id
stringlengths 5
8
| question
stringlengths 8
97
| answer
stringlengths 1
899
| context
stringlengths 92
1.1k
| start_idx
int64 0
907
| end_idx
int64 3
1.03k
|
|---|---|---|---|---|---|
mrc_6500 | o czym opowiada film konopielka? | Akcja filmu rozgrywa się w PRL, w podlaskiej wsi Taplary, której mieszkańcy odseparowani od świata bagnem, toczą spokojne, zabobonne życie z dala od cywilizacji i zgiełku. Wyznacznikiem czasu jest przyroda i nikt z nich nie słyszał o dobrodziejstwach postępu jak radio. Któregoś dnia we wsi pojawiają się przedstawiciele z powiatu i nauczycielka, którzy chcą założyć elektryczność i otworzyć szkołę. Taplarczycy nie są jednak z tego zadowoleni. | Konopielka – polska komedia filmowa z 1981 roku w reżyserii Witolda Leszczyńskiego na podstawie jego własnego scenariusza, adaptacja powieści Edwarda Redlińskiego pod tym samym tytułem. Aby uniknąć wrażenia wiejskiej sielanki, reżyser zdecydował się na czarno-białe zdjęcia. == Fabuła == Akcja filmu rozgrywa się w PRL, w podlaskiej wsi Taplary, której mieszkańcy odseparowani od świata bagnem, toczą spokojne, zabobonne życie z dala od cywilizacji i zgiełku. Wyznacznikiem czasu jest przyroda i nikt z nich nie słyszał o dobrodziejstwach postępu jak radio. Któregoś dnia we wsi pojawiają się przedstawiciele z powiatu i nauczycielka, którzy chcą założyć elektryczność i otworzyć szkołę. Taplarczycy nie są jednak z tego zadowoleni. == Obsada == * Krzysztof Majchrzak – Kazimierz „Kaziuk” Bartoszewicz * Anna Seniuk – Handzia | 288 | 732 |
mrc_6501 | kto ogłosił stan wojenny? | generała Jaruzelskiego | rozmowy w rezydencji prymasa przy ulicy Miodowej. O wprowadzeniu stanu wojennego poinformowało społeczeństwo Polskie Radio o godzinie 6 nadając przemówienie generała Jaruzelskiego. Przemówienie to w nieco zmodyfikowanej wersji wyemitowała także Telewizja Polska. Wojciech Jaruzelski w swoim wystąpieniu powiedział m.in.: MON powołało dziesiątki tysięcy rezerwistów, a MSW wydało rozporządzenie o nakazie zdeponowania broni i amunicji. Zmilitaryzowano wiele instytucji (skierowano do nich 8000 komisarzy wojskowych, w tym 400 do resortów i instytucji centralnych), część strategicznych sektorów gospodarki, takich jak komunikacja, telekomunikacja, energetyka, górnictwo i porty morskie oraz 129 najważniejszych fabryk. Pracowników traktowano jak żołnierzy, za brak posłuszeństwa wprowadzono karę dwudziestu pięciu lat więzienia lub nawet karę śmierci. Zakazano strajków, zgromadzeń, działalności związkowej i społecznej. Sądy zaczęły działać w trybie doraźnym. Wyłączono komunikację | 157 | 179 |
mrc_6502 | jak nazywa się punkt przeciwległy zenitowi? | nadir | Zenit – punkt na niebie dokładnie ponad pozycją obserwatora. Jest jednym z dwóch miejsc przecięcia lokalnej osi pionu ze sferą niebieską. Drugim punktem przecięcia, przeciwległym do zenitu, czyli znajdującym się pod obserwatorem, jest nadir. Kąt pomiędzy osią lokalnego pionu a kierunkiem, w którym widziany jest jakiś obiekt astronomiczny, nazywany jest kątem zenitalnym. | 235 | 240 |
mrc_6503 | ile lat miały dzieci z fatimy? | Dzieci – wizjonerzy z Fatimy == W chwili objawień Najświętszej Maryi Panny, Łucja dos Santos, Franciszek i Hiacynta Marto mieli dziesięć, dziewięć i siedem lat. | niedzielę lipca. == Dzieci – wizjonerzy z Fatimy == W chwili objawień Najświętszej Maryi Panny, Łucja dos Santos, Franciszek i Hiacynta Marto mieli dziesięć, dziewięć i siedem lat. Cała trójka mieszkała w Aljustrel, w miejscu należącym do parafii fatimskiej. Dzieci nigdy nie chodziły do szkoły i były niepiśmienne. Zajmowały się wypasaniem owiec na wzgórzach. Objawienia miały miejsce w Cova da Iria (Dolina Pokoju), małym skrawku ziemi należącym do rodziców Łucji, znajdującym się dwa i pół kilometra od Fatimy na drodze do Leirii. Matka Boża ukazała się dzieciom na ostrokrzewie (ilex – karłowatej odmianie dębu), który miał nieco ponad metr wysokości. Objawienia Matki Bożej było poprzedzone przez objawienia anioła, które miało miejsce przy wzgórzu Cabeço (Loca do Cabeço). Franciszek widział anioła | 20 | 180 |
mrc_6504 | czym patynować miedź? | Sztuczne patynowanie można wykonać również metodami chemicznymi, np. w celach ozdobnych można to zrobić zanurzając przedmioty w roztworze siarczanu amonu na 12 godz. | Patyna, śniedź, grynszpan szlachetny – produkt korozji atmosferycznej miedzi i jej stopów w wilgotnym powietrzu. Powierzchniowa warstwa patyny tworzy powłokę koloru od jasnozielonego do szarozielonego. Jej głównym składnikiem (przy powstawaniu w niezanieczyszczonej atmosferze) jest węglan hydroksomiedzi(II) – [Cu(OH)]2CO3. Patyna jest powłoką trwałą, jako ostatni etap procesu pasywacji. Cały proces pokrywania się powierzchni metalu nalotem patyny trwa kilkadziesiąt lat, choć pierwsze objawy mogą zacząć pojawiać się już po kilku miesiącach. Sztuczne patynowanie można wykonać również metodami chemicznymi, np. w celach ozdobnych można to zrobić zanurzając przedmioty w roztworze siarczanu amonu na 12 godz. i potem susząc je na wolnym powietrzu. Na dużych, odkrytych powierzchniach patyna jest zjawiskiem pożądanym, traktowanym jako trwała powłoka ozdobna – np. na dachach krytych miedzianą blachą, oraz | 546 | 711 |
mrc_6505 | na terenie którego współczesnego państwa urodził się nikola tesla? | Chorwacji | i młodość == Nikola Tesla urodził się w serbskiej rodzinie we wsi Smiljan w Chorwacji, ówcześnie należącej do monarchii austriackiej. Był synem prawosławnego kapłana Milutina Tesli i Georginy Mandić (nazywanej Dziuką). Jego ojciec chciał, aby Nikola również został duchownym, jednak na skutek nacisku miejscowego nauczyciela, który wystarał się o stypendium dla Nikoli, został on ostatecznie wysłany na studia inżynierskie na politechnikę w Grazu. Na uczelni zwrócił na siebie uwagę profesora elektrotechniki, który pomógł mu podjąć pracę w urzędzie telegraficznym w Budapeszcie. Prawdopodobnie tam Tesla wpadł na pomysł konstrukcji obrotowego silnika na prąd przemienny, który mógłby być też prądnicą. Gdy urząd telegraficzny został sprzedany, Tesla pojechał do Paryża, gdzie podjął pracę w Continental Edison Company, francuskiej firmie produkującej prądnice, silniki i | 76 | 85 |
mrc_6506 | gdzie zamieszkiwali łemkowie? | Pierwotnym miejscem zamieszkania Łemków jest obszar Łemkowszczyzny. | 1,5 tys. deklarowało jedynie narodowość łemkowską). Poprzedni spis powszechny z 2002 wykazał 5850 obywateli polskich narodowości łemkowskiej. Ponad 100 Łemków odnotowano na obszarze takich gmin, jak Gromadka, miasto Lubin, gmina Lubin, Rudna, Chocianów, Przemków, Radwanice, Legnica, Wrocław, Strzelce Krajeńskie, Gorlice, Sękowa, Uście Gorlickie, Krynica-Zdrój. Pierwotnym miejscem zamieszkania Łemków jest obszar Łemkowszczyzny. Na początku XX wieku po polskiej stronie Karpat zamieszkiwało około 80 tys. Łemków. Pod koniec dwudziestolecia międzywojennego ich liczbę oceniano (w zależności od przyjętych granic Łemkowszczyzny) na 100–150 tysięcy. O współczesnym rozmieszczeniu i liczebności Łemków zdecydowały akcje przesiedleńcze, przeprowadzone w latach 1946–1947. Pierwszą grupę przesiedleńców stanowią osoby wysiedlone w latach 1944–1946 na Ukrainę. Przesiedlenie to dotknęło nawet 60% ówczesnej liczebności Łemków. Przypuszcza się, że na Ukrainie może mieszkać obecnie | 363 | 430 |
mrc_6507 | jaką funkcję pełni przydawka? | określająca rzeczownik lub zaimek rzeczowny. | Przydawka (zwana również "atrybutem") – część zdania określająca rzeczownik lub zaimek rzeczowny. Może być wyrażona przymiotnikiem (np. ładny kwiatek), zaimkiem przymiotnym (np. mój kwiatek), imiesłowem przymiotnikowym czynnym (np. rosnący kwiatek), imiesłowem przymiotnikowym biernym (np. podlany kwiatek), liczebnikiem (np. podlałem już trzeci kwiatek), wyrażeniem przyimkowym (np. sweter z wełny). Przydawka odpowiada na pytania: "jaki?, jaka?, jakie?, który?, która?, które?, czyj?, czyja?, czyje?, ile?, ilu?, czego?, z czego?, od czego?". == Podział przydawek == Ze względu na przynależność do części mowy i typ połączeń składniowych wyróżnia się przydawki: * przymiotną (wyrażoną przymiotnikiem, zaimkiem przymiotnym, imiesłowem przymiotnikowym): "kochany Władek" * rzeczowną (wyrażoną rzeczownikiem w mianowniku): "powieść „Chłopi”" * dopełniaczową (wyrażoną rzeczownikiem w dopełniaczu): "miasto ludzi" * przyimkową (wyrażoną wyrażeniem przyimkowym): "nagroda dla zwycięzców" | 53 | 97 |
mrc_6508 | kiedy letnie grand prix 2021? | rozpoczęła się 17 lipca 2021 w Wiśle, a zakończyła 2 października 2021 w Klingenthal. | Letnie Grand Prix w skokach narciarskich 2021 – 28. edycja Letniego Grand Prix, która rozpoczęła się 17 lipca 2021 w Wiśle, a zakończyła 2 października 2021 w Klingenthal. Zaplanowanych zostało jedenaście konkursów - dziesięć indywidualnych oraz jeden drużyn mieszanych. Oficjalny kalendarz cyklu został zatwierdzony 1 czerwca 2021 podczas Kongresu FIS przeprowadzonego online. 27 sierpnia Międzynarodowa Federacja Narciarska ogłosiła, iż zaplanowane na 18-19 września konkursy w Râșnovie zostały odwołane z przyczyn organizatorskich. Z powodu silnego wiatru zmieniono obiekt rozgrywania pierwszego konkursu w Szczuczyńsku z dużej na normalną skocznię. Następnie zawody przeniesiono z 4 września na 5 września. == Zwycięzcy == == Kalendarz i wyniki == == Skocznie == W tabeli podano oficjalne letnie rekordy skoczni obowiązujące przed rozpoczęciem Letniego Grand Prix | 86 | 171 |
mrc_6509 | kto rządził w polsce w czasach prl? | Rządy sprawowała komunistyczna Polska Partia Robotnicza, a następnie Polska Zjednoczona Partia Robotnicza | Polska Rzeczpospolita Ludowa (PRL) – oficjalna nazwa państwa polskiego w latach 1952–1989. W latach 1944–1952 funkcjonowało jako Rzeczpospolita Polska. W okresie 1944–1989, propagandowo, potocznie i niekiedy w oficjalnych aktach władz nazywane było Polską Ludową. W okresie tym Polska była państwem niesuwerennym oraz państwem satelickim pozostającym pod polityczną dominacją ZSRR. Rządy sprawowała komunistyczna Polska Partia Robotnicza, a następnie Polska Zjednoczona Partia Robotnicza, jako partia hegemoniczna, przy formalnym istnieniu ugrupowań satelickich, tzw. „stronnictw sojuszniczych” (Zjednoczone Stronnictwo Ludowe, Stronnictwo Demokratyczne). == Powstanie == Zgodnie z postanowieniami konferencji jałtańskiej legitymizacja władzy w Polsce miała się dokonać na drodze demokratycznych wyborów w jak najkrótszym terminie. Do tego czasu rządzić miał Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej powołany w trakcie konferencji moskiewskiej w czerwcu 1945, pod nadzorem trzech | 382 | 487 |
mrc_6510 | kto opracował model przestrzenny dna? | Jamesa Watsona i Francisa Cricka | Podwójna helisa – model struktury DNA w postaci podwójnej helisy zaproponowany w 1953 przez Jamesa Watsona i Francisa Cricka, oparty na pracach Rosalindy Franklin, za który w 1962 roku zostali uhonorowani Nagrodą Nobla z dziedziny medycyny i fizjologii. Praca pt. „Molecular Structure of Nucleic Acids” została opublikowana 25 kwietnia 1953 w czasopiśmie Nature. Podwójna helisa stanowi podstawowy element struktury przestrzennej cząsteczki DNA. Składa się z dwóch łańcuchów polinukleotydowych, które biegną w przeciwnych kierunkach i owijają się wokół wspólnej osi. Zasady azotowe nukleotydów znajdują się wewnątrz podwójnej helisy i są połączone wiązaniami wodorowymi w pary komplementarne. Fragmenty o strukturze podwójnej helisy znajdują się także w niektórych cząsteczkach RNA, np. tRNA. | 92 | 124 |
mrc_6511 | jaki jest obszar polski? | 312 685 km² | tabelach statystycznych) jako powierzchnię Polski podaje się wartość 312 685 km². Jest to powierzchnia obszaru administracyjnego Polski. Obszar administracyjny Polski, to obszar znajdujący się w granicach administracyjnych jednostek podziału terytorialnego (gmin, powiatów i województw). W odróżnieniu od większości innych państw, gdzie jednostki administracyjne obejmują wyłącznie obszary lądowe państw, w Polsce w skład obszaru kilku jednostek administracyjnych wchodzi również obszar morskich wód wewnętrznych: * gmina (miasto na prawach powiatu) Świnoujście obejmuje część Zalewu Szczecińskiego i obszar Świny * gmina Międzyzdroje obejmuje część Zalewu Szczecińskiego * gmina Wolin obejmuje część Zalewu Szczecińskiego i część obszaru Dziwnej * gmina Kamień Pomorski obejmuje część obszaru Dziwnej * gmina Dziwnów obejmuje część obszaru Dziwnej * gmina Stepnica obejmuje część Zalewu Szczecińskiego * gmina Police obejmuje | 69 | 80 |
