id
stringlengths 5
8
| question
stringlengths 8
97
| answer
stringlengths 1
899
| context
stringlengths 92
1.1k
| start_idx
int64 0
907
| end_idx
int64 3
1.03k
|
---|---|---|---|---|---|
mrc_400 | ile państw wzięło udział w kongresie wiedeńskim? | szesna | Kongres wiedeński (niem. "Wiener Kongress") – konferencja międzynarodowa przedstawicieli szesnastu państw europejskich, trwająca od września 1814 roku do 9 czerwca 1815 roku w Wiedniu, zwołana w celu rewizji zmian terytorialnych i ustrojowych spowodowanych wybuchem rewolucji francuskiej i wojnami napoleońskimi oraz wypracowania nowych zasad ładu kontynentalnego. Kongres wiedeński, ze względu na liczne bale, które mu towarzyszyły, nazywany był ironicznie "tańczącym kongresem". == Przyczyny i wydarzenia bezpośrednio poprzedzające kongres == W wyniku trwających w Europie w latach 1798–1815 wojen napoleońskich nastąpiły bardzo znaczące zmiany terytorialne na niemal całym obszarze kontynentu. Nieudana kampania rosyjska i klęska Francuzów w bitwie pod Lipskiem spowodowały abdykację Napoleona i załamanie się ładu epoki napoleońskiej. Już 9 września 1813 roku doszło do zawarcia rosyjsko-prusko-austriackiego porozumienia w Cieplicach, którego | 89 | 95 |
mrc_401 | gdzie płynie nil? | w środkowej i północno-wschodniej Afryce | Nil (arab. نهر النيل, "Nahr an-Nīl"; ang. "Nile") – najdłuższa rzeka na Ziemi) w środkowej i północno-wschodniej Afryce, przecinająca wszystkie strefy klimatyczne kontynentu. Płynie na obydwu półkulach; współrzędne źródła: 2°16′55.92″ S, 29°19′52.32″ E, ujście – 31° N. Licząca prawie 3 mln km² powierzchnia dorzecza ustępuje na kontynencie afrykańskim jedynie dorzeczu rzeki Kongo. == Historia == Życie starożytnych Egipcjan skupiało się wokół delty i doliny dolnego Nilu. Pierwszą próbę odnalezienia źródeł rzeki podjęto już za czasów Nerona w 54-68 r. n.e. Jednak dopiero podróże europejskich naukowców w XIX wieku dostarczyły informacji o rzece i obszarach wokół niej. Pierwszymi podróżnikami, którzy dotarli w okolice Jeziora Wiktorii byli Richard Burton i John Speke. Zaplanowali oni swoją ekspedycję od strony jeziora Tanganika, odwrotnie niż | 79 | 119 |
mrc_402 | ile obrazów z motywem słoneczników namalował vincent van gogh? | ogółem 11 obrazów | Słoneczniki – seria obrazów namalowanych przez Vincenta van Gogha, zawierających motyw słoneczników. Powstało ogółem 11 obrazów: 4 podczas pobytu w Paryżu i 7 w Arles. Wraz z takimi obrazami jak Mona Lisa pędzla Leonarda da Vinci oraz Krzyk pędzla Edwarda Muncha, "Słoneczniki" uznawane są za najbardziej rozpoznawalne arcydzieła malarstwa światowego. == Słoneczniki namalowane w Paryżu == Pod koniec XIX w. cięty słonecznik stał się popularnym kwiatem używanym do dekoracji. Symbolizował on radość życia i idealizm. Stał się też popularnym motywem w malarstwie. Kiedy van Gogh studiował w Antwerpii dzieła flamandzkich mistrzów doby baroku, widział obrazy ze słonecznikami. Pierwsze obrazy ze słonecznikami jako motywem namalował van Gogh późnym latem 1887 w czasie gdy mieszkał w Paryżu. O dwóch z nich ("Dwa | 110 | 127 |
mrc_403 | gdzie znajdowały się obozy zagłady? | zagłady "sensu stricto" były natomiast ośrodki w Bełżcu, Chełmnie nad Nerem, Sobiborze i Treblince. Wszystkie te obozy znajdowały się na terytorium państwowym Polski | który tylko na pewnym etapie swego istnienia pełnił funkcję ośrodka natychmiastowej eksterminacji. Obozami zagłady "sensu stricto" były natomiast ośrodki w Bełżcu, Chełmnie nad Nerem, Sobiborze i Treblince. Wszystkie te obozy znajdowały się na terytorium państwowym Polski, od września 1939 roku pozostającym pod okupacją niemiecką. O wyborze okupowanej Polski jako głównego miejsca realizacji Zagłady zdecydowały względy logistyczne, a w szczególności fakt, że na obszarze Europy Wschodniej zamieszkiwała największa liczba europejskich Żydów. Niektórzy historycy do grona obozów zagłady są skłonni zaliczać także obóz w Małym Trościeńcu w Białoruskiej SRR oraz Jasenovac w Niepodległym Państwie Chorwackim. Michał Maranda wskazuje, że w zasadzie wszystkie niemieckie nazistowskie obozy, a w szczególności obozy koncentracyjne, mogłyby zostać uznane za „obozy śmierci”, gdyż celem ich istnienia było zarówno | 107 | 272 |
mrc_404 | czym jest strefa klimatów równikowych? | w klasyfikacji klimatów Wincentego Okołowicza jest to jedna z pięciu głównych stref klimatycznych. Obejmuje część obszarów kuli ziemskiej położonych między 20°S oraz 20°N. | Klimat równikowy – w klasyfikacji klimatów Wincentego Okołowicza jest to jedna z pięciu głównych stref klimatycznych. Obejmuje część obszarów kuli ziemskiej położonych między 20°S oraz 20°N. W strefie klimatów równikowych średnia temperatura wszystkich miesięcy przekracza 20 °C. Roczne amplitudy temperatur są niewielkie, wzrastają do 5 °C–10 °C idąc na północ i na południe od równika. Z oddaleniem od równika zmniejsza się też roczna suma opadów i ich rozkład w ciągu roku. Na równiku nie ma wyraźnej pory bezdeszczowej (codziennie padają tutaj tzw. deszcze zenitalne), dalej od równika pora deszczowa ograniczona jest do kilku miesięcy. Ze względu na różnice w amplitudach temperatur i rozkładu opadów w ciągu roku, wydzielane są trzy typy klimatów: * klimat równikowy wybitnie wilgotny * klimat podrównikowy | 19 | 190 |
mrc_405 | w którym regionie udało się najdłużej bronić powstańcom styczniowym? | Podlasiu | na ścisłe obstawienie granic przez wojska pruskie i austriackie. Najdłużej, bo do grudnia 1864 r, walczył oddział powstańczy księdza generała Stanisława Brzóski na Podlasiu, który podczas powstania brał udział w bitwach pod Siemiatyczami, Woskrzenicami, Gręzówką, Włodawą, Sławatyczami i Fajsławicami. Był to również ostatni oddział Powstania Styczniowego. Ksiądz Brzóska po ujęciu został powieszony w Sokołowie Podlaskim. Po początkowych sukcesach organizacyjnych, także wojskowych, powstańcy zaczęli jednak ulegać przeważającym siłom rosyjskim. Traugutt starał się wciągnąć do walk ludność chłopską, głosząc hasło działania „z ludem i przez lud”. Faktycznie udział chłopów w oddziałach partyzanckich znacznie wtedy wzrósł, lecz opuścili je i oni po ogłoszeniu 2 marca 1864 r. o dekrecie carskim o uwłaszczeniu i przyznaniu chłopom własność użytkowaną przez nich ziemię. Powstanie ze względu | 164 | 172 |
mrc_406 | z kim współpracuje asystent rodziny? | Asystent rodziny powinien też współpracować z zespołem interdyscyplinarnym lub grupą roboczą, o których mowa w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (art. 15. ust. 1 pkt 18 i 19 oraz 15 ust. 2). | organizacji pozarządowych oraz inne podmioty zajmujące się pracą z dzieckiem i rodziną. Asystent rodziny powinien też współpracować z zespołem interdyscyplinarnym lub grupą roboczą, o których mowa w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (art. 15. ust. 1 pkt 18 i 19 oraz 15 ust. 2). Proces przydzielania asystenta do rodziny został doprecyzowany w art. 11 ustawy z dnia 27 kwietnia o zmianie ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej oraz niektórych innych ustaw. W przypadku, gdy ośrodek pomocy społecznej poweźmie informacje o rodzinie przeżywającej trudności w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych, pracownik socjalny przeprowadza w tej rodzinie wywiad środowiskowy, na zasadach określonych w ustawie z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej. Po przeprowadzeniu | 88 | 315 |
mrc_407 | które z miast jest najwyżej położone? | Leadville | Leadville – miasto w Stanach Zjednoczonych, w stanie Kolorado, siedziba administracyjna hrabstwa Lake. Najwyżej położone miasto w Stanach Zjednoczonych. | 0 | 9 |
mrc_408 | gdzie najczęściej występuje tsunami? | Najczęściej występuje w basenie Oceanu Spokojnego. | kilkudziesięciu centymetrów. Dopiero w strefie brzegowej fala ulega spiętrzeniu i może osiągnąć wysokość kilkudziesięciu metrów niszcząc nadbrzeżne miejscowości. Najczęściej występuje w basenie Oceanu Spokojnego. Może osiągać brzeg jako: łamiąca się fala (bo każda fala się w końcu łamie), ściana wody (gdy jest przed złamaniem), zalanie podobne do przypływu (gdy złamie się już w drodze). == Rodzaje tsunami == Wyróżnia się trzy rodzaje tsunami: # lokalne – miejsce wzbudzenia fali znajduje się blisko wybrzeża, a czas jej przybycia wynosi do pół godziny; # regionalne – fale mogą zagrozić większemu obszarowi przybrzeżnemu. Czas przybycia do 5 godzin od wzbudzenia. # ponadregionalne (pacyficzne) – mogą objąć wiele obszarów po obu stronach Pacyfiku. Czas przybycia fali od kilku do kilkunastu godzin w zależności od | 162 | 212 |
mrc_409 | co to była rada regencyjna? | Rada Regencyjna Królestwa Polskiego – organ władzy zwierzchniej Królestwa Polskiego aktu 5 listopada (1916), zastępujący króla lub regenta. | Rada Regencyjna Królestwa Polskiego – organ władzy zwierzchniej Królestwa Polskiego aktu 5 listopada (1916), zastępujący króla lub regenta. Rada Regencyjna została powołana reskryptami niemieckich i austro-węgierskich władz okupacyjnych, na podstawie nadanego przez te władze patentu w sprawie władzy państwowej w Królestwie Polskim z 12 września 1917 roku. Objęła urząd 27 października 1917 roku. == Geneza == W dniu 3 lipca 1917 r., w obecności przedstawicieli władz okupacyjnych, Tymczasowa Rada Stanu uchwaliła projekt tymczasowej organizacji polskich naczelnych władz państwowych, w którym zarezerwowała dla siebie uprawnienie do powołania regenta. W dniu 25 lipca, po kryzysie przysięgowym, Tymczasowa Rada Stanu wybrała Radę Regencyjną w osobach Aleksandra Kakowskiego, Zdzisława Lubomirskiego i Wacława Niemojowskiego, a następnie złożyła na jej ręce swój mandat. W tym składzie | 0 | 139 |
mrc_410 | ile mamy oceanów? | pięć oceanów | Ocean (łac. "Oceanus", "Okeanos" – u starożytnych Greków i Rzymian mityczna rzeka oblewająca cały świat, także nazwa jej boga) – wielka część hydrosfery ziemskiej, stanowiąca rozległy obszar słonej wody. Wody słone pokrywają w sumie blisko 3/4 (70,8%) Ziemi. Powierzchnia oceanów wynosi ok. 361 mln km², a ich łączna objętość ok. 1,3×1018 m³. == Klasyfikacja oceanów == Do 2000 roku większość wcześniejszych klasyfikacji wyróżniała trzy oceany: Spokojny, Atlantycki i Indyjski, inne klasyfikacje również jeden ocean lub cztery. Aktualna klasyfikacja Międzynarodowej Organizacji Hydrograficznej, przyjęta także przez polską Komisję Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami RP, wyróżnia pięć oceanów: * Spokojny (Pacyfik), * Atlantycki, * Indyjski, * Południowy, * Arktyczny. == Układy oceaniczne == W skład oceanów (układów oceanicznych) wchodzą także mniejsze obszary wodne, | 693 | 705 |
mrc_411 | kto jest członkiem korpusu służby cywilnej? | pracowników, urzędników oraz osoby zatrudnione na wyższych stanowiskach w służbie cywilnej | * Centralnym Biurze Śledczym Policji, * Biurze Spraw Wewnętrznych Policji, * Biurze Spraw Wewnętrznych Straży Granicznej, * Biurze Nasiennictwa Leśnego, * jednostkach budżetowych obsługujących państwowe fundusze celowe, których dysponentami są organy administracji rządowej. Korpus służby cywilnej tworzą także powiatowi i graniczni lekarze weterynarii oraz ich zastępcy. W skład służby cywilnej nie wchodzą pracownicy samorządu terytorialnego. Korpus służby cywilnej dzieli się na pracowników (osoby zatrudnione na umowie o pracę) i urzędników (mianowanych przez Szefa Służby Cywilnej). Pojęcie członka korpusu służby cywilnej oznacza pracowników, urzędników oraz osoby zatrudnione na wyższych stanowiskach w służbie cywilnej. Członek korpusu służby cywilnej nie może kierować się interesem jednostkowym lub grupowym. Nie wolno mu publicznie manifestować poglądów politycznych, uczestniczyć w strajku lub akcji protestacyjnej zakłócającej normalne funkcjonowanie | 636 | 726 |
mrc_412 | który pająk jest najbardziej jadowity? | Wałęsaki brazylijskie zostały zapisane w Księdze Rekordów Guinnessa w 2007 roku jako najbardziej jadowite pająki na świecie | do zabicia 20-gramowej myszy wynosi zaledwie 6 μg (dożylnie) i 134 μg (podskórnie), w porównaniu do odpowiednio 110 μg i 200 μg u czarnej wdowy ("Latrodectus mactans"). To plasuje jad "Phoneutria" wśród najbardziej śmiercionośnych jadów pajęczych dla myszy. Wałęsaki brazylijskie polują głównie na świerszcze, pasikoniki, modliszki oraz na inne, większe zwierzęta, w tym żaby drzewne i jaszczurki. Wałęsaki brazylijskie zostały zapisane w Księdze Rekordów Guinnessa w 2007 roku jako najbardziej jadowite pająki na świecie i były uważane za przyczynę najczęstszych śmierci ludzi ukąszonych przez pająki (zmiana definicji na toksyczność dla człowieka spowodowała przejęcie tego tytułu przez samce australijskiego "Atrax robustus"). Toksyna Tx2-6 znajdująca się w jadzie pająka powoduje długotrwałą erekcję i jest badana pod kątem zastosowania jako lek na potencję. | 398 | 521 |
