On // Gikuyu Wikipedia has articles. Gĩikaro gĩkĩ gĩtigĩtio nĩ ũndũ wa gũthondeka "Wikipedia" thĩiniĩ wa Gĩkũyũ language. Angĩkorwo nĩ waragia rũthiomi rwa Gĩgĩkũyũ no ũnyitanĩre na arĩa angĩ gũtheremia rũthiomi rũu. Tũma ndũmĩrĩri yaku ithangũinĩ rĩa ndereti (discussion page). "Ngai nĩ ahete Agĩkũyũ bũrũri mwega ũtagaga maĩ kana irio kana gĩthaka; Wega no Agĩkũyũ magocage Ngai mũno, nĩ ũndũ anamatanahĩra mũno." Icunje cia ndereti na ibango Mathangu mothe mabangitwo na ibango na makanyitithanio ni Kibango kia mbere For more information about other Wikipedias go to the main website Ndemokirathĩ Terebiceni Kĩrĩnyaga Gĩgĩkũyũ AIDS Kenya Nairobi :Category:Kenya Mithemba ya miti Mai Witie na Gikuyu Kwina nguuki%21 Other wikis Meta-Wikipedia/Meta-Vicipaedia | Wikitonary/Victionaria | Wikibooks/Vicilibraria | Wikiquote/Viciquotas | Wikisource Thiomi ingi cia Africa Wikipedias Afar · Afrikaans · Akan · አማርኛ · Bamanankan · Chi-Chewa · chiShona · chiTumbuka · Ɛʋɛ · Fulfude · هَوُسَ · Igbo · isiXhosa · isiZulu · Kanuri · Kinyarwanda · Kirundi · Kiswahili · Kongo · Kuanyama · Lingala · Luganda · Malagasy · Malti · Oromoo · Oshiwambo · Otsiherero · Sängö · seSotho · Setswana · SiSwati · Soomaaliga · ትግርኛ · Tshivenda · Twi · Wolof · Xitsonga · Yorùbá · (For other large Wikipedias, look into the side-bar.) Ndemokirathĩ nĩ kuga thirikari ya andu ĩthondeketwo nĩ andũ nĩ ũndũ wa andũ. Politics Kĩrĩma Gĩa Kĩrĩnyaga Mũri wa Kiugo Kĩrĩnyaga uumĩte harĩ kiugo Nyaga kĩrĩa ũingi wakĩo nĩ Manyaganyaga kana Nyaganyaga. Kĩrĩma gĩa Kĩrĩnyaga kĩonekaga kĩrĩ na nyaga (Nyaganyaga)(gĩthwaĩri: "madoadoa") nĩ toondũ wa ira (gĩthwaĩri: barafu) rĩrĩa rĩkoragwo rĩnyagĩĩte tũthũrũmũndũ-inĩ (peak) twa kĩrĩma kĩu. Kĩrĩnyaga nĩ kĩrĩma kĩrĩa kĩna nyaga (spotted mountain). Ira thĩinĩ wa Bũrũri wa Kĩrĩnyaga ũrĩa ũikaragwo ni Agĩkũyũ rĩonekaga o kĩrĩma-inĩ gĩa Kĩrĩnyaga. Nĩ ũndũ Agĩkũyũ metĩkĩtie Ngai aikaraga Kĩrĩma-inĩ gĩa Kĩrĩnyaga, hĩndĩ ĩrĩa matekwenda kũmũtengũra, mamwĩtaga Mwene-Nyaga Kauntĩ Ya Kĩrinyaga Kauntĩ ya Kĩrĩnyaga nĩ ĩmwe ya kauntĩ mĩrongo ĩna na mũgwanja cia bũrũri wa Kenya. Kauntĩ ya Kĩrĩnyaga oro hau nĩ ĩmwe ya kauntĩ cia bũrũri wa Mũgĩkũyũ na ĩikaragwo mũnõ mũno nĩ Agĩkũyũ. Kĩrĩnyaga ĩriganĩtie na Nyĩrĩ, Embu na Mũrang'a. Nginya mwaka-inĩ wa 2017 kauntĩ ya Kĩrĩnyaga ĩtongooretio ni mangavana erĩ. Ngavana wa mbere wa Kĩrĩnyaga arĩ Joseph Ndathi. Ndathi - ũrĩa oimĩte Gĩcũgũ - arĩ ngavana kuma 2013 nginya 2017. Ngavana wa kerĩ wa Kĩrĩnyaga nĩ Ann Waigũrũ. Waigũrũ acagũrirwo kĩthurano-inĩ kĩa mweri wa kanana mwaka wa ngiri igĩrĩ na ikũmi na mũgwanja. Ann Waigũrũ nĩ ũmwe wa mangavana o erĩ atumia gũcagũrwo Kenya. Kenya Matemo Gĩkũyũ nĩ ĩmwe ya thiomi cia kĩmerera bũrũri-inĩ wa kenya. kĩhumo gĩa rũthiomi rũrũ nĩ rũrĩrĩ rwa agĩkũyũ no nĩ rũthegeete ndũrũrĩ-inĩ iria cirĩ hakuhĩ na kĩrĩma kenya; icio nĩ amerũ, aembu, mbeere na tharaka nithi. nĩ kũrĩ na iganda cia ũharũkia nyingĩ iria ikinyangia ndũmĩrĩri na rũthiomi rwa gĩkũyũ, ta ceceni cia kameme, tv ona hamwe miro mĩerũ ya nenda cia ũkinyanĩria nĩcibacĩrĩirie itara cia kwambararia rũthiomi; ta viusasa, youtube, facebook ..na ingĩ nyigĩ. ceceni cia tũmeme na tv iria irĩ ngumo mũno nĩ; inooro, kameme, coro, njata na mt kenya. no kũrĩ na aini na andĩki mahũthagĩraga rũthiomi rũrũ. mũini ũrĩa wĩna ang'etia aingĩ mũno gĩtara-inĩ kĩa youtube nĩ mũini wa nyĩmbo cia kĩgooco Cirũ wa GP ũrĩa rĩu (30dec2020) arĩ na ang'etia mirrioni mĩrongo ĩtano na inya (54 million views). na o ho, Nyĩimbo cia mũgithi nĩ irĩ na ngumo mũno, bendera ĩgĩtitikwo na ainĩ ta samidoh, gatutura, salim young na angĩ aigĩ. mwandĩki ũrĩa wandĩkĩte kĩbuku kĩrĩa kĩrahu mũno na rũthiomi rũrũ nĩ Ngũgĩ wa Thiong'o na kĩbuku gĩake "Mũrogi wa Kagogo". Mathoga ma thiomi cia Abrika Mũigana wa thiomi cia Abĩrika nĩ gĩcunjĩ kĩmwe gĩa ithatũ gĩa thiomi ciothe cia thĩ. Imwe cia cio ciaragio mabũrũri-inĩ maingĩ nĩ andũ milioni nyingĩ no nĩ iteanĩirio na igakomererio nĩ thiomi cia ageni kwambĩrĩria mĩaka ya 1900 kĩambĩrĩria-inĩ. Nĩ ũndũ rũthiomi nĩ ruo rũkuuaga mũtũũrĩre wa andũ mwanya, thiomi ng’eni itingĩhota gũkuua mũtũũrĩre wa andũ a Abĩrika. Ũhũthĩri wa thiomi ng’eni mathukuru-inĩ ũrutaga ciana kwaga kwĩyona ũrĩa kwagĩrĩire kana kwĩrora na maitho ma ageni eene thiomi icio ng’eni cihũthĩraga. Nĩ gũkoretwo na mĩcemanio mĩingĩ ya kwarĩrĩria ũkũria wa thiomi cia Afrika na ũhũthĩri wa cio mathomo-inĩ, no maũndũ macio matirĩ mahinga. Thiomi cia Abĩrika itirakũranĩra na thĩ hamwe na sayanisi ta ũrĩa ciagĩrĩirũo nĩ ũndũ arĩa athomu kaingĩ matiandĩkaga maũgĩ mao na thiomi icio. Tondũ rũthiomi nĩ ikũmbĩ rĩa kĩririkano kĩa mũingĩ (Thiong'o, 1986) na nĩ gũkoretwo na ũteanĩria na wonoria wa ũgĩ kuma thiomi-inĩ cia Afrika hatarĩ gũciongerera ũgĩ mwerũ, mũicoi-nĩ Abĩrika ĩtigĩtwo na makũmbĩ iberi, tũkĩaria ma kana na ngerekano. Na tondũ ũgĩ ũrĩa woneka ndũcokagĩrĩra thiomi cia Abĩrika nĩ ũndũ nĩ iteanĩirio, gĩthomo kĩa Abĩrika gĩtirĩ irĩ kana irĩĩri cia bata. Ĩndĩ, o na kwĩ na ikwĩro ta icio, mũng’eng’ano wa gũkũria thiomi cia Afrika nĩ wambĩrĩirie na wĩra ũyũ wa bata no mũhaka ũrĩke tondũ gũtirĩ mũndũ ũngĩhota kũgirĩrĩria rĩciria kahinda ka rĩo ge gakinyu. Kĩambĩrĩria Abirika ĩ thiomi makĩria ma 2,000, iria arĩ gĩcunjĩ kĩmwe gĩa ithatũ gĩa thiomi ciothe cia thĩ. Thiomi imwe cia Abirika ta Gĩthwaĩri kwa mũhiano, kĩrĩa kĩaragio mabũrũriinĩ maingĩ ma Abirika ya Irathĩro na Abirika ya Gatagatĩ, ciaragio nĩ andũ makĩria ma mirioni 50. O na thiomi icio ikiaragio nĩ andũ aingĩ ũguo, ti cio ithomithanagia mathukuruinĩ na o na itithomagwo mabũrũriinĩ maingĩ ma Abirika. Gĩtũmi kĩmwe gĩa thiomi ici kwaga gũthomithania kana gũthomwo mathukuruinĩ ma Abirika nĩ gũkomererio nĩ thiomi cia gĩkoronĩ kuma kĩambĩrĩria kĩa mĩaka ya 1900, na gĩtũmi kĩngĩ nĩ gũteanĩrio nĩ thirikari cia Abirika kuma cianyita “wĩyathi” kwambĩrĩria mũico wa mĩaka ya 1950. Nĩ guo tũmeye wega kĩrĩa gĩtũmaga thiomi cia Abirika iteanĩrio ũguo, no mũhaka tũikie maitho harĩ hithitũrĩ ya thiomi cia Abirika kuma hĩndĩ ya gĩkoronĩ. Ciathĩrĩro Ngũgĩ wa Thiong'o, 1986. Decolonising the Mind: The Politics of Language in African Literature. (ISBN 0-435-08016-4) Muigwithania 2.0 - First Kikuyu Newspaper revived on the Internet Gikuyu Maaĩ Bũrũri Gĩkũyũ nĩ warathirwo nĩ Mwene Nyaga akĩhe Agĩkũyũ maĩ na gĩthaka. Chemical formula ya maĩ nĩ H2O. Maĩ maingĩ maumaga kĩrĩma kĩa Mt.Kenya kana Mt. Kilimanjaro. Magagĩtherera njűĩinĩ, magaitĩka iriainĩ. Ningĩ maĩ nĩ maumaga mbura-inĩ, ona kana ithimainĩ. Maĩ nĩ ma bata műnene műno műtűrĩreinĩ wa indo ciothe cia thĩ ĩno. Kaingĩ maĩ matűmagĩrwo kűnyua. Ningĩ nĩmatűmagĩrwo kűrĩma mĩgűnda itű, ĩgagĩtűhe irio. Indo cia thĩ Biblia Kĩambĩrĩria Thama Maũndũ ma alawii Ndari Gũcokerithia mathani Joshua Ruthu I Samueli II Samueli I Athamaki II Athamaki I Maũndũ ma matukũ ma tene II Maũndũ ma matukũ ma tene Ezra Nehemia Esiteri Ayubu Thaburi Thimo Kohelethu Nyĩmbo cia Suleimani Isaia Jeremia Macakaya Ezekieli Danieli Hosea Joeli Amosi Obadia Jona Mika Nahumu Habakuku Zephania Hagai Zakaria Malaki Mathayo Mariko Luka Johana Atũmwo Aroma 1 Akorintho 2 Akorintho Agalatia Aefeso 1 Athesalonike 2 Athesalonike 1 Timotheo 2 Timotheo Ahibirania Jakubu 1 Petero 2 Petero 1 Johana 2 Johana 3 Johana Kũguũrĩrio Ũkristo Mũtũmwo Paulo Ũkristiano Main Ngai AIDS (Acquired Immune Deficiency Syndrome) ni murimu uthukagia immune system. Mundu arinaguo nianyitagwo ni mirimu ingi na ihenya makiria. Agurari AIDS niyuragite makiria ya million 25 kuma mwaka wa 1981. Aids yamenyekire mwaka wa 5 June 1981. Andu million 38.6 makoragwo mari na HIV. AIDS niyuragite andu million 3 na ti 570,000 ni ciana. Uria murimu ugwatanagio AIDS nigwatanagio riria mwana ekwonga nyina,na thakame, kimaimai(maimai) kiria kiumanaga njira ya uciari-ini pre-seminal fluid na mai maria maitagwo ni mundurume makuite mbegu.mai maria maumaga njira ya uciari ya mutumia(vaginal fluids). Murimu uyu niutambagio ni andu aria mendete kugwatana na thutha, gukomania athuri na atumia, sex ya kanua(oral sex) na thakame ina AIDS virus ihetwo mundu uria utari murwaru ona cindano iria ithecete mundu ari na AIDS. Ningi riria mutumia ari murwaru agiciara kana mutumia akiongithia mwana. riria andu mekumumunyana(deep kissing) na makiria andikorwo mena turonda tunini kanua tungi ona maundu atamenyags ens tuo. kwa uguo niwega kwimenyereera na njira o ciothe. Medicine Mirimu Bururi wa Kenya wĩ thiinĩ ya Abĩrika ya mwena wa itherero. Mwena wa rũgũrũ kũrĩ bũrũri wa Abyssinia (Ethiopia), mwena wa itherero kũrĩ Bũrũri wa Somalia, naguo bũrũri wa Tanzania wĩ mwena wa mũhũro. Bũrũri wa Uganda wĩ mwena wa ithũiro na Sũdana irĩ mwena wa igũrũ rĩa Uganda na nĩhakanĩte na bũrũri wa Kenya. Irĩa inene rĩa kĩhindĩ (Indian Ocean) rĩrĩ mwena wa rĩũmiro rĩa rĩũa kĩanda ya Somalia. Rũgano na Ũteti Bũrũri wa Kenya ni waheirwo wĩathi mwaka wa ngirĩ imwe magana kenda mĩrongo ĩtandatũ na ithatũ (1963) kũma thrikari ya Ngeretha (Britain). Mũthee Jomo Kenyatta nĩacokire akĩoya gĩti gĩa ũtongoria harĩa aikarire nginya mwaka wa ngirĩ imwe magana kenda mĩrongo mũgwanja na inyanya (1978). Unangĩkorwo nĩtwagĩire wĩathi Kenya no yathire na mbere na kwĩonera mathĩna maingĩ mũno makaria kũma kĩama kĩa ũtongoria nĩkio KANU. Nĩ kwarĩ na wakinai mũgagachũ kũmania na kũragwo kwa Pĩo Gama Pinto na J. M Kariũki moragani macio ni ma tũikaga marĩ ma gĩũteti (political). ũteti mũtũgĩrĩrie bũrũri-inĩ wa kenya nĩ wa kĩamũingĩ na o ho bũrũri ũyũ no ũiyũkĩtie Ũharũrũkia wa mahinya (devolution). Icigo cia Kenya icigo ni ici: Gatagati Gichuiro Itherero Nairobi North Eastern Nyanza Rift Valley Ruguru 71 wilaya; 262 taarafa; 1,088 kata, kata ndogo. Andu a Kenya Thiomi cia kenya thiomi cia kĩbũrũri nĩ kĩngeretha na gĩthweri mĩgeende bũrũri-inĩ wa Kenya nĩ kũrĩ na indo nyingĩ cia kwĩonera bũrũri-inĩ wa Kenya, mĩũgĩre ya thĩĩ ta: mĩrĩma, mathũngũri, maria, mĩcigĩrĩra. Nyamũ ta: mĩrũthi, ndũĩga, nyũtũ, huria na njogu. ĩtwĩka rĩa thama ya ngatata nĩ kĩgucĩrĩrio kĩnene kĩa ũgendi bũrũri-inĩ wa Kenya na wa Tanzania. Nditi na mathoga cianagomera Kenya cia kĩmerera ingũki cia ndwari ta mũkingo, cholera, marĩria nĩ irĩ mwegeca mũnene mũna harĩ ũkũria wa kenya, no thutha ũyũ (2020/2021) nĩ kũrĩ mũrĩmũ wa rĩera corona ũrehete nditi nene mũtũrĩrĩ-inĩ wa akenya. ingũki cia ngigĩ gũtharara mĩgũnda ona yo nĩ yonekanĩte ica ikũhĩ(2020). ona nditi ya kĩmera kĩraihu kĩa waagi wa mbura kenya yanacama. kĩũteti ũteti bũrũri-inĩ wa kenya kuuma wĩyathi-inĩ wake ona gwo nĩ ũcũngĩrĩirie nditi nyingĩ ta; ũragani, ũhahami na wanagi wa ng'ũndũ. itwĩka rĩa nduma biũ rũgano-inĩ rĩa kenya nĩ ngũi iria cia rũmĩrĩire gĩthurano kĩa 2007 ĩrĩa ya tigire andũ 1500 makuĩte na makĩria ma andũ 600,000 matarĩ wĩĩkaro. Ũndũire ũrĩ Igweta(Popular Culture) ũndũire wa akenya ũrĩ na mĩtugo mĩingĩ ĩmwe ya kĩmerera na ĩngĩ ya kuuma mabũrũri mangĩ. imwe nĩ ta: ngumbaco: ici nĩ ciama nini kaigĩ ciũmbagwo na andũ a hũra ĩmwe kũrũmbũiya mĩhang'o yao. atumia a kanitha kana a itũũra, andũ a ndũthi, hamwe na arĩmi nĩ amwe arĩa makoragwo na ndereti ici. imwe cia mĩũngũrũrio iria citabanagio na ngumbaco ici nĩ; kuheana ngombo, kũbacĩrĩra gĩtatĩ(merry go round), kũcerera anyiti itemi(amemba) arwaru ona mathiko. thutha ũyũ ngumbaco cia nduthi nĩ rorererio kaara nĩ ndukũrano cia ikundi ngurani makĩrũĩrĩra imaamo, ningĩ ngumbaco ici nĩ irebotetwo kũtharĩkira ahũra angĩ a bara thutha wa mũtino. gĩtama kĩa ngumbaco ici kaingĩ gĩkoragwo ũtongoria ũhaana ũ; mwĩikarĩri gĩtĩ(chairman/chairman), mũramati kĩgĩna (treasurer), mwandĩki(secretary) nyĩĩmbo cia reggea na bongo na gengetone reggea nĩ mũthemba wa nyĩĩmbo ciĩna kĩhumo bũrũri-inĩ wa Jamaica nacio bongo cirĩ mĩri Tanzania mubiira wa magũrũ ona gwo nĩ ũrĩ endi aingĩ. na nĩ kũrĩ ngũcĩrĩrio nene harĩ mbĩtĩka cia rũraya, mũno Ngeretha. ningĩ matonyo mao nĩmetendwo mũno na mbeũ njĩthĩ ya kenya. Gikuyu na Mumbi Agikuyu na hau gatene metikitie ati kwari mundu wetagwo Gikuyu na mutumia wake etagwo Mumbi. Andu aya eri metikitio ati nio maciarire ruriri rwa Gikuyu. Nairobi nĩ mucii ŭrĩa munene wa Kenya nanĩkuo mbunge irĩ, ningĩ nokuo Mũthamaki wa Kenya aikaraga. A'ngeretha moka Kenya matũire Nairobi town irĩa nene mwakaini wa 1899. Nairobi yatuĩkĩre mũciĩ mũnene ithenya rĩa Mombasa mwaka wa 1907. City ya Nairobi ihakuhĩ na rũĩ rwa Nairobi. Umũthĩ rũĩ rwa Nairobi rwĩ gĩko mũno na Mai Maruo matinginyuo. City ya Nairobi irĩ igũrũ mũno ta 1661 m (5450 ft). ŨTHAMAKI Nairobi kwena tũcunje 18; Dagoretti North Constituency Dagoretti South Constituency Embakasi Central Constituency Embakasi Constituency Embakasi East Constituency Embakasi North Constituency Embakasi South Constituency Embakasi West Constituency Kamukunji Constituency Kasarani Constituency Kibra Constituency Langata Constituency Makadara Constituency Mathare Constituency Roysambu Constituency Ruaraka Constituency Starehe Constituency Westlands Constituency. UTONGORIA WA NAIROBI Links News Daily Nation Daily Nation (Swahili) The Standard Nairobi.com All Schools in Nairobi Community Nairobians.Com Other Nairobi City - official website Magical Kenya review of Nairobi Nairobi Stock Exchange National Geographic Feature about Nairobi Google Earth satellite image of Nairobi A former Nairobi resident's informal guide to the city Cĩtĩ cia Kenya Terebiceni ni mūtambo ūtūmīkaga harī gūtūma ndūmīrīri cia mbica irathiī. Mītambo īno yambirie gūtūmīka mīaka-inī ya 1920s, no nīyaikarangire kahinda ītambītie kwendio kūrī ahūthīri. Thutha wa mbara ya kerī nene ya thī( World War II), kūrī mūtambo waumire ūrīa wahūthīkire mūno mabūrūri-inī ma Unite States na Britain. Mīaka-inī ya 1950s terebiceni nīyo yarī mūtambo ūrīa wahūthīkaga mūno gūkinyīra mūingī. Terebiceni cia marangi maingi ciambirie gutumika miaka-ini ya 1960s gitagati-ini. Thiku ici nowirorere mbica cioyetwo mbere niundu nikuri na indo cia kuiga mbica icio ta DVD, flash drives, CD na video recorders. Riu kwina njira njeru ya gukinyirio maundu kuri mutambo wa terebiceni kugerera digital transmission. Riu kuri mwaka wa 2017 nowirorere thiteceni nyingi muno uri guku bururi-ini. Kwina thiteceni cia maundu matiganite ta mohoro, mathako, uthuthuria, mahunjio, biashara ona iria cia maundu ma gukenia. Thiteceni irĩa nyingĩ ni cia andũ kĩũmbe. Cia mathako ni thiteceni ta Select Sport, Blitz, Select Sport 2, SS9 East,SuperSport 9 na Kwese Free Sport. Cia mohoro ni ta BBC Worrld News na KTN News TV. Ni kuri cia mahunjio ta Family TV, Hope TV, Sayare TV na Aviation TV. Thiteceni nyingi cia guku bururi-ini cinyitaniirie maundu maya hamwe. Thiteceni ici ni ta K24 TV, KU TV, KBC1, NTV, Meru TV, Heritage TV, Njata TV, KTS TV, KTN, Inooro TV, Gikuyu TV, Citizen TV, Baite TV, Kameme TV na Y-254. Thiteceni ici ĩtangathaga na thiomi cia Gĩthũngũ (English), Gĩthwaeri (Kiswahili), rũthiomi rwa imwana nĩrũo Theng'i (Sheng) na thiomi ingi cia andu ngurani ngurani. Ruriri rwa gikuyu nirurathimiirwo gukorwo na thiteceni karundo ikimemerekia na ruthiomi rwao. Thiteceni ici ni ta Njata TV, Inooro TV, Gikuyu TV na Kameme TV. Thiteceni ici niihotithitie mundu o wothe wa ruriri gukorwo agikinyirwo ni maundu ona atekumenya wega thiomi ingi. Nie ndandika ni Kamara Ka-Wanjiru na njokerie ngatho Daniel Kinuthia wa Njau(innkeeper) ni kwambiriria kwandika uhoro wa terebiceni na ruthiomi ruru twendete. Mundu ungikorwo na undu wa kwongerera haha ndakaigwe e muhingiririe. GŨTHOMITHIA CIANA MITUGO MIEGA TEREBICENI Mũndũ o wothe nĩ akenagio nĩ mwana wĩna mĩtugo mĩega. Ũũ nĩgũkorwo atĩ ciana ina mĩtugo mĩega nĩ huthu gũikaranĩa nacio na ciana ici iheaga mũndũ gĩtĩyo kĩrĩa kĩmwagĩrĩire. Mwana wĩna mĩtugo mĩega nĩ ũhũthũ kũmũtaara na kũmũcokia njĩra ĩrĩa yagĩrĩire ũkĩringithania na mwana wĩna mĩtugo mĩũru. Kuma hĩndĩ ya tene Mũgĩkũyũ nĩ arĩ na njĩra irĩa athomithagia mwana gũkorwo ena mĩtugo mĩega hĩndĩ ciothe. Njĩra ĩmwe ĩrĩa yahũthĩragwo nĩ andũ agima kũrũta ciana ũria ciagĩrĩirwo nĩ gũkũra itariĩ yakoragwo ĩ kũmaganĩra ng’ano. Ng’ano ciaganagwo hĩndĩ ya hwainĩ rĩrĩa andũ maranyihia hwai. Andũ agima nĩo maikaragia ciana thĩ makamahe kĩrĩra makĩhũthira ng’ano. Ng’ano ici maita maingi cianetwo “ng’ano cia marimũ’ tondu maita maingi ciana nĩcietĩkagia andũ aria akũrũ kũmakiria na matingĩamenyire atĩ ng’ano icio ti ũhoro wa ma. Ng’ano ciahũthĩkaga kũruta ciana gũkorwo me andũ mena mĩthiĩre ĩtarĩ na ũcuke. Rũgano rwa ũrĩa warũbũkũ ahenagia nyamũ ingĩ nĩguo eteithie we rwaheagwo ciana kũmonia atĩ ũngĩtuĩka hingo ciothe andũ nĩmekĩraga nganja maũndũ-inĩ maria wihokeirwo kana harĩa ũratuĩka nĩ ũhutanĩtie naho nĩkuonania atĩ ciĩko ciaku nĩ cia ũcuke. Ng’ano-inĩ nĩkuo gwakoragwo na motarii maũrĩa mũndũ agĩrĩirwo nĩgũikarania na aria angĩ. Nokuo mũndũ arutagwo mĩtugo ĩrĩa ĩtĩkĩrĩkĩte rũrĩrĩ-inĩ. Mũgĩkũyũ nĩekĩrĩiere mũno maũndũ ma ũndũire wake ta wathĩki, ũnyitnĩri, ũrũmwe na wohanĩri. Maũndũ maya mothe mathomithanagio kũhĩtũkĩra ng’ano na kĩrĩra kĩa rũrĩrĩ. Ng’ano nocio ciatũmĩkaga gũthomithia ciana ũgi wa mũtũrĩre na mĩtugo ĩrĩa ĩkenagia andũ. Maũndũ ta kũgĩa na ũcamba, kũmenyerera igweta, gũthikĩrĩria na gwĩkĩrĩra motaaro ma arĩa anene gũgũkĩra nĩ mamwe ma maũgi macio. Ciana nĩ icanjamũkaga nĩ ng’ano icio na ikaigwa irĩ njega mũno. Mĩtũrĩre ĩrĩa yaikaragwo nĩ arĩa marerirwo na ng’ano icio nĩyonanagia atĩ ti itherũ ng’ano nĩciarĩ na ũhoti wa gũthomithia andũ mĩtugo yakwendeka na yagwĩtĩkĩrĩka nĩ rũrĩrĩ. Mahinda magĩthiĩte macenjetiena o kinya mĩikarĩre mĩciĩ-inĩ ĩkagarũrũka. Ciana nyingĩ irĩ macukuru-inĩ igĩthoma nao aciari marĩ mawĩrainĩ magĩcaria ũboco wa kũrera na gũthomithia ciana. Mahinda magagĩkundera marĩa aciari na ciana monanaga na kũhota kwaranĩria. Ciana cia thikũ ici maita maingĩ irekora igĩcaria kĩrĩra kuuma ihumo ingĩ ta thimũ, arata aa marika mao ona karabiceni-inĩ. Nao andũ arĩa mena iheo mwanya mwanya ta arĩa mathondekaga gatuni magekĩra kio na makerutanĩria guthondeka mĩthako ĩra ingikenĩa ciana. Tutuni twa Disney films nĩ tumwe twa tũtunĩ tũrĩa tũĩkaine mũno na tũria tuonanagio mũno karabicenĩ-inĩ. Gatuni gaka ka Disney gakoragwo karongoreirie guthomithia ciana maũndũ maingĩ ta mĩtugo mĩega, gũikarania na andu na tũtuni tũngĩ tuthomithagia ciana maũndũ marĩa marahanĩka thĩ. Thinema-ici nĩcio ituĩkĩte cia kũgucĩrĩria ciana mũno tondũ ithondeketwo ci cĩa kũgucĩrĩria ciana. O ũrĩa mahinda marathiĩ na ũtaramu ũgathie  ũkĩambatagĩra noguo kambuni irĩa irenda gũkorwo ikĩoa ikinya rĩa gũthomothia ciana maũndũ matiganĩte irathiĩ igĩũkaga na njĩra njerũ cia gũkinyanĩria kĩoneki kĩu. Andũ a marika ma nahau kabere magakĩũria ciuria kumana na motaaro na maũgĩ marĩa marakĩrutanwo thaa ici. No nao athomi makoiga atĩ o ihinda na maũndũ marĩo na atĩ kũringana na harĩa thĩ ĩkinyĩte ng’ano citingĩhota kũrũta ciana citũ mĩtugo mĩega. Nĩũndũ ũcio kambuni ta Disney nĩ igũthie  na mbere gũkorwo ikĩnyita itemi inene mũno hari ũreri wa ciana cia mahinda maya tũrĩ. Televisheni guthamira Digital (Digital Migration) Undu uria warehire mogaruruku maingi muno Kenya, ni mibango ya thirikari ya kwira TV ciother ithamire digital. Ona thutha wa mibango ino kuragwanwo nayo ni ene TV thirikari niyathire na mbere kuhinga miambo ya analogue. Hindi iyo nirio TV iria nene chiaregire kumemerekia ihinda ria thiku karundo makiregana na mibango iyo. Ona thengi ya kumenererio thirikari niyaregire gucoka thutha. Uthami uyu niwarehire mogaruruko maingi muno, na terebeni ikiongereka. Mwakaini wa ngiri igiri na ikumi na mugwamja Kenya "Kanitha wa Jesũ wa ma" nĩ kanitha wĩrũgamĩtie, wambĩrĩirio itũra-inĩ rĩa Beijing, bũrũri wa Caina, mwaka-ini wa ngiri ĩmwe magana kenda na ikumi na mũgwanja (1917). Ũmũthĩ, wĩna arũmĩrĩri ota gwata mirioni ĩmwe na nuthu, thĩiniĩ wa mabũrũri mĩrongo ĩna na matano, thĩ-inĩ wa thĩ ndaya ithathatu. Kanitha ũyũ umĩte thĩ-inĩ wa rũhonge rwa ũkristiano wa Pentecostal, rũrĩa rwa tungiruo mĩaka-inĩ ya kĩambĩrĩria, itĩna-inĩ rĩa mĩaka ya ngiri ĩmwe na magana kenda. Kuma mwaka wa ngiri ĩmwe magana kenda na mĩrongo kenda na mũgwanja-rĩ (1997), kanitha ũyũ nĩ wambĩrĩirio thĩ-inĩ wa bũrũri wa Afrika ya mũhuro. Matanyĩte kũhunjia ũhoro mwega kũrĩ thĩ ng'ima mbeere ya icoka rĩa keerĩ rĩa Jesũ. Ithomo nene cia kanitha ũyũ nĩ ta ũũ: Roho Mũtheru:"Kwamûkîra kwa Roho Mûtheru, hamwe na ûira wa kwaria na thiomi ng'eni-rî, nîkûo kîmenyithia kîa igai riitû rîa ûthamaki wa igûrû." Ũbatithio: "Ubatithio wa maaî nîguo thakaramendi ya kuoherûo kwa mehia na gûciarûo rîngî. Ubatithio ûcio wîkagwo kûndû kûrîa maaî monganîire, ta rûûî-inî, iria-inî, o na kana ithima-inî. Mûbatithania, ûrîa we ûkoragwo amûkîrîte ûbatithio wa maaî o na wa Roho Mûtheru-rî, niwe ûtongoragia ûbatithania ûcio rîîtwa-inî rîa Jesû Kristo. Nake mûndû ûrîa ûraamûkîra ûbatithio ûcio no mûhaka atobokio biû maaî-inî; mûtwe ûinamîtio o na ûthiû ûkarorio na thî." Gũthambia magũrũ: "Nayo Thakaramendi ya gûthambania magûrû, îhotithagia mûndû kûgîa ngwatanîro na Mwathani Jesû. Hamwe na ûguo, nîîtuîkaga kîririkano hingo ciothe atî mûndû no mûhaka agîe na kwendana, ûthingu, ûhoreri, wohanîri hamwe na ûtangata. Mûndû o wothe ûrîa wamûkîrîte ûbatithio wa maaî-rî, no mûhaka magûrû make mathambio rîîtwa-inî ria Jesû Kristo. Ngwatanîro ya gûthambania magûrû no îkagwo o hîndî o yothe îrîa njerekereru." Wamũkĩri Mũthenya wa thabatũ Jesũ Kristũ: Jesũ kristo owe kiugo ũrĩa wokire arĩ na mwĩrĩ, niakuire mũtharabaini niguo ahonokie ehia , na akiriũka mũthenya wa gatatũ na akiambata igũrũ matuini. Nowe wiki mũhonokia wa kirindĩ, ningĩ mũmbi wa igũrũ na thi, na nowe wiki Ngai ũrĩ wama. Kĩrĩkanĩro: Ibuku rĩrĩa ithĩru rĩa Ngai, rĩrĩ na kĩrĩkanĩro kĩrĩa gia tene na kĩrĩa kĩerũ, iria ciekĩrirũo ngoroinĩ cia andĩki ni Ngai, mandiko marĩa na nomo gĩthimi kĩa mũtũrĩre wa mũkristiano. Ũhonokio: Ũhonokio ũheanagwo na ũndũ wa wega wa Ngai, kũgerera witikio. Etikia no nginya mchokage roho mũtheru niguo mathingatage ũtheru, niguo matĩage Ngai na kwenda andũ. Kanitha Itua rĩa mũico MŨTHARIT MŨNUNGA MAIGOYA, MATHAKWA IRIGŨ,BANANA MŨCHAKARANDA. JACARANDA MŨKŨRWE MŨNYAMATĨ Gacuki Ocimum kilimandscharicum Guaerke Lamiaceae (African blue basil) Gakuinini, Schkuhria pinnata (Lam.) Thell., Asteraceae (Schkuhria) Gakungui, Cucumis aculeatus Cogn., Cucurbitaceae Hondo, Passiflora ligularis A.Juss., Passifloraceae (Passiflora ligularis) Ihindu, Ensete ventricosum (Welw.) Cheesman, Musaceae (Ensete ventricosum) Kaiyaba, Dovyalis caffra (Hook. F. & Herv.) Warb, Salicaceae (Dovyalis caffra) Karĩarĩa, Euphorbia tirucalli L., Euphorbiaceae (Euphorbia tirucalli) Kĩiruma, Aloe lateritia Engl., Liliaceae Kererwa, Croton dichogamus Pax, Euphorbiaceae Mahuithia, Kalanchoe lanceolata (Forsk.) Pers., Crassulaceae (Kalanchoe) Maruru, Tithonia diversifolia (Hemsl.) Gray, Asteraceae (Tithonia diversifolia) Mũba, Pappea capensis (Spreng) Eckl. & Zeyh., Sapidiaceae (Pappea) Mucibau, Eucalyptus globulus Labil., Myrtaceae (Eucalyptus globulus) Moo, Sambucus nigra L., Adoxaceae (Sambucus nigra) Mũbuthi/mũcuthi, Caesalpinia volkensii Harms, Caesalpiniaceae Mucingiri, Calpurnia aurea (Ait.) Benth., Fabaceae (Calpurnia aurea) Mũcugu, Cajanus cajan Millsp., Papilionaceae (Pigeon pea) Mũgucwa, Zanthoxylum usambarense (Engl.) Kokwaro, Rutaceae Mũgukuma, Keetia gueinzii (Sond.) Bridson, Rubiaceae (Keetia gueinzii) Mũgwanugu, Aloe kedongensis Reynolds, Liliaceae Mũhindahindi, Trimeria grandifolia (Hochst.) Warb., Salicaceae Mũhũha, Pentas longiflora Oliv., Rubiaceae Mũhuti, Erythrina abyssinica DC, Papilionaceae (Erythrina abyssinica) Mũimbathunu, Periploca linearifolia Dill. & A. Rich., Asclepiadaceae Mũiri, Prunus africana (Hook. f.) Kalkm., Rosaceae (Prunus africana) Mũkahua, Coffea arabica L., Rubiaceae (Coffea arabica) Mũkambura, Dovyalis abyssinica A. Rich, Salicaceae Mũkaragati, Fagaropsis angolensis (Engl.) Dale, Rutaceae Mũkarakinga, Rhamnus prinoides L. He'rit, Rhamnaceae (Rhamnus prinoides) Mũkawa, Carissa spinarum (Forssk.)Vahl, Apocynaceae (Carissa spinarum) Mũkenera, Zanthoxylum chalybeum Engl., Rutaceae Mũkenia, Lantana camara L., Verbenaceae (Lantana camara) Mũkima , "Grevillea robusta" Mũtundu-wa-njora, Croton macrostachyus Hochst. ex Delile, Euphorbiaceae Mũkinduri, Croton megalocarpus Del., Euphorbiaceae Mũkoe Mũkoigo, "Bridelia micrantha" Mũkungugu, Commiphora eminii Engl., Burseraceae Mũkuriahungu, Ekebergia capensis Sparrm., Meliaceae (Ekebergia capensis) Mũkũyũ, Ficus sycomorus Mũnderendu, Teclea simplicifolia (Engl.) Verdoorn, Rutaceae Mũnjuga Iria, Rotheca myricoides (Hochst.) Steane & Mabb., Verbenaceae (Rotheca myricoides) Mũnyamati, Pittosporum lanatum Hutch. & Bruce, Pittosporaceae Mũrema, Bauhinia tomentosa L., Fabaceae Mũrema-mũthua, Dodonaea angustifolia L. f., Sapindaceae (Dodonaea angustifolia) Mũrera, Acacia xanthophloea Benth., Fabaceae (Acacia xanthophloea) Mũringa, Cordia africana Lam., Boraginaceae (Cordia africana) Mũroha, Cussonia holstiiHarms ex Engl., Araliaceae Mũrumbae, Withania somnifera (L.) Dunal, Solanaceae (Withania somnifera) Mũrurue, Toddalia asiatica (L.) Lam., Rutaceae, (Toddalia) Mũtamaiyu, Olea europaea L., Oleaceae (Olive) Mũtambi, Cyphostemma maranguense (Gilg) Desc., Vitaceae Mũteta, Strychnos henningsii Gilg, Loganiaceae Mũthaiti, Ocotea usambarensis Engl., Lauraceae (Ocotea usambarensis) Mũthanduku, wattle,"Acacia mearnsii" Mũthathi, Cassipourea malosana (Bak.) Alston, Rhizophoraceae Mũthiga, Warburgia ugandensis Sprague, Canellaceae (Warburgia ugandensis) Mũthigio Mũthigira, Hydnora abyssinica Schweinf., Hydnoraceae Mũthigiu, Rhus natalensis Krauss, Anacardiaceae Mũthima mbũri, Clutia abyssinica Jaub. & Spach, Euphorbiaceae Mũthithii, Osyris lanceolata Hochst. & Steudel, Santalaceae (Osyris lanceolata) Mũthithinda, Cypress,"Cupressus lustanica" Mũthiti Mũthura, Rhus vulgaris Meikle, Anacardiaceae Mũthuthi, Gymnosporia senegalensis (Lam.) Loes., Celastraceae Mũtimu, Citrus aurantiifolia (Christm.) Swingle, Rutaceae (Key lime) Mũtoo, Thespesia garckeana F.Hoffm. (Exell & Hillc.), Malvaceae (Thespesia garckeana) Mũtundu, Croton sylvaticus Hochst. ex C.Krauss, Euphorbiaceae Mũtura, Solanum aculeastrum Dunal, Solanaceae (Solanum aculeastrum) Mwaritha, Dalbergia lactea Vatke, Papilionaceae Mwarubaine, Azadirachta indica A.Juss., Meliaceae (Azadirachta indica) Mwethia, Calpurnia aurea (Ait.) Benth., Fabaceae (Calpurnia aurea) Mwikunya, Scutia myrtina (Burm.f.) Harms, Rhamnaceae Mwinu, Senna didymobotrya (Fresen.) Irwin & Barneby, Caesalpinaceae (Senna didymobotrya) Ndurutua, Rhoicissus tridentata (L.f.) Wild & Drummond, Vitaceae Ngukura, Rhamnus staddo A. Rich, Rhamnaceae Rũithiki, Lantana camara L., Verbenaceae (Lantana camara) Thabai, Urtica massaica Mildbr., Urticaceae Wanjirũ, Ajuga remota Benth, Lamiaceae Botany Kĩambĩrĩriainĩ ũhoro aarĩ o kuo, na aatũire harĩNgai, nake aarĩ o Ngai. Uetersen (ˈyːtɐzən) city irĩa nene ya German. City ya Uetersen irĩ igũrũ mũno ta 6 m. Links Uetersen- official website Google Earth satellite image of Uetersen German Ũyũ niguo mũciĩ na kihumo kia agĩkũyũ. Nĩ bũrũri mũrathime mũno na mbura ndĩthiraga, irĩo ciikuo kwa ũingĩ. Agĩkũyũ nĩmaikarĩte gũkũ kahinda karaya, kamũira mũthũngũ oke nimakuragia irĩo mĩthemba mĩngĩ mũno ta ngwaci, nduma ona marigũ. no mũthũngũ oka, nĩarehire mimera migeni ta mbembe, kahua, ona macani. Icigo cia Kenya Almazán city irĩa nene ya Spain. City ya Almazán irĩ igũrũ mũno ta 929 m. Links Almazán- official website Cĩtĩ cia Spain city irĩa nene ya Spain. City ya irĩ igũrũ mũno ta 1100 m. Cĩtĩ cia Spain city irĩa nene ya Spain. City ya irĩ igũrũ mũno ta 1.051 m. Cĩtĩ cia Spain city irĩa nene ya Spain. City ya irĩ igũrũ mũno ta 1054 m. Cĩtĩ cia Spain city irĩa nene ya Spain. City ya irĩ igũrũ mũno ta 1.065 m. Cĩtĩ cia Spain city irĩa nene ya Spain. City ya irĩ igũrũ mũno ta 941 m. Cĩtĩ cia Spain city irĩa nene ya Spain. City ya irĩ igũrũ mũno ta 1076 m. Cĩtĩ cia Spain city irĩa nene ya Spain. City ya irĩ igũrũ mũno ta 1019 m. Cĩtĩ cia Spain city irĩa nene ya Spain. City ya irĩ igũrũ mũno ta 850 m. Cĩtĩ cia Spain city irĩa nene ya Spain. City ya irĩ igũrũ mũno ta 922 m. Cĩtĩ cia Spain city irĩa nene ya Spain. City ya irĩ igũrũ mũno ta 1220 m. Cĩtĩ cia Spain city irĩa nene ya Spain. City ya irĩ igũrũ mũno ta 1.030 m. Cĩtĩ cia Spain city irĩa nene ya Spain. City ya irĩ igũrũ mũno ta 1.079 m. Cĩtĩ cia Spain city irĩa nene ya Spain. City ya irĩ igũrũ mũno ta 1180 m. Cĩtĩ cia Spain city irĩa nene ya Spain. City ya irĩ igũrũ mũno ta 956 m. Cĩtĩ cia Spain Curitiba (kuɾi'tibɐ) city irĩa nene ya Brazil. City ya Curitiba irĩ igũrũ mũno ta 934.6 m (3,066.3 ft). Links http://www.curitiba.pr.gov.br http://www.curitiba-brazil.com Cĩtĩ cia Brazil Ngũgĩ Wa Thiong'o nĩ mwandĩki mũkaru kuma bũrũri wa Kenya. Aarutaga wĩra wa wandĩki wa Gĩthũngũ mbere ya kũgarũrũkĩra wandĩki wa ruthiomi rwake rwa Gĩkũyũ. Wandĩki wake ũhutagia icuunjĩ cia wandĩki ta ng'ano, mĩthako ya ngerekano, ũhoro wa ciaca, ng'ano cia ciana na mangĩ maingĩ. Ngũgĩ aciarĩirwo Kamĩrĩĩthũ, hakuhĩ Rĩmuru, Kĩambu. Nĩ abatithirio aagĩtwo James Ngugĩ. Nyũmba ya iye nĩ mekorire haaro-inĩ cia Mau Mau. Ngũgĩ aathomeire cukuru cia mĩceni kũu Kamĩrĩĩthũ. Ni acokire agithiĩ unibacĩtĩ ya Makerere, Uganda, kũrĩa athomeire akĩheo ndingirii ya Mũranja wa ũturi. Mawĩĩra make >> nduru cia thakame "petals of blood" >> rũũĩ rwa gatagatĩ ""the river between" >> kenda mũihũru: rũgano rwa gĩkũyũ na mũmbi >>mũrogi wa kagogo "wizard of the crow" >> kũrĩmĩrũra mbũgĩ: ũteti wa thiomi "decolonising the mind: politics of language" >> gũcoka mũciĩ "home coming" >> ndũkarĩre mwana "weep not child" >> nyũmba-inĩ ya mũtabuti "in the house of the interpreter" >> iroto kĩmera-inĩ kĩa mbaara "dreams in times of war" Usain St. Leo Bolt (aciarĩtwo mweri 21, mweri wa August mwaka wa 1986) ni muteng'eri wa mahenya makuhĩ wa kuuma bururi wa Jamaica. Bolt nĩwe muhotani wa mahenya ma mita 100, mita 200 na mita 100 relay mathako-inĩ ma Olympics na ma IAAF World Athletics Championships. Ahootanire ihenya rĩrĩ rĩa relay hamwe na ateng'eri angĩ a Jamaica (Steve Mullings, Michael Frater na Asafa Powell). Niwe muteng'eri urĩa unyitĩrĩire rekondi cia mahenya ma mita 100 na 200, na ihinda rĩa sekondi 9.58 (mita 100) na sekondi 19.19 (mita 200). Aigire rekondi ici mahenya-ini ma IAAF World Athletics Championships mucii-ini munene wa Berlin, bururi-inĩ wa Germany, mweri uyu. Nowe unyitĩrĩire rekondi cia Olympics cia mahenya ma mita 100 (sekondi 9.69) na mita 200 (sekondi 19.30), iria aigire mathako-inĩ ma Summer Olympics mweri wa August mwaka wa 2008, muciĩ-inĩ munene wa Beijing, bururi-inĩ wa China. Hamwe na ateng'eri angĩ a kwao (Nesta Carter, Michael Frater na Asafa Powell), nĩahootire ihenya ria mita 100 relay na akĩiga rekondi ya sekondi 37.10, mathako-inĩ o macio. Usain Bolt nĩwe wa mbere kuhotana mahenya-inĩ ma mita 100 na 200 gĩikaro-inĩ kĩmwe kĩa Olympics kuuma mwaka wa 1984, rĩrĩa Carl Lewis wa Amerika atuĩkire mundu murume wa mbere kuhotana inĩ matatu gĩikaro-inĩ kimwe. Bolt nowe wa mbere kuiga rekondi cia mita 100 na 200 gĩikaro-inĩ kĩmwe kĩa Olympics, na wa mbere gucinyitĩrĩra hĩndĩ ĩmwe kuuma Don Quarrie, muteng'eri o ungĩ kuuma Jamaica, urĩa wacinyitĩrĩire mwaka-inĩ wa 1974. Nĩ-undu woguo, njorua ĩno ya mahenya makuhĩ ĩheetwo rĩtwa rĩa itheru "Lightning Bolt" (Ruheni) nĩ andu aingĩ. Atanagĩa uhotani uyu na rekondi ici, Bolt nĩarĩkĩtie kuonania uhoti wake mahenya-inĩ na kugĩa thahabu ya mita 200 mathako-inĩ ma World Junior Championships mwaka-inĩ wa 2002, na rĩngĩ mwaka-inĩ wa 2003 mathako-inĩ o macio. Mwaka-inĩ wa 2004, hĩndĩ ya mathako ma CARIFTA bururĩ-inĩ wa Bermuda, Bolt nĩ atuĩkire muteng´eri wa mbere wa mĩaka mĩnini guteng´era ihenya ma mita 200 na ihinda rĩa thĩ ya sekondi 20. Ahootire rekondi ya Roy Martin na akĩiga yake ya sekondi 19.93. Kuuma hĩndĩ ĩo nĩ athiĩte na mbere gukorwo arĩ muteng'eri njorua. Mwaka wa 2007 nĩ atuĩkire wa kerĩ mahenya-inĩ ma mita 200 na 100 relay mathako-inĩ ma IAAF World Athletics Championships muciĩ-inĩ munene wa Osaka, bururi wa Japan. Mwaka wa 2008, mweri 31 mweri wa May, nĩ rĩrĩo aigire rekondi yake ya mbere ya mita 100 na ihinda rĩa 9.72. Ahootire rekondi ya Asafa Powell, Mujamaica o take, ĩrĩa yarĩ ya sekondi 9.74. Rekondi ĩno nĩyo acokire kuhota hĩndĩ ya mathako ma Olympics ya 2008, na rĩngĩ mathako-inĩ ya World Championships mweri uyu. Ahootire rekondi ya mita 200 rita rĩa mbere mathako-inĩ ma Olympics kurĩa Beijing, rĩrĩa ahĩtukire rekondi ya muteng'eri Michael Johnson ya sekondi 19.32, ĩrĩa aigĩte mathako-inĩ ma Summer Olympics mwaka wa 1996. Rekondi ĩno amĩhootire mathako-inĩ ma Berlin mweri uyu. Sport Jamaica Maywood city irĩa nene ya USA (Illinois). Jiografia City ya irĩ igũrũ mũno ta 191 m. Links Village of Maywood Cĩtĩ cia USA John Michael Talbot (aciarĩtwo mweri 8, mweri wa Gĩthathanwa, mwaka wa 1954, Oklahoma City Oklahoma) ni mwimbaji wa USA. Discography Reborn (1972.) John Michael Talbot (1976.) The New Earth (1977.) The Lord's Supper (1979.) Beginnings / The Early Years (1980.) Come to the Quiet (1980.) The Painter (1980.) For the Bride (1981.) Troubadour of the Great King (1981.) Light Eternal (1982.) Songs For Worship Vol. 1 (1982.) No Longer Strangers (1983.) The God of Life (1984.) Songs For Worship Vol. 2 (1985.) The Quiet (1985.) Be Exalted (1986.) Empty Canvas (1986.) The Heart of the Shepherd (1987.) Quiet Reflections (1987.) The Regathering (1988.) Master Collection (1988.) The Lover and the Beloved (1989.) Come Worship the Lord Vol. 1 (1990.) Come Worship the Lord Vol. 2 (1990.) Hiding Place (1990.) The Birth of Jesus (1990.) The Master Musician (1992.) Meditations in the Spirit (1993.) Meditations from Solitude (1994.) Chant from the Hermitage (1995.) The John Michael Talbot Collection (1995.) The Talbot Brothers Collection (1995.) Brother to Brother (1996.) Our Blessing Cup (1996.) Troubadour for the Lord (1996.) Table of Plenty (1997.) Hidden Pathways (1998.) Pathways of the Shepherd (1998.) Pathways to Solitude (1998.) Pathways to Wisdom (1998.) Quiet Pathways (1998.) Spirit Pathways (1998.) Cave of the Heart (1999.) Simple Heart (2000.) Wisdom (2001.) Signatures (2003.) City of God (2005.) Monk Rock (2005.) The Beautiful City (2006.) Living Water 50th (2007.) Troubadour Years (2008.) Links Official Website The Brothers and Sisters of Charity waimbaji wa USA USA Piacenza city irĩa nene ya Italy. City ya Piacenza irĩ igũrũ mũno ta 61 m. Cĩtĩ cia Italy Pigazzano city irĩa nene ya Italy. City ya Pigazzano irĩ igũrũ mũno ta 250 m. Agazzano city irĩa nene ya Italy. City ya Agazzano irĩ igũrũ mũno ta 187 m. Cĩtĩ cia Italy Alseno city irĩa nene ya Italy. City ya Alseno irĩ igũrũ mũno ta 79 m. Cĩtĩ cia Italy Besenzone city irĩa nene ya Italy. City ya Besenzone irĩ igũrũ mũno ta 48 m. Cĩtĩ cia Italy Bettola city irĩa nene ya Italy. City ya Bettola irĩ igũrũ mũno ta 329 m. Cĩtĩ cia Italy Bobbio city irĩa nene ya Italy. City ya Bobbio irĩ igũrũ mũno ta 272 m. Cĩtĩ cia Italy Borgonovo Val Tidone city irĩa nene ya Italy. City ya Borgonovo Val Tidone irĩ igũrũ mũno ta 114 m. Cĩtĩ cia Italy Cadeo city irĩa nene ya Italy. City ya Cadeo irĩ igũrũ mũno ta 65 m. Cĩtĩ cia Italy Calendasco city irĩa nene ya Italy. City ya Calendasco irĩ igũrũ mũno ta 55 m. Cĩtĩ cia Italy Caminata city irĩa nene ya Italy. City ya Caminata irĩ igũrũ mũno ta 364 m. Cĩtĩ cia Italy Caorso city irĩa nene ya Italy. City ya Caorso irĩ igũrũ mũno ta 46 m. Cĩtĩ cia Italy Carpaneto Piacentino city irĩa nene ya Italy. City ya Carpaneto Piacentino irĩ igũrũ mũno ta 114 m. Cĩtĩ cia Italy Castel San Giovanni city irĩa nene ya Italy. City ya Castel San Giovanni irĩ igũrũ mũno ta 74 m. Cĩtĩ cia Italy Castell'Arquato city irĩa nene ya Italy. City ya Castell'Arquato irĩ igũrũ mũno ta 224 m. Cĩtĩ cia Italy Castelvetro Piacentino city irĩa nene ya Italy. City ya Castelvetro Piacentino irĩ igũrũ mũno ta 39 m. Cĩtĩ cia Italy Cerignale city irĩa nene ya Italy. City ya Cerignale irĩ igũrũ mũno ta 31 m. Cĩtĩ cia Italy Coli city irĩa nene ya Italy. City ya Coli irĩ igũrũ mũno ta 640 m. Cĩtĩ cia Italy Corte Brugnatella city irĩa nene ya Italy. City ya Corte Brugnatella irĩ igũrũ mũno ta 476 m. Cĩtĩ cia Italy Cortemaggiore city irĩa nene ya Italy. City ya Cortemaggiore irĩ igũrũ mũno ta 50 m. Cĩtĩ cia Italy Farini city irĩa nene ya Italy. City ya Farini irĩ igũrũ mũno ta 112 m. Cĩtĩ cia Italy Ferriere city irĩa nene ya Italy. City ya Ferriere irĩ igũrũ mũno ta 626 m. Cĩtĩ cia Italy Fiorenzuola d'Arda city irĩa nene ya Italy. City ya Fiorenzuola d'Arda irĩ igũrũ mũno ta 80 m. Cĩtĩ cia Italy Gazzola city irĩa nene ya Italy. City ya Gazzola irĩ igũrũ mũno ta 146 m. Cĩtĩ cia Italy Gossolengo city irĩa nene ya Italy. City ya Gossolengo irĩ igũrũ mũno ta 31 m. Cĩtĩ cia Italy Gragnano Trebbiense city irĩa nene ya Italy. City ya Gragnano Trebbiense irĩ igũrũ mũno ta 82 m. Cĩtĩ cia Italy Gropparello city irĩa nene ya Italy. City ya Gropparello irĩ igũrũ mũno ta 355 m. Cĩtĩ cia Italy Lugagnano Val d'Arda city irĩa nene ya Italy. City ya Lugagnano Val d'Arda irĩ igũrũ mũno ta 229 m. Cĩtĩ cia Italy Monticelli d'Ongina city irĩa nene ya Italy. City ya Monticelli d'Ongina irĩ igũrũ mũno ta 40 m. Cĩtĩ cia Italy Morfasso city irĩa nene ya Italy. City ya Morfasso irĩ igũrũ mũno ta 631 m. Cĩtĩ cia Italy Nibbiano city irĩa nene ya Italy. City ya Nibbiano irĩ igũrũ mũno ta 290 m. Cĩtĩ cia Italy Ottone city irĩa nene ya Italy. City ya Ottone irĩ igũrũ mũno ta 510 m. Cĩtĩ cia Italy Pecorara city irĩa nene ya Italy. City ya Pecorara irĩ igũrũ mũno ta 481 m. Cĩtĩ cia Italy Pianello Val Tidone city irĩa nene ya Italy. City ya Pianello Val Tidone irĩ igũrũ mũno ta 192 m. Cĩtĩ cia Italy Piozzano city irĩa nene ya Italy. City ya Piozzano irĩ igũrũ mũno ta 222 m. Cĩtĩ cia Italy Podenzano city irĩa nene ya Italy. City ya Podenzano irĩ igũrũ mũno ta 118 m. Cĩtĩ cia Italy Ponte dell'Olio city irĩa nene ya Italy. City ya Ponte dell'Olio irĩ igũrũ mũno ta 217 m. Cĩtĩ cia Italy Pontenure city irĩa nene ya Italy. City ya Pontenure irĩ igũrũ mũno ta 65 m. Cĩtĩ cia Italy Rivergaro city irĩa nene ya Italy. City ya Rivergaro irĩ igũrũ mũno ta 140 m. Cĩtĩ cia Italy Rottofreno city irĩa nene ya Italy. City ya Rottofreno irĩ igũrũ mũno ta 65 m. Cĩtĩ cia Italy San Giorgio Piacentino city irĩa nene ya Italy. City ya San Giorgio Piacentino irĩ igũrũ mũno ta 103 m. Cĩtĩ cia Italy San Pietro in Cerro city irĩa nene ya Italy. City ya San Pietro in Cerro irĩ igũrũ mũno ta 150 m. Cĩtĩ cia Italy Sarmato city irĩa nene ya Italy. City ya Sarmato irĩ igũrũ mũno ta 26 m. Cĩtĩ cia Italy Travo city irĩa nene ya Italy. City ya Travo irĩ igũrũ mũno ta 171 m. Cĩtĩ cia Italy Vernasca city irĩa nene ya Italy. City ya Vernasca irĩ igũrũ mũno ta 457 m. Cĩtĩ cia Italy Vigolzone city irĩa nene ya Italy. City ya Vigolzone irĩ igũrũ mũno ta 151 m. Cĩtĩ cia Italy Villanova sull'Arda city irĩa nene ya Italy. City ya Villanova sull'Arda irĩ igũrũ mũno ta 42 m. Cĩtĩ cia Italy Zerba city irĩa nene ya Italy. City ya Zerba irĩ igũrũ mũno ta 906 m. Cĩtĩ cia Italy Ziano Piacentino city irĩa nene ya Italy. City ya Ziano Piacentino irĩ igũrũ mũno ta 150 m. Cĩtĩ cia Italy Province ya Piacenza Emilia-Romagna. Italy Bururi wa Tanzania wĩ thiinĩ ya Abĩrika ya mwena wa itherero. Mikoa ya Tanzania Mikoa ni ici: Kagera Mara Mwanza Shinyanga Kigoma Arusha Tabora Rukwa Singida Mbeya Manyara Kilimanjaro Dodoma Tanga Iringa Morogoro Pwani Dar es Salaam Pemba North Pemba South Zanzibar Central/South Zanzibar North Zanzibar Urban/West Lindi Ruvuma Mtwara Andu a Tanzania Abĩrika Matemo Gĩpiacentino, Piasintëin, mũigana wa thiomi cia Italia nĩ gĩcunjĩ kĩmwe gĩa ithatũ gĩa thiomi ciothe cia thĩ. Thiomi Taranto city irĩa nene ya Italy. City ya Taranto irĩ igũrũ mũno ta 15 m. Province ya Taranto Apulia Italy Bururi wa Itarī wĩ thiinĩ ya Rũraya ya mwena wa itherero. Mũciĩ mũnene wa Itari nĩ Rome. kwaragio rũthiomi rwa Kĩ-Itariani. Ũcuumi wa Itarī Itari ni ũcuumi wa kana kwa ũnene thĩinia wa Rũraya. Nĩ ũrĩ ĩwanda cia ngari na furniture. Mikoa ya Italy Mikoa ni ici: Valle d'Aosta Piemonte Liguria Lombardia Trentino-Alto Adige Veneto Friuli-Venezia Giulia Emilia-Romagna Toscana Umbria Marche Lazio Abruzzo Molise Campania Puglia Basilicata Calabria Sicilia Sardegna Andu a Italy Rũraya A.S.D. Agazzanese, football team ya Agazzano, in Italy. Team 2009-2010 Goalkeepers: Alessandro Ferrari (1983), Andrea Fracchioni (1988) Defenders: Manuel Cassinelli (1979), Matia Coppeta (1982), Alessandro Giovinetti (1990), Leonardo Mori (1988), Federico Poggi (1985), Pietro Rando Mazarino (1986), Massimo Segalini (1977), Timo Viani (1965) Midfielders: Davide Casaroli (1983), Luigi Gambini (1970), Francesco Olmi (1979), Ibrahima Sidibe (1984), Davide Soressi (1970), Manuele Teruzzi (1984) Forwards: Andrea Baldini (1987), Andrea Botti (1985), Fabio Fanaletti (1979), Giacomo Garilli (1979), Mite Nachevski (1975), Michele Rancati (1983) Links Official website Italy Football Bururi wa Canimarino wĩ thiinĩ ya Rũraya ya mwena wa itherero. Mwena wa Itari. Rũraya Bũrũri wa Somalia wĩ thiinĩ ya Abĩrika ya mwena wa itherero. Mogadishu nĩkuo city irĩa nene ya Somalia. Abĩrika Bururi wa Uganda wĩ thiinĩ ya Abĩrika ya mwena wa itherero. Kampala nĩkuo city irĩa nene ya Uganda. Nĩhakanĩte na mabururi ma: Kenya, Tanzania, Rwanda, South Sudan na DRC. Nĩ memba wa Gwatanĩro ya ucumi ya East Abirika. Nĩ bururi wĩ ũtonga wa madini ma copper. ĩca ĩkuhĩ nĩ ũronire maguta. Abĩrika Bururi wa Sũdana wĩ thiinĩ ya Abĩrika ya mwena wa itherero. Khartoum nĩkuo city irĩa nene ya Sũdana. Abĩrika Rithuĩnia (lt. - Lietuva, Lietuvos Respublika) - wĩ thiinĩ ya Rũraya. Mikoa ya Lithuania Vilnius Kaunas Klaipėda Panevėžys Alytus Marijampolė Telšiai Tauragė Utena Šiauliai Rũraya Binirandi (fi. Suomi, sv. Finland) - wĩ thiinĩ ya Rũraya. Bururi wa Rũraya. Mũciĩ mũnene wa Binirandi nĩ Helsinki. Bũrũri ũyũ ũhakanite na mabũrũri ma Cuindeni, Nowĩ, Racia na Ndenimaki. Kambuni imwe nene cia bũrũri ũyũ nĩ cia thimu ta Nokia. Bǔrǔri ũyũ nĩ ũtĩmagira na ũgathondeka mũno tekinoronjĩ cia sofutiwea hingure kihumo (Open source). Rũraya Montehermoso city irĩa nene ya Spain. City ya Montehermoso irĩ igũrũ mũno ta 394 m. Links Montehermoso- official website Cĩtĩ cia Spain Valle d'Aosta. Italy Piemonte. Italy Campania Italy Siligo city irĩa nene ya Italy. City ya Siligo irĩ igũrũ mũno ta 450 m. Cĩtĩ cia Italy Esperanto Esperanto en Vikipedio Esperanto en Afriko / Abĩrika‏‎ Esperanto, a, b, c Bildvortaro Esperanto Kenya Abĩrika‏‎ Osasco (Osasku) city irĩa nene ya Brazil. City ya Osasco irĩ igũrũ mũno ta 790 m . Links http://www.osasco.sp.gov.br http://www.osascobrazil.com Cĩtĩ cia Brazil Gwĩ thimo nyingĩ cia Gikűyű imwe cia tene na ingĩ njerű 1. Giikaro kimwe kiri ndaa. 2. Gutiri wiriraga agithii ta agicoka. 