question
stringclasses 10
values | answer
stringclasses 10
values |
|---|---|
Монгол хэл тухай богино хариулт | Буддын шашин нь НТӨ V зуунд Сиддхатта Готамагийн үндэслэсэн ертөнцийг үзэх үзэл, шашин, гүн ухаан, бясалгал, гэгээрэлд хүрэх замнал юм.
Буддын шашны гол номлол нь:
1. Дөрвөн язгуур үнэн (Дөрвөн туйлын үнэн): Зовлон, зовлонгийн шалтгаан, зовлонгоос ангижрах боломж, зовлонгоос ангижрах зам.
2. Найман мөрт зам: Зөв үзэл, зөв санаа, зөв яриа, зөв үйлдэл, зөв амьдрал, зөв хичээл, зөв дадал, зөв төвшрөл.
3. Хутагтын найман мөрт зам нь буддын шашны гол сургаалын товчоолсон хураангуй хэлбэр юм.
4. Шүтэн барилдахуй 3 эрдэнэ - Будда, таалал төгсөгч, номын их хуврага
5. Бодисадва нар оршихуйн зовлонг ойлгож гэгээрэлд хүрэхийн тулд өөрийн биеийг умартан бусдын төлөө зүтгэдэг.
6. Амармагийн харьяат амьтдын ангиллаас хамаарч янз бүрийн арга замаар гэгээрэлд хүрдэг.
7. Таван сахил сахих нь хамгийн наад захын ёс суртахуун.
8. Махаяана болон Ваджраяна урсгалд эмэгтэй хүн бурхан болж болох ба эмэгтэй хүн тарнийн буян үйлдэж болно гэж үздэг. |
Англи хэл тухай богино хариулт | Буддын шашин нь НТӨ V зуунд Сиддхатта Готамагийн үндэслэсэн ертөнцийг үзэх үзэл, шашин, гүн ухаан, бясалгал, гэгээрэлд хүрэх замнал юм.
Буддын шашны гол номлол нь:
1. Дөрвөн язгуур үнэн (Дөрвөн туйлын үнэн): Зовлон, зовлонгийн шалтгаан, зовлонгоос ангижрах боломж, зовлонгоос ангижрах зам.
2. Найман мөрийн зам: Зөв үзэл, зөв санаа, зөв яриа, зөв үйлдэл, зөв амьдрал, зөв хичээл, зөв дадал, зөв төвшрөл.
3. Хутагтын гурван тэмдэг: Бүх юм өөрчлөгддөг, бүх юм зовлонтой, бүх юм би-үгүй.
4. Шүтэн барилдлагын оршихуйн орон: Бодь сэтгэл, бодит байдал, асрал, нигүүлсэл, баясал, хүлцэл.
5. Орчлонгийн мөнх бус чанар: Төрөх, өтлөх, өвдөх, үхэх.
6. Амарлингуйн жаргалан: Нирвана буюу гэгээрэлд хүрэх.
Буддын шашин нь Энэтхэг, Монгол, Төвөд, Хятад, Япон, Солонгос, Шри Ланка зэрэг Азийн олон оронд дэлгэрсэн бөгөөд одоогоор дэлхий дахинд 500 гаруй сая итгэгчтэй том шашин юм. |
Буддын шашин тухай богино хариулт | Буддын шашин нь МЭӨ 6-4-р зуунд одоогийн Балба, Энэтхэгийн нутаг дэвсгэрт үүссэн бөгөөд Буддын шашны гол үзэл санаа нь Готамагийн Будда Шакьямунид хамаарах номлолуудаас эхтэй юм. Тэрээр хорвоогийн амьдрал зовлон зүдгүүрээр дүүрэн, харин зовлонгоос ангижрах арга зам байдаг гэсэн онолыг боловсруулсан байна.
Буддын шашны гол үндсэн ойлголтуудад Дөрвөн Үнэн (Дөрвөн Нэрийн Үнэн), Найман мөрийн зам, Шүтэн барилдахуйн мөрд орохуй зэрэг багтдаг.
Буддын шашин нь Хинаяана (Бага хөлгөн), Махаяана (Их хөлгөн) гэсэн хоёр том урсгалд хуваагддаг бөгөөд Монголд Махаяана урсгал тархсан байдаг. Мөн Ваджраяна буюу Тантрын буддизмын урсгал ч бас байдаг.