mrc_413 | w którym roku była odsiecz wiedeńska? | Bitwa pod Wiedniem (inaczej nazywana Odsieczą Wiedeńską lub rzadziej Wiktorią Wiedeńską) – bitwa stoczona 12 września 1683 | Bitwa pod Wiedniem (inaczej nazywana Odsieczą Wiedeńską lub rzadziej Wiktorią Wiedeńską) – bitwa stoczona 12 września 1683 pod Wiedniem między wojskami polsko-cesarskimi pod dowództwem króla Jana III Sobieskiego a armią Imperium Osmańskiego pod wodzą wezyra Kara Mustafy. Bitwa była przełomowym wydarzeniem w wojnie – zakończyła się klęską Osmanów, którzy od tej pory przeszli do defensywy i przestali stanowić zagrożenie dla chrześcijańskiej części Europy. == Geneza == Imperium Osmańskie od chwili powstania opierało się na podbojach. Na przestrzeni wieków kolejne państwa były najeżdżane i podbijane przez sułtanat turecki. W połowie XIV wieku Turcy podjęli planowy podbój Bałkanów opanowując Bizancjum, Bułgarię, Albanię i Serbię. W roku 1541 interweniowali na Węgrzech w czasie wojny między Habsburgami a Zapolyami, wspierając najpierw tych drugich, a | 0 | 122 |
mrc_414 | gdzie oprócz wątroby w ciele człowieka występuje glikogen? | w tkance mięśni poprzecznie prążkowanych (szkieletowych) | Glikogen – polisacharyd (wielocukier), którego cząsteczki zbudowane są z połączonych ok. 100 000 reszt D-glukozy. W organizmach zwierzęcych jest gromadzony w wątrobie, w około 7 razy mniejszym stężeniu występuje też w tkance mięśni poprzecznie prążkowanych (szkieletowych). Jednakże ze względu na dużą masę mięśni w całym organizmie, całkowita zawartość glikogenu w mięśniach stanowi około trzech czwartych jego zawartości w organizmie człowieka. Jest głównym wielocukrem, który stanowi materiał zapasowy w komórkach zwierzęcych. U roślin spotykany jest bardzo rzadko, np. w ciałkach odżywczych wytwarzanych na ogonkach liściowych cekropek "Cecropia". Ma strukturę podobną do amylopektyny, tylko że jego cząsteczki są bardziej rozgałęzione, a łańcuchy boczne krótsze. Cząsteczki glukozy w prostym łańcuchu połączone są wiązaniami α-1,4-glikozydowymi. Rozgałęzienie tworzone jest co 8–12 monomerów przez wiązanie α-1,6-glikozydowe. | 216 | 272 |
mrc_415 | który aktor zdobył najwięcej oscarów? | Najliczniej nagrodzonym aktorem dotychczas jest Daniel Day-Lewis, który otrzymał 3 statuetki (1989, 2007 i 2012). | i 1930 roku, aktorzy zostali nominowani za ich pracę w ponad jednym filmie. Najliczniej nagrodzonym aktorem dotychczas jest Daniel Day-Lewis, który otrzymał 3 statuetki (1989, 2007 i 2012). Natomiast dziewięciu mężczyzn wygrało Oscara dla najlepszego aktora pierwszoplanowego dwukrotnie; w kolejności chronologicznej byli to: * Spencer Tracy (1937, 1938) * Fredric March (1932, 1946) * Gary Cooper (1941, 1952) * Marlon Brando (1954, 1972) * Dustin Hoffman (1979, 1988) * Tom Hanks (1993, 1994) * Jack Nicholson (1975, 1997) * Sean Penn (2003, 2008) * Anthony Hopkins (1991, 2020). Spencer Tracy i Tom Hanks byli jedynymi zwycięzcami, którzy otrzymywali swoje nagrody dwa lata z rzędu. Aktorzy, którzy otrzymali największą liczbę nominacji w tej kategorii to: * Spencer Tracy i Laurence Olivier | 76 | 189 |
mrc_416 | kto był twórcą polskiej opery narodowej? | Elsner | opery nawiązujące do polskiej muzyki ludowej. Stworzył w ten sposób polską i pierwszą na świecie formę opery narodowej. W Warszawie rozpoczął swą operową działalność napisaniem muzyki do libretta Bogusławskiego pt. "Ishakar". Miał jednak wątpliwości co do jej sukcesu, ponieważ nie znał aż tak dobrze języka polskiego, by móc go muzyczne wyrażać. Zajął się też problemem zmian akcentu w tekście śpiewanym, który w wyniku zniekształceń, mógł być niezrozumiany. Elsner stał się wkrótce dyrektorem Opery Narodowej. W 1811 r. pojawił się w Warszawie Karol Kurpiński, który został dyrygentem w Operze. Elsner popadł z nim w konflikt i po trzynastu latach, na żądanie Kurpińskiego, został zwolniony przez Rządową Dyrekcję Teatru Narodowego. Zdążył jednak w tym czasie stworzyć 30 oper. W 1809 roku wystawiono | 460 | 466 |
mrc_417 | czego dokonał bartłomiej diaz? | opłynął południowy kraniec Afryki prawdopodobnie jako pierwszy Europejczyk od starożytności. | Bartolomeu Dias, wymowa portugalska (IPA) //, znany także jako Bartolomeo Diaz (ur. ok. 1450, zm. 29 maja 1500) – żeglarz, konkwistador i odkrywca portugalski, który w roku 1488 opłynął południowy kraniec Afryki prawdopodobnie jako pierwszy Europejczyk od starożytności. W 1487 roku król Portugalii Jan II polecił Diasowi zbadanie części Afryki wysuniętych najdalej na południe. Dias i jego załoga wyruszyli w drogę w sierpniu 1487 roku i popłynęli na południe wzdłuż południowo-zachodniego wybrzeża Afryki. Tam weszli w obszar sztormów, które zepchnęły ich na Atlantyk. Gdy burza ucichła, Dias pożeglował z powrotem na wschód. Płynęli tak wiele dni, spodziewając się dotrzeć do wybrzeży Afryki, jednak na próżno. Dias zdał sobie sprawę, że musieli minąć południowy kraniec Afryki, zwrócił się więc na północ | 178 | 270 |
mrc_418 | ile dzieci miał mickiewicz? | z którą miał sześcioro dzieci – córki Marię i Helenę oraz czterech synów: Władysława (1838–1926), Józefa (1850–1938, urzędnika Assistance Publique w Paryżu), Aleksandra i Jana. | Towarzystwa Litewskiego i Ziem Ruskich w Paryżu w 1832. W 1834 ożenił się z Celiną Szymanowską, z którą miał sześcioro dzieci – córki Marię i Helenę oraz czterech synów: Władysława (1838–1926), Józefa (1850–1938, urzędnika Assistance Publique w Paryżu), Aleksandra i Jana. Prawnukiem Adama Mickiewicza był dziennikarz francuski, Jerzy Górecki. W Paryżu nawiązał współpracę z działaczami emigracyjnymi, pisał artykuły i pisma publicystyczne. W latach 1839–1840 był profesorem literatury łacińskiej w szwajcarskiej Lozannie, a w 1840 objął katedrę języków słowiańskich w Collège de France, gdzie wygłosił tzw. prelekcje paryskie. Na wykłady Mickiewicza uczęszczali twórcy, działacze i myśliciele, w tym George Sand. W latach 1841–1844 był prezesem Wydziału Historycznego Towarzystwa Literackiego w Paryżu. Ze względu na pozycję społeczną i aktywność w polskich środowiskach | 96 | 272 |
mrc_419 | gdzie powstał teatr absurdu? | we Francji | Teatr absurdu – nowatorski nurt w dramacie współczesnym, zapoczątkowany w latach 80. XIX wieku we Francji, mający swój renesans w latach 1950-1965, potem odżywający i przekształcany w kolejnych pokoleniach pisarzy. Charakterystyczną cechą teatru absurdu jest widzenie świata polegające na godzeniu sprzeczności. W teatrze absurdu zostają odwrócone tradycyjne role przypisane tragizmowi i komizmowi – tragizm staje się nośnikiem treści komicznych, a komizm – tragicznych. Równocześnie zostaje zakwestionowane jedno ontologiczne rozstrzygnięcie świata. Głównymi tematami w dramacie absurdu jest niepewność prawdziwości wszystkiego, co otacza współczesnego człowieka; to tragiczny bohater komicznej gry pozorów istnienia. Działania człowieka w świecie pozbawionym metafizycznego sensu naznaczone są chaosem, a społeczna rzeczywistość bywa często zakłamana przez język i politykę totalitarnego państwa. Co prawda wizja przypadkowego istnienia człowieka w świecie | 95 | 105 |
mrc_420 | co w języku polskim oznacza powiedzenie pójść do canossy? | W ogólnym sensie, powiedzenie "pójść do Kanossy" oznacza, że warto się czasem upokorzyć, by coś zyskać. | Cesarstwa, nakłaniając miejscowych możnych do poparcia go przeciw Henrykowi. W końcu schronił się na zamku w Kanossie. 25 stycznia 1077 roku Henryk stanął pod murami twierdzy. Chcąc okazać skruchę, czekał, klęcząc na śniegu, w worku pokutnym i boso. Dopiero po trzech dniach Grzegorz spotkał się z nim i uchylił ekskomunikę. Okazało się to dla niego zgubne, ponieważ po siedmiu latach cesarz zajął Rzym, a na miejscu Grzegorza osadził antypapieża Klemensa III. Zarazem Kanossa na stałe zmieniła relacje pomiędzy cesarzami rzymskimi i papieżami, a także doprowadziła do rozkładu obowiązujących od przeszło trzystu lat rytuałów władzy i ceremonialnych form spotkań pomiędzy przedstawicielami władzy duchownej i świeckiej. W ogólnym sensie, powiedzenie "pójść do Kanossy" oznacza, że warto się czasem upokorzyć, by coś zyskać. | 720 | 823 |
mrc_421 | jaką funkcję pełni jądro komórkowe? | Funkcją jądra komórkowego jest przechowywanie i powielanie informacji genetycznej oraz kontrolowanie czynności komórki, poprzez regulowanie ekspresji genów. | stanowią genom komórki. Funkcją jądra komórkowego jest przechowywanie i powielanie informacji genetycznej oraz kontrolowanie czynności komórki, poprzez regulowanie ekspresji genów. Główne struktury, które obecne są w budowie jądra komórkowego to błona jądrowa, podwójna membrana otaczająca całe organellum i oddzielająca je od cytoplazmy oraz blaszka jądrowa, sieć delikatnych włókienek białkowych utworzonych przez laminy, stanowiących rusztowanie dla jądra i nadających mu wytrzymałość mechaniczną. Błona jądrowa jest nieprzepuszczalna dla większości cząsteczek, dlatego obecne są w niej pory jądrowe. Są to kanały przechodzące przez obie błony, umożliwiające transport jonów i innych cząstek. Transport większych cząstek, takich jak białka, jest ściśle kontrolowany i zachodzi na zasadzie transportu aktywnego, kontrolowanego przez białka transportowe. Transport jądrowy jest kluczowy dla funkcjonowania komórki, ponieważ przemieszczanie cząstek poprzez błonę jądrową | 24 | 180 |
mrc_422 | ile statków ma plo? | 176 | dalej). Jego miejsce zajął nowocześniejszy TSS Stefan Batory. Lata 70. stanowiły okres dalszego wzrostu tonażu floty PLO. Tonaż ten pod koniec dekady wynosił ok. 1,2 mln DWT przy 176 statkach noszących znak armatorski PLO. Zatrudnienie wynosiło ok. 10 000 osób, z czego blisko 80% stanowiła kadra pływająca. Przewozy sięgały 5 mln ton. W tamtym czasie przekazano statki uprawiające żeglugę trampową z PLO do PŻM. Pozwoliło to na skonsolidowanie sektora żeglugowego w Polsce. Rozpoczęto także stopniowo przewozy kontenerów, mocowanych bezpośrednio na pokładach statków nie projektowanych do takiej postaci ładunku. Na przełomie lat 70. i 80. dla głównych linii armatora zrealizowano zakupy dużych, specjalistycznych kontenerowców typu ro-ro i con-ro. Zakupy te prowadzono w stoczniach francuskich i hiszpańskich, z uwagi na niemożność złożenia | 179 | 182 |
mrc_423 | na jakich instrumentach grał jan sebastian bach? | Jan Sebastian był przede wszystkim organistą, w późniejszych latach grał też na klawesynie, klawikordzie oraz na skrzypcach, altówce, być może także na lutni. | kompozycje ówczesnych mistrzów, podobno także przy świetle księżyca. Kiedy w tamtejszym kościele montowano nowe organy, starszy brat pozwalał młodemu Bachowi przyglądać się. Praktyczna wiedza o budowie organów przydała się później w grze. Jan Sebastian był przede wszystkim organistą, w późniejszych latach grał też na klawesynie, klawikordzie oraz na skrzypcach, altówce, być może także na lutni. W czasach jego młodości fortepian jeszcze praktycznie nie istniał. Wybitny talent Jana Sebastiana, edukowanego muzycznie pod okiem brata, został zauważony przez kantora liceum, który przekonał Johanna Christopha, by wysłać chłopca na dalszą naukę do Lüneburga w odległej Dolnej Saksonii. === Lüneburg === W 1700 roku, po opuszczeniu domu brata, 15-letni, usamodzielniony już Jan Sebastian przybył do Lüneburga, gdzie przyjęto go jako sopranistę w chórze dla | 239 | 397 |
mrc_424 | kto został trenerem polskich siatkarzy? | Nikola Grbić | Reprezentacja Polski w piłce siatkowej mężczyzn – narodowy zespół siatkarzy, który reprezentuje Rzeczpospolitą Polską w meczach i turniejach międzynarodowych organizowanych przez FIVB i CEV. Zwyczajowo zwany również "reprezentacją narodową", "kadrą narodową" lub "drużyną narodową". Za organizację reprezentacji odpowiedzialny jest Polski Związek Piłki Siatkowej. Obecnie trenerem jest Nikola Grbić. Sześciokrotnie była wybierana najlepszą drużyną roku w Plebiscycie „Przeglądu Sportowego” w 2006, 2009, 2011, 2012, 2014 i 2018. == Dzieje reprezentacji == * === Historyczne mecze === * Igrzyska olimpijskie: ** Pierwszy mecz w turnieju: 13 października 1968, Japonia – Polska 3:0 (15:9, 15:11, 15:10), Meksyk 1968 ** Pierwsze zwycięstwo w turnieju: 16 października 1968, Polska – Meksyk 3:1 (15:10, 7:15, 15:4, 15:3), Meksyk 1968 ** Zwycięstwo w finale: 30 lipca 1976, | 386 | 398 |