3. Nĩ yṹmbukaga ona ĩ mbute. 4. Yũmbũkaga na kĩrĩa ĩmeretie (hau ni ma) 5. Kũgeria nĩ Kũhota 6. Hiti nyoririe nĩrĩ nyama 7. Kalamu nĩko icebe rĩa mũthomi 8. Thiori nĩyo mbarathi ya mũtuaria Űtuĩria wa Thimo Kwĩ űtuĩria műingĩ wĩkĩtwo wa thimo. Űtuĩria űmwe wonanĩtie atĩ thimo ciroraga űndű na miena itatatű: miena ĩrĩ ĩrakararania na űgĩ wa gatagati wa miena inyo ĩri[1]. Nĩ wega kumenya thimo ĩria uratűmira ĩraro űndű na mũbarĩre űrĩkű. Kũgeria na kũhitia, ni mwikire ũtomagirwo harĩ maũndũ matari na ũũgĩ mũiganu. Mwikire ũyũ na thimo Kũgeria nĩ Kũhota ciĩ mũbarĩre wa maũndu ũrakararania, Kũgeria na Kũhota kana kũhitia ni mubarire wa gatatagi. ũtũmĩri na ũthodeki wa thimo no ũtethio ni kũramata ũũgĩ wa thimo. ũtuaria wĩkitwo ni wonanĩtie ũria thiorĩ cia kũramata ũũgĩ ĩgĩtethia ũũgĩ wa nduire(indigenous) wa Kĩabirica [2]. Modeli(Mĩhianano) ĩyo ĩna [2], ĩtumagĩrwo na ũũgĩ wothe na thiomi cia Gikuyu ĩtira ngĩrani na Űtuĩria wa jumla. ũũgĩ no ũtethie kũhanyũkia wĩki wa maũndũ . Űtuĩria wa kwonania ũria thimo ingĩtumĩrwo na njira kithayathi [3] wonanitie thimo cia ũmbuguiro no itetihiririe na kũrehe maendereo. Thimo no citumirwo kuramata ũũgĩ. References 1. Wanjohi, Wisdom and philosophy of African Proverbs 2. Ngurube P. Lwoga L. Knowledge management models and their utility and effective management and integration of indigenous knowledge with other knowledge systems. INDILIGA Journal vol 6 No 2. 2007 3. Easton na Atuaria a handũ. Kũmananji gwa kũiyukania ,Thimo na ciambīki, thĩinĩ wa Bengi ya thĩ, ũũgĩ wa kimerera, tucira twa handũ twa gũthia na mbere ngirobo 2004. Thimo Monzón city irĩa nene ya Spain. City ya Monzón irĩ igũrũ mũno ta 279 m. Links Monzón- official website Cĩtĩ cia Spain‎ Concepción city irĩa nene ya Chile. City ya Concepción irĩ igũrũ mũno ta 12.0 m (39.4 ft). Links http://www.concepcion.cl Cĩtĩ cia Chile Matemo kwĩ tekinorojĩ nyingĩ itũmagĩrwo nĩ andũ ta kameme, terebiceni, thimũ, ngari, komputa na netiwaki. Tekinorojĩ ĩtumaga wira ũhuthe. Teknoloji ĩtumarigira ũũgĩ wa thayathi gũthodeka macini na indo iria ĩtumagirwo kũruta wira. Thayathi ũũgĩ wa thayathi ũmancte na ũtuĩria ũria ũkoretwo ugĩkwo ni andu miaka mĩigĩ mĩhĩtũku. Mathomo ma thayathi ni ta mathabu, kemu, bayorojĩ, ũramati ũũgĩ (knowledge management), injiniarini (engineering) na kombuita(Computer). Kameme kameme ni mũthemba wa macini iria itũmagira huho cia heni kana thitima.Heni ici cĩumaga thiteceni ya gũtagatha igathia nginya igakinya tũmemeini. Macindano ma Tekinoronjĩ Teknorojĩ ĩria ĩrutaga wira ũmwe kana ũkũhanĩrĩrie nĩ icindanaga. Tekinoronjĩ ĩria ya Cinda nĩ ĩtũmagirwo mũno nĩ andũ tondũ wa mawega maingi mayao, kũrĩiria cĩa cidwo. Gerekano ya macindano ma tekinorojĩ nĩ digital ĩrĩa ĩcidĩate ya Analogu. Ni ũndũ wa Tekinoronjĩ gũcindana nĩ kũrĩ marika ma Teknoroji, ta netiwaki ya thimũ cia mobailo nĩ kũri rika rĩambere (1G), rĩa kerĩ (2G), rĩa gatatũ(3G) na rĩa Kana(4G). Tekinoronjĩ Njeru Tekinoronjĩ njeru ikoragwo na ngoro tondũ andũ matikoragwo mamenyete wega ngũcithondeka, na nĩ mendaga gũcokia mbia ira matũmire ũtuĩriani na ũthondeki. Muthiore wa S Tekinoronjĩ ya mũkaano yarĩkia gűthugudwo nyagĩrĩra ĩrűmĩrira műthiore űkuhĩrĩrie ndemwa ya S. Kiambiria Tekinoronjĩ ĩkűraga kahora, ĩgacoka ĩgakűra na ihenya műno, műiconi ĩgacoka ikajia gűkűra kahora. Gűkűra gwa Tekinoronjĩ nĩ kũga nĩ ĩrathia na mbere kwagĩrira. Ciambĩki paradigm cia Tekinoronjĩ Dosi nĩ athondekire ũhoro wa Ciambiki cia Tekinoronjĩ agĩtumira ngerekano ya Ciambĩki cia thayathi. Aũgire Ciambĩki cia Tekinoronjĩ nĩ mũrorore wa kuma na nja ma mathĩna marĩa methagirwo anja nĩgetha Tekinoronjĩ ĩthondekwo, na mũhianano kana pattern ĩria ĩtũmagĩrwo kũria ciũria nĩngetha anja cia mathĩna maya cionekane[1]. Andu kana kambuni ikiruta gũthondeka Tekinoronjĩ ni merutaga ũhoro wa kiambiki gia Tekinoronjĩ ira marenda gũthondeka. Ũguũki wa Tekinoronjĩ Ũguũki ũtũmagĩrwo kuonania ũrĩa tekinoronjĩ ĩgũthia na mbere na gũkura kana kwagĩrĩra oũrĩa kahinda karathie na mbere. kwĩ mitaratara mĩangi ĩtũmigirwo gwĩka ũthuthuria ũyũ. Mũtaratara ũmwe ũthondeketwo mũthingiinĩ wa műkinyaniria wa Porter(Mahinya matano ma Porter) ũkoragwo na framewaki ya ũgangarũki tekiniko, thithitemu thiori, na grafu ĩna ndaĩmensoni cia mũnyororo wa kiene na tekinoronjĩ mwanya mwanya [2]. Mũtaratara ũyũ ũtũmagirwo gũthondeka mapu ya bara ya kũĩgereria ũria Tekinoronjĩ ĩgĩkũra. Kwĩ ũguũki wa tekinoronjĩ na wa ũguũki wa Biacara Kambuni kana mundu kugia na tekinoronjĩ njeru Kambuni kana mundu angienda tekinoronjĩ njeru akoragũo na njira ithatu cia guika uguo: Kũhamia tekinoronjĩ, kwigerenia na aria moĩ guthondeka tekinoronjĩ kana gutumira inovacioni. Kuria kugwete 1. Dosi G. Techinoronji paradigms and Tranjectories(Ciambĩki cia Tekinoronjĩ na njigerere), mwerekere wa ũtuĩria, 1982 2. Schuh, Ũguũki wa Tekinoronjĩ wegemeire TRIZ 3. Nakamura Y. Gũtukania ARIZ92 na mwikire wa NM mathina ma revo ya ithano Tekinoronjĩ Paltoga city irĩa nene ya Urusi. City ya Paltoga irĩ igũrũ mũno ta 295 m. Cĩtĩ cia Urusi Los Angeles city irĩa nene ya USA. City ya Los Angeles irĩ igũrũ mũno ta 93 m. Cĩtĩ cia USA Cancún city irĩa nene ya Mexico. City ya Cancún irĩ igũrũ mũno ta 10 m. Cĩtĩ cia Mexico Jomo Kenyatta (Ngengi Kamau; 1891-1978) president wa Kenya (1964-1978). Kenya Gatundu city irĩa nene ya Kenya. Cĩtĩ cia Kenya United States of America (USA) USA Dobra city irĩa nene ya Poland (Borandi). Cĩtĩ cia Poland Itũũra rĩa Gikũyũ nĩ Itũũra irĩa nene ya Kenya. Itũũra rĩa Gikũyũ irĩ igũrũ mũno ta 600000 m. Cĩtĩ cia Kenya Molo Tauni ĩrĩ Nakuru Cĩtĩ cia Kenya Ikuma city irĩa nene ya Kenya. Cĩtĩ cia Kenya Gathungururu city irĩa nene ya Kenya. Cĩtĩ cia Kenya Githima city irĩa nene ya Kenya. Cĩtĩ cia Kenya Banovci nĩkuo village irĩa nene ya Croatia mee nakuhi na ki Serbia. Croatia Trpinja nĩkuo village irĩa nene ya Croatia mee nakuhi na ki Serbia. Moshchena city irĩa nene ya Ukraine. City ya Moshchena irĩ igũrũ mũno ta 581 m. Ihuririo city irĩa nene ya Kenya. Cĩtĩ cia Kenya Gathanji city irĩa nene ya Kenya. Cĩtĩ cia Kenya Shuga ni kìfindí kía stíshíni ya TV kíría kíríhaù ní MTV. Matemo kũma otene ũũgĩ ũkoretwo ũgĩthodekwa na njira ya kũgeria na kũhitia (trial and error). ũũ nigwo maũũgi Maigi majagĩrĩria. Kahinda tũrĩ nĩ kũgĩte na njira iratũmĩra thiori cia kuramata ũũgi cia kithayathi. Kĩambĩrĩria ũramati ũũgĩ wanjĩrĩrio ni Polanyi ũrĩa wa thungudire ithugunda rĩa ũũgĩ gũkorwo wĩ wa mĩthemba ĩrĩ: ũũgĩ mũtaũkanu (explicit) na ũũgĩ ũtataũkanite (tacit). Thutha ũcio ithugundo rĩri ni rĩtumĩritwo gũthodeka thiori ya uria maũũgi maya meri ma gĩĩ garũrwo[1]. Kwi njira inya cia mugarũrire (conversion) wa maũũgĩ: Combination -mutaũkanu ũtwike mutaũkanu. socialization - ũtataũkanite ũtwike ũtataũkanite Internalization -mutaũkanu ũtwike ũtataũkanite Externalization-ũtataũkanite ũtwike mutaũkanu. ũramati wa ũũgĩ no ũrorwo na mwena wa ati ni tekinoroji. Tekinorojĩ ni ũũgĩ wa kũhũthia wira [2]. ũũgĩ ni hinya na mũndũ gũkorwo ena ũũgĩ mwega no aũtũmire gwika maũdũ manene. ũtũria ũria ũrekwo wa kũramata ũũgĩ ũgĩ faulu no urehe ũtiganu munene. ũramati wa ũũgĩ ni muthiyu na mbere na yunibathiti imwe cia Kenya ta yunibathĩtĩ koreji Kisii nĩyajĩte digiri ya iguru ya muthemba ũyũ. Thirikari ya Kenya onayo nĩyajĩte gwikirira ũramati wa ũũgĩ ĩkienda Kenya ĩgĩe na ũcumi wa ũũgĩ. Mabũruri maria mathĩĩte na mbere ni mekagĩrĩra nditi gũtuwa maũcuumi mao ma ũũgĩ ũrĩa ũrehagwo na ũramata wa ũũgĩ. ciathĩrĩro 1.Tonaka and Tegeuchi, Knowledge creating company, Oxford University Press 2. Wikipedia, thayathi na tekinorojĩ http://ki.wikipedia.org/wiki/Thayathi_na_teknoloji kwi honge nyingi cia mathomo ma kombuita ta: Kombuita Thayathi (Computer Science) Teknoroji ya Ūhoro (Information Technology) Teknoroji ya Ūhoro na Ūkinyanrĩria (Information Communication Technology) Thithitemu cĩa Ūhoro (Information Systems) Sofutiwea Injiniarini(Software Engineering) Mathomo matukanitio na Kombuita thithitemu Injiniarini (System Engineering) Telecommunications (memekinyia) Mathomo_ma_kombuita_thayathi Kĩambĩrĩria Mathomo ma Kombuita thayathi ota thayathi iria igĩ ithomagwo ūhoro wa ciumo cia iyūndu (phenomena) iria itūma Kombuita irute wĩra. Nĩcio mūthigi wa tekinoronjĩ iria ihana cĩega cia Kombuita. Kombuita ikoragwo na tekinoronjĩ igiri : sofutiwea na Handiwea. Software ni watho uria kombuita irumagirira.Hardware ni indo cia mekanikal, electronic na tekinoroji ta ĩcio ĩria ituma software irute wira. Hithitorĩ ya Kombuita Ni andu angĩ marutire wĩra ma guthondeka kihumo gia Kombuita. Charles Barbage gutuika niwe ithe wa Kombuita, kana ni wira wake kihumo ya Kombuita[1]. Charles barbage ni athodekire Kombuita yari electro-mechanikal. Hithitori mathomo ma Kombuita thayathi kothi cia Komputa thayathi nĩ: 1. Artificial intelligence űguűki utarĩ wa nduire 2. Programming languagesThiomi cia gű programu 3. Discrete mathematics 4. Algorithm (Ngorithimu) 5. Electricity and magnetism (Thitima na űthimaku) 6. Digital Electronics 7. Databasi thithitemu 8. Ndwari thithitemu 9. Űtara wa sofutiwea 10. Űtara wa data 11. computation theory 12. Object oriented Design Ona Mathomo makonia kombuita references 1. Oronco, Ocampo, Santos na Garcia, Computer technology for kids 2000, philipines Komoria haha wethe ibuku Kihuruta Maranga nĩ cĩ ũmbűkaga. kĩhuruta nĩgĩteithagĩa mĩmera ya mahűa gűciarana. Stagi cia maica ma kĩhuruta 1. Itumbi 2. Lavae 3. Wakaguku 4. kehuruta Nyamű Maranga Kiambĩrĩria Magomona kana Internet na githũngu, nĩ netiwaki iria nene mũno, ĩyitithanagia netiwaki nyingi muno iria cia kundu tofauti thĩiani. Magomano itumagirwo na kurere rurendinĩ, ruria rũthirũrũkĩrie thĩ, na gũtũma marua ma Kũbucia na matumiro mangi. ona Thayathi_na_teknoloji Mahinya matano ma Porter Porter nĩ Brobetha na mũtwiria wa yunibaciti ya Havard, cukuru wa biacara. Nĩ athondekire műkinyaniria(strategy) atĩ kwĩ Mahinya matano matindĩkanaga thiĩna wa ĩharo cĩa macindano ma biacara na teknorojĩ. Ũhoro ũyũ wandikitwo ibuku riake rina ũkirathi[2]. Műkinyaniria ũyũ wa Porter nĩhũthagĩrwo mũno biacarainĩ. Mahinya maya nĩ hinya wa aguri gũthogora makĩ gura, hinya wa endia makienderia biacara, hinya wa ithodekwo njeheria, ici ni indo iria ĩninagirara ĩria ĩngĩ thoko. Ngerekano ni ditajenti nĩ ciayihirie thoko ya thabuni wa Kibandi ĩsha ikũhĩ nĩ kumĩrĩte műkinyaniria mwerũ ũretwo műkinyaniria wa iria rĩa bururu (blue). Űturia wekirwo wa ndigirii ya muramati wa Thayathi ni wonire ati műkinyaniria wa iria rĩa bururu ti wa kithayathi, no ukiuga uria ukitwo wa Kithayathi [1]. műkinyaniria ũyũ ni mwerũ na kahinda rĩmwe nĩ konanagia wega wa kindũ. References 1. Cheung J. műkinyaniria wa iria ria bururu: Thoma kana ũtenyo, University of Mastricht , ndigirii ya muramati wa Thayathi, 2009, ĩrurendaini no charie. 2. Porter M. űguni wa űcindani Biacara Űkĩyanira wa meme ũtũmagira sigino maita merĩ: Digito na Anarogu Komiconi ya ũkĩnyaniria ya Kenya(Communications commission of Kenya) nĩyo ĩthodekaga mawatho ma ũkiyaniria wa meme wa kũrũmĩrĩrwo nĩ makambuni ta ma thimũ na ũmemerekia. Komiconi ĩno inĩ yathanĩte ũmemerekia wa terebiceni ũkorwo ũgitumira sigino cia digito gũgĩkiya mwaka wa 2015. Sigino cia Digito - ni heni iria ikoragwo cigĩ kua ũhoro wa ndari(0,1) na kwogũo no cĩatwo Ndariri cia Ndarithii. Ona Kĩeya Kĩa Komiconi ya ũkĩnyaniria ya Kenya ĩthangu ria Terebiceni wikipedia Terebiceni Bayo-egekia (Biomimicry, Bionics) Nĩ gũkobia bayorojĩ ũgithondeka mwabĩririo wa Kindũ. Bayo-egekia nĩkoretwo ĩgĩthiĩ na mbere gũtũmĩrwo makĩria nĩ maũgĩ ma mithemba mĩigĩ. ũũgi mũigĩ ũthondekagwo na kũhuninia kindũ kĩũkaine wega na kĩngi gĩtoĩkaine wega. Nyũmba ya mũgĩkũyũ nĩ gerekano njega ya Bayo-egekia tondũ ĩkoragwo na gĩthiũrũrũko ta gĩtingi kĩa mũti kĩgĩrĩirwo kĩogoro kia irigũ. Hithitori ya waki wa Nyũmba ya mũgikũyũ kurigana na hithitori mwakire wa nyumba ni ũkoretwo ũgĩ cenjia[1]: 1. Kiambiririe Nyũmba ya ruthuago 2. ĩkĩrũmĩrĩrwo nĩ Nyũmba ya mĩhirigo 3. Nyũmba ya ndoro mũico Nyũmba iria ciĩ kwo rĩu nĩ cia mbaũ na Mahinga. Kombuita thayathi onayo nĩ ĩtumagira bayo-egekia thĩinia wa wira wayo ta: neural netiwaki na Cellular automata (njĩkĩiki ya cerorũra). Tekinorojĩ ici igĩrĩ ĩtumagirwo gũthondeka hardware na software. 1. Anyamba T. Adebayo A. Traditional Architecture, Jomo Kenyatta Foundation 1993. Tekinorojĩ Baoyorojĩ Nĩ thayathi ya mathomo ma mĩmera na nyamũ. Baoyorojĩ nĩrĩ njira ya kũhe ido ĩria cia muoyo marĩtwa na kũcibanga. Njira ici cia kubanga na kuheana maritwa nĩ ikoretwo cigĩcenjia. Njira cia kĩrĩu cia njagia kũbanga na ibango cia Kingdom na domain[1]. Kingdom ni Ũthamaki, na Domain ni Gĩikaro. Okĩ bango gĩkoragwo na nyamũ kana mĩmera ina maudu mahananine. Dayagramu ino ihaa ina ciumbe cia bacteria, virus, fungi, mĩmera na nyamũ, . Ciũmbe cia muoyo ithondeketwo ni uniti kana thithitemu cia gathĩ : Ciumbe, cĩaga, Tissue, Cero References 1. Wikipedia, Biological Classification 2013, Bayorojĩ Botanĩ Mammal Maranga Mĩmera Nyamũ Thayathi Tekinorojĩ cia Kombuita nĩ nĩteithagĩria maundu maigĩ twĩkaga na Tekinorojĩ iria ingĩ tũtũmagĩra ta cia thĩmũ, netiwaki, Microwave oven, DVD ya TV na igĩ nyingĩ. Rĩerainĩ kwĩna sigino nyingĩ cia Kombuita, thĩmũ, tũmeme, cetiraiti na Terebiceni. Macini nyingi cia gũtũma sigino ta cia Kombuita, thĩmũ, Kameme, cetiraiti na Terebiceni nĩ ĩkororagwo ciĩna kombuita hangĩre thĩinia wa cio. Kombuita ye kĩrwo thĩini wa kĩndu kĩngĩ nĩ getha ĩgĩteithĩririe itagwo kombuita Hangĩre(embedded). Tekinoronjĩ Kombuita Rwanda Bururi wa East Abĩrika. Muciĩ mũnene wa Rwanda nĩ Kigali. Nĩhakanĩte na mabururi ma: Burundi, Uganda, DRC, Tanzania. Nĩ memba wa Gwatanĩro ya ucumi wa Abirika ya Irathiro. Abĩrika Bũrũri wa East Abĩrika. Muciĩ mũnene wa Burundi nĩ Bujubura. Nĩhakanĩte na mabururi ma: Rwanda, Tanzania, DRC. Nĩ memba wa Gwatanĩro ya ucumi ya East Abĩrika. Abĩrika Angola Bũrũri wa Southern Abĩrika. Muciĩ mũnene wa Angola nĩ Luanda. Nĩhakanĩte na mabururi ma: Zambia, Democratic Republic of the Congo, Abĩrika ya Kuthini. Nĩ memba wa Gwatanĩro ya ũcuumi ya SADC. Nĩ ũri ũtonga munene ma maguta. Abĩrika South Abĩrika Bururi wa Southern Abĩrika. Muciĩ mũnene wa South Abĩrika nĩ Johannesburg. Andu a mabururi ma kuthini mwa abirika metaga Johannesburg Jobegi. Nĩhakanĩte na mabururi ma: Botswana, Zimbabwe, Mozabique na Namibia. Nĩ memba wa Gwatanĩro ya ucumi ya SADC. Nĩ Bururi wĩ ũtonga muigi wa madini na Nĩgwo mĩthiu na mbere mũno Abirika yothe kĩ thayathi ucumi na tekinorojĩ. Thiomi ciaragio Abĩrika ya Kuthini Abĩrika ya Kuthini kwaragio thiomi: Githungu, isizulu, Siswati, Abĩrikana na ingi. Abĩrika Penza city irĩa nene ya Urusi. City ya Penza irĩ igũrũ mũno ta 511404 m. Cĩtĩ cia Urusi Zimbabwe Bũrũri wa Abĩrika. Muciĩ mũnene wa Zimbabwe nĩ Harare. President : Emmerson Mnangagwa Abĩrika Botswana Bũrũri wa Abĩrika. Mũciĩ mũnene wa Botswana nĩ Gaborone. Nĩ uri ũtonga mũnene ma madini. Abĩrika Japan Bururi wa Asia. Mũciĩ mũnene wa Japan nĩ Tokyo. Japan nĩ bururi mũthiu na mbere na iganda na Teknoroji. ŬKũragwo wĩ bururi ũthiũrukĩrio nĩ iria wa macigĩrĩra. Emperor : Naruhito Icigĩrĩra cia Japan 1. Main Land 2. Okinawa Maria mahutĩtie bururi wa Japan 1. Iria rĩa South China 2. Iria rĩa Japan Rũthiomi rwa Japanisi Rũthiomi rwao rũgethanagio Konichwa (wĩ mwega) na mũndũ akanamĩrĩra, ũgacokia konichwa (dĩ mwega). Mandĩkaga na ndemwa mĩthemba ĩtatu na nĩcio: Kanji, Katakana na Hirogana. Kanji nĩ ndemwa ngũrũ cia Kĩ China. Mũndũ no mũhaka erute ndemwa cia Kanji ta ngiri ĩnya agikiya yunibacĩtĩ. Asia South Korea Bururi wa Asia. Muciĩ mũnene wa South Korea' nĩ Seoul. Korea nĩ bururi mũthiu na mbere na iganda na Teknoroji. Asia South Korea Thailand Bururi wa Asia. Mũciĩ mũnene wa Thailand nĩ Bangkok. Nĩ bururi ũreyumĩria na iganda na Teknoroji. King : Rama X Links Government Thaigov.go.th Royal Government of Thailand Thai National Assembly Official Thai Parliament website Chief of State and Cabinet Members Mfa.go.th Thailand Ministry of Foreign Affairs Thailand Internet Information National Electronics and Computer Technology Center Ministry of Culture General information Thailand entry in Library of Congress Country Studies. 1987 Thailand from UCB Libraries GovPubs Longdo Map On-line Thailand maps in English and Thai Thailand Laws – Thailand acts and legal information, both in English and Thai language. Travel Tourism Authority of Thailand Official tourism website Asia Kemu Mathomo na ũtuĩria wa thayathi ũria atomu ciohanaga gũthondeka inyamũ na minyamũ. Mĩthaiga kuohana (Chemical bonding) Kwĩ mithemba ĩrĩ ya ciohi (bonds) cia kunyitithania atomu: ionic na Convalent. Ciohi cia Ionic ĩthondekagwo nĩ atomu yaneana erektroni ĩmwe kana makĩria kwĩ atomu ĩria ĩngĩ. Atomu ĩgĩneana erektroni nĩgiaga na caji ya pocitivu na igetwo ioni. Atomu ĩria nyanegerwo erektroni ĩkagia na caji ya negativu na ĩtagwo ioni. Atomu ciĩna na caji pocitivu kana negativu nĩ igucanagia. Ngerekano nĩ cumbĩ wa kũruga ũria ũkoragwo ũthondeketwo nĩ kiohi ionic kia ioni ya chlorine ina caji ya negativu na sodium ina caji ya pocitivu ciohanitio ni kiohi(bond) ionic. Ciohi cia Convalent Ciohi ici cithondekagwo nĩ oo atomu kũruta erektroni na kũgwatanira na atomu iria ĩngĩ. Ngerekano ya kinyamũ, kĩna kiohi kia mũthemba ũyũ nĩ Oxigen . Oxigen ikoragwo na atomu igirĩ ciohanitio nĩ kiohi kia erektroni igĩrĩ iria ikoragwo gatagati ka atomu ici. kiugo kĩngĩ kia erektroni elektroni no ĩtwo na ritwa rĩngĩ enia , ritwa rĩumanĩte na ruheni. rĩtwa enia nĩrĩkonaine na mũtũrĩre wa mũndũ wa kawaida. Maritwa ta enia no matethĩrĩrie guthondeka maritwa merũ ma teknoroji ma gĩkũyũ. Enia nirĩkonaine na marĩtwa henũki(photon) , njeneni na henia. Metha Njokereri Metha njokeriri nĩ metha ĩna mũtatara wa kũbanga inyamũ ciothe kũrĩ. Nĩ ĩhũthagia ũthomi wa Kemu. Metha ĩno ĩkoragwo na Bamili, ikundi na Njokereri ya iyamũ. Mitũgo ya inyamũ mubagĩrĩreini ũyũ nĩ ĩnyihaga mũno. Honge nene cia Kemu ni: Organic chemistry Inorganic chemistry na Physical Chemistry Metha Njokereri Hithitorĩ ya Kemu Kemu Gatheti Kwĩ gatheti nyingĩ Kenya, imwe cĩa rurenda tu, ĩngĩ cĩa maratathi, na ĩngĩ ĩkoragwo na mĩthemba nyeerĩ. Gatheti cia rũthiomi rwa gĩthũngũ nĩ: Daily Nation, Standard, Star na The People. Gatheti ya githweri ni Taifa leo na gatheti ya gĩthũngũ na gĩkũyũ ni mũrũna Magĩ Njaranda Isaac Newton’'' nĩ mũthayatisti ũmwe waaria mathondekire mũthingi wa thayathi. Netwon athomete mathomo ma thayathi na philosophy.Netwon gũkomorio nĩ iembeMũthenya ũmwe newton nĩ akarĩte thĩ wa mũtĩ wa mwembe. Iembe nĩrĩa ũmire mwembeinĩ rĩgĩkũrũka na ihenya rĩ gĩmũkomoria Newton na akīgũa rũo rũingi mũno. Andũ angĩ mangĩ komoria nĩ iembe mangĩ ĩciria na njira ĩtiganĩte Amwe matua ni a mitino, angi marigwo niki iembe ria moria. Andu angĩ magigakira mwembeini wĩ na maembe kana ũtarĩ. No netwon na ecirie gĩtumi kia iembe kũmũ komoria na gũtwĩkaga nĩkĩo athondekire thiori ya gravit na Gĩthũngũ kana guciathi na Gĩkũyũ.Netwow kwaga toroNetwon agĩagire toro nĩ eciragia ũhoro wa ũtuĩria wake na ni agerekanagia guthondoke gwake gwa thiori na gukia kwa ũtuku. Ũtukũ ũthia ũgĩkĩa okahora kinya gũkagĩa ũtheii biu na gũtwĩka mũthenya.Netwow nĩa atĩate andu njoruaNetwon nĩ agiire gĩtumi gĩa kũmenya maũndũ maingĩ nĩ kũrũgama ciandeinĩ cia njorua. ona mwerekere ma ki jabaanisi wa kaizen wi watho ugaga wenda gũtoria ũtũmire ugi wa andu angi handu waku we mwene. Kihumo kia ngumo ya NetwonNetwon arĩĩ ni uturia wake uria wathondeke thoiri ya guciathi na mathomo matano ma newton. uturia wake ni weretha gitumi kia thi na mathi kwa guruma na guthia na mbere guthuruka riua.Gĩthomo kia Newton''' Rora >>Niels Bohr >>Michael Faraday Mawatho matano ma Newton mawatho matano ma indo nene ta jata na thĩ nĩ nĩmo: Watho wa mbere : o ndindiki nĩrĩ ndindiki ĩmĩigana ngarűre ĩmĩcokereraga. Na Githungu ni : For every force there is an equal and opposite reaction Watho wa keerĩ: A body continues in constant motion unless acted by another force. Watho wa gatatu: Watho wa Kana: Watho wa gatano: Equation (ikwiconi?) ya ndindiki ndindiki= masi x űtengetengeria Thayathi Bururi wa Asia. Mũciĩ mũnene wa Indonesia nĩ Jakarta. Asia Bũrũri wa Asia. Mũciĩ mũnene wa nĩ Kuala Lumpur. Asia Bururi wa Asia. Mũciĩ mũnene wa nĩ Singapore. Asia Bururi wa Asia. Mũciĩ mũnene wa nĩ Hanoi. References Further reading Herring, George C. America's Longest War: The United States and Vietnam, 1950–1975 (4th edition, 2001). Jahn GC. 2006. The dream is not yet over. In: P. Fredenburg P, Hill B, editors. Sharing rice for peace and prosperity in the Greater Mekong Subregion. Victoria, Australia: Sid Harta Publishers. p 237–240. Karrnow, Stanley. Vietnam: A History. Penguin (Non-Classics); 2nd edition (1 June 1997). ISBN 0-14-026547-3. McMahon, Robert J. Major Problems in the History of the Vietnam War: Documents and Essays (1995). Oxford Advanced Learner's Dictionary, 7th edition, Oxford University Press. Tucker, Spencer, ed., Encyclopedia of the Vietnam War (1998) 3 vol. reference set; also one-volume abridged edition (2001). External links Country Profile from BBC News Vietnam from UCB Libraries GovPubs Key Development Forecasts for Vietnam from International Futures Government Portal of the Government of Vietnam Communist Party of Vietnam National Assembly: the Vietnamese legislative body General Statistics Office Ministry of Foreign Affairs Chief of State and Cabinet Members Media and censorship Robert N. Wilkey, Vietnam’s Antitrust Legislation and Subscription to E-ASEAN: An End to the Bamboo Firewall Over Internet Regulation? The John Marshall Journal of Computer and Information Law, Vol. XX, Summer 2002, No. 4 Other Vietnam tourism website Official Tourism website of Vietnam Asia China(中国) Bururi wa Asia. Mũciĩ mũnene wa China nĩ Beijing. Nĩ bururi ũria ũkorotwo ũgikũra na ihenya mũno thĩinia wa wathĩ mĩaka ta mĩrogoĩri mĩthiru Nĩguo bururi ũrĩa ũri andũ aigi mũno thĩ yothe. Rũthiomi rwa kĩ China Rũthiomi rwao rũgethanagio nihao (wĩ mwega) na macokio nihao (dĩ mwega). Mandĩkaga na ndemwa mĩthemba Hanzu njerũ ya thondekirwo kũma kwĩ Hanzu ya tene na njĩra ya kumĩhũthia. Mũndũ no mũhaka erute ndemwa cia hanzu ta ngiri ĩnya agikiya yunibacĩtĩ. Kambuni cĩana netiwaki ya thimu kenya ĩĩ kambuni ithano cĩana netiwaki cia thimu nĩ cio: Safaricom,Airtel, Orange na Yu. Safaricom,Airtel, Orange, ikoragwo na thimu cia mobailu ohamwe na software ya gũtuma mbia na thimu. Telecom nayo ĩkoragwo than timu cia waya. Kambuni ya Access Kenya nĩrĩ netiwaki nene ĩtũmagĩrwo nĩ Komputa na thimu. Netiwaki ya Access Kenya nĩ nyitithanie na cetiriti na ĩkoborithagio kambuni iria ikwenda gũtumĩra. thimu Tekinorojĩ cia kũbucia Teknoroji cia kũbucia nĩ Teknoroji cia rũrenda na netiwaki itũmĩritwo ũruti wa mawira matiganĩte ũhũthe. Teknoroji ici nĩ: 1. Biacara ya kũbucia- Na gĩthũngũ nĩ electronic business kana E-Business. Kũruta biacara na rũrenda kana netiwaki 2. Mathomo ma kũbucia - Na gĩthũngũ nĩ electronic learning kana E-Learning . Kwĩruta ũgĩtũmĩra rũrenda kana netiwaki 3. Thayathi ya kũbucia Na gĩthũngũ nĩ electronic Science kana E-Science . Kũruta wira na ũtuĩria wa Kĩthayathi na rũrenda kana netiwaki 4. Wonjoria wa kũbucia 5. Marũa ma kũbucia 6. Gũtũma mbia cia kũbucia Na gĩthũngũ nĩ electronic money transfer. Nĩ gũtũma mbia na rũrenda kana netiwaki. Ngerekano ya ũtũmi wa mbeca wa mũthemba ũyũ nĩ Mpesa. 7. Bengi ya kũbucia. Na gĩthũngũ nĩ electronic banking kana e-banking. Kũruta wira wa bengi na rũrenda kana netiwaki. 8. Gĩtaũri gĩa kũbucia. Gĩtaũri gĩa sofutiwea gĩa Komputa. Tekinorojĩ Namibia Bűrűri wa Abĩrika. Műciĩ mũnene wa Namibia nĩ Windhoek. Nĩ űri ũtonga munene ma madini. Abĩrika Bűrűri wa Abĩrika. Műciĩ műnene wa Malawi nĩ Lilogwe. Bűrűri wa gwataniro ya COMESA. Thiomi cia Malawi kwaragio ruthiomi rwa githungu arirũo rutumagirwo obiciinĩ. UCuumi wa Malawi Űrimi wa mbembe na indo ingĩ. Abĩrika Brazil Bũrũri wa Amerika ya Kuthini. Cĩtĩ nene ya Brazil ĩtagwo Brasilia. Brasilia nĩ Cĩtĩ ya kiriu, kurure na kubangwo wega. Nĩgwo bũrũri ũria mũthiu na mbere mũno South America. Nĩ ũri ũtonga mũingi wa madini ta wa maguta ma betro. Brazil kwaragio ruthiomi twa portugese na nogwo bururi thĩinĩ wa Amerika ya Kuthini waragio portugese. ũcuumi wa Brazil nĩgwo mũnene mũno thĩinĩ wa mabururi ma Amerika ya kuthini. Amazon mũtitũ wa mbuura Mũtitũ mũnene muno na uria uteithagia kwagiria riera. Amerika ya Kuthini Jamaica Matemo Bũrũri wa Caribbean. ŨKoragwo wĩ wa gĩcigĩrĩra. Ucuumi Ũrĩmi na iwanda itari nyingĩ Caribbean Bűrűri wa Abĩrika. Műciĩ műnene wa Ghana nĩ Accra. Abĩrika Bűrűri wa Abĩrika. Abĩrika Bũrũri wa Abĩrika. Mũciĩ mũnene wa Ethiopia nĩ Addis Ababa. Abĩrika Bűrűri wa Abĩrika. Mũciĩ mũnene wa Cameroon nĩ Yaoundé. Abĩrika Kĩrĩama Abĩrika gĩakerĩ kũneneha Abĩrika. Ĩrĩma Abĩrika lol yaha kuch nahi hai Ĩrĩma Asia Bũrũri wa North America. Prime Minister: Justin Trudeau America Abĩrika continent ĩmwe ya thĩ. Ĩkoragwo na mabururi makĩria ya mĩrongo ĩna. Ni kibũruri gĩa kerĩ thutha wa Asia kwa ũnene thiini wa thi. Thĩ Thĩ ĩkoragwo na ĩbũrűri na nĩcio: Abĩrika Rũraya Asia North Amerika Amerika ya kuthini Australia Mwonekere wa thĩ Thĩ nĩ ya gĩthũrũrũko ta mũbira. Nĩ ĩthiũrũrũkaga na mũlaini wa Iqweta. mwisho wa thĩ wa north witagũo north pũrũ, na mwisho wa south ũgetwo south pũrũ. Kumenyekana ũrĩa thĩ ihana Kwĩ hĩndĩ thĩ ĩtoakaine ũraia ĩhana. Kwĩ hĩndĩ yeragwo ni ari rutere na m mũndũ kana meri ikinya rutereini ruu no kugwa na k ũu thĩ. Riua Mathĩ Asia Makiurĩ Gĩthĩ kĩambere kũma kwĩ riua. Nĩ kĩnini kwĩ thĩ na kĩri ũrugarĩ mũno nĩ gũkuhĩriria riua. Nĩ ĩthiũthurukaga riua. Mathĩ Venasi Gĩthĩ gĩa kerĩ kũma kwĩ riua. Nĩ kĩnini kwĩ thĩ na kĩri ũrugarĩ mũno nĩ gũkuhĩriria riua. Nĩ gĩthiũrurukaga riua. Venasi mũthenya wa 5-6-2012 ya gereire gatagatĩ ga thĩ na riua. Mathĩ Masi Gĩthĩ gĩa kana kũma kwĩ riua. Nĩ kĩnene kwĩ thĩ na kĩri heho kwĩ thĩ nĩ kũrahĩriria riua. Nĩ gĩthiũrurukaga riua. Mathĩ Jupita Gĩthĩ gĩa gatano kũma kwĩ riua. Nĩ kĩnene kwĩ thĩ na kĩri heho kwĩ thĩ nĩ kũrahĩriria riua. Nĩ ĩthiũthurukaga riua. Mathĩ Mbogo Nĩ nyamű. Kwĩ mbogo cia gĩthaka na cia műciĩ. Kenya nĩ mbogo nyingĩ cĩa githakaini no gűtiri cia műciĩ. Mbogo nĩ ya kĩrathi kia Mammals kia Baoyorojĩ. Nyamű Mammal Bururi wa Asia. Mũciĩ mũnene wa nĩ Vientiane. Asia Ũthuthuria wa SWOT SWOT na Gĩthűgű nĩ Strengths, Weakness, Opportunities and Threats. Na gĩkűyű no ĩtwo űthuthuria wa gűtűmira űhoti, iremethia, mieke na iguoyohia. űhoti Maundu maria biacara kana mundu ena ũhoti wa gwika wega iremethia Maundu maria biacara kana mundu atahotaga gwika kana gwika wega mieke wahota kwanjiria ũndũ ũkũhigũrĩre mieke, ta kwanjia kiwanda gia guthondeka mĩnyore ũgĩe na mweke wa gũthondeka iraĩ cia pracitiki. iguoyohia ici nĩ ingituma wira uthuthuke ta watho wa thirikari. Tathirikari kugiria kindu githondekwo Ũtũmĩri wa SWOT SWOT nĩ ĩtũmagirwo gũthuthuria mũndũ, kambuni, ikundi cia iwanda, thithitemu, kothi mundu areka na maũndũ mangĩ. Biacara Tűyamű tűnini tűkoragwo na magűrű matadatű ta thigiriri na műthűa. Nyamű Mamo Nyamű ciogithagia ciana ciacio na ciĩ thakame hio. Mammal nĩ kĩrthathĩ kĩmwe kĩa műbagĩrĩre wa indo ciĩ muoyo wa Baorojĩ. Műbagĩrĩre űyű kana taxonomy na gĩthűgű, nĩ űbagite indo ciothe ciĩ muoyo iria ciűkanie Nyamű Mĩmera nĩ mũhĩrĩga wa indo iria cirĩ Mũoyo. Rora >>Mithemba ya miti Bayorojĩ Botany Đồng Hới city irĩa nene ya Vietnam. Vietnam Thimo cia Gĩthwari Rữthiomi rwa Gĩthwari rwaragio na kữrutanwo mabữrữri maĩngi. Ni rữri thimo nyingi. Kĩrĩa gĩkữriaga kia nguoini ciaku. kanini kanini kaihuragia kibaba(mữkembe). Gĩthomo nĩ ữtonga. Thimo Thimo cia Kĩabĩrika Gwĩ thimo nyingĩ itũmagĩrwo Abĩrika yothe. Nguru nĩ nyũa kũhĩbĩria mũtumia wayo. Űũgi nĩta mũbũyũ Ngũtirĩ mũndũ ũgĩ ũhĩbĩria Űrumwe nĩ hinya (Tanzania) Reke Tũgucie hamwe (Kenya). Ndĩ niĩ tondũ wĩ we (South Abĩrika) Thimo Metha Njokereri(Draft Version) Ritwa "Metha Njokereri" rĩa kĩ Geremani rĩa taűrűa na gĩtarűari gĩa kűbuchĩa Kĩa Google na Gĩthűgű rĩtagűo thithitemu Njokereri. Metha cĩa mathabu na thayathi ĩkoragűo na miena ĩrĩ ĩria ĩcenjagia: mĩhari na koramu. Harĩa műhari na koramu cicamanagĩria getagwo gathadűkű na nĩko kandikagwo űhoro. Metha Njokereri ĩbanga ĩyamű na miena ĩrĩ ĩria ĩcenjagia: namba cia gĩthiűrűkĩro na namba cia erektroni ĩria cia gĩthiűrűkĩro kia nja. Metha Njokereri ya thondekirűo nĩ andű angi űmwe wao nĩ Medeelev. Îthangű rĩtarĩrie na gĩthűngu na njira hűthű ria rurenda nĩ https://archive.today/20121214111138/http://www.bpc.edu/mathscience/chemistry/history_of_the_periodic_table.html#fathers_of_the_periodic_table Metha Njokereri ya Gĩthűgű Marĩtwa maingĩ ma ma Gĩthűgű cuma marigagia na ium. Maritwa maria mantarikitie na ium nĩ maria mameyekanire tene mbere ya metha ya Gĩthűgű gűthondekwo. Maritwa manini marigitie na ium na ticuma nita Helium. Kĩhumo kĩa maritwa ma Metha Njokereri ni mĩtungo ya iyamu, maritwa ma andu, minűrű na itumi ingĩ Gikaro giki kihaha iguru kina maritwa ma thiomi ingĩ na mundu ni kuorota na koroti ga kabia nigethe wone ritwa. Metha Njokereri cia thiomi ĩngĩ Metha Njokereri ya kĩ Jabaanisi Ũhoro wa metha ya Jabaanisi no umĩthome na Gĩthűgű en.wikipedia.org/wiki/Chemical elements in East Asian languages#Japanese Metha Njokereri ya kĩ Chaina Ũhoro wa metha ya kĩ Chaina no umĩthome na Gĩthűgű Metha Njokereri ya kĩ Korea Ũhoro wa metha ya kĩ Chaina no ũmĩthome na Gĩthűngű en.wikipedia.org/wiki/Chemical elements in East Asian languages#Korean Metha Njokereri ya French Ũhoro wa metha ya kĩ Chaina no ũmĩthome na French Metha Njokereri ya Portugese Ũhoro wa metha ya kĩ Chaina no ũmĩthome na Portugese Metha Njokereri ya thiomi cia Kiabĩrika Kwĩ gakũndi metha Njokeri thondeka cia thiomi cia Kiabĩrika ĩrĩkĩtie gũthondekwo kana irathondekwo. No wone metha ici rũrendainĩ haha [8]. Kwĩ thiomi makĩria ya ngiri igĩrĩ cia Kĩabĩrika na metha iria cia rurendaini ĩtikinyite mĩrongoĩri. Gűthondeka metha Njokereri ya Gĩkűyű Marĩtwa ma tűrűgamiriri Kwambĩria tűrűgamiri (symbols) cia ĩyamű cia mĩthaiga cűothe cűtuműrwo cűa metha ya Gĩthűgű. Itumi cia gűtűmira tűrűgamiriri ici: metha nyingi cia kiabirika na french na portugese ni icitumagira Gűthondeka tűrűgamiriri ingĩ ni kurituhia guthomwo kwa metha njokereri Mabuku marie mekwo ni ma Gĩthűungű kwoguo ni rathi guthoma. Andu arĩa moĩ tűrűgamiriri cia Gĩthűungű matikwiruta ringĩ Marĩtwa ma ĩyamű Gwa twĩkire gũtirĩ rĩtwa rĩtagĩkũria mwana. Hihi kwiritwa ritagĩrie kĩnyamű? Guthondeka maritwa ma iyamu na gutaura maritwa ma iyamu ma githungu ta gwita Nitrogen - Nitrogeni, Oxigen - Oxigeni, Uranium - Urĩniamu nduthetie maritwa ma iyamu kumenyekana. Itumi cia gűtűmira gűthondeka maritwa maya: metha ĩno no muhaka imenyeka na ihenya. Maritwa ma ĩyamű ciothe mabangwo ibango igiri nene cia cuma na iria itari cuma ĩyamű iria ari cuma maritwa macio marigie na um kwoguo maritwa ma cuma nyingi cia githungu itigucenjia ĩyamű itari cuma cia noble gases cirigie na rukĩ ĩyamű itari cuma na itari noble gases maritwa macio macenjie (Selenium na Tellurium) Gold itwo thahabum,Lead ni ngorocai [9] tumite ngorocaium, carbon tumite Karbon tondu ni ikara. Metha Njokereri(Draft Incomplete Version) Kugwete 1. Krogt P. Periodic table of elements 2010, https://www.adelibra.com/2021/06/screenshot-samsung-galaxy-a32.html 8. Chemical Dictionary http://canov.jergym.cz/ 9. Kikuyu English Dictionary Kemu Philosophical approaches cia kĩa Abĩrika nĩ: Harambee, Ũbuntu, Ujamaa na ũmũndũ wa Kauda. Thimo cia Gĩthũngũ Roma ndĩakirũo na mũthenya űmwe Gũtirĩ barabara ya mwaya ya gĩũthamaki ya gũthoma. Thabari ya mailu ngiri ĩmwe ya njagia na ikinya ria mbere. Kwendekana nĩ kwo nyina wa ũthugundi. Arugi aigĩ mathũkagia mũcũthi Gũtuma Kahinda kangiriru ni kũhonokagia Kenda Thimo Bururi wa Asia. Mũciĩ mũnene wa Afghanistan nĩ Kabul. Asia Racia (Русский Третий Рейх) bũrũri wa Rűraya. Mũciĩ mũnene nĩ Moscow. Ni umwe wa mabururi manene na wĩ andu ta mirioni igana rimwe. Racia ni bururi ũmwe wa mabururi meri mana twara mundu kwa mweri. ŨCUUMI WA URUSI Ũcuumi wa Urusi ukoragwo na urimi, wenji wa minuru, tekinoronji ta cia thitima cia niukrea, wendia wa setiraiti, tekinoronji cia kururia itheri. Urusi Thayathi cia ndũire Thayathi cia mũthingi cia ndũire nĩ: Bayorojĩ Kemu physics Thayathi cia gũtũmika cia ndũire nĩ: Ũrigitani: ndagĩtarĩ, Saikayatĩrĩ, Neurologist Injiniarini Nyina wa nduire Thayathi cia ndũire Social Sciences Thayathi cia muthingi cia social nĩ Saikoronjĩ, Socioronjĩ, Hithitorĩ, Thayathi cia gutumika cia social nĩ Űcuumi Mathomo Biacara Thayathi cia social Tamu cia gũtũmira wikipedia This is Draft incomplete version use English version whose link is below maűdű marĩa műndű agĩrĩrwo nĩ kűrűmĩrira agĩtűmĩra wikipedia na gĩthűgű nĩ matarĩrie ithangűinĩ rĩrĩ. Maũndũ mamwe ma missioni ya wikimedia nĩ: Kuhotithia aria maikaraga thĩ gűthondeka matirio cia mathomo iria me gũchabithia na raithethi ya kũhena kana ya Gĩkaro kĩa muingĩ. kureria matirio ĩci hatari marihi kundu gwothe thĩ. Wina rutha rwa: Guthoma na guprinti atiko na maundu maria mangi me wikimediainĩ kugwatanira na andu aria angi na ngurumira matirio ici ringi thĩ wa raithethi itekurihűo na hingure. http://wikimediafoundation.org/wiki/Terms_of_Use%20%282012%29/en?utm_source=TOU_top_TestClone2 wikipedia Thabuni űtűmagĩrwo gwĩthamba na kűhűra nguo. Hithitori ya thabuni Abĩrika Mĩena mwaya mwaya nyarǐ na njira itiganĩte cia gűthondeka thabuni. Agĩkuyu mathodekaga thabuni na ngucina mathanjĩ, na ngwĩkĩra műhu űcio maĩ, magacoka magakera maĩ, műicoinĩ magatukania makeruro na maguta ma nyamű. Műhu wa mathanji wari na műthaiga wĩtagwo potasium hyroxide na Gĩthűngű. Potasium hydroxide nĩ ĩnyuagwo nĩ maĩ. űthodeki wa thabuni wa kĩrĩu Thabuni ugĩthodekwo wĩ muigĩ ta tani igana ĩmwe kana makĩria űthondekagwo na macini. kwĩ njira ĩgĩri cia gűthondeka thabuni iwandanĩ: kűrűgamia(batch) na kwaga kűrűgamia(continous) macini. Mĩthaiga ya gűthondeka thabuni Maguta ma mĩmera kana ma nyamű Akari ya potasium hyroxide kana sodium hyroxide. Kemu Physics Thayathi ya ndűire ĩrĩa ĩĩ mathomo na űtuĩria wa űthi, űthimakű, thitima, mekaniki na maűdű magĩ maigĩ. Physics itagwo na gikuyu fithĩki. Thayathi cia ndũire Bururi wa Asia. Mũciĩ mũnene wa Armenia nĩ Yerevan. Asia Bururi wa Asia. Mũciĩ mũnene wa Azerbaijan nĩ Baku. Asia Bururi wa Asia. Mũciĩ mũnene wa Bahrain nĩ Manama.