mrc_6512 | gdzie odbyła się bitwa pod grunwaldem? | na polach pod Grunwaldem | Bitwa pod Grunwaldem (zwana w języku niemieckim pierwszą bitwą pod Tannenbergiem "„Schlacht bei Tannenberg”", a w języku litewskim bitwą pod Żalgirisem "„Žalgirio mūšis”") – jedna z największych bitew w historii średniowiecznej Europy (pod względem liczby uczestników), stoczona na polach pod Grunwaldem 15 lipca 1410 roku, w czasie trwania wielkiej wojny między siłami zakonu krzyżackiego, wspomaganego przez rycerstwo zachodnioeuropejskie (głównie z Czech, z wielu księstw śląskich, z Pomorza Zachodniego i z pozostałych państw Świętego Cesarstwa Rzymskiego) oraz Prusów i chorągwiami prywatnymi (między innymi chorągiew z Nowogrodu Wielkiego księcia Lingwena Semena), pod dowództwem króla Polski Władysława II Jagiełły i wielkiego księcia litewskiego Witolda. Bitwa ta zakończyła się zwycięstwem wojsk polsko-litewskich i pogromem sił krzyżackich, nie została jednak wykorzystana do całkowitego zniszczenia zakonu. | 279 | 303 |
mrc_6513 | ilu członków zarządu w spółce z o o? | Zarząd w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością może się składać z jednego lub większej liczby członków | Zarząd – organ wykonawczy spółek kapitałowych, którego głównym zadaniem jest prowadzenie spraw spółki i jej reprezentacja. Sposób działania zarządu reguluje ustawa kodeks spółek handlowych () oraz postanowienia umowy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, prostej spółki akcyjnej lub statutu spółki akcyjnej. == Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością == Zarząd w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością może się składać z jednego lub większej liczby członków, którzy są powoływani uchwałą wspólników. Członkami zarządu mogą być wspólnicy albo osoby trzecie. Mandat członka zarządu wygasa z dniem odbycia zgromadzenia wspólników zatwierdzającego sprawozdanie finansowe za pierwszy pełny rok obrotowy pełnienia funkcji członka zarządu. Jeżeli członek zarządu został powołany na dłużej niż rok to jego kadencja wygasa z dniem odbycia zgromadzenia wspólników, zatwierdzającego sprawozdanie finansowe za ostatni pełny rok obrotowy | 357 | 461 |
mrc_6514 | jaką funkcję pełni okostna? | Funkcją okostnej jest ochrona i odżywianie kości, a także wytwarzanie tkanki kostnej w okresie rozwoju (przyrost kości na grubość) i regeneracja ubytków, np. po złamaniu. | Okostna () – błona pokrywająca od zewnątrz większą część kości (oprócz powierzchni stawowych), silnie unaczyniona i unerwiona. Składa się z włóknistej warstwy zewnętrznej i wewnętrznej warstwy rozrodczej, zawierającej komórki kościotwórcze. Funkcją okostnej jest ochrona i odżywianie kości, a także wytwarzanie tkanki kostnej w okresie rozwoju (przyrost kości na grubość) i regeneracja ubytków, np. po złamaniu. | 241 | 411 |
mrc_6515 | jakie zmiany wprowadzono do konstytucji w 1976? | Ustawą z 10 lutego 1976 wprowadzono postanowienie, że Polska jest państwem socjalistycznym (w miejsce dotychczasowego określenia – państwo demokracji ludowej), PZPR – przewodnią siłą społeczeństwa w budowie socjalizmu, zaś PRL w swej polityce umacnia przyjaźń i współpracę ze Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich i innymi państwami socjalistycznymi. | rządem i Radą Państwa. Na rosyjskiej wersji konstytucji poprawki własnoręcznie naniósł Józef Stalin, a ostateczną wersję polskojęzyczną opracował Bolesław Bierut. Konstytucja była nowelizowana 24 razy. Ustawą z 10 lutego 1976 wprowadzono postanowienie, że Polska jest państwem socjalistycznym (w miejsce dotychczasowego określenia – państwo demokracji ludowej), PZPR – przewodnią siłą społeczeństwa w budowie socjalizmu, zaś PRL w swej polityce umacnia przyjaźń i współpracę ze Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich i innymi państwami socjalistycznymi. Zapisy te wywołały protesty społeczne. == Władza ustawodawcza – Sejm == Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej składał się z 460 posłów na Sejm PRL, na początku ustalono jednolitą normę przedstawicielską 1 poseł: 60 tys. mieszkańców, później wykreślono ją z konstytucji jako niepraktyczną. Zerwano z zasadą mandatu wolnego (poseł był przedstawicielem | 202 | 562 |
mrc_6516 | z jakimi państwami graniczy liechtenstein? | Graniczy ze Szwajcarią na zachodzie i południu oraz z Austrią na wschodzie. | Liechtenstein jest niewielkim krajem alpejskim o powierzchni 160,477 km2 w Europie. Graniczy ze Szwajcarią na zachodzie i południu oraz z Austrią na wschodzie. Jest jednym z dwóch współczesnych państw podwójnie śródlądowych obok Uzbekistanu, co oznacza, że wszystkie kraje sąsiadujące nie mają dostępu do morza. == Położenie geograficzne == Księstwo Liechtensteinu położone jest w Europie Zachodniej w dolinie górnego Renu na wschodnim brzegu rzeki, w górskim paśmie Rätikon w Alpach Wschodnich. Administracyjnie od południa graniczy z gminami Fläsch i Maienfeld w szwajcarskim kantonie Gryzonia, od zachodu z gminami Altstätten, Sennwald, Buchs, Sevelen, Wartau i Sargans w szwajcarskim kantonie Sankt Gallen. Natomiast od wschodu Księstwo graniczy z gminami Feldkirch, Frastanz i Nenzing w kraju związkowym Vorarlberg. Punkty skrajne terytorium Księstwa stanowią kolejno: | 84 | 159 |
mrc_6517 | jakie nagrody dostał andrzej maleszka? | laureatem m.in. Grand Prix i UNESCO Prize na festiwalu Prix Jeunesse International w Monachium (1998), Srebrnego Medalu na The New York TV Festiwal (1993), nagrody Specjalnej na Festiwalu Sztuk Współczesnych we Wrocławiu, nagrody Jury na Międzynarodowym Festiwalu Telewizyjnym w Chicago (1994) oraz Grand Prix na Festiwalu Filmów Telewizyjnych w Montevideo (Urugwaj, 1998). | polską sekcję IBBY, nagrodę Polskiej izby Wydawców, czy nagrodę ZAiKS i przetłumaczone zostało na 11 języków. Nawiązując do tego cyklu w 2016 wydał powieść pod tytułem „Bohaterowie Magicznego Drzewa. Porwanie”, która rozpoczęła nową serię. Dokonania Andrzeja Maleszki docenione zostały zarówno w kraju, jak i za granicą. Zdobył łącznie kilkadziesiąt nagród i wyróżnień na polskich i międzynarodowych festiwalach filmowych oraz innych. Jest laureatem m.in. Grand Prix i UNESCO Prize na festiwalu Prix Jeunesse International w Monachium (1998), Srebrnego Medalu na The New York TV Festiwal (1993), nagrody Specjalnej na Festiwalu Sztuk Współczesnych we Wrocławiu, nagrody Jury na Międzynarodowym Festiwalu Telewizyjnym w Chicago (1994) oraz Grand Prix na Festiwalu Filmów Telewizyjnych w Montevideo (Urugwaj, 1998). W 1998 roku regionalny oddział "Gazety Wyborczej" | 440 | 813 |
mrc_6518 | gdzie żyją pingwiny? | wokół Antarktydy i sąsiednich wysp oraz wybrzeży Ameryki Południowej, najwięcej gatunków w pobliżu Nowej Zelandii. | Pingwiny, bezlotki – rząd (Sphenisciformes) oraz rodzina (Spheniscidae) ptaków z infragromady ptaków neognatycznych (Neognathae). == Występowanie == Rodzina pingwinów obejmuje gatunki morskie (na lądzie pojawiają się jedynie w strefie brzegowej) zamieszkujące zimne morza półkuli południowej. Najliczniejsze wokół Antarktydy i sąsiednich wysp oraz wybrzeży Ameryki Południowej, najwięcej gatunków w pobliżu Nowej Zelandii. Jedynym gatunkiem gnieżdżącym się nieco na północ od równika (na Galapagos) jest pingwin równikowy. == Cechy charakterystyczne == Ptaki te charakteryzują się następującymi cechami: * długość 40–115 cm; * dzioby zróżnicowane; * silnie przesunięte ku tyłowi mocne nogi, które pełnią funkcję płetw tylnych; * trzy przednie palce spięte błoną pławną; * krótki, sztywny ogon, pełniący z nogami funkcję steru; * wąskie skrzydła pełniące funkcję płetw napędowych; * nielotne; * | 308 | 422 |
mrc_6519 | jaki był pierwszy prezydent polski? | Gabriel Narutowicz | O wyborze Gabriela Narutowicza przesądziły głosy lewicy, mniejszości narodowych oraz PSL „Piast”, które wbrew oczekiwaniom w ostatniej turze głosowania poparło Narutowicza, zamiast Zamoyskiego. W wyniku rozstrzygającego głosowania Gabriel Narutowicz otrzymał 289 głosów, a hr. Zamoyski – 227. Tym samym Narutowicz został pierwszym prezydentem Rzeczypospolitej Polskiej. Zwycięstwo Narutowicza było bardzo dużym zaskoczeniem dla prawicy, która spodziewała się, że bez problemu dojdzie do wyboru jej kandydata. Zaraz po wyborze Narutowicza warszawska młodzież związana z Narodową Demokracją zorganizowała demonstrację, w której pod hasłami „Precz z Narutowiczem”, „Precz z wybrańcem Żydów” nawoływała do oprotestowania wyborów. Napastliwą kampanię prasową przeciwko prezydentowi elektowi rozpętały endeckie gazety: „Gazeta Warszawska” oraz „Gazeta Poranna 2 Grosze”, zarzucając mu przynależność do masonerii, ateizm oraz zdobycie urzędu dzięki głosom mniejszości narodowych. | 231 | 249 |
mrc_6520 | kim był jan kalwin? | francuski teolog protestancki, reformator, kaznodzieja, pisarz i organizator życia duchowego w Szwajcarii w okresie reformacji. | Jan Kalwin, albo również "Jean Calvin" (ur. 10 lipca 1509 w Noyon, zm. 27 maja 1564 w Genewie) – francuski teolog protestancki, reformator, kaznodzieja, pisarz i organizator życia duchowego w Szwajcarii w okresie reformacji. Twórca jednej z doktryn religijnych – ewangelicyzmu reformowanego, przyjętej przez Kościoły ewangelicko-reformowane, prezbiteriańskie, a następnie przez część kongregacjonalnych, opierającej się głównie na nauce o predestynacji oraz nauce o realnej i duchowej obecności Jezusa Chrystusa w Wieczerzy Pańskiej, w odróżnieniu od poglądu powszechnie panującego w Kościele katolickim (obecności realnej i cielesnej). Nazywany przez swych zwolenników „teologiem par excellence”; „Arystotelesem Reformacji”; „Akwinatą Kościoła reformowanego”; „najbardziej chrześcijańskim mężem swej epoki” czy też „drugim patriarchą reformacji”. Kalwin rozpoczął reorganizację struktur kościelnych, dając początek prezbiteriańskiemu ustrojowi kościelnemu. Najważniejszym dziełem autorstwa Kalwina | 97 | 224 |
mrc_6521 | kim była matylda krzesińska? | rosyjska tancerka i pedagog tańca klasycznego polskiej narodowości. | Maria Matylda Krzesińska, po ślubie księżna Maria Romanowska-Krasińska (, , "Princesse Marie Romanovsky-Krasinsky"; ur. 31 sierpnia 1872 w Ligowie, obecnie dzielnicy Petersburga, zm. 6 grudnia 1971 w Paryżu) – rosyjska tancerka i pedagog tańca klasycznego polskiej narodowości. Od 1890 występowała w Teatrze Maryjskim oraz na innych scenach Petersburga i Moskwy. Jako druga w historii baletu (po Pierinie Legnani) otrzymała tytuł "primaballerina assoluta" Teatrów Cesarskich w Petersburgu (1896–1917). == Życiorys == === Dzieciństwo === Była najmłodszą córką polskiego tancerza charakterystycznego, od 1853 w służbie rosyjskiego baletu cesarskiego, słynnego mazurzysty Feliksa Krzesińskiego (1823–1905) i jego polskiej żony Julii z Dymińskich (1832–1912), urodzonej w Warszawie, ale wyszkolonej już w Petersburgu byłej tancerki tamtejszego baletu i wdowy po francuskim tancerzu Théodore Ledé. Została ochrzczona | 210 | 277 |
mrc_6522 | jakie zastosowanie ma porcelana? | W technice używana jako materiał na nisko- i wysokonapięciowe izolatory, sprzęt laboratoryjny oraz jako wyroby gospodarstwa domowego. | Porcelana – rodzaj białej, przeświecającej ceramiki wysokiej jakości, wynaleziony w Chinach w VII wieku. Porcelana jest wytwarzana z mieszanki glinki kaolinowej ze skaleniem i kwarcem poprzez wypalanie uformowanych wyrobów w temperaturze od 920–980 °C (wyroby nieszkliwione, tzw. biskwit) aż do 1280–1460 °C (wyroby szkliwione). Charakteryzuje się niską nasiąkliwością, bardzo dobrymi właściwościami dielektrycznymi, dużą wytrzymałością mechaniczną, wysoką odpornością na działanie czynników chemicznych i nieprzepuszczalnością dla cieczy i gazów. W technice używana jako materiał na nisko- i wysokonapięciowe izolatory, sprzęt laboratoryjny oraz jako wyroby gospodarstwa domowego. Rozróżnia się ceramikę twardą i miękką . W Europie technologię produkcji porcelany wynalazł w pocz. XVIII w. Ehrenfried Walther von Tschirnhaus. Po jego śmierci prace kontynuował w Dreźnie i Miśni jego uczeń Johann Friedrich Böttger, alchemik | 548 | 681 |
mrc_6523 | do jakiej grupy językowej należy język angielski? | grupy zachodniej rodziny języków germańskich | Język angielski, angielszczyzna (ang. , ) – język z grupy zachodniej rodziny języków germańskich, powszechnie używany w Wielkiej Brytanii, jej terytoriach zależnych oraz w wielu byłych koloniach i dominiach, m.in. Stanach Zjednoczonych, Irlandii, Kanadzie, RPA, Australii i Nowej Zelandii. Pełni funkcję języka oficjalnego bądź półoficjalnego w ponad 60 krajach. W Wielkiej Brytanii, Stanach Zjednoczonych i Australii angielski jest "de facto" językiem urzędowym, choć formalnie państwa te nie objęły takim statusem żadnego języka. Angielszczyzna należy do oficjalnych języków ONZ, a od XX wieku jest najczęściej używanym językiem w kontaktach międzynarodowych. Bywa określana jako pierwszy uniwersalny nowożytny język ludzkości. Stanowi główny język nauki, handlu i polityki, a w niektórych krajach także kształcenia wyższego. Angielszczyzna wykazuje silne zróżnicowanie na podłożu geograficznym i socjalnym. | 52 | 96 |
mrc_6524 | jakie zadania pełni giełda? | Zarząd poza uprawnieniami i obowiązkami wynikającymi z Kodeksu spółek handlowych, dopuszcza do obrotu giełdowego papiery wartościowe, określa zasady wprowadzania papierów wartościowych do obrotu, nadzoruje działalność maklerów giełdowych i członków giełdy w zakresie obrotu giełdowego. | akcyjna. Władzami spółki są: * Walne zgromadzenie * Rada nadzorcza, zwana Radą Giełdy * Zarząd, zwany Zarządem Giełdy. Zarząd poza uprawnieniami i obowiązkami wynikającymi z Kodeksu spółek handlowych, dopuszcza do obrotu giełdowego papiery wartościowe, określa zasady wprowadzania papierów wartościowych do obrotu, nadzoruje działalność maklerów giełdowych i członków giełdy w zakresie obrotu giełdowego. Zarząd giełdy składa się z czterech osób. Pracami zarządu kieruje prezes zarządu wybrany przez walne zgromadzenie. === Prezesi giełdy === * Wiesław Rozłucki (1991–2006) * Ludwik Sobolewski (2006–2013) * Adam Maciejewski (2013–2014) * Paweł Tamborski (2014–2016) * Małgorzata Zaleska (2016–2017) * p.o. Jarosław Grzywiński (2017) * Marek Dietl (od 2017) === Rada Nadzorcza === * Dominik Kaczmarski – prezes Rady Giełdy * Izabela Flakiewicz – wiceprezes Rady Giełdy | 119 | 404 |
mrc_6525 | gdzie znajduje się kostaryka? | państwo w Ameryce Centralnej nad Morzem Karaibskim i Oceanem Spokojnym. | Kostaryka ("Costa Rica", hiszp. dosł. ‘bogate wybrzeże’, Republika Kostaryki – "República de Costa Rica") – państwo w Ameryce Centralnej nad Morzem Karaibskim i Oceanem Spokojnym. Graniczy od północy z Nikaraguą na odcinku 309 km i od południa z Panamą – 330 km. Łączna długość wybrzeża karaibskiego i pacyficznego wynosi 1290 km. == Geografia == Kostaryka to kraj wyżynno-górzysty, położony w strefie aktywności sejsmicznej. Znajdują się tu także liczne wulkany, niektóre aktywne. Niziny występują jedynie na wybrzeżach oraz w dolinach większych rzek: San Juan, Tempisque i Cañas. Przez środek kraju biegną trzy główne pasma górskie: Cordillera de Guanacaste (wulkan Miravalles, 2021 m n.p.m.), Cordillera Central (wulkany Irazú, 3432 m n.p.m. i Turrialba, 3421 m n.p.m.) oraz Cordillera de Talamanca z najwyższym | 108 | 179 |
mrc_6526 | jaki rodzaj szpiku kostnego przeszczepia się w przypadku białaczki? | szpikiem osoby zdrowej (przeszczepienie allogeniczne) | Przeszczepienie szpiku kostnego – zabieg polegający na podaniu pacjentowi preparatu zawierającego komórki macierzyste krwiotworzenia, które są w stanie odtworzyć układ krwiotwórczy pacjenta, który uległ poważnemu uszkodzeniu w czasie wcześniejszej chemioterapii lub radioterapii (przeszczepienie autogeniczne) albo zastąpić patologiczną hematopoezę chorego (np. w przebiegu białaczki) szpikiem osoby zdrowej (przeszczepienie allogeniczne). Pod potocznym pojęciem „przeszczep szpiku” mieści się także przetoczenie macierzystych komórek hematopoetycznych wyizolowanych z krwi obwodowej, w czasie zabiegu zwanego leukaferezą, po ich wcześniejszym pobudzeniu (tak zwanej mobilizacji) z użyciem cytokin lub cytostatyków. Przeszczepienie szpiku niekoniecznie musi być poprzedzone mieloablacją, czyli całkowitym zniszczeniem hematopoezy biorcy za pomocą chemioterapii lub radioterapii. Istnieje procedura zwana niemieloablacyjnym przeszczepieniem szpiku (ang. "non-myeloablative stem cell transplantation", NST) lub przeszczepieniem szpiku z minimalnym kondycjonowaniem (miniallotransplantacja), w czasie której | 385 | 438 |
mrc_6527 | co oznacza różowa wstążka na ręce? | oznaczający walkę z rakiem piersi. | Różowa wstążka – międzynarodowy symbol używany przez poszczególnych ludzi, firmy i organizacje, oznaczający walkę z rakiem piersi. == Cel == Celem akcji Różowa wstążka jest zapoznanie ludzi z problematyką raka piersi, co osiągnąć można przez: # Zapobieganie – udzielając informacji o raku piersi i naukowych badaniach nad nim # Wykrywanie – starając się ograniczać przypadki raka piersi wynikające z zaniedbania # Leczenie – udzielając informacji o dostępnych terapiach # Pielęgnacja (pochorobowa) – udzielając pomocy i zapewniając usługi protetyczne == Historia różowej wstążki == Pierwsza wstążka która była symbolem specyficznego toku myślenia była żółta. Stanowiła ona myśl przewodnią w starej amerykańskiej pieśni marszowej. W 1917 roku George A Norton skomponował pieśń marszową, której tytuł brzmiał 'Round Her Neck She Wears a | 96 | 130 |
mrc_6528 | czym zajmuje sie zarzad wspolnoty? | kieruje sprawami wspólnoty i reprezentuje ją na zewnątrz oraz w stosunkach między wspólnotą a poszczególnymi właścicielami lokali. | Zarząd wspólnoty mieszkaniowej – organ wspólnoty mieszkaniowej, który kieruje sprawami wspólnoty i reprezentuje ją na zewnątrz oraz w stosunkach między wspólnotą a poszczególnymi właścicielami lokali. Zarząd składa się z osób fizycznych, wybranych spośród właścicieli lub spoza ich grona. Właściciele lokali mają obowiązek wybrać zarząd we wspólnocie liczącej ponad 3 lokale (w mniejszych wspólnotach zarząd stanowią wszyscy właściciele). Gdy zarząd jest kilkuosobowy, oświadczenia woli za wspólnotę mieszkaniową składają przynajmniej dwaj jego członkowie. Zarząd lub poszczególni jego członkowie mogą być w każdej chwili uchwałą właścicieli lokali zawieszeni w czynnościach lub odwołani. Jeśli sposób sprawowania zarządu nieruchomością wspólną określono zgodnie z art. 18 ust. 1 ustawy o własności lokali, rolę zarządu pełni zarządca notarialny. Zarządca nie jest jednak organem wspólnoty mieszkaniowej, lecz jej | 70 | 200 |
mrc_6529 | gdzie produkowano fiata 126p? | Produkcję tego ostatniego pozostawiono wyłącznie w zakładzie w Bielsku-Białej. | 16 października tego samego roku. 20 lipca 1993 wyprodukowany został 3-milionowy Polski Fiat 126p (Fiat 126). === el/elx (1994–2000) === W czerwcu 1991 FSM rozpoczęła w zakładzie w Tychach produkcję samochodu Fiat Cinquecento, przewidzianego na następcę modelu 126. Produkcję tego ostatniego pozostawiono wyłącznie w zakładzie w Bielsku-Białej. Jej zakończenie – z uwagi na utrzymujący się popyt – ciągle jednak odkładano, decydując się na modernizację 126 z wykorzystaniem elementów Cinquecento. Produkcja zmodernizowanej wersji Fiata 126 (zrezygnowano z marki Polski Fiat i oznaczenia „p”) ruszyła 5 września 1994, a dziesięć dni później samochód zaprezentowano w warszawskich Łazienkach. Zmiany objęły nadwozie, wnętrze i układ zapłonowy silnika. Zmieniono oblachowanie karoserii, likwidując przetłoczenia po bokach nadwozia oraz wprowadzono węższe listwy ochronne, nowe kratki wentylacyjne, jednoczęściowe | 266 | 344 |
mrc_6530 | z jakiego miasta pochodzi lewandowski? | Warszaw | Robert Lewandowski (ur. 21 sierpnia 1988 w Warszawie) – polski piłkarz, występujący na pozycji środkowego napastnika w hiszpańskim klubie FC Barcelona oraz w reprezentacji Polski, której jest kapitanem. Uważany za jednego z najlepszych piłkarzy swojego pokolenia na świecie i jednego z najlepszych środkowych napastników w historii piłki nożnej. Zdobywca ponad 600 goli w seniorskich rozgrywkach klubowych i reprezentacyjnych. Po zdobyciu korony króla strzelców polskiej trzeciej i drugiej ligi w 2008 trafił do Lecha Poznań, z którym sięgnął po mistrzostwo Polski i tytuł króla strzelców Ekstraklasy. W 2010 został zawodnikiem Borussii Dortmund, w barwach której zdobył dwa krajowe tytuły, koronę króla strzelców Bundesligi i dotarł do finału Ligi Mistrzów UEFA. W 2014 przeniósł się do Bayernu Monachium, z którym zdobywał mistrzostwo | 43 | 50 |
mrc_6531 | nad jakim morzem leży bułgaria? | nad Morzem Czarnym | Bułgaria, Republika Bułgarii () – państwo położone w południowo-wschodniej Europie, na Bałkanach. Graniczy z Serbią oraz Macedonią Północną od zachodu, Grecją i Turcją od południa, Morzem Czarnym od wschodu i Rumunią od północy. Bułgaria jest członkiem: Organizacji Narodów Zjednoczonych (od 1955), Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego – NATO (od 2004) oraz Unii Europejskiej (od 2007). == Geografia == Bułgaria leży w południowej Europie nad Morzem Czarnym, w północno-wschodniej części Półwyspu Bałkańskiego. Od północy graniczy z Rumunią, od zachodu z Serbią i Macedonią Północną od południa z Grecją i Turcją. Stolicą Bułgarii jest Sofia (1,1 mln mieszkańców), inne większe miasta to Płowdiw, Warna, Burgas, Ruse, Stara Zagora, Plewen i Wraca. * całkowita granica lądowa: 1808 km * długość wybrzeża: 378 km * długość | 445 | 463 |
mrc_6532 | w którym roku urodził się papież franciszek? | 17 grudnia 1936 | Franciszek (, , ; właśc. Jorge Mario Bergoglio; ur. 17 grudnia 1936 w Buenos Aires) – argentyński duchowny rzymskokatolicki, jezuita, arcybiskup metropolita Buenos Aires i Prymas Argentyny w latach 1998–2013, kardynał prezbiter w latach 2001–2013, przewodniczący Konferencji Episkopatu Argentyny w latach 2005–2011, 266. papież i 8. Suweren Państwa Watykańskiego od 2013, prefekt Dykasterii ds. Ewangelizacji od 2022, sekretarz sekcji ds. migrantów i uchodźców Dykasterii ds. Integralnego Rozwoju Człowieka od 2017. Po powrocie do zdrowia po ciężkiej chorobie, w 1958 wstąpił do zakonu jezuitów. Święcenia kapłańskie przyjął w 1969, a w latach 1973–1979 był prowincjałem jezuickim w Argentynie. W 1992 mianowany biskupem pomocniczym archidiecezji Buenos Aires oraz biskupem tytularnym Auki, a w 1998 roku został arcybiskupem Buenos Aires. W 2001 kreowany | 52 | 67 |
mrc_6533 | z jakim państwem polska ma najkrótszą granicę? | z Litwą | Granice Polski – pod względem powierzchni (312 679 km²) Polska zajmuje 9. miejsce wśród 48 państw Europy. Graniczy z 7 krajami: Niemcami na zachodzie, Słowacją i Czechami na południu, Rosją i Litwą na północy, Białorusią i Ukrainą na wschodzie. Na północy granica państwa przebiega wzdłuż wybrzeża Morza Bałtyckiego. Razem granice Polski wynoszą 3511 km. == Długość granic Polski == Długość granic: * Ogółem – 3511 km * z Czechami – 796 km * ze Słowacją – 541 km * z Ukrainą – 535 km * z Niemcami – 467 km * z Białorusią – 418 km * z Rosją – 210 km * z Litwą – 104 km * morska – 440 km (jest to długość odcinków rozgraniczających obszar morza | 551 | 558 |
mrc_6534 | co w języku greckim znaczy słowo eucharystia? | "εὐχαριστία, eucharistía", „dziękczynienie” | Eucharystia (gr. "εὐχαριστία, eucharistía", „dziękczynienie”) lub Najświętsza Ofiara, Sakrament Ołtarza, Msza [Święta], Komunia (łac. "communio", „współdzielić”) [Święta], Najświętszy Sakrament (łac. "sacramentum", „poświęcenie; przysięga”), Wieczerza Pańska, Ciało Chrystusa, Krew Chrystusa – liturgiczna celebracja Ostatniej Wieczerzy, paschy Jezusa (por. Łk 22,15), którą chrześcijanie sprawują wypełniając polecenie Mistrza: "To czyńcie na moją pamiątkę" (Łk 22,19). W rozumieniu tradycyjnej teologii Eucharystia, będąc sakramentem wieńczącym wtajemniczenie chrześcijańskie, uobecnia Misterium paschalne, mękę, śmierć i zmartwychwstanie Chrystusa oraz zesłanie Ducha Świętego. Jest ofiarą uwielbienia oraz objawieniem pełni i jedności Kościoła. Jest też antycypacją, zaczątkiem zapowiedzianej w Apokalipsie (Ap 19,7–9) eschatologicznej "uczty zaślubin Baranka" z jego "Małżonką", wspólnotą Kościoła. Istotne elementy rozumienia Eucharystii są wspólne dla tradycyjnych gałęzi chrześcijaństwa, jak prawosławie, Kościoły orientalne, katolicyzm czy część tradycji anglikańskiej. | 17 | 60 |
mrc_6535 | czym są cząstki elementarne? | Cząstka elementarna – cząstka, będąca podstawowym budulcem, czyli najmniejszym i nieposiadającym wewnętrznej struktury. | Cząstka elementarna – cząstka, będąca podstawowym budulcem, czyli najmniejszym i nieposiadającym wewnętrznej struktury. Niemniej pojęcie to ze względów historycznych ma trochę inne znaczenie. Badaniem tych cząstek zajmuje się fizyka cząstek elementarnych. == Historia == Pojęcie cząstki elementarne wprowadzono w latach 1930–1935 i oznaczało ono elektron, proton, neutron i kwant pola elektromagnetycznego (foton). W tamtych czasach uznawano, że cała materia zbudowana jest z tych cząstek. W latach późniejszych odkryto miony, mezony, hiperony i wiele innych cząstek oraz ich antycząstki, początkowo wszystkie były uznane za elementarne. Obecnie znanych jest ponad 200 takich cząstek, większość z nich współcześnie nie jest już uważana za elementarne. == Próby zmiany definicji == Wśród fizyków nie ma obecnie jednomyślności w uznaniu definicji cząstki elementarnej, choć przeważa pogląd, | 0 | 119 |
