buddhist-theology / 09 /090038.csv
uisp's picture
initial upload
6bd72a3
Book,Page,LineNumber,Text
09,0038,001,สมาสที่มีนาม ๒ บท หรือหลายบท มีวิเสสนะ เป็นอย่างเดียวกัน ต้อง
09,0038,002,เข้าสมาสบทนามนามเสียก่อน แล้วเข้าสมาสวิเสสนะทีหลัง แล้วจึง
09,0038,003,ต่อกับสมาสอื่นต่อไป แปลก็แปลบทนามนาม อันต่อกันนั้นก่อน แล้ว
09,0038,004,แปลสมาสที่เป็นวิเสสนะทีหลัง ดัง อุ. ต่อไปนี้ :-
09,0038,005,๑. ธมฺโม เอว จกฺกํ=ธมฺมจกฺกํ จักรคือธรรม เป็น อวธารณ-
09,0038,006,บุพพบท กัมมธารยสมาส.
09,0038,007,๒. ปวรํ ธมฺมจกฺกํ=ปวรธมฺมจกฺกํ จักรคือธรรมอันบวร ตอน
09,0038,008,นี้ตั้งก่อนแปลก่อนตามลำดับเลข แม้สมาสอื่น ๆ ที่บทนามนามตั้งแต่
09,0038,009,๒ ขึ้นไป มีคุณศัพท์ร่วมกันก็ต้องตั้งตามนัยนี้ วิธีต่อสมาสชนิดนี้
09,0038,010,เหมือนเอาของห่อรวมกันบ้าง เฉพาะอย่างบ้าง มาซ้อนกัน สิ่งใด
09,0038,011,จะต้องห่อรวมกัน จำต้องห่อเสียก่อน แล้วจึงนำมาซ้อนกันภายหลัง
09,0038,012,เวลานำออกบางคราวก็นำออกด้วยวิธีแก้ห่อเสียก่อน แล้วนำออกเป็น
09,0038,013,ลำดับไป ฉันใด สมาสบางอย่างที่จะต้องรวมนามนามเสียก่อนแล้ว ต่อ
09,0038,014,วิเสสนะทีหลังก็ฉันนั้น เวลาแปลก็แปลไปตามความของสมาส เล็งเนื้อ
09,0038,015,ความเป็นเกณฑ์ ดัง อุ. นี้ ซึ่งมีตัวอย่างข้างต้น คือ :-
09,0038,016,ปวตฺติตํ ปวรธมฺมจกฺกํ เยน โส=ปวตฺติตปวรธมฺมจกฺโก (ภควา)
09,0038,017,จักรคือธรรมอันบวร อันพระผู้มีพระภาคใด ให้เป็นไปแล้ว พระผู้มี
09,0038,018,พระภาคนั้น ชื่อว่ามีจักรคือธรรมอันบวรอันให้เป็นไปแล้ว. ตติยาพหุพ
09,0038,019,พิหิ มี อว. กัมม. และ วิ. บุพพ. กัมม. เป็นท้อง นี้เป็นวิธีรวมนาม
09,0038,020,นาม ๒ บท คือ ธมฺม กับ จกฺก เข้าเสียก่อน แล้วต่อ ปวร เข้าทีหลัง
09,0038,021,แล้วจึงต่อ ปวตฺติต อันเป็นสมาสใหญ่เข้าในที่สุด ตามวิธีนี้. ปวตฺติต-