سكس Asia Kĩhandĩro kĩa KIRDI KIRDI na gĩthũngũ kĩrũgamĩrĩre: Kenya Industrial Research and Development Institute na gĩkũyũ nĩ Kĩhandĩro kĩa ũtuĩria na ũkũria wa iwanda KIRDI nĩ njĩtĩkĩrie nĩ thikari ya Kenya gũtuĩria na gũkũria ũũgĩ na teckinonjĩ cia: 1. Kemu (ũthagia) 2. Injiniarini ya Mithaiga 3. Erektroniki 4. Injiniarini ya Mekaniki Tekinoronjĩ Tekinoronjĩ cia gũtũmirwo njũrũri Ici nĩ tekinoronjĩ cia netiwaki ũgĩtũmĩra ũgĩthiĩ na njira kana ngari. Tekinoronjĩ ici nĩ ta wonjoria mũrũri na ĩngĩ nyingĩ. Tekinoronjĩ Niels Bohr arĩ mũthayatisti ũrĩa wa thondekire atomiki thiorĩ. Rora >>Isaac Newton >>Michael Faraday Bengi ya Gũkũria Abĩrika Obici ya yayo nene ĩkoragwo bũrũri wa Ivory Coast. Giĩkaro kĩayo rurendaini www.afdb.org/ Bengi Kĩgĩna Bengi ya Thĩ Bengi yohoragira mabűrűri ma Thĩ ma loani. Programmu ya kűnina űkia Kenya mwakaini wa 20?? bengi ya thĩ yari na programmu ya kűnina űkia mabűrűri ma Abĩrika na Kenya warii bűrűri űmwe wamo. Programmu ĩno nĩ ya rutaga andű maűndű marĩa magĩtűma mateithike. Andű marűtagirwo kűndű kűingĩ, kűmwe ari KIRDI. Kothi imwe yarutanagwo KIRDI nĩ ya gűthondeka thabuni. Gĩikaro kĩayo rurendaini' www.worldbank.org/ Bengi Kĩgĩna Sofutiwea Tekinoronjĩ Tekinoronjĩ cĩa sofutiwea nĩ: Thiomi cĩa gű programu Komputa, Thiomi cĩa modeling,databases, knowledgebases, operating systems. Gwi sofutiwea mithemba iri thithitemu Sofutiwea na sofutiwea ya gutumira. muthemba wa thithitemu sofutiwea ni ndwari thithitemu. Muthemba wa sofutiwea ya gutumira ni Microsoft obici. Kanjű Nasono ya thayathi na Tekinoronjĩ Kanjű iteithagia gukuria thayathi na Tekinoronjĩ. nĩ ĩkoragwo na ka gatheti ka maũndũ maria ĩreka oo mweri. Gĩikaro kĩayo rurendainihttps://web.archive.org/web/20120525194207/http://www.ncst.go.ke/ Thayathi Tekinoronjĩ Bururi wa Asia. Mũciĩ mũnene wa nĩ Dhaka. Asia Kĩheo kĩa Nobero Kĩheo kĩa nobero nĩ ngĩtie műno thĩini wa thĩ. Kĩheo kĩanjĩrĩrie kűheanwo mwaka wa 1901. Kĩheo ngĩkĩ kĩambĩrĩrio nĩ Alfred Nobel wa bururi wa ----. Mĩthemba ya ĩheo cia Nobero Gűkoragwo na iheo mĩthemba ĩtano ya Nobero: fĩthiki, űthagia, kĩrira, űrigitani, thayű na kĩa thayathi cia űcuumi. Andű aa Abĩrika aria mana henyo kĩheo kai nobero Ellen Johnson mwaka wa 2011[1]mutongoria ma bururi wa Liberia . Ellen aheriwo kĩheo gia thayű. Wangari wa mathai mwaka wa 2004 [1] Burobetha na műmeyereri macigirira . Wangari aheirwo kĩheo gĩa thayű. Sole Wanyika mwaka wa 1896 [2], műndű wa Nigeria kĩheo ya kĩriria. Andű kana Bamiri ciana kĩheo Noberi makĩria ya rita rĩmwe Nĩ kűrĩ andű kana andű a bamiri ĩmwe mana heo kĩheo kĩa noberi makĩria ya rita rĩmwe. Kambuni ciana kĩheo Noberi makĩria ya rita rĩmwe AT & T Bell Laboratories - Noberi ya ugunduria wa transistor Andu othe manaheo kĩheo kia Nobero Kuringana na Gĩkara kia nobelprize kia rurendainĩ and aria maheo kiheo ni fĩthiki - 47, űthagia - 63 , kĩrira - 63 , űrigitani -38 , thayű - 62 na kĩa thayathi cia űcuumi -32[3]. Kwo ni kűri andű angi manaheo noberi. Komiti Noberi Ĩno nĩyo Komiti ĩkaraga thĩ gucagura andű arĩa mekuheo kĩheo oo mwaka. Komiti ĩno nĩri műtaratara wa kűmĩcagűra kűringana na űrĩa Alfred Nobel andikire will(Gĩthungu) yake ya kwĩgaya. Ona 1.http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/lists/women.html 2. http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/literature/laureates/1986/ 3. http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/nobelprize_facts.html Ũthuthuria wa PEST Ũthuthuria wa PEST na githungu urugamiririe politics, Econonomics, Sociological and Technological. Na gikuyu ni guthuria na njira inya na nicio : Ũteti, Ũcuumi, Ũsocioronji na Ũthuthuria tekinoronjĩ Matekinoronjĩsti me ngumo Bill Gates Everett Rogers Genrich Altshuller Henry Ford Linus Torvalds Masaaki Nakamaya Steve Jobs Thomas Edison angĩ Bururi wa Asia. Mũciĩ mũnene wa Brunei nĩ Bandar Seri Begawan. Asia Bururi wa Asia. Mũciĩ mũnene wa nĩ Abu Dhabi. Asia Bururi wa Abĩrika. Mũciĩ mũnene wa Egypt nĩ Cairo. Abĩrika Michael Faraday Muthayatisti wa tene wĩ ngumo. Athondekire thiori cĩa űthimaku na thitima. Thayatithiti angĩ: Isaac Netwon Bohr Niels Ũthimakũ Ũthimakũ nĩ magnetism na Gĩthũgũ. Thimakũ ĩkoragwo na iharo cia hinya wa thimakũ. Thimakũ nĩkoragwo na mũisho wa kuthini na wa North. Thimaku itumagirwo Generata Spika Thani Nyũmũ ya komputa Earths Magnetic Field Erektro-Ũthimakũ Thiori cia mathabu Thiori ya Namba Thiori ya Seti Komputation Thiori Probability Thiori Thitima thitima nĩ hinya ũmemerekaga ngora-inĩ tabarĩreki (good conductor) thutha wa gũkorwo kwĩna ngũrani ya kĩembembano(potential difference) kĩrĩa kĩcũngagĩrĩragia gĩthitango kĩa njuumi (electric charge) na kũrurura kwa hinya ũyũ. hinya ũyũ wa thitima nĩ ũhanyũragĩragĩrio kũrĩ ciambĩki (appliances) ngũrani cia mũciĩ ona mĩro ya iganda. mahũthĩri mamwe ma hinya ũyũ nĩ ta: gwakia tawa, gũthitagĩrĩra thimũ (phone charging), kũthakia tũmeme na tv, mwaki wa kũruga (riiko rĩa thitima) na indo ingĩ nyingĩ. Bũrũri wa Kenya Kambuni cia thitima cia kenya Kambuni iria nene cia thitima nĩ: KenGen Kenya Pawa Invention Methods kwĩ njira nyingĩ cia űthugundi na nĩ cio: TRIZ Thiori ya űthugundi Thiori ya űthugundi ya thondekirwo nĩ Genrich Altshuller wa Bururi wa Russsia. Űthuthuria wa Moforonjĩ Methodi ya űthugundi ya thondekirwo nĩ Zweitz műndű wa mathabu kuma bűrűri wa Switzland. NM methodi Methodi ya űthugundi ya thondekirwo nĩ Masaaki Nakamaya műndű wa kuma bűrűri wa Jabaani. C-K methodi Methodi ya thondekirwo ni andu eri a Faranja. C-K irugamira concepts na Knowledge. kwo no ituo mathugunda na ugi. Niri garuri ithatu na nicio k-->k, kugarura ugi ugatuka ugi ugi, K-->C, C-->K na C---> C. Thi wa rada innovation methodi njeru ya gűthondeka indo cia arĩmi anini. Kaizen Methodi ya kĩ Jabaani ya kwagiria kĩndű maita maingĩ na tűtina tűnini. Kaikaku'' Methodi ya kĩ Jabaani ya kwagiria kĩndű na matĩna manene.Synectics''' Methodi ĩtumagĩra kűrigithania maűndu. Ĩkoragwo na marigithania mana. Njira cia űbania: Kűrurumia Tombo Kűrurumia Tombo Kűrurumia Tombo itagwo Brainstorming na Githűngű. Ithondeka meciria maingĩ na kwaga gűthururia maundu maria mundu areciria. Ni njira ya creativity kana űbania. Invention Methods Ũthuthuria wa Patent Patent ĩhenyanagwo thutha wa mundu guthunda kĩndu kieru na kűria kĩama kĩa bűrűri wake, bűrűri űngĩ, kĩama kĩa patent kia thĩ kuheo patent. Kűria Patent Ciuragio kuma ciama iria ihenaga patent ta kia thĩ kia WIPO. Njira cia guthuthuria wa Patent Kwi ũtuĩria wĩkĩtwo wa gűthuthuria patent iria cia na henyano mĩaka mingĩ műthiru. Patent iheanitwo thini wa thĩ Kwi patent nyingi ugithoroma rurendaini. Macira ma Patent Kambuni nVkoretwo ĩgĩtagana hĩndi ĩrie patent ciao ciatumĩrwe matahenyanĩte rutha. cira wa ica ikuhĩ nĩ gatagatĩ ka Samsung na Apple. Igoti ria USA riaguire Kambuni ya Samsung nĩ ya huthire uru pantent cia Apple. Igoti rĩa Korea rĩaguire Kambuni ya Samsung na Apple nĩ ciahuthire uru pantent cia kabuni ĩyo ĩngĩ. Macini cia kĩ thiori Macini ya Turing Macini ya finite njĩkĩiki Macini ndindikithĩ njĩkĩiki Ithiori Particle thĩini ya ithandűkű Bururi wa Asia. Mũciĩ mũnene wa Iraq nĩ Baghdad. Asia Tectonics nĩ Thingithi na nĩ ũthomi wa thani thigithia ĩria ithodenkete gĩtina gĩa thĩ. Thani ici ĩgĩkuruhana ni kũgĩaga na githingithia. Thigithia ni thani ici ithondekete thĩ. Thĩ Tsunami Tsunami Kűgĩgĩa na gĩthingithia thĩ wa ĩria nĩ kűgĩaga na makűmbi ma maĩ mathiaga na ĩhenya metagwo tsunami. Thĩ Mabũbũri ma Amerika ya mũhuro nĩ: Panama bũrũri wa Amerika ya Kuthini. Panama Canal Mũkuru wenjirwo kũnyithania maria ma Atlantic na Pacific ũrĩa wa kuhĩhirie njira ya meri. Amerika ya Kuthini Mabűrũri ma Caribbean nĩ: Jamaica Dominican Republic Haiti Trinidad and Tobago Caribbean Injiniarini Matemo Injiniarini ni mathomo makoragwo na maugi maingi ta ma erektroniki, thitima, mekaniko, mithaiga, waki, betoro na mangi maingi. Injiniarini na maica ma Omũthenya Omũthenya mũndũ ni atũmagira ĩndo ithondeketwo na ũgĩ wa Injiniarini. andu angi mokira nimaturagira gasi cũka kana thitovu kuruga ici ni itumagira ugi wa mekaniko na thayathi ya ũthagia. Maguta matawa na gasi ithondekagwo na ũgĩ wa injiniarini ya mĩthaiga. thitovu na gasi cũka ithodekagwo na ũgĩ wa na macini cia injiriani ya mekaniko. Ūgĩ wa Injiniarini Injiniarini itumagira ũgĩ na umenyo wa thayathi, ũcuumi, social ni getha gukurura na gwaka macini, thithitemu na material []. Injiniarini ithondekaga macini iria ari tekinoronji.Tekinoronjĩ ĩthondekagwo na ũgĩ wa thayathi []. Injiniarini ithondekaga macini cia kwendio na kũogwo ũgĩ wa ũcuumi ni wedekanaga ni getha guthondeka macini ikwendeka. Stagi cia injiniarini cia kĩndu kĩa Tekinoronjĩ Maũgĩ mothe ma injiriaini makoragwo makirumira stagi ici guthondeka kindu: ũthuthuria wa thithitemu, gũkurura thithitemu na gwaka kwa thithitemu. Buremuwaki ya Injiarini kwi buremuwaki cia ki thiori thondeka. Buremuwaki imwe ya muthemba banga thiori rainina kuma iria cia njumura ngiya ira iundu nyene[3]. Thiori njumura <------------------------------------------------------> thiori cia iundu nyene. Thiori cia njumura nicio itumagigirwo gwaka thiori cia iundu nyene. Thiori ya njumura yeretha maundu maingi kwi thiori ya iundu nyene. Haria Hagwete 1. Engineering http://en.wikipedia.org/wiki/Engineering gūthomwo 31/5/2012 2. Thayathi na tekinonji http://ki.wikipedia.org/wiki/Thayathi_na_teknoloji gūthomwo 25/5/2012 3. Jacobson na edersen, Injiniarini thayathi na kiihari 2003 Thayathi Bururi wa Asia. Mũciĩ mũnene wa Bhutan nĩ Thimphu. Asia Thiori itethagia Kűeretha űhoro wa indo ĩria ciukane na kűratha űhoro wa indo iria ĩtoĩkane. Watho ukoragwo űrǐ thiori ĩrĩa ciĩna űira műigĩ űraciűnga mukono. Thiori cia mathabu Thiori cia physics Thiori cia chemistry Thiori cia Tekinoronjĩ Thiori na watho wa physics Atomiki thiori watho wa Ohm Mawatho matano ma Newton Kwotum thiori Macini ni tekinoronjĩ iria ĩtumagira pawa kuhuthia wira. Macini nĩ nyingĩ muno na imwe cia cio nĩ: Air conditioner, setiraiti,Charger, DVD Player,Fridge,Gasi cooker,Generator,Mitatengetengerithia,Kombuita,Meri, Microscope,Motor, Mũithikiri, Ndege, Ngari, Ndurumeni,Radio , Spidi Gavana, Terebeceni,Train,Thimu, Transformer,Thaa. Matemo Tekinoronjĩ ya ndege ya njĩrĩrie ĩĩ macini cietagwo glinder ĩria cia thondekirwo nĩ Wright brothers. Mithemba ya ndege Ndege cia kĩbĩrĩrĩki Ndege cia ciana Ithondekagwo nĩ ciana ĩgĩtũmira mahuti ma mabebe. Mahuti meri ma rectangle mayitithanagio na ngũcũrũra mĩhari ĩrĩ na kuĩgĩria rĩu rĩngĩ hau gatagatĩ. ĩrima rĩgatũrũwo hau gatagati na kamũti kũigirĩo ho. Ndege ĩno Kana gatekerega na kurĩa ruhuho rurauma koete ndege na ĩguru. Ndege cia maratathi Maratathi nĩ matumagirwo nĩ mainjinia gũthondeka indo cia kugeria iria ciĩtagwo prototype na Gĩthungu. Ndege cia ciana cia maratathi onacio nĩkoragwo kwo ta iria cionanĩtio wiki Junior [] Kambuni cia gũthondeka ndege cia biacara Boeing ithodekagirwo USA AirBus ithodekagirwo mabururi ma Eastern Europe Mabũrũri mathondekaga ndege cia mbiacara USA, Chaina, Russia, Brazil, Germany. References 1. Big book of fun experiments/Paper experiments http://en.wikibooks.org/wiki/Wikijunior:Big_Book_of_Fun_Science_Experiments/Paper_Helicopter 20 June 2011 Ciugo cia thayathi na teckinoronji nĩ iria cama wa kĩ thithitemu Thayathi ni kiugo githondeketwo ni thaa niyo itumagirwo guthima kahinda. Thaya ni kuyitithania na thayathi ithondekagwo na kuyitithania thiori. Thi ni guthia na mathomo maingi ma thayathi ni mathomaga uhoro wa guthiĩ. Bill Gates Niwe wanjiririe kambuni ya Microsoft na niwe mūndū ūrīa mūtongu mūno thīini wa thī. Mathomo ma Bill Gates Athomeire mathomo ma kombuita thayathi. sofutiwea cia mbere cia Microsoft Microsoft ya njĩrie gũthondeka ndwari thithitemu yetagwo "Ndwari thithitemu ya thaniinǐ" iria ya cokire kũrũmĩrwo nĩ ndwari thithitemu ya ndirisha. Linus Torvalds. Mūndū wi ngumo ni guthondeka operating system (ndwari thithitemu) ya Linux. Riu akoragwo arūgamirire kwandikwo kwa Kernel ya Linux. Nĩ wa kuma bururi wa Finland. Kernel no ĩtwo na Gĩkūyū ngorono (ngoro nore) Erwin Schrodinger (1887–1961) mūndū wī ngumo nī gūthondeka equation ya mathabu īrīa ītūmagirwo kuonania harīa erektroni īri thīini wa atomu. Genrich Altshuller Mūndu wa būrūri wa Urusi ũria wa thondekire thiori ya TRIZ. Nĩ athūngudire ĩndo cia mũũkana ta igana rĩmwe na okĩndu a kĩheo patenti. Arūtaga wĩra būrūri wa Urusi obici ya patenti. Metha ya kuonganĩrania Metha ya kũhũra maita Ndaĩmesoni Ndaĩmesoni itumagirwo guthima unene kana ucenjia wa indo. Ndaĩmesoni cia gũthima ũcenjia wa indo ĩkoragwo ikonainie. Ndaĩmesoni cia gũcenjia ya dimension imwe, na ngerekano njega ya kindu kia Ndaĩmesoni imwe ni namba laini. <------|------|------|------|------|-------|------|------|------|------|------|------|------|------|------|------|------|------> -8 -7 -6 -5 -4 -3 -2 -1 0 1 2 3 4 5 6 7 8 Namba line gatagati kayo gakoragwo kari noti (0) . Metha ĩkoragwo na Ndaĩmesoni igĩrĩ. Metha ici cĩhaha igũru ciana Ndaĩmesoni ya namba iria ci muhari wa igũru irĩa ĩtumagĩrwo kũhũra maita na koramu ya mbere. kwĩ indo cia Ndaĩmesoni ithatu, na Ndaĩmesoni makĩria. Ũũgĩ wa Kĩmerera Ũũgĩ wa Kĩmerera ni indigenous knowledge Mathomo ma Kĩmerera thĩrabathi ya guthomethia matho makĩmerera nĩ rikite guthondekwo. Muthomi wa mathomo ma kimerera agirirwo guthoma : ciumo cia thayathi ya cuma, ciumo cia ndawa cia nduire cia miti, ugunduria wa thitiro na mangi maingi[1]. Haria hagwete= 1. Emaegweli Gloria, thithitemu cia ũũgĩ wa Kĩmerera wa kĩ Abĩrika. Francis Bacon Imres Lakatos Thomas Kuhn Michael Polanyi Nigetha kwandika ũhoro wa philosophy no muhaka utumire tamunoronjĩ. tamunoronjtũmĩte iria tugutumira ni reality, ontology na epistemology. Kuruguria gwa tamunoronjĩ ici nita uu: Reality ni kĩĩhari kurigana na kiruguri kia gikuyu [1]. Ontology tũkũmita kiohari, epistemology tũmĩte mumenyerero na paradigm tũmĩte kĩambĩki/baragiyi. Ciothomoronjĩ tũmĩte cosmology Philosophy itaguo atia na gikuyu. Haha tugeria guthondeka ritwa ria tugitumira C-K thiori Rītwa ria philosophy. Philosphy ya Injiniarini Philosphy ya kombuita Philosophy ya Tekinoronjĩ Philosphy ya Thayathi Philosophy cia Kĩabĩrika cia Thayathi na Tekinoronjĩ Kũria kũgwete 1.Barlow R. English Kikuyu Dictionary ? Kioharĩ Kiohari ithomagwo firosofiinĩ. Bata wa mathomo maya nigukoruo wina ma ati undu kana kindu kiria wiciragiria ni gikoraguo kuo. Kiohari nĩ ĩtumirituo mathomoinĩ ma Baoronjĩ, ũtuĩriianĩ ucuumi, kuramata ugi na Artificial Intelligence. Injiniarini ya Okioharĩ Paradigm Matemo Űűgĩ űgayanagiyo na ikundi nene cia maűgĩ maria namo magaĩtwo tũkundi twa paradigms kana ciambīki. Maűgĩ nimo disciplines na Gĩthűngű. Mihango na iũndu ciroragwo kũringana na haria mũndũ arugamite na Mũrori ni agia na mbica ya meciriainĩ[1]. Mbica īno ya meciriainĩ īngīkorwo nī ya mũthingi na ingithondekwo na ītīkirike nī Komunīti ya atuaria nītwikaga Kiambīki. űű nĩ kwonania gĩ wa mathomo umanagia na kurora wega Mihango kana iũndu. Ciambĩki itumagirwo guthondeka űűgĩ. Űruka wa Ciambĩki Ciambĩki nĩ koragwo na Űruka wa: 1.Iũndu iria Kiabiki gituaragia 2. megererio kana matanyo ma iũndu iria Kiabiki gituaragia 3. Mũrorere kana haria mũndũ arugamite Űcenjia wa Ciambĩki Ciambiki cia ugi ni cikaraga thutha wa kahinda kanene ciga cenjia. Maritwa matũmangirwo Kwaria ũhoro wa Kiambĩki Lecture nī regeca[], Conjecture no ĩtwo Kogeca, Coronarally no ĩtwo Koronarī, Hypothesis no ĩtwo hogererithia, postulate no ĩtwo -----, Lemma no ĩtwo Remma. kugwete 1 Yolles , Űcenjia wa Ciambĩki cia ũtuĩria wa ndwarithia, Njaranda ya cybernetics na thithitemu 1998. Thomas Kuhn Njata Njata ihana riua iria ikoragwo nakũu igũru. Njata kũrathũka Njata irathũka na matũini ikoneka tarikugwa iragwa. Njata ya rathũka ni ithiraga. Riua Tekinoronjĩ kũhunja Tekinoronjĩ ya műűkano thutha wa guthugundwo ria mbere no muhaka ihunje nigetha itumirwo nia andu. Thiori wa kũhunja kwa Tekinoronjĩ Thiori cia kũhunja gwa Tekinoronjĩ ni nyingi imwe ya iria itumagirwo muno nĩ Rogers. Ũtuĩria wa Rogers wona kũhunja gwa Tekinoronjĩ cia műűkano űteithagiririo ni: wega wayo, Kurũtithania wira na iria ingi, kugereka, Kuhigicana na koneneka [1] Thiori ĩno ya Rogers no ĩtũmĩrwo gũthondeka ciugo njerũ cia tekinoronjĩ cĩ kũhunja na ihenya. Kiugo kĩeru kĩgĩkorwo gĩkĩega gwĩ iria ciratũmirwo nĩgĩ gwĩtĩkĩrĩka nahenya. Haria hagwete 1. Rogers Everett , Diffussion of innovations, the Free press 1995 page 15-16. Tekinoronjĩ Ndwari thithitemu Matemo Ndwari thithitemu ni ikoragwo ĩĩ mananja wa handiwea. Ĩrutaga wira uyu igitumira gikundi kĩa programu kana sofutiwea. Ndwari thithitemu ikoragwo thokoini Ndwari thithimu igĩri ĩtumagirwo mũno komputaini cia PC nĩ Windows(Ndirisha) na Linux. Microsoft nĩ ĩrekerie thokoini ndwari thithitemu ya Windows 8 (Ndirisha 98) mweriinĩ wa Octomber 2012. ĩturanĩro cia Ndwari thithitemu Ndwari thithitemu nikoragwo na ĩturanĩro nyingĩ ta Driver/s (Terevi), Kernel (ngorono). Linus Torvalds Bill Gates Databasi Thithitemu Data nĩ umo. Knowledge nĩ űgĩ. fact ĩtagwo ? Database noĩtwo umobasi kana databasi, Knowledge base ĩtwo űgibasi. Dataware House itwo nyumba ya umowea. Umobasi(databasi) ĩtűmagĩrwo kű manĩnjĩ umo. Databasi ikoragũo thokoni. MS SQL server, MySQL, DB2, Oracle. Bururi wa Asia. Mũciĩ mũnene wa Burma nĩ Naypyidaw. Asia Mathangu ma tekinoronjĩ Tekinoronjĩ ĩkoragwo kűndű kűngĩ, rĩera, thĩ wa thĩ, igűrű wa iria na thĩinia wa iria. micii minene cia Kenya Kenya ĩĩ minene iyanya na igĩri ibange gwako. micii minene miake nĩ: Nairobi Eldoret Mombasa Kisumu Konza cĩtĩ Konza nĩ cĩtĩ ya tekinoronjĩ ĩrabangwo gwakwo. cĩtĩ ino ihananagio na Silicon Valley iria ĩĩ Amerika. Nĩ itagwo ringi Silicon Savana kana Tekinoporis. Konza cĩtĩ nĩ ya hinguriwo gwakwo 23 January 2013. Konza nĩ ĩĩ gukorwo na miundo mĩthingi ya kirathi kĩa iguru thĩini wa thĩ, Tekinoronjĩ paki na thayathi paki. cĩtĩ ino ni igwikirwo faiba kĩbo ya gukinyaniria uhoro na netiwaki. Future Center Kenya nĩ gukorwo na Kautĩ kana koinĩ 47 kuma mwaka wa 2013. ũyũ nĩ kũrũmĩrĩra wa kĩambĩkiwatho kĩa ũharũrũkia wa mahinya (devolution) kũhũtũkio. Kautĩ ĩriathagwo nĩ gavana. Kautĩ cia kenya nĩ: Kautĩ ya Nairobi Kautĩ ya Mombasa Kautĩ ya Nyandarua Kautĩ ya Turkana Kautĩ ya Kakamega Kautĩ Taita Taveta Kautĩ ya Kajiando Kautĩ ya Kisumu Kautĩ ya Lamu Kautĩ ya Nakuru Kautĩ ya Meru Kautĩ ya Kiambu Kautĩ ya Muranga Kautĩ ya Kilifi Kautĩ ya Mandera Kautĩ ya Naraka Nithi Kautĩ ya Nyeri Kautĩ ya Isiolo Kautĩ ya Busia Kautĩ ya Narok Kautĩ ya Tana River Kautĩ ya Samburu Kautĩ ya Elgeyo Marakwet Kautĩ ya Kitui Kautĩ ya Makueni Kautĩ ya Mandera Kautĩ ya Embu Kautĩ ya Kirinyaga guthoma makiria etha Wikipedia ya ruthoiomi rwa Gĩthungu. Taunĩ no ibangwo ibango inya ta: Cĩtĩ Taunĩ Nene Taunĩ ciganarirĩe Taunĩ Nini Cĩtĩ cia Kenya Kautĩ ya Nairobi Nĩ Kautĩ ĩria ĩna andű angĩ műno gwĩ Kautĩ ĩria ingĩ. Ina makĩria ya andű milioni ithatu. Kurigana na KNBS Nairobi ina andu 3.1 milioni mwakaini wa 2010 . Obici nene cia Kautĩ ya Nairobi nĩ muno igokorwo gatagati ka Nairobi. Nairobi Haria hagwete References Kaunti cia Kenya Kautĩ ya Turkana Kautĩ imũhakani wa kenya. Nĩ ĩrĩ iria ritagwo turkana. Ni kuronekanire maguta ma betũrũ(petrol). Betũrũ nyejwo no muhaka îî refined(Petrolium refining. Petrolium refining Betũrũ yarikio kwejwo ni ihuhagio na gukeimbethio thĩina wa rifainarĩ. Rifainarĩ itigithukanagia maguta maria me Betũrũ kurigana na uhio uria matharikagira. Kenya nĩ refainarĩ ĩmwe ĩria ĩĩ mkoa wa coast. Kwĩ nyunibacĩti Abirika ya irathiro cithomithaga mathomo makonanie na Betũrũ ta -----. Minũrũ Injiniarini ya mĩthaiga Injiniarini ya ũrĩa mĩthaiga na ndawa ithondekagwo. Injiniarini Earth's Magnetic Field Thĩ nikoragwo na kiharo gia Thimakũ. Kompasi Minũrũ Kwĩ minũrũ mithemba miangĩ. Kũrũ Titĩniamu Betũrũ Muhu wa Soda Kũrũ Kũrũ nĩ makara mejagwo naguku thĩ. Kũrũ yumaga kuma mimera ya thikirwo miaka miagi mithiru. Guotheharĩ Guotheharĩ nĩyo universe. Guotheharĩ ĩkoragwo na ngarathi(galaxy) nyingĩ. Thiori cia ugi wa thayathi 1. Thiori cia thayathi ci thondekagwo na kiambiki kiria gikoragwo na mathugundo na ugi wa thayathi Thomas Kuhn 2. Thiori cia thayathi itigihoteka kwonanio ni cia ma, no ni cionanio ni cia maheniImre Lakatos. 3. Thiori cia thayathi ni kurahia irahagia mihaka ya ugi wa thayathi 4. Thiori cia thayathi ithondekagwo na Rationalism na Empiricism Ugi wa Guotheharĩ ni mwisho wa thayathi gutumira miro kuona kunene. Tene andu meciragia matu nimo muico wa Guotheharĩ kinya hindi iria kwa menyekanire ni haria hinya wa maitho wa kuona ukinyite. Thayathi ni irorogana unini wa indo kuma tubiri twa atomiki nginya tubiri twa tuatomiki. Rora >>Atomu Galaxy Ngari Kũrigana na Ulsher mathungundo ma tekinoronjĩ njeru ciumanaga na kuohania kwogererania kwa tekinoronjĩ thugunde huthahuthu cia mũthingi. Hithitori ya tekinoronjĩ cia ngari ni: gũthunguduo kwa magűrű mũgogoteni Injini ya ndogo ya maĩ Ngari cia maguta ma Betũrű Ngari mĩthemba mĩeru Ngari cia thitima. Ici nĩ ngari itűmagira thitima handu ha maguta. Ngari ciagwitwara. Ici nĩ ngari njeru cia stagi ya űtuĩria na gűthondeka. Kambuni nene cia ngari Toyota Ford Hyundai General Motor World Health Organization Kĩama gĩathĩ kia űgima wa mwĩrĩ. Toyota Kambuni ya Jabaani ithondekaga ngari cia Toyota. Toyota Production System(TPS) Kambuni ĩno ĩtumagira mutabarire witagwo TPS guthondeka ngari. TPS itumarigira ũthugundi ya Kaizen. TPS itumaragira ciumo 14 iria ingĩtumirwo ni kambuni ingĩ iria ikwenda guthia na mbere[1] ta toyota. Toyota ni itumagira ciumo imwe cia TRIZ [2] Toyota ya thondekire ũgĩ wayo na gutumira ũgv wa kĩ Jabaani na ũngĩ wa kuma mabururi mangĩ. Gĩtũmi kĩmwe nĩ atĩ gutirĩ kambuni ĩngĩ igania na ũgĩ uria ĩnagwo kana ũrio bururi ũmwe. Kũgwete 1. Liker J. The Toyota way 2004 2. Toyotrized TRIZ Ngari Ford Kambuni ya USA ĩthondekaga ngari cia Ford. Kambuni ya njĩrĩrio nĩ műndű wetagwo Henry Ford. Mass Production System (MPS) Ford nĩ gundűririe műthodekere wa ngari witagwo MPS űria űthondekaga ngari nyingi ihanine. MPS nĩ tumirirwo ni iwanda cia gűthondeka indo ingĩ na iki hunja mabururi mangi. Ngari Kiama gia kimabururi kia iwango iwango cia wega wa indo ya ISO itagwo ISO9001, Mĩrukĩ Ozoni Ozoni ni mĩrukĩ ĩkoragwo igűrű wa thĩ ĩrĩa ĩgigagĩrĩria mĩruri ya riua ĩria mĩűru kwĩ andu gũkinyĩra thĩ. Ozoni morekiu ĩkoragwo na atomu ithatű cia oxigeni. Nĩ ĩnyuaga mĩruri mĩru ya riua na ĩgatukana maita merĩ igatwika morekiu ya Oxigeni iria ikoragwo rieraini(morekiu ikoragwo na atomu igĩrĩ) na atomu ĩtagwo free radical - Gĩthungu (Kari huru). Kĩũra Mũthemba wa nyamũ. Stagi ya maica ma kĩũra 1. itumbĩ 2. Kĩũgũyũ 3. Kora Henry Ford Mwabĩrĩria wa kambuni ya gűthodeka ngari cia Ford. Ngari Mbuguiro Ithano Mbuguiro itethagĩa mũndũ kũmenya macigĩria marĩe mamũthiũrũkĩrie mahana. Kuona na maitho Kuigũa na matũ Kuigũa mũnungo na maniuru kũhutia Ũgĩ umanagana na mbuiguiro witagwo Empiricism na wa kumana na kihoto Rationalism Sensors Effectors Abacus Gatari ga gũtara na mũoko karĩ ka gundũririo bururi wa Chaina. Abacus itagwo suanpan na gĩ Chaina Kana Thani Ndari. Thani Ndari ikoraguo na thani nyingi cia kiritwo tuminitini tuwi thaini wa buremu. tutari ta ni tutumagirwo mbere ya guthondekwo kwa Kakurata na Komputa cia Erektroniki. Thoma kiambiria gia computer [] Rura rwa gũcomora Rura rwa gucomora' rwa tumagirwo gutaraniria namba. Atomu ikoragwo na niukreasi, erektroni. Niukreasi ithondeketwo na neutroni na protoni. Erektroni, neutroni na protoni ni tũbiri twa atomiki. Tũbiri tũnini mũno nĩ tubiri twitagũo Henũki. mũthiare wa Erektroni ni ũrũmagirira ikũmbi ritagwo ikũmbi rĩa Erektroni . Nĩgetha mũthĩare ũyũ ũtaririke nĩ gũtũmagirwo Kĩerekanaria gĩa Kateciani (Cartesian Coordinates). Rora >>Tũbiri twa muthingi Kompuita macini irũmagirira watho mwandike ni andũ kũruta mabuti ma wira. Igera cia Kompuita Kompuita ikoragwo na igera ici: Cipiyu Kionania Thani nyumu Kabia Kiimbundi Hithitori ya Komputa Kambuni cia Komputa IBM Microsoft Fujitsu Oracle Cipiyu Kagera ga Komputa kana thimu ya mobailo kari karutaga wira wa kugarura umo ũgatwika ũhoro. Handiwea ya Cipiyu Cipiyu ikoragwo na Arithmetic Logic unit, Control unit na regista. Cipiyu ithondekagwo na Njaacu cia kinyamu gitagwo siliconi. Njaacu ino ni ikiragwo millioni cia trasista(Cipiyu cia komputa cia thiku ici). Kambuni ithondekaga Cipiyu cia PC: Intel, AMD, Cyrix International Business Machines Kambuni ya kimabururi ya macini cia biacara. Kambuni ino nikoretwo igithondeka komputa kwa miaka mingi. Komputa ya mbere iria ya ngire ngumo muno yari IBM PC. IBM PC ni komputa iria itumagirwo igiriruo methani. IBM PC ni ya ngire ngumo nginya kambuni ingi ikiajia guthondeka komputa ihana tayo. IBM thiku ici ndĩthondekaga komputa cia PC no ĩthondekage komputa cia mianiframu na supakomputa. Komputa imwe ya IBM ya ngire ngumo itagwo IBM thithitemu 360 IBM thithitemu 360 Komputa ya miainiframu ya nyaigagwo rumu ya waria wa fiiti ta 40x40. Komputa ino inayato miakaini ya 185-1995 ni minithitiri ya kigina ya thirikari ya kenya. Biometric Biometric ni gutumira umo wa mundu uria utahananine wa mundu ungi. Muhuanoa wa umo kana data ya biometric ni irore iria mundu oyagwo akioya kibandi. Irore igigwo cigo cia komputa na irutagira wira na komputa ni muthemba umo wa Biometric data. Wikimedia Wikimedia ni muthemba wa tekinoronji cia wiki. Wiki itumagirwo ni andu aingĩ kwandĩka űhoro. Ritwa wiki riűmĩte kwĩ wiki-wiki ritwa ritumagirwo Hawaii na rĩ manishaga na ĩhenya [1]. Wikimedia ikoragwo na wandiki wa mithemba miangi ta: Wikipedia Wiktionary Wikibooks Wikivarsity Wiki Incubator Wikimedia ni itumagira sofutiwea iria hingure Kihumo na nĩcio umobasi(databasi) ya mysql na ruthiomi rwa komputa script rwĩtagwo PHP. Kugwete 1. Parker na Chao, Wiki ni muro wa guthomithia, Njaranda ya ugi, indo cia kwiruta cia kimaugĩ manja 7/3 . Draft versionMawatho na mitaratara ya gũtũmira wikipedia Gĩkaro kĩria kĩ mathangű maingĩ műno mandikitwo na thiomi cia kiabirika rurendaini. Műndű űkwenda kwandika mathangű ma wikipedia nĩ eragwo karibű no űthome watho na mĩtűgo mĩega ya kwandika wikipedia mĩega haha [] Mathangu ma wikipedia mathondekagwo na thiomi cia kũmaaka ciatagwo na githugu Markup languages. Wikipedia ya Githungu rũthiomi nĩyo wikipedia nene mũno ya wikipedia ciothe. ĩrĩ na mathangũ ta mirioni ithatũ. Wikipedia cia thiomi cia Kiabirika Data ino ya namba cia mathangũ tuoire mathanguini ma muciĩ ma wikipedia 10-12-2012 iria Wikipedia cia na mathangű 30,000-40,000 Wikipedia ya Malagasy rũthiomi rwaragio bururi wa Madagascar nĩyo wikipedia nene mũno ya thiomi cia kĩ Abirika. Nyarĩ na mathangũ 38,000. Wikipedia ya rũthiomi Yoruba rwaragio bururi wa Nigeria nĩyo wikipedia ya kerĩ kwa unene ya thiomi cia kĩ Abirika.Nyarĩ na mathangũ 30,000. Wikipedia cia na mathangű 20,000-29,999 Wikipedia ya rũthiomi rwa Githweri rwaragio bururi wa Kenya na Tanzania na mabururi mangĩ nĩyo wikipedia ya gatatũ kwa ũnene ya thiomi cia kĩ Abirika. Nyarĩ na mathangũ 24,000 Wikipedia cia na mathangű 10,000-19,999 Wikipedia ya rũthiomi rwa githweri rwaragio bururi wa Kenya nĩyo wikipedia ya gatatũ kwa ũnene ya thiomi cia kĩ Abirika. Nyarĩ na mathangũ 24,000 Wikipedia cia na mathangű 1-9,999 Wikipedia ya rũthiomi rwa Lingala rwaragio bururi wa Zaire.. Nyarĩ na mathangũ 1,900. Wikipedia ya rũthiomi rwa Kinyarwanda rwaragio bururi wa Rwanda.. Nyarĩ na mathangũ 1,800. Wikipedia ya rũthiomi rwa Gigikuyu rwaragio bururi wa Kenya.. Nyarĩ na mathangũ 2,68. Wikipedia ya rũthiomi rwa Kirundi rwaragio bururi wa Burundi.. Nyarĩ na mathangũ 1,80. Wikipedia ya rũthiomi rwa Luganda rwaragio bururi wa Uganda.. Nyarĩ na mathangũ 1,60. Jimmy Wales Wiktaura Gitauri gia ciugo. Gitauri kia ruthiomi rwa gikuyu ni kiranjirie. no ukomoririe haha henamba ukione []. Itauri ingi cia ruthiomi cia gikuyu cia rurenda no ucithome Njaranda ya mutiiri ya gatatu na gikaro kia ----- wiktaűra nya njiririo mwakaini wa 2012. Mweri wa August nĩyo nyarĩ Wiktaűra ĩria nini műno gűkira thiomi ĩria cĩ wiktaura. Tũbiri twa mũthingi Tũbiri Mithemba ya Tũbiri nĩ: Henuki,Kwaki, Positroni Anti Particles Pseudo Particles Phonon - Heneni Rora >>Guotheharĩ Ngeretha Ngeretha nĩ ĩmwe ya mabũrũri mana ma United Kingdom (UK) . Bururi wa githi kia Rũraya. Mucii munene wagwo ni London. nyunibaciti cia ngeretha cia ngumo Kambrigi Oxifodi Ũcuumi wa ngeretha' Ũcuumi wa keri kuneneha thiini wa Rũraya. Tekinoronji iria ngeretha itongoretie ni cia kigina na kwenja betũrũ. Rũraya Thĩna wa itumbĩ na gacui Thīna űyo no werethwo na kĩűria ngĩkĩ: nīkĩ ngĩűkaga mbere nī itumbĩ kana nī gacui? Wacokia nĩ itumbĩ nĩ wahītia tondű itumbĩ rĩrekagio nĩ ngűkű ĩria nyumaga kuma kwĩ gacui. Wacokia nĩ gacui nĩ wahītia tondű gacui kamumaga kuma kwĩ itumbĩ. Thĩna wa itumbĩ na gacui űkoragwo arĩ mathĩna merī na ngűtirĩ thĩna űkiambiria kűnina űtige űrĩa űngĩ. No műhaka ũhűrane na mathĩna wa itumbī na wa gacui nĩgetha űmanine marĩ merĩ. Thiorī ya kűnina thīna Thīna wa Social Messess Ngűkű Nyamű ya muthemba wa nyoni. nyanjagia ĩri itumbī. Itumbī rīgakomereria thiikű -- rīgatuīka gacui. Ngűkű ya mutumia itagwo mwera na njamba igetwo njogoo. Rora >>Nyamű Nyamũ (animal) nĩ kĩũmbe kĩna mũoyo. Nĩ kũrĩ matwĩka mũgwanja ma kĩũmbe namo nĩ: kũrĩa(nutrition), kũhuhia(gaseous exchange), gũkũra(growth), kũhandũka(locomote), kũmuunda(to respire), kũimũra(to excrete) na gũciarana(to reproduce). maritwa ma nyamũ Nyamũ cia gĩthaka mũrũthi ndũĩga thwariga ngatata Njogu mbwe hiti huria nyutu nguuo kĩng'ang'i ngarĩ Mbogo Kĩũra Nyamũ cia kũrĩithia ngombe mbũri ng'ondu ngamĩra mbũkũ Ngũkũ thambo thigiriri mũthũa nyenje ngũngũni nda rwagĩ (umbu) Ndutu Tekinoronjĩ cia Komputa Tekinoronjĩ cia Komputa ibangwo ikundi igiri : Sofutiwea na handiwea. Tekinoronjĩ cia sofutiwea. Sofutiwea Tekinoronjĩ Komputa Handiwea Tekinoronjĩ Science nĩyo thayathi, nĩ űűgĩ űkoretwo űgĩthodekwo mĩaka mĩangĩ. Gwĩ maűűgĩ maingĩ ma thayathi. Űtiganu wa thayathi na maűűgĩ maria mangĩ nĩ : 1. Gűtűmira Methodi ya thayathi thĩiniĩ ya űtuwiria wayo 2. Kűrűmirira pocitivitic filosofĩ harĩ űtuĩria wayo Bayorojĩ Kemu Thayathi na teknoloji Hithitorĩ ya Kemu Hithitorĩ ya thayathi Mithemba_ya_miti Kĩheo ya Nobero Thayathi Hithitorĩ ya Kemu űgĩ wa kemu nĩ wa njĩrĩrie gűkűra műno rĩria andu aa ngiriki meciria űhoro wa űria kűgi hanĩka űgĩthia na mbere kũgania gacunjĩ ga kĩndű. Nĩ matuire atĩ no űkinye kanyamu kanini muno kari metire atomu ngatagigayikana rĩngĩ. Kűmenyekana kwa atomu ni kwahotithirie gűthondekwo gwa atomĩki thiori ĩria yatumĩrirwo gűthondeka periodic table. ona gűtuika thutha űyű nĩ kumeyekanite atĩ nĩkurĩ tűnyamu tűnini kűrĩ atomu, űgĩ na mwĩciririe űyű wa ngiriki nĩ watethirie műno. Hithitorĩ Kemu Ngiriki Bũruri wa Rũraya. Mũcii mũnene wa Ngiriki wĩtagwo Athens. Rũraya Setiraiti Macini ikoragwo igűrű wa thĩ makĩria ma kiromita 400. setiraiti itűmagĩrwo na űkinyanĩria. Nĩ itumagirwo na űtuĩria ta wa riera. Setiraiti cikagio na igũrũ wa thĩĩ ni roketi. Ikundi cia Setiraiti cira kinyaniria cigino nĩ ithondekaga netiwaki ya Setiraiti. Kwi mithemba ya setiraiti ta: Algorithm nĩ Ngorithimu. Ngorithimu ĩkoragwo na makinya matabarire wega maria marűmagirwo gwĩka űndű. Ngorithimu ci kururagwo mbere ya programu cia komputa kwandikwo. Kwĩ ngorithimu mithemba miangĩ ta: Ngorithimu cia gucaria Ngorithimu cia kuritari wira texti Ngorithimu cia kugerekania Ngorithimu cia ngutunĩra robot Wikibuku Mabuku ma wiki maria mathomagirwo rurendainini ma kambuni ya Wikimedia. Kwi mabuku ma ciana na andu agima, Gűtiri wiki ya mabuku ya Gikuyu no ni kurĩ ya Githungu, Githweri na thiomi ingi cia kimabururi. Mabuku ma wikibuku ta tekinoronjĩ iria ingĩ cia wikimedia nicitikagira műndű gű printi na gűcenjia rűrendaini. Hithitorĩ ya mbere ya thayathi Űgĩ wa thayathi nĩ űkoretwo kuwo mĩaka mĩingĩ. Kiambiririaini mathomo ma thayathi mari mwanya, mathomagĩrwo firosofĩinĩ. Kwoguo hithitori ya mbere ya thayathi nĩ ĩkonanie na hithitori ya firosofĩ. Socrates no akĩrwo ni we mwabĩriria wa kiambiriria kia mbere kĩa thayathi. Socrates nieragwo ni mwabia wa mathomo maangĩ maingĩ. Socrates athondekithire űgĩ wa gűtaűra wega na gűtarĩria na kinyi. Plato nake athondekire űhoro wa rationalism (űhooto) űria űtűmagirwo műno thayathiinĩ. Aristotle akĩrumirira Plato nake na athondekire űhoro wa Empiricism (űmbuiguiro) uria utumagirwo muno thayathiini. űmbuguiro yugaga űgĩ uthodekagwo na gutumira mbuguiro ithano. wenda kűmenya űhoro wa mbuguiro thoma haha Five senses Netwon na andu angĩ nĩ manyitithanirie induction(űgucĩrĩria wa guwiciria) na deduction(Kurutithania ugi) ma githondeka methodi ya thayathi ĩria itumagirwo rĩu. Ino yarĩ njira ĩmwe ya kũyitithania űhooto na űmbuiguiro methodiinĩ ya thayathi. Hagwete Hithitorĩ Thayathi Ninotekinoronjĩ Ninotekinoronjĩ nĩ nanotechnology na gĩthűngű. Ninotekinoronjĩ nĩ tekinoronjĩ ĩthondekaga indo igĩtűmira tűnyamű tűnini műno. Hĩndi ĩria tekinoronjĩ ĩno ĩga kűra nyagĩrire műno no igakaga indo atomu kana niukirea imwe kwa imwe. mwakire wa Ninotekinoronjĩ nĩta koini ya shiringi ithano űmĩgayanie maita ngiri magana mana. Ninotekinoronjĩ bururiinĩ wa Kenya YunibacĨti imwe cĩa Kenya nĩcia njĩtie űtuĩria wa tekinoronjĩ műthemba űyű. Kűringana na mwerekere üria űrathondekwo wa minicitiri ya iwanda Kenya nĩ kűmĩrĩria andu kwajia iwanda iratumĩra ninotekinoronjĩ. ninotekinoronjĩ ni tekinoronjĩ itűmagĩra "ninotűbiri" gűthondeka indo ta nguo [1] Mabururi mathondekaga indo cia Ninotekinoronjĩ: Denmark, South Korea, Japan, USA, China na mangĩ. Hagwete 1. Minicitiri ya iwanda, Mwerekere wa iwanda wa draft, 2005 Ndenimaki Bururi wa Rũraya. Muciĩ műnene wa Ndenimaki nĩ Copenhagen. Rũraya Ecuador Bururi wa Amerika ya kuthini. Muciĩ munene wa guo ni Quito. Űcuumi wa Ecuador Bururi wa Ecuador ucuumi wa kwo űrutaga mbia kumana na űrimi, Iwanda na ... Amerika ya Kuthini Microorganisms nĩ minginiciũmbe[1], ciũmbe nini cĩ muoyo itangĩoneka na maitho. Ngerekano ya minginiciũmbe ni bakĩtĩria (bacteria) na amoeba. minginiciũmbe itirĩ maitho, matũ kana tombo, no nĩ cicinaga irio nĩgetha igĩe na hinya wa kũruta cuguri cia tuo. Maritwa mangĩ makonaine na organism ni organic(ũciĩga), organo (ciĩgaĩ) na organelles (twiĩga). Kũgwete: 1. Ndaũri Rora >>Kĩũmbe Ndurumeni Műro wakuona kűnene műno ta njata iria cikwo. Ndurumeni iria nene műno Abirika ikoragűo Abirika ya kuthini na itagwo salt(rĩtwa rĩa gĩkaro kĩayo nĩ: http://www.salt.ac.za). Kuhota gwakwo nduremeni ya radio iria igukorűo na hinya muingĩ műno Abirika kuthini iritagűo thikwea Kiromita Arraĩ(rĩtwa rĩa gĩkaro kĩayo nĩ:http://www.ska.ac.za/). Microscope Kigera gĩa kuona tunyamu tűnini műno ta microorganisms. Ũthuthuria Ũthuthuria wa fainda na ngarama Ũthuthuria wa SWOT Ũthuthuria wa PEST Cost Benefit Analysis Mũndũ atara fainda akaruta ngarama ya matũmiro. Stairo cia kũĩruta Ici ikoragwo arĩ mĩbangĩrĩro ĩrĩa andũ matũmagĩra kũĩruta. kwi mĩbangĩrĩro miangi ya kũĩruta ta: Bloom Taxonomy Solo Taxonomy Fink Taxonomy Kolb Taxonomy Mũbangĩrĩro wa Bloom Mũbangĩrĩro wa kwĩruta ũganyanitio cikaro inya: Gĩikaro kia ũgĩ, Gĩikaro kia wĩcirio,Gĩikaro kia saikomota,Gĩikaro kia ũendo Thiomi cia kũmaaka mathangu Ici nĩ thiomi cia kũmaaka mathangũ mũno ma rurenda nĩgetha magĩe na riri wa kũgucĩrĩria maitho na gũthomeka. Thiomi cia kũmaaka mathangu kaingĩ ikoragwo na karakita kũmaaka karakita kangĩ gatahana kwambiriria ga kũmaaka mũisho. HTML - Rũthiomi rwa kũmaaka mandĩko mareri HTML nĩ rũthiomi ruria rutamgĩrwo mũno kũmaaka mathangu wa rurenda, rugacokererwo ni XML. Rũthiomi rwa kũmaka Wikipedia Wikipedia ndĩtũmagira HTML no itũmgira ruthiomi rwa kũmaaka wikipedia. == mbere na mwisho wa hediini Guthoma makiria ruthiomi rwa wikipedia na Gĩthũngũ . Ibuku ria ruthiomi rwa wikipedia nithomekaga buku cia Google ritagwo manual iria nyagikanite [2] Kugwete Wikipedia. Wiki Markup 2012[] 2. Broughton J. Wikipedia manual Ĩria nyangĩkanite ,Oreilla Media, 20008 3. Wikipedia, Wikipedia Tutorial Editing [] Thiomi Euclidean njiometĩri Mathomo ma mathabu maria mathondeketwo makĩrũmĩra wega Kiambĩki kĩa thayathi. Njiometĩri ĩno ĩtũmagĩrwo gũthima ũraihu, waramu na indo ingĩ. Njiometĩri nikoragwo na magererio matano maria metagwo Axiomu. Axiomu nĩ ũndũ wa kwĩgereria ũtonanĩtio ni wa ma. Paradigm Hithitori Ũthomi wa thiori cia maũndũ matene ona maria mekwo riu. Wikimedia Irio kwĩ irio mithemba Miangi. Kuria irio cia irathi cia mĩthemba yothe nitethagia na ugima wa mwĩrĩ. Ũhoro wa irio ni uthomagirwo thayathi, tekinoronjĩ na niutritĩoni ya Irio. Irathi cia mithemba ya irio 1. minũrũ 2. Protĩini 3. Karbohydrates ta Citachi 4. Vitamini Maritwa ma Irio Ngima Mucere Gĩtheri Mũthokoi Nyama Thayathi, tekinoronjĩ na niutritĩoni Thayathi, tekinoronjĩ na niutritĩoni ni Food science technology and nuitrition. Ngima Ngima nĩ irio irugagwo na mũtu na maĩ. Ikoragwo na kirathi kia icio kĩa citachi. Mĩthemba ya mĩtu Kwĩ mĩtu mĩingĩ ĩtũmagirwo kũruga ngima : mũtu wa mbembe, wa mĩanga, ũgimbi. mutu wa mĩanga utumagirwo Abirika ya ithuiraro na ngima ya mĩanga itagawo fufu. Ũũgĩ wa kũruga ngima Mũndũ wa mbere gũthunda kũruga ngima ya mũũkana ona bũrũri wake ndũikaina, no ni kuaikani arĩ mundu wa abirika. Tekinoronjĩ ya kũrunga ngima itũmagira mathomo mĩthemba maingĩ. Thayathi ya kũruga ngima ikoragwo onayo ina maũngĩ ũmwe wamo wi kemu Mũnyoro kiene wa mbembe Mbembe ciamagwo ni arĩmi kwanjĩrĩria kũhandwo nginya kugethwo. Mbembe ni ciumithagio na igacoka igathio na gĩthiĩ ni nĩgetha ituĩke mũtu. Mũtu ni wikiragwo mbagiti na gũtwarwo ndukaini kũrĩa wendagirio. Mathabu mathomo ma ũta ri maria matũmagira wamũrania mũno. Wikipedia kĩrĩra kĩa kabirũ Metha cia műthingi cia mathabu Thiori ya Seti Matemo Thiori ya Seti nĩ thiori ĩmwe ya iria cia mũthingi cia mathabu. Seti nĩ kiũmba kĩa indo itarĩ na mũbango. seti ciandikagwo na ngũthiũrũrũkĩrio na karakita ya { na kũrikia na karakita }. indo thiini wa seti itigithanigio na karakita ya , . Ngerekano cia seti nĩ {ngombe, mburi, hiti, nyoni}, {40,50,90,20}. indo iria cithainĩ wa seti cĩatagwo erementi. Seti tondũ nĩ kiũmba kĩna erementi itari bange kiũmba kina indo imwe ni seti imwe. kwoguo {ngombe, hiti,mburi, nyoni}, {ngombe, mburi, hiti, nyoni}, {mburi,ngombe, hiti, nyoni} ni seti imwe. Indo ingĩ bangwo irũmanĩrĩre cĩtagwo kĩmũmanĩririo kana sequence na Gĩthũngu. Karakita Karakita ni character na Githungu. Karakita ni ndemwa, number na ndemeki ingi iria ciandikagwo. Thomas Edison Mundu wa bururi wa US. Mũthungudi wa indo nyingi. ni Mũthungudi wa Ngirobu ya thitima ya mbere ya mũũkano. Ũthungundi wake ni watumire agiye ngumo muno. umuthi atuaria a ũthungundi nginya nimatumarigira ritwa ria Edison taitoini ya artiko ciao. Ngerekena ni artiko itagwo "Kwĩruta gũtuwĩka Edison?". Edison ni athungunda na njira ya kugeria guthunda indo nyingi ikuhaniririe[1] na niwe ithe wa uthungundi wa gukorwo na ricirie na guthunda ukihitagia maingi utegutigithiria. Edison niari na wendo na pacioni ya wira wake athungundaga atekurora riua kana nirithuire, kana kwina matũ ma kuhahura iguta. Kũgwete 1. Kwĩruta gũtuwĩka Edison? Ũria ũmenyeri wa mundu mwene ũcenjagia ũhoteki wa ũgunduri mũtũrakania, Kĩũgano kĩa ndigir ya mũgo - Druid DIME 2010 Novel Bulb Thikĩrĩria Tekinoronjĩ kana ciaga cia nyamũ cionyaga sigino kuma kwi macingiriria na gucitumira njikithithira(Effectors). Ciaga ikoragwo na Thikĩrĩria Riitho Maatũ rũrimi Ngothi Njĩkithia citumagirwo sigino ni Thikĩrĩria na gwika uria kwagirire. Ciaga ikoragwo na Njĩkithia Riitho Maatũ rũrimi Ngothi Mooko - Njĩkithia cia mĩkiha Magũrũ - Njĩkithia cia mĩkiha Society Society ni sociatĩ. Wikimedia Thimo cia kĩa Abĩrika Thimo cia gĩgĩkũyũ Neural networks Neural networks ni netiwaki cia ugigimi. netiwaki cia ugigimi ici ciokanimu ikoragwo nyamuini imwe. netiwaki ikoragwa na igigimi nyingi ciohanitio nigetha ineanage sigino. ũtara wa kigigimi Kigigimi ni cero. Cero yakigigimi nigikoragwo na niukreaci, dendrite na synapse Njĩrĩmani Bururi wa Rũraya. Njĩrĩmani ni Ngeremani. Cĩtĩ nene ya ngeremani ni Berlin. Thuutha wa haro ya keri ya thĩ, ngeremani nĩ nyagayaniro igitwika east na west Njĩrĩmani. Haro ya heho nyathira ngeremani ni nyayitanire na gutuika bururi umwe Ũcuumi wa Njĩrĩmani Njĩrĩmani ni ũcuumi uria munene muno thiini wa kotineti ya Rũraya. Ni ithondekaga ngari mithemba mingi. Thitima cia niukrea Ngeremani ni nyatigire kurutithia thitima cia niukrea thuutha wa githigithia kia Jaabani kiria ngithukirie Kirutithia kimwe kia thitima Rũraya Saikayatĩrĩ Mathomo ma ũrigitani makonanie na ũrĩa Tombo ũrutaga wĩra. Saikayatĩrĩ wĩra wake nĩ gũthondeka andũ arĩa hakiri ciao itete laini, nĩgethe cirutage wĩra ũria ciagirire. Tombo Tombo nĩ brain na kĩĩga gĩkoragwo mũtwe ngĩtũmagĩrũo gwĩciria. Muhanire wa Tombo Tombo wa ũrĩo na Ũmotho Tombo ũkoragwo na mwena wa ũrĩo na Ũmotho. Miena ĩno ĩri ndĩciragia ũndo ũmwe. Obici cia patenti Obici kana organaizationi iria cihenaga patenti thutha wa mũndũ kana kambuni Kũgũndũria kĩndu kĩa mũũkano. KIPI Kĩhandiro gia patenti gia Kenya JPO Obici ya patenti ya Jaabani. EPO Organaizationi ya mabururi ma ruraya ya kuhena pantenti USTPTO Obici ya kũheana maki cia wonjoria na patenti ya USA. WIPO Organaizationi ya thĩ ya kuhena patent na puropatĩ cia ũguũakania. Ũthuthuria wa Patent Hinya wa kũyua ũgĩ Hinya wa kũyua ũgĩ ũkoragwa mahinya marumanirire mana: Kũgia (aquisition), kũmerithia(Assimilation), kũgarũrania (Transformation) na gũtumĩra (Explotation) [1]. Mahinya manya kambuni ingimenda no mũhaka imethe na imagie marũmanĩrire. ũgĩ nĩ hinya. Kũgia na ũgĩ Kambuni kana gwataniro nyethe ũgĩ kumananja. Ni wega kambuni kumenya ũgĩ űria ungĩ mĩteithia. Kũmerithia ũgĩ Kũgarũrania ũgĩ Gũtumĩra ũgĩ kũgwete: 1. Zahra S. na George G. Absorptive Capacity: A review, reconceptualization and extension, Akademĩ ya kuroria kũmananji, Manja 27/3 ,2002,. Kũhamĩra TV Digito Thĩ nĩ ĩĩ Kũhamĩra terebeceni cia Digito kuma cia Anarogu gũgĩkinya mwaka wa 2015. Terebiceni Digito cia ciedetwo