mrc_6536 | kto rozpoczął wojnę w afganistanie? | przez Sojusz Północnoatlantycki i niektóre państwa niebędące członkami NATO | Wojna w Afganistanie – zespół zapoczątkowanych 7 października 2001 roku militarnych i niemilitarnych operacji wojskowych prowadzonych przez Sojusz Północnoatlantycki i niektóre państwa niebędące członkami NATO na terytorium Afganistanu, w działaniach skierowanych początkowo przeciwko kierowanemu przez talibów i uznawanemu jedynie przez Pakistan, Arabię Saudyjską i Zjednoczone Emiraty Arabskie rządowi Afganistanu oraz jego siłom zbrojnym. Po militarnym rozbiciu sił sprawujących dotychczas faktyczną władzę nad Afganistanem, które zdobyły ją w wojnie domowej z siłami Sojuszu Północnego, oraz po przeprowadzonych wyborach parlamentarnych i prezydenckich, działania ukierunkowane są na stabilizację sytuacji politycznej i społecznej w Afganistanie oraz budowę infrastruktury kraju. Z uwagi na zakłócenia procesu stabilizacji powtarzającymi się zamachami terrorystycznymi na ludność cywilną oraz atakami zbrojnymi na oddziały wojskowe NATO obecny konflikt w Afganistanie jest | 134 | 209 |
mrc_6537 | w jakim celu został zwołany sobór w trydencie? | Sobór był odpowiedzią na narastającą potrzebę reform w Kościele katolickim, wynikającą z reformacji. | Sobór trydencki – sobór powszechny Kościoła katolickiego, który miał miejsce w latach 1545–1563. Sobór był odpowiedzią na narastającą potrzebę reform w Kościele katolickim, wynikającą z reformacji. Jest uznawany za początek kontrreformacji. Odbył się w Trydencie, mieście w północnych Włoszech. == Zwołanie soboru == Wołania o sobór powszechny zaczęły rozlegać się coraz głośniej od wystąpienia Lutra w roku 1517 oraz 1520. Pierwszą próbę zwołania soboru w Trydencie podjął cesarz Karol V w roku 1524, jednak polityka papiestwa (przede wszystkim Klemensa VII) polegała w tym okresie na zwlekaniu i powoływaniu się na niektóre obiektywne trudności, co w efekcie prowadziło do trwającego ponad dwa dziesięciolecia impasu. Impas ten postanowił przerwać Paweł III, zwołując początkowo sobór w Mantui w 1537 r., jednak ustawiczne przeciąganie | 97 | 197 |
mrc_6538 | czym była propaganda sukcesu? | rodzaj propagandy wyolbrzymiający sukcesy ekipy rządzącej. | Propaganda sukcesu – rodzaj propagandy wyolbrzymiający sukcesy ekipy rządzącej. Wszystkie problemy zostają zminimalizowane, a odpowiedzialność za nie zrzuca się na poprzednią ekipę, wrogie siły itp. W pewnym stopniu propaganda sukcesu uprawiana jest przez wszystkich rządzących, lecz zwykle skuteczną przeciwwagą są dla niej wolne media, które nie tylko prezentują stanowisko odmienne od rządowego, ale zajmują się raczej porażkami niż sukcesami rządów. Skutecznie uprawiana propaganda sukcesu może zostawić wśród ludzi pozytywną opinię o epoce, która nie była uznawana za tak dobrą. == Okres rządów Edwarda Gierka == W Polsce przykładem propagandy sukcesu była propaganda uprawiana w latach 70. XX wieku za rządów ekipy Edwarda Gierka. Język propagandy operował chwytliwymi hasłami, typu: „aby Polska rosła w siłę, a ludzie żyli dostatniej”, „cud gospodarczy”, | 21 | 79 |
mrc_6539 | jakie zagadnienia obejmuje bhp? | W zakresie bhp znajdują się zagadnienia z zakresu ergonomii, medycyny pracy, ekonomiki pracy, psychologii pracy, technicznego bezpieczeństwa i in. | Bezpieczeństwo i higiena pracy (BHP) – powszechnie używana nazwa określająca zbiór zasad dotyczących bezpiecznego i higienicznego wykonywania pracy, a także osobna dziedzina wiedzy zajmująca się kształtowaniem właściwych warunków pracy. W zakresie bhp znajdują się zagadnienia z zakresu ergonomii, medycyny pracy, ekonomiki pracy, psychologii pracy, technicznego bezpieczeństwa i in. Odnosi się do zbioru zasad dotyczących bezpiecznego świadczenia pracy w higienicznych warunkach. Termin bezpieczeństwo jest różnie rozumiany w praktyce i może dotyczyć utrzymywania zagrożenia pod kontrolą, stanu, w którym ryzyko jest na poziomie możliwym do zaakceptowania lub stanu zgodnego z normą przewidzianą dla bezpieczeństwa. Na straży przestrzegania przepisów i zasad bhp w polskich zakładach pracy stoi Państwowa Inspekcja Pracy (PIP). Podstawowe wymagania z zakresu prawa pracy, a dotyczące bhp zawiera Dział X | 237 | 383 |
mrc_6540 | kto zestrzelił czerwonego barona? | Jako prawdopodobnego sprawcę zestrzelenia podaje się zwykle sierżanta Cedrica Popkina z 53 baterii artylerii polowej, istnieje jednak możliwość, że to inny żołnierz – sierżant Snowy Evans – zastrzelił Richthofena. | kurtce pilota. Obecnie uważa się, że najbardziej prawdopodobną przyczyną zestrzelenia Czerwonego Barona był ogień australijskich karabinów maszynowych z ziemi. Jako prawdopodobnego sprawcę zestrzelenia podaje się zwykle sierżanta Cedrica Popkina z 53 baterii artylerii polowej, istnieje jednak możliwość, że to inny żołnierz – sierżant Snowy Evans – zastrzelił Richthofena. Sam Popkin przyznał, że mógł trafić Czerwonego Barona. Mimo to, brytyjskie siły powietrzne za zwycięzcę von Richthofena oficjalnie uznały Browna, która to wersja jest jeszcze niekiedy spotykana w publikacjach. Według śledztwa przeprowadzonego przez telewizję Discovery World najbardziej prawdopodobne jest, że Czerwony Baron został zestrzelony przez sierżanta Evansa z odległości ok. 750 metrów. Akt zgonu Manfreda von Richthofena znajduje się w USC w Ostrowie Wielkopolskim; ówczesne przepisy wojskowe nakazywały rejestrację zgonów poległych na | 160 | 373 |
mrc_6541 | z jakich składników jest zbudowana sieć komputerowa? | Wśród składników sieci komputerowej można wyróżnić następujące główne grupy: * hosty – czyli komputery sieciowe, dzięki którym użytkownicy mają dostęp do sieci * serwery – stale włączone komputery o dużej mocy obliczeniowej, wyposażone w pojemną i wydajną pamięć operacyjną i pamięć masową * medium transmisyjne – nośnik informacji realizujący funkcję kanału komunikacyjnego. Są to kable miedziane i światłowodowe oraz fale radiowe. * sprzęt sieciowy – koncentratory, przełączniki, routery, karty sieciowe, modemy, punkty dostępu * oprogramowanie – programy komputerowe zainstalowane na hostach, | zdalni mogą uruchamiać na swoich komputerach programy zainstalowane na komputerach zdalnych * rozpowszechnianie wolnego i otwartego oprogramowania : Sieć komputerowa, a w szczególności Internet, stymuluje rozwój i upowszechnianie oprogramowania tworzonego i udostępnianego na zasadach licencji GPL == Składniki == Wśród składników sieci komputerowej można wyróżnić następujące główne grupy: * hosty – czyli komputery sieciowe, dzięki którym użytkownicy mają dostęp do sieci * serwery – stale włączone komputery o dużej mocy obliczeniowej, wyposażone w pojemną i wydajną pamięć operacyjną i pamięć masową * medium transmisyjne – nośnik informacji realizujący funkcję kanału komunikacyjnego. Są to kable miedziane i światłowodowe oraz fale radiowe. * sprzęt sieciowy – koncentratory, przełączniki, routery, karty sieciowe, modemy, punkty dostępu * oprogramowanie – programy komputerowe zainstalowane na hostach, | 314 | 909 |
mrc_6542 | w jakich latach trwała i wojna światowa? | a od 28 lipca 1914 do 11 listopada 1918 | I wojna światowa (przed II wojną światową nazywana Wielką Wojną) – wojna światowa, trwająca od 28 lipca 1914 do 11 listopada 1918 pomiędzy ententą (Trójporozumieniem), tj. Wielką Brytanią, Francją, Rosją, Serbią, Japonią, Włochami (od 1915) i Stanami Zjednoczonymi (od 1917) a państwami centralnymi (Trójprzymierzem), tj. Austro-Węgrami i Niemcami, wspieranymi przez Imperium Osmańskie oraz Bułgarię. Był to największy konflikt zbrojny w Europie od czasu wojen napoleońskich. Wojna zakończyła się klęską państw centralnych, likwidacją mocarstw Świętego Przymierza oraz powstaniem w Europie Środkowej i Południowej licznych państw narodowych. Była też jedną z głównych przyczyn rewolucji lutowej (1917) i rewolucji październikowej (1918) w Rosji. W jej wyniku zginęło ponad 14 milionów ludzi. Mimo ogromu strat i wstrząsu wywołanego nimi, wojna ta nie rozwiązała większości | 90 | 129 |
mrc_6543 | kto napisał chłopów? | Władysława Stanisława Reymonta | Chłopi – powieść społeczno-obyczajowa Władysława Stanisława Reymonta publikowana w odcinkach w latach 1902–1908 w „Tygodniku Ilustrowanym”, wydana w latach 1904–1909 w Warszawie w wydawnictwie „Gebethner i Wolff”. Pisarz otrzymał za ten utwór literacką Nagrodę Nobla w 1924. Powieść ukazuje życie społeczności zamieszkującej wieś Lipce na przestrzeni czterech pór roku. == Geneza utworu == W okresie, w którym powstawała powieść, tematyka chłopska była popularna w sztuce i literaturze. Tego typu wątki pojawiały się również we wczesnych utworach Reymonta. Jednocześnie niektórzy badacze sugerują, że bezpośrednim impulsem do napisania powieści chłopskiej mogła być dla pisarza powieść "Ziemia" (1887) Emila Zoli – "Chłopi" mieliby, zgodnie z tą hipotezą, być polemiką z utworem francuskiego powieściopisarza. Reymont nie znał jednak języka francuskiego w stopniu umożliwiającym mu | 38 | 68 |
mrc_6544 | ile lotnisk jest w polsce? | W jego skład wchodzi 15 portów lotniczych | Porty lotnicze w Polsce – system cywilnych portów lotniczych w Polsce, wykorzystywanych do transportu pasażerskiego. W jego skład wchodzi 15 portów lotniczych: największe Lotnisko Chopina i 14 portów regionalnych. == Największy port lotniczy == Największym portem lotniczym w Polsce jest Lotnisko Chopina w Warszawie. == Regionalne porty lotnicze == Mianem regionalnych portów lotniczych określa się sieć portów lotniczych, które w okresie gospodarki planowej miały odgrywać pomocniczą rolę w stosunku do stołecznego lotniska w Warszawie. Miały one przyjmować pasażerów przylatujących z zagranicy lub wylatujących za granicę przez Okęcie, który miał docelowo pełnić rolę węzła przesiadkowego dla całej Polski. Po liberalizacji rynku lotniczego w maju 2004, lotniska te rozwinęły swoje własne połączenia zagraniczne, zwłaszcza w oparciu o tzw. tanie linie lotnicze, takie | 117 | 158 |
mrc_6545 | pod jaką nazwą znany jest w dawnym kalendarzu japońskim październik? | 十月 lub 10月 (jūgatsu) | 四月 lub 4月 (shigatsu) * maj: 五月 lub 5月 (gogatsu) * czerwiec: 六月 lub 6月 (rokugatsu) * lipiec: 七月 lub 7月 (shichigatsu) * sierpień: 八月 lub 8月 (hachigatsu) * wrzesień: 九月 lub 9月 (kugatsu) * październik: 十月 lub 10月 (jūgatsu) * listopad: 十一月 lub 11月 (jūichigatsu) * grudzień: 十二月 lub 12月 (jūnigatsu) Każdy z miesięcy ma też nazwę tradycyjną, wciąż wykorzystywaną w niektórych sytuacjach, np. w poezji. Spośród tych nazw najszerzej używane jest "shiwasu". Nazwy miesięcy w tej formie są niekiedy wykorzystywane w jidaigeki (współczesne sztuki teatralne lub filmy osadzone w realiach okresu Edo lub wcześniejszych). Akapit rozpoczynający list lub pozdrowienie w przemówieniu mogą zawierać jedną z tych nazw, aby wprowadzić poczucie pory roku. Niektóre z tradycyjnych nazw miesięcy służą | 198 | 218 |
mrc_6546 | w którym roku miała miejsce bitwa pod cedynią? | 24 czerwca 972 | Bitwa pod Cedynią – starcie zbrojne stoczone 24 czerwca 972 między wojskami księcia polskiego Mieszka I a margrabiego Marchii Łużyckiej Hodona, wspomaganego przez możnowładcę Zygfryda von Walbeck. Wyprawa była prywatnym przedsięwzięciem możnowładców niemieckich, niezgodnym z wcześniejszymi traktatami Mieszka I z Ottonem I. Bitwa stanowiła jedyny większy epizod najazdu Hodona na Pomorze Zachodnie. Informacja o bitwie zachowała się dzięki "Kronice Thietmara" (1012–1018). Brak jest pewności co do lokalizacji bitwy. Kronika podaje w łacińskiej transkrypcji nazwę miejscowości "Cidini". W XVIII wieku ksiądz Adam Tadeusz Naruszewicz w swojej "Historii narodu polskiego" identyfikował "Cidini" z obecnym Szczecinem. Wielu historyków lokalizowało miejsce bitwy na lewym brzegu Odry, utożsamiając "Cidini" z Zehdenick albo z Zeuthen. Jednak stanowcza większość obecnych badaczy wskazuje na jej miejsce Cedynię. == | 45 | 59 |
mrc_6547 | kto może wprowadzić stan wyjątkowy w polsce? | prezydent na wniosek Rady Ministrów | Stan wyjątkowy – stan nadzwyczajny państwa, którego wprowadzenie powoduje w szczególności ograniczenie niektórych praw i swobód obywatelskich. == Prawo polskie == W Polsce instytucja stanu wyjątkowego była w regulacjach konstytucyjnych w latach 1952–1983 wchłonięta przez instytucję stanu wojennego. Według postanowień Konstytucji z 1997 (art. 228 i następne) stan wyjątkowy może wprowadzić prezydent na wniosek Rady Ministrów na czas oznaczony, lecz nie dłuższy niż 90 dni, na części albo na całym terytorium kraju, jeśli zagrożone zostało bezpieczeństwo państwa, bezpieczeństwo obywateli lub porządek publiczny. Prezydent może przedłużyć ten stan tylko raz (na okres nie dłuższy niż 60 dni) za zgodą Sejmu. W czasie stanu wyjątkowego oraz w ciągu 90 dni od jego zakończenia nie mogą być zmienione Konstytucja i ordynacje wyborcze oraz | 391 | 426 |