mrc_425 | co to jest utwór zależny? | Utwór zależny – pojęcie z zakresu prawa autorskiego – oznaczający utwór, który powstał w wyniku twórczego opracowania, przeróbki lub adaptacji innego utworu. | Utwór zależny – pojęcie z zakresu prawa autorskiego – oznaczający utwór, który powstał w wyniku twórczego opracowania, przeróbki lub adaptacji innego utworu. Utworem zależnym nie jest utwór, który jest jedynie inspirowany motywami utworu pierwotnego, choć granica między utworem zależnym a inspirowanym jest płynna i różnie interpretowana przez sądy powszechne. Utworem zależnym nie są też dosłowne kopie czy mechaniczne przeniesienia utworów do innego medium, ponieważ utwór zależny musi cechować własny, dodatkowy element twórczy nie występujący w utworze pierwotnym. == Utwór zależny wg prawa w Polsce == W Polsce definicja utworu zależnego zawarta jest w art. 2 ust. 1 i 2 z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych () – dalej „u.p.a.p.p.”, zgodnie z którym: # Opracowanie | 0 | 157 |
mrc_426 | ile mieszkańców liczy tajwan? | ok. 7 183 000 mieszkańców | Prowincja Tajwan () – jedna z dwóch prowincji Republiki Chińskiej, obok prowincji Fujian. Po reformie administracyjnej z 1997 roku większość kompetencji samorządu została przekazana władzom centralnym i prowincja zarządzana jest bezpośrednio przez Yuan Wykonawczy. Prowincja Tajwan do reformy z 25 grudnia 2010 roku zajmowała prawie cały obszar Republiki Chińskiej, obecnie zajmuje ok. 3/4 jej terytorium. W jej skład wchodzi część wyspy Tajwan, Peskadory oraz drobne inne wyspy. Prowincja obejmuje obszar 25 110 km² i liczy ok. 7 183 000 mieszkańców. Dzieli się na 11 powiatów i 3 miasta. Jej stolicą od 1956 roku (po przeniesieniu z Tajpej) jest Zhongxing Xincun. | 525 | 550 |
mrc_427 | dlaczego książę karol poślubił dianę? | do poślubienia Diany, której nigdy nie kochał, zmusił go ojciec, Filip, książę Edynburga. | ujawnił, że do poślubienia Diany, której nigdy nie kochał, zmusił go ojciec, Filip, książę Edynburga. W grudniu 1993 podczas imprezy charytatywnej stowarzyszenia Headway wygłosiła przemówienie, w którym zapowiedziała wycofanie się z życia publicznego. W 1996 zdjęcie ślubne Diany i Karola znalazło się na plakacie akcji społecznej organizowanej przez British Safety Council, której celem było promowanie bezpiecznych stosunków seksualnych z użyciem prezerwatywy. Po interwencji pałacu reklamę usunięto. Po czteroletniej, przewidzianej prawem, separacji rozwód pary książęcej orzeczono 28 sierpnia 1996. W wyniku pertraktacji uzyskano porozumienie, zgodnie z którym Diana: * utraciła predykat „Jej Królewskiej Wysokości”, ale zachowała tytuł „Księżnej Walii”; * zachowała prawo mieszkania w zajmowanym dotąd apartamencie w pałacu Kensington (Diana wyprowadziła się z Highgrove, gdzie pozostał Karol, który swoje biuro | 12 | 101 |
mrc_428 | jak powstało święto wszystkich świętych? | Uważa się, że uroczystość Wszystkich Świętych wywodzi się ze wspominania w jednym, wybranym dniu, wszystkich męczenników chrześcijańskich. | Starożytność ==== Uważa się, że uroczystość Wszystkich Świętych wywodzi się ze wspominania w jednym, wybranym dniu, wszystkich męczenników chrześcijańskich. Obchody takie, w różnych Kościołach wschodnich prowincji Cesarstwa Rzymskiego, wprowadzano w IV wieku. Ich daty były zróżnicowane lokalnie, ale najczęściej przypadały w okresie Wielkanocy. Efrem Syryjczyk zanotował, że w połowie IV wieku, w Edessie obchodzono wspomnienie wszystkich męczenników 13 maja. Według kalendarza z Nikomedii z IV wieku, przypadało ono na pierwszy piątek po Wielkanocy. Ten termin przyjął w V wieku Kościół perski, zachował się on współcześnie w kalendarzu Kościoła chaldejskiego. Jan Chryzostom wspomniał na początku V wieku, że w Konstantynopolu obchodzono laudację wszystkich męczenników chrześcijańskich, z całego świata, w pierwszą niedzielę po Zesłaniu Ducha Świętego. Termin ten potwierdzają bizantyjskie kalendarze liturgiczne. | 18 | 156 |
mrc_429 | czyj pomnik stoi przed pałacem prezydenckim w warszawie? | Pomnik księcia Józefa Poniatowskiego | Pomnik księcia Józefa Poniatowskiego – pomnik konny znajdujący się w Warszawie przy ul. Krakowskie Przedmieście przed Pałacem Prezydenckim. Pomnik przedstawia księcia Józefa Poniatowskiego siedzącego na koniu i trzymającego w prawym ręku miecz. Rzeźba dłuta Bertela Thorvaldsena była wzorowana na pomniku Marka Aureliusza na Kapitolu w Rzymie. == Historia == Zbiórkę pieniędzy na pomnik rozpoczęto na początku 1814, kilka miesięcy po śmierci księcia w bitwie pod Lipskiem. Zgodę na postawienie monumentu w Warszawie uzyskała u cara Aleksandra I Anna z Tyszkiewiczów Potocka. Na czele Komitetu Budowy stanął Adam Jerzy Czartoryski. Monument został zamówiony w 1818 u mieszkającego w Rzymie duńskiego rzeźbiarza Bertela Thorvaldsena. Ostateczną umowę podpisano w lipcu 1820 podczas wizyty Thorvaldsena w Warszawie. Pierwotną lokalizacją pomnika był plac Krasińskich, jednak | 0 | 36 |
mrc_430 | kim jest mistrz w mistrzu i małgorzacie? | był autorem powieści o Poncjuszu Piłacie i Jeszui. | poznaje pisarza, przedstawiającego się jako Mistrz, i wysłuchuje jego historii. Mistrz był autorem powieści o Poncjuszu Piłacie i Jeszui. Był z wzajemnością zakochany w niejakiej Małgorzacie, jednak niemożność opublikowania swojej powieści i kłopoty z tego wynikające przywiodły go do szaleństwa, opuścił więc ukochaną, aby nie narażać jej na uczestnictwo w jego upadku, i sam udał się do szpitala psychiatrycznego. Tymczasem ukochana Mistrza wciąż za nim tęskni. W parku spotyka innego z towarzyszy Wolanda – Asasella, który ofiarowuje jej tajemniczą maść i skłania do nocnego spotkania z tajemniczym cudzoziemcem. Małgorzata opiera się, ale do zgody skłania ją obietnica spotkania z Mistrzem. Po natarciu się maścią Małgorzata zmienia się w czarownicę, leci nad miastem na miotle i niszczy mieszkanie Łatuńskiego, krytyka literackiego, | 87 | 137 |
mrc_431 | czyim synem był prometeusz? | tytana Japeta | Prometeusz (gr. Promētheús, "myślący w przód") – w mitologii greckiej jeden z tytanów. Uchodził za syna tytana Japeta i okeanidy Klimene (lub okeanidy Azji). Był bratem Atlasa, Epimeteusza i Menojtiosa, a także ojcem Deukaliona. == Stworzenie człowieka == Według mitów greckich Prometeusz ulepił człowieka z gliny pomieszanej ze łzami. Duszę zaś dał mu z boskiego ognia, którego parę iskier ukradł z rydwanu boga Heliosa. Człowiek Prometeusza był o wiele słabszy od tytanów, był trzy razy niższy, jego ciało ledwo się trzymało na wątłych nogach, a kruche kości pękały pod choćby najmniejszym ciężarem. Jedynie jego postać różniąca się od innych zwierząt była niczym żywy obraz bogów. Widząc to, Prometeusz przemycił ogień dla ludzi w pustym wnętrzu łodygi kopru. Tytan uczynił to, | 104 | 117 |
mrc_432 | kto wynalazł sterowiec? | Henri Jules Giffard | Sterowiec – aerostat (statek powietrzny lżejszy od powietrza), od balonu różniący się posiadaniem steru i napędu, dzięki którym może się samodzielnie poruszać, niezależnie od otaczającego go powietrza. == Historia == W 1851 roku Henri Jules Giffard zgłosił patent na zastosowanie maszyny parowej do napędu statków powietrznych. Opracował pierwowzór sterowca – balon wyposażony w śmigło napędzane maszyną parową o mocy 2,2 kW. 24 września 1852 wzniósł się z hipodromu w Paryżu na wysokość 1800 m i pokonał 27-kilometrową trasę do Élancourt koło Trappes z prędkością około 9 km/h. 9 sierpnia 1884 r. w Chalais-Meudon kpt. Charles Renard (1847–1905) i kpt. Arthur Krebs (1850–1935) pokonali 7,6-kilometrową trasę sterowcem "La France" z prędkością niemal 20 km/h (5,5 m/s). Sterowiec o wydłużonym kształcie miał | 229 | 248 |
mrc_433 | kiedy odbyły sie ostatnie wybory parlamentarne? | Ostatnie wybory parlamentarne w Polsce odbyły się 13 października 2019. | Wybory parlamentarne w Polsce – wybory, w trakcie których obywatele Polski w drodze głosowania wybierają swych przedstawicieli (460 posłów oraz 100 senatorów) do dwuizbowego parlamentu (Sejmu i Senatu). Zgodnie z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej (1997) wybory te odbywają się co cztery lata, chyba że zostaną zarządzone wybory przedterminowe (w szczególnych przypadkach, kiedy kadencja Sejmu zostanie skrócona przez Sejm lub Prezydenta RP) albo zostanie przedłużona w razie wprowadzenia stanu nadzwyczajnego. Sposób przeprowadzania wyborów i sposób przeliczania głosów na mandaty parlamentarne określają działy III i IV ustawy Kodeks wyborczy (2011). Przebieg wyborów parlamentarnych w Polsce nadzoruje Państwowa Komisja Wyborcza. Frekwencja wyborcza nie wpływa na ważność wyborów. Ostatnie wybory parlamentarne w Polsce odbyły się 13 października 2019. | 787 | 858 |
mrc_434 | czym charakteryzują się światła mijania pojazdów w europie? | używane do oświetlenia drogi z przodu pojazdu, w założeniach niepowodujące oślepienia ani dyskomfortu dla kierowców pojazdów nadjeżdżających z przeciwka oraz dla innych użytkowników drogi. | Światła mijania (zwane także krótkimi) – światła silnikowych pojazdów drogowych, używane do oświetlenia drogi z przodu pojazdu, w założeniach niepowodujące oślepienia ani dyskomfortu dla kierowców pojazdów nadjeżdżających z przeciwka oraz dla innych użytkowników drogi. Włączanie tych świateł jest obowiązkowe łącznie lub zamienne ze światłami drogowymi zawsze od zmierzchu do świtu, a także w tunelach, w warunkach pogorszonej przejrzystości powietrza (mgła, silne opady deszczu lub śniegu, zadymienie itp.) oraz podczas holowania. W Polsce włączanie świateł mijania jest obowiązkowe także podczas ruchu pojazdu w dzień, jeżeli nie jest on wyposażony w światła do jazdy dziennej. == Wymagania == Regulaminy homologacyjne dla świateł mijania określają wymagane natężenie oświetlenia w wybranych punktach na ekranie pomiarowym. Dla punktów znajdujących się powyżej linii odcięcia (granica światła-cienia), | 81 | 269 |
mrc_435 | jak rozwijała się kultura polska pod zaborami? | Okres rozbiorów stanowił czas dynamicznego rozwoju polskiej kultury, która przyczyniła się do rozwoju polskiej świadomości narodowej. | == Kultura polska w okresie zaborów == Okres rozbiorów stanowił czas dynamicznego rozwoju polskiej kultury, która przyczyniła się do rozwoju polskiej świadomości narodowej. Druga połowa XIX w. stanowi okres kształtowania się świadomości narodowej warstw ludowych we wszystkich zaborach. === Literatura === ==== Romantyzm ==== ==== Pozytywizm ==== ==== Młoda Polska ==== === Sztuka === ==== Romantyzm i pozytywizm ==== ==== Młoda Polska ==== == Gospodarka na ziemiach polskich w okresie zaborów == === Rolnictwo === === Transport === Na przełomie XIX i XX w. rozwinęło się na ziemiach polskich budownictwo dróg utwardzonych. Przed I wojną światową gęstość dróg utwardzonych wynosiła: w Wielkopolsce 24 km na 100 km², w Galicji – 30 km, a w Królestwie Polskim – 7 km. ==== | 39 | 172 |
mrc_436 | z czego słyną kaszuby? | Znaczne obszary kaszubskie słyną ze wspaniałych walorów krajobrazowych, dzięki czemu rozwija się chociażby turystyka piesza, rowerowa i wodna. | dojazdowych i turystycznych, dobra baza turystyczna, liczne zabytki kultury materialnej (architektoniczne, sakralne, ludowe). Znaczne obszary kaszubskie słyną ze wspaniałych walorów krajobrazowych, dzięki czemu rozwija się chociażby turystyka piesza, rowerowa i wodna. Już w 1999 roku, na Kaszubach znajdowało się ponad 400 obiektów turystycznych, mających około 45 tysięcy miejsc noclegowych. w 2005 roku było to już 656 obiektów, w których było 72 716 miejsc noclegowych, z których skorzystało 1 177 345 turystów. Najważniejszym miastem w ruchu turystycznym był Gdańsk, zaś powiatem – powiat pucki (w którym znajdowało się 160 obiektów noclegowych). Turyści zagraniczni odwiedzają głównie Gdańsk, który słynie z licznych zabytków architektonicznych (Główne Miasto z ratuszem, Dwór Artusa, Kościół Mariacki, Fontanna Neptuna, Stare Miasto z ratuszem, katedra w Oliwie itp.). == | 126 | 268 |
mrc_437 | w jakim mieście wychowywał się jezus? | Nazaretu | lecz przez Ducha Świętego w łonie Marii (por. Łk 1,35 i Mt 1,18). Ewangelia Łukasza i Mateusza zgodne są co do tego, że Jezus urodził się w wiosce Betlejem niedaleko Jerozolimy. Według Ewangelii Łukasza Józef wraz z małżonką Marią udali się na spis powszechny zarządzony przez cesarza rzymskiego Oktawiana Augusta, a gdy tam dotarli, Maria urodziła Jezusa (por. Łk 2,1–7). Jak każde żydowskie dziecko płci męskiej, Jezus został obrzezany ósmego dnia po narodzeniu. Po porodzie, który – wedle Ewangelii Łukasza – miał miejsce w ubogiej stodole (lub grocie), w nieokreślonym bliżej czasie rodzina wróciła do Nazaretu, małej wioski w Galilei. Ewangelia Mateusza wśród wydarzeń związanych z narodzinami Jezusa opowiada o odwiedzinach mędrców ze Wschodu, prowadzonych przez gwiazdę betlejemską, dla oddania | 606 | 614 |
mrc_438 | kiedy zawieszono stan wojenny? | Został zawieszony 31 grudnia 1982 roku | Stan wojenny w Polsce w latach 1981–1983 – stan nadzwyczajny wprowadzony 13 grudnia 1981 roku na terenie całej Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, niezgodnie z Konstytucją Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Został zawieszony 31 grudnia 1982 roku, a zniesiono go 22 lipca 1983 roku. W trakcie jego trwania internowano łącznie 10 131 działaczy związanych z Niezależnym Samorządnym Związkiem Zawodowym „Solidarność”, a życie straciło około 40 osób, w tym 9 górników z Kopalni Węgla Kamiennego „Wujek” w Katowicach podczas pacyfikacji strajku. Stan wojenny wprowadzono na mocy podjętej niejednomyślnie uchwały Rady Państwa z dnia 12 grudnia 1981 roku, na wniosek Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego – tymczasowego, niekonstytucyjnego organu władzy, a faktycznie nadrzędnego wobec konstytucyjnych władz państwowych. Został on poparty przez Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej uchwałą z | 206 | 244 |
mrc_439 | jak nazywał się pierwszy rower? | Pojazd nazywał się "Rover" | niebezpieczny. * 1884–1885 – John Kemp Starley opracował pierwowzór roweru współczesnego. Wyposażony w koła równej wielkości, kierownicę połączoną bezpośrednio z widelcem i tylne koło napędzane przekładnią łańcuchową. Pojazd nazywał się "Rover" (wędrowiec), stąd pochodzenie polskiej nazwy. * 1888 – John Boyd Dunlop opatentował oponę pneumatyczną do roweru, co sprawiło, że jazda na rowerze stała się znacznie wygodniejsza. Od tego czasu kształt roweru zmieniał się jedynie nieznacznie. * 1893 – pierwsze systemy zmiany przełożeń. * 1903 – niemiecki mechanik Ernst Sachs wynalazł wolne koło. * 1932 – wprowadzenie do sportu wyczynowego. Przerzutki w rowerach współczesnych należą do wyposażenia standardowego. * 1962 – Alex Moulton rozpoczął produkcję rowerów na małych kołach, co spowodowało wzrost popularności tego środka transportu oraz powstanie wielu modeli | 218 | 244 |
mrc_440 | w jakim języku śpiewa arash? | Swoje piosenki wykonuje głównie w języku perskim i angielskim, nagrał kilka utworów również w języku rosyjskim. | Arash, właściwie Arash Labaf (pers.: آرش لباف, ur. 23 kwietnia 1977 w Teheranie) – irańsko-szwedzki piosenkarz i producent muzyczny. == Życiorys == Debiutancki studyjny album, zatytułowany "Arash" został wydany w marcu 2005 roku. Jego single takie jak „Boro Boro” i „Temptation” były na listach przebojów w wielu krajach Europy. Swoje piosenki wykonuje głównie w języku perskim i angielskim, nagrał kilka utworów również w języku rosyjskim. Współpracował z DJ-em Aligatorem. W 2005 roku wspólnie z DJ-em Aligatorem nagrał piosenkę na cześć jadącej na Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej reprezentacji Iranu. Arash wystąpił także podczas Sopot Festival w 2006 roku. Zajął III miejsce w głosowaniu publiczności o Słowika Publiczności. Od 2008 roku był wielokrotnie gościem teleturnieju "Jaka to melodia?", w którym wykonał | 329 | 440 |
mrc_441 | kto jest producentem rolnym? | Według definicji uproszczonej producentem rolnym jest wytwórca produktów rolnych. | Producent rolny - istnieje kilka definicji producenta rolnego. Według definicji uproszczonej producentem rolnym jest wytwórca produktów rolnych. Bardziej szczegółową definicję zawierają rozwiązania prawne dotyczące polityki strukturalnej Wspólnot Europejskich. == Grupy producentów rolnych == Ich istnienie reguluje ustawa o grupach producentów rolnych i ich związkach z 15 września 2000 roku. Grupy producentów rolnych mogą tworzyć osoby fizyczne, osoby prawne i jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej. Podmioty te muszą prowadzić gospodarstwo rolne w rozumieniu przepisów o podatku rolnym lub prowadzić działalność rolniczą w zakresie działów specjalnych produkcji rolnej. Grupa producentów rolnych, aby prowadzić działalność jako przedsiębiorca, musi spełnić następujące przesłanki podmiotowe: * być utworzona przez producentów jednego produktu rolnego lub grupy produktów, * działać na podstawie umowy lub statutu ("aktu założycielskiego"), * | 63 | 144 |
mrc_442 | ile odcinków ma film zranione ptaki? | Polska wersja serialu obejmuje 202 odcinków. | Zranione ptaki (tr. "Yaralı Kuşlar") – turecki serial obyczajowy emitowany na antenie Kanal D od 1 kwietnia do 29 listopada 2019. W Polsce premiera serialu odbyła się 21 marca 2022 na antenie TVP1. Polski nadawca stosuje odmienny w stosunku do oryginału podział treści na odcinki; ma to związek z tym, że jeden odcinek tureckiego oryginału ma długość ok. 55 minut, a Telewizja Polska emituje produkcję w epizodach 45-minutowych. Numeracje polska i turecka nie pokrywają się. Polska wersja serialu obejmuje 202 odcinków. Ostatni odcinek wyemitowany został 6 stycznia 2022 roku. == Opis fabuły == Akcja serialu rozgrywa się we współczesnej Turcji i opowiada o losach przybranego rodzeństwa – Meryem Çelik i jej młodszego brata Ömera. Dziewczyna wychowuje kilkuletniego chłopca i traktuje | 475 | 519 |
mrc_443 | gdzie znajdują się relikwie krzyża świętego w polsce? | w klasztorze na Świętym Krzyżu w Górach Świętokrzyskich. | Świętokrzyskie relikwie Drzewa Krzyża Świętego – relikwie przechowywane w klasztorze na Świętym Krzyżu w Górach Świętokrzyskich. Mają one zawierać drewno pochodzące z krzyża świętego. Relikwie znajdują się w kaplicy Oleśnickich, zamknięte w tabernakulum. Według legendy podarował ją klasztorowi królewicz węgierski Emeryk, syn Stefana I Świętego, który miał przebywać w Polsce na zaproszenie Bolesława Chrobrego. W pogoni za jeleniem książę oddalił się od orszaku i zabłądził. Gdy miał już zabić zwierzę, pomiędzy rogami jelenia ukazał się krzyż, a Emeryka oślepiła wielka jasność. Księciu ukazał się anioł, który wskazał mu drogę do pobliskiego klasztoru i nakazał pozostawić tam relikwie. | 72 | 128 |
mrc_444 | nad jaką rzeką leży bydgoszcz? | pradolinie rzeki Brdy | się ku Morzu Bałtyckiemu. Miasto położone jest częściowo w pradolinie rzeki Brdy. Ciągnie się od Łąk Nadnoteckich aż po Wisłę, gdzie Brda ma swoje ujście. Od strony południowej i północnej usytuowane są pasma wysoczyzn. Bydgoszcz jest jednym z największych miast w Polsce, zajmuje 8. miejsce pod względem liczby ludności (337 666 mieszkańców w dniu 31 XII 2021 r.). Duży ośrodek przemysłu, handlu i logistyki oraz węzeł drogowy, kolejowy i żeglugi śródlądowej. Na terenie miasta jest zlokalizowany Międzynarodowy Port Lotniczy im. Ignacego Jana Paderewskiego oraz port rzeczny. Bydgoszcz jest jednym z głównych krajowych ośrodków branży informatycznej oraz usług dla biznesu Business Process Outsourcing/Share Service Center. W Bydgoskim Parku Przemysłowo-Technologicznym działa Pomorska Specjalna Strefa Ekonomiczna. Bydgoszcz to także ośrodek akademicki, naukowy i | 59 | 80 |
mrc_445 | gdzie leżą niemcy? | Niemcy to kraj leżący w Europie Środkowej, rozciągający się od Alp przez Niż Środkowoeuropejski do Morza Północnego i Bałtyku. | Niemcy to kraj leżący w Europie Środkowej, rozciągający się od Alp przez Niż Środkowoeuropejski do Morza Północnego i Bałtyku. Niemcy zajmują drugie miejsce w Europie, po europejskiej części Rosji, pod względem liczby ludności oraz siódme miejsce pod względem powierzchni. Kraj ten charakteryzuje się urozmaiconym krajobrazem, od nizin leżących na północy, po wysokie góry ciągnące się na samym południu. W Niemczech panuje stosunkowo łagodny i wilgotny klimat umiarkowany, a sieć rzeczna kraju jest gęsta. Niemcy pomimo znacznego uprzemysłowienia posiadają duży udział powierzchni leśnej. == Powierzchnia, punkty skrajne i granice == === Powierzchnia === 357 021 km², z czego 349 223 km² to ląd, a 7798 km² to woda. Terytorium Niemiec po zjednoczeniu w 1990 r. jest o 30,3% większe niż RFN | 0 | 126 |
mrc_446 | kim są palestyńczycy? | grupa etniczna wywodząca się z arabskojęzycznych mieszkańców byłego brytyjskiego terytorium mandatowego Palestyna, mieszkająca głównie na Zachodnim Brzegu i w Strefie Gazy, tworzących Autonomię Palestyńską. | Palestyńczycy ( "aš-šaʕb al-filasṭīnī", "Falestinim") – grupa etniczna wywodząca się z arabskojęzycznych mieszkańców byłego brytyjskiego terytorium mandatowego Palestyna, mieszkająca głównie na Zachodnim Brzegu i w Strefie Gazy, tworzących Autonomię Palestyńską. Nazwa Palestyńczycy/Filastyni pochodzi od starożytnych Filistynów, zasiedlających od około XII wieku p.n.e. wąski, nadmorski pas ziemi, obejmujący Gazę i jej północne przyległości z miastami Aszdod i Aszkelon. . == Historia == Zasadniczy trzon ludności palestyńskiej zamieszkuje terytoria przed- i za-jordańskie od czasów neolitu. Pod wpływem oddziaływań kulturowych i religijnych, a także sporadycznych najazdów elit wojowniczych ludność ta zmieniała tożsamość etniczno-wyznaniową, będąc wpierw Kananejczykami, potem Izraelitami/Judejczykami, następnie zaś aramejskimi chrześcijanami. W pierwszej połowie VII wieku wojska Arabów z Półwyspu Arabskiego podbiły tereny po obu stronach rzeki Jordan, narzucając autochtonicznym mieszkańcom język | 56 | 262 |
mrc_447 | co jest przeciwieństwem ujścia deltowego? | estuaria. | Delta – równina o charakterze bagiennym (np. Żuławy Wiślane w Polsce), powstała wskutek osadzania się materiału u ujścia rzeki. Często przypomina kształtem grecką literę delta (Δ), stąd jej nazwa. == Powstawanie delt == Ujścia typu deltowego powstają w przypadku, gdy rzeka uchodzi do zbiornika wodnego (morza lub jeziora), który charakteryzuje się nieznacznymi wahaniami poziomu wody – w przeciwnym przypadku powstają estuaria. Silne prądy lub przypływy mogą unosić z sobą na pełne morze nawet bardzo znaczne masy mułu, nanoszonego przez rzeki i w ten sposób nie dopuścić do tworzenia się delt. Toteż delty tworzą się przede wszystkim w płytkich zbiornikach wodnych, w jeziorach, w morzach zamkniętych, pozbawionych przypływów i odpływów i silnych prądów, jak na przykład Morze Śródziemne i Morze Czarne, | 419 | 428 |
mrc_448 | gdzie rosną drzewa korkowe? | Afryce północnej i Europie południowej. | Dąb korkowy ("Quercus suber" L.) – gatunek wiecznie zielonego, rozłożystego drzewa, rosnącego w Afryce północnej i Europie południowej. Z kory wytwarzany jest korek. == Morfologia == ; Pokrój: Drzewo o szerokiej i nieregularnej koronie. Osiąga 20 m wysokości, ale w warunkach naturalnych zwykle niższe. ; Pień: Początkowo rosnący prosto, z czasem krzywi się i garbi. Pokryty grubą i nierówną korą. ; Liście: Zimozielone, długości 4–7 cm mają owalny kształt, są słabo klapowane i ząbkowane, często mają podwinięte brzegi. Ich wierzchnia strona jest ciemnozielona, a spodnia jasnoszara, owłosiona. ; Kwiaty: Męskie są zebrane w kotki, żeńskie rosną w grupach po 1–3 sztuki na krótkiej szypułce. ; Owoce: Żołędzie długości 3 cm tkwiące w szarych szypułkach złożonych z niezbyt zbitych łusek. == | 96 | 135 |
mrc_449 | jaki jest najwyższy stopień naukowy? | doktora habilitowanego | Stopnie naukowe w Polsce są uregulowane w Prawie o szkolnictwie wyższym i nauce. Ustawa przewiduje następujące stopnie naukowe: * doktora, * doktora habilitowanego. Stopnie naukowe są nadawane w jednostkach organizacyjnych, którym takie uprawnienie przyznała Rada Doskonałości Naukowej, biorąc pod uwagę następujące przesłanki: poziom działalności naukowej lub artystycznej placówki oraz liczbę zatrudnionych w niej naukowców (samodzielnych pracowników nauki) posiadających tytuł profesora lub stopień doktora habilitowanego. Stopień naukowy doktora i stopień naukowy doktora habilitowanego jest nadawany w drodze postępowania wszczętego na wniosek osoby ubiegającej się o nadanie stopnia naukowego. == Stopień naukowy doktora == Stopień naukowy doktora nadaje się osobie, która posiada tytuł zawodowy magistra, magistra inżyniera, lekarza, lekarza weterynarii lub inny równorzędny; zdała egzaminy doktorskie w zakresie określonym przez radę placówki | 141 | 163 |