nĩ tondũ nĩiri mbica njega gũkĩra cia anarogu, na ningĩ ũkinyanĩria wa Digito nogwo ũtũmagĩrwo nĩ Komputa. Kwogwo umo(data) ya Terebereceni no itumire netiwaki imwe na Komputa. Gerekano ya macindano ma tekinorojĩ nĩ digital ĩrĩa ĩcidĩate ya Analogu [1]. Gũcinda gũkũ nĩkwo gũratũma mabururi mathamĩre Digito TV. Tekinoronjĩ njeru ikoragwo na ngoro tondũ andũ matikoragwo mamenyete wega ngũcithondeka, na nĩ mendaga gũcokia mbia ira matũmire ũtuariani na ũthondeki [1]. Gĩkĩ nĩkio gĩtumi TV cia Digito ciĩna ngoro no thogora nĩ ũgũthiĩ na mbere gũcuka, ota ũria thimu cia mobailo ciA gĩire raithi. TV Anarogu gũtũmĩra ũkinyanĩria wa Digito Mũndũ wĩna TV anarogu agũraga seti-igũru gathandũkũ (Set-top box) Karia ka ngaruraga sigino cia Anarogu igatuĩka cia digito. Kũgwete 1. Thayathi na Tekinoronjĩ, wikipedia ya Gĩgĩkũyũ, 2012. Thayathi_na_teknoloji Komputa cia Kĩrimũ na Kadi njara Komputa ya kĩrimũ Ĩhana marimũ matene maria maarĩ na tũnua twĩri kamwe na mbere na karia kangĩ na thutha. Komputa ĩno nĩ ĩri igera nyingĩ cia kũruta wĩra, ciakarĩra wĩra thĩ nĩ ĩrutage wĩra mũingĩ mũno. Kambuni ithondekaga komputa cia kĩrimũ nĩ: IBM, Fujitsu, na Cray Kadi njara Komputa ikoragwo ihagiritwo kadi ta ya ATM, ga computer gaka gakoragwo kadinĩ gatirĩ coho no nikari cĩhĩ. Kambuni ithondekaga Kadi njara nĩ: Ibandĩ njeru mĩaka Ibandĩ njeru miaka igukaguka Ibandĩ njeru mĩaka ĩguka miaka ĩgũka igakorwo cicia kandi njara. Robot Fujistu Kambuni ya bururi wa Jaabani. Fujistu nĩyo kambuni ya kerĩ kwa ũnene thĩni wa thĩ ya gũthondeka Komputa . Nĩ ĩthondekaga computer mĩthemba miangĩ ta Mainframu na Komputa cia kĩrimũ. Super and Smartcard computers Kũngerekania Kũngerekania nĩgũtũmargirwo maunduinĩ maingĩ ta gwetha anja ya mathini na guthoma. Ngerekano imwe itumagirwo muno ni kumenya uria atom ihana na kumegerikania na sora thithitemy ya riuawa na thĩ ciayo mugwaja. Kũngerekania ni gutamirwa ngorithimu cia Kũrutithania na cia kũngarũrania Argentina Bururi wa Amerika ya Kuthini. Cĩtĩ nene ĩtagwo Buenos Aires. Andũ a bururi ũyũ maragia ruthiomi rwa Spanish. Amerika ya Kuthini Peru Bururi wa Amerika ya kuthini. Mucii munene wa Peru ni Lima. Bururi uyu waragio ruthiomi rwa Spanish. Amerika ya Kuthini Kĩrima kiĩa Kilimajaro Kĩrima gĩ Tanzania na kĩria kĩnene mũno Abĩrika. Ĩrĩma Abĩrika Thimu Thimu ya mbere gũthungudwo nĩ thimu ya raini ya hamwe (tumite thimu ya hamwe), mĩaka mĩrongo itadatu thutha ũcio thimu ya mobairo ĩ gĩthugundwo, thutha ũcio thimu ya setiraiti ĩ gĩthugundwo. Gwĩ thimu mithemba ĩrĩ cia mobairo na cia waya. Thimu cia mobairo iria ciratumirwo kahinda gaka cirutaga wĩra wa Komputini na ūkinyaniria. Kenya kwĩ thimu na mirioni mirongo iri cia mobairo. Ũű nĩ kwonani ici nīcio macini ĩrĩa ĩna andũ angĩ műno. Ta uria kuri maritwa ma igera cia ngari, maritwa ma igera cia mobairo ni mekwendekana. Andu angi ni moĩ ngari ni ĩri injini no matiű mobairo ni ĩri kigera gitagwo cipiyu. Thimu cia mobairo itūmagira netwaki ciatagwo cerorũra, iria ihotithagia thimu igĩrĩ ikinyanirie sigino. kwĩ marika ma netiwaki ya thimũ cia mobailo nĩ kũri rika rĩambere (1G), rĩa kerĩ (2G), rĩa gatatũ(3G) na rĩa Kana(4G)[1]. Netiwaki nyingi Kenya nĩ cia (2G), rĩa gatatũ(3G), cerorũra netiwaki itūmagĩra makűmbi ma rĩdio maria arĩ makűmbi ma Erektro-Ũthimakũ Komputini ya thimu ūtūgata ūtūgata wa thimu wĩtagwo ūtūgata data(umo) na ūkoragwo wĩ wa: magomano na nduĩmĩrĩri nguhĩ ya SMS, mĩhango ya bengi na Gũtũma mbia na thimu. ūtūgata ūyū nĩ wenda netiwaki nĩgetha thimu nyaranĩrie na computer ĩrĩa ĩhenaga ūtūgati wa muthemba ūria ūrendakana. itūmirwo komputini nĩkoragwo na sofutiwea itūmagĩrwo ta: ciūthi, camera na ingi. Netiwaki cia thimu Thimu ĩgĩrĩ nĩgetha cihote kwaranĩraa no mũhaka cigino ciume thimuinĩ ĩmwe ci thiĩ kwĩ thimu ya kerĩ. Netiwaki ya thimu ĩkoragwo hau gatagatĩ ga thimu iria irakinyanĩria cigino. Wira wa netiwaki nĩ gũthondeka gacira karia cigino ikũgerera. Kwĩ netiwaki mĩthemba ĩtatu cia thimu: cerorũra ,setiraiti na cia raini ya hamwe. Mithemba ya thimu Kwĩ mĩthemba ĩrĩ ya thimu: thimu cia kawaida na thimu njara Kuria kugwete 1. wikipedia. Thayathi na teknoloji 2012 Telecommunications Sofutiwea na handiwea ya thimu Erektro-Ũthimakũ Ni gucitidĩki(force) na enanji ĩkoragwo na makumbĩ, mĩrũri,iharo cia thitima na iharo cia thimaku. Spectrum(Githungu) ya Erektro-Ũthimakũ ikoragwo na Makumbĩ ma rĩdio Makumbĩ ma microwave Makumbĩ ma infrared Mĩrũri ya ũtheri Mĩrũri ya Gamma Mĩrũri ya X-Ray. Ũthimakũ Kĩheo ya Nobero 2012 1. Kĩheo Kĩa nobero kia thayũ kia heirwo Unioni ya Ruraya 2. Kĩheo Kĩa thayathi cia Ũcuumi 3. Kĩheo Kĩa Ũthagia 4. Kĩheo Kĩa Kĩrira 5. Kĩheo Kĩa Fithĩki 2012 Kĩheo ya Nobero Kĩheo Kĩa Fithĩki 2012 Kĩheo gĩkĩ kĩheirwo andũ erĩ nĩ űndű wa űtuĩria wa gűthondeka mĩtego ya henuki(photon) na Ioni. Andu aya ni David wineland na Serge Haroche . Kũgerithimithia kwa gũtumira Meciria nĩ gutumagirwo muno thiini wa Kwotamu mekanik [1] iria ikoniĩ Kĩheo Kĩa ũtuĩria uũria wekirwo nĩ andű aya. Kĩheo ya Nobero Haria hagwete 1. Kĩrathi kĩa nobero, Ngűthuguthia na guthima kwotamu thithitemu nyene, Royal swedish Academy of sciences 2012. Tekinoronjĩ cia Kĩmerera Tekinoronjĩ cia Kĩmerera nyingĩ iria citumagirwo Abirĩka ciarĩ ĩmwe kũndĩ kũingĩ. Tekinoronjĩ ici itirĩ ciagia na mũthingi wa kĩthayathi. Tekinoronjĩ muthemba uyu cithiaga mbere ya ugi wa thayathi na rimwe kurumirirwo ni ugi ucio. Cuindeni Bururi wa Rũraya. Muciĩ mũnene wa Cuindeni wĩtagwo stockholm. Kiheo cia nobero kĩheyanagwa nĩ Cuindeni. Ũcuumi wa Cuindeni Cuindeni nĩ ĩwanda nyingĩ cia Telecommunications(memekinyithia). Kambuni ya Erickson yarĩ ya bururi ũyű mbere ya kűgűrwo nĩ sony. Innovation sweden Cuindeni nĩ bũrũri ũmwe wa marĩa innovation he pacenti ya mũigana wa andu nĩ nene mũno. Cuindeni ĩĩ andu matakinyite mirioni ikumi. Rũraya Netherlands Bururi wa Rũraya. Muciĩ mũnene wa Netherlands witagwo Amsterdam. Nerthlands nĩyo thoko nene ya mahũa maria kenya nyendagia. Ũcuumi wa Netherlands Netherlands wĩ kambuni cĩthondekaga indo cia erektroniki. Kambuni ya erektroniki ya Philips nĩ ya Netherlands. Nĩ ũri ĩwanda cia mahũa matiinie na nĩgwo wendagia mahũa maingĩ mũno Rũraya. Rũraya Democratic Republic of the Congo Matemo Bururi wetagwo tene Zaire wa Abirika. cĩtĩ nene yakwo itagwo Kinshasha. Thiomi Ni kwaragio thiomi nyingĩ cia kiabirika. Rũthiomi ruria tumagirwo cukuru na obici nĩ Kĩfaranja. Ucuumi Ũrĩmi na kwenja minũrũ. Madagascar Matemo Bururi wa Abirika. cĩtĩ nene yakwo itagwo Antannarivo. Nĩ bururi wa gicigira ũrĩa mũnene mũno Abirika. Thiomi Ni kwaragio ruthiomi rwa kiabirika rwitagwo Malagasy. Rũthiomi ruria tumagirwo cukuru na obici nĩ Kĩfaranja. Ucuumi Ũrĩmi . Ihuhũkanio Kwi ihuhũkanio mithemba mĩngĩ ta Tonardo, cyclone na hurricane(githungu). Nyina wa nduire Nyina wa nduire Matemo Nyina wa nduire na Githungu etagwo mother nature. Nyina wa nduire kahinda tũrĩ nĩ akoretwo akĩrakaraĩ Nduire Nduire nĩ ĩyathaga wega tiga andũ ma mĩthogothire na kũmĩkira thumu kana kũmĩthũkia na njĩra ingĩ ta gũtema mĩtĩ. Nduire ithondeketwo ni iũndũ nyingi ta huho, heni, Kũrurumũka kwa Nyina wa nduire Nyina wa nduire nĩ arurumukaga rĩmwe na gũkagia na ihuhukanio, Eronino, Ranino na iũndũ ingĩ ta icio. Mwaka wa 1998 ni kwagire na mbũra nene ya Eronino, karũĩ kanini ni kanehehaga ta maita mirongo ĩrĩ. Eronino ĩno ni nyathukirie indo nyingĩ na kurehe hathara nene. Mwakainĩ 2012 mweri wa Octomba kĩhuhukanio kĩnene kia Hurricane (githungu) gitagwo Sandy nĩ kĩngerere USA na Haiti. Nyina wa nduire nĩyo nduire Nduire ndiri muoyo ona ndaciragia. Andu kumatene mageragia kuona uria mangi tumira maumiriro ma nduire, ta kwankika nguo riuainĩ. thayatisti ni mangaire iundu cia nduire iria irithomagirwo thayathi na gucibanga: Kemuinĩ, fithikiinĩ na Baoyoronjĩinĩ. Nduire nĩ ĩrĩ mĩbango ona onda. Mĩbango ĩno ĩmenyekanaga na wandikwo thiori na mawatho. Thiori na mawatho maya nĩtamo katiba nduire na nimetagwo mawatho ma nduire(natural laws). Mawatho matano ma Newton, Mawatho ma Mĩrukĩ, Laws of Thermodynamics, NEMA Thayathi cia ndũire NEMA NEMA nĩ National Enviroment management authority na githungu kana Nacono authoritĩ ya Kũmanĩnji macigiriria. Nĩgetha gwakwo ndamu kana Kiwanda NEMA ni ithuthuragia na kuhena riboti kanaĩç undu ucio ni uguthukia macingiriria. Gĩkaro kia NEMA nĩ www.nema.go.ke Haiti Matemo Bũrũri wa Caribbean. ŨKoragwo wĩ wa gĩcigĩrĩra. Muciĩ munene wa Haiti witagwo port prince. Ucuumi Ũrĩmi na iwanda itari nyingĩ Digital Electronics Digital Electronics ni Digito Erektroniki. Erektroniki muthemba ũyũ itumaga sigino itigithũkanĩte. Sabujekiti ithomagwo Digito Erektroniki Boolean Logic - Boolean Rogiki. Ritwa Boolean ni ritwa ria mundu uria wa thondekire rogiki muthemba ûyũ. Gates - ihigo - circuit (gĩthungu) cia Digito Erektroniki ithondekagwo na ihigo mithemba ta itatadatu ta Kĩhigo Na, Kĩhigo Kana,Kĩhigo Nor. Mathomo ma kombuita thayathi Ronjiki ihuthikaga kurepresenti norenji ya macini. Kwĩ ronjiki mithemba mĩngĩ ta: 1. Boolean Logic kuga niguo kana tiguo 2. Proposition Logic uria indo ciitainwo. kwa muhiano. Kamau e mbere ya njeri Ihuthagira alama cia conjuction (and) na disjuction (0r) 3. Predicate Logic Ronjiki ino ituraninagira indo ciothe cia seti furani. Kwa muhiano Ngui ciothe cii maguru mana ihuthagira arama cia existential na universal 4. Fuzzy Logic Ino ni ronjiki ya kunina uncertainities thinii wa norenji Boolean Rogiki Matemo Ritwa Boolean nĩ rĩtwa rĩa mũndũ ũria wa thondekire rogiki mũthemba ûyũ. Nĩyo rogiki ĩria ĩtũmagirwo mũno mathomoinĩ. Ũrũka wa Boolean rogiki Boolean rogiki mathabu ma: ma na maheni, kwogwo ikoragwo na mĩena ĩrĩ. ũndũ wothe thĩini wa rogikiĩno ũkoragwo wĩ wa ma kana maheni. RFID RFID nĩ Radio Frequency Identification kana na Gikuyu Rĩdio ũcokeri Njitaburishe. RFID ihana ũtagathi wa kameme, no mũndũ akoragwo na thiteceni ya gũtagatha mũhuko na thomi(ira yoyaga sigino ikagirwo handu ikuhota guthoma sigino iria iramu thiteceni ya RFID) GPS GPS GPS nĩ Global Positioning system kana na Gikuyu Ngirobo thithitemu ya kwonania haria Kĩrĩ. GPS nĩ ĩtumagirwo kenya kwonania haria kindu kĩrĩ. RFID Mũgithi Macini nene ĩgerega reriinĩ. Injini ya mugithi nĩyo itogoragia na ikagucia mbogi nyingĩ. Reri Reri ya kenya ya kirwo nĩ Ngeretha. Reri ĩkoragwo na cuma igĩrĩ ndaihu iria iyitithanagio na cuma nyingi nguhi. Reri nyajitie mombasa igathia ngiya Jinja uganda. Thiteceni cia mũgithi Mũgithi urumaga tu thiteceni. Hithitori ya mũgithi Enanji cia mũgithi Mĩgithi ĩrĩa ĩkwo ĩratũmĩra thitima kana maguta ma betũrũ, no tene ni kwarī Mĩgithi ya tũmagĩra kũrũ. Sri Lanka Bururi wa gicigirira wa Asia. Thio cia Sri Lanka Maragia thiomi cia Sinhalese na Tamil. Ni marutagwo Githungu irathiini imwe thĩinĩ wa cukuru. Ucuumi wa Sri Lanka Űrimi wa machani, Raba na indo ingĩ. Nĩgwo bururi uria ukaragia machani maingi muno thiinĩ wa thĩ. Iwanda cia gũthondeka bitha ciumanite na űrimi ta taĩri iria ithondekagwo na raba. Bururi wa gicigirira wa Kĩburu kĩa Australia. Nĩgwo ũrĩ andũ angĩ thĩini wa Kibururi gĩkĩ. Thiomi cia Australia Maragia rũthiomi rwa Gĩthungu . Ucuumi wa Australia Nigwo ucuumi uria munene thĩinĩ wa Kibururi kĩa Australia. Ucuumi wa guo ukoragwo na minũrũ na iwanda Bururi wa Abirika. Muciĩ mũnene wa Gambia witagwo Banjul. Thiomi cia Gambia Maragia rũthiomi rwa Gĩthungu . Ucuumi wa Gambia Ucuumi wa guo űkoragwo wĩwa űrĩmi. Bururi wa Abĩrika. Muciĩ munene wa Gabon witagwo Librevile. Thiomi cia Gabon Maragia rũthiomi rwa Kĩbaranja. Ucuumi wa Gabon Ucuumi wa guo űkoragwo wĩwa űrĩmi na minűrű cia betűrű. Gwacĩ Mĩmera ĩrĩagagwo mĩri. Nĩ mumera utambaga thĩ. Gwacĩ nĩ ciedetwo mũno ni nyamũ itagũo huko. Kũhanda Gwacĩ Gwacĩ ihandagwo mĩrio. Mĩthemba ya Gwacĩ Kwĩ Mĩthemba miangĩ ya Gwacĩ. Ikwa Mũmera űrĩagagwo mĩri. Nĩ mumera ũtambaga mĩti. Ikwa kaingi ihadagwo műtĩinĩ wa mũkugugũ nĩgetha gikw kione gwagũtamba. Kũhanda Ikwa Karati Mĩmera ĩrĩagagwo mĩri. Karati ĩkoragwo ĩĩ ndune. Kũhanda Karati karati ihandagwo mbegu tutoinĩ. oo mbegu imwe ya karati iciaraga karati imwe. Mĩanga Mũmera űrĩagagwo mĩri. Nĩ mumera wa mũti utarahiga mũno. Kũhanda Mĩanga Mwanga ũhandagwo karũhonge kana katingi. karũhonge gaciaraga mĩanga ĩrĩ kana makĩria. Kwĩ mabururi mariagwo ngima ya Mĩanga. Ndũma Mũmera űrĩagagwo mĩri. Nĩ mumera kaingĩ űkuragio ngurumoinĩ. Kũhanda Ndũma Ndũma ĩhandagwo mweu. Mĩthemba ya Ndũma Kwĩ Mĩthemba miangĩ ya Ndũma Waru Mĩmera ĩrĩagagwo mĩri. Kũhanda Waru Waruihandagwo mbegu ya Kiwaru. oo mbegu imwe ya Waruiciaraga Waru mairia ya ĩgĩrĩ. waru nikoragwo na maitho maria makuraga na kuma mahuti na mĩri. Mĩthemba ya waru Kwĩ mĩthemba miangĩ ya waru Huko Nyamu ihana mbia no ninenane iria iriaga gwacĩ Mũtego wa huko Mũtego wa huko ũkoragwo wĩ wa Baoyoronjĩ na Mekaniko. No mũhaka mũtegi wa huko amenye mĩtugo ya huko na ũcio nĩ ũhoro wa Baoyoronjĩ . Nĩ mekaniko tondũ mathomo ma ũgeteki na hinya ũrĩa wagirire gũtega huko ũthomagirwo mekaniko injiniarini. Mũtego wa huko ũthondekagwo na mũkembe mũrutanie mĩena ĩrĩ, rurigi twa naironi, na mũti ũkũgeteka. Mũtego wa huko wa mũũkano Mũndũ wa mbere guthondeka Mũtego wa huko ndoĩkaine no erũo arĩ injinia mũkurani mũno. Mũndũ ndethire patenti ya kugiria andu gutega huko atamahete rutha. Mũndũ ũyũ ahana ota murugi wa ngima ya mũũkano uria onake atoikaine Ngima. Muthondekere wa Mũtego wa huko Kambuni kana mundu angienda tekinoronjĩ njeru akoragũo na njira ithatu cia guika uguo: Kũhamia tekinoronjĩ, kwigerenia na aria moĩ guthondeka tekinoronjĩ kana gutumira inovacioniThayathi na teknoloji. Kahinda gaka tutira na ugi mugima wa uria huko itegagwo kugũo tugutumira njira ya kwigerenia na aria moĩ guthondeka tekinoronjĩ kana gutumira inovacioni Kũhamia tekinoronjĩ ya Mũtego wa huko Nigetha umenye guthondeka tekinoronji no muhaka wethe mundu wia ugi wa guthondeka mutego ũyũ. Ona Obici cia patenti na Ũthuthuria wa Patent Huko Njogu Nyamũ ya mũthemba wa mamo ĩria nene mũno ya thĩ Nyumũ. Maisha ma Njogu Muhianire wa Njogu Nyagumi nĩ nyamũ ĩria ĩikaraga maaĩinĩ. Nĩ nyamũ nene gũkĩra nyamũ ciothe thĩini ya thĩ. Nĩ nyamũ ya mũthemba wa mamo (mammal). Mabũrũri mendete kũrĩa Nyagumi Kwĩ mabũrũri nyagumi nyendetwo mũno ta Amerika, Jaabani, Korea, China, Ngeretha na mangi maingĩ. Maisha ma Nyagumi Muhianire wa Nyagumi Ruhuhu Nyamũ ya mũthemba wa mamo ĩria arioyo mamo ĩria nyűmbűkaga. Maisha ma Ruhuhu Muhianire wa Ruhuhu Data Structures Űtara wa data rűtara rűtűmagirwo kubanga data nigetha programu ithondekeke wega. Mithemba ya utara wa data Mathomo ma kombuita thayathi Sofutiwea architecture Űtara wa sofutiwea rűtara rűtűmagirwo kubanga tucunji twa sofutiwea nigetha sofutiwea ithondekeke wega. Mithemba ya utara wa sofutiwea Kwĩ mĩtara mĩangĩ ya sofutiwea ta: ita na ucoke (call and return), Brakibodi, Kindű basi na ingĩ nyingĩ. Mathomo ma kombuita thayathi Gikomererio kĩa Wiki Nĩ műthemba wa gikomererio gia tekinoronjĩ kiria gitethagiria miradi ya wiki iria mieru gukura. Thiori ya Komputasoni Mathoma mathomagwo ũhoro wa kĩthiori ũrĩa komputa ĩrutaga wira. Nĩ guthomagwo mathomo ma macini cia kĩthiori ta Turing na ingĩ. Ona Macini cia kĩ thiori. Macini ya Turing Kamacini gatűmagĩrwo kueretha urĩa komputa ĩrutaga wĩra. Macini ĩno ĩkoragwo na tĩĩpu ta ĩria ya nyimbo, kĩongo gĩa guthoma na kuandĩka. Tĩĩpu ya macini ĩno nĩ ĩgayanĩtio tũthikwea. oo gathikwea no kandikwo karakata ĩmwe. Ũkũruri wegemere Kĩndu Hinda ya mĩhango ya gũkũrura thithitemu ūkũri wegemeire Kindũ ni ũtũmagirwo. Mũthondere ũyo wa sofutiwea ũkoragwo wĩna mũrũgamire wa kĩ firosofĩ atĩ thĩĩ ĩthondeketwo nĩ indo, na andũ meciragia magiritumira maritwa ma indo, na kwogwo njĩra ya gũthondeka sofutiwea ĩratumĩra indo no ĩkorwo ĩ huthũ. Mathugundo ma Ũkũruri ũyũ wa sofutiwea ũgai Thiritu Kĩrathi Kĩndu Mĩhiano ya Ũkũruri ũyũ Gwĩ thiomi nyingĩ itũmagĩra mũkũrurire ũyũ ta : UML (Ruthiomi Rumwe Ruhianania). Ngirobu ya mũũkano Ngirobu ya mbere ya kuruta ũtheri wa thitima ya thondekirwo Thomas Edison. ũruka wa Ngirobu īno nĩ: 1. Nī ya hiuhaga mũno na kuogũo kwanaga thitima 2. Thogora wa iguru mũno 3. Ngirobu yari nene mũno 4. Andu ni maumaga kundu kuraihu guthia kuono andu aria mari na ngirobu muthemba ũyũ. 5. Ngirobu ino niyahiga naihenya ũgi ũrĩa watũmĩrtwo gũthondeka ngirobu ino warĩ wa igũrũ mũno na nduonekanĩte thĩ ringĩ. Thomas Kuhn Firosofa ũria wa thondekire uria ciambiki cia thayathi icenjagia. Microsoft Kambuni nene ithondekaga Sofutiwea Tekinoronjĩ. Sofutiwea cia Microsoft nĩ: Microsoft obici, Visual Studio.net, Microsoft sava ua gucenjania, Ndwari thithitemu cia Microsoft .Neti Framewaki Gĩtaara kia iguru kĩrĩa gĩtumagirwo guthondeka tekinoronjĩ iria ciandikaga sofutiwea ta visual studio.net. Cocoa Muti matunda magwo matumagirũo gũthondeka cocoa. Mabururi makuragia cocoa nyingi thiini wa thĩ nĩ Ghana na Côte d'Ivoire Côte d'Ivoire Bururi wa Abirika. Thiomi cia Côte d'Ivoire Ruthiomi rwa obici ni Kĩfaranja. Abĩrika Kahua Muti matunda magwo matumagirũo gũthondeka kahua. Mabururi makuragia cocoa nyingi thiini wa thĩ nĩ Brazil na Kenya Kuhanda kahua Guthondeka Kahua Machani Muti mahuti magwo matumagirũo gũthondeka Machani. Mabururi makuragia cocoa nyingi thiini wa thĩ nĩ Sri Lanka na Kenya Kuhanda Machani Guthondeka Machani Igwa Muti wagwo utumagirũo gũthondeka Sukari. Mabururi makuragia cocoa nyingi thiini wa thĩ nĩ ? na ? Kuhanda Igwa Igwa ihandagwo ithethwa. Guthondeka Sukari Bacteria ni Bakĩtĩria. Kiumbe kinini mũno. Bayorojĩ Vairasi Virus ni vairasi. Vairasi imwe ni iruragia andu na nyamu mirimu ta Ebola na AIDS. Bayorojĩ Ebola Ebola murimu urehagwo ni vairasi ya Ebola. Kwi vairasi cia Ebola ithano imwe ciacio iruragia andu murimu wa Ebola kurigana na gikaro kia rurenda kia WHO. System theory Kũmenyithania Thithitemu nĩ kĩndũ kĩngima kĩna ibandĩ irutaga wĩra kũhingia mũoroto wa thithithimu. Thithitemu thiori nĩ thiori yerethaga ũria thithitemu ĩrutaga wĩra. Thithitemu ikoragwo na ibandi cia: gwikirathĩinĩ, kũrutĩra na kũrutanja. Thithitemu thiori Fangaĩ Fangaĩ nĩ fungi mũthemba wa mĩmera Bayorojĩ Ũtuĩria na ũthondeki nĩ Research and development ũrĩa ũtũmagĩra ũgĩ wa mũthingi kũma maũgĩ ma mathomo. Thayathi Microsoft office Microsoft obici nĩ thuti ĩria itumagirwo mũno komputa cia PC ma obiciinĩ. Ihana thuti tondũ sofutiwea ciothe cia Microsoft obici ĩkoragwo na kĩmauthio(Interface) kĩmwe. Interface ino niyo itumaga mundu ahoto gutumira komandi iria ikoragwo Sofutiwea ici. Interface iria ihotithagia mundu gutumira sofutiwea itagwo human computer interface(Komputa mundu kĩmauthio) Bill Gates Silicon Kĩnyamũ gĩtumagirwo gũthondeka njaacu cia erektroniki. Bioinformatics Thithitemu cia ũhoro wa Baoyoronjĩ. Bayo-egekia Njaranda nĩ Journal mũthemba wa magazine yandĩkagwo ũhoro wa ũtuĩria kana ũhoro ũtamekanĩte wega. Njaranda cia ruredainĩ: Njaranda ya kũhe ũhoro thayathi, Erektroniki Njaranda ya Ũramati ũũgĩ, ũhoro na sofutiwea tekinoronjĩ, Njaranda ya TRIZ, Njaranda ya ũreroĩki (cybernetics) na thithitemu, na ingĩ nyingĩ. IEEE Njarada (IEEE nĩ Injinia a thitima Erektroniki a Kĩmabururi (ITEK)) ITEK Sofutiwea ITEK Komputa ITEK ihonania cia thithitemu mundu na ũreroĩki Ũkinyanĩria wa Thiritu ya komputiini macini - communications of ACM Njaranda ya uthomi wa pan Abirika Mithemba ya Njaranda Kwĩ mithemba ĩrĩ ya Njaranda: ndore ni Arika na ĩtarĩ ndore nĩ arika. Mũrika nĩ mũndũ wĩna utalamu wa artiko, urĩa uroraga artiko kana nĩ njega. Kũgerithimithia Meciria Kũgerithimithia kwa gũtumira Meciria nĩ thought experiment. Kũgerithimithia gute gutumagira miro, kigererio kana githimiro (Laboratory). Kũgerithimithia Meciria gutumarigirwo hindi gutari miro igihota gutumirwo Kũgerithimithia. Kũgerithimithia Meciria nĩ ĩgera itũmagĩrwo kũhura mbica cia meciria nĩgetha gũtuaria nduire, gutumagirwo fithikiinĩ, ucuumiinĩ, mathabuinĩ na firofĩinĩ[1]. Kugwete 1. Thought experiments, Stanford encyclopedia of philosophy 2011. Kambuni ya Intel Kambuni nene ithondekaga Cipiyu cia PC. Hĩndi ĩria Intel ya thondekire Cipiyu cia PI, PII, PIII, PIV na PV nĩ cia gĩre ngumo mũno. Microsoft Kwotamu mekanik Kwotamu mekanik ni quatum mechanics mathomo ma tubiri. Kwotamu mekanik ni mekanik maria mathodekirwo thutha wa mekanik ma ũkirathi. Kwotamu mekanik ni makoragwo na nganja ta iria citaragirio ni kiumi kia Njiriri cia Heisenberg. kabiri gathadũkũinĩ Ũgikira kabiri gathadũkũinĩ na ũhinge, kwĩ ũhotekeki wa kabiri kũhũngura na gũkorowo ke nja ya gathadũkũ. Mathomo ma uhunguri(tunneling) wa tubiri ni mamwe mathomagwo kwotamu mekanikinĩ. Ciũria itahana Ciũria Grafu ya maundu ma tubiri magoka nĩ njore kana uhotekeki niguo utumagiruo? na Kabiri nĩrĩ gakoragwo ge kabiri na nĩrĩ gatwikaga ĩkũmbi? Ciũria cioririo ũtuĩriainĩ wa kugeria kumenya uria arutwo a fithiki meciragia. mathomo na ũtuĩria ni utumagira uhotekeki mũno. Rora >>Tũbiri twa muthingi >>Erwin Schrodinger >>Kiohari Mĩhothi Business Intelligence Ũguũki wa Biacara ũtumagira data ya kambuni gũthondeka Ũguũki. Ũguũki ũyũ ũtethagia kambuni gwika maũndũ mayo wega. Carbon Erementi (Kĩnyamu) ikoragwo kaingĩ makarainĩ kana kũrũinĩ. Atomic namba yayo ni ithathatu. Carbon na gikuyu niatitwo Karbon. Mohana ma Karbon Karbon nĩ nyakanaga rĩerainĩ na kũruta ũrugarĩ na gũthondeka mĩruki ya Karbon Dioxide. Kompaudi cia Karbon: Hydrokarbon Kemu HydroKarbon (Hydrokarbon) ĩthondeketwo na Karbon (Carbon) na Hydrogen. Nduireinĩ nĩ yonekaga Betũrũinĩ na Mĩruki ya kũrũga ĩrĩa yumaga na thi. Rora >>Atomu >>Carbon >>Hydrogen >>Thabuni Hydrogen nĩ Erementi (Kĩnyamu) ticuma ĩkoragũo ĩĩ mĩruki kaingĩ ikoragwo kompaudiinĩ cia maĩ na maguta ma betũru. Atomic namba yayo ni ĩmwe(1). Nĩyo atomu ĩria huthu muno. Ĩkoragwo na Erektroni ĩmwe na Protoni ĩmwe. Karűgamiriri kayo nĩ H. Ũbanduithia wayo nĩ 1S1 Mohana ma Karbon Hydrogen nĩ nyakanaga rĩerainĩ na kũruta ũrugarĩ na gũthondeka mĩruki ya Maĩ. Kompaudi cia Karbon: HdroKarbon Kemu Computer Hardware Technology Igera cia Komputa. Ronjiki ya Kĩbii Ronjiki ĩtũmagĩrwo kwandĩka na gũtaarania maundũ matarĩ makiyu biu. Ũhoro ta mũndũ kũraiha ti ũndũ andũ magĩhota gwĩtĩkaniria othe. kuuga mũndũ nĩ mũraya na ugĩ nĩ mũkuhi nĩ gĩthimo kĩrĩkũ ũratũmĩra. No tuge mũndũ ũria mũraya muũno thĩ yothe nĩ muraya na ũria mukuhĩ thĩ yothe nĩ mukuhĩ andu acio angĩ me gatagatiinĩ tũmire Ronjiki ya Kĩbii tũmahe pacenti ya ũraihu. Riplik ca Macaritsa (Magyarország) wĩ thiinĩ ya Éurópé ya mwena wa itherero. Mwena wa rũgũrũ kũrĩ bũrũri wa Ostri, mwena wa itherero kũrĩ Bũrũri wa Ukraeni, naguo bũrũri wa Ruman,Tarb wĩ mwena wa mũhũro. Bũrũri wa Sloveni, Hortski mĩkitalje Macaritsa. Tekinoronjĩ paki Paki itumagirũo kuonania tekinoronjĩ njerũ iria ithondeketũo thĩini wa bururi na thĩ na gutethiriria uthondeki wa Tekinoronjĩ. Thayathi paki Thayathi paki nocio paki cia ũthimũri. Paki itũmagĩrũo kũonania thayathi njerũ thĩini wa bururi na thĩ na gũteithĩriria ũthondeki wa tekinoronjĩ cia mũũkano. Atalamu marutaga wĩra paki cia ũthimũri nĩ Athimũri, Injinia, tekinoronjist na Athethetia(Entrepreneurs) aria makoragwo na ũtalamu wa iga igũru kuri wa kawaida. Thayathi paki njake nĩ: Bangarole cĩtĩ paki Cambridge Silicon Valley Stellenbosch Zonerika National innovation system (NIS) Thithitemu ya inovacioni ya bũrũri wothe. Thithitemu ĩno nĩyo itũmaga bũrũri ũhote gũthondeka indo nyingĩ njeru cia mũũkano. Thithitemu nĩ kĩndũ kĩngima kĩna ibandĩ irutaga wĩra kũhingia mũoroto wa thithithimu [1]. mũoroto wa NIS ni gutuma bururi uhote gũthondeka indo nyingĩ njeru cia mũũkano. Nasono inovacioni thithitemu ni igayanagiyo ibandi na njira nyingi. Njira imwe ni ibandi tuthithitemu. Njira ya keri ni Kathithitemu ka ugi, Kathithitemu ka biacara na kathithitemu ka muingi/wathani [2]. NIS ĩteithagĩria na gutuma uhoro na ugi gutherera hari ihandiro na agenti iria ci thĩinia wa bururi. Ihandiro ici citagwo agenti ni: Kambuni, thirikari na yunibaciti. uhoro na ugi guthia thiini ya agenti cia bururi ni utethagia bururi gukura na ihenya. Hagwete: 1. Wikipedia Thithitemu thiori 2013 2 Reboti ya iwanda : gwaka uhoti wa gukiyanira UNIDO 2005 Cuma Ruthiomi rwa omuthenya rwitaga iron na metal cuma. Haha tugutumira cuma ari metal. Iron tumite cumaum1. ũruka wa cuma nĩ: 1. Guthereria thitima wega 2. guthereria ũrugari wega 3. Muhaka wa erementi cia cuma na ticuma ndwonekaga wega 4. Erementi cia cuma ni nyingi kwi iria itari cia cuma Rĩera Rĩera rĩkoragwo na erementi na kompaudi : Platinum Platinum nĩ erementi arĩ cuma. Mabururi ma abirika makoragwo na minũrũ ya platinum : South Abirika. Kemu Gold nĩ erementi arĩ cuma. Nĩ erementi ĩĩ thogora wa iguru. Nĩ itumagirwo ni Bengi nene cia mabururi ta mũthitho wa mbeca. Mabururi ma abirika makoragwo na minũrũ ya Gold: Abĩrika ya Kuthini, DRC. Alkemisti Alkemisti ni athomi atene aria maturaga mageragia gucenjia erementi ingi ituike Gold ma njira cia Kemu. Ni mathikire muno ngiya hindi iria kwamenyekanira ati ndukihota kugarura erementi imwe ituike ingi na njira cia kemu. Kemisti Kemu Kemisti Andu mathomeire uhoro wa ũruka na mitugo ya mĩthaiga. Kemu Faiba kĩbo Faiba kĩbo nĩ waya itumagirwo gũtwara sigino cia data ciĩ makumbi wa utheri netiwakiinĩ cia ũkinyaniria. Thĩinĩ wa kĩbo ya Faiba ikoragwo na tũkirathi kana tũplastiki tuceke mũno na tũraihu twa muthiringo. Kĩbo iria cia netiwakiinĩ ciganyagio maita matatu: 1. Mairo ya mwisho 2. Laini ya thi nyũmũ 3. Kĩbo Cia rungu twa Iria. Kenya ĩĩ Kĩbo Cia rungu twa Iria ta Seacom, Eassy na Teams. Kĩbo pĩaya Njogothe Nitrogen Erementi ĩkoragwo ĩĩ mĩruki temparĩture ya rumu na ticuma. Erementi ino nĩkoragwo rierainĩ. Kemu Phosphorous nĩ Erementi ya kĩrathi ticuma. Erementi ĩno ĩtumagirwo gũthondeka bataraiza. Kemu Silicon Kĩnyamũ(erementi) gĩtumagirwo gũthondeka njaacu cia erektroniki na ticuma. Kemu Bururi wa Rũraya - Asia. Mũciĩ mũnene wa Takĩ nĩ Ankara. Rũraya Asia Turkey Bururi wa Asia. Mũciĩ mũnene wa Syria nĩ Damascus. Asia Bururi wa Asia. Mũciĩ mũnene wa Syria nĩ Sana'a. Asia Robots Robot nĩ macini ĩhana ta nyamu kwogũo no cĩtwo njĩkimu na ritwa rĩngi. Robot ni mũthemba wa macini cihotaga guthiĩ kuma handũ hamwe gūthiĩ handū hangĩ. Robot itumagirwo iwanda mitamboinĩ ya ngũturari indo ta Komputa na ngari. Kwĩ robot mithemba itatu: 1. robot mekaniko - robot irutagwira wa kiudutho. 2. Robot njara -ikoragwo na komputa hangire na kwogũo ni irumagirira watho wa sofutiwea kuruta wira wayo 3. Robot ya ũguũki - robot ikoragwo na ũgĩ Nĩ kũrĩ robot ciagũtũmirwo iwandaini na ingĩ cia mawĩra mangĩ ta cia kũhũra mũbira. Mabururi marĩa matumagĩra robot mũno iwandainĩ nĩ Japan na United States. Athondeki a robot makoragwo arĩ: Mekaniko injinia, Akururi(Designers) a sofutiwea na mekaniko. mbere ya sofutiwea cia robot ciandĩkwo ngorithimu (Algorithm) ni cikururagwo. Ngerekano ya ngorithimu ya Robot Ngorithimu ya kuruta wira obici irahota kuona. 1. Rora njira kana he kindu 2. okorũo he kindu okorũo ni mundu a. oya mbica ya maitho make nokorũo matironeka oya mbica ya mutwe b. rora databasi mundu ucio nũũ na thoma rĩtwa rĩake.(nĩtũwe aretũo ngware) c. ũga "tareke munene ngware hĩtũke" d. Ngware ehera wĩhĩtũkire 3. okorũo kindu okorũo ti mundu, eheria kindu kiu. Accelerometer Accelerometer nĩ Mitatengerithia. Accelerometer ĩtumagĩrũo Gũtengetengerithia tũmbiri Titanium Erementi ya cuma. Mabururi ma Abirika marĩ minũrũ ya titanium nĩ: Abirika ya Kuthini, Kenya kwanjiriria kwenja titanium 2013. Kemu Copper Erementi ya cuma. Nĩ ĩtumagĩrũo guthondeka waya cia thitima. Nihetwo ritwa ria gweterara Timayaum. Mabururi ma Abirika marĩ minũrũ ya copper nĩ Uganda na Zambia. Kemu Mercury nĩ Erementi ya cuma ikoragũo ĩĩ tweku. Mercury ni itumagirũo gũthondeka themomita na baromita. Kemu Iron Erementi ya cuma. Nyumba oyothe ndigiaga kindu gia cuma ta micumari, ndirisha. Cumanoronjĩ Mathomo ma thayathi ya cuma. Abirika ya ithũĩro nĩ ya thondekaga cuma cia Iron 1200BC, na Copper 900 AD[1]. Abirika nĩyo ya njiririe na tekinoronji na thayathi cia cuma, na rĩu ni murumiriri mutukanire[2]. Cumanoronjĩ ni mathomo mabata tondu indo imwe cia nyumba ithondekagũo na cuma. Na gutiri macini itumagira pawa ĩtakagũo na cuma. Haria hagwete: 1.ATPS(ũthomi wa mĩerekere ya tekinoronjĩ ya Abirika) Manifesto ya thayathi tekinoronjĩ na ndũerũcomo,2010. 2. Woherem E. ACTS(), Tekinoronjĩ cia ũhoro Abirika 1993. Thithitemu ya Kĩerekanaria gĩa Kateciani nĩ Cartesian Coordinates system Namba raini itha ikigamanitio naguthondeka koine cia ndigiri ithatũ. Namba raini ikoragũo na namba negativu na positivu. Namba raini nitaririo thiinĩ wa Metha cia műthingi cia mathabu. Industrial clusters Industrial clusters nĩ imanja cia iwanda. Iwanda cithondekaga indo imwe ciakitwo cikuhaniririe. Silicon Valley Silicon Valley Cĩtĩ ikoragũo imanja cia iwanda cia tekinoronjĩ cia ũhoro. Iwanda ici cia silicon valley ithondekaga tekinoronjĩ cia ũhoro cia kirathi kia iguru mũno. Industrial clusters Potasium Erementi ya cuma ya gikundi kia cuma cia Alkali. Kemu Calcium nĩ Erementi ya Cuma ya gikundi kia cuma cia thĩ Alkalaini. Calcium ĩhothaga elektroni igirĩ na gutwika cation ina caji igirĩ positive. Kemu Aluminium nĩ Erementi ya cuma. Thaburia cia kũruga nyingĩ ithondekagwo na Aluminium. Kemu Cero Uniti nini mũno iria ingĩhota gũkoruo na mũoyo wa kĩũmbe Kigima thiini wa ciũmbe cia cero ĩmwe, kana hamwe na cero ingĩ ciũmbeini cia cero nyingĩ. Cero nĩ ĩkoragwo na twĩĩga tũria tũrutaga mawĩko ma cero. twĩĩga twa cero nĩ: Neukreasi, mitochondria na tũngĩ. Helium nĩ Erementi (Kĩnyamu) ticuma ĩkoragũo ĩĩ mĩruki kaingĩ ĩtindagia. Atomic namba yayo ni igirĩ(2). Nĩyo atomu ya kerĩ metha njokeriinĩ. Ĩkoragwo na Erektroni igirĩ na Protoni igirĩ. karűgamiriri kayo nĩ He. Ũbanduithia wayo nĩ 1S2 Kemu Oxygen nĩ Erementi (Kĩnyamu) ticuma ĩkoragũo ĩĩ mĩruki. Atomic namba yayo ni inyanya (8). Nĩyo atomu ya kanana metha njokereriinĩ. Ĩkoragwo na Erektroni inyanya na Protoni inyanya. Karűgamiriri kayo nĩ O. Ũbanduithia wayo nĩ [ He] 2s2 2p4. Metha Njokereri Kemu Sodium nĩ Erementi ya Cuma ya gikundi kia cuma cia Alkali. Sodium ĩhothaga elektroni ĩmwe na gutwika cation ina caji ĩmwe positive. Kemu Magnesium nĩ Erementi ya Cuma ya gikundi kia cuma cia thĩ Alkalaini. Magnesium ĩhothaga elektroni igirĩ na gutwika cation ina caji igirĩ positive. Kemu Cenita Ĩgoka Cenita Ĩgoka nĩ Future Centers. Cenita ici itethagia kambuni na gwataniro kwĩhariria nĩgetha iga thegea mĩaka ĩgoka. Cenita Ĩgoka ya mbere ya mbĩrĩrio bururi wa Sweden kambuniinĩ ya Assurance ya skandia nĩ mwabĩria wetagwo Leif Edvinsson[1]. No tũtaye Cenita Ĩgoka ya mũũkano ya mbere no ya njĩririo kambuniinĩ ya Assurance kana Insurance tondũ kambuni ici nĩ itũmagĩra data ya ũria kũhanĩkĩte nĩgetha kwĩgereria ũria gũkahana kũmenya ũria cikũrĩhia mwerekere wa Insurance ya kũgitĩra indo. Nigetha irute wĩra ũyũ nĩ citumagĩra thayathi ya ũhanĩki ĩria ĩthomagwo nĩ andũ metagũo Actuarians. ngũkinyainĩ mwaka wa 2013 gũtigĩte na Cenita Ĩgoka mabururiinĩ marakũra, nĩ tũkwĩgeria ũria korwo nĩ kwarĩ na Cenita Ĩgoka mĩaka mĩrogo ĩri mĩthiru ĩgĩa tarire kambuni uhoro wa tekinoronjĩ iria ciĩkwo ũmũthi. Cenita ĩno ĩgĩa ĩgererie wega, nĩ ĩgĩa tarire kambuni uhoro wa kũgia na ũgĩ wa tekinoronjĩ cia thimu cia mobairo. Kũria Kũgwete 1. Hithitori , https://web.archive.org/web/20111203212203/http://openfutures.jdlinsweden.se/page110.php, 2013. Injiniarini ya Okioharĩ Injiniarini ya Okioharĩ nĩ Ontological engineering. Injiniarini mũthemba ũyũ ĩthondekagũo na mathũgundo hamwe na ũria mathũgundo mataraine. Kwĩ kĩohari thondeke nyingĩ cia Injiniarini ta Sowa kĩohari, kĩoburemu na ingĩ. kĩoburemu nĩ kĩoharĩ ya gũthondeka njira cia gwaka sofutiwea. kĩoburemu ithodeketwo na kĩohari nyingĩ ĩmwe ya cio nĩ kĩohari ya ũjumuisho. kĩohari ya ũjumuisho nyonanite ati Kĩĩhari thondekagwa nĩ ibandi cia ĩundu, Buremuwaki ya ũtuĩria ĩthondeketwo na haria andũ mararore [1]. Kũria kũgwete 1. Mauri L. Kĩohari buremwaki na omĩkĩre mutabarara wa injiarini mĩkĩre 2005 Kiohari Lithium nĩ Erementi ya Cuma ya gikundi kia cuma cia Alkali. Lithium ĩhothaga elektroni ĩmwe na gutwika cation ina caji ĩmwe positive. Atomic namba ya Lithium nĩ 3. Atomiki configuration ya Lithium nĩ 1S22S1. Karũgamĩri kayo ni Li. Rora >>Metha Njokereri Kemu Beryllium nĩ Erementi ya Cuma ya gikundi kia cuma cia thĩ Alkalaini. Beryllium ĩhothaga elektroni igirĩ na gutwika cation ina caji igirĩ positive. Atomic namba ya Beryllium nĩ 4. Atomiki configuration ya Beryllium nĩ 1S22S2. Karũgamĩri kayo ni Be. Metha Njokereri Kemu Boron nĩ Erementi ya Ticuma ya gikundi kia cuma. Atomic namba ya Boron nĩ 5. Atomiki configuration ya Boron nĩ 1S22S22P1. Karũgamĩri kayo ni B. Metha Njokereri Kemu Zinc nĩ Erementi ya Cuma. Metha Njokereri Kemu Anggun Cipta Sasmi mũnene Indonesia Indonesia Bururi wa Asia. Mũciĩ mũnene wa Pakistan nĩ Islamabad. Asia Bururi wa Asia. Mũciĩ mũnene wa Palestine nĩ Jerusalem. Asia Socio komputiini Itara cia Socio komputiini nĩ itũmĩrĩtwo mũno miaka ikũmi mĩthiru. Socio komputiini nĩ macemario ma Komputasono thithitemu na mĩtugo socio[1]. Komputa thithitemu ĩteithagĩria mitugo socio gwĩkika na komputa kana komputa netwaki. Itara cia Socio komputiini ci bangagwo ibango nyingi ta: 1. Socio netwakiini ta Facebook na Kenyalist 2. Wiki ta Wikipedia 3. Ihungĩro nĩ ciikaro ciadikagwo nĩ mũndũ ũmwe kana anini, na kwogirirwo mathangu kaingi. Kugwete 1. Wikipedia ya gĩthũgũ, socio komputiini 6/6/2013 Google kambuni Kambuni nene ya tekinoronjĩ cia netwaki ya magomano. sofutiwea ndũmirwo cia Google nĩ: 1. Gmail marũa ma kubucia. Gmail ĩteithagia kwandĩka, gũthoma na gũtuma marũa ma kubucia. Nigetha ũtũmũĩre Gmail nĩ mũhaka ũhingũre Akauti ya Gmail. 2. Google Ndaũri - Ndaũri kuma rũthiomi rumwe kinya rũthiomi rũngi. Ndauri ĩno ĩna thiomi ta mĩrongo mũgwaja hamwe na Gĩthweri na Gĩthungu. No utaũre ciugo nyingĩ cia Gĩthweri na thiomi ici cia Ndaũri ĩno ya Google. 3. Injini ya Gucaria - Injini ino niyo itumagirwo muno magomanoini. Kahinda gaka no utumire Githweri. 