mrc_6548 | jak określano tajne polskie szkolnictwo? | Tajne nauczanie, tajne komplety | Tajne nauczanie, tajne komplety – używane w Polsce określenie nauczania prowadzonego w formie nielegalnych zajęć i wykładów organizowanych poza szkołą lub uczelnią w okresie zaborów lub okupacji w czasie II wojny światowej. == Zabory == : "Zobacz: Uniwersytet Latający" Władze zaborcze zlikwidowały wiele szkół, a w pozostawionych usunięto całkowicie język polski. Patriotyczne kręgi inteligencji przeciwstawiały się temu, organizując tajne nauczanie, prowadzone na wszystkich poziomach. Sytuacja w trzech zaborach nie była jednakowa. Najgorsze warunki były w zaborach rosyjskim i pruskim, lepsze, szczególnie po uzyskaniu w 1867 przez Galicję autonomii, w zaborze austriackim, gdzie stopniowo przywracano szkolnictwo polskie na wszystkich poziomach nauczania. Stojące na wysokim poziomie polskie szkolnictwo średnie, wyższe i różne instytucje naukowe we Lwowie i Krakowie dały odrodzonej po zaborach | 0 | 31 |
mrc_6549 | gdzie leży miasto stężyca? | Stężyca – wieś gminna w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie ryckim, w gminie Stężyca. | Stężyca – wieś gminna w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie ryckim, w gminie Stężyca. Siedziba rzymskokatolickiej parafii św. Marcina. Dawniej miasto; w latach 1330–1869 miasto królewskie, w drugiej połowie XVI wieku w powiecie stężyckim województwa sandomierskiego. W 1998 liczyła ok. 1,9 tys. mieszkańców. Stężyca położona jest przy drodze wojewódzkiej nr 801 (Puławy – Dęblin – Warszawa), w odległości 79 km od Lublina, 99 km od Warszawy oraz 7 km od Dęblina. == Nazwa == Nazwa pojawia się w średniowiecznych i późniejszych zapiskach jako "Stanzitia" (1325–1327), "Stazicza" (1365), "Stanzicza" (1441), "Sthęzicza" (1569). Wszystkie miejscowości o nazwie "Stężyca" leżą w pobliżu jezior lub rzek, ponieważ nazwa ta była pierwotnie związana z wodą. Według źródeł miejscowość ta powstała wokół umocnień grodu | 0 | 102 |
mrc_6550 | ile wynosi kara grzywny? | Grzywna, którą skazany musi uiścić, wynika więc z przemnożenia ilości stawek dziennych przez wysokość jednej stawki. Zgodnie z powyższym, grzywna może wynieść od 100 zł do 1 080 000 zł (a w przypadku zastosowania art. 277b i 309 kk do 6 mln zł). | wyrażoną w katalogu kar Kodeksu karnego, grzywna jest najłagodniejszą karą przewidzianą przez polskie prawo karne. Sąd wymierza karę w dwóch niezależnych od siebie etapach. W pierwszym etapie sąd wymierza ilość stawek dziennych na podstawie czynu, który popełnił sprawca. Bierze także pod uwagę winę i społeczną szkodliwość czynu. W drugim etapie sąd określa wysokość jednej stawki dziennej. Tu znaczenie mają możliwości płatnicze sprawcy (ile zarabia, jakie ma dochody), jego warunki osobiste i rodzinne. Grzywna, którą skazany musi uiścić, wynika więc z przemnożenia ilości stawek dziennych przez wysokość jednej stawki. Zgodnie z powyższym, grzywna może wynieść od 100 zł do 1 080 000 zł (a w przypadku zastosowania art. 277b i 309 kk do 6 mln zł). Zgodnie z art. 24 Kodeksu | 506 | 751 |
mrc_6551 | czym są liczby wymierne? | Liczby wymierne – liczby, które można zapisać w postaci ilorazu dwóch liczb całkowitych, w którym dzielnik jest różny od zera. | Liczby wymierne – liczby, które można zapisać w postaci ilorazu dwóch liczb całkowitych, w którym dzielnik jest różny od zera. Są to więc liczby, które można przedstawić za pomocą ułamka zwykłego. Zbiór liczb wymiernych oznaczany jest zazwyczaj symbolem \mathbb Q. Wobec tego: : \mathbb Q = \left\{ \frac{m}{n} : m, n \in \mathbb Z, n \ne 0 \right\}. Liczby wymierne są szczególnym przypadkiem liczb rzeczywistych. Liczbę rzeczywistą, która nie jest wymierna nazywamy liczbą niewymierną. Szczególnym przypadkiem liczb wymiernych są m.in. liczby całkowite i liczby naturalne. Liczby wymierne tworzą ciało ułamków pierścienia liczb całkowitych. Konstrukcję tę możemy przedstawić w następujący sposób: Niech w zbiorze par liczb całkowitych (a,b) \in \mathbb Z \times \mathbb Z, których następnik jest różny od zera, dana | 0 | 126 |
mrc_6552 | kto jest autorem książki o psie który jeździł koleją? | Romana Pisarskiego | O psie, który jeździł koleją – opowiadanie dla dzieci autorstwa Romana Pisarskiego traktujące o losach psa o imieniu Lampo. == Opis fabuły == Akcja utworu dzieje się we Włoszech. Pewien zawiadowca znajduje na stacji kolejowej kundelka, przygarnia go i nazywa Lampo (wł. "Błyskawica"). Zawiadowca, mający troje dzieci (Gina, Roberto i Adele) mieszka w mieście Piombino, a pracuje w miasteczku Marittima. Lampo cały dzień spędzał na stacji, a wieczorem wracał z zawiadowcą do jego rodzinnego domu na kolację.Pies kilkakrotnie uciekał od swojego nowego właściciela. W czasie pierwszej wycieczki psa wszyscy martwili się, że Lampo już nigdy nie wróci, ale ich przypuszczenia nie sprawdziły się. Pewnego razu na stację kolejową przybył dziennikarz i kilka dni później w gazecie ukazało się zdjęcie kundelka | 64 | 82 |
mrc_6553 | gdzie jest pochowany generał anders? | Zgodnie ze swoją wolą gen. Anders został pochowany wśród swoich żołnierzy na Polskim Cmentarzu Wojennym na Monte Cassino, we Włoszech. | kliką dążył do zabójstwa swego Naczelnego Wodza. (…) Ten człowiek, którego mój śp. Mąż przywrócił do życia, był przecież główną przyczyną śmierci Jego, mojej śp. Córki i tylu wartościowych osób.”. Do końca życia pozostał na emigracji. Ostatni dzień życia generał spędził u swoich znajomych, w domu płk. dypl. Kamila Czarneckiego i jego żony Ireny (przed laty generał wspierał edukację wojskową braci Kamila i Mariana Czarneckich po śmierci ich ojca Janusza, którego był przyjacielem). Zmarł dokładnie w 26. rocznicę bitwy pod Monte Cassino oraz w 50. urodziny swojej żony. Zgodnie ze swoją wolą gen. Anders został pochowany wśród swoich żołnierzy na Polskim Cmentarzu Wojennym na Monte Cassino, we Włoszech. === Życie prywatne === Anders był dwukrotnie żonaty. Z pierwszego związku z | 573 | 707 |
mrc_6554 | nad jaką rzeką leży wiedeń? | leży nad Dunajem | Austria jest krajem położonym w południowej części Europy Środkowej, nie posiada dostępu do morza. Dwie trzecie zajmują Alpy, obejmujące przedgórze alpejskie na północy i na południu oraz wysokie Alpy Wschodnie w centrum. Stolicą i największym miastem jest liczący 1,897 miliona (2019) mieszkańców Wiedeń. Miasto to leży nad Dunajem, rzeką przecinającą całą Austrię z zachodu na wschód. Jest też obok Innsbrucka (stolicy Tyrolu) i Salzburga (stolicy kraju związkowego Salzburg) najczęściej odwiedzanym przez turystów miastem Austrii. Na naddunajskiej nizinie skupia się większość ludności kraju. Współczesna Austria zajmuje zaledwie 12,5% powierzchni dawnych Austro-Węgier. Austria należy do Unii Europejskiej od 1995 roku, a jej walutą jest euro. Kraj jest podzielony na dziewięć prowincji. Siedem z nich – Górna Austria, Dolna Austria, Styria, Karyntia, Salzburg, | 316 | 332 |
mrc_6555 | jakie nowe bronie zastosowano w i wojnie światowej? | Broń chemiczną | Broń chemiczna I wojny światowej - broń chemiczna używana podczas I wojny światowej. == Historia == Broń chemiczną po raz pierwszy zastosowano na większą skalę w trakcie I wojny światowej. Pierwsze użycie przez Niemców miało miejsce już 17 października 1914 roku na froncie zachodnim, gdzie w okolicach Neuve-Chapelle ostrzelali pozycje ententy granatami z gazem łzawiącym. Niemcy, w celu wsparcia piechoty, wystrzelili ok. 3000 sztuk artyleryjskich pocisków 105 mm wypełnionych o-dianizyną (oznaczonych jako "Nischrapnell"). Atak był zupełnie nieudany, zajmujący ten odcinek frontu Anglicy nie zauważyli nawet obecności tego gazu. Na froncie wschodnim 31 stycznia 1915 (według niektórych źródeł 30 stycznia albo też 31 grudnia 1914) nad rzeką Rawką pod Bolimowem Niemcy ostrzelali pozycje rosyjskie artyleryjskimi pociskami wypełnionymi środkiem "T-Stoff" (bromkiem ksylilu | 100 | 114 |
mrc_6556 | co to pgr? | duże, socjalistyczne przedsiębiorstwa rolne będące własnością państwową. | Państwowe gospodarstwo rolne (PGR, od 1976 – państwowe przedsiębiorstwo gospodarki rolnej – PPGR) – duże, socjalistyczne przedsiębiorstwa rolne będące własnością państwową. == Historia == W 1949 roku rząd rozpoczął przymusową kolektywizację, polegającą na zrzeszaniu chłopów w rolniczych spółdzielniach produkcyjnych. W 1956 roku na fali odwilży z blisko 10 tys. spółdzielni pozostało 1,5 tys., wobec czego uspołecznioną formą pozostały Państwowe Gospodarstwa Rolne powstające równolegle wcześniej, utworzone 12 lutego 1949 z Państwowych Nieruchomości Ziemskich, Państwowych Zakładów Hodowli Koni i Państwowych Zakładów Hodowli Roślin. Gospodarstwa takie tworzone były głównie na bazie wcześniejszych majątków ziemskich. Wiele takich gospodarstw powstało na Ziemiach Odzyskanych. Do 1988 r. PGR-y pochłaniały ponad 50% środków przeznaczanych na inwestycje w rolnictwie. Średnie zatrudnienie w PGR wynosiło 12,1 osób na 100 | 100 | 172 |
mrc_6557 | co wpłynęło na kształtowanie się sztuki nowoczesnej? | impresjonizm, m.in. z uwagi na jego inspiracje fotografią – flirt z nowoczesną techniką stanie się charakterystycznym składnikiem sztuki nowoczesnej. | rajonizm * dadaizm * surrealizm * neoplastycyzm === Po II wojnie światowej === * abstrakcyjny ekspresjonizm * informel * taszyzm * hard-edge painting * geometria strachu * Arte Povera * color field painting * rzeźba kinetyczna * minimalizm * abstrakcja liryczna * pop-art * sztuka konceptualna * spacjalizm == Historia == === Kształtowanie się podstaw === Pierwszym kierunkiem w sztuce uznawanym za „nowoczesny” jest impresjonizm, m.in. z uwagi na jego inspiracje fotografią – flirt z nowoczesną techniką stanie się charakterystycznym składnikiem sztuki nowoczesnej. Impresjonizm także obdarzył kolor dużą dozą autonomii, kolor przestał pełnić rolę służebną wobec przedstawienia, obraz został uwolniony od literackich, czy alegorycznych treści, co więcej to temat obrazu staje się pretekstem do czysto malarskich (kolorystycznych) dociekań. Od impresjonizmu | 417 | 566 |
mrc_6558 | czym się odznaczali herosi? | Herosi mieli nadzwyczajne zdolności, jak wielka siła, spryt lub inne przymioty. | Heros ( „bohater”) – w mitologii greckiej postać zrodzona ze związku człowieka i boga. Herosi mieli nadzwyczajne zdolności, jak wielka siła, spryt lub inne przymioty. Byli dowodem przenikania się świata bogów i ludzi. Według greckich wierzeń bogowie często przybywali na ziemię i ingerowali w sprawy ludzi. Zdarzało się, że mieszkańcy Olimpu zakochiwali się w śmiertelniczkach, a te wydawały na świat obdarzone boskimi zdolnościami dzieci. Bywały także przypadki, gdy to bogini była matką herosa, a jego ojcem - śmiertelnik. Wyrastały one na bohaterów zwanych herosami. Takie pochodzenie Grecy przypisywali także założycielom miast i prawodawcom, którzy byli postaciami historycznymi. Obecnie pojęcia tego używa się w szerszym znaczeniu przenośnym. == Znani herosi == Najbardziej znanymi herosami byli: * Herakles (syn Zeusa i Alkmeny), | 87 | 166 |
mrc_6559 | ile braci miał bogacz z ewangelii? | pięciu | historycznego Łazarza (J 12,10) faryzeusze nie uwierzyli w jego zmartwychwstanie. === Nauka saduceuszy === Na zasadzie alternatywnej powstało wyjaśnienie, że jest to satyryczna przypowieść przeciwko saduceuszom. Twórcą tej interpretacji był Johann Nepomuk Sepp. Bogacz symbolizuje saduceusza, ze względu na purpurę i kosztowne kapłańskie ubranie, uwaga o pięciu braciach nawiązuje do Kajfasza, teścia Annasza, który według Flawiusza miał pięciu synów. Uwaga Abrahama o niewierze nawet w sytuacji gdyby Łazarz zmartwychwstał, wypełniła się po wzbudzeniu przez Jezusa Łazarza z Betanii. Saduceusze nie tylko nie uwierzyli, ale chcieli go nawet zabić (J 12,10). Ostatnia interpretacja była rozpowszechniona we Francji w latach 1860-1890 jako rezultat pracy Abbé Driouxa. === Jan Paweł II === Jan Paweł II pisał: „"W świetle Chrystusowej przypowieści bogactwo i wolność | 355 | 361 |
mrc_6560 | jakiego wyznania był tolkien? | katolicyzm | Matka Tolkiena, która w roku 1899 wbrew woli rodziców i teściów przeszła na katolicyzm, wychowała dzieci w duchu tego wyznania, co miało duży wpływ na życie i twórczość pisarza. Mabel Tolkien sama uczyła synów, w szczególności języków (łaciny i francuskiego). Tolkien umiał czytać w wieku czterech lat i wcześnie wykazywał zdolności językowe; lubił też rysować, nie interesowała go natomiast gra na pianinie. Mabel zapoznała go także z książką Lewisa Carolla "Alicja w Krainie Czarów", z legendą o Królu Arturze oraz z bajkami Andrew Langa, w których to po raz pierwszy usłyszał o nordyckich sagach o Balmungu. Między 1900 a 1902 wielokrotnie przeprowadzał się po Birmingham, najpierw do dzielnicy Moseley (którą Tolkien zapamiętał jako „okropną”), potem do King’s Heath, gdzie poprzez | 76 | 86 |