mrc_450 | kiedy nie można było ustanawiać spółdzielczych własnościowych praw? | od 31 lipca 2007 r. | Spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu – ograniczone prawo rzeczowe będące jedną z form korzystania z lokali spółdzielczych. == Regulacja prawna == Spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu zostało uregulowane w ustawie z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych. == Powstanie prawa == Obecnie od 31 lipca 2007 r. nie ma możliwości ustanawiania spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu. Prawo to wcześniej było ustanawiane przez spółdzielnie mieszkaniowe i nadal przysługuje osobom, na rzecz których zostało ustanowione. Osoba posiadająca spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu może założyć księgę wieczystą na to prawo, ale nie jest to konieczne. W przypadku założenia księgi wieczystej w dziale II ujawnia się uprawnionego, a nie właściciela, gdyż właścicielem lokalu jak i budynku nadal pozostaje spółdzielnia, której przysługuje także | 312 | 331 |
mrc_451 | kogo uderzył piorun w dziadach? | Doktora | bohaterów są niedopowiedziane (z wyjątkiem Doktora, który ginie od uderzenia piorunem). Do całego cyklu nawiązuje scena IX (obrzęd tytułowych "Dziadów"). Plan historyczny utworu dzieli się na dwie części: jawną (oficjalny wymiar rzeczywistości) i ukrytą (martyrologia, spiski i walka narodowowyzwoleńcza). W części jawnej ("Dom wiejski pode Lwowem", "Salon Warszawski", "Pan Senator") poeta staje się bezlitosnym analitykiem i krytycznym obserwatorem zaprezentowanej w utworze zbiorowości. Zbiorowość ta dzieli się na „lewą” i „prawą” stronę. W części ukrytej autor zawarł swoją drezdeńską koncepcję martyrologicznej historii Polski. Jedną z cech charakterystycznych dla tej części Dziadów jest mesjanizm, polegający na eksploatowaniu paraleli pomiędzy cierpieniem Jezusa a ofiarą Polaków pozbawionych własnej państwowości i prześladowanych. Ofiara ta ma mieć, według Mickiewicza, charakter uniwersalny, stanowi bowiem powtórzenie odkupienia Chrystusa. | 43 | 50 |
mrc_452 | na jakim zamku krecono harrego pottera? | Zamek Alnwick | Zamek Alnwick (ang. "Alnwick Castle") – zamek położony w Anglii, w mieście Alnwick (hrabstwo Northumberland). Jest zimową rezydencją książąt Northumberland, wywodzących się z rodziny Percych. Od wiosny do późnej jesieni stanowi on jedną z głównych atrakcji turystycznych regionu. W zamku znajduje się bogato wyposażona biblioteka oraz zbiór obrazów przedstawiających postacie z wielu różnych rodów. Na przylegających do zamku terenach leżą ogrody z licznymi fontannami. W ogrodzie dom na drzewie, w którym mieści się restauracja. Na terenie zamku organizowane są pokazy ptaków łownych, walki rycerskie i koncerty i inne atrakcje. Zamek Alnwick był planem filmowym kilkunastu filmów, m.in. wszystkich części Harry’ego Pottera. | 0 | 13 |
mrc_453 | ile jest parków narodowych w usa? | 59 parków narodowych | Lista parków narodowych w Stanach Zjednoczonych zawiera 59 parków narodowych istniejących w Stanach Zjednoczonych w czerwcu 2014 roku. Wszystkie parki narodowe znajdują się pod zarządem National Park Service. Spośród 59 parków dwa położone są w terytoriach zależnych. Najstarszym parkiem jest Park Narodowy Yellowstone utworzony 1 marca 1872 roku a ostatnim Park Narodowy Pinnacles utworzony 10 stycznia 2013 roku == Lista parków narodowych w Stanach Zjednoczonych == Tabela uporządkowana jest w kolejności alfabetycznej. Można ją jednak sortować według stanu, daty utworzenia parku lub powierzchni objętej ochroną. Wymienione są tylko parki istniejące w czerwcu 2014 roku. Parki istniejące w przeszłości, lecz rozwiązane lub zlikwidowane nie są uwzględnione w tym zestawieniu. | 56 | 76 |
mrc_454 | ilu mieszkańców ma rzeszów? | 198 609 osób | Rzeszów – miasto na prawach powiatu w południowo-wschodniej Polsce, stolica województwa podkarpackiego i ośrodek aglomeracji rzeszowskiej. Według stanu z 31 grudnia 2021 Rzeszów zamieszkuje 198 609 osób, co czyni go piętnastym miastem Polski pod względem liczby ludności. W mieście znajdują się dwie duże uczelnie państwowe - Uniwersytet Rzeszowski (12 wydziałów) i Politechnika Rzeszowska (7 wydziałów) - oraz kilka niepublicznych, między innymi Wyższa Szkoła Inżynieryjno-Ekonomiczna, WSPiA Rzeszowska Szkoła Wyższa, Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania oraz Wyższe Seminarium Duchowne. Do infrastruktury Rzeszowa należy międzynarodowy port lotniczy w Jasionce. W jego bezpośrednim sąsiedztwie zlokalizowany jest Podkarpacki Park Naukowo-Technologiczny Aeropolis, skupiający przemysł wysokiej technologii. Na północnych obrzeżach miasta działa również specjalna strefa ekonomiczna pod nazwą Park Naukowo-Technologiczny Rzeszów-Dworzysko, utworzona z inicjatywy powiatu rzeszowskiego. W | 190 | 202 |
mrc_455 | w którym roku wyszedł iphone 11? | zaprezentowany 10 września 2019 r. | iPhone 11 – następca telefonu iPhone Xr firmy Apple zaprezentowany 10 września 2019 r. podczas Jest to tańsza wersja względem sztandarowego modelu zaprezentowanego tego dnia (iPhone 11 Pro). Zmianie uległ również design telefonu, na jego pleckach pojawiła się wyspa z aparatami, która jest powielana w następnych generacjach iPhone. Jest dostępny w 6 kolorach: czarnym, zielonym, żółtym, fioletowym, czerwonym (Product RED) i białym. Wprowadzenie iPhona 11 nadało nowy porządek w nazewnictwie telefonów firmy Apple. == Aparaty fotograficzne == Telefon został wyposażony w dwa tylne aparaty o matrycy 12 Mpx każdy. == Nowości względem poprzednika – iPhone Xr == * 2 aparaty (nowy ultraszerokokątny aparat) * Przednia kamera 12Mpx (poprzednio 7Mpx) * Czip A13 Bionic z systemem Neural Engine trzeciej generacji * | 52 | 86 |
mrc_456 | kiedy elżbieta ii została królową? | 6 lutego 1952 | Elżbieta II (; ur. 21 kwietnia 1926 w Londynie, zm. 8 września 2022 w Balmoral) – królowa Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej z dynastii Windsorów od 6 lutego 1952 (koronowana 2 czerwca 1953) do 8 września 2022. Jej panowanie, które trwało 70 lat i 214 dni, czyni ją najdłużej panującym ze wszystkich brytyjskich monarchów i najdłużej panującą w historii kobietę – głowę państwa. Elżbieta urodziła się w Mayfair w Londynie jako pierwsze dziecko księcia i księżnej Yorku (późniejszego króla Jerzego VI i królowej Elżbiety). Jej ojciec wstąpił na tron w 1936 r. po abdykacji swojego brata, króla Edwarda VIII, czyniąc Elżbietę pretendentką do tronu. Kształciła się prywatnie w domu i zaczęła podejmować obowiązki publiczne podczas II wojny światowej, | 177 | 190 |
mrc_457 | jaką funkcję pełni osłonka mielinowa? | Spełnia ona jednocześnie funkcję ochrony mechanicznej i izolatora elektrycznego aksonu. | Osłonka mielinowa, otoczka mielinowa, dawniej osłonka rdzenna – osłonka włókien nerwowych tworzona przez oligodendrocyty w ośrodkowym układzie nerwowym i przez komórki Schwanna w obwodowym układzie nerwowym. Komórki, owijając się kilkakrotnie wokół aksonów, tworzą osłonkę z własnej błony komórkowej, ułożonej w kilka warstw złączonych białkiem PLP1. Spełnia ona jednocześnie funkcję ochrony mechanicznej i izolatora elektrycznego aksonu. Długie aksony z osłonką mielinową nazywane są włóknami rdzennymi, a aksony bez osłonki to włókna bezrdzenne. Osłonkę mielinową ma większość długich aksonów, biegnących przez substancję białą w ośrodkowym układzie nerwowym oraz w nerwach rdzeniowych. W odstępach około 1 mm w obrębie cieśni węzła (przewężeń Ranviera) włókna rdzenne pozbawione są osłonek. Mielina to substancja wytwarzana przez komórki otaczające aksony komórek nerwowych. W ośrodkowym układzie nerwowym są | 351 | 438 |
mrc_458 | w którym roku roosevelt zabronił gromadzenia złota? | 1933 | Rozporządzenie wykonawcze nr 6102 – rozporządzenie wykonawcze podpisane 5 kwietnia 1933 przez prezydenta Stanów Zjednoczonych Franklina D. Roosevelta, zakazujące obywatelom USA gromadzenia złotych monet, złotego bilonu oraz certyfikatów złota. == Efekt rozporządzenia == Rozporządzenie wykonawcze nr 6102 narzucało na obywateli Stanów Zjednoczonych obowiązek dostarczenia do 1 maja 1933 r., całego posiadanego złota z wyjątkiem małej ilości złotych monet i złota bulionowego oraz certyfikatów złota do Rezerwy Federalnej i wymienienie go na dolary po kursie 20,67 USD za uncję trojańską. Złamanie tego rozporządzenia było groziło karą w wysokości 10 000 USD (uwzględniając inflację, odpowiadających wartości ok. 167 000 USD w 2010 roku) łącznie lub zamiennie z karą 10 lat więzienia. Większość obywateli posiadających duże zasoby złota, przesłało je do innych krajów | 83 | 87 |
mrc_459 | w którym roku powstał pierwszy tablet? | 1998 | PalmOS. 1998 * Rok 1998 okazał się przełomowy dla segmentu tabletów ponieważ firma Fujitsu wprowadziła pierwszy tablet wyposażony w kolorowy wyświetlacz dotykowy oraz procesor o taktowaniu 233 MHz. Urządzenie nosiło nazwę Stylistic 2300. ==== XXI wiek ==== 2001 * Bill Gates zaprezentował stworzony przez Compaq – Compaq Tablet prototyp Tablet PC pracujący pod kontrolą specjalnie do niego przystosowanej wersji systemu Windows XP Tablet PC Edition. Jednak w dalszym ciągu był to laptop z obrotowym ekranem dotykowym. 2002 * Microsoft wypuszcza Microsoft Tablet PC, zaprojektowany i wyprodukowany przez HP. 2005 * Apple przejął firmę Fingerworks, która w latach 1999–2005 rozwinęła technologię multi touch i wykorzystał ich technologię w iPhone. * Nokia wyprodukowała Nokia 770 Internet Tablet. 2007 * Firma Axiotron zaprezentowała | 8 | 12 |
mrc_460 | kto podzielił polskę na dzielnice? | III Krzywoust | korony czeskiej. Rozbicie dzielnicowe "de facto" poskutkowało przekształceniem Polski w luźną konfederację księstw, które łączyła jedynie wspólna głowa państwa oraz (w teorii) polityka zagraniczna. Po wygaśnięciu zasady pryncypatu „konfederacja” przekształciła się w kilkadziesiąt całkowicie niezależnych państewek. == Geneza == Na mocy ustawy sukcesyjnej Bolesława III Krzywoustego Księstwo Polskie zostało podzielone na dzielnice. Seniorem sprawującym władzę zwierzchnią został najstarszy syn Władysław II Wygnaniec, który otrzymał Śląsk i Ziemię Lubuską. Mazowsze przypadło Bolesławowi IV Kędzierzawemu, a zachodnia Wielkopolska Mieszkowi III Staremu. Po śmierci Krzywoustego ziemię sandomierską wydzielono Henrykowi Sandomierskiemu, a wdowie Salomei jako oprawę wdowią ziemię łęczycko-sieradzką. Książę senior miał sprawować władzę w dzielnicy senioralnej, w skład której wchodziła ziemia krakowska, ziemia sandomierska, ziemia kaliska, ziemia łęczycko-sieradzka i Pomorze Gdańskie (ciągnący się | 366 | 379 |
mrc_461 | jak ma na imię mata? | Michał | Mata, także Skute Bobo lub Młody Matczak, właśc. Michał Matczak (ur. 14 lipca 2000 we Wrocławiu) – polski raper, piosenkarz oraz twórca tekstów. Współpracował z takimi raperami jak: Malik Montana, White 2115, Young Leosia, Żabson, Quebonafide, Popek, Taco Hemingway czy Białas. Założyciel grupy muzycznej Gombao33 (styl. GOMBAO33). == Życiorys == Jest synem profesora prawa Marcina Matczaka oraz Arletty Śliwińskiej-Matczak, współprowadzącej szkołę języka angielskiego. W 2019 zdał maturę międzynarodową w II Liceum Ogólnokształcącym z Oddziałami Dwujęzycznymi im. Stefana Batorego w Warszawie. W trakcie egzaminów przedstawił m.in. esej "Ewolucja języka w polskim hip-hopie w latach 2001–2014 na przykładzie twórczości Jacka Granieckiego ps. „Tede”." Otrzymał wyróżnienie Warszawiaka Roku 2019 w plebiscycie Warszawiaki. Twórcą jego pseudonimu był ojciec, który wymyślił go podczas wspólnych wakacji | 49 | 55 |
mrc_462 | kto przybył na zjazd gnieźnieński? | cesarza Ottona III | Zjazd gnieźnieński – inaczej nazywany też synodem gnieźnieńskim. Była to pielgrzymka cesarza Ottona III do grobu św. Wojciecha, a także spotkanie z księciem Polski Bolesławem w ówczesnej stolicy państwa – Gnieźnie. Zjazd odbył się w marcu 1000 roku. == Cele zjazdu == Otton III przybył do Gniezna, aby pomodlić się przy grobie pierwszego polskiego męczennika – św. Wojciecha, który zginął trzy lata wcześniej z rąk pogańskich Prusów. Cesarz spotkał się tam również z księciem Bolesławem – ówczesnym władcą Polski. Celem tego spotkania było pozyskanie przez cesarza przychylności i poparcia księcia do utworzenia zachodniego cesarstwa uniwersalistycznego, na które miały złożyć się prowincje, każda z królem, podlegającym cesarzowi: Galia, Italia, Germania, Słowiańszczyzna. == Przebieg i skutki zjazdu == Zjazd odbył się między | 85 | 103 |