4. Google Mapu - 5. Google Mabuku Ũreroĩki Ũreroĩki nĩ cybernetics ũthomi na ũtuĩria wa ugiririria na ũkinyaniria wa thithitemu Caiba Cyberspace Virtual reality Cyberspace ni ũreroitheri. Jimmy Wales, the founder of Wikipedia Bűrűri wa Abĩrika. Műciĩ mũnene wa Benin nĩ Porto-Novo. Abĩrika Sofutiwea na handiwea ya thimu Thimu ĩkoragwo na handiwea na sofutiwea. Handiwea nĩ igera na sofutiwea nĩ programu. Handiwea Igera cia handiwea cia thimu nĩ: Nduti kana Cipiyu(cipiyu rimĩĩte gwĩ CPU rĩtwa rĩkuhĩrie - Kamwe Ndutĩri Gatagati) - Cipiyu ĩkoragwo na tűgera twitagwo: kamwe ũtari, ronjiki ka ũtari na kugererania, na kangĩ kamwe gavani karia gaatha igera cia komputa. Minginithimu kana Mikrofoni - kagera koyaga makũmbi ma thauti rĩerainĩ na kũmatwa cigino iria irutagĩrwo wĩra nĩ thimu na gũtũmo. Sofutiwea Ũtara wa thimu Thimu Ũkinyaniria na thiomi Tekiniko Katanga Katanga taũni ya bururi wa DRC (Democratic Republic of the Congo). Chile Bururi wa Amerika ya Kuthini. Cĩtĩ nene ĩtagwo Santiago. Andũ a bururi ũyũ maragia ruthiomi rwa Spanish. Amerika ya Kuthini Bũrũri wa Abĩrika. Műciĩ mũnene wa Algeria nĩ Alger. Abĩrika Bűrűri wa Abĩrika. Műciĩ mũnene wa Burkina Faso nĩ Wagadugu. Abĩrika Chicago city irĩa nene ya USA. City ya Chicago irĩ igũrũ mũno ta 2.71 m. Cĩtĩ cia USA Nowĩ Bururi wa Rũraya. Muciĩ műnene wa Norway nĩ Oslo. References Rũraya Sung Jae-ki(성재기 成在基, 1967 - 2013) Human right activist, liberalism philosopher wa bururi wa South Korea. ni found wa Association wa South Korea men. South Korea Ronald Wilson Reagan (1911-2004) USA Trojany city irĩa nene ya Poland (Borandi). Cĩtĩ cia Poland Frank Lloyd Wright (1867-1959) USA Ankara city irĩa nene ya Turkey. City ya Ankara irĩ igũrũ mũno ta 938 m. Cĩtĩ cia Turkey city irĩa nene ya Turkey. City ya irĩ igũrũ mũno ta 537 m. Cĩtĩ cia Turkey city irĩa nene ya Turkey. City ya irĩ igũrũ mũno ta 2 m. Cĩtĩ cia Turkey Bururi wa Chad wĩ thiinĩ ya Abĩrika. Mũciĩ mũnene wa Chad nĩ N'Djamena. ChadAbĩrika Bururi wa Mozambique wĩ thiinĩ ya Abĩrika. Mũciĩ mũnene wa Mozambique nĩ Maputo. MozambiqueAbĩrika Lesotho wĩ thiinĩ ya Abĩrika. Mũciĩ mũnene wa Lesotho nĩ Maseru. LesothoAbĩrika Bururi wa Niger wĩ thiinĩ ya Abĩrika. Mũciĩ mũnene wa Niger nĩ Niamey. NigerAbĩrika Bururi wa Liberia wĩ thiinĩ ya Abĩrika. Mũciĩ mũnene wa Liberia nĩ Monrovia. Bururi wa Guinea wĩ thiinĩ ya Abĩrika. Mũciĩ mũnene wa Guinea nĩ Conakry. GuineaAbĩrika Bururi wa Kongo wĩ thiinĩ ya Abĩrika. Mũciĩ mũnene wa Kongo nĩ Brazzaville. Bururi wa KongoAbĩrika Bururi wa Nigeria wĩ thiinĩ ya Abĩrika. Mũciĩ mũnene wa Nigeria nĩ Abuja. NigeriaAbĩrika Augustus Octavian (Imperator Caesar Divi F. Augustus) Napoleon Bonaparte. Sung Jae-gi(성재기;成在基, September 11, 1967 - July 26, 2013) ma Human right activists, NGO activists ya liberalism philosophers na South Korea. Association of Korean Male(남성연대;男性連帶) mwakaini wa 2008. Gĩikaro kĩayo rurendaini''' Sung Jae-gi twitter [http://english.donga.com/srv/service.php3?biid=2013072913348 Suicide performance and journalist ethics] News Dongah'' (English) Police continue search for missing men's rights activist yonhapnews 2013.07.27 (English) Body of Sung Jae-gi found in Han River Koreaherald 2013.07.29 (English) Seoul ‘Bridge of Life’ Attracts More Suicide Attempts korearealtime 2013.11.08 (English) South Korean channel films suicide (English) activists philosophers Julius Caesar Sũdana ya Kuthini wĩ thiinĩ ya Abĩrika ya mwena wa itherero. Juba nĩkuo city irĩa nene ya Sũdana ya Kuthini. Abĩrika Gĩlĩdenevĩ (lydnevi) mũigana wa thiomi. References Gĩs Stary Dwór city irĩa nene ya Poland (Borandi). Cĩtĩ cia Poland Radio Studio 54 Network nĩ Radio Station, Locri Italia. External links Official website Webcast Studio 54 Network Fanclub Facebook Facebook Studio 54 Network Italy Baranja (kibaranja France) bũrũri wa Rũraya. Muciĩ műnene wa Baraja nĩ Paris. RMF FM nĩ Radio Station, Kraków, Borandi. External links Official website Borandi Friedrich Schiller Mickey Mouse, 1928. Wa thiomi cia ya ciana Walt Disney. Ya guo The Walt Disney Company. Łobez city irĩa nene ya Poland (Borandi). City ya Łobez irĩ igũrũ mũno ta 56-94 m. Links Łobez BIP Łobez Łobez - You Tube Cĩtĩ cia Poland Boston city irĩa nene ya USA. City ya Boston irĩ igũrũ mũno ta 43 m. Cĩtĩ cia USA Philadelphia city irĩa nene ya USA. City ya Philadelphia irĩ igũrũ mũno ta 12 m. Cĩtĩ cia USA Atlanta city irĩa nene ya USA. City ya Atlanta irĩ igũrũ mũno ta 320 m. Cĩtĩ cia USA Seattle city irĩa nene ya USA. City ya Seattle irĩ igũrũ mũno ta 158 m. Cĩtĩ cia USA St. Louis city irĩa nene ya USA. City ya St. Louis irĩ igũrũ mũno ta 142 m. Cĩtĩ cia USA Detroit city irĩa nene ya USA. City ya Detroit irĩ igũrũ mũno ta 200 m. Cĩtĩ cia USA Miami city irĩa nene ya USA. City ya Miami irĩ igũrũ mũno ta 13 m. Cĩtĩ cia USA New Orleans city irĩa nene ya USA. City ya New Orleans irĩ igũrũ mũno ta 20 m. Cĩtĩ cia USA Houston city irĩa nene ya USA. City ya Houston irĩ igũrũ mũno ta 13 m. Cĩtĩ cia USA Dallas city irĩa nene ya USA. City ya Dallas irĩ igũrũ mũno ta 131 m. Cĩtĩ cia USA San Antonio city irĩa nene ya USA. City ya San Antonio irĩ igũrũ mũno ta 198 m. Cĩtĩ cia USA Minneapolis city irĩa nene ya USA. City ya Minneapolis irĩ igũrũ mũno ta 264 m. Cĩtĩ cia USA Milwaukee city irĩa nene ya USA. City ya Milwaukee irĩ igũrũ mũno ta 188 m. Cĩtĩ cia USA Pittsburgh city irĩa nene ya USA. City ya Pittsburgh irĩ igũrũ mũno ta 420 m. Cĩtĩ cia USA Baltimore city irĩa nene ya USA. City ya Baltimore irĩ igũrũ mũno ta 10 m. Cĩtĩ cia USA Las Vegas city irĩa nene ya USA. City ya Las Vegas irĩ igũrũ mũno ta 610 m. Cĩtĩ cia USA San Diego city irĩa nene ya USA. City ya San Diego irĩ igũrũ mũno ta 129 m. Cĩtĩ cia USA San Francisco city irĩa nene ya USA. City ya San Francisco irĩ igũrũ mũno ta 16 m. Cĩtĩ cia USA Tijuana city irĩa nene ya Mexico. City ya Tijuana irĩ igũrũ mũno ta 20 m. Cĩtĩ cia Mexico Acapulco city irĩa nene ya Mexico. City ya Acapulco irĩ igũrũ mũno ta 30 m. Cĩtĩ cia Mexico Mazatlán city irĩa nene ya Mexico. City ya Mazatlán irĩ igũrũ mũno ta 10 m. Cĩtĩ cia Mexico Culiacán city irĩa nene ya Mexico. City ya Culiacán irĩ igũrũ mũno ta 55 m. Cĩtĩ cia Mexico Tepic city irĩa nene ya Mexico. City ya Tepic irĩ igũrũ mũno ta 920 m. Cĩtĩ cia Mexico Guadalajara city irĩa nene ya Mexico. City ya Guadalajara irĩ igũrũ mũno ta 1,566 m. Cĩtĩ cia Mexico Toluca city irĩa nene ya Mexico. City ya Toluca irĩ igũrũ mũno ta 2,660 m. Cĩtĩ cia Mexico New York City irĩa nene ya USA. New York City irĩ igũrũ mũno ta 10 m. Cĩtĩ cia USA Mexico City irĩa nene ya Mexico. Mexico City irĩ igũrũ mũno ta 2,250 m. Cĩtĩ cia Mexico Honolulu city irĩa nene ya USA. City ya Honolulu irĩ igũrũ mũno ta 6 m. Cĩtĩ cia USA Chetumal city irĩa nene ya Mexico. City ya Chetumal irĩ igũrũ mũno ta 10 m. Cĩtĩ cia Mexico Belmopan city irĩa nene ya Belize. City ya Belmopan irĩ igũrũ mũno ta 76 m. Cĩtĩ cia Belize Belize City irĩa nene ya Belize. Belize City irĩ igũrũ mũno ta 0 m. Cĩtĩ cia Belize Tegucigalpa city irĩa nene ya Honduras. City ya Tegucigalpa irĩ igũrũ mũno ta 990 m. Cĩtĩ San Salvador city irĩa nene ya El Salvador. City ya San Salvador irĩ igũrũ mũno ta 658 m. Cĩtĩ Guatemala City irĩa nene ya Guatemala. Guatemala City irĩ igũrũ mũno ta 1,500 m. Cĩtĩ Managua city irĩa nene ya Nicaragua. City ya Managua irĩ igũrũ mũno ta 700 m. Cĩtĩ Panama City irĩa nene ya Panama. Panama City irĩ igũrũ mũno ta 2 m. Cĩtĩ Havana city irĩa nene ya Cuba. City ya Havana irĩ igũrũ mũno ta 59 m. Cĩtĩ Santo Domingo city irĩa nene ya Dominican Republic. City ya Santo Domingo irĩ igũrũ mũno ta 14 m. Cĩtĩ Manila city irĩa nene ya Philippines. City ya Manila irĩ igũrũ mũno ta 16 m. Cĩtĩ Tokyo city irĩa nene ya Japan. City ya Tokyo irĩ igũrũ mũno ta 40 m. Cĩtĩ cia Japan Beijing city irĩa nene ya China. City ya Beijing irĩ igũrũ mũno ta 43.5 m. Cĩtĩ cia China Shanghai city irĩa nene ya China. City ya Shanghai irĩ igũrũ mũno ta 4 m. Cĩtĩ cia China Guangzhou city irĩa nene ya China. City ya Guangzhou irĩ igũrũ mũno ta 21 m. Cĩtĩ cia China Nanjing city irĩa nene ya China. City ya Nanjing irĩ igũrũ mũno ta 20 m. Cĩtĩ cia China Nanning city irĩa nene ya China. City ya Nanning irĩ igũrũ mũno ta 500 m. Cĩtĩ cia China Hanoi city irĩa nene ya Vietnam. City ya Hanoi irĩ igũrũ mũno ta 20 m. Cĩtĩ Ho Chi Minh City irĩa nene ya Vietnam. Ho Chi Minh City irĩ igũrũ mũno ta 19 m. Cĩtĩ Kyoto city irĩa nene ya Japan. City ya Kyoto irĩ igũrũ mũno ta 1,000 m. Cĩtĩ cia Japan Osaka city irĩa nene ya Japan. City ya Osaka irĩ igũrũ mũno ta 37.5 m. Cĩtĩ cia Japan Kobe city irĩa nene ya Japan. City ya Kobe irĩ igũrũ mũno ta 5 m. Cĩtĩ cia Japan Yokohama city irĩa nene ya Japan. City ya Yokohama irĩ igũrũ mũno ta 5 m. Cĩtĩ cia Japan Sapporo city irĩa nene ya Japan. City ya Sapporo irĩ igũrũ mũno ta 5 m. Cĩtĩ cia Japan Fukuoka city irĩa nene ya Japan. City ya Fukuoka irĩ igũrũ mũno ta 5 m. Cĩtĩ cia Japan Hiroshima city irĩa nene ya Japan. City ya Hiroshima irĩ igũrũ mũno ta 5 m. Cĩtĩ cia Japan Moscow city irĩa nene ya Urusi. City ya Moscow irĩ igũrũ mũno ta 156 m. Cĩtĩ cia Urusi Kabul city irĩa nene ya Afghanistan. City ya Kabul irĩ igũrũ mũno ta 1,791 m. Cĩtĩ Baghdad city irĩa nene ya Iraq. City ya Baghdad irĩ igũrũ mũno ta 34 m. Cĩtĩ Damascus city irĩa nene ya Syria. City ya Damascus irĩ igũrũ mũno ta 680 m. Cĩtĩ Manama city irĩa nene ya Bahrain. Cĩtĩ Abu Dhabi city irĩa nene ya United Arab Emirates. City ya Abu Dhabi irĩ igũrũ mũno ta 14 m. Cĩtĩ Dubai city irĩa nene ya United Arab Emirates. Cĩtĩ Sana'a city irĩa nene ya Yemen. City ya Sana'a irĩ igũrũ mũno ta 2,250 m. Cĩtĩ cia Yemen Aden city irĩa nene ya Yemen. City ya Aden irĩ igũrũ mũno ta 6 m. Cĩtĩ cia Yemen Islamabad city irĩa nene ya Pakistan. City ya Islamabad irĩ igũrũ mũno ta 620 m. Cĩtĩ cia Pakistan Karachi city irĩa nene ya Pakistan. City ya Karachi irĩ igũrũ mũno ta 8 m. Cĩtĩ cia Pakistan Dhaka city irĩa nene ya Bangladesh. City ya Dhaka irĩ igũrũ mũno ta 4 m. Cĩtĩ Cairo city irĩa nene ya Egypt. City ya Cairo irĩ igũrũ mũno ta 23 m. Cĩtĩ N'Djamena city irĩa nene ya Chad. City ya N'Djamena irĩ igũrũ mũno ta 298 m. Cĩtĩ Niamey city irĩa nene ya Niger. City ya Niamey irĩ igũrũ mũno ta 207 m. Cĩtĩ Abuja city irĩa nene ya Nigeria. City ya Abuja irĩ igũrũ mũno ta 840 m. Cĩtĩ cia Nigeria Lagos city irĩa nene ya Nigeria. City ya Lagos irĩ igũrũ mũno ta 41 m. Cĩtĩ cia Nigeria Conakry city irĩa nene ya Guinea. Cĩtĩ Monrovia city irĩa nene ya Liberia. Cĩtĩ cia Liberia Accra city irĩa nene ya Ghana. City ya Accra irĩ igũrũ mũno ta 61 m. Cĩtĩ Porto-Novo city irĩa nene ya Benin. City ya Porto-Novo irĩ igũrũ mũno ta 38 m. Cĩtĩ Mogadishu city irĩa nene ya Somalia. Cĩtĩ cia Somalia Mombasa city irĩa nene ya Kenya. City ya Mombasa irĩ igũrũ mũno ta 50 m. Cĩtĩ cia Kenya Nagoya city irĩa nene ya Japan. Cĩtĩ cia Japan Kitakyushu city irĩa nene ya Japan. City ya Kitakyushu irĩ igũrũ mũno ta 5 m. Cĩtĩ cia Japan Lhasa city irĩa nene ya China. City ya Lhasa irĩ igũrũ mũno ta 3,490 m. Cĩtĩ cia China Xining city irĩa nene ya China. City ya Xining irĩ igũrũ mũno ta 2,275 m. Cĩtĩ cia China Ürümqi city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Xi'an city irĩa nene ya China. City ya Xi'an irĩ igũrũ mũno ta 405 m. Cĩtĩ cia China Chongqing city irĩa nene ya China. City ya Chongqing irĩ igũrũ mũno ta 237 m. Cĩtĩ cia China Tianjin city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Chengdu city irĩa nene ya China. City ya Chengdu irĩ igũrũ mũno ta 500 m. Cĩtĩ cia China Shenzhen city irĩa nene ya China. City ya Shenzhen irĩ igũrũ mũno ta 943.7 m. Cĩtĩ cia China Wuhan city irĩa nene ya China. City ya Wuhan irĩ igũrũ mũno ta 37 m. Cĩtĩ cia China Dongguan city irĩa nene ya China. City ya Dongguan irĩ igũrũ mũno ta 8 m. Cĩtĩ cia China Foshan city irĩa nene ya China. City ya Foshan irĩ igũrũ mũno ta 16 m. Cĩtĩ cia China Shenyang city irĩa nene ya China. City ya Shenyang irĩ igũrũ mũno ta 55 m. Cĩtĩ cia China Hangzhou city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Harbin city irĩa nene ya China. City ya Harbin irĩ igũrũ mũno ta 150 m. Cĩtĩ cia China Dalian city irĩa nene ya China. City ya Dalian irĩ igũrũ mũno ta 29 m. Cĩtĩ cia China Suzhou city irĩa nene ya China. City ya Suzhou irĩ igũrũ mũno ta 5 m. Cĩtĩ cia China Qingdao city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Zhengzhou city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Changchun city irĩa nene ya China. City ya Changchun irĩ igũrũ mũno ta 222 m. Cĩtĩ cia China Hohhot city irĩa nene ya China. City ya Hohhot irĩ igũrũ mũno ta 1,065 m. Cĩtĩ cia China Yinchuan city irĩa nene ya China. City ya Yinchuan irĩ igũrũ mũno ta 1,100 m. Cĩtĩ cia China‎ Fuzhou city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Xiamen city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Quanzhou city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Shantou city irĩa nene ya China. City ya Shantou irĩ igũrũ mũno ta 51 m. Cĩtĩ cia China Wenzhou city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Qiqihar city irĩa nene ya China. City ya Qiqihar irĩ igũrũ mũno ta 147 m. Cĩtĩ cia China Jinan city irĩa nene ya China. City ya Jinan irĩ igũrũ mũno ta 23 m. Cĩtĩ cia China Nanchang city irĩa nene ya China. City ya Nanchang irĩ igũrũ mũno ta 37 m. Cĩtĩ cia China Changsha city irĩa nene ya China. City ya Changsha irĩ igũrũ mũno ta 63 m. Cĩtĩ cia China Taiyuan city irĩa nene ya China. City ya Taiyuan irĩ igũrũ mũno ta 800 m. Cĩtĩ cia China Shijiazhuang city irĩa nene ya China. City ya Shijiazhuang irĩ igũrũ mũno ta 83 m. Cĩtĩ cia China Kunming city irĩa nene ya China. City ya Kunming irĩ igũrũ mũno ta 1,892 m. Cĩtĩ cia China Wuxi city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Ningbo city irĩa nene ya China. City ya Ningbo irĩ igũrũ mũno ta 150 m. Cĩtĩ cia China Zibo city irĩa nene ya China. City ya Zibo irĩ igũrũ mũno ta 1,108.3 m. Cĩtĩ cia China Baoding city irĩa nene ya China. City ya Baoding irĩ igũrũ mũno ta 25 m. Cĩtĩ cia China Linyi city irĩa nene ya China. City ya Linyi irĩ igũrũ mũno ta 74 m. Cĩtĩ cia China Handan city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Weifang city irĩa nene ya China. City ya Weifang irĩ igũrũ mũno ta 32 m. Cĩtĩ cia China Zhoukou city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Hefei city irĩa nene ya China. City ya Hefei irĩ igũrũ mũno ta 37 m. Cĩtĩ cia China Tangshan city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Nantong city irĩa nene ya China. City ya Nantong irĩ igũrũ mũno ta 2 m. Cĩtĩ cia China Guiyang city irĩa nene ya China. City ya Guiyang irĩ igũrũ mũno ta 1,275 m. Cĩtĩ cia China Huai'an city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Xuzhou city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Lanzhou city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Heze city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Jining city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Zhucheng city irĩa nene ya China. City ya Zhucheng irĩ igũrũ mũno ta 66 m. Cĩtĩ cia China Haikou city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Karamay city irĩa nene ya China. City ya Karamay irĩ igũrũ mũno ta 354 m. Cĩtĩ cia China Altay City irĩa nene ya China. Altay City irĩ igũrũ mũno ta 887 m. Cĩtĩ cia China Anqing city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Anshan city irĩa nene ya China. City ya Anshan irĩ igũrũ mũno ta 2 m. Cĩtĩ cia China Anyang city irĩa nene ya China. City ya Anyang irĩ igũrũ mũno ta 69 m. Cĩtĩ cia China Ezhou city irĩa nene ya China. City ya Ezhou irĩ igũrũ mũno ta 69 m. Cĩtĩ cia China Lijiang city irĩa nene ya China. City ya Lijiang irĩ igũrũ mũno ta 2,400 m. Cĩtĩ cia China Beihai city irĩa nene ya China. City ya Beihai irĩ igũrũ mũno ta 21 m. Cĩtĩ cia China Lishui city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Chaozhou city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Xiangcheng City irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Sanya city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Xingyang city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Kaifeng city irĩa nene ya China. City ya Kaifeng irĩ igũrũ mũno ta 75 m. Cĩtĩ cia China Liaoyang city irĩa nene ya China. City ya Liaoyang irĩ igũrũ mũno ta 29 m. Cĩtĩ cia China Pingliang city irĩa nene ya China. City ya Pingliang irĩ igũrũ mũno ta 1,398 m. Cĩtĩ cia China Yan'an city irĩa nene ya China. City ya Yan'an irĩ igũrũ mũno ta 975 m. Cĩtĩ cia China Datong city irĩa nene ya China. City ya Datong irĩ igũrũ mũno ta 1,042 m. Cĩtĩ cia China Qingyuan city irĩa nene ya China. City ya Qingyuan irĩ igũrũ mũno ta 14 m. Cĩtĩ cia China Suining city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Changde city irĩa nene ya China. City ya Changde irĩ igũrũ mũno ta 35 m. Cĩtĩ cia China Zhenjiang city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Jiaxing city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Lin'an City irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Shaoxing city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Haidong city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Turpan city irĩa nene ya China. City ya Turpan irĩ igũrũ mũno ta -154 m. Cĩtĩ cia China Yining City irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Wusu city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Wujiaqu city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Tacheng city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Tumxuk city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Tiemenguan City irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Shuanghe city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Shihezi city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Alashankou city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Artux city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Changji city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Fukang city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Hotan city irĩa nene ya China. City ya Hotan irĩ igũrũ mũno ta 1,382 m. Cĩtĩ cia China Kashgar city irĩa nene ya China. City ya Kashgar irĩ igũrũ mũno ta 1,270 m. Cĩtĩ cia China Khorgas city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Kokdala city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Korla city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Hami City irĩa nene ya China. Hami City irĩ igũrũ mũno ta 759 m. Cĩtĩ cia China Kuytun city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Shigatse city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Nyingchi city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Chamdo city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Golmud city irĩa nene ya China. City ya Golmud irĩ igũrũ mũno ta 2,809 m. Cĩtĩ cia China Zhongwei city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Shizuishan city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Qingtongxia city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Lingwu city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Guyuan city irĩa nene ya China. City ya Guyuan irĩ igũrũ mũno ta 1,777 m. Cĩtĩ cia China Anshun city irĩa nene ya China. City ya Anshun irĩ igũrũ mũno ta 1,380 m. Cĩtĩ cia China Bijie city irĩa nene ya China. City ya Bijie irĩ igũrũ mũno ta 1,723 m. Cĩtĩ cia China Duyun city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Kaili City irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Liupanshui city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Qingzhen city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Renhuai city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Tongren city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Zunyi city irĩa nene ya China. City ya Zunyi irĩ igũrũ mũno ta 865 m. Cĩtĩ cia China Danzhou city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Qionghai city irĩa nene ya China. City ya Qionghai irĩ igũrũ mũno ta 22 m. Cĩtĩ cia China Sansha city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Wanning city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Wenchang city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Wuzhishan City irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Arxan city irĩa nene ya China. City ya Arxan irĩ igũrũ mũno ta 1,003 m. Cĩtĩ cia China Baotou city irĩa nene ya China. City ya Baotou irĩ igũrũ mũno ta 1,065 m. Cĩtĩ cia China Bayannur city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Chifeng city irĩa nene ya China. City ya Chifeng irĩ igũrũ mũno ta 586 m. Cĩtĩ cia China Erenhot city irĩa nene ya China. City ya Erenhot irĩ igũrũ mũno ta 963 m. Cĩtĩ cia China Ergun City irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Fengzhen city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Genhe city irĩa nene ya China. City ya Genhe irĩ igũrũ mũno ta 714 m. Cĩtĩ cia China Holingol city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Hulunbuir city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Manzhouli city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Ordos City irĩa nene ya China. Ordos City irĩ igũrũ mũno ta 1,305 m. Cĩtĩ cia China Tongliao city irĩa nene ya China. City ya Tongliao irĩ igũrũ mũno ta 179 m. Cĩtĩ cia China Ulan Hot city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Ulanqab city irĩa nene ya China. City ya Ulanqab irĩ igũrũ mũno ta 1,378 m. Cĩtĩ cia China Wuhai city irĩa nene ya China. City ya Wuhai irĩ igũrũ mũno ta 1,150 m. Cĩtĩ cia China Xilinhot city irĩa nene ya China. City ya Xilinhot irĩ igũrũ mũno ta 997 m. Cĩtĩ cia China Yakeshi city irĩa nene ya China. City ya Yakeshi irĩ igũrũ mũno ta 657 m. Cĩtĩ cia China Zhalantun city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Zhuanghe city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Shengzhou city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Tongxiang city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Wenling city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Jinhua city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Yiwu city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Yueqing city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Yuyao city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Zhoushan city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Zhuji city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Wuxue city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China‎ Huanggang city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Enshi City irĩa nene ya China. Enshi City irĩ igũrũ mũno ta 420 m. Cĩtĩ cia China Tianmen city irĩa nene ya China. City ya Tianmen irĩ igũrũ mũno ta 32 m. Cĩtĩ cia China Rui'an city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Quzhou city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Pinghu city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Longquan city irĩa nene ya China. City ya Longquan irĩ igũrũ mũno ta 195 m. Cĩtĩ cia China Linhai city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Linghai city irĩa nene ya China. City ya Linghai irĩ igũrũ mũno ta 19 m. Cĩtĩ cia China Jiangshan city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Jiande city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Huzhou city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Haining city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Fenghua city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Dongyang city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Cixi City irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Jilin City irĩa nene ya China. Jilin City irĩ igũrũ mũno ta 202 m. Cĩtĩ cia China Liaoyuan city irĩa nene ya China. City ya Liaoyuan irĩ igũrũ mũno ta 260 m. Cĩtĩ cia China Fushun city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Liuzhou city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Yangzhou city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China‎ Huaibei city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Huizhou city irĩa nene ya China. City ya Huizhou irĩ igũrũ mũno ta 15 m. Cĩtĩ cia China Yibin city irĩa nene ya China. City ya Yibin irĩ igũrũ mũno ta 321 m. Cĩtĩ cia China Panzhihua city irĩa nene ya China. City ya Panzhihua irĩ igũrũ mũno ta 1,157 m. Cĩtĩ cia China Dandong city irĩa nene ya China. City ya Dandong irĩ igũrũ mũno ta 8 m. Cĩtĩ cia China Hengyang city irĩa nene ya China. City ya Hengyang irĩ igũrũ mũno ta 8 m. Cĩtĩ cia China Qinhuangdao city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Pingdingshan city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Guigang city irĩa nene ya China. City ya Guigang irĩ igũrũ mũno ta 45 m. Cĩtĩ cia China Jinzhou city irĩa nene ya China. City ya Jinzhou irĩ igũrũ mũno ta 24 m. Cĩtĩ cia China Wuhu city irĩa nene ya China. City ya Wuhu irĩ igũrũ mũno ta 7.9 m. Cĩtĩ cia China Nanping city irĩa nene ya China. City ya Nanping irĩ igũrũ mũno ta 89 m. Cĩtĩ cia China Cangzhou city irĩa nene ya China. City ya Cangzhou irĩ igũrũ mũno ta 13 m. Cĩtĩ cia China Changzhou city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Hegang city irĩa nene ya China. City ya Hegang irĩ igũrũ mũno ta 280 m. Cĩtĩ cia China Yancheng city irĩa nene ya China. City ya Yancheng irĩ igũrũ mũno ta 280 m. Cĩtĩ cia China‎ Fuyang city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Panjin city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Xingtai city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Shaoyang city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Yantai city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Luoyang city irĩa nene ya China. City ya Luoyang irĩ igũrũ mũno ta 144 m. Cĩtĩ cia China Xianyang city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Lu'an city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Tai'an city irĩa nene ya China. City ya Tai'an irĩ igũrũ mũno ta 167 m. Cĩtĩ cia China Huainan city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Huludao city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Xiangtan city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Putian city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Nanchong city irĩa nene ya China. City ya Nanchong irĩ igũrũ mũno ta 340 m. Cĩtĩ cia China Jiangmen city irĩa nene ya China. City ya Jiangmen irĩ igũrũ mũno ta 10 m. Cĩtĩ cia China Dominican Republic Matemo Bũrũri wa Caribbean. ŨKoragwo wĩ wa gĩcigĩrĩra. Ucuumi Ũrĩmi na iwanda itari nyingĩ Caribbean Trinidad and Tobago Matemo Bũrũri wa Caribbean. ŨKoragwo wĩ wa gĩcigĩrĩra. Ucuumi Ũrĩmi na iwanda itari nyingĩ Caribbean Bolivia. Bururi wa Amerika ya Kuthini. Cĩtĩ nene ĩtagwo La Paz. Andũ a bururi ũyũ maragia ruthiomi rwa Spanish. Amerika ya Kuthini Colombia Bururi wa Amerika ya Kuthini. Cĩtĩ nene ĩtagwo Bogota. Amerika ya Kuthini French Guyana. Bururi wa Amerika ya Kuthini. Amerika ya Kuthini Guyana Bururi wa Amerika ya Kuthini. Amerika ya Kuthini Wilkes-Barre city irĩa nene ya USA. City ya Wilkes-Barre irĩ igũrũ mũno ta 160 m. Cĩtĩ cia USA Tashkent city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Tashkent irĩ igũrũ mũno ta 455 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Termez city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Termez irĩ igũrũ mũno ta 294 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan To‘rtko‘l city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya To‘rtko‘l irĩ igũrũ mũno ta 85 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Uchqoʻrgʻon city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Uchqoʻrgʻon irĩ igũrũ mũno ta 499 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Uchkuduk city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Uchkuduk irĩ igũrũ mũno ta 193 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Urgench city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Urgench irĩ igũrũ mũno ta 91 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Xonobod city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Xonobod irĩ igũrũ mũno ta 603 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Yangiabad city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Yangiabad irĩ igũrũ mũno ta 1,312 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Yangiyer city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Yangiyer irĩ igũrũ mũno ta 210 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Yangiyo‘l city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Yangiyo‘l irĩ igũrũ mũno ta 350 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Zarafshan city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Zarafshan irĩ igũrũ mũno ta 400 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Khiva city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Khiva irĩ igũrũ mũno ta 109 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Vobkent city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Vobkent irĩ igũrũ mũno ta 239 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Nurafshon city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Nurafshon irĩ igũrũ mũno ta 393 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Urgut city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Urgut irĩ igũrũ mũno ta 1014 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Xo‘jayli city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Xo‘jayli irĩ igũrũ mũno ta 73 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Tamdibulok city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Tamdibulok irĩ igũrũ mũno ta 297 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Taxiatosh city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Taxiatosh irĩ igũrũ mũno ta 78 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Samarkand city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Samarkand irĩ igũrũ mũno ta 702 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Shahrisabz city irĩa nene ya Uzbekistan. Cĩtĩ cia Uzbekistan Shahrixon city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Shahrixon irĩ igũrũ mũno ta 452 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Sirdaryo city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Sirdaryo irĩ igũrũ mũno ta 632 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Bukhara city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Bukhara irĩ igũrũ mũno ta 225 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Nukus city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Nukus irĩ igũrũ mũno ta 76 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Mo‘ynoq city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Mo‘ynoq irĩ igũrũ mũno ta 55 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Namangan city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Namangan irĩ igũrũ mũno ta 450 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Navoiy city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Navoiy irĩ igũrũ mũno ta 382 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Nurata city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Nurata irĩ igũrũ mũno ta 490 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Margilan city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Margilan irĩ igũrũ mũno ta 495 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Qo‘ng‘irot city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Qo‘ng‘irot irĩ igũrũ mũno ta 60 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Kosonsoy city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Kosonsoy irĩ igũrũ mũno ta 885 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Kokand city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Kokand irĩ igũrũ mũno ta 409 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Kattaqo‘rg‘on city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Kattaqo‘rg‘on irĩ igũrũ mũno ta 480 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Muborak city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Muborak irĩ igũrũ mũno ta 288 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Andijan city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Andijan irĩ igũrũ mũno ta 450 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Baxt city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Baxt irĩ igũrũ mũno ta 264 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Guliston city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Guliston irĩ igũrũ mũno ta 274 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Bekabad city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Bekabad irĩ igũrũ mũno ta 305 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Beruniy city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Beruniy irĩ igũrũ mũno ta 87 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Chimboy city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Chimboy irĩ igũrũ mũno ta 64 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Chirchiq city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Chirchiq irĩ igũrũ mũno ta 582 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Fergana city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Fergana irĩ igũrũ mũno ta 590 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan G‘ijduvon city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya G‘ijduvon irĩ igũrũ mũno ta 259 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan G‘uzor city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya G‘uzor irĩ igũrũ mũno ta 529 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Jizzax city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Jizzax irĩ igũrũ mũno ta 378 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Olmaliq city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Olmaliq irĩ igũrũ mũno ta 530 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Haqqulobod city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Haqqulobod irĩ igũrũ mũno ta 438 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Uychi city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Uychi irĩ igũrũ mũno ta 458 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Eu tu nois bota nela o bonde chegou os caçador de perereca Jomashoʻy city irĩa nene ya Uzbekistan. Cĩtĩ cia Uzbekistan Chortoq city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Chortoq irĩ igũrũ mũno ta 521 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Tashbulak city irĩa nene ya Uzbekistan. Cĩtĩ cia Uzbekistan Qarshi city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Qarshi irĩ igũrũ mũno ta 386 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Qorako‘l city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Qorako‘l irĩ igũrũ mũno ta 196 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Qorasuv city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Qorasuv irĩ igũrũ mũno ta 720 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Dashtobod city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Dashtobod irĩ igũrũ mũno ta 397 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Denov city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Denov irĩ igũrũ mũno ta 511 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Ohangaron city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Ohangaron irĩ igũrũ mũno ta 563 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Quvasoy city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Quvasoy irĩ igũrũ mũno ta 409 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Quva city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Quva irĩ igũrũ mũno ta 488 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Piskent city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Piskent irĩ igũrũ mũno ta 417 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Oqtosh city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Oqtosh irĩ igũrũ mũno ta 461 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Hinesville city irĩa nene ya USA. City ya Hinesville irĩ igũrũ mũno ta 23 m. Cĩtĩ cia USA Gazalkent city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Gazalkent irĩ igũrũ mũno ta 713 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Chinaz city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Chinaz irĩ igũrũ mũno ta 269 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Qibray city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Qibray irĩ igũrũ mũno ta 534 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Oqqo‘rg‘on city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Oqqo‘rg‘on irĩ igũrũ mũno ta 300 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Parkent city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Parkent irĩ igũrũ mũno ta 765 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Do‘stobod city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Do‘stobod irĩ igũrũ mũno ta 279 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Gulbahor city irĩa nene ya Uzbekistan. Cĩtĩ cia Uzbekistan Bo‘ston city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Bo‘ston irĩ igũrũ mũno ta 99 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Mang‘it city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Mang‘it irĩ igũrũ mũno ta 84 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Kegeyli city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Kegeyli irĩ igũrũ mũno ta 68 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Oqmang‘it city irĩa nene ya Uzbekistan. Cĩtĩ cia Uzbekistan Qanliko‘l city irĩa nene ya Uzbekistan. Cĩtĩ cia Uzbekistan Qorao‘zak city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Qorao‘zak irĩ igũrũ mũno ta 61 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Shumanay city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Shumanay irĩ igũrũ mũno ta 67 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Taxtako‘pir city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Taxtako‘pir irĩ igũrũ mũno ta 61 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Bog‘ot city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Bog‘ot irĩ igũrũ mũno ta 96 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Gurlen city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Gurlen irĩ igũrũ mũno ta 91 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Qo‘shko‘pir city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Qo‘shko‘pir irĩ igũrũ mũno ta 90 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Shovot city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Shovot irĩ igũrũ mũno ta 91 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Qorovul city irĩa nene ya Uzbekistan. Cĩtĩ cia Uzbekistan Xonqa city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Xonqa irĩ igũrũ mũno ta 100 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Xazorasp city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Xazorasp irĩ igũrũ mũno ta 100 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Yangiariq city irĩa nene ya Uzbekistan. Cĩtĩ cia Uzbekistan Boysun city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Boysun irĩ igũrũ mũno ta 1,217 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Jarqoʻrgʻon city irĩa nene ya Uzbekistan. Cĩtĩ cia Uzbekistan Sariq city irĩa nene ya Uzbekistan. Cĩtĩ cia Uzbekistan Qumqoʻrgʻon city irĩa nene ya Uzbekistan. Cĩtĩ cia Uzbekistan Xalqobod city irĩa nene ya Uzbekistan. Cĩtĩ cia Uzbekistan Sariosiyo city irĩa nene ya Uzbekistan. Cĩtĩ cia Uzbekistan Sherobod city irĩa nene ya Uzbekistan. Cĩtĩ cia Uzbekistan Shoʻrchi city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Shoʻrchi irĩ igũrũ mũno ta 491 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Uchqizil city irĩa nene ya Uzbekistan. Cĩtĩ cia Uzbekistan Bururi wa Asia. Mũciĩ mũnene wa Uzbekistan nĩ Tashkent. Asia Uzbekistan Bandixon city irĩa nene ya Uzbekistan. Cĩtĩ cia Uzbekistan Sardoba city irĩa nene ya Uzbekistan. Cĩtĩ cia Uzbekistan Dehqonobod city irĩa nene ya Tajikistan. Cĩtĩ cia Tajikistan Xovos city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Xovos irĩ igũrũ mũno ta 360 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Qahramon city irĩa nene ya Tajikistan. Cĩtĩ cia Tajikistan Kakhraman city irĩa nene ya Uzbekistan. Cĩtĩ cia Uzbekistan Sayxun city irĩa nene ya Uzbekistan. Cĩtĩ cia Uzbekistan Paxtaobod city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Paxtaobod irĩ igũrũ mũno ta 513 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Pakhtaabad city irĩa nene ya Uzbekistan. Cĩtĩ cia Uzbekistan Buloqboshi city irĩa nene ya Uzbekistan. Cĩtĩ cia Uzbekistan Marhamat city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Marhamat irĩ igũrũ mũno ta 610 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Qo‘rg‘ontepa city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Qo‘rg‘ontepa irĩ igũrũ mũno ta 693 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Xoʻjaobod city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Xoʻjaobod irĩ igũrũ mũno ta 668 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Jalaquduq city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Oxunboboyev irĩ igũrũ mũno ta 679 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Oqoltin city irĩa nene ya Uzbekistan. Cĩtĩ cia Uzbekistan Oltinkoʻl city irĩa nene ya Uzbekistan. Cĩtĩ cia Uzbekistan Poytugʻ city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Poytugʻ irĩ igũrũ mũno ta 459 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Kuyganyor city irĩa nene ya Uzbekistan. Cĩtĩ cia Uzbekistan Galaosiyo city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Galaosiyo irĩ igũrũ mũno ta 228 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Jondor city irĩa nene ya Uzbekistan. Cĩtĩ cia Uzbekistan Qorovulbozor city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Qorovulbozor irĩ igũrũ mũno ta 247 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Romitan city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Romitan irĩ igũrũ mũno ta 227 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Shofirkon city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Shofirkon irĩ igũrũ mũno ta 242 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Yaypan city irĩa nene ya Uzbekistan. Cĩtĩ cia Uzbekistan Ibrat city irĩa nene ya Uzbekistan. Cĩtĩ cia Uzbekistan Beshariq city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Beshariq irĩ igũrũ mũno ta 401 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Yozyovon city irĩa nene ya Uzbekistan. Cĩtĩ cia Uzbekistan Oltiariq city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Oltiariq irĩ igũrũ mũno ta 471 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Dangʻara city irĩa nene ya Uzbekistan. Cĩtĩ cia Uzbekistan Vodil city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Vodil irĩ igũrũ mũno ta 930 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Navbahor city irĩa nene ya Tajikistan. Cĩtĩ cia Tajikistan Navbakhor city irĩa nene ya Uzbekistan. Cĩtĩ cia Uzbekistan Toshloq city irĩa nene ya Uzbekistan. Cĩtĩ cia Uzbekistan Uchkoʻprik city irĩa nene ya Uzbekistan. Cĩtĩ cia Uzbekistan Zafarobod city irĩa nene ya Tajikistan. Cĩtĩ cia Tajikistan Gʻallaorol city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Gʻallaorol irĩ igũrũ mũno ta 603 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Zarbdor city irĩa nene ya Uzbekistan. Cĩtĩ cia Uzbekistan Balandchaqir city irĩa nene ya Uzbekistan. Cĩtĩ cia Uzbekistan Yangiqishloq city irĩa nene ya Uzbekistan. Cĩtĩ cia Uzbekistan Doʻstlik city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Doʻstlik irĩ igũrũ mũno ta 273 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Usmat city irĩa nene ya Uzbekistan. Cĩtĩ cia Uzbekistan Gʻoliblar city irĩa nene ya Uzbekistan. Cĩtĩ cia Uzbekistan Beshrabot city irĩa nene ya Uzbekistan. Cĩtĩ cia Uzbekistan Qiziltepa city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Qiziltepa irĩ igũrũ mũno ta 264 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Yangirabot city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Yangirabot irĩ igũrũ mũno ta 421 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Konimex city irĩa nene ya Uzbekistan. Cĩtĩ cia Uzbekistan Karmana city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Karmana irĩ igũrũ mũno ta 348 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Chiroqchi city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Chiroqchi irĩ igũrũ mũno ta 513 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Beshkent city irĩa nene ya Kyrgyzstan. City ya Beshkent irĩ igũrũ mũno ta 785 m. Cĩtĩ cia Kyrgyzstan Karashina city irĩa nene ya Uzbekistan. Cĩtĩ cia Uzbekistan Qamashi city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Qamashi irĩ igũrũ mũno ta 520 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Mugʻlon city irĩa nene ya Uzbekistan. Cĩtĩ cia Uzbekistan Yangi Mirishkor city irĩa nene ya Uzbekistan. Cĩtĩ cia Uzbekistan Yangi Nishon city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Yangi Nishon irĩ igũrũ mũno ta 351 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Yakkabogʻ city irĩa nene ya Uzbekistan. Cĩtĩ cia Uzbekistan Bulungʻur city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Bulungʻur