mrc_6561 | kiedy baran ma urodziny? | Wypada to między 20/21 marca a 19/20 kwietnia – dokładne ramy czasowe zależą od rocznika. | Baran () () – pierwszy astrologiczny znak zodiaku. Przypisuje się go osobom urodzonym podczas gdy Słońce było w tym znaku, to znaczy na odcinku ekliptyki pomiędzy 0° a 30° długości ekliptycznej. Wypada to między 20/21 marca a 19/20 kwietnia – dokładne ramy czasowe zależą od rocznika. Czasem przyjmuje się umowne granice – według Evangeline Adams (1868–1932) był to okres między 22 marca a 21 kwietnia. Znak Barana przypisuje się również osobom urodzonym w trakcie wschodzenia tego znaku. Przedstawiany przez głowę zwierzęcia, męskie przyrodzenie i pierwsze kiełki zboża. == Historia znaku == Znak Barana pochodził z Mezopotamii z III w. p.n.e. i najczęściej przedstawiany był pod postacią zoomorficzną lub poprzez motywy związane z legendą o złotym runie. Według mitu, po raz | 195 | 284 |
mrc_6562 | co powiedzial cezar gdy przekroczył rubikon? | Alea iacta est | Alea iacta est (z łac. „kostka została rzucona”) – słowa, które Gajusz Juliusz Cezar miał powiedzieć 10 stycznia 49 p.n.e., kiedy wraz ze swoją armią przekroczył rzekę Rubikon. Przekroczenie Rubikonu było jednoznaczne z rozpoczęciem wojny domowej w republice rzymskiej przeciwko Pompejuszowi i optymatom. Zwrot po raz pierwszy zacytowany przez Swetoniusza w dziele "Żywoty cezarów" w formie "iacta alea est". Obecnie w języku polskim zwrot funkcjonuje najczęściej w postaci "kości zostały rzucone". == Znaczenie == Obecnie zwrot ten oznacza podjęcie nieodwołalnej decyzji, tak jak gracz w kości, który, gdy rzuci kośćmi, nie ma już odwrotu. == Forma == Plutarch w żywocie Pompejusza pisał: Zwrot "Ἀνερρίφθω κύβος" został najprawdopodobniej zaczerpnięty przez Cezara z komedii Menandra "Arrephorus". Fragmenta longiora apud alios auctores servata, | 0 | 14 |
mrc_6563 | kto stworzył pierwszego smartfona? | IBM | Smartfon () – przenośne, multimedialne urządzenie, łączące w sobie funkcje telefonu komórkowego i komputera przenośnego (PDA – Personal Digital Assistant). == Historia == Pierwszy historycznie "smartfon" powstał w 1992 roku – było to prototypowe urządzenie o nazwie Simon, które IBM pokazał na targach COMDEX i wprowadził na rynek w 1993 roku. Oprócz funkcji telefonu komórkowego oferowało ono kalendarz, książkę adresową, kalkulator, notatnik, pocztę elektroniczną i gry. Użytkownik korzystał z rysika. Przez pewien czas używane było określenie Palmofon (PDA Phone, Palm Phone) na określenie palmtopa z wbudowanym modułem telefonicznym. Z biegiem lat, smartfony oprócz funkcji telefonu, zaczęły łączyć funkcje poczty elektronicznej, przeglądarki sieciowej, pagera, GPS, jak również cyfrowego aparatu fotograficznego, dyktafonu i kamery wideo, zarządzania informacjami osobistymi (ang. "Personal Information Management") | 279 | 282 |
mrc_6564 | co to gromada? | nazwa stosowana w języku polskim na określenie dwóch różnych rangą kategorii systematycznych | Gromada (w botanice "divisio", w zoologii "classis") – nazwa stosowana w języku polskim na określenie dwóch różnych rangą kategorii systematycznych. Termin "classis" został wprowadzony przez Karola Linneusza jako jedna z pięciu podstawowych kategorii w hierarchicznym systemie klasyfikacji biologicznej. Kategoriami pomocniczymi dla gromady są: * nadgromada ("superdivisio" dla roślin lub "superclassis" dla zwierząt), * podgromada ("subdivisio" dla roślin lub "subclassis" dla zwierząt) * infragromada ("infradivisio" dla roślin lub "infraclassis" dla zwierząt). == Różnice w nomenklaturze botanicznej i zoologicznej == Tradycyjna polska systematyka botaniczna mianem „gromady” określa kategorię „divisio”, będącą odpowiednikiem typu („phylum”) w świecie zwierząt. Ostatnio zaczęto jednak dopuszczać stosowanie określenia „typ” dla wszystkich organizmów. W starszej literaturze polska „gromada” w świecie roślin nie odpowiada rangą „gromadzie” w świecie zwierząt. === | 55 | 147 |
mrc_6565 | do czego odnosi sie termin literatura? | wszystkie „sensowne twory słowne” (według definicji Stefanii Skwarczyńskiej), czyli dzieła artystyczne, tj. literatura piękna, oraz teksty użytkowe, tj. literatura stosowana, zachowane w formie pisanej lub w przekazie ustnym. | Literatura – wszystkie „sensowne twory słowne” (według definicji Stefanii Skwarczyńskiej), czyli dzieła artystyczne, tj. literatura piękna, oraz teksty użytkowe, tj. literatura stosowana, zachowane w formie pisanej lub w przekazie ustnym. Literaturę piękną dzieli się zwykle na trzy rodzaje literackie według tradycji, uzupełnianej później, "Poetyki" Arystotelesa: epikę (zarówno wierszem, jak i prozą), lirykę i dramat. Do gatunków epickich zaliczamy: opowiadanie, nowelę, bajkę, powieść, legendę, baśń. Do gatunków lirycznych zaliczamy: satyrę, hymn, odę, pieśń, sonet, fraszkę, elegię, tren. Do gatunków dramatycznych zaliczamy: tragedię, komedię, dramat właściwy. W stosunku do literatury europejskiej i literatur związanych z nią stosuje się też podział na epoki (jak barok, renesans, romantyzm). Stosuje się także podziały na style literackie. | 13 | 238 |
mrc_6566 | ile lat liczy wiek? | jednostka miary czasu równa 100 latom | Wiek, stulecie (skrót: w.) – jednostka miary czasu równa 100 latom, liczona od roku kończącego się cyframi "01" do najbliższego roku kończącego się dwoma zerami, np. od 1501 do 1600 to wiek XVI. W odniesieniu do lat przed naszą erą (p.n.e.) wiek zaczyna się rokiem z dwoma zerami, a kończy cyframi "01", np. od 500 p.n.e. do 401 p.n.e. to wiek V wiek p.n.e. Numery wieków w języku polskim zapisuje się zwyczajowo cyframi rzymskimi. | 29 | 66 |
mrc_6567 | jaki charakter miało powstanie styczniowe? | Miało charakter wojny partyzanckiej | Powstanie styczniowe – polskie powstanie narodowe przeciwko Imperium Rosyjskiemu, ogłoszone Manifestem 22 stycznia wydanym w Warszawie przez Tymczasowy Rząd Narodowy. Wybuchło 22 stycznia 1863 w Królestwie Polskim i 1 lutego 1863 na Litwie, trwało do jesieni 1864, zasięgiem objęło ziemie zaboru rosyjskiego, tj. Królestwo Polskie i ziemie zabrane. Było największym i najdłużej trwającym polskim powstaniem narodowym, spotkało się z poparciem międzynarodowej opinii publicznej. Miało charakter wojny partyzanckiej, w której stoczono ok. 1200 bitew i potyczek. Przez oddziały powstania styczniowego przewinęło się około 200 tys. osób, zarówno z rodzin szlacheckich, jak też w mniejszym stopniu z chłopstwa i mieszczaństwa. W niektórych rejonach ziem zabranych, np. na Żmudzi i rozrzuconych ośrodkach na Białorusi i w Inflantach Polskich zryw przybrał charakter masowy. Mimo | 478 | 513 |
mrc_6568 | co symbolizowała opaska powstańcza? | przywdziewane opaski, symbolizujące podobnie jak w powstaniach, walkę o wolność. | wspólnym czytelnym znakiem były przywdziewane opaski, symbolizujące podobnie jak w powstaniach, walkę o wolność. Wkrótce na opaskach pojawił się również napis „Solidarność”. Podczas stanu wojennego opasek się nie wykorzystywało, jednak ponownie pojawiły się w maju i sierpniu 1988 roku, kiedy to protesty miały duży wpływ na najnowszą historię Polski. == Opaski obecnie == W ostatnich latach pojawiła się moda na noszenie powstańczych symboli, w tym opasek biało-czerwonych, co rodzi wiele kontrowersji. Niektórzy w ten sposób chcą wyrazić swój patriotyzm, jednak przez innych jest to uzurpacja prawa do noszenia opaski, które mają wyłącznie powstańcy warszawscy. Jan Ołdakowski stwierdził, że „jest to obszar wolności”, jednak osoby, które chcą wyrazić szacunek dla powstańców, nie powinny przywdziewać opasek. Sami powstańcy wyrażają różne zdania na | 32 | 112 |
mrc_6569 | na jakiej glebie rośnie pokrzywa? | Pokrzywa zwyczajna najlepiej rośnie na glebach luźnych, wilgotnych i żyznych, zwłaszcza na histosolach, czyli na organicznych glebach murszowych, torfowych, mułowych i gytiowych. | przypisywano sokowi ze świeżych pokrzyw zdolność zmiękczania stali, w którym to celu rozżarzony metal kilkakrotnie w soku pokrzywowym gaszono. * Pszczelarze sadzili pokrzywę wokół pasiek, by w ten sposób utrzymać żaby z dala od uli. * W homeopatii stosuje się preparaty z liści pokrzywy do leczenia chorób reumatycznych, oparzeń pokrzywą i ospy wietrznej. == Uprawa == ; Wymagania: Pokrzywa zwyczajna najlepiej rośnie na glebach luźnych, wilgotnych i żyznych, zwłaszcza na histosolach, czyli na organicznych glebach murszowych, torfowych, mułowych i gytiowych. Z kolei źle rośnie na glebach słabo przepuszczalnych i kwaśnych. Wymaga nawadniania lub opadów dostarczających wodę optymalnie przez cały sezon wegetacyjny. Plantacje utrzymywane są w jednym miejscu przez około 10 lat. Ze względu na wysokie wymagania odnośnie do zawartości związków | 382 | 560 |
mrc_6570 | do czego służy generator kwarcowy? | układ z rodziny generatorów LC pozwalający na osiągnięcie dużej stałości częstotliwościowej. | Generator kwarcowy – układ z rodziny generatorów LC pozwalający na osiągnięcie dużej stałości częstotliwościowej. Stosowany jest tam rezonator kwarcowy, który dla częstotliwości pomiędzy częstotliwością równoległą a szeregową wykazuje właściwości indukcyjne i może być stosowany w układzie jako element indukcyjny. Generatory, w których częstotliwość generowanego przebiegu jest stabilizowana za pomocą rezonatora, mają zwykle bardzo mały zakres przestrajania. Przestrajanie wykonywane jest dołączając do rezonatora kwarcowego szeregowo lub równolegle kondensatory o małej pojemności. Zastosowanie rezonatorów kwarcowych zapewnia bardzo dużą dobroć obwodu rezonansowego. == Układy pracy == Rezonator kwarcowy może pracować w dwóch układach: # Generatora, w którym rezonator wykorzystywany jest jako sprzęgający element selektywny o małej rezystancji. Jest to generator Butlera. # W układzie wykorzystującym rezonator jako indukcyjność zastępczą; jest to generator Pierce'a | 21 | 113 |
mrc_6571 | kim był ernest hemingway? | amerykański pisarz i dziennikarz. | Ernest Miller Hemingway (ur. 21 lipca 1899 w Oak Park w Illinois, zm. 2 lipca 1961 w Ketchum w Idaho) – amerykański pisarz i dziennikarz. Jest autorem takich powieści jak "Słońce też wschodzi", "Pożegnanie z bronią", "Komu bije dzwon" oraz opowiadań "Śniegi Kilimandżaro" i "Stary człowiek i morze". Często jest przedstawiany jako klasyczny przedstawiciel literatury amerykańskiej. Styl pisania Hemingwaya stał się znany jako „iceberg theory”. Miał cztery żony i troje dzieci. Jeden z najwybitniejszych pisarzy XX wieku. Hemingway dorastał w Oak Park. Po skończeniu liceum pracował przez kilka miesięcy dla gazety „The Kansas City Star”. W 1918 roku w trakcie I wojny światowej został ciężko ranny i po odzyskaniu sił powrócił do domu. Jego doświadczenia wojenne stanowiły podstawę do napisania | 104 | 137 |
mrc_6572 | kto ustanowił krzyż walecznych? | Krzyż Walecznych został ustanowiony rozporządzeniem Rady Obrony Państwa z dnia 11 sierpnia 1920 roku | Krzyż Walecznych (KW) – polskie odznaczenie wojskowe ustanowione w 1920 roku. == Historia == === Okres 1920–1939 === Krzyż Walecznych został ustanowiony rozporządzeniem Rady Obrony Państwa z dnia 11 sierpnia 1920 roku "...celem nagrodzenia czynów męstwa i odwagi, wykazanych w boju..." przez oficerów, podoficerów i szeregowców. W wyjątkowych przypadkach mógł być nadany osobom cywilnym współdziałającym z armią czynną. Początkowo miał być nadawany za czyny dokonane po wskrzeszeniu niepodległego państwa, tj. po 11 listopada 1918 roku, lecz później nagradzano także za czyny wcześniejsze. Wyłączne prawo do nadawania krzyża przyznano Naczelnemu Wodzowi, ale ten rozkazem z 20 września 1920 roku nakazał jedynie konieczność zatwierdzania nadań. Dowódcy armii mogli warunkowo przyznawać krzyż oficerom, a podoficerom i szeregowym dowódcy dywizji. Ostatecznie odznaczano nim za | 117 | 217 |
mrc_6573 | kiedy miała miejsce bitwa pod grunwaldem? | 15 lipca 1410 roku | Bitwa pod Grunwaldem (zwana w języku niemieckim pierwszą bitwą pod Tannenbergiem "„Schlacht bei Tannenberg”", a w języku litewskim bitwą pod Żalgirisem "„Žalgirio mūšis”") – jedna z największych bitew w historii średniowiecznej Europy (pod względem liczby uczestników), stoczona na polach pod Grunwaldem 15 lipca 1410 roku, w czasie trwania wielkiej wojny między siłami zakonu krzyżackiego, wspomaganego przez rycerstwo zachodnioeuropejskie (głównie z Czech, z wielu księstw śląskich, z Pomorza Zachodniego i z pozostałych państw Świętego Cesarstwa Rzymskiego) oraz Prusów i chorągwiami prywatnymi (między innymi chorągiew z Nowogrodu Wielkiego księcia Lingwena Semena), pod dowództwem króla Polski Władysława II Jagiełły i wielkiego księcia litewskiego Witolda. Bitwa ta zakończyła się zwycięstwem wojsk polsko-litewskich i pogromem sił krzyżackich, nie została jednak wykorzystana do całkowitego zniszczenia zakonu. | 304 | 322 |
