོལ།། སྐྱབས་གནས་ཀྱི་རྩ་བའི་བླ་མ།། སྐྱབས་རྗེ་མཁན་ཆེན་ཆོས་གྲགས།། ཉིན་མཚན་ཆོས་ཀྱི་ཆར་འབབ།།སྐྱེ་འགྲོ་ཡོངས་ཀྱི་དགའ་སྟོན།། སྐྱབས་ཡུལ་གྱི་རྩ་བའི་བླ་མ།། ཡང་ཡང་གསོལ་བ་བཏབ་གེ།། སྐྱབས་མེད་འཁོར་བའི་སེམས་ཅན།། བརྩེ་བའི་ཕ་མཆོག་མཛོད་གནང་།། བཟོད་མེད་ཀྱི་འཁོར་བའི་མཚོ་ལས།། བདེ་བའི་ས་ལུ་འདྲེན་གནང་།། འཁོར་བར་འཁྲམས་པའི་སེམས་ཅན།། བརྩེ་བའི་ལམ་སྟོན་མཛད་གནང་།། སྐྱབས་རྟེན་གྱི་གཙོ་བོ་མཁན་ཆེན།། རེ་ས་ཁྱོད་ལས་མེད་ན།། མི་ལུས་དོན་ལྡན་ཐོབ་པར།། བརྩེ་བའི་ཐུགས་ཀྱིས་དགོངས་གནང་།། སྐུ་འགྱུར་མེད་རྡོ་རྗེའི་ངོ་བོར།། དུས་ལ་བསྐལ་བརྒྱའི་བར་དུ།། རྒྱལ་གཞུང་ཟློས་གར་ཕོ་མོས།། ཞབས་བརྟན་བཀྲིས་སྨོན་ལམ།། །། སྐྱིད་པའི་བདེ་ཆེན་ཆོས་གླིང་། ༉ སྐྱིད་པའི་བདེ་ཆེན་ཆོས་གླིང་།། པདྨའི་དཔལ་ཐང་ལ།། གསེར་གྱི་གཞོང་པ་འདྲ་དོ།། རིགས་བཟང་བུ་མོ་རུ་རུ།། གསེར་གྱི་གཞོང་པའི་ནང་དུ།། པདྨའི་དཔལ་ཐང་ལ།། རྒྱལ་པོའི་ཕོ་བྲང་བཞེངས་ཡོད།། རིགས་བཟང་བུ་མོ་རུ་རུ།། རྩེ་མོག་སེར་ཏོག་སྤུབས་པ།། པདྨའི་དཔལ་ཐང་ལ།། ནམ་མཁའི་དབྱིངས་ལས་མཐོ་བྱུང་།། རིགས་བཟང་བུ་མོ་རུ་རུ།། ཉིམ་དང་ཟླ་བས་མ་གཏོགས།། པདྨའི་དཔལ་ཐང་ལ།། གཞན་གྱིས་མཇལ་ས་མིན་འདུག། རིགས་བཟང་བུ་མོ་རུ་རུ།། སྐེད་པ་རིན་ཆེན་སྣ་ལྔ་།། པདྨའི་དཔལ་ཐང་ལ།། མངའ་བདག་གོང་མ་བཞུགས་ཡོད།། རིགས་བཟང་བུ་མོ་རུ་རུ།། རྩ་བ་ལྕགས་རིས་བསྐོར་བ།། པདྨའི་དཔལ་ཐང་ལ།། གཡུ་ཡི་རྡོ་གཅལ་བསྒྲིགས་ཡོད།། རིགས་བཟང་བུ་མོ་རུ་རུ།། གཡུ་ཡི་རྡོ་གཅལ་སྟེང་ལ།། པདྨའི་དཔལ་ཐང་ལ།། རྨ་བྱའི་སྒྲོ་རིས་ཤིག་ཤིག། རིགས་བཟང་བུ་མོ་རུ་རུ།། །། སྐྱིད་པའི་འབྲུག་གཡུས་ཙན་དན་བཀོད་པའི་གནས། ༉ སྐྱིད་པའི་འབྲུག་གཡུས་ཙན་དན་བཀོད་པའི་གནས།། ཤར་ནས་ཙཱ་རི་གནས་ཀྱིས་ཞིང་ཁམས་འགྲན།། ལྷོ་ནས་བྱང་ཐང་པདྨས་མཛེས་པར་བརྒྱན།། ནུབ་ནས་སྦས་ཡུལ་ཕུག་གིས་བདེ་བར་བཀོད།། བྱང་ནས་གངས་ཆེན་རི་རབ་རྭ་བས་བསྐོར།། དབུས་ན་སྐྱེད་ཚལ་བཟང་པོའི་གནས་མཆོག་ཏུ།། བདེ་སྐྱིད་ཕུན་ཚོགས་ཞིང་ཁམས་ལྟ་བུའི་གནས།། རང་དབང་རང་བཙན་གཙང་མའི་ལྡུམ་ར་འདྲ།། སྒྲ་སྙན་ཚིག་གིས་བརྒྱན་པའི་ཞབས་བྲོ་འདི།། བཀྲིས་དགའ་སྟོན་འགྱེད་པའི་དུས་སུ་ཕུལ།། འདིར་ཚོགས་ལྷ་མི་ཡོངས་ཀྱི་སྙན་སྒྲོན་དུ།། བདེ་ལེགས་བཟང་པོའི་དར་དང་བཅས་ཏེ་ཕུལ།། །། ཁམས་གསུམ་འཁོར་བའི་དེད་དཔོན། ༉ ཁམས་གསུམ་འཁོར་བའི་དེད་དཔོན།། རྒྱལ་བ་ཤཱཀྱ་མུ་ནི།། ཚད་མེད་བཞི་ཡི་ལམ་ལས།། དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་རྒྱས་ཤོག། མཐོ་བ་སྲིད་པའི་རྩེ་ནས།། དམའ་བ་དམྱལ་ཁམས་ཡན་ཆད།། སེམས་ཅན་ལས་ངན་མྱོང་རྣམས།། དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་རྒྱས་ཤོག། རྔ་ཡབ་དཔལ་རིའི་ཞིང་གི། བླ་མ་པད་མ་འབྱུང་གནས།། གང་འདུལ་སྣ་ཚོགས་སྤྲུལ་པས།། དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་རྒྱས་ཤོག། མ་དག་རིགས་དྲུག་སེམས་ཅན།། ཞིང་མཆོག་རྔ་ཡབ་དཔལ་རིར།། གཞན་གྱི་བདེ་བར་བཀོད་ནས།། དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་རྒྱས་ཤོག། པཎ་ཆེན་ནཱ་རོ་གཉིས་པ།། མཐུ་ཆེན་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ།། ཟུང་འཇུག་ཕྱག་རྫོགས་ལམ་ལས།། དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་རྒྱས་ཤོག། གཞན་ཕན་འཕྲིན་ལས་བཞི་ཡིས།། མ་ལུས་དབང་དུ་འདུས་ནས།། ཆོས་ལྡན་སྨན་ལྗོངས་རྒྱལ་ཁབ།། དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་རྒྱས་ཤོག། གུ་རུའི་ལུང་བསྟན་སྐྱེས་མཆོག། ཆོས་རྒྱལ་འཇིགས་མེད་སེང་གེ། རླབས་ཆེན་མཛད་པའི་སྒོ་ནས།། དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་རྒྱས་ཤོག། ཕན་དང་བདེ་བའི་འབྱུང་གནས་།། ཟས་གཙང་རྒྱལ་བའི་བསྟན་པ།། འཛམ་གླིང་ཡོངས་ལ་ཁྱབ་ནས།། དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་རྒྱས་ཤོག། །། ཁྱེད་རྣམས་པ་དགུང་སངས་མཐོན་པོ། ༉ ཁྱེད་རྣམས་པ་དགུང་སངས་མཐོན་པོ།། ངེད་རྣམས་པ་ཁྲི་གདུགས་ཉི་མ།། དགུང་དང་ཁྲི་གདུགས་གཉིས་པོ།། མཇལ་བསམ་པ་ཡིད་ལ་མ་བྱུང་།། འཛོམས་བསམ་པ་ཡིད་ལ་མ་བྱུང་།། དེ་རིང་འདི་ལ་ལན་གཅིག་འཛོམས་པ།། ཚེ་སྔོན་གྱི་ལས་འཕྲོ་ཡིན་པས།། ཁྱེད་རྣམས་པ་གངས་སྟོད་མཐོན་པོ།། ངེད་རྣམས་པ་དར་སེར་དཀར་མོ།། གངས་དང་དར་སེང་གཉིས་པོ།། མཇལ་བསམ་པ་ཡིད་ལ་མ་བྱུང་།། འཛོམས་བསམ་པ་ཡིད་ལ་མ་བྱུང་།། དེ་རིང་འདི་ལ་ལན་གཅིག་འཛོམས་པ།། ཚེ་སྔོན་གྱི་ལས་འཕྲོ་ཡིན་པས།། ཁྱེད་རྣམས་པ་སྤང་གཤོང་བདེ་མོ།། ངེད་རྣམས་པ་ཤཝ་རྒོད་རྭ་བཅུ།། སྤང་དང་ཤཝ་རྒོད་གཉིས་པོ།། མཇལ་བསམ་པ་ཡིད་ལ་མ་བྱུང་།། འཛོམས་བསམ་པ་ཡིད་ལ་མ་བྱུང་།། དེ་རིང་འདི་ལ་ལན་གཅིག་འཛོམས་པ།། ཚེ་སྔོན་གྱི་ལས་འཕྲོ་ཡིན་པས།། ཁྱེད་རྣམས་པ་ནགས་སྟོད་མཐོན་པོ།། ངེད་རྣམས་པ་སྟག་མོ་རིས་མཛེས།། ནགས་དང་སྟག་མོ་གཉིས་པོ།། མཇལ་བསམ་པ་ཡིད་ལ་མ་བྱུང་།། འཛོམས་བསམ་པ་ཡིད་ལ་མ་བྱུང་།། དེ་རིང་འདི་ལ་ལན་གཅིག་འཛོམས་པ།། ཚེ་སྔོན་གྱི་ལས་འཕྲོ་ཡིན་པས།། ཁྱེད་རྣམས་པ་མཚོ་སྟོད་མཐོན་པོ།། ངེད་རྣམས་པ་གསེར་མིག་ཉ་མོ།། མཚོ་དང་གསེར་མིག་གཉིས་པོ།། མཇལ་བསམ་པ་ཡིད་ལ་མ་བྱུང་།། འཛོམས་བསམ་པ་ཡིད་ལ་མ་བྱུང་།། དེ་རིང་འདི་ལ་ལན་གཅིག་འཛོམས་པ།། ཚེ་སྔོན་གྱི་ལས་འཕྲོ་ཡིན་པས།། ཁྱེད་རྣམས་པ་དགོན་བཟང་ཁྲ་མོ།། ངེད་རྣམས་པ་མཚན་ལྡན་བླ་མ།། དགོན་དང་མཚན་མཚན་དང་གཉིས་པོ།། མཇལ་བསམ་པ་ཡིད་ལ་མ་བྱུང་།། འཛོམས་བསམ་པ་ཡིད་ལ་མ་བྱུང་།། དེ་རིང་འདི་ལ་ལན་གཅིག་འཛོམས་པ།། ཚེ་སྔོན་གྱི་ལས་འཕྲོ་ཡིན་པས།། ཁྱེད་རྣམས་པ་རྫོང་ཆེན་ཁྲ་མོ།། ངེད་རྣམས་པ་དབང་ཆེན་དཔོན་པོ།། རྫོང་དང་དབང་ཆེན་གཉིས་པོ།། མཇལ་བསམ་པ་ཡིད་ལ་མ་བྱུང་།། འཛོམས་བསམ་པ་ཡིད་ལ་མ་བྱུང་།། དེ་རིང་འདི་ལ་ལན་གཅིག་འཛོམས་པ།། ཚེ་སྔོན་གྱི་ལས་འཕྲོ་ཡིན་པས།། ཁྱེད་རྣམས་པ་ཡུལ་བཟང་ཁྲ་མོ།། ངེད་རྣམས་པ་ཡབ་ཡུམ་གཉིས་པོ།། ཡུལ་དང་ཡབ་ཡུམ་གཉིས་པོ།། མཇལ་བསམ་པ་ཡིད་ལ་མ་བྱུང་།། འཛོམས་བསམ་པ་ཡིད་ལ་མ་བྱུང་།། དེ་རིང་འདི་ལ་ལན་གཅིག་འཛོམས་པ།། ཚེ་སྔོན་གྱི་ལས་འཕྲོ་ཡིན་པས།། །། ཁྱོད་སྣང་ས་དལ་འབྱོར་མི་ལུས་འདི། ༉ ཁྱོད་སྣང་ས་དལ་འབྱོར་མི་ལུས་འདི།། ཨ་རོགས་ཚོ།། ཤར་སྤང་རིའི་ལོགས་ཀྱི་འཇའ་ཚོན་འདྲ།། ཨ་རོགས།། འཇའ་ཁ་དོག་མཚར་ཀྱང་སྙིང་པོ་མེད།། ད་སྙིང་པོ་ལྷ་ཆོས་བྱེད་རེ་རན།། ཨ་རོགས།། ཁྱོད་སྣང་ས་དལ་འབྱོར་མི་ལུས་འདི།། ལྷོ་ནགས་མོའི་ལྗོངས་ཀྱི་ཁུ་བྱུག་འདྲ།། ཨ་རོགས་ཚོ།། གསུང་སྙན་འགྱུར་འཛོམས་ཀྱང་སྙིང་པོ་མེད།། ཨ་རོགས་ཚོ།། ད་སྙིང་པོའི་ལྷ་ཆོས་བྱེད་རེ་རན།། ཨ་རོགས།། ཁྱོད་སྣང་ས་དལ་འབྱོར་མི་ལུས་འདི།། ནུབ་རྒྱ་མཚོ་ནང་གི་ཀླུ་མོ་འདྲ།། ཨ་རོགས་ཚོ།། ནོར་ལོངས་སྤྱོད་འཛོམས་ཀྱང་སྙིང་པོ་མེད།། ཨ་རོགས་ཚོ།། ད་སྙིང་པོའི་ལྷ་ཆོས་བྱེད་རེ་རན།། ཁྱོད་སྣང་ས་དལ་འབྱོར་མི་ལུས་འདི།། བྱང་གཡུ་འབྲུག་སྔོན་མོའི་སྐད་དང་འདྲ།། ཨ་རོགས་ཚོ།། གཏམ་སྙན་གྲགས་ཆེ་ཡང་སྙིང་པོ་མེད།། ཨ་རོགས་ཚོ།། ད་སྙིང་པོ་ལྷ་ཆོས་བྱེད་རེ་རན།། ཁྱོད་སྣང་ས་དལ་འབྱོར་མི་ལུས་འདི།། དབུས་ལྷ་ཁང་ལོགས་ཀྱི་རིས་མོ་འདྲ།། ཨ་རོགས་ཚོ།། གཟུགས་མཚར་སྡུག་འཛོམས་ཀྱང་སྙིང་པོ་མེད།། ད་སྙིང་པོ་ལྷ་ཆོས་བྱེད་རེ་རན།། །། ཁྲི་མཉམ་པ་མེད་པ་པདྨའི་ཁྲི། ༉ ཁྲི་མཉམ་པ་མེད་པ་པདྨའི་ཁྲི།། པདྨའི་ཁྲི་ཡི་སྟེང་ལ།། བླ་མ་ཨོ་རྒྱན་པདྨ་བཞུགས་སུ་གསོལ།། བདག་་ལ་ཨོམ་སངས་མ་ཎི་པདྨེ་ཧཱུ།། ཡངས་སུ་དམ་པའི་ཆོས་ལ་སྐྱབས་སུ་གསོལ།། ཁྲི་མཉམ་པ་མེད་པ་དངུལ་གྱི་ཁྲི།། དངུལ་གྱི་ཁྲི་ཡི་སྟེང་ལ།། བླ་མ་ཨོ་རྒྱན་གུ་རུ་བཞུགས་སུ་གསོལ།། བདག་ལ་ཨོམ་སངས་མ་ཎེ་པདྨེ་ཧཱུ།། དབྱངས་སུ་དམ་པའི་ཆོས་ལ་སྐྱབས་སུ་གསོལ།། ཁྲི་མཉམ་པ་མེད་པ་དུང་གི་ཁྲི།།དུང་གི་ཁྲི་ཡི་སྟེང་ལ།། བླ་མ་ཨོ་རྒྱན་གུ་རུ་བཞུགས་སུ་གསོལ།། བདག་ལ་ཨོམ་སངས་མ་ཎི་པདྨེ་ཧཱུ།། ཡངས་སུ་དམ་པའི་ཆོས་ལ་སྐྱབས་སུ་གསོལ།། ཁྲི་གདུགས་ཉི་མ་ཁྱོད་ནི། ༉ ཁྲི་གདུགས་ཉི་མ་ཁྱོད་ནི་སྒྲ་གཅན་གྱིས་ཟིན་ལ།། དགུང་སྟོད་མཐོན་པོ་ང་ནི་ཆུ་འཛིན་གྱིས་སྒྲིབ་འགྲོ།། ད་ལྟ་སྒྲིབ་མེད་ས་ལེར་འགྲོགས་པ་ཡི་དུས་འདིར།། གླིང་བཞིའི་འགྲོ་ལ་འོད་ཀྱི་དགའ་སྟོན་ཞིག་འགྱེད་ཨང་།། ཚོང་འདུས་མགྲོན་པོ་ཁྱོད་ནི་རང་གནས་སུ་ཕེབས་ལ།། ཁྲོམ་ཆེན་ཁྲ་མོ་ང་ནི་སྟོང་པ་རུ་ལུས་འགྲོ།། ཚེ་སྔོན་ལས་ཀྱིས་འབྲེལ་བས་ཡུད་ཙམ་ཞིག་འཛོམས་དུས།། ཕན་ཚུན་གཡོ་སྒྱུ་སྤངས་པའི་དག་སྣང་ཞིག་གྱིས་ཨང་།། མཚན་ལྡན་བླ་མ་ཁྱོད་ནི་འོག་མིན་དུ་གཤེགས་ལ།། དགོན་ས་ཁྲ་མོ་ང་ནི་གྱང་ཧྲུལ་དུ་ཞིག་འགྲོ།། སྣོད་བཅུད་འབྲལ་མེད་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཡི་དུས་འདིར།། འབྲེལ་ཚད་དོན་ལྡན་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་ཞིག་བསྐོར་ཨང་།། རྣམ་ཤེས་ཁྱོད་ནི་གཅིག་པུར་བར་དོ་རུ་འཁྱམས་ལ།། ཤ་ཁྲག་ཕུང་པོ་ང་ནི་ཐལ་བ་རུ་དེངས་འགྲོ།། ད་ལྟ་ལུ་སེམས་འབྲལ་མེད་རང་དབང་གི་དུས་འདིར།། ཕྱི་མར་ཕན་པ་དམ་པའི་ལྷ་ཆོས་ཤིག་གྱིས་ཨང་།། །། ཁྲུང་ཁྲུང་དཀར་མོའི་གླུ་གཞས། ༡ པ། ༉ ཁྲུང་ཁྲུང་དཀར་མོའི་གླུ་གཞས།། སྨན་ལྗོངས་འབྲུག་གི་གླུ་གཞས།། ཁྲུང་ཁྲུང་ལེགས་མོ་དགའ་བ་ལ།། འབྲུག་པ་ང་ཚོ་སྐྱིད་པ་ལ།། གཅིག་ལ་གཉིས་ལ་གསུམ་ལ་ཟེར་ན།། ཁྲུང་ཁྲུང་སྨན་ལྗོངས་གཞུང་ལ་ལོག་འགྲོ།། དབུ་ཞྭ་ཡག་མོ་པད་ཞྭ་འདི།། སྨན་ལྗོངས་འབྲུག་གི་དབུ་ཞྭ།། ཁྲུང་ཁྲུང་ལེགས་མོ་དགའ་བ་ལ།། འབྲུག་པ་ང་ཚོ་སྐྱིད་པ་ལ།། གཅིག་ལ་གཉིས་ལ་གསུམ་ལ་ཟེར་ན།། ཁྲུང་ཁྲུང་སྨན་ལྗོངས་གཞུང་ལ་ལོག་འགྲོ།། རྣ་གཡུ་ཡག་མོ་སིན་ཅུང་འདི།། སྨན་ལྗོངས་འབྲུག་གི་རྣ་གཡུ།། ཁྲུང་ཁྲུང་ལེགས་མོ་དགའ་བ་ལ།། འབྲུག་པ་ང་ཚོ་སྐྱིད་པ་ལ།། གཅིག་ལ་གཉིས་ལ་གསུམ་ལ་ཟེར་ན།། ཁྲུང་ཁྲུང་སྨན་ལྗོངས་གཞུང་ལ་ལོག་འགྲོ།། རྒྱན་ཆ་ཡག་མོ་སྐེ་ཆ་འདི།། སྨན་ལྗོངས་འབྲུག་གི་རྒྱན་ཆ།། ཁྲུང་ཁྲུང་ལེགས་མོ་དགའ་བ་ལ།། འབྲུག་པ་ང་ཚོ་སྐྱིད་པ་ལ།། གཅིག་ལ་གཉིས་ལ་གསུམ་ལ་ཟེར་ན།། ཁྲུང་ཁྲུང་སྨན་ལྗོངས་གཞུང་ལ་ལོག་འགྲོ།། །། ཁྲུང་ཁྲུང་དཀར་མོའི་གླུ་གཞས། ༢ པ། ༉ ཁྲུང་ཁྲུང་དཀར་མོའི་གླུ་གཞས།། བཞུགས་ཁྲི་གོང་ལ་ཕུལ་ཡོད། བཞུགས་ཁྲི་གོང་གི་མཚན་ལྡན།། ཁྲུང་ཁྲུང་གླུ་ལ་གསོན།། ཁྲུང་ཁྲུང་ཡོང་ཡོང་གང་ནས་ཡོང་།། གངས་ཆེན་དང་བོད་ནས་ཡོང་།། ཁྲུང་ཁྲུང་འགྲོ་འགྲོ་གང་ན་འགྲོ།། རྒྱ་ནག་དང་ཡུལ་ལུ་འགྲོ།། རྒྱ་ནག་དང་པདྨའི་མཚོ་ཁ་ལུ།། ཁྲུང་ཁྲུང་་དགའ་ཉམས་ཡོད།། ཁྲུང་ཁྲུང་སྐྱིད་ཉམས་ཡོད།། རྒྱ་ཚད་པའི་ངམ་འཕང་ལང་ཚེ།། ཁྲུང་ཁྲུང་དགའ་ཉམས་མེད།། ཁྲུང་ཁྲུང་་སྐྱིད་ཉམས་མེད།། གཤོག་སྒྲོ་གཡས་པ་ལྡིང་ཤོག། ཆོས་འཁོར་ལྷ་ས་བསྐོར།། གཤོག་སྒྲོ་གཡོན་པ་ལྡིང་ཤོག། བུམ་ཐང་དང་སྡེ་བཞི་བསྐོར།། གཡས་གཡོན་མེད་པ་ལྡིང་ཤོག། འཛམ་གླིང་ས་ཐག་བསྐོར།། །། ཁྲུང་ཁྲུང་ང་ནི་ལུས་སེམས་དགའ་མི་དགའ། ༉ ཁྲུང་ཁྲུང་ང་ནི་ལུས་སེམས་དགའ་མི་དགའ།། ཁྲུང་ཁྲུང་ང་ནི་ལུས་སེམས་སྐྱིད་མི་སྐྱིད།། ང་འཁྱམས་ས་གནས་བཟང་འབུམ་སྡེ་གླིང་།། གཡང་རྩེ་མཆོད་རྟེན་བསྐོར་ར་མཇལ་བ་ཨིན།། ཡ་མཚན་ཅན་གྱི།། གནས་ཆེན་རིགས་གསུམ་དགོན་པ་མཇལ་བ་ཨིན།། ཁྲུང་ཁྲུང་ང་ནི་ལུས་སེམས་དགའ་མི་དགའ།། ཁྲུང་ཁྲུང་ང་ནི་ལུས་སེམས་སྐྱིད་མི་སྐྱིད།། ང་འཁྱམས་ས་གནས་བཟང་ཕོག་སྦྱིས་ཁ།། སྒང་སྟེང་གསང་སྔགས་ཆོས་གླིང་མཇལ་བ་ཨིན།། ཡ་མཚན་ཅན་གྱི།། པད་གླིང་ཡབ་སྲས་གདན་ས་མཇལ་བ་ཨིན།། ཁྲུང་ཁྲུང་ང་ནི་ལུས་སེམས་དགའ་མི་དགའ།། ཁྲུང་ཁྲུང་ང་ནི་ལུས་སེམས་སྐྱིད་མི་སྐྱིད།། ང་འཁྱམས་ས་གནས་བཟང་མཁོ་ཐང་ཁ།། ཀུན་མཁྱེན་ཀློང་ཆེན་གདན་ས་མཇལ་བ་ཨིན།། བྱིན་རླབས་ཅན་གྱི།། གསང་སྔགས་ཟབ་མོའི་སྒྲུབ་གནས་མཇལ་བ་ཨིན།། ཁྲུང་ཁྲུང་ང་ནི་ལུས་སེམས་དགའ་མི་དགའ།། ཁྲུང་ཁྲུང་ང་ནི་ལུས་སེམས་སྐྱིད་མི་སྐྱིད།། ང་འཁྱམས་ས་བུམ་ཐང་སྡེ་བཞི་ལུ།། ཨྱོན་པདྨའི་སྒྲུབ་གནས་མཇལ་བ་ཨིན།། བྱིན་རླབས་ཅན་གྱི།། གནས་ཆེན་ཟངས་མདོག་དཔལ་རི་མཇལ་བ་ཨིན།། ཁྲུང་ཁྲུང་ང་ནི་ལུས་སེམས་དགའ་མི་དགའ།། ཁྲུང་ཁྲུང་ང་ནི་ལུས་སེམས་སྐྱིད་མི་སྐྱིད།། ང་འཁྱམས་ས་གནས་བཟང་འབྲུག་ཡུལ་ནང་།། འབྲུག་ཡུལ་ཆོས་ལྡན་རྒྱལ་ཁབ་མཇལ་བ་ཨིན།། བཀའ་དྲིན་ཅན་གྱི།། མི་དབང་བརྒྱུད་འཛིན་ཡབ་སྲས་མཇལ་བ་ཨིན།། །། མཁར་ཆུ་གསེར་གྱི་ལྷ་ཁང་། ༉ མཁར་ཆུ་གསེར་གྱི་ལྷ་ཁང་།། སྨྱོན་ག་གཡུ་ཡི་མན་དྲལ།། ན་གཞོན་སྤྲོ་སྟོན་འབད་ས།། སྐྱིད་པའི་མཁོ་མཐིང་ལྷ་ཁང་།། ལྕང་མ་ལྕང་ཤིང་ལེགས་པས།། བྱིའུ་ཅུང་གནས་ས་བདེ་བས།། ལྕང་མ་ཡོམ་ཡོམ་མ་གནང་།། བྱིའུ་ཅུང་ཀླད་ཁྲག་འདྲེས་དོ།། ལྕང་མའི་ཐུགས་ལ་མེད་ན།། བྱིའུ་ཅུང་སྡོད་ས་སྤོ་ཆོག། བྱིའུ་ཅུང་སྐལ་བཟང་སྒྲོལ་མ།། ཐུགས་སེམས་སྐྱོ་རོགས་མ་གནང་།། ལྕང་མོ་རྩེ་ཡི་བྱིའུ་ཅུང་།། མཇལ་བའི་དུས་ཅིག་ཤར་ཡོང་།། །། འཁྲུངས་ལ་ཡ་ཡ། ༉ འཁྲུངས་ལ་ཡཡ།། དགོནམ་རྟ་ལོག་དཔལ་གྱི་དགོན་པ།། ཕྱི་སྒོ་ར་སྒོ་ནི་དངུལ་གྱི་སྒོ།། འཁྲུངས་ལ་ཡཡ།། ནང་གཟིམ་ཅུང་སྒོ་ནི་གསེར་གྱི་སྒོ།། འཁྲུངས་ལ་ཡཡ།། སྒོ་གསེར་སྒོ་ཕྱེ་བའི་ནང་ཤེད་ན།། འཁྲུངས་ལ་ཡཡ། རྒྱབ་ལ་གསེར་ཁྲི་དངུལ་ཁྲི་སྟེང་།། འཁྲུངས་ལ་ཡཡ།། བཞུགས་གདན་སྟག་ལྤགས་གཟིགས་ལྤགས་རྒྱབ།། འཁྲུངས་ལ་ཡཡ།། བླམ་ཞབས་དྲུང་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་བཞུགས།། འཁྲུངས་ལ་ཡཡ།། ཞལ་མེ་ཏོག་པདྨར་སྒོར་ཏེ་བཞུགས།། འཁྲུངས་ལ་ཡཡ།། བོད་དམག་ཕྱག་གིས་མནན་ཏེ་བཞུགས།། འཁྲུངས་ལ་ཡཡ།། རྒྱ་དམག་ཞབས་ཀྱིས་མནན་ཏེ་བཞུགས།། འཁྲུངས་ལ་ཡཡ།། ལྷོ་མོན་བདེ་བར་བཀོད་དེ་བཞུགས།། །། གངས་ལས་འབབ་པའི་ཆུ་མོ། ༉ གངས་ལས་འབབ་པའི་ཆུ་མོ།། ཐང་ཆེན་བདེ་མོར་འཁྱིལ་ན།། གསེར་མིག་ཉ་མོ་འཁོར་ལ།། ཐེ་ཚོམ་དགོས་པ་མིན་འདུག། ནགས་ཀྱི་ཙན་དན་ལྗོན་པ།། ཡལ་ག་ལོ་འདབ་རྒྱས་ན།། གསུང་སྙན་ཁུ་བྱུག་སྔོན་མོ།། མ་བོས་མགྲོན་དུ་ལོས་ཡོང་།། འདམ་སྐྱེས་མེ་ཏོག་པདྨ།། ཞིམ་མངར་རྩི་བཅུད་ལྡན་ན།། རྐང་དྲུག་བུང་བ་གཞོན་ནུ།། མ་བོས་ངང་གིས་འདུ་ཡོང།། ཁྱིམ་བདག་ནོར་འདོད་ཅན་མ།། སྔོན་བསགས་སྦྱིན་འབྲས་ཡོད་ན།། ཚེ་འདིར་ལོངས་སྤྱོད་སྒྲུབ་ལ།། དཀའ་བ་སྤྱད་དགོས་མིན་འདུག། ཆོས་སྒོར་ཞུགས་པའི་གང་ཟག། བྱས་ཚད་ཆོས་དང་མཐུན་ན།། རྣམ་མཁྱེན་གླིང་དུ་བགྲོད་ལ།། སུས་ཀྱང་ཁེགས་ས་མིན་འདུག། །། གངས་སེང་དཀར་མོ་གཡུ་རལ་རྒྱས་པ་དེ། ༉ གངས་སེང་དཀར་མོ་གཡུ་རལ་རྒྱས་པ་དེ།། གངས་རི་དཀར་པོ་ང་ལ་མ་ཆགས་ཤིག། ང་ལས་ལྷག་པའི་གངས་དཀར་ཏི་སི་ཡོད།། གངས་རི་ང་ནི་ཉི་མས་བཞུ་ཉེན་འདུག། ཐང་དཀར་རྒོད་པོ་གཤོག་རྩལ་རྒྱས་པ་ཁྱོད།། བྲག་སྟོད་མཐོན་པོ་ང་ལ་མ་ཆགས་ཤིག། ང་ལས་ལྷག་པའི་རི་རྒྱལ་ལྷུན་པོ་ཡོད།། བྲག་རི་ང་ནི་ཐོག་གིས་གཏོར་ཉེན་འདུག། བཅོ་བརྒྱད་ཤ་བ་དུང་ར་རྒྱས་པ་ཁྱོད།། སྤང་སྟོད་བདེ་མོ་ང་ལ་མ་ཆགས་ཤིག། ང་ལས་ལྷག་པའི་རྩྭ་ཆུ་གངས་འཛོམས་ཡོད།། སྤང་རི་ང་ནི་སད་ཀྱིས་ཁྱེར་ཉེན་འདུག། ཉ་ཆུང་གསེར་མིག་འཁྱུག་འགྲོས་མཁས་པ་ཁྱོད།། མཚོ་སྟོད་མཐོན་པོ་ང་ལ་མ་ཆགས་ཤིག། ང་ལས་ལྷག་པའི་རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོ་ཡོད།། མཚོ་མོ་ང་ནི་ཉི་མས་སྐམ་ཉེན་འདུག། གསུང་སྙན་བསྒྱུར་བའི་ལྕང་གླིང་འཇོལ་མོ་ཁྱོད།། ལྕང་གླིང་གྲུ་བཞི་ང་ལ་མ་ཆགས་ཤིག། ང་ལས་ལྷག་པའི་སྐྱེད་ཚལ་ཀླུ་སྡིངས་ཡོད།། ལྕང་མོ་ང་ནི་ནམ་མཇུག་བསྡུ་ཉེན་འདུག། དངུལ་ཤོག་ཅན་གྱི་གསེར་སྦྲང་བུང་བ་ཁྱོད།། ཧ་ལོའི་མེ་ཏོག་ང་ལ་མ་ཆགས་ཤིག། ང་ལས་ལྷག་པའི་པད་སྡོང་ལྡུམ་ར་ཡོད།། མེ་ཏོག་ང་ནི་སེར་བས་བཅོམ་ཉེན་འདུག། །། གུར་གཅིག་དཀར་པོ་མི་སྤུབས། ༉ གུར་གཅིག་དཀར་པོ་མི་སྤུབས།། དཀར་པོའི་གུར་གཅིག་སྤུབས་ན།། ཤོག་གུ་ཡས་ལ་རྒྱ་ཤོག་ཡ་ལ་སོ།། སོ་ཡ་རི་མོ་མས་ལ་བྲིས་ཤོག། དཀར་པོའི་གུར་གཅིག་སྤུབས་ན།། གངས་གསུམ་གངས་ལ་སྤུབས་ཡོད།། ཤོག་གུ་ཡས་ལ་རྒྱ་ཤོག་ཡ་ལ་སོ་།། སོ་ཡ་རི་མོ་མས་ལ་བྲིས་ཤོག། གངས་གསུམ་གངས་ལ་སྤུབས་ན།། དགུན་གསུམ་ཁ་བའི་ཁས་ལེན།། ཤོག་གུ་ཡས་ལ་རྒྱ་ཤོག་ཡ་ལ་སོ།། སོ་ཡ་རི་མོ་མས་ལ་བྲིས་ཤོག། གུར་གཅིག་དཀར་པོ་མི་སྤུབས།། དཀར་པོའི་གུར་གཅིག་སྤུབས་ན།། ཤོག་གུ་ཡས་ལ་རྒྱ་ཤོག་ཡ་ལ་སོ།། སོ་ཡ་རི་མོ་མས་ལ་བྲིས་ཤོག། དཀར་པོའི་གུར་གཅིག་སྤུབས་ན།། གཤོངགསུམ་གཤོང་ལ་སྤུབས་ཡོད།། ཤོག་གུ་ཡས་ལ་རྒྱ་ཤོག་ཡ་ལ་སོ།། སོ་ཡ་རི་མོ་མས་ལ་བྲིས་ཤོག། གཤོངགསུམ་གཤོང་ལ་སྤུབས་ན།། བྱཱར་གསུམ་ཆར་པའི་ཁས་ལེན།། ཤོག་གུ་ཡས་ལ་རྒྱ་ཤོག་ཡ་ལ་སོ།། སོ་ཡ་རི་མོ་མས་ལ་བྲིས་ཤོག། གུར་ཤིང་ལེགས་པ་འདུག་གོ། རྒྱ་ཡི་ཙན་དན་སྡོང་པོ།། ཤོག་གུ་ཡས་ལ་རྒྱ་ཤོག་ཡ་ལ་སོ།། སོ་ཡ་རི་མོ་མས་ལ་བྲིས་ཤོག། གུར་འདི་གུར་རང་ལེགས་པས།། རྒྱ་ཡི་ཁ་ཤ་དཀར་ཅུང་།། ཤོག་གུ་ཡ་ལ་རྒྱ་ཤོག་དཀར་ཅུང་།། སོ་ཡ་རི་མོ་མས་ལ་བྲིས་ཤོག། གུར་ཐག་ལེགས་པ་འདུག་གོ།། རྒྱ་ཡི་དར་སྐུད་སྟོང་སྐུད།། ཤོག་གུ་ཡ་ལ་རྒྱ་ཤོག་ཡ་ལ་སོ།། རི་མོ་མས་ལ་བྲིས་ཤོག། གུར་གྱི་ནང་ལ་བཞུགས་མི།། ཚོང་དཔོན་ནོར་བུ་བཟང་པོ།། ཤོག་གུ་གཡས་ལ་རྒྱ་ཤོག་ཡ་ལ་སོ།། སོ་ཡ་རི་མོ་མས་ལ་བྲིས་ཤོག། གུར་གྱི་ཕྱི་ལ་བཞུགས་མི།། ཚོང་ཕྲུག་ཁལ་ལྔ་བརྒྱ་པོ།། ཤོག་གུ་གཡས་ལ་རྒྱ་ཤོག་ཡ་ལ་སོ།། སོ་ཡ་རི་མོ་མས་ལ་བྲིས་ཤོག། །། གླིང་བུ་འདི་གླིང་བུ་མ་རེད། ༉ གླིང་བུ་འདི་གླིང་བུ་མ་རེད།། །གླིང་བུ་ང་རང་།། གླིང་བུ་རྒྱ་གར་གཞུང་ལ།། ཀ་ལ་པིང་ཀའི་དབྱངས་སྙན།། གླིང་བུ་འདི་གླིང་བུ་མ་རེད།། གླིང་བུ་ང་རང་།། གླིང་བུ་བོད་ཁམས་ཕྱོགས་ལ།། ལྕང་གླིང་འཇོལ་མོའི་གསུང་དབྱངས།། གླིང་བུ་འདི་གླིང་བུ་མ་རེད།། གླིང་བུ་ང་རང་།། གླིང་བུ་ལྷ་ཡུལ་ཕྱོགས་ལ།། དྲི་མེད་ཚངས་པའི་དབྱངས་སྙན།། གླིང་བུ་འདི་གླིང་བུ་མ་རེད།། གླིང་བུ་ང་རང་།། གླིང་བུ་དྲི་ཟའི་ཡུལ་དུ།། ཚངས་དབྱངས་ལྷ་མོའི་གསུང་སྙན།། གླིང་བུ་འདི་གླིང་བུ་མ་རེད།། གླིང་བུ་ང་རང་།། གླིང་བུ་མགྲིན་པའི་ལམ་དུ།། སྟག་ཤར་དགའ་བའི་གླུ་དབྱངས།། གླིང་བུ་འདི་གླིང་བུ་མ་རེད།། གླིང་བུ་ང་རང་།། གླིང་བུ་ང་ཡི་ཕ་ཡུལ།། ཙན་དན་ནགས་མོའི་གསེབ་ཡིན།། །། གླིང་གཤོང་རེད། ༉ གླིང་གཤོང་རེད།། སྤང་གི་ལྷ་བྱ་གོང་མོ།། ཕ་ཡུལ་མིན་འདུག་མ་གསུངས།། རི་མགོ་མཐོ་རེ་མཐོ་ཚད།། ལྷ་བྱ་གོང་མོའི་ཕ་ཡུལ།། བྱ་འདི་ཁྲུང་ཁྲུང་དཀར་མོ།། གཤོག་རྩལ་ང་ལ་གཡར་དང་།། ཐག་རིང་རྒྱང་ལ་མི་འགྲོ།། ལི་ཐང་བསྐོར་ནས་ལོག་ཡོང་།། མཐོ་བ་རི་མགོ་རྩེ་ནས།། ལྷ་བསངས་བཏང་དགོས་བསམ་པ།། དུད་པ་རླུང་གིས་ཁྱེར་ནས།། ཕན་པ་གང་ཡང་མིན་འདུག། །། གླུ་གར་ཁྲ་མོ་མི་ཕུལ། ༉ གླུ་གར་ཁྲ་མོ་མི་ཕུལ།། གླུ་གར་ཁྲ་མོ་ཕུལ།། གླུ་གར་ཁྲ་མོ་ཕུལ་ན།། སྟེང་ཕྱོགས་ལྷ་ལུ་ཕུལ།། ལྷ་དབང་པོ་བརྒྱ་བྱིན་མ་མཇལ་ན།། གླུ་གར་ཕུལ་རྒྱུ་མེད།། ལྷ་དབང་པོ་རྒྱ་བྱིན་མཇལ་ན།། གླུ་གར་ཕུལ་རྒྱུ་ཡོད།། རི་ཅིག་གཡས་པའི་ལོགས་ལས།། བ་ལུ་ཅིག་ཞརམ།། རི་ཅིག་གཡོན་པའི་ལོགས་ལས།། སུ་ལུ་ཅིག་ཞརམ།། བ་ལུ་སུ་ལུ་ཞརམ་ནས།། ལྷ་བསངས་ཅིག་གཏང་།། ལྷ་རྣམས་ཞལ་དགྱེས་བཞེས་ནས།། ལྷ་ཡི་བསྟན་པ་དར་སོང་།། །། གླུ་གར་དགོན་པའི་རྩེ་ནས། ༉ གླུ་གར་དགོན་པའི་རྩེ་ནས།། ཡ་ལ།། བླ་མ་བསམ་ནས་ཡོང་བ་ཡིན།། བླ་མའི་མཇལ་ཁ་མ་བྱུང་ན།། ལོ་གསུམ་སོང་ཡང་མི་ལོག། བླ་མའི་མཇལ་ཁ་བྱུང་ན།། ཞག་གསུམ་སྡོད་ནས་ལོག་འགྲོ།། གླུ་གར་དགོན་པའི་རྩེ་ནས།། དཔོན་པོ་བསམ་ནས་ཡོང་བ་ཡིན།། དཔོན་པའི་མཇལ་ཁ་མ་འབྱུང་ན།། ལོ་གསུམ་སོང་ཡང་མི་ལོག། དཔོན་པོའི་མཇལ་ཁ་བྱུང་ན།། ཞག་གསུམ་སྡོད་ནས་ལོག་འགྲོ།། གླུ་གར་དགོན་པའི་རྩེ་ནས་།། ཡབ་ཡུམ་བསམ་ནས་ཡོང་བ་ཡིན།། ཡབ་ཡུམ་མཇལ་ཁ་མ་བྱུང་ན།། ལོ་གསུམ་སོང་ཡང་མི་ལོག། ཡབ་ཡུམ་མཇལ་ཁ་འབྱུང་ན།། ཞག་གསུམ་སྡོད་ནས་ལོག་འགྲོ།། །། གླུ་གར་མཆོད་པ་མི་ཕུལ་མཆོད་པ་ཕུལ། ༉ གླུ་གར་མཆོད་པ་མི་ཕུལ་མཆོད་པ་ཕུལ།། མཆོད་པ་དང་པ་རྩ་གསུམ་ལྷ་ལུ་ཕུལ།། གླུ་གར་དར་ཞིང་དགྱིས་པའི་དངོས་གྲུབ་ཞུ།། ཚོགས་གཉིས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱིན་གྱིས་རློབས།། གླུ་གར་མཆོད་པ་མི་ཕུལ་མཆོད་པ་ཕུལ།། མཆོད་པ་གཉིས་པ་བླ་མ་རྣམས་ལུ་ཕུལ།། གླུ་གར་དར་ཞིང་དགྱེས་པའི་དངོས་གྲུབ་ཞུ།། སེམས་ཀྱི་གནས་ལུགས་རྟོགས་པར་བྱིན་གྱིས་རློབས།། གླུ་གར་མཆོད་པ་མི་ཕུལ་མཆོད་པ་ཕུལ།། མཆོད་པ་གསུམ་པ་ཡི་དམ་ལྷ་ལུ་ཕུལ།། གླུ་གར་དར་ཞིང་དགྱེས་པའི་དངོས་གྲུབ་ཞུ།། མཆོག་མཐུན་དངོས་གྲུབ་ཐོབ་པར་བྱིན་གྱིས་རློབས།། གླུ་གར་མཆོད་པ་མི་ཕུལ་མཆོད་པ་ཕུལ།། མཆོད་པ་བཞི་པ་མ་དང་མཁའ་འགྲོར་ཕུལ།། གླུ་གར་དར་ཞིང་དགྱེས་པའི་དངོས་གྲུབ་ཞུ།། ས་ལམ་བར་ཆད་ཞི་བར་བྱིན་གྱིས་རློབས།། གླུ་གར་མཆོད་པ་མི་ཕུལ་མཆོད་པ་ཕུལ།། མཆོད་པ་ལྔ་པ་ཆོས་སྐྱོང་ཚོགས་ལ་ཕུལ།། གླུ་གར་དར་ཞིང་དགྱེས་པའི་དངོས་གྲུབ་ཞུ།། སངས་རྒྱས་བསྟན་པ་རྒྱས་པར་བྱིན་གྱིས་རློབས།། གླུ་གར་མཆོད་པ་མི་ཕུལ་མཆོད་་པ་ཕུལ།། །། གླུ་ཅིག་ཕུལ་དགོ་བསམ་ཡོད། ༉ གླུ་ཅིག་ཕུལ་དགོ་བསམ་ཡོད།། ཡར་སྟེང་ཕྱོགས་ལྷ་ལུ་ཕུལ་ནི་ཨིན།། སྟེང་ལ་དགའ་བའི་སུམ་རྩེན་ལྷ་ཡུལ་ན།། ལྷ་ཡི་དབང་པོ་བརྒྱ་བྱིན་བཞུགས་ཡོད།། གླུ་ཅིག་ཕུལ་དགོ་བསམ་ཡོད།། ཕར་བར་ཕྱོགས་བཙན་ལུ་ཕུལ་ནི་ཨིན།། བར་དགའ་སྐྱིད་འཛོམས་པའི་ས་འདི་ནང་།། བཙན་གྱི་དབང་པོ་ཡ་བ་བཞུགས་ཡོད།། གླུ་ཅིག་ཕུལ་དགོ་བསམ་ཡོད།། མར་འོག་ཕྱོགས་ཀླུ་ལུ་ཕུལ་ནི་ཨིན།། མར་ལ་ལོངས་སྤྱོད་ལྡན་པའི་ས་འདི་ནང་།། ཀླུ་ཡི་དབང་པོ་དགའ་བོ་བཞུགས་ཡོད།། གླུ་ཅིག་ཕུལ་དགོ་བསམ་ཡོད།། ནང་འབྲུག་གཡུས་འདི་ནང་ཕུལ་ནི་ཨིན།། འབྲུག་ལ་དགའ་སྐྱིད་ལྡན་པའི་ས་འདི་ནང་།། ཐུགས་བརྩེ་ཆེ་བའི་མངའ་བདག་བཞུགས་ཡོད།། གླུ་ཅིག་ཕུལ་དགོ་བསམ་ཡོད།། སྐུ་མགྲོན་ལྷན་རྒྱས་ཡོངས་ལུ་ཕུལ་ནི་ཨིན།། བྱམས་པའི་ཐུགས་ཀྱིས་དགོངས་ནས་ལྟད་མོ་འདི།། བརྩེ་བའི་སྤྱན་གྱིས་གཟིགས་ཏེ་བཞུགས་ཡོད།། །། གླུ་མཆོད་ཅིག་ལྷ་དང་སྲུང་མ་མཆོད། ༉ གླུ་མཆོད་ཅིག་ལྷ་དང་སྲུང་མ་མཆོད།། དགྲ་སྡེ་ཟིལ་གྱིས་གནོན་པར་ཤོག། གླུ་མཆོད་ཅིག་མཚན་ལྡན་བླ་མ་མཆོད།། ཐར་པའི་ལམ་སྣ་འདྲེན་པར་ཤོག། གླུ་མཆོད་ཅིག་དབང་ཆེན་དཔོན་པོ་མཆོད།།ཁམས་གསུམ་དབང་དུ་འདུ་བར་ཤོག། གླུ་མཆོད་ཅིག་ལྷ་མི་ཁྲོམ་ཚོགས་མཆོད།། དགའ་སྐྱིད་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་ཤོག། རྒྱལ་བློན་འབངས་འཁོར་མ་ལུས་པ།། ཚེ་འདིར་ཚེ་རིང་ནད་མེད་ཅིང་།། ཕུན་ཚོགས་བདེ་སྐྱིད་ལོངས་སྤྱོད་ལྡན།། ཞལ་ལ་ཡང་ཡང་མཇལ་བའི་བཀྲིས་ཤོག། །། གླུ་འདི་གང་དང་གང་གི་གླུ། ༉ གླུ་འདི་གང་དང་གང་གི་གླུ།། ཕྱོགས་ལས་རྣམ་པར་རྒྱལ་བའི་གླུ།། བཀྲིས་སྨོན་ལམ་བཟང་པོའི།། གླུ་ལ་ཅུང་ཞིག་གསོན་པར་ཞུ།། སྔོན་ཚེ་རྨ་ཁམས་གླིང་ཡུལ་ནས་།། གེ་སར་ནོར་བུ་དགྲ་འདུལ་ཁོང།། མ་དང་མཁའ་འགྲོའི་ལུང་བསྟན་།། བདུད་ཡུལ་བྱང་ལ་ཕེབས་པ་བཞིན།། མི་དབང་འཇིགས་མེད་སེངྒེ་མཆོག། དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་གདན་ས་ཆེ།། རི་བོ་གྲུ་འཛིན་ཕོ་བྲང་།། འབྱུང་བ་ལྔ་ལྡན་ཆུ་མོ་ལུག། སྨིན་དྲུག་ཟླ་བ་ཡར་ཚེས་ལ།། ཆིབས་ཁ་ལྷོ་རུ་བསྒྱུར་ནས་ཕེབས།། དེ་ཚེ་ཤུལ་དུ་ལུས་པ།། ཡུམ་སྲས་བཙུན་མོ་བློན་འབངས་བཅས།། མ་དང་བྲལ་བའི་ཕྲུག་གུ་བཞིན།། སེམས་སྡུག་མུན་པའི་ཐང་ལ་འཁྱམས།། བྱམས་ཤིང་བརྩེ་བའི་གདུང་སེམས།། འབྲལ་མི་ཕོད་པ་ལོས་ཀྱང་བདེན།། མ་དག་འཁྲུལ་པའི་སྣང་བ་ལགས།། བསམ་བཞིན་ངུ་ཡང་འགྲོ་མོད་ཀྱི།། ཡང་དག་དོན་ལ་དཔྱད་ན།། རང་གི་སེམས་ལ་འདི་འདྲ་ཤར།། །། དགའ་སྐྱིད་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི། ༉ དགའ་སྐྱིད་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་འབྲུག་གི་རྒྱལ་ཁབ།། མི་ནོར་ཟས་ཀྱི་ལོངས་སྤྱོད་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་ཡོད།། མ་བཅོས་རང་བཞིན་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པའི་རྒྱལ་ཁབ།། བདེ་ཞིང་སྐྱིད་པའི་འབྱུང་གནས་སུམ་རྩེན་ལྷ་ཡུལ་འདྲ་སོང་།། ཆོས་སྲིད་ལུགས་གཉིས་སྐྱོང་བའི་མི་དབང་ཆོས་རྒྱལ།། སྐུ་ཚེ་འགྱུར་མེད་བརྟན་པའི་མཛད་བཟང་སྙན་གྲགས་རྒྱས་སོང་།། ལུགས་གཉིས་ཉི་ཟླའི་སྣང་བ་སྔར་ལས་རྒྱས་པ།། བརྩེ་ཡུལ་མངའ་འབངས་ཡོངསས་ཀྱི་དགའ་སྐྱིད་གོང་དུ་འཕེལ་སོང་།། ཕུན་ཚོགས་པད་མའི་ཐང་ལ་དགའ་བའི་གླུ་ལེན།། སྐྱིད་པའི་བྲོ་གར་འཁྲབ་ཡོད་ཐུགས་བརྩེའི་སྤྱན་གྱིས་གཟིགས་སོང་།། ཆོས་སྲིད་གཉིས་ལྡན་རྒྱལ་ཁབ་རང་དབང་རང་བཙན།། འགྱུར་མེད་རང་དབང་ཡུན་དུ་གནས་པའི་རྟེན་འབྲེལ་བཟང་སོང་།། །། དགའ་ང་བཅས་ཐིམ་ཕུག་ལུང་པར། ༉ དགའ་ང་བཅས་ཐིམ་ཕུག་ལུང་པར་དགའ་།། སྐྱིད་ང་བཅས་ཐིམ་ཕུག་ལུང་པར་སྐྱིད།། མི་དབང་མངའ་བདག་རྒྱལ་པོ་གསེར་ཁྲི་གུ་ལུ་བཞུགས།། ང་བཅས་མི་སེར་ག་ར་དགའ་བའི་ཉི་མ་ཤར།། དགའ་ང་བཅས་ཐིམ་ཕུག་ལུང་པར་དགའ།། སྐྱིད་ང་བཅས་ཐིམ་ཕུག་ལུང་པར་སྐྱིད།། མི་དབང་སྐྱབས་རྗེ་མཁན་པོ་གསེར་ཁྲི་གུ་ལུ་བཞུགས།། ང་བཅས་མི་སེར་ག་ར་བདེ་སྐྱིད་ཉི་མ་ཤར།། དགའ་ང་བཅས་ཐིམ་ཕུག་ལུང་པར་དགའ།། སྐྱིད་ང་བཅས་ཐིམ་ཕུག་ལུང་པར་སྐྱིད།། ཕ་མ་དྲན་ན་ཕམ་ལས་ལྷག་པའི་སློབ་དཔོན་ཡོད།། སློབ་དཔོན་ཚུ་གིས་ཕྱི་ནང་ཡོན་ཏན་གནང་སྟེ་ཡོད།། །། དགའ་སྟེ་སྡོད་པའི་ཆ་རོགས། ༉ དགའ་སྟེ་སྡོད་པའི་ཆ་རོགས།། མནོ་བའི་སེམས་ལས་བརྗེད་མ་ཚུགས།། དགའ་བའི་མིག་ཏོ་ཟུར་གྱིས་བལྟ།། མཐུན་པའི་གཏམ་ཅིག་སླབ་མ་ཚུགས།། མནོ་བའི་སེམས་ལུ་སྡུག་བསྔལ་སྐྱེལ།། བལྟ་བའི་མིག་ལས་མིག་ཆུ་ཐོན།། སེམས་ཁར་མནོ་སྟེ་ཡོད་མི་འདི།། གཏམ་ཅིག་སླབ་པར་ལཱ་ཁག་འདུག། སེམས་ཁར་མནོ་སྟེ་ཡོད་པ་ཅིན།། ང་ལུ་གཏམ་ཅིག་ཕྲང་སྟེ་སླབ། སྤང་དང་མེ་ཏོག་ཁ་འབྱལ་དོ། ཤ་དང་སེན་མོ་ཁ་འབྱལ་དོ།། བལྟ་བའི་སྒོ་སྒྲིག་ཤར་ལུ་སྒོར།། འགྱོ་བའི་ལམ་འདི་ནུབ་ལུ་བཅུག། སེམས་དང་སེམས་གཉིས་མཐུན་ན་ཡང་།། བལྟ་བའི་སྒོ་སྒྲིག་མཉམ་གཅིག་བལྟ།། འགྱོ་བའི་ལམ་ཡང་མཉམ་ཅིག་འགྱོ།། །། དགའ་ལྡན་ས་ལ་འཕོས་པ། ༉ དགའ་ལྡན་ས་ལ་འཕོས་པ།། སྨན་ལྗོངས་ཡངས་པའི་གླིང་ལ།། ཆོས་རྒྱལ་གསེར་གྱི་ཉི་མ།། དགུང་ལས་མ་ཡོལ་བཞིན་དུ།། རྒྱས་སྲས་དུང་གི་ཟླ་བ།། ཤར་རིའི་རྩེ་ནས་ངོམས་བྱུང་།། ཉི་ཟླ་ཟུང་དུ་འཛོམས་པ།། བཀྲ་ཤིས་དགུང་དང་མཉམ་སོང་།། ཐུགས་རྗེ་འོད་ཀྱི་རང་མདངས།། རྒྱལ་ཁམས་ཡོངས་ལ་ཁྱབ་པ།། བློན་འབངས་སྐར་ཚོགས་ཁྲ་མོ།། སྐྱིད་པའི་རྟེན་འབྲེལ་བཟང་བྱུང་།། ཡོན་ཏན་ཆ་ཤས་རྫོགས་པའི།། རྒྱལ་སྲས་བཅོ་ལྔའི་ཟླ་བ།། མི་འགྱུར་རྡོ་རྗེའི་ཁྲི་ལ།། བསྐལ་བརྒྱར་ཞབས་པད་བརྟན་ཤོག། ལུགས་གཉིས་གསེར་གྱི་འཁོར་ལོས།། ཁམས་གསུམ་དབང་དུ་བསྒྱུར་ནས།། དགའ་སྐྱིད་དཔལ་གྱི་གྲུ་ཆར།། རྒྱུན་མི་ཆད་པར་ཕོབ་ཅིག། བདེ་སྟོང་རྩེ་དགའི་འཁྲི་ཤིང་།། འཕྲིན་ལས་གྲུབ་པའི་གྲོགས་བཟང་།། བཙུན་མོ་རིན་ཆེན་དམ་པ།། རྗེ་བཙུན་སྒྲོལ་མས་སྐྱོངས་ཤིག། ངེད་ཅག་སྐལ་བཟང་ཕོ་མོ།། སྟོང་གསུམ་ནོར་གྱིས་གཞལ་ཡང་།། ཆོས་རྒྱལ་ཡབ་སྲས་དམ་པའི།། སྐུ་དྲིན་འཁོར་ཐབས་མི་འདུག། དེ་བས་ཁ་ཞེ་གཉིས་མེད།། རང་འདོད་གཡོ་སྒྱུ་སྤངས་ནས།། ཞི་བདེ་རང་དབང་རྒྱལ་ཁབ།། ཡུན་གནས་ཐབས་ལ་འཇུག་སྤྲོ།། གནམ་ལ་ཉི་ཟླ་སྐར་གསུམ།། ས་ལ་རྒྱལ་བློན་འབངས་གསུམ།། དཔལ་ལྡན་སྤྲིན་གྱི་སྒྲ་དབྱངས།། འཛམ་གླིང་ཡོངས་ལ་ཁྱབ་འགྲོ།། ཀུན་ཕན་ཉི་མའི་སྣང་བ།། མིག་གིས་བལྟ་བར་མི་བཟོད།།སྐལ་མེད་འུག་པའི་ཧུང་སྒྲ།། མཧཱ་ཀཱ་ལས་སྲུངས་ཤིག། སྐུ་ཚེ་བྲག་ལས་སྲ་ཞིང་།། རྒྱལ་བརྒྱུད་ཆུ་ལས་རིང་བ།། མངའ་ཐང་དར་ཞིང་རྒྱས་པའི།། བཀྲ་ཤིས་སྨོན་ལམ་ཞུའོ།། །། དགའ་བ་འདུག་གོ་དགུང་སྟོད་ཚུ། ༉ དགའ་བ་འདུག་གོ་དགུང་སྟོད་ཚུ།། སྐྱིད་པ་འདུག་གོ་ཁྲི་གདུགས་ཚུ།། དགུང་དང་ཁྲི་གདུགས་གཉིས་ལས་མེད།། འབྲལ་བ་ལ་འབྲལ་ས་མེད་ལ་རང་དགའ།། འབྲལ་བ་འབྲལ་ས་མེད་ལ་རང་སྐྱིད།། དགའ་བ་ལ་འདུག་གོ་གངས་སྟོད་ཚུ།། སྐྱིད་པ་ལ་འདུག་གོ་སེང་ཆེན་ཚུ།། གངས་དང་ལ་སེང་ཆེན་གཉིས་ལས་མེད།། འབྲལ་བ་ལ་འབྲལ་ས་མེད་ལ་རང་དགའ།། འབྲལ་བ་འབྲལ་ས་མེད་ལ་རང་སྐྱིད།། དགའ་བ་ལ་འདུག་གོ་སྤང་སྟོད་ཚུ།། སྐྱིད་པ་ལ་འདུག་གོ་ཤཝ་རྒོད་ཚུ།། སྤང་དང་ལ་ཤཝ་རྒོད་གཉིས་ལས་མེད།། འབྲལ་བ་ལ་འབྲལ་ས་མེད་ལ་རང་དགའ།། འབྲལ་བ་འབྲལ་ས་མེད་ལ་རང་སྐྱིད།། དགའ་བ་འདུག་གོ་གཡུས་བཟང་ཚུ།། སྐྱིད་པ་འདུག་གོ་ཡབ་ཡུམ་ཚུ།། གཡུས་དང་ལ་ཡབ་ཡུམ་གཉིས་ལས་མེད།། འབྲལ་བ་ལ་འབྲལ་ས་མེད་ལ་རང་དགའ།། འབྲལ་བ་འབྲལ་ས་མེད་ལ་རང་སྐྱིད།། །། དགའ་བའི་ཉི་མ་ཤར་སོང་། ༉ དགའ་བའི་ཉི་མ་ཤར་སོང་།། སྐྱིད་པའི་ཟླ་བ་ཚེས་སོང་།། དགའ་སྐྱིད་འཛོམས་པའི་ཞབས་བྲོ།། པདྨའི་ཐང་ལ་འཆམ་ཤོག། ཕོ་ཡི་ཞབས་བྲོ་གཡས་བསྐོར།། མོ་ཡི་ཞབས་བྲོ་གཡོནབསྐོར།། གཡས་གཡོནབ་སྐོར་བའི་ཞབས་བྲོ།། ནོར་བུ་དགའ་བ་འཁྱིལ་སོང་།། ཕུན་ཚོགས་ནོར་བུའི་རི་ལ།། དཔག་བསམ་ལྗོན་ཤིང་འཁྲུངས་སོང་།། ལྷ་ཤིང་ལྗོན་པའི་རྩེ་ནས།། ཞིམ་མངར་འབྲས་བུ་ཆགས་ཡོད།། མཛེས་སྡུག་པདྨའི་ཐང་ལ།། གཡུ་ཡི་སྦྲང་མོ་འཁོར་སོང་།། ཞིམ་པའི་རྩི་བཅུད་འཐུང་ནས།། དགའ་བའི་མགྲིན་གླུ་བླངས་སོང་།། བཀྲིས་མཚོ་མོའི་དབུས་ན།། གསེར་གྱི་ཉ་མོ་འཁྱུག་འཁྱུག། ཉ་མོ་གཤོག་རྩལ་རྒྱས་ནས།། བདེ་སྐྱིད་ཕུན་སུམ་ཚོགས་ཡོད།། ལྷ་སྲས་གསེར་གྱི་ཉི་མ།། སྐྱིད་པའི་མཁའ་ལ་ཤར་སོང་།། མཁའ་ལ་ཤར་བ་མ་རེད།། གསེར་གྱི་ཁྲི་ལ་བཞུགས་ཡོད།། གསེར་གྱི་ཁྲི་ལ་བཞུགས་ན།། ང་ཚོ་མངའ་འབངས་ཡོངས་ལ།། བྱམས་པའི་ཐུགས་ཀྱི་གོང་ལས།། བརྩེ་བའི་ཅན་གྱི་གཟིགས་དང་།། དགུང་གི་ཁྲི་གདུགས་ཉི་མ། ༉ དགུང་གི་ཁྲི་གདུགས་ཉི་མ།། ལ་མོའི་རྒྱབ་ལ་ཐལ་སོང་།། དཀར་གསལ་འོད་ཀྱི་ཆེ་བ།། འགོར་བའི་ཐབས་ཤེས་མིན་འདུག། སོ་ཡ།། འགོར་བའི་ཐབས་ཤེས་མིན་འདུག། འགོར་བའི་ཐབས་ཤེས་ཡོད་ན།། དགུང་གི་ཁྲི་གདུགས་ཉི་མ།། གླིང་བཞི་བསྐོར་བ་མི་གཏང་།། དགུང་གི་དཀྱིལ་ལ་བཞུགས་དང་།། དགུང་གི་ཁྲི་གདུགས་ཉི་མ།། མཇལ་བསམ་ཐུགས་ལ་མིན་འདུག། སྐར་མ་བརྒྱ་ཤར་སྟོང་ཤར།། དགུང་གི་དཀྱིལ་ནས་ཤར་སོང་།། ཁྲི་གདུགས་སྐྱོ་རོགས་བྱེད་ཤོག། ལོ་དང་ཟླ་བ་མི་འགོར།། ཞག་དང་ཉི་མའི་བར་ལ།། དགའ་བའི་དགུང་སངས་ཕྱོགས་ལ།། མཇལ་བའི་སྨོན་ལམ་ཞུ་གེ།། །། དགུང་གི་དགུང་སངས་མཐོན་པོ། ༉ དགུང་གི་དགུང་སངས་མཐོན་པོ།། དགུང་ལས་ཁྲི་གདུགས་ཉི་མ།། ཁྲི་གདུགས་དགྱེས་པའི་མཆོད་པ།། ཉི་ཟེར་ཡོངས་ཀྱིས་ཕུལ་གེ།། གངས་ཀྱི་གངས་སྟོད་མཐོན་པོ།། གངས་ལས་དར་སེང་དཀར་མོ།། དར་སེང་དགྱེས་པའི་མཆོད་པ།། སེང་ཕྲུག་ཡོངས་ཀྱིས་ཕུལ་གེ།། སྤང་གི་སྤང་གཤོང་བདེ་མོ།། སྤང་ལས་ཤཝ་རྒོད་རྭ་བཅུ།། ཤཝ་རྒོད་དགྱེས་པའི་མཆོད་པ།། ཤ་ཕྲུག་ཡོངས་ཀྱིས་ཕུལ་གེ།། ནགས་ཀྱི་ནགས་སྟོད་མཐོན་པོ།། ནགས་ལས་སྟག་མོ་རིས་མཛེས།། སྟག་མོ་དགྱེས་པའི་མཆོད་པ།། སྟག་ཕྲུག་ཡོངས་ཀྱིས་ཕུལ་གེ།། མཚོ་ཡི་མཚོ་སྟོད་མཐོན་པོ།། མཚོ་ལས་གསེར་མིག་ཉ་མོ།། གསེར་མིག་དགྱེས་པའི་མཆོད་པ།། ཉ་ཕྲུག་ཡོངས་ཀྱིས་ཕུལ་གེ།། དགོན་གྱི་དགོན་བཟང་མཐོན་པོ།། དགོན་ལས་མཚན་ལྡན་བླ་མ།། མཚན་ལྡན་དགྱེས་པའི་མཆོད་པ།། འདུས་ཚོགས་ཡོངས་ཀྱིས་ཕུལ་གེ།། རྫོང་གི་རྫོང་སྟོད་མཐོན་པོ།། རྫོང་ལས་དབང་ཆེན་དཔོན་པོ།། དབང་ཆེན་དགྱེས་པའི་མཆོད་པ།། སྟག་ཤར་ཡོངས་ཀྱིས་ཕུལ་གེ།། ཡུལ་གྱི་ཡུལ་བཟང་མཐོན་པོ།། ཡུལ་ལས་ཡབ་ཡུམ་གཉིས་ཀུ།། ཡབ་ཡུམ་དགྱེས་པའི་མཆོད་པ།། སྨན་ཆུང་ཡོངས་ཀྱིས་ཕུལ་གེ།། །། དགུང་སྔོན་བཀྲིས་གཡང་ཆགས་ལགས། ༉ དགུང་སྔོན་བཀྲིས་གཡང་ཆགས་ལགས།། ཨ་མ་ལེགས་ཨོ།། ཁྲི་གདུགས་ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ།། དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་ཞབས་བྲོ།། དགུང་དང་སྤྲིན་གྱི་བར་ལ།། ཨ་མ་ལེགས་ཨོ།། སྐྱིའུ་བསེར་རླུང་གིས་འཐོར་སོང་།། དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་ཞབས་བྲོ།། དྲོད་ཉམས་འོད་ཀྱིས་སྐྱོང་བ།། ཨ་མ་ལེགས་ཨོ།། ཁྲི་གདུགས་བཀྲིན་ཆེ་སོང་།། དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་ཞབས་བྲོ།། ལྷོ་ལྗོངས་བཀྲིས་གཡང་ཆགས་ལ།། ཨ་མ་ལེགས་ཨོ།། མངའ་བདག་ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ།། དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་ཞབས་བྲོ།། ལོངས་སྤྱོད་སེམས་ལ་འཆང་བ་ལ།། ཨ་མ་ལེགས་ཨོ།། རྩ་གསུམ་ལ་ལྷ་ཡི་ཐུགས་རྗེ།། དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་ཞབས་བྲོ།། མི་སེར་བདེ་ཞིང་སྐྱིད་པ།། ཨ་མ་ལེགས་ཨོ།། མངའ་བདག་བཀྲིན་ཆེ་སོང་།། དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་ཞབས་བྲོ།། རྒྱལ་སྲིད་ཆོས་བཞིན་སྐྱོང་བ།། ཨ་མ་ལེགས་ཨོ།། བཤད་སྒྲུབ་བསྟན་པ་དར་སོང་།། དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་ཞབས་བྲོ།། །། དགུང་སྔོན་ཉི་ཟླ་སྐར་གསུམ། ༉ དགུང་སྔོན་ཉི་ཟླ་སྐར་གསུམ།། ལྗོངས་འདིར་རྒྱལ་བློན་འབངས་གསུམ།། ཉི་ཟླ་འཛམ་གླིང་མུན་སེལ།། མངའ་བདག་ལྗོངས་འདིར་དྲིན་ཅན།། དཔའ་བོ་དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པ།། ཕྱོགས་ལས་རྣམ་པར་རྒྱལ་སོང་།། གཟེངས་བསྟོད་བཀྲིས་ཁ་དར།། དཔའ་བོ་ཡོངས་ལ་ཕུལ་གེ།། དགུང་སྔོན་ཟླ་བའི་དཀྱིལ་འཁོར།། སྐར་ཚོགས་ཡོངས་ཀྱི་མཛེས་རྒྱན།། ལྗོངས་འདིར་མངའ་བདག་ཆོས་རྒྱལ།། འབུམ་ཚོགས་འབངས་ཀྱི་སྤྱི་ནོར།། དཔའ་བོ་དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པ།། ཕྱོགས་ལས་རྣམ་པར་རྒྱལ་སོང་།། གཟེངས་བསྟོད་བཀྲིས་ཁ་དར།། དཔའ་བོ་ཡོངས་ལ་ཕུལ་གེ།། ཨྱོན་ཐུགས་སྤྲུལ་དངོས་བྱོན།། དགྲ་ལྷ་གེ་སར་སྐུ་དངོས།། རྫུ་འཕྲུལ་དམག་གི་དབུ་ཁྲིད།། བྱང་སེམས་སྤྲུལ་པའི་ཆོས་རྒྱལ།། དཔའ་བོ་དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པ།། ཕྱོགས་ལས་རྣམ་པར་རྒྱལ་སོང་།། གཟེངས་བསྟོད་བཀྲིས་ཁ་དར།། དཔའ་བོ་ཡོངས་ལ་ཕུལ་གེ།། རྒྱལ་ཁབ་རང་བཙན་དར་ཆེན།། མི་ཡུལ་ཡུན་དུ་བརྟན་ཐབས།། སྐུ་སྲོག་ཕངས་པ་མེད་པར།། དྲག་པོའི་དམག་དཔུང་བཞེས་སོང་།། དཔའ་བོ་དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པ།། ཕྱོགས་ལས་རྣམ་པར་རྒྱལ་སོང་།། གཟེངས་བསྟོད་བཀྲིས་ཁ་དར།། དཔའ་བོ་ཡོངས་ལ་ཕུལ་གེ།། དཔའ་བོ་དྲག་ཁག་གསུམ་གྱིས།། སྙིང་སྟོབས་ཞུམ་པ་མེད་པར།། བཀའ་དོན་གསེར་གྱི་ཐིག་པ།། ཡོལ་མེད་དྭངས་དུ་བླངས་སོང་།། དཔའ་བོ་དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པ།། ཕྱོགས་ལས་རྣམ་པར་རྒྱལ་སོང་།། གཟེངས་བསྟོད་བཀྲིས་ཁ་དར།། དཔའ་བོ་ཡོངས་ལ་ཕུལ་གེ།། མངའ་བདག་སྐུ་ཚེ་ཞབས་བརྟན།། ཆབ་སྲིད་གོང་ལས་གོང་འཕེལ།། འབངས་རྣམས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས།། རྟག་ཏུ་བཀྲིས་བདེ་ལེགས།། དཔའ་བོ་དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པ།། ཕྱོགས་ལས་རྣམ་པར་རྒྱལ་སོང་།། གཟེངས་བསྟོད་བཀྲིས་ཁ་དར།། དཔའ་བོ་ཡོངས་ལ་ཕུལ་གེ།། །། དགུང་སྔོན་མཐོན་པོའི་དབྱིངས་ལ། ༉ དགུང་སྔོན་མཐོན་པོའི་དབྱིངས་ལ།། སྐར་མ་གཅིག་ཤར་གཉིས་ཤར།། ནམ་མཁའ་སྐར་མས་གང་སོང་།། སྐར་མ་ཤར་བ་མ་རེད།། ཁྲི་གདུགས་ལ་མོ་བརྒལ་སོང་།། ཚེས་པའི་ཟླ་བ་ཡོད་ན།། མུན་པ་སེལ་ལ་ཕེབས་ཤོག། སྤང་གཤོང་བདེ་མོའི་ནང་དུ།། མེ་ཏོག་གཅིག་ཤར་གཉིས་ཤར།། ཐང་ཆེན་མེ་ཏོག་གང་སོང་།། མེ་ཏོག་ཤར་བ་མ་རེད།། དགུན་གསུམ་ལ་མོ་བརྒལ་སོང་།། ལྷ་ཁང་ཁྲ་མོ་ཡོད་ན།། བུམ་པའི་རྒྱན་དུ་ཕུལ་ཤོག། ཡ་ཐོད་དཔྲལ་བའི་དཀྱིལ་ན།། གཉེར་མ་གཅིག་ཤར་གཉིས་ཤར།། བཞིན་རས་གཉེར་མས་གང་སོང་།། གཉེར་མ་ཤར་བ་མ་རེད།། གཞོན་པ་ལ་མོ་བརྒལ་སོང་།། འཆི་བ་དྲན་མི་ཡོད་ན།། མ་ཎི་པདྨེ་སྒྲོངས་ཤོག། །། དགུང་སྟོད་དགུང་སྨད་བསྐོར་ནས། ༉ དགུང་སྟོད་དགུང་སྨད་བསྐོར་ནས།། ལོ་དང་ཟླ་བ་སོང་རུང་།། ཁྲི་གདུགས་ཉི་མའི་ཞལ་རས།། ད་རེས་མ་གཏོགས་མ་མཇལ།། ད་རེས་མཇལ་བའི་ཁྲི་གདུགས།། གླིང་བཞི་བསྐོར་དུ་མི་གཏོང་།། སང་ཕོད་མཇལ་བའི་སྨོན་ལམ་ལན་གསུམ་བཏབ་གེ། གངས་སྟོད་དགུང་སྨད་བསྐོར་ནས།། ལོ་དང་ཟླ་བ་སོང་རུང་།། དར་སེང་དཀར་མོའི་ཞལ་རས།། ད་རེས་མ་གཏོགས་མ་མཇལ།། ད་རེས་མཇལ་བའི་དར་སེང་།། གངས་སྟོད་བསྐོར་དུ་མི་གཏོང་།། སང་ཕོད་མཇལ་བའི་སྨོན་ལམ་ལན་གསུམ་བཏབ་གེ། སྤང་སྟོད་སྤང་སྨད་བསྐོར་ནས།། ལོ་དང་ཟླ་བ་སོང་རུང་།། ཤཝ་རྒོད་རྭ་བཅུའི་ཞལ་རས།། ད་རེས་མ་གཏོགས་མ་མཇལ།། ད་རེས་མཇལ་བའི་ཤཝ་རྒོད།། སྤང་སྟོད་བསྐོར་དུ་མི་གཏོང་།། སང་ཕོད་མཇལ་བའི་སྨོན་ལམ་ལན་གསུམ་བཏབ་གེ། མཚོ་སྟོད་མཚོ་སྨད་བསྐོར་ནས།། ལོ་དང་ཟླ་བ་སོང་རུང་།། སེར་མིག་ཉ་མོའི་ཞལ་རས།། ད་རེས་མ་གཏོགས་མ་མཇལ།། ད་རེས་མཇལ་བའི་ཉ་མོ།། མཚོ་སྟོད་བསྐོར་དུ་མི་གཏོང་།། སང་ཕོད་མཇལ་བའི་སྨོན་ལམ་ལན་གསུམ་བཏབ་གེ། རྫོང་སྟོད་རྫོང་སྨད་བསྐོར་ནས།། ལོ་དང་ཟླ་བ་སོང་རུང་།། དབང་ཆེན་དཔོན་པོའི་ཞལ་རས།། ད་རེས་མ་གཏོགས་མ་མཇལ།། ད་རེས་མཇལ་བའི་དབང་ཆེན།། རྫོང་སྟོད་བསྐོར་དུ་མི་གཏོང་།། སང་ཕོད་མཇལ་བའི་སྨོན་ལམ་ལན་གསུམ་བཏབ་གེ། ནགས་སྟོད་ནགས་སྨད་བསྐོར་ནས།། ལོ་དང་ཟླ་བ་སོང་རུང་།། སྟག་མོ་རིས་མཛེས་ཞལ་རས།། ད་རེས་མ་གཏོགས་མ་མཇལ།། ད་རེས་མཇལ་བའི་སྟག་མོ།། ནགས་སྟོད་བསྐོར་དུ་མི་གཏོང་།། སང་ཕོད་མཇལ་བའི་སྨོན་ལམ་ལན་གསུམ་བཏབ་གེ། །། དགུང་སྟོད་བརྒྱ་ཡང་འཛོམས་ས་སྟོང་ཡང་འཛོམས། ༉ དགུང་སྟོད་བརྒྱ་ཡང་འཛོམས་ས་སྟོང་ཡང་འཛོམས།། ཁྲི་གདུགས་ཉི་མ་འཛོམས་པ་གསེར་ལས་དཀོན།། གསེར་ལས་དཀོན་ཀྱང་ད་རེས་འདི་རུ་འཛོམས།། འབྲལ་བ་འབྲལ་ས་མེད་པའི་སྨོན་ལམ་ཞུ།། གངས་སྟོད་བརྒྱ་ཡང་འཛོམས་ས་སྟོང་ཡང་འཛོམས།། དར་སེང་དཀར་མོ་འཛོམས་པ་གསེར་ལས་དཀོན།། གསེར་ལས་དཀོན་ཀྱང་ད་རེས་འདི་རུ་འཛོམས།། འབྲལ་བ་འབྲལ་ས་མེད་པའི་སྨོན་ལམ་ཞུ།། ནགས་སྟོད་བརྒྱ་ཡང་འཛོམས་ས་སྟོང་ཡང་འཛོམས།། སྟག་མོརིས་མཛེས་འཛོམས་པ་གསེར་ལས་དཀོན།། གསེར་ལས་དཀོན་ཀྱང་ད་རེས་འདི་རུ་འཛོམས།། འབྲལ་བ་འབྲལ་ས་མེད་པའི་སྨོན་ལམ་ཞུ།། སྤང་སྟོད་བརྒྱ་ཡང་འཛོམས་ས་སྟོང་ཡང་འཛོམས།། ཤཝ་རྒོད་རྭ་བཅུ་འཛོམས་པ་གསེར་ལས་དཀོན།། གསེར་ལས་དཀོན་ཀྱང་ད་རེས་འདི་རུ་འཛོམས།། འབྲལ་བ་འབྲལ་ས་མེད་པའི་སྨོན་ལམ་ཞུ།། མཚོ་སྟོད་བརྒྱ་ཡང་འཛོམས་ས་སྟོང་ཡང་འཛོམས།། གསེར་མིག་ཉ་མོ་འཛོམས་པ་གསེར་ལས་དཀོན།། གསེར་ལས་དཀོན་ཀྱང་ད་རེས་འདི་རུ་འཛོམས།། འབྲལ་བ་འབྲལ་ས་མེད་པའི་སྨོན་ལམ་ཞུ།། དགོན་བཟང་བརྒྱ་ཡང་འཛོམས་ས་སྟོང་ཡང་འཛོམས།། མཚན་ལྡན་བླ་མ་འཛོམས་པ་གསེར་ལས་དཀོན།། གསེར་ལས་དཀོན་ཀྱང་ད་རེས་འདི་རུ་འཛོམས།། འབྲལ་བ་འབྲལ་ས་མེད་པའི་སྨོན་ལམ་ཞུ།། རྫོང་ཆེན་བརྒྱ་ཡང་འཛོམས་ས་སྟོང་ཡང་འཛོམས།། དབང་ཆེན་དཔོན་པོ་འཛོམས་པ་གསེར་ལས་དཀོན།། གསེར་ལས་དཀོན་ཀྱང་ད་རེས་འདི་རུ་འཛོམས།། འབྲལ་བ་འབྲལ་ས་མེད་པའི་སྨོན་ལམ་ཞུ།། ཡུལ་བཟང་བརྒྱ་ཡང་འཛོམས་ས་སྟོང་ཡང་འཛོམས།། ཡབ་ཡུམ་གཉིས་ཀུ་འཛོམས་པ་གསེར་ལས་དཀོན།། གསེར་ལས་དཀོན་ཀྱང་ད་རེས་འདི་རུ་འཛོམས།། འབྲལ་བ་འབྲལ་ས་མེད་པའི་སྨོན་ལམ་ཞུ།། །། དགུང་སྟོད་མཐོན་པོ་མཐོ་མི་མཐོ། ༉ དགུང་སྟོད་མཐོན་པོ་མཐོ་མི་མཐོ།། ཁྲི་གདུགས་ཉི་མ་འོ་མའི་མཚོ།། འོ་མའི་མཚོ་ལས་མེ་ཏོག་ཤར།། མེ་ཏོག་པདྨ་འདབ་བརྒྱད་ཤར།། པདྨ་འདབ་བརྒྱད་ཡག་མོ་རེད།། སྟེང་ཕྱོགས་ལྷ་ལ་མཆོད་པ་ཕུལ།། གངས་སྟོད་མཐོན་པོ་མཐོ་མི་མཐོ།། སེང་ཆེན་དཀར་མོ་འོ་མའི་མཚོ།། འོ་མའི་མཚོ་ལས་མེ་ཏོག་ཤར།། མེ་ཏོག་པདྨ་འདབ་རྒྱད་ཤར།། པདྨ་འདབ་རྒྱད་ཡག་མོ་རེད།། བར་ཕྱོགས་བཙན་ལ་མཆོད་པ་ཕུལ།། སྤང་སྟོད་མཐོན་པོ་མཐོ་མི་མཐོ།། ཤཝ་རྒོད་རྭ་བཅུ་འོ་མའི་མཚོ།། འོ་མའི་མཚོ་ལས་མེ་ཏོག་ཤར།། མེ་ཏོག་པདྨ་འདབ་བརྒྱད་ཤར།། པདྨ་འདབ་བརྒྱད་ཡག་མོ་རེད།། འོག་ཕྱོགས་ཀླུ་ལ་མཆོད་པ་ཕུལ།། ནགས་སྟོད་མཐོན་པོ་མཐོ་མི་མཐོ།། སྟག་མོ་རིས་མཛེས་འོ་མའི་མཚོ།། འོ་མའི་མཚོ་ལས་མེ་ཏོག་ཤར།། མེ་ཏོག་པདྨ་འདབ་བརྒྱད་ཤར།། པདྨ་འདབ་བརྒྱད་ཡག་མོ་རེད།། མཆོད་བཤམས་ཁྲ་མོར་མཆོད་པ་ཕུལ།། །། དགུང་སྟོད་མཐོན་པོ་ཨོ་ལོ། ༉ དགུང་སྟོད་མཐོན་པོ་ཨོ་ལོ་སྐྱེས་པའི་དགོས་གཞི་མ་རེད།། ཁྲི་གདུགས་ཉི་མ་ཨོ་ལོ་འགྲོ་བའི་རྟ་ལ་ཆིབས་ཏེ།། ཕར་ལ་འགྲོ་འགྲོ་འགྲོ་འགྲོ་རྟ་པོའི་སྐྱེལ་མ་སླེབ་བྱུང་།། ཚུར་ལ་ཡོང་དུས་ཇ་དང་ཆང་གིས་བསུ་བ་ཡོང་སོང་།། གངས་སྟོད་མཐོན་པོ་ཨོ་ལོ་སྐྱེས་པའི་དགོས་གཞི་མ་རེད།། དར་སེང་དཀར་མོ་ཨོ་ལོ་འགྲོ་བའི་རྟ་ལ་ཆིབས་ཏེ།། ཕར་ལ་འགྲོ་འགྲོ་འགྲོ་འགྲོ་རྟ་པོའི་སྐྱེལ་མ་སླེབ་བྱུང་།། ཚུར་ལ་ཡོང་དུས་ཇ་དང་ཆང་གིས་བསུ་བ་ཡོང་སོང་།། ནགས་སྟོད་མཐོན་པོ་ཨོ་ལོ་སྐྱེས་པའི་དགོས་གཞི་མ་རེད།། སྟག་མོ་རིས་མཛེས་ཨོ་ལོ་འགྲོ་བའི་རྟ་ལ་ཆིབས་ཏེ།། ཕར་ལ་འགྲོ་འགྲོ་འགྲོ་འགྲོ་རྟ་པོའི་སྐྱེལ་མ་སླེབ་བྱུང་།། ཚུར་ལ་ཡོང་དུས་ཇ་དང་ཆང་གིས་བསུ་བ་ཡོང་སོང་།། སྤང་སྟོད་མཐོན་པོ་ཨོ་ལོ་སྐྱེས་པའི་དགོས་གཞི་མ་རེད།། ཤཝ་རྒོད་རྭ་ཅུང་ཨོ་ལོ་འགྲོ་བའི་རྟ་ལ་ཆིབས་ཏེ།། ཕར་ལ་འགྲོ་འགྲོ་འགྲོ་འགྲོ་རྟ་པོའི་སྐྱེལ་མ་སླེབ་བྱུང་།། ཚུར་ལ་ཡོང་དུས་ཇ་དང་ཆང་གིས་བསུ་བ་ཡོང་སོང་།། མཚོ་སྟོད་མཐོན་པོ་ཨོ་ལོ་སྐྱེས་པའི་དགོས་གཞི་མ་རེད།། གསེར་མིག་ཉ་མོ་ཨོ་ལོ་འགྲོ་བའི་རྟ་ལ་ཆིབས་ཏེ།། ཕར་ལ་འགྲོ་འགྲོ་འགྲོ་འགྲོ་རྟ་པོའི་སྐྱེལ་མ་སླེབ་བྱུང་།། ཚུར་ལ་ཡོང་དུས་ཇ་དང་ཆང་གིས་བསུ་བ་ཡོང་སོང་།། །། དགུང་སྟོད་གསེར་གྱི་མེ་ཏོག ༉ དགུང་སྟོད་གསེར་གྱི་མེ་ཏོ་ཐུགས་སྤྲོ་ལ་གནང་དང་།། ཁྲི་གདུགས་གསེར་སྦྲང་བུང་བ་གླུ་གར་ལ་སྒྱུར་ཡོད།། བཀྲིས་གཡང་ཆགས་ལ་ཟེར་ན་བཀྲ་ལ་ཤིས་པར་ཤོག་ཅིག། བཀྲིས་གཡང་ཆགས་ལ་ཟེར་ན་གཡང་ལ་ཆགས་པར་ཤོག་ཅིག། གངས་སྟོད་གསེར་གྱི་མེ་ཏོ་ཐུགས་སྤྲོ་ལ་གནང་དང་།། དར་སེང་གསེར་སྦྲང་བུང་བ་གླུ་གར་ལ་སྒྱུར་ཡོད།། བཀྲིས་གཡང་ཆགས་ལ་ཟེར་ན་བཀྲ་ལ་ཤིས་པར་ཤོག་ཅིག། བཀྲིས་གཡང་ཆགས་ལ་ཟེར་ན་གཡང་ལ་ཆགས་པར་ཤོག་ཅིག། སྤང་སྟོད་གསེར་གྱི་མེ་ཏོག་ཐུགས་སྤྲོ་ལ་གནང་དང་།། ཤ་ཕྲུག་གསེར་སྦྲང་བུང་བ་གླུ་གར་ལ་སྒྱུར་ཡོད།། བཀྲིས་གཡང་ཆགས་ལ་ཟེར་ན་བཀྲ་ལ་ཤིས་པར་ཤོག་ཅིག། མཚོ་སྟོད་གསེར་གྱི་མེ་ཏོག་ཐུགས་སྤྲོ་ལ་གནང་དང་།། ཉ་མོ་གསེར་སྦྲང་བུང་བ་གླུ་གར་ལ་སྒྱུར་ཡོད།། བཀྲིས་གཡང་ཆགས་ལ་ཟེར་ན་བཀྲ་ལ་ཤིས་པར་ཤོག་ཅིག། བཀྲིས་གཡང་ཆགས་ལ་ཟེར་ན་གཡང་ལ་ཆགས་པར་ཤོག་ཅིག། སྐུ་མགྲོན་གསེར་གྱི་མེ་ཏོག་ཐུགས་སྤྲོ་ལ་གནང་དང་།། ན་གཞོན་གསེར་སྦྲང་བུང་བ་གླུ་གར་ལ་སྒྱུར་ཡོད།། བཀྲིས་གཡང་ཆགས་ལ་ཟེར་ན་བཀྲ་ལ་ཤིས་པར་ཤོག་ཅིག། བཀྲིས་གཡང་ཆགས་ལ་ཟེར་ན་གཡང་ལ་ཆགས་པར་ཤོག་ཅིག། །། དགུང་མཐོ་བ་གནམ་མཁའི་དཀྱིལ་འཁོར་ནང་། ༉ དགུང་མཐོ་བ་གནམ་མཁའི་དཀྱིལ་འཁོར་ནང་།། འོད་གསལ་བ་ཁྲི་གདུགས་ཉི་མ་བཞུགས།། ཡར་དཀར་གསལ་ཟླ་བ་བཀྲིས་པས།། མར་སྐར་སངས་དམངས་ཡང་གཡང་ཆགས་པས།། བཀྲིས་གཡང་ཆགས་གཉིས་པོ་།། ནཱ་ཁང་བཟང་ཁྲ་མོར་བཞུགས་དགོ་པས།། ཡུལ་དམའ་བ་ནོར་བུའི་ས་གཞི་ལུ།། རི་མཐོ་བ་རི་ཡི་མཆོག་རབ་བཞུགས།། ཕྱི་གླིང་བཞི་གླིང་ཕྲན་བཀྲིས་པས།། ལྷོ་འཛམ་བུ་གླིང་ལ་གཡང་ཆགས་པས།། བཀྲིས་གཡང་ཆགས་གཉིས་པོ།། ནང་ཁང་བཟང་ཁྲ་མོར་བཞུགས་དགོ་པས།། གཡུས་བཀྲིས་འབྲུག་ཡུལ་ལྷོ་མོན་གཞུང་།། རྟེན་བཟང་པོ་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་བཞུགས།། ཕྱི་སྐྱབས་རྗེ་མཁན་པོ་བཀྲིས་པས།། ནང་མངའ་བདག་རྒྱལ་པོ་གཡང་ཆགས་པས།། ཞལ་ཧ་ཡང་མཇལ་ཀྱང་དོ་རུང་མཇལ།། ཞལ་ཡང་ཡང་མཇལ་བའི་སྨོན་ལམ་ཞུ།། །། དགུང་དང་སྤྲིན་གྱི་མཚམས་ལས། ༉ དགུང་དང་སྤྲིན་གྱི་མཚམས་ལས།། ཁྲི་གདུགས་ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ།། དགྲ་ལ་གཟའ་འཛིན་མེད་པ།། དགའ་བ་སྐྱིད་པ་འདུག་གོ།། གངས་དང་གཡའ་མིའི་མཚམས་ལས།། གངས་དང་སེང་ཆེན་དཀར་མོ་།། ཁ་བ་བུ་ཡུག་མེད་པ།། དགའ་བ་སྐྱིད་པ་འདུག། སྤང་དང་ནགས་ཀྱི་མཚམས་ལས།། སྤང་དང་ཤཝ་རྒོད་རྭ་བཅུ།། དགྲ་ལ་ཤ་ཁྱི་མེད་པ་།། དགའ་བ་སྐྱིད་པ་འདུག་གོ།། ཆུ་དང་རབ་ཀྱི་མཚམས་ལས།། ཡིད་འོང་གསེར་མིག་ཉ་མོ།། དགྲ་ལ་སྲམ་ཆུ་མེད་པ།། དགའ་བ་སྐྱིད་པ་འདུག་གོ། གཡུས་བཟང་ཁྲ་མོའི་ནང་ལས།། གཡུས་དང་ཡབ་ཡུམ་གཉིས་ཀུ།། ལུས་ལ་ན་ཚ་མེད་པ།། དགའ་བ་སྐྱིད་པ་འདུག་གོ། །། དགུང་ལ་མི་ཆགས་དགུང་ལ་ཆགས། ༉ དགུང་ལ་མི་ཆགས་དགུང་ལ་ཆགས།། དགུང་ལ་ཉི་ཟླ་ཟུང་གཅིག་ཆགས།། ཕྱོགས་རིས་མེད་པའི་འོད་ཟེར་གྱིས།། མུན་པ་སེལ་བའི་རྟེན་འབྲེལ་ཡིན།། རྟེན་འབྲེལ་བཟང་པོ་འགྱུར་བ་མེད།། འཛམ་གླིང་བདེ་བའི་བཀྲིས་ཤོག། བར་ལ་མི་ཆགས་བར་ལ་ཆགས།། བར་ལ་ལྷོ་སྤྲིན་སྨུག་པོ་ཆགས།། དུས་སུ་འབབ་པའི་སྦྲང་ཆར་གྱིས།། ལོ་ཐོག་སྨིན་པའི་རྟེན་འབྲེལ་ཡིན།། རྟེན་འབྲེལ་བཟང་པོ་འགྱུར་བ་མེད།། འཛམ་གླིང་བདེ་བའི་བཀྲིས་ཤོག། ས་ལ་མི་ཆགས་ས་ལ་ཆགས།། རྡོ་རྗེ་གདན་གྱི་མཆོད་རྟེན་ཆགས།། སྐལ་བཟང་སངྱས་སྟོང་བྱོན་ནས།། ཆོསའཁོར་བསྐོར་བའི་རྟེན་འབྲེལ་ཡིན།། རྟེན་འབྲེལ་བཟང་པོ་འགྱུར་བ་མེད།། འཛམ་གླིང་བདེ་བའི་བཀྲིས་ཤོག། ལྗོངས་འདིར་མི་ཆགས་ལྗོངས་འདིར་ཆགས།། ཨོ་རྒྱན་པདྨའི་སྦས་གནས་ཆགས།། སྐལ་ལྡན་དམ་ཆོས་བྱེད་པ་རྣམས།། གྲུབ་པ་ཐོབ་པའི་རྟེན་འབྲེལ་ཡིན།། རྟེན་འབྲེལ་བཟང་པོ་འགྱུར་བ་མེད།། འཛམ་གླིང་བདེ་བའི་བཀྲིས་ཤོག། དབུས་སུ་མི་ཆགས་དབུས་སུ་ཆགས།། དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་གདན་ས་ཆགས།། ལུགས་གཉིས་ཁྲིམས་ཀྱིས་འགྲོ་བ་རྣམས།། བདེ་ལ་འགོད་པའི་རྟེན་འབྲེལ་ཡིན།། རྟེན་འབྲེལ་བཟང་པོ་འགྱུར་བ་མེད།། འཛམ་གླིང་བདེ་བའི་བཀྲིས་ཤོག། སྤུངས་ཐང་མི་ཆགས་སྤུངས་ཐང་ཆགས།། སྤུངས་ཐང་མགོན་པོའི་སྒྲུབ་མཆོད་ཆགས།། གློག་ལྟར་མྱུར་བའི་འཕྲིན་ལས་ཀྱིས།། དགྲ་དཔུང་འཇོམས་པའི་རྟེན་འབྲེལ་ཡིན། །རྟེན་འབྲེལ་བཟང་པོ་འགྱུར་བ་མེད།། འཛམ་གླིང་བདེ་བའི་བཀྲིས་ཤོག། ཐིམ་ཕུག་མི་ཆགས་ཐིམ་ཕུག་ཆགས།། ཐིམ་ཕུག་ལྷ་མོའི་སྒྲུབ་མཆོད་ཆགས།། མ་ལྟར་བྱམས་པའི་ཐུགས་རྗེ་ཡིས།། བདེ་བར་སྐྱོང་བའི་རྟེན་འབྲེལ་ཡིན།། རྟེན་འབྲེལ་བཟང་པོ་འགྱུར་བ་མེད།། འཛམ་གླིང་བདེ་བའི་བཀྲིས་ཤོག། །། དགུང་སངས་མཐོན་པོ་ཁྲི་གདུགས་ཉི་མ་ཤར། ༉ དགུང་སངས་མཐོན་པོ་ཁྲི་གདུགས་ཉི་མ་ཤར།། དྲོད་ཉམས་ལྡན་པའི་འོད་ཟེར་འབུམ་ཕྲག་འབར།། གླིང་བཞིའི་འགྲོ་རྣམས་དགའ་བའི་ཉམས་ཤིག་ཤར།། དགའ་བའི་ཉི་མ་ནུབ་པ་མེད་པར་ཤོག། ཤར་རིའི་རྩེ་ནས་དཀར་གསལ་ཟླ་བ་ཤར།། བསིལ་ཉམས་ལྡན་པའི་འོད་ཟེར་འབུམ་ཕྲག་འབར།། གླིང་བཞིའི་འགྲོ་རྣམས་སྐྱིད་པའི་ཉམས་ཤིག་ཤར།། སྐྱིད་པའི་ཟླ་བ་ནུབ་པ་མེད་པར་ཤོག། སུམ་རྩེན་གླིང་ན་དཔག་བསམ་ལྗོན་ཤིང་འཁྲུངས།། ཞིམ་མངར་ལྡན་པའི་འབྲས་བུ་འབུམ་ཕྲག་ལྡན།། ལྷ་རྣམས་གང་འདོད་ལོངས་སྤྱོད་ཕུན་སུམ་ཚོགས།། ཕུན་ཚོགས་ལྗོན་ཤིང་ཡལ་འདབ་རྒྱས་པར་ཤོག། གསེར་ཁྲིའི་སྟེང་དུ་འཇིགས་མེད་སེངྒེ་བཞུགས།། ཕུན་ཚོགས་བསོད་ནམས་སྟོབས་ཤུགས་འབུམ་ཕྲག་འབར།། རྒྱལ་སྲིད་ཆོས་བཞིན་སྐྱོང་བའི་ཉམས་ཤིག་ཤར།། ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་སྐུ་ཚེ་བརྟན་པར་ཤོག། སྤྱི་གཙུག་རྒྱན་དུ་དྲིན་ཅན་བླ་མ་བཞུགས།། ཐུགས་བརྩེ་བཀྲིན་འོད་ཟེར་འབུམ་ཕྲག་འབར།། མཁས་པའི་མྱུ་གུ་འཁྲུངས་པའི་ཉམས་ཤིག་ཤར།། དྲིན་ཅན་དེ་དང་འབྲལ་བ་མེད་པར་ཤོག། གསང་ཟབ་རྫོང་དུ་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོར།། མཐུན་རྐྱེན་འཛོམས་པའི་ལོངས་སྤྱོད་ཕུན་སུམ་ཚོགས།། གཞོན་པ་ང་ཚོ་སྐལ་བཟང་དུས་ཤིག་ཤར།། སྐལ་བཟང་འདི་ཡང་ཡུན་དུ་གནས་པར་ཤོག། །། དགུང་སངས་མཐོན་པོ་ཕྱི་ལ་བཞུགས། ༉ དགུང་སངས་མཐོན་པོ་ཕྱི་ལ་བཞུགས་པའི།། ཕྱི་ལ་བཞུགས་པའི་ལྕགས་རི་ལ་སེ་འདྲ།། ཁྲི་གདུགས་ཉི་མ་ནང་ལ་བཞུགས་པའི།། ནང་ལ་བཞུགས་པའི་ནོར་བུ་ལ་སེ་འདྲ།། གངས་སྟོད་མཐོན་པོ་ཕྱི་ལ་བཞུགས་པའི།། ཕྱི་ལ་བཞུགས་པའི་ལྕགས་རི་ལ་སེ་འདྲ།། སེང་ཆེན་དཀར་མོ་ནང་ལ་བཞུགས་པའི།། ནང་ལུ་བཞུགས་པའི་ནོར་བུ་ལ་སེ་འདྲ།། སྤང་སྟོད་མཐོན་པོ་ཕྱི་ལ་བཞུགས་པའི།། ཕྱི་ལ་བཞུགས་པའི་ལྕགས་རི་ལ་སེ་འདྲ།། ཤཝ་རྒོད་རྭ་བཅུ་ནང་ལ་བཞུགས་པའི།། ནང་ལུ་བཞུགས་པའི་ནོར་བུ་ལ་སེ་འདྲ།། ནགས་སྟོད་མཐོན་པོ་ཕྱི་ལ་བཞུགས་པའི།། ཕྱི་ལ་བཞུགས་པའི་ལྕགས་རི་ལ་སེ་འདྲ།། སྟག་མོའི་རིས་མཛེས་ནང་ལ་བཞུགས་པའི།། ནང་ལ་བཞུགས་པའི་ནོར་བུ་ལ་སེ་འདྲ།། མཚོ་སྟོད་མཐོན་པོ་ཕྱི་ལ་བཞུགས་པའི།། ཕྱི་ལ་བཞུགས་པའི་ལྕགས་རི་ལ་སེ་འདྲ།། གསེར་མིག་ཉ་མོ་ནང་ལ་བཞུགས་པའི།། ནང་ལ་བཞུགས་པའི་ནོར་བུ་ལ་སེ་འདྲ།། །། དགུང་སངས་མཐོན་པོ་ལ་མོ་ཕར་རྒྱབ་སྭཽ་ཡ་ལ། ༉ དགུང་སངས་མཐོན་པོ་ལ་མོ་ཕར་རྒྱབ་སྭཽ་ཡ་ལ།། ཁྲི་གདུགས་ཉི་མ་ལ་མོའི་ཚུར་རྒྱབ་སྭཽ་ཡ་ལ།། ན་ཧིང་མ་མཇལ་ས་ཐག་རྒྱང་ལས་རིང་སོང་ལ།། དུས་ཅི་མཇལ་བའི་ཞལ་རས་དཀར་སོང་སྭཽ་ཡ་ལ།། གངས་སྟོད་མཐོན་པོ་ལ་མོའི་ཕར་རྒྱབ་སྭཽ་ཡ་ལ།། སེང་ཆེན་དཀར་མོ་ལ་མོའི་ཚུར་རྒྱབ་སྭཽ་ཡ་ལ།། ན་ཧིང་མ་མཇལ་ས་ཐག་རྒྱང་ལས་རིང་སོང་ལ།། དུས་ཅི་མཇལ་བའི་ཞལ་རས་དཀར་སོང་སྭཽ་ཡ་ལ།། སྤང་གཤོང་བདེ་མོ་ལ་མོའི་ཕར་རྒྱབ་སྭཽ་ཡ་ལ།། ཤཝ་རྒོད་རྭ་བཅུ་ལ་མོའི་ཚུར་རྒྱབ་སྭཽ་ཡ་ལ།། ན་ཧིང་མ་མཇལ་ས་ཐག་རྒྱང་ལས་རིང་སོངལ་།། དུས་ཅི་མཇལ་བའི་ཞལ་རས་དཀར་སོང་སྭཽ་ཡ་ལ།། །། དགུང་སངས་མཐོན་པོ་གསེར་གྱི་ཀ་བ་འདྲ། ༉ དགུང་སངས་མཐོན་པོ་གསེར་གྱི་ཀ་བ་ལ་དང་འདྲ་སོང་།། ཁྲི་གདུགས་ཉི་མ་གཡུ་ཡི་གདུང་མ་ལ་དང་འདྲ་སོང།། གསེར་གྱི་ཀ་བ་འགྱུར་ལྡོག་མེད་པར་ལ་དང་བཞུགས་ཤིག། གཡུ་ཡི་གདུང་མ་འགྱུར་ལྡོག་མེད་པར་ལ་ཅིག་བཞུགས་ཤིག། རང་སེམས་དགའ་ལ་མི་སེམས་སྐྱིད་པ་ལ་ཅིག་བྱུང་སོང་།། མཆེད་གྲོགས་རྣམས་ཀྱང་དམ་ཚིག་གཙང་མ་ལ་ཅིག་བཞུགས་ཤིག། གངས་སྟོད་མཐོན་པོ་གསེར་གྱི་ཀ་བ་ལ་དང་འདྲ་སོང་།། སེང་ཆེན་དཀར་མོ་གཡུ་ཡི་གདུང་མ་ལ་དང་འདྲ་སོང་།། གསེར་གྱི་ཀ་བ་འགྱུར་ལྡོག་མེད་པ་ལ་ཅིག་བཞུགས་ཤིག། གཡུ་ཡི་གདུང་མ་འགྱུར་ལྡོག་མེད་པར་ལ་ཅིག་བཞུགསཤིག། རང་སེམས་དགའ་ལ་མི་སེམས་སྐྱིད་པ་ལ་ཅིག་བྱུང་སོང་།། མཆེད་གྲོགས་རྣམས་ཀྱང་དམ་ཚིག་གཙང་མ་ལ་ཅིག་བཞུགས་ཤིག། སྤང་གཤོང་བདེ་མོ་གསེར་གྱི་ཀ་བ་ལ་དང་འདྲ་སོང་།། ཤཝ་རྒོད་རྭ་བཅུ་གཡུ་ཡི་གདུང་མ་ལ་དང་འདྲ་སོང་།། གསེར་གྱི་ཀ་བ་འགྱུར་ལྡོག་མེད་པ་ལ་ཅིག་བཞུགས་ཤིག། གཡུ་ཡི་གདུང་མ་འགྱུར་ལྡོག་མེད་པ་ལ་ཅིག་བཞུགས་ཤིག། རང་སེམས་དགའ་ལ་མི་སེམས་སྐྱིད་པ་ལ་ཅིག་བྱུང་སོང་།། མཆེད་གྲོགས་རྣམས་ཀྱང་དམ་ཚིག་གཙང་མ་ལ་ཅིག་བཞུགས་ཤིག། །། དགུང་སངས་མི་ཆགས་དགུང་སངས་ཆགས། ༉ དགུང་སངས་མི་ཆགས་དགུང་སངས་ཆགས།། ཆགས་ལ་ཟེར་ཆགས།། དགུང་དང་ལ་ཁྲི་གདུགས་ཉི་མ་ཆགས།། ཆགས་ལ་ཟེར་ཆགས།། གངས་སྟོད་མི་ཆགས་ཆགས་པ་ལ་གིས་གཅིག་གཉིས་གསུམ།། གངས་དང་སེང་ཆེན་དཀར་མོ་ལ་ཆགས་པ་ལ་གིས་བཞི་ལྔ་དྲུག། སྤང་སྟོད་མི་ཆགས་སྤང་སྟོད་ཆགས།། ཆགས་ལ་ཟེར་ཆགས།། སྤང་དང་ལ་ཤྭཝ་རྒོད་རྭ་བཅུ་ཆགས།། ཆགས་ལ་ཟེར་ཆགས།། མཚོ་སྟོད་མི་ཆགས་ཆགས་པ་ལ་གིས་གཅིག་གཉིས་གསུམ།། མཚོ་དང་གསེར་མིག་ཉ་མོ།། ཆགས་པ་ལ་གིས་བཞི་ལྔ་དྲུག། རྫོང་ཆེན་མི་ཆགས་རྫོང་ཆེན་ཆགས།། ཆགས་ལ་ཟེར་ཆགས།། རྫོང་དང་དབང་ཆེན་དཔོན་པོ་ཆགས།། ཆགས་ལ་ཟེར་ཆགས།། གཡུས་བཟང་མི་ཆགས།། ཆགས་པ་ལ་གིས་གཅིག་གཉིས་གསུམ།། གཡུས་དང་ཡབ་ཡུམ་གཉིས་ཀུ་ལ།། ཆགས་པ་ལ་གིས་བཞི་ལྔ་དྲུག། །། དགོན་པ་གསེར་ལས་གྲུབ་པ། ༉ དགོན་པ་གསེར་ལས་གྲུབ་པའི་དཔོན་གཡོག་ཚོ།། ཉི་མ་ཤར་གྱི་ཕྱོགས་སུ་མི་འབྱོན་ག། ཁྲི་གདུགས་ཉི་མ་འདྲ་བའི་རྟ་ཕོ་བཙུགས།། ཞོ་ཤེལ་ཟླ་བ་འདྲ་བའི་སྒ་ཆས་སྒྲོན། སྐར་མ་སྨིན་དྲུག་མང་པོ་སོ་སོརའགྱེས།། མ་རིག་མུན་པ་སེལ་བར་མི་བྱོན་ག། དགོན་པ་གསེར་ལས་གྲུབ་པའི་དཔོན་གཡོག་ཚོ།། ཉི་མ་ལྷོ་ཡི་ཕྱོགས་སུ་མི་འབྱོན་ག། རྨ་བྱ་སྔོན་མོ་འདྲ་བའི་རྟ་ཕོ་བཙུགས།། ཁུ་བྱུག་སྔོན་མོ་འདྲ་བའི་སྒ་ཆས་སྒྲོན། བྱ་ལ་བྱ་ཆས་མང་པོ་སོ་སོར་འགྱེས།། ཆོས་འཁོར་ལྷ་ས་མཇལ་བར་མི་འབྱོན་ག། དགོན་པ་གསེར་ལས་གྲུབ་པའི་དཔོན་གཡོག་ཚོ།། ཉི་མ་ནུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་སུ་མི་འབྱོན་ག། གཡས་རི་གཙང་ཆུ་འདྲ་བའི་རྟ་ཕོ་བཙུགས།། སྐྱིད་ཆུ་སྔོན་མོ་འདྲ་བའི་སྒ་ཆས་སྒྲོན།། ཆུ་ལ་ཆུ་ཆེན་མང་པོ་སོ་སོར་འགྱེས།། དངུལ་གྱི་བུམ་ཆུ་འདེགས་པར་མི་འབྱོན་ག། དགོན་པ་གསེར་ལས་གྲུབ་པའི་དཔོན་གཡོག་ཚོ།། ཉི་མ་བྱང་གྱི་ཕྱོགས་སུ་མི་འབྱོན་ག། ཕོ་ཤིང་སྟག་པ་འདྲ་བའི་རྟ་ཕོ་བཙུགས།། མོ་ཤིང་གླང་མ་འདྲ་བའི་སྒ་ཆས་སྒྲོན།། ཤིང་ལ་ཤིང་ཆེནམང་པོ་སོ་སོར་འགྱེས།། ཀ་གཞི་གདུང་བརྒྱད་བཙུགས་པར་མི་འབྱོན་ག། །། དགོན་བཟང་གི་ཕྱོགས་ལ་བཞུགས་པའི། ༉ དགོན་བཟང་གི་ཕྱོགས་ལ་བཞུགས་པའི།། མཚནལྡན་བླ་མ་གཅིག་གིས་ཡར་ལས་ཡར་ཤོག་གསུངས་དོ།། ཤོག་གསུངས་པ་བཀྲིན་ཆེ་སོང་།། མཚན་ལྡན་ཁྱོད་དང་འདྲ་བའི།། ་བྱིན་རླབས་ང་ལ་མིན་འདུག། རྫོང་ཆེན་གི་ཕྱོགས་ལ་བཞུགས་པའི།། དབང་ཆེན་དཔོན་པོ་གཅིག་གིས།། ཡར་ལས་ཡར་ཤོག་གསུངས་དོ།། ཤོག་གསུངས་པ་བཀྲིན་ཆེ་སོང་།། དབང་ཆེན་ཁྱོད་དང་འདྲ་བའི།། དབང་ཚད་ང་ལ་མིན་འདུག།། གཡུས་བཟང་གི་ཕྱོགས་ལ་བཞུགས་པའི།། ཡབ་ཆེན་ཨ་པ་གཅིག་གིས།། ཡར་ལས་ཡར་ཤོག་གསུང་དོ།། ཤོག་གསུངས་པ་བཀྲིན་ཆེ་སོང་།། ཡབ་ཆེན་་ཁྱོད་དང་འདྲ་བའི།། ཟས་ནོར་ང་ལ་མིན་འདུག།། །། དགོན་བཟང་མི་ཆགས། ༉ དགོན་བཟང་མི་ཆགས་དགོན་བཟང་ཆགས་པ་ལ་གི་ཡོ་ཡོ།། དགོན་བཟང་རྟ་ལོ་དགོན་པ་ཆགས་ལ་གི་ཡོ་ཡོ།། བླ་མ་མི་བཞུགས་བླ་མ་བཞུགས་པ་ལ་གི་ཡོ་ཡོ།། བླ་མ་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་ཞུགས་པ་ལ་གི་ཡོ་ཡོ།། གདན་ས་མི་ཆགས་གདན་ས་ཆགས་པ་ལ་གི་ཡོ་ཡོ།། གདན་ས་སྤུང་ཐང་བདེ་ཆན་ཆགས་པ་ལ་གི་ཡོ་ཡོ།། བླ་མ་མི་བཞུགས་བླ་མ་ཞུགས་པ་ལ་གི་ཡོ་ཡོ།། བླ་མ་སྐྱབས་རྗེ་མཁན་པོ་བཞུགས་པ་ལ་གི་ཡོ་ཡོ།། རྫོང་ཆེན་མི་ཆགས་རྫོང་ཆེན་ཆགས་པ་ལ་གི་ཡོ་ཡོ།། རྫོང་ཆེན་བཀྲིས་ཆོས་རྫོང་ཆགས་པ་ལ་གི་ཡོ་ཡོ།། དབང་ཆེན་མི་བཞུགས་དབང་ཆེན་བཞུགས་པ་ལ་གི་ཡོ་ཡོ།། དབང་ཆེན་མི་དབང་རྒྱལ་པོ་བཞུགས་པ་ལ་གི་ཡོ་ཡོ།། །། དགོན་ལ་ཨྱོན་པདྨའི་ལུང་བསྟན་དང་། ༉ དགོན་ལ་ཨྱོན་པདྨའི་ལུང་བསྟན་དང་།། འབངས་ལ་སྤྱི་ཡོངས་བསོད་ནམས་དུས་གཅིག་སྨིན།། དུས་ལ་འདི་རིང་བཀྲིས་གཡང་ཆགས་གཉིས།། མགོན་ལ་ཆོས་རྒྱལ་སྤྱི་བོའི་གཙུག་ཏུ་བཀུར།། དུས༌ལ་འདི་རིང་དགའ་སྐྱིད་ལྡན་པའི་ཉིནམ།། མགོན་ལ་ཆོས་རྒྱལ༌གསེར༌ཁྲི་མངའ་གསོལ་བཟང་།། གདུང་ལ་བརྒྱུད་ཀྱིས་མཐོ་བའི་ལྷ་སྲས་མཆོག། དཔལ་ལ་ཨྱོན་དབང་ཕྱུག་ལྗོངས་འདིའི་མགོན། དུས་ལ་འདི་རིང་བཀྲིས་གཡང་ཆགས་གཉིས།། མགོན་ལ་ཆོས་རྒྱལ་སྤྱི་བོའི་བཙུག་ཏུ་བཀུར།། ས༌ལ༌འདི༌རིང༌དགའ༌སྐྱིད༌ལྡན༌པའི་ཉིནམ།། མགོན་ལ་ཆོས་རྒྱལ་གསེར་ཁྲི་མངའ༌གསོལ༌བཟང་།། ཕ་ལ་ཨྱོན་པདྨ་བྱིན་རླབས་ཆེ།། ལྷ་ལ་ཆོས་སྐྱོང་སྲུང་མ་འཕྲིན་ལས་མྱུར།། དུས་ལ་འདི་རིང་བཀྲིས་གཡང་ཆགས་གཉིས།། མགོན་ལ་ཆོས་རྒྱལ་སྤྱི་བོའི་བཙུག་ཏུ་བཀུར།། དུས་ལ་འདི་རིང་དགའ་སྐྱིད་ལྡན་པའི་ཉིནམ།། མགོན་ལ་ཆོས་རྒྱལ༌གསེར་ཁྲི༌མངའ་གསོལ༌བཟང་།། ལྗོངས་ལ་འདི་ལ་བདེ་སྐྱིད་འབྱུང་བའི་གནས།། མགོན་ལ་ཆོས་རྒྱལ་ཡབ་སྲས་སྐུ་ཚེ་བརྟན།། དུས་ལ་འདི་རིང་བཀྲིས་གཡང་ཆགས་གཉིས།། མགོན་ལ་ཆོས་རྒྱལ་སྤྱི་བོའི་བཙུག་ཏུ་བཀུར།། །། འགྲོ་ཟེར་ན་རྟ་ཕོ་ང་ལ་མེད། ༉ འགྲོ་ཟེར་ན་རྟ་ཕོ་ང་ལ་མེད།། རྐང་ལྷམ་ཅུང་བྱུང་ན་རྟ་ཕོ་རེད།། ཨ་རོགས་ཚོ།། སྡོད་ཟེར་ན་གནས་པོ་ང་ལ་མེད།། ཆུ་མེ་ཤིང་བྱུང་ན་གནས་པོ་རེད།། ཨ་རོགས་ཚོ།། བར་ལི་ཐང་གཞུང་ནས་རྟ་གཅིག་ཉོ།། རྟ་གསེར་སྒ་མ་རྒྱབ་ལོ་གསུམ་སོང་།། ཨ་རོགས་ཚོ།། དུས་ད་ལོ་གསེར་སྒ་མ་རྒྱབ་ན།། རྟ་རྒོད་མ་སྤུ་ཁ་འགྱུར་ས་རེད།། ཨ་རོགས་ཚོ།། འགྲོ་བསམ་པའི་རི་ལ་ཁ་བ་འབབ།། ང་མི་འགྲོའི་རི་ལ་ཉི་མ་ཤར།།ཨ་རོགས་ཚོ།། ཆུ་ཆེན་པོ་གཅིག་དང་ཆུང་བ་གཉིས།། རྐང་ལྷམ་ཆུང་ཕུད་ས་ག་ན་རེད།། ཨ་རོགས་ཚོ།། ལ་ཆེན་པོ་གཅིག་དང་ཆུང་བ་གཉིས།། མགོ་ཞྭ་མོ་ཕུད་ས་ག་ན་རེད།། ཨ་རོགས་ཚོ།། གཡུས་བརྒྱ་གྲོང་གཅིག་ལ་སྨན་ཆུང་གཉིས།། གཏམ་སྙིང་གཏམ་བཤད་ས་ག་ན་རེད།། ཨ་རོགས་ཚོ།། །། རྒྱ་གར་ལ་གི་ཆུ་དང་ཞེས་པའི། ༉ རྒྱ་གར་ལ་གི་ཆུ་དང་ཞེས་པའི།། ཡར་ཡར་བོད་ཀྱི་ཆུ་གཉིས།། དང་པོ་གངས་དཀར་ཏི་སེ་ཕྱོགས་ནས།། འབབ་ས་གཅིག་པུ་ཡིན་པས།། ལུང་པ་ཁག་ཁག་མང་རབས་བཞིན་དུ།། སོ་སོར་འགྲོ་དགོས་བྱུང་ཡོད།། གསུམ་པ་བླ་མའི་ཁྲུས་བུམ་ནང་ལས།། ཞལ་འཛོམས་ཡོད་པ་ཞུ་ཤིག། འབྲུ་ཆུང་ལ་གིས་གཅིག་བྱས་ཞེས་པའི།། ཀྲེ་མོ་ལ་གིས་གཉིས་བྱས།། དང་པ་ཞིང་ཁང་གྲུ་བཞི་ནང་ལ།། འཚོ་ས་གཅིག་པུ་ཨིན་པས།། འབྲུ་དང་ཀྲེ་མོ་མ་འདྲ་བཞིན་དུ།། སོ་སོར་འགྲོ་དགོས་བྱུང་ཡོད།། གསུམ་པ་ཆུ་རག་རྣམ་དག་འོག་ལ།། ཞལ་འཛོམས་ཡོད་པ་ཞུ་ཤིག། བུ་ཆུང་ལ་གིས་གཅིག་བྱས་ཞེས་པའི།། བུ་མོ་ལ་གིས་གཉིས་བྱས།། དང་པ་ཡབ་ཡུམ་གཉིས་ཀྱི་ཁོངས་ལས།། འཁྲུངས་ས་གཅིག་པུ་ཨིན་པས།། བུ་དང་བུ་མོ་མ་འདྲ་བཞིན་དུ།། སོ་སོར་འགྲོ་དགོས་འབྱུང་ཡོད།། གསུམ་པ་བཞུགས་གྲལ་མི་མང་གོང་ལ།། ཞལ་འཛོམས་ཡོད་པ་ཞུ་ཡོད།། །། རྒྱ་ནག་ནོར་བུ་རི་གི་ཕར་རྒྱབ་ན། ༉ རྒྱ་ནག་ནོར་བུ་རི་གི་ཕར་རྒྱབ་ན།། ཨོ་ལོ་ནོར་བུ་རི་གི་ཚུར་རྒྱབ་ན།། བཞེངས་པ་རྣམས་སུ་དགོན་བཟང་ཁྲ་མོ་བཞེངས།། བཞུགས་པ་རྣམས་སུ་མཚན་ལྡན་བླ་མ་བཞུགས།། མཚན་ལྡན་བླ་མའི་ཐུགས་ལ་སྒོམ་པ་གནང་།། བྱིན་རླབས་སྲུང་སྐུད་བསྟན་པ་དར་སེ་དར།། རྒྱ་ནག་ནོར་བུ་རི་གི་ཕར་རྒྱབ་ན།། ཨོ་ལོ་ནོར་བུ་རི་གི་ཚུར་རྒྱབ་ན།། བཞེངས་པ་རྣམས་སུ་རྫོང་ཆེན་ཁྲ་མོ་བཞེངས།། བཞུགས་པ་རྣམས་སུ་དབང་ཆེན་དཔོན་པོ་བཞུགས།། དབང་ཆེན་དཔོན་པོའི་ཐུགས་ལ་སྒོམ་པ་གནང་།། ཁ་དབང་ཚིག་གསུམ་བསྟན་པ་དར་སེ་དར།། རྒྱ་ནག་ནོར་བུ་རི་གི་ཕར་རྒྱབ་ན།། ཨོ་ལོ་ནོར་བུ་རི་གི་ཚུར་རྒྱབ་ན།། བཞེངས་པ་རྣམས་སུ་ཡུལ་བཟང་ཁྲ་མོ་བཞེངས།། ཞུགས་པ་རྣམས་སུ་ཡབ་ཡུམ་གཉིས་པོ་བཞུགས།། ཡབ་ཡུམ་གཉིས་པོའི་ཐུགས་ལ་སྒོམ་པ་གནང་།། བུ་དང་བུ་མོའི་བསྟན་པ་དར་སེ་དར།། །། རྒྱ་བཟའ་བོད་ལ་མི་འགྲོ་འཚེ་བ་ཡོད། ༉ རྒྱ་བཟའ་བོད་ལ་མི་འགྲོ་འཚེ་བ་ཡོད།། དབང་ཕྱུག་་བོད་ལ་མི་འགྲོ་དགོངས་པ་གནང།། ཡབ་ཆེན་མི་དབང་རྒྱལ་པོ་བདག་ལ་གསོན།། ཡབ་ཆེན་གསེར་ཁྲི་སྟེང་ལས་དགོངས་པ་གནང་།། ཡུམ་ཆེན་མི་དབང་རྒྱལ་མོ་བདག་ལ་གསོན།། ཡུམ་ཆེན་དངུལ་ཁྲི་སྟེང་ལས་དགོངས་པ་གནང་།། བུ་མོ་རྒྱ་བཟའ་བཞུགས་སའི་གཡས་ཕྱོགས་སུ།། གསེར་པོ་གསེར་གྱི་རང་འཐག་ཆ་གཅིག་ཡོད།། གནམ་ལ་ཧ་རུང་གསེར་ཕྱེ་བརྒྱ་རེ་འཐག། གནམ་ལ་ཕྱི་རུ་གསེར་ཕྱེ་སྟོང་རེ་འཐག། གནམ་ལ་གསེར་ཕྱེ་བརྒྱ་འཐག་སྟོང་འཐག་སྟེ།། འདི་ཡང་བོད་ཀྱི་བློན་པོའི་ལམ་མཇུག་ཕུལ།། །། རྒྱ་ཡུལ་སྐར་མའི་གཞུང་ལ། ༉ རྒྱ་ཡུལ་སྐར་མའི་གཞུང་ལ།། གསེར་གྱི་ཀ་བ་ལ།། ཀ་བཞི་གདུང་བརྒྱད་བཞེངས་པའི་སོ་ཡ་ལ།། ཕུ་ལ་དགོན་པ་མི་ཆགས།། དགོན་པ་སེ་ར་འབྲས་སྤུངས།། ལྷ་ས་སྐྱིད་ཆུ་སྔོན་མོ།། ངང་པ་བརྒྱ་ཡི་གདན་ས།། ངང་པ་གཡས་ལ་ཆགས་ན།། གཡས་ལ་དགའ་བ་འདུག་གོ། ངང་པ་གཡོན་ལ་ཆགས་ན།།། གཡོན་ལ་སྐྱིད་པ་འདུག་གོ། གཡས་པའི་ལོགས་ལས་ཆང་ཕུད་བཞེས།། ཆང་ཕུད་ལེགས་མོ་གེ་སེརརྒྱལ་པོ་བཞེས་བཞེས།། གཡོན་པའི་ལོགས་ལས་ཕྱེ་མར་བཞེས།། ཕྱེ་མར་ལེགས་མོ་སེང་ལྕམ་འབྲུག་མོ་བཞེས་བཞེས།། རྒྱ་ཡུལ་སྐར་མའི་གཞུང་ལ།། དངུལ་གྱི་ཀ་བ་ལ།། ཀ་བཞི་གདུང་བརྒྱད་བཞེངས་པའི་སོ་ཡ་ལ།། ཕུ་ལ་དགོན་པ་མི་ཆགས།། དགོན་པ་སེ་ར་འབྲས་སྤུངས།། ལྷ་ས་སྐྱིད་ཆུ་སྔོན་མོ།། ངང་པ་བརྒྱ་ཡི་གདན་ས།། ངང་པ་གཡས་ལ་ཆགས་ན།། གཡས་ལ་དགའ་བ་འདུག་གོ། ངང་པ་གཡོན་ལ་ཆགས་ན།། གཡོན་ལ་སྐྱིད་པ་འདུག་གོ། གཡས་པའི་ལོགས་ལས་ཆང་ཕུད་བཞེས།། ཆང་ཕུད་ལེགས་མོ་གེ་སེརརྒྱལ་པོ་བཞེས་བཞེས།། གཡོན་པའི་ལོགས་ལས་ཕྱེ་མར་བཞེས།། ཕྱེ་མར་ལེགས་མོ་སེང་ལྕམ་འབྲུག་མོ་བཞེས་བཞེས།། རྒྱ་ཡུལ་སྐར་མའི་གཞུང་ལ།། གཡུ་ཡི་ཀ་བ་ལ།། ཀ་བཞི་གདུང་བརྒྱད་བཞེངས་པའི་སོ་ཡ་ལ།། ཕུ་ལ་དགོན་པ་མི་ཆགས།། དགོན་པ་སེ་ར་འབྲས་སྤུངས།། ལྷ་ས་སྐྱིད་ཆུ་སྔོན་མོ།། ངང་པ་བརྒྱ་ཡི་གདན་ས།།ངང་པ་གཡས་ལ་ཆགས་ན།། གཡས་ལ་དགའ་བ་འདུག་གོ། ངང་པ་གཡོན་ལ་ཆགས་ན།། གཡོན་ལ་སྐྱིད་པ་འདུག་གོ། གཡས་པའི་ལོགས་ལས་ཆང་ཕུད་བཞེས།། ཆང་ཕུད་ལེགས་མོ་གེ་སེརརྒྱལ་པོ་བཞེས་བཞེས།། གཡོན་པའི་ལོགས་ལས་ཕྱེ་མར་བཞེས།། ཕྱེ་མར་ལེགས་མོ་སེང་ལྕམ་འབྲུག་མོ་བཞེས་བཞེས།། །། རྒྱལ་ཁབ་ཡོངས་ལས་སྐྱིད་པ། ༉ རྒྱལ་ཁབ་ཡོངས་ལས་སྐྱིད་པ།། སྨན་ལྗོངས་འབྲུག་གི་རྒྱལ་ཁབ།། བདེ་ཞིང་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ།། མངའ་བདག་བདེ་ཞིང་སྐྱིད་པ།། དགའ་བ་ལ་སྐྱིད་པ་འདུག།། སྭོ་ཡ་ལ།། གོང་མ་རྒྱལ་བའི་སྐལ་བ།། བརྒྱུད་འཛིན་དབང་ཕྱུག་རིམ་བྱོན།། ལུགས་གཉིས་འཁོལ་ལོས་བསྒྱུར་ལ།། མངའ་འབངས་བདེ་ཞིང་སྐྱིད་སོང་།། དམ་པ་ཆོས་ཀྱིས་སྐྱིད་ལ་པ།། ཉམས་མེད་སངས་རྒྱས་བསྟན་པ།། དགའ་བ་ལ་སྐྱིད་པ་འདུག། སྭོ་ཡ་ལ།། ཆོས་སྐྱོང་ཡོན་ཏན་ལྡན་པ།། མངའ་འབངས་བདེ་ཞིང་སྐྱིད་པ།། སྡོང་གྲོགས་ལྷ་ཡི་སྐལ་བ།། ཡེ་ཤེས་མགོན་པོ་ལྕམ་དྲལ།། འཕྲིན་ལས་ཐོགས་པ་མེད་པ།། མངའ་འབངས་བདེ་ཞིང་སྐྱིད་པ།། དགའ་བ་ལ་སྐྱིད་པ་འདུག། སྭོ་ཡ་ལ།། ཞི་དྲག་བློན་པོའི་སྐལ་བ།། ཆོས་སྲིད་བློན་གྲོགས་ཡོངས་ལ།། རྒྱལ་གཅེས་ཤ་ཞེན་ཆེ་བ།། མངའ་འབངས་བདེ་ཞིང་སྐྱིད་པ།། སྦྱིན་བདག་འབངས་ཀྱི་སྐལ་བ།། མ་ཉམས་འབྲུག་གི་མི་སེར།། དགའ་བ་ལ་སྐྱིད་པ་འདུག། སྭོ་ཡ་ལ།། ཐ་དང་དམ་ཚིག་གཙང་བ།།མངའ་འབངས་བདེ་ཞིང་སྐྱིད་པ།། །། རྒྱལ་ལོ་རྒྱལ་ལོ་ལྷ་རྒྱལ་ལོ། ༡ པ། ༉ རྒྱལ་ལོ་རྒྱལ་ལོ་ལྷ་རྒྱལ་ལོ།། དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པ་ལྷ་རྒྱལ་ལོ།། དཔལ་འཁོར་ལོ་སྡོམ་པའི་གནས་མཆོག་ན།། ལུགས་གཉིས་ཀྱི་བསྟན་པ་དར་བའི་ཡུལ།། འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་བདེ་སྐྱིད་ལྡན་པའི་གླིང་།། ལྷ་ཨོ་རྒྱན་གུ་རུའི་སྦས་གནས་ཡིན།། རྒྱལ་ལོ་་་་་་་་་་།། དཔལ་ལྡན་་་་་་་་་་།། དཔོན་མངའ་བདག་ཞོ་ཤེལ་ཟླ་བ་ལ།། འབངས་བློན་འཁོར་ནམ་ཁའི་སྐར་ཚོགས་འདྲ།། མཐའ་དམ་ཚིག་གསལ་བའི་འོད་ཟེར་གྱིས།། ཡུལ་རྒྱལ་ཁབ་སྐྱིད་སྡུག་མུན་པ་སེལ།། རྒྱལ་ལོ་་་་་་་་་་།། དཔལ་ལྡན་་་་་་་་་་་་།། ཚེ་ད་རེས་འདོད་ཡོན་ལོངས་སྤྱོད་འཛོམས།། བདེ་སྐྱིད་ཀྱི་དགའ་སྟོན་ཕུན་སུམ་ཚོགས།། དེ་མངའ་བདག་རྒྱལ་པོའི་སྐུ་དྲིན་ཡིན།། སྐུ་ཞབས་པད་བརྟན་པའི་རྟེན་འབྲེལ་ཞུ།། རྒྱལ་ལོ་་་་་་་་་་།། དཔལ་ལྡན་་་་་་་་་་་་།། ཆོས་སངས་རྒྱས་བསྟན་པ་དར་ཞིང་རྒྱས།། དུས་གཏན་དུ་བདེ་བའི་གོ་འཕང་ཡོད།། འདི་བསྟན་འཛིན་སྐྱེས་བུའི་བཀྲིན་ཡིན།། ཆོས་འཛམ་གླིང་ཁྱབ་པའི་སྨོན་ལམ་ཞུ།། རྒྱལ་ལོ་་་་་་་་་་།། དཔལ་ལྡན་་་་་་་་་་་་།། ཡུལ་རང་དབང་རང་བཙན་བསྐལ་བརྒྱར་བརྟན།། འབངས་འཁོར་གཡོག་མངའ་ཐང་གོང་ལས་འཕེལ།། འདི་རྗེ་འབངས་དམ་ཚིག་གཙང་མའི་དྲིན།། དུས་ནམ་ཡང་འགྱུར་མེད་བཀྲིས་ཤོག། རྒྱལ་ལོ་རྒྱལ་ལོ་ལྷ་རྒྱལ་ལོ།། དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པ་ལྷ་རྒྱལ་ལོ།། །། རྒྱལ་ལོ་རྒྱལ་ལོ་ལྷ་རྒྱལ་ལོ། ༢ པ། ༉ རྒྱལ་ལོ་རྒྱལ་ལོ་ལྷ་རྒྱལ་ལོ།། དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པ་ལྷ་རྒྱལ་ལོ།། མི་འགྱུར་གསེར་གྱི་ཁྲི་སྟེང་ན།། མི་དབང་མངའ་བདག་རིན་པོ་ཆེ།། སྐུ་ལ་འགྱུར་བ་མེད་པར་ཤོག། གསུང་ལ་འགག་པ་མེད་པར་ཤོག། རྒྱལ་ལོ་རྒྱལ་ལོ་ལྷ་རྒྱལ་ལོ།། དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པ་ལྷ་རྒྱལ་ལོ།། ཐུགས་ལ་འཁྲུལ་བ་མེད་པར་ཤོག། དབུ་འཕང་དགུང་ལས་མཐོ་བར་ཤོག། ཕྱོགས་ལས་རྣམ་པར་རྒྱལ་བར་ཤོག། སྐུ་ཚེ་ཉི་ཟླ་མཉམ་པར་ཤོག། རྒྱལ་ལོ་རྒྱལ་ལོ་ལྷ་རྒྱལ་ལོ།། དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པ་ལྷ་རྒྱལ་ལོ།། རྒྱལ་བརྒྱུད་ཆུ་ལས་རིང་བར་ཤོག། མངའ་ཐང་དར་ཞིང་རྒྱས་པར་ཤོག། མི་སེར་བདེ་ཞི་སྐྱིད་པར་ཤོག། ལུས་ལ་ན་ཚ་མེད་པར་ཤོག། རྒྱལ་ལོ་རྒྱལ་ལོ་ལྷ་རྒྱལ་ལོ།། དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པ་ལྷ་རྒྱལ་ལོ།། སེམས་ལ་སྡུག་བསྔལ་མེད་པར་ཤོག། ཚེ་ལ་བར་ཆད་མེད་པར་ཤོག། ནད་མུག་འཁྲུག་རྩོད་ཞི་བར་ཤོག། དགའ་སྐྱིད་དཔལ་གཡང་འཛོམས་པར་ཤོག། རྒྱལ་ལོ་རྒྱལ་ལོ་ལྷ་རྒྱལ་ལོ།། དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པ་ལྷ་རྒྱལ་ལོ།། སངས་རྒྱས་བསྟན་པ་དར་བར་ཤོག། ཞལ་ཡང་ཡང་མཇལ་བའི་སྨོན་ལམ་ཞུ།། ལྷ་དཀོན་མཆོག་གསུམ་གྱི་བྱིན་རླབས་ཀྱིས།། དུས་གཏནདུ་བདེ་བའི་བཀྲ་ཤིས་ཤོག། །། སྒྲོམ་མཆོད་དར་གྱིས་མ་བརྒྱན། ༉ སྒྲོམ་མཆོད་དར་གྱིས་མ་བརྒྱན།། སྒྲོམ་མཆོད་དར་གྱིས་བརྒྱན་ཟེར་ན།། སྟེང་ཕྱོགས་ལྷ་ལུ་འབུལ་ལོ།། ལྷ་ཡི་དབང་པོ་བརྒྱ་བྱིན།། སྒྲ་སྙན་ཕང་མར་ཞུ་གེ། སྒྲོམ་མཆོད་དར་གྱིས་མ་བརྒྱན།། སྒྲོམ་མཆོད་དར་གྱིས་བརྒྱན་ཟེར་ན།། བར་ཕྱོགས་བཙན་ལུ་འབུལ་ལོ།། བཙན་གྱི་ཡ་མ་སྤུན་བདུན།། སྒྲ་སྙན་ཕང་མར་ཞུ་གེ། སྒྲོམ་མཆོད་དར་གྱིས་མ་བརྒྱན།། སྒྲོམ་མཆོད་དར་གྱིས་བརྒྱན་ཟེར་ན།། འོག་ཕྱོགས་ཀླུ་ལུ་འབུལ་ལོ།། ཀླུ་རྒྱལ་གཙུག་ན་རིན་ཆེན།། སྒྲ་སྙན་ཕང་མར་ཞུ་གེ།། །། ངེའི་ཕ་ཡུལ་གངས་རི་དཀར་པོ་འདྲ། ༉ ངེའི་ཕ་ཡུལ་གངས་རི་དཀར་པོ་འདྲ།། གངས་རི་དཀར་པོ་མཐོང་ཚེ་ཕ་ཡུལ་དྲན།། སྤང་ལ་གི་འོ།ངེའི་ཡབ་ཆེན་ཁྲི་གདུགས་ཉི་མ་་འདྲ།། ཁྲི་གདུགས་ཉི་མ་མཐོང་ཚེ་ཡབ་ཆེན་དྲན།། སྤང་ལ་གི་འོ། ངེའི་ཡུམ་ཆེན་ཞོ་ཤེལ་ཟླ་བ་འདྲ།། ཞོ་ཤེལ་ཟླ་བ་་མཐོང་ཚེ་ཡུམ་ཆེན་དྲན།། སྤང་ལ་གི་འོ། ངེའི་སྤུན་ཆ་ནམ་མཁའི་སྐར་མ་འདྲ།། ནམ་མཁའི་སྐར་མ་མཐོང་ཚེ་སྤུན་ཆ་དྲན།། སྤང་ལ་གི་འོ། ངེའི་སྲས་སྲོས་ཉི་མ་ཟླ་བ་འདྲ།། ཉི་མ་ཟླ་བ་མཐོང་ཚེ་སྲས་སྲོས་དྲན།། སྤང་ལ་གི་འོ། ངེའི་མཉམ་རོགས་སྤང་གི་མེ་ཏོག་འདྲ།། སྤང་གི་མེ་ཏོག་མཐོང་ཚེ་མཉམ་རོགས་དྲན།། སྤང་ལ་གི་འོ། །། རྔ་ཡབ་གླིང་ན་བཞུགས་པའི། ༉ རྔ་ཡབ་གླིང་ན་བཞུགས་པའི།། བླ་མ་ཨྱོན་པདྨར།། ངེད་རང་གཞོན་ནུ་ཕོ་མོས།། གླུ་གར་མཆོད་པ་འབུལ་ལོ།། འདི་ཕྱི་བར་དོ་གསུམ་དུ།། འཇིགས་སྐྱོབ་སྐྱེལ་མ་མཛོད་ཅིག། གཡས་སུ་དཔའ་བོའི་བྲོ་བརྡུང་འཁྲབས་སེ་འཁྲབ།། གཡོན་དུ་དཔའ་མོའི་གར་སྟབས་ཤིགས་སེ་ཤིག། ཟུང་འཇུག་བདེ་སྟོང་ཁ་སྦྱོར་འཁྲིགས་སེ་འཁྲིག། ཟག་མེད་བདེ་ཆེན་སྐྱེད་པའི་།། མ་གཅིག་མཁའ་འགྲོ་སྡེ་ལྔར།། ངེད་རང་གཞོན་ནུ་ཕོ་མོས།། གླུ་གར་མཆོད་པ་འབུལ་ལོ།། ཕ་གཅིག་གུ་རུའི་དྲུང་དུ།། སྐྱེ་བར་བྱིན་གྱིས་རློབས་ཤིག། གཡས་སུ་དཔའ་བོའི་བྲོ་བརྡུང་འཁྲབས་སེ་འཁྲབ།། གཡོན་དུ་དཔའ་མོའི་གར་སྟབས་ཤིགས་སེ་ཤིག། ཟུང་འཇུག་བདེ་སྟོང་ཁ་སྦྱོར་འཁྲིགས་སེ་འཁྲིག། མི་མངོན་དབྱིངས་ན་བཞུགས་པའི་།། བཀའ་སྲུང་དམ་ཅན་རྒྱ་མཚོར།། ངེད་རང་གཞོན་ནུ་ཕོ་མོས།། གླུ་གར་མཆོད་པ་འབུལ་ལོ།། བདུད་དང་བར་ཆད་ཀུན་ལས།། གྲོལ་བར་བྱིན་གྱིས་རློབས་ཤིག། གཡས་སུ་དཔའ་བོའི་བྲོ་བརྡུང་འཁྲབས་སེ་འཁྲབ།། གཡོན་དུ་དཔའ་མོའི་གར་སྟབས་ཤིགས་སེ་ཤིག། ཟུང་འཇུག་བདེ་སྟོང་ཁ་སྦྱོར་འཁྲིགས་སེ་འཁྲིག། དུང་དུང་གུས་པའི་ཡིད་ཀྱིས།། ལྷང་ལྷང་སྙན་པའི་གླུ་གར།། ཡང་ཡང་མཆོད་པ་ཕུལ་བའི།། དགའ་སྟོན་སྐལ་བ་བཟང་བྱུང་།། གཡས་སུ་དཔའ་བོའི་བྲོ་བརྡུང་འཁྲབས་སེ་འཁྲབ།། གཡོན་དུ་དཔའ་མོའི་གར་སྟབས་ཤིགས་སེ་ཤིག། ཟུང་འཇུག་བདེ་སྟོང་ཁ་སྦྱོར་འཁྲིགས་སེ་འཁྲིག། །། སྔོ་ལྗང་ཤིང་ལོའི་ཚལ་གྱི། ༉ སྔོ་ལྗང་ཤིང་ལོའི་ཚལ་གྱི།། གསུང་གི་ཁུ་བྱུག་སྔོན་མོ།། སྙན་པའི་གླུ་ལ་ཕེབས་དང་།། དགའ་སྐྱིད་རྟེན་འབྲེལ་ཡོད་དོ།། གཡུ་རལ་རྩལ་དྲུག་ལྡན་པའི།། གངས་ཀྱི་དར་སེང་དཀར་མོ།། འགྱིང་ཉམས་དང་བཅས་ཕེབས་དང་།། དགའ་སྐྱིད་རྟེན་འབྲེལ་ཡོད་དོ།། མདའ་ཡི་གཙང་ཆབ་སྔོན་མོ།། ཡིད་འོང་གསེར་མིག་ཉ་མོ།། རྩེ་འཇོའི་ཉམས་ཀྱིས་ཕེབས་དང་།། དགའ་སྐྱིད་རྟེན་འབྲེལ་ཡོད་དོ།། སྟག་ཤར་གཞོན་པའི་ཚོགས་རྣམས།། དགའ་བའི་བྲོ་ཞིག་འཆམ་ཡོད།། སྨན་ཆུང་བུ་མོ་ཚོགས་རྣམས།། སྐྱིད་པའི་གླུ་ཞིག་ལེན་ཡོད།། དགའ་སྐྱིད་འཛོམས་པའི་ཞབས་བྲོ།། ད་རེས་འདི་ལུ་ཕུལ་གེ།། །། སྔོན་ཐོག་བསྐལ་པ་བཟང་པོའི། ༉ སོའོ་ཡ་ལ་ཨེ།། སྔོན་ཐོག་བསྐལ་པ་བཟང་པོའི་ཡ་ཐོག་ན།། རྒྱ་གར་རྡོ་རྗེ་གདན་གྱི་ནུབ་བྱང་མཚམས།། བྲམ་ཟེ་ཡབ་ཡུམ་གཉིས་ཀྱིས་སྲས་གསུམ་ཁྲུངས།། སྲས་ལ་ཆེ་བའི་མཚན་ནི་ཆོས་སྐུ་ཞུ།། སྲས་ལ་བར་མའི་མཚན་ནི་ལོངས་སྐུ་ཞུ།། སྲས་ལ་ཆུང་བའི་མཚན་ནི་སྤྲུལ་སྐུ་ཞུ།། ཆོས་སྐུ་ལོངས་སྐུ་སྤྲུལ་སྐུ་རྣམ་པ་གསུམ།། སྲས་ལ་ཆེ་བའི་ཞལ་ནས་དེ་ཙམ་ཅིག་གསུངས་།། ཡར་གྱི་གངས་རི་དཀར་པོ་མཐོ་མི་མཐོ།། ཕར་གྱི་སྤང་གཤོང་བདེ་མོ་བདེ་མི་བདེ།། ཕར་གྱིམ་ཁོ་ཐིང་ལྷ་ཁང་མཚར་མི་མཚར།། ཕར་གྱི་བྱི་རུ་སྤོས་ཤེལ་དམར་མི་དམར།། མས་ཀྱི་ཅང་ཅང་ཆུ་མོ་རིང་མི་རིང་།། སྲས་ལ་བར་མའི་ཞལ་ནས་དེ་ཙམ་ཅིག་གསུངས།། ཡར་གྱི་གངས་རི་དཀར་པོ་ལོས་ཀྱང་མཐོ།། གཏན་ཀྱང་ཁ་བ་བུ་ཡུག་འབབ་ས་ཨིན།། ཕར་གྱི་སྤང་གཤོང་བདེ་མོ་ལོས་ཀྱང་བདེ།། གཏན་ཀྱང་ཤ་བ་ཕོ་མོ་འཁྱམས་ས་ཨིན།། ཕར་གྱི་མཁོ་མཐིང་ལྷ་ཁང་ལོས་ཀྱང་མཚར།། གཏན་ཀྱང་མཚན་ལྡན་བླ་མ་བཞུགས་ས་མས།། ཕར་གྱི་བྱི་རུ་སྤོས་ཤེལ་ལོས་ཀྱང་དམར།། གཏན་ཀྱང་སྨན་ཆུང་བུ་མོའི་རྒྱན་ཆ་མས།། མས་ཀྱི་ཅང་ཅང་ཆུ་མོ་ལོས་ཀྱང་རིང་།། གཏན་ཀྱང་གསེར་མིག་ཉ་མོ་འཁྱམས་ས་ཨིན།། སྲས་ལ་ཆུང་བའི་ཞལ་ནས་དེ་ཙམ་ཅིག་གསུངས།། ཡར་གྱི་གངས་རི་དཀར་པོ་མཐོ་རྒྱུ་མེད།། འདི་བ་རང་གི་བླ་མའི་སྐུ་གཟུགས་མཐོ།། ཕར་གི་སྤང་གཤོང་བདེ་མོ་བདེ་རྒྱུ་མེད།། འདི་བ་རང་གི་བླ་མའི་སྐུ་གཟུགས་བདེ།། ཕར་གྱི་མཁོ་མཐིང་ལྷ་ཁང་མཚར་རྒྱུ་མེད།། འདི་བ་རང་གི་བླ་མའི་ཞལ་རས་མཚར།། ཕར་གྱི་བྱི་རུ་སྤོས་ཤེལ་དམར་རྒྱུ་མེད།། འདི་བ་རང་གི་བླ་མའི་ཐུགས་དམ་དམར།། མས་ཀྱི་ཅང་ཅང་ཆུ་མོ་རིང་རྒྱུ་མེད།། འདི་བ་རང་གི་བླ་མའི་སྐུ་ཚེ་རིང་།། །། སྔོན་བྱོན་གོང་མ་འབྲུག་པ་ཀུན་ལེགས་དང་། ༉ སྔོན་བྱོན་གོང་མ་འབྲུག་པ་ཀུན་ལེགས་དང་།། གཏེར་ཆེན་འབྲུག་སྒྲ་རྡོ་རྗེ་རྣམ་གཉིས་ཀྱི།། བསྟན་ལ་གནོད་པའི་དམ་སྲི་འབྱུང་པོའི་རིགས།། ལ་སོ།། མིང་མེད་དབྱིངས་སུ་བསྒྲལ་བའི་མཛད་པ་ངོམས།། ལུང་ཕྱོགས་དབང་བ་བཙན་ཆེན་དབྱར་སཔ་དང་།། བཀྲིས་སྤ་བ་ཡུལ་ཕྱོགས་ལྷ་ཀླུའི་ཚོགས།། ཕྱོགས་འདིར་མི་མཐུན་སེལ་བའི་ཕོ་ཉ་བ།། ལ་སོ།། འཕྲིན་ལས་ཐོགས་མེད་འགྲུབ་ལ་རྣམ་པར་རྒྱལ།། མ་དག་ས་རྡོ་དག་པ་ས་སྤྱོད་ཞིང་།། བྱིན་གྱིས་བརླབས་ནས་རྡོ་གཞོང་གསེར་གྱི་ཐང་།། རི་བཀོད་མཎ་ཌལ་ཚོམ་བུ་བཀོད་འདྲ་མཛེས།། ལ་སོ།། གནས་འདི་ཞིང་མཆོག་པདྨ་འོད་དང་མཉམ།། གནས་མཆོག་འདི་ནས་ཤར་ལ་བལྟས་ཙ་ན།། དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པ་མཐུ་ཆེན་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ།། སྐུ་འཕྲེང་རིམ་བྱོན་གདན་སར་བཟུང་བའི་དགོན།། ལ་སོ།། རྟ་ལོག་དཔལ་གྱི་དགོན་པ་བྱིན་རེ་ཆགས།། གནས་མཆོག་འདི་ནས་ལྷོ་ལ་བལྟས་ཙ་ན།། གུ་རུའི་ཐུགས་སྲས་གཏེར་ཆེན་འབྲུག་སྒྲ་ཡིས།། མ་འོངས་མངོན་མཁྱེན་ལུང་བསྟན་སྤེལ་བའི་ཞིང་།། ལ་སོ།། གནས་ཆེན་རླུང་བསིལ་ལྷ་ཁང་བྱིན་རེ་ཆགས།། གནས་མཆོག་འདི་ནས་ནུབ་ལུ་བལྟས་ཙ་ན།། སྔོན་བྱོན་གོང་མ་ཉི་ཟླ་ཡེ་ཤེས་ཞབས།། ཕྱག་ཆེན་ཆོས་དྲུག་འཁོར་ལོ་བསྐོར་བའི་གནས།། ལ་སོ།། དགོན་པ་ཕན་བདེ་ཆོས་གླིང་བྱིན་རེ་ཆགས།། སྔོན་བྱོན་རྒྱལ་བ་གོང་མས། ༉ སྔོན་བྱོན་རྒྱལ་བ་གོང་མས།། ལུང་བསྟན་བྱིན་གྱིས་བརླབས་པའི།། སྨན་ལྗོངས་ལྷ་ཡི་ཞིང་ཁམས།། དགའ་སྐྱིད་ལྡན་པའི་རྒྱལ་ཁབ།། མི་ཉམས་ཡུན་དུ་གནས་ཤོག། རྒྱལ་ཁབ་ཞི་བདེའི་ལམ་བཟང་།། རང་དབང་གཙང་མའི་ངོ་རྟགས།། འབྲུག་གི་ཐུན་མིན་ཁྱད་ཆོས།། སྔར་སྲོལ་ལམ་ལུགས་བཟང་པོ།། མི་ཉམས་གོང་དུ་སྤེལ་ཤོག། བསམ་ཚུལ་བརྡ་དོན་སྤྲོད་པའི།། འབྲུག་གི་རྒྱལ་ཡོངས་སྐད་དང་།། མི་རྣམས་ཀུན་ལུ་མཁོ་བའི།། བཟོ་རིག་ཁྱད་ཆོས་བཟང་པོ།། མི་ཉམས་གོང་དུ་སྤེལ་ཤོག། ལས་འབྲས་མངོན་སུམ་སྟོན་པའི།། རང་ལུགས་འཆམ་དང་གླུ་གཞས།། མཐོ་དམན་བསམ་སྤྱོད་བཟང་པོའི།། ལམ་ལུ་གནས་པའི་སྒྲིག་ལམ།། མི་ཉམས་གོང་དུ་སྤེལ་ཤོག། སྲོལ་འཛིན་དབུ་ཁྲིད་ཐོག་ལུ།། སྤྱི་མཐུན་ན་གཞོན་ཚོགས་པས།། རང་ལུགས་སྣ་ཚོགས་ལས་རིམ།། དགའ་སྤྲོའི་གཟིགས་མོར་ཕུལ་གེ། དགྱེས་པའི་སྤྱན་གྱིས་གཟིགས་ཤོག། དགའ་བའི་གཟིགས་མོར་བྱོན་པའི།། སྐུ་མགྲོན་ལྷན་རྒྱས་ཡོངས་ཀྱིས།། སྔར་སྲོལ་ལམ་ལུགས་བཟང་པོ།། མི་ཉམས་གོང་དུ་སྤེལ་བའི།། བཀྲིས་སྨོན་ལམ་ཞུ་གེ།། །། ལྕགས་ཟམ་འོག་གི་ཆུ་འདི། ༉ ལྕགས་ཟམ་འོག་གི་ཆུ་འདི།། ཧུབ་གང་མཆོད་དེ་ཕེབས་དང་།། ཆུ་མོ་གར་འགྲོ་ས་ལ།། ལོ་ཡངས་རྩ་བ་བཙུགས་ཡོད།། ནམ་ཟླ་དབྱར་ག་ཤར་ན།། ལྕང་གླིང་སྨུག་ཁྲ་ཤིག་ཤིག། ང་དང་བྱིའུ་ཅུང་འཇོལ་མོ།། གསུང་སྙན་བསྒྱུར་བའི་ཁྱད་འདུག། ནམ་ཟླ་དགུན་ག་ཤར་ན།། མཚོ་ལ་དར་དཀར་སྒྲིག་ཡོད།། ང་དང་གསེར་བྱ་ངང་པ།། སེམས་ཐག་ཆོད་པའི་ཁྱད་འདུག། །། Reference ཀུན་བཟང་རྡོ་རྗེ། གླུ་དེབ། རྒྱལ་གཞུང་ཟློས་གར་སློབ་སྦྱོང་ལྟེ་བ། ཐིམ་ཕུག། ཀུན་བཟང་སྟོབས་རྒྱས་དང་མ་ནི་རྡོ་རྗེ། ༢༠༡༧ འབྲུག་གི་གླུ་དེབ། དཔལ་འབྲུག་ཞིབ་འཇུག་ལྟེ་བ། ཐིམ་ཕུག། ཆང་ཚང་སྒོར་མོ་མི་བཙུགས། ༉ ཆང་ཚང་སྒོར་མོ་མི་བཙུགས།། ཆང་ཚང་སྒོར་མོ་བཙུགས་ཡོད།། ཆང་ཚང་སྒོར་མོ་བཙུགས་ན།། ཉི་མ་ལ་སོ་ཤར་གྱི་ཕྱོགས་ལ་བཙུགས་ཡོད།། ཤར་ན་རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའ།། བདག་གི་བླ་མ་བཞུགས་ཡོད།། བདག་གི་བླ་མའི་དབུ་ལ།། ཨྱོན་པད་ཞྭ་བཞེས་ཡོད།། ཨྱོན་པད་ཞྭའི་སྟེང་ལ།། གསེར་གྱི་ཉི་ཟླ་བཀལ་ཡོད།། གསེར་གྱི་ཉི་ཟླའི་སྟེང་ལ།། གསེར་གྱི་སྦྲང་ཆར་བབས་ཡོད།། ཆང་ཚང་སྒོར་མོ་མི་བཙུགས།། ཆང་ཚང་སྒོར་མོ་བཙུགས་ཡོད།། ཆང་ཚང་སྒོར་མོ་བཙུགས་ན།། ཉི་མ་ལ་སོ་ལྷོ་ཡི་ཕྱོགས་ལ་བཙུགས་ཡོད།། ལྷོ་ན་རིན་ཆེན་འབྱུང་ལྡན།། བདག་གི་བླ་མ་བཞུགས་ཡོད།། བདག་གི་བླ་མའི་དབུ་ལ།། ཨྱོན་པད་ཞྭ་བཞེས་ཡོད།། ཨྱོན་པད་ཞྭའི་སྟེང་ལ།། དངུལ་གྱི་ཉི་ཟླ་བཀལ་ཡོད།། དངུལ་གྱི་ཉི་ཟླའི་སྟེང་ལ།། དངུལ་གྱི་སྦྲང་ཆར་བབས་ཡོད།། ཆང་ཚང་སྒོར་མོ་མི་བཙུགས།། ཆང་ཚང་སྒོར་མོ་བཙུགས་ཡོད།། ཆང་ཚང་སྒོར་མོ་བཙུགས་ན།། ཉི་མ་ལ་སོ་ནུབ་གྱི་ཕྱོགས་ལ་བཙུགས་ཡོད།། ནུབ་ན་སྣང་བ་མཐའ་ཡས།། བདག་གི་བླ་མ་བཞུགས་ཡོད།། བདག་གི་བླ་མའི་དབུ་ལ།། ཨྱོན་པད་ཞྭ་བཞེས་ཡོད།། ཨྱོན་པད་ཞྭའི་སྟེང་ལ།། གཡུ་ཡི་ཉི་ཟླ་བཀལ་ཡོད།། གཡུ་ཡི་ཉི་ཟླའི་སྟེང་ལ།། གཡུ་ཡི་སྦྲང་ཆར་བབས་ཡོད།། ཆང་ཚང་སྒོར་མོ་མི་བཙུགས།། ཆང་ཚང་སྒོར་མོ་བཙུགས་ཡོད།། ཆང་ཚང་སྒོར་མོ་བཙུགས་ན།། ཉི་མ་ལ་སོ་བྱང་གྱི་ཕྱོགས་ལ་བཙུགས་ཡོད།། བྱང་ན་དོན་ཡོད་གྲུབ་པ།། བདག་གི་བླ་མ་བཞུགས་ཡོད།། བདག་གི་བླ་མའི་དབུ་ལ།། ཨྱོན་པད་ཞྭ་བཞེས་ཡོད།། ཨྱོན་པད་ཞྭའི་སྟེང་ལ།། དུང་གི་་ཉི་ཟླ་བཀལ་ཡོད།། དུང་གི་ཉི་ཟླའི་སྟེང་ལ།། དུང་གི་སྦྲང་ཆར་བབས་ཡོད།། །། ཆུ་མོ་ལ་ལྡིང་ཤོག་ལྡིང་ལ་ཤོག། ༉ ཆུ་མོ་ལ་ལྡིང་ཤོག་ལྡིང་ལ་ཤོག། སྭཽ་ཡ། ཉིན་མཚན་མེད་པར་ལྡིང་ཤོག་ལ་ཞེས་པས་སྭཽ་ཡ།། སྐལ་བཟང་ཆོས་སྒྲོན་མ་ཡ་ལ་སྭཽ།། སྭཽ་མ་ལ་རུ།། སྭཽ་ཡ་རིགས་བཟང་བུ་མོའི་ཞབས་བྲོ་ལ་ཞེས་པས་སྭཽ་ཡ།། ཉ་མོ་ང་ཡི་བློ་ལ་གཏད།། སྭཽ་ཡ་རྡོ་རྗེ་བྲག་ལ་གཏད་སོང་ལ་ཞེས་པས་སྭཽ་ཡ།། སྐལ་བཟང་ཆོས་སྒྲོན་མ་ཡ་ལ་སྭཽ།། སྭཽ་མ་ལ་རུ།། སྭཽ་ཡ་རིགས་བཟང་བུ་མོའི་ཞབས་བྲོ་ལ་ཞེས་པས་སྭཽ་ཡ།། སྨན་ཆུང་རང་གི་བློ་ལ་གཏད།། སྭཽ་ཡ་མཉམ་རོགས་གཞོན་པར་གཏད་སོང་ལ་ཞེས་པས་སྭཽ་ཡ།། སྐལ་བཟང་ཆོས་སྒྲོན་མ་ཡ་ལ་སྭཽ།། སྭཽ་མ་ལ་རུ།། སྭཽ་ཡ་རིགས་བཟང་བུ་མོའི་ཞབས་བྲོ་ལ་ཞེས་པས་སྭཽ་ཡ།། །། ཆུ་མོ་ཤར་ཤར་མར་འགྲོ། ༉ ཆུ་མོ་ཤར་ཤར་མར་འགྲོ།། གཡས་རི་གཙང་ཆུ་འདྲ་དོ།། ཤིང་ཆེན་བཟང་པོ་ཏ་ལའི་སྡོང་པོ།། ཁུ་བྱུག་སྔོན་མོ་གསུང་སྙན་གྱི་རྒྱང་བསྒྲགས།། གཡས་སུ་གཡས་ལ་བཞུགས་མི།། ལྷ་ལྕམ་མནྡ་ར་བ།། ཤིང་ཆེན་བཟང་པོ་ཏ་ལའི་སྡོང་པོ།། ཁུ་བྱུག་སྔོན་མོ་གསུང་སྙན་པའི་རྒྱང་བསྒྲགས།། གཡོན་དུ་ལ་གཡོན་ལ་བཞུགས་མི།། མཁའ་འགྲོ་ཡེ་ཤེས་མཚོ་རྒྱལ།། ཤིང་ཆེན་བཟང་པོ་ཏ་ལའི་སྡོང་པོ།། ཁུ་བྱུག་སྔོན་མོ་གསུང་སྙན་པའི་རྒྱང་བསྒྲགས།། སྦུགས་སུ་ལ་སྦུགས་ལ་བཞུགས་མི།། བླ་མ་ཨོ་རྒྱན་པདྨ།། ཤིང་ཆེན་བཟང་པོ་ཏ་ལའི་སྡོང་པོ།། ཁུ་བྱུག་སྔོན་མོ་གསུང་སྙན་པའི་རྒྱང་བསྒྲགས།། །། ཆུ་མོའི་འགྲམ་ལ་བཞུགས་པ། ༉ ཆུ་མོ་འགྲམ་ལ་བཞུགས་པའིམཉན་པའི་དྲུང་།། ལན་གཅིག་བུ་མོ་བདག་ལ་ཀོ་བ་བཏང་།། ཀོ་བ་མགྱོགས་པོ་མགྱོགས་པོ་མ་གཏང་ན།། བདེ་སྐྱིད་གླིང་གི་ཇོ་ལགས་ཕེབས་ཉེན་འདུག།། བདེ་སྐྱིད་གླིང་གི་ཇོ་ལགས་ཕེབས་ཀྱང་ཕེབས།། བུ་མོ་མི་སྡོད་བློ་སེམས་ཆོས་ལ་འགྲོ།། མི་ཚེ་འདི་ལས་ཕྱི་མ་ཤུལ་ཐག་རིང་།། འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་བཟོད་གླགས་མི་འདུག་པས།། ཆོས་དབྱིངས་ཐར་པའི་ལམ་བཟང་སྟོན་པར་ཞུ།། བརྩེ་བའི་ཐུགས་ཀྱིས་བདག་ལ་དགོངས་སུ་གསོལ།། །། ཆུ་རིས་མོ་ཡ་ལ་སོ། ༉ ཆུ་རིས་མོ་ཡ་ལ་སོ།། དགུང་སངས་ཀྱི་མཐོན་པོ།། དགུང་དང་ཁྲི་གདུགས་ཉི་མ།། ཞབས་བྲོ་བཞེས་ལ་ཕེབས་ཤོག། དགུང་དང་ཁྲི་གདུགས་ཉི་མ།། ལྟད་མོ་གཟིགས་ལ་ཕེབས་ཤོག། ཆུ་རིས་མོ་ཡ་ལ་སོ།། གངས་སྟོད་ཀྱི་མཐོན་པོ།། གངས་དང་སེང་ཆེན་དཀར་མོ།། ཞབས་བྲོ་བཞེས་ལ་ཕེབས་ཤོག། གངས་དང་སེང་ཆེན་གཉིས་ཀུ།། ལྟད་མོ་གཟིགས་ལ་ཕེབས་ཤོག། ཆུ་རིས་མོ་ཡ་ལ་སོ།། སྤང་གཤོང་གི་བདེ་མོ།། སྤང་དང་ཤཝ་རྒྱས་རྭ་བཅུ།། ཞབས་བྲོ་བཞེས་ལ་ཕེབས་ཤོག། སྤང་དང་ཤཝ་རྒྱས་གཉིས་པོ།། ལྟད་མོ་གཟིགས་ལ་ཕེབས་ཤོག། ཆུ་རིས་མོ་ཡ་ལ་སོ།། མཚོ་སྟོད་ཀྱི་མཐོན་པོ།། མཚོ་དང་གསེར་མིག་ཉ་མོ།། ཞབས་བྲོ་བཞེས་ལ་ཕེབས་ཤོག། མཚོ་དང་གསེར་མིག་གཉིས་པོ།། ལྟད་མོ་གཟིགས་ལ་ཕེབས་ཤོག། །། ཆོས་ཀྱི་རྩ་བ་མི་བཙུགས། ༉ ཆོས་ཀྱི་རྩ་བ་མི་བཙུགས།། ཆོས་ཀྱི་རྩ་བ་བཙུགས་ཡོད།། ཆོས་ཀྱི་རྩ་བ་བཙུགས་ན།། ཆོས་འཁོར་ལྷ་ས་བཙུགས་ཡོད།། ཇོ་བོ་ཤཱཀྱ་མུ་ཎེ།། ཆོས་ལ་རབ་གནས་གནང་བ།། ཕྱག་ལ་གཡས་པ་བསྣམས་ཤོག། ཚེ་དབང་བུམ་པ་བསྣམས་པ་ཙམ་ཅིག་ཡ།། ཕྱག་གཅིག་གཡོན་པ་བསྣམས་ཤོག། དངུལ་དཀར་མེ་ལོང་བསྣམས་པ་ཙམ་ཅིག་ཡ།། གཡས་གཡོན་མེད་པ་བསྣམས་ཤོག། རྡོ་རྗེ་དྲིལ་བུ་བསྣམས་པ་ཙམ་ཅིག་ཡ།། ཞབས་བྲོ་ནང་ལ་རུ་རུ།། ནང་གི་ནོར་བུ་བྱུང་བ་ཙམ་ཅིག་ཡ།། ཞབས་བྲོ་ཕྱི་ལ་ཤེད་ཤེད།། ཕྱིའི་དགྲ་རྣམས་བཏུལ་བ་ཙམ་ཅིག་ཡ།། ཞབས་བྲོ་ཕྱི་ཤེད་ནང་ཤེད།། གདོང་ཁྲབ་ལེགས་མོ་བསྒྲིགས་པ་ཙམ་ཅིག་ཡ།། །། ཆོས་ལྡན་སྨན་ལྗོངས་འབྲུག་གི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་། ༉ ཆོས་ལྡན་སྨན་ལྗོངས་འབྲུག་གི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་།། གདུང་བཟང་གཏེར་སྟོན་པདྨ་གླིང་པའི་བརྒྱུད།། ཆོས་རྒྱལ་མངའ་བདག་མི་དབང་རིམ་བྱོན་འཁྲུངས།། ལ་དགའ་བ་ཡོད་ལ་སྐྱིད་པའི་སྤྲོ་ཉམས་ཡོད།། ཁ་བཞི་སྨན་ལྗོངས་འབྲུག་པ་བསོད་ནམས་ཆེ།། ཕྱི་ནང་དགྲ་ཡི་ཕྱོགས་ལས་རྣམ་པར་རྒྱལ།། མི་དབང་བརྒྱུད་འཛིན་རྒྱལ་པོའི་བཀྲིན་ཡིན།། ལ་དགའ་བ་ཡོད་ལ་སྐྱིད་པའི་སྤྲོ་ཉམས་ཡོད།། ལུང་བསྟན་མི་དབང་མངའ་བདག་རྒྱལ་པོ་མཆོག། ཐུགས་བཟང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྙིང་རྗེ་ཆེ།། རིས་མེད་འབངས་རྣམས་བུ་གཅིག་མ་བཞིན་སྐྱོང་།། ལ་དགའ་བ་ཡོད་ལ་སྐྱིད་པའི་སྤྲོ་ཉམས་ཡོད།། ཕྱི་རྒྱལ་ཁབ་གཞན་དང་མཐུན་ལམ་ཆེ།། ནང་མི་སེར་བྱམས་དང་སྙིང་རྗེས་སྐྱོང་།། མཛད་རྣམ་བཟང་བ་འབངས་རྣམས་ཕན་བདེ་ཆེ།། འབྲུག་པའི་རྒྱལ་བློན་འབངས་གསུམ་མཐུན་ལམ་ཆེ།། ཡར་རྒྱས་རྩ་བ་མི་ཉམས་གོང་དུ་འཕེལ།། འབངས་རྣམས་བདེ་སྐྱིད་ཉི་མ་ཤར་ཏེ་གིས།། མི་དབང་རྒྱལ་པོ་སྐུ་ཚེ་རིང་བར་ཤོག། ལ་དགའ་བ་ཡོད་ལ་སྐྱིད་པའི་སྤྲོ་ཉམས་ཡོད།། ཆོས་སྲིད་ལུགས་གཉིས་རྟག་ཏུ་འཕེལ་བར་ཤོག། སངྱས་བསྟན་པ་དར་ཞིང་རྒྱས་པར་ཤོག། དགའ་སྐྱིད་སྤྲོ་ཉམས་འགྱུར་མེད་བརྟན་པར་ཤོག། ལ་དགའ་བ་ཡོད་ལ་སྐྱིད་པའི་སྤྲོ་ཉམས་ཡོད།། །། ཉམས་དགའ་བའི་པདྨའི་ཐང་ཆེན། ༉ ཉམས་དགའ་བའི་པདྨའི་ཐང་ཆེན་ནང་།། ལུས་དཔའ་རྩལ་ལྡན་པའི་ཕོ་གཞོན་དང་།། གཟུགས་རྣམ་འགྱུར་མཛེས་པའི་མོ་གཞོན་ཚུ་།། ཐབས་རྟེན་འབྲེལ་བཟང་སྟེ་གཅིག་ཁར་འཛོམས།། ཐང་བདེ་བའི་པདྨའི་ཐང་འདི་ནང་།། ཁྲོམ་མི་མང་འཛོམས་ཏེ་སྡོད་ནུག་པ།། རང་གཞོན་པའི་དཔའ་རྩལ་སྟོན་ས་འདི་།། ཁྲོམ་མི་མང་འཛོམས་ས་ཨིན་པས་ལོ།། ཉམས་དགའ་བའི་པདྨའི་ཐང་ཆེན་ནང་།། ཁྲོམ་མི་མང་འཛོམས་ཏེ་སྡོད་ནུག་པ།། མོ་ལེགས་པའི་རྣམ་འགྱུར་སྟོན་ས་འདི་།། ཁྲོམ་མི་མང་འཛོམས་ས་ཨིན་པས་ལོ།། མོ་ལེགས་པའི་སེང་ལྕམ་འདྲ་བ་ཁྱོད་།། གཟུགས་མཛེས་པའི་རྣམ་འགྱུར་སྟོན་ཏེ་གིས།། དུས་ད་རེས་གཅིག་ཁར་མཇལ་བ་ལེགས།། དར་དཀར་པོའི་མཇལ་དར་སྐེ་ལུ་བཞེས།། ཕོ་ལེགས་པའི་གེ་སར་འདྲ་བ་ཁྱོད།། ལུས་གཞོན་པའི་དཔའ་རྩལ་སྟོན་ཏེ་གིས།། དུས་ད་རེས་གཅིག་ཁར་མཇལ་བ་ལེགས།། དར་དཀར་པོའི་མཇལ་དར་སྐེ་ལུ་བཞེས།། ཕོ་ལེགས་པའི་ཞབས་ཁྲ་གཡས་ལསབསྐོར།། མོ་ལེགས་པའི་ཞབས་ཁྲ་གཡོན་ལས་བསྐོར།། ད་གཡས་གཡོན་བསྐོར་བའི་ཞབས་ཁྲ་འདི།། ཁྲོམ་མི་མང་འཛོམས་སར་ཨིན་པས་ལོ།། །། ཉི་མ་དྲོན་མ་མི་ཤར། ༉ ཉི་མ་དྲོན་མ་མི་ཤར།། ཉི་མ་དྲོན་མ་ཤར།། བསམ་ནས་ཕོ་བྲང་གི་རྩེ།། ཕྱི་ལ་ལྕགས་རི་བསྐོར་བ།། ནང་ལ་ནོར་བུ་བཞུགས།། བསམ་ནས་ནོར་བུ་རང་བཞུགས།། དགུང་སྟོད་མཐོན་པོའི་ཕྱོགས།། བསམ་ནས་ཁྲི་གདུགས་གཡས་ལས་བཞུགས།། བསམ་ནས་ཞོ་ཤེལ་གཡོན་ལས་བཞུགས།། ཁྲི་གདུགས་བཞུགས་ཤིག་བཞུགས།། བསམ་ནས་བཀྲ་ཤིས་པར་ཤོག། བསམ་ནས་གཡང་ཆགས་པར་ཤོག། དགོན་བཟང་མཐོན་པོའི་ཕྱོགས།། བསམ་ནས་མཚན་ལྡན་གཡས་ལས་བཞུགས།། ཆབ་བླུགས་གཡོན་ལས་བཞུགས།། མཚན་ལྡན་བཞུགས་ཤིག་བཞུགས།། བསམ་ནས་བཀྲ་ཤིས་པར་ཤོག། བསམ་ནས་གཡང་ཆགས་པར་ཤོག། རྫོང་ཆེན་ཁྲ་མོའི་ཕྱོགས།། བསམ་ནས་དབང་ཆེན་གཡས་ལས་བཞུགས།། ཚོགས་དམངས་ལས་བཞུགས།། དབང་ཆེན་བཞུགས་ཤིག་བཞུགས།། བསམ་ནས་བཀྲ་ཤིས་པར་ཤོག། བསམ་ནས་གཡང་ཆགས་པར་ཤོག། གཡུས་བཟང་ཁྲ་མོའི་ཕྱོགས།། བསམ་ནས་ཡབ་ཆེན་གཡས་ལས་བཞུགས།། བསམ་ནས་ཡུམ་ཆེན་གཡོན་ལས་བཞུགས།། ཡབ་ཡུམ་བཞུགས་ཤིག་བཞུགས།། བསམ་ནས་བཀྲ་ཤིས་པར་ཤོག། བསམ་ནས་གཡང་ཆགས་པར་ཤོག། །། རྟ་པོ་འདི་རྟ་རེས་ལ། ༉ རྟ་པོ་འདི་རྟ་རེས་ལ་གང་ལ་སོ་འོ།། ནོར་བཟང་ལ་མངའ་བདག་སྐྱིད་སྤྲོ་ལ་ཡིན་ལ་སོ་འོ།། ཆོས་བཟང་ལ།། རྒྱ་གར་འདི་བསམ་ཆུང་ལ་འབྲུག་ལ་ནི་།། ས་འདི་ལ་བཞུགས་ས་ལ་མེད་ལ་སོ་འོ།།། ཆོས་བཟང་ལ།། མངའ་བདག་སྐྱིད་སྤྲོ་ཡིན་ལ་སོ་འོ།། སྐུ་གཟུགས་འདི་ཙཱ་རི་ལ་སྨྱུག་མ་འདྲ།། ནོར་བཟང་ཐུགས་སྤྲོ་གང་འདྲ་ལ་གནང་ལ་སོ་འོ།། ཆོས་བཟང་ལ་།། འགྲོ་སྡོད་འདི་མི་ཡུལ་ལུང་ལ་པ།། ནོར་བཟང་ལ་ཉི་མ་འདི་ལོ་ལས་ལ་རིང་ལ་སོ་འོ།། ཆོས་བཟང་།། ཉི་མ་འདི་ལོ་ལས་མ་ལ་རིང་།། ནོར་བཟང་ལ་ཕ་ཡུལ་ས་ཐག་ལ་རྒྱང་ནས་རིང་།། ཆོས་བཟང་ལ།། ཉི་འདི་ལ་ལུ་ལྷོད་ལ་སོ་འོ།། ནོར་བཟང་གྲིབ་བསིལ་འདི་ཐང་ལུ་འབབ་ལ་སོ་འོ།། ཆོས་བཟང་ལ།། རྟ་ཕོ་ཨ་མ་སེམས་མ་སྐྱོ་ཞིག ༉ རྟ་ཕོ་ཨ་མ་སེམས་མ་སྐྱོ་ཤིག་ལ།། རྟ་ཕྲུག་རང་ཡང་ཀར་མའི་གླིང་དུ་འགྲོ།། གཏན་ཀྱང་ཀར་མའི་གླིང་དུ་སྡོད་རྒྱུ་མེད་ལ།། སེར་སྒ་དངུལ་སྒ་རྒྱབ་ནས་ལོག་ནས་ཡོང་།། ཤ་ཝ་ཨ་མ་སེམས་པ་མ་སྐྱོ་ཞིག་ལ།། ཤ་ཕྲུག་རང་ཡང་སྤང་སྟོད་བསྐོར་དུ་འགྲོ་ལ།། གཏན་ཀྱང་སྤང་སྟོད་བསྐོར་ནས་སྡོད་རྒྱུ་མེད།། ཤ་ཕྲུག་སྤང་རྩྭ་ཟ་ནས་ལོག་ནས་ཡོང་།། སེར་མིག་ཨ་མ་སེམས་པ་མ་སྐྱོ་ཞིག་ལ།། ཉ་ཕྲུག་རང་ཡང་མཚོ་སྟོད་བསྐོར་ནས་འགྲོ།། གཏན་ཀྱང་མཚོ་སྟོད་བསྐོར་ནས་སྡོད་རྒྱུ་མེད།། ཉ་མོ་མཚོ་སྟོད་བསྐོར་ནས་ལོག་ཡོང་།། །། རྟེན་འབྲེལ་ལེགས་སོ། ༉ རྟེན་འབྲེལ་ལེགས་སོ།། རྟེན་འབྲེལ་བཟང་སོང་།། ད་རེས་བཀྲིས་ཉི་མར།། མི་དབང་མངའ་བདག་རྒྱལ་པོ།། འབྲུག་གཡུས་འདི་ནང་འཁྲུངས་ཏེ།། མི་ལོ་ལྔ་བཅུ་འཁོར་བའི།། དུས་སྟོན་རྟེན་འབྲེལ་ལེགས་སོ།། རྟེན་འབྲེལ་ལེགས་སོ།། རྟེན་འབྲེལ་བཟང་སོང་།། སྨན་ལྗོངས་འབྲུག་གི་ཡུལ་དུ།། མི་དབང་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ།། རྒྱལ་སྲིད་ཆོས་བཞིན་སྐྱོང་བས།། མངའ་འབངས་དགའ་སྤྲོ་རྒྱས་ཏེ།། དུས་སྟོན་རྟེན་འབྲེལ་ལེགས་སོ།། རྟེན་འབྲེལ་ལེགས་སོ།། རྟེན་འབྲེལ་བཟང་སོང་།། འབྲུག་གཡུས་སྐྱིད་པའི་ལྗོངས་སུ།། མི་དབང་མངའ་བདག་ཡབ་སྲས།། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དངོས་འདྲ།། འབངས་ལ་བྱམས་བརྩེ་རྒྱས་ཏེ།། དུས་སྟོན་རྟེན་འབྲེལ་ལེགས་སོ།། རྟེན་འབྲེལ་ལེགས་སོ།། རྟེན་འབྲེལ་བཟང་སོང་།། དབུས་ཕྱོགས་སྨན་ལྗོངས་ཞིང་ན།། མི་རྗེ་ཚངས་པའི་སྲས་མཆོག། འབངས་ལ་བདེ་སྐྱིད་དངོས་གྲུབ།། ཉིན་མཚན་མེད་པར་གནང་སྟེ།། དུས་སྟོན་རྟེན་འབྲེལ་ལེགས་སོ།། རྟེན་འབྲེལ་ལེགས་སོ།། རྟེན་འབྲེལ་བཟང་སོང་།། ཁ་བཞི་འབྲུག་གི་ཡུལ་དུ།། མི་དབང་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ།། ཐུགས་རྗེ་ཉི་མའི་འོད་ཀྱིས།། སྐལ་བཟང་མངའ་འབངས་ཡོངས་ལ།། དགའ་སྐྱིད་པདྨ་རྒྱས་སོང་།། །། སྟེང་ཕྱོགས་ལྷ་ཡི་ཡུལ་ལ། ༉ སྟེང་ཕྱོགས་ལྷ་ཡི་ཡུལ་ལ།། གསེར་གྱི་མཚོ་མོ་འཁྱིལ་ཡོད།། གསེར་གྱི་མཚོ་མོའི་ནང་ལས།། གསེར་གྱི་བུམ་པ་འཁྲུང་ས་ཡོད།། གསེར་གྱི་བུམ་པའི་ནང་ལས།། གསེར་གྱི་མེ་ཏོག་ཤར་ཡོད།མེ་ཏོག་བུམ་པ་ཆ་སྟེ།། བླམ་དང་ལྷ་ལུ་ཕུལ་གེ།། མེ་ཏོག་བུམ་པ་ཆ་སྟེ།། ཡི་དམ་ལྷ་ལུ་ཕུལ་ཡོད།། ཤོ་མོ་དགའ་ཡང་དགའ་ལ།། དགའ་བའི་དགོན་བཟང་མཇལ་ཤོག། ཤོ་མོ་སྐྱིད་ཀྱང་སྐྱིད་ལ།། སྐྱིད་པའི་མཚན་ལྡན་མཇལ་ཤོག། དག་ལ་ཨོམ་ས་མ་ཎི་པདྨེ་ཧཱུཾ།། དབྱངས་སུ་དམ་པའི་ཆོས་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི།། །། བསྟན་དགྲ་ཚར་གཅོད་དྲག་པོའི་དམག་གི་དཔུང་། ༉ བསྟན་དགྲ་ཚར་གཅོད་དྲག་པོའི་དམག་གི་དཔུང་།། སྤྱི་བོའི་གཙུག་རྒྱན་བྱ་རོག་གདོང་ཅན་མཆོག། ཡེ་ཤེས་ལྷ་ཡི་དམག་དཔོན་བརྗིད་རེ་ཆགས།། སངས་རྒྱས་བསྟན་པ་སྲུང་བའི་རྟེན་འབྲེལ་བཟང་།། ནང་གི་ནོར་བུ་མངའ་བདག་རྒྱལ་པོ་བཞུགས།། མངའ་འབངས་བྱམས་དང་རྩེ་བའི་ཐུགས་ཀྱིས་སྐྱོང་།། རྒྱལ་ཁབ་ཡར་རྒྱས་གོང་དུ་སྤེལ་ནས་ཀྱང་།། སྐུ་ཚེ་ཞབས་པད་བརྟན་པ་བཀྲ་རེ་ཤིས།། རང་རེ་དམག་མི་རྣམས་ཀྱིས་ཅི་ལྕོགས་དང་།། དམ་ཚིག་དཔང་བཙུགས་སྙིང་སྟོབས་མ་ཞུམ་པར།། རྒྱལ་བསྟན་སྲུང་རྒྱུར་ཁས་བླངས་ཕུལ་བ་བཞིན།། ཕྱག་ཕྱིད་ཞུ་དོན་སྙིང་ནས་སྨོན་ལམ་ཞུ།། །། ཐང་ཆེན་པདྨའི་ཐང་གི། ༉ ཐང་ཆེན་པདྨའི་ཐང་གི་དཔལ་ཐང་ན།། ཨེ་མ་ལོག་ཤོག་ལོག་ལ་ཤོག། ཤིང་ལ་འཁྲུངས་པ་ཙན་དན་སྡོང་པོ་འཁྲུངས།། ཨེ་མ་ལོག་ཤོག་ལོག་ལ་ཤོག། འདི་ལ་འཁོར་བ་ལྷ་བྱ་སྤུན་གསུམ་འཁོར།། ཨེ་མ་ལོག་ཤོག་ལོག་ལ་ཤོག། ལྷ་བྱ་ཆེ་བའི་ཞལ་ནས་འདི་སྐད་གསུངས།། ཨེ་མ་ལོག་ཤོག་ལོག་ལ་ཤོག། གཞོན་པ་ང་ཚོ་གནམ་ལ་ལྡིང་ཤོག་གསུངས།། ཨེ་མ་ལོག་ཤོག་ལོག་ལ་ཤོག། རྒྱལ་ཁབ་ཡོངས་ལ་ལྟད་མོ་བལྟ་ཤོག་གསུངས།། ཨེ་མ་ལོག་ཤོག་ལོག་ལ་ཤོག། ལྷ་བྱ་བར་མའི་ཞལ་ནས་འདི་སྐད་གསུངས།། ཨེ་མ་ལོག་ཤོག་ལོག་ལ་ཤོག། གཞོན་པ་ང་ཚོ་བྲག་ལ་འཛེགས་ཤོག་གསུངས།། ཨེ་མ་ལོག་ཤོག་ལོག་ལ་ཤོག། བྲག་ལ་འཛེགས་ནས་དར་ཅོག་འཕྱར་ཤོག་གསུངས།། ཨེ་མ་ལོག་ཤོག་ལོག་ལ་ཤོག། ལྷ་བྱ་ཆུང་བའི་ཞལ་ནས་འདི་སྐད་གསུངས།། ཨེ་མ་ལོག་ཤོག་ལོག་ལ་ཤོག། མི་ཡུལ་ལུང་པ་བག་ཆགས་བཞག་ཤོག་གསུངས།། ཨེ་མ་ལོག་ཤོག་ལོག་ལ་ཤོག། འོ་ན་ལྷས་ཀྱང་བག་ཆགས་བཞག་ཤོག་གསུངས།། ཨེ་མ་ལོག་ཤོག་ལོག་ལ་ཤོག། །། ད་རེས་འདི་ནང་འབྱོན་པ་རྟེན་འབྲེལ་བཟང་སོང་། ༉ ད་རེས་འདི་ནང་འབྱོན་པ་རྟེན་འབྲེལ་བཟང་སོང་།། ལྷན་རྒྱས་ཡོངས་ལ་བཀའ་དྲིན་ལེགས་སོ་ཞུ་ཡོད།། ཆོས་སྲིད་མི་ཉམས་བརྟན་པར་གནས་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ན།། མངའ་བདག་རྒྱལ་པོ་སྐུ་ཚེ་ཞབས་པད་བརྟན་པར་ཤོག། རྒྱལ་སྲིད་སྐྱོང་བའི་རང་དབང་ཅན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ།། དགའ་སྐྱིད་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་རྟེན་འབྲེལ་བཟང་སོང་།། རང་ལུགས་མི་ཉམས་མངའ་ཐང་དགུང་ལས་མཐོ་བ་ལ།། དཔལ་ལྡན་འབྲུག་གཞུང་བཀྲིན་ཅན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་།། དགའ་སྐྱིད་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ནང་ལུ།། མངའ་བདག་རྒྱལ་པོ་སྐུ་ཚེ་ཞབས་པད་བརྟན་ཤོག། རང་ལུགས་མི་འགྱུར་བརྟན་དུ་གནས་པར་ཤོག་དང་།། དཔལ་ལྡན་འབྲུག་གཞུང་བརྟན་དུ་གནས་པར་ཤོག། སྐྱིད་པའི་གླུ་དང་སྤྲོ་བའི་དགའ་སྤྲོ་གཟིགས་པ་ལ།། མི་མང་ཡོངས་ལ་བྱོན་པ་ལེགས་སོ་ཞུ་ཡོད།། རྒྱལ་སྲིད་མི་ཉམས་མངའ་ཐང་དགུང་ལས་མཐོ་སོང་།། སངས་རྒྱས་བརྟན་པ་མི་འགྱུར་གནས་པར་ཤོག། །། ད་རེས་དཔལ་གྱི་ཉི་མའི་དུས། ༉ ད་རིས་དཔལ་གྱི་ཉི་མའི་དུས།། དགའ་སྟོན་རྟེན་འབྲེལ་བརྩི་ས་ལུ།། བྱོན་པའི་སྐུ་མགྲོན་ལྷན་རྒྱས་ལ།། བྱོན་པ་ལེགས་སོའི་དགའ་ཚོར་ཞུ།། དགའ་ལྡན་ལྷ་ཡུལ་གཉིས་པའི་ཞིང་།། དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་།། སྤྱི་ནོར་མི་དབང་རིན་པོ་ཆེར།། དུས་ཆེན་བཀྲིས་བདེ་ལེགས་ཞུ།། ཙན་དན་བཀོད་པའི་ཞིང་ཁམས་ནང་།། མཚུངས་མེད་མི་དབང་རིམ་པར་བྱོན།། ཆོས་སྲིད་ལུགས་གཉིས་གོང་དུ་སྤེལ།། རྒྱལ་ཁབ་རང་བཙན་བརྟན་ལེགས།། འདིར་ཚོགས་སྐལ་ལྡན་ཕོ་མོ་རྣམས།། དགའ་སྤྲོའི་ཟློས་གར་བསྒྱུར་ས་ལུ།། དགྱེས་པའི་ལྟད་མོ་གཟིགས་ནས་ནི།། ཐུགས་སྤྲོའི་ཉམས་སྣང་རྒྱས་པ་ལེགས།། ན་གཞོན་བུ་དང་བུ་མོ་རྣམས།། དགའ་བའི་གླུ་ཞིག་ལེན་ནས་ཡོད།། སྐྱིད་པའི་བྲོ་ཞིག་འཁྲབ་ནས་ཡོད།། དགྱེས་པའི་སྤྱན་གྱིས་གཟིགས་གནང་ཞུ།། །། ད་རེས་ཚེས་བཟང་གི་ཉི་མ། ༉ ད་རེས་ཚེས་བཟང་གི་ཉིན་མར།། བྱོན་པའི་སྐུ་མགྲོན་ཡོངས་ལུ་ལེགས་སོ་ཞུ།། དགའ་བའི་དགའ་སྤྲོ་འདི་ནང་།། ང་བཅས་ཟློས་གར་ཟློས་གར་ཕོ་མོ་ཡོངས་ཀྱིས།། གླུ་ཡི་མཆོད་པ་ཕུལ་བའི་སྐལ་བ་བཟང་སོང་།། ད་རེས་དུས་བཟང་གི་ཉིན་མར།། རྟེན་འབྲེལ་ལེགས་པའི་བརྩི་སྲུང་ཞུ་ས་ལུ།། དགའ་བའི་དགའ་སྤྲོ་འཁྱམས་སར།། སྐལ་བཟང་ན་གཞོན་ན་གཞོན་ཕོ་མོ་ཡོངས་ཀྱིས།། སྐྱིད་པའི་ཟློས་གར་བསྒྱུར་བའི་སྐལ་བ་བཟང་སོང་།། དར་དཀར་ལ་མོའི་ལ་གཞོལ། ༉ དར་དཀར་ལ་མོའི་ལ་གཞོལ།། གྲོང་ལ་གསེར་གྱི་ནང་ལས།། མ་མཐོང་ལ་གིས་བཅད་དེ།། ཨའུ་ས་ལེ་ཨའུ།། དར་དཀར་ཀ་ལི་རྫིང་ཁ།། གྲོང་ལ་གསེར་གྱི་ནང་ལས།། དཔལ་འཛོམས་བུ་མོའི་ཕ་ཡུལ།། ཨའུ་ས་ལེ་ཨའུ།། དར་དཀར་གསེར་མཚོ་གཡུ་མཚོ།། གྲོང་ལ་གསེར་གྱི་ནང་ལས།། དཔལ་འཛོམས་བུ་མོའི་གསོལ་ཆུ།། ཨའུ་ས་ལེ་ཨའུ།། ནགས་ཀྱི་དོམ་ཅུང་ཧིང་དཀར།། གྲོང་ལ་གསེར་གྱི་ནང་ལས།། དཔལ་འཛོམས་བུ་མོའི་སྒོ་ཁྱི།། ཨའུ་ས་ལེ་ཨའུ།། ལ་ཁའི་བྱ་མདངས་དཔུང་དཀར།། གྲོང་ལ་གསེར་གྱི་ནང་ལས།། དཔལ་འཛོམས་བུ་མོའི་གདང་བྱ།། ཨའུ་ས་ལེ་ཨའུ།། ལ་ཁའི་ལྷ་ཤིང་ཤུག་པོ།། གྲོང་ལ་གསེར་གྱི་ནང་ལས།། དཔལ་འཛོམས་བུ་མོའི་གསོལ་ཤིང་།། ཨའུ་ས་ལེ་ཨའུ།། །། དག་པ་དབུས་གཙང་ཕྱོགས་ལ། ༉ དག་པ་དབུས་གཙང་ཕྱོགས་ལ་བལྟས་ཙ་ན།། མ་དག་མཐའ་མེད་ཕྱོགས་ལ་ཞེན་པ་ལོག། ཤོག་ལེགས་མོ་ཤོག། ཤོག་ལེགས་ཡ།། ཡར་ཡར་བྱང་ཐང་པདྨའི་གྲོང་ཡུལ་ན།། གུར་ལ་གངས་རི་དཀར་པོ་སྤུབས་པ་འདྲ།། ཤོག་ལེགས་མོ་ཤོག། ཤོག་ལེགས་ཡ།། ཕྱག་ལ་གཡས་པ་ཤེས་རབ་རལ་གྲི་བསྣམས།། དམ་ཉམས་རྒྱ་འདྲེའི་མགོ་ལ་ཆེམས་སེ་ཆེམས།། ཤོག་ལེགས་མོ་ཤོག། ཤོག་ལེགས་ཡ།། ཕྱག་ལ་གཡོན་པ་སྦྲུལ་གྱི་ཞགས་པ་འཛིན།། དམ་ཉམས་རྒྱ་འདྲེའི་སྐེ་ལ་བཅིངས་སེ་བཅིངས།། ཤོག་ལེགས་མོ་ཤོག། ཤོག་ལེགས་ཡ།། ཁམས་པ་ཨུ་ཚུགས་ཅན་གྱི་ཕོ་རྒོད་རྣམས།། ལུས་ལ་དཔའ་བོའི་གོ་ཁྲབ་སི་ལི་ལི།། ཤོག་ལེགས་མོ་ཤོག། ཤོག་ལེགས་ཡ།། འོག་ལ་ཅང་ཤེས་རྟ་ཕོ་འཁྱུགས་སེ་འཁྱུགས།། གེ་སར་དགྲ་བོའི་བར་ན་ཁེངས་སེ་ཁེངས།། ཤོག་ལེགས་མོ་ཤོག། ཤོག་ལེགས་ཡ།། ལྷ་དང་སྲུང་མའི་སྐྱབས་རྟེན་བཟང་སེ་བཟང་།། སངས་རྒྱས་བསྟན་པ་དགུང་ལས་ལོས་ཀྱང་མཐོ།། ཤོག་ལེགས་མོ་ཤོག། ཤོག་ལེགས་ཡ།། མངའ་བདག་རྒྱལ་པོའི་སྐུ་ཚེ་ཞབས་པད་བརྟན།། བསྟན་པ་ཡུན་རིང་གནས་པའི་ཕུན་སུམ་ཚོགས།། ཤོག་ལེགས་མོ་ཤོག། ཤོག་ལེགས་ཡ།། །། བདེ་སྐྱིད་ཀྱི་ཉི་མ་ཤར་ལས་ཤར། ༉ བདེ་སྐྱིད་ཀྱི་ཉི་མ་ཤར་ལས་ཤར་བས།། ལྷོ་མོན་གི་ཁ་བཞི་སྐྱོང་ལ།། དགའ་བའི་ཡུལ་དུ་མཇལ།། མི་མཐུན་མུན་ཚོགས་སེལ་ནས།། ལུགས་གཉིས་ཀྱི་འོད་ཟེར་ཕྱོགས་བཅུར་འཕྲོས་པའི།། སྙན་གྲགས་མེ་ཏོག་འཛུམ་སོང་ལོངས་སྤྱོད་ཟེའུ་འབྲུ་འཕེལ།། སྐྱེ་འགྲོ་བུང་བའི་ཚོགས་རྣམས་དགའ་སྤྲོའི་གླུ་དབྱངས་སྙན།། ངོ་མཚར་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་རང་བཞིན་ངང་གིས་འདུ་སོང་།། རྒྱལ་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོའི་དུས་སུ་མི་རྣམས།། ཕུན་ཚོགས་དགེ་ལེགས་ལོ་འདབ་ཕྱོགས་བཅུར་ཁྱབ།། ཕན་བདེ་རྗེས་སུ་སྤྲོ་བ།། རང་རེ་མི་དམང་གི་འདབ་ཆགས་བློ་སེམས་གཅིག་ཏུ་མཐུན་ནས།། དགའ་བའི་གཤོག་རྩལ་བརྐྱངས།། འཛམ་གླིང་རྒྱལ་ཁབ་ཀུན་གྱི།། མེ་ཏོག་འོད་ཀྱིས་གང་།། ཆོས་སྲིད་འདབ་གཤོག་བརྐྱངས་ནས།། གཟི་བརྗིད་ཆེན་པོས་འཕུར་ཤོག། །། བདེ་ཆེན་ལྷུན་གྲུབ་ཞིང་ནས། ༉ བདེ་ཆེན་ལྷུན་གྲུབ་ཞིང་ནས།། རྒྱལ་བ་རྣམ་པར་སྣང་མཛད།། བུདྡྷའི་ལྷ་ཚོགས་ཡོངས་ཀྱིས།། དབང་བསྐུར་བྱིན་གྱིས་རློབས་ཤིག། མཁྱེན་ནོ་སངས་རྒྱས་པད་འབྱུང་།། གཟིགས་ཤིག་མཐུ་ཆེན་འབྲུག་པ།། རྒྱལ་བརྒྱུད་གསེར་ཁྲི་ལྔ་པ།། མངའ་ཐང་གོང་དུ་འཕེལ་ཤོག། རྒྱལ་ལོ་དབང་ཕྱུག་བརྒྱུད་འཛིན།། ཕྱོགས་ལས་རྣམ་པར་རྒྱལ་ལོ།། རྒྱལ་ལོ་དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པ།། ཁམས་གསུམ་གཡུལ་ལས་རྒྱལ་ལོ།། མངོན་པར་དགའ་བའི་ཞིང་ནས།། རྒྱལ་བ་རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའ།། རྡོ་རྗེ་ལྷ་ཚོགས་ཡོངས་ཀྱིས།། དབང་བསྐུར་བྱིན་གྱིས་རློབས་ཤིག། མཁྱེན་ནོ་སངས་རྒྱས་པད་འབྱུང་།། གཟིགས་ཤིག་མཐུ་ཆེན་འབྲུག་པ།། རྒྱལ་བརྒྱུད་གསེར་ཁྲི་ལྔ་པ།། མངའ་ཐང་གོང་དུ་འཕེལ་ཤོག། རྒྱལ་ལོ་དབང་ཕྱུག་བརྒྱུད་འཛིན།། ཕྱོགས་ལས་རྣམ་པར་རྒྱལ་ལོ།། རྒྱལ་ལོ་དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པ།། ཁམས་གསུམ་གཡུལ་ལས་རྒྱལ་ལོ།། དཔལ་ལྡན་མཛེས་པའི་ཞིང་ནས།། རྒྱལ་བ་རིན་ཆེན་འབྱུང་གནས།། རིན་ཆེན་ལྷ་ཚོགས་ཡོངས་ཀྱིས།། དབང་བསྐུར་བྱིན་གྱིས་རློབས་ཤིག། མཁྱེན་ནོ་སངས་རྒྱས་པད་འབྱུང་།། གཟིགས་ཤིག་མཐུ་ཆེན་འབྲུག་པ།། རྒྱལ་བརྒྱུད་གསེར་ཁྲི་ལྔ་པ།། མངའ་ཐང་གོང་དུ་འཕེལ་ཤོག། རྒྱལ་ལོ་དབང་ཕྱུག་བརྒྱུད་འཛིན།། ཕྱོགས་ལས་རྣམ་པར་རྒྱལ་ལོ།། རྒྱལ་ལོ་དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པ།། ཁམས་གསུམ་གཡུལ་ལས་རྒྱལ་ལོ།། བདེ་བ་ཅན་གྱི་ཞིང་ནས།། རྒྱལ་བ་སྣང་བ་མཐའ་ཡས།། པདྨ་ལྷ་ཚོགས་ཡོངས་ཀྱིས།། དབང་བསྐུར་བྱིན་གྱིས་རློབས་ཤིག། མཁྱེན་ནོ་སངས་རྒྱས་པད་འབྱུང་།། གཟིགས་ཤིག་མཐུ་ཆེན་འབྲུག་པ།། རྒྱལ་བརྒྱུད་གསེར་ཁྲི་ལྔ་པ།། མངའ་ཐང་གོང་དུ་འཕེལ་ཤོག། རྒྱལ་ལོ་དབང་ཕྱུག་བརྒྱུད་འཛིན།། ཕྱོགས་ལས་རྣམ་པར་རྒྱལ་ལོ།། རྒྱལ་ལོ་དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པ།། ཁམས་གསུམ་གཡུལ་ལས་རྒྱལ་ལོ།། ལས་རབ་རྫོགས་པའི་ཞིང་ནས།། རྒྱལ་བ་དོན་ཡོད་གྲུབ་པ།། ཀརྨ་ལྷ་ཚོགས་ཡོངས་ཀྱིས།། དབང་བསྐུར་བྱིན་གྱིས་རློབས་ཤིག། མཁྱེན་ནོ་སངས་རྒྱས་པད་འབྱུང་།། གཟིགས་ཤིག་མཐུ་ཆེན་འབྲུག་པ།། རྒྱལ་བརྒྱུད་གསེར་ཁྲི་ལྔ་པ།། མངའ་ཐང་གོང་དུ་འཕེལ་ཤོག། རྒྱལ་ལོ་དབང་ཕྱུག་བརྒྱུད་འཛིན།། ཕྱོགས་ལས་རྣམ་པར་རྒྱལ་ལོ།། རྒྱལ་ལོ་དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པ།། ཁམས་གསུམ་གཡུལ་ལས་རྒྱལ་ལོ།། །། མདའ་མོ་ནི། ༉ མདའ་མོ་ནི།། དགུང་གི་དགུང་སངས་མཐོན་པོ།། མདའ་མོ་ནི།། དགུང་དང་ཁྲི་གདུགས་ཉི་མ།། དགའ་སྐྱིད་ཚོགས།། མདའ་མོ་ནི།། གངས་ཀྱི་གངས་སྟོད་མཐོན་མོ།། མདའ་མོ་ནི།། གངས་དང་སེང་ཆེན་དཀར་མོ།། དགའ་སྐྱིད་ཚོགས།། མདའ་མོ་ནི།། སྤང་གི་སྤང་གཤོང་བདེ་མོ།། མདའ་མོ་ནི།། སྤང་དང་ཤཝ་རྒོད་ར་བཅུ།། དགའ་སྐྱིད་ཚོགས།། མདའ་མོ་ནི།། ནགས་ཀྱི་ནགས་སྟོད་མཐོན་པོ།། མདའ་མོ་ནི།། ནགས་དང་སྟག་མོ་རིས་མཛེས།། དགའ་སྐྱིད་ཚོགས།། མདའ་མོ་ནི།། མཚོ་གི་མཚོ་སྟོད་མཐོན་པོ།། མདའ་མོ་ནི།། མཚོ་དང་གསེར་མིག་ཉ་མོ།། དགའ་སྐྱིད་ཚོགས།། །། འདི་ནས་རྟ་ཅིག་མི་བཏང་རྟ་ཅིག་བཏང་། ༉ འདི་ནས་རྟ་ཅིག་མི་བཏང་རྟ་ཅིག་བཏང་།། འདི་ནས་རྟ་ཅིག་ཀརྨའི་གླིང་ལུ་བཏང་།། གཏན་ཀྱང་ཀརྨའི་གླིང་ལུ་སྡོད་རྒྱུ་མེད།། སྒ་མོ་གསེར་སྒ་སྒྲོན་ནས་ལོག་ནས་ཡོང་།། འདི་ནས་དྲེལ་ཅིག་མི་བཏང་དྲེལ་ཅིག་བཏང་།། འདི་ནས་དྲེལ་ཅིག་གཞི་ཀ་རྩེ་ལུ་བཏང་།། གཏན་ཀྱང་གཞི་ཀ་རྩེ་ལ་སྡོད་རྒྱུ་མེད།། རྒྱ་ཆེན་སྣེ་ལྔ་འབག་ནས་ལོག་ནས་འོང་།། འདི་ནས་བྱ་ཅིག་མི་བཏང་བྱ་ཅིག་བཏང་།། འདི་ནས་བྱ་ཅིག་རྒྱ་གར་ཤར་ལུ་བཏང་།། གཏན་ཀྱང་རྒྱ་གར་ཤར་ལུ་སྡོད་རྒྱུ་མེད།། རྨ་བྱ་མདོངས་སྒྲོ་འབག་ནས་ལོག་ནས་ཡོང་།། འདི་ནས་མི་ཅིག་མི་བཏང་མི་ཅིག་བཏང་།། འདི་ནས་མི་ཅིག་གཡུས་བཟང་བསྐོར་བར་བཏང་།། གཏན་ཀྱང་གཡུས་བཟང་བསྐོར་ཏེ་སྡོད་རྒྱུ་མེད།། གླུ་གར་ཚིག་གསུམ་བསྒྱུར་ནས་ལོག་ནས་ཡོང་།། །། འདི་ནས་ཕར་སོང་། ༉ འདི་ནས་ཕར་སོང་ཕར་ལ་ཕྱིན་པས།། ཨ་རོགས་ཚོ།། ལུང་པ་གསེར་གྱི་ལུང་པ་ཕྱིན་སོང་།། གསེར་གྱི་བུ་མོ་ཁམས་འདྲིས་མཚར་སོང་། །ཨ་རོགས་ཚོ།། དོ་དགོང་སྡོད་པའི་གནས་ས་གཡར་དང་།། འདི་རིང་སྡོད་པའི་གཟིམ་ཆ་དྲོ་སོང་།། ཨ་རོགས་ཚོ།། གནས་པོ་ནི་དགའ་ལ་མགྲོན་པོ་ནི་སྐྱིད་སོང་།། སང་ཞོག་འགྲོ་བའི་ལམ་བུ་ཞིག་སྟོན་གནང་།། འདི་ནས་ཕར་སོང་ཕར་ལ་ཕྱིན་པའི།། ཨ་རོགས་ཚོ།། ལུང་པ་དངུལ་གྱི་རི་ལ་སླེབས་སོང་།། དངུལ་གྱི་བུ་མོ་ཁམ་འབྲས་མཚར་སོང་།། ཨ་རོགས་ཚོ།། དོ་དགོང་སྡོད་པའི་གནས་ས་གཡར་དང་།། འདི་རིང་སྡོད་པའི་གཟིམ་ཆ་དྲོ་སོང་།། ཨ་རོགས་ཚོ།། གནས་པོ་ནི་དགའ་ལ་མགྲོན་པོ་ནི་སྐྱིད་སོང་།། སང་ཞོག་འགྲོ་བའི་ལམ་བུ་ཞིག་སྟོན་གནང་།། འདི་ནས་ཕར་སོང་ཕར་ལ་ཕྱིན་པའི།། ཨ་རོགས་ཚོ།། ལུང་པ་གཡུ་ཡི་རི་ལ་སླེབས་སོང་།། གཡུ་ཡི་བུ་མོ་ཁམ་འབྲས་མཚར་སོང་།། ཨ་རོགས་ཚོ།། དོ་དགོང་སྡོད་པའི་གནས་ས་གཡར་དང་།། འདི་རིང་སྡོད་པའི་གཟིམ་ཆ་དྲོ་སོང་།། ཨ་རོགས་ཚོ།། གནས་པོ་ནི་དགའ་ལ་མགྲོན་པོ་ནི་སྐྱིད་སོང་།། སང་ཞོག་འགྲོ་བའི་ལམ་བུ་ཞིག་སྟོན་གནང་།། །། འདི་ནས་ཕར་སོང་ཕར་ལ་ཕྱིན་པས། ༉ འདི་ནས་ཕར་སོང་ཕར་ལ་ཕྱིན་པས།། ཨའི་རོགས།། གསེར་པོ་གསེར་གྱི་ལུང་པ་ལྷོད་སོང་།། ཨའི།། སེར་པོ་གསེར་གྱི་ལུང་པ་ལྷོད་ཚེ།། ཨའི་རོགས།། སེར་པོ་གསེར་གྱི་ཁང་བཟང་མཐོང་སོང་།། ཨའི།། སེར་པོ་གསེར་གྱི་ཁང་བཟང་ནང་དུ།། ཨའི་རོགས།། ཁང་བཟང་དགའ་སོང་གཟིམ་ཆུང་སྐྱིད་སོང་།། ཨའི།། དེ་རིང་སྡོད་པའི་གནས་ཚང་གཡར་དང་།། ཨའི་རོགས།། སང་ཞོགས་འགྲོ་བའི་ལམ་སྣ་བསྟན་དང་།། ཨའི།། གསེར་གྱི་བུ་མོ་ཁམས་འདྲིས་མཚར་སོང་།། ཨའི་རོགས།། ལ་མོ་འདི་ལུ་སྐྱོ་མོ་ལངས་སོང་།། ཨའི།། །། རྡོ་རྗེ་བྲག་ལ་གང་ཡང་མིན་འདུག ༉ རྡོ་རྗེ་བྲག་ལ་གང་ཡང་མིན་འདུག་མ་གསུངས་།། རྡོ་རྗེ་བྲག་ལ་གསེར་གྱི་མཆོད་རྟེན་བཞེངས་ཡོད།། རྩེ་མོ་ཡས་ལ་དར་ཅོག་འཕྱར་ས་ཡོད་རེད།། གཞོན་པ་ང་ཚོ་རླུང་དར་འཕྱར་ས་ཡོད་རེད།། སྐེད་པ་འདི་ལ་ཡོན་ཆབ་ཕུལ་ས་ཡོད་རེད།། ཨ་རོགས་ཁམས་པ་ཡོན་ཆབ་ཕུལ་ས་ཡོད་རེད།། རྩ་བ་མས་ལ་བསྐོར་བ་རྒྱབ་ས་ཡོད་རེད།། ཕ་མ་རྒན་རྒས་བསྐོར་བ་རྒྱབ་ས་ཡོད་རེད།། རྡོ་རྗེ་བྲག་ལ་གང་ཡང་མིན་འདུག་མ་གསུངས་།། རྡོ་རྗེ་བྲག་ལ་དངུལ་གྱི་མཆོད་རྟེན་བཞེངས་ཡོད།། རྩེ་མོ་ཡས་ལ་དར་ཅོག་འཕྱར་ས་ཡོད་རེད།། གཞོན་པ་ང་ཚོ་རླུང་དར་འཕྱར་ས་ཡོད་རེད།། སྐེད་པ་འདི་ལ་ཡོན་ཆབ་ཕུལ་ས་ཡོད་རེད།། ཨ་རོགས་ཁམས་པ་ཡོན་ཆབ་ཕུལ་ས་ཡོད་རེད།། རྩ་བ་མས་ལ་བསྐོར་བ་རྒྱབ་ས་ཡོད་རེད།། ཕ་མ་རྒན་རྒས་བསྐོར་བ་རྒྱབ་ས་ཡོད་རེད།། རྡོ་རྗེ་བྲག་ལ་གང་ཡང་མིན་འདུག་མ་གསུངས་།། རྡོ་རྗེ་བྲག་ལ་དུང་གི་མཆོད་རྟེན་བཞེངས་ཡོད།། རྩེ་མོ་ཡས་ལ་དར་ལཅོག་འཕྱར་ས་ཡོད་རེད།། གཞོན་པ་ང་ཚོ་རླུང་དར་འཕྱར་ས་ཡོད་རེད།། སྐེད་པ་འདི་ལ་ཡོན་ཆབ་ཕུལ་ས་ཡོད་རེད།། ཨ་རོགས་ཁམས་པ་ཡོན་ཆབ་ཕུལ་ས་ཡོད་རེད།། རྩ་བ་མས་ལ་བསྐོར་བ་རྒྱབ་ས་ཡོད་རེད།། ཕ་མ་རྒན་རྒས་བསྐོར་བ་རྒྱབ་ས་ཡོད་རེད།། །། ནམ་མཁའ་སྤྲིན་མེད་དྭངས་པ་སེམས་རེ་དགའ། ༉ ནམ་མཁའ་སྤྲིན་མེད་དྭངས་པ་སེམས་རེ་དགའ།། ཁྲི་གདུགས་ཉི་མ་བཞུགས་པ་མདངས་རེ་སྤྲོ།། སྐར་ཚོགས་ཡོངས་ཀྱིས་བསྐོར་བ་རྟེན་འབྲེལ་བཟང་།། ཞལ་ཧ་ཡང་མཇལ་ཀྱང་དོ་རུང་མཇལ།། ཞལ་ཡང་ཡང་མཇལ་བའི་སྨོན་ལམ་ཞུ།། ཆོས་འཁོར་ལྷ་ས་བཞེངས་པ་སེམས་རེ་དགའ།། ཤཱཀྱ་མུ་ཎེ་བཞུགས་པ་མདངས་རེ་སྤྲོ།། བྱང་སེམས་ཡོངས་ཀྱིས་བསྐོར་བ་རྟེན་འབྲེལ་བཟང་།། ཞལ་ཧ་ཡང་མཇལ་ཀྱང་དོ་རུང་མཇལ།། ཞལ་ཡང་ཡང་མཇལ་བའི་སྨོན་ལམ་ཞུ།། སྤུངས་ཐང་བདེ་ཆེན་བཞེངས་པ་སེམས་རེ་དགའ།། ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་བཞུགས་པ་མདངས་རེ་སྤྲོ།། དགེ་འདུན་ཡོངས་ཀྱིས་བསྐོར་བ་རྟེན་འབྲེལ་བཟང་།། ཞལ་ཧ་ཡང་མཇལ་ཀྱང་དོ་རུང་མཇལ།། ཞལ་ཡང་ཡང་མཇལ་བའི་སྨོན་ལམ་ཞུ།། བཀྲིས་ཆོས་རྫོང་བཞེངས་པ་སེམས་རེ་དགའ།། མི་དབང་རྒྱལ་པོ་བཞུགས་པ་མདངས་རེ་སྤྲོ།། བློན་འབངས་ཡོངས་ཀྱིས་བསྐོར་བ་རྟེན་འབྲེལ་བཟང་།། ཞལ་ཧ་ཡང་མཇལ་ཀྱང་དོ་རུང་མཇལ།། ཞལ་ཡང་ཡང་མཇལ་བའི་སྨོན་ལམ་ཞུ།། །། ནམ་མཁའ་ཡངས་པའི་དཀྱིལ་ན། ༉ ནམ་མཁའ་ཡངས་པའི་དཀྱིལ་ན།། ཉི་ཟླ་སྐར་གསུམ་འཛོམས་པ།། འཛམ་གླིང་མི་རྣམས་ཡོངས་ཀྱིས།། བཀྲིས་རྟེན་འབྲེལ་རྒྱས་སོང་།། འབྲུག་གཡུས་སྐྱིད་པའི་ཞིང་ན།། རྒྱལ་བློན་འབངས་གསུམ་འཛོམས་པ།། དགའ་སྐྱིད་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི།། བཀྲིས་རྟེན་འབྲེལ་རྒྱས་སོང་།། རྫོང་ཆེན་ཁྲ་མོའི་ནང་དུ།། ལྷ་མི་སྲིད་སྡེ་འཛོམས་པ།། རྒྱལ་ཁབ་རང་བཙན་བརྟན་པའི།། བཀྲིས་རྟེན་འབྲེལ་རྒྱས་སོང་།། དགོན་བཟང་སྐྱིད་པའི་ཞིང་ན།། བཤད་དང་སྒྲུབ་པ་འཛོམས་པ།། མདོ་སྔགས་བསྟན་པ་རྒྱས་པའི།། བཀྲིས་བརྟེན་འབྲེལ་རྒྱས་སོང་།། ཁང་བཟང་ཁྲ་མོའི་ནང་དུ།། ཕ་མ་བུ་ཚ་འཛོམས་པ།། མི་བརྒྱུད་རིམ་པར་འཕེལ་བའི།། བཀྲིས་རྟེན་འབྲེལ་རྒྱས་སོང་།། དགའ་བའི་ཟློས་གར་ནང་དུ།། ཕྱི་ནང་ཡོན་ཏན་འཛོམས་པ།། རྒྱལ་ཁབ་གོང་དུ་འཕེལ་བའི།། བཀྲིས་རྟེན་འབྲེལ་རྒྱས་སོང་།། ང་ཚོ་བུ་དང་བུ་མོས།། གླུ་དང་གར་གྱི་མཆོད་པ།། རྩ་གསུམ་ལྷ་ལུ་ཕུལ་ནས།། ཕུན་ཚོགས་དངོས་གྲུབ་ཞུ་གེ།། །། ནམ་མཁའ་གཡུ་ཡི་ཕོ་བྲང་། ༉ ནམ་མཁའ་གཡུ་ཡི་ཕོ་བྲང་།། དཀར་པོ་སྤྲིན་གྱིས་མ་སྒྲིབ།། མགྲོན་པོ་གསེར་གྱི་ཉི་མས།། གླིང་བཞི་བསྐོར་ནས་ཤར་ཡོང་།། ལྷ་ཤིང་ཙན་དན་སྡོང་པོ།། བསེར་པོ་རླུང་གིས་མ་བསྐྱོད།། སྐད་སྙན་ལྷ་བྱ་ཁུ་བྱུག། ནགས་ཚལ་འགྲིམ་ནས་བབས་འོང་།། མཛེས་སྡུག་པདྨའི་བཞིན་རས།། སད་དང་སེར་བས་མ་བཅོམ།། ཡིད་འོང་གསེར་སྦྲང་བུང་བ།། སྐྱེད་ཚལ་འགྲིམ་ནས་འབབ་འོང་།། བླ་མ་དུས་གསུམ་སངས་རྒྱས།། སྤྱི་བོའི་གཙུག་ཏུ་བསྒོམ་ནས།། བྱིན་རླབས་ཐུགས་རྗེའི་ཉི་མ།། ང་ཚོའི་སྙིང་ལ་ཤར་སོང་།། ཡར་ལ་གསོལ་བ་བཏབ་པས།། མར་ལ་དངོས་གྲུབ་གནང་བྱུང་།། །། ནོར་བུ་རི་གི་རྩེ་མོ་རུ། ༉ ནོར་བུ་རི་གི་ལ་རྩེ་མོ་རུ།། ང་ཚོ་གསེར་གྱི་མཆོད་རྟེན་ཆ་གཅིག་བཞེངས།། རྩེ་མོ་གསེར་གྱི་ཉི་ཟླ་བཀལ་ནས་བཞེངས།། ནང་དུ་གསེར་སྐུ་ཕྱག་ན་རྡོ་རྗེ་བཙུགས་ནས་བཞེངས།། མཆོད་རྟེན་འདི་ནང་མར་མེ་ཕུལ་ནས་བཞེངས།། འདི་ཡང་ཚོང་དཔོན་ནོར་བུ་བཟང་པོ་རེད།། ནོར་བུ་བཟང་པོ་མངའ་ཐང་གོང་ལས་ཡར།། ནོར་བུ་བཟང་པོ་འཛམ་གླིང་ལ་ས་ཐག་བསྐོར།། ནོར་བུ་རི་གི་ལ་སྐེད་པ་རུ་ལ།། ང་ཚོ་དངུལ་གྱི་མཆོད་རྟེན་ཆ་གཅིག་བཞེངས།། རྩེ་མོ་དངུལ་གྱི་ཉི་ཟླ་རྒྱས་ནསབཞེངས།། ནང་དུ་གཡུ་ཡི་སྒྲོལ་མ་བཙུགས་ནས་བཞེངས།། མཆོད་རྟེན་འདི་ནས་ཡོན་ཆབ་ཕུལ་ནས་བཞེངས།། འདི་ཡང་ཚོང་དཔོན་ནོར་བུ་ལ་བཟང་པོ་རེད།། ནོར་བུ་བཟང་པོ་མངའ་ཐང་གོང་ལས་ཡར།། ནོར་བུ་བཟང་པོ་འཛམ་གླིང་ལ་ས་ཐག་བསྐོར།། ནོར་བུ་རི་གི་རྩ་བ་རུ་ལ།། ང་ཚོ་དུང་གྱི་མཆོད་རྟེན་ཆ་གཅིག་བཞེངས།། རྩེ་མོ་དུང་གྱི་ཉི་ཟླ་བཀལ་ནས་བཞེངས།། ནང་དུ་དུང་དཀར་གཡས་འཁྱིལ་བཙུགས་ནས་བཞེངས།། མཆོད་རྟེན་འདི་ནས་བདུག་སྤོས་ཕུལ་ནས་བཞེངས།། ནོར་བུ་བཟང་པོ་མངའ་ཐང་གོང་ལས་ཡར།། ནོར་བུ་བཟང་པོ་འཛམ་གླིང་ལ་ས་ཐག་བསྐོར།། །། ནོར་བཟང་རྒྱ་ལུ་བྱོནམ་ད། ༉ ནོར་བཟང་རྒྱ་ལུ་བྱོནམ་ད།། ཡིད་འཕྲོག་མ་བཞག་འཁྱིད་གནང་།། བྱང་ཕྱོགས་འགྲོ་བའི་ལམ་དུ།། ཡིད་འཕྲོག་ཕྱག་ཕྱིད་ཞུ་གེ། འགྲོ་བ་བཟང་མོ་འབྱོནམ་ད།། ལྕམ་སྲིང་མ་བཞག་འཁྱིད་གནང་།། བདུད་ཀྱི་འཇིགས་པ་འབྱུང་ན།། ལྕམ་སྲིང་ཕྱག་ཕྱིད་ཞུ་གེ། སྣང་ས་ཆོས་ལུ་འབྱོནམ་ད།། ལྷ་ཕྲུག་མ་བཞག་འཁྱིད་གནང་།། ཆོས་ལ་བར་ཆད་འབྱུང་ན།། ལྷ་ཕྲུག་ཕྱག་ཕྱིད་ཞུ་གེ། བུ་ཆུང་རྒྱང་ལུ་འབྱོནམ་ད།། བུ་མོ་མ་བཞག་འཁྱིད་གནང་།། མཐོ་བའི་ལ་མོ་བརྒལ་ཚེ།། བུ་མོས་ཕྱག་ཕྱིད་ཞུ་གེ།། །། གནམ་དགུང་ཧི་ཡས་ལུ་བཞུགས་མི། ༉ གནམ་དགུང་ཧི་ཡས་ལུ་བཞུགས་མི།། ཨ་ཞེ་དང་ཚེ་རིང་བཟང་མོ།། ན་བཟའ་དར་ལས་འཇམ་སོང་།། འཇམ་འཇམ་ལུས་ལ་བཞེས་སོང་།། ན་བཟའ་ཁ་དོག་ལེགས་པས།། ལེགས་ཀྱང་ལུས་ལ་བཞེས་སོང་།། གནས་དང་པ་རྒྱ་ཡུལ་བསྐོར་སོང་།། རྒྱ་རྡོ་རྗེ་གདན་ཡང་མཇལ་སོང་།། གནས་གཉིས་པ་ཙཱ་རི་བསྐོར་སོང་།། ཙཱ་རི་རྩེ་བསྐོར་མཇལ་སོང་།། གནས་གསུམ་པ་ལྷ་ས་བསྐོར་སོང་།། ཇོ་བོ་ཤཱཀྱ་མུ་ནི་མཇལ་སོང་།། བསྐོར་ར་གཡས་བསྐོར་རྒྱབ་ན།། ཡབ་ཆེན་ཨ་པའི་ལས་སྒྲིབ་དག། བསྐོར་ར་གཡོན་བསྐོར་རྒྱབ་ན།། ཡུམ་ཆེན་ཨ་མའི་ལས་སྒྲིབ་དག། བསྐོར་ར་གཡས་བསྐོར་གཡོན་བསྐོར།། ཨ་ཞེ་ཚེ་རིང་བཟང་མོའི་ལས་སྒྲིབ་དག། །། གནམ་ལས་ཤར་བའི་སྐར་མ་ཁྱོད་འདྲ་ཚོ། ༉ གནམ་ལས་ཤར་བའི་སྐར་མ་ཁྱོད་འདྲ་ཚོ།། འཛམ་གླིང་ནང་དུ་སུ་དང་སུ་མི་བཞུགས།། མིག་ལ་མཛེས་པ་སྐར་མ་སྨིན་དྲུག་མཛེས།། དྲོད་ཉམས་སྐྱོང་བ་ཁྲི་གདུགས་ཉི་མས་བསྐྱངས།། ས་ལས་སྐྱེས་པའི་མེ་ཏོག་ཁྱོད་འདྲ་ཚོ།། འཛམ་གླིང་ནང་དུ་སུ་དང་སུ་མི་བཞུགས།། མིག་ལ་མཛེས་པ་ཧ་ལོའི་མེ་ཏོག་མཛེས།། ལྷ་ལ་ཕུལ་ན་གསེར་ཤོག་མེ་ཏོག་ཕུལ།། ཨ་མའི་ཁོང་ལས་སྐྱེས་བའི་ཁྱོད་འདྲ་ཚོ།། འཛམ་གླིང་ནང་དུ་སུ་དང་སུ་མི་བཞུགས།། མིག་ལ་མཛེས་པ་སེང་ལྕམ་འབྲུག་མོ་མཛེས།། ཐར་པའི་ལམ་དུ་ཨ་ཞེ་སྣང་ས་འགྲོ།། །། གནས་ཆེན་གདོང་དཀར་ལ་ལས། ༉ གནས་ཆེན་གདོང་དཀར་ལ་ལས།། སྤ་མཐོང་ཝང་མཐོང་མཐོང་མས།། ཤོག་བུ་མོ་ཤོག། ཨ་མའི་བུ་མོ་ཚེ་རིང་བཟང་མོ་ཅིག་ཤོག་ཤོག། ཚེ་རིང་བཟང་མོ་ཤོག་ཤོག། སྤ་མཐོང་ཝང་མཐོང་མཐོང་རུང་།། སེམས་ཀྱི་སྐྱོ་རོགས་ཨིན་མས།། ཤོག་བུ་མོ་ཤོག། ཨ་མའི་བུ་མོ་ཚེ་རིང་བཟང་མོ་ཤོག་ཤོག། ཚེ་རིང་བཟང་མོ་ཤོག་ཤོག། གནས་ཆེན་གདོང་དཀར་ལ་ལས།། སྤ་ཆུ་ཝང་ཆུ་མཐོང་མས།། ཤོག་བུ་མོ་ཤོག། ཨ་མའི་བུ་མོ་ཚེ་རིང་བཟང་མོ་ཤོག་ཤོག། ཚེ་རིང་བཟང་མོ་ཤོག་ཤོག། སྤ་ཆུ་ཝང་ཆུ་མཐོང་རུང་།། སེམས་ཀྱི་སྐྱོ་རོགས་ཨིན་མས།། ཤོག་བུ་མོ་ཤོག། ཨ་མའི་བུ་མོ་ཚེ་རིང་བཟང་མོ་ཤོག་ཤོག། ཚེ་རིང་བཟང་མོ་ཤོག་ཤོག། གནས་ཆེན་གདོང་དཀར་ལ་ལས།། མཉམ་རོགས་རྒྱུན་འབྲེལ་མཐོང་མས།། ཤོག་བུ་མོ་ཤོག། ཨ་མའི་བུ་མོ་ཚེ་རིང་བཟང་མོ་ཤོག་ཤོག། ཚེ་རིང་བཟང་མོ་ཤོག་ཤོག། མཉམ་རོགས་རྒྱུན་འབྲེལ་མཐོང་རུང་།། སེམས་ཀྱི་འཁྲུལ་རོགས་ཡིན་པས།། ཤོག་བུ་མོ་ཤོག། ཨ་མའི་བུ་མོ་ཚེ་རིང་བཟང་མོ་ཤོག། ཚེ་རིང་བཟང་མོ་ཤོག་ཤོག། །། གནས་ཆེན་ཙཱ་རི་བྲག་ལ། ༉ གནས་ཆེན་ཙཱ་རི་བྲག་ལ།། སྒྲུབ་པ་རྒྱབ་རྒྱུ་འབྱུང་ན།། སོ་ཡ་ལ།། སྒྲུབ་པ་ལོ་གསུམ་རྒྱབ་པས་།། སྒྲུབ་སྐྲ་རྐེད་ལ་སླེབ་སོང་།། སོ་ཡ་ལ།། ཡང་བསྐྱར་ལོ་གསུམ་རྒྱབ་པས།། སྒྲུབ་སྐྲ་ས་ལ་འདྲུད་སོང་།།སོ་ཡ་ལ།། གནས་ཆེན་ཙཱ་རི་བྲག་ལ།། སྒྲུབ་པ་རྒྱབ་རྒྱུ་འབྱུང་ན།། སོ་ཡ་ལ།། སྒྲུབ་གཡོག་སུ་ཡང་མི་དགོས།། མ་དང་མཁའ་འགྲོས་ཆོག་གི།། སོ་ཡ་ལ།། གནས་ཆེན་ཙཱ་རི་བྲག་ལ།། སྒྲུབ་པ་རྒྱབ་རྒྱུ་འབྱུང་ན།། སོ་ཡ་ལ།། རྒྱ་ཞྭ་དཀར་ཅུང་མི་དགོས།། ཨྱོན་པད་ཞྭས་ཆོག་གི།། སོ་ཡ་ལ།། གནས་ཆེན་ཙཱ་རི་བྲག་ལ།། སྒྲུབ་པ་རྒྱབ་རྒྱུ་འབྱུང་ན།། སོ་ཡ་ལ།། དགའ་འཇམ་སྤུ་ཀྲུ་མི་དགོས།། རས་གོས་རྐྱང་ཤས་ཆོག་གིས།། སོ་ཡ་ལ།། གནས་ཆེན་ཙཱ་རི་བྲག་ལ།། སྒྲུབ་པ་རྒྱབ་རྒྱུ་འབྱུང་ན།། སོ་ཡ་ལ།། ཞབས་ལྷམ་རྒྱ་ཕྱིང་མི་དགོས།། ཆོས་ལྷམ་དཀར་ཅུང་ཆོག་གི།། སོ་ཡ་ལ།། །། གནས་ཆེན་རྩྭ་རིར་སྐྱེས་པའི། ༉ གནས་ཆེན་རྩྭ་རིར་སྐྱེས་པའི་རྩྭ་རི་གི་སྨྱུག་མ།། སྭཽ། བྲག་སྟོད་མཐོན་པོར་སྐྱེས་པའི་བྱ་དམར་གྱི་གཤོག་རྩལ།། མགར་བ་བཟང་པོས་བརྡུངས་པའི་ལྕགས་མདེའུ་གི་སྔོན་མོ།། སྭཽ། འདི་གསུམ་སྐྱེ་ས་མ་གཅིག་སོ་སོ་རང་ཡིན་ལ།། སྟག་མདོངས་ཁྲ་མོའི་ནང་དུ་འཛོམས་ས་ཡང་གཅིག་ལ།། སྭཽ། འཛོམས་ནས་འབྲལ་བ་མ་གནང་མཆོག་དཀར་གྱི་གཞུ་མོ།། ཡང་ཡང་སྨོན་ལམ་བཏབ་གེ་ཤ་བ་ཡི་ཐད་ཀར།། སྭཽ། ཡང་ཡང་སྨོན་ལམ་བཏབ་གེ་ཤ་བ་ཡི་ཐད་ཀར།། དབྱར་གསུམ་བྲག་ལ་སྐྱེས་པའི་ཆུ་དཀར་གྱི་མེ་ཏོག། སྭཽ། སྤང་གཤོང་བདེ་མོར་སྐྱེས་པའི་སྤང་རྒྱན་གྱི་མེ་ཏོག། སྭཽ། སྣ་ཚོགས་ལྡུམ་རར་སྐྱེས་པའི་ཧ་ལོ་གི་མེ་ཏོག། འདི་གསུམ་སྐྱེ་ས་མ་གཅིག་སོ་སོ་རང་ཡིན་ལ།། སྭཽ། ལྷ་ཁང་ཁྲ་མོའི་ནང་དུ་འཛོམས་ས་ཡང་གཅིག་ལ།། འཛོམས་ནས་འབྲལ་བ་མ་གནང་ལྷ་ཁང་གི་སྐུ་གཉེར།། སྭཽ། ཡང་ཡང་སྨོན་ལམ་བཏབ་གེ་ཚེ་དབང་གི་བུམ་པ།། ཐག་རིང་རྒྱང་ནས་ཕེབས་པའི་བླ་མ་དང་དཔོན་པོ།། སྭཽ། དཀར་པོའི་གནས་ལས་བྱུང་བའི་མི་དམངས་ཀྱི་སེར་མོ།། ཡབ་ཡུམ་གཅིག་ནས་མཆེད་པའི་ཕ་མ་དང་སྤུན་ཆ།། སྭཽ། འདི་གསུམ་སྐྱེ་ས་མ་གཅིག་སོ་སོ་རང་ཡིན་ལ།། ཁང་བཟང་ཁྲ་མོའི་ནང་དུ་འཛོམས་ས་ཡང་གཅིག་ལ།། སྭཽ། འཛོམས་ནས་འབྲལ་བ་མ་གནང་འཆི་བདག་གི་བདུད་པོ།། ཡང་ཡང་སྨོན་ལམ་བཏབ་གེ་མཚན་ལྡན་གྱི་བླ་མ།། སྭཽ། ཡང་ཡང་སྨོན་ལམ་བཏབ་གེ་མཚན་ལྡན་གྱི་བླ་མ།། །། གནས་འདི་ནས་ཕར་ལ་མཇལ་ཙ་ན། ༉ གནས་འདི་ནས་ཕར་ལ་མཇལ་ཙ་ན།། ཕ་ཨོ་རྒྱན་གུ་རུ་ཞལ་བཞུགས་འདྲ།། བྲག་ཤེལ་དཀར་བྲག་ལ་སྐུ་རྗེས་བཞག། མཚན་ཡོངས་གྲགས་སྐུ་རྗེས་ལྷ་ཁང་བཞེངས།། ཡིད་མོས་གུས་གདུང་བས་གུས་ཕྱག་འཚལ།། ཕ་མཆོག་གི་དངོས་གྲུབ་བསྩལ་དུ་གསོལ།། གནས་འདི་ནས་ཕར་ལ་མཇལ་ཙ་ན།། ཕ་རྒྱལ་བ་བྱམས་པ་ཞལ་བཞུགསའདྲ།། ཐང་བུམ་པའི་ཐང་ལ་གདན་ས་ཆགས།། མཚན་ཡོངས་གྲགས་བྱམས་པ་ལྷ་ཁང་བཞེངས།། ཡིད་མོས་གུས་གདུང་བས་གུས་ཕྱག་འཚལ།། ཕ་མཆོག་གི་དངོས་གྲུབ་བསྩལ་དུ་གསོལ།། གནས་འདི་ནས་ཉི་མ་ནུབ་ཀྱི་ཕྱོགས།། ནུབ་སྤྲིན་དཀར་དྭངས་མ་དེ་ཡི་འོག། སྤྱིར་མཚན་ལྡན་བླ་མ་བཀའ་ཆོས་གནང་།། དབུས་མན་དྲལ་ཚོམ་བུ་སྐུ་མཚམས་བཞུགས།། །། གནས་ཡང་རྡོ་རྗེ་གདན་གྱི། ༉ གནས་ཡང་རྡོ་རྗེ་གདན་གྱི་གནས་ཕྱོགས༌ན།། བླ་མ་ཤཱཀྱ་མུ༌ཎི༌ཆོས༌གནང༌དོ།། དགེ༌སློང༌ཉན༌ཐོས་དགྲ༌བཅོམ༌ཆོས༌ཞུ༌དོ།། རང༌ཡང༌ཆོས༌ཞུ༌བསམས༌ནས༌མར༌སོང༌ཚེ།། ཆོ་ལམ་ས་ཐག་རིང༌ནས༌ལྷོད༌མ༌ཚུགས།། ཕྱི༌མ༌ལུས༌དང༌སེམས༌གཉིས༌འབྲལ༌བའི༌ཚེ།། གནས༌ཡང༌རྡོ༌རྗེ༌གདན༌ལུ༌སྐྱེ༌བར༌ཤོག། བླ་མ་ཤཱཀྱ་མུ་ས་ཎི་མཇལ་བར་ཤོག། དམ༌ཆོས༌རྫོགས༌པ༌ཆེན༌པོ༌འཐོབ༌པར༌ཤོག། གནས་ཡང་ཟངས་མདོག་དཔལ་རིའི་གནས་མཆོག་ན།། བླ༌མ༌ཨོ༌རྒྱན༌གུ༌རུ༌ཆོས༌གནང༌དོ།། མཁའ༌འགྲོ༌ཡེ༌ཤེས༌མཚོ༌རྒྱལ༌ཆོས༌ཞུ༌དོ།། རང༌ཡང༌ཆོས༌ཞུ་བསམ༌ནས༌ཕར༌སོང༌ཚེ།། ཆོས༌ལམ༌ས༌ཐག༌རིང༌ནས༌ལྷོད༌མ༌ཚུགས།། ཕྱི་མ་ལུས་དང་སེམས་གཉིས་འབྲལ་བའི་ཚེ།། གནས༌ཡང༌ཟངས༌མདོག༌དཔལ༌རིའི༌སྐྱེ༌བར༌ཤོག། བླ༌མ༌ཨོ༌རྒྱན༌གུ༌རུ༌མཇལ༌བར༌ཤོག། དམ་ཆོས་རྫོགས་པ་ཆེན༌པོ༌ཐོབ༌པར༌ཤོག། །། གནས་ལ་དང་པ་མི་ཆགས་དང་པ་ཆགས། ༉ གནས་ལ་དང་པ་མི་ཆགས་དང་པ་ཆགས།། གནས་ལ་དང་པ་སྤ་གྲོ་སྟག་ཚང་ཆགས།། ལྷ་གཅིག་ཨོ་རྒྱན་པད་མའི་བཀའ་དྲིན་གྱིས།། སྨན་ལྗོངས་དག་པའི་ཞིང་དུ་བྱིན་གྱིས་བརླབས།། སངས་རྒྱས་བསྟན་པ་དར་བའི་རྟེན་འབྲེལ་བཟང་།། འགྱུར་བ་མེད་པའི་བཀྲིས་སྨོན་ལམ་ཞུ།། གནས་ལ་གཉིས་པ་མི་ཆགས་གཉིས་པ་གས།། གཉིས་པ་སྤུངས་ཐང་བདེ་ཆེན་ཕོ་བྲང་ཆགས།། སྐྱབས་མགོན་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་བཀྲིན་གྱིས།། ཆོས་སྲིད་ལུགས་གཉིས་བསྟན་པའི་ལམ་སྲོལ་བཙུགས།། རྒྱལ་ཁབ་རང་དབང་ཐོབ་པའི་རྟེན་འབྲེལ་བཟང་།། འགྱུར་བ་མེད་པའི་བཀྲིས་སྨོན་ལམ་ཞུ།། གནས་ལ་གསུམ་པ་མི་ཆགས་གསུམ་པ་ཆགས།། གསུམ་པ་ཆོས་འཁོར་རྩེ་ཡི་རྫོང་ཆེན་ཆགས།། མི་རྗེ་ཨོ་རྒྱན་དབང་ཕྱུག་བཀྲིན་གྱིས།། བརྒྱུད་འཛིན་རྒྱལ་རབས་གསེར་གྱི་འཕྲེང་བ་བྱོན།། མི་སེར་བདེ་ཞིང་སྐྱིད་པའི་རྟེན་འབྲེལ་བཟང་།། འགྱུར་བ་མེད་པའི་བཀྲིས་སྨོན་ལམ་ཞུ།། གནས་ལ་བཞི་པ་མི་ཆགས་བཞི་པ་ཆགས།། བཞི་པ་བདེ་ཆེན་ཆོས་གླིང་ཕོ་བྲང་ཆགས།། མི་དབང་འཇིགས་མེད་སེངྒེའི་བཀྲིན་གྱིས།། དབང་ཆ་ཕྱིར་སྤེལ་རྩ་ཁྲིམས་ཆེན་མོ་བརྩམས།། རང་བཙན་ཡུན་དུ་གནས་པའི་རྟེན་འབྲེལ་བཟང་།། འགྱུར་བ་མེད་པའི་བཀྲིས་སྨོན་ལམ་ཞུ།། །། རྣམ་དཀར་དགེ་བའི་བསོད་ནམས་ལས་འཁྲུངས་ཤིང་། ༉ རྣམ་དཀར་དགེ་བའི་བསོད་ནམས་ལས་འཁྲུངས་ཤིང་།། བྱམས་དང་བརྩེ་བའི་འོད་ཟེར་འབར་བཞིན་དུ།། མངའ་འབངས་པདྨའི་ལང་ཚོ་སྐྱོང་བའི་ཕྱིར།། བརྒྱུད་འཛིན་ལྔ་པའི་གསེར་ཁྲིར་བྱོན་པ་ལེགས།། མི་འཇིགས་གདོང་ལྔས་བཏེགས་པའི་གསེར་ཁྲིའི་སྟེང།། རང་དབང་བཙན་པའི་རྒྱལ་སྲིད་ཕྱག་འགན་བཞེས།། རྒྱལ་བརྒྱུད་རིམ་པར་སྐྱོང་བས་སྐལ་བ་བཟང།། ལྷག་བསམ་དྲི་མེད་བཀྲིས་ཁ་དར་འཕུལ།། སུམ་རྩེན་གླིང་ན་དཔག་བསམ་ལྗོན་བཟང་གིས།། ལྷ་རྣམས་གང་འདོད་རེ་བ་སྐོང་བའི་གཞི།། ལྗོངས་འདིའི་གཙུག་མགོན་གེ་སར་རྣམ་སྤྲུལ་གྱིས།། འབྲུག་ཡུལ་དགའ་བདེའི་དཔལ་ལ་སྤྱོད་པར་ཤོག། མི་དབང་རྒྱལ་པོའི་ཆབ་སྲིད་སྐྱོང་བའི་འོག། དམངས་གཙོའི་རིང་ལུགས་ཉི་མའི་འོད་ཟེར་གྱིས།། རྒྱལ་ཁབ་ཞི་བདེའི་སྐྱེད་ཚལ་ཡོངས་སུ་རྒྱས།། འབངས་འཁོར་བུང་བའི་ཚོགས་རྣམས་ཟློས་གར་བསྒྱུར།། རབ་དཀར་ཐུགས་བསྐྱེད་ཟླ་བའི་དཀྱིལ་འཁོར་ལས།། ཕན་པའི་ཞལ་བཀོད་བསིལ་བའི་རང་བཞིན་གྱིས།། འབྲུག་མི་ཀུན་གྱི་ཡིད་ཀྱི་ཀུ་མུད་དེ།། དགའ་བདེའི་འཛུམ་བརྒྱ་བཞད་པ་བཀྲིན་ཆེ།། ཕུན་ཚོགས་སྡེ་བཞིའི་དཔལ་ལ་དབང་བསྒྱུར་ཞིང་།། རྣམ་བཞིའི་མཛད་པ་བཟང་པོའི་འཕྲིན་ལས་ཀྱིས།། ཆོས་སྲིད་ལུགས་གཉིས་བསྟན་པ་བསྐལ་བརྒྱའི་བར།། སྐྱོང་ནས་སྐུ་ཚེ་ཡུན་དུ་བརྟན་པར་ཤོག། །། པོ་ཏ་རིའི་རྩེ་ལ། ༉ པོ་ཏ་ལ་ཡི་རྩེ་ལ།། ཨེ་མོ་རེད་ལ།། ཡ་ལ་སྐལ་བཟང་ཆོས་སྒྲོན།། ཙཱ་རི་སྨྱུག་མ་འཁྲུངས་སོང་།། ཙཱ་རི་སྨྱུག་མ་མ་རེད།། ཨེ་མོ་རེད་ལ།། ཡ་ལ་སྐལ་བཟང་ཆོས་སྒྲོན།། ང་ཚོ་བླ་མའི་སྐུ་གཟུགས།། པོ་ཏོ་ལ་ཡི་རྩེ་ལ།། ཨེ་མོ་རེད་ལ།། ཡ་ལ་སྐལ་བཟང་ཆོས་སྒྲོན།། དཀར་གསལ་ཟླ་བ་ཤར་བྱུང་།། དཀར་གསལ་ཟླ་བ་མ་རེད།། ཨེ་མོ་རེད་ལ།། ཡ་ལ་སྐལ་བཟང་ཆོས་སྒྲོན།། ང་ཚོ་བླ་མའི་ཞལ་རས།། པོ་ཏོ་ལ་ཡི་རྩེ་ལ།། ཨེ་མོ་རེད་ལ།། ཡ་ལ་སྐལ་བཟང་ཆོས་སྒྲོན།། གསེར་གྱི་རྒྱ་གླིང་འཕུ་ཡོད།། གསེར་གྱི་རྒྱ་གླིང་མ་རེད།། ཨེ་མོ་རེད་ལ།། ཡ་ལ་སྐལ་བཟང་ཆོས་སྒྲོན།། ང་ཚོ་བླ་མའི་གསུང་སྐད།། །། དཔལ་ཆོས་རྗེ་འབྲུག་པའི་རྒྱལ་ཁབ་འདི། ༉ དཔལ་ཆོས་རྗེ་འབྲུག་པའི་རྒྱལ་ཁབ་འདི།། ཆོས་སྲིད་ཀྱི་ལྟེ་བ་ཆགས་པའི་གནས།། དབུས་མི་འགྱུར་བཀྲིས་ཆོས་ཀྱི་རྫོང་།། ས་འཛམ་གླིང་འདི་ནང་ཡོངས་སུ་གྲགས།། གདུང་རུས་ཀྱི་ཆེ་བ་ལྷ་ལས་མཆེད།། སྟོབས་མངའ་ཐང་མ་ཉམས་རྒྱལ་པོ་བཞུགས།། སྟེང་ལྷ་ཡུལ་བཀོད་པའི་མི་ཡུལ་ཆེ།། མཚན་ཡོངས་གྲགས་འཇིགས་པ་མེད་པའི་སྡེ།། སྟེང་གོང་མ་ལྷ་ཡི་ལུང་བསྟན་དང་།། འབངས་མི་སེར་ཡོངས་ཀྱི་ལས་སྨོན་དང་།། དཔལ་སྐྱེས་མཆོག་ཐུགས་བསྐྱེད་མཐའ་བཙན་པས།། ལྗོངས་བདེ་སྐྱིད་བསོད་ནམས་སྐལ་བ་བཟང་།། ཡུལ་མི་འགྱུར་ཙན་དན་རྒྱལ་ཁབ་ལྗོངས།། ཁྲི་མི་འགྱུར་ཡུན་གནས་རྒྱལ་པོའི་ཁྲི།། ཕྱི་སྐྱེ་འགྲོ་ཡོངས་ཀྱི་མཛེས་རྒྱན་དང་།། རྒྱལ་ཆོས་རྗེ་འབྲུག་པའི་དཔལ་དུ་བྱོན།། ཁྲི་བརྟན་པ་མི་འགྱུར་རྒྱལ་པོའི་ཁྲི།། མཚན་ཉི་ཟླ་བགྲོད་པའི་འཛམ་བུ་གླིང་།། སྤྱིར་ལོངས་སྤྱོད་འབྱོར་པས་མཛེས་ནས་ཀྱང་།། རྒྱལ་ཆོས་དང་མཐུན་པའི་རྒྱལ་སྲིད་སྐྱོང་།། སྟོབས་མངའ་ཐང་དབང་ཐང་དར་ཞིང་རྒྱས།། ཆོས་སངས་རྒྱས་བསྟན་པའི་སྦྱིན་བདག་མཛད།། འབངས་མི་སེར་བདེ་བར་བཀོད་ནས་ཀྱང་།། ལོ་བརྒྱ་ཕྲག་ཞབས་པད་བརྟན་པར་ཤོག། །། དཔལ་ལྡན་འབྲུག་གི་མདའ་རྩེད། ༉ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་གི་མདའ་རྩེད།། ཁྱད་ཆོས་ཅན་གྱི་མདའ་རྩེད་།། དགའ་དང་སྐྱིད་པའི་མདའ་རྩེད།། དཔའ་བོ་ངར་བའི་མདའ་རྩེད།། སྟག་ཤར་གཞོན་པའི་མདའ་མོ།། མཐོ་བ་གནམ་ལ་མ་ཐལ།། དམའ་བ་ས་ལ་མ་ལུས།། ཐད་ཁར་འབེན་ལ་ཕོག་ཤོག། སྟག་ཤར་གཞོན་པའི་མདའ་རྩེད།། སྨན་ཅུང་བུ་མོའི་གླུ་གར།། རྟེན་འབྲེལ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི།། འབྲུག་གི་ཁྱད་ཆོས་བཟང་སོང་།། སྟག་ཤར་གཞོན་པའི་མདའ་མོ།། མཐོ་བ་གནམ་ལ་མ་ཐལ།། དམའ་བ་ས་ལ་མ་ལུས།། ཐད་ཁར་འབེན་ལ་ཕོག་ཤོག། སྔོན་བྱོན་ཕ་མས་བཙུགས་པའི།། ལམ་སྲོལ་ཁྱད་རིག་ལྡན་པ།། ད་ལྟོ་ན་གཞོན་རང་ངོར།། དཔའ་ཉམས་ཅན་གྱི་ལམ་སྲོལ།། སྟག་ཤར་གཞོན་པའི་མདའ་མོ།། མཐོ་བ་གནམ་ལ་མ་ཐལ།། དམའ་བ་ས་ལ་མ་ལུས།། ཐད་ཁར་འབེན་ལ་ཕོག་ཤོག། འབེན་བཟང་ཁྲ་མོའི་གཡས་དང་།། གཡོན་དང་འགོ་མཇུག་མིན་པར།། ཐད་ཁར་སྒོར་ཐིག་ཁྲ་མོར།། དགའ་སྤྲོའི་ངང་ལ་ཕོག་ཤོག། སྟག་ཤར་གཞོན་པའི་མདའ་མོ།། མཐོ་བ་གནམ་ལ་མ་ཐལ།། དམའ་བ་ས་ལ་མ་ལུས།། ཐད་ཁར་འབེན་ལ་ཕོག་ཤོག། འབྲུག་གི་ན་གཞོན་ཕོ་མོ།། དགའ་དང་སྐྱིད་པའི་ངང་ནས།། རང་ལུགས་བཟང་པོའི་རྣམ་རིག། ལོངས་སུ་སྤྱོད་པར་ཤོག་ཅིག། སྟག་ཤར་གཞོན་པའི་མདའ་མོ།། མཐོ་བ་གནམ་ལ་མ་ཐལ།། དམའ་བ་ས་ལ་མ་ལུས།། ཐད་ཁར་འབེན་ལ་ཕོག་ཤོག། །། དཔལ་ལྡན་གཡས་སུ་འཁྱིལ་བའི་གང་འདྲ། ༉ དཔལ་ལྡན་གཡས་སུ་འཁྱིལ་བའི་གང་འདྲ།། གངས་ཅན་འབྲུག་གི་རྒྱལ་ཁབ།། གཞོན་ནུ་གླུ་གར་མཆོད་པ་གང་འདྲ།། ཡུན་དུ་བརྟན་པར་ཤོག་ཅིག། འཛམ་གླིང་ཡོངས་ཀྱི་བདེ་སྐྱིད་གང་འདྲ།། མ་ལུས་སྐྱོང་བའི་གཞི་མ།། གཞོན་ནུ་གླུ་གར་མཆོད་པ་གང་འདྲ།། ཡུན་དུ་བརྟན་པར་ཤོག་ཅིག། ཕྱོགས་ལས་རྣམ་པར་རྒྱལ་བའི་གང་འདྲ།། སྨན་ལྗོངས་འབྲུག་གི་རྒྱལ་ཁབ།། གཞོན་ནུ་གླུ་གར་མཆོད་པ་གང་འདྲ།། ཡུན་དུ་བརྟན་པར་ཤོག་ཅིག། ཙན་དན་རྭ་བས་བསྐོར་ཞིང་གང་འདྲ།། མངའ་ཐང་དར་ཞིང་རྒྱས་པའི།། གཞོན་ནུ་གླུ་གར་མཆོད་པ་གང་འདྲ།། ཡུན་དུ་བརྟན་པར་ཤོག་ཅིག། ཕན་བདེ་འབྱུང་བའི་གནས་མཆོག་གང་འདྲ།། དཔལ་ལྡན་ལྷ་ཡུལ་ཞིང་ཁམས།། གཞོན་ནུ་གླུ་གར་མཆོད་པ་གང་འདྲ།། ཡུན་དུ་བརྟན་པར་ཤོག་ཅིག། དགའ་སྐྱིད་ཉི་ཟླ་རྣམ་གཉིས་གང་འདྲ།། མི་ནུབ་ཡུན་དུ་བརྟན་པ།། གཞོན་ནུ་གླུ་གར་མཆོད་པ་གང་འདྲ།། ཡུན་དུ་བརྟན་པར་ཤོག་ཅིག། །། དཔལ་མི་དབང་འཇིགས་མེད་གེ་སར་མཆོག ༉ དཔལ་མི་དབང་འཇིགས་མེད་གེ་སར་མཆོག། འབྲུག་བདེ་སྐྱིད་འབྱུང་བའི་ནོར་བུ་ཨིན།། སྐུ་མི་འགྱུར་ཞབས་པད་བརྟན་པ་དགའ།། ཐུགས་བདེ་བའི་ངང་ལུ་བཞུགས་པ་སྐྱིད།། སྐྱབས་མཁན་ཆེན་འཇིགས་མེད་ཆོས་གྲགས་མཆོག །ཆོས་བཀའ་རྒྱུད་བསྟན་པའི་སྲོག་ཤིང་ཨིན།། སྐུ་གཡོ་མེད་ཆོས་འཁོར་བསྐོར་བ་དགའ། །ཐུགས་ཞི་བདེའི་ངང་ལུ་བཞུགས་པ་སྐྱིད།། བློ་རྣམ་པར་བཀྲ་བའི་བློན་ཚོགས་རྣམས།། འབངས་མི་སེར་ཡོངས་ཀྱི་བློ་གཏད་ཨིན།། བཀའ་ཅི་གསུངས་སྒྲུབ་པ་སེམས་རེ་དགའ།། འབངས་བདེ་སྐྱིད་ལྡན་པ་བསམ་པ་རྫོགས།། སྔོན་ཚོགསབསགས་ཆེ་བའི་འབངས་འཁོར་རྣམས།། ལས་སྨོན་ལམ་དབང་གིས་འབྲུག་ཡུལ་སྐྱེས།། ཚེ་འདི་ཕྱི་སྐྱོབ་པའི་མགོན་དང་མཇལ།། འབངས་རང་གི་བསམ་པ་འདི་གིས་རྫོགས།། །། དཔལ་ལ་ཡག་མོ་སོ། ༉ དཔལ་ལ་ཡག་མོ་སོ།། དཔལ་ལ་ཡག་མོ་གསེར་སྒོ་ལ་ཡོད་དོ།། གདན་ས་ཆོས་འཁོར་ལྷ་ས།། དཔལ་ལ་ཡག་མོ་གསེར་སྒོ་ལ་ཡོད་དོ།། གནས་ལ་ཡག་མོ་སོ། གནས་ལ་ཡག་མོ་མཇལ་དགོས་ལ་ཡོད་དོ།། གནས་ཡང་རིགས་གསུམ་དགོན་པ།། གནས་ལ་ཡག་མོ་མཇལ་དགོས་ལ་ཡོད་དོ།། རྟེན་ལ་ཡག་མོ་སོ།། རྟེན་ལ་ཡག་མོ་བཞུགས་བཞུགས་ལ་ཡོད་དོ་།། ཇོ་བོ་ཤཱཀྱ་མུ་ནི། རྟེན་ལ་ཡག་མོ་བཞུགས་ཟེར་ལ་ཡོད་དོ།། དབྱར་ཁའི་དུས་ལ་སོ། མཆོད་པ་ཡག་མོ་ཕུལ་དགོས་ལ་ཡོད་དོ།། མེ་ཏོག་པདྨ་བརྒྱ་ཡི།། མཆོད་པ་ཡག་མོ་ཕུལ་དགོས་ལ་ཡོད་དོ།། དགུན་ཀའི་དུས་སུ། མཆོད་པ་ཡག་མོ་ཕུལ་དགོས་ལ་ཡོད་དོ།། ཆུ་མོ་བརྒྱ་ཡི་ཡོན་ཆབ་། །མཆོད་པ་ཡག་མོ་ཕུལ་དགོས་ལ་ཡོད་དོ།། ནམ་རྒྱུན་དུས་སུ།། མཆོད་པ་ཡག་མོ་ཕུལ་དགོས་ལ་ཡོད་དོ།། ཞལ་ཟས་མར་མེ་བརྒྱ་ཡི།། མཆོད་པ་ཡག་མོ་ཕུལ་དགོས་ལ་ཡོད་དོ།། ད་རེས་དུས་ལ་སོ།། མཆོད་པ་ཡག་མོ་ཕུལ་དགོས་ལ་ཡོད་དོ།། གླུ་དབྱངས་ཚིག་གསུམ་སྒྲ་ཡི།། མཆོད་པ་ཡག་མོ་ཕུལ་དགོས་ལ་ཡོད་དོ།། །། སྤ་རོ་སྐྱིད་ཆུ་ལྷ་ཁང་བཞེས་པའི། ༉ སྤ་རོ་སྐྱིད་ཆུ་ལྷ་ཁང་།། ཞིང་ཁམས་བརྒྱ་ཡི་གདན་ས།། སྐྱིད་ཆུ་ལྷ་ཁང་རྡོ་གཅལ།། རྡོ་གཅལ་གཡུ་ཁྲ་སྐར་ཤར།། སྐྱིད་ཆུ་ལྷ་ཁང་རྒྱལ་སྒོ།། རྒྱལ་སྒོ་སྐུ་སྲུང་དམག་མི།། རྒྱལ་སྒོ་ཕྱེ་ཡང་མི་དགོ།། ས་ལམ་ཕུལ་བས་ཆོག་གིས།། སྐྱིད་ཆུ་ལྷ་ཁང་གཟིམ་ཆུང་།། གཟིམ་ཅུང་གུ་རུ་ལྷ་ཁང་།། གུ་རུ་ལྷ་ཁང་ནང་དུ།། དཀར་ཀྲུས་གླུ་དབྱངས་ཕུལ་ཡོད།། མངའ་བདག་རྒྱལ་པོའི་ཐུགས་ནི།། རྒྱལ་ཁབ་ཡོངས་ལ་གཟིགས་ཡོད།། །། སྤང་ལ་དཀར་པོའི་ལྷ་ཁང་། ༉ སྤང་ལ་དཀར་པོའི་ལྷ་ཁང་།། མེ་ཏོག་པདྨ་དཀར་པོ་ཞེས་པའི།། འོ་ན་རེད།། མེ་ཏོག་པདྨ་དཀར་པོ་།། སྟེང་ཕྱོགས་ལྷ་ལ་ཕུལ་སོང་ཞེས་པའི།། འོ་ན་རེད།། ལྷ་ཡི་བརྒྱ་བྱིན་དབང་པོ།། བྲོ་ལ་དགའ་བ་ཡོད་དོ་ཞེས་པའི།། འོ་ན་རེད།། བྲོ་ལ་གཟིགས་པར་ཕེབས་ཤོག་ཞེས་པའི་།། སྤང་ལ་སྔོན་པོའི་ལྷ་ཁང་།། མེ་ཏོག་པདྨ་སྔོན་པོ་ཞེས་པའི།། འོ་ན་རེད།། མེ་ཏོག་པདྨ་སྔོན་པོ།། བར་ཕྱོགས་བཙན་ལ་ཕུལ་ཡོད་ཞེས་པའི།། འོ་ན་རེད།། བཙན་རྒྱལ་ཡ་བ་སྤུན་བདུན།། བྲོ་ལ་དགའ་བ་ཡོད་དོ་ཞེས་པའི།། འོ་ན་རེད།། བྲོ་ལ་དགའ་བ་ཡོད་དོ།། བྲོ་ལ་གཟིགས་པར་ཕེབས་ཤོག་ཞེས་པའི།། འོ་ན་རེད།། སྤང་ལ་སེར་པོའི་ལྷ་ཁང་།། མེ་ཏོག་པདྨ་སེར་པོ་ཞེས་པའི།། འོ་ན་རེད།། མེ་ཏོག་པདྨ་སེར་པོ།། འོག་ཕྱོགས་ཀླུ་ལ་ཕུལ་ཡོད་ཞེས་པའི།། འོ་ན་རེད།། ཀླུ་ཡི་གཙུག་ན་རིན་ཆེན།། བྲོ་ལ་དགའ་བ་ཡོད་དོ་ཞེས་པའི།། འོ་ན་རེད།། བྲོ་ལ་དགའ་བ་ཡོད་དོ།། བྲོ་ལ་གཟིགས་པར་ཕེབས་ཤོག་ཞེས་པའི་།། འོ་ན་རེད།། །། སྤང་གཤོང་བདེ་མོའི་ནང་ལ། ༉ སྤང་གཤོང་བདེ་མོའི་ནང་ལ།། གཡག་དང་མཛོ་མོས་གང་སོང་།། སྨན་ཆུང་བུ་མོའི་ཚོགས་ལ།། འོ་མའི་དངོས་གྲུབ་ཞུ་གེ། བ་དང་བོ་ཅུང་གཉིས་ཀ། འོ་མ་འཐུང་དུས་འཛོམས་སོང་།། ནམ་ཡང་འབྲལ་བ་མེད་པའི་།། སྨོན་ལམ་ལན་གསུམ་བཏབ་གེ། སྨན་ཆུང་སྟག་ཤར་གཞོན་པ།། གསེར་ཤོག་སྤང་ལ་འཛོམས་ཡོད།། དགའ་དང་སྐྱིད་པའི་ངང་ལས།། གླུ་གར་མཆོད་པ་ཕུལ་གེ། སྨན་ལྗོངས་འབྲུག་གི་རྒྱལ་ཁབ།། སྔར་ལས་གོང་དུ་འཕེལ་ཤོག། དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་དམིགས་དོན།། ཡང་ཡང་འགྲུབ་པར་ཤོག་ཅིག། ལྷ་སྲས་གསེར་གྱི་ཉི་མ།། ནམ་མཁའི་དབྱིངས་ལ་ཤར་ཡོད།། ཐུགས་རྗེའི་འོད་ཟེར་འབངས་ལ།། འཕེལ་འགྲིབ་མེད་པར་ཤར་ཤོག།། པདྨའི་གསེར་ཁྲི་སྟེང་ལ།། མི་དབང་མངའ་བདག་ཡབ་སྲས།། །འབངས་རྣམས་བདེ་བར་བཀོད་པའི།། བཀྲིས་སྨོན་ལམ་ཞུ་གེ། །། སྤུངས་ཐང་བདེ་ཆེན་ཆགས་པའི་ནང་ཤེད་ན། ༉ སྤུངས་ཐང་བདེ་ཆེན་ཆགས་པའི་ནང་ཤེད་ན།། ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་གསུང་སྐད་ལྷང་སེ་ལྷང་།། སྤུངས་ཐང་བདེ་ཆེན་བསམ་ནས་ཡོང་བ་མིན།། ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་བསམ་ནས་ཡོང་བ་ཡིན།། ཆོས་འཁོར་ལྷ་ས་ཆགས་པའི་ནང་ཤེད་ན།། ཤཱཀྱ་མུ་ཎི་གསུང་སྐད་ལྷང་སེ་ལྷང་།། ཆོས་འཁོར་ལྷ་ས་བསམ་ནས་ཡོང་བ་མིན།། ཤཱཀྱ་མུ་ཎི་བསམ་ནས་ཡོང་བ་ཡིན།། ལྷོ་བྲག་མཁར་ཆུ་ཆགས་པའི་ནང་ཤེད་ན།། ནམ་མཁའི་སྙིང་པོའི་གསུང་སྐད་ལྷང་སེ་ལྷང་།། ལྷོ་བྲག་མཁར་ཆུ་བསམ་ནས་ཡོང་བ་མིན།། ནམ་མཁའི་སྙིང་པོ་བསམ་ནས་ཡོང་བ་ཡིན།། ཡུལ་བཟང་ཁྲ་མོ་ཆགས་པའི་ནང་ཤེད་ན།། ཡབ་ཡུམ་གཉིས་ཀྱི་གསུང་སྐད་ལྷང་སེ་ལྷང་།། ཡུལ་བཟང་ཁྲ་མོ་བསམ་ནས་ཡོང་བ་མིན།། ཡབ་ཡུམ་གཉིས་པོ་བསམ་ནས་ཡོང་བ་ཡིན།། །། ཕུ༌ལ༌དགོན༌པ༌མི༌ཆགས༌དགོན༌པ༌ཆགས། ༉ ཕུ༌ལ༌དགོན༌པ༌མི༌ཆགས༌དགོན༌པ༌ཆགས།། ཕུ༌ལ༌དགོན༌པ༌སེ༌ར༌འབྲས༌སྤུངས༌ཆགས།། སེ་ར་མཎྜལ་གཞུང་ནས་སངས་རྒྱས་འཁྲུངས།། དམ་ཆོས་བོད་ལ་དར་འདི་ལ་ཡིན།། རྗེ་བཙུན་སྒྲོལ་མའི་འཁྲུངས་ས་ལྷོ་ལས་ཡིན།། ལྷོ༌པ༌མོས༌གུས༌ཆེ༌བ༌འདི༌ལས༌ཡིན།། ཡར༌གྱི༌གངས༌སྟོད༌མཐོན༌པོ༌མཐོ༌མི༌མཐོ།། ཡར་གྱི་གངས་སྟོད་མཐོན་པོ་ལོས༌ཀྱང༌མཐོ།། གཏན༌ཀྱང༌ཁ༌བ༌བུ༌ཡུག༌བབས༌ས༌ཡིན།། མས༌ཀྱི༌གཙང༌ཆབ༌ཆུ་མོ་རིང་མི་རིང་།། མས་ཀྱི་གཙང་ཆབ་ཆུ་མོ་ལོས་ཀྱང་རིང་།། གཏན་ཀྱང་གསེར་མིག་ཉ་མོ་འཁྱམས་ས་ཡིན།། ཕར་གྱི་སྤང་གཤོང་བདེ་མོ་བདེ་མི་བདེ།། ཕར་གྱི་གཤོང་བདེ་མོ་ལོས་ཀྱང་བདེ།། གཏན་ཀྱང་ཤ་བ་ཕོ་མོ་འཁྱམས་ས་ཡིན།། ཕར་གྱི་གཡུས་བཟངབདེ་མོ་དགའ་མི་དགའ།། ཕར་གྱི་གཡུས་བཟང་བདེ་མོ་ལོས་ཀྱང་དགའ།། གཏན་ཀྱང་ཕ་མ་གཉིས་ཀུ་འཁྱམ་ས་ཨིན།། །། ཕུ་ལ་མི་ཆགས་ཕུ་ལ་ཆགས། ༉ ཕུ་ལ་མི་ཆགས་ཕུ་ལ་ཆགས།། ཕུ་ལ་ཡས་ཀྱི་གངས་རི་དཀར་པོ་ཆགས།། གངས་རི་དཀར་པོ་ལོས་ཀྱང་ཆགས།། སེང་ཆེན་དཀར་མོ་བརྒྱ་ཡི་གདན་ས་རེད།། མ་བརྡུང་ཟེར་ན་སྒོར་མོ་རེད།། བརྡུང་ལ་ཟེར་ན་བུ་མོའི་མཛུབ་དཀྱི་རེད།། མ་རྒྱབ་ཤ་བའི་སྤུངས་མཆོངས་རེད།། རྒྱབ་ལ་ཟེར་ན་བུ་མོའི་ཞབས་བྲོ་རེད།། བར་ལ་མི་ཆགས་བར་ལ་ཆགས།། བར་ལ་ཕས་ཀྱི་ལྷ་ཁང་གྲུ་བཞི་ཆགས།། ལྷ་ཁང་གྲུ་བཞི་ལོས་ཀྱང་ཆགས།། མཚན་ལྡན་བླ་མ་བརྒྱ་ཡི་གདན་ས་རེད།། མ་བརྡུང་ཟེར་ན་སྒོར་མོ་རེད།། བརྡུང་ལ་ཟེར་ན་བུ་མོའི་མཛུབ་དཀྱི་རེད།། མ་རྒྱབ་ཤ་བའི་སྤུངས་མཆོངས་རེད།། རྒྱབ་ལ་ཟེར་ན་བུ་མོའི་ཞབས་བྲོ་རེད།། མདའ་ལ་མི་ཆགས་མདའ་ལ་ཆགས།། མདའ་ལ་མས་ཀྱི་རྫོང་ཆེན་ཁྲ་མོ་ཆགས།། རྫོང་ཆེན་ཁྲ་མོ་ལོས་ཀྱང་ཆགས།། དབང་ཆེན་དཔོན་པོ་བརྒྱ་ཡི་གདན་ས་རེད།། མ་བརྡུང་ཟེར་ན་སྒོར་མོ་རེད།། བརྡུང་ལ་ཟེར་ན་བུ་མོའི་མཛུབ་དཀྱི་རེད།། མ་རྒྱབ་ཤ་བའི་སྤུངས་མཆོངས་རེད།། རྒྱབ་ལ་ཟེར་ན་བུ་མོའི་ཞབས་བྲོ་རེད།། །། ཕུ་ལ་ཡས་ཀྱི་གངས་རི་དཀར་པོའི་ལོགས། ༉ ཕུ་ལ་ཡས་ཀྱི་གངས་རི་དཀར་པོའི་ལོགས།། སི་ལི་བྱི་མོའི་གསུང་སྐད་ལྷང་སེ་ལྷང་།། བྱིམ་ལ་ཨོ་བཞོ་ཡོད་པའི་ངོ་མཐོཝ་མས།། བ་དང་བེའུ་ཅུང་འཕྲད་པའི་དགའ་སྤྲོ་ཡོད།། ཨོམ་ལ་ལག་བཞོ་རྒྱབ་པའི་སྐྱིད་སྤྲོ་ཡོད།། མདའ་ལ་མས་ཀྱི་དཀར་སངས་རྟ་རྭ་ནང་།། རྟ་ཕོ་དྲུང་དྲུང་ཅིག་གི་ཙེར་སྐད་ཡོད།། ཨ་དྲུང་སྒ་་སྲབ་སྦྲོན་པའི་ངོ་མཐོཝ་མས།། རྒོད་མོ་རྟེའུ་དང་འཕྲད་པའི་དགའ་སྤྲོ་ཡོད།། བྱི་ཆག་ཕངམ་གིས་འཇལ་བའི་སྐྱིད་སྤྲོ་ཡོད།། སྤང་ལ་མས་ཀྱི་གསེར་ཤོག་འབའ་སྐྱོར་ནང་།། སྟག་ཤར་གཞོན་པའི་གསུང་སྐད་ལྷང་སེ་ལྷང་།། མདའ་རྩེད་རྡོས་སྒོར་བརྡུང་པའི་ངོ་མཐོཝ་མས།། འབེམ་ལ་དར་གྱིས་བརྒྱན་པའི་དགའ་སྤྲོ་ཡོད།། རྒྱལ་ཁབ་རང་དབང་ཐོབ་པའི་སྐྱིད་སྤྲོ་ཡོད།། །། ཕོ་བྲང་དང་པ་མི་ཆགས་དང་པ་ཆགས། ༉ ཕོ་བྲང་དང་པ་མི་ཆགས་དང་པ་ཆགས།། ཕོ་བྲང་དང་པ་རི་ཡི་རྩེ་ལུ་ཆགས།། སྒོ་མོ་ཤར་སྒོ་ཕྱེ་བའི་ནང་ཞིག་ནང་།། ངོ་ཤེས་གནས་པོ་ཁྱོད་རངབཙུགས་ནས་བཞག། སྟེང་དུ་མི་བརྒྱ་ཤོང་བའི་གནས་ཅིག་བརྙའ།། འོག་ལ་རྟ་བརྒྱ་ཤོང་བའི་རྟ་རས་བརྙའ།། སྟེང་དུ་མི་བརྒྱ་འགྲངས་པའི་ཇ་ཅིག་ཞུ།། འོག་ལ་རྟ་བརྒྱ་འགྲངས་པའི་རྩྭ་ཅིག་ཞུ།། སྟེང་དུ་མི་བརྒྱ་ཤོང་བ་བཀྲིན་ཆེ།། འོག་ལ་རྟ་བརྒྱ་ཤོང་བ་བཀྲིན་ཆེ།། དགོན་བཟང་ཡས་ལུ་ཅིག་གཟིགས་དང་།། མཚན་ལྡན་བླ་མ་ཆོས་སྒྲ་གིས་ཞེས་ཞེས།། རྫོང་ཆེན་ཡས་ལུ་གཟིགས་དང་།། དབང་ཆེན་དཔོན་པོ་བཀའ་ཆེན་གྱི་རུ་རུ།། ས་གཞི་མས་ལུ་ཅིག་གཟིགས་ད།། གླུ་དབྱངས་བྱམས་པ་འབུམ་ཕྲག་གིས་ཞེས་ཞེས།། མཚོ་སྟོད་མས་ལུ་ཅིག་གཟིགས་དང་།། གསེར་མིག་ཉ་མོ་ཉམས་དགའ་ཅིག་ཤར་ཡོད།། ངང་པ་གཡས་སྐོར་རྐྱབ་ནས་ཅིག་གཟིགས་དང་།། ང་ཚོ་མཚོ་མའི་གཞུང་ལ་སྐྱིད་པའི་ཉི་མ་ཤར་ཡོད།། །། བལ་མོ། ༉ བལ་མོ་ང་། བལ་མོ་བལ་འཁལ་གཡུས་ལས་འཐོན་དགོ་ལོ། བལ་མོ་ཁྱོད། བལ་མོ་བལ་འཁལ་གཡུས་ལས་འཐོན་མི་སྟེར།། བལ་མོ་ང་། བལམོ་གཡང་མའི་ལུག་ལས་བཏོན་དགོ་ལོ། བལ་མོ་ཁྱོད། བལམོ་གཡང་མའི་ལུག་ལས་བཏོན་མི་སྟེར།། བལ་མོ་ང་། བལ་མོ་ཏོང་ཏོ་ཆུ་ལུ་འཁྱུ་དགོ་ལོ། བལ་མོ་ཁྱོད། བལམོ་ཏོང་ཏོ་ཆུ་ལུ་འཁྱུ་མི་སྟེར།། བལ་མོ་ང་། བལ་མོ་ཉི་མའི་རྩེ་ལུ་བརྡལ་དགོ་ལོ། བལ་མོ་ཁྱོད། བལམོ་ཉི་མའི་རྩེ་ལུ་བརྡལ་མི་སྟེར།། བལ་མོ་ང་། བལམོ་སྐྱ་འཕང་ལོག་ལུ་འཁལ་དགོ་ལོ། བལ་མོ་ཁྱོད། བལམོ་སྐྱ་འཕང་ལོག་ལུ་འཁལ་མི་སྟེར། བལ་མོ་ང་། བལམོ་ཐགས་ཤིང་ལོག་ལུ་སྦྱན་དགོ་ལོ། བལ་མོ་ཁྱོད། བལམོ་ཐགས་ཤིང་ལོག་ལུ་སྦྱན་མི་སྟེར། བལ་མོ་ང་། བལམོ་ཐགས་ཤིང་ལོག་ལུ་འཐག་དགོ་ལོ། བལ་མོ་ཁྱོད། བལམོ་ཐགས་ཤིང་ལོག་ལུ་སྦྱན་མི་སྟེར། བལ་མོ་ང། བལམོ་དམར་པོའི་ཁ་དོག་བསྒྱུར་དགོ་ལོ། བལ་མོ་ཁྱོད། བལམོ་དམར་པོའི་ཁ་དོག་བསྒྱུར་མི་སྟེར། བལ་མོ་ང་། བལམོ་བཙུན་ཆུང་ཡོངས་ཀྱི་ན་བཟའ་ཕུལ་དགོ་ལོ། བལ་མོ་ཁྱོད། བལམོ་བཙུན་ཆུང་ཡོངས་ཀྱི་ན་བཟའ་ཕུལ་མི་སྟེར། བལ་མོ་ང། བལམོ་སེར་པོའི་ཁ་དོག་བསྒྱུར་དགོ་ལོ། བལ་མོ་ཁྱོད། བལམོ་སེར་པོའི་ཁ་དོག་བསྒྱུར་མི་སྟེར། བལ་མོ་ང་། བལམོ་མཚན་ལྡན་བླ་མའི་ན་བཟའ་ཕུལ་དགོ་ལོ། བལ་མོ་ཁྱོད། བལམོ་མཚན་ལྡན་བླ་མའི་ན་བཟའ་ཕུལ་མི་སྟེར།། །། བུམོ་མྱང་སྟོད་འོག་གི་སྣང་ས། ༉ སྭཽ་ཡ་ལ། བུམོ་མྱང་སྟོད་འོག་གི་སྣང་ས་མ།། སྣང་ས་སྐྱེས་ཡུལ་གཅིག་དང་འགྲོ་ཡུལ་གཉིས།། སྭཽ་ཡ་ལ། སྣང་ས་སྐྱེས་ཡུལ་ཉང་སྟོད་འོག་ཁར་ཡིན།། སྣང་ས་འགྲོ་ཡུལ་རི་ནང་སྤང་ལུ་ཡིན།། སྭཽ་ཡ་ལ།དགོན་ལ་ཡར་ལུང་བྲག་གི་དགོན་པ་ལུ།། བླ་མ་ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་བཞུགས་ནས་འདུག། སྭཽ་ཡ་ལ། སྒོ་མོ་ཤར་སྒོ་ཕྱེ་བའི་ནང་ཤེད་ན།། བླ་མ་ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་ཆོས་གནང་དེས།། སྭཽ་ཡ་ལ། པུས་མོ་ཤྭ་བའི་རྭ་བཅུ་ས་ལ་བཙུགས།། ལག་བཅུ་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་ཐལ་མོ་སྦྱར།། སྭཽ་ཡ་ལ། བུ་མོའི་ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་བླ་མར་ཕུལ།། བུ་མོར་དམ་པའི་ཆོས་ཤིག་བླམ་ལས་ཞུ།། །། བོད་ཁམས་ཡུལ་ལས་ཐོན་པའི། ༉ བོད་ཁམས་ཡུལ་ལས་ཐོན་པའི།། བུམ་པ་གསེར་ཤོག་དངུལ་ཤོག། ས་ལ་ལ་ཏ་སི་ལི་ལི།། གནས་ལ་བཟང་སོང་བསྐོར་བ་ལན་གསུམ་རྒྱབ།། རྒྱ་ཡི་དར་དང་གོས་ཆེན།། བུམ་པའི་ན་བཟའ་ཕུལ་ཤོག། ས་ལ་ལ་ཏ་སི་ལི་ལི།། གནས་ལ་བཟང་སོང་བསྐོར་བ་ལན་གསུམ་རྒྱབ།། རྒྱ་ཡི་རྨ་བྱ་མདོངས་སྒྲོ།། བུམ་པའི་ཁ་རྒྱན་བཀལ་ཤོག། ས་ལ་ལ་ཏ་སི་ལི་ལི།། གནས་ལ་བཟང་སོང་བསྐོར་བ་ལན་གསུམ་རྒྱབ།། བོད་ཀྱི་དྲི་བཟང་བུར།། བུམ་པའི་ནང་ལ་བླུགས་ཤོག།། ས་ལ་ལ་ཏ་སི་ལི་ལི།། གནས་ལ་བཟང་སོང་བསྐོར་བ་ལན་གསུམ་རྒྱབ།། རང་དང་འཆམ་རེ་འཆམ་ཚེ།། ཁྲུས་ཆུ་བཞེས་པ་བྱོན་ཤོག། ས་ལ་ལ་ཏ་སི་ལི་ལི།། གནས་ལ་བཟང་སོང་བསྐོར་བ་ལན་གསུམ་རྒྱབ།། ཚེ་དབང་བུམ་པའི་ན་བཟའ།། ལེགས་པའི་བཀྲིས་ཁ་དར།། ས་ལ་ལ་ཏ་སི་ལི་ལི།། གནས་ལ་བཟང་སོང་བསྐོར་བ་ལན་གསུམ་རྒྱབ།། ཚེ་དབང་བུམ་པའི་བུམ་རྫས།། ཁ་ཆེ་བོད་ཀྱི་དྲི་བཟང་།། ས་ལ་ལ་ཏ་སི་ལི་ལི།། གནས་ལ་བཟང་སོང་བསྐོར་བ་ལན་གསུམ་རྒྱབ།། ཚེ་དབང་བུམ་པའི་བུམ་ཆུང་།། ཆུ་ཆེན་གཡས་རི་གཙང་ཆུ།། ས་ལ་ལ་ཏ་སི་ལི་ལི།། གནས་ལ་བཟང་སོང་བསྐོར་བ་ལན་གསུམ་རྒྱབ།། རང་དང་འཆམས་རིགས་འཆམས་ཚད།། ཁྲུས་ཆུ་བཞེས་པར་བྱོན་ཤོག། །། བྱ་འདི་ཁྲུང་ཁྲུང་དཀར་མོ། ༉ བྱ་འདི་ཁྲུང་ཁྲུང་དཀར་མོ།། མི་དམངས་ཀྱི་ཨ་རོགས།། གཤོག་རྩལ་ང་ལ་གཡར་དང་།། བྱང་ཆུབ་ཤིང་གི་པ་ཏྲ།། ཐག་རིང་རྒྱང་ལ་མི་འགྲོ།། མི་དམངས་ཀྱི་ཨ་རོགས།། ལི་ཐང་བསྐོར་ནས་ལོག་ཡོང་།། བྱང་ཆུབ་ཤིང་གི་པ་ཏྲ།། སྤང་གི་ལྷ་བྱ་གོང་མོ།། མི་དམངས་ཀྱི་ཨ་རོགས།། ཕ་ཡུལ་མིན་འདུག་མ་གསུངས།། བྱང་ཆུབ་ཤིང་གི་པ་ཏྲ།། རི་མགོ་མཐོ་རེ་མཐོ་ཚད།། མི་དམང་གི་ཨ་རོགས།། ལྷ་བྱ་གོང་མའི་ཕ་ཡུལ།། བྱང་ཆུབ་ཤིང་གི་པ་ཏྲ།། །། བྱ་མོ་གསེར་ལས་བུ་ཁྲི། ༉ བྱ་མོ་གསེར་ལས་བུ་ཁྲི་གནམ་ལ་ལྡིང་།། ལྷ་ཡི་དབང་པོ་བརྒྱ་བྱིན་མ་མཇལ་བར།། བྱ་མོ་རང་ཡུལ་ཕྱོགས་སུ་ལོག་མི་འགྲོ།། ཤོག་སྒྲོ་གཡས་པ་ལྡིང་ཤོག་གསེར་གྱི་བྱ།། གཤོག་སྒྲོ་གཡོན་པ་ལྡིང་ཤོག་དངུལ་གྱི་བྱ།། གཡས་གཡོན་མེད་པ་ལྡིང་ཤོག་དུང་གི་བྱ།། བྱ་མོ་དངུལ་ལས་བུ་ཁྲིད་བར་ལ་ལྡིང་།། བཙན་རྒྱལ་ཡ་བ་སྤུན་བདུན་མ་མཇལ་བར།། བྱ་མོ་རང་ཡུལ་ཕྱོགས་སུ་ལོག་མི་འགྲོ།། གཤོག་སྒྲོ་གཡས་པ་ལྡིང་ཤོག་གསེར་གྱི་བྱ།། གཤོག་སྒྲོ་གཡོན་པ་ལྡིང་ཤོག་དངུལ་གྱི་བྱ།། གཡས་གཡོན་མེད་པ་ལྡིང་ཤོག་དུང་གི་བྱ།། བྱ་མོ་དུང་ལས་བུ་ཁྲི་ས་ལ་ཆགས།། ཀླུ་ཡི་གཙུག་ན་རིན་ཆེན་མ་མཇལ་བར།། བྱ་མོ་རང་ཡུལ་ཕྱོགས་སུ་ལོག་མི་འགྲོ།། གཤོག་སྒྲོ་གཡས་པ་ལྡིང་ཤོག་གསེར་གྱི་བྱ།། གཤོག་སྒྲོ་གཡོན་པ་ལྡིང་ཤོག་དངུལ་གྱི་བྱ།། གཡས་གཡོན་མེད་པ་ལྡིང་ཤོག་དུང་གི་བྱ།། །། བྱོན་པ་ལེགས་སོ་ལེགས་སོ། ༉ བྱོན་པ་ལེགས་སོ་ལེགས་སོ།། ཤར་ཕྱོགས་རི་བོའི་རྩེ་ནས།། དཀར་གསལ་ཉི་ཟླ་གཉིས་ཀྱིས།། གླིང་བཞི་སྐྱོང་བ་ལེགས་སོ།། བྱོན་པ་ལེགས་སོ་ལེགས་སོ།། སུམ་རྩེན་ལྷ་ཡི་གླིང་ནས།། བརྒྱ་བྱིན་ལྷ་ཡི་སྲས་པོས།། རྣམ་ཀུན་གཟིགས་པ་ལེགས་སོ།། བྱོན་པ་ལེགས་སོ་ལེགས་སོ།། བྱང་ཕྱོགས་ལྕང་ལོ་ཅན་ནས།། རྣམ་སྲས་ནོར་ལྷའི་རྒྱལ་པོས།། དངོས་གྲུབ་གནང་བ་ལེགས་སོ།། བྱོན་པ་ལེགས་སོ་ལེགས་སོ།། ཡིད་བཞིན་ནོར་བུའི་གླིང་ནས།། དེད་དཔོན་ནོར་བུ་བཟང་པོས།། འདོད་དགུ་རྙེད་པ་ལེགས་སོ།། བྱོན་པ་ལེགས་སོ་ལེགས་སོ།། འོག་མིན་ཆོས་སྐུའི་ཞིང་ནས།། ཕ་གཅིག་དྲིན་ཅན་བླ་མས།། དུས་རྒྱུན་བརྩེ་བ་ལེགས་སོ།། བྱོན་པ་ལེགས་སོ་ལེགས་སོ།། འབྲུག་ཡུལ་སྐྱིད་པའི་ལྗོངས་སུ།། མི་དབང་མངའ་བདག་རྒྱལ་པོས།། ཆོས་སྲིད་སྐྱོང་བ་ལེགས་སོ།། བྱོན་པ་ལེགས་སོ་ལེགས་སོ།། སྐུ་མགྲོན་ལྷན་རྒྱས་ཚོགས་རྣམས།། ཐུགས་དགོངས་སྤྲོ་བའི་ངང་ནས།། ལྟད་མོ་གཟིགས་པ་ལེགས་སོ།། །། བྱོན་པ་ལེགས་སོ་ལེགས་སོ་ལེགས་སོ། ༉ བྱོན་པ་ལེགས་སོ་ལེགས་སོ་ལེགས་སོ།། སྨན་ལྗོངས་ཆོས་ཀྱི་ཞིང་འདིར།། དགའ་སྐྱིད་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི།། རྟེན་འབྲེལ་སྔར་ལས་རྒྱས་སོང་།། སྐུ་མགྲོན་ལྷན་རྒྱས་བྱོན་པ་ལེགས་སོ།། སྐུ་མགྲོན་ལྷན་རྒྱས་བྱོན་པ་ལེགས་སོ།། བྱོན་པ་ལེགས་སོ་ལེགས་སོ་ལེགས་སོ།། སྨན་ལྗོངས་འབྲུག་པའི་རྒྱལ་ཁབ།། ལུས་སེམས་སྐྱིད་པའི་ངང་ནས།། དགའ་བདེའི་དཔལ་ལ་སྤྱོད་ཤོག། སྐུ་མགྲོན་ལྷན་རྒྱས་བྱོན་པ་ལེགས་སོ།། སྐུ་མགྲོན་ལྷན་རྒྱས་བྱོན་པ་ལེགས་སོ།། བྱོན་པ་ལེགས་སོ་ལེགས་སོ་ལེགས་སོ།། འབྲུག་ཡུལ་པདྨའི་ལྡུམ་རར།། སྐལ་བཟང་མངའ་འབངས་ཡོངས་ཀྱི།། དགའ་སྐྱིད་པདྨ་རྒྱས་སོང་།། སྐུ་མགྲོན་ལྷན་རྒྱས་བྱོན་པ་ལེགས་སོ།། སྐུ་མགྲོན་ལྷན་རྒྱས་བྱོན་པ་ལེགས་སོ།། བྱོན་པ་ལེགས་སོ་ལེགས་སོ་ལེགས་སོ།། དགའ་བའི་གླུ་དབྱངས་ལེན་ས།། སྐྱིད་པའི་བྲོ་གར་འཁྲབ་ས།། དགའ་སྐྱིད་གླུ་དབྱངས་ལེན་སོང་།། སྐུ་མགྲོན་ལྷན་རྒྱས་བྱོན་པ་ལེགས་སོ།། སྐུ་མགྲོན་ལྷན་རྒྱས་བྱོན་པ་ལེགས་སོ།། བྱོན་པ་ལེགས་སོ་ལེགས་སོ་ལེགས་སོ།། ཁ་བཞི་འབྲུག་གི་ཡུལ་དུ།། མངའ་བདག་ཆོས་རྒྱལ་རིམ་བྱོན།། ཐུགས་བརྩེས་གཟིགས་པ་ལེགས་སོ།། སྐུ་མགྲོན་ལྷན་རྒྱས་བྱོན་པ་ལེགས་སོ།། སྐུ་མགྲོན་ལྷན་རྒྱས་བྱོན་པ་ལེགས་སོ།། །། བྲག་འདི་རྡོ་རྗེ་བྲག་ལ། ༉ བྲག་འདི་རྡོ་རྗེ་བྲག་ལ།། ལྷ་ཤིང་ཤུག་པོ་འཁྲུངས་ཡོད།། ཚེ་རིང་མཚོ་མོ་གསུང་ལ་ཡང་ཅིག་རུ་རུ།། བྱང་ཆུབ་ཤིང་གི་ལོ་མ།། སོ་ཡ་ལ།། རྩེ་མོ་ལྷ་ཤིང་ཤུག་པོ་འཁྲུངས་ཡོད།། ལྷ་ཤིང་ཤུག་པོའི་རྩེ་ལ།། ཁུ་བྱུག་སྔོན་མོ་ཆགས་ཡོད།། ཚེ་རིང་མཚོ་མོ་གསུང་ལ་ཡང་ཅིག་རུ་རུ།། བྱང་ཆུབ་ཤིང་གི་ལོ་མ།། སོ་ཡ་ལ།། རྩེ་མོ་ལྷ་ཤིང་ཤུག་པ་འཁྲུངས་ཡོད། གསེར་གྱི་བུམ་པའི་ཁ་རྒྱན།། གསེར་གྱི་མེ་ཏོག་འཁྲུངས་ཡོད།། ཚེ་རིང་མཚོ་མོ་གསུང་ལ་ཡང་ཅིག་རུ་རུ།། བྱང་ཆུབ་ཤིང་གི་ལོ་མ།། སོ་ཡ་ལ།། རྩེ་མོ་ལྷ་ཤིང་ཤུག་པོ་འཁྲུངས་ཡོད།། བྲག་རི་མཐོན་པོར་གནས་པའི། ༉ བྲག་རི་མཐོན་པོར་གནས་པའི།། བྱ་རྒྱལ་ཐང་དཀར་རྒོད་པོ།། ནམ་འཕང་བསྐྱོད་དང་མི་བསྐྱོད།། གཤོག་པ་ཁོ་ལ་དྲིས་ཤོག། མཐོ་རིས་བདེ་བའི་ཡུལ་དང་།། ངན་སོང་སྡུག་བསྔལ་གནས་གཉིས།། གང་དུ་གཏོང་བར་འདོད་པ།། ལས་འབྲས་ཁོ་ལ་དྲིས་ཤོག། ཕྱི་མ་ཟས་གོས་ལ་སོགས།། ལོངས་སྤྱོད་ངང་གིས་འདུ་ཞིང་།། བདེ་སྐྱིད་འདོད་དང་མི་འདོད།། སྦྱིན་པ་ཁོ་ལ་དྲིས་ཤོག། བཀྲེས་སྐོམ་མེ་ལྟར་འབར་བའི།། དབུལ་ཞིང་འཕོངས་པའི་སྡུག་བསྔལ།། འབྱུང་བར་འདོད་དང་མི་འདོད།། སེར་སྣ་ཁོ་ལ་དྲིས་ཤོག། མ་དག་སྒྲིབ་གཉིས་སྦྱང་ནས།། དག་པ་སྐུ་གཉིས་ཟུང་འཇུག། ཐོབ་པར་འདོད་དང་མི་འདོད།། ཚོགས་གཉིས་ཁོ་ལ་དྲིས་ཤོག། །། བླ་མ་ཨྱོན་གུ་རུའི་ལུང་བསྟན་བཞིན། ༉ བླ་མ་ཨྱོན་གུ་རུའི་ལུང་བསྟན་བཞིན།། རི་བོ་གླང་ཆེན་འགྱིང་འདྲའི་སྣ་སྟེང་ན།། སྐྱེས་བུ་རྣམ་རྒྱལ་ཞེས་བྱའི་མཚན་ཅན་གྱིས།། ལྷ་ཡི་ཞིང་བཀོད་སྤུངས་ཐང་རྫོང་དེ་བཞེངས།། རྒྱལ་ཁབ་རང་དབང་ཐོབ་པའི་རྟགས་མཚན་ལུ།། ཕོ་ཆུ་ལྷ་དར་གཡས་བསྐོར་རྐྱབ་ས་དང་།། མོ་ཆུ་གཡུ་མཚོ་གཡོན་བསྐོར་རྐྱབ་ས་ལུ།། སྐྱིད་ཉམས་ཆེ་བའི་སྤུངས་ཐང་རྫོང་དེ་བཞེངས།། ལུགས་གཉིས་བསྟན་པའི་བདག་པོ་ཞབས་དྲུང་གིས།། སྙན་གྲགས་ཕྱོགས་བཞིར་ཁྱབ་པའི་རྟེན་འབྲེལ་དང་།། མངའ་འབངས་ཡོངས་ལ་དད་མོས་བསྐྱེད་ཐབས་ལུ།། ཐུགས་བརྩེ་ཆེན་པོས་ངང་ལས་རྫོང་དེ་བཞེངས།། ཆབ་སྲིད་འཁོར་ལོ་སྒྱུར་བའི་ཞབས་དྲུང་གིས།། ལྷ་དབང་ལྷ་མིན་གཡུལ་ལས་རྒྱལ་བ་བཞིན།། ཕྱི་ནང་གསང་གསུམ་དགྲ་བོ་མ་ལུས་པ།། མིང་མེད་བཅོམ་ནས་བསྟན་པའི་རྒྱལ་མཚན་བཙུགས།། །། དབྱར་གསུམ་སྤང་གི་ལོགས་ལ། ༉ དབྱར་གསུམ་སྤང་གི་ལོགས་ལ།། མེ་ཏོག་མཛེས་པའི་ལང་ཚོ།། དགུན་གསུམ་བ་མོས་འཕྲོག་དུས།། སྙིང་པོ་གང་ཡང་མིན་འདུག། དེ་ལ་ཆགས་པའི་སྦྲང་བུ།། སྦྲང་རྩི་རང་གིས་བསགས་པ།། ལོངས་སུ་གཞན་གྱིས་སྤྱོད་ཚེ།། འགྱོད་ཀྱང་ཕན་པ་མི་འདུག། ན་ཆུང་ཡིད་འོང་མཛེས་མའི།། ལང་ཚོ་རིམ་གྱིས་ཡོལ་ནས།། མི་སྡུག་རྒན་མོར་གྱུར་ཚེ།། སྙིང་པོགང་ཡང་མི་འདུག། དེ་ལ་ཆགས་པའི་ཕོ་གཞོན།། རང་གི་ལུས་ཀྱང་འབོར་ནས།། འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་འགྲོ་དུས།། འགྱོད་ཀྱང་ཕན་པ་མི་འདུག། མེ་ཏོག་བཀྲག་མདངས་ཆེ་ཡང་།། བ་མོའི་གྲང་རེག་མི་ཐུབ།། ན་ཆུང་གཟུགས་བྱད་ལེགས་ཀྱང་།། འཆི་བདག་བདུད་པོར་མི་ཐུབ།། འཇིག་རྟེན་འཁོར་བའི་བདེ་སྐྱིད།། མདང་གི་རྨི་ལམ་འདྲ་སོང།། རྨི་ལམ་བདེན་པར་བཟུང་ནས།། ཕན་པའི་ཆ་ཞིག་ཡོད་དམ།། རང་སྣང་འཁྲུལ་པར་མ་ཤེས།། བྱས་ཚད་སྡུག་བསྔལ་ཕུང་པོ།། འཁོར་བའི་རང་བཞིན་ཤེས་ན།། བདེ་བ་ཆེན་པོ་ལགས་སོ།། །། འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་དགའ་བའི་ཞིང་ཁམས་ནང་། ༉ འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་དགའ་བའི་ཞིང་ཁམས་ནང་།། མགོན་བླ་མེད་ཨོ་རྒྱན་པདྨ་བྱོན།། ཆོས་གསང་སྔགས་བསྟན་པ་ཕྱོགས་མཐར་སྤེལ།། དཔལ་ཟངས་མདོག་དཔལ་རིར་བྱིན་གྱིས་རློབས།། འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་སྦས་ཡུལ་སྐྱིད་པའི་ཞིང་།། ཕ་དྲིན་ཅན་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་བྱོན།། དཔལ་ཆོས་སྲིད་ལུགས་གཉིས་རྒྱལ་མཚན་བཙུགས།། རང་དབང་གི་རྒྱལ་དར་ཕྱོགས་བརྒྱར་བསྒྲེངས།། འབྲུག་མངའ་བདག་རྒྱལ་པོ་རིན་པོ་ཆེ།། སྐུ་འགྱུར་མེད་ཞབས་པད་བསྐལ་བརྒྱར་བརྟན།། མཐུན་ལམ་གྱི་དར་དཀར་བརྐྱང་བཞིན་དུ།། ཆབ་སྲིད་དང་སངས་རྒྱས་བསྟན་པ་སྤེལ།། འབྲུག་མི་སེར་ཡོངས་ཀྱི་ཁ་རྗེ་བཟང་།། བདེ་སྐྱིད་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་གོང་ལས་འཕེལ།། ལྷག་བསམ་གྱི་མེ་ཏོག་འདབ་བརྒྱ་བཞད།། དཔལ་འབྲུག་པ་དར་ཞིང་རྒྱས་པར་ཤོག། །། འབྲུག་པའི་གདུང་བརྒྱུད་རྒྱལ་སྲས་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་ལ། ༉ འབྲུག་པའི་གདུང་བརྒྱུད་རྒྱལ་སྲས་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ།། ཙཱ་རི་གཡས་ལས་བསྐོར་ཞིང།། ཨ་ཞེ་ཉི་ཟླ་དང་མཇལ།། ཙཱ་རི་གཡོན་ལས་བསྐོར་ཞིང་།། ཨ་ཞེ་སྣང་ས་དང་མཇལ།། དེ་བཞིན་སྤུངས་ཐང་བདེ་ཆེན།། ཕོ་ཆུ་གཡས་ལས་བསྐོར།། དེ་བཞིན་སྤུངས་ཐང་བདེ་ཆེན།། མོ་ཆུ་གཡོན་ལས་བསྐོར།། ཕོ་ཆུ་མོ་ཆུ་བར་ན་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་རང་བཞུགས།། བཀྲིས་སྒོ་མང་རྒྱལ་བའི་ཞིང་ཁམས་འདྲ།། འབྲུག་པའི་ཞིང་ཁམས་བསྐོར་བ་རྟེན་འབྲེལ་བཟང་པོ་རང་ཞུ།། །། འབྲུག་པའི་སྤུངས་ཐང་བདེ་ཆེན། ༉ འབྲུག་པའི་སྤུངས་ཐང་བདེ་ཆེན།། བཀྲིས་སྒོ་མང་འདྲ་དོ།། སྭཽ་ཡ། རྨ་བྱ་སྤུ་རིས་ལེགས་པའི་ཆགས་པ་ལ་ཅིག་འདྲ་སོང་།། མཐོ་བ་གསེར་ཏོག་བཀལ་ས།། དམའ་བ་འགྱམ་གཞི་བཙུགས་ས།། སྭཽ་ཡ། རྨ་བྱ་སྤུ་རིས་ལེགས་པའི་ཆགས་པ་ལ་ཅིག་འདྲ་སོང་།། འབྲུག་པའི་ཐང་བཟོ་སྒོ་ཅུང་།། དངུལ་དཀར་མེ་ལོང་འདྲ་དོ།། སྭཽ་ཡ། རྨ་བྱ་སྤུ་རིས་ལེགས་པའི་ཆགས་པ་ལ་ཅིག་འདྲ་སོང་།། འབྲུག་པའི་སྤུངས་ཐང་ཟམ་ལྕགས།། གསེར་ཟམ་དངུལ་ཟམ་འདྲ་དོ།། འབྲུག་པའི་དར་འཕྱར་ལམ་འདི།། དར་ལམ་དཀར་ཅུང་འདྲ་དོ།། སྭཽ་ཡ། རྨ་བྱ་སྤུ་རིས་ལེགས་པའི་ཆགས་པ་ལ་ཅིག་འདྲ་སོང་།། །། འབྲུག་གཞུང་འདི་ནང་དགའ་མི་དགའ། ༉ འབྲུག་གཞུང་འདི་ནང་དགའ་མི་དགའ།། འབྲུག་གཞུང་འདི་ནང་སྐྱིད་མི་སྐྱིད།། ཕུན་སུམ་ཚོགས་ཏེ་དགའ་བའི་ཉིམ་ཤར་ཡོད།། འབྲུག་ལུ་སྐྱེས་པའི་མི་སེར་ཚུ།། དགའ་བ་ཡོད་ལ་སྐྱིད་པ་ཡོད།། དཀོན་མཆོག་གསུམ་གྱི་ཐུགས་རྗེ་སྨོན་ལམ་ལས།། ཆུང་ཚེ་ཕ་མས་གསོ་སྟེ་གིས།། སྦོམ་ཚེ་ཡོན་ཏན་ཐོབ་སྟེ་ཡོད།། ཡོན་ཏན་ཐོབ་པ་སློབ་དཔོན་བཀྲིན་ཆེ།། ང་བཅས་བུཚ་དང་བུ་མོ་ཚུ།། སེམས་ལུ་སྡུག་བསྔལ་མེད་པར་ཡོད།། མི་དབང་མངའ་བདག་རྒྱལ་པོའི་སྐུ་དྲིན་ལས།། །། འབྲུག་ཡུལ་སྐྱིད་པའི་ལུང་པ། ༉ འབྲུག་གཡུས་སྐྱིད་པའི་ལུང་པ་ལུ།། ཕྱི་དགྲ་འཐབ་རྩོད་མེད་པ་དགའ།། གཞུང་དང་མི་སེར་མཐུན་འབྲེལ་འདི།། མི་ལུས་དར་གྱི་མདུད་ཕོད་ཨིན།། གཡུས་འདི་ནང་འཁྱམས་པའི།། འབྲུག་གཞུང་གི་མི་སེར། །རྒྱལ་ཁབ་འདི་ནང་ སེམས་སྐྱིད་མི་སྐྱིད།། མཐའ་འཁོར་གངས་རི་དཀར་པོས་བསྐོར།། ནང་ན་ལྷ་ཆོས་དར་ཏེ་ཡོད།། འབངས་རྣམས་བདེ་བར་འཚོ་མི་འདི།། ལྷ་ཆོས་གྲུབ་པའི་བྱིན་རླབས་ཨིན།། ལུས་མི་ལུས་རིན་ཆེན།། ཐུགས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ།། འབྲུགས་གཡུས་འདི་ནང་འཁྱམས་དགའ་མི་དགའ།། གདུང་བརྒྱུད་ལྷ་ལས་མཆེད་འོང་མི།། ཆོས་རྒྱལ་མངའ་བདག་རིན་པོ་ཆེ།། མི་སེར་བྱམས་པས་སྐྱོངས་ཐབས་ལུ།། འགྲན་ཟླ་མེད་པའི་ཐུགས་རིག་ཡོད།། དཔལ་འབྲུག་གི་རྒྱལ་པོ།། སྐུ་འགྱུར་མེད་བཞུགས་ཡོད།། ང་བཅས་མི་སེར་སྐལཝ་ལྡན་མི་ལྡན།། གོང་མ་བླམ་དང་དཔོན་ཁག་ཡོད།། འོག་མ་མི་སེར་ཉམ་ཆུང་ཚུ།། རང་མགོ་རང་འདྲོངས་སྡོད་ནི་ལུ།། བརྩོན་ཤུགས་གང་དྲག་སྐྱེད་དོ་ས།། མི་ཆེ་ཆུང་མེད་པ།།དུས་གོ་སྐབས་བཟང་པོ།། དབང་ཆ་འདྲ་མཉམ་ཐོབ་སྤྲོ་མི་སྤྲོ།། ནུས་སྟོབས་ཅན་གི་རྩ་སུམ་ལྷ།། དགྲ་སྡེ་སྲུང་བའི་བདག་པོར་བཞུགས།། བར་ལས་ཁས་བླངས་མཛད་ཞིནམ་ལས།། འབྲུག་མི་ཡོངས་ཀྱི་སྐྱབས་མགོན་ཨིན།། གནམ་ཉིན་མཚན་མེད་པ།། གསོལཝ་ཡང་ཡང་བཏབ་དོ།། འགྱུར་བ་མེད་པའི་སྐྱབས་བཟང་མི་བཟང་།། །། མི་མང་དགའ་བའི་འབྱུང་གནས། ༉ མི་མང་དགའ་བའི་འབྱུང་གནས།། འབྲུག་གཡུས་གཞོན་ནུ་ཚོགས་རྣམས།། སྐལ་བཟང་ཉི་མ་འདི་རིང་།། གསར་དུ་འཁྲུངས་པ་ལེགས་སོ།། བཀྲིས་རྒྱས་པའི་གསལ་བཤད།། རྒྱལ་ཁབ་མཐའ་གྲུ་ཀུན་ལ།། ལྷ་ཡི་ཆོས་རྔ་སྒྲོག་བཞིན།། ཡོངས་སུ་ཁྱབ་པ་དགའ་སོང་།། འབྲུག་གཡུས་གཞོན་ནུ་ཚོགས་པ།། རྒྱལ་ཁབ་འདི་ཡི་རྒྱན་ཆ།། བསྐལ་པ་བརྒྱ་ཡི་བར་ཡང་།། མི་ཉམས་བརྟན་པར་ཤོག་ཅིག། ན་གཞོན་ཕོ་མོ་ཚོགས་ཀྱིས།། བློ་གྲོས་ནོར་གྱི་བང་མཛོད།། གཞོན་ནུ་ཚོགས་པའི་དཔལ་དུ།། ཡོངས་སུ་སྤྱོད་པར་ཤོག་ཅིག། །། སྨན་ལྗོངས་མངའ་འབངས་ཡོངས་ཀྱི། ༉ སྨན་ལྗོངས་མངའ་འབངས་ཡོངས་ཀྱི་ལྷ་སྐལ་ལུ།། རིགས་བཟང་ལྷ་ཡི་གདུང་སྲས་མི་དབང་མཆོག། འབྲུག་མི་ཡོངས་ཀྱི་ཁ་རྗེ་བསོད་ནམས་ལས།། ནང་གི་ནོར་བུ་མི་དབང་འཁྲུངས་ཏེ་ཡོད།། དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་ཆབ་སྲིད་དགུང་ལས་མཐོ།། མི་དབང་སྐུ་ཚེ་ཞབས་པད་བརྟན་པར་ཤོག། མི་དབང་མཁྱེན་བརྒྱའི་ཐུགས་ཀྱི་ནམ་མཁའ་ལས་།། བརྩེ་བའི་ཕྲིན་ལས་རྣམ་བཞིའི་ཉི་འོད་ཀྱིས།། ཕུན་ཚོགས་སྡེ་བཞིའི་མེ་ཏོག་རབ་རྒྱས་ནས།། རྒྱལ་ཁབ་རང་བཙན་འགྱུར་མེད་ཡུན་དུ་བརྟན།། དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་ཆབ་སྲིད་དགུང་ལས་མཐོ།། མི་དབང་སྐུ་ཚེ་ཞབས་པད་བརྟན་པར་ཤོག། མི་དབང་ཆོས་རྒྱལ་ཐུགས་ཀྱི་དགོངས་གཏེར་ལས།། རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་དང་ལྡན་ཐབས་ལུ།། རྒྱལ་ཁབ་གཅིག་དང་མི་སེར་གཅིག་ལུ་བཟོ།། རྒྱལ་བརྒྱུད་ཅན་གྱི་དམང་གཙོའི་སྲིད་གཞུངབཙུགས།། དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་ཆབ་སྲིད་དགུང་ལས་མཐོ།། མི་དབང་སྐུ་ཚེ་ཞབས་པད་བརྟན་པར་ཤོག། རྒྱལ་བརྒྱུད་ཡིད་བཞིན་ནོར་བུའི་ཆབ་འོག་ལས།། དམངས་གཙོའི་རིང་ལུགས་བཟང་པོའི་དཔལ་ཡོན་གྱིས།། རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་འཛོམས་ལེགས་གྲུབ་ནས།། མངའ་ཞབས་བདེ་སྐྱིད་ཡར་ངོའི་ཟླ་བཞིན་འཕེལ།། དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་ཆབ་སྲིད་དགུང་ལས་མཐོ།། མི་དབང་སྐུ་ཚེ་ཞབས་པད་བརྟན་པར་ཤོག། །། སྨན་ལྗོངས་ཆོས་ཀྱི་ཞིང་འདིར། ༡ པ། ༉ སྨན་ལྗོངས་ཆོས་ཀྱི་ཞིང་འདིར།། ཨོ་རྒྱན་པདྨ་བྱོན་ནས།། སྦས་ཡུལ་བྱིན་གྱིས་བརླབས་པས།། དགའ་སྐྱིད་རྒྱས་པ་ལེགས་སོ།། འབྲུག་ཡུལ་སྐྱིད་པའི་ལྗོངས་སུ།། ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་བྱོན་ནས།། ལུགས་གཉིས་འཁོར་ལོ་བསྒྱུར་བས།། བདེ་སྐྱིད་རྒྱས་པ་ལེགས་སོ།། ཙན་དན་བཀོད་པའི་ཞིང་ན།། མི་དབང་རིམ་པར་བྱོན་ནས།། ཆོས་སྲིད་གོང་དུ་སྤེལ་བས།། རང་བཙན་བརྟན་པ་ལེགས་སོ།། ཁ་བཞི་འབྲུག་གི་ཡུལ་དུ།། སློབ་དཔོན་མཁས་མཆོག་བྱོན་ནས།། ཕྱི་ནང་ཡོན་ཏན་རྒྱས་པས།། ཤེས་རིག་འཕེལ་བ་ལེགས་སོ།། དཔལ་དང་ལྡན་པའི་ཡུལ་དུ།། དྲིན་ཅན་ཕ་མ་བྱོན་ནས།། བྱམས་བརྩེ་ལྷག་པར་རྒྱས་ནས།། བུ་ཆུང་སྐྱིད་པ་ལེགས་སོ།། ན་གཞོན་བུ་དང་བུ་མོས།། དགའ་བའི་གླུ་ཞིག་ལེན་ཡོད།། སྐྱིད་པའི་བྲོ་ཞིག་འཁྲབ་ཡོད།། དགྱེས་པའི་སྤྱན་གྱིས་གཟིགས་ཞུ།། །། སྨན་ལྗོངས་ཆོས་ཀྱི་ཞིང་འདིར། ༢ པ། ༉ སྨན་ལྗོངས་ཆོས་ཀྱི་ཞིང་འདིར།། ཕ་གཅིག་ཨྱོན་པདྨ།། གཙུག་གི་ནོར་བུར་བྱོན་པའི།། སྐྱབས་གནས་ཤིན་ཏུ་ལེགས་སོ།། བསོད་ནམས་དཔལ་ལས་བྱོན་པའི།། གནམ་བསྐོས་ལྷའི་དབང་ཕྱུག། མངའ་བདག་ཆོས་རྒྱལ་ཆེན་པོ།། ཞབས་པད་བརྟན་པ་ལེགས་སོ།། མངོན་མཐོ་ལྷ་ལ་འགྲན་པའི།། རང་དབང་ཐོབ་པའི་རྒྱབ་ཁབ།། མི་མཐུན་ཕྱོགས་ལས་རྒྱལ་ནས།། བདེ་ཞིང་སྐྱིད་པ་ལེགས་སོ།། སྔོ་ལྗང་ཤིང་ལོའི་ཚལ་གྱི།། ཡིད་འོང་ཁྱུ་བྱུག་སྔོན་མོ།། མགྲིན་གླུ་ལོས་ཀྱང་སྙན་པ།། སྙན་གྲགས་ཁྱབ་པ་ལེགས་སོ།། གནམ་བསྐོས་བློ་དང་ལྡན་པའི།། བློ་གསལ་གཞོན་ནུ་ཕོ་མོ།། སྐྱིད་པའི་རང་གནས་བྱོན་སྟེ།། བཀྲིས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་ཤོག། །། སྨན་ལྗོངས་འབྲུག་གི་རྒྱལ་ཁབ་འདི། ༉ སྨན་ལྗོངས་འབྲུག་གི་རྒྱལ་ཁབ་འདི།། མཐའ་འཁོར་གངས་རིས་བསྐོར་ཞིང་།། གཙང་ཆབ་ཆུ་མོ་འབབ་སྟེ།། ཤིང་དང་མེ་ཏོག་མཛེས་པའི་རྒྱན་ཆ་ཨིན།། མཐའ་འཁོར་བསྲུང་བའི་ཕན་ཡོན་གྱིས།། བསིལ་བའི་རླུང་དང་གྱིབ་མ།། སྨན་དང་རྒྱུ་ནོར་ལོངས་སྤྱོད།། རང་གཞན་མེད་པར་བདེ་སྐྱིད་འབྱུང་ནི་ཡོད།། རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དམིགས་དོན་ཏེ།། འབྲུག་གི་མི་སེར་ཕོ་མོ།། གཙང་མའི་རང་བཞིན་གནས་འདི།། སྲོག་ལས་ལྷག་སྟེ་བདག་འཛིན་འཐབ་དགོཔ་ཨིན།། རང་བཞིན་གནས་སྟངས་ཉེན་སྲུང་ལུ།། ཕྱག་སྙིགས་ག་ལྷོད་མ་བཀོ། ཤིང་དང་མེ་ཏོག་མ་བཅག། དུས་རྒྱུན་གཙང་སྦྲའི་ཐོག་ལས་བཞག་དགོཔ་ཨིན།། ཤིང་རིགས་སྣ་ཚོགས་བཙུགས་ཏེ་གིས།། ས་རུད་ཆུ་རུད་རྐྱེན་ངན།། བཙོག་རླུང་མ་འདྲཝ་བཀག་སྟེ།། སྐྱེ་འགྲོ་དགའ་བའི་དཔལ་ལུ་སྤྱོད་ནི་ཡོད།། མ་བཅོས་གྲུབ་པའི་རང་བཞིན།། དཔག་བསམ་ལྗོན་ཤིང་བཟུམ་སྦེ།། ཟད་མེད་འདོད་དགུའི་ལོངས་སྤྱོད།། རང་ལུ་ཕངས་སེམས་མེད་པར་འཐོབ་ནི་ཡོད།། །། སྨན་ལྗོངས་ཡངས་པའི་གླིང་ལ། ༉ སྨན་ལྗོངས་ཡངས་པའི་གླིང་ལ།། འབྲུག་བཞིན་གྲགས་པ་ཐོབ་པ།། རྒྱལ་ཁབ་བསོད་ནམས་ཆེ་བའི།། ལྷ་རིགས་གོང་མ་ཕེབས་བྱུང་།། ཆོས་རྒྱལ་ཨོ་རྒྱན་དབང་ཕྱུག། ཆོས་སྲིད་རྒྱལ་ཁྲིར་ཕེབས་ཡོད།། ནང་གི་བསྟན་པ་རྒྱས་པ།། འབངས་ཀྱི་བསྐལ་བ་བཟང་སོང་།། ཕ་རྗེས་བུ་ཡིས་འཛིན་པ།། ལྷ་ཡི་གདུང་བརྒྱུད་བཞི་པ།། མངའ་བདག་མི་རྗེ་བཞི་པ།། ཆོས་སྲིད་རྒྱལ་ཁྲིར་ཕེབས་པ།། མཁྱེན་པའི་འོད་སྟོང་འབར་བ།། བསྟན་པའི་ཞབས་ཏོག་བཟང་ཞིང་།། འབངས་རྣམས་བདེ་བར་བཀོད་པ།། རྣམ་བཞིའི་འཕྲིན་ལས་རྒྱས་ཤོག། མངའ་འབངས་འཛོམས་པའི་དྲུང་དུ།། གཞོན་པ་ང་ཚོ་སྤྲོ་བའི།། གླུ་གར་མཆོད་པ་ཕུལ་ན།། དགྱེས་པའི་སྤྱན་གྱིས་གཟིགས་ཤོག། སྨན་ལྗོངས་ཡངས་པའི་གླིང་ལ།། སངས་རྒྱས་བསྟན་པ་དར་ཤོག། མངའ་བདག་ཞབས་པད་བརྟན་ནས།། ཆབ་སྲིད་གོང་དུ་འཕེལ་ཤོག། །། སྨྱུག་མ་སྐྱེས་རིགས་སྐྱེས་ཚད། ༉ སྨྱུག་མ་སྐྱེས་རིགས་སྐྱེས་ཚད།། མ་བཤད་བཤད་པའི་བཤད་ཡོང་ལ།། བཤད་ཡོང་ལ།། གཞོན་པ་རང་ལ།། རྩྭ་རི་བྲག་ལ་མེན་པ།། གཡས་པ་ལོག་ཤོག་གཅིག་གཉིས་གསུམ།། ཡང་བསྐྱར་འདི་ལ་བཤད་པས།། གཞན་ལ་སྐྱེ་ས་མིན་འདུག། གཡོན་པ་ལོག་ཤོག་བཞི་ལྔ་དྲུག། སྨྱུག་མ་བཅད་རིགས་བཅད་ཚད།། མ་བཤད་བཤད་པའི་བཤད་ཡོང་ལ།། བཤད་ཡོང་ལ།། གཞོན་པ་རང་ལ།། གེ་སར་རྒྱལ་པོས་མ་གཏོགས།། གཡས་པ་ལོག་ཤོག་གཅིག་གཉིས་གསུམ།། ཡང་བསྐྱར་འདི་ལ་བཤད་པས།། གཞན་གྱིས་བཅད་ས་མིནའདུག། གཡོན་པ་ལོག་ཤོག་བཞི་ལྔ་དྲུག། སྨྱུག་མ་བསྡམ་རིགས་བསྡམས་ཚད།། མ་བཤད་བཤད་པའི་བཤད་ཡོང་ལ།། བཤད་ཡོང་ལ།། གཞོན་པ་རང་ལ།། དར་སྐུད་སྟོང་སྐུད་མ་གཏོགས།། གཡས་པ་ལོག་ཤོག་གཅིག་གཉིས་གསུམ།། ཡང་བསྐྱར་འདི་ལ་བཤད་པས།། གཞན་གྱིས་བསྡམ་ས་མིན་འདུག། གཡོན་པ་ལོག་ཤོག་བཞི་ལྔ་དྲུག། སྨྱུག་མ་དྲངས་རིགས་དྲངས་ཚད།། མ་བཤད་བཤད་པའི་བཤད་ཡོང་ལ།། བཤད་ཡོང་ལ།། གཞོན་པ་རང་ལ།། བྱང་ཆུབ་ལམ་ལས་མ་གཏོགས།། གཡས་པ་ལོག་ཤོག་གཅིག་གཉིས་གསུམ།། ཡང་བསྐྱར་འདི་ལ་བཤད་པས།། གཞན་གྱིས་དྲངས་ས་མིན་འདུག། གཡོན་པ་ལོག་ཤོག་བཞི་ལྔ་དྲུག། སྨྱུག་མ་བཙོང་རིགས་བཙོང་ཚད།། མ་བཤད་བཤད་པའི་བཤད་ཡོང་ལ།། བཤད་ཡོང་ལ།། གཞོན་པ་རང་ལ།། ལྷ་ས་ཁྲོམ་ལ་མ་གཏོགས།། གཡས་པ་ལོག་ཤོག་གཅིག་གཉིས་གསུམ།། ཡང་བསྐྱར་འདི་ལ་བཤད་པས།། གཞན་ལ་བཙོང་ས་མིན་འདུག། གཡོན་པ་ལོག་ཤོག་བཞི་ལྔ་དྲུག། སྨྱུག་མ་ཉོ་རིགས་ཉོ་ཚད།། མ་བཤད་བཤད་པའི་བཤད་ཡོང་ལ།། བཤད་ཡོང་ལ།། གཞོན་པ་རང་ལ།། སེང་ལྕམ་འབྲུག་མོས་མ་གཏོགས།། གཡས་པ་ལོག་ཤོག་གཅིག་གཉིས་གསུམ།། ཡང་བསྐྱར་འདི་ལ་བཤད་པས།། གཞན་གྱིས་ཉོ་ས་མིན་འདུག། གཡོན་པ་ལོག་ཤོག་བཞི་ལྔ་དྲུག། །། རྩྭ་རི་ཡུལ་སྟོད་ཡུལ་སྨད། ༉ རྩྭ་རི་ཡུལ་སྟོད་ཡུལ་སྨད།། ཤ་བ་ཡིན་ན་དགའ་སོང་།། ཡུལ་སྟོད་རྩྭ་སྣ་འཛོམས་ས།། ཡུལ་སྨད་ཆུ་སྣ་འཛོམས་ས།། གནས་ཅིག་བསྐོར་ཞིག་བསྐོར་ཞིག། གནས་ལ་སྟག་ཚང་དོམ་ཚང་།། གནས་ལ་བསྐོར་བའི་ཆོས་གྲོགས།། ཆོས་གྲོགས་མ་དང་མཁའ་འགྲོ།། དག་པ་ཤེལ་རི་དཀར་ཅུང་།། གླུ་བདུད་རྡོ་རྗེ་ཟིལ་པ།། རྩྭ་རི་མཚོ་ཁ་ནང་ལ།། འཇའ་ཚོན་སྣ་ལྔའི་སྦུག་ལ།། ཨོ་རྒྱན་གུ་རུ་བཞུགས་ཡོད།། །། ཚེ་སྔོན་ལས་ཀྱིས་བསྐོས་ཏེ། ༉ ཚེ་སྔོན་ལས་ཀྱིས་བསྐོས་ཏེ་གིས།། ཚེ་ད་རེས་གཅིག་ཁར་འཛོམས་པ་དགའ།། དུས་ད་རེས་འཛོམས་པའི་སྐུ་མགྲོན་ཚུ།། ཞལ་ཡང་ཡང་མཇལ་བ་བཀྲིན་ཆེ།། ས་འཇིག་རྟེན་འཛམ་གླིང་འདི་ནང་ལུ།། རྟེན་དལ་འབྱོར་མི་ལུས་རིན་ཆེན་ཐོབ།། ཆོས་སངས་རྒྱས་བསྟན་པའི་ཞིང་ཁམས་དང་།། སྐྱེ་བ་མི་ལུས་ཐོབ་པ་སེམས་རེ་དགའ།། ཕྱི་འཛམ་གླིང་ཡོངས་ཀྱིས་གྲགས་པའི་ལྗོངས།། ནང་རྒྱལ་ཁབ་རང་དབང་རང་བཙན་བརྟན།། རང་མི་ལུས་འདི་ན་ཐོབ་ཡོད་མི།། དཔལ་འབྲུག་པའི་རྒྱལ་ཁབ་དགའ་མི་དགའ།། ཕྱི་རྒྱལ་ཁབ་ཀུན་དང་མཐུན་ལམ་མཛད།། ནང་རྒྱལ་ཁབ་དཔལ་འབྱོར་གོང་འཕེལ་གནང་།། འབྲུག་རྒྱལ་པོ་མངའ་བདག་རིན་པོ་ཆེ།། སྐུ་འགྱུར་མེད་བརྟན་ཅིང་བཞུགས་སུ་གསོལ།། །། ཚེ་འདིར་བཀྲིན་ཆེ་བ། ༉ ཚེ་འདིར་བཀྲིན་ཆེ་བའི་བརྩེ་བའི་གྲོགས།། སེམས་ལུས་གཅིག་ཏུ་འདྲེས་ཏེ་ལོ་མང་སོང་།། ད་ལོ་ཡུན་རིང་གཤིབ་པའི་དགའ་སྤྲོ་འདི།། གཤིབ་ཀྱང་བྲལ་བ་མ་གནང་རྩ་གསུམ་ལྷ།། ཚེ་སྟོད་དགའ་སྐྱིད་འཛོམས་པའི་ངང་ལས་ཡང་།། ཚེ་སྨད་འགྱུར་བ་མ་གནང་དཀོན་མཆོག་གསུམ།། བརྩེ་བའི་གྲོགས་དང་དགའ་བའི་སྙིང་གི་བུ།། སྐུ་ལུས་སྙུང་གཞི་མེད་པར་བཞུགས་ཟེར་ན།། རང་ཡང་ས་ཐག་རིང་ལ་མི་འགྲོ་བར།། ཕ་གཡུས་བུམ་ཐང་བསྐོར་ནས་ལོག་ནས་ཡོང་།། གཏན་དུ་བདེ་སྐྱིད་འཛོམས་པའི་དགའ་སྤྲོ་འདི།། ཞལ་ལ་ཡང་ཡང་མཇལ་བའི་སྨོན་ལམ་ཞུ།། །། ཚེ་རིང་ལྕང་མོའི་རྩེ་ལ། ༉ ཚེ་རིང་ལྕང་མོའི་རྩེ་ལ།། བྱིའུ་ཅུང་ཡིན་ན་དགའ་སོང་།། བསམ་བློ་གང་ནས་བཏང་ཡང་།། དམ་པའི་ལྷ་ཆོས་དྲན་སོང་།། ཆུ་ལ་སྐྱོ་རོགས་ཉ་མོ།། བྲག་ལ་སྐྱོ་རོགས་འུག་པ།། ལས་ངན་སྤྲང་པོ་རང་ལ།། སྐྱོ་རོགས་བྱེད་མཁན་མིན་འདུག། ང་རང་གཅིག་ལས་མེད་ན།། ལྷ་ཆོས་གླིང་དུ་འགྲོ་དགོས།། འཁོར་བའི་བུ་ཆུང་བཞག་ནས།། ཆོས་ལ་འགྲོ་ས་མིན་འདུག། ང་རང་གཅིག་ལས་མེད་ན།། པདྨ་བཀོད་དུ་འགྲོ་དགོས།། ཕ་མ་རྒན་རྒས་བཞག་ནས།། ཆོས་ལ་འགྲོ་ས་མིན་འདུག། ས་འདི་མི་ཡུལ་ལུང་པ།། ཉི་མ་ལོ་ལས་རིང་སོང་།། ཉི་མ་རིང་བ་མ་རེད།། ཕ་ཡུལ་ས་ཐག་རིང་སོང་།། སྐྱེ་བ་མི་དང་མཉམ་རུང་།། བསོད་ནམས་མི་དང་མ་མཉམ།། སྐྱེས་པའི་ཕ་ཡུལ་བཞག་ནས།། འཁྱམས་ས་མི་ཡི་ལུང་པ།། ཚེ་སྔོན་ཚོགས་བསགས་མེད་པའི།། ལས་ངན་ཅན་གྱི་སྤྲང་ཆུང་།། ས་འདི་མི་ཡི་ལུང་པར།། འཁོར་བ་འཁྱམས་ནས་ལུས་སོང་།། །། ཚེ་རིང་མོ་ནོར་བུ་ཁྲི་ལ་ཕུལ། ༉ ཚེ་རིང་མོ་ནོར་བུ་ཁྲི་ལ་ཕུལ།། དགུང་གི་དགུང་སངས་མཐོན་པོ།། ཚེ་རིང་མོ་ནོར་བུ་ཁྲི་ལ་ཕུལ།། ཚེ་རིང་མོ་ནོར་བུ་ཁྲི་ལ་ཕུལ་སོང་།། ཚེ་རིང་མོ་ནོར་བུ་ཁྲི་ལ་ཕུལ།། དགུང་དང་ཁྲི་གདུགས་ཉི་མ།། ཚེ་རིང་མོ་ནོར་བུ་ཁྲི་ལ་ཕུལ།། སོ་ཡ་ལ།། ནོར་བུ་ཁྲི་ལ་ཕུལ་སོང་།། ཚེ་རིང་མོ་ནོར་བུ་ཁྲི་ལ་ཕུལ་སོང་།། གངས་ཀྱི་གངས་སྟོད་མཐོན་པོ།། ཚེ་རིང་མོ་ནོར་བུ་ཁྲི་ལ་ཕུལ།། ཚེ་རིང་མོ་ནོར་བུ་ཁྲི་ལ་ཕུལ།། གངས་དང་དར་སེང་དཀར་མོ།། ཚེ་རིང་མོ་ནོར་བུ་ཁྲི་ལ་ཕུལ།། སོ་ཡ་ལ།། ནོར་བུ་ཁྲི་ལ་ཕུལ་སོང་།། ཚེ་རིང་མོ་ནོར་བུ་ཁྲི་ལ་ཕུལ།། སྤང་གི་སྤང་སྟོད་མཐོན་པོ།། ཚེ་རིང་མོ་ནོར་བུ་ཁྲི་ལ་ཕུལ།། ཚེ་རིང་མོ་ནོར་བུ་ཁྲི་ལ་ཕུལ་སོང་།། སྤང་དང་ཤཝ་རྒོད་རྭ་བཅུ།། ཚེ་རིང་མོ་ནོར་བུ་ཁྲི་ལ་ཕུལ།། སོ་ཡ་ལ།། ནོར་བུ་ཁྲི་ལ་ཕུལ་སོང་།། ཚེ་རིང་མོ་ནོར་བུ་ཁྲི་ལ་ཕུལ་སོང་།། མཚོ་གི་མཆོ་སྟོད་མཐོན་པོ།། ཚེ་རིང་མོ་ནོར་བུ་ཁྲི་ལ་ཕུལ།། ཚེ་རིང་མོ་ནོར་བུ་ཁྲི་ལ་ཕུལ་སོང་།། མཚོ་དང་གསེར་མིག་ཉ་མོ།། ཚེ་རིང་མོ་ནོར་བུ་ཁྲི་ལ་ཕུལ།། སོ་ཡ་ལ།། ནོར་བུ་ཁྲི་ལ་ཕུལ་སོང་།། ཚེ་རིང་མོ་ནོར་བུ་ཁྲི་ལ་ཕུལ།། རྫོང་གི་རྫོང་སྟོད་མཐོན་པོ།། ཚེ་རིང་མོ་ནོར་བུ་ཁྲི་ལ་ཕུལ།། ཚེ་རིང་མོ་ནོར་བུ་ཁྲི་ལ་ཕུལ་སོང་།། རྫོང་དང་དབང་ཆེན་དཔོན་པོ།། ཚེ་རིང་མོ་ནོར་བུ་ཁྲི་ལ་ཕུལ།། སོ་ཡ་ལ།། ནོར་བུ་ཁྲི་ལ་ཕུལ་སོང་།། ཚེ་རིང་མོ་ནོར་བུ་ཁྲི་ལ་ཕུལ།། ནགས་ཀྱི་ནགས་སྟོད་མཐོན་པོ།། ཚེ་རིང་མོ་ནོར་བུ་ཁྲི་ལ་ཕུལ།། ཚེ་རིང་མོ་ནོར་བུ་ཁྲི་ལ་ཕུལ་སོང་།། ནགས་དང་སྟག་མོ་རིས་མཛེས།། ཚེ་རིང་མོ་ནོར་བུ་ཁྲི་ལ་ཕུལ།། སོ་ཡ་ལ།། ནོར་བུ་ཁྲི་ལ་ཕུལ་སོང་།། །། ཚེས་ཆེན་བཅོ་ལྔའི་ཟླ་བ། ༉ ཚེས་ཆེན་བཅོ་ལྔའི་ཟླ་བ།། ཤར་རིའི་རྩེ་ནས་ཤར་སོང་།། ཤར་རིའི་རྩེ་ནས་ཤར་ནས།། འགྲོ་བའི་མུན་པ་སེལ་སོང་།། འགྲོ་བའི་མུན་པ་སེལ་ནས།། དགའ་བ་སྐྱིད་པ་འདུག་གོ། དགའ་སྐྱིད་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི།། རྟེན་འབྲེལ་འདི་ལ་བཟང་སོང་།། གསེར་གླིང་གྲུ་བཞིའི་ནང་ལས།། གསེར་གྱི་མེ་ཏོག་ཤར་སོང་།། གསེར་གྱི་མེ་ཏོག་ཤར་ནས།། ཕུལ་ས་བླ་མའི་ཕྱག་ལ།། བླ་མའི་ཕྱག་ལ་ཕུལ་ནས།། ཆོས་ཀྱི་བསྟན་པ་དར་སོང་།། དངུལ་གླིང་གྲུ་བཞི་ནང་ལས།། དངུལ་གྱི་མེ་ཏོག་ཤར་སོང་།། དངུལ་གྱི་མེ་ཏོག་ཤར་ནས།། ཕུལ་ས་རྒྱལ་པོའི་ཕྱག་ལ།། རྒྱལ་པོའི་ཕྱག་ལ་ཕུལ་ནས།། རྒྱལ་སྲིད་བསྟན་པ་དར་སོང་།། དུང་གླིང་གྲུ་བཞིའི་ནང་ལས།། དུང་གི་མེ་ཏོག་ཤར་སོང་།། དུང་གི་མེ་ཏོག་ཤར་ནས།། ཕུལ་ས་ཡབ་ཡུམ་ཕྱག་ལ།། ཡབ་ཡུམ་ཕྱག་ལ་ཕུལ་ནས།། བྱམས་བརྩེ་སྔར་ལས་རྒྱས་སོང་།། ཕ་རིའི་སྤང་གི་ལོག་ལ།། ཧ་ལོའི་མེ་ཏོག་ཤར་སོང་།། ཧ་ལོའི་མེ་ཏོག་ཤར་ནས།། ཕུལ་ས་དགའ་བའི་ཕྱག་ལ།། དགའ་བའི་ཕྱག་ལ་ཕུལ་ནས།། དམ་ཚིག་སྔར་ལས་བརྟན་སོང་།། །། མཚན་ལྡན་ཚོགས་པའི་ཚོགས་ལུགས་བཤད་མི་དགོ། ༉ མཚན་ལྡན་ཚོགས་པའི་ཚོགས་ལུགས་བཤད་མི་དགོ།། མཚན་ལྡན་ཚོགས་པའི་ཚོགས་ལུགས་བཤད་དགོ་ན།། དབུ་ཞྭ་གནམ་ལ་མ་རེག་ཆོས་གོས་སྡོམ་པ་གཅིག། གཤམ་ཐབས་ས་ལ་མ་གཞོལ་རས་གོས་སྡོམ་པ་གཉིས།། ན་བཟའ་བར་ལས་རླུང་དར་འཕྱར་བ་གསུམ་ཟེར་ནས་ཡ།། ཨོ་ལོ་དད་པའི་མཚན་ལྡན།། སངས་རྒྱས་སྟོང་གི་རྣམ་སྤྲུལ་ཐོབ་པ་ལགས་སོ།། །། Reference ཀུན་བཟང་རྡོ་རྗེ། གླུ་དེབ། རྒྱལ་གཞུང་ཟློས་གར་སློབ་སྦྱོང་ལྟེ་བ། ཐིམ་ཕུག། ཀུན་བཟང་སྟོབས་རྒྱས་དང་མ་ནི་རྡོ་རྗེ། ༢༠༡༧ འབྲུག་གི་གླུ་དེབ། དཔལ་འབྲུག་ཞིབ་འཇུག་ལྟེ་བ། ཐིམ་ཕུག། ཁ་ཐུན། འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཚོགས༌འདུས༌པའི། ༉ འཛམགླིངསྤྱིཚོགས༌འདུས༌པའི།། མཁས༌པ༌ཕུལ༌དུ༌ཕྱིན༌པའི།། སྨན༌ལྗོངས༌དབུས༌ཀྱི༌ལྟེ༌བར།། བཀྲིས་ཚེས་བཟང་ཉི་མ་།། མངའ༌བདག༌རྒྱལ༌པོའི༌ཞབས༌པད༌བརྟན༌པ༌ལ༌ཅིག༌དགའ༌སོང༌།། ཕྱི་ཁ་ལུང་ལ་གོང་འཕེལ་འགྲོ་བ་ལས༌ཀྱང༌སྐྱིད།། ཆོས༌རྔའི༌གསེར༌སྒྲ༌སྒྲོག༌པའི།། དགེ༌དང༌ཀུན༌འདུས༌ཚོགས༌བཞིན།། མི་རྣམས་ཚེ་སྲིང་བྱས་པའི།། ཤེསརིག༌ཁང༌བཟང༌འདི༌ནང་།། མངའ༌བདག༌རྒྱལ༌པོའི༌༌༌༌༌༌༌༌༌༌༌༌།།ཕྱི༌ཁ༌ལུང༌ལ༌༌༌༌༌༌༌༌༌༌།། རྒྱལ་བློན་འབངས་སྡོམ་བཞུགས་ནས།། གོས༌དང༌དཀར༌སངས༌རྣམས༌རྒྱལ།། ཟས་མཆོག་རོ་བརྒྱ་ལྡན་པའི།། ཤེས་ཁང་བཅོས་མཉམ་འདི་ནང་།། མངའ༌བདག༌རྒྱལ༌པོའི༌༌༌༌༌༌༌༌༌༌༌༌།།ཕྱི༌ཁ༌ལུང༌ལ༌༌༌༌༌༌༌༌༌༌།། ཡལ་མེད་ལྗོན་ཤིང་འབྲས་བུ།། ཀུན་གསལ་མཆོག་གི་དགྲ་རྣམས།། ཡར་སྤྲོ་ཆགས་ཤིང་འབྲུག་པའི།། རྨ་བྱ་ཕུལ་གྱི་གཙང་མ།། མངའ༌བདག༌རྒྱལ༌པོའི༌༌༌༌༌༌༌༌༌༌༌༌།། ཕྱི༌ཁ༌ལུང༌ལ༌༌༌༌༌༌༌༌༌༌།། མཆོག༌གསུམ༌ལྷ༌ལ༌ཕུལ༌ཏེ།། རྟེན་འབྲེལ་ལྔ་ཟེར་འཛིན༌ཞིང༌།། ཡུད༌གཅིག༌གནམ༌གྱི༌མཁའ༌ལེགས།། ཚད༌མེད༌ཞི༌བའི༌སྡོད༌གནས།། མངའ་བདག་རྒྱལ་པོའི་༌༌༌༌༌༌༌༌༌༌༌༌།། ཕྱི༌ཁ༌ལུང༌ལ༌༌༌༌༌༌༌༌༌༌།། གྲོགས༌སྲིང༌དཀར༌སངས༌སྣང༌བའི།། བློ༌རིག༌ཆོས༌དང༌ལྡན༌པས།། འབངས་རྣམས་བདེ་ཐབས༌སྐྱོང༌བས།། ཕྱོགས༌འདིར༌སྐལ༌བ༌བཟང༌སོང༌།། མངའ༌བདག༌རྒྱལ༌པོའི༌༌༌༌༌༌༌༌༌༌༌༌།། ཕྱི་ཁ་ལུང་ལ་༌༌༌༌༌༌༌༌༌༌།། འཛམ་གླིང་ས་ཡི་ལྟེ་བ། ༉ འཛམ་གླིང་ས་ཡི་ལྟེ་བ།། འབྲུག་ཡུལ་སྐྱིད་པའི་ལྗོངས་སུ།། རིན་ཆེན་མི་ལུས་བླངས་པས།། སྐྱེས་པའི་སྐལ་བ་བཟང་སོང་།། མངའ་བདག་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ།། འཇིགས་མེད་སེང་གེ་དབང་ཕྱུག། ས་ཡི་བདག་པོར་བྱོན་པ།། དཔོན་པོའི་སྐལ་བ་བཟང་སོང་།། མཚན་ཙམ་ཐོས་པར་དཀའ་བའི།། བསླུ་མེད་དཀོན་མཆོག་གསུམ་པོ།། གཙུག་གི་ནོར་བུར་ཐོབ་པས།། སྐྱབས་གནས་སྐལ་བ་བཟང་སོང་།། ལྷ་གཅིག་ཨོ་རྒྱན་པདྨ།། དངོས་བྱོན་དྲིན་ཅན་བླ་མ།། མོས་གུས་བཙུགས་ཐབས་མེད་པས།། བློ་གཏད་སྐལ་བ་བཟང་སོང་།། སངས་རྒྱས་བསྟན་པའི་སྙིང་པོ།། འཕགས་ཡུལ་མཁས་པའི་ལེགས་བཤད།། མདོ་སྔགས་གཞུང་ལུགས་མཇལ་བ།། མི་ཚེའི་སྐལ་བ་བཟང་སོང་།། དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་གདན་ས།། གསང་ཟབ་ཆོས་ཀྱི་རྫོང་དུ།། བཤད་སྒྲུབ་དགའ་སྟོན་གསར་པ།། བཙུགས་པའི་སྐལ་བ་བཟང་སོང་།། ང་ཚོ་སློབ་གྲྭ་གཞོན་ནུ།། ལྷག་བསམ་དག་པའི་སེམས་ཀྱིས།། ཉིན་མཚན་ཐོས་བསམ་ཟློས་གར།། བསྒྱུར་བའི་སྐལ་བ་བཟང་སོང་།། །། འཛོམས་འཛོམས། ༉ འཛོམས་འཛོམས་དགའ་སྐྱིད་ཕུན་ཚོགས་ལྷན་ཅིག་འཛོམས།། སྐད་གཅིག་མི་རྟག་འདུས་བྱས་སོ་སོར་སོང་།། སླར་ཡང་ལས་དང་སྨོན་ལམ་རང་དབང་གིས།། དགའ་སྐྱིད་ཕུན་ཚོགས་ཞལ་རས་ལྷན་ཅིག་འཛོམས།། གནམ་ལས་ཤར་བའི་ཉི་ཟླ་གཟའ་སྐར་རྣམས།། སྔ་ཕྱི་དུས་ཚོད་གླིང་བཞི་བསྐོར་བར་སོང་།། སླར་ཡང་གདུལ་བྱའི་སྨོན་ལམ་རང་དབང་གིས།། དགུང་སྔོན་མཐོན་པོར་འཛོམས་པ་ཡ་མཚན་ཆེ།། ནམ་མཁའི་རྒྱན་དུ་གྱུར་པ་སེམས་རེ་དགའ།། དབང་ཆེན་གསེར་གྱི་ས་གཞི་དྭངས་རེ་སྤྲོ།། རྒྱལ་ཁབ་དམ་ཆོས་དར་བ་བཀྲ་རེ་ཤིས།། མངའ་འབངས་ལོངས་སྤྱོད་འཛོམས་པ་གཡང་རེ་ཆགས།། །། རྫོང་ཆེན་ཡས་ཀྱི་ལྷུན་རྩེ། ༉ རྫོང་ཆེན་ཡས་ཀྱི་ལྷུན་རྩེ།། རྩེ་མོ་ཡས་ལ་གཟིགས་དང་།། རྩེ་མོ་གདུགས་དང་རྒྱལ་མཚན།། གཞན་གྱིས་ཆགས་ས་མིན་འདུག། ཕུ་ཀྲུ་དཀར་མོས་མ་གཏོགས།། གཞན་གྱིས་ཆགས་ས་མིན་འདུག། རྫོང་ཆེན་ཡས་ཀྱི་ལྷུན་རྩེ།། སྐེད་པ་བར་ལ་གཟིགས་དང་།། སྐེད་པ་གཟིམ་ཅུང་ཁྲ་མོ།། གཞན་གྱིས་བཞུགས་ས་མིན་འདུག། དབང་ཆེན་དཔོན་པོ་མ་གཏོགས།། གཞན་གྱིས་བཞུགས་ས་མིན་འདུག། རྫོང་ཆེན་ཡས་ཀྱི་ལྷུན་རྩེ།། རྩ་བ་མས་ལ་གཟིགས་དང་།། རྩ་བ་རྟ་རྭ་གྲུ་བཞི།། གཞན་གྱིས་བཏགས་ས་མིན་འདུག། རྟ་ནག་རྟིང་དཀར་མ་གཏོགས།། གཞན་གྱིས་བཏགས་ས་མིན་འདུག། །། རྫོང་ཆེན་ལ་སོ་བཀྲིས་ཆོས་རྫོང་། ༉ རྫོང་ཆེན་བཀྲིས་ཆོས་རྫོང་།། འབྲུག་གི་རྒྱལ་ས་ལྟེ་བ།། རང་དབང་ཐོབ་པའི་རྒྱལ་ཁབ།། བཀྲ་ལ་ཤིས་པར་ཤོག། གཡང་ལ་ཆགས་པར་ཤོག། གཡས་སུ་གཡས་ལ་བཞུགས་པའི།། བླ་མ་སྐྱབས་རྗེ་མཁན་པོ།། ཐུགས་རིག་ཞི་བའི་ངང་ནས།། ཆོས་ཀྱི་བསྟན་པ་དར་ཤོག། གཡོན་དུ་གཡོན་ལ་བཞུགས་པའི།། དྲག་པོའི་གཙོ་འཛིན་དཔོན་སློབ།། ཐུགས་རིག་ཁྲོ་བའི་ངང་ནས།། ཕྱི་ཡི་དགྲ་རྣམས་འཇོམས་ཤོག། དབུས་སུ་དབུས་ལ་བཞུགས་པའི།། ཆོས་སྲིད་གཉིས་ཀྱི་མངའ་བདག། ཐུགས་རིག་བྱམས་བརྩེའི་ངང་ནས།། འབངས་རྣམས་ཡར་རྒྱས་གནང་ཤོག། །། རྫོང་འདི་ཨེ་མ་རོང་གི་ནང་ཤེད་ན། ༉ རྫོང་འདི་ཨེ་མ་རོང་གི་ནང་ཤེད་ན།། རྟ་ཕོ་ཨ་མ་གཅིག་གི་རྟེའུ་ཅུང་གསུམ།། རྟེའུ་ཅུང་ཆེ་བ་རྒྱ་ལ་མ་བཏང་ན།། རྒྱ་ཡུལ་རྒྱ་ནག་རྒྱལ་པོའི་ཆིབས་རྟ་རེད།། རྟེའུ་ཅུང་བར་མ་བོད་ལ་མ་བཏང་ན།། བོད་ཀྱི་སྤྲུལ་པའི་ཆོས་རྒྱལ་ཆིབས་རྟ་རེད།། རྟེའུ་ཅུང་ཆུང་བ་འབྲུག་ལ་མ་བཏང་ན།། འབྲུག་གི་དབང་ཆེན་དཔོན་པོའི་ཆིབས་རྟ་རེད།། ཕུ་འདི་ཡས་ལ་བཞུགས་པའི་སྐུ་གཉེར་ཚུ།། གནས་སྒོ་ཕྱེ་ནས་གནས་བཤད་མ་རྒྱབ་ན།། གཞོན་པ་ང་ཚོ་ས་ཐག་རྒྱང་ནས་ཡོང་།། ས་གཞི་གནག་པོ་འདོམ་གྱིས་འཇལ་ནས་ཡོང་།། སྤྲིན་ཆེན་དཀར་པོ་ཚད་དུ་བཙུགས་ནས་ཡོང་།། །། ཞི་བ་མི་བཞུགས། ༉ ཞི་བ་མི་བཞུགས་ཞི་བ་བཞུགས།། ཞི་བ་དགུང་སང་མཐོན་པོ་བཞུགས།། མགྲོན་པོ་མི་བཞུགས་མགྲོན་པོ་བཞུགས།། མགྲོན་པོ་ཁྲི་གདུགས་ཉི་མ་བཞུགས།། ཕྱག་གཅིག་གཡས་ལ་རྨ་བྱ་བསྣམས།། རྨ་བྱ་རྒྱ་ལས་མདོངས་སྒྲོ་བསྣམས།། ཕྱག་གཅིག་གཡོན་པ་ཤང་ཤང་བསྣམས།། ཤང་ཤང་བོད་ལས་ཕོད་ཁ་བསྣམས།། གཡས་གཡོན་མེད་པ་སྨན་ཚོགས་བསྣམས།། སྨན་ཚོགས་རྒྱ་ལས་སྨན་ཁུག་བསྣམས།། །། ཞི་བའི་དགུང་སངས་མཐོན་པོ་བཞུགས། ༉ ཞི་བའི་དགུང་སངས་མཐོན་པོ་བཞུགས།། ཕྱི་ཡི་ལྕགས་རི་ཟླ་བ་བཞུགས།། མགྲོན་པོ་ཁྲི་གདུགས་ཉི་མ་བཞུགས།། ནང་གི་ནོར་བུ་ཟླ་བ་བཞུགས།། ཞི་བའི་གངས་སྟོད་མཐོན་པོ་བཞུགས།། ཕྱི་ཡི་ལྕགས་རི་ཟླ་བ་བཞུགས།། མགྲོན་པོ་ཤཝ་རྒོད་རྭ་བཅུ་བཞུགས།། ནང་གི་ནོར་བུ་ཟླ་བ་བཞུགས།། ཞི་བའི་ནགས་སྟོད་མཐོན་པོ་བཞུགས།། ཕྱི་ཡི་ལྕགས་རི་ཟླ་བ་བཞུགས།། མགྲོན་པོ་སྟག་མོ་རིས་མཛེས་བཞུགས། ནང་གི་ནོར་བུ་ཟླ་བ་བཞུགས།། ཞི་བའི་མཚོ་སྟོད་མཐོན་པོ་བཞུགས།། ཕྱི་ཡི་ལྕགས་རི་ཟླ་བ་བཞུགས།། མགྲོན་པོ་གསེར་མིག་ཉ་མོ་བཞུགས།། ནང་གི་ནོར་བུ་ཟླ་བ་བཞུགས།། །། ཞིང་མཆོག་རྔ་ཡབ་གླིང་ན། ༉ ཞིང་མཆོག་རྔ་ཡབ་གླིང་ན།། བཞུགས་པའི་ཨོ་རྒྱན་གུ་རུ།། གསོལ་བ་སྙིང་ནས་འདེབས་སོ།། ཐུགས་རྗེའི་སྤྱན་གྱིས་གཟིགས་ཤིག། ངེད་རང་གཞོན་ནུ་ཕོ་མོས།། གླུ་གར་མཆོད་པ་འབུལ་ལོ།། འདི་ཕྱི་བར་དོ་གསུམ་དུ།། འཇིགས་སྐྱོབ་སྐྱེལ་མ་མཛོད་ཅིག། ཟག་མེད་བདེ་ཆེན་སྐྱེད་པའི།། གསང་བ་དབྱིངས་ཀྱི་ཡུམ་ཆེན།། ལྷ་ལྕམ་མནྡ་ར་བ།། མཁའ་འགྲོ་ཡེ་ཤེས་མཚོ་རྒྱལ།། ངེད་རང་གཞོན་ནུ་ཕོ་མོས།། གླུ་གར་མཆོད་པ་འབུལ་ལོ།། མི་མངོན་དབྱིངས་ན་བཞུགས་པའི།། རྩ་གསུམ་དམ་ཅན་ཆོས་སྐྱོང་།། སྙིང་ནས་ཡང་ཡང་དྲན་ན།། མི་འབྲལ་བརྩེ་བས་སྐྱོངས་ཤིག། ངེད་རང་གཞོན་ནུ་ཕོ་མོས།། གླུ་གར་མཆོད་པ་འབུལ་ལོ།། དུང་དུང་གུས་པའི་ཡིད་ཀྱིས།། ལྷང་ལྷང་སྙན་པའི་གླུ་གར།། ཡང་ཡང་མཆོད་པ་ཕུལ་བའི།། དགའ་སྟོན་སྐལ་བ་བཟང་བྱུང་།། ངེད་རང་གཞོན་ནུ་ཕོ་མོས།། གླུ་གར་མཆོད་པ་འབུལ་ལོ།། ཞིང་མཆོག་འཛམ་བུའི་གླིང་ལ། ༉ ཞིང་མཆོག་འཛམ་བུའི་གླིང་ལ།། སྟོན་མཆོག་ཤཱཀྱའི་རྒྱལ་པོ།། ཆོས་འཁོར་རྣམ་གསུམ་བསྐོར་བའི།། སྐལ་བཟང་འདི་དང་མཇལ་བ།། ཕན་བདེའི་ཉི་མ་ཤར་སོང་།། དགའ་སྐྱིད་ལྷ་ལས་ལྷག་སོང་།། གནས་མཆོག་ཟངས་མདོག་དཔལ་རིར།། ལྷ་གཅིག་ཨོ་རྒྱན་པདྨ།། སྐྱེ་འཆི་མེད་པར་བཞུགས་པའི།། སྐལ་བཟང་འདི་དང་མཇལ་བས།། ཕན་བདེའི་ཉི་མ་ཤར་སོང་།། དགའ་སྐྱིད་ལྷ་ལས་ལྷག་སོང་།། ལྷོ་ལྗོངས་སྐྱིད་པའི་ཚལ་དུ།། ཆོས་རྗེ་དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པ།། ལུགས་གཉིས་ཕྱག་ཏུ་བཞེས་པའི།། སྐལ་བཟང་འདི་དང་མཇལ་བས།། ཕན་བདེའི་ཉི་མ་ཤར་སོང་།། དགའ་སྐྱིད་ལྷ་ལས་ལྷག་སོང་།། བཀྲིས་ཆོས་ཀྱི་རྫོང་དུ།། དབང་ཕྱུག་མི་དབང་རིམ་འབྱོན།། འབངས་ཀྱི་མགོན་དུ་བཞུགས་པའི།། སྐལ་བཟང་འདི་དང་མཇལ་བས།། ཕན་བདེའི་ཉི་མ་ཤར་སོང་།། དགའ་སྐྱིད་ལྷ་ལས་ལྷག་སོང་།། སྨན་ལྗོངས་ཆོས་ཀྱི་ཞིང་བདེར།། སྐྱབས་རྗེ་མཁན་པོའི་མཛད་འཕྲིན།། ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་བའི།། སྐལ་བཟང་འདི་དང་མཇལ་བ།། ཕན་བདེའི་ཉི་མ་ཤར་སོང་།། དགའ་སྐྱིད་ལྷ་ལས་ལྷག་སོང་།། འབྲུག་ལུང་སྐར་མའི་ལྗོངས་སུ།། རྒྱལ་བློན་འབངས་གསུམ་མཐུན་པ།། མངའ་ཐང་དར་ཞིང་རྒྱས་པའི།། སྐལ་བཟང་འདི་དང་མཇལ་བས།། ཕན་བདེའི་ཉི་མ་ཤར་སོང་།། དགའ་སྐྱིད་ལྷ་ལས་ལྷག་སོང་།། །། གཞོན་པའི་སྤང་གཤོང་བདེ་མོ། ༉ གཞོན་པའི་སྤང་གཤོང་བདེ་མོ་ལ་ཟེར་ན།། དཔལ་ལེགས་བྱམས་པ་ཡོད་པ་ཡོད་ལ་ཟེར་ན།། བདེ་སྐྱིད་ཀྱི་ཉི་མ་འདི་ལ་སྭོ་ཡ།། བཀྲིས་ལུང་པའི་ཕུ་ལུ་ལ་ཟེར་ན།། ལྷས་རིགས་གྲུ་བཞི་ཡ་ལ་ཡོད་རེད།། ལྷས་རིགས་གྲུ་བཞི་ཡ་ལ་ཡོད་རེད།། ལྷས་རིགས་ས་བདེ་སྐྱིད་འཁོརག་ཡོག་ལ་ཟེར་ན།། གསེར་གཡོག་བུ་གསུམ་ཡ་ལ་ཡོད་རེད།། གསེར་གཡོག་བུ་གསུམ་ཡ་ལ་ཡོད་རེད།། གསེར་གཡོག་ས་བདེ་སྐྱིད་འཁོར་གཡོག་ལ་ཟེར་ན།། རྟ་ཕོ་སུམ་ཅུ་ཐམ་པ།། རྟ་ཕོ་སུམ་ཅུ་ཐམ་པ།། རྟ་ཕོ་ས་བདེ་སྐྱིད་འཁོར་གཡོག་ལ་ཟེར་ན།། རྟ་རྭ་གྲུ་བཞི་ཡ་ལ་ཡོད་རེད།། རྟ་རྭ་གྲུ་བཞི་ཡ་ལ་ཡོད་རེད།། །། བཞུགས་གྲལ་བཞེས་པ་དགའཝ། ༉ བཞུགས་གྲལ་བཞེས་པ་དགའཝ།། སྟེང་ཕྱོགས་ལྷ་ལུ་ཡོད།། ལྷ་ཡི་དབང་པོ་བརྒྱ་བྱིན།། བཞུགས་གྲལ་བཞེས་པར་འབྱོན་ཤོག། བཞུགས་གྲལ་བཞེས་པ་དགའཝ།། བར་ཕྱོགས་བཙན་ལུ་ཡོད།། བཙན་རྒྱལ་ཡ་མ་སྤུན་བདུན།། བཞུགས་གྲལ་བཞེས་པར་འབྱོན་ཤོག། བཞུགས་གྲལ་བཞེས་པ་དགའཝ།། འོག་ཕྱོགས་ཀླུ་ལུ་ཡོད།། ཀླུ་རྒྱལ་གཙུག་ན་རིན་ཆེན།། བཞུགས་གྲལ་བཞེས་པར་འབྱོན་ཤོག། །། ཟམ་པ་མི་བཙུགས་ཟམ་པ་བཙུགས། ༉ ཟམ་པ་མི་བཙུགས་ཟམ་པ་བཙུགས།། གཅིག་ལ་གཉིས་ལ་གསུམ་ལ་ཟེར་ན།། ཟམ་པ་གསེར་གྱི་ཟམ་པ་བཙུགས།། བཞི་ལ་ལྔ་ལ་དྲུག་ལ་ཟེར་ན།། ཟམ་པ་གསེར་གྱི་ཟམ་པ་བཙུགས།། གསེར་གྱི་ཟམ་པའི་སྟེང་ཤེད་ན།། གཅིག་ལ་གཉིས་ལ་གསུམ་ལ་ཟེར་ན།། མཚན་ལྡན་བླ་མ་འབྱོན་ལ་ས་རེད།། བཞི་ལ་ལྔ་ལ་དྲུག་ལ་ཟེར་ན།། མཚན་ལྡན་བླ་མ་འབྱོན་ལ་ས་རེད།། ཟམ་པ་མི་བཙུགས་ཟམ་པ་བཙུགས།། གཅིག་ལ་གཉིས་ལ་གསུམ་ལ་ཟེར་ན།། ཟམ་པ་དངུལ་གྱི་ཟམ་པ་བཙུགས།། བཞི་ལ་ལྔ་ལ་དྲུག་ལ་ཟེར་ན།། ཟམ་པ་དངུལ་གྱི་ཟམ་པ་བཙུགས།། དངུལ་གྱི་ཟམ་པའི་སྟེང་ཤེད་ན།། གཅིག་ལ་གཉིས་ལ་གསུམ་ལ་ཟེར་ན།། དབང་ཆེན་དཔོན་པོ་འབྱོན་ལ་ས་རེད།། བཞི་ལ་ལྔ་ལ་དྲུག་ལ་ཟེར་ན།། ཟམ་པ་་་་་།།གཅིག་་་་་་་།། ཟམ་པ་དུང་གྱི་ཟམ་པ་བཙུགས།། བཞི་ལ་་་་་།། ཟམ་པ་དུང་གི་ཟམ་པ་བཙུགས།། དུང་གི་ཟམ་པའི་སྟེང་ཤེད་ན།། གཅིག་ལ་་་་་།། ཡབ་ཆེན་ཨ་པ་འབྱོན་ལ་ས་རེད།། བཞི་ལ་་་་་་།། ཡབ་ཆེན་ཨ་པ་འབྱོན་ལ་ས་རེད།། ཟམ་པ་་་་།། གཅིག་ལ་་་་་།། ཟམ་པ་གཡུ་ཡི་ཟམ་པ་བཙུགས།། བཞི་ལ་་་་་་།།གཡུ་ཡི་ཟམ་པའི་སྟེང་ཤེད་ན།། གཅིག་ལ་་་་་་་་།། ཡུམ་ཆེན་ཨ་མ་འབྱོན་ས་རེད།། བཞི་ལ་་་་་་་།། ཡུམ་ཆེན་ཨ་མ་འབྱོན་ལ་ས་རེད།། །། ཟུང་འཇུག་གཤོག་ཡངས་བརྐྱངས་ཏེ། ༉ ཟུང་འཇུག་གཤོག་ཡངས་བརྐྱངས་ཏེ།། ཆོས་ཉིད་མཁའ་ལ་ལྡིང་བའི།། བྱ་རྒྱལ་ཐང་དཀར་རྒོད་པོ།། ང་ཡིན་ན་ཡང་དགའ་སོང།། ལྟ་བའི་རྩལ་གསུམ་རྫོགས་ནས།། སྒོམ་པ་གངས་རིར་འགྱིངས་ཏེ།། སྤྱོད་པ་བག་ཚ་བྲལ་བའི།། སེང་གེ་ཡིན་ན་དགའ་སོང་།། གྲུབ་གཉིས་ཟིལ་དངར་འཐུང་པས།། ཉམས་རྟོགས་གླུ་དབྱངས་ལེན་ཞིང་།། འོག་མིན་མཁའ་ལ་རོལ་བའི།། རྐང་དྲུག་ཡིན་ན་དགའ་སོང་།། ཆོས་དབྱིངས་རྒྱ་མཚོའི་ཀློང་ནས།། འཁྲུངས་ཀྱང་དེ་ལ་མ་ཆགས།། འགྲོ་བའི་མུན་པ་སེལ་བའི།། ཉི་མ་ཡིན་ན་དགའ་སོང་།། འཁོར་བའི་འདམ་ནས་སྐྱེས་ཀྱང་།། འདམ་གྱི་དྲི་མས་མ་གོས།། མཁྱེན་གཉིས་འདབ་བརྒྱ་བཞད་པའི།། པདྨ་ཡིན་ན་དགའ་སོང་།། །། གཟིམ་ཅུང་ཤར་གྱི་ཕྱོགས་ལ། ༉ གཟིམ་ཅུང་ཤར་གྱི་ཕྱོགས་ལ།། བླ་མའི་གཟིམ་ཅུང་འདྲ་དོ།། བླ་མའི་གཟིམ་ཅུང་ནང་ལ།། རྒྱབ་ལ་གསེར་ཁྲི་དངུལ་ཁྲི་།། གསེར་ཁྲི་དངུལ་ཁྲིའི་སྟེང་ལ།། བཞུགས་གདན་སྟག་ལྤགས་གཟིག་ལྤགས།། སྟག་ལྤགས་གཟིག་ལྤགས་སྟེང་ལ།། རྒྱལ་བ་བྱམས་པ་བཞུགས་ཡོད།། རྒྱལ་བ་བྱམས་པའི་ཕྱག་ལ།། ཚེ་དབང་བུམ་པ་བསྣམས་ཡོད།། ཚེ་དབང་བུམ་པའི་ཁ་རྒྱན།། རྒྱ་ཡི་རྨ་བྱ་མདོངས་སྒྲོ།། ཚེ་དབང་བུམ་པའི་ན་བཟའ།། རྒྱ་ཡི་དར་དང་གོས་ཆེན།། ཚེ་དབང་བུམ་པའི་བུམ་ཆུ།། ཆུ་ཆེན་གཡས་རི་གཙང་ཆུ།། ཚེ་དབང་བུམ་པའི་བུམ་རྫས།། ཁ་ཆེ་བོད་ཀྱི་དྲི་བཟང་།། རང་དང་འཆམས་རེ་འཆམས་ཚེ།། ཁྲུས་ཆུ་བཞེས་པ་འབྱོན་ཤོག། །། འོག་མིན་ཞིང་བཀོད་འདྲ་བའི། ༉ འོག་མིན་ཞིང་བཀོད་འདྲ་བའི།། དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་རྒྱལ་ཁབ།། དགའ་སྐྱིད་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི།། རྟེན་འབྲེལ་སྔར་ལས་བཟང་སོང་།། ནང་གི་ནོར་བུ་འདྲ་བ།། མངའ་བདག་སྐུ་ཚེ་བརྟན་ཤོག། ཕྱི་ཡི་ལྕགས་རི་འདྲ་བ།། བློན་འབངས་དར་ཞིང་རྒྱས་ཤོག། ཆོས་སྲིད་ལུགས་གཉིས་བསྟན་པ།། མི་ཉམས་ཡུན་དུ་གནས་ཤོག། རྒྱལ་ཁབ་མངའ་ཐང་དཔལ་འབྱོར།། ཡར་རྒྱས་གོང་འཕེལ་གནང་ཤོག། ནང་གི་ནོར་བུ་འདྲ་བ།། མངའ་བདག་སྐུ་ཚེ་བརྟན་ཤོག། ཕྱི་ཡི་ལྕགས་རི་འདྲ་བ།། བློན་འབངས་དར་ཞིང་རྒྱས་ཤོག། སངས་རྒྱས་བསྟན་པའི་སྲོག་ཤིང་།། དགེ་འདུན་འདུས་པའི་སྡེ་ཚོགས།། ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་ཞིང་། འགྲོ་རྣམས་ཐར་པར་འདྲེན་ཤོག། ནང་གི་ནོར་བུ་འདྲ་བ།། མངའ་བདག་སྐུ་ཚེ་བརྟན་ཤོག། ཕྱི་ཡི་ལྕགས་རི་འདྲ་བ།། བློན་འབངས་དར་ཞིང་རྒྱས་ཤོག། དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་བུ་བརྒྱུད། ན་གཞོན་ཕོ་མོའི་ཚོགས་རྣམས།། ལྷག་བསམ་དག་པའི་སེམས་ཀྱིས།། རྒྱལ་ཁབ་ཞབས་ཏོག་ཞུ་ཤོག། ནང་གི་ནོར་བུ་འདྲ་བ།། མངའ་བདག་སྐུ་ཚེ་བརྟན་ཤོག། ཕྱི་ཡི་ལྕགས་རི་འདྲ་བ།། བློན་འབངས་དར་ཞིང་རྒྱས་ཤོག། ད་རེས་བྱོན་པའི་སྐུ་མགྲོན། སྐུ་ཚེ་ཉི་ཟླ་མཉམ་ཤོག། ཞལ་ལ་ཡང་ཡང་མཇལ་བའི།། བཀྲིས་སྨོན་ལམ་ཞུ་གེ། ནང་གི་ནོར་བུ་འདྲ་བ།། མངའ་བདག་སྐུ་ཚེ་བརྟན་ཤོག། ཕྱི་ཡི་ལྕགས་རི་འདྲ་བ།། བློན་འབངས་དར་ཞིང་རྒྱས་ཤོག། །། ཡ་བཀྲིས་བཀྲིས་བཀྲ་ལ་ཤིས། ༉ བཀྲིས་བཀྲིས་བཀྲ་ལ་ཤིས།། ཡ་བཀྲིས་ལུང་པའི་ཕུ་ལུ་ཤིས།། ཕུ་ཡས་ཀྱི་ཤེལ་དཀར་བྲག་ལུ་ཡ།། གནས་ཡ་མཚན་ཅན་གྱི་གནས་ཅིག་འདུག། ང་རྒྱང་ལས་འོང་བའི་སྟོང་ལྡན།། ང་མོས་གུས་རྒྱང་ལས་བསྐྱེད་དེ་གིས།། ཕྱག་ཞུ་ཕྱག་གདོང་ལས་འཚལ་ཏེ་གིས།། ང་གནས་ཀྱི་བསྐོར་ར་ཐོན་འོང་ཡི།། ང་གནས་ཀྱི་གོང་ལས་མཇལ་ཟེར་ན།། ང་སྟོང་ལྡན་ལྟཝ་མཐོ་མཐོ་འདྲ།། ང་གནས་ཀྱི་མཇུག་ལས་ལོག་ཟེར་ན།། ང་སྟོང་ལྡན་མོས་གུས་ཆུང་ཆུང་འདྲ།། ད་ཉན་ཅིག་བྲག་བཙན་རྒྱལ་མོ།། ད་གསན་ཅིག་བྲག་བཙན་རྒྱལ་མོ།། ད་གནས་སྒོ་ལན་གཅིག་ཕྱེ་ད་མས།། ཕྲལ་གནས་ལས་གནས་བཤད་མེད་རུང་།། མཇུག་བཟང་པོའི་སྨོན་ལམ་བཏབ་བཞག་དགེ།། །། ཡ་གི་ལེགས་པའི་ལྡིང་རི་ནང་། ༉ ཡ་གི་ལེགས་པའི་ལྡིང་རི་ནང་།། ལྷ་འདྲེ་ཆགས་པའི་ལྡིང་རི་ནང་།། སྐར་སངས་གསེར་གྱི་བཟང་བུམ་ནང་།། ཡི་དམ་མཁའ་འགྲོ་ཕེབས་ཟེར་ཕེབས།། མཚན་ལྡན་བླ་མ་མའི་མཇལ་ཁ་ནང་།། བྱིན་རླབས་གསུང་སྐད་ཡོད་ཟེར་ཡོད།། །། ཡ་ལ་སྭོ། དགུང་སྟོད་མཐོན་པོ་མེད་ན། ༉ ཡ་ལ་སྭོ། དགུང་སྟོད་མཐོན་པོ་མེད་ན།། ཁྲི་གདུགས་བཞུགས་ས་མེད།། དགུང་དང་ཁྲི་གདུགས་གཉིས་ཀྱིས།། གླིང་བཞི་མཉམ་དུ་བསྐོར་ཚེ།། དགྲ་གཅན་མེད་པ་དགའ་སོང་།། ཡ་ལ་སྭོ། གངས་སྟོད་མཐོན་པོ་མེད་ན།། སེང་ཆེན་བཞུགས་ས་མེད།། གངས་དང་སེང་ཆེན་གཉིས་ཀྱིས།། གངས་སྟོད་མཉམ་དུ་བསྐོར་ཚེ།། བུ་ཡུག་མེད་པ་དགའ་སོང་།། ཡ་ལ་སྭོ། སྤང་སྟོད་མཐོན་པོ་མེད་ན།། ཤ་བ་འཁྱམས་ས་མེད།། སྤང་དང་ཤ་བ་གཉིས་ཀྱིས།། སྤང་སྟོད་མཉམ་དུ་བསྐར་ཚེ།། ཤ་ཁྱི་མེད་པ་དགའ་སོང་།། མཚོ་སྟོད་མཐོན་པོ་མེད་ན།། གསེར་མིག་འཁྱུགས་ས་མེད།། མཚོ་དང་གསེར་མིག་གཉིས་ཀྱིས།། མཚོ་སྟོད་མཉམ་དུ་བསྐོར་ཚེ།། སྲམ་ཅུང་མེད་པ་དགའ་སོང་།། གཡུས་བཟང་བདེ་མོར་མེད་ན།། ཡབ་ཡུམ་འཁྱམས་ས་མེད།། གཡུས་དང་ཡབ་ཡུམ་གཉིས་ཀྱིས།། གཡུས་བཟང་མཉམ་དུ་བསྐོར་ཚེ།། ན་ཚ་མེད་པ་དགའ་སོང་།། ཡབ་གཅིག་གསོན་དང་བྲམ་ཟེ་བློ་གྲོས་ལགས། ༉ ཡབ་གཅིག་གསོན་དང་བྲམ་ཟེ་བློ་གྲོས་ལགས།། ཚེ་འདི་མི་རྟག་ནམ་མཁའི་གློག་དང་འདྲ།། མྱུར་དུ་འཇིག་ནས་འཆི་བ་ཡོང་རྒྱུ་ཡིན།། སྤྱི་བོར་ཡི་དམ་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་བསྒོམས།། ཆོས་ཀྱི་སྙིང་པོ་ཡི་གེ་དྲུག་མ་དྲོངས།། ད་ལྟ་རང་གི་སེམས་ལ་ཡང་ཡང་ལྟོས།། ཡུམ་ཆེན་གསོན་དང་བྲམ་ཟེ་མཛེས་མ་ལགས།། ཚེ་འདི་མི་རྟག་ལྡུམ་རའི་མེ་ཏོག་འདྲ།། ཡུན་རིང་མི་སྡོད་འཇིག་པའི་ཆོས་ཅན་རེད།། ནོར་ལ་སྙིང་པོ་མིན་འདུག་སྦྱིན་པ་གཏོང་།། རྒྱུན་དུ་ཡི་དམ་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་སྒོམས།། ཆོས་ཀྱི་སྙིང་པོ་ཡི་གེ་དྲུག་མ་དྲོངས།། །། ཡར་གྱི་དགུང་སངས་མཐོན་པོ་ས་ལོ་ལོ།། ༉ ཡར་གྱི་དགུང་སངས་མཐོན་པོ་ས་ལོ་ལོ།། དགུང་དང་ཁྲི་གདུགས་ཉི་མ།། ནམ་ཡང་འབྲལ་ས་མིན་འདུག བུ་དང་བུ་མོ་དགའ་བའི་ཞབས་བྲོ་འཁྲབ་སེ་ལོ་ལོ།། ཡར་གྱི་གངས་སྟོད་མཐོན་པོ་ས་ལོ་ལོ།། གངས་དང་སེང་ཆེན་དཀར་པོ།། ནམ་ཡང་འབྲལ་ས་མིན་འདུག བུ་དང་བུ་མོ་དགའ་བའི་ཞབས་བྲོ་འཁྲབ་སེ་ལོ་ལོ།། ཕར་གྱི་སྤང་ཤོག་བདེ་མོ་ས་ལོ་ལོ།། སྤང་དང་ཤཝ་རྒོད་རྭ་བཅུ།། ནམ་ཡང་འབྲལ་ས་མིན་འདུག བུ་དང་བུ་མོ་དགའ་བའི་ཞབས་བྲོ་འཁྲབ་སེ་ལོ་ལོ།། མར་གི་མཚོ་སྟོད་མཐོན་པོ་ས་ལོ་ལོ།། མཚོ་དང་གསེར་མིག་ཉ་མོ།། ནམ་ཡང་འབྲལ་ས་མིན་འདུག བུ་དང་བུ་མོ་དགའ་བའི་ཞབས་བྲོ་འཁྲབ་སེ་ལོ་ལོ།། ཕར་གྱི་གཡུས་བཟང་མཐོན་པོ་ས་ལོ་ལོ།། གཡུས་དང་ཡབ་ཡུམ་གཉིས་ཀུ།། ནམ་ཡང་འབྲལ་ས་མིན་འདུག བུ་དང་བུ་མོ་དགའ་བའི་ཞབས་བྲོ་འཁྲབ་སེ་ལོ་ལོ།། །། ཡར་གྱི་དགུང་སངས་མཐོན་པོའི་ཕྱོགས་ལ། ༡ པ། ༉ ཡར་གྱི་དགུང་སངས་མཐོན་པོའི་ཕྱོགས་ལ།། ཁྲི་གདུགས་སྤུན་གསུམ་ཤར་ཡོད།། ད་རེས་ཤར་བའི་ཁྲི་གདུགས་ཉི་མ།། དྲོད་ཉམས་ཤར་བའི་རྟེན་འབྲེལ་ཅིག་བཟང་སོང་།། ཡར་གྱི་གངས་སྟོད་མཐོན་པོའི་ཕྱོགས་ལ།། སེང་གེ་གཡུ་རལ་གཉིས་ཀུ།། ད་རེས་མཇལ་བའི་རྟེན་འབྲེལ་ཅིག་བཟང་སོང་།། ནམ་ཡང་གངས་སྟོད་བསྐོར་བ་ཅིག་མི་བཏང་།། ཕར་གྱི་སྤང་གཤོང་བདེ་མོའི་ཕྱོགས་ལ།། ཤ་བ་ཕོ་མོ་གཉིས་ཀུ། སྤང་སྟོད་བསྐོར་བའི་སྤྲོ་ཉམས་ཅིག་ཡོད་པ།། སྤང་དང་ཤ་བ་འབྲལ་ས་ཅིག་མིན་འདུག། མར་གྱི་མཚོ་སྟོད་གཞུང་མའི་དཀྱིལ་ལ།། གསེར་མིག་ཉ་མོ་གཉིས་ཀུ། ཉ་མོ་ལྕགས་དཀྱུ་ནམ་ཡང་ཅིག་མ་བཏབ།། མཚོ་མོའི་དཀྱིལ་ལ་མཛེས་ཆ་ཅིག་བཞུགས་ཡོད།། ཕར་གྱི་གཡུས་བཟང་མཐོན་པོའི་ཕྱོགས་ལ།། ཚོགས་དམང་སྨན་ཆུང་གཉིས་ཀུ། འབྲལ་བསམ་ཐུགས་ལ་མ་བསྣམས་ཅིག་ཞེས་པའི།། གཡུས་བཟང་བསྐོར་བའི་རྟེན་འབྲེལ་ཅིག་བཟང་སོང་།། །། ཡར་གྱི་དགུང་སངས་མཐོན་པོའི་ཕྱོགས་ལ། ༢ པ། ༉ ཡར་གྱི་དགུང་སངས་མཐོན་པོའི་ཕྱོགས་ལ།། མདའ་མོ་གཏོང་ཤོག་གསུངས་དོ།། གཞུ་མོ་བཀུག་ཤོག་གསུངས་དོ།། དགུང་དང་ཁྲི་གདུགས་གཉིད་ལས་མེད་པ།། མདའ་མོ་ལ་བཏང་ནས་གང་བྱེད།། གཞུ་མོ་བཀུག་ནས་གང་བྱེད།། གཞོན་པའི་ཨོ་ལོ་རྣམ་པ་ང་ཚོ།། དགའ་བའི་བྲོ་གཅིག་འཆམ་གེ།། སྐྱིད་པའི་གླུ་གཅིག་ལེན་གེ། དགའ་སྐྱིད་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་ཞབས་བྲོ།། ཞབས་བྲོ་ལེགས་མོ་གཅིག་གཉིས་གསུམ།། ཞབས་བྲོ་ལེགས་མོ་བཞི་ལྔ་དྲུག། བཀྲིས་བཀྲིས་བཀྲིས་ལུང་པའི་ཕུ་ལ།། གསེར་གྱི་བུམ་པ་བཟོ་ལ་ཡག་ག་གཅིག་བྱས།། བུམ་པའི་ཁ་རྒྱན་རྨ་བྱ་མདོངས་སྒྲོ་གཉིས་བྱས།། བུམ་པའི་ནང་གི་བུམ་རྫས་ཡག་མོ་གསུམ་བྱས།། འདི་གསུམ་འཛོམས་པ་བླ་མའི་ཕྱག་ལ་ཕུལ་ནས།། བླ་མའི་ཕྱག་ལས་ཆོས་ཀྱི་དངོས་གྲུབ་ཞུ་གེ།། །། ཡར་གྱི་དགུང་སངས་ཕྱོགས་ལ། ༉ ཡར་གྱི་དགུང་སངས་ཕྱོགས་ལ།། ཨོ་ལོས་གླུ་གཅིག་གཏང་གེ། ཁྲི་གདུགས་བཞུགས་ས་ཉི་ཟེར་དགུང་ལས་ཡར།། ཡར་གྱི་གངས་སྟོད་ཕྱོགས་ལ།། ཨོ་ལོས་གླུ་གཅིག་གཏང་གེ། སེང་གེ་བཞུགས་ས་སེང་ཕྲུག་དགུང་ལས་ཡར།། ཕར་གྱི་སྤང་གཤོང་ཕྱོགས་ལ།། ཨོ་ལོས་གླུ་གཅིག་གཏང་གེ། ཤ་བ་བཞུགས་ས་ཤ་ཕྲུག་དགུང་ལས་ཡར།། ཕར་གྱི་ནགས་སྟོད་ཕྱོགས་ལ།། ཨོ་ལོས་གླུ་གཅིག་གཏང་གེ། སྟག་མོ་བཞུགས་ས་སྟག་ཕྲུག་དགུང་ལས་ཡར།། མར་གྱི་མཚོ་སྟོད་ཕྱོགས་ལ།། ཨོ་ལོས་གླུ་གཅིག་གཏང་གེ། གསེར་མིག་བཞུགས་ས་ཉ་ཕྲུག་དགུང་ལས་ཡར།། ཡར་གྱི་དགོན་བཟང་ཕྱོགས་ལ།། ཨོ་ལོས་གླུ་གཅིག་གཏང་གེ། མཚན་ལྡན་བཞུགས་ས་འདུས་ཚོགས་དགུང་ལས་ཡར།། ཕར་གྱི་རྫོང་སྟོད་ཕྱོགས་ལ།། ཨོ་ལོས་གླུ་གཅིག་གཏང་གེ། དབང་ཆེན་བཞུགས་ས་ཚོགས་དམང་དགུང་ལས་ཡར།། ཕར་གྱི་ཡུལ་བཟང་ཕྱོགས་ལ།། ཨོ་ལོས་གླུ་གཅིག་གཏང་གེ། ཡབ་ཡུམ་བཞུགས་ས་སྟག་ཤར་དགུང་ལས་ཡར།། །། ཡར་ནམ་མཁའ་ཡངས་པའི་དཀྱིལ་འཁོར་ནང་། ༉ ཡར་ནམ་མཁའ་ཡངས་པའི་དཀྱིལ་འཁོར་ནང་།། ཁྱོད་དཀར་གསལ་ཟླ་བ་འོད་ཟེར་ཆེ།། ཞལ་འཛུམ་མདངས་ཆེ་བའི་དཀར་གསལ་ཁྱོད།། རྐྱེན་བར་ཆད་སྒྲ་གཅན་མེད་པར་དགའ།། ཡར་རབ་དཀར་གངས་རི་མཐོན་པོའི་ནང་།། ཁྱོད་སེང་ཆེན་དཀར་མོ་གཡུ་རལ་རྒྱས།། ཁྱོད་དཔའ་རྩལ་ཆེ་བའི་སེང་ཆེན་ཚུ།། རྐྱེན་བར་ཆད་བུ་ཡུག་མེད་པར་དགའ།། ཕར་སྔོ་ལྗང་སྤང་གཤོང་བདེ་མོའི་ནང་།། ཁྱོད་སྤུ་མདོག་མཛེས་པའི་ཤ་བ་ཁྱོད།། ལུས་དགའ་བའི་ཕང་རིལ་བསྒྱུར་བའི་ཚེ།། རྐྱེན་བར་ཆད་ཤ་ཁྱི་མེད་པར་དགའ།། ཕར་སྐྱེད་ཚལ་མཛེས་པའི་ལྡུམ་རས་ནང་།། མདངས་ཆེ་བའི་མེ་ཏོག་སྣ་ཚོགས་ཤར།། ས་འཛམ་གླིང་དྲི་ཞིམ་གང་བའི་ཚེ།། རྐྱེན་བར་ཆད་བ་མོ་མེད་པར་དགའ།། གཡུས་སྨན་ལྗོངས་འབྲུག་གི་རྒྱལ་ཁབ་ནང་།། དཔལ་མི་དབང་ཆོས་རྒྱལ་མཁྱེན་བརྩེ་ཆེ།། ཐུགས་བརྩེ་བའི་མི་དབང་མངའ་བདག་མཆོག། རྐྱེན་བར་ཆད་འཁྲུག་རྩོད་མེད་པར་དགའ།། །། ཡར་ཡར་ད་ལེ་ཨེ། ༉ ཡར་ཡར་ད་ལེ་ཨེ།། ཤར་རི་དྭགས་སྒང་གི་རྩེ་མོ་རུ།། སེར་པོ་གསེར་གྱིས་བཞེངས་པའི་མཆོད་རྟེན་འདི།། སུ་དང་གང་གིས་བཞེངས་པའི་མཆོད་རྟེན་མེན།། མཚན་ལྡན་བླ་མས་བཞེངས་པའི་མཆོད་རྟེན་ཡིན།། རྩེ་མོ་ཡིན་ཟེར་དར་ཅོག་འཕྱར་ནས་ཡོད།། སྐེད་པ་ཡིན་ཟེར་ཡོན་ཆབ་ཕུལ་ནས་ཡོད།། རྩ་བ་ཡིན་ཟེར་བསྐོར་བ་རྒྱབ་ནས་ཡོད།། ཞབས་བྲོ་མང་པོ་མི་ཤེས་ཨ་ལེགས་གཅིག་ཤེས།། གསུང་དབྱངས་མང་པོ་མི་ཤེས་ཨ་ལེགས་གཅིག་ཤེས།། གླུ་གར་མཆོད་པ་རྩ་གསུམ་ལྷ་ལུ་ཕུལ།། །། ཡར་ཡར་རི་མགོའི་རྩེ་ལས། ༉ ཡར་ཡར་རི་མགོའི་རྩེ་ལས།། ཁྲི་གདུགས་ཉི་མ་ཤར་བྱུང་།། འོད་ཟེར་ཀུན་ལ་ཁྱབ་ནས།། འགྲོ་བའི་མུན་པ་སེལ་སོང་།། གསེར་ཤོག་སྤང་གི་སྦུག་ལས།། སྤོས་དཀར་བསང་ཤིང་འཁྲུངས་ཡོད།། དྲི་ཞིམ་བསང་ཀྱི་མཆོད་པ།། དཀོན་མཆོག་གསུམ་ལ་ཕུལ་གེ།། ལ་དང་ལུང་གི་བར་ལ།། གཡག་དང་ནོར་གྱིས་གང་སོང་།། འོ་མ་མར་གྱི་མཆོད་པ།། གཞི་བདག་རྣམས་ལ་ཕུལ་གེ།། དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་རྒྱལ་ཁབ།། དགའ་ལྡན་ལྷ་ཡུལ་འདྲ་སོང་།། དགའ་དང་སྐྱིད་པའི་བདེ་བ།། ནམ་ཡང་འགྱུར་ས་མིན་འདུག། གོང་ལུ་མི་དབང་མངའ་བདག། སྐུ་ཚེ་ཞབས་པད་བརྟན་ཤོག། འཁོར་འབངས་མངའ་ཐང་རྒྱས་པའི།། སྨོན་ལམ་ཡང་ཡང་བཏབ་ཤོག། སྟག་ཤར་གཞོན་པའི་ཞབས་བྲོ།། གསེར་ཤོག་སྤང་ལ་འཁྱམས་གེ།། སྨན་ཆུང་ལེགས་པའི་མེ་ཏོག། གླུ་གར་གཟིགས་པར་འབྱོན་ཤོག། །། ཡར་ཡར་རི་གསུམ་འཛོམས་ས། ༉ ཡར་ཡར་རི་གསུམ་འཛོམས་ས།། ཤིང་མོ་རུ་རུ་ཟེརཝ་མས་སྣང་ས་མ།། ཤིང་ཆེན་ཆེ་བའི་མཚན་ལ།། ཙན་དན་སྡོང་པོ་ཟེརཝ་མས་སྣང་ས་མ།། ཤིང་ཆེན་བར་མའི་མཚན་ལ།། ལྷ་ཤིང་ཤུག་པོ་ཟེརཝ་མས་སྣང་ས་མ།། ཤིང་ཆེན་ཆུང་བའི་མཚན་ལ།། སྤོས་དཀར་བསངས་ཤིང་ཟེརཝ་མས་སྣང་ས་མ།། ཕར་ཕར་གཡུས་ཀྱི་གཞུང་ལ།། མི་དམང་རུ་རུ་ཟེརཝ་མས་སྣང་ས་མ།། མི་ཆེན་ཆེ་བའི་མཚན་ལ།། དབང་ཆེན་དཔོན་པོ་ཟེརཝ་མས་སྣང་ས་མ།། མི་ཆེན་བར་མའི་མཚན་ལ།། སྟག་ཤར་གཞོནམ་ར་ཟེརཝ་མས་སྣང་ས་མ།། མི་ཆེན་ཆུང་མའི་མཚན་ལ།། སྨན་ཆུང་བུམ་ར་ཟེརཝ་མས་སྣང་ས་མ།། འདི་གསུམ་འཛོམས་པའི་སྦུག་ལས་།། གླུ་གར་བསྒྱུར་ཤོག་ཟེརཝ་མས་སྣང་ས་མ།། །། ཡར་ཡར་ཤིང་མོའི་རྩེ་ལ། ༉ ཡར་ཡར་ཤིང་མོའི་རྩེ་ལ།། ཚེ་རིང་ལའི་ཚོ་ཚོ།། བྱ་མོ་སྐྱིད་པོ་བྱུང་སོང་།། ཚེ་རིང་ལའི་ཚོ་ཚོ།། བྱ་མོ་སྐྱིད་པོ་མ་རེད།། ཚེ་རིང་ལའི་ཚོ་ཚོ།། ཤིང་མོ་བཀྲིན་ཆེ་སོང་།། ཚེ་རིང་ལའི་ཚོ་ཚོ།། མར་མར་ཆུ་མོའིགཞུང་ལ།། ཚེ་རིང་ལའི་ཚོ་ཚོ།། ཉ་མོ་སྐྱིད་པོ་བྱུང་སོང།། ཚེ་རིང་ལའི་ཚོ་ཚོ།། ཉ་མོ་སྐྱིད་པོ་མ་རེད།། ཚེ་རིང་ལའི་ཚོ་ཚོ།། མཚོ་མོ་བཀའ་དྲིན་ཆེ་སོང་།། ཚེ་རིང་ལའི་ཚོ་ཚོ།། མར་མར་གཡུས་ཀྱི་གཞུང་ལ།། ཚེ་རིང་ལའི་ཚོ་ཚོ།། སྨན་ཆུང་སྐྱིད་པོ་བྱུང་སོང་།། ཚེ་རིང་ལའི་ཚོ་ཚོ།། སྨན་ཆུང་སྐྱིད་བུ་མ་རེད།། ཚེ་རིང་ལའི་ཚོ་ཚོ།། ཡབ་ཡུམ་བཀྲིན་ཆེ་སོང་།། ཚེ་རིང་ལའི་ཚོ་ཚོ།། །། ཡརགྱི་དགུང་སྔོན་དབྱིངས་ལ། ༉ ཡརགྱི་དགུང་སྔོན་དབྱིངས་ལ།། མཛེས་པའི་རྒྱུ་སྐར་མང་ཡང་།། གླིང་བཞིའི་མུན་པ་སེལ་མཁན།། ཁྲི་གདུགས་ཉི་མ་མིན་ནམ།། འགྲོ་དྲུག་ཐར་ལམ་འདྲེན་པའི།། སེམས་དཔའ་རྒྱ་མཚོའི་དབུས་ན།། ཐུགས་རྗེ་མཚུངས་ཟླ་མེད་པ།། སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་མཁྱེན་ནོ།། རྒྱ་བོད་རིག་འཛིན་དབུས་ན།། མཐུ་སྟོབས་འགྲན་ཟླ་བྲལ་བ།། སྔགས་འཆང་ཨོ་རྒྱན་པད་མར།། གསོལ་བ་སྙིང་ནས་འདེབས་སོ།། སྔར་དུས་མོན་པའི་ཡུལ་འདི།། གཡུ་འབྲུག་སྔོན་མོའི་གསུང་གིས།། ཁྱབ་མཛད་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ།། ད་དུང་ཐུགས་རྗེས་གཟིགས་ཤིག། འཛམ་གླིང་རྒྱལ་ཁབ་དབུས་ན།། འབྲུག་ཡུལ་སྐྱིད་པའི་ཞིང་ཁམས།། དགའ་སྐྱིད་དཔལ་གཡང་འཛོམས་པ།། མི་དབང་རྒྱལ་པོའི་སྐུ་དྲིན།། རང་ཅག་འབྲུག་གི་མི་སེར།། ཞིང་འདིར་སྐྱེས་པའི་སྐལ་བཟང་།། སྟོང་གསུམ་ནོར་གྱིས་གང་ཡང་།། རིན་གྱིས་ཉོ་ས་མི་འདུག། དད་དམ་གསེར་གྱི་མེ་ཏོག། ལྷག་བསམ་གཡུ་ཡི་པ་ཏྲ།། མ་བྲིས་སྙིང་གི་རི་མོར།། ནམ་ཡང་འགྱུར་བ་མ་གནང་།། །། ཡས་ཀྱི་དགུང་སངས་མཐོན་ལ་མོ། ༉ ཡས་ཀྱི་དགུང་སངས་མཐོན་ལ་མོ།། ཨ་མ་ལེགས་ཨོ།། ཤོག་གུ་རྒྱ་གཤོག་དཀར་ཅུང་།། འབྲུག་གཞུང་གཞུང་གིཞབསབྲོ།། ཡི་གུ་ཤེས་པའི་འདུག་ལ་མོ།། ཨ་མ་ལེགས་ཨོ།། ཡི་གུ་ལྷ་ལ་ཕུལ་ཤོག། འབྲུག་གཞུང་གཞུང་གི་ཞབས་བྲོ།། ཡི་གུ་མ་ཤེས་འདུག་ལ་མོ།། ཨ་མ་ལེགས་ཨོ།། ལྟད་མོ་ལ་རྒྱང་ལས་གཟིགས་ཤོག། འབྲུག་གཞུང་གཞུང་གི་ཞབས་བྲོ།། ཡས་ཀྱི་གངས་སྟོདམཐོན་ལ་མོ།། ཨ་མ་ལས་ཨོ།། ཤོག་གུ་རྒྱ་ཤོག་དཀར་ཅུང་།། འབྲུག་གཞུང་གཞུང་གི་ཞབས་བྲོ།། ཡི་གུ་ཤེས་པའི་འདུག་ལ་མོ།། ཨ་མ་ལེགས་ཨོ།། ཡི་གུ་ལྷ་ལ་ཕུལ་ཤོག། འབྲུག་གཞུང་གཞུང་གི་ཞབས་བྲོ།། ཡི་གུ་མ་ཤེསའདུག་ལ་མོ།། ཨ་མ་ལེགས་ཨོ།། ལྟད་མོ་ལ་རྒྱང་ལས་གཟིགས་ཤོག། འབྲུག་གཞུང་གཞུང་གི་ཞབས་བྲོ།། །། ཡུལ་ཡང་མི་འདྲ་རྒྱལ་ཡུལ་པདྨའི་ཐང་། ༉ ཡུལ་ཡང་མི་འདྲ་རྒྱལ་ཡུལ་པདྨའི་ཐང་།། མི་ཡང་མི་འདྲ་རྒྱ་བཟའ་དབང་ཕྱུག་མ།། དབང་ཕྱུག་དགའ་བ་བོད་ལ་བྱོན་པ་མིན།། གནམ་བསྐོས་བོད་ལ་བཀོད་དེ་མ་གཏོགས་པ།། ཡུལ་ཡང་མི་འདྲ་སྣང་ས་ཡུལ་བཟང་འདི།། མི་ཡང་མི་འདྲ་སྣང་སའི་བུ་མོ་བཞུགས།། སྣང་ས་དགའ་བ་ཆོས་ལ་བྱོན་པ་མིན།། ལས་འཕྲོ་ཆོས་ལ་བཀོད་དེ་མ་གཅོགས་པ།། ཆོས་ལ་མི་འདྲ་བཀའ་འགྱུར་བསྟན་འགྱུར་བཞེངས།། ཆོས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་ཀུན་ལ་ཁྱབ་པར་ཤོག། བཟའ་མོ་ཆོས་ཀྱི་གོ་འཕང་ཐོབ་པར་ཤོག། །། གཡུས་བསྐལ་པ་བཟང་པོའི་འཛམ་གླིང་ནང་། ༉ གཡུས་བསྐལ་པ་བཟང་པོའི་འཛམ་གླིང་ནང་།། ལྷ་མཆོག་གྱུར་ཤཱཀྱའི་རྒྱལ་པོ་བྱོན།། ཆོས་ཐེག་པ་གསུམ་གྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོར།། མི་དད་པ་ཅན་ཚུ་ཐར་པ་ཐོབ།། ཆོས་སྙིང་པོ་བཛྲ་གུ་རུ་བགྲངས།། ཚེ་ད་རེས་སྐྱིད་པའི་བདེ་བ་ཐོབ།། ཚེ་ཕྱི་མ་དག་པའི་ཞིང་དུའགྲོ།། ཤོ་མོ་ཨ་ལེགས་ཟེར་རུང་མཆོད་པ་ཕུལ།། །། གཡུས་ཆུང་བཀྲ་ལ་ཤིས་པའི་ཕུ་ཞིག་ན། ༉ གཡུས་ཆུང་བཀྲ་ལ་ཤིས་པའི་ཕུ་ཞིག་ན།། མདའ་མོ་གསེར་ལས་སྒྲུབ་པའི་ཆ་གཅིག་ཡོད།། མདའ་མོ་གསེར་མདའ་མ་རེད་ཕྱག་མདའ་རེད།། ཆོས་རྒྱལ་ནོར་བཟང་རྒྱལ་པོའི་ཕྱག་མདའ་རེད།། མདའ་མོ་རང་ཡུལ་མ་བཞག་མི་ཡུལ་བཏང་།། མི་ཡུལ་ལུང་པའི་ཕྱོགས་སུ་བག་ཆགས་བཞག། ཕྱག་གཅིག་གཡས་པར་ཚེ་དབང་བུམ་པ་བསྣམས།། ཚེ་དབང་བུམ་པ་སྐུ་ཚེ་རིང་བར་ཤོག། ཕྱག་གཅིག་གཡོན་པར་བཀྲ་ཤིས་ཁ་དར་བསྣམས།། བཀྲིས་ཁ་དར་བཀྲ་ལ་ཤིས་པར་ཤོག། གཡུས་ཆུང་བཀྲ་ལ་ཤིས་པའི་ཕུ་ཞིག་ན།། མདའ་མོ་དངུལ་ལས་སྒྲུབ་པའི་ཆ་གཅིག་ཡོད།། མདའ་མོ་དངུལ་མདའ་མ་རེད་ཕྱག་མདའ་རེད།། ཆོས་རྒྱལ་ནོར་བཟང་རྒྱལ་པོའི་ཕྱག་མདའ་རེད།། མདའ་མོ་རང་ཡུལ་མ་བཞག་མི་ཡུལ་བཏང་།། མི་ཡུལ་ལུང་པའི་ཕྱོགས་སུ་བག་ཆགས་བཞག། ཕྱག་གཅིག་གཡས་པར་ཚེ་དབང་བུམ་པ་བསྣམས།། ཚེ་དབང་བུམ་པ་སྐུ་ཚེ་རིང་བར་ཤོག། ཕྱག་གཅིག་གཡོན་པར་བཀྲ་ཤིས་ཁ་དར་བསྣམས།། བཀྲིས་ཁ་དར་བཀྲ་ལ་ཤིས་པར་ཤོག། །། གཡུས་བཟང་འབྲུག་གི་རི་ལ། ༉ གཡུས་བཟང་འབྲུག་གི་རི་ལ།། གསེར་གྱི་མཚོ་མོ་འཁྱིལ་ཡོད།། གསེར་གྱི་མཚོ་མོའི་ནང་ལས།། གསེར་གྱི་བུམ་པ་འཁྲུངས་ཡོད།། གསེར་གྱི་བུམ་པའི་ནང་ལས།། གསེར་གྱི་མེ་ཏོག་ཤར་ཡོད།། མེ་ཏོག་བུམ་པ་ཆ་འདི།། བླ་མའི་ཕྱག་ལུ་ཕུལ་ཡོད།། བླའི་ཕྱག་ལས་ཞུ་ནས།། མཆོད་བཤམ་ཁྲ་མོར་ཕུལ་ཡོད།། མཆོད་བཤམ་ཁྲ་མོར་ཕུལ་ནས།། གླུ་དབྱངས་དངོས་གྲུབ་ཞུ་ཡོད།། རང་ཡུལ་བུམ་ཐང་ལུང་པ་ལུ། ༉ རང་ཡུལ་བུམ་ཐང་ལུང་པ་ལུ།། ང་ཚོ་དཔོན་དང་མི་དམངས་ཀྱི།། ཁོག་པའི་སྙིང་དང་ཡིད་བཞིན་ནོར།། རྒྱལ་བའི་མངའ་བདག་ཆོས་ཀྱི་རྗེ།། ད་ལོར་ལན་གཅིག་བྱོན་པ་ནི།། བསྐལ་པ་བཟང་པོའི་ཉི་མ་ཤར།། འཇའ་ལུས་ནམ་མཁའི་སྤྲིན་རྩེ་ནས།། རྫུ་འཕྲུལ་ནམ་མཁའི་འོད་ཁྱིམ་དུ།། བཞུགས་གསོལ་སྤྱན་ཟུང་གཡོ་བ་ནི།། ཞལ་འཛུམ་ལྡན་པ་ཡ་ལ་ནི།། འབྲུག་སྟོང་ལྡིར་བའི་སྒྲ་དང་བཅས།། སྐད་ཅིག་ཡུན་དུ་ཕྱག་ཕེབས་པ།། ལུང་པ་ཕུན་ཚོགས་འདི་ཡི་རྟེན།། དཔལ་དང་འབྱོར་པ་གཡང་ཆགས་ཞུ།། ད་རུང་པདྨའི་གདན་ཁྲི་རུ།། ང་ཚོ་སྐྱེ་འགྲོ་ཡོངས་ཀྱི་ལྷ།། ཐུགས་རྗེ་གཟིགས་པ་བུ་ལྟར་གཟིགས།། ནུབ་ཕྱོགས་པདྨའི་ཡུལ་གླིང་དུ།། སྐུ་ཡི་རྫུ་འཕྲུལ་མི་གཡོ་བར།། ལོངས་སྤྱོད་ལྡན་པ་བུམ་པའི་གླིང་།། འགྱུར་མེད་རྡོ་རྗེ་ཞབས་པད་བརྟན།། ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་སྨོན་ལམ་ཞུ།། །། རས་ཆུང་རྡོ་རྗེ་མི་ཕྱིན། ༉ རས་ཆུང་རྡོ་རྗེ་མི་ཕྱིན་རྡོ་རྗེ་ཕྱིན།། རས་ཆུང་རྡོ་རྗེ་སྟེང་ཕྱོགས་ལྷ་ལུ་ཕྱིན།། ལྷ་ཡི་དབང་པོ་བརྒྱ་བྱིན་སྐུ་མཚམས་བཞུགས།། ཕོ་བྲང་སྒོ་ལ་ཀྲག་ཀྲག་ལན་གསུམ་བྱེད།། རས་ཆུང་ཁྱོད་ལ་གང་དགོས་ཅི་དགོས་གསུངས།། རས་ཆུང་ང་ལ་དགོས་པ་གང་ཡང་མེད།། ད་ལྟ་བར་ཆད་སེལ་བའི་ཆོས་ཅིག་གསུངས།། ཕྱི་མ་ལམ་སྣ་འདྲེན་པའི་ཆོས་ཅིག་ཞུ།། རས་ཆུང་རྡོ་རྗེ་མི་ཕྱིན་རྡོ་རྗེ་ཕྱིན།། རས་ཆུང་རྡོ་རྗེ་བར་ཕྱོགས་བཙན་ལུ་ཕྱིན།། བཙན་རྒྱལ་ཡ་མ་སྤུན་བདུན་སྐུ་མཚམས་བཞུགས།། ཕོ་བྲང་སྒོ་ལ་ཀྲག་ཀྲག་ལན་གསུམ་བྱེད།། རས་ཆུང་ཁྱོད་ལ་གང་དགོས་ཅི་དགོས་གསུངས།། རས་ཆུང་ང་ལ་དགོས་པ་གང་ཡང་མེད།། ད་ལྟ་བར་ཆད་སེལ་བའི་ཆོས་ཅིག་གསུངས།། ཕྱི་མ་ལམ་སྣ་འདྲེན་པའི་ཆོས་ཅིག་ཞུ།། རས་ཆུང་རྡོ་རྗེ་མི་ཕྱིན་རྡོ་རྗེ་ཕྱིན།། རས་ཆུང་རྡོ་རྗེ་འོག་ཕྱོགས་ཀླུ་ལུ་ཕྱིན།། ཀླུ་རྒྱལ་གཙུག་ན་རིན་ཆེན་སྐུ་མཚམས་བཞུགས།། ཕོ་བྲང་སྒོ་ལ་ཀྲག་ཀྲག་ལན་གསུམ་བྱེད།། རས་ཆུང་ཁྱོད་ལ་གང་དགོས་ཅི་དགོས་གསུངས།། རས་ཆུང་ང་ལ་དགོས་པ་གང་ཡང་མེད།། ད་ལྟ་བར་ཆད་སེལ་བའི་ཆོས་ཅིག་གསུངས།། ཕྱི་མ་ལམ་སྣ་འདྲེན་པའི་ཆོས་ཅིག་ཞུ།། །། རི་མགོ་ལ་གཟིགས་དང་། ༉ རི་མགོ་ལ་གཟིགས་དང་།། བ་ལུའི་མེ་ཏོག་ཅིག་ཤར་ཡོད།། བ་ལུ་སུ་ལུའི་བསང་ཅིག། གཏང་དགོ་བསམ་པ་ཤར་བྱུང་།། བསང་ཅིག་ལ་གཏང་ན།། སུ་དང་གང་ལུ་གཏང་གེ།། ཨ་མའི་བུ་ཆུང་ལེགས་པའི།། ནོར་བཟང་ལ་ཡོ་ཡོ།། བསང་ཅིག་ལ་གཏང་ན།། སྟེང་ཕྱོགས་ལྷ་ལུ་ཅིག་གཏང་གེ།། ལྷ་ཡི་དབང་པོ་བརྒྱ་བྱིན།། མཇལ་དགོ་བསམ་པ་ཤར་བྱུང་།། རི་སྐེད་ལ་གཟིགས་དང་།། ཤུག་པའི་མེ་ཏོག་ཅིག་ཤར་ཡོད།། ལྷ་ཤིང་ཤུག་པའི་བསང་ཅིག། གཏང་དགོས་བསམ་པ་ཤར་བྱུང་།། བསང་ཅིག་ལ་གཏང་ན།། སུ་དང་གང་ལུ་གཏང་གེ།། ཨ་མའི་བུ་ཆུང་ལེགས་པའི།། ནོར་བཟང་ལ་ཡོ་ཡོ།། བསང་ཅིག་ལ་གཏང་ན།། བར་ཕྱོགས་བཙན་ལུ་ཅིག་གཏང་གེ།། བཙན་རྒྱལ་ཡ་བ་སྤུན་བདུན།། མཇལ་གོ་བསམ་པ་ཤར་བྱུང་།། རི་མཇུག་ལ་གཟིགས་དང་།། ཙན་དན་མེ་ཏོག་ཅིག་ཤར་ཡོད།། ལྷ་ཤིང་ཙན་དན་བསང་ཅིག། གཏང་གོ་བསམ་པ་ཤར་བྱུང་།། བསངས་ཅིག་ལ་གཏང་ན།། སུདང་གང་ལུ་གཏང་གེ།། ཨ་མའི་བུ་ཆུང་ལེགས་པའི།། ནོར་བཟང་ལ་ཡོ་ཡོ།། བསངས་ཅིག་ལ་གཏང་ན།། འོག་ཕྱོགས་ཀླུ་ལ་ཅིག་གཏང་གེ།། ཀླུ་ཡི་གཙུག་ན་རིན་ཆེན།། མཇལ་དགོས་བསམ་པ་ཤར་བྱུང་།། །། རི་བརྒྱ་བསམ་གཏན་གླིང་ལ། ༉ རི་བརྒྱ་བསམ་གཏན་གླིང་ལ།། ཁམ་སྡོང་བྲག་ལས་མཐོ་སོང་།། སྐར་མ་རྒྱ་མཚོ་ང་གཉིས་མི་སྡོད།། ལ་མོ་བརྒལ་སོང་གསུང་ལ་སྒྲོལ་དཀར་ལ།། ཁམ་སྡོང་མཐོ་རང་དྲག་སྟེ།། ལག་པས་བསྙབ་ས་མིན་འདུག། སྐར་མ་རྒྱ་མཚོ་ང་གཉིས་མི་སྡོད།། ལ་མོ་བརྒལ་སོང་གསུང་ལ་སྒྲོལ་དཀར་ལ།། འབྲས་བུའི་བསམ་བློ་བཏང་སྟེ།། པང་པའི་ནང་ལུ་འཛག་ཤོག། སྐར་མ་རྒྱ་མཚོ་ང་གཉིས་མི་སྡོད།། ལ་མོ་བརྒལ་སོང་གསུང་ལ་སྒྲོལ་དཀར་ལ།། ཆུ་གཅིག་སྐྱེ་མཆོག་ཞབས་རྗེས།། ཆུ་སྣ་ཡར་ལ་ལོག་ཤོག། སྐར་མ་རྒྱ་མཚོ་ང་གཉིས་མི་སྡོད།། ལ་མོ་བརྒལ་སོང་གསུང་ལ་སྒྲོལ་དཀར་ལ།། ལྷ་མོ་རེ་མ་སྤྲུལ་སྐུ།། ཡོན་ཆབ་ཕུལ་འཕྲོར་ལུས་སོང་།། སྐར་མ་རྒྱ་མཚོ་ང་གཉིས་མི་སྡོད།། ལ་མོ་བརྒལ་སོང་གསུང་ལ་སྒྲོལ་དཀར་ལ།། །། རི་འདི་རྒྱང་རྩེ་གཞུང་ལ། ༉ རི་འདི་རྒྱང་རྩེ་གཞུང་ལ།། སྭོ་ཡ་ལ།། ངེད་ཡིད་ཀྱི་གསུངས་ལས་གསན་ལ་སོ།། གཟིམ་ཅུང་བདེ་ཆེན་ཆོས་གླིང་ལ།། སྭོ་ཡ་ལ།། ངེད་སྔར་ལས་དར་ཞིང་རྒྱས་ལ་སོ།། ཐུགས་སེམས་སྐྱོ་རོགས་མ་གནང་ལ།། སྭོ་ཡ་ལ།། ངེད་རྒྱུ་ལས་ཚིག་གསུམ་ལེན་ལ་སོ།། རང་ཡུལ་བུམ་ཐང་གཞུང་ལ།། སྭོ་ཡ་ལ།། ངེད་བློ་གཏད་སྡོད་པ་མ་བྱུང་།། མེ་ཏོག་དབྱར་ཀ་ཤར་ན་ལ།། སྭོ་ཡ་ལ།། ངེད་དགུན་ཀ་ཤར་ན་དགའ་ལ་སོ།། རང་གི་དྲིན་ཅན་ཕ་མ་ལ།། སྭོ་ཡ་ལ།། དུས་གཏན་དུ་བཞུགས་ན་དགའ་ལ་སོ།། དུས་གཏན་དུ་བཞུགས་ན་སྐྱིད་ལ་སོ།། །། རི་འདི་གཡང་གི་རི་ལ། ༉ རི་འདི་གཡང་གི་རི་ལ།། ཕུ་ལ་ཡས་ཀྱི་གངས་རི་ཆུང་ཆུང་རེད།། རི་འདི་གཡང་གི་རི་ལ།། གངས་རི་ཆེ་བ་གཅིག་ལ་འགྱུར་བར་ཤོག། རི་འདི་གཡང་གི་རི་ལ།། གངས་རི་འདི་ལ་སེང་གེ་འཁོར་བར་ཤོག། རི་འདི་གཡང་གི་རི་ལ།། སེང་གི་འདི་ལ་གཡུ་རལ་རྒྱས་པར་ཤོག། རི་འདི་གཡང་གི་རི་ལ།། འདི་ནས་ཕར་གྱི་ནགས་རི་ཆུང་ཆུང་རེད།། རི་འདི་གཡང་གི་རི་ལ།། ནགས་རི་ཆེ་བ་གཅིག་ལ་འགྱུར་བར་ཤོག། རི་འདི་གཡང་གི་རི་ལ།། ནགས་རི་འདི་ལ་སྟག་གཟིག་འཁོར་བར་ཤོག། རི་འདི་གཡང་གི་རི་ལ།། སྟག་གཟིག་འདི་ལ་འཛུམ་དྲུག་རྒྱས་པར་ཤོག། རི་འདི་གཡང་གི་རི་ལ།། མདའ་ལ་མས་ཀྱི་ཆུ་མོ་ཆུང་ཆུང་རེད།། རི་འདི་གཡང་གི་རི་ལ།། ཆུ་མོ་ཆེ་བ་གཅིག་ལ་འགྱུར་བར་ཤོག། རི་འདི་གཡང་གི་རི་ལ།། ཆུ་མོ་འདི་ལ་ཉ་མོ་འཁོར་བར་ཤོག། རི་འདི་གཡང་གི་རི་ལ།། ཉ་མོ་འདི་ལ་གསེར་གཤོག་རྒྱས་པར་ཤོག། རི་འདི་གཡང་གི་རི་ལ།། །། རི་ལ་ཆེན་པོ་རིའི་རྩ་བ་ན། ༉ རི་ལ་ཆེན་པོ་རིའི་རྩ་བ་ན།། ཨ་རོགས་ཚོ།། ཆུ་མར་འགྲོ་འགྲོ་བའི་དུས་ལ་སྲས་གཅིག་འཁྲུངས།། ཆུ་མར་འགྲོ་འགྲོ་བའི་དུས་ལ་སྲས་ཅིག་འཁྲུངས།། ཨ་རོགསས་ཚོ།། བུ་བསོད་ནམས་ཅན་གྱིས་ལྷ་ལུ་ཡོན་ཆབ་ཕུལ།། རི་ལ་ཆེན་པོ་རིའི་སྐེད་པ་ན།། ཨ་རོགས་ཚོ།། ས་ཕ་གི་ཐམས་ཅད་གུར་གུམ་མེ་ཏོག་ཤར།། ས་ཕ་གི་ཐམས་ཅད་གུར་གུམ་མེ་ཏོག་ཤར།། ཨ་རོགས་ཚོ།། བུ་བསོད་ནམས་ཅན་གྱི་ལྷ་ལུ་མེ་ཏོག་ཕུལ།། རི་ལ་ཆེན་པོ་རིའི་རྩེ་མོ་རུ།།ཨ་རོགས་ཚོ།། ས་ཡ་གི་ཐམས་ཅད་བ་ལུ་སུ་ལུ་འཁྲུངས།། ས་ཡ་གི་ཐམས་ཅད་བ་ལུ་སུ་ལུ་འཁྲུངས།། ཨ་རོགས་ཚོ།། བུ་བསོད་ནམས་ཅན་གྱི་ལྷ་ལུ་བསངས་ཅིག་བཏང་།། །། ལ་འདི་བཀྲིས་ལ་མོའི་ལ་གཞོལ་ན། ༉ ལ་འདི་བཀྲིས་ལ་མོའི་ལ་གཞོལ་ན།། ཤིང་ལ་འཁྲུངས་པ་ཨ་རུ་བ་རུ་འཁྲུངས།། འདི་ལ་འཁོར་བ་གསེར་བྱ་ཟུང་གཅིག་འཁོར།། གསེར་བྱ་རང་ཡང་མི་སྡོད་འཕུར་འགྲོ་གེ། ཡར་ཡར་ཆོས་འཁོར་ལྷ་སར་འཕུར་འགྲོ་གེ།། བླ་མ་ཤཱ་ཀྱ་མུ་ཎེ་ཞབས་སར་འཕུར།། ཡབ་ཆེན་ཨ་པའི་ལས་སྒྲིབ་འདི་གིས་དག། གསེར་བྱ་རང་གི་བསམ་པ་འདི་གིས་རྫོགས།། ལ་འདི་ཚེ་རིང་ལ་མོའི་ལ་གཞོལ་ན།། ཤིང་ལ་འཁྲུངས་པ་བ་ལུ་སུ་ལུ་འཁྲུངས།། འདི་ལ་འཁོར་བ་དངུལ་བྱ་ཟུང་གཅིག་འཁོར།། དངུལ་བྱ་རང་ཡང་མི་སྡོད་འཕུར་འགྲོ་གེ།། ཡར་ཡར་ལྷོ་བྲག་མཁར་ཆུར་འཕུར་འགྲོ་གེ།། བླ་མ་ནམ་མཁའི་སྙིང་པོའི་ཞབས་སར་འཕུར།། ཡུམ་ཆེན་ཨ་མའི་ལས་སྒྲིབ་འདི་གིས་དག། དངུལ་བྱ་རང་གི་བསམ་པ་འདི་གིས་རྫོགས།། ལ་འདི་རྡོ་སྐྱོང་ལ་མོའི་ལ་གཞོལ་ན།། ཤིང་ལ་འཁྲུངས་པ་ལྷ་ཤིང་ཤུགས་པོ་འཁྲུངས།། འདི་ལ་འཁོར་བ་ཁུ་བྱུག་ཟུང་གཅིག་འཁོར།། ཁུ་བྱུག་རང་ཡང་མི་སྡོད་འཕུར་འགྲོ་གེ།། ཕར་ཕར་སྤུངས་ཐང་བདེ་ཆེན་འཕུར་འགྲོ་གེ།། བླ་མ་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་ཞབས་སར་འཕུར།། མཉམ་རོགས་གཞོན་པའི་ལས་སྒྲིབ་འདི་གིས་དག། ཁུ་བྱུག་རང་གི་བསམ་པ་འདི་གིས་རྫོགས།། །། ལ་ཞུས་པའི་བྱམས་པ་ཆོས་བཟང་ལ། ༉ ལ་ཞུས་པའི་བྱམས་པ་ཆོས་བཟང་ལ།། ཤར་ཕྱོགས་རི་བོའི་རྩེ་ལས།། གསེར་གྱི་མཆོད་རྟེན་བཞེངས་ཡོད།། ཨ་དག་ལེ་ཨེ།། ལ་ཞུས་པའི་བྱམས་པ་ཆོས་བཟང་ལ།། གསེར་གྱི་མཆོད་རྟེན་མ་རེད།། ང་ཚོ་བླ་མའི་སྐུ་གཟུགས་རེད།། ཨ་དག་ལེ་ཨེ།། ལ་ཞུས་པའི་བྱམས་པ་ཆོས་བཟང་ལ།། ཤར་ཕྱོགས་རི་བོའི་རྩེ་ལས།། དཀར་གསལ་ཟླ་བ་ཤར་ཡོད།། ཨ་དག་ལེ་ཨེ།། ལ་ཞུས་པའི་བྱམས་པ་ཆོས་བཟང་ལ།། དཀར་གསལ་ཟླ་བ་མ་རེད།། ང་ཚོ་བླ་མའི་ཞལ་རས།། ཨ་དག་ལེ་ཨེ།། ལ་ཞུས་པའི་བྱམས་པ་ཆོས་བཟང་ལ།། ཤར་ཕྱོགས་རི་བོའི་རྩེ་ལས།། གསེར་གྱི་རྒྱ་གླིང་འཕུ་ཡོད།། ཨ་དག་ལེ་ཨེ།། ལ་ཞུས་པའི་བྱམས་པ་ཆོས་བཟང་ལ།། གསེར་གྱི་རྒྱ་གླིང་མ་རེད།། ང་ཚོ་བླ་མའི་གསུང་སྐད་རེད།། ཨ་དག་ལེ་ཨེ།། །། ལ་འོ་ན་ཨེ་མ་ཚུར་ལ་གསན་དང་། ༉ ལ་འོ་ན་ཨེ་མ་ཚུར་ལ་གསན་དང་།། སྙིང་གི་ཆུང་འདྲིས་བྱམས་པ།། སྟག་ཤར་གཞོན་པའི་ཞབས་བྲོ་རྡོག་འཁྲབ་སྒྲིག་ནས་ལོག་འགྲོ།། སྨན་ཆུང་བུ་མོའི་གསུང་སྐད་སྙན་རྒྱ་སྒྱུར་ནས་ལོག་འགྲོ།། ལ་འོ་ན་དགའ་བའི་བྱམས་པའི་ཞལ་རས།། མ་མཇལ་ཡུན་ལས་རིང་སོང་།། སྟག་ཤར་གཞོན་པའི་ཞབས་བྲོ་རྡོག་འཁྲབ་སྒྲིག་ནས་ལོག་འགྲོ།། སྨན་ཆུང་བུ་མོའི་གསུང་སྐད་སྙན་རྒྱ་སྒྱུར་ནས་ལོག་འགྲོ།། ལ་འོ་ན་ལས་སྨོན་ཅན་གྱི་ཆུང་འདྲིས།། མཇལ་བའི་དུས་ཅིག་ཡོང་འགྲོ།། སྟག་ཤར་གཞོན་པའི་ཞབས་བྲོ་རྡོག་འཁྲབ་སྒྲིག་ནས་ལོག་འགྲོ།། སྨན་ཆུང་བུ་མོའི་གསུང་སྐད་སྙན་རྒྱ་སྒྱུར་ནས་ལོག་འགྲོ།། ལ་འོ་ན་ཁྲི་གདུགས་ཤར་དགོས་བསམ་ཡང་།། ནག་པོ་སྤྲིན་གྱིས་བཀག་སོང་།། སྟག་ཤར་གཞོན་པའི་ཞབས་བྲོ་རྡོག་འཁྲབ་སྒྲིག་ནས་ལོག་འགྲོ།། སྨན་ཆུང་བུ་མོའི་གསུང་སྐད་སྙན་རྒྱ་སྒྱུར་ནས་ལོག་འགྲོ།། ལ་འོ་ན་དགུང་དང་སྤྲིན་གྱི་བར་ལ།། སྐྱི་བསེར་རླུང་གིས་གཡོ་འཕྲུལ།། སྟག་ཤར་གཞོན་པའི་ཞབས་བྲོ་རྡོག་འཁྲབ་སྒྲིག་ནས་ལོག་འགྲོ།། སྨན་ཆུང་བུ་མོའི་གསུང་སྐད་སྙན་རྒྱ་སྒྱུར་ནས་ལོག་འགྲོ།། ལ་འོ་ན་ཉི་མ་སྤྲིན་གྱི་བར་ལ།། ཤར་བའི་དུས་ཅིག་ཡོང་འགྲོ།། སྟག་ཤར་གཞོན་པའི་ཞབས་བྲོ་རྡོག་འཁྲབ་སྒྲིག་ནས་ལོག་འགྲོ།། སྨན་ཆུང་བུ་མོའི་གསུངསྐད་སྙན་རྒྱ་སྒྱུར་ནས་ལོག་འགྲོ།། །། ལ་སོ་ལ་ཟས་བཟང་པོ་ཕུལ་ན་ཨའོ། ༉ ལ་སོ་ལ་ཟས་བཟང་པོ་ཕུལ་ན་ཨའོ།། བླ་མའི་གཏོར་མ་ར་ཕུལ།། མར་བཟང་པོ་ཕུལ་ན་ཨའོ།། བླ་མའི་དཀར་རྒྱན་ར་ཕུལ།། ལ་སོ་ལ་ཆུ་བཟང་པོ་ཕུལ་ན་ཨའོ།། བླ་མའི་ཁྲུས་ཆུ་ར་ཕུལ།། ཆང་བཟང་པོ་ཕུལ་ན་ཨའོ།། བླ་མའི་བདུད་རྩི་ར་ཕུལ།། ལ་སོ་ལ་ཤིང་བཟང་པོ་ཕུལ་ན་ཨའོ།། བླ་མའི་བསངས་ཤིང་ར་ཕུལ།། མེ་ཏོག་འབར་པ་ལས་མ་ཕངས་ཨའོ།། ཡུམ་པ་ལས་ར་ཕངས།། ལ་སོ་ལ་བླ་མ་བཞུགས་པ་ལས་མ་ཕངས་ཨའོ།། བྱོན་མ་ལས་ར་ཕངས།། འདི་རིང་ཡང་ལ་ཡང་དུ་ཨའོ།། མཇལ་བའི་བཀྲིས་སྨོན་ལམ།། ཤོ་མོ་ཡང་ལ་ཡང་དུ་ཨའོ།། མཇལ་བའི་བཀྲིས་དང་སྨོན་ལམ།། །། ལགས་ཞུས་པའི་བདེ་སྐྱིད། ༉ ལགས་ཞུས་པའི་བདེ་སྐྱིད།། ཡས་ཀྱི་དགུང་སངས་མཐོན་པོའི་ཕྱོགས་ལ།། གཅིག་གཉིས་སེམས་པ་ཤོར་སོང་ལ།། དགུང་དང་ཁྲི་གདུགས་ཉི་མ།། འགྱུར་བ་མ་གནང་གཞོན་པ་རང་སེམས་མནོ་བའི།། གསུང་ལེགས་གསུང་ལེགས་རུ།། ལགས་ཞུས་པའིབདེ་སྐྱིད།། ཡས་ཀྱི་གངས་སྟོད་མཐོན་པོའི་ཕྱོགས་ལ།། གཅིག་གཉིས་སེམས་པ་ཤོར་སོང་ལ།། གངས་དང་དར་སེང་དཀར་མོ།། འགྱུར་བ་མ་གནང་གཞོན་པ་རང་སེམས་མནོ་བའི།། གསུང་ལེགས་གསུང་ལེགས་རུ།། ལགས་ཞུས་པའི་བདེ་སྐྱིད།། ཕར་གྱི་སྤང་གཤོང་བདེ་མོའི་ཕྱོགས་ལ།། གཅིག་གཉིས་སེམས་པ་ཤོར་སོང་ལ།། སྤང་དང་ཤཝ་རྒོད་རྭ་བཅུ།། འགྱུར་བ་མ་གནང་གཞོན་པ་རང་སེམས་མནོ་བའི།། གསུང་ལེགས་གསུང་ལེགས་རུ།། ལགས་ཞུས་པའི་བདེ་སྐྱིད།། ཚུར་གྱི་ནགས་སྟོད་མཐོན་པོའི་ཕྱོགས་ལ།། གཅིག་གཉིས་སེམས་པ་ཤོར་སོང་ལ།། ནགས་དང་སྟག་མོའི་རིས་མཛེས།། འགྱུར་བ་མ་གནང་གཞོན་པ་རང་སེམས་མནོ་བའི།། གསུང་ལེགས་གསུང་ལེགས་རུ།། ལགས་ཞུས་བདེ་སྐྱིད།། ཡས་ཀྱི་དགོན་བཟང་ཁྲ་མོའི་ཕྱོགས་ལ།། གཅིག་གཉིས་སེམས་པ་ཤོར་སོང་ལ།། དགོན་དང་མཚན་ལྡན་བླ་མ།། འགྱུར་བ་མ་གནང་གཞོན་པ་རང་སེམས་མནོ་བའི།། གསུང་ལེགས་གསུང་ལེགས་རུ།། ལགས་ཞུས་པའི་བདེ་སྐྱིད།། ཕར་གྱི་རྫོང་ཆེན་ཁྲ་མོའི་ཕྱོགས་ལ།། གཅིག་གཉིས་སེམས་པ་ཤོར་སོང་ལ།། རྫོང་དང་དབང་ཆེན་དཔོན་པོ།། འགྱུར་བ་མ་གནང་གཞོན་པ་རང་སེམས་མནོ་བའི།། གསུང་ལེགས་གསུང་ལེགས་རུ།། ལགས་ཞུས་པའི་བདེ་སྐྱིད།། མར་གྱི་མཚོ་སྟོད་མཐོན་པོའི་ཕྱོགས་ལ།། གཅིག་གཉིས་སེམས་པ་ཤོར་སོང་ལ།། མཚོ་དང་གསེར་མིག་ཉ་མོ།། འགྱུར་བ་མ་གནང་གཞོན་པ་རང་སེམས་མནོ་བའི།། གསུང་ལེགས་གསུང་ལེགས་རུ།། །། ལུང་པ་བཀྲིས་གཡང་ཆགས། ༉ ལུང་པ་བཀྲིས་གཡང་ཆགསརྩེ་མོ་རུ།། གསེར་དང་བྱེ་མ་ཆ་སྟེ་འབོ་གང་ཡོད།། བྱེ་མ་རྣམས་སུ་ཕར་སེལ་ཚུར་སེལ་ནས།། འདི་གི་ནང་དུ་གསེར་སྐུ་རང་འབྱུང་བྱོན།། འདི་ཡང་མཆོད་བཤམ་ཁྲ་མོའི་སྟེང་དུ་ཕུལ།། འཇིག་རྟེན་རང་སར་སྒོམ་པའི་གཙུག་ལྷ་ཡིན།། ལུང་པ་བཀྲིས་གཡང་ཆགས་་སྐེད་པ་རུ། གཡུ་དང་བྱེ་མ་ཆ་སྟེ་འབོ་གང་ཡོད།། བྱེ་མ་རྣམས་སུ་ཕར་སེལ་ཚུར་སེལ་ནས།། འདི་གི་ནང་དུ་གཡུ་ཡི་སྒྲོལ་མ་བྱོན།། འདི་ཡང་མཆོད་བཤམ་ཁྲ་མོའི་སྟེང་དུ་ཕུལ།། འཇིག་རྟེན་རང་སར་སྒོམ་པའི་གཙུག་ལྷ་ཡིན།། ལུང་པ་བཀྲིས་གཡང་ཆགས་རྩ་བ་རུ།། དུང་དང་བྱེ་མ་ཆ་སྟེ་འབོ་གང་ཡོད།། བྱེ་མ་རྣམས་སུ་ཕར་སེལ་ཚུར་སེལ་ནས།། འདི་གི་ནང་དུ་དུང་དཀར་གཡས་འཁྱིལ་བྱོན།། འདི་ཡང་མཆོད་བཤམ་ཁྲ་མོའི་སྟེང་དུ་ཕུལ།། འཇིག་རྟེན་རང་སར་སྒོམ་པའི་གཙུག་ལྷ་ཡིན།། །། ལུང་པ་ཆུང་ཆུང་། ༉ ལུང་པ་ཆུང་ཆུང་།། གསེར་གྱིས་གང་ན་དགའ་བ་ལ།། གསེར་གྱིས་གང་ན་སྐྱིད་པ་ལ།། གསེར་གྱི་རི་ལ།། གསེར་མཚོ་ཆགས་ན་དགའ་བ་ལ།། གསེར་མཚོ་ཆགས་ན་སྐྱིད་པ་ལ།། གསེར་མཚོ་སྦུག་ལ།། གསེར་ཤིང་འཁྲུངས་ན་དགའ་བ་ལ།། གསེར་ཤིང་འཁྲུངས་ན་སྐྱིད་པ་ལ།། གསེར་བྱ་སྤུན་གསུམ།། གནམ་ལ་ལྡིང་ན་དགའ་བ་ལ།། གནམ་ལ་ལྡིང་ན་སྐྱིད་པ་ལ།། ནམ་མཁའ་གཞའ་དང་འོད་ཀྱིས་གང་ན་དགའ་བ་ལ།། འོད་ཀྱིས་གང་ན་སྐྱིད་པ་ལ།། ས་གཞི་མས་ལ།། ཕུན་སུམ་ཚོགས་ན་དགའ་བ་ལ།། ཕུན་སུམ་ཚོགས་ན་སྐྱིད་པ་ལ།། ལུང་པ་ཆུང་ཆུང་།། དངུལ་གྱིས་གང་ན་དགའ་བ་ལ།། དངུལ་གྱིས་གང་ན་སྐྱིད་པ་ལ།། དངུལ་གྱི་རི་ལ།། དངུལ་ཚོགས་ཆགས་ན་དགའ་བ་ལ།། དངུལ་མཚོ་ཆགས་ན་སྐྱིད་པ་ལ།། དངུལ་མཚོ་སྦུག་ལ།། དངུལ་ཤིང་འཁྲུངས་ན་དགའ་བ་ལ།། དངུལ་ཤིང་འཁྲུངས་ན་སྐྱིད་པ་ལ།། དངུལ་བྱ་སྤུན་གསུམ།། གནམ་ལ་ལྡིང་ན་དགའ་བ་ལ།། གནམ་ལ་ལྡིང་ན་སྐྱིད་པ་ལ།། ནམ་མཁའ་གཞའ་དང་འོད་ཀྱིས་གང་ན་དགའ་བ་ལ།། འོད་ཀྱིས་གང་ན་སྐྱིད་པ་ལ།། ས་གཞི་མས་ལ།། ཕུན་སུམ་ཚོགས་ན་དགའ་བ་ལ།། ཕུན་སུམ་ཚོགས་ན་སྐྱིད་པ་ལ།། ལུང་པ་ཆུང་ཆུང་།། དུང་གིས་གང་ན་དགའ་བ་ལ།། དུང་གིས་གང་ན་སྐྱིད་པ་ལ།། དུང་གི་རི་ལ་དུང་མཚོ་ཆགས་ན་དགའ་བ་ལ།། དུང་མཚོ་ཆགས་ན་སྐྱིད་པ་ལ།། དུང་མཚོའི་སྦུག་ལ།། དུང་ཤིང་འཁྲུངས་ན་དགའ་བ་ལ།། དུང་ཤིང་འཁྲུངས་ན་སྐྱིད་པ་ལ།། དུང་ཤིང་མགོ་ལ།། དུང་བྱ་ཆགས་ན་དགའ་བ་ལ།། དུང་བྱ་ཆགས་ན་སྐྱིད་པ་ལ།། དུང་བྱ་སྤུན་གསུམ།། གནམ་ལ་ལྡིང་ན་དགའ་བ་ལ།། གནམ་ལ་ལྡིང་ན་སྐྱིད་པ་ལ།། ནམ་མཁའ་གཞའ་དང་འོད་ཀྱིས་གང་ན་དགའ་བ་ལ།། འོད་ཀྱིས་གང་ན་སྐྱིད་པ་ལ།། ས་གཞི་མས་ལ་ཕུན་གསུམ་ཚོགས་ན་དགའ་བ་ལ།། ཕུན་སུམ་ཚོགས་ན་སྐྱིད་པ་ལ།། །། ལུང་པ་ཆུང་ཆུང་ཅིག་གི་ཕུ་ཞིག་ན། ༉ ལུང་པ་ཆུང་ཆུང་ཅིག་གི་ཕུ་ཞིག་ན།། ལ་ཅིག་ཆེན་པོ་ཁ་བས་བཅད་ནས་འདུག། ལ་ཅིག་ཁ་བས་བཅད་རུང་འཚེར་འདོགས་མེད།། སེང་ཆེན་དཀར་མོ་ཅིག་གི་སྤྲུལ་པ་ཨིན།། ལུང་པ་ཆུང་ཆུང་ཅིག་སྐེད་པ་རུ།། བྲག་རི་ཆེན་པོ་ཡ་མཚན་ཆེ་ཙམ་འདུག། བྲག་རི་ཡ་མཚན་ཆེ་རུང་འཚེར་འདོགས་མེད།། ཐང་དཀར་རྒོད་པོ་ཅིག་གི་སྤྲུལ་པ་ཨིན།། ལུང་པ་ཆུང་ཆུང་ཅིག་གི་རྩ་བ་རུ།། ཆུ་ཅིག་ཆེན་པོ་རྦ་ཀློང་འཁྲུགས་ནས་འདུག། ཆུ་ཅིག་རྦ་ཀློང་འཁྲུགས་རུང་འཚེར་འདོགས་མེད།། ཉ་ཆུང་གསེར་མིག་ཅིག་གི་སྤྲུལ་པ་ཨིན།། ལུང་པ་ཆུང་ཆུང་ཅིག་གི་གྲལ་གཞུང་ན།། སྨན་ཆུང་བུ་མོ་ཁ་མཁས་ཆེ་ཙམ་འདུག། སྨན་ཆུང་ཁ་མཁས་ཆེ་རུང་འཚེར་འདོགས་མེད།། གླུ་གར་མཁས་པ་ཅིག་གི་སྤྲུལ་པ་ཨིན།། །། ལེགས་སོ་ལེགས་སོ། ༉ ལེགས་སོ་ལེགས་སོ་ལེགས་སོ།། འབྲུག་ཡུལ་སྐྱིད་པའི་ལྗོངས་སུ།། སྟོད་ན་གངས་རི་དཀར་པོར།། སེངྒེ་གཡུ་རལ་ལེགས་སོ།། ལེགས་སོ་ལེགས་སོ་ལེགས་སོ།། འབྲུག་ཡུལ་སྐྱིད་པའི་ལྗོངས་སུ།། བར་ན་སྤང་རི་ལྗོངས་སུ།། རི་དྭགས་ཕོ་མོ་ལེགས་སོང་།། ལེགས་སོ་ལེགས་སོ་ལེགས་སོ།། འབྲུག་ཡུལ་སྐྱིད་པའི་ལྗོངས་སུ།། སྨད་ན་བཀྲིས་མཚོ་མོ།། གསེར་གྱི་ཉ་མོ་ལེགས་སོ།། ལེགས་སོ་ལེགས་སོ་ལེགས་སོ།། འབྲུག་ཡུལ་སྐྱིད་པའི་ལྗོངས་སུ།། སྟོད་ན་མངའ་བདག་ཆོས་རྒྱལ།། སྟོབས་འབྱོར་མངའ་ཐང་ལེགས་སོ།། ལེགས་སོ་ལེགས་སོ་ལེགས་སོ།། འབྲུག་ཡུལ་སྐྱིད་པའི་ལྗོངས་སུ།། བར་ན་ཆོས་བློན་བཟང་པོ།། ཐབས་ཤེས་བློ་གྲོས་ལེགས་སོ།། ལེགས་སོ་ལེགས་སོ་ལེགས་སོ།། འབྲུག་ཡུལ་སྐྱིད་པའི་ལྗོངས་སུ།། སྨད་ན་མི་སེར་མངའ་འབངས།། བདེ་སྐྱིད་ཕུན་ཚོགས་ལེགས་སོ།། ལེགས་སོ་ལེགས་སོ་ལེགས་སོ།། འབྲུག་ཡུལ་སྐྱིད་པའི་ལྗོངས་སུ།། སྟོད་ན་དཀོན་མཆོག་ཐུགས་རྗེ།། འཕོ་འགྱུར་མེད་པ་ལེགས་སོ།། ལེགས་སོ་ལེགས་སོ་ལེགས་སོ།། འབྲུག་ཡུལ་སྐྱིད་པའི་ལྗོངས་སུ།། བར་ན་བསྟན་འཛིན་སྐྱེས་བུ།། ལམ་སྟོན་མཁས་པ་ལེགས་སོ།། ལེགས་སོ་ལེགས་སོ་ལེགས་སོ།། འབྲུག་ཡུལ་སྐྱིད་པའི་ལྗོངས་སུ།། སྨད་ན་ཆོས་ཀྱི་སྦྱིན་བདག། གཏོང་ཕོད་ཆེ་བ་ལེགས་སོ།། །། ལེགས་སོ་ལེགས་སོ་ད་རེས་དཔལ་གྱི་ཉི་མའི༌དུས། ༉ ལེགས་སོ་ལེགས་སོ་ད་རེས་དཔལ་གྱི་ཉི་མའི༌དུས།། ལྷ་དང་ལྷ་མོ་དགྱེས་བརྩེའི་ངང་ལས་ནི།། དབུས་འགྱུར་ཚལ་གྱི་བཀྲིས་དགའ་སྟོན་ཤར།། གསེར་གྱི་འཁོར་ལོ༌གཙུག༌གི༌དགུང༌ལས༌སྤུབས།། ལྷ་ཡི་གྲོང་ཁྱེར་གཡང་ཆགས་དཔལ་འབྱོར་འཛོམས།། དབང་ཆེན་ས་གཞི་པདྨ་འདབ་སྟོང་རྒྱས།། འདོད་དགུ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ནོར་བུའི་གླིང་།། བར་ན་རིན་ཆེན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ལེགས།། ཕོ་བྲང་དགའ་བའི་ཡངརྩེ་གཟི་བརྗིད་ཆེ།། མི་དབང་སེང་གེ་མཚན་ཅན་སྐུ་དབང་མཐོ།། བཙུན་མོ་ལྷན་རྒྱས་དད་དམ་མི་འགྱུར་བརྟན།། བཙུན་མོ་ལྷན་འཛོམས་མངའ་གསོལ་གླུ་གར་མཆོད།། ལེགས་སོ་ལེགས་སོ་བཙུན་མོ་མངའ་གསོལ་ལེགས།། བཙུན་མོ་མངའ་གསོལ་གདན་ས་སྤུངས་ཐང་ལེགས།། ལེགས་སོ་ལེགས་སོ་མི་དབང་རྒྱལ་པོ་ལེགས།། མི་དབང་རྒྱལ་པོ་གསེར་ཁྲིར་བཞུགས་པ་ལེགས།། །། ལོ་ངོ་བརྒྱ་ཕྲག་གཅིག་གི་སྔ་གོང་ལུ། ༉ ལོ་ངོ་བརྒྱ་ཕྲག་གཅིག་གི་སྔ་གོང་ལུ།། སྤུངས་ཐང་བདེ་བ་ཆེན་པོའི་ཕོ་བྲང་ནང་།། ཁ་བཞི་འབྲུག་གི་མི་སེར་ག་ར་གིས།། ལྷ་དབང་མི་རྗེ་ཨོ་རྒྱན་དབང་ཕྱུག་མཆོག། འབྲུག་མི་ཡོངས་ཀྱིས་སྤྱི་གཙུག་ནོར་བུ་འབད།། མི་འགྱུར་གསེར་གྱི་ཁྲི་ལུ་མངའ་གསོལ་ནུག། འབྲུག་མི་བསོད་ནམས་འབར་ནུག འབྲུག་མི་ཁ་རྗེ་བཟང་ནུག། ལོ་བརྒྱ་འཁོར་བའི་བརྩི་སྲུང་ཞུ་གེ། བསླུ་མེད་དཀོན་མཆོག་གསུམ་གྱི་བྱིན་རླབས་དང།། དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་བཀྲིན་ཉག་གཅིག་ལས།། འབྲུག་མི་ཡོངས་ཀྱི་བསོད་ནམས་བགོ་སྐལ་ལུ།། མི་དབང་སྤྲུལ་པའི་ཆོས་རྒྱལ་རིམ་པར་བྱོན།། ཕྱི་ཡི་རྒྱལ་ཁབ་ཚུ་དང་མཐུན་ལམ་མཛད།། ནང་གི་མི་སེར་བྱམས་དང་བརྩེ་བས་སྐྱོང་།། འབྲུག་ཡུལ་ཡུག་གཅིག་བཟོ་སྟེ།། བདེ་སྐྱིད་རྩ་བ་བཙུགས་ཡོད།། ལོ་བརྒྱ་འཁོར་བའི་བརྩི་སྲུང་ཞུ་གེ། ཆོས་རྒྱལ་རིམ་བྱོན་ཚུ་གི་བཀའ་དྲིན་ལས།། བྱང་གི་ཁ་ཆར་བུ་ཡུག་ཤུགས་ཆེ་རུང་།། འབྲུག་གི་ཙན་དན་སྡོང་པོ་ཆག་མ་བཅུག། ལྷོ་ཡི་ཚ་བའི་རླུང་ཤུགས་དྲོད་ཆེ་རུང་།། འབྲུག་གི་བསྐལ་པའི་གངས་རི་བཞུ་མ་བཅུ།། རྒྱལ་ཁབ་རང་བཙན་སྲུང་སྐྱོབ་མཛད་གནང་ནུག། འབྲུག་གི་དཔའ་བོའི་མཛད་ཤུལ།། འབྲུག་གི་ཆོས་རྒྱལ་རིམ་བྱོན།། ལོ་བརྒྱ་འཁོར་བའི་བརྩི་སྲུང་ཞུ་གེ།། མི་དབང་ཆོས་རྒྱལ་ཐུགས་ཀྱི་དགོངས་གཏེར་ལས།། རྒྱལ་ཡོངས་དགའ་སྐྱིད་དཔལ་དང་ལྡན་ཐབས་ལུ།། རྒྱལ་ཁབ་གཅིག་དང་མི་སེར་གཅིག་ལུ་བཟོ།། རྒྱལ་བརྒྱུད་ཅན་གྱི་དམངས་གཙོའི་སྲིད་གཞུང་བཙུགས།། ཡ་མཚན་ཅན་གྱི་མཛད་བྱ་བཟང་པོ་འདི།། འབྲུག་མི་ཚུ་གི་སེམས་ལས་ཡལ་བ་ཕངས་།། འབྲུག་པའི་གཙུག་གི་ནོར་བུ།། སྤྲུལ་པའི་ཆོས་རྒྱལ་རིམ་བྱོན།། ལོ་བརྒྱ་འཁོར་བའི་བརྩི་སྲུང་ཞུ་གེ། །། ཤ་བ་སྒང་ལས་འབབ་ཚེ། ༉ ཤ་བ་སྒང་ལས་འབབ་ཚེ།། སྐྱོ་ཞིང་སྐྱོ་ཞིང་འབབ་དོ།། ཤ་བ་སྤང་སྟོད་ལ་མོའིརྩེ་ལ།། ཤ་བ་ཡིད་སྐྱོ་དང་མི་སྐྱོ།། སྤང་དཀར་ཞིང་དུ་ཚེ་གཅིག་ལ་འཛོམས་པ།། ཤ་བ་ཁོ་ཐག་རང་ཆོད་སོང་།། ཤ་བ་མ་སྨད་གཉིས་ཀུ།། སྤང་རྩྭ་ཟ་བར་ལྷོད་སོང་།། ཤ་བ་སྤང་སྟོད་ལ་མོའི་རྩེ་ལ།། ཤ་བ་ཡིད་སྐྱོ་དང་མི་སྐྱོ།། སྤང་དཀར་ཞིང་དུ་ཚེ་གཅིག་ལ་འཛོམས་པ།། ཤ་བ་ཁོ་ཐག་རང་ཆོད་སོང་།། རི་འདི་ཡངས་པའི་རི་ལ།། ལོ་དང་ཟླ་བ་འགོར་སོང་།། ཤ་བ་སྤང་སྟོད་ལ་མོའི་རྩེ་ལ།། ཤ་བ་ཡིད་སྐྱོ་དང་མི་སྐྱོ།། སྤང་དཀར་ཞིང་དུ་ཚེ་གཅིག་ལ་འཛོམས་པ།། ཤ་བ་ཁོ་ཐག་རང་ཆོད་སོང་།། ལུང་པ་རྩྭ་མེད་ཆུ་མེད།། ཤ་བ་སྡོད་ཉམས་མ་སྤྲོ།། ཤ་བ་སྤང་སྟོད་ལ་མའི་ཀྱི་རྩེ་ལ།། ཤ་བ་ཡིད་སྐྱོད་དང་མི་སྐྱོ།། སྤང་དཀར་ཞིང་དུ་ཚེ་གཅིག་ལ་འཛོམས་པ།། ཤ་བ་ཁོ་ཐག་རང་ཆོད་སོང་།། ཤ་བ་ཚང་ལས་འཐོན་ཚེ།། དམ་པའི་ལྷ་ཆོས་དྲན་སོང་།། ཤ་བ་སྤང་སྟོད་ལ་མོའི་རྩེ་ལས།། ཤ་བ་ཡིད་སྐྱོ་དང་མི་སྐྱོ།། སྤང་དཀར་ལ་ཞིང་དུ་ཚེ་གཅིག་ལ་འཛོམས་པ།། ཤ་བ་ཁོ་ཐག་རང་ཆོད་སོང་།། །། ཤར་དགུང་སངས་ལ་མོའི། ༉ ཤར་དགུང་སངས་ལ་མོའི་རི་མགོ་ལས་མཐོན་པའི།། ངེའི་བུ་མོའི་ལུས་ལ་དབུ་ཞྭ་མིན་འདུག་མ་གསུངས།། ཚེ་རིང་དཀྱིལ་འཁོར་བྱུང་ན་དབུ་ཞྭ་གཅིག་ཞུ་གེ།། ཤར་དགུང་སངས་ལ་མོའི་རི་མགོ་ལས་མཐོན་པའི།། ངེའི་བུ་མོའི་ལུས་ལ་རྣ་གཡུ་མིན་འདུག་མ་གསུངས།། གཡུ་ཆུང་འབྲུ་དཀར་འབྱུང་ན་རྣ་གཡུ་ཞུ་གེ།། ཤར་དགུང་སངས་ལ་མོའི་རི་མགོ་ལས་མཐོན་པའི།། ངེའི་བུ་མོའི་ལུས་ལ་རྒྱན་ཆ་མིན་འདུག་མ་གསུངས།། གཡུ་དང་བྱུ་རུ་འབྱུང་ན་རྒྱན་ཆ་ཅིག་ཞུ་གེ།། ཤར་དགུང་སངས་ལ་མོའི་རི་མགོ་ལས་འཐོན་པའི།། ངེའི་བུ་མོའི་ལུས་ལ་ན་བཟའ་མིན་འདུག་མ་གསུངས།། སྐུད་ཤུ་འཐག་རས་བྱུང་ན་ན་བཟའ་ཅིག་ཞུ་གེ།། ཤར་དགུང་སངས་ལ་མོའི་རི་མགོ་ལས་མཐོན་པའི།། ངེ་བུ་མོའི་ལུས་ལ་སྐུ་སྟོད་མིན་འདུག་མ་གསུངས།། ཁ་ཤ་སྤུ་ཕྲུག་འབྱུང་ན་སྐུ་སྟོད་གཅིག་ཞུ་གེ།། ཤར་དགུང་སངས་ལ་མོའི་རི་མགོ་ལས་མཐོན་པའི།། ངེ་བུ་མོའི་ལུས་ལ་སྐུ་བཅིངས་མིན་འདུག་མ་གསུངས།། སྐུད་པ་སྣ་ལྔ་འབྱུང་ན་སྐུ་བཅིངས་ཅིག་ཞུ་གེ།། །། ཤར་ཕྱོགས་གོས་དཀར་ལ་མོ། ༉ ཤར་ཕྱོགས་གོས་དཀར་ལ་མོའི་ལ་སྟོད་ན་ལ་གཞོལ་ན།། ལ་སྟོད་ཡས་ལ་ཁ་བ་ཆེ་ཙམ་འདུག་ཆུང་ཙམ་འདུག། ཁ་བ་ཆེ་བ་རྣམས་སུ་ཁྲི་གདུགས་ཤར་ཉི་མ་ཤར།། ང་དང་ཁྲི་གདུགས་ཉི་མ་ཤར་ནས་ཡོང་ལ་ཕྲད་ནས་ཡོང་།། ཁ་བ་ཆུང་བ་རྣམས་སུ་ལྷམ་ཆེན་བཙུགས་ལྷམ་ཆུང་བཙུགས།། ང་དང་ལྷམ་ཆེན་ལྷམ་ཆུང་བཙུགས་ནས་ཡོང་ལ་ཕྲད་ནས་ཡོང་།། ཤར་ཕྱོགས་གོས་དཀར་ལ་མོའི་ལ་སྟོད་ན་ལ་གཞོལ་ན།། ལ་སྟོད་ཡས་ལ་ཤིང་མོ་ཆེ་ཙམ་འདུག་ཆུང་ཙམ་འདུག། ཤིང་མོ་ཆེ་བ་རྣམས་སུ་སྟ་ཆེན་རྒྱབ་སྟ་ཆུང་རྒྱབ།། ང་དང་སྟ་ཆེན་སྟ་ཆུང་རྒྱབ་ནས་ཡོང་ལ་སྒྲིག་ནས་ཡོང་།། ཤིང་མོ་ཆུང་བ་རྣམས་སུ་སོག་ལེ་རྒྱབ་སོག་ཆུང་རྒྱབ།། ང་དང་སོག་ཆེན་སོག་ཆུང་རྒྱབ་ནས་ཡོང་སྒྲིག་ནས་ཡོང་།། ཤར་ཕྱོགས་གོས་དཀར་ལ་མོའི་ལ་སྟོད་ན་ལ་གཞོལ་ན།། ལ་སྟོད་ཡས་ལ་ཆུ་མོ་ཆེ་ཙམ་འདུག་ཆུང་ཙམ་འདུག། ཆུ་མོ་ཆེ་བ་རྣམས་སུ་གྲུ་ཆེན་བཏང་ལ་གྲུ་ཆུང་བཏང་།། ང་དང་གྲུ་ཆེན་གྲུ་ཆུང་བཏང་ནས་ཡོང་སྒྲིག་ནསཡོང་།། ཆུ་མོ་ཆུང་བ་རྣམས་སུ་ཟམ་ཆེན་བཙུགས་ལ་ཟམ་ཆུང་བཙུགས།། ང་དང་ཟམ་ཆེན་ཟམ་ཆུང་བཙུགས་ནས་ཡོང་སྒྲིག་ནས་ཡོང་།། །། ཤར་ཕྱོགས་དགུང་ཐང་ལ་མོ། ༉ ཤར་ཕྱོགས་དགུང་ཐང་ལ་མོའི་ལ་མགོ་འདི།། ལ་མོ་ལ་ངོ་ཤེས་ལ་གཅིག་འདུག། ལ་ལུ་གིས་སླབ་ཚེ་ལྷ་ལ་ལོ།། ལ་ལུ་གིས་སླབ་ཚེ་འདྲེ་ལ་ལོ།། ལ་མོ་ང་ངོ་ཁྱོད་ཀྱིས་མ་ཤེས་ན།། ལ་མོ་ང་ནི་དགུང་ཐང་ལ་མོ་ཨིན།། རྩ་བ་བྱང་རྩེ་གཞུང་ལ་ང་མི་འགྲོ། བོད་ཀྱི་ཆོས་འཁོར་ལྷ་ས་མཇལ་ནས་ཡོང་།། །། ཤར་རི་ཐང་གངས་རྩེ་མོ། ༉ ཤར་རི་ཐང་གངས་ཀྱི་རྩེ་མོ་རུ།། སེར་པོ་གསེར་གྱིས་བཞེངས་པའི་མཆོད་རྟེན་འདི།། སུ་དང་གང་གིས་བཞེངས་པའི་མཆོད་རྟེན་མེན།། མཚན་ལྡན་བླ་མས་བཞེངས་པའི་མཆོད་རྟེན་ཨིན།། རྩེ་མོ་ཡིན་ཟེར་དར་ཅོག་འཕྱར་ནས་ཡོད།། སྐེད་པ་ཡིན་ཟེར་ཡོན་ཆབ་ཕུལ་ནས་ཡོད།། རྩ་བ་ཡིན་ཟེར་བསྐོར་བ་རྐྱབ་ནས་ཡོད།། །། ཤར་རི་རྩེ་ནས་བྱོན་པ། ༉ ཤར་རི་རྩེ་ནས་བྱོན་པ།། ནོར་བུ་ཆུ་ཤེལ་མེ་ཤེལ།། འཛམ་གླིང་འོད་ཀྱིས་ཁྱབ་པ།། གླིང་བཞི་བསྐོར་བ་ལེགས་སོ།། སྨན་ལྗོངས་དབུས་ནས་བྱོན་པ།། དཔལ་ལྡན་ས་ཡི་དབང་ཕྱུག། ཆབ་སྲིད་འཁོར་ལོ་བསྒྱུར་བ།། ཞབས་པད་བརྟན་པ་ལེགས་སོ།། དག་པའི་ཞིང་ནས་བྱོན་པ།། བྱང་སེམས་མཁས་པའི་དབང་པོ།། ཆོས་ཀྱི་བསྟན་པ་དར་བ།། ཆོས་འཁོར་བསྐོར་བ་ལེགས་སོ།། ལྷ་དབང་ཡུལ་ནས་བྱོན་པ།། བརྒྱ་བྱིན་ལྷ་ཡི་སྲས་པོ།། བསྐལ་བཟང་ཉི་མ་ཤར་བ།། གཟའ་དང་སྐར་མ་ལེགས་སོ།། དྲི་ཟའི་ཡུལ་ནས་བྱོན་པ།། རྨད་བྱུང་ཡེ་ཤེས་མཁའ་འགྲོ།། ཚངས་དབྱངས་ལྷ་མོར་མཉམ་པ།། གསུང་སྙན་བསྒྱུར་བ་ལེགས་སོ།། རིན་ཆེན་གླིང་ནས་བྱོན་པ།། དེད་དཔོན་ནོར་བུ་བཟང་པོ།། བང་མཛོད་ནོར་གྱིས་གང་བ།། རྟགས་དང་རྟེན་འབྲེལ་ལེགས་སོ།། ལྕང་ལོ་ཅན་ནས་བྱོན་པ།། རྣམ་སྲས་ནོར་ལྷའི་རྒྱལ་པོ།། གཡང་གི་དངོས་གྲུབ་ཐོབ་པ།། འདི་ན་བཞུགས་པ་ལེགས་སོ།། །། ཤར་རིའི་རྩེ་ནས་ཁྲི་གདུགས་ཉི་མ། ༉ ཤར་རིའི་རྩེ་ནས་ཁྲི་གདུགས་ཉི་མ།། འོད་ཟེར་སྐྱེ་འགྲོའི་དཔལ་དུ་ཤར་བས།། བདེ་སྐྱིད་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་རྟེན་འབྲེལ།། མཐོང་ནས་པདྨའི་འདབ་བརྒྱ་བཞད་སོང་།། དམིགས་མེད་ཆོས་དབྱིངས་ཀློང་ནས་འཕོས་པའི།། མཆོག་གསུམ་སྣང་བ་ཞིང་འདིར་འབར་བས།། ཕན་བདེའི་དཔལ་ལ་སྤྱོད་པའི་རྟེན་འབྲེལ།། མཐོང་ནས་ཡིད་དབང་དད་པས་འཕྲོག་སོང་།། མཚན་ལྡན་བླ་མའི་ཞལ་གྱི་ངོས་ནས།། ཟབ་ཆོས་བདུད་རྩི་སྙིང་ལ་སིམ་པས།། གཟུང་འཛིན་དབྱིངས་སུ་དག་པའི་རྟེན་འབྲེལ།། མཐོང་ནས་རིག་པའི་ཡེ་ཤེས་རྒྱས་སོང་།། སྐྱེ་མེད་ཆོས་དབྱིངས་དག་པའི་ཀློང་ནས།། འགགས་མེད་གཟུགས་སྐུའི་རོལ་པར་ཤར་ཚེ།། འཁོར་བ་དོང་ནས་སྤྲུགས་པའི་རྟེན་འབྲེལ།། མཐོང་ནས་འཁོར་འདས་གཅིག་ཏུ་འདྲེས་སོང་།། །། ཤར་ལས་ཧ་ལས་མི་ཤར་ཧ་ལས་ཤར། ༉ ཤར་ལས་ཧ་ལས་མི་ཤར་ཧ་ལས་ཤར།། ཤར་ལས་ཧ་ལས་ཁྲི་གདུགས་ཉི་མ་ཤར།། ཤར་ལས་ཧ་ལས་ཁྲི་གདུགས་མ་ཤར་ན།། ནུབ་ཀྱི་གངས་རི་དཀར་པོ་བཞུ་རྒྱུ་མེད།། ནུབ་ཀྱི་གངས་རི་དཀར་པོ་མ་བཞུ་ན།། ཆུ་ལ་སྐྱིད་ཆུ་སྔོན་མོ་འབབ་རྒྱུ་མེད།། ཆུ་ལ་སྐྱིད་ཆུ་སྔོན་མོ་མ་འབབ་ན།། མཚོ་ལ་མ་ཕམ་གཡུ་མཚོ་འཁྱིལ་རྒྱུ་མེད།། མཚོ་ལ་མ་ཕམ་གཡུ་མཚོ་མ་འཁྱིལ་ན།། ཤིང་ལ་ཙན་དན་སྡོང་པོ་འཁྲུངས་རྒྱུ་མེད།། ཤིང་ལ་ཙན་དན་སྡོང་པོ་མ་འཁྲུངས་ན།། བྱ་ལ་ཁུ་བྱུག་སྔོན་མོ་ཆགས་ས་མེད།། བྱ་ལ་ཁུ་བྱུག་སྔོན་མོ་མ་ཆགས་ན།། ཁྱོད་དང་འདྲ་བའི་གསུང་སྐད་ང་ལ་མེད།། །། ཤོག་ཤོག་ཚེ་རིང་འཇའ་སྨུག་ཤོག ༉ ཤོག་ཤོག་ཚེ་རིང་འཇའ་སྨུག་ཤོག། ལ་མོ་སྣར་ཐང་ལ་མོ།། ཁ་བ་ཆེན་པོ་རྒྱབ་སོང་།། ཚེ་རིང་འཇའ་སྨུག་ཤོག། ཤོག་ཤོག་ཚེ་རིང་འཇའ་སྨུག་ཤོག། ཤོག་དྲེལ་མེ་ཏོག་མཚོ་མོ།། མཐོ་བའི་ལ་མོ་བརྒལ་སོང་།། ཚེ་རིང་འཇའ་སྨུག་ཤོག། ཤོག་ཤོག་ཚེ་རིང་འཇའ་སྨུག་ཤོག། ཤོག་དྲེལ་མེ་ཏོག་རག་མོ།། ཁ་བའི་ནང་དུ་ལུས་སོང་།། ཚེ་རིང་འཇའ་སྨུག་ཤོག། ཤོག་ཤོག་ཚེ་རིང་འཇའ་སྨུག་ཤོག། དྲེལ་དཔོན་བཀྲིས་དོན་གྲུབ།། ལ་མོའི་གཞོལ་ལ་ལུས་སོང་།། ཚེ་རིང་འཇའ་སྨུག་ཤོག། ཤོག་ཤོག་ཚེ་རིང་འཇའ་སྨུག་ཤོག། ཐང་གསུམ་གླིང་མའི་ཐང་ལ།། དྲེལ་ལ་རྩྭ་ཞིག་བྱིན་ནས།། ཚེ་རིང་འཇའ་སྨུག་ཤོག། ཤོག་ཤོག་ཚེ་རིང་འཇའ་སྨུག་ཤོག། དྲེལ་དཔོན་བཀྲིས་དོན་གྲུབ།། ཞིམ་པའི་ཇ་ཞིག་འཐུང་སོང་།། ཚེ་རིང་འཇའ་སྨུག་ཤོག། །། ས་ཡང་རིག་འཛིན་གླིང་གི་གླིང་སྟོད་ན། ༉ ས་ཡང་རིག་འཛིན་གླིང་གི་གླིང་སྟོད་ན། གནས་ཡང་བྱང་ཆུབ་གླིང་གི་ཕོ་བྲང་ན།། མཚན་ལྡན་བླ་མ་གཅིག་གིས་གཙོ་བྱས་པའི།། འཁོར་དུ་རབ་བྱུང་བརྒྱ་དང་རྩ་བརྒྱད་ཡོད། ཡར་ལ་ཨོ་རྒྱན་པད་ཞྭ་གནམ་ལ་ལྡིང་།། མར་ལ་ཆོས་འཁོར་བཟང་པོས་ས་གཞི་གང་།། ཕྱག་ལ་རྡོ་རྗེ་དྲིལ་བུ་བཀྲ་ལ་ཤིས།། ཕྱག་ལ་རྡོ་རྗེ་དྲིལ་བུ་གཡང་ལ་ཆགས།། ས་ཡང་རིག་འཛིན་གླིང་གི་གླིང་སྟོད་ན། གནས་ཡང་བྱང་ཆུབ་གླིང་གི་ཕོ་བྲང་ན།། དབང་ཆེན་དཔོན་པོ་གཅིག་གིས་གཙོ་བྱས་པའི།། འཁོར་དུ་ཚོགས་དམང་བརྒྱ་དང་རྩ་བརྒྱད་ཡོད། ཡར་ལ་ཨོ་རྒྱན་པད་ཞྭ་གནམ་ལ་ལྡིང་།། མར་ལ་ཁབ་ཤུབ་དར་ཕུད་ས་གཞི་གང་།། ཕྱག་ལ་གཡང་དྲིལ་གཡུ་ཁྲོ་བཀྲ་ལ་ཤིས།། ཕྱག་ལ་གཡང་དྲིལ་གཡུ་ཁྲོ་གཡང་ལ་ཆགས།། ས་ཡང་རིག་འཛིན་གླིང་གི་གླིང་སྟོད་ན། གནས་ཡང་བྱང་ཆུབ་གླིང་གི་ཕོ་བྲང་ན།། ཡུམ་ཆེན་ཨ་མ་གཅིག་གིས་གཙོ་བྱས་པའི།། ཆང་འཐུང་མགྲོན་པོ་བརྒྱ་དང་རྩ་བརྒྱད་ཡོད། ཡར་ལ་སུམ་ཆང་སེར་མོ་གནམ་མཁའ་གང་།། མར་ལ་གླུ་གར་ཞབས་བྲོས་ས་གཞི་གང་།། ཕྱག་ལ་ཆང་གི་དགའ་སྤྲོ་བཀྲ་ལ་ཤིས།། ཕྱག་ལ་ཆང་གི་དགའ་སྤྲོ་གཡང་ལ་ཆགས།། །། ས་ཡུལ་སྐྱིད་པའི་དབུས་ཕྱོགས་སྭོ་ཡ་ལ། ༉ ས་ཡུལ་སྐྱེས་པའི་གཡུས་ཕྱོགས་སྭཽ་ཡ་ལ།། ལྷ་ས་རྟ་རྭས་ནང་ལས་རྟ་ཅིག་ཉོ།། རྟ་ཕོ་རྒྱལ་ཁ་ཐོབ་ནས་ལོག་ནས་ཡོང་།། རང་དབང་རང་བཙན་གཙང་མ་སྭཽ་ཡ་ལ།། ལྷ་ས་རྟ་རྭས་ནང་ལས་རྟ་ཅིག་ཉོ།། རྟ་ཕོ་རྒྱལ་ཁ་ཐོབ་ནས་ལོག་ནས་ཡོང་།། ས་གཞི་བསོད་ནམས་བསགས་པ་སྭཽ་ཡ་ལ།། ལྷ་ས་རྟ་རྭས་ནང་ལས་རྟ་ཅིག་ཉོ།། རྟ་ཕོ་རྒྱལ་ཁ་ཐོབ་ནས་ལོག་ནས་ཡོང་།། དགའ་བའི་བདེ་གླིང་ཕོ་བྲང་སྭཽ་ཡ་ལ།། ལྷ་ས་རྟ་རྭས་ནང་ལས་རྟ་ཅིག་ཉོ།། རྟ་ཕོ་རྒྱལ་ཁ་ཐོབ་ནས་ལོག་ནས་ཡོང་།། གསེརགྱི་ཉི་ཟླའི་ཁྲི་སྟེང་སྭཽ་ཡ་ལ།། ལྷ་ས་རྟ་རྭས་ནང་ལས་རྟ་ཅིག་ཉོ།། རྟ་ཕོ་རྒྱལ་ཁ་ཐོབ་ནས་ལོག་ནས་ཡོང་།། མངའ་བདག་གོང་མ་བཞུགས་ཡོད་སྭཽ་ཡ་ལ།། ལྷ་ས་རྟ་རྭས་ནང་ལས་རྟ་ཅིག་ཉོ།། རྟ་ཕོ་རྒྱལ་ཁ་ཐོབ་ནས་ལོག་ནས་ཡོང་།། གཡས་ལ་དམག་ཁང་ཆགས་ཡོད་སྭཽ་ཡ་ལ།། ལྷ་ས་རྟ་རྭས་ནང་ལས་རྟ་ཅིག་ཉོ།། རྟ་ཕོ་རྒྱལ་ཁ་ཐོབ་ནས་ལོག་ནས་ཡོང་།། རྟིང་རྟིང་སྐད་ཀྱིས་འབག་ཆགས་སྭཽ་ཡ་ལ།། ལྷ་ས་རྟ་རྭས་ནང་ལས་རྟ་ཅིག་ཉོ།། རྟ་ཕོ་རྒྱལ་ཁ་ཐོབ་ནས་ལོག་ནས་ཡོང་།། སེམས་དང་སེམས་ཀྱི་བར་ལ། ༉ སེམས་དང་སེམས་ཀྱི་བར་ལ།། སེམས་རྟེན་བཞག་རེས་འབྱུང་ན།། བཀྲ་ལ་ཤིས་པར་གཡང་ཆགས་པར་ཤོག། ལུས་པོ་ལ་ལུང་བཅད་ཀྱང་།། ཡིག་ཆུང་བཀུར་ནས་ཞུ་ཆོག། བཀྲ་ལ་ཤིས་པར་གཡང་ཆགས་པར་ཤོག། ས་འདི་རིམ་གྱིས་ནུབ་ལ་སོང་།། བྱིའུ་ཅུང་ཚང་ལ་ཉལ་སོང་།། བཀྲ་ལ་ཤིས་པར་གཡང་ཆགས་པར་ཤོག། སྡོད་ས་མེད་པའི་སྤྲང་པོ།། གཡབ་ཀྱི་འོག་ལ་ཉལ་སོང་།། བཀྲ་ལ་ཤིས་པར་གཡང་ཆགས་པར་ཤོག། སེམས་པ་སྐྱོ་བའི་ངང་ནས།། ནུབ་རི་ཕྱོགས་ལ་བལྟས་སོང་།། ཚེས་གསུམ་ཟླ་བའི་ཞལ་རས།། ནུབ་རིས་ཕྱོགས་ལ་མཇལ་བྱུང་།། བཀྲ་ལ་ཤིས་པར་གཡང་ཆགས་པར་ཤོག། །། སོ་གཡུས་གཞུང་པདྨ་ལ། ༉ སྭཽ། གཡུས་གཞུང་པདྨ་ལ་བཅོ་ལྔའིལ།། ཆོས་ལ་རང་འགྲོ།། སྭཽ། བཅོ་ལྔའི་ཟླ་བ་བཟང་པོ་ལ།། ཆོས་ལ་རང་འགྲོ།། སྭཽ། གདན་ས་ཆོས་ཀྱི་ཕོ་བྲང་།། ཆོས་ལ་རང་འགྲོ།། སྭཽ། ཤར་ལས་སྐར་མ་གཅིག་ཤར།། ཆོས་ལ་རང་འགྲོ།། སྭཽ། ནུབ་ལས་སྐར་མ་གཉིས་ཤར།། ཆོས་ལ་རང་འགྲོ།། སྭཽ། སྐར་མ་བརྒྱ་ཤར་སྟོང་ཤར།། ཆོས་ལ་རང་འགྲོ།། སྭཽ། ནམ་མཁའི་དབྱིངས་ལ་འཛོམས་བྱུང་།། ཆོས་ལ་རང་འགྲོ།། སྭཽ། མ་གཅིག་དཔལ་ལྷ་མཇལ་ཤོག། ཆོས་ལ་རང་འགྲོ།། སྭཽ། ཁོག་པའི་སྙིང་ནས་མཇལ་ཤོག། ཆོས་ལ་རང་འགྲོ།། སྭཽ། ལྷ་ས་པོ་ཏ་རྩེ་ལ།། ཆོས་ལ་རང་འགྲོ།། ལྷ་ས་མཐོང་རྒྱུ་འབྱུང་ན།། ཆོས་ལ་རང་འགྲོ།། །། སྭོ་སྐྱིད་པའི་འབྲུག་གཡུས་ཙན་དན་བཀོད་པའི་ལྗོངས། ༉ སྐྱིད་པའི་འབྲུག་གཡུས་ཙན་དན་བཀོད་པའི་ལྗོངས།། རང་དབང་རང་བཙན་གཙང་མའི་ལྡུམ་ར་འདྲ།། ཆོས་སྲིད་ཉི་ཟླ་གཉིས་པོ་དགུང་ལས་ཤར།། དམ་ཚིག་གཙང་མའི་མེ་ཏོག་ས་ལས་འཁྲུངས།། དགའ་བའི་རྒྱལ་ས་བཀྲིས་ཆོས་ཀྱི་རྫོང་།། ལྷ་ཡི་ཕོ་བྲང་གཙང་མའི་ཁང་བཟང་འདྲ།། དགེ་ལེགས་འགྱུར་བ་མེད་པའི་ཁྲི་ལ་བཞུགས།། མངའ་འབངས་བདེ་སྐྱིད་གཉིས་ཀྱི་ངང་ལས་བསྐྱངས།། བཀྲིས་རྟེན་འབྲེལ་བཟང་པོའི་ཞབས་བྲོ་འདི།། ཚེ་འདི་མི་རྟག་དྲན་པའི་འཕྲིན་གླུ་འདྲ།། འདིར་ཚོགས་ལྷ་མི་ཡོངས་ཀྱི་སྙན་སྒྲོན་དུ།། སྒྲ་སྙན་བཟང་པོ་དར་དང་བཅས་ཏེ་ཕུལ།། །། སློབ་དཔོན་འཕགས་པ། ༉ སློབ་དཔོན་འཕགས་པ་རྗེ་བཙུན་འཇམ་དབྱངས་ཀྱིས།། ལྷ་དང་ལྷ་མིན་འཐབ་རྩོད་ཞི་ཐབས་ལུ།། ཚིག་གདངས་སྙན་པའི་རྟེན་འབྲེལ་གླུ་གཞས་ཚུ།། ཐུགས་བརྩེ་ཆེན་པོའི་སྒོ་ལས་གསུངས་གནང་ཡོད།། འདོད་དགུ་ལོངས་སྤྱོད་འཛོམས་པའི་ལྷ་ཡུལ་ནང་།། མཐུན་འབྲེལ་མཆོད་བསྟོད་རྟེན་འབྲེལ་གླུ་གཞས་ཚུ།། འགོ་ཐོག་ལྷ་ཡི་གླུ་ལས་དཔེ་བླངས་ཏེ།། འཇིག་རྟེན་མི་ཡི་ལུང་པར་དར་ཏེ་ཡོད།། སྨན་ལྗོངས་ཙན་དན་བཀོད་པའི་དགའ་ཚལ་ནང་།། ལྷ་གཅིག་ཨྱོན་པདྨ་འབྱུང་གནས་ལུ།། སྦས་གནས་བྱིན་གྱིས་བརླབས་པའི་རྟེན་འབྲེལ་ཚུ།། གླུ་བྲོ་གར་གྱི་མཆོད་དབྱངས་ཕུལ་ཏེ་ཡོད།། ཆོས་སྲིད་གཉིས་ལྡན་འབྲུག་གི་རྒྱལ་ཁབ་འདི།། ཕ་མཆོག་དྲིན་ཅན་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་ལུ།། གཞུང་སྐྱོང་གཞི་བཙུགས་གནང་བའི་རྟེན་འབྲེལ་ཚུ།། ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་བྲོ་གར་འཁྲབ་སྟེ་ཡོད།། དགའ་སྐྱིད་སྤྲོ་གསུམ་ལྡན་པའི་གླུ་གཞས་ཚུ།། རྫོང་གཞི་སྒྲུབ་གནས་ལོ་ཆོག་དགའ་སྟོན་དང་།། ཕན་ཚུན་མཛའ་བརྩེ་དགའ་སྤྲོའི་མཐུན་འབྲེལ་གླུ།། མངའ་འབངས་ཡོངས་ཀྱིས་དགའ་སྐྱིད་གླུ་གར་བསྒྱུར།། །། གསུང་གི་ཁུ་བྱུག་སྔོན་མོ། ༉ གསུང་གི་ཁུ་བྱུག་སྔོན་མོ།། གཙང་གི་སྒམ་པ་ལ་མོ།། དགུང་ལས་མཐོ་རུང་བརྒལ་སོང་།། ས་སྐྱ་ཆོས་ཀྱི་བང་མཛོད།། དཀར་པོ་དུང་གི་རྒྱང་བསྒྲགས།། འཕུ་ན་ངན་སོང་གྲོལ་སོང་།། ཆུ་ཆེན་གཡས་རི་གཙང་མོ།། གྲུ་ཆེན་རྟ་མགོ་མེད་ཀྱང་།། གྲུ་ལ་དར་ཅོག་འཕྱར་ཤོག། དབུས་ཀྱི་སྐྱིད་ཆུ་སྔོན་མོ།། གསེར་གྱི་ཟམ་པ་མེད་ཀྱང་།། ལྕགས་ཟམ་བཙུགས་ནས་བྱོན་ཤོག།། ཡར་འབྲོག་གཡུ་ཡི་མཚོ་མོ།། རྟ་ཕོའི་ཉིན་ལམ་བཅོ་བརྒྱད།། མཇལ་ནས་བསམ་པ་རྫོགས་སོང་།། གཙང་སྟོད་བཀྲིས་ལྷུན་པོ།། དགའ་བའི་བྲོ་ཤིག་འཁྲབ་ན།། སྐྱིད་པའི་ཉི་མ་ཤར་སོང་།། དགའ་ལྡན་རི་ཡི་རྩེ་ནས།། མཚན་ལྡན་བླ་མའི་གདན་ས།། ཆོས་ཀྱི་བསྟན་པ་དར་སོང་།། སྟོད་ལ་མངའ་རིས་སྐོར་གསུམ།། ལ་མོ་ས་ཐག་རིང་ཀྱང་།། མི་སྡོད་མཇལ་བར་འགྲོ་དགོས།། ལྷ་ས་ནོར་བུའི་གླིང་ལ།། ལྕང་གླིང་ཤིང་ཅིག་མཐོང་ཚེ།། རང་ཡུལ་ཁོང་ལས་དྲན་སོང་།། བསམ་ཡས་བྱེ་མའི་ནང་ལས།། རང་འབྱུང་སྤྲུལ་པའི་ཕོ་བྲང་།། མཇལ་ན་བསམ་པ་རྫོགས་སོང་།། གཡུ་ཐོག་ཟམ་པའི་སྟེང་ལ།། རྒྱལ་བ་ཆིབས་གྲལ་གནང་སར།། བྱིན་རླབས་ཀུན་ལུ་ཁྱབ་སོང་།། ཟམ་པའི་འོག་གི་གསེར་མིག། ངན་སོང་གསུམ་ལུ་མ་བཏང་།། མཐོ་རིས་ཐར་པར་དྲངས་སོང་།། ལྷ་ས་ཇོ་བོའི་སྐུ་མདུན།། ཁ་དར་དཀར་པོ་ཕུལ་ན།། བཏབ་པའི་སྨོན་ལམ་ཐེབས་སོང་།། །། གསུང་དང་སྔོན་མོ། ༉ གསུང་དང་སྔོན་མོ་ལ་མོ་གཅིག་བརྒལ་སོང་།། ཡང་ཅིག་སྔོན་མོ་ལ་མོ་གཉིས་བརྒལ་སོང་།། རྒྱལ་པོའི་རྟ་རྭ་གྲུ་བཞི།། སྒམ་པ་ལ་མོ་མི་ཆགས་ལ་རྩེ་ཆགས།། གསུང་དང་སྔོན་མོ་ལ་མོ་གཅིག་བརྒལ་སོང་།། ཡང་ཅིག་སྔོན་མོ་ལ་མོ་གཉིས་བརྒལ་སོང་།། རྟ་ཕོ་རྟ་ནག་རྟིང་དཀར།། སྒམ་པ་ལ་མོ་མི་ཆགས་ལ་རྩེ་ཆགས།། གསུང་དང་སྔོན་མོ་ལ་མོ་གཅིག་བརྒལ་སོང་།། ཡང་ཅིག་སྔོན་མོ་ལ་མོ་གཉིས་བརྒལ་སོང་།། སྒ་མགོ་གསེར་སྒ་དངུལ་སྒ།། སྒམ་པ་ལ་མོ་མི་ཆགས་ལ་རྩེ་ཆགས།། གསུང་དང་སྔོན་མོ་ལ་མོ་གཅིག་བརྒལ་སོང་།། ཡང་ཅིག་སྔོན་མོ་ལ་མོ་གཉིས་བརྒལ་སོ།། སྒ་མཇུག་དར་དང་གོས་ཆེན།། སྒམ་པ་ལ་མོ་མི་ཆགས་ལ་རྩེ་ཆགས།། གསུང་དང་སྔོན་མོ་ལ་མོ་གཅིག་བརྒལ་སོང་།། ཡང་གཅིག་སྔོན་མོ་ལ་མོ་གཉིས་བརྒལ་སོང་།། དྲག་ཤོས་བཅོ་ལྔའི་ཟླ་བ།། སྒམ་པ་ལ་མོ་མི་ཆགས་ལ་རྩེ་ཆགས།། །། གསེར་གྱི་ལགས་སོ་རྒྱལ་མཚན་མི་བཙུགས། ༉ གསེར་གྱི་ལགས་སོ་རྒྱལ་མཚན་མི་བཙུགས།། གསེར་གྱི་ལགས་སོ་རྒྱལ་མཚན་བཙུགས།། གསེར་གྱི་ལགས་སོ་རྒྱལ་མཚན་བཙུགས་ན།། ཆོས་འཁོར་ལྷ་ས་བཙུགས།། ཤཱཀྱ་མུ་ཎེ་མ་བཞུགས་ན།། རྒྱལ་མཚན་བཙུགས་རྒྱུ་མེད།། ཤཱཀྱ་མུ་ཎེ་་བཞུགས་ན།། རྒྱལ་མཚན་བཙུགས་རྒྱུ་ཡོད།། དབུ་ལ་ཨོ་རྒྱན་པད་ཞྭ།། བཀྲ་ལ་ཤིས་པར་ཤོག། ཕྱག་ལ་རྡོ་རྗེ་དྲིལ་བུ།། གཡང་ལ་ཆགས་པར་ཤོག། ཐུགས་ལ་དངུལ་དཀར་མེ་ལོང་།། བཀྲ་ཤིས་སྨོན་ལམ་ཞུ་གེ།། །། བསམ་ཡས་ཀྱི་ས་ལ་མོ། ༉ བསམ་ཡས་ཀྱི་ས་ལ་མོ།། གང་གི་ལོ་ལས་སེལ་ཡོད་པའི།། ས་གཞི་བྱིའུ་འདེ་སེལ་སེལ་བ།། བྱི་བའི་ལོ་ལས་སེལ།། ཨོཾ་ས་མ་ལ་ཎི།། མ་ཎི་ལ་པདྨེ་ཧཱུྃ་ཞེས་པའི།། བདག་ལ་ཨོཾ་ས་མ་ལ་ཎི།། མ་ཎི་ལ་པདྨེ་ཧཱུྃ།། བསམ་ཡས་ཀྱི་འགྱམ་ལ་མོ།། གང་གི་ལོ་ལས་བཙུགས་ཡོད་པའི།། འགྱམ་རྡོ་གླང་འདེ་ཉལ་ཉལ་བ།། གླང་གི་ལོ་ལས་བཙུགས།། ཨོཾ་ས་མ་ལ་ཎི།། མ་ཎི་ལ་པདྨེ་ཧཱུྃ་ཞེས་པའི།། བདག་ལ་ཨོཾ་ས་མ་ལ་ཎི།། མ་ཎི་ལ་པདྨེ་ཧཱུྃ།། བསམ་ཡས་ཀྱི་སྒོ་ལ་མོ།། གང་གི་ལོ་ལས་ལྷོང་ཡོད་པའི།། སྒོ་མོ་སྟག་འདེ་ལྷོང་ལྷོང་པ།། སྟག་གི་ལོ་ལས་ལྷོང་།། ཨོཾ་ས་མ་ལ་ཎི།། མ་ཎི་ལ་པདྨེ་ཧཱུྃ་ཞེས་པའི།། བདག་ལ་ཨོཾ་ས་མ་ལ་ཎི།། མ་ཎི་ལ་པདྨེ་ཧཱུྃ།། བསམ་ཡས་ཀྱི་རབ་གསལ།། གང་གི་ལོ་ལས་ལྷོང་ཡོད་པའི།། རབ་གསལ་ཡོས་འདེ་ལྷོང་ལྷོང་བ།། ཡོས་ཀྱི་ལོ་ལས་ལྷོང་།། ཨོཾ་ས་མ་ལ་ཎི།། མ་ཎི་ལ་པདྨེ་ཧཱུྃ་ཞེས་པའི།། བདག་ལ་ཨོཾ་ས་མ་ལ་ཎི།། མ་ཎི་ལ་པདྨེ་ཧཱུྃ།། བསམ་ཡས་ཀྱི་རྦད་ལ་སྐས།། གང་གི་ལོ་ལས་བཙུགས་ཡོད་པའི།། རྦད་སྐས་འབྲུག་འདེ་ལྡིར་ལྡིར་བ།། འབྲུག་གི་ལོ་ལས་བཙུགས།། ཨོཾ་ས་མ་ལ་ཎི།། མ་ཎི་ལ་པདྨེ་ཧཱུྃ་ཞེས་པའི།། བདག་ལ་ཨོཾ་ས་མ་ལ་ཎི།། མ་ཎི་ལ་པདྨེ་ཧཱུྃ།། བསམ་ཡས་ཀྱི་ཟུར་ལ་ཆེན།། གང་གི་ལོ་ལས་འཕྲང་ཡོད་པའི།། ཟུར་ཆེན་སྦྲུལ་འདེ་འཕྲང་འཕྲང་བ།། སྦྲུལ་གྱི་ལོ་ལས་འཕྲང་།། ཨོཾ་ས་མ་ལ་ཎི།། མ་ཎི་ལ་པདྨེ་ཧཱུྃ་ཞེས་པའི།། བདག་ལ་ཨོཾ་ས་མ་ལ་ཎི།། མ་ཎི་ལ་པདྨེ་ཧཱུྃ།། །། བསིལ་ལྡན་གངས་རིས་བསྐོར་ཞིང་། ༉ བསིལ་ལྡན་གངས་རིས་བསྐོར་ཞིང་།། ཙན་དན་ནགས་མོའི་ཁྲ་རྒྱན།། སྔོ་ལྗང་ནིའུ་གསིང་སྔོན་མོ།། མཛེས་འོས་བཀྲིས་བདེ་ལེགས།། གཙང་ཆབ་བདུད་རྩིའི་མགུར་དབྱངས།། གར་བསྒྱུར་གསེར་བྱ་ངང་མོ།། དབུས་སུ་འཁྱུག་ཕྲན་ཉ་མོ།། ཕུན་ཚོགས་བཀྲིས་བདེ་ལེགས།། སྔོ་བསངས་ལྷ་ཡི་ལམ་ལས།། སྤྲིན་བྲལ་འཇའ་རིས་ཤིག་ཤིག། ཉི་ཟླ་དཔལ་གྱི་ཀློང་དུ།། འཛོམས་པའི་བཀྲིས་བདེ་ལེགས།། དབྱངས་དང་མགུར་གྱི་མཆོད་པ།། གླིང་བཞི་སྤྱི་དང་ལྷ་ཡུལ།། ཡོངས་ཀྱི་ཕན་བདེ་སྐྱེས་བུ།། འགྱུར་བའི་བཀྲ་ཤིས་བདེ་ལེགས།། ཆོས་སྲིད་གཉིས་ཀྱི་གཙོ་བོ།། མངའ་བདག་ཆོས་རྒྱལ་མཆོག་དང་།། བློན་ཚོགས་མི་མང་ལྷན་རྒྱས།། འགྱུར་མེད་བཀྲིས་བདེ་ལེགས།། །། ལྷ་ཡུལ་ས་འཕོས་པ། ༉ ལྷ་ཡུལ་ས་འཕོས་པ།། དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་རྒྱལ་ཁབ།། དགའ་སྐྱིད་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ།། རྒྱལ་ཁབ་བསྐལ་བ་བཟང་སོང་།། རྒྱལ་སྲིད་ལུགས་བརྒྱའི་མཛད་པ།། མངའ་འབངས་བདེ་སྐྱིད་སྐྱོང་བ།། བརྒྱུད་འཛིན་མི་དབང་ཚངས་པ།། གོང་མའི་སྐལ་བ་བཟང་སོང་།། མཉམ་མེད་རྒྱལ་བའི་བསྟན་པ།། སྐྱབས་གནས་དཀོན་མཆོག་གསུམ་གྱིས།། འཇིག་རྟེན་དགེ་བར་མཛད་པས།། སྐྱབས་གནས་སྐལ་བ་བཟང་སོང་།། འཕྲལ་ཡུན་ཕན་བདེའི་གཞི་མ།། ས་སྐྱོང་རྒྱལ་པོའི་དགོངས་བཞེད།། ཉམས་མེད་སྒྲུབ་པར་མཛད་པས།། བློན་ཚོགས་སྐལ་བ་བཟང་སོང་།། འབངས་སུ་གཏོགས་པའི་སྐྱེ་བོ།། མངའ་བདག་གོང་མ་མཆོག་ལ།། ཅི་མཛད་ལེགས་པར་མཐོང་བས།། འབངས་ཀྱི་སྐལ་བ་བཟང་སོང་།། །། ལྷ་ཤིང་ལྗོན་པའི་རྩེ་ནས། ༉ ལྷ་ཤིང་ལྗོན་པའི་རྩེ་ནས།། གསུང་གི་ཁུ་བྱུག་སྔོན་མོ།། སྐྱེད་ཚལ་མཛེས་པའི་རྒྱན་ཆ།། གསུང་སྙན་མཆོད་པ་ཕུལ་ཤོག། ཆུ་རྫིང་གྲུ་བཞི་ནང་ལས།། ཡིད་འོང་གསེར་མིག་ཉ་མོ།། ཉམས་ཀྱི་རྩེ་འཇོ་ངོམས་པ།། དགའ་སྐྱིད་རྟེན་འབྲེལ་ཞུ་འོ།། ཁང་བཟང་ཁྲ་མོའི་ནང་དུ།། སྐྱེས་པའི་དྲིན་ཅན་ཡབ་ཡུམ།། བྱམས་སྐྱོང་བརྩེ་གདུང་ཆེ་བ།། བཀའ་དྲིན་ཤིན་ཏུ་ཆེ་སོང་།། ལས་དང་སྨོན་ལམ་མཐུན་པའི།། བརྩེ་གདུང་སྙིང་གི་གྲོགས་པོ།། དམ་ཚིག་དར་མདུད་དཀར་པོ།། མ་ལྷོད་ཕྱག་ལ་བཞེས་གནང་།། གསེར་གཤོག་སྤང་གི་དབུས་ན།། སྟག་ཤར་གཞོན་པའི་མདའ་མོ།། སྣ་ཚོགས་དར་གྱིས་བརྒྱན་ནས།། འབའ་མོ་བསྐོར་བ་ལེགས་སོ།། ཡིད་འོང་སྨན་ཆུང་བུ་མོ།། ལྷང་ལྷང་གླུ་གར་བསྒྱུར་ནས།། ཇ་ཆང་མཚོ་ལྟར་འཁྱིལ་བའི།། རྟེན་འབྲེལ་ལེགས་པར་ཞུའོ།། །། ལྷ་ས་པོ་ཏ་རྩེ་ལས། ༉ ལྷ་ས་པོ་ཏ་རྩེ་ལས།། ཙཱ་རི་སྨྱུག་མ་འཁྲུངས་ཡོད་ཞེས་པའི་སོ་ཡ།། ཙཱ་རི་སྨྱུག་མ་མ་རེད།། ང་ཚོ་བླ་མའི་སྐུ་གཟུགས་ལ་ཞེས་པའི་སོ་ཡ།། ལྷ་ས་པོ་ཏ་རྩེ་ལས།། སྐར་གསལ་ཟླ་བ་ཤར་ཡོད་ལ་ཞེས་པའི་སོ་ཡ།། སྐར་གསལ་ཟླ་བ་མ་རེད།། ང་ཚོ་བླ་མའི་ཞལ་རས་ལ་ཞེས་པའི་སོ་ཡ།། ལྷ་ས་པོ་ཏོརྩེ་ལས།། གསེར་གྱི་རྒྱ་གླིང་འཕུ་ཡོད་ལ་ཞེས་པའི་སོ་ཡ།། གསེར་གྱི་རྒྱ་གླིང་མ་རེད།། ང་ཚོ་བླ་མའི་གསུང་སྐད་ལ་ཞེས་པའི་སོ་ཡ།། །། ལྷོ་ལྗོངས་དག་པའི་ཞིང་འདིར། ༉ ལྷོ་ལྗོངས་དག་པའི་ཞིང་འདིར།། གངས་རི་རྭ་བས་བསྐོར་སོང་།། ཆོས་སྲིད་མི་འགྱུར་བརྟན་པ།། མངའ་བདག་རྒྱལ་པོས་བསྐྱངས་སོང་།། དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་རྒྱལ་ཁབ།། འཛམ་གླིང་སྤྱི་ཚོགས་ཚུད་སོང་།། ཡར་རྒྱས་གོང་འཕེལ་ལྡན་པ།། གཞན་ལ་རེ་དགོས་མིན་འདུག། ལྷ་སྡེ་མི་སྡེའི་དབང་ཐང་།། གོང་ནས་གོང་དུ་འཕེལ་ཤོག། །། ལྷོ་ལྗོངས་སྨན་ལྗོངས་རང་དབང་རྒྱལ་ཁབ་འདི། ༉ ལྷོ་ལྗོངས་སྨན་ལྗོངས་རང་དབང་རྒྱལ་ཁབ་འདི།། དགའ་སྐྱིད་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་རྟེན་འབྲེལ་བཟང་།། དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་ཆབ་སྲིད་དགུང་ལས་མཐོ།། འགྱུར་བ་མེད་པ་བཀྲ་ལ་ཤིས་པར་ཤོག། བཀྲིས་ཆོས་རྫོང་གཡང་ལ་ཆགས་པ་འདི།། ཕྱོགས་ལས་རྣམ་པར་རྒྱལ་བའི་རྟེན་འབྲེལ་བཟང་།། དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་ཆབ་སྲིད་དགུང་ལས་མཐོ།། འགྱུར་བ་མེད་པ་བཀྲ་ལ་ཤིས་པར་ཤོག། འཕྲིན་ལས་རྣམ་བཞིའི་རྒྱལ་དར་འཕྱར་བ་འདི།། རྒྱལ་སྲས་རང་དབང་ཐོབ་པའི་རྟེན་འབྲེལ་བཟང་།། དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་ཆབ་སྲིད་དགུང་ལས་མཐོ།། འགྱུར་བ་མེད་པ་བཀྲ་ལ་ཤིས་པར་ཤོག། རྒྱལ་སྲིད་ཆོས་བཞིན་སྐྱོང་བའི་མངའ་བདག་མཆོག། མི་འགྱུར་ཞབས་པད་བརྟན་པའི་རྟེན་འབྲེལ་བཟང་།། དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་ཆབ་སྲིད་དགུང་ལས་མཐོ།། འགྱུར་བ་མེད་པ་བཀྲ་ལ་ཤིས་པར་ཤོག། ལྷ་མིའི་སྐྱབས་གནས་འཕགས་ཚོགས་དགེ་འདུན་རྣམས།། ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་བའི་རྟེན་འབྲེལ་བཟང་།། དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་ཆབ་སྲིད་དགུང་ལས་མཐོ་།། འགྱུར་བ་མེད་པ་བཀྲ་ལ་ཤིས་པར་ཤོག། མི་སེར་བདེ་བར་སྐྱོང་བའི་ཞི་བའི་དཔོན།། ཐབས་མཁས་ཤེས་རིག་བཀྲ་བའི་རྟེན་འབྲེལ་བཟང་།། དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་ཆབ་སྲིད་དགུང་ལས་མཐོ་།། འགྱུར་བ་མེད་པ་བཀྲ་ལ་ཤིས་པར་ཤོག། ཕྱི་དགྲ་ཐབས་ཀྱིས་བཏུལ་བའི་དྲག་པོའི་དཔུང་།། གཡུལ་ལས་རྣམ་པར་རྒྱལ་བའི་རྟེན་འབྲེལ་བཟང་།། དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་ཆབ་སྲིད་དགུང་ལས་མཐོ།། འགྱུར་བ་མེད་པ་བཀྲ་ལ་ཤིས་པར་ཤོག། ཞབས་ཏོག་བཀའ་བཞིན་སྒྲུབ་པའི་མངའ་འབངས་རྣམས།། དམ་ཚིག་འགྱུར་བ་མེད་པའི་རྟེན་འབྲེལ་བཟང་།། དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་ཆབ་སྲིད་དགུང་ལས་མཐོ།། འགྱུར་བ་མེད་པ་བཀྲ་ལ་ཤིས་པར་ཤོག། །། == ལྷོ་ལྗོངས་ཡངས་པའི་གླིང་ལ། == ༉ ལྷོ་ལྗོངས་ཡངས་པའི་གླིང་ལ།། དམ་ཆོས་བསྟན་པ་དར་སོང་།། བླ་མའི་གདན་ས་ལ།། གཡུ་ཆུང་འབྲུ་དཀར་ལ།། བཀྲ་ཤིས་སྐྱིད་པའི་རྩེ་ནས།། བདེ་སྐྱིད་ཉི་མ་ཤར་སོང་།། བླ་མའི་གདན་ས་ལ།། གཡུ་ཆུང་འབྲུ་དཀར་ལ།། མི་དབང་འཇིགས་མེད་ཆོས་རྒྱལ།། སྐུ་ཚེ་ཡུན་དུ་གནས་སོང་།། བླ་མའི་གདན་ས་ལ།། གཡུ་ཆུང་འབྲུ་དཀར་ལ།། བུ་དང་བུ་མོའི་ཚོགས་རྣམས།། དགའ་བའི་བྲོ་གླུ་འཁྲབ་ཡོད།། བླ་མའི་གདན་ས་ལ།། གཡུ་ཆུང་འབྲུ་དཀར་ལ།། །། ལྷོ་མོན་གསེར་གྱི་རི་ལ། ༉ ལྷོ་མོན་གསེར་གྱི་རི་ལ།། བསོད་ན་ལ་ལྟ་འབངས་མཛོད།། འབངས་མཛོད་ལ་མེ་ཏོག་རེ་རེ་འཁྲུངས།། ལྕང་ཐང་གླིང་ལྟ་གླིང་ལ།། གླིང་སེ་མ་ལ་རུ་རུ།། གླིང་སེ་ལ་མེ་ཏོག་རེ་རེ་འཁྲུངས།། སྤོས་ཤིང་ལུང་པའི་ཕུ་ལ།། བསོད་ན་ལ་ལྟ་འབངས་མཛོད།། འབངས་མཛོད་ལ་མེ་ཏོག་རེ་རེ་འཁྲུངས།། ལྕང་ཐང་གླིང་ལྟ་གླིང་ལ།། གླིང་སེ་མ་ལ་རུ་རུ།། གླིང་སེ་ལ་མེ་ཏོག་རེ་རེ་འཁྲུངས།། བཞུགས་པའི་པདྨ་འདབ་རྒྱས།། བསོད་ན་ལ་ལྟ་འབངསམཛོད།། འབངས་མཛོད་ལ་མེ་ཏོག་རེ་རེ་འཁྲུངས།། ལྕང་ཐང་གླིང་ལྟ་གླིང་ལ།། གླིང་སེ་མ་ལ་རུ་རུ།། གླིང་སེ་ལ་མེ་ཏོག་རེ་རེ་འཁྲུངས།། བུམ་ཐང་ཆོས་ཀྱི་གླིང་ལ།། བསོད་ན་ལ་ལྟ་འབངས་མཛོད།། འབངས་མཛོད་ལ་མེ་ཏོག་རེ་རེ་འཁྲུངས།། ལྕང་ཐང་གླིང་ལྟ་གླིང་ལ།། གླིང་སེ་མ་ལ་རུ་རུ།། གླིང་སེ་ལ་མེ་ཏོག་རེ་རེ་འཁྲུངས།། །། ཨ་སྔོན་ལྷ་རི་ཡག་ག། ༉ ཨ་སྔོན་ལྷ་རི་ཡག་ག། ཉི་ཟླ་ལྷ་རི་འདྲ་ཟེར་ཞིང་།། སོ་ཡ་ལ།། ལྷ་དར་དཀར་པོའི་རྒྱང་གྲགས།། འཛོམས་པ་ལྷ་ས་ཁྲ་མོ་གླིང་གི་ས་ཆགས།། གཤོག་སྒྲོ་པདྨ་འདབ་བརྒྱད།། འགྲོ་བའི་མཆོད་པ་ཕུལ་ཟེར་ཞིང་།། སོ་ཡ་ལ།། ལྷ་དར་དཀར་པོའི་རྒྱང་གྲགས།། འཛོམས་པ་ལྷ་ས་ཁྲ་མོ་གླིང་གི་ས་ཆགས།། གངས་སྟོད་ལྷ་རི་ཡག་ག། སེང་ཆེན་ལྷ་རི་འདྲ་ཟེར་ཞིང་།། སོ་ཡ་ལ།། ལྷ་དར་དཀར་པོའི་རྒྱང་གྲགས།། འཛོམས་པ་ལྷ་ས་ཁྲ་མོ་གླིང་གི་ས་ཆགས།། སེང་ཕྲུག་པདྨ་འདབ་བརྒྱད།། འགྲོ་བའི་མཆོད་པ་ཕུལ་ཟེར་ཞིང་།། སོ་ཡ་ལ།། ལྷ་དར་དཀར་པོའི་རྒྱང་གྲགས།། འཛོམས་པ་ལྷ་ས་ཁྲ་མོ་གླིང་གི་ས་ཆགས།། སྤང་སྟོད་ལྷ་རི་ཡག་ག། ཤ་རྒྱལ་ལྷ་རི་འདྲ་ཟེར་ཞིང་།། སོ་ཡ་ལ།། ལྷ་དར་དཀར་པོའི་རྒྱང་གྲགས།། འཛོམས་པ་ལྷ་ས་ཁྲ་མོ་གླིང་གི་ས་ཆགས།། ཤ་ཕྲུག་པདྨ་འདབ་བརྒྱད།། འགྲོ་བའི་མཆོད་པ་ཕུལ་ཟེར་ཞིང་།། སོ་ཡ་ལ།། ལྷ་དར་དཀར་པོའི་རྒྱང་གྲགས།། འཛོམས་པ་ལྷ་ས་ཁྲ་མོ་གླིང་གི་ས་ཆགས།། མཚོ་སྟོད་ལྷ་རི་ཡག་ག། ཉ་མོ་ལྷ་རི་འདྲ་ཟེར་ཞིང་།། སོ་ཡ་ལ།། ལྷ་དར་དཀར་པོའི་རྒྱང་གྲགས།། འཛོམས་པ་ལྷ་ས་ཁྲ་མོ་གླིང་གི་ས་ཆགས།། ཉ་ཆུང་པདྨ་འདབ་བརྒྱད།། འགྲོ་བའི་མཆོད་པ་ཕུལ་ཟེར་ཞིང་།། སོ་ཡ་ལ།། འཛོམས་པ་ལྷ་ས་ཁྲ་མོ་གླིང་གི་ས་ཆགས།། རྫོང་སྟོད་ལྷ་རི་ཡག་ག། དབང་ཆེན་ལྷ་རི་འདྲ་ཟེར་ཞིང་།། སོ་ཡ་ལ།། ལྷ་དར་དཀར་པོའི་རྒྱང་གྲགས།། འཛོམས་པ་ལྷ་ས་ཁྲ་མོ་གླིང་གི་ས་ཆགས།། དབང་ཆེན་པདྨ་འདབ་བརྒྱད།། འགྲོ་བའི་མཆོད་པ་ཕུལ་ཟེར་ཞིང་།། སོ་ཡ་ལ།། ལྷ་དར་དཀར་པོའི་རྒྱང་གྲགས།། འཛོམས་པ་ལྷ་ས་ཁྲ་མོ་གླིང་གི་ས་ཆགས།། ནགས་སྟོད་ལྷ་རི་ཡག་ག། སྟག་མོ་ལྷ་རི་འདྲ་ཟེར་ཞིང་།། སོ་ཡ་ལ།། ལྷ་དར་དཀར་པོའི་རྒྱང་གྲགས།། འཛོམས་པ་ལྷ་ས་ཁྲ་མོ་གླིང་གི་ས་ཆགས།། སྟག་མོ་པདྨ་འདབ་བརྒྱད།། འགྲོ་བའི་མཆོད་པ་ཕུལ་ཟེར་ཞིང་།། སོ་ཡ་ལ།། ལྷ་དར་དཀར་པོའི་རྒྱང་གྲགས།། འཛོམས་པ་ལྷ་ས་ཁྲ་མོགླིང་གི་ས་ཆགས།། །། ཨ་དག་ལེགས་ཨེ། ༉ ཨ་དག་ལེགས་ཨེ།། དགུངས་སངས་ཡས་ཀྱི་ཡངས་ལུགས་ཤིག་ལ་བལྟས་ན།། གསུངསྒྲོལ་མ་ལ།། རྫོང་ཆེན་ཞིག་རྒྱབ་ན་མི་ཡོང་བསམ་པ་མིན་འདུག། ཨ་དག་ལེགས་ཨེ།། འདི་འདྲའི་དགུང་ལ་རྫོང་ཆེན་ཡ་ལ་མི་རྒྱབ།། གསུང་སྒྲོལ་མ་ལ།། ཁྲི་གདུགས་ཉི་མའི་ཐུགས་དང་ཡ་ལ་འགལ་འགྲོ།། ཨ་དག་ལེགས་ཨེ།། གངས་སྟོད་ཡས་ཀྱི་མཐོ་ལུགས་ཤིག་ལ་བལྟས་ན།། གསུང་སྒྲོལ་མ་ལ།། དགོན་པ་ཅིག་རྒྱབ་ན་མི་ཡོང་བསམ་པ་མིན་འདུག། ཨ་དག་ལེགས་ཨེ།། འདི་འདྲའི་གངས་ལ་དགོན་པ་ཡ་ལ་མི་རྒྱབ།། གསུང་སྒྲོལ་མ་ལ།། སེང་ཆེན་དཀར་མོའི་ཐུགས་དང་ཡ་ལ་འགལ་འགྲོ།། ཨ་དག་ལེགས་ཨེ།། སྤང་གཤོང་ཕས་ཀྱི་བདེ་ལུགས་ཤིག་ལ་བལྟས་ན།། གསུང་སྒྲོལ་མ་ལ།། ལྷས་རྭ་ཅིག་རྒྱབ་ན་མི་ཡོང་བསམ་པ་མིན་འདུག། ཨ་དག་ལེགས་ཨེ།། འདི་འདྲའི་སྤང་ལ་ལྷས་ར་ཡ་ལ་མི་རྒྱབ།། གསུང་སྒྲོལ་མ་ལ།། ཤཝ་རྒོད་རྭ་བཅུའི་ཐུགས་དང་ལ་འགལ་འགྲོ།། ཨ་དག་ལེགས་ཨེ།། ནགས་སྟོད་ཡས་ཀྱི་མཐུག་ལུགས་ཤིག་ལ་བལྟས་ན།། གསུང་སྒྲོལ་མ་ལ།། སྒོམ་པ་གཅིག་རྒྱབ་ན་མི་ཡོང་བསམ་པ་མིན་འདུག།། ཨ་དག་ལེགས་ཨེ།། འདི་འདྲའི་ནགས་ལ་སྒོམ་པ་ཡ་ལ་མི་རྒྱབ།། གསུང་སྒྲོལ་མ་ལ།། སྟག་མོའི་རིས་མཛེས་ཐུགས་དང་ཡ་ལ་འགལ་འགྲོ།། ཨ་དག་ལེགས་ཨེ།། མཚོ་སྟོད་མས་ཀྱི་ཆེ་ལུགས་ཤིག་ལ་བལྟས་ན།། གསུང་སྒྲོལ་མ་ལ།། ཟམ་པ་ཅིག་བཙུགས་ན་མི་ཡོང་བསམ་པ་མིན་འདུག། ཨ་དག་ལེགས་ཨེ།། འདི་འདྲའི་མཚོ་ལ་ཟམ་པ་ཡ་ལ་མི་བཙུགས།། གསུང་སྒྲོལ་མ་ལ།། སེར་མིག་ཉ་མོའི་ཐུགས་དང་ཡ་ལ་འགལ་འགྲོ།། །། ཨ་ཞེ་སྐུ་གཟུགས་ཙཱ་རི་སྨྱུག་མ། ༉ ཨ་ཞེ་སྐུ་གཟུགས་ཙཱ་རི་སྨྱུག་མ་འདྲ།། ཙཱ་རི་སྨྱུག་མ་ལྷ་ཆོས་ག་ནས་ཡོང་།། ཙཱ་རི་སྨྱུག་མ་ཚེ་སྔོན་ལས་ཀྱིས་བསྐོས།། བླ་མ་འདི་འདྲ་མ་གསུངས་ཆོས་ཤིག་གནང་།། ཨ་ཞེ་དབུ་སྐྲ་སེར་ལིང་ལྗང་པ་འདྲ།།སེར་ལིང་ལྗང་པ་ལྷ་ཆོས་ག་ནས་ཡོང་།། སེར་ལིང་ལྗང་པ་ཚེ་སྔོན་ལས་ཀྱི་བསྐོས།། བླ་མ་འདི་འདྲ་མ་གསུངས་ཆོས་ཤིག་གནང་།། ཨ་ཞེ་ཞལ་ནི་དཀར་གསལ་ཟླ་བ་འདྲ།། དཀར་གསལ་ཟླ་བ་ལྷ་ཆོས་ག་ནས་ཡོང་།། དཀར་གསལ་ཟླ་བ་ཚེ་སྔོན་ལས་ཀྱིས་བསྐོས།། བླ་མ་འདི་འདྲ་མ་གསུངས་ཆོས་ཤིག་གནང་།། ཨ་ཞེ་ཕྱག་ནི་དུང་དཀར་གཡས་འཁྱིལ་འདྲ།། དུང་དཀར་གཡས་འཁྱིལ་ལྷ་ཆོས་ག་ནས་ཡོང་།། དུང་དཀར་གཡས་འཁྱིལ་ཚེ་སྔོན་ལས་ཀྱིས་བསྐོས།། བླ་མ་འདི་འདྲ་མ་གསུངས་ཆོས་ཤིག་གནང་།། ཨ་ཞེ་སྐེད་ཚིགས་རྡོ་རྗེ་དྲིལ་བུ་འདྲ།། རྡོ་རྗེ་དྲིལ་བུ་ལྷ་ཆོས་ག་ནས་ཡོང་།། རྡོ་རྗེ་དྲིལ་བུ་ཚེ་སྔོན་ལས་ཀྱིས་བསྐོས།། བླ་མ་འདི་འདྲ་མ་གསུངས་ཆོས་ཤིག་གནང་།། ཨ་ཞེ་ཞབས་ནི་རླུང་གི་འཁོར་ལོ་འདྲ།། རླུང་གི་འཁོར་ལོ་ལྷ་ཆོས་ག་ནས་ཡོང་།། རླུང་གི་འཁོར་ལོ་ཚེ་སྔོན་ལས་ཀྱིས་བསྐོས།། བླ་མ་འདི་འདྲ་མ་གསུངས་ཆོས་ཤིག་གནང་།། །། ཨ་ཞེ་སྣང་ས་དལ་འབྱོར་མི་ལུས་འདི། ༉ ཨ་ཞེ་སྣང་ས་དལ་འབྱོར་མི་ལུས་འདི།། ཤར་སྤང་རི་ལོགས་ཀྱི་འཇའ་ཚོན་འདྲ།། འཇའ་ཁ་དོག་མཚར་ཀྱང་སྙིང་པོ་མེད།། སྙིང་པོ་ཡོད་པ་དམ་པའི་ལྷ་ཆོས་ཞུ།། དགའ་བའི་དུས་སུ་དགའ་ངོ་མ་ཤེས་ན།། དལ་འབྱོར་མི་ལུས་ཐོབ་ཀྱང་སྟོང་ལོག་རེད།། བུ་མོར་ཨ་མས་གནང་བའི་་ཞལ་བཞེས་ཡོད།། དབུ་དཔྲོག་དམར་པོ་གནང་བའི་ཞལ་བཞེས་ཡོད།། བུ་མོ་ལ་མི་གཡུས་འགྲིམ་ལ་དུས་ལ་མ་གནང་ན།། སྣང་ས་ལྷ་ཆོས་ཞུ་དུས་དགོས་པ་མེད།། །། ཨ་ཧོ་བཀྲིས་གཡང་ཆགས། ༉ ཨ་ཧོ་བཀྲིས་གཡང་ཆགས།། ཨ་ཧོ་སྐྱིད་པའི་གླུ་ལེན།། ཤར་ཕྱོགས་རི་བོའི་རྩེ་ལས།། ཁྲི་གདུགས་ཉི་མ་ཤར་ཡོད།། ཉི་ཟེར་འོད་ཀྱི་འབུམ་ཕྲག། རྒྱལ་ཁམས་ཀུན་ལ་ཁྱབ་སོང།། གླིང་བཞི་གྲང་བའི་སྡུག་བསྔལ།། ཉི་ཟེར་འོད་ཀྱིས་སེལ་སོ།། ཨ་ཧོ་བཀྲིས་གཡང་ཆགས།། ཨ་ཧོ་སྐྱིད་པའི་གླུ་ལེན།། ལྷོ་ཕྱོགས་རི་བོའི་རྩེ་ལས།། ཙན་དན་སྡོང་པོ་འཁྲུངས་ཡོད།། མི་རྣམས་སྤོས་མེད་སྡུག་བསྔལ།། ཙན་དན་དྲི་ཡིས་སེལ་ལོ།། ཨ་ཧོ་བཀྲིས་གཡང་ཆགས།། ཨ་ཧོ་སྐྱེད་པའི་གླུ་ལེན།། ནུབ་ཕྱོགས་རི་བོའི་རྩེལས།། ཞོ་ཤེལ་ཟླ་བ་ཤར་ཡོད།། མི་རྣམས་མུན་པའི་སྡུག་བསྔལ།། ཞོ་ཤེལ་འོད་ཀྱིས་སེལ་ལོ།། །། ཨེ་མ་སྨོན་ལམ་དབང་གིས། ༉ ཨེ་མ་སྨོན་ལམ་དབང་གིས།། ལྷན་གཅིག་འཛོམས་པའི་གཞོན་ནུ།། ལྷ་ལས་ལྷག་པའི་མི་ལུས།། ཆོས་མེད་སྟོང་ལོག་མ་མཛད།། ལས་དང་སྐལ་བ་ལྡན་ཚེ།། ལྷ་གཅིག་ཨྱོན་པདྨར།། དགའ་དང་གུས་པའི་སྒོ་ནས་།། གསོལ་འདེ་བས་གླུ་གཞས་ཕུལ་ཤོག། པདྨ་འོད་ཀྱི་ཕོ་བྲང་།། ངོ་མཚརའབུམ་གྱིས་བཀོད་པ།། དག་པའི་མིག་གིས་མཇལ་ཚེ།། ཐག་རིང་རྒྱང་ན་མ་རེད།། ལས་དང་སྐལ་བ་ལྡན་ཚེ།། ལྷ་གཅིག་ཨྱོན་པདྨར།། དགའ་དང་གུས་པའི་སྒོ་ནས་།། གསོལ་འདེ་བས་གླུ་གཞས་ཕུལ་ཤོག། དུས་གསུམ་རྒྱལ་བའི་ཞལ་སྐྱིན།། ཡབ་གཅིག་ཨོ་རྒྱན་པདྨ།། སྙིང་ནས་དྲན་པའི་གདུང་དབྱངས།། ནམ་ཡང་སངས་རྒྱུ་མིན་འདུག། །། ཨེ་མོ་ཅིག་ལས། ༉ ཨེ་མོ་ཅིག་ལས།། ལ་མོ་ནི་གཅིག་བརྒལ་གཉིས་བརྒལ་ལ།། ཨེ་མོ་ཅིག་ལས།། སྒོར་སྒོར་ལ་མོ་བརྒལ་ཡོད་ལ།། ཨེ་མོ་གཅིག་ལས།། ལ་མོ་ནི་སྒོར་སྒོར་ལ་མོ་ལ།། ཨེ་མོ་ཅིག་ལས།། རྟ་པོས་མི་འགྲོ་གསུང་གི་ལ།། ཨེ་མོ་ཅིག་ལས། རྟ་འདི་ནི་དཀར་པོའི་ལོགས་ལ།། ཨེ་མོ་ཅིག་ལས།། གཡེར་ག་སིར་སིར་བཏགས་ཡོད་ལ།། ཨེ་མོ་ཅིག་ལས།། དུས་གསུམ་དུས་ལ་བཞུགས་པའི་ལ།། ཨེ་མོ་ཅིག་ལས།། ཁམས་བཟང་ཨ་མ་ཇོ་མོ་ལ།། ཨེ་མོ་ཅིག་ལས།། གཡས་ལ་དཔའ་བོ་བཞུགས་ཡོད་ལ།། ཨེ་མོ་ཅིག་ལས།། གཡོན་ལ་དཔའ་མོ་ཞུགས་ཡོད་ལ།། ཨེ་མོ་ཅིག་ལས།། བསྐོར་ར་གཡས་གཡོན་བསྐོར་ན་ལ།། ཨེ་མོ་ཅིག་ལས། ལུས་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་དག་ཡོད་ལ།། ཨེ་མོ་ཅིག་ལས།། །། ཨོ་ལོ་གཞོན་པ་མི་ཕྱིན་གཞོན་པ་ཕྱིན། ༉ ཨོ་ལོ་གཞོན་པ་མི་ཕྱིན་གཞོན་པ་ཕྱིན།། གཞོན་པ་སྟེང་ཕྱོགས་ལྷ་ལུ་ཕྱིན།། ལྷ་ཡི་དབང་པོ་བརྒྱ་བྱིན་ལན་ཅིག་མཇལ།། ལྷ་ཡི་དབང་པོ་བརྒྱ་བྱིན་ལན་གཉིས་མཇལ།། ལྷ་ཡི་དབང་པོ་བརྒྱ་བྱིན་ལན་གསུམ་མཇལ།། ཕར་ལ་གསེར་གྱི་ཟམ་པ་བཙུགས།། གསེར་གྱི་ཟམ་པ་འགྱུར་ལྡོག་མེད།། ཚུར་ལ་གཡུ་ཡི་ལྡུམ་ར་བཙུགས།། གཡུ་ཡི་ལྡུམ་ར་རྒྱུན་ཆད་མེད།། ཨོ་ལོ་གཞོན་པ་མི་གཞོན་པ་ཕྱིན།། གཞོན་པ་བར་ཕྱོགས་བཙན་ལུ་ཕྱིན།། བཙན་ཡ་བ་སྤུན་བདུན་ལན་གཅིག་མཇལ།། བཙན་ཡ་བ་སྤུན་བདུན་ལན་གཉིས་མཇལ།། བཙན་ཡ་བ་སྤུན་བདུན་ལན་གསུམ་མཇལ།། ཕར་ལ་གསེར་གྱི་ཟམ་པ་བཙུགས།། གསེར་གྱི་ཟམ་པ་འགྱུར་ལྡོག་མེད།། ཚུར་ལ་གཡུ་ཡི་ལྡུམ་ར་ར་བཙུགས།། གཡུ་ཡི་ལྡུམ་ར་རྒྱུན་ཆད་མེད།། ཨོ་ལོ་གཞོན་པ་མི་གཞོན་པ་ཕྱིན།། གཞོན་པ་འོག་ཕྱོགས་ཀླུ་ལུ་ཕྱིན།། ཀླུ་གཙུག་ན་རིན་ཆེན་ལན་གཅིག་མཇལ།། ཀླུ་གཙུག་ན་རིན་ཆེན་ལན་གཉིས་མཇལ།། ཀླུ་གཙུག་ན་རིན་ཆེན་ལན་གསུམ་མཇལ།། ཕར་ལ་གསེར་གྱི་ཟམ་པ་བཙུགས།། གསེར་གྱི་ཟམ་པ་འགྱུར་ལྡོག་མེད།། ཚུར་ལ་གཡུ་ཡི་ལྡུམ་ར་ར་བཙུགས།། གཡུ་ཡི་ལྡུམ་ར་རྒྱུན་ཆད་མེད།། །། ཨོཾ་ཅིག་ཟེར་ལ། ༉ ཨོཾ་ཅིག་ཟེར་ལ། དྷ་ན་ཀོ་ཤའི་མཚོ་ལས་ཤིང་ཅིག་འཁྲུངས།། ཤིང་མོ་འདི་ཡང་པདྨའི་སྡོང་པོ་འཁྲུངས།། ཨོཾ་ཅིག་ཟེར་ལ། མེ་ཏོག་པདྨ་མཐོ་ཤིང་ཡངས་པའི་རྩེ།། འདི་ལ་ཡ་མཚན་ཆེ་བའི་སྐུ་ཅིག་འཁྲུངས།། ཨོཾ་ཅིག་ཟེར་ལ། ཞབས་ནི་ལ་རྡོ་རྗེ་ལའི་སྐྱིལ་ཀྲུང་བཞུགས།། མཚན་ཡང་ཨྱོན་པདྨ་འབྱུང་གནས་ཞུ།། ཨོཾ་ཅིག་ཟེར་ལ། ཕྱག་གཡས་གསེར་གྱི་རྡོ་རྗེ་རྩེ་ལྔ་བསྣམས།། ཕྱག་གཡོན་ཕྱེ་མར་བདུད་རྩི་གང་བ་བསྣམས།། ཨོཾ་ཅིག་ཟེར་ལ། སྤྱན་གཟིགས་པ་འཛམ་གླིང་ཡོངས་ལ་གཟིགས།། ཐུགས་ཡང་ལས་འཕྲོ་བྱིན་གྱིས་བརླབས་པར་སྒོམས།། ཨོཾ་ཅིག་ཟེར་ལ། རྒྱུ་ནོར་ཟས་གསུམ་སྙིང་གིས་ཕུལ།།སྙན་པའི་གླུ་དང་དབྱངས་ཀྱི་ལའི་མཆོད་པ་ཕུལ།། ཨོཾ་ཅིག་ཟེར་ལ། བདག་དང་ལ་འགྲོ་བ་སེམས་ཅན་རྣམས།། ཕྱི་མ་ཟངས་མདོག་དཔལ་རིར་འདྲངས་བར་ཤོག། །། Reference ཀུན་བཟང་རྡོ་རྗེ། གླུ་དེབ། རྒྱལ་གཞུང་ཟློས་གར་སློབ་སྦྱོང་ལྟེ་བ། ཐིམ་ཕུག། ཀུན་བཟང་སྟོབས་རྒྱས་དང་མ་ནི་རྡོ་རྗེ། ༢༠༡༧ འབྲུག་གི་གླུ་དེབ། དཔལ་འབྲུག་ཞིབ་འཇུག་ལྟེ་བ། ཐིམ་ཕུག། ༄༅། །བུམ་སྒྲུབ་རྒྱུན་ཁྱེར་མ་བཞུགས་སོ།། ༈ བདག་མདུན་རྡོ་རྗེ་རྣམ་པར་འཇོམས་པའི་སྐུ། །ཁྲོ་འཛུམ་ལྗང་སྔོན་ཞལ་གཅིག་ཕྱག་གཉིས་པ། །གཡས་གཡོན་སྣ་ཚོགས་རྡོ་རྗེ་དྲིལ་བུ་བསྣམས། །དར་དང་རིན་ཆེན་རྒྱན་རྫོགས་པད་ཉིའི་སྟེང་། །སྐྱིལ་ཀྲུང་ཕྱེད་བཅས་སྟོད་གཡོགས་སྨད་ཤམ་ཅན། །ཡེ་ཤེས་རང་འོད་འཁྲིགས་པའི་དབུས་ན་བཞུགས། །ཐུགས་ཀར་ཉི་སྟེང་དྷཱུཾ་མཐར་སྔགས་ཀྱིས་བསྐོར། །མདུན་བསྐྱེད་སྐུ་ལས་བདུད་རྩིའི་ཆུ་རྒྱུན་བབས། །བུམ་ནང་དག་བྱེད་བདུད་རྩིས་གང་བར་གྱུར། །ཅེས་མོས་ལ་རྣམ་འཇོམས་གཟུངས་རིང་ཐུང་གང་འགྲུབ་དང་། ཨོཾ་ཨེ་ཧོ༔ཤུདྡྷཤུདྡྷེ། ཡཾ་ཧོ་ཤུདྡྷ་ཤུདྡྷ། རཾ་ཧོ་ཤུདྡྷཱ་ཤུདྡྷ། བི་ཧོ་ཤུདྡྷ་ཤུདྡྷཱ། ལཾ་ཧོ་ཤུདྡྷི་ཤུདྡྷ། ཨེ་ཡཾ་རཾ་བཾ་ལཾ་ཤུདྡྷཱ་ཤུདྡྷ་ཨ་ཨ་ཨ་སྭཱཧཱ། སོགས་ཁྲུས་བདུན་རིག་པའི་ཤམ་བུ་གདགས་པའང་བཟླས་ལ་འཐོར་འཐུང་བྱའོ། །ལྷ་སྔགས་དེ་འདྲ་རང་གི་ལྕེ་ཐོག་ཏུ་བསྒོམས་པའི་འོད་ཀྱིས་ངག་མནན་དིགས་ལྐུགས་སོགས་ངག་གི་ཉེས་སྐྱོན་ཐམས་ཅད་སེལ་བར་བསམ་ལ། གཟུངས་ཐུང་སྔགས་ཤམ་དུ། མནྟ་གུ་ཧྱ་ས་མནྟ་མཧཱ་བ་ལ་ཧཱུཾ་སྭཱཧཱ། ཞེས་བཏགསཔ་བཟླས། མཐར་ལྷ་སྔགས་ལྕེ་ལ་བསྟིམས་པས་ངག་སྐྱོན་སེལ་བའི་ཐབས་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པའོ། །ཡང་རྣམ་འཇོམས་གཟུངས་ཐུང་མཐར། ཏདྱ་ཐཱ། ཀ་པ་ཙ་ཀརྞ་ལ་ཏེ་སྭཱཧཱ། ཞེས་བཏགས་པ་ལན་བདུན་བཟླས་པའི་ཆུ་གཙང་གིས་གདོང་དང་ལག་པ་བཀྲུས་པས་བློ་རྣོ་བ་དང་བདག་གཞན་གྱི་རྒྱུད་ལ་བྱམས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་སྐྱེ་བ་སོགས་ཡོན་ཏན་མང་ངོ་། །ཞེས་པ་གདམས་ངག་སྙིང་པོ་བསྡུས་པ་དགོས་པ་ཀུན་ཚང་ནས་བཏོན་ཏེ་བྲིས་པའོ།། ཁ་ཐུན། ༄༅། །རྡོ་རྗེ་རྣམ་པར་འཇོམས་པའི་གཟུངས་བཞུགས་སོ།། ༄༅། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །མཐུ་སྟོབས་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་པ་ཡི། །རྡོ་རྗེ་ཁྲོ་བའི་སྐུར་སྟོན་པ། །རྣམ་པར་འཇོམས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །རྒྱ་གར་སྐད་དུ། བཛྲ་བི་དཱ་ར་ཎ་ནཱ་མ་དྷཱ་ར་ཎི། བོད་སྐད་དུ། རྡོ་རྗེ་རྣམ་པར་འཇོམས་པ་ཞེས་བྱ་བའི་གཟུངས། སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཐམས་ཅད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྡོ་རྗེ་ལ་བཞུགས་ཏེ། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་མཐུས་ལག་ན་རྡོ་རྗེའི་ལུས་ཐམས་ཅད་རྡོ་རྗེར་བྱིན་གྱིས་བརླབས་ནས།།རྡོ་རྗེའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་སྙོམས་པར་བཞུགས་སོ། །དེ་ནས་ལག་ན་རྡོ་རྗེས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་མཐུ་དང་། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་བྱིན་གྱིས་བརླབས་དང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བྱིན་གྱིས་བརླབས་ཀྱི། །རྡོ་རྗེ་ཁྲོ་བོ་ལས་བྱུང་བ། །རྡོ་རྗེ་སྙིང་པོས་རབ་ཏུ་སྨྲས་ཏེ། མི་ཆོད་པ། མི་ཤིགས་པ། བདེན་པ། སྲ་བ། བརྟན་པ། །ཐམས་ཅད་དུ་ཐོགས་པ་མེད་པ། ཐམས་ཅད་དུ་མ་ཕམ་པ། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་སྐྲག་པར་བྱེད་པ། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་འཇིལ་བར་བྱེད་པ། རིགས་སྔགས་ཐམས་ཅད་གཅོད་པར་བྱེད་པ། རིགས་སྔགས་ཐམས་ཅད་གནོན་པར་བྱེད་པ། །ལས་ཐམས་ཅད་འཇོམས་པར་བྱེད་པ། །གཞན་གྱི་ལས་ཐམས་ཅད་འཇིག་པར་བྱེད་པ། །གདོན་ཐམས་ཅད་རླག་པར་བྱེད་པ། །གདོན་ཐམས་ཅད་ལས་ཐར་བར་བྱེད་པ། །འབྱུང་པོ་ཐམས་ཅད་འགུགས་པར་བྱེད་པ། །རིག་སྔགས་ཀྱི་ལས་ཐམས་ཅད་བྱེད་དུ་འཇུག་པ། །མ་གྲུབ་པ་རྣམས་གྲུབ་པར་བྱེད་པ། །གྲུབ་པ་རྣམས་ཆུད་མི་ཟ་བར་བྱེད་པ། །འདོད་པ་ཐམས་ཅད་རབ་ཏུ་སྦྱིན་པ། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བསྲུང་བ། ཞི་བ། རྒྱས་པ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་རེངས་པར་བྱེད་པ། །རྨུགས་པར་བྱེད་པ།།གསང་སྔགས་ཀྱི་མཐུ་ཆེན་པོ་འདི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་མཐུས་ལག་ན་རྡོ་རྗེས་རབ་ཏུ་སྨྲས་སོ། །ན་མོ་རཏྣ་ཏྲ་ཡཱ་ཡ། ན་མཤྩཎྜ་བཛྲ་པཱ་ཎ་ཡེ་། མཧཱ་ཡཀྵ་སེ་ནཱ་པ་ཏ་ཡེ། ཏདྱ་ཐཱ། ཨོཾ་ཏྲུ་ཊ་ཏྲུ་ཊ། ཏྲོ་ཊ་ཡ་ཏྲོ་ཊ་ཡ། སྥ་ཊ་སྥུ་ཊ། སྥུ་ཊ་ཡ་སྥུ་ཊ་ཡ། གྷཱུརྞཱ་གྷཱུརྞཱ། བྷཱུརྞ་པ་ཡ་གྷཱུརྞ་པ་ཡ། སརྦ་སཏྭཱ་ནི། བོ་དྷ་ཡ་བོ་དྷ་ཡ། སཾ་བོ་དྷ་ཡ་སཾ་བོ་དྷ་ཡ། བྷྲ་མ་བྷྲ་མ། སཾ་བྷྲ་མ་ཡ་སཾ་བྷྲ་མ་ཡ། སརྦ་བྷཱུ་ཏཱ་ནི། ཀུཊྚ་ཀུཊྚ། སཾ་ཀུཊྚ་ཡ་སཾ་ཀུཊྚ་ཡ། སརྦ་ཤཏྲཱུ་ན། གྷ་ཊ་གྷ་ཊ། སཾགྷ་ཊ་ཡ་སཾ་གྷ་ཊ་ཡ། སརྦ་བིདྱཱ་བཛྲ་བཛྲ། སྥུ་ཊ་ཡ་བཛྲ་བཛྲ། ཀ་ཊ་བཛྲ་བཛྲ། མ་ཊ་བཛྲ་བཛྲ། མ་ཐ་བཛྲ་བཛྲ། ཨཊྚ་ཧཱ་ས་ནཱི་ལ་བཛྲ་སུ་བཛྲ་ཡཱ་སཱཧཱ། ཧེ་ཕུ་ལླུ། ནི་རུ་ཕུ་ལླུ། གྲྀཧྞ་ཀུ་ཀླུ། མི་ལི་ཙུ་ལླུ། ཀུ་རུ་ཀུ་ལླུ། བཛྲ་བི་ཛ་ཡཱ་ཡ་སྭཱཧཱ། ཀི་ལི་ཀི་ལཱ་ཡ་སྭཱཧཱ། ཀ་ཊ་ཀ་ཊ། མ་ཊ་མ་ཊ། ར་ཊ་ར་ཊ། མོ་ཊ་ཎ་པྲ་མོ་ཊ་ནཱ་ཡ་སྭཱཧཱ། ཙ་ར་ནི་ཙ་ར། ཧ་ར་ཧ་ར། ས་ར་ས་ར། མཱ་ར་ཡ། བཛྲ་བི་དཱ་ར་ཎ་ཡ་སྭཱ་ཧཱ། ཙྪིནྡ་ཙྪིནྡ། བྷིནྡ་བྷིནྡ། མཧཱ་ཀི་ལི་ཀི་ལཱ་ཡ་སཱཧཱ། བནྡྷ་བནྡྷ། ཀྲོ་དྷ་བཛྲ་ཀི་ལི་ཀི་ལཱ་ཡ་སྭཱཧཱ། ཙུ་རུ་ཙུ་རུ། ཙཎྜ་ཀི་ལི་ཀི་ལཱ་ཡ་སྭཱཧཱ། ཏྲཱ་ས་ཡ་ཏྲཱ་ས་ཡ། བཛྲ་ཀི་ལི་ཀི་ལཱ་ཡ་སྭཱཧཱ། ཧ་ར་ཧ་ར། བཛྲ་དྷ་རཱ་ཡ་སྭཱཧཱ། པྲ་ཧ་ར་པྲ་ཧ་ར། བཛྲ་པྲ་བྷཉྫ་ནཱ་ཡ་སྭཱཧཱ། མ་ཏིསྠི་ར་བཛྲ། ཤྲུ་ཏིསྠི་ར་བཛྲ། མཧཱ་བཛྲ། ཨ་པྲ་ཏི་ཧ་ཏ་བཛྲ། ཨ་མོ་གྷ་བཛྲ། ཨེ་ཧེ་ཨེ་ཧི་བཛྲ། ཤྲཱི་གྷྲཾ་བཛྲ་དྷ་རཱ་ཡ་སྭཱཧཱ། དྷ་ར་དྷ་ར། དྷི་རི་དྷི་རི། དྷུ་རུ་དྷུ་རུ། སརྦ་བཛྲ་ཀུ་ལཾ་ཨཱ་བརྟ་ཡ་སཱཧཱ། གནོད་བྱེད་འབྱུང་པོའམ་ཨ་མུ་ཀ་མཱ་ར་ཡ་ཕཊཿ ནམཿས་མནྟ་བཛྲ་ཎཱཾ། སརྦ་བཛྲ་ཀུ་ལཾ་ཨཱ་བརྟ་ཡ། མཧཱ་བ་ལེ། ཀ་ཏ་བེ། ཏ་ཏ་ལེ། ཨ་ཙ་ལེ། མཎྜ་ལ་མ་ཡེ། ཨ་ཏི་བཛྲ། མཧཱ་བ་ལེ། བེ་ག་ར་ཎ་ར་ཎ། ཨ་ཛི་ཏེ། ཛྭ་ལ་ཛྭ་ལ། ཏི་ཊི་ཏི་ཊི། པིངྒ་ལེ། ད་ཧ་ད་ཧ། ཏེ་ཛོ་བ་ཏི། ཏི་ལི་ཏི་ལི། བནྡྷ་བནྡྷ། མཧཱ་བ་ལེ། བཛྲ་ཨངྐུ་ཤ་ཛཱ་ལཱ་ཡ་སྭཱཧཱ། ན་མོ་རཏྣ་ཏྲ་ཡཱ་ཡ། ན་མཤྩཎྜ་བཛྲ་པཱ་ཎ་ཡེ། མཧཱ་ཡཀྵ་སེ་ནཱ་པ་ཏ་ཡེ། ཏདྱ་ཐཱ། ཨོཾ་ཧ་ར་ཧ་ར་བཛྲ། མ་ཐ་མ་ཐ་བཛྲ། དྷུ་ན་དྷུ་ན་བཛྲ། ད་ཧ་ད་ཧ་བཛྲ། པ་ཙ་པ་ཙ་བཛྲ། དྷ་ར་དྷ་ར་བཛྲ། དྷ་ར་ཡ་དྷ་ར་ཡ་བཛྲ། དཱ་རུ་ཎ་དཱ་རུ་ཎ་བཛྲ། ཙྪིནྡ་ཙྪིནྡ་བཛྲ། བྷིནྡ་བྷིནྡ་བཛྲ་ཧཱུྃ་ཕཊ། ན་མཤྩཎྜ་བཛྲ་ཀྲོ་དྷ་ཡ། ཧུ་ལུ་ཧུ་ལུ་། ཏིཥྛ་ཏིཥྛ། བནྡྷ་བནྡྷ། ཧ་ན་ཧ་ན། ཨ་མྲྀ་ཏེ་ཧཱུཾ་ཕཊ། །རིགས་སྔགས་སྟོང་བསྒྱུར། ཏཏྱ་ཐཱ། ཨོཾ་ཛ་ཡེ་ཛ་ཡེ་མ་ཧཱ་ཛ་ཡེ་ཛ་ཡཱ་ཝ་ཧི་ནི་ཛ་ཡོཏྟ་རི་ཀ་ལ་ཀ་ལ་མ་ལ་མ་ལ་ཙ་ལ་ཙ་ལ་ཀྵ་ཎི་་སརྦ་ཀརྨྨ་ཨཱ་བ་ར་ཎཱ་ནི་མེ་སརྦ་དཉ་ཛྙཱ་ན་ཨ་དྷི་ཥྛི་ཏེ་སྭཱཧཱ། ན་མོ་བྷ་ག་ཏེ་སྲ་བརྟེ་སརྦྦ་བུདྡྷ་ཨ་བ་ལོ་ཀི་ཏེ། ཙཀྵུཿཤོ་ཏྲ་གྷྲཱ་ཎ་ཛི་ཧྭཱ་ཀཱ་ཡ་མ་ནོ་བི་ཛྷཱ་ན་བི་ཤོ་དྷ་ནི་སཱཧཱ། ཕུ་རུ་ཕུ་རུ་སུ་རུ་སུ་རུ་ཕུ་རཱ་ཕུ་རཱ་པྲ་ཕུ་རཱ་པྲ་ཕུ་རཱ་སརྦྦ་བུདྡྷ་ཨ་དྷིཥྛི་ཏེ་སཱཧཱ། དྷརྨདྷཱ་ཏུ་གརྦྷེ་སྭཱཧཱ། ཨ་བྷཱ་བ་སཱཧཱ། སརྦ་དྷརྨཱ་ཨ་བ་བོ་དྷ་ནི་སྭཱཧཱ། །སྡིག་པ་ཐམས་ཅད་བྱང་བ་དང་། །སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་མེད་པར་བྱེད། །རྒྱུད་དོ་ཅོག་གི་རྩ་བ་སྟེ། །དཔལ་ཀུན་གྱིས་ནི་ལེགས་པར་བརྒྱན། །སེམས་ཅན་དབང་པོ་ཉམས་པ་དང་། །ཚེ་ཟད་པ་དང་ཚེ་ཉམས་དང་། །ཕུན་སུམ་ཚོགས་མིན་གང་ཆགས་དང་། །ལྷ་རྣམས་རྒྱབ་ཀྱིས་ཕྱོགས་པ་དང་། །མཛའ་སྡུག་སྐྱེ་བོ་སྡང་བ་དང་། །བྲན་བཟའ་ལ་སོགས་གཙེས་པ་དང་། །ཕན་ཚུན་མཐུན་པ་མ་ཡིན་དང་། །ནོར་འགྲིབ་པས་ནི་གནོད་པ་དང་། །མྱ་ངན་ངལ་དང་གནོད་པ་དང་། །འཇིགས་པ་དང་ནི་འཕོངས་པ་དང་། །གཟའ་དང་རྒྱུ་སྐར་བྱད་སྟེམས་དང་། །མི་བཟད་གདོན་གྱིས་ཉེན་པ་དང་། །མྱ་ངན་ངལ་ལས་བྱུང་བ་ཡི། །རྨི་ལམ་སྡིག་པ་མཐོང་ན་ཡང་། །དེས་ནི་རབ་བཀྲུས་གཙང་མ་ཡིན། །མདོ་སྡེ་དམ་པ་ཉན་པར་གྱིས། །གང་དག་ཡིད་དགེ་སེམས་དང་ཞིང་། །གཙང་མའི་གོས་ཀྱིས་རབ་བརྒྱན་ཏེ། །ཟབ་མོ་སངས་རྒྱས་སྤྱོད་ཡུལ་བ། །མདོ་སྡེ་འདི་ནི་ཉན་བྱེད་ན། །མདོ་སྡེ་འདི་ཡིས་གཟི་བརྗིད་ཀྱིས། །སྲོག་ཆགས་དག་ནི་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །མི་བཟད་པ་ཡི་ནད་རྣམས་ཀྱང་། །དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཞི་བར་བལྟ། །ཚེ་དང་བསོད་ནམས་འཕེལ་བར་འགྱུར།། སྡིག་པ་ཀུན་ལས་རྣམ་པར་ཐར། །ནོར་བུ་ཡུངས་ཀར་དཱུརྦ་དང་། །རིན་ཆེན་རྨ་མེད་ཙ་དན་བཅས། །ཤེལ་དང་རྡོ་རྗེ་མེ་ཏོག་དང་། །ཆུ་ཡི་གསེར་རམ་ཡང་ན་ནི། །དངུལ་གྱི་བུམ་པ་དག་ཀྱང་རུང་། །གཙང་མའི་གོས་ཀྱིས་བཀྲི་ཞིང་དགང་། །ལན་གྲངས་ཉི་ཤུ་རྩ་གཅིག་གམ། །ཡང་ན་ལན་གྲངས་བརྒྱ་རྩ་བརྒྱད། །རྡོ་རྗེ་རྣམ་འཇོམས་བཟླས་ནས་ནི། །རྒྱལ་པོ་རྟག་ཏུ་ཁྲུས་གྱིས་ཤིག །རྡོ་རྗེ་རྣམ་པར་འཇོམས་པ་ཞེས་བྱ་བའི་གཟུངས་རྫོགས་སོ། །དགེ་བ་འདི་ཡིས་མྱུར་དུ་བདག །རྡོ་རྗེ་རྣམ་འཇོམས་འགྲུབ་གྱུར་ནས། །འགྲོ་བ་གཅིག་ཀྱང་མ་ལུས་པ། །དེ་ཡི་ས་ལ་འགོད་པར་ཤོག། །ཁྱོད་ལ་བསྟོད་ཅིང་གསོལ་བ་བཏབ་པའི་མཐུས། །བདག་སོགས་གང་དུ་གནས་པའི་ས་ཕྱོགས་སུ། །ནད་གདོན་དབུལ་འཕོངས་ཐམས་ཅད་ཞི་བ་དང་།།ཆོས་དང་བཀྲ་ཤིས་འཕེལ་བར་མཛད་དུ་གསོལ།། ཁ་ཐུན། ༄༅། །རྒྱུན་གཏོར་ཁྲིགས་སུ་བཀོད་པ་བཞུགས་སོ།། ༄༅། །ན་མོ་གུ་རུ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བདེ་བ་དང་ལྡན། སྡུག་བསྔལ་དང་བྲལ། །མྱུར་དུ་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཐོབ་པར་བྱ། །དེའི་ཆེད་དུ་བདག་གིས་གཏོར་ཆོས་ལ་འཇུག་པར་བྱའོ། །རང་ཡི་དམ་དུ་གསལ་བར་བསྒོམས། མདུན་དུ་གཏོར་སྣོད་གཙང་མར་ཆུ་གཙང་མ་བླུག་ལ། རྐང་གཉིས་རྣམས་ཀྱི་མཆོག །སངས་རྒྱས་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ། །ཞི་བ་འདོད་ཆགས་དང་བྲལ་བ་རྣམས་ཀྱི་མཆོག། ཆོས་རྣམས་ལ༴ །ཚོགས་རྣམས་ཀྱི་མཆོག །འཕགས་པའི་དགེ་འདུན་རྣམས་ལ༴ །སངས་རྒྱས་ཆོས་དང་སོགས་སྐྱབས་འགྲོ་ལན་གསུམ་བྱ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བདེ་བ་སོགས་ལན་གསུམ། མདུན་གྱི་ནམ་མཁའ་ལ། རིན་པོ་ཆེ་དང་པད་མ་ཉི་ཟླའི་གདན་བསམ་ལ། སྤྱན་དྲངས་པ་ནི། རང་གི་སྙིང་ཁའི་ས་བོན་ལས་འོད་སྤྲོ་ཞིང་། ངག་ཏུ། ན་མོ། འགྲོ་མགོན་ཐུགས་རྗེའི་སྤྱན་ལྡན་རྣམས།། ཆོས་སྐུ་སྤྲོས་དང་བྲལ་བ་ལས། །གཟུགས་སྐུའི་རྣམ་པར་བཞེངས་ནས་ཀྱང། །འགྲོ་བའི་དོན་ལ་གཤེགསསུ་གསོལ། །ༀ་གུ་རུ་ཨེ་ཧྱ་ཧི་མཧཱ་ཀ་རུ་ཎི་ཀཧོ༔ས་མ་ཡ་སྟྭཾ། ས་མ་ཡ་ཛཱཿབཛྲ་ཨངྒུ་ཤ་ཛཱ༔ མདུན་གྱི་ནམ་མཁའ་ལ་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བླ་མ་ཡི་དམ་མཁའ་འགྲོ་ཆོས་སྐྱོང་དང་བཅས་པ་བླ་མའི་ངོ་བོར་བྱོན་པར་འགྱུར། །མགོན་པོ་འདིར་ནི་བྱོན་པ་ལེགས། །བདག་ཅག་བསོད་ནམས་སྐལ་བར་ལྡན། །བདག་གི་མཆོད་ཡོན་བཞེས་ནས་ཀྱང་། །འདི་ཉིད་དུ་ནི་བཞུགས་སུ་གསོལ། །ༀ་གུ་རུ་སརྦ་ཏ་ཐཱ་ག་ཏ་པྲ་བཱ་ར་སད་ཀ་ར། མཧཱ་སད་ཀ་ར། མཧཱ་ཨགྷཾ་པྲ་ཏཱི་ཙྪ་ཧཱུཾ་སྭཱཧཱ། ཅེས་ཞལ་བསིལ་འབུལ། ཇི་ལྟར་བལྟམས་པ་ཙམ་གྱིས་ནི། །ལྷ་རྣམས་ཀུན་གྱིས་ཁྲུས་གསོལ་ལྟར། །ལྷ་ཡི་ཆུ་ནི་དག་པ་ཡི། །དག་པ་ཡིས་ནི་ཁྲུས་གསོལ་ལོ། །ཨོ་སརྦ་ཏ་ཐཱ་ག་ཏ་མཧཱ་པདྱཾ་པྲཏཱི་ཙྪ་སྭཱཧཱ། ཅེས་ཞབས་བསིལ་འབུལ། །བདག་དང་འགྲོ་ལ་ཐུགས་རྩེའི་ཕྱིར། །ཉིད་ཀྱི་རྫུ་འཕྲུལ་མཐུ་ཡིས་ནི། །ཇི་སྲིད་མཆོད་པ་བདག་བགྱིད་ན། །དེ་སྲིད་བཅོམ་ལྡན་བཞུགས་སུ་གསོལ། །ཨོཾ་སརྦ་ཏ་ཐཱ་ག་ཏ་པདྨ་ཀ་མ་ལ་ཡེ་སྟྭཾ། ཅེས་གདན་ལ་བཞུགས་པའོ། །དེ་ནས་བདུན་རྣམ་དག་བྱ་བ་ནི། བླ་མ་དཀོན་མཆོག་ཡི་དམ་མཁའ་འགྲོ་དམ་པ་ཆོས་སྐྱོང་བའི་སྲུང་མ་རྣམས་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ། །བདག་གི་ངག་བྱིན་གྱིས་བརླབ་ཏུ་གསོལ། །སྟོང་གསུམ་སྟོང་གི་འཇིག་རྟེན་གཞལ་ཡས་ན། །དེ་བཞིན་གཤེགས་རྣམས་བླ་མའི་ཚོགས་སྤྲུལ་ཏེ། །སྐུ་ཡི་བཀོད་པ་གཅིག་དང་མཐའ་ཡས་པ། །ཞི་ཁྲོ་ལ་སོགས་སྐུར་སྟོན་ཕྱག་འཚལ་བསྟོད། །བརྗོད་མེད་ངང་ནས་འཇིག་རྟེན་སྒྲས་བསྡུས་ནས། །ལྷ་དང་ཀླུ་ལ་སོགས་པ་གང་འདུལ་སྐད། །ཚངས་པའི་གསུང་ནི་ཀུན་གྱིས་གོ་བའི་སྒྲ། །ཐེག་པ་སྣ་ཚོགས་སྟོན་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །གཟུགས་སྐུའི་ཚོགས་ལ་རྟོག་པ་མི་མངའ་ཡང་། །སེམས་ཅན་བློ་རིགས་མི་འདྲ་བསམ་ལས་འདས། །ཐུགས་རྗེའི་དབང་གིས་ཕྱི་ནང་ས་ལེ་མཁྱེན།། མཁྱེན་པ་གཉིས་ལྡན་ཁྱེད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །དངོས་སུ་འབྱོར་དང་མཆོད་པ་རྣམ་བཞིའི་ཚོགས། །བློ་ཡིས་བླངས་ནས་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་དང་། བཅུད་ཀྱི་སེམས་ཅན་ལྷ་དང་ལྷ་མོའི་ཚོགས། །མཛེས་ཤིང་གཙང་མ་ཡིད་འོང་འབུལ་བར་བགྱི། །བདག་དང་ཁམས་གསུམ་སེམས་ཅན་མ་ལུས་པ། །ཐོག་མ་མེད་པའི་དུས་ནས་ད་ལྟའི་བར། །དུག་གསུམ་དབང་གིས་ལས་ངན་ཅི་བསགས་པ། །མངའ་བདག་ཆེན་པོ་ཁྱེད་ཀྱི་སྤྱན་སྔར་བཤགས། །རྒྱལ་དང་རྒྱལ་སྲས་ལམ་དུ་བཞུགས་རྣམས་དང་། །འགྲོ་བ་དྲུག་གི་སེམས་ཅན་མ་ལུས་པ། །ཡར་ལ་མཆོད་དང་མར་ལ་སྐྱོབ་ལ་སོགས། །དགེ་བ་གང་བགྱིས་རྣམས་ལ་རྗེས་ཡི་རང་། །མོས་པའི་བྱེ་བྲག་གདུལ་བྱ་སྣ་ཚོགས་ལ། །གང་ལ་གང་འདུལ་དེ་ཡི་སྐུར་བསྟན་ནས།།ཐེག་པ་སྣ་ཚོགས་ཐབས་ལ་མཁས་པ་ཡི།།ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་རིན་ཆེན་བསྐོར་དུ་གསོལ། །ཆོས་སྐུ་སྤྲོས་པ་མ་ལུས་ཞི་གྱུར་ཀྱང་། །ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོས་གདུལ་བྱའི་སྣང་བ་ལ། །ཇི་སྲིད་འཁོར་བ་མ་སྟོངས་གཟུགས་སྐུའི་ཚོགས། །མྱ་ངན་མི་འདའ་བཞུགས་པར་གསོལ་བ་འདེབས། །དགེ་བ་འདི་ཡིས་མཁའ་མཉམ་སེམས་ཅན་གྱི། །སྡིག་དང་སྒྲིབ་པའི་ཚོགས་ཀུན་བྱང་གྱུར་ནས། །བསམ་པའི་དོན་ཀུན་ཡིད་བཞིན་འགྲུབ་གྱུར་ཏེ། །བླ་མེད་བྱང་ཆུབ་མྱུར་དུ་ཐོབ་པར་ཤོག། །དེ་ནས་སྭཱབྷཱ་ཝས་སྐྱོན་དང་དྲི་མ་དག་པར་བསམ། བུལ་བ་ཨོཾ་ཨཱཿཧཱུྃ་གིས་བདུད་རྩིའི་རྒྱ་མཚོ་དྭངས་ཤིང་རྙོགས་པ་མེད་པ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པར་བསམ་ལ། དབུལ་བ་ནི། མཆོད་ཅིག་རྒྱ་མཚོ་ཆེ་དང་ཆུ་བོ་ཆུ་ཕྲན་དང་། །མཚོ་དང་རྫིང་བུ་ལྟེང་ཀ་ཆུ་མིག་སོགས། །རྙོག་པ་མེད་ཅིང་ཡན་ལག་བརྒྱད་ལྡན་ཆབ། །བཀྲ་ཤིས་སྣ་ཚོགས་འོ་མའི་ཆུ་རྒྱུན་འདི། །རྒྱལ་བའི་ཞལ་ལ་ཞལ་བསིལ་འདི་ཕུལ་བས། །འགྲོ་ཀུན་བཀྲ་ཤིས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་ཤོག །སྤོས་དང་ཙན་ལྡན་ལ་སོགས་སྦྱར་བ་ཡི། །ལས་ཀུན་བྱེད་པའི་ཆུ་གཙང་དམ་པ་འདི། །རྒྱལ་བའི་ཞབས་ལ་ཞབས་བསིལ་འདི་ཕུལ་བས། །འགྲོ་ཀུན་བློ་བུར་དྲི་མ་དག་གྱུར་ཅིག། །སྔོན་གྱི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ལ། །ལྷ་ཡི་དབང་པོ་བརྒྱ་བྱིན་གྱིས། །ཡོན་ཆབ་ཕུལ་བ་དེ་བཞིན་དུ། །བླ་མ་ཡི་དམ་རྒྱལ་བ་སྲས་བཅས་ལ། །མཉེས་པའི་ཡོན་ཆབ་འདི་ཕུལ་བས། །བདག་དང་ཁམས་གསུམ་སེམས་ཅན་སྡིག་སྒྲིབ་དག་གྱུར་ཅིག། སརྦ་ཏ་ཐཱ་ག་ཏ་ཨརྒྷཾ་པྲ་ཏཱི་ཙྪ་ཧཱུྃ་སྭཱཧཱ། ཅེས་སྐུ་ཁྲུས་གསོལ། དེ་ནས་ཁ་ཟས་མི་ཐོབ་པའི་ཡི་དྭགས་རྣམས་ལ་ཆུ་སྦྱིན་པར་བྱ་སྟེ། རང་སྐད་ཅིག་གིས་པད་མ་ཉི་ཟླའི་སྟེང་དུ། འཕགས་པ་སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་ཕྱུག་ཁར་ས་པ་ཎི་སྐུ་མདོག་དཀར་པོ་ཞལ་གཅིག་ཕྱག་གཉིས་པ། ཞབས་ཕྱེད་ཀྲུང་ཐུགས་ཀར་དུ་བཞུགས་པ། ཕྱག་གཡས་མཆོད་སྦྱིན་གྱི་ཕྱག་རྒྱ་མཛད་པ། གཡོན་མེ་ཏོག་པདྨའི་ཡུ་བ་ཐུགས་ཀར་བཟུང་བ་སྙན་གཡོན་པའི་ཐད་དུ་ཁ་བྱེ་བ། རིན་པོ་ཆེའི་རྒྱན་དུ་མ་དང་ལྡན་པར་བསྒོམ། ཐུགས་ཀར་ཟླ་བའི་དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་སྟེང་དུ་ཧཱིཿདཀར་པོ་ཚེག་དྲག་དང་ལྡན་པ་ཅིག་བསམ། ཕྱག་གཡས་པའི་མཐིལ་དུ་ཨ་ལས་ཟླ་བའི་དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་སྟེང་དུ་བཾ། དེ་ཡོངས་སུ་གྱུར་པ་ལས་བདུད་རྩི་འོ་མའི་རྒྱ་མཚོར་བསམ། ཐུགས་ཁའི་ཧྲིལས་འོད་འཕྲོས་པས། ཡི་དྭགས་མ་ལུས་པ་འོད་ཟེར་གྱིས་བཀུག་ནས་རང་གི་མདུན་དུ་སྤུང་གིས་བྱུང་བར་བསམ་ལ། མ་ཎི་བརྒྱ་རྩ་བརྗོད། ངག་ཏུ། ཨོཾ་ཨཱཿཧཱིཧཱུྃ། ཅེས་ཉེར་གཅིག་བརྗོད་ཅིང་ཆུ་རྒྱུན་མ་ཆད་པར་བླུག་ལ། འཕགས་པ་སྤྱན་རས་གཟིགས་ཕྱག་གཡས་ཀྱི་བདུད་རྩིའི་རྒྱ་མཚོ་ནས།བདུད་རྩི་འོ་མ་ལྟ་བུ་སྲིན་ལག་རྩེ་ལ་བབས་ཏེ། ཡི་དྭགས་རྣམས་ཀྱིས་འཐུངས་ཤིང་ཁྲུས་བྱས་པས་བཀྲེས་སྐོམ་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ལས་ཐར་བར་བསམ་མོ། །མགོན་པོ་སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་གི། །ཕྱག་ནས་བབས་པའི་ཆུ་རྒྱུན་འདིས། །ཡི་དྭགས་རྣམས་ནི་ཚིམ་བྱས་ཏེ། །ཁྲུས་བྱས་རྟག་ཏུ་བསིལ་བར་ཤོག །ཨོཾ་ཛཱ་ལ་མི་ཏ་སརྦ་པྲ་ཏ་བྷ་སཱཧཱ། ཅེས་ལན་བདུན་བརྗོད་ཅིང་། ཆུ་ཐིགས་པ་བདུན་དང་། སེ་གོལ་བདུན་བསྡབས་ལ། ཀོག་ཀོག་མ་ཡི་གཙོ་བྱས་པའི། །ཡི་དྭགས་མ་ལུས་འཁོར་བཅས་ལ། །ཆུ་ཡི་སྦྱིན་པ་འདི་བཏང་བས། །རྐྱེན་དང་བར་གཅོད་ཞི་གྱུར་ནས། །འབྱོར་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་ཤོག །ཅེས་བརྗོད། བར་དོ་ཆུ་སྦྱིན་ནི། ཀཾ་ཀ་ནི་བརྗོད་ཅིང་། སྲིད་པ་བར་དོ་ན་གནས་པའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བཀྲེས་སྐོམ་གྱི་སྡུག་བསྔལ་དང་བྲལ་ནས། བར་དོར་དཀོན་མཆོག་གསུམ་རྗེས་སུ་དྲན་ཏེ། བར་དོ་གསོད་གཅོད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་མཐའ་དག་དང་བྲལ་ནས། མྱུར་དུ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱ་བར་གྱུར་ཅིག །རིགས་དྲུག་ཆུ་སྦྱིན་ནི། ཨོཾ་དྷུ་རུ་དྷུ་རུ་ཧཱིཿད་ཛཱ་ལ་ནི་ཧཱུཾ། ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཞལ་ནས་གསུངས་པ་ཡི། །དམ་ཆོས་བདུད་རྩི་བསལ་བའི་རོ་མཆོག་འདི། །ཉོན་མོངས་འབར་བ་མེ་ཡིས་གདུངས་པ་ལ། །འགྲོ་ཀུན་ཁྲུས་བྱས་རྟག་ཏུ་བསིལ་བར་ཤོག །ཅེས་བརྗོད་ལ་གཏོར་མ་ས་གཙང་སར་གཏོར་རོ། །དེ་ནས་ཞལ་ཟས་འབུལ་བར་བྱ་སྟེ། རང་ཡི་དམ་དུ་གསལ་བའི་ངང་ནས། ཞལ་ཟས་དེ་ཉིད་སཱབྷཱ་ཝས་སྐྱོན་དང་དྲི་མ་དག་པར་བསམ་ལ། ཡི་གེ་གསུམ་གྱི་རོ་བརྒྱ་དང་ལྡན་པར་བསམ་ལ། མཆོད་ཅིག་སྟོང་གསུམ་འདིའམ་སྟོང་གསུམ་གཞན་དག་ན། །འབྲས་ཆེན་དག་དང་དེ་བཞིན་གཙང་མའི་བཤོས། །སྣ་ཚོགས་གཡོས་ཀྱི་བྱེ་བྲག་དཔག་མེད་པ། །སྦྱར་བའི་ཞལ་ཟས་རོ་མཆོག་ལྡན་པ་ཀུན། །སྐྱེ་མཆོག་རིན་ཆེན་རྣམས་ལ་འབུལ་བར་བགྱི། །ཨོ་གུ་རུ་སརྦ་ཏ་ཐཱ་ག་ཏ་ནེ་ཝི་ཏྱཾ་པཱུ་ཙ་མེ་ག་ས་མུ་ཏྲ་སྤ་ར་ཎ་ས་མ་ཡེ་ཧཱུཾ། །རོ་མཆོག་བརྒྱ་དང་ལྡན་པའི་ཞལ་ཟས་མཆོག། ཕུན་ཚོགས་ཐམས་ཅད་འབྱུང་བ་བདུད་རྩིའི་རིགས། །བསམ་གཏན་རང་བཞིན་རྒྱལ་བའི་ལྗགས་ལ་འབུལ། །འགྲོ་ཀུན་ཏིང་འཛིན་ཟས་ཀྱིས་འཚོ་བར་ཤོག །ཅེས་བརྗོད་ལ་འབུལ་ལོ། །བླ་མ་དང་དཀོན་མཆོག་གི་དྲུང་དུ་མཆོད་ཡོན་དང་ཞལ་ཟས་ཕུལ་བ་ལ་བརྟེན་ནས་བདག་སོགས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཚོགས་གཉིས་བསགས་སྒྲིབ་གཉིས་སྦྱངས། འབྲས་བུ་རྣམ་མཁྱེན་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གོ་འཕང་རིན་པོ་ཆེ་ཐོབ་པར་གྱུར་ཅིག །གོང་མའི་ཞལ་རྒྱུན་ལྟར་བྲིས།། །། ༈ དཀོན་མཆོག་གསུམ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །བརྒྱ་རྩ་གཏོང་བར་འདོད་པས། རང་སྐད་ཅིག་གིས་སྟོང་པའི་ངང་ལས། པད་ཟླའི་སྟེང་དུ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཤཱཀྱ་ཐུབ་པ་སྐུ་མདོག་གསེར་བཙོ་མའི་མདོག་ལྟ་བུ། ཞལ་གཅིག་ཕྱག་གཉིས་པ། ཞབས་རྡོ་རྗེ་སྐྱིལ་མོ་ཀྲུང་དུ་བཞུགས་པ། ཕྱག་གཡས་པ་ས་གནོན། གཡོན་པ་མཉམ་བཞག །དབུའི་གཙུག་ཏོར་མཐོན་མཐིང་སེམས་ཅན་གྱིས་ལྟར་མི་མངོན་པ། སྐུ་ལ་ན་བཟའ་ངུར་སྨྲིག་གི་རྒྱལ་མཚན་གསོལ་བ། སྤྲུལ་པ་སྐུའི་མཚན་ཉིད་དང་ལྡན་པར་བསྒོམས་ལ། ཏདྱ་ཐཱ། ཨོཾ་མུ་ནེ་མུ་ནེ་མཧཱ་མུ་ནེ་ཡེ་སྭཱཧཱ། ཅེས་མང་དུ་བཟླས། དེ་ནས་གཏོར་མ་སཱབྷཱ་ཝས་སྐྱོན་དང་དྲི་མ་དག །ཡི་གེ་གསུམ་གྱིས་བདུད་རྩིར་བྱིན་གྱིས་བརླབས་ལ། ན་མཿསརྦ་ཏ་ཐཱ་ག་ཏ་ཨ་བ་ལོ་ཀི་ཏེ་སཾ་བྷ་ར་སཾ་བྷ་ར་ཧཱུྃ། ཅེས་བདུན་ནམ་ལྔའམ་གསུམ་དང་། ན་མཿས་པ་རི་ཝ་ར་ཨརྒྷཾ་ལ་སོགས་པ་བརྗོད་ལ། མཆོད་སྦྱིན་གྱི་གཏོར་མ་གཟུགས་སྒྲ་དྲི་རོ་རེག་བྱ་འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་ལྔ་དང་ལྡན་པ་འདི་ཉིད། དྲིན་ཅན་རྩ་བ་དང་བརྒྱུད་པར་བཅས་པའི་དཔལ་ལྡན་བླ་མ་དམ་པ་རྣམས་དང་། དཀོན་མཆོག་རིན་པོ་ཆེ་རྣམ་པ་གསུམ། སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚོགས་ཐམས་ཅད་ལ་འབུལ་ལོ། །བདག་སོགས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་དབང་བསྐུར་བྱིན་གྱིས་བརླབས་ནས་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་དངོས་གྲུབ་ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་ཐོབ་པར་མཛད་དུ་གསོལ། །གཉིས་པ་ནས། བསང་སྦྱངས་བྱིན་རླབས། ཨརྒྷཾ་ལ་སོགས་ཀྱི་མཐར། ཡི་དམ་དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་ལྷ་ཚོགས་བདེ་མཆོག་འཁོར་ལོ། དགྱེས་པ་རྡོ་རྗེ། མཧཱ་མ་ཡ། རྡོ་རྗེ་གདན་བཞི། རྡོ་རྗེ་གཏུམ་པོ། འཇིགས་བྱེད་ཕུར་པ་ལ་སོགས་པ་གསང་སྔགས་གསར་རྙིང་། ཞི་ཁྲོ་སྤྲུལ་པའི་ལྷ་ཚོགས། བྱ་བའི་ས་དང་རྒྱུད། སྤྱོད་པའི་རྒྱུད། རྣལ་འབྱོར་རྒྱུད། རྣལ་འབྱོར་བླ་མེད་ཀྱི་རྒྱུད་ལ་སོགས་པ་རྒྱུད་བཞིའི་ལྷ་ཚོགས་རྣམས་དང་། མ་གནས་གསུམ་གྱི་མཁའ་འགྲོ་མ་རྣམས་ལ་འབུལ་ལོ། །མཆོག་ཐུན་མོང་ཀྱི་དངོས་གྲུབ་མ་ལུས་པ་ཐོབ་པར་བྱིན་གྱིས་བརླབ་ཏུ་གསོལ། གསུམ་པ། དཔལ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མགོན་པོ། སྐུའི་མགོན་པོ། གསུང་གི་མགོན་པོ། ཐུགས་ཀྱི་མགོན་པོ། ཡོན་ཏན་གྱི་མགོན་པོ། འཕྲིན་ལས་ཀྱི་མགོན་པོ། ཞལ་གཅིག་ཕྱག་བཞི་པ། ཡུམ་ཙཎྜི་ནག་མོ། ལས་མགོན་བྱ་རོག་གདོང་ཅན་སྡེ་ལྔ། སྒོ་འཚམས་སྐྱོང་བའི་མཁའ་འགྲོ་སྡེ་བརྒྱད། ནག་པོ་སྟོང་། ཤ་ཟ་འབུམ། མ་མོ་བྱེ་བའི་ཚོགས་དང་བཅས་པ་རྣམས་ལ་འབུལ་ལོ། །སྤྱིར་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་བསྲུངས། དཀོན་མཆོག་གི་དབུ་འཕངས་བསྟོད། བླ་མའི་སྐུ་ཚེ་བསྲིངས། དགེ་འདུན་གྱི་སྡེ་སྐྱོང་། ཁྱད་པར་དུ་ཡང་རྣལ་འབྱོར་པ་བདག་ཅག་དཔོན་སློབ་ཡོན་མཆོད་འཁོར་དང་བཅས་པ་རྣམས་ཀྱི་འགལ་རྐྱེན་ཕྱི་ནང་གི་བར་གཅོད་བསྲུང་བའི་འཕྲིན་ལས་མཛད་དུ་གསོལ། བཞི་པ་ནས། བསང་སྦྱངས་བྱིན་གྱིས་བརླབ་པ་སོགས་རིམ་པ་བཞིན་བྱས་ལ། བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རིན་ཆེན་མང་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ།། གཟུགས་མཛེས་དམ་པ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། སྐུ་འཇམ་ཀླས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །འཇིགས་པ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་བ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །ན་མཿསརྦ་ཏ་ཐཱ་ག་ཏ་ཅེས་བརྗོད་ལ། ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་ལྷས་གཙོ་བྱས་པའི་རི་རབ་ཀྱི་ཁོང་བསེང་དང་རྒྱ་མཚོ་གླིང་བར་ན་གནས་པའི་ལྷ་དང་དྲང་སྲོང་བྲམ་ཟེའི་རིགས་སུ་གྱུར་པ། ཁྲུས་དང་གཙང་སྦྲ་ལ་དགའ་བ་རྣམས་དང་། གཙང་རིགས་ཀྱི་མགོན་པོ་བདུན་ཅུ་རྩ་ལྔ། བོད་ཁམས་སྐྱོང་བའི་བསྟན་མ་བཅུ་གཉིས་ལ་སོགས་པ། དཀར་པོ་ཆོས་སྐྱོང་བའི་སྲུང་མ་རྣམས་ལ་འབུལ་ལོ། །ཆོས་དང་མཐུན་པའི་སྨོན་ལམ་རྣམ་དག་པ་གདབ་ཏུ་གསོལ། ལྔ་པ། གནས་པོ་ཆེན་པོ་གཞིའི་བདག་པོ། ཇོ་བོ་རྩེའོ། གངས་བ་བཟང་པོ། མི་སྔོན་རྟ་སྔོན། གཉན་ཆེན་ཐང་ལྷ། སྙོང་ཁའི་ཀླུ་བཙན། སྒོ་མོའི་བདུད་ནག །ལས་བྱེད་བཤན་པ་དམར་པོ་ལ་སོགས་པ། ཆོས་རྗེ་ཁུ་དབོན་རྣམས་ཀྱིས་བཀའ་དང་དམ་ལ་བཏགས་པའི་གཏེར་བདག །ཆོས་བདག །གནས་བདག་རྣམས་དང་། ས་ཕྱོགས་ཡུལ་ཕྱོགས་འདི་ཀུན་ན་གནས་པའི་ལྷ་མཐུ་བོ་ཆེ་རྣམས་ལ་འབུལ་ལོ། །གནས་འགྲོན་གྱི་དམ་ཚིག་བསྲུངས། དཔོན་སློབ་ཀྱི་རྟེན་འབྲེལ་བསྒྲིགས། གཞི་ཐམས་ཅད་ཆོས་ལྡན་དུ་སྐྱོང་བའི་འཕྲིན་ལས་མཛད་དུ་གསོལ། དྲུག་པ། བདག་གཞན་ཕ་མ་གཉིས་ཀྱིས་གཙོ་བྱས་པའི། འགྲོ་བ་རིགས་དྲུག། ལམ་རྒྱུད་ལྔ། སྐྱེ་བ་བཞིས་བསྡུས་པའི་རིགས་དྲུག་གི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་བསྔོའོ། །གང་ལ་གང་འདོད་སོགས། བདུན་པ། ཡི་དྭགས་ཀྱི་རྒྱལ་མོ་ཀོག་ཀོག་མས་གཙོ་བྱས་པའི། ཡི་དྭགས་ཕྱིའི་སྒྲིབ་པ་ཅན། ནང་གི་སྒྲིབ་པ་ཅན། སྒོ་ཁུང་གི་སྒྲིབ་པ་ཅན། སྤྱི་མཐུན་གྱི་སྒྲིབ་པ་ཅན་ལ་སོགས་པ་ཐམས་ཅད་ལ་བསྔོའོ། །གང་ལ་གང་འདོད་མཉམ་པོར་ཐོབ་པར་གྱུར་ཅིག །བརྒྱད་པ། ཡི་དྭགས་ཀྱི་རྒྱལ་མོ་གཟི་བརྗིད་མས་གཙོ་བྱས། མཁའ་ལ་རྒྱུ་བ་སྟོབས་ཀྱི་དྲེགས་པ་ཅན། གང་གཱ་ཀླུང་གི་བྱེ་མ་སྙེད་ཀྱི་གྲངས་དང་མཉམ་པ་ཐམས་ཅད་ལ་བསྔོའོ། །གང་ལ་གང་འདོད་ཀྱི་ལོངས་སྤྱོད་ཆར་བཞིན་འབབ་པར་གྱུར་ཅིག །དགུ་པ། ཡི་དྭགས་བྱིངས་ན་གནས་པ། ཁ་ཐོར་ན་གནས་པ། སྲིད་པ་བར་དོ་ན་གནས་པའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་བསྔོའོ། །གང་ལ་གང་འདོད་ཀྱི་ལོངས་སྤྱོད་ཆར་བཞིན་འབབ་པར་གྱུར་ཅིག །བཅུ་པ། ཡི་དྭགས་ཁས་ཞན་ཅིང་དབང་ཆུང་བ། བློ་བུར་དུ་ལྷགས་པ། ལྷག་མ་དང་བཤལ་ཆུ་ལ་རེ་བ། ཞ་བོས་མ་ཐོབ་ཟེར་བ། ཐེང་པོས་མ་སླེབ་ཟེར་བ། འོན་པས་མ་ཐོས་ཟེར་བ། ལོང་བས་མ་མཐོང་ཟེར་བ། མདོར་ན་མཐོ་སྲིད་པའི་རྩེ་མོ་ནས། དམག་འཇག་མིག་གི་སྲིན་བུ་ཡན་ཅད་ཀྱི་མཉམ་པོར་ཐོབ་པར་གྱུར་ཅིག །བཀྲེས་སྐོམ་གྱི་སྡུག་བསྔལ་མཐའ་དག་དང་བྲལ་ནས། ཐེང་པོ་རྣམས་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་ཞབས་དང་ལྡན་པར་གྱུར་ཅིག །འོན་པ་རྣམས་ཆོས་ཀྱི་སྒྲ་ཐོས་པར་གྱུར་ཅིག །ལོང་བ་རྣམས་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྤྱན་དང་ལྡན་པར་གྱུར་ཅིག །བདེ་སྐྱིད་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་གྱུར་ཅིག །ལྷག་མ་ཆ་བརྒྱད། བགེགས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་བི་ན་ཡ་ཀ །བདུད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་དགའ་རབ་དབང་ཕྱུག །སྟེང་ལྷའི་གདོན། འོག་ཀླུའི་གདོན། བར་མིའི་གདོན། བྱིས་པའི་གདོན་ཆེན་བཅོ་ལྔ་ལ་སོགས་པ། བགེགས་རིགས་སྟོང་ཕྲག་བརྒྱད་ཅུ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་མཉམ་པོར་ཐོབ་པར་གྱུར་ཅིག །གཞན་ཡང་ལན་ཆགས་སྙོག་པ་ནི། བསད་པས་ཚེ་ཐུང་བའི་ལན་ཆགས། བརྡུངས་པས་ནད་མང་བའི་ལན་ཆགས། སྐུ་འཕྲོག་དབུལ་འཕོངས་ཀྱི་ལན་ཆགས། ཕ་མ་བུ་ཚའི་ལན་ཆགས། མཐོ་བ་མཁར་གྱི། དམའ་བ་ཞིང་གི༴ །འབྲུ་ནོར་བང་མཛོད་ཀྱི༴ །བྱོལ་སོང་བཀོལ་སྤྱད་ཀྱི༴། གོས་བཟང་དར་ཟབ། དབྱིག་གསེར་དངུལ། གྲོགས་དགའ་མཛའ་གཉེན་ཉེ་བ་ལ་སོགས་པའི་ལན་ཆགས་དང་བུ་ལོན་ཐམས་ཅད། མཆོད་སྦྱིན་གྱི་གཏོར་མ་རྒྱ་ཆེན་པོ་འདིས་བྱང་ཞིང་དག་པར་གྱུར་ཅིག །བདག་གི་བསམ་པའི་སྟོབས་དང་ནི། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་སྦྱིན་སྟོབས་དང་། ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱི་སྟོབས་རྣམས་དང་། །འཕགས་པ་རྣམས་ལ་མཆོད་པ་དང་། །སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཕན་གདགས་ཕྱིར། །དོན་རྣམས་གང་དག་བསམ་པ་ཀུན། །དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཅི་རིགས་པ། །ཐོགས་པ་མེད་པར་འབྱུང་འགྱུར་ཤོག །སྨོན་ལམ་གདབ་པ་ནི། ཕྱི་གདོན་གྱི་རིགས་སུ་གྱུར་པ་བགེགས་རིགས་སྟོང་ཕྲག་བརྒྱད་ཅུའི་གནོད་པ་ཐམས་ཅད་ཞི་བར་གྱུར་ཅིག །ནང་འབྱུང་བའི་བར་གཅོད་དུ་གྱུར་པ་ནད་རིགས་བཞི་བརྒྱ་རྩ་བཞིའི་གནོད་པ་ཐམས་ཅད་ཞི་བར་གྱུར་ཅིག །ཏིང་ངེ་འཛིན་སེམས་ཀྱི་བར་ཆད་དུ་གྱུར་པ་ཉོན་མོངས་པ་བརྒྱད་ཁྲི་བཞི་སྟོང་གི་གནོད་པ་ཐམས་ཅད་ཞི་བར་གྱུར་ཅིག །འཕྲལ་གྱི་རྐྱེན་དུ་གྱུར་པ། རྨི་ལམ་ངན་པ། མཚན་མ་ངན་པ། བལྟས་ངན་པ། ལོ་སྐེག །ཟླ་སྐེག །ཞག་སྐེག །དུས་མ་ཡིན་པར་འཆི་བ་དང་། གཞན་གྱི་བསམ་སྦྱོར་ངན་པ་ལ་སོགས་པ། མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་རྐྱེན་དང་བར་ཆད་ཐམས་ཅད་ཞི་བར་གྱུར་ཅིག །མཐུན་པའི་ཕྱོགས་སུ་གྱུར་པ། ཚེ་འདི་ལ་ཡང་ཚེ་རིང་བ་དང་། ནད་མེད་པ་དང་འཁོར་ལོངས་སྤྱོད་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ། བསམ་པ་དང་དགོས་འདོད་ཐམས་ཅད་ཆོས་དང་མཐུན་པ་ཡིད་བཞིན་དུ་འགྲུབ་པར་གྱུར་ཅིག །རྒྱལ་བ་མཆོད་པས་མཉེས་གྱུར་ཅིག །དམ་ཅན་ཐུགས་དམ་བསྐོང་གྱུར་ཅིག །འགྲོ་དྲུག་སེམས་ཅན་ཚིམ་གྱུར་ཅིག །ཕ་མ་ལ་སོགས་སེམས་ཅན་ལ། །ཚད་མེད་གཏོར་མ་འདི་བསྔོས་པས། །ལོངས་སྤྱོད་ལྡན་ཞིང་ཚོགས་རྫོགས་ནས། །རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་མྱུར་ཐོབ་ཤོག། སརྦ་པཱིཏ་བུ་ཙྪ་གཙྪ། སྦྱིན་པ་རྒྱ་ཆེན་སོགས་བསྔོ་སྨོན་བྱའོ། །བརྒྱ་རྩའི་རིམ་པའོ།། །། ཁ་ཐུན། ༈ གཞན་ཕན་བཀའ་བསྒོ་ནི། ཚིག་བདུན་གསོལ་འདེབས་དང་། སྐྱབས་འགྲོ་ནི། ཧཱུྃ། དཀོན་མཆོག་རྩ་གསུམ་རྒྱ་མཚོའི་ཚོགས་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ། །སྲིད་གསུམ་འགྲོ་རྣམས་སྒྲོལ་བར་སེམས་བསྐྱེད་དོ། །མཉམ་ཉིད་ཆོས་དབྱིངས་ཕོ་བྲང་ནས། །བརྒྱུད་གསུམ་རིག་འཛིན་རྒྱ་མཚོ་དང་། །དཔལ་ཆེན་རྟ་མཆོག་ཧེ་རུ་ཀ། །ཡི་དམ་མཁའ་འགྲོའི་ཚོགས་རྣམས་ཀྱིས། །སྐལ་ལྡན་སློབ་མ་འདི་རྣམས་ལ། །འགྱུར་མེད་སྐུ་ཡིས་བྱིན་གྱིས་རློབས། །འགག་མེད་གསུང་གིས་བྱིན་གྱིས་རློབས། །འཁྲུལ་མེད་ཐུགས་ཀྱིས་བྱིན་གྱིས་རློབས། །ཡོན་ཏན་རེ་སྐོང་བྱིན་གྱིས་རློབས། །ཕྲིན་ལས་འགྲོ་འདུལ་བྱིན་གྱིས་རློབས། །སྐུ་གསུང་ཐུགས་ཀྱིས་བྱིན་གྱིས་རློབས། །འགལ་རྐྱེན་བར་ཆད་ཞི་བ་དང་། །མཆོག་ཐུན་དངོས་གྲུབ་སྩལ་དུ་གསོལ། །ཀཱ་ཡ་སིདྡྷི་ཨོཾ། ཝཀ་སིདྡྷི་ཨཱ༔ ཙིཏྟ་སིདྡྷི་ཧཱུཾ། སརྦ་སིདྡྷི་ཕ་ལ་ཧཱུྃ། རྟེན་སྤྱི་བོར་བཞག་འབྲུ་འཐོར། བགེགས་རིགས་སྟོང་ཕྲག་སོགས་ཤིས་བརྗོད་ཕྲན་བུས་མཐའ་བརྒྱན་ནོ། །ནད་པ་གདོན་ཆེན་ཡིན་ཚེ་སྐྱབས་འགྲོ་སེམས་བསྐྱེད་སྔོན་དུ་སོང་ནས། རང་ཉིད་སྐད་ཅིག་གིས་དཔའ་བོ་རྟ་མཆོག་རོལ་པ་ཁྲོ་གཏུམ་འཇིགས་སུ་རུང་བའི་སྐུར་གྱུར། རྟ་མགྲིན་གསང་སྔགས། ཧཱིཿཔདྨ་ཏ་ཀྲྀཏ་བཛྲ་ཀྲོ་ཏ་ཧྱ་གྲི་ཝ་ཧུ་ལུ་ཧུ་ལུ་ཧཱུཾ་ཧཱུཾ་ཕཊ། བྲག་སྔགས་སོ་ལྔ་པ། ཨོཾ་བཛྲ་མཧཱ་ཀྲོ་ཏ་པདྨ་ཀྲོ་དྷི་ཤྭ་རི་བཛྲ་ཀཱི་ལི་ཀཱི་ལ་ཡཱ་མཧཱ་ཡཀྵ་ཀཱ་ལ་རུ་པ་ཀརྨ་རཾ་རཾ། ཛྭ་ལ་རཾ། གནོད་བྱེད་དམ་སྲི་འབྱུང་པོ་མ་ར་ཡ་ཕཊ། གུ་གུལ་བདུག་ཅིང་ཡུངས་ཀར་གྱིས་བྲབ་ལ། ཞལ་བཞི་པའི་སྔགས། ཨོཾ་སུམྦྷ་ནི་སུམྦྷ་ནི་ཧཱུཾ་ཧཱུཾ་ཕཊ། ཨོཾ་གྷྲྀ་ཧ་ན་གྷྲྀ་ཧ་ན་ཧཱུཾ་ཧཱུཾ་ཕཊ། ཨོཾ་གྷྲྀ་ཧ་ན་པ་ཡ་གྷྲི་ཧ་ན་པ་ཡ་ཧཱུྃ་ཧཱུྃ་ཕཊ། ཨོཾ་ཨ་ན་ཡ་ཧོ་བྷ་ག་ཝཱ་ན་བིདྱ་རཱ་ཛ་ཡ་ཧཱུྃ་ཧཱུྃ་ཕཊ། གྲངས་མེད་བརྗོད་ཅིང་ལྷ་ཡི་ང་རྒྱལ་དང་ལྡན་པའི་རིག་པ་ཧུར་འདོན། གོང་གི་བཀའ་བསྒོ་དངོས་ཀྱང་འདིར་འདོན། བགེགས་རིགས་སྟོང་ཕྲག་བརྒྱད་ཅུ་ཞི་བ་དང་། སོགས་བརྗོད། ཅེས་པའང་ཤཱཀྱ་ཤྲཱིས་སོ།། །། ཁ་ཐུན། ༄༅། །སངས་རྒྱས་སྨན་བླའི་སྒྲུབ་ཐབས་བཞུགས་སོ།། ༈ བླ་མ་དང་སངས་རྒྱས་སྨན་གྱི་བླ་གཉིས་སུ་མེད་པ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །དེ་ལ་འདིར་སངས་རྒྱས་སྨན་བླ་སྒྲུབ་པའི་ཐབས་ལ། སྦྱོར་དངོས་རྗེས་གསུམ་ལས། དང་པོ་ནི། མ་ནམ་བཞི་སྐོར་ལན་གསུམ། ཐུགས་རྗེ་ཀུན་ལ་སྙོམས་པའི་བཅོམ་ལྡན་འདས། །མཚན་ཙམ་ཐོས་པས་ངན་འགྲོའི་སྡུག་བསྔལ་སེལ། །དུག་གསུམ་ནད་སེལ་སངས་རྒྱས་སྨན་གྱི་བླ། །བཻཌཱུརྱ་ཡི་འོད་ལ་གསོལ་བ་འདེབས། །བཅོམ་ལྡན་རྒྱལ་བ་རྡོ་རྗེ་འཆང་ཆེན་ནས། །བཀའ་དྲིན་རྨད་བྱུང་དྲིན་ཅན་བླ་མའི་བར། །དབང་ལུང་མན་ངག་གདམས་པས་རྗེས་བཟུང་བའི། །རྒྱུད་པའི་བླ་མ་རྣམས་ལ་གསོལ་བ་འདེབས། །འོག་མིན་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱི་ཕོ་བྲང་དུ། །དུས་གསུམ་སངས་རྒྱས་ཀུན་གྱི་ངོ་བོ་ཉིད། །རང་སེམས་ཆོས་སྐུར་མངོན་སུམ་སྟོན་མཛད་པའི། །རྩ་བའི་བླ་མའི་ཞབས་ལ་གསོལ་བ་འདེབས། །བླ་མ་སྐུ་ཁམས་བཟང་བར་སོགས་བརྗོད། །སྐྱབས་སེམས་ནི། དུས་འདི་ནས་བཟུང་སྟེ་སྙིང་པོ་བྱང་ཆུབ་ལ་མཆིས་ཀྱི་བར་དུ་ཕྱོགས་བཅུ་དུས་གསུམ་གྱི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྐུ་གསུང་ཐུགས་ཡོན་ཏན་འཕྲིན་ལས་ཐམས་ཅད་གཅིག་ཏུ་འདུས་པའི་ངོ་བོ། ཆོས་ཀྱི་ཕུང་པོ་སྟོང་ཕྲག་བརྒྱད་ཅུ་རྩ་བཞིའི་འབྱུང་ཁུངས། འཕགས་པའི་དགེ་འདུན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མངའ་བདག །རྗེ་བཙུན་རྩ་བ་དང་བརྒྱུད་པར་བཅས་པའི་དཔལ་ལྡན་བླ་མ་དམ་པ་རྣམས་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ།། སངས་རྒྱས༴།ཆོས་ལ༴ །དགེ་འདུན༴ །བཅོམ་ལྡན་འདས་སྨན་གྱི་བླ་བཻཌཱུརྱ་འོད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིས། །ཞེས་པ་ལན་གསུམ། སངས་རྒྱས་ཆོས་དང་ཚོགས་ཀྱི་མཆོག་རྣམས་ལ། །སོགས་ལན་གསུམ་བརྗོད། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བདེ་བ་དང་བདེ་བའི་རྒྱུ་དང་ལྡན་པར་གྱུར་ཅིག །སོགས་ཚད་མེད་བཞི་བསྒོམ་མོ། །གཉིས་པ་དངོས་གཞི་བདག་བསྐྱེད་ནི། རང་གི་སྙིང་ཁར་ཨ་ལས་ཟླ་བའི་སྟེང་དུ་ཨོཾ་སྔོན་པོའི་འོད་ཀྱི་འཕྲོ་འདུ་ལས། རང་སྐད་ཅིག་གིས་བཅོམ་ལྡན་འདས་སྨན་གྱི་བླ་བཻ་ཌརྱ་འོད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་སྐུ་མདོག་མཐིང་ག་རབ་ཏུ་བྱུང་བའི་ཆ་ལུགས་ཅན། ཕྱག་གཡས་མཆོག་སྦྱིན་གྱི་མཐིལ་ན་ཨ་རུ་ར་རྣམ་རྒྱལ་འཛིན་པ། གཡོན་མཉམ་བཞག་གི་སྟེང་ན་བི་ཌརྱའི་ལྷུན་བཟེད་བདུད་རྩིའི་གང་བ་བསྣམས་པ། དར་དམར་པོའི་ཆོས་གོས་རྣམ་གསུམ་གསོལ་བ། པད་ཟླ་ལ་རྡོ་རྗེ་སྐྱིལ་ཀྲུང་གིས་བཞུགས་པ། མཚན་དཔེ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའི་སྐུར་གྱུར། ཐུགས་ཀར་ཟླ་བ་ལ་ཨོ་སྔོན་པོ། དེ་ལས་འོད་ཟེར་ལྕགས་ཀྱུ་དང་ཞགས་པ་ལྟ་བུ་འཕྲོས། ཡེ་ཤེས་པ་ཛ༔ཧཱུྃ་བཾ་ཧོ། གཡས་སུ་ཨ་ལས་བྱང་སེམས་ཟླ་བ་ལྟར་སྣང་བྱེད་དཀར་པོ། གཡོན་དུ་མཾ་ལས་ཉི་མ་ལྟར་སྣང་བྱེད་དམར་སེར། གཉིས་ཀའང་ཐལ་མོ་སྦྱར་བ་རྒྱན་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་བརྒྱན་པའོ།།རང་གི་སྤྱི་བོ་ཨོཾ། མགྲིན་པ་ཨཱཿ ཐུགས་ཀར་ཧཱུཾ། །ཨོཾ་ན་མོ་བྷ་ག་བ་ཏེ་བྷེེ་ཥ་ཛྱེེ་གུརུ་བཻ་ཌཱུརྱ་པྲ་བྷ་རཱ་ཛཱ་ཡ། ཏ་ཐཱ་ག་ཏ་ཡ། ཨརྷ་ཏེ་སམྱ་ཀྶཾ་བུདྡྷ་ཡ། ཏ་དྱ་ཐཱ། ཨོཾ་བྷེེ་ཥ་ཛྱེེ་བྷེེ་ཥ་ཛྱེེ། མཧཱ་བྷེཥ་ཛྱེེ། རཱ་ཛ་ས་མུངྒ་ཏེ་སྭཱཧཱ། ཞེས་པ་དང་། ཨོ་མན་ཆད་ལོག་ནས་བཟླ་བའི་ལུགས་ཡོད་དོ། །གང་ལྟར་ཡང་སྔགས་ཅི་ནུས་སུ་བཟླ། མཐར་སྟོང་འགྱུར་བརྗོད། ཕྱག་འཚལ་བ་དང་མཆོད་ཅིང་བཤགས་པ་དང་། །རྗེས་སུ་ཡི་རང་སྐུལ་ཞིང་གསོལ་བ་ཡི། །དགེ་བ་ཅུང་ཟད་བདག་གིས་ཅི་བསགས་པ།། ཐམས་ཅད་བདག་གིས་བྱང་ཆུབ་ཕྱིར་བསྔོའོ། །ས་གཞི་སྤོས་ཆུས་བྱུགས་ཤིང་མེ་ཏོག་བཀྲམ། །རི་རབ་གླིང་བཞི་ཉི་ཟླས་བརྒྱན་པ་འདི། །སངས་རྒྱས་ཞིང་དུ་དམིགས་ཏེ་འབུལ་བ་ཡིས། །འགྲོ་ཀུན་རྣམ་དག་ཞིང་ལ་སྤྱོད་པར་ཤོག །མཉེས་བྱེད་མཎྜལ་བཟང་པོ་འདི་ཕུལ་བས། །བྱང་ཆུབ་ལམ་ལ་བར་ཆད་མི་འབྱུང་ཞིང་། །དུས་གསུམ་རྒྱལ་བའི་དགོངས་པ་རྫོགས་པ་དང་། སྲིད་པ་མི་འཁྲུལ་ཞི་བར་མི་གནས་ཤིང་། །ནམ་མཁའ་དང་མཉམ་པའི་འགྲོ་རྣམས་སྒྲོལ་བར་ཤོག །ནད་མེད་ཚེ་དང་དབང་ཕྱུག་དང་། །དཔལ་དང་གྲགས་དང་སྐལ་བ་བཟང་། །ལོངས་སྤྱོད་རྒྱ་ཆེན་ཀུན་ཐོབ་ཞིང་། །ཞི་དང་རྒྱས་ལ་སོགས་པ་ཡི། །ལས་དང་མཆོག་གི་དངོས་གྲུབ་སྩོལ། །གསུམ་པ་རྗེས་ཀྱི་བྱ་བ་ནི། ཡི་གེ་བརྒྱ་པས་ལྷག་ཆད་བསྐང་། མ་འབྱོར་བ་དང་ཉམས་པ་དང་། །གང་ཡང་བདག་རྨོངས་བློ་ཡིས་ནི། །བགྱིས་པ་དང་ནི་བགྱིད་སྩལ་བ། །དེ་ཡང་བཟོད་པར་མཛད་དུ་གསོལ། །ལྷག་པ་དང་ནི་ཆད་པ་དང་། །ཆོ་གའི་ཡན་ལག་ཉམས་པ་དང་། །བདག་གིས་བརྗེད་ངས་ཅི་བགྱིས་པ། །དེ་ཡང་བཟོད་པར་མཛད་དུ་གསོལ། །ཞེས་བཟོད་པར་གསོལ། མཐར་མེ་ལོང་ལ་ཧས་བཏབ་པ་ལྟར་བསྡུས་ནས་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་གཞུག་པར་གྱུར། དགེ་བ་འདི་ཡིས་མྱུར་དུ་བདག།སངས་རྒྱས་སྨན་བླ་འགྲུབ་གྱུར་ནས། །སོགས་དང་། ཕྱོགས་དུས་རྒྱལ་བ་སྲས་བཅས་ཐམས་ཅད་དང་། །དྲིན་ཅན་རྩ་རྒྱུད་བླ་མ་ཡབ་སྲས་ཀྱིས།། བསྟན་འགྲོའི་དོན་དུ་སྨོན་ལམ་གང་བཏབ་པ། །དེ་དག་ཐམས་ཅད་བདག་གིས་འགྲུབ་པར་ཤོག །བརྒྱུད་པའི་བླ་མ་རྣམས་ཀྱི་བཀྲ་ཤིས་ཤོག །ཡི་དམ་ལྷ་ཚོགས་རྣམས་༴ །དཔའ་བོ་མཁའ་འགྲོ༴ །ཆོས་སྐྱོང་སྲུང་མ་རྣམས་ཀྱི་བཀྲ་ཤིས་ཤོག །སོགས་ཀྱིས་མཐའ་རྒྱན་པར་བྱའོ།། ། ། ཁ་ཐུན། འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འདི་ ཕྱི་སྣོད་སའི་རྒྱ་ཚད་ཆུང་རུང་ ཁ་སྐད་མ་འདྲཝ་ ༡༩ ལྷགཔ་ཅིག་ཡོད་པའི་ ཁ་སྐད་ཀྱིས་ཕྱུག་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཨིན། ཁ་སྐད་དེ་ཚུའི་ནང་ལས་ རྫོང་ཁ་འདི་ དུས་རབས་ ༡༢ དེ་ཅིག་ལས་ར་ དཔོན་གྱི་སྒོ་ཁ་དང་དམག་སྡེའི་དྲག་གྲས། ཤེས་ཡོན་ཅན་གྱི་མི་བརྒྱུད། གཞུང་སྐྱོང་དང་བདག་སྐྱོང་ཚུ་གི་ཁ་སྐད་ཅིག་སྦེ་ལག་ལེན་འཐབ་སྟེ་སྡོད་ནུག ཨིན་རུང་ གཞུང་འབྲེལ་ཡི་གུ་དང་ ཁྲིམས་འབྲེལ་ཡིག་ཆ་ཚུ་ག་ར་ ཆོས་སྐད་ཀྱི་ཐོག་ལུ་བྲིས་ཏེ་སྡོད་ནུག དེ་ལས་ སྤྱི་ལོ་ ༡༩༧༡ ལུ་ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་གསུམ་པ་ དཔལ་འཇིགས་མེད་རྡོ་རྗེ་དབང་ཕྱུག་མཆོག་གིས་ རྫོང་ཁ་འདི་ འབྲུག་གི་རྒྱལ་ཡོངས་སྐད་ཡིག་སྦེ་གསལ་བསྒྲགས་མཛད་གནང་ནུག དེ་དང་གཅིག་ཁར་ རྫོང་ཁ་ལྷབ་སྦྱང་གི་དཔེ་དེབ་ཚུ་འབྲི་ནི་དང་པར་སྐྲུན་འབད་ནིའི་དོན་ལུ་ ཤེས་རིག་ལྷན་ཁག་འོག་ལུ་ རྫོང་ཁ་གོང་འཕེལ་སྡེ་ཚན་ཅིག་ཡང་གཞི་བཙུགས་གནང་སྟེ་ སློབ་གྲྭ་ཁག་ལས་ཕར་ རྫོང་ཁ་འདི་ སྐད་ཡིག་དང་རྩོམ་རིག་གི་གྲས་ཁར་ སློབ་སྟོན་གྱི་ཆོས་ཚན་ཅིག་སྦེ་འགོ་བཙུགས་གནང་ནུག སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༦ ལུ་ མི་དབང་འབྲུག་རྒྱལ་བཞི་པ་ དཔལ་འཇིགས་མེད་སེང་གེ་དབང་ཕྱུག་མཆོག་གིས་ རྫོང་ཁ་གོང་འཕེལ་གྱི་འཆར་གཞི་དང་ སྲིད་བྱུས་ལམ་སྟོན་ཚུ་བརྩམ་ནིའི་དོན་ལུ་ རྫོང་ཁའི་གྲོས་ཚོགས་བཙུགས་དགོ་པའི་བཀའ་རྒྱ་གནང་ནུག དེ་ལས་སྤྱི་ལོ་ ༡༩༨༩ ལུ་ ཤེས་རིག་ལྷན་ཁག་འོག་གི་ རྫོང་ཁ་གོང་འཕེལ་སྡེ་ཚན་དང་ རྫོང་ཁའི་གྲོས་ཚོགས་གཉིས་གཅིག་ཁར་བསྡབས་ཞིནམ་ལས་ རྫོང་ཁ་གོང་འཕེལ་ལྷན་ཚོགས་འདི་རང་སྐྱོང་གི་གཙུག་སྡེ་ཅིག་སྦེ་ གཞི་བཙུགས་མཛད་གནང་ནུག ད་རེས་ ལྷན་ཚོགས་འདི་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ རྫོང་ཁ་གོང་འཕེལ་དང་དར་ཁྱབ་གཏང་མིའི་གཙུག་སྡེ་མཐོ་ཤོས་གཅིག་སྦེ་གནས་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན། རྫོང་ཁ་གོང་འཕེལ་ལྷན་ཚོགས་ཀྱིས་ རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ ཤེས་རིག་ལམ་ལུགས་དང་མི་མང་ཞབས་ཏོག་གིས་མ་ཚད་པར་ སྐད་ཡིག་གནས་ཚད་ཡར་འཕེལ་དང་ རྒྱ་སྐྱེད་ཀྱི་ཐོག་ལས་ རྫོང་ཁ་དར་ཁྱབ་གཏང་ནིའི་འཆར་གཞི་ཚུ་བརྩམས་དོ་ཡོདཔ་ཨིན།གནས་ཚད་ཡར་འཕེལ་གྱི་ནང་ བརྡ་སྦྱོར་དང་ཚིག་མཛོད། དེ་ལས་ ཡིག་སྡེབ་འབྲི་ཐངས་ཀྱི་ལམ་ལུགས་ཚུ་རྩོམ་སྒྲིག་འབད་དེ་ རྫོང་ཁའི་སྐད་ཡིག་འདི་གནས་ཚད་དང་ལྡནམ་བཟོ་ནི་ལུ་གཙོ་བོ་བཟུང་དོ་ཡོདཔ་དང་། སྐད་ཡིག་རྒྱ་སྐྱེད་ནང་ དགོས་མཁོ་དང་བསྟུན་ དེང་སང་གི་གནས་སྟངས་དང་འབྲེལ་བའི་རྫོང་ཁའི་ཐ་སྙད་བཟོ་ནི་དང་ མིང་ཚིག་གསར་རྩོམ་གྱི་ལཱ་ཚུ་འབདཝ་ཨིན། འདི་བཟུམ་སྦེ་ རྫོང་ཁ་གོང་འཕེལ་ལྷན་ཚོགས་ཀྱིས་ ཡོངས་གྲགས་ཡོད་པའི་གློག་རིག་རིམ་ལུགས་ཚུ་ནང་ལུ་ གནས་ཚད་གཞིར་བཞག་གི་རྒྱབ་སྐྱོར་མཐུན་རྐྱེན་ཚུ་བཟོ་ནི་ལུ་བརྩོན་ཤུགས་བསྐྱེད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། དེའི་ནང་ལས་ ཁྱབ་ཆེ་དྲགས་སྦེ་ལག་ལེན་འཐབ་མི་འདི་ རྫོང་ཁ་གོང་འཕེལ་ལྷན་ཚོགས་ཀྱིས་བཟོ་སྟེ་བཀྲམ་སྤེལ་འབད་མི་ རྫོང་ཁ་ཡུ་ནི་ཀོཌི་གི་རིམ་ལུགས་འདི་ཨིན།  རིམ་ལུགས་འདི་ ཨེམ་ཨེས་ཝུན་ཌོ་ (MS Window) དང་ ལི་ནཱགསི་ (Linux)། ཨེ་པཱལ་ཨོ་ཨེས་ཨེགས (Apple OSX) ཚུ་གིས་མ་ཚད་པ་ གཞན་ཡང་ ཡོངས་འབྲེལ་རིམ་ལུགས་  (Internet) དང་ཀུན་གྱིས་སྤྱོད་ཚུགས་པའི་གློག་རིག་རིམ་ལུགས་ (Open Office) མའི་ཀོ་རོ་སོཕཊི་ (Microsoft Office) ཨེཌོ་སྦི་ཨིན་ཌི་ཟཱནི (Adobe’s InDesign) ཚུའི་ནང་ལུ་ ལེགས་ཤོམ་སྦེ་ལག་ལེན་འཐབ་བཏུབ་བཟོ་སྟེ་ཡོདཔ་ཨིན། འདི་དང་འདྲཝ་སྦེ་ འགྲུལ་འཕྲིན་དང་བརྡ་དོན་འཕྲུལ་རིག་ཚུའི་ནང་ཡང་ རྫོང་ཁ་འདི་ལག་ལེན་འཐབ་བཏུབ་སྦེ་བཟོ་སྟེ་ཡོད། དེ་ཁར་ རྫོང་ཁ་གོང་འཕེལ་ལྷན་ཚོགས་ཀྱིས་ རྫོང་ཁའི་རྩོམ་རིག་གི་ཐོན་ཁུངས་ཡར་དྲག་གཏང་ནི་དང་ གཞན་ཡང་འབྲུག་གི་སྐད་རིགས་ ༡༨ ཡོད་མི་ཚུ་ ཡིག་ཐོག་བཀོད་ནིའི་ནང་ བློ་སྤོབས་བསྐྱེད་བཅུག་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། འདི་བཟུམ་སྦེ་ རྫོང་ཁ་ལག་ལེན་རྒྱ་སྐྱེད་ཀྱི་དོན་ལུ་ འབྲི་རྩོམ་དང་དཔེ་དེབ་འགྲན་བསྡུར། རྩོད་བསྡུར། དྲི་བ་འདྲི་ལན། ཡིག་སྡེབ་འགྲན་བསྡུར། དེ་ལས་ བརྡ་བརྒྱུད་ལས་རིམ་ཚུའི་ནང་ཡང་ རྒྱབ་སྐྱོར་འབད་དོ་ཡོདཔ་ཨིན། www.dzongkha.gov.bt འབྲུག་གི་ཡིག་ཚང་དང་ལས་སྡེ། དངུལ་ཀྲམ་འདི་འབྲུག་གི་ཤོག་དངུལ་གྱི་མིང་ཨིན། དངུལ་ཀྲམ་༡་གི་ཕྱེད་ཏམ་༡༠༠་ཅི་ཨིན། འབྲུག་རྒྱལ་གཞུང་དངུལ་ལས་དབང་འཛིན་གྱི་ཐ་ལ་དང་དངུལ་ཀྲམ་ཛོ་ཀྲུན་ཚུ་བདག་འཛིན་སྦེཝ་ཨིན། འབྲུག་གི་དངུལ་ཀྲམ་འདི་རྒྱ་གར་གི་རུ་པི་དང་དངུལ་ཤུག་འདྲན་འདྲ་ཡོདཔ་ཨིན། ༄༅། །འཇམ་དབྱངས་དཀར་པོའི་སྒྲུབ་ཐབས་བཞུགས་སོ།། ༈ བླ་མ་དང་འཇམ་དབྱངས་དཀར་པོ་གཉིས་སུ་མེད་པ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །དེ་ལ་འདིར་འཇམ་པའི་དབྱངས་དཀར་པོའི་སྒྲུབ་པའི་ཐབས་ལ། སྦྱོར་དངོས་རྗེས་གསུམ་ལས། དང་པོ་ནི། མ་ནམ་བཞི་སྐོར་ལན་གསུམ། རྒྱལ་བ་རྣམས་ལ་ཡོངས་འཛིན་བླ་མ་དང་། །མཁའ་མཉམ་འགྲོ་ལ་བྱམས་པའི་གཉེན་དང་ནི། །ཐར་འདོད་རྣམས་ལ་དགེ་བའི་བཤེས་གཅིག་པུ། །འཇམ་པའི་དབྱངས་ཀྱི་ཞབས་ལ་ཕྱག་བགྱིའོ།། བཅོམ་ལྡན་རྒྱལ་བ་རྡོ་རྗེ་འཆང་ཆེན་ནས། །བཀའ་དྲིན་རྨད་བྱུང་དྲིན་ཅན་བླ་མའི་བར། །དབང་ལུང་མན་ངག་གདམས་པས་རྗེས་བཟུང་བའི། །རྒྱུད་པའི་བླ་མ་རྣམས་ལ་གསོལ་བ་འདེབས། །ཟག་མེད་ཁྱབ་བདག་སྐྱེ་མེད་ཆོས་ཀྱི་སྐུ། །སྣང་སྟོང་ཟུང་འཇུག་འགག་མེད་ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས། །གང་འདུལ་དེར་སྟོན་ཀུན་ཁྱབ་སྤྲུལ་པའི་སྐུ། །སྐུ་གསུམ་བདག་ཉིད་བླ་མར་གསོལ་བ་འདེབས། །བླ་མ་སྐུ་ཁམས་བཟང་བར་སོགས་བྱའོ། དེ་ནས་ཇི་ལྟར་བལྟམས་པ་སོགས་ཀྱི་ཁྲུས་བྱས། དུས་འདི་ནས་བཟུང་སྟེ་སྙིང་པོ་བྱང་ཆུབ་ལ་མཆིས་ཀྱི་བར་དུ་ཕྱོགས་བཅུ་དུས་གསུམ་གྱི་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྐུ་གསུང་ཐུགས་ཡོན་ཏན་འཕྲིན་ལས་ཐམས་ཅད་གཅིག་ཏུ་འདུས་པའི་ངོ་བོ། ཆོས་ཀྱི་ཕུང་པོ་སྟོང་ཕྲག་བརྒྱད་ཅུ་རྩ་བཞིའི་འབྱུང་ཁུངས། འཕགས་པའི་དགེ་འདུན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མངའ་བདག །རྗེ་བཙུན་རྩ་བ་དང་བརྒྱུད་པར་བཅས་པའི་དཔལ་ལྡན་བླ་མ་དམ་པ་རྣམས་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ། །སངས་རྒྱས་ལ༴ །ཆོས་ལ༴ །དགེ་འདུན་ལ༴ །བཅོམ་ལྡན་འདས་རྗེ་བཙུན་འཇམ་པའི་དབྱངས་དཀར་པོ་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ། །ཞེས་པ་ལན་གསུམ། སངས་རྒྱས་ཆོས་དང་ཚོགས་ཀྱི་མཆོག་རྣམས་ལ། །ཞེས་སོགས་ལན་གསུམ་བརྗོད། རང་ཉིད་སྐད་ཅིག་གིས་རྗེ་བཙུན་འཇམ་པའི་དབྱངས་ཀྱི་སྐུ་ས་བོན་གྱིས་སྙིང་ཁར་མཚན་པ་ཞིག་ཏུ་གྱུར། དེའི་འོད་ཟེར་གྱིས་བླ་མ་དང་གཉིས་སུ་མེད་པའི་རྗེ་བཙུན་འཇམ་པའི་དབྱངས་དཀར་པོ་ལ་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚོགས་ཀྱིས་སྐོར་བ་བཛྲ་ས་མཱ་ཛཿ ཞེས་ཚོགས་ཞིང་སྤྱན་དྲངས། དེ་ལ་དམིགས་ཏེ། ཨོ་ཨརྒྷཾ་པྲ་ཏཱིཙྪ་ཧཱུཾ། སྔགས་ཐོག་མཐའ་གོང་བཞིན་སྦྱར་ཏེ། པཱ་ཏྱཾ༴ །པུཥྤེ༴ །དྷཱུ་པེ །ཨ་ལོ་ཀེ། གནྡྷེ༴ །ནེེཝི་དྱེ༴ །ཤཔྟའི་བར་གྱིས་མཆོད། དཀོན་མཆོག་གསུམ་ལ་བདག་སྐྱབས་མཆི། །སྡིག་པ་ཐམས་ཅད་སོ་སོར་བཤགས། །འགྲོ་བའི་དགེ་ལ་རྗེས་ཡི་རངས། །སངས་རྒྱས་བྱང་ཆུབ་ཡིད་ཀྱིས་གཟུང་། །སངས་རྒྱས་ཆོས་དང་ཚོགས་མཆོག་ལ། །བྱང་ཆུབ་བར་དུ་བདག་སྐྱབས་མཆི། །རང་གཞན་དོན་གཉིས་རབ་བསྒྲུབ་ཕྱིར། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ནི་བསྐྱེད་པར་བགྱི། །བྱང་ཆུབ་མཆོག་གི་སེམས་ནི་བསྐྱེད་བགྱིས་ནས། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བདག་གིས་མགྲོན་དུ་གཉེར། །བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་མཆོག་ཡིད་འོང་སྤྱད་པར་བགྱི།། འགྲོ་ལ་ཕན་ཕྱིར་སངས་རྒྱས་འགྲུབ་པར་ཤོག །ཅེས་སྐྱབས་འགྲོ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བ་ཅན་གྱིས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་རྣམ་པ་གཉིས་བསྐྱེད་པའི་འདུན་རྣམ་དག་ལན་གསུམ་བྱས་ནས། བཛྲ་མུཾཿ ཚོགས་ཞིང་རང་ལ་ཐིམ་པར་གྱུར། ཅེས་བརྗོད། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བདེ་བ་དང་བདེ་བའི་རྒྱུ་དང་ལྡན་པར་གྱུར་ཅིག །སེམས་ཅན་སོགས་ཚད་མེད་བཞི་བསྒོམ་མོ། །གཉིས་པ་དངོས་གཞི་བདག་བསྐྱེད་ནི། ཨོཾ་སྭ་བྷ་ཝ་ཤུདྡྷཿསརྦ་དྷརྨཿསྭ་བྷ་ཝ་ཤུདྡྷོཉཧཾ། བདག་མེད་པའི་རང་བཞིན་གྱིས་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་གྱུར། སྟོང་པའི་ངང་ལས། གླང་པོ་ཆེའི་ཁྱུས་མཛེས་ཤིང་། མེ་ཏོག་དང་། རིན་པོ་ཆེའི་ཤིང་དང་། མྱུ་གུའི་མཆོག་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་བརྟེན་པའི་ནེའུ་གསིང་མཐོན་ཁའི་དབུས་སུ། པཾ་ལས་བདུད་རྩིའི་རྒྱ་མཚོར་སྐད་སྙན་པའི་ཆུ་བྱ་དང་པདྨ་འཁྲིགས་པའི་དབུས་ཀྱི་སྡོང་པོའི་ཟེའུ་འབྲུར་ཟླ་བ་ལ་ཨ་ལས་འཇམ་པའི་དབྱངས་མཛེས་པ་སྟོན་ཀའི་ཟླ་བའི་རྣམ་པ་ཅན་ཟུར་ཕུད་ལྔ་དང་ལྡན་པ། ཕྱག་གཡས་མཆོག་སྦྱིན་དང་། གཡོན་ཨུཏྤ་ལའི་སྡོང་བུ་ཤེར་ཕྱིན་གྱི་པོ་ཏིས་བརྒྱན་པ་བསྣམས་པ། བརྒྱད་གཉིས་ལང་ཚོའི་དཔྱིད་ཀྱིས་འགྱིང་ཞིང་རྒྱན་གྱིས་བརྒྱན་པ། རྡོ་རྗེ་སྐྱིལ་མོ་ཀྲུང་གིས་པད་ཟླ་ལ་བཞུགས་པ། དེའི་སྤྱི་བོར་ཨོཾ། མགྲིན་པར་ཨཱཿ སྙིང་གར་ཧཱུྃ། དེ་ལས་འོད་ཟེར་ལྕགས་ཀྱུ་ལྟ་བུ་འཕྲོས་པས་ཡེ་ཤེས་པ་ཛ༔ ཧཱུྃ་བཾ་ཧོ༔ གཉིས་སུ་མེད་པར་གྱུར། སླར་ཡང་དབང་གི་ལྷ་ཚོགས་སྤྱན་དྲངས། དེ་རྣམས་ཀྱིས་བདུད་རྩིས་གང་བའི་བུམ་པས་དབང་བསྐུར། ལུས་གང་། དྲི་མ་དག །ཆུའི་ལྷག་མ་སྤྱི་བོར་འཁྱིལ་བ་ལས་རིགས་ཀྱི་བདག་པོ་མི་བསྐྱོད་པས་དབུ་བརྒྱན་པར་གྱུར། དེ་ལ་དམིགས་ཏེ་ཉེར་སྤྱོད་འབུལ་བ་ནི། ཨོ་ཨརྱ་མཉྫུ་ཤྲཱི་ཨགྷཾ་པྲ་ཏིཙྪ་སྭཱཧཱ། པཱ་པཾ༴ །པུཉྩེ༴ །དྷཱ་པེ༴ །ཨ་ལོ་ཀེ །གནྡྷེ །ནེཝི་དྱེ༴ །ཤཔྟའི་བར་གྱིས་མཆོད། །རྒྱལ་བ་རྣམས་ལ་ཡོངས་འཛིན་བླ་མ་དང་། །མཁའ་མཉམ་འགྲོ་ལ་བྱམས་པའི་གཉེན་དང་ནི། །ཐར་འདོད་རྣམས་ལ་དགེ་བའི་བཤེས་གཅིག་པུ། །འཇམ་པའི་དབྱངས་ཀྱི་ཞབས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །ཞེས་པས་བསྟོད། བདག་གི་ཐུགས་འོད་ཀྱི་གུར་ཁྱིམ་དུ་གྱུར་པའི་ནང་དུ། ཟླ་བའི་འཁོར་ལོ་རྩིབས་དྲུག་པའི་དབུས་སུ་ཨ་དཀར་པོ་དང་། རྩིབས་རྣམས་ལ་འབྲུ་དྲུག་མ་རེག་ཙམ་དུ། འཁོར་ལོ་གཡས་དང་ཡིག་འབྲུ་གཡོན་དུ་འཁོར་བ་ལས་འོད་ཟེར་སྤྲོ་བསྡུས་དོན་གཉིས་བྱས་པར་གྱུར། ཕྲེང་བ་བྱིན་རླབས་བྱ། ཨོཾ་ཝཀེ་དནྣ་མ༔ ཞེས་པ་ཅི་ནུས་སུ་བཟླ། མཐར་སྟོང་འགྱུར་བརྗོད། དེ་ནས་གཏོར་བསྔོས་ནི། ཨོཾ་སྭ་བྷ་ཝ་ཤུདྡྷཿསརྦ་དྷརྨཿ སྭ་བྷ་ཝ་ཤུདྡྷོཉཧཾ། གཏོར་རྫས་རྣམས་མི་དམིགས་ཏེ་སྟོང་པ་ཉིད་དུ་གྱུར། སྟོང་པའི་ངང་ལས། གཏོར་སྣོད་རིན་པོ་ཆེ་སྣོད་ཡངས་ཤིང་རྒྱ་ཆེ་བའི་ནང་དུ། གཏོར་མ་ཟག་པ་མེད་པ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་བདུད་རྩིའི་རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོ་ཞུ་བར་གྱུར། ། ཨོ་ཨཱཧཱུཾ། ཞེས་ལན་གསུམ་གྱིས་བྱིན་གྱིས་བརླབ། ཨོཾ་ཝཀེ་དནྟཱ་མ་ཨི་དཾ་བ་ལིཾ་ཏ་ཁ་ཁ་ཁཱ་ཧི་ཁཱ་ཧི། ཞེས་ལན་གསུམ་དང་། ཨོཾ་ཨ་ཀཱ་རོ་མུ་ཁཾ་སརྦ་དྷརྨ་ཎཾ་ཨ་རག་ནུ་པནྣ་ཏོཏྟ་ཨོཾ་ཨཱ༔ཧཱུྃ་ཕཊ་སྭཱཧཱ། ལན་གསུམ་གྱིས་ཕུལ། །གང་ཚེ་བལྟ་བར་འདོད་པའམ། །ཅུང་ཟད་དྲི་བར་འདོད་ན་ཡང་། །མགོན་པོ་འཇམ་དབྱངས་ཁྱོད་ཉིད་ནི། །གེགས་མེད་པར་ཡང་མཐོང་བར་ཤོག །བརྩེ་ལྡན་ཁྱོད་ཀྱི་མཁྱེན་རབ་འོད་ཟེར་གྱིས།། བདག་བློའི་གཏི་མུག་མུན་པ་རབ་བསལ་ནས། །བཀའ་དང་བསྟན་བཅོས་གཞུང་ལུགས་རྟོགས་པ་ཡི། །བློ་གྲོས་སྤོབས་པའི་སྣང་བ་སྩལ་དུ་གསོལ།། ཤེས་པས་སྲིད་ལ་མི་གནས་ཤིང་། །མྱ་ངན་འདས་དང་འཁོར་མི་གནས།། འཇམ་དབྱངས་ཐུགས་ཀྱི་དངོས་གྲུབ་སྩོལ། །གསུམ་པ་རྗེས་ཆོག་ནི། མཆོད་པ་རྣམས་ཁ་གསོས་ཏེ། ཨོ་ཨརྒྷཾ་པྲ་ཏིཙྪ་ཧཱུཾ། པཱ་ངྱཾ༴ །པུཥྤེ༴ །དྷཱུ་པེ །ཨ་ལོ་ཀེ། གནྡྷེ །ནིཝི་དྱེ༴ །ཤཔྟའི་བར་གྱིས་མཆོད། སྲིད་པའི་འཇིགས་ལས་སྐྱོབ་པ་དང་། །ཕུན་ཚོགས་དངོས་གྲུབ་ཀུན་སྟེར་བ། །ཡིད་བཞིན་ནོར་ལྟར་རྨད་བྱུང་བའི། །བཅོམ་ལྡན་ཁྱོད་ལ་ཕྱག་འཚལ་བསྟོད། །ཡི་གེ་བརྒྱ་པས་ལྷག་ཆད་བསྐང་། མ་འབྱོར་བ་དང་ཉམས་པ་དང་། །གང་ཡང་བདག་རྨོངས་བློ་ཡིས་ནི། །བགྱིས་པ་དང་ནི་བགྱིད་སྩལ་བ། །དེ་ཡང་བཟོད་པར་མཛད་དུ་གསོལ། །ལྷག་པ་དང་ནི་ཆད་པ་དང་། །ཆོ་གའི་ཡན་ལག་ཉམས་པ་དང་། །བདག་གིས་བརྗེད་ངས་ཅི་བགྱིས་པ། །དེ་ཡང་བཟོད་པར་མཛད་དུ་གསོལ། །ཞེས་བཟོད་པར་གསོལ། མཐར་མེ་ལོང་ལ་ཧས་བཏབ་པ་ལྟར་བསྡུས་ནས་སྟོང་པ་ཉིད་ལ་གཞུག་པར་གྱུར། དགེ་བ་འདི་ཡིས་མྱུར་དུ་བདག །རྗེ་བཙུན་འཇམ་དབྱངས་འགྲུབ་གྱུར་ནས་སོགས་དང་། །ཕྱོགས་དུས་རྒྱལ་བ་སྲས་བཅས་ཐམས་ཅད་དང་། །དྲིན་ཅན་རྩ་རྒྱུད་བླ་མ་ཡབ་སྲས་ཀྱིས། །བསྟན་འགྲོའི་དོན་དུ་སྨོན་ལམ་གང་བཏབ་པ། །དེ་དག་ཐམས་ཅད་བདག་གིས་འགྲུབ་པར་ཤོག །བརྒྱུད་པའི་བླ་མ་རྣམས་ཀྱི་བཀྲ་ཤིས་ཤོག །ཡི་དམ་ལྷ་ཚོགས་རྣམས༴ །དཔའ་བོ་མཁའ་འགྲོ༴ །ཆོས་སྐྱོང་སྲུང་མ་རྣམས་ཀྱི་བཀྲ་ཤིས་ཤོག །སོགས་ཀྱིས་མཐའ་རྒྱན་པར་བྱའོ།། །། ཁ་ཐུན། ༄༅། །འཇམ་དཔལ་མཚན་བརྗོད་བཞུགས་སོ།། ༄༅། །རྒྱལ་བ་རྣམས་ལ་ཡོངས་འཛིན་བླ་མ་དང་། །མཁའ་མཉམ་འགྲོ་ལ་བྱམས་པའི་གཉེན་དང་ནི། །ཐར་འདོད་རྣམས་ལ་དགེ་བའི་བཤེས་གཅིག་པུ། །འཇམ་དཔལ་དབྱངས་ཀྱི་ཞབས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །རྒྱ་གར་སྐད་དུ། ཨཱརྱ་མཉྫ་ཤྲཱི་ནཱ་མ་སཾ་གཱི་ཏི། བོད་སྐད་དུ། འཕགས་པ་འཇམ་དཔལ་གྱི་མཚན་ཡང་དག་པར་བརྗོད་པ། འཇམ་དཔལ་གཞོན་ནུར་གྱུར་པ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །དེ་ནས་དཔལ་ལྡན་རྡོ་རྗེ་འཆང་། །གདུལ་དཀའ་འདུལ་བ་རྣམས་ཀྱི་མཆོག །དཔའ་བོ་འཇིག་རྟེན་གསུམ་ལས་རྒྱལ། །རྡོ་རྗེ་དབང་ཕྱུག་གསང་བའི་རྒྱལ། །པདྨ་དཀར་པོ་རྒྱས་འདྲའི་སྤྱན། །པདྨ་རྒྱས་པའི་ཞལ་མངའ་བ། །རང་གི་ལག་གིས་རྡོ་རྗེ་མཆོག །ཡང་དག་ཡང་དུ་གསོར་བྱེད་པ། །ཁྲོ་གཉེར་རིམ་པར་ལྡན་ལ་སོགས། །ལག་ན་རྡོ་རྗེ་མཐའ་ཡས་པ། །དཔའ་བོ་གདུལ་དཀའ་འདུལ་བ་པོ། །འཇིགས་སུ་རུང་དང་དཔའ་བྱེད་ཅན། །རྡོ་རྗེ་རྩེ་མོ་རབ་འཕྲོ་བ། །རང་གི་ལག་གིས་གསོར་བྱེད་པ། །སྙིང་རྗེ་ཆེ་དང་ཤེས་རབ་དང་། །ཐབས་ཀྱིས་འགྲོ་དོན་བྱེད་པའི་མཆོག །དགའ་མགུ་རངས་པའི་བསམ་པ་ཅན། །ཁྲོ་བོའི་ལུས་ཀྱི་གཟུགས་ལྡན་པ། །སངས་རྒྱས་འཕྲིན་ལས་བྱེད་པའི་མགོན། །ལུས་བཏུད་རྣམས་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་བཅོམ་ལྡན་འདས། །རྫོགས་སངས་རྒྱས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ནས། །ཐལ་མོ་སྦྱར་བ་བྱས་ནས་ནི། །སྤྱན་སྔར་འདུག་སྟེ་འདི་སྐད་གསོལ། །ཁྱབ་བདག་བདག་ལ་སྨན་པ་དང་། །བདག་དོན་བདག་ལ་ཐུགས་བརྩེའི་ཕྱིར། །སྒྱུ་འཕྲུལ་དྲ་བ་མངོན་རྫོགས་པའི། །བྱང་ཆུབ་ཅི་ནས་བདག་ཐོབ་མཛོད། །ཉོན་མོངས་པས་ནི་སེམས་དཀྲུགས་ཤིང་། །མི་ཤེས་འདམ་དུ་བྱིང་བ་ཡི། །སེམས་ཅན་ཀུན་ལ་སྨན་པ་དང་། །བླ་མེད་འབྲས་བུ་ཐོབ་བྱའི་ཕྱིར། །རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས། །འགྲོ་བའི་བླ་མ་སྟོན་པ་པོ། དམ་ཚིག་ཆེན་པོ་དེ་ཉིད་མཁྱེན། །དབང་པོ་བསམ་པ་མཁྱེན་མཆོག་གིས། །བཅོམ་འདས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་སྐུ། །གཙུག་ཏོར་ཆེན་པོ་ཚིག་གི་བདག །ཡེ་ཤེས་སྐུ་སྟེ་རང་བྱུང་བ། །འཇམ་དཔལ་ཡེ་ཤེས་སེམས་དཔའ་ཡི། །མཚན་ནི་ཡང་དག་བརྗོད་པའི་མཆོག །དོན་ཟབ་དོན་ནི་རྒྱ་ཆེ་ཞིང་། །དོན་ཆེན་མཚུངས་མེད་རབ་ཞི་བ། །ཐོག་མ་བར་དང་མཐར་དགེ་བ། །འདས་པའི་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱིས་གསུངས། །མ་འོངས་རྣམས་ཀྱང་གསུང་འགྱུར་ལ། །ད་ལྟར་བྱུང་བའི་རྫོགས་སངས་རྒྱས། །ཡང་དག་ཡང་དུ་གསུངས་པ་གང་། །རྒྱུད་ཆེན་སྒྱུ་འཕྲུལ་དྲྭ་བ་ལས། །རྡོ་རྗེ་འཆང་ཆེན་གསང་སྔགས་འཆང་། །དཔག་མེད་རྣམས་ཀྱིས་དགའ་བཞིན་དུ། །གླུར་བླངས་གང་ལགས་བཤད་དུ་གསོལ། །མགོན་པོ་རྫོགས་སངས་རྒྱས་ཀུན་གྱིས། །གསང་འཛིན་ཅི་ནས་བདག་འགྱུར་ཕྱིར། །ངེས་པར་འབྱུང་གི་བར་དུ་ནི། །བདག་གི་བསམ་པ་བརྟན་པོས་གཟུང་། །ཉོན་མོངས་མ་ལུས་བསལ་བ་དང་། མི་ཤེས་མ་ལུས་སྤང་བའི་ཕྱིར། །བསམ་པའི་ཁྱད་པར་ཇི་བཞིན་དུ། །སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་བཤད་པར་འཚལ། །གསང་དབང་ལག་ན་རྡོ་རྗེ་ཡིས། །དེ་བཞིན་གཤེགས་ལ་དེ་སྐད་དུ། །གསོལ་ནས་ཐལ་མོ་སྦྱར་བྱས་ཏེ། །ལུས་བཏུད་ནས་ནི་སྤྱན་སྔར་འདུག །དེ་ནས་བཅོམ་ལྡན་ཤཱཀྱ་ཐུབ། །རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་རྐང་གཉིས་མཆོག །ཉིད་ཀྱི་ཞལ་ནས་ལྗགས་བཟང་བ། །རིང་ཞིང་ཡངས་པ་བརྐྱངས་མཛད་དེ། །འཇིག་རྟེན་གསུམ་པོ་སྣང་བྱེད་ཅིང། །བདུད་བཞིའི་དགྲ་རྣམས་འདུལ་བྱེད་པ། །སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ངན་སོང་གསུམ། །སྦྱོང་བར་བྱེད་པའི་འཛུམ་བསྟན་ནས། །ཚངས་པའི་གསུང་ནི་སྙན་པ་ཡིས།། འཇིག་རྟེན་གསུམ་པོ་ཀུན་བཀང་ནས། །ལག་ན་རྡོ་རྗེ་སྟོབས་པོཆེ། །གསང་དབང་ལ་ནི་སླར་གསུངས་པ། །སྙིང་རྗེ་ཆེ་དང་ལྡན་གྱུར་པས། །འགྲོ་ལ་ཕན་པའི་དོན་དུ་ཁྱོད། །ཡེ་ཤེས་ལུས་ཅན་འཇམ་དཔལ་གྱི། །མཚན་བརྗོད་པས་ནི་དོན་ཆེ་བ། །དག་པར་བྱེད་ཅིང་སྡིག་སེལ་བ། །ང་ལས་ཉན་པར་བརྩོན་པ་ནི། །ལེགས་སོ་དཔལ་ལྡན་རྡོ་རྗེ་འཆང་། །ལག་ན་རྡོ་རྗེ་ཁྱོད་ལེགས་སོ། །གསང་བའི་བདག་པོ་དེ་ཕྱིར་ངས། །ཁྱོད་ལ་ལེགས་པར་བསྟན་པར་བྱ། །ཁྱོད་ནི་རྩེ་གཅིག་ཡིད་ཀྱིས་ཉོན། །བཅོམ་ལྡན་དེ་ནི་ལེགས་ཞེས་གསོལ། །དེ་ནས་བཅོམ་ལྡན་ཤཱཀྱ་ཐུབ། །གསང་སྔགས་རིགས་ཆེན་ཐམས་ཅད་དང་། །གསང་སྔགས་རིགས་སྔགས་འཆང་བའི་རིགས། །རིགས་གསུམ་ལ་ནི་རྣམ་པར་གཟིགས། །འཇིག་རྟེན་འཇིག་རྟེན་འདས་པའི་རིགས། །འཇིག་རྟེན་སྣང་བྱེད་རིགས་མཆོག་དང་། །ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོའི་རིགས་མཆོག་དང་།།རིགས་ཆེན་གཙུག་གཏོར་ཆེར་གཟིགས་ནས། །ཚིག་གི་བདག་པོས་ཚིགས་སུ་བཅད། །གསང་སྔགས་རྒྱལ་པོ་དྲུག་ལྡན་ཞིང་། །གཉིས་སུ་མེད་པར་འབྱུང་བ་དང་། །མི་སྐྱེ་ཆོས་ཅན་འདི་གསུངས་པ། །ཨ་ཨཱ་ཨི་ཨཱི་ཨུ་ཨཱ་ཨེ་ཨེ། ཨོ་ཨཽ་ཨཾ་ཨཱཿ སྛི་ཏོ་ཧྲི་དི། ཛྙཱ་ན་མཱུརྟི་ར་ཧཾ་བུདྡྷོ་བུདྡྷཱ་ནཾ། ཏུ་དྷྭ་ཝརྟི་ནཾ། ཨོ་བཛྲ་ཏི་ཀྵྞ་དུཿཁ་ཙྪེ་ད། པྲ་ཛྙཱ་ཛྙཱ་ན་མཱུརྟ་ཡེ། ཛྙཱ་ན་ཀཱ་ཡ། ཝཱ་གཱི་ཤྭ་ར་ཨ་ར་པ་ཙ་ནཱ་ཡ་ཏེ་ན་མཿ འདི་ལྟར་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས། །རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཨ་ལས་བྱུང་། །ཨ་ནི་ཡིག་འབྲུ་ཀུན་གྱི་མཆོག །དོན་ཆེན་ཡི་གེ་དམ་པ་ཡིན། །སྲོག་ཆེན་པོ་སྟེ་སྐྱེ་བ་མེད། །ཚིག་ཏུ་བརྗོད་པ་སྤངས་པ་སྟེ། །བརྗོད་པ་ཀུན་གྱི་རྒྱུ་ཡི་མཆོག །ཚིག་ཀུན་རབ་ཏུ་གསལ་བར་བྱེད། །མཆོད་པ་ཆེན་པོ་འདོད་ཆགས་ཆེ། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་དགའ་བར་བྱེད། །མཆོད་པ་ཆེན་པོ་ཞེ་སྡང་ཆེ། །ཉོན་མོངས་ཀུན་གྱི་དགྲ་ཆེ་བ། །མཆོད་པ་ཆེན་པོ་གཏི་མུག་ཆེ། །གཏི་མུག་བློ་སྟེ་གཏི་མུག་སེལ། །མཆོད་པ་ཆེན་པོ་ཁྲོ་བ་ཆེ། །ཁྲོ་བ་ཆེན་པོ་དགྲ་ཆེ་བ། །མཆོད་པ་ཆེན་པོ་ཆགས་པ་ཆེ། །ཆགས་པ་ཐམས་ཅད་སེལ་བར་བྱེད། །འདོད་པ་ཆེན་པོ་བདེ་བ་ཆེ། །དགའ་བ་ཆེན་པོ་གུ་བ་ཆེ། །གཟུགས་ཆེ་ལུས་ཀྱང་ཆེ་བ་སྟེ། །ཁ་དོག་ཆེ་ཞིང་ལུས་བོང་ཆེ། །མིང་ཡང་ཆེ་ཞིང་རྒྱ་ཆེ་བ། །དཀྱིལ་འཁོར་ཆེན་པོ་ཡངས་པ་ཡིན། །ཤེས་རབ་མཚོན་ཆེན་འཆང་བ་སྟེ། །ཉོན་མོངས་ལྕགས་ཀྱུ་ཆེ་བའི་མཆོག །གྲགས་ཆེན་སྙན་གྲགས་ཆེན་པོ་སྟེ། །སྣང་བ་ཆེན་པོ་གསལ་བ་ཆེ། །མཁས་པ་སྒྱུ་འཕྲུལ་ཆེན་པོ་འཆང་། །སྒྱུ་འཕྲུལ་ཆེན་པོ་དོན་གྲུབ་པ། །སྒྱུ་འཕྲུལ་ཆེན་པོའི་དགའ་བས་དགའ། །སྒྱུ་འཕྲུལ་ཆེན་པོ་མིག་འཕྲུལ་ཅན། །སྦྱིན་བདག་ཆེན་པོ་གཙོ་བོ་སྟེ། །ཚུལ་ཁྲིམས་ཆེན་པོ་འཆང་བའི་མཆོག །བཟོད་ཆེན་འཆང་བ་བརྟན་པ་པོ། །བརྩོན་འགྲུས་ཆེན་པོ་བརྟུལ་བ་ཡིན། །བསམ་གཏན་ཆེན་པོའི་ཏིང་འཛིན་གནས། །ཤེས་རབ་ཆེན་པོའི་ལུས་འཆང་བ། །སྟོབས་པོ་ཆེ་ལ་ཐབས་ཆེ་བ།།སྨོན་ལམ་ཡེ་ཤེས་རྒྱ་མཚོ་སྟེ། །བྱམས་ཆེན་རང་བཞིན་དཔག་ཏུ་མེད། །སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་བློ་ཡི་མཆོག །ཤེས་རབ་ཆེན་པོ་བློ་ཆེན་ལྡན། །མཁས་པ་ཆེན་པོ་ཐབས་ཆེ་བ། །རྫུ་འཕྲུལ་ཆེན་པོ་སྟོབས་ཆེན་ལྡན། །ཤུགས་ཆེན་མགྱོགས་པ་ཆེན་པོ་སྟེ། །རྫུ་འཕྲུལ་ཆེན་པོ་ཆེར་གྲགས་པ། །སྟོབས་ཆེན་ཕ་རོལ་གནོན་པ་པོ། །སྲིད་པའི་རི་བོ་ཆེན་པོ་འཇོམས། །མཁྲེགས་ཤིང་རྡོ་རྗེ་ཆེན་པོ་འཆང་། །དྲག་པོ་ཆེན་པོ་དྲག་ཤུལ་ཆེ། །འཇིགས་ཆེན་འཇིགས་པར་བྱེད་པ་པོ། །མགོན་པོ་རིགས་མཆོག་ཆེན་པོ་སྟེ། །བླ་མ་གསང་སྔགས་ཆེ་བའི་མཆོག། །ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་ཚུལ་ལ་གནས། །ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ཚུལ་གྱི་མཆོག །སངས་རྒྱས་རྣམ་པར་སྣང་མཛད་ཆེ། །ཐུབ་པ་ཆེན་པོ་ཐུབ་ཆེན་ལྡན། །གསང་སྔགས་ཚུལ་ཆེན་ལས་བྱུང་བ། །གསང་སྔགས་ཚུལ་ཆེན་བདག་ཉིད་ཅན། །ཕ་རོལ་ཕྱིན་བཅུ་ཐོབ་པ་སྟེ། །ཕ་རོལ་ཕྱིན་པ་བཅུ་ལ་གནས། །ཕ་རོལ་ཕྱིན་བཅུ་དག་པ་སྟེ། །ཕ་རོལ་ཕྱིན་པ་བཅུ་ཡི་ཚུལ། །མགོན་པོ་ས་བཅུའི་དབང་ཕྱུག་སྟེ། །ས་བཅུ་ལ་ནི་གནས་པ་པོ། །ཤེས་བཅུ་རྣམ་དག་བདག་ཉིད་ཅན། །ཤེས་བཅུ་རྣམ་དག་འཆང་བ་པོ། །རྣམ་པ་བཅུ་པོ་དོན་བཅུའི་དོན། །ཐུབ་དབང་སྟོབས་བཅུ་ཁྱབ་པའི་བདག །ཀུན་གྱི་དོན་ནི་མ་ལུས་བྱེད། །རྣམ་བཅུ་དབང་ལྡན་འཆང་བ་པོ། །ཐོག་མ་མེད་པ་སྤྲོས་མེད་བདག །དེ་བཞིན་ཉིད་བདག་དག་པའི་བདག །བདེན་པར་སྨྲ་ཞིང་ཚིག་མི་འགྱུར། །ཇི་སྐད་སྨྲས་པ་དེ་བཞིན་བྱེད། །གཉིས་མེད་གཉིས་སུ་མེད་པར་སྟོན། །ཡང་དག་མཐའ་ལ་རྣམ་པར་གནས། །བདག་མེད་སེང་གེའི་སྒྲ་དང་ལྡན། །མུ་སྟེགས་རི་དྭགས་ངན་འཇིགས་བྱེད། །ཀུན་ཏུ་འགྲོ་བའི་དོན་ཡོད་སྟོབས། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཡིད་ལྟར་མགྱོགས། །རྒྱལ་བ་རྣམ་རྒྱལ་དགྲ་ལས་རྒྱལ། །འཁོར་ལོས་སྦྱར་བ་སྟོབས་པོ་ཆེ། །ཚོགས་ཀྱི་སློབ་དཔོན་ཚོགས་ཀྱི་མཆོག །ཚོགས་རྗེ་ཚོགས་བདག་དབང་དང་ལྡན། །མཐུ་ཆེན་གཅེས་པར་འཛིན་པ་སྟེ། །ཚུལ་ཆེན་གཞན་གྱི་དྲིང་མི་འཇོག །ཚིག་རྗེ་ཚིག་བདག་སྨྲ་མཁས་པ། །ཚིག་ལ་དབང་བ་ཚིག་མཐའ་ཡས། །ཚིག་བདེན་བདེན་པ་སྨྲ་བ་སྟེ། །བདེན་པ་བཞི་ནི་སྟོན་པ་པོ། །ཕྱིར་མི་ལྡོག་པ་ཕྱིར་མི་འོང་། །འདྲེན་པ་རང་རྒྱལ་བསེ་རུའི་ཚུལ། །ངེས་འབྱུང་སྣ་ཚོགས་ལས་བྱུང་བ། །འབྱུང་བ་ཆེན་པོ་རྒྱུ་གཅིག་པུ། །དགེ་སློང་དགྲ་བཅོམ་ཟག་པ་ཟད། །འདོད་ཆགས་བྲལ་བས་དབང་པོ་ཐུལ། །བདེ་བ་རྙེད་པས་འཇིགས་མེད་ཐོབ། །བསིལ་བར་གྱུར་པས་རྙོག་པ་མེད། །རིགས་པ་དང་ནི་ཞབས་སུ་ལྡན། །བདེ་གཤེགས་འཇིག་རྟེན་རིག་པའི་མཆོག། །བདག་གིར་མི་འཛིན་ངར་མི་འཛིན། །བདེན་པ་གཉིས་ཀྱི་ཚུལ་ལ་གནས། །འཁོར་བའི་ཕ་རོལ་མཐར་སོན་པ། །བྱ་བ་བྱས་པས་སྐམ་སར་གནས། །ཤེས་པ་འབའ་ཞིག་ངེས་གསལ་བ། །ཤེས་རབ་མཚོན་ཆས་རྣམ་འཇོམས་པ། །དམ་ཆོས་ཆོས་རྒྱལ་གསལ་བར་ལྡན། །འཇིག་རྟེན་སྣང་བར་བྱེད་པའི་མཆོག།།ཆོས་ཀྱི་དབང་ཕྱུག་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ། །ལེགས་པའི་ལམ་ནི་སྟོན་པ་པོ། དོན་གྲུབ་བསམ་པ་གྲུབ་པ་སྟེ། །ཀུན་ཏུ་རྟོག་པ་ཐམས་ཅད་སྤངས། །རྣམ་པར་མི་རྟོག་དབྱིངས་མི་ཟད། །ཆོས་དབྱིངས་དམ་པ་ཟད་མི་ཤེས། །བསོད་ནམས་ལྡན་པ་བསོད་ནམས་ཚོགས། །ཡེ་ཤེས་ཡེ་ཤེས་ཁྱད་པར་ཆེ། །ཡེ་ཤེས་ལྡན་པ་ཡོད་མེད་ཤེས། །ཚོགས་གཉིས་ཚོགས་ནི་བསགས་པ་པོ། །རྟག་པ་ཀུན་རྒྱལ་རྣལ་འབྱོར་ཅན། །བསམ་གཏན་བསམ་བྱ་བློ་ལྡན་མཆོག །སོ་སོ་རང་རིག་མི་གཡོ་བ། །མཆོག་གི་དང་པོའི་སྐུ་གསུམ་འཆང་། །སངས་རྒྱས་སྐུ་ལྔའི་བདག་ཉིད་ཅན། །ཁྱབ་བདག་ཡེ་ཤེས་ལྔ་ཡི་བདག། སངས་རྒྱས་མངའ་བདག་ཅོད་པན་ཅན། །སྤྱན་ལྔ་ཆགས་པ་མེད་པ་འཆང་། ། སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་སྐྱེད་པ་པོ། །སངས་རྒྱས་སྲས་པོ་དམ་པའི་མཆོག། ཤེས་པས་སྲིད་འབྱུང་སྐྱེ་གནས་མེད། །ཆོས་ལས་འབྱུང་བ་སྲིད་པ་སེལ།། གཅིག་པུ་སྲ་མཁྲེགས་རྡོ་རྗེའི་བདག །སྐྱེས་མ་ཐག་ཏུ་འགྲོ་བའི་བདག། ནམ་མཁའ་ལས་བྱུང་རང་བྱུང་བ། །ཤེས་རབ་ཡེ་ཤེས་མེ་བོ་ཆེ། །འོད་ཆེན་རྣམ་པར་སྣང་བར་བྱེད། །ཡེ་ཤེས་སྣང་བ་ལམ་མེ་བ། །འགྲོ་བའི་མར་མེ་ཡེ་ཤེས་སྒྲོན། །གཟི་བརྗིད་ཆེན་པོ་འོད་གསལ་བ། །སྔགས་མཆོག་མངའ་བདག་རིག་སྔགས་རྒྱལ། །གསང་སྔགས་རྒྱལ་པོ་དོན་ཆེན་བྱེད། །གཙུག་ཏོར་ཆེན་པོ་རྨད་བྱུང་གཙུག །ནམ་མཁའི་བདག་པོ་སྣ་ཚོགས་སྟོན། །སངས་རྒྱས་ཀུན་བདག་དངོས་པོ་མཆོག །འགྲོ་ཀུན་དགའ་བའི་མིག་དང་ལྡན། །སྣ་ཚོགས་གཟུགས་ཅན་བསྐྱེད་པ་པོ། །དྲང་སྲོང་ཆེ་དགུས་མཆོད་ཅིང་བརྗོད།།རིགས་གསུམ་འཆང་བ་གསང་སྔགས་འཆང་། །དམ་ཚིག་ཆེན་པོ་གསང་སྔགས་འཛིན། །གཙོ་བོ་དཀོན་མཆོག་གསུམ་འཛིན་པ། །ཐེག་པ་མཆོག་གསུམ་སྟོན་པ་པོ། །དོན་ཡོན་ཞགས་པ་རྣམ་པར་རྒྱལ། །འཛིན་པ་ཆེན་པོ་རྡོ་རྗེ་ཞགས། །རྡོ་རྗེ་ལྕགས་ཀྱུ་ཞགས་པ་ཆེ། །རྡོ་རྗེ་འཇིགས་བྱེད་འཇིགས་པར་བྱེད། །ཁྲོ་བོའི་རྒྱལ་པོ་གདོང་དྲུག་འཇིགས། །མིག་དྲུག་ལག་དྲུག་སྟོབས་དང་ལྡན། །ཀེང་རུས་མཆེ་བ་གཙིགས་པ་པོ། །ཧ་ལ་ཧ་ལ་གདོང་བརྒྱ་པ།། གཤིན་རྗེ་གཤེད་པོ་བགེགས་ཀྱི་རྒྱལ། །རྡོ་རྗེ་ཤུགས་ཅན་འཇིགས་བྱེད་པ།། རྡོ་རྗེ་དྲག་པོ་རྡོ་རྗེའི་སྙིང་། །སྐྱ་འཕྲུལ་རྡོ་རྗེ་གསུས་པོ་ཆེ། །རྡོ་རྗེ་ལས་སྐྱེས་རྡོ་རྗེའི་བདག །རྡོ་རྗེ་སྙིང་པོ་མཁའ་འདྲ་བ། །མི་གཡོ་རལ་པ་གཅིག་གིས་བསྒྱིངས། །གླང་ཆེན་ཀོ་རློན་གོས་སུ་གྱོན། །གྲགས་ཆེན་ཧ་ཧ་ཞེས་སྒྲོག་པ། །ཧི་ཧི་ཞེས་སྒྲོག་འཇིགས་པར་བྱེད། །གད་མོ་ཆེན་མོ་གད་རྒྱངས་ཅན། །རྡོ་རྗེ་གད་མོ་ཆེར་སྒྲོག་པ། །རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེ། །རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་པོ་བདེ་བ་ཆེ། །རྡོ་རྗེ་དྲག་པོ་དགའ་བ་ཆེ། །རྡོ་རྗེ་ཧཱུྃ་སྟེ་ཧཱུཾ་ཞེས་སྒྲོག །མཚོན་དུ་རྡོ་རྗེ་མདའ་ཐོགས་པ། །རྡོ་རྗེ་རལ་གྲིས་མ་ལུས་གཅོད། །རྡོ་རྗེ་ཀུན་འཆང་རྡོ་རྗེ་ཅན། །རྡོ་རྗེ་གཅིག་པུ་གཡུལ་སེལ་བ། །རྡོ་རྗེ་འབར་བ་མིག་མི་བཟད།། སྐྲ་ཡང་རྡོ་རྗེ་འབར་བ་སྟེ། །རྡོ་རྗེ་འབེབས་པ་འབེབས་པ་ཆེ། །མིག་བརྒྱ་པ་སྟེ་རྡོ་རྗེའི་མིག །ལུས་ནི་རྡོ་རྗེའི་བ་སྤུ་ཅན། །རྡོ་རྗེའི་སྤུན་གཅིག་པུའི་ལུས། སེན་མོ་སྐྱེས་པ་རྡོ་རྗེའི་རྩེ། །རྡོ་རྗེའི་སྙིང་པོ་པགས་པ་མཁྲེགས། །རྡོ་རྗེའི་འཕྲེང་ཐོགས་དཔལ་དང་ལྡན། །རྡོ་རྗེའི་རྒྱན་གྱིས་བརྒྱན་པ་སྟེ། །གད་རྒྱངས་ཧ་ཧ་ངེས་པར་སྒྲོག །ཡི་གེ་དྲུག་པ་རྡོ་རྗེའི་སྒྲ། །འཇམ་དབྱངས་ཆེན་པོ་སྒྲ་ཆེ་བ། །འཇིག་རྟེན་གསུམ་ན་སྒྲ་གཅིག་པ། །ནམ་མཁའི་མཐའ་ཀླས་སྒྲ་སྒྲོག་པ། །སྒྲ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ཀྱི་མཆོག །ཡང་དག་བདག་མེད་དེ་བཞིན་ཉིད།། ཡང་དག་མཐའ་སྟེ་ཡི་གེ་མེད། །སྟོང་ཉིད་སྨྲ་བའི་ཁྱུ་མཆོག་སྟེ། །ཟབ་ཅིང་རྒྱ་ཆེའི་སྒྲ་སྒྲོག་པ། །ཆོས་ཀྱི་དུང་སྟེ་སྒྲ་ཆེན་ལྡན། །ཆོས་ཀྱི་གཎྜི་སྒྲ་བོ་ཆེ། །མི་གནས་མྱ་ངན་འདས་པ་པོ། ཕྱོགས་བཅུ་ཆོས་ཀྱི་རྔ་བོ་ཆེ། གཟུགས་མེད་གཟུགས་བཟང་དམ་པ་སྟེ། །སྣ་ཚོགས་གཟུགས་ཅན་ཡིད་ལས་སྐྱེས། གཟུགས་རྣམས་ཐམས་ཅད་སྣང་བའི་དཔལ། གཟུགས་བརྙན་མ་ལུས་འཆང་བ་པོ། མཚུངས་པ་མེད་ཅིང་ཆེ་བར་གྲགས། །ཁམས་གསུམ་དབང་ཕྱུག་ཆེན་པོ་སྟེ། །འཕགས་ལམ་ཤིན་ཏུ་མཐོ་ལ་གནས། །དར་བ་ཆེན་པོ་ཆོས་ཀྱི་ཏོག །འཇིག་རྟེན་གསུམ་ན་གཞོན་ལུས་གཅིག །གནས་བརྟན་རྒན་པོ་སྐྱེ་དགུའི་བདག། སུམ་ཅུ་རྩ་གཉིས་མཚན་འཆང་བ། །སྡུག་གུ་འཇིག་རྟེན་རྒན་གསུམ་ན་མཛེས།འཇིག་རྟེན་ཤེས་ལེགས་སློབ་དཔོན་ཏེ། །འཇིག་རྟེན་སློབ་དཔོན་འཇིགས་པ་མེད། །མགོན་སྐྱབས་འཇིག་རྟེན་ཡིད་གཅུགས་པ། །སྐྱབས་དང་སྐྱོབ་པ་བླ་ན་མེད། །ནམ་མཁའི་མཐའ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་པ། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་མཚོ། །མ་རིག་སྒོ་ངའི་སྦུབས་འབྱེད་པ། །སྲིད་པའི་དྲྭ་བ་འཇོམས་པ་པོ། །ཉོན་མོངས་མ་ལུས་ཞི་བྱེད་པ། འཁོར་བའི་རྒྱ་མཚོ་ཕ་རོལ་ཕྱིན། །ཡེ་ཤེས་དབང་བསྐུར་ཅོད་པན་ཅན། །རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་རྒྱན་དུ་ཐོགས།། སྡུག་བསྔལ་གསུམ་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ཞི། །གསུམ་སེལ་མཐའ་ཡས་གྲོལ་གསུམ་ཐོབ། །སྒྲིབ་པ་ཀུན་ལས་ངེས་པར་གྲོལ། །མཁའ་ལྟར་མཉམ་པ་ཉིད་ལ་གནས། །ཉོན་མོངས་དྲི་མ་ཀུན་ལས་འདས། །དུས་གསུམ་དུས་མེད་རྟོགས་པ་པོ། །སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་གཙོ་ཆེན་པོ། །ཡོན་ཏན་ཐོད་ཅན་རྣམས་ཀྱི་ཐོད། །ལྷག་མ་ཀུན་ལས་རྣམ་གྲོལ་ཞིང་། །ནམ་མཁའི་མཐའ་ལ་རབ་གནས་པ། །ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ་ཆེན་པོ་འཆང་། །ཁྱབ་བདག་རིན་ཆེན་ཀུན་གྱི་མཆོག །དཔག་བསམ་ཤིང་ཆེན་རྒྱས་པ་སྟེ། །བུམ་པ་བཟང་པོ་ཆེ་བའི་མཆོག །བྱེད་པ་སེམས་ཅན་ཀུན་དོན་བྱེད། །ཕན་འདོད་སེམས་ཅན་མཉེས་གཤིན་པ། །བཟང་ངན་ཤེས་ཤིང་དུས་ཤེས་ལ། །ཁྱབ་བདག་དམ་ཤེས་དམ་ཚིག་ལྡན། །དུས་ཤེས་སེམས་ཅན་དབང་པོ་ཤེས། །རྣམ་གྲོལ་གསུམ་ལ་མཁས་པ་པོ། །ཡོན་ཏན་ལྡན་ཞིང་ཡོན་ཏན་ཤེས། །ཆོས་ཤེས་བཀྲ་ཤིས་བཀྲ་ཤིས་འབྱུང་། བཀྲ་ཤིས་ཀུན་གྱི་བཀྲ་ཤིས་པ། །གྲགས་པའི་བཀྲ་ཤིས་སྙན་གྲགས་དགེ། །དབུགས་འབྱིན་ཆེན་པོ་དགའ་སྟོན་ཆེ། །དགའ་ཆེན་རོལ་མོ་ཆེན་པོ་སྟེ། །བཀུར་སྟི་རིམ་གྲོ་ཕུན་སུམ་ཚོགས། །མཆོག་ཏུ་དགའ་བའི་གྲགས་བདག་དཔལ། །མཆོག་ལྡན་མཆོག་སྦྱིན་གཙོ་བོ་སྟེ། །སྐྱབས་ཀྱི་དམ་པ་སྐྱབས་སུ་འོས། །འཇིག་རྟེན་དགྲ་སྟེ་རབ་ཀྱི་མཆོག། འཇིགས་པ་མ་ལུས་སེལ་བ་པོ། །གཙུག་ཕུད་ཕུད་བུ་ལྕང་ལོ་ཅན། །རལ་པ་མུན་ཛ་ཅོད་པན་ཐོགས། །གདོང་ལྔ་གཙུག་ཕུད་ལྔ་དང་ལྡན། །ཟུར་ཕུད་ལྔ་པ་མེ་ཏོག་ཐོད།། མགོ་ཟླུམ་བརྟུལ་ཞུགས་ཆེན་པོ་འཆང་། །ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག །དཀའ་ཐུབ་མཐར་ཕྱིན་དཀའ་ཐུབ་ཆེ། །གཙང་གནས་དམ་པ་གོའུ་ཏམ། །བྲམ་ཟེ་ཚངས་པ་ཚངས་པ་ཤེས། །མྱ་ངན་འདས་པ་ཚངས་པ་ཐོབ། གྲོལ་བ་ཐར་པ་རྣམ་གྲོལ་ལུས། །རྣམ་གྲོལ་ཞི་བ་ཞི་བ་ཉིད། །མྱ་ངན་འདས་ཞི་མྱ་ངན་འདས། །ལེགས་པར་མྱ་ངན་འདས་དང་ཉེ། །བདེ་སྡུག་སེལ་བ་མཐར་གྱུར་པ། །ཆགས་བྲལ་ལུས་ལས་འདས་པ་པོ། །ཐུབ་པ་མེད་པ་དཔེ་མེད་པ། །མི་མངོན་མི་སྣང་གསལ་བྱེད་མིན། །མི་འགྱུར་ཀུན་འགྲོ་ཁྱབ་པ་པོ། །ཕྲ་ཞིང་ཟག་མེད་ས་བོན་བྲལ། །རྡུལ་མེད་རྡུལ་བྲལ་དྲི་མ་མེད། །ཉེས་པ་སྤངས་པ་སྐྱོན་མེད་པ། །ཤིན་ཏུ་སད་པ་སད་པའི་བདག །ཀུན་ཤེས་ཀུན་རིག་དམ་པ་པོ། །རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཆོས་ཉིད་འདས། །ཡེ་ཤེས་གཉིས་མེད་ཚུལ་འཆང་བ། །རྣམ་པར་མི་རྟོག་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ། །དུས་གསུམ་སངས་རྒྱས་ལས་བྱེད་པ། །སངས་རྒྱས་ཐོག་མ་ཐ་མ་མེད། །དང་པོ་སངས་རྒྱས་རྒྱུ་མེད་པ། །ཡེ་ཤེས་མིག་གཅིག་དྲི་མ་མེད། །ཡེ་ཤེས་ལུས་ཅན་དེ་བཞིན་གཤེགས།།ཚིག་གི་དབང་ཕྱུག་སྨྲ་བ་ཆེ། །སྨྲ་བའི་སྐྱེས་མཆོག་སྨྲ་བའི་རྒྱལ།། སྨྲ་བའི་དམ་པ་མཆོག་གི་གནས། །སྨྲ་བའི་སེང་གེ་ཚུགས་པ་མེད། །ཀུན་ཏུ་ལྟ་བ་མཆོག་ཏུ་དགའ། །གཟི་བརྗིད་འཕྲེང་བ་ལྟ་ན་སྡུག །འོད་བཟང་འབར་བ་དཔལ་གྱི་བེའུ། །ལག་ན་འོད་འབར་སྣང་བ་པོ། །སྨན་པ་ཆེ་མཆོག་གཙོ་བོ་སྟེ། །ཟུག་རྔུ་འབྱིན་པ་བླ་ན་མེད། །སྨན་རྣམས་མ་ལུས་ལྗོན་པའི་ཤིང་།། ནད་དོ་ཅོག་གི་དགྲ་ཆེ་བ། །སྡུག་གུ་འཇིག་རྟེན་གསུམ་གྱི་མཆོག །དཔལ་ལྡན་རྒྱུ་སྐར་དཀྱིལ་འཁོར་ཅན། །ཕྱོགས་བཅུ་ནམ་མཁའི་མཐར་ཐུག་པར།། ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་མཚན་ལེགས་པར་འཛུགས། །འགྲོ་ན་གདུགས་གཅིག་ཡངས་པ་སྟེ། །བྱམས་དང་སྙིང་རྗེའི་དཀྱིལ་འཁོར་ཅན། །དཔལ་ལྡན་པདྨ་གར་གྱི་བདག། །ཁྱབ་བདག་ཆེན་པོ་རིན་ཆེན་གདུགས། །སངས་རྒྱས་ཀུན་གྱི་གཟི་བརྗིད་ཆེ། །སངས་རྒྱས་ཀུན་གྱི་སྐུ་འཆང་བ། །སངས་རྒྱས་ཀུན་གྱི་རྣལ་འབྱོར་ཆེ། །སངས་རྒྱས་ཀུན་གྱི་བསྟན་པ་གཅིག །རྡོ་རྗེ་རིན་ཆེན་དབང་བསྐུར་དཔལ། །རིན་ཆེན་ཀུན་བདག་དབང་ཕྱུག་སྟེ། །འཇིག་རྟེན་དབང་ཕྱུག་ཀུན་གྱི་བདག །རྡོ་རྗེ་འཆང་བ་ཀུན་གྱི་རྗེ། །སངས་རྒྱས་ཀུན་གྱི་ཐུགས་ཆེ་བ། །སངས་རྒྱས་ཀུན་གྱི་ཐུགས་ལ་གནས། །སངས་རྒྱས་ཀུན་གྱི་སྐུ་ཆེ་བ། །སངས་རྒྱས་ཀུན་གྱི་གསུང་ཡང་ཡིན། །རྡོ་རྗེ་ཉི་མ་སྣང་བ་ཆེ། །རྡོ་རྗེ་ཟླ་བ་དྲི་མེད་འོད། །ཆགས་བྲལ་ལ་སོགས་ཆགས་པ་ཆེ། །ཁ་དོག་སྣ་ཚོགས་འབར་བའི་འོད། །རྡོ་རྗེ་སྐྱིལ་ཀྲུང་རྫོགས་སངས་རྒྱས། །སངས་རྒྱས་འགྲོ་བའི་ཆོས་འཛིན་པ། །དཔལ་ལྡན་སངས་རྒྱས་པདྨ་སྐྱེས། །ཀུན་མཁྱེན་ཡེ་ཤེས་མཛོད་འཛིན་པ། །རྒྱལ་པོ་སྒྱུ་འཕྲུལ་སྣ་ཚོགས་འཆང་། །ཆེ་བ་གསང་སྔགས་རིག་སྔགས་རྒྱལ། །རྡོ་རྗེ་རྣོན་པོ་རལ་གྲི་ཆེ། །ཡི་གེ་མཆོག་སྟེ་རྣམ་པར་དག །ཐེག་པ་ཆེན་པོས་སྡུག་བསྔལ་གཅོད། །མཚོན་ཆ་ཆེན་པོ་རྡོ་རྗེ་ཆོས། །རྡོ་རྗེ་ཟབ་མོ་རྒྱལ་བས་རྒྱལ། །རྡོ་རྗེ་བློ་གྲོས་དེ་བཞིན་རིག །ཕ་རོལ་ཕྱིན་པ་ཀུན་རྫོགས་པ། །ས་རྣམས་ཀུན་གྱི་རྒྱན་དང་ལྡན། །རྣམ་པར་དག་པ་བདག་མེད་ཆོས། །ཡང་དག་ཡེ་ཤེས་ཟླ་འོད་བཟང་། །བརྩོན་ཆེན་སྒྱུ་འཕྲུལ་དྲ་བ་སྟེ། །རྒྱུད་ཀུན་གྱི་ནི་བདག་པོ་མཆོག །རྡོ་རྗེ་གདན་ནི་མ་ལུས་ལྡན།། ཡེ་ཤེས་སྐུ་རྣམས་མ་ལུས་འཆང་། ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་བློ་གྲོས་བཟང་། །ས་ཡི་སྙིང་པོ་འགྲོ་བ་འཛིན། །སངས་རྒྱས་ཀུན་གྱི་སྙིང་པོ་ཆེ། །སྤྲུལ་པའི་འཁོར་ལོ་སྣ་ཚོགས་འཆང་། །དངོས་པོ་ཀུན་གྱི་རང་བཞིན་མཆོག། དངོས་པོ་ཀུན་གྱི་རང་བཞིན་འཛིན། །སྐྱེ་མེད་ཆོས་དེ་སྣ་ཚོགས་དོན། །ཆོས་ཀུན་ངོ་བོ་ཉིད་འཆང་བ། །ཤེས་རབ་ཆེན་པོས་སྐད་ཅིག་ལ། །ཆོས་ཀུན་ཁོང་དུ་ཆུད་པ་འཆང་། །ཆོས་ཀུན་མངོན་པར་རྟོགས་པ་སྟེ། །ཐུབ་པ་བློ་མཆོག་འབྱུང་པོའི་མཐའ། །མི་གཡོ་རབ་ཏུ་དད་པའི་བདག །རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་བྱང་ཆུབ་འཆང་། །སངས་རྒྱས་ཀུན་གྱི་མངོན་སུམ་པ། །ཡེ་ཤེས་མེ་ལྕེ་འོད་རབ་གསལ། །འདོད་པའི་དོན་གྲུབ་དམ་པ་སྟེ། ངན་སོང་ཐམས་ཅད་རྣམ་སྦྱོང་བའི། །མགོན་པོ་སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་མཆོག །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་རབ་གྲོལ་བྱེད། །ཉོན་མོངས་གཡུལ་དུ་གཅིག་དཔའ་བ། །མི་ཤེས་དགྲ་ཡི་དྲེགས་པ་འཇོམས། །བློ་ལྡན་སྒེག་འཆང་དཔལ་དང་ལྡན། །བརྟན་པོ་མི་སྡུག་གཟུགས་འཆང་བ། །ལག་པ་བརྒྱ་པོ་ཀུན་བསྐྱོད་ཅིང་། །གོམ་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་གར་བྱེད་པ། །དཔལ་ལྡན་ལག་པ་བརྒྱས་གང་ལ། །ནམ་མཁའ་ཁྱབ་པར་གར་བྱེད་པ། །ས་ཡི་དཀྱིལ་འཁོར་བཞི་ཡི་ཁྱོན། །རྐང་པ་ཡ་གཅིག་མཐིལ་གྱིས་གནོན། །རྐང་མཐེབ་སེན་མོའི་ཁྱོན་གྱིས་ཀྱང་། །ཚངས་པའི་ཡུལ་ས་རྩེ་ནས་གནོན། །དོན་གཅིག་གཉིས་མེད་ཆོས་ཀྱི་དོན། །དམ་པའི་དོན་ནི་འཇིགས་པ་མེད། །རྣམ་རིག་སྣ་ཚོགས་གཟུགས་དོན་ཅན། །སེམས་དང་རྣམ་ཤེས་རྒྱུད་དང་ལྡན། །དངོས་དོན་མ་ལུས་རྣམས་ལ་དགའ། །སྟོང་པ་ཉིད་དགའི་འདོད་ཆགས་བློ། །སྲིད་པའི་འདོད་ཆགས་སོགས་སྤངས་པ།།སྲིད་གསུམ་དགའ་བ་ཆེན་པོ་སྟེ། །སྤྲིན་དཀར་དག་པ་བཞིན་དུ་དཀར། །འོད་བཟང་སྟོན་ཀའི་ཟླ་བའི་འོད། །ཉི་མ་འཆར་ཀའི་དཀྱིལ་ལྟར་མཛེས།། སེན་མོའི་འོད་ནི་ཤས་ཆེར་དམར། །ཅོད་པན་བཟང་པོ་མཐོན་ཀའི་རྩེ། །སྐྲ་མཆོག་མཐོན་ཀ་ཆེན་པོ་ཅན། །ནོར་བུ་ཆེན་པོ་འོད་ཆགས་དཔལ། །སངས་རྒྱས་སྤྲུལ་པའི་རྒྱན་དང་ལྡན། །འཇིག་རྟེན་ཁམས་བརྒྱ་ཀུན་བསྐྱོད་པ། །རྫུ་འཕྲུལ་རྐང་པའི་སྟོབས་ཆེན་ལྡན། །དེ་ཉིད་དྲན་པ་ཆེན་པོ་འཆང་། །དྲན་པ་བཞི་པོ་ཏིང་འཛིན་རྒྱལ། །བྱང་ཆུབ་ཡན་ལག་མེ་ཏོག་སྤོས། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཡོན་ཏན་མཚོ། །ལམ་གྱི་ཡན་ལག་བརྒྱད་ཚུལ་རིག། །ཡང་དག་སངས་རྒྱས་ལམ་རིག་པ། །སེམས་ཅན་ཀུན་ལ་ཤས་ཆེར་ཆགས། །ནམ་མཁའ་ལྟ་བུར་ཆགས་པ་མེད། །སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་ཡིད་ལ་འཇུག། །སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་ཡིད་ལྟར་མགྱོགས། །སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་དབང་དོན་ཤེས། །སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་ཡིད་འཕྲོག་པ། །ཕུང་པོ་ལྔ་དོན་དེ་ཉིད་ཤེས།། རྣམ་དག་ཕུང་པོ་ལྔ་འཆང་བ། །ངེས་འབྱུང་ཀུན་གྱི་མཐའ་ལ་གནས། །ངེས་པར་འབྱུང་བ་ཀུན་ལ་མཁས། །ངེས་འབྱུང་ཀུན་གྱི་ལམ་ལ་གནས། །ངེས་པར་འབྱུང་བ་ཀུན་སྟོན་པ། །ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་སྲིད་རྩ་བཏོན། །དག་པ་རྣམ་པ་བཅུ་གཉིས་འཆང་། །བདེན་བཞིའི་ཚུལ་གྱི་རྣམ་པ་ཅན། །ཤེས་པ་བརྒྱད་པོ་རྟོགས་པ་འཆང་། །བདེན་དོན་རྣམ་པ་བཅུ་གཉིས་ལྡན། །དེ་ཉིད་རྣམ་པ་བཅུ་དྲུག་རིག །རྣམ་པ་ཉི་ཤུས་བྱང་ཆུབ་པ། །རྣམ་པ་སངས་རྒྱས་ཀུན་རིག་མཆོག །དཔག་མེད་སངས་རྒྱས་སྤྲུལ་པའི་སྐུ། །བྱེ་བ་རྣམ་པར་འགྱེད་པ་པོ། །སྐད་ཅིག་ཐམས་ཅད་མངོན་པར་རྟོགས། །སེམས་ཀྱི་སྐད་ཅིག་དོན་ཀུན་རིག། །ཐེག་པ་སྣ་ཚོགས་ཐབས་ཚུལ་གྱིས། །འགྲོ་བའི་དོན་ལ་རྟོགས་པ་པོ། །ཐེག་པ་གསུམ་གྱི་ངེས་འབྱུང་ལ། །ཐེག་པ་གཅིག་གི་འབྲས་བུར་གནས། །ཉོན་མོངས་ཁམས་རྣམས་དག་པའི་བདག །ལས་ཀྱི་ཁམས་རྣམས་ཟད་བྱེད་པ། །ཆུ་བོའི་རྒྱ་མཚོ་ཀུན་ལས་བརྒལ། །སྦྱོར་བའི་དགོན་པ་ལས་བྱུང་བ། །ཉོན་མོངས་ཉེ་བའི་ཀུན་ཉོན་མོངས། །བག་ཆགས་བཅས་པ་གཏན་སྤངས་པ། །སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་ཤེས་རབ་ཐབས། །དོན་ཡོད་འགྲོ་བའི་དོན་བྱེད་པ། །འདུ་ཤེས་ཀུན་གྱི་དོན་སྤངས་ཤིང་། །རྣམ་ཤེས་དོན་ནི་འགག་པར་བྱེད།།སེམས་ཅན་ཀུན་ཡིད་ཡུལ་དང་ལྡན། །སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་ཡིད་རིག་པ། །སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་ཡིད་ལ་གནས། །དེ་དག་སེམས་དང་མཐུན་པར་འཇུག །སེམས་ཅན་ཀུན་ཡིད་ཚིམ་པར་བྱེད། །སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་ཡིད་དགའ་བ། །གྲུབ་པ་མཐར་ཕྱིན་འཁྲུལ་པ་མེད། །ནོར་བ་ཐམས་ཅད་རྣམ་པར་སྤངས། །དོན་གསུམ་ཐེ་ཚོམ་མེད་པའི་བློ། །ཀུན་དོན་ཡོན་ཏན་གསུམ་གྱི་བདག །ཕུང་པོ་ལྔ་དོན་དུས་གསུམ་དུ། །སྐད་ཅིག་ཐམས་ཅད་བྱེ་བྲག་བྱེད། །སྐད་ཅིག་གཅིག་གིས་རྫོགས་སངས་རྒྱས། །སངས་རྒྱས་ཀུན་གྱི་རང་བཞིན་འཆང་། །ལུས་མེད་ལུས་ཏེ་ལུས་ཀྱི་མཆོག །ལུས་ཀྱི་མཐའ་ནི་རྟོགས་པ་པོ། །གཟུགས་རྣམས་སྣ་ཚོགས་ཀུན་ཏུ་སྟོན། །ནོར་བུ་ཆེན་པོ་རིན་ཆེན་ཏོག །སངས་རྒྱས་ཀུན་གྱི་རྟོགས་བྱ་བ། །སངས་རྒྱས་བྱང་ཆུབ་བླ་ན་མེད། །གསང་སྔགས་ལས་བྱུང་ཡི་གེ་མེད། །གསང་སྔགས་ཆེན་པོ་རིགས་གསུམ་པ། །གསང་སྔགས་དོན་ཀུན་སྐྱེད་པ་པོ།།ཐིག་ལེ་ཆེན་པོ་ཡི་གེ་མེད། སྟོང་པ་ཆེན་པོ་ཡི་གེ་ལྔ། །ཐིག་ལེ་སྟོང་པ་ཡི་གེ་དྲུག །རྣམ་པ་ཀུན་ལྡན་རྣམ་པ་མེད། །བཅུ་དྲུག་ཕྱེད་ཕྱེད་ཐིག་ལེ་ཅན། །ཡན་ལག་མེད་པའི་རྩིས་ལས་འདས། །བསམ་གཏན་བཞི་པའི་རྩེ་མོ་ཅན། །བསམ་གཏན་ཡན་ལག་ཀུན་ཤེས་ཤིང་། །ཏིང་འཛིན་རིག་དང་རྒྱུད་རིག་པ། །ཏིང་འཛིན་ལུས་ཏེ་ལུས་ཀྱི་མཆོག །ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་སྐུ་ཀུན་གྱི་རྒྱལ། །སྤྲུལ་པའི་སྐུ་སྟེ་སྐུ་ཡི་མཆོག། སངས་རྒྱས་སྤྲུལ་པའི་རྒྱུད་འཆང་བ། །ཕྱོགས་བཅུར་སྤྲུལ་པ་སྣ་ཚོགས་འགྱེད། །ཇི་བཞིན་འགྲོ་བའི་དོན་བྱེད་པ། །ལྷ་ཡི་དབང་པོ་ལྷ་ཡི་ལྷ། །ལྷ་མིན་དབང་པོ་ལྷམིན་བདག །འཆི་མེད་དབང་པོ་ལྷ་ཡི་བླ། །འཇོམས་བྱེད་འཇོམས་བྱེད་དབང་ཕྱུག་པོ། །སྲིད་པའི་དགོན་པ་ལས་བརྒལ་བ། །སྟོན་པ་གཅིག་པུ་འགྲོ་བའི་བླ། །འཇིག་རྟེན་ཕྱོགས་བཅུར་རབ་གྲགས་པ། །ཆོས་ཀྱི་སྦྱིན་བདག་ཆེ་བ་པོ། །བྱམས་པའི་གོ་ཆས་ཆས་པ་སྟེ། །སྙིང་རྗེ་ཡི་ནི་ཡ་ལད་བགོས། །ཤེས་རབ་རལ་གྲི་མདའ་གཞུ་ཐོགས། །ཉོན་མོངས་མི་ཤེས་གཡུལ་ངོ་སེལ། །དཔའ་བོ་བདུད་དགྲ་བདུད་འདུལ་བ། །བདུད་བཞིའི་འཇིགས་པ་སེལ་བར་བྱེད། །བདུད་ཀྱི་དཔུང་རྣམས་ཕམ་བྱེད་པ། །རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་འཇིག་རྟེན་འདྲེན། །མཆོད་འོས་བསྟོད་འོས་ཕྱག་གི་གནས། །རྟག་ཏུ་རི་མོར་བྱ་བའི་འོས། །བཀུར་འོས་བརྗེད་པར་བྱ་བའི་མཆོག །ཕྱག་བྱར་འོས་པ་བླ་མའི་རབ། །འཇིག་རྟེན་གསུམ་པོ་གོམ་གཅིག་བགྲོད། །མཁའ་ལྟར་མཐའ་མེད་རྣམ་པར་གནོན། །གསུམ་རིག་གཙང་མ་དག་པ་སྟེ།།མངོན་ཤེས་དྲུག་ལྡན་རྗེས་དྲན་དྲུག། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེ། །རྫུ་འཕྲུལ་ཆེན་པོ་འཇིག་རྟེན་འདས། །ཤེས་རབ་ཕ་རོལ་ཕྱིན་པའི་མཐའ། །ཤེས་རབ་ཀྱིས་ནི་དེ་ཉིད་ཐོབ།། བདག་རིག་གཞན་རིག་ཐམས་ཅད་པ། །ཀུན་ལ་ཕན་པའི་གང་ཟག་མཆོག །དཔེར་བྱ་ཀུན་ལས་འདས་པ་སྟེ། །ཤེས་དང་ཤེས་བྱའི་བདག་པོ་མཆོག །གཙོ་བོ་ཆོས་ཀྱི་སྦྱིན་བདག་སྟེ། ཕྱག་རྒྱ་བཞི་པོའི་དོན་སྟོན་པ། །འགྲོ་བའི་བསྙེན་བཀུར་གནས་ཀྱི་མཆོག། །ངེས་འབྱུང་གསུམ་པོ་བགྲོད་རྣམས་ཀྱིས། །དོན་གྱི་དམ་པ་རྣམ་དག་དཔལ། །འཇིག་རྟེན་གསུམ་ན་བསྐལ་བཟང་ཆེ། །དཔལ་ལྡན་འབྱོར་པ་ཀུན་བྱེད་པ། །འཇམ་དཔལ་དཔལ་དང་ལྡན་པའི་མཆོག །མཆོག་སྦྱིན་རྡོ་རྗེ་མཆོག་ཁྱོད་འདུད། །ཡང་དག་མཐར་བྱུང་ཁྱོད་ལ་འདུད། །སྟོང་ཉིད་ལས་བྱུང་ཁྱོད་ལ་ འདུད། །སངས་རྒྱས་བྱང་ཆུབ་ཁྱོད་ལ་འདུད། །སངས་རྒྱས་ཆགས་པ་ཁྱོད་ལ་འདུད། །སངས་རྒྱས་འདོད་ལ་ཕྱག་འཚལ་འདུད། །སངས་རྒྱས་དགྱེས་པ་ཁྱོད་ལ་འདུད། །སངས་རྒྱས་རོལ་ལ་ཕྱག་འཚལ་འདུད། །སངས་རྒྱས་འཛུམ་པ་ཁྱོད་ལ་འདུད། །སངས་རྒྱས་བཞད་ལ་ཕྱག་འཚལ་འདུད།། སངས་རྒྱས་གསུང་ཉིད་ཁྱོད་ལ་འདུད། །སངས་རྒྱས་ཐུགས་ལ་ཕྱག་འཚལ་འདུད། །མེད་པ་ལས་བྱུང་ཁྱོད་ལ་འདུད། །སངས་རྒྱས་འབྱུང་བ་ཁྱོད་ལ་འདུད། །ནམ་མཁའ་ལས་བྱུང་ཁྱོད་ལ་འདུད། །ཡེ་ཤེས་ལས་བྱུང་ཁྱོད་ལ་འདུད། །སྒྱུ་འཕྲུལ་དྲ་བ་ཁྱོད་ལ་འདུད། །སངས་རྒྱས་རོལ་སྟོན་ཁྱོད་ལ་འདུད། །ཐམས་ཅད་ཐམས་ཅད་ཁྱོད་ལ་འདུད། །ཡེ་ཤེས་སྐུ་ཉིད་ཁྱོད་ལ་འདུད། །ཨོཾ་སརྦ་དྷརྨ་ཨ་བྷཱ་ཝ་སྭ་བྷཱ་ཝ་བི་ཤུདྡྷ་བཛྲ། ཨ་ཨཱ་ཨོཾ་ཨཿཔྲ་ཀྲྀ་ཏི་པ་རི་ཤུདྡྷཿ སརྦ་དྷརྨཱཾ་ཡ་དུ་ཏ། སརྦ་ཏ་ཐཱ་ག་ཏ་ཛྙཱ་ན་ཀཱ་ཡ་མཀླུ་ཤྲཱི་པ་རི་ཤུདྡྷཱ་ཏཱ་མུ་པཱ་ཏཱ་ཡ་ཏི། ཨ་ཨཱཿསརྦ་ཏ་ཐཱ་ག་ཏ་ཧྲི་ད་ཡ་ཧ་ར་ཧ་ར་ཨོཾ་ཧཱུྃ་ཧཱིཿ། བྷ་ག་ཝཱ་ཛྙཱ་ན་མཱུརྟི་ཝཱ་གི་ཤྭ་ར་མ་ཧཱ་པཱ་ཙ་སརྦ་དྷརྨ་ག་ག་ན་ཨ་མ་ལ་སུ་པ་རི་ཤུདྡྷ་དྷརྨ་དྷཱ་ཏུ་ཛྙཱ་ན་གརྦྷ་ཨཱ། དེ་ནས་དཔལ་ལྡན་རྡོ་རྗེ་འཆང་། །དགའ་ཞིང་མགུ་ནས་ཐལ་མོ་སྦྱར། །མགོན་པོ་བཅོམ་ལྡན་དེ་བཞིན་གཤེགས། །རྫོགས་སངས་རྒྱས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ནས། །དེ་ནི་མགོན་པོ་གསང་བའི་བདག། ལག་ན་རྡོ་རྗེ་ཁྲོ་བོའི་རྒྱལ། །སྣ་ཚོགས་གཞན་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ། །གསང་བསྟོད་ནས་ནི་ཚིག་འདི་གསོལ། །མགོན་པོ་བདག་ཅག་ཡི་རང་ངོ། །ལེགས་སོ་ལེགས་སོ་ལེགས་པར་གསུངས། །རྣམ་གྲོལ་འབྲས་བུ་འཚལ་བ་ཡི། །འགྲོ་བ་མགོན་མེད་རྣམས་དང་ནི། །བདག་ཅག་ཡང་དག་རྫོགས་པ་ཡི། །བྱང་ཆུབ་ཐོབ་པའི་དོན་ཆེན་མཛད། སྒྱུ་འཕྲུལ་དྲྭ་བའི་ཚུལ་བསྟན་པ། །འདི་ནི་རྣམ་དག་ལེགས་པའི་ལམ། །ཟབ་ཅིང་ཡངས་ལ་རྒྱ་ཆེ་སྟེ། །དོན་ཆེན་འགྲོ་བའི་དོན་བྱེད་པ། །སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་ཡུལ་འདི་ནི། །རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀུན་གྱིས་བཤད། །བཅོམ་ལྡན་འདས་འཇམ་དཔལ་ཡེ་ཤེས་སེམས་དཔའི་དོན་དམ་པའི་མཚན་ཡང་དག་པར་བརྗོད་པ། བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཤཱཀྱ་ཐུབ་པས་གསུངས་པ་རྫོགས་སོ།། །། ཁ་ཐུན། ༄༅། །འཇམ་དཔལ་མཚན་བརྗོད་བསྡུས་པ་བཞུགས་སོ།། ༈ རྒྱ་གར་སྐད་དུ༔ ཨཱརྱ་མཉྫ་ཤྲཱི་ཏནྟྲ་རཱ་ཛ་ཙིཏྟཿ བོད་སྐད་དུ༔འཕགས་པ་འཇམ་དཔལ་གྱི་རྒྱུད་ཀྱི་ཡང་སྙིངཿ འཕགས་པ་འཇམ་དཔལ་གཞོན་ནུར་གྱུར་པ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ༔ འདི་ལྟར་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདསཿ ཡེ་ཤེས་སྐུ་སྟེ་རང་བྱུང་བ༔ ཡེ་ཤེས་མིག་གཅིག་དྲི་མ་མེདཿ ཡེ་ཤེས་སྣང་བ་ལམ་མེ་བ༔ ཨ་ར་པ་ཙ་ནཱ་ཡ་ཏེ་ན་མཿ ཡེ་ཤེས་སྐུ་ཉིད་ཁྱོད་ལ་འདུད༔ རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀུན་གྱིས་བཤད༔ བཅོམ་ལྡན་འདས་འཇམ་དཔལ་ཡེ་ཤེས་སེམས་དཔའི་མཚན་ཡང་དག་པར་བརྗོད་པ༔ བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཤཱཀྱ་ཐུབ་པའི་ཞལ་ནས་གསུངས་པ་རྫོགས་སོ། །། ༄༅། །འཇམ་བསྟོད་གང་གི་བློ་གྲོས་མ་བཞུགས་སོ།། ༈ རྒྱ་གར་སྐད་དུ། ཤྲཱི་ཛྙཱ་ན་གུ་ཎཱ་བྷ་དྲ་ནཱ་མསྟུསྟི། བོད་སྐད་དུ། དཔལ་ཡེ་ཤེས་ཡོན་ཏན་བཟང་པོ་ཞེས་བྱ་བའི་བསྟོད་པ། བླ་མ་དང་མགོན་པོ་རྗེ་བཙུན་འཇམ་དཔལ་དབྱངས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །གང་གི་བློ་གྲོས་སྒྲིབ་གཉིས་སྤྲིན་བྲལ་ཉི་ལྟར་རྣམ་དག་རབ་གསལ་བས། །ཇི་སྙེད་དོན་ཀུན་ཇི་བཞིན་གཟིགས་ཕྱིར་ཉིད་ཀྱི་ཐུགས་ཀར་གླེགས་བམ་འཛིན། །གང་དག་སྲིད་པའི་བཙོན་རར་མ་རིག་མུན་འཐུམས་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་གཟིར་བའི། །འགྲོ་ཚོགས་ཀུན་ལ་བུ་གཅིག་ལྟར་བརྩེ་ཡན་ལག་དྲུག་ཅུའི་དབྱངས་ལྡན་གསུང་། །འབྲུག་ལྟར་ཆེར་སྒྲོག་ཉོན་མོངས་གཉིད་སློང་ལས་ཀྱི་ལྕགས་སྒྲོག་འགྲོལ་མཛད་ཅིང་། མ་རིག་མུན་སེལ་སྡུག་བསྔལ་མྱུ་གུ་ཇི་སྙེད་གཅོད་མཛད་རལ་གྲི་བསྣམས། །གདོད་ནས་དག་ཅིང་ས་བཅུའི་མཐར་སོན་ཡོན་ཏན་ལུས་རྫོགས་རྒྱལ་སྲས་ཐུ་བོའི་སྐུ། །བཅུ་ཕྲག་བཅུ་དང་བཅུ་གཉིས་རྒྱན་སྤྲས་བདག་བློའི་མུན་སེལ་འཇམ་དཔལ་དབྱངས་ལ་འདུད། །གྲངས་མང་བསགས་ནས། བརྩེ་ལྡན་ཁྱོད་ཀྱི་མཁྱེན་རབ་འོད་ཟེར་གྱིས། །བདག་བློའི་གཏི་མུག་མུན་པ་རབ་བསལ་ནས། །བཀའ་དང་བསྟན་བཅོས་གཞུང་ལུགས་རྟོགས་པ་ཡི། །བློ་གྲོས་སྤོབས་པའི་སྣང་བ་སྩལ་དུ་གསོལ། །དགེ་བ་འདི་ཡིས་མྱུར་དུ་བདག །རྗེ་བཙུན་འཇམ་དབྱངས་འགྲུབ་གྱུར་ནས། །འགྲོ་བ་གཅིག་ཀྱང་མ་ལུས་པ། །དེ་ཡི་ས་ལ་འགོད་པར་ཤོག། །། ༄༅། །ལྷ་མོ་དབྱངས་ཅན་མའི་བསྟོད་པ་བཞུགས་སོ།། ༈ སྟོང་པའི་ངང་ལས་པད་དཀར་ཟླ་བའི་སྟེང་། །རང་ཉིད་རྡོ་རྗེ་དབྱངས་ཅན་ཟླ་བའི་མདོག །ཞལ་གཅིག་ཕྱག་གཉིས་བཻཌུར་རྒྱུད་མངས་སྒྲེང་། །དར་དང་རིན་ཆེན་རྒྱན་རྫོགས་ཙོག་པུར་བཞུགས། །ཐུགས་ཀར་ཟླ་སྟེང་ས་བོན་ཧཱིདཀར་པོ། །དེ་ལས་འོད་འཕྲོས་སྲིད་ཞིའི་དྭངས་བཅུད་དང་། །གཟུགས་སྤོབས་བློ་གྲོས་མ་ལུས་རབ་བསྡུས་ནས། །རང་གི་སྙིང་གའི་ས་བོན་ལ་ཐིམ་པས། །འཇིགས་མེད་ངག་གི་དབང་ཕྱུགའགྲུབ་པར་འགྱུར། །ཅེས་དམིགས་ལ། ཧྲཱིཾ༔ ཞེས་ཡི་གེ་གཅིག་མ་འདི་གང་མང་བགྲང་། མི་ཕམ་གྱི་གསུང་ངོ་།། ༈ མཆོག་དགའི་རང་བཞིན་ལྷ་མོ་ནི། །ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོའི་གླིང་ན་བཞུགས། །རྒྱལ་བ་སྲས་བཅས་ཀུན་གྱི་ཡུམ། །དབྱངས་ཅན་མ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །ཐུགས་རྗེའི་གངས་རི་ཞུ་བ་ལས། །གསར་དུ་འཁྲུངས་པའི་ལྷ་མོ་ནི། །སྙན་ངག་ཆུ་ཀླུང་དལ་གྱིས་འབབ། །དབྱངས་ཅན་མ་ལ༴ །བཅོ་ལྔའི་ཟླ་བ་ལྟར་མཛེས་ཤིང་། །བཅུ་དྲུག་ལོ་ལོན་འཛུམ་པའི་ཞལ། །སིལ་ཁྲོལ་རྒྱན་གྱི་ཕྲེང་བས་ཀླུབས། །དབྱངས་ཅན་མ་ལ༴ །པད་ཟླའི་སྟེང་ན་པདྨ་བཞིན། །རབ་དཀར་གངས་རི་ལྷུན་པོ་བཞིན། །སྟོན་ཀའི་སྤྲིན་དཀར་ཕུང་པོ་བཞིན། །དབྱངས་ཅན་མ་ལ༴། །ཟླ་བའི་འོད་ཅན་དཀར་བའི་ཞལ། །ཟླ་བ་རྒྱས་པའི་གདན་སྟེང་ན། །ཟླ་བའི་རྒྱབ་ཡོལ་མཛད་པ་མོ། །དབྱངས་ཅན་མ་ལ༴ གླང་པོ་ཟླ་བ་མཚོ་སྐྱེས་ཀྱི། །སྟོབས་དང་འོད་ཟེར་མདངས་འཕྲོག་ཅིང་། །ཀུན་ཏུ་ཉི་མ་ལྟ་བུར་མཛེས། །དབྱངས་ཅན་མ་ལ༴ །གངས་རི་འདི་ནི་པདྨོ་ཡི། །སྤྱན་དང་ལྡན་ན་ཁྱོད་ཞལ་མཚུངས། །ཁྱོད་སྐུ་གངས་རིའི་རྩེ་མོ་བཞིན། །དབྱངས་ཅན་མ་ལ༴ །ཡང་ཡང་ཁྱོད་སྐུ་དྲན་བྱེད་ཅིང་། །ཨ་ཨཱའི་དབྱངས་ཡིག་ལ་དམིགས་ནས། །ཧྲཱིཾ་ཧྲཱིཾ་བཟླས་པས་མུན་སེལ་བའི། །དབྱངས་ཅན་མ་ལ༴ །ཨེ་མ་དཔའ་མོ་རྣལ་འབྱོར་མཛེས། །དེ་རིང་མཁའ་ལ་འཇའ་ཚོན་བཞིན། །སྣང་དང་མི་སྣང་གཟུགས་བརྙན་བཞིན། །དབྱངས་ཅན་མ་ལ༴། ཁྱོད་སྐུ་འོད་ཀྱི་ཕུང་པོའི་ནང་། །དཀར་སེར་དམར་དང་ལྗང་ཁུ་སྟེ། །འདྲེས་དང་མ་འདྲེས་འོད་ཟེར་འཁྲུགས། །དབྱངས་ཅན་མ་ལ༴། །ལ་ལར་སྤྲིན་གྱི་བླ་རེའི་ནང་། །ལུས་ཕྱེད་དཀར་ལ་དམར་སེར་མཐིང་། །རྩེ་དང་མཆོག་དང་ཞི་སྐུར་སྣང་། །དབྱངས་ཅན་མ་ལ༴། །ལ་ལར་ཉི་འོད་པད་ཟླའི་ནང་། །འོད་ལྔའི་ཕུང་པོ་འོད་འབར་ཞིང་། །རྔ་ཡབ་པི་ཝང་གླིང་བུ་སྒྲོག །དབྱངས་ཅན་མ་ལ༴། །ལ་ལར་འོད་དང་སྐར་མའི་ནང། །སྐད་ཅིག་སྐད་ཅིག་རྣམ་སྤྲུལ་ཏེ། །སྣང་དང་མི་སྣང་ཆོ་འཕྲུལ་འགྱེད། །དབྱངས་ཅན་མ་ལ༴། །ལ་ལར་འོད་ཀྱི་གུར་ཁྱིམ་ནང་། །འཛུམ་མཛེས་འོད་ཟེར་སྣ་ཚོགས་སྟོན། །སྤྲུལ་དང་ཡོངས་སུ་སྤྲུལ་པ་ཡི། །དབྱངས་ཅན་མ་ལ༴། །ཨེ་མ་ལྷ་མོ་སྐལ་བཟང་མ། །ཡུན་རིང་སྨོན་པས་དེ་རིང་གྲུབ། །སླར་ཡང་མཐོང་ཐོས་དྲི་བར་འདོད། །དེ་ཚེ་ཁྱོད་སྐུ་སྣང་བར་མཛོད། །གང་ཞིག་ཁྱོད་དང་ཁྱོད་ཀྱི་སྲས། །ཀུན་ལ་དད་པ་དེ་དག་ལ། །ཁྱོད་ཐུགས་མཁྱེན་རབ་ཟླ་བ་ནི། །མཆོག་ཏུ་དཀར་བས་དགོངས་སུ་གསོལ། །དེང་ནས་སྐྱེ་བ་ཐམས་ཅད་དུ། །དཔལ་མོ་ཁྱོད་ཀྱིས་རྗེས་བཟུང་སྟེ། །བློ་གྲོས་ཐོགས་པ་མི་མངའ་བའི། །ཤེས་རབ་ཆེན་པོ་ཉིད་གྱུར་ཅིག། །སྐྱེ་བ་པདྨའི་ནགས་ཚལ་དུ། །རིགས་གཟུགས་ཡོན་ཏན་སྦྲང་རྩི་ཅན། །གྲགས་པའི་འདབ་བརྒྱ་མངའ་བ་ཡིས། །རྟག་པར་བདག་ནི་སྐྱོང་བར་ཤོག །ཁྱོད་དང་ཁྱོད་ཀྱི་སྲས་ཀུན་གྱིས། །རྟག་ཏུ་བདག་རྗེས་འཛིན་པ་དང་། །གྲགས་དང་དཔལ་ཆེན་མཐའ་ཡས་ཀྱིས། །རྟག་པར་བདག་ནི་སྐྱོང་བར་ཤོག །གཞོན་ནུ་རབ་དགའི་རོལ་དབྱངས་མཆོག །གང་གིས་མཐོང་ཐོས་ཁ་ཏོན་བྱེད། །ཀུན་ཀྱང་དབྱངས་ཅན་ཞལ་མཐོང་ཞིང་། །ཁྱེད་ཀྱིས་རྗེས་སུ་འཛིན་པར་ཤོག །དེ་ལྟར་བསྟོད་པའི་དགེ་ཚོགས་ཀྱིས། །འགྲོ་ཀུན་བློ་གྲོས་ཕུན་ཚོགས་ཤིང་། །དབྱངས་ཅན་གོ་འཕང་མཆོག་ཐོབ་ནས། །འགྲོ་བའི་དོན་ཀུན་འབྱུང་བར་ཤོག །ཚུལ་ཁྲིམས་པད་རྫིང་བཟང་པོ་ནས། །བློ་གྲོས་ངུར་པ་སྒྲ་འབྱིན་ཞིང་། །བསླབ་གསུམ་གཤོག་ཡངས་དཀར་བ་ཡིས། །བློ་གསལ་འགྲོ་ཀུན་དགའ་སྐྱེད་ཤོག །འདི་ནི་སྔོན་གོམས་རྒྱ་མཚོའི་ཁྱོན། །དཔལ་མོས་དངོས་གྲུབ་ཆེར་བསྩལ་བའི། །བསམ་ཡས་བློ་གྲོས་དང་ལྡན་པ། །སྙན་ངག་འབྱུང་གནས་བདག་གིས་སྦྱར། །ས་སྐྱོང་སྲིད་པ་གསུམ་གྱི་མཐར། །བདེ་ལེགས་བཀྲ་ཤིས་བྱེད་པར་ཤོག། །དགེ་བ་འདི་ཡིས་མྱུར་དུ་བདག །དབྱངས་ཅན་ལྷ་མོ་འགྲུབ་གྱུར་ནས། །འགྲོ་བ་གཅིག་ཀྱང་མ་ལུས་པ། །དེ་ཡི་ས་ལ་འགོད་པར་ཤོག། ༄༅། །བསངས་དཔེ་བཀྲ་ཤིས་རེ་སྐོང་བཞུགས་སོ།། ༄༅། །བླ་མ་དམ་པའི་ཞབས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །བཀྲ་ཤིས་ཟླ་བ་ཡར་གྱི་ངོ་།། གཟའ་སྐར་དགེ་བའི་ནམ་སེང་ལ། །བླ་མ་ཡི་དམ་མཁའ་འགྲོ་དང་། །ཆོས་སྐྱོང་སྡེ་བརྒྱད་ཇི་སྙེད་པའི། །གཏོར་མ་དང་ནི་གསེར་སྐྱེམས་བཤམས། །ཕྱེ་མར་ཆུ་གཙང་ཉེར་སྤྱོད་ལྔ། །དཀར་སྣ་མངར་སྣ་ཁྲག་སྣ་དང་། །ལིངྒ་མཆོད་པའི་རྫས་སུ་བཀོད། །སྤོས་སྨན་ཤིང་སྣའི་བསངས་སྦྱར་ཞིང་།། མདའ་དར་འཕན་མཛེས་མཁའ་ལ་འཕྱར། །གནམ་ལ་འཕུར་དང་ས་ལ་རྒྱུའི། །སྲོག་ཆགས་གཟུགས་དང་རིན་ཆེན་བདུན། །བཀྲ་ཤིས་རྫས་སོགས་ཙཀྐ་ལི། །གཏོར་མའི་ཐད་ཀྱི་བར་སྣང་བསྒྲེངས། །བདག་ཉིད་བདེ་བའི་སྟན་ལ་འདུག །ནམ་མཁའ་མཛོད་ཀྱི་ཕྱག་རྒྱ་ནི། ཨོཾ་སརྦ་བིད་པུ་ར་པུ་ར། སུ་ར་སུ་ར། ཨ་ཝརྟ་ཡ་ཨ་ཝརྟ་ཡ་ཧོ་བཛྲ་སརྦ་སྥ་ར་ཎ་ཁཾ་སཱཧཱ། ཞེས་བརྗོད་མགྲོན་རྣམས་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །ཡིད་དགའི་མཆོད་རྫས་མཁའ་ཁྱབ་བསམ། །རྔ་སིལ་གླིང་བུ་དུང་སོགས་དང་། །སྙན་པའི་དབྱངས་ཀྱིས་འདི་སྐད་གྱེར།། ཀྱེེ༑ ཀ་དག་ངོས་བཟུང་བྲལ་བའི་དབྱིངས། །ལྷུན་གྲུབ་མ་འགག་འཆར་སྒོའི་དཔྱིད། །མཉམ་ཉིད་ཐུགས་རྗེའི་ཀློང་ལས་སུ། །བདག་ཉིད་པདྨ་འབྱུང་གནས་སྐུ། །ཅུང་ཟད་ཁྲོ་བའི་ཉམས་ལྡན་པར། །དབུ་ལ་པད་ཞྭ་རྒོད་ལྡེམ་གསོལ། །ཟ་འོག་བེར་དང་ཆོས་གོས་བཞེས། །རྡོ་རྗེ་བདུད་རྩིའི་ཐོད་པ་བསྣམས། །ཁ་ཊཾ་ག་ནི་ཕྲག་གཡོན་བཀལ། །རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོའི་རོལ་པས་བཞུགས། །གཡས་སུ་ལྷ་ལྕམ་མནྡཱ་ར། །སྔོ་སངས་གྲུབ་པའི་རྣལ་འབྱོར་མ། །གཡོན་དུ་མཁར་ཆེན་མཚོ་རྒྱལ་བཟའ། །དཀར་མོ་གཉིས་ཀའང་བདུད་རྩི་འབུལ། །སྐུ་གསུང་ཐུགས་ལ་ཨོཾ་ཨཱཿཧཱུྃ། །དེ་ལས་སྤྱན་འདྲེན་འོད་ཟེར་འཕྲོས། །ཀྱེེ༑ འདི་ནས་ཉི་མ་ལྷོ་ནུབ་མཚམས། །རྔ་ཡབ་གླིང་གི་ཡུལ་གྱི་དབུས། །ཟངས་མདོག་དཔལ་གྱི་རི་བོའི་རྩེའི། །པདྨ་འོད་ཀྱི་གཞལ་ཡས་ནས། །སྲིན་པོ་ཁྲིམས་ལ་འགོད་པའི་རྒྱལ། །པདྨ་ཐོད་ཕྲེང་རྩལ་ཡབ་ཡུམ། འཁོར་དུ་དཔའ་བོ་མཁའ་འགྲོས་བསྐོར། །འཇའ་དང་འོད་དུ་པུ་རུ་རུ། །དད་པས་སྤྱན་འདྲེན་ཚུར་གཤེགས་ལ། །གནས་མཆོག་འདི་རུ་བྱིན་ཅིག་ཕོབ།།སྒྲུབ་མཆོག་བདག་ལ་དབང་ཞིག་བསྐུར། །མཐུན་རྫས་རྣམས་ལ་ནུས་པ་བསྐྱེད།། ཀྱེེ༑ རིག་འཛིན་བླ་མའི་ཚོགས་ཀྱི་རྗེ། །དཀྱིལ་འཁོར་འཁོར་ལོའི་དབུས་ཀྱི་མགོན། །མ་མོ་མཁའ་འགྲོར་རོལ་པའི་ཡབ། །པདྨ་འབྱུང་གནས་ཁྱོད་ལ་བསྟོད། །ཕྱི་ནང་གསང་བདེ་ཁོ་ནའི། །མཆོད་རྫས་ཅི་མཆིས་ཀུན་ཏུ་བཟང་། །མཆོད་པའི་སྤྲིན་ལས་གང་སྤྲུལ་པ། །དེ་བཞིན་བདག་གིས་འབུལ་གྱིས་བཞེས། །ཐོག་མ་མེད་ནས་ད་ལྟའི་བར། །བཅས་རང་ཁ་ན་མ་ཐོའི་སྡིག །བགྱིས་དང་བགྱིད་སྩལ་ཡི་རང་བ། །ཐམས་ཅད་ཁྱོད་ཀྱི་སྤྱན་སྔར་བཤགས། །དགེ་བ་བྱེད་ལ་རྗེས་ཡི་རང་། །ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་བར་བསྐུལ། །མྱ་ངན་མི་འདའ་བཞུགས་སུ་གསོལ། །དགེ་བ་བྱང་ཆུབ་ཐོབ་ཕྱིར་བསྔོ། །འཁོར་བཅས་བདག་དང་གཉིས་མེད་གྱུར། །ཛ༔ཛ༔འགུགས་བྱེད་ལྕགས་ཀྱུ་འཕྲོས།། ཀྱེེ༑ ཀུན་བཟང་ཐུགས་རྗེར་རོལ་པའི་ཚེ། །ཀུན་ཁྱབ་བླ་མ་རིན་པོ་ཆེ། །བརྟན་གཡོའི་རྣམ་འཕྲུལ་མི་ཟད་པས། །བྱིན་རླབས་ཡ་མཚན་འགྱེད་པར་མཛད། །ཁམས་དྲུག་དག་པའི་སྣང་བརྙན་ལ།།ཞི་བ་དང་ནི་ཁྲོ་ཆགས་ཀྱི། །རྒྱལ་བའི་དཀྱིལ་འཁོར་ཀུན་ཤར་ནས། །མཆོག་དང་ཐུན་མོང་དངོས་གྲུབ་སྩོལ། །འབྱུང་ལྔའི་ཟད་པ་གཞོམ་མེད་སྒྲ། །གསང་སྔགས་རིག་སྔགས་གཟུངས་སྔགས་དང་། །སྙིང་པོའི་ཆོས་ཕུང་སྐལ་བ་བཞིན། །རང་རང་སོ་སོའི་སྐད་དུ་གྲགས། །ནཱ་ཌི་དབུ་མར་རེངས་པའི་གཟུགས། །ས་གསུམ་རོལ་པའི་ཚོགས་ཀྱི་མཆོག། །མཁའ་འགྲོ་མ་ཡི་དྲྭ་བ་སྡོམ། །ཕྱི་ནང་གསང་བའི་བར་ཆད་སེལ། །སྐྱབས་ཀྱི་དམ་པ་ཁྱེད་རྣམས་ལ། །གཉིས་སུ་མེད་པར་སུ་སྐྱབས་པ། །དེ་ནི་སྟོབས་ཆེན་བདུད་བཞིའི་གཡུལ། །མཉམ་ཉིད་རིག་པའི་ངང་དུ་འཇོམས། །དེ་ཕྱིར་དེང་ནས་ཁྱེད་རྣམས་ལ། །མི་ཕྱེད་བློ་ཡིས་བདག་སྐྱབས་ཀྱིས། །བདེན་མིན་རྫུན་མིན་ཆུ་ཟླའི་དཔེས། །མཚོན་པའི་རོལ་པས་འདིར་གཤེགས་ཤིག། ཀྱེེ༑ དཀོན་མཆོག་གསུམ་པོ་འདུས་པའི་དཔྱིད། །རྡོ་རྗེ་སྲིན་པོ་ཁྲོ་བོའི་རྒྱལ། །མ་ཧཱ་ཀཱ་ལ་ཕྱག་བཞི་པ།།སྤྲུལ་པའི་ཞིང་སྐྱོང་ཆེན་པོར་སྣང་། །ཁྲག་འཐུང་ཆེན་པོའི་ཚོགས་ཀྱི་རྗེ།།འཇིགས་བྱེད་ཁྲོ་བོ་སྤྲོ་བའི་གཞི། །སྦྱོར་བའི་ཡུམ་ནི་ཙཎྜི་ཀ །སྔགས་བདག་ཆེན་མོ་རལ་གཅིག་མ། །འདོད་པ་ཁམས་ལ་དབང་སྒྱུར་ཚེ། །དཔལ་ལྡན་དུད་སོལ་ལྷ་མོར་གྲགས། །དུང་སྐྱོང་རེ་ཏི་མཆེད་བཞི་དང་། །དམག་ཟོར་རང་བྱུང་རྒྱལ་མོ་སོགས། །དབྱིངས་ཀྱི་མ་མོ་ཅིར་ཡང་རྫུ། །འགུགས་བྱེད་གསོད་བྱེད་སྒྲོལ་བྱེད་དང་། །རྡོ་རྗེ་རིན་ཆེན་པདྨ་དང་། །ལས་དང་ཕྲ་མེན་སྒོ་སྐྱོང་བཞི། །སྲིད་པའི་མ་མོ་ཡོངས་ཀྱིས་བསྐོར། །འཁྲིལ་བའི་ཡུམ་ནི་མཁའ་འགྲོ་དྲུག །གདོང་ཅན་བརྒྱད་པོ་དག་ཀྱང་འཕྲུལ། །ཡིད་ལ་འདོད་པ་རྣམས་སྟེར་ལ། །བཀྲ་ཤིས་ཚེ་རིང་མཆེད་ལྔར་སྣང་། །དམ་ཚིག་ཅན་གྱི་མགོན་སྐྱབས་ལ། །བོད་ཡུལ་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་མ་སྟེ། །རྡོ་རྗེ་གཡུ་སྒྲོན་མར་ཡང་གྲགས། །བོད་ཁམས་དཀར་ཕྱོགས་སྐྱོང་བ་ལ། །བསྟན་མ་བཅུ་གཉིས་དག་ཏུ་ཤར། །དཔལ་གྱི་ལྷ་མོ་རོ་ཟན་མ། །རྡོ་རྗེ་སྣ་ཡོན་རབ་བརྟན་མ། །འཇིག་རྟེན་ཁམས་ཀྱི་མོ་རྒྱུད་ཀུན། །དེ་ཡི་བཀའ་སྡོད་ཕོ་ཉ་མོ། །དཔལ་ལྡན་མགོན་པོའི་བློན་པོ་ནི། །ལེགས་ལྡན་ནག་པོ་ཆེན་པོ་སྟེ། །བྱ་རོག་གདོང་ཅན་འཇིགས་པར་སྟོན། །མཆེད་ནི་གསུམ་བཅས་གསང་བའི་བུ། །དེ་ནི་ལྷ་དམག་དབུགས་འབྱིན་ལ། །གྲི་གུག་རྗེ་བློན་འབངས་སུ་མཛད། །ཕས་ཀྱི་དམག་དཔུང་འཇོམས་པ་ལ། །བེང་ཆེན་ཐོགས་པར་སྤྲུལ་པ་ཡིན། །མུ་སྟེགས་སྔགས་ཟློག་མཁན་གྱི་གཤེད། །མ་ནིང་ནག་པོ་ཆེར་ཡང་སྣང་། །གཞན་ཡང་གུར་གྱི་མགོན་པོ་དང་། །ཕྱག་དྲུག་པ་དང་ཨ་གྷོ་ར། །རྗེ་བཙན་སེང་གེ་སྟག་གཞོན་དང་། །སྲོག་ཏིག་ཏྲཀྵད་བེར་ནག་གྱོན། །སྐུ་དང་གསུང་དང་ཐུགས་དང་ནི། །ཡོན་ཏན་ཕྲིན་ལས་མགོན་པོའི་རིགས། །སྐུ་མདོག་ཕྱག་མཚན་མ་ངེས་པ། །ཅིར་ཡང་རྫུ་འཕྲུལ་སྟོབས་ལས་འགྱེད། །ལས་མཛད་མགོན་པོ་ཞལ་བཞི་པ། །ཞིང་སྐྱོང་སེང་གེའི་གདོང་པར་བསྟན། །མ་ཧེ་ཁྲོས་པའི་མགོ་ཡང་འགར། །སིང་ན་ར་མ་དང་ནི་རོལ། །དུས་མཚན་སྲིན་པོ་ཕོ་ཉར་བསྐུལ། །སྡེ་བརྒྱད་དམག་ཚོགས་དགྲ་ལ་སྤྲོ། །ཁྱབ་འཇུག་ཆེན་པོ་རཱ་ཧུ་ལ། །འཇིགས་བྱེད་དྲེགས་པའི་དཔོན་དུ་བསྐོས། །ཀླུ་སྲིན་གདོང་མོ་གཟའ་ཆེན་བརྒྱད། །སྐར་མའི་ལྷ་ནི་དེ་ཡི་བྲན།། དགྲ་བོའི་སྲོག་ལ་རྔམ་ཟས་བྱེད། །རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ་རྣམ་ཐོས་སྲས། །ཁྲོས་པ་གནོད་སྦྱིན་ཁྲག་རལ་ཅན། །ནོར་རྒྱུན་མ་དང་རྟག་ཏུ་སྦྱོར། །རྟ་བདག་ཡུམ་བཅས་བརྒྱད་ལ་སོགས། །གོས་སྔོན་ཅན་ནི་ཐམས་ཅད་འཁོར། །སེར་ཆགས་ཡོངས་ཀྱི་དགྲ་ལྷ་སྟེ། །ལྷོ་ཕྱོགས་དུར་ཁྲོད་ཙཱ་རི་ཏྲའི། །གཤིན་རྗེའི་རྒྱལ་པོ་ཡུམ་དང་ནི། གཤེད་བཞི་གཤིན་རྗེའི་ཕོ་ཉ་རྣམས། །དམ་ཉམས་གསོད་པའི་གཤན་པར་བསྔགས།། ཀྱེེ༑ རྒྱལ་པོ་སྐུ་ལྔ་ཡུམ་ཆེན་ལྔ། །བློན་པོ་ལྔ་དང་སྤྲུལ་པ་ལྔ།།ལས་མཁན་གནོད་སྦྱིན་རྩེ་མ་ར། །འཁོར་གྱི་རུ་འདྲེན་སྡེ་བཞིར་བཅས། །སྒྲོལ་གིང་ཆེན་པོར་བྱིན་གྱིས་བརླབས། །དྲེགས་པའི་སྡེ་དཔོན་སུམ་ཅུ་དང་།།དྲེགས་པ་བཅོ་བརྒྱད་བཀའ་ལ་ཉན། །རོ་ལངས་བརྒྱ་དང་ནག་པོ་སྟོང་། །ཤ་ཟ་འབུམ་དང་མ་མོའི་སྡེ། །ས་ཡ་གནོད་སྦྱིན་ཁྲི་དང་ནི། །གཙང་རིས་མགོན་པོ་བདུན་ཅུ་ལྔ། །ཕོ་ཉ་དྲུག་ཅུ་རྩ་བཞི་དང་། །འཇིགས་བྱེད་དགུ་དང་སྲིང་མོ་བཞི། །མ་མོ་ཆེན་མོ་བདུན་རྣམས་དང་། །འབར་མ་བརྒྱུད་རྣམས་བཀའ་སྡོད་ལགས། །བསེ་མཁར་གནས་པའི་མ་རུ་རྩེ། །བེག་རྩེ་མིང་སྲིང་ཤན་པས་བསྐོར། །ཐཱན་ཏ་པུ་རིར་གནས་པ་ཡི། །ཚོགས་བདག་གླང་པོའི་གདོང་པ་ཅན། །སྐྱེས་བུ་ཆེན་པོ་རྡོ་རྗེ་ལེགས། །མཆེད་འཁོར་སུམ་བརྒྱ་དྲུག་ཅུའི་གཙོ། །དེ་ཝི་ཀོ་ཊ་ལ་དགའ་བའི། །སྙོན་ཁའི་རྗེ་བཙན་བཙན་རྒོད་ཆེ། །ཇག་པ་མེ་ལེན་ལ་སོགས་པ། །ཕྱི་ནང་གསང་བ་སྦས་པ་དང་། །བསྟན་སྲུང་དྲག་པོ་སྔགས་དང་ནི། །རྟགས་ཤིང་ཆགས་དང་ལས་བྱེད་པའི། །ལྷ་སྲིན་སྡེ་བརྒྱད་ཐམས་ཅད་འཁོར། །དེ་ལྟའི་ཆོས་སྐྱོང་ཆེན་པོ་ཁྱེད། །སྤྲུལ་པ་ཡང་སྤྲུལ་ལས་མཁན་བཅས། །རྡོ་རྗེའི་གདན་དུ་རྟག་པར་གནས། །བསིལ་བའི་ཚལ་དུ་ཕོ་བྲང་བཏབ། །དུར་ཁྲོད་ཆེན་པོ་བརྒྱད་དུ་རོལ། །ཉི་ཤུ་རྩ་བཞིའི་ཞིང་ན་དགྱེས།། འཇིག་རྟེན་ཁམས་རྣམས་མཚན་མོ་ཉུལ། །ནང་པ་རྣམས་ཀྱི་དགྲ་ལྷ་སྟེ། །ཕྱི་པ་རྣམས་ཀྱི་གཤེད་མ་ཡིན། །དམ་པའི་གཙུག་ལག་མ་ལུས་སྐྱོང་། །དམ་ཚིག་ཅན་གྱི་སླད་བཞིན་འབྲང་། །མནའ་ཟན་ཀུན་གྱི་སྲོག་དབུགས་འགམ།།ཞིང་བཅུ་ཚང་བའི་སྙིང་ཁྲག་འཇིབ། །ནག་པོའི་ཕྱོགས་རྣམས་རླག་པར་བྱེད། །ཕས་ཀྱིས་བརྩམས་པའི་ལས་རྣམས་འཇོམས། །དམ་ཅན་རྒྱ་མཚོ་ཁྱེད་ཐམས་ཅད། །དད་པ་དང་ནི་དམ་ཚིག་གིས། །མཐུན་པའི་རྫས་ལ་སྤྱན་འདྲེན་གྱིས། །མ་ཐོགས་མྱུར་དུ་གཤེགས་སུ་གསོལ། །ཀྱེེ༑ མཐོ་བ་སྲིད་པའི་རྩེ་མོ་ནས། །དམའ་བ་མནར་མེད་ལྕགས་ཀྱི་གཞིའི། །བར་དུ་གནས་པ་འབྱོན་འོས་ཤིང་། །ཁོམས་པ་མིང་དུ་མ་འཚལ་བ། །ཐམས་ཅད་ཀྱང་ནི་འབོད་ལགས་སོ། །ས་བདག་རྗེ་བློན་བཅུ་བཞི་དང་། །ལོ་ཟླ་ཞག་ཆེས་དུས་དག་ལ། །ཕན་གནོད་དབང་བྱེད་ཐམས་ཅད་དང་། །པུར་རྒྱལ་བོད་ཀྱི་རྒྱལ་ཁམས་ཀྱི། །སྲིད་པའི་ལྷ་རབས་མཆེད་དགུ་དང་། །རྗེ་ཡི་མགུར་ལྷ་བཅུ་གསུམ་དང་། །འབངས་ཀྱི་སྲོག་ལྷ་བཅུ་གཉིས་སོགས། །ལྷ་སྲིན་གཉན་པོ་ཐམས་ཅད་དང་། །དཔལ་གྱི་ལྷ་ས་བསམ་ཡས་སོགས། །ཆོས་གཞི་ཇི་སྙེད་སྐྱོང་རྣམས་དང་། །ཁྱད་པར་གང་བ་བཟང་པོ་དང་། །མི་སྔོན་རྟ་སྔོན་སྒོ་བདུད་པ། །ཇོ་བོ་རྩེ་བོ་རགས་མའི་བཙན། །དེ་དག་ལ་སོགས་བཀའ་བརྒྱུད་ཀྱི། །གདན་ས་དབེན་གནས་སྲུང་རྣམས་དང་། །ཁྱད་པར་ཡུལ་ཁམས་འདི་ཉིད་ཀྱི། །ཡུལ་ལྷ་གཞི་བདག་ཐམས་ཅད་དང་། །ཕོ་ལྷ་དགྲ་ལྷ་ཞང་ལྷ་དང་།། མོ་ལྷ་ཡུལ་ལྷ་ལ་སོགས་པའི། །མགོན་སྐྱབས་སྟོངས་གྲོགས་བྱེད་པའི་ལྷ། །ཐམས་ཅད་མ་ལུས་འདིར་གཤེགས་ཤིག །ཀྱེེ༑ པདྨ་རཱ་གའི་སྣམ་བུའི་སྟེང་། །རིན་ཆེན་རྣམ་པ་ལྔ་བརྩིགས་པ། །ཕྱི་ནང་ཐམས་ཅད་ས་ལེ་བ། །འཛམ་བུ་གསེར་གྱི་བ་གམ་བསྐོར། །གཡུ་ཡི་གདུང་ནས་མུ་ཏིག་གི། །དྲྭ་བ་དྲྭ་ཕྱེད་མཛེས་པར་སྦྲེལ། །ཕྱི་རོལ་འཕྱང་བའི་མར་གད་ཀྱི། །བྱ་འདབ་དངུལ་གྱི་ཤར་བུས་བརྒྱན། །སྟེང་དུ་ཟླ་ཤེལ་པུ་ཤུ་ལ། །གདུགས་དང་རྒྱལ་མཚན་བ་དན་སོགས། །མཛེས་པའི་རྒྱན་ཆ་ཀུན་གྱིས་སྤྲས། །རྒྱ་ཕུབས་འཕར་མ་བདུན་བརྩེགས་ལ། །ཕྲ་མ་ཁོད་སྙོམས་བར་དུ་སྣང་། །ཕྱི་ནང་ལོགས་ནི་དབང་པོའི་གཞུས། །ཅི་དགུ་རི་མོའི་གཟུགས་སུ་བྲིས། །མཐིལ་ནི་གསེར་གྱི་མིག་མངས་རིས། །བཻ་ཌཱུརྱ་ཡི་མཐིང་ཞལ་ཅན། །ནོར་བུའི་བླ་བྲེ་ཕུབ་པའི་འོག །རིན་ཆེན་ཁྲི་གདན་ཡིད་འོང་ལ། །དཀོན་མཆོག་སྲི་ཞུའི་མགྲོན་རྣམས་དང་། །ཞི་བའི་ལས་ལ་དགྱེས་རྣམས་བཞུགས། །ཀྱེེ༑གྲུ་གསུམ་མཐིང་ནག་འབར་བའི་ཀློང་། །མ་ཏྲཾ་རུ་ཏྲ་བསྒྲལ་བའི་གཞིར། །གནམ་ལྕགས་ཞུན་དང་ཁྲག་ཞག་གིས། །ཐོད་པ་སྐམ་རློན་བརྩེགས་པའི་མཁར། །སྟེང་དུ་ཞིང་གི་ཐོག་ཕུབ་པ། །ལོགས་སུ་རྒྱུ་རློན་མཁལ་མ་སྙིང་།། ནང་ཁྲོལ་མགོ་བོའི་འཕྲེང་བས་བརྒྱན། ཁྲག་ཞག་ཀླད་པ་འཁྲུག་པའི་མཚོའི།།བམ་ཆེན་ཀེང་རུས་བརྩེགས་པའི་ཁྲིར། །མགོན་པོ་ཡོན་ཏན་མགྲོན་ལ་སོགས། །མངོན་སྤྱོད་ལས་ལ་དགྱེས་རྣམས་བཞུགས། །ཀྱེེ༑ བྱིན་རླབས་རྩ་བའི་བླ་མ་དང་། །དངོས་གྲུབ་འབྱུང་བའི་ཡི་དམ་ལྷ། །འཕྲིན་ལས་མཛད་པའི་མཁའ་འགྲོ་དང་། །བར་ཆད་སྲུང་བའི་དམ་ཅན་དང་། །མགོན་སྐྱབས་སྟོངས་གྲོགས་བྱེད་པའི་ལྷ། །བསྟོད་འོས་ཀུན་ལ་ཕྱག་བགྱིའོ།། ཀྱེེ༑ འཇིག་རྟེན་པ་དང་མཐུན་འཇུག་ཕྱིར། །བྱིན་གྱིས་རླབས་པ་སྤོས་ཀྱི་ཆུ། །དཀར་སྣ་འོ་མ་དམར་སྣའི་ཁྲག །སྐུ་གསུང་ཐུགས་ལ་ཁྲུས་སུ་འབུལ། ། ཀྱེེ༑ དབྱིབས་མཛེས་མདངས་མཚར་མནྡ་ར། །དབུ་ལ་བཅིངས་པའི་ཐོད་དུ་བཤམས། །ཙན་དན་སྤོས་དཀར་ཨ་ཀ་རུ། །ནག་པོ་བསྲེགས་པ་སྣོམ་པར་སྦྱར། །བརྒྱ་བྱིན་ཐོགས་པའི་ནོར་བུའི་བྱིན། །མུན་སེལ་མར་མེ་གཟིགས་མོར་ཆེ། །བསམ་གཏན་ལྷ་ཡི་དག་བྱེད་ཆབ། །ཐུགས་ལ་སིམ་པ་སྐྱེད་པའི་སྐྱེམས། །རོ་བརྒྱ་ལྡན་པ་མཐོ་རིས་ཟས། །ལྗགས་ཀྱིས་མྱང་བའི་དཔལ་དུ་ལྷགས། །རྔ་སིལ་གླིང་བུ་པི་ཝང་གི །སྒྲ་སྙན་གླུ་བཅས་སྙན་ལ་འཇེབས། །གཟུགས་སྒྲ་དྲི་རོ་རེག་བྱ་མའི། །ལྷ་མོ་བཞིན་མཛེས་གར་གྱིས་རོལ། །འཁོར་ལོ་ནོར་བུ་རྟ་གླང་བློན། །བཙུན་མོ་དམག་དཔོན་མདུན་དུ་འགྱིང་། །བཀྲ་ཤིས་རྫས་ཐོགས་བུ་མོ་བརྒྱད། །སྒེག་ཅིང་སྙེམས་པས་ལང་ཚོ་ངོམ། །རྒྱལ་མཚན་བ་དན་གདུགས་ལྷབ་ལྷུབ། །འཕྱར་དར་རླུང་གཡོབ་ཕྱེ་ཕུར་རྣམས། །མཆོད་པའི་སྤྲིན་དུ་དེ་རིང་འབུལ། །བདག་གི་བསམ་དོན་འགྲུབ་པར་ཤོག །ཀྱེེ༑ སྒྱུ་འཕྲུལ་སྣ་ཚོགས་གཟུགས་བརྙན་ལ། །སྐུ་ཡི་རྡོ་རྗེ་ཞེས་སུ་བཏགས། །གཞོམ་མེད་སྐད་ནི་ཐམས་ཅད་པ། །གསུང་གི་རྡོ་རྗེ་ཉིད་དུ་གཞག །ལྷན་སྐྱེས་རྣམ་པ་མ་ལུས་པ། །ཐུགས་ཀྱི་རྡོ་རྗེར་འཚལ་བའི་ཕྱིར། །དེ་ནི་འགྲོ་བའི་ཁམས་རྗེས་འབྲང་། །ནམ་མཁའི་ཕ་མཐས་མཚོན་པ་ཙམ། །གཞན་པས་གསང་བ་བསྙད་མི་བཟོད། །དེ་ཕྱིར་བསམ་མི་ཁྱབ་པ་ཉིད། །མི་ཟད་རྒྱན་གྱི་འཁོར་ལོའི་མཛོད། །ཆོས་རྣམས་ཀུན་གྱི་རང་བཞིན་ཏེ། །རང་གི་སེམས་དང་གཉིས་མིན་པར། །བཞུགས་ཀྱང་དམན་པས་མ་རྙེད་པར། །བླ་མ་དཀོན་མཆོག་ཡི་དམ་དང་། །མཁའ་འགྲོ་མ་དང་ཆོས་སྐྱོང་ཆེ། །འཇིག་རྟེན་པ་ཞེས་རིགས་སུ་འབྱེད། །བློ་གྲོས་ཆེན་པོ་དེ་དག་ནི། །གཅིག་དང་ཐ་དད་གར་མི་འཛིན། །བསྟོད་བྱ་སྟོད་བྱེད་བསྟོད་པ་རྣམས། །ཇི་ལྟར་ཆུ་ལ་ཆུ་བཞག་ལྟར། །རང་གི་རིག་པའི་ཡེ་ཤེས་ལས། །བསྟོད་པའི་དམ་པ་གང་ན་མཆིས། །འོན་ཀྱང་མ་བརྟགས་ཉམས་དགའ་བའི། །ཀུན་རྫོབ་ཙམ་དུ་བདག་གིས་ནི། །མི་མཐུན་རྐྱེན་རྣམས་འཇོམས་པ་དང་། །ནད་སེལ་གདོན་རླག་སྡིག་པ་ཞི། །སྒྲིབ་སྦྱོང་བྱེད་ལ་མཐུ་སྟོབས་ནི། །འཆི་མེད་བདུད་རྩིའི་ཕུང་པོ་འདྲ། །གང་གི་ཚེ་དཔལ་བསོད་ནམས་དང་། །སྟོབས་དང་མངའ་ཐང་ཇི་སྙེད་པ། །ཆེས་ཆེར་རྒྱས་པར་མཛད་པ་ལ། །ཡིད་བཞིན་ནོར་བུའི་རྒྱལ་པོ་ཡིན། །སྲིད་པའི་ཁམས་ཀྱི་ དབང་པོ་ཆེ། །སྐྱེས་པ་བུད་མེད་ལོངས་སྤྱོད་དང་། །ཁ་ཟས་ཡིད་འོང་ཐམས་ཅད་ནི། །འགུགས་པའི་ལྕགས་ཀྱུ་བྱེད་པར་མཐོང་། །བསྟན་པ་འཇིག་བྱེད་དགྲ་བགེགས་རྣམས། །བསད་དབྱེ་བསྐྲད་མནན་བཅིངས་དང་རེངས།།མངོན་སྤྱོད་དྲག་པོའི་ལས་རྣམས་ལ། །རྣོ་བའི་རལ་གྲི་ལགས་པར་འཁུམས།དེ་དག་ཆ་ཤས་ཙམ་ཞིག་སྟེ། །གཞན་དུ་ཡོན་ཏན་ཀུན་བརྗོད་ན། །སྲིད་པ་སྙེད་དུའང་མི་ཟད་པས།།ཟབ་དང་ཤིན་ཏུ་རྒྱ་ཆེའོ།། ཀྱེེ༑ སངས་རྒྱས་རྐང་གཉིས་གཙོ་བོ་བདེན་པའི་མཆོག །དམ་ཆོས་འདོད་ཆགས་བྲལ་བ་བདེན་པའི་མཆོག །དགེ་འདུན་ཚོགས་ཀྱི་ཞིང་སྟེ་བདེན་པའི་མཆོག །བདེན་པའི་མཆོག་ནི་རྣམ་གསུམ་ནུས་མཐུ་ཡིས། །དག་བྱེད་བསངས་དང་གསེར་སྐྱེམས་གཏོར་མ་དང་། །དགྱེས་པའི་བརྔན་ནི་མགྲོན་རྣམས་ཐམས་ཅད་ལ།།རང་རང་འདོད་པ་བཞིན་དུ་འབྱུང་གྱུར་ཅིག། །ཀྱེེ༑ དཀྱིལ་འཁོར་བཞི་ཡི་ནང་ཞུགས་ནས། །གནས་སྐབས་བཞི་ཡི་སྒྲིབ་གཏོར་བྱེད། །དགའ་བཞིའི་ཡེ་ཤེས་བླུགས་པ་ལས། །ལྷག་པའི་དག་བྱེད་ག་ལ་དགོས། །འོན་ཀྱང་ནམ་མཁའ་དབྱིངས་ཕྱུག་མ། །ས་ཁམས་སངས་རྒྱས་སྤྱན་མ་སྟེ། །ཆུ་ཁམས་རྡོ་རྗེ་མ་མ་ཀི། །མེ་ཁམས་རྡོ་རྗེ་གོས་དཀར་མོ། །རླུང་ཁམས་དམ་ཚིག་སྒྲོལ་མ་སྟེ། །ཡུམ་ལྔ་འདུས་ནས་བྱིན་བརླབས་པས། །ཡུལ་ཞིག་ཆགས་པ་སྨན་གྱི་ཡུལ། །གྲོང་ཞིག་ཆགས་པ་བལྟ་ན་སྡུག །རི་ཞིག་ཆགས་པ་སྨན་གྱི་རི། །འཆི་མེད་བདུད་རྩིའི་སྙིང་པོ་འཁྲུངས། །དེ་དག་གྲིབ་སེལ་བསངས་སུ་བྱས། །དྲི་ཞིམ་ངད་པས་ནད་ཀྱི་རིགས། །སྟོང་ཕྲག་བརྒྱད་ཅུ་རྩ་བཞི་སེལ། །མེ་ལྕེ་འོད་དུ་འབར་བ་ཡིས། །ཉོན་མོངས་བརྒྱད་ཁྲི་བཞི་སྟོང་འཇོམས། །དུད་པ་མཁའ་ལ་ཆགས་པ་ཡིས། །ཆོས་ཕུང་བརྒྱད་ཁྲི་བཞི་སྟོང་མཚོན། ཀྱེེ༑ སྔོན་གྱི་བསྐལ་པའི་དང་པོ་ལ། །སྲིད་པའི་མེས་པོ་ཚངས་པ་དེས། །དག་བྱེད་འབར་བའི་མེ་ལ་བྱས། །འདོད་དགུ་ཐམས་ཅད་དེ་ལས་བྱུང་། །དེ་ནས་བར་གྱི་བསྐལ་པ་ལ། །དཔལ་གྱི་བསམ་ཡས་བཞེངས་པའི་ཚེ། །ལྷ་སྲིན་གཉན་པོ་རྒྱུད་འཁྲུགས་ནས། །ཉིན་མོ་བརྩིགས་པ་ནུབ་མོ་བཤིག །དགེ་བའི་ལས་བརྩམས་མཐར་མ་ཕྱིན། །དེ་དུས་གདུག་པ་འདུལ་སླད་དུ། །རྗེ་བློན་འབངས་རྣམས་གྲོས་བྱས་ནས། །རྒྱལ་སྲས་པདྨ་སྤྱན་དྲངས་བྱོན། །སློབ་དཔོན་ཆེན་པོ་ཐབས་མཁས་པས། །བསངས་དང་གསེར་སྐྱེམས་གཏོར་མ་དང་། །དགྱེས་པའི་བརྔན་ནི་ཅི་ཡང་མཛད། །ཕལ་ཆེར་དེ་ཡིས་གནོད་སེམས་ཞི། །ཧ་ཅང་མི་བསྲུན་ནུས་པས་བཏུལ།། ཀྱེེ༑ ད་ལྟ་བསྐལ་པའི་མཐའ་མ་ལ། །ལྷ་འདྲེ་མི་གསུམ་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །འཁོན་འཛིན་ཕྲག་དོག་སེལ་བའི་ཐབས། །གཙང་བཙོག་ངན་པ་སེལ་བའི་ཐབས། །རྐྱེན་ངན་བར་ཆད་སེལ་བའི་ཐབས། །སྲུང་མ་ལས་ལ་བསྐུལ་བའི་ཐབས། །ཁང་ཁྱིམ་མི་གཙང་སེལ་བའི་ཐབས། །ཚེ་སྲོག་སྲ་ཞིང་བརྟན་པའི་ཐབས། །གཟའ་སྐར་ངན་པ་སེལ་བའི་ཐབས། །གཞི་དང་གནས་ལ་སྡོད་པའི་ཚེ། །མཐུན་རྐྱེན་འབྱོར་པ་སྤེལ་བའི་ཐབས། །ཐག་རིང་བྱེས་སུ་འགྲོ་བའི་ཚེ། །དོན་རྣམས་ཐམས་ཅད་འགྲུབ་པའི་ཐབས། །དེ་རིང་བསངས་ཀྱི་མཆོད་པ་འབུལ། །ཀྱེེ༑ བདུད་རྩི་ཅན་ཤིང་དུད་པས་བསངས།། གསེར་ལོ་འབར་བའི་སྟག་མས་བསངས། །གཡུ་ལོ་འབར་བའི་སྨྱུག་མས་བསངས། །དུང་ལོ་འབར་བའི་བ་ལུས་བསངས། །འཆོང་ལོ་འབར་བའི་སུ་ལུས་བསངས། །ཨ་ཤུ་ཤུག་པའི་དུད་པས་བསངས། །དྲི་བཟང་སྤོས་དཀར་དུད་པས་བསངས། །ཨ་རུ་ར་ཡི་དུད་པས་བསངས། །མ་ནུ་རུ་རྟའི་དུད་པས་བསངས། །སྤོས་མེ་དྲི་ཞིམ་དུད་པས་བསངས། །ནམ་མཁའི་སྙིང་པོ་གཡུ་ཡིས་བསངས། །རི་རབ་སྙིང་པོ་མཆོང་གིས་བསངས། །རྒྱ་མཚོའི་སྙིང་པོ་དུང་གིས་བསངས། །ས་ཡི་སྙིང་པོ་གསེར་གྱིས་བསངས། །ཤིང་ཐོག་སྙིང་པོ་མངར་གྱིས་བསངས། །འབྲུ་ཡི་སྙིང་པོ་ཆང་གིས་བསངས། །ཕུར་མོ་གླ་རྩི་ཚེར་ཤིང་དང་། །ཕྱེ་མར་འོ་སྐམ་དྲི་བཟང་དང་། །སྤོས་དང་ཤ་ཆང་ཕུད་ཀྱིས་བསངས།། ཀྱེེ༑ དྲིན་ཅན་རྩ་བའི་བླ་མ་ནས། །རྡོ་རྗེ་འཆང་ལ་ཐུག་གི་བར། །བདེ་གཤེགས་སྤྲུལ་པ་འབའ་ཞིག་པའི། །བརྒྱུད་པ་བཞི་ལྡན་བླ་མ་བསངས། །བདེ་དགྱེས་དུས་འཁོར་གསང་འདུས་སོགས། །བླ་མེད་རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པ་དང་། །བྱ་བའི་རྒྱུད་ལས་གསུངས་པ་ཡི། །ཡི་དམ་ལྷ་ཚོགས་ཐམས་ཅད་བསངས། །འཇམ་དཔལ་པདྨ་ཡང་དག་དང་། །བདུད་རྩི་ཕུར་པ་མ་མོ་དང་། །འཇིག་རྟེན་དམོད་པ་དྲག་སྔགས་ཏེ། །སྒྲུབ་པ་ཆེན་པོ་བཀའ་བརྒྱད་བསངས། །ཞི་བ་བཞི་བཅུ་རྩ་གཉིས་དང་། །ཁྲག་འཐུང་ལྔ་བཅུ་རྩ་བརྒྱད་སོགས། །ཐེག་པ་རིམ་དགུར་བཤད་པ་ཡི། །གསང་སྔགས་རྙིང་མའི་ལྷ་ཀུན་བསངས། །ཕྱི་ནང་གསང་བ་དེ་ཁོ་ནའི། །གནས་སུ་སྤྱོད་པའི་ཌཱ་ཀི་མ། །ཚོགས་ཀྱི་མཆོག་རྣམས་ཐམས་ཅད་བསངས། །བྱ་རོག་མིང་ཅན་ཡབ་ཡུམ་དང་། །གསང་བའི་བུ་བཞི་ལས་མཛད་གསུམ། །གདོང་ཅན་བརྒྱད་དང་རོ་ལངས་བརྒྱ། །ནག་པོ་སྟོང་དང་ཤ་ཟ་འབུམ། །མ་མོ་ས་ཡ་གནོད་སྦྱིན་ཁྲི། །རྒྱལ་པོ་བཞི་དང་ཕྱོགས་སྐྱོང་བཅུ། །ལྷ་ཆེན་བརྒྱད་དང་ཀླུ་ཆེན་བརྒྱད། །གནོད་སྦྱིན་བརྒྱད་དང་གཟའ་ཆེན་བརྒྱད། །རྒྱུ་སྐར་ཉེར་བརྒྱད་འཇིགས་བྱེད་དགུ། །མ་བདུན་སྲིང་བཞི་འབར་མ་བརྒྱད། །ཕོ་ཉ་དྲུག་ཅུ་རྩ་བཞི་བསངས། །དཔལ་ལྡན་ལྷ་མོ་དུད་སོལ་མ། །འགུགས་བྱེད་གསོད་བྱེད་སྒྲོལ་བྱེད་དང་། །མཁའ་འགྲོ་བཞི་དང་ཕྲ་མེན་བརྒྱད། །མཁའ་འགྲོ་དྲུག་སོགས་སྲིད་པ་ཡི། །འཇིགས་བྱེད་མ་མོའི་ཚོགས་རྣམས་བསངས། །ལེགས་ལྡན་གྲི་གུག་ཏྲག་ཤད་དང་། །བེང་དང་མ་ནིང་གུར་ཞལ་དང་། །ཕྱག་དྲུག་རྟ་མེད་རྗེ་བཙན་དང་། །སེང་གེ་སྟག་ཞོན་བེར་ནག་གྱོན། །སྲོག་ཏིག་མགོན་པོ་རིགས་ལྔ་བསངས། །སེང་གདོང་ཡབ་ཡུམ་བམ་རོ་གཉིས། །སྡེ་བརྒྱད་བདུད་དམག་སྟོང་སྡེ་བསངས། །ཁྱབ་འཇུག་ཀླུ་སྲིན་གདོང་མོ་བཞི། །ཕྱི་ནང་གསང་བའི་གཟའ་སྐར་བསངས། །དཔལ་ལྡན་རྒྱལ་པོ་ངལ་བསོས་བུ། །ནོར་རྒྱུན་མ་དང་རྟ་བདག་བརྒྱུད། །ཡུམ་བཅས་གོས་སྔོན་ཅན་རྣམས་བསངས། །དམ་ཅན་གཤིན་རྗེའི་རྒྱལ་པོ་དང་། །ཙ་མུཎྜི་དང་གཤེད་པོ་བཞི། །འཆི་བདག་བདུད་ཀྱི་ཕོ་ཉ་བསངས། །ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་སྐུ་ལྔ་དང་། །ཡུམ་བློན་སྤྲུལ་ལྔ་རྩེ་མ་ར། །རུ་འདྲེན་བཅས་པ་ཐམས་ཅད་བསངས། །གཞན་ཡང་སྡེ་དཔོན་སུམ་ཅུ་དང་། །དྲེགས་པ་བཅོ་བརྒྱད་བེག་རྩེ་དང་། །ཚོགས་བདག་རྡོར་ལེགས་སྙོན་ཁ་དང་། །ཇག་པ་མེ་ལེན་ལ་སོགས་པའི། །ཕོ་རྒྱུད་ཆོས་སྐྱོང་སྲུང་མ་བསངས། །དུང་སྐྱོང་རེ་ཏི་མཆེད་བཞི་དང་། །དམག་ཟོར་མ་དང་རང་བྱུང་རྒྱལ། །ཇོ་མོ་བཀྲ་ཤིས་ཚེ་རིང་མཆེད། །རྡོ་རྗེ་གཡུ་སྒྲོན་དཔལ་ལྷ་དང་། །དུར་ཁྲོད་བདག་མོ་དཔལ་ལྡན་མ། །བོད་སྐྱོང་བསྟན་མ་བཅུ་གཉིས་སོགས། །སྲུང་མ་མོ་བརྒྱུད་ཐམས་ཅད་བསངས། །ཕྱི་ནང་གསང་སྦས་བསྟན་སྲུང་དང་། །དྲག་པོ་སྔགས་ཆགས་ལས་བྱེད་པའི། །ལྷ་སྲིན་གཉན་པོ་ཐམས་ཅད་བསངས། །མིང་དུ་མ་འཚལ་མགྲོན་ཀུན་དང་། །ཕན་གནོད་དབང་བྱེད་ས་བདག་དང་། །སྲིད་ལྷ་མགུར་ལྷ་སྲོག་ལྷ་སོགས། །བོད་ཀྱི་གཞི་བདག་ཐམས་ཅད་བསངས། །གངས་བཟང་མི་སྔོན་རྟ་སྔོན་དང་། །སྒོ་བདུད་ཇོ་བོ་རྩེ་བོ་སོགས། །ཆོས་གཞི་དབེན་གནས་སྲུང་རྣམས་བསངས།། ཀྱེེ༑ རྣལ་འབྱོར་དཔོན་སློབ་འཁོར་བཅས་ལ། །འགོ་ཞིང་སྟོང་གྲོགས་བྱེད་པ་ཡི། །དགྲ་ལྷ་གཉན་པོ་ཐམས་ཅད་བསངས། །མི་ལ་འགོ་བའི་དགྲ་ལྷ་བསངས། །སྲིད་པའི་ལྷ་ལུང་དཀར་པོ་བསངས། །སྲིད་པའི་རྫི་ལུང་འཕྲོ་བ་བསངས། །འོད་ཟེར་མེ་སྟག་འཕྲོ་བ་བསངས། །སྲིད་པ་ཆགས་པའི་དགྲ་ལྷ་བསངས། །སྨོན་པ་འགྲུབ་པའི་དགྲ་ལྷ་བསངས། །གླེང་གཞི་འགྲུབ་པའི་དགྲ་ལྷ་བསངས། །དཔའ་སྙིང་ཆེ་བའི་དགྲ་ལྷ་བསངས། །མྱུར་ཞིང་མགྱོགས་པའི་དགྲ་ལྷ་བསངས། །འགོ་བའི་དགྲ་ལྷ་སྤུན་གསུམ་བསངས། །མི་ཐུབ་དགྲ་ལྷ་སྤུན་གསུམ་བསངས། །ལྟ་བ་མིག་རྣའི་དགྲ་ལྷ་བསངས། །ཉན་པ་རྣ་གསང་དགྲ་ལྷ་བསངས། །སྣོམ་པ་སྣ་ཡི་དགྲ་ལྷ་བསངས། །སྨྲ་བ་ལྕེ་མགྱོགས་དགྲ་ལྷ་བསངས།།དཔའ་རྩལ་ཆེ་བའི་དགྲ་ལྷ་བསངས། །མགྱོགས་པ་རྟ་ཡི་དགྲ་ལྷ་བསངས། །སྲ་བ་བེར་གྱི་དགྲ་ལྷ་བསངས། །བཙན་པ་ཁྲབ་ཀྱི་དགྲ་ལྷ་བསངས། །རྣོ་བ་མཚོན་གྱི་དགྲ་ལྷ་བསངས། །སྟག་གདོང་ཁྲ་བོའི་ནང་ཤེད་ན། །སྒྲོ་སྨྱུག་འཛོམ་པའི་དགྲ་ལྷ་བསངས། །གཟིག་ཤུབས་ཐིག་ལེའི་ནང་གནས་པའི། །རྭ་ཤིང་འཛོམ་པའི་དགྲ་ལྷ་བསངས། །ཁ་འཛིན་གཤགས་འདེབས་དགྲ་ལྷ་བསངས། །འགོ་བའི་ལྷ་ལྔ་ཐམས་ཅད་བསངས། །སྐྱོབ་པའི་ལྷ་དགུ་ཐམས་ཅད་བསངས། །བར་ལྷ་རི་བོ་གཉན་པོ་བསངས། །ཁྱིམ་གྱི་ཁྱིམ་ལྷ་གེལ་ཐུང་བསངས། །ནོར་བདག་འཛམ་ལྷ་འཁོར་བཅས་བསངས། །མཁར་གྱི་རྩེ་ལྷ་གཉན་པོ་བསངས། །ཐབ་ལྷ་དེ་ནི་ཡུ་མོ་བསངས། །ཐབ་སྨན་དེ་ནི་དཀར་མོ་བསངས། །ཞིང་ལྷ་དེ་ནི་ཉན་མཆོད་བསངས། །ཕྱུགས་ཀྱི་ནོར་ལྷ་གཉན་པོ་བསངས། །སྒོ་ཡི་སྒོ་ལྷ་སྟག་གཡག་བསངས། །ལམ་ལྷ་དེ་ནི་མགྲོན་བུ་བསངས། །ལམ་དང་བྱེས་ཀྱི་ལྷ་གཉན་བསངས། །འགྲོ་ཡང་ཅང་ཤེས་གཉན་པོ་བསངས། །ཚོང་ལྷ་འཕྲུལ་དགུ་ཐམས་ཅད་བསངས། །ཕྱི་རབས་བརྒྱུད་ཀྱི་དགྲ་ལྷ་བསངས། །དམུ་རབས་རྒྱུད་ཀྱི་སྲུང་མ་བསངས། གཙུག་རབས་རྒྱུད་ཀྱི་སྲུང་མ་བསངས། །སྟེང་གི་དགྲ་ལྷ་དམུ་ཁྲི་བསངས། །ས་ཡི་དགྲ་ལྷ་མཚན་རྟགས་བསངས། །ཁ་ཟས་སྤྱོད་པའི་དགྲ་ལྷ་བསངས། །ལག་ནོར་སྤྲོད་པའི་དགྲ་ལྷ་བསངས། །ཕ་ཚན་ཡབ་ལྷ་གདལ་དྲུག་བསངས། །མ་ཚན་རྒྱལ་མོ་ཐིང་གེ་བསངས། །གྲི་ཚན་ལྟག་ཚ་འལ་འོལ་བསངས། །བསངས་ཀྱིས་མི་བསངས་གང་ཡང་མེད། །མ་བསངས་པ་རྣམས་ཐམས་ཅད་བསངས། །མ་དག་པ་རྣམས་ཐམས་ཅད་དག། །བསམ་པ་སྒྲུབ་ལ་རེ་བ་སྐོངས། །འདོད་དགུའི་ལོངས་སྤྱོད་རྒྱས་པར་མཛོད། །ཀྱེེ༑ འབྲུ་སྣ་ཀུན་ལས་གྲུབ་པའི་ཆང་། །རྩ་བརྒྱད་སྟོང་དང་གསེར་ཕྱེ་སྦྱར། །མཐོ་རིས་བདུད་རྩི་ལས་ལྷག་པའི། །ཟག་པ་མེད་པའི་སྐྱེམས་སུ་འབུལ། །བླ་མ་ཡི་དམ་མཁའ་འགྲོ་དང་། །དཀོན་མཆོག་སྲི་ཞུའི་མགྲོན་རྣམས་ལ། །རིན་ཆེན་གསེར་སྐྱེམས་འདི་འབུལ་ལོ། །བཞེས་ནས་འདོད་པའི་དངོས་གྲུབ་སྩོལ། །མཧཱ་ཀཱ་ལ་མན་ཆད་ནས། །བདུད་མགོན་ཏྲག་ཤད་ཡན་ཆད་ཀྱི། །ཕ་གཅིག་མགོན་པོ་ཐམས་ཅད་ལ། །རིན་ཆེན་གསེར་སྐྱེམས་འདི་འབུལ་ལོ། །བཞེས་ནས་དངོས་གྲུབ་རྣམ་གཉིས་སྩོལ། །སྲིད་གསུམ་བདག་མོ་མན་ཆད་ནས། ནམ་གྲུ་མ་ནི་ཡན་ཆད་ཀྱི། །མ་གཅིག་ལྷ་མོ་ཐམས་ཅད་ལ། །རིན་ཆེན་གསེར་སྐྱེམས་འདི་འབུལ་ལོ། །བཞེས་ནས་ཕྲིན་ལས་སྒྲུབ་ཏུ་གསོལ། །བྱ་རོག་གདོང་ཅན་མན་ཆད་ནས། །ལས་བྱེད་ལྷ་སྲིན་སྡེ་བརྒྱད་བར། །དམ་ཅན་ཆོས་སྐྱོང་ཐམས་ཅད་ལ། །རིན་ཆེན་གསེར་སྐྱེམས་འདི་འབུལ་ལོ། །བཞེས་ནས་འགལ་རྐྱེན་བར་ཆད་སོལ། །ཞིང་སྐྱོང་ཕོ་ཉ་མན་ཆད་ནས། །ཡུལ་ཕྱོགས་འདི་ཡི་ལྷ་ཡན་གྱི། །གནས་བདག་གཞི་བདག་ཐམས་ཅད་ལ། །རིན་ཆེན་གསེར་སྐྱེམས་འདི་འབུལ་ལོ། །བཞེས་ནས་རུ་ང་མ་མཛད་ཅིག། །སྲིད་པའི་རྩེ་མོ་མན་ཆད་ནས། །མནར་མེད་ལྕགས་མཁར་ཡན་ཆད་ཀྱི། །འགྲོ་དྲུག་སྙིང་རྗེའི་མགྲོན་རྣམས་ལ། །རིན་ཆེན་གསེར་སྐྱེམས་འདི་འབུལ་ལོ། །བཞེས་ནས་གནོད་སེམས་མ་མཛད་ཅིག །བགེགས་དང་ལོག་འདྲེན་མན་ཆད་ནས། །གློ་བུར་ཡེ་འདྲོག་ཡན་ཆད་ཀྱི། །ལན་ཆགས་བདག་པོ་ཐམས་ཅད་ལ། །རིན་ཆེན་གསེར་སྐྱེམས་འདི་འབུལ་ལོ། །བཞེས་ནས་ཕྱིན་ཆད་གནོད་མ་བྱེད།། ཀྱེེ༑ནམ་མཁའ་ལས་ནི་དཔངས་མཐོ་ཞིང་། །ས་གཞིའི་ཁྱོན་ལས་རྒྱ་ཆེ་ལ། །རྒྱ་མཚོའི་ཀློང་ལས་གཏིང་ཟབ་སྟེ། །ཉི་ཟླ་གཉིས་ལས་ཆེར་གསལ་བ། །གཟུགས་སྒྲ་དྲི་རོ་རེག་བྱ་ཡི། །འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་ལྔ་ལྡན་པ། །སོ་སོའི་གཏོར་མ་འདི་འབུལ་གྱིས། །རང་རང་ཡིད་བཞིན་ཐོབ་གྱུར་ཅིག །ཨོཾ་ཨ་ཀཱ་རོ་མུ་ཁཾ་སརྦ་དྷརྨ་ཎཾ་ཨཱདྱ་ནུཏྤན་ན་ཏཱཏ་ཨོཾ་ཨཱཿཧཱུྃ་ཕཊ་སྭཱཧཱ། ཞིང་བཅུ་ཚང་བའི་དགྲ་བགེགས་ཀྱི། །སྙིང་ལ་ལྕགས་ཀྱུ་ཅན་གྱིས་བཏབ། །སྐེ་ནས་ཞགས་པ་ཅན་གྱིས་བཅིངས། །ཡན་ལག་ལྕགས་སྒྲོག་ཅན་གྱིས་བསྡམས། །རྒྱབ་ནས་དྲིལ་བུ་ཅན་གྱིས་མཉེད། །གཤིན་རྗེའི་བཙོན་ཁང་འབར་བར་བསྐྱེལ། །མགོན་སྐྱབས་བྱེད་པའི་ལྷ་དང་ཕྲོལ། །ཡུངས་ཀར་རྒྱལ་པོའི་ཐུན་གྱིས་བྲབས། །རྡོ་རྗེ་ཕུར་པས་སྙིང་ལ་བཏབ། །རྣོ་ངར་འཛོམས་པའི་རལ་གྲིས་གཏུབས། །ཐོ་བས་ཀླད་ནས་ཆེམ་ཆེམ་བཟོས། །གཏུན་ཤིང་བསྣུན་པས་རུས་པ་གཉགས། །ཤ་ཁྲག་རུས་པ་ཐམས་ཅད་ནི། །མཆོག་དང་དམན་པ་རྣམ་ལྔར་ཕྱེ། །མཆོག་ནི་སྲི་ཞུའི་མགྲོན་རྣམས་ཀྱི། །ཞལ་དུ་བསྟབ་བོ་ཁཱ་རཾ་ཁཱཧི། །བར་མ་ཕོ་བརྒྱུད་མོ་བརྒྱུད་ཀྱི། །ཞལ་དུ་བསྟབ་བོ་ཁཱ་རཾ་ཁཱཧི། །དེ་འོག་ལས་བྱེད་ཕོ་ཉ་ཚོའི། །ཞལ་དུ་བསྟབ་བོ་ཁཱ་རཾ་ཁཱཧི། །གཞན་ནི་སྙིང་རྗེའི་མགྲོན་རྣམས་ཀྱི།།ཞལ་དུ་བསྟབ་བོ་ཁཱ་རཾ་ཁཱཧི། །ལྷག་མ་ལན་ཆགས་མགྲོན་རྣམས་ཀྱི། །ཞལ་དུ་བསྟབ་བོ་ཁཱ་རཾ་ཁཱཧི།། ཀྱེེ༑ སྣང་ཚད་སྐུ་ལ་གྲགས་ཚད་གསུང་། །དྲན་ཚད་ཐུགས་སུ་རང་རིག་པའི། །ཁྱབ་གདལ་མོས་གུས་ཆེན་པོ་འདིས། །རྩ་བརྒྱུད་བླ་མ་ཐམས་ཅད་བརྔན། །རྩ་ནི་ཡོན་པོ་རླུང་གིས་བསྲངས། །རླུང་ནི་ལོག་པ་མལ་དུ་སད།།དྭངས་མ་དབུ་མའི་མས་བསྐྱངས་པས། །དཀོན་མཆོག་རིན་ཆེན་རྣམ་གསུམ་བརྔན། །ཚུལ་ཁྲིམས་ཤིན་ཏུ་དག་པར་བསྲུངས། །དམ་པའི་ཆོས་ལ་ཐོས་བསམ་བྱས། །མ་ནོར་ཐར་པའི་ལམ་བསྒོམས་པས། །ཡེ་ཤེས་མགོན་པོ་ལྕམ་དྲལ་བརྔན། །གཡག་ལུག་དོམ་དྲེད་སྟག་གཟིག་སྤྱང་། །དཔའ་བོ་བསྒྲལ་བའི་ཙིཏྟའི་ནང་། །སྲོག་འཁོར་བལྟམས་དང་བླ་རྡོའི་མཁར། །ལས་མཛད་མགོན་པོ་གསང་བའི་བརྔན། །འབྲུ་སྣ་ནག་པོ་ཁྲག་ལ་སྦྲུས། །ཟུར་གསུམ་དཀར་དམར་རྒྱན་གྱིས་སྤྲས། །འབྲས་བུ་རིན་ཆེན་རྣམས་ཀྱིས་ཀླུབས། །ལྷུན་ཆགས་གཏོར་མ་ནང་གི་བརྔན། །རྭ་རྣོ་མིག་པ་རྡོ་རྗེའི་གཟི། །ཁ་རླངས་མེ་ཡི་ཚ་ཚ་འཕྲོ། །སྤུ་གཞོལ་ཆར་སྤྲིན་གཉེར་འདྲ་བའི། །གཡག་ལུག་ནག་པོ་ཕྱི་ཡི་བརྔན། །སེང་གེ་སྟག་གཟིག་དོམ་དྲེད་དང་། །ཕག་རྒོད་ཅེ་སྤྱང་འཕར་བ་དང་། །ཁྱི་ནག་དུག་གི་མཆེ་བ་ཅན། །རོལ་དུ་ཁྲིད་པར་བྱེད་པའི་བརྔན། །གནམ་ལྕགས་འབར་བའི་མཆུ་སྡེར་ལ། །མཚོན་ཆ་ངར་མའི་གཤོག་པ་ཅན། །ཁྱུང་ནག་བྱ་རོག་ཀངྐ་སོགས། །བྱ་ཁྱི་ཀླད་ལ་ལྡིང་བའི་བརྔན། །སྣ་ཚོགས་མདངས་ཀྱིས་ཡིད་འོང་བའི། །རྨ་བྱ་ནོར་བུའི་མདོངས་སྒྲོ་ཅན། །འདབ་ཆགས་བྱ་ཡི་གར་མཁན་ཀུན། །སྤྱན་གྱི་གཟིགས་མོར་སྐྱེད་པའི་བརྔན། །གདུང་བའི་མཆི་ས་མིག་གང་ཞིང་། །འབོད་པའི་དབྱངས་བརྡ་ལྷང་ལྷང་གྲགས། །མཐུན་རྫས་མ་ཚང་མེད་བདར་བ། །མོ་བརྒྱུད་སྲུང་མ་རྣམས་ཀྱི་བརྔན། །ཤ་སྣ་སྙིང་སྣ་ཁྲག་སྣ་དང་། །ཀླད་ཞག་གསུར་ཆེན་ཞུན་གྱི་སྒྲོན། །རྐང་གླིང་ཐོད་རྔ་རྡེའུ་ཆུང་སྒྲས། །ལྷ་སྲིན་ཤིང་གི་འབྲས། །དར་ཟབ་མཁོ་དགུའི་ཡོ་བྱད་ནི། །ས་བདག་ལྷ་ཀླུ་སྨན་སོགས་བརྔན། །དཔའ་བོ་ཞུབ་ཅན་སྟག་ཆས་བཏགས། །རལ་གྲི་འཕྱར་ཞིང་རུ་མཚོན་བསྒྲེངས། །གཏུམ་པའི་ངར་སྐད་གླུ་རུ་ལེན། །འདི་ནི་དགྲ་ལྷའི་རྒྱལ་པོའི་བརྔན། །ཐབས་ཤེས་གླང་ཆེན་མགྱོགས་པའི་རྟ། །དྲེའུ་དང་བོང་བུ་རྔ་མོང་དང་། །ཆུ་གླང་མ་ཧེ་ལ་སོགས་པའི། །དགྲ་ལ་རྒྱུག་བྱེད་བཞོན་པའི་བརྔན། །ཀྱེེ༑ ཡུལ་གྱི་མིང་ནི་གདོང་དམར་བོད། །དཀར་པོ་སྐྱོང་བའི་བསྟན་མ་ནི། །རྡོ་རྗེ་ཀུན་བཟང་ཀུན་གྲགས་མ། །ཡ་མ་སྐྱོང་དང་བགེགས་ཀྱི་གཙོ། །སྤྱན་གཅིག་ཀླུ་མོ་དཔལ་གྱི་ཡུམ། །གྲགས་མོ་རྒྱལ་དང་བོད་ཁམས་སྐྱོང་། །སྨན་གཅིག་ཟུ་ལེ་གཡར་མོ་བསིལ། །རེ་རེའང་འཁོར་ནི་སྨན་བཙུནའབུམ། ཡུལ་ལྷ་ཅི་ཡང་མདུན་དུ་བདར། །གཏོར་མ་གསེར་སྐྱེམས་རིན་ཆེན་ལྔ། །དར་ཟབ་མཁོ་དགུ་ཀུན་གྱིས་བརྔན། །ཀྱེེ༑ མི་གཙང་ཟས་སུ་ཟོས་པ་བསངས། །མི་གཙང་གོས་སུ་གྱོན་པ་བསངས། །དམ་གྲིབ་བཙོག་གྲིབ་གཤིན་གྲིབ་བསངས། །བག་གྲིབ་ཡུགས་གྲིབ་མཛེ་གྲིབ་བསངས། །འཐབ་ཤོར་གཞོབ་ཤོར་བསྣོལ་ཤོར་བསངས། །ཉམས་གྲིབ་སྐྱོན་རྣམས་ཐམས་ཅད་བསངས། །ལྷ་དང་མི་ལ་གྲིབ་ཕོག་ཅིང་། །སྐུ་གསུང་ཐུགས་དང་འགལ་བ་རྣམས། །བསངས་ཀྱི་མཆོད་པ་དམ་པ་འདིས། །ཐམས་ཅད་བྱང་ཞིང་དག་གྱུར་ཅིག །ཀྱེེ༑ ད་ནི་འདོད་པའི་དོན་གསོལ་བ། །དེང་ནས་བདག་གི་ཁ་འཛིན་མཛོད། །མཐོ་བའི་ས་ནས་བྱ་ར་མཛོད། །དམའ་བའི་ས་ནས་མེལ་ཚེ་མཛོད། །མུན་པའི་ནང་དུ་སྒྲོན་མེ་སྤོར།།དགྲ་དཔུང་ཤིགས་ལ་བདུད་དཔུང་ཆོམས། །བསམ་པ་སྒྲུབས་ལ་རེ་བ་སྐོངས། །ཚེ་དབང་ལོངས་སྤྱོད་རྒྱས་པ་དང་། །བཀྲ་ཤིས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་མཛོད། ཀྱེེ༑ ཕན་ཚུན་གཅིག་གིས་གཅིག་བསྟོད་ན། །ཧ་བོ་ཡི་ནི་གངས་བས་དཀར། །ཕན་ཚུན་གཅིག་གིས་གཅིག་སྨད་ན། །རོང་པོ་ཡི་ནི་རྫ་བས་ནག །དེ་བས་གཅིག་གིས་གཅིག་བསྟོད་འཚལ། །དེ་བས་ཆེ་བའི་ཆེ་བརྗོད་འཚལ། །དེ་བས་གཉན་པའི་བསྙེན་བཀུར་འཚལ། །བདག་ཅག་རྣལ་འབྱོར་འཁོར་བཅས་ལ། །ཀུ་རེ་ཀྱལ་ཁ་མ་མཛད་ཅིག། །རུ་ང་ཕྲག་དོག་མ་མཛད་ཅིག །ས་ལ་ངའི་ཡིན་མ་ཟེར་ཅིག །ཡུལ་ལ་ངའི་ཡིན་མ་ཟེར་ཅིག། །སྤྱན་གྱི་གཟིར་མིག་མ་ལྡོག་ཅིག །ཤངས་ཀྱི་དུད་སྣ་མ་བུད་ཅིག །ཞི་གྱུར་བྱང་སེམས་ལྡན་གྱུར་ཅིག །ཡིག་བརྒྱ་དང་མ་འབྱོར་བ་དང་སོགས་ཀྱིས་ལྷག་ཆད་བསྐང་། ཀྱེེ༑ གཤེགས་སོ་གཤེགས་སོ་རྟེན་ལ་གཤེགས། །སྲི་ཞུའི་མགྲོན་རྣམས་སངས་རྒྱས་ཡུལ། །སྐུ་དང་ཡེ་ཤེས་ངང་དུ་གཤེགས། །མགོན་པོ་ཡོན་ཏན་མགྲོན་རྣམས་ནི། །མཆོག་གི་སྤྲུལ་སྐུའི་ཞིང་དུ་གཤེགས། །འགྲོ་དྲུག་སྙིང་རྗེའི་མགྲོན་རྣམས་ནི།།སྲིད་པ་གསུམ་གྱི་གནས་སུ་བྱོན། །ལས་ཆགས་ཤ་འཁོན་གཉེར་བའི་མགྲོན། །རང་རང་སོ་སོའི་གནས་སུ་གཤེགས། །བསངས་དཔེ་བཀྲ་ཤིས་རེ་སྐོང་འདི་ཡང་རྒྱལ་བྱེད་ཚལ་དུ་སྔགས་འཆང་པདྨ་དཀར་པོས་སྦྱར་བའོ།། དགེ་བ་འདི་ཡིས་མྱུར་ཏུ་བདག །རྩ་གསུམ་ལྷ་ཚོགས་འགྲུབ་གྱུར་ནས། །འགྲོ་བ་གཅིག་ཀྱང་མ་ལུས་པ། །དེ་ཡི་ས་ལ་འགོད་པར་ཤོག །སོགས་བརྗོད་ནས། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ནད་མེད་ཅིང་། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བདེ་གྱུར་ཅིག །གང་གི་ལམ་གནས་གྲོལ་བ་ཡི། །སངས་རྒྱས་ཉིད་དང་ཕྲད་པར་ཤོག །མ་བསྒྲལ་བ་རྣམས་བསྒྲལ་བ་དང་། །མ་གྲོལ་བ་རྣམས་དགྲོལ་བ་དང་། །ད་ལྟ་ཉིད་དུ་རྗེས་སྩོལ་བའི། །ལམ་དེ་ཉིད་ལ་གནས་པར་ཤོག། །བདག་གི་དགེ་བའི་ལས་རྣམས་འདི་དག་གིས། །འཇིག་རྟེན་འདིར་ནི་མྱུར་དུ་སངས་རྒྱས་ཤོག། །འགྲོ་ལ་ཕན་ཕྱིར་ཆོས་རྣམས་སྟོན་བྱེད་ཅིང་། །སེམས་ཅན་སྡུག་བསྔལ་ཚོགས་ཀྱིས་གཟིར་ལས་སྒྲོལ། །ཅེས་བསྔོ་སྨོན་དང་བཀྲ་ཤིས་ཀྱིས་མཐའ་བརྒྱན་པར་བྱའོ།། ༈ ཁྲུས་གསོལ་ནི། ༈ བུམ་པ་སྔགས་ཀྱི་ཡིག་འབྲུས་གང་བར་འགྱུར། ཨོཾ་ཡེ་དྷརྨ་ཧེ་ཏུ་པྲ་བྷ་ཝ་ཧེ་ཏུནྟེ་ཥཱན་ཏ་ཐཱ་ག་ཏོ་ཧྱ་ཝ་དཏ་ཏེ་ཥཱཉྩ་ཡོ། ནི་རོ་དྷ་ཨེ་ཝཾ་བཱ་དཱི་མཧཱ་ཤྲམ་ཎཿསྭཱཧཱ། ལན་གསུམ་མམ་ཉི་ཤུ་རྩ་གཅིག་སོགས་གང་ནུས་བཟླས་པའི་མཐར། ཡིག་འབྲུ་འོད་དུ་ཞུ་ནས་བུམ་པའི་ཆུ་རུ་གྱུར། ཀྱེེ༑ རང་གི་སྙིང་ག་ནས་འཕྲོས་པའི་འོད་ཟེར་གྱིས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དང་ལྷ་མོ་རྣམས་སྤྱན་དྲངས། །དེ་རྣམས་ཀྱིས་བུམ་པས་ཆུ་ཁྲུས་མཛད། །བཀྲ་ཤིས་ཀྱི་གླུ་དང་སྣ་ཚོགས་པའི་རོལ་མོའི་སྒྲ་ལ་སོགས་པས་མཆོད་པར་འགྱུར། །ཁམས་གསུམ་ཀུན་གྱིས་ཕྱག་བྱས་པ། །གསང་བ་གསུམ་གྱི་གནས་ལས་བྱུང་། །དབང་བསྐུར་བ་ནི་རྡོ་རྗེ་ཆེ། །མི་ལྡོག་པ་ཡི་ཁྲུས་གསོལ་ལོ། །ཨོཾ་སརྦ་ཏ་ཐཱ་ག་ཏ་ཨ་བྷི་ཥེ་ཀ་ཏ་ས་མ་ཡ་ཤྲཱི་ཡེ་ཧཱུྃ། །ཇི་ལྟར་བལྟམས་པ་ཙམ་གྱིས་ནི། །ལྷ་རྣམས་ཀུན་གྱིས་ཁྲུས་གསོལ་ལྟར། །ལྷ་ཡི་ཆུ་ནི་དག་པ་ཡིས།།དེ་བཞིན་བདག་གིས་སྐུ་ཁྲུས་གསོལ། །ཨོཾ་སརྦ་ཏ་ཐཱ་ག་ཏ༴ །གཟུགས་ཀྱི་ཕུང་པོ་རྣམ་དག་ཅིང་། །ཉོན་མོངས་གཏི་མུག་སྦྱོང་བྱེད་པ། །ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས། །དཔལ་ལྡན་སྐུ་ཡི་ཁྲུས་གསོལ་ལོ། །ཨོཾ་སརྦ་ཏ་ཐཱ་ག་ཏ༴ །ཚོར་བའི་ཕུང་པོ་རྣམ་དག་ཅིང་། །ཉོན་མོངས་ང་རྒྱལ་སྦྱོང་བྱེད་པ། །མཉམ་པ་ཉིད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས། །དཔལ་ལྡན་ཡོན་ཏན་ཁྲུས་གསོལ་ལོ། །ཨོཾ་སརྦ་ཏ་ཐཱ་ག་ཏ༴ །འདུ་ཤེས་ཕུང་པོ་རྣམ་དག་ཅིང་། །ཉོན་མོངས་འདོད་ཆགས་སྦྱོང་བྱེད་པ། །སོ་སོར་རྟོག་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས། །དཔལ་ལྡན་གསུང་གི༴ །ཨོཾ་སརྦ་ཏ་ཐཱ་ག་ཏ༴། ། འདུ་བྱེད་ཕུང་པོ་རྣམ་དག་ཅིང་། །ཉོན་མོངས་ཕྲག་དོག་སྦྱོང་བྱེད་པ། །བྱ་བ་ནན་ཏན་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས། །དཔལ་ལྡན་ཕྲིན་ལས༴།ཨོཾ་སརྦ་ཏ་ཐཱ་ག་ཏ༴ །རྣམ་ཤེས་ཕུང་པོ་རྣམ་དག་ཅིང་། །ཉོན་མོངས་ཞེ་སྡང་སྦྱོང་བྱེད་པ། །མེ་ལོང་ལྟ་བུའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས། །དཔལ་ལྡན་ཐུགས་ཀྱི༴ །ཨོཾ་སརྦ་ཏ་ཐཱ་ག་ཏ༴ །གདེང་ཀ་ནོར་བུ་འབར་བའི་འོད་ཟེར་གྱིས། །ས་འོག་མུན་པའི་ཚོགས་རྣམས་འཇོམས་མཛད་ཅིང་། །བསྟན་ལ་རབ་དགའ་མཐུ་སྟོབས་བསམ་མི་ཁྱབ།། ཀླུ་རྒྱལ་འཁོར་དང་བཅས་ལ༴ །ཨོཾ་སརྦ་ཏ་ཐཱ་ག་ཨ་བྷི་ཥ༴ །ཚེ་རིང་མཆེད་ལྔ་བསྟན་སྐྱོངས་བཅས། །གངས་ཆེན་གནས་པ་ཐམས་ཅད་དང་། །ཁྱད་པར་ཡུལ་ཕྱོགས་འདིར་གནས་པའི། །ལྷ་ཀླུ་གཞི་བདག་རྣམས་ལ༴ །ཨོ་སརྦ་ཏ་ཐཱ་ག་ཨ་བྷི་ཥེ་ཀ་ཏ་ས་མ་ཡ་ཤྲཱི་ཡེ་ཧཱུཾ། །ཇི་ལྟར་དམ་པ་ཏོག་དཀར་དགའ་ལྡན་ནས། །ལྷ་མཛེས་ལྷུམས་ནས་བལྟམས་ཏེ་ཁྲུས་གསོལ་ལྟར། །སྐུ་གདུང་རིང་བསྲེལ་དྲི་མ་མེད་པར་བཅས། །སྤྲུལ་སྐུ་ཡིད་འོང་རྣམས་ལ་ཁྲུས་གསོལ་ལོ། །ཨོཾ་སརྦ་ཏ་ཐཱ་ག་ཏ་ཨ་བྷི་ཥེ་ཀ་ཏ་ས་མ་ཡ་ཤྲཱི་ཡེ་ཧཱུཾ། །དེ་དག་སྐུ་ལ་མཚུངས་པ་མེད་པའི་གོས། །གཙང་ལ་དྲི་རབ་གོས་པས་སྐུ་ཕྱིའོ། །ཨོཾ་ཧཱུཾ་ཏྲཾ་ཧཱིཿཨཱ༔ ཨོཾ་སརྦ་ཏ་ཐཱ་ག་ཏ་ཀ་ཡ་བི་ཤོ་དྷ་ན་ཡེ་སྭཱཧཱ། །ཉེས་ལྟུང་དྲི་མས་མ་གོས་ཤིང་། །བསླབ་ཆེན་སྤྱོད་པ་རྫོགས་པ་དང་། །ཧེ་རུ་ཀ་དང་མཉམ་པ་ཡི། །སྒོ་འཕང་ཚེ་འདིར་ཐོབ་པར་ཤོག །ཨོཾ་ཡེ་དྷརྨཱ་ཧེ་ཏུ་པྲ་བྷ་ཝ་ ཧེ་ཏུནྟེ་ཥཱན་ཏ་ཐཱ་ག་ཏོ་ཧྱ་ཝ་དཏ་ཏེ་ཥཱཉྩ་ཡོ། ནི་རོ་དྷ་ཨེ་ཝཾ་བཱ་དཱི་མཧཱ་ཤྲ་མ་ཎ་སཱཧཱ། སུ་པྲ་ཏིཥྛ་བཛྲ་ཡེ་སྭཱཧཱ།། ༄༅། །མདོ་ལུགས་རབ་གནས་ཤིན་ཏུ་བསྡུས་པ་བཞུགས་སོ།། ༄༅། །སངས་རྒྱས་ཆོས་དང་སོགས་སྐྱབས་སེམས་དང་ཚད་མེད་བཞི་སྔོན་དུ་བཏང་ནས། ཨོཾ་སྭ་བྷཱ་ཝས་རང་གི་ཕུང་ཁམས་སྐྱེ་མཆེད་སྦྱངས། སྟོང་པའི་ངང་ལས། སྐད་ཅིག་གིས་པད་ཟླའི་སྟེང་དུ། བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་བ་ཤཱཀྱ་ཐུབ་པ་གསེར་བཙོ་མའི་མདོག་ལྟ་བུ། ཞལ་གཅིག་ཕྱག་གཉིས་པ། ཞབས་རྡོ་རྗེ་སྐྱིལ་ཀྲུང་དུ་བཞུགས་པ། ཕྱག་གཡས་པ་ས་གནོན། གཡོན་མཉམ་བཞག །དབུའི་གཙུག་གཏོར་མཐོན་མཐིང་སེམས་ཅན་གྱིས་ལྟར་མི་མངོན་པ། སྐུ་ལ་ན་བཟའ་ངུར་སྨྲིག་གི་རྒྱལ་མཚན་གསོལ་བ། སྤྲུལ་པ་སྐུའི་མཚན་ཉིད་དང་ལྡན་པར་གྱུར། ཨོཾ་མུ་ནེ་མུ་ནེ་མ་ཧཱ་མུ་ན་ཡེ་སྭཱཧཱ། ཞེས་བརྒྱ་རྩ་བཟླས། དེ་ནས་བུམ་པར་བསྔགས་ཀྱི་ཡིག་འབྲུས་གང་བར་གྱུར། ཨེ་དྷརྨ་ལན་བདུན་ཙམ་བཟླས་ཏེ། ཡིག་འབྲུ་འོད་དུ་ཞུ་ནས་བུམ་པའི་ཆུར་གྱུར། ཞེས་བརྗོད། སུམྦྷ་ནི་ལན་བདུན་གྱིས་ཐུནརྫས་ལ་སྔགས། ཡང་ ཡེ་དྷརྨཱ་བདུན་གྱིས་འབྲུ་ལ་སྔགས། བགེགས་གཏོར་ཨོ་ཨཱཧཱུྃ་གིས་བྱིན་གྱིས་བརླབས། འབྱུང་པོ་འདུལ་བྱེད་ཀྱི་ཕྱག་རྒྱ་སྙིང་གར་བཅས་ཏེ། མཆོད་སྦྱིན་གྱི་གཏོར་མ་འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་ལྔ་དང་ལྡན་པ་འདི་ཉིད། བགེགས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་བྲི་ན་ཡ་ཀ །བདུད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་དགའ་རབ་དབང་ཕྱུག་ལ་སོགས་པ་ས་འོག་ས་སྟེང་ས་བླ་གསུམ་ན་གནས་པའི་གནོད་བྱེད་གདོན་བགེགས་འབྱུང་པོའི་ཚོགས་དང་བཅས་པ་ཐམས་ཅད་མཆོད་སྦྱིན་འདིས་ཚིམ་པར་གྱིས་ལ་རང་རང་སོ་སོའི་གནས་སུ་དེངས་ཤིག །གུལ་ཡུངས་དང་བཅས་སུམྦྷ་ནི་བཟླས་ཏེ་རིང་དུ་བསྐྲད། ཐུགས་ཀ་ནས་འཕྲོས་པའི་འོད་ཀྱིས་འོག་ཐམས་ཅད་རྡོ་རྗེའི་ས་གཞི་སོགས་ནས། བཛྲ་རཀྵ་རཀྵས་མཚམས་བཅད། རང་གི་སྙིང་ག་ནས་འཕྲོས་པའི་འོད་ཟེར་གྱིས་སོགས་ཁྲུས་གསོལ་བྱ། དེ་ནས་སྭ་བྷ་ཝས་རྟེན་རྣམས་སྦྱངས། སྟོང་པའི་ངང་ལས། སྐད་ཅིག་གིས་པད་ཟླའི་སྟེང་དུ། རྟེན་རྣམས་རྒྱལ་བ་ཤཱཀྱ་ཐུབ་པ་སོགས་ནས། །སྤྲུལ་པ་སྐུའི་མཚན་ཉིད་དང་ལྡན་པར་གྱུར་པའི་སྤྱི་བོར་ཨོཾ། མགྲིན་པར་ཨཱཿཐུགས་ཀའི་སྟོད་དུ་ཧཱུྃ། སྨད་དུ་ས་བོན་གྱིས་མཚན་པ་ལས་འོད་འཕྲོས་ཡེ་ཤེས་པ་བཛྲ་ས་མཱ་ཛ༔ སུམྦྷ་ནིས་ཕྱི་འབྲང་བསྐྲད། ཛཧཱུྃ་བཾ་ཧོ༔ རྟེན་གྱི་དམ་ཚིག་པ་དང་གཉིས་སུ་མེད་པར་གྱུར། ཞེས་དགུག་བསྟིམ་བྱ། སླར་ཡང་ཐུགས་ཀའི་ས་བོན་ལས་འོད་ཟེར་འཕྲོས་དབང་གི་ལྷ་ཚོགས་སྤྱན་དྲངས། དེ་རྣམས་ཀྱི་བདུད་རྩིའི་བུམ་པས་དབང་བསྐུར། སྐུ་གང་། དྲི་མ་དག །ཆུ་ལྷག་མ་ཡར་ལུད་པ་ལས་རྣམ་པར་སྣང་མཛད་ཀྱིས་དབུ་བརྒྱན་པར་གྱུར། ཨོ་ཨབཛྲ་ཨརྒྱུ་སོགས་ཀྱིས་མཆོད། སྲིད་པའི་འཇིགས་ལས་སོགས་ཀྱིས་བསྟོད། རྟེན་གྱི་རྒྱལ་བ་ཤཱཀྱ་ཐུབ་པ་འོད་དུ་ཞུ་བ་ལས་རྟེན་རང་རང་གི་རྣམ་པར་གྱུར། དེ་ནས་བླ་མ་རྗེ་བཙུན་དང་དཀོན་མཆོག་རིན་ཆེན་ཐམས་ཅད་དང་། ཡི་དམ་མཁའ་འགྲོ་ཆོས་སྐྱོང་བའི་སྲུང་མ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བཀའ་བདེན་པ་དང་། བདེན་པ་ཆེན་པོའི་བྱིན་གྱིས་རླབས་ཀྱིས། བདག་རྡོ་རྗེ་འཛིན་པས་རབ་ཏུ་གནས་པར་བྱས་པའི་རྟེན་འདི་རྣམས་འགྲོ་བ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཕྱག་གི་གནས་མཆོད་པའི་རྟེན་དུ་གྱུར་ནས་སྤྲུལ་པ་སྐུའི་མཛད་པ་མངོན་སུམ་དུ་མཛད་པར་གྱུར་ཅིག །ལན་གསུམ་ཀ་སྐུ་གསུང་ཐུགས་ཞེས་བསྒྱུར། འགྲོ་བའི་དོན་ལ་འཁོར་བ་ཇི་སྲིད་དུ་གནས་པར་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་བྱིན་གྱིས་བརླབ་པར་གྱུར། དེ་ནས་ཡོན་སློབ་གཉིས་ཀས་རྟེན་ནམ་ཁང་བཟང་གི་དཀྱིལ་ནས་བཏགས་པའི་མེ་ཏོག་གི་ཕྲེང་བ་གཟུང་སྟེ། ཇི་སྲིད་མེ་དང་ཆུ་དང་ནི། །རླུང་གི་བསྐལ་པས་འཇིག་བར་དུ། །སྦྱིན་བདག་བསོད་ནམས་སྤེལ་བ་དང་། །སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་དོན་གྱི་ཕྱིར། །ཇི་ལྟར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་རྣམས། །དགའ་ལྡན་གནས་སུ་རབ་བཞུགས་ནས། །ལྷ་མོ་སྒྱུ་འཕྲུལ་ལྷུམས་ཞུགས་ལྟར། །དེ་ལྟར་འདིར་ནི་བཞུགས་སུ་གསོལ། །བདག་སོགས་སེམས་ཅན་དོན་དུ་ནི། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ནི་ཡོངས་འཕེལ་ཕྱིར། །མེ་ཏོག་ལ་སོགས་འདི་བཞེས་ཏེ། །མགོན་པོ་འདིར་ནི་རྟག་བཞུགས་མཛོད། །ཨོ་ཨ༔བིགྷན་ཏ་ཀྲྀཧཱུྃ་སོགས་འཁྱིལ་སྔགས་ལན་གསུམ་བརྗོད་ཅིང་གནས་བྱའི་རྟེན་གྱི་འོག་བར་སྟེང་གི་ཆར་རྡོ་རྗེ་གསོར་ཞིང་རྒྱ་གྲམ་དུ་བཀོད་པས་བརྟན་བྱར་བྱ། དེ་ནས་ཡེ་དྷརྨཱ་ཉེར་གཅིག་བཟླས་ཏེ་འབྲུ་ལ་སྔགས་ཞུས་ནས་འབྲུ་བཀྱེ། ཨོཾ༑ བདེ་ལེགས་རྒྱ་མཚོ་སོགས་བཀྲ་ཤིས་ཀྱི་ཚིགས་སུ་བཅད་པའི་མཐར། ཨོཾ་སུ་པྲ་ཏིཥྛ་ལན་གསུམ་བརྗོད། དགེ་བ་བསྔོ་བ་སོགས་ཀྱིས་གྲུབ་བོ། །དེས་མཚོན་ཏེ་སཙྪ་དང་ཇོ་དར་སོགས་ལའང་ཤེས་པར་བྱའོ། །ཞེས་སྒྲུབ་སྡེའི་སློབ་དཔོན་ཆེན་པོ་ཡོན་ཏན་འོད་ཀྱི་བཀའ་བཞིན་དགེ་རིན་པས་སོ།། ༄༅། །སྤོ་ཆོག་བསྡུས་པ་བཞུགས་སོ།། ༄༅། །གང་ལ་བྱ་ན། རྟེན་རྙིང་པ་ཤིག་ནས་གསར་དུ་བཞེངས་པ་དང་། གནས་ངན་པ་ནས་བཟང་བའི་སར་སྤོ་བ་རྣམས་ལའོ། །གང་གིས་བྱེད་ན། བསྐྱེད་རྫོགས་ཀྱི་ལྟ་དགོངས་དང་ལྡན་པའི་གང་ཟག་གིས་སོ། །དུས་ནམ་གྱི་ཚེ་ན། ཞིག་གསོའི་མཐུན་རྐྱེན་འཛོམས་ནས་གཟའ་ཚེས་དགེ་བའི་དུས་སུའོ། །ཚུལ་ཇི་ལྟར་བྱ་ན། །སྦྱོར་བ་སྙན་གསན་དབབ་པ། དངོས་གཞི་སྤོ་བའི་ཆོ་ག། །རྗེས་ཇི་ལྟར་བྱ་བའི་ཚུལ་བཅས་ཉིན་ཞག་བར་དུ་ཆོད་པའི་ཚུལ་གྱིས་སོ། །ཉིན་དང་པོ་སྙན་གསན་དབབ་པའི་ཆོ་ག་ནི། བདག་བསྐྱེད་གང་ལ་བརྟེན་པའི་མཆོད་གཏོར་དང་། རྟེན་རྙིང་པ་ལ་དབུལ་བྱའི་མཆོད་པ། ཆོས་སྐྱོང་མགོན་པོ་དང་གཞི་བདག་གི་གཏོར་མ་བཅས་བཤམ་སྟེ། ལས་གཞུང་གང་ལ་བརྟེན་པའི་བདག་བསྐྱེད་བཟླས་པ་ཡན་གྲུབ་རྗེས་གཏོར་མ་འབུལ། དེ་ནས་རྟེན་རྙིང་པ་ལ་དམིགས་བསལ་རྟེན་གང་ཡིན་གྱི་མཆོད་བསྟོད་བྱ་བའམ། ཡང་ན་སྤྱིར་བཏང་། རབ་འབྱམས་རྒྱ་མཚོ་དཔག་མེད་ན། །མཆོད་ཡོན་ཇི་སྙེད་ཡོད་པ་དང་། །བདག་གིས་གུས་པར་བཤམས་པ་འདི། །རྒྱལ་བ་སྲས་དང་བཅས་ལ་འབུལ། །ཨོཾ་སརྦ་ཏ་ཐཱ་ག་ཏ་ས་པཱ་རི་ཝ་རེ་ཨརྒྷཾ་པྲ་ཏིཙྪཾ་སྭཱཧཱ། དེ་བཞིན་དུ། མེ་ཏོག །བདུག་སྤོས། སྣང་གསལ། དྲི་ཆབ། ཞལ་ཟས། སིལ་སྙན་རྣམས་དང་། ཨརྒྷཾ་གི་གནས་སུ། པུཥྤེ་ནས་ཤཔྟའི་བར་རྣམས་བཅུག་པས་མཆོད། བསྟོད་པ་ནི། མི་བསྐྱོད་རྡོ་རྗེ་ཡེ་ཤེས་ཆེ། །རྡོ་རྗེ་དབྱིངས་ནི་མཁས་པ་ཆེ། །རྡོ་རྗེ་གསུམ་མཆོག་དཀྱིལ་འཁོར་གསུམ། །རྡོ་རྗེ་དབྱིངས་ཁྱོད་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །རྣམ་པར་སྣངམཛད་དག་པ་ཆེ། །རྡོ་རྗེ་ཞི་བ་དགའ་བ་ཆེ། །རང་བཞིན་འོད་གསལ་མཆོག་གི་མཆོག། སྟོན་མཛད་རྡོ་རྗེ་ཁྱོད་ཕྱག་འཚལ། །རིན་ཆེན་རྒྱལ་པོ་ཤིན་ཏུ་ཟབ། །རྡོ་རྗེ་ནམ་མཁའ་དྲི་མ་མེད། །རང་བཞིན་དག་པ་གོས་པ་མེད། །རྡོ་རྗེ་སྐུ་ཁྱོད་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །རྡོ་རྗེ་བདུད་རྩི་རྒྱལ་པོ་ཆེ། །མི་རྟོག་ནམ་མཁའི་རྡོ་རྗེ་འཛིན། །ས་དང་ཕ་རོལ་ཕྱིན་པ་བརྙེས། །རྡོ་རྗེ་གསུང་ཁྱོད་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །དོན་ཡོན་རྡོ་རྗེ་རྫོགས་སངས་རྒྱས། །བསམ་པ་ཐམས་ཅད་ཡོངས་རྫོགས་ཅན། །དག་པའི་ངོ་བོ་ཉིད་ལས་བྱུང་། །རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའ་ཁྱོད་ཕྱག་འཚལ། །ཞེས་བསྟོད་དོ། །དེའི་རྗེས་སུ་ཆོས་སྐྱོང་མགོན་པོ་དང་གཞི་བདག་གི་གཏོར་མ་རབ་གནས་ཀྱི་སྐབས་ལྟར་འབུལ་ནས། ཁམས་གསུམ་འདིར་ནི་མགོན་གང་ལ། །ཆེན་པོས་མཆོད་པར་བཞུགས་རྣམས་དང་། །ལྷ་དང་ཀླུ་དང་གནོད་སྦྱིན་དང་། །དྲི་ཟ་དང་ནི་ལྷ་མིན་དང་། །ཁྱད་པར་རྟེན་འདིའི་སྲུང་མ་སོགས། །དེ་དང་དེ་ལ་འདི་གསོལ་གྱི། །སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་དོན་གྱི་ཕྱིར། །རྟེན་ནི་ཞིག་རལ་རྙིང་པ་འདི། །ཞེས་སམ། ཡང་ན། བཞུགས་པའི་གནས་ནི་ངན་པ་འདི། །བཅོས་ཏེ་བཟང་པོར་བགྱི་ལགས་ན། །དེ་ཡང་སང་ཉིན་བགྱིད་འཚལ་བས། །གདན་ས་ཉེ་ལོགས་གནས་འདིར་བཞུགས། །ཀུན་གྱིས་རྗེས་སུ་གནང་བར་མཛོད། །ཁྱེད་ཀྱིས་བཟོད་ཅིང་གནང་བ་ན། །བགྱི་སྟེ་གཞན་དུ་མ་ཡིན་ནོ། །རྨི་ལམ་ལ་སོགས་མཚན་མ་ཡི། །རྗེས་སུ་གནང་བར་མཛད་དུ་གསོལ། །ཞེས་འདོད་དོན་གསོལ་ནས། དེ་ཡང་སང་ཉིནསྤོ་ཆོག་པའི་སྙན་གསན་རབ་གནས་ཀྱི་སྟ་གོན་བཞིན་ལས། རབ་གནས་ཞེས་པའི་ཚིག་ལ་སྤོ་ཆོག་ཅེས་སྦྱར་བའི་ཁྱད་པར་ཙམ་སྟེ། ལྕེ་ཧཱུཾ་ལས་རྡོ་རྗེར་གྱུར། དྲིལ་གསིལ་བཅས། དག་པའི་རྡོ་རྗེ་བཅོམ་ལྡན་འདས། །རིག་པའི་རྒྱལ་པོར་ག་འཚལ་བསྟོད། །རྡོ་རྗེ་འཛིན་པ་བདག་གིས་ནི། །ཇི་ལྟར་ནུས་པའི་ངེས་སྤྱོད་ཀྱིས། །སྐུ་གསུང་ཐུགས་ཀྱི་རྟེན་འདི་རྣམས། །སང་ནི་སྤོ་ཆོག་བགྱི་བར་འཚལ། །སློབ་མར་རྣམས་ལ་བརྩེ་ཕྱིར་དང་། །ཁྱེད་རྣམས་ལ་ཡང་མཆོད་པའི་ཕྱིར། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གུས་བདག་ལ། །རྗེས་སུ་གནང་བར་མཛད་པར་རིག། །སངས་རྒྱས་རྣམས་ནི་དགོངས་སུ་གསོལ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དགྲ་བཅོམ་དང་། །གང་ཡང་གསང་སྔགས་ལྷ་རྣམས་དང་། །འཇིག་རྟེན་སྐྱོང་བའི་ལྷ་ཚོགས་ནི། །རྫོགས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་ལ། །དགའ་དང་རྡོ་རྗེའི་སྤྱན་མངའ་བ། །བདག་དང་སློབ་མར་བཅས་པ་ལ། །ཐུགས་བརྩེ་ཉེ་བར་བཟུང་ནས་སུ། །ཐུགས་རྗེ་ལྡན་རྣམས་སྤོ་ཆོག་མཛོད། །ཅེས་ལན་གསུམ་བརྗོད་དེ་གནང་བར་བྱིན་པར་བསམ། དེ་ནས་བདག་བསྐྱེད་མཇུག་སྡུད་སོགས་བྱའོ། །གཉིས་པ་དངོས་གཞི་ནི། བཅས་ཤོམ་སྔར་བཞིན་ལས། རྟེན་བསྐྱེད་ལས་གཞུང་གང་ལ་བརྟེན་པ་དེའི་མཆོད་པ་གསར་དུ་བཤམ། །མེ་ལོང་གཡའ་དག་པ་ཞིག་དང་དེའི་ཕྱི་འདྲིལ་དར་སེར་པོ་བཅས་འདུ་བྱས་ལ། ཆོ་ག་སྔར་བཞིན་བདག་བསྐྱེད་གཏོར་བསྔོ་དང་བཅས། རྟེན་རྙིང་པར་མཆོད་པ། ཆོས་སྐྱོང་དང་གཞི་བདག་གི་གཏོར་མ་འབུལ་བ་བཅས་གྲུབ་ནས། །འདོད་གསོལ་སྔར་བཞིན་ལས་སང་ཞེས་པ་ད་ལྟ་ཞེས་དང་། །རྨི་ལམ་ལ་སོགས་ཞེས་པའི་ཚབ་ཏུ། ཐུགས་རྗེ་མངའ་བས་ཅི་ནས་ཀྱང་། ཞེས་སྦྱར་བའི་ཁྱད་པར་ཙམ་དང་། སྙན་གསན་དབབ་པ་ཡང་རབ་གནས་དངོས་གཞི་ལྟར་ལས། རབ་གནས་ཞེས་པའི་ཚིག་ལ་སྤོ་ཆོག་ཅེས་སྦྱར་བའི་ཁྱད་པར་ཙམ་མོ། །དེ་ནས་སྤོ་གཞི་མེ་ལོང་དང་རྟེན་ལ་ཁྲུས་གསོལ་བྱ། རྟེན་མེ་ལོང་དུ་འཆར་བ་ལ་དམིགས་ཏེ། ལས་ཆུས་བསངས། ཨོཾ་སྭ་བྷ་ཝས་སྤོ་གཞི་མེ་ལོང་སྦྱངས། སྟོང་པའི་ངང་ལས། མེ་ལོང་དྭངས་མའི་གཞིར་རྟེན་རྣམས་སྐད་ཅིག་གིས་ལས་གཞུང་གང་ཡིན་གྱི་ལྷར་བསྐྱེད་མངོན་རྟོགས་ནས་བཟུང་། སྤྱན་འདྲེན་གྱི་བར་སྔོན་དུ་བཏང་ནས། ཛཿཧཱུྃ་བཾ་ཧོ༔ རྟེན་རྙིང་པའི་དམ་ཡེ་དང་བཅས་ལྷན་ཅིག་རྟེན་མེ་ལོང་གི་གཟུགས་བརྙན་དུ་བསྐྱེད་པ་དང་གཉིས་སུ་མེད་པར་གྱུར། ཞེས་བརྗོད་དེ། ཡི་གེ་བརྒྱ་པས་ནོངས་བཤགས་དང་། འདིར་ནི་གཟུགས་བརྙན་ལྷན་ཅིག་ཏུ། །སྲི་ཞུའི་བྱ་བ་མ་རྫོགས་བར། །འགྲོ་བའི་དོན་དུ་བཞུགས་ནས་ཀྱང་། །མཆོག་རྣམས་སྦྱིན་པར་མཛད་དུ་གསོལ། །ཨོཾ་སུ་པྲ་ཏིཥྛ་བཛྲ་ཡེ་སྭཱཧཱ། ཞེས་བརྗོད་དེ་མེ་ཏོག་འཐོར། དེ་ནས་མེ་ལོང་དུ་སྤོས་པའི་རྟེན་དེ་ལ་ལས་གཞུང་སོ་སོའི་མཆོད་བསྟོད་བྱ། ཡེ་དྷརྨས་འབྲུ་ལ་བསྔགས་ཏེ་རྟེན་གྱི་བཀྲ་ཤིས་རྒྱས་བསྡུས་གང་རུང་བརྗོད། དེ་ནས་རྗེས་ཆོག་དང་བདག་བསྐྱེད་བསྡུ་བ་སོགས་བྱའོ།། གསུམ་པ་རྗེས་ལ་ཇི་ལྟར་བྱ་བའི་ཚུལ་ནི། མེ་ལོང་གི་རྟེན་དར་སེར་པོས་བསྒྲིལ་ཏེ་རྒྱབ་ཏུ་རྒྱས་གདབ། དབུ་ཞབས་མ་ལོག་པར་རྟེན་གྲལ་དུ་འཇོག་སྟེ་མཆོད་པ་ཕུལ། སླར་རྟེན་གསར་པ་གྲུབ་སྐབས་རབ་གནས་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་པ་བསྟིམ་པའི་སྔོན་དུ་རྒྱ་བཀྲོལ་ཏེ་ཞལ་ཕྱེ། ཛ༔ཧཱུྃ་བཾ་ཧོ༔ ཡེ་ཤེས་པ་དང་ལྷན་ཅིག་རྟེན་རྙིང་པའི་དམ་ཡེ་དང་བཅས་རྟེན་གྱི་དམ་ཚིག་པ་དང་གཉིས་སུ་མེད་པར་གྱུར། ཞེས་བརྗོད་དགོས་པའི་དམིགས་བསལ་ཙམ་མོ། །དེ་ཡང་རྣལ་འབྱོར་པ་རྟོགས་པ་མཆོག་དང་ལྡན་ན་རྟེན་རྙིང་པའི་དམ་ཡེ་ལུས་ལ་སྤོ་བ་ཡང་དུས་འཁོར་ལས་གསུངས་སོ། །ཞེས་སྒྲུབ་སྡེའི་སློབ་དཔོན་ཆེན་པོ་ཡོན་ཏན་འོད་ཀྱི་བཀའ་བཞིན་དགེ་རིན་པས་སོ།། །། ༄༅། །རི་བོ་བསངས་མཆོད་བཞུགས་སོ།། ༄༅། །ཐོག་མར་སྐྱབས་འགྲོ་ནི། ཨོཾ་ཨཱ༔ཧཱུྃ༔ མཁའ་མཉམ་སྲིད་ཞིའི་སྐྱབས་ཀུན་སྙིང་པོའི་བཅུད༔ དབང་དྲག་རིག་འཛིན་པདྨ་ཐོད་ཕྲེང་རྩལ༔ ཁྱོད་སྐུར་སྣང་སྲིད་རྒྱལ་བའི་དཀྱིལ་འཁོར་རྫོགས༔ འགྲོ་ཀུན་སྲིད་ལས་བསྒྲལ་ཕྱིར་སྐྱབས་སུ་མཆི༔ ལན་གསུམ། སེམས་བསྐྱེད་ནི། བསངས་མཆོག་འོད་གསལ་ཡེ་ཤེས་ཐིག་ལེའི་གཞིར༔ འགྲོ་ཀུན་སྒྲིབ་གསུམ་དག་ནས་སྐུ་དང་གསུང༔ ཐུགས་ཀྱི་ཐིག་ལེ་ལྷུན་གྲུབ་སྣང་བཞིའི་ངང༔ གཞོན་ནུ་བུམ་སྐུར་གྲོལ་བར་སེམས་བསྐྱེད་དོ༔ ལན་གསུམ། ཡན་ལག་བདུན་པ་ནི། གཤིས་རིག་མ་བཅོས་གཉུག་མར་ཕྱག་འཚལ་ཞིང་༔ གཏིང་མཐའ་བྲལ་བའི་འོད་གསལ་མཆོད་པ་འབུལ༔ འཁོར་བ་མྱང་འདས་མཉམ་ཉིད་ཀློང་དུ་བཤགས༔ བློ་བྲལ་ཆོས་ཟད་ཆེན་པོར་རྗེས་ཡི་རང་༔ ལྷུན་གྲུབ་རྫོགས་པ་ཆེན་པོའི་ཆོས་འཁོར་བསྐོར༔ འཁོར་བ་དོང་ནས་སྤྲུགས་པར་གསོལ་བ་འདེབས༔ འཁོར་གསུམ་དམིགས་མཐའ་བྲལ་བའི་ཕ་མཐར་བསྔོ༔ བདག་བསྐྱེད་ནི། ཀ་དག་ཆོས་སྐུའི་དབྱིངས་ལས་འགགས་མེད་རྩལཿ པདྨ་ཐོད་ཕྲེང་དཀར་དམར་གཞོན་ཚུལ་མཛེས༔ མཚན་དཔེའི་གཟི་འབར་རྡོ་རྗེ་ཐོད་པ་བསྣམས༔ མཛེས་བརྗིད་རྒྱན་དང་ཆ་བྱད་ཡོངས་སུ་རྫོགས༔ དམ་ཡེ་གཉིས་མེད་རྒྱལ་ཀུན་འདུས་པའི་གཟུགས༔ འཁོར་འདས་ཀུན་གྱི་སྤྱི་དཔལ་ཆེན་པོར་གྱུར༔ ཨོཾ་ཨཱཿཧཱུྃ་བཛྲ་གུ་རུ་པདྨ་སིདྡྷི་ཧཱུྃ༔ ཞེས་བརྒྱ་རྩ་ཙམ་བཟླ། དེ་ནས་བསང་རྫས་རྣམས་རཾ་ཡཾ་ཁཾ་གིས་བསང་སྦྱང་། སྟོང་པའི་ངང་ལས་བསང་རྫས་ཟག་པ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་བདུད་རྩི་འདོད་ཡོན་རྒྱ་མཚོའི་སྤྲིན་ཕུང་མཁའ་ཁྱབ་ཏུ་འཕྲོ་བར་གྱུར། །འབྲུ་གསུམ་དང་ནམ་མཁའ་མཛོད་ཀྱི་སྔགས་ལན་གསུམ་སོགས་ཀྱི་བྱིན་གྱིས་བརླབ་ལ། ཨོ་ཨཱ༔ཧཱུྃ༔ ན་མཿསརྦ་ཏ་ཐཱ་ག་ཏ་བྷོབི་ཤྭ་མུ་ཁེ་བྷཿསརྦ་ཐཱ་ཁཾ་ཨུཏྟཏེ་སྤ་ར་ཎ་ཨི་མཾ་ག་ག་ན་ཁཾ་སྭཱཧཱ། ཧཱུྃ༔ རིན་ཆེན་སྣ་ཚོགས་དང་མའི་སྣོད་ཡངས་སུ༔ འཇིག་རྟེན་སྲིད་པའི་འདོད་དགུ་དམ་ཚིག་རྫས༔ འབྲུ་གསུམ་ཡེ་ཤེས་བདུད་རྩིར་བྱིན་བརླབས་པའི༔ སྣང་སྲིད་མཆོད་པའི་འདོད་དགུར་འཁྲིགས་པ་འདི༔ བླ་མ་ཡི་དམ་ཌཱ་ཀི་ཆོས་སྲུང་དང་༔ ཕྱོགས་བཅུ་རྒྱལ་བའི་དཀྱིལ་འཁོར་ཇི་སྙེད་དང་༔ འཛམ་གླིང་གཞི་བདག་རིགས་དྲུག་ལན་ཆགས་མགྲོན༔ ཁྱད་པར་བདག་གི་ཚེ་འཕྲོག་སྲོག་བརྐུ་ཞིང་༔ ནད་གཏོང་བར་ཆད་རྩོམ་པའི་འབྱུང་པོ་དང་༔ རྨི་ལམ་རྟགས་མཚན་ངན་དང་ལྟས་ངན་རིགས༔ སྡེ་བརྒྱད་མ་རུངས་ཆོ་འཕྲུལ་བདག་པོ་དང་༔ ཟས་དང་གནས་དང་ནོར་གྱི་ལན་ཆགས་ཅན༔ གྲིབ་བདག་སྨྱོ་འདྲེ་ཕོ་གཤིན་མོ་གཤིན་དང་༔ གྲི་བོ་ཐེའུ་རང་གྲོང་སྲིན་འདྲེ་མོ་རྣམས༔ ལན་ཆགས་དམར་པོའི་མེ་ལ་འཇལཏེ་བསྲེགས༔ རང་རང་ཡིད་ལ་གང་འདོད་འདོད་དགུའི་ཆར༔ ཇི་སྲིད་ནམ་མཁའ་གནས་ཀྱི་བར་ཉིད་དུ༔ འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་ཟད་པ་མེད་པར་བསྔོ༔ བདག་གིས་དུས་གསུམ་བསགས་པའི་སྡིག་སྒྲིབ་དང་༔ དཀོན་མཆོག་དད་གཤིན་དཀོར་ལ་སྤྱད་པ་རྣམས༔ སྦྱིན་སྲེག་མེ་མཆོད་འདི་ཡིས་དག་གྱུར་ཅིག༔ མེ་ལྕེ་སྣང་སྲིད་གང་བའི་རྡུལ་ཕྲན་རེས༔ ཀུན་བཟང་མཆོད་པའི་སྤྲིན་ཕུང་མི་ཟད་པ༔ རྒྱལ་བའི་ཞིང་ཁམས་ཡོངས་ལ་ཁྱབ་གྱུར་ཅིག༔ མེ་ལྕེ་ཡེ་ཤེས་འོད་ལྔའི་མཆོད་སྦྱིན་ཟེར༔ རིགས་དྲུག་མནར་མེད་གནས་སུ་ཁྱབ་གྱུར་ནས༔ ཁམས་གསུམ་འཁོར་བ་འཇའ་ལུས་འོད་སྐུར་གྲོལ༔ འགྲོ་ཀུན་བྱང་ཆུབ་སྙིང་པོར་སངས་རྒྱས་ཤོག༔ ཨོཾ་ཨཧཱུྃ༔ ཞེས་འབྲུ་གསུམ་བརྒྱ་སྟོང་སོགས་གང་འགྲུབ་མཐར། སྐུ་གསུམ་དག་པ་སྣོད་ཀྱི་གཞལ་ཡས་སུ༔ ཆོས་ལོངས་སྤྲུལ་གསུམ་སྣང་སྲིད་གཟུགས་ཕུང་རྣམས༔ བདུད་རྩིར་ཞུ་བའི་འཇའ་འོད་བར་སྣང་གང་༔ འཁོར་བ་མྱང་འདས་ཟག་མེད་བདུད་རྩིའི་བཅུད༔ ཐོག་མེད་དུས་ནས་ད་ལྟ་ཡན་ཆད་དུ༔ སྣང་སྲིད་མགྲོན་དུ་གྱུར་པ་ཡོངས་ལ་བསྔོ༔ ས་ལམ་འབྲས་བུའི་ཡོན་ཏན་མཐར་ཕྱིན་ཅིང་༔ ལྟ་སྒོམ་སྤྱོད་པའི་བར་ཆད་ཀུན་བསལ་ནས༔ རྨད་བྱུང་ཀུན་བཟང་ཐུགས་ཀྱི་མཁའ་དབྱིངས་སུ༔ གཞོན་ནུ་བུམ་སྐུར་གཏན་སྲིད་ཟིན་པར་ཤོག༔ འཁོར་བའི་རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོ་སྟོངས་པའི་མཐར༔ འོག་མིན་པདྨ་དྲྭ་བར་འཚང་རྒྱ་ཤོག༔ ཕུང་ཁམས་སྲེག་རྫས་བཀྲག་མདངས་གཟི་བརྗིད་འབར༔ དཀར་དམར་བྱང་སེམས་སྲེག་རྫས་བདེ་སྟོང་འབར༔ སྟོང་ཉིད་སྙིང་རྗེའི་སྲེག་རྫས་ཆོས་དབྱིངས་གང་༔ སྣང་སྲིད་འཁོར་འདས་རྡོ་རྗེ་འོད་ལྔའི་གཞིར༔ ལྷུན་གྲུབ་རྫོགས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྲེག་རྫས་འབུལ༔ སྔོན་གྱི་ལན་ཆགས་ཐམས་ཅད་བྱང་གྱུར་ཅིག༔ ད་ལྟ་རྒྱུད་ལ་མི་གནས་མཐོལ་ལོ་བཤགས༔ མ་འོངས་སྒྲིབ་པའི་འཁོར་ལོར་མ་གྱུར་ཅིག༔ སོ་ཐར་བྱང་སེམས་རིག་པ་འཛིན་པ་ཡི་སྡོམ་བཅས་བསླབ་པ་གསང་སྔགས་དམ་ཚིག་རིགསཿ ཚོར་དང་མ་ཚོར་ཉམས་པ་མཐོལ་ལོ་བཤགས༔ ནད་གདོན་གྲིབ་དང་མི་གཙང་དག་གྱུར་ཅིག༔ ནད་མུག་མཚོན་གྱི་བསྐལ་པ་ཞི་གྱུར་ཅིག༔ མཐའ་མི་དབུས་སུ་འོང་བའི་བསུན་མ་བཟློག ཆོས་མཛད་བླ་མ་གདན་འདྲེན་བར་ཆད་བཟློག༔ ལྗོངས་འདིར་བཀྲ་མི་ཤིས་པའི་ལྟས་ངན་བཟློག༔ གཟའ་ཀླུ་རྒྱལ་པོས་སྲོག་དབུགས་སྡུད་པ་བཟློག༔ འཇིགས་པ་ཆེན་པོ་བརྒྱད་དང་བཅུ་དྲུག་བཟློག༔ བདག་ཅག་གར་གནས་བཀྲ་མི་ཤིས་པ་བཟློག༔ དམ་སྲི་འགོང་པོའི་མཐུ་སྟོབས་ནུས་པ་བཟློག༔ ས་མ་ཡ༔ གྲངས་གསོག་ཚེ་སླར་ཡང་། བྷྲུཾ༔ རིན་ཆེན་སྣ་ཚོགས་ནས། འབྲུ་གསུམ་གང་མང་དང་། སྐུ་གསུམ་སོགས་ཅི་རིགས་མཐར། རྗེས་ནི། །སྦྱིན་པ་རྒྱ་ཆེན་གྱུར་པ་འདི་ཡི་མཐུས། །འགྲོ་བའི་ནང་ན་རང་བྱུང་སངས་རྒྱས་ཤོག །སྔོན་གྱི་རྒྱལ་བ་རྣམས་ཀྱིས་མ་གྲོལ་བའི། །སྐྱེ་བའི་ཚོགས་རྣམས་སྦྱིན་པས་གྲོལ་གྱུར་ཅིག །སངས་རྒྱས་སྐུ་གསུམ་བརྙེས་པའི་བྱིན་བརླབ་དང་། །ཆོས་ཉིད་མི་འགྱུར་བདེན་པའི་བྱིན་བརླབ་དང་། །དགེ་འདུན་མི་ཕྱེད་འདུས་པའི་བྱིན་བརླབ་ཀྱིས། །ཇི་ལྟར་བསྔོ་བ་སྨོན་ལམ་འགྲུབ་པར་ཤོག། །། ༄༅། །བསངས་གསུར་མཐུན་མོང་གི་མཆོད་པ་ཞེས་བྱ་བ་བཞུགས་སོ།། ༄༅། །སྐྱབས་སེམས་སྔོན་དུ་འགྲོ་ནས། སྭ་བྷ་ཝ་བརྗོད། སྟོང་པའི་ངང་ལས་སྐད་ ཅིག་དྲན་རྫོགས་སུ། །རང་ཉིད་ཇོ་བོ་ཁ་སར་པ་ནིའི་སྐུ། །བཞེངས་སྟབས་ཕྱག་གཡས་མཆོག་སྦྱིན་ཅན་གསལ་བའི། །མདུན་དུ་རྣམ་པར་སྣང་མཛད་གངས་ཆེན་མཚོ། །སྐུ་ལ་ཞིང་ཁམས་རྫོགས་པའི་གཙུག་གཏོར་ནས།། མགྲིན་པ་ཡན་ཆད་དཀོན་མཆོག་སྲི་ཞུའི་མགྲོན། །དེ་ཡི་ཐུགས་ཀར་ལྟེ་བའི་བར་དག་ལ། །མགོན་པོ་ཡོན་ཏན་སྐུ་སྨད་སྙིང་རྗེའི་མགྲོན། །པད་གདན་བགེགས་རིགས་ལན་ཆགས་གསལ་བ་ལས། །ཐུགས་ཀར་ཡི་གེ་དྲུག་མའི་འོད་ཟེར་གྱིས། །མཆོད་ཡུལ་མཉེས་བྱས་སྦྱིན་ཡུལ་སྡིག་སྒྲིབ་སྦྱངས། །ཁམས་གསུམ་མ་ལུས་དག་པའི་ཞིང་དུ་གྱུར། །ཨོཾ་མ་ཎི་པདྨེ་ཧཱུྃ་ཧཱིཿ བརྒྱ་རྩ་བརྗོད། རང་ལུས་འཕགས་པར་གསལ་བའི་ཐུགས་ཀ་ནས། །གཉིས་འཛིན་འཁྲུལ་པའི་སྣང་བ་ཀུན་བསྲེགས་པའི། །རང་རིག་ཡེ་ཤེས་གསལ་བའི་མེ་དཔུང་འབར། །དྲི་བཟང་སྨན་སྤོས་སམ་དཀར་གསུམ་མངར་གསུམ་རང་བྱུང་ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི། །བསངས་སམ་བསུར་དུད་ནམ་མཁའ་ས་གཞི་ཐམས་ཅད་གང་། །དུད་པའི་གསེབ་ནས་འདོད་ཡོན་ལྷ་མོ་སོགས། །རྣམ་བཞིའི་མགྲོན་ཀུན་ཐུགས་ལ་ཅི་མཉེས་པ། །ཀུན་བཟང་མཆོད་པའི་སྤྲིན་བཞིན་འཐིབས་པར་གྱུར། །ཨོཾ་ཨཱ་ཧཱུྃ་ ལན་གསུམ་བརྗོད། ཧོ༔ མཆོག་གསུམ་བླ་མ་ཡི་དམ་ཞི་ཁྲོའི་ལྷ། །དཔའ་བོ་མཁའ་འགྲོ་དཔལ་མགོན་དམ་ཅན་ཚོགས། །ཡུལ་ལྷ་གཞི་བདག་སྙིང་རྗེ་ལན་ཆགས་མགྲོན། །ཐམས་ཅད་དེང་འདིར་སྤུངས་ཀྱིས་བྱོན་པར་གྱུར། །བསངས་སམ་བསུར་མཆོད་བདུད་རྩིའི་མཆོད་པ་དམ་པ་འདི། །དགོངས་བརྡ་སྙན་བརྒྱུད་བཀའ་གཏེར་བཤད་སྒྲུབ་ཀྱི། །རྩ་བརྒྱུད་བླ་མ་མཆོག་གསུམ་རྣམས་ལ་འབུལ། །མི་འབྲལ་ཆོས་སྐུའི་ངང་དུ་རོ་གཅིག་པའི། །སྒོ་གསུམ་སྨིན་གྲོལ་བྱིན་གྱིས་བརླབ་ཏུ་གསོལ། །ཐེག་པ་རིམ་དགུ་གསང་སྔགས་གསར་རྙིང་གི། །ཡི་དམ་ཞི་ཁྲོ་རབ་འབྱམས་རྣམས་ལ་འབུལ། །ཁམས་གསུམ་རྣམ་དག་རྒྱལ་བའི་དཀྱིལ་འཁོར་ཆེ། །ཚེ་འདིར་བསྒྲུབ་པའི་དངོས་གྲུབ་བསྩལ་དུ་གསོལ། །ཆོས་བཞིན་སྤྱོད་པའི་ཕྲིན་ལས་གྲོགས་མཛད་མ། །ཡེ་ཤེས་ཌཀི་དམ་ཅན་རྒྱ་མཚོར་འབུལ། །ས་དང་ལམ་གྱི་བར་ཆད་ཀུན་སེལ་ནས། །བསྟན་འགྲོར་ཕན་བདེའི་ཕྲིན་ལས་བསྒྲུབ་པར་མཛོད། །ཁྱད་པར་ཁྲག་འཐུང་མཧཱ་ཀཱ་ལ་ཆེ། །དུད་སོལ་ལྷ་མོ་ལེགས་ལྡན་བྱ་རོག་གདོང་། །ཐུགས་གསུང་སྐུ་ཡི་ལྷ་ཚོགས་རྣམས་ལ་འབུལ། །རྒྱལ་བའི་བསྟན་པ་བསྲུང་ཞིང་སྐྱོང་བ་དང། །དེ་འཛིན་སྐྱེས་བུའི་ཕྲིན་ལས་སྤེལ་བར་མཛོད། །ཆོས་བཞིན་སྒྲུབ་པའི་རྣལ་འབྱོར་བདག་ཅག་ལ། །བུ་བཞིན་བརྩེ་བའི་མགོན་སྐྱབས་མི་གཡེལ་བར། །སྔོན་གྱི་ལས་དང་འཕྲལ་གྱི་རྐྱེན་ངན་པ། །ན་ཚ་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ཞི་བར་མཛོད། །ཡིད་ལ་བསམ་པའི་དོན་རྣམས་འགྲུབ་པ་དང་། །ཚེ་དང་ལོངས་སྤྱོད་དཔལ་འབྱོར་རྒྱས་པར་མཛོད། །ཕ་རོལ་བསམ་སྦྱོར་ངན་པའི་གནོད་པ་དང་། །དམ་སྲི་ཕུང་སྲི་རྒྱལ་པོའི་ཆོ་འཕྲུལ་དང་། །ལྷ་སྲིན་གདུག་པའི་ཟ་ཁ་ཟུག་པ་སོགས། །མི་མཐུན་ཚོགས་རྣམས་དགྲ་བོའི་སྟེང་དུ་བསྒྱུར། །གཞན་ཡང་སྟེང་འོག་ཕྱོགས་མཚམས་གནས་པ་ཡི། །འཇིག་རྟེན་སྐྱོང་བ་ལྷ་སྲིན་སྡེ་བརྒྱད་སོགས།། གནས་དང་ཡུལ་གྱི་བདག་པོ་རྣམས་ལ་འབུལ། །འཇིག་རྟེན་ཁམས་ཀུན་བདེ་ཞིང་སྐྱིད་པ་དང་། །ཆར་ཆུ་དུས་འབེབས་སད་དང་སེར་བ་ཞི། །ལོ་ལེགས་ཆོས་འཕེལ་རྒྱལ་པོ་ཆོས་བཞིན་སྤྱོད། །ནད་མུག་འཁྲུགས་རྩོད་ཐམས་ཅད་ཞི་བར་མཛོད། །རིགས་དྲུག་ཕ་མ་བར་དོའི་སེམས་ཅན་དང། །ཡི་དྭགས་རིགས་སུ་གྱུར་པ་རྣམས་ལ་བསྔོ། །འཁྲུལ་སྣང་འཇིགས་སྐྲག་སྡུག་བསྔལ་ཀུན་ཞི་ཞིང་། །རང་སེམས་དབང་ཐོབ་འཁོར་བར་ངེས་འབྱུང་སྟེ། །བྱང་ཆུབ་ས་ལ་མྱུར་དུ་འཁོད་པར་ཤོག །དྲི་ཟ་ལ་སོགས་གདོན་གྱི་ཚོགས་རྣམས་དང་། །སྲོག་གཅོད་དབུགས་ལེན་མདངས་འཕྲོག་འབྱུང་པོའི་ཚོགས། །ཐམས་ཅད་བསངས་སམ་བསུར་མཆོད་བདུད་རྩིའི་མཆོད་པ་འདིས། །རང་རང་འདོད་པའི་རེ་བ་ཡོངས་གང་ནས། །ཞེ་སྡང་གདུག་པའི་བསམ་སྦྱོར་ཉེར་ཞི་ཞིང་། །གཞན་ཕན་བྱང་སེམས་རྒྱུད་ལ་སྐྱེ་བར་ཤོག །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་བཞིའི་མཚན་དང་ཁ་འབར་མའི་སྔགས་ཀྱི་མཐར་ཨ་ཀར་རོ་སོགས་བརྗོད། སྡིག་པ་ཅི་ཡང་མི་བྱ་ཞིང་། །དགེ་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་བྱས། །རང་གི་སེམས་ནི་ཡོངས་སུ་འདུལ། །དེ་ཉིད་སངས་རྒྱས་བསྟན་པ་ཡིན། །ཧོཿ བླ་མ་རྣམས་ལ་བསངས་སམ་བསུར་མཆོད་ཕུལ་བའི་མཐུས། །རང་བཞིན་གདོད་མའི་གནས་ལུགས་རྟོགས་པར་ཤོག །ཡི་དམ་རྣམས་ལ་བསངས་སམ་བསུར་མཆོད་ཕུལ་བའི་མཐུས། །དངོས་གྲུབ་རྣམ་གཉིས་མྱུར་དུ་ཐོབ་པར་ཤོག །མཁའ་འགྲོ་རྣམས་ལ༴ །འཕྲིན་ལས་རྣམ་བཞི་རྩོལ་མེད་འགྲུབ་པར་ཤོག །ཆོས་སྐྱོང་རྣམས་ལ༴ །བྱང་ཆུབ་ལམ་ལ་བར་ཆད་མེད་པར་ཤོག། །ཡོན་ཏན་མགྲོན་ལ༴ །བསྟན་པ་བསྲུང་ཞིང་སྟོངས་གྲོགས་བྱེད་པར་ཤོག། །དམ་ཅན་རྣམས་ལ༴ །བསྟན་དགྲ་དམ་ཉམས་མྱུར་དུ་བསྒྲལ་བར་ཤོག། །གཞི་བདག་མགྲོན་ལ༴ །བདག་ཅག་དཔོན་སློབ་འཁོན་འདྲིས་མེད་པར་ཤོག། །སྙིང་རྗེའི་མགྲོན་ལ༴ །སྡུག་བསྔལ་ཀུན་བྲལ་སངས་རྒྱས་ཐོབ་པར་ཤོག། །ལན་ཆགས་མགྲོན་ལ༴ །ཚེ་རབས་གྲངས་མེད་ལན་ཆགས་བྱང་བར་ཤོག། །བསངས་སམ་བསུར་མཆོད་ཕུལ་བའི་མཐུ་དང་བྱིན་རླབས་ཀྱིས། །ཚོགས་གཉིས་ཡོངས་རྫོགས་དོན་གཉིས་ལྷུན་གྲུབ་ཤོག །མཆོད་ཡུལ་གོང་མ་ཡེ་ཤེས་པ་ཡི་མགྲོན། །བདག་ལ་ཐིམ་པས་འོད་གསལ་ངང་དུ་བཞག། དམིགས་ཡུལ་འོག་མ་འཇིག་རྟེན་པ་ཡི་མགྲོན། །ཞི་བའི་སེམས་ཀྱིས་རང་རང་གནས་སུ་གཤེགས། །མཆོད་སྦྱིན་གནས་འདིར་གང་ལྷག་པ། །འབྱུང་པོ་ས་འོག་རྒྱུ་བ་དང་། །གང་ཡང་ས་འདིར་འཁོད་པ་དང་། །ས་བླར་རྒྱུ་བ་གང་ཡིན་པ། །མགུ་བར་གྱིས་ལ་རང་གནས་སུ། །ཐམས་ཅད་ཐ་དད་འགྲོ་བར་གྱིས། །སརྦ་བྷུ་ཏ་གཙྪ། སྦྱིན་པ་རྒྱ་ཆེར་སོགས་དང་། བསྔོ་སྨོན་གྱིས་རྒྱས་གདབ། ཞེས་པའང་དགེ་རིན་པས་གོང་མའི་གསུང་རྒྱུན་ལས་བསྒྲིགས་པའོ།། །། ༄༅། །རྗེ་བཙུན་འཕགས་མའི་བསངས་མཆོད་འདོད་འཇོའི་བུམ་བཟང་བཞུགས་སོ།། ༈ པོ་ཏཱ་ལ་ཡི་གནས་མཆོག་ནས། །ཏཾ་ཡིག་ལྗང་ཁུ་ལས་འཁྲུངས་ཤིང་། །ཏཾ་ཡིག་འོད་ཀྱིས་འགྲོ་བ་སྒྲོལ། །སྒྲོལ་མ་འཁོར་བཅས་གཤེགས་སུ་གསོལ། རྗེ་བཙུན་འཕགས་མ་སྒྲོལ་མ་ནི། །བླ་མ་ཡི་དམ་མཁའ་འགྲོ་དང་། །ཆོས་སྐྱོང་ཐམས་ཅད་འདུས་པའི་དཔལ། །གསོལ་བ་འདེབས་སོ་ཐུགས་རྗེས་ཟུངས། །ཁྱེད་ནི་རྒྱལ་བ་མ་ལུས་པའི། །འཕྲིན་ལས་འདུས་པའི་མངའ་བདག་སྟེ། །ལས་ཀྱི་རིགས་ཀྱི་ཡུམ་ཆེན་མོ། །ས་བཅུའི་དབང་ཕྱུག་འཕགས་མ་བསངས། །སྐུ་མདོག་ལྗང་ཁུ་མ་རྒད་མདོག །ཞལ་གཅིག་ཕྱག་གཉིས་ཨུཏྤལ་འཛིན། །གཡས་བརྐྱངས་གཡོན་བསྐུམ་གཡོན་ཕྱོགས་འགྱིངས། །འཕགས་མ་ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ་བསངས། །འགྲོ་བ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །འདི་དང་ཕྱི་མའི་བར་དུ་སྐྱབས། །གསོལ་བ་འདེབས་པའི་ཡུལ་གཅིག་པུ། །རྒྱལ་ཡུམ་བཀའ་དྲིན་ཅན་མ་བསངས། །ལྷ་དང་ལྷ་མིན་མི་འམ་ཅི། །དྲི་བཟང་སྲིན་པོ་གཤིན་རྗེ་དང་། །རྐང་གཉིས་མི་དང་བཅས་པའི་མགོན། །ལྷ་ཡི་བླ་མ་ཆེན་མོ་བསངས། །སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོའི་གཏེར་མཛོད་མངའ། །ཚད་མེད་འཕྲིན་ལས་དཔག་བསམ་ཤིང་། །ཅི་འདོད་རེ་སྐོང་བུམ་པ་བཟང་། །འདོད་རྒུའི་འབྱུང་གནས་རྗེ་བཙུན་བསངས། །སྔོན་བྱོན་རྒྱལ་བ་བསྐྱེད་པའི་ཡུམ། །ད་ལྟ་རྒྱལ་བ་དགྱེས་པའི་སྡེ། །མ་བྱོན་རྒྱལ་བའི་གཞིར་གྱུར་པའི། །དུས་གསུམ་རྒྱལ་ཡུམ་འཕགས་མ་བསངས། །ཁྱོད་ནི་ཡེ་ཤེས་སྤྱན་དང་ལྡན། །ས་ལམ་ཡོན་ཏན་རྩེ་མོར་སོན། །ཉེས་དང་སྒྲིབ་པ་མི་མངའ་ཡང་། བདག་གི་བསོད་ནམས་རྫོགས་པའི་ཕྱིར། །ཙནྡན་དཀར་པོ་ཤུགས་པ་སོགས། །ཕ་ཤིང་བདུད་རྩི་ཅན་རྣམས་དང་། །ཙནྡན་དམར་མོ་སྤ་མ་སོགས། །མ་ཤིང་དྲི་ངད་ལྡན་པས་བསངས། །བ་ལུ་མཁན་པ་ཕུར་མོང་སོགས། །གྲིབ་ཀྱི་ནུས་པ་སེལ་ནུས་པའི། །བསངས་སྣ་བརྒྱ་དང་རྩ་བརྒྱད་ལ། །དཀར་དམར་ཕྱེ་མར་སྦྱར་བས་བསངས། །ལྕགས་ཀྱུ་ལྔ་དང་བདུད་རྩི་ལྔ། །རྩ་བརྒྱད་ཡན་ལག་སྟོང་དང་སྦྱར། །མཆོག་མཐུན་དངོས་གྲུབ་བསྐུལ་བའི་ཕྱིར། །འཕགས་མ་ལྷ་ཡི་ལྷ་མཆོག་བསངས། །ཁྱེད་ནི་སྟོང་གསུམ་མ་ལུས་དང་། །ཁྱད་པར་མི་མཇེད་འཇིག་རྟེན་འདི། །བྱེ་བྲག་འཛམ་བུ་ཏྲི་ཤའི་གླིང་། །སྒོས་ཀྱི་སྐྱབས་གནས་ཆེན་མོ་བསངས། །ཨེ་མ་འཕགས་མ་རྗེ་བླ་མ། །ད་དུང་བོད་འབངས་ཡོངས་ཀྱི་ལྷ། །ཁྱད་པར་ལས་དོན་བདག་ལ་ནི། །བཀའ་དྲིན་འཁོར་མེད་ཆེན་མོ་བསངས། །གུས་པས་གསོལ་བ་སྙིང་ནས་འདེབས། །ཕྱག་འཚལ་མཆོད་འབུལ་སྡིག་པ་བཤགས། །རྗེས་སུ་ཡི་རང་བཞུགས་སུ་གསོལ། །ཆོས་བསྟོད་མཛད་བསྐུལ་དགེ་ཚོགས་བསྔོ། །འདི་ནས་ཇི་སྲིད་འཚོ་བའི་བར། །སྐྱིད་སྡུག་བཟང་ཅན་ཅི་བྱུང་ཡང་། །འཕགས་མའི་ཐུགས་རྗེ་མ་བཏང་བར། །བརྩེ་བས་རྗེས་སུ་བཟུང་དུ་གསོལ། །འཇིགས་པ་བརྒྱད་དང་བཅུ་དྲུག་སོགས། །མི་འདོད་ཉེར་འཚེ་ཀུན་ཞི་ནས། །བསམ་དོན་དམ་པའི་ཆོས་བཞིན་འགྲུབ། །ཚེ་བསོད་དཔལ་འབྱོར་རྒྱས་པར་མཛོད། །གང་དུ་གནས་པའི་ཡུལ་ཕྱོགས་ཀྱང་། །ལོ་ལེགས་འབྲུ་འཕེལ་བཀྲ་ཤིས་ཤིང་། །དུས་ཀུན་བྱས་ཚད་ཆོས་དང་མཐུན། །བཀྲ་ཤིས་དགེ་ལེགས་ཁྱབ་པར་མཛོད། །རང་ཉིད་ཀྱི་ཁ་ཏོན་དུ་ངག་གི་དབང་པོས་གསོལ་བ་བཏབ་བོ།། ༄༅། །འཕགས་མ་རྒྱལ་མཚན་རྩེ་མོའི་བསང་མཆོད་བཞུགས་སོ།། ༈ ཧཱུྃ༔ བཅོམ་ལྡན་མ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །བདེ་བར་གཤེགས་པ་ཀུན་གྱི་ཡུམ། །མཐུ་དང་ནུས་པའི་མངའ་བདག་མོ། །འཕགས་མ་རྒྱལ་མཚན་རྩེ་མོ་བསང་། །སྐུ་མདོག་གཙོ་མ་གསེར་གྱི་མདོག །ཞལ་བཞི་དབུས་སེར་གཡས་དཀར་ལ།། གཡོན་དམར་གསུམ་ག་ཁྲོ་མོའི་ཞལ། །མཆེ་བ་གཙིགས་ཤིང་སྤྱན་གསུམ་འབར། །ཕྱག་བཞི་གཡས་ཀྱི་དང་པོ་ན། །རལ་གྲི་འཛིན་ཅིང་ཕྱག་གཡོན་གྱིས། །རྡོ་རྗེས་མཚན་པའི་ཞགས་པ་དང་། །འོག་མ་འཁོར་ལོ་གཏུན་ཤིང་བཟུང་། །ཐོད་སྐམ་དབུ་རྒྱན་རིན་ཆེན་དང་། །རུས་པའི་རྒྱན་ཆ་སྐུ་ལ་གསོལ། །དར་གྱི་ཆས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་བཀླུབས།།སྟག་ཤམ་མི་མགོའི་དོ་ཤལ་གསོལ། །གཡས་བརྐྱངས་གཡོན་བསྐུམས་རོལ་པས་བགྱིང་། །པདྨ་ཟླ་བའི་གདན་ལ་བཞུགས། །འོག་མིན་གནས་སོགས་གར་བཞུགས་ནས། །སྐད་ཅིག་ཉིད་ལ་གཤེགས་སུ་གསོལ། །དྷ་པེ་ཧཱུཾ་གི་ཏིང་འཛིན་ལས། །སྔགས་དང་ཕྱག་རྒྱས་བྱིན་བརླབས་པའི། །ངོ་མཚར་མི་གཙང་སེལ་བའི་རྫས། །གསང་གི་མཆོད་པ་འབུལ་ལོ་བཞེས། །ཙན་དན་དཀར་དམར་ཨ་དཀར་ནག། །ག་བུར་སི་ལ་ན་གི་སོགས། །དྲི་ལྡན་སྤོས་སྨན་བརྒྱ་ཕྲག་གིས། །འཇིག་རྟེན་རྨོངས་པ་གསལ་གྱུར་ཅིག །ཁྱད་པར་བདུད་རྩི་རཱ་ས་ཡ། །རྩ་བ་བརྒྱད་ལ་ཡན་ལག་སྟོང་། །ཤ་ལྔ་བདུད་རྩི་ལྔ་དང་སྦྱར། །མཆོག་གི་བསང་མཆོད་དམ་པས་བསངས། །བདག་གི་འཇིགས་པ་ཀུན་ལས་སྐྱོབས། །ནད་དང་གནོད་པ་མ་ལུས་སྲུངས། །འཁྲུགས་པ་ཀུན་ལས་རྣམ་པར་རྒྱལ། །སྲུངས་ཤིག་སྲུངས་ཤིག་རྒྱལ་བའི་བཀའ། །ཕ་རོལ་ངན་པའི་སྤ་བཀོང་ལ། །གཞན་སྡེ་དགྲ་ཚོགས་ཟིལ་གྱིས་གནོན། །རང་སྡེ་ཕྱོགས་ལས་རྣམ་པར་རྒྱལ། །བསམ་དོན་འགྲུབ་པར་མཛད་དུ་གསོལ། །དཔལ་གྱི་བསམ་ཡས་རྡོ་རྗེ་གདན་གྱི་མགུལ། །ངག་གི་དབང་པོས་སྦྱར་བ་དགེ་གྱུར་ཅིག། །། ༄༅། །དགེ་བསྙེན་ཇག་པ་མེ་ལེན་གྱི་བསང་མཆོད་བཞུགས་སོ།། ༈ མི་གཙང་སེལ་ཐབས་བསང་མཆོད་ནི། །བདུད་རྩི་ཅན་གྱི་ཤིང་སྤྱི་དང་། ཁྱད་པར་ལྷ་ཤིང་ཤུག་པ་ལ། །དཀར་གསུམ་མངར་གསུམ་དར་སྣ་དང་། རིན་ཆེན་ལྔ་དང་ར་ཡི་ཤ། །རྫས་མཆོག་ར་ས་ཡ་ན་བཅས། །སྦྱར་ནས་ནམ་མཁའ་མཛོད་སྔགས་ཀྱི། །རྒྱ་ཆེར་སྤེལ་ཅིང་མེ་སྦར་ནས། །སྙན་པའི་དབྱངས་བཅས་འདི་སྐད་དོ། །ཀྱེེ༑ སྟོང་གསུམ་སྤྱི་ཕུད་འདྲེན་མཆོག་སྟོང་རྩ་ཡི། །གདུལ་བྱའི་ཞིང་ཁམས་འཛམ་བུ་པྲིཀྵའི་ལྗོངས། །བྱང་ཕྱོགས་གང་རི་རྩེ་དགུའི་མུ་ཁྱུད་དུ། །བསྟན་པའི་བཀའ་སྲུང་དྲག་ཤུལ་ཕྲིན་ལས་ཅན། །པདྨ་རཱ་ག་ཞུན་མའི་མདངས་འཚེར་བ།།བཙན་གྱི་སྡེ་དཔོན་ལྷ་ཡི་དགེ་བསྙེན་ཆེ། །མོན་པ་དམར་པོ་ལྕམ་དྲལ་བཀའ་སྡོད་བཅས། །དུར་ཁྲོད་བརྒྱད་དང་ཉི་ཤུ་རྩ་བཞིའི་ཡུལ། །སུམ་རྩེ་གནས་མཆོག་ལྷུན་པོའི་བང་རིམ་བཞི། །རྡོ་རྗེ་གདན་དང་བོད་ཡུལ་ཆོས་འཁོར་དབུས། །ཟབ་ཡངས་དཔལ་གྱི་བསམ་ཡས་གཙུག་ལག་ཁང་། །མཆིམས་ཕུ་ཤེལ་བྲག་ཏི་སེ་གངས་ཀྱི་རི། །སྤུ་རི་རྒྱ་ལ་མོན་གྱི་ཐིམ་ཡུལ་ཕུག། །བདུད་ཡུལ་ཁ་རག་མོན་ཡུལ་དུང་ལ་དཀར། །གཞན་ཡང་བླ་མ་དགོངས་མའི་གདན་ས་སོགས། །གང་དུ་ བཞུགས་ཀྱང་མ་ཐོགས་ལ་འུར་གཤེགས། །འདི་ན་ཏིང་ངེ་འཛིན་དང་ཕྱག་རྒྱ་ཡི། །བྱིན་གྱིས་བརླབས་པའི་གྲིབ་སེལ་བསང་གི་རྫས། །འཆི་མེད་བདུད་རྩི་ཅན་གྱི་ཤིང་མཆོག་ལ། །སྲེག་བྱེད་འབྱུང་བ་མེ་ཡི་འདུ་འཕྲོད་ཀྱིས། །གྲིབ་སེལ་དུད་པའི་སྤྲིན་དཀར་གནམ་དུ་འཕྱོ། །དཀར་དམར་དར་ཟབ་རིན་ཆེན་རྣམ་པ་ལྔ། །ཁྱད་པར་བཅུད་ལྡན་ཚེ་ཚེའི་མཾ་ས་ལ། །སྣང་སྲིད་ཞི་བ་ཆེན་པོ་རཱ་ས་ཡ། །སྦྱར་བའི་བདུད་རྩི་སྨན་མཆོག་དམ་པ་འདིས། །བདག་ཅག་ཚོར་དང་མ་ཚོར་རྐྱེན་དབང་གིས། །སྡིག་སྒྲིབ་ཉམས་གྲིབ་འཁོན་གྲིབ་བཙོག་གྲིབ་དང་། །རོ་གྲིབ་བག་གྲིབ་མགར་གྲིབ་བཤན་པའི་གྲིབ། །དམེ་མནོལ་ཐབ་གཞོམ་ཡུག་དང་ངལ་ཡམས་དང་། །བྱུར་ཆག་ལ་སོགས་མདོར་ན་སྣང་སྲིད་ཀྱི། །གྲིབ་དང་མི་གཙང་ཉམས་ཆགས་དྲི་མའི་ཚོགས། །སྣང་སྲིད་ཞི་བ་ཆེན་པོའི་རྫས་མཆོག་གིས། །ཡོངས་སུ་དག་ནས་སྤྲིན་བྲལ་ནམ་མཁའ་ལྟར། །ཆོས་སྐྱོང་འཁོར་བཅས་ཐུགས་དམ་བསྐང་གྱུར་ཅིག །མེ་དཔུང་རི་ལྟར་འབར་བའི་མེ་ལྕེའི་རྩེར། །ཕྱི་ནང་གསང་བའི་མཐུན་རྫས་བརྟེན་པའི་རྫས། །མཆོད་པའི་རྫས་ཀྱི་ཆོ་འཕྲུལ་གཡོ་བ་ཡིས། །དགྱེས་ཤིང་ཚིམ་ནས་ཉམས་ཆག་སོས་གྱུར་ཅིག །མེ་སྟག་ཚྭ་ཚྭ་འཕྲོ་བའི་ནུས་པའི་གཟིས། །མནོལ་ཆག་མི་གཙང་གྲིབ་ཀྱི་རིགས་ཀུན་དང་། །ལོག་འདྲེན་གྲིབ་བདག་ཕོ་མོའི་ཚོགས་དང་བཅས། །མིང་ཙམ་མེད་པར་རྡུལ་དུ་བརླབ་གྱུར་ཅིག །དུ་བས་སྟོང་གསུམ་མ་ལུས་ཀུན་ཏུ་ཁྱབ། །མདོར་ན་སྣང་སྲིད་སྣང་བའི་ཆོས་སོ་ཅོགམ་དག་ཀུན་སྦྱངས་དག་པ་རབ་འབྱམས་ཀྱི། །དཀྱིལ་འཁོར་ཆེན་པོར་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་གྱུར་ཅིག །ཨོཾ་ཨཱཿཧཱུྃ༔ ཅི་མང་བརྗོད། ཀྱེེ༑ སྦྱིན་སྲེག་མཆོད་པའི་རྫས་མཆོག་བླ་ན་མེད། །ནམ་མཁའ་མཛོད་ཀྱི་རོལ་མོར་བྱིན་བརླབས་པའི། །གྲིབ་སེལ་བསང་གི་མཆོད་པ་དམ་པ་འདིས། །རྒྱུད་གསུམ་བླ་མ་རིག་འཛིན་ཚོགས་བཅས་བསང་། །སྒྲུབ་པ་བཀའ་བརྒྱད་དཀྱིལ་འཁོར་ལྷ་ཚོགས་བསང་། །མཁའ་འགྲོ་སྡེ་ལྔ་འབུམ་ཕྲག་འཁོར་བཅས་བསང་། །དཔལ་མགོན་སྲུང་མ་ཕོ་རྒྱུད་མོ་རྒྱུད་བསང་། །གནས་ཡུལ་གཞི་ཡི་བདག་པོ་འཁོར་བཅས་བསང་། །ཁྱད་པར་རྒྱལ་བའི་བསྟན་སྲུང་མཐུ་རྩལ་ཅན། །ལྷག་པའི་ལྷ་མཆོག་ཕྲིན་ལས་གློག་གི་བདག །མ་ལྟར་བྱམས་ཤིང་སྲིང་ལྟར་སྙིང་ཉེ་བ། །དགེ་བསྙེན་ཆེན་པོ་རྡོ་རྗེ་དགྲ་འདུལ་བསང་། །གདུང་པ་སྙིང་འབྱིན་དགྲ་དཔུང་ཚར་གཅོད་བསང་། །ཚངས་པ་དཀར་པོ་ལྷ་ཡི་དམག་དཔོན་བསང་། །བསྭཱ་ཡི་ཁྲག་ཅན་གཉན་གྱི་སྡེ་དཔོན་བསང་། །སྐྱེས་བུ་ཀླུ་བདུད་ནཱ་ག་རཱ་ཛ་བསང་། །མེ་ཡི་འཁོར་ལོ་ཟན་ཡངས་གནས་སྲུང་བསང་། །རྫོང་བཙན་དམར་པོ་གཏེར་གྱི་བདག་པོ་བསང་། །བསྲྭེ་ཡི་སྐྱེས་བུ་ཕུར་པའི་སྲུང་མ༴། བྲག་བཙན་དམར་པོ་རྗེ་ཡི་འཁྲུངས་ལྷ༴ །གྲིབ་བཙན་དམར་པོ་ཆོས་འཁོར་སྲུང་མ༴ །རྡོ་རྗེ་འབར་བ་གངས་བཙན་ཆེན་པོ༴ །མཛོད་ལྔའི་བདག་པོ་གནོད་སྦྱིན་དམར་པོ་བསང༴ །ཇག་པ་མེ་ལེན་གཤིན་རྗེའི་ལས་མཁན༴ ཨབ་སེ་ཆེན་པོ་བོན་གྱི་སྲུང་མ༴ །སྐུ་ཡི་སྤྲུལ་པ་འགུགས་བྱེད་ཆེན་པོ་བསང་། །གསུང་གི་སྤྲུལ་པ་སྲོག་གཅོད་ཆེན་པོ་བསང་། །ཐུགས་ཀྱི་སྤྲུལ་པ་སྒྲོལ་བྱེད་ཆེན་པོ༴ །བདེ་སྟོང་གཉིས་མེད་ཡུམ་ཆེན་སྨན་མོ༴ །གཞན་ཡང་ས་བཙན་ཆུ་བཙན་མེ་ཡི་བཙན། །རླུང་བཙན་ནམ་མཁའི་བཙན་དང་བྲག་གི་བཙན། །གཡའ་བཙན་དམུ་བཙན་ལ་སོགས་སྣང་སྲིད་ཀུན། །ཡོམ་ཡོམ་གང་བའི་བཙན་གྱི་དམག་ཚོགས༴ །གསོལ་ལོ་མཆོད་དོ་གོ་གྱོན་མཚོན་ཐོགས་ལ། །ལས་ལ་བསྐུལ་ལོ་དམ་ཉམས་དགྲ་ལ་གཟིར། །ཕྱེ་ཡ་ཕྱོ་ཡ་སྲོག་གི་སྟེང་དུ་འཕྱོ། །སྒྲེང་སྒྲེང་སྙིང་རྩ་དམར་པོའི་རྩ་ལ་སྒྲེང་། །བསྟན་པའི་དགྲ་བོ་མི་རབས་དགུ་རྒྱུད་བཅས། །བཙན་གྱི་ཟས་སུ་གཏང་དོ་ཧབ་ཧབ་ཏུ། །སྣང་སྲིད་བཙན་དམག་ཡོངས་ཀྱི་ལྷག་མེད་རོལ། །བདག་གི་ནད་གདོན་བར་ཆད་མ་ལུས་དང་། །གྱུར་ཆགས་ཉེས་གྱུར་མི་གཙང་དྲི་མའི་རིགས། །ཞི་བ་བསངས་ཀྱི་མཆོད་པ་དམ་པ་འདིས། །མ་ལུས་མིང་ཙམ་མེད་པར་དག་གྱུར་ཅིག །ཚེ་དང་བསོད་ནམས་དཔལ་དང་འབྱོར་པ་དང་། །སྙན་གྲགས་སྟོབས་དང་བུ་ནོར་གཟི་བརྗིད་དང་། །འཁོར་དང་ལོངས་སྤྱོད་འདོད་དགུའི་དཔལ་ཡོན་ཀུན། །དབྱར་གྱི་ཆུ་གཏེར་དབྱེར་མེད་རྒྱས་པར་མཛོད། །ཁམས་གསུམ་སྲིད་གསུམ་རྒྱལ་བློན་བཙུན་མོ་དང་། །དགེ་བའི་བཤེས་དང་དགེ་བའི་གྲོགས་དམ་པ། །མི་ནོར་ཟས་སོགས་ལེགས་ཚོགས་ཡོད་དོ་ཅོག །རང་དབང་མེད་པར་སྣང་བ་དབང་དུ་སྡུས། །ཞིང་བཅུ་ཚང་བའི་བསྟན་པའི་སྤྱི་དགྲ་དང་། །སྙིང་ནས་འགྲན་པའི་ཆགས་སྡང་ཅན་གྱི་དགྲ། །དཀོར་ལ་འཇབ་པའི་ཁྲེལ་མེད་རྐུན་པོ་སོགས། །གང་དུ་འདུལ་ཀྱང་དྲག་པོའི་མཐུ་ཡིས་སྒྲོལ། །མཆོག་གསང་ཐེག་པའི་ཡང་རྩེ་དཀར་རྙིང་གི། །བསྟན་པ་རིན་ཆེན་ཉི་ཟླའི་སྒྲོན་མེ་ཡི། །སྣང་བ་རྟ་གདོང་ཁོར་ཡུག་ཚུན་ཆད་དུ། །འབད་རྩོལ་མེད་པར་རྒྱས་པའི་ཕྲིན་ལས་སྒྲུབས། །ཆོས་འཁོར་གནས་འདིར་གངས་ལ་སེང་གེ་བཞིན། །ལྷ་ཁྱོད་མི་འབྲལ་རྟག་པར་གནས་བཅས་ཏེ། །ལུས་དང་གྲིབ་མ་བཞིན་དུ་མི་འབྲལ་བར། །དགོས་པའི་དོན་ཀུན་མ་བཅོལ་ན་ཡང་སྒྲུབས། །འདུས་པའི་གནས་འདིར་ནགས་དང་རྒྱ་སྟག་བཞིན། །ལྷ་ཁྱོད་མི་འབྲལ་རྟག་པར་གནས་བཅས་ཏེ། །ཡིད་ལ་བརྣག་པའི་དམ་ཉམས་དགྲ་སྡེའི་ཚོགས། །མ་བསྐུལ་ན་ཡང་སྲོག་དབུགས་ཞལ་དུ་རོལ། །གནས་པའི་གཞི་འདིར་བྲག་དང་མཁའ་ལྡིང་བཞིན། །ལྷ་ཁྱོད་མི་འབྲལ་རྟག་པར་གནས་བཅས་ཏེ། །མ་རུངས་ལྟོ་འགྲོ་ལྕེ་གཉིས་འགལ་འབུའི་དཔུང་། །སྐད་ཅིག་ཉིད་དུ་ལུས་སེམས་དུམ་བུར་ཐོངས། །སྒྲུབ་པའི་གནས་འདིར་སྤྲིན་དང་གཡུ་འབྲུག་བཞིན། །ལྷ་ཁྱོད་མི་འབྲལ་རྟག་པར་གནས་བཅས་ཏེ། །བསྒྲལ་བའི་ཞིང་ས་དུག་གི་མྱུ་གུའི་ཚོགས། །མངོན་སྤྱོད་ཐོག་སེར་དྲག་པོས་ཐལ་བར་རློག །ཕྱོགས་བཅུའི་ཚེ་བསོད་དཔལ་འབྱོར་སྙན་གྲགས་དང་། །རྟ་དང་བ་གླང་གཡག་ལུག་ནོར་གྱི་གཏེར། །མངོན་མཐོའི་བསམ་འཕེལ་རྒྱལ་མཚན་ནོར་བུའི་གཟིས། །ཅི་འདོད་ཕྱག་ཡང་འབད་མེད་ལྷུག་པར་ཁུག། དབུ་འཕང་བསྟོད་དོ་ཆོས་སྐྱོང་མེ་འོད་འབར། །ཀི་བསྭ་གསོལ་ལོ་སྲིད་གསུམ་སྲོག་གི་བདག །བསང་ངོ་མཆོད་དོ་དགྱེས་པའི་ཞལ་རས་སྟོན། །ཀི་ཀི་བསྭོ་བསྭ་ཆའོ་ལྷ་རྒྱལ་ལོ། །ཞེས་བསང་ཞིང་ཕྲིན་ལས་བཅོལ་བར་བྱའོ། ། ༄༅། །ཀླུ་བསངས་ནོར་བུ་དགོས་འདོད་ཀུན་འབྱུང་ཞེས་བྱ་བ་བཞུགས་སོ།། ཀྱེ༑ རྒྱ་མཚོ་ཆེ་དང་རོལ་མཚོ་བདུན། །ཀླུ་མཚོ་ཆུ་མིག་དམ་པ་ནས།ཀླུ་རྒྱལ་གཙུག་ན་རིན་ཆེན་ནི། །རིན་པོ་ཆེ་ཡི་ཁྲི་སྟེང་དུ། །སྐུ་སྟོད་མཚན་ལྡན་མི་ཡི་ལུས། །སྐུ་སྨད་སྦྲུལ་གྱི་མཇུག་མ་ཅན། །སྦྲུལ་མགོ་སྟོང་གི་གདེང་ཀ་ལྡན། །ཕྱག་ན་དགོས་འདོད་ནོར་བུ་བསྣམས། །ཀླུ་ཚོགས་མང་པོའི་འཁོར་གྱིས་བསྐོར། །སེམས་ཅན་དབུལ་བ་སེལ་མཛད་པ། །འདིར་གཤེགས་བསངས་དང་མཆོད་པ་བཞེས། །གཡུ་ཤུག་ཕྱེ་མར་གསུར་གྱིས་བསངས། །མཐའ་ཡས་འཇོག་པོ་སྟོབས་ཀྱི་རྒྱུ། །རིགས་ལྡན་ནོར་རྒྱས་དུང་སྐྱོང་དང་། །པདྨ་པདྨ་ཆེན་པོ་སོགས། །ཀླུ་ཆེན་བརྒྱད་པོ་འཁོར་བཅས་རྣམས། །འདིར་གཤེགས༴། གཡུ་ཤུག་༴ །རྒྱལ་རྗེ་བྲམ་ཟེ་དམངས་གདོལ་རིགས། །ཀླུ་གཉེན་ས་བདག་འཁོར་ལྔ་བཅས། །འདིར་གཤེགས་༴ །གཡུ་མཚོ་༴ །ཀླུ་ཡི་ཕྱུག་གཡང་འཕེལ་གཡང་དང་། །ཀླུ་ཡི་དཔལ་དང་འབྱོར་པའི་གཡང་། །དེ་རིང་བདག་ལ་བསྩལ་དུ་གསོལ། །གཞན་ཡང་ཡུལ་ཕྱོགས་འདིར་གནས་པའི། །ལྷ་ཀླུ་གནོད་སྦྱིན་དྲི་ཟ་དང་། །འབྱུང་པོ་ཡི་དྭགས་ཤ་ཟ་དང་། །མྱོས་བྱེད་བརྗེད་བྱེད་མཁའ་འགྲོ་མ། །མ་མོ་རྒྱལ་པོ་གཟའ་དང་བཙན། །ཀླུ་དང་ཐེའུ་རང་སྨད་དང་གཟེབ། །གཞོན་ནུ་སྐེམ་བྱེད་ཐམས་ཅད་ཀུན། །འདིར་གཤེགས༴ །གཡུ་ཤུག༴ །ཐམས་ཅད་དགྱེས་ཤིང་ཚིམ་གྱུར་ཅིག །རྣལ་འབྱོར་བདག་ཅག་འཁོར་བཅས་ཀྱི། །ནད་གདོན་བར་ཆད་ཞི་བར་མཛོད། །ཚེ་བསོད་དཔལ་འབྱོར་རྒྱས་པར་མཛོད། །ཟས་ནོར་སྣང་སྲིད་དབང་དུ་བསྡུས། །དགྲ་བགེགས་གདོན་གསུམ་ཐལ་བར་རློག །བཅོལ་བའི་འཕྲིན་ལས་འགྲུབ་པར་མཛོད། །ཅེས་པ་ར་ག་ཨ་སྱས་སྦྱར་བའོ།། །། ༄༅། །རླུང་རྟ་ཡར་བསྐྱེད་བསངས་མཆོད་བཞུགས་སོ།། ༈ ཨོཾ་ཨཱཿཧཱུྃ༔ ལན་གསུམ། ཀྱེེ༔ བསངས་མཆོད་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་འདི༔ སངས་རྒྱས་ཆོས་དང་དགེ་འདུན་དང་༔ བླ་མ་ཡི་དམ་མཁའ་འགྲོ་དང་༔ ཆོས་སྐྱོང་ནོར་ལྷ་གཏེར་བདག་དང་༔ བདག་ལ་བསྲུང་ཞིང་སྐྱོབ་པ་རྣམས༔ བསངས་མཆོད་རྒྱ་ཆེན་འདི་བཞེས་ལ༔ རླུང་རྟ་དར་བའི་སྡོང་གྲོགས་མཛོད༔ ཀྱེེ༔ དབུས་ཀྱི་ཕྱོགས་ན་གནས་པའི་ལྷ༔ རླུང་རྟ་དར་བའི་དགྲ་ལྷ་ནི༔ རྟ་མཆོག་རྒྱལ་པོ་བྷ་ལ་ཧ༔ མྱུར་མགྱོགས་ཆེ་བའི་དགྲ་ལྷ་བསངས༔ བདག་གི་རླུང་རྟ་དར་བར་མཛོད༔ རྒུད་པའི་རླུང་རྟ་བསྐྱེད་དུ་གསོལ༔ ཀྱེེ༔ ཤར་གྱི་ཕྱོགས་ན་གནས་པའི་ལྷ༔ རླུང་རྟ་དར་བའི་དགྲ་ལྷ་ནི༔ དུང་སེང་གཡུ་ཡི་རལ་པ་ཅན༔ དཔའ་རྩལ་ཆེ་བའི་དགྲ་ལྷ་བསངས༔ བདག་གི་རླུང་རྟ་དར་བར་མཛོད༔ རྒུད་པའི་རླུང་རྟ་བསྐྱེད་དུ་གསོལ༔ ཀྱེེ༔ ལྷོ་ཡི་ཕྱོགས་ན་གནས་པའི་ལྷ༔ རླུང་རྟ་དར་བའི་དགྲ་ལྷ་ནི༔ གཡུ་འབྲུག་ཟངས་ཀྱི་ཟེ་བ་ཅན༔ ངར་སྐད་ཆེ་བའི་དགྲ་ལྷ་བསངས༔ བདག་གི་རླུང་རྟ་དར་བར་མཛོད༔ རྒུད་པའི་རླུང་རྟ་བསྐྱེད་དུ་གསོལ༔ ཀྱཻ༔ ནུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ན་གནས་པའི་ལྷ༔ རླུང་རྟ་དར་བའི་དགྲ་ལྷ་ནི༔ རྒྱ་སྟག་ཚལ་གྱི་ཐིག་ལེ་ཅན༔ དཔའ་རྔམ་ཆེ་བའི་དགྲ་ལྷ་བསངས༔ བདག་གི་རླུང་རྟ་དར་བར་མཛོད༔ རྒུད་པའི་རླུང་རྟ་བསྐྱེད་དུ་གསོལ༔ ཀྱཻ༔ བྱང་གི་ཕྱོགས་ན་གནས་པའི་ལྷ༔ རླུང་རྟ་དར་བའི་དགྲ་ལྷ་ནི༔ ཁྱུང་ཆེན་ནོར་བུའི་ཐོར་ཚུགས་ཅན༔ སྟོབས་ཤུགས་ཅན་གྱི་དགྲ་ལྷ་བསངས༔ བདག་གི་རླུང་རྟ་དར་བར་མཛོད༔ རྒུད་པའི་རླུང་རྟ་བསྐྱེད་དུ་གསོལ༔ ཀྱེེ༔ ཕྱོགས་བཞི་མཚམས་ན་གནས་པའི་ལྷ༔ འབྱུང་བ་ལྔ་ཡི་ལྷ་རྣམས་བསངས༔ འབྱུང་བའི་རླུང་རྟ་དར་བར་མཛོད༔ རྒུད་པའི་རླུང་རྟ་བསྐྱེད་དུ་གསོལ༔ སྤར་ཁ་བརྒྱད་ཀྱི་ལྷ་རྣམས་བསངས༔ སྤར་ཁའི་རླུང་རྟ་དར་བར་མཛོད༔ རྒུད་པའི་རླུང་རྟ་བསྐྱེད་དུ་གསོལཿ སྨེ་བ་དགུ་ཡི་ལྷ་རྣམས་བསངས༔ སྨེ་བའི་རླུང་རྟ་དར་བར་མཛོད༔ རྒུད་པའི་རླུང་རྟ་བསྐྱེད་དུ་གསོལ༔ ལོ་ཟླ་ཞག་དུས་ལྷ་རྣམས་བསངསཿ ལོ་ཟླའི་རླུང་རྟ་དར་བར་མཛོད༔ རྒུད་པའི་རླུང་རྟབསྐྱེད་དུ་གསོལ༔ འགོ་བའི་ལྷ་དང་སྐྱོབ་པའི་ལྷ༔ ཕོ་ལྷ་མོ་ལྷ་ཞང་ལྷ་དང༔ ཕྲག་ལྷ་ལུས་ལྷ་ཐམས་ཅད་བསངས༔ བདག་གི་རླུང་རྟ་དར་བར་མཛོད༔ རྒུད་པའི་རླུང་རྟ་བསྐྱེད་དུ་གསོལ༔ བསྐྱེད་ཅིག་རླུང་རྟ་ཡར་ལ་བསྐྱེད༔ ལུས་ལ་གཟི་འོད་དཔའ་རྩལ་བསྐྱེདཿ༔ ངག་ལ་བདེན་པའི་ནུས་མཐུ་བསྐྱེད༔ སེམས་ལ་བདེ་བའི་ཏིང་འཛིན་བསྐྱེད༔ ནད་གདོན་བར་ཆད་ཞི་བར་མཛོད༔ ཚེ་བསོད་སྟོབས་འབྱོར་འཕེལ་ཞིང་རྒྱས༔ སྣང་སྲིད་དབང་བསྡུས་དགྲ་བགེགས་སྒྲོལ༔ ཕྱོགས་ལས་རྒྱལ་བའི་རྒྱལ་མཚན་འཕྱོར༔ འདོད་པའི་དོན་ཀུན་འགྲུབ་པར་མཛོད༔ རྒྱལ་ལོ་རྒྱལ་ལོ་ལྷ་རྒྱལ་ལོ༔ བདག་ཅག་ལྷ་ངོ་རྒྱལ་གྱུར་ཅིག། ནག་ཕྱོགས་བདུད་རིགས་འཆམ་ལ་ཕོབས༔ བཅོལ་བའི་འཕྲིན་ལས་འགྲུབ་པར་མཛོད༔ ཨོཾ་སརྦ་བྷི་ཛ་ཡ༔ ས་མ་ཡ་གྷི་ཛ་ཡ་པ་དྷི་པི་ཏྲི་ཁྱིའུ་སརྦ་འདུ་འདུ་ཧོ༔ ཅེས་རླུང་རྟ་སྡེ་བཞིའི་སྔགས་རིན་པོ་ཆེས་བྲིས་པའམ་རྒྱ་སྣག་གིས་བྲིས་ནས་ལུས་ལ་འཆང་ན་ལུས་ངག་ཡིད་ཀྱི་ཚེ་དཔལ་བསྐྱེད༔ བཙུན་པ་ཡིན་ན་ཡོན་ཏན་རྒྱས༔ སྐྱེ་བོ་ཡིན་ན་བསམ་དོན་འགྲུབ༔ ཚེ་དང་དགྲ་ལས་རབ་རྒྱལ་ལོ༔ ཅེས་པ་འདིའང་རིག་འཛིན་ཆེན་པོ་རོལ་པའི་རྡོ་རྗེའི་གཏེར་ལས་འབྱུང་ངོ་༔ གཏེར་རྒྱ༔ དགེའོ།། །། ༄༅། །རླུང་རྟ་བསྡུས་པ་བཞུགས་སོ།། ༈ ཨོཾ༑ ཕྱོགས་བཅུའི་ཞིང་བཞུགས་དཀོན་མཆོག་རྩ་བ་གསུམ། །ནོར་ལྷ་གཏེར་བདག་དམ་ཅན་གཞི་བདག་བཅས། །གུས་པས་ཕྱག་འཚལ་རྒྱུ་སྦྱོར་་་་་(རང་སྐྱེས་པའི་ལོ་རྟགས་བཙུགས།)་་་་ལོ་པའི། །སྲོག་ལུས་དབང་ཐང་རླུང་རྟ་ཟ་ཐང་ཀུན། །སྲིད་ན་ཆེ་བ་སྟག་སེང་ཁྱུང་འབྲུག་དང་། །འདོད་དགུ་ལྷུན་གྲུབ་རྒྱལ་སྲིད་རིན་ཆེན་བཞིན། །འབྱུང་ལྔའི་ལྷ་མོས་གྲོགས་བསྐྱེད་ཡར་ལ་སྤེལ། །རླུང་རྟ་ཕྱོགས་དུས་དར་ཞིང་རྒྱས་གྱུར་ཅིག །ཉམས་དང་རྒུད་པའི་རྐྱེན་རྣམས་དགྲ་ལ་བཟློག །ཆོས་སྲིད་ཕུན་ཚོགས་དགེ་མཚན་རྟགས་འབར་ཤོག །འཇིགས་བྲལ་ཡེ་ཤེས་རྡོ་རྗེས་སོ།། ཨོཾ་ཨཱཿཧཱུྃ། བླ་མ་ཡི་དམ་མཁའ་འགྲོ་ཆོས་སྐྱོང་དང་། །འགོ་བའི་ལྷ་ལྔ་དགྲ་ལྷ་གཉན་པོ་རྣམས། །བསངས་མཆོད་བདུད་རྩིའི་ཕུད་ཀྱིས་དགྱེས་པར་བསྐང་། །བདག་གི་རླུང་རྟ་དར་བའི་འཕྲིན་ལས་མཛོད། །རཾ་ཡཾ་ཁཾ་ཨོཾ་ཨཱཿཧཱུྃ། མཆོག་གསུམ་རྩ་གསུམ་དམ་ཅན་རྒྱ་མཚོའི་ཚོགས། །དགྲ་ལྷ་ཝེར་མ་གཞི་བདག་འཁོར་དང་བཅས། །འདིར་གཤེགས་བདུད་རྩིའི་བསང་མཆོད་འདི་བཞེས་ལ། །འགལ་རྐྱེན་ཀུན་ཞི་བསམ་དོན་ལྷུན་གྲུབ་མཛོད། །ཀྱེེ༑ བླ་མ་ཡི་དམ་མཁའ་འགྲོ་ཆོས་སྐྱོང་དང་།།ཡུལ་ལྷ་གཞི་བདག་གནས་གཏེར་སྲུང་མའི་ཚོགས། །འདིར་གཤེགས་བདུད་རྩིའི་བསང་གི་མཆོད་པ་བཞེས། །རླུང་རྟ་བསྐྱེད་ལ་ཅི་འདོད་འཕྲིན་ལས་མཛོད། །ཨོཾ་ཨཱཿཧཱུྃ། རྩ་གསུམ་ཆོས་སྐྱོང་གཏེར་གྱི་བདག །ཡུལ་འདི་གཞི་བདག་འཁོར་བཅས་ལ། །བསང་མཆོད་བདུད་རྩིའི་མཆོད་པར་འབུལ། །འགལ་རྐྱེན་བར་ཆད་ཞི་བར་མཛོད། །བསམ་དོན་མྱུར་འགྲུབ་འཕྲིན་ལས་མཛོད། །ཀྱེེ༑ ཚེ་དང་ལུས་དང་དབང་ཐང་སྲོག་རྣམས་དང་། །ཁྱད་པར་རླུང་རྟ་ཕྱོགས་བཅུར་འབར་བ་དང་། །ཕྱི་དང་ནང་གི་འདོད་པའི་དོན་རྣམས་ཀུན། །བགེགས་མེད་མྱུར་དུ་འགྲུབ་པའི་འཕྲིན་ལས་མཛོད། །ཀུན་སརྦ་དུ་དུ་ཧོ། ཧོ༔རྫུ་འཕྲུལ་མྱུར་མགྱོགས་ཤུགས་ལྡན་རྟ། །སྟག་སེང་ཁྱུང་འབྲུག་རླུང་རྟའི་ལྷ། །དགྱེས་རྒུའི་མཆོད་པ་ འདི་བཞེས་ལ། །སྙན་གྲགས་ཕྱོགས་བཅུར་རྒྱས་པར་མཛོད།། ༈ མགོན་པོའི་གསེར་སྐྱེམས་བཞུགས་སོ།། ༈ བླ་མ་ཡི་དམ་ཡེ་ཤེས་མཁའ་འགྲོ་མ། །ཁྲག་འཐུང་རྒྱལ་པོའི་རྣམ་ཐར་གསུམ་གྱི་ཡུམ། །བདེ་ཆེན་གཅིག་ཏུ་འཆར་བའི་ལྷ་ཚོགས་ལ། །གསེར་སྐྱེམས་འབུལ་ལོ་བཅོལ་བའི་འཕྲིན་ལས་མཛོད། །མཧཱ་ཀཱ་ལ་ལྕམ་དྲལ་ཐམས་ཅད་དང་། །རེ་ཏི་མཆེད་བཞི་སྒོ་མཚམས་ལྷ་མོ་བརྒྱད། །ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ལས་འཆར་བའི་ཁྲག་འཐུང་ལ། །གསེར་སྐྱེམས༴ །འཇིགས་བྱེད་ཆེན་མོ་བརྒྱད་དང་ཉི་ཤུ་བཞི། །སྒོ་བཞིའི་ཞིང་སྐྱོང་མ་མོ་མཁའ་འགྲོའི་ཚོགས། །རྩ་རླུང་ཁམས་ལས་འཆར་བའི་ལྷ་ཚོགས་ལ། །གསེར་སྐྱེམས༴ བཀའ་སྡོད་སྡེ་བརྒྱད་ཕྱོགས་སྐྱོང་རྒྱལ་པོ་བཞི། །བཙུན་མོ་ནང་མི་གཉེན་དང་དམག་གི་ཚོགས། །འཇིག་རྟེན་ལས་ལས་གྲུབ་པའི་དྲེགས་པ་ལ། །གསེར་སྐྱེམས་འབུལ་ལོ་བཅོལ་བའི་འཕྲིན་ལས་མཛོད།། །། ༄༅། །སྡེ་བརྒྱད་གསེར་སྐྱེམས་བཞུགས་སོ།། ༈ ཧཱུྃ༔ སྐུ་གསུམ་བརྒྱུད་གསུམ་བླ་མ་དང་། །ཡི་དམ་ཞི་ཁྲོའི་ལྷ་ཚོགས་དང་། །སྐྱབས་གནས་དཀོན་མཆོག་གསུམ་པོ་དང་། །མཁའ་འགྲོ་ནོར་ལྷ་གཏེར་སྲུང་ཚོགས། །མཆོད་ཡུལ་གོང་མ་ཐམས་ཅད་ལ། །མཆོད་པ་དམ་པ་འདི་འབུལ་ལོ། །གསེར་སྐྱེམས་གཙང་མ་འདི་བཞེས་ལ། །བདག་གི་འདོད་དོན་བསྒྲུབ་ཏུ་གསོལ། །ལྷ་ཡི་དབང་པོ་བརྒྱ་བྱིན་དང་། །ལྷ་མིན་དབང་པོ་ཐག་བཟངས་དང་། །མིའམ་ཅི་ལྗོན་རྟ་མགོ་དང་། །གནོད་སྦྱིན་གང་བ་བཟང་པོ་དང་། །མཁའ་ལྡིང་གསེར་མིག་འཁྱིལ་བ་དང་། །ཆོས་སྐྱོང་མ་ཧཱ་ཀཱ་ལ་དང་། །སྲིན་པོ་ལངྐ་མགྲིན་བཅུ་དང་། །དྲི་ཟ་ཟུར་ཕུད་ལྔ་ལ་སོགས། །ཕྱི་ཡི་སྡེ་བརྒྱད་འཁོར་བཅས་ལ། །མཆོད་པ་དམ་པ་འདི་འབུལ་ལོ། །གསེར་སྐྱེམས་གཙང་མ་འདི་བཞེས་ལ། །བདག་གི་འདོད་དོན་བསྒྲུབ་ཏུ་གསོལ། །ཡབ་གཅིག་བདུད་རྗེ་ནག་པོ་དང་། །བཙན་རྒྱལ་ཡམ་ཤུད་དམར་པོ་དང་། །ཡུལ་ལྷ་ཆ་བསངས་ཀླུ་སྲས་དང་།། སྲོག་བདག་རྒྱལ་པོ་སྙིང་སྦྱིན་དང་། །ཆོས་སྐྱོང་གནོད་སྦྱིན་དམར་པོ་དང་། །མ་མོ་འཇིགས་པའི་གློག་འབྱིན་དང་། །དགེ་བསྙེན་རྡོ་རྗེ་ལེགས་པ་དང་། །དཀར་མོ་ཉི་ཟླའི་ཐོད་འཕྲེང་སོགས། །ནང་གི་སྡེ་བརྒྱད་འཁོར་བཅས་ལ། །མཆོད་པ༴ །གསེར་སྐྱེམས༴ བདག་གི༴།བདུད་པོ་ཁ་མཐུན་ཡཀྵ་དང་། །གཤིན་རྗེ་གཤེད་པོ་དམར་པོ་དང་། ཀླུ་བདུད་ན་ག་ར་ཛཱ་དང་། །གནོད་སྦྱིན་བཤན་པ་གྲི་ཐོགས་དང་། །མ་མོ་སྲིད་པའི་ཁྲམ་འདེབས་དང་། །བཙན་པོ་ཡམ་ཤུད་སྲོག་ལེན་དང་། །བདུད་པོ་རེ་ཏི་མགོ་གཡག་དང་། །སྲོག་བདག་དུང་གི་ཐོར་ཚུགས་སོགས། །གསང་བའི་སྡེ་བརྒྱད་འཁོར་བཅས་ལ། །མཆོད་པ༴ །གསེར་སྐྱེམས༴ །བདག་གི༴ གཟའ་མཆོག་རྒྱལ་པོ་རཱ་ཧུ་ལ། །སྐར་མཆོག་ཁྲམ་ཤིང་ཁ་ཐོར་དང་། །བདུད་མཆོག་མ་ནུ་ཡཀྵ་དང་། །བཙན་མཆོག་གྲི་བཙན་མཐུ་བོ་དང་། །མ་མཆོག་ལྕེ་སྤྱང་མདུང་འཛིན་དང་། །ཀླུ་མཆོག་ཀླུ་རྒྱལ་དུང་སྐྱོང་དང་། །མགོན་མཆོག་ནག་པོ་ལྟར་དཀར་དང་། །རྒྱལ་མཆོག་ལི་བྱིན་ཧ་ར་དང་། །མཆོག་གི་སྡེ་བརྒྱད་འཁོར་བཅས་ལ། །མཆོད་པ༴ །གསེར་སྐྱེམས༴ བདག་གི༴ །དཔུང་གཡས་དགྲ་ལྷར་སྤྲུལ་པ་དང་། །དཔུང་གཡོན་མ་མོར་སྤྲུལ་པ་དང། མཆུ་སོ་བདུད་དུ་སྤྲུལ་པ་དང་། ལག་གཡས་གཤིན་རྗེར་སྤྲུལ་པདང། །མཇུག་མ་གླུ་རུ་སྤྲུལ་པ་དང། །ལག་གཡས་གཤིན་རྗེར་སྤྲུལ་པ་དང་། །ལག་གཡོན་ཀླུ་བཙན་སྤྲུལ་པ་དང་། །མིག་དང་སྙིང་དང་མཆིན་པ་གསུམ། །གཟའ་བདུད་ཉིད་དུ་སྤྲུལ་པ་སོགས། །སྤྲུལ་པའི་སྡེ་བརྒྱད་འཁོར་བཅས་ལ། །མཆོད་པ༴ །གསེར་སྐྱེམས༴ །བདག་གི༴ །ས་བདག་ཧལ་ཁྱི་ནག་པོ་དང་། །ཀླུ་བདུད་སྒོམ་ར་ནག་པོ་དང་། །ས་ཡི་ལྷ་མོ་བསྟན་མ་དང་། །ཕྱོགས་སྐྱོང་རྒྱལ་ཆེན་སྡེ་བཞི་དང་། །མགོན་པོ་བདུན་ཅུ་རྩ་ལྔ་དང་། །ཡུལ་འདིའི་གཞི་བདག་ཐམས་ཅད་དང་། །ཕོ་ལྷ་དགྲ་ལྷ་སྲོག་ལྷ་དང། །མོ་ལྷ་མོ་སྨན་ལ་སོགས་པ། །སྣང་སྲིད་སྡེ་བརྒྱད་འཁོར་བཅས་ལ། །མཆོད་པ་དམ་པ་འདི་འབུལ་ལོ། །གསེར་སྐྱེམས་གཙང་མ་འདི་བཞེས་ལ། །བདག་གི་འདོད་དོན་བསྒྲུབ་ཏུ་གསོལ། །ཅེས་བསྣུབས་ཆེན་སངས་རྒྱས་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་མཛད་པའོ།། ༈ ཟས་མཆོད་བསྡུས་པ་ནི། ༄༅། །མགོན་པོ་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ལྡན་པ། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་སྟོན་པ་པོ། །བསོད་ནམས་ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོའི་གཞི། །དེ་བཞིན་གཤེགས་ལ་གསོལ་བ་འདེབས། །དག་པ་འདོད་ཆགས་བྲལ་བའི་རྒྱུ། །དགེ་བས་ངན་སོང་ལས་གྲོལ་ཞིང་། གཅིག་ཏུ་དོན་དམ་མཆོག་གྱུར་པ། །ཞི་གྱུར་ཆོས་ལ༴ །གྲོལ་ ནས་གྲོལ་བའི་ལམ་ཡང་སྟོན། །བསླབ་པ་དག་ལ་རབ་ཏུ་གུས། །ཞིང་གི་དམ་པ་ཡོན་ཏན་ཞིང་། །དགེ་འདུན་ལ་ཡང༴ །དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཁྱེད་སྐུ་ཅི་འདྲ་དང་། །འཁོར་དང་སྐུ་ཚེའི་ཚད་དང་ཞིང་ཁམས་དང་། །ཁྱེད་ཀྱི་མཚན་མཆོག་བཟང་པོ་ཅི་འདྲ་བར། །དེ་འདྲ་ཁོ་ནར་བདག་སོགས་སྐྱེ་བར་ཤོག། སྟོན་པ་བླ་མེད་སངས་རྒྱས་རིན་པོ་ཆེ། །སྐྱོབ་པ་བླ་མེད་དམ་ཆོས་རིན་པོ་ཆེ། །འདྲེན་པ་བླ་མེད་དགེ་འདུན་རིན་པོ་ཆེ། །བླ་མེད་དཀོན་མཆོག་གསུམ་ལ་མཆོད་པ་འབུལ། སངས་རྒྱས་ཡོན་ཏན་བསམ་མི་ཁྱབ། །ཆོས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་བསམ་མི་ཁྱབ། །དགེ་འདུན་ཡོན་ཏན་བསམ་མི་ཁྱབ། །བསམ་མི་ཁྱབ་ལ་དད་བྱས་པས། །རྣམ་པར་སྨིན་པའང་བསམ་མི་ཁྱབ། །རྣམ་དག་ཞིང་དུ་སྐྱེ་བར་ཤོག། ༈ ཕུད་མཆོད་ནི། ༈ ཕུད་ལྔ་བཅད་དེ། ཨོ་གུ་རུ་བཛྲ་ནེེཝི་དྱེ་ཨཱཿཧཱུཾ། ཞེས་བླ་མ་ལ་ལྷ་བཤོས་གཅིག་ཕུལ། ཨོཾ་སརྦ་བུདྡྷ་བོ་དྷི་ས་ཏཱ་བྷྱཿབཛྲ་ནེེཝི་དྱེ་ཨཱཿཧཱུྃ། ཞེས་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚོགས་ལ་ཕུལ། ཨོཾ་ཀཱ་མ་དེ་ཝ་མཎྜ་ལ་བཛྲ་ནེེཝི་དྱེ་ཨཱཿཧཱུྃ། ཞེས་ཡི་དམ་དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་ལྷ་ཚོགས་ལ་ཕུལ། ཨོཾ་ཤྲཱི་དྷརྨ་པཱ་ལ་ཡ་བཛྲ་ནེེཝི་དྱེ་ཨཱ༔ཧཱུྃ། ཞེས་ཆོས་སྐྱོང་སྲུང་མའི་ཚོགས་ལ་ཕུལ། ཨོ་ཐི་མེ་ས་པ་རི་ཝཱར་བཛྲ་ནེེཝི་དྱེ་ཨཱཿཧཱུྃ། ཞེས་གནས་བདག་གཞི་བདག་གི་ཚོགས་ལ་ཕུལ། དེ་ནས་ཕུད་ཀྱི་ཆང་བུ་གསུམ་བཅད་དེ། ཨོཾ་ཧ་རི་ཏེ་པིཎྜ་ཨ་ཁཾ་སྭཱཧཱ། ཞེས་འཕྲོག་མའི་བུ་ལྔ་བརྒྱ་ལ་སྦྱིན། ཨོཾ་ཧ་རི་ཏེ་པིནྡྲ་ནི་ཁཾ་སྭཱཧཱ། ཞེསའཕྲོག་མ་རྣམས་ལ་སྦྱིན། ཨོཾ་ཨ་གྲ་པིཎྜ་ཨ་ཤི་བྷྱཿསཱཧཱ། ཞེས་འབྲོག་གནས་སོགས་དབང་བའི་འབྱུང་པོ་ལ་སྦྱིན། ཨོ་ཨུ་ཙྪིཥྛ་པིཎྜ་ཨ་ཤི་སཱཧཱ། ལྷག་མ་ལ་དབང་བའི་འབྱུང་པོ་ལ་སྦྱིན། ཡོན་སྦྱོང་ནི། བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་རིན་ཆེན་འོད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ཀུན་ནས་མེ་འོད་རབ་ཏུ་གསལ་བ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །ན་མ་ས་མནྟ་པྲ་བྷཱ་རཱ་ཛ་ཡ། ཏ་ཐཱ་ག་ཏཱ་ཡ། ཨརྡ་ཏེ་སམྱཀ་སམུདྡྷཱ་ཡ། ན་མོ་མཉྫུ་ཤྲཱི་ཡེ་ཀུ་མཱ་ར་བྷུ་ཏཱ་ཡ། བོ་དྷི་ས་ཏྭ་ཡ། མ་ཧཱ་ས་ཏྭཱ་ཡ། མ་ཧཱ་ཀཱ་རུ་ཎི་ཀཱ་ཡ། ཏདྱ་ཐཱ། ཨོཾ་ནི་རཱ་ལམྦྷེ་ནི་རཱ་བྷཱ་སྱ། ཛ་ཡེ་ཛ་ཡེ། ལབྡྷེ་ལབྡྷེ་མ་ཧཱ་མ་ཏེ། དཀྵེ་དཀྵི་ཎཾ་པ་རི་ཤོ་དྷ་ཡ་སྭཱཧཱ། གང་གིས་བདག་ལ་ཁ་ཟས་སྦྱིན་པ་དང་། སྐོམ་བླུད་པ་དང་། རིམ་གྲོ་བྱས་པ་དེ་དག་ཉེ་བར་ཞི་བའི་བདེ་བ་ཐོབ་པར་གྱུར་ཅིག །གང་ཡང་བདག་ལ་གཤེ་བར་བྱེད་པ་དང་། རྡེག་པར་བྱེད་པ་དང་། མཚོན་གྱིས་རྡེག་པར་བྱེད་པ་དང་། སྲོག་གི་བར་དུ་གཅོད་པར་བྱེད་པ་དེ་དག་ཉེ་བར་ཞི་བའི་བདེ་བ་དམ་པ་ཐོབ་པར་གྱུར་ཅིག །བཟའ་བ་ཕུལ་བའི་བསོད་ནམས་ཀྱིས། །ཁ་དོག་སྟོབས་དང་ལྡན་གྱུར་ཏེ། །རོ་བརྒྱ་ལྡན་པའི་ཟས་རྙེད་ནས། བསམ་གཏན་ཟས་ཀྱིས་འཚོ་བར་ཤོག །བཏུང་བ་ཕུལ་བའི་བསོད་ནམས་ཀྱིས། །ཉོན་མོངས་ཚད་པ་ཞི་བ་དང་། །སྦྱིན་སོགས་ཡོན་ཏན་ལྡན་པ་ཡིས། །སྐོམ་ནད་མེད་པར་སྐྱེ་བར་ཤོག །གང་གི་སྦྱིན་པ་གང་ལ་སྦྱིན། །སྦྱིན་པ་ཇི་ལྟར་མི་གཏོང་། །སྦྱིན་པ་མཉམ་པ་དེ་ཉིད་ཀྱིས། །སྦྱིན་བདག་དེ་ལ་ཡོངས་རྫོགས་ཤོག །རྒྱལ་པོ་སྦྱིན་བདག་ཉིད་དང་ནི། །སེམས་ཅན་ཕུང་པོ་གཞན་དག་ལ། །ཚེ་རིང་ནད་མེད་ཕུན་སུམ་ཚོགས། །རྟག་ཏུ་བདེ་བ་ཐོབ་པར་ཤོག །བླ་མེད་བླ་མའི་ཐུགས་རྗེ་དང་། །རྒྱལ་དང་རྒྱལ་སྲས་རང་རྒྱལ་དང་། །དགྲ་བཅོམ་བདེན་པའི་བྱིན་རླབས་ཀྱིས། །ཇི་ལྟར་བསྔོ་བ་སྨོན་ལམ་འགྲུབ་གྱུར་ཅིག །སྦྱིན་པ་རྒྱ་ཆེན་གྱུར་པ་འདི་ཡི་མཐུས། །འགྲོ་བའི་ནང་ན་རང་བྱུང་སངས་རྒྱས་ཤོག །སྔོན་གྱི་རྒྱལ་བ་རྣམས་ཀྱིས་མ་གྲོལ་བའི། །སྐྱེ་བའི་ཚོགས་རྣམས་སྦྱིན་པས་གྲོལ་གྱུར་ཅིག །སངས་རྒྱས་སྐུ་གསུམ་བརྙེས་པའི་བྱིནབརླབ་དང་། །ཆོས་ཉིད་མི་འགྱུར་བདེན་པའི་བྱིན་བརླབ་དང་། །དགེ་འདུན་མི་ཕྱེད་འདུས་པའི་བྱིན་བརླབ་ཀྱིས། །ཇི་ལྟར་བསྔོ་བ་སྨོན་ལམ་འགྲུབ་པར་ཤོག། །། ༄༅། །ཇ་མཆོད་ཀྱི་རིམ་པ་བཞུགས་སོ།། ༄༅། །འཇིག་རྟེན་ཀླུ་དབང་གཙུག་ན་ནོར་བུའི་མཆོག །བསམ་པའི་རེ་བ་ཐམས་ཅད་སྐོང་མཛད་པ། །མཚུངས་མེད་བླ་མ་མཆོག་གསུམ་ཡི་དམ་ལྷ།།དམ་ཅན་རྒྱ་མཚོའི་ཚོགས་རྣམས་འདིར་གཤེགས་ཤིག །ཕུན་ཚོགས་བསོད་ནམས་སྟོབས་ལས་གྲུབ་པའི་བཅུད། །རྒྱ་ཇ་དྲི་བཟང་མདོག་མཛེས་རོ་བརྒྱ་པ། །མོས་བློས་མཁའ་ཁྱབ་བདུད་རྩིའི་མཚོར་དམིགས་ནས། །མཆོད་དོ་གྲུབ་པ་བརྒྱད་ཀྱི་དངོས་གྲུབ་སྩོལ། །རྩ་ཚོགས་དྷཱུ་ཏཱིར་དག་པའི་བདེ་སྐྱོང་མར། །ནཱ་དའི་སྔགས་རྒྱས་ཕུང་ཁམས་སྐྱེ་མཆེད་ཆོས། །དྭངས་མའི་ཁམས་བཞུ་ཟག་མེད་བདུད་རྩིར་འབུལ། །མཆོག་གི་གོ་འཕང་ཐོབ་པའི་དགེ་ལེགས་སྩོལ། །སྒྱུ་འཕྲུལ་སྣང་བས་མཛེས་པའི་སྟོང་ཉིད་ལ། །མི་འགྱུར་སྙིང་རྗེའི་གང་བ་ཆགས་པའི་རོ། །ཟུང་འཇུག་ཡེ་ཤེས་བདུད་རྩིའི་ལོངས་སྤྱོད་ཀྱིས། །མཆོད་བྱ་མཆོད་བྱེད་མཉམ་པ་ཉིད་དུ་མཆོད།། ༈ ཇ་མཆོད་པ་བཀའ་བརྒྱུད་བླ་མ་མཆོད། །བཀའ་བརྒྱུད་རྣམ་ཐར་འཁྱོངས་བར་བྱིན་གྱིས་རློབས། །ཇ་མཆོད་པ་སྒྲུབ་བརྒྱུད་བླ་མ་མཆོད། །སྒྲུབ་བརྒྱུད་བསྟན་པ་ཟིན་པར་བྱིན་གྱིས་རློབས། །ཇ་མཆོད་པ་དོན་བརྒྱུད་བླ་མ་མཆོད། །དོན་བརྒྱུད་སེམས་ལ་ཐོབ་པར་བྱིན་གྱིས་རློབས། །ཇ་མཆོད་པ་རྩ་བའི་བླ་མ་མཆོད། །ཐུགས་ཡིད་གཅིག་ཏུ་འདྲེ་བར་བྱིན་གྱིས་རློབས། །ཇ་མཆོད་པ་ཡི་དམ་ལྷ་ཚོགས་མཆོད། ། མཆོག་གི་དངོས་གྲུབ་ཐོབ་པར་བྱིན་གྱིས་རློབས། །ཇ་མཆོད་པ་གནས་གསུམ་མཁའ་འགྲོ་མཆོད། །འཕྲིན་ལས་རྣམ་བཞི་འགྲུབ་པར་བྱིན་གྱིས་རློབས། །ཇ་མཆོད་པ་ཆོས་སྐྱོང་བསྲུང་མ་མཆོད། །འགལ་རྐྱེན་བར་ཆད་ཞི་བར་བྱིན་གྱིས་རློབས། །ཇ་མཆོད་པ་རྡོ་རྗེ་སྤུན་ཚོ་མཆོད། །དག་སྣང་ཕྱོགས་མེད་འབྱོངས་པར་བྱིན་གྱིས་རློབས། །ཇ་མཆོད་པ་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་མཆོད། །འཁོར་འདས་དབྱེར་མེད་རྟོགས་པར་བྱིན་གྱིས་རློབས།། ༈ རྡོ་རྗེ་འཆང་ཆེན་ཏིལླི་ནཱ་རོདང་། །མར་པ་མི་ལ་སྒམ་པོ་ཐ་ཙ་པ། །སྣ་ཕུག་པ་དང་དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པ་སོགས། །བཀའ་བརྒྱུད་བླ་མ་རྣམས་ལ་མཆོད་པ་འབུལ། །རྒྱ་གར་པཎ་ཆེན་བོད་ལ་བཀའ་དྲིན་ཆེ། །པདྨ་འབྱུང་གནས་སྐུ་ལ་འདས་འཁྲུངས་མེད། །ད་ལྟ་ལྷོ་ནུབ་སྲིན་པོའི་ཁ་མནོན་མཛད། ཨུ་རྒྱན་རིན་པོ་ཆེ་ལ་མཆོད་པ་འབུལ། །འཇིག་རྟེན་དབང་ཕྱུག་ཐུགས་རྗེའི་རླབས་འཕྲེང་དབུས། །རྒྱལ་ཀུན་མཁྱེན་བརྩེའི་འདབ་སྟོང་རྒྱས་པ་ལ། །ཕན་བདེའི་དྲི་བསུང་ཅི་ཡང་སྤྲོ་བའི་གཉེན། །ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་ཞལ་དུ་མཆོད་པ་འབུལ། །འོག་མིན་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཀྱི་ཕོ་བྲང་དུ། །དུས་གསུམ་སངས་རྒྱས་ཀུན་གྱི་ངོ་བོ་ཉིད། །རང་སེམས་ཆོས་སྐུར་མངོན་སུམ་སྟོན་མཛད་པའི། །རྩ་བའི་བླ་མའི༴ །ཆོས་སྐུ་གཟུང་འཛིན་བྲལ་བའི་ངང་ཉིད་ལས། །ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་སྐུ་འཇའ་ཚོན་ལྟ་བུ་ལ། །མཚན་དང་དཔེ་བྱད་ཕྱག་རྒྱ་ལྔ་ཡིས་བརྒྱན། །ཡི་དམ་ལྷ་ཚོགས་རྣམས་ལ༴ །ཡུལ་ཉི་ཤུ་རྩ་བཞིའི་མཁའ་འགྲོ་དང་། །ཁྱད་པར་ཨུ་རྒྱན་དབེན་གནས་སུ། །དམ་ཚིག་ཅན་རྣམས་བསྲུང་མཛད་པའི། །མཁའ་འགྲོ་མ་རྣམས་ལ༴ །སྔོན་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་སྤྱན་སྔ་རུ། །ཆོས་བཞིན་སྒྲུབ་པར་མཛད་པའི་གང་ཟག་ལ། །བུ་བཞིན་བསྲུང་ཞིང་སྐྱོང་བ་ཞལ་བཞེས་པའི། །ཆོས་སྐྱོང་སྲུང་མ་རྣམས་ལ་མཆོད་པ་འབུལ། །གདན་ས་སྲུང་མའམ་ཡུལ་འདིའི་གཞི་བདག་གཉན་པོ་འཁོར་བཅས་ལ། །རྒྱ་ཇ་མཉེས་པའི་མཆོད་པ་འདི་འབུལ་ལོ། །བདག་ཅག་དཔོན་སློབ་བསམ་དོན་འགྲུབ་པ་དང་། །སངས་རྒྱས་བསྟན་པ་རྒྱས་པའི་འཕྲིན་ལས་འཛོད།། །། ༄༅། །ཆང་མཆོད་བཞུགས་སོ།། ༄༅། །ཨོཾ་ཨཱཿཧཱུྃ། ལན་གསུམ་གྱིས་བྱིན་གྱིས་བརླབས། མཆོད་དོ་ཕུད་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མངའ་བདག །རིགས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དབང་ཕྱུག །དཀྱིལ་འཁོར་ཐམས་ཅད་ཀྱི་གཙོ་བོ། །དུས་གསུམ་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྐུ་གསུང་ཐུགས་གཉིས་སུ་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ངོ་བོ་རྩ་བརྒྱུད་ཀྱི་རྗེ་བཙུན་དཔལ་ལྡན་བླ་མ་དམ་པ་མ་ལུས་ཤིང་ལུས་པ་མེད་པ་རྣམས་ཀྱི་ཞལ་དུ་པཉྩ་ཨ་མྲྀ་ཏ་པཱ་ཛ་ཁཱ་ཧི། བྱ་བའི་རྒྱུད། སྤྱོད་པའི་རྒྱུད། རྣལ་འབྱོར་རྒྱུད། རྣལ་འབྱོར་བླ་ན་མེད་པའི་རྒྱུད་དང་འབྲེལ་བའི་ཡི་དམ་དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་ལྷ་ཚོགས་མ་ལུས་ཤིང་ལུས་པ་མེད་པ་རྣམས་ཀྱི་ཞལ་དུ་པཉྩ་ཨ་མྲྀ་ཏ་པཱུ་ཛ་ཁཱ་ཧི། གནས་གསུམ་གྱི་དཔའ་བོ་དང་མཁའ་འགྲོ་མ་རྣམས་དང་། དུར་ཁྲོད་ཆེན་པོ་བརྒྱད་ན་གནས་པའི་ཕྱོགས་སྐྱོང་དང་ཞིང་སྐྱོང་གི་མཁའ་འགྲོ་མ་མ་ལུས་ཤིང་ལུས་པ་མེད་པ་རྣམས་ཀྱི་ཞལ་དུ་པཉྩ་ཨ་མྲྀ་ཏ་པཱུ་ཛ་ཁཱ་ཧི། དཔལ་མཱ་ཧཱ་ཀཱ་ལ་ཁྲག་འཐུང་གི་རྒྱལ་པོ། རྣལ་འབྱོར་གྱི་དགྲ་ལྷ། དུག་གསུམ་གྱི་སྨན་པ། གཙུག་ལག་ཁང་དང་དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་སྲུང་མ་ཆེན་པོ་བྱ་རོག་མིང་ཅན་འཁོར་བཀའ་སྡོད་དང་བཅས་པ་ལ་སོགས་པ་དམ་པ་ཆོས་སྐྱོང་བ་མ་ལུས་ཤིང་ལུས་པ་མེད་པ་རྣམས་ཀྱི་ཞལ་དུ་པཉྩ་ཨ་མྲྀ་ཏ་པཱུ་ཛ་ཁཱ་ཧི། གཞན་ཡང་ཡུལ་ཕྱོགས་འདི་ཉིད་ན་གནས་པ་ལ་སོགས་ལྷ་མ་སྲིན་སྡེ་བརྒྱད། འགྲོ་བ་རིགས་དྲུག །སྐྱེ་གནས་རྣམ་པ་བཞིས་བསྡུས་པའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཞལ་དུ་པཉྩ་ཨ་མྲྀ་ཏ་པཱུ་ཛ་ཁཱ་ཧི། ཀུན་མཁྱེན་པད་དཀར་གྱིས་མཛད་པའོ།། །། ༄༅། །དར་གྱི་སྨོན་འདེབས་བཞུགས་སོ། ༈ ཧོ༔ བསྟན་པའི་ལྷ་དང་འབྲུག་པའི་བསྲུང་མ་ཆོས་སྐྱོང་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྤྱན་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ལྷ་བརྟན་དར་དཀར་ཀྱི་རྟེན་འདི་ལ་བརྟན་པར་བཞུགས་ཤིང་བརྟན་པར་བཞུགས་ནས་ཀྱང་། སྤྱིར་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་དར་བ། སེམས་ཅན་ལ་བདེ་སྐྱིད་འབྱུང་བ། ཁྱད་པར་དུ་རྒྱུ་འབྱོར་བ་སྦྱིན་པའི་བདག་པོ་མི་ནོར་འཁོར་དང་བཅས་པ་རྣམས་ལུས་ལ་ན་ཚ། སེམས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ། ཆག་ཆེ་ཉམས་ང་སོགས་མི་མཐུན་པའི་ཚོགས་ཐམས་ཅད་ཞི་བ་དང་།མཐུན་རྐྱེན་ཚེ་དང་བསོད་ནམས་དཔལ་དང་འབྱོར་པའི་ལེགས་ཚོགས་རྒྱས་པ་དང་། མི་ནོར་ཟས་གསུམ་ཐམས་ཅད་དབང་དུ་བསྡུས་པ་དང་། ཕ་རོལ་དགྲ་དང་བགེགས་ཀྱི་འཚེ་བ་བཟློག་པ་དང་། བསྟན་འགྲོ་བདེ་ཞིང་དཔལ་ལ་རང་དབང་དུ་གྱུར་ནས་ལོ་ཕྱུགས་རྟག་ཏུ་ལེགས་ཆར་ཆུ་དུས་སུ་འབབ་བདེ་སྐྱིད་འབྱོར་ལྡན་གྱི་དཔལ་ལ་ལོངས་སུ་སྤྱོད་ནས་མཐོ་རི་དང་ཐར་པའི་ལམ་སྣ་ཟིན་པའི་གྲོགས་དང་དཔུང་གཉེན་དམ་པ་གཡེལ་བ་མེད་པར་མཛད་དུ་གསོལ།། ༄༅། །མཎྜལ་སྐུ་གསུང་ཐུགས་རྟེན་འབུལ་བ་ལ། ༈ མཎྜལ་དཀྱུས་ལྟར་ལས། མ་ཚང་བ་མེད་པ་འདི་ཉིད་ཁྱབ་བདག་འཁོར་ལོའི་མགོན་པོ་རྣམ་འདྲེན་རྡོ་རྗེ་འཆང་དབང་དོན་གྱི་སླད་དུ་མཚན་ནས་སྨོས་ན་ངག་དབང་་་་་་་་་་་་དཔལ་བཟང་པོ་མཆོག་གི་ཞབས་པད་མི་འཇིགས་གདོང་ལྔས་བཏེགས་པའི་འཁྲི་འཕང་མཆོག་ལ་མངོན་པར་བཀོད་དེ་སྐུ་ཚེ་རྡོ་རྗེའི་ཆོས་བདུན་གྱི་ངོ་བོར་བསྐལ་པ་རྒྱ་མཚོར་འཚོ་ཞིང་གཞེས་ལ། ཟབ་རྒྱས་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་རྟག་པར་རྒྱུན་དུ་བསྐོར་བར་གསོལ་བ་འདེབས་པའི་སླད་དུ་འབུལ་བར་བགྱིའོ། །ཞེས་སྦྱར། དེ་ནས་སྐུ་རྟེན། བསྟན་འགྲོའི་གཙུག་རྒྱན་དཔལ་ལྡན་བླ་མ་ལ། །ངོ་མཚར་མཚན་དཔེའི་སྣང་བརྙན་འདི་ཕུལ་བས། །གང་སྐུ་བསྐལ་པ་རྒྱ་མཚོར་འཚོ་གཞེས་པའི། །དགེ་མཚན་སྣང་བ་རྟག་ཏུ་འབར་གྱུར་ཅིག། གསུང་རྟེན་ནི། ཆོས་ཀྱི་དབང་ཕྱུག་དཔལ་ལྡན་བླ་མ་ལ། །ཐེག་མཆོག་བདུད་རྩིའི་གླེགས་བམ་འདི་ཕུལ་བས། །གང་གསུང་ཡན་ལག་དྲུག་ཅུའི་སྤྲིན་ཆེན་ལས། །ཟབ་རྒྱས་དམ་ཆོས་ཆར་ཆེན་དབབ་ཏུ་གསོལ། །ཐུགས་རྟེན་ནི། ཡེ་ཤེས་མཆོག་བརྙེད་དཔལ་ལྡན་བླ་མ་ལ། །རྒྱལ་བའི་ཆོས་སྐུའི་རྟེན་མཆོག་འདི་ཕུལ་བས། །གང་ཐུགས་སྟོང་དང་སྙིང་རྗེ་ཟུང་འཇུག་ཏུ། །གཟིགས་པས་བདག་སོགས་འགྲོ་ལ་རྗེས་དགོངས་གསོལ། །བུམ་པ་ནི། ཡོན་ཏན་རྨད་བྱུང་དཔལ་ལྡན་བླ་མ་ལ། །འདོད་དགུ་འཇོ་བའི་བུམ་བཟང་འདི་ཕུལ་བས། །བྲལ་མེད་ཡོན་ཏན་དགའ་སྟོན་མི་ཟད་པས། །ས་གསུམ་འགྲོ་བའི་རེ་བ་སྐོང་མཛད་གསོལ། །སྣ་ཚོགས་རྡོ་རྗེ་ནི། འཕྲིན་ལས་མཐའ་ཡས་དཔལ་ལྡན་བླ་མ་ལ། །སྣ་ཚོགས་རྡོ་རྗེའི་ཕྱག་རྒྱ་འདི་ཕུལ་བས། །གང་འདུལ་ཕན་དང་བདེ་བའི་མཛད་པ་མཆོག །རྟག་ཅིང་ཁྱབ་དང་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་གྱུར་ཅིག །ཅེས་འབུལ། མི་འགྱུར་གཡུང་དྲུང་ལྟ་བུ་བཞུགས་སུ་གསོལ། །མི་འགག་ཚངས་དབྱངས་ལྟ་བུ་བཞུགས་སུ་གསོལ། །གཡོ་མེད་རྡོ་རྗེ་ལྟ་བུ་བཞུགས་སུ་གསོལ། །ལྷུན་གྲུབ་ཆེན་པོའི་ངང་དུ་བཞུགས་སུ་གསོལ།།ཕྱོགས་ལས་རྣམ་རྒྱལ་མངའ་བར་བཞུགས་སུ་གསོལ། །བླ་མ་སྐུ་ཁམས་༴ །ཕན་བདེ་འབྱུང་གནས་སོགས་བྱ།། ༄༅། །ཕྱོགས་བཅུ་མུན་སེལ་བསྡུས་པ་བཞུགས་སོ།། ༄༅། །ཕྱོགས་བཅུའི་འགལ་རྐྱེན་ཐམས་ཅད་ཞི་བ་དང་། །ཕྱོགས་བཅུའི་མཐུན་རྐྱེན་མ་ལུས་འགྲུབ་པའི་ཕྱིར། །ཕྱོགས་བཅུའི་རྒྱལ་བ་སྲས་བཅས་ལ་ཕྱག་འཚལ། །ཕྱོགས་བཅུའི་འདོད་དོན་འགྲུབ་པར་བྱིན་གྱིས་རློབས། །སྟེང་འོག་ཕྱོགས་མཚམས་བཞུགས་པའི་སངས་རྒྱས་ལ། །ཕྱག་འཚལ་སྐྱབས་མཆིས་བདག་ཅག་གར་འགྲོ་ཡང་། །དགྲ་ཇག་ཆོམ་རྐུན་མེ་ཆུ་གཅན་གཟན་སོགས། །འཇིགས་པ་ཀུན་སྐྱོབས་བསམ་དོན་མྱུར་འགྲུབ་ཤོག །ཨོཾ་མུ་ནེ་མུ་ནེ་མ་ཧཱ་མུ་ནེ་ཡེ་སྭཱཧཱ༔ ཨོ་དྷུ་རུ་དྷུ་རུ་སྭཱཧཱ༔ ཨོཾ་ཛ་ཡ་ཛ་ཡ་སྭཱཧཱ༔ ཨོཾ་མ་ཧཱ་བི་ཛ་ཡ་སྭཱཧཱ༔ ཨོཾ་མ་མ་སརྦ་ཨརྛ་སིདྡྷི་ཡེ་སྭཱཧཱ༔ ཨོ་མངྒ་ལཾ་སྭ་སྟི་སིདྡྷི་སཱཧཱ༔ ༄༅། །འཕགས་པ་ཚེ་དང་ཡེ་ཤེས་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་མདོ་བཞུགས་སོ།། ༈ རྒྱ་གར་སྐད་དུ། ཨཱརྱ་ཨ་པ་རི་མི་ཏ་ཨཱ་ཡུརྫུན་ནཱ་མ་མཧཱ་ཡ་ན་སཱུ་ཏྲ། བོད་སྐད་དུ། འཕགས་པ་ཚེ་དང་ཡེ་ཤེས་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་མདོ། སངས་རྒྱས་དང་། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཐམས་ཅད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པ་དུས་གཅིག་ན། བཅོམ་ལྡན་འདས་གཉན་དུ་ཡོད་པ་ན། འཛེ་ཏའི་ཚལ་མགོན་མེད་ཟས་སྦྱིན་གྱི་ཀུན་དགའ་ར་བ་ན། དགེ་སློང་བརྒྱ་ཕྲག་ཕྱེད་དང་བཅུ་གསུམ་གྱི་དགེ་སློང་གི་དགེ་འདུན་ཆེན་པོ་དང་། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་རབ་ཏུ་མང་པོ་དག་དང་ཐབས་གཅིག་ཏུ་བཞུགས་སོ། །དེ་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་འཇམ་དཔལ་གཞོན་ནུར་གྱུར་པ་ལ་བཀའ་སྩལ་པ། འཇམ་དཔལ་སྟེང་གི་ཕྱོགས་ན་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཡོན་ཏན་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཞིག་ཡོད་དེ། དེ་ན་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཚེ་དང་ཡེ་ཤེས་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་ངེས་པ་གཟི་བརྗིད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ཞེས་བྱ་བ་བཞུགས་སོ། །ཚེ་འཛིན་ཅིང་ཚེ་མཐར་ཕྱིན་པར་བཞེད་དེ། སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཆོས་ཀྱང་སྟོན་ཏོ། །འཇམ་དཔལ་གཞོན་ནུར་གྱུར་པ་ཉོན་ཅིག། །འཛམ་བུའི་གླིང་གི་མི་རྣམས་ནི་ཚེ་ཐུང་བ་ལོ་བརྒྱ་ཐུབ་པ་ཤ་སྟག་སྟེ། དེ་དག་ལས་ཀྱང་ཕལ་ཆེར་ནི་དུས་མ་ཡིན་པར་འཆི་བར་བསྟན་ཏོ། །འཇམ་དཔལ་སེམས་ཅན་གང་དག་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཚེ་དང་ཡེ་ཤེས་དཔག་ཏུ་མེད་པ་དེའི་ཡོན་ཏན་དང་བསྔགས་པར་གྱུར་པ་ཡོངས་སུ་བརྗོད་པ་ཞེས་བྱ་བའི་ཆོས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་འདི་ཡི་གེར་འབྲིའམ། ཡི་གེར་འབྲིར་འཇུག་གམ། མིང་ཙམ་ཉན་ཏམ། ཀློག་པ་ནས་གླེགས་བམ་ལ་བྲིས་ཏེ། ཁྱིམ་ན་འཆང་གི་བར་དུ་བྱེད་དམ། མེ་ཏོག་དང་། སྤོས་དང་། ཕྲེང་བ་དང་། བྱུག་པ་དང་། ཕྱེ་མ་རྣམས་ཀྱིས་མཆོད་པར་འགྱུར་བ་དེ་དག་གི་ཚེ་ཡོངས་སུ་ཟད་པ་ལས་སླར་ཡང་ཚེ་ལོ་བརྒྱ་ཐུབ་པར་འགྱུར་རོ། །འཇམ་དཔལ་སེམས་ཅན་གང་དག་ཚེ་དང་ཡེ་ཤེས་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ཤིན་ཏུ་རྣམ་པར་ངེས་པ་གཟི་བརྗིད་ཀྱི་རྒྱལ་པོའི་མཚན་བརྒྱརྩ་བརྒྱད་ཐོས་པར་གྱུར་པ་དེ་དག་གི་ཚེ་ཡང་རྣམ་པར་འཕེལ་བར་འགྱུར་རོ། །སེམས་ཅན་གང་དག་ཚེ་ཡོངས་སུ་ཟད་ཀར་མཚན་འཆང་བར་གྱུར་པ་དེ་དག་གི་ཚེ་ཡང་རྣམ་པར་འཕེལ་བར་འགྱུར་རོ། །འཇམ་དཔལ་དེ་ལྟ་བས་ན་རིགས་ཀྱི་བུའམ། རིགས་ཀྱི་བུ་མོ་དག་ཚེ་རིང་པོར་འདོད་པས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཚེ་དང་ཡེ་ཤེས་དཔག་ཏུ་མེད་པ་དེའི་མཚན་བརྒྱ་རྩ་བརྒྱད་ཉན་ནམ། ཡི་གེར་འབྲིའམ། ཡི་གེར་འབྲིར་འཇུག་གམ། ཀློག་པར་གྱུར་པ་དེ་དག་གི་ཡོན་ཏན་དང་ལེགས་པར་གྱུར་པ་ནི་འདི་དག་གོ །ཨོཾ་ན་མོ་བྷ་ག་ཝ་ཏེ། ཨ་པ་རི་མི་ཏ་ཨཱ་ཡུཛྙཱ་ན་སུ་བི་ནིཉྩི་ཏ་ཏེ་ཛོ་རཱ་ཛཱ་ཡ། ཏ་ཐཱ་ག་ཏཱ་ཡ། ཨརྷ་ཏེ་སམྱཀྶཾ་བུདྡྷཱ་ཡ།ཏདྱ་ཐཱ། ཨོཾ་པུ་ཎྱེ་པུ་ཎྱེ་མཧཱ་པུཎྱེ། ཨ་པ་རི་མི་ཏ་པུ་ཎྱེ་ཨ་པ་རི་མི་ཏ་པུ་ཎྱེ་ཛྙཱ་ན་སམྦྷ་རོ་པ་ཙི་ཏེ། ཨོཾ་སརྦ་སཾ་སྐཱ་ར་པ་རི་ཤུདྡྷ་དྷརྨ་ཏེ་ག་ག་ན་ས་མུངྒ་ཏེ་སྭཱ་བྷཱ་ཝ་བི་ཤུདྡྷེ་མཧཱ་ན་ཡ་པ་རི་ཝཱ་རེ་སྭཱཧཱ། འཇམ་དཔལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་མཚན་བརྒྱ་རྩ་བརྒྱད་པོ་འདི་དག་གང་ལ་ལ་ཞིགགིས་ཡི་གེར་འབྲིའམ། ཡི་གེར་འབྲིར་འཇུག་གམ། གླེགས་བམ་ལ་བྲིས་ཏེ་ཁྱིམ་ན་འཆང་ངམ། ཀློག་པར་གྱུར་ན་ཚེ་ཟད་པ་ལས་ཚེ་ལོ་བརྒྱ་ཐུབ་པར་འགྱུར་ཏེ། འདི་ནས་ཤི་འཕོས་ནས་ཀྱང་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཚེ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་དེའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཡོན་ཏན་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ལ་སོགས་པར་སྐྱེབར་འགྱུར་རོ། །ཨོཾ་ན་མོ་བྷ་ག་ཝ་ཏེ། ཨ་པ་རི་མི་ཏ་ཨཱ་ཡུཛྙཱ་ན་སུ་བི་ནིཤྩི་ཏ་ཏེ་ཛོ་རཱ་ཛཱ་ཡ། ཏ་ཐཱ་ག་ཏཱ་ཡ། ཨརྷ་ཏེ་སམྱཀྶཾ་བུདྡྷཱ་ཡ། ཏདྱ་ཐཱ། ཨོཾ་པུ་ཎྱེ་པུ་ཎྱེ་མཧཱ་པུཎྱེ། ཨ་པ་རི་མི་ཏ་པུ་ཎྱེ་ཨ་པ་རི་མི་ཏ་པུ་ཎྱེ་ཛྙཱ་ན་སམྦྷ་རོ་པ་ཙི་ཏེ། ཨོཾ་སརྦ་སཾ་སྐཱ་ར་པ་རི་ཤུདྡྷ་དྷརྨ་ཏེ་ག་ག་ན་ས་མུངྒ་ཏེ་སྭ་བྷཱ་ཝ་བི་ཤུདྡྷེ་མཧཱ་ན་ཡ་པ་རི་ཝཱ་རེ་སྭཱཧཱ། ཡང་དེའི་ཚེ་སངས་རྒྱས་བྱེ་བ་ཕྲག་དགུ་བཅུ་རྩ་དགུས་དགོངས་པ་གཅིག་དང་དབྱངས་གཅིག་གིས་ཚེ་དང་ཡེ་ཤེས་དཔག་ཏུ་མེད་པའི་མདོ་སྡེ་འདི་གསུངས་སོ། །ཨོཾ་ན་མོ་བྷ་ག་ཝཏེ། ཨ་པ་རི་མི་ཏ་ཨཱ་ཡུརྫྙཱ་ན་སུ་བི་ནིཤྩི་ཏ་ཏེ་ཛོརཱ་ཛཱ་ཡ། ཏ་ཐཱ་ག་ཏཱ་ཡ། ཨརྷ་ཏེ་སམྱཀྶཾ་བུདྡྷཱ་ཡ། ཏདྱ་ཐཱ། ཨོཾ་པུ་ཎྱེ་པུ་ཎྱེ་མཧཱ་པུཎྱེ། ཨ་པ་རི་མི་ཏ་པུ་ཎྱེ་ཨ་པ་རི་མི་ཏ་པུ་ཎྱེ་ཛྙཱ་ན་སམྦྷ་རོ་པ་ཙི་ཏེ། ཨོཾ་སརྦ་སཾ་སྐཱ་ར་པ་རི་ཤུདྡྷ་དྷརྨ་ཏེ་ག་ག་ན་ས་མུངྒ་ཏེ་སྭ་བྷཱ་ཝ་བི་ཤུདྡྷེ་མཧཱ་ན་ཡ་པ་རི་ཝཱ་རེ་སྭཱཧཱ། ཡང་དེའི་ཚེ་སངས་རྒྱས་བྱེ་བ་ཕྲག་བརྒྱད་ཅུ་རྩ་བཞིས་དགོངས་པ་གཅིག་དང་དབྱངས་གཅིག་གིས་ཚེ་དང་ཡེ་ཤེས་དཔག་ཏུ་མེད་པའི་མདོ་སྡེ་འདི་གསུངས་སོ། །ཨོཾ་ན་མོ་བྷ་ག་ཝ་ཏེ། ཨ་པ་རི་མི་ཏ་ཨཱ་ཡུཛྙཱ་ན་སུ་བི་ནིཉྩི་ཏ་ཏེ་ཛོ་རཱ་ཛཱ་ཡ། ཏ་ཐཱ་ག་ཏཱ་ཡ། ཨརྷ་ཏེ་སམྱ་ཀྶཾ་བུདྡྷཱ་ཡ། ཏདྱ་ཐཱ། ཨོཾ་པུ་ཎྱེ་པུ་ཎྱེ་མཧཱཔུཎྱེ། ཨ་པ་རི་མི་ཏ་པུ་ཎྱེ་ཨ་པ་རི་མི་ཏ་པུ་ཎྱེ་ཛྙཱ་ན་སམྦྷ་རོ་པ་ཙི་ཏེ། ཨོཾ་སརྦ་སཾ་སྐཱ་ར་པ་རི་ཤུདྡྷ་དྷརྨ་ཏེ་ག་ག་ན་ས་མུངྒ་ཏེ་སྭ་བྷཱ་ཝ་བི་ཤུདྡྷེ་མཧཱ་ན་ཡ་པ་རི་ཝཱ་རེ་སྭཱཧཱ། ཡང་དེའི་ཚེ་སངས་རྒྱས་བྱེ་བ་ཕྲག་བདུན་ཅུ་རྩ་བདུན་གྱིས་དགོངས་པ་གཅིག་དང་དབྱངས་གཅིག་གིས་ཚེ་དང་ཡེ་ཤེས་དཔག་ཏུ་མེད་པའི་མདོ་སྡེ་འདི་གསུངས་སོ། །ཨོ་ན་མོ་བྷ་ག་ཝ་ཏེ། ཨ་པ་རི་མི་ཏ་ཨཱ་ཡུཛྙཱ་ན་སུ་བི་ནི་ཤྩི་ཏ་ཏེ་ཛོ་རཱ་ཛཱ་ཡ། ཏ་ཐཱ་ག་ཏཱ་ཡ།ཨརྷ་ཏེ་སམྱཀྶཾ་བུདྡྷཱ་ཡ། ཏདྱ་ཐཱ། ཨོཾ་པུ་ཎྱེ་པུ་ཎྱེ་མཧཱ་པུཎྱེ། ཨ་པ་རི་མི་ཏ་པུ་ཎྱེ་ཨ་པ་རི་མི་ཏ་པུ་ཎྱེ་ཛྙཱ་ན་སམྦྷ་རོ་པ་ཙི་ཏེ། ཨོཾ་སརྦ་སཾ་སྐཱ་ར་པ་རི་ཤུདྡྷ་དྷརྨ་ཏེ་ག་ག་ན་ས་མུངྒ་ཏེ་སྭ་བྷཱ་ཝ་བི་ཤུདྡྷེ་མཧཱ་ན་ཡ་པ་རི་ཝཱ་རེ་སཱཧཱ། ཡང་དེའི་ཚེ་སངས་རྒྱས་བྱེ་བ་ཕྲག་དྲུག་ཅུ་རྩ་ལྔས་དགོངས་པ་གཅིག་དང་དབྱངས་གཅིག་གིས་ཚེ་དང་ཡེ་ཤེས་དཔག་ཏུ་མེད་པའི་མདོ་སྡེ་འདི་གསུངས་སོ། །ཨོ་ན་མོ་བྷ་ག་ཝ་ཏེ། ཨ་པ་རི་མི་ཏ་ཨཱ་ཡུཛྙཱ་ན་སུ་བི་ནི་ཤྩི་ཏ་ཏེ་ཛོ་རཱ་ཛཱ་ཡ། ཏ་ཐཱ་ག་ཏཱ་ཡ།ཨརྷ་ཏེ་སམྱཀྶཾ་བུདྡྷཱ་ཡ། ཏདྱ་ཐཱ། ཨོཾ་པུ་ཎྱེ་པུ་ཎྱེ་མཧཱ་པུཎྱེ། ཨ་པ་རི་མི་ཏ་པུ་ཎྱེ་ཨ་པ་རི་མི་ཏ་པུ་ཎྱེ་ཛྙཱ་ན་སམྦྷ་རོ་པ་ཙི་ཏེ། ཨོཾ་སརྦ་སཾ་སྐཱ་ར་པ་རི་ཤུདྡྷ་དྷརྨ་ཏེ་ག་ག་ན་ས་མུངྒ་ཏེ་སྭ་བྷཱ་ཝ་བི་ཤུདྡྷེ་མཧཱ་ན་ཡ་པ་རི་ཝཱ་རེ་སཱཧཱ། ཡང་དེའི་ཚེ་སངས་རྒྱས་བྱེ་བ་ཕྲག་ལྔ་བཅུ་རྩ་ལྔས་དགོངས་པ་གཅིག་དང་དབྱངས་གཅིག་གིས་ཚེ་དང་ཡེ་ཤེས་དཔག་ཏུ་མེད་པའི་མདོ་སྡེ་འདི་གསུངས་སོ། །ཨོ་ན་མོ་བྷ་ག་ཝ་ཏེ། ཨ་པ་རི་མི་ཏ་ཨཱ་ཡུཛྙཱ་ན་སུ་བི་ནི་ཤྩི་ཏ་ཏེ་ཛོ་རཱ་ཛཱ་ཡ། ཏ་ཐཱ་ག་ཏཱ་ཡ།ཨརྷ་ཏེ་སམྱཀྶཾ་བུདྡྷཱ་ཡ། ཏདྱ་ཐཱ། ཨོཾ་པུ་ཎྱེ་པུ་ཎྱེ་མཧཱ་པུཎྱེ། ཨ་པ་རི་མི་ཏ་པུ་ཎྱེ་ཨ་པ་རི་མི་ཏ་པུ་ཎྱེ་ཛྙཱ་ན་སམྦྷ་རོ་པ་ཙི་ཏེ། ཨོཾ་སརྦ་སཾ་སྐཱ་ར་པ་རི་ཤུདྡྷ་དྷརྨ་ཏེ་ག་ག་ན་ས་མུངྒ་ཏེ་སྭ་བྷཱ་ཝ་བི་ཤུདྡྷེ་མཧཱ་ན་ཡ་པ་རི་ཝཱ་རེ་སཱཧཱ། ཡང་དེའི་ཚེ་སངས་རྒྱས་བྱེ་བ་ཕྲག་བཞི་བཅུ་རྩ་ལྔས་དགོངས་པ་གཅིག་དང་དབྱངས་གཅིག་གིས་ཚེ་དང་ཡེ་ཤེས་དཔག་ཏུ་མེད་པའི་མདོ་སྡེ་འདི་གསུངས་སོ། །ཨོཾ་ན་མོ་བྷ་ག་ཝ་ཏེ། ཨ་པ་རི་མི་ཏ་ཨཱ་ཡུཛྙཱ་ན་སུ་བི་ནིཉྩི་ཏ་ཏེ་ཛོ་རཱ་ཛཱ་ཡ། ཏ་ཐཱ་ག་ཏཱ་ཡ། ཨརྷ་ཏེ་སམྱཀྶཾ་བུདྡྷཱ་ཡ། ཏདྱ་ཐཱ། ཨོཾ་པུ་ཎྱེ་པུ་ཎྱེ་མཧཱ་པུ་ཎྱེ། ཨ་པ་རི་མི་ཏ་པུ་ཎྱེ་ཨ་པ་རི་མི་ཏ་པུ་ཎྱེ་ཛྙཱ་ན་སམྦྷ་རོ་པ་ཙི་ཏེ། ཨོཾ་སརྦ་སཾ་སྐ་ར་པ་རི་ཤུདྡྷ་དྷརྨ་ཏེ་ག་ག་ན་ས་མུངྒ་ཏེ་སྭ་བྷཱ་ཝ་བི་ཤུདྡྷེ་མཧཱ་ན་ཡ་པ་རི་ཝཱ་རེ་སྭཱཧཱ། ཡང་དེའི་ཚེ་སངས་རྒྱས་བྱེ་བ་ཕྲག་སུམ་ཅུ་རྩ་དྲུག་གིས་དགོངས་པ་གཅིག་དང་དབྱངས་གཅིག་གིས་ཚེ་དང་ཡེ་ཤེས་དཔག་ཏུ་མེད་པའི་མདོ་སྡེ་འདི་གསུངས་སོ། །ཨོཾ་ན་མོ་བྷ་ག་ཝ་ཏེ། ཨ་པ་རི་མི་ཏ་ཨཱ་ཡུཛྙཱ་ན་སུ་བི་ནིཉྩི་ཏ་ཏེ་ཛོ་རཱ་ཛཱ་ཡ། ཏ་ཐཱ་ག་ཏཱ་ཡ། ཨརྷ་ཏེ་སམྱཀྶཾ་བུདྡྷཱ་ཡ། ཏདྱ་ཐཱ། ཨོཾ་པུ་ཎྱེ་པུ་ཎྱེ་མཧཱ་པུ་ཎྱེ། ཨ་པ་རི་མི་ཏ་པུ་ཎྱེ་ཨ་པ་རི་མི་ཏ་པུ་ཎྱེ་ཛྙཱ་ན་སམྦྷ་རོ་པ་ཙི་ཏེ། ཨོཾ་སརྦ་སཾ་སྐ་ར་པ་རི་ཤུདྡྷ་དྷརྨ་ཏེ་ག་ག་ན་ས་མུངྒ་ཏེ་སྭ་བྷཱ་ཝ་བི་ཤུདྡྷེ་མཧཱ་ན་ཡ་པ་རི་ཝཱ་རེ་སྭཱཧཱ། ཡང་དེའི་ཚེ་སངས་རྒྱས་བྱེ་བ་ཕྲག་ཉི་ཤུ་རྩ་ལྔས་དགོངས་པ་གཅིག་དང་དབྱངས་གཅིག་གིས་ཚེ་དང་ཡེ་ཤེས་དཔག་ཏུ་མེད་པའི་མདོ་སྡེ་འདི་གསུངས་སོ། །ཨོ་ན་མོ་བྷ་ག་ཝ་ཏེ། །ཨོཾ་ན་མོ་བྷ་ག་ཝ་ཏེ། ཨ་པ་རི་མི་ཏ་ཨཱ་ཡུཛྙཱ་ན་སུ་བི་ནིཉྩི་ཏ་ཏེ་ཛོ་རཱ་ཛཱ་ཡ། ཏ་ཐཱ་ག་ཏཱ་ཡ། ཨརྷ་ཏེ་སམྱཀྶཾ་བུདྡྷཱ་ཡ། ཏདྱ་ཐཱ། ཨོཾ་པུ་ཎྱེ་པུ་ཎྱེ་མཧཱ་པུ་ཎྱེ། ཨ་པ་རི་མི་ཏ་པུ་ཎྱེ་ཨ་པ་རི་མི་ཏ་པུ་ཎྱེ་ཛྙཱ་ན་སམྦྷ་རོ་པ་ཙི་ཏེ། ཨོཾ་སརྦ་སཾ་སྐ་ར་པ་རི་ཤུདྡྷ་དྷརྨ་ཏེ་ག་ག་ན་ས་མུངྒ་ཏེ་སྭ་བྷཱ་ཝ་བི་ཤུདྡྷེ་མཧཱ་ན་ཡ་པ་རི་ཝཱ་རེ་སྭཱཧཱ། ཡང་དེའི་ཚེ་སངས་རྒྱས་བྱེ་བ་ཕྲག་གང་གཱའི་ཀླུང་བཅུའི་བྱེ་མ་སྙེད་ཀྱིས་དགོངས་པ་གཅིག་དང་དབྱངས་གཅིག་གིས་ཚེ་དང་ཡེ་ཤེས་དཔག་ཏུ་མེད་པའི་མདོ་སྡེ་འདི་གསུངས་སོ།།ཨོཾ་ན་མོ་བྷ་ག་ཝ་ཏེ། ཨ་པ་རི་མི་ཏ་ཨཱ་ཡུཛྙཱ་ན་སུ་བི་ནིཉྩི་ཏ་ཏེ་ཛོ་རཱ་ཛཱ་ཡ། ཏ་ཐཱ་ག་ཏཱ་ཡ། ཨརྷ་ཏེ་སམྱཀྶཾ་བུདྡྷཱ་ཡ། ཏདྱ་ཐཱ། ཨོཾ་པུ་ཎྱེ་པུ་ཎྱེ་མཧཱ་པུ་ཎྱེ། ཨ་པ་རི་མི་ཏ་པུ་ཎྱེ་ཨ་པ་རི་མི་ཏ་པུ་ཎྱེ་ཛྙཱ་ན་སམྦྷ་རོ་པ་ཙི་ཏེ། ཨོཾ་སརྦ་སཾ་སྐ་ར་པ་རི་ཤུདྡྷ་དྷརྨ་ཏེ་ག་ག་ན་ས་མུངྒ་ཏེ་སྭ་བྷཱ་ཝ་བི་ཤུདྡྷེ་མཧཱ་ན་ཡ་པ་རི་ཝཱ་རེ་སྭཱཧཱ། གང་ཞིག་ཚེ་དང་ཡེ་ཤེས་དཔག་ཏུ་མེད་པའི་མདོ་སྡེ་འདི་ཡི་གེར་འབྲིའམ། ཡི་གེར་འབྲིར་འཇུག་གམ། འཆང་ན་ཚེ་ཟད་པ་ལས་ཚེ་ལོ་བརྒྱ་ཐུབ་པར་འགྱུར་ཏེ། ཚེ་ཡང་རྣམ་པར་འཕེལ་བར་འགྱུར་རོ། །ཨོཾ་ན་མོ་བྷ་ག་ཝ་ཏེ། ཨ་པ་རི་མི་ཏ་ཨཱ་ཡུཛྙཱ་ན་སུ་བི་ནིཉྩི་ཏ་ཏེ་ཛོ་རཱ་ཛཱ་ཡ། ཏ་ཐཱ་ག་ཏཱ་ཡ། ཨརྷ་ཏེ་སམྱཀྶཾ་བུདྡྷཱ་ཡ། ཏདྱ་ཐཱ། ཨོཾ་པུ་ཎྱེ་པུ་ཎྱེ་མཧཱ་པུ་ཎྱེ། ཨ་པ་རི་མི་ཏ་པུ་ཎྱེ་ཨ་པ་རི་མི་ཏ་པུ་ཎྱེ་ཛྙཱ་ན་སམྦྷ་རོ་པ་ཙི་ཏེ། ཨོཾ་སརྦ་སཾ་སྐ་ར་པ་རི་ཤུདྡྷ་དྷརྨ་ཏེ་ག་ག་ན་ས་མུངྒ་ཏེ་སྭ་བྷཱ་ཝ་བི་ཤུདྡྷེ་མཧཱ་ན་ཡ་པ་རི་ཝཱ་རེ་སྭཱཧཱ། གང་ཞིག་ཚེ་དང་ཡེ་ཤེས་དཔག་ཏུ་མེད་པའི་མདོ་སྡེ་འདི་ཡི་གེར་འབྲིའམ། ཡི་གེར་འཇུག་ན། དེ་སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་དང་། བྱོལ་སོང་གི་སྐྱེ་གནས་དང་། གཤིན་རྗེའི་འཇིག་རྟེན་དུ་ནམ་དུ་ཡང་སྐྱེ་བར་མི་འགྱུར་རོ། །ནམ་དུ་ཡང་མི་ཁོམ་པར་སྐྱེ་བར་མི་འགྱུར་ཏེ། གང་དང་གང་དུ་སྐྱེས་པའི་སྐྱེ་བ་ཐམས་ཅད་དུ་སྐྱེ་བ་དྲན་པར་འགྱུར་རོ། །ཨོཾ་ན་མོ་བྷ་ག་ཝ་ཏེ། ཨ་པ་རི་མི་ཏ་ཨཱ་ཡུཛྙཱ་ན་སུ་བི་ནིཉྩི་ཏ་ཏེ་ཛོ་རཱ་ཛཱ་ཡ། ཏ་ཐཱ་ག་ཏཱ་ཡ། ཨརྷ་ཏེ་སམྱཀྶཾ་བུདྡྷཱ་ཡ། ཏདྱ་ཐཱ། ཨོཾ་པུ་ཎྱེ་པུ་ཎྱེ་མཧཱ་པུ་ཎྱེ། ཨ་པ་རི་མི་ཏ་པུ་ཎྱེ་ཨ་པ་རི་མི་ཏ་པུ་ཎྱེ་ཛྙཱ་ན་སམྦྷ་རོ་པ་ཙི་ཏེ། ཨོཾ་སརྦ་སཾ་སྐ་ར་པ་རི་ཤུདྡྷ་དྷརྨ་ཏེ་ག་ག་ན་ས་མུངྒ་ཏེ་སྭ་བྷཱ་ཝ་བི་ཤུདྡྷེ་མཧཱ་ན་ཡ་པ་རི་ཝཱ་རེ་སྭཱཧཱ། གང་ལ་ལ་ཞིག་གིས་ཚེ་དང་ཡེ་ཤེས་དཔག་ཏུ་མེད་པའི་མདོ་སྡེ་འདི་ཡི་གེར་འབྲིའམ། ཡི་གེར་འབྲིར་འཇུག་ན། དེས་ཆོས་ཀྱི་ཕུང་པོ་བརྒྱད་ཁྲི་བཞི་སྟོང་འབྲིར་བཅུག་པར་འགྱུར་རོ། །ཨོཾ་ན་མོ་བྷ་ག་ཝ་ཏེ། ཨ་པ་རི་མི་ཏ་ཨཱ་ཡུཛྙཱ་ན་སུ་བི་ནིཉྩི་ཏ་ཏེ་ཛོ་རཱ་ཛཱ་ཡ། ཏ་ཐཱ་ག་ཏཱ་ཡ། ཨརྷ་ཏེ་སམྱཀྶཾ་བུདྡྷཱ་ཡ། ཏདྱ་ཐཱ། ཨོཾ་པུ་ཎྱེ་པུ་ཎྱེ་མཧཱ་པུ་ཎྱེ། ཨ་པ་རི་མི་ཏ་པུ་ཎྱེ་ཨ་པ་རི་མི་ཏ་པུ་ཎྱེ་ཛྙཱ་ན་སམྦྷ་རོ་པ་ཙི་ཏེ། ཨོཾ་སརྦ་སཾ་སྐ་ར་པ་རི་ཤུདྡྷ་དྷརྨ་ཏེ་ག་ག་ན་ས་མུངྒ་ཏེ་སྭ་བྷཱ་ཝ་བི་ཤུདྡྷེ་མཧཱ་ན་ཡ་པ་རི་ཝཱ་རེ་སྭཱཧཱ། གང་ཞིག་ཚེ་དང་ཡེ་ཤེས་དཔག་ཏུ་མེད་པའི་མདོ་སྡེ་འདི་ཡི་གེར་འབྲིའམ། ཡི་གེར་འབྲིར་འཇུག་ན། དེས་ཆོས་ཀྱི་ཕུང་པོ་བརྒྱད་ཁྲི་བཞི་སྟོང་བྱེད་དུ་བཅུག་པ་དང་། རབ་ཏུ་གནས་པ་བྱས་པ་ཡིན་ནོ། །ཨོཾ་ན་མོ་བྷ་ག་ཝ་ཏེ། ཨ་པ་རི་མི་ཏ་ཨཱ་ཡུཛྙཱ་ན་སུ་བི་ནིཉྩི་ཏ་ཏེ་ཛོ་རཱ་ཛཱ་ཡ། ཏ་ཐཱ་ག་ཏཱ་ཡ། ཨརྷ་ཏེ་སམྱཀྶཾ་བུདྡྷཱ་ཡ། ཏདྱ་ཐཱ། ཨོཾ་པུ་ཎྱེ་པུ་ཎྱེ་མཧཱ་པུ་ཎྱེ། ཨ་པ་རི་མི་ཏ་པུ་ཎྱེ་ཨ་པ་རི་མི་ཏ་པུ་ཎྱེ་ཛྙཱ་ན་སམྦྷ་རོ་པ་ཙི་ཏེ། ཨོཾ་སརྦ་སཾ་སྐ་ར་པ་རི་ཤུདྡྷ་དྷརྨ་ཏེ་ག་ག་ན་ས་མུངྒ་ཏེ་སྭ་བྷཱ་ཝ་བི་ཤུདྡྷེ་མཧཱ་ན་ཡ་པ་རི་ཝཱ་རེ་སྭཱཧཱ། གང་ཞིག་ཚེ་དང་ཡེ་ཤེས་དཔག་ཏུ་མེད་པའི་མདོ་འདི་ཡི་གེར་འབྲིའམ། ཡི་གེ་འབྲིར་འཇུག་ན། དེས་མཚམས་མེད་པ་ལྔ་བྱས་པ་ཡང་ཡོངས་སུ་བྱང་བར་འགྱུར་རོ། །ཨོཾ་ན་མོ་བྷ་ག་ཝ་ཏེ། ཨ་པ་རི་མི་ཏ་ཨཱ་ཡུཛྙཱ་ན་སུ་བི་ནིཉྩི་ཏ་ཏེ་ཛོ་རཱ་ཛཱ་ཡ། ཏ་ཐཱ་ག་ཏཱ་ཡ། ཨརྷ་ཏེ་སམྱཀྶཾ་བུདྡྷཱ་ཡ། ཏདྱ་ཐཱ། ཨོཾ་པུ་ཎྱེ་པུ་ཎྱེ་མཧཱ་པུ་ཎྱེ། ཨ་པ་རི་མི་ཏ་པུ་ཎྱེ་ཨ་པ་རི་མི་ཏ་པུ་ཎྱེ་ཛྙཱ་ན་སམྦྷ་རོ་པ་ཙི་ཏེ། ཨོཾ་སརྦ་སཾ་སྐ་ར་པ་རི་ཤུདྡྷ་དྷརྨ་ཏེ་ག་ག་ན་ས་མུངྒ་ཏེ་སྭ་བྷཱ་ཝ་བི་ཤུདྡྷེ་མཧཱ་ན་ཡ་པ་རི་ཝཱ་རེ་སྭཱཧཱ། གང་ཞིག་ཚེ་དང་ཡེ་ཤེས་དཔག་ཏུ་མེད་པའི་མདོ་སྡེ་འདི་ཡི་གེར་འབྲིའམ། ཡི་གེར་འབྲིར་འཇུག་ན། དེའི་སྡིག་པའི་ཕུང་པོ་རི་རབ་ཙམ་ཡང་ཡོངས་སུ་བྱང་བར་འགྱུར་རོ། །ཨོཾ་ན་མོ་བྷ་ག་ཝ་ཏེ། ཨ་པ་རི་མི་ཏ་ཨཱ་ཡུཛྙཱ་ན་སུ་བི་ནིཉྩི་ཏ་ཏེ་ཛོ་རཱ་ཛཱ་ཡ། ཏ་ཐཱ་ག་ཏཱ་ཡ། ཨརྷ་ཏེ་སམྱཀྶཾ་བུདྡྷཱ་ཡ། ཏདྱ་ཐཱ། ཨོཾ་པུ་ཎྱེ་པུ་ཎྱེ་མཧཱ་པུ་ཎྱེ། ཨ་པ་རི་མི་ཏ་པུ་ཎྱེ་ཨ་པ་རི་མི་ཏ་པུ་ཎྱེ་ཛྙཱ་ན་སམྦྷ་རོ་པ་ཙི་ཏེ། ཨོཾ་སརྦ་སཾ་སྐ་ར་པ་རི་ཤུདྡྷ་དྷརྨ་ཏེ་ག་ག་ན་ས་མུངྒ་ཏེ་སྭ་བྷཱ་ཝ་བི་ཤུདྡྷེ་མཧཱ་ན་ཡ་པ་རི་ཝཱ་རེ་སྭཱཧཱ། གང་ཞིག་ཚེ་དང་ཡེ་ཤེས་དཔག་ཏུ་མེད་པའི་མདོ་སྡེ་འདི་ཡི་གེར་འབྲིའམ། ཡི་གེར་འབྲིར་འཇུག་ན། དེ་ལ་བདུད་དང་བདུད་ཀྱི་རིགས་ཀྱི་ལྷ་དང་། གནོད་སྦྱིན་དང་། སྲིན་པོས་གླགས་བཙལ་ཀྱང་གླགས་རྙེད་པར་མི་འགྱུར་རོ། །ཨོཾ་ན་མོ་བྷ་ག་ཝ་ཏེ། ཨ་པ་རི་མི་ཏ་ཨཱ་ཡུཛྙཱ་ན་སུ་བི་ནིཉྩི་ཏ་ཏེ་ཛོ་རཱ་ཛཱ་ཡ། ཏ་ཐཱ་ག་ཏཱ་ཡ། ཨརྷ་ཏེ་སམྱཀྶཾ་བུདྡྷཱ་ཡ། ཏདྱ་ཐཱ། ཨོཾ་པུ་ཎྱེ་པུ་ཎྱེ་མཧཱ་པུ་ཎྱེ། ཨ་པ་རི་མི་ཏ་པུ་ཎྱེ་ཨ་པ་རི་མི་ཏ་པུ་ཎྱེ་ཛྙཱ་ན་སམྦྷ་རོ་པ་ཙི་ཏེ། ཨོཾ་སརྦ་སཾ་སྐ་ར་པ་རི་ཤུདྡྷ་དྷརྨ་ཏེ་ག་ག་ན་ས་མུངྒ་ཏེ་སྭ་བྷཱ་ཝ་བི་ཤུདྡྷེ་མཧཱ་ན་ཡ་པ་རི་ཝཱ་རེ་སྭཱཧཱ། གང་ཞིག་ཚེ་དང་ཡེ་ཤེས་དཔག་ཏུ་མེད་པའི་མདོ་སྡེ་འདི་ཡི་གེར་འབྲིའམ། ཡི་གེར་འབྲིར་འཇུག་ན། དེ་འཆི་བའི་དུས་ཀྱི་ཚེ་སངས་རྒྱས་བྱེ་བ་ཕྲག་དགུ་བཅུ་རྩ་དགུས་མངོན་སུམ་དུ་ལུང་སྟོན་པར་མཛད་དེ། སངས་རྒྱས་སྟོང་གིས་དེ་ལ་ཕྱག་རྐྱང་བར་འགྱུར་རོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་ནས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་དུ་འགྲོ་བར་མཛད་པར་འགྱུར་ཏེ། འདི་ལ་ཐེ་ཚོམ་དང་། །སོམ་ཉི་དང་། ཡིད་གཉིས་མ་བྱེད་ཅིག །ཨོཾ་ན་མོ་བྷ་ག་ཝ་ཏེ། །ཨོཾ་ན་མོ་བྷ་ག་ཝ་ཏེ། ཨ་པ་རི་མི་ཏ་ཨཱ་ཡུཛྙཱ་ན་སུ་བི་ནིཉྩི་ཏ་ཏེ་ཛོ་རཱ་ཛཱ་ཡ། ཏ་ཐཱ་ག་ཏཱ་ཡ། ཨརྷ་ཏེ་སམྱཀྶཾ་བུདྡྷཱ་ཡ། ཏདྱ་ཐཱ། ཨོཾ་པུ་ཎྱེ་པུ་ཎྱེ་མཧཱ་པུ་ཎྱེ། ཨ་པ་རི་མི་ཏ་པུ་ཎྱེ་ཨ་པ་རི་མི་ཏ་པུ་ཎྱེ་ཛྙཱ་ན་སམྦྷ་རོ་པ་ཙི་ཏེ། ཨོཾ་སརྦ་སཾ་སྐ་ར་པ་རི་ཤུདྡྷ་དྷརྨ་ཏེ་ག་ག་ན་ས་མུངྒ་ཏེ་སྭ་བྷཱ་ཝ་བི་ཤུདྡྷེ་མཧཱ་ན་ཡ་པ་རི་ཝཱ་རེ་སྭཱཧཱ། གང་དག་ཚེ་དང་ཡེ་ཤེས་དཔག་ཏུ་མེད་པའི་མདོ་སྡེ་འདི་ཡི་གེར་འབྲིའམ། ཡི་གེར་འབྲིར་འཇུག་ན། རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ་བཞི་དེའི་ཕྱི་བཞིན་དུ་འབྲང་ཞིང་བསྲུང་བ་དང་། བསྐྱབ་པ་དང་། སྦ་བ་བྱེད་པར་འགྱུར་རོ། །ཨོཾ་ན་མོ་བྷ་ག་ཝ་ཏེ། ཨ་པ་རི་མི་ཏ་ཨཱ་ཡུཛྙཱ་ན་སུ་བི་ནིཉྩི་ཏ་ཏེ་ཛོ་རཱ་ཛཱ་ཡ། ཏ་ཐཱ་ག་ཏཱ་ཡ། ཨརྷ་ཏེ་སམྱཀྶཾ་བུདྡྷཱ་ཡ། ཏདྱ་ཐཱ། ཨོཾ་པུ་ཎྱེ་པུ་ཎྱེ་མཧཱ་པུ་ཎྱེ། ཨ་པ་རི་མི་ཏ་པུ་ཎྱེ་ཨ་པ་རི་མི་ཏ་པུ་ཎྱེ་ཛྙཱ་ན་སམྦྷ་རོ་པ་ཙི་ཏེ། ཨོཾ་སརྦ་སཾ་སྐ་ར་པ་རི་ཤུདྡྷ་དྷརྨ་ཏེ་ག་ག་ན་ས་མུངྒ་ཏེ་སྭ་བྷཱ་ཝ་བི་ཤུདྡྷེ་མཧཱ་ན་ཡ་པ་རི་ཝཱ་རེ་སྭཱཧཱ། གང་ཞིག་ཚེ་དང་ཡེ་ཤེས་དཔག་ཏུ་མེད་པའི་མདོ་སྡེ་འདི་ཡི་གེར་འབྲིའམ། ཡི་གེར་འབྲིར་འཇུག་ན། དེ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་འོད་དཔག་ཏུ་མེད་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་བདེ་བ་ཅན་དུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །ཨོཾ་ན་མོ་བྷ་ག་ཝ་ཏེ། ཨ་པ་རི་མི་ཏ་ཨཱ་ཡུཛྙཱ་ན་སུ་བི་ནིཉྩི་ཏ་ཏེ་ཛོ་རཱ་ཛཱ་ཡ། ཏ་ཐཱ་ག་ཏཱ་ཡ། ཨརྷ་ཏེ་སམྱཀྶཾ་བུདྡྷཱ་ཡ། ཏདྱ་ཐཱ། ཨོཾ་པུ་ཎྱེ་པུ་ཎྱེ་མཧཱ་པུ་ཎྱེ། ཨ་པ་རི་མི་ཏ་པུ་ཎྱེ་ཨ་པ་རི་མི་ཏ་པུ་ཎྱེ་ཛྙཱ་ན་སམྦྷ་རོ་པ་ཙི་ཏེ། ཨོཾ་སརྦ་སཾ་སྐ་ར་པ་རི་ཤུདྡྷ་དྷརྨ་ཏེ་ག་ག་ན་ས་མུངྒ་ཏེ་སྭ་བྷཱ་ཝ་བི་ཤུདྡྷེ་མཧཱ་ན་ཡ་པ་རི་ཝཱ་རེ་སྭཱཧཱ། ས་ཕྱོགས་གང་དུ་མདོ་སྡེ་དཀོན་མཆོག་འདི་འབྲི་བའི་ས་ཕྱོགས་དེ་ཡང་མཆོད་རྟེན་དུ་འགྱུར་རོ། །བྱོལ་སོང་གི་སྐྱེ་གནས་སུ་སོང་བའི་བྱ་དང་། རི་དྭགས་གང་དག་གི་རྣ་ལམ་དུ་གྲགས་པར་གྱུར་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས། པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་འཚང་རྒྱ་བར་འགྱུར་རོ། །ཨོཾ་ན་མོ་བྷ་ག་ཝ་ཏེ། ཨ་པ་རི་མི་ཏ་ཨཱ་ཡུཛྙཱ་ན་སུ་བི་ནིཉྩི་ཏ་ཏེ་ཛོ་རཱ་ཛཱ་ཡ། ཏ་ཐཱ་ག་ཏཱ་ཡ། ཨརྷ་ཏེ་སམྱཀྶཾ་བུདྡྷཱ་ཡ། ཏདྱ་ཐཱ། ཨོཾ་པུ་ཎྱེ་པུ་ཎྱེ་མཧཱ་པུ་ཎྱེ། ཨ་པ་རི་མི་ཏ་པུ་ཎྱེ་ཨ་པ་རི་མི་ཏ་པུ་ཎྱེ་ཛྙཱ་ན་སམྦྷ་རོ་པ་ཙི་ཏེ། ཨོཾ་སརྦ་སཾ་སྐ་ར་པ་རི་ཤུདྡྷ་དྷརྨ་ཏེ་ག་ག་ན་ས་མུངྒ་ཏེ་སྭ་བྷཱ་ཝ་བི་ཤུདྡྷེ་མཧཱ་ན་ཡ་པ་རི་ཝཱ་རེ་སྭཱཧཱ། གང་ཞིག་ཚེ་དང་ཡེ་ཤེས་དཔག་ཏུ་མེད་པའི་མདོ་སྡེ་འདི་ཡི་གེར་འབྲིའམ། ཡི་གེར་འབྲིར་འཇུག་ན། དེ་བུད་མེད་ཀྱི་ལུས་སུ་ནམ་དུ་ཡང་སྐྱེ་བར་མི་འགྱུར་རོ།།ཨོཾ་ན་མོ་བྷ་ག་ཝ་ཏེ། ཨ་པ་རི་མི་ཏ་ཨཱ་ཡུཛྙཱ་ན་སུ་བི་ནིཉྩི་ཏ་ཏེ་ཛོ་རཱ་ཛཱ་ཡ། ཏ་ཐཱ་ག་ཏཱ་ཡ། ཨརྷ་ཏེ་སམྱཀྶཾ་བུདྡྷཱ་ཡ། ཏདྱ་ཐཱ། ཨོཾ་པུ་ཎྱེ་པུ་ཎྱེ་མཧཱ་པུ་ཎྱེ། ཨ་པ་རི་མི་ཏ་པུ་ཎྱེ་ཨ་པ་རི་མི་ཏ་པུ་ཎྱེ་ཛྙཱ་ན་སམྦྷ་རོ་པ་ཙི་ཏེ། ཨོཾ་སརྦ་སཾ་སྐ་ར་པ་རི་ཤུདྡྷ་དྷརྨ་ཏེ་ག་ག་ན་ས་མུངྒ་ཏེ་སྭ་བྷཱ་ཝ་བི་ཤུདྡྷེ་མཧཱ་ན་ཡ་པ་རི་ཝཱ་རེ་སྭཱཧཱ། གང་ཞིག་ཚེ་དང་ཡེ་ཤེས་དཔག་ཏུ་མེད་པའི་ཆོས་ཀྱི་རྣམས་གྲངས་འདིའི་ཕྱིར་ཀར་ཤ་པ་ན་གཅིག་སྦྱིན་པ་བྱིན་ན། དེས་སྟོང་གསུམ་གྱི་སྟོང་ཆེན་པོའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་རིན་པོ་ཆེ་སྣ་བདུན་གྱིས་ཡོངས་སུ་བཀང་སྟེ་སྦྱིན་པ་བྱིན་པར་འགྱུར་རོ། །ཨོཾ་ན་མོ་བྷ་ག་ཝ་ཏེ། ཨ་པ་རི་མི་ཏ་ཨཱ་ཡུཛྙཱ་ན་སུ་བི་ནིཉྩི་ཏ་ཏེ་ཛོ་རཱ་ཛཱ་ཡ། ཏ་ཐཱ་ག་ཏཱ་ཡ། ཨརྷ་ཏེ་སམྱཀྶཾ་བུདྡྷཱ་ཡ། ཏདྱ་ཐཱ། ཨོཾ་པུ་ཎྱེ་པུ་ཎྱེ་མཧཱ་པུ་ཎྱེ། ཨ་པ་རི་མི་ཏ་པུ་ཎྱེ་ཨ་པ་རི་མི་ཏ་པུ་ཎྱེ་ཛྙཱ་ན་སམྦྷ་རོ་པ་ཙི་ཏེ། ཨོཾ་སརྦ་སཾ་སྐ་ར་པ་རི་ཤུདྡྷ་དྷརྨ་ཏེ་ག་ག་ན་ས་མུངྒ་ཏེ་སྭ་བྷཱ་ཝ་བི་ཤུདྡྷེ་མཧཱ་ན་ཡ་པ་རི་ཝཱ་རེ་སྭཱཧཱ། གང་ལ་ལ་ཞིག་ཆོས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་འདི་ལ་མཆོད་པ་བྱེད་པར་འགྱུར་བ་དེས། དམ་པའི་ཆོས་མཐའ་དག་ལ་མཆོད་པ་བྱས་པར་འགྱུར་རོ། །ཨོཾ་ན་མོ་བྷ་ག་ཝ་ཏེ། ཨ་པ་རི་མི་ཏ་ཨཱ་ཡུཛྙཱ་ན་སུ་བི་ནིཉྩི་ཏ་ཏེ་ཛོ་རཱ་ཛཱ་ཡ། ཏ་ཐཱ་ག་ཏཱ་ཡ། ཨརྷ་ཏེ་སམྱཀྶཾ་བུདྡྷཱ་ཡ། ཏདྱ་ཐཱ། ཨོཾ་པུ་ཎྱེ་པུ་ཎྱེ་མཧཱ་པུ་ཎྱེ། ཨ་པ་རི་མི་ཏ་པུ་ཎྱེ་ཨ་པ་རི་མི་ཏ་པུ་ཎྱེ་ཛྙཱ་ན་སམྦྷ་རོ་པ་ཙི་ཏེ། ཨོཾ་སརྦ་སཾ་སྐ་ར་པ་རི་ཤུདྡྷ་དྷརྨ་ཏེ་ག་ག་ན་ས་མུངྒ་ཏེ་སྭ་བྷཱ་ཝ་བི་ཤུདྡྷེ་མཧཱ་ན་ཡ་པ་རི་ཝཱ་རེ་སྭཱཧཱ། འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམ་པར་གཟིགས་དང་། གཙུག་ཏོར་ཅན་དང་། ཐམས་ཅད་སྐྱོབ་དང་། ལོག་པར་དད་སེལ་དང་། འཁོར་བ་འཇིག་དང་། གསེར་ཐུབ་དང་། འོད་སྲུང་དང་། ཤཱཀྱ་ཐུབ་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་རིན་པོ་ཆེ་སྣ་བདུན་གྱིས་མཆོད་པ་བྱས་པའི་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཕུང་པོའི་ཚད་ནི་བགྲང་བར་ནུས་ཀྱི། ཚེ་དང་ཡེ་ཤེས་དཔག་ཏུ་མེད་པའི་མདོ་སྡེ་འདིའི་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཕུང་པོའི་ཚད་ནི་བགྲང་བར་མི་ནུས་སོ། །ཨོཾ་ན་མོ་བྷ་ག་ཝ་ཏེ། ཨ་པ་རི་མི་ཏ་ཨཱ་ཡུཛྙཱ་ན་སུ་བི་ནིཉྩི་ཏ་ཏེ་ཛོ་རཱ་ཛཱ་ཡ། ཏ་ཐཱ་ག་ཏཱ་ཡ། ཨརྷ་ཏེ་སམྱཀྶཾ་བུདྡྷཱ་ཡ། ཏདྱ་ཐཱ། ཨོཾ་པུ་ཎྱེ་པུ་ཎྱེ་མཧཱ་པུ་ཎྱེ། ཨ་པ་རི་མི་ཏ་པུ་ཎྱེ་ཨ་པ་རི་མི་ཏ་པུ་ཎྱེ་ཛྙཱ་ན་སམྦྷ་རོ་པ་ཙི་ཏེ། ཨོཾ་སརྦ་སཾ་སྐ་ར་པ་རི་ཤུདྡྷ་དྷརྨ་ཏེ་ག་ག་ན་ས་མུངྒ་ཏེ་སྭ་བྷཱ་ཝ་བི་ཤུདྡྷེ་མཧཱ་ན་ཡ་པ་རི་ཝཱ་རེ་སྭཱཧཱ། འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན། རིན་པོ་ཆེའི་ཕུང་པོ་རིའི་རྒྱལ་པོ་རི་རབ་ཙམ་སྤུངས་ཏེ། སྦྱིན་པ་བྱིན་པ་དེའི་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཕུང་པོའི་ཚད་ནི་བགྲང་བར་ནུས་ཀྱི། ཚེ་དང་ཡེ་ཤེས་དཔག་ཏུ་མེད་པའི་མདོ་སྡེ་འདིའི་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཕུང་པོའི་ཚད་ནི་བགྲང་བར་མི་ནུས་སོ། །ཨོཾ་ན་མོ་བྷ་ག་ཝ་ཏེ། ཨ་པ་རི་མི་ཏ་ཨཱ་ཡུཛྙཱ་ན་སུ་བི་ནིཉྩི་ཏ་ཏེ་ཛོ་རཱ་ཛཱ་ཡ། ཏ་ཐཱ་ག་ཏཱ་ཡ། ཨརྷ་ཏེ་སམྱཀྶཾ་བུདྡྷཱ་ཡ། ཏདྱ་ཐཱ། ཨོཾ་པུ་ཎྱེ་པུ་ཎྱེ་མཧཱ་པུ་ཎྱེ། ཨ་པ་རི་མི་ཏ་པུ་ཎྱེ་ཨ་པ་རི་མི་ཏ་པུ་ཎྱེ་ཛྙཱ་ན་སམྦྷ་རོ་པ་ཙི་ཏེ། ཨོཾ་སརྦ་སཾ་སྐ་ར་པ་རི་ཤུདྡྷ་དྷརྨ་ཏེ་ག་ག་ན་ས་མུངྒ་ཏེ་སྭ་བྷཱ་ཝ་བི་ཤུདྡྷེ་མཧཱ་ན་ཡ་པ་རི་ཝཱ་རེ་སྭཱཧཱ། འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན། རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོ་བཞི་ཆུས་ཡོངས་སུ་གང་བའི་ཐིགས་པ་རེ་རེ་ནས་བགྲང་བར་ནུས་ཀྱི། ཚེ་དང་ཡེ་ཤེས་དཔག་ཏུ་མེད་པའི་མདོ་སྡེ་འདིའི་བསོད་ནམས་ཀྱི་ཕུང་པོའི་ཚད་ནི་བགྲང་བར་མི་ནུས་སོ། །ཨོཾ་ན་མོ་བྷ་ག་ཝ་ཏེ། ཨ་པ་རི་མི་ཏ་ཨཱ་ཡུཛྙཱ་ན་སུ་བི་ནིཉྩི་ཏ་ཏེ་ཛོ་རཱ་ཛཱ་ཡ། ཏ་ཐཱ་ག་ཏཱ་ཡ། ཨརྷ་ཏེ་སམྱཀྶཾ་བུདྡྷཱ་ཡ། ཏདྱ་ཐཱ། ཨོཾ་པུ་ཎྱེ་པུ་ཎྱེ་མཧཱ་པུ་ཎྱེ། ཨ་པ་རི་མི་ཏ་པུ་ཎྱེ་ཨ་པ་རི་མི་ཏ་པུ་ཎྱེ་ཛྙཱ་ན་སམྦྷ་རོ་པ་ཙི་ཏེ། ཨོཾ་སརྦ་སཾ་སྐ་ར་པ་རི་ཤུདྡྷ་དྷརྨ་ཏེ་ག་ག་ན་ས་མུངྒ་ཏེ་སྭ་བྷཱ་ཝ་བི་ཤུདྡྷེ་མཧཱ་ན་ཡ་པ་རི་ཝཱ་རེ་སྭཱཧཱ། གང་ཞིག་ཚེ་དང་ཡེ་ཤེས་དཔག་ཏུ་མེད་པའི་མདོ་སྡེ་འདི་ཡི་གེར་འབྲིའམ། ཡི་གེར་འབྲིར་འཇུག་གམ། བསྟི་སྟང་དུ་བྱས་ཏེ། མཆོད་པ་བྱེད་པར་འགྱུར་པ་དེས་ཕྱོགས་བཅུའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་ཐམས་ཅད་དུ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཐམས་ཅད་ལ་ཕྱག་བྱས་པ་དང་། མཆོད་པ་བྱས་པ་ཡིན་ནོ། །ཨོཾ་ན་མོ་བྷ་ག་ཝ་ཏེ། ཨ་པ་རི་མི་ཏ་ཨཱ་ཡུཛྙཱ་ན་སུ་བི་ནིཉྩི་ཏ་ཏེ་ཛོ་རཱ་ཛཱ་ཡ། ཏ་ཐཱ་ག་ཏཱ་ཡ། ཨརྷ་ཏེ་སམྱཀྶཾ་བུདྡྷཱ་ཡ། ཏདྱ་ཐཱ། ཨོཾ་པུ་ཎྱེ་པུ་ཎྱེ་མཧཱ་པུ་ཎྱེ། ཨ་པ་རི་མི་ཏ་པུ་ཎྱེ་ཨ་པ་རི་མི་ཏ་པུ་ཎྱེ་ཛྙཱ་ན་སམྦྷ་རོ་པ་ཙི་ཏེ། ཨོཾ་སརྦ་སཾ་སྐ་ར་པ་རི་ཤུདྡྷ་དྷརྨ་ཏེ་ག་ག་ན་ས་མུངྒ་ཏེ་སྭ་བྷཱ་ཝ་བི་ཤུདྡྷེ་མཧཱ་ན་ཡ་པ་རི་ཝཱ་རེ་སྭཱཧཱ། སྦྱིན་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཡང་དག་འཕགས། །མི་ཡི་སེང་གེ་སྦྱིན་པའི་སྟོབས་རྟོགས་ནས། །སྙིང་རྗེ་ཅན་གྱི་གྲོང་ཁྱེར་འཇུག་པ་ན། །སྦྱིན་པའི་སྟོབས་ཀྱི་སྒྲ་ནི་གྲགས་པར་འགྱུར། །ཚུལ་ཁྲིམས་སྟོབས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཡང་དག་འཕགས། །མི་ཡི་སེང་གེ་ཚུལ་ཁྲིམས་སྟོབས་རྟོགས་ནས། །སྙིང་རྗེ་ཅན་གྱི་གྲོང་ཁྱེར་འཇུག་པ་ན། །ཚུལ་ཁྲིམས་སྟོབས་ཀྱི་སྒྲ་ནི་གྲགས་པར་འགྱུར། །བཟོད་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་སངས་རྒྱུས་ཡང་དག་འཕགས། །མི་ཡི་སེང་གེ་བཟོད་པའི་སྟོབས་རྟོགས་ནས། སྙིང་རྗེ་ཅན་གྱི་གྲོང་ཁྱེར་འཇུག་པ་ན། །བཟོད་པའི་སྟོབས་ཀྱི་སྒྲ་ནི་གྲགས་པར་འགྱུར། །བརྩོན་འགྲུས་སྟོབས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཡང་དག་འཕགས། །མི་ཡི་སེང་གེ་བརྩོན་འགྲུས་སྟོབས་རྟོགས་ནས། །སྙིང་རྗེ་ཅན་གྱི་གྲོང་ཁྱེར་འཇུག་པ་ན། །བརྩོན་འགྲུས་སྟོབས་ཀྱི་སྒྲ་ནི་གྲགས་པར་འགྱུར། །བསམ་གཏན་སྟོབས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཡང་དག་འཕགས། །མི་ཡི་སེང་གེ་བསམ་གཏན་སྟོབས་རྟོགས་ནས། །སྙིང་རྗེ་ཅན་གྱི་གྲོང་ཁྱེར་འཇུག་པ་ན། །བསམ་གཏན་་སྟོབས་ཀྱི་སྒྲ་ནི་གྲགས་པར་འགྱུར། །ཤེས་རབ་སྟོབས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཡང་དག་འཕགས། །མི་ཡི་སེང་གེ་ཤེས་རབ་སྟོབས་རྟོགས་ནས། །སྙིང་རྗེ་ཅན་གྱི་གྲོང་ཁྱེར་འཇུག་པ་ན། །ཤེས་རབ་སྟོབས་ཀྱི་སྒྲ་ནི་གྲགས་པར་འགྱུར། །ཨོཾ་ན་མོ་བྷ་ག་ཝ་ཏེ། ཨ་པ་རི་མི་ཏ་ཨཱ་ཡུཛྙཱ་ན་སུ་བི་ནིཉྩི་ཏ་ཏེ་ཛོ་རཱ་ཛཱ་ཡ། ཏ་ཐཱ་ག་ཏཱ་ཡ། ཨརྷ་ཏེ་སམྱཀྶཾ་བུདྡྷཱ་ཡ། ཏདྱ་ཐཱ། ཨོཾ་པུ་ཎྱེ་པུ་ཎྱེ་མཧཱ་པུ་ཎྱེ། ཨ་པ་རི་མི་ཏ་པུ་ཎྱེ་ཨ་པ་རི་མི་ཏ་པུ་ཎྱེ་ཛྙཱ་ན་སམྦྷ་རོ་པ་ཙི་ཏེ། ཨོཾ་སརྦ་སཾ་སྐ་ར་པ་རི་ཤུདྡྷ་དྷརྨ་ཏེ་ག་ག་ན་ས་མུངྒ་ཏེ་སྭ་བྷཱ་ཝ་བི་ཤུདྡྷེ་མཧཱ་ན་ཡ་པ་རི་ཝཱ་རེ་སྭཱཧཱ། བཅོམ་ལྡན་འདས་དགྱེས་ཤིང་དེ་སྐད་ཅེས་བཀའ་བསྩལ་ནས། འཇམ་དཔལ་གཞོན་ནུ་གྱུར་པ་དང་། ཐམས་ཅད་དང་ལྡན་པའི་འཁོར་དེ་དག་དང་། ལྷ་དང། མི་དང་། ལྷ་མ་ཡིན་དང་། དྲི་ཟར་བཅས་པའི་འཇིག་རྟེན་ཡི་རངས་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་བསྟོད་དོ། །འཕགས་པ་ཚེ་དང་ཡེ་ཤེས་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་མདོ་རྫོགས་སོ། །རྒྱ་གར་གྱི་པཎྜིཏ་པུརྱ་སམྦྷ་ཝ་དང་། ལོ་ཙཱ་བ་པ་ཚབ་ཉི་མ་གྲགས་ཀྱིས་བསྒྱུར་བའོ།། ༈ ཚེ་སྒྲུབ་ནི། འཇིག་རྟེན་འདྲེན་པའི་གཙོ་བོ་ཚེ་དཔག་མེད། །དུས་མིན་འཆི་བ་མ་ལུས་འཇོམས་པའི་དཔལ། །མགོན་མེད་སྡུག་བསྔལ་གྱུར་པ་རྣམས་ཀྱི་སྐྱབས། །སངས་རྒྱས་ཚེ་དཔག་མེད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །ཨོཾ་ན་མོ་བྷ་ག་ཝ་ཏེ། ཨ་པ་རི་མི་ཏ་ཨཱ་ཡུཛྙཱ་ན་སུ་བི་ནིཉྩི་ཏ་ཏེ་ཛོ་རཱ་ཛཱ་ཡ། ཏ་ཐཱ་ག་ཏཱ་ཡ། ཨརྷ་ཏེ་སམྱཀྶཾ་བུདྡྷཱ་ཡ། ཏདྱ་ཐཱ། ཨོཾ་པུ་ཎྱེ་པུ་ཎྱེ་མཧཱ་པུ་ཎྱེ། ཨ་པ་རི་མི་ཏ་པུ་ཎྱེ་ཨ་པ་རི་མི་ཏ་པུ་ཎྱེ་ཛྙཱ་ན་སམྦྷ་རོ་པ་ཙི་ཏེ། ཨོཾ་སརྦ་སཾ་སྐ་ར་པ་རི་ཤུདྡྷ་དྷརྨ་ཏེ་ག་ག་ན་ས་མུངྒ་ཏེ་སྭ་བྷཱ་ཝ་བི་ཤུདྡྷེ་མཧཱ་ན་ཡ་པ་རི་ཝཱ་རེ་སྭཱཧཱ།འཇིག་རྟེན་འདྲེན་པའི་གཙོ་བོ་ཚེ་དཔག་མེད། །དུས་མིན་འཆི་བ་མ་ལུས་འཇོམས་པའི་དཔལ། །མགོན་མེད་སྡུག་བསྔལ་གྱུར་པ་རྣམས་ཀྱི་སྐྱབས། །སངས་རྒྱས་ཚེ་དཔག་མེད་ཀྱི་བཀྲ་ཤིས་ཤོག །ཚེ་ལོ་བརྒྱ་ཐུབ་ཅིང་སྟོན་བརྒྱ་མཐོང་བ་དང་། །ཚེ་རིང་ནད་མེད་བདེ་སྐྱིད་ཕུན་སུམ་ཚོགས། །ཐེག་པ་མཆོག་ལ་ངེས་པར་འབྱུང་གྱུར་པའི། །བཀྲ་ཤིས་དེས་ཀྱང་དེང་འདིར་བདེ་ལེགས་ཤོག། །། ༄༅། །རྣམ་རྒྱལ་སྟོང་མཆོད་ཀྱི་ཆོ་ག་བཞུགས་སོ།། ༈ ཚེ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་རྣམ་པར་རྒྱལ་མ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །སོ་སོ་ཐར་པའི་བསླབ་པ་གང་ཡང་རུང་བ་དང་ལྡན་ཅིང་། བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་པའི་རིགས་ཀྱི་བུས། ཟླ་བ་ཡར་གྱི་ངོའི་ཚེས་གཅིག་ནས་བརྩམས་ཏེ་བཅོ་ལྔའི་བར་རམ། ཚེས་བརྒྱུད་ལ་བསྐུལ་བར་གནས་ཏེ་གསོ་སྦྱོང་གི་ཆོ་ག་བླངས་ཏེ་ཞེས་འགའ་ཞིག་སྨྲའོ།། དེཡང་རྣམ་པར་རྒྱལ་མའི་མཆོད་རྟེན་ལེགས་པར་བགྱིས་པའི་མདུན་དུ་མཆོད་པ་རྣམས་སྟོང་དུ་ཚང་བ་བཤམས་ཏེ། དེའི་དྲུང་དུ་བདེ་བའི་བསྟན་བཅས་ནས་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བ་དང་སེམས་བསྐྱེད་པའི་ཆོ་ག་ལེགས་པར་བྱའོ། །དེ་ནས་ཚད་མེད་པ་བཞི་བསྒོམས་ནས། ཨོཾསྭབྷ་ཝ་ཤུདྡྷཿསརྦ་དྷརྨཿསྭབྷཱཝ་ཤུདྡྷོཉཧཾ། ཞེས་པས་ཆོས་ཐམས་ཅད་རབ་ཏུ་མི་གནས་པར་གྱུར། དེ་ནས་མདུན་དུ་སེང་གེའི་ཁྲི་ལ་རྨང་གི་སྟེང་དུ་ཟླ་གདན་བང་རིམ་ཟླུམ་པོ་གསུམ། སྟེང་དུ་པདྨ་ལ་བུམ་པ་བྲེ་གདུགས་ཏོག་དང་བཅས་པའི་བུམ་པའི་ཕུག་ཏུ་པདྨ་ལ་བློ་དཀར་པོ་དེ་ལས་འཕྲོས་པའི་འོད་ཀྱིས་བདག་སོགས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཚེའི་བར་ཆད་བསལ་འཆི་བ་མེད་པའི་གོ་འཕང་ལ་བཀོད། སླར་འདུས་པ་ཡོངས་སུ་གྱུར་པ་ལས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཚེ་དཔག་ཏུ་མེད་མ་སྟོན་ཀའི་ཟླ་བ་ལྟར་བུའི་འོད་དང་མདངས་ཅན་རྒྱན་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་བརྒྱན་པ། ཞལ་གསུམ་ཕྱག་བརྒྱད་མ། རྩ་ཞལ་དཀར་ལ་སྒེག་གཅིང་ཞི་བ། གཡས་ཞལ་གསེར་གྱི་མདོག་ཅན་བཞད་པ། གཡོན་ཞལ་ཨུཏྤལ་སྔོན་པོ་ལྟ་བུ་མཆེ་བས་མ་མཆུ་མནན་པ་མི་བཟད་པ། རེ་རེའང་སྤྱན་གསུམ་པ། ཕྱག་བརྒྱད་ཀྱི་གཡས་དང་པོ་ཐུགས་ཀར་སྣ་ཚོགས་རྡོ་རྗེ་འཛིན་ཅིང་། ལྷག་མ་གསུམ་གྱིས་པདྨ་ལ་གནས་པའི་འོད་དཔག་མེད་དང་མདའ་དང་མཆོག་སྦྱིན་གྱི་ཕྱག་རྒྱ། གཡོན་དང་པོ་སྡིགས་འཛུབ་དང་བཅས་པའི་ཞགས་པ། ལྷག་མས་ཚེ་བུམ་དང་གཞུ་དང་སྐྱབས་སྦྱིན། འཆི་མེད་ཀྱི་ན་ཆུང་ལྟ་བུའི་ལང་འཚོ་ལྷ་རྫས་ཀྱི་རིན་པོ་ཆེའི་མེ་ཏོག་དར་ཟབ་ཀྱི་རྒྱན་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་མཛེས་པ་པདྨ་དང་ཟླ་བའི་གདན་ལ་བཞུགས་པའི་སྟེང་གི་ནམ་མཁར་གནས་གཙང་མའི་ལྷའི་བུ་གཉིས་ཀྱིས་སྐུ་ཁྲུས་གསོལ་བ། སྣམ་ལོགས་གཡས་གཡོན་ན་ཕྱག་ན་པདྨ་དཀར་བ་དང་། རྡོ་རྗེ་འཆང་སྔོན་པོ་གཡོན་པ་རྔ་ཡབ་འཛིན་པ།མདུན་ནས་གཡས་སྐོར་དུ་མི་གཡོ་བ་རལ་གྲི། འདོད་རྒྱལ་ལྕགས་ཀྱུ། དབྱུག་སྔོན་ཅན་དབྱུག་པ། སྟོབས་པོ་ཆེ་རྡོ་རྗེ་འཛིན་ཅིང་གཡོན་རྣམས་སྡིགས་འཛུབ། ཁྲོ་བ་སྐུ་མདོག་སྔོན་པོ་སྟག་ཤམ་དང་སྦྲུལ་གྱིས་བརྒྱན་སྟེ་གཡས་བརྐྱང་གིས་བཞུགས་པ། གཙོ་མོའི་དབུར་མཆོད་རྟེན་ལ་གནས་པའི་ཨོཾ། མགྲིན་པར་ཨཱ། སྙིང་གར་ཧཱུཾ། དཔྲལ་བར་ཏྲཾ། ལྟེ་བའི་ཕྱོགས་སུ་ཧྲཱི༔ རྐང་པ་གཉིས་ལ་ཨོཾ་ཨཱ༔ དེ་ལ་རང་བཞིན་གྱིས་གནས་ནས་དེ་ལྟ་བུའི་བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་གཙོ་འཁོར་ནམ་མཁར་སྤྱན་དྲངས། ཛཿཧཱུྃ་བཾ་ཧོ་༔ དམ་ཚིག་པ་ལ་གཉིས་སུ་མེད་པར་གྱུར། དེ་ནས་སླར་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ཀྱི་རིན་པོ་ཆེའི་བུམ་པ་གཟུང་སྟེ་དབང་བསྐུར་ནས་ཟུར་ཕུད་ལ་རིགས་ཀྱི་བདག་པོ་སྣང་བ་མཐའ་ཡས་ཀྱིས་དབུ་བརྒྱན་པར་གྱུར། ཅེས་མེ་ཏོག་དང་བདུག་སྤོས་དང་། མར་མེ་དང་། བྱུག་པ་དང་ཞལ་ཟས་སྟོང། ཨོ་ན་མ་སརྦ་ཏ་ཐཱ་ག་ཏེ་བྷྱོ༔ བིཤཱམུ་ཥེ་བྷྱཿསརྦ་ཐཱ་ཁཾ་ཨུཏྤ་ཏེ་སྤ་ར་ཎ་ཨི་མཾ་ག་ག་ན་ཁཾ་སྭཱཧཱ། ཕྱོགས་བཅུའི་ཞིང་ཐམས་ཅད་ཁྱབ་པར་སྤེལ་ཏེ་མཆོད་པར་བྱའོ།། །ཨོཾ་ན་མོ་བྷ་ག་ཝ་ཏེ་སརྦ་ཏྲེེ་ལོ་ཀྱ་པྲ་ཏི་བི་ཤིཥྚཱ་ཡ། བུདྡྷ་ཡ་ཏེ་ན་མཿཏདྱ་ཐཱ། ཨོཾ་བྷྲཱུཾ་བྷྲུཾ་བྷྲུཾ་་ཤོ་དྷ་ཡ། བི་ཤོ་དྷ་ཡ་བི་ཤོ་དྷ་ཡ། ཨ་ས་མ་ས་མནྟ་ཨ་བ་བྷཱ་ས་སྥ་ར་ཎ་ག་ཏི། ག་ག་ན་སྭ་བྷཱ་བ་བི་ཤུདྡྷེ། ཨ་བི་ཥིཉྩནྟུ་མཱཾ། སརྦ་ཏ་ཐཱ་ག་ཏཱཿ སུ་ག་ཏ་པ་ར་བ་ཙ་ན། ཨ་མྲི་ཏ་ཨ་བྷིཥེ་ཀཻ་ར། མཧཱ་མུ་དྲཱ་མནྡྲ་པ་དེེཿ ཨ་ཧ་ར་ཨ་ཧ་ར། མ་མ་ཨཱ་ཡུར་སཾ་དྷཱ་ར་ཎི། ཤོ་དྷ་ཡ་ཤོ་དྷ་ཡ། བི་ཤོ་དྷ་ཡ་བི་ཤོ་དྷ་ཡ། ག་ག་ན་སྭ་བྷཱ་བ་བི་ཤུདྡྷེ། ཨུཥྞཱིཥྀ་བི་ཛ་ཡ་པ་རི་ཤུདྡྷེ། སྲ་ཧ་སྲ་རསྨི་སཉྩོ་དི་ཏེ། །སརྦ་ཏ་ཐཱ་ག་ཏ་ཨ་བ་ལོ་ཀི་ནི། ཥཊྤཱ་ར་མི་ཏ་པ་རི་པཱུ་ར་ཎི། སརྦ་ཏ་ཐཱ་ག་ཏ་མཱ་ཏེ། ད་ཤ་བྷཱུ་མི་པྲ་ཏིཥྠི་ཏེ། སརྦ་ཏ་ཐཱ་ག་ཏཱ་ཧྲི་ད་ཡ།ཨ་དྷིཥྛ་ན་ཨ་དྷི་ཥྠི་ཏེ། མུ་དྲེ་མུ་དྲེ་མཧཱ་མུ་དྲེ། བཛྲ་ཀཱ་ཡ་སཾ་ཧ་ཏ་ན་པ་རི་ཤུདྡྷེ། སརྦ་ཀརྨ་ཨ་བ་ར་ཎ་བི་ཤུདྡྷེ། པྲ་ཏི་ནི་ཝརྟ་ཡ་མ་མ་ཨཱ་ཡུར། བི་ཤུདྡྷེ་སརྦ་ཏ་ཐཱ་ག་ཏ་ས་མ་ཡ་ཨ་དྷིཥྛ་ན་ཨདྷིཥྠི་ཏེ། ཨོཾ་མུ་ནི་མུ་ནི་མཧཱ་མུ་ནི། བི་མུ་ནི་བི་མུ་ནི་མཧཱ་བི་མུ་ནི། མ་ཏི་མ་ཏི་མཧཱ་མ་ཏི། མ་མ་ཏི་སུ་མ་ཏི་ཏ་ཐཱ་ཏཱ། བྷཱུ་ཏ་ཀོ་ཊི་པ་རི་ཤུདྡྷེ། བི་སྥུ་ཊ། བུདྡྷེ་ཤུདྡྷེ། ཧེ་ཧེ་ཛ་ཡ་ཛ་ཡ། བི་ཛ་ཡ་བི་ཛ་ཡ། སྨ་ར་སྨ་ར། སྥ་ར་སྥ་ར། སྥཱ་ར་ཡ་སྥཱ་ར་ཡ། སརྦ་བུདྡྷ་ཨ་དྷིཥྛཱ་ན་ཨ་དྷི་ཥྠི་ཏེ། ཤུདྡྷེ་ཤུདྡྷེ། བུདྡྷེ་བུདྡྷེ། བཛྲེ་བཛྲེ་མཧཱ་བཛྲེ། སུ་བཛྲེ་བཛྲེ་གརྦྷེ་ཛ་ཡ་གརྦྷེ། བི་ཛ་ཡ་གརྦྷེ། བཛྲ་ཛྭ་ལ་གརྦྷེ། བཛོདྡྷ་བེ། བཛྲ་སཾ་བྷ་བེ། བཛྲེ་བཛྲེ་ནི། བཛྲ་མ་བྷ་ཏུ་མ་མ་ཤ་རཱི་རཾ། སརྦ་ས་ཏྭ་ནཱཉྩ་ཀ་ཡ་པ་རི་ཤུདྡྷི་རྦྷ་བ་ཏུ། མེས་དཱ་སརྦ་ག་ཏི་པ་རི་ཤུདྡྷིཤྩ། སརྦ་ཏ་ཐཱ་ག་ཏཱཤྩ། མཱཾ་ས་མཱ་ཤཱ་ས་ཡནྟུ། བུདྡྷྱ་བུདྡྷྱ། སིདྡྷྱ་སིདྡྷྱ། བོ་དྷ་ཡ་བོ་དྷ་ཡ། བི་བོ་དྷ་ཡ་བི་བོ་དྷ་ཡ། མོ་ཙ་ཡ་མོ་ཙ་ཡ། བི་མོ་ཙ་ཡ་བི་མོ་ཙ་ཡ། ཤོ་དྷ་ཡ་ཤོ་དྷ་ཡ། བི་ཤོ་དྷ་ཡ་བི་ཤོ་དྷ་ཡ། ས་མནྟཱ་ན་མོ་ཙ་ཡ་མོ་ཙ་ཡ། ས་མནྟཱ་རསྨི་པ་རི་ཤུདྡྷེ། སརྦ་ཏ་ཐཱ་གཏ་ཧྲཱི་ད་ཡ། ཨ་དྷིཥྛ་ན་ཨ་དྷིཥྛི་ཏེ། མུ་དྲེ་མུ་དྲེ་མཧཱ་མུ་དྲེ། མཧཱ་མུ་དྲཱ་མནྡྲ་པ་དེེཿསྭཱཧཱ། ཨོཾ་བྷྲཱུཾ་སཱཧཱ། ཨོཾ་ཨ་མྲྀ་ཏ་ཨཱ་ཡུརྡ་དེ་སྭཱཧཱ། ཨོཾ་ཨཱ༔ཧཱུྃ་ཏྲཾ་ཧྲིཿༀ་ཨཱརཀྵ་རཀྵ་མཱཾ་སརྦ་ས་ཏྭཱཾཤྩ་སྭཱཧཱ། །མཐར་སྟོང་བསྒྱུར་བརྗོད་ནས། གཞན་ཡང་རོལ་མོ་དང་རྒྱལ་སྲིད་སྣ་བདུན་བཀྲ་ཤིས་ཀྱི་ལྷ་མོ་བརྒྱད་ཀྱིས་ལེགས་པར་མཆོད་ནས་བསྟོད་དེ་གཟུངས་སྟོང་ཕྲག་གཅིག་ཏུ་བཟླས་ཏེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་མའི་ཐུགས་བསྐུལ་བས་བདག་ལ་འདོད་པ་ཐམས་ཅད་སྟེར་བའི་མོས་པ་བྱའོ། །འབུམ་ཕྲག་རྫོགས་པའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་དང་ཕྲད་དེ་མཆོག་སྩོལ་བར་འགྱུར་རོ།། དགེ་བའི་རྩ་བ་བསྔོ། པདྨ་དཀརཔོས་སྦྱར་བ་རྫོགས་སོ། །དགེ་བ་འདི་ཡིས་མྱུར་དུ་བདག། རྣམ་པར་རྒྱལ་མ་འགྲུབ་གྱུར་ནས། །འགྲོ་བ་གཅིག་ཀྱང་མ་ལུས་པ། །འདི་ཡི་ས་ལ་འགོད་པར་ཤོག། ༄༅། །སྒྲོལ་ཆོག་བསྡུས་པ་དོན་གཉིས་ལྷུན་གྲུབ་མ་བཞུགས་སོ།། ༄༅། །ན་མོ་ཨརྱ་ཏཱ་རེ་ཡ། ཞེས་འཕགས་མ་སྒྲོལ་མ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ནས། འདིར་སྒྲོལ་མ་འབུམ་ཐེར་སོགས་ལ་ཉེ་བར་མཁོ་བ་སྒྲུབ་ཐབས་རྒྱ་མཚོ་ལས་བྱུང་བའི་སྒྲོལ་ལྗང་གི་རྒྱུན་ཁྱེར་མདོར་བསྡུས་སུ་དགོད་པ་ལ་ཐོག་མར་སྐྱབས་སེམས་སངས་རྒྱས་ཆོས་ཚོགས་མ་དང་། ཚད་མེད་བཞི་སྔོན་དུ་བཏང་ནས། མདུན་རྟེན་བསྐྱེད་པ་ནི། རང་གི་མདུན་མཁར་སྐད་ཅིག་གིས། །མཆོད་སྤྲིན་རྒྱ་མཚོ་འཁྲིགས་པའི་དབུས། །པཾ་ལས་པདྨའི་སྡོང་པོ་དང་། །ཨ་ལས་ཟླ་བའི་གདན་གྱི་སྟེང་། །ཏཱཾ་ལས་ཨུཏྤལ་སྔོན་པོ་ཡི། །ལྟེ་བར་ཧཱུྃ་ཡིག་མཚན་པ་ལས། །འོད་འཕྲོས་དོན་གཉིས་ཡོངས་གྱུར་བས། །རྗེ་བཙུན་འཕགས་མ་སྒྲོལ་མ་ནི། །ལྗང་སྔོན་ཞལ་གཅིག་ཕྱག་གཉིས་ཀྱི། །གཡས་པས་བདག་དང་བསྲུང་བྱ་ལ། །མི་འཇིགས་མཆོག་སྦྱིན་ཕྱག་རྒྱ་དང་། །གཡོན་པས་དཀོན་མཆོག་གསུམ་མཚོན་གྱི། །ཕྱག་རྒྱས་ཨུཏྤལ་སྡོང་བུ་འཛིན། །མཚན་དཔེའི་ལང་ཚོ་རྒྱས་པའི་སྐུ། །མཛེས་སྡུག་འཆི་མེད་ན་ཆུང་བཞིན། །རྒྱན་དང་ལྷ་རྫས་དར་གྱིས་ཀླུབས། །ཟླ་བའི་རྒྱབ་ཡོལ་ལ་བརྟེན་ནས། །ཞབས་གཉིས་སྐྱིལ་ཀྲུང་ཕྱེད་སྟབས་ཀྱིས། །པད་ཟླའི་གདན་ལ་དགྱེས་བཞིན་བཞུགས། །མཐའ་བསྐོར་ཉིད་ལས་མི་གཞན་པའི། །འཁོར་ཚོགས་རྣམ་འཕྲུལ་ཉེར་གཅིག་རྣམས། །མ་འདྲེས་གསལ་བའི་གནས་གསུམ་དུ། དེ་ཉིད་གསུམ་གྱིས་མཚན་པ་དང་། །ཐུགས་ཀར་ཟླ་སྟེང་ཧཱུྃ་ལྗང་ཁུ། །དེ་ལས་འཕྲོས་པའི་འོད་ཟེར་གྱིས། །ལྷོ་ཕྱོགས་གཡུ་ལོ་བཀོད་པའི་ཞིང་། །སེང་སྡེང་ནགས་ཀྱི་སྐྱེད་ཚལ་ནས།། འཕགས་མ་འཁོར་བཅས་སྤྱན་དྲངས་གྱུར། །པོ་ཏ་ལ་ཡི་གནས་མཆོག་སོགས་ནས། སྒྲོལ་མ་འཁོར་བཅས་གཤེགས་སུ་གསོལ། །ཞེས་སྤྱན་དྲངས་ནས། བདག་དང་འགྲོ་ལ་སོགས་ནས། པདྨ་ཀ་མ་ལ་ཡེ་ཧཱུཾ་གྱིས་གདན་ཕུལ། རྗེ་བཙུན་འཕགས་མ་སྒྲོལ་མ་དང་སོགས་ནས། འདྲེན་པའི་དཔལ་དུ་བདག་གྱུར་ཅིག། ཅེས་པའི་བར་གྱིས་ཕྱག་མཆོད་ཡན་ལག་བདུན་པ་བྱ། དེ་ནས་མཎྜལ་འབུལ་བར་སྤྲོ་ན། ཞིང་ཁམས་རྒྱ་མཚོ་སོགས་ནས། འཕགས་མ་འཁོར་བཅས་མཆོད་པས་མཉེས་གྱུར་ཅིག། ། ཨོ་ཨརྱ་ཏཱ་རེ་ས་པ་རི་ཝ་ར་རཏྣ་མཎྜ་ལ་པཱུ་ཛ་ཧོ༔ ཞེས་བརྗོད། དེ་ནས་ལྷ་དང་ལྷ་མིན་སོགས་སྔོན་དུ་བཏང་ནས་རྩ་བའི་སྔགས་ཀྱི་བསྟོད་པ་བྱ་སྟེ། ཨོ་རྗེ་བཙུན་མ་སོགས་ནས། ཕྱག་འཚལ་ཉེར་གཅིག་མ་གང་འོས་སྐབས་བསྟུན་གྱིས་ཐུན་གྲངས་བཟུང་། དེནས་ཐུན་བསྡུ་བའི་ཚེ། ལྷ་མོ་ལ་གུས་སོགས་ནས། བགེགས་རྣམས་མེད་ཅིང་སོ་སོར་འཇོམས་གྱུར་ཅིག །ཅེས་པའི་བར་གྱིས་ཕན་ཡོན་ལན་གཅིག་བརྗོད་པའི་མཐར། བཟློག་པ་བྱ་བ་འདོད་ན། ན་མོ༑ འཕགས་མ་སྒྲོལ་མ་འཁོར་བཅས་ལ། །གསོལ་བ་བཏབ་པའི་བྱིན་རླབས་ཀྱིས། །བདག་དང་རྒྱུ་སྦྱོར་ཡོན་བདག་གི། །སྔོན་ལས་ཕྲལ་རྐྱེན་ལས་བྱུང་བའི། །གློ་བུར་བརྒྱད་ཅུ་རྩ་གཅིག་བཟློག །ཡེ་འདྲོག་སུམ་བརྒྱ་དྲུག་ཅུ་བཟློག །བཞི་བརྒྱ་རྩ་བཞིའི་ནད་རྣམས་བཟློག །སྟོང་ཕྲག་བརྒྱད་ཅུའི་གདོན་རྣམས་བཟློག །ཡས་བདུད་གཡོས་དང་མས་སྲི་ལངས། །ཕ་ཚན་རྒྱ་འདྲེ་ཐམས་ཅད་དང་། །མ་སྲུའི་བྱུར་འདྲེ་ཐམས་ཅད་བཟློག །ལོ་ཟླ་ཞག་དུས་ངན་པ་བཟློག །ཕུང་འདྲེ་ཐམས་ཅད་བཟློག་ཏུ་གསོལ། །སྲི་ལ་རྐུ་བ་བཟློག་ཏུ་གསོལ། །བྱིས་པའི་གདོན་རྣམས་ཞི་བར་མཛོད། །མི་ཁ་ཁ་མཆུ་མ་གཏོང་ཞིག། གཞན་གྱི་གཡུལ་ངོ་ཞི་བར་གྱིས། །བདག་གི་དམག་ཐབས་ལེགས་པར་མཛོད། །མྱོས་ཤིང་འཐིབས་པ་བསལ་བ་དང་། །ཉིན་གཅིག་ཉིན་གཉིས་ཉིན་གསུམ་པ། །རིམས་ནད་ཐམས་ཅད་ཞི་བར་མཛོད། །ཉམ་ང་འཚེ་བ་བཟློག་ཏུ་གསོལ། །ཡུལ་ཕྱོགས་དགེ་བར་མཛད་དུ་གསོལ། །དམ་ཆོས་རྒྱས་པར་མཛད་དུ་གསོལ། །འཐབ་རྩོད་ཞི་བར་མཛད་དུ་གསོལ། །དེ་ཡན་བཟློག་པ་ལན་གསུམ་བྱས་པའི་མཐར། ལོ་བརྒྱ་འཚོ་དང་སྟོན་བརྒྱ་མཐོང་བ་དང་། །བཀྲ་ཤིས་རི་བོ་བཞིན་དུ་བརྟན་པ་དང་། །བསོད་ནམས་ཉི་འོད་བཞིན་དུ་འབར་བར་མཛོད། །མི་ཕྱེད་མི་གཞིག་ཀུན་གྱི་དངོས་གྲུབ་སྩོལ། །ཞེས་ལན་གཅིག་བརྗོད་པའི་རྗེས་སུ། རྗེ་བཙུན་བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་སོགས་ནས། ཡར་ངོའི་ཟླ་ལྟར་འཕེལ་ཞིང་རྒྱས་པར་མཛོད། །ཅེས་པའི་བར་གྱིས་འདོད་དོན་གསོལ་ནས། མདུན་རྟེན་འོད་ཞུ་རང་ལ་ཐིམ། །རང་ཉིད་འཕགས་མའི་སྐུ་རུ་གྱུར། །ཅེས་རང་ཉིད་ལྷའི་ང་རྒྱལ་བཟུང་ནས། ཨོཾ་ཏཱ་རེ་ཏུཏྟཱ་རེ་ཏུ་རེ་སྭཱཧཱ། ཅི་ནུས་བཟླས་པའི་མཐར། ལྷ་དང་རང་སེམས་དབྱེར་མེད་པར། །མ་བཅོས་གཉུག་མའི་ངང་དུ་བཞག། །དེ་ནས་ལྷའི་བསལ་སྣང་བསྡུས་ཏེ་དགེ་བ་བསྔོ། རྒྱལ་བའི་དཀྱིལ་འཁོར་སོགས་ཀྱིས་སྨོན་ལམ་དང་། བདག་གིས་ཚེ་རབས་སོགས་ཀྱིས་བཀྲ་ཤིས་དང་། །དེ་ནས་མི་འགྱུར་ལྷུན་པོ་སོགས་ཀྱིས་མཐའ་བརྒྱན་པར་བྱའོ། །ཞེས་པའང་དགེ་རིན་པས་སོ།། ༄༅། །སྒྲོལ་མ་ཉེར་གཅིག་ལ་བསྟོད་པ་བཞུགས་སོ།། ༄༅། །རྗེམ་བཙུན་འཕགས་མ་སྒྲོལ་མ་དང་། །ཕྱོགས་བཅུ་དུས་གསུམ་བཞུགས་པ་ཡི། །རྒྱལ་བ་སྲས་བཅས་ཐམས་ཅད་ལ། །ཀུན་ནས་དྭང་བས་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །མེ་ཏོག་བདུག་སྤོས་མར་མེ་དྲི། །ཞལ་ཟས་རོལ་མོ་ལ་སོགས་པ། །དངོས་འབྱོར་ཡིད་ཀྱིས་སྤྲུལ་ནས་འབུལ། །འཕགས་མའི་ཚོགས་ཀྱིས་བཞེས་སུ་གསོལ། །ཐོག་མ་མེད་ནས་ད་ལྟའི་བར། །མི་དགེ་བཅུ་དང་མཚམས་མེད་ལྔ། །སེམས་ནི་ཉོན་མོངས་དབང་གྱུར་པའི། །སྡིག་པ་ཐམས་ཅད་བཤགས་པར་བགྱི། །ཉན་ཐོས་རང་རྒྱལ་བྱང་ཆུབ་སེམས། །སོ་སོ་སྐྱེ་བོ་ལ་སོགས་པས། །དུས་གསུམ་དགེ་བ་ཅི་བསགས་པའི། །བསོད་ནམས་ལ་ནི་བདག་ཡི་རང་། །སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་བསམ་པ་དང་། །བློ་ཡི་བྱེ་བྲག་ཇི་ལྟ་བར། །ཆེ་ཆུང་ཐུན་མོང་ཐེག་པ་ཡི། །ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་དུ་གསོལ། །འཁོར་བ་ཇི་སྲིད་མ་སྟོངས་བར། །མྱ་ངན་མི་འདའ་ཐུགས་རྗེ་ཡིས། །སྡུག་བསྔལ་རྒྱ་མཚོར་བྱིང་བ་ཡི། །སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་གཟིགས་སུ་གསོལ། །བདག་གིས་བསོད་ནམས་ཅི་བསགས་པ། །ཐམས་ཅད་བྱང་ཆུབ་རྒྱུར་གྱུར་ནས། །རིང་པོར་མི་ཐོགས་འགྲོ་བ་ཡི། །འདྲེན་པའི་དཔལ་དུ་བདག་གྱུར་ཅིག །པོ་ཊ་ལ་ཡི་གནས་མཆོག་ནས། །ཏཱཾ་ཡིག་ལྗང་ཀུ་ལས་འཁྲུངས་ཤིང་། །ཏཱཾ་ཡིག་འོད་ཀྱིས་འགྲོ་བ་སྒྲོལ། །སྒྲོལ་མ་འཁོར་བཅས་གཤེགས་སུ་གསོལ། །ལྷ་དང་ལྷ་མིན་ཅོད་པན་གྱིས། །ཞབས་ཀྱི་པདྨོ་ལ་བཏུད་དེ། །ཕོངས་པ་ཀུན་ལས་སྒྲོལ་མཛད་མ། །སྒྲོལ་མ་ཡུམ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ།། ༈ རྒྱ་གར་སྐད་དུ། ཨཱརྱ་ཏཱ་རེ་སྟོད་ཏྲ། བོད་སྐད་དུ། འཕགས་མ་སྒྲོལ་མ་ལ་བསྟོད་པ། ཨོ་རྗེ་བཙུན་མ་འཕགས་མ་སྒྲོལ་མ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །ཕྱག་འཚལ་སྒྲོལ་མ་མྱུར་མ་དཔའ་མོ། །སྤྱན་ནི་སྐད་ཅིག་གློག་དང་འདྲ་མ། །འཇིག་རྟེན་གསུམ་མགོན་ཆུ་སྐྱེས་ཞལ་གྱི། །གེ་སར་བྱེ་བ་ལས་ནི་བྱུང་མ། །ཕྱག་འཚལ་སྟོན་ཀའི་ཟླ་བ་ཀུན་ཏུ། །གང་བ་བརྒྱ་ནི་བརྩེགས་པའི་ཞལ་མ། །སྐར་མ་སྟོང་ཕྲག་ཚོགས་པ་རྣམས་ཀྱི། །རབ་ཏུ་ཆེ་བའི་འོད་རབ་འབར་མ། །ཕྱག་འཚལ་སེར་སྔོ་ཆུ་ནས་སྐྱེས་ཀྱི། །པདྨས་ཕྱག་ནི་རྣམ་པར་བརྒྱན་མ། །སྦྱིན་པ་བརྩོན་འགྲུས་དཀའ་ཐུབ་ཞི་བ། །བཟོད་པ་བསམ་གཏན་སྤྱོད་ཡུལ་ཉིད་མ། །ཕྱག་འཚལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་གཙུག་གཏོར། །མཐའ་ཡས་རྣམ་པར་རྒྱལ་བ་སྤྱོད་མ། །མ་ལུས་ཕ་རོལ་ཕྱིན་པ་ཐོབ་པའི། །རྒྱལ་བའི་སྲས་ཀྱིས་ཤིན་ཏུ་བསྟེན་མ། །ཕྱག་འཚལ་ཏུཏྟ་ར་ཧཱུཾ་ཡི་གེས། །འདོད་དང་ཕྱོགས་དང་ནམ་མཁའ་གང་མ། །འཇིག་རྟེན་བདུན་པོ་ཞབས་ཀྱིས་མནན་ཏེ། །ལུས་པ་མེད་པར་འགུགས་པར་ནུས་འཇིགས་པ་ཆེན་པོས། །བདུད་ཀྱི་དཔའ་བོ་རྣམ་པར་འཇོམས་མ། །ཆུ་སྐྱེས་ཞལ་ནི་ཁྲོ་གཉེར་ལྡན་མཛད། །དགྲ་བོ་ཐམས་ཅད་མ་ལུས་གསོད་མ། །ཕྱག་འཚལ་དཀོན་མཆོག་གསུམ་མཚོན་ཕྱག་རྒྱའི། །སོར་མོས་ཐུགས་ཀར་རྣམ་པར་བརྒྱན་མ། །མ་ལུས་ཕྱོགས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བརྒྱན་པའི། །རང་གི་འོད་ཀྱི་ཚོགས་རྣམས་འཁྲུག་མ། །ཕྱག་འཚལ་རབ་ཏུ་དགའ་བ་བརྗིད་པའི། །དབུ་རྒྱན་འོད་ཀྱི་ཕྲེང་བ་སྤེལ་མ། །བཞད་པ་རབ་བཞད་ཏུཏྟཱ་ར་ཡིས། །བདུད་དང་འཇིག་རྟེན་དབང་དུ་མཛད་མ། །ཕྱག་འཚལ་ས་གཞི་སྐྱོང་བའི་ཚོགས་རྣམས། །ཐམས་ཅད་འགུགས་པར་ནུས་པ་ཉི་མ། །ཁྲོ་གཉེར་གཡོ་བའི་ཡི་གེ་ཧཱུྃ་གིས། །ཕོངས་པ་ཐམས་ཅད་རྣམ་པར་སྒྲོལ་མ། །ཕྱག་འཚལ་ཟླ་བའི་དུམ་བུའི་དབུ་བརྒྱན། །བརྒྱན་པ་ཐམས་ཅད་ཤིན་ཏུ་འབར་མ། །རལ་པའི་ཁྲོད་ནས་འོད་དཔག་མེད་ལས། །རྟག་པར་ཤིན་ཏུ་འོད་རབ་མཛད་མ། །ཕྱག་འཚལ་བསྐལ་པའི་ཐ་མའི་མེ་ལྟར། །འབར་བའི་ཕྲེང་བའི་དབུས་ན་གནས་མ། །གཡས་བརྐྱང་གཡོན་བསྐུམ་ཀུན་ནས་བསྐོར་དགའི། །དགྲ་ཡི་དཔུང་ནི་རྣམ་པར་འཇོམས་མ། །ཕྱག་འཚལ་ས་གཞིའི་ངོས་ལ་ཕྱག་གི། །མཐིལ་གྱིས་བསྣུན་ཅིང་ཞབས་ཀྱིས་བརྡུང་མ། །ཁྲོ་གཉེར་ཅན་མཛད་ཡི་གེ་ཧཱུྃ་གིས། །རིམ་པ་བདུན་པོ་རྣམས་ནི་འགེམས་མ། །ཕྱག་འཚལ་བདེ་མ་དགེ་མ་ཞི་མ། །མྱ་ངན་འདས་ཞི་སྤྱོད་ཡུལ་ཉི་མ། །སཱཧཱ་ཨོཾ་དང་ཡང་དག་ལྡན་པས། །སྡིག་པ་ཆེན་པོ་འཇོམས་པ་ཉིད་མ། །ཕྱག་འཚལ་ཀུན་ནས་བསྐོར་རབ་དགའ་བའི། །དགྲ་ཡི་ལུས་ནི་རབ་ཏུ་འགེམས་མ། །ཡི་གེ་བཅུ་པའི་ངག་ནི་བཀོད་པའི། །རིག་པ་ཧཱུྃ་ལས་སྒྲོལ་མ་ཉིད་མ། །ཕྱག་འཚལ་ཏུ་རེའི་ཞབས་ནི་བརྡབས་པས། །ཧཱུཾ་གི་རྣམ་པའི་ས་བོན་ཉིད་མ། །རི་རབ་མན་ད་ར་དང་འབིགས་བྱེད། །འཇིག་རྟེན་གསུམ་རྣམས་གཡོ་བ་ཉིད་མ། །ཕྱག་འཚལ་ལྷ་ཡི་མཚོ་ཡི་རྣམ་པའི། །རི་དྭགས་རྟགས་ཅན་ཕྱག་ན་བསྣམས་མ། །ཏ་ར་གཉིས་བརྗོད་ཕཊ་ཀྱི་ཡི་གེས། །དུག་རྣམས་མ་ལུས་པ་ནི་སེལ་མ། །ཕྱག་འཚལ་ལྷ་ཡི་ཚོགས་རྣམས་རྒྱལ་པོ། །ལྷ་དང་མིའམ་ཅི་ཡིས་བསྟེན་མ། །ཀུན་ནས་གོ་ཆ་དགའ་བའི་བརྗིད་ཀྱིས། །རྩོད་དང་རྨི་ལམ་ངན་པ་སེལ་མ། །ཕྱག་འཚལ་ཉི་མ་ཟླ་བ་རྒྱས་པའི། །སྤྱན་གཉིས་པོ་ལ་འོད་རབ་གསལ་མ། །ཧ་ར་གཉིས་བརྗོད་ཏུཏྟཱ་ར་ཡིས། །ཤིན་ཏུ་དྲག་པོའི་རིམས་ནད་སེལ་མ། །ཕྱག་འཚལ་དེ་ཉིད་གསུམ་རྣམས་བཀོད་པའི། །ཞི་བའི་མཐུ་དང་ཡང་དག་ལྡན་མ། །གདོན་དང་རོ་ལངས་གནོད་སྦྱིན་ཚོགས་རྣམས། །འཇོམས་པ་ཏུ་རེ་རབ་མཆོག་ཉིད་མ། །རྩ་བའི་སྔགས་ཀྱི་བསྟོད་པ་འདི་དང་། །ཕྱག་འཚལ་བ་ནི་ཉི་ཤུ་རྩ་གཅིག། །ལྷ་མོ་ལ་གུས་ཡང་དག་ལྡན་པའི། །བློ་ལྡན་གང་གིས་རབ་དང་བརྗོད་པས། །སྲོད་དང་ཐོ་རངས་ལངས་པར་བྱས་ཏེ། །དྲན་པས་མི་འཇིགས་ཐམས་ཅད་རབ་སྟེར། །སྡིག་པ་ཐམས་ཅད་རབ་ཏུ་ཞི་བ། །ངན་འགྲོ་ཐམས་ཅད་འཇོམས་པ་ཉིད་དོ། །རྒྱལ་བ་བྱེ་བ་ཕྲག་བདུན་རྣམས་ཀྱིས། །མྱུར་དུ་དབང་ནི་བསྐུར་བར་འགྱུར་ལ། །འདི་ལས་ཆེ་བ་ཉིད་ནི་ཐོབ་ཅིང་། །སངས་རྒྱས་གོ་འཕང་མཐར་ཐུག་དེར་འགྲོ། །དེ་ཡིས་དུག་ནི་དྲག་པོ་ཆེན་པོ། །བསྟེན་ལ་གནས་པའམ་གཞན་ཡང་འགྲོ་བ། །ཟོས་པ་དང་ནི་མཆོད་མ། །འབྱུང་པོ་རོ་ལངས་དྲི་ཟ་རྣམས་དང་། །གནོད་སྦྱིན་ཚོགས་ཀྱིས་མདུན་ནས་བསྟོད་མ། །ཕྱག་འཚལ་ཏྲཊ་ཅེས་བྱ་དང་ཕཊ་ཀྱིས། །ཕ་རོལ་འཁྲུལ་འཁོར་རབ་ཏུ་འཇོམས་མ། །གཡས་བསྐུམས་གཡོན་བརྐྱང་ཞབས་ཀྱིས་མནན་ཏེ། །མེ་འབར་འཁྲུག་མ་ཤིན་ཏུ་འབར་མ། །ཕྱག་འཚལ་ཏུ་རེ་འཐུངས་པ་ཉིད་ཀྱང་། །དྲན་པས་རབ་ཏུ་སེལ་བ་ཉིད་ཐོབ། །གདོན་དང་རིམས་དང་དུག་གིས་གཟིར་བའི། །སྡུག་བསྔལ་ཚོགས་ནི་རྣམ་པར་སྤངས་ཏེ། །སེམས་ཅན་གཞན་པ་རྣམས་ལ་ཡང་ངོ་། །གཉིས་གསུམ་བདུན་དུ་ མངོན་པར་བརྗོད་ན། །བུ་འདོད་པས་ནི་བུ་ཐོབ་འགྱུར་ཞིང་། །ནོར་འདོད་པས་ནི་ནོར་རྣམས་ཉིད་ཐོབ། །འདོད་པ་ཐམས་ཅད་ཐོབ་པར་འགྱུར་ཏེ། །བགེགས་རྣམས་མེད་ཅིང་སོ་སོར་འཇོམས་འགྱུར་ཅིག། །རྗེ་བཙུན་བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་ཐུགས་རྗེ་ཅན། །བདག་དང་མཐའ་ཡས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །སྒྲིབ་གཉིས་བྱང་ཞིང་ཚོགས་གཉིས་མྱུར་རྫོགས་ནས། །རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཐོབ་པར་མཛད་དུ་གསོལ། །དེ་མ་ཐོབ་ཀྱི་ཚེ་རབས་ཀུན་ཏུ་ཡང་། །ལྷ་དང་མི་ཡི་བདེ་བ་མཆོག་ཐོབ་ནས། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་ལ། །བར་ཆད་གདོན་བགེགས་རིམས་དང་ནད་ལ་སོགས། །དུས་མིན་འཆི་བར་གྱུར་པ་སྣ་ཚོགས་དང་། །རྨི་ལམ་ངན་དང་མཚན་མ་ངན་པ་དང་། །འཇིགས་པ་བརྒྱད་སོགས་ཉེ་བར་འཚེ་བ་རྣམས། །མྱུར་དུ་ཞི་ཞིང་མེད་པར་མཛད་དུ་གསོལ། །འཇིག་རྟེན་འཇིག་རྟེན་ལས་ནི་འདས་པ་ཡི། །བཀྲ་ཤིས་བདེ་ལེགས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་། །འཕེལ་ཞིང་རྒྱས་པའི་དོན་རྣམས་མ་ལུས་པ། །འབད་མེད་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པར་མཛད་དུ་གསོལ། །སྒྲུབ་ལ་བརྩོན་ཞིང་དམ་ཆོས་འཕེལ་བ་དང་། །རྟག་ཏུ་ཁྱེད་སྒྲུབ་ཞལ་མཆོག་མཐོང་བ་དང་། །སྟོང་ཉིད་དོན་རྟོགས་བྱང་སེམས་རིན་པོ་ཆེ། །ཡར་ངོའི་ཟླ་ལྟར་འཕེལ་ཞིང་རྒྱས་པར་མཛོད། །རྒྱལ་བའི་དཀྱིལ་འཁོར་བཟང་ཞིང་དགའ་བ་དེར། །པདྨོ་དམ་པ་ཤིན་ཏུ་མཛེས་ལས་སྐྱེས། །སྣང་བ་མཐའ་ཡས་རྒྱལ་བའི་མངོན་སུམ་དུ། །ལུང་བསྟན་པ་ཡང་བདག་གིས་དེར་ཐོབ་ཤོག། །བདག་གིས་ཚེ་རབས་ཀུན་ཏུ་བསྒྲུབ་པའི་ལྷ། །དུས་གསུམ་སངས་རྒྱས་ཀུན་གྱི་འཕྲིན་ལས་མ། །སྔོ་ལྗང་ཞལ་གཅིག་ཕྱག་གཉིས་མྱུར་ཞི་མ། །ཡུམ་གྱུར་ཨུཏྤལ་བསྣམས་པའི་བཀྲ་ཤིས་ཤོག །སྐུ་ཡི་སྐྱོན་སྤངས་མཚན་དང་དཔེ་བྱད་ལྡན། །གསུང་གི་སྐྱོན་སྤངས་ཀ་ལ་པིང་ཀའི་དབྱངས། །ཐུགས་ཀྱི་སྐྱོན་སྤངས་ཤེས་བྱ་མཐའ་དག་མཁྱེན། །བཀྲ་ཤིས་དཔལ་འབར་མ་ཡི་བཀྲ་ཤིས་ཤོག། །ཨོཾ་ཏཱ་རེ་ཏུཏྟ་རེ་ཏུ་རེ་སྭཱཧཱ། ཅི་ནུས་བཟླ། དགེ་བ་འདི་ཡིས་མྱུར་དུ་བདག །རྗེ་བཙུན་སྒྲོལ་མ་འགྲུབ་གྱུར་ནས། །འགྲོ་བ་གཅིག་ཀྱང་མ་ལུས་པ། །འདི་ཡི་ས་ལ་འགོད་པར་ཤོག །ཁྱོད་ལ་བསྟོད་ཅིང་གསོལ་བ་བཏབ་པའི་མཐུས།། ༈ སྒྲོལ་མ་བསྡུས་པ་བཞུགས་སོ།། ཨོཾ༑ རྒྱལ་བ་ཀུན་གྱི་སྤྱན་སྔར་ཐུགས་བསྐྱེད་རྒྱལ་བའི་ཡུམ་གྱུར་མ་ལུས་རྒྱལ་བའི་འཕྲིན་ལས་ཀུན་སྒྲུབ་མ། །མྱུར་མ་དཔའ་མོ་དབྱངས་ཅན་མ་དང་བསོད་ནམས་མཆོག་གཏེར་རྣམས་རྒྱལ་རིག་བྱེད་མ་དང་འཇིགས་བྱེད་མ། །གཞན་གྱིས་མི་ཐུབ་གཞན་ལས་རྒྱལ་དང་སེང་ལྡེང་ནགས་ཀྱི་སྒྲོལ་མ་འཇིག་རྟེན་གསུམ་རྒྱལ་ནོར་སྟེར་མ། །བཀྲ་ཤིས་དོན་བྱེད་དགྲ་དཔུང་འཇོམས་མཛད་ཁྲོ་གཉེར་ཅན་མཛད་རབ་ཞི་མ་དང་འབར་བའི་འོད་ཅན་མ། །དཔག་མེད་གནོན་མ་རྨ་བྱ་ཆེན་པོ་མི་ཕམ་རྒྱལ་མོ་རི་ཁྲོད་མ་དང་འོད་ཟེར་ཅན་མར་འདུད། །འགྲོ་ཀུན་སྲིད་པའི་འཚོ་ལས་སྒྲོལ་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་ཐོབ་འདོད་བདག་ཀྱང་ཁྱེད་ལ་རེ་འོ་རྗེ་བཙུན་མ། །ཨོཾ་ཏཱ་རེ་ཏུཏྟ་རེ་ཏུ་རེ་སྭཱཧཱ། །སེང་གེ་གླང་ཆེན་མེ་སྦྲུལ་ཆོམ་རྐུན་དང་། །ལྕགས་སྒྲོག་རྒྱ་མཚོ་ཤ་ཟའི་འཇིགས་པ་རྣམས། །ཞི་མཛད་ཟླ་བའི་འོད་ལྟར་བསིལ་བའི་སྐུ། །རྗེ་བཙུན་སྒྲོལ་མ་ཡུམ་ལ་ཕྱག་འཚལ་བསྟོད། །དགེའོ།། ༄༅། །སྡིག་བཤགས་གསེར་གྱི་སྤུ་གྲི་ཞེས་བྱ་བ་བཞུགས་སོ།། ༄༅། །རྒྱ་གར་སྐད་དུ། ན་མཿ སརྦ་ཏ་ཐཱ་ག་ཏཱ་བུད་དྷ་སྲི། བོད་སྐད་དུ། །སྡིག་པ་ཐམས་ཅད་བཤགས་པའི་མདོ། །ཕྱོགས་བཅུ་དུས་གསུམ་གྱི་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཐམས་ཅད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །མཆོད་པ་འབུལ་ལོ། །སྡིག་པ་ཐམས་ཅད་བཤགས་སོ། །དགེ་བའི་རྩ་བ་ལ་རྗེས་སུ་ཡིད་རང་ངོ་། །ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་དུ་གསོལ། །སྐུ་མྱ་ངན་ལས་མི་འདའ་བར་གསོལ་འདེབས་སོ། །དགེ་བའི་རྩ་བ་བྱང་ཆུབ་ཆེན་པོར་བསྔོའོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པ་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ནམ་མཁའ་དྲི་མེད་རྡུལ་སེལ་རབ་མཛེས་རྒྱལ་པོ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཡོན་ཏན་ཏོག་གི་འོད་ཟེར་རིན་པོ་ཆེའི་གཟུགས་སྐུ་ལྔ་དང་ལྡན་པ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་སྤོས་མཆོག་དམ་པས་སྤྲས་ཤིང་ལེགས་པར་བརྒྱན་པ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་འཇིགས་པ་དང་བྲལ་ཞིང་བག་ཚ་བ་མི་མངའ་ཞིང་སྤུ་ཟིངས་ཞེས་མི་བྱེད་པ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་གསེར་འོད་གཟི་བརྗིད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་སེང་གེའི་སྒྲ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་རིན་ཆེན་འོད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་མེ་འོད་རབ་ཏུ་གསལ་བ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་མཚན་འདི་དག་ནི་སེམས་ཅན་གང་ཞིག་གི་ཡི་གེར་འབྲིའམ། །འདྲིར་འཇུག་གམ། འཆང་ཞིང་ཀློག་གམ། ཡིད་ལ་བྱས་ནས་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་དུ་བསྔོས་ན། །སྡིག་པ་ཅི་བྱས་པ་ཐམས་ཅད་བྱང་ཞིང་དག་ནས། །ནུབ་ཕྱོགས་བདེ་བ་ཅན་དུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་བདེ་བ་ཆེན་པོ་ན། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་འོད་དཔག་མེད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་ངུར་སྨིག་གི་རྒྱལ་མཚན་ན།།དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་རྡོ་རྗེ་རབ་ཏུ་འཛིན་པ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པའི་འཁོར་ལོ་རབ་ཏུ་སྒྲོགས་པ་ན། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་པད་མ་ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་རྡུལ་མེད་པ་ན། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་མཚན་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་མངོན་པར་དགའ་བ་ན། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཆོས་ཀྱི་འོད་ཟེར་གྱི་སྐུ་པད་མ་ཤིན་ཏུ་རྒྱས་པ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་སྒྲོལ་མ་བཟང་པོ་ན། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་རྣམ་པར་སྣང་མཛད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་རྒྱན་དང་ལྡན་པ་ན། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་མངོན་པར་མཁྱེན་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་འོད་ཟེར་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་རྒྱན་གྱི་འཁོར་ལོ་དང་ལྡན་པ་ན། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་མངོན་པར་མཁྱེན་པ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་མེ་ལོང་གི་དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་མདོག་དང་ལྡན་པ་ན། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་འོད་མི་འཁྲུགས་པ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་པདྨོའི་དཔལ་ན། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་དཔལ་གྱི་སྙིང་པོ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །འདི་རྣམས་ནི་སངས་རྒྱས་ཕལ་པོ་ཆེའི་ནང་ནས་གསུངས་སོ། །སངས་རྒྱས་ཤཱཀྱ་ཐུབ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཤ་སྟག་བྱེ་བ་ཕྲག་སུམ་ཅུ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །འདི་ལན་གཅིག་བརྗོད་པས། །སྐྱེ་བ་སྔ་མའི་སྡིག་པ་ཐམས་ཅད་བྱང་བར་གསུངས་སོ། །སངས་རྒྱས་མར་མེ་མཛད་ཅེས་བྱ་བ་ཤ་སྟག་ཁྲི་བརྒྱ་སྟོང་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །འདི་ལན་གཅིག་བརྗོད་པས། །མར་མེའི་དཀོར་ལ་འབགས་པའི་སྡིག་པ་བྱང་བར་གསུངས་སོ། །སངས་རྒྱས་རབ་ཏུ་འབར་བ་ཞེས་བྱ་བ་ཤ་སྟག་ཁྲི་དྲུག་སྟོང་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །འདི་ལན་གཅིག་བརྗོད་པས། །ཕ་མའི་དཀོར་ལ་འབགས་པའི་སྡིག་པ་བྱང་བར་གསུངས་སོ། །སངས་རྒྱས་ས་ལའི་རྒྱལ་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ཤ་སྟག་ཁྲི་བརྒྱ་སྟོང་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །འདི་ལན་གཅིག་བརྗོད་པས། །མ་བྱིན་པར་བླངས་པའི་སྡིག་པ་དག་པར་གསུངས་སོ། །སངས་རྒྱས་པདྨ་འཕགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཤ་སྟག་ཁྲི་ལྔ་སྟོང་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །འདི་ལན་གཅིག་བརྗོད་པས། །མཆོད་རྟེན་གྱི་དཀོར་ལ་འབགས་པའི་སྡིག་པ་དག་པར་གསུངས་སོ། །སངས་རྒྱས་ཀོའུ་འདི་རྒྱའི་རིགས་ཞེས་བྱ་བ་ཤ་སྟག་བྱེ་བ་ཕྲག་དགུ་བཅུ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །འདི་ལན་གཅིག་བརྗོད་པས། །རྨོས་སྐོལ་བྱས་པའི་སྡིག་པ་དག་པར་གསུངས་སོ། །སངས་རྒྱས་སྟོང་ཕྲག་དགུ་བཅུ་ལ་ཕྱག་ལ་འཚལ་ལོ། །འདི་ལན་གཅིག་བརྗོད་པས། །ངག་འཁྱལ་བའི་སྡིག་པ་དག་པར་གསུངས་སོ། །སངས་རྒྱས་འོད་སྲུངས་ཞེས་བྱ་བ་ཤ་སྟག་སྟོང་ཕྲག་དགུ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །འདི་ལན་གཅིག་བརྗོད་པས། །ཚེ་འདིའི་སྡིག་པ་ཐམས་ཅད་དག་པར་གསུངས་སོ། །སངས་རྒྱས་བྱེ་བ་ཕྲག་གང་གའི་ཀླུང་གི་བྱེ་མའི་གྲངས་དང་མཉམ་པ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །སངས་རྒྱས་ཀུན་ཏུ་རྒྱས་པ་ལ་སོགས་པ་མཚན་ཐ་དད་སྟོང་འབྱུང་བ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །སངས་རྒྱས་འཛམ་བུ་འདུལ་བ་ཤ་སྟག་བརྒྱ་ཉི་ཤུ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །སངས་རྒྱས་དབང་པོའི་རྒྱལ་མཚན་ཞེས་བྱ་བ་ཤ་སྟག་ཁྲི་བཞི་སྟོང་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །སངས་རྒྱས་ཉི་མའི་སྙིང་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ཤ་སྟག་ཁྲི་ལྔ་སྟོང་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །སངས་རྒྱས་ཞི་བར་མཛད་པ་ཅེས་བྱ་བ་ཤ་སྟག་ཁྲི་ཉིས་སྟོང་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །སངས་རྒྱས་དེ་དག་དང་དེ་རྣམས་ཀྱི་ཉན་ཐོས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚོགས་ཐམས་ཅད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །མདོ་སྡེ་རིམ་པ་ལྔ་ནས་གསུངས་སོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་ཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་རིན་ཆེན་རྒྱལ་བའི་མཛོད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །འདི་ལན་གཅིག་བརྗོད་པས། །མི་ཚངས་པ་སྤྱོད་པའི་སྡིག་པ་དག་གོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་རིན་ཆེན་འོད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་མེ་འོད་རབ་ཏུ་གསལ་བ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །འདི་ལན་གཅིག་བརྗོད་པས། །དགེ་འདུན་གྱི་དཀོར་ལ་འབགས་པའི་སྡིག་པ་བྱང་ངོ་། །བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་སྤོས་དང་མེ་ཏོག་ལ་དབང་བ་སྟོབས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །འདི་ལན་གཅིག་བརྗོད་པས། །ཚུལ་ཁྲིམས་འཆལ་པའི་སྡིག་པ་དག་གོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་བྱེ་བ་ཕྲག་བརྒྱའི་གྲངས་དང་མཉམ་པ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །འདི་ལན་གཅིག་བརྗོད་པས། །ཚེ་གཅིག་ཏུ་འདོད་ལོག་སྤྱོད་པའི་སྡིག་པ་དག་གོ །བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་རིན་པོ་ཆེ་དཀྱིལ་འཁོར་གཟི་བརྗིད་ངེས་པར་གནོན་པ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །འདི་ལན་གཅིག་བརྗོད་པས། །སྲོག་བཅད་པའི་སྡིག་པ་དག་གོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་རྡོ་རྗེ་དཔའ་བ་བརྟན་པ་ཞི་བ་འདུལ་བ་ཕ་རོལ་གྱི་སྟོབས་རབ་ཏུ་འཇོམས་པ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །འདི་ལན་གཅིག་བརྗོད་པས། །བདེ་བར་གཤེགས་པའི་བཀའ་ཐམས་ཅན་ཀྱི་གསུང་སྒྲགས་པ་དང་བསོད་ནམས་མཉམ་པར་འགྱུར་རོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་རིན་ཆེན་རྒྱལ་བའི་མཛོད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །འདི་ལན་གཅིག་བརྗོད་པས། །ཚེ་གཅིག་ལ་ཞོན་པ་བཞོན་པའི་སྡིག་པ་དག་གོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་རིན་ཆེན་ཟླ་འོད་སྐྱབས་གནས་དམ་པ་དགྲ་ལས་རྣམ་པར་རྒྱལ་བ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །འདི་ལན་གཅིག་བརྗོད་པས། །སྐྱེ་བ་བདུན་དུ་མི་ལུས་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་རྒྱལ་བ་རྒྱ་མཚོའི་ཚོགས་རྣམས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །འདི་ལན་གཅིག་བརྗོད་པས། །དམ་ཚིག་ཉམས་པ་དང་གཡོ་སྒྱུ་བྱས་པའི་སྡིག་པ་དག་པར་གསུངས་སོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཚེའི་བུམ་པ་འཛིན་པ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །འདི་ལན་གཅིག་བརྗོད་པས། །ཚེ་ལོ་བརྒྱ་བསྲིང་བར་འགྱུར་རོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་རྒྱལ་བའི་འོད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །མཚན་འདི་བློ་ལ་ཡོད་ན་བུད་མེད་དུ་མི་སྐྱེའོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་རྒྱལ་བ་རྡོ་རྗེ་རབ་ཏུ་འཇོམས་པ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །འདི་ལན་གཅིག་བརྗོད་པས། །བསྐལ་པ་བརྒྱད་ཁྲི་སངས་རྒྱས་ལ་ཐག་ཉེ་བར་གསུངས་སོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་རིན་ཆེན་གཙུག་གཏོར་ཅན་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །འདི་ལན་གཅིག་བརྗོད་པས། །སུམ་ཅུ་རྩ་གསུམ་ལྷའི་གནས་སུ་སྐྱེ་བར་འགྱུར་རོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་འདས་པ་དང་། མ་བྱོན་པ་དང་། །ད་ལྟར་བཞུགས་པ་རྣམས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །འདི་ལན་གཅིག་བརྗོད་པས། ཚེ་རབས་གཅིག་གི་སྡིག་པ་དག་པར་གསུངས་སོ། །སངས་རྒྱས་དེ་དག་ཐམས་ཅད་དང་། འགྲོ་བའི་མགོན་པོ་འཕགས་པ་ཀླུ་གྲུབ་དང་། གུ་རུ་པདྨ་འབྱུང་གནས་དང་། །པཎ་ཆེན་ནཱ་རོ་པ་དང་། །རིག་འཛིན་ཤྲཱི་སིདྷ་དང་། །ཇོ་བོ་རྗེ་དཔལ་ལྡན་ཨ་ཏི་ཤ་དང་། །ཕ་དམ་པ་སངས་རྒྱས་དང་། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་འཛིན་པ་རྣམས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་གྱི་སྡིག་སྒྲིབ་ཅི་བསགས་པ་ཐམས་ཅད་རང་རང་གསལ་བའི་གློང་དུ་བྱང་ཞིང་དག་པར་གྱུར་ཅིག། །སྡིག་བཤགས་གསེར་གྱི་སྤུ་གྲི་ཞེས་བྱ་བ་དམྱལ་བ་འཇོམས་པའི་སེ་བརྡར་ལགས་སོ། །འདི་བསྐལ་པ་སྙིགས་མའི་དུས་ཀྱི་སེམས་ཅན་སྙིང་རྗེ་བ་རྣམས་ཀྱི་སྐུ་གསུང་ཐུགས་ཀྱི་རྟེན་ལ་རས་གཅོད་དང་ཐུབ་ཐུབ་བྱས་ནས་ཟས་སུ་བཟོས་པ་དང་། །གོས་སུ་གོན་པ་དང་། །སྐུ་གསུང་ཐུགས་ཀྱི་རྟེན་ལ་བཟོང་དུ་བྱད་པ་དང་། །སྙིགས་མ་ལྔའི་དུས་ན། །དགེ་སློང་གྲོང་ཆོག་བྱེད་པའི་དུས། །སྔགས་པ་ གཡང་འགུགས་བྱེད་པའི་དུས། །བན་པོ་གསང་སྔགས་དགྱེར་བའི་དུས། །དགེ་བཤེས་དམག་དཔོན་བྱེད་པའི་དུས། །ཆོས་པས་འཕང་ར་འགྲིམ་པའི་དུས། །ལྷ་ཁང་བུད་མེད་འཛིན་པའི་དུས། །ཞང་བློན་མནའ་ཟན་བྱེད་པའི་དུས། །སྐྱེས་པ་མཚོན་གྱིས་འཆི་བའི་དུས། གནས་བརྟན་དཀོར་ཟན་བྱེད་པའི་དུས། །རང་སྲོག་རང་གིས་གཅོད་པའི་དུས། །ལས་ངན་རྣམ་སྨིན་མྱུར་བའི་དུས། །རང་རྫུན་རང་ལ་བྱེད་པའི་དུས། །མ་ཎི་གླུ་རུ་ལེན་པའི་དུས། །ཕ་ཕད་དམེ་འཁྲུག་བྱེད་པའི་དུས། །གཞན་གྱི་ནོར་ལ་ངན་སེམས་སྐྱེ་བའི་དུས། །རྟོགས་ལྡན་མ་གྲོལ་གྲོལ་བརྫུ་བྱེད་པའི་དུས། །མ་ཇོ་སྤུ་གུ་བློག་པའི་དུས། །མི་ནད་ཕྱུགས་ནད་མང་བའི་དུས། །བྲེ་དང་སྲང་ལ་གཡོ་སྒྱུ་བྱེད་པའི་དུས། །ཆོས་བྱེད་དམད་ཅིང་སྡིག་བྱེད་བསྟོད་པའི་དུས། །ཆ་ལུགས་སྔོན་མ་ནུབ་ནས། ཕྱི་མ་དར་བའི་དུས། །ལྷ་མིའི་གནས་སུ་འཕོ་འགྱུར་ཆེ་བའི་དུས། །ཚོང་དང་ཁྱེ་དཔོགས་བྱེད་པའི་དུས། །ཚེ་ཕྱི་མ་མི་བསམ་ད་ལྟ་བསམ་པའི་དུས། །དུས་ཀྱི་མ་ལན་ལས་ངན་བསགས་པའི་ལན། །ཕ་རོལ་དམག་དང་མུ་གེ་འབྱུང་བའི་དུས། །དུག་གསུམ་རགས་ལ་བསོད་ནམས་ཆུང་བའི་དུས། །དེའི་དུས་སུ་དཀོན་མཆོག་གསུམ་ལ་བློ་གཏད་པའི་མི་དེ་བསླུ་བར་མི་འགྱུར་རོ། །དེའི་དུས་སྡིག་བཤགས་འདི་དག་འཕྲད་པར་ཤོག། །དེའི་ནང་ནས་ཀྱང་བསོད་ ནམས་ཅན་ལས་ཅན་གཅིག་དང་འཕྲད་པར་ཤོག །ས་མ་ཡ་རྒྱ་རྒྱ་རྒྱ། །ཅེས་སློབ་དཔོན་ཀླུ་གྲུབ་ཀྱིས་སྨོན་ལམ་བཏབ་པ་ལགས་སོ། །འདི་བསྐལ་པ་སྙིགས་མའི་སེམས་ཅན། །བསོད་ནམས་བསགས་པ་ཅན་རྣམས་ཀྱི། ཆོས་འདི་བྲིས་སམ། ཀློག་གམ། འཆང་ངམ། །ཁ་ཐོན་དུ་བྱས་ན། སྡིག་པ་ཐམས་ཅད་བྱང་བར་གསུངས་སོ། །འདི་གྲོང་གཅིག་ན་ཡོད་ན། །གྲོང་ཁྱེར་དེའི་སྡིག་པ་ཐམས་ཅད་བྱང་བར་གསུངས་སོ། །སྡེ་དགོན་གྱི་སར་བཞུགས་ན། །སྡེ་འཁྲུག་བྱས་པའི་སྡིག་པ་བྱང་བར་གསུངས་སོ། །སྡིག་བཤགས་གསེར་གྱི་སྤུ་གྲི་ཞེས་བྱ་བ་འདི། །ལྷ་ས་མི་མངས་ཚལ་གྱི་བྲག་སེང་གེ་གནམ་ལ་འཆོངས་པ་འདྲ་བ་ནས་གདན་དྲངས་པ་ལགས་སོ། །སྡིག་བཤགས་གསེར་གྱི་སྤུ་གྲི་དམྱལ་བ་འཇོམས་པའི་སེ་བརྡར་རྫོགས་སོ།། །། ༄༅། །ཤེས་རབ་སྙིང་པོའི་མདོ་བཞུགས་སོ། ༄༅། །རྒྱ་གར་སྐད་དུ། བྷ་ག་ཝ་ཏི་པྲ་ཛྙཱ་པཱ་ར་མི་ཏཱ་ཧྲི་ད་ཡ། བོད་སྐད་དུ། བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་སྙིང་པོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་མ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །འདི་སྐད་བདག་གིས་ཐོས་པའི་དུས་གཅིག་ན། །བཅོམ་ལྡན་འདས་རྒྱལ་པོའི་ཁབ། བྱ་རྒོད་ཕུང་པོའི་རི་ལ། །དགེ་སློང་གི་དགེ་འདུན་ཆེན་པོ་དང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དགེ་འདུན་ཆེན་པོ་དང་ཐབས་གཅིག་ཏུ་བཞུགས་ཏེ། །དེའི་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཟབ་མོ་སྣང་བ་ཞེས་བྱ་བ་ཆོས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་ལ་སྙོམས་པར་བཞུགས་སོ། །ཡང་དེའི་ཚེ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་འཕགས་པ་སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་ཕྱུག །ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཟབ་མོའི་སྤྱོད་པ་ཉིད་ལ་རྣམ་པར་བལྟ་ཞིང་ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་དེ་དག་ལ་ཡང་རང་བཞིན་གྱིས་སྟོང་པར་རྣམ་པར་ལྟའོ། །དེ་ནས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་མཐུས། །ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཤཱ་རིའི་བུས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམསདཔའ་ཆེན་པོ་འཕགས་པ་སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་ཕྱུག་ལ་དེ་སྐད་ཅེས་སྨྲས་སོ། །རིགས་ཀྱི་བུ་འམ་རིགས་ཀྱི་བུ་མོ་གང་ལ་ལ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཟབ་མོའི་སྤྱོད་པ་སྤྱད་པར་འདོད་པས་ཇི་ལྟར་བསླབ་པར་བྱ། །དེ་སྐད་ཅེས་སྨྲས་པ་དང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་འཕགས་པ་སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་ཕྱུག་གིས་ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཤཱ་ར་དྭ་ཏིའི་བུ་ལ་འདི་སྐད་ཅེས་སྨྲས་སོ། །ཤཱ་རིའི་བུ་རིགས་ཀྱི་བུའམ། །རིགས་ཀྱི་བུ་མོ་གང་ལ་ལ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཟབ་མོའི་སྤྱོད་པ་སྤྱད་པར་འདོད་པ་དེས། །འདི་ལྟར་རྣམ་པར་བལྟ་བར་བྱ་སྟེ། །ཕུང་པོ་ལྔ་པོ་དེ་དག་ཀྱང་རང་བཞིན་གྱི་སྟོང་པར་ཡང་དག་པར་རྗེས་སུ་ལྟའོ། །གཟུགས་སྟོང་པའོ། །སྟོང་པ་ཉིད་གཟུགས་སོ། །གཟུགས་ལས་སྟོང་པ་ཉིད་གཞན་མ་ཡིན། །སྟོང་པ་ཉིད་ལས་ཀྱང་གཟུགས་གཞན་མ་ཡིན། །དེ་བཞིན་དུ་ཚོར་བ་དང་། །འདུ་ཤེས་དང་། འདུ་བྱེད་དང་། །རྣམ་པར་ཤེས་པ་རྣམས་སྟོང་པའོ། །ཤཱ་རིའི་བུ་དེ་ལྟར་ཆོས་ཐམས་ཅད་ནི་སྟོང་པ་ཉིད་དེ། མཚན་ཉིད་མེད་པ། མ་སྐྱེས་པ། མ་འགགས་པ། དྲི་མ་མེད་པ། དྲི་མ་དང་བྲལ་བ་མེད་པ། བྲི་བ་མེད་པ། གང་བ་མེད་པའོ། །ཤཱ་རིའི་བུ་དེ་ལྟ་བས་ན། སྟོང་པ་ཉིད་ལ་གཟུགས་མེད། ཚོར་བ་མེད། འདུ་ཤེས་མེད། འདུ་བྱེད་མེད། རྣམ་པར་ཤེས་པ་མེད། མིག་མེད། རྣ་བ་མེད། སྣ་མེད། ལྕེ་མེད། ལུས་མེད། ཡིད་མེད། གཟུགས་མེད། སྒྲ་མེད། དྲི་མེད། རོ་མེད། རེག་བྱ་མེད།ཡིད་ཀྱི་ཁམས་མེད། །ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་ཀྱི་བར་དུ་ཡང་མེད་དོ། །མ་རིག་པ་མེད། མ་རིག་པ་ཟད་པ་མེད་པ་ནས། རྒ་ཤི་མེད། །རྒ་ཤི་ཟད་པའི་བར་དུ་ཡང་མེད་དོ། །དེ་བཞིན་དུ་སྡུག་བསྔལ་བ་དང་། ཀུན་འབྱུང་བ་དང་། འགོག་པ་དང་། ལམ་མེད། ཡེ་ཤེས་མེད། ཐོབ་པ་མེད། མ་ཐོབ་པ་ཡང་མེད་དོ། །ཤཱ་རིའི་བུ་དེ་ལྟ་བས་ན། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ལ་ཐོབ་པ་མེད་པའི་ཕྱིར། །ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་རྟེན་ཅིང་གནས་ཏེ། །སེམས་ལ་སྒྲིབ་པ་མེད་པས་སྐྲག་པ་མེད་དེ། །ཕྱིན་ཅི་ལོག་ལས་ཤིན་ཏུ་འདས་ནས། །མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་ཕྱིན་ཏོ། །དུས་གསུམ་དུ་རྣམ་པར་བཞུགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱང་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་འདི་ལ་བརྟེན་ནས། །བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་མངོན་པར་རྫོགས་པར་སངས་རྒྱས་སོ། །དེ་ལྟ་བས་ན་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་སྔགས། །རིག་པ་ཆེན་པོའི་སྔགས། །བླ་ན་མེད་པའི་སྔགས། །མི་མཉམ་པ་དང་མཉམ་པའི་སྔགས། །སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་རབ་ཏུ་ཞི་བར་བྱེད་པའི་སྔགས། མི་རྫུན་པས་ན། །བདེན་པར་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ། །ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་སྔགས་སྨྲས་པ། ཏདྱ་ཐཱ། ཨོཾ་ག་ཏེ་ག་ཏེ་པཱ་ར་ག་ཏེ་པཱ་ར་སཾ་ག་ཏེ་བོདྷི་སྭཱཧཱ། །ཤཱ་རིའི་བུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོས། དེ་ལྟར་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཟབ་མོ་ལ་བསླབ་པར་བྱའོ། །དེ་ནས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཏིང་ངེ་འཛིན་དེ་ལས་བཞེངས་ཏེ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ། །འཕགས་པ་སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་ཕྱུག་ལ་ལེགས་སོ་ཞེས་བྱ་བ་བྱིན་ནས་ལེགས་སོ་ལེགས་སོ། །རིགས་ཀྱི་བུ་དེ་དེ་བཞིན་ནོ། །རིགས་ཀྱི་བུ་དེ་དེ་བཞིན་ཏེ། །ཇི་ལྟར་ཁྱོད་ཀྱིས་བསྟན་པ་དེ་བཞིན་དུ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཟབ་མོ་ལ་སྤྱད་པར་བྱ་སྟེ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ཀྱང་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེ་སྐད་ཅེས་བཀའ་སྩལ་ནས། །ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཤཱ་ར་དྭ་ཏིའི་བུ་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་ཕྱུག་དང་ཐམས་ཅད་དང་ལྡན་པའི་འཁོར་དེ་དག་དང་། ལྷ་དང་མི་དང་། ལྷ་མ་ཡིན་དང་། །དྲི་ཟར་བཅས་པའི་འཇིག་རྟེན་ཡི་རང་སྟེ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་བསྟོད་དོ། །ཨོཾ་ཧཱུཾ་ཏྲི་ཁྲོཾ་བྷྱོཾཿམ་ཎི་མཱ་ར་ཎི་བྷྱོཿམ་ར་དུ་ནི་བྷྱོཿར་མོ་རཀྵན་ཏི་བྷྱོཿརཀྵ་བྷྱོཿ མཱ་ར་ཡ་ཡ་མ་ར་ཛཱ་ཀཱི་ལ་ཡ་བྷྱོ༔ ལན་གསུམ། སངས་རྒྱས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །ཆོས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །དགེ་འདུན་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །ཡུམ་ཆེན་པོ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །བདག་གི་བདེན་པའི་ཚིག་འདི་འགྲུབ་པར་གྱུར་ཅིག །ཇི་ལྟར་སྔོན་ལྷའི་དབང་པོ་བརྒྱ་བྱིན་གྱིས་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་དོན་ཟབ་མོ་ཡིད་ལ་བསམས་ཤིང་ཚིག་ཁ་ཏོན་དུ་བྱས་པ་ལ་བརྟེན་ནས། །བདུད་སྡིག་ཅན་ལ་སོགས་པ་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཐམས་ཅད་ཕྱིར་ལོག་པ་དེ་བཞིན་དུ། །བདག་གིས་ཀྱང་ཡུམ་ཆེན་མོ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་དོན་ཟབ་མོ་ཡིད་ལ་བསམས་ཤིང་ཚིག་ཁ་ཏོན་དུ་བྱས་པ་ལ་བརྟེན་ནས། བདག་ཅག་དཔོན་སློབ་ཡོན་མཆོད་འཁོར་དང་བཅས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ནད་གདོན་འགལ་རྐྱེན་བར་ཆད་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཐམས་ཅད་ཕྱིར་བཟློག་པར་གྱུར་ཅིག། །མེད་པར་གྱུར་ཅིག། །ཞི་བར་གྱུར་ཅིག། །རབ་ཏུ་ཞི་བར་གྱུར་ཅིག །ཅེས་ལན་གསུམ། །གང་གིས་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་བར་འབྱུང་། །འགག་པ་མེད་ཅིང་སྐྱེ་མེད་པ། །ཆད་པ་མེད་པ་རྟག་མེད་པ། །འོང་བ་མེད་ཅིང་འགྲོ་མེད་པ། །ཐ་དད་དོན་མིན་དོན་གཅིག་མིན། །སྤྲོས་པ་ཉེར་ཞི་ཞི་སྟོན་པ། །རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་སྨྲ་རྣམས་ཀྱི། །དམ་པ་དེ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ།། །། ༄༅། །བཅོམ་ལྡན་གདུགས་དཀར་གྱི་བཟློག་པ་བཞུགས་སོ།། ༄༅། །བདེ་གཤེགས་གཙུག་གཏོར་ལྟར་མི་མངོན་པ་ལས། །ཉེར་འཁྲུངས་རྒྱལ་བ་ཀུན་ཡུམ་གདུགས་དཀར་མོ། །མཚན་ཙམ་ཐོས་པའི་རིགས་སྔགས་མེ་ཡིས་ཀྱང་། །བདུད་སྡེ་སྲེག་བྱེད་བདེ་འབྱུང་ལྷག་པའི་ལྷ། །དཀར་གསལ་ལང་ཚོ་རབ་རྫོགས་ཟླ་གཞོན་གྱི། །སྙིང་པོ་ལས་གྲུབ་གཞན་གྱིས་མི་ཐུབ་པས། །མི་དང་མི་མིན་འབྱུང་ལས་བྱུང་བ་ཡི། །འགལ་རྐྱེན་ཀུན་ཞི་ལེགས་ཚོགས་མ་ལུས་སྩོལ། །ཁྱད་པར་ཕ་རོལ་མི་བསྲུན་བསམ་སྦྱོར་གྱིས། །སྒོ་གསུམ་མནན་དང་བྱད་སྟེམས་བཅིངས་ལ་སོགས། །ཉེར་འཚེས་མི་ཚུགས་ཕྱིར་བཟློག་འཕྲིན་ལས་ཀྱིས། །བདག་ཅག་རྣམ་པ་ཀུན་ཏུ་སྲུང་དུ་གསོལ། །ཨོཾ་སརྦ་ཏ་ཐཱ་ག་ཏ་ཨུཥྞི་ཥ་སིདྡྷི་ཏ་པ་ཊི་ཧཱུྃ་ཕཊ་སྭཱཧཱ། ༈ བཅོམ་ལྡན་གདུགས་དཀར་ལྷ་ཚོགས་རྣམས། །མཐུ་སྟོབས་ཐོགས་པ་མི་མངའ་ཞིང་། །ཐུགས་རྗེ་སྨོན་ལམ་མཐུ་བཙན་པས། །བདག་གིས་ཇི་ལྟར་གསོལ་བ་བཞིན། །སངས་རྒྱས་བསྟན་པ་དར་བ་དང་། །སེམས་ཅན་བདེ་དང་ལྡན་པར་མཛོད།།རྒྱུ་སྦྱོར་ཡོན་བདག་འཁོར་བཅས་ཀྱི། །ཆག་ཆེ་ཉམ་ང་བཟློག་ཏུ་གསོལ། །རྨི་ལམ་མཚན་མ་ངན་པ་ཟློག། །རྟགས་དང་རྟེན་འབྲེལ་ངན་པ་ཟློག །དགྲ་འདྲེ་བསམ་སྦྱོར་ངན་པ་ཟློག། །ལྟས་ངན་བརྒྱད་ཅུ་རྩ་བཞི་ཟློག། །ཡེ་འདྲོག་གསུམ་བརྒྱ་དྲུག་ཅུ་ཟློག །ནད་རིགས་བཞི་བརྒྱ་རྩ་བཞི་ཟློག། །བགེགས་རིགས་སྟོང་ཕྲག་བརྒྱད་ཅུ་ཟློག །དུས་མིན་འཆི་བ་རྣམ་བརྒྱད་ཟློག། །ཡས་ཀྱི་བདུད་དུ་གཡོས་པ་ཟློག། །མས་ཀྱི་སྲི་རུ་ལངས་པ་ཟློག། །དཔྲལ་བའི་གཤེད་དུ་བསྐོས་པ་ཟློག། །ཕ་མེས་དུར་སྲི་ལངས་པ་ཟློག །མི་ལ་ནད་དུ་གཏོང་བ་ཟློག། །ཕྱུགས་ལ་གོད་ཁ་བྱེད་པ་ཟློག། །གནམ་གྱི་དལ་ཁ་ཐེབས་པ་ཟློག། །ས་ཡི་དུག་མདའ་འཕེན་པ་ཟློག། །སྨེ་བ་སྤར་ཁ་ངན་པ་ཟློག། །སྐེག་དང་ཕུ་སྲི་ལངས་པ་ཟློག །མི་མཐུན་ཕྱོགས་ཀུན་བཟློག་གྱུར་ཅིག། །བདེ་གཤེགས་ཐུགས་རྗེས་གཙུག་གཏོར་ལས་འཁྲུངས་ཤིང་། །བདེ་འབྱུང་བསྟན་ལ་གནོད་བྱེད་ཚར་གཅོད་ནས། །བདེ་ལེགས་འབྲས་བུ་ཉེ་བར་སྩོལ་མཛད་པའི། །བདེ་གཤེགས་གདུགས་དཀར་ཅན་གྱི་བཀྲ་ཤིས་ཤོག། །། ༄༅། །སེང་གདོང་མའི་ཐལ་རྡེབ་རྒྱུན་ཁྱེར་བཞུགས་སོ།། ༄༅། །སྐད་ཅིག་རང་ཉིད་མཁའ་འགྲོ་མ། །སེང་གེའི་གདོང་ཅན་སྐུར་གསལ་བའི། །ཐུགས་ཀའི་སྔགས་ཀྱི་འཕྲོ་འདུ་ཡིས། །གནོད་བྱེད་མ་ལུས་ཚར་བཅད་གྱུར།། ཨཿཀཿསཿམཿརཿཙཿཤཿདཿརཿསཿམཱཿརཿཡཿཕཊཿ ཅེས་ཅི་ནུས་བཟླས་མཐར། ན་མོ། རྩ་བརྒྱུད་བླ་མ་ཡི་དམ་ལྷ། །མཁའ་འགྲོ་བདུད་འདུལ་དྲག་མོ་ཡི། །བདེན་པ་ཆེན་པོའི་བྱིན་རླབས་ཀྱིས། །བདག་དང་རྒྱུ་འབྱོར་ཡོན་བདག་གི། །བྱད་ཁ་ཕུར་ཁ་རྦོད་གཏོང་སོགས། །མི་མཐུན་ཆག་ཆེ་ཉམ་ང་ཀུན། །སྡང་བར་བྱེད་པའི་དགྲ་ལ་བྷོ། །གནོད་པར་བྱེད་པའི་བགེགས་ལ་བྷོ། །བདུད་དགྲ་བྱད་མའི་སྟེང་དུ་བྷོ། །རྗེས་ཤུལ་མེད་པར་ཟློག་གྱུར་ཅིག །ཅེས་ཐལ་རྡེབ་བྱ། ཁྲོ་མོའི་རིག་སྔགས་ནུས་པའི་མཐུས། །བྱང་ཆུབ་སྒྲུབ་པའི་བར་ཆད་བདུད། །གནོད་བྱེད་མ་ལུས་ཚར་བཅད་ནས། །བསམ་དོན་ཡིད་བཞིན་འགྲུབ་པར་མཛོད།། །། ༄༅། །སྲི་བཟློག་བཞུགས་སོ།། ༈ བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཤཱཀྱ་ཐུབ་པ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །ཏདྱ་ཐཱ། ཨོཾ་མུ་ནི་མུ་ནི་མཧཱ་མུ་ནི་ཡེ་སྭཱཧཱ། བདག་འཁོར་དང་བཅས་པ་ལ་བསྲུང་བ་དང་། བསྐྱབ་པ་དང་། སྦ་བ་དང་། བྱིན་གྱིས་བརླབ་པ་དམ་པར་མཛད་དུ་གསོལ། སྲི་ངན་པ་ཐམས་ཅད་ལས་ཐར་བར་མཛད་དུ་གསོལ། དུ་རུ་དུ་རུ་ཙཀྲ། །བཛྲ་ཡ་བཛྲ་ཡ་ཙཀྲ། ཧ་ན་ཧ་ན་ཙཀྲ། མ་ར་ཡ་མ་ར་ཡ་ཙཀྲ། གྷིན་དུ་མ་ལེ་ཨེ་ནན་ཙཀྲ། ཛཱ་ལ་ཛཱ་ལ་ཙཀྲ། ཧཱུཾ་ཧཱུཾ་ཕཊ་ཕཊ་ཙཀྲ། སརྦ་ཤ་གི་ནི་ཨ་པ་ར་ཎ་ཙཀྲ། བྷ་ལ་ཡ་བྷ་ལ་ཡ་ཙཀྲ། ན་ག་ཤ་ཡ་ན་ག་ཤ་ཡ་ཙཀྲ། ཧཱུཾ་ཧཱུྃ་ཕཊ་ཕཊ་ཙཀྲ། བྷ་མ་བྷ་མ་ཙཀྲ། ས་མནྟ་ག་ར་ཙ་ཏྲི་ཏི་ག་ན་ཙཀྲ། བདག་འཁོར་དང་བཅས་པ་དང་། ཆོས་མཛད་པ་དང་། དཀར་པོའི་ཕྱོགས་མཐའ་ཡས་པ་ལ་གནོད་པའི་དགྲ་བགེགས་འབྱུང་པོ་མི་མ་ཡིན་པའི་ཕྱོགས་ཐམས་ཅད་ཟློག་ཅིག །ཐུལ་ཅིག །རྐྱེན་དང་བར་དུ་གཅོད་པ་ཐམས་ཅད་ཟློག་ཅིག། བྱེར་ཅིག །སྲུངས་ཤིག །ནད་སྲི་དང་། འཆི་སྲི་དང་། གོད་སྲི་དང་། རྟ་སྲི་དང་། ཡེར་པའི་སྲི་དང་། ལོའི་སྲི་དང་། ཟླ་བའི་སྲི་དང་། ཞག་དུས་ཀྱི་སྲི་དང་། ཁ་སྨྲས་ཀྱི་སྲི་དང་། སྲི་ངན་པ་ཐམས་ཅད་ཟློག་ཅིག། གཞན་ཡང་སྲི་ངན་པ་ཐམས་ཅད་ལས་རྣམ་པ་ཀུན་ཏུ་སྲུངས་ཤིག །ཟློག་ཅིག །ཞི་བ་གྱུར་ཅིག་བདག་ཅག་འཁོར་དང་བཅས་པ་ལ་ནད་རིམས་དང་། གདོན་དང་། སྔགས་ཟོར་དང་། རྦད་འདྲེ་དང་། གློ་བུར་གྱི་ནད་དང་། རྒྱལ་པོའི་ཆད་པ་དང་། ཕྱོགས་ངན་པ་དང་། གནོད་པ་དང་། ནད་སྲི་དང་། འཆི་སྲི་དང་། དུས་སྲི་དང་། རྒན་སྲི་དང་། གཞོན་སྲི་དང་། དར་མའི་དང་། ལོའི་སྲི་དང་། ཟླ་བའི་སྲི་དང་། ཞག་སྲི་དང་། ཟ་མའི་སྲི་དང་། སྐག་བདུན་ཟུར་དང་། ཕྱི་སྐྱེལ་དང་། གདོན་སུམ་བརྒྱ་དྲུག་ཅུ་དང་། རྐྱེན་ཉི་ཁྲི་ཆིག་སྟོང་དང་། ལྟས་ངན་མི་མཐུན་པ་བརྒྱད་ཅུ་རྩ་གཅིག་གི་གནོད་པ་ཐམས་ཅད་དང་། མ་རུངས་པ་དང་གདུག་པ་ཅན་ཐམས་ཅད་འཇོམས་པར་གྱུར་ཅིག །ཟློག་པར་གྱུར་ཅིག །སྒྱུར་བར་གྱུར་ཅིག །སྲུང་བར་གྱུར་ཅིག །ཐུབ་པར་གྱུར་ཅིག། དེ་ལྟར་བརྗོད་པའི་ཡོན་ཏན་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་ཅིང་། སྲིའི་གནོད་པ་ཐམས་ཅད་ལས་གྲོལ་བར་འགྱུར་རོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་དེ་སྐད་ཅེས་བཀའ་སྩལ་པ་དང་། ཚེ་དང་ལྡན་པ་ཀུན་དགའ་བོ་ཡི་རངས་ཏེ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལ་མངོན་པར་བསྟོད་དོ། །བགེགས་རིགས་སྟོང་ཕྲག་བརྒྱད་ཅུ་ཞི་བ་དང་། །མི་མཐུན་གནོད་པའི་རྐྱེན་དང་བྲལ་བ་དང་། །མཐུན་པ་བསྒྲུབ་ཅིང་ཕུན་སུམ་ཚོགས་གྱུར་ཏེ། །བཀྲ་ཤིས་དེས་ཀྱང་དེང་འདིར་བདེ་ལེགས་ཤོག །གཞན་ཡང་སྐྱེ་བ་འདི་ཉིད་ལ། །མི་མཐུན་ཚོགས་རྣམས་ཞི་བ་དང་། །ཚེ་རིང་ནད་མེད་ཕུན་སུམ་ཚོགས། །རྟག་ཏུ་བདེ་བ་ཐོབ་པར་ཤོག། ༄༅། །འཕགས་པ་སྤྱན་རས་གཟིགས་ཀྱི་སྒྲུབ་ཐབས་བཞུགས་སོ།། ༄༅། །ན་མོ་ཨཱརྱ་ལོ་ཀེ་ཤྭ་ར་ཡ། ཁམས་གསུམ་གྱི་སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་ཕྱིར། །དཔལ་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཐོབ་པར་བྱ། །དོན་དེ་ཕྱིར་རང་ལུས་སྤྱན་རས་གཟིགས། །སྐུ་མདོག་དཀར་ཞི་ཞིང་མཛེས་པ་ཅན། །ཕྱག་དང་པོ་ཐུགས་ཀར་ཐལ་མོ་སྦྱར། །འོག་མ་གཉིས་ཤེལ་འཕྲེང་པད་དཀར་བཟུང་།། དྲང་སྲོང་གི་ཆ་ལུགས་སྐྱིལ་ཀྲུང་བཅས། །སྤྱིར་སེམས་ཅན་གྱི་ཁར་རྗེར་ཡི་དམ་ཁྱོད། །དུས་གསུམ་གྱི་སངས་རྒྱས་ཀུན་གྱིས་བསྐྲུན། །བོད་འབངས་ཀྱི་ལྷ་སྐལ་ཉིད་དུ་གཏད། །སྒོས་རྒན་པོ་ང་ཡི་བློ་བལྟོས་བཅས། །ཚེ་འདི་ཕྱི་བར་དོའི་སྐྱབས་གནས་ཞུ། །སྙིང་ཐག་པའི་འོ་དོད་འབོད་འགས་ཀྱིས། །མི་སྡིག་ཅན་བདག་ལ་ཐུགས་རྗེས་གཟིགས། །སྙིང་དཀར་ཟླ་དབུས་ཧྲཱི༔ཡིག་མཐར། ཨོཾ་མ་ཎི་པདྨེ་ཧཱུྃ་གིས་བསྐོར། །སྔགས་ཉུང་ལ་ཐུས་པའི་ཡི་གེ་དྲུག །འདི་བགྲངས་པའི་ཕན་ཡོན་བསམ་མི་ཁྱབ། །དུས་གཏན་གྱི་དོན་ཀུན་བསྒྲུབ་པ་ལ། །ཡིད་བཞིན་གྱི་ནོར་བུ་རིན་པོ་ཆེ། །རྐྱེན་བར་ཆད་བཟློག་པའི་རྒྱལ་པོ་ཡིན། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་གོ་འཕང་བསྒྲུབ་པ་ལ།། བྱིན་རླབས་ཀྱི་ཚན་ཀ་བསམ་མི་ཁྱབ། །ཨོཾ་མ་ཎི་པདྨེ་ཧཱུྃ༔ སྔགས་འཕྲེང་ལས་ཐུགས་ཀའི་འོད་ཟེར་འཕྲོས། །གང་ལ་གང་འདུལ་གྱི་སྤྲུལ་པའི་སྐུས། །སེམས་ཅན་གྱི་སྡིག་སྒྲིབ་ཐམས་ཅད་སྦྱངས། །མགོན་སངས་རྒྱས་སྲས་བཅས་ཐམས་ཅད་མཆོད། །སླར་བྱིན་རླབས་བསྡུས་ནས་རང་ལ་ཐིམ། །ཡུལ་སྣང་ཚད་སྐུ་ལ་གྲགས་ཚད་གསུང་། །ཡིད་དྲན་ཚད་ཐུགས་ཀྱི་རོལ་པ་ལ། །བློ་རྩེ་གཅིག་མོས་པས་གསོལ་བ་འདེབས། །ལྷ་ཁྱེད་དང་མཉམ་པའི་དངོས་གྲུབ་སྩོལ། །ཨོཾ་མ་ཎི་པདྨེ་ཧཱུྃ༔ བྱ་རིགས་ཀྱི་ནང་སོ་བཀྲས་ཡེས་ཀྱི། ། ཆོས་སྐལ་དུ་པདྨ་དཀར་པོས་གཏད།། །། ༄༅། །བླ་མ་དྲག་པོ་ཀཱི་ལ་ཡའི་མན་ངག་བཞུགས་སོ།། ༄༅། །སྣང་མཐའ་སྤྱན་རས་གཟིགས་དང་པདྨ་འབྱུང་། །ཆོས་ལོངས་སྤྲུལ་པའི་སྐུར་བཞེངས་གྲགས་པའི་གཞི། །པདྨ་དཀར་པོ་བསྟན་པའི་ཉི་མ་དང་། །ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་ལ་སོགས་བླ་མ་ཡི། །ཞབས་ཟུང་བྱང་ཆུབ་སྙིང་པོ་དེ་ཚུན་དུ། །བདག་གི་སྤྱི་བོའི་ནོར་བུ་ཉིད་གྱུར་ཅིག །ལན་གསུམ། བདག་ནི་མགོན་པོ་གཞན་སྤངས་ནས། །རིག་འཛིན་ཆེན་པོ་ཁྱེད་ལ་སྐྱབས། །དེ་ཅིའི་སླད་དུ་ཞེ་ན་ཁྱོད། །སངས་རྒྱས་ཆོས་ཚོགས་ཀུན་ལགས་སོ། །དེའི་ཕྱིར་ཐུགས་རྗེའི་སྤྱན་རས་ཀྱིས། །རྣམ་པ་ཀུན་ཏུ་གཟིགས་པ་དང་། །ཁྱེད་ཀྱི་མཛད་པ་གང་ལགས་པ། །དེ་ལ་བདག་གིས་བསླབ་པར་བགྱིའོ། །ཞེས་པ་སེམས་བསྐྱེད། ཨོཾ་སྭཱ་བྷ་ཝ་བི་ཤུདྡྷཿསརྦ་དྷརྨཱཿསཱ་བྷཱ་ཝ་བི་ཤུདྡྷོཉཧཾ། ཡེ་དག་ཡེ་རྫོགས་ཆེན་པོའི་ཀློང་། དྲན་རིག་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཆ། རིག་འཛིན་ཆེན་པོ་པདྨ་དྲག་པོ་རྩལ། བསྐལ་པའི་མེའི་བོངས་དང་མདངས་དང་གཟི་བརྗིད་འཛིན་པ། ཞལ་གནམ་ས་ཙམ་དུ་གདངས་ཤིང་མཆེ་བ་གངས་རི་ལྟར་གཙིགསཔ། ། མིད་པ་སྟོང་གསུམ་ཙམ་བརྐྱངས་པའི་ཡ་རྐན་ལ་ཉི་མ་ཀཱ་ལིས་མཚན་པ། མ་ཁལ་ལ་ཟླ་བ་ཨཱ་ལིས་མཚན་པ། ལྗགས་ཀྱི་རྩེ་རྟ་གདོང་གི་མེ་ལྕེ་ལྟ་བུར་བསྐྱོད་པའི་རྩ་བར་ཧཱུྃ་ལ། ཨོཾ་ཨཱཿཧཱུྃ་ཨར་ཙིག་ནིར་ཙིག་ན་མོ་བྷ་ག་ཝ་ཏེ་བཛྲ་ཀཱི་ལི་ཀཱི་ལ་ཡ། ཞེས་པའི་ཡིག་འབྲུ་དམར་པོ་འབྲུག་སྟོང་དུས་གཅིག་ཏུ་ལྡིར་བ་ལྟ་བུའི་སྒྲ་གྲགས་བཞིན་པས་བསྐོར་བ། དམར་བའི་སྤྱན་གསུམ་པ། ཕྱག་གཡས་གསེར་གྱི་རྡོ་རྗེ་རྩེ་དགུ་པ་ནམ་མཁར་འཕྱར་ཞིང་། གཡོན་སྤྲུལ་པའི་ལྕགས་སྡིག་མགོ་དགུ་རྭ་བཅོ་བརྒྱད་པ་བསྣམས་པས་གདུག་པ་ཅན་ཐམས་ཅད་གཟིར་བ། དཔལ་གྱི་ཆས་ཀྱིས་ལེགས་པར་བརྒྱན་པ། སྐུ་སྨད་ཆུ་སྲིན་ཁྲོས་པའི་ཁ་ནས་གནམ་ལྕགས་འབར་བའི་ཕུར་བུ་དབལ་གསུམ་རྩེ་མོ་གཅིག་ཏུ་རྣོ་བ། ནང་ཁོང་སེང་ཅན། དཔྲལ་བར་འཇམ་དཔལ་གཤིན་རྗེ་གཤེད་གསེར་མདོག་ཅན་གཡས་རལ་གྲི་འཕྱར་བ། མགྲིན་པར་རྟ་མགྲིན་དམར་པོ་གཡས་དབྱུག་ཐོ་འཕྱར་བ། བྲང་དབུས་ཀྱི་ཐད་ཀྱི་ནང་དུ་དྲེགས་པ་ཕྱག་ན་རྡོ་རྗེ་སྔོན་པོ་གཡས་རྡོ་རྗེ་འཕྱརབ། གསང་གནས་སུ་ཁྲོ་བོ་ཡཀྵ་མེ་སྦལ་སྨུག་ནག་གཡས་ཐོ་བ་འཕྱར་བ། དེ་ཐམས་ཅད་གཡོན་ཐུགས་ཀར་སྡིག་མཛུབ། ཤིན་ཏུ་ཁྲོ་ལ་དཔལ་གྱི་ཆས་ཀྱིས་བརྒྱན་ཅིང་། གཡོན་བརྐྱང་གིས་གནས་པ། ལྟེ་བར་རྡོ་རྗེ་ཕག་མོ་དམར་མོ་གཡས་གྲི་གུག་འཕྱར་ཞིང་། གཡོན་ཐུགས་ཀར་ཐོད་ཁྲག་འཛིན་པ། གཅེར་མོ་ཆགས་པ་རྒྱས་པ་ཕྱག་རྒྱུ་ལྔས་བརྒྱན་ཅིང་སྐྱིལ་ཀྲུང་ཕྱེད་པའི་གར་སྟབས་ཅན། ཐོད་ཀྱི་མགོ་བོ་རྣམས་ཀྱི་དབུས་མ་ལ་བུདྡྷ་ཐོད་འཕྲེང་རྩལ། གཡས་སུ་རྡོ་རྗེ་ཐོད་འཕྲེང་རྩལ་དང་རཏྣ་ཐོད་འཕྲེང་རྩལ། གཡོན་དུ་པདྨ་ཐོད་འཕྲེང་རྩལ་དང་ཀརྨ་ཐོད་འཕྲེང་རྩལ། དཀར་སྔོ་སེར་དམར་ལྗང་བ། ཐམས་ཅད་ཞི་མ་ཁྲོ་ཟ་འོག་སྨུག་པོའི་བེར་ལྷུབ་གྱོན་དུ་མཛད་ཅིང་རུས་པ་དང་རིན་པོ་ཆེ་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་བརྒྱན་པ། དབུ་ལ་ཤ་བའི་སྙན་ཞུ་རྒོད་ཀྱི་རྩེ་ཁྲུ་དར་གྱི་ཅོད་པན་འཕུར་བ་གསོལ་ཞིང་། ཕྱག་གཡས་རྡོ་རྗེ་ཐུགས་ཀར་འཛིན་པ། གཡོན་ཐོད་ཁྲག་དཀུར་བརྟེན་པས་རང་རིགས་ཀྱི་ཡུམ་གཅེར་མོ་ཕྱག་རྒྱ་ལྔས་བརྒྱན་པ་ལ་འཁྱུད་དེ་རྡོ་རྗེ་སྐྱིལ་ཀྲུང་གིས་བཞུགས་པ། འཁོར་མཁའ་འགྲོ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པས་བསྐོར་བ། མཚོགས་མར་སྤྲུལ་པའི་ཁྱུང་མཐིང་ནག་གདུག་པ་ཅན་གྱི་ཀླུ་ཟས་སུ་ཟ་བ། སྤྱི་བོའི་བུ་གར་གཙུག་ཏོར་འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བ། མིག་སྣ་རྣ་བ་ཁ་ལྟེ་བ་བརྒྱད་དུ་རྣམ་རྒྱལ། གཤིན་རྗེ་གཤེད། རྟ་མགྲིན། བགེགས་མཐར་བྱེད། དབྱུག་སྔོན་ཅན། མི་གཡོ་བ། འདོད་རྒྱལ། སྟོབས་པོ་ཆེ། ཕུར་པའི་དབལ་གྱི་ནང་རྩེར་གནོད་མཛེས། ཐམས་ཅད་ཁྲོ་བོའི་ཆས་ཅན་ལྕགས་ཀྱུ་དང་ཞགས་པ་འཛིན་པ། གཡོན་བརྐྱང་ཐམས་ཅད་མཐིང་ཁ། ཙིཏྟ་རིན་པོ་ཆེའི་གུར་ཁྱིམ་དུ་ཟླ་བ་ལ་གསེར་གྱི་རྡོ་རྗེ་རྩེ་དགུ་པ་འཇའ་འོད་སྣ་ལྔའི་དབུས་ན་གནས་པ། དེའི་གནས་སོ་སོའི་ལྷ་ལས་འོད་འཕྲོས། རྔ་ཡབ་གླིང་གི་པདྨ་འོད་ཀྱི་གཞལ་མེད་ཁང་སོགས་ཕྱོགས་བཅུའི་འཇིག་རྟེན་ན། སློབ་དཔོན་ཆེན་པོའི་སྐུ་གསུང་ཐུགས་ཀྱི་དཀོན་མཆོག་གསུམ་དུ་རྣམ་པར་རོལ་པ་ཐམས་ཅད་མདུན་གྱི་ནམ་མཁར་བཛྲ་ས་མཱ་ཛ༔ ཞེས་ཡེ་ཤེས་པ་སྤྱན་དྲངས་པར་བསམས་ཏེ། ཧཱུྃ༔ འདི་ནས་ཉི་མ་ལྷོ་ནུབ་ཕྱོགས་ཤེད་ན། །ཨུ་རྒྱན་སྤྲུལ་སྐུའི་ཞིང་ཁམས་རྔ་ཡབ་གླིང་། །རཱཀྵ་མི་ཟན་རྣམས་ཀྱི་རྒྱལ་པོའི་ཁབ། །དཔལ་རི་པདྨ་འོད་ཀྱི་ཕོ་བྲང་དང་། །ཕྱོགས་བཅུ་རྒྱལ་བའི་ཞིང་ཁམས་ཐམས་ཅད་ནས། །སྐུ་གསུང་ཐུགས་ཀྱི་རྣམ་འགྱུར་མི་ཟད་པའི། །རིག་འཛིན་ཆེན་པོ་པདྨ་འབྱུང་གནས་ལ། །གསང་བའི་མཚན་གསོལ་གུ་རུ་དྲག་པོ་རྩལ། །མ་རུང་གདུག་པ་འདུལ་ཕྱིར་གཤེགས་སུ་གསོལ། །རྣལ་འབྱོར་བར་ཆད་སེལ་ཕྱིར་གཤེགས་སུ་གསོལ། །དད་ལྡན་བྱིན་གྱིས་བརླབ་ཕྱིར་གཤེགས་སུ་གསོལ། །དངོས་གྲུབ་རྣམ་གཉིས་སྩོལ་ཕྱིར་གཤེགས་སུ་གསོལ། །ཞེས་སྤྱན་དྲངས་ནས། ཞེས་གསོལ་བ་བཏབ་པས། སློབ་དཔོན་ཆེན་པོ་སྐུ་ཞི་ཁྲོའི་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་དུ་སྣང་བ། གསུང་གསང་སྔགས་རིག་སྔགས་གཟུངས་སྔགས་ཐམས་ཅད་དུ་གྲགས་པའི་ཡིག་འབྲུ། ཐུགས་ཏིང་ངེ་འཛིན་ཕྱག་རྒྱ་ཐམས་ཅད་དུ་འཆར་བ། སྟེང་ནས་ཆར་བབས་པ་ལྟ་བུ། འོག་ནས་ས་རླངས་ཐོན་པ་ལྟ་བུ། བར་ནས་བུ་ཡུག་འཚུབས་པ་ལྟ་བུ། ནམ་མཁའ་ས་གཞི་བར་སྣང་ཐམས་ཅད་མེར་མེར་ཡོམ་ཡོམ་ཤིག་ཤིག་བྱོན་ནས། བདག་གི་ལུས་ལྷར་གསལ་བ་དང་། ངག་སྔགས་སུ་གསལ་བ་དང་། ཡིད་ཕྱག་རྒྱར་གསལ་བ་ལ་རིམ་རིམ་ཐིམ་པར་གྱུར། ཅེས་བརྗོད། ཨོཾ་ཨཱཿཧཱུྃ་ཨར་ཙིག་ནིར་ཙིག་ན་མོ་བྷ་ག་ཝ་ཏེ་བཛྲ་ཀཱི་ལི་ཀཱི་ལ་ཡ། ཀ་ཡ་སིདྡྷི་ཨོཾ། ཝཀྐ་སིདྡྷི་ཨཱ། ཙིཏྟ་སིདྡྷི་ཧཱུཾ། ཞེས་་འཛབ་ཉེར་གཅིག་གམ་བདུན་ཅིས་ཀྱང་བཟླའོ། །དེ་ནས་དབང་སྒྲུབ་ལྷ་ལྔ་ལ་གདུང་ཤུགས་དྲག་པོས་གསོལ་བ་འདི་ལྟར་གདབ་སྟེ། ཀྱེེ༑ དུས་གསུམ་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་འདུས་པའི་རྗེ། །འོད་གསལ་ལྷུན་གྲུབ་སྐྱེ་འགྲོ་ཡོངས་ཀྱི་མགོན། །སྐྱེ་འཆི་མེད་པ་རྡོ་རྗེ་ལྟ་བུའི་སྐུ། །མཉམ་པ་མེད་པའི་ཆེ་མཆོག་ཧེ་རུ་ཀ། །འགྲོ་མགོན་བླ་མ་ཁྱེད་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི། །གསོལ་བ་འདེབས་སོ་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ། །ཐུགས་རྗེས་གཟིགས་ཤིག་ཨུ་རྒྱན་སྤྲུལ་པའི་སྐུ། །བདག་ལ་དབང་བསྐུར་བྱིན་གྱིས་བརླབ་ཏུ་གསོལ། །སྐུ་མཆོག་འགྱུར་མེད་བུདྡྷ་ཐོད་འཕྲེང་རྩལ། །འོད་གསལ༴ །སྐྱེ་འཆི་ཟླ༴ །མཉམ་པ་མེད་པའི་བུདྡྷ་ཧེ་རུ་ཀ། །འགྲོ་མགོན༴ །གསོལ་བ༴། ཐུགས་རྗེས༴ །བདག་ལ༴ །གསུང་མཆོག་འགག་མེད་པདྨ་ཐོད་འཕྲེང་རྩལ། །འོད་གསལ༴ །སྐྱེ་འཆི༴ །མཉམ་པ་མེད་པའི་པདྨ་ཧེ་རུ་ཀ། །འགྲོ་མགོན༴ །གསོལ་བ༴། ཐུགས་རྗེས༴ །བདག་ལ༴། ཐུགས་མཆོག་དྲི་མེད་བཛྲ་ཐོད་འཕྲེང་རྩལ། །འོད་གསལ༴། སྐྱེ་འཆི༴། མཉམ་པ་མེད་པའི་བཛྲ་ཧེ་རུ་ཀ །འགྲོ་མགོན༴ །གསོལ་བ༴། ཐུགས་རྗེས༴ །བདག་ལ༴ །ཡོན་ཏན་ཀུན་རྫོགས་རཏྣ་ཐོད་འཕྲེང་རྩལ། །འོད་གསལ༴། སྐྱེ་འཆི །མཉམ་པ་མེད་པའི་རིན་ཆེན་ཧེ་རུ་ཀ། །འགྲོ་མགོན༴། གསོལ་བ༴། ཐུགས་རྗེས༴ །བདག་ལ༴ །འཕྲིན་ལས་ཐོགས་མེད་ཀརྨ་ཐོད་འཕྲེང་རྩལ། །འོད་གསལ་ལྷུན་གྲུབ་སྐྱེ་འགྲོ་ཡོངས་ཀྱི་མགོན། །སྐྱེ་འཆི་མེད་པ་རྡོ་རྗེ་ལྟ་བུའི་སྐུ། །མཉམ་པ་མེད་པའི་ཀརྨ་ཧེ་རུ་ཀ །འགྲོ་མགོན་བླ་མ་ཁྱེད་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི། །གསོལ་བ་འདེབས་སོ་གུ་རུ་རིན་པོ་ཆེ། །ཐུགས་རྗེས་གཟིགས་ཤིག་ཨུ་རྒྱན་སྤྲུལ་པའི་སྐུ། །བདག་ལ་དབང་བསྐུར་བྱིན་གྱིས་བརླབ་ཏུ་གསོལ། །དབང་སྒྲུབ་ཀྱི་ལྷ་ཚོགས་སྙོམས་པར་ཞུགས་པས། བདེ་བ་རྒྱས་ཏེ་སྦྱོར་མཚམས་ནས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དཀར་དམར་འདྲེས་པ་དཔག་ཏུ་མེད་པ་བབས། བདག་གི་སྤྱི་བོར་བྱེ་མ་ལ་ཆུ་བཏབ་པ་ལྟ་བུར་ཞུགས། སྤྱི་བོ་གང་༴། ལུས་ཀྱི་དྲི་མ་དག །བུམ་དབང་ཐོབ། མགྲིན་པ་གང་༴། ངག་གི་དྲི་མ་དག༴ །གསང་དབང་ཐོབ༴། སྙིང་ག་གང་། ཡིད་ཀྱི་དྲི་མ་དག། དབང་གསུམ་པ་ཐོབ། ལྟེ་བ་གང་། སྒོ་གསུམ་ཐ་དད་དུ་འཛིན་པའི་དྲི་མ་དག །དབང་བཞི་པ་ཐོབ། ལུས་ཐམས་ཅད་གང་བའི་རྒྱུན་སྤྱི་བོར་ལུད་པས། རལ་པ་གྱེན་དུ་བརྗེས་པའི་དབུས་སུ་སྣང་བ་མཐའ་ཡས་སྤྲུལ་པ་སྐུའི་ཆ་ལུགས་ཅན་དུ་གྱུར་པར་བསམ། བསྐྱེད་རིམ་ཇི་སྲིད་མ་སྐྱོའི་བར་དུ་བསྒོམ། སྐྱོ་ན། ཨོ་ཨཱ༔ཧཱུྃ་ཨར་ཙིག་ནིར་ཙིག་ན་མོ་བྷ་ག་ཝ་ཏེ་བཛྲ་ཀཱི་ལི་ཀཱི་ལ་ཡ། །ཞེས་བརྒྱ་དང་ཁྲི་འབུམ་སོགས་བཟླས་ནས། རིག་སྔགས་སྟོང་བསྒྱུར་བརྗོད། ཀྱེེ༑ ལྷ་རྫས་མེ་ཏོག་ཀུན་གྱིས་ནམ་མཁའ་བཀབ། །དྲི་ཞིམ་བདུག་སྤོས་བསྲེགས་པས་ས་གཞི་བཀང་། །སྣང་གསལ་འོད་ཟེར་ཕྱོགས་བཅུའི་མཐར་འབྲེལ་བ། །རིག་འཛིན་ཆེན་པོ་ཁྱོད་ལ་མཆོད་པ་འབུལ། །སིམ་སྐྱེད་བདུད་རྩི་བྱུགས་པའི་ཆུ་འཛིན་གཡོས། །བདའ་དགུའི་ཞལ་ཟས་ཐམས་ཅད་ཆར་དུ་བབ། །སྙན་པའི་འབྲུག་སྒྲ་འུར་འུར་སྒྲོག་པ་རྣམས། །རིག་འཛིན༴ །མཛེས་མ་བྲོ་བརྡུང་སྙན་པའི་གླུ་བླངས་མཐར། །དྲི་ཞིམ་ངད་འགྱེད་མ་མཆུའི་སྦྲང་སྦྱིན་ནས། །རེག་མཐར་བདེ་བ་བྷ་གས་སྟོན་པ་རྣམས། །རིག་འཛིན༴། །མྱོས་བྱེད་དཔའ་བོའི་དམ་རྫས་ཕུད་ཆེན་འཐོར། སྣང་སྲིད་མ་མོའི་མཆོད་རྫས་རཀྟ་སྦྲེང་། །ཐུན་མོང་མཉེས་པའི་བཱ་ལིང་ཆེར་བཤམས་པ། །རིག་འཛིན་ཆེན་པོ་ཁྱོད་ལ་མཆོད་པ་འབུལ། །བསྟོད་པ་ནི། སྣང་བ་མཐའ་ཡས་སྐུ་ཡི་འཕྲོ་འདུ་ལས། །བདེ་གཤེགས་འདུས་པའི་ཁྲོ་རྒྱལ་དྲག་པོ་རྩལ། །མ་རུངས་གདུག་པ་འདུལ་བའི་འཕྲིན་ལས་པ། །ཁྱོད་ལ་བསྟོད་དོ་ལུས་ལ་བྱིན་གྱིས་རློབས། །སྣང་བ་མཐའ་ཡས་གསུང་གི་འཕྲོ་འདུ་ལས། །གསང་བ་འདུས་པའི་སྔགས་རྒོད་དམོད་པའི་མཚོན། །མ་རུངས་གདུག་པ་འདུལ་བའི་འཕྲིན་ལས་པ། །ཁྱོད་ལ་བསྟོད་དོ་ངག་ལ་བྱིན་གྱིས་རློབས། །སྣང་བ་མཐའ་ཡས་ཐུགས་ཀྱི་འཕྲོ་འདུ་ལས། །སོར་རྟོག་ཡེ་ཤེས་རྫོགས་པ་ཆེན་པོའི་ཀློང་། །མ་རུང་གདུག་པ་གདུལ་བའི་འཕྲིན་ལས་པ། །ཁྱོད་ལ་བསྟོད་དོ་ཡིད་ལ་བྱིན་གྱིས་རློབས། །ཨོ་བཛྲ་སཏཱ་ས་མ་ཡ་སོགས་ཡི་གེ་བརྒྱ་པས་ལྷག་ཆད་བསྐང་། །མ་འབྱོར་བ་དང་ཉམས་པ་དང་། །སོགས་ཀྱིས་བཟོད་པར་གསོལ། །དགེ་བ་དེ་ཡིས་མྱུར་དུ་བདག །རིག་འཛིན་ཆེན་པོ་འགྲུབ་གྱུར་ནས། །འགྲོ་བ་གཅིག་ཀྱང་མ་ལུས་པ། །འདི་ཡི་ས་ལ་འགོད་པར་ཤོག། །། ༄༅། །དཔལ་འབྲུག་པའི་བསྟན་སྲུང་སྤྱིའི་གསོལ་ཁ་བསྡུས་པ་ཕྲིན་ལས་འདོད་འཇོའི་བུམ་བཟང་ཞེས་བྱ་བ་བཞུགས་སོ།། ༄༅། །ན་མོ་གུ་རུ་དྷེ་ཝ་ཌཱ་ཀྐི་ནི་དྷརྨཱ་པཱ་ལ་ཡེ། དེ་ལ་འདིར་དཔལ་འབྲུག་པའི་བསྟན་སྲུང་མགོན་པོ་ལྕམ་དྲལ་གྱི་གསོལ་ཁ་བསྡུས་པ་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་བསྡེབ་པ་ལ། །བཅས་གཤོམ་དང་ཆོ་གའི་རིམ་པ་གཉིས་ལས། །དང་པོ་ནི། །སྟེགས་མཐོ་བར་མགོན་པོ་ལྕམ་དྲལ་གྱི་སྐུ་རྟེན་བྲིས་འབུར་གང་རུང་བཞུགས་སུ་གསོལ། །དེའི་མདུན་དུ་སྤུངས་གཏོར། སྨན་རཀ །ཆུ་གཉིས་སྔོན་འགྲོའི་ཉེར་སྤྱོད། གཞན་ཡང་ནང་མཆོད་ཀྱི་བདུད་རྩི། །བསངས་ཆུ་ལ་སོགས་བརྒྱུད་པའི་ཕྱག་བཞེས་ཇི་ལྟར་བར་གཤམ། གཉིས་པ་ཆོ་ག་ལ། ཐོག་མར་མ་ནམ་བཞི་སྐོར་ལན་གསུམ་དང་། བསྟོད་ཚོགས་ནི། རྡོ་རྗེ་འཆང་ཆེན་ཏིལླི་ནཱ་རོ་དང་། སོགས་དང་། འཇིག་རྟེན་དབང་ཕྱུག་ཐུགས་རྗེའི་རླབས་འཕྲེང་དབུས། །སོགས་དང་། སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་འདུས་པའི་སྐུ། །སོགས་དང་། །བླ་མ་སྐུ་ཁམས་བཟང་བར་གསོལ་བ་འདེབས། །སོགས་སྐབས་བསྟུན་འདོན། དེ་ནས་སྐྱབས་སེམས་ནི། སངས་རྒྱས་ཆོས་དང་དགེ་འདུན་དང་། །རྩ་བ་གསུམ་དང་གཉུག་སེམས་ལ། །དེང་ནས་བྱང་ཆུབ་སྙིང་པོའི་བར། །བདག་དང་འགྲོ་ཀུན་སྐྱབས་སུ་མཆི། །ལན་གསུམ། ཇི་ལྟར་དུས་གསུམ་མགོན་པོ་རྣམས། །བྱང་ཆུབ་ཏུ་ནི་ངེས་མཛད་ལྟར། །སྨོན་འཇུག་བླ་མེད་བྱང་ཆུབ་སེམས། །དམ་པ་བདག་གིས་བསྐྱེད་པར་བགྱི། །ལན་གསུམ། ཚོགས་བསགས་ནི། །རང་གི་སྤྱི་བོར་རྩ་བརྒྱུད་ཀྱི། །བླ་མ་ཐམས་ཅད་ཐོ་བརྩེགས་སུ། །བཞུགས་པའི་ཞབས་ལ་གུས་བཏུད་དེ། །གསོལ་བ་འདེབས་སོ་དངོས་གྲུབ་སྩོལ། །སེམས་ཅན་བདེ་དང་ལྡན་གྱུར་ཅིང་། །སྡུག་བསྔལ་ཀུན་དང་བྲལ་བར་ཤོག །བདེ་དང་རྟག་ཏུ་མི་འབྲལ་ཞིང། །ཆོས་ཀུན་མཉམ་ཉིད་རྟོགས་པར་ཤོག །ཅེས་ལན་གཅིག །དེ་ནས་གོང་གནོན་བདག་བསྐྱེད་ནི། ཨོཾ་སྭབྷཱ་ཝ་ཤུདྡྷཉ་སརྦ་དྷརྨཱཿ སཱབྷཱཝ་ཤུདྡྷོཉཧཾ། །བདག་དང་དངོས་པོའི་ཆོས་ཐམས་ཅད། །མི་དམིགས་སྟོང་པའི་ངང་ཉིད་ལས། །རི་རབ་སྣ་ཚོགས་པད་ཉིའི་སྟེང་། །རང་ཉིད་སྐད་ཅིག་དྲན་རྫོགས་སུ། །འཁོར་ལོ་སྡོམ་པ་སྐུ་མདོག་མཐིང་། །དྲང་སྲོང་ཁྲོས་འདྲའི་ཞལ་རས་ལ། །བདུད་བཅོམ་མཆེ་བཞིའི་མྱུ་གུ་དང་། །དུས་གསུམ་མཁྱེན་པའི་སྤྱན་གྱིས་མཚན། །ཐོད་པའི་དབུ་བརྒྱན་ཐོ་ཚུགས་ཅན། །བདེན་གཉིས་ཟུང་འཇུག་ཕྱག་རྒྱ་ཡིས། །རྡོར་དྲིལ་འཛིན་ཅིང་ཡུམ་ལ་འཁྱུད། །གར་གྱི་ཉམས་དགུ་ལྡན་པའི་སྐུ། །མགོ་རློན་ལྔ་བཅུའི་དོ་ཤལ་དང་། །སྟག་ཤམ་ཕྱག་རྒྱ་དྲུག་གིས་བརྒྱན། །ཞབས་གཉིས་གཡས་བརྐྱང་གཡོན་བསྐུམ་གྱིས། །འཇིགས་དུས་མནན་ཏེ་བཞེངས་པའི་པང་། །རྡོ་རྗེ་རྣལ་འབྱོར་སྐུ་མདོག་དམར། །ཞལ་གཅིག་ཕྱག་གཉིས་སྤྱན་གསུམ་པ། །སྐྲ་གྲོལ་ཐོད་པའི་ཅོད་པན་ཅན། །ཕྱག་གཡས་རྡོ་རྗེ་མཁའ་ལ་འཕྱར། །ཐོད་བཅས་གཡོན་པས་ཡབ་ལ་འཁྱུད། །བཅུ་དྲུག་དགའ་སྟེར་ལང་ཚོས་སྙེམས། །ཐོད་སྐམ་ལྔ་བཅུའི་དོ་ཤལ་འཕྱང་། །གཅེར་མོ་རུས་རྒྱན་རྣམ་ལྔས་སྤྲས། །ཞབས་གཡས་ཡབ་ཀྱི་བརླ་ལ་འཁྱུད། །གཡོན་པ་ལྷན་ཅིག་བརྐྱང་བས་མཚོན། །བདེ་སྟོང་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་སྐུ། །ཡེ་ཤེས་མེ་དཔུང་ཀློང་ན་འགྱིང་། །མི་བསྐྱོད་རྒྱལ་བས་དབུ་བརྒྱན་པའི། །ཐུགས་ཀར་ཉི་དཀྱིལ་ཧཱུཾ་མཐིང་མཐར། །བཟླ་བྱའི་སྔགས་ཀྱིས་བསྐོར་བ་ལས། །འོད་འཕྲོས་དོན་གཉིས་བྱས་པར་གྱུར། །ཨོ་ཧྲཱིཿཧ་ཧ་ཧཱུྃ་ཧཱུྃ་ཕཊ། ཅེས་བརྒྱ་རྩ་བཟླའོ། དེ་ནས་བསངས་ཆུ་ལ་དམིགས་ཏེ། །ཨོཾ་སུམྦྷ་ནི་སུམྦྷ་སོགས་ལན་གསུམ་བཟླས་མཐར། ཐུགས་ལས་ཁྲོ་བོའི་ཚོགས་འཕྲོས་ཏེ། །སྤོས་ཆུར་ཐིམ་པས་ཁྲོ་ཆུའི་རྡུལ། །གང་ལ་རེག་པས་ཉེས་སྐྱོན་དྲི། །དག་པའི་ནུས་མཐུ་ཅན་དུ་གྱུར། ཅེས་ལན་གཅིག །ནང་མཆོད་བདུད་རྩི་ལ་དམིགས་ཏེ། ཐོད་སྟེང་ཧ་ཧོ་ཧི་ཡིག་ལས། །ལྷན་སྐྱེས་དཀར་དམར་སྔོར་གྱུར་པའི། །ཐུགས་སྲོག་འོད་ཀྱིས་བྱིན་བཅུད་བསྡུས། །ལྷ་བཅས་འོད་ཞུ་བདུད་རྩིར་གྱུར། །ཨོཾ་ཨཱཿཧཱུྃ། ཞེས་ལན་གསུམ་བརྗོད་ཅིང་བྱིན་གྱིས་བརླབས་པའི་ཆུ་ཆང་མཆོད་གཏོར་ལ་བྲན། བགེགས་གཏོར་ལ་བསངས་ཆུ་འཐོར་ཏེ། ཧཱུྃ༔ ཉོན་ཅིག་བགེགས་དང་ལོག་འདྲེན་ཚོགས། །སྔགས་རྒྱ་ཉན་སོགས་མི་དབང་བས། །མཆོད་སྦྱིན་གཏོར་མ་འདི་ལོངས་ལ། །མྱུར་བ་ཉིད་དུ་ཕྱིར་དེངས་ཤིག། །ཨོཾ་སུམྦྷ་ནི་སུམྦྷ་སོགས་བརྗོད་ཅིང་བསྐྲད། སྲུང་འཁོར་ནི། །བདག་ཉིད་དཔལ་ཆེན་རབ་ཁྲོས་པའི། །ཐུགས་སྲོག་ཧཱུྃ་ལས་ཡེ་ཤེས་མེ། །སྣ་ལྔ་ཕྱོགས་བཅུར་སྤྲོས་པའི་སྤྲིན། །ཚུར་བསྡུས་སྲུང་བའི་གུར་དུ་གྱུར། །ཅེས་བརྗོད་ཅིང་བསྒོམས་པའི་བར་གོང་གནོན་གྱི་རིམ་པའོ། །དེ་ནས་བསྟན་སྲུང་མགོན་པོ་ལྷ་མང་གི་གསོལ་ཁ་བསྡུས་པ་ནི། ཨོ་ཤཱུ་ཎྱ་ཏཱ་ཛྙཱ་ན་བཛྲ་སྭཱ་ཝ་ཨཱཏྨ་ཀོཉ་ཧཾ། །སྟོང་པ་ཉིད་དུ་གྱུར། །སྟོང་པའི་ངང་ལས་འབྱུང་བཞི་རི་རབ་དང་། །པདྨ་སྣ་ཚོགས་རྡོ་རྗེའི་གདན་སྟེང་དུ། །ཧཱུྃ་ལས་འོད་འཕྲོས་རྡོ་རྗེའི་རྭ་གུར་དང་། །མཚོན་ཆ་ཡེ་ཤེས་མེ་དཔུང་འབར་བས་དཀྲིགས། །དེ་དབུས་ཨོཾ་ལས་རྣམ་སྣང་རང་བཞིན་གྱི། །གཞལ་མེད་ཁང་མཆོག་དུར་ཁྲོད་བརྒྱད་དང་བཅས། །སྐུ་གསུང་ཐུགས་འཁོར་རིམ་བཞིན་རིན་པོ་ཆེ། །ལྔ་དང་དཀར་དམར་སྔོ་བའི་ནོར་བུ་དང་། །ཐོད་པ་སྐམ་རྙིང་རློན་གསུམ་ལས་གྲུབ་པའི། །ཞི་དང་དྲག་པོའི་རྒྱན་ལྡན་གྲུ་བཞི་དང་། །སྒོ་བཞི་མཚན་ཉིད་ཀུན་རྫོགས་ཞག་དང་ཁྲག །ཀླད་པའི་མཚོ་བཅས་དབུས་སུ་བདེ་ཆེན་འཁོར། །གྲུ་བཞི་གླིང་དགུ་ཟླུམ་བསྐོར་ཨེ་དབྱིབས་དབུས། །འདབ་བརྒྱད་པད་ཉི་བོ་ཆེན་གདན་བཅས་དང་། །ལྷ་གནས་རྣམས་སུ་ཧཱུྃ་མཐིང་ཡོངས་གྱུར་ལས། །དབུས་སུ་ཡེ་ཤེས་མགོན་པོ་སྐུ་མདོག་ནག །ཕྱག་བཞི་བེ་འབྲས་ཐོད་ཁྲག་རལ་གྲི་དང་། །རྩེ་གསུམ་འཛིན་ཅིང་དྲག་པོའི་ཆ་ལུགས་རྫོགས། །རོལ་སྟབས་པང་དུ་ཡུམ་ཆེན་ཙཎྜི་ཀ །གྲི་ཐོད་འཛིན་འཁྱུད་ཡེ་ཤེས་མེ་དབུས་བཞུགས། །གཡས་གཡོན་དབྱིངས་སྒྲོལ་འདབ་བཞིར་རེ་ཏི་བཞི། །ཟུར་གསུམ་རིགས་གསུམ་ཟླ་གམ་ཡུམ་ཆེན་གསུམ། །གྲུ་བཞིར་ལས་མགོན་སྡེ་བཞི་རང་གཡོན་ཡུམ། །གླིང་བརྒྱད་མགོན་པོ་བཀའ་བརྒྱུད་ཡུམ་དང་བཅས། །སྒོ་མཚམས་བརྒྱད་དུ་གདོང་ཅན་གསུང་འཁོར་ཁྱམས། །ནང་མར་འཇིགས་བྱེད་ཆེན་མོ་བརྒྱད་དང་ནི། །ཕྱི་རིམ་ཞིང་སྐྱོང་ཉེར་བཞི་སྒོ་སྐྱོང་བཞི། །རང་རང་ཡབ་བཅས་སྐུ་ཡི་འཁོར་ལོའི་ནང་། །སྡེ་བརྒྱད་མགོན་པོ་ཡབ་ཡུམ་འཁོར་བཅས་དང་། །ཕྱི་ཁྱམས་ཕྱོགས་སྐྱོང་བཅུ་དང་སྒོ་བཞི་རུ། །རྒྱལ་ཆེན་བཞི་རྣམས་རང་རིགས་སྡེ་དཔུང་གིས། །ཡོངས་བསྐོར་དཀྱིལ་འཁོར་ཆེན་པོའི་ལྷ་ཚོགས་གསལ། །གནས་བཞིར་འབྲུ་བཞི་ཐུགས་ཀའི་འོད་ཟེར་གྱིས། །ལྷ་མོ་བཞི་བསྐུལ་སྤྲུལ་པའི་ཚོགས་སྤྲོས་པས། །ཕྱོགས་བཅུའི་ཞིང་ནས་དམ་ཅན་རྒྱ་མཚོ་ཚོགས། །མ་ལུས་སྤྲིན་ཕུང་གཏིབས་བཞིན་སྤྱན་དྲངས་གྱུར། །ཧཱུྃ༔ ཆོས་དབྱིངས་འོག་མིན་ཞིང་དང་རྡོ་རྗེའི་གདན། །ནཱ་ལནྡ་སོགས་གནས་དང་དུར་ཁྲོད་བརྒྱད། །ཉེར་བཞིའི་ཡུལ་དང་རང་རང་གནས་མཆོག་ནས། །འཁོར་བཅས་འབོད་ཀྱིས་མ་གཡེལ་ད་ཚུར་བྱོན། །ཨོཾ་བཛྲ་མཧཱ་ཀཱ་ལ་སུ་ཏྲི་ཡ་མ་དུ་ཛཿ འབར་བའི་གདན་བཞུགས་ཕྱི་ནང་གསང་མཆོད་འབུལ། །ཛཧཱུྃ་བཾ་ཧོ༔དམ་ཡེ་དབྱེར་མེད་གྱུར། །དབང་ལྷ་སྤྱན་དྲངས་དབང་བསྐུར་གཙོ་བོ་ལ། །བདེ་མཆོག་འཁོར་རྣམས་གཙོ་བོས་དབུ་བརྒྱན་གྱུར། །འཁོར་བཅས་སྔོན་གྱི་དམ་དགོངས་ལས་མ་གཡེལ། །སྒོ་གསུམ་གུས་པས་འདུད་ཅིང་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །ཨོ་བཛྲ་མཧཱ་ཀཱ་ལ་ས་མ་ཡ་ཧ་ན་ཧ་ན་ཧཱུྃ་ཕཊ། ན་མཿཏེ་ཧཱུཾ། ན་མཱ་མི་ཧཱུཾ། ན་མོ་ན་མཧཱུྃ། །མཆོད་རྫས་ཐམས་ཅད་ཨོཾ་གྱིས་རབ་སྦྱངས་ཤིང་། །ཨཱཿཡིག་གིས་སྤེལ་ཧཱུྃ་གིས་བདུད་རྩིར་སྦར། །ལས་བཞི་རབ་འབྱམས་དེ་དེའི་རྫས་འཆར་བའི། །བླ་མེད་མཆོད་པའི་སྤྲིན་ཕུང་ཆེན་པོར་གྱུར། །ཧཱུྃ༔ ཀུན་ཏུ་བཟང་པོའི་མཆོད་སྤྲིན་རྒྱ་མཚོའི་འཇིང་། །ནམ་མཁའི་མཛོད་ཀྱི་ནོར་བུས་ཡོངསགང་ཞིང་། །ཁམས་གསུམ་འགུགས་པའི་འོད་ཕྲེང་གཤིན་རྗེའི་ཁབ། །ཇི་བཞིན་བདུད་སྡེའི་སྙིང་ལ་འཇིགས་སྐྱེད་འབུལ། །ཨོཾ་བཛྲ་མཧཱ་ཀཱ་ལ་ས་པ་རི་ཝཱ་ར་ཨརྒྷཾ་པྲ་ཏི་ཙྪ་ཧཱུྃ་སྭཱཧཱ། དེ་བཞིན་དུ། པཱཏྱཾ༴ །པུཥྤེ༴ །དྷཱུ་པེ༴ །ཨ་ལོ་ཀེ༴ །གནྡྷེ༴ །ནེེ་ཝི་དྱཾ༴ །ཤལྟ་པྲ་ཏིཙྪ་ཧཱུྃ་སྭཱཧཱ། ཞེས་པའི་བར་གྱིས་མཆོད། ཧཱུྃ། དམ་རྫས་བདུད་རྩི་རཀྟ་བདེ་བའི་མཆོག། །ལས་བཞིའི་བཀོད་པ་དང་འཚམས་བ་ལིངྟ། །འབྲུ་གསུམ་སྦྱངས་རྟོགས་སྦར་བས་མཁའ་དབྱིངས་ཀུན། །ཡོངས་གང་དམ་ཅན་རྒྱ་མཚོ་མཉེས་ཕྱིར་འབུལ། །ཨོཾ་བཛྲ་མཧཱ་ཀཱ་ལ་ས་པ་རི་ཝཱ་ར་ཨ་མྲྀ་ཏ་པཱུ་ཛ་ཁཱ་ཧི། ༀ་བཛྲ་མཧཱ་ཀཱ་ལ་ས་པ་རི་ཝཱར་རཀྟ་པཱུ་ཛ་ཁཱ་ཧི། ཨོ་མཧཱ་སུ་ཁ་བཛྲ་སཏཱ་ཛཧཱུྃ་བཾ་ཧོཿསུ་ར་ཏེ་སྟྭཾ། ཞེས་པ་རྣམས་རེ་རེས་འབུལ། ཨོཾ་མཧཱ་ཀཱ་ལ་ཡ་ཤཱ་ས་ན་ཨུ་པ་ཧཱ་རི་ཎཱི་ཨེ་ཥ་ཨ་པ་ཥི་མ་ཀཱལོ་ཨ་ཡཾ། ཨི་དཾ་རཏྣ་ཏྲ་ཡཱ་ཡ་ཨ་པ་ཀ་རི་ཎཾ། ཡ་དི་པྲ་ཏི་ཛྙཱ་སྨ་ར་སི་ཏ་དཱ། ཨི་དཾ་དུཥྚཾ་སཏཱ་ན། ཁ་ཁ་ཁཱ་ཧི་ཁཱ་ཧི། མ་ར་མ་ར། གྲྀཧྞ་གྲྀཧྞ། བནྡྷ་བནྡྷ། ཧ་ན་ཧ་ན། ད་ཧ་ད་ཧ། པ་ཙ་པ་ཙ། དི་ན་མེ་ཀེ་ན་ཧཱུྃ་ཕཊ་ཧཱུཾ། ཞེས་ལན་གསུམ་གྱིས་ཐུགས་དཀྱིལ་བ་ལ་འབུལ། ཨོཾ་ཀ་ཀ་ཀ་དྷྱ་ན། བ་བ་བནྡྷ་ན། ཁ་ཁ་ཁ་ད་ན། སརྦ་དུཥྚ་ནཾ། ཧ་ན་ཧ་ན། གྷཱ་ཏ་ཡ་གྷཱ་ཏ་ཡ་ཨ་མུ་ཀ་སྱ། ཤྲིནྟཾ་ཀུ་རུ་ཧཱུྃ་ཧཱུྃ་ཧཱུྃ་ཕཊ་ཕཊ་ཕཊ་ཛཿསཱཧཱ། ཞེས་ལན་གསུམ་གྱིས་གསུང་དཀྱིལ་བ་ལ་འབུལ། ཨོཾ་ཨ་ཀཱ་རོ་མུ་ཁཾ་སརྦ་དྷརྨ་ཎཾ་ཨདྱ་ནུཏྤནྣ་ཏོཏ་ཨོཾ་ཨཱཿཧཱུྃ་ཕཊ། ཅེས་ལན་གསུམ་གྱིས་སྐུ་དཀྱིལ་བལ་འབུལ། སྤྲོ་ན། འདོད་གསོལ་རྒྱས་པ་དང་། བསྟོད་པ་རྐང་བརྒྱད། ཏིལ་མར་རྣམས་འདོན། བསྡུ་ན། དཔལ་མགོན་ལྕམ་བཀའ་སྡོད་ཚོགས་བཅས་ལ། །མཆོད་གཏོར་འདི་འབུལ་སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་གི། །བསྟན་པ་ཆེར་རྒྱས་བདག་ཅག་འགལ་རྐྱེན་སོལ། །ཞི་སོགས་ལས་དང་དངོས་གྲུབ་རྣམ་གཉིས་སྩོལ། །ཅེས་འདོད་དོན་གསོལ། ཧཱུྃ༔ བདེ་གཤེགས་ཐུགས་རྗེ་སྐུ་སྤྲུལ་པ། །སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་མགོན་སྐྱབས་མཛད། །འོག་མིན་གནས་ན་བཞུགས་པ་ལ། །རབ་ཏུ་བཏུད་དེ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་སྐུར་སྟོན་པ། །འདྲེན་པ་འཇིག་རྟེན་མཁའ་འགྲོའི་གཙོ། །དྲག་པོ་མ་རུང་འདུལ་མཛད་པ། །མཧཱ་ཀཱ་ལིར་ཕྱག་འཚལ་བསྟོད། །འཇིག་རྟེན་ལ་གནས་གདུག་པ་འདུལ། །དུར་ཁྲོད་མ་མོ་རྣམས་ཀྱི་གཙོ། །ལྷ་ཆེན་དྲག་པོའི་སྐུར་སྟོད་པ། །འཇིག་རྟེན་མགོན་ལ་ཕྱག་འཚལ་བསྟོད།། ཅེས་པས་བསྟོད་དོ།། མགོན་པོའི་གསོལ་ཁའི་བསྟོད་པ་དགེ་རིན་པས་མཛད་པ་ནི། ཧཱུྃ༔ ཆོས་དབྱིངས་སྤྲོས་བྲལ་བསམ་མི་ཁྱབ་པའི་རྩལ། །འགག་མེད་བཟུང་འཇུག་རོལ་པ་ཧེ་རུ་ཀ། །གང་འདུལ་སྒྱུ་འཕྲུལ་རྡོ་རྗེ་ནག་པོ་ཆེ། །སྐུ་གསུམ་དབྱེར་མེད་ཁྲག་འཐུང་མགོན་ལ་བསྟོད། །ཐུགས་གསུང་སྐུ་ཡི་དཀྱིལ་འཁོར་ལྷ་ཚོགས་རྣམས། །ཆ་ལུགས་མ་ངེས་རྣམ་པ་ཅི་དང་ཅིང་། །སྣང་ཡང་སྣ་ཚོགས་གཅིག་པུའི་རོལ་རྩེག་མཁན། །དམ་ཅན་ཆོས་སྐྱོང་རྒྱ་མཚོའི་གཙོ་ལ་བསྟོད། །ཁྱོད་ཀྱི་ཐུགས་ཀྱི་གསང་བ་ནམ་མཁའི་མཛོད། །ཆོས་རྣམས་ཀུན་གྱི་རང་བཞིན་ལགས་པའི་ཕྱིར། །བསྟོད་པའི་ཡུལ་ལས་འདས་ཀྱང་རང་དགའི་ངོར། །དཔལ་མཆོག་དང་པོའི་སྐྱེ་བུ་ཁྱོད་ལ་བསྟོད། །སྔོད་ཆད་ཁྱོད་དང་རང་སེམས་གཉིས་མེད་དུ། །ཡིན་པར་མ་འཚལ་གཞན་དུ་བཙལ་བ་ཡི། །ནོངས་པ་དག་སྟེ་རང་རིག་སེམས་ཀྱི་གཤིས།།གནས་ལུགས་དོན་དམ་གཞི་ཡི་མགོན་ལ་བསྟོད། དོན་དམ་ངོ་ན་གཉིས་སུ་མ་མཆིས་ཀྱང་། །མ་རྟོགས་ཀུན་རྫོབ་ཚད་མའི་བསྟན་པ་ལ། །ཐབས་དང་ཐབས་བྱུང་ལམ་གྱི་སྙིང་པོ་རུ། །ཤེས་ནས་རྣམ་ཀུན་ལམ་གྱི་མགོན་ལ་བསྟོད། །ཆོས་སྐྱོང་ནང་ནས་རྟོགས་པའི་ལྟ་སྒོམ་གྱིས། །གང་ཤར་འཛིན་མེད་གཏོང་བའི་མངོན་སྤྱོད་ལས། །གཟུང་འཛིན་དགྲ་བགེགས་མཐའ་བྲལ་དབུ་མར་སྒྲོལ། །སྤངས་རྟོགས་མངོན་གྱུར་འབྲས་བུའི་མགོན་ལ་བསྟོད། །དེ་ལྟར་ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་མ་ཐོབ་བར། །ནམ་གཞར་དམ་ཅན་རྒྱ་མཚོ་མཆོད་པའི་མཐུས། །གཡེལ་མེད་ཕྲིན་ལས་རྒྱ་མཚོས་གྲོགས་མཛད་ནས། །མཐོག་མཐུན་དངོས་གྲུབ་རྒྱ་མཚོ་དེང་འདིར་སྩོལ། ། ༈ ལས་མགོན་བྱ་རོག་གདོང་ཅན་གྱི་གསོལ་ཁ་བསྡུས་པ་ནི། ཨོཾ་སྭབྷཱ་ཝ་ཤུདྡྷཉ་སརྦ་དྷརྨཿསྭབྷཱཝ་ཤུདྡྷོཉཧཾ། སྟོང་པ་ཉིད་དུ་གྱུར། །སྟོང་པའི་ངང་ལས་མདུན་དུ་དུར་ཁྲོད་ཀྱི། །ས་གཞི་ཀེང་རུས་བཻ་རོ་གསར་རྙིང་དང་། །སྐམ་རློན་ཐོད་པ་ཁྲག་ཞག་ཞུན་སྦྱར་བའི། །གཞལ་ཡས་འཇིགས་རུང་གྲུ་གསུམ་ཡངས་པའི་ནང་། །དྲག་པོའི་འབྲུག་གློག་གནམ་ལྕགས་མེའི་སེར་བ། །འབེབས་བྱེད་སྤྲིན་ནག་བསྐལ་མེ་འཁྲུགས་པའི་དབུས། །པད་ཉིའི་སྟེང་དུ་ཧཱུཾ།ཡིག་འཕྲོ་འདུ་ལས། །དཔལ་ལྡན་ལས་བྱེད་མགོན་པོ་བྱ་རོག་གདོང་། །མཐིང་ནག་སྦོམ་ཐུང་གནམ་ལྕགས་མཆུ་སྡེར་ཅན། །རྡོ་རྗེའི་གཤོག་གདེང་ཕྱག་གཉིས་གྲི་གུག་དང་། །ཐོད་ཁྲག་འཛིན་ཅིང་དུར་ཁྲོད་ཆས་ཀྱིས་བརྒྱན། །ཞབས་གཉིས་བརྐྱང་བསྐུམ་དོར་སྟབས་དྲག་པོ་ཡིས། །དགྲ་བགེགས་བདུད་དཔུང་བརྫིས་པའི་གཡོན་ངོས་ན། །དམར་མོ་འབར་གདོང་ཙཎྜི་ཀ་དང་ནི། །ཕྱོགས་མཚམས་རང་འདྲའི་ཚེ་བདག་སྲོག་བདག་དང་། །འཆི་བདག་ལ་སོགས་བྱར་གདོང་སྟོང་ཕྲག་དང་། །ཤ་ཟ་འབུམ་སྡེ་མ་མོ་བྱེ་བའི་ཚོགས། །མཁའ་འགྲོ་སྡེ་བརྒྱད་ཡང་འཁོར་དཔག་མེད་བཅས། །ཀུན་གྱི་གནས་གསུམ་འབྲུ་གསུམ་གྱིས་མཚན་གྱུར། །ཧཱུྃ༑ ཁྲག་འཐུང་དབྱིངས་ཀྱི་རོལ་གར་གདུག་པའི་གཤེད། །མ་ལུས་དྲེགས་གཙོ་དཔལ་ལྡན་ལས་ཀྱི་མགོན། །འཁོར་བཅས་བསིལ་བའི་ཚལ་ནས་མྱུར་བ་ནི། །འབོད་པའི་དབྱངས་བརྡས་བསྐུལ་ལོ་གཤེགས་སུ་གསོལ། །ཨོ་མཧཱ་ཀཱ་ལ་སུ་ཏྲི་ཡ་མ་དུ་ཛཿཛཿཧཱུཾ་བཾ་ཧོ༔ཨོཾ་ཨ་བྷི་ཥཱཉྩ་ཏུ་མཾ། ཧཱུྃ༔ རྣམ་དག་ལྟ་བའི་མཆོད་ཡོན་རྒྱ་མཚོའི་འཇིང་། །འཁྲུལ་མེད་སྒོམ་པའི་མེ་ཏོག་སྤྱོད་པའི་སྤོས། །ཏིང་འཛིན་སྒྲོན་མེ་སྡོམ་པའི་དྲི་ཆབ་དང་། །འབྲས་བུའི་ཞལ་ཟས་རྫོགས་པའི་རོལ་མོ་འབུལ། །ཨོ་ལས་ཁྱབ་གདལ་ཆོས་དབྱིངས་ཐོད་པའི་ཀློང་། །ཨཱ་ལས་འགག་མེད་རང་གདངས་གཏོར་མའི་ཚོགས། །ཧཱུྃ་ལས་སྣ་ཚོགས་དཀར་དམར་འཕྲོ་འདུ་ཅན། །ཧ་ཧོ་ཧྲཱིཿཡིས་ཡེ་ཤེས་བདུད་རྩིར་གྱུར། །ཨོ་མཧཱ་ཀཱ་ལཱ་ཡ། ཤཱ་ས་ན་ཨུ་པ་ཧཱ་རི་ཎི་སོགས་ལན་གསུམ་དང་། ཨོ་མཧཱ་ཀཱ་ལ་གུ་ཎ་ཧྲི་ད་ཨི་དཾ་བ་ལིངྐ་ཁ་ཁཱ་ཁཱ་ཧི་ཁཱ་ཧི། ཞེས་ལན་གསུམ་དང་། ཨོཾ་ཨ་ཀཱ་རོ་སོགས་ལན་གསུམ་བཅས་ཀྱིས་འབུལ། །སྤྲོ་ན་འདོད་གསོལ་རྒྱས་པ་དང་། བསྡུ་ན། ལས་མགོན་བྱ་རོག་གདོང་ཅན་འཁོར་བཅས་ལ། །བསྟན་དགྲའི་ཤ་ཁྲག་རུས་གཏོར་འདི་འབུལ་ལོ། །བསྟན་དང་དེ་འཛིན་སྤྱི་བྱེ་བདག་ཅག་གི །ཕྱི་ནང་གསང་བའི་རྐྱེན་ངན་མྱུར་ཟློག་མཛོད།། ཅེས་བརྗོད། ཧཱུྃ༔ ཐོད་པའི་སྐྱོགས་ཀྱིས་ཁྲག་འཐུང་རྡོ་རྗེའི་གདངས། །སྲིད་པའི་གཉེན་དུ་བླ་མེད་ཟླ་བའི་ཆ། །མཐིང་ནག་མེ་འོད་འཇའ་ཚོན་འཁྲུགས་པའི་རྫུ། །སྣ་ཚོགས་རང་དགའི་ངོ་ན་ཀུན་ཏུ་སྣང་། །དེ་ཕྱིར་སྲིད་ཞིའི་འཕྲོ་འདུ་རང་རིག་ཏུ། །ཤེས་པས་བསྟོད་བྲལ་ཁྱོད་ལ་བསྟོད་བགྱིད་ན། །སྐྱེ་འཇིག་སྒྱུ་མའི་གཡུལ་ངོ་བཅོམ་པ་དང་། །ཡེ་ཤེས་སྣང་བ་ཕྱོགས་བཅུར་རྒྱས་པར་མཛོད། །ཉོན་མོངས་རང་རིག་ཀློང་དུ་ཞི་བ་དང་། །ཏིང་འཛིན་རྒྱ་མཚོའི་རྩལ་སྣང་དབང་སྡུད་ཅིང་། །ཡིད་སྲུབ་དྲག་པོའི་འཕྲུལ་འཁོར་ཚར་གཅོད་པའི། །ཕྲིན་ལས་ཁྱོད་ལ་རེའོ་མྱུར་སྒྲུབས་མཛོད། །ཅེས་བསྟོད་ཅིང་འདོད་དོན་གསོལ། ༈ དཔལ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ལྷ་མོ་དུད་སོལ་མའི་གསོལ་ཁ་བསྡུས་པ་ནི། ཨོཾ་སྭབྷཱ་ཝ་སོགས་ཀྱིས་སྦྱངས། སྟོང་པའི་ངང་ལས་ཨེ་ཡཾ་ཝཾ་རཾ་ལཾ། །སུཾ་བྫྷྲྭཾཞུ་བས་ཆོས་འབྱུང་འབྱུང་བཞིའི་དལ། །རི་རབ་རྭ་གུར་རིན་ཆེན་གཞལ་མེད་ཁང་། །མཚན་ཉིད་རྫོགས་པའི་ནང་དུ་ཐོད་པའི་མཁར། །གྲུ་གསུམ་མེ་རླུང་འཁྲུགས་པའི་ཁྲག་མཚོའི་དབུས། །མཐིང་ནག་ཧཱུྃ་ལས་བཅོམ་ལྡན་དུད་སོལ་མ། ནག་པོའི་སྤྲིན་འདྲ་ཁྲོ་གཏུམ་སྦེག་པའི་གཟུགས། །མཆེ་གཙིགས་ལྗགས་འདྲིལ་མི་རོ་རེངས་པ གསོལ། །དམར་བའི་སྤྱན་གསུམ་ཟློག་གཟིགས་ཟུར་ཕུད་ཅན། །ལན་བུ་གཡོན་འཁྱིལ་ཐོད་པ་སྦྲུལ་གྱིས་བརྒྱན། །སྙན་གོང་དར་ནག་ཨུཏྤལ་རོ་ཉེ་དང་། །སྦྲུལ་དང་སེངྒེའི་རྣ་རྒྱན་གླང་ལྤགས་གསོལ། །ཕྱག་བཞིའི་གཡས་གཉིས་རལ་གྲི་ཐོད་ཁྲག་གཡོན། །ཤཀྟི་ཏྲི་ཤུ་བཟུང་ཞིང་ཕྱག་རྒྱ་དྲུག །ཁྲག་ཞག་ལྷ་མིན་མགོ་ཡི་དོ་ཤལ་ཅན། །བ་ལང་ཀོ་རློན་རེ་ལྡེས་སྨད་དཀྲིས་ནས། །ཀླུ་དབང་སྐ་རགས་བཙན་འཁྱིལ་ལྕགས་སྒྲོག་འཆང་། །གྲྭ་དམར་བོང་བུའི་སྟེང་དུ་འགྱིང་ཞིང་སྒེག །ཟུར་གསུམ་གཅེར་བུ་རལ་ཅན་སྙིང་ཁྲག་འཛིན། །ཕྱི་སྣམ་ནང་ཕྱོགས་དཀར་སེར་དམར་ལྗང་བཞི། །གྲི་ཐོད་འཛིན་མ་བདུན་ཡང་བོང་བུར་བཞོན། །ཕྱོགས་བཞིར་སེངྒེ་སྟག་སྤྱང་ཕག་དང་མཚམས། །བྱ་རྒོད་སྐྱུང་ཀ་དུར་བྱ་བྱར་གདོང་མ། །དྲེའུ་བཅིབས་ཤིང་གྲི་ཐོད་འཛིན་དང་སྒོར། །ཀཾ་ཀའི་གདོང་ཅན་མདའ་གཞུ་སྤུ་གྲི་སྦྲུལ། །ནད་རྐྱལ་གཡོན་པ་ཐོད་ཁྲག་སྟག་སྤྱང་སྤྲེའུ། །དྲེལ་ཞོན་ཁོར་ཡུག་མ་མོ་འབུམ་གྱི་སྡེ། །དུར་ཁྲོད་ཆས་བརྒྱན་ཨོ་ཨཱ༔ཧཱུྃ་གིས་མཚན། །ཧཱུྃ༑ སུམ་ཅུ་རྩ་བདུན་གནས་ཀྱི་ཕོ་ཉ་མོའི། །ཚོགས་ཀྱི་དབང་ཕྱུག་རིགས་ལྡན་དུད་སོལ་མ། །དད་དང་གདུང་བས་སྤྱན་འདྲེན་འདིར་གཤེགས་ལ། །དྲག་ཤུལ་ཆེན་པོས་དགྲ་བགེགས་འཇོམས་པར་མཛོད། །དྲིཥྱ་ཛ༔ ཧཱུྃ་བཾ་ཧོ༔ ཨོཾ་བཛྲ་ས་མ་ཡ་ཧ་ན་ཧ་ན་ཧཱུྃ་ཕཊ། ཧཱུྃ༔ སྨིན་བྱེད་དབང་གི་ཆུ་བོའི་ཨརྒྷཾ་སྦྲེང་། །དམ་ཚིག་མེ་ཏོག་བསྐྱེད་རིམ་སྤོས་ཀྱི་དུད། །རྫོགས་པའི་མར་མེ་སྤྱོད་པའི་དྲི་ཆབ་དང་། །འབྲས་བུའི་ཞལ་ཟས་མཆོག་གིས་མཆོད་པར་བགྱི། །ཧ་ལས་ཐོད་པའི་གཏོར་མ་གསེར་ཞུན་ལྟར། །ཧོ༔ ལས་དྲི་བཟང་ཀུན་གྱི་འབྱུང་ཁུངས་དང་། ཧྲི་ལས་རོ་བཅུད་ལྷ་རྫས་ལས་འདས་པའི། །ཡེ་ཤེས་བདུད་རྩིའི་རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོར་གྱུར། །ༀ་ཧཱུཾ་ཤྲཱི་ཡ་དེ་ཝི་ཀཱ་ལི་ཀཱ་ལི་མཧཱ་ཀཱ་ལི་ཧཱུྃ་བྷྱོཿ ཨི་དཾ་བ་ལིངྟ་གྲྀཧྞ་་གྲྀཧྞ་ས་མ་ཡ་ཧཱུྃ་ཕཊ། ཅེས་ལན་གསུམ་གྱིས་འབུལ། སྤྲོ་ན་འདོད་གསོལ་རྒྱས་པ་དང་། བསྡུ་ན། དཔལ་ལྡན་དུད་སོལ་ལྷ་མོ་འཁོར་བཅས་ལ། །འདོད་ཡོན་ལྔ་ལྡན་གཏོར་མ་འདི་འབུལ་ལོ། །བདག་ཅག་དཔོན་སློབ་ཡོན་མཆོད་འཁོར་བཅས་ཀྱི། །འགལ་རྐྱེན་སེལ་ཞིང་མཐུན་རྐྱེན་འགྲུབ་པར་མཛོད། །ཅེས་བརྗོད། ཧཱུྃ༔ དྷ་ཡིག་གིས་བརྗོད་བདག་ཉིད་ཐབས་ཀྱི་ལྷས། །ཤེས་རབ་ཡུམ་ལ་རྗེས་སུ་ཆགོས་བཞིན་པས། །བསྙེན་པའི་ཚུལ་ཤེས་ཞི་སོགས་གང་འདོད་དེར། །མོད་ལ་བརྗོད་འདི་འོལ་ཕྱིར་མི་སྤོབས་མཐུ། །མཾ་ཡིག་ནཱ་ཌིར་ཉི་མའི་སྡེ་འཆིངས་པས། །ནང་གི་ལྷ་མོ་ཁྱོད་མཉེས་ཉམས་བརྒྱའི་གར། །ནཱ་དའི་དབྱངས་སྦྱར་ཁམས་གསུམ་དུ་བསྒྱུར་ཚེ། །ཕུང་ཁམས་འཇའ་ཚོན་སྟོན་པའང་སྒྱུ་མའི་ཟོལ། །གཱ་ཡིག་ཉི་ཟླ་སྦྱར་བ་སྒྲ་གཅན་ཁར། །ཟོས་དུས་གསང་བའི་མ་མོ་ཁྱོད་ཞབས་དྲན། །སྒོ་གསུམ་དྷཱ་ཏིའི་དབྱིངས་སུ་ཐིམ་གྱུར་པའི། མངོན་པར་བྱང་ཆུབ་ཡུད་ཀྱིས་དེ་ལ་ཤར། །ར་ཡིག་སྒྱུ་མའི་ཁམས་བཞིའི་ལྷ་མོའི་གླུས། །སྟོང་བཞིའི་མཐའ་ལས་སད་པའི་ཡེ་ཤེས་ལུས། སླད་ནས་ཡང་དག་མཐའ་དང་ནམ་གཞར་ཡང་། །མི་ཕྱེད་དད་པས་དངོས་གྲུབ་སྦྱིན་ཁྱོད་ཀྱིས། །བཤད་པ་པདྨོའི་འབྱུང་གནས་འདི་ཉིད་དུ། །མཁས་པ་ངང་པའི་དེད་དཔོན་ཀུན་འདུས་ནས། །པད་དཀར་བཞད་པའི་དྲི་བསུང་གིས་སིམ་པའི། །དམ་ཆོས་མགྲིན་རྔ་རྡུང་བས་རྟག་འགེངས་མཛོད། །ཅེས་བསྟོད་ཅིང་འདོད་དོན་གསོལ། དགེ་བསྙེན་ཇག་མེའི་གསོལ་ཁ་བསྡུས་པ་ནི། ཧཱུྃ༑ མཐོ་བ་སྲིད་པའི་ཡས་སྟེང་གི། །རྩུབ་འགྱུར་ཚལ་དུ་རུ་མཚོན་ཅན། །དཀར་པོ་ལྷ་ཡི་དབང་ཕྱུག་གི། །དམག་དཔོན་ཆེན་པོ་གཤེགས་སུ་གསོལ། །ཧཱུྃ༑ དམའ་བ་ས་འོག་རིམ་པ་དགུའི། །གྲོང་ཁྱེར་མཆོག་ན་སྲོག་བདག་དམར། །ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་གཤིན་རྗེ་ཡི། །ལས་མཁན་ཆེན་པོ་གཤེགས་སུ་གསོལ། །ཧཱུྃ༑ བར་གྱི་བདུད་ཡུལ་ཁ་རག་གླིང་། །གདོང་མར་ཡུལ་ནས་ཨ་བསེ་རྒྱལ། །ཞང་ཞུང་བོན་གྱི་སྐྱོང་བ་ཆེ། །དགྲ་ལྷའི་རྒྱལ་པོ་གཤེགས་སུ་གསོལ། །ཧཱུྃ༑ ལྷག་པར་མོན་ཁམས་ཐིམ་ཕུ་ཡི། །བདེ་ཆེན་གནས་ནས་བཙན་རྒོད་སྤྱད། །རིག་འཛིན་བླ་མའི་བཀའ་ཉན་མཆོག །ཇག་པ་མེ་ལེན་གཤེགས་སུ་གསོལ། །ཧཱུྃ༑ བསད་པའི་དམར་ཆོལ་ལྦུ་གསར་ཅན། །དགྲ་བོའི་སྙིང་རྩ་ནས་འབབ་དང་། །སྣ་ཚོགས་འབྲུ་ཡི་ཛ་གད་ནི། །གསེར་ཁ་གཡུ་ཁས་བརྒྱན་ཏེ་འབུལ། །ཧཱུྃ༑ དགྲ་མགོ་བྲེགས་པའི་ཕྲེང་བས་གཏིབས། །ཤ་དྲི་གསར་པའི་ན་བུན་འཐུལ།། རྒྱལ་བའི་རུ་མཚོན་སྣང་བ་སྦར། །དཔའ་བོའི་འབྲུག་སྒྲ་ལྡིར་བ་འབུལ།། ཧཱུྃ༑ ཡིད་གར་འོང་བ་སྒྲུབ་པའི་རྒྱན། །སྡང་བའི་དགྲ་བོ་འཇོམས་པའི་ཆས། མནབས་འོས་ཁྱིམ་གྱི་མནངས་ཆེན་ནོར། །ཕྱུགས་ཀྱི་འགྲོ་བ་ཀུན་ཀྱང་འབུལ། །ཧཱུྃ༑ རྟ་དམར་གླང་དམར་ར་དག་གི། །ཤ་ནི་ངར་བཅས་བ་ལིཏྟ། སྙིང་དང་ནང་ཁྲོལ་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས། །རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོ་བྱས་པ་འབུལ། །ཧཱུྃ༑ གདུག་པ་ཁྱོད་ཀྱི་གཟུགས་ཀྱི་བྱིན། །མ་རུང་ཇག་པའི་ཚ་ངད་ཀྱིས། །བར་ཆད་བགེགས་ཀྱི་ཕྱེ་མ་ལེབ། །ཐམས་ཅད་གཞོབ་ཀྱང་མེད་པར་སྲེག། །ཧཱུྃ༑ གཟིར་བའི་སྤྱན་གྱིས་མ་ནོན་བགེགས། །ཁྲོས་པའི་ཞལ་གྱི་མཆེ་བའི་རྩེར།། མི་ལེན་དམ་ཚིག་ཉམས་པའི་སྲོག །འཇིག་རྟེན་ཁམས་ན་ཅང་མེད་དོ། །ཧཱུྃ༑ རྡོ་རྗེའི་རྨོག་ཞུ་ཁྲབ་ཆེན་ཕུབ། །མདུང་མར་ཞགས་བཟུང་མདོ་དྲུག་ཆས།། ཞུད་ཅན་རྟར་ཞོན་དཔའ་སྐྱེན་གདོང་། །སུས་ཀྱང་ཚུགས་པར་མི་ནུས་སོ།། ཧཱུྃ༑ སྲིན་བྱ་ཁུས་འདེབས་ཕར་ཁྱི་ངར། །བཙན་དམག་ཅོ་སྒྲས་ཁོལ་བ་རྣམས། །མེ་རུ་འབར་ཞིང་རླུང་དུད་འཚུབས། །དགྲ་བོའི་སྲོག་ལ་དུག་ཏུ་གྱུར། །ཧཱུྃ༑ སྲིད་གསུམ་འཇོམས་པའི་ཇག་པ་ནི། །ཞེ་སྡང་མེ་ལྟར་འབར་བ་རྣམས། །དགྲ་བོའི་སྲོག་རྩ་ལེན་ལ་སོང་། །སྲོག་དང་དབུགས་ལ་རྔམ་ཟས་གྱིས། །ཧཱུྃ༑ མི་སྡུག་གཟུགས་དགུའི་སྒྱུ་འཕྲུལ་ཇག །དགྲ་དང་བགེགས་ཀྱི་སྟེང་ཏུ་སྒྱུར། །མི་ཉན་ངག་གི་དམོད་པའི་མེ། །ལེན་མཁན་དགྲ་འདི་ཡིན་པས་སྦྱར། །ཧཱུྃ༑ ལྷ་སྲིན་དྲེགས་པའི་ཇག་དཔོན་ཁྱོད། །ཐུབ་པའི་ལྷ་འདྲེ་གར་ཡང་མེད། །མི་བོ་ཟས་སྐལ་ཡིན་པའི་ཕྱིར། །དགྲ་བོ་མེ་འདྲ་སྲོག་ལེན་མཛོད། །ཧཱུྃ༑ ཇག་དམར་རལ་གུ་བརྡབས་ནས་ཁྱོད་རྗོད་དོ། དམ་བསྐུལ་མེ་དཔུང་སྤར་ནས་ཁྱོད་རྗོད་དོ། །ལེན་རྩའི་རྩ་བ་བཤད་ནས་ཁྱོད་ཅོད་དོ། །དགྲ་བོ་ཚར་གཅོད་ལས་འདི་མྱུར་དུ་སྒྲུབས། །དམ་ཅན་ཇག་པ་མེ་ལེན་ཞེས། །གྲུབ་པའི་བཀའ་ཉན་དེ་མཆོད་པའི། །ཆོ་ག་ཧཱུྃ་སྒྲ་བཅུ་དྲུག་པ། །པདྨ་དཀར་པོ་བདག་གིས་སྦྱར། །སྒོ་མོ་ལུང་པའི་གསོལ་ཁ་བསྡུས་པ་ནི། ཧཱུྃ༑ རྡོ་རྗེ་ལྷུན་པོའི་ཟོམ་ཆེན་པོར། །གཟའ་རྒོད་ཆེན་པོའི་མཚན་ཡང་འཛིན། །ཕྱག་བརྙན་ལྷ་མིན་ཚོགས་ཆེན་པོས། །བསྐོར་ནས་འདིར་གཤེགས་ཀི་ཀང་ཁྱོད། །ཧཱུྃ༑ ལྕགས་མཁར་སྒོ་མེད་བཅུ་དྲུག་ན། །འཆི་བདུད་ནག་པོའི་མཚན་ཡང་འཛིན། །བཀའ་ཉན་དམྱལ་སྲུང་གཏུམ་པོའི་སྡེས། །བསྐོར་ནས་འདིར་གཤེགས་ལས་གཤིན་ཁྱོད། །ཧཱུྃ༑ སྤྲུལ་པའི་ཞིང་གི་ལྷོ་ཕྱོགས་སུ། །སྒོ་བདུད་ཆེན་པོའི་མཚན་ཡང་འཛིན། །ལས་མཛད་སྡེ་བརྒྱད་བཤན་པའི་ཚོགས། །བསྐོར་ནས་འདིར་གཤེགས་གནས་སྲུང་ཁྱོད། །ཧཱུྃ༑ དཔའ་བོའི་ཆང་ཕུད་རྒྱ་མཚོར་བསྐྱིལ། །དམར་ཆོལ་ཁྲག་སྣའི་ཨརྒྱུ་སྦྲེང་། །མཐུན་རྫས་བཤོས་བུ་རི་དབང་རྩེར། །དཀར་དམར་ཟླ་ཉིས་མཛེས་པ་འབུལ། །ཧཱུྃ༑ དམིགས་པའི་དགྲ་བོ་དམ་ཉམས་ཀྱི། །སྲོག་དང་དབུགས་དང་བླ་དང་ཚེ། །ཤ་ཁྲག་རུས་པའི་བ་ལིད། །དམར་གྱི་ངད་དྲི་ཆིལ་བས་མཆོད། །ཧཱུྃ༑ ནག་པོའི་ངར་ལ་བདུད་ཀྱི་མཁར། །དགྱེས་དགུ་ཡས་དང་ཐག་ལས་གྲུབ། །མི་ཟད་ནམ་མཁའི་མཛོད་ངོ་མར།། བྱིན་གྱིས་བརླབས་པས་ཐུགས་དམ་བསྐང་། །ཧཱུྃ༑ མཐོང་བའི་དུག་རླངས་སྤྲིན་ནག་གིས། །མུན་པར་འཐིབས་གཟུགས་ལྟ་བྱེད་གློག །སྟོང་ཕྲག་གཡོ་ལས་ཁྲག་གི་ཆར། །ཅི་ཡང་འབེབས་ལ་ཕྱག་འཚལ་བསྟོད། །ཧཱུྃ༑ ཟ་བར་བྱེད་པའི་ཁ་བོ་ཆེ། །མཚོན་ཆའི་ངར་ཀུན་འདྲིལ་བའི་སོས། །དགྲ་སྲོག་གཏུབ་པའི་རཀྟའི་རྒྱུན། །མ་བམ་འགྲམ་པར་འཛག་ལ་བསྟོད། །ཧཱུྃ༑ རྒྱལ་བའི་དམ་ཚིག་ཆང་འཐུངས་པས། །མྱོས་པའི་གད་རྒྱངས་མི་ཟད་པ། །རྣམ་པར་རོལ་པ་བརྒྱ་ཕྲག་གིས། །མ་རུངས་འཇོམས་ལ་ཕྱག་འཚལ་བསྟོད།། ཅེས་ཕྲིན་བཅོལ་བྱས། སྒེར་གསོལ་རྣམས་ཀྱི་གཏོར་བསྔོ་བསྡུས་པ་ནི། དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་བསྟན་སྲུང་སྒེར་གསོལ་རྣམས་ལ་གཏོར་མ་འབུལ་བར་འདོད་ན། མགོན་པོ་ལྕམ་དྲལ་གྱི་གསོལ་ཁ་བསྡུས་པའི་རྗེས་སུ་བྱ་སྟེ། སྤུངས་གཏོར་ལ་དམིགས་ཏེ། ཨོཾ་སྭ་བྷ་ཝ་སོགས་ཀྱིས་སྦྱངས། གཏོར་རྫས་རྣམས་མི་དམིགས་ཏེ་སྟོང་པོ་ཉིད་དུ་གྱུར། སྟོང་པའི་ངང་ལས། ཕྱི་ལྟར་རིན་པོ་ཆེ་ལས་གྲུབ་པའི་གཏོར་སྣོད་སྲིད་པའི་ཁྱོན་ལྟར་ཡངས་པའི་ནང་དུ། གཏོར་རྫས་རྣམས་ངོ་བོ་ཟག་མེད་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་བདུད་རྩིའི་རྒྱ་མཚོ། རྣམ་པ་འདོད་ཡོན་གྱི་སྤྲིན་ཕུང་འཕྲོ་བ། ནང་ལྟར་བནྡྷ་འབར་བའི་སྣོད་དུ། ཞིང་བཅུ་ཚང་བའི་དགྲ་བགེགས་ཀྱི་ཤ་ཁྲག་རུས་པ་སྲོག་དབུགས་བླ་ཚེ་ཁར་རྗེ་དབང་ཐང་རླུང་རྟ་ལ་སོགས་འདུས་པའི་ཕུང་པོ། གསང་བ་ཤེས་རབ་བྷ་གའི་སྣོད་དུ། ཐབས་མཆོག་ལིང་གས་གཏམས་པའི་བདེ་སྟོང་དགའ་བཞི་རོ་བཅུད་འཕོ་མེད་བདེ་བ་ཆེན་པོའི་རང་བཞིན་དུ་གྱུར། ཨོཾ་ཨཱཿཧཱུཾ། ཞེས་ལན་གསུམ་གྱིས་བྱིན་བརླབས་བྱས་ཏེ། རང་ཉིད་ཧེ་རུ་ཀར་གསལ་བའི་སྙིང་གའི་འོད་ཀྱིས་བསྐུལ་བས། ལྕང་ལོ་ཅན་སོགས་རང་རང་སོ་སོའི་གནས་ནས་རྒྱལ་ཆེན་རྣམ་མང་ཐོས་སྲས། །ལྷ་སྨན་ཚེ་རིང་མཆེད་ལྔ། །སྨན་བཙུན་རྡོ་རྗེ་གཡུ་སྒྲོན། །ལས་གཤིན་ཅིག་ཅར་དམར་པོ། །གཟའ་རྒོད་དུག་གི་སྤུ་གྲི། གཏེར་བདག་སྨྱོན་ཁའི་ཀླུ་བཙན། །དཀོར་བདག་རྒྱལ་ཆེན་སྐུ་ལྔ། གངས་བཟང་མི་སྔོན་རྟ་སྔོན།དགེ་བསྙེན་ཇག་པ་མེ་ལེན། །དམ་ཅན་སྒོ་མོ་ལུང་པ། ཇོ་བོ་ཤིང་རྟའི་ཁ་ལོ། །གནམ་འབྲུག་ཕུ་མདའི་གཞི་བདག། །གདན་ས་འདི་ཉིད་དུ་གཉུག་མར་གནས་པ་མིང་ཆེ་གེ་མོ་ལ་སོགས་བསྟན་སྲུང་དམ་ཅན་རྒྱ་མཚོ་ཐམས་ཅད་སྐད་ཅིག་གིས་བྱོན་ནས་དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་ཁོར་ཡུག་ཏུ་བཞུགས་པའི་ལྗགས་འོད་ཀྱི་སྦུ་གུས་གཏོར་མའི་བཅུད་དྲངས་ཏེ་གསོལ་བར་གྱུར། །རྣམ་སྲས་ལ། ཨོཾ་བེེ་ཤྲ་བ་ཎཱ་ཡེ་ས་པ་རི་ཝཱ་ར་ཨི་དཾ་བ་ལིངྟ་ཁ་ཁ་ཁཱ་ཧི་ཁཱ་ཧི། ཚེ་རིང་མ་ལ། མཾ་ལཾ་ཨཾ་ཙཾ་ཏཾ་པཉྩ་ཊཱཀྐི་ནཱི་ས་པ་རི་ཝ་ར༴ །གཡུ་སྒྲོན་མར། ཨོཾ་བཛྲ་ལ་ལ་ལི་ལི་ས་པ་རི་ཝ་ར༴ །ཅིག་ཅར་ལ། ཡུ་ག་པདྨོ་ཧི་ཏ་ས་པ་རི་ཝ་ར༴། དྲང་སྲོང་ལ། ཧྲཱི་ཤཀ་རུ་རཾ་ན་ག་ལི་ཧཾ། ཤཾ་ཏྲི་ཛཿཛཿཤཀ་རཀྵ་ཀ་ར་ཧཱུྃ་བིངྟ་ཁཱ་ཧི། ན་ག་ལི་ཧཾ། ཤཾ་ཏྲི་ཛ་ཛ་བ་ལིནྟ་ཁཱ་ཧི། ར་ཧུ་ལ་པཀྵི་མེ་ཀེ་རུ་རུ་ཏི་ཛྭ་ལ་ཏི་སྭཱཧཱ། བ་ལིནྟ་ཁཱ་ཧི། མྱོན་ཁ་ལ། ཨོ་ནག་པོ་ཏི་པ་རཱ་ཛ་ནཱ་ག་རཀྵ་ས་པ་རི་ཝཱར༴ །རྒྱལ་པོ་ལ། དྷརྨ་པཱ་ལ་མཧཱ་རཱ་ཛ་བྷེ་ཧ་ར༴ །གདན་ས་པ་ལ། ཡཀྵ་པུར་ཎ་བྷ་དྲ༴ །མ་ནུ་ཁཱ་ཤོ་ནི་ལ༴ །དགེ་བསྙེན་ལ། ཨོཾ་སརྦ་སུཾ་ཏྲི་རི་ཏྲི་ན་ན་ཁ་རེ་བྷྲུཾ༴ །སྒོ་མོ་ལ། མུ་ཁཱི་མ་ར་ཀྲིཥྞ༴ །གནམ་འབྲུག་ཕུ་མདའ་བར། ཨ་དྱ་ནུ་ཀམྤ། ལག་མི་ནི་གཱ༴། ཨ་མུ་ཁེ་དེ་ཤསྛ་བ༴ །གཞི་བདག་སྤྱི་འགྲོ་ལ། ཨོཾ་ཨ་ཀཱ་རོ༴ །རྣམས་ལན་གསུམ་རེས་འབུལ། འདོད་གསོལ་ནི། རྒྱལ་བསྟན་སྒྲུབ་བརྒྱུད་སྙིང་པོ་དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་བསྟན་སྲུང་དམ་ཅན་རྒྱ་མཚོ་བཀའ་སྡོད་ཕོ་ཉའི་དམག་ཚོགས་གཞི་བདག་དང་བཅས་པ་རྣམས་ལ་མཆོད་སྦྱིན་གྱི་གཏོར་མ་འདི་འབུལ་ལོ། །སྤྱིར་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་སྲུངས། །དཀོན་མཆོག་གི་དབུ་འཕང་བསྟོད། །དཔལ་ལྡན་བླ་མའི་སྐུ་ཚེ་སྲིངས། །དགེ་འདུན་གྱི་སྡེ་སྐྱོངས། བསྟན་ལ་སྡང་བའི་དགྲ་ཐུལ། །གནོད་པར་བྱེད་བགེགས་ཆོམས། །དམ་སྲི་རྒྱལ་འགོང་གི་ཆོ་འཕྲུལ་ཟློག། །འཇིག་རྟེན་དུས་ཀྱི་རྒུད་པ་སེལ། །སེམས་ཅན་ཡོངས་ཀྱི་ཕན་བདེ་སྤེལ། །ཁྱད་པར་དུའང་རྣལ་འབྱོར་པ་བདག་ཅག་དཔོན་སློབ་འཁོར་དང་བཅས་པ་ཐམས་ཅད་གནས་སྐབས་སུ་ནད་གདོན་ཆག་ཆེ་ཉམ་ང་ལོ་ཀེག་ཟླ་གཤེད་ལ་སོགས་འགལ་རྐྱེན་བར་ཆད་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ངན་པ་མཐའ་དག་ལས་སྲུང་ཞིང་། །ཚེ་བསོད་དཔལ་འབྱོར་ཕྱུ་གཡང་ལོངས་སྤྱོད་སྙན་གྲགས་མངའ་ཐང་སོགས་མཐུན་པའི་ལེགས་ཚོགས་ཐམས་ཅད་འཕེལ་ཞིང་རྒྱས་པ་དང་། །ཚེ་གང་དབེན་པའི་རི་སུལ་དུ་སྒྲུབ་པ་སྙིང་པོར་ལེན་པའི་རྒྱུ་ཅན་ཉམས་རྟོགས་ཀྱི་གཤོག་རྩལ་ནང་ནས་རྫོགས་ཏེ། །ནམ་ཞིག་རྣམ་སྨིན་ལུས་ཀྱི་སྒོང་རྒྱ་རལ་མ་ཐག་ཏུ་མཁའ་སྤྱོད་བདེ་བ་ཆེན་པོའི་ཞིང་དབུགས་འབྱིན་ཞིང་། །མཐར་ཐུག་ཟུང་འཇུག་རྡོ་རྗེ་འཆང་ཆེན་པོའི་གོ་འཕང་ལ་སྦྱོར་བའི་སྟོངས་གྲོགས་དང་ཕྲིན་ལས་རྒྱ་ཆེན་པོ་འགྲུབ་པར་མཛད་དུ་གསོལ། ཅེས་དང་། སྤྲོ་ན། ཀྱེེ༑ སངས་རྒྱས་བསྟན་སྲུངས་དཀོན་མཆོག་དབུ་འཕངས་བསྟོད། །དགེ་འདུན་སྡེ་སྐྱོངས་རྣལ་འབྱོར་ཚེ་སྲོག་སྲིངས། །སྙན་པའི་དར་འཕྱར་གྲགས་པའི་དུང་བུས་ལ། །འཁོར་དང་ལོངས་སྤྱོད་རྒྱས་པ་ཉིད་དུ་མཛོད། །རྒས་མེད་ལང་ཚོ་ལྡན་པའི་ལུས་སྟོབས་རྒྱས། །མིག་ལ་ཡ་མཚན་ལྟད་མོས་དགའ་བ་དང་། །རྣ་བར་རྟག་ཏུ་སྙན་པའི་གཏམ་ཐོས་ཤིང་། །དྲི་ཞིམ་ངད་པ་སྣ་དང་མི་འབྲལ་མཛོད། །ཟས་སྐོམ་འབྱོར་པ་རོ་ཡིས་ཚིམ་བྱེད་ཅིང་། །ཡིད་ལ་རྣམ་པར་བཀྲ་བའི་ཤེས་རབ་རྒྱས། །ལུས་ལ་རེག་འཇམ་བདེ་བས་ནམ་ཡང་ཁྱབ། །ཟག་མེད་བདེ་བས་ནམ་ཡང་ངོམས་པར་མཛོད། །ཁྱོད་གསོལ་ཁྱོད་བསྟེན་ཁྱོད་བསྒྲུབས་ཁྱོད་རྦད་ན། །མཐུ་རྩལ་མ་ཆུང་བརྩེ་གདུང་ཆེ་བ་ཡིས། །གཞི་ལ་བཀྲ་ཤིས་ལོངས་སྤྱོད་ཕུན་སུམ་ཚོགས། །བྱེས་སུ་ལམ་འཕྲང་ཆུ་ལས་སྒྲོལ་འདོན་མཛོད། །འཇིགས་སར་དགྲ་ཇག་ཆོམ་རྐུན་འཚེ་བ་སྐྱོབས། །མདོར་ན་བསམ་དོན་མ་ལུས་འགྲུབ་པ་དང་། །འགྲོ་བའི་དོན་ལ་མཐུ་དང་ལྡན་པ་ཡིས།།བཅོལ་བའི་ཕྲིན་ལས་མ་ལུས་འགྲུབ་པར་མཛོད། །གང་ཞིག་ཡིད་ལ་དྲན་པ་ཙམ་གྱིས་ཀྱང། འདོད་པའི་དངོས་གྲུབ་སྟེར་བར་མཛད་པ་ཡི། །ཆོས་སྐྱོང་ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ་ཁྱེད་རྣམས་ཀྱིས། །བདག་ཅག་བསམ་དོན་མ་ལུས་འགྲུབ་པར་མཛོད། །མཚམས་འདིར་ལོང་ཁོམ་བྱུང་ན་མགོན་པོ་དང་ལྷ་མོའི་བཤགས་པརྣམས་ཀྱང་འདོན་པར་བྱའོ། །ཚོགས་མཆོད་གཞུང་བཞིན་གྲུབ་རྗེས། ཀྱེེ༑ མཧཱ་ཀཱ་ལ་གསན་ཅིང་དགོངས་སུ་གསོལ། །ནག་པོ་ཆེན་པོའི་དཀྱིལ་འཁོར་སྒོར་ཞུགས་ནས། །བཀའ་ཡི་དམ་ཚིག་གཉན་པོ་བསྲུང་རྒྱུ་ལ། །བཀའ་ལྟར་མ་གྱུར་གཞུང་བཞིན་རྔོ་མ་ཐོགས། །བསྙེན་སྒྲུབ་དུས་འདས་ཕུད་དང་གཏོར་མ་ཆག །རྩ་བ་ཡན་ལག་དམ་ཚིག་ཉམས་པ་ཀུན། །རྡོ་རྗེ་སྲིན་པོ་འཁོར་དང་བཅས་ལ་བཤགས། །ༀ་ཤྲཱི་ཧེ་རུ་ཀ་ས་མ་སོགས་ལན་གཅིག། ཧཱུྃ༑ ལྷ་མི་འདོད་ཡོན་མ་ལུས་ཚོགས་པའི་སྤྲིན། །སོ་སོའི་ཐུགས་ལ་དགྱེས་དགུའི་ཆར་འབེབས་པ། །ནམ་མཁའི་ཁམས་རྣམས་ཀུན་ནས་ཁྱབ་པ་འདིས། །དམ་ཅན་སྲུང་མ་རྒྱ་མཚོའི་ཐུགས་དམ་བསྐང་། །གཡག་ལུག་རྟ་ཁྱི་གཅན་གཟན་གཏུམ་པོའི་ཚོགས། །བྱ་ནག་རྟེན་གཏོར་གཡང་གཞི་དཔའ་བོའི་སྙིང་། །སྲོག་གི་འཁོར་ལོས་བལྟམས་སོགས་རང་རང་གི །རྟེན་རྫས་རྒྱ་ཆེར་སྤེལ་བས་ཐུགས་དམ་བསྐང་། །སྐུ་བརྙན་ཇ་དང་ཅང་ཏེའུ་སིལ་སྙན་དུང་། །ཁོང་བུ་གྲྭ་དམར་ནལ་བུའི་རྒྱལ་མཚན་སྙིང་། །མདོངས་མཐའ་ཅན་གྱི་གར་དང་འདོད་ཡོན་ལྔ། །དམར་གྱི་ཨརྒྷ་སྦྲེང་བས་ཐུགས་དམ་བསྐང་། །རིན་ཆེན་གོ་ཆ་རྣོ་བའི་དགྲ་ཆ་དང་། །འཕྱར་བའི་དར་དང་བསྲ་བའི་ལག་ཆ་དང་། །བལྟ་བས་མི་ངོམས་སྤྱན་གཟིགས་དཀོར་ཆའི་དབྱིག །གང་གཱའི་ཀླུང་རྡུལ་གྲངས་ཆས་ཐུགས་དམ་བསྐང་། །དྲི་རོ་བཅུད་མདངས་ཕུད་ཀྱི་བཟའ་བཏུང་ནི། །སྲིད་ན་ཅི་མཆིས་དེ་སྙེད་སྤུངས་པ་གང་། །སྔགས་རྒྱས་དམ་ཚིག་རྫས་སུ་ལེགས་བསྙེན་པའི། །ཚོགས་དང་གཏོར་མ་རྒྱ་མཚོས་ཐུགས་དམ་བསྐང་། །དགྱེས་བཞིན་འཁོར་བས་འགལ་རྐྱེན་སེལ་བ་དང་། །གནད་དུ་བསྐུལ་བས་ཕྲིན་ལས་སྒྲུབ་པའི་རྒྱུ། །མཆོད་དང་ཉེ་བར་བསྒྲུབ་པའི་སྒོམ་བཟླས་སོགས། །མཐུན་པའི་དམ་རྫས་ཡོངས་ཀྱིས་ཐུགས་དམ་བསྐང་། །ལྕམ་དྲལ་ཁྱེད་དང་དམ་ཅན་མ་ལུས་པར། །མཆོག་ཏུ་གདུང་ཤུགས་ལྡན་ཀྱང་མི་མཁས་པས། །ཚུལ་བཞིན་སྒྲུབ་པའི་དམ་ཚིག་ལས་ཉམས་པ། །དོ་ནུབ་བསྐང་ངོ་བཤགས་སོ་ཐུགས་དམ་ཅན། །དེ་ལྟར་བསྐང་ཞིང་བཤགས་ནས་འདོད་པའི་དོན། །མ་ལུས་སྒྲུབ་ཅིང་ལྷག་པར་བདག་ཅག་ལ། །ཕ་རོལ་བསམ་སྦྱོར་ངན་པས་ལས་བརྩམས་པ། །གང་མཆིས་དགྲ་བགེགས་ཉིད་ལ་བཟློག་པར་མཛོད།། ཞེས་བརྗོད། དེནས་ལྷག་གཏོར་བསྔོས་གྲུབ་པའི་འོག་ཏུ། སྤྲོ་ན་མགོན་པོའི་གསོལ་འདེབས་དང་ལྷ་མོའི་གཉེར་གསོལ། སྨན་རག་གཏོར་འབུལ་སོགས་ཀྱང་བྱའོ། །དེ་ནས་རྗེས་ཆོག་ནི། ཨོཾ་བཛྲ་མཧཱ་ཀཱ་ལ་ས་པ་རི་ཝཱ་ར་ཨརྒྷཾ་པྲ་ཏིཙྪ་ཧཱུྃ་སྭཱཧཱ། སོགས་ཀྱིས་སྔར་བཞིན་མཆོད། ཧཱུྃ༑ ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ནས་བདུད་སྡེར་ཁྲོས་པའི་གཟུགས། །མཧཱ་ཀཱ་ལ་ཡབ་ཡུམ་སྲས་དང་འཁོར། །དམ་ཅན་རྒྱ་མཚོའི་ཚོགས་བཅས་དཀྱིལ་འཁོར་གྱི། །ལྷ་ཚོགས་ཀུན་ལ་དད་པས་ཕྱག་འཚལ་བསྟོད། །ཅེས་བསྟོད། ཨོཾ་ཤྲཱི་ཧེ་རུ་ཀ་ས་མ་ཡ་སོགས་ཡི་གེ་བརྒྱ་པས་ལྷག་ཆད་བསྐང་། མ་འབྱོར་བ་དང་ཉམས་པ་དང་།། སོགས་ཀྱིས་བཟོད་པ་གསོལ། འདིར་ནི་གཟུགས་དང་ལྷན་ཅིག་ཏུ། །སོགས་ཀྱིས་མདུན་བསྐྱེད་བརྟན་བཞུགས་བྱ། དེ་ནས་བདག་བསྐྱེད་བསྡུ་ལྡང་བྱས་གྲུབ་པ་དང་། དགེ་བ་འདི་ཡིས་མྱུར་དུ་བདག །ཧེ་རུ་ཀ་དཔལ་འགྲུབ་གྱུར་ནས། །སོགས་དགེ་བ་བསྔོ།། ༄༅། །དཔལ་ནག་པོ་ཆེན་པོ་ཐོད་པ་ནག་པོའི་རྒྱུད་ལ་མགོན་པོའི་སྨོན་ལམ་ནི། ཕྱག་ན་རྡོ་རྗེས་ཡང་ཞུས་པ།། འདི་ཉིད་སྨོན་ལམ་ཇི་ལྟར་གདབ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པ། །རྣལ་འབྱོར་ལྡན་པས་སྔགས་པ་ཡིས། །སྨོན་ལམ་བཏབ་པ་འགྲུབ་པར་འགྱུར། །ཚོགས་གཉིས་རབ་བསགས་དྲི་མ་མེད། །བསྐྱེད་དང་རྫོགས་པ་གཉིས་སུ་གསལ། །རྒྱུ་འབྲས་རྐྱེན་གྱི་བདག་ཉིད་ཅན། །དགེ་བ་རྡོ་རྗེ་ང་ཡི་སྲོག །ཐུན་མཚམས་རྗེས་ལ་འདི་སྐད་བརྗོད། །སྐྱེ་ཞིང་སྐྱེ་བ་ཐམས་ཅད་དུ། །མཧཱ་ཀཱ་ལ་སྟོན་པ་དང་། །འཕྲིན་ལས་བཞི་པོ་འགྲུབ་པ་དང་། །སངས་རྒྱས་བསྟན་པ་བསྲུང་བར་ཤོག །ཀུན་ཏུ་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས། །རྡོ་རྗེ་འཆང་ཆེན་གོ་འཕང་ལྡན། །བདག་གིས་བསྟན་པ་དར་བྱེད་ཅིང་། །དགེ་བ་འདི་ཡིས་ཐོབ་གྱུར་ཅིག །འགྲོ་བ་ལྔས་ཀྱང་ཐོབ་པར་ཤོག །བྱང་ཆུབ་རྡོ་རྗེ་སྔགས་པ་ཡིས། །རྫོགས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་གང་། །བདག་ཀྱང་དེ་ཉིད་སྤྱོད་པར་ཤོག །བདག་གིས་དགེ་བའི་རྩ་བ་འདིས། །བསྒྲུབ་ལ་བར་ཆད་མེད་པ་དང་། །འོད་གསལ་ཆེན་པོའི་དོན་རྟོགས་ནས། །ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་སངས་རྒྱས་ཤོག །འབད་པ་མེད་པ་སེམས་ཅན་གྱི། །དོན་རྣམས་ཐམས་ཅད་བྱེད་པ་དང་། །སྐྱེ་རྒ་ན་འཆི་རྩད་བཅད་ནས། །བདེ་བ་ཆེན་པོའི་སྐུ་ཐོབ་ཤོག། །དཔལ་ནག་པོ་ཆེན་པོའི་རྒྱུད་ལས་སྨོན་ལམ་གྱི་ལེའུ་སྟེ་ཉེར་གཅིག་པའོ། །ཞེས་གོང་མའི་ཞལ་ཐུན་གནང་སྲོལ་གྱི་རིམ་པའོ། །ཕྱོགས་དུས་རྒྱལ་བ་སྲས་བཅས་ཐམས་ཅད་དང་། །ཁྱད་པར་དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པ་ཡབ་སྲས་ཀྱིས། །བསྟན་འགྲོའི་དོན་དུ་སྨོན་ལམ་གང་བཏབ་པ། །དེ་རྣམས་ཐམས་ཅད་བདག་གིས་འགྲུབ་པར་ཤོག །བཀྲ་ཤིས་ནི། དཀར་བརྒྱུད་བླ་མ་རྣམས་ཀྱིས་བཀྲ་ཤིས་ཤོག །ཡི་དམ་ལྷ་ཚོགས་རྣམས་ཀྱིས༴། །དཔའ་བོ་མཁའ་འགྲོ་རྣམས་ཀྱིས༴། །ཆོས་སྐྱོང་སྲུང་མ་རྣམས་ཀྱིས༴། །མི་འགྱུར་ལྷུན་པོ་སྐུ་ཡི༴། །ཡན་ལག་དྲུག་ཅུ་གསུང་གི༴། །མཐའ་བྲལ་འཁྲུལ་མེད་ཐུགས་ཀྱིས། རྒྱལ་བའི་སྐུ་གསུང་ཐུགས་ཀྱིས་བཀྲ་ཤིས་ཤོག །སྟོན་པ་འཇིག་རྟེན་ཁམས་སུ་བྱོན་པ་དང་། །བསྟན་པ་ཉི་འོད་བཞིན་དུ་གསལ་བ་དང་། །བསྟན་འཛིན་དཔོན་སློབ་ཤིན་ཏུ་མཐུན་པ་ཡིས། །བསྟན་པ་ཡུན་རིང་གནས་པའི་བཀྲ་ཤིས་ཤོག། །ཅེས་པ་འདིའང་དཔལ་འབྲུག་པ་ཡབ་སྲས་རྣམས་ཀྱིས་མཛད་པའི་ཆོས་སྐྱོང་གི་གསོལ་ཁ་བསྡུས་པ་རྣམས་ཤཱཀྱའི་དགེ་སློང་བསྟན་འཛིན་དོན་ཀུན་གྲུབ་པའི་སྡེས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་བསྡེབས་ཏེ་བཀླག་ཆོག་ཏུ་བཀོད་པ་དགེའོ།། །། ༄༅། །ཆོས་སྐྱོང་སྤྱིའི་གཏོར་བསྔོ་བསྡུས་པ་ཕྲིན་ལས་མྱུར་འགྲུབ་མ་བཞུགས་སོ།། ༄༅། །དཔལ་ཧེ་རུ་ཀ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །འདིར་བསྟན་སྲུང་དམ་ཅན་རྒྱ་མཚོའི་ཚོགས་ལ་གཏོར་བསྔོ་རྒྱུན་དུ་བྱ་བར་འདོད་པས་རྒྱས་པ་བློས་མི་ལྕོགས་པའམ་བསྙེན་སྒྲུབ་ཀྱི་སྐབས་ལྟ་བུར་ལོངས་ཁྱབ་མེད་ན། །གཏོར་མ་རིན་ཆེན་སྤུངས་གཏོར་དང་། མཆོད་པ་ཆུ་གཉིས་ཉེར་སྤྱོད་ལྔ། བསངས་ཆབ་སྨན་རཀ་སོགས་ལག་ལེན་ལྟར་བཤམས་ནས། །ཐོག་མར་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བ་ནི། སངས་རྒྱས་ཆོས་དང་དགེ་འདུན་དང་། །བླ་མ་ཡི་དམ་མཁའ་འགྲོ་ལ། །བདག་དང་མཁའ་མཉམ་སེམས་ཅན་རྣམས། །བྱང་ཆུབ་བར་དུ་སྐྱབས་སུ་མཆི། །ལན་གསུམ། སེམས་བསྐྱེད་ནི། མ་གྱུར་མཁའ་མཉམ་སེམས་ཅན་རྣམས། །བྱང་ཆུབ་ཆེན་པོར་འགོད་པའི་ཕྱིར། །སྨོན་འཇུག་བླ་མེད་བྱང་ཆུབ་སེམས། །དམ་པ་བདག་གིས་བསྐྱེད་པར་བགྱི། །ལན་གསུམ། ཚད་མེད་བཞི་ནི། སེམས་ཅན་བདེ་ལྡན་སྡུག་བསྔལ་ཀུན་བྲལ་ཞིང་། །བདེ་དང་མི་འབྲལ་ཆགས་སྡང་ཀུན་བྲལ་བྱ། །བདག་བསྐྱེད་ནི། སྭ་བྷ་ཝ་བརྗོད། བདག་དང་ཆོས་ཀུན་མི་དམིགས་སྟོང་པར་གྱུར། །སྟོང་པའི་ངང་ལས་རི་རབ་ཆེན་པོའི་སྟེང་། སྣ་ཚོགས་པདྨ་ཉི་མའི་གདན་གྱི་ཁར། །རང་ཉིད་ཧེ་རུ་ཀ་དཔལ་ཁྲོ་ཆགས་མཐིང་། །ཕྱག་གཉིས་རྡོར་དྲིལ་འཛིན་ཅིང་ཕག་མོ་དམར། །རྡོ་རྗེ་ཐོད་ཁྲག་ཁ་ཊྭཾ་འཛིན་ལ་འཁྱུད། །སྤྱན་གསུམ་ཐོར་ཚུགས་སྟག་ཤམ་མི་མགོས་སྤྲས། །ཕྱག་རྒྱ་དྲུག་ལྡན་གཡས་བརྐྱངས་པད་ཉིའི་སྟེང་། །འཇིགས་དུས་བརྫིས་ཏེ་ཡེ་ཤེས་མེ་དབུས་བཞུགས། །སྤྱི་བོར་བླ་མ་མི་བསྐྱོད་གཟུགས་ཀྱིས་བརྒྱན། ཐུགས་ཀར་ཉི་སྟེང་ཧཱུཾ་མཐར་སྔགས་ཀྱིས་བསྐོར། །འོད་འཕྲོས་འཕགས་པ་མཆོད་ཅིང་འགྲོ་ཀུན་སྦྱངས། །འཁོར་ལོ་སྡོམ་པའི་གོ་འཕང་ལ་བཀོད་ནས། །བྱིན་རླབས་འོད་ཟེར་ཚུར་བསྡུས་སྙིང་ཁར་ཐིམ། །ཨོཾ་ཧྲཱིཿཧ་ཧ་ཧཱུྃ་ཧཱུྃ་ཕཊ། ཅེས་བརྒྱ་རྩ་བཟླས་པས་བདག་བསྐྱེད་དོ། །དེ་ནས་བསངས་ཆུ་ལ་དམིགས་ནས་སུམྦྷ་ནི་ལན་གསུམ་བརྗོད། ཐུགས་ལས་ཁྲོ་བོའི་ཚོགས་སྤྲོས་སྤོས་ཆུརཐིམ། །ཉེས་སྐྱོན་བགེགས་བསངས་ཡེ་ཤེས་ཆུ་བོར་གྱུར། །ནང་མཆོད་སྟེང་དུ་ལྷན་སྐྱེས་དཀར་དམར་སྔོའི། །ཐུགས་ཀར་ཧ་ཧོ༔ཧྲཱིཿམཚན་འོད་ཟེར་གྱིས། །ཡེ་ཤེས་བདུད་རྩི་བཀུག་བསྟིམས་ལྷ་བཅས་ཞུ། །ཁ་དོག་དྲི་རོ་ནུས་ལྡན་བདུད་རྩིར་གྱུར། །ཨོཾ་ཨཱཿཧཱུྃ་ཧ་ཧོ༔ཧཱི༔ ལན་གསུམ་གྱིས་མཆོད་གཏོར་སོགས་བྱིན་གྱིས་བརླབས་ནས། བགེགས་གཏོར་གཏོང་ན། ཕཊཿ དཀོན་མཆོག་བདེན་པའི་བཀའ་བསྒོ་ཡིས། །བགེགས་རྣམས་ཉོན་ཅིག་བདག་ཅག་འདིར། །མཧཱ་ཀཱ་ལར་མཆོད་པ་དང་། །ཕྲིན་ལས་གཉན་པོ་བཅོལ་བའི་དུས། །འབྱུང་པོ་སྔགས་དང་ཕྱག་རྒྱ་ལ། །ཉན་དང་ལྟ་བར་མི་དབང་བས། །ཁྱེད་རྣམས་གཏོར་མ་འདི་ཁྱེར་ལ། །མྱུར་བ་ཉིད་དུ་ཕྱིར་དེངས་ཤིག། །གང་དག་མི་འགྲོ་དེ་དག་ནི། །ཡེ་ཤེས་རྡོ་རྗེ་འབར་བ་འདིས། །མགོ་བོ་ཚལ་པ་བརྒྱར་འགས་པ། །གདོན་མི་ཟ་བར་གྱུར་ཏ་རེ། །སུམྦྷ་ནིས་བསྐྲད་ནས། སྲུང་འཁོར་ནི། ཧཱུྃ༔ བདག་ཉིད་དཔལ་ཆེན་སྐུར་བསྒོམས་ཏེ། །དཔལ་འབར་ཁྲོས་པའི་ཐུགས་ཀར་ནས། །འོད་འཕྲོས་སྟེང་འོག་ཕྱོགས་མཚམས་ཀུན། །རྡོ་རྗེ་ས་གཞི་རྭ་བ་གུར། །བླ་རེས་དྲྭ་བ་ཡེ་ཤེས་མེ། །རྣམ་ལྔ་འབར་བའི་འཁོར་ལོར་གྱུར། །ཞེས་མཚམས་བཅད་ནས། མདུན་བསྐྱེད་སྤྱན་འདྲེན་པ་ནི། ཧཱུྃ༔ བདག་ཉིད་ཧེ་རུ་ཀ་ཡི་སྐུར་གསལ་བའི། །ཐུགས་ཀའི་ཧཱུཾ་ལས་འཕྲོས་པའི་འོད་ཟེར་གྱིས། །ཕྱོགས་བཅུའི་རྒྱལ་བ་རྒྱ་མཚོའི་ཐུགས་དམ་བསྐུལ། །ཐུགས་རྗེས་གང་འདུལ་སྒྱུ་མའི་སྐུར་བཞེངས་ཏེ། །རང་བཞིན་གནས་དང་གྲུབ་པའི་གནས་སོགས་ནས། །སངས་རྒྱས་ཀུན་གྱི་མཐུ་སྟོབས་ནུས་པའི་གཟུགས། །ཁྲག་འཐུང་མཧཱ་ཀཱ་ལ་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །འཁོར་ལོས་བསྒྱུར་བ་ཆེན་པོ་ཕྱག་བཞི་པ། །ནག་པོ་དུ་མའི་ཚོགས་ཀྱི་གཙོ་བོ་སྟེ། །ཡེ་ཤེས་མགོན་པོ་བྱ་རོག་མཚན་ཅན་ལ། །གཡས་སུ་ཕོ་བརྒྱུད་མགོན་པོ་ཀུན་གྱི་གཙོ། །དཔལ་ལྡན་འཇིགས་བྱེད་ལས་ཀྱི་མགོན་པོ་དང་། །གཡོན་དུ་མོ་བརྒྱུད་ལྷ་མོ་ཡོངས་ཀྱི་གཙོ། །དཔལ་ལྡན་ཟ་བྱེད་དུད་སོལ་ལྷ་མོ་བཅས།།དེ་ལྟར་གཙོ་བོ་གསུམ་གྱི་མཐའ་བསྐོར་དུ། །ཐུགས་གསུང་སྐུ་ཡི་ལྷ་ཚོགས་ཐམས་ཅད་དང་། །ཁྱད་པར་གསང་བ་སྔགས་ཀྱི་བདག་མོ་དང་། །ཆོས་ནོར་གཏེར་གྱི་བདག་པོ་རྣམ་ཐོས་སྲས། །ཚེ་དཔལ་ཀུན་སྩོལ་བཀྲ་ཤིས་ཚེ་རིང་མ། །བོད་སྐྱོང་བསྟན་མའི་གཙོ་མོ་གཡུ་སྒྲོན་མ། །ཁྱབ་འཇུག་ཆེན་པོ་གཟའ་མཆོག་རཱ་ཧུ་ལ། །རྒྱལ་ཆེན་ཚངས་པ་དུང་གི་ཐོར་ཚུགས་ཅན། །འཛམ་གླིང་སྐྱེས་མཆོག་རྡོ་རྗེ་ལེགས་པ་རྩལ། །དགེ་བསྙེན་ཆེན་པོ་ཇག་པ་མེ་ལེན་དང་། །དམ་ཅན་སྒོ་བདུད་ཆེན་པོ་ལྕགས་རལ་ཅན། །ཕ་མེས་བརྒྱུད་ཀྱིས་བསྟེན་པའི་ལྷ་རྣམས་དང་། །ས་འདིར་གཉུག་མར་གནས་པའི་གཞི་ཡི་བདག །མཆོད་ཅིང་བསྟོད་འོས་སྲུང་མའི་ཚོགས་ཀུན་དང་། །གཞན་ཡང་ཕྱོགས་སྐྱོང་བཅུ་དང་རྒྱལ་ཆེན་བཞི། །གཙང་རིས་མགོན་པོ་བདུན་ཅུ་རྩ་ལྔ་དང་། །བོད་ཁམས་སྐྱོང་བའི་བསྟན་མ་བཅུ་གཉིས་སོགས། །སྣང་སྲིད་ལྷ་སྲིན་དྲེགས་པའི་ཚོགས་ཐམས་ཅད། །རང་རང་བཀའ་ཉན་སྡེ་དཔུང་མཐའ་ཡས་པ། །གནམ་ས་བར་སྣང་ལྟེམ་མེར་གང་བ་བཅས། །རྣལ་འབྱོར་བདག་གི་དད་པས་སྤྱན་འདྲེན་གྱིས། །རྫུ་འཕྲུལ་མཐུ་སྟོབས་ཆེན་པོས་གཤེགས་སུ་གསོལ། །ཨོཾ་ཤྲཱི་བཛྲ་དྷརྨ་པཱ་ལ་ས་པཱ་རི་ཝ་རེ་བཛྲ་ས་མ་ཡ་ཛ་ཛ༔ ཞེས་སྤྱན་དྲངས་ནས། བཞུགས་སུ་གསོལ་བ་ནི། ཧཱུྃ༔ ཕྱི་རོལ་སྣང་བ་རྣམ་དག་འོག་མིན་ཞིང་། །ནང་དུ་གནས་ཁང་དྲག་པོའི་གཞལ་ཡས་འདིར། །རང་རང་དགྱེས་པའི་གདན་ཁྲི་སྣ་ཚོགས་སུ། །བརྟན་པར་བཞུགས་ལ་གུས་པས་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །ཞེས་བཞུགས་ཕྱག་འཚལ་ནས། དམ་ལ་བཞག་པ་ནི། ཧཱུྃ༔ སྔོན་ཚེ་རྒྱལ་བའི་སྤྱན་སྔར་ཞལ་བཞེས་བཞིན། །སངས་རྒྱས་བསྟན་པ་གཉན་པོ་བསྲུང་བ་དང། །བདག་ཅག་བླ་མེད་བྱང་ཆུབ་སྒྲུབ་པ་ལ། །རྐྱེན་སེལ་མཐུན་སྒྲུབ་ཕྲིན་ལས་མ་གཡེལ་ཞིག། །ཅེས་དམ་བསྒྲགས་གསོལ་ནས། མཆོད་པ་འབུལ་བ་ནི། མཆོད་རྫས་རྣམས་ཨོཾ་ཨཱཿཧཱུྃ་ཧ་ཧོ་ཧྲཱིཿ ལན་གསུམ་གྱིས་བྱིན་གྱིས་བརླབས་ནས། ཧཱུྃ༑ ཁྲག་སྣའི་ཡོན་ཆབ་དུག་ཆུའི་ཞབས་བསིལ་དང་། །དབང་པོའི་མེ་ཏོག་གསུར་ཆེན་སྤོས་ཀྱི་དུད། །ཞུན་ཆེན་མར་མེ་མཁྲིས་པའི་དྲི་ཆབ་དང་། །སྙིང་སྣའི་ཞལ་ཟས་རྐང་གླིང་རོལ་མོ་འབུལ། །ༀ་ཤྲཱི་བཛྲ་དྷརྨ་པཱ་ལ་ས་པཱ་རི་ཝ་རེ་ཨརྒྷཾ་སོགས་ཀྱིས་མཆོད། ཧཱུྃ༑ འཆི་མེད་བདུད་རྩི་བྱང་ཆུབ་སེམས་རྒྱུན་དང་། །ཆགས་རྟོག་ཀུན་བསྒྲལ་རཀྟ་བྷ་གའི་མཚོར། །འཛོམས་པའི་མཉམ་སྦྱོར་བདེ་བའི་སྒྲ་ཆེན་པོས། །ཆོས་དབྱིངས་མཁའ་ལ་ཁྱབ་པ་བླ་མེད་མཆོད། །ཨོཾ་ཤྲཱི་བཛྲ་དྷརྨ་པཱ་ལ་ས་པཱ་རི་ཝ་རེ་ཨ་མྲི་ཏ་པཱུ་ཛ་ཁཱཧི། དེ་བཞིན་དུ་རཀྟ་ནས་སུ་ར་ཏེསྟྭཾ་གྱི་བར་གྱིས་མཆོད་ནས། །གཏོར་མ་བྱིན་གྱིས་བརླབ་པ་ནི། མདུན་དུ་རླུང་མེ་ཐོད་སྐྱེད་བཅས་པའི་སྟེང་། །མཚན་ལྡན་བྷནྡྷར་གོ་ཀུ་ད་ཧ་ན། །བི་མུ་མ་ར་ཤུ་སྟེ་ཡི་གེ་བཅུ། རིམ་ཞུ་ཤ་ལྔ་བདུད་རྩི་ལྔ་རུ་གྱུར། །རླུང་གིས་མེ་འབར་རྫས་རྣམས་ཞུ་ཞིང་ཁོལ། །དྭངས་མ་འབྲུག་གསུམ་གྱུར་པའི་འོད་ཟེར་གྱིས། །ཡེ་ཤེས་བདུད་རྩི་བཀུག་བསྟིམས་སྦྱངས་རྟོགས་སྦར། །གཏོར་མ་ཁ་དོག་དྲི་རོ་ནུས་ལྡན་གྱུར། ཨོཾ་ཨཱཿཧཱུྃ་ཧ་ཧོ༔ཧཱི༔ ལན་གསུམ་གྱིས་བྱིན་གྱིས་བརླབས་ནས། གཏོར་འབུལ་ནི། ཨཿ ཐོད་ཆེན་བྷན་དྷ་ཡངས་པའི་སྣོད་ནང་དུ། །གཏོར་རྫས་ཤ་ལྔ་བདུད་རྩི་ལྔའི་ངོ་བོ། །རྣམ་པ་གང་འདོད་ནམ་མཁའི་མཛོད་ཆེན་པོར། །བྱིན་བརླབས་རྨད་བྱུང་དཔལ་གྱི་གཏོར་མ་འདི། །དྲིན་ཅན་རྩ་བ་བརྒྱུད་པའི་བླ་མ་དང་། །ཡི་དམ་བཅོམ་ལྡན་འཁོར་ལོ་སྡོམ་པ་དང་། །གནས་གསུམ་དཔའ་བོ་མཁའ་འགྲོའི་ཚོགས་ལ་འབུལ། །བཞེས་ནས་བྱིན་རླབས་དབང་དང་དངོས་གྲུབ་སྩོལ། །ཁྱད་པར་མཧཱ་ཀཱ་ལ་ཕྱག་བཞི་པ། །ནག་པོ་ཆེན་པོ་ལྕམ་དྲལ་ཐམས་ཅད་ལ། །ལྷ་ཆེན་སྙིང་གི་གཏོར་མ་འདི་འབུལ་ལོ། །བཞེས་ནས་བྱང་ཆུབ་བར་དུ་བསྲུང་ཞིང་སྐྱོངས། །བཀའ་སྡོད་དྲེགས་པའི་སྡེ་དཔོན་ལས་ཀྱི་མགོན།།དཔུང་ཆེན་མགོན་པོའི་དམག་ཚོགས་ཐམས་ཅད་ལ། །སྙིང་སྣ་སྟོང་གི་གཏོར་མ་འདི་འབུལ་ལོ། །བཞེས་ནས་མཐའ་ཡི་དམག་དཔུང་གཞོམ་པར་མཛོད། །མ་གཅིག་མཁའ་འགྲོའི་དབང་མོ་དུད་གསོལ་མ། །ནག་མོ་འབུམ་སྡེའི་ཚོགས་དང་བཅས་པ་ལ། །ཤ་ཁྲག་དམར་གྱི་གཏོར་མ་འདི་འབུལ་ལོ། །བཞེས་ནས་ཕྱི་ནང་བར་ཆད་དབྱིངས་སུ་སོལ། །སྔགས་ཀྱི་བདག་མོ་ཨེ་ཀ་ཛ་ཏི་དང་། །བྲན་གཡོག་འབུམ་ཁྲི་འབུམ་སྟོང་བཅས་པ་ལ།། དཀར་དམར་རྒྱུན་ལྡན་གཏོར་མ་འདི་འབུལ་ལོ། །བཞེས་ནས་གསང་ཆེན་ལམ་གྱི་སྡོང་གྲོགས་མཛོད། །ཆོས་ནོར་གཏེར་གྱི་བདག་པོ་རྣམ་ཐོས་སྲས། །བཙུན་མོ་མངག་གཞུག་སྡེ་དང་བཅས་པ་ལ། །ལྷུན་ཆགས་བཟང་དགུའི་གཏོར་མ་འདི་འབུལ་ལོ། །བཞེས་ནས་ཅི་འདོད་དངོས་གྲུབ་ཆར་ལྟར་འབེབས། །ཚེ་དཔལ་ཀུན་སྩོལ་བཀྲ་ཤིས་ཚེ་རིང་མ། །མཆེད་ལྔ་འཁོར་དང་བཅས་པ་ཐམས་ཅད་ལ། །ཟག་མེད་བདུད་རྩིའི་གཏོར་མ་འདི་འབུལ་ལོ། །བཞེས་ནས་བསམ་དོན་ཆོས་བཞིན་འགྲུབ་པར་མཛོད། །བསྟན་སྐྱོང་མ་མོའི་གཙོ་མོ་གཡུ་སྒྲོན་མ། །སྨན་བཙུན་འབུམ་སྡེའི་ཚོགས་དང་བཅས་པ་ལ། །བཅུད་ལྡན་མི་བཟད་གཏོར་མ་འདི་འབུལ་ལོ། །བཞེས་ནས་བདེ་ཆེན་ཡེ་ཤེས་རྒྱས་པར་མཛོད། །ཁྱབ་འཇུག་ཆེན་པོ་དུག་གི་སྤུ་གྲི་དང་། །གཟའ་བརྒྱད་གདོང་མོ་བཞི་དང་བཅས་པ་ལ། །དམར་ཆེན་སྙིང་གི་གཏོར་མ་འདི་འབུལ་ལོ། །བཞེས་ནས་བྱད་མ་རང་གཤེད་རང་ལ་ཕོབ། །ཆོས་སྐྱོང་རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ་སྐུ་ལྔ་དང་། །ཡུམ་བློན་རུ་འདྲེན་སྡེ་བཞིའི་ཚོགས་བཅས་ལ། །འདོད་ཡོན་ལྔ་ལྡན་གཏོར་མ་འདི་འབུལ་ལོ། །བཞེས་ནས་རབ་འབྱམས་ལས་བཞི་ཡོངས་གྲུབ་མཛོད། །འཛམ་གླིང་སྐྱེས་མཆོག་རྡོ་རྗེ་ལེགས་པ་དང་། །མཆེད་འཁོར་སུམ་བརྒྱ་དྲུག་ཅུའི་ཚོགས་རྣམས་ལ། །མཐུན་རྫས་རྒྱན་གྱི་གཏོར་མ་འདི་འབུལ་ལོ། །བཞེས་ནས་དམ་ཆོས་གྲུབ་པའི་འགལ་རྐྱེན་གསོལ། །ལས་བྱེད་གཤན་པ་དམར་ནག་ལ་སོགས་པ། །རྟག་ཏུ་བསྟེན་པའི་ལྷ་སྲུང་ཐམས་ཅད་ལ། །མི་ཟད་གཏེར་གྱི་གཏོར་མ་འདི་འབུལ་ལོ། །བཞེས་ནས་གང་བཅོལ་ལས་རྣམས་ཐོགས་མེད་སྒྲུབས། །ལྷག་པར་བདག་ཅག་གང་དུ་གནས་པ་ཡི། །གནས་གཞི་ཡུལ་གྱི་བདག་པོ་ཐམས་ཅད་ལ། །གང་ལ་གང་འདོད་གཏོར་མ་འདི་འབུལ་ལོ། །བཞེས་ནས་མཐུན་རྐྱེན་ལྷུན་གྱིས་འགྲུབ་པར་མཛོད། །གཞན་ཡང་ཕྱོགས་སྐྱོང་བཅུ་ལ་སོགས་པ་ཡི། །དཀར་ཕྱོགས་སྐྱོང་བའི་སྡེ་དཔུང་ཐམས་ཅད་ལ། །འཛད་མེད་མཆོད་སྦྱིན་གཏོར་མ་འདི་འབུལ་ལོ། །བཞེས་ནས་འཇིག་རྟེན་བདེ་ཞིང་སྐྱིད་པར་མཛོད། །དེ་ལྟར་དམ་ཅན་རྒྱ་མཚོ་ཁྱེད་རྣམས་ལ། །མཆོད་སྦྱིན་འདི་འབུལ་སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་གི། །བསྟན་པ་ཆེར་རྒྱས་བདག་ཅག་འགལ་རྐྱེན་སེལ། །ཞི་སོགས་ལས་དང་དངོས་གྲུབ་རྣམ་གཉིས་སྩོལ། །ཅེས་འབུལ་ནས། བསྟོད་པ་ནི། ཧཱུྃ༑ དབྱིངས་དང་ཡེ་ཤེས་ཟུང་དུ་འཇུག་པའི་སྐུ། །ཆུ་སྣོད་རྙོག་དང་དྭངས་མའི་ཟླ་གཟུགས་བཞིན། །ནག་པོའི་གཤེད་དང་དཀར་པོའི་ལྷར་འཆར་བའི། །དམ་ཅན་ཆོས་སྐྱོང་རྒྱ་མཚོའི་གཙོ་ལ་བསྟོད། །ཁྱོད་ཀྱི་གསང་བ་གསུམ་ལས་འཕྲུལ་བའི་འཁོར། །ཕོ་བརྒྱུད་མོ་བརྒྱུད་སྤྲུལ་དང་ཡང་སྤྲུལ་བཅས། །ཐབས་མཁས་གང་འདུལ་སོ་སོའི་སྐུར་སྟོན་པའི། །བཀའ་སྡོད་དམ་ཅན་རྒྱ་མཚོའི་ཚོགས་ལ་བསྟོད། །ཁྱེད་རྣམས་ལྟར་སྣང་དྲེགས་པའི་ཚུལ་བཟུང་ནས། །ཆ་ལུགས་མ་ངེས་རྣམ་པ་ཅིར་སྣང་ཡང་། །ཐམས་ཅད་ཡེ་ཤེས་གཅིག་གི་རོལ་པ་སྟེ། །གཅིག་པུས་སྣ་ཚོགས་སྟོན་པར་མཛད་ལ་བསྟོད། །མ་དག་སྣང་ངོར་ཅི་ཡང་སྟོན་མཛད་ཀྱང་། །དག་མཉམ་ཆོས་སྐུའི་རྒྱ་ལས་མི་འདའ་བས། །ལྷ་འདྲེ་རིས་སུ་ཕྱེ་བའི་བློ་སྤངས་ཏེ། །གཉིས་མེད་རོ་མཉམ་ཆེན་པོར་ཤེས་པས་བསྟོད། །དེ་ལྟར་གཉིས་མེད་དབྱིངས་ལས་མ་གཡོས་བཞིན། །ཡེ་ཤེས་འཇིག་རྟེན་ལས་ཚུལ་སྣ་ཚོགས་པས། །འགྲོ་བའི་མོས་བསམ་དབང་པོའི་བྱེ་བྲག་དང་། །མཐུན་འཇུག་འགྲོ་དོན་མཛད་ལ་ཕྱག་འཚལ་བསྟོད། །དེས་ན་ཁྱེད་དང་བདག་གི་བསམ་པའི་རྩེ། །བསྟན་དང་འགྲོ་ལ་གཅེས་པ་རོ་གཅིག་པས། །བསྟན་འགྲོར་འཚེ་བའི་མཐའ་དམག་བཟློག་པའི་ཕྱིར། །མཐུ་རྩལ་ནུས་ལྡན་ཁྱེད་ལ་བདག་བསྟོད་དོ། །བདག་ལའང་བྱམས་པའི་གཉེན་དང་འཛའ་བའི་བཤེས། །བསྟེན་པའི་ལྷ་སྲུང་ཁྱེད་ལས་གཞན་མེད་པས། །རྟག་ཏུ་བདག་གི་ལུས་དང་གྲིབ་མ་བཞིན། །འགྲོགས་ནས་བྱང་ཆུབ་བར་དུ་སྲུང་སྐྱོབ་མཛོད། །འདོད་དོན་གསོལ་བ་ནི། ཧཱུྃ༑ སྔོན་ཚེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་སྤྱན་སྔ་རུ། །ཆོས་བཞིན་སྒྲུབ་པ་མཛད་པའི་གང་ཟག་ལ། །བར་ཆད་བསྲུང་ཞིང་སྐྱོང་བར་ཞལ་བཞེས་པའི། །ཐུགས་དམ་གནད་ནས་བསྐུལ་ལོ་གསན་དུ་གསོལ། །ཁྱེད་རྣམས་ཡེ་ཤེས་སྤྱན་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར། །འཕྲིན་ལས་འཇུག་པ་དུས་ལས་མི་ཡོལ་ན། །བདག་གི་གུས་ཤིང་གསོལ་བའི་ལས་འདི་དག། མ་གཡེལ་མ་འགྱངས་མྱུར་དུ་འགྲུབ་པར་མཛོད། །སྤྱིར་ནི་སངས་རྒྱས་བསྟན་པ་བསྲུང་བ་དང་། །དཀོན་མཆོག་རིན་ཆེན་གསུམ་གྱི་དབུ་འཕང་བསྟོད། །བསྟན་པའི་སྒྲོན་མེ་མཆོག་རྣམས་སྐུ་ཚེ་སྲིངས། །དགེ་འདུན་སྡེ་རྣམས་ཉམས་མེད་ཡུན་དུ་སྐྱོངས། །སྒོས་སུ་བདག་ཅག་དཔོན་སློབ་འཁོར་བཅས་ལ། །རྐྱེན་ཞི་ཚེ་སྤེལ་འབྱོར་པ་རྒྱས་པ་དང་། །གཞན་སྣང་དབང་བསྒྱུར་བསྟན་དགྲ་ཚར་གཅོད་པའི། །རྣམ་བཞིའི་འཕྲིན་ལས་ཐོགས་མེད་འགྲུབ་པར་མཛོད། །ཡང་སྒོས་བདག་ཅག་གང་དུ་གནས་པའི་སར། །ནད་མུག་འཁྲུགས་རྩོད་བཙའ་ཐན་སད་སེར་སོགས། །མི་མཐུན་ཉེར་འཚེའི་མིང་ཡང་མི་གྲགས་པར། །ཆོས་འབྱོར་ཕུན་ཚོགས་དཔལ་གྱིས་འཚོ་བར་མཛོད། །གང་གིས་གསོལ་བ་བཏབ་ཀྱང་མི་བསླུ་ཞིང་། །གང་རྣམས་ཡིད་བཞིན་ནོར་ལས་ཆེས་ལྷག་པས། །གང་ཡང་ཡིད་ལ་འདོད་པའི་དངོས་པོ་ཀུན། །གང་བསམ་མོད་ལ་འགྲུབ་པའི་འཕྲིན་ལས་མཛོད། །མདོར་ན་གནས་སྐབས་བྱང་ཆུབ་ལམ་གྱི་གེགས། །ཕྱི་ནང་བར་ཆད་གཡུལ་ལས་རྣམ་རྒྱལ་ནས།། མཐར་ཐུག་རྣམ་མཁྱེན་རྒྱལ་བའི་གོ་འཕང་མཆོག། །སྒྲུབ་པའི་སྟོངས་གྲོགས་མཛོད་ཅིག་མཐུ་མ་ཆུང་། །བསྐང་བ་བསྡུས་པ་ནི། ཧཱུྃ༑ དམ་ཅན་རྒྱ་མཚོའི་ཐུགས་དམ་བསྐང་བ་ནི། །དད་མོས་སྤྱན་འདྲེན་གདུང་བའི་འབོད་རྫས་དང་། །ཁྲིམས་གཙང་མཆོད་རྫས་མང་ཐོས་བསྐང་བའི་རྫས། །བསམ་པའི་རྟེན་རྫས་སྒོམ་བྱུང་སྒྲུབ་པའི་རྫས། །འཆད་པའི་འཕྱར་དར་རྩོད་པའི་རུ་མཚོན་དང་། །རྩོམ་པའི་སྤྱན་གཟིགས་བརྡ་སྤྲོད་སྲོག་ཆགས་གཟུགས། །འདུལ་བའི་རྒྱན་ཆ་མདོ་དོན་དཀོར་ཆའི་མཛོད། །མངོན་པའི་དགྲ་ཆ་གསང་སྔགས་མཐུན་རྫས་དང་། །ལྟ་སྒོམ་སྤྱོད་པའི་ལོངས་སྤྱོད་ཀུན་ཚང་བའི། །བསྟན་པའི་ལུས་རྫོགས་རྒྱན་པའི་མཆོད་སྤྲིན་འདིས། །བསྟན་བསྲུང་དམ་ཅན་རྒྱ་མཚོ་ཁྱེད་རྣམས་ཀྱི། །ཐུགས་དམ་དབྱིངས་སུ་བསྐང་ངོ་དགྱེས་པར་མཛོད། །དེ་ལྟར་བསྐང་བས་ཉམས་ཆགས་སྒྲིབ་པའི་སྤྲིན། །རང་བཞིན་ཡོངས་ཤེས་མཁའ་ལ་སོར་ཆུད་ནས། །བསྐང་བྱ་སྐོང་བྱེད་གཉིས་སུ་མི་ཕྱེད་པར། །ནང་དུ་བསྙེན་ནས་རྩེ་གཅིག་སྒྲུབ་པ་དང་། །གང་ཤར་འཛིན་མེད་གཏོར་བའི་ལས་སྦྱོར་གྱིས། །དུ་མ་རོ་གཅིག་རྟོགས་པའི་རྩལ་རྫོགས་ཏེ། །སྒོམ་མེད་ཆོས་སྐུའི་རྒྱལ་སར་ཚེ་འདི་གར། །གྲུབ་པར་མཛོད་ཅིག་དམ་ཅན་རྒྱ་མཚོའི་ཚོགས། །མཆོད་བསྟོད་བསྡུས་པ་ནི། ཨོཾ་ཤྲཱི་བཛྲ་དྷརྨ་པཱ་ལ་ས་པཱ་རི་ཝ་རེ་ཨརྒྱུ་སོགས་ཀྱིས་མཆོད། བསྟོད་པ་ནི། །ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ལས་བདུད་སྡེར་ཁྲོས་པའི་སྐུ། །མཧཱ་ཀཱ་ལ་ཡབ་ཡུམ་སྲས་དང་འཁོར། །དམ་ཅན་རྒྱ་མཚོའི་ཚོགས་བཅས་དཀྱིལ་འཁོར་གྱི། །ལྷ་ཚོགས་ཀུན་ལ་དད་པས་ཕྱག་འཚལ་བསྟོད། །ཅེས་ཡི་གེ་བརྒྱ་པ་སོགས་ཀྱིས་ལྷག་ཆད་བསྐངས་ནས། །འདིར་ནི་གཟུགས་དང་སོགས་བརྗོད་ནས། །བདག་བསྐྱེད་བསྡུ་རིམ་ནི། བདག་ནི་འཁོར་ལོ་སྡོམ་པ་ཡབ་ཡུམ་སྐུ། །དག་པ་གཉིས་ལྡན་ཆོས་སྐུའི་ངོ་བོར་ཐིམ། །དེ་ལས་སྨོན་ལམ་ཐུགས་རྗེའི་རྒྱུ་མཐུན་གྱི། །རོལ་པར་ལངས་ཏེ་གཞན་དོན་སྤྱོད་པར་གྱུར། །དགེ་བ་འདི་ཡིས་མྱུར་དུ་བདག། །ཧེ་རུ་ཀ་དཔལ་འགྲུབ་གྱུར་ནས། །འགྲོ་བ་གཅིག་ཀྱང་མ་ལུས་པ།།དེ་ཡི་ས་ལ་འགོད་པར་ཤོག །ཁྱོད་ལ་མཆོད་བསྟོད་གསོལ་བ་བཏབ་པའི་མཐུས། །བདག་སོགས་གང་དུ་གནས་པའི་ས་ཕྱོགས་སུ། །ནད་གདོན་དབུལ་ཕོངས་འཐབ་རྩོད་ཞི་བ་དང་། །ཆོས་དང་བཀྲ་ཤིས་འཕེལ་བར་མཛད་དུ་གསོལ། །སྨོན་ལམ་གྲུབ་རྒྱལ་མ་དང་བཀྲིས་བསྡུས་པ་བཅས་བརྗོད་ནས་མཐའ་བརྒྱན་པར་བྱའོ།། ༈ རྐང་བརྒྱད་ནི། ཨོཾ་གྲུབ་པར་གྱུར་ཅིག །ཧ་ཧ་ཧཱུཾ་དང་ཀཱི་ལི་ཀཱི་ལི་ཞེས་སྒྲོག་འབྱུང་པོ་རོ་ལངས་ཚོགས་རྣམས་མྱུར་བསད་ནས། །སྐུ་ལ་མི་ཡི་ཤ་དང་རྒྱུ་མས་སྦྲེལ་བའི་འཕྲེང་བས་ཀུན་ནས་བརྒྱན་ཅིང་ཞལ་དུ་གསོལ། །འདོད་པའི་གཟུགས་དང་མི་སྡུག་གཟུགས་ཅན་ཕྱག་གཡོན་ཁ་ཊཾ་ག་བཅས་མི་ཡི་ཐོད་པ་བསྣམས། །སྨིན་སྐྲ་སེར་ཞིང་སྤྱན་དམར་རོ་ཡི་གདན་ལ་དགྱེས་པའི་ཞིང་སྐྱོང་ཁྱོད་ཀྱིས་ཞིང་སྐྱོངས་མཛོད། །ཕེཾ་ཕེཾ་ཕཊ་ཅེས་སྒྲོགས་པས་སོ་སོར་བསྐྱོད་པའི་མེ་དཔུང་ཆེན་པོའི་དབུས་སུ་རབ་བཞུགས་ནས། །རབ་ཏུ་གསལ་ཞིང་མགོ་བོ་རྣམས་ཀྱི་འཕྲེང་བས་འཇིགས་པའི་སྐུ་བརྒྱན་གཤིན་རྗེ་དང་མཚུངས་པ། །དྲག་ཤུལ་ཕྱག་གིས་བསད་པ་རྣམས་ཀྱི་མི་མགོ་མ་ལུས་བཟུང་ནས་ཁྲག་རྒྱུན་འབབ་པ་གསོལ། །རོལ་པས་རོལ་པ་སེལ་ཞིང་མི་ཡིས་གང་བའི་ས་ལ་ཞིང་སྐྱོང་ཁྱོད་ཀྱིས་སྲུང་བར་མཛོད། །ཀྵཾ་ཀྵཾ་ཀྵཾ་ཞེས་བཟོད་པའི་སྐད་ཅན་ཅ་ཅོ་སྒྲོག་པར་བྱེད་པའི་གདུག་པ་རྣམས་བཟུང་སྟེ། །གཅིག་པུས་སྣ་ཚོགས་མནན་ཅིང་མནན་ནས་ཀ་ཧ་ཀ་ཧ་བརྗོད་མཛད་ཆར་སྤྲིན་སྔོན་པོའི་མདོག །ཧྲིཾ་ཧྲིཾ་ཧྲིཾ་ཞེས་སྔགས་ཀྱི་གསུང་ཅན་པ་ཙ་པ་ཙའི་སྔགས་ཀྱིས་རིགས་ཀྱི་ལུས་ཅན་བསྲེག །སྒྲུབ་པོ་རྣམས་ཀྱིས་བགེགས་རྣམས་མྱུར་དུ་སྐྱོད་པར་མཛད་ཅིང་ཞིང་རྣམས་ངེས་པར་ཞིང་སྐྱོངས་མཛོད། །ཧཱུྃ་ཧཱུྃ་ཕཊ་ཅེས་དྲག་པོ་སྒྲ་ཡིས་སྲིད་པ་གསུམ་གྱི་ཁོངས་ནི་མ་ལུས་འགེངས་ནུས་ཤིང་། །ཧ་ཧ་ཌ་ཌ་ཞེས་བཞད་གང་ཞིག་དུས་ཀུན་ཏུ་ནི་ཤིན་ཏུ་རབ་ཏུ་འཇིགས་མཛད་པ། །ཕྱུགས་རྣམས་ཀྱི་ནི་ཉིན་རེ་བཞིན་དུ་བདུད་དང་བགེགས་འཇོམས་དྲི་མེད་ཉེས་པ་ཆུ་ཟླ་བཞིན། །དབུ་སྐྲ་སྨ་རའི་རལ་པ་ཆེས་སེར་ཉེ་བར་བསྐྱོད་པའི་ཞིང་སྐྱོང་ཁྱོད་ཀྱིས་ཞིང་སྐྱོང་མཛོད། །རཾ་རཾ་རཾ་ཞེས་སྤྱན་དམར་འཁྲུག་ཅིང་བསྒྱུར་མཛད་ཀྲུཾ་ཀྲུཾ་ཀྲུཾ་ཞེས་ཁྲོས་པའི་སྤྱན་གྱིས་གཟིགས། །ཁཾ་ཁཾ་ཁཾ་ཞེས་གཏུམ་པའི་ཤུགས་ཀྱིས་ཕྱག་གཡས་གྲི་གུག་རལ་གྲི་བགེགས་རྣམས་རོལ་མཛད་ཅིང་། །རུ་རུ་རུ་ཞེས་ཁྲག་ནི་ཕྱག་གིས་བསྣམས་ཤིང་ཞལ་དུ་གསོལ་མཛད་འཐུང་བ་ལ་དགྱེས་པ། །ཌཾ་ཌཾ་ཌཾ་ཞེས་ཌཱ་མ་རུ་ཅན་འདི་ཡིས་འདུལ་མཛད་འཁོར་བཅས་ཞིང་སྐྱོང་ཁྱེད་ཀྱིས་སྐྱོངས། །ཀཾ་ཀཾ་ཀཾ་ཞེས་ཐོད་པའི་འཕྲེང་བས་དབུ་ལ་སྤྲས་ཤིང་ནག་པོ་ཆུ་དང་འདྲ་བའི་སྐུ། །ཙཾ་ཙཾ་ཙཾ་ཞེས་གཏུམ་པའི་ཤུགས་ཀྱིས་རབ་གཡོས་རྨད་བྱུང་འོད་ཀྱིས་འཇིག་རྟེན་སྣང་མཛད་པ། །ཀྲཾ་ཀྲཾ་ཀྲཾ་ཞེས་གཤེགས་པས་དགྲ་བོ་ཉོན་མོངས་པ་རྣམས་ངེས་པར་མ་ལུས་འཇོམས་མཛད་ཅིང་། །སཾ་སཾ་སཾ་ཞེས་ཚོགས་པའི་བདག་ཉིད་དམ་ཚིག་ཐོས་འཛིན་ཞིང་སྐྱོང་གང་ཡིན་ཁྱེད་ཀྱིས་སྐྱོངས། །བཾ་བཾ་བཾ་ཞེས་སྣ་ཚོགས་གཤིན་རྗེ་ལྟར་འགྲོ་དྲི་མ་མེད་པའི་ཆུ་བཞིན་གཟིགས་མཛད་པ། །ཡཾ་ཡཾ་ཡཾ་ཞེས་རླུང་གི་ཤུགས་ཀྱིས་མྱུར་དུ་རྒྱུ་ཞིང་ཉོན་མོངས་འཇིག་རྟེན་གནོན་བྱེད་མཁན། །བྷྲུཾ་བྷྲུཾ་བྷྲུཾ་ཞེས་ནུས་པ་མཆོག་གི་ཁྲོ་གཉེར་འཇིགས་མཛད་འཇིགས་པའི་ཁ་གདངས་ཤ་ཟ་ཞིང་། །ཀྵཾ་ཀྵཾ་ཀྵཾ་ཞེས་ཕན་པར་མཛད་ཅིང་གནོད་པ་སྐད་ཅིག་གིས་སེལ་ཞིང་སྐྱོང་ཁྱོད་ཀྱིས་སྐྱོངས། །ཀླཾ་ཀླིཾ་ཀླུཾ་ཞེས་གདུག་པའི་གཟུགས་ཀྱིས་སྲིད་གསུམ་ཉིན་མཚན་དུས་ཀུན་ཉོན་མོངས་གྱུར་པ་གང་། །པཾ་པཾ་པཾ་ཞེས་ཐུགས་རྗེའི་ཞགས་པས་བྱོལ་སོང་རྣམས་འཛིན་ཕྱག་གིས་གདུལ་བྱ་རྣམས་སྐྱོང་བ། །སྔགས་ཀྱི་སྐུ་ཅན་སྔགས་བདག་ཐུགས་ཀྱིས་སྔགས་པ་རྣམས་ལ་བློ་གྲོས་འབྲས་བུ་མཚུངས་མེད་སྟེར། །ཞིང་རྣམས་སྐྱོང་བར་མཛད་པ་རྣམས་ཀྱིས་འགྲོ་བ་མ་ལུས་པ་རྣམས་ཡུན་རིང་སྐྱོང་དུ་གསོལ། །སྒྲུབ་པ་པོའམ་སློབ་དཔོན་གང་ཞིག་དམ་ཚིག་ཐོས་འཛིན་བློ་ལྡན་གུས་པ་དང་བཅས་པ། །ཐུན་གསུམ་དུ་ནི་སྔགས་རྣམས་བརྒྱད་པོ་ཀློག་བྱེད་དེ་ནི་བསོད་ནམས་ལྡན་པར་འགྱུར་བ་དང་། །ཚེ་དང་དཔལ་དང་གྲགས་དང་མཐུ་སྟོབས་འབྱོར་པ་འཛིན་ཅིང་བློ་གྲོས་རྒྱས་པ་མཚུངས་མེད་སྟེར། །ས་སྟེང་དང་ནི་མཐོ་རིས་སུ་ཡང་དེ་ཡི་བགེགས་ཀྱི་ཚོགས་རྣམས་རྟག་ཏུ་ཉམས་པར་འགྱུར།། Reference དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་གསུང་རབ། ༢༠༠༩ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་ལུགས་ཀྱི་ཞལ་འདོན་ཕྱོགས་བསྡེབས་བྱང་ཆུབ་མགྲོད་པའི་ལམ་བཟང་ཞེས་བྱ་བ་བཞུགས་སོ། ཏཱའི་པེ། ཏཱའི་ཝཱན། ༈ ལྷ་མོའི་བསྟོད་པ་ཏིལ་མར་ནི། བྷྱོཾཿ ཏིལ་མར་གྱིས་བསྐུས་ལན་བུ་གཅིག་འཆང་རོ་ཉེའི་རྣ་ཆས་སྒེག་ཅིང་ཆ་ལུགས་མ་ལུས་འཆང་། །རྒྱན་དུ་རྐང་སྒྲོག་ལྕགས་ལ་བྱས་པ་གཅིག་གིས་རང་གི་རྐང་པ་མཛེས་པར་བྱས་པ་སྟེ།།གཅེར་བུ་བོང་བུ་བཞོན་ནས་འགྲོ་བ་འདི་ན་རྒྱུ་བ་འདི་ནི་ལྷ་མོ་ཁྱོད་ཉིད་ཀྱིས། །བདག་ཉིད་མཛེས་པར་ཤེས་ཀྱིས་གཞན་ལྟས་ཁྱོད་ཀྱི་སྤྱོད་པ་མཚོ་ཆེན་དོན་དག་སུ་ཡིས་ཤེས། །འཁོར་བ་འཇིགས་པའི་ཚེ་ན་མི་ལུས་དག་ལ་ཁྲག་དང་ཞག་འཛག་དུད་པར་འཐུལ་བས་ན། །ལྷ་མོ་ཆེ་བ་གཙིགས་པ་ཁྱོད་ཀྱི་ཞལ་དུ་འགྲོ་ཀུན་སྐད་ཅིག་ཙམ་གྱིས་ཞུགས་པར་གྱུར། །ནག་མོ་མི་ཐོད་ཐོགས་པ་ཁྱོད་ནི་རྣལ་འབྱོར་གྲུབ་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་ཅན་དེ་དུར་ཁྲོད་དགྱེས། ཁྱོད་ནི་གཡོན་ཅན་མནན་ཅིང་ནད་དང་འཆི་བའི་འཇིགས་པ་སེལ་ཞིང་མི་བཟད་དྲིལ་ཡང་སྒྲོག། །ཁྱོད་ནི་དཔའ་བོ་བདག་གི་མགོ་བོའི་ཅོད་པན་ལེགས་སྤྲས་གཡུལ་དུ་མཚོན་གྱིས་བཅད་པ་ཡི། །འཕྲེང་བ་ཐོགས་ཤིང་གར་བྱེད་ལག་པ་གཉེན་བརྐྱང་རྐུབ་ཚོས་ཆེ་ལ་ཀླུ་དབང་གཤིབས་པ་ཡིས། །སྐེ་རགས་འཆིང་ཞིང་ཤཀྟི་མདུང་དང་རལ་གྲི་ཐོགས་ལ་ཁྲག་དང་ཆང་གིས་མྱོས་གྱུར་པ། །མིག་རྩ་དམར་པོར་གྱུར་ཅིང་མཚན་མོ་དུར་ཁྲོད་རྒྱུ་བ་འབྱུང་པོ་ཕལ་ཆེར་རྣམས་ཀྱིས་མཐོང་། །ཀོ་རློན་ཆེན་པོ་དྲལ་ཏེ་རྒྱངས་པའི་གོས་ཀྱིས་སྟོད་གཡོགས་སྨད་ནི་རེ་ལྡེ་སེར་པོས་དཀྲིས། །མི་ཡི་རྒྱུ་མ་གསར་པའི་སྦུབས་ཀྱིས་ཞལ་གྱི་ཟླ་བ་བརྒྱན་ཅིང་དྲིལ་བུ་འགྲམ་པར་འཁྲོལ། །ལུས་ནི་སྣམ་གྱིས་གསར་དུ་བྱུགས་ཤིང་ཁྲག་དང་ཞག་མང་འཛག་པའི་ཐིག་ལེས་ཚོམ་བུར་བྲིས། །མི་ཡི་ཤ་ལ་སོ་ཡིས་ཆེམ་ཆེམ་གཅོད་བྱེད་ཐོད་པ་ཅན་གྱིས་བདག་ལ་སྐྱོང་གྱུར་ཅིག། །དྲག་པོ་དྲག་མོ་མི་བཟད་མི་ཤ་ཁ་ན་ཐོགས་པ་སྔོན་ཆད་མ་བྱུང་ཁྱེད་མཐོང་ན། །མ་མོ་རྣམས་ཀྱང་སྐྲག་ཅིང་རྟབ་ལ་རྔམས་པ་འདོན་ཅིང་མིག་རྩ་རིག་རིག་ཁྱོད་ལ་འདུད། །ནག་མོ་བཟང་མོ་ལུས་མདོག་ནག་ཅིང་བཟོད་པར་དཀའ་བ་ཁྱོད་ལ་བརྒྱ་བྱིན་ལ་སོགས་ཀྱང་། །ཞབས་ལ་ཉིན་རེ་བཞིན་དུ་བསྟོད་པར་བྱེད་ཅིང་གཤིན་རྗེའི་རྒྱལ་པོ་ཉིད་ཀྱང་འདར་ཞིང་འདུད། །མི་རྣམས་དང་ནི་འགྲོ་བ་མ་ལུས་འཇུག་བརྟུལ་ནས་ནི་ཁྱོད་ཀྱི་རྣ་བ་ཡ་གཅིག་ལ། །བྲང་གིས་འགྲོ་བའི་གདེངས་ཀ་སྟོང་དང་ལྡན་པ་གཅིག་གིས་རྒྱབ་ནས་ཁྱོད་ལ་བརྒྱན་དུ་བྱས། །ཡ་གཅིག་ལ་ནི་སེང་གེ་མཚུངས་མེད་ཐོགས་ཤིང་རྒྱ་མཚོས་མཐའ་བསྐོར་ས་གཞི་མ་ལུས་གནོན། །སྟེང་ནས་རྒྱུ་བའི་ཉི་མ་འོད་ཟེར་སྟོང་ལྡན་དེ་ནི་ཁྱོད་ཀྱི་ལྟེ་བའི་ཕྱོགས་སུ་ཤར། །བྷོ་རྒྱ་མཚོའི་ཀློང་ནས་མེ་འབར་ཁྱོད། །མཚོ་རྣམས་སྐེམས་པར་ནུས་མ་སྟེ། །བུད་མེད་ཐམས་ཅད་ཞི་མཛད་ཕྱིར། །ལྷ་ཆེན་སྐུ་ཡི་ཆེད་དུ་བཞུགས། །རྫོང་དང་དཀའ་བཟློག་ནག་མོ་ཆེ། །ལྷ་དང་ལྷ་མིན་ཕྱག་བྱས་མ། །མི་ནད་གང་ཡིན་ཁྱོད་མིང་ཤེས། །དེ་ལ་འཇིགས་པ་མེད་པར་གྱུར། །གཤིན་རྗེའི་ལྕམ་མོ་བདུད་ཀྱི་ཡུམ། །འདོད་པ་ཁམས་ཀྱི་དབང་ཕྱུག་མ། །ནད་དོ་ཅོག་གི་བདག་མོ་སྟེ། །སངས་རྒྱས་བསྟན་པ་སྲུང་བ་ཡི། །དཔལ་ལྡན་ལྷ་མོ་ཁྱོད་ལ་འདུད། །དཔལ་ལྡན་གསང་ཆེན་མེ་འབར་དུད་སོལ་མ། །མི་ཕམ་ཁམས་གསུམ་ཟིལ་གནོན་འདོད་དབང་མ། །ཕྱི་ནང་གསང་བའི་གདོན་བགེགས་རིམས་ལ་སོགས། །དྲན་པ་ཙམ་གྱིས་སྐྱོབ་ཅིང་རབ་ཞི་བའི། །གཡར་དམ་གཉན་པོར་དེང་དུས་བརྩེར་དགོངས་ཤིག། །། ༄༅། །གསོལ་ཁ་བསྡུས་པ་ཨ་ཡིག་རང་རིག་མ་བཞུགས་སོ།། ༄༅། །འདིར་དམ་ཅན་རྒྱ་མཚོའི་ཚོགས་ལ་གཏོར་བསྔོ་རྒྱུན་ཁྱེར་ཉུང་ངུ་འདི་ཉིད་གྲངས་གསོག་པ་ལྟ་བུའི་སྐབས་གསེར་སྐྱེམས་བ་ལིང་དང་བཅས་པ་བཤམས་ལ། རཾ་ཡཾ་ཁཾཿཨོ་ཨཧཱུྃ༔ གི་བྱིན་གྱིས་བརླབས། རང་ཧེ་རུ་ཀའི་ང་རྒྱལ་དང་ལྡན་པས། ཨ་ཡིག་རང་རིག་གསལ་སྟོང་ཟུང་འཇུག་ལས། །ཧ་ཧ་ཞེས་བཞེངས་རང་ཉིད་ཧེ་རུ་ཀར། །ས་ལེར་གསལ་མདུན་དུར་ཁྲོད་ཆེན་པོའི་དབུས། །ཤཱཀྱའི་བསྟན་དགྲ་བསྒྲལ་བའི་བམ་ཆེན་སྟེང་། །ལ་འུར་ཧཱུྃ་ལས་དཔལ་མགོན་ཕྱག་བཞི་པ། །རཀྟ་ལ་དགྱེས་ཁྲག་འཐུང་ལས་ཀྱི་མགོན། །ཡམཚན་ཆས་བཅུག་འདོད་དབང་དུད་སོལ་མ། །འ་ཅར་འདོད་དགུའི་ཆར་འབེབས་རྣམ་ཐོས་སྲས། །ཟ་བྱེད་ཌཱ་ཀི་ཚེ་རིང་མཆེད་ལྔ་སོགས། །ཞྭ་ལྟར་བསྟེན་པའི་དམ་ཅན་རྒྱ་མཚོའི་ཚོགས། །ཝ་ལེར་གསལ་བའི་འོད་ཀྱིས་ཡེ་ཤེས་པ། །ཛཿཞེས་ཐམས་ཅད་དེང་འདིར་སྤྱན་འདྲེན་ནོ། །ཚ་ཟེར་འབར་བའི་གདན་བཞུགས་གུས་ཕྱག་འཚལ། །ཙཱ་རུའི་བཟའ་སོགས་ལས་བཞིའི་མཆོད་གཏོར་རྫས། །མ་ལུས་ཅི་དགར་འཆར་བ་རེ་རེ་ལའང་། །བ་ཐག་སྦྲེལ་བཞིན་སྦྱངས་རྟོགས་སྦར་བ་ཡིས། །ཕ་མཐའ་མེད་པ་ནམ་མཁའི་མཛོད་དུ་འབུལ། །པ་སངས་ཟླ་ལྟར་དགྱེས་རོལ་ལྕམ་དྲལ་ཚོགས། །ན་མར་གཉེར་གཏད་ལེགས་པའི་བཏང་རག་དང་། །ད་ལྟའི་ཕྲིན་ལས་གཉེན་པོ་གང་བཅོལ་བའི། །ཐ་ཚིག་མ་གཡེལ་མྱུར་དུ་གྲུབ་པར་མཛོད། ཏཱ་མིར་བསྟེན་པའི་མི་བཞིན་བདག་ཅག་ལ། །ཉ་རྒྱས་བླ་ལྟར་ལེགས་ཚོགས་གོང་དུ་སྤེལ། །ཇ་བཟང་རོ་གཅིག་པ་ལྟར་ཁྱེད་རྣམས་ཀྱང་། །ཆ་ལུགས་མ་ངེས་རྣམ་པ་ཅིར་སྣང་ཡང་། །ཅ་རེ་ཆོས་སྐུའི་རོལ་པར་ཤེས་པས་བསྟོད། །ང་ཚོ་ཆོས་བཞིན་སྒྲུབ་པ་བྱེད་པའི་སྡེར། །ག་ནའང་ཁྱེད་མཚུངས་མཐུ་དཔུང་མ་ལགས་ཚེ། །ཁ་ཙམ་མིན་པར་ཡིད་ཆེས་ཀྱིས་བསྟོད་པས། །ཀ་དག་ཀློང་དུ་བྱང་ཆུབ་ལྡོག་མེད་མཛོད། །དེ་ལྟར་ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་མ་ཐོབ་བར། །ནམ་གཞར་དམ་ཅན་རྒྱ་མཚོར་མཆོད་པའི་མཐུས། །གཡེལ་མེད་ཕྲིན་ལས་རྒྱ་མཚོས་གྲོགས་མཛད་ནས། །མཆོག་མཐུན་དངོས་གྲུབ་རྒྱ་མཚོ་དེང་འདིར་སྩོལ། །དེ་ནས་གཏིང་ངོགས་གསེར་ཕྱེ་དང་ད་ནི་འདོད་པ་སོགས་ཀྱི་མཐར་མཆོད་བསྟོད་བསྡུས་པ་ཡི་གེ་བརྒྱ་པས་ལྷག་ཆད་བསྐངས་བསྔོ་སྨོན་ཅི་རིགས་པ་བྱའོ། །ཞེས་པའང་དགེ་རིན་པས་སོ།། Reference དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་གསུང་རབ། ༢༠༠༩ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་ལུགས་ཀྱི་ཞལ་འདོན་ཕྱོགས་བསྡེབས་བྱང་ཆུབ་མགྲོད་པའི་ལམ་བཟང་ཞེས་བྱ་བ་བཞུགས་སོ། ཏཱའི་པེ། ཏཱའི་ཝཱན། ༄༅། །དམ་ཅན་རྒྱ་མཚོའི་གསོལ་བསྡུས་བཞུགས་སོ། ༈ རྣམ་སྲས་ཀྱི་གསོལ་བསྡུས་ནི། བེེ༑ ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ལས་སྐུར་བཞེངས་པའི། །སེར་ཆེན་རྒྱལ་པོ་ཆེན་པོ་ཁྱོད། །གདོད་ནས་མངོན་པར་བྱང་ཆུབ་ཀྱང་། །སེམས་ཅན་སྨིན་རྫོགས་མཛད་པའི་ཕྱིར། །ས་བརྒྱད་སེམས་དཔའི་ཚུལ་བཟུང་ནས། །མི་ཟད་ནམ་མཁའི་མཛོད་ལ་དབང་། །ལྕང་ལོ་ཅན་གྱི་ཕོ་བྲང་དུ། །གསང་བདག་ཕྱག་ན་རྡོ་རྗེ་ཡིས། །ཆོས་ནོར་གཏེར་གྱི་བདག་པོར་བསྐོས། །དཀར་པོ་ལྷ་ཡི་ཚོགས་རྣམས་ཀྱིས། །བྱང་ཕྱོགས་རྒྱལ་པོའི་མངའ་གསོལ་ནས། །ངལ་བསོས་དགེ་བ་ཞེས་སུ་བསྟོད། །ཞལ་ནས་རིན་ཆེན་ཆར་འབེབས་ཏེ། །འཛམ་གླིང་དབུལ་བ་སེལ་བར་མཛད། །ཤཱཀྱ་སེངྒེའི་སྤྱན་སྔར་ཁྱོད། །བསྟན་པ་སྐྱོང་ཞིང་བསྟན་འཛིན་གྱི། །མཐུན་རྐྱེན་སྒྲུབ་པར་ཞལ་བཞེས་ན། །དེ་རིང་རྣལ་འབྱོར་བདག་ཅག་གི །དབུལ་ཕོངས་སྡུག་བསྔལ་སེལ་བའི་ཕྱིར། །དད་དང་གདུང་བས་སྤྱན་འདྲེན་གྱིས། །དེང་སང་སེམས་ཅན་སྐལ་དམན་ཡང་། །སྔོན་གྱི་ཐུགས་དམ་ཉེར་དགོངས་ནས། །རྗེས་སུ་བཟུང་བའི་དུས་བབ་ཀྱིས། །མྱུར་བ་ཉིད་དུ་གཤེགས་སུ་གསོལ། །འཁོར་དང་བཅས་པ་ཐམས་ཅད་ཀུན། །རང་རང་དགྱེས་པའི་གདན་ལ་བཞུགས། །རྒྱ་ཇ་འབྲུ་བཅུད་གསེར་སྐྱེམས་དང་། །ཚོགས་དང་གཏོར་མའི་མཆོད་པ་འབུལ། །བཞེས་ནས་རྣལ་འབྱོར་བདག་ཅག་ལ། །རིན་ཆེན་འབྲུ་དང་གོས་བཟང་དང་། །ཅང་ཤེས་རྟ་དང་འདོད་འཇོའི་བ། །ཟས་དང་ནོར་གྱི་གཡང་ཁུག་ཅིག །གནས་སྐབས་ཚེ་བསོད་མངའ་ཐང་དང་། །འཁོར་དང་ལོངས་སྤྱོད་ལ་སོགས་པ། །འཛད་མེད་འདོད་དགུའི་ཆར་ཆེན་གྱིས། །བསམ་པའི་ཡིད་མཚོ་གང་བར་མཛོད། །མཐར་ཐུག་རང་སེམས་སངས་རྒྱས་ཀྱི། །སྟོབས་སོགས་ཡོན་ཏན་རྩལ་རྫོགས་ཏེ། །རྣམ་མཁྱེན་ཡེ་ཤེས་མཆོག་གི་སྐུ། །ཚེ་འདིར་འགྲུབ་པའི་ཕྲིན་ལས་མཛོད། །ཅེས་པའང་དགེ་རིན་པས་མཛདཔའོ།། ༈ ཚེ་རིང་མའི་གསོལ་བསྡུས་ནི། བྷོཿརང་བཞིན་དབྱིངས་ལས་བཞེངས་པའི་སྐུ། །ལྷན་སྐྱེས་ཡེ་ཤེས་ཌཱ་ཀྐི་མ། །དག་ཞིང་རྣམས་སུ་སྤྱོད་པའི་ཚེ། །རིགས་ལྔའི་ཡུམ་ཆེན་ལྔར་ཡང་གྲགས། །གནས་ཡུལ་དུར་ཁྲོད་ཉུལ་ཙ་ན། །མཁའ་འགྲོ་ཡོངས་ཀྱི་ཚོགས་དཔོན་མཛད། །ལྷག་པར་འཇིག་རྟེན་ཚུལ་བཟུང་ཚེ། །བལ་བོད་གཉིས་ཀྱི་རུ་མཚམས་ན། །མཐོན་མཐིང་རི་ཡི་རྒྱལ་མོའི་མགུལ། །དར་དཀར་གུར་གྱི་ནང་ཤེད་ན། །བཀྲ་ཤིས་ཚེ་ཡི་དབང་ཕྱུག་མ། །ཞལ་བཟང་ཟླ་བ་རྒྱས་པ་འདྲ། །མཛེས་སྡུག་ཀུན་གྱི་ཕུལ་དུ་ཕྱིན། །འཇིག་རྟེན་སྨན་མོ་བཞི་ཡིས་བསྐོར། །ཕྱི་ལྟར་འཇིག་རྟེན་ཚུལ་སྟོན་ཀྱང་། །ནང་ལྟར་རྩ་ཁམས་དག་པའི་ལྷ། །གསང་བ་དབྱིངས་ཀྱི་ཡུམ་ཆེན་ལྔ། །སྲིད་བཞིའི་དཔལ་ཡོན་ལེགས་ཚོགས་ཀུན། །ཁྱེད་ཀྱི་ཕྱག་ཏུ་མངའ་བས་ན། །དེ་རིང་རྣལ་འབྱོར་བདག་ཅག་གི། །དབུལ་ཕོངས་སྡུག་བསྔལ་སེལ་བའི་ཕྱིར། །གདུང་བའི་དབྱངས་ཀྱིས་སྤྱན་འདྲེན་གྱིས། །བརྩེ་བའི་ཐུགས་ཀྱིས་ཉེར་དགོངས་ནས། །དགྱེས་པའི་འཛུམ་བཅས་གཤེགས་སུ་གསོལ། །རང་རང་རིགས་ཀྱི་གདན་ལ་བཞུགས། །སྨན་ཕུད་རྒྱ་ཇ་གསེར་སྐྱེམས་དང་། །ཚོགས་དང་གཏོར་མའི་མཆོད་པ་འབུལ། །བཞེས་ནས་དངོས་གྲུབ་བསྩལ་དུ་གསོལ། །རིག་འཛིན་རྣལ་འབྱོར་བདག་ཅག་ལ། །མ་ཡིས་བུ་ལ་བྱ་བ་ལྟར། །རྐྱེན་སེལ་མཐུན་སྒྲུབ་མི་གཡེལ་བར། །ཆོས་ནོར་དཔལ་གྱི་གཡང་ཁུག་མཛོད། །གནས་སྐབས་ཆོས་བརྒྱུད་འཁོར་འབངས་དང་། །རྨ་གཡང་ཟས་དང་བང་མཛོད་ནོར། །རྐང་བཞི་ཕྱུགས་སོགས་དངོས་གྲུབ་ཀྱིས། །ཡིད་ཀྱི་ཤིང་རྟ་འགེངས་པར་མཛོད། །མཐར་ཐུག་རང་སེམས་སངས་རྒྱས་ཀྱི། །ཡོན་ཏན་མ་ལུས་མངོན་གྱུར་ཏེ། །ཟུང་འཇུག་ཡེ་ཤེས་མཆོག་གི་སྐུ། །ཚེ་འདིར་འགྲུབ་པའི་སྟོངས་གྲོགས་མཛོད། །ཅེས་པའང་དགེ་རིན་པས་སྦྱར་བའོ།། ༈ གཡུ་སྒྲོན་མའི་གསོལ་ཁ་ནི། ཀྱེེ༑ ཡ་གི་དགུང་སྔོན་དཀྱིལ་ཤེད་ན། །དག་པ་འཕྲུལ་གྱི་གཞལ་ཡས་ན། །སྤྲིན་དཀར་བརྩེགས་པའི་ལྡིང་ཁང་ན། །དར་དཀར་གུར་གྱི་ནང་ཤེད་ན། །ཚེ་རབས་སྔོན་ནས་སྒྲུབ་པའི་ལྷ། །སྨན་བཙུན་ཆེན་མོ་གཡུ་སྒྲོན་མ། །འཁོར་དུ་སྨན་བཙུན་འབུམ་སྡེས་བསྐོར། །ཞལ་རས་བཅོ་ལྔའི་ཟླ་བ་འདྲ། །དབུ་སྐྲ་ནག་པོ་སིལ་བུར་ཁྲོལ། །རིན་ཆེན་སྣ་ཚོགས་རྒྱན་གྱིས་བརྒྱན། །དར་དཀར་ན་བཟའ་ལྷུབས་སེ་ལྷུབ། །དགུང་སྔོན་དབྱིངས་ནས་བྱོན་རྩ་ན། །སིལ་སིལ་ཁྲོལ་ཁྲོལ་སྒྲ་དང་བཅས། །སྒྱུ་སྐར་ཕྲེང་བ་ཆད་པ་འདྲ། །དམ་ཚིག་ལྡན་པའི་གནས་མཆོག་འདིར། །དར་དཀར་གཡབ་མོ་ལིངས་སེ་ལིང་། །མེ་ཏོག་དྲི་ངན་ཅི་ལི་ལི། །སྤོས་དཀར་དུད་པ་ཐུ་ལུ་ལུ། །སྣང་གསལ་མར་མེ་ལྷབས་སེ་ལྷུབ། །གདུང་སེལ་དྲི་ཆབ་ཁྱིལ་ལི་ལི། །ཞལ་ཟས་སྣ་ཚོགས་སྤུངས་སེ་སྤུང་། །སྒྲ་སྙན་རོལ་མོ་འུ་རུ་རུ། །གསེར་སྐྱེམས་གཡུ་སྐྱེམས་མཚོ་ལྟར་འཁྱིལ། །གཏོར་རྫས་བཟའ་བཏུང་རི་ལྟར་སྤུངས། །སྨན་སྣ་མང་པོ་སྤྲིན་ལྟར་ཐིབས། འོ་ཕུད་ཆར་རྒྱུན་སི་ལི་ལི། །དམ་ཚིག་ལྡན་པའི་རྣལ་འབྱོར་པས། །དད་པའི་གདུང་དབྱངས་སྐྱུ་རུ་རུ། །དེ་རིང་གུས་པས་སྤྱན་འདྲེན་ནོ། །མྱུར་བ་ཉིད་དུ་གཤེགས་སུ་གསོལ། པདྨ་ཟླ་བའི་གདན་ལ་བཞུགས། །མཆོད་དང་གཏོར་མ་འདི་བཞེས་ལ། །དམ་ཆོས་སྒྲུབ་པའི་རྣལ་འབྱོར་པ། །བདག་ཅག་འཁོར་དང་བཅས་པ་ཡི། །མི་མཐུན་རྐྱེན་རྣམས་མ་ལུས་སོལ། །མཐུན་རྐྱེན་ཚེ་དང་བསོད་ནམས་སྤེལ། །ཕྲིན་ལས་བཞི་ལ་མངའ་བརྙེས་ཤིང་། །སྐུ་བཞི་ཡེ་ཤེས་ལྔ་ལྡན་པའི། །རྣམ་མཁྱེན་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི། །གོ་འཕང་འགྲུབ་པའི་སྟོང་གྲོགས་མཛོད། །རྗེ་ཤཱཀྱ་རིན་ཆེན་གྱིས་མཛད་པའོ།། ༈ རྒྱལ་ཆེན་སྐུ་ལྔའི་གསོལ་བསྡུས་ནི། ཧཱུྃ༔ སྤྲོས་བྲལ་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ལས་ལོངས་སྐུའི་གདངས། །རིགས་ལྔ་གངས་ཆེན་མཚོ་ཡི་སྒྱུ་འཕྲུལ་གར། །ལེགས་བསྒྱུར་བཅོམ་ལྡན་པདྨ་དབང་ཆེན་གྱི། །ཡང་སྤྲུལ་དྲེགས་པའི་གཙོ་བོ་བེ་ཧ་ར། །སྐུ་གསུང་ཐུགས་ཡོན་ཕྲིན་ལས་རྒྱལ་པོ་ལྔ། །ཡབ་ཡུམ་སྲས་དང་མངའ་གཞུག་བྲན་གཡོག་བཅས། །དེང་འདིར་དམ་ལྡན་སྒྲུབ་པའི་རྣལ་འབྱོར་ངས། །དད་པས་འབོད་དོ་མཆོད་པའི་གནས་འདིར་གཤེགས། །དངོས་བཤམས་ཡིད་སྤྲུལ་མཆོད་རྫས་ནམ་མཁའི་མཛོད། །འཛད་མེད་གཏེར་དུ་སྔགས་རྒྱ་ཏིང་འཛིན་གྱིས། །བྱིན་གྱིས་བརླབས་པའི་མཆོད་གཏོར་འདི་བཞེས་ལ། །བདག་དང་བསྲུང་བྱ་མི་མཐུན་ཕྱོགས་ཀུན་ཞི། །ཚེ་བསོད་དཔལ་འབྱོར་སྟོབས་རྒྱས་གང་འདོད་ཡུལ། །དབང་སྡུད་དགྲ་བགེགས་བརླག་སོགས་རབ་འབྱམས་ལས། །ཡོངས་གྲུབ་བསྟན་འགྲོར་ཕན་བདེ་རྒྱ་ཆེན་པོ། །སྤྱོད་ནུས་མཐུ་དང་ནུས་པ་ཕུན་ཚོགས་མཛོད། །ཅེས་པའང་དགེ་རིན་པས་སོ།། ༑ དགེ་བསྙེན་གྱི་གསོལ་ཁ་བསྡུས་པ་ནི། ཀྱེེ༑ མི་མངོན་དབྱིངས་ ལས་བདུད་སྡེར་ཁྲོས་པའི་སྐུ། །རྟ་མཆོག་ཐུགས་སྤྲུལ་ཆེན་པོ་གཤན་པ་ དམར། །ཡང་འཁོར་གཤན་དམར་འབུམ་སྡེའི་ཚོགས་དང་བཅས། །ཐིམ་ཡུལ་བདེ་ཕུའི་གནས་ནས་གཤེགས་སུ་གསོལ། །མཉེས་པའི་མཆོད་རྫས་ནམ་མཁའི་ཕ་མཐར་བརྡལ། །མཐུན་རྫས་བཤོས་བུ་ལྷུན་པོའི་ལྟོས་དང་མཉམ། དམ་རྫས་བདུད་རྩི་ཕྱོགས་ཀྱི་མཚོ་ལྟར་འཁྱིལ། །མ་ལུས་སྟོང་ཁམས་བློ་ཡིས་བླངས་ཏེ་འབུལ། །བཞེས་ནས་དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་བསྟན་པ་དང་། །དེ་འཛིན་སྐྱེས་བུའི་སྐུ་ཚེ་འཕྲིན་ལས་སྤེལ། །གནས་སྐབས་བདག་ཅག་འཁོར་དང་བཅས་རྣམས་ཀྱིས། །གང་བཅོལ་འཕྲིན་ལས་ཐོགས་མེད་སྒྲུབ་པ་དང་། །མཐར་ཐུག་བྱང་ཆུབ་ལམ་ལ་ཕྱི་ནང་གི། བདུད་སྡེ་བཅོམ་པའི་གྲོགས་དང་དཔུང་མཛོད་ཅིག །དགེ་རིན་པས་སོ།། ༑ སྒོ་མོའི་གསོལ་བསྡུས་ནི། ཧཱུྃ༑ ཞི་བའི་དབྱིངས་ལས་འགག་མེད་ཁྲོ་ བོའི་སྐུ། །གསང་བདག་ཐུགས་སྤྲུལ་དམ་ཅན་སྒོ་བདུད་པ། །འཁོར་བཅས་འཇིགས་ཤིང་རྔམ་པའི་ལུང་པ་ནས། །སྒྲུབ་ཅིང་མཆོད་པའི་གནས་འདིར་གཤེགས་སུ་གསོལ། །མཉེས་པའི་མཆོད་རྫས་བསྟན་དགྲ་བསྒྲལ་བ་ཡི། །ཁྲག་རྒྱུན་མཚོ་ལྟར་འཁྱིལ་བའི་སྨན་རཀ་དང་། །ཤ་རུས་ལྷུན་ལྟར་བརྗིད་པའི་བ་ལིཏྟ། །མཐུན་རྫས་མ་ཚང་མེད་པར་དམིགསཏེ་འབུལ། །བཞེས་ནས་བསྟན་དང་གདན་ས་སྐྱོང་བ་ཡི། །དཔལ་ལྡན་བླ་མའི་སྐུ་ཚེ་ཕྲིན་ལས་སྤེལ། །གནས་སྐབས་བདག་ཅག་འཁོར་དང་བཅས་རྣམས་ཀྱི། །འགལ་རྐྱེན་སོལ་ལ་མཐུན་རྐྱེན་ཡིད་བཞིན་སྒྲུབས། །མཐར་ཐུག་ཡང་དག་ལས་ལ་བར་གཅོད་པའི། །ཡིད་སྲུབས་དཔུང་ལས་རྒྱལ་བའི་གྲོགས་མཛོད་ཅིག ཅེས་པ་དགེ་རིན་པས་སོ། ༑ རྡོ་རྗེ་དྲག་བཙན་གྱི་གསོལ་བསྡུས་ནི། ཧཱུྃ༑ གཞོམ་མེད་དབྱིངས་ལས་འགགས་མེད་ཐུགས་རྗེའི་རྩལ། །པདྨའི་ཕོ་ཉ་དྲག་པོའི་སྐུར་སྟོན་པ། །བཙན་རྒོད་ཆེན་པོ་རྡོ་རྗེ་དྲག་པོ་རྩལ། །འཁོར་བཅས་མཆོད་པའི་གནས་འདིར་མྱུར་དུ་གཤེགས། །དེང་འདིར་སྔགས་རྒྱ་ཏིང་འཛིན་བྱིན་བརླབས་པའི། །མཆོད་གཏོར་ནམ་མཁའི་མཛོད་ལས་བླངས་ཏེ་འབུལ། །དགྱེས་ཤིང་ཚིམ་པར་བཞེས་ནས་གདན་ས་འདིར། །བཤད་དང་སྒྲུབ་པ་ཚུལ་བཞིན་བྱེད་པའི་སྡེར། །གནས་སྐབས་ལས་དང་བྱ་བ་གང་ལ་ཡང་། །ཉིན་མཚན་གཡེལ་བ་མེད་པའི་སྲུང་སྐྱོབས་དང་། །མཐར་ཐུག་གཞན་ཕན་བྱང་ཆུབ་སྒྲུབ་པ་ལ། །གྲོགས་དང་དཔུང་གཉེན་དམ་པ་མཛད་དུ་གསོལ། །ཅེས་པའང་དགེ་རིན་པས་སོ།། ༈ ར་བྲག་པའི་གསོལ་བསྡུས་ནི། ཀྱི༑ སྲིད་གསུམ་དྲེགས་པ་ཀུན་གྱི་སྡེ་དཔོན་ཆེ། །མི་ཟད་དྲག་ཤུལ་ཆེན་པོའི་སྟོབས་འཆང་། དགྲ་ལྷའི་རྒྱལ་པོ་ལྷ་ཆེན་ར་བྲག་པ། །འཁོར་དང་བཅས་པ་གནས་འདིར་གཤེགས་སུ་གསོལ། །དེང་འདིར་མཆོད་གཏོར་ཕུན་ཚོགས་འདོད་དགུའི་དཔལ། །མ་ཚང་མེད་པ་སྔགས་རྒྱ་ཏིང་འཛིན་གྱིས། །ལེགས་པར་སྤྲུལ་ནས་མཁའ་ཁྱབ་སྤེལ་བ་འདིས། །ཁྱོད་ཀྱི་ཐུགས་དམ་གཉེན་པོ་སྐོང་མདོ་ལ། །འཇིག་རྟེན་ཀུན་ཏུ་བདེ་ལེགས་འབྱུང་བ་དང། །སངས་རྒྱས་བསྟན་པ་ཕྱོགས་བཅུར་རྒྱས་པ་དང་། །བདག་ཅག་མི་མཐུན་འགལ་རྐྱེན་ཞི་བ་དང་། །མཐུན་རྐྱེན་བསམ་དོན་ཡིད་བཞིན་འགྲུབ་པར་མཛོད། །ཅེས་པའང་དགེ་རིན་པས་སོ།། ༈ ཁྱུང་བདུད་ཀྱི་གསོལ་བསྡུས་ནི། ཧཱུྃ༑ རྒྱལ་ཀུན་ཐུགས་ཀྱི་ཟླ་ཤེལ་དྭང་བའི་ངོས། །དར་ཚོན་སྣ་ཚོགས་རྐྱེན་གྱིས་བསྒྱུར་བ་བཞིན། །གང་འདུལ་སྣང་ངོར་ཅིར་ཡང་འཆར་བའི་སྐུ། །རྡོ་རྗེ་ཁྱུང་བདུད་འཁོར་བཅས་གནས་འདིར་གཤེགས། །འདི་ནང་སྔགས་རྒྱ་ཏིང་འཛིན་རྣམ་འཕྲུལ་ལས། །ཅིར་ཡང་མཆོད་པའི་རྫས་སུ་བྱིན་བརླབས་ཏེ། །སྐྱེམས་ཕུད་རྒྱ་མཚོའི་ཀློང་དུ་བ་ལིང་གི །ལྷུན་པོ་དཀར་དམར་རྒྱན་གྱིས་བཀྲ་བ་འདི། །འབུལ་ལོ་འཛད་མེད་དགྱེས་པར་རོལ་ནས་ཀྱང་། །གནས་སྐབས་བདག་ཅག་ཡོན་མཆོད་འཁོར་བཅས་ལ། །འགལ་རྐྱེན་ཉེར་འཚེ་མཐའ་དག་བསྲུང་བ་དང་། །མཐུན་རྐྱེན་ཡར་ངོའི་ཟླ་བཞིན་རྒྱས་པར་མཛོད། །མཐར་ཐུག་བདག་ཅག་བྱང་ཆུབ་སྒྲུབ་པ་ལ། །ཕྱི་ནང་གསང་བའི་བར་ཆད་ཀུན་སེལ་ནས། །ཉམས་དང་རྟོགས་པའི་ཡོན་ཏན་མ་ལུས་པ། །དབྱར་ཀའི་མཚོ་ལྟར་རྒྱས་པའི་འཕྲིན་ལས་མཛོད། །ཅེས་པའང་དགེ་རིན་པས་སོ། ༈ བག་ཡོད་པའི་གསོལ་ཁ་བསྡུས་པ་ནི། ཀྱེེ༑ འབྲུག་སྒོམ་རྗེ་སོགས་གོང་མ་ན་རིམ་གྱི། །སྒྲུབ་གནས་ཁྱད་དུ་འཕགས་པ་གྲུབ་པའི་ཞིང་། །རྟ་མགྲིན་རང་བྱོན་གནས་ཀྱི་བདག་པོ་ཆེ། །བག་ཡོད་བཙན་རྒོད་འཁོར་བཅས་གཤེགས་སུ་གསོལ། །འདི་ནང་སྔགས་རྒྱ་ཏིང་འཛིན་སྤྲིན་ཕུང་ལས། །ཕྱི་ནང་གསང་མཆོད་དབྱར་གྱི་དཔལ་བཞིན་དུ། །འཛད་མེད་ཆར་དུ་བསྙིལ་བའི་མཆོད་གཏོར་རྫས། །བཞེས་ནས་བཤད་སྒྲུབ་བསྟན་པ་རྒྱ་མཚོར་སྤེལ། །དེ་འཛིན་དཔོན་སློབ་སྡེ་དང་བཅས་པ་རྣམས། །ཐུགས་མཐུན་ཁྲིམས་གཙང་བསླབ་གསུམ་ཡོན་གྱིས་ཕྱུག །སྐུ་ཚེ་ཡུན་བརྟན་འཕྲིན་ལས་ཕྱོགས་ཀྱི་མཐར། །རྟག་ཁྱབ་ལྷུན་གྱིས་འགྲུབ་པའི་འཕྲིན་ལས་མཛོད། །ཅེས་པའང་དགེ་རིན་པས་སོ།། ༈ དགོན་བྲག་པའི་གསོལ་བསྡུས་ནི། ཧཱུྃ༑ སྣང་སྲིད་རོལ་པ་དག་པའི་ངང་ཉིད་ལས། །འཇིག་རྟེན་དྲེགས་པའི་རྗེ་བོར་སྐུར་སྟོན་པ། །དགོན་བྲག་བཙན་རྒོད་འཁོར་དང་བཅས་པ་རྣམས། །མ་ཐོགས་མཆོད་པའི་གནས་འདིར་མྱུར་དུ་གཤེགས། །དེང་འདིར་སྔགས་རྒྱ་ཏིང་འཛིན་གྱིས་སྤྲུལ་པའི། །སྨན་རག་གཏོར་མའི་མཆོད་པ་འདི་བཞེས་ལ། །གདུང་འཛིན་སྤྲུལ་སྐུ་དབང་པོའི་སྤྱན་སྔར་རུ། །ཇི་ལྟར་ཁས་བླངས་ཞལ་འཆེ་དམ་བཅས་བཞིན། །གདན་ས་ཆོས་སྡེ་ཆེན་པོ་འདི་ཉིད་ཀྱི། །བཤད་སྒྲུབ་བསྟན་པ་དར་ཞིང་རྒྱས་པ་དང་། །དེ་འཛིན་སྐྱེ་བུའི་འཕྲིན་ལས་གོང་དུ་སྤེལ། །ཆོས་སྲིད་མངའ་ཐང་རྒྱས་པའི་གྲོགས་མཛོད་ཅིག །ཅེས་པའང་དགེ་རིན་པས་སོ།། ༈ སྟང་ཚང་གནས་པོའི་གསོལ་བསྡུས་ནི། ཧཱུྃ༑ རྒྱལ་དབང་པདྨའི་ཕྲིན་ལས་ཕུར་པ་ཡི། །སྒྲུབ་གནས་མཆོག་ཏུ་བསྔགས་པ་སྟག་ཚང་གི། །གནས་དང་གཏེར་གྱི་བདག་པོ་འཁོར་བཅས་རྣམས། །འབོད་པའི་དབྱངས་ལ་གསན་ཏེ་གནས་འདིར་གཤེགས། །བཟང་དགུའི་མཆོད་གཏོར་བདག་གིས་འབུལ་ལགས་ཀྱིས། །དགྱེས་དགུས་བཞེས་ལ་གང་བཅོལ་ཁྱོད་ཀྱིས་སྒྲུབས། །རིག་འཛིན་བླ་མའི་སྤྱན་སྔར་ཁས་འཆེ་བའི། །ཐ་ཚིག་དྲན་ཏེ་བསྟན་དང་དེ་འཛིན་སྐྱོངས། །ཁྱད་པར་དབེན་པར་ངོམ་པའི་རྣལ་འབྱོར་ལ། །གནས་སྐབས་འཚོ་སྐྱོང་ཡོན་གྱི་བདག་པོ་དང་། །མཐར་ཐུག་འཕོ་ཆེན་འཇའ་ལུས་མཁའ་སྤྱོད་ཀྱི། །ཐེམ་སྐས་འཛུགས་ལ་སྡོང་གྲོགས་མཛད་དུ་གསོལ། །ཞེས་པའང་དགེ་རིན་པས་སོ། ༄༅། །བྲག་དཀར་བཙན་གྱི་གསོལ་བསྡུས་ནི། ཀྱེེ༑ བདག་གི་རིགས་རུས་ལྷུན་པོའི་ཕྲག་པ་ནས། །འོང་བའི་ལྷ་བཙན་ཟླ་བ་ཉ་བའི་སྐུ། །བྲག་རི་སྤྲིན་དཀར་འཁྱིལ་བའི་གནས་མཆོག་ནས། །ཞི་འཛུམ་འོད་དཀར་ལྡན་པའི་གནས་འདིར་གཤེགས། །དམ་རྫས་བདུད་རྩིའི་མཆོད་གཏོར་འདི་བཞེས་ལ། །དམ་ཉམས་དགྲ་ལ་སྡང་བས་སྤ་ཀོངས་ཤིག །དམ་ཚིག་ཅན་ལ་བརྩེ་བའི་བུ་བཞིན་སྐྱོངས། །དམ་ཆོས་སྤེལ་བའི་གྲོགས་དང་དཔུང་གཉེན་མཛོད། །དེ་ལྟར་མཆོད་ཅིང་གཉེར་དུ་གཏད་པའི་མཐུས། །གནས་འདིའི་ཆོས་བརྒྱུད་མཁས་དག་གྲུབ་པ་ཡི། །བསྟན་འཛིན་རྒྱུན་མི་ཆད་པར་སྲིད་མཐའི་བར། །ཚེས་པའི་ཟླ་ལྟར་འཕེལ་བའི་ཕྲིན་ལས་མཛོད། །ཅེས་པའང་དགེ་རིན་པས་སོ།། ༈ ཧཱུྃ་མགོན་གྱི་གསོལ་བསྡུས་ནི། ཧཱུྃ༑ རང་བཞིན་ཤེས་པའི་ཧཱུཾ་གི་ང་རོ་ཡིས། །གཟུང་འཛིན་རྟོག་པའི་བྲག་རི་རལ་བའི་ཚེ། ཆོས་ཟད་ཀློང་དུ་ལྷ་འདྲེ་མི་དམིགས་ཀྱང་། །མ་རྟོགས་འགྲོ་ངོར་ཆུ་ཟླའི་རོལ་གར་གྱིས། །རྩལ་སྣང་ཅི་ཡང་འཆར་བའི་མཐུ་སྟོབས་ཅན། །ཀླུད་བདུད་མགོན་པོ་འཁོར་བཅས་གནས་འདིར་གཤེགས། །སྔགས་དང་ཏིང་འཛིན་ཕྱག་རྒྱས་བྱིན་བརླབས་པའི། །མཆོད་གཏོར་ཡོ་བྱད་རྒྱ་མཚོ་འབུལ་གྱིས་བཞེས། །གྲུབ་པའི་བསྟི་གནས་གདན་ས་རིན་སྤུངས་ཀྱི། །བསྟན་དང་དེ་འཛིན་སྡེ་དང་བཅས་པ་ལ། །ཉིན་མཚན་གཡེལ་བ་མེད་པའི་བསྲུངས་སྐྱོབས་ཀྱི། །བྱང་ཆུབ་སྒྲུབ་པའི་ལམ་གྱི་སྡོང་གྲོགས་མཛོད། །ཅེས་པའང་དགེ་རིན་པས་སོ།། ༈ སྤུས་མོ་བཙན་དང་རྡོ་རྗེ་བྲག་བཙན་གྱི་གསོལ་བསྡུས་ནི། ཧཱུྃ༑ གྲུབ་པའི་གནས་འདིར་གཉུག་མར་གནས་པ་ཡི། །བཙན་རྒྱལ་ཆེན་པོ་རྡོ་རྗེ་བྲག་བཙན་དང་། །སྤུས་མོ་བཙན་རྒོད་ཡབ་ཡུམ་འཁོར་དང་བཅས། །ཐོགས་མེད་རྫུ་འཕྲུལ་སྟོབས་ཀྱིས་འདིར་གཤེགས་ཤིག །དེང་འདིར་རང་རང་ལས་དང་མཐུན་པ་ཡི། །མཆོད་གཏོར་ནམ་མཁའི་མཛོད་དུ་སྤེལ་ཏེ་འབུལ། །བཞེས་ནས་གནས་གཞིའི་བདག་པོ་ཁྱེད་རྣམས་ཀྱིས། །གློ་བུར་མགྲོན་དུ་ལྷགས་པ་བདག་ཅག་ལ། །གནས་མགྲོན་དམ་ཚིག་བརྩེ་གདུངས་མི་གཡེལ་བར། །གཞི་བྱས་དུས་དང་གནས་སྐབས་ཐམས་ཅད་དུ། །ཆོས་དང་སྲིད་ཀྱི་ལེགས་ཚོགས་ལྷུན་གྲུབ་ཏེ། །བཤད་སྒྲུབ་བསྟན་པ་རྒྱས་པའི་གྲོགས་མཛོད་ཅིག། །ཅེས་པའང་དགེ་རིན་པས་སོ། ༑ ཨཱ་དྷར་པཏིའི་གསོལ་བསྡུས་ནི། ཀྱེེ༑ གྲུབ་པའི་བསྟི་གནས་གདན་ས་ལྕགས་རི་ཡི། །གཙུག་ལག་ཆོས་འཁོར་སྐྱོང་བའི་སྲུང་མ་ཆེ། །གནས་གཞིའི་བདག་པོ་ཨ་ཡིག་མཚན་འཆང་བ། །འཁོར་བཅས་དགྱེས་པའི་འཛུམ་གྱིས་གནས་འདིར་གཤེགས། །འདི་ན་སྔགས་རྒྱ་ཏིང་འཛིན་གྱིས་སྤྲུལ་པའི། །གང་བཞེད་མཆོད་སྤྲིན་ནམ་མཁའི་མཛོད་དུ་འབུལ། །བཞེས་ནས་བདག་ཅག་དམ་པའི་ཆོས་སྒྲུབ་པའི། །འགལ་རྐྱེན་སེལ་ལ་མཐུན་རྐྱེན་ལེགས་ཚོགས་སྤེལ། །གནས་འདིར་བཤད་སྒྲུབ་བསྟན་པ་རྒྱས་པ་དང་། །དེ་འཛིན་དཔོན་སློབ་སྡེ་དང་བཅས་རྣམས། །ཐུགས་མཐུན་ཁྲིམས་གཙང་བསླབ་གསུམ་ཡོན་གྱིས་ཕྱུག །ཆོས་འབྱོར་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་འཕྲིན་ལས་མཛོད། །ཞེས་པའང་དགེ་རིན་པས་སོ།། ༄༅། །གདོང་དཀར་བཙན་གྱི་གསོལ་མཆོད་བསྡུས་པ་ནི། ཧཱུྃ༑ སྐྱེ་མེད་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཉིད་ལས། །འགག་མེད་སྒྱུ་འཕྲུལ་ཤར་བའི་དཔྱིད། །སྒྲུབ་པའི་གནས་མཆོག་གདོང་དཀར་ལ། །སྐྱོང་བའི་བསྟན་སྲུང་མཐུ་རྩལ་ཅན། །རྒྱལ་བའི་བློ་གྲོས་འཁོར་དང་བཅས། །དད་པས་སྤྱན་འདྲེན་གནས་འདིར་གཤེགས། །ཉེར་སྤྱོད་བདུན་དང་འདོད་ཡོན་ལྔ། །སྨན་རཀ་གཏོར་མ་འདོད་ཡོན་ཚོགས། །དངོས་འབྱོར་ཡིད་ཀྱིས་སྤྲུལ་བྱས་ནས། །མི་ཟད་ནམ་མཁའི་མཛོད་དུ་འབུལ། །རྒྱལ་དབང་པདྨའི་བཀའ་བཞིན་དུ། །སྒྲུབ་མཆོག་རྣལ་འབྱོར་བུ་བཞིན་སྐྱོངས། །བསྟན་ལ་འཚེ་བའི་དགྲ་དང་བགེགས། །མ་ལུས་སྒྲོལ་བའི་འཕྲིན་ལས་མཛོད། །བདག་ཅག་རྒྱུ་སྦྱོར་འཁོར་བཅས་ཀྱི། །རྐྱེན་ངན་བར་ཆད་ཞི་བ་དང་། །བསམ་པ་སྒྲུབས་ལ་རེ་བ་སྐོང་། །བཅོལ་བའི་འཕྲིན་ལས་སྒྲུབ་པར་མཛོད། །ཞེས་པའང་དགེ་ཀུན་རིན་ཆེན་གྱི་ངོར་མཁན་འཇིགས་གྲགས་པས་སོ།། ༑ གཞི་བདག་གི་གསོལ་བསྡུས་ནི། ཧཱུྃ༑ ས་ཡི་ཕྱོགས་འདིར་གཉུག་མར་གནས་པ་ཡི། །དཀར་ཕྱོགས་སྐྱོང་བ་ལྷ་ཀླུ་མཐུ་བོ་ཆེ། །བཙན་དང་བདུད་རིགས་འགོང་པོ་ཐེའུ་རང་སོགས། །ཐམས་ཅད་མིང་ནས་འབོད་དོ་དེང་འདིར་གཤེགས། །འདི་ནང་སྔགས་རྒྱ་ཏིང་འཛིན་བྱིན་བརླབས་པས། གསེར་སྐྱེམས་བ་ལིང་མཆོད་པ་འདི་བཞེས་ལ། །གནོད་འཚེ་རུ་ང་གདུག་རྩུབ་ཀུན་ཞི་ནས། །གཞན་ཕན་བྱང་སེམས་ལྡན་པའི་ལས་མཛོད་ལ། །ཁྱད་པར་གནས་གཞིའི་བདག་པོ་ཁྱེད་རྣམས་ཀྱིས། །གློ་བུར་མགྲོན་དུ་ལྷགས་པར་བདག་ཅག་ལ། །ཇི་སྲིད་གནས་འདི་མ་བཏང་དེ་སྲིད་དུ། །ཆོས་དང་སྲིད་ཀྱི་ལེགས་ཚོགས་སྤེལ་བར་མཛོད། །ཅེས་པ་འང་དགེ་རིན་པས་སོ།། Reference དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་གསུང་རབ། ༢༠༠༩ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་ལུགས་ཀྱི་ཞལ་འདོན་ཕྱོགས་བསྡེབས་བྱང་ཆུབ་མགྲོད་པའི་ལམ་བཟང་ཞེས་བྱ་བ་བཞུགས་སོ། ཏཱའི་པེ། ཏཱའི་ཝཱན། ༈ མགོན་པོའི་བཤགས་པ་ནི། ཀྱེེ༑ ལྷ་ཆེན་མ་ཧཱ་ཀཱ་ལ་གསན་ཅིང་དགོངས་སུ་གསོ། །མཧཱ་ཀཱ་ལའི་དཀྱིལ་འཁོར་སྒོར་ཞུགས་ནས། །བཀའ་ཡི་དམ་ཚིག་གཉན་པོ་སྲུང་རྒྱུ་ལ། །བཀའ་ལྟར་མ་གྱུར་གཞུང་བཞིན་རྫོག་མ་ཐོགས། །བསྙེན་སྒྲུབ་དུས་འདས་ཕུད་དང་གཏོར་མ་ཆག །རྩ་བ་ཡན་ལག་དམ་ཚིག་ཉམས་པ་ཀུན། །རྡོ་རྗེ་སྲིན་པོ་དུར་ཁྲོད་ཚོགས་ལ་བཤགས། །ལུག་ནག་གཅན་གཟན་བཀའ་ཡི་ལས་མཁན་རྣམས། །བྱ་རོ་གདོང་ཅན་འཁོར་དང་བཅས་ལ་བཤགས། །བསྟན་སྲུང་མཐུ་ཡི་དངོས་གྲུབ་སྩལ་དུ་གསོལ། །དངོས་གྲུབ་རྩ་བ་རྡོ་རྗེ་སློབ་དཔོན་ལ། །ང་རྒྱལ་མཐོན་པོའི་ནད་ཀྱིས་བདག་གཟིར་ཏེ། །བག་མེད་སྟོབས་ཀྱིས་བརྙས་པ་གང་བགྱིས་པ། །བླ་མ་རྣམ་གསུམ་སྐུ་ལ་བཟོད་པར་གསོལ། །ཆོས་སྐུ་སྤྲོས་དང་བྲལ་བ་དེ་ཉིད་ལས། །ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་དང་སྤྲུལ་སྐུས་གཞན་དོན་མཛད། །དེ་ཡི་ཞལ་ནས་གསུངས་པའི་བཀའ་རྣམས་ལས། །འདས་ཤིང་ཁྱད་དུ་བསད་པ༴། །བླ་མ་གཅིག་དང་རིག་མ་གཅིག་ཉིད་དང་། །དཀྱིལ་འཁོར་གཅིག་དང་བྱེ་བྲག་གཞན་དག་ཏུ། །དམ་ཚིག་གཅིག་གིས་འདུས་པའི་སྤུན་རྣམས་ལ། །ཁྲོས་ཤིང་ཉེས་པ་བརྗོད་པ༴། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་སངས་རྒྱས་སྙིང་པོ་ཅན། །རྒྱལ་བའི་སྲས་མཆོག་དམ་པར་གྱུར་པ་ལ། །བདག་ཉིད་མི་མཁས་ཞེ་སྡང་དབང་གྱུར་པས། །བྱང་སེམས་ཕན་ཐོགས་སྤངས་པ༴། །ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་བྱང་ཆུབ་སེམས་ཡིན་ཏེ། །ཀུན་རྫོབ་དོན་དམ་ཆ་ལ་མ་བརྟེན་པར། །འཇིག་རྟེན་རྣམ་རྟོག་དབང་དུ་ཤོར་བ་ཡི། །བདེ་ཆེན་བྱང་སེམས་སྤངས་པཟ། །ཕྱི་རོལ་པ་དང་ཉན་ཐོས་རང་རྒྱལ་དང་། །ཐེག་པ་ཆེ་དང་གསང་སྔགས་བླ་ན་མེད། །ལམ་ཚོལ་ཞུགས་དང་ལམ་ཞུགས་ལམ་ཆེན་ཞུགས། །གྲུབ་པའི་མཐའ་རྣམས་དམོད་པ༴། །སྣོད་དང་ཆོ་གས་མ་སྨིན་ཉམས་པ་དང་། །ཟབ་མོས་འཇིགས་ནས་མ་སྨིན་ལ་སོགས་ལ། །གསང་སྔགས་ཕྱག་རྒྱ་བརྡ་དང་སྔགས་ལ་སོགས། །ཟབ་མོའི་གསང་བ་བསྒྲགས་པ། །ཕུང་པོ་ལྔ་ནི་རྒྱལ་བ་རིགས་ལྔ་དངོས། །ཡེ་ཤེས་ལྔ་ཡི་རང་བཞིན་ཡིན་པ་ལ། །གསད་དང་བརྡེག་དང་དཀའ་ཐུབ་བསྙུལ་བ་དང་། །དམད་ཅིང་དམན་པར་བཏགས་པ༴། །ཆོས་རྣམས་ཀུན་ཀྱི་རང་བཞིན་དེ་ཉིད་ལ། །ཡིན་དང་མིན་དང་གཉིས་དང་གཉིས་མེད་སྤངས། །རང་བཞིན་དག་པའི་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཉིད་ལ། །ཐེ་ཚོམ་སོམ་ཉི་ཟོས་པ༴། །བླ་མ་དང་ནི་དཀོན་མཆོག་གསུམ་པོ་དང་། །གསང་སྔགས་རྡོ་རྗེ་ཐེག་ལ་མི་མོས་ཤིང་། །སྨོད་ཅིང་བཀུར་པ་འདེབས་པའི་མི་རྣམས་ལ། །བྱམས་ཤིང་ཚར་མ་བཅད་པ་༴། །མིང་རྣམས་ཐམས་ཅད་རྣམ་པར་རྟོག་པ་སྟེ། །རྟོགས་པ་སྟོང་པའི་ཡེ་ཤེས་ཆེན་པོ་ཉིད། །དེ་ལ་གཟུང་དུ་རྡུལ་ཙམ་མེད་པ་ལ། །ཡིན་དང་མིན་ཏུ་བཏགས་པ༴། །དང་པོའི་ལས་ཅན་བྱིས་པའི་ངང་ཚུལ་ཅན། །དད་ལྡན་ལུང་གི་རྗེས་སུ་འབྲངས་རྣམས་ལ། །ཟབ་མོའི་ཚིག་བརྗོད་བརྟུལ་ཞུགས་སྤྱོད་བསྟན་པ། །ཕ་རོལ་སེམས་སུ་ཕྱུང་བ༴ །མི་སྤང་སྤྱད་ཅིང་བསྲུང་བར་བྱ་བ་དང་། །ཤེས་པར་བྱ་བའི་རྩ་བ་ཡན་ལག་བཅས། །ཤེས་ནས་ཁྱད་དུ་བསད་དེ་མ་སྲུང་པ། །ཤིན་ཏུ་གནོང་ཞིང་འགྱོད་པའི་སྒོ་ནས་བཤགས། །ཕྱི་ནང་གསང་བའི་རིག་མ་དམ་པ་དང་། །ཐུན་མོང་ཁྱད་པར་རིག་མ་བླ་མེད་ལ། །སྐྱོན་དང་ཉེས་པའི་སྒོ་ནས་དམད་གྱུར་པ། །ཉོན་མོངས་ཀུན་ནས་བླངས་པ་མཐོལ་ལོ་བཤགས། །དམ་ཚིག་མི་ལྡན་རིག་མ་བརྟེན་པ་དང་། །ཚོགས་འཁོར་ལ་སོགས་ནང་དུ་རྩོད་པ་དང་། །རིག་མ་དམན་ལ་བདུད་རྩི་བླངས་པ་དང་། །གསང་ཆོས་འདོད་པའི་སྣོད་ལ་མ་བཤད་དང་། །དད་ལྡན་ཆོས་མིན་གཏམ་ལ་སྦྱར་བ་དང་། །ཉན་ཐོས་ནང་དུ་ཞག་བདུན་འདས་པ་དང་། །མིང་ཙམ་ལ་བརྟེན་སྔགས་པ་ཡིན་སྨྲ་དང་། །སྣོད་མིན་པ་ལ་སྔགས་བཤད་ཉེས་པ་དང་། །བསྒོམ་བཟླས་ལ་སོགས་འགལ་འཁྲུལ་གྱུར་པ་དང་། །ལྟ་སྤྱོད་ལ་སོགས་མ་དག་ཉེས་པའི་ཚོགས། །མགོན་པོ་ཐུགས་རྗེ་ཅན་ལ་བཟོད་པར་གསོལ། །དྲི་མེད་ཚངས་པའི་དངོས་གྲུབ་སྩལ་དུ་གསོལ། །དཀོན་མཆོག་གསུམ་དང་བླ་མ་སྤུན་གྲོགས་ལ། །ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་དད་པས་མཆོད་བྱེད་པ། །ནག་པོ་སྤྱི་ཡི་དམ་ཚིག་ཡིན་པ་ལ།།དད་གུས་བརྩེ་སེམས་ཆུང་བ་མཐོལ་ལོ་བཤགས། །མགོན་པོའི་སྐུ་འབག་བྱ་རོག་གཡང་གཞིས་བརྒྱན། །གསང་ནས་བསྲེལ་ཞིང་མི་འབྲལ་མཆོད་པ་ནི། །ནག་པོ་སྐུ་ཡི་དམ་ཚིག་ཡིན་པ་ལ། །ལེ་ལོར་གྱུར་ཏེ་མ་བསྲེལ༴། །ནག་པོའི་སྲོག་སྙིང་འཆང་ཞིང་མི་ཚིག་གིས། །བར་དུ་མ་ཆོད་རྒྱུན་དུ་ཟློས་པ་ནི། ནག་པོ་གསུང་གི་དམ་ཚིག་ཡིན་པ་ལ། །ལོང་གཏམ་བར་ཆོད་བྱས་པ། རིན་ཆེན་རྣམ་ལྔ་ནག་པོའི་སྙིང་ནས་འཆང་། །རང་ཉིད་ལྷར་གསལ་ནག་པོ་ཆེན་པོ་བསྐྱེད། །ནག་པོ་ཐུགས་ཀྱི་དམ་ཚིག་ཡིན་པ་ལ། །ཏིང་འཛིན་མ་གསལ་ལྷ་བསྐྱེད༴། །ཤ་སྣ་སྙིང་སྣ་སྨན་སྣ་ཞལ་ཟས་སོགས། །ཕངས་པ་མེད་པར་དུས་བཞིར་མཆོད་པ་ནི། །ཆོས་སྐྱོང་མཉེས་པའི་དམ་ཚིག་ཡིན་པ་ལ། །མཆོད་གཏོར་ཕུལ་ཆུང་དུས་འདས༴། །གཡབ་དར་རཀྟ་གསང་སྔགས་མི་རྐང་དང་། །ཤ་ཆེན་དུད་པ་ཚིལ་ཆེན་མར་མེ་སོགས། །ཆོས་སྐྱོང་འདུ་བའི་དམ་ཚིག་ཡིན་པ་ལ། །འབྱོར་སྟོབས་ཆུང་པས་མ་ཚོགས༴། །བླ་མ་ལ་སྡང་གསང་སྔགས་སྤུན་ལ་འཁུ། །བསྟན་པ་བཤིག་ཅིང་སེམས་ཅན་སྡིག་ལ་འདོག། །ཐོ་ཕྱིར་མི་རྟེན་དམ་ཚིག་ཡིན་པ་ལ། །ཞེ་སྡང་མ་སྐྱེས་བྱམས་བྱས། །མཛེ་ཕོ་ཡུག་ས་རྨེ་དོང་གཤན་པ་དང་། །དམ་ཉམས་ཁྲིམས་རལ་མི་ནག་སྡིག་ལས་བྱེད། །ཕྱོགས་སུ་མི་རྟེན་དམ་ཚིག་ཡིན་པ་ལ། །ངོ་མ་ཕྱོགས་ཤིང་རྟེན་པ༴། །གཞན་ཡང་དཔལ་ཆེན་མཆོད་པ་རྟར་བཟུར་ན། །དུས་བཞིར་མཆོད་དང་ནང་ནུབ་མཆོད་རྒྱུ་ལ། །མཆོད་པའི་འབྱོར་ཚོགས་ཆུང་སྟེ་སྐུ་མ་མཉེས། །ནག་པོ་འཁོར་དང་བཅས་ལ༴། །བཟླས་བརྗོད་སྔགས་ཚིག་ལོང་གཏམ་བར་དུ་ཆོད། །ནག་པོའི་སྲོག་སྙིང་གནད་ནས་མ་འཁུལ་ཏེ། །བཟླས་བརྗོད་སྔགས་ཚིག་ཉམས་པ་ཐམས་ཅད་ཀུན། །ལྷ་ཆེན་འཁོར་དང་བཅས་ལ༴། །ཡི་དམ་རྩེ་གཅིག་གཞུང་བཞིན་སྒོམ་རྒྱུ་ལ། །ཏིང་འཛིན་མ་གསལ་ནག་པོ་ཆེན་པོ་བསྐྱེད། །ཐུགས་ཀྱི་དམ་ཚིག་ཉམས་པ་ཐམས་ཅད་ཀུན། །ནག་པོ་འཁོར་དང་བཅས་ལ༴ །དར་ནག་རཀྟ་བ་དན་ལ་སོགས་པའི། །རྟེན་རྫས་མ་ཚོགས་དམ་ཚིག་ཉམས་པ་ཀུན། །ནག་པོ་འཁོར་དང་བཅས་ལ་མཐོལ་ལོ་བཤགས། །མནོང་ངོ་འགྱོད་དོ་མ་དང་མཁའ་འགྲོའི་ཚོགས། །མཐོལ་ལོ་བཤགས་སོ་བཀའ་ཡི་ལས་མཁན་རྣམས། །བྱང་ཞིང་དག་པར་མཛོད་ཅིག་ཐུགས་དམ་ཅན། །དྲི་མེད་ཚངས་པའི་དངོས་གྲུབ་སྩལ་དུ་གསོལ། ༈ ལྷ་མོའི་བཤགས་པ་ནི། ཧཱུྃ༑ འགྲོ་བའི་དོན་དུ་སྐུ་མཆོག་འཇིགས་པ་ལས། །འཇིག་རྟེན་མ་ལུས་ཁྱབ་པར་གསལ་མཛད་ཅིང་། །ང་རྒྱལ་དྲེགས་པ་ཅན་རྣམས་འཇོམས་མཛད་པའི། །ཡོན་ཏན་རྫོགས་པའི་སྐུ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །འདའ་དཀའ་རྡོ་རྗེའི་དམ་ཚིག་གཏད་གཉེར་མཛད། བསྲུང་བར་དམ་བཅས་སྐུ་ཡི་དམ་ཚིག་ལ། །སྐུ་ཡི་སྤྱོད་པ་ཚུལ་བཞིན་མ་རྟོགས་ཏེ། །ཁམས་གསུམ་མ་ལུས་ཁྱབ་ལ་བཟོད་པར་གསོལ། །རྣལ་འབྱོར་གདུང་གསོབ་བདག་ཅག་འདིར་འདུས་རྣམས། །སྤྱི་དང་ཁྱད་པར་དམ་ཚིག་མི་སྟོང་ཡང་། །ཀློང་དུ་གྱུར་པའི་གོམས་ཤས་རྩལ་ཆུང་པས། །མ་ཅིག་ལྷ་མོའི་སྐུ་ལ༴ །ཐུགས་རྗེས་ངེས་པར་གཟིགས་པའི་ལྷ་མོ་ལ། །དམ་རྫས་གཙང་མའི་མཆོད་པ་མ་བཤམས་ཏེ། འཕངས་སེམས་དབང་གིས་མཆོད་པ་རྒྱུ་ཆུང་བ། །རྫོང་མོ་བཀའ་ཟློག་སྐུ་ལ༴ །མ་ཅིག་སྐུ་མདོག་ཕྱག་མཚན་ཕྱག་རྒྱ་ལས། །དོན་དང་མཐུན་པ་ཚུལ་བཞིན་མ་བྲིས་ཏེ། །འཕགས་པའི་ཐུགས་རྗེས་གཡེལ་བར་གྱུར་བ་རྣམས། །བདུད་ལས་རྒྱལ་བའི་སྐུ་ལ། བུ་ཡི་ཚུལ་གྱིས་རྒྱུ་ཡི་དམ་ཚིག་ལ། །ལེ་ལོ་གཉིད་དབང་གཡེང་བྲེལ་གཏམ་ལ་སོགས། །ཐུགས་དང་འགལ་བར་གྱུར་པ་ཅི་མཆིས་པ། །ཐུགས་རྗེ་ཚངས་པ་རབ་ཏུ་གཤེགས་སུ་གསོལ། །ཞེས་དངོས་གྲུབ་འབྱུང་བའི་རྒྱུད་ལས་གསུངས་སོ། །གཞན་ཡང་། བྷྱོཿ ཐོད་པ་དགུ་བརྩེགས་སྲིད་པའི་གཞལ་ཡས་ནས། །དཔལ་ལྡན་ལྷ་མོ་གསན་ཅིང་དགོངས་སུ་གསོལ། །རང་ལ་རིག་པའི་ཡེ་ཤེས་རྒྱུན་ལྡན་ཡང་། །ཕྲལ་བྱུང་རྣམ་རྟོག་ཤིན་ཏུ་དབང་ཆེ་བས། །ལོག་རྟོག་མཚན་མ་གཉིས་ཀྱི་དབང་གྱུར་ནས། །ཏིང་འཛིན་ཡི་དམ་རྩེ་གཅིག་མི་གསལ་ཞིང་། །དཔལ་ལྡན་ལྷ་མོའི་བཀའ་ལས་འདས་གྱུར་པ། །བཟོད་པར་གསོལ་ལོ་ཚངས་པར་སྩལ་དུ་གསོལ། །འབད་པ་ལ་ཆུང་བཟླས་བརྗོད་བསྙེན་པ་ཆག། །མན་ངག་གཞུང་དང་འགལ་བ་བཟོད་པར་གསོལ། །འཆལ་ལ་གཡེང་བས་གསང་བའི་ཚིག་མ་ཐུབ། །ཟབ་མོའི་དོན་དང་འགལ་བ༴ །ཐལ་མོ་རྔ་གླིང་དུས་སུ་མ་ཚོགས་ཏེ། །བརྡ་ཡི་མཆོད་པ་ཆག་པ༴ །བདུད་ཡུམ་ཡེ་ནས་གནག་པའི་ཚུལ་སྟོན་ཀྱང་། །བློ་ཞན་དོན་མ་རྟོགས་པ། སྦྱོར་བ་ཡེ་ནས་ལྷ་མོའི་ཆོས་སྤྱོད་ཀྱང་། །སྦྱོར་བའི་མཆོད་པ་ཆག་པ༴། །བོང་བུ་ཡེ་ནས་ལྷ་མོའི་ཆིབས་ཡིན་ཀྱང་། །མ་བརྟེན་བརྡེག་པར་གྱུར་པ༴། །གཤིན་རྗེ་ཡེ་ནས་ལྷ་མོའི་ཁྱོ་ཡིན་ཀྱང་། །ངན་སེམས་སྤངས་སེམས་བསྐྱེད་པ༴ །རླུང་ནག་ཡེ་ནས་ལྷ་མོའི་འཕྲུལ་ཡིན་ཀྱང་། །ངན་པའི་སེམས་ཀྱིས་སྨད་པ༴། །ལེ་ལོ་སྙོམས་ལས་གྱུར་པ༴། །མཆོད་པ་ལོ་ཟླར་འགྱངས་པ༴། །ཞག་ནས་ཞག་ཏུ་ཆག་པ༴། །ཉ་བཞི་དུས་དྲུག་ཆག་པ༴ །སྔོན་ནས་རང་གི་བག་ཆགས་མ་སྦྱངས་པས། །དམ་རྫས་བརྟུལ་ཞུགས་ཆུང་པ༴ །སྔོན་ནས་སེར་སྣའི་དབང་དུ་གྱུར་ལགས་པས། །ཚོགས་ལ་གཡོ་སྒྱུ་བྱས་པ༴། །སྔོན་ནས་ཤིན་ཏུ་གསང་དབང་མ་ཐོབ་པས། །འདོད་ཆགས་ཆོས་ལ་སྤྱད་པ༴། །བརྟུལ་ཞུགས་ལྟ་བ་ཟབ་མོ་མ་རྟོགས་པས། །རྣམ་སྨིན་མཐོང་ནས་མ་བསྒྲལ༴། །ཏིང་འཛིན་ལྟ་བ་ཀློང་དུ་མ་གྱུར་པས། །ཕུད་དང་ལྷག་མ་མ་ཕྱེད༴། །ཞེ་སྡང་དབང་ལས་ང་རྒྱལ་འདྲིས་གྱུར་པས། །རྡོ་རྗེ་ནང་དམེ་བྱས་པ༴། །ང་རྒྱལ་དབང་ལས་ཕྲག་དོག་འདྲིས་གྱུར་པས། །སློབ་དཔོན་སྐུ་ལ་བསྡོས་པ༴། །སྔོན་ནས་རང་སེམས་ལྟ་བ་དཔངས་སྨྲས་པས། །རྣལ་འབྱོར་ཉེ་ཕྱོགས་བྱས་པ༴། །ལྟ་སྤྱོད་ཟབ་མོའི་མན་ངག་མ་རྟོགས་པས། །བློ་ལ་འཁུ་འཁྲིག་ཞུགས་པ༴། །ལྟ་བ་དྲོད་ཀྱི་མན་ངག་མ་རྟོགས་པས། །ཉམས་ཀྱི་དྲོད་མ་སྐྱེས་པ་བཟོད་པ་གསོལ། །ཨོ་༑ ཡེ་ཤེས་ལྷ་དང་ལྷ་མོ་མི་ཕམ་བདག །དང་པོ་སྒྲུབ་དང་བསྒྲུབ་པར་བྱས་ནས་ནི། །མཐུན་པའི་དམ་རྫས་གཞུང་བཞིན་མ་ཚོགས་པས། །དཔལ་ལྡན་ལྷ་མོའི་ཐུགས་དང་འགལ་གྱུར་པས། །བཀའ་ཡི་ཆད་པའི་གནས་སུ་གྱུར་ལགས་ན། །ཡེ་ཤེས་ཐུགས་རྗེ་ཅན་ལ་བཟོད་པར་གསོལ། །ཐུགས་དང་འགལ་བར་གྱུར་པ་མཐོལ་ལོ་བཤགས། །དམ་ཚིག་ཉམས་པར་གྱུར་པ་སྐོང་གྱུར་ཅིག། ༈ །ཆོས་སྲུང་སྤྱིའི་བཤགས་པ་བཞུགས་སོ།། ༈ ཀ་ཡེ་དམ་ཅན་རྒྱ་མཚོའི་ཚོགས་རྣམས་དགོངས། །ཁ་ན་མ་ཐོའི་ལས་ཀྱིས་དབང་སོང་ནས། །ག་ནའང་བག་མེད་སྤྱོད་པའི་དུས་འདའ་བས། །ང་ཚོའི་གསང་སྔགས་དམ་ཚིག་ཉམས་པ་ཀུན། །ཅ་རེ་ཆོས་ཉིད་ཀློང་དུ་བཤགས་པར་བགྱི། །ཆ་མེད་དབྱིངས་ལ་རྣམ་རྟོག་མི་མངའ་ཡང་། །ཇ་ཆང་རྨད་རག་ལ་དགྱེས་འཁོར་ཚོགས་ལ། །ཉ་སྟོང་དུ་དྲུག་མཆོད་གཏོར་ཆག་པ་དང་། །ཏ་ན་གཱ་ནའི་སྦྱོར་སྒྲོལ་ལས་མཐའ་ལོག། །ཐ་མལ་པ་ལ་གསང་སྒོ་འཆོལ་ལ་སོགས། །ད་དུང་ཁྱེད་རྣམས་ཐུགས་དང་འགལ་བའི་ལས། །ན་རག་རྒྱུ་བསགས་ཐམས་ཅད་མཐོལ་ལོ་བཤགས། །པཱ་ལ་འདུ་བའི་རྟེན་རྫས་མ་ཚོགས་ཤིང་། །ཕ་རོལ་དམ་ཉམས་རྣམས་དང་ཚོགས་བསྐང་བསྲེས། །བ་གླང་བཞིན་དུ་གྲིབ་ལ་འཛེམས་མ་ཤེས། །མ་རིག་རྨོངས་པས་ཏིང་འཛིན་མི་གསལ་ཞིང་། །ཙ་ཀྲའི་ཚོགས་འབྱོར་ཆུང་ཞིང་ཕུད་ཉམས་ལ། །ཚ་བས་གཟིར་བའི་ཆོ་ག་ལྷག་ཆད་གྱུར། །ཛ་ཡའི་བསྟན་བསྲུང་རྒྱ་མཚོ་ཁྱེད་རྣམས་ཀྱི། །ཝ་ལེར་ཐུགས་དང་འགལ་བའི་ལས་རྣམས་ལ། །ཞྭ་ལྟར་སྤྱོད་པས་བཀའ་ལས་འདས་གྱུར་པས། །ཟ་བྱེད་འཁོར་ཚོགས་རྒྱ་མཚོ་ཆེར་ཁྲོས་ཏེ། །འ་ཅག་ཆད་པའི་གནས་སུ་གྱུར་ལགས་ན། །ཡ་མཚན་ཐུགས་རྗེ་ཅན་ལ་བཟོད་པར་གསོལ། །རྭ་བཞིན་གྱོང་པོའི་ལས་ཅན་སྡིག་ལྟུང་རྣམས། །ལ་འུར་དག་པར་མཛོད་ཅིག་ཐུགས་དམ་ཅན། །ཤ་ཟ་ཁྲག་འཐུང་དྲེགས་པའི་ཚུལ་སྟོན་ཀྱང་། །ས་ལམ་མཐར་ཕྱིན་གདོད་ནས་བྱང་ཆུབ་པས། །ཧ་ཅང་གདུང་བའི་དད་ཅན་བདག་ཅག་ལ། །ཨ་ལ་ལ་ཧོ་སྒྲིབ་མེད་ཚངས་པ་སྩོལ། །ཅེས་པའང་དགེ་རིན་པས་སོ།། །།ཨོཾ་ཤྲཱི་ཧེ་རུ་ཀ་སཏཱ་ས་མ་ཡ་སོགས་ཧེ་རུ་ཀའི་ཡིག་བརྒྱ་དང་། །བདག་གཞན་ལུས་ཀྱི་ལས་ནི་རྣམ་པ་གསུམ།། སོགས་བརྗོད་པར་བྱའོ། ། ༄༅། །སྔགས་དྲུག་ཕྱག་དྲུག་བཞུགས་སོ།། ༈ ཨོཾ་སྭ་བྷཱ་ཝ་ཤུདྡྷཿ སོགས་ནས། ཚོགས་རྫས་སམ་གཡང་རྫས་་་གླུད་རྫས་བདུད་རྫས་སོགས་་་རྣམས་ཤིན་ཏུ་དག་པར་གྱུར། ན་མཿསརྦ་ཏ་ཐཱ་ག་ཏ་བྷྱོ་བི་ཤྭ་མུ་ཁེ་བྷྱཿསརྦ་ཐཱ་ཁཾ་ཨུཏྒ་ཏེ་སྥ་ར་ཎ་ཨི་མཾ་ག་ག་ན་ཁཾ་སྭཱཧཱ། ལན་གསུམ། འཇིག་རྟེན་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ལོངས་སྤྱོད་མི་ཟད་པ་འབྱུང་བ་ནམ་མཁའི་མཛོད་དུ་གྱུར། ཨོཾ་བཛྲ་ཨ་མྲྀ་ཏ་ཀུཎྜ་ལི་ཧ་ན་ཧ་ན་ཧཱུྃ་ཕཊ། ལན་གསུམ། ནམ་མཁའི་མཛོད་ལས་སོ་སོའི་ཐུགས་བཞེད་ཇི་ལྟ་བ་མོད་ལ་དབང་པོ་ལྔའི་བདུད་རྩི་དུག་ལྔའི་གསོས་སུ་གྱུར་པ་ཅི་ཡང་འབྱུང་བར་གྱུར། ན་མསརྦ་ཏ་ཐཱ་ག་ཏ་ཨ་ཝ་ལོ་ཀི་ཏེ། ཨོཾ་སམྦྷ་ར་སམྦྷ་ར་ཧཱུཾ། ལན་གསུམ། མགྲོན་རྣམས་རང་རང་གི་མདུན་དུ་ཚོགས་རྫས་སོགས་་་་ཅི་འདོད་པ་ཐམས་ཅད་གང་བར་གྱུར། ཨོཾ་ཛྙཱ་ན་ཨ་ཝ་ལོ་ཀི་ཏེ། ན་མཿས་མནྟ་སྥ་ར་ཎ་རསྨི་ཤམྦྷ་བ་ས་མ་ཡ། མ་ཧཱ་མ་ཎི། དུ་རུ་དུ་རུ། ཧྲི་ད་ཡ་ཛྭ་ལ་ནི་ཧཱུཾ། ལན་གསུམ། བདག་གི་ལུས་ཞིང་རྡུལ་གྱི་གྲངས་སུ་སོང་བས་ཡར་མཆོད་འོས། མར་སྙིང་རྗེའི་མགྲོན་ཐམས་ཅད་ལ་ཕམ་རྒྱལ་མེད་པ་བློ་ཁ་རྫོགས་པ་ཕུལ་བར་གྱུར། ན་མས་མནྟ་བུདྡྷ་ནཱཾ་གྲ་ཧེ་ཤཱ་རི་པྲ་བྷཉྫ་ཏི་མ་ཧཱ་ས་མ་ཡ་སྭཱཧཱ། མགྲོན་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་བདག་གི་སྡོང་གྲོགས་ཅི་དགོས་པ་བྱེད་པར་གྱུར། །ལན་གསུམ། ༄༅། །མགོན་པོའི་ཚོགས་ནི། ཚོགས་རྫས་རྣམས་ལ་བསང་ཆུ་དང་བདུད་རྩི་གཏོར་ནས། ལག་པ་གཡོན་པ་གདེངས་ཏེ། ཚོགས་རྫས་རྣམས་ཨོཾ་མ་དག་པ་སྦྱངས། གཡས་པ་གདེངས་ཏེ། ཨཱས་མང་པོར་སྤེལ། སྙིམ་པ་བཀབ་སྟེ། ཧཱུྃ་ཡིག་གིས་སྦར་བ་སྟེ་ཁ་དོག་དྲི་རོ་ནུས་པ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་བྱས། མཁའ་ལྡིང་གི་ཕྱག་རྒྱས། ཧོཿཟག་མེད་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་བདུད་རྩིའི་རྒྱམཚོ་ཆེན་པོར་ཞུ་བར་བསམ། ཧཱུྃ༔ དབྱིངས་སྲིད་ཞི་ཀུན་ཏུ་འཆར་བའི་མ། །དཔལ་རྡོ་རྗེ་ཡན་ལག་མ་མོའི་འཕྲུལ། །མཚན་ཀུན་ལྡན་ཡེ་ཤེས་ཀཱ་པ་ལ། །དེ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་ནམ་མཁའ་ཙམ། །ཨ་ར་ལི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་འདུས་པ་ལ། །འདོད་ཡོན་གྱི་ལོངས་སྤྱོད་མི་ཟད་པ། །ཧ་ཧོཿཧཱིཿཁ་དོག་དྲི་རོའི་ཚོགས། །མཆོག་རྣམ་པ་ཀུན་ལྡན་སྟོང་པའི་དཔྱིད། །ཨོཾ་ཨཱཿཧཱུཾ་སྦྱངས་རྟོགས་སྦར་བས་ན། །དཔལ་མི་འགྱུར་བདེ་བ་ཆེན་པོའི་གནས། །ས་ཧ་ཛ་སོ་སོ་རང་རིག་གིས། །ཁ་སྦྱོར་གྱི་འཁོར་ལོ་གཅིག་ཏུ་བསྡམ། །ཚོགས་ཞིང་སྤྱན་དྲང་བ་ནི། ཧཱུྃ། ཐུགས་ཟུང་འཇུག་རྒྱལ་བ་ཀུན་གྱི་དངོས། །གསུང་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་ཐམས་ཅད་པ། །སྐུ་རྣམ་པ་ཀུན་ལྡན་ཚོགས་ཀྱི་མཆོག །སྐྱབས་གསུམ་གྱི་འདུས་པ་བླ་མ་རྗེ། །འཁོར་བརྒྱུད་པའི་བླ་མ་ཉི་ལི་ལི། །སྐུ་མཛེས་པའི་རུས་རྒྱུན་ཁྲོ་ལོ་ལོ། །གསུང་ཐེག་ཆེན་ཆོས་སྒྲ་འུ་རུ་རུ། །ཐུགས་དགྱེས་པའི་གར་སྟབས་ལིང་ངེ་ངེ། །ངེད་བུ་སློབ་ཚོགས་ཀྱི་དཔོན་ལ་གཤེགས། །བཅུད་དམ་རྫས་རྣམས་ལ་བྱིན་རླབས་ཞུ། །མཆོག་ཐུན་མོང་དངོས་གྲུབ་གནང་ནས་ཀྱང་། །ཡབ་ཁྱེད་དང་མཉམ་པར་བྱིན་གྱིས་རློབས། །དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་པདྨའི་སྙིང་པོ་ཀུན། །རིས་མེད་པ་རྒྱལ་བའི་ཟེའུ་འབྲུས་གང་། །དངོས་གྲུབ་ཀྱི་ཟིལ་དངར་ཅི་དང་ཅི། །ཡིད་བཞིན་དུ་འབྱུང་བའི་ལྷག་པའི་ལྷ། །འཁོར་ཡི་དམ་ལྷ་ཚོགས་ཉི་ལི་ལི། །སྐུ་མཛེས་པའི༴ །གསུང་ཐེག་ཆེན༴ །ཐུགས་དགྱེས་པའི༴ །ངེད་བུ་སློབ༴། བཅུད་དམ་རྫས༴ །མཆོག་ཐུན་མོང༴ །ལྷ་ཁྱེད་དང་མཉམ་པར་བྱིན་གྱིས་རློབས། །ནང་ཡེ་ཤེས་ཉི་མ་ཟླ་བའི་རྫུ། །བར་ཆད་ཀྱི་མུན་པ་མཐར་བྱེད་ཅིང་། །ཡིད་སྐྱོབ་ཀྱི་སྣང་བ་ཀུན་སྟོན་པ། །ཡུམ་རྡོ་རྗེའི་བཙུན་མོ་རིགས་ལྔའི་སྡེ། །འཁོར་དཔའ་བོ་ཌཱ་ཀི་ཉི་ལི་ལི། །སྐུ་མཛེས་པའི༴ །གསུང་ཐེག་ཆེན༴ །ཐུགས་དགྱེས་པའི༴ །ངེད་བུ་སློབ༴ །བཅུད་དམ་རྫས༴ །མཆོག་ཐུན་མོང༴ །མ་ཁྱེད་དང་མཉམ་པར་བྱིན་གྱིས་རློབས། །ཁོང་བདུད་བཞིའི་གཡུལ་ངོ་རླག་བྱེད་དུ། །དཔལ་རྒྱལ་བ་རྒྱ་མཚོའི་སྙིང་རྗེའི་སྟོབས། །ལྷ་མི་ཟད་ཁྲོས་པ་དཔའ་བོའི་སྡེ། །མགོན་མཧཱ་ཀཱ་ལ་ལྕམ་དྲལ་རྣམས། །འཁོར་དྲེགས་པའི་ལྷ་སྲིན་ཉི་ལི་ལི། །སྐུ་མཛེས་པའི༴ །གསུང་ཐེག་ཆེན༴། ཐུགས་དགྱེས་པའི༴ །ངེད་བུ་སློབ༴ །བཅུད་དམ་རྫས༴ །མཆོག་ཐུན་མོང༴ །མགོན་ཁྱེད་དང་མཉམ་པར་བྱིད་གྱིས་རློབས། །ཚོགས་མཆོད་དང་པོ་ནི། རྗེ་སྲིད་ཞིའི་ཕན་པ་ཐམས་ཅད་དུ། །ཆུ་ཟླ་བཞིན་འགོག་པ་མེད་ཤར་བ། །དཔལ་དང་པོའི་མགོན་པོ་བླ་མའི་ཞབས། །བཀའ་བརྒྱུད་ཀྱི་རྗེ་བཙུན་རྒྱ་མཚོ་ལ། །མི་བདག་གི་ལུས་དགེ་ལོངས་སྤྱོད་ཀུན། །སྔགས་གསང་བ་ཆེན་པོའི་དམ་ཚིག་རྫས། །ཅི་སྤྱད་ཀྱང་མི་ཟད་ནམ་མཁའི་མཛོད། །འདོད་ཡོན་གྱི་དཔྱིད་དུ་སྦར་ཏེ་འབུལ། །ཚོགས་གཉིས་ཀྱི་ལང་ཚོ་རབ་གང་ཞིང་། །སྒྲིབ་གཉིས་ཀྱི་སྤྲིན་ལས་རྣམ་གྲོལ་བའི། །དཔལ་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོའི་འོད་ཟེར་ནི། །ནམ་མཁའ་སྲིད་འགེངས་པའི་ནུས་པ་ཞུ།། གཉིས་པ་ནི། ཞི་བ་དང་ཁྲོ་ཆགས་ཐམས་ཅད་པ། །སྐྱ་འཕྲུལ་གྱི་ཟློས་གར་ལ་ཤར་ནས། །དཀྱིལ་འཁོར་གྱི་འཁོར་ལོའི་མགོན་མཛད་པ། །ཡི་དམ་གྱི་ལྷ་ཚོགས་རྒྱ་མཚོ་ལ། །མི་བདག་གི༴ །སྔགས་གསང་བ༴ །ཅི་སྤྱད་ཀྱང༴ །འདོད་ཡོན་གྱི༴ །ཚོགས་གཉིས་ཀྱི༴ །སྒྲིབ་གཉིས་ཀྱི༴ །དཔལ་ཀུན་ཏུ༴ །ནམ་མཁའ་སྲིད་འགེངས་པའི་ནུས་པ་ཞུ།། གསུམ་པ་ནི། འཁོར་འདས་ཀྱི་ངོ་མཚར་མ་ལུས་པ། །གཉིས་མེད་ལས་གཉིས་སུ་སྟོན་བྱེད་པའི། །སྲས་རྒྱལ་བ་ཐམས་ཅད་སྐྱེད་པའི་ཡུམ། །དཔའ་བོ་དང་ཊཱ་ཀི་རྒྱ་མཚོ་ལ། །མི་བདག་གི༴ །སྔགས་གསང་བ༴ །ཅི་སྤྱད་ཀྱང༴།འདོད་ཡོན་གྱི༴ །ཚོགས་གཉིས་ཀྱི༴། །སྒྲིབ་གཉིས་ཀྱི༴། །དཔལ་ཀུན་ཏུ༴ །ནམ་མཁའ་སྲིད་འགེངས་པའི་ནུས་པ་ཞུ། བཞི་པ་ནི། བདུད་ཚོགས་ལ་བདུད་དང་ཆོས་པར་གཉེན། །སྙིང་རྗེ་ལས་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་པ། །ཁྲག་འཐུང་གི་རྒྱལ་པོ་དགའ་མར་བཅས། །དམ་ཅན་གྱི་ཆོས་སྐྱོང་རྒྱ་མཚོ་ལ། །མི་བདག་གི༴ །སྔགས་གསང་བ༴ །ཅི་སྤྱད་ཀྱང༴ །འདོད་ཡོན་གྱི༴ །ཚོགས་གཉིས་ཀྱི །སྒྲིབ་གཉིས་ཀྱི༴ །དཔལ་ཀུན་ཏུ༴ །ནམ་མཁའ་སྲིད་འགེངས་པའི་ནུས་པ་ཞུ།། ། ༈ ཚོགས་བསྡུས་གསོག་པར་སྤྲོ་ན། ཨོཾ་ཆོས་རྣམས་མི་དམིགས་སྟོང་པའི་ངང་། །ཨཱཿཐོད་དཀར་དཔྲལ་བ་རང་ལ་བསྟན། །ཧཱུྃ་ཤ་ལྔ་ཡེ་ཤེས་བདུད་རྩི་ལྔ་། །ཚོགས་མཆོད་བདུད་རྩིའི་རྒྱ་མཚོར་གྱུར། །ཨོཾ་ཨཱཿཧཱུྃ། །དཀར་བརྒྱུད་བླ་མ་ཐམས་ཅད་ལ། །ཚོགས་མཆོད་བདུད་རྩིའི་རྒྱ་མཚོ་འབུལ། །ཡི་དམ་དཀྱིལ་འཁོར་ལྷ་ཚོགས་ལ། །ཚོགས་མཆོད༴། །གནས་གསུམ་དཔའ་བོ་མཁའ་འགྲོ་ལ། །ཚོགས་མཆོད༴། །ཆོས་སྐྱོང་མ་མགོན་ལྕམ་དྲལ་ལ། །ཚོགས་མཆོད༴། །བཀའ་སྡོད་དམ་ཅན་རྒྱ་མཚོ་ལ། །ཚོགས་མཆོད༴ །ཆོས་བདག་གནས་བདག་ཐམས་ཅད་ལ། །ཚོགས་མཆོད༴། །མཆེད་དང་ལྕམ་དྲལ་ཐམས་ཅད་ལ། །ཚོགས་མཆོད༴། །བསྐང་ངོ་བསྐལ་པའི་ཐུགས་དམ་བསྐང་། །ཉམས་ཆགས་ཐམས་ཅད་བསྐོང་གྱུར་ཅིག། །སྡིག་སྒྲིབ་ཐམས་ཅད་དག་གྱུར་ཅིག །འབྲས་བུ་སྐུ་གསུམ་ཐོབ་གྱུར་ཅིག། །མངོན་གྱུར་དབང་དང་དངོས་གྲུབ་སྩོལ། །ག་ཎ་ཙཀྲ་པཱུ་ཛ་ཁཱཧི། ༈ མགོན་པོའི་ཚོགས་བསྡུས་ནི། ཨོཾ་ཨཱཿཧཱུྃ་ཧོཿ མགོན་པོའི་ལྷ་ཚོགས་ཚོགས་ལ་སྤྱན་འདྲེན་གཤེགས། །ཕྱི་ནང་གསང་བ་བདེ་ཆེན་ཚོགས་མཆོད་འབུལ། །དམ་ཚིག་ཉམས་ཆག་ཐམས་ཅད་མཐོལ་ལོ་བཤགས། །གཉིས་འཛིན་དགྲ་བགེགས་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་སུ་སྒྲོལ། །མཉམ་ཉིད་བདེ་བ་ཆེན་པོར་ཐུགས་དམ་བསྐང་། །མཆོག་དང་ཐུན་མོང་དངོས་གྲུབ་སྩལ་དུ་གསོལ། །ཅེས་པའང་མཁྱེན་བརྩེས་སོ། །དེ་ནས་བཤགས་པ་ནི། མཧཱ་ཀཱ་ལ་གསན་ཅིང་དགོངས་སུ་གསོལ། །ནག་པོ་ཆེན་པོའི་དཀྱིལ་འཁོར་སྒོར་ཞུགས་ནས། །བཀའ་ཡི་དམ་ཚིག་གཉན་པོ་བསྲུང་རྒྱུ་ལ། །བཀའ་ལྟར་མ་གྱུར་གཞུང་བཞིན་རྔོ་མ་ཐོགས། །བསྙེན་སྒྲུབ་དུས་འདས་ཕུད་དང་གཏོར་མ་ཆག །རྩ་བ་ཡན་ལག་དམ་ཚིག་ཉམས་པ་ཀུན། །རྡོ་རྗེ་སྲིན་པོ་འཁོར་དང་བཅས་ལ་བཤགས།། ༈ མགོན་པོའི་གཉེར་གསོལ་ནི། ཧོ༔དགོངས་སུ་གསོལ་ལོ། །དཔལ་རྡོ་རྗེ་མགོན་པོ་ནག་པོ་འཇིགས་བྱེད་ཆེན་པོ་ཧེ་རུ་ཀ་དང་རང་བཞིན་ཆོས་ཉིད་དུ་གཅིག་པ། །ངོ་བོ་ཡེ་ཤེས་སུ་མཚུངས་པ། མཚན་ཉིད་འཕྲིན་ལས་ཐོགས་མེད་དུ་མཉམ་པ། །མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཐམས་ཅད་འཇོམས་པའི་དཔའ་བོ། །སྣང་སྲིད་ལྷ་འདྲེ་ཀུན་གྱི་ཡང་རྗེ། །ཞིང་སྐྱོང་དྲག་པོ་ལས་གཉན་གྱི་དེད་དཔོན། །མི་ཕམ་རྡོ་རྗེ་གཟི་བརྗིད་ཀྱི་རྒྱལ་པོ། །རིག་འཛིན་གྱི་རྣལ་འབྱོར་བུ་བཞིན་དུ་སྐྱོང་བ། །དམ་ཅན་སྒྲུབ་པ་པོའི་བསམ་གཏན་གྱི་དྲོད་ཉུལ་བ། །ཞི་བའི་མདངས་དང་ལྡན་པ། །རྒྱས་པའི་བྱིན་ཆགས་པ། དབང་སྡུད་ལས་ཀྱི་རྩལ་མངའ་བ། །དྲག་པོ་དགྲ་བགེགས་སྒྲོལ་བའི་ལས་ལ་མྱུར་བ་བསྟན་པ་སྲུང་བ་ལ་རྩལ་འབྱིན་པ། །མཐུ་དང་སྟོབས་ཀྱི་དབང་ཕྱུག་རྡོ་རྗེ་དྲག་རྩལ་ཅན་བདག་ལ་དགོངས་སུ་གསོལ། །བདག་རྡོ་རྗེ་འཛིན་པས་བཙུགས་པའི་ཕྱི་ནང་གསང་གསུམ་གྱི་རྟེན་འདི་ལ་བཞུགས་ལ། །རྣལ་འབྱོར་པ་བདག་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ། །བདེ་བ་ཆེན་པོའི་ཞིང་ཁམས་བགྲོད་པའི་ལམ་གྱི་བར་ཆད་བདུད་བཞིའི་འཇིགས་པ་ལས་སྒྲོལ་བའི་སྐྱེལ་མ་མཛོད་ཅིག །ཡང་དག་པའི་ལམ་ལ་འཁྲིད་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་གསུན་མ་དང་ཕྲད་པར་མཛོད་ཅིག །དེ་ལྟར་བྱང་ཆུབ་མ་ཐོབ་ཀྱི་བར་དུ་ཡང་ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་ལོག་པའི་ལམ་ལ་མི་འཇུག་ཅིང་། ཐར་པ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་སུ་བློ་འགྲོ་བར་མཛད་དུ་གསོལ། །འཇིག་རྟེན་འདིར་ཡང་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཐམས་ཅད་ལས་རྒྱལ་ཞིང་། །བཀྲ་ཤིས་དང་བདེ་ལེགས་ཀྱིས་གནས་ནས། །ཅི་བསམ་པ་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པར་མཛད་དུ་གསོལ། མཆོག་ཐུན་མོང་གི་དངོས་གྲུབ་ཐོགས་པ་མེད་པར་ཐོབ་ནས། །འགྲོ་བ་ཡོངས་ཀྱི་དཔལ་དང་མགོན་དུ་གྱུར་བར་མཛད་དུ་གསོལ། །དུས་དང་གནས་སྐབས་ཐམས་ཅད་དུ་འཕྲིན་ལས་ཀྱི་བྱ་བ་ལ་བདག་གིས་གསོལ་བ་ཇི་ལྟར་བཏབ་པ་བཞིན་དུ་འགྲུབ་པར་མཛད་དུ་གསོལ།། ༈ ལྷ་མོའི་གཉེར་གསོལ་ནི། བྷྱོཿ མཁའ་འགྲོ་མ་ནག་མོ་དུད་པའི་སོལ་བ་མ། །མ་ལྟར་མཉེས་གཤིན། རྒྱ་མཚོ་ལྟར་དཀྱེལ་ཆེ། རི་བོ་ལྟར་ལྷུན་ཆགས། ཉི་ཟླ་ལྟར་འོད་གསལ། ནོར་བུ་ལྟར་རེ་བ་སྐོང་བ། ཅི་བགྱིའི་དབང་ཕྱུག་མ་འཁོར་དང་བཅས་པ་ལ་རྣལ་འབྱོར་པ་བདག་གིས་གཏད་གཉེར་དུ་བྱ་བའི་འོས། དངོས་གྲུབ་རྣམ་པ་གཉིས། བཀའ་དང་བསྟན་པ། ཆོས་དང་དམ་ཚིག །ཚེ་དང་བསོད་ནམས། ནད་མེད་པ་དང་བདེ་བ་དམ་པ།བསྐུལ་ཞིང་བཅོལ་བའི་ལས། སློབ་མ་དང་འཁོར། སྦྱིན་པོ་དང་འབངས། དཀོར་དང་ལོངས་སྤྱོད། མངའ་རིས་དང་དབང་ཕྱུག །སྡེ་དང་སྲིད། མཆོད་རྟེན་དང་གཙུག་ལག་ཁང་། དགོན་གནས་དང་ཡུལ་འཁོར་དུ་བཅས་པ་ཐམས་ཅད་གཏད་ཀྱི། མཐུན་ཞིང་དགྱེས་པའི་རྟེན་རྫས་དམ་ཚིག་གི་གཟུགས་སུ་གྱུར་པ་འདི་རྣམས་ལ་བརྟན་པར་ཞུགས་ཏེ། གནས་ལུས་ལོངས་སྤྱོད་མཐུ་སྟོབས་རྫུ་འཕྲུལ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པར་གྱུར་པ། ལས་བཅོལ་ཞིང་གཏད་པ་འདི་མཐའ་དག་གི་གཉེར་ཁ་གྱིས་ལ། མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་མཐའ་དག་ལས་སྲུངས། མཐུན་རྐྱེན་ཐམས་ཅད་སྒྲུབས། གོང་ནས་གོང་དུ་སྤེལ། སྙིང་ལ་གཅེས་པ་དང་བརྣག་པ་མ་དོར་བས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་བར་དུ་བརྟན་པར་སྐྱོངས་ལ་ཡིད་བཞིན་དུ་འདོད་པ་འཇོ་བར་བྱོས་ཤིག། ༈ དམ་ཅན་ཆོས་སྐྱོང་སྤྱིའི་གཉེར་གསོལ་ནི། ཀྱེེ༑ དཔལ་རྡོ་རྗེ་ཆོས་སྐྱོང་བའི་སྲུང་མ་ཆོས་ནོར་གཏེར་གྱི་བདག་པོ། རྒྱལ་ཆེན་རྣམ་མང་ཐོས་སྲས། བཀྲ་ཤིས་ཚེ་རིང་མཆེད་ལྔ། སྨན་བཙུན་རྡོ་རྗེ་གཡུ་སྒྲོན། ཆོས་སྐྱོང་རྒྱལ་ཆེན་སྐུ་ལྔ། དམ་ཅན་གཤན་པ་དམར་ནག་ལ་སོགས་པ་དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་བཀའ་བསྲུང་། རྣལ་འབྱོར་བདག་གི་དཔུང་གཉེན་མངོན་ཤེས་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་མཐུ་དང་ལྡན་པ་ཐམས་ཅད་བདག་ལ་དགོངས་སུ་གསོལ། དེང་འདིར་རྣལ་འབྱོར་པ་བདག་ཅག་གི་ཆོས་སྐྱོང་སྲུང་མ་ཁྱེད་རྣམས་ལ་གཉེར་དུ་གཏད་པ་ནི་འདི་ལྟ་སྟེ། སྤྱིར་ཀུན་མཁྱེན་རྒྱལ་བའི་ལུང་རྟོགས་ཀྱི་བསྟན་པ་རིན་པོ་ཆེ་དང་ཁྱད་པར་དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་བཤད་སྒྲུབ་ཀྱི་བསྟན་པ་ལ་གནོད་པར་རྩོམ་པའི་དགྲ་དང་བགེགས་ཀྱི་རིགས་སུ་གཏོགས་པ་ཐམས་ཅད་མངོན་སྤྱོད་དྲག་པོའི་ལས་ཀྱིས་ཚར་གཅོད་པ་དང་། དེ་འཛིན་གྱི་སྐྱེས་བུ་དམ་པ་རྣམས་ཀྱི་སྐུ་ཚེ་དང་འཕྲིན་ལས་སྤེལ། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཀུན་ཏུ་ནད་མུག་འཁྲུགས་རྩོད་སོགས་མི་མཐུན་པའི་ངན་དགུ་མཐའ་དག་དབྱིངས་སུ་སེལ། ལྷག་པར་བདག་ཅག་འཁོར་དང་བཅས་པ་རྣམས་ལ་ལུས་དང་གྲིབ་མ་བཞིན་དུ་འགྲོགས་ནས་ཉིན་གྱི་བྱ་ར་དང་། མཚན་གྱི་མལ་ཚེ་གཡེལ་བ་མེད་པར་མཛད་པ་དང་། གནས་སྐབས་འགལ་རྐྱེན་ཕྱི་ནང་གསང་གསུམ་གྱི་བར་ཆད་ཐམས་ཅད་ཞི་བ་དང་། མཐུན་རྐྱེན་སྨོན་པའི་ལེགས་ཚོགས་ཐམས་ཅད་ཡར་ངོའི་ཟླ་ལྟར་འཕེལ་ཞིང་རྒྱས་པ་དང་། མཐར་ཐུག་བདག་ཅག་བྱང་ཆུབ་སྒྲུབ་པའི་ལམ་གྱི་བར་ཆད་ཐམས་ཅད་ཞི་ཞིང་། སྤངས་དང་རྟོགས་པའི་ཡོན་ཏན་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་རྫོགས་ཏེ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་མཆོག་ལ་སྦྱོར་བའི་གྲོགས་དང་དཔུང་གཉེན་དམ་པར་མཛད་དུ་གསོལ། ༑ དགེ་བསྙེན་གྱི་གཉེར་གསོལ་ནི། ཧོ༔ དཔལ་ཆེན་རྟ་མཆོག་དབང་གི་རྒྱལ་པོའི་ཐུགས་སྤྲུལ་དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་བསྟན་སྲུང་རྡོ་རྗེ་དགྲ་འདུལ་མགྱོགས་བྱེད་རྩལ་འཁོར་དང་བཅས་པ་རྣམས་གསན་ཅིང་དགོངས་སུ་གསོལ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཕན་དང་བདེ་བའི་འབྱུང་གནས་བླ་ན་མེད་པ་རྒྱལ་བའི་བསྟན་པ་སྤྱི་དང་། བྱེ་བྲག་དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་བསྟན་པ་དེ་འཛིན་ཆོས་འཁོར་དང་བཅས་པ་བསྲུང་ཞིང་སྐྱོང་བ་དང་། ལྷག་པར་བདག་ཅག་རྒྱུ་སྦྱོར་ཡོན་གནས་འཁོར་དང་བཅས་པ་གཞིས་བྱེས་ལམ་འཕྲང་སོགས་སུ་ལས་དང་བྱ་བ་ཅི་བགྱིད་པའི་སྟོངས་གྲོགས་མདུན་བསུ་རྒྱབ་སྐྱེལ་སེམས་ཀྱི་རིག་རྩལ། ལུས་ཀྱི་དཔའ་གཟི་ཚེ་དང་བསོད་ནམས་སོགས་དབྱར་མཚོ་ལྟར་སྤེལ་བ་དང་། མི་བསྲུན་གདུག་པའི་བསམ་པ་ཅན་གྱི་དགྲ་དང་བགེགས་རྣམས་རྨེད་མེད་དུ་བཅོམ་ནས། །མཐར་ཐུག་མཆོག་གི་དངོས་གྲུབ་ལ་སྦྱོར་བའི་མཐུན་རྐྱེན་སྒྲུབ་པར་མཛད་དུ་གསོལ། །ཞེས་པ་རྗེ་འཇམ་དབྱངས་རྒྱལ་མཚན་པས་སོ། །ཨོཾ་ཡེ་དྷརྨ་སོགས་བྱ། ཐུགས་གསུང་སྐུའི་ལྷ་ཚོགས་ལ་བསྟོད་པ་བསྡུས་པ་ནི། ཧཱུྃ༔ བདེ་གཤེགས་ཐུགས་རྗེས་སྐུ་སྤྲུལ་པ། །སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་མགོན་སྐྱབས་མཛད། །འོག་མིན་གནས་ན་བཞུགས་པ་ལ། །རབ་ཏུ་བཏུད་དེ་གུས་ཕྱག་འཚལ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་སྐུར་བསྟན་པ། །འདྲེན་པ་འཇིག་རྟེན་མཁའ་འགྲོའི་གཙོ། །དྲག་པོ་མ་རུང་འདུལ་མཛད་པ། །མཧཱ་ཀཱ་ལིར་ཕྱག་འཚལ་བསྟོད། །འཇིག་རྟེན་ལ་གནས་གདུག་པ་འདུལ། །དུར་ཁྲོད་མ་མོ་རྣམས་ཀྱི་གཙོ། །ལྷ་ཆེན་དྲག་པོའི་སྐུར་སྟོན་པ། །འཇིག་རྟེན་མགོན་ལ་ཕྱག་འཚལ་བསྟོད། །ལྷ་མོའི། བྷྱོཿ སྔོན་ཚེ་དཔག་བསམ་བྱང་ཆུབ་ཤིང་གི་དྲུང་། །རྒྱལ་བ་ཐུབ་པ་ཆེན་པོའི་སྤྱན་སྔ་རུ། །བསྟན་པ་གཉན་པོ་བསྲུང་བར་དམ་བཅས་པའི། །ཁྲག་འཐུང་དུད་སོལ་སྐུ་ལ་ཕྱག་འཚལ་བསྟོད།། ༈ མགོན་པོའི་བཟློག་བསྒྱུར་ནི། ཧཱུྃ༑ སྔོན་གྱི་བསྐལ་པའི་དང་པོ་ལ། །བདུད་རྒྱལ་ལྷ་ཆེན་འཇིགས་བྱེད་དུ། །རིམ་པར་སྤྲུལ་ནས་རྒྱལ་བའི་ཞིང་། །དུག་གསུམ་ལས་ཀྱི་རླུང་དམར་གྱིས། །འཇིགས་པའི་མུན་པར་ཕྱོགས་བཅུག་ཆེ། །རྒྱལ་བ་ཞི་བའི་འོད་ཀྱིས་སྦྲན། །ཁྲག་འཐུང་ཆེན་པོའི་སྦྱོར་མཚམས་ནས། །མགོན་པོ་ཆེན་པོ་ཁྱོད་འོངས་ཏེ། །དྲག་པོ་འཇིགས་བྱེད་ཁྱོ་ཤུགས་བསད། །ལྷ་ཆེན་བཀའ་ཉན་འཁོར་དུ་བསྡུས། །དགའ་རབ་དབང་ཕྱུག་མྱང་ངན་གྱི། །ཁང་བུའི་ནང་དུ་བཅིངས་ཏེ་བཞག །དེ་བཞིན་ལྔ་བརྒྱ་ཐ་མ་འདིར། །བདུད་དང་བདུད་ཀྱི་ལས་རྣམས་ཟློག །དེ་ནས་ལྷ་དབང་བརྒྱ་བྱིན་ལ། །ལྷ་མིན་ཕྲག་དོག་དམག་བསགས་ནས། །རི་རབ་རི་ཡི་རྩེ་མོར་འཐབ། །དེ་ཚེ་ལྷ་རྒྱལ་གྱིས་སྦྲན་པས། །ཁྱོད་ཀྱིས་སྤྲུལ་པའི་དམག་བཀྱེ་ནས། །ལྷ་མིན་གཡུལ་དུ་བརླག་བྱས་པ། །དེ་བཞིན་དུས་ཀྱི་སྙིགས་མ་འདིར། །མཐའ་མིའི་དམག་ལྷགས་ནང་རྩོད་པའི། །འཁྲུགས་སློང་བྱེད་པ་ཐམས་ཅད་ཟློག །ཐ་མ་བསྐལ་པ་བཟང་པོ་འདིར། །རྩོད་པའི་དུས་སུ་ཤཱཀྱ་ཐུབ། །བྱང་ཆུབ་སྙིང་པོའི་ཤིང་དྲུང་དུ། །རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་བསྒྲུབ་པ་ལ། །གཡོན་ཅན་བདུད་ཀྱི་གཡུལ་བཤམས་ཚེ། །སེམས་དཔའ་མཆོག་དེས་ཁྱེད་སྦྲན་པས། །བདུད་སྡེ་ཕམ་ནས་ཕྱོགས་བཅུར་བྱེར། །ཐུབ་པ་མངོན་པར་སངས་རྒྱས་གྱུར། །དེ་བཞིན་ཀློག་དང་སྤོང་བ་པར། །བར་ཆད་རྩོམ་པ་ཐམས་ཅད་ཟློག །དེ་ནས་རྒྱ་གར་ཆོས་ཀྱི་གླིང་། །ཀླ་ཀློ་གདུག་པའི་འཚེ་བ་བྱུང་། །ཁྱད་པར་མུ་སྟེགས་ནག་པོ་བརྒྱས། །ཆོས་འཁོར་ཐམས་ཅད་འཇིག་ཉེའི་ཚེ། །པཎ་གྲུབ་རྣམས་ཀྱིས་ཁྱེད་སྦྲན་པས། །ཀླ་ཀློ་ཐམས་ཅད་ཐལ་བར་བཏང་། །མུ་སྟེགས་ནག་པོ་ཆོས་ལ་བསྒྱུར། །དེ་བཞིན་ཆོས་མིན་ལྷད་ཞུགས་ པའི། །བསྟན་ལ་གནོད་པ་ཐམས་ཅད་ཟློག །དེ་ནས་བོད་ཡུལ་མུན་པའི་གླིང་། །ཐུབ་བསྟན་ཉི་མས་ཉིན་བྱེད་ལ། །ནག་པོའི་ལྷ་འདྲེས་མུན་པར་བསྒྲུབས། །དེ་ཚེ་སློབ་དཔོན་པདྨ་ཡིས། །ཁྱེད་སྤྲིན་ལྷ་འདྲེ་བཀར་བཏགས་པས། །ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོའི་བཞེད་པ་བསྒྲུབས། །དེ་བཞིན་དགེ་བའི་ལས་བརྩམ་པར། །གཞན་གྱིས་འཚེ་བ་ཐམས་ཅད་ཟློག། ཧཱུྃ༑ རིགས་ཀྱི་བདག་པོའི་སྐུ་གསུམ་གྱིས། །ཡེ་ཤེས་ལྷ་ཡི་བཀའ་ཆད་ཟློག །སྤྲུལ་པའི་ཁྱུང་ཆེན་འབར་བ་ཡིས། །ཕོ་བརྒྱུད་མོ་བརྒྱུད་ས་བདག་གི། །གནོད་པའི་དུག་སྦལ་ནག་པོ་ཟློག །དཔལ་ལྡན་ནག་པོ་ཆེན་པོ་ཡིས། །བདུད་དང་བདུད་ཕྱོགས་གནོད་པ་ཟློག །སྲས་མཆོག་བཞི་དང་ཡུམ་བདུན་གྱིས། །དགྲ་བགེགས་གདུག་པའི་བསམ་སྦྱོར་ཟློག །བཀའ་སྡོད་མགོན་པོ་ཡབ་ཡུམ་གྱིས། །ཕས་ཀྱིས་བརྩམས་པའི་བྱད་ཁ་ཟློག །ཡེ་ཤེས་ལས་ཀྱི་མ་མོ་ཡིས། །བར་ཆད་བདུད་ཀྱི་ཕྱག་བརྙན་ཟློག །ཞིང་སྐྱོང་མ་མོ་མཁའ་འགྲོ་ཡིས། །དམ་ཚིག་ཉམས་པའི་རྒྱུ་རྐྱེན་དང་། །ཆད་པ་ནད་ཡམས་དལ་ཁ་ཟློག །དབང་ཕྱུག་ཁྲག་རལ་འཁོར་བཅས་ཀྱིས། །མུ་སྟེགས་ནག་པོས་ངན་བྱེད་ཟློག །བདུད་ཀྱི་མགོན་པོ་འཁོར་བཅས་ཀྱིས། །རིག་སྔགས་དམོད་པའི་མཚོན་ཆ་ཟློག །ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་འཁོར་བཅས་ཀྱིས། །གཤིན་རྗེ་གཤེད་དུ་དབབ་པ་ཟློག །གཟའ་བདུད་ཆེན་པོ་འཁོར་བཅས་ཀྱིས། །སྡེ་བརྒྱད་ཀི་ཀང་ཕབ་པ་ཟློག །ནཱ་ག་རཱཀྵ་འཁོར་བཅས་ཀྱིས། །གཏད་ཁྲམ་ནག་པོའི་གནོད་པ་དང་། །དུག་གི་སྦྱོར་བ་གཡོས་པ་ཟློག །བེག་རྩེ་ཆེན་པོ་འཁོར་བཅས་ཀྱིས། །ལྷ་འདྲེའི་ཤོ་རྡེ་སྤུངས་པ་ཟློག །གནོད་སྦྱིན་ནག་པོ་འཁོར་བཅས་ཀྱིས། །དབུལ་འཕོངས་ཉམ་ཐག་ཐམས་ཅད་ཟློག །རྒྱལ་པོ་གིང་ཆེན་འཁོར་བཅས་ཀྱིས། །དམ་སྲི་འཕུང་སྲི་ལངས་པ་དང་། །འགོང་པོའི་ཟ་ཁ་ཟུག་པ་ཟློག །ཕྱོགས་སྐྱོང་རྣམས་ཀྱིས་འཁོར་གདོན་དང་། །རྒྱལ་པོ་བཞི་ཡི་བདུད་བློན་གྱིས། །འཐབ་སོགས་སྦྱར་བ་ཐམས་ཅད་ཟློག །ཧཱུྃ༑ སྲིད་པའི་ཁྲམ་ཁ་ཐམས་ཅད་དགྲ་ལ་སྒྱུར། །ལྷ་འདྲེའི་དམག་ཚོགས་ཐམས་ཅད་དགྲ་ལ་དྲོངས། །ཕ་རོལ་བསམ་སྦྱོར་ངན་པའི་ལས་བརྩམས་པ། །བྱད་ཁ་ཕུར་ཁ་ཅོད་གཏོང་དྲག་པོ་དང་། མཚེ་ཟོར་རྦད་འདྲེ་ཕུངས་ཟོར་འཕེན་པ་སྒྱུར། །ས་བདག་ཀླུ་ཡིས་བྱད་དུ་བཅུག་པ་དང་། །ཐེའུ་རང་འབྱུང་པོའི་སྲི་རྐུན་ཐམས་ཅད་སྒྱུར། །གཤིན་རྗེའི་འཁོར་ལོ་བདུད་ཀྱི་རྐོས་འདེབས་དང་། །མུ་སྟེགས་ངན་པའི་བར་ཆད་བྱེད་པ་སྒྱུར། །རྒྱལ་བསེན་རྣམས་ཀྱིས་སྨྱོ་འབོགས་གཏོང་བ་དང་། །དྲང་སྲོང་གཟའ་དང་ཀླུ་གདོན་གནོད་པ་སྒྱུར། །ཞང་ཞུང་བཙོ་ཟོར་སུམ་པའི་གླང་ཟོར་དང་། །བོན་པོ་རྣམས་ཀྱིས་ལྟག་ཟོར་འཕེན་པ་སྒྱུར། །བནྡྷེའི་སྔགས་ཟོར་སྐྱེས་པའི་མདའ་ཟོར་དང་། །བུད་མེད་རྣམས་ཀྱིས་དམོད་ཟོར་འཕེན་པ་སྒྱུར། །བདུད་ཀྱི་གཤེད་ལངས་བརྗེད་བྱེད་འབྱུང་པོ་དང་། །མ་མོ་རྣམས་ཀྱིས་སྟག་ཟོར་འཕེན་པ་སྒྱུར། །མོ་རྩིས་ངན་དང་རྨི་ལམ་མཚན་མ་ངན། །ལྟས་ངན་མི་རུང་བརྒྱད་ཅུ་རྩ་གཅིག་སྒྱུར། །བཞི་བརྒྱ་རྩ་བཞིའི་མི་ནད་ཕྱུགས་ནད་དང་། །གདོན་རིགས་ཉི་ཁྲི་ཆིག་སྟོང་གནོད་པ་སྒྱུར། །སྟོང་ཕྲག་བརྒྱད་ཅུའི་བགེགས་རྣམས་མ་ལུས་དང་། །ཡེ་འབྲོག་ཆེན་པོ་སུམ་བརྒྱ་དྲུག་ཅུ་དང་། །གདོན་ཆེན་བཅོ་ལྔ་ལོ་ཟླ་ཞག་དུས་སྐེག །མི་མཐུན་ཚོགས་རྣམས་དགྲ་བགེགས་སྟེང་དུ་སྒྱུར། །དུས་མིན་འཆི་དང་འཇིགས་པ་བརྒྱད་རྣམས་དང་། །ལྟས་ངན་ཆོ་འཕྲུལ་དགྲ་བོའི་སྟེང་དུ་སྒྱུར། །ཞེས་དང་། ༑ ལྷ་མོའི་བཟློག་པ་ནི། དེ་ལྟར་མ་མོ་འཁོར་བཅས་ཀྱི། །ཐུགས་དམ་བསྐང་བའི་བྱིན་རླབས་ཀྱིས། །རིག་འཛིན་རྣལ་འབྱོར་བདག་ཅག་ལ། །མཁའ་འགྲོའི་ཉམས་ཆག་བྱུང་བ་སྐོངས། །འཇིག་རྟེན་མཁའ་འགྲོའི་གནོད་པ་བཟློག །མ་མོའི་ཡམས་ནད་བྱུང་བ་བཟློག །གཤིན་རྗེའི་ཁྲམ་ལ་བཏབ་པ་བཟློག །བདུད་ཀྱི་ཞགས་པ་ནག་པོ་ཆོད། །བནྡྷེའི་བྱད་ཁ་སླད་ལ་བསྒྱུར། །སྡེ་བརྒྱད་གནོད་པ་ཐམས་ཅད་བཟློག །གཞན་གྱི་རྦད་འདྲེའི་ཕུར་ཁ་བཟློག། །རྨི་ལྟས་མཚན་མ་ངན་པ་བསྒྱུར། །ལོ་སྐག་ཟླ་སྐེག་ཞག་སྐེག་བསྒྱུར། །སྡང་བའི་དགྲ་དང་གནོད་པའི་བགེགས། །བདུད་དང་བར་དུ་གཅོད་པའི་ཚོགས། །ཐམས་ཅད་ཐལ་བའི་རྡུལ་དུ་རློག །བདག་ཅག་རྣལ་འབྱོར་འཁོར་བཅས་ཀྱི། །དམ་ཚིག་ཉམས་པ་སྐོངས་གྱུར་ཅིག །མཆོག་དང་ཐུན་མོང་ལ་སོགས་པའི། །དངོས་གྲུབ་མ་ལུས་སྩལ་དུ་གསོལ། །ཚེ་དང་དབང་ཕྱུག་སྤེལ་དུ་གསོལ། །དཔལ་དང་གྲགས་པ་སྒྲུབ་ཏུ་གསོལ། །འཁོར་དང་བསྟན་པ་བསྲུང་དུ་གསོལ། །ལེགས་དང་སྤྲོད་ལ་ཉེས་དང་བསྣོལ། །བསམ་པ་སྒྲུབས་ལ་རེ་བ་སྐོངས། །མཐུ་སྟོབས་སྐྱེད་ལ་དཔུང་གཉེན་མཛོད། །ལུས་དང་གྲིབ་མ་བཞིན་དུ་འགྲོགས། །ཉིན་དང་མཚན་མོ་བྱ་ར་མཛོད། །གཞན་ཡང་ཡིད་ལ་གང་འདོད་པ། །དེ་ནི་ཁྱོད་ཀྱིས་སྒྲུབ་པར་མཛོད། །བགེགས་རིགས་སྟོང་ཕྲག་བརྒྱད་ཅུ་ཞི་བ་དང་། །མི་མཐུན་གནོད་པའི་རྐྱེན་དང་བྲལ་བ་དང་། །མཐུན་པ་བསྒྲུབ་ཅིང་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཡི། །བཀྲ་ཤིས་དེས་ཀྱང་དེང་འདིར་བདེ་ལེགས་ཤོག །གཞན་ཡང་སྐྱེ་བ་འདི་ཉིད་ལ། །མི་མཐུན་ཚོགས་རྣམས་ཞི་བ་དང་། །ཚེ་རིང་ནད་མེད་ཕུན་སུམ་ཚོགས། །རྟག་ཏུ་བདེ་བ་ཐོབ་པར་ཤོག། །། ༄༅། །དམ་ཅན་རྒྱ་མཚོའི་བསྐང་བསྡུས་ནི། ཧཱུྃ༑ རྣམ་ཐོས་བུ་དང་བཀྲ་ཤིས་ཚེ་རིང་མ། །རྡོ་རྗེ་གཡུ་སྒྲོན་ཆོས་རྒྱལ་སྐུ་ལྔ་དང་། །དམ་ཅན་གཤན་པ་དམར་ནག་ལ་སོགས་པ། །མཆོད་ཅིང་བསྟོད་འོས་སྲུང་མའི་ཚོགས་ཀུན་གྱི། །ཐུགས་དམ་གཉེན་པོ་བདག་གིས་བསྐང་བ་ནི། །རང་རང་ལས་དང་མཐུན་པའི་རྟེན་རྫས་དང་། །མཆོད་རྫས་བསྐང་རྫས་བསྒྲུབ་རྫས་ལ་སོགས་པ། །དངོས་སུ་འབྱོར་དང་ཡིད་ཀྱིས་རྣམ་སྤྲུལ་པས། །བཀའ་བསྲུང་དམ་ཅན་རྒྱ་མཚོའི་ཐུགས་དམ་བསྐང་། །ཁྱད་པར་རྨད་བྱུང་བ་ལིང་ཕུང་པོ་དང་། །ལོངས་སྤྱོད་ཚོགས་ཀྱི་ཡོ་བྱད་སྣ་ཚོགས་པས། །དམ་ཅན་བསྲུང་མའི་ཐུགས་དང་འགལ་བ་ཡི། །འཁོན་བཅུགས་སྦྱངས་ཤིང་ཐུགས་དམ་སྐོང་གྱུར་ཅིག། །དེ་ལྟར་བསྐངས་ཤིང་བཤགས་པའི་མཐུ་ནུས་ཀྱིས། །རྒྱལ་བསྟན་སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་དཔལ་འབྲུག་པའི། །བཤད་སྒྲུབ་བསྟན་པ་དབྱར་མཚོ་ལྟར་འཕེལ་ཏེ། །མ་སྨད་དར་ཞིང་རྒྱས་པའི་ཕྲིན་ལས་མཛོད། །ཁྱད་པར་བདག་ཅག་དཔོན་སློབ་འཁོར་བཅས་ཀྱི། །མི་མཐུན་འགལ་རྐྱེན་བར་ཆད་ཞི་བ་དང་། །མཐུན་རྐྱེན་ཆོས་དང་མཐུན་པའི་ལེགས་ཚོགས་ཀྱིས། །བསམ་དོན་ཡིད་བཞིན་འགྲུབ་པའི་ཕྲིན་ལས་མཛོད། །མདོར་ན་གནས་སྐབས་ཆོས་སྤྱོད་བྱ་བ་རྣམས། །གང་ལ་འཇུག་ཀྱང་གེགས་མེད་མཐར་ཕྱིན་ཏེ། །མཐར་ཐུག་རྣམ་མཁྱེན་གོ་འཕང་བསྒྲུབ་པ་ལ། །སྟོངས་གྲོགས་དམ་པ་མཛོད་ཅིག་མཐུ་མ་ཆུང་། །ཞེས་པའང་དགེ་རིན་པས་སོ།། ༈ ལྷག་གཏོར་ནི། ༈ མགོན་པོའི་བཤགས་པ་དང་ལྷ་མོའི་བཤགས་པ་གང་ཚམས་བཏང་ནས། ཧཱུྃ་བྫྷྲྭཾ་ཕེཾཿ སྣོད་ཐོད་པ་དང་བཅུད་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་བདུད་རྩིའི་རྒྱ་མཚོ་ཆེན་པོར་ཞུ་བར་གྱུར། ཧཱུྃཿ མ་རྡོ་རྗེ་བཙུན་མོ་ཁྲོས་པའི་གཟུགས། །འཁོར་གནས་དང་ཕོ་ཉ་འཇིག་རྟེན་པ། །དམ་ཚིག་དང་ཤ་ཟའི་ཌཱ་ཀི་མ། །མདངས་དཀར་སེར་དམར་ལྗང་སྔོ་དང་ཁྲག །ལུས་གློག་འཁྱུག་མེ་དཔུང་འུ་རུ་རུ། །ངག་བཤུག་གླུ་ཞུད་པོ་དི་རི་རི། །ཡིད་སངས་རྒྱས་བསྟན་ལ་དུང་ངེ་ངེ། །ལས་སྲིད་གསུམ་མྱུལ་ལ་ཤ་ར་ར། །མཐོ་ནམ་མཁའི་དབྱིངས་ནས་བྱ་ར་བྱེད། །དམ་ཉམས་པའི་སྟེང་དུ་ཐོག་ཏུ་འབབ། །བར་དུར་ཁྲོད་ཀུན་ཏུ་རྒྱུ་ཞིང་འཕུར། །དགྲ་ཐོ་ལུམ་འབར་བའི་རོ་རུ་ཟ། །དམའ་རྒྱ་མཚོའི་ཀློང་ནས་གྱེན་ལ་རྒྱུག །མི་དམ་ཉམས་བསྒྲལ་ནས་ཁྲག་ལ་འཐུང་། །ནད་བརྒྱད་ཁྲི་བཞི་སྟོང་ཀུན་གྱི་བདག །ཕོ་མཚར་པོ་ཀུན་གྱི་སྙིང་ལ་འཇུག །ཕོ་མཆོར་མོ་ཐམས་ཅད་ཞེ་ཡིས་གནོན། །གནས་དབེན་པར་སྒོམ་པའི་དྲོད་ཚད་མྱུལ། །ཁྱེད་དགྱེས་པའི་ལྷག་གཏོར་བཤམས་ནས་འབུལ། །ངེད་སྐལ་ལྡན་དགའ་བའི་དངོས་གྲུབ་ཞུ། །ཨོཾ་ཨུཙྪིཥྚ་བ་ལི་ཏ་བྷ་ཀྵ་བྷུ་སྭཱཧཱ། །ཞེས་ཕྱིར་དུ་དོར་རོ། ཧེ་རུ་ཀ་ཡི་དཀྱིལ་འཁོར་དུ། །སོགས་སྨོན་ལམ་གདབ་པར་བྱའོ། ། ༄༅། །དཔལ་ལྡན་ལྷ་མོ་ལ་བརྟེན་པའི་འཆི་བསླུ་བཞུགས་སོ།། ༈ རྔོག་སྟོན་ཆོས་སྐུ་རྡོ་རྗེས་མཛད་པའི་དཔལ་ལྡན་ལྷ་མོ་ལ་བརྟེན་པའི་འཆི་བསླུའི་ཆོ་ག་ནི། རྒྱས་པར་འདོད་ན་ལྷ་མོའི་གཏོར་ཆོག་གཞུང་ལྟར་བཏང་ནས་གཉེར་གསོལ་མགོར་བསྐྱལ་ནས་བྱ། བསྡུས་ན། སྐྱབས་སེམས་སྤྱི་འགྲོ་ལྟར་བྱའོ། །གླུད་གཏོར་ཆང་བུ་རིལ་བུ་ཐེབས་སྐྱུ་ཤའི་རིགས་ཆང་བཅས་བརྒྱ་རྩ་བཤམས། དང་པོ་འགུགས་པ་བྱ་བ་ནི། ན་མོ། བླ་མའི་བཀའ་བདེན་པ་དང་། སངས་རྒྱས་ཀྱི༴། ཆོས་ཀྱི༴ དགེ་འདུན་གྱི༴ །ཡི་དམ་དཀྱིལ་འཁོར༴ །མ་གནས་གསུམ༴། དཔལ་མགོན་དམ་པ་ཆོས་སྐྱོང་བའི༴ །ཁྱད་པར་དཔལ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ལྷ་མོ་དུད་པའི་སོལ་བ་མ་ནག་མོ་འབུམ་སྡེའི་ཚོགས་དང་བཅས་པ་རྣམས་ཀྱི༴ །བདེན་པ་ཆེན་པོའི་བྱིན་རླབས་དང་། །རྣལ་འབྱོར་པ་བདག་ཅག་གི་ལྷག་པའི་བསམ་པ་རྣམ་པར་དག་པའི་མཐུ་ལ་བརྟེན་ནས། སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ། །རིག་འཛིན་རིག་སྔགས་འཆང་བ་རྣམས་ཀྱི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱིས་ཡོངས་སུ་སྤྲུལ་པའི་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོའི་མཆོད་སྤྲིན་ཐམས་ཅད་དང་། །ལྷ་ཀླུ་མིའི་བསོད་ནམས་ཀྱི་དཔལ་ལས་བྱུང་བ་སྣང་སྲིད་འཇིག་རྟེན་ཁམས་ཀྱི་འདོད་རྒུའི་ལོངས་སྤྱོད་ཀྱི་བཅུད་ནུས་པ་ཐམས་ཅད་དང་། །ཁྱད་པར་བདག་ཅག་ཆོས་བཞིན་སྒྲུབ་པ་རྣམས་ལ་གནོད་ཅིང་འཚེ་བའི་གཟུགས་ཅན་སྡང་བར་བྱེད་པའི་དགྲ། །གཟུགས་མེད་གནོད་པར་བྱེད་པའི་བགེགས། སེམས་ཅན་ལས་ངན་ཆེན་པོ་བསགས་པ་སྡིག་ཅན་སྙིང་རྗེའི་ཡུལ་དུ་གྱུར་པ་རྣམས་ཀྱི་ཚེ་དང་བསོད་ནམས། །དཔལ་དང་འབྱོར་པ་སྟོབས་དང་མངའ་ཐང་། ལས་དང་ཉོན་མོངས། རྣམ་ཤེས་སྲོག་དབུགས་དང་བཅས་པ་ཐམས་ཅད་སྐད་ཅིག་ཡུད་ཙམ་ལ་བཤགས་པའི་དམ་ཚིག་གི་རྫས་ཀྱི་ཚོགས་གཏོར་འདི་རྣམས་ལ་ཐིམ་པས། དཔལ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ལྷ་མོ་ཁྲག་འཐུང་དུད་སོལ་མ་འཁོར་དང་བཅས་པ་མཉེས་པའི་མཆོད་སྤྲིན་དུ་གྱུར། བཛྲ་ཨངྐུ་ཤ་ཛ་ཛ༔ ལན་གསུམ། རྫས་རྣམས་སྔགས་དྲུག་ཕྱག་རྒྱས་བྱིན་རླབས་སྤེལ། གཏོར་སྣོད་གཅིག་ལ། གླུད། གཏོར་ཅུང་། ཆང་བུ། རིལ་བུ། མཐེབ་ཀྱུ། ཤའི་རིགས། ནས། ཆང་བཅས་བླུགས་ལ། རྫས་ཀུན་ལ། ཨོཾ་བཛྲ་ཨ་མྲྀ་ཏས་བསངས། སྭ་བྷ་ཝས་སྦྱངས། སྟོང་པ་ཉིད་དུ་གྱུར། སྟོང་པའི་ངང་ལས། ཨོཾ་ལས་རིན་པོ་ཆེ་ལས་གྲུབ་པའི་སྣོད་ཡངས་ཤིང་རྒྱ་ཆེ་བའི་ནང་དུ། ཨོ་ཨཱཿཧཱུཾ་འོད་དུ་ཞུ་བ་ལས་བྱུང་བའི་གཏོར་མ་ཤ་ལྔ་བདུད་རྩི་ལྔ་ཧ་ཧོཧིཡེ་ཤེས་ཀྱི་བདུད་རྩིའི་རང་བཞིན་དུ་གྱུར། ཨོཾ་ཨཱ༔ཧཱུྃ། ལན་གསུམ། ན་མ་སརྦ་ཏ་ཐཱ་ག་ཏ་སོགས་གཏོར་གླུད་གྲངས་དང་བསྟུན་བསགས། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་བཞིའི་མཚན་བརྗོད། ཧཱུྃ། འདོད་པའི་རྒྱལ་མོ་སྲིད་གསུམ་དབུལ་སེལ་མ། །འདོད་ཁམས་དབང་ཕྱུག་དཔལ་ལྡན་དུད་སོལ་མ། །ནག་མོ་འབུམ་སྡེའི་ཚོགས་དང་བཅས་པ་རྣམས། །འཆི་བདག་གཤིན་རྗེའི་འཇིགས་པ་བཟློག་སླད་དུ། །ཁ་འབར་རྒྱལ་མོར་སྐུ་སྤྲུལ་གཤེགས་སུ་གསོལ། །འདོད་ཡོན་ལྔ་ལྡན་གཏོར་མ་རྒྱ་ཆེན་དང་། །ཐེབ་ཀྱུ་རིལ་བུ་ཆང་བུ་གཟུགས་གླུད་སོགས། །ཤ་ཁྲག་དམར་གྱི་བརྒྱན་པའི་མཆོད་པ་འདི། །ཁ་འབར་རྒྱལ་མོ་འཁོར་དང་བཅས་ལ་འབུལ། །འཆི་བདག་གཤིན་རྗེའི་ཚོགས་ཀྱང་ཚིམ་གྱུར་ཅིག། །བཞེས་ནས་རྒྱུ་སྦྱོར་ཡོན་གྱི་བདག་པོ་རྣམས། །ཚེ་ཟད་དུས་ལ་བབ་ནས་འཆིར་ཐུག་ཀྱང།།འཆི་བདག་གཤིན་རྗེའི་འཇིགས་པ་སླར་བཟློག་ཅིག །དཔལ་ལྡན་དུད་སོལ་ལྷ་མོ་འཁོར་བཅས་ཀྱི། །རྐང་འགྲོ་ཕྱུགས་ཀྱི་གོད་ཁ་མྱུར་ཞི་སྟེ། །སྔོན་གྱི་ལས་ཀྱི་འཕྲོ་བཟང་ཡོངས་འཐུད་ནས། །ལོ་བརྒྱའི་བར་དུ་བཤོལ་བར་མཛད་པ་དང་། །ཚེ་རིང་ནད་མེད་བདེ་སྐྱིད་ཕུན་ཚོགས་མཛོད། །རྒྱན་གྱིས་རྒྱན་པར་བྱས་ལ་ཆོས་སྤྱོད་ཅིང་། །དུལ་ཞིང་ཡང་དགདོན་ལ་ཚངས་པར་སྤྱོད། །འབྱུང་པོ་ཀུན་ལ་ཆད་པ་སྤངས་པ་སྟེ། །དགེ་སློང་དགེ་སྦྱོང་དེ་ཡང་བྲམ་ཟེ་འམ། །མཚོན་ཆས་མི་འཇིགས་གང་ཡང་མེད། །འཆི་བའི་སྲོག་ལ་ཀུན་ཀྱང་འཛེམ། །རང་གི་ལུས་ལས་དཔེ་ལོང་ལ། །གཞན་ལ་གནོད་པ་མ་བྱེད་ཅིག །བརྒྱ་སྟོང་ཁྲི་འབུམ་ཇི་ཙམ་འདོད་པ་གཏོང་། འབྱུང་བ་ལྔའི་སྔགས་ནི། ལཾ་ལཾ་ས་མ་ཡ་བཟློག །ཁཾ་ཁཾ་ས་མ་ཡ་བཟློག །རཾ་རཾ་ས་མ་ཡ་བཟློག །ཡཾ་ཡཾ་ས་མ་ཡ་བཟློག །མ་མ་སྔོ་ཏ་སྔོ་ཏ་ས་མ་ཡ་བཟློག །ཡཾ་རཾ་ཁཾ་ལཾ་འབྱུང་བ་བཞིའི་ གནོད་པ་ཐམས་ཅད་ཕྱིར་བཟློག་གོ །ཞེས་དང་། ཧཱུྃ༑ སྐྱེ་བ་མེད་ལས་འབྱུང་བའི་གླུད། །ཁྱེད་ཅིག་ཁྱེར་ཅིག་སྟོབས་ལྡན་རྣམས། །སྲེད་དང་ཆགས་དང་ཞེན་པ་དང་། །དྲན་དང་བཟུང་དང་བསམ་དང་རེག །གློད་དང་གྲོལ་དང་ཞི་བར་མཛོད། །ལོ་བརྒྱའི་བར་གྱི་འཆི་བ་བཟློག །ཅེས་པ་ལོ་གྲངས་སམ་གང་མང་བརྗོད། དེ་ནས་ཧཱུཾ་མཛད་ཀྱི་ཕྱག་རྒྱ་བཅས་པས། ཧཱུྃ༑ དཀོན་མཆོག་རྒྱལ་བའི་དཀའ་ལ་ཉོན། །འབྱུང་བ་ལྔ་ལ་དབང་བསྒྱུར་བའི། །སྣང་སྲིད་ལྷ་འདྲེ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས། །ཚེ་སྲོག་བསླུ་བའི་གླུད་དུ་ལོངས། །བཟུང་བ་ཐོངས་ལ་བཅིངས་པ་ཁྲོལ། །ལན་ཆགས་བུ་ལོན་ཁྱེར་གྱུར་ཅིག །ལན་གསུམ། དེ་ནས་གླུད་བསྐོར་རྒྱབ། ད་ནི་གླུད་སྐོར་གཡས་སུ་བསྐོར། །གླུད་ཆེན་གཡས་སུ་བསྐོར་ཙ་ན། །སྣང་སྲིད་ལྷ་འདྲེ་གཡས་སུ་འཁོར། །བྲན་གཡོག་མང་པོའི་འཁོར་དང་བཅས། །དགྱེས་པའི་མདངས་དང་བཅས་ཏེ་འཁོར། །དཔའ་བོའི་དཔུང་དང་བཅས་ཏེ་འཁོར། །རྣོ་བའི་མཚོན་དང་བཅས་ཏེ་འཁོར། །སྐྱེས་པ་ཕོ་ཡི་སྐག་ཟློག་ཅིག །ད་ནི་གླུད་སྐོར་གཡོན་དུ་བསྐོར། །གླུད་ཆེན་གཡོན་དུ་བསྐོར་ཙ་ན། །མ་ཡམས་ནག་མོ་གཡོན་དུ་འཁོར། །བྲན་གཡོག་མང་པོའི་འཁོར་དང་བཅས། །འཛུམ་པའི་མདངས་དང་བཅས་ཏེ་འཁོར། །དཔའ་མོའི་དཔུང་དང་བཅས་ཏེ་འཁོར། །མཛེས་པའི་རྒྱན་དང་བཅས་ཏེ་འཁོར། །ཟ་མ་མོ་ཡི་སྐག་ཟློག་ཅིག། །གླུད་སྐོར་གཅིག་དང་གཉིས་དང་གསུམ། །ཞག་སྐོར་ཟླ་སྐོར་ལོ་སྐོར་གླུད། །ནད་དང་གདོན་ཀྱི་ཞེན་པ་ཕྱུང་། །གླུད་དང་འགྲོགས་ཏེ་ལམ་ལ་སོང་། །གླུད་ཀྱི་ལམ་བསྟན་ནི། ད་ནི་གླུད་ཀྱི་ལམ་བསྟན་ནོ། །རི་གསུམ་རྩེ་དང་ལུང་གསུམ་མདོ། །རྒྱ་གྲམ་ལམ་དང་བབས་ཆུའི་གཞུང་། །ཉི་ཟླའི་གྲིབ་སོ་གླུད་ཀྱི་ལམ། །འདྲེ་ལྔ་བདུད་གཅོད་གླུད་ཀྱི་ཕྱོགས། །ལམ་དེར་ཞུགས་ལ་ཕྱོགས་དེར་སོང་། །དེ་ནས་གཉེར་གསོལ་རྗེས་ཆོག་གཞུང་བཞིན། མ་འབྱོར་བ་དང་སོགས་ལྷག་ཆད་བསྐང་། བཟོད་གསོལ་ཅི་རིགས་བྱ། རང་གནས་སུ་གཤེགས་པར་བསམ། བསྔོ་སྨོན་བཀྲ་ཤིས་བྱའོ། །འཆི་བསླུ་འདི་ཉིད་བླ་མ་རྔོག་པའི་སྲས་མོ་ཧ་ལོ་མ་སྐུ་བསྙུང་བའི་ཚེ། རྔོག་རིན་པོ་ཆེ་ལྷ་མོ་ལ་ཡུསཔས་ཚེར་བསྐུལ་བའི་ཚེ། ལྷ་མོས་འཆི་བསླུ་འདི་མྱུར་བར་བགྱིས་གསུངས། དེ་ལྟར་བགྱིས་པས་ལྕམ་འཆི་བ་ལས་གསོས། ཁྱོད་གང་འདྲ་བྱུང་སྨྲས་པས། མི་དམར་གཅིག་དང་ནག་པོ་གཅིག་གིས་ལྷོ་ཕྱོགས་ཚེར་མའི་ཐང་ཞིག་ཏུ་ཁྲིད་བྱུང་ནས། བུ་མོ་སྔོ་བསངས་ཞིག་སླེབས་བྱུང་བས་ང་བཏང་། ཁྱོད་ལམ་ནོར་ལོག་ཤོག་གསུངས་སྲས་འཁར་གྱི་ནང་དུ་བསྐྱལ་བ་རྨིས་པས་དྲན་གསོས་བྱུང་ཟེར་རོ། །ཕན་ཡོན་ཤིན་ཏུ་ཆེའོ། ། ༄༅། །སྤྱན་རས་གཟིགས་ཀྱི་བུམ་སྒྲུབ་བཞུགས་སོ། །སྤྱན་རས་གཟིགས་ཀྱི་སྒོ་ནས་རིལ་བུ་སྒྲུབ་ན། རྒྱས་པར་དཀྱིལ་འཁོར་བཅས། དེའི་དབུས་སུ་རིལ་བུ་གང་བའི་བུམ་པ་གཟུགས་རྡོར་བཅས་བཞག །མཐའ་མཆོད་པས་བསྐོར། བདག་བསྐྱེད་རྫོགས་ནས་དཀྱིལ་འཁོར་ཡོད་ན་དེར་ལྷ་བསྐྱེད། ཨོཾ་སྭ་བྷཱ་ཝས་སྦྱངས། སྟོང་པའི་ངང་ལས་བུམ་པ་རིན་པོ་ཆེ་སྣ་ལྔ་ལས་གྲུབ་པ་མཚན་ཉིད་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ། དེའི་ནང་དུ་བུམ་རྫས་ཀྱི་རིལ་བུ་རྣམས་ཧྲཱིཿདཀར་པོ་ལ། ཧྲཱིཿ སྔོ་སེར་དམར་ལྗང་གིས་བསྐོར་བ། དེ་ལས་འོད་འཕྲོས། སེམས་ཅན་གྱི་དོན་བྱས། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་མཆོད། བྱིན་རླབས་བསྡུས། ཡོངས་སུ་གྱུར་པ་ལས་པདྨ་ས་བོན་གྱིས་མཚན་པ། དེ་ཡོངས་སུ་གྱུར་པ་ལས་རིགས་ལྔ་སྤྱན་རས་གཟིགས་ཐམས་ཅད་ཞི་བ། ཕྱག་བཞི་པ། དང་པོ་གཉིས་ཐུགས་ཀར་ཐལ་མོ་སྦྱར་བ། གཡས་གཉིས་པ་ཤེལ་འཕྲེང་། གཡོན་གཉིས་པ་པདྨ་རང་རང་གི་མདོག་མཐུན་བསྣམས་པ། རྡོ་རྗེ་སྐྱིལ་ཀྲུང་གིས་བཞུགས་པ། རྒྱན་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་བརྒྱན་པ། དེའི་སྤྱི་བོ་ཨོཾ། མགྲིན་པར་ཨཱཿ སྙིང་ཁར་ཧཱུཾ། དེ་ལས་འོད་འཕྲོས། རང་བཞིན་གྱི་གནས་ནས་ཡེ་ཤེས་པ་མདུན་གྱི་ནམ་མཁར་བཛྲ་ས་མཱ་ཛ༔ ཞེས་སྤྱན་དྲངས། ཛཿཧཱུཾ་བཾ་ཧོ། དམ་ཚིག་པ་དང་གཉིས་སུ་མེད་པར་གྱུར། སླར་ཡང་ཐུགས་ཀ་ནས་འོད་འཕྲོས། དབང་གི་ལྷ་རིགས་ལྔ་སྤྱན་དྲངས། དེ་རྣམས་ཀྱིས་དབང་བསྐུར། སྐུ་གང་དྲི་མ་དག །ཆུ་ལྷག་མ་སྤྱི་བོར་འཁྱིལ་བས་རིགས་ཀྱི་བདག་པོ་འོད་དཔག་མེད་ལྔས་དབུ་བརྒྱན་པར་བསམ། མཆོད་པ་ནི། ཨོ་ལོ་ཀེ་ཤྭ་ར་ས་པ་རི་ཝཱ་ར་ཨརྒྷཾ་པྲ་ཏི་ཙྪ་སྭཱཧཱ། དེ་བཞིན། པདྱཾ་ནས་ ཤཔྟའི་བར་གྱིས་མཆོད། བསྟོད་པ་ནི། སྲིད་པའི་འཇིགས་ལས་སྐྱོབ་པ་དང་། །ཕུན་ཚོགས་དངོས་གྲུབ་ཀུན་སྟེར་བ། །ཡིད་བཞིན་ནོར་ལྟར་རྨད་བྱུང་བའི། །བཅོམ་ལྡན་ཁྱེད་ལ་ཕྱག་འཚལ་བསྟོད། །ཅེས་བསྟོད། དེ་ནས་གཟུངས་ཐག་བླ་མའི་ཕྱག་ཏུ་ཕུལ། བཟླས་དམིགས་ནི། སྔགས་འཕྲེང་བདག་གིས་ཐུགས་ཀ་ནས་གཟུངས་ཐག་ལ་འཁྲིལ་ཏེ། བུམ་ནང་གི་རིགས་ལྔ་ལ་ཐིམ་པས་ཐུགས་རྒྱུད་བསྐུལ་ཏེ་སྐུ་ལས་འོད་ཟེར་གང་ལ་གང་འདུལ་གྱི་འཕྲིན་ལས་མཛད་པས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཐུལ་ཏེ་སྤྱན་རས་གཟིགས་སུ་སོང་། སླར་འདུས་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བྱིན་རླབས་འོད་ཟེར་གྱི་རྣམ་པས་བསྡུས་ནས་རང་རང་ལ་ཐིམ་པར་བསམ། ཨོཾ་མ་ཎི་པདྨེ་ཧཱུྃ། ཞེས་ཅི་ནུས་བཟླས། ཐུན་འཇོག་ཁར། མཐར་བུམ་ནང་གི་ལྷ་རྣམས་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་བདུད་རྩིར་སྟེམ་སྟེམ་ཞུ་ཁོལ་ཞིང་ལུད་པ་རིལ་བུའི་རྣམ་པར་གྱུར། ཞེས་བརྗོད། སྤྱན་རས་གཟིགས་ཀྱི་བུམ་སྒྲུབ་འཁྱེར་བདེབ་མེ་རག་མདོ་པའི་སྤྱི་བླ་སངས་བསྟན་འཛིན་གྱིས་བསྐུལ་བའི་ངོར། པདྨ་དཀར་པོས་འབྲུག་ཆོས་ལྡིངས་སུ་སྦྱར་བའོ། །སླར་རབ་བྱུང་བཅུ་བདུན་པ་ལྕགས་མོ་སྦྲུལ་ལོར་སྤུངས་ཐང་བདེ་ཆེན་ཕོ་བྲང་དུ་འཛམ་གླིང་ཞི་བདེའི་སྐུ་རིམ་མ་ཎི་དུང་སྒྲུབ་དང་བསྟུན་རིལ་བུ་སྒྲུབ་སྐབས་འཇིགས་གྲགས་མིང་པས་བཀླག་ཆག་ཏུ་བཀོད་པ་དགེའོ།། །། ༄༅། །བཅོམ་ལྡན་འདས་མི་འཁྲུགས་པའི་སྒོ་ནས་རུས་ཆོག་བྱ་ཚུལ་བཞུགས་སོ།། ༈ ན་མོ་གུ་རུ་ཝེ། འདིར་རུས་ཆོག་བྱ་ཚུལ་ནི། མདུན་གྱི་སྟེགས་ཀྱི་ཁར་གཏོར་མ་དང་བུམ་པ་གཅིག་གམ་གཉིས་དྲི་བཟང་དང་འོ་མས་བཀང་ལ་དེའི་མདུན་དུ་མཆོད་པ་དྲུག་ཚར་གསུམ་བཤམས། ཉེ་ལེགས་སུ་སྣོད་གཙང་མའི་ནང་སེང་རས་དཀར་པོ་བཏིང་བའི་སྟེང་དུ་རུས་རྣམས་བཞག །བདག་བསྐྱེད་བཟླས་པ་ཡན་ལག་གཞུང་བཞིན་བཏང་། དེ་ནས་བུམ་བསྐྱེད་ལ་འཇུག་སྔགས་ཕྲེང་བཀོད་ལུགས་ནི། བུམ་ལྷའི་ཐུགས་ཀའི་ཟླ་བ་ལ་གནས་པའི་ཧཱུཾ་ཡིག་སྔགས་འཕྲེང་དང་བཅས་པ་ལས་བདུད་རྩིའི་རྒྱུན་བབ་པས་གང་བར་གྱུར། ཀཾ་ཀ་ནི་ཅི་ནུས་བཟླས་པའི་རྗེས་སུ། བུམ་ལྷའི་ཡེ་ཤེས་པ་རང་གནས་སུ་གཤེགས་དམ་ཚིག་པ་བུམ་ཆུ་དང་རོ་གཅིག་ཏུ་གྱུར་ཅེས་བརྗོད། ཆ་གསུམ་བཏང་། དེ་ནས་རུས་རྣམས་ཀྱི་སྟེང་དུ་པཾ་ལས་པདྨའི་སྡོང་པོ་དེའི་སྟེང་དུ་ཨ་ལས་ཟླ་བ་ལ་གནས་པའི་ཧཱུཾ་ཡིག་སྔགས་ཕྲེང་དང་བཅས་པ་ལས་བདུད་རྩིའི་རྒྱུན་བབ་པས་ཆེ་གེ་མོའི་སྡིག་སྒྲིབ་ཐམས་ཅད་དུད་ཁུ་དང་སོལ་ཁུའི་རྣམ་པར་བྱང་ཞིང་དག་པར་གྱུར། ན་མོ་རཏྣ་ཏྲ་ཡ༴ སཏཱ་ནཉྩ་ཆེ་གེ་མོའི་སྡིག་སྒྲིབ་ཐམས་ཅད་ཤིནྟཾ་ཀུ་རུ་སྭཱཧཱ། ཞེས་བརྗོད་ནས་རུས་བུ་རྣམས་བུམ་ཆུས་བཀྲུའོ། །བསྡུས་ན་དེས་ཆོག་གོ །ཞེས་པའང་དགེ་རིན་པས་སོ། ། Reference དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་གསུང་རབ། ༢༠༠༩ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་ལུགས་ཀྱི་ཞལ་འདོན་ཕྱོགས་བསྡེབས་བྱང་ཆུབ་མགྲོད་པའི་ལམ་བཟང་ཞེས་བྱ་བ་བཞུགས་སོ། ཏཱའི་པེ། ཏཱའི་ཝཱན། ༄༅། །ས་བཅུད་བུམ་གཏེར་སྒྲུབ་ཆོག་ཤིན་ཏུ་བསྡུས་པ་བཞུགས་སོ།། ༈ བདག་བསྐྱེད་སྔོན་དུ་སོང་ནས། ཨ་མྲྀ་ཏས་བསངས། སྭབྷ་ཝས་གཏེར་བུམ་དམིགས་མེད་པར་སྦྱངས། སྟོང་པའི་ངང་ལས་འབྱུང་བ་རིམ་བརྩེགས་སྟེང་། །བྷཱུཾ་ལས་རིན་ཆེན་སྣ་ཚོགས་ལས་གྲུབ་པའི། །ཕྱི་ནི་བུམ་པ་ནང་གི་གཞལ་ཡས་ཁང་། །ཤིན་ཏུ་ཉམས་དགའ་ལོངས་སྤྱོད་དུ་མས་གང་། །དེ་དབུས་སྣ་ཚོགས་པདྨ་ཟླ་བའི་སྟེང་། །ཀྵྀཾ་ལས་སེམས་དཔའ་ས་ཡི་སྙིང་པོ་དཀར། །མྱུར་དུ་དྲིལ་བུ་འཛིན་ཅིང་ཕྱེད་སྐྱིལ་བཞུགས། །མདུན་དུ་ས་ཡི་ལྷ་མོ་གསེར་གྱི་མདོག །ནོར་བུ་བུམ་འཛིན་སྐུ་སྟོད་ས་ནས་ཐོན། །རྒྱབ་ཏུ་ས་བདག་དབང་ཆེན་སྐུ་མདོག་སེར། །ཞལ་གཅིག་སྦྲུལ་མགོ་བཞི་ཡི་གདེངས་ཀ་ཅན། །གཡས་གཡོན་ལྷ་ཀླུ་གཞི་བདག་ཕོ་མོ་གསལ། །གཙོ་འཁོར་རྣམས་ཀྱི་གནས་གསུམ་འབྲུ་གསུམ་དང་། །ས་བོན་འོད་ཀྱིས་འཁོར་བཅས་སྤྱན་དྲངས་གྱུར། །ཨོཾ་ཀྵྀཾ་ཧེ་རཱ་ཛ་པྲྀ་ཋཱི་དེ་བཱི་སརྦ་བྷཱུ་མི་པ་ཏི་ས་པ་རི་ཝ་ར་ཨེ་ཧྱེ་ཧི་བཛྲཿས་མཱ་ཛ༔ ཛཿཧཱུྃ་བཾ་ཧོ༔ ཏིཥྛ་ལྷན། ས་མ་ཡ་སྟྭཾ། ས་མ་ཡ་ཧོ༔ སེམས་དཔའ་ས་ཡི་སྙིང་པོ་དང་། །ས་ཡི་ལྷ་མོ་བརྟན་པ་ཆེ། །ས་བདག་ཀླུ་གཉན་འཁོར་བཅས་ལ། །མཆོད་ཅིང་བསྟོད་དེ་ཕྱག་ཀྱང་འཚལ། །བུམ་ལྷའི་ཐུགས་སྲོག་སྔགས་ཕྲེང་ལས། །འོད་འཕྲོས་བརྟན་གཡོའི་རྒུད་པ་ཞི། །ཚེ་བསོད་དཔལ་འབྱོར་ཡེ་ཤེས་རྒྱས། །དཔག་ཚད་བརྒྱད་ཁྲི་བཞི་སྟོང་གི། །ས་བཅུད་བསྡུས་ནས་བུམ་པར་ཐིམ། །དངོས་གྲུབ་ཀུན་གྱི་གཏེར་དུ་གྱུར། །ཨོ་ཀྵྀཾ་ཧེ་རཱ་ཛ་པྲི་ཐི་ཝི་དི་བཱི་སཱཧཱ༔ ཞེས་བསྙེན་པ་དང་། ཨོ་ཀྵྀཾ་ཧེ་རཱ་ཛ་སྲི་པྲི་ཋཱྀ་ཝི་དི་བཱི་སརྦ་སིདྡྷི་སྭཱཧཱ༔ ཞེས་སྒྲུབ་པ་དང་། ཨོ་ཨ་ཀ་ནི་ཀ་ནི་ཨ་བྷི་ལ་མཎྜ་ལ་མ་ཡེ་སྭཱཧཱ། ཞེས་ལས་སྦྱོར་རོ། །ས་སྙིང་ས་ཡི་ལྷམོ་བཅས། །གཏེར་བུམ་འདི་ལ་བརྟན་པར་བཞུགས། །ས་བཅུད་དཔལ་གཡང་རྒྱས་པར་མཛོད། །ལས་དང་མཆོག་གི་དངོས་གྲུབ་སྩོལ། །ཨོཾ་སུ་པྲ་ཏིཥྛ་བཛྲ་ཡེ་སྭཱཧཱ། འབད་དང་རྩོལ་བ་སོགས་ཀྱི་བཀྲ་ཤིས་པར་བྱའོ། །ཞེས་པའང་དགེ་རིན་པས་སོ།། །། ༄༅། །ས་བསླང་གི་ཆོ་ག་ཤིན་ཏུ་བསྡུས་པ་བཞུགས་སོ།། ༈ རྣམ་མེད་ཞི་བའི་དབྱིངས་ལས་མ་གཡོས་ཀྱང་། །རྣམ་ཀུན་སྒྱུ་འཕྲུལ་དྲྭ་བའི་སྐུར་བཞེངས་ཏེ། །རྣམ་མང་གདུལ་བྱའི་འགྲོ་བ་འདྲེན་མཛད་པ།། རྣམ་པར་འཇོམས་པའི་ལྷ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །ཆོས་རྣམས་བདེན་མེད་སྟོང་པའི་མེ་ལོང་དུ། །ཀུན་རྫོབ་རྟེན་འབྲེལ་གཟུགས་བརྙན་མི་བསླུ་བས། །རྒྱུ་འབྲས་ཡིད་ཆེས་ཅན་ལ་ཕན་པའི་ཕྱིར། །ས་བདག་བརྟག་པའི་ཆོག་ཁྲིགས་འདི་ན་སྤེལ། །དེ་ཡང་བདག་ཅག་གི་སྟོན་པས་རྒྱུད་སྡེ་རྣམས་སུ། དབང་བསྐུར། རབ་གནས། སྦྱིན་སྲེག །དཀྱིལ་འཁོར། ལྷ་ཁང་སོགས་ཀྱི་སྔོན་དུ་ས་བདག་བརྟག་པའི་ཆོ་ག་བྱ་དགོས་པར་གསུངས་ཤིང་གོང་མ་རྣམས་ཀྱི་ཕྱག་བཞེས་སུ་མཛད་པ་བཞིན་འདིར་འཇུག་བདེ་བཀླག་ཆོག་ཏུ་འགོད་པ་ལ། སྦྱོར་བ་སྔོན་འགྲོ་བའི་རིམ་པ་དང་། དངོས་གཞི་ཆོ་གའི་རིམ་པ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། ས་གཏན་ནས་མ་བརྐོའི་སྔོན་དུ་ཡུལ་ལྷ་གཞི་བདག་ལ་གཏོར་མ་དང་གསེར་སྐྱེམས་གང་ལེགས་ཕུལ་ཞིང་ས་བསླང་བསྡུས་པ་ཞིག་བྱ་ཞེས་གསུངས་པའི་ཚུལ་སྤྲོ་ན། ལྷ་བསངས་བཀྲ་ཤིས་རེ་སྐོང་གི་གཞུང་བསྲངས་ཏེ། རང་རང་སོ་སོའི་གནས་སུ་གཤེགས། །ཞེས་པའི་བར་མཐར་ཆགས་སུ་འདོན། བདག་བསྐྱེད་མི་བསྡུ་བར་གསལ་བཞིན་པའི་ངང་ནས། མདུན་གྱི་གཞི་དེར་དྲིའི་ཐིག་ལེའི་སྟེང་མེ་ཏོག་གི་ཚོམ་བུ་འགོད། དེའི་མདུན་དུ་གཏོར་མ་དང་མཆོད་པ་བཤགས་ཏེ། མདུན་དུ་ལཾ་ལས་སའི་ལྷ་མོ་སྐུ་མདོག་གསེར་བཙོ་མ་ལྟ་བུ་ཞལ་གཅིག་ཕྱག་གཉིས་གཡས་ཁས་ལེན་པའི་ཕྱག་རྒྱ་དང་གཡོན་གསེར་གྱི་བུམ་པ་འཛིན་པ་རིན་པོ་ཆེའི་རྒྱན་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་བརྒྱན་པ་ལྟེ་བ་ཡན་ཆད་ས་གསེབ་ནས་འཐོན་པར་བསམ་ལ། རང་གི་སྙིང་གའི་འོད་ཟེར་གྱིས་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ལྷ་མོ་མདུན་གྱི་ནམ་མཁར་བཛྲ་ས་མཱ་ཛ༔ ཞེས་སྤྱན་དྲངས་ཏེ། ཧཱུྃ༑ ལྷ་མོ་ཆེན་མོ་ས་འཛིན་འཇིག་རྟེན་ཡུམ། །རིན་ཆེན་སྣ་ཚོགས་ན་བཟའི་བརྒྱན་གྱིས་རྒྱན། །དོ་ཤལ་རྐང་གདུབ་རྒྱན་ལྡན་སེམས་མ་ཁྱོད། །མཆོད་པ་འདི་བཞེས་འདི་རུ་བྱིན་བརླབ་མཛོད། །ཨེ་ཧྱེ་ཧི་པྲི་ཐི་ཝི་དི་ཝཱི་ཨཱ་ཀརྵ་ཡ་ཛ༔ ཞེས་བརྗོད། ནམ་མཁར་བྱོན་པ་ལ། ཨོཾ་སུམ་བྷ་ནི་སོགས་ཀྱིས་ཕྱི་འབྲང་གི་བགེགས་བསྐྲད། ཛ༔ཧཱུྃ་བཾ་ཧོ༔ ཨོཾ་རཏྣ་ཨ་བྷི་ཥིཉྩ་ཧཱུཾ། ཞེས་དབང་བསྐུར་བས་རིན་པོ་ཆེས་དབུ་བརྒྱན་པར་གྱུར། ཨོ་པྲི་ཐི་ཝི་དི་ཝཱི་ཨརྒྷཾ་པྲ་ཏི་ཙྪ་ཧཱུཾ་སྭཱཧཱ། དེ་བཞིན་དུ། པཱ་ཏྱཾ་སོགས་རྣམ་ལྔ་རོལ་མོ་དང་བཅས་པས་མཆོད། ཨོཾ་ཨ་ཀཱ་རོ་སོགས་ཀྱིས་གཏོར་མ་ཕུལ། ཁྱོད་ནི་ས་འཛིན་ལྷ་མོ་སྟེ། །སྐུ་ཕྱེད་འཐོན་པ་གསེར་གྱི་མདོག། །རིན་ཆེན་སྣ་ཚོགས་བརྒྱན་གྱིས་རྒྱན། །ས་འོག་གཙོ་མོ་ཁྱོད་ལ་བསྟོད། །ཅེས་བསྟོད། ས་གནོན་གྱི་ཕྱག་རྒྱ་དང་བཅས་ཏེ། སྐྱོབ་པ་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །སྤྱོད་པའི་ཚུལ་དང་ཁྱད་པར་གྱིས། །ས་དང་ཕ་རོལ་ཕྱིན་པ་ལ། །ལྷ་མོ་ཁྱོད་ནི་དཔང་དུ་གྱུར། །ཤཱཀྱ་སེངྒེ་སྐྱོབ་པ་ཡིས། །ཇི་ལྟར་བདུད་ཀྱི་སྡེ་བཅོམ་པ། །དེ་བཞིན་བདག་གིས་བདུད་སྡེ་ལས། །རྒྱལ་བར་བྱས་ཏེ་དཀྱིལ་འཁོར་བྲི། །ཞེས་དང་། ས་ལ་རྒྱུ་བའི་ལྷ་ཀུན་དང་། །གང་ཡང་ས་ལ་བརྟེན་པ་རྣམས། །སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་དགེ་དོན་དུ། །བྱམས་པའི་སེམས་ཀྱི་གནང་བར་མཛོད། །ཅེས་གསོལ་བ་བཏབ་པས། རྡོ་རྗེ་འཛིན་པ་ཁྱོད་ཀྱིས་སའི་ཕྱོགས་འདིར་ཅི་དགའ་བར་སྤྱོད་ཅིག་ཅེས་གནང་བར་བྱིན་པར་བསམ། ཨོཾ་པྲི་ཐི་ཝི་དི་ཝཱི་ཨརྒྷཾ་པྲ་ཏི་ཙྪ་ཧཱུཾ་སྭཱཧཱ། སོགས་གོང་བཞིན་བརྗོད། ཨོཾ་པྲི་ཐི་ཝི་དི་ཝཱི་བཛྲ་མུཿ ཞེས་བརྗོད་པས་དེ་ཉིད་དུ་ཐིམ་པར་བསམ་མོ། །དེ་ནས་བྱེ་བྲག་སའི་བདག་པོའི་གཏོར་མ་དང་མཆོད་པར་བཤམས་ཏེ། སྙིང་གའི་ཧཱུཾ་ཡིག་གི་འོད་ཟེར་གྱིས་བྱེ་བྲག་སའི་བདག་པོ་འཁོར་བཅས་ཨ་ཀར་ཡ་ཛཿ ཞེས་པས་བཀུག་ལ། བྷུ་མི་པ་ཏི་ས་པ་རི་ཝཱ་རེ་ཨོཾ་ཨ་ཀཱ་རོ་སོགས་ལན་གསུམ་གྱིས་བསྔོས་ནས། གང་དག་འདིར་གནས་ལྷ་དང་ཀླུ། །གནོད་སྦྱིན་སྲིན་པོའམ་གཞན་དག་ལ། །དཀྱིལ་འཁོར་དོན་དུ་ས་ཕྱོགས་འདི། །བདག་ཞུ་ཁྱོད་ཀྱིས་སྩལ་དུ་གསོལ། །ཞེས་བརྗོད་པས་ཅི་དགའ་བར་གྱིས་ཅེས་གནང་བ་བྱིན་ནས། བཛྲ་མུཿ རང་གནས་སུ་གཤེགས་པར་བསམ་ལ་ཚོམ་བུ་དང་མཆོད་རྫས་བསྡུ། དགེ་རྩ་བསྔོ་བ་སོགས་སྔར་གྱི་དཀྱུས་ལ་འཇུག་སྟེ་གྲོལ། སྐབས་འགར་ས་བསླང་བའི་ཆོ་ག་བསྡུས་པ་བྱ་དགོས་ན་འདི་ཙམ་གྱིས་ཀྱང་ཆོག་གོ །ཞེས་པའང་ཤཱཀྱའི་དགེ་སློང་འཇིགས་གྲགས་པས་སོ།། །། ༄༅། །ཆ་གསུམ་གཏོར་མ་ནི། ༈ ཧཱུྃ༑ ལྷ་དང་ལྷ་མིན་གནོད་སྦྱིན་ལྟོ་འཕྱེ་གྲུལ། །ནམ་མཁའ་ལྡིང་དང་འདབ་བཟང་ལུས་སྲུལ་པོ། །དྲི་ཟ་སྲིན་པོ་གདོན་གྱི་རིགས་རྣམས་དང་། །གང་དག་ས་ལ་གནས་པའི་རྫུ་འཕྲུལ་ཅན། །བདག་ཅག་པུས་མོ་ས་ལ་བཙུགས་ནས་ནི། །ཐལ་སྦྱར་ཁྱེད་རྣམས་ལ་ཡང་གསོལ་བདེབས་ན། །བུ་སྨད་བཅས་ཤིང་གཡོག་འཁོར་བཅས་པ་རྣམས། །གསན་ནས་ཕན་འདོགས་སླད་དུ་འདིར་སྤྱོན་ཅིག །འབྱུང་པོ་གང་དག་རི་རབ་སྟེང་གནས་དང་། །དགའ་བའི་ཚལ་དང་ལྷ་ཡུལ་ཀུན་གནས་དང་། །ཤར་ནུབ་རི་དང་ཉི་ཟླའི་ཁྱིམ་རྣམས་དང་། །གྲོང་ཁྱེར་ཀུན་ན་གང་དག་གནས་པ་དང་། །ཆུ་བོ་ཀུན་དང་ཆུ་བོའི་མདོ་རྣམས་དང་། །རིན་ཆེན་གླིང་ན་ལྷག་པར་གང་གནས་དང་། །རྫིང་དང་མཚོ་དང་ལུ་མ་ལྟེང་ཀ་དང་། །ཁྲོན་པ་དང་ནི་ངམ་གྲོག་ཆུ་མིག་དང་། །གྲོང་དང་ཕྱུགས་ལྷས་དང་ནི་ནགས་ཚལ་དང་། །ཁང་སྟོང་དང་ནི་ལྷ་ཡི་ཁང་པ་དང་། །གང་དག་གཙུག་ལག་ཁང་དང་མཆོད་རྟེན་གནས། །བསོད་རྣམས་ཁྱིམ་དང་གླང་པོའི་ཁང་རྣམས་དང་།། གང་དག་རྒྱལ་པོའི་དཀོར་ཁང་གནས་པ་དང་། །སྲང་དང་ཁྱམས་དང་གྲོང་གི་མདུན་ས་དང་། །གང་དག་ཤིང་གཅིག་དྲུང་དང་ལམ་ཆེན་གནས། །དུར་ཁྲོད་དང་ནི་ནགས་ཚལ་ཆེ་གནས་དང་། །སེང་གེ་གླང་ཆེན་དྲེད་ཀྱི་གནས་རྣམས་དང་། །གང་དག་འཇིགས་རུང་དགོན་པ་ཆེ་གནས་དང་། །ཆུ་གླིང་མཆོག་དག་ཏུ་ནི་གནས་བྱས་དང་། །གང་དག་འབྲོག་དགོན་དུར་ཁྲོད་དག་ན་གནས། །དགའ་ཞིང་མགུ་ནས་དྲི་མ་མེ་ཏོག་འཕྲེང་། །སྤོས་དང་མེ་ཏོག་མར་མེ་གུས་ཕུལ་བ། །འདི་དག་བསྣོམས་ཏེ་སོ་སོར་བཞེས་ནས་ཀྱང་། །ལས་འདི་དག་གི་འབྲས་བུ་མཆིས་པར་མཛོད།། ཧཱུྃ༔ ཤར་ཕྱོགས་རྡོ་རྗེ་ཅན་གྱི་ལྷ་ཚོགས་བཅས། །གཏོར་མ་ཕུལ་བ་འདི་དག་བཞེས་སུ་གསོལ། །མེ་དང་གཤིན་རྗེ་བདེན་བྲལ་སྲིན་པོའི་བདག །ཆུ་བདག་རླུང་བདག་ནོར་གྱི་བདག་པོ་དང་།།དབང་ལྡན་ལྷ་སྟེ་འབྱུང་པོའི་བདག་པོ་དང་། །སྟེང་གི་ཉི་ཟླ་ཚངས་པ་ཆེན་པོ་དང་། །ལྷ་རྣམས་མ་ལུས་ས་ཡི་ཀླུ་བདག་དང་། །རི་ཡི་ལྷ་དང་གསང་བའི་ཚོགས་འདུས་ལ། །སོ་སོར་གཏོར་མ་ཕུལ་བ་འདི་བཞེས་ལ། །རང་རང་གི་ནི་ཕྱོགས་སུ་བཞུགས་ནས་ཀྱང་། །རང་གི་བུ་སྨད་གྲོགས་དང་གཡོག་འཁོར་དག །དཔུང་དང་སྡེར་བཅས་མཉེས་ནས་བཞེས་སུ་གསོལ། །སྤོས་དང་མེ་ཏོག་གཏོར་མ་ཞལ་ཟས་ནི། །འདི་དག་བཞེས་ཤིང་སོ་སོར་བསྣམས་ནས་ཀྱང་། །བྱ་བ་འདི་ནི་འབྲས་བུ་མཆིས་པར་མཛོད། ཧཱུཾ༑ གང་དག་མཚན་མོ་རྒྱུ་བ་ཡི། །འབྱུང་པོ་རྣམས་དང་ཤ་ཟ་དང་། །སྲིན་པོ་ཤ་རྗེན་ཟ་བ་དང་། །སེམས་ཅན་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པ། །ལྗོན་ཤིང་གེལ་པ་སོགས་གནས་པ། །དེ་དག་དེ་ལ་གཏོར་མ་ནི། །བཟའ་བ་ཤ་ཆང་ལ་ཕུག་དང་། །འབྲས་ཆན་འབྲས་བུ་མང་པོ་དང་། །མཆོད་སྦྱིན་འདི་ཡིས་མགུ་བྱོས་ལ། །གནོད་པའི་བསམ་པ་ཞི་བ་དང་། །བདག་ཅག་རྣམས་ལ་ཕན་པའི་ཡིད། །དེ་རིང་ཕྱིན་ཆད་བསྐྱེད་པར་གྱིས། ། ༈ གསོན་བསྔོ་ནི། ༈ ཕྱོགས་བཅུ་ན་བཞུགས་པའི་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཐམས་ཅད་སྦྱིན་པའི་བདག་པོས་ཐོག་དྲངས་བདག་གཞན་ནམ་མཁའ་དང་མཉམ་པའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་དགོངས་སུ་གསོལ། །སྦྱིན་པའི་བདག་པོ་འདི་ཉིད་ཀྱིས་དེ་ལྟར་བགྱིསཔའི་དགེ་བའི་རྩ་བ་ལ་བརྟེན་ནས། །སྤྱིར་གྱིས་ཕན་བདེའི་འབྱུང་གནས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་རིན་པོ་ཆེ་ཕྱོགས་དུས་གནས་སྐབས་ཐམས་ཅད་དུ་རྙེད་པ་དང་བཀུར་སྟིར་བཅས་ཏེ་དར་ཞིང་རྒྱས་ལ་ཡུན་རིང་དུ་གནས་པར་གྱུར་ཅིག། །བསྟན་པའི་རྩ་ལག་དཔལ་ལྡན་བླ་མ་དམ་པ་ཞི་བར་གཤེགས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐུགས་ཀྱི་དགོངས་པ་ཁྱད་པར་ཅན་གོང་ནས་གོང་དུ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་གྱུར་ཅིགད་ལྟ་ཞལ་བཞུགས་པའི་བསྟན་འཛིན་གྱི་སྐྱེས་བུ་དམ་པ་རྣམས་ཀྱི་སྐུ་ཚེ་མཛད་པ་འཕྲིན་ལས་ཀྱི་བར་དུ་གཅོད་པ་ཐམས་ཅད་ཉེ་བར་ཞི་བར་གྱུར་ཅིག། །དེ་ལྟར་སྐུ་ཁམས་བཟང་ལ་སྐུ་ཚེ་རིང་ཞིང་འགྲོ་དོན་ཕྲིས་ལས་རྒྱ་ནམ་མཁའ་དང་མཉམ་པར་གྱུར་ཅིག། །དེ་རྣམས་ཀྱི་ཐུགས་རྗེའི་བྱིན་རླབས་ལ་བརྟེན། །བདག་ཅག་རྣམས་ཀྱི་ལྷག་པའི་བསམ་པ་རྣམ་པར་དག་པའི་མཐུས། །སྦྱིན་པའི་བདག་པོ་འདི་དག་གི་ཚེ་འདིར་ནད་གདོན་འགལ་རྐྱེན་བར་གཅོད་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་སུ་གྱུར་པ་ཐམས་ཅད་ཉེ་བར་ཞི་བར་གྱུར་ཅིག་མཐུན་རྐྱེན་འདོད་པའི་དོན་ཐམས་ཅད་ཆོས་ལྡན་ཡིད་བཞིན་དུ་འགྲུབ་པར་གྱུར་ཅིག །ཚེ་དང་བསོད་ནམས་དཔལ་འབྱོར་ཡེ་ཤེས་ཐམས་ཅད་ཡང་ངོའི་ཟླ་ལྟར་འཕེལ་ཞིང་རྒྱས་པར་གྱུར་ཅིག། །འཇིག་རྟེན་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་རྒུད་པ་ཐམས་ཅད་བྲལ་བར་གྱུར་ཅིག། །འཇིག་རྟེན་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པའི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཐམས་ཅད་དང་ཡང་དག་པར་ལྡན་པར་གྱུར་ཅིག། །འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཐམས་ཅད་དུའང་། །ལོ་ཕྱུགས་རྟག་ཏུ་ལེགས་ཤིང་། ཆར་ཆུ་དུས་སུ་འབབ་པ། །མི་ནད་ཕྱུགས་ནད་ལ་སོགས་པ་རྒྱུན་ཆད་དེ། བདེ་བ་དང་ལྡན་པར་གྱུར་ཅིག །མདོར་ན་སྦྱིན་པའི་བདག་པོས་ཐོག་དྲངས། །བདག་གཞན་ནམ་མཁའ་དང་མཉམ་པའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བདེ་བ་དང་ལྡན་སྡུག་བསྔལ་དང་བྲལ་ཏེ། །མྱུར་དུ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གོ་འཕང་རིན་པོ་ཆེ་ཐོབ་པར་གྱུར་ཅིག །བསོད་ནམས་འདི་ཡིས་ཐམས་ཅད་གཟིགས་པ་ཉིད། །ཐོབ་ནས་ཉེས་པའི་དགྲ་རྣམས་ཕམ་བྱས་ནས། །སྐྱེ་རྒ་ན་འཆིའི་རྦ་ཀློང་འཁྲུགས་པ་ཡི། །སྲིད་པའི་མཚོ་ལས་འགྲོ་བ་གྲོལ་བར་ཤོག །བསྔོ་སྨོན་ཅི་རིགས་པར་བྱའོ། ། ༈ གཤིན་བསྔོ་ནི། ཕྱོགས་བཅུ་ན་བཞུགས་པའི་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཐམས་ཅད། །ཚེ་ལས་འདས་པ་འདི་ཞེས་བགྱི་བའི་ཤེས་རྒྱུད་ལ་དགོངས་སུ་གསོལ། །ཚེ་ལས་འདས་པ་འདི་ཞེས་བགྱི་བ་གང་གིས་འཁོར་བ་ཐོག་མ་མེད་པ་ནས་ཐ་མ་ད་ལྟ་ལ་ཐུག་གི་བར་དུ། །སྦྱིན་པ་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་སོགས་པ་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག། །ལུས་དང་ངག་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ། །ཐོས་པ་བསམ་པ་སྒོམ་པ་ལས་བྱུང་བའི་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཇི་སྙེད་ཅིག་བསགས་པ་དང་། །གཞན་ཡང་འབྲེལ་པ་ཤུལ་ན་མཆིས་པ་རྣམས་ཀྱིས། །དུས་འདས་འདི་དག་གི་དོན་དུ་བསྒྲུབས་པ་ལ་སོགས་པ་ཚོགས་གཉིས་ཀྱིས་བསྡུས་པའི་དུས་གསུམ་གྱི་དགེ་ཚོགས་མ་ལུས་པ་ཐམས་ཅད། །འདི་ཞེས་བགྱི་བའི་ཤེས་རྒྱུད་ལ་ཕྱི་བཞིན་དུ་འབྲང་ཞིང་ཕྱི་བཞིན་དུ་རྗེས་སུ་འཇུག་པར་གྱུར་ཅིག། །རྗེས་སུ་ཞུགས་ནས་ཀྱང་དུས་ལས་འདས་པ་དེ་ཉིད་བར་དོ་དང་རིགས་དྲུག་ལ་སོགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་ཅི་ཡོད་པ་ལས་གྲོལ་ཏེ། །མྱུར་དུ་རྣམ་མཁྱེན་སངས་རྒྱས་ཀྱི་གོ་འཕང་རིན་པོ་ཆེ་ཐོབ་པར་གྱུར་ཅིག། །དེ་ལྟ་བུའི་སངས་རྒྱས་མ་ཐོབ་པའི་སྐྱེ་བ་དང་ཚེ་རབས་ཐམས་ཅད་དུ་ཡང་། །རྒྱལ་བའི་བསྟན་པ་ལུང་དང་རྟོགས་པའི་བདག་ཉིད་ཅན་ལ་ཐོས་བསམ་སྒོམ་གསུམ་སྒྲུབ་པའི་རྟེན་རྣམ་པར་དག་པ་ལྷ་དང་མིའི་ལུས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཐོབ་པར་གྱུར་ཅིག། །དེ་ཡང་དམ་པའི་ཆོས་སྒྲུབ་པའི་མཐུན་རྐྱེན་དམ་པར་གྱུར་པ་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་གྱིས་རྗེས་སུ་འཛིན་ཞིང་ཆོས་ལྡན་གྱི་གྲོགས་དང་འཕྲད་པར་གྱུར་ཅིག། །འགལ་རྐྱེན་སྡིག་པའི་གྲོགས་པོ་སོགས་དང་བྲལ་བར་གྱུར་ཅིག། །བསམ་པ་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ཆེན་པོར་སེམས་བསྐྱེད་དེ་ཡང་དག་པའི་ལམ་དང་འཕྲད་པར་གྱུར་ཅིག། །སྦྱོར་བ་ཕ་རོལ་དུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་ལ་ཚུལ་བཞིན་དུ་སློབ་པར་བྱེད་དེ། །ལན་དང་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལ་མི་རེ་བའི་སྦྱིན་པ་བརླབས་པོ་ཆེ་གཏོང་ནུས་པར་གྱུར་ཅིག། །སྲིད་པར་སྐྱེ་བ་ལ་འདུན་པ་དང་བྲལ་བའི་ཚུལ་ཁྲིམས་རྣམ་པར་དག་པ་བསྲུང་ནུས་པར་གྱུར་ཅིགསེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་ཞེ་འགྲས་པ་མེད་པའི་བཟོད་པ་སྒོམ་ནུས་པར་ གྱུརཅིག། །དགེ་བའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་མྱུར་དུ་བསྡུད་པའི་བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་ནུས་པར་གྱུར་ཅིག། །གཟུགས་མེད་པའི་ཁམས་རྣམ་པར་སྤངས་པའི་བསམ་གཏན་ཕུལ་དུ་བྱུང་བ་ལ་མཉམ་པར་འཇོག་ནུས་པར་གྱུར་ཅིག། །ཐབས་སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོ་དང་ཟུང་དུ་འཇུག་པའི་གནས་ལུགས་རྟོགས་པའི་ཤེས་རབ་ཁྱད་པར་ཅན་རྒྱུད་ལ་སྐྱེ་བར་གྱུར་ཅིག། །དེ་ལྟར་ཕ་རོལ་དུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་གི་རང་བཞིན་གྱི་ལམ་ལྔ་ས་བཅུ་རིམ་གྱིས་བགྲོད་ནས། །སྟོབས་དང་མི་འཇིགས་པ་བཞི་དང་། མཚན་དང་དཔེ་བྱད་ལ་སོགས་པའི་ཡོན་ཏན་གཞལ་དུ་མེད་པ་རྣམས་ཀྱིས་ལེགས་པར་རབ་ཏུ་བརྒྱན་པའི་བདག་ཉིད་ཅན་གཏན་བདེ་ཉམས་པ་མེད་པ་ཐར་པ་ཆེན་པོ་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་གོ་འཕང་རིན་པོ་ཆེ་ཐོབ་པར་གྱུར་ཅིག །དེ་མ་ཐོབ་ཀྱི་བར་དུ་ཡང་། །ངན་སོང་སྡུག་བསྔལ་མ་མྱོང་ཞིང་། །ཞེས་སོགས་བརྗོད་པར་བྱའོ།། །། Reference དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་གསུང་རབ། ༢༠༠༩ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་ལུགས་ཀྱི་ཞལ་འདོན་ཕྱོགས་བསྡེབས་བྱང་ཆུབ་མགྲོད་པའི་ལམ་བཟང་ཞེས་བྱ་བ་བཞུགས་སོ། ཏཱའི་པེ། ཏཱའི་ཝཱན། ༄༅། །མར་མེ་སྨོན་ལམ་བཞུགས་སོ།། ༈ ཨོཾ་ཨཱཿཧཱུཾ། རིན་ཆེན་ཀོང་བུ་སྟོང་གསུམ་འཇིག་རྟེན་གྱི། །ཁོར་ཡུག་ཆེན་པོའི་ཚད་དང་མཉམ་པའི་ནང་། །ཞུན་མར་མཐའ་ཡི་རྒྱ་མཚོ་འཁྱིལ་བའི་ཀློང་། །སྡོང་བུ་རི་རྒྱལ་ལྷུན་དུ་ཆགས་པའི་རྩེར། །ཡེ་ཤེས་རང་མདངས་གསལ་བའི་སྒྲོན་མེ་སྦར། །འོད་ཀྱིས་ཁམས་གསུམ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །མ་རིག་མུན་པ་བསལ་ཞིང་ཤེས་རབ་ཀྱི། །སྣང་བས་སེམས་ཀྱི་དེ་ཉིད་མཐོང་བར་ཤོག། །གྲངས་ནི་རྡུལ་སྙེད་སངས་རྒྱས་རེ་རེའི་མདུན། །མར་མེ་ཐོགས་པའི་ལྷ་མོ་དེ་སྙེད་དུ། །སྤྲོས་པས་མུ་མེད་ཕྱོགས་བཅུའི་ཞིང་ཐམས་ཅད། །རྒྱས་པར་བཀང་སྟེ་ཚོགས་གཉིས་རྫོགས་པར་ཤོག། །སྣང་གསལ་མར་མེ་འདི་ཡི་བསོད་ནམས་ཀྱིས། །བདག་སོགས་འཁོར་བའི་མུན་པར་ལྷུང་བ་རྣམས། །སྣང་ནས་སྣང་བའི་མཐར་ཐུག་མྱུར་བགྲོད་དེ། །ཀུན་མཁྱེན་ཡེ་ཤེས་སྣང་བ་ཐོབ་པར་ཤོག། །ཅེས་པའང་ཁུ་བོ་དབུ་མཛད་ཀྱི་ངོར་དགེ་རིན་པས་སོ།། ༄༅། །བྱང་ཆུབ་ལྟུང་བཤགས་བཞུགས་སོ།། ༄༅། །བདག་གཞན་ནམ་མཁའ་དང་མཉམ་པའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་དུས་རྟག་པར་བླ་མ་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ། །སངས་རྒྱས་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ། །ཆོས་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ། །དགེ་འདུན་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པ་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་དཔལ་རྒྱལ་བ་ཤཱཀྱ་ཐུབ་པ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྡོ་རྗེ་སྙིང་པོས་རབ་ཏུ་འཇོམས་པ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རིན་ཆེན་འོད་འཕྲོ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཀླུ་དབང་གི་རྒྱལ་པོ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དཔའ་བོའི་སྡེ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དཔལ་དགྱེས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རིན་ཆེན་མེ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རིན་ཆེན་ཟླ་འོད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་མཐོང་བ་དོན་ཡོད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རིན་ཆེན་ཟླ་བ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དྲི་མ་མེད་པ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དཔལ་བྱིན་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཚངས་པ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཚངས་པས་བྱིན་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཆུ་ལྷ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཆུ་ལྷའི་ལྷ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དཔལ་བཟང་ལ་ཕྱག་འཚལ་པ་ཕྱོགས་བཅུའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཐམས་ཅད་ན། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཇི་སྙེད་ཅིག་བཞུགས་ཏེ་འཚོ་ཞིང་གཞེས་པའི་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་དག་ཐམས་ཅད་བདག་ལ་དགོངས་སུ་གསོལ། བདག་གི་སྐྱེ་བ་འདི་དང་། །སྐྱེ་བ་ཐོག་མ་དང་མཐའ་མ་མ་མཆིས་པ་ནས། འཁོར་བ་ན་འཁོར་བའི་སྐྱེ་གནས་གཞན་དག་ཏུ། །སྡིག་པའི་ལས་བགྱིས་པ་དང་། བགྱིད་དུ་སྩལ་བ་དང་། བགྱིད་པ་ལ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བའམ། །མཆོད་རྟེན་གྱི་དཀོར་རམ། དགེ་འདུན་གྱི་དཀོར་རམ། །ཕྱོགས་བཅུའི་དགེ་འདུན་གྱི་དཀོར་འཕྲོག་པ་དང་། འཕྲོག་ཏུ་སྩལ་བ་དང་། །འཕྲོག་པ་ལ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བའམ། མཚམས་མ་མཆིས་པ་ལྔའི་ལས་བགྱིས་པ་དང་། བགྱིད་དུ་སྩལ་བ་དང་། །བགྱིད་པ་ལ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བའམ། མི་དགེ་བ་བཅུའི་ལས་ཀྱི་ལམ་ཡང་དག་པར་བླང་བ་ལ་ཞུགས་པ་དང་། །འཇུག་ཏུ་སྩལ་བ་དང་། །འཇུག་པ་ལ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བའམ། །ལས་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་གང་གིས་བསྒྲིབས་ནས། །བདག་སེམས་ཅན་དམྱལ་བར་མཆི་བའམ། །དུད་འགྲོའི་སྐྱེ་གནས་སུ་མཆི་བའམ། །ཡི་དྭགས་ཀྱི་ཡུལ་དུ་མཆི་བའམ། །ཡུལ་མཐའ་འཁོབ་ཏུ་སྐྱེ་བའམ། ཀླ་ཀློར་སྐྱེ་བའམ། །ལྷ་ཚེ་རིང་པོ་རྣམས་སུ་སྐྱེ་བའམ། །དབང་པོ་མ་ཚང་བར་འགྱུར་བའམ། །ལྟ་བ་ལོག་པར་འཛིན་པར་འགྱུར་བའམ། །སངས་རྒྱས་འབྱུང་བ་ལ་མཉེས་པར་མི་བགྱིད་པར་འགྱུར་བའི་ལས་ཀྱི་སྒྲིབ་པ་གང་ལགས་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཡེ་ཤེས་སུ་གྱུར་པ། །སྤྱན་དུ་གྱུར་པ། དཔང་དུ་གྱུར་པ། ཚད་མར་གྱུར་པ། མཁྱེན་ཅིང་གཟིགས་པ། དེ་དག་གི་སྤྱན་སྔར་མཐོལ་ལོ། །འཆགས་སོ། །མི་འཆབ་བོ། །མི་སྦེད་དོ། །སླན་ཆད་ཀྱང་སྡོམ་པར་བགྱིད་ལགས་སོ། །སངས་རྒྱས་བཅོམ་འདས་དེ་དག་ཐམས་ཅད་བདག་ལ་དགོངས་སུ་གསོལ། །བདག་གི་སྐྱེ་བ་འདི་དང་། སྐྱེ་བ་ཐོག་མ་དང་མཐའ་མ་མ་མཆིས་པ་ནས་འཁོར་བ་ན་འཁོར་བའི་སྐྱེ་གནས་གཞན་དག་ཏུ་སྦྱིན་པ་ཐ་ན་དུད་འགྲོའི་སྐྱེ་གནས་སུ་སྐྱེས་པ་ལ་ཟས་ཁམ་གཅིག་ཙམ་སྩལ་བའི་དགེ་བའི་རྩ་བ་གང་ལགས་པ་དང་། བདག་གིས་ཚུལ་ཁྲིམས་བསྲུངས་བའི་དགེ་བའི་རྩ་བ་གང་ལགས་པ་དང་། བདག་གིས་ཚངས་པར་སྤྱོད་པ་ལ་གནས་པའི་དགེ་བའི་རྩ་བ་གང་ལགས་པ་དང་། བདག་གིས་སེམས་ཅན་ཡོངས་སུ་སྨིན་པར་བགྱིས་པའི་དགེ་བའི་རྩ་བ་གང་ལགས་པ་དང་། བདག་གིས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་མཆོག་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་པའི་དགེ་བའི་རྩ་བ་གང་ལགས་པ་དང་། བདག་གིས་བླ་ན་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་དགེ་བའི་རྩ་བ་གང་ལགས་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་ཤིང་བཟླུམས་ཏེ། བསྡོམས་ནས། བླ་ན་མ་མཆིས་པ་དང་། གོང་ན་མ་མཆིས་པ་དང་། གོང་མའི་ཡང་གོང་མར་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བས། བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བར་བགྱིའོ། །ཇི་ལྟར་འདས་པའི་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་བསྔོས་པ་དང་། །ཇི་ལྟར་མ་བྱོན་པའི་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བར་འགྱུར་བ་དང་། །ཇི་ལྟར་ད་ལྟར་བཞུགས་པའི་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་རྣམས་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བར་མཛད་པ་དེ་བཞིན་དུ། བདག་གིས་ཀྱང་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བར་བགྱིའོ། །སྡིག་པ་ཐམས་ཅད་ནི་སོ་སོར་བཤགས་སོ། །བསོད་ནམས་ཐམས་ཅད་ལ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་། །སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ལ་བསྐུལ་ཞིང་གསོལ་བ་འདེབས་སོ། །བདག་གིས་བླ་ན་མེད་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་མཆོག་ཐོབ་པར་གྱུར་ཅིག །མི་མཆོག་རྒྱལ་བ་གང་དག་ད་ལྟར་བཞུགས་པ་དང་། །གང་དག་འདས་པ་དག་དང་དེ་བཞིན་གང་མ་བྱོན། །ཡོན་ཏན་བསྔགས་པ་མཐའ་ཡས་རྒྱ་མཚོ་འདྲ་ཀུན་ལ། །ཐལ་མོ་སྦྱར་བ་བགྱིས་ཏེ་སྐྱབས་སུ་ཉེ་བར་མཆིའོ། །འཕགས་པ་ཕུང་པོ་གསུམ་པ་ཞེས་བྱ་བ་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་མདོ་རྫོགས་སོ།། ༄༅། །གྲུབ་ཆེན་གླིང་རས་ཀྱིས་མཛད་པའི་བླ་མ་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་བཞུགས་སོ།། ༄༅། །བླ་མ་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་རྗེ་རིན་པོ་ཆེས་ཐོག་མ་མཛད་པའི་བླ་མ་ཡང་དག་པ་ཡོངས་ཀྱི་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན། །ཆོས་མཛད་སྒྲུབ་པ་པོ་ཐམས་ཅད་སྐུ་ཁམས་བཟང་ཞིང་། །སྐུ་ཆེ་ཕྲིན་ལས་རྒྱ་ནམ་མཁའ་དང་མཉམ་པར་གྱུར་ཅིག། །བླ་མ་སངས་རྒྱས་སུ་འདུག་པ་མི་རུ་བཟུང་། །བརྒྱུད་པ་ཉེ་རིང་དུ་བགྲངས་པ་མཐོལ་ལོ་བཤགས། །ཐ་སྙད་བཏགས་པ་རུ་འདུག་པ་དོན་དུ་བཟུང་། །ཚིག་སྐྱོན་ང་རྒྱལ་དུ་རྩོད་པ༴ །བར་ཆད་རང་སེམས་སུ་འདུག་པ་འདྲེ་རུ་བཟུང་། །བསྲུང་བ་དྲག་སྔགས་སུ་བགྲངས་པ༴། །འཁོར་བ་མྱང་འདས་སུ་འདུག་པ་དངོས་པོར་བཟུང་། །སྡུག་བསྔལ་བཙོན་ར་རུ་བསྒོམས་པ༴། །རྣམ་རྟོག་ཡེ་ཤེས་སུ་འདུག་པ་སྐྱོན་དུ་བཟུང་། །སྤང་བྱ་དྲི་མར་བལྟས་པ༴། །ཆོས་སྐུ་རོ་གཅིག་ཏུ་འདུག་པ་སོ་སོར་བཟུང་། །ཆོས་ལ་ཕྱི་བཤོལ་བྱས་པ་མཐོལ་ལོ་བཤགས། །ཞེས་པ་གྲུབ་ཆེན་གླིང་གིས་མཛད་པའོ། །དུས་གསུམ་བདེ་གཤེགས་རྣམས་ཀྱི་སྤྱན་ལམ་དུ། །བཀའ་བཞིན་གཞུང་མ་སྐྱོང་བ་མཐོལ་ལོ་བཤགས། །རྗེ་བཙུན་བླ་མ་རྣམས་ཀྱི་སྤྱན་ལམ་དུ། །ཚོགས་གསོག་ཡོ་བྱད་ཆུང་བ༴ །ཡི་དམ་ལྷ་ཚོགས་རྣམས་ཀྱི་སྤྱན་ལམ་དུ། །མ་རྟོགས་སྤོང་ལེན་བྱས་པ༴། །དཔའ་བོ་མཁའ་འགྲོ་རྣམས་ཀྱི་སྤྱན་ལམ་དུ།། ཁས་བླངས་དམ་བཅའ་ཉམས་པ༴། །ཆོས་སྐྱོང་སྲུང་མ་རྣམས་ཀྱི་སྤྱན་ལམ་དུ། །གཏོར་མ་ལོ་ཟླར་འགྱངས་པ། མཆེད་དང་ལྕམ་དྲལ་རྣམས་ཀྱི་སྤྱན་ལམ་དུ། །དམ་ཚིག་བརྩེ་གདུང་ཆུང་བ༴། །དྲིན་ཅན་ཕ་མ་རྣམས་ཀྱི་སྤྱན་ལམ་དུ། །དྲིན་ལན་ལན་གྱིས་མ་བློན༴། །འགྲོ་དྲུག་སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱི་སྤྱན་ལམ་དུ། །ཐུགས་རྗེའི་དཔྱང་ཐག་ཆད་པ་མཐོལ་ལོ་བཤགས། །ཞེས་པ་འགྲོ་མགོན་ཞང་གིས་མཛད་པའོ།། ༑ རྩ་ལྟུང་བཤགས་པ་བཞུགས་སོ།། ༄༅། །རྒྱ་གར་སྐད་དུ། །བཛྲ་ཡ་ན་མུ་ལ་པ་ཏི། བོད་སྐད་དུ། རྡོ་རྗེ་ཐེག་པའི་རྩ་བའི་ལྟུང་བ། །འཕགས་པ་འཇམ་དཔལ་གཞོན་ནུར་གྱུར་པ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །ཀུན་ནས་དྭངས་བས་བླ་མ་ཡི། །ཞབས་ཀྱི་པདྨོ་ལ་བཏུད་དེ། །རྩ་བའི་ལྟུང་བ་བཅུ་བཞི་ནི། །རྒྱུད་ལས་གསུངས་པ་བཤད་པར་བྱ། །གང་ཕྱིར་རྡོ་རྗེ་འཛིན་པ་ཡི། །དངོས་གྲུབ་སློབ་དཔོན་རྗེས་འབྲངས་གསུངས། །དེ་བས་དེ་ལ་བརྙས་པ་ནི། །རྩ་བའི་ལྟུང་བ་དང་པོར་བཤད། །དང་པོ་ཕོག་པ་མཐོལ་ལོ་བཤགས། །བདེ་གཤེགས་བཀའ་ལས་འདས་པ་ནི། །ལྟུང་བ་གཉིས་པ་ཡིན་པར་བཤད། །གཉིས་པ་ཕོག་པ་མཐོལ་ལོ་བཤགས། །རྡོ་རྗེ་སྤུན་ལ་ཁྲོས་པ་ཡིས། །ཉེས་པ་བརྗོད་པ་གསུམ་པ་ཡིན། །གསུམ་པ་ཕོག་པ་མཐོལ་ལོ་བཤགས། །སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་བྱམས་པ་སྤོང་། །བཞི་པ་ཡིན་པར་རྒྱལ་བས་གསུངས། །བཞི་པ་ཕོག་པ༴ །ཆོས་ཀྱི་རྩ་བ་བྱང་ཆུབ་སེམས། །དེ་སྤོང་བ་ནི་ལྔ་པ་ཡིན། །ལྔ་པ་ཕོག་པ༴། རང་ངམ་གཞན་གྱི་གྲུབ་པའི་མཐའ། །ཆོས་ལ་སྨོད་པ་དྲུག་པ་ཡིན། །དྲུག་པ་ཕོག་པ༴། ཡོངས་སུ་མ་སྨིན་སེམས་ཅན་ལ། །གསང་བ་སྒྲོག་པ་བདུན་པ་ཡིན། །བདུན་པ་ཕོག་པ༴། ཕུང་པོ་སངས་རྒྱས་ལྔའི་བདག་ཉིད། །དེ་ལ་བརྙས་བྱེད་བརྒྱད་པ་ཡིན། །བརྒྱད་པ་ཕོག་པ༴ །རང་བཞིན་དག་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ། །སོམ་ཉི་ཟ་བ་དགུ་པ་ཡིན། །དགུ་པ་ཕོག་པ༴ །གདུག་ལ་རྟག་ཏུ་བྱམས་ལྡན་པ། །བྱེད་པ་དེ་ནི་བཅུ་པར་འདོད། །བཅུ་པ་ཕོག་པ༴ །མིང་སོགས་བྲལ་བའི་ཆོས་རྣམས་ལ། །དེར་རྟོག་པ་ནི་བཅུ་གཅིག་པ། །བཅུ་གཅིག་ཕོག་པ༴ །སེམས་ཅན་དད་དང་ལྡན་པ་ཡི། །སེམས་སུན་འབྱིན་པ་བཅུ་གཉིས་པ། །བཅུ་གཉིས་ཕོག་པ༴། དམ་ཚིག་ལས་ནི་ཇི་བཞིན་རྙེད། །མི་བརྟེན་པ་དེ་བཅུ་གསུམ་པ། །བཅུ་གསུམ་ཕོག་པ༴ །བུད་མེད་ཤེས་རབ་རང་བཞིན་ལ། །སྨོད་པར་བྱེད་པ་བཅུ་བཞི་པ། །བཅུ་བཞི་ཕོག་པ་མཐོལ་ལོ་བཤགས། །རབ་ཏུ་བདེ་བ་འཕྲོག་པར་བྱེད། །དམ་ཚིག་དད་དང་མི་ལྡན་པའི། །རིག་མ་བསྟེན་པར་དགའ་བ་ནི། །ཡན་ལག་ཉེས་པ་དང་པོ་ཡིན། །དང་པོ་ཕོག་པ་མཐོལ་ལོ་བཤགས། །ཚོགས་ཀྱི་འཁོར་ལོར་རྩོད་པ་ནི། །ཡན་ལག་ཉེས་པ་གཉིས་པ་ཡིན། །གཉིས་པ་ཕོག་པ༴ །མ་གསུངས་པ་ཡི་རིག་མ་ལ། །སྔགས་པས་བདུད་རྩི་འཐོབ་བྱེད་པ། །ཡན་ལག་ཉེས་པ་གསུམ་པ་ཡིན། །གསུམ་པ་ཕོག་པ༴། གསང་ཆོས་ཡན་ལག་ཤེས་གྱུར་ཀྱང་། །གཞན་ལ་མི་སྟོན་ཤེས་རབ་ངན། །ཡན་ལག་ཉེས་པ་བཞི་པ་ཡིན། །བཞི་པ་ཕོག་པ༴ །དད་པས་སེམས་ཅན་ཆོས་ཀྱི་རྒྱུ། །གཞན་ གྱི་གཏམ་བྱེད་བྱང་ཆུབ་སེམས། །ཡན་ལག་ཉེས་པ་ལྔ་པ་ཡིན། །ལྔ་པ་ཕོག་པ༴ །ཉན་ཐོས་ནང་དུ་ཞག་བདུན་འདས། །ཡན་ལག་ཉེས་པ་དྲུག་པ་ཡིན།། དྲུག་པ་ཕོག་པ༴། །རྣལ་འབྱོར་ཡེ་ཤེས་མི་ཤེས་པ། །ང་ནི་སྔགས་པ་ཡིན་ཟེར་བ། །ཡན་ལག་ཉེས་པ་བདུན་པ་ཡིན། །བདུན་པ་ཕོག་པ་མཐོལ་ལོ་བཤགས། །སྣོད་མིན་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ། ཕྱི་ཡི་ཆོས་བཤད་ཡིན་པ་ལ། །གསང་བའི་དོན་རྣམས་འཆད་པ་ནི། །ཡན་ལག་ཉེས་པ་བརྒྱད་པ་ཡིན། །བརྒྱད་པ་ཕོག་པ་མཐོལ་ལོ་བཤགས། །ཨོཾ་བཛྲ་སཏཱ་ས་མ་ཡ། མ་ནུ་པཱ་ལ་ཡ། བཛྲ་སཏྭ་ཏྭེ་ནོ་པ་ཏིཊྛ། ཌཱྀ་དྷོ་མེ་བྷ་བ། སུ་ཏོཥྱོ་མེ་བྷ་བ། སུ་པོཥྱོ་མེ་བྷ་བ། ཨ་ནུ་རཀྟོ་མེ་བྷ་བ། སརྦ་སིདྡྷི་མྨེ་པྲ་ཡཙྪ། སརྦ་ཀརྨ་སུ་ཙ་མེ་ཙིཏྟཾ་ཤྲཱི་ཡཀུ་རུ་ཧཱུཾ། ཧ་ཧ་ཧ་ཧ་ཧོཿབྷ་ག་ཝན་སརྦ་ཏ་ཐཱ་ག་ཏ་བཛྲ་མཱ་མེ་མུཉྩ། བཛྲ་བྷ་བ། མཧཱ་ས་མ་ཡ་སཏྭ་ཨཱཿ། ༑ སྤྱི་བཤགས་བཞུགས་སོ།། ༄༅། །བླ་མ་རྡོ་རྗེ་འཛིན་པ་ཆེན་པོ་ལ་སོགས་ཏེ། ཕྱོགས་བཅུ་ན་བཞུགས་པའི་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཐམས་ཅད་བདག་གཞན་ལ་དགོངས་སུ་གསོལ། བདག་གཞན་གྱི་ཚེ་འཁོར་བ་ཐོག་མ་མེད་པ་ནས། ཐ་མ་ད་ལྟ་ལ་ཐུག་གི་བར་དུ། ཉོན་མོངས་པ་འདོད་ཆགས་དང་། ཞེ་སྡང་དང་།གཏི་མུག་གི་དབང་གིས། ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་གྱི་སྒོ་ནས་སྡིག་པ་མི་དགེ་བ་བཅུ་བགྱིས་པ་དང་། མཚམས་མེད་པ་ལྔ་བགྱིས་པ་དང་། དེ་དང་ཉེ་བ་ལྔ་བགྱིས་པ་དང་། སོ་སོར་ཐར་པའི་སྡོམ་པ་དང་འགལ་བ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསླབ་བྱ་དང་འགལ་བ། གསང་སྔགས་ཀྱི་དམ་ཚིག་དང་འགལ་བ། །དཀོན་མཆོག་གསུམ་ལ་མ་དད་ཅིང་མ་གུས་པ་བགྱིས་པ། མཁན་པོ་དང་སློབ་དཔོན་ལ་མ་དད་ཅིང་མ་གུས་པ་བགྱིས་པ། དམ་པའི་ཆོས་སྤངས་པ། གསུང་རབ་ཀྱི་བླུས་ཟོས་པ། །འཕགས་པའི་དགེ་འདུན་ལ་སྐུར་པ་བཏབ་པ། །ཕ་དང་མ་ལ་མ་དད་ཅིང་མ་གུས་པ་བགྱིས་པ། །གྲོགས་ཚངས་པ་མཚུངས་པར་སྤྱོད་པ་རྣམས་ལ་མ་དད་ཅིང་མ་གུས་པ་བགྱིས་པ། མདོར་ན་མཐོ་རིས་དང་ཐར་པའི་གེགས་སུ་འགྱུར་ཞིང་། འཁོར་བ་དང་ངན་སོང་གི་རྒྱུར་གྱུར་པའི་ཉེས་ལྟུང་གི་ཚོགས་ཅི་བགྱིས་པ་ཐམས་ཅད་བླ་མ་རྡོ་རྗེ་འཛིན་པ་ཆེན་པོ་ལ་སོགས་ཏེ་ཕྱོགས་བཅུ་ན་བཞུགས་པའི་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚོགས་དང་བཅས་པ་རྣམས་ཀྱི་སྤྱན་སྔར་མཐོལ་ལོ་བཤགས་སོ། །གནོང་ངོ་། །འགྱོད་དོ། །མི་འཆབ་བོ། །མི་སྦེད་དོ། །སླན་ཆད་ཀྱང་གཅོད་ཅིང་སྡོམ་པར་བགྱིད་ལགས་སོ། །བདག་གཞན་ལུས་ཀྱི་ལས་ནི་རྣམ་པ་གསུམ། །ངག་གི་རྣམ་པ་བཞི་དང་ནི། །གང་ཡང་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་གསུམ་པོ། །མི་དགེ་བཅུ་པོ་སོ་སོར་བཤགས། །མཚམས་མེད་ལྔ་པོ་བདག་གཞན་སྡིག་པ་རྣམས། །གང་གིས་མི་ཤེས་དབང་གིས་བྱས་པ་དག། །དེ་ཡི་ལྟུང་བ་བཤགས་པ་འདི་བརྗོད་པས། །མྱུར་དུ་མ་ལུས་ཡོངས་སུ་བྱང་བར་ཤོག། །། ༄༅། །འཕགས་པ་བཟང་པོ་སྤྱོད་པའི་སྨོན་ལམ་གྱི་རྒྱལ་པོ་བཞུགས་སོ།། ༄༅། །རྒྱ་གར་སྐད་དུ། ཨཱརྱ་བྷ་དྲ་ཙརྱ་པྲ་ཎི་དྷཱ་ན་རཱ་ཛ། བོད་སྐད་དུ། འཕགས་པ་བཟང་པོ་སྤྱོད་པའི་སྨོན་ལམ་གྱི་རྒྱལ་པོ། འཕགས་པ་འཇམ་དཔལ་གཞོན་ནུར་གྱུར་པ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །ཇི་སྙེད་སུ་དག་ཕྱོགས་བཅུའི་འཇིག་རྟེན་ན། །དུས་གསུམ་གཤེགས་པ་མི་ཡི་སེང་གེ་ཀུན། །བདག་གིས་མ་ལུས་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ལ། །ལུས་དང་ངག་ཡིད་དྭང་བས་ཕྱག་བགྱིའོ། །བཟང་པོ་སྤྱོད་པའི་སྨོན་ལམ་སྟོབས་དག་གིས། །རྒྱལ་བ་ཐམས་ཅད་ཡིད་ཀྱིས་མངོན་སུམ་དུ། །ཞིང་གི་རྡུལ་སྙེད་ལུས་རབ་བཏུད་པ་ཡིས། །རྒྱལ་བ་ཀུན་ལ་རབ་ཏུ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །རྡུལ་གཅིག་སྟེང་ན་རྡུལ་སྙེད་སངས་རྒྱས་རྣམས། །སངས་རྒྱས་སྲས་ཀྱི་དབུས་ན་བཞུགས་པ་དག། །དེ་ལྟར་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་རྣམས་མ་ལུས་པ། །ཐམས་ཅད་རྒྱལ་བ་དག་གིས་གང་བར་མོས། །དེ་དག་བསྔགས་པ་མི་ཟད་རྒྱ་མཚོ་རྣམས། །དབྱངས་ཀྱི་ཡན་ལག་རྒྱ་མཚོའི་སྒྲ་ཀུན་གྱིས། །རྒྱལ་བ་ཀུན་གྱི་ཡོན་ཏན་རབ་བརྗོད་ཅིང་། །བདེ་བར་གཤེགས་པ་ཐམས་ཅད་བདག་གིས་བསྟོད། །མེ་ཏོག་དམ་པ་འཕྲེང་བ་དམ་པ་དང་། །སིལ་སྙན་རྣམས་དང་བྱུག་པ་གདུགས་མཆོག་དང་། །མར་མེ་མཆོག་དང་བདུག་སྤོས་དམ་པ་ཡིས། །རྒྱལ་བ་དེ་དག་ལ་ནི་མཆོད་པར་བགྱི། །ན་བཟའ་དམ་པ་རྣམས་དང་དྲི་མཆོག་དང་། །ཕྱེ་མ་ཕུར་མ་རི་རབ་མཉམ་པ་དང་། །བཀོད་པས་ཁྱད་པར་འཕགས་པའི་མཆོག་ཀུན་གྱིས། །རྒྱལ་བ་དེ་དག་ལ་ནི་མཆོད་པར་བགྱི། །མཆོད་པ་གང་རྣམས་བླ་མེད་རྒྱ་ཆེ་བ། །དེ་དག་རྒྱལ་བ་ཐམས་ཅད་ལ་ཡང་མོས། །བཟང་པོ་སྤྱོད་ལ་དད་པའི་སྟོབས་དག་གིས། །རྒྱལ་བ་ཀུན་ལ་ཕྱག་འཚལ་མཆོད་པར་བགྱི། །འདོད་ཆགས་ཞེ་སྡང་གཏི་མུག་དབང་གིས་ནི། །ལུས་དང་ངག་དང་དེ་བཞིན་ཡིད་ཀྱིས་ཀྱང་། །སྡིག་པ་བདག་གིས་བགྱིས་པ་ཅི་མཆིས་པ། །དེ་དག་ཐམས་ཅད་བདག་གིས་སོ་སོར་བཤགས། །ཕྱོགས་བཅུའི་རྒྱལ་བ་ཀུན་དང་སངས་རྒྱས་སྲས། །རང་རྒྱལ་རྣམས་དང་སློབ་དང་མི་སློབ་དང་། །འགྲོ་བ་ཀུན་གྱི་བསོད་ནམས་གང་ལ་ཡང་། །དེ་དག་ཀུན་གྱི་རྗེས་སུ་བདག་ཡི་རང་། །གང་རྣམས་ཕྱོགས་བཅུའི་འཇིག་རྟེན་སྒྲོན་མེ་རྣམས། །བྱང་ཆུབ་རིམ་པར་སངས་རྒྱས་མ་ཆགས་བརྙེས། །མགོན་པོ་དེ་དག་བདག་གིས་ཐམས་ཅད་ལ། །འཁོར་ལོ་བླ་ན་མེད་པར་བསྐོར་བར་བསྐུལ། །མྱང་ངན་འདའ་སྟོན་གང་བཞེད་དེ་དག་ལ། །འགྲོ་བ་ཀུན་ལ་ཕན་ཞིང་བདེ་བའི་ཕྱིར། །བསྐལ་པ་ཞིང་གི་རྡུལ་སྙེད་བཞུགས་པར་ཡང་། །བདག་གིས་ཐལ་མོ་རབ་སྦྱར་གསོལ་བར་བགྱི། །ཕྱག་འཚལ་བ་དང་མཆོད་ཅིང་བཤགས་པ་དང་། །རྗེས་སུ་ཡི་རང་བསྐུལ་ཞིང་གསོལ་བ་ཡི། །དགེ་བ་ཅུང་ཟད་བདག་གིས་ཅི་བསགས་པ། །ཐམས་ཅད་བདག་གིས་བྱང་ཆུབ་ཕྱིར་བསྔོའོ། །འདས་པའི་སངས་རྒྱས་རྣམས་དང་ཕྱོགས་བཅུ་ཡི། །འཇིག་རྟེན་དག་ན་གང་བཞུགས་མཆོད་པར་གྱུར། །གང་ཡང་མ་བྱོན་དེ་དག་རབ་མྱུར་བར། །བསམ་རྫོགས་བྱང་ཆུབ་རིམ་པར་སངས་རྒྱས་སྤྱོན། །ཕྱོགས་བཅུ་ག་ལའི་ཞིང་རྣམས་ཇི་སྙེད་པ། །དེ་དག་རྒྱ་ཆེར་ཡོངས་སུ་དག་པར་གྱུར། །བྱང་ཆུབ་ཤིང་དབང་དྲུང་གཤེགས་རྒྱལ་བ་དང་། །སངས་རྒྱས་སྲས་ཀྱིས་རབ་ཏུ་གང་བར་ཤོག། །ཕྱོགས་བཅུའི་སེམས་ཅན་གང་རྣམས་ཇི་སྙེད་པ། །དེ་དག་རྟག་ཏུ་ནད་མེད་བདེ་བར་གྱུར། །འགྲོ་བ་ཀུན་གྱི་ཆོས་ཀྱི་དོན་རྣམས་ནི། །མཐུན་པར་གྱུར་ཅིང་རེ་བའང་འགྲུབ་པར་ཤོག། །བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པ་དག་ནི་བདག་སྤྱོད་ཅིང་། །འགྲོ་བ་ཀུན་ཏུ་སྐྱེ་བ་དྲན་པར་གྱུར། །ཚེ་རབས་ཀུན་ཏུ་འཆི་འཕོ་སྐྱེ་བ་ན། །རྟག་ཏུ་བདག་ནི་རབ་ཏུ་འབྱུང་བར་ཤོག །རྒྱལ་བ་ཀུན་གྱི་རྗེས་སུ་སློབ་གྱུར་ཏེ། །བཟང་པོ་སྤྱོད་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་བྱེད་ཅིང་། །ཚུལ་ཁྲིམས་སྤྱོད་པ་དྲི་མེད་ཡོངས་དག་པ། །རྟག་ཏུ་མ་ཉམས་སྐྱོན་མེད་སྤྱོད་པར་ཤོག །ལྷ་ཡི་སྐད་དང་ཀླུ་དང་གནོད་སྦྱིན་སྐད། །གྲུལ་བུམ་དག་དང་མི་ཡི་སྐད་རྣམས་དང་། །འགྲོ་བ་ཀུན་གྱི་སྒྲ་རྣམས་ཇི་ཙམ་པར། །ཐམས་ཅད་སྐད་དུ་བདག་གིས་ཆོས་སྟོན་ཏོ། །དེས་ཤིང་ཕ་རོལ་ཕྱིན་ལ་རབ་བརྩོན་ཏེ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ནི་ནམ་ཡང་བརྗེད་མ་གྱུར། །སྡིག་པ་གང་རྣམས་སྒྲིབ་པར་གྱུར་བ་དག །དེ་དག་མ་ལུས་ཡོངས་སུ་བྱང་བར་ཤོག །ལས་དང་ཉོན་མོངས་བདུད་ཀྱི་ལས་རྣམས་ལས། །གྲོལ་ཞིང་འཇིག་རྟེན་འགྲོ་བ་རྣམས་སུ་ཡང་། །ཇི་ལྟར་པདྨོ་ཆུས་མི་ཆགས་པ་བཞིན། །ཉི་ཟླ་ནམ་མཁར་ཐོགས་པ་མེད་ལྟར་སྤྱད། །ཞིང་གི་ཁྱོན་དང་ཕྱོགས་རྣམས་ཇི་ཙམ་པར། །ངན་སོང་སྡུག་བསྔལ་རབ་ཏུ་ཞི་བར་བྱེད།། བདེ་བ་དག་ལ་འགྲོ་བ་ཀུན་འགོད་ཅིང་། །འགྲོ་བ་ཐབས་ཅད་ལ་ནི་ཕན་པར་སྤྱད། །བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་བྱེད་ཅིང་། །སེམས་ཅན་དག་གི་སྤྱོད་དང་མཐུན་པར་འཇུག །བཟང་པོ་སྤྱོད་པ་དག་ནི་རབ་སྟོན་ཅིང་། །མ་འོངས་བསྐལ་པ་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པར་གྱུར། །བདག་གི་སྤྱོད་དང་མཚུངས་པར་གང་སྤྱོད་པ། །དེ་དག་དང་ནི་རྟག་ཏུ་འགྲོགས་པར་ཤོག། །ལུས་དང་ངག་རྣམས་དང་ནི་སེམས་ཀྱིས་ཀྱང་། །སྤྱོད་པ་དག་དང་སྨོན་ལམ་གཅིག་ཏུ་སྤྱད། །བདག་ལ་ཕན་པར་འདོད་པའི་གྲོགས་པོ་དག །བཟང་པོ་སྤྱོད་པ་རབ་ཏུ་སྟོན་པ་རྣམས། །དེ་དག་དང་ཡང་རྟག་ཏུ་འཕྲད་པར་ཤོག །དེ་དག་བདག་གིས་ནམ་ཡང་ཡིད་མི་དབྱུང་། །སངས་རྒྱས་སྲས་ཀྱིས་བསྐོར་བའི་མགོན་པོ་རྣམས། །མངོན་སུམ་རྟག་ཏུ་བདག་གིས་རྒྱལ་བར་བལྟ། །མ་འོངས་བསྐལ་པ་ཀུན་ཏུ་མི་སྐྱོ་བར། །དེ་དག་ལ་ཡང་མཆོད་པ་རྒྱ་ཆེར་བགྱི། །རྒྱལ་བ་རྣམས་ཀྱི་དམ་པའི་ཆོས་འཛིན་ཅིང་། །བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པ་ཀུན་ཏུ་སྣང་བར་བྱེད། །བཟང་པོ་སྤྱོད་པ་རྣམ་པར་སྦྱོང་བ་ཡང་། །མ་འོངས་བསྐལ་པ་ཀུན་ཏུ་སྤྱད་པར་བགྱི། །སྲིད་པ་ཐམས་ཅད་དུ་ཡང་འཁོར་བ་ན། །བསོད་ནམས་ཡེ་ཤེས་དང་ནི་མི་ཟད་བརྙེས། །ཐབས་དང་ཤེས་རབ་ཏིང་འཛིན་རྣམ་ཐར་དང་།།ཡོན་ཏན་ཀུན་གྱི་མི་ཟད་མཛོད་གྱུར་ཅིག། །རྡུལ་གཅིག་སྟེང་ན་རྡུལ་སྙེད་ཞིང་རྣམས་ཏེ། །ཞིང་དེར་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་སངས་རྒྱས་རྣམས། །སངས་རྒྱས་སྲས་ཀྱི་དབུས་ན་བཞུགས་པ་ལ། །བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པ་སྤྱད་ཅིང་བལྟ་བར་བགྱི། །དེ་ལྟར་མ་ལུས་ཐམས་ཅད་ཕྱོགས་སུ་ཡང་། །སྐྲ་ཙམ་ཁྱོན་ལ་དུས་གསུམ་ཚད་རྙེད་ཀྱི། །སངས་རྒྱས་རྒྱ་མཚོ་ཞིང་རྣམས་རྒྱ་མཚོ་དང་། །བསྐལ་པ་རྒྱ་མཚོར་སྤྱོད་ཅིང་རབ་ཏུ་འཇུག། །གསུང་གཅིག་ཡན་ལག་རྒྱ་མཚོའི་སྒྲ་སྐད་ཀྱིས། །རྒྱལ་བ་ཀུན་དབྱངས་ཡན་ལག་རྣམ་དག་པ། །འགྲོ་བ་ཀུན་གྱི་བསམ་པ་ཇི་བཞིན་དབྱངས། །སངས་རྒྱས་གསུང་ལ་རྟག་ཏུ་འཇུག་པར་བགྱི། །དུས་གསུམ་གཤེགས་པའི་རྒྱལ་བ་ཐམས་ཅད་དག། །འཁོར་ལོའི་ཚུལ་རྣམས་རབ་ཏུ་བསྐོར་བ་ཡི། །དེ་དག་གི་ཡང་གསུང་དབྱངས་མི་ཟད་ལ། །བློ་ཡི་སྟོབས་ཀྱིས་བདག་ཀྱང་རབ་ཏུ་འཇུག། །མ་འོངས་བསྐལ་པ་ཐམས་ཅད་འཇུག་པར་ཡང་། །སྐད་ཅིག་གཅིག་གིས་བདག་ཀྱང་འཇུག་པར་བགྱི། །གང་ཡང་བསྐལ་པ་དུས་གསུམ་ཚད་དེ་དག། །སྐད་ཅིག་ཆ་ཤས་ཀྱིས་ནི་བཞུགས་པར་སྤྱད། །དུས་གསུམ་གཤེགས་པ་མི་ཡི་སེང་གེ་གང་། །དེ་དག་སྐད་ཅིག་གཅིག་ལ་བདག་གིས་བལྟ། །རྟག་ཏུ་དེ་དག་གི་ནི་སྤྱོད་ཡུལ་ལ། །སྒྱུ་མར་གྱུར་པའི་རྣམ་ཐར་སྟོབས་ཀྱིས་འཇུག །གང་ཡང་དུས་གསུམ་དག་གི་ཞིང་བཀོད་པ། །དེ་དག་རྡུལ་གཅིག་སྟེང་དུ་མངོན་པར་བསྒྲུབ། །དེ་ལྟར་མ་ལུས་ཕྱོགས་རྣམས་ཐམས་ཅད་དུ། །རྒྱལ་བ་དག་གི་ཞིང་རྣམས་བཀོད་ལ་འཇུག །གང་ཡང་མ་བྱོན་འཇིག་རྟེན་སྒྲོན་མ་རྣམས། །དེ་དག་རིམ་པར་འཚང་རྒྱ་འཁོར་ལོ་བསྐོར། །མྱང་ངན་འདས་པ་རབ་ཏུ་ཞི་མཐའ་སྟོན། །མགོན་པོ་ཀུན་གྱི་དྲུང་དུ་བདག་མཆིའོ། །ཀུན་ཏུ་མྱུར་བའ་ིརྫུ་འཕྲུལ་སྟོབས་རྣམས་དང་། །ཀུན་ནས་སྒོ་ཡི་ཐེག་པའི་སྟོབས་དག་དང་། ཀུན་ཏུ་ཡོན་ཏན་སྤྱོད་པའི་སྟོབས་རྣམས་དང་། །ཀུན་ཏུ་ཁྱབ་པ་བྱམས་པ་དག་གི་སྟོབས། །ཀུན་ནས་དགེ་བའི་བསོད་ནམས་སྟོབས་དག་དང་། ཆགས་པ་མེད་པར་གྱུར་པའི་ཡེ་ཤེས་སྟོབས། །ཤེས་རབ་ཐབས་དང་ཏིང་འཛིན་སྟོབས་དག་གིས། །བྱང་ཆུབ་སྟོབས་རྣམས་ཡང་དག་སྒྲུབ་པར་བྱེད། །ལས་ཀྱི་སྟོབས་རྣམས་ཡོངས་སུ་དག་བྱེད་ཅིང་། །ཉོན་མོངས་སྟོབས་རྣམས་ ཀུན་ཏུ་འཇོམས་པར་བྱེད། །བདུད་ཀྱི་སྟོབས་རྣམས་སྟོབས་མེད་རབ་བྱེད་ཅིང་། །བཟང་པོ་སྤྱོད་པའི་སྟོབས་ནི་རྫོགས་པར་བགྱི། །ཞིང་ཁམས་རྒྱ་མཚོ་རྣམ་པར་དག་བྱེད་ཅིང་། །སེམས་ཅན་རྒྱ་མཚོ་དག་ནི་རྣམ་པར་དགྲོལ། །ཆོས་རྣམས་རྒྱ་མཚོ་རབ་ཏུ་མཐོང་བྱེད་ཅིང་། །ཡེ་ཤེས་རྒྱ་མཚོ་རབ་ཏུ་རྟོགས་པར་བྱེད། །སྤྱོད་པ་རྒྱ་མཚོ་རྣམ་པར་དག་བྱེད་ཅིང་། །སྨོན་ལམ་རྒྱ་མཚོ་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་བྱེད། །སངས་རྒྱས་རྒྱ་མཚོ་རབ་ཏུ་མཆོད་བྱེད་ཅིང་། །བསྐལ་པ་རྒྱ་མཚོར་མི་སྐྱོ་སྤྱད་པར་བགྱི། །གང་ཡང་དུས་གསུམ་གཤེགས་པའི་རྒྱལ་བ་ཡི། །བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པའི་སྨོན་ལམ་བྱེབྲག་རྣམས། །བཟང་པོ་སྤྱོད་པས་བྱང་ཆུབ་སངས་རྒྱས་ནས། །དེ་ཀུན་བདག་གིས་མ་ལུས་རྫོགས་པར་བགྱི། །རྒྱལ་བ་ཀུན་གྱི་སྲས་ཀྱི་ཐུ་བོ་པ། །གང་གི་མིང་ནི་ཀུན་ཏུ་བཟང་ཞེས་བྱ། །མཁས་པ་དེ་དང་མཚུངས་པར་སྤྱད་པའི་ཕྱིར། །དགེ་བ་འདི་དག་ཐམས་ཅད་རབ་ཏུ་བསྔོ། །ལུས་དང་ངག་དང་ཡིད་ཀྱང་རྣམ་དག་ཅིང་། །སྤྱོད་པ་རྣམ་དག་ཞིང་རྣམས་ཡོངས་དག་པར། །བསྔོ་བ་བཟང་པོ་མཁས་པ་ཅི་འདྲ་བ། །དེ་འདྲར་བདག་ཀྱང་དེ་དང་མཚུངས་པར་ཤོག། །ཀུན་ནས་དགེ་བ་བཟང་པོ་སྤྱད་པའི་ཕྱིར། །འཇམ་དཔལ་གྱི་ནི་སྨོན་ལམ་སྤྱད་པར་བགྱི།། མ་འོངས་བསྐལ་པ་ཀུན་ཏུ་མི་སྐྱོ་བར། །དེ་ཡི་བྱ་བ་མ་ལུས་རྫོགས་པར་བགྱི།། སྤྱོད་པ་དག་ནི་ཚད་ཡོད་མ་གྱུར་ཅིག །ཡོན་ཏན་རྣམས་ཀྱང་ཚད་བཟུང་མེད་པར་ཤོག །སྤྱོད་པ་ཚད་མེད་པ་ལ་གནས་ནས་ཀྱང་། །དེ་དག་འཕྲུལ་པ་ཐམས་ཅད་འཚལ་བར་བགྱི། །ནམ་མཁའི་མཐར་ཐུག་གྱུར་པ་ཇི་ཙམ་པར། །སེམས་ཅན་མ་ལུས་མཐའ་ཡང་དེ་བཞིན་ཏེ། །ཇི་ཙམ་ལས་དང་ཉོན་མོངས་མཐར་གྱུར་པ། །བདག་གི་སྨོན་ལམ་མཐའ་ཡང་དེ་ཙམ་མོ། །གང་ཡང་ཕྱོགས་བཅུའི་ཞིང་རྣམས་མཐའ་ཡས་པ། །རིན་ཆེན་བརྒྱན་ཏེ་རྒྱལ་བ་རྣམས་ལ་ཕུལ། །ལྷ་དང་མི་ཡི་བདེ་བའི་མཆོག་རྣམས་ཀྱང་། །ཞིང་གི་རྡུལ་སྙེད་བསྐལ་པར་ཕུལ་བ་བས། །གང་གིས་བསྔོ་བའི་རྒྱལ་པོ་འདི་ཐོས་ནས། །བྱང་ཆུབ་མཆོག་གི་རྗེས་སུ་རབ་མོས་ཤིང་། །ལན་གཅིག་ཙམ་ཡང་དད་པ་བཟང་སྤྱོད་སྨོན་ལམ་འདི་བཏབ་པས། །དེས་ནི་ངན་སོང་ཐམས་ཅད་སྤོང་བར་འགྱུར། །དེས་ནི་གྲོགས་པོ་ངན་པ་སྤངས་པ་ཡིན། །སྣང་བ་མཐའ་ཡས་དེ་ཡང་དེས་མྱུར་མཐོང་། །དེ་དག་རྙེད་པ་རབ་རྙེད་བདེ་བར་འཚོ། །མི་ཚེ་འདིར་ཡང་དེ་དག་ལེགས་པར་འོང་། །ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་དེ་ཡང་ཅི་འདྲ་བར། །དེ་དག་རིང་པོར་མི་ཐོགས་དེ་བཞིན་འགྱུར། །མཚམས་མེད་ལྔ་པོ་དག་གི་སྡིག་པ་རྣམས། །གང་གིས་མི་ཤེས་དབང་གིས་བྱས་པ་དག །དེ་ཡིས་བཟང་པོ་སྤྱོད་པ་འདི་བརྗོད་ན། །མྱུར་དུ་མ་ལུས་ཡོངས་སུ་བྱང་བར་འགྱུར། །ཡེ་ཤེས་དང་ནི་གཟུགས་དང་མཚན་རྣམས་དང་། །རིགས་དང་ཁ་དོག་རྣམས་དང་ལྡན་པར་འགྱུར། །བདུད་དང་མུ་སྟེགས་མང་པོས་དེ་མི་ཐུབ། །འཇིག་རྟེན་གསུམ་པོ་ཀུན་ནའང་མཆོད་པར་འགྱུར། །བྱང་ཆུབ་ཤིང་དབང་དྲུང་དུ་དེ་མྱུར་འགྲོ། །སོང་ནས་སེམས་ཅན་ཕན་ཕྱིར་དེར་འདུག་སྟེ། །བྱང་ཆུབ་སངས་རྒྱས་འཁོར་ལོ་རབ་ཏུ་བསྐོར། །བདུད་རྣམས་སྡེ་དང་བཅས་པ་ཐམས་ཅད་བཏུལ། །གང་ཡང་བཟང་པོ་སྤྱོད་པའི་སྨོན་ལམ་འདི། །འཆང་བ་དང་ནི་སྟོན་ཏམ་ཀློག་ན་ཡང་། །དེ་ཡི་རྣམ་པར་སྨིན་པའང་སངས་རྒྱས་མཁྱེན། །བྱང་ཆུབ་མཆོག་ལ་སོམ་ཉི་མ་བྱེད་ཅིག །འཇམ་དཔལ་དཔའ་བོས་ཇི་ལྟར་མཁྱེན་པ་དང་། །ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་དེ་ཡང་དེ་བཞིན་ཏེ། །དེ་དག་ཀུན་གྱི་རྗེས་སུ་བདག་སློབ་ཅིང་། །དགེ་བ་འདི་དག་ཐམས་ཅད་རབ་ཏུ་བསྔོ། །དུས་གསུམ་གཤེགས་པའི་རྒྱལ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས། །བསྔོ་བ་གང་ལ་མཆོག་ཏུ་བསྔགས་པ་དེས། །བདག་གི་དགེ་བའི་རྩ་བ་འདི་ཀུན་ཀྱང་། །བཟང་པོ་སྤྱོད་ཕྱིར་རབ་ཏུ་བསྔོ་བར་བགྱི། །བདག་ནི་འཆི་བའི་དུས་བྱེད་གྱུར་པ་ན། །སྒྲིབ་པ་ཐམས་ཅད་དག་ནི་ཕྱིར་བསལ་ཏེ། །མངོན་སུམ་སྣང་བ་མཐའ་ཡས་དེ་མཐོང་ནས། །བདེ་བ་ཅན་གྱི་ཞིང་དེར་རབ་ཏུ་འགྲོ། །དེར་སོང་ནས་ནི་སྨོན་ལམ་འདི་དག་ཀྱང་། །ཐམས་ཅད་མ་ལུས་མངོན་དུ་འགྱུར་བར་ཤོག། །དེ་དག་མ་ལུས་བདག་གིས་ཡོངས་སུ་བཀང་། །འཇིག་རྟེན་ཇི་སྲིད་སེམས་ཅན་ཕན་པར་བགྱི། །རྒྱལ་བའི་དཀྱིལ་འཁོར་བཟང་ཞིང་དགའ་བ་དེར། །པདྨོ་དམ་པ་ཤིན་ཏུ་མཛེས་ལས་སྐྱེས། །སྣང་བ་མཐའ་ཡས་རྒྱལ་བས་མངོན་སུམ་དུ། །ལུང་བསྟན་པ་ཡང་བདག་གིས་དེར་ཐོབ་ཤོག། །དེར་ནི་བདག་གིས་ལུང་བསྟན་རབ་ཐོབ་ནས། །སྤྲུལ་པ་མང་པོ་བྱེ་བ་ཕྲག་བརྒྱ་ཡིས། །བློ་ཡི་སྟོབས་ཀྱིས་ཕྱོགས་བཅུ་རྣམས་སུ་ཡང་། །སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཕན་པ་མང་པོ་བགྱི། །བཟང་པོ་སྤྱོད་པའི་སྨོན་ལམ་བཏོན་པ་ཡི། །དགེ་བ་ཅུང་ཟད་བདག་གིས་ཅི་བསགས་པ། །དེས་ནི་འགྲོ་བའི་སྨོན་ལམ་དགེ་བ་རྣམས། །སྐད་ཅིག་གཅིག་གིས་ཐམས་ཅད་འབྱོར་པར་ཤོག། །གང་ཡང་བཟང་པོ་སྤྱོད་པ་འདི་བསྔོས་པས། །བསོད་ནམས་མཐས་ཡས་དམ་པ་གང་ཐོབ་དེས། །འགྲོ་བ་སྡུག་བསྔལ་ཆུ་བོར་བྱིང་བ་རྣམས། །འོད་དཔག་མེད་པའི་གནས་རབ་ཐོབ་པར་ཤོག། །སྨོན་ལམ་རྒྱལ་པོ་འདི་དག་མཆོག་གི་གཙོ། །མཐའ་ཡས་འགྲོ་བ་ཀུན་ལ་ཕན་བྱེད་ཅིང་། །ཀུན་ཏུ་བཟང་པོས་བརྒྱན་པའི་གཞུང་གྲུབ་སྟེ། །ངན་སོང་གནས་རྣམས་མ་ལུས་སྟོངས་པར་ཤོག །འཕགས་པ་བཟང་པོ་སྤྱོད་པའི་སྨོན་ལམ་གྱི་རྒྱལ་པོ་རྫོགས་སོ།། །། ༄༅། །འཕགས་པ་བྱམས་པའི་སྨོན་ལམ་གྱི་རྒྱལ་པོ་བཞུགས་སོ།། ༄༅། །རྒྱ་གར་སྐད་དུ། ཨཱརྱ་མཻ་ཏྱཱི་པྲ་ཎི་དྷཱ་ན་རཱ་ཛ། བོད་སྐད་དུ། འཕགས་པ་བྱམས་པའི་སྨོན་ལམ་གྱི་རྒྱལ་པོ། སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཐམས་ཅད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །ཀུན་དགའ་བོ་ཇི་ལྟར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་བྱམས་པས་སྔོན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱད་པ་སྤྱོད་པའི་ཚེ། ཉིན་ལན་གསུམ་མཚན་ལན་གསུམ་དུ་བླ་གོས་ཕྲག་པ་གཅིག་ཏུ་གཟར་ཏེ། པུས་མོ་གཡས་པའི་ལྷ་ང་ས་ལ་བཙུགས་ཏེ། ཐལ་མོ་སྦྱར་ནས་ཚིག་འདི་སྐད་ཅེས་སྨོན་ལམ་བཏབ་བོ། །སངས་རྒྱས་ཀུན་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །དྲང་སྲོང་ལྷ་མིག་ལྡན་པ་ཡི། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་དང་ཡང་། །ཉན་ཐོས་རྣམས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །ངན་འགྲོའི་ལམ་ནི་བཟློག་བགྱིད་ཅིང་། །མཐོ་རིས་ལམ་ནི་རབ་སྟོན་ལ། །རྒ་ཤི་མེད་པར་འདྲེན་བགྱིད་པའི། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །སེམས་ཀྱི་དབང་དུ་གྱུར་པས་ན། །བདག་གིས་སྡིག་པ་ཅི་བགྱིས་པ། །སངས་རྒྱས་སྤྱན་སྔར་མཆིས་ནས་སུ། །བདག་གིས་དེ་དག་བཤགས་པར་བགྱི། །བདག་ལས་རྣམ་པ་གསུམ་གང་གིས། །བསོད་ནམས་ཚོགས་ནི་བསྐྱེད་པ་དེ། །བདག་གི་ཀུན་མཁྱེན་ས་བོན་ཏེ། །བདག་གི་བྱང་ཆུབ་མི་ཟད་ཤོག། །ཕྱོགས་བཅུ་དག་གི་ཞིང་ཁམས་སུ། །སངས་རྒྱས་མཆོད་པ་གང་བྱུང་བ། །སངས་རྒྱས་མཁྱེན་པས་ཡི་རང་བ། །དེ་ལ་བདག་ནི་ཡི་རང་ངོ་། །སྡིག་པ་ཐམས་ཅད་བཤགས་པར་བགྱི། །བསོད་ནམས་ཀུན་ལ་ཡི་རང་ངོ་། །སངས་རྒྱས་ཀུན་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །བདག་ནི་ཡེ་ཤེས་མཆོག་ཐོབ་ཤོག །ཕྱོགས་བཅུ་དག་གི་ཕྱོགས་རྣམས་ན། །ས་བཅུ་དག་ལ་གནས་པ་ཡི། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་བྱང་ཆུབ་མཆོག །འཚང་རྒྱ་བགྱིད་པར་བསྐུལ་མ་འདེབས། །བྱང་ཆུབ་དམ་པར་སངས་རྒྱས་ཤིང་། །སྡེ་དང་བཅས་པའི་བདུད་བཏུལ་ནས། །སྲོག་ཆགས་ཀུན་ལ་སྨན་སླད་དུ། །ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་གྱུར་ཅིག །ཆོས་རྔ་ཆེན་པོའི་སྒྲ་ཡིས་ནི། །སྡུག་བསྔལ་སེམས་ཅན་མཐར་བགྱིད་ཤོག། །བསྐལ་པ་བྱེ་བ་བསམ་ཡས་སུ། །ཆོས་སྟོན་མཛད་ཅིང་བཞུགས་གྱུར་ཅིག །འདོད་པའི་འདམ་དུ་བྱིང་གྱུར་ཅིང་། །སྲེད་པའི་སྲད་བུས་དམ་བཅིངས་པ། །འཆིང་བ་ཀུན་གྱིས་བཅིངས་བདག་ལ། །རྐང་གཉིས་མཆོག་རྣམས་གཟིགས་སུ་གསོལ། །སེམས་ཀྱི་དྲི་མར་གྱུར་པ་ལ། །སངས་རྒྱས་རྣམས་ནི་སྨོད་མི་མཛད། །སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་བྱམས་ཐུགས་ལྡན། །སྲིད་པའི་མཚོ་ལས་སྒྲོལ་བར་ཤོག །རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་གང་བཞུགས་དང་། །གང་དག་འདས་དང་མ་བྱོན་པ། །དེ་དག་རྗེས་སུ་བདག་སློབ་ཅིང་། །བྱང་ཆུབ་སྤྱད་པ་སྤྱོད་གྱུར་ཅིག། །ཕ་རོལ་ཕྱིན་དྲུག་རྫོགས་བགྱིས་ནས། །འགྲོ་དྲུག་སེམསས་ཅན་ཐར་བགྱིད་ཤོག། །མངོན་ཤེས་དྲུག་པོ་མངོན་བགྱིས་ནས། །བླ་མེད་བྱང་ཆུབ་རེག་གྱུར་ཅིག། །མ་སྐྱེས་པ་དང་མི་འབྱུང་དང་། །རང་བཞིན་མ་མཆིས་གནས་མ་མཆིས། །རྣམ་རིག་མ་མཆིས་དངོས་མ་མཆིས། །སྟོང་པའི་ཆོས་ནི་རྟོགས་པར་ཤོག། །སངས་རྒྱས་དྲང་སྲོང་ཆེན་པོ་ལྟར། །སེམས་ཅན་མ་མཆིས་སྲོག་མ་མཆིས། །གང་ཟག་མ་མཆིས་གསོ་མ་མཆིས། །བདག་མ་མཆིས་པའི་ཆོས་རྟོགས་ཤོག། །བདག་འཛིན་བདག་གིར་འཛིན་པ་ཡི། །དངོས་པོ་ཀུན་ལ་མི་གནས་པར། །སེམས་ཅན་ཀུན་ལ་ཕན་སླད་དུ། །སེར་སྣ་མ་མཆིས་སྦྱིན་གཏོང་ཤོག། །དངོས་པོ་དངོས་པོར་མ་མཆིས་པས། །བདག་གི་ལོངས་སྤྱོད་ལྷུན་གྲུབ་ཤོག། །དངོས་པོ་ཐམས་ཅད་རྣམ་འཇིག་པའི། །སྦྱིན་པའི་ཕ་རོལ་ཕྱིན་རྫོགས་ཤོག། །ཁྲིམས་ཀྱི་ཚུལ་ཁྲིམས་སྐྱོན་མེད་ཅིང་། །ཚུལ་ཁྲིམས་རྣམ་པར་དག་དང་ལྡན། །རློམ་སེམས་མེད་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱིས། །ཚུལ་ཁྲིམས་ཕ་རོལ་ཕྱིན་རྫོགས་ཤོག། །ས་འམ་ཡང་ན་ཆུའམ་མེ། །རླུང་གི་ཁམས་ལྟར་མི་གནས་ཤིང་། །བཟོད་པའམ་ཁྲོ་བ་མ་མཆིས་པར། །བཟོད་པའི་ཕ་རོལ་ཕྱིན་རྫོགས་ཤོག །བརྩོན་འགྲུས་བརྩམས་པའི་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱིས། །བརྟན་སྤྲོ་ལེ་ལོ་མ་མཆིས་ཤིང་། །སྟོབས་དང་ལྡན་པའི་ལུས་སེམས་ཀྱིས། །བརྩོན་འགྲུས་ཕ་རོལ་ཕྱིན་རྫོགས་ཤོག །སྒྱུ་མ་ལྟ་བུའི་ཏིང་འཛིན་དང་། །དཔའ་བར་འགྲོ་བའི་ཏིང་འཛིན་དང་། །རྡོ་རྗེ་ལྟ་བུའི་ཏིང་འཛིན་གྱིས། །བསམ་གཏན་ཕ་རོལ་ཕྱིན་རྫོགས་ཤོག །རྣམ་པར་ཐར་པའི་སྒོ་གསུམ་དང་། །དུས་གསུམ་མཉམ་པ་ཉིད་དང་ཡང་། །རིག་གསུམ་མངོན་སུམ་བགྱིས་པ་ཡིས། །ཤེས་རབ་ཕ་རོལ་ཕྱིན་རྫོགས་ཤོག །སངས་རྒྱས་ཀུན་གྱིས་བསྔགས་པ་དང་། །འོད་དང་གཟི་བརྗིད་འབར་བ་དང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱིས། །བདག་གི་བསམ་པ་རྫོགས་གྱུར་ཅིག །དེ་ལྟར་སྤྱད་པ་སྤྱོད་བྱེད་ཅིང་། བྱམས་པ་གྲགས་དང་ལྡན་པ་ཡིས། །ཕ་རོལ་ཕྱིན་དྲུག་རྫོགས་བགྱིས་ནས། །ས་བཅུ་པོ་ལ་རབ་ཏུ་གནས། །ཀུན་དགའ་བོ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་བྱམས་པ་གང་ལ་གནས་ནས་ཐབས་མཁས་པས་ཐེག་པ་བདེ་བ་དང་། འཇུག་པ་བདེ་བ་དང་། ལམ་བདེ་བས་བླ་ན་མེད་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཡང་དག་པར་བསྒྲུབ་པའི་ཐབས་མཁས་པ་ནི་འདི་ཡིན་ནོ། །འཕགས་པ་བྱམས་པའི་སྨོན་ལམ་གྱི་རྒྱལ་པོ་རྫོགས་སོ། །དཀོན་བརྩེགས་ཀྱི་བྱམས་པས་ཞུས་པ་ལུངབསྟན་པ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་མདོ་ལས་སོ།། དེ་ལྟར་བགྱིས་པའི་བསོད་ནམས་དཔག་མེད་ཀྱིས། །དམྱལ་བ་ཡི་དྭགས་དུད་འགྲོ་ལྷ་མ་ཡིན། །གནས་ངན་ལེན་པར་རྟག་ཏུ་སྤངས་བྱས་ནས། །རྒྱལ་བ་བྱམས་པའི་ཞབས་དྲུང་སྐྱེ་བར་ཤོག །འཕྲོ་མཐུད་དེ་སྙིང་པོ་དོན་གསུམ་ལས་གྲུབ་ཆེན་མི་ཏྲ་ཛོ་ཀིས་མཛད་ཅེས་བྱུང་། དགའ་ལྡན་ཆོས་ཀྱི་ཕོ་བྲང་ན། །རྒྱལ་ཚབ་བྱམས་པ་མགོན་པོ་བཞུགས། །ས་བཅུ་གནས་པའི་འཁྲུངས་ས་ཡིན། །ཞིང་མཆོག་དེ་རུ་སྐྱེ་བར་ཤོག །ཚེ་འདིའི་ཉིན་བྱེད་འཆི་བདག་མུན་ནག་གིས། །རྣམ་པར་ཟོས་ཚེ་རང་བློའི་ནམ་མཁའ་ལ། །བྱམས་མགོན་ཐུགས་རྗེའི་ཟླ་བ་དེ་ཤར་ནས། །དགའ་ལྡན་བགྲོད་པའི་ལམ་ཆེན་མཐོང་བར་ཤོག །དེ་ནས་རྗེ་བཙུན་ཞབས་ལ་དད་པ་དང་། །མི་ཕྱེད་སྨོན་ལམ་བཟང་པོས་མཚམས་སྦྱར་ནས། །ཐེག་མཆོག་ཆོས་ཀྱི་དགའ་བས་ཚིམ་བཞིན་དུ། །ཤིན་སྦྱངས་འདབ་སྟོང་རྒྱས་པའི་དཔལ་ཐོབ་ཤོག། །མགོན་ཁྱོད་རྡོ་རྗེ་གདན་དུ་སངས་རྒྱས་ནས། །ཐེག་གསུམ་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་བའི་ཚེ། །འདུས་པ་དང་པོའི་འཁོར་དུ་བདག་གྱུར་ཏེ། །བྱང་ཆུབ་དམ་པ་ལུང་བསྟན་ཐོབ་གྱུར་ཅིག། །། ༄༅།། མངོན་པར་དགའ་བའི་ཞིང་དུ་འདྲེན་པའི་སྨོན་ལམ་ཡིད་ཀྱི་ཤིང་རྟ་ཞེས་བྱ་བ་བཞུགས་སོ།། ༄༅། །བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་རིག་པ་དང་ཞབས་སུ་ལྡན་པ། བདེ་བར་གཤེགས་པ། འཇིག་རྟེན་མཁྱེན་པ། །སྐྱེས་བུ་འདུལ་བའི་ཁ་ལོ་སྒྱུར་བ། བླ་ན་མེད་པ། ལྷ་དང་མི་རྣམས་ཀྱི་སྟོན་པ། །སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་འཚོ་ཞིང་གཞེས་པ་མི་འཁྲུགས་པའི་ཞབས་ཀྱི་པདྨོ་དྲི་མ་མེད་པ་ལ་དུས་དང་རྣམ་པ་ཀུན་ཏུ་ཕྱག་འཚལ་ཞིང་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་དེ་ན། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དང་། སངས་རྒྱས་དང་། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་ཀྱི་གྲངས་སུ་འགྲོ་བའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སེམས་དཔའ་ཆེན་པོ་སྤོས་ཀྱི་གླང་པོ་ཆེ་དང་། །བལ་གླང་སྤོས་ཀྱི་གླང་པོ་ཆེ་ལ་སོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དང་། །ཉན་ཐོས་དགྲ་བཅོམ་པའི་དགེ་སློང་གི་དགེ་འདུན་ཆེན་པོ་ཚད་མེད་གྲངས་མེད་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་ཅིང་བརྗོད་དུ་མེད་པའི་ཡང་བརྗོད་དུ་མེད་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །དེ་ལྟར་ཕྱོགས་བཅུའི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་ན་བཞུགས་པའི་བཅོམ་ལྡན་འདས་སྲས་དང་སློབ་མའི་ཚོགས་ཀྱིས་བསྐོར་བ་རྣམས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །ཉན་ཐོས་དགེ་འདུན་ཆེན་པོས་ཀུན་ནས་བསྐོར། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚོགས་ཀྱིས་མདུན་དུ་བདར། །བགྲང་ཡས་ལྷ་མིའི་དབུས་ན་ཆོས་སྟོན་པའི། །སངས་རྒྱས་མི་འཁྲུགས་པ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །གང་གི་སྨོན་ལམ་དག་པའི་གཟི་བརྗིད་དང་། །དྲི་མེད་མཚན་དང་སྔོན་གྱི་སྤྱོད་པའི་མཐའ། །ཡོངས་སུ་བསྒྲགས་པ་ཙམ་གྱིས་སྲིད་པའི་རྨོངས། །མ་ལུས་འཕྲོག་པ་དེ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །སེམས་ཀྱི་གླང་པོ་ཡེ་ཤེས་ལྕགས་ཀྱུས་བཏུལ། །སྒྲིབ་གཉིས་བུད་ཤིང་ཉེར་ཞིའི་མེ་ལ་བསྲེགས། །བདུད་ཀྱི་ལས་རྣམས་བྱམས་པའི་མཚོན་གྱིས་གཏུབས། །འདབ་བརྒྱ་ལྟར་རྒྱས་དེ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །དམ་པའི་གྲིབ་བསིལ་གྲགས་སྙན་མེ་ཏོག་དཀར།།མ་སྨད་སྙིང་སྟོབས་ཕུན་ཚོགས་འབྲས་བུས་དུད། །བསོད་ནམས་སྐྱེད་མོས་ཚལ་གྱི་དཔལ་གཅིག་པུ། །སངས་རྒྱས་ལྗོན་པའི་མཆོག་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །འཆི་མེད་གྲུབ་པའི་ཟུར་ཕུད་མཁའ་ལ་རྒྱུ། །ཡོན་ཏན་མི་ཟད་གློག་འགྱུའི་དཔལ་ཡོན་ཅན། །སྟོབས་བཅུ་ལྡན་པའི་ཞབས་རྡུལ་སྤྲིན་འཕྲེང་ནི། །སྲིད་པའི་ཚ་གདུང་སྐྱོབ་དེར་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །སུམ་ཅུ་གཉིས་མཚན་དཔེ་བྱད་བརྒྱད་ཕྲག་བཅུས། །རབ་མཛེས་བལྟ་བས་མི་ངོམས་བདུད་རྩིའི་གཟུགས། །མཁའ་ལྡིང་གནས་པའི་རིན་ཆེན་མཆོད་སྡོང་ནི། །བིཊྚར་མཐོན་མཐིང་དང་འདྲར་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །སྐུ་ཚེ་བསྟན་པ་བསྐལ་ཆེན་འབུམ་ཕྲག་བཅུ། །ཞིང་གི་ཁྱོན་དང་ཉན་ཐོས་བྱང་སེམས་ཀྱི། །འདུས་པ་རྒྱ་མཚོའི་གཏིང་མཐའ་མི་མངོན་པའི། །འདྲེན་པ་མཉམ་མེད་ཐུགས་རྗེའི་སྤྱན་གྱིས་གཟིགས། །སྐྱེ་བོ་ཉོན་མོངས་དུག་གིས་མགོ་རྨོངས་ནས། །འགྲོ་དྲུག་བར་མ་དོ་རུ་འཁྱམས་པ་རྣམས། །དེ་རིང་ཉིད་དུ་ཕན་མཛད་ཕྱག་རྐྱང་ལ། །མངོན་དགའི་ཞིང་དུ་དྲོངས་ཤིག་མི་འཁྲུགས་པ། །བདག་གི་སྦྱིན་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་བཟོད་བརྩོན་འགྲུས། །བསམ་གཏན་ཤེས་རབ་དགེ་བ་བསྒྲུབ་པ་རྣམས། །འགྲོ་བ་ཀུན་གྱི་ཐུན་མོང་ཉིད་གྱུར་དེས། །ཐམས་ཅད་མངོན་དགའི་ཞིང་དུ་སྐྱེ་བར་ཤོག། །གང་དྲུང་མགོན་དེ་སངས་རྒྱས་བྱང་ཆུབ་ཤིང་། །རིན་ཆེན་བདུན་གྲུབ་དཔག་ཚད་འབུམ་ལྡན་པ། །ལྷུན་པོ་དབང་པོའི་ཚོན་གྱིས་མཛེས་འདྲ་བའི། །མངོན་པར་དགའ་བའི་ཞིང་དུ་སྐྱེ་བར་ཤོག། །ཕ་རོལ་ཕྱིན་དང་མངོན་ཤེས་དབང་པོ་སྟོབས། །བྱང་ཆུབ་ལམ་གྱི་ཡན་ལག་བརྗོད་པའི་སྒྲ། །སྙན་པར་སྒྲོག་པའི་ཤིང་དབང་དེ་བལྟ་ཕྱིར། །མངོན་པར༴ །གསེག་མ་རི་དང་མུ་སྟེགས་ཅན་གྱི་གནས། །སྙིགས་མ་ལྔ་དང་ཡིད་མི་འོང་ཀུན་དང་། །ངན་སོང་གསུམ་དང་ལོག་པར་ལྟུང་མེད་པ། །མངོན་པར༴།ས་གཞི་ཐམས་ཅད་མཉམ་པ་གསེར་མདངས་ཅན། །རེག་ན་བདེ་བ་ཀ་ཙ་ལིནྡི་བཞིན། །མནན་ན་ནེམ་འགྱུར་བཏེག་ན་འཕར་བྱེད་པ། །མངོན་པར༴། །མནྡ་ར་སོགས་མེ་ཏོག་མཆོག་གིས་བརྒྱན། །ལྷ་གནས་ནོར་བུའི་ཚོགས་ནི་ཕྱོགས་བཅུར་བཀྲམ། །གསེར་གྱི་པདྨོའི་འཕྲེང་བ་འཁྲིགས་པའི་གཞི། །མངོན་པར༴ །མེ་ཏོག་འབྲས་བུས་རྟག་པར་དུད་གྱུར་པའི། །དྲི་མེད་རིན་ཆེན་ལྗོན་པའི་གྲིབ་བསིལ་དང་། །དཔག་བསམ་འཁྲི་ཤིང་གཞོན་ནུའི་ལྡིང་ཁང་ཅན། །མངོན་པར༴ །གསེར་གྱི་ཏ་ལའི་ལྗོན་ཤིང་འཕྲེང་བ་རྣམས། །རླུང་གིས་བསྐྱོད་པས་སྙན་དང་འཇེབས་པ་དང་། །ཡིད་འོང་ཆགས་པར་འགྱུར་བའི་སྒྲ་དབྱངས་ཅན། །མངོན་པར༴། །རྣམ་ལྔའི་མདངས་གསལ་དྲི་ཞིམ་གོས་དང་རྒྱན། །ཡིད་འོང་དཔག་བསམ་ཤིང་ལས་ད་ལྟ་འཁྲུངས། །བསམ་པས་ལྷ་ཡི་ཟས་མཆོག་མདུན་འབྱུང་བ། །མངོན་པར༴། །རིན་ཆེན་སྣ་བདུན་གཞལ་མེད་ཁང་བརྩེགས་ནང་། །རིན་ཆེན་བདུན་ཁྲི་འབོལ་བའི་སྟན་ཅན་རྣམས། འཆི་མེད་གྲོང་ཁྱེར་ས་ལ་བཀོད་འདྲ་བའི། །མངོན་པར༴ །འབྱུང་འབྲང་མི་སྣང་འདོད་པ་ལྟར་བྱེད་པའི། །གསེར་གྱི་བྱེ་མ་བརྡལ་བའི་རྫིང་བུའི་འགྲམ། ལྷ་ཤིང་མྱ་ངན་མེད་པའི་འཕྲེང་བས་མཛེས། །མངོན་པར༴། །ཧ་ཅང་དྲོ་མིན་གྲང་མིན་འཇམ་དང་བདེ། །དྲི་ཞིམ་སྤོས་ཀྱི་བྱ་བ་བྱེད་པའི་རླུང་། །འདོད་ན་ལྡང་ཞིང་མི་འདོད་ཞི་འགྱུར་བའི། །མངོན་པར༴ །འགས་ཀྱང་ལྷ་དང་མི་ཕྱེད་སྐྱེས་པ་དང་། །བུད་མེད་སྐྱོན་བྲལ་དབྱངས་ཅན་བུ་མོ་ཡི། །མཚར་སྡུག་ཡོན་ཏན་ཀུན་འཛིན་ཤ་སྟག་པ། །མངོན་པར༴ །ཆགས་ན་བལྟ་བའི་རྩེ་དགས་འདོད་བྲལ་ཞིང་། །ཞག་བདུན་མངལ་དུ་གནས་ནང་འཛིན་བྱེད་མ། །བསམ་གཏན་གཉིས་པར་སྙོམས་ཞུགས་བདེ་མྱོང་འདྲའི། །མངོན་པར༴། །ཞབས་བཀོད་གསེར་གྱི་པདྨོ་རྟག་བསྐྲུན་པའི། །མི་འཁྲུགས་ཆོས་རྒྱལ་མཆོད་ཕྱིར་ལྷ་དང་མིའི། །ངང་པ་རྟག་པར་འདུ་བ་པདྨའི་མཚོ། །མངོན་པར༴། །ཉི་ཟླ་སྣང་བྱེད་ཐམས་ཅད་ཟིལ་མནན་ནས། །སངས་རྒྱས་འོད་ཀྱིས་རྟག་པར་སྟོང་གསུམ་ཀུན། །གུར་གུམ་གཞོན་ནུའི་མཛེས་པ་སྟོན་བྱེད་པ། །མངོན་པར༴། །ས་གཞི་ལྷ་ཡི་ཕུན་ཚོགས་ཡོངས་ཀྱིས་བསྟར། །མཁའ་ནི་མཐོ་རིས་གྲོང་གིས་རྒྱན་པའི་བར། །གསེར་དངུལ་བི་ཌར་ཐེམ་སྐས་སྦྲེལ་བ་ཅན། །མངོན་པར༴། །མགོན་དེའི་ཆོས་ཀྱི་མདུན་སར་ལན་རེ་རེས། །སེམས་ཅན་དཔག་མེད་དགྲ་བཅོམ་ཉིད་ཐོབ་ཅིང་། །དེ་དག་ཆོ་འཕྲུལ་གསུམ་གྱིས་འདའ་བགྱིད་པ། །མངོན་པར༴། །དེ་ལྟར་ཐོགས་པའང་སྟན་ཅིག་ཆོས་དང་པོས། །རྒྱུན་ཞུགས་གཉིས་པས་ཕྱིར་འོང་གསུམ་པ་ཡིས། །ཕྱིར་མི་འོང་དང་བཞི་པར་དགྲ་བཅོམ་པ། །མངོན་པར༴། །སོ་སོར་རིག་དང་རྫུ་འཕྲུལ་རྐང་པ་བཞི། །མངོན་ཤེས་དྲུག་ལྡན་ཐོས་པ་ཀུན་འཛིན་ཅིང་། །རྣམ་ཐར་བརྒྱད་ལ་བསམ་གཏན་པས་གཏམས་པ། །མངོན་པར༴། གང་དུ་སྐྱེས་པས་བདེ་གཤེགས་ལ་བརྟེན་ཅིང་། །བདུད་ཀྱིས་མི་བརྫི་ཉན་རང་སར་མི་ལྟུང་། །རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ལུང་བསྟན་ཐོབ་འགྱུར་བ། །མངོན་པར༴ །མི་འཁྲུགས་མགོན་དེའི་དམ་ཆོས་ཀུན་འཛིན་ཅིང་། །འཆང་དང་ཀློག་ཅིང་ཀུན་ཆུབ་སྟོན་བྱེད་པ། །ཚེ་འཕོས་ནས་ཀྱང་བརྗེད་པར་མི་འགྱུར་བ། །མངོན་པར༴། ཕྱོགས་བཅུའི་ཞིང་ཀུན་ཕྱིན་ནས་རྒྱལ་རྣམས་ཀྱི། །དམ་པའི་ཆོས་གཟུང་སླར་ཡང་ཟློག་བྱེད་པ། །མཁས་པ་རྒྱ་མཚོའི་དེད་དཔོན་ཁོ་ནའི་གླིང་། མངོན་པར༴ །བྱང་ཆུབ་དམ་པ་སངས་རྒྱས་མ་གྱུར་བར། །སངས་རྒྱས་ཞིང་ནས་སངས་རྒྱས་ཞིང་འགྲོ་ཞིང་། །ཐུབ་པའི་ཁྱུ་མཆོག་ཐམས་ཅད་མཉེས་བགྱིད་པ། །མངོན་པར༴། །ཁྱིམ་དུ་གནས་སམ་རབ་ཏུ་བྱུང་བའི་སྲས། །གལ་ཏེ་ཆོས་ཀྱི་མདུན་སར་མི་སྣང་ནའང་། །སངས་རྒྱས་མཐུ་ཡིས་ཐོས་ནས་འཛིན་བྱེད་པ། །མངོན་པར༴། །འཆི་འཕོ་ན་ཡང་སྐྱེ་འགྱུར་ཞིང་གང་དང་། །ཕྱོགས་བཅུའི་སངས་རྒྱས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད། །མངོན་སུམ་སྣང་བ་ཉིད་དང་མི་འབྲལ་བ། །མངོན་པར༴ །ཚད་མེད་སྤྲུལ་པས་མཐའ་ཀླས་སེམས་ཅན་གྱི། །ཉེས་པའི་དུག་སྡོང་རྩད་ནས་འབྱིན་མཛད་པའི། །ཕྱིར་མི་ལྡོག་པའི་སེམས་དཔའ་རྒྱ་མཚོའི་གནས། །མངོན་པར་དགའ་བའི་ཞིང་དུ་སྐྱེ་བར་ཤོག། །མངོན་པར་དགའ་བའི་ཞིང་དུ་སྐྱེས་ནས་ཀྱང་། །མི་འཁྲུགས་པ་ཡི་སྔོན་གྱི་སྨོན་ལམ་དང་། །བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པའི་རྗེས་སུ་སློབ་བྱེད་ཅིང་། །བྱང་ཆུབ་དམ་པར་ལུང་བསྟན་ཐོབ་པར་ཤོག། །མི་འཁྲུགས་པ་ཡི་སྤྱོད་ལ་གནས་ནས་ནི། །སངས་རྒྱས་བྱེ་བ་ཁྲག་ཁྲིག་མཉེས་བགྱིད་ཅིང་། །དགེ་བའི་རྩ་བ་ཐམས་ཅད་རྫོགས་བྱས་ནས། །མི་འཁྲུགས་རྒྱལ་བའི་གོ་འཕང་ཐོབ་གྱུར་ཅིག། །དད་པས་ཡིད་རླན་ལག་གཉིས་ཐལ་སྦྱར་ནས། །སྨོན་ལམ་མཆོག་འདི་ལན་མང་འདོན་བགྱིད་ན། །ཤར་ཕྱོགས་མངོན་པར་དགའ་བའི་སྟོན་པ་དེའི། །ཐུགས་རྗེའི་ཕྱག་གིས་མྱུར་དུ་འཛིན་པར་འགྱུར། །དེ་ལྟར་སངས་རྒྱས་མི་འཁྲུགས་པའི་ཞིང་བཀོད་པའི་སྨོན་ལམ་འདི་ནི། །ནང་གི་རྣལ་འབྱོར་གྱི་སྟོབས་རྒྱས་པས། །བཅོས་མའི་འཁྲི་བ་ཀུན་ཞིག་པའི་རྣལ་འབྱོར་པ་ཆེན་པོ་ཆོས་རྒྱལ་བསོད་ནམས་རྒྱལ་མཚན་གྱིས་བསྐུལ་ནས། །དོན་རྣམས་གྲུབ་པའི་དབང་པོ་ལ་སོགས་པ་ཞིང་དེར་བགྲོད་པའི་ཆེད་དུ། །མང་དུ་ཐོས་པའི་དགེ་སློང་པདྨ་དཀར་པོས་འཕགས་པ་དཀོན་མཆོག་བརྩེགས་པ་ཆོས་ཀྱི་རྣམ་གྲངས་སྟོང་ཕྲག་བརྒྱ་པ་ནས་ཕྱུང་སྟེ། །མ་དང་མཁའ་འགྲོ་ཀུན་ཏུ་སྤྱོད་པའི་འདུན་ས་ཆེན་པོ། ཙཱ་རི་ཏྲ་ཉམས་རྟོགས་གཅིག་ཏུ་འཆར་བའི་ནགས་ཚང་ཚིང་འཁྲིགས་པའི་བསྟི་གནས། །ཤིང་གི་ལོ་མ་མཐོན་ཀའི་མདངས་ཀྱིས་མཛེས་པའི་བསམ་གཏན་ཁང་བུར་སྦྱར་བའོ། །པདྨ་འདམ་གྱིས་མ་གོས་ལྟར། །སྲིད་གསུམ་དྲི་མས་མ་གོས་ཤིང་། །སྲིད་པའི་པདྨོ་ལས་གྲོལ་ཏེ།མངོན་པར་དགའ་བར་སྐྱེ་བར་ཤོག། །། ༄༅། །བདེ་བ་ཅན་གྱི་སྨོན་ལམ་བཞུགས་སོ།། ༄༅། །བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དགྲ་བཅོམ་པ་ཡང་དག་པར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་འོད་དཔག་མེད་རྡུལ་མེད་ཅིང་རྣམ་པར་དག་པ་བཞུགས་ཤིང་འཚོ་ལ་གཞེས་ཤིང་ཆོས་ཀྱང་སྟོན་པའི་མཆོག་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །འོད་ཟེར་མཐའ་ཡས་མངའ་བས་འོད་དཔག་མེད། །དེས་ཀུན་སྣང་བ་མཆོག་སྤྱོད་སྣང་མཐའ་ཡས། །འབྱམས་ཀླས་སྐུ་ཚེས་ཚེ་དཔག་མེད་དང་བརྩེས། །སྤྱན་རས་གཟིགས་གསོལ་སྟོན་པར་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །ཁྱོད་གང་མཉེས་པ་ཀུན་ཏུ་བདག་འབུལ་ཞིང་། །སྡིག་པ་ཐམས་ཅད་བཤགས་བགྱི་དེང་ནས་བཟུང་། །མགོན་པོའི་མཛད་པ་ཀུན་ལ་ཡི་རང་བས། །དགེ་བ་ཅི་བྱས་དེ་འགྲུབ་ཕྱིར་བསྔོ་འོ། །ཁྱོད་སྔོན་འཇིག་རྟེན་དབང་ཕྱུག་རྒྱལ་པོའི་དྲུང་།།ཆོས་ཀྱི་འབྱུང་གནས་ཞེས་གྱུར་དགེ་སློང་དེས། །རང་གི་སངས་རྒྱས་ཞིང་བཟུང་ཇི་བཞིན་དུ། །བདག་ཀྱང་སྨོན་ལམ་འདེབས་ཀྱི་འགྲུབ་གྱུར་ཅིག། །ཁྱོད་ཀྱིས་སེམས་ཅན་ང་ཡི་མིང་ཐོས་ཀུན། །ང་ཡི་ཞིང་དུ་སྐྱེ་བར་གྱུར་ཅིག་བཏབ། །དེ་གྲུབ་མཚན་ཐོས་དད་པའི་ཤས་ཐོབ་པས། །གང་དྲུང་དེས་ཀྱང་མྱུར་བའི་སྐབས་དབྱེར་གསོལ། །ཁྱོད་ནི་གཞན་གྱི་དོན་མཛད་མི་གཡེལ་དང་། །རྒྱ་མཚོ་དུས་རླབས་མི་ཡོལ་མཚུངས་པས་ན། །ཐུགས་རྗེའི་ལྕགས་ཀྱུ་རིངས་པར་བརྐྱངས་ནས་སུ། །བདེ་བ་ཅན་དུ་ཡུད་ཀྱིས་དྲང་བར་མཛོད། །ཁྱོད་ཞིང་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་སངས་རྒྱས་གྱུར། །རེ་རེས་མ་ཟློས་བསྐལ་པ་ཇི་སྙེད་དུ། །བསྔགས་ཀྱང་ཟད་པར་མི་འགྱུར་ཡོན་ཏན་ཅན། །བདེ་བ་ཅན་གྱི་ཞིང་དུ་སྐྱེ་བར་ཤོག། །ཁྱོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་ཁམས་ནི་མཐའ་མེད་ལ། །ལྷུན་པོ་ཁོར་ཡུག་མཚམས་ཡོད་མ་མཆིས་པ། །ཀུན་ཏུ་མཉམ་པ་ལག་པའི་མཐིལ་ལྟ་བུའི། །བདེ་བ༴ །ཁྱོད་བཞུགས་རིན་ཆེན་སྣ་ཚོགས་གཞི་མོའི་སྟེང་། །ཞལ་བ་བྱས་འདྲ་ངན་སོང་ལྷ་མིན་མེད། །བདེ་ནས་བདེ་འགྲོ་གང་ལ་མིང་ཆགས་པ། །བདེ་བ༴། །ཁྱོད་གནས་སར་མི་གནམ་ལྷ་མིང་ཙམ་ཁྱད། །ལྷ་མོ་བདུན་སྟོང་བདུན་དང་རྩེ་བ་ཡི། །རིན་ཆེན་གཞལ་མེད་ལྷ་རྫས་མལ་ སྟན་ཅན། །བདེ་བ༴། །ཁྱོད་དགྱེས་སྐྱེད་ཚལ་ནོར་བུའི་ནགས་ལྗོངས་དང་། །སྤོས་ཆུའི་ཀླུང་ཆེན་སྤྲུལ་པའི་བྱ་དང་ནི། །མེ་ཏོག་གིས་གང་རིན་ཆེན་རི་ཕྲེང་ཅན། །བདེ་བ༴ །ཁྱོད་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་ཤིང་ཆེན་བལྟ་ན་སྡུག །སྟོང་དང་དྲུག་བརྒྱའི་དཔངས་དང་ཁྱོན་ལྔ་བརྒྱ། །ལེགས་བྱས་ཐམས་ཅད་སྣང་བའི་འཕྲུལ་ཆེན་པོ། །བདེ་བ༴། །ཁྱོད་ཡུལ་དུས་དུས་རླུང་གིས་ལྗོན་ཤིང་ལས། །མེ་ཏོག་ཆར་བརྡལ་མི་འགྲེང་བདུན་བརྩེགས་དཔངས། །མནན་ན་སོར་བཞི་ནེམ་གྱུར་བཏེག་འཕར་བ། །བདེ་བ༴ །ཁྱོད་ཞིང་ལྗོན་ཤིང་ཀླུང་དང་རོལ་མོའི་སྡེས། །ཡིད་འབབ་ཆོས་ཀྱི་དབྱངས་སྟོན་སྤོས་ཟས་དང་། །གོས་རྒྱན་བསམ་ཀུན་མོད་ལ་འབྱུང་བ་ཅན། །བདེ་བ༴། །ཁྱོད་སྨོན་གྱིས་མྱོས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་སྡེ། །ཞིང་ཁམས་རྒྱ་མཚོར་རྙེད་དཀའ་མ་ལུས་པས། །རྣམ་པར་བརྒྱན་ཕྱིར་བལྟ་བས་མི་ངོམས་པ། །བདེ་བ༴། །ཁྱོད་འཁོར་ལྔ་བརྒྱ་པདྨའི་མངལ་གནས་དང་། །དེ་ལས་སྐྱིལ་མོ་ཀྲུང་བཅས་མོད་སྐྱེ་གཉིས། །གསེར་མདོག་མཚན་དཔེས་སྤྲས་པ་ཤ་སྟག་པ། །བདེ་བ༴། །ཁྱོད་བསྟན་ཉན་ཐོས་དགེ་འདུན་དཔག་མེད་ཅིང་། །སེམས་དཔའ་དཔག་མེད་སྨོན་ལམ་དཔག་མེད་པ། །ཐམས་ཅད་ཚེ་ཡང་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ཅན། །བདེ་བ༴ །ཁྱོད་མཆོད་པ་ལ་བརྩོན་ཞིང་སྐད་ཅིག་རེར། །བརྒྱ་སྟོང་སངས་རྒྱས་ཞིང་མྱུལ་ཆོས་ཉན་པ། །ཀུན་ཀྱང་མངོན་ཤེས་རྫུ་འཕྲུལ་ཆེན་པོས་བསྐྱང་། །བདེ་བ༴། །འཇིག་རྟེན་དབང་དང་མཐུ་ཆེན་ཐོབ་སོགས་སྲས། །འོད་ཟེར་དཔག་མེད་དེ་བཞིན་གཤེགས་ཉིད་བཞིན། །འགྲོ་བའི་ཕན་བདེ་སྦྱིན་ལ་སྟོབས་འགྲན་པ། །བདེ་བ༴ །ཁྱོད་ཀྱིས་སྐད་ཅིག་རེར་བསྟན་ཆོས་ཀྱི་གྲངས། །སུས་ཀྱང་བགྲང་བར་མི་ནུས་དེ་འདྲ་བ། །རྟག་པར་ཉན་འཛིན་བློ་ཆེན་ཚོགས་པའི་གྲྭ། །བདེ་བ༴། །ཁྱོད་མཐུས་སྐད་ཅིག་རེར་ཡང་ཏིང་འཛིན་སྒོ། །བརྒྱ་སྟོང་བྱེ་བ་སྙེད་འགྲུབ་དེ་ལྟ་བུས། །དཔག་མེད་སྲིད་པར་བསམ་གཏན་སྒོམ་པའི་གླིང་། །བདེ་བ༴ ཁྱོད་བྱིན་སྒྲིབ་པའི་གནས་སྐབས་ཀུན་འགག་ཅིང་། །གོང་དུ་སྤེལ་ལ་མཚུངས་པར་མེད་རློམས་པས། །ཡོན་ཏན་འདོད་པ་ཐམས་ཅད་བདག་བཞིན་དུ། །བདེ་བ་ཅན་གྱི་ཞིང་དུ་སྐྱེ་བར་ཤོག། །བདེ་བ་ཅན་གྱི་སྨོན་ལམ་དཀོན་མཆོག་བརྩེགས་པའི་འོད་དཔག་མེད་ཀྱི་ཞིང་བཀོད་ལས་ཕྱུང་སྟེ་པདྨ་དཀར་པོས་ལོ་གྲོར་རོང་ལྗོན་ནང་ཞེས་བྱ་བའི་གཙུག་ལག་ཁང་དུ་བྲིས་པ་བན་བཙུན་རྒྱལ་བ་བཟང་པོ་ལ་སོགས་པའི་དོན་གཉེར་བ་ཐམས་ཅད་བདེ་བ་ཅན་དུ་སྐྱེ་བར་གྱུར་ཅིག། །། ༈ མཁས་གྲུབ་རཱ་ག་ཨསྱའི་རྣམ་དག་བདེ་ཆེན་ཞིང་གི་སྨོན་ལམ་བཞུགས་སོ།། ༄༅། །ཨོཾ་ཨ་མི་དྷེ་ཝ་ཧཱུྃ༔ འདི་ཉིད་ཆག་མེད་ཐུགས་དམ་མཛོད། །ལག་པ་ན་ཡང་འབད་ནས་བྲིས།། མང་པོ་འགའ་ལ་ཨེ་ཕན་བསམས། །དཔེ་གཅོད་འདོད་མི་གདའ་ན་གཡོར། །འདི་ལས་ཕན་ཡོན་ཆེ་བ་མེད།། འདི་བས་ཟབ་པའི་གདམས་ངག་མེད། །ང་ཡི་ཆོས་ཀྱི་རྩ་བ་ཡིན། །རང་གར་མ་བསྐྱུར་ཉམས་ལེན་འབུངས། འདི་ནི་མདོ་ལུགས་ཡིན་པའི་ཕྱིར། །ལུ་མ་ཐོབ་ཀྱང་འདོན་ནི་རུང་།། ཨེ་མ་ཧོ༔ འདི་ནས་ཉི་མ་ནུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་རོལ་ན། །གྲངས་མེད་འཇིག་རྟེན་མང་པོའི་ཕ་རོལ་ན། །ཅུང་ཟད་སྟེང་དུ་འཕགས་པའི་ཡུལ་ས་ན། །རྣམ་པར་དག་པའི་ཞིང་ཁམས་བདེ་བ་ཅན། །བདག་གི་ཆུ་བུར་མིག་གིས་མ་མཐོང་ཡང་། །རང་སེམས་གསལ་བའི་ཡུལ་ལ་ལམ་མེར་གསལ། །དེ་ན་བཅོམ་ལྡན་རྒྱལ་བ་འོད་དཔག་མེད། །པདྨ་རཱ་གའི་མདོག་ཅན་གཟི་བརྗིད་འབར། །དབུ་ལ་གཙུག་གཏོར་ཞབས་ལ་འཁོར་ལོ་སོགས། །མཚན་བཟང་སོ་གཉིས་དཔེ་བྱེད་བརྒྱད་ཅུས་སྤྲས། །ཞལ་གཅིག་ཕྱག་གཉིས་མཉམ་བཞག་ལྷུང་བཟེད་འཛིན། །ཆོས་གོས་རྣམ་གསུམ་གསོལ་ཞིང་སྐྱིལ་ཀྲུང་གིས། །པདྨ་སྟོང་ལྡན་ཟླ་བའི་གདན་སྟེང་དུ། །བྱང་ཆུབ་ཤིང་ལ་སྐུ་རྒྱབ་བརྟེན་མཛད་དེ། །ཐུགས་རྗེའི་སྤྱན་གྱིས་རྒྱང་ནས་བདག་ལ་གཟིགས། །གཡས་སུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྤྱན་རས་གཟིགས། །སྐུ་མདོག་དཀར་པོ་ཕྱག་གཡོན་པད་དཀར་འཛིན། །གཡོན་དུ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མཐུ་ཆེན་ཐོབ། །སྔོན་པོ་རྡོ་རྗེ་མཚན་པའི་པདྨ་གཡོན། །གཡས་གཉིས་སྐྱབས་སྦྱིན་ཕྱག་རྒྱ་བདག་ལ་བསྟན། །གཙོ་བོ་གསུམ་པོ་རི་རྒྱལ་ལྷུན་པོ་བཞིན། །ལྷང་ངེ་ལྷན་ནེ་ལྷམ་མེར་བཞུགས་པའི་འཁོར། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དགེ་སློང་བྱེ་བ་འབུམ། །ཀུན་ཀྱང་གསེར་མདོག་མཚན་དང་དཔེ་བྱད་བརྒྱན། །ཆོས་གོས་རྣམ་གསུམ་གསོལ་ཞིང་སེར་ལྟེམ་མེ། །མོས་གུས་ཕྱག་ལ་ཉེ་རིང་ཁྱད་མེད་ཕྱིར། །བདག་གིས་སྒོ་གསུམ་གུས་པས་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །ཆོས་སྐུ་སྣང་བ་མཐའ་ཡས་རིགས་ཀྱི་བདག། ཕྱག་གཡས་འོད་ཟེར་ལས་སྤྲུལ་སྤྱན་རས་གཟིགས། །ཡང་སྤྲུལ་སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་བྱེ་བ་བརྒྱུ། །ཕྱག་གཡོན་འོད་ཟེར་ལས་སྤྲུལ་སྒྲོལ་མ་སྟེ། །ཡང་སྤྲུལ་སྒྲོལ་མ་བྱེ་བ་ཕྲག་བརྒྱ་འགྱེད། །ཐུགས་ཀྱི་འོད་ཟེར་ལས་སྤྲུལ་པདྨ་འབྱུང་། །ཡང་སྤྲུལ་ཨོ་རྒྱན་བྱེ་བ་ཕྲག་བརྒྱ་འགྱེད། །ཆོས་སྐུ་འོད་དཔག་མེད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །སངས་རྒྱས་སྤྱན་གྱིས་ཉིན་མཚན་དུས་དྲུག་ཏུ། །སེམས་ཅན་ཀུན་ལ་བརྩེ་བས་རྟག་ཏུ་གཟིགས། །སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་ཡིད་ལ་གང་དྲན་པའི། །རྣམ་རྟོག་གང་འགྱུ་རྟག་ཏུ་ཐུགས་ཀྱིས་མཁྱེན། །སེམས་ཅན་ཀུན་གྱིས་ངག་ཏུ་གང་སྨྲས་ཚིག །རྟག་ཏུ་མ་འདྲེས་སོ་སོར་སྙན་ལ་གསན། །ཀུན་མཁྱེན་འོད་དཔག་མེད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །ཆོས་སྤངས་མཚམས་མེད་བྱས་པ་མ་གཏོགས་པ། །ཁྱེད་ལ་དད་ཅིང་སྨོན་ལམ་བཏབ་ཚད་ཀུན། །བདེ་བ་ཅན་དེར་སྐྱེ་བའི་སྨོན་ལམ་འགྲུབ། བར་དོར་བྱོན་ནས་ཞིང་དེར་འདྲེན་པར་གསུངས། །འདྲེན་པ་འོད་དཔག་མེད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །ཁྱེད་ཀྱི་སྐུ་ཚེ་བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་དེ། །མྱ་ངན་མི་འདའ་ད་ལྟ་མངོན་སུམ་བཞུགས། །ཁྱེད་ལ་རྩེ་གཅིག་གུས་པས་གསོལ་བཏབ་ན། །ལས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྨིན་པ་མ་གཏོགས་པའི། །ཚེ་ཟད་པ་ཡང་ལོ་བརྒྱ་ཐུབ་པ་དང་། །དུས་མིན་འཆི་བ་མ་ལུས་ཟློག་པར་གསུངས། །མགོན་པོ་ཚེ་དཔག་མེད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །སྟོང་གསུམ་འཇིག་རྟེན་རབ་འབྱམས་གྲངས་མེད་པ། །རིན་ཆེན་གྱིས་བཀང་སྦྱིན་པ་བྱིན་པ་བས། །འོད་དཔག་མེད་པའི་མཚན་དང་བདེ་བ་ཅན། །ཐོས་ནས་དད་པས་ཐལ་མོ་སྦྱར་བྱས་ན། དེ་ནི་དེ་བས་བསོད་ནམས་ཆེ་བར་གསུངས། །དེ་ཕྱིར་འོད་དཔག་མེད་ལ་གུས་ཕྱག་འཚལ། །གང་ཞིག་འོད་དཔག་མེད་པའི་མཚན་ཐོས་ནས། །ཁ་ཞེ་མེད་པར་སྙིང་ཁུང་རུས་པའི་གཏིང་། །ལན་གཅིག་ཙམ་ཞིག་དད་པ་སྐྱེས་པ་ན། །དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་ལམ་ལས་ཕྱིར་མི་ལྡོག །མགོན་པོ་འོད་དཔག་མེད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །སངས་རྒྱས་འོད་དཔག་མེད་པའི་མཚན་ཐོས་ནས། །དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སྙིང་པོ་མ་ཐོབ་པར། །བུད་མེད་མི་སྐྱེ་རིགས་ནི་བཟང་པོར་སྐྱེ། །ཚེ་རབས་ཀུན་ཏུ་ཚུལ་ཁྲིམས་རྣམ་དག་འགྱུར། །བདེ་གཤེགས་འོད་དཔག་མེད་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །བདག་གི་ལུས་དང་ལོངས་སྤྱོད་དགེ་རྩར་བཅས། དངོས་སུ་འབྱོར་པའི་མཆོད་པ་ཅི་མཆིས་པ། །ཡིད་སྤྲུལ་བཀྲ་ཤིས་རྫས་རྟགས་རིན་ཆེན་བདུན། །གདོད་ནས་གྲུབ་པ་སྟོང་གསུམ་འཇིག་རྟེན་གྱི། །གླིང་བཞི་རི་རབ་ཉི་ཟླ་བྱེ་བ་བརྒྱ། །ལྷ་ཀླུ་མི་ཡི་ལོངས་སྤྱོད་ཐམས་ཅད་ཀུན། །བློ་ཡིས་བླངས་ཏེ་འོད་དཔག་མེད་ལ་འབུལ། །བདག་ལ་ཕན་ཕྱིར་ཐུགས་རྗེའི་སྟོབས་ཀྱིས་བཞེས། །ཕ་མས་ཐོག་དྲངས་བདག་སོགས་འགྲོ་ཀུན་གྱིས། །ཐོག་མ་མེད་པའི་དུས་ནས་ད་ལྟའི་བར། །སྲོག་གཅོད་མ་བྱིན་ལེན་དང་མི་ཚངས་སྤྱོད། །ལུས་ཀྱི་མི་དགེ་གསུམ་པོ་མཐོལ་ལོ་བཤགས། །རྫུན་དང་ཕྲ་མ་ཚིག་རྩུབ་ངག་འཁྱལ་ག། ངག་གི་མི་དགེ་བཞི་པོ་མཐོལ་ལོ༴ །བརྣབ་སེམས་གནོད་སེམས་ལོག་པར་ལྟ་བ་སྟེ། །ཡིད་ཀྱི་མི་དགེ་གསུམ་པོ་མཐོལ༴། ཕ་མ་སློབ་དཔོན་དགྲ་བཅོམ་བསད་པ་དང་། །རྒྱལ་བའི་སྐུ་ལ་ངན་སེམས་སྐྱེས་པ་དང་། །མཚམས་མེད་ལྔ་ཡི་ལས་བསགས་མཐོལ༴ །དགེ་སློང་དགེ་ཚུལ་བསད་དང་བཙུན་མ་ཕབ། སྐུ་གཟུགས་མཆོད་རྟེན་ལྷ་ཁང་བཤིག་པ་སོགས། །ཉེ་བའི་མཚམས་མེད་སྡིག་བྱས་མཐོལ༴ །དཀོན་མཆོག་ལྷ་ཁང་གསུང་རབ་རྟེན་གསུམ་སོགས། དཔང་ཞེས་ཚད་བཙུགས་མནའ་ཟོས་ལ་སོགས་པ། །ཆོས་སྤངས་ལས་ངན་བསགས་པ་མཐོལ༴ །ཁམས་གསུམ་སེམས་ཅན་བསད་ལས་སྡིག་ཆེ་བ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ལ་སྐུར་པ་བཏབ། །དོན་མེད་སྡིག་ཆེན་བསགས་པ་མཐོལ༴ །དགེ་བའི་ཕན་ཡོན་སྡིག་པའི་ཉེས་དམིགས་དང་། དམྱལ་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཚེ་ཚད་ལ་སོགས་པ། །ཐོས་ཀྱང་མི་བདེན་བཤད་ལས་ངན་བསགས་པ་མཐོལ༴ །ཕམ་པ་བཞི་དང་ལྷག་མ་བཅུ་གསུམ་དང་། །སྤང་ལྟུང་སོར་བཤགས་ཉེས་བྱས་སྡེ་ཚན་ལྔ། །སོ་ཐར་ཚུལ་ཁྲིམས་འཆལ་བ། །ནག་པོའི་ཆོས་བཞི་ལྟུང་བ་ལྔ་ལྔ་བརྒྱད། །བྱང་སེམས་བསླབ་པ་ཉམས་པ་མཐོལ༴ །རྩ་ལྟུང་བཅུ་བཞི་ཡན་ལག་སྦོམ་པོ་བརྒྱད། །གསང་སྔགས་དམ་ཚིག་ཉམས་པ་མཐོལ༴ །སྡོམ་པ་མ་ཞུས་མི་དགེའི་ལས་བྱས་པ། །མི་ཚངས་སྤྱོད་དང་ཆང་འཐུང་ལ་སོགས་པ། །རང་བཞིན་ཁ་ན་མ་ཐོའི་སྡིག་པ་སྟེ། སྡིག་པ་སྡིག་ཏུ་མ་ཤེས་མཐོལ༴ །སྐྱབས་སྡོམ་དབང་བསྐུར་ལ་སོགས་ཐོབ་ན་ཡང་། །དེ་ཡི་སྡོམ་པ་དམ་ཚིག་སྲུང་མ་ཤེས། །བཅས་པའི་ལྟུང་བ་ཕོག་པ་མཐོལ༴ །འགྱོད་པ་མེད་ན་བཤགས་པས་མི་དག་པས། །སྔར་བྱས་སྡིག་པ་ཁོང་དུ་དུག་སོང་ལྟར། །ངོ་ཚ་འཇིགས་སྐྲག་འགྱོད་པ་ཆེན་པོས་བཤགས། །ཕྱིན་ཆད་སྡོམ་སེམས་མེད་ན་མི་དག་པས། །ཕྱིན་ཆད་སྲོག་ལ་བབ་ཀྱང་མི་དགེའི་ལས། །དེ་ནས་མི་བགྱིད་སེམས་ལ་དམ་བཅའ་བཟུང་། །བདེ་གཤེགས་འོད་དཔག་མེད་པ་སྲས་བཅས་ཀྱིས། །བདག་རྒྱུད་ཡོངས་སུ་དག་པར་བྱིན་གྱིས་རློབས། །གཞན་གྱིས་དགེ་བ་བྱེད་པ་ཐོས་པའི་ཚེ། །དེ་ལ་ཕྲག་དོག་མི་དགེའི་སེམས་སྤངས་ནས། །སྙིང་ནས་དགའ་བས་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ན། །དེ་ཡི་བསོད་ནམས་མཉམ་དུ་ཐོབ་པར་གསུངས། །དེ་ཕྱིར་འཕགས་པ་རྣམས་དང་སོ་སྐྱེ་ཡིས། །དགེ་བ་གང་བསྒྲུབས་ཀུན་ལ་ཡི་རང་ངོ་། །བླ་མེད་བྱང་ཆུབ་མཆོག་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་ནས། །འགྲོ་དོན་རྒྱ་ཆེན་མཛད་ལ་ཡི་རང་ངོ་། །མི་དགེ་བཅུ་པོ་སྤངས་པ་དགེ་བ་བཅུ། །གཞན་གྱི་སྲོག་བསྐྱབ་སྦྱིན་པ་གཏོང་བ་དང་། །སྡོམ་པ་སྲུང་ཞིང་བདེན་པར་སྨྲ་བ་དང་། །འཁོན་པ་བསྡུམ་དང་ཞི་དུལ་དྲང་པོར་སྨྲ། །དོན་དང་ལྡན་པའི་གཏམ་བརྗོད་འདོད་པ་ཆུང་། །བྱམས་དང་སྙིང་རྗེ་སྒོམ་ཞིང་ཆོས་ལ་སྤྱོད། །དགེ་བ་དེ་རྣམས་ཀུན་ལ་ཡི་རང་ངོ་། ཕྱོགས་བཅུའི་འཇིག་རྟེན་རབ་འབྱམས་ཐམས་ཅད་ན། །རྫོགས་སངས་རྒྱས་ནས་རིང་པོར་མ་ལོན་པར། །དེ་དག་རྣམས་ལ་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་ནི། །རྒྱ་ཆེན་མྱུར་དུ་བསྐོར་བར་བདག་གིས་བསྐུལ། །མངོན་ཤེས་ཐུགས་ཀྱིས་དེ་དོན་མཁྱེན་པར་གསོལ། །སངས་རྒྱས་བྱང་སེམས་བསྟན་འཛིན་དགེ་བའི་བཤེས། །མྱ་ངན་འདའ་བར་བཞེད་ཀུན་དེ་དག་ལ། །མྱ་ངན་མི་འདའ་བཞུགས་པར་གསོལ་བ་འདེབས། །འདིས་མཚོན་བདག་གི་དུས་གསུམ་དགེ་བ་རྣམས། །འགྲོ་བ་སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་དོན་དུ་བསྔོ། །ཀུན་ཀྱང་བླ་མའི་བྱང་ཆུབ་མྱུར་ཐོབ་ནས། །ཁམས་གསུམ་འཁོར་བ་དོང་ནས་སྤྲུག་གྱུར་ཅིག །དེ་ཡི་དགེ་བ་བདག་ལ་མྱུར་སྨིན་ནས། །ཚེ་འདིར་དུས་མིན་འཆི་བ་བཅོ་བརྒྱད་ཞི། །ནད་མེད་ལང་ཚོ་རྒྱས་པའི་ལུས་སྟོབས་ལྡན། །དཔལ་འབྱོར་འཛད་མེད་དབྱར་གྱི་གངྒ་ལྟར། །བདུད་དགྲའི་འཚེ་མ་མེད་ཅིང་དམ་ཆོསསྤྱོད། །བསམ་པའི་དོན་ཀུན་ཆོས་ལྡན་ཡིད་བཞིན་འགྲུབ། །བསྟན་དང་འགྲོ་ལ་ཕན་ཐོགས་རྒྱ་ཆེན་འགྲུབ། །མི་ལུས་དོན་དང་ལྡན་པ་འགྲུབ་པར་ཤོག། །། ༈ བདག་དང་བདག་ལ་འབྲེལ་ཐོགས་ཀུན། །འདི་ནས་ཚེ་འཕོས་གྱུར་མ་ཐག། །སྤྲུལ་པའི་སངས་རྒྱས་འོད་དཔག་མེད། །དགེ་སློང་དགེ་འདུན་འཁོར་གྱིས་བསྐོར། །མདུན་དུ་མངོན་སུམ་འབྱོན་པར་ཤོག །དེ་མཐོང་ཡིད་དགའ་སྣང་བ་སྐྱིད། །ཤི་བའི་སྡུག་བསྔལ་མེད་པར་ཤོག །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་མཆེད་བརྒྱད་ནི། །རྫུ་འཕྲུལ་སྟོབས་ཀྱིས་ནམ་མཁར་བྱོན། །བདེ་བ་ཅན་དུ་འགྲོ་བ་ཡི། །ལམ་སྟོན་ལམ་སྣ་འདྲེན་པར་ཤོག། །ངན་སོང་སྡུག་བསྔལ་བཟོད་བརླག་མེད། །ལྷ་མིའི་བདེ་སྐྱིད་མི་རྟག་འགྱུར། །དེ་ལ་སྐྲག་སེམས་སྐྱེ་བར་ཤོག །ཐོག་མ་མེད་ནས་ད་ལྟའི་བར། །འཁོར་བ་འདི་ན་ཡུན་རེ་རིང་། །དེ་ལ་སྐྱོ་བ་སྐྱེ་བར་ཤོག །མི་ནས་མི་རུ་སྐྱེ་ཆོག་ཀྱང་། །སྐྱེ་རྒ་ན་འཆི་གྲངས་མེད་མྱོང་། །དུས་ངན་སྙིགས་མར་བར་ཆད་མང་། །མི་དང་ལྷ་ཡི་བདེ་སྐྱིད་འདི། །དུག་དང་འདྲེས་པའི་ཟས་བཞིན་དུ། །འདོད་པ་སྤུ་ཙམ་མེད་པར་ཤོག། །ཉེ་དུ་ཟས་ནོར་མཐུན་གྲོགས་རྣམས། །མི་རྟག་སྒྱུ་མ་རྨི་ལམ་བཞིན། །ཆགས་ཞེན་སྤུ་ཙམ་མེད་པར་ཤོག། །ས་ཆ་ཡུལ་རིས་ཁང་ཁྱིམ་རྣམས། །རྨི་ལམ་ཡུལ་གྱི་ཁང་ཁྱིམ་ལྟར། །བདེན་པར་མ་གྲུབ་ཤེས་པར་ཤོག །ཐར་མེད་འཁོར་བའི་རྒྱ་མཚོ་ནས། །ཉེས་ཆེན་བཙོན་ནས་ཐར་བ་བཞིན། །བདེ་བ་ཅན་གྱི་ཞིང་ཁམས་སུ། །ཕྱི་ལྟས་མེད་པར་བྲོས་པར་ཤོག །ཆགས་ཞེན་འཁྲི་བ་ཀུན་བཅད་ནས། །བྱ་རྒོད་རྙི་ནས་ཐར་བ་བཞིན། །ནུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ནམ་བྱས་ནས། །བདེ་བ་ཅན་དུ་ཕྱིན་པར་ཤོག །དེ་རུ་སངས་རྒྱས་འོད་དཔག་དག་པར་ཤོག །སྐྱེ་གནས་བཞི་ཡི་མཆོག་གྱུར་པ། །མེ་ཏོག་པདྨའི་སྙིང་པོ་ལ།།རྫུས་ཏེ་སྐྱེ་བ་ལེན་པར་ཤོག། །སྐད་ཅིག་ཉིད་ལ་ལུས་རྫོགས་ནས། །མཚན་དཔེ་ལྡན་པའི་ལུས་ཐོབ་ཤོག། །མི་སྐྱེ་དོགས་པའི་ཐེ་ཚོམ་གྱིས། །ལོ་གྲངས་ལྔ་བརྒྱའི་བར་དག་ཏུ། །ནང་དེར་བདེ་སྐྱིད་ལོངས་སྤྱོད་ལྡན། །སངས་རྒྱས་གསུང་ནི་ཐོས་ན་ཡང་། །མེ་ཏོག་ཁ་ནི་མི་བྱེ་བར། །སངས་རྒྱས་ཞལ་མཇལ་ཕྱི་བའི་སྐྱོན། །དེ་འདྲ་བདག་ལ་མི་འབྱུང་ཤོག །སྐྱེས་མ་ཐག་ཏུ་མེ་ཏོག་བྱེ། །འོད་དཔག་མེད་ཀྱི་ཞལ་མཐོང་ཤོག །བསོད་ནམས་སྟོབས་དང་རྫུ་འཕྲུལ་གྱིས། །ལག་པའི་མཐིལ་ནས་མཆོད་པའི་སྤྲིན། །བསམ་མི་ཁྱབ་པར་སྤྲོས་བྱས་ནས། །སངས་རྒྱས་འཁོར་བཅས་མཆོད་པར་ཤོག། །དེ་ཚེ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་དེས། །ཕྱག་གཡས་བརྐྱངས་ནས་མགོ་ལ་བཞག། །བྱང་ཆུབ་ལུང་བསྟན་ཐོབ་པར་ཤོག །ཟབ་དང་རྒྱ་ཆེའི་ཆོས་ཐོས་ནས། །རང་རྒྱུད་སྨིན་ཅིང་གྲོལ་བར་ཤོག །སྤྱན་རས་གཟིགས་དང་མཐུ་ཆེན་ཐོབ། །རྒྱལ་སྲས་ཐུ་བོ་རྣམ་གཉིས་ཀྱིས། །བྱིན་གྱིས་བརླབས་ཤིང་རྗེས་བཟུང་ཤོག། ཉིན་རེ་བཞིན་དུ་ཕྱོགས་བཅུ་ཡི། །སངས་རྒྱས་བྱང་སེམས་དཔག་མེད་པ། །འོད་དཔག་མེད་པ་མཆོད་པ་དང་། །ཞིང་དེར་བལྟ་ཕྱིར་འབྱོན་པའི་ཚེ། །དེ་དག་ཀུན་ལ་བསྙེན་བཀུར་ཞིང་། །ཆོས་ཀྱི་བདུད་རྩི་ཐོབ་པར་ཤོག། །རྫུ་འཕྲུལ་ཐོགས་པ་མེད་པ་ཡིས། །མངོན་དགའི་ཞིང་དང་དཔལ་ལྡན་ཞིང་། །ལས་རབ་རྫོགས་དང་སྟུག་པོ་བཀོད། །སྔ་དྲོ་དེ་དག་རྣམས་སུ་འགྲོ། །མི་བསྐྱོད་རིན་འབྱུང་དོན་ཡོད་གྲུབ། །རྣམ་སྣང་ལ་སོགས་སངས་རྒྱས་ལ། །དབང་དང་བྱིན་རླབས་སྡོམ་པ་ཞུ། །མཆོད་པ་དུ་མས་མཆོད་བྱས་ནས། །དགོང་མོ་བདེ་བ་ཅན་ཉིད་དུ། །དཀའ་ཚེགས་མེད་པར་སླེབ་པར་ཤོག །པོ་ཊ་ལ་དང་ལྕང་ལོ་ཅན། །རྔ་ཡབ་གླིང་དང་ཨོ་རྒྱན་ཡུལ། །སྤྲུལ་སྐུའི་ཞིང་ཁམས་བྱེ་བ་བརྒྱར། །སྤྱན་རས་གཟིགས་དང་སྒྲོལ་མ་དང་། །ཕྱག་རྡོར་པད་འབྱུང་བྱེ་བ་བརྒྱུ། །མཇལ་ཞིང་མཆོད་པ་རྒྱ་མཚོས་མཆོད། །དབང་དང་གདམས་ངག་ཟབ་མོ་ཞུ། །མྱུར་དུ་རང་གནས་བདེ་ཆེན་ཞིང་། །ཐོགས་པ་མེད་པར་ཕྱིན་པར་ཤོག །ཤུལ་གྱི་ཉེ་དུ་གྲྭ་སློབ་སོགས། །ལྷ་ཡི་མིག་གིས་གསལ་བར་མཐོང་། །བསྲུང་སྐྱོབ་བྱིན་གྱིས་བརླབས་བྱེད་ཅིང་། །འཆི་དུས་ཞིང་དེར་ཁྲིད་པར་ཤོག །བསྐལ་བཟང་འདི་ཡི་བསྐལ་པའི་ཡུན། །བདེ་བ་ཅན་གྱི་ཞག་གཅིག་སྟེ། །བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་འཆི་བ་མེད། །རྟག་ཏུ་ཞིང་དེར་འཛིན་པར་ཤོག། །བྱམས་པ་ནས་བཟུང་མོས་པའི་བར། །བསྐལ་བཟང་འདི་ཡི་སངས་རྒྱས་རྣམས། །འཇིག་རྟེན་འདི་ན་ནམ་བྱོན་ཚེ། །རྫུ་འཕྲུལ་སྟོབས་ཀྱིས་འདིར་འོངས་ནས། །སངས་རྒྱས་མཆོད་ཅིང་དམ་ཆོས་ཉན།། སླར་ཡང་བདེ་ཆེན་ཞིང་ཁམས་སུ། །ཐོགས་པ་མེད་པར་འགྲོ་བར་ཤོག། ༈ སངས་རྒྱས་བྱེ་བ་ཕྲག་ཁྲིག་བརྒྱ་སྟོང་ཕྲག །བརྒྱད་ཅུ་རྩ་གཅིག་སངས་རྒྱས་ཞིང་ཀུན་གྱི། །ཡོན་ཏན་བཀོད་པ་ཐམས་ཅད་གཅིག་བསྡོམས་པ། །ཞིང་ཁམས་ཀུན་ལས་ཁྱད་འཕགས་བླ་ན་མེད། །བདེ་བ་ཅན་གྱི་ཞིང་དེར་སྐྱེ་བར་ཤོག། །རིན་ཆེན་ས་གཞི་འཁོད་སྙོམས་ལག་མཐིལ་ལྟར། །ཡངས་ཤིང་རྒྱ་ཆེ་གསལ་ཞིང་འོད་ཟེར་འབར། །མནན་ན་ནེམ་ཞིང་བཏེགས་ན་སྤར་བྱེད་པ། །བདེ་འཇམ་ཡངས་པའི་ཞིང་དེར་སྐྱེ་བར་ཤོག། །རིན་ཆེན་དུ་མ་ལས་གྲུབ་དཔག་བསམ་ཤིང་། །ལོ་མ་དར་ཟབ་འབྲས་བུ་རིན་ཆེན་བརྒྱན། །དེ་སྟེང་སྤྲུལ་པའི་བྱ་ཚོགས་སྐད་སྙན་སྒྲས། །ཟབ་དང་རྒྱ་ཆེའི་ཆོས་ཀྱི་སྒྲ་རྣམས་སྒྲོག །ངོ་མཚར་ཆེན་པོའི་ཞིང་དེར་སྐྱེ་བར་ཤོག །སྤོས་ཆུའི་ཆུ་ཀླུང་ཡན་ལག་བརྒྱད་ལྡན་མང་། །དེ་བཞིན་བདུད་རྩིའི་ཁྲུས་ཀྱི་རྫིང་བུ་རྣམས། །རིན་ཆེན་སྣ་བདུན་ཐེམ་སྐས་ཕ་གུས་བསྐོར། །མེ་ཏོག་པདྨ་དྲི་ཞིམ་འབྲས་བུར་ལྡན། །པདྨའི་འོད་ཟེར་དཔག་ཏུ་མེད་པ་འཕྲོ། །འོད་ཟེར་རྩེ་ལ་སྤྲུལ་པའི་སངས་རྒྱས་བརྒྱན། །ཡ་མཚན་ཆེན་པོའི་ཞིང་དེར་སྐྱེ་བར་ཤོག །མི་ཁོམ་བརྒྱད་དང་ངན་སོང་སྒྲ་མི་གྲགས། །ཉོན་མོངས་དུག་ལྔ་དུག་གསུམ་ནད་དང་གདོན། །དགྲ་དང་དབུལ་ཕོངས་འཐབ་རྩོད་ལ་སོགས་པ། །སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ཞིང་དེར་ཐོས་མ་མྱོང་། །བདེ་བ་ཆེན་པོའི་ཞིང་དེར་སྐྱེ་བར་ཤོག བུད་མེད་མེད་ཅིང་མངལ་ནས་སྐྱེ་བ་མེད། །ཀུན་ཀྱང་མེ་ཏོག་པདྨའི་སྦུབས་ནས་འཁྲུངས། །ཐམས་ཅད་སྐུ་ལུས་ཁྱད་མེད་གསེར་གྱི་མདོག །དབུ་ལ་གཙུག་ཏོར་ལ་སོགས་མཚན་དཔེས་བརྒྱན། །མངོན་ཤེས་ལྔ་དང་སྤྱན་ལྔ་ཀུན་ལ་མངའ། །ཡོན་ཏན་དཔག་མེད་ཞིང་དེར་སྐྱེ་བར་ཤོག །རང་འབྱུང་རིན་ཆེན་སྣ་ཚོགས་གཞལ་ཡས་ཁང་། །ཅི་འདོད་ལོངས་སྤྱོད་ཡིད་ལ་དྲན་ལས་འབྱུང་། །རྩོལ་སྒྲུབ་མི་དགོས་དགོས་འདོད་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ། །ང་ཁྱོད་མེད་ཅིང་བདག་ཏུ་འཛིན་པ་མེད། །གང་འདོད་མཆོད་སྤྲིན་ལག་པའི་མཐིལ་ནས་འབྱུང་། །ཐམས་ཅད་བླ་མེད་ཐེག་ཆེན་ཆོས་ལ་སྤྱོད། །བདེ་སྐྱིད་ཀུན་འབྱུང་ཞིང་དེར་སྐྱེ་བར་ཤོག །དྲི་ཞིམ་རླུང་གིས་མེ་ཏོག་ཆར་ཆེན་འབེབས། །ཤིང་དང་པདྨོ་ཆུ་ཀླུང་ཐམས་ཅད་ལས། །ཡིད་དུ་འོང་བའི་གཟུགས་སྒྲ་དྲི་རོ་རེག །ལོངས་སྤྱོད་མཆོད་པའི་སྤྲིན་ཕུང་རྟག་ཏུ་འབྱུང་། །བུད་མེད་མེད་ཀྱང་སྤྲུལ་པའི་ལྷ་མོའི་ཚོགས། །མཆོད་པའི་ལྷ་མོ་དུ་མས་རྟག་ཏུ་མཆོད། །འདུག་པར་འདོད་ཚེ་རིན་ཆེན་གཞལ་ཡས་ཁང་། །ཉལ་བར་འདོད་ཚེ་རིན་ཆེན་ཁྲི་བཟང་སྟེང་། །དར་ཟབ་དུ་མའི་མལ་སྟན་སྔས་དང་བཅས། །བྱ་དང་ལྗོན་ཤིང་ཆུ་ཀླུང་རོལ་མོ་སོགས། །ཐོས་པར་འདོད་ན་སྙན་པའི་ཆོས་སྒྲ་སྒྲོག། མི་འདོད་ཚེ་ན་རྣ་བར་སྒྲ་མི་གྲགས། །བདུད་རྩིའི་རྫིང་བུ་ཆུ་ཀླུང་དེ་རྣམས་ཀྱང་། །དྲོ་གྲང་གང་འདོད་དེ་ལ་དེ་ལྟར་འབྱུང་། །ཡིད་བཞིན་འགྲུབ་པའི་ཞིང་དེར་སྐྱེ་བར་ཤོག །ཞིང་དེར་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་འོད་དཔག་མེད། །བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་མྱ་ངན་མི་འདའ་བཞུགས། །དེ་སྲིད་དེ་ཡི་ཞབས་འབྲིང་བྱེད་པར་ཤོག །ནམ་ཞིག་འོད་དཔག་མེད་དེ་ཞི་བར་གཤེགས། །བསྐལ་པ་གང་གཱའི་ཀླུང་གི་བྱེ་མ་སྙེད། །གཉིས་ཀྱི་བར་དུ་བསྟན་པ་གནས་པའི་ཚེ། རྒྱལ་ཚབ་སྤྱན་རས་གཟིགས་དང་མི་འབྲལ་ཞིང་། །དེ་ཡི་ཡུན་ལ་དམ་ཆོས་འཛིན་པར་ཤོག། །སྲོད་ལ་དམ་ཆོས་ནུབ་པའི་ཐོ་རངས་ལ། །སྤྱན་རས་གཟིགས་དེ་མངོན་པར་སངས་རྒྱས་ནས། །སངས་རྒྱས་འོད་ཟེར་ཀུན་ནས་འཕགས་པ་ཡི། །དཔལ་བརྩེགས་རྒྱལ་པོ་ཞེས་བྱར་གྱུར་པའི་ཚེ། །ཞལ་ཏ་མཆོད་ཅིང་དམ་ཆོས་ཉན་པར་ཤོག །སྐུ་ཚེ་བསྐལ་པ་བྱེ་བ་ཁྲག་ཁྲིག་ནི། །འབུམ་ཕྲག་དགུ་བཅུ་རྩ་དྲུག་བཞུགས་པའི་ཚེ། །རྟག་ཏུ་ཞབས་འབྲིང་བསྙེན་བཀུར་བྱེད་པ་དང་། །མི་བརྗེད་གཟུངས་ཀྱིས་དམ་ཆོས་འཛིན་པར་ཤོག། །མྱ་ངན་འདས་ནས་དེ་ཡི་བསྟན་པ་ནི། །བསྐལ་པ་དུང་ཕྱུར་དྲུག་དང་བྱེ་བ་ཕྲག། །འབུམ་ཕྲག་གསུམ་གནས་དེ་ཚེ་ཆོས་འཛིན་ཅིང་། །མཐུ་ཆེན་ཐོབ་དང་རྟག་ཏུ་མི་འབྲལ་ཤོག། །དེ་ནས་མཐུ་ཆེན་ཐོབ་དེ་སངས་རྒྱས་ནས། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རབ་ཏུ་བརྟན་པ་ནི། །ཡོན་ཏན་ནོར་བུ་བརྩེགས་པའི་རྒྱལ་པོར་གྱུར། །སྐུ་ཚེ་བསྟན་པ་སྤྱན་རས་གཟིགས་དང་མཉམ། །སངས་རྒྱས་དེ་ཡི་རྟག་ཏུ་ཞབས་འབྲིང་བྱེད། །མཆོད་པས་མཆོད་ཅིང་དམ་ཆོས་ཀུན་འཛིན་ཤོག། །དེ་ནས་བདག་གི་ཚེ་དེ་བརྗེས་མ་ཐག །ཞིང་ཁམས་དེའམ་དག་པའི་ཞིང་གཞན་དུ། །བླ་མེད་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཐོབ་པར་ཤོག །རྫོགས་སངས་རྒྱས་ནས་ཚེ་དཔག་མེད་པ་ལྟར། །མཚན་ཐོས་ཙམ་གྱིས་འགྲོ་ཀུན་སྨིན་ཅིང་གྲོལ། །སྤྲུལ་པ་གྲངས་མེད་འགྲོ་བ་འདྲེན་པ་སོགས། །འབད་མེད་ལྷུན་གྲུབ་འགྲོ་དོན་དཔག་མེད་ཤོག། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཚེ་དང་བསོད་ནམས་དང་། །ཡོན་ཏན་ཡེ་ཤེས་གཟི་བརྗིད་ཚད་མེད་པ། །ཆོས་སྐུ་སྣང་བ་མཐའ་ཡས་འོད་དཔག་མེད། །ཚེ་དང་ཡེ་ཤེས་དཔག་མེད་བཅོམ་ལྡན་འདས། །གང་ཞིག་ཁྱེད་ཀྱི་མཚན་ནི་སུས་འཛིན་པ། །སྔོན་གྱི་ལས་ཀྱི་རྣམ་སྨིན་མ་གཏོགས་པར། །མེ་ཆུ་དུག་མཚོན་གནོད་སྦྱིན་སྲིན་པོ་སོགས། །འཇིགས་པ་ཀུན་ལས་སྐྱོབ་པར་ཐུབ་པས་གསུངས། །བདག་ནི་ཁྱེད་ཀྱི་མཚན་འཛིན་ཕྱག་འཚལ་བས། །འཇིགས་དང་སྡུག་བསྔལ་ཀུན་ལས་སྐྱབས་མཛད་གསོལ། །བཀྲ་ཤིས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་བྱིན་གྱིས་རློབས། །སངས་རྒྱས་སྐུ་གསུམ་བརྙེས་པའི་བྱིན་རླབས་དང་། །ཆོས་ཉིད་མི་འགྱུར་བདེན་པའི་བྱིན་རླབས་དང་། །དགེ་འདུན་མི་ཕྱེད་འདུས་པའི་བྱིན་རླབས་ཀྱིས། །ཇི་ལྟར་སྨོན་ལམ་བཏབ་བཞིན་འགྲུབ་པར་ཤོག །དཀོན་མཆོག་གསུམ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །ཏདྱ་ཐཱ། པཉྩ་དྲི་བ་ཨ་ཝ་བོ་དྷ་ན་ཡ་སྭཱཧཱ། སྨོན་ལམ་འགྲུབ་པའི་གཟུངས་སོ། །དཀོན་མཆོག་གསུམ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །ན་མོ་མཉྫ་ཤྲཱི་ཡེ། ན་མོཿསུ་ཤྲཱི་ཡེ། ན་མོ་ཨུཏྟ་མ་ཤྲཱི་ཡེ་སྭཱཧཱ། ཞེས་པ་མཁས་གྲུབ་རཱ་ག་ཨ་སུས་སྦྱར་བས་སེམས་ཅན་མང་པོ་བདེ་བ་ཅན་དུ་སྐྱེ་བའི་རྒྱུར་གྱུར་ཅིག། ༈ བདེ་སྨོན་བསྡུས་པ་ནི། ༄༅། །ཨེ་མ་ཧོ༔ ངོ་མཚར་སངས་རྒྱས་སྣང་བ་མཐའ་ཡས་དང༔ གཡས་སུ་ཇོ་བོ་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་དང༔ གཡོན་དུ་སེམས་དཔའ་མཐུ་ཆེན་ཐོབ་རྣམས་ལ༔ སངས་རྒྱས་བྱང་སེམས་དཔག་མེད་འཁོར་གྱིས་བསྐོར༔ བདེ་སྐྱིད་ངོ་མཚར་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ཡི༔ བདེ་བ་ཅན་ཞེས་བྱ་བའི་ཞིང་ཁམས་དེར༔ བདག་ནི་འདི་ནས་ཚེ་འཕོས་གྱུར་མ་ཐག། སྐྱེ་བ་གཞན་གྱིས་བར་མ་ཆོད་པ་རུ༔ དེ་རུ་སྐྱེས་ནས་སྣང་མཐའི་ཞལ་མཐོང་ཤོག༔ དེ་སྐད་བདག་གིས་སྨོན་ལམ་བཏབ་པ་འདི༔ ཕྱོགས་བཅུའི་སངས་རྒྱས་བྱང་སེམས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས༔ གེགས་མེད་འགྲུབ་པར་བྱིན་གྱིས་བརླབ་ཏུ་གསོལ༔ ཏདྱ་ཐཱ༔ པཉྩ་དྲི་ཡ་ཨ་ཝ་བོདྷ་ནཱ་ཡ་སྭཱཧཱ༔ ཞེས་པ་འདི་ནི་སྤྲུལ་སྐུ་མི་འགྱུར་རྡོ་རྗེ་དགུང་ལོ་བཅུ་གསུམ་གསེར་འཕྱང་གི་ལོ་ས་ག་ཟླ་བའི་ཚེས་བདུན་ལ་གཙོ་འཁོར་རྣམས་ཀྱིས་ཞལ་གཟིགས་པའི་ཚེ་སངས་རྒྱས་སྣང་བ་མཐའ་ཡས་ཀྱིས་དངོས་སུ་གསུངས་པའོ། །ཕྱོགས་དུས་རྒྱལ་བ་སྲས་བཅས་དགོངས༔ ཚོགས་གཉིས་རྫོགས་ལ་རྗེས་ཡི་རང༔ བདག་གིས་དུས་གསུམ་དགེ་བསགས་པ༔ དཀོན་མཆོག་གསུམ་ལ་མཆོད་པ་འབུལ༔ རྒྱལ་བའི་བསྟན་པ་འཕེལ་གྱུར་ཅིག༔ དགེ་བ་སེམས་ཅན་ཀུན་ལ་བསྔོ༔ འགྲོ་ཀུན་སངས་རྒྱས་ཐོབ་གྱུར་ཅིག༔ དགེ་རྩ་ཐམས་ཅད་གཅིག་བསྡུས་ཏེ༔ བདག་གི་རྒྱུད་ལ་སྨིན་གྱུར་ཅིགཿ སྒྲིབ་གཉིས་དག་ནས་ཚོགས་རྫོགས་ཏེ༔ ཚེ་རིང་ནད་མེད་ཉམས་རྟོགས་འཕེལ༔ ཚེ་འདིར་ས་བཅུ་ནོན་གྱུར་ཅིག༔ ནམ་ཞིག་ཚེ་འཕོས་གྱུར་མ་ཐག༔ བདེ་བ་ཅན་དུ་སྐྱེ་གྱུར་ཅིག༔ སྐྱེས་ནས་པདྨའི་ཁ་ཕྱེ་སྟེ༔ ལུས་རྟེན་དེ་ལ་སངས་རྒྱས་ཤོག༔ བྱང་ཆུབ་ཐོབ་ནས་ཇི་སྲིད་དུ༔ སྤྲུལ་པས་འགྲོ་བ་འདྲེན་པར་ཤོག༔ ས་མ་ཡ་ རྒྱ་རྒྱ་རྒྱ༔ ཞེས་པ་འདི་ནི་སྤྲུལ་སྐུ་མི་འགྱུར་རྡོ་རྗེའི་གཏེར་མའོ། ༄༅། །ཧེ་རུ་ཀའི་ཞིང་དུ་འདྲེན་པའི་སྨོན་ལམ་ཡིད་ཀྱི་ཤིང་རྟ་ཞེས་བྱ་བ་བཞུགས་སོ།། ༄༅། །བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཐུ་སྟོབས་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་པའི་ངོ་བོ། །ཟབ་པ་དང་རྒྱ་ཆེ་བའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་འབྱུང་གནས། །མ་ལུས་འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྨོངས་པའི་མུན་པ་དགག་པར་བྱེད་ཅིང་། །མ་རུངས་པ་ཐམས་ཅད་འཇོམས་པའི་དཔའ་བོ་དཔལ་འཁོར་ལོ་སྡོམ་པའི་ཞབས་ཀྱི་པདྨོ་དྲི་མ་མེད་པ་ལ་བཏུད་དེ་གུས་པས་ཕྱག་འཚལ་ཞིང་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ། །དྲང་སྲོང་ཁྲོས་པའི་གཟུགས་འཆང་མུན་པའི་མདོག་ལ་བསྐལ་པའི་མེ་འཕྲོ་འཇིག་རྟེན་གསུམ་གནོན་ཞིང་། །རིགས་ལྔའི་བཀོད་པ་ཆེན་པོས་མདུན་བསུས་དྲག་པོའི་གཙུག་ན་གཡས་བརྐྱང་ཞབས་ཀྱིས་གར་མཛད་པ། །དབང་ཕྱུག་ཆེན་པོའི་འབྱོར་པས་ཕྱུག་པའི་བཅུ་གཉིས་ཕྱག་བརྒྱངས་ཧ་ཧ་རྒོད་པའི་གདོང་བཞིའི་སྤྱན། །དག་པའི་ཆོས་ཀྱི་བུ་མོར་ཆགས་ནས་གསང་བ་ཀུན་བཤད་ཧེ་རུ་ཀ་དེར་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །བནྡྷུ་ཛི་ཝཀ་ཡི་མདངས་འཕྲོག་མ་ལུས་སྙིང་ལ་རྨོངས་པའི་མུན་པ་དགག་བྱེད་པ། །ཟག་མེད་བདེ་བའི་ངང་དུ་རོལ་མཛད་འགྲོ་ལ་བརྩེ་ལྡན་ཐུགས་རྗེ་མངའ་བའི་སྤྱན་ཡངས་སྐུ། །ཐེ་ཚོམ་ཟུག་ངུའི་དྲྭ་བ་གཅོད་ཕྱིར་ཕྱག་གཡས་གྲི་གུག་འབར་བ་ནམ་མཁའི་དབྱིངས་ལ་རོལ། །གཡོན་པ་ཐོད་པ་ཨིནྡྲས་གང་འཛིན་རྒྱལ་བ་སྐྱེད་བྱེད་ཡུམ་མཆོག་དེ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །དཀྱིལ་འཁོར་འཁོར་ལོ་ལ་འཁོད་གཡས་བརྐྱང་ཞབས་ཀྱིས་གར་མཛད་པད་ཉི་རོ་གདན་ལ་བཞུགས་།ནས། །དྲག་མོའི་གཟུགས་འཆང་ཞལ་གཅིག་ཕྱག་བཞི་ཐོད་པ་རྡོ་རྗེའི་འཕྲེང་བས་དབུ་ལ་བརྒྱན་བྱས་ཤིང་། །སྟོང་ཉིད་བདེ་བའི་ངང་དུ་རོལ་ཕྱིར་གཅེར་མོ་ཕྱག་རྒྱ་ལྔ་ཡིས་རབ་ཏུ་སྤྲས་གྱུར་པ། །སྣ་ཚོགས་གཟུགས་འཛིན་མ་རུངས་འཇོམས་མཛད་དཀྱིལ་འཁོར་ལྷ་ཚོགས་རྣམས་ལ་རྟག་ཏུ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །མཆོད་ཡོན་ཞབས་བསིལ་མེ་ཏོག་བདུག་སྤོས་སྒྲོན། །དྲི་ཆབ་ཞལ་ཟས་རོལ་མོ་འདོད་ཡོན་ལྔ། །ཕྱི་ནང་གསང་བའི་མཆོད་པའི་བྱེ་བྲག་རྣམས། །དངོས་འབྱོར་ཡིད་སྤྲུལ་དཀྱིལ་འཁོར་ལྷ་ཚོགས་མཆོད། །དེ་ལྟར་བསྟོད་ཅིང་མཆོད་པའི་མཐུར་བརྟེན་ནས། །བདག་སོགས་འགྲོ་བ་སེམས་ཅན་མ་ལུས་ཀུན། །འདི་ནས་བཟུང་སྟེ་བྱང་ཆུབ་མ་ཐོབ་བར། །ཧེ་རུ་ཀ་ཡི་དམ་ཆོས་འཛིན་གྱུར་ཅིག། །གཞན་ཡང་སེམས་ཅན་དམྱལ་བའི་སྡུག་བསྔལ་གྱི། །ཚ་བས་ཉམ་ཐག་བསིལ་ཞིང་བདེ་བ་དང་། །གྲང་བས་ཉམ་ཐག་དྲོད་ཐོབ་ཚེ་འཕོས་ཏེ། །ཁྲག་འཐུང་ཆེན་པོའི་གོ་འཕང་བགྲོད་པར་ཤོག། །ལོ་མ་རལ་གྲིའི་ནགས་ཚལ་དེ་དག་ཀྱང་། །ཙན་དན་ནགས་སོགས་མཛེས་པའི་ཤིང་གྱུར་ཏེ། །མི་སྙན་སྒྲ་རྣམས་སྙན་པར་ཐོས་བྱས་ནས། །འཁོར་ལོ་སྡོམ་པའི་ས་ལ་འཁོད་གྱུར་ཅིག། །གཅན་གཟན་འཇིགས་དང་ཐིག་ནག་བདུད་འཇོམས་དང་། །ས་སྲེག་ལ་སོགས་དམྱལ་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཀུན། །མྱུར་དུ་གྲོལ་ཏེ་བདེ་དང་ལྡན་གྱུར་ནས། །དཔའ་བོ་ཆེན་པོའི་གོ་འཕང་ཐོབ་པར་ཤོག། །ཡི་དྭགས་བཀྲེས་སྐོམ་སྡུག་བསྔལ་ཇི་སྙེད་ཀྱང་། །བཀྲེས་པ་ཚིམ་ཞིང་སྐོམ་པ་ལས་གྲོལ་ཏེ། །སེར་སྣ་མེད་ཅིང་འབྱོར་པ་དང་ལྡན་ནས། །རི་ཁྲོད་ཆེན་པོའི་གོ་འཕང་ཐོབ་གྱུར་ཅིག། །དུད་འགྲོ་རྣམས་ནི་གཅིག་ལ་གཅིག་ཟ་དང་། །གླེན་ལྐུག་བཀོལ་གཅོད་སྡུག་བསྔལ་ལ་སོགས་པ། །མ་ལུས་གྲོལ་ཏེ་བདེ་དང་ལྡན་གྱུར་ནས། །འཁོར་ལོའི་མགོན་པོའི་ས་ལ་འབོད་གྱུར་ཅིག། །ལྷ་ལ་འཆི་འཕོ་ལྟུང་བྱེད་སྡུག་བསྔལ་དང་། །ལྷ་མིན་འཐབ་རྩོད་མཚོན་ཆ་འཕངས་རེ་རྣམས། །མེ་ཏོག་ཆར་གྱུར་ཕྲག་དོག་ཞི་བྱས་ནས། །ཟླ་བའི་ཐོད་ཅན་གོང་འཕང་ཐོབ་པར་ཤོག། །གཞན་ཡང་འཇིག་རྟེན་འདི་ན་སྡུག་བསྔལ་དག །སྐྱེ་རྒ་ན་འཆི་དབུལ་འཕོངས་ལ་སོགས་པ། །མྱུར་དུ་གྲོལ་ཞིང་བདེ་བ་དང་ལྡན་ཏེ། །ཧེ་རུ་ཀ་ཡི་ས་ལ་འཁོད་གྱུར་ཅིག །དེ་ལྟར་སྨོན་པ་འདི་ཉིད་བཏབ་པའི་མཐུས། །བདག་སོགས་འཁོར་བའི་སེམས་ཅན་ཇི་སྙེད་པ། །མི་ཁོམས་གནས་སྤངས་དལ་འབྱོར་རྙེད་བྱས་ཏེ། །ཧེ་རུ་ཀ་ཡི་དམ་ཆོས་སྤྱོད་པར་ཤོག། །དམ་ཆོས་སྤྱོད་པའི་ལུས་སུ་སྐྱེས་ནས་ཀྱང་། །དད་བརྩོན་ཤེས་རབ་སྙིང་རྗེ་ལྡན་པ་དང་། །སློབ་མའི་མཚན་ཚང་རྡོ་རྗེ་ཐེག་ཞུགས་ནས། །སྨིན་བྱེད་དབང་ཐོབ་རིམ་གཉིས་ལྡན་གྱུར་ཅིག། །གཞན་ཡང་མ་རུངས་རྨོངས་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས། །ཕྲིན་ལས་བཞི་ཡིས་གང་འདུལ་སྐུར་བསྟན་ཏེ། །རྫུ་འཕྲུལ་མངའ་བའི་ཐུགས་རྗེའི་སྤྱན་ཡངས་ཀྱིས། །འགྲོ་རྣམས་རྡོ་རྗེའི་ས་ལ་འཁོད་པར་ཤོག། །ཧེ་རུ་ཀ་མཆོག་དུས་སུ་མཆོད་པའི་མཐུས། །བདག་ཀྱང་ཁྲག་འཐུང་ཆེན་པོའི་གན་བགྲོད་ནས། །སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་མགོན་སྐྱབས་དཔུང་གཉེན་དང་། །ཐར་པར་ཁྲིད་པའི་གྲོགས་དན་བྱེད་གྱུར་ཅིག། །གཞན་ཡང་འཁོར་བའི་སེམས་ཅན་ཇི་སྙེད་པ། །མ་བསྒྲལ་བ་རྣམས་མྱུར་དུ་བསྒྲལ་བ་དང་། །དབུགས་མ་ཕྱུང་རྣམས་དབུགས་དབྱུང་བགྱིས་བྱས་ཏེ། །འགྲོ་རྣམས་འཁོར་ལོ་སྡོམ་པའི་ས་ཐོབ་ཤོག། །ཅེས་པ་འདི་ཡང་བཀྲ་ཤིས་མོན་མོ་རྫའི་རི་ཁྲོད་དུ་འཁོར་ལོ་སྡོམ་པའི་རྣལ་འབྱོར་པ་ངག་གི་དབང་པོ་རྣམ་པར་རྒྱལ་བས་སྦྱར་བ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་འཁོར་ལོ་སྡོམ་པའི་གོ་འཕང་ཐོབ་གྱུར་ཅིག། །ཉེས་ལྟུང་དྲི་མས་གོས་ཤིང་། རླབས་ཆེན་སྤྱོད་པ་རྫོགས་པ་དང་། །ཧེ་རུ་ཀ་དང་མཉམ་པ་ཡི། །གོ་འཕང་ཆེ་འདིར་ཐོབ་པར་ཤོག། །། Reference དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་གསུང་རབ། ༢༠༠༩ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་ལུགས་ཀྱི་ཞལ་འདོན་ཕྱོགས་བསྡེབས་བྱང་ཆུབ་མགྲོད་པའི་ལམ་བཟང་ཞེས་བྱ་བ་བཞུགས་སོ། ཏཱའི་པེ། ཏཱའི་ཝཱན། ༄༅། །འཇམ་དབྱངས་སྨོན་ལམ་བཞུགས་སོ།། ༄༅། །ན་མོ་མཉྫུ་ཤྲཱི་ཡེ། །ཤེས་བྱའི་མཁའ་དབྱིངས་ཟབ་ཅིང་ཡངས་པ་ལ། །བློ་གྲོས་དཀྱིལ་འཁོར་རྒྱས་པའི་འོད་ཟེར་གྱིས། །སྐྱེ་དགུའི་མི་ཤེས་མུན་པའི་ཚོགས་རྣམས་ཀུན། །སེལ་བྱེད་དབང་པོ་འཇམ་པའི་དབྱངས་ལ་འདུད། །དེང་ནས་བཟུང་སྟེ་བྱང་ཆུབ་སྙིང་པོའི་བར། །ཁྱོད་མིན་བདག་ལ་སྐྱབས་གཞན་མ་མཆིས་པས། །ལས་ཀྱི་དབང་གིས་རིགས་དྲུག་གར་སྐྱེས་ཀྱང་། །འཁོར་བའི་འཇིགས་ལས་སྐྱོབས་ཤིག་འཇམ་པའི་དབྱངས། །བདག་ནི་ཚེ་འདིའི་འདུ་བྱེད་གཏོང་བ་ན། །བརྩེ་ཞིང་བྱམས་པའི་གཉེན་བཤེས་ཀུན་དང་བྲལ། །རྔམ་ཞིང་འཇིགས་པའི་གཤིན་རྗེས་ཟིན་པའི་ཚེ། །གཤིན་རྗེའི་འཇིགས་ལས་སྐྱོབས་ཤིག་འཇམ་པའི་དབྱངས། །ཐོག་མེད་དུས་ནས་ལས་ངན་བསགས་པའི་མཐུས། །སྲིད་པ་བར་དོར་ཉོན་མོངས་རླུང་ཤུགས་ཀྱིས། །བཟོད་དཀའི་ངན་འགྲོའི་གཡང་སར་འཁྱར་སྲིད་པས། །ཉོན་མོངས་རླུང་སྒོ་ཆོད་ཅིག་འཇམ་པའི་དབྱངས། །བར་དོའི་རྣམ་ཤེས་ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བའི་ཚེ། །མི་ཁོམ་བརྒྱད་པོ་དག་ལས་རབ་འདས་ཤིང་། །ཐུབ་བསྟན་རྒྱལ་མཚན་འཛིན་པའི་རིགས་དག་ཏུ། །སྐྱེ་བའི་རྟེན་འབྲེལ་སྒྲིགས་ཤིག་འཇམ་པའི་དབྱངས། །སྐྱེ་བ་ཕྱི་མར་མཐོ་རིས་ཡོན་ཏན་མཆོག །བདུན་གྱིས་མཛེས་པའི་དལ་འབྱོར་ལུས་ཐོབ་ནས། །བསྟན་པ་ཚུལ་བཞིན་འཛིན་པའི་བཤེས་གཉེན་དང་། །མཇལ་བའི་རྟེན་འབྲེལ་སྒྲིགས་ཤིག། །ཐབས་མཁས་ཐུགས་རྗེ་ལྡན་པའི་བཤེས་གཉེན་དེས། །ལེགས་པར་གསུངས་པའི་གསུང་རབ་རྒྱ་མཚོའི་ཚོགས། །ཚུལ་བཞིན་རྟོགས་ནས་གཞན་ལ་སྟོན་ནུས་པའི། །རྣམ་དཔྱོད་བློ་གྲོས་སྩོལ་ཞིག། །ཚེ་རབས་ཀུན་ཏུ་གཞན་དོན་ཁོ་ནའི་ཕྱིར། །སེར་སྣ་མེད་པར་བདོག་པ་ཀུན་གཏོང་ཞིང་། །རྣམ་གཡེང་སྤངས་པའི་བསམ་གཏན་སྒོམ་པ་སོགས། །ཕར་ཕྱིན་དྲུག་ལྡན་སྩོལ་ཞིག། །འཁོར་བའི་ཚ་གདུང་སེལ་བའི་བསིལ་བྱེད་མཆོག། །གསུང་རབ་གངས་རིའི་ངོས་ལ་བལྟ་འདོད་ཀྱང་། །རྣམ་གཡེང་ལེ་ལོའི་འདམ་དུ་བྱིངས་ལགས་པས། །མྱུར་མགྱོགས་ཐུགས་རྗེས་ཟུངས་ཤིག །ཟབ་ལམ་ལྟ་བའི་ལམ་དུ་རབ་ཞུགས་ནས། །རྣམ་གྲོལ་ཐར་པའི་གླིང་དུ་འགྲོ་འདོད་ཀྱང་། །སྐལ་དམན་བདག་ནི་འཁོར་བའི་ཞགས་པས་བཅིངས། །འཁོར་བའི་ཞེན་ཐག་ཆོད་ཅིག༴ །རང་དོན་ཉེར་ཞི་ཀུནྡའི་ཚལ་སྤངས་ནས། །རླབས་ཆེན་རྒྱལ་བའི་པད་ཚལ་བལྟ་འདོད་ཀྱང་། །བདག་གི་བློ་འདི་མ་རིག་མུན་པས་བསྒྲིབས། །མ་རིག་འཐིབས་པོ་སོལ་ཅིག །མདོར་ན་བདག་སོགས་སྐྱེ་བ་ཐམས་ཅད་དུ། །གསུང་རབ་རྒྱ་མཚོའི་ཚོགས་ལ་བརྟེན་བྱེད་ཅིང་། །འགྲོ་ལ་འདོད་དགུ་མ་ལུས་འབྱུང་བའི་གནས། །ཡིད་བཞིན་ནོར་བུར་གྱུར་ཅིག །འཇམ་དབྱངས་ཁྱོད་ལ་གསོལ་བ་བཏབ་པའི་མཐུས། །ཚོགས་གཉིས་རྣམ་པར་དག་པའི་གྲུ་ཆེན་གྱིས། །འགྲོ་རྣམས་འཁོར་བའི་མཚོ་ལས་སྒྲོལ་བ་ལ། །བདག་ཀྱང་ཁྱོད་བཞིན་གྱུར་ཅིག་འཇམ་པའི་དབྱངས། །དུས་འདི་ནས་ནི་བཟུང་ནས་སུ། །ཕྱི་མ་བྱང་ཆུབ་མ་ཐོབ་པར། །རྗེ་བཙུན་འཇམ་དབྱངས་ཁྱོད་ཀྱིས་ནི། །བདག་གི་བླ་མ་མཛད་དུ་གསོལ། །གང་ཚེ་བལྟ་བར་འདོད་པའམ། །ཅུང་ཟད་དྲི་བར་འདོད་ན་ཡང་། །མགོན་པོ་འཇམ་དབྱངས་ཁྱོད་ཉིད་ནི། །གེགས་མེད་པར་ཡང་མཐོང་བར་ཤོག །བརྩེ་ལྡན་ཁྱོད་ཀྱི་མཁྱེན་རབ་འོད་ཟེར་གྱིས། །བདག་བློའི་གཏི་མུག་མུན་པ་རབ་བསལ་ནས། །བཀའ་དང་བསྟན་བཅོས་གཞུང་ལུགས་རྟོགས་པ་ཡི། །བློ་གྲོས་སྤོབས་པའི་སྣང་བ་སྩལ་དུ་གསོལ། །ཤེས་པས་སྲིད་ལ་མི་གནས་ཤིང་། །སྙིང་རྗེས་ཞི་ལ་མི་གནས་པར། །མྱ་ངན་འདས་དང་འཁོར་མི་གནས། །འཇམ་དབྱངས་ཐུགས་ཀྱི་དངོས་གྲུབ་སྩོལ། །ཕྱོགས་བཅུའི་ནམ་མཁའི་མཐས་གཏུགས་པའི། །སེམས་ཅན་ཀུན་དོན་བསྒྲུབ་བྱའི་ཕྱིར། །ཇི་ལྟར་འཇམ་དབྱངས་སྤྱོད་མཛད་པ། །བདག་སོགས་སྤྱོད་པའང་དེ་འདྲར་ཤོག། །བདག་ཀྱང་འཇམ་དབྱངས་བཀའ་དྲིན་གྱིས། །ས་རབ་དགའ་བ་ཐོབ་བར་དུ། །རྟག་ཏུ་ཚེ་རབས་དྲན་པ་དང་། །རབ་ཏུ་བྱུང་བ་ཐོབ་པར་ཤོག །འདི་བསྒྲུབས་པ་ལས་བྱུང་བ་ཡི། །དགེ་བ་བདག་གིས་གང་ཐོབ་པ། །དེས་ནི་སྐྱེ་བོ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས། །འཇམ་དབྱངས་ཤེས་རབ་འཐོབ་པར་ཤོག། །། ༄༅། །དཔལ་རི་པདྨ་འོད་དུ་བགྲོད་པའི་སྨོན་ལམ་གདུང་ཤུགས་ཀྱི་གློག་འཕྲེང་ཞེས་བྱ་བ་བཞུགས་སོ།། ༄༅། །ན་མོ་གུ་རུ། །ཕྱོགས་བཅུ་དུས་གསུམ་གྱི་རྒྱལ་བ་སྲས་དང་བཅས་པའི་སྐུ་གསུང་ཐུགས་ཡོན་ཏན་ཕྲིན་ལས་མ་ལུས་པ་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་པའི་ངོ་བོ། །བརྟན་གཡོ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཁྱབ་བདག །དཀྱིལ་འཁོར་ཐམས་ཅད་ཀྱི་འཆར་གཞི། །ཟབ་པ་དང་རྒྱ་ཆེ་བའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་འབྱུང་གནས། །འཕགས་པའི་དགེ་འདུན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རང་བཞིན། །ཚད་མེད་པའི་མཁྱེན་རབ་དང་ཐུགས་རྗེར་ལྡན་པ། །ཁམས་གསུམ་ཆོས་ཀྱི་རྗེ། །ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་མཧཱ་གུ་རུ་པདྨ་འབྱུང་གནས་ཀྱི་ཞབས་ཀྱི་པདྨོ་དྲི་མ་མེད་པ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ཞིང་སྐྱབས་སུ་མཆིའོ། །ཐུགས་བརྩེ་བ་ཆེན་པོས་རྗེས་སུ་བཟུང་དུ་གསོལ། རང་འབྱུང་ལྷུན་གྲུབ་སྐྱེ་འགྲོ་ཡོངས་ཀྱི་མགོན། །མྱ་ངན་མི་འདའ་འཇིགས་བྲལ་རྡོ་རྗེའི་སྐུ། །དུས་གསུམ་རྒྱལ་བ་ཀུན་གྱི་སྤྱི་གཟུགས་མཆོག། །ཧེ་རུ་ཀ་དཔལ་པདྨ་བཛྲ་ཞེས། །མཚོ་སྐྱེས་དབང་གི་རྒྱལ་པོར་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །ཆོས་སྐུ་སྤྲོས་པ་མཁའ་ལྟར་དག་གྱུར་ཀྱང་། །ལོངས་སྐུ་འགག་མེད་ཐུགས་རྗེའི་སྤྲིན་ཕུང་ལས། །སྤྲུལ་སྐུས་གདུལ་བྱའི་འཇིག་རྟེན་མ་ལུས་པར། །སྣ་ཚོགས་ཐེག་པའི་ཆོས་ཀྱི་ཆར་འབེབས་པའི། །སྐུ་གསུམ་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་དེར་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །ཁྱོད་གསུང་དབྱངས་ཀྱི་དཀྱིལ་འཁོར་རེ་རེས་ཀྱང་། །སྲིད་གསུམ་འགྲོ་བ་མ་ལུས་རང་རང་གི། །སྐད་དུ་བརྒྱད་ཁྲི་བཞི་སྟོང་དམ་པའི་ཆོས། །སྟོན་པས་རྣམ་གྲོལ་འབྲས་བུ་སྟེར་མཛད་པའི། །སྐྱོན་བྲལ་པདྨའི་གསུང་ལ༴། །མཁྱེན་པའི་སྐད་ཅིག་ཉིད་ལ་འཁོར་འདས་ཀྱི། །ཆོས་རྣམས་མ་ལུས་ཐུགས་སུ་མཁྱེན་གྱུར་ཅིང་། །རྟོག་པ་མེད་པར་འགྲོ་དོན་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ། །ནམ་མཁའི་རང་བཞིན་གཟོད་ནས་རྣམ་གྲོལ་ཐུགས། །ཡེ་ཤེས་བསམ་མི་ཁྱབ་དེར༴ །ཁྱོད་ནི་འཇིག་རྟེན་སྒྲོན་མེ་པདྨའི་གཉེན། །ཀུན་གྱིས་མི་བརྫི་འགྲོ་བའི་རྩ་ལག་གཅིག །མཚན་ཙམ་ཐོས་པས་ངན་འགྲོའི་སྐྱེ་ལྡན་ཡང་། །མོད་ལ་ཐར་པའི་དགའ་སྟོན་ལ་སྦྱོར་བའི། །ཡོན་ཏན་འགྲན་ཟླ་བྲལ་དེར། ཕྱོགས་བཅུའི་འཇིག་རྟེན་རབ་འབྱམས་མཐས་གཏུགས་པར། །ཞི་དང་རྒྱས་དང་དབང་དང་མངོན་སྤྱོད་ཀྱིས། །གང་ལ་གང་འདུལ་དེ་ལ་དེར་སྟོན་པས། །མ་ལུས་གདུལ་བྱའི་རེ་བ་རྫོགས་མཛད་པའི། །འཕྲིན་ལས་སྲིད་ཐར་ཁྱབ་དེར༴། །སྐྱེ་བོ་དགེ་བའི་བཤེས་དང་བྲལ་གྱུར་ཅིང་། །མི་ཤེས་མུན་པའི་སྨག་རུམ་འཁྱམས་པ་རྣམས། །འཇིགས་རུང་ངན་འགྲོའི་གཡང་ལ་མི་ལྷུང་བར། །ད་ལྟ་ཉིད་དུ་ཐུགས་རྗེའི་ཟེར་ཕྱུངས་ལ། །མ་རིག་འཐིབས་པོ་སོལ་ཅིག་པདྨ་འབྱུང་། །བདག་གི་བགྲང་ཡས་སྐྱེ་བར་ཚོགས་གཉིས་ཀྱིས། །ལེགས་བསྡུས་རྣམ་པར་དཀར་བའི་དགེ་བའི་ཚོགས། །མ་ལུས་ལུས་པ་མེད་པའི་འགྲོ་ཀུན་དང་། །ཐུན་མོང་ཉིད་གྱུར་གོང་དུ་སྤེལ་བའི་མཐུས། །ཐམས་ཅད་ཟངས་མདོག་དཔལ་རིར་སྐྱེ་བར་ཤོག །རབ་འབྱམས་རྒྱལ་བའི་ཞིང་གི་བཀོད་པ་ཀུན། །ཡོངས་སུ་རྫོགས་པ་རྔ་ཡབ་པདྨའི་གླིང་། །ལག་མཐིལ་ལྟར་སྙོམས་རྒྱ་ཁྱོན་ཚད་ཀྱིས་འཕོངས། །རིན་ཆེན་ནོར་བུས་ཁོར་ཡུག་ཀུན་ནས་དཀྲིགས། །ཟངས་མདོག་དཔལ་གྱི་རི་བོར་སྐྱེ་བར་ཤོག། །ཐ་གྲུར་མཚན་མོ་རྒྱུ་བའི་གྲོང་ཁྱེར་དང་། །གྲོང་བརྡལ་བགྲང་དང་གཞལ་བར་མི་ནུས་པའི། །མི་བསྲུན་མི་ལ་འཚེ་བའི་ཡུལ་ལྗོངས་ཀུན། །དགེ་བཅུའི་ཁྲིམས་ལས་སྐད་ཅིག་མི་འདའ་བའི། །ཟངས་མདོག༴། །ཞེ་སྡང་གདོང་དམར་སྲིན་པོའི་ཚོགས་རྣམས་ཀྱང་། །ཁྱོད་མཐུས་མི་དགེ་འགྲས་པའི་ཡིད་བྲལ་ནས། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་ངང་ཚུལ་རབ་འཆང་ཞིང་། །མི་ཁོམ་ཤ་ཟར་སྐྱེ་བའི་ཐ་མ་སྟེ། །ཟངས་མདོག༴། འཛིན་མའི་ཁྱོན་ཀུན་བདེ་འཇམ་མིག་མངས་རིས། །མནན་ནེམ་བཏེག་འཕར་གསེར་གྱི་པདྨོ་དང་། །ལྷ་གནས་ནོར་བུས་ཕྱོགས་ཀུན་མཛེས་པར་བཀྲམ། །ཚེར་ཅན་ཤིང་དང་གསེག་མ་རི་མེད་པ། །ཟངས་མདོག༴ །ཀེ་ལ་ཤ་དང་བེ་ཌར་ཨིནྡྲ་སོགས། །རིན་ཆེན་རི་ཕྲན་དཔག་བསམ་ཡོངས་འདུའི་ཚལ། །འཆི་མེད་ཤིང་གིས་གཏམས་པའི་རྩེ་མོ་ཀུན། །དབང་པོའི་ཤིང་བལ་མདངས་ལྡན་མེ་ཏོག་མཛེས། །ཟངས་མདོག༴། །ཡིད་བཞིན་ནོར་བུའི་འབྲས་བུ་གཡུར་ཟ་ཞིང་། །ཡལ་གར་ལྷ་རྫས་གོས་ཀྱི་ལྡ་ལྡི་དང་། །མུ་ཏིག་དཀར་དམར་སྔོ་བའི་ཕྱང་ཕྲུལ་གཡོ། །སྤུ་སྡུག་མཛེས་པའི་བྱ་ཚོགས་སྐད་སྙན་འབྱིན། །ཟངས་མདོག༴། །བར་བར་ཡན་ལག་བརྒྱད་ལྡན་བདུད་རྩིའི་རྫིང་། །མཐིལ་དུ་གསེར་གྱི་བྱེ་མ་ཐང་མར་བརྡལ། །ཕྱོགས་རྣམས་རིན་ཆེན་སྣ་བདུན་ཐེམ་སྐས་ཅན། །སྤྲུལ་པའི་ལྷ་མི་མང་པོ་དལ་གྱིས་རྩེ། །ཟངས་མདོག༴། །འགྲམ་ཀུན་ཡིད་འོང་སྒྱུ་འཕྲུལ་ཆུ་བྱའི་ཚོགས། །འདབ་མའི་གར་བསྒྱུར་མགོ་བོ་ཀྱོག་ནས་ལྟ། །བྱུ་རུ་ལྟར་དམར་སོར་མོས་ཆུ་ཐིགས་འཐོར། །མགྲིན་པའི་རྫ་རྔ་བརྡུང་ལ་ངལ་བ་མེད། །ཟངས་མདོག༴ །སྤོས་ཆུའི་དྲི་བསུང་ལྡན་པ་ནམ་མཁའི་དབུགས། །ནན་ཏར་ཚ་དང་བསིལ་ཆེས་མ་ཡིན་ཞིང་། །ལྡང་དང་ཞི་ལ་འདོད་པའི་དབང་འབྱོར་པ། །དལ་གྱིས་བཏབ་པས་རྫིང་བུ་པདྨས་ཁེབས། །ཟངས་མདོག༴། །ལྗོངས་ཀུན་རིན་ཆེན་སྣ་བདུན་གཞལ་མེད་ཁང་། །ནང་དུ་རཏྟའི་ཁྲི་ལ་དར་ཟབ་དང་། །ལྷ་རྫས་སྙིང་པོ་ཅན་གྱི་མལ་སྟན་ནི། །འཆི་མེད་གྲོང་གི་དགའ་བ་འཕྲོག་བྱེད་པ། །ཟངས་མདོག༴། །ཕྱིར་མི་ལྡོག་པའི་ལྷ་མིས་ཀུན་ནས་གང་། །འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་བསམ་པའི་མོད་ལ་འབྱུང་། །བཅུ་དྲུག་ལང་ཚོའི་དཔལ་གཟིས་ཕན་ཚུན་དུ། །ལྟད་མོའི་དམ་པ་མཐོ་རིས་དོ་རར་རྩེ། །ཟངས་མདོག༴། །ཆགས་ན་ལྟ་དང་གཉིས་མེད་འཁྱུད་པ་ཡིས། །འཇིག་རྟེན་འདོད་ཡོན་ཀུན་གྱི་དཔལ་ཐོབ་ཅིང་། །ཟག་མེད་བསམ་གཏན་གཉིས་པའི་བདེ་ལ་གཞོལ། །ཐ་མལ་ཆགས་པའི་དྲི་མ་རིང་དུ་བྲལ། །ཟངས་མདོག༴། །རབ་དཀར་བདུད་རྩིའི་ཆུ་གཏེར་འོ་མའི་མཚོའི། །དཔལ་གྱི་འདབ་མའི་འོད་ཀྱིས་བར་སྣང་ཁེངས། །སྒྱུ་འཕྲུལ་མདངས་མཛེས་གེ་སར་འཛིན་མའི་ཚོགས། །མགྲིན་པའི་རྒྱུད་མངས་འབོད་གྲོགས་ཅི་ཡང་འབྱིན། །ཟངས་མདོག༴། །བར་སྣང་བདུད་རྩིའི་ཆུ་མིག་ལས་འོངས་པའི། །སྤྲིན་བཅུད་ལྷ་ཡི་མེ་ཏོག་འཁོར་ལོའི་ཆར། །སྨན་ཤིང་གུར་ཀུམ་གཞོན་ནུ་ཆུ་སྐྱེས་དང་། །འཇའ་ཟེར་མྱུ་གུའི་མདངས་ལ་བསིལ་བར་འགྲེམས། །ཟངས་མདོག༴། དབུས་སུ་པདྨ་རཱ་གའི་ལྷུན་པོ་ནི། །རྩ་བ་གཙུག་ན་ནོར་བུའི་གཞལ་མེད་ཁང་། །སྐེད་པར་རིག་འཛིན་མཁའ་འགྲོའི་མཆོད་སྡོང་མཛེས། །རྩེ་མོར་བར་སྣང་ལྷ་རྣམས་བསྐོར་བ་བྱེད། །ཟངས་མདོག༴། །ཕྱོགས་བཞིར་མི་ཤིགས་རིན་ཆེན་རྡོ་རྗེའི་ཟམ། །གསེར་དངུལ་བེ་ཌཱུརྱ་ཡི་སྟེགས་བུ་ལ། །སྒྱུ་འཕྲུལ་ཞི་དང་ཁྲོ་ཆགས་རཀྟ་དང་། །ལྷ་ཀླུ་མི་ཡི་དབང་པོ་ཀུན་ནས་རྒྱུ། །ཟངས་མདོག །ཕྱོགས་བཞིར་གསེར་དངུལ་བེ་ཌཱུརླ་དང་ནི། །ཨིནྡྲའི་ཐེམ་སྐས་རྫུ་འཕྲུལ་འོད་ཀྱི་ལམ། །རྒྱུ་བྱེད་འདོར་བའི་མོད་ལ་དཔལ་རིའི་རྩེར། །གློག་འགྱུའི་ཡུད་ལ་བགྲོད་པའི་ངོ་མཚར་འཕྲུལ། །ཟངས་མདོག༴ །རྩེ་མོར་པདྨ་འོད་ཀྱི་གཞལ་ཡས་ཁང་། །དག་པའི་རྡོ་དཀར་བཻ་ཌཱུརླ་དང་ནི། །པདྨ་རཱ་ག་ཨིནྡྲ་ནཱི་ལ་ཡི། །གློ་བུར་ཕྲིན་ལས་བཞི་ཡི་རང་འོད་འབར། །ཟངས་མདོག༴། །ཕྱོགས་བཞི་མཚམས་བརྒྱད་སྟེང་འོག་བར་དང་ཁྱམས། །གྲུ་ཆད་སྒོ་ཁང་རྟ་བབས་ཆོས་འཁོར་རྒྱན། །རྩིག་པ་འདོད་སྣམ་ཕ་གུ་དྲྭ་བ་དང་། །དྲ་ཕྱེད་མདའ་ཡབ་རིན་ཆེན་བདུན་གྱིས་སྤྲས། །ཟངས་མདོག༴། །རྣམ་པར་རྒྱལ་བའི་རྒྱལ་མཚན་བ་དན་དང་། །བྱང་ཆུབ་ཡན་ལག་འཕན་གྱིས་ཀུན་ནས་མཛེས། །ཟུར་རྣམས་གསེར་གྱི་དྲིལ་བུ་གཡེར་ཁ་ལ། །སྤོས་ཆུའི་རླུང་བསྐྱོད་ཆོས་ཀྱི་སྒྲ་དབྱངས་བསིལ། །ཟངས་མདོག༴ །ལོགས་ལ་མངོན་ཤེས་དྲུག་ལྡན་དཀར་ཁུངས་གསལ། །སྟེང་དུ་གསེར་གདུང་ནོར་བུའི་བླ་བྲེ་ཅན། །དབུས་ཀྱི་འཕྱུར་བུ་རྡོ་རྗེ་རིན་པོ་ཆེའི། །ཏོག་གི་འོད་ཟེར་ཉིན་མོར་བྱེད་ལ་འཁུ། །ཟངས་མདོག༴། །ཀུན་ཀྱང་རང་འབྱུང་ལྷུན་གྲུབ་སྣང་བའི་འཕྲུལ། །རེག་ན་མི་ཐོགས་ཕྱི་ནང་མེད་པར་གསལ། །སྟེང་ནས་ལྷ་ཡིས་མེ་ཏོག་ཆར་དུ་འབེབས། །བར་སྣང་འཇའ་ཚོན་སྣ་ལྔའི་སྤྲིན་ཕུང་འཁྲིགས། །ཟངས་མདོག༴ །དེ་དབུས་རིན་ཆེན་ཟུར་བརྒྱད་ཉི་ཟླ་དང་། །མ་ཆགས་པདྨ་སྟོང་གི་གེ་སར་ལ། །སྒྱུ་འཕྲུལ་བདག་པོ་པདྨ་འབྱུང་གནས་ནི། །མཛེས་སྡུག་བརྗིད་ཆགས་གསེར་གྱི་ལྷུན་པོ་འདྲ། །ཟངས་མདོག༴ །ཉི་ཟླ་གཟའ་སྐར་སྣང་བྱེད་ཐམས་ཅད་ཀྱང་། །ཁྱོད་སྐུའི་འོད་ཀྱིས་ཟིལ་མནན་རྟག་པར་ཡང་། །གུར་ཀུམ་ཚལ་གྱིས་དཀྲིགས་འདྲའི་མཛེས་པ་འཛིན། །ཉིན་མཚན་འོད་གསལ་ཁོར་མོར་འབྱམས་གདལ་བ། །ཟངས་མདོག༴ །མཐའ་སྐོར་དུས་གསུམ་བླ་མ་སྤྲིན་ལྟར་གཏིབས། །ཕྱོགས་མཚམས་སྤྲུལ་པའི་མཚན་བརྒྱད་བདེ་གཤེགས་ལྔ། །སྒྲུབ་པ་བཀའ་བརྒྱད་བདུན་བརྒྱ་ཉེར་ལྔ་དང་། །ཐེག་པ་རིམ་དགུའི་ལྷ་ཚོགས་ཚོམ་བུར་གཡོ། །ཟངས་མདོག༴ །ཕྱོགས་བཞིའི་པད་བདབ་རིགས་བཞིའི་གིང་དང་ནི། །མཁའ་འགྲོ་སྡེ་བཞི་དུར་ཁྲོད་ཆས་ཀྱིས་བརྒྱན། །རང་འདྲ་བྱེ་བ་འབུམ་གྱི་འཁོར་དང་བཅས། །འགྱིང་བག་ཕྱེད་སྐྱིལ་རོལ་པའི་སྟབས་སུ་བཞུགས། །ཟངས་མདོག༴ །ཁྱམས་དང་གྲུ་ཆད་གློ་འབུར་རིག་འཛིན་དང་། །མ་མོ་མཁའ་འགྲོ་ལྷདང་ལྷ་མོའི་ཚོགས། །དཔག་ཏུ་མེད་པ་ལང་ཚོའི་དཔལ་ངོམས་ཤིང་། །ཕྱི་ནང་གསང་བ་བླ་ན་མེད་པས་མཆོད། །ཟངས་མདོག༴ །འདོད་སྣམ་མཆོད་པའི་ལྷ་མོ་དཔག་ཡས་པ། །འདོད་ཡོན་དྲུག་དང་ཀུན་བཟང་མཆོད་པའི་སྤྲིན། །སྲིད་ཞིའི་ཚར་དུ་དངར་བ་མ་ལུས་པས། །དུས་གསུམ་རྒྱལ་བ་དགྱེས་པར་བསྐྱེད་མཛད་མ། །ཟངས་མདོག༴ །སྒོ་མཚམས་ཕྱོགས་སྐྱོང་བཅུ་དང་རྒྱལ་ཆེན་བཞི། །བཀའ་ཉན་གཏུམ་པོ་ལྷ་སྲིན་དྲེགས་པའི་ཚོགས། །བདུད་དང་མུ་སྟེགས་བསྟན་དགྲ་མཐར་བྱེད་ཅིང་། །ཐེག་མཆོག་རྒྱལ་བའི་བསྟན་པ་ཉིན་མོར་བྱེད། །ཟངས་མདོག༴ །གསང་སྔགས་དཀྱིལ་འཁོར་མདུན་སར་ལན་རེ་རེས། །དཔག་མེད་འགྲོ་བས་ས་མཆོག་དངོས་གྲུབ་ཐོབ། །ལྷུན་གྲུབ་ཕྱག་རྒྱ་ཆེ་དང་ཚེ་ལ་དབང་། །རྣམ་པར་སྨིན་པའི་རིག་འཛིན་ས་ལ་འཇོག །ཟངས་མདོག༴། ཞིང་དེའི་ཡོན་ཏན་མཐའ་དག་བསྐལ་པའམ། །དེ་ལས་ལྷག་པར་དུས་གསུམ་རྒྱལ་བ་ཡིས། །མ་ཟློས་བསྔགས་ཀྱང་ཟད་པར་མི་ནུས་ཤིང་། །སྐད་ཅིག་དྲན་པས་བདེ་ཆེན་མཆོག་ཐོབ་པའི། །ཟངས་མདོག་དཔལ་གྱི་རི་བོར་སྐྱེ་བར་ཤོག། །ལྷ་ཡི་ལྷར་གྱུར་རྒྱལ་བ་ཀུན་གྱི་དངོས། །ཨོ་རྒྱན་པདྨ་རིག་འཛིན་བརྒྱུད་པར་བཅས། །མགོན་མེད་བུ་ལ་བརྩེ་བས་མ་ལྟར་གཟིགས། །ཐུགས་རྗེ་མཆོག་གི་ལྕགས་ཀྱུ་རབ་བརྐྱངས་ནས། །ཟངས་མདོག་དཔལ་གྱི་རི་བོར་མྱུར་དྲོངས་ཤིག། །འགྲོ་བ་སྤྱི་དང་ཁྱད་པར་བོད་འབངས་ལ། །རྣམ་མཁྱེན་གཞན་པས་ཐུགས་རྗེའི་ཟེར་མྱུར་བར། །བརྩེ་བས་ཞལ་གྱིས་འཆེས་དེ་རྗེས་དགོངས་ལ། །མ་རུངས་ལས་ཀྱི་མནར་བའི་སྙིགས་དུས་འགྲོར། །ལ་འུར་ཐུགས་རྗེས་གཟིགས་ཤིག་པདྨ་འབྱུང་། །དོན་ལྡན་དགེ་སྦྱོར་ལེ་ལོའི་ཆོམ་པས་འཁྱེར། །ལོག་སྒྲུབ་རྣམ་གཡེང་ཆུ་བོའི་གཉེར་མ་བཞིན། །འཁྲུལ་པའི་བག་ཆགས་འཕྲལ་སྣང་དྲག་པོས་འདྲིད། །མ་ཚོར་མི་ཚེ་འཛད་པའི་དྲེད་པོ་ལ། །འདྲེན་པ་གཞན་ན་མེད་དོ་པདྨ་འབྱུང་། །ཆོས་སྒོར་ཞུགས་ཀྱང་དགེ་སྦྱོར་ཆོས་གྱིས་དབེན། །བློ་སེམས་དྲེད་པོས་བསྲུང་སྡོམ་གནད་ཚང་སྟོར། །བག་མེད་སྤྱོད་ལས་ངོ་ཚའི་ལྕིབས་དང་བྲལ། །ལྟུང་བའི་ཆར་གྱིས་ཉིན་མཚན་གདུངས་པ་ལ། །བསླབ་གསུམ་གོས་ཀྱིས་གཡོགས་ཤིག་པདྨ་འབྱུང་། །ལམ་མཆོག་བྱང་ཆུབ་སེམས་ལ་བློ་སྦྱངས་ཀྱང་། །གཤིས་ངན་རང་རྩིས་རྒྱུད་ལ་འཐས་པ་ཡིས། །དགྲ་གཉེན་ཆགས་སྡང་མགོ་བོ་མ་སྙོམས་པས། །ཁྲོ་སྡང་བཟོད་པའི་གོ་དང་བྲལ་བ་ཚོ། །སྨོན་འཇུག་སྲང་དུ་ཆུག་ཅིག །གསང་སྔགས་ལམ་ཞུགས་བསྐྱེད་རྫོགས་པར་རློམ་ཡང་། །རང་རྒྱུད་དངོས་པོར་སྒོམ་ལ་ཨ་འཐས་ཤིང་། །གཉིད་ཆང་རྨོངས་པས་ཟབ་མོའི་བཟླས་པ་ཆག། །དམ་མེད་རྒྱུད་ལ་དྲོད་རྟགས་མི་ལྡན་པས། །སྣང་སྲིད་ལྷ་སྐུར་སྟོན་ཅིག། །ཞི་གནས་བསམ་གཏན་དོན་ལ་མཉམ་བཞག་ཀྱང་། །དྲན་ཤེས་མི་ལྡན་ལུང་མ་བསྟན་གྱིས་རྨོངས། །ཡང་ན་བྱིང་རྒོད་འཕྲོ་འདུའི་རྟོག་པར་འཆོར། །འཁུ་འཁྲིག་འཇུར་བུས་བཅིངས་པའི་སྒོམ་པ་ལ། །རྩེ་གཅིག་ངོ་བོ་སྟོན་ཅིག༴། །དོན་དམ་ལྷག་མཐོང་ཉམས་སུ་མྱོང་འདོད་ཀྱང་། །ཆོས་ཀུན་ཆོས་ཉིད་ཚད་མར་མ་ཕྱིན་པས། །གཉིས་སྣང་བཟང་ངན་རྟོག་པ་བཤིག་མ་ནུས། །ཞེ་འདོད་རྩོལ་བས་བསླད་པའི་སྒོམ་པ་ལ། །བྱེད་པོའི་བློ་དང་ཁྲོལ་ཅིག༴། །མདོར་ན་གཉིས་སྣང་ཆུ་ལྷུར་ཆུ་ལ་ཐིམ། །ཉམས་མྱོང་ཞེ་འདོད་ནམ་མཁའི་སྤྲིན་ལྟར་ཡལ། །སྤང་བླང་ཐོབ་ཤོར་སྦྲུལ་མདུད་རང་སར་གྲོལ། །ཡེ་གདལ་གཉུག་མ་རྒྱུན་ཆད་མེད་པ་དེ། །འགྲོ་ཀུན་རྒྱུད་ལ་སྦྱོར་ཅིག །དེ་ལྟར་གདུང་ཤུགས་དྲག་པོའི་འོ་འདོད་ལ། །གཡེང་མེད་ཐུགས་རྗེས་མྱུར་དུ་མི་གཟིགས་པར། །རང་རང་ལས་ཀྱི་རྣམ་སྨིན་ཡིན་དགོངས་ན། །ལས་དང་བྲལ་ལ་ཐུགས་རྗེ་གཟིགས་ཀྱང་ཅི། །ཁྱོད་ཀྱི་ཐུགས་དམ་གཡེལ་ལམ། །དེས་ན་བཏང་སྙོམས་ལེ་ལོ་མ་མཛད་པར། །རི་དྭགས་འཐུམ་བྲུལ་ལྟ་བུའི་འགྲོ་བ་ལ། །ཐུགས་རྗེའི་གཟིགས་པ་བུལ་མིན་ཆེས་ལྷག་པར། །ལ་འུར་ཐུགས་རྗེས་མཆོག་སྦྱིན་མཛོད་ཅིག་ཅེས། །གདུང་བའི་སྨྲེ་ངག་ཐལ་ལོ༴། ཟག་བཅས་ལུས་དང་མ་བྲལ་བར་དུ་ཡང་། །གནས་སྐབས་ཚེ་ལ་བར་ཆད་མི་འབྱུང་ཞིང་། །འཕགས་པའི་རི་ངོགས་དབེན་ཞིང་ཉམས་དགའ་བར། །རིག་དང་མངོན་ཤེས་ཏིང་འཛིན་འགྲུབ་གྱུར་ནས། །ཉིན་མཚན་ཆོས་ཀྱི་འདའ་བར་བྱིན་གྱིས་རློབས། །ཉེར་ལེན་སྒྱུ་མའི་ཟོལ་ཁང་འགྱེལ་མ་ཐག། །རོལ་མོའི་སྒྲ་དང་སྔོན་འཇུག་མཆོད་སྤྲིན་གཏིབས། །ངོ་མཚར་འཇའ་འོད་གདུང་གི་རྟགས་དང་བཅས། །ཨོ་རྒྱན་པདྨ་བཞུགས་པའི་ཞབས་དྲུང་དེར། །པདྨའི་སྦུབས་སུ་རྫུས་ཏེ་སྐྱེ་བར་ཤོག། །ཞིང་དེར་གདོད་མའི་ཆོས་སྐུ་མངོན་གྱུར་ནས། །གཟུགས་སྐུའི་རོལ་པས་འཁོར་བ་མ་སྟོངས་བར། །ཁྱོད་ཀྱི་བསྟན་པ་འཛིན་སྐྱོང་སྤེལ་བ་དང་། །འགྲོ་བ་མ་ལུས་འདྲེན་པའི་བྱེད་པོ་རུ། །དབུགས་དབྱུང་གཟེངས་བསྟོད་ལུང་བསྟན་ཐོབ་པར་ཤོག། །འགྲོ་བའི་དོན་ལ་སྐྱོ་སུན་ངལ་དུབ་དང་། །སྒྱིད་ལུགས་ཞུམ་ཁེངས་ནམ་ཡང་མི་འབྱུང་ཞིང་། །དབང་བཅུ་མངོན་ཤེས་རྫུ་འཕྲུལ་སྟོབས་རྣམས་ཀྱིས། །སྡུག་བསྔལ་སྲིད་པའི་མཚོ་ཆེན་མ་སྐམ་བར་། །གཟུགས་སྐུའི་ཉིན་བྱེད་ནུབ་པར་མ་གྱུར་ཅིག། །བདག་གིས་བརྩོན་པས་མ་གྱུར་མཁའ་མཉམ་འགྲོ། །མཐའ་གཉིས་སྲིད་པའི་འཆིང་བ་ལས་གྲོལ་ནས། །ཟད་ཅིང་སྟོངས་ཚེ་བདག་ཀྱང་ཁྱོད་ཇི་བཞིན། །ཟུང་འཇུག་རྡོ་རྗེ་འཆང་གི་སྐུ་ཐོབ་སྟེ། །མཉམ་ཉིད་རྡོ་རྗེའི་གྲལ་ལ་འགོད་པར་ཤོག། །ཅེས་པ་པདྨ་དཀར་པོས་ལྷོ་བྲག་མཁར་ཆུར་སྦྱར་བ་དགེ་ལེགས་སུ་གྱུར་ཅིག། །། ༄༅། །ཟངས་མདོག་དཔལ་རིར་བགྲོད་པའི་སྨོན་ལམ་རིག་པ་འཛིན་པའི་ཤིང་རྟ་བཞུགས་སོ།། ༄༅། །དུས་གསུམ་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོའི་བདག་ཉིད་སློབ་དཔོན་ཆེན་པོ་པདྨ་འབྱུང་གནས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །མཁའ་ཀློང་རྣམ་དག་འོག་མིན་རྡོ་རྗེའི་དབྱིངས། །རྒྱལ་བའི་ཞིང་མཆོག་རབ་འབྱམས་རྒྱ་མཚོའི་གར། །ངོ་མཚར་འཕྲུལ་གྱི་དབང་པོ་བརྩེགས་པའི་ཏོག། །ཟངས་མདོག་དཔལ་གྱི་རི་བོར་སྐྱེ་བར་ཤོག །སངས་རྒྱས་འོད་སྣང་མཐའ་ཡས་ཡེ་ཤེས་ཀྱི། །སྒྱུ་འཕྲུལ་རྡོ་རྗེའི་དྲྭ་བས་མངོན་སུམ་དུ། །མཛེས་དགུར་བརྒྱན་པ་པདྨའི་གཞལ་ཡས་ཁང་། །ཟངས་མདོག༴ །རྒྱལ་བའི་སྤྱི་གཟུགས་རྡོ་རྗེ་ཐོད་འཕྲེང་རྩལ། །གང་འདུལ་ཕྲིན་ལས་འཁོར་ལོའི་གཟི་བྱིན་གྱིས། །ཀུན་དགར་བརྒྱན་པའི་ཕོ་བྲང་པདྨ་འོད། །ཟངས་མདོག༴། །ནོར་བུའི་བ་གམ་བརྩེགས་པའི་རི་དབང་རྩེར། པདྨ་རཱ་གའི་ཁང་བརྩེགས་ནོར་བུའི་ཏོག །མཁའ་འགྲོའི་སྤྲིན་ཕུང་ཕྱོགས་ཀྱི་བླར་བྲེས་པ། །ཟངས་མདོག༴། །ཨ་ཀརྒྷོ་ཤྲིརྵ་དང་པླཀྵའི། །ནགས་ཚལ་སྟུག་པོར་འཁྲིགས་པའི་དྲྭ་མིག་ནས། །དབང་པོའི་ཤིང་བལ་གཡོ་བའི་ལང་ཚོ་ཅན། །ཟངས་མདོག༴། །ཁམས་གསུམ་དུག་གསུམ་སྣ་ཚོགས་འདུས་པའི་སྲོག། །སྤྱོད་ལ་དགྱེས་མཛད་རྡོ་རྗེའི་མཎྜ་ལར། །མཁའ་སྤྱོད་ལོངས་སྤྱོད་འདུས་པའི་འཁོར་ལོ་ཅན། །ཟངས་མདོག༴། །དཔའ་བོ་རིག་འཛིན་ཚོགས་པའི་གྲལ་དབུས་ན། །པདྨ་རྒྱལ་པོས་སེངྒེའི་སྒྲ་སྒྲོག་པས། །ཕྱོགས་ལས་རྣམ་པར་རྒྱལ་བའི་དཔའ་བརྗིད་ཅན། །ཟངས་མདོག༴ །ཙན་དན་དྲི་ཞིམ་གྱིས་བགོས་འཆི་མེད་ལྷའི། །མེ་ཏོག་ཆར་ཟིམ་འབབ་པའི་དོ་ར་ན། །ཌཱ་ཀིའི་གར་མཁན་རྩེ་བའི་རྒྱང་གླུ་ཅན། །ཟངས་མདོག༴ །མཚུངས་མེད་བློ་ལྡན་ཐུགས་རྗེའི་རང་བཞིན་དང་། །ལྷན་ཅིག་མངོན་པར་མཐོ་བ་ལྷུན་པོའི་དཔལ། །ཉི་མའི་རྒྱན་གྱུར་ཉི་འོད་ཀྱིས་མཛེས་པ། །ཟངས་མདོག་དཔལ་གྱི་རི་བོར་སྐྱེ་བར་ཤོག །འདི་ནས་བཟུང་སྟེ་བྱང་ཆུབ་སྙིང་པོའི་བར། །རྒྱལ་བ་ཀུན་འདུས་པདྨས་རྗེས་འཛིན་ཅིང་། །མཁའ་སྤྱོད་དག་པའི་ཞིང་མཆོག་པདྨ་འོད། །ཟངས་མདོག་དཔལ་གྱི་རི་བོར་སྐྱེ་བར་ཤོག། །། ༄༅། །མཧཱ་གུ་རུའི་སྨོན་ལམ་བཞུགས་སོ།། ༄༅། །གུང་ཐང་ལ་ཐོག་ཏུ་མཁའ་འགྲོ་མཚོ་རྒྱལ་གྱིས་གུ་རུའི་ཞབས་སྤྱི་བོར་བླང་སྟེ་སྨོན་ལམ་བཏབ་པ། མ་ཧཱ་གུ་རུའི་བྱིན་རླབས་ཀྱིས། །བདག་ཅག་ཚེ་རབས་ཐམས་ཅད་དུ། །ཞིང་ཁམས་དག་པའི་ཕོ་བྲང་དུ། །བླ་མ་འབྲལ་མེད་བསྟེན་པར་ཤོག། །མོས་གུས་ལྟེམས་བརྐྱང་མེད་པ་ཡིས། །མཉེས་པའི་ཞབས་ཏོག་སྒྲུབ་པ་དང་། །དགོངས་པ་ཟབ་མོ་ཐུགས་ཀྱི་བཅུད། །བྱིན་རླབས་བདུད་རྩིའི་ལུང་ཐོབ་ཤོག། །སྐུ་གསུང་ཐུགས་ཀྱི་བྱིན་རླབས་ཀྱིས། །ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་སྨིན་པ་དང་། །ཟབ་མོའི་བསྐྱེད་རྫོགས་རྣམ་གཉིས་ལ། །དབང་གི་སྒྲུབ་པར་ཐོབ་པར་ཤོག། །ལོག་ལྟ་བདུད་ཀྱི་ཚོགས་རྣམས་དང་། །ནད་གདོན་རྣམ་རྟོག་ཞི་བ་དང་། །འཁོར་དང་ལོངས་སྤྱོད་རྒྱས་པ་ཡིས། །བསམ་པ་ཡིད་བཞིན་འགྲུབ་པར་ཤོག། །དུར་ཁྲོད་རི་ཁྲོད་གངས་ཁྲོད་སོགས། །ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་གནས་ཉིད་དུ། །ཏིང་འཛིན་ཟབ་མོའི་དགོངས་སྤྱོད་ལ། །རྟག་ཏུ་སྒྲུབ་པ་བྱེད་པར་ཤོག། །སྒྲུབ་པ་བྱེད་པའི་འབྲས་བུ་ཡིས། །ཕྲིན་ལས་རྣམ་བཞི་འགྲུབ་པ་དང་། །ལྷ་སྲིན་བྲན་དུ་འཁོལ་ནས་ཀྱང་། །སངས་རྒྱས་བསྟན་པ་བསྲུང་བར་ཤོག། །སྟོན་པས་གསུངས་པའི་དམ་ཆོས་རྣམས། །རྩོལ་མེད་རྒྱུད་ལ་འཆར་བ་དང་། །མཁྱེན་པ་མཆོག་ལ་མངའ་བརྙེས་ཤིང་། །རྟོགས་པ་མཆོག་དང་ལྡན་པར་ཤོག། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་རྟེན་འབྲེལ་གྱིས། །སྐྱེ་འགྲོ་ཐམས་ཅད་དབང་འདུས་ནས། །ཐོགས་མེད་ཡིད་བཞིན་ནོར་བུའི་གཏེར། །འབྲེལ་ཚད་དོན་དང་ལྡན་པར་ཤོག། །སངས་རྒྱས་བསྟན་པ་དར་བའི་མཐུས། །བརྒྱུད་འཛིན་ཆོས་དོན་རྒྱས་པ་དང་། །འགྲོ་ཀུན་བདེ་ལ་འཁོད་ནས་ཀྱང་། །ཞིང་ཁམས་ཐམས་ཅད་དག་པར་ཤོག། །བདག་གི་ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་གྱིས། །གདུལ་བྱ་སོ་སོའི་བློ་ཡུལ་དུ། །གང་ལ་གང་འདུལ་སྤྲུལ་པའི་སྐུ། །དཔག་ཏུ་མེད་པ་འབྱུང་བར་ཤོག། །མདོར་ན་འཁོར་འདས་མ་ལུས་ཀུན། །གུ་རུ་ཉིད་དང་དབྱེར་མེད་ཅིང་། །སྐུ་གསུམ་འདུ་འབྲལ་མེད་པ་ཡི། །རྣམ་མཁྱེན་སངས་རྒྱས་ཐོབ་པར་ཤོག། །སེམས་ཅན་གསོལ་བ་འདེབས་པར་ཤོག། །བླ་མས་བྱིན་གྱིས་རློབས་པར་ཤོག། །ཡི་དམ་དངོས་གྲུབ་སྟེར་བར་ཤོག། །མཁའ་འགྲོས་ལུང་བསྟན་བྱེད་པར་ཤོག། །ཆོས་སྐྱོང་བར་ཆད་སེལ་བར་ཤོག །སངས་རྒྱས་བསྟན་པ་དར་ཞིང་རྒྱས་པར་ཤོག། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བདེ་ཞིང་སྐྱིད་པར་ཤོག། །ཉིན་དང་མཚན་དུ་ཆོས་ལ་སྤྱོད་པར་ཤོག། །རང་གཞན་དོན་གཉིས་ལྷུན་གྱིས་འགྲུབ་པར་ཤོག། །རང་བཞིན་དག་པའི་དགེ་བ་འདིས། །འཁོར་བ་ངན་སོང་དོང་སྤྲུགས་ནས། །སྲིད་མཚོར་སླར་ཡང་མི་གནས་ཤིང་། །ཕྱམ་གཅིག་སངས་རྒྱས་མྱུར་ཐོབ་ཤོག། །རྒྱལ་བ་ཀུན་གྱི་གསང་ཆེན་མཛོད། །བླ་མེད་མཆོག་གི་ཐེག་པ་འདི། །ཇི་ལྟར་མཁའ་ལ་ཉི་ཤར་ལྟར། །རྒྱལ་ཁམས་ཡོངས་ལ་དར་རྒྱས་ཤོག། །བདག་གི་དགེ་བའི་རྩ་བ་འདི་དག་དགེ་བའི་རྩ་བ་མཐའ་དག་ཏུ་གྱུར་ནས་བླ་མ་དམ་པའི་ཐུགས་དགོངས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའི་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པར་གྱུར་ཅིག། །སངས་རྒྱས་བསྟན་པ་དར་ཞིང་རྒྱས་པ་ཡི། སྐྱེས་བུ་སྟོབས་ལྡན་དུ་གྱུར་ཅིག། །མཁྱེན་བརྩེ་ནུས་གསུམ་མཐར་ཕྱིན་ནས་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་སུ་གྱུར་ཅིག། །རིགས་དྲུག་གི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་འཁོར་བ་དང་ངན་སོང་གི་སྡུག་བསྔལ་ཆེན་པོ་ལས་སྒྲོལ་ནུས་པའི་དེད་དཔོན་ཆེན་པོར་སྐྱེ་བར་གྱུར་ཅིག། །དེ་ཁོ་ན་བཞིན་དུ་འགྲུབ་པར་གྱུར་ཅིག། །བདག་པདྨ་གླིང་པས་ལྷོ་བྲག་སྨན་མདོའི་བྲག་སེངྒེའི་གདོང་པ་ཅན་ནས་གདན་དྲངས་པའོ།། ༈ རྗེ་བཙུན་ཁྱེད་དང་ཐུགས་རྗེ་མཉམ་པར་ཤོག། །རྒྱལ་སྲས་ཁྱེད་དང་གདུལ་བྱ༴། །ཐོད་ཕྲེང་རྩལ་དང་ཕྲིན་ལས༴། །ཚེ་དཔག་མེད་དང་སྐུ་ཚེ༴། །འཇམ་དཔལ་དབྱངས་དང་མཁྱེན་རབ༴ །སྤྱན་རས་གཟིགས་དང་འགྲོ་དོན༴། །གསང་བའི་བདག་དང་མཐུ་སྟོབས༴། །ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་དང་མཚན་དཔེ་མཉམ་པར་ཤོག། །ཀུན་ཏུ་བཟང་དང་ཞིང་ཁམས་མཉམ་པར་ཤོག། །ནམ་ཞིག་ཚེ་ཡི་འདུ་བྱེད་གཏོང་བའི་ཚེ། །མི་གཙང་ལུས་འདིའི་སྒྱུ་མ་བོར་མ་ཐག། །བདེ་བ་ཅན་དུ་རྫུས་ཏེ་སྐྱེ་བར་ཤོག། །སྐྱེ་མ་ཐག་ཏུ་ས་བཅུ་རབ་རྫོགས་ཏེ། །སྤྲུལ་པ་རེ་རེ་བདག་གིས་བཀྱེ་ནས་ཀྱང་། །ཐམས་ཅད་འདྲེན་པའི་དེད་དཔོན་བདག་གྱུར་ཅིག། །བདག་གཞན་གཉིས་མེད་ཆོས་སྐུ་མཐར་ཕྱིན་ནས།ཀ་དག་གདོད་མའི་དབྱིངས་སུ་གྲོལ་བར་ཤོག། །སྨོན་ལམ་འདི་རྒྱལ་དབང་བསྟན་འཛིན་གྲགས་པའི་གསུང་ཡིན་ནོ། །བསྔོ་བ་དང་སྨོན་ལམ་ཡོངས་སུ་འགྲུབ་པའི་རྒྱལ་པོ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །ཨོཾ་དྷ་རེ་དྷ་རེ་བྷན་དྷ་རེ་བྷན་དྷ་རེ་སྭཱཧཱ། །དགེ་བ་སྟོབས་ཆེ་བ་གྱུར་ཅིག། །སྡིག་པ་འདག་སྐྱེན་པར་གྱུར་ཅིག། །སྨོན་ལམ་མཐུ་བཙན་པར་གྱུར་ཅིག། །ཛ་ཡ་ཛ་ཡ་སིདྡྷི་སིདྡྷི་ཕ་ལ་ཕ་ལ་བཀྲ་ཤིས་པར་གྱུར་ཅིག། །དེ་ལྟར་འགྲུབ་པ་ཡང་དཀོན་མཆོག་གསུམ་གྱི་བདེན་པ་དང་། །སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བྱིན་གྱིས་བརླབས་དང་། །ཚོགས་གཉིས་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པའི་མཐུ་དང་། །ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་རྣམ་པར་དག་ཅིང་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་ཇི་ལྟར་སྨོན་པ་དེ་དེ་བཞིན་དུ་འགྲུབ་པརགྱུརཅིག། ༄༅། །སྨོན་ལམ་ཉུང་འདུས་བདེ་ཆེན་བཅུད་ལེན་ཞེས་བྱ་བ་བཞུགས་སོ།། ༄༅། །ན་མོ་བཛྲ་ཀྲོ་དྷ་ཡེ། དུས་གསུམ་རྒྱལ་བ་སྲས་དང་བཅས་རྣམས་ཀྱི། །ཡེ་ཤེས་རོལ་གར་དཔལ་ཆེན་ཧེ་རུ་ཀ། །ཁྲོ་རྒྱལ་རྟ་མཆོག་རོལ་པའི་ཞབས་པད་ལ། །བྱང་ཆུབ་སྙིང་པོའི་བར་དུ་གུས་ཕྱག་འཚལ། །གདོད་ནས་ལྷུན་གྲུབ་རང་རིག་ཡེ་ཤེས་ཆེའི། །རང་བཞིན་མགོན་པོ་ཁྱེད་དང་གཉིས་མེད་པའི། །དག་གསལ་རྣལ་འབྱོར་ལྷ་ཡི་དཀྱིལ་འཁོར་དུ། །བསྙེན་ཅིང་བསྒྲུབ་པས་ཁྱོད་སྐུ་མྱུར་འགྲུབ་ཤོག །དེ་མ་ཐོབ་ཀྱི་ཚེ་རབས་ཀུན་ཏུ་ཡང་། །མི་ཁོམ་བརྒྱད་སྤངས་དལ་བའི་རྟེན་རྙེད་ཅིང་། །བཤེས་གཉེན་དམ་པའི་མགོན་གྱིས་རྗེས་བཟུང་ནས། །ཐེག་ཆེན་ཆོས་ཀྱི་བདུད་རྩིས་འཚོ་བར་ཤོག། །འདོད་ལས་ཕྱིར་ཕྱོགས་ངེས་འབྱུང་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་། །བྱམས་བརྩེས་ཀུན་བསླངས་བྱང་ཆུབ་སེམས་མཆོག་ལྡན། །ཕྱིན་དྲུག་བསྡུ་བཞིས་རྒྱལ་སྲས་སེམས་དཔའ་ཆེའི། །རྣམ་ཐར་རྒྱ་མཚོའི་ཕ་རོལ་ཕྱིན་པར་ཤོག། །བསླབ་གསུམ་རྒྱུད་མཛེས་ཐོས་པའི་ཕ་རོལ་སོན། །བསམ་པས་ལེགས་སྦྱངས་སྒོམ་བྱུང་ཕུལ་དུ་ཕྱིན། །ཤེས་རབ་གསུམ་གྱི་སྣང་བས་རྨོངས་པའི་མུན། །མཐའ་དག་དྲུངས་ནས་འབྱིན་པའི་དཔལ་ཐོབ་ཤོག། །སྨིན་བྱེད་དབང་བཞིས་སྒོ་གསུམ་དྲི་མ་བཀྲུས། །གནས་སྐབས་བཞི་སྦྱངས་སྐུ་བཞིའི་ས་བོན་ཐེབས། །བསྐྱེད་རིམ་མཐར་ཕྱིན་སྣོད་བཅུད་ལྷ་སྐུར་རྟོགས། །རྫོགས་རིམ་ཟབ་གསལ་གཉིས་མེད་མཐར་ཕྱིན་ཤོག། །གཏུམ་མོའི་མེས་སྦྱངས་ཕུང་ཁམས་དྷུ་ཏིར་དག། །ཉི་ཟླའི་ལམ་བཅོམ་སྒྲ་གཅན་ངང་དུ་འབབ། །འཛག་བདེའི་རྒྱུན་ཆད་འཕོ་མེད་དབྱིངས་སུ་ཐིམ། །ཟུང་འཇུག་ཆེན་པོའི་གོ་འཕང་མཐར་ཕྱིན་ཤོག། ལྷན་སྐྱེས་བདེ་ཆེན་རོལ་པ་བསམ་ཡས་པས། །མ་དག་ལྟར་སྣང་འགྲོ་བའི་ཁམས་ཀུན་ཏུ། །ནམ་མཁའ་ཇི་སྲིད་ཁྱབ་རྟག་ལྷུན་གྲུབ་པས། །རྣམ་གྲོལ་རྡོ་རྗེའི་ས་ལམ་གསལ་བྱེད་ཤོག། །ཅེས་པ་འདི་ཤཱཀ་རིན་པས་སོ།། ༄༅། །ཚེ་རབས་མ་ལུས་སྨོན་ལམ་བཞུགས་སོ།། ༄༅། །ཚེ་རབས་མ་ལུས་ཐམས་ཅད་དུ། །བླ་མ་དམ་པ་མཉེས་བྱེད་ཅིང་། །མོས་གུས་ལྟེམས་བརྐྱང་མེད་པ་ཡིས། །ནོར་བཟང་བུ་བཞིན་བསྟེན་པར་ཤོག། །སྐྱབས་ཆེ་བྱིན་ཆགས་དཀོན་མཆོག་གསུམ། །མཆོད་པའི་ཚོགས་རྣམས་མ་ལུས་པས། །ཚིམ་པ་མེད་པར་མཆོད་ནས་ཀྱང་། །རྟག་ཏུ་བསྟོད་ཅིང་བཀུར་བར་ཤོག། །བར་ཆད་ཐམས་ཅད་སེལ་འགྱུར་ཞིང་། །མ་བཞིན་སེམས་པའི་ཡི་དམ་ལྷ། །ཐུན་བཞི་ཡིས་ནི་མཉེས་གྱུར་ནས། །ཡི་དམ་ལྷ་དང་མི་འབྲལ་ཤོག། །ཧཱུཾ་དང་ཕཊ་ཀྱི་འབྲུག་སྒྲ་ཡིས། །དྲེགས་པ་ཅན་རྣམས་ཚར་གཅོད་ཅིང་། །བསྟན་པ་མ་ལུས་སྲུང་བ་ཡི། །ཆོས་སྐྱོང་རྣམས་ཀྱིས་བསྲུང་བར་ཤོག། །བདག་ཅག་ལྷན་ཅིག་ཚོགས་པ་རྣམས། །ཁྲོ་འཁྲུག་ཐམས་ཅད་རབ་ཞི་ནས། །ཟབ་མོའི་གཏམ་ནི་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས། །སེམས་ལ་ཕན་པ་ཉིད་དུ་ཤོག། །གང་དུ་འདུག་པའི་གནས་རྣམས་སུ། །འཇིགས་དང་ཉམ་ང་བྲལ་བ་དང་། །ཕྱི་ནང་འཚེ་བ་མེད་པ་ཡི། །དགོན་གནས་རྣམས་དང་མི་འབྲལ་ཤོག །ངོ་བསྲུང་རྩོལ་བ་མི་དགོས་ཤིང་། །ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་ཆོས་ལ་དཀར། །ཕན་ཚུན་འཚེ་བ་མེད་པ་ཡི། །སྐྱེ་བོ་རྣམས་ཀྱིས་བཀུར་བརཤོག། །བདག་ཅག་ཚེ་རབས་ཐམས་ཅད་དུ། །བྱམས་པ་རྒྱུན་ཆད་མེད་པ་དང་། །རྟོགས་པ་གསེར་གྱི་རི་བོ་ལྟར། །གཉིས་མེད་འགྱུར་བ་མེད་པར་ཤོག །ཉོན་མོངས་གསུམ་པོ་སྐྱེས་པའི་ཚེ། །ཆུ་ལ་རལ་གྲི་བཏབ་པ་ལྟར། །སེམས་ཀྱི་མདུད་པ་གྲོལ་ནས་ཀྱང་། །འོད་གསལ་ངང་ལ་གནས་པར་ཤོག །དོན་མེད་གླེང་མོ་བྱེད་པའི་ཚེ། །འཁོར་བ་ཐོག་མཐའ་མེད་པ་རུ། །གཏམ་གྱི་སྦྱོར་བ་འདི་དག་ཀྱང་། །ཆོས་ཀྱི་གཏམ་དུ་འགྱུར་བ་ཤོག། །སྡང་བའི་ཡུལ་རྣམས་མཐོང་བའི་ཚེ། །རང་དབང་མེད་པའི་བྱམས་པ་ཡིས། །དྭང་བའི་སེམས་ནི་སྐྱེ་བ་དང་། །སྙིང་ནས་མ་བཞིན་གོ་བར་ཤོག །མཛེས་ཤིང་བཀྲག་ལྡན་མཐོང་བའི་ཚེ། །མི་གཙང་བུམ་པར་གོ་བ་ཡིས། །ཞེན་པའི་མཚན་མ་རབ་ལོག་ནས། །ཆགས་པ་མེད་ལ་གནས་པར་ཤོག། །ང་རྒྱལ་ཁེངས་ཤིང་དྲེགས་པ་ཡི། །སྐྱེ་བོ་རྣམས་དང་འགྲོགས་པའི་ཚེ། །དམན་པའི་མཚན་མ་རབ་སྤངས་ནས། །བསྙེན་བཀུར་བྱེད་ལ་གནས་པར་ཤོག །ཤེས་བྱའི་ཆོས་རྣམས་མ་ལུས་པས། །ལྟེམས་བརྐྱང་མེད་པར་ཆོས་ཀུན་ལ། །མོས་གུས་རྒྱ་ཆེན་བྱེད་པ་དང་། །གཉེན་པོ་བསྟེན་ལ་གནས་པར་ཤོག །སྒྲུབ་པར་བྱེད་པའི་འབྲས་བུ་དེས། །བདག་གཞན་གཉིས་ཀྱི་འདོད་པ་གྲུབ། །འཁོར་བ་མུ་མཐའ་མེད་པ་རུ། །སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་སྨིན་པར་ཤོག །རྗེ་ཕག་གྲུའི་གསུང་ཡིན་པར་གྲགས།། ༈ སྨོན་ལམ་ཚོགས་གཉིས་འཕེལ་བྱེད་བཞུགས་སོ།། ༄༅། །དཀོན་མཆོག་གསུམ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །ཐུགས་རྗེའི་བདག་ཉིད་བླ་མ་དང་། །དཀོན་མཆོག་གསུམ་དང་ཡི་དམ་ལྷ། །ལྷ་ཡི་དྲང་སྲོང་སྨོན་ལམ་རྣམས། །ལྷག་པའི་སྨོན་ལམ་འགྲུབ་པར་ཤོག། །མིར་གྱུར་ཡུལ་དབུས་སྐྱེ་བ་དང་། །དབང་པོ་ཚང་ཞིང་གནས་ལ་དད། །དེ་བཞིན་ལས་མཐའ་མ་ལོག་པ། །རང་འབྱོར་ལྔ་དང་ལྡན་པར་ཤོག །སངས་རྒྱས་བྱོན་དང་དེས་ཆོས་གསུངས། །བསྟན་གནས་བསྟན་ཕྱིར་འཇུག་པ་དང་། །གཞན་ཕྱིར་རྟག་ཏུ་སྙིང་རྗེ་བའི། །གཞན་འབྱོར་ལྔ་དང་ལྡན་པར་ཤོག །དམྱལ་བ་ཡི་དྭགས་དུད་འགྲོ་དང་། །ཚེ་རིང་ཀླ་ཀློ་ལོག་ལྟ་དང་། །སངས་རྒྱས་ཀྱིས་སྟོངས་ལྐུགས་པ་སྟེ། །མི་ཁོམ་བརྒྱད་ལས་ཐར་བར་ཤོག །དད་པ་དང་ནི་གཏོང་བ་དང་། །ཐོས་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་ཤེས་རབ་དང་། །ཁྲེལ་ཡོད་ངོ་ཚ་ཤེས་པ་སྟེ། །འཕགས་ནོར་བདུན་དང་ལྡན་པར་ཤོག །སྡེ་སྣོད་གསུམ་དང་རྒྱུད་སྡེ་བཞི། །འཆད་རྩོད་འདྲེས་པར་མི་མངའ་བའི། །ཐུགས་རྗེ་རྒྱུན་ཆད་མེད་པ་ཡི། །བླ་མ་རྣམས་དང་མཇལ་བར་ཤོག །དེས་གསུངས་སོ་ཐར་བྱང་སེམས་དང་། །རིག་འཛིན་སྔགས་ཀྱི་བསླབ་བྱ་རྣམས། །ཇི་ལྟར་ནོས་ཤིང་བསྲུངས་པ་དེ། །གོང་ནས་གོང་དུ་འཕེལ་བར་ཤོག །གསལ་སྟོང་དབྱེར་མེད་རྟོགས་པ་དང་། །སྣང་སྟོང་ཟུང་དུ་འཇུག་པ་དང་། །བདེ་སྟོང་བླ་ན་མེད་པ་ཡིས། །སྒྲིབ་གཉིས་བག་ཆགས་དག་པར་ཤོག །འདོད་པ་ཆུང་ཞིང་ཆོག་ཤེས་དང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དང་ལྡན་པ་ཡིས། །ལོག་པའི་འཚོ་བ་ཀུན་སྤངས་ནས། །ཆོས་ཀྱི་འཚོ་བས་འཚོ་བར་ཤོག །གང་ཞིག་དགྲ་བཅོམ་ཕ་མ་གསོད། །མཐུན་པའི་དགེ་འདུན་དབྱེན་བྱེད་ཅིང་། །དེ་བཞིན་གཤེགས་ལ་སྐུ་ཁྲག་འབྱིན། །མཚམས་མེད་ལྔ་ལས་ཐར་བར་ཤོག །མཆོད་རྟེན་བཤིག་དང་བྱང་སེམས་གསོད། །དགྲ་བཅོམ་མ་ལ་སུན་འབྱིན་པ། །སློབ་པ་གསོད་དང་མཆོད་ནོར་རྐུ། །ཉེ་བ་ལྔ་ལས་ཐར་བར་ཤོག །གསོད་རྐུ་རྫུན་དང་འདོད་ལོག་སྤྱོད། །ཕྲ་མ་ཚིག་རྩུབ་ངག་འཁྱལ་སྨྲ། །བརྣབ་སེམས་གནོད་སེམས་ལོག་པར་ལྟ། །མི་དགེ་བཅུ་ལས་ཐར་བར་ཤོག །མནར་མེད་ཚ་བ་རབ་ཚ་དང་། །ངུ་འབོད་ཅན་དང་ངུ་འབོད་ཆེ། །བསྡུས་འཇོམས་ཐིག་ནག་ཡང་སོས་ཏེ། །ཚ་དམྱལ་བརྒྱད་ལས་ཐར་བར་ཤོག །ཆུ་བུར་ཅན་དང་ཆུ་བུར་རྡོལ། །སོ་ཐམ་ཨ་ཆུ་ཀྱི་ཧུད་དང་། །ཨུཏྤལ་པདྨ་ལྟར་གས་ཤིང་། །གྲང་དམྱལ་བརྒྱད་ལས་ཐར་བར་ཤོག །ཉེ་ཚེ་ཉེ་འཁོར་རོ་མྱག་འདམ། །མི་གཙང་འདམ་དང་མེ་མ་མུར། །ཆུ་བོ་རབ་མེད་ཤལ་མ་རི། །དེ་དག་གནས་ལས་ཐལ་བར་ཤོག །ཕྱི་སྒྲིབ་ཅན་དང་ནང་སྒྲིབ་ཅན། །ཟས་སྐོམ་གཉིས་ཀའི་སྒྲིབ་པ་ཅན། །མེ་ལྕེའི་འཁོར་ལོ་ཅན་ལ་སོགས། །ཡི་དྭགས་གནས་ལས་ཐར་བར་ཤོག །བྱིངས་ལ་གནས་དང་ཁ་འཐོར་གནས། །གླེན་ལྐུག་གཅིག་ལ་གཅིག་ཟ་དང་། །གསོད་གཅོད་བཀོལ་རྡུང་བྱེད་ལ་སོགས། །དུད་འགྲོའི་གནས་ལས་ཐར་བར་ཤོག །ལྷ་ལ་འཕོ་དང་ལྟུང་བ་དང་། །ལྷ་མ་ཡིན་ལ་འཐབ་རྩོད་དང་། །མི་ལ་སྐྱེ་རྒ་ན་འཆི་སོགས། །སྡུག་བསྔལ་གནས་ལས་གཟིགས་ཀྱི་སྙིང་རྗེ་དང། །ཕྱག་ན་རྡོ་རྗེའི་མཐུ་སྟོབས་ཀྱིས། །བདེ་བ་ཅན་དུ་སྐྱེ་བར་ཤོག །ཤཱ་རི་བུ་ཡི་ཤེས་རབ་དང་། །མོ་འུ་འགལ་གྱི་རྫུ་འཕྲུལ་དང་། །ཀུན་དགའ་བོ་ཡི་ཐོས་པ་ཡིས། །བདེ་བ་ཅན་དུ་སྐྱེ་བར་ཤོག །སཱ་ར་ཧ་ཡི་རྟོགས་པ་དང་། །ཀླུ་སྒྲུབ་སྙིང་པོའི་མཁྱེན་པ་དང་། །འབིར་ཝ་པ་ཡི་བྱིན་རླབས་ཀྱིས། །བདེ་བ་ཅན་དུ་སྐྱེ་བར་ཤོག །དཀོན་མཆོག་གསུམ་གྱི་བདེན་པ་དང་། །སངས་རྒྱས་བྱང་སེམས་བྱིན་རླབས་དང་། །ཚོགས་གཉིས་ཡོངས་རྫོགས་མངའ་ཐང་སྟེ། །ཆོས་ཉིད་བདེན་པས་འགྲུབ་པར་ཤོག སྤངས་རྟོགས་མཐར་ཕྱིན་སངས་རྒྱས་དང་། །ལུང་དང་རྟོགས་པ་དམ་པའི་ཆོས། །ས་བཅུའི་བྱང་སེམས་དགེ་འདུན་ཏེ། །དཀོན་མཆོག་གསུམ་གྱི་བཀྲ་ཤིས་ཤོག། ཅེས་པ་སློབ་དཔོན་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱིས་མཛད་པའོ།། ༄༅། །སྨོན་ལམ་འཁོར་བར་འཁོར་ཚེ་མ་བཞུགས་སོ།། ༈ ན་མོ། འཁོར་བར་འཁོར་ཚེ་སྐྱེ་གནས་ཐམས་ཅད་དུ། །ཆོས་ལ་བཟོད་པ་མ་ཐོབ་བར་དུ་ནི། །ངན་སོང་གསུམ་དུ་ནམ་ཡང་མི་སྐྱེ་ཞིང་། །མཐོ་རིས་མི་ཡི་ལུས་སུ་སྐྱེ་བར་ཤོག། །མཐོ་རིས་མི་ཡི་ལུས་སུ་སྐྱེས་ནས་ཀྱང་། །སྡིག་སྤྱོད་རྒྱལ་པོར་མ་སྐྱེ་དེ་ཡི་བློན་པོ་དང་། །དམག་དཔོན་ཞལ་ལྕེ་གཅོད་པའི་ལུས་སུ་མ་སྐྱེ་ཤོག །ཁེ་བྱེད་ཏིལ་རྡུང་ཆང་འཚོང་རྐུན་པོ་དང་། །བྲན་དང་མོ་ཡི་ལུས་སུ་མ་སྐྱེ་ཤོག། །དགེ་སློང་རྣམས་ལ་དབང་བྱེད་བདག་པོ་དང་། །གནས་བརྟན་ལས་བྱེད་པ་དང་ནང་ཁྲིམས་པ། །དགེ་བསྐོས་གཙང་སྦྱོར་བ་དང་དམ་བཞག་པ། །གང་ཟག་ལས་བྱེད་རྣམས་སུ་མ་སྐྱེ་ཤོག། །མཐའ་འཁོབ་ཀླ་ཀློ་སྐྱེ་བོའི་ཡུལ་རྣམས་དང་། །གླེན་ལྐུགས་འོན་ལོང་ཕྲག་དོག་ཅན་རྣམས་དང་། །མུ་སྟེགས་ལོག་ལྟ་ཅན་གྱི་རིགས་རྣམས་དང་། །རིགས་ངན་གཤན་པའི་ལུས་སུ་མ་སྐྱེ་ཤོག །བྱང་ཆུབ་མ་ཐོབ་བར་དུ་རྟག་པར་བདག། །ལུས་ཀྱི་ཡན་ལག་རྒྱས་ཤིང་སྐྱོན་མེད་པ། །དབང་པོ་ཚང་ཞིང་རིགས་མཐོ་བཀུར་བའི་གནས། །དམ་ཆོས་སྤྱོད་པའི་ལུས་སུ་སྐྱེ་བར་ཤོག། །དམ་ཆོས་སྤྱོད་པའི་ལུས་སུ་སྐྱེས་ནས་ཀྱང་། །གཞོན་ནུར་རབ་བྱུང་ཚུལ་ཁྲིམས་ལྡན་པ་དང་། །ཚེ་ལ་ནད་ཀྱི་བར་ཆད་མེད་པ་དང་། །སྐྱེས་མ་ཐག་ཏུ་ཆོས་དང་འཕྲད་པར་ཤོག། །སྐྱེས་མ་ཐག་ཏུ་ཆོས་དང་འཕྲད་ནས་ཀྱང་། །ཐོས་བསམ་སྒོམ་གསུམ་རིགས་པས་རྒྱུད་སྦྱངས་ནས། །རྣམ་ཤེས་དྲུག་པོ་ཡུལ་ལ་མ་ཡེངས་པར། །ཏིང་འཛིན་རྩེ་གཅིག་སེམས་ལ་དབང་ཐོབ་ནས། །ཁམས་གསུམ་སེམས་ཅན་མ་ལུས་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །དོན་རྣམས་དཔག་མེད་བདག་གིས་འགྲུབ་པར་ཤོག །འདི་བཟུང་ཚེ་རབས་ཐམས་ཅད་དུ། །མི་ལུས་རིན་ཆེན་ཐོབ་པ་དང་། །གསང་སྔགས་རྡོ་རྗེ་ཐེག་པ་ཡི། །བླ་མ་སངས་རྒྱས་རྣམས་དང་མཇལ་བར་ཤོག །ཅེས་པའང་སློབ་དཔོན་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱིས་མཛད་པའོ།། ༄༅། །དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་ལམ་རིམ་གྱི་སྨོན་ལམ་རྡོ་རྗེའི་རྒྱ་མདུད་ཅེས་བྱ་བ་བཞུགས་སོ།། ༄༅། །དུས་གསུམ་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ངོ་བོ་དཔལ་མགོན་བླ་མ་དམ་པའི་ཞབས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ཞིང་གསོལ་བ་འདེབས་སོ་བྱིན་གྱིས་བརླབ་ཏུ་གསོལ། མི་ངའི་སྐྱེ་བ་ནས་སྐྱེ་བ་ཚེ་རབས་ནས་ཚེ་རབས་ཐམས་ཅད་དུ་དལ་འབྱོར་གྱི་ཆོས་བཅོ་བརྒྱད་ཚང་བའི་མི་ལུས་རིན་པོ་ཆེ་ཐོབ་ཅིང་ཤེས་བྱའི་གནས་མཐའ་དག་བདེ་བླག་ཏུ་རྟོགས་ནུས་པའི་བློ་གྲོས་དང་ལྡན་པར་གྱུར་ཅིག །སྐྱེས་མ་ཐག་ཏུ་དད་པས་ཀུན་ནས་བསླངས་ཏེ་དཀོན་མཆོག་གསུམ་གྱི་སྐྱབས་འོག་ཏུ་འཇུག་ཅིང་བློ་ཆོས་སུ་འགྲོ་བ་སྐྱེས་བུ་ཆུང་ངུའི་ལམ་ལ་འཇུག་པར་བྱེད་དེ་ཐར་པའི་སྣོད་རུང་དུ་འགྱུར་བར་ཤོག་ཅིག །གཞོན་ནུའི་དུས་ནས་ལྔ་ཕྲུགས་ཉེར་གཅིག་གི་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པའི་མཁན་སློབ་དགེ་འདུན་གྱི་སྤྱན་སྔར་ངེས་པར་འབྱུང་བའི་ཀུན་ནས་བསླངས་ཏེ་ཚིགས་གསུམ་རིམ་པར་ནོད་ཅིང་ལྟུང་བ་འབྱུང་བའི་སྒོ་བཞི་བསྡམས་ནས་བསླབ་པ་གསུམ་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བའི་ཆོ་གས་སྐྱེས་བུ་འབྲིང་གི་ལམ་ལ་འགྲུས་པར་བྱེད་དེ་ཐར་པའི་རྒྱལ་མཚན་བརྟན་པར་གྱུར་ཅིག །མི་རིང་བར་བྱམས་སྙིང་རྗེ་བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱིས་ཐུགས་རྒྱུད་འབྱོངས་པའི་དགེ་བའི་བཤེས་དང་མཇལ་ཏེ་ཐོས་བསམ་གྱི་སྒྲོ་འདོགས་ཆོད་ནས་བསམ་པ་བྱང་ཆུབ་མཆོག་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་དེ་བདག་གཞན་མཉམ་བརྗེ་བསྒོམས་ནས། སྦྱོར་བ་ཕྱིན་དྲུག་བསྡུ་བཞི་དང་ཞི་ལྷག་ཟུང་འབྲེལ་གྱི་སྒོ་ནས་སྐྱེས་བུ་ཆེན་པོའི་ལམ་ལ་སློབ་པར་བྱས་ཏེ་རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་གོ་འཕང་ཐོབ་པར་གྱུར་ཅིག །རྡོ་རྗེ་སློབ་དཔོན་མཚན་ལྡན་གྱི་གདུལ་བྱར་གྱུར་ནས་དབང་གིས་སྨིན་ཅིང་དམ་ཚིག་ལས་མི་འདའ་བར་བསྐྱེད་རྫོགས་ཟུང་འཇུག་གི་སྒོ་ནས་སྐྱེས་བུ་ཆེན་པོའི་མཆོག་གི་ལམ་ཟབ་ཉམས་འོག་ཏུ་ཆུད་པར་བྱས་ཏེ་གྲུབ་གཉིས་ལ་ཅི་དགར་སྤྱོད་པའི་སྐལ་བ་དང་ལྡན་པར་གྱུར་ཅིག །ཁྱད་པར་དུ་ཡང་བླ་མ་ལ་སངས་རྒྱས་དངོས་སུ་མཐོང་བའི་མོས་གུས་ཀྱིས་ཕྱག་ཆེན་ལྟ་བའི་ནམ་འཕང་ཅིག་ཅར་དུ་ཆོད་དེ་རྡོ་རྗེ་འཆང་གི་རྒྱལ་ཐབས་ལ་མངའ་དབང་བསྒྱུར་བ་གྲུབ་ཆེན་ཏིལླི་པ་དང་པཎ་ཆེན་ནཱ་རོ་པ་ལྟ་བུར་འགྱུར་བར་ཤོག་ཅིག །རྡོ་རྗེའི་ལུས་ལ་རླུང་སེམས་ཀྱི་རྟེན་འབྲེལ་གནད་དུ་བསྣུན་ནས་ཐབས་ལམ་ནཱ་རོའི་ཆོས་དྲུག་སྒོམ་པའི་རྒྱལ་ས་ཟིན་ཏེ་ཟུང་འཇུག་ཆེན་པོའི་འབྱོར་པས་ཕྱུག་པ་སྐྱེས་མཆོག་མར་མི་དྭགས་གསུམ་དང་བདེ་གཤེགས་ཕག་མོ་གྲུ་པ་ལྟ་བུར་འགྱུར་བར་ཤོག་ཅིག །རྐྱེན་བཟང་ངན་ཐམས་ཅད་ལམ་དུ་ཁྱེར་ནས་རོ་སྙོམས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་ཚད་དུ་ཕྱིན་ཏེ་ཕྱོགས་ལས་རྣམ་རྒྱལ་གྱི་བརྟུལ་ཞུགས་བརྙེས་པ་གྲུབ་ཆེན་གླིང་རས་དང་འགྲོ་མགོན་རྒྱུ་རས་ལྟ་བུར་འགྱུར་བར་ཤོག་ཅིག །དམ་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྙིང་པོ་རྟེན་འབྲེལ་རབས་བདུན་མའི་ཉམས་ལེན་མཐར་ཕྱིན་ནས་ཇི་ལྟ་བའི་གནས་ལུགས་མངོན་དུ་གྱུར་ཅིང་ཇི་སྙེད་པའི་རྟེན་འབྲེལ་འཆར་ནས་འབྲས་བུ་རང་ལས་རྙེད་པ་རྒྱལ་བ་ལོ་རས་པ་དང་ཆོས་རྗེ་རྒོད་ཚང་པ་ལྟ་བུར་འགྱུར་བར་ཤོག་ཅིག །མཉམ་ཉིད་ཁྱབ་གདལ་ཆེན་པོའི་མོས་གུས་ཀྱིས་ལམ་ཟབ་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མཐར་ཐུག་བླ་མའི་སྒྲུབ་པ་མཐར་ཕྱིན་ནས་རང་དོན་དུ་ཁ་སྦྱོར་ཡན་ལག་བདུན་དང་ལྡན་པའི་རྡོ་རྗེ་འཆང་ཆེན་པོའི་གོ་འཕང་ཚེ་འདིར་ཐོབ་ཅིང་། གཞན་དོན་དུ་གཟུགས་སྐུ་རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱི་སྒོ་ནས་བསྟན་འགྲོའི་དོན་རྒྱ་ནམ་མཁའ་དང་མཉམ་པ་དུས་འཁོར་བ་མ་སྟོངས་ཀྱི་བར་དུ་བྱེད་ནུས་པར་ཤོག་ཅིག །དེ་ལྟར་དཀོན་མཆོག་རྩ་གསུམ་བདེན་པའི་མཐུ་དང་ཆོས་ཉིད་འགྱུར་བ་མེད་ཅིང་ཆོས་ཅན་རྒྱུ་འབྲས་བསླུ་མེད་བདེན་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་བདག་གི་སྔོན་བྱོན་གོང་མ་རྣམས་ཀྱི་རྗེས་སུ་ཇི་ལྟར་སྨོན་པ་དེ་དེ་བཞིན་དུ་འགྲུབ་པར་གྱུར་ཅིག། །ཅེས་པ་འདིའང་ཤཱཀྱའི་དགེ་སློང་ཡོན་ཏན་འོད་ཀྱིས་རང་གི་སྨོན་ཚིག་ཏུ་བྲིས་པ་དགེའོ།། ༄༅། །ངེས་དོན་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོའི་སྨོན་ལམ་བཞུགས་སོ།། ༄༅། །ན་མོ་གུ་རུ། བླ་མ་རྣམས་དང་ཡི་དམ་དཀྱིལ་འཁོར་ལྷ། །ཕྱོགས་བཅུ་དུས་གསུམ་རྒྱལ་བ་སྲས་དང་བཅས། །བདག་ལ་བརྩེར་དགོངས་བདག་གི་སྨོན་ལམ་རྣམས། །ཇི་བཞིན་འགྲུབ་པའི་མཐུན་འགྱུར་བྱིན་རླབས་མཛོད། །བདག་དང་མཐའ་ཡས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །བསམ་སྦྱོར་རྣམ་དག་གངས་རི་ལས་སྐྱེས་པའི། །འཁོར་གསུམ་རྙོག་མེད་དགེ་ཚོགས་ཆུ་རྒྱུན་རྣམས། །རྒྱལ་བ་སྐུ་བཞིའི་རྒྱ་མཚོར་འཇུག་གྱུར་ཅིག། །ཇི་སྲིད་དེ་མ་ཐོབ་པ་དེ་སྲིད་དུ། །སྐྱེ་དང་སྐྱེ་བ་ཚེ་རབས་ཀུན་ཏུ་ཡང་། །སྡིག་དང་སྡུག་བསྔལ་སྒྲ་ཡང་མི་གྲགས་ཤིང་། །བདེ་དགེ་རྒྱ་མཚོའི་དཔལ་ལ་སྤྱོད་པར་ཤོག། །དལ་འབྱོར་མཆོག་ཐོབ་དད་བརྩོན་ཤེས་རབ་ལྡན། །བཤེས་གཉེན་བཟང་བསྟེན་གདམས་པའི་བཅུད་ཐོབ་ནས། །ཚུལ་བཞིན་སྒྲུབ་ལ་བར་ཆད་མ་མཆིས་པར། །ཚེ་རབས་ཀུན་ཏུ་དམ་ཆོས་སྤྱོད་པར་ཤོག། །ལུང་རིག་ཐོས་པས་མི་ཤེས་སྤྲིན་ལས་གྲོལ། །མན་ངག་བསམ་པས་ཐེ་ཚོམ་མུན་ནག་བཅོམ། །སྒོམ་བྱུང་འོད་ཀྱིས་གནས་ལུགས་ཇི་བཞིན་གསལ། །ཤེས་རབ་གསུམ་གྱི་སྣང་བ་རྒྱས་པར་ཤོག། །རྟག་ཆད་མཐའ་བྲལ་བདེན་གཉིས་གཞི་ཡི་དོན། །སྒྲོ་སྐུར་མཐའ་བྲལ་ཚོགས་གཉིས་ལམ་མཆོག་གིས། །སྲིད་ཞིའི་མཐའ་བྲལ་དོན་གཉིས་འབྲས་ཐོབ་པའི། །གོལ་ཆུག་མེད་པའི་ཆོས་དང་ཕྲད་པར་ཤོག། །སྦྱང་གཞི་སེམས་ཉིད་གསལ་སྟོང་ཟུང་འཇུག་ལ། །སྦྱོང་བྱེད་ཕྱག་ཆེན་རྡོ་རྗེ་རྣལ་འབྱོར་ཆེ། །སྦྱང་བྱ་བློ་བུར་འཁྲུལ་པའི་དྲི་མ་རྣམས། །སྦྱངས་འབྲས་དྲི་བྲལ་ཆོས་སྐུ་མངོན་གྱུར་ཤོག། །གཞི་ལ་སྒྲོ་འདོགས་ཆོད་པ་ལྟ་བའི་གདེང་། །དེ་ལ་མ་ཡེངས་སྐྱོང་བ་སྒོམ་པའི་གནད། །སྒོམ་དོན་ཀུན་ལ་རྩལ་སྦྱོང་སྤྱོད་པའི་མཆོག །ལྟ་སྒོམ་སྤྱོད་པའི་གདེང་དང་ལྡན་པར་ཤོག། །ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་སེམས་ཀྱི་རྣམ་འཕྲུལ་ཏེ། །སེམས་ལ་སེམས་མེད་སེམས་ཀྱི་ངོ་བོས་སྟོང་། །སྟོང་ཞིང་མ་འགགས་ཅིར་ཡང་སྣང་བ་སྟེ། །ལེགས་པར་བརྟགས་ནས་གཞི་རྩ་ཆོད་པར་ཤོག། །ཡོད་མ་མྱོང་བའི་རང་སྣང་ཡུལ་དུ་འཁྲུལ། །མ་རིག་དབང་གིས་རང་རིག་བདག་ཏུ་འཁྲུལ། །གཉིས་འཛིན་དབང་གིས་སྲིད་པའི་ཀློང་དུ་འཁྱམས། །མ་རིག་འཁྲུལ་པའི་རྩ་བརྡར་ཆོད་པར་ཤོག། །ཡོད་པ་མ་ཡིན་རྒྱལ་བས་ཀྱང་མ་གཟིགས། །མེད་པ་མ་ཡིན་འཁོར་འདས་ཀུན་གྱི་གཞི། །འགལ་འདུ་མ་ཡིན་ཟུང་འཇུག་དབུ་མའི་ལམ། །མཐའ་བྲལ་སེམས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་རྟོགས་པར་ཤོག། །འདི་ཡིན་ཞེས་པ་གང་གིས་མཚོན་པ་མེད། །འདི་མིན་ཞེས་བྱ་གང་གིས་བཀག་པ་མེད། །བློ་ལས་འདས་པའི་ཆོས་ཉིད་འདུས་མ་བྱས། །ཡང་དག་དོན་གྱི་མཐའ་ནི་ངེས་པར་ཤོག། །འདི་ཉིད་མ་རྟོགས་འཁོར་བའི་རྒྱ་མཚོར་འཁོར། །འདི་ཉིད་རྟོགས་ན་སངས་རྒྱས་གཞན་ན་མེད། །ཐམས་ཅད་འདི་ཡིན་འདི་མིན་གང་ཡང་མེད། །ཆོས་ཉིད་ཀུན་གཞིའི་མཚང་ནི་རིག་པར་ཤོག །སྣང་ཡང་སེམས་ལ་སྟོང་ཡང་སེམས་ཡིན་ཏེ། །རྟོགས་ཀྱང་སེམས་ལ་འཁྲུལ་ཡང་རང་གི་སེམས། །སྐྱེས་ཀྱང་སེམས་ལ་འགགས་ཀྱང་སེམས་ཡིན་པས། །སྒྲོ་འདོགས་ཐམས་ཅད་སེམས་ལ་ཆོད་པར་ཤོག། །བློས་བྱས་རྩོལ་བའི་སྒོམ་གྱིས་མ་བསླད་ཅིང་། །ཐ་མལ་འདུ་འཛིའི་རླུང་གིས་མ་བསྐྱོད་པར། །མ་བཅོས་གཉུག་མར་རང་བབས་འཇོག་ཤེས་པའི། །སེམས་དོན་ཉམས་ལེན་མཁས་ཤིང་སྐྱོང་བར་ཤོག། །ཕྲ་རགས་རྟོག་པའི་དབའ་རླབས་རང་སར་ཞི། །གཡོ་མེད་སེམས་ཀྱི་ཆུ་བོ་ངང་གིས་གནས། །བྱིང་རྨུགས་རྙོག་པའི་དྲི་མ་དང་བྲལ་བའི། །ཞི་གནས་རྒྱ་མཚོ་མི་གཡོ་བརྟན་པར་ཤོག། །བལྟར་མེད་སེམས་ལ་ཡང་ཡང་བལྟས་པའི་ཚེ། །མཐོང་མེད་དོན་ནི་ཇི་བཞིན་ལྷག་གེར་མཐོང་། །ཡིན་མིན་དོན་ལ་ཐེ་ཚོམ་ཆོད་པ་ཉིད། །འཁྲུལ་མེད་རང་ངོ་རང་གིས་ཤེས་པར་ཤོག། །ཡུལ་ལ་བལྟས་པས་ཡུལ་མེད་སེམས་སུ་མཐོང་། །སེམས་ལ་བལྟས་པས་སེམས་མེད་ངོ་བོས་སྟོང་། །གཉིས་ལ་བལྟས་པས་གཉིས་འཛིན་རང་སར་གྲོལ། །འོད་གསལ་སེམས་ཀྱི་གནས་ལུགས་རྟོགས་པར་ཤོག། །ཡིད་བྱེད་བྲལ་བ་འདི་ནི་ཕྱག་རྒྱ་ཆེ། །མཐའ་དང་བྲལ་བ་དབུ་མ་ཆེན་པོ་ཡིན། །འདི་ནི་ཀུན་འདུས་རྫོགས་ཆེན་ཞེས་ཀྱང་བྱ། །གཅིག་ཤེས་ཀུན་དོན་རྟོགས་པའི་གདེང་ཐོབ་ཤོག། །ཞེན་པ་མེད་པའི་བདེ་ཆེན་རྒྱུན་ཆད་མེད། །མཚན་འཛིན་མེད་པའི་འོད་གསལ་སྒྲིབ་གཡོགས་བྲལ། །བློ་ལས་འདས་པའི་མི་རྟོག་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ། །རྩོལ་མེད་ཉམས་མྱོང་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་ཤོག། །བཟང་ཞེན་ཉམས་ཀྱི་འཛིན་པ་རང་སར་གྲོལ། །ངན་རྟོག་འཁྲུལ་པ་རང་བཞིན་དབྱིངས་སུ་དག། ཐ་མལ་ཤེས་པ་སྤང་བླང་བྲལ་ཐོབ་མེད། །སྤྲོས་བྲལ་ཆོས་ཉིད་བདེན་པ་རྟོགས་པར་ཤོག། །འགྲོ་བའི་རང་བཞིན་ཡེ་ནས་སངས་རྒྱས་ཀྱང་། །མ་རྟོགས་དབང་གིས་མཐའ་མེད་འཁོར་བར་འཁྱམས། །སྡུག་བསྔལ་མུ་མཐའ་མེད་པའི་སེམས་ཅན་ལ། །བཟོད་མེད་སྙིང་རྗེ་རྒྱུད་ལ་སྐྱེ་བར་ཤོག། །བཟོད་མེད་སྙིང་རྗེའི་རྩལ་ཡང་མ་འགགས་པས། །བརྩེ་དུས་ངོ་བོ་སྟོང་དོན་རྗེན་པར་ཤར། །ཟུང་འཇུག་གོལ་ས་བྲལ་བའི་ལམ་མཆོག་འདི། །འབྲལ་མེད་ཉིད་མཚན་ཀུན་ཏུ་བསྒོམ་པར་ཤོག། །སྒོམ་སྟོབས་ལས་བྱུང་སྤྱན་དང་མངོན་ཤེས་དང་། །སེམས་ཅན་སྨིན་བྱས་སངས་རྒྱས་ཞིང་རབ་སྦྱངས། །སངས་རྒྱས་ཆོས་རྣམས་འགྲུབ་པའི་སྨོན་ལམ་རྫོགས། །རྫོགས་སྨིན་སྦྱང་གསུམ་མཐར་ཕྱིན་སངས་རྒྱས་ཤོག། །ཕྱོགས་བཅུའི་རྒྱལ་བ་སྲས་བཅས་ཐུགས་རྗེ་དང་། །རྣམ་དཀར་དགེ་བ་ཇི་སྙེད་ཡོད་པའི་མཐུས། །དེ་ལྟར་བདག་དང་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །སྨོན་ལམ་རྣམ་དག་ཇི་བཞིན་འགྲུབ་གྱུར་ཅིག། ཅེས་པ་རྗེ་རང་བྱུང་རྡོ་རྗེས་མཛད་པའོ།། Reference དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་གསུང་རབ། ༢༠༠༩ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་ལུགས་ཀྱི་ཞལ་འདོན་ཕྱོགས་བསྡེབས་བྱང་ཆུབ་མགྲོད་པའི་ལམ་བཟང་ཞེས་བྱ་བ་བཞུགས་སོ། ཏཱའི་པེ། ཏཱའི་ཝཱན། ༄༅། །རྗེ་མར་མི་ཡབ་སྲས་ཀྱིས་གསུངས་པའི་སྨོན་ལམ་བཞུགས་སོ།། ༄༅། །རྗེ་བླ་མ་རྣམས་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །ལས་ཅན་ཆོས་དང་མཐུན་པའི་བུ། །ཆོས་སྐུ་སངས་རྒྱས་འགྲུབ་པར་ཤོག། །ངག་རྡོ་རྗེའི་བཟླས་པ་བདུད་རྩིའི་རོས། །རྟེན་འབྲེལ་ལོངས་སྐུར་འགྲུབ་པར་ཤོག། །སེམས་རྩ་བ་བྱང་ཆུབ་སྡོང་པོ་ལོ། །སྤྲུལ་སྐུའི་ལོངས་འདབ་རྒྱས་པར་ཤོག། །བླ་མའི་བཀའ་ཚིག་རྡོ་རྗེའི་གསུང་། །སྙིང་ལ་བརྗེད་མེད་གནས་པར་ཤོག། །ཡི་དམ་མཁའ་འགྲོའི་བྱིན་རླབས་དེ། །སྲོག་གི་རྩ་བར་གནས་པར་ཤོག། །ཆོས་སྐྱོང་སྲུང་མའི་རྒྱབ་རྟེན་དེས། །འབྲལ་བ་མེད་པར་སྐྱོང་བར་ཤོག། །རྟེན་འབྲེལ་བཟང་མོའི་སྨོན་ལམ་དེ། །མྱུར་བ་ཉིད་དུ་འགྲུབ་པར་ཤོག། །ཆོས་མཛད་ཀུན་གྱི་སྨོན་ལམ་དེས། །དུས་གསུམ་ཀུན་ཏུ་འཛིན་པར་ཤོག། །ཅེས་པ་མར་པས་ཞལ་ནས་གསུངས་པའོ།། ༄༅། །རྗེ་མི་ལའི་སྨོན་ལམ་བཞུགས་སོ།། ༄༅། །རྗེ་ནཱ་རོའི་བུ་བརྒྱུད་ཐར་པའི་ལམ། །སྤྲང་རི་ཁྲོད་ཟིན་པར་བྱིན་གྱིས་རློབས། །བདུད་འཇིག་རྟེན་གྱི་གཡེང་བས་མི་གཡེང་བར། །སྒོམ་མཉམ་བཞག་གི་བསམ་གཏན་འཕེལ་བར་ཤོག། །ཞི་གནས་ཀྱི་རྫིང་ལ་མི་ཞེན་པར། །ལྷག་མཐོང་གི་མེ་ཏོག་འཁྲུངས་པར་ཤོག། །སྤྲོས་བཅས་གྱི་ཙབ་ཙུབ་མི་ལྡང་པར། །སྤྲོས་མེད་ཀྱི་ལོ་འདབ་རྒྱས་པར་ཤོག། །སྒྲུབ་ཁང་དུ་ཡིད་གཉིས་མི་སྐྱེ་བར། །ཉམས་རྟོགས་ཀྱི་འབྲས་བུ་སྨིན་པར་ཤོག། །བདུད་རིགས་ཀྱིས་བར་གཅོད་མི་ནུས་པར། །རང་སེམས་ལ་ངེས་ཤེས་འདྲོངས་བར་ཤོག། །ཐབས་ལམ་ལ་ཐེ་ཚོམ་མི་སྐྱེ་བར། །ཕ་རྗེས་བུ་ཡིས་ཟིན་བར་ཤོག། ༈་ །རྗེ་མི་བསྐྱོད་ཀྱི་ངོ་བོ་ཐུགས་རྗེ་ཅན། །སྤྲང་རི་ཁྲོད་ཟིན་པར་བྱིན་གྱིས་རློབས། །ཕ་སྨོན་ལམ་མཐར་ཕྱིན་འགྲོ་བའི་མགོན། །སྒྲ་སྒྱུར་མར་པའི་ཞབས་ལ་འདུད། །འདིར་ཚོགས་གསན་ཅིག་བུ་སློབ་ཀུན། །ཁྱེད་རྣམས་བདག་ལ་བཀའ་དྲིན་ཆེ། །བདག་ཀྱང་ཁྱེད་ལ་བཀའ་དྲིན་ཆེ། །བཀའ་དྲིན་ཆེ་མཉམ་དཔོན་སློབ་རྣམས། །མངོན་དགའི་ཞིང་དུ་མཇལ་བར་ཤོག། འདིར་ཚོགས་ཡོན་བདག་ཐམས་ཅད་ཀྱང་། །ཚེ་རིང་ནད་མེད་བདེ་བར་ཤོག། །བསམ་པ་ལོག་པར་མི་སྐྱེ་ཞིང་། །ཆོས་མཐུན་བསམ་པ་འགྲུབ་པར་ཤོག། །ཡུལ་ཕྱོགས་འདི་ཡང་བཀྲ་ཤིས་ཤིང་། །མི་ནད་འཁྲུག་པ་ཞི་བ་དང་། །ལོ་ལེགས་འབྲུ་འཕེལ་བདེ་སྐྱིད་དང་། །ཀུན་ཀྱང་ཆོས་ལ་སྤྱོད་པར་ཤོག། བདག་གི་ཞལ་མཐོང་གསུང་ཐོས་དང་། །རྣམ་ཐར་ཡིད་ལ་དྲན་པ་དང་། །མཚན་ནམ་རྣམ་ཐར་ཐོས་ཚད་རྣམས། །མངོན་དགའི་ཞིང་དུ་མཇལ་བར་ཤོག །གང་ཞིག་བླ་མའི་རྣམ་ཐར་ལ། །སྤྱོད་ཅིང་སྒྲུབ་པ་བྱེད་པ་དང་། །འབྲི་ཞིང་འཆད་ཉན་བྱེད་པ་དང་། །ཀློག་དང་ཕྱག་མཆོད་འབུལ་བ་དང་། །རྣམ་ཐར་ཚུལ་བཞིན་སྐྱོང་བ་རྣམས། །མངོན་དགའི་ཞིང་དུ་མཇལ་བར་ཤོག། མ་འོངས་གང་ཟག་ཐམས་ཅད་ཀྱིས། །གལ་ཏེ་བསྒོམ་པ་ནུས་སྲིད་ན། །མི་ཁོ་བོས་དཀའ་བ་སྤྱད་སྤྱད་ནས། །གེགས་དང་གོལ་ས་མེད་པར་ཤོག། །ཆོས་ཕྱིར་དཀའ་ཐུབ་སྤྱོད་པ་ལ། །བསོད་ནམས་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ཡོད། །དེ་ལ་འཇུག་ཅིང་བསྐུལ་བ་ལ། །བཀའ་དྲིན་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ཡོད། །མི་ཁོ་བོའི་རྣམ་ཐར་ཐོས་པ་ལ། །བྱིན་རླབས་དཔག་ཏུ་མེད་པ་ཡོད། །དཔག་མེད་གསུམ་གྱི་བྱིན་རླབས་ཀྱིས། །ཐོས་པ་ཙམ་གྱིས་གྲོལ་གྱུར་ནས། །བསམ་པ་ཙམ་གྱིས་འགྲུབ་པར་ཤོག། །བདག་གི་གནས་དང་གནས་མལ་དང་། །དངོས་པོ་མཆིས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས། །གར་སོང་ཡུལ་དུ་བདེ་སྐྱིད་ཤོག། །ས་དང་ཆུ་དང་མེ་དང་རླུང་། །ནམ་མཁའ་འབྱུང་བས་གར་ཁྱབ་པ། །དེ་བཞིན་བདག་གིས་ཁྱབ་པར་ཤོག། །ལྷ་ཀླུ་ལ་སོགས་སྡེ་བརྒྱད་དང་། །དེ་བཞིན་གཞི་བདག་འབྱུང་པོའི་ཚོགས། །གནོད་པ་སྐད་ཅིག་མི་འབྱུང་ཞིང་། །བསམ་པ་ཆོས་འཁོར་བར་མི་ལྟུང་ཞིང་། །མ་ལུས་བདག་གིས་འདྲེན་པར་ཤོག། །། ༄༅། །རྩ་གསུམ་བདེན་པའི་སྨོན་ལམ་བཞུགས་སོ།། ༄༅། །རྩ་གསུམ་བདེན་པའི་ཐུགས་རྗེས་མྱུར་དུ་བདག། །ཚེ་འདིའི་དཔལ་འབྱོར་འཇིག་ངེས་ཡུད་ཙམ་ལ། །ཆགས་པའི་ཆོས་བརྒྱད་སྣང་ཞེན་སྒྲོག། །བཅད་དེ་དབེན་པའི་དགའ་བདེས་འཚོ་བར་ཤོག། །ཕྱིར་བལྟས་ཤེས་རྒྱ་བཅད་པའི་རིང་ལམ་ལའང་། །མ་ཆགས་ཁ་ནང་ཁོ་ནར་ཕྱོགས་པ་ཡིས། །གང་ཞིག་ཤེས་ན་ཆོས་ཀུན་མངོན་འགྱུར་པའི། །སེམས་ཀྱི་གནས་ལུགས་ཉག་གཅིག་བསྒོམ་པར་ཤོག །ལམ་རྣམས་ཀུན་གྱི་ནང་ན་མཐར་ཐུག་པ། རྟོགས་ལྡན་བླ་མ་དམ་པའི་བྱིན་བརླབས་དབང་། །རང་གི་སེམས་ལ་ཐོབ་ཏེ་ཚེ་འདི་ཀར། །འཁོར་འདས་ཀུན་གྱི་དཔལ་དུ་འགྱུར་བར་ཤོག། །ཅེས་པ་དེ་རྗེ་བཙུན་ཡོན་ཏན་མཐའ་ཡས་ཀྱིས་མཛད་པའོ།། ༈ བདག་གིས་དུས་གསུམ་གསུམ་བསགས་པའི་དགེ་བ་ཡིས། །མཁའ་མཉམ་འགྲོ་བའི་སྒོ་གསུམ་དྲི་མའི་ཚོགས། །མ་ལུས་ལུས་པ་མེད་པར་བྱང་གྱུར་ཏེ། །མྱུར་དུ་རྣམ་མཁྱེན་སངས་རྒྱས་ཐོབ་པར་ཤོག །དེང་ནས་བྱང་ཆུབ་སྙིང་པོ་མ་ཐོབ་བར། །སྐྱེ་དང་སྐྱེ་བར་མི་ཁོམ་གནས་སྤངས་ཏེ། །དལ་འབྱོར་ལུས་ལྡན་སྡོམ་གསུམ་དམ་ཚིག་ལྡན། །མཚན་ལྡན་བླ་མས་རྗེས་སུ་འཛིན་པར་ཤོག། །མཚན་ལྡན་བླ་མས་རྗེས་སུ་བཟུང་ནས་ཀྱང་། །ཆོས་བརྒྱད་ལ་སོགས་ཉོན་མོངས་དྲི་མ་ཡི། །སྐྱོན་གྱིས་ཅུང་ཟད་ཙམ་ཡང་མ་གོས་པར། །ཆོས་ཉིད་རྣལ་མའི་དོན་ལ་སྤྱོད་པར་ཤོག། །གཟུང་འཛིན་རྟོག་པའི་དྲྭ་བ་ཇི་སྙེད་པ། །གང་ཤར་རང་ངོ་ཤེས་པའི་ཉམས་ལེན་གྱིས། །ཟུང་འཇུག་རོ་མཉམ་རང་གྲོལ་བདེ་བ་ཆེ། །མངོན་སུམ་ཚད་མ་རྒྱུད་ལ་འཆར་བར་ཤོག། །ཐེག་ཆེན་སྙིང་པོའི་མཐར་ཐུག་རྡོ་རྗེ་ཐེག། །ཟབ་ལམ་གདམས་པའི་གནད་རྣམས་མ་ལུས་པ། །ཁོང་དུ་ཆུད་ནས་རང་གཞན་སྨིན་གྲོལ་ཏེ། །བཅུ་གསུམ་རྡོ་རྗེ་འཛིན་པའི་ས་ཐོབ་ཤོག། །ངག་གི་དབང་པོས་སོ།། ༈ བདག་སོགས་ཚེ་རབས་ཐམས་ཅད་དུ། །དམ་པ་ཁྱོད་དང་མི་འབྲལ་ཞིང་། །ཁྱེད་གསུང་དམ་ཆོས་བདུད་རྩིའི་རོས། །རྣམ་པ་ཀུན་ཏུ་འཚོ་བར་ཤོག། །རྒྱལ་བས་བསྔགས་པའི་གནས་རྣམས་སུ། །ཚེ་འདིའི་བྱ་བ་བློས་བཏང་ནས། །དོན་དམ་ཆོས་སྐུའི་བླ་མ་དང་། །ནམ་ཡང་འབྲལ་བ་མེད་པར་ཤོག །རང་དོན་ཞི་བདེའི་བློ་སྤངས་ནས། །མཁའ་དང་མཉམ་པའི་འགྲོ་བ་རྣམས། །བདག་གིས་བརྩེ་བས་རྗེས་བཟུངས་ནས། །ཐར་པའི་ལམ་ལ་འགོད་པར་ཤོག །རྒྱལ་བ་རྗེའི་གསུང་ངོ་།། ༈ ཟག་ལུས་འདི་དང་མ་བྲལ་བར་དུ་ཡང་། །འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ཚོགས་ཀྱིས་མི་འཚེ་ཞིང། །མཐུན་རྐྱེན་མ་ལུས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་། །འགྲོ་བའི་སྡུག་བསྔལ་སེལ་བའི་མཐུ་ལྡན་ཤོག། །སྐྱེ་བ་ཀུན་ཏུ་ཡང་དག་བླ་མ་དང་། །འབྲལ་མེད་ཆོས་ཀྱི་དཔལ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་ཅིང་། །ས་དང་ལམ་གྱི་ཡོན་ཏན་རབ་རྫོགས་ནས། །རྡོ་རྗེ་འཆང་གི་གོ་འཕང་མྱུར་ཐོབ་ཤོག། །ཤེས་བྱ་རིག་གནས་ཐམས་ཅད་ལ་མཁས་པར་གྱུར་ཏེ། །ཕས་ཀྱི་རྒོལ་བ་མ་ལུས་པ་བཅོམ་ནས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་དར་བ་བྱེད་ནུས་པ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ཅིག །སེམས་ཉིད་མ་རྟོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་དོན་བྱེད་པར་ཤོག་ཅིག། །དོན་བྱེད་པའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རང་ལ་གནས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཕྱིན་ཅིག་མ་ལོག་པར་རྟོགས་པར་ཤོག་ཅིག །རྟོགས་ནས་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཀྱང་གཞན་དོན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་འབྱུང་བར་གྱུར་ཅིག །དགེ་བའི་རྩ་བ་དེས་ཚེ་རིང་བ་དང་། །ནད་མེད་པ་དང་སྒྲུབ་པ་ལ་བར་ཆད་མེད་ཅིང་། མཉམ་རྗེས་ཐམས་ཅད་དུ་སྟོང་པ་དང་སྙིང་རྗེ་མཉམ་པར་གནས་ནས། །མཐོང་ཐོས་ཐམས་ཅད་ལ་ཕན་པ་རྒྱ་ཆེན་པོ་ཐོགས་ནས་འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཡིད་དུ་འོང་བར་གྱུར་ཅིག། །དུས་ད་ནས་འཁོར་བ་མ་སྟོང་གི་བར་དུ་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པས། །སེམས་ཅན་གྱི་དོན་འགྲུབ་ནས་སེམས་ཐམས་ཅད་ལ་ཆོས་འབབ་ཞིག་གིས་ཕན་ཐོགས་པར་གྱུར་ཅིག། །ཟད་ཅིང་སྟོང་པར་གྱུར་ཅིག་འཁོར་བ་ངན་སོང་གསུམ། །ཞི་ཞིང་རླག་པར་གྱུར་ཅིག་ནག་པོ་བདུད་ཀྱི་སྡེ། །བདེ་ཞིང་སྐྱིད་པར་གྱུར་ཅིག་ཆོས་མཐའ་ཡས་སེམས་ཅན་རྣམས། །དར་ཞིང་རྒྱས་པར་གྱུར་ཅིག་་གཙུག་ལག་དམ་པའི་ཆོས།སྐུ་ཚེ་རིང་བར་གྱུར་ཅིག་བླ་མ་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་རྣམས། །བདག་གི་སྨོན་ལམ་འདི་བཏབ་པས། །ཀུན་གྱི་སྨོན་ལམ་འགྲུབ་གྱུར་ཅིག །དཀོན་མཆོག་གསུམ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། ཏདྱཐཱ། ཨོཾ་པཉྩི་གྲྀ་ཡ་ཨ་ཝ་བྷོ་དྷ་ནི་ཡེ་སྭཱཧཱ། །དགེ་བ་འདིས་ཡིས་མཁའ་མཉམ་སེམས་ཅན་གྱི། །སྡིག་དང་སྒྲིབ་པའི་ཚོགས་ཀུན་བྱངས་གྱུར་ཏེ། །བསམ་པའི་དོན་ཀུན་ཡིད་བཞིན་འགྲུབ་གྱུར་ནས། །བླ་མའི་བྱང་ཆུབ་མྱུར་དུ་ཐོབ་པར་ཤོག། །གཙུག་ལག་རྣམས་ནི་ཀློག་པ་དང་། ཁ་ཏོན་གྱིས་ཀྱང་ལེགས་གནས་ཤོག། །རྟག་པར་དགེ་འདུན་མཐུན་པ་དང་། །དགེ་འདུན་དོན་ཡང་འགྲུབ་པར་ཤོག །ལོག་ལྟའི་བདུད་རྣམས་མ་ལུས་པ། །བསྟན་པའི་བར་ཆད་རབ་ཞི་ནས། །བདེ་སྐྱིད་ཐུགས་རྗེ་ཉི་མ་དེ། །སེམས་ཅན་ཡོངས་ལ་འཆར་བར་ཤོག། །ཕ་མ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བདེ་དང་ལྡན་གྱུར་ཅིག། །ངན་འགྲོ་ཐམས་ཅད་རྟག་ཏུ་སྟོང་པར་ཤོག །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔག་གང་དག་སར་བཞུགས་པ། །དེ་དག་ཀུན་གྱི་སྨོན་ལམ་འགྲུབ་གྱུར་ཅིག །བྱང་ཆུབ་སེམས་མཆོག་རིན་པོ་ཆེ། །མ་སྐྱེས་པ་རྣམས་སྐྱེ་འགྱུར་ཞིང་། །སྐྱེས་པ་ཉམས་པ་མེད་པ་ཡང་། །གོང་ནས་གོང་དུ་འཕེལ་བར་ཤོག ། ༄༅། །ཆོས་རྗེ་གཙང་པ་རྒྱ་རས་ཀྱིས་མཛད་པའི་དགེ་སྦྱོར་བདུན་པའི་སྨོན་ལམ་བཞུགསསོ།། ༄༅། །སྨོན་ལམ་རིང་པོ་འདི་ནི་རང་འདོད་ཀྱི་འཁྲི་བ་མེད་པར་ལྷག་བསམ་རྣམ་པར་དག་པས། བླ་མ་དཀོན་མཆོག་རྣམས་ཀྱང་སྨོན་ལམ་ལ་ཐུགས་གཏོད་ཅིང་བྱིན་གྱིས་རློབ་པར་བསམས་ལ་སྨོན་ལམ་གདབ་པ་ནི། བདག་གཞན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དུས་གསུམ་གྱི་དགེ་བའི་རྩ་བ་འདིས་ནམ་མཁའ་དང་མཉམ་པའི་འཁོར་འདས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དོན་དུ་བདག་ཚེ་རབས་ཐམས་ཅད་དུ་དལ་འབྱོར་གྱི་མི་ལུས་རིན་པོ་ཆེ་རྒྱུནཆད་མེད་པ་ཐོབ་པར་གྱུར་ཅིག། ཚེ་རབས་ཐམས་ཅད་དུ་དད་པ་ཆེ་བ་རྣམས་ཀྱི་མཆོག་ཏུ་གྱུར་ཅིག །མོས་གུས་ཆེ་བ་རྣམས་ཀྱི་མཆོག་ཏུ་གྱུར་ཅིག །བརྩོན་འགྲུས་ཆེ་བ་རྣམས་ཀྱི་མཆོག་ཏུ་གྱུར་ཅིག །ཤེས་རབ་ཆེ་བ་རྣམས་ཀྱི་མཆོག་ཏུ་གྱུར་ཅིག ། སྤོབས་པ་ཆེ་བ་རྣམས་ཀྱི་མཆོག་ཏུ་གྱུར་ཅིག །ཡོན་ཏན་ཆེ་བ་རྣམས་ཀྱི་མཆོག་ཏུ་གྱུར་ཅིག །ཚེ་རིང་བ་རྣམས་ཀྱི་མཆོག་ཏུ་གྱུར་ཅིག །ནད་མེད་པ་རྣམས་ཀྱི་མཆོག་ཏུ་གྱུར་ཅིག །གཟི་བརྗིད་ཆེ་བ་རྣམས་ཀྱི་མཆོག་ཏུ་གྱུར་ཅིག །གཟུགས་བཟང་བ་རྣམས་ཀྱི་མཆོག་ཏུ་གྱུར་ཅིག །རིགས་མཐོ་བ་རྣམས་ཀྱི་མཆོག་ཏུ་གྱུར་ཅིག །ལོངས་སྤྱོད་ཆེ་བ་རྣམས་ཀྱི་མཆོག་ཏུ་གྱུར་ཅིག །གཏོང་ཕོད་ཆེ་བ་རྣམས་ཀྱི་མཆོག་ཏུ་གྱུར་ཅིག །སྙིང་རྗེ་ཆེ་བ་རྣམས་ཀྱི་མཆོག་ཏུ་གྱུར་ཅིག །གོ་ཆ་ཆེ་བ་རྣམས་ཀྱི་མཆོག་ཏུ་གྱུར་ཅིག །སྙིང་རུས་ཆེ་བ་རྣམས་ཀྱི་མཆོག་ཏུ་གྱུར་ཅིག །གཉེན་པོ་ཆེ་བ་རྣམས་ཀྱི་མཆོག་ཏུ་གྱུར་ཅིག །དབྱངས་སྙན་པ་རྣམས་ཀྱི་མཆོག་ཏུ་གྱུར་ཅིག །བཙན་ཞིང་ཆེ་བ་རྣམས་ཀྱི་མཆོག་ཏུ་གྱུར་ཅིག །ཚེ་རབས་ཐམས་ཅད་དུ་མཚན་དང་དཔེ་བྱད་ཀྱིས་བརྒྱན་པའི་རྡོ་རྗེའི་སྐུ་ཐོབ་པར་གྱུར་ཅིག །ཡན་ལག་དྲུག་ཅུ་དང་ལྡན་པ་ཚངས་པའི་དབྱངས་ཐོབ་པར་གྱུར་ཅིག། ཤེས་བྱ་ཀུན་ལ་མཁས་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་ཐུགས་དང་ལྡན་པར་གྱུར་ཅིག །སྐྱེས་མ་ཐག་ཏུ་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་རྣམས་དང་མཇལ་བར་གྱུར་ཅིག །མཇལ་ནས་མཉེས་པ་གསུམ་མཐར་ཕྱིན་པ་འགྲུབ་པར་གྱུར་ཅིག །མི་མཉེས་པ་སྐད་ཅིག་ཀྱང་མི་འབྱུང་བར་གྱུར་ཅིག །དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་དེ་དག་གི་སྐུ་གསུང་ཐུགས་ཀྱི་བྱིན་རླབས་དང་ཡོན་ཏན་མ་ལུས་པ་བདག་གི་ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་ལ་འཇུག་ཅིང་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་གྱུར་ཅིག །ཚེ་རབས་ཐམས་ཅད་དུ་བླ་མ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞབས་དྲུང་དུ་གཞོན་ནུ་ལ་རབ་ཏུ་འབྱུང་བར་གྱུར་ཅིག །ཚུལ་ཁྲིམས་དང་དམ་ཚིག་མཐར་ཕྱིན་པར་སྲུང་ནུས་པར་གྱུར་ཅིག །བསླབ་པ་གསུམ་གྱི་གཞི་བཟུང་ནས་དམ་པའི་ཆོས་མཐའ་དག་ལ་ཚུལ་བཞིན་དུ་སྤྱོད་པར་གྱུར་ཅིག །ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་ལ་ཐོས་བསམ་སྒོམ་གསུམ་མཐར་ཕྱིན་པ་འགྲུབ་པར་གྱུར་ཅིག །དམ་པའི་ཆོས་སྒྲུབ་ཅིང་ཉམས་སུ་ལེན་པ་ལ་ཕྱི་ནང་གི་བར་ཆད་སྐད་ཅིག་ཀྱང་མི་འབྱུང་བར་གྱུར་ཅིག །ཡོན་ཏན་གྱི་རྩལ་ཁ་རྫོགས་པར་གྱུར་ཅིག །བརྒྱུད་པའི་སྲོལ་ཁ་ཟིན་པར་གྱུར་ཅིག །ཕ་རྗེས་བུས་སོབས་པར་གྱུར་ཅིག། སྟོང་ཉིད་དང་སྙིང་རྗེ་འབྱོངས་པར་གྱུར་ཅིག །རང་གཞན་གྱི་དོན་གཉིས་འགྲུབ་པར་གྱུར་ཅིག །རྟོགས་པའི་ཡེ་ཤེས་འཆར་བར་གྱུར་ཅིག །མ་རིག་པའི་མུན་པ་སངས་པར་གྱུར་ཅིག །རྐྱེན་བཟང་ངན་ཐམས་ཅད་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ལམ་དུ་སློང་བར་གྱུར་ཅིག །དགེ་བའི་རྩ་བ་འདིས་ཚེ་རབས་ཐམས་ཅད་དུ་ཤེས་རབ་ཆེན་པོས་ཆོས་ཉིད་བདེན་པའི་དོན་རྟོགས་པར་གྱུར་ཅིག །སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོས་གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ལ་མི་བཟོད་པར་གྱུར་ཅིག། བྱིན་རླབས་ཆེན་པོས་གཞན་གྱི་སྣང་བ་སྒྱུར་ནུས་པར་གྱུར་ཅིག །གདམས་ངག་ཆེན་པོས་གཞན་གྱི་རྒྱུད་ལ་ཡོན་ཏན་འཁོད་ནུས་པར་གྱུར་ཅིག །ཉམས་མྱོང་ཆེན་པོས་གཞན་གྱི་ལམ་སྣ་འཁྲིད་ནུས་པར་གྱུར་ཅིག །རྟོགས་པས་བདག་གྲོལ་བར་གྱུར་ཅིག །ཐུགས་རྗེས་གཞན་གྲོལ་བར་གྱུར་ཅིག །གདུལ་བྱ་དུས་ལ་བབ་པར་གྱུར་ཅིག །རྟེན་འབྲེལ་ཐབས་ལ་མཁས་པར་གྱུར་ཅིག །གཟུང་འཛིན་མཁའ་ལྟར་དག་པར་གྱུར་ཅིག །བཟོད་མེད་ཀྱི་སྙིང་རྗེ་འབྱོངས་པར་གྱུར་ཅིག །ལས་འབྲས་ཀྱི་རྟེན་འབྲེལ་འཆར་བར་གྱུར་ཅིག། རང་འདོད་ཀྱི་རྩ་བ་ཆོད་པར་གྱུར་ཅིག །རིགས་དྲུག་ལ་སྒོམ་ཕྱོགས་མེད་དུ་ཐེབས་པར་གྱུར་ཅིག། ཁམས་གསུམ་སེམས་ཅན་གྱི་ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་དུས་གསུམ་སངས་ རྒྱས་ཀྱི་སྐུ་གསུང་ཐུགས་སུ་སྐད་ཅིག་མ་ཉིད་ལ་ངོ་འཕྲོད་པར་གྱུར་ཅིག ། དགེ་བའི་རྩ་བ་འདིས་ཚེ་རབས་ཐམས་ཅད་དུ་བླ་མ་ལ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་སྐྱེ་བར་གྱུར་ཅིག །མོས་གུས་ལ་ལྟེམས་བརྐྱང་མི་འབྱུང་བར་གྱུར་ཅིག། དད་གུས་ལ་བརྟན་པ་ཐོབ་པར་གྱུར་ཅིག །ཡིད་ཆེས་ལ་རྒྱུན་ཆད་མི་འབྱུང་བར་གྱུར་ཅིག །ཐུགས་ཡིད་གཅིག་ཏུ་འདྲེ་བར་གྱུར་ཅིག། བླ་མ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བྱིན་རླབས་དང་ཡོན་ཏན་མ་ལུས་པ་འཇུག་པར་གྱུར་ཅིག །སྐྱོན་དག་ཡོན་ཏན་རྫོགས་པར་གྱུར་ཅིག །ཚེ་འདི་བློ་ཡིས་ཐོངས་བར་གྱུར་ཅིག། དགོས་མེད་རྒྱུད་ལ་སྐྱེ་བར་གྱུར་ཅིག །ཞེན་པ་གཏིང་ནས་ལྡོག་པར་གྱུར་ཅིག། འཁྲི་བ་རྩད་ནས་ཆོད་པར་གྱུར་ཅིག །འདོད་ཡོན་ལ་བློ་མི་འཇུག་པར་གྱུར་ཅིག །བྱ་བ་ལ་ལག་མི་འཇུག་པར་གྱུར་ཅིག །འཁོར་བ་ལ་ཡིད་མི་འཇུག་པར་གྱུར་ཅིག །གཞན་སྤྱོད་ལ་སེམས་མི་འཇུག་པར་གྱུར་ཅིག། བཟློག་སྒོམ་གནད་དུ་ཚུད་པར་གྱུར་ཅིག །གཉེན་པོ་ལ་དབང་ཐོབ་པར་གྱུར་ཅིག །རོ་སྙོམས་གདེང་དུ་ཚུད་པར་གྱུར་ཅིག །ཆོས་བརྒྱད་མགོ་བོ་སྙོམས་པར་གྱུར་ཅིག །བདེ་སྡུག་རོ་སྙོམས་པར་གྱུར་ཅིག །རྐྱེན་ངན་གྲོགས་སུ་འཆར་བར་གྱུར་ཅིག །རྣམ་རྟོག་ཕྲིན་ལས་སུ་འཆར་བར་གྱུར་ཅིག །རེ་དོགས་ཀྱི་གཡང་ས་ཆོད་པར་གྱུར་ཅིག །དགག་སྒྲུབ་སྤང་བླང་དང་འབྲལ་བར་གྱུར་ཅིག །རྐྱེན་སྣང་བཟང་ངན་ཐམས་ཅད་ཆོས་ཉིད་དུ་རོ་སྙོམས་པར་གྱུར་ཅིག །ཞིང་ཁམས་ཕྱོགས་མེད་དུ་འབྱོངས་པར་གྱུར་ཅིག །དག་སྣང་ཕྱོགས་མེད་དུ་སྐྱེ་བར་གྱུར་ཅིག །སྣང་བ་བླ་མར་འཆར་བར་གྱུར་ཅིག། སྣང་བ་ཡི་དམ་དུ་འཆར་བར་གྱུར་ཅིག །སྣང་བ་ཆོས་སྐུར་འཆར་བར་གྱུར་ཅིག །སྣང་བ་སྐུ་གསུམ་དུ་འཆར་བར་གྱུར་ཅིག །སྣང་བ་བདེ་བར་འཆར་བར་གྱུར་ཅིག །སྣང་བ་སྒྱུ་མར་འཆར་བར་གྱུར་ཅིག །སྣང་བ་རྟེན་འབྲེལ་དུ་འཆར་བར་གྱུར་ཅིག །སྣང་བ་ནོར་བུར་འཆར་བར་གྱུར་ཅིག། །བཟང་ངན་འབྲིང་གསུམ་སྤྱི་བོར་འཁུར་ནུས་པར་གྱུར་ཅིག །རང་གཞན་ཐམས་ཅད་ལ་ཡིད་འོང་གི་བྱམས་པ་འབྱོངས་པར་གྱུར་ཅིག །ཚད་མེད་ཀྱི་སྙིང་རྗེ་འབྱོངས་པ་གྱུར་ཅིག། །ལྷག་པའི་བསམ་པ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་འབྱོངས་པར་གྱུར་ཅིག །བདག་གཞན་ཐམས་ཅད་མཉམ་པ་ཉིད་དུ་རྟོགས་པར་གྱུར་ཅིག། བདེ་སྡུག་བརྗེ་ནུས་པར་གྱུར་ཅིག །གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་དགའ་བཞིན་སྤྲོ་བཞིན་དུ་འཁུར་ནུས་པར་ཅིག །འཁུར་ནས་སྤྱོད་ནུས་པའི་སྙིང་རྗེ་དང་ལྡན་པར་གྱུར་ཅིག། །སྙིང་རྗེའི་སྒོ་ནས་ལམ་དུ་སློངས་པར་གྱུར་ཅིག། སྟོང་ཉིད་ཀྱི་དོན་ལ་རོ་སྙོམས་པར་གྱུར་ཅིག །སྡུག་བསྔལ་གྱི་རང་བཞིན་ཟག་པ་མེད་པའི་བདེ་བ་ཆེན་པོར་འཆར་བར་གྱུར་ཅིག །བདག་གི་བདེ་སྐྱིད་ཐམས་ཅད་གཞན་ལ་དགའ་སྤྲོ་དང་བཅས་ཏེ་སྟེར་ནུས་པར་གྱུར་ཅིག །བྱིན་ནས་ཀྱང་འཁོར་འདས་ཐམས་ཅད་ལ་ད་ལྟ་ཉིད་དུ་སྨིན་ཅིང་ཁྱབ་པར་གྱུར་ཅིག །དེས་སྐྱོན་ཐམས་ཅད་དག་ཅིང་ཡོན་ཏན་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་རྫོགས་ནས་ད་ལྟ་ཉིད་དུ་དོན་གཉིས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་རྩོལ་མེད་དུ་འགྲུབ་པར་གྱུར་ཅིག །ཆིག་ཆོག་གནད་དུ་ཚུད་པར་གྱུར་ཅིག །མཉམ་གཞག་ལ་བརྟན་པ་ཐོབ་པར་གྱུར་ཅིག །ཞི་གནས་མཐར་ཕྱིན་པར་གྱུར་ཅིག །བདེ་གསལ་མི་རྟོག་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པ་འབྱོངས་པར་གྱུར་ཅིག །མངོན་ཤེས་དང་རྫུ་འཕྲུལ་ལ་སོགས་པའི་ཡོན་ཏན་དཔག་ཏུ་མེད་པ་སྐྱེ་བར་གྱུར་ཅིག །རིག་པའི་རྩ་བ་ཆོད་པར་གྱུར་ཅིག །རྣམ་རྟོག་ཆོས་སྐུར་འཆར་བར་གྱུར་ཅིག །སྐྱོན་ཡོན་ཏན་དུ་སློངས་པར་གྱུར་ཅིག །འཁྲུལ་པ་ཡེ་ཤེས་སུ་འཆར་བར་གྱུར་ཅིག །འཁོར་བ་མྱང་འདས་སུ་རྟོགས་པར་གྱུར་ཅིག །སྡུག་བསྔལ་བདེ་བར་འཆར་བར་གྱུར་ཅིག །བར་ཆད་དངོས་གྲུབ་ཏུ་འདུས་པར་གྱུར་ཅིག །ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་མཆོག་གི་དངོས་གྲུབ་ཐོབ་པར་གྱུར་ཅིག །སྣང་བ་དབང་དུ་འདུས་པར་གྱུར་ཅིག །ལས་འབྲེལ་ཕྱོགས་མེད་དུ་གཞོག་པར་གྱུར་ཅིག །འབྲེལ་ཚད་དོན་དང་ལྡན་པར་གྱུར་ཅིག །བདག་གིས་གཞན་ལ་དུས་གསུམ་དུ་ཕན་གནོད་ཀྱི་ལས་ཅི་བྱས་པ་དང་། གཞན་གྱིས་བདག་ལ་དུས་གསུམ་དུ་ཕན་གནོད་ཀྱི་ལས་ཅི་བྱས་པ་དེ་རྣམས་ཐམས་ཅད་ལམ་ལོག་པ་དང་བཏང་སྙོམས་སུ་སྐད་ཅིག་ཙམ་ཡང་མི་འགྲོ་བར་གྱུར་ཅིག །ནང་གི་རྒྱུ་ཕྱིའི་རྐྱེན་བར་གྱི་མཚམས་སྦྱོར་ལ་སོགས་པའི་དུས་གསུམ་གྱི་ལས་ངན་རྒྱུ་འབྲས་ས་བོན་དང་བཅས་པ་ཐམས་ཅད་ད་ལྟ་ཉིད་དུ་བྱང་ཞིང་དག་པར་གྱུར་ཅིག །སླན་ཆད་འདོད་ཆགས་དང་། ཞེ་སྡང་དང་། གཏི་མུག་དང་། ང་རྒྱལ་དང་། ཕྲག་དོག་དང་། རྙེད་པ་དང་བཀུར་སྟི། གྲགས་འདོད་དང་རློམས་སེམས་ལ་སོགས་པ་མི་དགེ་བའི་བསམ་སྦྱོར་སྐད་ཅིག་ཀྱང་མི་འབྱུང་བར་གྱུར་ཅིག །ཚོགས་གཉིས་རླབས་པོ་ཆེ་རྩོལ་མེད་དུ་གསོག་པར་གྱུར་ཅིག གསང་སྔགས་ཀྱི་སྣོད་དུ་རུང་བར་གྱུར་ཅིག །དབང་རྣམ་པ་བཞི་ཐོབ་པར་གྱུར་ཅིག །ཡེ་ཤེས་ངོས་ཟིན་པར་གྱུར་ཅིག །དམ་ཚིག་གཙང་མ་སྲུང་ནུས་པར་གྱུར་ཅིག །བསྐྱེད་རྫོགས་ལ་བརྟན་པ་ཐོབ་པར་གྱུར་ཅིག །ཕྲིན་ལས་བཞི་འགྲུབ་པར་གྱུར་ཅིག །རྒྱུ་འབྲས་ཀྱི་ཕྲ་ཞིབ་ཤེས་པར་གྱུར་ཅིག །རིག་པའི་འགྲོ་ལྡོག་གོ་བར་གྱུར་ཅིག །དགེ་སྡིག་གི་འདོར་ལེན་ཤེས་པར་གྱུར་ཅིག །སྣང་བ་ལ་བྱན་ཚུད་པར་གྱུར་ཅིག །ཕྱི་ནང་གསང་གསུམ་གྱི་རྟེན་འབྲེལ་ལ་མཁས་པར་གྱུར་ཅིག །གཞན་སྣང་དབང་དུ་འདུས་པར་གྱུར་ཅིག། སྨོན་ལམ་རྒྱ་ཆེན་པོ་འདེབས་ནུས་པར་གྱུར་ཅིག །གང་བཏབ་ཀྱི་འབྲས་བུ་ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་སྨིན་པར་གྱུར་ཅིག །དགེ་བའི་རྩ་བ་འདིས་ཚེ་འདི་དང་སྐྱེ་བ་གཞན་དག་ཐམས་ཅད་དུ་འགྲོ་དོན་དཔག་ཏུ་མེད་པ་རྩོལ་མེད་དུ་འགྲུབ་པར་གྱུར་ཅིག །ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་དྲུག་གི་སྒོ་ནས་འགྲུབ་པར་གྱུར་ཅིག །བསྡུ་བ་བཞིའི་སྒོ་ནས་འགྲུབ་པར་གྱུར་ཅིག །ཕྲིན་ལས་བཞིའི་སྒོ་ནས་འགྲུབ་པར་གྱུར་ཅིག །ཚད་མེད་པ་བཞིའི་སྒོ་ནས་འགྲུབ་པར་གྱུར་ཅིག །བསླབ་པ་གསུམ་གྱི་སྒོ་ནས་འགྲུབ་པར་གྱུར་ཅིག །གྲུབ་ཆེན་བརྒྱད་ཀྱི་སྒོ་ནས་འགྲུབ་པར་གྱུར་ཅིག །འབད་པ་དང་རྩོལ་བ་མེད་པའི་འགྲོ་དོན་དཔག་ཏུ་མེད་པ་འགྲུབ་པར་གྱུར་ཅིག །ལུས་དང་སྲོག་ལ་མི་ལྟ་བར་གྱུར་ཅིག །ངལ་བ་དང་སྐྱོ་དུབ་མེད་པར་འགྲོ་དོན་དཔག་ཏུ་མེད་པ་འགྲུབ་པར་གྱུར་ཅིག །བདག་ཤི་བའི་འོག་ཏུ་ཡང་མགོ་དང་། རྐང་ལག་དང་། ཤ་དང་། རུས་པ་དང་། ཡན་ལག་དང་། ཉིང་ལག་དང་། སྐྲ་དང་བ་སྤུ་། སོ་དང་སེན་མོ། ཁྲག་དང་ཆུ་སེར། ཞག་དང་ཚིལ་བུ། དབང་པོ་ལྔ་ལ་སོགས་པའི་སྒོ་ནས་ཀྱང་འགྲོ་དོན་དཔག་ཏུ་མེད་པ་འགྲུབ་པར་གྱུར་ཅིག །བདག་ལ་དུས་གསུམ་དུ་དགའ་ཞིང་མགུ་བར་བྱེད་ཅིང་དད་གུས་ཀྱིས་གསོལ་བ་འདེབས་པ་དང་། བདག་གི་རྗེས་སུ་འཇུག་པ་རྣམས་ཀྱི་རྒྱུད་ལ་རྟོགས་པ་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པ་ཚེགས་མེད་དུ་སྐྱེ་བར་གྱུར་ཅིག །ཉམས་མྱོང་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་བརྟན་པར་གྱུར་ཅིག །ཏིང་ངེ་འཛིན་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པ་སྐྱེ་བར་གྱུར་ཅིག །མཆོག་ཐུན་མོང་གི་དངོས་གྲུབ་མ་ལུས་པ་རྩོལ་མེད་དུ་ཐོབ་པར་གྱུར་ཅིག །སྣང་བ་རྟེན་འབྲེལ་དུ་ཤར་ནས་ཚེ་གཅིག་ལུས་གཅིག་ལ་སངས་རྒྱ་བར་གྱུར་ཅིག །བདག་ལ་དུས་གསུམ་དུ་མ་དད་ཅིང་སྐུར་པ་འདེབས་པ་དང་། སྨོད་ཅིང་ཕྲག་དོག་པ་དང་། བརྙས་ཤིང་བསམ་སྦྱོར་ངན་པ་བྱེད་པ་དང་། ངན་སྨྲས་དང་ཀྱལ་ཁ་གཏོང་བ་དེ་དག་གིས་བདག་གི་དུས་གསུམ་གྱི་ལས་ངན་མི་དགེ་བའི་རྒྱུ་འབྲས་ས་བོན་བག་ལ་ཉལ་བ་དང་བཅས་པ་ད་ལྟ་ཉིད་དུ་བྱང་ཞིང་དག་པར་གྱུར་ཅིག །དེ་དག་གི་རྒྱུད་ལ་རྣམ་སྨིན་གྱི་འབྲས་བུ་མི་འབྱུང་ཞིང་སངས་རྒྱ་བའི་གེགས་སུ་མི་འགྲོ་བར་གྱུར་ཅིག །དེ་དག་བདག་གི་གདུལ་བྱར་གྱུར་ནས་ཚེ་གཅིག་ལུས་གཅིག་ལ་སངས་རྒྱ་བར་གྱུར་ཅིག །ཚེ་རབས་ཐམས་ཅད་དུ་བདག་གི་གྲོགས་ཚངས་པར་མཚུངས་པར་སྤྱོད་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་མ་ལུས་པ་ཆེ་དེ་ཉིད་ལ་རྫོགས་ནས་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སངས་རྒྱ་བར་གྱུར་ཅིག །བདག་གི་བླ་མ་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་སྐུ་ཚེ་ནམ་མཁའ་དང་མཉམ་པར་འཕེལ་ནས་འཁོར་བ་མ་སྟོངས་ཀྱི་བར་དུ་སྐུ་མྱ་ངན་ལས་མི་འདའ་བར་བཞུགས་པར་གྱུར་ཅིག །འཕྲིན་ལས་ནམ་མཁའ་དང་མཉམ་པར་འཕེལ་ནས་འཁོར་བ་དོང་སྤྲུགས་པར་མཛད་པར་གྱུར་ཅིག །དགེ་བའི་རྩ་བ་འདིས་བླ་མ་དུས་གསུམ་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་སྐུ་གསུང་ཐུགས་ཡོན་ཏན་ཕྲིན་ལས་སྐུ་ཚེ་ཞིང་ཁམས་མཛད་པ་རྣམ་འཕྲུལ་ཡེ་ཤེས་མ་ལུས་པ་ནམ་ མཁའ་དང་མཉམ་པར་འཕེལ་ནས་ཐུགས་ཀྱི་དགོངས་པ་མཐའ་དག་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་གྱུར་ཅིག །དུས་གསུམ་གྱི་ལམ་དུ་ཞུགས་པ་དང་འཇུག་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྐྱོན་ཐམས་ཅད་དག་ཅིང་ཡོན་ཏན་ཐམས་ཅད་རྫོགས་པར་གྱུར་ཅིག །དུས་གསུམ་གྱི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བདེ་བ་དང་ལྡན། སྡུག་བསྔལ་དང་བྲལ་ནས་རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་ཚེ་གཅིག་ལ་སངས་རྒྱ་བར་གྱུར་ཅིག །བདག་གི་ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་ལ་བླ་མ་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཆེ་བའི་ཡོན་ཏན་མ་ལུས་པ་ད་ལྟ་ཉིད་དུ་འཇུག་ཅིང་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་གྱུར་ཅིག །བདག་གི་བ་སྤུའི་ཁུང་བུ་རེ་རེ་ནས་ཀྱང་བླ་མ་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པར་སྤྲུལ་པ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་དུས་སྐད་ཅིག་མ་རེ་རེ་ལ་འགྱེད་ནུས་པར་གྱུར་ཅིག །ནམ་མཁའ་དང་མཉམ་པའི་འཁོར་འདས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མདུན་དུ་བདག་གི་ཕན་བྱེད་ཀྱི་སྤྲུལ་པ་རེ་རེ་ད་ལྟ་ཉིད་དུ་སྣང་བར་གྱུར་ཅིག །སྣང་མ་ཐག་ཏུ་དགའ་ཞིང་མགུ་ལ་དད་ཅིང་མོས་པ་སྐྱེས་ནས་དྭང་ཞིང་སྤྲོ་བའི་སྒོ་ནས་རང་དབང་མེད་པར་བདག་གི་དབང་དུ་འདུས་པར་གྱུར་ཅིག །དུས་གསུམ་དུ་བདག་མཐོང་བ་དང་། ཐོས་པ་དང་། དྲན་པ་དང་། རེག་པའི་སྐད་ཅིག་མ་ཉིད་ལ་འཁོར་འདས་མ་ལུས་པའི་རྒྱུད་ལ་ཟག་པ་མེད་པའི་བདེ་བ་ཆེན་པོས་ཚིམ་ནས་ཉེས་པའི་སྐྱོན་ཐམས་ཅད་དགཅིང་ལེགས་པའི་ཡོན་ཏན་ཐམས་ཅད་ཡོངས་སུ་རྫོགས་པར་གྱུར་ཅིག །མདོར་ན་བླ་མ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཕྲིན་ལས་མ་ལུས་པ་བདག་གིས་རྩོལ་མེད་དུ་འགྲུབ་པར་གྱུར་ཅིག། འགྲོ་བའི་དོན་རླབས་པོ་ཆེ་རྩོལ་མེད་དུ་འགྲུབ་པར་གྱུར་ཅིག། །བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སྤྱོད་པ་རླབས་པོ་ཆེ་སྤྱོད་ནུས་པར་གྱུར་ཅིག །གཞན་ཡང་དགེ་བའི་རྩ་བ་འདིས་ཚེ་རབས་ཐམས་ཅད་དུ་རྟོགས་པ་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པ་སྐྱེ་བར་གྱུར་ཅིག །ཏིང་ངེ་འཛིན་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པ་སྐྱེ་བར་གྱུར་ཅིག །ཉམས་མྱོང་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་གྱུར་ཅིག །མཆོག་ཐུན་མོང་གི་དངོས་གྲུབ་མ་ལུས་པ་ད་ལྟ་ཉིད་དུ་ཐོབ་པར་གྱུར་ཅིག །བྱམས་སྙིང་རྗེ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་འབྱོངས་པར་གྱུར་ཅིག །རང་འདོད་ཚེ་འདིའི་བསམ་པ་སྐད་ཅིག་ཀྱང་མི་འབྱུང་བར་གྱུར་ཅིག །འགྲོ་བའི་དོན་བྱེད་པ་ལ་མིག་སྨན་དང་རིལ་བུ་ལ་སོགས་པ་གྲུབ་ཆེན་བརྒྱད་ལ་མངའ་བརྙེས་པར་གྱུར་ཅིག །ནད་དང་། གདོན་དང་། ཉོན་མོངས་པ་དང་། གཞན་གྱི་བསམ་སྦྱོར་ངན་པ་ཐམས་ཅད་ཞི་བར་གྱུར་ཅིག། ཚེ་དང་། དབང་ཐང་དང་། ལོངས་སྤྱོད་དང་། འཁོར་རྒྱས་པར་གྱུར་ཅིག། རྒྱལ་པོ་དང་། བློན་པོ་དང་། བཙུན་མོ་དང་། དམངས་ཕལ་པ་ལ་སོགས་པ་འགྲོ་བ་རིགས་དྲུག་གི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་དབང་དུ་འདུས་པར་གྱུར་ཅིག། བླ་མའི་སྐུ་དགྲར་གྱུར་པ། དཀོན་མཆོག་གི་དབུ་འཕངས་སྨོད་པ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་བཤིག་པ། རྣལ་འབྱོར་གྱི་སྐུ་ལ་སྡེ་བ་ལ་སོགས་པ་སེམས་ཅན་ཡོངས་ལ་གནོད་པའི་གདུག་པ་ཅན་ཐམས་ཅད་ཚར་ཆོད་པར་གྱུར་ཅིག། །མདོར་ན་ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་གྱི་བྱ་བ་དང་བྱེད་པ་ཐམས་ཅད་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་འབའ་ཞིག་ཏུ་འགྱུར་བར་གྱུར་ཅིག། །དགེ་བའི་རྩ་བ་འདི་ལ་བརྟེན་ནས་ཚེ་རབས་ཐམས་ཅད་དུ་རྣམ་པར་རྟོག་པ་ལམ་དུ་སློངས་པར་གྱུར་ཅིག། ཉོན་མོངས་པ་ལམ་དུ་སློངས་པར་གྱུར་ཅིག །ལྷ་འདྲེ་ལམ་དུ་སློངས་པར་གྱུར་ཅིག །འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ལམ་དུ་སློངས་པར་གྱུར་ཅིག། །ན་ཚ་ལམ་དུ་སློངས་པར་གྱུར་ཅིག །འཆི་བ་ལམ་དུ་སློངས་པར་གྱུར་ཅིག། །བདག་འཛིན་བློས་ཐོངས་པར་གྱུར་ཅིག། །སྡུག་བསྔལ་ལ་སྐྱོན་དུ་མི་བལྟ་བར་གྱུར་ཅིག། །སྐྱིད་པ་ཆོས་བརྒྱད་ཆེད་དུ་མི་སྒྲུབ་པར་གྱུར་ཅིག། །ལྷ་འདྲེ་དབང་དུ་འདུས་པར་གྱུར་ཅིག །བར་ཆད་ལམ་དུ་སློངས་པར་གྱུར་ཅིག། སེམས་ལ་དབང་ཐོབ་པར་གྱུར་ཅིག །སྣང་བ་ལ་དབང་ཐོབ་པར་གྱུར་ཅིག། །འབྱུང་བ་ལ་དབང་ཐོབ་པར་གྱུར་ཅིག །ལས་ལ་དབང་ཐོབ་པར་གྱུར་ཅིག། ཉོན་མོངས་པ་ལ་དབང་ཐོབ་པར་གྱུར་ཅིག། །གཉེན་པོ་ལ་དབང་ཐོབ་པར་གྱུར་ཅིག། །བསྡུ་བ་བཞི་ལ་དབང་ཐོབ་པར་གྱུར་ཅིག། །ཕྲིན་ལས་བཞི་ལ་དབང་ཐོབ་པར་གྱུར་ཅིག། །སྤྱོད་པ་བཞི་ལ་དབང་ཐོབ་པར་གྱུར་ཅིག། །ལུས་ངག་ཡིད་གསུམ་ལ་དབང་ཐོབ་པར་གྱུར་ཅིག །ཚེ་ལ་དབང་ཐོབ་པར་གྱུར་ཅིག། །ལོངས་སྤྱོད་ལ་དབང་ཐོབ་པར་གྱུར་ཅིག །གཟི་བརྗིད་ལ་དབང་ཐོབ་པར་གྱུར་ཅིག། །ཐུགས་རྗེ་ལ་དབང་ཐོབ་པར་གྱུར་ཅིག། །སྐྱེ་བ་ལ་དབང་ཐོབ་པར་གྱུར་ཅིག། །མོས་པ་ལ་དབང་ཐོབ་པར་གྱུར་ཅིག། །སྨོན་ལམ་ལ་དབང་ཐོབ་པར་གྱུར་ཅིག། །རྫུ་འཕྲུལ་ལ་དབང་ཐོབ་པར་གྱུར་ཅིག། །ཡེ་ཤེས་ལ་དབང་ཐོབ་པར་གྱུར་ཅིག། །ཆོས་ལ་དབང་ཐོབ་པར་གྱུར་ཅིག། །རླུང་སེམས་ལ་དབང་ཐོབ་པར་གྱུར་ཅིག། །རྟེན་འབྲེལ་ལ་དབང་ཐོབ་པར་གྱུར་ཅིག། །སྐྱེ་འགྲོ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་དབང་ཐོབ་པར་གྱུར་ཅིག། །འཆི་བ་ལ་དབང་ཐོབ་པར་གྱུར་ཅིག། །དགེ་བའི་རྩ་བ་འདིས་ཚེ་རབས་ཐམས་ཅད་དུ་བདག་འཆི་བའི་དུས་སུ་གཤིས་ངན་དུ་མི་འཆི་བར་གྱུར་ཅིག། །གནད་གཅོད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་མི་འབྱུང་བར་གྱུར་ཅིག། །དྲན་པ་དང་ཤེས་བཞིན་དང་ལྡན་ཏེ་རང་ལ་དབང་ཡོད་པར་བསམས་བཞིན་དུ་སེམས་དགའ་སྤྲོ་དང་བཅས་ཏེ་འཆི་བར་གྱུར་ཅིག། །བར་དོ་དང་པོ་ལ་འོད་གསལ་ངོས་ཟིན་ནས་རང་དོན་ཆོས་ཀྱི་སྐུར་སངས་རྒྱས་པར་གྱུར་ཅིག། །ཟག་མེད་ཀྱི་སྙིང་རྗེ་འབྱོངས་ནས་གཞན་སྣང་ལ་སྐུ་རྣམ་པ་གཉིས་ཀྱིས་འཁོར་བ་དོང་སྤྲུགས་ཐོངས་པར་གྱུར་ཅིག། །གལ་ཏེ་བདག་ལ་སྲིད་པ་བར་མ་དོའི་སྣང་བ་ཤར་ན་བར་དོ་ལ་བར་དོར་ངོ་ཤེས་པར་གྱུར་ཅིག། །དག་པ་ཡེ་ཤེས་ཀྱི་སྐུ་ལུས་སུ་བལྟ་ནུས་པར་གྱུར་ཅིག། །ཞིང་ཁམས་ཐམས་ཅད་ལྷར་འབྱོངས་པར་གྱུར་ཅིག། །འོད་གསལ་གྱི་མེས་དངོས་པོའི་བག་ཆགས་ཐམས་ཅད་སྲེད་པར་གྱུར་ཅིག། །མངལ་གྱི་སྒོ་ཁེགས་པར་གྱུར་ཅིག། །རིག་པ་ལ་རང་དབང་ཐོབ་པར་གྱུར་ཅིག། །བསམ་བཞིན་དུ་སྐྱེ་བ་བླངས་ཏེ་གཞན་དོན་རླབས་པོ་ཆེ་འགྲུབ་པར་གྱུར་ཅིག། །མངོན་པར་ཤེས་པ་དྲུག་དང་ལྡན་པ་གྱུར་ཅིག། །ལྷའི་མིག་གི་མངོན་པར་ཤེས་པ་ཐོབ་པར་གྱུར་ཅིག །ལྷའི་རྣ་བའི་མངོན་པར་ཤེས་པ་ཐོབ་པར་གྱུར་ཅིག། །སྔོན་གྱི་གནས་རྗེས་སུ་དྲན་པའི་མངོན་པར་ཤེས་པ་ཐོབ་པར་གྱུར་ཅིག། །གཞན་གྱི་སེམས་ཤེས་པའི་མངོན་པར་ཤེས་པ་ཐོབ་པར་གྱུར་ཅིག། །རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་མངོན་པར་ཤེས་པ་ཐོབ་པར་གྱུར་ཅིག། །ཟག་པ་ཟད་པའི་མངོན་པར་ཤེས་པ་ཐོབ་པར་གྱུར་ཅིག། །སྤྱན་ལྔ་ཐོབ་པར་གྱུར་ཅིག།ཤའི་སྤྱན་དང་ལྡན་པར་གྱུར་ཅིག། །ལྷའི་སྤྱན་དང་ལྡན་པར་གྱུར་ཅིག། ཆོས་ཀྱི་སྤྱན་དང་ལྡན་པར་གྱུར་ཅིག། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྤྱན་དང་ལྡན་པར་གྱུར་ཅིག། །ཤེས་རབ་ཀྱི་སྤྱན་དང་ལྡན་པར་གྱུར་ཅིག། །སྣང་བ་ལམ་དུ་སློངས་པར་གྱུར་ཅིག། །ཏིང་ངེ་འཛིན་ལམ་དུ་སློངས་པར་གྱུར་ཅིག །གཏུམ་མོ་འབྱོངས་པར་གྱུར་ཅིག །བདེ་བ་སྐྱེ་བར་གྱུར་ཅིག། །དྲོད་སྐྱེ་བར་གྱུར་ཅིག།མི་རྟོག་པ་སྐྱེ་བར་གྱུར་ཅིག །རྩ་བདེ་བར་གྱུར་ཅིག། །རླུང་འཇམ་པར་གྱུར་ཅིག༴།།བདེ་སྟོང་གི་ཏིང་ངེ་འཛིན་སྐྱེ་བར་གྱུར་ཅིག། །ཉིན་པར་སྒྱུ་ལུས་འབྱོངས་པར་གྱུར་ཅིག། །མཚན་མོ་རྨི་ལམ་འབྱོངས་པར་གྱུར་ཅིག། །འོད་གསལ་འབྱོངས་པར་གྱུར་ཅིག། །འཕོ་བ་འབྱོངས་པར་གྱུར་ཅིག། །གྲོང་འཇུག་འབྱོངས་པར་གྱུར་ཅིག། །བར་དོ་འབྱོངས་པར་གྱུར་ཅིག། །རིག་པའི་རྩ་བ་ཆོད་པར་གྱུར་ཅིག། །ཞི་བའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱིས་མཐའ་དང་བྲལ་པའི་རྟོགས་པ་འཆར་བར་གྱུར་ཅིག། །ཁྲོ་བོའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱིས་དྲག་པོའི་ཕྲིན་ལས་འགྲུབ་པར་གྱུར་ཅིག། །རྒྱས་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱིསདགོས་འདོད་ཆར་བཞིན་འབབ་པར་གྱུར་ཅིག། །དོན་དམ་པའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱིས་སྣང་བ་དབང་དུ་འདུས་པར་གྱུར་ཅིག། །བརྩོན་འགྲུས་དྲག་པོའི་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱིས་ཅི་བསམ་འགྲུབ་པར་གྱུར་ཅིག། །མཆོག་ཐུན་མོང་གི་དངོས་གྲུབ་ཐོབ་པར་གྱུར་ཅིག། །མཁའ་འགྲོ་དབང་དུ་འདུས་པར་གྱུར་ཅིག། །སྙིང་རྗེ་འབྱོངས་པར་གྱུར་ཅིག། །རྣམ་པ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་སྐུ་ཐོབ་པར་གྱུར་ཅིག། གདུག་པ་ཅན་ཐམས་ཅད་ཚར་ཆོད་པར་གྱུར་ཅིག། །ཁམས་གསུམ་དབང་དུ་འདུས་པར་གྱུར་ཅིག། །མཛད་པ་མཐར་འདོན་པར་གྱུར་ཅིག། །འཇིག་རྟེན་གྱི་རྟེན་འབྲེལ་ཐབས་ལ་མཁས་པར་གྱུར་ཅིག། །དྲག་པོའི་ལས་ལ་དངོས་གྲུབ་ཐོབ་པར་གྱུར་ཅིག། །སངས་རྒྱས་ཀྱི་བསྟན་པ་དར་ཞིང་རྒྱས་པར་གྱུར་ཅིག། །མི་ཉམས་པར་གྱུར་ཅིག། །བསྟན་པ་ལ་གནོད་པའི་གདུག་པ་ཅན་ཐམས་ཅད་ཚར་ཆོད་པར་གྱུར་ཅིག། །འགྲོ་བའི་དགོས་འདོད་ཀྱི་གཏེར་ཁ་འབྱེད་པར་གྱུར་ཅིག །ཉོན་མོངས་དང་རྣམ་རྟོག་ཞི་བར་གྱུར་ཅིག །ནོར་ལོངས་སྤྱོད་ཆར་བཞིན་འབབ་པར་གྱུར་ཅིག། །སྣང་མི་སྣང་ཐམས་ཅད་དབང་དུ་འདུས་པར་གྱུར་ཅིག། །ལོག་འདྲེན་ཐམས་ཅད་ཚར་ཆོད་པར་གྱུར་ཅིག། །མི་རྟག་པ་རྒྱུད་ལ་སྐྱེ་བར་གྱུར་ཅིག། །འཆི་བ་རྗེས་སུ་དྲན་པར་གྱུར་ཅིག། །ཚེ་འདི་བློ་ཡིས་ཐོངས་པར་གྱུར་ཅིག། །ཆོས་བརྒྱད་མགོ་བོ་སྙོམས་པར་གྱུར་ཅིག། འཛིན་པ་མཐའ་དག་ལས་གྲོལ་བར་གྱུར་ཅིག། །བློ་ལས་སུ་རུང་བར་གྱུར་ཅིག །སེམས་བཀོལ་དུ་བཏུབ་པར་གྱུར་ཅིག། །བློ་ཆོས་སུ་འགྲོ་བར་གྱུར་ཅིག། །ཅི་བྱས་ཆོས་སུ་འགྲོ་བར་གྱུར་ཅིག། །གང་བསམས་ཆོས་བཞིན་འགྲུབ་པར་གྱུར་ཅིག། །ཆོས་མིན་གྱི་བསམ་པ་སྐད་ཅིག་ཀྱང་མི་འབྱུང་བར་གྱུར་ཅིག། །བྱམས་པ་དང་སྙིང་རྗེ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་འབྱོངས་ནས་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་ནམ་མཁའ་དང་མཉམ་པ་འགྲུབ་པར་གྱུར་ཅིག། །དགེ་བའི་རྩ་བ་འདིས་ཚེ་རབས་ཐམས་ཅད་དུ་ཞེན་པ་ཕྱོགས་མེད་དུ་ལྡོག་པ་གྱུར་ཅིག། །རི་ཁྲོད་ཕྱོགས་མེད་དུ་འགྲིམ་པར་གྱུར་ཅིག། །ཡོན་ཏན་ཕྱོགས་མེད་དུ་སྐྱེ་བར་གྱུར་ཅིག། །སྙིང་རྗེ་ཕྱོགས་མེད་དུ་འབྱོངས་པར་གྱུར་ཅིག། །འགྲོ་དོན་ཕྱོགས་མེད་དུ་འགྲུབ་པར་གྱུར་ཅིག། །རྟེན་འབྲེལ་ཕྱོགས་མེད་དུ་འཆར་བར་གྱུར་ཅིག། །ཞབས་ཏོག་ཕྱོགས་མེད་དུ་འགྲུབ་པར་གྱུར་ཅིག། །སྣང་སེམས་དབྱེར་མེད་དུ་རྟོགས་པར་གྱུར་ཅིག། །སྣང་བ་ལ་བདེན་འཛིན་ལྡོག་པར་གྱུར་ཅིག། བསམ་པ་དང་དགོས་འདོད་ཐམས་ཅད་འགྲུབ་པར་གྱུར་ཅིག། །བཀྲ་ཤིས་དང་བདེ་ལེགས་ཐམས་ཅད་འབྱུང་བར་གྱུར་ཅིག །ཕྱི་ནང་གི་བར་ཆད་ཐམས་ཅད་ཞི་བར་གྱུར་ཅིག། །ནོར་དང་ལོངས་སྤྱོད་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཐམས་ཅད་ཐོབ་པར་གྱུར་ཅིག། །མ་ཆགས་མ་ཞེན་པའི་སྒོ་ནས་གཏོང་བ་གསུམ་མཐར་ཕྱིན་པ་འགྲུབ་པར་གྱུར་ཅིག། །འཁོར་གྱི་ཚད་ནམ་མཁའ་དང་མཉམ་པའི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བདག་གིས་འདུལ་བར་གྱུར་ཅིག། །ཚེའི་ཚད་འཁོར་བ་མ་སྟོངས་ཀྱི་བར་དུ་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་བྱེད་པར་གྱུར་ཅིག། །གདུལ་བྱའི་ཚད་དག་པ་དང་མ་དག་པ་ཐམས་ཅད་སྨིན་གྲོལ་ལ་འཁོད་པར་གྱུར་ཅིག །ཞིང་ཁམས་ཀྱི་ཚད་ཁམས་གསུམ་ཐམས་ཅད་དབང་དུ་འདུས་པར་གྱུར་ཅིག །གོ་ཆའི་ཚད་གོང་འོག་གཉིས་ཀྱི་དོན་བྱེད་པ་ལ་འཁོར་བ་དོང་མ་སྤྲུགས་ཀྱི་བར་དུ་ངལ་བ་དང་། སྐྱོ་བ་དང་། དུབ་པ་དག་སྐད་ཅིག་ཀྱང་མི་འབྱུང་བར་སྤྲོ་དགའི་བསམ་པ་རྒྱུན་ཆད་མེད་པ་འབྱུང་བར་གྱུར་ཅིག །དགེ་བའི་རྩ་བ་འདིས་བདག་གི་དུས་གསུམ་གྱི་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཐམས་ཅད་ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་སྨིན་པར་གྱུར་ཅིག། །སྨོན་ལམ་གྱི་འབྲས་བུ་ཐམས་ཅད་ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་སྨིན་ཅིང་འགྲུབ་པར་གྱུར་ཅིག། །དེ་དག་ཀྱང་རྒྱ་ནམ་མཁའ་དང་མཉམ་པར་གྱུར་ཅིག། །ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་དང་མཉམ་པར་གྱུར་ཅིག། །དུས་གསུམ་ཤེས་བྱའི་དཀྱིལ་འཁོར་དང་མཉམ་པར་གྱུར་ཅིག། །ཡུན་འཁོར་བ་མ་སྟོངས་ཀྱི་བར་དུ་གནས་པར་གྱུར་ཅིག། །ལས་གོང་འོག་གཉིས་ཀྱི་དོན་ཆེན་པོ་འབའ་ཞིག་ཏུ་འགྲོ་བར་གྱུར་ཅིག། །མདོར་ན་དགེ་བའི་རྩ་བ་འདིས་བདག་བླ་མ་བརྒྱུད་པ་དང་བཅས་པ་ཡི་དམ་གྱི་ལྷ་ཚོགས་མཁའ་འགྲོ་ཆོས་སྐྱོང་ཆོས་མཛད་གྲུབ་ཐོབ་རྟོགས་ལྡན་ལ་སོགས་པ་དུས་གསུམ་གྱི་རྒྱལ་བ་སྲས་དང་བཅས་པ་མ་ལུས་པ་ཐམས་ཅད་དང་ད་ལྟ་ཉིད་དུ་སྐུ་མཉམ་པར་གྱུར་ཅིག། གསུང་མཉམ་པར་གྱུར་ཅིག། །ཐུགས་མཉམ་པར་གྱུར་ཅིག། །ཡོན་ཏན་མཉམ་པར་གྱུར་ཅིག །ཕྲིན་ལས་མཉམ་པར་གྱུར་ཅིག། །སྐུ་ཚེ་ཞིང་ཁམས་མཉམ་པར་གྱུར་ཅིག། །མཛད་པ་མཉམ་པར་གྱུར་ཅིག། །རྣམ་འཕྲུལ་མཉམ་པར་གྱུར་ཅིག། །ཤེས་རབ་མཉམ་པར་གྱུར་ཅིག། སྤོབས་པ་མཉམ་པར་གྱུར་ཅིག། །ནུས་མཐུ་མཉམ་པར་གྱུར་ཅིག། །ཡེ་ཤེས་མཉམ་པར་གྱུར་ཅིག། ཐུགས་རྗེ་མཉམ་པར་གྱུར་ཅིག། །རྫུ་འཕྲུལ་མཉམ་པར་གྱུར་ཅིག། །མངོན་ཤེས་མཉམ་པར་གྱུར་ཅིག །འགྲོ་དོན་མཉམ་པར་གྱུར་ཅིག །ཅེས་པ་ལ་སོགས་པའི་སྨོན་ལམ་དོས་དྲག་ལ་སྙུགས་རིང་བར་བཏབ་བོ། ། ༄༅། །དགེ་སྦྱོར་བདུན་པའི་སྨོན་ལམ་དོན་བསྡུས་བཞུགས་སོ།། ༄༅། །ན་མོ་མ་ཧཱ་མུ་དྲ་ཨཱཿ ཕྱོགས་བཅུ་དུས་གསུམ་བདེ་གཤེགས་སེམས་དཔའ་ཉན་ཐོས་འཕགས་པ་སྲས་བཅས་དང་། །རྩ་བ་བརྒྱུད་པའི་རྗེ་བཙུན་དམ་པ་རྒྱུད་སྡེ་བཞིའི་ལྷ་ཌཱཀྐིའི་ཚོགས། །ཆོས་སྲུང་དཀར་ཕྱོགས་ལྷར་བཅས་བདག་ལ་བརྩེ་བས་དགོངས་ཤིང་གཟིགས་ནས་ཀྱང་། །བདག་གི་སྨོན་ལམ་འདི་ལ་ཐུགས་གཏོད་བྱིན་རླབས་ནུས་པ་སྨིན་པར་མཛོད། །བདག་ཅག་དུས་འདི་ནས་བཟུང་ཚེ་རབས་ཀུན་ཏུ་དད་མོས་བརྩོན་འགྲུས་དང་། །ཤེས་རབ་སྤོབས་པ་ཡོན་ཏན་ཆེ་ཞིང་གཟུགས་བཟང་ཚེ་རིང་ནད་མེད་ཅིང་། །རིགས་མཐོ་ལོངས་སྤྱོད་གཏོང་ཕོད་སྙིང་རྗེ་སྙིངརུས་གཉེན་པོའི་གོ་ཆ་ཆེ། །དབྱངས་སྙན་ཡིད་འོང་བཟང་པོའི་སྤྱོད་ཡུལ་ཉིད་ལ་རྟག་ཏུ་གནས་པར་ཤོག ཚེ་རབས་ཀུན་ཏུ་མཚན་དཔེས་བརྒྱན་པའི་རྡོ་རྗེའི་སྐུ་ཐོབ་དྲུག་ཅུའི་གསུང་། ཤེས་བྱ་ལ་མཁས་ཡེ་ཤེས་ཐུགས་ལྡན་བཤེས་གཉེན་མཇལ་ཞིང་མཉེས་པ་བསྒྲུབ། །མི་མཉེས་སྤོང་ཞིང་བཤེས་གཉེན་ཡོན་ཏན་བདག་ལ་འཇུག་ཅིང་རྫོགས་པ་དང་། །གཞོན་ནུར་རབ་བྱུང་ཚུལ་ཁྲིམས་དམ་ཚིག་བསླབ་པ་གསུམ་གྱི་གཞི་འཛིན་ཤོག །ཐེག་ཆེན་ཆོས་ལ་ཐོས་བསམ་སྒོམ་སྒྲུབ་བར་ཆད་མེད་ཅིང་ཡོན་ཏན་རྫོགས། །བརྒྱུད་པའི་སྲོལ་འཛིན་ཕ་རྗེས་བུས་སོབས་སྟོང་ཉིད་སྙིང་རྗེའི་རྩལ་འབྱོངས་པའི། །རང་གཞན་དོན་འགྲུབ་རྟོགས་པ་འཆར་ཞིང་རྐྱེན་ངན་ལམ་དུ་ལོངས་པ་དང་། །རྟོགས་པ་ཐུགས་རྗེས་བདག་གཞན་གྲོལ་ཞིང་གདུལ་བྱ་དུས་ལ་འབབ་པར་ཤོག། །ཤེས་རབ་ཆེན་པོས་བདེན་པའི་དོན་རྟོགས་སྙིང་རྗེས་གཞན་སྡུག་མི་བཟོད་དང་། །བྱིན་རླབས་ཆེན་པོས་གཞན་སྣང་བསྒྱུར་ནུས་གདམས་པས་གཞན་རྒྱུད་ཡོན་ཏན་འཁོད། ཉམས་མྱོང་ཆེན་པོས་ལམ་སྣ་འཁྲིད་ནུས་རྟེན་འབྲེལ་ཐབས་མཁས་གཟུང་འཛིན་དག །ལས་འབྲས་ཤེས་ཤིང་རང་འདོད་རྩ་ཆོད་རིགས་དྲུག་ལ་ནི་སྒོམ་ཐེབས་ཤོག །ཚེ་རབས་ཀུན་ཏུ་བླ་མར་སངས་རྒྱས་འདུ་ཤེས་སྐྱེ་ཞིང་མོས་གུས་ལྡན། །བྱིན་རླབས་འཇུག་ཅིག་སྐྱོན་དག་ཡོན་ཏན་རབ་རྫོགས་དགོས་མེད་རྒྱུད་ལ་སྐྱེ། །ཚོགས་གཉིས་རབ་རྫོགས་དོན་གཉིས་ཕུན་ཚོགས་རྟེན་འབྲེལ་ཆིག་ཆོག་གནད་ཚུད་ནས། །མཉམ་བཞག་བརྟན་ཐོབ་ཞི་གནས་བདེ་གསལ་མི་རྟོག་ཏིང་འཛིན་འབྱོངས་པར་ཤོག། །མངོན་ཤེས་རྫུ་འཕྲུལ་ཐུན་མོང་ཡོན་ཏན་དཔག་མེད་རིག་པའི་རྩ་ཆོད་ཅིང་། །རྣམ་རྟོག་ཆོས་སྐུ་འཁོར་འདས་སུ་རྟོགས་སྐྱོན་ཡོན་འཁྲུལ་གྲོལ་ལམ་སློང་ནས། །སྡུག་བསྔལ་བདེར་འཆར་བར་ཆད་དངོས་གྲུབ་ཏུ་ཤེས་ཕྱག་རྒྱ་ཆེ་ལ་གནས། །སྣང་བ་དབང་འདུས་ལས་འབྲེལ་འཇོག་ཅིང་འབྲེལ་ཚད་དོན་དང་ལྡན་པར་ཤོག །བདག་གཞན་ཀུན་གྱིས་ཕན་གནོད་ལས་བྱས་ལོག་དང་བཏང་སྙོམས་མི་འགྲོ་ཞིང་། །རྒྱུ་རྐྱེན་མཚམས་སྦྱོར་དུས་གསུམ་ལས་ངན་རྒྱུ་འབྲས་ཐམས་ཅད་བྱང་བ་དང་། །དུག་ལྔ་ཆོས་བརྒྱད་མི་དགེའི་བསམ་སྦྱོར་སྐད་ཅིག་མེད་ཅིང་ཚོགས་གཉིས་གསོག། །སྔགས་ཀྱི་སྣོད་རུང་དབང་བཞི་ཐོབཅིང་ཡེ་ཤེས་ངོས་ཟིན་འབྲས་ཐོབ་ཤོག། །དམ་ཚིག་སྡོམ་ལྡན་བསྐྱེད་རྫོགས་བརྟན་ཐོབ་འཕྲིན་ལས་བཞི་འགྲུབ་རྒྱུ་འབྲས་ཤེས། །རིག་པའི་འགྲོ་ལྡོག་དགེ་སྡིག་འདོར་ལེན་ཤེས་རབ་སྣང་བར་བྱན་ཚུད་ཅིང་། །ཕྱི་ནང་གསང་བའི་རྟེན་འབྲེལ་ལ་མཁས་གཞན་སྣང་དབང་འདུས་སྨོན་ལམ་གྱི། །མཐུ་དང་འབྲས་བུ་ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་སྨིན་ཅིང་བདག་གཞན་དོན་འགྲུབ་ཤོག །ཚེ་རབས་ཀུན་ཏུ་འགྲོ་དོན་འགྲུབ་ཅིང་ཕ་རོལ་ཕྱིན་དྲུག་བསྡུ་བ་བཞི། །ཚད་མེད་བཞི་དང་ལས་བཞི་བསླབ་གསུམ་གྲུབ་ཆེན་བརྒྱུད་དེ་སྒོ་དྲུག་གིས། །འབད་རྩོལ་མེད་པར་འགྲོ་བའི་དོན་འགྲུབ་སྐྱོ་དུབ་མེད་ཅིང་སྲོག་མི་བལྟ། །བདག་ལ་དུས་གསུམ་དད་དང་སྐུར་འདེབས་ཐམས་ཅད་ཕན་བདེ་སངས་རྒྱས་ཤོག། །བདག་གྲོགས་ཚངས་སྤྱོད་སངས་རྒྱས་ཡོན་ཏན་ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་རབ་རྫོགས་ནས། །བླ་མེད་བྱང་ཆུབ་ལ་རེག་བདག་གི་ཚེ་རབས་ལ་བརྟེན་དམ་པ་རྣམས། །སྐུ་གསུང་ཐུགས་དང་ཡོན་ཏན་ཕྲིན་ལས་སྐུ་ཚེ་ཞིང་ཁམས་མཛད་པ་དང་། །རྣམ་འཕྲུལ་ཡེ་ཤེས་མཁའ་མཉམ་འཕེལ་ནས་ཐུགས་ཀྱི་དགོངས་པ་རབ་རྫོགས་ཤོག། །དུས་གསུམ་སེམས་ཅན་བདེ་ལྡན་ལམ་ཞུགས་འཇུག་པ་སྐྱོན་དང་བྲལ་གྱུར་ཅིག། །བདག་གི་སྒོ་གསུམ་དམ་པའི་ཡོན་ཏན་ད་ལྟ་ཉིད་དུ་རྫོགས་པ་དང་། །བ་སྤུའི་ཁུང་ནས་སངས་རྒྱས་སྤྲུལ་པས་མཁའ་མཉམ་སེམས་ཅན་ལ་རེ་རེ། །སྣང་མ་ཐག་ཏུ་དད་མོས་དྭང་བས་བདག་གི་དབང་དུ་འགྱུར་བར་ཤོག། །དུས་གསུམ་དག་ཏུ་བདག་ཅག་མཐོང་ཐོས་དྲན་རེག་སྐད་ཅིག་མ་རེ་ལ། །འཁོར་འདས་རྒྱུད་ལ་ཟག་མེད་བདེ་ཆེན་གྱིས་ཚིམས་ཉེས་བྲལ་ཡོན་ཏན་རྫོགས། །དམ་པ་བདག་དང་ཐུགས་ཡིད་འདྲེས་ཤིང་ཡིད་ཆེས་རྒྱུན་ཆད་མེད་པ་དང་། །མདོར་ན་དམ་པའི་ཕྲིན་ལས་བདག་གིས་རྩོལ་མེད་དུ་འགྲུབ་འགྲོ་འདུལ་ཤོག། །བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པས་སེམས་ཅན་སྒོ་གསུམ་བདེ་གཤེགས་ཉིད་དུ་ངོ་འཕྲོད་ཅིང་། །དགོས་མེད་ཞེན་ལོག་འཁྲི་བ་རྩད་ཆོད་བཟློག་སྒོམ་གནད་ཚུད་གཉེན་པོར་དབང་། །འདོད་ཡོན་བྱ་བ་འཁོར་བ་གཞན་སྤྱོད་དག་ལ་བདག་བློ་མི་འཇུག་ཅིང་། །ཆོས་བརྒྱད་མགོ་སྙོམས་རོ་སྙོམས་གདེང་ཚུད་རྐྱེན་ངན་གྲོགས་སུ་འཆར་བར་ཤོག །རྣམ་རྟོག་ཕྲིན་ལས་སུ་འཆར་རེ་དོགས་གཡང་ཆོད་དགག་སྒྲུབ་སྤང་བླང་བྲལ། །རྐྱེན་སྣང་ཆོས་ཉིད་ཞིང་ཁམས་དག་སྣང་ཕྱོགས་མེད་འཆར་ཞིང་རྟོགས་པ་དང་། །སྣང་བ་བླ་མ་ཡི་དམ་ཆོས་སྐུ་སྐུ་གསུམ་བདེ་བ་སྒྱུ་མ་དང་། །རྟེན་འབྲེལ་ནོར་བུར་འཆར་ཞིང་བཟང་ངན་འབྲིང་གསུམ་སྤྱི་བོར་འཁུར་བར་ཤོག། །བྱམས་དང་སྙིང་རྗེ་བྱང་ཆུབ་སེམས་འབྱོངས་བདག་གཞན་མཉམ་ཉིད་དུ་རྟོགས་ཤིང་། །བདག་གཞན་བདེ་སྡུག་སྤྲོ་བ་དང་བཅས་བརྗེ་ནུས་ཀུན་ལ་སྨིན་ཁྱབ་ཅིང་། །སྡུག་བསྔལ་རང་བཞིན་ཟག་མེད་བདེར་འཆར་སྟོང་ཉིད་དོན་ལ་རོ་སྙོམས་ནས། །སྐྱོན་དག་ཡོན་ཏན་རྟོགས་པ་ཏིང་འཛིན་ཉམས་མྱོང་རྒྱུན་ཆད་མེད་སྐྱོང་ཤོག །ཚེ་འདིར་མཆོག་ཐོབ་བྱང་ཆུབ་སེམས་འབྱོངས་རང་འདོད་སྐད་ཅིག་མི་འབྱུང་ཞིང་། །གཞན་དོན་ཆེད་དུ་གྲུབ་ཆེན་བརྒྱད་ཐོབ་ནད་གདོན་རྐྱེན་ངན་ཞི་བ་དང་། །ཚེ་དང་བསོད་ནམས་ལོངས་སྤྱོད་ཕུན་ཚོགས་འཁོར་རྒྱས་ཁམས་གསུམ་དབང་འདུས་ཤིང་། །ཞིང་བཅུ་ཚང་བའི་གདུག་པ་ཅན་རྣམས་དྲག་པོས་ཚར་གཅོད་བྱེད་པར་ཤོག །བདག་གི་སྒོ་གསུམ་གཞན་དོན་འབའ་ཞིག་ལ་སྤྱོད་བདག་འཛིན་བློས་ཐོངས་ཤིང་། །རྣམ་རྟོག་ཉོན་མོངས་ལྷ་འདྲེ་སྡུག་བསྔལ་ན་ཚ་འཆི་བ་ལམ་སློང་ནས། །སྡུག་བསྔལ་དང་ལེན་སྐྱིད་འདོད་སྤངས་ཤིང་ལྷ་འདྲེ་དབང་འདུས་བར་ཆད་ཞི། སེམས་སྣང་གཟུང་འཛིན་ལས་དང་བྱ་བ་ཡེ་ཤེས་ཀུན་ལ་དབང་ཐོབ་ཤོག། བདག་འཆིའི་དུས་སུ་གཤིས་ངན་གནད་གཅོད་སྡུག་བསྔལ་རྣམ་རྟོག་མི་འབྱུང་ཞིང་། །དྲན་ཤེས་ལྡན་པས་དགའ་སྤྲོ་དང་བཅས་འཆི་བའི་འོག་རོལ་དག་ཏུ་ཡང་། །ཤ་རུས་ཁྲག་ཁུ་སྤུ་པགས་སེན་མོ་ལུས་ཀྱི་ཆ་ཤས་རྡུལ་རེས་ཀྱང་། །འགྲོ་བའི་དོན་འགྲུབ་གཞན་ལ་ཕན་པའི་འབྲས་བུ་ཉིད་དུ་རྫོགས་པར་ཤོག །བར་དོ་དང་པོ་ཆོས་སྐུར་ངོ་འཕྲོད་མ་ཟིན་གཉིས་པ་ལོངས་སྐུར་དག །མངལ་སྒོ་མ་ཁེགས་བསམ་བཞིན་སྐྱེ་བླངས་མངོན་ཤེས་ལྷ་མིག་སྔོན་གནས་དྲན། །ལམ་ལྷག་རྩལ་སྦྱོངས་སྤྱན་ལྔ་ལྡན་ཞིང་རྫུ་འཕྲུལ་ཡེ་ཤེས་མཆོག་འགྲུབ་ཅིང་། །གཞན་དོན་རླབས་ཆེན་མ་རིག་འཁྲུལ་འཁོར་མ་སྟོངས་བར་དུ་བྱེད་པར་ཤོག། །དགེ་བའི་རྩ་འདིས་བདག་གཞན་སེམས་ཅན་ཐེག་པ་ཆེན་པོའི་སྒོར་འཇུག་ཅིང་། །དབང་ཐོབ་དམ་ལྡན་བསྐྱེད་རིམ་བརྟན་ཐོབ་གཏུམ་མོ་ལ་སོགས་ལམ་བརྒྱུད་འབྱོངས། །ཕྲིན་ལས་བཞི་ཡི་ཏིང་འཛིན་འགྲུབ་ཅིང་མཁའ་འགྲོ་དབང་འདུས་མཆོག་ཐུན་འགྲུབ། །ཚེ་འདི་ཉིད་ལ་དགེ་རྩའི་འབྲས་བུ་སྨོན་ལམ་ཐམས་ཅད་རྫོགས་པར་ཤོག། །རྒྱལ་བའི་བསྟན་པ་དར་ཞིང་རྒྱས་ལ་སེམས་ཅན་བསོད་ནམས་བདེ་སྐྱིད་འཕེལ། །བསྟན་པ་མི་ཉམས་གནོད་པ་དང་བྲལ་བསླབ་པ་དག་ལ་ནན་ཏན་སྤྱོད། །དགེ་འདུན་ཚོགས་འཕེལ་མཐུན་པ་དང་བཅས་རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་འཕེལ་བ་དང་། །རྒྱལ་བསྟན་དེ་འཛིན་སྐྱེས་བུའི་སྐྱོན་བྲལ་ཡོན་ཏན་ཡུན་རིང་གནས་པར་ཤོག །བསྐལ་པ་གྲངས་མེད་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་སྲིད་མཐའི་བར་དུ་འགྲོ་དོན་སྤྱོད། །ཕ་རོལ་ཕྱིན་དྲུག་བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པ་རླབས་ཆེན་ཟད་མེད་སྤྱོད་པ་དང་། །འཁོར་གྱི་གདུལ་བྱ་ཚེ་དང་ཞིང་ཁམས་གོ་ཆ་དགེ་རྩ་སྨོན་ལམ་མཐའ། །ཚད་བཟུང་མེད་ཅིང་མཁའ་དབྱིངས་ཤེས་བྱའི་དཀྱིལ་འཁོར་དག་དང་མཉམ་པར་ཤོག །མདོར་ན་རྩ་བ་བརྒྱུད་པའི་བླ་མ་ཡི་དམ་ཌཱཀྐི་ཆོས་སྲུང་དང་། །ཆོས་མཛད་གྲུབ་ཐོབ་དུས་གསུམ་རྒྱལ་བ་སྲས་བཅས་མ་ལུས་ཐམས་ཅད་དང་། །ད་ལྟ་ཉིད་དུ་སྐུ་གསུང་ཐུགས་དང་ཡོན་ཏན་ཕྲིན་ལས་སྐུ་ཚེ་ཞིང་། །མཛད་པ་རྣམ་ཐར་ནུས་མཐུ་རྟོགས་པའི་ཡེ་ཤེས་འགྲོ་དོན་མཉམ་གྱུར་ཅིག །ཅེས་ཆོས་རྗེས་མཛད་པའི་དགེ་སྦྱོར་བདུན་པའི་སྨོན་ལམ་གྱི་དོན་བསྡུས་ནས། འཕྲེང་བ་འཛིན་པའི་ཚིགས་བཅད་དུ་བསྡེབས་པ་འདི། ཨ་ལྕེ་དྲུང་པས་སྨོན་ལམ་དགོས་ཞེས་བསྐུལ་བའི་ངོར། རྒྱའི་རུས་ཅན་ཤཱཀྱ་འི་དགེ་སྦྱོང་ངག་གི་དབང་པོ་རྣམ་པར་རྒྱལ་བས་སྤུངས་ཐང་བདེ་ཆེན་ཕོ་བྲང་དུ་སྦྱར་བ་འདིས་ཀྱང་བསྟན་པ་ཡུན་རིང་གནས་པའི་རྐྱེན་དུ་གྱུར་ཅིག། །། ༄༅། །འགྲོ་ཕན་སྨོན་ལམ་བཞུགས་སོ།། ༄༅། །འགྲོ་ལ་ཕན་བདེ་འབྱུང་བའི་གཞི་གཅིག་པུ། །དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་བསྟན་པ་རིན་པོ་ཆེ། །ཕྱོགས་དུས་ཀུན་ཏུ་དར་ཞིང་རྒྱས་པ་དང་། །འགྲོ་ཀུན་ཐབས་མཁས་དེ་ཡིས་གྲོལ་གྱུར་ཅིག །ཡུལ་ལྗོངས་སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་འབྲུག་ཡུལ་འདིར། །མི་འཐུན་ཉེར་འཚེའི་མིང་ཡང་མི་གྲགས་ཤིང་། །དཔལ་ལྡན་བླ་མའི་སྐུ་ཚེ་བརྟན་པ་དང་། །དགེ་འདུན་སྡེ་རྣམས་དར་ཞིང་རྒྱས་པར་ཤོག །ས་སྐྱོང་མི་དབང་ཆབ་སྲིད་བརྟན་པ་དང་། །འབངས་རྣམས་བདེ་སྐྱིད་དཔལ་ལ་སྤྱོད་པར་ཤོག །འདི་ཡི་དགེ་བས་བསྟན་པ་རྒྱས་པའི་གེགས། །བདུད་རིགས་རྣམས་དང་དེ་ཡིས་ཡིད་བསྐྱོད་པས། །ལོག་པར་བསྒྲུབ་པ་མཐའ་དག་ཚར་བཅད་ནས། །བསྟན་པའི་རྒྱལ་མཚན་ཕྱོགས་བཅུར་བསྒྲེང་བར་ཤོག །གནས་འདིར་དཔལ་འབྱོར་བྱིན་རླབས་མི་ཉམས་ཤིང་། །བསམ་སྦྱོར་ངན་པའི་གདུག་རྩུབ་ཞི་བ་དང་། །བསླབ་གསུམ་རྣམ་དག་བསྟན་པ་གཅེས་འཛིན་པའི། །དགེ་འདུན་ཚོགས་ཀྱིས་གང་བའི་བཀྲ་ཤིས་ཤོག །གསེར་ཁང་སྤྲུལ་སྐུས་མཛད་པའོ།། ༄༅། །སྡོམ་གསུམ་སྨོན་ལམ་རྣམ་གྲོལ་ལམ་བཟང་བཞུགས་སོ།། ༄༅། །ཨོཾ་སྭསྟི། དོན་གཉིས་མཐར་ཕྱིན་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་དང་།། བདེན་གཉིས་ངོ་བོ་བསྟན་པ་དམ་པའི་ཆོས། །རིག་གྲོལ་གཉིས་ལྡན་འཕགས་ཚོགས་དགེ་འདུན་ཏེ། །མཆོག་གསུམ་བདེན་མཐུས་སྨོན་པའི་མཐུན་འགྱུར་མཛོད། །བདག་སོགས་འདི་བཟུང་ཚེ་རབས་ཐམས་ཅད་དུ། །སོ་ཐར་བྱང་སེམས་རིག་པ་འཛིན་པ་ཡི། །སྡོམ་པའི་རྟེན་དུ་དལ་འབྱོར་ཀུན་ཚང་གི་ཆོས་ལྡན་མི་ལུས་གཙང་མ་ཐོབ་པར་ཤོག། །དེ་ནས་ལྔ་ཕྲུགས་ཡོན་ཏན་ཀུན་ལྡན་གྱི། །མཁན་སློབ་གཙུག་གི་ནོར་བུར་གུས་བསྟེན་ཏེ། །གཞོན་ནུ་རབ་བྱུང་ཀློག་པའི་གྲྭར་ཞུགས་ནས། །ཚངས་སྤྱོད་ངུར་སྨིག་འཛིན་པའི་དཔལ་ཐོབ་ཤོག །སྡོམ་པའི་ཞིང་སར་ངེས་འབྱུང་ཆུ་ཡིས་བརླན། །ངེས་ལེགས་ཚུལ་ཁྲིམས་གཙང་མའི་མྱུ་གུ་ལ། །སྡེ་ལྔའི་ལྟུང་བའི་སད་ཀྱིས་མ་བཅོམ་པར། །བརྟན་མཁས་ཡོན་ཏན་སྙེ་མས་མཛེས་པར་ཤོག །ལྟུང་བའི་སྒོ་བཞི་བསྡམས་ནས་གཞི་གསུམ་གྱི། །དག་བྱེད་ཆབ་ཀྱིས་བསླབ་གཞི་རིན་པོ་ཆེ། །བྱི་དོར་ཡོངས་སུ་སྦྱོང་བའི་ཆོ་ག་ཡིས། །ཚུལ་ཁྲིམས་ཕུང་པོ་དྲི་མ་མེད་པར་ཤོག །ཟས་སོགས་མཐའ་གཉིས་སྤངས་ཏེ་ལོགས་སྤྱོད་ལ། །འདོད་ཆུང་ཆོག་ཤེས་སྦྱངས་ཡོན་བཅུ་གཉིས་དང་། །ཚད་ལྡན་འཚོ་བའི་ཡོ་བྱད་བཅུ་གསུམ་གྱིས། །ཚངས་པར་སྤྱོད་པས་ཚེ་མཐར་ཕྱིན་པར་ཤོག །ལྷག་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་གསེར་རིའི་མུ་ཁྱུད་ཅན། །ཏིང་འཛིན་ལྷུན་པོའི་སྤོ་ལ་གནས་བཅས་ཤིང་། །ཤེས་རབ་མིག་སྟོང་ལྡན་པའི་རྣམ་འབྱེད་ཀྱིས། །བསླབ་གསུམ་འཆི་མེད་རི་བོ་ལྟར་བརྟན་ཤོག། །ཁྱད་པར་དུས་གསུམ་རྒྱལ་བའི་གཤེགས་ཤུལ་གྱི། །ལམ་བཟང་བྱང་ཆུབ་སེམས་མཆོག་སྟོན་མཁས་པའི།། མཚན་ལྡན་དགེ་བའི་བཤེས་ཀྱི་སྤྱན་སྔ་ནས། །སྨོན་འཇུག་སེམས་ཀྱི་དམ་བཅའ་ནོད་པར་ཤོག །ནག་པོའི་ཆོས་བཞིའི་སྒྲིབ་བྱེད་སྤྲིན་དང་བྲལ། །དཀར་པོའི་ཆོས་བཞི་སྟོན་མཚན་དྭངས་པ་ལ། །སྨོན་པའི་སེམས་ཀྱི་ཟླ་ཤེལ་ཆ་རྫོགས་ཏེ། །ཚད་མེད་རྣམ་བཞིའི་འོད་དཀར་འཛུམ་པར་ཤོག། །བསམ་པ་བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱིས་གོ་བགོས་ནས། །མི་མཐུན་བདུད་ཀྱི་ལས་རྣམས་མཐར་བྱེད་དེ། །སྦྱོར་བ་ཕར་ཕྱིན་དྲུག་དང་ལྡན་པ་ཡིས། །རྒྱལ་བའི་སྲས་ཀྱི་སྤྱོད་ལ་འཇུག་པར་ཤོག། །ཡང་དག་བླངས་པ་སྡོམ་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་། །ཕྱིན་དྲུག་ལམ་གྱིས་དགེ་ཆོས་སྡུད་པ་དང་། །བསྡུ་བ་རྣམ་བཞིས་སེམས་ཅན་དོན་བྱེད་པའི། །ཚུལ་ཁྲིམས་རྣམ་གསུམ་ཉམས་པ་མེད་པར་ཤོག། །འགྲོ་ཀུན་ཕ་མར་ཤེས་པའི་སྙིང་རྗེ་ཡིས། །གཞན་གྱི་མི་འདོད་སྡུག་བསྔལ་རང་གིས་ལེན། །བདག་གི་བདེ་སྐྱིད་གཞན་ལ་གཏོང་བ་སོགས། །ཀུན་རྫོབ་བྱང་ཆུབ་སེམས་ལ་བློ་སྦྱོང་ཤོག། །སྟོང་དང་རྟེན་འབྱུང་དབྱེ་བསལ་མེད་པའི་ལམ། །དོན་དམ་བྱང་ཆུབ་སེམས་ལ་འཇུག་པ་ཡིས། །ཚོགས་གཉིས་ཤིང་རྟའི་འཁོར་ལོ་ཁ་བསྒྱུར་ཏེ། །ལམ་ལྔ་ས་བཅུའི་བགྲོད་པ་མཐར་ཕྱིན་ཤོག། །དེ་ལྟར་རྒྱུ་ཡི་ཐེག་པས་རྒྱུད་སྦྱངས་ནས། །འབྲས་བུ་རིག་འཛིན་ནང་གི་སྡོམ་པ་ཡི། །དབང་རྒྱུད་མན་ངག་སྟོན་པའི་བླ་མ་མཆོག། །མི་འབྲལ་སྙིང་གི་རྒྱན་དུ་བསྟན་པར་ཤོག །བྱ་སྤྱོད་རྣལ་འབྱོར་བླ་མེད་སྨིན་བྱེད་ཆུས། །སྒོ་གསུམ་སྐྱེད་ཚལ་ལང་ཚོ་སྙེམས་པ་ལས། །དམ་ཚིག་སྡོམ་པའི་མེ་ཏོག་རྒྱ་གྲོལ་ཏེ། །གསང་ཆེན་རྒྱུད་སྡེའི་དྲི་བསུང་འཐུལ་བར་ཤོག །བུམ་དབང་སྡོམ་པས་མ་དག་ཕུང་ཁམས་ཀྱིས། །བསྡུས་པའི་ཆོས་རྣམས་ལྕགས་ལ་གསེར་བསྒྱུར་གྱིས། །ཟིན་པ་ཇི་བཞིན་རྩ་ཁམས་ལྷའི་འཁོར་ལོར། །འཆར་ཏེ་སྣང་སྟོང་ལྷ་སྐུར་དག་པར་ཤོག །གསང་དབང་སྡོམ་པས་སྒྲ་ཚིག་གིས་བསྡུད་པའི། །རླུང་རིག་དབུ་མའི་གྲོང་དུ་སོན་པ་ལས། །སྒྲ་སྐད་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་ཐམས་ཅད་པར། །འཆར་ཏེ་གྲགས་སྟོང་སྔགས་སུ་རྫོགས་པར་ཤོག། །ཤེར་དབང་སྡོམ་པས་གཟུང་འཛིན་གྱིས་བསྡུད་པའི། །རྟོག་ཚོགས་ཀུན་རྫོབ་བྱང་ཆུབ་སེམས་ཞུ་བ། །དགའ་བཞིའི་འགྲོས་ཀྱིས་བདེ་ཆེན་ཡེ་ཤེས་སུ། །འཆར་ཏེ་རིག་སྟོང་ཆོས་སྐུར་སྨིན་པར་ཤོག །ཚིག་དབང་སྡོམ་པས་འཁོར་འདས་ལམ་གསུམ་གྱིས། །བསྡུས་པའི་ཆོས་རྣམས་དོན་དམ་ཕྱག་རྒྱ་ཆེ། །ཟབ་གསལ་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའི་ཡེ་ཤེས་སུ། །རྟོགས་ཏེ་སྐུ་བཞིའི་གོ་འཕང་མངོན་གྱུར་ཤོག། །ཐབས་མཆོག་དཀྱིལ་འཁོར་རྒྱལ་དང་ལས་རྒྱལ་གྱིས། །དབྱེ་བས་བསྐྱེད་རིམ་ཡན་ལག་བཞི་དང་དྲུག། །རྫོགས་རིམ་ཕྱག་རྒྱ་བཞི་དང་རིམ་པ་ལྔ། །བསྐྱེད་རྫོགས་ལམ་གྱི་རིམ་པ་མཐར་ཕྱིན་ཤོག། །གྲོལ་ལམ་སེམས་ཀྱི་གནས་ལུགས་ཕྱག་རྒྱ་ཆེ། །བྱིན་རླབས་འཕོ་བའི་དབང་མཆོག་སེམས་ལ་ཐོབ། །རྣལ་འབྱོར་བཞི་ཡི་རྟོགས་པ་ཚད་དུ་ཕྱིན། །སྒོམ་མེད་ཆོས་སྐུའི་རྒྱལ་ས་ཟིན་པར་ཤོག། །དེ་ལྟར་ཐབས་ལམ་ལུས་ལ་རྫོགས་པ་དང་། །གྲོལ་ལམ་སེམས་ལ་རྫོགས་ཏེ་བརྟུལ་ཞུགས་ཀྱི། །སྤྱོད་པས་འབོགས་འདོན་འབྱིན་པས་ཚེ་འདི་ཀར། །ཁ་སྦྱོར་ཡན་ལག་བདུན་ལྡན་སྐུ་ཐོབ་ཤོག །མདོར་ན་སྡོམ་གསུམ་ངོ་བོ་གཅིག་པ་ལ། །རང་ལྡོག་མ་འདྲེས་ཡོན་ཏན་ཡར་ལྡན་དུ། །དགག་བྱ་དགོས་པ་གནད་ཀྱིས་མི་འགལ་བར། །དུས་སྐབས་གང་གཙོའི་ལག་ལེན་ཉམས་མེད་ཤོག །བདག་ཀྱང་འདི་ནས་ཚེ་རབས་ཐམས་ཅད་དུ། །དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་བཤད་སྒྲུབ་བསྟན་པ་ལ། །ཚུལ་གནས་ཐོས་བསམ་སྒོམ་པའི་བྱ་བས་དང་། །མཁས་ཚུལ་གསུམ་གྱིས་འཛིན་སྐྱོང་སྤེལ་ནུས་ཤོག །རྩ་གསུམ་རྒྱལ་བ་རྒྱ་མཚོའི་བྱིན་རླབས་དང་། །ཆོས་ཅན་ཆོས་ཉིད་ཟབ་མོའི་བདེན་སྟོབས་དང་། །བདག་ཅག་ལྷག་བསམ་རྣམ་པར་དག་པའི་མཐུས། །ཇི་ལྟར་སྨོན་པ་ཡིད་བཞིན་འགྲུབ་གྱུར་ཅིག །ཅེས་པ་འདིའང་ཡོན་ཏན་འོད་ཀྱི་བཀའ་བཞིན་དུ་དགེ་རིན་པསསྨོན་པ་དགེའོ། །འཛམ་གླིང་ཆོས་ཚིགས་ལྟེ་བ་ཁ་བཞིའི་ལྗོངས། མདོ་སྔགས་ཆོས་ཚུལ་རྒྱ་མཚོ་འདུ་བའི་བཅུད། །དྭགས་བརྒྱུད་སྙིང་པོ་དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པ་ཡི། །བཤད་སྒྲུབ་བསྟན་པ་དར་ཞིང་རྒྱས་གྱུར་ཅིག། སརྦ་མངྒ་ལཾ། ༄༅། །དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་བསྟན་པ་དར་རྒྱས་སུ་འགྱུར་བའི་ལེགས་སྨོན་ཚེས་པའི་ཟླ་བ་ཞེས་བྱ་བ་བཞུགས་སོ།། ༄༅། །བསླུ་མེད་དཀོན་མཆོག་རིན་ཆེན་རྩ་བ་གསུམ། །ཁྱད་པར་བསྟན་བསྲུང་མཧཱ་ཀཱ་ལའི་ཚོགས། །བདག་ལ་བརྩེར་དགོངས་བདག་གིས་སྨོན་པ་འདི། །གེགས་མེད་ཡིད་བཞིན་འགྲུབ་པའི་མཐུན་འགྱུར་མཛོད། །ཕན་བདེའི་ལེགས་ཚོགས་མ་ལུས་འབྱུང་བའི་གཞི། །ཐུབ་བསྟན་ནོར་འཛིན་སྤྱི་དང་ཁྱད་པར་དུ། །སྨན་ལྗོངས་ས་ཡི་ཐིག་ལེར་ཁྱབ་པ་ཡི། །དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་བསྟན་པ་རྒྱས་གྱུར་ཅིག །རྒྱལ་བས་ལུང་བསྟན་དྭགས་པོ་བཀའ་བརྒྱུད་ཀྱི། །བསྟན་པ་ཡོངས་རྫོགས་རིང་ལུགས་སྙིང་པོའི་བཅུད། །སྒྲུབ་བརྒྱུད་བསྟན་པའི་བཀའ་བབ་ཉིད་གྱུར་པ། །དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི༴ །སྤྱན་རས་གཟིགས་དབང་བརྒྱད་ཅུ་རྩ་བཞི་ཡིས། །སྙིང་པོའི་བསྟན་པ་གསལ་བར་ཞལ་འཆེ་བཞིན། སྤྲུལ་པའི་གདུང་འཛིན་ནོར་བུའི་ཕྲེང་ཚོགས་ཀྱིས། །དཔལ་ལྡན༴ །མཁས་གྲུབ་རིན་ཆེན་འབྱུང་གནས་རྒྱ་མཚོ་ཆེར། །མདོ་སྔགས་ཆོས་ཀྱི་ཆུ་ཀླུང་ཀུན་འདུས་ཤིང་། །བཤད་སྒྲུབ་འཛིན་སྐྱོང་སྤེལ་བའི་རླབས་ཆེན་གྱིས། །དཔལ་ལྡན༴ །སྡེ་སྣོད་སྲོག་ཤིང་རྒྱུད་སྡེ་ནོར་བུའི་ཏོག་སྒྲ་ཚད་རིག་པའི་གོས་བཟང་ཤམ་བུ་ཅན། །ཡོངས་རྫོགས་བསྟན་པའི་རྒྱལ་མཚན་མཁའ་ལ་བསྒྲེང་། །དཔལ་ལྡན༴ །ཐོས་བསམ་རྒྱ་མཚོའི་སྐ་རགས་ཅན་བསྐོར་ཞིང་། །འཆད་རྩོད་རྩོམ་པའི་སྣ་ཞགས་རིང་དུ་བསྐྱོད། །མཁྱེན་བརྩེ་ནུས་པའི་ཁོག་ལག་ཡོངས་སུ་རྫོགས། །དཔལ་ལྡན༴ །མཁས་གྲུབ་བྱེ་བའི་རལ་ཀླུང་ནས་དྲངས་པའི། །རྡོ་རྗེ་འཆང་གི་དགོངས་དོན་བདུད་རྩིའི་རྒྱུན། །རྟོག་གེའི་དུག་ཆུས་རང་བཟོས་མ་རྙོག་པར། །དཔལ་ལྡན༴ །བྱིན་རླབས་འཕོ་བའི་དབང་གིས་རྒྱུད་སྦྱངས་ཤིང་། །ཆིག་ཆོག་གནས་ལུགས་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོའི་དོན། །ཉམས་བཞེས་བསྟར་ལ་གཞན་དྲིང་མི་འཇོག་པར། །དཔལ་ལྡན༴། །རྟོགས་པ་དོན་གྱི་མན་ངག་ལ་བརྟེན་ནས། །ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་སྦྱོར་ཟབ་མོའི་ཉམས་ལེན་གྱིས། །རྣལ་འབྱོར་བཞི་ཡི་རྟོགས་པ་ཚད་དུ་ཕྱིན། །དཔལ་ལྡན༴། །གདམས་ངག་སྡོང་པོ་གསུམ་འདྲིལ་ཁང་བཟང་དུ། །སེམས་ཀྱི་རྡོ་རྗེར་རྩེན་པའི་ཟླ་བཞིན་མས། །གཞན་སྡེའི་བརྟན་པ་འཕྲོག་པའི་རྣམ་འགྱུར་གྱིས། །དཔལ་ལྡན༴ །ལྟ་བས་ཤེས་བྱའི་དེ་ཉིད་རྟོགས་པས་མཁས། །སྒོམ་པས་ཉོན་མོངས་རང་ཞིར་སོང་བས་བཙུན། །སྤྱོད་པས་རང་དོན་ཡིད་བྱེད་ཟད་པས་བཟང་། །དཔལ་ལྡན༴ །ཕྱི་ལྟར་བསླབ་གསུམ་གཙང་མའི་རྒྱན་གྱིས་མཛེས། །ནང་ལྟར་རིམ་གཉིས་ཟབ་མོས་ཐུགས་རྒྱུད་སྨིན། །གསང་བ་རང་བཞིན་ཤེས་པའི་གནད་ཀྱིས་གྲོལ། །དཔལ་ལྡན༴ །མཐུ་ཆེན་བླ་མའི་བཀའ་ཁྲིམས་ལུགས་གཉིས་ཀྱི། །གཤོག་རླབས་འབར་བས་ཚུལ་མིན་མཐར་བྱེད་པའི། །བསྟན་བསྲུང་མཁའ་ལྡིང་ནག་པོའི་དྲག་ཤུལ་གྱིས། །དཔལ་ལྡན༴ །བསྔགས་འོས་ཡོན་ཏན་གཡས་སུ་འཁྱིལ་བའི་དུང་། །སྙན་གྲགས་སྐྱེ་བ་ལྔ་པའི་སྒྲ་དབྱངས་ཀྱིས། །རྫོགས་ལྡན་གསར་པའི་ལང་ཚོ་མགྲོན་ཁུག་སྟེ། །དཔལ་ལྡན༴ །ཐུགས་མཐུན་ཁྲིམས་གཙང་འདུས་སྡེ་རྒྱ་མཚོའི་འཇིང་། །གསུམ་ལྡན་ནོར་བུར་ཀླུང་དབང་ཇི་སྙེད་ཀྱིས། །བསྙེན་བཀུར་གདེངས་ཀའི་རྩེ་མོར་རྟག་མཆོད་ནས། །དཔལ་ལྡན༴ །ལྷག་བསམ་ཉིན་མོར་བྱེད་པའི་སྣང་བ་ཡིས། །བསྟན་པའི་པད་ཚལ་བཞད་པའི་དྲི་བསུང་གིས། །བློ་གསལ་སྦྲང་རྩིར་སྤྱོད་པའི་ཚོགས་འདུས་ནས། །དཔལ་ལྡན༴། ཀློག་སྤོང་འདབ་ཟུང་རྒྱས་པའི་རོལ་རྩེད་ཀྱིས། །མཁས་དང་གྲུབ་པའི་བླ་ན་ལྡིང་བཞིན་དུ། །བསྟན་འཛིན་བུང་བས་ས་ཆེན་ཀུན་ཁྱབ་སྟེ། །དཔལ་ལྡན༴། བསྟན་པ་རིན་ཆེན་མཆོག་ལྟར་སྣང་བའི་མཐུས། །ནད་མུག་འཁྲུགས་རྩོད་སྨག་རུམ་ཀུན་ཞི་ནས། །ཆར་ཆུ་དུས་འབེབས་ལོ་ཕྱུགས་རྟག་ཏུ་ལེགས། །དཔལ་ལྡན༴ །ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་སྲིད་ཆོས་བཞིན་སྐྱོང་བ་ཡི། །མི་དབང་ཆབ་སྲིད་མངའ་ཐང་དགུང་དུ་འཕྱུར། །འབངས་རྣམས་བདེ་སྐྱིད་དཔལ་ལ་ལོངས་སྤྱོད་ནས། །དཔལ་ལྡན༴ །དཀོན་མཆོག་རྩ་གསུམ་རྒྱ་མཚོའི་ཐུགས་རྗེ་དང་། །ཆོས་ཅན་ཆོས་ཉིད་ཟབ་མོའི་བདེན་སྟོབས་དང་། །བདག་ཅག་ལྷག་བསམ་རྣམ་པར་དག་པའི་མཐུས། །དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་བསྟན་པ་རྒྱས་གྱུར་ཅིག །ཁྱད་པར་ལྷོ་ལྗོངས་ས་ཡི་ལྟེ་བ་འདིར། །ལྔ་རིག་སྨྲ་བའི་བཤད་སྲོལ་མི་ཉམས་པར། །དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པ་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་གྱི། །ཐུགས་བསྐྱེད་བསྟན་པ་དར་ཞིང་རྒྱས་གྱུར་ཅིག །ཅེས་པའང་དགེ་རིན་པས་མཛད་པའོ།། ༄༅། །དཔལ་འབྲུག་པ་རིན་པོ་ཆེའི་བསྟན་པ་རྒྱ་ཆེར་རྒྱས་པར་སྨོན་པ་དཔག་བསམ་ལྗོན་པའི་དྲི་བསུང་ཞེས་བྱ་བ་བཞུགས་སོ།། ༄༅། །ན་མོ་གུ་རུ་རཏྣ་ཏྲ་ཡ་ཡཱ། ཆོས་ཉིད་གདོད་ནས་ཉེར་ཞི་སྤྲོས་དང་བྲལ། །ཆོས་ཅན་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་འབྱུང་བསླུ་བ་མེད། །ཚོགས་ཆེན་གཉིས་རྫོགས་ཡང་དག་བདེ་བར་གཤེགས། །འགོག་དང་ཞི་བ་ལམ་བདེན་དམ་པའི་ཆོས། །རིག་གྲོལ་ཚོགས་མཆོག་འཕགས་པ་དགེ་ལ་འདུན། །རིགས་ཀུན་ཁྱབ་བདག་རྩ་བརྒྱུད་བླ་མ་དང་། །དངོས་གྲུབ་མཆོག་སྟེར་ཡི་དམ་དཀྱིལ་འཁོར་ལྷ། །བར་ཆད་ཀུན་སེལ་མཁའ་འགྲོ་དམ་ཅན་དང་། །དཀར་ཕྱོགས་སྐྱོང་བ་ཀུན་གྱི་བདེན་པའི་མཐུས། །ཐུབ་བསྟན་ཡང་སྙིང་ངེས་གསང་དྲི་མ་མེད། །དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་བསྟན་པ་རྒྱས་རྒྱུར་ཅིག །ཚུལ་ཁྲིམས་དཔག་བསམ་ལྗོན་པའི་རྩ་བ་བརྟན། །ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་ཡལ་འདབ་རབ་རྒྱས་ཞིང་། །ཤེས་རབ་སོར་རྟོག་འབྲས་བུ་གཡུར་ཟ་བའི། །དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི༴ །ལེགས་བཤད་བྱེ་བའི་ཆོས་རྣམས་མ་འདྲེས་འཆད། །ཕས་རྒོལ་མཐར་བྱེད་རྩོད་ངག་སེངྒེའི་སྒྲ། །ཚིག་དོན་རྒྱན་འགྲེལ་རྩོམ་པའི་མགྲིན་རྔ་འཁྲོལ། །དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི༴ །ལུང་རྟོགས་རིག་པའི་གཞུང་ལུགས་མང་དུ་ཐོས། །བརྟག་དཔྱད་མཁར་རྒྱུ་བསམ་པའི་སྤྲིང་ཕུང་གཏིབས། །ནང་དུ་ཡང་དག་འཇོག་སྟེ་སྒོམ་མཛད་པའི། །དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའིཟ། ཀུན་འབྱུང་བག་ཆགས་འདུལ་བྱེད་བདེན་པ་བཞི། །ཟབ་དང་རྒྱ་ཆེ་མདོ་སྡེའི་ཆུ་ཀླུང་འབུམ། །ཆོས་མངོན་ཀེ་ཏ་ཀ་ཡིས་སྒྲུང་བྱེད་པའི། །དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི༴ །སོ་སོ་ཐར་པའི་ས་གཞི་གཙང་མ་རུ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་མྱུ་གུ་མཚར་དུ་དངར། །ཡིད་སྐྱོབ་ལམ་གྱི་ས་བོན་ཆེར་སྨིན་པའི། །དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི༴ །གནས་དང་ཉེ་བའི་གནས་མཆོག་ལ་སོགས་པར། །ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་རིག་པ་བརྟུལ་ཞུགས་དང་། །ཕྱོགས་ལས་རྣམ་རྒྱལ་སྤྱོད་པ་མཐར་ཕྱིན་པའི། །དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི༴ །སྐུ་ཡི་ངོ་མཚར་འཆི་མེད་ལྗོན་པ་བཞིན། །རྡོ་རྗེ་གསུང་གསང་ཚངས་པའི་དབྱངས་ལྟར་འཇེབས། །སྒྲིབ་བྲལ་ཐུགས་ཀྱི་ཕ་མཐའ་མཁའ་ཇི་ལྟར། །དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི༴ །མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ལྷ་ལམ་ཡངས་པ་ལ། །བརྩེ་བའི་ཐུགས་རྗེའི་ཆུ་འཛིན་རྣམ་པར་གཡོ། །སྐྱོབས་པ་ནུས་མཐུའི་ཆར་གྱིས་འགྲོ་ཀུན་ཚིམ། །དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི༴ །མཁས་པའི་ངང་པས་ཀློག་པའི་རྫ་རྔ་བརྡུང་། །གྲུབ་པའི་སེང་གེས་སྤོང་བའི་གངས་རིར་འགྱིང་། །བྱ་བའི་ཤིང་རྟས་བསྟན་པའི་ཁུར་ཆེན་འདེགས། །དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི༴ །འཁྲུལ་དང་གྲོལ་བ་གཉིས་སུ་མེད་གཟིགས་ནས། །ཚེ་གཅིག་རྡོ་རྗེའི་གོ་འཕང་མཆོག་བརྙེསཔས། །འོག་མིན་གནས་མཆོག་དོག་པོར་འགེངས་མཛད་པའི། །དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི༴། །སྤང་དང་ཡེ་ཤེས་ཕུན་ཚོགས་སངས་རྒྱས་ཀྱང་། །དམིགས་མེད་སྙིང་རྗེས་འགྲོ་ལ་རྗེས་ཆགས་པས། །ནམ་མཁའ་ཇི་སྲིད་འབད་མེད་དོན་མཛད་པའི། །དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི༴ །ཡང་དག་ལམ་གྱི་དངོས་གྲུབ་མཆོག་བརྙེས་ཏེ། གངས་རིའི་ཁྲོད་དུ་ཐེག་མཆོག་ཆོས་སྒྲ་སྒྲོག །སྒྲུབ་བརྒྱུད་སྙིང་པོའི་རིང་ལུགས་གསལ་མཛད་པའི། །དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་བསྟན་པ་རྒྱས་གྱུར་ཅིག། ཀུན་མཁྱེན་རྗེའི་གསུང་། ལེགས་བཤད་གྲྭ་འདིར་བློ་གསལ་རྒྱ་མཚོའི་ཚོགས། །གཉིས་འཐུང་ཆེ་ལ་བུང་བ་ལྟར་འདུས་ནས། །རྒྱལ་བའི་གཞུང་ལུགས་ཀུན་ལ་མཁས་སྦྱངས་པས། །དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི༴། ༈ བསྟན་རྒྱས་སྨོན་ཚིག་ནི། བདེ་གཤེགས་སྟོན་པའི་བསྟན་པ་མཆོག་གི་མཚོ། །སྙན་པའི་འབྲུག་སྒྲ་སྒྲོག་པའི་སྤྲིན་འཕྲེང་ཤིང་། །བཤད་སྒྲུབ་ཆར་གྱིས་ཉིན་བཞིན་རྣམ་སྤེལ་བ། །ཡངས་པའི་རྒྱལ་ཁམས་ཐམས་ཅད་གང་གྱུར་ཅིག །སྡོམ་གསུམ་ཉི་མའི་འོད་དང་རྟག་འགྲོགས་ཤིང་། །ཐོས་བསམ་སྒོམ་པའི་དྲི་བཟང་འཛིན་པའི་དཔྱིད། །བསྟན་འཛིན་པདྨོའི་གཙོ་བོ་ཅི་ཡང་གིས། །ཡངས་པའི་རྒྱལ་ཁམས་ཐམས་ཅད་གང་གྱུར་ཅིག །རྙེད་དང་བཀུར་སྟིའི་ཆུ་ཀླུང་རྣམས་འབབ་ཅིང་། །ཕན་དང་བདེ་བའི་རིན་ཆེན་སྐྱེ་བའི་གནས།།ཆོས་འཁོར་གསར་པ་གསར་པའི་དཔལ་རྒྱ་མཚོས། །ཡངས་པའི་རྒྱལ་ཁམས་ཐམས་ཅད་གང་གྱུར་ཅིག །ཅེས་པ་ཀུན་མཁྱེན་ཆེན་པོས་སོ།། འདུས་པ་པདྨོའི་འབྱུང་གནས་འདི་ཉིད་དུ། །མཁས་གྲུབ་ངང་པའི་དེད་དཔོན་ཀུན་འདུས་ནས། །པད་དཀར་བཞད་པའི་དྲི་བསུང་གིས་སིམ་པའི། །དམ་ཆོས་མགྲིན་རྔ་བརྡུང་བས་རྟག་འགེངས་ཤོག །ལྷ་མཆོག་གསུང་། འོག་མིན་སྟོན་པའི་གཅེས་ཕྲུག་མཆོག་གཟིགས་གཉིས། །རབ་དཀར་བརྒྱུད་པའི་ཆུ་འགོ་གོང་མ་གསུམ། །དབྱར་མཚོར་སྤེལ་མཛད་ཁམས་སྟོན་ཡབ་སྲས་ཀྱི། །ཐུགས་བསྐྱེད་བསྟན་པ་དར་ཞིང་རྒྱས་གྱུར་ཅིག །ལྟ་བའི་ནམ་འཕང་སྤྱོད་པ་གླིང་ཆེན་རས། །སྒོམ་པའི་རྒྱལ་ས་ཟིན་མཛད་གཙང་པ་རྒྱ། །སྤྱོད་པའི་རྩལ་ཆེན་རྫོགས་པ་ལོ་རྒོད་གཉིས། །ཐུགས་བསྐྱེད་བསྟན་པ༴ །སྟོད་འབྲུག་སྐར་ཚོགས་ནམ་མཁའ་ཁྱབ་པར་བརྡལ། །སྨད་འབྲུག་གྲུབ་ཐོབ་གང་གཱའི་རྡུལ་གྲངས་མཉམ། །བར་འབྲུག་བུ་ཆེན་དབྱར་གྱི་རྩ་ལྟར་རྒྱས། །ཐུགས་བསྐྱེད་བསྟན་པ༴ །གདན་ས་ཡ་བཞིའི་ཀེ་ལ་ཤ་རིའི་ངོགས། །སེང་ཆེན་དགུ་ཚར་ཐུགས་རྗེའི་གཡུ་རལ་རྒྱས། །རིགས་གསུམ་རྣམ་འཕྲུལ་སྨོན་ལམ་རྩལ་ཆེན་རྫོགས། །ཐུགས་བསྐྱེད་བསྟན་པ༴། །རྒྱལ་དབང་ཆོས་རྗེ་གདམས་པའི་སྤྲིན་གསེབ་ནས། །དབྱར་གྱི་རྔ་ཆེན་ཉིད་རྡུང་ར་ལུང་པ། །ཆོས་ཀྱི་ཆར་ཆེན་གྲགས་པ་དོན་ལྡན་གྱི། །ཐུགས་བསྐྱེད་བསྟན་པ༴ །དོན་བརྒྱུད་ཀུན་དགའི་སྐྱེད་ཚལ་ཡངས་པ་རུ། །རྒྱལ་ཀུན་བྱིན་རླབས་ཉི་འོད་ཀྱིས་བསྐྱེད་པའི། །མཁྱེན་གཉིས་འདབ་རྒྱ་གྲོལ་བའི་པདྨ་དཀར། །ཐུགས་བསྐྱེད་བསྟན་པ༴།མཆོག་གི་སར་གཤེགས་མི་ཕམ་ཆོས་རྒྱལ་དང་། །ཁམས་གསུམ་འགྲོ་བའི་དཔལ་མགོན་བསྟན་པའི་ཉི། །བཅུ་ཕྲག་ཀུན་མཁྱེན་ཡོངས་འཛིན་ལྷ་དབང་བློའི། །ཐུགས་བསྐྱེད་བསྟན་པ༴ །ལྷོ་ཕྱོགས་དཔལ་གྱི་དུམ་བུའི་ནགས་ལྗོངས་འདི། །འོག་མིན་ཞིང་ལྟར་སྐལ་བདགེར་མཛད་པའི། །སྐྱབས་མགོན་ངག་དབང་རྣམ་པར་རྒྱལ་བའི་སྡེའི། །ཐུགས་བསྐྱེད༴ །འཕགས་པ་དགྱེས་པའི་ཁྲིམས་ལྡན་པད་དཀར་འབྱུང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་མངའ་བདག་བསོད་ནམས་འོད། །གྲུབ་གཉིས་དབང་སྒྱུར་བསྟན་འཛིན་རབ་རྒྱས་ཀྱི། །ཐུགས་བསྐྱེད༴ །བྱམས་མགོན་དངོས་སྣང་ངག་དབང་རྒྱལ་མཚན་དང་། །ཐུབ་དབང་གཉིས་པ་ཤཱཀྱ་རིན་ཆེན་དཔལ། །ལྔ་རིག་པཎ་ཆེན་བསྟན་འཛིན་ཆོས་རྒྱལ་གྱི། །ཐུགས་བསྐྱེད༴ །འཇམ་དབྱངས་བློ་མངའ་ཀུན་དགའ་རྒྱ་མཚོ་ཆེ། །གསང་བདག་ཡོན་ཏན་ཕ་མཐའ་ཡས་པའི་སྡེ། །རོ་སྙོམས་སྤྱོད་འཆང་ཤེས་རབ་སེང་གེ་ཡི། །ཐུགས་བསྐྱེད༴ །མདོ་སྔགས་ལེགས་བཤད་འབྱུང་ཁུངས་འཇམ་དབྱངས་མཚན། །བརྟན་མཁས་ཡོན་ཏན་རྫོགས་པའི་ཤེས་རབ་རྒྱལ། །སྨིན་གྲོལ་མཛོད་འཛིན་ཡོན་ཏན་རྒྱལ་མཚན་གྱི། །ཐུགས་བསྐྱེད༴ །བསྟན་འགྲོའི་གཙུག་རྒྱན་འཇིགས་མེད་ཆོས་རྒྱལ་དང་། །ཧེ་རུ་ཀ་དཔལ་ཤཱཀྱ་ཤྲཱིའི་ཞབས། །བརྒྱུད་སྲོལ་ཀུན་འདུས་བསྟན་འཛིན་རྒྱ་མཚོ་ཡི། །ཐུགས་བསྐྱེད༴།ཁྱད་པར་སྒྲུབ་སྡེ་ངེས་དོན་དགའ་བའི་ཚལ། །སྤེལ་བའི་ཐུགས་བསྐྱེད་ཉིན་བྱེད་འཛུམ་འོད་ཅན། །བཀའ་དྲིན་གསུམ་ལྡན་འཇམ་དབྱངས་བླ་མ་ཡི། །ཐུགས་བསྐྱེད་བསྟན་པ་དར་ཞིང་རྒྱས་གྱུར་ཅིག །མཆོག་གསང་ཐེག་རྩེ་ངེས་དོན་ལམ་བཟང་ཕུལ། །བསྐྱེད་རྫོགས་ཟུང་འཇུག་རྡོ་རྗེའི་ཟློས་གར་གྱིས། །གྲུབ་པའི་རྒྱལ་ཐབས་རང་དབང་བསྒྱུར་པའི་གླིང་། །ཕན་བདེའི་དགའ་ཚལ་དར་རྒྱས་ཡུན་གནས་ཤོག། ཁྱད་པར་ལྷོ་ལྗོངས་ས་ཡི་ལྟེ་བ་འདིར། །ལྔ་རིག་སྨྲ་བའི་བཤད་སྲོལ་མི་ཉམས་པར། །དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པ་ངག་དབང་རྣམ་རྒྱལ་གྱི། །ཐུགས་བསྐྱེད་བསྟན་པ་དར་ཞིང་རྒྱས་གྱུར་ཅིག དེ་ལྟར་བྱང་ཕྱོགས་གངས་རིའི་ཁྲོད་ཀྱི་བསྟན་པའི་ཡང་སྙིང་འཇིག་རྟེན་དབང་ཕྱུག་དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པ་རིན་པོ་ཆེའི་བསྟན་པ་རྒྱ་ཆེར་རྒྱས་པར་སྨོན་པ་དཔག་བསམ་ལྗོན་པའི་དྲི་བསུང་ཞེས་བྱ་བ་ནང་ཆེན་ཟག་མེད་སྤྲུལ་སྐུ་ངག་དབང་བསྟན་འཛིན་བློ་གྲོས་ཀྱིས་མཛད་པ་གཞིར་བཞག་ལ། ལྷོ་ལྗོངས་ཤིང་ལོའི་ཚལ་གྱི་འབྲུག་ལུགས་འཛིན་པ་སྒྲུབ་སྡེ་ཆེན་པོ་ངེས་དོན་ཟུང་འཇུག་གྲུབ་པའི་དགའ་ཚལ་བ་རྣམས་ཀྱི་ཐུགས་འདོད་བཞིན་བསྒྱུར་ཁ་ཕྲན་བུ་ཤཱཀྱའི་དགེ་སློང་ཡོན་ཏན་འོད་ཀྱིས་བགྱིད་པ་དགེ་ལེགས་སུ་གྱུར་ཅིག། ༄༅། །སྨོན་ལམ་གྲུབ་རྒྱལ་མ་བཞུགས་སོ།། ༄༅། །བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་སྨོན་ལམ་གྲུབ་པའི་རྒྱལ་པོ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །ལས་དང་གློ་བུར་རྐྱེན་ལས་གྱུར་པ་ཡི། །གདོན་དང་ནད་དང་འབྱུང་པོའི་འཚེ་བ་སོགས། །སེམས་ཅན་ཡིད་མི་བདེ་བའི་ནད་རྣམས་ཀུན། །འཇིག་རྟེན་ཁམས་སུ་འབྱུང་བར་མ་གྱུར་ཅིག །ཇི་ལྟར་གཤེད་མས་ཁྲིད་པའི་བསད་བྱ་བཞིན། །སྐད་ཅིག་གཅིག་ལ་ལུས་སེམས་འབྲལ་བྱེད་པའི། །སྲོག་འཕྲོག་ནད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ཇི་སྙེད་པ། །འཇིག་རྟེན་ཁམས་སུ་འབྱུང་བར་མ་གྱུར་ཅིག །འཆི་བདག་གཤིན་རྗེའི་ཁ་ནང་ཚུད་པ་ལྟར། །ནད་ཀྱི་མིང་ཙམ་ཐོས་པས་སྐྲག་བྱེད་པའི། །ཉིན་གཅིག་པ་དང་རྟག་པའི་རིམ་སོགས་ཀྱིས། །ལུས་ཅན་ཀུན་ལ་གནོད་པ་མ་གྱུར་ཅིག །གནོད་པའི་བགེགས་རིགས་སྟོང་ཕྲག་བརྒྱད་ཅུ་དང་། །གློ་བུར་ཡི་འབྲོག་སུམ་བརྒྱ་དྲུག་ཅུ་དང་། །བཞི་བརྒྱ་རྩ་བཞིའི་ནད་ལ་སོགས་པ་ཡིས། །ལུས་ཅན་ཀུན་ལ་འཚེ་བ་མ་གྱུར་ཅིག །ལུས་སེམས་བདེ་བ་མ་ལུས་འཕྲོག་བྱེད་པའི། །འབྱུང་བཞི་འཁྲུགས་པའི་སྡུག་བསྔལ་ཇི་སྙེད་པ། །མ་ལུས་ཞི་ཞིང་མདངས་སྟོབས་ལྡན་གྱུར་ནས། །ཚེ་རིང་ནད་མེད་བདེ་སྐྱིད་ལྡན་པར་ཤོག། །བླ་མ་དཀོན་མཆོག་རྣམས་ཀྱི་ཐུགས་རྗེ་དང་། །མཁའ་འགྲོ་ཆོས་སྐྱོང་སྲུང་མའི་མཐུ་སྟོབས་དང་། །ལས་འབྲས་བསླུ་བ་མེད་པའི་བདེན་སྟོབས་ཀྱིས། །སྨོན་ལམ་ཇི་ལྟར་བཏབ་པ་འགྲུབ་གྱུར་ཅིག། ༄༅། །བཀྲ་ཤིས་རྒྱས་པ་བཞུགས་སོ།། ༄༅། །ཨོཾ་བདེ་ལེགས་རྒྱ་མཚོའི་དཀོན་མཆོག་རིན་ཆེན་ལ། །དད་པ་རྒྱ་མཚོའི་འདུན་པས་ཕྱག་བྱས་ཏེ། །སྐྱེ་དགུ་རྒྱ་མཚོའི་དཔལ་དུ་གྱུར་པ་ཡི། །བཀྲ་ཤིས་རྒྱ་མཚོའི་ཤིས་པ་བརྗོད་པར་བགྱི། །རྒྱལ་མཚན་རྩེ་མོར་དབང་གི་རྒྱལ་པོ་ལྟར། །ལྷག་པའི་ལྷ་ཡི་གཙུག་གི་རྒྱན་གྱུར་པ། །སྒྲུབ་པ་པོ་ལ་དངོས་གྲུབ་མཆོག་སྩོལ་བའི། །མཉམ་མེད་བླ་མ་མཆོག་གི་བཀྲ་ཤིས་ཤོག །རྡོ་རྗེ་འཆང་ཆེན་ཏིལླི་ནཱ་རོ་དང་། །མར་པ་མི་ལ་སྒམ་པོ་མཐའ་རྩཔ། །སྣ་ཕུ་པ་དང་དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པ་སོགས། །བཀའ་བརྒྱུད་བླ་མ་རྣམས་ཀྱི་བཀྲ་ཤིས་ཤོག །སངས་རྒྱས་ཀུན་བདག་འཁོར་ལོ་བདེ་བའི་མཆོག། །དེ་ཡིས་རྗེས་བཟུང་གྲུབ་ཆེན་ཤཱ་བ་རི། །གནས་ལྔ་རིག་པའི་གྲུབ་མཆོག་ནགས་ཀྱི་མཚན། །དཔལ་ལྡན་བླ་མ་རྒྱལ་དབང་ཆོས་ཀྱི་རྗེ། །བསྟན་པའི་མངའ་བདག་ངག་དབང་རིན་པོ་ཆེ། །ཉེ་བརྒྱུད་བླ་མ་རྣམས་ཀྱི་བཀྲ་ཤིས་ཤོག། །རྒྱ་གར་པཎ་ཆེན་བོད་ལ་བཀའ་དྲིན་ཆེ། །པདྨ་འབྱུང་གནས་སྐུ་ལ་འདས་འཁྲུངས་མེད། །ད་ལྟ་ལྷོ་ནུབ་སྲིན་པོའི་ཁ་གནོན་མཛད། །ཨུ་རྒྱན་རིན་པོ་ཆེ་ཡི་བཀྲ་ཤིས་ཤོག། །ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་མངའ་བ་གསེར་གྱི་རི་བོ་འདྲ། །འཇིག་རྟེན་གསུམ་གྱི་མགོན་པོ་དྲི་མ་གསུམ་སྤངས་པ། །སངས་རྒྱས་པདྨ་འདབ་འདྲ་རྒྱས་པའི་སྤྱན་མངའ་བ། །འདི་ནི་འཇིག་རྟེན་དགེ་བའི་བཀྲ་ཤིས་དང་པོ་ཡིན། །བཀྲ་ཤིས་དམ་པ་དེས་ཀྱང་དེང་འདིར་བདེ་ལེགས་ཤོག། །དེ་ཡིས་ཉེ་བར་བསྟན་པའི་མཆོག་རབ་མི་གཡོ་བ། །འཇིག་རྟེན་གསུམ་ན་གྲགས་ཤིང་ལྷ་དང་མིས་མཆོད་པ། །ཆོས་ཀྱི་དམ་པ་སྐྱེ་དགུ་རྣམས་ལ་ཞི་བྱེད་པ། །འདི་ནི་འཇིག་རྟེན་དགེ་བའི་བཀྲ་ཤིས་གཉིས་པ་ཡིན། །བཀྲ་ཤིས་དམ་པ༴ །དགེ་འདུན་དམ་པ་ཆོས་ལྡན་ཐོས་པའི་བཀྲ་ཤིས་ཕྱུག །ལྷ་དང་མི་དང་ལྷ་མ་ཡིན་གྱིས་མཆོད་པའི་གནས། །ཚོགས་ཀྱི་མཆོག་རབ་ངོ་ཚ་ཤེས་དང་དཔལ་གྱི་གཞི། །འདི་ནི་འཇིག་རྟེན་དགེ་བའི་བཀྲ་ཤིས་གསུམ་པ་ཡིན། །བཀྲ་ཤིས་དམ་པ༴ །པདྨ་ཉི་མ་འཇིགས་བྱེད་དུས་མཚན་མནན། །སྐུ་མདོག་མཐིང་ནག་ཞལ་བཞི་བཅུ་གཉིས་ཕྱག། །ཕག་མོས་མགུལ་འཁྱུད་དཔའ་བོ་མཁའ་འགྲོས་བསྐོར། །བདེ་མཆོག་ལྷ་ཚོགས་རྣམས་ཀྱི་བཀྲ་ཤིས་ཤོག །འཇིག་རྟེན་འདྲེན་པའི་གཙོ་བོ་ཚེ་དཔག་མེད། དུས་མིན་མཆི་བ་མ་ལུས་འཇོམས་པའི་དཔལ། །མགོན་མེད་སྡུག་བསྔལ་གྱུར་པ་རྣམས་ཀྱི་སྐྱབས། །སངས་རྒྱས་ཚེ་དཔག་མེད་མེད་ཀྱི་བཀྲ་ཤིས་ཤོག། །དབུས་ཀྱི་ཕྱོགས་ནས་བཀྲ་ཤིས་དོན་གྱི་ལྷ། །རྣམ་པར་སྣང་མཛད་བཀྲ་ཤིས་དོན་གྱི་ལྷ། །རྣམ་པར་སྣང་མཛད་བཀྲ་ཤིས་གང་ལགས་པའི། །བཀྲ་ཤིས་དམ་པས་དེང་འདིར་བདེ་ལེགས་ཤོག། །ཤར་གྱི་ཕྱོགས་ནས་བཀྲ་ཤིས་དོན་གྱི་ལྷ། །རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའི་བཀྲ་ཤིས་དོན་གྱི་ལྷ། རྡོ་རྗེ་སེམས་དཔའི་བཀྲ་ཤིས་གང་ལགས་པའི། །བཀྲ་ཤིས་དམ་པས༴ །ལྷོ་ཡི་ཕྱོགས་ནས་བཀྲ་ཤིས་དོན་གྱི་ལྷ། །རིན་ཆེན་འབྱུང་ལྡན་བཀྲ་ཤིས་དོན་གྱི་ལྷ། །རིན་ཆེན་འབྱུང་ལྡན་བཀྲ་ཤིས་གང་ལགས་པའི། །བཀྲ་ཤིས་དམ་པས༴ །ནུབ་ཀྱི་ཕྱོགས་ནས་བཀྲ་ཤིས་དོན་གྱི་ལྷ། །སྣང་བ་མཐའ་ཡས་བཀྲ་ཤིས་དོན་གྱི་ལྷ། །སྣང་བ་མཐའ་ཡས་བཀྲ་ཤིས་གང་ལགས་པའི། །བཀྲ་ཤིས་དམ་པས༴ །བྱང་གི་ཕྱོགས་ནས་བཀྲ་ཤིས་དོན་གྱི་ལྷ། །དོན་ཡོད་གྲུབ་པ་བཀྲ་ཤིས་དོན་གྱི་ལྷ། །དོན་ཡོན་གྲུབ་པའི་བཀྲ་ཤིས་གང་ལགས་པའི།།བཀྲ་ཤིས་དམ་པས༴ །ཨོ་ཡོན་ཏན་རྒྱལ་པོ་སྐུ་མདོག་གསེར་དང་མཚུངས། །ཤེས་རབ་ཆེན་པོའི་རྟགས་སུ་རལ་གྲི་བསྣམས། །འཕགས་པ་འཇམ་དཔལ་བཀྲ་ཤིས་གང་ཡིན་པའི། །བཀྲ་ཤིས་དམ་པས༴ །ཨཱཿཐུགས་རྗེས་བསིལ་མཛད་སྐུ་མདོག་ཟླ་ཉ་འདྲ། །སྐྱོན་གྱིས་མ་གོས་ཕྱག་ན་པདྨ་བསྣམས། །སྤྱན་རས་གཟིགས་ཀྱི་བཀྲ་ཤིས་གང་ཡིན་པའི། །བཀྲ་ཤིས་དམ་པས༴ །ཧཱུྃ་འགྱུར་བ་མེད་པ་སྐུ་མདོག་མཐིང་ནག་སྟེ། །མཐུ་སྟོབས་ཆེར་སྟོན་ཕྱག་ན་རྡོ་རྗེ་བསྣམས། །གསང་བའི་བདག་པོའི་བཀྲ་ཤིས་གང་ལགས་པའི། །བཀྲ་ཤིས་དམ་པས༴ །ཧིལས་སྐྱེས་པའི་རྟ་མཆོག་སྐུ། །ཉི་མའི་འོད་མཚུངས་ཉོན་མོངས་བསྲེགས། །བདུད་བཞི་རྣམ་པར་འཇོམས་མཛད་པའི། །དཔའ་བོ་རྟ་མགྲིན་ཆེན་པོའི་བཀྲ་ཤིས་ཤོག །ཆོས་སྐུ་གཟུང་འཛིན་བྲལ་བའི་ངང་ཉིད་ལས། །ལོངས་སྤྱོད་རྫོགས་སྐུ་འཇའ་ཚོན་ལྟ་བུ་ལ། །མཚན་དང་དཔེ་བྱད་ཕྱག་རྒྱ་ལྔ་ཡིས་བརྒྱན། །ཡི་དམ་ལྷ་ཚོགས་རྣམས་ཀྱི༴ །སྐྱོན་གྱིས་མ་གོས་སྐུ་མདོག་དཀར། །རྫོགས་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་དབུ་ལ་བརྒྱན། །ཐུགས་རྗེའི་སྤྱན་གྱིས་འགྲོ་ལ་གཟིགས། །སྤྱན་རས་གཟིགས་ཀྱི༴ །ཡུལ་ཉི་ཤུ་རྩ་བཞིའི་མཁའ་འགྲོ་དང་། །ཁྱད་པར་ཨུ་རྒྱན་དབེན་གནས་སུ། །དམ་ཚིག་ཅན་རྣམས་སྲུང་མཛད་པའི། །མཁའ་འགྲོ་མ་རྣམས་ཀྱི༴ །དུས་གསུམ་སངས་རྒྱས་ཀུན་གྱི་བསྟན་བསྲུང་ཕྱིར། །འཇིགས་བྱེད་མི་བཟད་དྲག་པོའི་ལུས་དང་ལྡན། །རྔམས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་བདུད་བཞི་ཚར་གཅོད་པའི། །མགོན་པོ་བྱ་རོག་མཚན་གྱི༴ །ས་བཅུ་ཉིད་ལ་གནས་པའི་སེམས་དཔའ་ཡང་། །གཟི་བརྗིད་མེ་ལྟར་འབར་བའི་ཁྲོ་ཚུལ་གྱིས། །བསྟན་ལ་སྡང་བའི་དགྲ་བགེགས་རྩད་ནས་གཅོད། །ཡེ་ཤེས་མགོན་པོའི་ཚོགས་ཀྱི༴ །ཟབ་མོ་རྒྱུད་ཀྱི་སྲུང་མ་མ་མོ་ནི། །ཞལ་གཅིག་ཕྱག་བཞི་ཕྲིན་ལས་རྣམ་བཞི་སྒྲུབ། །རྫུ་འཕྲུལ་མཐུ་ལྡན་དགྲ་བགེགས་ཚར་གཅོད་པའི། །ཁྲག་འཐུང་དུད་སོལ་ལྷོ་མོའི༴ །དེ་ཡི་སྐུ་གསུང་ཐུགས་སྤྲུལ་ཕོ་ཉ་ནི། །འགུགས་བྱེད་གསོད་བྱེད་གསུམ་དང་མཁའ་འགྲོ་བཞི། །གདོང་ཅན་བརྒྱད་དང་སྒོ་མ་བཞི་ལ་སོགས། །ལས་བྱེད་ཕོ་ཉ་རྣམས་ཀྱི༴ །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་སྤྱན་སྔ་རུ། །སྒྲུབ་པ་མཛད་པའི་གང་ཟག་ལ། །བུ་བཞིན་སྐྱོང་བར་ཞལ་བཞེས་པའི། །ཆོས་སྐྱོང་སྲུང་མ་རྣམས་ཀྱི༴ །ནོར་གྱི་དབང་ཕྱུག་རིན་ཆེན་གཏེར་མངའ་ཞིང་། །གནོད་སྦྱིན་ནོར་འཆང་མང་པོ་ཀུན་གྱི་རྗེ། །བྱང་ཕྱོགས་སྐྱོང་བའི་མགོན་པོ་ཛམ་བྷ་ལ། །དངོས་གྲུབ་མཆོག་སྩོལ་ནོར་ལྷའི༴ །ལོ་བརྒྱ་ཐུབ་ཅིང་སྟོན་བརྒྱ་མཐོང་བ་དང་། །ཚེ་རིང་ནད་མེད་བདེ་སྐྱིད་ཕུན་སུམ་ཚོགས། །ཐེག་པ་མཆོག་ལ་ངེས་པར་འབྱུང་འགྱུར་པའི། །བཀྲ་ཤིས་དེས་ཀྱང་དེང་འདིར་བདེ་ལེགས་ཤོག། །སྦྱིན་པ་གཏོང་ཞིང་ཚུལ་ཁྲིམས་བསྲུང་བ་དང་། །བཟོད་པ་བསྒོམ་ཞིང་བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་པ་དང་། །མཉམ་པར་འཇོག་ཅིང་གནས་ལུགས་རྟོགས་པ་ཡི། །བཀྲ་ཤིས༴ །བགེགས་རིགས་སྟོང་ཕྲག་བརྒྱད་ཅུ་ཞི་བ་དང་། །མི་མཐུན་གནོད་པའི་རྐྱེན་དང་བྲལ་བ་དང་། །འདོད་པ་འགྲུབ་ཅིང་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཡི། །བཀྲ་ཤིས༴ །བསོད་ནམས་རི་བོ་བཞིན་དུ་བརྟན་པ་དང་། །སྙན་པ་ནམ་མཁའ་བཞིན་དུ་ཁྱབ་པ་དང་། །རྒྱུད་ནི་ཉི་ཟླ་བཞིན་དུ་གསལ་བ་སྟེ། །བཀྲ་ཤིས་དེས་ཀྱང་དེང་འདིར་བདེ་ལེགས་ཤོག། །འབད་དང་རྩོལ་བ་མི་དགོས་ཤིང་། །ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ་དཔག་བསམ་ཤིང་། །སེམས་ཅན་རེ་བ་སྐོང་མཛད་པའི། །བསམ་པ་འགྲུབ་པའི་བཀྲ་ཤིས་ཤོག། གཞི་ཕྱག་བརྒྱ་ཆེན་པོ་ལ་འགྱུར་བ་མེད། །འགྱུར་མེད་སྐུ་ཡི་བཀྲ་ཤིས་ཤོག། སྤྱིར་འགྲོ་དྲུག་ཡོངས་ལ་བཀྲ་ཤིས་ཤོག །སྒོས་འདིར་ཚོགས་རྣམས་ལ་བཀྲ་ཤིས་ཤོག །ལམ་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་ལ་འགག་པ་མེད། །འགག་མེད་གསུང་གི་བཀྲ་ཤིས་ཤོག །སྤྱིར་འགྲོ་དྲུག་ཡོངས་ལ་བཀྲ་ཤིས་ཤོག །སྒོས་འདིར་ཚོགས་རྣམས་ལ་བཀྲ་ཤིས་ཤོག །འབྲས་བུ་ཕྱག་རྒྱ་ཆེན་པོ་ལ་འཁྲུལ་པ་མེད། །འཁྲུལ་མེད་ཐུགས་ཀྱི་བཀྲ་ཤིས་ཤོག །སྤྱིར་འགྲོ་དྲུག་ཡོངས་ལ་བཀྲ་ཤིས་ཤོག །སྒོས་འདིར་ཚོགས་རྣམས་ལ་བཀྲ་ཤིས་ཤོག །མི་འགྱུར་ལྷུན་པོ་སྐུ་ཡི་བཀྲ་ཤིས་ཤོག །ཡན་ལག་དྲུག་ཅུ་གསུང་གི་བཀྲ་ཤིས་ཤོག །མཐའ་བྲལ་འཁྲུལ་མེད་ཐུགས་ཀྱི་བཀྲ་ཤིས་ཤོག །རྒྱལ་བའི་སྐུ་གསུང་ཐུགས་ཀྱི་བཀྲ་ཤིས་ཤོག །སྟོན་མཆོག་དམ་པ་ལྷ་མིས་མཆོད་འོས་པ། །སངས་རྒྱས་ཕྱག་མཚལ་དེང་འདིར་བདེ་ལེགས་ཤོག །སེམས་ཅན་གང་དག་འགྲོ་དང་མི་འགྲོ་བ། །དེ་དག་ཐམས་ཅད་དེང་འདིར་བདེ་ལེགས་ཤོག །ཞི་བ་ཆགས་བྲལ་ལྷ་མིས་མཆོད་འོས་པ། །ཆོས་ལ་ཕྱག་འཚལ་དེང་འདིར་བདེ་ལེགས་ཤོག །སེམས་ཅན་གང་དག་འགྲོ་དང་མི་འགྲོ་བ། །དེ་དག་ཐམས་ཅད་དེང་འདིར་བདེ་ལེགས་ཤོག །ཚོགས་མཆོག་དམ་པ་ལྷ་མིས་མཆོད་འོས་པ། །དགེ་འདུན་ཕྱག་འཚལ་དེང་འདིར་བདེ་ལེགས་ཤོག །སེམས་ཅན་གང་དག་འགྲོ་དང་མི་འགྲོ་བ། །དེ་དག་ཐམས་ཅད་དེང་འདིར་བདེ་ལེགས་ཤོག་གནས་འདིར་ཉིན་མོ་བདེ་ལེགས་མཚན་བདེ་ལེགས། །ཉི་མའི་གུང་ཡང་བདེ་ལེགས་ཤིང་། །ཉིན་མཚན་རྟག་ཏུ་བདེ་ལེགས་པའི། །དཀོན་མཆོག་གསུམ་གྱི་བཀྲ་ཤིས་ཤོག །སྟོན་པ་འཇིག་རྟེན་ཁམས་སུ་བྱོན་པ་དང་། །བསྟན་པ་ཉི་འོད་བཞིན་དུ་གསལ་བ་དང་། །བསྟན་འཛིན་དཔོན་སློབ་བཞིན་དུ་མཐུན་པ་ཡིས། །བསྟན་པ་ཡུན་རིང་གནས་པའི་བཀྲ་ཤིས་ཤོག །ཨོཾ་ཡེ་དྷརྨཱ་ཧེ་ཏུ་པྲ་བྷཱ་ཝ་ཧེ་ཏུནྟེ་ཥཱནྟ་ཐཱ་ག་ཏོ་ཧྱ་ཝ་དཏ། ཏེ་ཥཱཉྩ་ཡོ་ནི་རོ་དྷ་ཨེ་ཝཾ་བཱ་དཱི་མཧཱ་ཤྲ་མ་ཎསཱཧཱ། ཨོཾ་སུ་པྲ་ཏིཥྛ་བཛྲ་ཡེ་སྭཱཧཱ། ཞེས་བརྗོད་ཅིང་གུར་ཀུམ་ལ་སོགས་མེ་ཏོག་འཐོར་བར་མཛད་པས་བསྟན་འགྲོའི་རྒུད་པ་ཐམས་ཅད་གསོས་ནས་ཕན་བདེའི་སྣང་བས་ས་གསུམ་ཁྱབ་པའི་མོས་པ་བྱའོ།། དགེའོ།། སརྦ་མངྒ་ལཾ།། Reference དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་གསུང་རབ། ༢༠༠༩ དཔལ་ལྡན་འབྲུག་པའི་ལུགས་ཀྱི་ཞལ་འདོན་ཕྱོགས་བསྡེབས་བྱང་ཆུབ་མགྲོད་པའི་ལམ་བཟང་ཞེས་བྱ་བ་བཞུགས་སོ། ཏཱའི་པེ། ཏཱའི་ཝཱན། dz.wikipedia.org