irĩ igũrũ mũno ta 757 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Ishtixon city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Ishtixon irĩ igũrũ mũno ta 509 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Jomboy city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Jomboy irĩ igũrũ mũno ta 716 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Payshanba city irĩa nene ya Uzbekistan. Cĩtĩ cia Uzbekistan Qoʻshrabot city irĩa nene ya Uzbekistan. Cĩtĩ cia Uzbekistan Komsomolobod city irĩa nene ya Tajikistan. Cĩtĩ cia Tajikistan Ziyodin city irĩa nene ya Uzbekistan. City ya Ziyodin irĩ igũrũ mũno ta 395 m. Cĩtĩ cia Uzbekistan Payariq city irĩa nene ya Uzbekistan. Cĩtĩ cia Uzbekistan Gulobod city irĩa nene ya Uzbekistan. Cĩtĩ cia Uzbekistan Toyloq city irĩa nene ya Uzbekistan. Cĩtĩ cia Uzbekistan Bururi wa Asia. Mũciĩ mũnene wa Tajikistan nĩ Dushanbe. Asia Bururi wa Asia. Mũciĩ mũnene wa Kyrgyzstan nĩ Bishkek. Asia Bururi wa Asia. Mũciĩ mũnene wa North Korea nĩ Pyongyang. Asia Bururi wa Asia. Mũciĩ mũnene wa Iran nĩ Tehran. Asia Bururi wa Asia. Mũciĩ mũnene wa Israel nĩ Jerusalem. Asia Bururi wa Asia. Mũciĩ mũnene wa Lebanon nĩ Beirut. Asia Bururi wa Asia. Mũciĩ mũnene wa Jordan nĩ Amman. Asia Bururi wa Asia. Mũciĩ mũnene wa Kuwait nĩ Kuwait City. Asia Bururi wa Asia. Mũciĩ mũnene wa Oman nĩ Muscat. Asia Bururi wa Asia. Mũciĩ mũnene wa Qatar nĩ Doha. Asia Bururi wa Asia. Mũciĩ mũnene wa Saudi Arabia nĩ Riyadh. Asia Bururi wa Asia. Mũciĩ mũnene wa Turkmenistan nĩ Ashgabat. Asia Bururi wa Asia. Mũciĩ mũnene wa Cambodia nĩ Phnom Penh. Asia Bururi wa Asia. Mũciĩ mũnene wa India nĩ New Delhi. Asia Bururi wa Asia. Mũciĩ mũnene wa Nepal nĩ Kathmandu. Asia Bururi wa Asia. Mũciĩ mũnene wa Mongolia nĩ Ulaanbaatar. Asia Bururi wa Abĩrika. Mũciĩ mũnene wa Cape Verde nĩ Praia. Abĩrika Bururi wa Abĩrika. Mũciĩ mũnene wa São Tomé and Príncipe nĩ São Tomé. Abĩrika Bururi wa Abĩrika. Mũciĩ mũnene wa Seychelles nĩ Victoria. Abĩrika Bururi wa Abĩrika. Mũciĩ mũnene wa Comoros nĩ Moroni. Abĩrika Bururi wa Abĩrika. Mũciĩ mũnene wa Mauritius nĩ Port Louis. Abĩrika Bururi wa Abĩrika. Mũciĩ mũnene wa Zambia nĩ Lusaka. Abĩrika Bururi wa Abĩrika. Mũciĩ mũnene wa Central African Republic nĩ Bangui. Abĩrika Bururi wa Abĩrika. Mũciĩ mũnene wa Morocco nĩ Rabat. Abĩrika Bururi wa Abĩrika. Mũciĩ mũnene wa Libya nĩ Tripoli. Abĩrika Bururi wa Abĩrika. Mũciĩ mũnene wa Tunisia nĩ Tunis. Abĩrika Xuchang city irĩa nene ya China. City ya Xuchang irĩ igũrũ mũno ta 71 m. Cĩtĩ cia China Tongling city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Barkam city irĩa nene ya China. City ya Barkam irĩ igũrũ mũno ta 2,615 m. Cĩtĩ cia China Jingxi city irĩa nene ya China. City ya Jingxi irĩ igũrũ mũno ta 748 m. Cĩtĩ cia China Baise city irĩa nene ya China. City ya Baise irĩ igũrũ mũno ta 137 m. Cĩtĩ cia China Bengbu city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Fuxin city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Yingkou city irĩa nene ya China. City ya Yingkou irĩ igũrũ mũno ta 40 m. Cĩtĩ cia China Tengchong city irĩa nene ya China. City ya Tengchong irĩ igũrũ mũno ta 1,667 m. Cĩtĩ cia China Shangri-La City irĩa nene ya China. Shangri-La City irĩ igũrũ mũno ta 3,160 m. Cĩtĩ cia China Kangding city irĩa nene ya China. City ya Kangding irĩ igũrũ mũno ta 2,560 m. Cĩtĩ cia China Mile City irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Chenzhou city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Dengzhou city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Zoucheng city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Qufu city irĩa nene ya China. City ya Qufu irĩ igũrũ mũno ta 65 m. Cĩtĩ cia China Kĩambĩrĩria (kuma ruga kia "Latin" Vulgate, ona kio kihoetwo kuma Greek γένεσις, ........meaning "origin"; , Bərēšīṯ, "Kiambiriria") ni ibuku ria mbere Hebrew Biblia (ibuku ria Tanakh) na Ũkristiano Old Testament. Ngai Nyeri city irĩa nene ya Kenya. Cĩtĩ cia Kenya Nakuru city irĩa nene ya Kenya. City ya Nakuru irĩ igũrũ mũno ta 1,850 m. Cĩtĩ cia Kenya Kisumu city irĩa nene ya Kenya. City ya Kisumu irĩ igũrũ mũno ta 1,131 m. Cĩtĩ cia Kenya Eldoret city irĩa nene ya Kenya. City ya Eldoret irĩ igũrũ mũno ta 2,095 m. Cĩtĩ cia Kenya Malindi city irĩa nene ya Kenya. City ya Malindi irĩ igũrũ mũno ta 0 m. Cĩtĩ cia Kenya Xianning city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Huangshi city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Laiwu city irĩa nene ya China. City ya Laiwu irĩ igũrũ mũno ta 310 m. Cĩtĩ cia China Zhuhai city irĩa nene ya China. City ya Zhuhai irĩ igũrũ mũno ta 36 m. Cĩtĩ cia China Jiayuguan City irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Zhongshan city irĩa nene ya China. City ya Zhongshan irĩ igũrũ mũno ta 11 m. Cĩtĩ cia China Zhongxiang city irĩa nene ya China. City ya Zhongxiang irĩ igũrũ mũno ta 66 m. Cĩtĩ cia China Leshan city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Jiyuan city irĩa nene ya China. City ya Jiyuan irĩ igũrũ mũno ta 150 m. Cĩtĩ cia China Xiantao city irĩa nene ya China. City ya Xiantao irĩ igũrũ mũno ta 31 m. Cĩtĩ cia China Jingmen city irĩa nene ya China. City ya Jingmen irĩ igũrũ mũno ta 80 m. Cĩtĩ cia China Jingzhou city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Ji'an city irĩa nene ya China. City ya Ji'an irĩ igũrũ mũno ta 62 m. Cĩtĩ cia China Shangqiu city irĩa nene ya China. City ya Shangqiu irĩ igũrũ mũno ta 50 m. Cĩtĩ cia China Zhangjiakou city irĩa nene ya China. City ya Zhangjiakou irĩ igũrũ mũno ta 716 m. Cĩtĩ cia China Zhangjiagang city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Zigong city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Neijiang city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Luzhou city irĩa nene ya China. City ya Luzhou irĩ igũrũ mũno ta 262 m. Cĩtĩ cia China Xichang city irĩa nene ya China. City ya Xichang irĩ igũrũ mũno ta 1,542 m. Cĩtĩ cia China Zhuzhou city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Chuzhou city irĩa nene ya China. City ya Chuzhou irĩ igũrũ mũno ta 13 m. Cĩtĩ cia China Changshu city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Fuqing city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Jiangyin city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Dingzhou city irĩa nene ya China. City ya Dingzhou irĩ igũrũ mũno ta 58 m. Cĩtĩ cia China Rugao city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Pizhou city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Shouguang city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Taixing city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Tengzhou city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Yixing city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Zaozhuang city irĩa nene ya China. City ya Zaozhuang irĩ igũrũ mũno ta 167 m. Cĩtĩ cia China Zhanjiang city irĩa nene ya China. City ya Zhanjiang irĩ igũrũ mũno ta 21 m. Cĩtĩ cia China Ganzhou city irĩa nene ya China. City ya Ganzhou irĩ igũrũ mũno ta 107 m. Cĩtĩ cia China Maoming city irĩa nene ya China. City ya Maoming irĩ igũrũ mũno ta 29 m. Cĩtĩ cia China Chengde city irĩa nene ya China. City ya Chengde irĩ igũrũ mũno ta 327 m. Cĩtĩ cia China Ma'anshan city irĩa nene ya China. City ya Ma'anshan irĩ igũrũ mũno ta 10 m. Cĩtĩ cia China Linfen city irĩa nene ya China. City ya Linfen irĩ igũrũ mũno ta 452 m. Cĩtĩ cia China Langfang city irĩa nene ya China. City ya Langfang irĩ igũrũ mũno ta 15 m. Cĩtĩ cia China Yueyang city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Jingdezhen city irĩa nene ya China. City ya Jingdezhen irĩ igũrũ mũno ta 35 m. Cĩtĩ cia China Kunshan city irĩa nene ya China. City ya Kunshan irĩ igũrũ mũno ta 5 m. Cĩtĩ cia China Mudanjiang city irĩa nene ya China. City ya Mudanjiang irĩ igũrũ mũno ta 233 m. Cĩtĩ cia China Lianyungang city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Hanzhong city irĩa nene ya China. City ya Hanzhong irĩ igũrũ mũno ta 511 m. Cĩtĩ cia China Taicang city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Weihai city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Nangong city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Zunhua city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Zixing city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Ziyang city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Zhuozhou city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Zhumadian city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Anguo city irĩa nene ya China. City ya Anguo irĩ igũrũ mũno ta 33 m. Cĩtĩ cia China Ankang city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Anlu city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Anqiu city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Zaoyang city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Zhangjiajie city irĩa nene ya China. City ya Zhangjiajie irĩ igũrũ mũno ta 90 m. Cĩtĩ cia China Zhangping city irĩa nene ya China. City ya Zhangping irĩ igũrũ mũno ta 165 m. Cĩtĩ cia China Zhangqiu city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Zhangshu city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Zhangye city irĩa nene ya China. City ya Zhangye irĩ igũrũ mũno ta 1,480 m. Cĩtĩ cia China Zhangzhou city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Zhaodong city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Zhaoqing city irĩa nene ya China. City ya Zhaoqing irĩ igũrũ mũno ta 12 m. Cĩtĩ cia China Zhaotong city irĩa nene ya China. City ya Zhaotong irĩ igũrũ mũno ta 1,926 m. Cĩtĩ cia China Xuancheng city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Yuxi city irĩa nene ya China. City ya Yuxi irĩ igũrũ mũno ta 1,700 m. Cĩtĩ cia China Ningguo city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Nehe city irĩa nene ya China. City ya Nehe irĩ igũrũ mũno ta 203 m. Cĩtĩ cia China Ning'an city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Nanxiong city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Ningde city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Yunfu city irĩa nene ya China. City ya Yunfu irĩ igũrũ mũno ta 133 m. Cĩtĩ cia China Longhai City irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Yongcheng city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Yichang city irĩa nene ya China. City ya Yichang irĩ igũrũ mũno ta 58 m. Cĩtĩ cia China Yangjiang city irĩa nene ya China. City ya Yangjiang irĩ igũrũ mũno ta 4 m. Cĩtĩ cia China Xinyang city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Xinji city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Xinxiang city irĩa nene ya China. City ya Xinxiang irĩ igũrũ mũno ta 75 m. Cĩtĩ cia China Xiangyang city irĩa nene ya China. City ya Xiangyang irĩ igũrũ mũno ta 71 m. Cĩtĩ cia China Tieling city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Tianshui city irĩa nene ya China. City ya Tianshui irĩ igũrũ mũno ta 1,171 m. Cĩtĩ cia China Suqian city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Suihua city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Suifenhe city irĩa nene ya China. City ya Suifenhe irĩ igũrũ mũno ta 464 m. Cĩtĩ cia China Sanhe city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Ruzhou city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Ruijin city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Rizhao city irĩa nene ya China. City ya Rizhao irĩ igũrũ mũno ta 10 m. Cĩtĩ cia China Qujing city irĩa nene ya China. City ya Qujing irĩ igũrũ mũno ta 1,873 m. Cĩtĩ cia China Puyang city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Mianyang city irĩa nene ya China. City ya Mianyang irĩ igũrũ mũno ta 473 m. Cĩtĩ cia China Meihekou city irĩa nene ya China. City ya Meihekou irĩ igũrũ mũno ta 180 m. Cĩtĩ cia China Liaocheng city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Jiujiang city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Jinzhong city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Jingjiang city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Jimo city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Jieyang city irĩa nene ya China. City ya Jieyang irĩ igũrũ mũno ta 8 m. Cĩtĩ cia China Jiaozuo city irĩa nene ya China. City ya Jiaozuo irĩ igũrũ mũno ta 139 m. Cĩtĩ cia China Jiamusi city irĩa nene ya China. City ya Jiamusi irĩ igũrũ mũno ta 83 m. Cĩtĩ cia China Hezhou city irĩa nene ya China. City ya Hezhou irĩ igũrũ mũno ta 107 m. Cĩtĩ cia China Hancheng city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Haimen city irĩa nene ya China. City ya Haimen irĩ igũrũ mũno ta 4.96 m. Cĩtĩ cia China Guilin city irĩa nene ya China. City ya Guilin irĩ igũrũ mũno ta 153 m. Cĩtĩ cia China Gongzhuling city irĩa nene ya China. City ya Gongzhuling irĩ igũrũ mũno ta 215 m. Cĩtĩ cia China Gongqingcheng city irĩa nene ya China. City ya Gongqingcheng irĩ igũrũ mũno ta 37 m. Cĩtĩ cia China Gongyi city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Feicheng city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Dongying city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Dezhou city irĩa nene ya China. City ya Dezhou irĩ igũrũ mũno ta 22 m. Cĩtĩ cia China Dashiqiao city irĩa nene ya China. City ya Dashiqiao irĩ igũrũ mũno ta 45 m. Cĩtĩ cia China Daqing city irĩa nene ya China. City ya Daqing irĩ igũrũ mũno ta 149 m. Cĩtĩ cia China Bozhou city irĩa nene ya China. City ya Bozhou irĩ igũrũ mũno ta 32 m. Cĩtĩ cia China Binzhou city irĩa nene ya China. City ya Binzhou irĩ igũrũ mũno ta 20 m. Cĩtĩ cia China Benxi city irĩa nene ya China. City ya Benxi irĩ igũrũ mũno ta 131 m. Cĩtĩ cia China Bazhong city irĩa nene ya China. City ya Bazhong irĩ igũrũ mũno ta 392 m. Cĩtĩ cia China Baoji city irĩa nene ya China. City ya Baoji irĩ igũrũ mũno ta 570 m. Cĩtĩ cia China Dunhuang city irĩa nene ya China. City ya Dunhuang irĩ igũrũ mũno ta 1,142 m. Cĩtĩ cia China Enping city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Emeishan City irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Yumen City irĩa nene ya China. Yumen City irĩ igũrũ mũno ta 1,547 m. Cĩtĩ cia China Cenxi city irĩa nene ya China. City ya Cenxi irĩ igũrũ mũno ta 107 m. Cĩtĩ cia China Kakamega city irĩa nene ya Kenya. City ya Kakamega irĩ igũrũ mũno ta 1,535 m. Cĩtĩ cia Kenya Guiping city irĩa nene ya China. City ya Guiping irĩ igũrũ mũno ta 50 m. Cĩtĩ cia China Pingxiang city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Laiyang city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Yangchun city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Gaozhou city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Yingde city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Puning city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Luoding city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Ya'an city irĩa nene ya China. City ya Ya'an irĩ igũrũ mũno ta 580 m. Cĩtĩ cia China Yangquan city irĩa nene ya China. City ya Yangquan irĩ igũrũ mũno ta 660 m. Cĩtĩ cia China Yangzhong city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Yanji city irĩa nene ya China. City ya Yanji irĩ igũrũ mũno ta 179 m. Cĩtĩ cia China Yanshi city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Yuncheng city irĩa nene ya China. City ya Yuncheng irĩ igũrũ mũno ta 370 m. Cĩtĩ cia China Yingcheng city irĩa nene ya China. City ya Yingcheng irĩ igũrũ mũno ta 29 m. Cĩtĩ cia China Yingtan city irĩa nene ya China. City ya Yingtan irĩ igũrũ mũno ta 30 m. Cĩtĩ cia China Yiyang city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Yizheng city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Yizhou city irĩa nene ya China. City ya Yizhou irĩ igũrũ mũno ta 153 m. Cĩtĩ cia China Yong'an city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Yongzhou city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Yuanjiang city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Yuanping City irĩa nene ya China. Yuanping City irĩ igũrũ mũno ta 825 m. Cĩtĩ cia China Xuanwei city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Xinzhou city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Xinzheng city irĩa nene ya China. City ya Xinzheng irĩ igũrũ mũno ta 114 m. Cĩtĩ cia China Xinyu city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Huangshan City irĩa nene ya China. Huangshan City irĩ igũrũ mũno ta 13 m. Cĩtĩ cia China Tianchang city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Mingguang city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Longnan city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Jieshou city irĩa nene ya China. City ya Jieshou irĩ igũrũ mũno ta 39 m. Cĩtĩ cia China Chizhou city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Chaohu city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Bazhou City irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Xintai city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Xinmi city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Xingping city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Xingcheng city irĩa nene ya China. City ya Xingcheng irĩ igũrũ mũno ta 8 m. Cĩtĩ cia China Xiaoyi city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Xiaogan city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Xiangxiang city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Wu'an city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Shaowu city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Sanming city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Pu'er City irĩa nene ya China. Pu'er City irĩ igũrũ mũno ta 1,306 m. Cĩtĩ cia China Longyan city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Jian'ou city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Guang'an city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Gao'an city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Fuding city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Fu'an city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Dali City irĩa nene ya China. Dali City irĩ igũrũ mũno ta 2,007 m. Cĩtĩ cia China Chibi City irĩa nene ya China. Chibi City irĩ igũrũ mũno ta 67 m. Cĩtĩ cia China Changle city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Bei'an city irĩa nene ya China. City ya Bei'an irĩ igũrũ mũno ta 266 m. Cĩtĩ cia China Qitaihe city irĩa nene ya China. City ya Qitaihe irĩ igũrũ mũno ta 209 m. Cĩtĩ cia China Sanmenxia city irĩa nene ya China. City ya Sanmenxia irĩ igũrũ mũno ta 376 m. Cĩtĩ cia China Shangrao city irĩa nene ya China. City ya Shangrao irĩ igũrũ mũno ta 70 m. Cĩtĩ cia China Wanyuan city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Renqiu city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Rushan city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Zhijiang city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Zhaoyuan city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Ruili city irĩa nene ya China. City ya Ruili irĩ igũrũ mũno ta 777 m. Cĩtĩ cia China Ruichang city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Rongcheng city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Yuzhou city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Tieli city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Yushu City irĩa nene ya China. Yushu City irĩ igũrũ mũno ta 3,689 m. Cĩtĩ cia China Yushu city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Hong Kong city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Macau city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Taonan city irĩa nene ya China. City ya Taonan irĩ igũrũ mũno ta 149 m. Cĩtĩ cia China Shahe city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Lüliang city irĩa nene ya China. City ya Lüliang irĩ igũrũ mũno ta 952 m. Cĩtĩ cia China Nan'an city irĩa nene ya China. City ya Nan'an irĩ igũrũ mũno ta 5 m. Cĩtĩ cia China Nanyang city irĩa nene ya China. City ya Nanyang irĩ igũrũ mũno ta 131 m. Cĩtĩ cia China Xinyi city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Xinyi city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Tumen city irĩa nene ya China. City ya Tumen irĩ igũrũ mũno ta 97 m. Cĩtĩ cia China Yulin city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Yulin city irĩa nene ya China. City ya Yulin irĩ igũrũ mũno ta 1,084 m. Cĩtĩ cia China Suzhou city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Yucheng city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Suizhou city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Yongkang city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Yongji city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Ji'an city irĩa nene ya China. City ya Ji'an irĩ igũrũ mũno ta 180 m. Cĩtĩ cia China Jinzhou city irĩa nene ya China. City ya Jinzhou irĩ igũrũ mũno ta 47 m. Cĩtĩ cia China Yima city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Yidu city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Xinmin city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Yichun city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Yichun city irĩa nene ya China. City ya Yichun irĩ igũrũ mũno ta 90 m. Cĩtĩ cia China Yicheng city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Xinle City irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Xingyi city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Xingning city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Xinghua city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Shannan city irĩa nene ya China. City ya Shannan irĩ igũrũ mũno ta 3,670 m. Cĩtĩ cia China Jiexiu city irĩa nene ya China. City ya Jiexiu irĩ igũrũ mũno ta 756 m. Cĩtĩ cia China Shangzhi city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Shangluo city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Qixia city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Qionglai City irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Wuzhou city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Wuzhong city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Qingzhou city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Qingyang city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Wuyishan city irĩa nene ya China. City ya Wuyishan irĩ igũrũ mũno ta 200 m. Cĩtĩ cia China Wuwei city irĩa nene ya China. City ya Wuwei irĩ igũrũ mũno ta 1,550 m. Cĩtĩ cia China Wudalianchi city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Kunyu city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Wafangdian city irĩa nene ya China. City ya Wafangdian irĩ igũrũ mũno ta 121 m. Cĩtĩ cia China Taishan city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Pingdu city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Aral city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Weihui city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Sihui city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Wugang city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Wugang city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Weinan city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Wuchuan city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Wuchang city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Panshi city irĩa nene ya China. City ya Panshi irĩ igũrũ mũno ta 331 m. Cĩtĩ cia China Muling city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Mishan city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Miluo City irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Fuzhou city irĩa nene ya China. City ya Fuzhou irĩ igũrũ mũno ta 45 m. Cĩtĩ cia China Tongjiang city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Tonghua city irĩa nene ya China. City ya Tonghua irĩ igũrũ mũno ta 374 m. Cĩtĩ cia China Tongchuan city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Tongcheng city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Luohe city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Loudi city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Taizhou city irĩa nene ya China. City ya Taizhou irĩ igũrũ mũno ta 5 m. Cĩtĩ cia China Taizhou city irĩa nene ya China. City ya Taizhou irĩ igũrũ mũno ta 10 m. Cĩtĩ cia China Pingxiang city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Liyang city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Liuyang city irĩa nene ya China. City ya Liuyang irĩ igũrũ mũno ta 90 m. Cĩtĩ cia China Linzhou city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Songzi city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Songyuan city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Siping city irĩa nene ya China. City ya Siping irĩ igũrũ mũno ta 164 m. Cĩtĩ cia China Lingyuan city irĩa nene ya China. City ya Lingyuan irĩ igũrũ mũno ta 397 m. Cĩtĩ cia China Lingbao City irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Lincang city irĩa nene ya China. City ya Lincang irĩ igũrũ mũno ta 1,517 m. Cĩtĩ cia China Liling city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Lichuan city irĩa nene ya China. City ya Lichuan irĩ igũrũ mũno ta 1,083 m. Cĩtĩ cia China Bole city irĩa nene ya China. City ya Bole irĩ igũrũ mũno ta 662 m. Cĩtĩ cia China Shuozhou city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Lianzhou city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Shishi city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Shulan city irĩa nene ya China. City ya Shulan irĩ igũrũ mũno ta 234 m. Cĩtĩ cia China Shuangliao city irĩa nene ya China. City ya Shuangliao irĩ igũrũ mũno ta 118 m. Cĩtĩ cia China Shuangyashan city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Qian'an city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Penglai city irĩa nene ya China. City ya Penglai irĩ igũrũ mũno ta 5 m. Cĩtĩ cia China Pengzhou city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Shanwei city irĩa nene ya China. City ya Shanwei irĩ igũrũ mũno ta 8 m. Cĩtĩ cia China Shiyan city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Shishou city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Laizhou city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Shifang city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Shenzhou City irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Laixi city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Laibin city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Shaoshan city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Shaoguan city irĩa nene ya China. City ya Shaoguan irĩ igũrũ mũno ta 59 m. Cĩtĩ cia China Qinzhou city irĩa nene ya China. City ya Qinzhou irĩ igũrũ mũno ta 12 m. Cĩtĩ cia China Qinyang city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Jishou city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Qidong city irĩa nene ya China. City ya Qidong irĩ igũrũ mũno ta 5 m. Cĩtĩ cia China Qianjiang city irĩa nene ya China. City ya Qianjiang irĩ igũrũ mũno ta 105 m. Cĩtĩ cia China Houma city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Aksu city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Beitun city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Hulin city irĩa nene ya China. City ya Hulin irĩ igũrũ mũno ta 85 m. Cĩtĩ cia China Mianzhu city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Mengzi City irĩa nene ya China. Mengzi City irĩ igũrũ mũno ta 1,310 m. Cĩtĩ cia China Mengzhou city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Mangshi irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Macheng city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Meishan city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Meizhou city irĩa nene ya China. City ya Meizhou irĩ igũrũ mũno ta 96 m. Cĩtĩ cia China Kaiping city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Kaiyuan city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Kaiyuan city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Anda city irĩa nene ya China. City ya Anda irĩ igũrũ mũno ta 149 m. Cĩtĩ cia China Anning city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Dongning city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Fujin City irĩa nene ya China. Fujin City irĩ igũrũ mũno ta 62 m. Cĩtĩ cia China Fuyuan city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Jixi city irĩa nene ya China. City ya Jixi irĩ igũrũ mũno ta 230 m. Cĩtĩ cia China Hailin city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Hailun city irĩa nene ya China. City ya Hailun irĩ igũrũ mũno ta 239 m. Cĩtĩ cia China Heihe city irĩa nene ya China. City ya Heihe irĩ igũrũ mũno ta 120 m. Cĩtĩ cia China Fenyang city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Jiuquan city irĩa nene ya China. City ya Jiuquan irĩ igũrũ mũno ta 1,483 m. Cĩtĩ cia China Jincheng city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Jinchang city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Huaihua city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Huanghua city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Huadian city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Baicheng city irĩa nene ya China. City ya Baicheng irĩ igũrũ mũno ta 154 m. Cĩtĩ cia China Chaoyang city irĩa nene ya China. City ya Chaoyang irĩ igũrũ mũno ta 170 m. Cĩtĩ cia China Gaizhou city irĩa nene ya China. City ya Gaizhou irĩ igũrũ mũno ta 9.1 m. Cĩtĩ cia China Lanxi city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Langzhong city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Hezuo city irĩa nene ya China. City ya Hezuo irĩ igũrũ mũno ta 2,883 m. Cĩtĩ cia China Heyuan city irĩa nene ya China. City ya Heyuan irĩ igũrũ mũno ta 39 m. Cĩtĩ cia China Lufeng city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Hengshui city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Lucheng city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Longkou city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Longjing city irĩa nene ya China. City ya Longjing irĩ igũrũ mũno ta 266 m. Cĩtĩ cia China Lianyuan city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Lianjiang city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Laohekou city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Lechang city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Linxiang city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Linxia City irĩa nene ya China. Linxia City irĩ igũrũ mũno ta 1,900 m. Cĩtĩ cia China Linqing city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Linjiang city irĩa nene ya China. City ya Linjiang irĩ igũrũ mũno ta 341 m. Cĩtĩ cia China Leping city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Lengshuijiang city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Laoling city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Leizhou city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Leiyang city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Guangyuan city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Hechi city irĩa nene ya China. City ya Hechi irĩ igũrũ mũno ta 195 m. Cĩtĩ cia China Hebi city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Hanchuan city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Gejiu city irĩa nene ya China. City ya Gejiu irĩ igũrũ mũno ta 2,700 m. Cĩtĩ cia China Fuyu city irĩa nene ya China. City ya Fuyu irĩ igũrũ mũno ta 183 m. Cĩtĩ cia China Fuquan city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Haicheng city irĩa nene ya China. City ya Haicheng irĩ igũrũ mũno ta 17 m. Cĩtĩ cia China Haiyang city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Fangchenggang city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Guixi city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Gujiao city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Fengcheng city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Fengcheng city irĩa nene ya China. City ya Fengcheng irĩ igũrũ mũno ta 31 m. Cĩtĩ cia China Dexing city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Deyang city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Diaobingshan city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Dingxi city irĩa nene ya China. City ya Dingxi irĩ igũrũ mũno ta 1,900 m. Cĩtĩ cia China Marsabit city irĩa nene ya Kenya. Cĩtĩ cia Kenya Shizuoka city irĩa nene ya Japan. City ya Shizuoka irĩ igũrũ mũno ta 5 m. Cĩtĩ cia Japan Sendai city irĩa nene ya Japan. Cĩtĩ cia Japan Sagamihara city irĩa nene ya Japan. City ya Sagamihara irĩ igũrũ mũno ta 5 m. Cĩtĩ cia Japan Kumamoto city irĩa nene ya Japan. City ya Kumamoto irĩ igũrũ mũno ta 5 m. Cĩtĩ cia Japan Hamamatsu city irĩa nene ya Japan. City ya Hamamatsu irĩ igũrũ mũno ta 5 m. Cĩtĩ cia Japan Saitama city irĩa nene ya Japan. City ya Saitama irĩ igũrũ mũno ta 5 m. Cĩtĩ cia Japan Kawasaki city irĩa nene ya Japan. City ya Kawasaki irĩ igũrũ mũno ta 5 m. Cĩtĩ cia Japan Chiba city irĩa nene ya Japan. City ya Chiba irĩ igũrũ mũno ta 5 m. Cĩtĩ cia Japan Sakai city irĩa nene ya Japan. City ya Sakai irĩ igũrũ mũno ta 5 m. Cĩtĩ cia Japan Niigata city irĩa nene ya Japan. City ya Niigata irĩ igũrũ mũno ta 5 m. Cĩtĩ cia Japan Jerusalem city irĩa nene ya Israel. City ya Jerusalem irĩ igũrũ mũno ta 754 m. Cĩtĩ Jurong city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Jizhou city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Jinshi city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Jinjiang city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Jinghong city irĩa nene ya China. City ya Jinghong irĩ igũrũ mũno ta 558 m. Cĩtĩ cia China Jinggangshan city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Dongfang city irĩa nene ya China. City ya Dongfang irĩ igũrũ mũno ta 11 m. Cĩtĩ cia China Donggang city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Da'an city irĩa nene ya China. City ya Da'an irĩ igũrũ mũno ta 137 m. Cĩtĩ cia China Heshan city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Heshan city irĩa nene ya China. City ya Heshan irĩ igũrũ mũno ta 125 m. Cĩtĩ cia China Jiaozhou city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Chishui city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Jiaohe city irĩa nene ya China. City ya Jiaohe irĩ igũrũ mũno ta 345 m. Cĩtĩ cia China Jianyang city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Jiangyou city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Changning city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Changge city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Baoshan city irĩa nene ya China. City ya Baoshan irĩ igũrũ mũno ta 1,677 m. Cĩtĩ cia China Dazhou city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Daye city irĩa nene ya China. City ya Daye irĩ igũrũ mũno ta 25 m. Cĩtĩ cia China Botou city irĩa nene ya China. City ya Botou irĩ igũrũ mũno ta 28 m. Cĩtĩ cia China Beizhen city irĩa nene ya China. City ya Beizhen irĩ igũrũ mũno ta 64 m. Cĩtĩ cia China Baiyin city irĩa nene ya China. City ya Baiyin irĩ igũrũ mũno ta 1,698 m. Cĩtĩ cia China Baishan city irĩa nene ya China. City ya Baishan irĩ igũrũ mũno ta 471 m. Cĩtĩ cia China Beiliu city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Beipiao city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Huozhou city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Hunchun city irĩa nene ya China. City ya Hunchun irĩ igũrũ mũno ta 41 m. Cĩtĩ cia China Changyi city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Changzhi city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Chuxiong city irĩa nene ya China. City ya Chuxiong irĩ igũrũ mũno ta 1,779 m. Cĩtĩ cia China Chongzuo city irĩa nene ya China. City ya Chongzuo irĩ igũrũ mũno ta 74-79 m. Cĩtĩ cia China Chongzhou city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Dehui city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Huixian city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Huazhou city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Huaying city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Huayin city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Hongjiang city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Honghu city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Helong city irĩa nene ya China. City ya Helong irĩ igũrũ mũno ta 451 m. Cĩtĩ cia China Hejin city irĩa nene ya China. City ya Hejin irĩ igũrũ mũno ta 396 m. Cĩtĩ cia China Hejian city irĩa nene ya China. City ya Hejian irĩ igũrũ mũno ta 14 m. Cĩtĩ cia China Dunhua city irĩa nene ya China. City ya Dunhua irĩ igũrũ mũno ta 505 m. Cĩtĩ cia China Dujiangyan city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Delingha city irĩa nene ya China. City ya Delingha irĩ igũrũ mũno ta 2,982 m. Cĩtĩ cia China Gaobeidian city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Guangshui city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Guanghan city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Danyang city irĩa nene ya China. City ya Danyang irĩ igũrũ mũno ta 150 m. Cĩtĩ cia China Gaoyou city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Gaoping city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Gaomi city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Dongxing city irĩa nene ya China. City ya Dongxing irĩ igũrũ mũno ta 12 m. Cĩtĩ cia China Dongtai city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Dengta city irĩa nene ya China. City ya Dengta irĩ igũrũ mũno ta 44 m. Cĩtĩ cia China Dengfeng city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Dangyang city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Danjiangkou city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Rio de Janeiro city irĩa nene ya Brazil. City ya Rio de Janeiro irĩ igũrũ mũno ta 11 m. Cĩtĩ cia Brazil Lushui city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Lushan city irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Baragoi city irĩa nene ya Kenya. Cĩtĩ cia Kenya Bungoma city irĩa nene ya Kenya. City ya Bungoma irĩ igũrũ mũno ta 1,385 m. Cĩtĩ cia Kenya Busia city irĩa nene ya Kenya. City ya Busia irĩ igũrũ mũno ta 1,200 m. Cĩtĩ cia Kenya Butere city irĩa nene ya Kenya. Cĩtĩ cia Kenya Dadaab city irĩa nene ya Kenya. Cĩtĩ cia Kenya Emali city irĩa nene ya Kenya. Cĩtĩ cia Kenya Embu city irĩa nene ya Kenya. City ya Embu irĩ igũrũ mũno ta 1,350 m. Cĩtĩ cia Kenya city irĩa nene ya Poland. City ya irĩ igũrũ mũno ta 103 m. Mũciĩ mũnene wa Poland (Borandi). Links Warszawa Cĩtĩ cia Poland Borandi (Polska, Poland) wĩ thiinĩ ya Rũraya. Mũciĩ mũnene wa Borandi nĩ Warszawa. Borandi Rũraya Kraków city irĩa nene ya Poland (Borandi). City ya Kraków irĩ igũrũ mũno ta 188–383 m. Links Kraków Cĩtĩ cia Poland Łódź city irĩa nene ya Poland (Borandi). City ya Łódź irĩ igũrũ mũno ta 162-279 m. Links Łódź Cĩtĩ cia Poland Wrocław city irĩa nene ya Poland (Borandi). City ya Wrocław irĩ igũrũ mũno ta 105–155 m. Links Wrocław Cĩtĩ cia Poland Poznań city irĩa nene ya Poland (Borandi). City ya Poznań irĩ igũrũ mũno ta 50-154 m. Links Poznań Cĩtĩ cia Poland Santiago city irĩa nene ya Chile. Cĩtĩ cia Chile Valparaiso city irĩa nene ya Chile. Cĩtĩ cia Chile Bururi wa Rūraya. Mūciī mūnene wa Arūmbīnia nī Tirana. Rũraya Šiprage (Шипраге) wa bururi wa Mbocinia na Hecengobina. Latitudo: 44°27'56″ Longitudo: 17°33'36″ Altitudo: 507-520 m Climat Demografia 1931, 1953: Udalerri Šiprage + Inguruan Šiprage Reference Weblink