mrc_6574 | jaki system polityczny panuje w polsce? | Rzeczpospolita Polska jest republiką parlamentarną i realizuje zasady suwerenności narodu, niepodległości i suwerenności państwa, demokratycznego państwa prawnego, społeczeństwa obywatelskiego, trójpodziału władzy, pluralizmu, praworządności, społecznej gospodarki rynkowej oraz przyrodzonej godności człowieka. | Ustrój polityczny Rzeczypospolitej Polskiej ("Trzeciej Rzeczypospolitej") – struktura organizacyjna państwa polskiego, określona Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej uchwaloną przez Zgromadzenie Narodowe 2 kwietnia 1997 roku. Zgodnie z jej treścią Rzeczpospolita Polska jest republiką parlamentarną i realizuje zasady suwerenności narodu, niepodległości i suwerenności państwa, demokratycznego państwa prawnego, społeczeństwa obywatelskiego, trójpodziału władzy, pluralizmu, praworządności, społecznej gospodarki rynkowej oraz przyrodzonej godności człowieka. Rzeczpospolita określona jest także jako państwo unitarne. Władzę, według trójpodziału na rodzaje, sprawują: * ustawodawczą: Sejm i Senat, * wykonawczą: Rada Ministrów i Prezydent, * sądowniczą: sądy i trybunały. == Geneza == === Dwudziestolecie międzywojenne === W rozwoju współczesnego konstytucjonalizmu w Polsce ważnym elementem było ustanowienie nowego ładu ustrojowego po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku. Tymczasowym rozwiązaniem w pierwszych latach była "Uchwała Sejmu | 249 | 560 |
mrc_6575 | na jakiej wyspie leży kopenhaga? | na wschodnim wybrzeżu wyspy Zelandia i częściowo Amager. | Kopenhaga (duń. "København" , łac. "Hafnia") – stolica i największe miasto Danii położone na wschodnim wybrzeżu wyspy Zelandia i częściowo Amager. Od 1 lipca 2000 połączona jest mostem nad Sundem ze szwedzkim Malmö. Obecnie zamieszkuje ją 794 128 osób (2020), a cały zespół miejski tzw. „Wielkiej Kopenhagi” liczy 1 330 993 mieszkańców (stan na 2020 rok). == Klimat == W Kopenhadze panuje klimat morski. Przejawia się to częstymi opadami oraz dużą wilgotnością powietrza. Najcieplejsze miesiące to lipiec i sierpień, lecz są one też najbardziej deszczowe. Roczne amplitudy temperatur są niskie – oznacza to, że zimy są łagodne, a lata chłodne. == Historia == === Średniowiecze === Kopenhaga nie należy do najstarszych miast Danii, chociaż ślady ludzkiej egzystencji na tym miejscu | 90 | 146 |
mrc_6576 | kto zarządza drogami wojewódzkimi? | Na drogach wojewódzkich ruchem zarządza marszałek województwa, z wyjątkiem dróg położonych w miastach na prawach powiatu, gdzie zarządza nimi prezydent miasta. | Droga wojewódzka (w skrócie DW) – jedna z czterech kategorii dróg publicznych w Polsce, stanowiąca własność właściwego samorządu województwa. Do dróg wojewódzkich zalicza się drogi stanowiące połączenia między miastami, mające znaczenie dla województwa i drogi o znaczeniu obronnym niezaliczone do dróg krajowych. Zaliczenie do kategorii dróg wojewódzkich oraz ustalenie ich przebiegu następuje w drodze uchwały sejmiku województwa. Na drogach wojewódzkich ruchem zarządza marszałek województwa, z wyjątkiem dróg położonych w miastach na prawach powiatu, gdzie zarządza nimi prezydent miasta. Sejmiki wszystkich województw powołały własne jednostki organizacyjne – zarządy dróg wojewódzkich, wykonujące obowiązki zarządcy dróg wojewódzkich na terenie danego województwa. Drogom wojewódzkim w Polsce nadaje się jedną z dwóch możliwych klas: GP lub G. Numerację dróg wojewódzkich prowadzi GDDKiA. Drogi wojewódzkie oznacza | 433 | 592 |
mrc_6577 | kiedy podpisano konstytucje 3 maja? | uchwalona 3 maja 1791 roku | Konstytucja 3 maja, właśc. Ustawa Rządowa z dnia 3 maja – uchwalona 3 maja 1791 roku ustawa regulująca ustrój prawny Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Powszechnie przyjmuje się, że Konstytucja 3 maja była pierwszą w Europie i drugą na świecie (po konstytucji amerykańskiej z 1787 r.) spisaną konstytucją. Uchwalona przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego wraz ze "stanami skonfederowanemi w liczbie podwóyney naród Polski reprezentującemi". Została zaprojektowana w celu zlikwidowania obecnych od dawna wad opartego na wolnej elekcji i demokracji szlacheckiej systemu politycznego Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Konstytucja zmieniła ustrój państwa na monarchię dziedziczną, ograniczyła znacząco demokrację szlachecką, odbierając prawo głosu i decyzji w sprawach państwa szlachcie nieposiadającej ziemi (gołocie), wprowadziła częściowe zrównanie praw osobistych mieszczan i szlachty oraz stawiała chłopów pod ochroną państwa, | 58 | 84 |
mrc_6578 | kim był eunice? | Eunice – fikcyjna postać powieści Quo Vadis Henryka Sienkiewicza. Zakochana w Petroniuszu, była jego niewolnicą. | Eunice – przekształcenie imienia żeńskiego Eunika. Eunice – fikcyjna postać powieści Quo Vadis Henryka Sienkiewicza. Zakochana w Petroniuszu, była jego niewolnicą. Gdy chciał on oddać ją w prezencie Markowi Winicjuszowi, ubłagała by zostawił ją sobie. Razem z nim popełniła samobójstwo, ponieważ miał on zostać stracony przez Nerona. Zrobili to podczas hucznej, pożegnalnej kolacji w domu Petroniusza. Miejscowości w USA: * Eunice – miasto w stanie Luizjana, w parafii St. Landry * Eunice – miasto w stanie Nowy Meksyk, w hrabstwie Lea Inne: * "Eunice" – rodzaj wieloszczetów z rodziny Eunicidae. * – intensywny sztorm, cyklon pozatropikalny (część europejskiego sezonu wichur 2021-2022 | 51 | 163 |
mrc_6579 | w którym roku księżna kate middleton urodziła pierwsze dziecko? | 2013 | spodziewają się pierwszego dziecka. 22 lipca 2013 Katarzyna została skierowana do szpitala St Mary w Londynie, gdzie o godz. 16:24 czasu brytyjskiego urodziła syna, Jerzego Aleksandra Ludwika. 8 września 2014 Clarence House podał informację, że Katarzyna spodziewa się drugiego dziecka. 2 maja 2015 o godzinie 8:34 czasu brytyjskiego w szpitalu St Mary w Londynie urodziła ona córkę, Karolinę Elżbietę Dianę. 4 września 2017 Pałac Kensington potwierdził, że Katarzyna spodziewa się trzeciego dziecka. 23 kwietnia 2018 Pałac Kensington ogłosił, iż o godz. 11:01 czasu brytyjskiego urodziła drugiego syna, Ludwika Artura Karola. == Obowiązki księżnej == === Publiczne wystąpienia === Pierwszą oficjalną wizytę jako narzeczeni odbyli w bazie wojskowej na Anglesey, następnie odwiedzili m.in. Uniwersytet St. Andrews i wzięli udział w spotkaniu | 45 | 49 |
mrc_6580 | kto zdjął jezusa z krzyża? | Józefa | o śmierci skazańca, spełnił prośbę Józefa. Ten zaś niezwłocznie zakupił płótno i udał się na Golgotę, aby zdjąć ciało z krzyża. Tam, razem z Nikodemem, owinęli ciało Jezusa wraz z wonnościami (mirrą i aloesem) w płótno i złożyli je w grobie wykutym w skale. Józef jest postacią bardzo tajemniczą i epizodyczną, na temat której powstało kilka wczesnych apokryfów Nowego Testamentu oraz legend powstałych w średniowieczu. Wiązały one jego osobę z Brytanią i św. Graalem. == Legendy arturiańskie == Według legend arturiańskich Józef z Arymatei był tym, który zebrał krew z przebitego boku Jezusa Chrystusa do legendarnego kielicha zwanego św. Graalem. Następnie udał się z nim w podróż na "Wyspę Potężnych", jak była nazywana przez tubylców Brytania. Tam ukrył kielich na | 35 | 41 |
mrc_6581 | ile linii metra jest w warszawie? | System składa się z dwóch linii (M1 i M2) | Lista stacji metra w Warszawie – lista istniejących i planowanych stacji systemu kolei podziemnej w Warszawie. System składa się z dwóch linii (M1 i M2) i 38 stacji (w tym stacji przesiadkowej Świętokrzyska). Łączy centralną dzielnicę Śródmieście z Bielanami, Żoliborzem, Mokotowem, Ursynowem, Wolą, Pragą-Północ, Targówkiem i Bemowem. Docelowo ukończona linia M2 ma przebiegać dalej przez Bemowo, a jej odnoga, która nazywana jest linią M3, ma również biec przez Pragę-Południe. Systemem stołecznej kolei podziemnej zarządza należąca do miasta spółka Metro Warszawskie. == W eksploatacji == == Planowane == | 111 | 152 |
mrc_6582 | skąd wywodzą się tatarzy? | Wywodzą się z terenów północno-zachodniej Mongolii i rejonu Bajkału | Tatarzy (nazwa własna: "tatarlar" / татарлар) – grupa ludów tureckich z Europy wschodniej oraz północnej Azji. Wywodzą się z terenów północno-zachodniej Mongolii i rejonu Bajkału, prawdopodobnie spokrewnieni są z Połowcami i Kipczakami. Weszli w skład imperium Czyngis-chana i jako element wieloetnicznej armii mongolskiej brali udział w wyprawach na Europę, przez co słowo „Tatarzy” stało się na Zachodzie synonimem Mongołów. Po rozpadzie imperium mongolskiego utworzyli szereg państw w jego zachodniej części, m.in. Złotą Ordę, Chanat Astrachański, Chanat Kazański, Chanat Syberyjski, Chanat Krymski. W XIV wieku przyjęli sunnicką wersję islamu. == Odłamy Tatarów == Tatarzy rozsiani są po ogromnych obszarach, głównie byłego ZSRR. Dzielą się na kilka grup będących często osobnymi narodami. Najliczniejsi są Tatarzy Kazańscy, zamieszkujący Tatarstan i nazywani są po | 111 | 178 |
mrc_6583 | co to jest magneto w motorze? | rodzaj prądnicy używającej magnesów trwałych do wytwarzania okresowych impulsów prądu przemiennego. | Magneto – rodzaj prądnicy używającej magnesów trwałych do wytwarzania okresowych impulsów prądu przemiennego. W języku polskim do ogólnego określenia niewielkich prądnic z magnesami trwałymi (stosowanych przede wszystkim w rowerach) utarło się określenie dynamo, które w języku angielskim zastrzeżone jest dla prądnic z komutatorem, tj. wytwarzających prąd stały (podczas gdy oznacza wyłącznie prądnicę wytwarzającą prąd zmienny). == Zastosowanie == Magneto można uznać za element iskrownika. Zastosowanie: * silniki bez niskonapięciowego obwodu elektrycznego, jak kosiarki czy piły łańcuchowe, * silniki lotnicze, w których utrzymanie zapłonu niezależnie od reszty obwodu elektrycznego zapewnia pracę silnika w razie awarii zasilania np. z alternatora. Dla zwiększenia niezawodności, praktycznie każdy tłokowy silnik lotniczy jest wyposażony w dwa magneta, każdy dostarczający iskrę do każdego cylindra. Kategoria:Prądnice | 10 | 109 |
mrc_6584 | kto to pastor? | w Kościołach protestanckich duchowny, który pełni obowiązki duszpasterskie w zborze. | Pastor ( – "pasterz") – w Kościołach protestanckich duchowny, który pełni obowiązki duszpasterskie w zborze. Mianowany jest przez organy centralne danego Kościoła (np. synod, generalną konferencję), bądź jest powoływany przez kongregację wiernych (zbór) w drodze demokratycznego wyboru. == Nazewnictwo == W dawnej Polsce pastor był nazywany także ministrem ( znaczy "sługa"). Biblijne pochodzenie tytułu "pastor" było powodem uznania go na szerszą skalę wśród różnych protestantów, których wiąże zasada Sola scriptura. Tytuł ten został wymieniony w Liście do Efezjan Apostoła Pawła, co uznano za dowód stosowania tego tytułu w Kościele prachrześcijańskim. Z czasem używanie tytułu "pastor" w odniesieniu do protestanckiego duchownego stało się tradycją, zaś w wielu językach funkcjonuje zwrot grzecznościowy: "Wielebny Pastorze" lub "Księże Pastorze". W Kościele Ewangelicko-Augsburskim w Polsce | 24 | 108 |
mrc_6585 | czym jest gmail? | bezpłatny serwis webmail stworzony i rozwijany przez przedsiębiorstwo Google. | Gmail – bezpłatny serwis webmail stworzony i rozwijany przez przedsiębiorstwo Google. W październiku 2018 roku miał 1,5 mld użytkowników na całym świecie. Serwis był testowany od 21 marca 2004, swój medialny debiut miał 1 kwietnia 2004 roku. Od 30 czerwca 2006 jest dostępny w języku polskim. 7 lutego 2007 publicznie otwarto rejestrację (do tej pory rejestracja odbywała się poprzez system zaproszeń), a 7 lipca 2009 opuścił wersję beta. Jego podstawowymi funkcjami są łączenie wiadomości w „wątki”, ochrona przed spamem, możliwość tworzenia filtrów i kategoryzowania poczty oraz oznaczanie wątków „gwiazdkami” i jako ważne. Gmail ma funkcjonalność klienta poczty elektronicznej – pozwala na pobieranie poczty z zewnętrznych serwerów za pomocą POP3 i IMAP oraz na używanie wielu adresów e-mail do wysyłanej poczty. | 8 | 85 |
mrc_6586 | jaką religię wyznawali starożytni grecy? | politeistyczn | Religia starożytnej Grecji – politeistyczny kult starożytnej Grecji. Religia antycznych Greków w trakcie swojego rozwoju znajdowała się pod wpływem kultów wschodnich, które odegrały dużą rolę w kształtowaniu się formy, jaką przyjęła w okresie klasycznym (V i IV wiek p.n.e.). | 29 | 42 |