mrc_463 | ile koncertów fortepianowych napisał beethoven? | pięć | na orkiestrę === Beethoven stworzył w swoim życiu dziewięć symfonii, dziewięć koncertów i inne kompozycje na orkiestrę, od uwertur do różnego rodzaju muzyki okolicznościowej. Z koncertów szeroko znanych jest siedem (jeden skrzypcowy, pięć fortepianowych, jeden tzw. ""Potrójny"" na skrzypce, wiolonczelę i fortepian); pozostałe dwa to: nieopublikowany, bardzo wczesny (koncert fortepianowy Es-dur WoO 4 oraz fortepianowa aranżacja Koncertu skrzypcowego op. 61 (oznaczana jako op. 61a). ==== Symfonie ==== * op. 21: I symfonia C-dur "(skomponowana 1799–1800, premiera 1800)". * op. 36: II symfonia D-dur "(skomponowana 1801–02, premiera 1803)". * op. 55: III symfonia Es-dur ""Eroica"" "(skomponowana 1803, premiera 1804)". * op. 60: IV symfonia B-dur "(skomponowana 1806, premiera 1807)". * op. 67: V symfonia c-moll "(skomponowana 1805–08, premiera 1808)". * op. | 234 | 238 |
mrc_464 | kto napisał muzykę do gladiatora? | Muzykę skomponowali Hans Zimmer i Lisa Gerrard | Gladiator – Music From The Motion Picture – płyta zawierająca ścieżkę dźwiękową do filmu Gladiator. Muzykę skomponowali Hans Zimmer i Lisa Gerrard, otrzymując za nią Złoty Glob oraz nominacje do nagrody BAFTA i Oskara. Album został wydany w 2001 roku. == Lista utworów == Opracowano na podstawie materiału źródłowego. == Listy sprzedaży == | 100 | 146 |
mrc_465 | ile miał lat najstarszy człowiek świata? | Najdłużej żyjącym człowiekiem, którego metryka została jednoznacznie potwierdzona, była Francuzka Jeanne Calment (1875–1997), która przeżyła 122 lata i 164 dni. | Najdłużej żyjącym człowiekiem, którego metryka została jednoznacznie potwierdzona, była Francuzka Jeanne Calment (1875–1997), która przeżyła 122 lata i 164 dni. Najstarszym mężczyzną był Japończyk Jiroemon Kimura (1897–2013), który żył 116 lat i 54 dni. Obecnie najstarszym żyjącym człowiekiem jest Hiszpanka Maria Branyas Morera (ur. 4 marca 1907). Tytuł ten przypadł jej 17 stycznia 2023 roku po śmierci Francuzki Lucile Randon. Najstarszym żyjącym mężczyzną jest obecnie Wenezuelczyk Juan Vicente Pérez Mora (ur. 27 maja 1909). Ranking najstarszych ludzi prowadzi wiele organizacji i naukowców, w tym eksperci Księgi Rekordów Guinnessa (od 1995 roku) i Gerontologicznej Grupy Badawczej, która czasami korzysta z ich informacji (to jej dane są przedstawione w tym haśle; nie uwzględnia ona mieszkańców Chin, Indii, Indonezji i krajów byłego ZSRR). | 0 | 160 |
mrc_466 | co zrobiła antygona? | Antygona pochowała swego brata Polinejkesa (uznanego za zdrajcę ojczyzny) | Antygona (gr. Antigónē, łac. Antigone) – w mitologii greckiej królewna tebańska. Pochodziła z tebańskiego rodu Labdakidów. Uchodziła za córkę króla Teb, Edypa i Jokasty (jego żony i matki). Była siostrą Ismeny, Polinika i Eteoklesa. == Mit o Antygonie (w wersji Sofoklesa) == Towarzyszyła oślepionemu ojcu – Edypowi – w czasie jego wygnania z Teb, gdy wiódł życie tułacza i żebrał przy drogach. Dotarli do Kolonos w Attyce, gdzie Edyp zmarł. Wtedy Antygona wróciła do Teb, do siostry Ismeny. Wbrew zakazowi króla Teb, Kreona, następcy Edypa, Antygona pochowała swego brata Polinejkesa (uznanego za zdrajcę ojczyzny), który zginął w bratobójczym pojedynku (z Eteoklesem, który też poniósł śmierć, lecz został pochowany przez Kreona) w czasie wyprawy siedmiu przeciw Tebom. Skazana za to na | 542 | 615 |
mrc_467 | o co walczył martin luther king? | o równość praw Afroamerykanów. | potem opisała ogólnokrajowa prasa. W Wielki Piątek, 12 kwietnia Martin Luther osobiście poprowadził kolejny marsz, licząc się z możliwością aresztowania, co wkrótce potem nastąpiło. Areszt źle wpłynął na samopoczucie pastora, ale, zgodnie z oczekiwaniem, zainteresował ogólnokrajowe i światowe media. Przebywając w odosobnieniu napisał list do białych duchownych, zatytułowany „Letter from Birmingham Jail”, opublikowany przez „The Birmingham News”. Stał się on wykładnią walki o równość praw Afroamerykanów. Po ośmiu dniach w areszcie, sąd wydał wyrok pięciu dni więzienia i pięćdziesięciu dolarów grzywny. King i Abernathy opuścili areszt za kaucją i spotkali się z białymi duchownymi (między innymi z Billy’m Grahamem), krytycznie nastawionymi do ich działalności. Ponieważ od czasu opuszczenia aresztu, zainteresowanie mediów zmalało, King postanowił zgodzić się na protesty młodzieży, które | 478 | 508 |
mrc_468 | co oznacza określenie hejter? | określenie osoby, która publikuje w internecie (nierzadko pod pseudonimem) agresywne, obraźliwe lub skrajnie krytyczne komentarze (zwyczajowo określane jako „hejt”) pozbawione rzeczowej argumentacji i wygłaszane pod adresem konkretnej osoby lub grupy osób. | Hejter (z „nienawistnik, przeciwnik, krytykant”) – określenie osoby, która publikuje w internecie (nierzadko pod pseudonimem) agresywne, obraźliwe lub skrajnie krytyczne komentarze (zwyczajowo określane jako „hejt”) pozbawione rzeczowej argumentacji i wygłaszane pod adresem konkretnej osoby lub grupy osób. Tego rodzaju wrogie wypowiedzi mogą być postrzegane jako akty cyberprzemocy i nękania psychicznego (stalking). Może w nich również występować mowa nienawiści. Hejterzy różnią się od trolli, starających się zwrócić na siebie uwagę poprzez prowokacyjne komentarze. Każdy może paść ofiarą hejtera. Często hejt jest przejawem agresji rówieśniczej oraz uleganiu stereotypom. Niektóre badania sugerują, że w porównaniu do osób niehejtujących, hejterzy mogą przejawiać więcej cech psychopatycznych. | 51 | 307 |
mrc_469 | kto odkrył penicylinę? | Ernest Duchesne | Penicyliny, antybiotyki penicylinowe (ATC J 01 C) – szeroko stosowana grupa bakteriobójczych antybiotyków; najstarsza grupa antybiotyków β-laktamowych, pierwsze antybiotyki na świecie . Penicylina to antybiotyk β-laktamowy otrzymywany przy użyciu pleśni "Penicillium". W swej strukturze chemicznej zawiera pierścień tiazolidynowy sprzężony z pierścieniem beta laktamowym. Przedstawicielami są: penicylina benzylowa, penicylina fenoksymetylowa. == Odkrycie penicyliny == Pierwszy raz fakt występowania substancji hamujących rozwój niektórych bakterii chorobotwórczych opisał w 1897 r. francuski lekarz wojskowy Ernest Duchesne w swojej rozprawie doktorskiej pt. „Antagonizm między pleśniami i mikrobami”. Odkrycie to nie zostało jednak przez nikogo rozwinięte, a sam odkrywca zmarł w 1912 r. na gruźlicę, która mogłaby być wyleczona, gdyby efektem badań Francuza było wyizolowanie składnika czynnego odpowiedzialnego za opisane zjawisko. Przez przypadek powtórnego odkrycia dokładnie | 610 | 625 |
mrc_470 | jaki dzień tygodnia był 13 grudnia 1981? | niedziela | ten akt za prowokację, pretekst do występowania w negocjacjach rozbrojeniowych z ZSRR z pozycji siły i zwiększenia liczby rakiet balistycznych średniego zasięgu rozlokowanych w bazach europejskich – tym samym eskalując i tak już napiętą sytuację. == Kalendarium == * 13 grudnia 1981 (niedziela) ** wprowadzenie stanu wojennego uchwałą Rady Państwa pomimo tego, że uchwała nie była jeszcze opublikowana ** powołanie do życia (niezgodnie z Konstytucją PRL) Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego (WRON), władzę w PRL przejęło wojsko ** internowano większość członków Komisji Krajowej „Solidarności”, władze utworzyły sieć obozów dla internowanych, wydano 10 132 decyzji o internowaniu w stosunku do 9736 osób. ** zawieszono naukę w szkołach i na uczelniach ** przerwano łączność telefoniczną ** wprowadzono godzinę milicyjną ** prymas Józef Glemp | 284 | 293 |
mrc_471 | na jakiej ulicy była akademia pana kleksa? | Akademia znajduje się przy ulicy Czekoladowej. | Akademia pana Kleksa – książka dla dzieci napisana przez Jana Brzechwę i wydana w 1946 roku. Jest to historia dwunastoletniego, niesfornego, rudego Adasia Niezgódki, który zostaje umieszczony w tytułowej akademii wraz z dwudziestoma trzema innymi chłopcami – wszyscy o imionach zaczynających się na literę A. Opiekuje się nimi pan Kleks z pomocą Mateusza – uczonego szpaka, który wymawia jedynie końcówki wyrazów. Kontynuacją fantastycznych opowieści Jana Brzechwy o panu Kleksie są: "Podróże pana Kleksa" oraz "Tryumf pana Kleksa". == Opis fabuły == Akademia znajduje się przy ulicy Czekoladowej. Zajmuje kolorowy, trzypiętrowy gmach. Na parterze mieszczą się sale szkolne, na pierwszym piętrze są sypialnie oraz jadalnia, na drugim mieszka pan Kleks i uczony szpak Mateusz, a na trzecim pan Kleks przechowuje swoje | 551 | 597 |
mrc_472 | ile członków ma unia europejska? | Unia Europejska składa się z 27 państw członkowskich. | Unia Europejska składa się z 27 państw członkowskich. Nowo wstępujące państwa, aby stać się członkiem Unii muszą: * spełnić szereg kryteriów dotyczących sfery gospodarczej, politycznej, praw człowieka sformułowane w tzw. kryteriach kopenhaskich, * zaakceptować w pełni i bez zastrzeżeń acquis communautaire (w szczególności zasadę pierwszeństwa prawa wspólnotowego nad prawem krajowym), * posiadać sprawnie działającą administrację i sądownictwo zdolne wyegzekwować unijne i wspólnotowe akty prawne. == Członkowie Unii Europejskiej == == Byli członkowie Unii Europejskiej == == Państwa nienależące do Unii Europejskiej, ale będące stroną układów i porozumień z UE == == Państwa (i inne jednostki terytorialne) spoza Unii Europejskiej i niemające z nią porozumień == == Byłe terytoria należące do członków EWG/UE == * Algieria do 2 lipca 1962 terytorium | 0 | 53 |
mrc_473 | kto wysłał wojska do afganistanu? | prezydent RP Andrzej Duda wydał postanowienie o użyciu Polskiego Kontyngentu Wojskowego. | ich wkroczeniu do stolicy tego samego dnia nastąpił exodus ludności cywilnej do portu lotniczego Kabul. W celu ewakuacji pozostających w Afganistanie polskich obywateli oraz współpracowników polskiego kontyngentu oraz instytucji dyplomatycznych do kabulskiego lotniska został skierowany zespół lotnictwa transportowego Sił Powietrznych. Decyzja rządu została ogłoszona 16 sierpnia, dwa dni później prezydent RP Andrzej Duda wydał postanowienie o użyciu Polskiego Kontyngentu Wojskowego. W jego skład weszły 3 samoloty transportowe: C-130E Hercules (numery boczne 1501 i 1504) oraz C-295M CASA (nb 027) z 3 Skrzydła Lotnictwa Transportowego, załogi i obsługa techniczna oraz zespoły: medyczny, weryfikacyjny i ochrony. Transport odbywał się na trasie lotnisko Chopina w Warszawie (Polska) – port lotniczy Tbilisi (Gruzja) – port lotniczy Navoiy (Uzbekistan) – port lotniczy Kabul (Afganistan). Główną | 398 | 486 |
mrc_474 | na czym polega efekt dźwigni finansowej? | podniesienie lub obniżenie stopy zwrotu z kapitału własnego (ROE) na skutek zastosowania długu (kapitału obcego) jako źródła finansowania działalności gospodarczej, w porównaniu do wariantu finansowania opartego jedynie o kapitał własny. | Efekt dźwigni finansowej (ang. "financial leverage effect") – podniesienie lub obniżenie stopy zwrotu z kapitału własnego (ROE) na skutek zastosowania długu (kapitału obcego) jako źródła finansowania działalności gospodarczej, w porównaniu do wariantu finansowania opartego jedynie o kapitał własny. Może być pozytywny (dodatni), jak i negatywny (ujemny) – ten drugi przypadek często określany jest jako "maczuga finansowa". Uzyskanie dodatniego efektu dźwigni finansowej, wyrażającego się wzrostem stopy zwrotu z kapitału własnego przedsiębiorstwa, dzięki wykorzystywaniu obcych źródeł kapitału, uzależnione jest jednak od spełnienia łącznie dwóch podstawowych warunków. Po pierwsze, dodatni efekt wystąpi jedynie wówczas, gdy rentowność całego kapitału (własnego i obcego) przedsiębiorstwa obliczona jako stosunek zysku operacyjnego do łącznej wartości kapitału będzie wyższa od stopy oprocentowania długu (kapitału obcego): : "Zysk operacyjny" / | 62 | 299 |