http://opstinakotorvaros.com/ http://www.maplandia.com/bosnia-and-herzegovina/republika-srpska/siprage/ Maplandia http://www.satellitecitymaps.com/europe-map/bosnia-and-herzegovina-map/federation-of-bosnia-and-herzegovina-map/%C5%A1iprage-map/ http://www.distancesfrom.com/distance-from-Siprage-to-Banja-Luka-Bosna-i-Hercegovina/DistanceHistory/5243320.aspx http://www.maplandia.com/bosnia-and-herzegovina/republika-srpska/siprage/ Maplandia http://www.satellitecitymaps.com/europe-map/bosnia-and-herzegovina-map/federation-of-bosnia-and-herzegovina-map/%C5%A1iprage-map/ http://www.distancesfrom.com/distance-from-Siprage-to-Banja-Luka-Bosna-i-Hercegovina/DistanceHistory/5243320.aspx http://www.udaljenosti.com/bosna/- Distances in B&H Mbocinia na Hecengobina Roubaix nĩkuo taũni irĩa nene ya rũgongo wa Baranja, mwena wa irathĩro wa Belgium, ĩkoragwo na aikari ta 96,000. Roubaix Georgia buhuri wa Asia. Philippines buhuri wa Asia. Senegal buhuri wa Africa. Yuhuan city iria nene ya China. City ya Yuhuan iri iguru muno ta 342 m. Cĩtĩ cia China Bururi wa Mbocinia na Hecengobina (Bosna i Hercegovina – Босна и Херцеговина) wĩ thiinĩ ya Rũraya ya mwena wa itherero. Mũciĩ mũnene wa Mbocinia na Hecengobina nĩ Sarajevo. Mbocinia na Hecengobina Rũraya ≈ Iria ria Indiannirio iria ria gatatu hari unene gatagati-ini wa maria ma thi, riikariire muigana wa 70,560,000 (ta 20% ya mai ma thi). Rihakanite na Asia mwena wa ruguru, Africa mwena wa ithuiro, Australia mwena wa irathiro, na mwena wa itherero hena Iria ria Itherero (Southern_Ocean), kana kuringana  na mirorere, hena Antarctica (Antarctica). Iria riri rihetwo ritwa kumana na India. Mali Bűrűri wa Abĩrika. Műciĩ mũnene wa Mali nĩ Bamako. Abĩrika Dongping county irĩa nene ya China. Cĩtĩ cia China Mauritania Bűrűri wa Abĩrika. Műciĩ mũnene wa Mali nĩ Nouakchott. Abĩrika Sierra Leone Bűrűri wa Abĩrika. Műciĩ mũnene wa Mali nĩ Freetown. Abĩrika Abruzzo Italy Kaunti Ya Kiambu Kiambu ni Kaunti ime thiini wa kaunti mirongo ina na mugwanja cia Kenya. Ihetwo namba mirongo iri na igiri(22) iriyo namba ya Kaunti. Kiambu ina icigo ikumi na igiri cia ubunge nicio ciuikaine ta constituencies Na nicio Thika Town Juja Gatundu ya rugongo Gatundu ya Muhuro Ruiru Lari Kiambu Kikuyu Kiambaa Githunguri na Limuru Gavana wambere guthurwo kurugamirira Kaunti ino ari Hon William Kabogo uri watungatire kwa ihinda ria miaka itano kuuma 2013 nginga 2017. Mwakaini wa 2017 Gavana Wakeri niwe Hon Fedinard Ndung Waititu Baba Yao niathurirwo naniwe uriho nginyagia ihinda riri. Kaunti ino ninene na ina ikonome nene muno nanoyo ikuhiriirie mucii wa Nyairobi muno. Nikuri biashara nyingi muno aikari a Kiambu mahuraga niguo gutwarithia maisha mao nambele. Imwe ciacio ni kwendia mahiga ma gwaka maria maumaga mwena wa Juja handu hetagwo Ndarugu.Mahiga maya nimendagio miena na miena ya Africa onginya Rwanda. Biashara ingi nita kuriithia ngombe cia iria na cia nyama iriya ikiriirwo muno mwena wa Githunguri. Iciigo nyingi cia kiambu ciitiyagira urimi wa majani ma chai na kahuwa. Yunivasiti ni thukuru uria wii iguru muno thiini wa mathomo. Thiini wa gitaru gia Afrika, yunivasiti iria iri gatu muno ni hamwe na Kenya University of Nairobi Kenyatta University Moi University Uganda Kampala University Makerere University Tanzania University of Arusha University of Dar es Salaam South Africa University of Cape Town University of Johannesburg University of Pretoria Egypt Beni-Suef University Ain Shams University Ghana University of Ghana Ni undu wa ũtaramu wa thiku ici, nikuri na njira nyingi ngeni cia urimi na njega gukira iria cia uthagirwa ihinda ria tene. niundu wa technologia urimi niukoretwo ugithie na mbere muno. Matuku maya turi kwina njira nyingi cia urimi kwa ngerekano Aerogarden herb seed pod kit. Edirne city irĩa nene ya Turkey. City ya Edirne Irĩ igũrũ mũno ta 165,979 (2014). Cĩtĩ cia Turkey Hangarĩ bũrũri wa Rűraya. Mũciĩ mũnene nĩ Budapest. Gryfice city irĩa nene ya Poland (Borandi). City ya Gryfice irĩ igũrũ mũno ta 17-45 m. Cĩtĩ cia Poland Ukraine Bururi wa Rũraya. Muciĩ mũnene wa Ukraine witagwo Kiev. Mbuti (boots) ni muthemba wa iratu iria ikoragwo cii ndaihu uu ati ni ihotaga gukaba maguru, mithiririmo nginya maru-ini. Kaingi kaingi mbuti ciikiragwo ni andu aria mariithagia ng'ombe na meitaga cowboys na cowgirls na ruga ya githungu. Mawira-ini mangi ni gukoragwo ati aruti a wira thiini wa sekta ingi no nginya mekire mbuti. Kwa muhiano aria marutaga wira thiini wa miako kana wa borithi nimeragwo ati no nginya makoro mekirite mbuti niguo cimarigiririe kumana na mitino iria mangiona na guthecwo okoro meguikira iratu cia kawaida. Historia ya mbuti Mbuti cia tene ciari na sole, thitoking'i ndaihu niguo muikiri wa mbuti akoro ati ndekuigua ruo kana ereherere thina wa maguru riria ekirite mbuti.Thiini wa miaka 1000 BC niguo indo ici ciagomanirio hamwe uu ati gugithondekwo mbuti ikohota guteithia mukiri wa mbuti icio. Wikire wa mbuti Mbuti ciikiragwo niundu wa maundu maya: Kuigiriria mitino Thiini wa mawira ma miako niwega guikira mbuti niguo mundu akoro erigiririe kumana na mitino ta kuguirwo ni mahiga, gutemwo. Baconi Wikire wa mbuti kaingi thiini wa atumia ikoragwo ari uthaka na baconi. Riitwa igoti no rikorwo na mitaurire iri: Igoti (nguo) Igoti (court) Igoti ni muthemba wa nguo uria wikiragwo ni andu a muhiriga owothe mari athuri kana atumia. Magoti makoragwo mari maraya na moko maraihu kana makuhi na mahingagwo na nyororo kana ibungo iria iri mwena wa mbere. Oro hau magoti no makoro na ngubia ya guikira Mithemba ya magoti Igoti ria thuti Igoti riri riukaga rina rangi uhanaine na rangi wa mubuto. Ikoragwo iri thuti. Ikiragwo muno muno thiini wa magongona taa uhiki, mathiko kana gwikirwo ni andu magithii handu ha bata ta wabici. Igoti ria mbura Igoti riri rithondeketwo na nyaironi na rigiragiria mundu kumana na mbura kana kuihuga. Igoti ria trenchcoat Igoti riri rikiragwo niundu wa heho na rionekaga muno mabururi ma athungu. Mwai wa Kibaki uria waciarirwo 15th Novemba, 1931 niwe mutongoria wa bururi wa Kenya thutha wa Jomo Kenyatta na Daniel Toroitich Arap Moi.Athamakire bururi-ini wa Kenya kumia Dithemba 2002 nginya April 2013. Hau gabere miaka-ini ya 1978 nginya 1988 niwe wari munini wa munene wa bururi. Oro hau ni ari minister thii-ni wa kambineti cia Moi na Kenyatta. Naruhito emperor of Japan since 2019. Bogotá city irĩa nene ya Colombia. City ya Bogotá irĩ igũrũ mũno ta 2,640 m. Cĩtĩ cia Colombia Medellín city irĩa nene ya Colombia. City ya Medellín irĩ igũrũ mũno ta 1,495 m. Cĩtĩ cia Colombia Montsoreau nĩkuo taũni irĩa nene ya rũgongo wa Baranja, ĩkoragwo na aikari ta 447. Site ya mbânza ya Montsoreau (Kifalanse) Montsoreau Bourg-la-Reine nĩkuo taũni irĩa nene ya rũgongo wa Baranja, ĩkoragwo na aikari ta 20.531. Site ya mbânza ya Bourg-la-Reine (Kifalanse) Bourg-la-Reine Catherine Ringer (1957- ) mũnene Baranja. Baranja Jacques Chirac (1932-2019) president wa Baranja (1995-2007). Baranja Pornichet nĩkuo taũni irĩa nene ya rũgongo wa Baranja, ĩkoragwo na aikari ta 10.676. Site ya mbânza ya Pornichet (Kifalanse). Pornichet Ibuku ria alawii ni gicunje gia gatatu Bibilia inĩ. Rie gatagate wa abuku ria Thama na Ndari. Ngai atumite musa kure cia israeli meke ũria endete. Mitugo na ũri maku gocia Ngai. Bocyugo wa Rūraya. Rũraya Veliko Tarnovo city irĩa nene ya Bocyugo (1185 - 1393). Bocyugo Rũthiomi rwa Gĩkũyũ icio nĩcio nyĩmbo cia gĩkũyũ iria ibarĩtwo mũno njukwainĩ ya youtube gũkinyĩra 30 december 2020: nyĩmbo cia kĩgooco aya nĩ o mekũranĩire kĩharo-inĩ kĩa nyĩmbo cia kĩgooco 1. phyllis mbuthia na sammy irungu "mũheani" >> 11 million views 2. ruth wamũyũ "ngai mũrathimi" >> 8.5 million views 3. phyllis mbuthia "githĩ tiwe ngai" >> 7 million views 4. cirũ wa gp "irema" >> 6.8 million views 5. philip kĩmani "amũkĩra igongona" >> 5.2 million views 6. cirũ wa gp "mũcamo" >> 5.2 million views 7. sammy irũngũ "ndũkanjethe" >> 4.9 million views 8. paul waiganjo "wĩ ngai mahinda mothe" >> 4.2 million views 9. anastacia karanja "aya mahana mwathani wao" >> 4 million views 10. cirũ wa gp "kĩthima kĩa ma" >> 3.8 million views 11. cirũ wa gp "mwaki" >> 3.7 million views 12. chege wa willy "guoko kwa jehovah" >> 3.5 million views 13. sammy irungu "kĩrĩro gĩaku" >> 3.2 million views nyĩimbo cia mũgithi aya nĩ o mekũranĩire kĩharo-inĩ kĩa nyĩimbo cia mũgithi Salim Young (Kanyundo) "indo njega nĩ irĩ ene" >> 5.3 million views Jose Gatutura "tũirio twega" >> 4.6 million views Samidoh na Joyce wa Mamaa "wendo wĩ cama" >> 4.2 million views John De Matthew "Ngoro Gĩtina" >> 3 million views Samidoh "ndirĩ mũtwe" >> 2.8 million views Samidoh "kairĩtu gakwa" >> 2.7 million views Samidoh "mũrata wa Ngai" >> 2.7 million views DJ FATXO "ndĩ mang'a" >> 2.5 million views Joy wa Mamaa "wendo nditũragia" >> 2.3 million views Samidoh "mũmbi" 2.3 million views Iganda cia ũharũkia(media platforms) aya nĩ o mekũranĩire kĩharo-inĩ kĩa iganda cia ũharũkia Inooro tv >> 81 million views Kameme TV >> 68 million views Kenya diaspora media >> 41.9 million views Mt. Kenya tv >> 13 million views Barũthi wa Thayũ >> 10.6 million views Reke ciume na ene >> 9.7 million views Hungura Media U.K. >> 7.9 million views Njata TV >> 6.4 million views gũkena fm youtube >> 1.3 million views Ũndũire wa Mũgĩkũyũ >> 757,493 views Togno tv >> 665,425 views Itugĩ cia mũtũrĩre >> 460,362 views Kĩheo tv >> 12,457 views Bũrũri wa Kenya Iganda cia Ũharũkia. (tariki 6 February 2021) Citizen TV >> 782.5million views KTN News >> 704.3 million views NTV >> 493.3 million views K24 >> 381.3 million views CGTN Africa >> 183.6 million views Ebru TV >> 177.1 million views Inooro TV >> 86.4 million views Kameme TV >> 71.4 million views KTN home >> 42.8 million views 5th Estate >> 21.1 million views Nyĩmbo Gere - Tanasha Dona ena Diamond Platinum >> 23 million views Dusuma - Otile Brown na Mendi >> 21 million views Suzanna - Sauti Sol >> 17 million views Nani kama wewe - Eunice Njeri >> 14.9 million views Mercy Masika - Mwema >> 14.3 million views Mũheani - Phyllis Mbuthia na Sammy irũngũ >> 11 million views Utawezana - Femmi one na Mejja >> 9.6 million views Huniachi - Reuben Kigame ena Gloria Muliro >> 9.5 million views Ngai Mũrathimi - Ngai mũrathimi >> 8.7 million views Narudisha - Gloria Muliro >> 8.3 million views. Thĩĩ yothe Gĩtama kĩ haha kĩronania ibokero(uploads) iria ciroretwo maita maingĩ mabokero mothe mararithimĩirwo njũng'wa ya youtube Rora >>Iganda cia ũharũkia Mĩhothi ici nĩ nyĩmbo iria ikoragwo ikĩnwo kũringana na wĩtĩkio wa aini ngania. mũno cioyaga kĩrũũmbo na itanya rĩa gũkumia na kwambararia. ikundi na ndini nyiingĩ nĩ cikoragwo na nyĩĩmbo cia kogooca no ndiini iria ciũĩkaine mũno na mũthemba ũyũ wa nyĩmbo nĩ akrĩstiano, ahibrania na ahĩndĩ. rũthiomi-inĩ rwa kĩngeretha ciĩtagwo "praise and worship" Nyĩmbo cĩa kĩgooco cia gĩkũyũ nĩkũrĩ na aini karũndo a kuuma nyũmba ya mũmbi makegeetie kĩharo kĩa wĩini wa nyĩmbo cia kĩgooco. arĩa mena igweta nĩ ta Cirũ wa gp, phillis mbuthia, sammy irũngũ, chege wa willy, ruth wamũyũ Thiomi cia abrika iganda cia ũharũkia nĩ ibanda kana mĩro ya gwatanĩro ĩrĩa ĩhũthĩkaga kũthara na gũkinyia mohoro kana ndeto. mĩthemba ĩrĩa ĩrĩ kwa wĩingĩ nĩ tũmeme, mangathĩti, Terebiceni, njarinda na nenda. mĩharũkia ya imumu bũrũri-inĩ wa kenya mĩharũkia ya imumu bũrũri-inĩ wa kenya ĩrĩ na makĩria ma cecenĩ 64 cia tv, na mangathĩti na njarinda karundo. rũthiomi rwa ngeretha nĩgwo rũhũthagĩrwo mũno, ona gũtwĩka iganda ingĩ cia ũharũkia ihũthagĩraga gĩthweri, makĩria ceceni ingĩ cithamakagwo na thiomi cia kĩndũire. gatũndũ ka royal media services nĩko karĩ na ũmemerekia mwandandũku makĩria kenya handũ ya rũma. no nĩ kũrĩ na ceceni ingĩ nyingĩ ciĩna arugamĩrĩri ngũrani nginya ĩrĩa ĩramatagwo na thirikari nene kenya broadcasting cooperation. ũkana bũrũri-inĩ wa kenya (legislation) ũharũkia bũrũri-inĩ wa kenya ũramatĩtwo na mwĩrĩ ũgwĩtwo "ndundu ya ũharũkia ya kenya" nĩyo media council of kenya Bara makĩria Mbĩtĩka cĩa kĩũma kĩharoinĩ kĩa youtube (most viewed youtube videos) nyĩimbo cia mũgithi ciĩna kĩgumo kĩayo rũrĩrĩ-inĩ rwa agĩkũyũ ona gũtwĩka nĩ cithikarĩragwo kenya handũ ya rũma ona ginya nja ya bũrũri. ainĩ njorua a kĩharo gĩkĩ nĩ ta samidoh, joyce wa mamaa, salim young, gatutura na angĩ. Agĩkũyũ nĩ andũ a mũtĩrĩngĩ wa abantu arĩa makoragĩrĩragwo kwa wĩingĩ bũrũri-inĩ wa kenya. nio rũrĩri rũrĩa rũnene biũ kenya rwĩna andũ mirrioni 8.1 kana gĩcunjĩ kĩa 17 harĩ igana kĩa akenya othe. o maikaraga gĩcigo kĩa [[Gatagati gia bururi wa Kenya| kwa wĩingĩ, maringicĩire kirima Kenya ona gũtwĩka nĩmathegeete kũrĩa bũrũri warũma na makiria mũnoKautĩ cia guũku ta [nairobi kuria Mugikuyu etaga Gicuka na gicuaini makiria Mambatha na Lamu kaunti ya Naikuru na kungi kuingi magĩetha miaramano. kĩhumo kĩa rĩtwa 'gĩkũyũ' kĩrĩ na kambĩ igĩrĩ cia wĩtĩkio; ĩmwe ĩkiuga nĩ kumana na mũtĩ wa mũkũyũ, ĩcio ĩngio ĩkĩugaga nĩ kũnyitania ndemwa mũgĩ-kũrĩ-ũyũ >> mũgĩkũyũ. Mũtwĩkĩrĩro(history) kamũira 1880 agĩkũyũ matũraga ta andũ mareatha na makathamaka kĩcagi kĩa kĩrĩma kenya (kĩrĩa metaga kĩrĩnyaga); kuma mĩtambũrũko ya nyandarwa, kĩrĩma kĩa mbirũirũ na kĩrĩma kĩa njahĩ. matiigana kwĩkuruhania na wonjoria wa ngombo ũrĩa warĩ na thinga kahindainĩ kau. ona kũrĩ ũgwo nĩmahikanaga na tũrũrĩri tũninanini hakuhĩ na kĩrĩma na mĩtitũinĩ yayo ta rũrĩrĩ rwa andorobo. na nĩ kũgerara njĩra ĩno nĩgwo mahotaga kwaaramia mĩhaka yao. mararĩ arĩmi na ahũri a wonjoria. ndũrĩrĩ iria maonjorithagia nao nĩ ta amaathai na ikamba. makĩria nĩ meekonagia na ũthondeki wa ngera na mĩkwa. Ũthamaki ihĩĩ na airĩtu nĩmaruaga. ndundu ya arui yetagwo riika ndiika ciganona(ta thutha wa imera kenda) cia anake cietagwo mb8, ũtũ. na mbũtũ ici nocio ciathondekaga mbirarũ hingo ya mbaara. mbũtũ ciganona cietagwo rũciarwo na nĩciahotaga kũthamaka makĩria ma imera 35 rũcĩarwo rwa mũthia gũthamaka nĩ 'riika rĩa mwangi' rũrĩa rwakoretwo rũnengeretwo matamu ma waathani nĩ 'riika rĩa maina' mwakainĩ wa 1898, igongona-inĩ rĩa kũgarũra wathani rũrĩa rwĩtagagwo itwĩka. hatirĩ njiarwa ĩngĩ yĩrĩga gũthamaka tondũ arĩmĩrĩri(colonisers) nĩmarengire mĩtugo ya ũruithia na kũthengia mĩtugo ya ũthamaki rũrĩrĩ-inĩ rwa agĩkũyũ. wĩtĩkio agĩkũyũ meetĩkĩtie ngai ũmwe. marĩa mahũthagĩra kũrĩ we nĩ ta: 'ngai', 'mũrungu' kana 'mwene nyaga'. mamwe ma magongona marĩa matabanagio gũkumia na kũthathaiya ngai nĩ hamwe nĩ mahoya maroretio mũrĩma kenya (hetekĩtio nĩ ho gĩikaro kĩa ngai rĩrĩa arĩ thĩĩ), nacio ngoima nĩciarutagĩragao rungu rwa mũtĩ wa mũgumo kana mũtĩ wa mũkũyũ. rwa agĩkũyũ nĩ gĩkũyũ. nĩ rwa kĩbantu rũrĩa rwĩna giritano na thiomi cia ndũrĩrĩ ingĩ iria irigicĩire mũrĩma kenya. rĩa kĩhĩĩ nĩ igongona rĩtabanagio o mwaka thutha ũyũ. mũno nĩ ihĩĩ iria irĩkĩtie mathomo ma primary nĩo mageragĩraga mũtaratara ũyũ. irio irio cia mũgĩkũyũ nĩ ta: gĩtheri, mũkimo, mũtura, ũcũrũ, njahĩ, mboco, minji(swahili:njegere) na waru agĩkũyũ mena ngumo njomo kĩnyatta uhuru kĩnyatta mwai kĩbakĩ Ngũgĩ wa Thiong'o wangarĩ maathai Rora >>Ambaruya ũyũ nĩ mũtaratara wa kũgayania mahinya ma thirikari marũngũ-inĩ ngũrani. bũrũri wa kenya nĩ ũmwe wa mabũrũri marĩa magayanĩtie mahinya ma thirikari tũrũngo-inĩ twĩrĩ: thirikari nene na thirikari ya koinĩ(kauntĩ) ĩno nĩ thirikari ĩrĩa ĩterebagwo na nyagati(gabana) na ikaramatwo na mũnyiti itemi wa ndundu ya koinĩ (mca) bũrũri-inĩ wa kenya mũnyiti itemi wa ndundu ya koine (mca) mathuragwo nĩ mwĩingĩ kũrũmbũiya ũteti wao mbunge-inĩ ya koinĩ(kaũntĩ) ĩno nĩ mĩhang'o ĩrĩa ĩtabanagio nĩ andũ magĩcira nũ abataire kũgĩa kĩna, kahinda ngania. andũ arĩa makoragwo mũhari wa mbere thuguri-inĩ ici metagwo ateti Mĩthemba ya ũteti nĩ kũrĩ na mĩhĩrĩga ya ũteti ĩtitikagwo na mabũrũri ngũrani. iria ciire ngumo nĩ ta: kĩamũingĩ >>haha ũtongoria ũheanagwo thutha wa kĩthũrano kĩnene, harĩa mũingĩ ũcagũraga atongoria ao. bũrũri wa kenya nĩ ũkoragwo na mũtaratara ũyũ ũthamaki >> mũtaratara-inĩ ũyũ nĩ gũkoragwo na thakame ĩmwe(kana makĩria) ya wathani ĩrĩa yũĩkaine. bũrũri wa ngeretha nĩ ĩmwe ya iria irũmagĩrĩraga mũtaratara ũyũ gĩtũrwa kĩa ũmbunge kĩa mathare nĩ kĩmwe harĩ iturwa 17(ikũmi na mũgwanja) cia ũmbunge koinĩ-inĩ ya Nairobi. ĩrathondekirwo mbere ya kĩthurano kĩa mwaka 2013 thutha wa ĩrĩa yetagwo kasarani kũunagwo icũnjĩ inya. gĩturwa kĩa ũmbunge kĩa mathare kĩrĩ na a itũgĩ (ward) itandatũ nacio nĩ: *huruma *ngei 1 *mlango kubwa *mabati-inĩ *kĩamaiko *hospital mabati-inĩ nĩ ĩmwe ya itugĩ(ward) itandatũ iria irĩ gĩtarũ kĩa ũmbunge kĩa mathare. mũnyiti itemi wa ndundu ya koinĩ wa gĩtũgĩ gĩkĩ rĩũ(2017-2022) nĩ Wilfred Oluoch Odalo. gĩtugĩ gĩkĩ nĩ kĩrĩ na icagi mũgwanja: nacio nĩ: *mabati-inĩ *no. 10 *thayũ *ngumba bridge *mashimoni *3c gĩcagi kĩu kĩa ngumba nĩho ndũnyũ nene ya nguo cia mũtumba ĩkoragwo gĩtugĩ-inĩ gĩkĩ. cirũ wa gp(shiru wa gp) nĩ mũinĩ wĩna ngumo mũno wa Nyĩmbo cia kĩgooco. Mũtũrĩre cirũ wa gp aciarirwo ta mary wanjirũ wa kĩarie mwaka-inĩ wa 1983 koinĩ-inĩ ya kĩambu. nĩ ataragĩragia ũrĩa we na nyina magereire mooritũ arĩ mũnini amu nyina endagia njohi gananie ya cangaa na ũndũ ũyũ nĩ wa maigaga na hahũ mũno. makĩria nĩataragĩragia ũrĩa nyina anyitĩtwo na akĩohwo mwaka mũgima, mbuguiro ĩrĩa ĩracũngĩrĩire we kũcenjereria mĩhang'o ya ũmathi. cirũ nĩ ataragĩragia ũrĩa ainaga kanithainĩ na ũrĩa njata yake ya wiinĩ yanatũngana na mĩhĩnga mĩingĩ kamũira gũtwĩkania na kũhenia riri mũnene wa ũmũthĩ. Wĩini rũimbo rwa mbere rwa ciirũ wa gp rwetagwo "mworoto" no nĩ arathire na mbere kuruta nyĩmbo ingĩ ngũthi ta "irema", "mũcamo", "kĩthima kĩa ma", "mwaki", "ndũrĩ wiki", na ingĩ nyingĩ. nyagati kana gabana nĩwe mũrengi mũkarũ wa koinĩ(kaũnti) harĩa rĩũmba rwa kĩũteti rwĩna marongo ma wathani makĩria ma ũmwe, thirikari nene nĩo ĩramataga maũndũ matarĩ maharũrũkie kũri thirikari cia matũũra. mahinya marĩa kaingĩ maramatagwo nĩ ta: utongoria wa mbĩrarũ, kũtuma ndũgũ cia wonjoria na mabũrũri mangĩ, na ingĩ nyingĩ. mũtongoria wa thirikari nene ona yo ĩringanaga na rĩũmba rĩa kĩũteti rwa bũrũri. kana nĩ :mũtĩrũkia (president) mũthamaki (king) chancellor, na ingĩ bũrũri wa Kenya gathĩkagĩragia gĩturwa kia mũtĩrũkia mahinya ma ũtongoria wa thirikari nene. thirikari-inĩ nyingĩ ngoga ya mũtĩrũkia(president) ĩheagwo kũrĩ kĩongo kĩa ũregi. mũtirũkia nowe aikaraga thingira ya ũregi. nĩ arĩ na mahinya ta:nĩ mwathi mũkaru wa mbirarũ cia matharaita(commander in chief of armed forces), gwĩkĩra mũkonde mĩkanye(bill) ya mbunge, nĩ we mũikarĩri gĩtĩ wa ndundu ya athĩnginya(ministers), maya na mahinya mangĩ marĩ kĩraho-inĩ gĩake. Kiugo mũtĩrũkia kiugo "gũtĩra" nĩ kwaga kwĩyumĩria handũ ũtanyĩtwo gũkorwo, nakĩo kĩugo "gũtĩrũra" nĩ gũtũma kĩndũ kĩauma gĩtĩrĩ kĩyumĩrie. mũtĩrũkia nĩ mũndũ ũrĩa athamaraga igũrũ rĩa mũcemanio kana magomano. Atĩrũkia arĩa mathamakĩte kenya 1. njomo kĩnyatta 2. daniel toroitich arap moi 3. mwai kĩbakĩ 4. uhuru kĩnyatta Mũteti nĩ mũndũ wĩhang'agia na mĩro ya mahinya ma Bũrũri, ĩrĩa ĩramataga indo na ihooto cia mũingĩ wa bũrũri ũcio. wĩĩra ũyũ wĩtagwo Ũteti. Rora >>Ũteti >>Bũrũri uhuru wa kĩnyatta nĩ mũteti wa bũrũri wa Kenya ũrĩa aratungatire ta Mũtĩrũkia (president) wa kana wa bũrũri ũcio. Kenya abaruya nĩ ndũrĩrĩ ĩrĩa ĩna mĩhĩrĩga 17 bũrũri-inĩ wa kenya na ingĩ bũrũri-inĩ wa uganda. iria cirĩ kenya nĩ : Bukusu (Aba-Bukusu), Idakho (Av-Idakho), Isukha (Av-Isukha), Kabras (Aba-Kabras), Khayo (Aba-Khayo), Kisa (Aba-Kisa), Marachi (Aba-Marachi), Maragoli (Aba-Logoli), Marama (Aba-Marama), Nyala (Aba-Nyala), Nyole (Aba-Nyole), Samia (Aba-Samia), Tachoni (Aba-Tachoni), Tiriki (Aba-Tiriki), Tsotso (Abatsotso), Wanga (Aba-Wanga), na Batura (Abatura). muigana wa abaruya kũrigana na ndari cia kenya mwaka-inĩ wa 2019 nĩ andũ 6,823,842. Ũndũire wa mũbaruya mamwe ma maũndũ marĩa moĩo megiĩ mũmbaruya nĩ, irua rĩa kĩhĩĩ, haranio cia ndegwa, na nyĩmbo cia isukuti. Thimo Burere sebuli me omwami ta - toro ndũrĩ mũthamaki Engila sebolela okenda - bara ndĩraga mũgeendi kĩrĩa kĩ mbere Chikhu chisala likokhe - ngũ ĩciaraga mũhu Orina omululu washio wayindira - he gĩtĩo mũrunawe nĩguo ũtũre kahinda karaya Rora >>Kenya ici ni mbĩtĩka cia mbaara ya ndegwa igĩrĩ cikoragwo ikeng'eng'ana o ginya rĩrĩa imwe ĩrĩgũa thĩ. Mbĩtĩka cia ndegwa gĩcangũ-inĩ kĩa ithũĩro kenya haranio cia ndegwa nĩ mwago mũthĩgĩrĩre harĩ rũrĩrĩ rwa mbaruya mũno harĩ mbarĩ cia isukha na idako. makiri ma andũ nĩ marũrũganaga kũona haro ĩno o mũthenya wa kũrimũtha(holiday) wa kĩbũrũri. ona gũtwĩka ingĩ no ciharĩrĩrio na ndundu ya athuri. mũthenya o ũcio wa mĩthako ĩno mĩago ĩngĩ yonekana nĩ ta anake ona ginya athuri makĩthonjana makĩinaga nyĩmbo cia kũgana ũcamba makĩthaka mĩro ya wiiĩni irĩa ĩna ngumo na abaruya itagwo isukuti. ũyũ nĩ mũtaratara ũrĩa gĩkonde gĩthengagio kuuma mũthiita wa mũndũ nĩũndũ wa itũmi cia kĩndũire kana cia kĩdini. ndũire iria cikoragwo na mutugo ũyũ bũrũri wa kenya nĩ ta: Agĩkũyũ na Ambaruya. ndini ya ahibrania hamwe na iria cirũmagĩrĩraga wĩĩtĩkio wa iburahimũ (nĩcio akristiano na aithĩramu) ona cio nĩcihĩmbiirie irua rĩa kĩhĩĩ na njĩra nene. samidoh (rĩtwa rĩa gũciarwo: samuel muchoki ndirangũ) nĩ mũini gũthi Nyĩimbo cia mbenga kana mũgithi mũtũrĩre samidoh nĩ gĩtiema gĩa gatatũ harĩ arĩũ ake atandatũ arĩa maciaranĩirwo nao subukia, koinĩ ya nakuru. nĩ aratarĩire ũrĩa arutĩte mawĩra ma ũrĩithia na wa ũborithi(ũrĩa arutaga ginya rĩu). Wĩinĩ samidoh ambĩrĩire wĩini eta mũini wa gutirĩra(backup vocalist) wa kamande wa kĩoi. no nĩagicokire akĩambia gũtũnga na kũina nyĩmbo ciake mwene. nĩ arĩa na nyĩmbo nyingĩ nyende nĩ mũingĩ ta: "kairĩtu gaakwa", "mũrata wa ngai","mũmbi","wendo wĩ cama"(mena joyce wa mamaa), na ingĩ mũoyo nĩ gĩtĩna gĩthamakaga thutha wa kĩũmbe gũciarwo na mbere ya gĩkuũ. Rora >>Mbũgĩ (psyche) ngũngũni nĩ thambo irĩa ĩĩhũnagĩrĩragia na thakame ya mũndũ. marũma mayo nĩ marĩ macũngĩrĩria maiganona ma kĩũgima wa mwĩrĩ ta; mwĩthũa(na kũcũnũka ngoothi), tũronda, ona ginya kũira kwa ngoothi. niinge no gũkoragwo na mathĩĩna ma kĩambũgĩ(psychological) magĩtuthũkĩra mũndũ agomereirwo nĩ ngũngũni. maya nĩ ta: kũremwo nĩ gũkoma/kwaga toro, wagagu(anxiety), mĩtitikanio ya meeciria(stress). kĩhonia kũnina ngũngũni mĩciĩ-inĩ nĩ ũndũ wĩna kĩgiginyano kĩnene tondũ ngũngũni no cihote gũtũũra thikũ nyingĩ itakũrĩa ona kĩ(athuthuria maugaga nĩ mũigana wa thikũ 70). matacũkia ta kũthaambia na kũhuura indo cia nyũmba maai maratherũka hamwe na gũtũmĩra mĩthaiga ya ndũnyũ nĩ makinya magĩhũthĩka kũnina thĩĩna ũyũ. Kĩũmbe (eng: organism) nĩ kĩaga kĩa Mũoyo. nĩ kũrĩ matwĩka mũgwanja ma kĩũmbe namo nĩ: Rũhũũnio(nutrition), Mĩhũũmũ(gaseous exchange), Mũngũũro(growth),mũhandũko(locomotion),rũmuundo(respiration), mũimũro(excretion), na njiarano(reproduction). kĩũmbe kĩrĩa athuthuria maugĩte kĩrĩ kwa wĩngĩ mũno thĩĩ ĩno nĩ mingini mũthemba wa Pelagibacter. kĩũmbe kĩrĩa kĩnene biũ thĩĩ nyũmũ nĩ Njogu . kĩũmbe kĩrĩa kĩũgĩ mũno nĩ mũndũ. Rora >>Mũoyo mĩhĩrĩga Nyamũ Mĩmera Ciumbe cia mingini rũhũũnio nĩ itwĩka rĩrĩa ciũmbe ikoragwo cikĩiyũkia irio nĩgetha kũramata na kũrũmbũiya Mũoyo mĩhũũmũ nĩ mĩtaratata ya ndĩhano ya rĩera thĩĩinĩ na nja wa Kĩũmbe. ciumbe nicibataraga kuruta riera nja na kũiyũkia riera kuma nja. rĩera rĩrĩ nĩ rĩrĩ kĩguni kĩnene kũrĩ tabarĩra nyingĩ cia kĩũmbe ta: ũthondeki wa iria na kũtheria gĩko. kĩũga kĩa thĩĩ(land forms) nĩ mũhanĩre wa ciũmba cĩa marĩa marigicĩirie thĩĩ. indo iria cĩrĩ gĩtĩngĩrĩ-inĩ gĩkĩ nĩ ta: mĩrĩma, ithũngũri, njũũĩ, maria. mũngũũro(growth) nĩ ĩtwĩka rĩhanĩkagĩraga ciũmbe na gũcũngĩrĩra kwarama kwa ũruuno (size) wacio. kĩruuno nĩ; wariĩ, waramu na ũraihu wa kĩndũ. kũhandũka nĩ ũhoti wa kĩũmbe kũthaama kuma handũ hamwe ginya hangĩ. Rũmuundo ũyũ nĩ mũngũũrũrio ũtabanagio na kĩũmbe na itanya rĩa kũthondeka hinya. Rora >>Kĩũmbe >>Nyamű ũyũ nĩ mũtaratara ũrĩa ũtigagĩraga gĩĩko kĩa mũngũrũrio nĩ kĩa thengio kuma kĩũmbe. indo ta mai na mathugumo, ni imwe cia maumĩrĩra ma wĩĩra ũyũ Rora >>Kĩũmbe >>Nyamű njiarano nĩ mũtaratara ũrĩa kĩũmbe gĩkengũraga kĩũmbe kĩngĩ ta kĩo. thutha mũtheri nĩ gũkoragwo na "aciari" na "njiarwo". mbũgĩ nĩ njokanĩrĩrio yothe ya meeciria na mathagumia ma tombo. na rĩtwa rĩngĩ nĩ hakiri (kuuma Gĩthweri 'akili'). rũthoome rwa mbũgĩ (psychology) nĩ rũrĩ na bata mũno kũrĩ andũ iharo-inĩ ngũrani ta: 1. Wonjoria (kũumbũria matua ma andũ ndũnyũ-inĩ) 2. Ũrigitani (gũkũrania na kũrigita andũ agũrũki kuuma mũingĩ.) Mbũgĩ cia mũndũ kĩũmbe kĩrĩra kĩa Abraham Maslow Abraham Maslow arĩ mũthomi wa mbũgĩ kuma bũrũri wa United States ũrĩa kĩrĩra gĩake gĩkonie mũkuũko wa mabataro ma kĩmbũgĩ kĩmemerekete kĩharo-inĩ kĩu. araarire mũcumbĩkiro wa mabataro ũũ. mabataro ma nyarĩrĩ ma Mũndũ nĩ: Mĩhũũmũ, irio, maaĩ, thingira, matonyo na toro. mabataro ma kũrungo ka mbere nĩ: ũgima wa mwĩrĩ, wĩĩra, ng'ũndũ na wagi wa wagagu itũra-inĩ/ũrangĩri mabataro ma karungo ga keerĩ nĩ: wendo, ũrata, gũkorwo na mũciĩ mabataro ma karungo ga gatatũ nĩ: kwĩrica itanya-inĩ rĩna, kwĩyata na kũganwo nĩ andũ mabataro ma gathirimũndũ nĩ: kũũmba kĩndũ kĩerũ na kũramata mĩtugo. kũringana na maslow, andũ othe matarĩ na thĩĩna wa meciria mageragĩraga makinya maya mũtũrĩrĩ-inĩ Mbũgĩ cia kĩrĩndĩ njũthĩrĩria na mathomo ma mĩgendere na mawĩki ma mũigĩ nĩ ĩguũrĩtie maũndũ ma bata harĩ ũtaũkĩri wa mbũgĩ cia kĩrĩndĩ. wonjoria, Ũteti, na wĩtĩkio(ndini) nĩ imwe cia iharo iria mathomo ma mbũgĩ cia kĩrĩndĩ itonyaga. kĩhooto kĩa mũngiki(mob justice) nĩ kĩururĩrio nĩ athuthuria mabũrũri-inĩ ta Kenya na Ghana mũndũ nĩ Kĩũmbe kĩna ũũgĩ wa gĩkero kĩa igũrũ mũno.mũrũgamĩre wake nĩ mũrũngarũ, akinyũkithagia makinya make meeri akĩhandũka, nĩ ahũthagĩraga moko make kũnyita indo na oho ũhũthĩri-inĩ wa mĩro no we aratongoria ĩngĩringanithio na ciũmbe ingĩ ciothe. mũndũ nĩ akũrĩtie rũthiomi rũkuũku rũrĩa ahũthagĩraga mĩhangoinĩ yake ta Ũteti, ũrutani, wĩĩkenio, o hamwe na mĩhango ya wĩĩtĩkio na ndini. Kĩhumo kĩa Mũndũ Nĩ kũrĩ irĩra nyingĩ ndekie gũtarĩria kĩhumo kĩa mũndũ. igĩrĩ iria ithamarĩte kĩharo kĩa ũrutani nĩ: 1. ũũmbi (creationalism) - kĩrĩra gĩkĩ kĩhinyagĩrĩragia atĩ mũndũ nĩ kũũmbwo ombirwo. mũno ititikagwo nĩ arũmĩrĩri a ndini. 2. Ũharũraka (evolution) - gĩkĩ nĩ kĩrĩra kĩrĩa kĩhinyagĩrĩragia atĩ mũndũ nĩ gĩkengo kĩa mĩaka mĩingĩ ya ũregenyo kuuma ciũmbe mingini na gũkuũka oha kahora ginya harĩa arĩ. ikamba nĩ andũ a mũtĩrĩngĩ wa kĩbantu arĩa matũraga kwa wĩingĩ bũrũri-inĩ wa kenya. maragia rũthiomi rwao gĩikamba Ũndũire wa mũikamba mũikamba nĩ arĩ Irua rĩa tũhĩĩ, no oĩkaine harĩ wonjoria wa mĩgendere mĩraihu, hamwe na na gũkorwo e mũguĩmi njorua. mũthokoi nĩ irio ciokane mũno cia mũikamba. hamwe na wendi wake wa maembe. Aini Mena ngumo ken wa Maria vusia ungu gĩikamba nĩ rũthiomi rwa kĩbantu rĩaragio nĩ rũrĩrĩ rwa Ikamba. Mĩarĩrĩie ĩmwe wacia ata? - ũhaana atĩa? nĩkũceo -nĩkwega ndariĩmwe >> ĩmwe ilĩ >> igĩrĩ itatũ >> ithatũ inya >> inya itano >> ithano thanthatũ >> ithathatũ mũonza >> mũgwanja nyanya >> inyanya kenda >> kenda ĩkũmi >> ikũmi thimo wĩkũma wĩlĩka - ona wa kũũga no ũrĩrĩo ũkũ wĩ kĩvetani ndũthekaa ũla wĩ iko - rũkũ rũrĩa rwĩ gĩtara-inĩ rũtithekagĩrĩtaga rũrĩa rwĩ riiko ngũlĩ syonthe iyĩanĩa mũsũũonĩ ũmwe - nũgũ ciothe itigĩiganĩra rũhonge-inĩ rũmwe mwĩwa ũthĩnasya ũla mũtonye - mũigwa ũthĩnagia ũrĩa mũtheece Rora >> gĩkũyũ mũrĩmũ wa korona(covid-19) nĩ mũrĩmũ wa gwatanio ugomagĩraga mahũri. ũtitikagwo na mingini ya korona na ĩcũngagĩria mĩruro ta: kũremwo kũhuhia, ngorora, ũrugarĩ wa mwĩrĩ, kũrĩo nĩ mũtwe, kũtirikwo na thithi wa cama na wa mũnungo. thirikari ya China nĩyo yarĩ ya mbere kuhuha coro december ya 2019, thutha wa ndirũ itaramenyeka iracũngĩrĩria mathĩĩna ma mahũri kwonekana gĩcangũ-inĩ kĩa Wuhan. ũrũmwe wa Mabũrũri (UN) nĩ ya gwetire mũrimũ ũyũ wa korona ta kĩng'ũki kĩa ũgwati thĩĩ yothe na kũũria thirikari ciothe kwĩhũga na kũũria mathirikari kwĩĩhũga macongerera ma korona bũrũri-inĩ wa kenya thirikari ya kenya ya uguũrire gũkinya kwa mũrimũ wa korona bũrũri-inĩ tarĩki ya March 13, 2020, thutha wa ciira ciganona kũonekana nairobi na mambatha. thirikari nĩ ĩracokire ĩratacũkia makinya maiganona na kwĩigĩrĩra mũigĩ mĩkana ya kũhotomia ũthegei wa mũrimũ ũyũ. thirikari nĩ ĩracehire kahinda ka mĩhango na njũrũro na njĩra ya kũigĩrĩra 'curfew', ningĩ mĩcemanio ĩgĩkananio, makĩria mũĩngĩ nĩ ũrabatara gũharũkia karembeko na kwaga gũkuhanĩrĩrana. rũũĩ rwa gatagatĩ "the river between" nĩ rũgano rũrarekirio nĩ njorua ya Kenya Ngũgĩ wa Thiong'o mwaka-inĩ wa 1965 rĩa mbere. ibuku rĩrĩ nĩ rĩthomagwo kaingĩ mathukuru-inĩ ma kenya(ona mangĩ gĩtarũ-inĩ kĩa Abĩrika) ta ibuku rĩa kũhandwo(set book). ĩganaga rũgano rwa gayũkano ya icagi igĩrĩ irigicaine na mĩthingi ya wĩtĩkio. rũmena na muku nĩ rũrehete hahũ mĩena yothe ĩrĩ. o ho, rũgano nĩ rũratarĩria mĩĩtungumanio ya mũtongoria mwĩthĩ waiyaki ya gũcokanĩrĩria icagi ici; kameno na makũyũ Rora >>Ngũgĩ wa Thiong'o kĩgongona kĩa ithurano nene kĩatacũkirio Kenya tarĩki 27 december kĩramatatĩwo nĩ electrol commission of kenya(eck) "atanyũkia a gĩthurano kenya" honge ĩrĩa yaikarĩirwo gĩtĩ nĩ kivuitu. eck yatangathire kĩama kĩa party of nation unity(pnu) ĩrĩa bendera yao ya titikagwo nĩ mwai kĩbakĩ ta ahotani a hĩtahĩtano ya thingira wa iregi. yũkĩte mbere ya kĩama kĩa orange democratic party (odm) na kĩama kĩa orange democratic party of kenya (odm-kenya) iria cia titikĩtwo nĩ Raila Odinga na kalonzo mũsyoka kĩrũmĩrĩro. maumĩrĩra maya monanagia kĩama kĩa pnu nĩ kĩaonganĩrĩirie mĩtĩ mĩingĩ icangũ-inĩ cia gatagatĩ wa bũrũri na rũgũrũ iratho(north eastern) no nyarĩrĩ cia odm nĩ ciarĩ nyandandũku makĩria ikihota gĩcangũ-inĩ kĩa nyanza, ithũĩro ona gĩcũa-inĩ. mũtongoria wa odm nĩareganire na maũmĩrĩra marĩa maramemerekirio ona gũtwĩka kĩbakĩ nĩacokire akĩhĩtithio thingira-inĩ wa iregi ta Mũtĩrũkia (president) wa kenya. acũthĩrĩria aingĩ a kĩmabũrũri maraugire ciama ciothe igĩrĩ nĩ irarĩ na wĩicĩri Matuĩka na ngũĩ iria ciarũmĩrĩire thutha wa ngucanio cia atongoria a ciama ici nene (pnu na odm) ciĩgie ũkinyanĩru na waragania wa kĩgongo kĩũ kĩa gĩthurano wagagu na kĩeha nĩ cia cacire icangũ nyingĩ cia kenya. matũũra ma ibanda ta mathare na kĩbera nĩcio ciarĩ cia mbere gũkinyĩrwo nĩ ngũĩ ici cia kĩũteti harĩa nyũmba nyingi cia wĩikaro ona cia biacara nĩ cia cinagwo. Na o kuo mĩandĩko na njugĩrĩrio cia 'no raila no peace' nĩ ciarĩ kwa wĩĩngĩ. gũkinyĩra 2008 february, kĩhuhũkanio gĩkĩ kĩa ũteti kĩrakoretwo gĩtigĩte andũ makĩria ma 1300 makuĩte na magana ya makiri ma andũ mahagũrĩtwo kuuma mĩciĩ yao. wĩĩki naĩ ũratuthũkĩte na njĩra nene icangũ nyingĩ na mawĩra maingĩ magĩkundera na kuuma arĩmi nginya matereba amu bara nyingĩ nĩ cia hingĩtwo. ona ũgendi nĩ ũrahukire na mĩũmbũko mĩingĩ ya kĩmabũrũri ĩgĩtĩrio. Iganda cia ũharũkia cia kĩmabũrũri nĩ cia memerekirie ndirũ ici na njĩra nene, kũheana mbica kũrĩ thĩĩ yothe atĩ kenya ĩkirie kũhotoma thakame-inĩ, ona gũtwĩka ti icangũ ciothe irarĩ na ngũĩ. Matacũkia ma kĩmabũrũri ũrũmwe wa kĩmabũrũri nĩ wa tangathire kĩng'ũkĩ kĩa kĩũteti, kĩũwonjoria na kĩũmũndũ bũrũri-inĩ wa kenya. ũrĩa warĩ mwandĩki mũkarũ wa ũrũmwe wa mabũrũri kofi annan nĩ akinyire bũrũri na akĩhota kuringithia mĩena yothe ĩrĩ kunanĩra njũng'wa. na tariki 28 february 2008 kĩbakĩ na odinga nĩmekĩrire kĩrore ngirimiti ya kũgayana mahinya ĩgĩtwo "national accord and reconcilliation act 2008", ĩrĩa ya rungũririe gĩturwa kĩa mũthĩgia mũkaru(prime minister) na ĩkĩũmba thirikari ya rũĩgũro(coalition government). Atandatũ a Occampo (occampo six) igoti ria kĩmabũrũri ya wĩĩki naĩ, nĩyo international criminal court(icc) nĩ ya ĩkire ũthuthuria kia kũcũrania wĩĩgĩrĩrĩki wa ngũĩ iria cia rũmĩrĩire gĩthurano kĩa kenya 2007-2008 harĩa marutire riboti tarĩki 10 march 2010. harĩ wĩĩki naĩ ũrĩa ũrathũrimagwo iria cirahumbũkirio nĩ ũũragani, ũhahami, ũtunyani mĩgũnda na ginya nyũmba. ũthuthuria ũrĩa wekagwũ nĩ wakiri mũthitangi Luis Moreno Occampo yarutire marĩtwa matandatũ ma ekũĩrwo a ũcogeri wa ngũĩ ĩo. mũninĩ wa mũthĩgi mũkaru kahinda-inĩ kau Uhuru kĩnyatta, ũrĩa warĩ mwandĩki wa ndundu ya thirikari(cabinet secretary) francis mũthaura, ũrĩa warĩ mũtanyũkia wa thigari muhammed hussein ali, ũrĩa warĩ mũthĩgia wa mathomo William Ruto, ũrĩa warĩ mũthĩgia wa iganda henry kosgey, na mũrengi wa kameme joshua arap sang nĩyo magetetwo. thitango ya uhuru, mũthaũra na ali cia thikĩriirio igoti-inĩ rĩa hague bũrũrũ-inĩ wa Netharandi kuuma 5 september 2011 ginya 21 oct 2011. nacio cia ruto, kosgey na sang ikĩthikĩririo o kwo tarĩki 8 sept 2011. macira maya nĩ ma teyanĩirio nĩ waagi wa wiira. Rora >>BBI (Building Bridges Initiative) >>Kenya uuge (ũhũthĩri-inĩ wa o mũthenya) nĩ kiugo kana mũhari mũruru uthegetee mũigĩ-inĩ. na Gĩthweri ĩtagwo 'usemi' uuge wa ũgo (na kĩngeretha: 'statement') nĩ irekia rĩrĩa rĩnyitaga itemi ũrungũria-inĩ wa kĩũgita. uthuthuria wa Mbũgĩ nĩ ũthathũraga ũrĩa njugĩrĩrio wa mauuge maya ũhutagia mũingĩ mihango-inĩ yao ĩrĩa minini ya ikeno ona ginya ĩrĩa mĩnene ya Ũteti Bũrũri wa kenya bũrũri wa kenya nĩ ũkoretwo na njũgĩrĩrio nyingĩ. imwe nĩ ta: Thiĩ ũkĩũmaga Wanjikũ/Wagio Kaba Kabogo Pambana na hali yako Bora uhai Wamlambez no raila no peace Nobody can stop reggea Bũrũri wa United States njugĩrĩrio iria icacĩte bũrũri-inĩ wa United States nĩ: Yes we can! David Woodard Black Lives Matter Make America Great Again Thug Life Bũrũri wa Ngeretha Brexit "thiĩ ũkĩumaga" nĩ uuge wa heirwo igweta nĩ mũini wa Nyĩimbo cia mũgithi, gaturura. ni uuge ũtũmagĩragwo kũingatana mũno rĩrĩa mũingatwo aimwo kĩndũ. Rora >>Uuge Wanjikũ/Wagio nĩ uuge ũhũthagĩragwo mũno Ũteti-inĩ kũorota mwahũ wa andũ arĩa me karungo ka nyarĩrĩ/gitina-inĩ bũrũri-inĩ. Rora >>Uuge "Kaba Kabogo" nĩ uuge wahũthagĩragwo nĩ anyiti mbaru a Mũteti William Kabogo makĩgeria kũmũtũgĩrĩria gacumbĩrĩ-inĩ ka koinĩ(kauntĩ) ya kĩambu. Rora >>Uuge "Pambana na hali yako" nĩ uuge wa gĩthweri ũhũthagĩragwo mũno nĩ imwana kũnanania. nĩ ta kuuga "we wĩ tungumanie na maku". Rora >>Uuge "Bora uhai" nĩ uuge ũhũthagĩragwo mũno nĩ imwana. kaingĩ yũkaga thutha wa kũhotwo itanya-inĩ rĩna, mũndũ ũcio agethuthua na ciugo "narĩ ndĩ muoyo" Rora >>Uuge >>Mũoyo "Wamlambez" nĩ uuge ũhũthagĩragwo mũno nĩ mbeũ gĩthĩ ĩrĩa yanyitithirio igweta na aini a gengetone magwĩtwo sailors. Rora >>Uuge ũyũ nĩ uuge wa nyitĩte thinga ngũĩ-inĩ cia githurano iria ciarũmĩrĩire Gĩthurano kĩa 2007 Kenya. Rora >>Uuge >>Gĩthurano kĩa 2007 black lives matter(blm) nĩ uuge wĩna kĩhumo bũrũri-inĩ wa america, na ũrathegea mabũrũri-inĩ magĩ. ũratuthũkire thutha wa mbica ciraonanagia mũndũ mũirũ akĩhihinywo ngingo na mũthigari kũrungũka nenda-inĩ. thutha wa riboti ya gĩkuũ kĩa mũndũ ũcio george floyd nĩkũratuthũkire mĩrũrũgano miena mĩingĩ ya bũrũri ũcio magĩkũmithia kĩũnũhu kĩa mĩthingi ya rangi(racism) na kũtitika ndũmĩrĩri ya "mĩoyo ya andũ airũ nĩ ĩrĩ kĩene" nĩyo "black lives matter" Rora >>Uuge USA Maya nĩ matũũra marĩa gĩkĩro kĩao kũbacĩrĩra mũtũrĩre wa Mũndũ ti makinyanĩru kũringana na Ũrũmwe wa Mabũrũri (UN). Mĩrura kana mĩoro ĩrĩa yorotaga matũra maya nĩ ta: waagi wa maũtungata ma mwĩingĩ makinyanĩru ta, maaĩ ,Thitima, ũtheru, ũrangĩri. ningi matũũra maya no makoragwo na mũhobanĩrĩrio wa andũ aingĩ kaeya-inĩ kanini, na nyũmba nĩ cia gĩkero kĩa thĩĩ na citirĩ mĩtaratara; hena nyũmba cia Ndoro, cia mabati ona ginya cia maratathi ma mũnyore irĩ kwo na njĩra nene. kaingĩ macira matuagwo na nyabaara a gĩkero kĩa thĩĩ ta cibũ kana athuri a itũra. gũkũ kaingĩ nĩkwo Wanjikũ/Wagio wa bũrũri aikaraga. bũrũri-inĩ wa kenya nĩ icigo cia kĩbera na mathare irĩ na mĩikaro ĩno na njĩra nene. no ũrĩrũ ũyũ wĩna mĩri thĩĩ yothe kũrĩa ya rũma; na mabũrũri ta Pakistan, India, mexico, Brazil na Abĩrika ya Kuthini nĩ marĩ mũigana mũnene wa andũ maraikara matũũra ta maya. Ũndũire-inĩ wĩna igweta(Popular Culture) nĩ kũrĩ na thinema nyingĩ cionanagia matũũra maya no iria ina igweta nĩ ta: bũrũri-inĩ wa kenya nĩ kũrĩ ndereti ĩgwĩtwo 'maria' ĩmemerekagio nĩ citizen tv na nĩ ĩhotete ngerenwa cia bũrũri ũcio. 