Буддын шашин нь Энэтхэгээс Азийн бусад орнууд руу тархаж, улмаар Монголд орж ирсэн түүхтэй. Монголчууд 13-р зуунаас эхлэн Буддын шашныг идэвхтэй дэлгэрүүлж, 16-р зуунаас Монголын нийгэм, соёлд гүн нөлөө үзүүлсээр ирсэн юм. |
Улаанбаатар тухай богино хариулт | Улаанбаатар бол Монгол Улсын нийслэл хот юм. 2023 оны байдлаар 1,6 сая гаруй хүн амтай бөгөөд улсынхаа эдийн засаг, улс төр, соёл урлагийн төв юм. Туул голын хөндийд дунджаар далайн түвшнээс дээш 1350 метрийн өндөрт Богд уул, Сонгинохайрхан, Чингэлтэй, Баянзүрх уулсаар хүрээлэгдэн оршдог.
Улаанбаатар хотод 200 гаруй жилийн турш шашин номын үйл ажиллагаа явуулж ирсэн олон арван сүм хийд байдаг. Мөн Монгол Улсын Их Сургууль (МУИС), Анагаахын Шинжлэх Ухааны Үндэсний Их Сургууль (АШУҮИС) зэрэг томоохон их, дээд сургуулиудтай.
Улаанбаатарт жил бүр олон арга хэмжээ, наадмууд зохион байгуулагддаг. Жишээлбэл: Наадам, Цагаан сар, Дээлтэй монгол наадам, Плей тайм хөгжмийн наадам, Бест оф классикс зэрэг олон сонирхолтой арга хэмжээнүүд болдог. |
Архангай аймаг тухай богино хариулт | Архангай аймгийн талаар товч мэдээлэл:
- Архангай аймаг нь Монгол улсын 21 аймгийн нэг бөгөөд газар зүйн байршлын хувьд Хангайн уулархаг мужид оршдог.
- Аймгийн төв нь Цэцэрлэг хот юм.
- Нутаг дэвсгэрийн хэмжээ нь 55,300 км2 бөгөөд 2020 оны байдлаар 94,254 хүн амтай.
- Архангай аймаг нь 19 сумтай. Тухайлбал: Батцэнгэл, Жаргалант, Ихтамир, Өндөр-Улаан, Тариат, Төвшрүүлэх, Хангай, Хотонт, Цахир, Цэнхэр, Цэцэрлэг, Эрдэнэбулган зэрэг сумууд багтана.
- Архангай аймаг нь байгалийн үзэсгэлэнт газруудаараа алдартай. Тухайлбал: Өгий нуур, Тэрхийн цагаан нуур, Хоргын тогоо, Тамирын гол, Орхоны хөндий зэрэг олон сонирхолтой газрууд энэ аймагт байдаг.
- Мөн түүх соёлын дурсгалт газрууд ч цөөнгүй. Жишээ нь: Заяын хүрээ, Өгийн хүрээ, Хар балгас зэрэг түүхэн дурсгалт газрууд бий.
- Архангай бол мал аж ахуй, газар тариалан, аялал жуулчлалын салбар хөгжсөн аймгуудын нэг юм. |
Баянхонгор аймаг тухай богино хариулт | Баянхонгор аймгийн талаар товч мэдээлэл:
- Баянхонгор аймаг нь Монгол улсын баруун өмнөд хэсэгт оршдог.
- Нутаг дэвсгэр нь 116,000 км2 бөгөөд далайн түвшнээс дээш 1000-3000 метрийн өндөрт өргөгдсөн уулархаг нутаг юм.
- Хангайн нурууны салбар уулсаас Их Богд, Гичгэнэ зэрэг өндөр уулстай.
- Аймгийн төв Баянхонгор хот нь Улаанбаатар хотоос 630 км зайтай.
- Баянхонгор аймаг нь мал аж ахуй эрхлэлтээрээ алдартай бөгөөд ялангуяа ноолуурын чиглэлийн ямаагаараа онцлог юм.
- Мөн Баянлиг, Бууцагаан сумдын нутагт "Шинэ сум" төслийг хэрэгжүүлж, орчин үеийн загвар сум болгон хөгжүүлсэн байдаг. |
Дорноговь аймаг тухай богино хариулт | Дорноговь аймгийн талаар товч мэдээлэл:
- Дорноговь аймаг нь Монгол улсын зүүн өмнөд хэсэгт оршдог.