mrc_475 | jaką strukturę miał zsrr? | Nominalnie Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich był federacją narodowych republik radzieckich, w praktyce był krajem o mocno scentralizowanej władzy i gospodarce. | Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich (ZSRR, Związek Radziecki, również Związek Sowiecki, Związek Socjalistycznych Republik Sowieckich, skr. ZSRS, ; "Sowietskij Sojuz", "Sojuz Sowietskich Socyalisticzeskich Riespublik", "SSSR") – pierwsze państwo komunistyczne na świecie, położone częściowo w Europie wschodniej i północno-wschodniej, a częściowo w Azji, ze stolicą w Moskwie, istniejące w latach 1922–1991. Miało powierzchnię 22 mln km², rozciągało się od Morza Bałtyckiego i Czarnego do Pacyfiku. Nominalnie Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich był federacją narodowych republik radzieckich, w praktyce był krajem o mocno scentralizowanej władzy i gospodarce. Ustrój polityczny i gospodarczy państwa był dyktaturą monopartyjną, w którym władzę sprawowała RKP(b)/WKP(b)/KPZR według koncepcji tzw. „dyktatury proletariatu”. W okresie dyktatorskich rządów Józefa Stalina został wprowadzony system totalitarny, który po jego śmierci (w 1953) przekształcił się w | 508 | 679 |
mrc_476 | w jakiej wadze walczy blachowicz? | w wadze półciężkiej. | Jan Maciej Błachowicz (ur. 24 lutego 1983 w Cieszynie) – polski zawodnik mieszanych sztuk walki (MMA) wagi półciężkiej, także utytułowany grappler i zawodnik boksu tajskiego. W latach 2011–2014 międzynarodowy mistrz Konfrontacji Sztuk Walki (KSW) w wadze półciężkiej. Od 2014 roku związany z Ultimate Fighting Championship (UFC). Od 27 września 2020 do 30 października 2021 mistrz UFC w wadze półciężkiej. == Wczesne życie == Dorastając w Cieszynie, pod wpływem filmów akcji Błachowicz zaczął trenować sztuki walki – początkowo judo – w wieku dziewięciu lat. Później trenował boks. W międzyczasie wraz z kolegami jeździł na treningi brazylijskiego jiu-jitsu do Rybnika. Ukończył technikum budowlane. == Życie prywatne == Jest bliskim przyjacielem byłego zawodnika UFC Tomasza Drwala, razem trenowali w Throwdown Training Center w | 247 | 267 |
mrc_477 | kto obecnie pełni funkcję przewodniczącego komisji europejskiej? | jest Ursula von der Leyen, która pełni tę funkcję od 1 grudnia 2019 | 27 komisarzy odpowiada randze ministra w rządach poszczególnych państw. Od 2004 na każde państwo członkowskie Unii Europejskiej przypada jeden komisarz, choć w założeniu mają oni reprezentować interesy całej Unii, a nie państw, z których pochodzą. Jeden z grona komisarzy jest wybierany przez Radę Europejską, a następnie zatwierdzany przez Parlament Europejski na przewodniczącego Komisji (obecną przewodniczącą jest Ursula von der Leyen, która pełni tę funkcję od 1 grudnia 2019). W potocznym rozumieniu termin „Komisja Europejska” może także oznaczać całą administrację podległą 27 komisarzom. W 2016 roku w strukturach Komisji było zatrudnionych około 32 tys. urzędników. Komisja Europejska jest odpowiedzialna tylko przed Parlamentem Europejskim, a w historii nie było przypadku jej odwołania, mimo bliskości wskutek zainicjowanego przez parlament w 1999 śledztwa w | 413 | 480 |
mrc_478 | ile procent ma stężony kwas solny? | 45,148% (pod ciśnieniem normalnym). | w temp. 0 °C wynosi 45,148% (pod ciśnieniem normalnym). Ze stężonego kwasu solnego ulatnia się gazowy chlorowodór, który z kolei reaguje z wilgocią w powietrzu, tworząc mgłę. Z tej przyczyny stężony kwas solny określa się jako „dymiący”. Kwas solny o stężeniu poniżej 30% nie wykazuje już tendencji do dymienia. == Znaczenie biologiczne == Kwas solny jest niezwykle istotnym czynnikiem trawiennym większości zwierząt. Jest on wydzielany w żołądku przez specjalne komórki okładzinowe. Zadaniem kwasu solnego w układzie trawiennym jest: * aktywowanie nieczynnego pepsynogenu, * warunkowanie kwaśnego środowiska niezbędnego do trawienia białka przez pepsynę, * powodowanie pęcznienia tkanki łącznej w mięsie, * koagulacja białka mleka poprzez utrzymywanie w żołądku zakwaszonej kazeiny, * działanie antyseptyczne, zabijanie drobnoustrojów lub utrudnianie ich rozwoju, * ochrona | 20 | 55 |
mrc_479 | ile zwrotek ma bogurodzica? | "Bogurodzica" w pierwotnej postaci obejmuje 2 strofy. | Kościoła katolickiego w Polsce "Bogurodzica" jest hymnem odmawianym w II Nieszporach Uroczystości Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski 3 maja. Jako antyfona maryjna "Bogurodzica" może być odmawiana po Komplecie. == Pochodzenie == "Bogurodzica" w pierwotnej postaci obejmuje 2 strofy. Pierwsza zwracająca się do Najświętszej Marii Panny, a druga z prośbą do Jezusa. Ma charakter meliczny: jest utworem do śpiewania. Ułożono ją do istniejącej już, znanej na Zachodzie, melodii z kręgu miłosnych pieśni rycerskich. Melodię tę zapisali benedyktyni, a z ich klasztoru w Sankt Gallen w Alpach trafiła do Polski. "Bogurodzica" to kontrafaktura, czyli nowy tekst, który zmienia pierwotny charakter wykorzystanej ilustracji muzycznej z miłosnego na pobożny. Jej melodia ma formę śpiewu chóralnego, wykonywanego a cappella. "Bogurodzica" powstała jako trop, czyli pieśń | 234 | 287 |
mrc_480 | kto reprezentował francję podczas obrad kongresu wiedeńskiego? | Dyplomaci francuscy | roku, gdy podpisany został "Akt końcowy Kongresu Wiedeńskiego". Początkowo rolę dominującą odgrywali przedstawiciele wyłącznie czterech mocarstw zwycięskich, czyli ministrowie spraw zagranicznych Rosji, Wielkiej Brytanii, Austrii i Prus. Dyplomaci francuscy i hiszpańscy otrzymali jedynie prawo opiniowania ich decyzji. Spotkało się to ze sprzeciwem Talleyranda, który utrzymywał, że rządzona przez Burbonów Francja należy do koalicji zwycięzców. W związku z tym utworzono "Komitet Ośmiu", do którego dokooptowano pozostałych sygnatariuszy I pokoju paryskiego, czyli Francję, Hiszpanię, Portugalię i Szwecję. Komitet ten powołał dziesięć komisji roboczych: prawną, statystyczną, ds. Polski, Saksonii, Niemiec, Włoch, Szwajcarii, rang i stopni dyplomatycznych, handlu niewolnikami i żeglugi śródlądowej. Najistotniejsze decyzje nadal jednak zapadały wyłącznie przy uzyskaniu aprobaty "Komitetu Czterech", a po intrydze styczniowej "Komitetu Pięciu", gdy na znaczeniu zyskał głos | 238 | 257 |
mrc_481 | z iloma krajami graniczą niemcy? | Niemiecka Republika Federalna graniczy z dziewięcioma państwami | Granice Niemiec - Niemiecka Republika Federalna graniczy z dziewięcioma państwami: * Austrią na odcinku 784 km * Belgią na odcinku 167 km * Czechami na odcinku 646 km * Danią na odcinku 68 km * Francją na odcinku 451 km * Holandią na odcinku 577 km * Luksemburgiem na odcinku 138 km * Polską na odcinku 467 km * Szwajcarią na odcinku 334 km Linia brzegowa państwa wynosi 2 389 km, a całkowita długość granic to 3 621 km. Granice Niemiec, Austrii i Szwajcarii na Jeziorze Bodeńskim nie zostały formalnie wytyczone. | 18 | 81 |
mrc_482 | jakie zwierzęta występują w kampinoskim parku narodowym? | Wśród nich znajdują się gatunki przywrócone naturze: łoś – będący symbolem parku, bóbr oraz ryś. | należą występujące w Parku lasy olsowe i łęgowe. Najczęściej spotykanym w Puszczy Kampinoskiej zespołem leśnym jest kontynentalny bór sosnowy świeży. Z dębów stanowiących tu ważną domieszkę – około 10% – występują trzy gatunki, dwa rodzime: dąb szypułkowy i dąb bezszypułkowy oraz pochodzący z Ameryki dąb czerwony. Park i dolina nieuregulowanej Wisły ze starorzeczami, piaszczystymi łachami, wyspami i zaroślami stanowią ważne miejsce bytowania wielu zwierząt. Wśród nich znajdują się gatunki przywrócone naturze: łoś – będący symbolem parku, bóbr oraz ryś. Tereny Parku mają bogatą historię, związaną z walkami o niepodległość. Miały tu miejsce walki powstańcze w 1794 i 1863, walki armii Poznań we wrześniu 1939, a także walki w 1944. Znajdują się tu: mogiły powstańców z 1863, cmentarz partyzantów, jak również | 462 | 558 |
mrc_483 | gdzie mieszkają rekiny? | Rekiny żyją w wodach słonych. Zasiedlają morza tropikalne i subtropikalne, nieliczne także wody arktyczne (rekin polarny), wiele wnika do wód śródlądowych. | Rekiny (fr. "requin") – ogólna nazwa grupy gatunków, rodzajów, a nawet rodzin drapieżnych ryb chrzęstnoszkieletowych z podgromady spodoustych, charakteryzujących się opływowym, wrzecionowatym tułowiem, heterocerkalną płetwą ogonową, 5–7 otworami skrzelowymi umiejscowionymi tuż za głową. W zapisie kopalnym szczątki rekinów znane są z warstw dewonu. Wiele gatunków jest poławianych dla mięsa, skór i tranu. Niektóre są niebezpieczne dla ludzi ze względu na możliwość pogryzienia – nawet śmiertelnego. == Występowanie == Rekiny żyją w wodach słonych. Zasiedlają morza tropikalne i subtropikalne, nieliczne także wody arktyczne (rekin polarny), wiele wnika do wód śródlądowych. == Charakterystyka ogólna == Rekiny osiągają długość od 0,15 m do 20 m, a masę ciała nawet do 12 ton. Najgroźniejsze gatunki, np. żarłacz biały czy tygrysi mają ostre i spiczaste | 520 | 675 |
mrc_484 | jaka ustawa reguluje prawa autorskie? | Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych | Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych – polska ustawa, uchwalona przez Sejm RP, regulująca kwestie prawne związane z prawami autorskimi i prawami pokrewnymi. == Zakres ustawy == Ustawa określa: * przedmiot prawa autorskiego (utwór) * podmioty prawa autorskiego (autor i in.) * autorskie prawa osobiste * autorskie prawa majątkowe * zasady dozwolonego użytku dzieł chronionych prawem autorskim * zasady dozwolonego użytku na rzecz beneficjentów (osób z dysfunkcjami) * zasady określania i wypłaty wynagrodzenia za użyczanie egzemplarzy utworów przez biblioteki publiczne * zasady dozwolonego użytku utworów osieroconych * niektóre sposoby korzystania z utworów niedostępnych w obrocie handlowym * czas trwania autorskich praw majątkowych * zasady przejścia autorskich praw majątkowych * przepisy szczególne dotyczące utworów | 0 | 70 |
mrc_485 | w którym roku powstała unia europejska? | Unia powstała 1 listopada 1993 roku na mocy podpisanego 7 lutego 1992 traktatu z Maastricht | Unia Europejska, UE (ang. "European Union", EU) – gospodarczo-polityczny związek 27 demokratycznych państw europejskich. Unia powstała 1 listopada 1993 roku na mocy podpisanego 7 lutego 1992 traktatu z Maastricht – jako efekt wieloletniego procesu integracji politycznej, gospodarczej i społecznej. Korzenie współczesnej integracji europejskiej sięgają okresu powojennego i ograniczały się do 6 państw zachodnioeuropejskich. Państwa te tworzyły wiele form i mechanizmów współpracy, powoływały organizacje, instytucje i organy, których celem było wzmocnienie jedności między nimi. W 1993 nadrzędną wobec wszystkich poprzednich organizacji została Unia Europejska, sama otrzymując nieznaną wcześniej hybrydową formułę "sui generis". Unia Europejska jako organizacja międzynarodowa (w międzynarodowoprawnym tego słowa znaczeniu) funkcjonuje od 1 grudnia 2009. Równocześnie zastąpiła ona kilka form współpracy, w tym m.in. Wspólnotę Europejską. Proces integracji wykracza | 121 | 212 |
mrc_486 | kto wychowywał tadeusza? | Uciekający za granicę ojciec powierza jego wychowanie młodszemu bratu. | Tadeusz Soplica ("pan Tadeusz") – postać literacka, tytułowy bohater poematu epickiego "Pan Tadeusz" (1834) Adama Mickiewicza; syn Jacka Soplicy, bratanek Sędziego, dziedzic Soplicowa. Młody, przystojny, zakochany w Zosi, wplątuje się w perypetie miłosne z jej opiekunką Telimeną. Ostatecznie zaręcza się z Zosią. == Dzieciństwo == Syn Jacka Soplicy (wzgardzony przez Stolnika Horeszkę ożenił się z pierwszą napotkaną „dziewczyną ubogą”). Urodził się zapewne w 1791 roku. Nazwano go Tadeuszem na cześć Tadeusza Kościuszki, bohatera wojny 1792 roku (to jeden z licznych w poemacie anachronizmów, syn Jacka urodził się rok wcześniej, kiedy sława Kościuszki nie mogła jeszcze dotrzeć na Litwę). Osierocony wcześnie przez matkę. Uciekający za granicę ojciec powierza jego wychowanie młodszemu bratu. Tadeusz, przekonany o śmierci ojca, dorasta, otoczony troską wszystkich | 725 | 795 |
mrc_487 | jaką funkcję pełnią pory jądrowe? | do transportu cząsteczek z jądra komórkowego do cytoplazmy albo w przeciwnym kierunku. | Pory jądrowe –- otwory w podwójnej błonie jądrowej, służące do transportu cząsteczek z jądra komórkowego do cytoplazmy albo w przeciwnym kierunku. W obrębie poru jądrowego znajduje się jądrowy kompleks porowy (NPC – ) o średnicy 120-150 nm. Liczba jądrowych kompleksów porowych jest zależna od wieku, aktywności metabolicznej i typu komórki. W hepatocytach znajduje się 3000-7000 porów, a w komórkach o wysokiej aktywności metabolicznej liczba ta sięga 50 mln. == Budowa jądrowego kompleksu porowego == Jądrowy kompleks porowy jest cylindryczną strukturą zbudowaną z trzech współosiowo ułożonych pierścieni: * pierścienia cytoplazmatycznego, w którym zakotwiczonych jest 8 filamentów białkowych o długości do 100 nm, * pierścienia jądrowego (od strony nukleoplazmy) * kompleksu 8 promieniście wpuklających się do kanału segmentów (zrąb podstawowy) przypominających szprychy | 60 | 146 |