'slumdog millionaire' ĩrĩa ĩturĩtio bũrũri-inĩ wa India nĩ thinema ĩna ngumo ona ĩkahota ngoga gemererie thĩĩ-inĩ cia oscars. Rora >>Mabatini tũtingĩhota kũhiriga na kinyi kĩharo kĩothe kĩhumbĩtwo na rĩtwa wĩtĩkio kana ndini(kuuma gĩthweri 'dini'), no na njĩra ya gũcũnĩrĩra no tũtaũre ndini ta mũtaratara wa gũtĩa mbũũkio(symbols) ng'ania ta ragũku(divine). ndini nyingĩ cikoragwo na rũgano rũtungu(grand narrative) rũrĩa rũtarĩria ũrĩa indo ciothe itarie. ciũria iria andũ methagĩrĩraga njokio ndini-inĩ nĩ ta: "gĩturwa giitũ mũmũrũmwe-inĩ nĩ kĩrĩkũ?" "bata/kĩene kĩa mũtũrĩre wiitũ nĩ kĩ?" "nĩ kĩĩ gĩcokaga thutha wa gĩkuũ gĩitũ?" "nĩ mĩtugo ĩrĩkũ tũbataire kwĩthema na nĩ ĩrĩkũ tũbataire kũiyũkia?" wĩtĩkio nĩ ũnyitĩte itemi rũnene harĩ kũicũhia mĩtugo ya andũ kuma tene. Ngaĩ nĩ kĩrema(object) kĩrĩa kĩrĩ gacumbĩrĩ-inĩ ka ũtũro kũringana na ndini nyingĩ ona gũtwĩka okaga na marĩtwa makũranu. ndini cia Ũkristiano, ũithiramu, ũhebrania ona cia ũndũire cia Agĩkũyũ itambũrĩte Ngai ũmwe. ndini ya ũhĩndĩ(hinduism) ĩtambũrĩte makai aigĩ. ndini ya ũmbutha(budhism) ndĩtambũrĩte ngai ona ũrĩkũ. Akani Ngai mũigana wa andũ arĩa maregana na irĩra iria ititikagwo na ndini nene no ĩrathiĩ ĩambatĩrĩire. aingĩ ao makindagĩrĩragia atĩ no ũthũrima na ũthuthuria(science) cingĩkorwo irĩ njĩra cia gũkinyĩra ma ya o kĩũria tũngĩkorwo nakĩo. Raila Odinga nĩ Mũteti kuuma bũrũri wa Kenya ũrĩa atungatire ta Mũthĩĩgi Mũkarũ (Prime Minister) wakeerĩ wa bũrũri ũcio. Rora >>Anjaruo gĩthweri nĩ rũthiomi rwa kĩbantu rũtukanĩte na kĩarabu rwaragio mabũrũri-inĩ ma Kenya, Uganda, Tanzania, Rwanda, Burundi ona drc congo. rurenda rwa 'world atlas' rũigĩte mũigana wa aria othe makĩrĩa ma mirrioni 150. iganda nyingĩ cia ũharũkia nĩ cihũthagĩraga rũthiomi rũrũ na mabũrũri maiganona nĩ marĩhũthĩraga gũmemerekia mohoro mao ona kũwonjoria naguo. rũrũ norwo rũthiomi rwa kĩmerera rĩtambũrĩtwo na ũrũmwe wa Abĩrika (nĩyo african union). Rora >>Mũndũ anjaruo nĩ rũrĩrĩ wa gĩtiringĩ kĩa nilotes(andũ a rũũĩ rwa nile). mũigana wa andũ a rũrĩrĩ rũrũ bũrũri-inĩ wa Kenya nĩ mirrioni ĩtano(5million) kũrigana na ũtari-andũ ũrĩa wekĩkire 2019. mũcii wao wa kĩngomi nĩ hũngũrũrũ-inĩ cia iria victoria(ĩrĩa meetaga iria nyando) o kũrĩa marutaga wĩĩra wa gũtega thamaki. Ũnduire Anjaruo nĩmoio kũthaka nyĩimbo thaka na nyandala. gĩathĩ kĩao kĩa ohangla nĩgĩkenagĩrĩragwo na andũ aingĩ. iruga rĩao nĩ rĩkoragwo na irio ciũmĩte iria-inĩ. thamaki ta omena, tilapia, wiu, ngege na ingĩ. Arang'ania a kuuma rũrĩrĩ ũyũ >> oginga odinga >>Raila Odinga rũrũ nĩ rũthiomi rwaragio na rũrĩrĩ rwa Anjaruo. Thimo Chien kiyany - tene ndũrumagwo Thouon achiel ok riemb wasigu - njamba ĩmwe ndĩngĩhota thũ Hawi logo rieko - mũnyaka ũkĩrĩte ũũgĩ Kama iluokoriko ok itwoe - ndũkeeterere kũniara harĩa weogera Ũkristiano nĩ ndini ĩrĩa ĩtirihĩte mũoyo-inĩ na mataro-inĩ ma Jecũ Kristo. kũringana na rũrenda rwa 'countrymeters', Ũkristiano nĩyo ndini nene ĩna arũmĩrĩri birrioni igĩrĩ gaturumo inya(2.4billion). Muuma wa Ũkristiano wĩtĩkio wa Ngai Awa, Jecũ mũrio wa Ngai na Roho Mũtheru gĩkuũ na kũriũka kwa Jecũ Kristo ũthingu wa kanitha na gwatanĩro ya athingu gũcooka kwa Jecũ Kristo, thikũ ya marakara/ũguũrĩrio na ũhonokia wa eetĩkia Mĩahũ ya Ũkristo Kanitha wa katoreki ũkindagĩragia atĩ nĩyo kanitha wa mbere na atĩ kĩgumo kĩao no kĩbarĩrĩrwo ginya kũrĩ ndugata betero(ũrĩa arĩ ũmwe harĩ ndugata ikũmi na igĩrĩ cia Jecũ). matambũraga ndugata betero ta 'baba mũtheru' wa mbere wa kanitha ĩyo. no ona kũrĩ ũgwo nĩ kũrarĩ na mĩregenyũko ĩrĩa ĩracũngĩrĩire mĩatũka thĩi-inĩ wa kanitha. mĩahũ ĩrĩa mĩnene nĩ ta: angalican, presebytarian, lutheran, jehovah witness na salvation army gĩtarũ-inĩ gĩa abrika no gũkoragwo na mĩahũ mĩigaige ta: p.c.e.a, redeem gospel, akũrinũ, lego maria, disciples of christ na ingĩ nyingĩ. Rora >>Wĩĩtĩkio na ndini nyũmba cia ndoro nĩ iria ngora ya tĩĩri mũkiye na maĩ (nĩyo 'ndoro' kana 'ndaka') ĩnyitaga itemi rĩnene waaki-inĩ. nĩkũrĩ njĩra nyingĩ cia kũthĩra ndoro waaki-inĩ. njĩra ĩmwe ya gũthondeka rũthingo rwa ndoro nĩ kũhanda itugĩ kĩũgĩre-inĩ kĩa kĩhengere (rectagular shape). hacoke bito(ĩmwe:rũbito) cihotorwo/ciohwo itugĩ-inĩ marũngũ marũngũ matĩna matakĩrĩtie warie inji ithano, tũhiga twa ngomogo tũcoke tũhũngĩririo mĩanya-inĩ ya bito icio. thutha wa ũcio ndoro njigũ ĩcoke ĩnyugutĩrĩrĩo igũrũ wa mahĩga maya(gũkandĩka). ikinya rĩa mũthia nĩ kũnyorokia ndaka ĩno. Rora >>Matũũra ma ibanda ũrutani nĩ ũtheremia wa ũũgĩ na ũhoti wa ũtũri kuuma Mũndũ ũmwe nginya ũngĩ. Gĩkengo kĩa mũthia kĩa tabarĩra ĩno nĩ Mathomo. nĩ kũrĩ na mĩhĩrĩga mĩingĩ ya mathomo kũringana na mĩthĩgĩrĩrio ngũrani ya mũndũ. oho nĩ kũrĩ mathomo maũgaranu na marĩa matarĩ kĩũga. kaingĩ mathomo maũganu maramatagwo nĩ thirikari ya bũrũri. ciana irĩ mũciĩ nĩ cirutagwo mawĩra ta gũtwĩra ng'ombe kana kũcitwara rũru, gũkama, gũthambia indo na kũhũra nguo; maya nĩ mamwe ma ũrutani ũtarĩ kĩũga. Bũrũri wa Kenya Mwaka-inĩ wa 1985 ũrĩa warĩ mũtĩrũria wa bũrũri Moi nĩaĩkĩrire kĩrore mũtarara mwerũ wa mathomo wa 8-4-4; harĩa mũrutwo ageragĩraga mĩaka mĩnana thukuru-inĩ cia mũthingi mĩaka ĩna thukuru-inĩ cia keerĩ na mĩaka ĩna thukuru-inĩ cia hunjo competency-based curriculum(cbc) nĩyo "tabarĩra ĩtiranĩtie na ũcorua" ĩrarungũririo mwaka-inĩ wa 2017 nĩ thirikari ya uhuru kĩnyatta rungu rwa tabarĩra ĩno arutwo marĩtungataga mĩaka ĩrĩ gĩkĩro kĩa kamũira-mũthingi(pre-school) mĩaka ĩtandatũ mũthingi (grade 1-6) mĩaka ĩtatũ keerĩ-inĩ jĩthĩ(grade 7-9) na mĩaka ĩtatũ thukuru-inĩ cia hunjo Rora >> Mũndũ Ndini ya ũkũrino nĩ mwahũ wa Ũkristiano ĩrĩa arũmĩrĩri ao aingĩ yumĩte rũrĩrĩ rwa Agĩkũyũ. rũoro rũrĩa rũmakũranagia mũno na mĩhumbĩrĩre yao. athuri, anake, atumia, airĩtu mehumbaga kĩremba kĩerũ na matonyo meerũ maraihu. nĩngĩ nĩmoĩo na mũinĩre wao ũrĩa watuirwo "gũkũrina" ũrĩa macamithagia nagwo rũimbo na ndarama na mĩringa ona ginya thaani cia gĩcango. no o meetagwo arooti nĩũndũ wa ũhoti ũrĩa wĩrĩkanaga mena gwo wagũtaũra irooto na kũratha(ũnaabi) maũndũ marĩũka. nĩmonekanaga kaingĩ makĩĩnyerekia mĩtitũ-inĩ, hũngũrũrũ-inĩ cia mwĩrĩ ya maaĩ ona nĩginya mĩrĩma-inĩ mena ngumo >>Allan Aaron >>Martin wa Janet >>Elizabeth Nyambene gĩcigo nĩ gĩcuunjĩ kĩa Bũrũri. Bũrũri nĩ gĩcunjĩ kĩa thĩĩ rungu rwa mũthamaki mũna kana Thirikari ng'ania. kaigĩ o bũrũri nĩĩkoragwo na: bendera, rũĩmbo rwa kĩbũrũri, mbia ciao na mbirarũ. thirikari ni tabarĩra kana ndundu ya andũ ĩraragata na kũramata Bũrũri mũna. Rora >>Mũteti ũyũ nĩ ũtabania wa kĩgongona kũringana mĩtaratara ng'ania. mĩkana ĩgĩhĩtio nĩgũkoragwo na wagarari kana waganu. ndini, Thirikari, honge cia ũrutani na cia Ũrigitani ona honge nyingĩ cia mũigĩ nĩcikoragwo na kĩũgĩre kĩrĩa gĩtĩagwo. thukuru cia mũthingi nĩ iria ciũkaga mbere ya thukuru cia keerĩ na thutha wa thukuru cia mũira-mũthingi Thukuru cia muthingi Kenya Nĩ kũrĩ na thukuru nyingĩ cia mũthingi bũrũri-inĩ wa kenya. imwe nĩ ta; >>St Mary's School >>Thika Road Primary school ĩno nĩ Thukuru ya mũthingi ĩrĩa ĩrĩ nairobi nja ya bara ya James Gĩcuru Road. nĩ ĩrĩ ngumo ta thukuru Mũtĩrũkia (president) wa kenya wa kana uhuru kĩnyatta athomeire. Rora >>thukuru cia mũthingi Michelle Ngele Odhiambo (nee. Ogutu), is a broadcast news reporter for Mediamax Digital's K24 TV Michelle Ngele who had her big break while on the KTN Television program 'The Presenter' after being chosen winner alongside others on the second season, currently while at K24 TV as a broadcast news reporter/anchor Mrs. Odhiambo has been given screen slot on K24's Evening Edition you can find her reporting live on Thursday's at 19:00hrs/EAT and 21:00hrs/EAT. Filmography TV Series The Presenter Season 2 || (2015) || Contestant K24 TV's Evening Edition || (2022-) || News Reporter/Anchor Awards • KTN's THE PRESENTER Season 2 Winner nĩ iria ciũkaga mbere ya thukuru cia hunjo na thutha wa thukuru cia mũthingi Thukuru cia Keerĩ Kenya nĩ kũrĩ na thukuru nyingĩ cia keerĩ icigo ciothe cia kenya imwe ciacio nĩ; >>Alliance High School >>Jamhuri High School Thukuru ĩno ĩrĩ o nja wa barabara ya Kikuyu road kauntĩ ya Kĩambu, town-inĩ ya kikuyu. Andũ mena igweta manathomera gũũkũ >> mwandĩki wa mabuku Ngũgĩ wa Thiong'o >> ũrĩa warĩ mũcirithania mũnene Johnson Evan Gĩcerũ Rora >>Thukuru cia mũthingi >>Thukuru cia keerĩ ĩkoragwo gĩturwa kĩa Ngara, Nairobi. Uuge wa kĩtanya wa thukuru ĩno nĩ "Effort Unending". Hahũ cia kĩũndini Nĩ gũkoretwo na hahũ ya kĩũdini thukuru-inĩ ĩno. itwĩka rĩna nditi mũno rĩraribotirwo mwaka-inĩ wa 2018 harĩa ndukũrano cia arutwo iria ciracũngĩrĩiria arutwo makĩria ma ikumi kũgurara na irema cia kũthecwo kahio ona agĩ kũunwo mahĩndĩ na thanju cia hockey(hockey sticks). ningĩ mĩako ya thogora ũtaũĩo nĩ ĩraanagirwo gacagaca-inĩ ĩo. mĩahũ ya kĩũdini ĩrĩa ĩrathamaraga nditimũrano-inĩ ici nĩ akristiano na aithĩramu. kĩhumo kĩa ngũĩ ici ti ngembu kaimana no mamwe ma mateta ma arutwo nĩ: gũthitũkanio na ndini honge-inĩ cia thukuru ta; kĩharo-inĩ gĩa kũrĩa(dinning hall), thingira cia ũtheru(wash room) ona cia mabuku(library). thirikari nĩ ĩracokire ĩrahinga thukuru ĩno kwa kahinda na kũraharĩrĩrio ndereti ya kĩgomano kĩa aciari na arimũ(teachers students conference). Andũ mena igweta manathomera gũkũ >> gavana wa matĩna meerĩ kauntĩ ya Machakos Alfred Mutua >> Mũini wa nyĩmbo cia genge Jua Cali Rora >>Thukuru cia mũthingi Ũrigitani nĩ mũnoorere (art), mathomo na Magongona ma kũrũmbuiya mũoyo wa mũrwaru. mamwe ma mawĩra marĩa marigitarĩ meekaga nĩ kũthũrima, kũgirĩrĩria, kũhonia kana kũnyihia nguraro kana mũrimũ harĩ mũrwaru. Rora >>Ũrutani >>Ũteti Gĩbuku kĩa Njocua nĩ gĩbuku gĩa gatandatũ kĩrĩkanĩro-inĩ kĩa Ahimbrania na Kĩrĩkanĩro Gĩkũrũ kĩa akristiano. nĩ rũgano rũracũgũgĩra ciĩgie mĩgendere rũrĩrĩ rwa Ahimbrania(aisraeli) hamwe na irũnda rĩrĩa matabanirie matũũra ma kanaanie marĩa meegwatĩire, kuuma  mũhuro ginya rũgũrũ ona  gatagatĩ, kwanagwo kwa thũũ ciao, na gayanio ya mĩgũnda kũrĩ mĩhĩrĩga ikũmi na ĩrĩ. thutha wa musa kũaga gũkinyia ciana cia Aisrael bũrũri wa kĩrĩkanĩro, nĩ njocua amũrĩtwo gũkinyanĩria kĩĩranĩro gĩĩkĩ. Kĩũga I. Nengenĩrio ya matamu ma wathani kũrĩ Njocua(1:1-18)      A. Kwamũrwo kwa Njocua nĩ Ngai (1: 1-9)      B. Kĩrĩra kĩa Njocua kũrĩ kĩrĩndĩ (1:10-18) II. Gũtonya na kũrũndĩka kwa Kanaani(2:1-12:24)     A.Gũtonya Kanaani               1. Ũthigaani wa Jericho (2: 1-24)               2. Kũringa Rũũĩ Jorodani (3:1-17)               3. Kũhanda matoka Girigari (4:1 - 5:1)               4. Irua na Thabatũ (5:2-15)      B. Ũhotani igũrũ rĩa kanaani (6:1-12:24)               1. Wanagi wa Jericho (6)               2. Kuhotwo na kwĩrica igũrũ rĩa ĩtũũra rĩa  Ai(7:1-8:29)               3. weerũhio wa Muuma Kĩrĩma-inĩ Ebal(8:30-35)               4. Mĩtongoro ĩngĩ Kanaani ya gatagatĩ. Maheni ma Agibioni(9: 1-27)               5. Mĩtongoro ya Kanaani ya mũhuro(10:1-43)               6. Mĩtongoro ya Kanaani ya rũgũrũ(11:1-15)               7. Njũno ya mũatũũra magwate               8. Njũno ya Athamaki matoorie III. Gayanio ya Ithaka kũrĩ mĩhĩrĩga(13:1-22:34)         A. Watho wa Ngai kũrĩ  Njocua(13:1-7)         B. Kũĩgania kũrĩ mĩhĩrĩga(13:8-19:31)                  1. mĩhĩrĩga ya irathĩro(13:8-33)                  2. mĩhĩrĩga ya ithũĩro(14:1-19:51)         C. Matũra ma gwĩtharĩra na matũũra ma Alawii (20:1 - 21:42)         D. Njũno ya nũndano (21:43-45)         E. Kũamũrũrwo kwa mĩhĩrĩga ya irathĩro(22:1-34) IV. Ndiriho (23:1-24:33)         A. Ndũmĩrĩri ya mũthia ya Njocua (23:1-16)         B. Muuma wa Shechem(24:1-28)         C. Gĩkuũ na mathiko ma Njocua(24:29-30) Matwĩka mamwe >>Njocua kũheao matamu ma wathaani thutha wa gĩkuũ kĩa Musa >> igegania rĩa kũhũa kwa Rũũĩ rwa Jorodani ciana cia aisraeli ikĩringa >> mbũtũ na athĩnjĩri-Ngai kũthoitha magĩthĩrũrũka itũũra Jericho thikũ mũgwanja. Thingo cia Jericho kũmomoka. Mũkahamba Rahabu kũhonokio. >> Aisraeli kũtharĩkĩra ndũrĩrĩ ingĩ kanaani. mbura ya mbembe na Njocua gwatha riũa na mweri cirũgame. Ibuku rĩa Mark kana ũhoro mwega kũringana na Mark. nĩ ĩmwe ya mabuku mana ma ũhoro mwega(gospel)).  ĩganaga ciĩgie gĩthĩĩgi kĩa Jecũ kuuma kũbatithio gwake, kũnyamario, gĩkuũ na gũthikwo. Thutha-inĩ ngorererwo ya mbĩrĩra ceng'ũ ya Jecũ. Mamwe ma maũndũ matarĩ gĩbuku-inĩ gĩkĩ nĩ njiarwo ya magegania ona kũonekana kwa Jecũ thutha wa kũriũka gwake. Gĩbuku gĩkĩ kĩonanagia Jecũ ta njamba ya magongona ngũrani ta kũruta ngoma, kũhoni ndwari na magegia mangĩ ta kũgerera maĩ igũrũ na mangĩ. Rora >>Joshua >>Biblia Rũrĩrĩ rwa acomari nĩ rũrĩrĩ rwa gĩtĩrĩngĩ kĩa Akushi(cushites) kĩrĩa mũciĩ wao wa kĩngomi nĩ somalia no nĩmathegeete mabũrũri maingĩ ma gĩtarũ kĩa abrika ona nja. maragia rũthiomi rwa Gĩcomari. Acomari a Kenya Ũtari wa andũ (mwaka 2019) ũraigire mũigana wa acomari Kenya ĩrĩ mirrioni igĩrĩ gaturumo mũgwanja(2.7million). nĩ marutaga mawĩra ngurani kuuma wonjoria ginya ũrĩithia wa mahiũ(ng'ombe, mbũri, ona ngamĩra). mũciĩ-inĩ mũnene wa nairobi nĩmakoragwo na njĩra nene gatũũra ka Eastleigh harĩa matitikaga mbiacara nyiĩngi kuma ibanda nini(stalls) ginya ndũnyũ ndungu(malls). indo iria mendagia nĩ ta ; nguo, mĩgeka na mbathia, na maraci. Ũndũire aingĩ a acomari makoragwo marĩ arũmĩrĩri a ndini ya ũithĩramu na oho nĩmekuruhanagia na njĩra nene na mĩtugo ya ũithĩramu. acomari no makoraguo na irua irio cia mũcomari nyingĩ ciumaga mahiũ-inĩ marĩa arĩithagia ĩrĩa tũtagĩaga kũgweta nĩ nyama na iria rĩa ngamĩra. no endete mũcere(bariis), caai(shahie) ona kahũa(qaxwa/bun). aingĩ matirĩaga ngũrũwe. airĩtũ na atumia kaingĩ mehumbaga matonyo mahumbĩrĩte mwĩrĩ wothe(hijab) na no monekanaga mecorete mooko mĩthaiga ya mahũa na indo ingĩ makĩhũthĩra rangi meetaga 'hiina'. Rora >>Kenya >>Agĩkũyũ gĩcomari nĩ rũthiomi rwa rũrĩrĩ rwa Acomari kĩrĩa kĩrĩ na mũigana wa aria mirrioni ikũmi na inya. Mĩario ĩmwe ndari ków - ĩmwe Lába - igĩrĩ Saddex - ithatũ Áfar - inya Shan - ithano Lix - ithathatũ Toddobá - mũgwanja Sidéed - inyanya Sagaal - kenda Toban - ikũmi ngeithi see tahay - ũhana atĩa is ka warran - ũhoro waku waan fiicana hay - ndĩ mwega thimo aadane eed ma waayo - mũndũ ndagaga mahĩtia intaadan fallin ka fiirso - rora ũtanaringa gar iyo geeri loo siman - gĩkuũ na kĩhooto irũndaga andũ oothe fari qorrax ma qariso - kaara kamwe gatingĩkunĩka riũa dagaal nin aan aqoon baa ku ordi - arĩa maatoĩ ciĩgiĩ ngũĩ nĩo mamĩhanyũkagĩraga art nĩ kĩũgo gĩa kĩngeretha rĩorotaga mĩtangĩro ya andũ ya gũtunga maũndũ mena itanya rĩa gwĩkenia kana kwĩruta ona giinya kwĩgemia. imwe cia makenga ma mĩhang'o ĩno nĩ ta: >>Nyĩmbo >>Ũcori rũimbo nĩ kĩgongona kĩrĩa andũ ma hũthagĩraga mĩgambo na mĩro ĩngĩ ya kũtereta thauti kuruta gĩkenga gĩcangararu. Mĩthemba ya nyĩmbo >>Nyĩmbo cia kĩgooco >>Nyĩimbo cia mũgithi >>Nyĩmbo tembanu (fusion) >> reggea >> Hiphop Ũyũ nĩ mwĩini wa Nyĩmbo cia kĩgooco wĩĩna ngumo. akoragwo mũrũmĩrĩrĩ wa ũkũrinũ. nyĩmbo ciake nĩ ta "wĩ mũtheru" na "kĩrĩro" na ingĩ nyingĩ. Rora >> Ũkristiano >>Nyĩmbo ici nĩ nyĩmbo iria cikoragwo icokanĩrĩirie mĩthaiga na mĩtugo kuma inyanjara ngũrani cia wĩini. thutha ũyũ nĩtwonete aini makĩgetha ngora cia makenga mao kuma ndũire ngũrani cia kuma Bũrũri wao ona nja. indo ta kĩgooco, mũgithi, bongo, jazz, hiphop, rnb, nĩ itukanĩte na njĩra nene. rwĩmbo rwa Allan aaron, "wĩ mũtheru" nĩ ngerekano ĩmwe ya mũtukanio wa kĩgooco na mĩro ya mĩgambo mĩthemba wa "dancehall" kuuma bũrũri wa Jamaica. Rora >>Nyĩmbo cia kĩgooco ibuku rĩa thaama nĩ ibuku rĩa keerĩ kĩrĩkanĩro-inĩ gĩkũrũ kĩa akristiano. rĩganaga cia rũrĩrĩ rwa aisiraeli magĩkomborwo na yahweh kuuma misiri matongoretio nĩ Musa. Rora >>Biblia arĩ wakiri na agĩcoka agĩtũgwo gĩturwa kĩa mũcirithania mũnene bũrũri wa Kenya mwaka-inĩ wa 2003. mamwe ma maũndũ aririkanagwo nagwo nĩ kũhĩtithia mwai kĩbakĩ ta Mũtĩrũkia (president) itĩna rĩa keerĩ thingira-inĩ wa iregi ũtukũ. ĩno nĩ kũrũmĩrĩra gĩthurano kĩnjũgitane kĩa 2007. gĩcerũ akuire 25 december 2020. Rora >>Raila Odinga >>Kenya rũimbo rũrũ rũrainirwo nĩ mũini ngũthi rwa kũũma Bũrũri wa Colombia nĩwe Shakira hingo ya mbĩtĩka ciaGĩkombe kĩa Thĩĩ (FIFA World Cup) iria cia harĩrĩirwo bũrũri wa Abĩrika ya Kuthini mwaka wa 2010 nĩ mbĩtĩka cia kĩmabũrũri cia mũbira wa magũrũ iria cikoretwo ikiĩkĩka o thutha wa mĩaka ĩtano. iramatagwo na mwĩrĩ wa gwatanĩro wĩtagwo FIFA. Arĩa manyitĩtĩire gĩkombe gĩkĩ kahinda gaka nĩ bũrũri wa Baranja arĩa marahotire ngoga ĩno ndukũranoinĩ iria cia harĩrĩirio bũrũri-inĩ wa Racia Rora >> Waka Waka (This Time for Africa) hiphop nĩ mũthemba wa nyĩmbo iria ciakũrire Bũrũri wa america mĩaka-inĩ ya kuma 1978. rĩtwa "hiphop" kũringana na rũrenda rwa "wikipedia english" rũgĩithirio igweta nĩ mũini wa gĩkundi kĩa Grandmaster Flash - Keith "Cowboy" Wiggins akĩnania ũrĩa mbirarũ cia america ithoithaga Rora >>Nyĩmbo uuge ũyũ wa cogereirwo igweta nĩ mũini wa nyiimbo cia hiphop kuma bũrũri wa america agwĩtwo Tupac Shakur. Rora >>Uuge Tupac Shakur (2pac) arĩ mũini ngũthi kuuma bũrũri wa america. nĩ agwetetwo maita maingĩ ta ũmwe wa arang'ania anene mũno a kĩharo kĩa nyĩmbo cia hiphop thĩĩ yothe. aciarirwo tarĩki 16 june 1971 agĩkua tarĩki 13 september 1996 arĩ o na ũkũrũ wa mĩaka mĩrongo ĩrĩ na ĩtano. Rora >>Nyĩmbo USA "Make American Great Again" kana "MAGA" ĩrarĩ Uuge wa gĩtongoro kĩa Ũteti bũrũri-inĩ wa america ũrĩa ũramundirio ngumo nĩ mũteti Donald Trump. Arataramu aigĩ nĩmaragwetire uuge ũcio imwe ya gĩtũmi mũteti ũyũ aratũgĩrĩirwo nginya gĩtũrwa kĩa Mũtĩrũkia (president) wa bũrũri ũcio. Rora >>Uuge USA Gĩtongoro nĩ mũngũrũrio ũtitikagwo nĩ ndundu ya andũ a hũra ĩmwe mena itanya ng'ania. ĩmwe ya mĩtongoro ĩrĩa yonekanaga nĩ ta: Ateti magĩetha gĩtĩ kĩa Thirikari nĩmacokanĩrĩragia mĩtongoro rungu wa kĩama, no gũkoragwo na mĩtongoro Mbirarũ igĩthiĩ mbaara, ningĩ ahunjia a ndini ngũrani nĩmatabanagia mĩngũrũrio ĩno makĩethera etĩkia angĩ (mĩtongoro ya ndini ya akristiano ĩtagwo "crusade" na kĩngeretha), oho no gũkoragwo na mĩtongoro ya kũũkĩrĩria mũingĩ ta kambĩ cia Ũrigitani na ingĩ nyiingĩ. Rora >>Uuge ici nĩ njamba cia ita iria irangagĩraga Bũrũri. Bũrũri wa Kenya mbirarũ cia bũrũri wa Kenya itongoragio nĩ Mũtĩrũkia (president) wa bũrũri. mamwe ma maũndũ mathũrimagwo nigetha kurutu atonyio mbũtũ-inĩ nĩ ũraihu na magego. amwe nĩ maigatagwo nĩ kũgaaca magego Rora >>Bũrũri >>Thirikari Mĩhothi nĩ mũthaki, mwonjoria wa cieya na Mũteti kuuma kĩũngano kĩa america (united states) ũrĩa wa tungatire ta Mũtĩrũkia (president) wa mĩrongo ĩna na gatano (45th) wa Bũrũri ũcio. Rora >>Uuge USA Nĩ uuge wa mundirio igweta nĩ Mũteti Barrack Obama mĩtongoro-inĩ ya kĩũteti ya kwetha gĩturwa kĩa ũtĩrũkia (presidency) kĩa bũrũri ũcio mĩaka-inĩ ya 2004 na 2008. Rora >>Uuge USA nĩ Mũteti ũrĩa atungatire ta Mũtĩrũkia (president) wa mĩrongo ĩna na kana wa Bũrũri wa ndegi nyũnganu cia america. Rora >>Donald Trump United Kingdom ( Ũthamaki Mũnganu) nĩ gatũndũ ka mabũrũri mana marĩa mahothaga ĩtĩo kũrĩ ũthamaki ũmwe. namo nĩ: Ngeretha, Scotland, Wales na Northern Ireland. nĩ gĩtembanio kĩa ciũgo igĩrĩ ("british exit"). yaarĩ Uuge wacacĩte hingo ya Ũteti wa United Kingdom (UK) kwĩthengia kuuma Ndundu ya Rũraya (European Union) Rũraya BBI nĩ rĩĩtana rĩa kũthodekerera kĩambĩkiwatho(gatiba) kĩa bũrũrũ wa Kenya kĩrĩa kĩarũmĩrĩire ngeithi (Handshake) cia Mũtĩrũkia (president) Uhuru kĩnyatta na mũtongoria wa kĩama kĩa ODM Raila Odinga Rora >>Kenya uyu nĩ uuge ũrĩa wamundirio igweta bũrũri-inĩ wa Kenya mĩhang'o-inĩ ya kwendekithia kũhũngũ kĩa BBI (Building Bridges Initiative). Rora >>Uuge magomano kana mũcemanio wa andũ nĩ Kĩgongona kĩrĩa andũ matũnganaga na itanya rĩa kwaria na kũciira ũndũ ũmakonie. Kĩũga mĩcemanio mĩingĩ nĩ ĩkoragwo na mũikarĩri gĩtĩ (chairman) kana Mũtĩrũkia (president) ũrĩa aramataga rũhanyũko rwa mĩario kana mawĩki, ningĩ no gũkorwo na mũcani kana karani ũrĩa ũtemũraga(andĩkaga) ndeto iria cikũario, na no gũkorwo na mũigi wa kĩgĩna ũrĩa aramataga mũthithũ wa kĩama. ũrĩa akoragwo akĩaria etagwo 'koigi' na arĩa mamũthikagĩrĩragia nĩ 'athikĩrĩri'. Rora >>Ũteti Kĩgongona nĩ itwĩka kana mĩtaratara ya mawĩki ĩrĩa ĩtabanagio nĩ andũ mena itanya rĩna. Rora >>Magomano (andũ) ũharũraka nĩ itwĩka rĩa ũregenyi wa maũthĩ ma kũgaywo ma iruka cia ciũmbe kuuma riika rĩmwe ginya rĩngĩ. kĩrĩra gĩkĩ gĩa tanahĩrio igweta nĩ mũthomi wa mĩoyo(biologist) Charles Darwin. Kiugo 'harũraka' "ihara" nĩ igeco rigananu igũrũ wa ngora ng'ania. kũharũra nĩ kũambatĩrĩria gĩkĩro gĩa kĩndũ. nĩ tarĩra ng'ania kana mũthaiga mũna wa rĩciria ũtitikagwo na itanya rĩa kũruta kana gũkania. gĩkengo nĩ maumĩrĩra ma tarĩra kana mũtabarũko ng'ania. ta hihi gĩkengo kĩa wiĩni nĩ rũimbo, tarĩra ya ũthondeki keki nayo gĩkengo kĩayo nĩ keki. Kiugo 'Gĩkengo' 'gũkenga' nĩ gũcangarara thutha wa kũhenũkia ũtheri. mathomo nĩ mĩcokanĩrĩrio ya maũũgĩ marĩa mũndũ ehocete namo, na itanya rĩa kwĩbacĩrĩra na kwĩguna mũtũrĩre-inĩ. nĩ kũrĩ mĩhanya karumbĩ ĩrĩa ngothomi (scientists) makoragwo makĩoya. ĩmwe nĩ ta: thome wa Mathabu (mathematics), thome wa mũoyo (biology) na thome wa mbũgĩ (psychology). thukuru ici nocio ciĩtagwo natharĩ(kuma kĩngeretha "nursery") kana chekechea kuuma Gĩthweri; nĩ thukuru cia gũkũra mwana kuuma mũciĩ na kũmũharĩria mũtũrĩre wa thukuru. kuuma haha nĩho mũrutwo arũgaga nginya gĩkero kĩa Thukuru cia mũthingi. Kĩama kĩa Ũrũmwe wa Mabũrũri (United Nations, UN) nĩ njaama ya rũnendere-wa-mathirikari (intergovernmental) ĩrĩa ĩrĩa na itanya rĩa kũramata thayũ wa rũrenda-rwa-mabũrũri (international) na gũkũria gwatanĩrĩo cia kĩũrata ona kũhotomia ngukumio cia ũringi-mĩhaka. Rũhonge rũkaru (headquaters) rwayo rũrĩ gĩtũgĩrũkano(extraterritoriality) kĩrĩa kĩrĩ mũciĩ wa New York City, na honge ingĩ nene irĩ Geneva, Nairobi,Vienna, na Hague. nĩ itũũra bũrũri-inĩ wa Swissland. ũyũ nĩ Bũrũri ũrĩ gĩtarũ kĩa rũraya ũtarĩ na gĩcũa. nĩ mũciĩ mũkaru wa bũrũri wa Austria. nĩ Bũrũri wa kuuma gĩtarũ kĩa rũraya. bũrũri ũyũ ũhakanĩte na: Njĩrĩmani, Czech, Slovakia, Hangarĩ, Slovenia, Itari, Swissland na Liechtentien. Rora >>Gĩtarũ kĩa Rũraya nĩ itũũra rĩkoragwo gĩcũa-inĩ kĩa ithũĩrwo bũrũri-inĩ wa Netharandi. no yo ĩkũragwo gĩturwa kĩa igoti inene rĩa maciira ma wĩĩki naĩ wa kĩmabũrũri International Criminal Court (ICC). Ekũĩrwo a gũcogera ngũĩ cia thutha wa gĩthurano gĩa 2007 bũrũri-inĩ wa Kenya nĩ meerĩga gũkinyio gũkũ. maũthĩ nĩ ngora iria ihunguraga mĩng'ũng'ũtũ ĩrĩa ĩgĩonekana kĩũmbe-inĩ. Ngerekano ĩmwe nĩ ta ũrĩa mbeũ ya mbembe na ya mboco ingĩ handwo hamwe rungu ya mĩkana mĩigananu ya rĩera, maaĩ,ona thumu; kĩmera kĩa rũbebe nokĩo gĩkuuma mbeũ-inĩ ya mbembe nd kĩmera kĩa rũboco ĩkauma kuuma mbeũ ya mboco. kĩũthĩ nĩkĩo kĩheaga ciũmbe kĩrĩra kĩa ũrĩa cikũkuũka kana gũkũra. Mathabu nĩ ĩmwe ya iharo cia mathomo iria mũndũ etungumanagia nacio. kĩharo gĩkĩ kaingĩ kĩhũthagĩraga Ũgo (logic) kũthũrima ũrĩa njomo tharũku (abstract concepts) irĩ ndũgũ cio ciene hamwe na ndũgũ yacio na mbũgĩ ya mũndũ. kaingĩ mũtaratara wa kũhanda ũũma kĩmathabu ũrũmagĩrĩraga mĩkunyĩrĩrio mũithĩranu (rigorous deduction) kuuma ibirũ (axioms) nyamũre na wĩigĩrĩku. mathomo ma mathabu nĩ marĩ wambĩkĩku (ũhũthĩrĩku) mũnene mũtũrĩre-inĩ wa mũndũ nĩ amu mĩhang'o mĩingĩ nĩ ĩbataranagia ũũgĩ wa mathabu handũ. nyanja iria nĩ ta; ũramati mbia, gũkinyĩrĩria maũtungata ma mũingĩ, na waaki. Iharo Nene cia Mathabu thoome wa Ũtari (arithmetic) - thoome ũyũ wĩkonagia na ndari(numbers) thoome wa mũthunũrũrio (geometry)- thome ũyũ wĩkonagia na kĩgico (space) thoome wa Ũmaria (analysis) - thoome ũyũ wĩkonagia na mũngũrũrio (statistics) Ũgo nĩ ũhũthĩri wa Rĩciria kũcũrania Kĩhooto kĩa mbũgĩ (reason). Andũ Ago (Philosophers) nĩ arĩa mathũrimaga warie kana mũhotoro wa ũgo na oho irogi na imonjori (sophistry) iria ihotomagia ũgo. Mathomo ma ũgo nĩ marĩ na kĩguni harĩ gũtaũkĩrwo nĩ mawatho marũngaru ma ũtahami(inference); ta hihi ndũgũ ya rĩendekithia(proposition) rĩngĩgenekĩka gĩturĩ-inĩ kĩa mendekithia mangĩ mathaagani (premises). ningi no tuuge ũgo nĩ ũũgĩ wa gũkerũra na kwambararia Njũgitano. Mathomo ma Mathabu na mangĩ maingĩ nĩ mahũthagĩraga makengo ma ũgo na njĩra nene. ningĩ acirithania na mawakiri nĩ mahũthagĩraga ũgo kũtabania macira kũringana na mawatho ma mũhotoro wa bũrũri (jurisdiction) makĩgeria kũtereta Kĩhooto kĩa bũrũri (justice). rĩciria nĩ gĩkengo kĩa mĩhang'o ya Mbũgĩ. Irĩra cia arang'ania ici imwe cia irĩra iria cirĩ igweta kĩharo-inĩ gĩkĩ. Mũndũ Mũgo (Philosopher) kuuma Kenya Ngũgĩ wa Thiong'o ahunjagia atĩ meciria maumaga kuuma Rũhuta (stimulus) wa Ũrirũ (wa kĩũgo) ũrĩa ũcogagĩrĩragia mbũgĩ kũthondeka njomo (concepts) iria nacio icokaga kũrungũra Ũũgĩ. Kĩrĩra gĩkĩ nokĩo kĩmũtitikaga kũendekithia ũkũria wa thiomi cia kĩmerera. Mũndũ Mũgo (Philosopher) wa ũnjĩrĩmani Immanuel Kant onaga mericia marĩ mahumo meerĩ. ĩmwe ĩrĩ kuuma Thithi (sensation) ĩngĩ ĩrĩ ũrĩa Mbũgĩ kana hakiri ũrĩa ĩtarie. meciria ma mũthemba wa mbeere amatuire ma mbuiguĩro (empirical) na ma mũthemba wa keerĩ agĩtua ma Nyaruĩga (rational). nĩ arĩa mathũrimaga warie kana mũhotoro wa ũgo na oho irogi na imonjori (sophistry) iria ihotomagia ũgo. rũhuto nĩ kĩndũ kĩmamagĩrĩragio kũrĩ thithi (sensation). gĩkĩ nĩ gĩcigo kana rũheto rwa Bũrũri kĩrĩa mawatho mayo magĩ amagĩambĩkĩka. mawatho nĩ mĩkana kana mĩtugo ĩrĩa mwathe atanyagwo kũambĩkĩra. ũyũ nĩ ũtitika wa ndereti kana igongona hatarĩ na mawatho kana mĩtugo mĩkaru ĩrĩa no mũhaka ĩrũmĩrĩrwo. ta hihi ciana cia thukuru matha ma kũhurũka(break time) nĩ ci rimũthaga hatarĩ na mũtaratara. Kiugo 'Ũgũkanu' kiugo "kĩũga" kĩorotaga mũmbĩre wa mwĩrĩ, 'kũũgũka' nĩ gũtũma mũũmbo wũmbũkane; 'mũũgũkano' nĩ gĩkengo kĩa tabarĩra ĩcio. thukuru ici nĩcio cia gĩkero kĩa gacũmbĩrĩ mũtarainĩ wa Mathomo. nĩ kũrĩ na mĩhĩrĩga ya thukuru ici kuma cia kothi cia moko(technical college) ginya mũmũrũmwe(university). njũgitano (kĩharo-inĩ kĩa o mũthenya) nĩ ndũgamano ya mĩario gatagatĩ ka andũ eerĩ o ũmwe wao akĩgeria kũkindĩria atĩĩ ũũma na kĩhooto wĩ mwena wao. njũgitano ya kĩũgo nĩ tarĩra ya mauuge marĩa matanya gũkindĩra ũũma wa gĩthitũ(proposal). mũtaratara ũrĩa njũgitano ici cia nyaũgo cirũmagĩrĩraga wĩtagwo gĩcũranio (reasoning). kĩhooto kĩa mbũgĩ nĩ gĩkengo kĩa rĩciria rĩkegeria gũtaũkĩrwo nĩ ũrirũ mũna. kĩhooto kĩa bũrũri nĩ mũthĩgi wa kũramata waragania kũringana na mawatho ma Bũrũri ng'ania. mabũrũri maingĩ nĩ makoragwo na Kĩambĩkiwatho (gatiba) kĩrĩa mahothagĩraga mĩkana na mendekithia ma mĩtugo marĩa mũingĩ wothe ũtanyagwo gũathĩkĩra. Nĩ Mũteti wa Kenya ũrĩa atungatire ta mũnini wa Mũtĩrũkia (president) wa Bũrũri ũcio wa ikumi na ĩmwe, matĩĩna meerĩ. nĩ Mũndũ Mũgo (Philosopher) mũjĩrĩmani ũrĩa agwetetwo kaingĩ ta ũmwe wa eciria a bata mũno gĩtarũ-inĩ kĩa Rũraya. aciarirwo 22 april 1724 handũ hetagwo konisberg, ũthamaki wa prussia (riũ wĩtagwo kaliningrad, Racia) na no kuo akuĩre tarĩki 12 february 1804 ena mĩaka 79. rũrenda rwa mawĩra make mahutĩtie iharo nyandandũku kuma Ũgo (logic), Mĩguto (ethics), ginya Nyagathanga (aesthetics). Mawĩra Make (1749) meeciria makonie ikĩro cia ma cia mahinya me mũoyo (Gedanken von der wahren Schätzung der lebendigen Kräfte) (March 1755) matwĩkĩrĩro mathingĩrĩre na mahotorokanu hamwe na kĩrĩra kĩa matu-inĩ (Allgemeine Naturgeschichte und Theorie des Himmels) (April 1755) ngururo nguhĩ ya mathugunda ng'ania ma mwaki (Meditationum quarundam de igne succinta delineatio (September 1755) mĩongoro mĩerũ wĩĩgie mĩraaũ ya mwanjio ya kĩkongoe (Principiorum primorum cognitionis metaphysicae nova dilucidatio ) (1756) ũhũthĩki wa ũgo mũthĩgĩrĩru wa thoome wa kongoe ndukanie na thome wa ngurio, gĩcunjĩ kĩa mbere: thome wa monad (Metaphysicae cum geometrica iunctae usus in philosophin naturali, cuius specimen I. continet monadologiam physicam, abbreviated as Monadologia Physica (thesis as a prerequisite of associate professorship)) (1762) ng'etia ya maheni ya njũga inya cia rũenyerero(Die falsche Spitzfindigkeit der vier syllogistischen Figuren) (1763) rũgito rwa mũmwe rũrĩa rũngĩhoteka kũbitĩrĩra wiira wa ũkorwo wa ngai (Der einzig mögliche Beweisgrund zu einer Demonstration des Daseins Gottes) (1763) rũgeria rwa kũrehe njomo ya maruno ũgo-inĩ (Versuch den Begriff der negativen Größen in die Weltweisheit einzuführen) (1764) macũthĩrĩria megie mawigwi ma ũthaka na werera--- Observations on the Feeling of the Beautiful and Sublime (Beobachtungen über das Gefühl des Schönen und Erhabenen) (1764) rũĩra rũĩgie mĩrimũ ya kĩongo --Essay on the Illness of the Head(Über die Krankheit des Kopfes) (1764) ũtuĩria ũkonie ũkũranu wa mĩraaũ ya thome ya mĩragũ nyathingĩrĩru na mĩguto--- Inquiry Concerning the Distinctness of the Principles of Natural Theology and Morality (the Prize Essay) (Untersuchungen über die Deutlichkeit der Grundsätze der natürlichen Theologie und der Moral) (1766) iroto cia kĩoni wa roho--- Dreams of a Spirit-Seer (Träume eines Geistersehers) (1768) ciĩgie tiirĩ mata ya ũhĩrĩgania wa icigo rũgico-inĩ -----On the Ultimate Ground of the Differentiation of Regions in Space (Von dem ersten Grunde des Unterschiedes der Gegenden im Raume) (August 1770)kĩururĩrio kĩgie kĩũga na iraaũ cia kĩharo kĩa thithi na kĩa ũmenyo--- Dissertation on the Form and Principles of the Sensible and the Intelligible World (De mundi sensibilis atque intelligibilis forma et principiis (doctoral thesis)) (1775) ciĩgie nduka ngũrani cia mũndũ--- On the Different Races of Man (Über die verschiedenen Rassen der Menschen) (1781) ũcũrithania wa gĩtũndũ gĩkembũ: ikũnjũrĩa mbere---- First edition of the Critique of Pure Reason (Kritik der reinen Vernunft) (1783) kĩruithia kĩa ũthomi kongoe thutha-inĩ---- Prolegomena to Any Future Metaphysics (Prolegomena zu einer jeden künftigen Metaphysik) (1784) "njokio ya kĩũria: ũkengerĩka nĩ ndũĩ?"---- "An Answer to the Question: What Is Enlightenment?" ("Beantwortung der Frage: Was ist Aufklärung?") (1784)"kĩragũ kĩa rũtwĩkĩrĩro rũhotoroku rwĩna itanya ũteti-mũmamũ-gwothe"---- "Idea for a Universal History with a Cosmopolitan Purpose" ("Idee zu einer allgemeinen Geschichte in weltbürgerlicher Absicht") (1785) wĩĩra wa kũbĩĩtĩrĩra wa ũkongoe wa mĩguto------ Groundwork of the Metaphysics of Morals (Grundlegung zur Metaphysik der Sitten) (1786) mĩthingi nyakongoe ya ũthimũri nyathingĩrĩre---- Metaphysical Foundations of Natural Science (Metaphysische Anfangsgründe der Naturwissenschaft) (1786)"kuuga kwĩnguraria na meeciria nĩ kuuga atĩa"---- "What does it mean to orient oneself in thinking?" ("Was heißt: sich im Denken orientieren?") (1786) mĩanjio mĩwiirũku ya mũtwĩkĩrĩko ya mũndũ---- Conjectural Beginning of Human History (Mutmaßlicher Anfang der Menschengeschichte) (1787) ũcirithania wa gĩtũndũ gĩkembu: gĩkũnjo gĩa keerĩ----- Second edition of the Critique of Pure Reason (Kritik der reinen Vernunft) (1788) ũcirithania wa gĩtũndũ kĩgongoni---- Critique of Practical Reason (Kritik der praktischen Vernunft) (1790) ũcirithania wa matua ---Critique of Judgment (Kritik der Urteilskraft) (1793) ndini ĩrĩ kĩembemba-inĩ kĩa gĩtũndũ gĩtheri----- Religion within the Bounds of Bare Reason (Die Religion innerhalb der Grenzen der bloßen Vernunft) (1793) ciĩgie thoo ya tene: no gũkorwo kĩrĩra nĩ kĩrũngaru no kĩage kũruta wĩĩra kĩgongona-inĩ------ On the Old Saw: That May be Right in Theory But It Won't Work in Practice (Über den Gemeinspruch: Das mag in der Theorie richtig sein, taugt aber nicht für die Praxis) (1795) thaayũ wa tene na tene------ Perpetual Peace: A Philosophical Sketch ("Zum ewigen Frieden") (1797)gĩkongoe kĩa mĩguto---- Metaphysics of Morals (Metaphysik der Sitten). First part is The Doctrine of Right, which has often been published separately as The Science of Right. (1798) thome wa ũndũire kuuma ica rĩa njũthĩrĩrio rĩa mawĩki----- Anthropology from a Pragmatic Point of View (Anthropologie in pragmatischer Hinsicht) (1798) mbĩtĩka cia mahinya---- The Contest of Faculties (Der Streit der Fakultäten) (1800) ũgo----- Logic (Logik) (1803) ciĩgie mathomo---- On Pedagogy (Über Pädagogik) (1804) Opus Postumum Rora Ngũgĩ wa Thiong'o thome-inĩ wa ũgo kabirũ nĩ uuge ũiyũkagio ta wa Ũũma na ĩtungataga ta kĩhocia kana ica rĩa kũambia mauuge mangĩ ma njũgitano. Ũũma wa mauuge ma kabirũ matirĩ ucuke kana nganja na maiyũkagwo hatarĩ ciũria kana mbĩmbĩ. harĩ na Ũiira kana hatarĩ. thoome wa Mathabu na ũgo nĩ imwe cihũthagĩraga tũbirũ na njĩra nene. Ngerekano ũraaya ũrĩa mũkũhi biũ gatagatĩ ka ica igĩrĩ nĩ mũhari mũrũngaru - the shortest distance between two points is a straight line (ngerekano ĩno yaheanirwo nĩ Immanuel Kant gĩbuku-inĩ gĩkĩake "ũcirithania wa gĩtũndũ gĩkembu - critique of pure reason") mũthunũrĩrio nĩ thome ya Mathabu ĩrĩa ĩkonagia na mĩtugo ya kĩgico (space) ta ũraaya, kĩũga, uruuno na kĩmamo kĩa marema mayo. ũiira nĩ Uuge kana ũrirũ ũrĩa ũrekegio nĩ mwendekithia wa mũrũgamo (proposition) mũna ena itanya rĩa kũonia ũrũngaru warĩo. mũrũgamo kana rĩendekithia nĩ Uuge ũrĩa mũnjũgitani etĩkĩtie kana ahandaga na kũrĩtitika akĩgathĩrĩria rũcũgita rwake ena itanya rĩa kũrĩthĩgĩrĩria rĩĩtĩkĩrĩke nĩ athikĩrĩria. ica nĩ mũthia ũrĩa mũgĩ wa mũro, itharaita o kana kĩndũ o kĩothe. ngerekano ya indo ici nĩ ta kahiũ, matimũ kana mĩigwa. thoome-inĩ wa Mũthunũrũrio (geometry) ica nĩ gaturumo igũrũ wa gĩkura (surface) kana harĩa mĩhari eeri (kana mĩingĩ) ĩtũnganaga kana kũringinagĩraga. gĩĩko kĩa kũũhĩgia kĩndũ gĩtuhu gĩĩtagwo kũicũhia. mũhari nĩ Kĩrema (object) kĩa Mũthunũrũrio (geometry) kĩrĩa kĩrĩ kĩũga kĩa rũriika rũmwe (one dimensional). riika rũrũ no warie (length) ndĩrĩ wandandũku kana ũnoru. oho mũhari no wĩĩcirio ta mũtaro kana njĩra ĩrĩa ĩraringa Ica (point) igĩrĩ kana makĩria. nĩ kũrĩ mũhari mũrũngaru na mũhari ũragonya(curve) na mũhari ũrogotha(twist) mbĩmbĩ kana hũhi nĩ ngarari na ndukũrano cia kahinda karaya ireheagwo nĩ ngũrani ya mwĩcirĩrie ũkonie ndeto ng'ania. maciira maya moyaga kahinda karaya kamũira maracio ona no maage kũhatũka kaimana. Thimo >> Ciira wa kĩrimũ ũtũraga kĩhaaro rũracio nĩ ũtuithania wa ciira mũna na njĩra ithĩranu. no ĩĩcirio ta ũrĩĩhani kana ũhotomia wa thiirĩ. Ũhiki wa mũgĩkũyũ rĩtwa rĩrĩ "rũracio" no rĩhũthikaga kũorota gĩkero kĩa mũtaratara wa ũhiki wa kĩ-ũndũire wa mũgĩkũyũ. harĩa mũtembei(suitor) ) aceragĩrakwa mũirĩtu kuruta rũracio(dowry).ga gũcũrania nĩ gũtũmĩra ũgo gũkinyĩra Gĩtereko (conclusion) kĩrũngaru, kana kĩa kĩhooto. Mĩhĩrĩga ya ũcũrania Ngunyĩrĩko (deduction) - ũyũ nĩ mũthemba wa ũcũrania ũrĩa ciira ũahũragwo kana gũkunywo kuuma Kĩwatho gĩkaru (general rule) kĩharo-inĩ kĩceng'e kĩa Cerũranio (discourse). gĩtereko gĩkinyagĩragwo thutha wa mimanio kĩrica (premise) gĩkaru na kĩrica nyang'ania. ngerekano >>andũ othe nĩ macokaga gũkua (andũ nĩ nyakua) -kĩrica kĩa mbere >> socrates nĩ mũndũ -kĩrica gĩa keerĩ >>socrates nĩ arĩ coka gũkua (socrates nĩ nyakua) -gĩtereko mĩtereko yothe ya ũcũrania wa ngunyĩrĩko ndĩrĩ Ũmenyo wĩna nganja (epistemic uncertainity). Rũcũra rwa ngũngũĩro (inductive reasoning) - ũyũ nĩ mũthemba wa ũcũrania ũrĩa wanjagia na kĩrica gĩkunderu kana nyang'ania(specific) na kũramĩrĩra gĩtereko gĩkaru. ngerekano >>arũme aingĩ a bũrũri wa kĩgiriki marĩ na nderu ndaihu >>socrates arĩ mũgiriki >>socrates nĩ arĩ na nderu ndaihu (ngerekano ĩno ĩraheanirwo nĩ crash course kuuma rũrenda rwa youtube) mĩtereko ya ũgĩ ũrĩa ũgethagwo kũgerera njĩra ya thithi (sensations) ta kũona na kũigwa ona cio cikoragwo irĩ ngerekano ya maciira ma ngũngũĩro. ĩmwe ĩrĩa ĩratanahĩirwo nĩ Aristotle nĩ: >> nyamũ ciothe irĩ hĩa nĩ irĩ mahũngũ [all horned animals are hooved] matereko ma njũranio cia ngũngũĩro nĩ irĩ nganya ya kĩnyi na ciiyũkagio na mwĩhoko nĩ amũ njara no ciumbũke iria ingĩrũnda marĩca macio matirĩri. Rũcũra nyahirũkia (abductive reasoning) - ũyũ nĩ mũthemba wa ũcũrania ũrĩa ũambararagia kĩrica kĩrĩa kĩagĩrĩru makĩria ta gĩtereko, thutha wa kũthengia marica mangĩ maria matangĩtĩkĩrĩka gũtarĩria ũrirũ mũna. ta hihi angikorwo nĩ kũraura njeri e kwa mũrigania wake cini na ndanahinga mũberethi akĩuma gwake(nĩ amu maaĩ nĩmakũũrĩte kahinda-inĩ kau).agĩcoka kũinũka na akore nyũmba yake ĩihũrĩte maaĩ ..angĩkorwo e kwa cini ndanaigwa maaĩ magĩcoka, gĩtereko kĩenga biũ gĩa gũtaũra mwaraho nĩ gũcuka nĩ harĩ na igeca rũgito-inĩ rwake harĩa maaĩ ma mbura marahungurĩra. Ngunyĩrĩko (deduction) - ũyũ nĩ mũthemba wa ũcũrania ũrĩa ciira ũahũragwo kana gũkunywo kuuma Kĩwatho gĩkaru (general rule) kĩharo-inĩ kĩceng'e kĩa Cerũranio (discourse). gĩtereko gĩkinyagĩragwo thutha wa mimanio kĩrica (premise) gĩkaru na kĩrica nyang'ania. ngerekano >>andũ othe nĩ macokaga gũkua (andũ nĩ nyakua) -kĩrica kĩa mbere >> socrates nĩ mũndũ -kĩrica gĩa keerĩ >>socrates nĩ arĩ coka gũkua (socrates nĩ nyakua) -gĩtereko mĩtereko yothe ya ũcũrania wa ngunyĩrĩko ndĩrĩ Ũmenyo wĩna nganja (epistemic uncertainity). Rũcũra rwa ngũngũĩro (inductive reasoning) - ũyũ nĩ mũthemba wa ũcũrania ũrĩa wanjagia na kĩrica gĩkunderu kana nyang'ania(specific) na kũramĩrĩra gĩtereko gĩkaru. ngerekano >>arũme aingĩ a bũrũri wa kĩgiriki marĩ na nderu ndaihu >>socrates arĩ mũgiriki >>socrates nĩ arĩ na nderu ndaihu (ngerekano ĩno ĩraheanirwo nĩ crash course kuuma rũrenda rwa youtube) mĩtereko ya ũgĩ ũrĩa ũgethagwo kũgerera njĩra ya thithi (sensations) ta kũona na kũigwa ona cio cikoragwo irĩ ngerekano ya maciira ma ngũngũĩro. ĩmwe ĩrĩa ĩratanahĩirwo nĩ Aristotle nĩ: >> nyamũ ciothe irĩ hĩa nĩ irĩ mahũngũ [all horned animals are hooved] matereko ma njũranio cia ngũngũĩro nĩ irĩ nganya ya kĩnyi na ciiyũkagio na mwĩhoko nĩ amũ njara no ciumbũke iria ingĩrũnda marĩca macio matirĩri Rũcũra nyahirũkia (abductive reasoning) - ũyũ nĩ mũthemba wa ũcũrania ũrĩa ũambararagia kĩrica kĩrĩa kĩagĩrĩru makĩria ta gĩtereko, thutha wa kũthengia marica mangĩ maria matangĩtĩkĩrĩka gũtarĩria ũrirũ mũna. ta hihi angikorwo nĩ kũraura njeri e kwa mũrigania wake cini na ndanahinga mũberethi akĩuma gwake(nĩ amu maaĩ nĩmakũũrĩte kahinda-inĩ kau).agĩcoka kũinũka na akore nyũmba yake ĩihũrĩte maaĩ ..angĩkorwo e kwa cini ndanaigwa maaĩ magĩcoka, gĩtereko kĩenga biũ gĩa gũtaũra mwaraho nĩ gũcuka nĩ harĩ na igeca rũgito-inĩ rwake harĩa maaĩ ma mbura marahungurĩra. gĩtereko nĩ uuge wa mũthia tabarĩra-inĩ ya ũcũrania ĩrĩa kaingĩ nĩyo ĩkoragwo ĩkũĩte Gĩthitũ (proposition) kirĩa mũnjũgitani aratitika. ngerekano >>andũ othe nĩ macokaga gũkua (andũ nĩ nyakua) -kĩrica kĩa mbere >> socrates nĩ mũndũ -kĩrica gĩa keerĩ >>socrates nĩ arĩ coka gũkua (socrates nĩ nyakua) -gĩtereko Kĩwatho gĩkaru nĩ kĩrĩa kĩgathĩkagĩra mang'ania mothe marĩa matĩrĩgĩtie rungu rwa rũruka rwa uuge mũna. ngerekano. nyamũ nĩ irĩ mũoyo- kĩwatho gĩkaru mbũri nĩ nyamũ, na nĩũndũ ũcio nĩ ĩrĩ muoyo nyau nĩ nyamũ, na nĩũndũ ũcio nĩ ĩrĩ muoyo njogu nĩ nyamũ, na nĩũndũ ũcio nĩ ĩrĩ muoyo cerũranio nĩ tabarĩra ĩrĩa andũ mamonjaga ndeto magĩgeria kũambararia Rũcerũ (viewpoint) rwao. mamwe marĩa maragĩragio mũno bũrũri-inĩ wa Kenya nĩ ta: ndũgũ cia wendo, mũbira wa magũrũ, ateti na ũteti, ndũgũ cia ndũrĩrĩ, ndini hamwe na ũcumi. oho nĩ kũrĩ na ndereti nyingĩ kuma Iganda cia ũharũkia gũrani iria itanahaga njũng'wa cia gũtiirĩra macerũranio maya, ĩmwe nĩ ta "reke twaranĩrie" kuuma inooro tv kĩrica nĩ uuge kana mauuge marĩa maiyũkagio mbere na no mo matiiragĩraga gĩtereko kĩa rũnjũgita. ngerekano >>andũ othe nĩ macokaga gũkua (andũ nĩ nyakua) -kĩrica kĩa mbere>> socrates nĩ mũndũ -kĩrica gĩa keerĩ >>socrates nĩ arĩ coka gũkua (socrates nĩ nyakua) -gĩtereko mauuge meeri mau makerũrĩre nĩmo maratiirĩra ũũma wa uuge wa gatatũ. ũyũ nĩ ũũgĩ ũtarĩ na kinyi tondo gĩcara kĩmwe kana nyingĩ nĩ ciraga. Thome wa ũmenyo (epistemology) nĩ mĩhang'o ya kuuma tene ĩrĩa ĩkoretwo ũkĩruta irĩra cia kũegeria gũkurura na njĩra ĩithĩranu wandandũku wothe wa marĩa Mbũgĩ ya Mũndũ ingĩhota kũmenya hatarĩ na nganja. gĩcara nĩ Uuge mũracĩku thutha wa gũtiirĩrio nĩ mĩthaiga ya ũgo ta wiira kana njũranio nũgaru. gũcaria nĩ kĩgongona kĩa kũmatha ũndũ mũna. The Carpenters (Carpenters) Radoje Domanović (mweri wa ĩrĩ 16, 1873 – mweri wa kanana 17, 1908) ararĩ mwandaki wa Serbia, mwandĩki wa mohoro na mũrutani, na mũno mũno akĩgĩa ngumo nĩ ũndũ wa ng’ano ciake cia kwarahũra. Rũgano rwa mwandĩki Radoje Domanović nĩ aaciarĩirũo itũra-inĩ rĩa Ovsište gatagatĩ ka Serbia. Akĩrĩkia cũkũrũ ĩrarĩ Kragujevac, na agĩthomera Filosofia shũkũrũ-inĩ wa Yunivasĩtĩ ya Belgrade, kũrĩa arerutire rũthiomi rwa Serbĩa na historia. Kũambĩrĩria 1895 ngĩya 1898 Domanović ararũtaga wĩra arĩ mũrutani wa rũthiomi rwa Serbia na maũndũ ma tene ma Serbia ya mwena wa mũhũro. Ihinda rĩu aarutanaga rĩ, nĩ aambĩrĩirie kũandĩka ng’ano ciake cia kwarahũra. Nĩ ũndũ wa wee gũkũrwo arĩ mwena-inĩ wa gũkararia rĩ, nĩ aabutirwo wĩra na agĩthamĩra Belgrade marĩ hamwe na famĩrĩ yake. Bũrũri-ini wa Belgrade akĩambĩrĩria kũruta wĩra wa wandĩki wa mohoro ngathĩti-inĩ cia ũteti na mabũkũ, akĩandĩka mohoro ma ũteti na ng’ano cia kwarahũra agitharĩkĩra na kũũga ma wa ũhinga wa ũtongoria wa hĩndĩ ĩyo. Radoje akĩmenyekana mũno nĩ ũndũ wa gũcabithia ng’ano iria irendetwo mũno ta “Mũtongorĩa” (1901) na “Stradija” (1902). Nĩ ũndũ wa ũrĩa araaragia ũhoro wa ma ategwĩtigĩra akĩgĩa ngumo mũno ta mũbingani mũnene wa ũthamaki wa Obrenović na mbũtũ cia kũregana na ũgarũrũku. Thutha wa mogarũrũku ma 1903 rĩ, Domanović akĩandĩkwo wĩra ta mwandĩki wa Ũtungata wa Gĩthomo, na thirikari ĩrĩa njerũ ĩkĩmũĩtĩkĩria gũthiĩ Njĩrĩmani mwaka ũmwe agathome gĩthomo kĩa mwanya, na agĩikara mũno taũni-inĩ Munich. Rĩrĩa aacokire kwao Serbia rĩ, Radoje ndakenirio nĩ gũkora gũtiarĩ na mogarũrũku andũ-inĩ. Akĩambĩrĩria gũcabithia mohoro ma ũteti, “Stradĩja”, harĩa arathire na mbere na kũmenereria ũtongoria ũcio mwerũ, no wandĩki wake ndwahũtirie andũ mũno ta hau kabere. Radoje Domanović nĩ agĩkua ta ithaa na nuthu thutha wa thaa thita cia ũtukũ tariki 17 mweri wa kanana, mwaka-ini wa 1908, ena ũkũrũ wa mĩaka 35, thutha wa gũthĩnĩka mũno na rimũnia na TB. Wĩra ũrĩa watigarire ũtarĩ mũcabithie ũkĩũra hĩndĩ ya Mbaara ya Mbere ya Thĩ. Nĩ ũndũ wa itemi inene harĩ kũrũana na mbũtũ cia kũregana na ũgarũrũku na ũgĩ wake, nĩ arendire mũno gũtwĩka mwandĩki njorwa wa ngano cia kwarahũra wa Serbia thũtha wa mogarũrũku ma karine ya 20. Mabũku ma gũthoma Ĩmwe cĩa mawĩra mooĩkaine mũno ma Radoje Domanovĩć nĩ ta maya: Iria rĩa cumbĩ, 1902 Kũninwokwa merirĩria, 1898 Munene Marko gatagatĩ-inĩ ka a Serbia riita rĩa kerĩ, 1901 Meciiria ma ndegwa ya kawaida ya Serbia, 1902 Mũtongorĩa, 1902 Ndaimono, 1898 Stradija, 1902 Rora Mĩandĩko ĩrĩa Radoje Domanović arĩkirie (Gĩgĩkũyũ) (English) (Serbian) Serbia Interlingue (Interlingue) thiomi. Occidental: The International Auxiliary Language David Woodard (ũrĩa waciarirwo tareki 6, mweri wa kana, mwaka wa 1964 kũrĩa Santa Barbara, California) ni mwandĩki wa kĩrĩu wa Amerika na nĩ mũtongoria wa gikundi kĩa aini a okestra, na nĩ wa ruciaro rwa famĩrĩ ciĩ ngumo cĩa ihinda rĩa Akoloni a Amerika. Woodard nĩ oĩkainĩ nĩ wĩra wake na Nueva Germania, ũrĩa nĩ mũteteri wa atumia na airĩtu, ũrĩa ũtarĩaga nyama na nĩ mwĩtĩkia wa wagĩrĩru wa Paraguay. Ibuku rĩake rĩa macokio rĩrĩa rĩandĩkĩtwo na Kĩjerumani, Five Years (Mĩaka Ĩtano), rĩrĩa maandĩkĩte hamwe na mwandĩki wa mabuku wa Swiss, Christian Kracht, nĩ rĩtaragĩria mamwe ma mawĩra make ma guteithia marĩa arutire kũu. Rora >>Uuge Mĩhothi USA Ku ya 21 Werurwe 1955, Jair Messias Bolsonaro (Glicério, Ni perezida wa 38 wa Brazil kuva ku ya 1 Mutarama 2019, amaze gutorwa n’ishyaka riharanira imibereho myiza. Yabaye umudepite wungirije wa Rio de Janeiro hagati ya 1991 na 2018. Yavukiye muri komine ya Glicério, mu gihugu cya leta ya São Paulo, ariko yabaga mu yindi mijyi myinshi yo muri São Paulo mu bwana bwe bwose. Mu 1966, umuryango we wabaga i Eldorado, mu kibaya cya Ribeira, aho yamaranye ubwangavu na barumuna be batanu.