mrc_6587 | kiedy odbywały się dziady? | Dziady wiosenne obchodzono w okolicach 1 i 2 maja (zależnie od faz księżyca) * Dziady jesienne obchodzono w noc z 31 października na 1 listopada | tzw. "dziady wiosenne" i "dziady jesienne": * Dziady wiosenne obchodzono w okolicach 1 i 2 maja (zależnie od faz księżyca) * Dziady jesienne obchodzono w noc z 31 października na 1 listopada, zwaną też nocą zaduszkową, co było przygotowaniem do jesiennego święta zmarłych, obchodzonego w okolicach 2 listopada (zależnie od faz księżyca) == Obrzędy Dziadów == W ramach obrzędów dziadów przybywające na „ten świat” dusze należało ugościć, aby zapewnić sobie ich przychylność i jednocześnie pomóc im w osiągnięciu spokoju w zaświatach. Podstawową formą obrzędową było karmienie i pojenie dusz (np. miodem, kaszą, jajkami, kutią i wódką) podczas specjalnych uczt przygotowywanych w domach lub na cmentarzach (bezpośrednio na grobach). Charakterystycznym elementem tych uczt było to, iż spożywający je domownicy zrzucali lub | 46 | 190 |
mrc_6588 | jaką masę ma telefon komórkowy? | 0,8 kg | 0,8 kg i miał wymiary cegły. 16 września 1975 opublikowano amerykańskie zgłoszenie patentowe US 3,906,166 firmy Motorola pod tytułem "Radio telephone system". 3 grudnia 1992 roku wysłano po raz pierwszy wiadomość SMS. Według danych statystycznych, pod koniec 2018 roku w Polsce było 48 286 000 abonentów telefonii komórkowej. == Możliwości telefonów komórkowych == Współczesny telefon komórkowy, oprócz realizowania podstawowej funkcji prowadzenia rozmowy, z reguły wyposażony jest w wiele dodatkowych opcji. Tej klasy telefon zwany jest smartfonem. Opcje te m.in.: * wykorzystują właściwości sieci (np. SMS lub ich rozwinięcia takie jak EMS, MMS, cyfrowa transmisja danych), * opierają się na dodatkowym oprogramowaniu np. budzik, notes, organizator, kalkulator i innych aplikacjach mobilnych. * posiadają dodatkowe, wbudowane urządzenia np. dyktafon, radio, odtwarzacz MP3, | 0 | 6 |
mrc_6589 | w jakim kraju jest dubaj? | Zjednoczone Emiraty Arabskie. | Dubaj (arab. دبي, trl. "Dubayy", trb. "Dubajj"; oficjalnie arab. إمارة دبي, trl. "Imārat Dubayy", trb. "Imarat Dubajj") – jeden z siedmiu emiratów tworzących Zjednoczone Emiraty Arabskie. Stolicą tej jednostki administracyjnej jest miasto Dubaj. Emirat Dubaj jest najbardziej zaludnionym i drugim co do wielkości emiratem w ZEA po Abu Zabi. Wyróżnia się spośród innych części kraju niskim dochodem z wydobycia ropy naftowej, stanowiącym 6% PKB. Główne dochody emirat czerpie z Jebel Ali Free Zone oraz turystyki. == Historia == Tereny dzisiejszego miasta były zamieszkane już 3 tys. lat p.n.e. Najstarsze miejsce, gdzie został wspomniany Dubaj to arabska książka "Majam Ma Ostojam men Asmae Al beelad wal Mawadhea" z roku 1095. Z czasem, gdy coraz większą rolę zaczął odgrywać handel perłami łowionymi | 158 | 187 |
mrc_6590 | kiedy powstały pierwsze tablety? | Urządzenia które według dzisiejszej definicji można by nazwać tabletami zaczęły pojawiać się dopiero w latach 60. XX wieku. | można uznać, iż określenia "tablet" i "tablet PC" są ze sobą tożsame. == Historia tabletów == Historia tabletów sięga końca XIX wieku, kiedy w 1888 roku Elisha Gray opatentował elektryczne urządzenie do przechwytywania wprowadzanego za pomocą rysika pisma odręcznego i przekazywania go na odległość za pomocą impulsu elektromagnetycznego nazwane Teleautografem. Jednak pierwszy opatentowany system rozpoznawania ręcznie wprowadzanego tekstu należał do H.E. Goldberga i powstał on dopiero w 1915 roku. Urządzenia które według dzisiejszej definicji można by nazwać tabletami zaczęły pojawiać się dopiero w latach 60. XX wieku. Wielką popularność tablety zdobyły po wprowadzeniu w 2010 roku przez Apple iPada. === Kalendarium === ==== XIX wiek ==== 1888 rok * W USA zostało opatentowane przez Elishę Graya elektryczne urządzenie do przechwytywania | 501 | 624 |
mrc_6591 | jak inaczej nazywają się księgi mądrościowe? | dydaktycznych (mądrościowych) | Księga Mądrości [Mdr], Mądrość Salomona – w katolickim i prawosławnym kanonie Biblii jedna z dydaktycznych (mądrościowych) ksiąg Starego Testamentu, zaliczaną do ksiąg deuterokanonicznych. Wyznawcy judaizmu i Kościoły protestanckie odrzucają jej kanoniczność, zaliczając Księgę Mądrości do utworów apokryficznych. == Autorstwo i czas powstania == Tytuł przyjęty w greckich i wczesnołacińskich rękopisach – Mądrość Salomona – ma wskazywać na autorstwo Salomona, króla Izraela, co autor księgi dość często sugeruje. Dziś jednak stanowczo zaprzeczają temu badania nad językiem greckim – czas powstania określa się na podstawie stylu literackiego na II wiek p.n.e. Najważniejszą rzeczą w Księdze Mądrości jest to, iż po raz pierwszy w Biblii pojawiają się w niej informacje na temat odmiennego losu po śmierci sprawiedliwych i niesprawiedliwych. Księga opowiada o cechach | 93 | 122 |
mrc_6592 | jakie formy rzeźby? | Do form akumulacyjnych należą m.in.: * drumliny, * moreny czołowe, * równiny moreny dennej, * ozy, * kemy, * sandry. Do form egzaracyjnych (erozyjnych) należą m.in.: * rynny polodowcowe, * kotły lodowcowe * doliny U-kształtne, * pradoliny. | Formy glacjalne – są to wszystkie formy ukształtowania terenu (rzeźba glacifluwialna i rzeźba glacjalna) powstałe w wyniku zarówno niszczącej (egzaracyjnej), jak i budującej (akumulacyjnej) działalności lodowca bądź lądolodu oraz wód glacjalnych. Do form akumulacyjnych należą m.in.: * drumliny, * moreny czołowe, * równiny moreny dennej, * ozy, * kemy, * sandry. Do form egzaracyjnych (erozyjnych) należą m.in.: * rynny polodowcowe, * kotły lodowcowe * doliny U-kształtne, * pradoliny. | 247 | 486 |
mrc_6593 | kim był platon? | filozof grecki, Ateńczyk, twórca tradycji intelektualnej znanej jako platonizm. | Platon (, Plátōn; ur. 424/423 p.n.e., zm. 348/347 p.n.e.) – filozof grecki, Ateńczyk, twórca tradycji intelektualnej znanej jako platonizm. Sformułował podstawy idealizmu i racjonalizmu, a poprzez swą działalność literacką i pedagogiczną wprowadził takie zagadnienia jak teoria dobra, metoda dialektyczna, teoria idei, teoria sprawiedliwości czy matematyczna teoria atomów. Twórca metafory jaskini, opisującej relację pozorów (dziedziny cieni) do prawdy (dziedziny słońca), którą można odkryć dopiero po dokonaniu odwrócenia od cieni i wyjściu z jaskini. Platon założył w Atenach Akademię, która bywa uważana za pierwszą szkołę filozoficzną w historii Zachodu. On sam jest uznawany za fundatora zachodniej myśli politycznej. O skali wpływu Platona świadczy powiedzenie Whiteheada, wedle którego „najbezpieczniejszym ogólnym określeniem europejskiej tradycji filozoficznej jest to, że stanowi ona szereg przypisów do Platona”. | 60 | 139 |
mrc_6594 | jakie chromosomy ma człowiek? | W prawidłowym kariotypie człowieka występują 22 pary autosomów i 1 para chromosomów płciowych (u kobiet złożona z dwóch chromosomów X, natomiast u mężczyzn z chromosomu X i chromosomu Y). | bardzo od siebie odmienne. Innym przypadkiem są błonkówki, u których samice są diploidalne, a samce haploidalne. == Chromosomy człowieka == W prawidłowym kariotypie człowieka występują 22 pary autosomów i 1 para chromosomów płciowych (u kobiet złożona z dwóch chromosomów X, natomiast u mężczyzn z chromosomu X i chromosomu Y). Ponadto w mitochondriach komórek ludzkich znajduje się DNA mitochondrialny. Mutacje genomowe prowadzą do powstawania aberracji chromosomowych, które wywołują zaburzenia genetyczne lub zespoły chorobowe, takie jak zespół Downa, zespół Turnera, zespół Klinefeltera i inne. Na przykład, ludzie z zespołem Downa posiadają dodatkowy 21. chromosom. Wszystkie ludzkie chromosomy zostały zsekwencjonowane w ramach projektu poznania ludzkiego genomu. * † Projekt poznania ludzkiego genomu miał na celu zsekwencjonowanie tylko euchromatyny. Nie poznano dokładnej sekwencji heterochromatyny. | 140 | 327 |
mrc_6595 | kto tworzył zgromadzenie ludowe? | obywateli | Eklezja ( "ekklēsía" „zgromadzenie”) – Zgromadzenie Ludowe, zgromadzenie obywateli w demokracji ateńskiej w V i IV wieku p.n.e. Eklezja jako reprezentacja ogółu była najwyższą władzą w państwie, decydującą o polityce zagranicznej, sprawach wojskowych i niektórych sądowych. == Etymologia == Termin "εκκλησία" używany jest w języku greckim nieprzerwanie od czasów starożytnych. Źródłosłów ma związek z czasownikiem "εκ-καλώ" – zapraszam osoby spośród ogółu, by utworzyły grupę. Stąd rozwinęło się m.in. znaczenie "έκ-κληση" – wezwanie, apel, odwołanie się, oznaczające zarówno wezwanie o charakterze postulatu czy prośby, jak i wezwanie do gromadzenia się. Powstały tak termin "εκκλησία" w dawnym języku greckim opisywał zarówno procedury działania, jak też jego wynik. W języku nowogreckim, znaczenie terminu "εκκλησία" zawężone jest do: "kościoła wyznań chrześcijańskich (organizacja i budynek)". | 73 | 82 |
mrc_6596 | jaką wysokość mają rysy? | Uzyskana przez nich wysokość granicznego wierzchołka Rysów wyniosła 2499,0 m | opublikowanej pracy zauważyli przy tym, że żadna z tych metod nie byłaby samodzielnie wystarczająca. Uzyskana przez nich wysokość granicznego wierzchołka Rysów wyniosła 2499,0 m (w układzie wysokości Kronsztad) z dopuszczalnym błędem pomiaru 10 cm. Pomimo to, zakłady kartograficzne „Sygnatura” i „Polkart” podały na swoich mapach z 2020 r. najwyższy punkt Polski o wysokości 2500 m w oparciu wyłącznie o dane lidarowe, uzasadniając to obecnością w nich czterech punktów z przedziału 2499,8–2499,9 m (po zaokrągleniu do pełnych metrów 2500 m) w obrębie kopuły szczytowej północno-zachodniego wierzchołka. Punkty te zinterpretowano jako reprezentację słupka granicznego i sąsiedniego głazu. Wydawcy zastrzegli, że dopuszczają błąd jednego metra w podawanych przez siebie wysokościach. Przytoczone punkty znajdują się jednak w odległości 3–4 metrów od lokalizacji słupka granicznego | 101 | 177 |
mrc_6597 | w jakiej miejscowości znajduje się muzeum hymnu narodowego? | Będominie | Muzeum Hymnu Narodowego w Będominie – oddział zamiejscowy Muzeum Narodowego w Gdańsku, znajdujący się w Będominie na Kaszubach. Muzeum ulokowano w dworze szlacheckim, należącym w latach 1740-1785 do rodziny Wybickich. Tam urodził się Józef Wybicki, twórca tekstu Mazurka Dąbrowskiego, hymnu państwowego Polski. == Siedziba == Pierwotny budynek zbudowany został przez rodzinę Gleissen-Doręgowskich na początku XVIII wieku i przebudowany na dwór w polskim stylu w latach 1741 i 1772-1773, kiedy Będomin był już w posiadaniu rodu Wybickich. Z tego czasu pochodzi istniejąca do dziś parterowa część dworu. W 1906 roku, gdy właścicielami Będomina była już rodzina Dahlweid, wschodnia część dworu spłonęła i wymagała prowizorycznej przeróbki. Budynek radykalnie przebudowano w 1912 roku, nadając mu formę dwukondygnacyjnej budowli, przykrytej polskim łamanym, czterospadowym dachem. | 26 | 35 |
mrc_6598 | z jaką prędkością jedzie kolarz? | Zawodowi kolarze na płaskich etapach osiągają bardzo wysokie jak na rower średnie prędkości rzędu 40–45 km/h. | wspierają się nawzajem i starają się wypracować jak najlepszą pozycję w peletonie swojemu liderowi lub na ostatnich km przed metą etapu formują własny minipeleton (tzw. 'pociąg') dopomagając liderowi lub najlepszemu w swym gronie sprinterowi, w skutecznej walce o zwycięstwo etapowe. Konieczność jazdy w peletonie wynika z faktu, że na szosie większość wysiłku zawodnika idzie na pokonywanie oporów powietrza, a nie grawitacji i oporów toczenia. Ukrycie się więc za plecami innych zawodników znacząco oszczędza siły. Zawodowi kolarze na płaskich etapach osiągają bardzo wysokie jak na rower średnie prędkości rzędu 40–45 km/h. == Wyścigi jednoetapowe == Innym rodzajem zawodów są tzw. wyścigi klasyczne, czyli jednodniowe zawody, które odbywają się albo na trasach tworzących koło (tzw. rundy), które pokonuje się kilka-kilkanaście razy, albo | 517 | 626 |
mrc_6599 | co pielęgniarka nosi na głowie? | Czepek pielęgniarski | Czepek pielęgniarski – tradycyjne nakrycie głowy z białego nakrochmalonego płótna (uformowanego i spiętego w specjalny sposób – „na motylka”), lub z muślinu, organdyny, batystu, a nawet z plastiku, noszone w Polsce przed 1990 rokiem przez pielęgniarki i położne podczas pracy oraz przez słuchaczki studium pielęgniarskiego podczas nauki. Forma noszonych przez pielęgniarki czepków w różnych krajach jest na ogół podobna, choć różni się szczegółami (m.in. wielkością, proporcjami wysokości i szerokości, a także umieszczanymi na wyłogach czepka symbolami i oznaczeniami), tak jak różnią się szczegółami powiązane z czepkiem pielęgniarskim zwyczaje. W Polsce do roku 1990 czepek pielęgniarski był obowiązkowym elementem stroju pielęgniarki. Obecnie symbol ten pojawia się sporadycznie na uniformach w formie małej przypinki, lub nadruku. == Historia == Przyjęło się, że | 0 | 20 |