mrc_488 | gdzie ma początek odra rzeka? | Źródło Odry znajduje się we wschodnich Czechach, w Górach Odrzańskich w Sudetach, na wysokości 634 m n.p.m. | Odra (, , , ) – rzeka w Europie Środkowej, w zlewisku Morza Bałtyckiego, na terenie Czech, Polski i Niemiec. Pod względem całkowitej długości jest drugą (po Wiśle) rzeką Polski. Biorąc pod uwagę tylko jej część w granicach Polski, jest trzecią rzeką pod względem długości (po jej dopływie Warcie). Rzeka ma długość 854,3 km w Polsce (dawniej Odra miała ponad 1000 km długości, jednak w wyniku regulacji została skrócona). Powierzchnia jej dorzecza obejmuje 118 861 km², z czego 106 056 km² w Polsce. Źródło Odry znajduje się we wschodnich Czechach, w Górach Odrzańskich w Sudetach, na wysokości 634 m n.p.m., na południowo-wschodnim zboczu Fidlovego kopca na terenie poligonu wojskowego Libavá. Rzeka uchodzi do Roztoki Odrzańskiej, będącej zatoką Zalewu Szczecińskiego, w | 500 | 607 |
mrc_489 | kto dowodził wojskami podczas bitwy? | Głównodowodzącym całej Armii Czerwonej był Siergiej Kamieniew | proponuje określenie "bitwa na przedpolach Warszawy". Jak podkreśla, to nie Warszawa była głównym celem wojsk radzieckich, nie spadł na nią żaden pocisk, a działania wojenne prowadzone były na przestrzeni 450 km. == Sytuacja przed bitwą == === Armia Czerwona === Głównodowodzącym całej Armii Czerwonej był Siergiej Kamieniew, podlegający bezpośrednio komisarzowi wojny i marynarki (narkomwojenmorowi) Lwowi Trockiemu będącemu jednocześnie (podobnie jak Stalin) członkiem pięcioosobowego wówczas Biura Politycznego (politbiura) w składzie: Lenin, Trocki, Stalin, Zinowiew, Kamieniew jako pełni członkowie, Piatakow i Bucharin jako zastępcy członków. Armia Czerwona nacierała siłami zgrupowanymi w dwa związki operacyjne: Uczestniczący w "bitwie warszawskiej" Front Zachodni Michaiła Tuchaczewskiego z komisarzem politycznym Ivarem Smilgą: * 3 Korpus Kawalerii Gaja-Chana (Gajka Bżyszkjana-Gaja), * 4 Armia Jewgienija Siergiejewa (od 1 sierpnia | 263 | 324 |
mrc_490 | na jakie lata datuje się początek epoki młodej polski? | lata 1890 | Młoda Polska – polska odmiana modernizmu w literaturze, muzyce i sztuce polskiej przypadającego na lata 1890–1918. Nazwa tego prądu artystycznego jest analogiczna np. do Młodych Niemiec lub Młodej Skandynawii. == Idea Młodej Polski == Młoda Polska to okres w historii literatury i sztuki przypadający na czas twórczości dwóch pokoleń – pisarzy urodzonych w latach 60. i 70. XIX wieku. Rozwijała się jako odpowiedź na sytuację ideową, filozoficzną, polityczną i artystyczną końca wieku, którą młodopolanie oceniali negatywnie. Świadczyło o tym poczucie ogólnie pojmowanego kryzysu wartości i systemów filozoficznych (o charakterze przyrodniczym i materialistycznym, zastępowanych teraz myślami o charakterze idealistycznym, fantastycznym, irracjonalnym). Ówcześni twórcy uważali, że zachodnia cywilizacja nie ma już człowiekowi nic więcej do zaoferowania, a świat zmierza ku nieuchronnej katastrofie. | 99 | 108 |
mrc_491 | jaki jest największy pająk na świecie? | Ptasznik goliat, ptasznik gigant ("Theraphosa blondi") | Ptasznik goliat, ptasznik gigant ("Theraphosa blondi") – gatunek pająka z rodziny ptasznikowatych. Wraz z "Theraphosa apophysis" uważany za największego obecnie żyjącego pajęczaka. == Opis == Masa dorosłego osobnika wynosi do 250 gramów, a rozstaw odnóży do około 30 cm. Samice są wyraźnie większe od samców. Najczęściej występują osobniki brązowe, istnieją również formy czarne. Jad nie jest zagrożeniem dla życia lub zdrowia dorosłego człowieka. Należy jednak wziąć pod uwagę nieprzyjemne w skutkach ukąszenie pazurami jadowymi dorastającymi do 2,5 cm. Po ukąszeniu najczęściej pojawiają się wymioty, nudności, bóle głowy, gorączka oraz skurcze mięśni (czasem występujące na długo po ukąszeniu). Dość często przejawia agresję. Ze względu na swoje rozmiary i wagę, podrośnięte i dorosłe osobniki mają kłopoty ze wspinaniem się po pionowych powierzchniach. | 0 | 54 |
mrc_492 | do czego służył pięściak? | Pięściaki wykorzystywane były najczęściej do cięcia, niekiedy do skrobania. | Pięściak, tłuk pięściowy, zwany w dawnej archeologii toporem bądź tłukiem pięściowym – narzędzie wykonane techniką rdzeniowania z naturalnych fragmentów krzemieni i innych skał twardych (rzadziej z grubych odłupków) przy zastosowaniu obustronnej obróbki na większej części lub na całym obwodzie. W ten sposób powstawały narzędzia o migdałowatym, . Pięściaki wykorzystywane były najczęściej do cięcia, niekiedy do skrobania. Rozmiary przeciętnych pięściaków wynoszą zazwyczaj około 12-15 cm. Pięściaki wytwarzali przedstawiciele kultur dolnego paleolitu: abwilskiej (zwana też szeleską) i później aszelskiej. W środkowym paleolicie znane były w kulturze mikockiej i kulturze mustierskiej. | 348 | 423 |
mrc_493 | z którego roku jest iphone 7? | 2016 | iPhone 7 – smartfon zaprojektowany i sprzedawany przez firmę Apple. Został zaprezentowany 7 września 2016 roku wraz z iPhonem 7 Plus, podczas konferencji Apple w San Francisco. Jego sprzedaż rozpoczęła się 16 września 2016 roku. Polska premiera miała miejsce 23 września 2016 roku. Smartfon jest następcą iPhone'a 6s i 6s Plus. == Specyfikacje == iPhone 7 dostępny jest w czterech wariantach kolorystycznych: różowym złocie, złotym, srebrnym i czarnym oraz dwóch wersjach pojemności: 32 GB i 128 GB. Jest odporny na wodę, zachlapania oraz pył (klasa IP67 zgodnie z normą IEC 60529 (maksymalna głębokość 1 m do 30 minut)). Posiada czip A10 Fusion oraz czytnik linii papilarnych w przycisku "Początek" (Touch ID). Posiada aplikację "Wallet", dzięki której można dodać kartę kredytową | 101 | 105 |
mrc_494 | kto jest reżyserem filmu thor? | Kenneth Branagh | Thor – amerykański film akcji z elementami science fantasy z 2011 roku na podstawie serii komiksów o superbohaterze o tym samym imieniu wydawnictwa Marvel Comics. Za reżyserię odpowiadał Kenneth Branagh na podstawie scenariusza Ashleya Millera, Zacka Stentza i Doan Payne’a. Tytułową rolę zagrał Chris Hemsworth, a obok niego w rolach głównych wystąpili: Natalie Portman, Tom Hiddleston, Stellan Skarsgård, Colm Feore, Ray Stevenson, Idris Elba, Kat Dennings, Rene Russo i Anthony Hopkins. Jest to historia Thora, następcy tronu z Asgardu, który zostaje wygnany z ojczyzny na Ziemię, gdzie poznaje astrofizyczkę Jane Foster. Pozbawiony swoich nadludzkich możliwości musi powstrzymać swojego adoptowanego brata Lokiego w przejęciu tronu Asgardu. "Thor" wchodzi w skład I Fazy Filmowego Uniwersum Marvela. Jest to czwarty film należący do | 187 | 202 |
mrc_495 | z kim graniczy ukraina? | od północy z Białorusią, od zachodu z Polską, Słowacją i Węgrami, od południa z Rumunią i Mołdawią oraz Morzem Czarnym i Morzem Azowskim, od północnego wschodu i wschodu z Federacją Rosyjską. | Ukraina (, "Ukrajina") – państwo unitarne, położone w Europie Wschodniej. Graniczy od północy z Białorusią, od zachodu z Polską, Słowacją i Węgrami, od południa z Rumunią i Mołdawią oraz Morzem Czarnym i Morzem Azowskim, od północnego wschodu i wschodu z Federacją Rosyjską. Stolicą Ukrainy jest Kijów. Ukraina jest członkiem założycielskim ONZ, członkiem Światowej Organizacji Handlu, Rady Europy, Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej, Pogłębionej i Całościowej Strefy Wolnego Handlu (DCFTA) oraz organizacji regionalnych i subregionalnych, tj. OBWE, GUAM i Organizacji Współpracy Gospodarczej Państw Morza Czarnego. Ukraina jest państwem suwerennym od 1991 roku; w 2009 przystąpiła do programu Partnerstwo Wschodnie, od 2014 jest krajem stowarzyszonym z Unią Europejską, a od 1 stycznia 2016 jest członkiem strefy wolnego handlu z Unią Europejską. Według raportu | 83 | 274 |
mrc_496 | kiedy rozpoczął się romantyzm w polsce? | Romantyzm w historii literatury polskiej rozpoczął się wraz z wydaniem tomu poetyckiego "Ballady i romanse" (1822) Adama Mickiewicza. | Za przedstawicielkę romantyzmu uznaje się też Boženę Němcovą, autorkę opowiadania "Babička" ("Babunia"), która zapoczątkowała nowoczesną czeską prozę, jakkolwiek bywa ona zaliczana do prekursorów realizmu. Z romantyzmu wywodzi się generacja Majowców, odwołujących się bezpośrednio do twórczości Karela Hynka Máchy. Należeli do niej między innymi Jan Neruda, Vítězslav Hálek, Karolína Světlá, Jakub Arbes. === Polska === Romantyzm w historii literatury polskiej rozpoczął się wraz z wydaniem tomu poetyckiego "Ballady i romanse" (1822) Adama Mickiewicza. Przypadał na lata 1822–1863, jego czołowymi przedstawicielami byli Adam Mickiewicz, Juliusz Słowacki, Cyprian Kamil Norwid, Zygmunt Krasiński, Józef Ignacy Kraszewski. === Portugalia === W Portugalii pierwsze oznaki romantyzmu można odnaleźć w napisanych pod koniec XVIII wieku sonetach Manuela Marii Barbosa du Bocage, twórcy zasadniczo wiernego klasycyzmowi. Najważniejszym poetą | 420 | 553 |
mrc_497 | jak nazywano dziewieciu najwyzszych ranga urzednikow w atenskim polis? | Archontów | Archont (gr. , "archon" 'rządzący', imiesłów od gr. ἄρχω 'być na czele') – najwyższy urzędnik polis w starożytnych Atenach, który przewodniczył radzie areopagu i zajmował się najważniejszymi sprawami ateńskiej polis. Urzędnicy ci pojawili się w VIII w. p.n.e. Również inne miasta greckie, np.: Sparta, Delfy, Delos używały tego tytułu na oznaczenie własnych urzędników polis. == W Atenach == Archontów było dziewięciu. Od lat 80. VII w. p.n.e. wybierano ich na roczną kadencję. Urzędowanie rozpoczynali w miesiącu hekatombajon, który przypadał na lipiec. Wśród dziewięciu archontów istniał podział funkcji: * archont eponymos stał na czele kolegium archontów, sprawował władzę wykonawczą, od jego imienia nazywano rok; * archont polemarchos kierował polityką zagraniczną i dowodził wojskiem; * archont basileus przewodniczył obrzędom religijnym, odpowiadał za | 392 | 401 |
mrc_498 | jakie są wspólne cechy zwierząt? | Za cechy odróżniające zwierzęta od innych organizmów przyjmuje się sposób odżywiania, brak ściany komórkowej, gromadzenie glikogenu oraz obecność (u wyżej uorganizowanych zwierząt) układu mięśniowego i nerwowego. | Charakterystyka == Za cechy odróżniające zwierzęta od innych organizmów przyjmuje się sposób odżywiania, brak ściany komórkowej, gromadzenie glikogenu oraz obecność (u wyżej uorganizowanych zwierząt) układu mięśniowego i nerwowego. === Sposób odżywiania === Zwierzęta nie potrafią samodzielnie wytwarzać substancji odżywczych. Wszystkie są cudzożywne, tzn. żywią się innymi organizmami, ich szczątkami lub odchodami. W ten sposób żywią się również grzyby. Zwierzęta wyspecjalizowały się w wielu różnych metodach zdobywania i konsumowania pokarmu. === Komórki zwierzęce === Ciała zwierząt zbudowane są zawsze z komórek eukariotycznych. Taką cechę mają też komórki roślinne. W odróżnieniu od nich komórki zwierzęce nie mają chloroplastów i ścian komórkowych. Są otoczone cienką błoną komórkową. Wytwarzają kolagen. Brakiem ściany komórkowej charakteryzują się, oprócz zwierząt, niektóre grzyby. Funkcjonalnie zróżnicowane komórki zwierząt zorganizowane | 19 | 231 |
mrc_499 | kiedy została uchwalona konstytucja kwietniowa? | ustawa zasadnicza II Rzeczypospolitej podpisana przez prezydenta Ignacego Mościckiego 23 kwietnia 1935 roku. | Konstytucja kwietniowa – ustawa zasadnicza II Rzeczypospolitej podpisana przez prezydenta Ignacego Mościckiego 23 kwietnia 1935 roku. Weszła w życie następnego dnia. W niektórych tekstach przedwojennych nazywana jest konstytucją styczniową, od miesiąca zakończenia nad nią prac w Sejmie i Senacie. Na jej mocy wprowadzono w Polsce system prezydencki o charakterze autorytarnym, określany we współczesnej doktrynie prawa konstytucyjnego jako neoprezydencki, hiperprezydencki, superprezydencki lub swoisty system prezydencki„Jaki system rządów wprowadzała konstytucja kwietniowa? Chyba należy przyjąć, że niekiedy spotykane określanie go jako zracjonalizowany parlamentarno-gabinetowy (formuła pół-prezydencka, czy prezydencko-parlamentarna), nie oddaje jednak istoty systemu opartego na omnipotencji głowy państwa. System parlamentarno-gabinetowy, nawet w postaci bardzo zmodyfikowanej poprzez silne wzmocnienie pozycji ustrojowej głowy państwa, zakłada jednak jakąś formę partnerstwa pomiędzy legislatywą a egzekutywą, a przede wszystkim | 25 | 133 |