- Нутаг дэвсгэр нь 109,472 км2 бөгөөд ихэвчлэн тал хээр, цөлийн бүс нутагтай.
- Хойд талаараа Хэнтий, Сүхбаатар аймаг, зүүн талаараа Өмнөговь аймаг, өмнө талаараа БНХАУ-тай хиллэдэг.
- Баруун талаараа Дундговь аймагтай хил залгаа оршдог.
- Аймгийн төв Сайншанд хот нь Улаанбаатар хотоос 464 км зайтай.
- Дорноговь аймаг нь зам харилцааны зангилаа бүс нутаг бөгөөд транзит тээвэр, худалдаа, үйлчилгээний салбар хөгжсөн.
- Мөн Хамрын хийд, Ханбаянзүрх хайрхан зэрэг түүх соёлын дурсгалт газруудтай.
- Сайншандад Монголын хамгийн том нарны цахилгаан станц байдаг. |
Дорнод аймаг тухай богино хариулт | Анхдугаар богд Жавзандамба буюу Өндөр гэгээн Занабазарын намтар, үйл хэргийн талаар товчлон дурдвал:
- 1635 онд Халхын Түшээт хан Гомбодоржийн хоёр дахь хөвгүүн болж төрсөн;
- 1640 онд Далай ламаас Анхдугаар Богд Жавзандамба хувилгаанаар тодруулсан;
- Бага наснаасаа бурхны шашин номлол, урлаг соёлын өвийг судалж, 1649 онд Соёмбо үсгийг зохиосон;
- 1654 онд Шанхын хийд, 1706 онд Амарбаясгалант хийдийг байгуулсан;
- Буддын шашны сургаалыг монголчуудад ойлгомжтой хялбаршуулан тайлбарлаж, номлол үйлдэж явсан;
- Монголын анхны төрт улс болох Халхын Ойрадын холбоотой харилцаа тогтоож, улс төрийн зөвшилцөл хийхэд чухал үүрэг гүйцэтгэсэн;
- 1723 онд Бээжин хотод таалал төгссөн.
Тэрээр Монголын шашин, соёл, урлагийг хөгжүүлэхэд онцгой хувь нэмэр оруулсан их хувилгаан, уран бүтээлч хүн байжээ. |
Дундговь аймаг тухай богино хариулт | Дундговь аймгийн талаар товчхон дурдвал:
- Дундговь аймаг нь Монгол улсын өмнөд хэсэгт оршдог, 780 мянган км2 газар нутагтай.
- Аймгийн төв Мандалговь хот Улаанбаатар хотоос 270 км зайтай.
- Нутаг дэвсгэрийн ихэнх хэсэг нь цөлийн бүсэд багтдаг ба ургамалжилт муу, хуурайшилт ихтэй.
- Хүн ам цөөнтэй, мал аж ахуй эрхлэлт давамгайлдаг.
- Түүх соёлын дурсгалт зүйлс олон байдаг ба ялангуяа хадны сүг зургийн үзмэрүүд алдартай.
- Байгалийн үзэсгэлэнт Их газрын чулуу, Дэл уул зэрэг газрууд жуулчдын сонирхлыг татдаг.
Ийнхүү Дундговь бол Монголын онцлог байгаль, түүх соёл шингэсэн сонирхолтой аймгуудын нэг юм. |
Завхан аймаг тухай богино хариулт | Завхан аймгийн талаар дараах товч мэдээллийг өгье.
- Завхан аймаг нь Монгол улсын баруун хойд хэсэгт оршдог.
- Нутаг дэвсгэр нь 82,455 км2 бөгөөд 2021 оны байдлаар 73,773 хүн амтай.
- Аймгийн төв Улиастай хот нь Улаанбаатар хотоос 1023 км зайтай.
- Завхан аймаг нь уулархаг, далайн түвшнээс дээш 2000 метрээс илүү өндөрт оршдог.
- Хангайн нурууны ноён оргил Отгонтэнгэр уул (4021 м) энэ аймагт байдаг.
- Мөн Идэр, Тэс, Богдын гол зэрэг том голууд урсдаг.
- Байгалийн үзэсгэлэнт газруудаас Хар нуур, Загастайн даваа, Бор хярын элс зэргийг дурдаж болно.
- Мал аж ахуй, ялангуяа сарлаг өсгөдөг уламжлалтай.
- Аялал жуулчлал сүүлийн жилүүдэд хөгжиж байна. |
README.md exists but content is empty.
- Downloads last month
- 40